Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ [itidAya badabAcA manma) kyAhI sarazabjahai-yaha jaina bagIcA dekhaa| hare sajara nurakA-dikhalAtAhai jalavAdekho, 5 jainazvetAMbaro bulbulakI tarahase tumabhI, jAMphidA karake jarA-isakA tamAzA dekho, 2 ekaso ATha tIrthokI-jolikhIhai tapasIla, zaukhase usako paDho-yAke suno yAdekho, 3 kisakadara isake musanniphako banAyA kAmIla, AtmArAmajI mahArAjakI kirapA dekho, 4 kAbilehamda-ve- tIrthakara niraMjana-va-nirAkArahai jinakAjJAna kulladuniyAmeM AzakArahai, aba-meM-isakitAbake majamunapara AtAI, sAyakIna-va-nAjarInako khuzakhabarI sunAtAhuM, muddataukA irAdA Aja kAmayAbahuvA, zukrahai Aja yahakitAba chapakara nAjarInoMkI najaroMke sAmane Agai, isakitAbameM sUtraAvazyaka-uttarAdhyayanakalpasUtra-vividhatIrthakalpa-prabaMdhakoza-prabhAvikacarita-pariziSTaparva dhacitAmaNi vagerA jainakitAboMseM majamuna akajakarake likhAgatA, aura kai tavArikhoMse purAnIbAteM iMtikhAbakarake darjakiihai, relave gAiDoMse TezanoMkA-hAla-aura kirAyA batalAyAgayAhai, magara kirAyA kabhIkabhI kamIbesImI hojAsakAtAhai, nAjarIna baravAta talAzakaraleki-kirAyArelakA yahAMseM vahAMtaka kyAlagegA, ? agara koizrAvaka jainatIrthakI jiyArata mAnAcAhai isakitAvakoM 1-darakhta, 2-graMthakaratA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ divAcA. pAsarakheM-tAki-bakhtana phavakhtanAgAhI hotIrahegI, auraisabAtakI mAlumIyatahosakegIki-phalAM jainatIrthaisajagahaparahai,aura isakArAstAyu-hai, purAnejainatIrthokA hAla sunoto jisajisatIrthameM maMdiramurtipara koidevatA nigAhabAna banArahatAhai, vaha bahuta arsataka banIrahatI hai, aura jisamaMdiramurtipara devatA nigAhabAna nahIrahatA vaha thoDearsetaka rahakara barabAda hojAtI hai, jainamajahabameM 1-zatrujaya, 2-aSTApada, 3-sametazikhara, 4-giranAra, aura-5-Abu-ye-pAMca baDejainatIrtha mAnegaye hai, jisameM tIrthazatrujaya nihAyatapurAnA aura muttavarikahai, tIrthakara riSabhadevamahArAja yahAMkaidaphe tazarIpha lAyethe,jamAnetIrthakara riSabhadevake rAjAbharatacakravartIne pahADaaSTApadapara baDeAlizAnajainamaM. dira tAmIrakaravAyethe, jaba tIrthakara riSabhadeva mahArAjane vahAMpara muktipAi, vahajainatIrtha kahalAyA, karIba aDhAi hajAravarsa pestara tIrthakara mahAvIrake baDecele gautamagaNadhara isatIrthakI jiyAratako gayethe sUtraAvazyaka avala adhyayanakI TIkAmeM isakA bayAna darjahai, .. jamAne sagaracakravartIke tIrthaaSTApadakI irdagirda khAi banAdiigai aura samuMdarakA pAnI usameM zarIkakaradiyAgayA jisase Ajakala vahAM koi-jA-nahIsakatA, gautamagaNadhara jo gayethe apanI tapolandhi se gayethe, tIrthaaSTApada-bhArata madhyakhaMDakI uttara aura vaitADhaya parvatakI dakhanameM hai jaisA jAnanA, pahADa himAlayakoM kisIsurata aSTApadanahIkahasakate, pahADa sametazikharapara tIrthakara ajitanAtha mahArAjane muktipAi vaha jainatIrtha kahalAyA isItaraha cauisatIrthakaroke kalyANika jahAMjahAM huve-ve-saba jainatIrtha kahalAtegaye, tIrthausakA nAmahai jahAMjAkara jIva saMsArasamudrase tIre magarazarta yahahaiki-dilakI saphAi honAcAhiye-tIrtha tInatarahase mAnegayehai, 1-tIrthaMkarokI ___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ divAcA. (5) kalyANika bhUmi, 2-munimahArAjokI nirvANa bhUmi aura 3-atizaya yuktakSetra, ___kai jainatIrtha jamAnehAlameM kamajorahogayehai, unakI marammatahonA darakArahai, kahapurAne jainatIrthoke nAma nizAnabhI najara nahIMAte, jJAniyokA pharamAnAhaiki-kisIcIjakI hAlata hamezAM ekasarakhI nahIrahatI tIrthakara riSabhadevase lagAkara mahAvIrasvAmI takakA itihAsa dekhoto kalpasUtra aura triSaSTizalAkA puruSa caritameM milegA, sUtraAvazyaka-niyuktime likhAhaiki-purimatAla nagara joki-ayodhyAkA zAkhAnagarathA, eka-vagguranAmake zrAvakane vahAMpara tIrthakara mallinAthajIkA maMdira tAmIra karavAyAthA, jamAne akhIra tIrthaMkara mahAvIrasvAmIke rAjA zreNika rAjagRhIke takhtapara amaladArI karatAthA, vaha pestara jainanahIthA, magarapIche tIrthakara mahAvIrakI dharmatAlImase jainamajahabapara pAvaMdahuvAthA, zreNikakA beTA jisakAnAma kauNika-vA-ajAtazatruthA, vaha-jainathA, aura usane apanIrAjadhAnI caMpAnagarImeM kAyama kiithI, koNikakA beTA udAyIhuvA, yahabhI jainamajahabapara sAbItakadama thA, aura isane apanI rAjadhAnI zahara paTanemeM kAyama kiithI, udAyoke takhtapara naMdanAmakA rAjAhuvA usakI rAjadhAnIbhI paTanAhIrahI, bAdausake ATharAje naMdanAmakehI paTanAke takhtapara hoterahe, bhupAvalI graMthameM likhAhaiki-navanaMdonepaTaneketakhtapara ( 155) vasaMtaka rAjyakiyA, navameM naMdako caMdragutane zikasta dii, ora paTaneke takhtAra apanA amala darAmadakiyA vaha mauryavaMzake khAnadAnakA thA, baMgAlahAteke prAMta uDIsAme karIba zahara kaTakake udayagiripara kaIpurAnI guphAhai, inasabameM hAthIguphAnAmako ekabaDIguphAhai jisame satarAM paMktiyokA ekabaDA zilAlekha caitravaMzake kaliMgarAjA khAravelakA mojUdahai, isa guphAmeM dusa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) divAcA. rAkoi esAnizAna nahIpAyA jAtAki-konase majahabavAlokI yaha guphAhai. magara dotInasavuta esemilate hai jisase mAlUmahotAhaikiyahaguphA jainokIthI, uparalikhehuve zilAlekhakI zuruAtameM namoarihaMtANaM esApAThalikhAhai, aura bArahamI paMktimeM naMdarAjanitasa agajinasa-esA pAThabhI maujUdahai, isase mAlUma hotAhai naMdarAjAne lAyAhuvA aga-yA-aranAthajinakA kuchahAlahai, magaraapasosahaiki AgekA lekha TuTagayA hai, caudahamI paMktimeM likhAhaiki-kumArI pavate arahatopanivAse-niSidyAM-esAlikhAhai, isameM arahadaupanivAsakA vayAnahai, inasabutoMseM pAyAjAtAhaiki-yaha guphA pestara jainokIthI, moryarAjyake saMvat (165) meM yahalekha likhAgayAhai, isase mAlUma hotAhaiki-khAravelarAjA isvIsanake (157 ) varsa pestara maujUda thA, arahaMtapasAdAnaMkaliMgAnaMsamanAnaM-esApAThahai, isase mAlUmahotA hai, yahaguphA kaliMgameM rahanevAle jainazramaNoke liye banAi gaithI,caMdraguptakAbeTA biMdusArahuvA,yahabhI jainathA, biMdusArakA beTA azoka huvA, yahabaudhathA, rAjAmiyadarzI azokake-zilAlekha-jo hiMdameM baudha dharmaphebAremeM kaijagaha dekhateho, isI azokake samajiye, azokakA beTA kuNAlahuvA, aura kuNAlakA beTA rAjAsaMpatihuvA, tIrthakara mahAvIrasvAmIkebAda (290) varsa pIche rAjAsaMpati maujUdathA, aura usakI rAjadhAnI zahara ujenameM kAyamathI, aura yaha jainamajahabapara pAvaMdathA, jainAcArya AryamuhastI mahArAjakI dharmatAlImaseM isakoM isakadara dilajamAi hogaithIki-duniyAmeM AlAdarjekI cIjadharma hai, isane vahutase jaina maMdira aura jainamUrtiye tAmIrakaravAi, tIrthazatrujaya giranArapara ababhI usakebanAyehuve-jainamaMdira-maujUdahai, tIrthaMkaramahAvIrake nirvANavAda (470) varsa pIche, ujjenake takhtapara vikramAdityahavA, jisakA saMvat abataka jArIhai, saMvat (108) meM mulka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ divAcA. - ~ kAzmirake sodAgira jAvadazAhazeThane tIrthazatrujayapara baDeAlizAna jaina maMdira tAmIra karavAye, jAvaDazAhazeTha baDe khuzanasIba aura ikabAlamaMda huve,___ mahArAja kaniSka isvIsanake pahale sekaDemeM huvA, yahabAta itihAsika kitAboMseM sAbItahai, mahArAja huviSka-mahArAja vAsuSka ye donoM-mahArAja kaniSkake bAdahuve, kaijainazilAlekha inakejamAneke hiMdameM milate hai, magara-ye-khuda jaina nahIthe,-sara elekajhaMDara kaniMgahemake ArakIolojikala sarveriporTa meM kai jainalekha chapehuvehai epigrAphiyA iMDikA akhabArameM prophesara jyorjabularake chapavAye huve kada jainalekha maujudahai,-iMDiyana AMTIkaverI akhabArameMbhI-kai jainalekha chapehuvehai,-tIrthapAvApurI jo-pUravameM ekamazahura jainatIrthahai, vahAMpara bIcatAlAvake tIrthakara mahAvIrasvAmIkA maMdira purAnAhai,gAMvameM jo bIca dharmazAlAke tIrthakara mahAvIrasvAmIkA maMdirahai, tIrtha kara mahAvIrasvAmIkI mUrti saMvat (444) kI pratiSTita usameM jaaye| nazInahai, saMvat ( 802) ke arsemeM jainAcArya bappabhaTamUrikI dharmatAlimaseM gopAcalake AmapAla rAjAne gopAcala durgameM ekabaDAjaina maMdira banavAyAthA, yahavAta caturviMzati prabaMdhameM likhI hai,- . kitAva prAcInazilAlekhamAlA-jo-nirNayasAgara-presa-baMbaimeM chapIhe kitaneka jainalekha usmebhI darja hai gavarameMTa seMTalapresa baMbaimeM jo-ArkIolojikala sarveriporTa sana ( 1904 ) se lekara ( 1909 ) takake chapehai, unamebhI kitaneka jainalekhoMkA matalaba chapAhai, jinakoM tabArikhapaDhanekA zaukhahai dekhanese bakhUbI mAlUmahogA, ___ bhAvanagara prAcIna zodhasaMgraha bhAga pahalA-joki-bhAvanagara darabArI presameM chapAhai, usake pRSTa (93) para nADalAike jainamaMdirakA lekha saMvat (964) ke arsekA chapAhai, vimalazAhazeTha-jo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) ... .... ........... AA A A divAcA. ki-rAjA-bhImadevake divAnathe, saMvat (1088) ke arsemeM unone AbupahADapara baDe khUbasurata jainamaMdira banavAye, saMvat (1983) ke arsemeM mahArAja siddharAjajayasiMhane zaharapATana-mulkagujarAtameM tIrthakara riSabhadevamahArAjakA maMdira nihAyata umadA banavAyA, aura usameM baDI AlizAna mUrti tIrthakara riSabhadevajIkI takhtanazIna kii, jainAcArya-zrIdevamUri mahArAjakI hayAtImeM nAhaDamaMtrIne koraMTaka vagerA nagarameM bahutaseM jainamaMdira tAmIra karavAye, gurjaradezabhUpAvalI graMthake (41) ke zlokameM bayAnahai ki-saMvat (1199) meM rAjAkumArapAla huvA, jo jainamajahabapara nihAyata sAbItakadamathA, usakI salatanatakA takhta aNahillapurapaTTana mulkagujarAtameMthA, guruhemacaMdrAcAryakI dharmatAlImaseM usake dilakI tasallI hogaithI ki-mukAvile dharmake duniyAmeM koicIja nahI, isIsababa jainagraMthomeM paramArhata kumArapAlabhUpAla kahakara isako likhAhai, isane zahara aNahillapurapaTanameM tribhuvanavihAra nAmakA maMdira baDIlAgatakA tAmIra karavAyAthA. hemacaMdrAcArya saMvat (1229) meM dehAMtahuce, aura unakI umara (84) varsakIthI, rAjAkumArapAla guru haimacaMdrAcArya ke pharamAnapara isakadara pAvaMdayAki-jo-kucha-ve-kahatethe maMjUra karatAthA, cunAce ! ekadaphA rAjAkumArapAlane tIrthatAraMgApara bahuta uMcA jainamaMdira banavAnA zuru kiyA, kitanAka banabhI gayAthA, ittiphAkana ! guru haimacaMdrAcAryabhI-vahAM-tazarIphalAye, aura maMdirakoM dekhakara kahanelageki-bahutaUMce maMdirakI umara kamahotI hai, munAsiba hai aba isakoM jyAdahauMcA nahI banAnA, rAjAkumArapAlane usIvakhta jitanA banAyAthA utanAhI kAyamarakhA, aura usapara zikhara banAdiyA, dekho guruke pharamAnapara rAjAkumArapAla kisakadara pAvaMdathA ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ divAcA. saMvat (1298) ke arsemeM rAjAvIradhavalake divAna vastupAla tejapAlane tIrthaAbupara baDe khUbasurata jainamaMdira tAmIrakaravAye, jo abavaka maujUdahai, ye donoM bhAi-AsarAjake beTe aura inakI vAldAkA nAma kumAradevIthA, vastupAla tejapAlane aTharAMvarsa taka di. vAnagiri kii, aura terahadaphe tIrthayAtrAke liye saMgha nikAle, isa kitAvake pRSTa (125) para tavArikha Abuke bayAnameM-jo-zakunikA vihArakA lekhachapagayAhai paDhanevAle mahAzaya isako ArAsaNa tIrthakA lekha samaje, kyoMki-zakunikA vihArakA AkAra AbupahADapara tejapAlake banAyehuve maMdirakI parakammAmeMbhI hai, aura ArAsaNatIrthake nemanAthajIke maMdirake guDhamaMDapameMbhI hai, rAjAoke tAmIra karavAyehuve maMdiromeM divAroMpara pestara gajathara-pA-azvathara jarUra lagAye jAtethe. dekho ! ArAsaNa tIrthameM tIrthakara neminAthajIke meMdirameM gajathara lagAhuvAhai,___ ayodhyA-rAjagRhI-caMpA-hastinAgapura vagerA nagarIye-jojainazAstromeM likhI hai, jamAne hAlameMbhI vahI hai, dusarI nahI, alabatte ! pestara vaDIthI, abachoTI rahagai, aurabhI kainagara jaise haijo-pestara baDethe, aba choTerahagaye, jo-logakahate hai-ye uparalikhI nagarIyAM dusarIjagaha honAcAhiye, to kisajagahapara hai usakA sabuta peza kare, bhASAMtara rAjataraMgiNI-jo-saMvat (1954)meM baMbai gujarAtI priMTiMga presameM chapAhai, pRSTa (18) para phuTanoTakI jagaha batalAyA hai ki-pestara jamAne azokake mulka kAzmirakI rAjadhAnI zrInagarameM chalAkha manuSya AvAdathe, gaMgAsiMdhunadIkI laMbAicauDAi pestara jyAdahathI aba kamarahagai, isItaraha kai baDebaDe zahara choTe hogaye hai, laMkAnagarI jamAne rAvanake baDI ravannakaparathI, Ajakalabo-ravannaka nahIM rahI, isItaraha upara likhIhui bAtamI samajanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) divAcA. cAhiye, koI mahAzaya isase jyAdaha khulAsA deve-to-usako maMjUra karanA cAhiye, kyoMki-duniyAmeM-ekaseeka jyAdaha akalamaMda maujUdahai, isa kitAbake paDhanese goyA mulkoMkI saphara gharaveThe hAsila hosakegI, muMje isake liye vahuta arsetaka saphara karanApaDA, aura bahutasI kitAboMkA majamUna akajakarake isame likhanekA ittiphAka / zrIyuta-zrAvaka-havasIlAlajI-pAnAcaMdajI sAkIna bAlApura mulka varADane isakitAbako chapavAkara jAhirakiihai, aura kullakharcA unIdiyAhai, unakI tasbIrabhI isakitAvameM diigaihai, AlIhimmata zrAvakaho-to-aiseho, jo-dharmake kAmameM isakadara khayAla rakhatehai, nakazA hiMdusthAnakAbhI isakitAvakI avIrameM darjakaradiyAhai, tAki tamAmazahara-va-zahara bakhubI mAlUma hosakege vAda caMdaumadA latiphe nisakAnAma guladastejarAphata dekhoge, paDhakara dila khuzahogA, rAga rAginIke bheda aura kucha stavanabhI ache kaviyoMke banAye huve isame darjakiyehai alahAsila ! jyAdaha likhanekI caMdAjarurata nahI. jaba kitAba nAjarInokI pAkanajaroMseM gujaregI. umIdahai jarura pasaMdadIdA hogI, jojo mahAzaya isa kitAyake abalase grAhaka huvehai unake mubArika nAmabhI akhIra meM darja karadiyehai, ___mulkoMkI sapharakaranese AdamIko catarAi hAsila hotI hai, tIrthabhUmimeM jAnese dilItakalIpha raphAhokara dharmapara etakAta baDhatAhai, jisajagahapara tIrthakarona aura munimahArAjone dhyAna kiyAhai vahAMpara jAnese dharmapara dila rajuhotAhai, na-mAlUma-jIMdagI kisarIja dagAdejAyagI, aura isa colekA gIranA kisajagaha hogA, isapara khayAlakaratehai-to-dilapara jaruradharmakA asarahotAhai, koizakhza nayA maMdira tAmIra karavAtAhai. koi-mutti-banavAtAhai, meM-jainatIyAkI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ divAcA. (11) tapasIlavAra hakIkata likhakara Amajainoke sAmane rakhatAI,-tAkiharekazrAvakakoM tIrthayAtrAkoliye khvAhesa paidAho, tIrthoM meM tarahataraha ke maMdira-muttiye-caranapAdukA-uMceuMce zikhara-kArigIri-guphAnadI-aura-purAne zilAlekha dekhakara dilapara jaruraasara-hogA, irAdA zubhahogA, aura zubhairAdese punyAnubaMdhipunya hAsilahogA, yahI sababahai, isakitAvake banAnekA, kitAba-jainatIrthagAiDakA li. khANa maine aMdAja AThavarsa pestaraseM tayArakiyAthA, magara mulkoMkI sapharameM kitanAka jAtArahA, jisakI vajahase dulArA tIyoMmeM jAkara talAza karanApaDI, isaliye isakitAbake chapanemeM itanIderI ho Amaloga isakitAbakoM paDhakara phAyadA hAsilakare,-... F ba-kalma-vidyAsAgara-nyAyaratnaM muni-zAMtivijaya- .... [munimahArAjoki tArIphapara.] (savaiyA,-) dhAtana kaladhautabaDA-ratnoMbica bhASatahai varahIrA,. . kuMjaramAMhI kahe harikoMibha-kezarIsiMhamahAbalabIrA, phulanameM araviMdavaDA-nagakaMbalaseM nahI disatacIrA, tyUM sabasaMghaviSe zrutacArita-dhAramunIzvara zobhatadhIrA,... Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) tAlIma-dharmazAkha. . ( anuSTup-vRttam ,) svastutiM paraniMdAM vA-kAlokaH padepade, parastuti svaniMdAM vA-kartA kopi na dRzyate, uttamasya kSaNaM krodho-dviyAmaM madhyamasya tu, adhamasya tvahorAtraM-cirakrodhodhamAdhamaH, uttamapattaM sAhU-majhimapattaM ca sAvayA bhaNiyA, aviraya mammadiThI-jahannapattaM muNeyavvaM, mithyAdRSTisahasreSu-varameko hyaNuvratI, aNuvrati sahasreSu-varameko mahAvratI, mahAvratisahasreSu-varameko hi tAtvika, tattAtvikasamaM pAtraM-nabhUtaM na bhaviSyati, sAdhUnAM darzanaM puNyaM-tIrthabhUtA hi sAdhakaH, tIrtha phalati kAlena-sayaH sAdhusamAgamaH annaM pAnaM ca vastraM ca-AlayaH zayanAzanaM, zuzrUSA-vaMdanaM-tuSTiH-puNyaM navavidhaM smRtaM, paMcaitAni pavitrANi-sarveSAM dharmacAriNAM, ahiMsA satyamasteyaM-tyAgo maithunavarjanaM, HSANEasy Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ pheharista-jainatIrthagAiDa, (13) [ pheharista-jainatIrtha gAiDa,] .. - ~ - ~ ~ -- - - - - - - -winninww.narwwwnwr viSaya, 1 ibAdata jinastuti savaiyA, 2 zuruAta kitAba. 3 hidAyata-ula-Ama, 4 kAnuna railave, 5 tAlIma dharmazAstra, 6 bayAna zakunazAstra, 7 darabayAna aSTAMga nimitta, 8 tavArikha zahara baMbai, 9 bayAna zahara surata, 10 tavArikha azvAvabodha aura zakunikA vihAra, 11 bayAna zahara baDodA, 12 daravayAna zahara khaMbhAta, 13 bIca bayAna zahara ahamadAbAda, 14 bayAna viramagAMva-caDhavANa-aura-lImaDI, 15 tabArikha tIrthazatrujaya, 16 bayAna zihora-bhAvanagara aura godhA, 17 tavArikha tIrthagiranAra, 18 bayAna porabaMdara aura dvArikA, 19 bayAna rAjakoTa aura jAmanagara, 20 bIcabayAna bhadrezvara aura ghratakallola, . 21 vavArikha tIrtha zaMkhezvara, / 22 tavArikha tIrtha bhoyaNI, . 94 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ M a nn ... . .... 2M 133 135 149 155 ( 14) pheharista-jainatIrthagAiDa, 23 tavArikha tIrtha tAraMgA 24 tavArikha tIrtha ArAsaNa, 25 tavArikha tIrtha Abu, 26 tavArikha tIrtha baMbhaNavADa, 27 tavArikha paMcatIrthI (varakANA-nADola-nAilAi-ghANe rAya-aura-rAnakapura,) 28 daravayAna pAlI aura jodhapura, 29 tavArikha oziyAnagarI, 30 bayAna zahara ajamera aura citoDagaDha, 31 bayAna zahara udayapura, 159 32 tavArikha tIrtha kezariyA, 33 tavArikha tIrtha phalaudI ( meraTA,) 34 bayAna zahara nAgora aura vikAnera, 171 35 daravayAna zahara jayapura aura alavara, 36 bayAna zahara dehalI, 37 tavArikha tIrtha hastinApura, 180 38 bayAna zahara aMbAlA, ludhihAnA aura jAlaMdhara, 39 daravayAna zahara amRtasara, 40 tavArikha tIrtha kAMgaDA, (kiMgaDha, )..... 189 41 bayAna zahara lAhora aura gujarAnavAla, (mulatAna) 190 42 tavArikha tIrtha vItabhayapattama. 43 bayAna zahara jaMbU aura mulka kAzmira, 194 44 tavArikha tIrtha kaMpilapura, 45 tavArikha tIrtha mathurA, 46 bayAna zahara Agama 166 173 185 196 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 205 298 212 215 218 222 224 226 229 231 pheharista-jainatIrthagAiDa, 47 tavArikha tIrtha zaurIpura, 48 darabayAna kAnapura, (lakhanau,) 49 tavArikha tIrtha kauzAMbI, 50 darabayAna zahara ilAhAbAda aura phaijAbAda, 51 tavArikha tIrtha ratnapurI, .2 tavArikha tIrtha ayodhyA, 53 tavArikha tIrtha sAvaththI, 54 bayAna mulka nayapAla, aura pahADa himAlaya, 55 tavArikha tIrtha banArasa, 56 tavArikha tIrtha siMhapurI, 57 tavArikha tIrtha caMdrAvatI, 58 tavArikha tIrtha bhaddIlapura, 59 tavArikha tIrtha rAjagRhI, 60 tavArikha tIrtha kuMDalapura aura subevihAra, 61 tavArikha pAvApurI aura guNazilavana udyAna, 62 tavArikha tIrtha paTanA, 63 tavArikha tIrtha mithilA, 64 tavArikha tIrtha kAkaMdI, 65 tavArikha tIrtha kSatrIyakuMDa gAMva, 66 tavArikha tIrtha caMpApurI, 67 tavArikha tIrtha sametazikhara 68 tabArikha tIrtha varddhamAna, 69 tavArikha zahara-kalakattA, * 70 tavArikha mulka AsAma aura DhAkA, / 71 tavArikha zahara murzidAbAda, 235 245 247 255 262 266 267 269 272 294 295 299 301 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 m Mr mmm 314 317 (16) pheharista kSetratIrthagAiDa, 72 parisaha tIrthaMkara mahAvIrasvAmIke, 73 bayAna zahara bilAsapura, 74 cayAna zahara rAyapura, 75 darabayAna zahara nAgapura, 76 bayAna zahara umarAvatI, 77 bayAna AkolA aura bAlApura, 78 tavArikha tIrtha aMtarikSajI, mukAma sIrapura, mulka varADa, 312 79 bayAna bhusAvala-buhAnapura aura-khaMDavA, 80 tavArikha tIrtha mAMDavagaDha, 316 81 bayAna zahara iMdora, 82 tavArikha tIrtha ujjena, 83 tavArikha tIrtha makasIjI, 44 bayAna zahara ratalAma, 321 85 bayAna zahara maMdasora, 322 86. bayAna jalagAMva-pAMcorA-aura-manamADa, 87 bayAna zahara auraMgAbAda aura jAlanA, 88 darabayAna zahara haidarAbAda, (dakhana.) 89 tavArikha tIrtha kulpAkajI, 90 bayAna zahara bejavADA, 91 daravayAna zahara madrAsa, 92 bIcabayAna zahara tricinApallI aura madurA, 93 savArikha tutIkorIna, 94 vavArikha laMkA, 95 bayAna iroDa, 96. daravayAna kocIna, 2 . 0 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 341 342 343 346 347 347 349. 350 351 pheharista-jainatIrthagAiDa, 97 bIcabayAna kalikoTa, 98 bayAna zahara beMgalora, 99 daravayAna zahara ballArI aura kiSkaMdhA, 100 bIcabayAna gadaka aura hubalI dhAravADa, 101 vayAna belagAMva, 102 bayAna gokAka, 103 darabayAna sitArA, 104 tavArikha zahara punA, 105 bayAna zahara ahamadanagara, 106 bayAna zahara evalA, 107 tavArikha tIrtha nAzika, 108 tavArikha tIrtha thAnA, 109 bayAna virAna aura nAmAMtara hogayehuve tIrthokA, 110 jainacetyastava, 111 nasihata-ula-Ama, [ guladaste-jarAphata.] 1 eka kaMjusazeTha aura zeThAnIkA latiphA, 2 eka mAlika aura nokarakA kissA, 3. eka kamaakala laDakekA latiphA, 4 eka zusta AdamIkA jikra, 5 eka kaMjUsakA kissA, 6 eka sAhukAra aura dhobIkI takarIra, 7 beTeke liye vApakI hidAyata, 8 eka paMDita aura besamaja vidyArthI, 9 vAlida aura laDakekI guphatagU, 352. 353 357 360 373 375 375 376 377 378 379 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) pheharista - jainatIrthagAiDa, 10 hikAyata eka gurujI aura zrAvakakI, 11. navajavAna aura buDhekI gappa, 12 eka hakIma aura marIjakI takarIra, 13. eka karjusakA javAba, 14 eka hakIma aura marIjakA bayAna, 15 aurata mardakA malAikeliye jhagaDA, 16. eka nokarakI phijahUla baDAi, 17 eka divAnekA kissA, 18. eka musAphirakA latiphA, 10. phulakI baDAi, 20 eka buDhekI cAlAkI, 21 dostoMkI bAtacita, 22 eka ghoDasavArakA majAka, 23 duniyAkI hisakA kissA, 24 eka kaMjusakA latiphA, 25 eka zera aura suarakA mukAbilA, 26 dostoMkI bAtacita, 27. jarabula amasAla, 28. aphImacIkA kissA, 29. eka akalamaMda musAphira aura bhAlukA latiphA, 30. eka bAbusAhabakI mulAkAta, 31. caurIkA natIjA. 32. eka caurakI rahamadilI, 23. hidAyata gurujIkI celekoM, 34. eka vApabeTepara duniyAkI javAna, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 379 380 381 381 382 382 383 383 383 384 385 385 385 385 387 387 188 389 390 391 392 392 393 393 394 www.umaragyanbhandar.com
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 397 398 398 401 402 402 pheharista-jainatIrthagAiDa, 35 eka mAlika aura nokarakA kissA, 36 takadIrakA takAjA, 37 gurujIse celekA savAla, 38 rAstekI talAzIpara kisAnakI hAjira javAbI, 39 eka najumI paMDitakI cAlAkI, 40 eka mazkarekI gustAkhI, 41 bApakezAtha veTekI 3adavI, 42 eka vajIrakI umadA takarIra, 43 eka hakIma aura marIjakA majAka, 44 mutAbika dharmazAstrake cAracijokI talAza, 45 do musAphirakoM eka kisAnakA mAkUla javAba, 46 mausima kaunasA achA, 47 jainadharmakI caMdavAte, 48 dostakasAtha dostakI cAlAkI, 49 savAla bAdazAha akhabarakA daravArI musAhiboMse, 50 eka akalamaMda munzI, 51 eka anapaDha rAjekA jikra, 52 eka jajasAhaba aura mumarIma, 53 eka hAjira javAba laDakA, 54 saMskrata ilmakI tarakkI, 55 eka kaMjusakA majAka, 56 eka jAhila nokarakA latiphA, 57 cAra dAmAdoMkA kissA, 58 eka mAlika aura gustAkha nokara, 59 dariyAvakI saphara, 404 %o RO 408 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) pheharista - savAne amarI 60. bAdazAhakA savAla aura akalamaMdakA javAba, 61 eka ustAda aura beadaba laDakA, .62 eka bevaphA laDakA, 63 sAMpa aura cuhekI nakala, 64 eka zeThake ghara coroMkA AnA, 65 gurujIkI nasihatapara celokI gustAkhI, 66 bhAi aura bahenakA kissA, 67 eka ustAda kesAtha zAgirdakI gustAkhI, 68 eka hakIma sAbakA nADI dekhane jAnA, 69 cArapaMDitoMkA latiphA, 70 uMThake kAnapara macharakI avAja, 71 jinaguNastavana aura upadezika pada, 72 jaina tIrthagAiDa ke grAhakokA liSTa, 1 zuruAta savAne umarI, 2 kAyade jaina muniyo, 3. cakra dIkSAlagnakA, 4 bayAna dIkSAlagnakA, 5 hastarekhA aura digaraizAre jismake, 6 caumAsA zahara hoziyArapura, mulka paMjAba, 7 caumAsA zahara amRtasara, mulka paMjAba, 8 - caumAsA zahara ludhihAnA, mulka paMjAba, 414 415 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 415 416 416 417 [pheharista - savAne umarI, ] janAba - phejamA - magjaneilma - moale - ula -- alkAba jainazvetAMbara dharmopadeSTA - vidyAsAgara - nyAyaratna - mahArAja zAMtivijayajIkI savAne umarI, ( jIvana carita - ) 418 418 419 420 422 423 433 10 13 15 16 www.umaragyanbhandar.com
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ pheharista - savAneumarI, ( 21 ) 9 saMskRta vAkya, jisakoM hibjakaranese bakhUbI saMskRta bo lasakoge, 10 caumAsA zahara hoziyArapura mulka paMjAba, 11 caumAsA zahara vikAnera mulka mAravADa, 17 22 22 24 12 caumAsA zahara ahamadAbAda, mulka gujarAta,, 13 caumAsA zahara surata, mulka gujarAta, 25 14 caumAsA zahara pAlitAnA, jile kAThiyAvADa, mulkasaurASTra, 27 15 caumAsA zahara rAdhanapura, mulka gujarAta, 29 16 caumAsA zahara ahamadAbAda, mulka gujarAta, 30 31 36 38 39 17 jaina maMtavyaprakAza 18 caumAsA zahara jayapura, rAjaputAnA, 19 caumAsA zahara dehalI, 20 caumAsA zahara lazakara gavAliyara, 21 vyAkhyAna dharmazAstra ke terahakAnuna, 22 vyAkhyAna mUrtipUjAkA, 23 caumAsA zahara lazakara gavAliyara, 24 vyAkhyAna sabutI karmapara, 25 caumAsA zahara lazakara gavAliyara, 26 vyAkhyAna jagtakarttA ke bAremeM, 27 caumAsA zahara lazakara gavAliyara, 28 pRthvI phiratI hai - yA - cAMdasUrya, 29 caumAsA zahara bhopAla, 30 caumAsA zahara iMdora, mulka mAlavA, 40 42 48 49 52 53 54 55 55 56 56 31 caumAsA zahara ratalAma. mulka mAlavA, 32 kavi mohanalAlajI sAkIna kuzalagaDhake banAyehuve gurubha ktipara dohe aura kavita, 57 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 22) pheharista-savAneumarI, 33 caumAsA zahara maMdasora mulka mAlavA, 34 caumAsA zahara lakhanau-avadhapradeza, 35 zuruAta railavihAra, 36 caumAsA zahara murzidAbAda mulka baMgAla, 37 caumAsA zahara kalakattA, mulka baMgAla, 38 caumAsA zahara maMdasora, mulka mAlavA, 39 caumAsA zahara AkolA, mulka varADa, 40 caumAsA zahara jabalapura, madhyapradeza, 41 kavi surajamalajIke banAyehuve gurubhaktipara dohe aurazeyara,73 42 caumAsA zahara dhuliyA, khAnadeza, 43 caumAsA zahara punA mulka mahArASTra, 44 caumAsA zahara AkolA, varADa, 45 kavi surajamalajIke banAyehuve gurubhaktipara kavitta dohe aura pada, 46 caumAsA zahara haidarAbAda. dakhana, 47 mahArAjakA hamezAMkA vartAva, 48 gurubhaktipara lAvanI, 49 lAvanI aSTapadI, 50 mahArAjakI banAihui pAMca guhalI, 51 sobhAgacaMdrajImuNotakA banAyAhuvA gurubhaktipara pada, 94 52 tIrthakara mahAvIrasvAmIke janmapara siddhArtha rAjAkeghara khu zIkI nizAnI, 000000 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ This book is published by Hawsilaljee. -Panachandjee. Balapur Dist Akola. (Berrar) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Berabad aplick Co www.umaragyanbhandar.com
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ LS [savAna-umarI, The Life and Times of Mooni Shantivijejee,janAba phejamAba-magjaneilma-jainazvetAMbara dharmopadeSTAvidyAsAgara-nyAyaratna-mahArAja-zAMtivijayajIkI savAne umarI-(yAnI,) jIvana-carita.) mahArAjakA janma saMvat (1917 ) meM zaharabhAvanagara--jile kAThiyAvADa mulka gujarAtameM huvA, unakevAlidakA nAma mAnakacaMdajI-aura vAldAkAnAma raliyAtakavarathA, donoM jainamajahavapara sAbItakadama aura pake etakAtavAlethe. jaba unakeghara beTA paidAhuvA baDIkhuzI hAsilahui, aura nAma unakA haThIsiMharakhA, jaba unakI umara karIba AThasAlakI hui inakevAlidane inakoM ilma hAsila karanekeliye madarseko bheje, aura inakI choTIumarameM akala itanI tejayIki-kisIzakhzase eka maratabA koi bAta sunaletethe phaurana . yAda hojAtIdhI. aura loga inakIakalakI tArIphakaratethe. daza varSakI umarameM inakevAlidakA iMtakAlahogayA aura inakecacAsAhaba zeTha mUlacaMdajI inakI paravarIza karanelage. hamezAM apane bhatIjekoM jainamajahabakI bahutasI hikAyate aura kisse kahAnI kahAkaratethe, 'pasa ! inakoM bahutasIhikAyate baDebaDe Alima phAjilamunioMkI muhajavAnI yAda hogai, aura-ye-isakadara choTI umarameMbhI deva. pUjana karateye, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) savAne-umarI. jaba inakI umara bArAMsAlakI hui vAldAkA iMtakAla huvA. sIrpha ! cacAsAhaba-aura-cacIsAhibA inakIparavarIzakeliye maujUdathe. aura unone inakoM dilojAnaseM paraparIzakiA caudahavarSakI umarameMinone sAtagujarAtI kitAbeMpaDhakara ilmaaMgrejIpaDhanA zuru kiyA. aura dosAlameM aMgrejIkI tInakitAbeM paDhalI. zaharabhAvanagarameM jo jainamajahabImadarsA jArIthA vahAMbhI jAkaramajahabI ilmapaDhatethe. achIachI najIre apanemajahabakI jo-AlimaphAjiloMkI banAi huithI-jabAnI-yAda karatethe, jabakabhI dostokezAtha-havAkhorIkoM yA-khelakaranekoMjAtethe yahIkahAkaratetheki-duniAmeM dharma eka-AlAdarjekIcIjahai. aura dunayavIkArobAra usakepIche hai, eka sukhI eka dukhI-eka amIra-aura-eka garIba-yahasaba pUravajanamake kiye huve punyapApakA phala hai. dostaloga isavAtakoM sunakarahasatethe aura kahatetheki-agara-esehIdharmapAvaMda banateho-to-havAkhorIkoM-kyoM Aye ? sAdhu hojAnAvahetarahai.-unake javAbameM--yahI-pharamAtethekaba-bahadina Ave, aura-meM-sAdhu banu. aThArahavarSakI umarameM paMcapratikramaNe-pUjana-jivavicAra--navatatva-daMDaka-karmagraMtha-kSetrasamAna-aura-svarodayajJAna vagerA jabAnI hAsila karaliyethe,-akasara jaba zaharabhAvanagarameM kai jainamunimahArAja AyAkaratethe taba-ye-unakI khidamatameM mazagularahatethe, aura zaharakeAdamI inakoliye akasara kahAkaratetheki-kyA ! ApabhI sAdhu hojAoge. ?-eka vakhtakA jikrahai jaba mahArAjazrI vRddhicaMdajIsAhaba-jo-baDe AlimaphAjila jainamunithe zahara bhAvanagarameM tazarIpha lAye aura unone jabavyAkhyAna dharmazAstrakA vAjakiyAyebhI-unake vyAkhyAna sunanekoMgaye, aura unonejaba yahavyAkhyAna diyAki-jo-zakhza-rAtakevakhta khAnepInese parahejakarege bahadurga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. tikI saphara-na-karegeM, inone yahabAta sunakara usItArikhase hamezAMkeliye apanA khAnApInA rAtakevakhtakA katai choDadiyA. saMvat ( 1932 ) meM jaba mahArAjazrI AtmArAmajI-AnaMdavijayajI-jo-baDe AlimaphAjila-aura-jainamajahabake baDepAvaMda the-bhAvanagarameM-tazarIphalAye auracAramahine unoneayyAma vArIza kayAmakiyA usavakhta-yebhI-vAstemajahabI vahesasunaneke jAyAkaratethe, cAramahinetaka harahameza vyAkhyAnasunaterahe, aura inakA etakAta dharmaparavaDhA. aura yahabhIdilameM musammImairAdA karaliyAki-dunayavI-kArobArachoDakara dIkSAlenA bahettarahai, bAdavArIzake jaba mahArAjazrI AtmArAmajI-AnaMdavijayajIsAhaba-karIbaeka hajArabhAvakalogokezAtha tIrthagiranArakI jiyAratakoM-pAMvapaidala jAneparaAmAdAhuve inake cacAsAhaba mUlacaMdajIne apaneristedArokezAtha inakoMbhI tIrthagiranArakI jiyAratakeliye bhejadiye, bhAvanagaraseravAnAhokara zatrujaya-talAjA-mahuvA-dIva-verAvalapaTanamAMgarola-dhorAMjIhotehuve tIrthagiranArakoM pahuce. auravahAMkI jiyAratakii, bAdacaMdaraujake jabatIrtha giranArase ravAnAhokara zahara jAmanagarakoM gayeaura vahAMkIbhI jiyAratakii, vahAMse mahArAjazrI AtmArAmajI-AnaMdavijayajIsAhaba-mulkapaMjAbakoM jAnekaliye tayArahuve, aura bhAvanagarake zrAvakaloga apanevatanakoM loTanelage. usavakhta inone dokozapara ekadhuvAvanAmakegAMvameM jAkaradIkSA ikhtiyArakii, dusararoja ristedAronetalAzakii aura inakoapanIsobatameM nahIMdekhe-to-mAlUmahuvAki-inAnedIkSA ikhtiyArakara liihai, ristedAraloga inakepAsa Ayeaura inakAsAdhupanekA veSa | alagakaradiyA, jholIpAtrekhosakara inako vApisajAmanagaramailAye. ', aura apanezAtha bhAvanagarakolecale, aurajaba-ye-bhAvanagarameM Aye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) savAne-umarI. inakecacAsAhaba mUlacaMdajI dasakozataka sAmanegaye, aura isaaMdezese apanebhatIjeko kuchabhI sakhtavAtanahI kiiki-inakAdila nArAja-na-hojAya. magarajaba bhAvanagarameM AyeinakI bahutahAMsI hui, khyAha-dosta-yA-ristedAraloga-auraunakI aurateMbhIinase tAnAjanI karanelagIki-vAha ! vAha ! ! Apato sAdhuhogayethe, aba kyauM vApisa duniyAdArIkekAmomeM Aye, ? mahArAja bezaka ! usa vakhtabahutazarmIdehuve. magara amaralAcArI cacAsAhaba aura digara ristedAroMke do-sAlataka-duniyAdArIkI hAlatamerahe, aura apane musammImairAdekoM nahIchoDA, isaarse meM mahArAjazrI AtmArAmajIAnaMdavijayajIsAhaba-aura-mahArAjazrI lakSmIvijayajIke khata inakepAsa AyAjAyAkaratethe aura-yebhI-unakoM barAbara javAbadeterahatethe, jAhirAtameM to ye-duniyAdArIkekAmomeM mazagulathe-magara aMdarunI irAdAinakA usItarphalagAhuvAthA. aura akasaralogaaisA kahAkaratetheki-ye-phirasAdhuhojAyageM, aura inakoMrAtadina yahI khyAlarahatAthAki-meM-inaduniyAdArIke kAmoMse chuTakarakaba apane asalIirAdekoM purAkaru, hamezAM devapUjana--sAmAyikapratikramaNacaudahaniyama-aura-parameSTimahAmaMtrakA jApa kiyAkaratethe. inakoM pApake kAmoMseM ajahadaparahejathA. inake cacAsAhabane inakIsAdIkeliye bahutakozizakii-magara ye-unakoM-sAphajavAbadetetheki-meM-sAdI nahIkaranAcAhatA. kyauMki-merArahanA isaduniyA meM caMdaraujakAhai. inake cacAsAhabake koi laDakA nahIthA isaliye unakA sneha apanebhatIjepara jyAdAhonA ekasvAbhAvikabAtathI. hamArecaritanAkako-svarodayajJAnase vartAva karanA laDakapanasehI svabhAvayA. caMdasvaramapAnI-dudha-vagerApItethe. aura sUryasvarameM khAnAkhAtethe. aura akasaraapane dosta aura ri Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. ( 5 ) stedAroMkezAtha duniyAdArIkekAmoMmeM mazagularahatethe, magara dila inakA apaneasalIirAdeparathA, jabakabhI dostalogokezAtha majahavIvAtapara bahesahotIthI-ye-phaurana ! unakoM javAbadetethe dharmasaccA hai. aura sukha dukhamilanA apaneapane kiyehuve karmoM kA phalahai, asalameM inakIdalIle AlAdarjekI tejathI. kabhIkabhI aisAmaukAbhI AnapaDatAthAki-rAtakebakhta--inakedosta kisImakAnameM alAyadhA jamAhotethe-aura-jaba rAtrIbhojanakarane-na-karanekevAremeM vahesaho. tIthI-taba-ye-javAvadetetheki-jainazAstromeM rAtakArakhAnA manAhai, dostaloga kahatethe jisacIjameM dinameM jIvanahI hai-to-rAtako kahAMseAgaye ? javAbameM pharamAtethe-kitIzakhzane samajho rAtakevakhta ekaloTemeM pAnIbharakarapiyA, usaloTemeM seMkaDocITIyAM basababaThaMDakake phirarahIthI, pAnIkezAtha pInevAlezakhzakepeTameM-ve-seMkaDocITIyAM calIgai. batalAnA cAhiye rAtakevakhta khAnapAnakaranese apanAaura dusarejIvoMkA vigADahai-yA-nahI, ?-sabutahuvA rAtake vakhta khAnapAnakaranA-khaupha-va-khatarasemarAhai. isIliye jainazAstromeM rAtrIbhojana karanA manApharamAyA, jaisemakAnameM hamezAMcorIkA honAsaMbhava-nahIhotA, magara-tobhI-harekazakhza apanAmakAna baMda karake sotAhai isItaraha-dharmakoM cAhanevAlAzakhza rAtakoMkhAnApInA baMdarakhe isImeusakAbhalAhai, aisIaisIdalIle hamezAMhotIrahatIthI, kabhIkabhI jaba daulatakebAremeM bahesa hotIthItababhI-yahI javAbadetetheki-daulatabhI mukAbile dharmakekoi cIjanahI, isataraha inone duniyAdArIke kAmameM tInavarSagujAre. aurajaba inake cacAsAhaba-zahara-bhAvanagaraseM-tIrtha zatrujayakI jiyAratako gaye inonekisIse jAhira-na-karake saMvat (1935) phAlgunasudI paMcamIkerauja mulkapaMjAvatarpha jAnekeliye gharaseM ravAnAhuve, kyoMki mahArAjazrI AtmArAmajI-AnaMdavijayajIsAhaba-aura mahArAjazrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAna-umarI. savAna-umarA. lakSmIvijayajIsAhava-usavakhta mulkapaMjAbakI sapharamethe. jinake pAsa inone pestara dIkSAikhtiyAra kiithI, zaharabhAvanagarase ravAnA hokara zAmakoM goghAbaMdarapahuce, joki-sAtakozake phAsalepara vAkethA. dusarerauja vahAMse jahAjameM savAra hokara muratagaye. suratase ba-jarIye railake-baMbai-aura-caMbaise bhusAvala-khaMDavA-haradA-jabalapura-ilAhAbAda-gAjiyAbAda-meraTa-aMbAlA-ludhihAnA-hotehuve mulka paMjAbameM jAlaMdhara Tezana pahuce. aura vahAMse (18) kozake phAsalepara jo hoziyArapurazaharathA-jahAM mahArAjazrI AtmArAmajI AnaMdavijayajI-sAhaba Thaharehuvethe unasejAkara phAlgunasudIterasakI zAmakoM mile. aura ekamahinA unakI khidamatameM rahe, jaba-malerakoTake zrAvakone gurujIkoM arijA bhejAki-Apa-hamAre zaharameM tazarIpha lAve aura inako celAbanAve, gurujIkezAya-ye-malerakoTa gaye aura vahAMkelogone baDI zAnasaukatase inakA jalasA kiyA, *saMvat (1936) vaizAkhasudI (10) guruvArakerauja-dinake dasa baje-mithunalagnameM gurujIne inakoM dIkSA dii, aura inakA nAmazAMtivijayajI-rakhA, yaha dIkSA inakI dobArA samajhIye,EF [jainamuniyoMke kAyade nice batalAyejAte hai, kisI ruhakoM katala nahi karanA-(yAnI) cITIselekara hAthItaka kisIkoM mAranAnahI. jUThakabhI bolanAnahI, kisIkisamakI caurI nahikaranA. izkabAjI nahikaranA, kisItarahakA lAlaca nahi karanA. rAtako nahikhAnA, zarAba aura gostase parahejakaranA. aura kisItarahakA nasAbhI nahIkaranA, gAMjA-bhaMga-aphIma-mAjuma vage *caitasudI ekamase saMvatkI zuruAtamAnanese saMvat (1936)me mahArAjane dIkSA lii aisA jAnanA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ . savAne-umarI. (7) rAbhI khAnApInA nahi. mulkomeM phirakara dharmakI vAjakaranA. aura ekajagaha mukImahokara nahIrahanA. agara koI apanekoM ijApahucAve to gussekI evaja meM rahamakaranA. zivAya paramezvarake dusarekI paravAha nahIrakhanA. kisIko gAlI nahI denA, tohamata nahIlagAnA. kisIko dhokhA nahIMdenA. cugalI nahIM khAnA--aura-kisIkezAtha laDanA-jhaghaDanA nahI, magara dharmake avarNavAda bolanevAlokezAtha bahesakarate vakhta sakhta-vAta kahanApaDe to usakI manA nahI hai. hamezAM bhikSAmAMgakara apanI sIkamaparavarIza karanA aura vakhtapara jokucha milajAya usapara zabakaranA, sonecAMdIke jevara-vA-javAhirAta vagerA nahIpahananA, aura hamezAM sira khulA rakhanA, 8 ( jainamuniyoMke kAyade khatamahuve,-) / duniyAchoDakara dIkSAikhtiyArakaranA sahajabAtanahIM hai, javAnImeM ezaArAmakochoDanA aura dharmaparapAvaMdahonA baDebahAdUrazakhzokA kAmahai-umadApuzAka aura umadAkhAnA choDakara sAdhupane kA vezapahananA aura gharaghara bhikSAmAMganA-agaradharma pyArA-na-ho to aisAkonakarasakatAhai, ? mahArAjakI takadIrahama AlAdarjekI samajhate hai jinonejavAnI meM gharachoDakara jaMgalakIrAhalii. aiseikabAlamaMda aura vahAdurazakhzakI savAneumarIlikhanA yahabhI ekaachItakadIrake tAllukahai, Apalogone akasara kaijIvanacarita dekhe hoge-magara-jisame yathArthavAta darjakiigaiho-vahI-carita lAika tArIphake hotAhai,-isaduniyAmeM jokuchaphAyadAdharmakA-guruloga-pahucAsakate hai ristedAraaura kuTuMbakeloganahI pahucAsakate, isIsabavase hamane isasavAneumarIko likhanekeliye kalamauThAihai. mahArAjakI savAneumarI aisIhaiki-agara isakobAMcakara koi usapara amalakarato nihAyataphAyadA uThAsakegA, jabakoikhuzanazIba aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) savAne-umarI. ikavAlamaMdazakhsa duniyA hote hai-to aMdAjakiyAjAtAhaiki-inakeaisehonekA sababa pUrvajanmakA saMskArahai, aura-hai-bhI-ThIkaki-vinA pUrvajanmake saMskArake aisAhonA dusavArahai, isaduniyAmeM ekaseekaAlAdarjeke zakhsa hogaye aura AgekobhI hoyage. isameMkoizaka nahI, janmalenAbhI unahIkAsaphalahai-jinakezarIrase-kula-jAtigAMva-nagara-auramulkako dharmakAphAyadA pahucAho, inahIkhuzanasIva aura-ikabAlamaMda-mahApuruSoMkI ginatImeM hamArecaritanAyaka-mahArAja-zAMtivijayajIbhI hai--duniyA moharupI jaMjIrase jaDIhuihai. jahAMArAma vahAMtakalIphalagI hai, yuvAnI buDhApeseghIrIhai, sukhadukhakAcakra haracIjaparacalarahAhai, duniyAmeM umadAcIjahai-to-dharma hai, jinakoM dharmapyArA hotAhai-vehI-duniyAko choDakaradIkSA ikhtiyArakarate hai, saMvat (1936)-zAke-(1801 )-vasaMtarutu vaizAkhasudI10 guruvAraghaTI-42-57-maghAnakSatraghaTI-17-47-dhruvayogaghaTI 50-36-taitalakarNa-eva paMcAMgazuddhiH-dinamAnaghaTI-33-4-dinArddha-16-32-rAtrIma.na-26-56-ubhayaghaTI-60-pUrNa, sUryodayase iSTaghaTI-10-40 ( lagnaghaTI) 2-23-9-20 sUryaghaTI 0-18-27-52-mahArAjakI dIkSAkA vakhtahai, // dIkSA lagnakA cakra // - 10. Jan mA - 020 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ rrrrr. amirrrrrrrrrrrrrrr saMvAne-umarI. (9) __ mahArAjake dIkSAlagnameM lagnakAmAlika budhakeMdra paDAhai isaliye jJAnadarzana cAritrakA phAyadA hAsila hotArahegA, aura dharmake kAmameM phatehamaMda rahege, AphatAbakA sitArA gyArahameM khAnemeM paDAhai isaliye kisI cIjakI kamI-na-rahegI, akala teja rahegI. aura baDIbaDI sabhAomeM ijjita pAyage. camakatAhuvA maMgalakA sitArA navakhAnemeM veThAhai isaliye yaha bar3A phAyademaMda hogA, caMdramAnavame khAnekoM apanI mAkula najaraseM dekhatAhai, vRhaspati usI navamekhAnemeM beThAhai, aura zukra-usa-navameMkhAnekoM eka najarase dekhatAhai, isaliye inakA dharmabhuvana bahuta sudharAhuvAhai, dharmapara bahuta pukhtA etakAta banArahegA, kai graMtha dharmakebAremeM banAyageM. aura inakI likhIhui bAtakoM bahutaloga pasaMda kareMge. budha aura zanike sitAre keMdra honese aura maMgala-vRhaspati trikoNamehonekI vajahase hamezA apane sAdhupanemeM khuza rahegeM, bArahameMkhAnemeM zukrakA sitArA apane gharakA mAlikahokara beThAhai isaliye dharmake kAmome aura majahabI bahesameM hamezAM phateha pAterahege. aura inakeAge ekanizAna bataura dhajApatAkAke calegA, jisazakhzake lagnakA mAlika bhAgyake mAlikako-aura-bhAgyakA mAlika lagnakemAlikako purItaurase dekhatAho-usako dIkSA jarura hAsilaho, mahArAjake dIkSAlagnameM vahI yoga paDAhai isaliye dIkSA hAsilahui. aura hamezAM inakA dila dharmaparapAvaMda rahegA. magara maMgalakA sitArA navameMkhAnemeM paDaneseM i. nakoM apane gurubhAiyose nAittiphAkI banIrahegI. jisa zakhzake lagname navameMkhAnekA mAlika dasameMkhAnemeMpaDAho-aura-dasamekhAnekA mAlika navamekhAneme paDAho-usakoM hamezAM rAjayoga banArahe. mahArAjake dIkSAlagnameM dekhalo ! vaisAhI yoga paDAhai, jisakIvadaulata mahArAja apane sAdhupanemeM bataura rAjarSika banerahegeM, aura-baDebaDe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) savAne-umarI. khitAba pAyageM, tIsare bhuvanameM caMdramA mitrakSetrI hokara paDAhai aura dharmabhuvanakoM purItaurase dekhatAhai isaliye dinaparadina inake parAkramakI tejIrahegI. aura dharmakoM tarakI deyage, dusare bhuvanameM ketupaDA hai isaliye hamezAM saphara karate rahege. ekajagaha kayAma-na-karege. chaThe bhuvanakA mAlika maMgala-navame bhuvanameM beThAhai isaliye bImArI aura duzmanose mehaphuja rahege-yAnI-bacerahege. mithunalagnameM dIkSA lenevAlA zakhza AlAdarjekA sAdhumahAtmA hotAhai, mahArAjakA dIkSAlagna mithunasirasodayI honese jokAma apanedilame karanAsocege usakoM purAkarake choDege. khvAha muzkilaho-yA-AsAnaho, rAhukA sitArA AThave khAnemepaDAhai isaliye eka maratabA mahArAja baDe ikabAlamaMda hoge.-AThamekhAnekA mAlika zani-keMdrame beThAhai, budha sitArA AphatAbakA dostahai, aura AphatAba-budhakA ajahadadosta hai isaliye mahArAjakI umara laMbIhogI, ( dIkSA lagnakA bayAna khatama huvA.) [ aba hastarekhA-aura--digaraizAre jismake batalAyejAte hai.] jisa zakhzakI avAja paMcamasvarameM ho-vaha-harajagaha ijjita pAtArahe. mahArAjakI avAja paMcamasvarameM hai, jozakhza hiMmatabahAdUra ho-akasara-baDAnasIbevAlA hotAhai, aura vaha zivAya paramezvarake kisIkI paravAha nahIM karatA, mahArAjakI hiMmata AlAdarjekI hai. jisazakhzake hAtha isakadara laMbehoki-jaba-vaha-khaDAho-to-goDetaka ba-khUbI pahucajAya, vaha AlAdarjekA ikabAlamaMda aura AlimaphAjila hotAhai. mahArAjake hAthabhI goDetaka pahucate hai. jisa zakhzakA nilADa uMcA-aura-baDAho-vaha nasIvevara hotAhai, mahA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. (11) rAjakA nilADa uMcA aura baDAhai, jisazakhzake purevattIsa dAMtahovaha-khuzanasIbahotAhai, mahArAjakebhI pure battIsadAMtahai. hareka zakhzake hAthameM jo tInarekhA hotI hai unameM ekaumarakI-dusarI daulatakI-aura tIsarIijitakI hotIhai. agara-ye-tInorekhA laMbI aura purIho-vaha-umarameM-daulatama-aura-ijitameM purA kAmayAba hotAhai. mahArAjakI-ye-tInoMrekhA-va-mujaba majakura teharIrake hai, jisazakhzake hAthameM dhajAkA nizAnaho-vaha-hamezAM ijitapAtArahe, yahI nizAna mahArAjake hAthameMbhI hai, jisazakhzakehAthameM dhanuSyakA nizAnaho-usakI-mulAkAtake liye bahutaloga khvAhesamaMda banerahe, magaramulAkAtahonA dusavAraho, mahArAjake dAhanehAthameM dhanuSyakA nizAnasApha maujUdahai, jisake hAthameM padamakAnizAnaho-vaha-akalamaMda-aura-zatAvadhAnakaranevAlA hotAhai, mahArAjake hAthameM padamakA nizAnamaujUdahai, jisake hAthameM trizUlakA nizAnaho-usakeAge dharmakIvajApatAkA cale, mahArAjakehAthame yahabhI nizAnasAphahai, jisakedAhanehAthakI tIsarIaMgulIpara cakraho-to-vaha-dharmAtmAzakhza hotAhai. mahArAjake dAhanehAthakI tIsarIaMgulIpara hubahucakrahai, jisazakhzake donohAthoMkI aMgulI-aura aMguThoMmeM dAhanemeM dAhanItarpha jhukate-aura-bAyemeMbAyItarpha jhuphatehuve zaMkhaho-vaha-zakhza dharmAtmA auraduniyAmeM mazahUrahotAhai, mahArAjakI aMgulIyomeM zivAya ekaaMgulIke jo uparavatalAdii gaihaiaisehI zaMkhakenizAnahai. jisakehAthakI-uddharekhA-kalAiselekara choTIaMgulItaka calIgaiho-vaha-himmatabahAdara aura mazahUrazakhzahotAhai, mahArAjake hAthamevahIrekhA maujUda hai. ji. sakedAhanehAthake aMguThe javakAnizAnaho-mazahUra-aura-akalamaMda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. .. .. .. . .. . .. . . ( 12 ) savAne-umarI. zakhzahotAhai, mahArAjake donoMhAthoMke aMguThomeM javakA nizAna maujUda hai. jisazakhzakI UMcAiapanI aMgulIyoke nApase (108) aMgulIho vahazakhza khuzanasIbahotAhai, mahArAjakezarIrakI UMcAi (102) aMgulakI hai, ( yAnI) pestara ekarasIse apanezarIrakoM khaDehokara nApe-aura phiravahIzakhza apanehAthakI aMgulIyoke bIcakemukAmase-nApe-agara (108) aMgulakI UMcAi ho-to-jAnanA daulatamaMda aura khuzanasIba zakhzahogA. agara (96) aMgulataka UMcAiho-tobhI-umadAhai. aura agara ( 82 ) aMgulataka UMcAihoto-mAmulIdarjekA AdamIjAnanA. aura isase kamahoto-kamanasIva-jAnanA, jisazakhzaka dAhane-yA-bAyepAMvake talavoMmeM navaaMgulalaMbI urddharekhA hove-vaha-rAjA-yA-mahAtmAhotAhai, mahArAjake donopaharoMke talavomeM navanavaaMgulakI urddharekhA maujUda hai, jisakepAMvake aMguThekenIce talavemeM cakranizAnaho-vahazakhza hamezAM mulkoMkI sapharakaranevAlAho-yebhI-nizAnamahArAjake doMnoMperaketalavomeM maujUdahai, jisazakhzakI nAbhi gaharI (yAnI) uMDI ho vahazakhza hamezAM khAnapAnase sukhIrahe, agara gaharI-na-ho aura usakAkuchahissA bahAranikalAhuvAho-vaha-khAnapAnase mohatAjarahegA, khvAha mardaho-yA-aurataho, mahArAjakI nAmi bahuta gaharI hai, jisazakhzake mastakapara tilaho-vaha-hamezAM ijjatapAtArahe, mahArAjakemastakapara tilakAnizAna maujUdahai, jisazakhzake dAhanehAthapara tilahove-vaha-zakhzaapanehAthakI kamAi daulatabhoge, aura hamezAM phatehamaMdarahe, mahArAjakedAhane hAthapara umadAtilahai, jisazakhzake dAhanehAthake paMjepara lahasana-yA-tilaho, to-vahazakhzabaDAsakhIhotAhai, mahArAjake dAhanehAthakepaMjepara lAlaraMgakA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. (13) lahasana maujUdahai. jisazakhzake donoMperomeM kisIperapara tila-yAlahasanahove vahahamezAM mulkoMkIsaphara karatArahe. mahArAjake bAyepAvake uparakekanArepara lAlaraMgakA lahasana maujUda hai - ( hastarekhA aura digaraizAre jismake khatama huve,-) dikSA ikhtiyAra karanekebAda mahArAjane siddhAMtacaMdrikA vyAkaraNa paDhanA zurukiyA, aura jeThamahinemeM apane gurujIkezAtha malerakoTase ravAnAhokara ludhihAnA-jAlaMdhara hotehuve-hoziyArapuragaye, aura saMvat ( 1936) kI vArIza mukAmamajakurapara gujArI. mosamavArIzameM jainamunikoM saphara karanA manAhai. inadinomeM zahara bhAvanagarase mahArAjake cacAsAhabakekaikhataAye, unameMlikhAthAki tuma-vagerakahesune yahAMse calegaye-aura sAdhu hogaye-hamako baDAraMja huvAhai, ve-dina-bahutakhuzIke jAtethe jabaki-tumako hama apane gharameM dekhatethe, honahArakeAge kisIkAkuchabasa nahIcalatA, hamArI buddhipara pardApaDagayAki-hama-tumakoM akele ghara chor3akara calegaye. jabahama gharaAye to-mAlUma huvA-hamAre gharake bahumulyaratna-hamAre netroke sitAre-aura-hamAre dila bahalAneke khilaune-tuma-gharachoDakara calegaye, tumakoM aisAkaranA hargija ! munAsivanahIthA. tumAre calejAnekAraMja hamAredilapara isakadara jamagayAhaiki-jisakAbayAna hamakucha likha nahIsakate, hamakoM duniyA sunasAna dikhAidetI hai, hamArAdila ajahada takalIphapAtAhai, hamako umedathIki-thoDeraujameM tuma gharakAkAma saMbhAlaloge. lekina ! hamArIumeda khAkhameM milagai, AdamIke irAde kabhI pure nahIhote. jisa cIjakoM-na-cAho vaha pAsa AtIjAtI hai aura jisa cIjakI cAhanA karo vaha dUra dUra calIjAtI hai, asalameM isavakhta tarahatarahakI phikara hamAredilapara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) savAne-umarI. phailagaihai, ArAmakepIche takalIpha aura saMpadAkopiche vipadA Apase Apa Akara savAra hojAtI hai. hamAre dilakIvAta dilame rahagai, tuma dinarAta hamArI AMkhokesAmane phirateho. hama apane dilakoM bahuterA samajhate hai magara kisImurata caina nahImilatA, agara socAjAyato dharmakaranA hamezAMkeliye achAhai, duniyA choDakara dikSA ikhtiyArakaranekA vakhta hamArAthA, tumArA nahIthA, hama isavAtapara khayAla karate haiki-tumase dIkSAkAbhAra kaise uThasakegA, hamakoM apanI jIMdagImeM itanAphikra kabhI-nahIMhuvAthA. jaise tumAre calejAnese huvAhai, rAtakonIMda nahIMAtI, khAnapAna achA nahIlagatA aura dhaMderojagArameM dila nahI jamatA. hama kyA ! apane ristedAra loga sabakahate haiki-tumakoM aisAkaranA bilkula munAsiba nahIthA. mahArAjane unakhatoko paDhakara ekakhata isa majamUnakA likhAkibezaka ! Apako jahuvAhogA, meM-Apako vagera jAhirakiye isaliye calAAyAki-sAyata ! Apa muje Ane-nahIdete, merAirAdA dharmaparathA. isaliye abaApa khuzahokara likheki-terI-dIkSA phatehamaMdaho, unone mahArAjakekhatako paDhakara apanedilakoM thAMbhaliyA aura-samajhaliyAki-unakA dunayavIkArobArase itanAhI saMbaMdhathA, jokucha jJAnidRSTabhAva hotAhai, hargija ! galata nahIMhotA, aisAsoca kara javAba likhAki-hama-aba-aura-kyA ! kahe ! ! jokuchahuvA achA hai, hamase isa duniyAmeM Akara kucha dharma nahIM banA, tumArI dIkSA phatehamaMdaho-aura-tumArI achIgati ho,-mahArAjakoM ilma paDhanekI khvAhesa haravakhta banIrahatIthI, gurumIkI khidamata karanemeM mutAbika apanItAkAtake kamI-nahI-karatethe, aura-kAma-krodhalobha-matsara abhimAna aura daMbha inase hamezAM paraheja rakhatethe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. (15) [ saMvat 1937 kA-caumAsA zahara amRtasara,] bAdavArIzake hoziyArapurase ravAnAhokara-jAlaMdhara-nikodara jirA-paTI-amRtasara-nArovAla-sanakhatarA-gujarAnavAla-rAmanagara-aura-lAhorakIsaphara karatehuve vApisa amRtasara Aye, aura saMvat (1937 ) kI vArIza vahAMparagujArI, siddhAMtacaMdrikA vyA. karaNa jogaisAlameM paDhanA zurukiyAthA-jisamekarIva tInahajAra zlokakedarja hai muhajabAnIyAdakarake khatamakaraliyA, auraphira amarakozapaDhanA zurukiyA, mUtradazavaikAlika-aura-uttarAdhyayana-bAce, kabhIkabhI logokoM tAlImadharmakI detetheaura Apasame takadIra tadabIrakebAreme bahesabhI hotIthI, mahArAja pharamAtethe takadIra aura tadabIra donoM apanIapanIjagahapara bezaka ! ThIkahai, magara tadabIrase takadIra baDIcIjahai. tadabIrakabhI khAlIbhI jAtI hai, takadIra khAlI nahIjAtI, agara takadIra ulTIhoto-tadabIra cAhejitanIkaro kucha-kAraAmadanahI hosakatI, khyAla karo ? agara takadIrake pheranekA koiupAvahotA-to-rAmacaMdrajI-aura-pAMcapAMDava vanavAsakoM kyojAte ? ArAma aura takalIphakA honA bezaka ! apanI takadIrake tAllukahai, jabatakadIra ulTIAtI hai-to-dhuddhibhI vaisIhI hojAtI hai, jaMgala meM paDe huvekoM agara takadIra achIho-to-usakA koikuchanahIkarasakatA. aura agara takadIraburIho-to-mahelamebeThe huvekobhI-takalIphaAnapaDatI hai, ekazakhza phAyadekeliye tadavIra karatAhai-magara-usako phAyadA nahImilatA, ekazakhza halakheDatA hai aura rAjyapAnekI koikozizanahIMkaratA, magarausakItakadIra achIho-to-usakoM-kisInakisIsurata rAjya milajAtAhai, eka daphe do-zakhza-eka bAdazAhake pAsa naukarIke liye gaye, usameM eka kahatAthA takadIra vaDI hai, aura ekakahatAthA tadavIra baDI hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 16) savAne-umarI. bAdazAhane kahA tumAredonoMkA imtihAnalekara naukarIkI jagahaDhuMgA, AjarAtakoM tuma dono ekakoTharImeM baMdaraho, garajaki-bAdazAhane donokoM rAtakevakhta ekakoTharImeM baMdarakhe. jaba AdhIrAta hogai tada- . vIrako baDIkahanevAlA bolA dekha ! meM !! tadavIrakaratAhu aura koTharIke tamAmaAloMmeM hAthapheratAhuM agara koicIja milagaito achAhai. takadIrabaDIkahanevAlAbolA, khuzIkezAtha apanItadabIra calA,mujeisasekoinArAjInahI, bAdazAhane-do-laDu-jisameM ekameMsonAmahorarakhIhuithI-ekakhAlIthA-avalase-ekaAlemeM rakhavAdiyethe, tadavIra vAlene aMdheremeM idharaudhara hAthapherA-to-usako-eka Alemese-do laDDa mile, unakolekara takadIravAleke pAsaAyA aura kahanelagA dekha ! mene kozizakii to muje do-laDDu-mile hai, le ! eka tuje detAhUM. eka-meM-khAtAhuM, aisAkahakara eka usakoM diyA eka Apa khAyA, takadIravAleke-laDDameM-sonAmahora nikalI, tadavIravAleke laDDameM-kucha nahInikalA, akhIrameM tadabIra vaDImAnanevAlA bolA, tadavIra kaisI baDIcIjahai ? agara takadIrake bharuse beTherahateto-laDDa kahAMse milate ?-javAbameM takadIravAlA bolA. maine-kaunasItadabIra kiithI ? jo-muje-sonAmahora-aura-laDDu-milA ? isa bAtakoM munakaratadabIravAlA cupahogayA-aura-apanedilameM kahanelagA bezaka takadIra vaDIcIjahai.-isataraha ekaeka bAtapara bahesa huvAkaratIthI, [saMvat 1938 kA-caumAsA zahara ludhihAnA, ! vAdavArIzake amRtasarase ravAnAhokara-paTI-jirA-aura phirojapurakI sapharakaratehuve pharIdakoTa gaye. aura vahAMse phiraduvArA jirA-Anakara nikodara-jAlaMdharakI saphara karatehuve zahara ludhihAnA Aye-aura-saMvat ( 1938 ) kI vArIza vahAMpara gujArI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. amarakoza jogaye caumAsemeM paDhanA zurukiyAthA, jisakI (1500) ke karIba zlokasaMkhyAhai muhajabAnI yAda karaliyA, kumArasaMbhavameghadUta-aura-kAvyadIpikA yahAM muhajabAnI yAdakii, aura saMskRtameM umadA taurase bolanelage,-kitaneka saMskRta vAkya yahAMbhI batalAte hai, kutravAsaH ? kimabhidhAnaM zrImatAM, ? kAnyakSarANi alaMkRtAni svanAmnA ? yUyaM parIkSAyAM uttInAH kiM ? kAzaMkA atra ? saevAyaM kiM na pazyatha, ? kimadhItaM zabdazAstre tarkazAstre vA ? yena zabdazAstraM nAdhItaM sabhAMtare kiM vaktA saH ? parijJAtaM mayA yuSmadrahasya-avagataM vA zrImatAM svAtaM, amRtavAdinAM satyamapi mRSAyate, yuSmAn prati-mayA pratyanIkaM vacauktaMcet muhuHkSatavyaM kSamAsA.. garA yUyaM udyogaM kurvannapi phalaM-na-labhyate ataHkarmaNAM eva prAdhAnyaM, punyabalAt nAnAvidhaM sukhaM labhaMte janAH, . aho mahatAM mahatvaM-ye-vipattikAlepi dharma-na-tyanaMti, na-vinAparApavAdena-ramate durjanaH, khalAnAM pratikriyA dUrAt palAyanaM, paNyavIthikAyAM gaMtukAmA vayaM, kAryacet vaktavyaM, dharmakarmaNi anutsAha eva pramAdaH, zaktau satyAM-yA-upekSA-saiva dukhamUlA, prAMNAMtepi prekSAvatA dharmamAlinyaM-na-kArya, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18) savAne-umarI. yeSAM cetasi mohaprAcuryatA bhAvamAlinyaM tatra, svabuddhi kalpanA nirmitaM tatvaM-na-saMmataM, jinabiMbakAriNe zilpakArAya-yena-alpamUlyaM dattaM tena paramArthanItyA bhagavati aprItirutpAditA, devamaMdire sAyudhai-na-gaMtavyaM, dharmavirahitAnAM padepade dukhasaMpadaH-svamAMtarepi nAstikalyANaM, zubhAzubha karma kartA bhoktAca Atmaiva, karmakSayeNa AtmanaH svasvarupAvasthitirmokSaH, devAH katirupANi vikuti, ? katividhA vedanA nArakANAM, ? kati dvIpasamudrAH kiMsaMsthAnAH ? jaMbUdvIpaH kiMsaMsthAna:-tatra katinadyaH- ? saMsArasamApannA jIvAH katividhAH ? avasarpiNyA SaSTArakaH kiTag dukhakRt ? tatranarAH kidRzAH ? teSAM kimAyuH kiMdehamAnaM, ? jIvAH kathaM gurutvaM laghutvaM labhaMte, jIvaH kasmin samaye anAhArakaH-Aharako vA, katidevalokAH katinarakAvAsAH ? durjanavAgurAsu patitaH kaH mukhaM prapannaH, savismayaM sabhayaMca niveditaM tena, . sacamatkAraM samaMtAt avalokya zanaiH zanairapasasAra AkAze karNa datvA devavANI zrutA. nUpurANAM raveNa anumIyate yoSidAgamanaM, talatirupakaM rupaM nAdyApi dRggocarIbhUtaM, janmajarAmaraNa saMkulaM saMsAravAsaM saMsaran jIvo bhavAd bhavAMtaraM upaiti, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. ayamAtmA-aprAptAhaddharmaH kaSTa paraMparAM lebhe, svakarmadoSeNa samIhitaM-na-labhatejIvaH-thaivadoSaMdadAtyanyebhyaH AdityAdyA grahAH zubhAzubhasya dyotakA:natu svayaM kasyApi anISTaM kurvati. vibudhajanasaMkIrNAyAM idRgvidhAyAM sabhAyAM kiMcidvaktukAmo ha-zrUyatAM tAvat, iha jagati laghurapi jana:-mahatAMsaMsargeNa-mahimAnaM kalayati. ajJAtapAraMparya vAkyaM jane upahAsAya jAyate. pramadAsu atiprasaMgo-na-kAryaH jalena akhiladehasya yatsnAna-tadvAhyasnAnaM-paramArthadazAyAM saitra snAtakaH-yaH-puna karmapaMkana-na-lipyate, yo muktiM gatvA punaHsaMsAramabhyupaiti sa kathaM muktaH, dharmadveSiNA mUDhenasaha-yo-vAdaH saH zuSkavAdaH ayaM sarvathA tyAjyaH pramuptaspa puraHzAstrArthakathanaM hAsyAya-na-bodhAya. na-ajJAnAt-paraHzatruH saMsnapitaH pumAn yadi svayaM paMke nimajjati kasyadoSotra, jIvo anAdikarmabhAk-yadanena-pUrvajanmani-prakRtisthiti rasapradezaiH-AzravavRttyA karma baddhaM-tabaMdhodayadIraNAsattAbhiH paribhunakti, dIrghAyurAropaMca punyenaiva saMbhavati, guptavRttyA kRtamapi pApaM jJAninAM pratyakSa, zabdaruparasagaMdha sparzAdi viSayairjIvo durgatau nIyate, ko-na-vAMchati svakIyamabhyudayaM, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) savAne-umarI. saMjvalana-pratyAkhyAna-apratyAkhyAna-anaMtAnubaMdhibhiH krodhAhakAra chadamalobhairjIvaH saMsArabaMdhanaM grAmoti. jainamate rAgadveSAdi doSai vinimukto jineMdro devaH, bho ! netre ! ! adhunA jinendradarzane pramAdo-na-vidheyaH, svargibhi nidhAnAni surAMganAzca punyenaiva karmaNA labdhAH, vanhijala bhUmayo vidhinopasavitA eva saukhyAvahAH, bhAnau-abhyudayapi-ulUkAnAM-apramodo vibhAvyatA atra kaspa doSaH surupAM priyavAdinAM bhAryAlabdhvA vRkSamUlamapi gRhaMmanyatekAminaH yatra imAapi dRSTipathaM nAyAMti mazakAnAM tu kA kathA, ? gardabhA vAjidhuraM-na-vahaMti, zrRNuta bho ! paurA ! ! ayaM zRMgAramudarIghAtakaH-vadhasthaMbhaM nIyatetat yadIdRzaM karma-anyopi kariSpati-etAdRza-eva-daMDalapsyate, paNyavIthikAyAM jigamiSA-asti-kiM, ? parvatithau vrataM gRnhaMti dhArmikAH, iha jagati jJAnaM paraM bhUSaNaM, vyAkhyAnaM tadeva ramyaM yatra zrotAro-na muhyaMti, etattu-asmAbhirapi svIkriyate, kapATaM pidhehi-aMtadvAre zatraMkena nihitaM, ? upAnahaH kutrasaMti, paitRkaM dravyaM mayA-na-labdhaM, vayaM-tu-akiMcanAH sma, mama-akhilaM kArya saMvRtamadhunA, yena jAtena vaMzaH samunnati-na-mAptaH tena sUnunA kiM, ? zrImada hemacaMdrasUreH baudiM vAkyaracanAM dRSTvA vismayasmerAnanA vibudhajanasamUhAH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne - umarI. teSAM mahAMtaM upakArabhAraM menire janAH svakuzalodaMtamayaM patraM laghu prekSaNIyaM, patravAcanaviratau udgataromAMcakaMcukohaM kiM likhAmi yuSmAkaM kalA kauzalyaM. 3 ( 21 ) yuSmAmu dattasevAMjalirahaM kiMcit vijJapayAmi, jIvAnAM sukhaM dukhaM vA mAtuM kopi - na - prabhuH zramaNopAsakaiH paMcadazakarmAdAnanivRttiH kAryA hisvasya valavikalatAmAkalayya balIyasaH prabhoH zaraNAzrayaNaM doSapoSAya, ahaM tu vidyAM kAmaye - na- yoSitaM, aMtarpaTe sati khINAM dharmakarmaNi mahAnaMtarAyaH tataH - te - vibudhAH svakIyaM svakIyaM maMdiraM jagmuH saMjAtabhayaH saH matpurA baddhAMjali rvijJapayati, amUkaM sutaM sulakSaNaM jAnAmi, amUka sutAM lakSmI jAne. ichAnuruSo vibhavaH kasyApi - na - saMjAta:- atomUrchA tyaktvA dharmakarmaNi yatnovidheyaH, lubdhojanaH sarvatra parAbhavaM prApnoti, guNaprakarSAdeva-janAH pUjyaMte, asatyavAdinAM yazo-na-jAyate. durjana saMsargAt padepade mAnahAniH tIrthAnAM avalokanaM - AzcaryANAM nirIkSaNaM- dezATanenaevajAyate. aTana - san - sAdhavaH pUjyaMte, vAmpAruSyaM mahad dukhAya jAyate janAnAM, yatra - anizaM - klezotpattistatsthAnaM dUrataH parivarjayet, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne - umarI. sUryodayepi nidrAmavalaMbate cet mahaddAridrayaM dehe ArogyaM cet- mahadaizvarya, ( 22 ) yaH kAMtAsu - kanakeSu - na - lubdhastasya - akhila siddhayaH, satvAvalaMbanAM nAsti kAtaratvaM, [ saMvat 1939 kA - caumAsA - zahara hoziyArapura. ] bAdavArIzake ludhihAnase ravAnAhokara jIrA - malerakoTa-jigrAmA- phillora - phagavADA - aura - jAlaMdhara kI saphara karate huve zahara hoziArapura gaye, aura saMvat (1939 ) kI bArIza vahAM gujArI, isacaumAsemeM nyAyamuktAvalI graMtha paDhA, aura usameMse anumAnakhaMDa muhajabAnI yAda kiyA, inadinoM meM mahArAja nayenaye kAvya saMskRta meM banAne lage, cIThIpatrI likhatethe to naye zloka banAbanAkara likhatethe, jitane baDe puruSoke jIvanacarita likhejAte hai unase aisI aisI bAteM sIkhane meM AtI hai- jo harekazakhza ke jIvanabhara meM kAma AtI hai| aura unakA jIvanacarita dusarokoM ilmakI tarakkI detA hai, pestarake cAlacalana - aura rItaravAjakoM sikhalAtA hai. smarNazakti aura hairyakoM detA hai. aura tarahatarahake phAyadekoM pahucAtA hai, jinakAjIvana nahI likhA gayA unakoM kaui jAnatA bhI nahI hogAki - kyA theaura kyA hogaye. isalikhanekA matalaba yaha haiki - insAna apane thoDe jIvanakoM aisekAmameM lagAve jisase apanekoM aura dusarokoM phAyadA pahuce, [ saMvat 1940 kA - caumAsA zahara vikAnera, ] bAdavArIzake hoziyArapura se ravAnA hokara - jAlaMdhara - ludhihAnA aMbAlA - sarahiMda - banaulI - vagerAkI sapharakarate dehalI Aye, aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. ( 23 ) kucharauja Thaharakara gAjiyAbAda-meraTa hote tIrtha hastinApurakI jiyAratakoM gaye. yaha tIrtha baDApurAnA hai vahAMkI jiyArata kiiaura phira vahAMse dehalI hotehuve mulka mAravADakI sapharakoM cale,-ina dinomeM dehalIse ravAnAhokara kutubameharolI phirojapura-alavara hotehuve zahara jayapura Aye, aura ekamahinA vahAMpara kayAmakiyA, jayapurase ravAnAhokara tIrthaphalaudI pArzvanAthakI jiyAratako gaye aura vahAMkI jiyAratakii. vahAMse ravAnAhokara meraTA-nAgorahote zahara vikAnera jAte huve rAstemeM-nokhegAMvameM-java rAtakoM sotethe AdhI rAtakevaruta eka sAMpane Anakara mahArAjake dAhane hAthake paMjepara DaMkhamArA, usavakhta do-munimahArAja-aurabhI zAthathe jo dIkSAmeM aura umaramebaDethe, jabajaharane jyAdahajoradiyA mahArAjakI AMkha khulI. aura kahA mere dAhanehAthameM bahutadarda hotAhai,-na-mAlUma kyAhuvA ? jisazrAvakake makAnameM mahArAja Thaharethe-vaha-aura dotIna zakhza aura milakara lAlaTenalekara idhara udhara dekhanelageto-mAlUmahuvA eka baDA laMbA sAMpa-ekavIlameM ghusarahAthA, isase sApha jAhirahuvAki-mahArAjakoM-sAMpane kATAhai. aura dAhanehAthake paMjeko dekhAto khUna mAlUmahuvA. mahArAjako yakInahogayA meredAhanehAthake paMjepara sarpane DaMkamArAhai. khuda sarpakA maMtrajAnatethe paDhanA zuru kiyA, aura kuchaderakebAda sAMpakA jaharautarA, pichalIrAta kucha nIMda Ai aura ArAmabhI mAlUmahuvA, zubhahahote AgekoM rakhAnAhuve aura desaNuka-bhInAsara hotehuve tIsarerauja vikAnera pahuce, saMvat (1940) kI vArIza vahAMpara gujArI, aura nayamadIpagraMtha javAnIyAdakaranA zurukiyA, jisameM dravya-guNa-paryAya-naiyama -saMgraha-vyavahAra-zabda-samabhiruDha-aura-evaMbhUtanayavagerAvayAna hai caumAsekI akhIrataka muhajavAnI yAdakaraliyA, bhagavatImUtrabhI yahAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 24 ) savAne-umarI. vAcA, aura yahAMke pustakAlayose kaipurAnIpustake dekhI. jaba vArIza khatamahui to mulkagujarAtakoM jAnekeliye ravAnA huve. [saMvat 1941 kA-caumAsA-zaharaahamadAbAda, ] vikAnerase ravAnAhokara nAgora-jodhapura-aura-pAlI hotehuve paMcatIrthIkI jiyAratakoM gaye.1-varakANA, 2-nADola, 3-nADalAi, 4-ghANerAya, aura-5-rAnakapura inapAMcagAMvokI jo-paMcatIrthI kahalAtIhai, jiyArata kii, aura rAnakapurase Age pahADakI ghATIkoM pArakarake zahara udayapurakoM tazarIpha legaye, aura vahAMpara ekamahinA kayAmakiyA, caitamahinemeM vahAMseravAnAhokara tIrthakezarIyAjIkI jiyAratakoM gaye. jo vahAMse (18) kozake phAsalepara vAkehai, jiyAratakarake vApisa udayapura Aye, aura udayapuraseM ravAnA hokara zirohI anAdarAkI-saphara karate tIrthaAbujIkoM gaye. Abuke jainamaMdira aisekhUbasurata zaMgamarmarapara umadA aura beMmIzAlakArigirise tAmIrakiyehaiki-jisakI-tArIpha-tavArikhomeM mazahUra hai, vahAMkI jiyAratakii, aura caMdarauja vahAMpara Thahare, bAdaisake Abuse ravAnAhokara pAlanapura-siddhapura-UMjhA-mehasAnAkI saphara karate zaharaahamadAvAdameM tazarIpha lAye, aura saMvat (1941) kI vArIza-vahAMpara gujArI, mahArAjane yogavahanakarake isacaumAseme baDIdIkSA ikhtiyArakii. vaiyAkaraNabhUSaga-aura-kuvalayAnaMdaalaMkAra muhajabAnIyAdakiye,-kAdaMbarI-vikramorvazI-aura-zakuMtalAnA ka-bAMcA, achItaraha saMskRta jabAnameM bolanelage, aura harekaviSayapara zAstrArthakaranekI tAkAta hAsilahui. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. ( 25 ) [saMvat 1942 kA-caumAsA-zaharasurata, bAda vArIzake zaharaahamadAbAdase ravAnAhokara-dhaMdhukA-boTAda--umarAlA--cAvaDI--hote tIrtha--zatrujayakI jiyAratakoM gaye, eka mahinA vahAM kayAmakiyA. aura vahAMse zihora-varateja bagerAkI saphara karate zaharabhAvanagarameM pahuce, jaba apane cacAke ghara bhikSAkoM gaye taba mahArAjakI cAcInekahAki-jisaraujase-tumanedIkSA ikhtiyArakai usake chamahinekebAda tumArecAcekA iMtakAlahogayA, koidina esA-nahI-gujaratAthAki-unone tumakoM yAdana-kiyeho. tumakoM aisAmunAsiba nahIthAki-tuma-binA kahecale gaye, aura sAdhu hogaye, gharame koi AdamI nahIrahA, jaba tumArI yAdaAtI hai bilkula raMjIdA ho jAtIhu, mahArAjane unako dhIraja dii aura kahAki-tuma-khuda samajhadAraho, zaba karo aura tIrthakaradevoMkI ibAdatakaro jisase saba achA hogA, esA kaha kara bhikSAleke apanemakAnakoM Aye, aura eka mahinetaka zahara bhAvanagarameM Thahare, ekarauja mahArAjakI cAcIne kahA agara tuma vyAkhyAna dharmazAstrakA bAcanA sikheho--to--hamakoM sunAo, dusarerauja mahArAjane vyAkhyAnasabhAme baiThakara sabalogokoM vyAkhyAna dharmazAstrakAmunAyA, loga khuzahuve aura tArIphakaranelagaki dIkSA lenA aisehI zakhzokA kAmahai-jo-dharmazAstrake mAhitagAra hokara AmalogokoM dharmakA phAyadA pahucAve, ____eka mahinekebAdabhAvanagarase ravAnAhokara goghAbaMdarakoM gaye, aura ghanaughamaMDanapArasanAthakI jiyAratakii, goghAvaMdaraseM varateja gAMva hotehuve vallabhInagarI jisakoM jamAnehAlameM-valAgAMva bolate hai Aye, mahArAjakI mAtA isI vallabhInagarIkIthI, aura unake khAnadAnameM sirpha : ekahIbhAi lakSmIcaMdajI rahagayethe, jo mahArAjake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. mAmA-hotethe. jabaunone sunAki-hamArA-bhAnajA-jo sAdhuhogayA hai Ajaroja yahAM AnevAlA hai, cArakozataka sAmanegaye aura vAda mulAkAtake unone mahArAjasekahA-tuma-apane vAlidakeghara ekahI beTethe aura sAdhu hogaye yaha tumakoM lAjima nahIthA, mahArAjane kahA-Apa-bakhUbI jAnate haiki-duniyAmeM-baDebaDe rAjemahArAje hogaye jinone apanA rAjapATa choDakara dIkSA ikhtiyArakii-tomAlUma hotAhai dharmakucha baDIcIjahai, mahArAjane vahAMbhI Amalogoko vyAkhyAna dharmazAstrakA sunAyA. aura sabaloga khuzahuve. phira mahArAjake mAmAnekahA-jokucha huvA achAhuvA, calo ! aba gharase bhikSA leAo, mahArAja unakeghara bhikSAkoM gye| vahAM unakI mAmInebhI vahIkalAmakahe jo inake mAmAne kahethe, aura yahabhIkahA ki-maine-tumakoM laDakapanameM pAlAthA, aura aba sAdhukeveSameM dekhatIhu-to-baDAraMja mA vUma hotAhai, gharame beThakara kyA! dharma nahi hotAthA. ? mahArAjane kahA bezaka ! hosakatAthA magara jaisA sAdhupanemeM hosakatAhai duniyAdArIkI hAlatameM nahI hosakatA, aurabhI mahArAjane dharmakI bAteM sunAi, aura bhikSAlekara apane makAnakoM vApisa Aye, karIba (15) roja vahAM mukImarahe, phira vallabhIse ravAnAhokara boTAda-lImaDI-caDhavAna-aura-dholerAkI saphara karatehuve khaMbhAtazaharakoMgaye, vahAMparatIrthasthaMbhana pArzvanAthakIjiyArata kii. khaMbhAtaseM ravAnAhokara bhaDaucakoM gaye, vahAMkI jiyArata kii, azvAvabodha-aura-zakunikA vihAratIrthakI tavArikha apanI noTabukame yahAM likhI, bhaDaucase ravAnAhokara suratabaMdarakoM gaye, aura saMvat ( 1942 ) kI vArIza vahAM gujArI. AcArAMga-anuyogadvAra-aura jJAtAsUtra yahAM bAMce. tatvArthasUtrake dasa adhyAya mUlapATha aura-pramANanayatatvalokAlaMkAra isacaumAsemeM hibja yAda kiyA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne - umarI . ( 27 ) ( yAnI ) kaMThAgrakiye. ye-donAM kitAbe jainamutrokI - aura - jainanyAyakI eka kuMjI hai, jozakhza isako samajhakara hibja yAdakaregA jainatatva - aura - syAdvAdanyAyameM hoziyAra hojAyagA. [ saMvat 1943 kA - caumAsA - zaharapAlitAnA, ] bAdavArIzake suratase ravAnAhokara bhaDaucakerAste se zaharabaDodA Aye, inadinoM meM sthAnAMgasUtra bAcA. baDodeseM ravAnAhokara zahara ahamadAbAda- vaDhavAna -lIMmaDI -- boTAda - aura -- vallabhInagarIkI dovArAsaphara karate huve vArIzake maukepara - zatruMjayatIrthakI tarAimeMzaharapAlitAnekoM gaye, jisakA bayAna pestara likha bhI cuke hai, saMvat ( 1943 ) kI - vArIza - vahAMpara gujArI, isaarse meM mahArAja -baAja - khAMsI - muntIlArahe, karIbatIna mahineke koiilma nahI paDhAgayA, www. dharmAkhyAne zmazAne ca rogiNAM yA matirbhavet, yadi sA nizcalA buddhi: - ko-na- mucyeta baMdhanAt. 1 dharmakIbAte sunatevaruta - masAnameM - aura - bImArIkI hAlata meM AdamIkI buddhi jaisI dharmaparapAvaMda rahatI hai agara vaisI hamezAMnI raheto - kaunaaisA zakhza hai - jo - saMsArake baMdhana me-na-chuTasake, ? aarthii hAlata meM mahArAja hamezAM paMcaparameSTikA jApakaratethe, apathya khAnapAnaseM parahejarakhatethe, aura kitAbavagerA vAcate rahate the. mahArAjakI bImArI sakhta - nahIthI, sakhtabImArI vaha hotI hai jisame anAjakhAnA baMdahojAya - rAtakoM-nIMda-na-Ave, caherekI ravannaka bilkula badalajAya, AdamIko pahicAna sakenahI, zarma bilkula chuTajAya, asthi-mAMsa - aura - khUna - bilkula sukajAya, rAtakevakhta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) savAne-umarI. AsmAnameM-uttaradizAtarpha-jo-dhruvakA-tArA udayahotAhai-vahasakhta bImArIvAleko apanInajaraseM-na-dikhAide, kAnameM aMgulI lagAkara dekhanese jo aMdara ghorazabda hotAhai-sunAi-na-de, apanI AMkhoMse apanenAkakI zikhA-na-dikhAide, apanIjabAna muMhase bahAranikAle-tobhI apanI AMkhose-na-dikhAide, ye-sabasakhta bImArIke nizAnahai, vImArazakhzakoM haravakhta sAphahavAmeM rakhanA cAhiye, bichaunA-aura-kapaDebhI sApharakhanA achAhai, bImArazakhzakoM akelA choDanA-yA-bahutaAdamI jamAhokara usakepAsa baiTherahanA achAnahI, agara bImArI baDhatIjAya-yA-sakhtahojAyatobhI-bImArazakhzake sAmane aisA-nahIkahanAki-tuma-isabImArImeM marajAoge, balki ! aisAkahanAki-tuma-jaldI achehojAoge, bImArazakhzake-sAmane hamezAM dharmazAstrakI bAteM kahaterahanA achAhai, usake sAmanebeThakara raunA-nahI, bImArakoM bahutadinataka ekahI makAnameM rakhanAachAnahI, dinamesInA-rAtakojAganA, na. sAkaranA, maithunasevanA, jyAdA bolanA, jyAdAgarmIme-yA-ThaMDameM baiTherahanA, yA-paizAva-pAkhAnA-rokanA bImArakoliye bilkulaa. chAnahI, mahArAjakI bImArI sakhta nahIthI. umara laMbIthI, isa liye ArAmahuvA, isaarsameM-mahArAjakI bahena maujA-amarelIse Ai, aura kahanelagI, ApakI takadIrameM dIkSAlikhIthI, khera ! mujakoM darzanahuve yahIganImatahai, caMdarauja vahAMThaharI, aura mahArAkemukhase dharmakIhikAyate sunatIrahI, caumAsekI akhIrameM mahArAja karmagraMthakITIkA bAMcaterahe, kAtikasudI paurNamAkerauja pahADazatrujayapara jAkara tIrthakI jiyAratakii, aura purAne maMdiramUrti zilAlekhoMkI nakala apanI noTabukameM darjakii, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne - umarI. ( 29 ) [ saMvat 1944 kA - caumAsA zahara rAdhanapura, ] bAdavArizake mahArAja pAlitAneseM ravAnA hokara - mahuA-talAjA - godhA kI sapharakarate dovArA bhAvanagarakoM gaye, aura karIba deDhamahineke vahAM kayAma kiyA, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAMdete the, aura haravakhta dharmakebAremeM bahesahotIthI, bhAvanagaraseM ravAnAhokara ballabhI -lIMmaDI - vaDhavAna - aura - dhAMgadharAkI saphara karatehuve pATana zaharakoM gaye. vahAMpara rAjAkumArapAlake vakhtakA ekamazahUra kutubakhAnA - (yAnI ) jaina pustakAlaya dekhA, aura ekamahinA vahAM kayAmakiyA, pATanaseM ravAnAhokara riyAsata rAdhanapurakoM gaye, aura saMvat ( 1944 ) kI vArIza vahAM para gujArI, AryadezadarpaNa kitAba - mahArAjane yahAM banAI, joki - usIsAlameM chapakara jAhira ho cukI hai. isameM mutAbika jainazAstra ke pharamAnaseM Arya-anArya dezokA khulAsA diyAhai, paMcAkasUtra aura TIkA mahArAjane yahAMbAMcI, syAdvAdamaMjarI joki - jainamajahabakA ekatarka graMthahai yahAM paDhA. aura usakA mUlapATha hibja yAda kiyA, inadinoMmeM mahArAja baudha majahabake pustakoMkA mulAhajA karate rahe, usameMse kuchabAteM baudhamareast sipara batalAte hai, - - kailoga kahate hai jaina aura baudhamajahaba ekahai, aura karakahate hai - eka-dusarekI zAkhA hai, magara jaina-baudha - kisIsurata ekanahI, na - ekadusarekI zAkhA hai, jainamajahaba tIrthakara riSabhadevake vakhtase jArI hai, baudhamajahaba pIchese jArI huvA hai, - rAjA zuddhodanake putra-gautamabuddhakA janma - nayapAlakI tarAimeM suMsamAra parvatakepAsa kapila vastugrAmameM huvA, jainamajahabake aura baudhamajahabake usUlameM bahuta pharka hai, jainamajahaba meM tamAmavastu utpAta - vyaya - aura -dhauvyayukta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 30 ) savAne - umarI. mAnI hai, baudhamajahabameM tamAmavastu kSaNikamAnI hai, gautamabudhakekheloM meM- modagalAyana - zaurIputra - aura - AnaMda-ye-baDe celethe, vinapIThikAsUtra - mahAvaggasUtra - kulavaggasUtra-- parivArapAThasUtra - dignikAyasUtra - parinivANasUtra - madhyamanikAyasUtra - vimAnavaththusUtra - peyavaththusUtra - thiragAthA - nidIza pIThikA - pATIsaMvidA--kathAvaththu - vagerA baudhamajabake pustakoM ke nAma hai, - jaina ke akhIrake tIrthaMkara mahAvIrasvAmI jaba hayAtathe gautamabudhabhI usavakhta maujUdathe, gautamanAmase cArazakhza duniyAmeMmazahUra huve, tIrthaMkara mahAvIrasvAmIke baDe cele gautamagaNadhara jainathe, gautamabudha - baudhamajahabake - nAmI - zakhza the, gautamariSi - vaidikamajahabake riSithe, naiyAyika majahabake gautamariSi alaga huve, baudhamajahaba ke zAstroseM mAlUma hotA hai ki - gautamabudha ke vakhtameM - yAgI - vairAgI - yati maunI - nirgratha vagerA bahutase matake sAdhu maujUda the, bauddhamajahabake sAdhubhI - caumAsemeM saphara nahIkarate, aMtaravasana - madhyavasana - uttarIya - kaTibaMdha - bhikSApAtra - jalachAnanekApAtra - ye - baudhamajahabake sAdhuoke upakaraNa kahe jAte hai, - rAjA kaniSka kevakhtaseM baudhamajahabameM do - zAkhA huI. - isavakhta hiMdameM baughamajahabakeloga thoDe hai, magara mulka cIna - jApAna varmA - aura - TibbaTa tarpha bahuta hai, - [ saMvat 1945 kA - caumAsA - zahara - ahamadAbAda. ] bAdavArIzake rAdhanapura se ravAnAhokara tIrtha zaMkhezvarakI jiyAtakoM gaye, jokarIba (18) kosake phAsaleparavAke hai, usakI jiyArata kara, aura usakItavArikha apanI noTabukameM darjakara liDa, tIrtha zaMkhezvarase ravAnA hokara kasbe mAMDalako Aye aura vahAMpara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 4 www.umaragyanbhandar.com
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. mahArAjane apane gurujIse sUrimaMtra-aura-varddhamAna vidyA paDhI, chedagraMtha-mahAnizIthabhI isIarsemeM bAcA, mAMDalase ravAnA hokara zahara ahamadAbAdakoM Aye, aura saMvat (1945) kI vArIza vahAMpara gujArI, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAM karatethe aura sabhA achI bharatIthI, haimakoza-yahAM mahArAjane hinja yAdAkiyA, aura yahAMke pustakAlayoMse-kai pustaka dekhe. vasudevahiDigraMtha yahAMbAcA, kaimaratabe bahIbaDI sabhA bharakara eka eka bAtapara ghaMTotaka vAja karaterahe, eka rauja jainamaMtavyapara vAja kiyA usakAmatalaba isa cha [jainamaMtavya-prakAza,] 1-rAgadveSa-kAmakrodha vagerA duzmanose jinone phatehapAi hai unakoM jainazAstroMmeM jinakahate hai, aura unakA bayAna kiyAhuvA-jo matahai-usakoM jainamata kahate hai, jisako hamezAMse loga mAnateAye, mAnate hai, aura mAnege, isaliye isakoM sanAtanadharmabhI kahAgayAhai, 2-jainoke kAyade aise hai jisakA virodhI bananA nahIMhosakatA, agara koi jhuThI dalIla karake virodhI banajAya to usakI mara* jIkI bAta hai. magara sacI dalIlase virodha nahIM A sakatA, 3-rAgadveSa kAmakrodha vagerA (18) doSoserahita jineMdradevako jainameM izvaraparamAtmA mAnegaye hai, arhan-vItarAga-sarvajJa-ye-saba inahIke nAma hai, ..4-sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikA-ina cAroMkoM jainameM saMgha kahate hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (32) savAne-umarI. 5-jainamajahabameM-jagat-anAdi hai,-sabajIva apaneapane kiyehuve karmokoM khuda bhogate hai, izvara usakA phaladeve, aisA jainaloga nahImAnate. rAgadveSa vagerA doSoseM rahita izvara-phaladeneke-jhagaDemeM kyoM paDe ? jo zakhza jaisA karma karegA vaisA phala khuda pAyagA, jaise zarAba pInevAlA nazeke jorase khuda gAphila hojAtAhai, vaise hareka jIva apanekiyehuve pApakarmaseM gAphila hotAhai, 6-jisakepAsa hathiyArahai, jisakepAsa auratahai. jisakepAsa japamAlAhai, aura-jo-duzmanako mAranekI tayArImeM khaDe hai, unakoM jainameM devanahI mAnegaye, 7-paMcamahAyatakoM ikhtiyAra karanevAle-bhikSA mAMgakara sIkamaparavarIza karanevAle-aura-satyadharmake upadeSTA-jainameM-munimAnejAtehai, -jineMdradevoke pharamAyehuve-jainAgamako-jainamajahabameM-satzAsamAne hai, jisameM pUrvApara virodha-aura-insAphase khilApha bAta nahIMhotI, 9-pakSapAtarahita-aura-durgatise achIgatiko pahucAnevAlAjainame-dharma-mAnAgayAhai, 10-jainazAstrameM svarga manuSya tiryaMca aura-naraka-ye-cAragati mAnIgaihai, svargagati vahahai-jo-AsmAnameM cAMdasUrya vagerAke vimAna dekhateho, usameM devateloga rahate hai, aura-ve-khuda usakoM calAte hai. jologa kahate hai, vidvAnoMkoM deva mAnanA avidvAnokoMasura,-pApiyoMko rAkSasa, aura anAcAriyoMkoM pizAca mAnanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. cAhiye. jaina-isavAtaseM-khilAphahai. vidvAn-avidvAn-pApIaura-anAcArI alagahai, aura-deva-asura-rAkSasa-aura-pizAca alagahai, 11-manuSyagatimeM-jitane-manuSyahai saba Agaye, jologa kahate hai duniyA meM sukhI hai-vaha-deva-aura dukhI hai-vaha-nArakI hai, jainaloga isabAtase khilAphahai, jainaloga-svarga-naraka-alagacIja mAnate hai. manuSyagati alaga mAnate hai. 12-tiryaMcagatimeM jitane-pazu-pakSI-hAthIghoDe-mora-toteciDiyA vagerAhai saba Agaye, 13-narakagati pRthavIke nIce hai, jo ajahada pApa karatA hai UsagatikoM pAtAhai, jahAMki-zivAya takalIpha-aura-raMjake dusarI cIja-nAmanIzAnakoMbhI nahi hai, 14-mUrtipUjA-aura-tIrtha-jainaloga mAnate hai, aura tIrthokI jiyAratakoM jAnApunya samajhate hai, 15-arhan-siddha-AcArya-upAdhyAya-sAdhu-zraddhA-jJAnacAritra-aura-tapa-ye-navapada jaina majahabameM-AlAdarjeke pAka samajhegaye hai, 16-takadIra-aura-tadabIrameM takadIra baDI-aura-tadabIra choTI samajhI gaihai.-takadIra burIho-to-tadabIra cAhe jitanIkaralo phAyadA-na-hogA. 17-jainaloga-tamAma bastukoM-svasvarupase asti, aura parasvarupase nAsti mAnate hai, aura isIkoM-syAdvAda nyAya kahate hai, . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 34 ) . savAne-umarI. (anuSTupa-vRttaM,) sarvamasti svarUpeNa-pararupeNa nAstica, anyathA sarvabhAvAnAM-ekatvaM saMprasajyate, 1 ... 18-tyakSa-aura-parokSa-ye-do-mAga jainameM mAnegaye hai, 19-jainameM cetanA lAgayukako jIva mAnAhai, aura cetanArahitakoM ajIba-gubhakarmake puigaThakoM punya-aura azubhakarmake pudalako pApa mAnAhai, bhalepure pari gAmose jora zubhAzubhakarma bAMdhatA hai. aura udaya AneseM bhoktAhai, (zArdUlavikrIDitaM.] 20-tatvAni vratadharmasaMyamagatijJAnAni sadbhAvanA, pratyAkhyAnaparisaheMdriyamadhyAnAni ratnatrayaM, lezyAvazyakakAyayogasamitimANAH pramAdastapaH saMjJAkarmakaSAya guspatizayAjJeyAsudhibhiH sadA // 1 // [sragdharAvRttam , ] traikAlyaM dravyaSadakaM navapadasahitaM jIvaSaTkAyalejhyAH paMcAnyecAstikAyA vratasamitigatijJAnavAritrabhedAH ityetanmokSamalaM tribhuvananahitaiH proktamahadbhirizaiH pratyetizraddhAti spRzaticamatimAn yasyavaizuddhadRSTiH // 2 // _navatala-paMcamahAvrata-dvividhadharma -satarAhabhedI saMyama-cAragati paMcajJAna-bArAMbhAvanA-dasa pratyAkhyAna-bAisa parisaha-pAMcaiMdriya ATha mada-cAra dhyAna-tInaratna-chalezyA-paTAvazyaka-chakAyatInayoga-pAMcasamiti-dasamANa-pAMcapramAda-bArAMbhedItapa-cArasaMjJA AThakarma-cArakaSAya-tInagupti-cautIsaatizaya-tInakAla-chadravya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. aura navapada-inakoM achItaraha samajhanA aura inake bhedoko pahicAnanA yaha zAstrokA sAra hai. 21-jainameM garbhAdhAna-janma-upanayana-vidyAraMbha-vivAha-batAropa-aura-aMtyakarma vagerA (16) saMskAra mAne hai, 22-punarlagna karanA jainameM manAhai, jisameM nukazAna jyAdaha aura phAyadA kamahai, usakAmako karanA kyA jarUrata, ? 23-jainaloga-pRthavIko sthira-aura--cAMdasUryakoM phirate mAnate hai, 24-jIvakA-eka gatiseM dusarI gati-aura-isataraha janmajanmAMtarakoM jAnA AnA-jaina-mAnate hai, jaba saba karmoMse rahita hogA, usakI mukti hogI aura phira vahAMseM kabhI-na-loTegA. (jainamaMtavya-prakAza-khatama huvA,) ekarauna kalaMkIrAjAke bArebhIvAja-kiyA, usaroja baDI sabhAbharIthI, jojologa kahate ki-kalaMkIrAjA-saMvat (1914) me hogayA, magara yahabAta galato. je nAgama mahAnizIthamUtrake paMcame adhyayanameM sAphavayAnahaki-kalaMkIrAjA zrIpabhaNagArakI hayAtIma hogA. yugapradhAnayaMtrameM livAhe zrIprabhaaNagAra AThameM udayake pahile yugapadhAna hoge, pAMcame pAreka ekIsahajAra varSa teisadapheM jainadharmakA udaya aura teisake anahogA. usameM jaba AThamA udaya AyagA kalaMkIrAnA-usakhtahogA, jamAne hAlameM tIsarA udaya cAhe, zrIbhagagAra yugapadhAna abatakahuve nahI, phira kaise kahAnAsamatAheki-kalaMkorAjA hogayA, ? yugamadhAna yaMtrakI ginatosa yahabhI mA mahotAhe ki-AThamAudaya pAMcameAreke. dasa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 36 ) savAne - umarI. hajAravarSa batItahoneke bAda AyagA, dIpamAlAkalpa - aura pAMcameArekI - sajhAya-mahAnizIthasUtrase vaDInahI, inavAtoMseM sabutahuvAki - kalaMkIrAjA - abataka nahI huvA hai, usarauja aura bhI bahutakuchabahesa huthI, magara yahAM usabAtakoM thoDemeM likhadiidaiki- likhANa jyAdA baDhenahI aura logokoM phAyadA pahuce, ( saMvat 1946 kA - caumAsA - zahara jayapura, ) - bAdavArIzake zahara ahamadAbAdasa~ ravAnAhokara pethApura -mANasA - vijApura- vaDanagara - vizanagara - aura - mauje kherAlu hote huve tIrtha tAraMgAkI jiyArata koMgaye, usakI jiyArata kara, aura -apanI noTabuka meM tamAma vajuhAta usatIrthakI darjakira tIrtha tAraMgAse ravAnA hokara pAlanapura hote tIrthaAbuka gaye. vahAMkI jiyArata ki, aura purAne zilAlekhoM kI nakala apanI noTabukameM darja kir3a, Abuse ravAnA hokara - pAlI - nayAzahara - ajamera - kisanagaDhakI saphara karate jayapura gaye, aura saMvat (1946) kI - vArIza - vahAM para gujArI, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAM karatethe inadinoMmeM vAgbhaTTAlaMkAra aura - alaMkAracUDAmaNi hibja yAda kiye, ye doMno alaMkAragraMtha hai, anItigraMtha isacaumAsemeM paDhA. pichale dinoMmeM trailokyaprakAza graMtha - jisameM - najumakA kyAnadarja hai- hibja yAda kiyA. caMdraprajJaptisUryaprajJapti - jyotiSakaraMDaka - AraMbhasiddhi-janmAMbhodhi-aura-nAracaMdra vagerA jainanajumagraMtha vAce, - samarasAra- aura - narapatijayacaryA - anya matake najumagraMtha - isaliye - mulAhajA kiye ki inameM najuma kisataraha bayAna kiyA hai, rigveda - yajurveda - sAmaveda - atharvaveda - manusmRti - yAjJavalkasmRti bhArata - bhAgavata - aura - gItA - vagerA vaidikamajahabake zAkha-guruse Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne - umarI. ( 37 ) akhIrataka isagarajase vAMceki- inameM - dharmake bAremeM kisatarahabayAna kiyA hai, akalamaMdoMkA kaulahaiki - haramajahabakI kitAboMkA mulAhajA kare, aura unako pahicAne. ina dinoMmeM mahArAjane saMgItakalAkA ilmabhI hAsila kiyA, sAtasvara - tIna grAma- ekIsa mUrchanA-auraunaMcAsavAna - inako jAnanevAlA zakhza saMgItakalAkA ilma umadA aaurase pAsakatA hai. bhairava - mAlakoza - dIpaka - hiMDola-malhAraaura-zrI-ye-cha- rAgake nAmahai, pestara ke jamAnemeM ghAMNIke sAmane baiThakara bhairavarAga gAnese binA bailake ghAMNI calajAtIthI, patharakI zilAke sAmane baiThakara mAlakoza rAga gAnese pathara - pAnI hojAtAthA, dIyeke sAmane baiThakara - dIpaka rAga gAnese - vinA diyAsalAi dIpaka jalajAtAthA. hiMDoleke sAmaneveThakara hiMDola rAga gAnesevaha jhulane lagatAthA, aura zrI rAgake gAnese gavaiyeko daulatakI taMgI nahi rahatI thI, Ajakala rAgame vaisI tAhasIra nahIrahI, navaise gAnevAlerahe, jaisA jamAnA hai vaisIcIje maujUda hai. vINA-sitAra - dilarubA -- muraziMgAra - saroda - saraMgI - tAusa - hAramoniyamabelA- alagojA - baMzarI - aura - jalataraMga vagerA - bAje - gAnevAleke kaMThako madada pahucA sakate hai, jaba tIrthaMkaradeva - mAlakozarAgameM tAlImadharmakI detethe iMdradevate divyavAjose svara puratethe, AjakalabhI agara koI muni - rAgarAginImeM tAlIma dharmakI deve - to koI harja nahihai, rAgarAganI nihAyata umadAcIja hai, agara tAlasvaraseM paramAtmAkIibAdata kiijAya to azubha karmakI nirjarA aura aurapunyAnubaMdhi- punyamAptikA hetu hai. jisakoM saMgItakalAkA ilma nahI hai. ve kahate hai rAgarAganI kucha cIja nahI. magara unake kahane se saMgItakalA kamajora nahI hosakatI, jainAgama-sthAnAMga -aura-anuyogadvArasUtrameM svarokA kyAna umadA tauraseM darja hai, jinakoM zakast Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAMAN (38) savAna-umarI. ba-khUbIdekhe, gAnevAleke svarakI nakalakaranA saraMgIkAhI kAmahai, dusare bAje-gata-toDe-aura-AlApa vezaka ! desakate hai, magara galekI nakala karanA saraMgIkohI yAda hai. mahArAja saragama-tarAnA dhrupada-bhairavI-kAliMgaDA--jogiyA--AsAurI-velAvala-sAraMgajIlA jhIMjhoTI-kamAca-pIlu-dhanAsIrI-kalyANa--soraTha-vihAga -aura-jejevaMtIvorArAgarAganI achItaraha gAnelage, aura dharmazAstrake vyAkhyAnameMbhI rAgarAganIseM tAlIma dharmakI deterahe, (saMvat 1947 kA-caumAsA-zahara dehalI, ) bAdavArIzake jayapurase ravAnAhokara sAMgAnera gaye, caMdarauna vahAMThaharakara vApisa jayapuraAye, aura mukAma majakurapara kayAmakiyA, isaarsemeM mahArAjake gurusAhababhI-joki-jodhapurameM-vArIzake ayyAmameM mukImathe, munimaMDalake zAtha baDezAna-va-saukataseM jayapurameM tazarIphalAye, aura mahArAjabhI gurujIkI pezavAimeM gaye, jayapurameM karIba (20) raujataka zAthaThahare, isaarsemeM gurujIkAaura-mahArAjakA ApasameM kuchatakarAra hogayA, aura mahArAja nArAjahokara gurujIseM judehogaye, caitavaizAkhake dinomeM alavara hotehuve zaharadehalIkoM tazarIphalegaye, aura saMvat ( 1947) kI vArIza vahAMpara gujArI, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAMkaratethe, aura sunanevAle loga kasaratase jamAhotethe, AcAryasiddhasena divAkarakI banAihui dvAtriMzakA-AcArya haribhadramUrikA banAyAhuvA lokatatvanirNaya aura SaDdarzana samucaya mUlapATha hibja yAdakiyA, eka roja mahArAja dehalIkI cAroMtarpha purAnemakAna-paMDhahera-aura-nAmIgrAmI imArateM dekhanekoM gaye, aura kahapurAne makAnAta dekhakara khayAlaAyAki-kyAkyA ! ! imArate daulatamaMdone banAithI aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne - umarI. ( 39 ) aba kisahAlameM paDI hai, jinajina hojomeM gulAba-aura-vedamuzkabharAjAtAthA - unameM aba kAijama rahI hai. jahAM makhamala - aura kamakhvAbake pharzapara motiyoMkI jhAlarake zAmiyAnekhaDe kiyejAte thevahAM avako jhADubhI nahIdetA, jinakI ardalI meM seMkaDoM savAra doDatethe - aura - jo tamAma hiMdusthAnameM nahIsamAte the - thoDIsIjamInameM soyepaDe haiM, honahArake sAmane kisIkA joranahI calatA, udaya asta sabakoM lagA hai, hukamahodA - amaldArI aura khajAnA chor3akara isa duniyAphAnIsarAya se ekarauja jarura vidAhonA hai, purAnI cIjoMkoM dekhakara AdamIkoM ekatarahakA asara hotA hai, aura yahabhI khayAlapaidA hotA hai ki - sArastu dharma hai. jIMdagIkA koibharusA nahIM. jahAManane dharmakaranAcAhiye. - ( saMvat 1948 kA - caumAsA - zahara lazakaragavAliyara, ) bAdaariah dehalI se ravAnA hokara kutuba- meharolI- guDagAMva hotehuve kasbe pharukhanagara gaye aura karIba ( 4 ) mahine vahAMu - hare, yahAM para mahArAjane apaneliye ( TAima-Tebala) kAyama kiyA, ( yAnI ) zubhahase lekara zAmataka- aura - zAmaselekara zubhahataka kisakisavakhta kyAkyA kAmakaranA - usakA vakhta - mukararakiyA, zubhahake ( 6 ) bajese ( 7 ) bajetaka pratilekhanA - aura - sthaMDilabhUmi jAnA, (7) bajeseM ( 8 ) bajetaka yogAbhyAsa citavana karanA (8) bajetaka vyAkhyAnasabhA meM beThakara dharmopadeza denA, (9|| ) jese (10) bajetaka vizrAma, (10) vajeseM ( 12 ) taka AhArapAnI lenA, ( 12 ) bajese ( 4 ) bajetaka - Ayegaye gRhasthohare dharmacarcA ke bAremeM bahesakaranA - graMthavanAnA-likhanA-paDhanAyA - jJAnacarcA karanA, ( 4 ) bajese ( 5 ) bajetaka pratilekhanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 40 ) savAne -umarI. karanA, aura sthaMDilabhUmi jAnA, (5) bajese (6) bajetaka AhArapAnI lenA, sUrya asta honekebAda ( 8 ) bajetaka pratikramaNa vagerA karanA, (8) bajese (10) bajetaka jJAnacarcA - aura yogAbhyAsa citavana, (10) bajese zubhahake ( 5 ) bajetaka zayana karanA, ( 5 ) bajeseM ( 6 ) bajetaka sUrimaMtrakA jApa - aura -pratikramaNa karanA, isataraha hamezAMkeliye apanA TAimaTebala kAyamakiyA, - pharukanagarase ravAnA hokara - hoDala- palvala-matharAvRMdAvana - hote huve - zahara AgarA gaye, aura (8) rauja vahAM para kayAma kiyA, vahAMse ravAnAhokara dholapura hote lazakara - gavAliyara pahuce, aura - saMvat (1948) kI vArIza vahAMpara gujArI, darmiyAna sarAphAbajAra jaina maMdira ke pAsa paMcAyatI upAzrayameM kayAmakiyA, vyAkhyAnasabhAmeM sUtra AvazyakavRtti - aura - vAsupUjyacarita bAcatethe, vyAkaraNa caMdraprabhAisacaumAsemeM AdhA - hibja-yAdakiyA aura syAdvAdaratnAkarAvatArikA purI bAMcI, ekaraujakeliye chAvanI- murAra - joki - tInakozakephAsaleparavAkehai gaye, aura vahAMpara mUrttipUjApara vyAkhyAnadiyA. jahAMjahAM para mahArAjajAte haiM - aura vyAkhyAna dete hai vahAM dharmazAstra ke (13) kAnuna ekasAinaborDapara likhakara yA chapavAkara makAnakI divArapara isaliye lagA diyejAtehaiki - munanevAle unakoM - bAcakara amala kare, usakI nakala yahAMparabhI dete hai, isameM vyAkhyAnasunanekA sabamatalabadarja hai, bakhUbI dekhalo, 1 ( vyAkhyAna dharmazAstrake (13) kAnuna, ) 1 - avalakAnuna vyAkhyAnasunate vakhta koi zauragula-na-kare, cupacApaho karamune, vyAkhyAnakA TAima sADheAuse sADhenavataka saverakA hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. 2-dusarAkAnuna vyAkhyAnasabhAme koi sAmAyika-na-kare, 3-tIsarAkAnuna vyAkhyAnamunate vakhta koI mAlA-na-phere, 4-cothAkAnuna vyAkhyAnasabhAmeM zauragulakare ese choTelaDakeko-na-lAve, 5-pAMcavAkAnuna calatevyAkhyAnameM koi uThe nahI. khatamahove jaba uThe, 6-chaThAkAnuna-vyAkhyAnasunanevAleko koi bulAneAve to muMhaseM javAba-na-deve, izArese samajhAve, 7-sAtamAkAnuna zogasaMtApavAlokoM parabhAvanA leneme koI darja nahI. 8-AThavAkAnuna dharmazAstrasunane AnemeM zogarakhanAnahI, 9-navamAkAnuna vyAkhyAnasabhAmeM jahAM jagahadekhe vahAM beThajAya, cAhe garIbaho-yA-amIra, pestaraAve vaha AgebeThe, pIcheAnakara Age AnekA irAdA-na-kare, 10-dasamAkAnuna calate vyAkhyAname phakta sIrajhukAkara 4danakare, vyAkhyAna khatama honepara-yA-pestara tInakSamAzramaNa denemeM koiharja nahI. 11-gyAharamAkAnuna calate vyAkhyAnameM koi-pratyAkhyAnana-mAMge, 12-bArahamA kAnuna zogasaMtApavAle agara parabhAvanA bAMTanAcAhe-to-ba-jarIye dusareke cIjamaMgavAkara bAMTadeve, 13-terahamAkAnuna vyAkhyAnameM jisakisIkoM-jo-kuchapucha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ (42) savAne-umarI. nAho khuzIse puche, magara zartayaha hai vyAkhyAnameM jobAtacalIhousImajamUnako puche, vinAsaMbaMdhakI bAta-na-puche, aura agara tumArI bhUlapara guru-sakhtasusta bAtakahe-to-usakAburA-na-mAne, balki ! hakasamajhe, (sUcanA,) tIrthakaradeva samavasaraName beThakara mAlakozarAgameM tAlImadharmakI detethe, jamAnehAlameMbhI koi-muni-rAgarAganImeM vyAkhyAnadeve-to-koiharja nahIM hai. (vyAkhyAna dharmazAstrake (13) kAnuna khatamahuve,) F[chAvanI murArameM mUrtipUjApara diyAhuvA vyAkhyAna, duniyAmeM mUrtipUjA kadImase calIAi, mUrtipUjAke niSedhaka puruSa kaihuve magara mUrtipUjA hamezAMkeliye kAyamahI rahI, garajaki -vinAmUrtike kisIkAkAma nahIcalA, mUrti-pratimA-caitya-biMba pratikRti-aksa-auratasvIra-ye-savamUrtihIke nAma hai, agarakoi kahe, mUrti-jIvahai-yA-ajIva ?-(javAba) zAstra jIvahai-yA-ajIva, ? agara ajIvahai-to-vatalAiye !-ajIva padArthakoM kyoM mAnAgayA, ? agara kahAjAya-zAstrake dekhaneseM-jJAnapaidA hotAhai-to mUrti dekhanesebhI usadevake svarupakA jJAna paidAhotAhai-aisA-mAnanemeM kyAharja hai, ? ____ bhagavatIsUtrake mUlapAThameM brAhamIlipikoM namaskAra kiyAhai, soco ! brAhamIlipi jJAnakI sthApanAhai-yA-nahIM ? agarahai-tosthApanA nikSepA mAnanA maMjUrahuvA, AvazyamUtrakI niyuktimeM bhasta cakravartine aSTApadaparvatapara jainamaMdira banavAye aisAkhulApAThahai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ vnhAM . 06 -'- '. . . h . t . .. . . . savAne-umarI. [niyukti AvazyakasUtra-adhyayana pahilA, ] thubhasayabhAugANaM-cauvIsaM jiNaghare kAsi savvajiNaM paDimA-vannapamANehiM niyaehiM, ? isapAThase sAphajAhirahaiki-bharatacakravartine cauisa jainamaMdira banavAkara usameM cauisamUrti tIrthakarokI rakhI, jaisAki unakA ruparaMgathA, agarakoi teharIrakareki-hama niyukti nahImAnate--tounakoM mAlUmakaranA cAhiye bhagavatIsUtrameM kyAlikhAhai, ? usame likhAhai-niyuktikoM mAnanA cAhiye, agara isabAtapara kisIkoM zakaho-to-bhagavatIsUtrakoM kholakaradekhaleve. bhagavatIsUtrakoM duDhiye majahabavAlebhI mAnate hai, usameM mUrtikAmAnanA sAphajAhirahai, (bhagavatIsUtrakA pATha-zataka (25) mA-uddezAtIsarA,) sutaththo khalu paDhamo-bIyo nijjuttimisao bhaNiyo, taiyo niravaseso-esa vihihoi aNuyogo, dekhalo ! isapAThameM sAphalikhAhaiki-niyukti-mAnanA, phira kauna kahasakatAhaiki-hama-niyukti nahImAnate, sabutahuvAki-battIsasUtrake mUlapAThameM-niyukti mAnanA likhAhai, jologa inakArakaratehai galatIparakhaDe hai, uvAisUtrake-mUlapAThame tIrthakara mahAvIsvAmIke . rubaru aMbaDazrAvakane arihaMtakI pratimAkoM vaMdanA-namaskArakaranA kubula kiyA, sabuta usakA isapAThase sAphajAhira hai, dekhalo ! uvAisUtrakA pATha. aMbaDassaNaM parivAyassa nokappaDa annauthievA-anauthiyadevayAiM vA-annauththiyapariggahiyAI arihaMtaceiyAI vA-vaMdittaevA-namaMsittaevA-nannathya-arihaMtevA arihaMtaceiyANivA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.rrman -- (44) savAne-umarI. mAine isapAThake-ye-haiki-muje geramajahabIkoM-unake devoko aura geramajahabavAle logone arihaMtakI mUrtiko lekara apane deva. rupa karaliiho-usakoM vaMdanA-namaskAra karanA munAsibanahI, magara jisa arihaMtakI mUrtikoM geramajahabake logone lekara apane devarupa-na-banAliiho-aura-mutAvika pharamAna jainazAstrake housakoM-vaMdanAnamaskAra karanA muje maMjUrahai. dekhiye ! yaha sabuta kisakadara saccA aura-pAvaMdahaiki-jisapara koikisI tarahakI hujjata-yA-takarIra nahIkarasakatA. iMDhiyeloga caityazabdakA mAinA-sAdhu-karate hai, magara caityazabdakA-mAinA sAdhu nahIM hai. balki ! haimakozameM caityazabdakA mAinA jinamaMdira aura jainapratimA likhAhai * caityaM jinokastabiMbaM, itihaimaH,___ AnaMda zrAvakake pAThasebhI sApha jAhirahaiki-vaha-tIrthakara mahAvIrake sAmane gayA, aura usanebhI vahI niyama ikhtiyArakiyA jo upara likhAgayAhai, agara isakA koi sabuta talaba karanAcAhe to-isaAge likhe pAThakoM dekhakara mAlUma karale, upAzaka dazAMgasUtrakA pATha batalAte hai, dekhaleve, no-khalu-me-bhaMte ! kappada ajjapabhiiMcaNaM--anna uthivA-anna usthiyadevayANivA-annauthiyae-pariggahiyAvA-arihaMtacehayAiMvA-vaMditaevA-namaMsitaevA,-- mAine isapAThake aura digarapATha jo upara aMbaDajIzrAvakakA likhacuke-donoMke-eka hote hai, dekhiye ! aMbaDa-aura-AnaMdazrAvakakI pAvaMdI dharmameM kaisIthIki-jinone itanI sakhtI ikhtiyAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. kii. mahAnizIthasUtrake pAThase yahabhI sAbItahaiki-jo zakhza jaina maMdira banavAyagA aura mutAbikazAstra pharamAnake dAnapunya karegA usakoM bArahameM svargakIgati hAsilahogI, aura vaha pAThabhI yahAM batalAdiyA jAtAhai, akalamaMda gaura karaleve kullahAla muphassila mAlUma hogA, (mahAnizIthamatrakA mUlapATa,) kAuMpi jiNAyaNehi-maMDiyA savvameyaNivarTa, dANA caukkayeNa-saDhogachejjacuyaM jAva, // 1 // dekhalo ! isapATameM jainamaMdira banavAnevAlekoM bArahameM svargakI gati honA sApha bayAnahai. agara koI kaheki-hama-mahAnizIthamUtrakoM nahI mAnate-to-javAbameM mAlUmakare naMdIsUtrameM mahAnizIthamU kA mAnanAlikhAhai-yA-nahI ? agara kahoge likhAhai-to-mahAnizIyasUtrakobhI mAno aura maMdiramUrtibhI kubulakaro, asurakumAra devatA jaba uparakesvargakoM jAtAhai-vagera-arihaMta-arihaMtakImUrtisAdhumahArAjake saraneke nahIjAsakatA, vahabAta isaAge batalAyehuve pAThase sAbIvahai. va-gaura dekhe, (bhagavatIsUtrakA pATha, ... nannathya-arihaMtevA-arihaMtacejhyANivA-bhAviappa. No aNagArassavA-NissAe-uDhaM-uppayaMti jAvasohammo kappo, isa pAThakA matalaba upara AcukAhai, agara arihaMtakI mUrti jainamajahabameM mAnanA maMjura-na-hotIto esA pATha kyoM hotA ? dazavakAlikamUtrake mUlapAThameM likhA haiki-agara koi tasbIra aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ (46 ) savAna-umarI. takI kisImakAnameM utArIhui maujUdaho-to-vahAMpeM jainamunikoM ThaharanA nahi cAhiye, usakA pATha batalAyAjAtA hai dekhiye ! (adhyayana 8 mA-sUtradazavaikAlika, ) cittabhittaM-na-NijhAe-nArevAsualaMkiyaM, bhakharaM piva ThuNaM-diThI paDisamAhare, isakA matalaba yahahaiki-jisadivArapara auratakA citrahousako muni-na-dekhe. jaisesUryakoM dekhakara apanInigAha pIchIkheMcaliijAtIhai auratake citrakoM dekhakara apanInajarakoM kheMcaleve. kisavAstaki-usatasvIrakoM dekhakara asalIauratakI yAdIAjAtI hai, savAlapaidAhonekIjagahahaiki-jisahAlatameM eka nAcIjaauratakoM dekhakara khAsaaurata yAda AjAve, to kayA! tIrthakarokI mUrti dekhakara khAsatIrthakaroMkI yAdI-na-jAyagI, ? isameM koizakanahI ki-tasvIradekhakara joki-khAsazakhzaho-vaha-jarurayAda AjAtA hai, agara kahAjAya mUrtipUjA karaneseM jIvoMkI hiMsAhotI hai-tokyA sthAnaka banAnemeM hiMsA nahIMhotI, munimahArAja ekazaharase dusarezahara jAte rAsteme kisInadImeM hokara pArahote hai-to-kyA pAnIkejIva nahImarate hai ? bhikSAkeliye jAnemeMbhI havAkejIva apane zarIrase maratehai, jabakabhI kisIkoM dIkSAdii jAtI hai to jalasA kiyAjAtA hai usavakhta seMkaDo AdamIyoMkI bhIDabhADaseM rAstemeM sUkSmajIvoMkA nAzahotAhai isakoM kyA jIvahiMsA nahIsamajhate ? sirpha mUrtipUjAhIkoM jIvahiMsA samajateho, ? anuyogadvArasUtrameM cAra nikSepe bayAnapharamAye usameM sthApanA nikSepA mUrtiko sabutI detAhai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ hamammnamamanch......aamanar savAna-umarI. (47) agara koI savAla kareki-mUrtipUjA-achI hai-to-sAdhumahArAja pUjA kyoM nahIMkarate ? (javAba.) sAdhumahArAja jinapratimAke darzanakoM jAte hai, tIrthayAtrAkoM jAte hai aura bhAvapUjA karate hai, jainazAstromeM sAdhu-sAdhavI-zrAvaka-zrAvikA-pustaka-pratimA-aura maMdira-ye-sAtakSetra bayAna pharamAye. agara maMdira-mUrtimAnanA jainameM manAhotA to sAtakSetra kyauM pharamAte ? mUrtipUjAmeM pUjakakA irAdA pAka honese bhAvahiMsA nahI. ora vinAbhAvahiMsAke pApa nahIM. balki ! azubhakarmokI nirjarA aura punyAnubaMdhi punyaprAptikA hetuhai. agara koI savAlakareki-mUrtipUjA karanevAle paththarakoM pUjate hai ( javAba. ) paththara nahIM pUjate, balki ! vitarAgadevakA AkAra dekhakara usameM vItarAgabhAvakI yAdIlAkara pUjate hai, aura ibAdatakarate haiki-he ! vItarAga-arihaMta-sarvajJa-paramAtmA-niraMjana nirAkAra isa hamArIibAdatase hamAre karma-darahokara hamakoM mukti mile, agara paththara pUjatehoteto aisA kahataki-he ! paththara !! tuM baDA achAhai, phalAnI khAnameseM nikalAhuvAhai. aura tuM ! daza rupayegajake molakAhai, magara nahIM, pUjakapuruSato mUrtikejarIye vitarAgahIkI pUjA karatAhai. agara koI savAlakaroki-mUrtikI jo ibAdata kiijAtI hai-kyA-vaha sunatI hai, ? ( javAba. ) jisa devakI mUrtihai-vaha-vezaka ! apane jJAnameM jAnate haiki-phalAMzakhza ibAdata kararahAhai. agara koi kahe, hama-mAnasImUrtiko mAnate hai, paththarakI mUrtiko nahIM mAnate, ( javAva.) phira mAnasIka jJAnakohI mAnalo, kAgaja syAhIkebanehuve pustakakoM kyoM mAnateho, ? agara koI savAlakare mUrti paththarakI hai-usako pAMva lagAdeve to kyAharja hai ? ( javAba.) pustaka kAgaja syAhIke hai-usakoM pAMva lagAnemeM kyA harja hai, ? agara kahoge harja hai, to isItaraha mUrtike Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) savAne-umarI. bAremeMbhI samajhalo harja hai. isa vyAkhyAnase yaha dikhalAnAthAkI duniyAmeM mUrtikA pUjanA kadImaseM calAAtA hai, aura usakevinA kisIkA kAma nahIM calatA, koi pahADako-koi makAnako-koi zAkhako-citrakoM-aura-koi mUrtikoM mAnatA pUjatAhai asala pucho yahasaba mUrtipUjAhIke bheda hai. ( vyAkhyAna mUrtipUjAkA khatamahuvA,) chAvanI-murArase-usIrauja vApisalazakara Aye, saMgItakalAkA ilma isa caumAsemeM bhI hAsila karaterahe, vyAkhyAna dharmazAsakA hamezAM vAcatethe, aura sabhA achI bharatIthI, saMvat 1949kA-caumAsA-zahara lazakaragavAliyara, bAdavArIza khatama honeke lazakarase ravAnA hokara gavAliya. rakoM tazarIpha legaye, jokarIva ( 2 ) kozake phAsalepara vAke hai, aura kilAbhI dekhA usameM purAne zilAlekhathe-unakI-nakala kii, aura vahAMse chAvanI murArakoM gaye, aura vahAM caMdaraujaThahare, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAM detethe, aura dharmacarcAke bAremeM hamezAM bahesahotIthI, chAvanI murArase phira lazakara Aye, aura jaba vahAMse dusare mukAmakoM jAnekA irAdA kiyA, vahAMke zrAvakone vAsteThaharane ayyAma vArIzake bahuta Aminnata kii, jisase mahArAja vahAMThahare, aura saMvat (1949) kI-vArIza-vahAMpara gujArI, vyAkhyAnameM samavAyAMgamUtra-aura-vividhatIrthakalpa bAce, caMdraprabhA vyAkaraNa jo gaisAlameM hinja yAdakaranA zurukiyAthA isacaumAsemeM purA kiyA. aura-sammatitarka-jo-AlAdarjekA jainatarka graMthahai paDhanAzurukiyA, upAzakadazAMga-aMtakRtamUtra-anuttaro Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAna-umarI. papAtikA-prazna vyAkaraNamUtra-aura-vipAkasUtra inadino meM vAce. kaidaphe baDIvaDI sabhAye hui. aura dharmacarcA ke bAremeM bahesa hotIrahI, OM [karmapara-vyAkhyAna, ] ___ ekarauja-mahArAjana-karmapara-vyAkhyAnadiyA. takadIrakahokarmakaho-yA-nasIvakaho-bAtaekahI hai, jainazAstromeM karma AThatarahake bayAnapharamAye, 1-jJAnAvaraNIya, 2-darzanAvaraNIya, 3vedanI, 4-mohakarma,--5-nAmakarma, 6-gotrakarma, 7-Ayukarma, 8-aura aMtarAyakarma, khayAlakaro ! ekazakhza bAdazAhahai aura hirAjavAhirAtalage takhtapara beThatAhai eka-mulka-ba-mulka phiratA hai aura roTIyoseM mautAjahai, batalAo ! isakI kyAvajaha ? eka zakhza akalamaMdahai aura eka-bevakuphahai-to-soco ! yaha akalamaMda kyoMhuvA ? aura dusarA bevakuphakyauM ? ekamadarsemeM do-laDakeeka ustAdaseM (20) varSataka ilmapaDhaterahe, usameseM eka-pAsahuvA, dusarA phelahuvA, batalAo ! isakI kyAvajaha ? ekazakhza apanedharmapara aisA mustakIma haiki--kisIke bahakAnemeM nahIMAtA. dusarA aisA vebakuphahaiki-usakoM bArAMvarSataka dharmazAstra sunAo. magara usakA etakAta dharmapara nahIjamatA, khayAlakaro! isakI kyA ! vajaha ? ekazakhza tAbeumara taMdurastarahA, aura eka aisA bImArarahAki-tamAma umara usakI vImArImeM gujarI, kahiye ! usakI kyA ! vajaha ? ekazakhzako apanIaulAda aura daulatase itanI mohabbatahaiki-zivAya inake dharmakoM phijahula samajhatAhai, aura ekazakhza dharmakoM umadA aulAda aura daulatakoM kuchanahIsamajatA, soco ! isakokyAvajaha, ? ekazakhza aisA hasIna aura khUbasurata haiki-jisakIsAnI dusarAmilanA dusavArahai. aura eka aisAbadasu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ (50) savAne-umarI. rata-badazikala haiki-koiusake zAtha bAtakaranAbhI nahIcAhatA. kaho ! isakI kyAvajaha ? ekazakhza aisApaidAhuvAki-usakoM navAbI aura rAjamilA, dusarA aisIjagaha paidAhuvAki-burIjagaha zADadetA phiratAhai, khayAlakaro ! isakI kyAvajaha, ? ekamaholemeM do-laDake ekahIdina paidAhuve, eka janmatehI maragayA, aura dusarA sAThavarSataka jItArahA. soco ! isakA kyAsababa, ? do-zakhzatijArata karanelage, usameM ekazakhzakoM isakadara phAyadA hAsila huvAki-lakhapati-karoDapatibanA, aura dusarekoM isakadara ToTA paDAki-gharakIpuMjI khokara dusarese karjAlenApaDA, batalAo ! isakI kyAvajaha, ? agarakahAjAya izvarane aisAkiyAto-soco ! izvarako aisAkaranekI kyAjarurata ? kyoki-izvara rAgadveSase nihAyata pAkahai, asalame yahasaba-apanIapanI-takadIrake tAllukahai, pUrvajanmameM jaisA jisajIvane kiyAthA-baisA usake AgeAyA. jozakhza izkabAjI karatAhai, jIvokoM katalakaratA hai, rahama bilkula nahi. dagAbAja purA, ghamaMDa bahuta, zogasaMtApa bahuta. aura jisakoM devaguru dharmapara etakAta nahIM, aisA zakhza achIgati nahI pAsA, jozakhza tapa karatAhai, vrata niyama pAlatAhai, dAna detA hai, devaguru dharmapara etakAta rakhatAhai, zAstrake pharamAnakoM maMjura karatAhai aura dilakA sAphahai vaha svargagatiko pAtAhai, jozakhza vAtakahakara mukarajAya, matalabahuvAki--duzmana-banajAya, dharmameMbhI nardadagAkI khele, vaha durgatiko pAtAhai. jozakhza rahamadilaho, insAphakIvAta bolanevAlAho, aura devaguru dharmapara purA etakAta rakhatAho-vahaachIgatiko pAtAhai. jozakhza jIvokI katalabAjI-na-kare, haravakhta jIvoMkoM bacAtArahe-vaha-agale janmameM laMbI umara pAtA hai, jisane pUrvabhavameM dAnapunya nahIkiyA, vaha-isa bhavameM ezaArAmase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ mavAne-umarI. (51): vaMcita rahatAhai, jisane pUrvajanmameM dAnapunya bahutakiyA hai-vaha-isa janmameM ArAmatalaba hai, jisane pUrvajanmameM devaguru dharmakI khidamata kiihai vaha isajanmameM daulatamaMda hotAhai, jisane pUrvajanmameM devaguru dharmakI beadavI kiihai-rupaye paise hotehuvebhI dharmame kharca nahIkiyA hai-vaha-isajanmameM daridrI hotA hai, jisane pUrvajanmameM ilma paDhAthA dusarokoM tAlIma dekara dharmAtmA banAyethe-vaha-isajanmameM vidvAn aura dharmajJa hotAhai, jisazakhzane pUrvajanmameM tote-muTu-kabutara-ciDhiyA-tItaravagerAkoM-pIjaremeM-kedakiyethe, vaha-isajanmameM dusaroMkA tAbedArahokara takalIphapAtAhai, aura kedabhI pAtAhai. jisane pUrva bhavameM kilI jIvakoM takalIpha nahIdii, balki ! takalIphaseM choDAye hai-vaha isajanmameM kisIkA tAbedAra nahIbanatA, balki ! khuda mAlika hotAhai, jozakhza apane guruse-yA-ustAdase narda dagAkI khelatAhai usakA ilmakAraAmada nahIhotA, jozakhza dAnapunyakarake pIche raMjIdA hotAhai vaha--agale janmameM-naphA-nahIpAtA, jozakhza dusaroMke laDakA-laDakIkA-viyoga karAdetAhai-vaha-agale janmameM aulAda nahIpAtA. jozakhza apanI jAtikA ghamaMDa karatAhai vaha agale janmameM nIcakula pAtAhai. jozakhza dusaroke hAtha pAMva toDaDAlatAhai agale janmameM-baha-lulA-laMgaDA hotAhai, jisa zakhzane pUrvajanmameM jIvopara rahema kiihai, vaha isa janmameM khUbasurata-kamAlahusna-aura-caherepara mubArakabAdI pAtAhai. jozakhza logokoM kahatAhai dharmakaranese kucha phAyadA nahI. paraloka kisane dekhA ? aisA upadeza denevAlA zakhza agalejanmameM dharma-nahI-pAtA, jozakhza dusaroMkoM galA ghoTakara mAratAhai-vahaagale janmameM burImotase maratAhai, jozakhza dusarese apanA matalaba letAhai magara usako khAnekeliye roTIbhI nAhidetA-vaha-agale ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ (52) savAne-umarI. nmameM roTIyose mohatAjahokara mAMgatAphiregA, jozakhza tIrthabhUmima daMgAphisAda karatAhai, devadravyako baravAda karatAhai, aura maMdiramrtiyoMke sAmane anAcAra sevanakaratAhai-usakI agalejanmameM achI gati nahIMhotI, jozakhza dharmazAstra pahAnahI aura dusaroke sAmane kahatAhai-meM-bahutazAstra paDhAI-baha-agale janmameM vidyAhIna hotAhai, jozakhza Apa badakAma karatAhai aura dusareke mAthe tohamata caDhAtA hai-vaha-agalejanmameM achIgati nahIpAtA, jozakhza tIrthakara-gaNadhara-AcArya-upAdhyAya-aura sAdhumahArAjake avarNavAda bolatAhai mahAmohakarma bAMdhatAhai jisane pUrvabhavameM guptadAnadiyAhai vaha agale janmameM dusareke ghara goda AtAhai aura daulata pAtAhai. ___ agara dharmazAstrakI rAhaparacalo to harekajIvapara rahemakaro, AiMde sumArA bhalAhogA. dharmazAstra pharamAte hai-jo-zakhza-jaisA karma karegA-vaisAphala pAyagA, yaha ekasidhIsaDakahai. (karmapara vyAkhyAna-gvatamahuvA,-) me20 [saMvat 1950 kA-caumAsA zahara lazakara gavAliyara,] bAdavArIzake lazakarase ravAnAhokara mahArAja chAvanI-murArako-gaye, aura zItarutumeM vahAM kayAmakiyA, vyAkhyAnameM rAyapaseNI-jIvAbhigama-aura-pADavacarita bAcA, chAvanI murAraseM ravAnAhokara gavAliyara gaye, aura phirajaba jahA~sItarpha jAnekA irAdAkiyA, lazakarake zrAvakaloga vahAMAye aura arjakarane lageki-Apa-jahAMjAyage phAyadAdharmakA pahucAyage, barAye maheravAnI hamArehI zaharameM isasAla aura kayAmakijiye, aura hamakoM dharma sunAiye,-mahArAjane unakI arja kubulakii, gavAliyarase lazakara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. ( 53 ) Aye, aura saMvat (1950) kI vArIza vahAMpara gujArI; vyAkhyAna hamezAMkaratethe aura sunanevAleloga kasarataseM jamAhotethe, saMgItakalA ilma inadinobhI hAsila karaterahe, dharmacarcAkaliye kaizakhza AtejAtethe. aura mAkula javAbapAkara khuzahotethe.-lazakarake zrAvakone mahArAjakI bahutakadara-va-ijjatakii, dharmakebAremeM jojobAta mahArAja pharamAtethe phaurana ! usapara amalakaratethe,-isa caumAsemeM sammatitarkagraMtha tInahissA vAMcA ekahissA bAkIrahA, ekarauja vyAkhyAna jagatkartA ke bAremediyA, [vyAkhyAna-jagatka ke bAreme, ] agara lIlAkarake duniyAko izvarane-banAi mAneto-soco ! lIlAkAhonA rAgavAnakoM hotAhai, aura izvara rAgadveSaseM nihAyata pAkahai, agarakahAjAya rahamadilahokara duniyA banAihai-to-ekako ArAma aura takalIpha kyauM, ? agarakahAjAya ArAma takalIpha apanI apanI takadIrake tAllukahai-to-phira kahanAcAhiye takadIrahI sabasetejarahI. agara izvarane apanIzaktiseM duniyA banAihai aisA mAne-to-soco ! jIvoMkoM pestara nirmalabanAyethe-yA malIna ? agara nirmalabanAyethe--to-phira dharmazAstra kisako nirmalakaranekeliye banAyegaye ? agara malInabanAyethe-to kyAsababahai unakoM pAparupa malInatA diigai, ? asala meM duniyA anAdihai. ekajanmase dusarejanmameM jAnA usakAnAma mRtyuhai, jokucha sukhadukha yahAM milAhai pUrvakRtakarmake udayAnusArahai, aura AgekoM jokucha milegA yahAMke kiyehuve karmAnusAra milegA. agara aisA-na-mAneto eka mukhI-aura-ekadukhI kyauM ? jIva-jaba-dusare janmame jAtAhai usakezAtha punyapApa-aurataijasa-kArmaNa sUkSma zarIrazAtha jAtAhai, binAvIja vRkSa nahI aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 54 ) savAne-umarI. vinA vRkSa bIja nahI, agara kahAjAya jaDa-cetanarupa-masAlA pestarasethA, to-savAla paidA hotA hai ki vaha--masAlA kisane banAyAthA ? vagerA bahutasI dalIleM diigaithI, yahAM thoDemeM likhA hai, (saMvat 1951 kA caumAsA zahara lazakara gavAliyara.) bAdavArIzake lazakarase ravAnAhokara gavAliyarakoM gaye, gavAliyarase chAvanI-murAra gaye, aura vahAMpara mozama zardIkA khatama kiyA. vyAkhyAna hamezAM bAMcatethe. phAlgunamahinemeM vahAMseM vihAra karanekI tayArIkiDa lazakarake zrAvakaloga vahAM Aye, aura eka caumAsA aurabhI lazakarameM ThaharanekI arjakii, mahArAjane dekhAki vAstedharmake-ye-loga itanI arjakarate hai-to-munAsibahai abakA caumAsA phira lazakarameM kare, chAvanI-murArase-phira lazakara Aye. aura saMvat ( 1951 ) kI-vArIza vahAMpara gujArI, vyAkhyAnameM prajJApanAsUtra aura AcAradinakara graMtha bAcA, sammatitarkakA coyA hisA isa caumAsemeM purA kiyA, hisA isa cAmAsama purA kiyA, aMgaM svapnaHsvarazcaiva-bhaumaM vyaMjana lakSaNe, utpAtamaMtarikSaMca-nimittaM smRtamaSTadhA // 1 // aSTAMganimittakA ilma inadinomeM hAsilakiyA, naMdIsUtra-dazAzrutaskaMdha-vyavahArasUtra-aura-nizIthasUtra-inadinomeM bAMce, saMgItakalAkA ilmabhI isaarsemeM hAsila karaterahe, kyoMki-yahazaharabhI isahunarakeliye mazahUrahai, kaidaphe baDI baDI sabhA hui. ekarauja pRthavI phiratI hai-yA-cAMdasUrya, ? isapara vyAkhyAnadiyA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne - umarI. ( pRthvI phiratI hai - yA - cAMdasUrya - ) agara pRthvI phiratI hai- esAmAne to ekagAMva dUsare gAMvase jisa dizA meM hai usadizAseM vadalajAnA cAhiye. vArIzake dinoM meM samajho do ghaMTetaka ekajagaha vArIza hotI rahI, aura idhara jamIna do ghaMTe meM phiratIhui AgekoM calIgai phira tAlAva - pAnI se kaise bharasakeMgeM ? eka drakhtake mAleseM nikalakara eka pakSI samajho AsmAnameM ur3A, aura vaha AdhaghaMTetaka AsmAnameM uDatArahA, idhara pRthvIkezAtha lagA huvA drakhta-Age calAgayA, soco! phira vaha pakSI apane mAleko kaise pAsakegA, ? agara kahAjAya ki - cAMdasUrya sthira aura pRthvI phiratI hai to amAvAsyAke rauja-cAMdasUrya eka rAzipara aura paurNimA ke rauja - eka dusareke sAmane kyauM AjAte hai ? eka rAzipara jo aneka grahoMkA milanA - aura - judA hojAnA najarake sAmane dikhAi derahA hai vaha kyoMkara sabuta hogA ? agara pRthvI phiratI hai-to-- yahabhI savAla paidA hogA ki vaha - gADIke paiyekItaraha urddha - adhaH phiratI hai ? yA kuMbhakArake cakrakItaraha tiryaga phiratI hai ? agara urddha - adhaH phiratI hai-to- urddhasthita padArtha adhaH Ane se giranekI saMbhAvanA hai. agara kuMbhakArake cakI taraha tiryaga phiratI hai to kahIe ! kisake AdhArarahakara phiratI hai-, ? bahutasI bAteM bayAna kiDgathI, yahAM thoDe meM - matalaba kahadiyA hai. [ saMvat 1952 kA caumAsA zahara bhopAla, bAdavArIzake lazakarase ravAnA hokara datiyA - jahAMsI - lali tapura- vAsodAhote bhilasAgaye, aura (15) rauja vahAMpara kayAma kiyA, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAMdetathe ekaroja bhilasAke paDosameM baudhastUpoMkoM dekhanegaye, bhilasA baudhastUpoke liye mazahUra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ( 55 ) " www.umaragyanbhandar.com
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ (56) savAne-umarI. jagahahai. bhilasA Tezanase (5) mIla sAMcI TezanakepAsa kai baudhastUpa banehuvehai, bhilasAse ravAnAhokara zaharabhopAla Aye, aura saMvat (1952) kI vArIza yahAMpara gujArI, sUtraanuyogadvAra aura neminAthacarita vyAkhyAnameM vAcA, jaMbUdvIpaprajJapti aura dvIpasAgaraprajJapti inadino bAcaterahe, mahArAjake upadezase eka-jainadhetAMbara pAThazALA yahAM kholIgai, jisameM jainazvetAMbara zrAvakoMke laDake majahabIilma hAsilakiyAkare, [saMvat 1953 kA caumAsA zahara iMdora,-] bAdavArIzake bhopAlase ravAnAhokara chAvanI sihora-narasiMhagaDha-sAraMgapura-sAjApura hotehuve tIrtha makasIkI jiyAratakoM gaye, jo ujjenakepAsa mulkamAlavemeM vAke hai, vahAMkI jiyAratakii aura jojo vajuhAta purAnI tavArikhakedekhe apanI noTabukameM darja kiye, tIrthamakasIse ravAnAhokara kasbA devAsahote zaharaiMdorakoM Aye. aura saMvat ( 1953) kI vArIza vahAMpara gujArI, galImorasalImeM naye maMdirakepAsa-makAname Thahare. vyAkhyAnameM sUtraAvazyakatti-aura-cAsupUjyacarita bAMcanA zurukiyA, sunanevAle kasarataseM jamAhotethe. prAkRtavyAkaraNa-yahAMpara-hija yAdakiyA, sUtra aMgaculikA-aura-baMgalikA yahAM bAce, aura mAnavadharmasaMhitA graMtha banAnA zurukiyA, (saMvat 1994 kA caumAsA zahara ratalAma, ) vAdavArIzake iMdorase ravAnAhokara dobArA tIrthamakasIkI jiyAratakoM gaye, aura vahAM karIba (8) raunaThahare, usaarsemeM mulkamAlaveke bahutase jainazvetAMvarayAtrI-vAste jiyAratakoM vahAMpara Ayethe. zahara ujjenake jainazvetAMvara zrAvakone mahArAjaseM bahutaa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAna-umarI. (57) jamAruja kiikI-ApahamAre zaharameM tazarIphalAve, mahArAjane unakIarja kubulakii aura tIrthamakasIse ravAnAhokara mulkamAlaveke nAmIgrAmI zahara ujjenakoM gaye, ujjena purAnAzaharahai, aura yahAMpara avaMtIpArzvanAthakA tIrtha hai jiyAratakii, mozamazA vahAMparagujArI, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAM detethe. sabhA achIbharatIthI, ujjenake zrAvakone mahArAjakI bahutakadara aura khidamata kii, ujjenase ravAnAhokara kasbe vaDanagarakoM gaye, aura vahAM karIba (1) mahineke kayAmakiyA, zrIyuta-mohanalAlajI lakSmIcaMdajI-kuzalagaDhavAle-yahAMpara mile, aura dharmacarcAke bAremeM bahutase savAlapuche, mahArAjane unakA mAkula javAbadiyA, aura unone dohe-kavitta banAkara mahArAjakI isataraha tArIphakii, (dohA.-) nAmazAMti gunazAMtahai-zAMtimuni anagAra, azubhakarmakRtavinako-zAMtikarana dAtAra, ciMtAmanisama zAMtimuni-raMge adhika vairAga, paMcamame paragaTa bhaye-bhavijanakere bhAgya. (kavitta.) mahAvIrazAsanake unnatikaranahAra-dharmake dhuraMdhara aise munirAjahai, kumatimada hastinake kuMbhasthalaphoraveMko-paMcAnanarAjasamajinakeziratAja hai jJAnajaladAtA ulasAtAbhavivArijake-acaladRDharaMgamayajinakA samAjahai mohanamanamAne-tInalokameM-nachAne-aisesugurusayAnavijayazAMtimahArAjahai, ___ vaDanagarase ravAnAhokara mahArAja-zahara-ratalAmakoM tazarIpha legaye, aura saMvat (1954)kI vArIza vahAMpara gujArI, jainazvetAvara zrAvakokI AbAdI yahAMpara jyAdahahai, vyAkhyAna sabhA achI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ (58) savAne-umarI. bharatIthI, aura munanevAle loga kasaratase jamAhotethe, dharmacarcAke liye kaimahAzaya AtejAtethe aura mAkulajavAba sunakara khuzahote the, inadinoMmeM mahArAjane-istihAra--chapavAkara zaharameM isaliye bAMTa diyaki-Amaloga-dharmacarcAkA phAyadA hAsila kare, paySaNaparvakI akhIrakerauja jainomeM-jo-caityaparipATikA jakasA nikalatAhai cArastuti-tristuti-mAnanevAlokA ApasameM vAdAnuvAda huvA aura usabAtakA phaisalA ratalAmarAjyase yahahuvAki cArastuti mAnanevAlokA jalasA pestara nikale, usa vakhta baDA jalasA huvAthA, ratalAmake jainazvetAMbara-cArastuti mAnanevAle zrAvakone-mahArAjakI bahuta kadara kii, aura eka-khitAvarezamI kapaDepara sunaharI harkose likhakara bataura jainapatAkAke bheTa diyA, usameM likhAthA-vidyAsAgara-nyAyaratna-mahArAja-zAMtivijayajitmasAdAt-jainadhetAMbara dharmojayati,-isakezAtha eka-mA napatrabhI-isamajamUnakA diyAki-jainadhetAMbaradharmopadeSTA-vidyAsAgara nyAyaratna-mahArAjazrI zAMtivijayajIkI khidamatame-hama-ratalAmakA-jainadhetAMbarasaMgha-yaha-mAnapatra aura jainapatAkA bheTa karate hai, barAye maharabAnI maMjurakarege, sabhI jainazvetAMbaradharmAvalaMbIkoM mAlUma hoki-mahArAja-zAMtivijayajI-jainamUtrasiddhAMtake paThita-auraSaDdarzanake jAnakArahai, jinone paMjAba-mAravADa-mevADa-gujarAta rAjaputAnA-mAlavA-vagerA mulkokI sapharakarake jainadharmakoM tarakI dii, Ama jainazvetAMbarasaMgha inakenAmase vAkiphahai, inake lekha kai gujarAtI-zAstrI-jainamAsikapatromeM chapehuve maujUdahai, ye-munimahA. rAja hamAre zahara meM tazarIpha lAye, aura saMvat ( 1954 ) kA caumAsA yahAMkiyA, hamAre ratalAmazaharameM karIba (700) ghara jaina tAparoke hai, hamalogokI achI takadIrathIki-mahArAjakA padhA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne - umarI. ( 59 ) ranA yahAM huvA. aura jainadharmakI nihAyata tarakkI huI, jina jina zrAvakoM kA khayAla dharmakebAremeM DAvADola hogayAthA mahArAjane zAstra sabutadekara dharmapara pAvaMdakiye, avahama ApakI khidamatameM yaha mAnapatra - aura - jainapatAkA bheTa karate haiM, aura paramAtmAse ibAdata karate hai ki - ApakI - vijaya - hamezAM banIrahe, isamAnapatra meM (82 ) AgevAna zrAvakokezAtha - samasta - jaina zvetAMbara saMghakI sahI maujUda hai, yahAM kahAMtakalikhe, jinako dekhanAho- sana ( 1899 ) mArca eprilake - jainadivAkara - mAsikapatra - ahamadAbAda - pustaka - 14- aMka 5-6 - meM dekhe, yahAMbhI usIse utArA liyAgayA hai. - mahArAjane jyotiSkaraMDaka - aura - AraMbhasiddhigraMtha isa caumAsemeM paDhe, samavAyAMga aura jIvAbhigamasUtra bAce, saMgItakalAkA ilma yahAMbhI hAsila karate rahe. ( saMvat 1955 kA caumAsA zahara maMdasora, ) Ararian ratalAmaseM ravAnAhokara mukAma jAvarA gaye, aura asipara panaiha raujataka kayAmakiyA, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAM dete the, jAvarese khAnAhokara khAcarodahote kasbe baDanagarakoM gaye, mozamazarmA vahAMparagujArI, baDanagarase ravAnAhokara zahara maMdasora Aye ekamahinA vahAM para kayAmAkiyA, maMdasorase paratApagaDha gaye, aura ariat aia ekamahinA Thahare, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAM dete the. aura Ayegaye gRhasthokezAtha dharmake bAreme bahasa ho - tIthI, paratApagaDhase vApisa maMdasora Aye, aura saMvat (1955) kI - bArIza vahAM paragujArI . vyAkhyAnameM vividhatIrthakalpa-aurasamarAdityacarita bAcA. mAnavadharmasaMhitA kitAba chapakara tayArahui aura jina jina mahAzayone maMgavAithI unakoM bhejIgara, inadinoMmeM mahArAjakA irAdAhubAki jainatIrthagAiDa kitAba - banAkara jAhira " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ (60) savAne-umarI. kiijAya-tAki-Ama jainazvetAMbarasaMghako phAyadA pahuce. magarayaha bAta saba jaina tIrthokoM vagera dekhe bhAle nahI hosakatI, isaliye irAdAkiyAki-mulkapUravake jainatIrthokI jiyAratakoM cale, mahArAja sabamajahaboMkI pustake hamezAM zAtharakhate hai tAki-jisajisa majahabavAloMkoM javAbadenAho phorana diyAjAya, dusarezaharoke zrAvaka jaba-mahArAjase-dharmakebAremeM savAlapuchate hai-to-unakAjavAba ba-jarIye akhabArake ba-khUbIdete hai. isaliye bahutasI jainapustakebhI zAyarakhanA paDatI hai, mahArAjakI vyAkhyAnasabhAmeM koi agara zoragulakarato usakoM apanIsabhAse rukasata karavAdete hai isa bAtase kaizrAvaka etarAja karate hai magara jo akalamaMdahai-ve-isa bAtakI tArIpha karate haiki-sAdhuho-to-aiseho-jo garIba aura amIrakoM ekasA samajhe, vyAkhyAnasabhAmeM jaba bhAvanAadhikArakA bananacalatAhai-bhairavI-kAliMgaDA vagerA rAgarAganIse vyAkhyAna bAMcatehai. aura kabhIkabhI hAramoniyama bajAnevAle zakhza sabhAmeM beThakara svarapurate hai, yahAMpara kaidaphe mahArAjane isataraha vyAkhyAna diyAthA, [saMvat 1956 kA-caumAsA zahara lakhanau,] bAdavArIzake zaharamaMdorase ravAnA hokara tIrthamakasIjIkoM tIsarI maratabAgaye, aura jiyAratakii, tIrthamakasIse ravAnAhokara sAraMgapura-biyAvarA-guNA-sIparI--jahAMsI-kAlpI-kAnapura--ubhAvakI saphara karatehuve zahara lakhanau gaye, aura saMvat (1956) kI-bArIza vahAMpara gujArI, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezA bAMdhatethe aura sabhA achIbharatIthI, mulpha pUravakA khAnapAna-bolacAla aura-puzApha achA aura zrAvakaloga vinayavAna dekhegaye, niryAvalIsUtra aura dasa prakIrNakazAstra yahAMpara bAMce, ..., Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne - umarI. ( 61 ) lakhanause mahArAjane tIrthasametazikharakI jiyAratakeliye tayArIka, rAste meM zrAvakokI AbAdI kamahonese paidalajAnekA irAdA mokupha rakhA, aura dravyakSetrakAlabhAva dekhakara railame savArI karanA durusta samajhA, irAde dharmake java jainamuni - mulka-va-mumeat saphara kare aura rAstemeM nadI - yA - darayAva AjAyato nAvameM beThakara pArahove aisA hukama hai, agara koimuni - zaukhase- yA - ArAmakeliye railasavArIkare to bezaka! pApahai, aura usakI mumAniyatabhI hai, kyoMkI usakA irAdA dharmapara nahI rahA, Ajakala zrAvaka loga va savava railake apanA vatanachoDakara hajAroM kosopara jA se hai, jahAMki - dharmakA nAmanizAnabhI nahIpAtA aura vahAMkoi jainamuni unakoM dharmakA rAstA batalAnevAle nahImilate, UsahAla ko jainamuni rAdharmake railameM savAra hokara vahAMjAve aura tAlImadharma kI deve-to- dharmakA phAyadA hai, jamAne hAlameM kitaneka jainamuni java sametazikhara vagerA baDetirthakI jiyAratakoM jAte haiyA jahAM zrAvako kI AbAdI kamaho vaisI jagaha - vihArakarate hai, to unakezAtha zrAvaka-zrAvikA - belagADI -- nokaracAkara zAthacalate hai, muniloga khudajAnate haiki - yahakArya - hamAre nimittase hotA hai, agara kahAjAyaki isameM - irAde dharmake bhAvahiMsA nahI aura binA bhAvahiMsA ke pApanahI - to isItaraha yahabAta railasavArImebhI kyoMna - samajhIjAya ? jojo jainamuni zrAvakoM kI - yA - nokaracAkaroMkI - nAmadada akele paidala vihArakarate hai-ve- bezaka! ache hai, mulka gujarAta meM jahAMki gAMvagAMvameM jaina zvetAMvara zrAvakokI AbAdI hai, vahAM paidala vihArakaranA jyAdaha muzkilanahI, magara tamAma hiMdusthAnameM jahAMki zrAvakokI AbAdI nahIM hai vahAM jainamunikoM vagera dUsaroMkI madada - yA - relake jAnAAnA muzkilahai, aisAsamajhakara mahArAjane railameM, saphara karanA munAsiba samajhA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ (62) savAne-umarI. (saMvat 1957 kA caumAsA zahara murzidAbAda,-) - lakhanause railameM savArahokara mahArAma tIrthaayodhyAkoM gaye, yaha zahara tIrthaMkara-riSabhadevamahArAjakI-janmabhUmihai, usakI jiyArata kiDa, aura vahAMkI jojo mazahuravAtethI apanI noTabukameM darjakii, ayodhyAse ratnapurI jo sAtakozake phAsaleparavAke hai, aura tIrthakara dharmanAthakI janmabhUmi hai vahAMjAkara usakI jiyArata kii, aura vahAMkI tavArikha apanInoTabukameM darjakii, ratnapurIse ravAnAhokara vApisa ayodhyA Aye. aura ayodhyAseM banArasakoM gaye, tIrthakara supArdhanAtha-aura-pArdhanAthakI janmabhUmi banArasa purAnA jainatIrtha hai, usakI jiyAratakii, vahAMke purAne zilAlekha aura tavArikhakIbAte apanI noTabukameM darjakii, banArasase tIna koSake phAsaLepara maujA-siMhapurI-tIrthakara zreyAMsanAthakI janmabhUmi-aura-siMhapurIse sAtakozake phAsalepara caMdrAvatI-jo-tIrthakara caMdApabhukI janmabhUmi hai, vahAMjAkara jiyArata kii, aura jo jo ajubA vAkAtadekhe apanI noTabukameM darjakiye. banArasase ra. vAnAhokara mogalasarAya jaMkazana hotehuve-gayAlAinase navAdATeana gaye. aura vahAMse paMcatI kI jiyAratakoliye ravAnAhuve, yaha paMcatIyoM khuzkIrAstekA mukAmahai, aura karIba bIzakozake gheremeM hai, navAdese ravAnAhokara avala rAjagRhIkoM gaye, vahAMpara vaibhAragiri vagerA pAMcapahADoke maMdiroMkI jiyArata kii, aura vahA~ke zilAlekhokI nakala apanI noTabukameM darjakii. rAjagRhIse sube. vihAra-subevihArase kuMDalapura-aura--kuMDalapuraseM pAvApurI-jotIrthakara mahAvIrasvAmIkI nirvANabhUmi hai, kamalasarovarameM jahAM nihAyata umadA maMdira aura-tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkI caraNapAdukA takhtanazInahai. jiyAratakiDa, tavArikha pAvApurI aura zikAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. (63) lekhoMkI nakala apanI noTabukameM darjakii. pAvApurIkI jiyArata karake guNazilavanaudyAna gaye, aura vahAMseM-vApisanavAdATezanakoM Aye, aura navAdese railame savArahokara lakhIsarAya-madhupura hote huve giriDITezanako gaye, aura giriDI Tezanase khuzkIrAste tIryasametazikharajAnekeliye ravAnAhuve, jokarIba navakozake phAsaleparavAke hai. cArakozajAnepara varAkaDagAMva-jahAMpara-rijuvAlukA nadIkekanAre zAla-nAmake darutakenIce-tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkoM kevalajJAna paidA huvAthA jiyArata kii, aura vahAMse ravAnAhokara rijuvAlukA nadIko pArakaratehuve sametazikhara pahADakItarAhameM madhungaye, jainazvetAMbara dharmazAlAmeM kayAmakiyA, vahAMpara (10) maMdira baDebaDe AlizAna banehuve hai jiyAratakii aura tamAma zilAlekhokI nakala apanI noTabukameM darjakii. dusararoja sametazikhara pahADapara gaye, tamAma TaoNkoMkI aura maMdikI jiyAratakii, aura vahAMkezilAlekhokI nakala apanI noTabukameM dakii, zAmako pahADa sametazikharase vApisa Aye. caMdarauja madhubanameM Thahare aura vApisa usIrAste giriDI Tezanako Aye aura railameM savArahokara madhupura-lakhIsarAya-hotehuve zahara bhAgalapura gaye, dusarerauna khuzkIrAste caMpApurIkoM ravAnAhuve jo dokozake phAsaleparavAke hai, tIrthakara vAsupUjyasvAmIke--pAMdhakalyANika yahAMhuve, usakI jiyArata kiDa, vahAMke zilAlekhokI nakala apanI noTabukameM darjakii, caMpApurIse vApisa bhAgalapurakoM Aye, bhAgalapuraseM railameM savArahokara nalahaTI jaMkazanahote zahara murzidAbAdagaye, aura saMvat ( 1957 ) kI vArIza vahA~para gujArI, vyAkhyAnameM mUtraAvazyakatti-aura--neminAthacaritabAcA ekarauna vidhivAda-caritAnuvAda-aura-yathAsthitavAdapara vyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. khyAnAdiyA, vidhivAda usako kahate hai-jo-tIrthakaragaNadharokA hukamaho, caritAnuvAda usako kahate hai jisameM kathA--kahAnI-caritavagerA bayAna kiyAgayAho, yathAsthitavAda usakA nAmahai jaise dvIpa-samudra-naraka-svarga-gAMva-nagara-koTa-kilA vagerA jo cIja jaisI hai usakA bayAnakiyAho, vidhivAda kAvilamaMsura karaneke hai, caritAnuvAdame-jojo-bAteM mutAvika vidhivAdaka hai-maMjura karanA cAhiye, aura jojobAteM khilAphahai choDadenA cAhiye, yathAsthitavAda-kAvila jAnaneke hai, jozakhza jainazAstroke matalabako pahicAnanAcAhe inako--va-gaura samajhe, paryuSaNaparvakI akhIrameM caityaparipATIkA jalasA achA huvA, aura dharmakI-tarakkI lAikatArIphake hui, nizithamatra--aura-yahakalpasUtra-inadinomeM-bAce, kai mahAzayoke zAtha-majahabakebAremeMbahesa hotIrahI, [saMvata 1958kA caumAsA zahara kalakattA, poSa mahinemeM murzidAbAdase ravAnA hokara dobArA sametazikharajIkI jiyAratakoM gaye, murzidAbAdake kitaneka zrAvaka-zrAvikA zAtha-Ayethe, madhubaname poSavadI (10) mIke rauja rathayAtrAkA jalasA kiyAgayA, dusarerauja pahADaparajAkara jiyAratakii, caMdarauja Thahare aura phira giriDI Tezanako vApisaAye, murzidAbAdake zrAvaka-zrAvikA-apane vatanakoM gaye aura mahArAja-lakhIsarAya aMkazana Aye. aura vahAM khuzkIrAste karIba (6) kosake phAsalepara-jo-kAkaMdI nagarI hai jiyAratakoM gaye, tIrthakaramuvidhinAthakI janmabhUmi yahI kAkaMdI nagarI hai, usakI jiyAratakii aura vahAMki tabArikha apanI noTabukameM darjakii. kAkaMdIse ravAnAho. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne - umarI. ( 65 ) kara kSatrIyakuMDagAMva gaye, jo vahAMse -nava kozake phAsalepara tIrthakaramahAvIrasvAmI kI janmabhUmi hai, yahAMpara eka- jaina zvetAMbara maMdira gAMva me do- talahaTI meM aura eka pahADapara banA huvA hai, vahAMjAkara jiyAtakir3a aura tavArikha vahAMkI apanI noTabukameM darja kii, pahAise vApisa Atevata - zAmake cArabaje talahaTIke maMdirapAsa (50) kadamake phAsalepara ekavaDA - zaira-jAtA huvA dikhalAidiyA, -maMdi - rake pUjArI - dhArIlAlane zerakoM dekhakara maMdirakA daravajA baMdakara liyA, jisa- DolIma - mahArAja savArathe, DolIvAlone DolI jamInapara rakhadira, mahArAjane puchA DholI kyoM rakhadii ? - ve - khaupha kI vajahaseM javAba - na-desake, mahArAjane jaba idharaudhara dekhA to karIba (50) kadamake phAsalepara eka zera - najara AyA, magara va daulata - devagurudharma - aura - prabhAvatIrtha bhUmike - vo- sAmane - nahiAyA, aura kudatAhuvA DAvItarphakI eka-TekarI - lAghatA calAgayA, pUjArI dhArIlAla - joki -- DaragayAthA - maMdirakA daravajA kholA, aura kahane lagA zukra hai, Aja ! hamArI jAna bacI, yahAM to akasara esAhI mAjarA huvAkaratA hai, mahArAjane vahAMkI jiyArata kara, aura zAmake pAMcava kSatrIyakuMDa gAMvakoM vApisa Aye, tIsarerauja kSatrIyakuMDa gAMva ravAnAhokara lakhIsarAya TezanakoM Aye, aura railameM savAra hokara zaharapaTanA pahuce, vADekIgalI meM jaina zvetAMbara maMdirakepAsa - makAna meM kayAmakiyA aura tIrthakI jiyArata kara, zaharase do mIla ke phAsalepara - kamaladrahapara jAkara - sthUlabhadra mahArAjake caraNokI chatrI - aura sudarzanazeThakI zulIkA - siMhAsana - hogayAthA vaha - jagaha dekhI, zilAlekhokI nakala aura tavArikha paTanA-apanI noTabuka meM darjafer paTanese khAnAhokara bakhatIyArapura hote subevihArakoM pahuce, mozamasarmA vahAMpara-gujArI, caita mahine meM tIrtha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ (66) savAne-umarI. pAvApurIkI jiyAratakoM gaye, aura karIba deDhamahineke vahAMpara kayAmakiyA. pAvApurIse ravAnAhokara bhAgalapura hotehuve caMpApurI gaye aura dusarImaratabe jiyAratakii.-caMpApurIse bhAgalapuraAkara zahara kalakattekoM gaye. aura saMvat (1958) kI-vArIza vahAMpara gujArI, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAM detethe, aura sabhA achI bharatIthI, pahSaNaparvakI akhIrameM caityaparipATIkA jalasA umadA huvA, akhabAra bhAratamitra aura hiMdIvaMgavAsI-jo-kalakatteke nA mIgrAmI akhabArahai usameM mahArAjakI isataraha tArIpha chapIthI, (akhabAra bhAratamitra kalakattA, tArikha 28 sitaMbarazanivAra sana 1901 isvI saMvat 1958 bhAdrapada zukla 15-) zvetAMbara jainoke guru vidyAsAgara nyAyaratna mahArAja zAMtivijayajI cAramahinese kalakattemeM hai, gatamaMgalavArase pardUSaNaparva AraMbhahuvA, jAkhyAnake samaya (600) jahorI jamAhotethe, jahorIlogone baDIdhUmase jalasAkiyA, bhAdrapadasudI (4) maMgalavArako . saba jainazvetAMbara zrAvakone milakara uktamahArAjako baDe julusase darzana karAnekoM legaye, aisA jalasA kabhI nahIhuvAthA, jaisA isa sAlahuvA, Apa baDe paMDitahai, Apake Anese yahAM jainomeM vaDA dharmotsAha phailAhai, ApakI banAi mAnavadharmasaMhitA kitAva jainoke paDhaneke kAbila hai, ( akhabAra hiMdIbaMgavAsI-kalakattA, tArikha 18 naveMbara sana 1901 isvI saMvat 1958 kAtika sudI 7 somavAra,). " kalakatteme guru "yahAMpara aneka jahorI jainIhai, vidyAsAgara-nyAyaratnamahArAja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. ( 67 ) zAMtivijayajI ina jainI jahorIyoMke guruhai, Apa cAramahinese kalakattemeM hai, yahAM gurujIkA nivAsa vaDatallASTrITa (58) naMbaravAle makAnameM huvAhai, Apake Anese zvetAMvaralogome unake dharmakA vaDA utsAha huvA hai. isataraha kai akhabAromeM mahArAjakI tArIpha chapIhui hai, baDe baDe zaharomeM jahA~jahAM mahArAja tazarIpha lejAte hai unakA bayAna akhabAromeM chapatAhai, karauja mahArAjane isabAtapara vyAkhyAnadiyAki-jisajisa bAtakA tIrthakara-gaNadharone dharmazAstrameM hukama pharamAyA hai, sababa AnapaDanese manAbhI pharamAi hai, aura jisavAtakI manApharamAi hai usakA hukamabhI pharamAyAhai esA jAno, magara vo-sababa-irAde dharmake honAcAhiye. jaiseki-caumAsekedinomeM jainamunikoM ekajagaha rahanA pharamAyA, magara sababa vImArIkA AnapaDe to-caumAsemeMbhI vihAra karajAnA hukama hai, jainamunikoM vanAspati khAnA-yA-sparza karanA manAhai, magara jaba kisI-kuvemeM-yA-khaDDemeM girapaDe to-usa hAla meM kisI dastakIzAkhA-yA-latA-velaDIkoM pakaDakara bahAra AjAnA hukamahai, agara kisImunikoM-sAMpa kATajAya to usake jaharako radakaranekeliye nIMvake patte cacAjAnAbhI hukamahai, jainamunikoM krodhakaranA-yA-kisIkoM sakhta javAna kahanA hukama nahI, magara jabakoi dharmakoM hAni pahucAtAho-yA-kutarka karake dharmakA khaMDana karatAho-usahAlatameM-usako sakhtajavAna kahanAbhI hukamahai, kyoMki-irAdA dharmakAhai, jainamunikoM bhikSAmAMgakara sIkamaparavarIza karanA zAstrahukamahai, magara jaba khuda bImArapaDajAya to koi gRhastha AhArapAnI makAMnapara lAdeve-tobhI-lelenA hukamahai. kyoMki usa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ (68) savAne-umarI. vakhta amaralAcArI hai, hAM! agara vinAsababa aisAkareto bezaka ! manAhai, izkabAjI-corI-aura-kuvyasanakeliye bilkula manA hai. kisIko samajho zarAbapInekI kasamahai, aura dusarena usako pakaDakara jorAjorI zarAba pIlAdii, usakA irAdA nahIthA-tousakoM kasama toDanekA pApa nahIM, isataraha aura cIjokeliyebhI samajhanA. vagerA bahutasA vayAna kiyAgayAthA, yahAM thoDe meM likhA hai, kai mahAzaya majahabIbahesako Atethe aura majahabakebAremeM bahesa karatethe, vyavahArasUtra-paMcakalpamUtra-aura dazAzrutaskaMdhazAstra mahArAjane yahAMpara bAce (saMvat 195: kA-caumAsA zahara maMdasora,) bAdavArIzake-magasIra-aura-popataka kalakattehImeM kayAmakiyA, aura mAghasudIme ravAnAhokara varddhamAna-Asanasola-madhupura-aura giriDI hotehuve tIrtha sametazikharakoM tIsarImaratabAgaye, jiyArata kii, aura pahADapara dasamIToMkakI saMvat ( 1958 ) mAghasudI (10) mIke rauja pratiSTA kii joki-basabava-vijalI girajAneke tIvArA marammata kiigaithI, caMdarauja madhuvanameM kayAmakiyA, aura vahAMse ravAnAhokara vApisa giriDI Tezana Aye, giriDIse railameM savArahokara Asanasola-cakradharapura-rAyapura-vilAsapurahote zahara nAgapura-Aye, jo madhyapradezakA sadaramukAma aura gulajArazaharahai, peTha-AditavArame kayAma-kiyA, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezA deteye, aura sunanevAleloga kasarataseM jamA hotethe, caita vaizAkha jeThataka vahAM kayAmakiyA, aSADhavadImeM zahara-maMdasorake zrAvakokA tAra AyAki-Apa yahAM barAyemaheravAnI kadamaraMjA pharamAye, aura vArIzakA mukAma kare, mahArAjane unakI arja kubulakii aura nA. gapurase ravAnAhokara bhusAvala-khaMDavA-aura iMdora Tezanapara hote Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne - umarI. ( 69 ) zahara ratalAmagaye, ratalAma ke zrAvaka - Tezanapara - hAjirathe, unone do - raujakeliye- ThaharanekI arjaki, mahArAja vahAMpara ( 2 ) rauja Thahare, aura vyAkhyAna dharmazAstrakA vAjakiyA, tIsareroja ratalAmase ravAnAhokara zaharamaMdasaura Aye, aura saMvat ( 1959 ) kI vArIza vahAM para gujArI. pestara bhI mahArAja yahAM vArIza gujAra cuke hai, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAM detethe, kitAba - risAlA - majahaba iMDhiye - yahAMpara banAi. joki - jaina zvetAMvara zrAvakAna-maMdasoranevAste phAyade khAsa Amake chapavAkara jAhira kiihai. dusarI kitAba - guladastA - jaina - aura - izAibhI yahAMpara mahArAjane tayArakara, saMgIta kalAkA ilma inadinoM bhI hAsila karate rahe. sUryaprajJapti - aura - piMDaniyuktizAstra - yahAMpara mahArAjane vAce aura vArIza khatama karake tIrtha hI pArzvanAthakI jiyAratakoM gaye, jo karIba ( 5 ) kosake phAsaleparavAke hai. yAtrIyoMkA vahAM melA - huvAthA, aura jalasA kiyAgayAthA, mahArAja vahAMpara dorauja Thahare, aura vIrthakI jiyArata karake vApisa - maMdasora - Aye, -- [ saMvat 1960 kA - caumAmA - zahara AkolA, ] bAdavArIzake maMdasorase ravAnA hokara nimaca hotehuve cito - DagaDhakI jiyAratakoM gaye, pahADapara jAkara purAne maMdiroMkI jiarrass, aura vahAMkI tavArikha apanI noTabuka meM darjakara, citoDagaDha kaMpilapurakI jiyAratakeliye ravAnAhuve, rAste meM a jamera - jayapura-bAMdIkur3a-bharatapura- acanerA-mathurA-aura-hAtharasa Tezanapara hotehuve kAyamagaMjaTezana utare, aura vahAMse khuzkI rAste kaMpIlapura - jo- tInakosake phAsalepara vAkehai gaye, tIrthakara vimakanAthajI kI janmabhUmI yahI zahara hai, jiyArata kara, aura vahAMke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ (70) savAna-umarI. ajuvAta apanI noTabukameM darjakiye, vahAMse vApisa kAyamagaMja Aye, aura tIrtha zaurIpurakI jiyAratakeliye jAnekoM railapara savArahuve, aura sikohAbAda dezanapara utare, vahAMse zaurIpuratIrtha khuzkIrAste karIba sAtakosake phAsalepara jamanAkanAre maujUdahai, joki-jamAnehAlame baTezvarakenAmase mazahUrahai, vahAMjAkara tIrtha zaurIpurakI jiyAratakii aura usakI tavArikha apanInoTabukameM darja kii, zaurIpurase vApisa sikohAbAda Aye aura sikohAbAdase railame savArahokara ilAhAbAdagaye, yahAMkA purAnAkilA dekhA, jo gaMgA-jamanAke-saMgamapara banAhuvAhai, ilAhAbAdase railame savAraho. kara kauzAMbI nagarIkI jiyAratakoM gaye, bharavArI Tezana utarakara kauzAMbI tIrthakeliye ravAnAhuve rAstemeM eka-hirana-hiMsaka logose chuDavAyA, aura unako dharmopadezadiyA, bharavArI dezanase kauzAMbI-sAtakozake phAsaleparavAke hai, aura Ajakala isakoM ko. saMbapAlI bolate hai, tIrthakara padamaprabhukI janmabhUmi yahIzaharahai, A. jakala-yahAM-na-koijainazvetAMbaramaMdirahai-na-zrAvakahai, sIrpha ! usa jagahakI kadamaghosIkarake vApisa bharavArITezana Aye, aura railame savArahokara kAnapura-lakhanauke Tezanahote ayodhyAkoM gaye, aura vahAMkI dobArA jiyArata kii. ayodhyAseM sarayUnadIkA pula pArakarake Tezana lakaDA maMDIpara gaye, aura railameM savAra hokara balarAmapura Tezana utare, balarAmapurase sAtakosake phAsalepara sAvaththI nagarI jisakoM Ajakala philA-saheTameTa-bolatehai gaye, yahAMpara Ajakala koi jainazvetAMbara zrAvaka nahI, sIrpha ! eka maMdira banAhuvA khAlI paDAhai, vahAMkI jiyArata kii, aura tavArikha sAvadhthIkI apanI noTabukameM darjakii, sAvaththIke rAstemeM kai-nayapAlIloga-mile, aura unase dharmakI bAtehui, sAvaththIse balarAma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. (71) pura hote ayodhyAgaye, ayodhyAse ravAnA hokara banArasa mugalasarAya-hote gayA Tezanapara utare, aura vahAMse khuzkI rAste (18) kosake phAsalepara tIrtha bhadIlapurakI jiyAratako gaye, vahAMparapahADakI dAmaname-eka-bahuta choTA-haTavarIyA-nAmakAgAMvahai, pestara yahAM bhadIlapura zahara AvAdathA, tIrthakara zItala nAthakI janmabhUmi yahI bhadIlapurahai, Aja vilkula virAna hogayA, yahApara ekapahADa aura-usapara eka-jainazvetAMbara maMdira banAivA-bageramUrttike khAlI paDAhai, vahAMkI jiyArata kii, bhadIlapurame usI rAste vApisa gayA TezanakoM Aye, ekaroja gayATezanaseM ( 6 ) mIla dakhanakoM bodha gayAgAMva dekhanekoM gaye, jahAMpara vodha devakA maMdirahai usakoM dekhA, yahAMpara nayapAla-varmA-zilona-jApAna-aura-cInake baudha yAtrI vAste jiyAratakoM Ate jAtehai-baudha majahabake ekasAdhu-yahAMpara mile, aura unase jaina-aura baudha majahabake bAremeM vAtahui bodhagayAse vApisa gayA Tezana Aye aura railameM savAra hokara paTanA hote mukAmA jaMkazana utare, gaMgA nadI pAra hokara semarayA ghATa Tezanase railameM savAra hokara zahara darabhaMgA hote-sItAmaDhI Tezana gaye, pestara yaha nagarI mithilAkenAmase mazahUrathI. tIrthakara mallinAtha-aura-naminAthakI janmabhUmI yahI nagarI hai, kSetrasparzanA kii, aura yahAMkI tavArikha apanI noTabukameM darjakii, sItAmaDhI TezanaseM vApisa usIrAste mukAmA-jaMkazana Aye, aura railame savArahokara-Asanasola-cakradharapura-vilAsapura-rAyapura-aura-nAgapuraTezana hote AkolA dezanapara utare, aura vahAMse tIrtha aMtarikSajIkI jiyAratakoM gaye, joki-(20) kozake phAsalepara vAke hai, jiyArata kii, aura vahAMkI tavArikha apanI noTabukameM darjakii, aMtarikSajIse ravAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. hokara bAlApura gaye. aura garmIyoMke dinomeM vahAMpara kayAmakiyA, ASADhasudI paMcamIkerauja bAlApurase ravAnAhokara AkolA Aye, aura saMvat (1960) kI vArIza vahAMpara gujArI. vyAkhyAna dhamazAstrakA hamezAM karatethe,-kitAva jainasaMskAravidhi-yahAM-banAi. auravAste chapaneko bhejI, aMgavidyA-aura-pravacanasAroddhAra yahAM bAce, saMgItakalAkA ilma yahAMbhI hAsila karaterahe, inadino jaina ezoziezana-aupha-iMDiyA-ophisa baMbaise mahArAjake nAmapara eka-khata-AyA, usame likhAthAki-mulka-amarikAse eka vidvAn likhatahai-" Jainsm " ArTikala karIba dohajAra zabdomeM aura-" Life of Tirthanker Mahavir " ArTikala karIba eka hajAra zabdomeM likhabheje-to-hama-apanI banAihui kitAbameMusakoM jainamajahabake bayAnameM darja karege, isaliye Apa doMno ArTikala ATha raujameM likhabheje to baDI maharabAnI hogI, mahArAjane dono-ArTikala ATharaujameM tayArakarake jaina-ezoziezana opha-iMDiyA ophisa baMbaikoM yahAMse bheje. [saMvat 1961 kA-caumAsA-zahara-jabalapura,] bAdavarIzake Akolese ravAnA hokara burAnapura gaye, aura karIba do-mahineke-vahAMpara kayAma kiyA, vahAMse khaMDavAlA lAina hokara tIrtha mAMDava gaDhakI jiyAratake liye mahukI-chAvanI gaye, aura vahAMse khuzkI rAste (18) kosake phAsalepara mukAma-mAMDavagaDha jAkara jiyAratakii aura tavArikha vahAMkI apanI noTabukameM darjakIi mAMDavagaDhaseM vApisa Akara mahukI chAvanIse railameM savAra hokara ratalAma-godharA-lAinake rAste ahamadAbAda Tesana hotehuve AburoDa Tesana utare, Abu pahADapara jAkara vahAMkI jiyArata kii, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne - umarI, ( 73 ) aura phira Arosse railameM savAra hokara rohiDA Tezanapara utare, vahAMse khuzkI rAste tIrtha vaMbhaNavADa jAkara jiyArata ki, aura vApisa rohiDATezana Akara nANA Tezana utare, vahAMkI jiyArata fer, nANATezanase savAra hokara rAnITezana gaye, aura rAnakapura bagerA paMcatIrthI kI jiyArata ki, aura vahAMkI tavArikha apanI noTabuka meM darjaka, phira rAnITezana vApisa Aye aura railameM savAra hokara - ajamera - lAinase citoDagaDha Tezana hote udayapura gaye, aura tIrthakezarIyAjIkI jiyAratake liye ravAnA huve, jo (18) kosake phAsalepara vAkehai, vahAMkI jiyArata ki, aura zilAlekhoM kI nakala apanI noTabukameM darjakira, tIrtha kezarIyAjI se ravAnA hokara cetamudI uThake roja vApisa udayapura Aye aura bahAra bagIce meM kayAma kiyA, udayapurake zrAvakoM koM mAlUmahuvAkimahArAja yahAM tazarIpha lAyeMha, sabaloga vahAM Aye. mUrtti pUjApara vyAkhAna diyA, aura karIba ATharauja bagIceMmeM Thehare, khAnA hotevakhta kavi sUrajamalajIne - gurubhaktipara kaidohe-aura-zeyara banAkara sunAye, - ( dohA . ) caitasudI chake divasa - Aye munivara Apa, darzana de kRtArtha kiye gaye janma ke pApa, vaizAkhabada ekama sudina - karake Apa vicAra, vihAra karanekI munijI-linI citame dhAra, zrAvakoM kI vinatI karajo Apa kubula, hirademese Apa munivara-jAjo mata ababhula, munimahArAja zAMtivijayajI - ApagunoMkI khAna, comAso kijo aThe-darzana dijo Ana. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 74 ) savAne - umarI. surajamallakI vinayabhakti-munivara vAraMvAra, hAtha joDakara mAnajo-karajo Apa upakAra, ( zeyara, - ) vihAra karanekI munijI - ApakI sunake khabara. bahota dila masamasAtA - aura hotA hai phikara, kaba sunege jJAnacarcA- Apake mukhaseM jikara, zrAvakoM kI vinati hai - carana meM mastakako ghara. prayANa kijo udayapurameM- dayAkI karake najara, vo dina udaya kaba AyagA darzana diyoge Anakara, 3 H udayapura se citoDagaDha - ajamera - phulerA hote meraTAroDa Tezana utare, tIrtha - phalodI - pArzvanAthakI jiyArata ki, aura vahAMkI tavArikha apanI noTabuka meM darja ki, meraTAroDase railameM savAra hokara phulerA Aye, aura revADI lAinameM dehalITezana hote meraTaTezana gaye, vahAM se khuzkI rAste (18) kozake phAsalepara jo tIrtha hastinApurahaijiyAratako gaye, tIrthakara zAMtinAtha - kuMthunAtha - aura - aranAtha mahArAjakI janmabhUmi yahI zahara hai, jiyArata kir3a aura vahAMkI tavArikha apanI noTabuka meM darja kii, hastinApura se vApisa meraTa Aye aura gAjiyAbAda hote sikaMdarAbAda gaye. ATharauja vahAMpara kayAma kiyA, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAM detethe, sikaMdarabAdase relameM savAra hokara alIgaDha - AgarA - gavAlIyara lazakara - jahAMsI bhopAla - khaMDavA hote - burAnapura Aye, yahAM para karIba ekamahineke kayAma kiyA. kitAva jaina saMskAravidhi chapakara yahAM Agara, aura jina jina mahAzayone maMgavAithI bhejIgara, isameM janmasaMskAra se lekara solaha saMskAroMkA vayAna darja hai, inadinoMmeM jabalapurake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 1 . www.umaragyanbhandar.com
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. ( 75 ) zrAvakokA khata AyAki-Apa-barAye maharabAnI hamAre zaharameM tazarIpha lAve, aura hamalogoMko tAlIma dharmakI deve. mahArAjane unakI arja maMjura kiDa aura burAna purase ravAnA hokara jeThadusare vadI tInake roja ba-savArIraila jabalapura pahuce, aura saMvat (1961 ) kI vArIza vahAMpara gujArI, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAM karatethe, kaDa majahabake loga-vAste majahabI bahesakoM Ate jAtethe, aura dharmacarcAkA phAyadA hAsila karatethe.-upamitibhava prapaMca-aura-meghamahodadhi-graMtha-yahAMpara vAce, ( saMvat 1962 kA-caumAsA-zahara dhuliyA,) bAdavAzike javalapurameM ravAnAhokara-kaTanI-vilAsapuracakradharapura-aura-Asanasola hote varddhamAna Tezanako gaye, kalpasUtrameM-jo-asthika grAmakA jikradarja hai-jahAMki-tIrthakara mahAvIrasvAmIne-avala caumAsA kiyAthA-co yahI varddhamAna-(asthikagrAma ) haiM, Ajakala yahAM koI jainazvetAMvara maMdira nahI, sirpha ! jiyAratakA mukAmahai, vahAMkI kSetrasparzanAkarake Asanasola Aye, aura baMgAla-nAgapura railameM--bhusAvala jaMkazanahote pAcorA Tezana utare, mozamazarmA vahAM gujArI. vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAMkaratethe. pAcorese ravAnAhokara bAlApura gaye. aura karIba tIna mahinake vahAM Thahare, vyAkhyAnameM AvazyakamUtravRtti-aura-samarAdityacarita bAcA, ASADhamahiname bAlApurase ravAnAhokara zaharadhuliyA Aye aura saMvat (1962) kI vArIza vahAMpara gujArI, vyAkhyAna hamezA karatethe, kitAva ajAyaba-hAlAta-jaina-aura AryasamAja, yahAM banAi. anekAMtajayapatAkA-yogazAstra-adhyAtmaviMdu-yogaviMdu-aura-yogadRSTisamuccayagraMtha yahAM vAce, bAdavArIzake mozamazarmAbhI vahAM gujArI, inadinomeM irAdA kiyAki-eka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. maratabA-zikharajIkI-jiyArata phira kare, mAmulIkArobAra to aisehI hoterahege, jokucha kAma dharmakA karaliyA vahI vahettarahogA, [saMvat 1963 kA-caumAsA-zahara punA, ] saMvat ( 1963 ) kI-caitasudI ekamakerauja zahara dhuliyeseM ravAnAhokara jaba pAcorATezana pahuce-to-vahAMke zrAvakone dorojakoliye-ThaharAliye, pAcorese bhusAvalahote jaba burAnapura pahuce Tezanapara zrAvakaloga Ayehuvethe zaharameM legaye, aura panarAha raujakeliye vahAM kayAmakaravAyA, vahAMse ravAnAhokara khaMDavA-iTArasI hote jabalapura-gaye-to vahAMke zrAvakone doraujakeliye ThaharAye, jabalapurase ravAnAhokara ilAhAbAda gaye. aura ilAhAbAdase paratApagaDhalAinameM phaijAbAda hote tIrtha ratnapurIkI jiyAratakoM gaye, vahAMkI jiyAratakarake vApisa phaijAbAda Aye, aura phaijAbAdaseM railameM savArahokara banArasa pahuce, Tezanapara zrAvakaloga Ayehuvethe zaharameM legaye, vahAMpara karIba (20) raujake kayAmakiyA, vaizAkha sudI tIjakerauja-yazovijayajI-jainazvetAMbara-pAThazAlAke vidyAthiyoMkA imtihAnaliyA, ekarauja-tIrtha-siMhapurI-aura caMdrAvatIkI jiyArata kii, eka roja sAranAthake pAsa-jo-paudhastUpa hai dekhane gaye, asalameM yaha baudhalogokA dehagopa (yAnI) pUjAkI jagahahai, banArasase ravAnAhokara zahara-paTanA gaye, vahAMkI jiyArata kii, vahAMse mubevihAra-aura-muvevihArase-pAvApurI- kuMDalapura-rAjagRhI aura-guNazilabanaudyAna-vagerA paMcatIrthIkI jiyAratakii, vahAMse navAdATezana jAkara railame savAra huve aura madhupura hote giriDI Tezana utare, giriDIse zikharajIkI jiyAratakoM gaye, aura cothI maratabA jiyAratakii, zikharajIseM ravAnAhokara giriDI Aye, . . . .. . / Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAna-umarI. ( 77 ) aura railameM savArahokara-madhupura-paTanA-mogalasarAya jaMkazana hote mirjApura gaye, vahAMke jainamaMdiroMkI jiyArata kii, dusarerauja mi. rjApurase ravAnAhokara-ilAhAbAda--kaTanI-vilAsapura--nAgapurake Tezanopara hote pArasaTezana utare, aura bAlApura-jo-tInakosake phAsalepara khuzkIrAmtevAke hai gaye, karIba panarAM roja vahAM Thahare, ASADhamudImeM bAlApurase ravAnAhokara-bhusAvala-pAcorA-manamADa aura-kalyAnakerAste zahara-punA-gaye, aura saMvat (1963) kI vArIza vahAMpara gujArI, vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAM karatethe, aura sunanevAle kasarataseM jamAhotethe, Asojake mahinemeM jaba-plegavImArI jorazorase calane lagI,-aura loga idharaudhara bahAragAMva calegaye, mahArAjane mutAbika jainazAstrake dekhAki-agara kisI kisamakI-Aphata-AjAve-to--caumAsemeMbhI-muni-usajagahakoM choDadeve, kalpasUtrakI mizAlahai ki ___ ( anuSTupa-vRttam ) 5 azive bhojanAprAptau-rAjaroga parAbhave, cAturmAsika madhyepi-vihA~ kalpatenyataH . bImArIkA sababaho-bhikSA-na-milatIho-yA-rAjyakI tarphase kucha parAbhavaho-to-vArIzake dinobhI-mUni-eka jagahase dusarI jagaha calejAya, mahArAja zahara punAse ravAnA hokara-lunIgAMvagaye, jo pAMcakosake phAsalepara vAkehai, karIba eka mahineke vahAM kayAma kiyA, aura jaba bImArI plega-kamahui-zahara punAmeM vApisa Aye. mUrimaMtrakalpa-varddhamAna vidyAkalpa-bhaktAmarakalpa-aurazakrastavakalpa vagerA zAstra inadinomeM bAce, aura mozamazarmA zahara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 78 ) savAne-umarI. punama gujArI, mAghavadImeM mahArAjakI cAcI-zahara bhAvanagarasevAste darzanoko zahara punA Aye, kuchadina mahArAjake mukhase zAstra munA, aura-tArIpha karane lageki- hamAre--khAnadAnameM--sAputra paidAhuvA jisane paramezvarake nAmapara apanI jiMdagI jAyAkii, putraho-to-ausAho, Ajataka jaise-tuma-apane dharmapara pAvaMdarahe AIdebhI rahanA, eka maratabA apane vatanakoMbhI calanA. aura saba kuTuMbake logokoM tAlIma dharmakI denA, tuma thoDe arsese-jo-railameM beThateho-isase tumako-koi-nahImAnege jaisA khayAla matakaranA, tumakoM-to-sabamAnegeM, mahArAjane kahA ! nahIM ! ! jaisA khayAla nahIhai, balki ! muje mulka gujarAtake kai zrAvakoMne arja gujArIza kiihaiki-Apa-idharake mulkameM padhAre, magara mulka gujarAtameM-muni mahArAja akasara jyAdaha saphara karatehai, aura idharake mulkama-kamaAte jAtehai isaliye idharake mulkameM saphara karanA jyAdaha phAyade maMdahai, aura jaba jJAnidRSTa bhAvahogA udharabhI AnA bana sakegA, aThArAM roja mahArAjakI cAcI-zahara punemeM rahe aura phira apane batanakoM gaye, [ saMvat 1964 kA caumAsA zahara AkolA. ] mAghasudI (10) mIke rauja mahArAja punese ravAnA hokarakalyAna-manamADa-hotehuve zahara dhuliyAkoM gaye, aura karIba deDhamahinA vahAMpara kayAma kiyA, kitAva tristuti parAmarza chapakara yahAMpara Agai aura jina jina mahAzayone magavAithI, bhejIgai, isa arsemeM zahara-mulatAna-mulka paMjAbake jainazvetAMbara zrAvakoMne bajarIye-khatake arjakiiki ApahamAre zaharameM kadamaraMjA pharamAve aura hamakoM tAlIma dharmakI deve,mahArAjane unakI arjakubula kii, aura saMvat(1964)ke caitasudI ekamake rauja dhuliyAse khAnAhokara ba-mukAma-pAcorA gaye. aura vahAMpara karIba ekamahinA kayAmakiyA, pAcorese vaizAkhamudI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. ( 79 ) tIjakerauja khAnAhokara-dehalIke rAste-aMbAlA-ludhihAnAjAlaMdhara-amRtasara-lAhora-hAtehuve-gujarAnavAla-Tezanagaye Tezanase karIba AdhamIlake phAsalepara-jo-mahArAjake gurujIkI caranapAdukA-aura-chatrI vanIhuihai-vahAMpara jAkara caranapAdukAke sAmane marimaMtra-aura-varddhamAnavidyA paDhI. aura sAmako Tezanapara vApisaAye, gujarAnavAlake zrAvakalogone munAki-mahArAja-zAMtivijayajIsAhaba yahAMparatazarIpha lAye hai, unakI mulAkAtakoM jAnAcAhiye, kitaneka zrAvakaloga zAmakelabaje Tezanapara vAste mulAkAtako Aya, aura kahanelage Apa zaharameM caliye, mahArAjane kahA-meM-isavarahana-saphara huM-aura--zahara pulatAna jAnekeliye idhara AyAhUM. isaliye phirakabhI dekhAjAyagA, zaharagujarAnavAla TezanaseM railameM savArahokara-lAhora-rAviMDa-aura-khAnAvala jaMkazana hote dusarerauja zahara-sulatAna-pahuce, Tezanapara zrAvakaloga vAste pezavAikoM Ayethe zaharameM legaya. asalameM mulatAnake zrAvakone mahArAjako isaliye bulAyetheki-catAMvara-digaMvara zrAvakoMkI ApasameM dharmacarcAkevAgmeM hamezA vahesahuvA karatIthI. mahArAjane vahAMjAkara jAhirakiyAki-jikisI zrAvakako dharmaca ke bAmeM-jo-kucha pu TanAho- chapavAkara puTa, jabAva bhI usakA chapavAkara diyAjAyagA, tAki-kAikisamakI radabadala-na-hosake, mahArAjane karIba domahinake zaharamulatAnameM kayAmAkiyA, kisI zrAvakane koDa savAla dharmake vAgmeM chapavAkara nahI pure, vyAkhyAna dharmazAlakA hamezAM karatethe, inadinoMmeM panarAMnajIra likhakara mahArAjane mulatAnake jaina zvetAMvara maMdira kI divArapara AinameM jaDavAkara lagavAdii, aura zvetAMvara zrAvakose yaha bAta kahIki-agara koi tuma logoMsa jainavatAMvara majahabake bAgme kucha pula-no isako Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ (80) savAne-umarI. dekhakara javAbadiyAkaro, mulatAnake jainazvetAMbara zrAvakone mahArAjase-vAste caumAseke-bahuta AjIjIkii, magara mahArAjane mulka dakhanake zrAvakoMkI arja-pestara-kubula karaliithI-isaliye-ApAhavadI terasakerauja zahara mulatAnase ravAnAhokara-lAhora-Aye, aura khayAlakiyAki-itanI dura Ayehai-to-pezAvarabhI hotecale jainatIrtha gAiDakeliye-jo-koi purAne lekha milegeM apanI noTabukameM darjabhI karatecalege, garajaki-mahArAja-lAhorase pezAvaragaye, aura vahAMse loTakara lAlAmusA jaMkazana hote tIrtha-bhairAkI-jiyAratakoM gaye, vahAMkI tavArikha apanI noTabukameM likhalii, bItabhayapatananagara isI bherAkA nAmahai, vahAMse lAhoraAye, aura lAhorase-dehalI-AgarA-bhusAvala-manamADa--kalyAna hote punA Tezana utare, aura vahAMse khuzkIrAste-junnera-jAnekeliye ravAnAhuve rAste vArIza khUba honekI vajahaseM nadI-nAle-caDhagayethe mukAma majakurakoM-na-jAsake, vApisa loTakara khiDakI TeMzanase railameM savArahuve, aura kalpAna-bhusAvalahote-AkolA gaye, aura saMvat ( 1964 ) kI vArIza vahAMpara gujArI. vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAM karatethe, payUSaNaparva-umadA taurase khatamahuve, inadinoMmeM lalitavistarA-dvAtriMzakA siddhasenadivAkara-aSTaka haribhadramari-aMgulasitarI-kAlasaptati--aura-yugapradhAnayaMtra vagerA graMtha bAMce, AsojamahinekI zuruAtameM jaba plegabImArI jorazaurase calanelagI aura zrAvakaloga bahAragAMva calegaye, mahArAja-kasbe bAlApurakoM tazarIpha legaye, aura AdhIvArIza vahAMpara khatamakii, inadinomeMkavi-surajamalajI-zahara-udayapura mulkamevADaseM mahArAjake darzanoko bAlApura Aye, aura gurubhaktipara-kavitta-dohe vagerA banAkara sabhAmeM sunAye. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. (81) 3 ( kavitta,-] vidyAsAgara aura nyAyake ratnaApa, munizrIzAMtivijaya tapadhArIhai, mAyAsevirakta prabhunAmake sayukta, dinakaraso prakAzasadAtimiranAzakArIhai jinamatako dipAve mUtrasArakovatAve,dayAkenidhAna munijJAnakabhaMDArIhai, jaisehaimunirAjabhavijanakesArekAja, jinakeAcArIjinakovaMdanAhamArIhai OM ( dohA, ) bhAratavarSake vIcameM,-dhanyahai ye anagAra, surajamallabhI vaMdanA,-karatA vAraMvAra, [ gurubhakti para pada,-] (rAginI-bhairavI, ) munijI ! jinamatameM paravIna, nyAyaratna arU vidyAsAgara, upamA jagane dIna, munijI, 1 paMcamahAvata dhAraka prabhuke,-carana saranameM lIna, munijI, 2 zAMtivijayajI sAdhu saMvegI,-moharipu kiyAchIna, munijI 3 paramakiyA upakAra mahAmuni,-tInatatvameM lIna, munijI, 4 bArabArahai vaMdanA merI,-jAnataho guna tIna, munijI, 5 inadinAma dvAdazAranayacakra-dharmabiMdu--jJAnabiMdu-aura--pAcanAthacarita graMtha mahArAjane vAMce, aura vArIza khatama kii.-.. [saMvat 1965 kA-caumAsA-zahara dakhana-haidarAbAda. bAdavArIzake poSavadI dujakerauja bAlApurase oziyAnagarIkI jiyAratakoM jAnekA irAdAkiyA aura pArasaTezanase railameMsavAra hokara-bhusAvala-khaMDavA-ajamera-phulerA-aura-meraTAroDa hotehuve jodhapuraTezanapara utare, mukAma jodhapurase (18) kosake phAsale 11 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 82 ) savAne - umarI. para - jo -- oziyA nagarIvAkehai gaye, jiyArata kara, aura vahAMke zilAlekhokI nakala apanI noTabuka meM darjakis, jamAne pestarameM yaha - upakezanagarIke nAmase mazahUrathI, oziyAnagara se khAnAho - kara vApisa jodhapura Aye, aura railameM savAra hokara - pAlI - mAravADajaMkazana hote AburoDaTezana utare, vahAMse khuzkIrAste tIrthakuMbhArIyAjIkI - jiyAratakoM gaye, jo ( 12 ) kozake phAsalepara hai, pestara isakA nAma ArAsaNanagarathA, vahAMke AlIzAnamaMdiroMkI jiyAraafts, aura zilAlekhokI nakala apanI noTabukameM darjakara, tIrtha - kumAriyAseM ravAnAhokara AburoDaTezana Aye, aura railamesavAra hokara - ajamera- khaMDavA - bhusAvala hote mAghasudI dujakerauja bAlApuragaye, zrAvakoMne arjakir3a ki - Apa- hamakoM mUtra anuyogadvAra - sunAve vaDImaharabAnI hogI, mahArAjane anuyogadvAra sUtra - vyAkhyAnameM sunAyA, inadinoMmeM Description of Parasnath Hills, - " bayAna - pArasanAtha - pahADa kitAba " - banAi, jo chapakara jAhiraho cukI hai, aura hiMdake baDebaDe zaharome zrAvakoke pAsa pahucacukI hai, dara - vayAna - saMvat ( 1965 ) - kI - sAlakA ba - jarIye najumake isImeM jAhira kiyAthA, najuma sacAhai magara zarta yaha hai ki - usako jAnanevAlA catarahonAcAhiye, najumazAstrakoM acchItaura se dekhAgayAto imtihAna ke maidAna meM sacApAyA, tIrthakara gaNadharokI - yaha - kamAla maheravAnI samajhoki-najumakoM - ve - zAstroMmeM bayAnapharamA gaye, khayAlakaroki-najuma - agarasacA-na- hotAto najumI loga - jamInapara beThakara AsmAnake sitArokA hAla bayAna kaisekarasakate ? AphatAba - aura - cAMdakoM - kaba - aura - kisarauja graha lagegA kaise batalA sakate, ? tIrthakara - gaNadhara - aura - pUvAcArya AlAdarjeke najumIhuve, caMdraprajJapti - sUryaprajJapti - bhadrabAhu saMhitA - jyoti - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. ( 83 ) karaMDaka - AraMbhasiddhi - janmAMbhodhi - yaMtrarAja --- trailokyaprakAza-mA nasAgarIpaddhati - meghamAlA - gaNivijjApayannA -- meghamahodadhi-- bhuvana - pradIpa - aura -nAracaMdra - ye - jainamajahabake najumagraMtha hai, jaimanisUtrapArAsarasUtra - agastimUtra - vArAhasaMhitA - laMpAka - nIlakaMTha - ToDarAnaMda - bRhadajAtaka - pArijAtaratnAkara - sUryasiddhAMta -- kamalAkara - aura AryabhaTasiddhAMta - vagerA dUsaremajahabake najumagraMtha hai, jainamajahabameM dvAdazAracakramaya-kAlacakra - mAnAjAtAhai, aura vaidikamajahaba sa tya- dvApara - trainA aura kaliyuga yahacArayuga mAnejAte hai, cAMdasUrya graha - kisIkA bhalAburA nahIkarate, jokucha karanevAle hai- apane apane pUrvasaMcita karma hai, cAMdasUrya vagerAgraha - usake sUcaka aura yotakahe, aisAjAnanA. jyeSTavadI meM bAlApurase ravAnA hokara mahArAja-bhusAvala -manamADa- auraMgAbAda hote zahara jAlanA gaye, aura tInahaphate vahAMpara kayAma kiyA. jAlanese ravAnA hokara parvaNI - nijhAmAbAda - hota haidarAbAda gaye aura saMvat ( 1965 ) kI -vArIza vahAMpara gujArI vyAkhyAna dharmazAstrakA hamezAM detethe aura sabhA achI bharatIyI, jalasA - paryuSaNa parvakA - umadA taurase huvA, - Asoja sudI tIjake roja musAnadI kI tugayAnI baDI jorase hui, - ( yAnI ) - musAnadImeM pAnIkA tophAna huvA, - magara badaulata devagurU dharmake cAra aara tarpha kisI kisakI Aphata nahI gujarI, jahAMki mahArAja - Thahare huve the, - inadinoMmeM hiMdake bahutase zaharose mahArAjake nAma kai - tAra aura cIThIyAM isa majamUnakI - Aiki- ApakI kherIyatakA hAla irazAla pharamAve, mahArAjane unakA javAba likhA ki-meM- badaulata devagurudharmake khuzahuM, bAdavArIzake - haidarAbAdase poSa badI navamIke rauja mahArAja tIrtha - kulpAkajIkI jiyAratakoM gaye, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 84 ) savAne-umarI. jo karIva ( 50 ) mIlake phAsalepara Alera TezanaseM jAyAjAtAhai aura do-koza-khuzkI rAste jAnese milatAhai, poSavadI dazamIke rauja vahAM yAtrIyoMkA melA bharAthA aura rathayAtrAkA jalasA huvAthA, tIrtha-kulpAkakA maMdira bahuta purAnA hogayAthA mahArAjake upadezase usakI marammata honA zuruhui, pAMcaroja vahAMpara Thahare, aura vApisa haidarAbAda Aye,... (1)-mahArAjako lekhalikhanekA-aura-graMtha vanAnekA ajahada zaukhahai, varavakhta mahArAjakI kalama calatI rahatI hai, aura likhane paDhanameM mazagula rahatehai. jaina-saptAhika-pAkSika-mAsika vagerA akhabArome mahArAja dharmake bAremeM lekhadete rahatehai, digara majahaba vAle jaba jaina majahabapara dalIla karatehai-to-usakA phaurana ! javAba detehai, mahArAjake tamAma lekha-joki-jaina akhabAromeM-chapacukehaiagara-unako ikaThekarake chapAyejAya-to-ekabaDA graMtha banajAya, (2) mahArAja Apane hamarA saba majahabokI pustake hamezAM. rakha tehai-tAki-jisamajahabavAloMkoM javAba denAho-sabutakazAtha didiyAjAve, (3) mahArAjakI vyAkhyAna sabhAmeM zora gula karanAyA-bAtacita karanA sakhta mumAniyatahai. aura yahabAta ThIkabhIhai ki-zora gulahonese-sunanevAlokoM zAstra sunanemeM khalala paDatAhai vyAkhyAna sabhA-sAdara-nAdara-koi kisI kisamakA zaura gulakare-to-usakoM rukasata karavA detahai, isase kai zrAvaka. nArAja. rahatehai, aura kahatehai vidvAn achehai magara mijAjake baDe sakhtahai, magara akalamaMda. loga tArIpha karatehai ki-sAdhuho-to-seho, jo garIba--aura--amIrakoM ekasA samajhe, ( 4 ) jaise. samavasaraNameM tIrthakara mahArAja mAlakoza-aura-bhImapalAsI-rAgarAganImeM-tAlIma dharmakI detethe-aura-iMdradevate-bAjoMse svarapuratethe, ba-mujaba-apanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. (85) tAkAtake mahArAja vyAkhyAna sabhAmeM-jaba-bhAvanA-adhikArakA varnana calatAhai-bhairavI kAliMgaDA vagerA rAgarAganIse vyAkhyAna vAMcate hai aura kabhIkabhI hAramoniyama bajAnevAle zakhza vyAkhyAna sabhAmeM beThakara svara puratehai, (5) mahArAja jahAM jahAM tazarIpha lejAtehai, vahAMpara zrAvakaloga maya baiMDabAjA-vagerA-julusake pezavAi karake zaharameM lejAtehai, kahIM maukA-sAbhI-hojAtAhai ki-bAje bagerAkA iMtajAma nahIMho-vahAM-zrAvaka loga julusake zAtha pezavAi nahI karasakate, mahArAjakoM inavAtoMseM-na-raMjahai na-khuzIhai, mahArAja-na-kisIkoM pharamAtehai ki-tuma mereliye paisAkarau, jisakI jaisI marajIho-vaisA-karatehai, (6) mahArAjake lekhameM jaisAjJAnakA asarahai, vaisA vyAkhyAnameMbhI bhArIasara hai, munanevAle tArIpha karate hai ki-jJAnakI-khUbajhaDI barasAtehai, devadravyake-tIrthoke-aura-jJAnapustakoMke bAreme lekha likhakara zrAvakoMkoM hoziyAra karanA inhIkA sAhasahai, sAphasApha bAtakahanameM kisIkI paravAha nahIM karate, mahArAjakA etakAta dharmapara pukhtAhai, (7) mahArAja mulkoMkI sapharakaranA jyAdaha pasaMda karatehai, gujarAta-mAravADa-paMjAba-rAjaputAnA--baMgAla-mAlavA-khAnadeza-varADa-aura-mulka dakhanameM saphara karacuke hai, munijanoMkI pharja hai ki-mulkoMkI saphara karake dharmako tarakkI denA,ba-kalma-bhagubhAi-phatecaMda-kArabhArI, eDITara-jaina,-caube, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 86 ) savAne-umarI. * [ gurubhaktipara-lAvanI, . ( savAne-umarI ) vidyAsAgara nyAyaratna zrI zAMtivijayajI-baDeaNagAra, saMyamalino Apane choDayo kuTuMbasaba dhanagharavAra, bhAvanagara gujarAtake mAhI-zaharabaDA bhArI uttama, dhanyahai dharaNI vahAMkI jahAM munijI liyo hai janama, dhanya pitA mAnakacaMdajIko-vo calate jinamatako dharama, the satavAdI jinake putra kahalAye anupama, dhanyavAda raliyAtakavarakoM-mAtA buddhikI thI agama, saMskArase Apa Ajanme udayabhaye nijapUravakarama, mahAjana vizAozavAlathe-jUThavacana nahI eka lagAra, saMyamalIno Apane choDayoM-kuTuMbasabadhanagharabAra, vidyA, 1 zrIrI AtmArAmamahArAja-ninoneliye Apako hai pahicAna, dIkSAlinI sAla unnIsa aura chattIsapamAna, vaizAkhazukla dasamI guruvAre-huvesaMyamI caturasujAna, malerakoTa pAMcAlamulkameM jAnate hai saba nikhilajahAna, dharmazAstrako paDhe munizvara-vyAkaraNakozakoM bhArIjJAna, sarvazAstrakoM Apane pRthak pRthak line sabajAna, paMjAba pUrava mAravADa-gujarAta mAlavAko diyotAra, saMyamalIno Apane choDayo kuTuMba sabadhanagharabAra, vidyA, 2 dakhanameMgaye Apa munijI-jinamata khUbadipAyAhai, dezadezameM ApakA sujaza bahotasA chAyAhai, mAnavadharmasaMhitA ekapustaka-bahotakhUba pharamAyAhai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ savAne-umarI. ( 87 ) praznapAMcako khaMDanakarake majahaba risAlA banAyAhai, tInathuikA parAmarza eka-tInathuipeM racAyAhai, vidhi jainasaMskAra banAkara tanaparayaza upajAyAhai, gRhasthApanameM nAma haThIsiMha-janmalagnameM viditavicAra, saMyamalIno Apane choDayo kuTuMba sabadhana gharavAra, vidyA, 3, unnIsavarSakI umaraApakI-jabase yaha saMyama dhAryo, dhanyamunijI Apane kAmakrodha ripukoM mAryo, sakala kAmanA tajI jagtakI-lobhapApa pAvakanAryo, dhanyaho svAmIApane nijaAtama kArajasAyA, vidyAsAgara nyAyaratnamuni-dharmadhuraMdhara padadhAryo, dezadeza aura nagaragAMvameM mujaza Apane vistAryo, surajamallakI hAthajoDakara-munijIvaMdanA vAraMvAra, sayamalIno Apane choDayo kuTuMba sabadhana gharavAra, vidyA, 4 ( iti gurubhaktipara lAvanI.) Gram [ lAvanI-aSTapadI.-] [ jagatameM navapadajayakArI-sevatAM pApaTale bhArI, ] (isacAlapara-) munizrI zAMtivijayajI Apa-karmake meTadiye saMtApa, mukhasaMsArase mukhamoDayo-kuTuMbaseM saba nAto toDayo, dhyAna nija jinaprabhuse joDayo-lobha aura mohakAma choDayo, (dohA.) paMcamahAvratadhArake-karateho upakAra, chakAyAke jIvavacAte-munijI vAraMvAra, bhulakara nahIkarate saMtApa-karmake meTadiye saba pApa, munizrI, 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 88 ) savAne - umarI. kAmanA choDI sArIko - tarasanA mArI bhArIko, - dhanya aise AcArIko - namana hai dRDhavratadhArIko, (dohA) pudagala paricaya choDiyo - bhavyajIvanake kAja, vicarato sabajaratameM svAmI - dharmadhyAnake jahAja, anukaMpA rahI dilameM vyApa-karmake meTadiye saMtApa, munizrI, 2 doSa karmanako TAryo - garava tanamanase saba gAryo, dharma jinavaroM visatAryo - anyamata citameM nahI dhAryo, (dohA) mithyAmatakoM khaMDana kino - jinamatamaMDana kIna, zrIjinake caranasara meM rahate hai layalIna, duSTajana gaye Apase kAMpa-karmake meTadiye saMtApa, munizrI, 3 iMdriyAM pAMcokoM mArI- Apane taje kanaka nArI, dharma graMtha race bhArI - vacana saba mAne saMsArI, (dohA) kahAMtalaka barnanakaruM munijI paramadayAla, surajamallakI hAthajoDakara - vaMdanA lyo pratipAla, prabhukA nita uThakarate jApa - karmake meTadiye saMtApa, munizrI, 4 ( iti - aSTapadI lAvanI samApta. ) - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1 ) gurubhaktipara-gahUlI-pada-aura-chaMda ( gahUlI pahalI ) ( jagataguru jinavara jayakArI,) isa cAlapara, zrotAre suno guruguNanA rAgI-jAnore tuma bhAgyadazA jAgI, zrotAre suno guNanA rAgI, jaMbumAhi bharatabhalUM muniye-dezagurjara rAjanagara gaNiye, zobhAre teha zaharataNI muniye-zrotAre, zobhe jinamaMdira jayakArI-ke-zata upara aTha niradhArI, namere jahAM nitanita naranArI-zrotAre, karamadala kApavA balavaMtA-sAdhu jinazAsanameM ramatA, etore pAMco iMdriyane damatA-zrotAre, AvyA guru dezavideza phirI-bhUmI rAjanagaranI pavitrakarI, zrotAre mana zaMsaya dUra harI-zrotAre, saMvat ogaNIsa cAlIsa viSe-guru giruvA ekavisa ziSye, rahI rAjanagarameM karma pIse-zrotAre, tRSNA taruNIthI mana tAMNI-viratiramaNI karI paTarANI, jeha ubhayalokamAM guNakhANI-zrotAre, vivekane maMtrIpada tAjA-saMvegakuvara kiyA yuvarAjA, saMvara rahe hAjara daravAjA-zrotAre, ArjavapaTahastI mahAbhArI-vinayarUpa ghoDA siNadhArI, muni AtamarAja kare bhArI-zrotAre, ratha saMyamazilataNA bhariyA-mubhaTa zamadamathI alaMkarIyA, muni samatArasanA dariyA-zrotAre, ke samakitamahela manohArI-saMtoSasiMhAsana guNakArI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) gurubhaktipara-gahUlI-pada-aura-chaMda. beThAre jahAM munimudrA dhArI-zrotAre, cAmara jahA dharmazukala karatA-kiratijazachatra jahAM phiratA, karyAre jeNe moharipu DaratA-zrotAre, alikadravyarAja karyu alaguM-bhalure bhAvarAjamAM mana valaguM, duritavana zidhra jethI salaguM, Atamarupa lakSmI ruDI levA-sadA kare zAMtivijaya sevA, mILere jethI muktitaNA mevA, ( gahUlI dUsarI, ) (bhavI tume muNajore-bhagavatIsUtranI vANI, ) isa cAlapara bhavItuma muNajore-gurumukhamadhurI vAMNI, dilamAM dharajore-samatArasaguNakhANI, paMjAbadezamAM janmaliyA guru-bAlapaNe vrata lIdhA, vyAkaraNAlaMkAra bhaNIne-durmata dure kidhA, bhavItuma. 1 nAmasamAnaguNe zobhaMtA-mumatiguptinA dhArI, Atamanijapada dhyAnamA linA-bhinA jinaguNakyArI, bhavItuma. 2 Agama anusArI kiriyAmAM-apramata gururAyA, tRSNAtaruNIthI mana tAMNI-saMyama tAna lagAyA, bhavItuma.3 gAMmanagarapura desavidese-vicaraMtA vratadhArI, bahujanane pratibodha daine-duramati dura nivArI, bhavItuma. 4 zaMsayazatru dura nivArI-bhayathI nirbhaya kIdhA, khaTamatatatva svarupa batAvI-locana amane dIdhA, bhavItuma. 5 kumatavAdalAM dura nivArI-kIdho hama supasAya, jalahaladivaDA jinavANInA-kaTAyA gururAya, bhavItuma. 6 e upakAra tumAro kaho guru-visAryo kima jAya, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurubhaktipara-gahUlI-pada-aura-chaMda. (3) smarNakarI upakArItaNAM sahu-guNagAtAM dukha jAya, bhavItuma. 7 jJAnavaghe jJAnIguNagAtAM-jJAnI guNathI bhariyA, zAMtivijayakahe guruguNadariyA-kama tarAye tariyA, bhavItuma. 8 ( gahalI tIsarI.) (isameM mahArAjazrI AtmArAmajIkA-jIvanacarita-darja hai,-) (sAbhalajore muni-saMyamarAgI, upazamazreNI caDhIyAre,) e dezI, AjanagarameM suguru padhAryA-jinaAgamanA dariyAre, zAnataraMge lahero letA-dhyAnapavanathI bhariyAre, AjanagarameM, 1 AjakAlamAM je jinaAgama-dRSTipathamA Avere, gahanagahana tehanA je artho-prakaTakarIne batAvare, AjanagarameM, 2 zatinahI paNa bhaktitaNe vaza-guNagAvA ulasAvure, karNAmRta guru carita muNAvI-AnaMda adhika baDhAvure, Aja0 3 dakSiNadizi jaMbUdvIpamAhI-yehI bharatamajhArare, uttaradizi paMjAbadesa jahAM-laherA gAMva manohArare. Aja04 kSatrIyavaMza gaNezacaMdaghara-janmaliyA sukhadhAmare, rupadevI kukSI suktimAM-muktAphala upamAnare, Aja05 laghuvayamAM paNa lakSaNayI bahu-dIpaMtA gururAyAre, saMgatathI milI DuMDhakajanane-muMDhakapaMtha dharAyAre, Aja06 saMvata ogaNIse dasamAMhI-ujvala kArtika mAsere, paMcamIne divase liye dIkSA-jIvaNarAma gurupAsere, Aja0 7 jJAnabhaNyA valI desa phiryA bahu-junAM zAstra vilokIre, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) gurubhaktipara-gahUlI-pada-aura-chaMda, zaMsayapaDiyA gurune puche-pratimA kema uvekhIre, Aja08 uttara na milA jaba gurujIne-jJAnakalA ghaTa jAgIre, mumatAsakhI ghaTa Ana vasI jaba-huMDhapaMtha diyA tyAgIre, A0 9 dharmaziromaNi desamanohara-gUrjarabhUmi rasAlIre, jahAM AvI suvihitagurupAse-manazaMkA sahu TAlIre, A0 10 paramakaryo upakAra tume bahu-zrIguru AtamarAyAre, jayavaMtA varto Abharate-dinadina teja savAyAre, A0 11 duSamakAlasame gurujI tume-vacanadIvaDA dIdhAre, zAMtivijaya kahe jethI hamArA-viSamakAma paNa sidhAre A0 12 A01 (gaTTalI caturthI.) ( isameMbhI uktamahArAjakA jIvanacarita-zeSa hai.) AjanagarameM suguru padhAryA-ratnatrayInA dhArIre, jJAna apUravadAna daine-jaDatA dUra nivArIre, saMvata ogaNIse battIse-rAjanagara mojhArare, saMyamaliyA suvihitagurupAse-solaha ziSya parivArare, A0 2 caraNakaraNa guNadhAra anupama-zrIguru AtamarAmare, jinazAsana ziMgAra mahAmuni-tatvaramaNanAM dhAmare, A0 3 nayagama bhaMga pramANa karIne-jIvAdikanuM svarupare, dhruva utpAta nAzathI gurune-jANyu nikhila anupare, A04 jANyA dravyaguNaparyAya-dharmAdharma AkAzare, pudagalakAla ane valI cetana-nityAnitya prakAzare, A05 parama karyo upakAra tume guru-durmata dura nasAyAre, jayajayakAra thayo jinazAsana-AnaMda adhika savAyAre, A06 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurubhaktipara-gahUlI-pada-aura-chaMda. ( 5 ) A07 jo na hota A vakhata tumArA-vacana dIvaDA ruDAre, to duSama aMdhArI rAte-leta ame mata kuDAre, vidyAnI vadhatI karavAmAM-jehanA vividha vicArare, ye gurunA upakAra kaho kima-bhUle A saMsArare, desa bahu vicaro gururAyA-kroDakaro zubha kAmare, . aMtaraghaTamAM zAMtivijaya-paNa rAkheche dRDhahAmare, A08 A09 [ gahalI-pAMcavI, ] ( bhavItume aSTamItithi sevore-isacAlapara.) rahoguru rAjanagara comAsure-guNanidhi guNa tumArA gAsyuM-rahoguru, tume rAgathI nahI raMgAyAre-nahI dveSariputhI baMdhAyAre, mahAmohayI nAhI raMgAyA-rahoguru. dhanamAla ane rAjadhAnIra-mahAsaMkaTa Akara jAnIre, tume choDI duniyA divAnI-rahoguru. pAMca iMdrI subhaTayI surAre-AlasavikathAthI durAre, cAra caura kiyA cakacurA-rahoguru. zAnadorIthI manakapi bAMdhyure-tIra tatva ramaNatAmAM sAdhyure, jethI samAkita adabhUta lAvyu-rahoguru. guru vidyAvelaDIye viTAyAre-jenI kalpatarusama kAyAre, eto samatA jalathI siMcAyA-rahoguru, tume zAstrasudhArasa pidhore-mahAmoharipu vaza kidhore, tume anubhava pAlo pidho-rahoguru. tume jJAnaratanamaMDArare-karavA hamapara upakArare, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) gurubhaktipara - gahUlI - pada-aura-chaMda. yAjo nodhArAnA AdhAra - raho guru. tuma ANA sadA zira dharasyuMre-tapaniyamavizeSe karasyuMre, kahe zAMtivijaya anusarasyuM - raho guru. ( gurubhaktipara - pada - jhIjhoMTIkI ThumarI, ) vidyAsAgara - nyAyaratnazrI - zAMtivijaya mahArAja muni hai, vi, mithyAmatajvara dUra karanakoM - bAnI amRtarasamadhura dhvani hai, vi, 1 bhavijanake hitakAraka tAraka- tuma kIrtti vikhyAta sunihai vi, 2 dazapuranagaramadhya caumAso - bhAgya bhalo aura zubhakaranI hai, vi, 3 naranArI mila caranakamalayuga - sevo ye guru jJAnagunI hai, vi, 4 sobhAcaMdavaMdita pramuditacita - mere to aba Apa dhanI hai, vi, 5 ( tIrthaMkara mahAvIrasvAmI ke janmahonepara - ) ( siddhArtharAjAkeghara khuzIkI nizAnI, ) [ harigIta chaMda. ] zrIvarddhamAna jineMdra janmeM - harSavADhoM atimahI, siddhArtharAjAke bhuvanameM-nyAta saba bhelI bhai, parivAra ke saba puruSanArI - muditamana tahAM AiyAM, siddhArtharAjA svataH unakoM - thAla bharabhara lAiyAM, saba nyAta mila bhojana kare - AnaMdabhara dhana te ghaDI, bahu kulavadhumila dhavalamaMgala - gItagAna kare khaDI, zubha nAliyarakI girI kelA- dAkha nAraMgI bhalI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 1, www.umaragyanbhandar.com
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7 ) gurubhaktipara-gahUlI-pada-aura-chaMda. aMgUra jAmana jAmaphala-dADama alUcA AmalI, lokATa Ama anAra ADu-seva saradA phAlasA, kemara kaseru nAsapAtI-bIha kamarasa kalarasA, nIMbu khajUra aMjIra khinnI-surasa pauMhA AmalA, cakatara sarIphA vaura Adika-haritameMvA mana ralA, bAdAma piste dAkha khAraka-vela cArolI malI, akharoTa khuramA khoparA-cilagojiyA muMgIphalI, ityAdi bahuvidha khuzkamevA-avasuno bhojana sahI, atimiSTa motIcUra lADu-magada modaka mUMgahI, modakamanohara siMhakezarI-sarasa nuktI pAkake, tilake sakarake kela modaka-Amrarasa aru dAkhake, barphI jalebI mUtrapheNI-zakarapArA imaratI, peDA giMdoDA lAlajAmana-kalAkaMda bhalA ati khajalA muhAla khajUra maThaDI-bAlUsAhI revaDI, laujAta mohanabhoga sIrA-lhApasI mIThI baDI, pUrI kacaurI dAlabATI-ceMDhavI khastA lucI, mAMDe paroThe dAlacAvala-khIrapUrvA manarucI, cIle pakoDe gulagule-mAkhana malIdA cUramA, mIThI kaDhI aru carcarI-ityAdi bhojana saba jamA, pApaDa caNekIdAla bhuMjI-seMva khaTarasa pAparI, bahuvidha cavINA dahIM tAjI-namaka jIrAseM bharI, paravAla caule muhajane-sAMgaravagerAkI phalI, maTarA karelA bAkalI-kacarI kacArekI kalI, khIrA karoMdA Ala kolA-khelarA kakaDI turI, miracI harI meMthI kharI-bhiMDI vagerA bahuharI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) gurubhaktipara-gahUlI-pada-aura-chaMda. nIMbUke rasayuta bahupakSastha-bar3e nAnAdAlake, caule canekI muMgakI-pIThIke nAnAcAlake, karpUra agara ilAyacI-ityAdi mizritajala sarasa, .. mizrImeM mizritakevaDA-aru dugdha upaje manaharasa, taMbola pAnailAyacI-bAdAmamizrita chAliyA, kezara javatrI jAyaphala-kapUra lavaMga kathA liyA, dhara varka sonemeM lapeTe-hAtha sabakemeM diyA, caMpA camelI juhI meMhadI-kevaDA nIkA liyA, gaiMdA gulAba siMgAra maravA-madanasara zubha mogarA, nAnAprakAra sugaMdha le-sanmAna bahujanakA karA, sele dupaTTe rezamI-paghaDI kalAbatUnakI, jarake banAye vastra bahu-aura-kora sAcI unakI, saba nAriyoMkoM jarI sADI-kAMcalI aru auDhanA, bahumUlya vastradiye-kiyA satkAra Adara bahughanA, siddhArthanRpa mahAvIrasvAmIke-pitA jaga yaza liyA, zAMtivijaya kahe vivudha purajana-sabanakoM rAjI kiyA, 12, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ [-jinAya namaH-] [jaina-tIrtha-gAiDa, ( urdU,) (jaina-jiyArata-gAha.) [ibAdata,] (jinaguNa-stuti-savaiyA-aSTakaunapadAkAra dumalachaMda.) karunAkara dinadayAlaprabhu-tumare padapaMkajakA saranA, saranAgatarAkhanahAravibhu-gunasiMdhu apArakahA baranA, varanAgaraiMdrakaremahimA-munidhyAyabhavAMbudhiko taranA, taranA bhavasAgara cAhatahuM-hamarAyahakAja tume karanA, __[bIcabayAna-tArIpha-munimahArAjoMkI, ] jinake dharadhyAna sujAnabhaye-sukhadekhata locanako manakoM, jinake sunabaina sucainabadhe-paramAnakiye prabhutA jinakoM, jinake paga lAga subhAgabhaye-balIrupasupuSTa kare tanakoM, tinasAdhu-yati-munikoMpraNamuM-gunagAyalahu dhikhaNAdhanakoM, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) ibAdata. cAhata jIvasabhI jagajIvana - dehasamAna kachu nahIpyAro, saMyamavaMta munIzvarakoM upasargapaDe tana nAsana hAro, tyuM citaveM hama AtmarAma - akhaMDa abAdhata jJAna hamAro, deha acetana so hama to nahI - satyacidAnaMdarUpa hamAro. ( rahama karanA jIvoMpara, ) karanA jinazAsana mUlakahI - sabahi guna Aya mile Turake, mila saMgha banI zivarAhacale-magamAMhi ghane purahai surake, jinaketaka zaharameM purameM - zivaje pahuce - na-cale murake, surate pura pherala zivakoM - isabhAtasu baina sune guruke, ( dohA . ) dharma karata saMsAra sukha-dharma karata nirvAna, dharma paMtha sAdhana vinA-nara tiriyaMca samAna, (zuruAta - kitAba. ) tIrthoM meMphirane se AdamI ke irAde pAkahote hai. aura azubha kamI nirjarAhotI hai, AdamIkA caulA pAkara jo zakhza tIrthoMkI 'jiyAratakoM nahI jAte hai - ve - dharmakebaDe hisse se abataka khArija hai aisA kahanA kosharjanahI. bahutaraujaseM hamArAirAdAthAki- jaina zvetAMbara tIrthoM ko kitAva aisItayArakare jisakejarIye Amajaina zvetAMbara phirakekoM phAyadA pahuce. duniyA meM jahArIloga javAhirAtakoM becate hai aura sonahAra - gehane - jevarako - koi zAladuzA lekoM aura koi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ hidAyata-ula-Ama. (3) khAsemalamalakoM-koivAdAmapIste-aurakoi itaraphulelakoMbecarahehai. hama sIrpha bttiishkoke masAloMseM apanAkAmacalAtehai, shivaayvttiishkoke hamArepAsa dUsarAkuchanahI. goyA ! battIsaharpha hamArA ekamegajInahai, agara tuma mulkoMkI saphara aura jaina zvetAMvaratIrthokI jiyAratakaranAcAhateho-to-ekadaphe isakitAvako paDhalo, aura vana paTeno zAtharakhalo. [hidAyata-ula-Ama.] sapharakaranA dotarahaseMhosakatAhai, ekatijAratakeliye dUsarAtImkIjiyAratakeliye, jozakhza duniyAkedhaMdose chuTakara tIrthokIsapharakoM jAtAhai usakI hajArahajAratArIphakaro, auratumabhI tIrthokI sapharajAnekIkozizakaro, jisaseM tumArI jIMdagIpAkaho. jaba sapharakoMjAo itanIbAteM vahAMkI jarura noTa karaliyA karo, usamulkameM kaunasAzahara mazahUrahai. ? amaladArI kisakIhai ? ilma kaisAhai ? mazahUracIneM kaunakaunasIhai ? AvahavA vahAMkIkaisI aura AdamIyoMkA dila dharmapara kitanArajuhai ? koipurAnAzilAlekha dikhapaDe jarurausakInakala karalo, nadI-talAva-bAgavagIce-purAnedevAlayadharmazAlA-koTakilA-bAjAra aura rojagArakItarakkIkaisIhai, ? patevAra usakA bayAnalikhalo,-ye-sababAteM tumakoM sapharakaraneseM bakhUbI mAlUmahosakegI, kaimulkoMkI tAhasIragarma hai, aura kaiyoMkI zarda, kaimulkoMmeM meveke gaMmalagehai, kaiyoMmeM nAmanizAnabhI nahIM. gAMvakaloga zaharakA rahanA-aura-zaharakeloga gAMvakArahanA-nApasaMda kareMge-pahADIloga pahADameM aura jaMgalI jaMgalameM khuzahai, kaunasAzaharavaDAhai aura kaunasAchoTAhai ? vahAMke vAziMde kaisehai, ? inabAtoMko asalItorase jabhI jAnasakoge jabatuma khudasapharakoM nikaloge, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) hidAyata-ula-Ama. (dohA.) setaseta sabaekase-jahAM kapUra kapAsa. aise deza kudezameM-kabahu-na-kjei vAsa, 1, kokila bAyasa ekasama-paMDita mUrakha eka, iMdrAyana dADima viSaya-jahAM-na-neka viveka. 2, bAseye aise deza nahi-kanaka vRSTi jo hoya, rahiye to dukha pAiye-prANa diAjeye khoya, 3, kaimulka aisehai jahAM bezumAra pahADa aura nadIyAM hai aurakai aisehai jahAM pAnIkevidUna logahamezAMtaMgahai, kaimulkoMkeloga apanI auratoMko pardAnasInarakhate hai, aurakai sarebAjAra zAthalekara phiratehai, jozakhza jisamulkamarahatA ho usako usImulkakA khAja achAmAlUmadegA, cAhe koI kaisAhI umadAkhAnA aura puzAkasAmane lAve. magara jozakhza jisamulkakAhai usako apanehI mulkakA khAnapAna aura puzAkaumadA mAlUmadegA.-kaimulkoMmeM munnAjavAhirAtakI khAne maujUdahai kaiyome-ye-cIje-khvAvameMbhI nahIdikhapaDatI. isIsekahAjAtAhai vinAsaphara mulkoMkIkiye kuchabhI mAlUma nahIho zakatA. kisI hoziyAra zeyaravanAnevAloMne likhAhai-" saphara kuMjI daulatakA hai,-" ___duniyA meM paidAhokara jitanAvanapaDe dharmakaro, auraisako apanAasalI dosta samajho khvAbameMbhI isako matabhUlo, AdamIkA caulA bArabAra nahImilatA, jaba tumAre makAnapara khuzIke nakAre bajegeM sabaloga hAjirarahegeM, aurajava raMja-aura dilagirI niyAmata hogI, koipAsataka-na-AyagA, isIse kahAjAtAhai duniyA matA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ hidAyata-ula-Ama. lavakI garajIhai, dhanadaulata ekaroja choDajAnAhai jitanAdharmakaroge tumArezAthacalegA, dharmAtmA-rahamadila-aura khuzamijAja AdamI hajAromeM ekamilegA. thoDImusApharIkeliyebhI kitanAbaMdobastakarateho. vaDImusApharIkA alavaMdobasta nahIM kiyA isakI kyAvajahahai ? badaulatadharmakI yahAMcainapAyA. auraAiMdebhI isIkI badaulatapAoge. daulata bahutamilI-auramilegI lAkhahAMrupaye Ayegaye lekina ! khajAnemeM kucha-na-rahA, isakAsauca matakaro, jitanerupaye tumAredharmameM kharcakiyegaye usIkoMumadAsamajho, apanegharakAbheda auradilakAirAdA kisIkesAmane bayAnamatakaro, Ajakala duniyA meM jUTha-aura-phareba jyAdaha calapaDA hai, hiMdusthAnameM isavanta amaladArI aMgrejasarakArakI-aura isameM gulajAra rajavADekaihai. kaibahutavaDe aurakai choTechoTebhI hai, haidrAbAda dakhana-baDodA-lazakara gavAliyara-iMdora-mahIzUra-kAzmira-kolApura-jodhapura-vikAnera-jayapura-udayapura--bhopAla-jAmanagara-bharatapura-bhAvanagara-paTiyAlA-jhIMda-nAbhA--kapUrathalA-vahAvalapura-pharIdakoTa-zIramaura-malerakoTa-alavara-rAmapura--junAgaDha vagerA vagerA, tuma kaunakauna mulkakI sapharakaranA cAhateho ? raila savArIse jAoge-yA-jahAjakejarIye ? ba-jarIye railake jAnA hai to-rAstemeM kahAMkahAM railabadalegI isakItalAza karalo, agaraaMgrejI ilmajAnateho-to-TAimaTebala kitAba sAtha rakhalo, kauna kaunasI jagaha jainazvetAMvaratIrtha hai-aura-isajamAnemeM unake kyAkyA nAma mazahUra hai ? khAnapAnakI cIjeM vahAM milatIhai-yA-nahI. ? inabAtoMkI mAhitImilAlo, rAstekA hAla mAlUma-na-honeparakaitIrthokI jiyArata rahanAtIhai aura ghara Akara nihAyataraMja uThAnApaDatAhaiki -hamako phalAphalAM tIrthokI jiyArata-na hui, agaraisakitAvakoM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) hidAyata-ula-Ama. zAtharakhakara haravakhtadekhaterahoge to hama umedakarate hai koimukAmAta tIrthoMkAbAkI-na-rahegA. jahAMtakavane sapharameM jyAdahaasabAba zAtha matarakho. jyAdahaasabAba zAtharakhaneseM railameM caDhatIutaratIvakhta nihAyatatakalIpha hogI. isaliye jarurIcIjeMhI zAthamerakho. rAstemeM aisegAMvabhI milege jahAM khAnapAnakI cIja bilakula-na-mIlasakegI, agaramilegI tobhI tabIyatase mukhAlipha ! isaliye rasoi banAneke halakehalake bartanabhI zAtharakhalo, bhArI bartanokA bojhA kahAMkahAMuThAye phiroge? thAlI-loTA-gilAsa-kaTorI-tavAha-kuchI-camacA-cimaTA-kaToradAna-aura-ghIkeliye sakaDe muMhakA DibbA zAthalo ! tAki-rAstemeM -dhI-giranekI dikkata-naho, harajagahaumadA-dhI-nahImilasakatA, agarapAnakhAnekI Adatahai-to-pAnadAnabhI zAthalelo ! mulkapUravake loga pAna jiyAdaha khAyAkaratehai, gujarAtame isakAravAja kamahai, magarajinakoM jisabAtakI Adatahai-kaba-choDasakatehai, ekalAlaTena -gola-jarurazAtharakhalo-jo-belagADIkIsapharameM-aura-makAnameM rAtakojalAnekeliye kAmadeve. ___ kAgaja-kalma-davAta-kArDa-liphAphe-cIThIpatrIkeliye haravakhtazAtharakho.-na-mAlUma kisamaukeparakAma-Ave, cakku-kataranIaura-ekatAlA isaliye zAtharakhoki-jaba-kahIMThaharanApaDe-to-bahArajAneke vakhta makAnameM asabAba dharakara lagAdiyAjAya, pAnI khaMcanekoM DorI khUba laMbI-aura-majabUta halakebajanakI pAsarakho, bAjebAjekuvoM meM pAnI bahutanIcerahatAhai, pAnIchAnanekeliye chalanAbhI zAtharakhanAjarurIhai, jojologa jalachAnakara nahIpIte unakoM tarahatarahakI bImArI paidAhotIhai. jalame bArIka jIvokI hiMsAkAbhI isase bacAvahogA, rasoimebhI jala chAnakara lagAnAcAhiye. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ hidAyata-ula-Ama. sapharameM ATA-dAla-cAvala - nimaka- mIraca - cInIvagerAbharaneke liye kucha theliyAM bhI zAtharakhalo ! bAjevarUta kAmadegI, rAste meM masAlA kuTanA sAphakaranA muzkilahogA, isaliye kuTa-chAnakara tayArakarake pAsarakhalo. maukepara vaDAkAmadegA. musApharIme kacApakA khAnAbhI khAnA paDatA hai, isaliye kuchacUrana aura dastAvara davAiye sAyalelo, sardahavAmeM snAna karanese sahI hone kA bhI khaupharahatA hai,. isaliye kucha cAya jAyaphala - javatrI - lauMga - soMTha - pIpala-badAmadAlacInI - bagerAcIjeM pAsarakho, jisasesadI raphAhokara tabIyata durusta ho sakegI. muiDorAbhI bAjebakhta kapaDeMsIDanekoM sAthalelo. kamasekama cArapAMcajoDekapaDoM ke jarurapAsarakhanA cAhiye, kyoMki-zivADezaharoM ke kapaDA dhulavAnekA maukA nahI mila sakegA, mailekapaDebAloMkI ijjata nahI hotI. tumane sunAbhI hogA ki - "ekanUra AdamI hajAranUra kapaDA " - zataraMja - gAlice - yA - darIvagerAcIjeM mutAbikasIta kejarUra zAthalenAcAhiye. jabakahIM Thaharane kA maukAho - to - usako jamInaparavIchAkara usake upara asavAvarakhAjAya aura calo jaba usameM vistarabAMdhaliyAjAya, tAki - vistaramailA - na - ho. vistarabAMdhanekIrasIbhI bhUlanA nahI cAhiye, isakevina sabakAmaruka jAyagA. dotIna joDemRtImaujo kabhI jarurazAtharakhalo, yAte pahADa caDhate utarate pahana liyejAya. jisase pAMvajalenahI, aura kaMkarapaththabhI pAMcoM cubhenahI, naMge pAMva calane se talavoM meM chAlepaDa jAte hai, aura majame gama pahucatI hai, dUsarerauja mAratakalIpha kekahoge hamaseM yAtrA - na - hogI, isaliye avalase hoziyAra rahanA cAhiye. ( 7 ) haramardakoM - do-yA- tIna ghotI aura do- dupaTepAka rakhanAcAhiye jo devadarzana - yA - pUjana kevakhta kAmaTe, auratakeliyebhI do- lehaMge sApharakhanAjarUrI hai, pUjana kevakhta pahananekoM kAmadegeM, aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) hidAyata-ula-Ama. take liye jaba ritudharma - ayAma Ave-to- tInarauja alagarahe, darzanapUjana-na-kare, cautherauja pAkahokara dUraseMdarzanakare. agara Thaha ranekeliye phurasataho - to - sAtaveroja pUjanabhI hosakegI pUjanake liye choTIchoTI rakAbiyAM - aura - jApakaraneko mAlAbhIzAtharakho, kezara - kapUra - dhUpa - cAvala - varka - - cAMdIsauneke aura vaDhIyAitarabhI devapUjanake liye zAtha lelo. agaratuma kitAva paDhanA jAnate hoto- stotrapATha - yA - stavanAvalI vagerA - yA - jaina zvetAMbara tIrthagAiDa- zAthameM- lelo. tIrthoM meM jAkara gappakaranekAnAma jiyAratanahI hai. tIrthoM meM aise stotra aurastavanapaDhanA cAhiye jisase dilapara devaguru dharmakeliye padavaDhe, khelatamAzekI kitAba - yA - zataraMja - gaMjIphA vagerAzAtharakhanA ko jaruratanahIM, tamAma umara khelatamAsoM meM gujarI, tIrtha meM jAkara devadarzana meM aura pUjanameM mazagulara ho. khailakoMbaMdakaro, aura tIrthabhramimeveThakara dhyAnakaro. - agara- jJAnacausara khelanAjAnatehoto- bezaka! khailo, kyoMki usameM koivAta pApakarma kevaDhAne kI nahI, balki ! dharmapAbaMdI kIbAta hai, jitane dina tIrthayAtrAmeM lage- sAmAyika - pratikramaNa hamezAM karateraho. agarauktakArya-na-vanazake, to - namaskAra maMtra kI ekado - mAlA- jarUraphero, - gappakaranA ThIkanahI, kaivasoM meM jiyAratakoM cale aura phira usameM bhI vahIhAlarakhoge tumArIjiyArata phijahulahogI, dekhiye ! pestarake zrAvaka paidalacala kara - jiyAratakarate the, rAste meM brahmacarya pALatethe, dinameM ekahI phe khAnAkhAtethe. sacittacIjeM nahIM khAte the, - aurajamInaparasote the, Aja ERE railasavArIke itanAbhI banajAyato ganImata hai, - kuchado annI - coannI - aura - paisevagerA bhIzAtha rakhalo, jo tIrthayAtrAmeM- aMdhe - luLe-laMgaDe-aura-roTIyoke mohatAjokoM khairAta keliye kAmadegA, tIrthaMkaradevabhI vArSikadAna anukaMpA se dete hai, anu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ hidAyata-ula-Ama. kaMpAdAna tIrthakaradevona kisIzAstrameM manAnahIpharamAyA, jologapharamAte hai anukaMpAdAnadenA ThIkanahI unakIbhUlahai. duravIko dekhakara jisake dila meM rahamanahIAi usakodharmIkaunakahasakatAhai. ? yAtrAmeM haravakhta eka kaDA-yA-aMguThIhAthameM-jarurapahanalo. gera mulkameM kabhI akelerahajAneke vakhta-yA-caurIhojAnepara isakoM vecanese kAmacalegA, varanA ! aisIhAlatameM baDItakalIpha uThAnApaDegI, kisakisakepAsa mAMganejAoge. Ajakala rupaye paise uddhAradenA bahutaseMloga parahejakarate hai,-jiyArata jAnAtojahAMtaka vanapaDe kuTuMbakoM aura ristedAroMkoMbhI zAthalenAcAhiye. agara utanItAkAta-na-hoto apanIaurata-aura-ApadonojAnA munAsiva hai. agara utanIbhI tAkAna-na-hoto-akelehI calejAnAThIkahai, magara aisAnahIkaranA ki-AjaseMkala-aura-kalaseMparaso isataraha mustIma dinagujarateM jAya, kailoga isakhayAlameMbhI rahatehaiki-hama-pestara dolatamaMda the aura aba garIbahogaye,-agara vinAnokaracAkarake akele calejAya to-hamArIijata-na-rahegI, to-yaha eka AlAdarjekI bhUlahai, ijjata keliye dharmako khonAvahettaranahI. akelehI calejAnA, magaraijjatakAvahAnAlekara tIrthayAtrAko choDanAThIkanahI. jo-kAmadharmakAkara liyA vahIapanAhai, agaratuma khudakaMjusa banakara daulatakharcakaranA nahIcAhate-usakAto koiilAjahI nahIM hai,__mAravADa-aura mulkapUravake jainazvetAMvarazrAvaka-joki-apanI auratoMko pardAnasInarakhatehai, yAtrAmeM naukaracAkara dAsadAsIkA kha_uThAnA tAkAtanahI-aura-unakoM pardaihIpameM umarabatItakarAdenA koi akalamaMdIkIvAtanahI, tIrthoMmeM devamaMdiroM meM ora vyAkhyAnasabhAme pArakhanA goyA ! devagurudharmakI beadavIkaranAhai, dekho ! tIthaikageke samavasaraNameM vaDevaDechatrapatirAjAoMkIrAnIyebhIkhaDIrahatI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) hidAyata-ula-Ama. thI, tumakisaginatImeMho ? devamaMdirameM-rAgarAganIkezAtha pUjanaho rahIhai-aura-auratokeliye maMdirameM kapaDekApardA lagAhuvAhai, kahiye ! yahakisadharmazAstrakA pAThahai, ? vyAkhyAnasabhAmeM gurumahArAja dharmazAsvamunArahehai aura-auratokoliye vahAMbhI AdhemakAnameM kapaDekApardA lagAhuvAhai, batalAiye ! yahakisadharmazAstrakA hukamahai, ? harazakhzakoM lAjimahai tIrthayAtrAmeM-devamaMdirameM aura vyAkhyAnasabhAmeM pardA-na-rakhe, marda aurata yAtrAkeliye calejAya, kisIkIrAha-na-dekhe, vastaAkhIrI najadIka calAAtAhai, tInahissA umaravItagai, na-mAlUma DeharA kisavakhta kucahojAyagA, mustIraphAkaro aura tIrthayAtrAmeM calanekI tayArIkaro, asalameM jologa vakhIlahai paisAkharcanA AlAdarje kI takalIphasamajhatehai unakoMkoi samajhAnahIMsakatA. dilake dalerahai-ve-apanA kharcAdekara dusaroMkobhI zAthalejAtehai, yahAMjisapara ehasAnakaro agalejanmameM vaha-tumapara-ehasAnakaregA, agara tuma daulatamaMdaho-to-railame sekaMDaklAsa-yA-iMTaraklAsakI TikITalo, magara mUmokoM itanA kharca karanA muzkilahogA. balke ! kahege nAhaka ! kharcakyauMkaranA, ? rAstemeM kisIanajAnazakhzake hAthakA pAna-yA-khAnAmatakhAo, kailoga amIroM ke livAsameM banerahatehe, aura nasIlIja khilAkara gAphilakaradete hai, aura phiramajemeM unake mAlaasavAvakoM lekara raphucakarabanatehai,-tumane abataka musApharI kiinahIM, dukAnake gAdItakIyoMparaveThakara pAnavIDI khAteraheho, sapharamevahutahoziyArIrakhanAcAhiye. agarasapharameM tumArepAsa jyAdahaasabAbahai-to-usakA baMDalabanAkara tulavAlo, aura Tezanapara pArasalabAbukI supurdakarado, apanA TIkITa unakoM dikhA kara tIsaredarjekA panarAsera-DyoDhedarjekA vIsasera aura sekaMDaklAsakA cAlIsasera bAdakarake vAkIkA kirAyAdedo, aura rasIda unase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ hidAyata-ula-Ama. (11) lelo, jahAMjAkara utaranAho-vahAM-vaharasIda digvalAkara apanAasavAva, agara brIkameM diyAho to-gArDa-yA-TezanamAstarase milakara choDAlo.-agarazAtharavAhoto kulIkepAsa uThavAkara musAphirakhAnemeM lejAo, magara kulIkA naMbara devaliyAkaro, yAte caurIjAnekA khaupha-na-rahe,- agara kisIzaharase-yA-rAstemeM kuchaasabAbakharIdo -aura-agara-vahabahutaha-to-ekasaMdukame baMdakarake bajarIye railamAlama--yA-pArasalameM-jisameM kirAyA kamalage, gharakoMbheja do. agara thoDA bhejanAho-to-DAkakhAnemeM thoDAmehamUla lagatAjAno DAkakejarIye pArasalabanAkara bhejado. tAki-rAstemeM uThAyeuThAyena-phiranApaDe,-na-boyejAne-yA-TuTane phuTanekA khaupharahai, agara kisImukAmapara gharase khabara maMgAnAho-to-likhabhejo, phalAnezaharake DAkakhAnemeM yahacITI jamArahe, javaphalAnenAmakA zakhza phalAnAzaharakArahanevAlA Aveto use mile. usaDAkakhAneseM apanAnAmavatalAkara apanI cIThI mAMgalo. agara tumako gAnevajAnekA zaukha hai-aura-sitAra-sAraMgI-yA hAramoniyama bajAnA jAnateho-to-usakoMbhI zAthalejAo. tIrthomeM jineMdroMkI tArIphakepadagAnA, aura apaneAtmAkoM anitya-azaraNabhAvanAse bhAvitakaranA-jisaseAiMde apanAbhalAho. agara pahAiparacaDhakara dUradUrakemakAnoMkI aurakaranAcAhateho-to-ekadUrabIna bhI sAthaletejAo, agara phoToutAranA jAnatehoto-phoTokAkemarA bhIzAthalelo. auratIrthoke phoToutAraleAo. tIrthabhUmimeM koza do-koza-yA-jaMgalameM koimaMdiraho-usakedarzanabhI jarurakaraliyA karo, thoDIdarake darzanachoDakara jabagharaAoge isabAtapara raMjahogAki-hamane thoDIsIjagahakeliye tIrthakedarzana nahIMkiye. aura ghara caleAye. tAveumaragharahI baiTherahanAhai, tIrthameMjAkara jaldIkaranAThIka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ (?) hidAyata-ula-Ama. -- nahI. jiyArata meM dharmakAmakeliye caleho kisIzaharameM jAkara izkabAjI meM paDanA, kitaneka aise bhI hai ki - tIrthayAtrAmeM jAkara aiMzakarate hai, aura ibAdatakoM baravAdakarate hai, tIrthameMjAkarabhI izkazaitAnIkoM-na-choDA tokyAchoDA :- kitaneka aisebhI hai- jo-tothIma - auradeva maMdiroMmeM darzana karatehuvebhI auratakezAtha mohabbata kI bAtakarate rahate haiM, dharmazAantaraje paanise tIrtho meM parahejakaro, tIrthayAtrAmeMdharmakoM dharmazAstra inavAtoM khalala pahucAnevAlA kAmakaranAgoyA! apanI takadIrakoM hArajAnA hai, pahADapara jiyAratakeliye paidalajAnA haddula- makadUra - bahuta beha tarahai, agara calane kI tAkAta - na - hoto- DolI meMveTakara jAnAbhIkoiharjanahI. magaraDolikeliye iMtajAma pestaraseMkara lenA cAhiye, yAte calanekevakhta derI na ho, kezara - caMdana- dhUpa - phala - phula - bAdAma-sopArI - cAvala - mevA-miThAi - - itara - barka - sonecAMdIka- aurakucha rupayepaise sabasAmAna pUjAkAtayArarakho, yAtrA kerauja bahuta zubhahajaldI seuTho, aura umadAkapaDe pahanakara darzanoMkoMjAo. melekapaDe pahenakara jAnA devakI beadabI karanA hai, naukara-cAkarakoM aura apane dostakoMbhI agarabanapaDeto pUjana kI sAmagrI apane paisoseM kharIdakara kedo, pahADaparajA vakhta rupayA - mahora- noTa vagerAjokucha jokhamakIcIja ho- apanIkamarakoM bAMdhakara zAthaletejAo. tAki - dilako tasallI rahe, auradevadarzana meM phikrapedA-na- ho. - kitane kae se bhI zakhza hai- jokadIma seM bakhIla - bahemI - aura khvAva meM bhI rupaye paise yAda karate rahate hai. phiraivAdatameM kaisemazagUla rahegeM pAsarahaneseM bephikrI - auratIrthayAtrA bakhUbIadA hogI. isIliye hidAyata diDagai hai ki - hoziyAraraho, agara kisI kevadanameM kama tAkAta hone ke sababa - malamUtrakIhAjata banIrahatI ho to - do cAvalabhara aphIma khAkara pahADakoMcalo, rAstemeMmaje se calasakoge. magara aisA mata karanA ki - jyAihaaphIma khAkara nazemeMgA philavanajAo, hAM ! jo khudaaphImacI hai usakeliye jyAhakhAnAbhI koDaharjanahI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 1 www.umaragyanbhandar.com
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ hidAyata-ula-Ama. (13 ) jaba jiyAratakI jagaha pahucanAo sirajhukAkara sijadA karo. aura ibAdatakaroki-zukrahai AjakAroja jomuje kamanasIvakoM isatI. rthakI jiyArata niyAmatahui, tIrthokImITI sIrakolaganeseM tumArebure kA~kI rajaalagahogI. tIthA meM phiranese tumArA caurAsIlAkhanIya yonimeM phiranA kamahogA, auramokSakArAlA hAsilahogA, pUjanagIta-gAna-nAcasujaga jotumasevane tIthA dharmakekAmakaro. tIrthayAtrAmeM pardAmatarakho, dilako bureirAdose vacAo.-yahIasalIpa hai, -magarajologa daulatakI garmIse saragarmahorahehai-ke-isabAtakoM karamAnasakatehai, ! tIrthayAtrAmeM jo-dukhIdaridrI-baiTherahatehai unakoMbhI kuchana-kucha-deteraho, aisAmatakaroki-ve-tumakoM-amIrasamajhakarakuchasavAlakare, aura tumacupahokara muMhamoDate calejAo, tIrthameMjAkara kamase kama dotInayAtrA jarurakaro, aisAyatakaroki-ekahI-yAtrAkarake du. sarerauja gharakoMcala diyA. kaiaisebhIzaghai -jo-maMdiroMgaye-aura do -cAvala ke dAne phakakara caleAye.-na ibAdatakii-na-dhyAnakiyA, aura-na-pUjanakiyA. sIrpha ! devakesAmanegaye auracaleAye. maMdiromejAkara thukanAnahIcAhiye, isasedevakI beadabIhotIhai, kisImaMdirakI divAraparaapanAnAmabhI matalikho, khuzanasIvoMne umadAmaMdira vanavAye aura tumane apanAnAmaligvakara usamaMdirakIdivArako kAli karadii, kyAgvavaDhaMgahai, ? tIrthoM meM pahADopara-yA-caraNapAdukAkI jagaha -sabajamIna-pAkasamajho. aisAzaka matalAoki-kyA ! isIjagaha jahAMki-maMdiravanAhai-tIrthakaroMkAnirvANahuvAhogA, garajaki-tamAmapahADa aura tIrthabhUmi pUjyabhUmi samajho, lAkhoMkarADovarsahogaye hamezA vahIToMka usIjagahavanIrahIhai-aisAhaTha-bhatakaro, zajaya-giranAraAbu-sametazikharavagerAtIyAke nakaze-jo-chapehuvehotehai zAtharakho, tAki-pahADaparacaDhakara mAlUmahojAyaki-yaha-maMdira isatIrthaMkaramahArAjakAra-yaha amaka mahArAjakA-he, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ) kAnuna - relave. [ kAnuna-railave, ] railasavArIme tIsare darje kA kirAyA - pauna paise se ekapaisA phImIlata kahai, iMTaraklAsakA kirAyA ekapaise se deDhapaisA - phI-mIla-sekaMDaklAsakA kirAyA do - paise se tInapaise mIla-aura-pharsTaklAsakA kirAyA - eka Anese deDha Ane mIla taka hai, - pharsTa-aura-sekaMDaklAsa ke sotehuve musAphirakoM railakAko apsara - yA - nokara jagA- nahI sakatA. tIna varsaseM bArAMvarsataka ke baccoMkA kirAyA maAphahai, tInavarsa bArAMvarsatakake baccoMkA kirAyA AghAliyAjAtA hai, bArAMvarsatakakA laDakA auratakezAtha janAnAgADImai beThasakatA hai, isasejyAdahaumarakA nahIveMTa sakatA, railaTezana ke bhItara pleTaphormapara gADI AnejAnekevakhta koi jAnA cAhe do paise kI TikITapleTaphArma lekara bhItarajAsakatA hai, relavemusAphiroMkoM isabAtapara jarurakhayAla rakhanA cAhiye ki jaba TIkiTa kharIdeto- usako paDhaliyAkare. yA - dUsareseM paDhAleve, kyoMki- TIkITake jodAma diye hote hai - TIkITapara likhe rahate hai- usakoMdekhalenA cAhiye ki - galatIse dusareTezanakA TIkITa - to nahI A gayA. - calatIhui railakAdaravAjAkhaulanevAlA musAphira kAnunImujarImahotA hai, aura khudakoMbhI girajAnekA khatarA hai, jisamusAphirane TIkITakharIda liyAho-auraraila meM beThane kI jagaha - na - milane kI vajaha se usameM - jA na saketo- vaha tIna ichitre TezanamAstarase apanAkirAyA pIchA le sakatA hai - yA - usake bAda jAnevAlIgADImeM jAsakatA hai. jisadarjekA TIkITakharIda kiyAho usadarje meM jagaha-na- ho - aura - vahamusAphira kamadarje meM bhejAjAve - to - bAkIkedAma railavAloMse vApIsa mIlasakatA hai, agarakamadarje kA TIarratara baDedarje meM jAnAcAhe to bAkIke dAma dekara baDedarjekA nayAkITa lekarajAsakatA hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAnuna-ralava. (15) agarakoi musAphira TIkITakharIdakara sapharakaraneseM pestara-bImAra hojAya-yA-koi esAamaralAcArIhoki--jisasevahamusApharI-nakarasaketo turta-TezanamAstarako itilAdeve, aura TezanamAstarakI tasallIkaradenepara TezanamAstara usakA kirAyA vApIsadesakatAhai. jisaTezanakATIkITakharIdakara musAphirarelasavAraho-aura-agarausIgADImeM AgejAnAcAhe-to-jAsakatAhai, lekina ! mukAmITezanapahucaneke pestararAstekeTezanapara gArDakoMkahadenA cAhiye, jisase gArDausakoAge kATIkITakharIdadegA, jisadarjemakoimusAphira calAjArahAhai-agararAstemeM vaDedarjemeMjAnAcAhe-to-usase utarakaragArDaseMittilAdeve, aura bAkIkI sapharakA vaDedajeke hisAbase dAmadeve-baDedarjemeMjAsakatAhai, haramusAphira (100) mIlagayebAda ekaraujarAstemeM jahAM-jI-cAheThaharasakatAhe, masalana ! jisane (200) mIlatakakA TIkITaliyAho-vaha-rAste vAda (100) mIlajAneke-ekarauja kisITezanapara Thahara sakatAhai, aura usITIkITase mukAmI-Tezanataka-jAzakatAhai, aisAnahIki-somIlagayenahI-aura vIcameM ekadinarahasake. iMTarakalAsakA musAphira railameM jagahakI guMjAzahonepara thoDesephAsalekeliye DAkagA. DIbhI jAsakatAhai, tIsare darjekA musAphira apanezAtha apanAvistara-yA-asabAba kulla (15) saira bajanataka lejAsakatAhai. iMTarakalAsakA musAphira (20) saira-asavAva aura vistara lejAsakatAhai, (yAnI) bIsasaira asabAba-aura-alAvA isake bistara alaga lejAsakatAhai, vistara usakA asavAvakevajanameM-nahI-ginAjAtA, anapaDhamusAphirako apanA TIkITa khudalAnAcAhiye, kyoMki-vAjeTezanapara kaiThagalogaphiraterahate hai-ve-kaheMge ! lAo !! hamatumakoM TIkITalAdeve, isairAdese usasedAma-vasulakarake thoDephAsalekA TIkITalAkaradetehai, aura bAkI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 16 ) kAnuna-railave. kedAmaApalekara caladetehai, phiraanapaDhamusAphirakoM TIkITacAkakarAte vakhta muzkilahotAhai, agararailakA purAkamarA-yA-gADIlenAho-aura usIlAinakeTezanakoM jAnAho-to-coisaghaMTekepestara, aura dUsarIlAinakeTezanakoM jAnAhoto aDatAlIsaghaMTekepestara TezanamAstarakoM ajideneseTIkITa milajAtAhai, usagADIpara levalakAgajapara likhakara takhtAlagAyAjAtAhai, phirarAstemeM usakamare-yA-gADImeM koigeramusA phiranahIAzakegA. aisAkaranepara tIsaredarje kekamarekA (8) musAphira aura-iMTarakalAsakA (6) musAphiroMkA kirAyA-phI-kamarAdenAhogA, tIsaredarjekI purIgADIkeliye pAMcakamarevAlIkA (40) chakamarevAlI kA (48) musAphiroMkA kirAyAdenApaDegA. iMTarakalAsakIgADIkA (27) musAphiroMkA kirAyAdenApaDegA, lekina ! jitanemusAphirokA kirAyAdiyAgayAhogA utanetakahI musAphira usagADImeM jAsakegeM. jyAdahabeThAoge-to-usakAkirAyA alagadenAhogA, iSTaiMDiyArailave yAnI-kalakattA lAina iMTarakalAsake kamarekeliye (8) musAphiroMkA kirAyAletIhai-(6) kA-nahI. ___ agarakoi musAphira purIgADIlekara usako rAstemeM ThaharAnAcAhe -to-ThaharAsakatAhai. aisIhAlatameM jaba purIgADI lenekI arjidii jAyato usame likhanAcAhiye yahagADIrAstemeM phalAnephalAne Tezanapara itaneitane dinayA-ghaMTetaka ThaharIrahe, so-vahagADI-unaTezanopara kATa kara ThaharAijAyagI, aura usakI phIsa jitane ghaMTe gADI ThaharAijAyagI AThaAne ghaMTe denApaDegA, gADIravAnehoneke (10) mInITa pestara TIkITamIlanA baMdahojAtAhai. isaliye dasamInITake pestarajAkara TIkITa lenAcAhiye, kaijagaha haravakhtabhI TIkITa milasakatAhai, kai jagaha zaharomeMbhI TIkITaophisa hotIhai, aura vahAMse TIkITamilasakatAhai. jisaTezanakA TIkITa liyAho-aura musAphira sojAya-yA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAlIma-dharmazAstra. (17 ) galatIsemukAmITezanaseM agaleTezanacalAjAya tojitaneTezana AgegayA usakA mahamUladenAhogA. aura zivAya isake doAneseM ekarupayetaka jarImAnAbhI denApaDegA. jisadarjekA TIkITa liyAjAya-agara usase baDedarjemeM veThakara sapharakare to vAkIkA mahasUladenApaDegA. agara vagera gArDako ittilAdeneke dhokhebAjIseM. aisAkare to zivAya mahasUlake aurabhI jarImAnA denA hogA. usakI hada (6) rupayetakahai, agara koI musAphira apaneTIkITakA naMbara-tArikha-yA-TezanakAnAma malakara aisAkaradeve jo-paDhA--na--jAsake, usakeliye jaisATezanamAstaracAhe karasakatAhai, jahAMse TIkIToMkA imtihAnaho kararailacalatIhai vahAMtakakA kirAyAlekara choDasakatAhai, agarausako yaha mAlUmahojAyaki-isane railakoMdhokhAdenekeliye aisA kiyA hai-to-usakAcAlAnahokara usapara (100) rupayetaka jarImAnA ho sakatAhai, koimusAphira auratoMkI gADImeM caDhajAveto vahakAnunI mujarImahai, usakoM sajAdiijAyagI, agara kisITezanapara kharAva khAnAmilatAho-yA-pAnI-na-mIlatAho-to-musAphira usa Tezana mAstarakI riporTa-DisTIkaTa-Traphika-supariTeMDeMTako karasakatAhai, railameM pArsala lenedenekA vakhta zivAya itavArake hamezA sAtavaje zubhahase pAMcavaje zAmataka rahatAhai. [tAlIma dharmazAstra.] dharmazAstrakA pharamAnAhai harasAla ekanayetIrthakI jiyAratakare. nayetIrthakoMjAnA-na-banasake-to-jisakI jiyArata avalakiihai dovArA kare, lekina ! aisAkoivarSa-na-gujaranedeveki-jisameMeka tIrthakIjiyArata-na-kiijAya, jozakhza tIrthabhUmihI rahatAho, usakoM cAhiye dUsaretIrthakI jiyAratakare,-tIrthanAmausakAhai jahAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) tAlIma-dharmazAstra. jAkara jIva saMsArasamuMdarase tIre, magara jisazakhzakA irAdApAka nahIMhai usakoM tIrthabhI-na-tArasakegA, daulata Ajahai aura kalanahogI jokuchadharmakArya karanAho jaldI karalo. duniyAkejhagaDoMkA kabhI-pAra-nahIAtA. jokucha dharmakAmakaraloge vahItumArAhai, kai zakhza maratevakhta kahatejAtehai hamakoM-phalAne dokAmakaranA bAkI rahagaye, lekina ! yahakoi nahIkahatAki-hamakoM phalAnetIrthakI jiyAratakaranA bAkIrahagai, tijAratake liye tumaaisIjagahaghUme jahAMki-jAnabacAnA muzkilathA, lekina ! tIrthayAtrAkeliye ekadaphebhI nahIghUme, kailoga kahate hai tIthoMkI jiyArata hamAretakadIrameMnahI. kaisejAya, ? magara yahanahIM socateki-hamane-gharase ekakadamabhI nahIM uThAyA aura kahadiyA hamAretakadIrameMnahIM, kyA ! khUvaDhaMgahai, ? daulatamilAnekeliye harajagahajAnekI tatavIrakaranA aura tIrthayAtrAke liye takadIrakA bahAnAlenA, vaDehoziyAra ho. nizcayanayakoMdilameMrakhakara vyavahAranayaseM vartAvakaranA tamAmazAstrokAsArahai.__ AjaseM karIba (2500) aDhAihajAravarSa pestara javaki-tIrthakaroMkA jamAnAthA vidyAdharaloga apanIvidyAkI zaktiseM AsmAnameM vimAnacalAtethe, aura usakejarIye loga sapharakaratethe, Ajakala railakAsAdhana maujuda hai, phirasustIkaranA aura takadIrakAbahAnAlenA-koiakalamaMdIkI vAtanahI, karIba so-savAsovarSa pestara jabarailanahIMthI-loga-khuzkIrAste sapharakaratedhe, aurabahutasAkharca karaneparabhI utanIjagaha-nahI jAsakatethe-jitanI Aja thoDekharcase jAsakateho. jinakoMdharma pyArAhai-kabhI-sustInahIkarate, tIrthayAtrAkoMjAnese pestara isabAtakoM avalasaucaloki-tumArepAsa utanA kharca hai-yA-nahI, ? geramulkameM kisakisakepAsa mAMgatephiroge. ? jisarAje-mahArAjekI amaldArImeM tIrthakIjagahaho-unakoM-isabA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAlIma-dharmazAstra. ( 15 ) tapara khuzahonAcAhiyeki-tIrthakesavabase hamArI amaldArIkI tarakkI aura riyAsatakI AvAdIhai, zaharakI ravannaka-aura-rojagArakI tejI, sauMco ! isase jyAdaha aura kyAbAtacAhateho, ?--harakhuzanasIva rAjemahArAjokoM cAhiye tIrthayAtrIyoMkA lihAja rakhe,-unakoMharavAtaseM madada kare, aura isabAnapara unakI tArIphakareki-duniyAkA dhaMdAchoDakara-ye-tIrthoM kI jiyAratakoM Ayehai. paramezvarakI bhaktimeM unakAdila raju-na-hotAto-tIrthoM meM kaiseAte, ? tIrthake menejaroMkA-aura-pUjArIyoMkobhI munAsibahai unakIkhAtira kare, ba-daulatayAtrIyoMhIke tIrthoMkA khajAnA-tara-hotAhai, jisa tIrthameM yAtrIyoMkI Amadaraphata kamahai-usatIrthameM ravannaka nahIrahatI. kaitIrthoM meM pUjArIloga aisebhI dekhegayehaiki-yAtrIyoMkI nAkameMdama lAdetehai, agara rupayA paisA-na-deve-to-niMdAbolanelagate hai. tIrthoke menejaroMko lAjimahai aise pajArIyoMkI tIyAmese rukasatakare, aura agara gustAkhI karato-usako kAnapakaDa kara usIvagTanamaMdirase vahArakaradeve, ve-logavaDeveMsamajhahai-jo--yAtrIyoMke zAtha gustAkhI karatehai-aura-unakA lihAja nahIrakhate, yAtrIloga thakehuve-aura maMjIlakarakeAye hai, unako havAtase ArAmado, jisacIjakI unakoM darakAraho--una phesAmane hAjirakaro, yAtrAkarake lauTatevakhta agara yAtrIkepAsa rupayepaisekI guMjAzaho-to-jisapUjArI-yA-nokarane tumArI khidamatakiihai usako kuchainAmadenA,-cunAce-ve-loga maMdirake khajAneseM tanakhvAha bezaka : pAte hai-unakA-koihakanahIM ki-tumako rokakara kuchaleve, lekina ! tumArI rahamadilIhaiki-agara guMjAzaho-to-unakoM bataura dharmakIrAhapara kuchadenA. agara tumAre pAsa rupayepaisekI kuchaguMjAza nahIM hai-to-koijaruratanahIM, nokaraloga-yA-pUjArI aisAtAnA-tumakonahIdesakateki-tumanehamakoM kuchanahIdiyA, dAnapunyakaranA apanedilakI khuzIketAllukahai, aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . (20) tAlIma-dharmazAstra. yahabAtabhI kAbIlagaurakehaiki-nokarapUjArIyoMkA tumAreparakuchahaka nahIki-jorajUma karasake,-agara koI jorajurma kareto phaurana usakoM rAjyake jarIye zikSA dilavAnA.- tIrthokI dekharekha karanevAloMkoM-lAjimahai jisamajahabakA jo tIrtha-yA-maMdiraho-usameM usImajahabakI mUrti rakhanAcAhiye, jo tIrtha-yA-maMdira jisamajahabakAhai, kharca-AmadanI-naukara-cAkara aura-khajAnA usImajahabavAloMkepAsa rahanAcAhiye, agarakoikahe hama usameMdarzanoMkoM Ate hai isasehamArAbhI usameMhakahai-to-isase unakA hakausatIrtha--yA-maMdirameM nahIMhozakatA, jisamajahabakAjo-tIrtha-yA-maMdirahai usake bahIkhAte usImajahabavAloMke Ayehuve rupayepaise jamAhonA cAhIye. agarakoi dUsaremajahabavAleAnakara usameM rupayepaisedeve-to-ve-rupayepaise usatIrtha-yA--- dIrakI AmadanIke khAtemejamAkaranA, magara unakenAmase jamAnahI karanA, majahabImAmale aisahaiki-kabhI-mukadameMcalanepara-ve-loga-aisAkahegeMki-dekho ! tumAre vahIkhAtemeM hamAremajahabavAloMke-nAmase-rupayepaisejamAhai-yA-nahI, ? jo-tIrtha-yA-maMdira jisamajahabavAloMkAhai, usake kArakhAnepara usImajahabavAlA zakhza adhikArIrakhanAcAhiye, geramajahabavAlA rakhAgayAhogA-to-vaha-kucha-na-kuchaapanemajahabakA pakSajarurakaregA aura akhIrameM tumakoM kucha nukazAna pahucAnekI koziza karegA, jo-tIrtha-yA-maMdira jisamajahabavAloMkAhai-usatIrtha-aura-usamaMdirameM-usImajahabako mAnanevAlA zakhza-pUjArI-rakhanAcAhiye,-agara-geramajahabako mAnanevAlArakhoge kucha-na-kucha-vaha-apanemajahabakA pakSakaregA.-zvetAMbaramajahabake tIrtha aura maMdirameM zvetAMbaramajahaba mAnanevAlA pUjArI rahanAcAhiye, digaMbaramajahabake tIrtha aura maMdirameM digaMbaramajahaba mAnanevAlA pUjArI rahanA cAhiye,-- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAlIma-dharmazAstra. (21) agara koi tIrthakA-menejara-yA-mukhIyA-usatIrtha-yA-maMdirakA hisAba-na-batalAve-to-rAjyakejarIye upAvalenAjarurIhai, itaneparabhI-vaha-gustAkhIkare to usako saMghaseM khArijakaranAcAhiye. aura-usatIrtha-yA-maMdirakI kuMcIyAM Usase chInalenAcAhiye. kaiyAtrI asebhI-hai-jo-AratIkA-yA--pUjanakA-dhIbolakara rupayepaisedetenahI, aura cUpamArakara calejAte hai, kaikahate hai hama-usa-amAnatakI koicIjabanAkara maMdiramaMdharegeM, yA-dharmazAlAbanavAdeyageM, magara zAstrapharamAtAhai usadravyase cIjabanavAnekA-yA-dharmazAlA tayArakaravAnekA tumakoM kyAhakahai, ? yahato javasetuma-AratI-yA-pUjanavagerAkeliye bole tabasehI devadravya hocukA, kArakhAneke supurdakaro, saMgha-usakA-rakSakahai, tuma-cIjayA-dharmazAlAbanavAnevAle kona, ? saMghakI jorAyahogI-vaha-kAmahogA, kaikahatehai hamane hamArIdukAnake bahIkhAtemeM devakenAmaseM jamAkaraliye hai AThaAnAseMkaDe vyAjadeyageM, magara usakojamAkaralenekAbhI tumakoM koiikhtiyAra nahI. saMgha usakoM jaisAmunAsibasamajhegA vaisAkaregA, zrAvakokeghara devadravyarakhanekA hukamanahI. harajagaha AnaMdajI-kalyAnajIkenAmase dukAnazurukarake munImagumAsterakhanA aura kAmacalAnA, yAte koiekazrAvaka apanIhakumata usapara calAsakenahI. devadravya gharameM rakhanesekoiphAyadA nahI, jinajinAne devadravyagharameM rakhA dekhalo ! unakoM akhIrameM nukazAna huvA, isaliye sIdhehokara usadevadravyakoM dedenA isImeM tumArItArIphahai, munimahArAjokI pharja hai devadravyakI hiphAjatakaravAneme mustI-na-kare, agarakoi isadalIlakoM peMzakareki-munImahArAjato tyAgI hai-unakoM devadravyakekAmameM bolanekA kyA adhikAra hai, ? javAbameM mAlUmaho, munimahArAja pApakekAmake tyAgIhai, dharmakAmaka-: raneke tyAgInahI hai, auraunakoM devadravyakeliye bolanekA adhikAra: Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ vayAna-zakuna-zAstra. isaliye haiki-caturvidhasaMghameM abaladarjA-unakAhai,-zrAvaka duniyAdArahai-aura-ekadUsarekI usakoM paravAhabhI rahatI hai, isaliye jora dekara kaisAbola sakegA ? aura munimahArAjokoM kisIkIparavAha nahI, isaliye jorakesAtha volasakatehai, jo-zrAvaka-jaisAkahatA haiki-Apa munihai Apako isameM bolanekI koijarUratanahI, vaha khudakAnunadharmake mukhAlipha aura tIrthakara-gaNadharoMkA gunahagArahai, OM [bayAna-zakunazAstra,] sapharakevakhta achezakuna honapara achIsapharahogI. yahabhI zakunazAstrakA pharamAnahai, zakuna-do-tarahake, eka dRSTazakuna, dUsarA zabdazakuna, dRSTazakuna-vahahe-jo-sapharakI zuruAtameM najaraAve, zabdazakuna-vahahai-jo-avAjake jarIye sunAide, sapharakevakhta rAstemeM agara jainamunI-usagAMvakA rAjA-hAthI-ghoDA-mora-belarAjahaMsa-mardaauratakA-joDalAgharaAtAhuvA-yA-padamanIaurata mileto jAnanA sapharaachIhogI, jinapratimAlekara koiAtAhoaura-sapharakevakhta sAmane milajAyato jAnanA sapharanihAyataachI hogI, phala-phula-gehane AbhUSana-dhajA-patAkA-chatra-cavara-sonAcAMdI-ratha-pAlakhI-vAjA vINA-sAraMgI-tabale-sitAra-mRdaMga kumArIkanyA-pakkIrasoikAthAla-vinAdhuMekIAga-gAtIhuisohAgana aurateM-bhairI-zaMkha-ArisA-bharAhuvAghaDAlekaramarda-yA-aurata-mala yAgiricaMdana-dudha-dahI-ghI-mITI-gorocana-saheta-mUramA-kamalapadamanIaurata-jhArI-hathiyAra-paMkhA-siMhAsana-javAhirAta-aMkuza tAMbA-cAvala-sarasoM-laDakekoMgodameM lekara AtIhuiaurata-pAnabIDIharIbanAspati-mIThAI--dhoye huvekapaDelekaraAtAhuvAdhobI-itaraphulela-yA-umadAvarNa-gaMdha-rasa-sparzavAlI-koicIjaho--sapharakeva - . .. ..... .72 0 2 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-zakuna-zAstra. (23 ) khtasAmanemilajAya to-jAnanA sapharaachIhogI, dilakImurAda hAsilahogI-aura-kisItarahakI takalIpha darapeMza-na-hogI, koi kisIkAbhalAburA nahIM karatA, jitane uparalikhe zakunahai zubhAzubhake mUcaka aura ghotakahe, honA-na-honA apanAtakadIrake tAlluka ! sIrpha! acchezakunahoneseM achA-aura-burehoneseM burAhonekA aMdAja kiyAjAtAhe, achezakunahonepara dilako tAjagImilatIhai, Ajakala kailoga aisAkahedetahaki-yaha-ekatarahakA vahemahai-aurahana isavAtakoM vAhiyAna samajatehai, magara yaha unakI AlAdarjekI galatIhai, avidyAnaMdoke-na-mAnanese zakuna-ora-nimitta jJAna jUThe nahI hosakate, ___ garbhavatI-rajasvalA-aura-vidhavAaurata sapharakevakhta mIleto-ThIkanahI. agara mAtA vidhavAho aura sAmanemilajAyato koiharja nahI, mAtA veTekeliye hamezAM khairakhvAhahai, uMTha-gadhe-yAbhaisepara caDhAhuvAAdamI sAmane milajAya to bezaka ! burAhai, zakuna usakAnAma hai-jo gharase ravAnAhotevakhta-thoDIdUrapara mile,tamAmarAstA dekhaterahanA koijarurata nahI. koirotAhuvAAdamIyA-napuMsaka sapharakevakhta sAmanemilajAya nihAyataburAhai, gAMvameM ghUsatevakhta khuda hasanAgAnA manAhai, pezavAimeM Ayehuve hase-yAgAyanakare koimanAnahI, lekina ! khuda gAnAhasanA manAhai, sapharakevakhta apanepIche koimarda-yA-aurata khAlIghaDAlekara jalabharanekoM jAteho nihAyata umadAhai, jaisevaha jalabharakara gharaAyagA sapharakaranevAlAbhI daulatalekara gharaAyagA, sAMpa-kirakAMTiyApallI-aura-goha sapharajAnevAleko ADe utare-to-burAhai. sapharajAnevAlekI vAyItarpha bhamarA Anakara guMjArakare-yA-phuloMkArasaletA dikhAide achAhai. sapharakevakhta murgekI avAjamunAidenA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24 ) bayAna-zakuna-zAstraM. yA-usakA khuda najaraAjAnA umadAhai, sapharakaranevAlA jaba kadamauThAve aura avalakadamakoM Thokaralage-aTakajAya-kapaDA phasajAya-dhajA usakIgirajAya-yA-usakA caparAsI girapaDeto burA hai, saphara achI-na-hogI, lulA-laMgaDA-kANA-yA-aMdhAzakhsa sAmane milajAyatobhI burAhai, lakaDIkA bhArAlekara kaThihArA sAmanemilajAya-daMgAkaratIhui villI dikhAide--yA--badabUvAlIcIja sAmanemile-kisIsurata achA nahIM, __kaulase-rAkha-haDI-viSTA-tela-guDa-camaDA-ca:--vAlIyA-phuTAhuvAvartana-namaka-mukAghAsa--chAcha-kapAsa--anAjakechIlake-keza-kAle raMgakIcIja-lohA-dRrutakIchAla-davA--argalAlohekIsAMkala-kharala-akAlavRSTi-aura-azubhavarNagaMdharasasparzavAlIcIja sapharakevakhta sAmane milanA achAnahI. koimarda-yA aurata hAthameMphalalekara sAmaneAteho-to-jAnanA sapharaachIhogI, sArasakA joDalA cAhekisItarpha dikhAide-yA-donoM ekazAthaavAjakare sapharameM jaruraphAyadA hogA, ekIlAsArasa dikhAidenA achAnahI, sapharakevakhta chAtAliyehuve taMbolakhAtAhuvA koizakhsa sAmanemile to achAhai, jAnanA sapharaachIhogI, rotehuveloga murdAlejAte sAmane milanAburAhai, sAraMgItabalezAtha gAtehuvemurdekezAtha jArahe hai aurasapharakevakhta sAmanemilajAya achAhai. sapharakevakhta pIchADI-yA-dAhanI tarphakIhavAcalatIho achAhai, gharaAtevakhtabhI aisAhI samajhanA, sAmanekI-yA-vAyItarphakIhavA sapharakevakhtaThIkanahI. sapharakevakhta noliyA sAmanemilajAya-yA-dikhAide-yAusakI avAjasunAide-to-achAhai. tItara-yA-murgA-dAhanehAthakoM-yA-sAmanemilanA umadAhai, gadhA bAyehAthakoM bhoMke to achAhai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-zakuna-zAstra. (25) ____ caMdrasvaracalate dakhana-pazcimadizAtarpha jAnA achA, pUravauttarakoM mUryasvaramejAnAThIka, laDAidaMgekeliye-yA-adAlatameM jAnAto mUryasvarameM ThIkahai, bAkIke kAmakoM caMdrasvarameM jAnAachA, caMdrasvara amRtanADI hai, yogazAstra-vivekamArtaDarahasya-aura-kapUracaMdajIkRtasvarodayajJAna-kitAba dekho, usameMsabahAla rauzanahai, javacaMdramvara calatAho bAyItarpha jojozakuna hogeM pUrNaphala dege, aura mUryasvarameM dAhanItarpha jitanezakunahogeM achAphalakaregeM, riktasvarameM achezakuna kamajorahojAte hai aura pUrNasvarameM kamajorazakunabhI tAkatavarahotehai, gharasecale aura turtahIachezakunahuve to samajhalo, tutahI phAyadAhogA, kozadozagayebAda achazakunahuveto dairaseM phAyadA hogA, zakunazAstrakA pharamAnahai ghara-yA-gAMvakenajadIkake zakuna asalIzakuna hai, sapharakevakhta agara burezakunahuve-tobhI-ThaharajAnA ThIkahai. tIsarIdaphe burezakunahuve-to-sapharakoM jAnA achAnahI, lauTajAnA cAhiye. sajjana-zakuna-aura-nimittajJAnI-manApharamA. ve usavakhta sapharakaranA phAyademaMda-na-hogA. zabdazakuna usakoM kahatehai josapharake vakhta bajarIyezabdake munAide, jaise koizakhza sapharakocalA aura usavakhta dusarA bolarahAhai phateha hogI, samajalo! zabdazakunaachehuve, agaraaisAsunAki-tumArI takadIra phuTIhuihai, DubajAoge-khatApAogeM-tojAnanAcAhiyezabdazakunaachenahI huve,-vAraseM-tithI-balavAna-tithIseM-nakSatrabalavAn--nakSatrasekarNa-karNaseMlagna-lagnaseMnimitta-auranimitaseM svarodayajJAna balavAnahai, jisamulkakoM-yA-gAMvakojAnA tumArA dila-nahIcAhatA vahAMjAnA phAyademaMdanahIM, kyoMki-dilabhIekatarahakI pukhtAsabutIhai,-sapharajAnevAlekoM lAjimahai devagurukonamaskArakarake sapharakare,-jinamaMdira jAkara jinapratimAkeda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 26 ) daravayAna-aSTAMganimitta. zanakare-rupayA-mahora-jaisItAkAtaho-bheTarakhe. auraphira upAzrayameM jAkara gurumahArAjake mukhale maMgalIkastotra mune,-aura unake sAmanebhI bheTarakhe. gurulogadravyake tyAgIhotehai usacaDhehuvedravyakoM apanekAmameM-na-leva. jJAnadRddhike kAmamelagavAdeve. ___ -[ darabayAna-aSTAMganimitta, ] sapharakevakhta mardakA dAhanAaMga-ora-auratakA vAyAaMgaphurakanA achAhai, sapharajAneke pestara khvAvameM tIrthaMkaroMkImUrti-nigraMthamuni-aura-tIrthabhUmi dikhAide-to-samajhalo ! tIrthayAtrAjarura hogI. sapharake-vakhta-paDaja--riSabha-gaMdhAra-madhyama--aura-paMcama svarakI avAja-munAide-to-achAhai, magara svarakIavAja pahicAnanA-akalaketAllukahai. harazakhzakoM apanIsvAbhAvikaavAja kisa svarameM nikalatI hai isakIpahicAna sIkhanAcAhiye. sapharakevakhta totekIavAja vAyItarphasunAidenA phAyademaMdahai, gharakoAte dAhanI tarpha sunAide--to--achA, sapharakevakhta totAuDakara sAmaneAve nihAyata umadAhai, magara rotIavAjakezAtha sAmane AnagiranAachA nahI, sapharakevakhta jisakAghoDA hanahanATakare-yA-dAhanepAvase jamInakoukere alAhai, savArakI phatehahogI. sapharakevakhta maurakI avAjamunAide-yA-nAcatAhuvA dikhAide-nihAyataumadAhai, sapharake . vakhta cakorakI avAjamunAiTenA-yA-khuda-cakora najaraAjAnA achAhai,bhAradvAjaparIda-jisakoM loga rupArelabolatehai usakI avAjamIcakorakItarahaachIhotIhai, jisamulkameM bhUkaMpaho-vahAM-samajhalo! ekatarahakA utpAtahogA. jisazaharakedaravajepara-yA-devamaMdIrapara vijalIgire vahAMTaMTejhagaDe phailege. jahA~devamUrti hasatIhuidikhAidevahAM-AdamIyoMkoMkuchakhauphahogA. jahAMdivAparabanIhui citrAmakI putalI-hasatIhuidikhAide-bhUkuTIcabAkaragussAkare-yA-rotIhuidi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-zahara-baMbai. (27 ) khAide-vahAM ujADa hogA, aura logoMkoM gharachoDakarabhAganApaDegA. jahAMdevamaMdira-yA-rAjAke cavaraseM vinAagni-Agake aMgAre jharanelage vahAM daMgephisAda hokara kaitarahakI takalIpheM darazahogI jisamulko sitArAdhamraketu dikhAide-nihAyataburAhai, usamulkakerahanevAloMkoM-harasurataseM takalIphahogI, ___ achelakSaNavAle--khUbasurata-marda aurata-jaruradaulatamaMda hotehai, duniyAmeM rupa-ekatarahakA-vazIkarana hai, jisanepUrvabhavameM dharmakiyA hai-jIvoMpara-rahamAkiihai aura devagurudharmakI khidamatakiihai-vaha-rupavAnahotAhai, jozagza hiMmatabahAdRraho-jarurakhuzanasIbahogA, anuyogadvAramUtravRttimeM pharamAnahai-"sarvasatvepratiSTitaM"-jahAMsatvahai vahAMsabakuchahai. tavArikha zahara baMbai. bhAratameM isavakhna jainamajahabake (108) nIrtha mazahara hai, inasabakI tavArikha isakitAvamaMdarja hai, isakI zuruAtameM irAdAthAkiayodhyA likhanAzurukara, ayodhyA-jamAnetIrthakara riSabhadevake AvAdahui aura isIsavabase purAnI hai, phiraaisAbhI irAdAhuvAkiujjenakoM-avalaggve, kyoMki--ujenahiMdake madhyama hai, magaravaMbai kalakattA isavakhta tarakkIkeavalamauracepara khaDe hai, isaliye baMbaisehI sapharakIzuruAtaravIgai, baMbaiseMcalakara mulkagujarAta-saurAe-kacha-mAravADa-siMdha-paMjAva-kAzmira-avadha--baMgAla-AsAma uDIsA-seMTralaiMDiyA-rAjaputAnA-mAlavA-varADa--khAnadeza-dakhana madrAsa-laMkA-malabAra-mahIzUra-karNATaka-aura-mulkakoMkanakI sapharakarake baMbaiAjAyage. alAvA isakeaurabhI jojotIrtha jaiseki aphagAnIsthAna-TiveTa-nayapAla-bhoTAna-aura-varmA vagerAmathe u Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 28 ) tavArikha - zahara - naMbara. nakehAlAtabhI isameM diyejAyageM, kisakisa jagaha kauna kaunase tIrthakara huve ? unake paMcakalyANika kahAMhuve ? aura kauna kauna semunikAMpara muktipAye, atizayakSetra kauna kaunaseMthe ? aura kisakisarAjemahArAjIvakhta unakI tarakkIhui ? vagerAvAteM isa kitAba meM darja ki gaihai, isakitAbake banAne meM itanI mehanata huI hai ki - tAbeumarakI mehanata ekatarpha - auraisakI mehanata ekatarpha, jahAMtakabanA tamAmajagahaghUmakara jojohAla apanI AMkhoM dekhA isa kitAba melikhA hai, kula tIrthoM kI talAzI meM bahutakucha mehanata huI hai, purAnetIrthoM kI tavArikhajainazAskhose - itihAsikakitAboMse aura zilAlekhose liigaihai, - isako paDhakara Amaloga phAyadA hAsilakare, hiMdI akalImameM dakhana samudrakekanAre baMbai eka-nAyAva - aura- bemizAlazahara hai, jinnata - khUbasurata haraekacIjakebasame-auraumadagI makAnAta meM bas - bahettara - va - jyAdahahai, muMbAdevIkenAmase zaharakAnAma - baMbai kahalAyA, aMgrejI jvAnameM isakoM Bombay boMbe - bolate hai, karIba (125) varSapestara baMbara bahuta choTAzaharathA. dinaparadina isakI tarakkI hotIgar3a, sana ( 1818) ma~babaI bahuta baDAmArupha aura mazahUrazahara kahalAyA, auradariyAtra ke zaharoMmeM baDIijjatapAi, baMbaihAtekI coDAIkama - magaralaMbAI uttaradakhanakaoN karIba (1000) mIlasebhI jyAdahahai, isahAtemeM pahADabahutasamuMdarakanAre jyAdetara nAriyala - supArI - aura - tADakeTarUtakhaDe hai, khAsaphasala anAjaaurarur3akI - jyAdaha, kalakArakhAne itane hai-jodUsarehAtemeM hargija ! - na - hogeM, baMbaihAtemeM mulkasiMghako choDakara ma harAThe - gujarAtI aura pArasI apanenAmakoM abala aura vAlida ke nAmakoM pIchebolate hai, auravarSakI zurUAta kAtikasUdI ekamaseM mAnate - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - zahara-vaMbara. ( 29 ) hai, uttarahiMdakeloga - caitamudI ekamase varSakI zuruAta aura vAli dukAnAma - avala likhate hai. kachoDakara isahAteme (23) jileM AbAda hai, inameM punAke pesavA - aura - baDodeke gAyakavADa jyAdaha mazahUra hai, railasaDaka baMbaisa - jI- Ai-pI-aura- bI-bI-aiMDa-sI-AI- nikalI, jI -- Aha-- pI - madhyahiMda mehokara iSTaiMDiyA kezAtha milI, aura nAgapura se Age baMgAlanAgapurakoMbhI jAkaramilI hai ! baMbaimeM relave Tezana (13) hai, sabasebaDATezana baurIbaMdara- isakA dUsarA nAma vikraToriyATamIMnasabhIbolatehai. hiMdamaMdUsarAkoiaisATezananahIM- jaisAborIcaMdarakA Tezana hai, sana (1818) meM karIba (2700000) lAkha rupayoke kharcese banAyAgayA. chatameM sunaharI aura mInAkArIkAmamArabalapaththarake khaMbhe khUbasurata velabuDhAsesajehuba - aura - ekaguMbaja - para vaDAkIMmatI ghaMTAgharaki - jisakI avAja dUradUratakajAtI hai, dekhakara tAjjuba aura heratakaroge, khAsaborIbaMdaraTezanakI jamIna (1500 ) phuTalaMbI, bahutase pAseMjara isITezanaparajavarate hai, jokoi musAphira zahara meM kadama rakhe borIbaMdaraTezana utare. zivAyaisake jahAM jisakasubhItAho vahAM bhI utara sakatA hai, ikAvagI - haravakhtamaujUdarahate hai jahAMko pahucAdegA, samuMdarakanAre apolIvaMdaraki- jahAMparavilAyata jAnevAlI TImarekhaDIrahatI hai, samuMdarakekanAre paththaroMkItAmIraki hui bahuta DIdivAra mayasIDhiyoMke banI huidekhakara tAjjubakaroge, jisakoM samuMdarakApAnI haravakhtaTakarAtA hai, vAjeloga TImaromeMkarasamuMdarakI sairabhI jAyAkarate hai baDIravannakakI jagaha hai. godImeM jahAMkI - samuMdarakA - jala - rukA huvA hai kaiSTImare haravakhta yaripara khaDIrahAkaratI hai. TImara ke Atevakhta pulakholadiyAjAtA hai, auraphira STImarakecalejAMnapara baMdakaradete hai, bagI-ghoDe- AdamIyoMkA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 30 ) tavArikha-zahara-vaMbai. rAstAbhI banAhuvAhai. vahutasISTImare aurajahAja isavaMdaragAhase lagate aurakhulate hai, ekaSTImara baMbaiselaMkAkoM-ekadvArikAhokara karAMcIko-aura-sabasebaDI TImaraaiDanahokara vilAyatakojAtI hai. tarahatarahakA mAlaasavAba-yahAM-caDhAyAaura utArAjAtAhai, bar3I vaDIAlizAnaSTImare aurasamuMdarakA athAhajala dekhakara dilanihAyatakhuzahogA,... vaMbaiseMgvuzkIsaDaka-kalyANI-nAzaka--dhuliyA-mara--iMdAraphatehAbAda-aura-gavAliyarako hotIhui AgarekoMgaihai. dUsarI paidalasaDaka-bIcahiMdusthAnake hotIhui gyAsakalakattekoMbhI gaihai, baMbaimeM TrAmavekaMpanI baDItarakkIparahai, sana (1891) kI mardumazumArImeM khAsa ! baMbaikI AbAdI (821764) manuSyoMkIthI. jisameMkarIba (25225) jainalogahai, baMbaikamakAna aiseumadA aurakhUbasuratahaikijisapara lAkhahAMrupaye sarpahuve, baDIvaDIAlizAnaimArateM isakadara umadA aurajhalAjhalabanI haiki-dekhakara AdamIkI akalacakarAjAtI hai, raMgarauzana baDebaDeAine-tarahatarahake meharAbadArakhaMbhe aurasAina borDa haramakAnapara lagehuvehai. baMbaike baDebaDemahole koTa-aura-bahArakoTa-jisameM pAyadhonI-bhIDIbAjAra-kaMbaDIbAjAra-nalavAjArakApaDabAjAra-bhAtabAjAra-jahorIbAjAra-tAMvAkATA-mArakITa-cIDAbAjAra-kAlabAdevIroDa-maMbAdevIroDa-mahAlakSmI-caranIroDa jumAmazIda-giragAMva-vAlakezvara-mAMDavIbaMdara borIbaMdara-bhAiravallAparela-kulAbA-aura-grAMTageDavagerAhai. baDebaDebAjAroMmeM dutAsaMgIna aura-raMgarauzanakiyehuvemakAna dekhakara mAlUmahotA hai kisIrAjamaheloMkI saMrakararahe hai. bagA-vikaTorayA-jisakaMpaiyopararavaralagAhuvA harajagaha kirAyomalatA hai, rupayA-AThaAne kirAyAdekara tInaAdamI usamebakhUbI-baiThasakate hai, aurajahAM sairakarane jAnAhojAsakate hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ navArikha-zahara-baMbai. ( 31 ) bhIMDIbAjArakIsaDaka joki-kulAbekoM-gaihai-sabasecauDI hai, kulAbemeruikAbAjAra jyAdaha-haravakhtavyApArIloga AtejAtehaiM, baDIbaDI AlizAnaimArateM-pAsameMsamuMdarakA gaherAjala-aura-tarahatarahakejahAjadekhakara dilakhuzahogA. baMbaizahara-isavakhta hiMdakA ekagulajAra vAga kahado-koiharjakI vAtanahI. tavArikhomeM paDhAhogA-baMgAlaaurabaMbaihAtA-hiMdameM do-gulajArabAgahai najarakesAmane dekhalo. haravAjAroM mevAmIThAi-pUrIkacaurI-auragarmadha tayAramilatA hai, bagI-ghoDe-dAma-auramoTAra-harajagaha phiratIdekhoge. TrAMmameMbeThakara jisajagaha dilacAho calejAo. parelaseMkulAvA-aurakulAvese grAMTaroDataka jAnese baMbaikebahutase hissoMkI sairahosakatI hai, tarahatarahake rezamI auraUnIkapaDe-sonAcAMdIjavAhirAta-bagerAmAla-asavAba-lAkhahAMrupayoMkA yahAMparamilasakatAhai, magara khajAnA-taravA-tAjAcAhiye, vinAtarakhajAneke kuchacIja nahIMmilasakatI, iglAMDa cIna-jApAna-phrAnsa-jarmanI-rusa-iTAlI-spena-amerikA--norvesvIDana-svITajhalIDa-araba-kAbula-AphrikA-eDana-jaMjIvAra-morasasa-jisamulkakIcIjacAho yahAMmilasakatI hai, tarahatarahakI puzAkapahanehuve mulkamulkemarda-aurata-choTevaDeisakadara zaukhasecalarahe hai jaisekoi amIraumarAvadekhalo. umadAse umadAkapaDA-aura-gehanA yahAM milasakatAhai, vaMvaikeloga nihAyata khUbasurata-jisaneparavajanmameM jivoMpararahemakiihe, katalabAjI-nahIkii-baha--kamAlahusna-aurakhUbasuratarupa pAtAhai, haravakhta auraharavAjArameM jaisIbhIDa-aura-hajuma dekhogeki-AdamIyoMkA calanAphiranAdusavArahogA. aMgrejaloga jyAdahakarakekoTameM aurakulAvemeM auraneTIvakoTa-bahArakoTa-sabajagaha AvAdahaiM, baMbaikI saphAi umadA-saDakelaMbIcauDI-magaragaliye nihA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 32 ) tavArikha - zahara - baMbai. yasataMga hai, bhAikhallA - cIcapokhalI - parela - aura - kulAvemeM kapaDekekArakhAne aura mIlaeNbahutasI banI huI hai, "kIdivAlI mukanAmI dUradUraseloga isajalaseka dekhane ke liye Ate hai, caitameva saMtakAmelAbhI ekanAmIgrAmI hai, caupATImeM darIyAvakanAre havAkhorIkaliye beThaneko kuzI aurabAMkaDe banehuve hai, cAjahAM bejAo ko mumAniyatanahI, jADekedinoMmeM-na-sadI hai-nagarmI, vAriza ke dino meM karIba ( 70 ) iMcapAnI yahAM para giratA hai, karIba mArakITake dharmazAlA mAdhavadAsajIkI musAphiro keliye ArAmakI jagaha hai, vikaToriyA - gArDana zahara ke uttara meM auraparela ke pUravakekanAre 'astanaist kAbiladekhane kI jagaha hai, aura ajAyabaghara bhI isameM banA huvA hai, baMbaikI pIMjarApola - baDI- aura - isameM jIMdehuvejAnavara joki - karIba - ula - mohabahuta umadAtIraseMunakI hiphAjata kir3ajAtI hai, lAkhorupayeinakI khidamata meM kharca kiye jAte hai, nokaracAkara sabaiMtajAma achA - aura lAikatArIpha ke hai. baMbaimeM baDeghaMTAghara (6) avalabaurIbaMdarapara dUsarA dAudasAsana skulakepAsa - tIsarA vikaToriyA gArDanameM - cothAmArakITakedaravajepara - pAMcavAprinsasa Dokapara--aura-chaThArAjAbAITAvarapara - inakI avAjadUradUrataka pahucatI hai, baMbaimeM kAbila dekhanekI cIjeM hai magara borIbaMdara - vikaToriyA gArDana - kulAbA-rAjAvAiTAvara - aura -- godI-ye-nAmIjagaha hai, hara jagahapAnIkAnalaaura - rauzanI gyAsa kI jArI hai, yuropiyanajanarala aspatAla - TelIgrApha auphisabaDekImatI makAna hai, hAikorTakA makAna (560) phuTalaMbA aura pAMcamaMjIlA banA huvA - meharAbadAra khaMbhe - donoM tarpha ( 120 ) phuTa UMTAvara aura unapara insApha aurarahemakI mUbanI hui-dekhakaradi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-zahara-baMbai. (33 ) lakoM tAjjuba hogA. vaMbaime maharAThI-gujarAtI-aura urdUjabAna jyAdahabolIjAtIhai. aThAisa-chapana-aura asIrupayebharakA sera yahAMparacalatAhai, salme-sItArekAkAma baMbaimeM-umadA-yunIvarasITIsIneTahAusa--sarakArImahekame-baDebaDeAmudelogoke makAnaparalagA huvA-TelIphona jisase-gharavaiThetamAmahAlamAlUmakaralo, elphISTona sarkila-kaSTamahAusa-TAunahola-TaMkazAla-aura-vaMbaiveMka-vaDekImatI aura kAviladekhaneke makAnahai. pazcimakItarpha kulAve carca-auravizvavidyAlayavagerA vaDIimAratehai, kaijagaha gulajAracamana-raMgarauzanakiyehuvemakAna-pAnI ke phavvAre najaraAtehai gavarnameMTahAusa baDI lAgatakAmakAnahe-sekaDojagahakalakArakhAne-aura skule banIhuijinapara-veMzumAra daulatasarphahuihai, kahAMtakavayAnakare,-cabaikI munsIpAlITImeM asIlAkharupayoMkI sAlIyAnA AmadanI aura utanAhI kharca hai, lAiTahAusa--yAnI-rauzanIghara baMbaime tIna-jokivaMvaise (10) mIlapara dakhanapazcimakoM vanehuve-apolovaMdarase nAvameMveTakaravahAMparajAyAjAtAhai. aura aThArAMmIla dUraseM dikhapaDatehai. jahAjavAle inakejarIye jahAjako lejAte aura rokatehai, ___baMbaime jainazvatAMvaramaMdira kaihai, sabasebaDA tIrthakara goDIpA vanAthajIkA isameM tIrthakara goDIpArzvanAthajIkI nihAyatakhUbasurata mUrti takhtanazInahai. bAjArakevIca isakadaraumadA aura tImaMjIlA khUbasurata banAvAki-jisakItArIpha mIzAlahai, munaharI aura mInAkArIkAma-tIyoMkanakaze.-tasvIre-jhADaphanusa-aura-pharsa-zaMge marmarakAdekhakara dilakhuzahogA, maMdirakedaravajepara pItalakekaThahare darase najaraAte hai, umadAraMgarauzana-aura-kArIgarIdekhakara tAjjuvaka roge. zAmakevakhta hAramoniyama-sAraMgI-tabale-aura-sItAravagerA sAjase gavaiyeloga saMgIta-aura-nAcamujarAkarate hai, dUsarAmaMdirau Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 34 ) tavArikha-zahara-vaMbai. sIkekarIvameM tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkA isameM tIrthaMkaramahAvIrasvAmIkImUrti jAyenazInahai, kaitIrthokenakaze aura kAma zaMgemarmarapatharakA lAikatArIphake vanAhuvAhai, tIsarAmaMdira riSabhadevamahArAjakA, isameM tIrthakara riSabhadeva-bhagavAna kI mUrti-takhtanazInahai, mAravADIzrAvakoMkI Amadaraphata isameMjyAdaha-aura-ye-tInomaMdira ekalAinameM banehuve hai, cauthAmaMdira tIrthakara zAMtinAthajIkA bhIMDIvAjArake kaunepara--zaMgamarmarapatharakA nihAyata umadAkAma aura tarahatarahake citra isameMkAyama auravarapAhai. pAMcavA-maMdira bhIDIvAjArameM tIrthaMkara nemanAthajIkA-chaThA-ciMtAmanapArzvanAthajIkA--sAtamA zAMtinAthajIkAkoTameM, domaMdira mAMDavIvaMdarapara inameM kachIzrAvakoMkAAnAjAnAjyAdahahai, tInavAlakezvarameM, ekabhAikhallemeM aura kolAbemeM, isataraha baDIlAgatakevanehuve maMdiramaujUdahai, harajainazvetAMvara yAtrIkolAjimahai vaMbaimeMkadamarakheMto inamaMdiroM ke darzanajarurakare, vaMvaike jainazvetAMbaramaMdiroMkI kahAMtakatArIphakare ! ekaseekavaDhakarahai, lAlabAgameM nayAupAzraya aura ekamaMdira batauracaityAlayake tAmIra huvAhai,__ jainabukaselara-zrAvaka-bhImasI-mANakakI auphIsa-mAMDavIbaMdara zAkagalIkenAkepara banIhui jisameMtarahatarahake jainapustaka vIkrIseM milate hai, sabasebaDAbukaselara hiMdameMyahInAma hai, inakemakAnaparaunake nAmakAsAinaborDa lagAhuvA-jinakoM jainapustakoMkI darakAraho-jA kara-leAve, jainazvetAMvaralAibrerI--borDiMgahAusa-aura--skulavAva paMnAlAlajI-pUranacaMdajI-jahorIkA-kImatImakAnahai, tamAmahiMdake jainazvetAMbarazrAvaka baMvameMAbAdahai, paidAzaachIhoneseM sabalogamukhI aura-dharmakepAyavaMda, magara makAnakInihAyatataMgI-choTIchoTI koTharIyoMmeM logaapanA gujarakaratehai, kirAyAjyAde aurajagahakIkotA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ vayAna- surata. ( 35 ) ihai, va savavapaidAzake logayahAM rahanA pasaMda karate hai, jahAM paidAzajyAdahaho - ezaArAmakIcIje bhI vahAM jyAdahahotI hai, - kaitarahake DelI - saptAhika - aura -maMthalI akhavAra yahAM se jArI hote hai, haramulkakemusAphira yahAM Ate aura jAte hai. koiraujaesA - na hogA jisa rauja dasapana rAMha hajAramusAphira baMbaI meM na Ayegayeho, -dUsarezaharameM kamadekhoge, - rAjya aMgrejasarakArakA - aura - insAphIkAnuna jArI hai, - koikisIkoM takalIphanahIde sakatA, apane apane makAna meM sava logacainakararahe hai. jozakhzavaM ise khAnAhokara hiMda jainatIrthoMkI jiyArata karanA cAhe isarAstecalakarakare. vaise vI - bI-sI - Ai railake - jarIye - kulAvA - carcageTa- marInalAina - caranIroDa-prAMTaroDamahAlakSmI - parela- elaphIsTana roDa- dAdara- mATuMgA roDa-mAhima-bAMda rA-zAMtAkruja - aMderI-goregAMva - mAlADa - boravilI-bhAyaMdara-vasairoDa - nalasopArA - vIrAra - sopAlA - pAlaghara - boisara - vAnagAMva dehaNuMroDa - gholavaDa - vevajI - saMjAna - bhIlAi damaNaroDa - udavADA pAraDI - valasADa - DuMgarI - villImorA - amalasAra-- beDachA - navasArI marolI-aura- sacIna hotehuve suratajAya, railakirAyA do -- rupaye - tIna Ane bayAna surata, kulAvATezanaseM (167) mIla uttara - aura - bharuachase ( 37 ) mIlakhanakoM tApIvAyekanAre samuMdarase (10) mIlapUravajilekA sadaramukAma suratazahara ekagulajAravastI hai, sana (1891 ) kI ma dumazumArI kevakhta phaujIchAvanIkoM milAkara suratakI AbAdI (109229) manuSyoM kI thI, TezanakepAsa ekasarakArIsarAya vanI huI jisameM musAphiraloga va khUbIkayA makare. makAnavaDe AlizAna aura raMgarauzana kiyehuve tApIkanAre sana (1550 ) isvIkAvanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 36) vayAna-murata. huvA ekapukhtAkillAki-jisakIdivAra AThaphUTacauDI aura cAro tarpha umadAguMbaja banehuve hai, vikToriyAvAga ekadekhanekIjagahahai, dillIjAnekI saDakakenajadIka (80) phUTa uMcA ghaMTAgharasana (1871) kA tAmIrakiyAhuvA-jisakI-avAjadUradRratakajAtI hai isaparacaDhakaradekhoto tamAmasuratazahara digvapaDatAhai, hAiskula-kherAtIaspatAla-aura-ruikekaikala-kArakhAnevaDekIMmatIvanehuve hai, saDakoMpara rAtakoMlAlaTenoMmeM jhalAjhalarauzanI, caMdanakIlakaDIpara suratakA nakAsIkAma mulko mazahara-aura (36) rupayebharakA saira yahAMpara jArI hai. tApInadIkApula (17) khaMbhopara vanAhuvA nihAyatapukhtA, satapuDepahADase nikasakara nApInadI nanadIkamuratake (14) mIla pazcimakoMjAkara-gvaMbhAtakIkhADImeM gIrI, muratajileke jaMgaloM meM taMduve-bhAlu-muara-aura-bhaMDiye vagerA bahutaseMjAnavara rahAkaratehai sana (1347) isvI mahammadatugalakakI phaujane suratakoM phatehakiyA, sana (1373) isvI meM phirojazAha tugalakane suratameM ekakillA tAmIrakaravAyA, usavakhta tijAratakI vaDItarakkIthI. sana (1573) istrImeM bAdazAha akhabarane suratakoM phatehakiyA, jahAMgIra aura zAhajahAMkI amaldArIkevakhta surata achIravanakapararahA, portugAlavAle suratameM tijArata karatethe tavArikhose jAhirahai, holAMDavAlokIkoThI sana (1616) isvImeM yahAMparavanI. sana (1668) meM phrAMsavAlokIbhI koThIvanI. sana (1800) isvIke karIba surata aura-kasvA-rAMdara aMgrejasarakArake ikhtiyArameMAyA. sana [1837) isvI suratameM baDImArIAgalagI, jisameM kaimakAnAta jalagaye, kahate hai [10] mIlataka Aga usavakhta phailagaithI, tApInadIkI bADhabhI usIsAlama muratapara phiragai, jisasebahutanukazAna logoMkAhuvA, aura kaisodAgira usavakhta muratakoM choDakara baMbaikoM calegaye, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-azvAvabodha-aura-zakunikAvihAra. ( 37 ) jainazvetAMvara zrAvakakarIba [400] aura-jainazvetAMbaramaMdira-baDAcauTA-nANAvaTa-gopIpurA-chApariyAserI--haripurA-nayApurA vagerAmeM baDIvaDIlAgatake banehuve hai, aura unameM-baDIvaDIAlizAnamUH takhtanazInahai. kaijagaha minAkArIkAma-aura-umadAcitrakArI dekhakaradila tara-va-jAhogA, makAna-sAdhulogokeThaharane ke baDe cauTameM-aura-gopIpurA vagerAvanehuve hai. dharmazAlA-zeTha--premacaMda rAyacaMdakI jainazvetAMbara yAtrIyoMkeliye ArAmakI jagahahai, yAtrIlogavahAMkayAmakare. koimanAnahI, Tezanase eka milake phAsalepara zaharakI AbAdIzuruhai, bAjAra gulajAra aura jisacIjakI darakAraho yahAM milasakatI hai, sonA-cAMdI-javAhirAta-mevAmIThAi-aura-umadA rezamIkapaDe jaisecAhiye yahAMparamilasakege. muratakIvI mulkoMmeMmazahUra hai, salmesitArekA kAma yahAM isakadara umadAvanatAhai jisakItArIpha veMmIzalahai. tApIke sAmane kanAre kasvA-rAMdera-eka gulajAravastIhai, mardumazumArI (10926) manuSyoMkI-do-jainazvetAMvaramaMdira-aura-kai-jainazvetAMvarazrAvaka yahaoNpara AvAdahai, hamane saMvat (1942) me-suratazahara dekhA-aura -vahAMcaumAsAbhI kiyAhai. sUrataseM-amarolI-sAyana-kIma-kosaMbA -pAnolI-aura-aMkalezvara-hotehUve bharuca-jAnA, raila kirAyA ATha Ane. [tavArikha-azvAvabodhatIrtha aurazakunikAvihAra ] bharuachakA dusarAnAma azvAvabodha tIrthahai, saMskRtajavAnameM ghoDekoM azva-bolatehai. tIrthakara munisuvratasvAmIne yahAM eka-yoDeko tAlimadharmakI diithI-aura-usakoM-jJAnahuvAthA-isaliye isakA nAma azvAvavodhatIrthakahalAyA. jamAnehAlameM manuSyoM ko bhI jJAnahonAdasavArahogayA- jAnavaroMkoM kaise ho, ? pestara jAnavaroM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 38 ) tavArikha - azvAvabodha - aura - zakunikAvihAra. kabhI - jJAnaho jAtAthA - aura - pUravabhavakI bAta unake jJAnameM dikhapaDatI thI. jisaghoDekoM tIrthaMkara munisuvratasvAmIne tAlImadharmakIdiithI - usako - jAtismarNajJAnahuvA aura vahaapanApuravabhava ko dekhalagA, jJAniyoMkI sobataseM jAnavaro koMbhI itanIliyAkata hojAtIhai, jamAnehAla meM vaisejJAnI maujUdanahIrahe- magara - jaise hai unakIbhI sovatakaranAcAhiyeM. jisa jase ghoDekoM jJAnahuvA - umarabhara usane kisIjIvakoM nahIsatAyA, jaba umarausakI khatamahUi marakara - svargamaM devagatiko pAyA, aura jabavahAM apane avadhijJAna se dekhanelagA to- usako mAlUmavAki muje - josvargamIlA hai badalatIrthakara - nisuvratasvAmIkI mIlA hai phaurana ! svarga bharuala meM AyA, aura jahAMusanejhAna pAyAthA - tIrthakara munisuvratasvAmIkA maMdiratAmIra karavAyA samavasaraNakI zikalavanAi, aura usakesAmane eka mUrtti - ghoDekI tAmIrakaravAi tIrthakaramunisuvratasvAmI - tAlIma dharmakI derahe hai - aisI zikalabhI banAyI, garajaki- usadevane zaharabhara acha azvAvabodhatIrthakInIvaDAlI usaraujase azvAvavodhatIrtha kahalAyA bharuachakA tIsarA nAma - zakunikAvihArabhI - jainakitAvAmeMmazahara hai, siMhaladvIpa meM pestara eka - zrIpuranAmakA zahara AvAda thA, usakhta vahAM ke rAjAko sAtalaDake- aura - ekalar3akI jisakAnAma sudarzanA thA, nihAyata khUbasurata thI, vaDIhonepara usane ilmapaDhA, aura jaba - lAika umarahui-to- usake vAlidakoM isavAtakA phikra - huvA ki kisake zAtha isakIsAdIkaranA cAhiye, ekaraujakI bAta hai sudarzanAlaDakI - apane vAlida ke pAsa baiThI thI zaharabharualakA ekadhanezvaranAmakA zAhukAra vahAM usake daravAra meM AyA, rAjAko mujarA kiyA - aura - bAda usake apanIsapharakebAremeM kuchavAteM karane lagA, vAteM hotI thI ki acAnaka usako chIMkaA, aura muMhase - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ ram..nxinmamminwwmmamrone navArikha-azvAvabodha-aura-zakunikAvihAra. ( 39 ) namo arihaMtANaM-pada bolA, mudarzanAko usapar3hake sunatehI mUrchA Ai. aura jamInapara girapaDI, logona samajhA baniyA koijAdugira hai, kucha asarakiyA mAlUmadetA hai, yahAMtakaki-kailoga-usakoM mAranepara AmAdA huve. udhara sudarzanAko vAdamUrkhAke jAtismarNajJAna paidADhuvA, jAtismarNajJAna usako kahatehai-jisakejarIye apanA pUravabhava dikhAi de, mudarzanA jaba sacetahui aura dekhatIhai-to-usa vaniyepara sabaloga nArAjahorahehai, kahanelagI kyoM isakoMtaMgakarate ho ? logone kahA tumaparaisane jAdukiyAthA. sudarzanA kahanelagI sava-jhUTheho, yahavaDAnekahai ki jisakI nigAha dharmaparaitanIvaDhIhuihai, isanejo-namoarihaMtANaMpadapaDhA, munatehI mujemUrchA AiaurajJAna huvA. isavAtakoM munakarasavaloga usakItArIphakaranelage-aurakahane lagekivaDAneka zakhza hai, rAjAnemudarzanAse puchAkyokyA ! mAjarAhai, ? aura kisasabavase tuM ! herAnaparezAna hai, ? usanekahA namoarihaMtANaMpadamunaneseM mujejJAnahuvA-aura ava-maiM-apanApUravabhavadekhatIhUM. narmadAkanAre bharuachazaharake koraMTavanameM-meM-eka-zakunikA-( yAnI) AsmAnameM uDanevAlI cIlayI. auravahAMke ekapeMDapara-rahatIthI, vArIzakImausimakevakhta sAtaraujatakavArIzahui. auraekadamabharabhI-nathaMbhI, mujeitanI bhUgvalagIki-usabakhna-merAjinAdusavAra thA, AThaveraujapeMDase uDakara-maiM-bharuachazaharameMgai, aura ekazikArIke makAnaparadekhatIhuM-to-mAMsakADheglagAhavAdekhA, maine usameseM mAMsakA ekaTukaDAUThAyA. aura uDakarakoraMTavanameMapane kayAmImakAnapara Ai, zikArItIrakamAnalekara merepIche AyA, auranizAnAlagAkara tIramArAkI-maiM-jamInaparagirI, auracillAne lagI, eka-jainAcArya joki-usarAstehokara kisItarphako jAtethemereraunekI avAjamunakara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ (40) tavArikha-azvAvabodha-aura-zakunikAvihAra. pAsaAye. aumujeparameSTImahAmaMtrasunAyA. maiMneusamaMtrakoM achAsamajhA auradilameMyakInalAiki-duniyAmeM-umadAbastu dharmahai, takalIphake mAre-maiM-vahAM-maragai, auraApakegharaAnakara laDakIpaidAhui, zikArImAMsakATukaDAlekara apanemakAnakoMgayA. rAjAisavAtakosunakara tAjjuvakaranelagAki-duniyAjJAnakIvarAvara koicIjanahI, merIlaDakI nihAyatakhuzanasIbahaiki-jisakoMpUravabhavakAjJAna huvA, mudarzanAkahanelagI apanevAlidaseM avamuje bharuachazaharajAnedo, u. sajamInakoMdekhanekI vaDIumedahai, auravahAMjAkara usatIrthakI jiyAratakaruMgI, rAjAneapanedivAnakoM hukamadiyAki-baDIhiphAjata se isakoM bharuachalejAo, dhanezvarasAhukArakobhI kahAisakoapanesAtha letejAnA, samuMdarakerAstekeliye kaijahAjazAthadiye. nokaracAkara caparAsI phauja tarahasarahakehathiyAra-bAjA-novatakhAnA aurakhAnapAnakI cIjezAthadii.---- sudarzanA vaDItayArIse bharuachaAi, zAthameM usake baDIphauja sunakara bharuachake rAjAne samajhAkoi ganImaAtAhai, apanIphauja tayArarakho, aisA-nahoki-rAjya-chInaleve, duniyAmeM sabako apanA phikrapaDAhai, usakAAnA yAtrAkeliyethA, magararAjAsamajhagayA ganImaAtAhai, sudarzanAkejahAja samuMdarakanAre utare, aura usakAdivAna najarAnAlekara jabarAjAkepAsa jAnelagA logonesamajhaliyA koI ganImanahI, kisIrAjekA divAnahai, javAha-maruachameM AyA aura najarAnA sAmanerakhA-to-rAjAnihAyata khuzahokara kahanelagA kahAMse aura kisasababakeliye AnAhuvA, divAnanekahA ! maiM !!-siMhaladvIpakarAjAkA naukarahuM-aura unakI laDakIkezAthaApake zaharakI sapharakoMAyAI, sudarzanAyahAM eka jainamaMdiratAmIrakaravAnA cAhatI hai, agaraApakA hukamahosavakAma ThIkahogA, ApakezaharakA eka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-azvAvodha-aura-zakunikAvihAra. (41 ) zAhukAra joki-hamAresiMhaladvIpakoM gayAthAvahabhI hamArezAthahai, agaraApakA hukamaho-to-tamAmaphauja-lavAjamA-aurasudarzanAzaharameM Ave, rAjAnekahA jaldIAo :-maiM-bahutakhuzahuM, maMdirakeliye jitanIjamInacAhiye lelo ! maiM cAhatAhu-baDejulusase mudarzanAkI peMzavAikiijAya, aurazaharama kayAmakarAyAjAya, divAnanejAkara saba hAla mudarzanAkoMkahA. tayArIkii, aurabharuachakerAjAnevaDejalaseke zAtha zaharamalAkara rAjamahelakepAsa kayAmakaravAyA, mudarzanAneazvAvavodha tIrthakI jiyAratakii. auratIrthakara munisuvratasvAmIkI mUrtikI pUjAkarake upavAsavratakiyA aurakahanelagI zukrahaiAjakA roja-jo-mujekamanasIbako isatIrthakIjiyArata niyAmatahui. jojo zakhza tIrthokIjiyAratakoM jAtehailAjimahai-unakoM vahAMjAkara kucha vrataniyamakaranA, mudarzanAne bharuachameM jamInamaulalekara jainamaMdirakhanavAnA zuru kiyA aurabahutaraujatakavahArahI, dharmacustaAdamI tIrthakI-jamInako apanevaraseM bhI baDhakarasamajhatehai, jisajainAcAryane usasudarzanAke jIvakoM zakunikAkebhavameM parameSTimahAmaMtra bhunAyAthA-bharuachameMpadhAre Amaloga aura sudarzanAunake darzanoMkaoNgai, aura puchAki-mahArAja ! mainepUravabhavameM kyApapAkiyAthAki-jisase-maiM-zakunikAhui ? aura kisasababase zikArIne mairIjAnalii. AcArya jJAnIthe unonekahA tuM ! zakunikAkebhavaseM pestarakebhavameMeka-zaMkhanAmake rAjAkIlaDakIthI, joki-caitADhayaparvatakI uttaralAinameM suramyAnagarIkI amaldArIkaratAthA, usabhavameMterAnAma vijayAkumArIthA, eka rojajayatuM ! apane ristedAroMkezAtha dakhanalAinako jAtIthIrAstemeM eka nadIkekanAre apanAdila bahalAnekeliyeidharaudhara ghumanekoMgai, vahAMpara ekavaDAlaMbA sAMpanadIkanAre phiratAdekhA. teneusako eka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 42 ) tavArikha-azvAvabodha-aura-zakunikAvihAra. paththaramArA aura pIchephiraphirakara nihAyatatakalIphadii, usataka lIphase usakAmaranA hogayA, auratuM ! vahAMseapaneristedAroMkezAtha AgekoM ravAnAhui, AgejAkara dUsarepaDAvameMtene ekajainamaMdiradekhA, aura usameMjAkara jineMdrakI mUrtike darzanakiye aura baDIbhaktikezAtha devakIibAdatakii, javarasoijimanekI tayArImathI-eka-sAdhavIvahAMtenedekhI, unakepAsajAkara dharmakIvAtemunI aura khAnapAnakIcI. jadekaranihAyata khidamatakii, vahAMsecalakara bahutamudatataka tuM ! musApharIkaratIrahI, vaitAbyaparvatakI dakhanalAinakoMjAkara vAdakitane kaarseke phiraapanegharakoloTI, phiravahAMseM marakara isIbharuachake koraMTabanameM zakunIparIMdahui. jisasarpako tenepatharaseMmArAthA-vaha zikArIhuvA, tene usakegharase mAMsakATukaDAuThAyA, aura usanetereko tIraseMmAraDAlI. maine--jotujakoM parameSTimahAmaMtra munAyAthA badaulatausakI-tuM ! siMhaladvIpameM rAjakumArIhui, jo tenepUravabhavameM jinamaMdirakedarzana aura sAdhavIkI khidamatakiDathI badaulatausakItene-yahAM jainadharmapAyA, mudarzanA apanApUrava bhavamunakara nihAyatakhuzahui, aura kahane lagI ApakI-maiM-bahutaAsAnamaMdaDaM, aura tArIphakaratIhUM Apake jJAnakIki-jJAnIho-to-aiseho, mudarzanA usaraujase nihAyatadharma pAvaMdahui. aura-jo-maMdirabanavAnA gurukiyAthA purAkiyA. narmadA nadIkanAre koraMTavana-zakunIkA-aura-boDavRkSakA-AkAra, zikArI usaketIrase kisakadara apanAmaranAhuvA-jainAcAryane kisataraha pa. rameSTImahAmaMtra munAyAthA-vagerA jojohAla apaneparagujarAthA-tamAma AkAra zaMgamarmarapatharame ukeravAkaravanavAyA. aura apanepUravabhavake nAmase usamaMdirakAnAma zakunikA vihArarakhA, dharmazAlA--auradAnazAlA vagerAvahAMvanavAi, aura tIrthakekharcekeliye bahutadaulatade Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - azvAvabodha - aura - zakunikAvihAra ( 43 ) kara apanevatanakoMloTI. zakunikAvihAratIrtha usaraujaseM jArI huvA, sudarzanAvAlidane ekarAjakumArakezAtha usakI sAdIki, tAveumarausane sukhacenapAyA, dharmakItarakkIki, aura umarapurI honepara marakarasvargakogai. - , * Ajakala kailoga pUravajanmakoM nahImAnate aura isavAtapara haMsI ur3Ate hai ki - pUravajanma kisanedekhA ? magarakhayAlakaro ! pUrava janma-na-hotAto-janmatehI ekamukhI-aura- ekadukhI kyoM ? eka zakhza apanAkAmakharAbakaratA hai magara apanekoM usapara mohabbata paidA hotI hai, auraekazakhsa apaneko cAhatA hai, magara usa para apanekoM mohabbatanahI hotI. batalAo ! isakI kyA vajaha hai ? isakIvajaha yahahai ki-vaha-tumArepUravabhavakA duzmana hai. (sUtra - Avazyake avalaadhyayanakA pharamAnA hai ki - ) igradaipaH snehavaparihIyate, savijJeyo manuSyeNa - eSamepUrvavairikA, 1, dRSTvA vardhatesnehaH - kopazcaparihIyate, savijJeyomanRSyeNa - eSamepUrvabAMdhavaH, sabutahuvA pUrvajanmajarura hai, jisakodekhakara apaneko krodha paidA hotA hai jAnanA cAhiye yaha apanApUravabhavakA koi duzmana hai, aura jisakoMdekhakara mohabbatapaidA hotI hai - jAnanA cAhiye yaha apane pUravabhaghakA air khairakhvAha hai, azvAvavodha - aura - zakunikA vihAratIrtha munim svAmI zAsanakAlaseM jArI huvethe. jisako Aja karIba ( 1187433) varSagujare, jisakozakaho kalpasUtrakholakara dekhe, tIrthakara munisuvrata svAmI ke pIche tIrthakaranamInAthahuve, naminAthajI ke bAva-tIrthakaraneminAtha aura neminAtha ke bAda tIrthaMkara pArzvanAthahune, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44 ) tavArikha-azvAvabodha-aura-zakunikAvihAra. pArzvanAthajIkepIche-tIrthakaramahAvIrasvAmI aura vAdaunake nirvANa honeke (470 ) pIchevikramasaMvat jArIhuvA, baDebaDekhuzanasIvaisa tIrthakItarakI aura marammatakaratecaleAye. maMtravidyAke-cakravartIjainAcArya-zrImat-rakhapuTAcAryamahArAja-javabharuachameM padhArethemaMtrabalaseM baDebaDecamatkAra unoneyahA~dikhalAyethe, AvazyakamUtrake avala adhyayanameM unakAvayAnadarja hai,-jamAne-rAjA-kumArapAlake-jainAcArya-hemacaMdrAcAryabhI bharuachamapadhArethe. usavakhtaeka-mithyAdRSTisaidhavAdevI-joki-yAtrIko takalIphadetIthI, hemacaMdramUrijIne maMtra balase usako haThAdii. baDebaDe AzcaryokI bhUmi-bharuachatIrtha-nihAyatapurAnIjagahahai, kahAMtakavayAnakare ! jisakevaDebhAgyaho-isatIrthakI jiyAratakare, kaidaphetuma bharuachakerAste baMbaigayeAye, magara tAjjuvakIvAtahai bharunachatIrthakI jiyArata-nahi-kii, punAsibahai agara maukAvaneto jaruraisatIrthakI jiyAratahAsilakaranA. hamane isatIrthakI jiyAratakiihai. azvAvabodha-aura-zakunikA vihArake purAnemaMdira avanahIrahe, magaratIrthakara munimuvratasvAmIkA atizaya yukta-maMdira avabhI maujUda hai. . jamAnehAlameM-vaMbaikulAvATazanaseM (204) mIla-uttara, aura baDodATezanase (44) mIla-darakhana-narmadAkanAre jilekAsadara mukAmabharuachazahara ababhIravannakaliye hai. sana (1891) isvIkI marduma-zumArIkevakhta-bharuachakImardumazumArI (40168) manuSyoMkIthI, bharuachakIcArotarpha pestarapukhtAkoTa vanAhuvAthA usakA kuchahissA dakhanakItarphaababhImaujUdahai, karIba (1) mIlalaMbIaura (30) phuTaUMcIpatharakIdivAra ababhImajabUtabanI huihai,-narmadAke pAsa-pahADIparaekapurAnAkilAki-jisameM--aspatAla-girjAgharaskula-myunasIpalaauphisa-lAinnerI--jilekIkacaharIyAM-jailakhA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-azvAvabodha-aura-zakunikAvihAra. (45), nA-aura-holAMDavAloMkI purAnIkoThIvanIhuihai, narmadAkIcauDAi bharuachakepAsakarIba (1) mIla-aurausaparakIMmatipulatAmIra hai, kaijagahakepula apanInajarasedekhegaye bhagarayahapulabhI-hiMdameM-eka nAmIgrAmI hai, amarakaMTakake pAsasenikasakaranarmadA madhyahiMdamahotI hui (720) mIla-bahakara-bharualase (30) mIlapazcimakoM jAkarasamuMdarakomilI, sana (60) isvIse (210 ) isvItaka bharuachameM jainarAjoMkArAjyathA, cInAmusAphira havAMktasAMga-joki-sana (629) isvIseM (645) takAhiMdaurahAthA apanesapharanAmeM bayAnakiyAhai maine-bharuachazaharakoM dekhA, usavakhta baudhokIbhIvahAM AbAdIthI, aura kar3abaudhamaMdirathe, sana (746 ) isvIseM-sana (1297 ) imvItaka bharuacha-aNahillapurapaTanake rAjaputarAjoke tAvemeM rahA. vAda musalmAnoMkI amaldArIkevakhta unakIamaladArIbhI yahAMhui, jamAnehAla sarakAraaMgrejavahAdUrakI amaldArI yahAMparajArIhai, vaDe baDemakAna-aura-bAjAra-nihAyatalaMbA-tarahatarahakI dukAne aura jisacIjakI darakAraho-yahAMpara-milasakatI hai, jainokI AbAdI karIva ( 500 ) manuSyoMkI-aura-mahole-zrImAlImeM-tIrthakaramuni suvratasvAmIkA nihAyataumadA aura zikharavaMdamaMdiratAmIrahai, aura tIrthakaramuni muvratasvAmIkI-atizayayuktamUrti-usameM takhtanazIna hai. ekamaMdirapureme aura kaizrAvakavahAMAvAdahai, jainazvetAMbarayAtrIyokeliye ekadharmazAlA-zrImAlImaholemeM banIhuihai, jokoijainayAtrI-isatIrthakI jiyAratakaranAcAhe zaukhasekare, koitakalIpha-nahogI,-jilebharuachameM isavakhtajavAna gujarAtIbolIjAtIhai,-kauzAMvIkArahanevAlA dhavalazeTha-pAMcasojahAja lekarabharuachasesamuMdarake rAste mukadakhanakI musApharIkoMgayAthA, baDebaDeAzcaryokI bhUmi-bha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ (46 ) bayAna-zahara-baDodA. ruacha-zaharahai, kahAMtakavayAnakare !!-jinakevaDebhAgyaho-isatIrthakI jiyAratakare. bharuacase-ravAnAhokara camAragAMva-pAleja-lakodarA -miyAgAMva-kAzIpurA-iTolA-varanAmA-makarapurA-vizvAmitrIhote zaharavaDodekoM jAnA, relakirAyA navaAne. ke bayAna-zahara-baDodA. baMbaise (248 ) aura-muratase ( 81) mIlauttarakoMbaDodA zaharaekaumadAjagahahai, sana (1891) isvIkI mardumazumArIkevakhta phaujIchAvanIkoM milAkara baDodekI mardumazumArI ( 116420 ) manuSyoMkIthI baDoderAjyameM (511) skula, vaDodeketakhtapara jamAnehAlame mahArAja-siyAjIrAvabahAdUra-takhtanazInahai vidyA aura ilmakItarakkI-aura-sabariyA-yAcainakararahI hai, baMbai hAtemeM cauthe naMbara zahara baDodA-baDebaDe zarIphoMke-kamatImakAna bAjArabaDAgulajAra-jisacIjakI darakAraho-yahAM milasakatI hai, ikkA-bagI-haravakhtakirAyepara tayArahai veThakarajahAM-jI-cAhesairakaraAo, railaTezanase thoDIdUrapara (400) phuTalaMbI aura (125 ) phuTacauDI-baDIkolejajisameM-bI-e-takailmapaDhAyAjAtAhai baDIlAgatakAmakAnahai, vaDevAgameMcIDiyAkhAnAjisameMtarahatarahakejAnavararakhehuve hai. najarabAga-ekagulajAracamana jisameM tarahatarahakIvanAspati auraaiMDakhaDe hai, ekamahelameMpharsamArabalapatharakA-aura-ajanavI-cIjeMrakhIhui--dekhakaradilakhuzahogA, Tezanake pAsadodharmazAlA-vAstemusAphiroMke banIhuihaijisameMbaDIdharmazAlA divAnasAhabakI tAmIrakaravAihui nihAyatapukhtAhai, ajavA-jhIlaseM jalapAnIkAzaharameM lAyAgayAhai, baDodemeM- jainokIAvAdIkarIba Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ ......................... .. darabayAna-khaMbhAta-Ara-ahamadAbAda. (47) (2000) kI-aura-kaibaDeAlizAna jainazvetAMvaramaMdira banehuve hai, darzanakarakedilakhuzahogA. ghaDiyAlIpolameM-zrAvakoMkIAbAdI jyAdaha,-aura--jainazvetAMvaramunijanokeliye makAnabhIisImaholemeM hai, baDodeseM agaraDabhoikasbeko jAnAhotobrAMcalAinameM vahAMjAnA, karIba (14) mIlakephAsalepara dakhanakItarphaDabhoikasvA AbAdahai, sana (1891 ) kImardumazumArIkevakhta-DabhoikImardumazumArI (14530.) manuSyoMkI-jisameMkarIva ( 500) jainalogahai. jainazvetAMvaramaMdiraaura-jaina upAzraya-vagerAvanehuve hai, DabhoikamaMdiroke darzanakarakevApIsa baDodeAnA, auravaDodeseravAnA hokaravAjuvAvAsada-nAvalI-AnaMdajakazana-AgAsa-peTalAda-nAra-tArApuraaura-sayAmAhonerakhaMbhAtajAnA, railakirAyAnavaAnA navapAi, bayAna-zahara-khaMbhAta.] baMbaihAtemeM samuMdarakanAre khaMbhAtazaharapurAnIvastI hai, sana (1200 ) kekarIvakhaMbhAtazahara aNahillapurapaTanake mahArAjoketAmethA. sana (120.7) isvImusalamAno najaba aNahillapurapATanakoM phatehakiyAkhaMbhAta usavakhtatarakIparathA, sana (1613) ke asemeM javahiMdameM aMgrejIkI tarakkI honelagI-usavakhta-porcugAla-aura-holAivAloMkIkoThI khaMbhAtameMbanI ithI, bAdajabamuratakI tarakIhuikhaMbhAtakInijArata kamahonelagI, sana (1891 ) kI-mardumazumArIkevakhta khaMbhAtImardama zumArI-(31390 ) manuSyoMkIthI, jaina zvetAMbarazrAvakokI AvAdIaura kaibaDebaDejainamaMdira yahAMparamaujUda hai. jisameMsthaMbhana-pArzvanAthajIkA-maMdiranAmI hai, munijano koThaharanekeliye makAna-aura-jainapustakAlaya yahAMbahutavaDAhai joki rAjAkumArapAlakA kAyamakiyAhuvA-tADapatraparalikhehuve jenagraMthaisameM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) daravayAna-khaMbhAta-aura-ahamadAbAda. maujUdahai khuzanasIboMne kisakadarailmakI tarakkIkiithI ! AjausakI hiphAjatahonAdusavArahogayA,lakaDIaurapatharakAkAmayahAMkAmulkomeM mazahUrahai. amaldArIyahAMpara navAbasAhabakI-zAhimakAna baDIlAgatake banahuve bAjAravaDIravannakakA-aura-usameM jisacIjakIdarakAraho milasakatI hai, hamane zaharakhaMbhAtakoM dekhAhai, yAtrIyoMkoM Thaharanekeliye dharmazAlAbanIhuihai. koitakalIpha-nahogI, khaMbhAtaseMjahAjameM savAra hokara samuMdarakerAste--kAvI-gaMdhAratIrthakoMjAya, jokarIva--sAta kozakephAsaleparahai, kAvI-auragaMdhAra-donoMalagaalaga kasbe hai magaravasavaba tIrthakaekahInAmasemazahUrahai, donomeMbaDebaDe kImatImadira banehuve-ekameMtIrthakara riSabhadeva-aura ekamatIrthakara dharmanAthajIkI mUrti-takhtanazInahai, gaMdhArameM amIjharA-pArzvanAthajIkI mUrti nihAyatakhubasurata-darzanakarake dilakhuzahogA, dharmazAlA donojagaha banIhui-yAtrI-inameMkayAmakare-aura-tIrthakI jiyAratahAsilakare, kAvI-gaMdhArameM koijainazvetAMvarazrAvakanahI. khaMbhAtakejaina zvetAMvarazrAvaka isatIrthakI nigarAnIrakhatehai, kAvI-gaMdhAraseMphira usIsamuMdarake rAstekhaMbhAtaAve aura khaMbhAtaseM raila savAra hokara-sayAmA-tArApura nAra-peTalAda-AgAsa-AnaMda-borIAvI-naDiyAda -mahammadAbAda -aura-bArajAhotehuve zahara ahamadAvAdako jAya, railakirAyA daza Ane nava pAi. bayAna-zahara--ahamadAbAda, baMbaihAtemeM mulkagujarAtakA zirotAja sAbaramatIke vAyekanAre ahamadAbAda ekagulajArazaharahai,-vaMbaike kulAveTezanase ( 310) mIla uttara-ahamadAbAda-jaMkazana-vaDIlAgatakA banAhuvA-jhalAjhala daulata-raMgarauzanakiyehuvemakAna-aura-khUbasurata-kamAlahusna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ daravayAna-khaMbhAta-aura-ahamadAvAda. ( 49 ) marda-aurata-harajagaha najaraAte hai, pestara ahamadAbAdameM (360) mahole AvAdathe, auravaDIravanakathI. avabhI kisIkadara kamanahI. ikkA-bagI-harajagaha tayAramilate hai, kirAyAdekara jahAM-jI-cAhesaira karaAo.-sana (1411) isvI meM sulatAna ahamadane-zahara-panAha banAyA-ahamadAbAdakI tarakIkii. sana (1486) meM-mahammudazAha vegaDAne zaharapanAhakoM durastakaravAyA, sana (1511) meM ahamadAbAdakI AvAdI aura tijAratabahI, sana (1573) meM bAdazAhaakhabarane-ahamadAvAdako phatehakiyA, sana (1738) meM mahArAjadAmAjI-gAyakavADane ahamadAvAdake takhtapara apanIamaladArIkii, jamAnehAlameM rAjyaaMgreja sarakArakAjArI hai. mulka gujarAtameM-surata bharuacha-kheDA-paMcamahAla-aura-ahamadAbAda-ye pAMcaaMgrejI-jile hai.-mahIkAMThA-revAkAMThA-yebhI-ejansI hai, ___sAvaramatInadIkApaTa (600) gajakAcauDA haravakhta gaharApAnI isameMbharArahatAhai, aravalIpahADaseM nikalakara dakhana-pazcimakoM(200) mIlataka vahatIhui khaMbhAtakepAsa samuMdarakIkhADIko jAmIlI. zaharase (3 // ) mIla pUrvottara phaujIchAvanI baDIgulajArajagahahai, ahamahAbAdakI mardumazumArI phaujIchAvanIko milAkara (148412) manuSyoMkI, TezanakesAmane vAstemusAphiroMke dharmazAlAbanI huihai, yAtrIisameM kayAmakare, zaharakIsaDakeM laMbIcauDI-aura-rAtakoMunapara lAlaTenoMkI rauzanIhuvA karatI hai, mAnakacauka-jahorIvADA-mAMDavIpola-tAsApola-dANApITha-vagerAvaDevaDe mahole hai. jainazvetAMvara maMdiraaMdAja (125) vaDIlAgatake aura pukhtAvanehuve hai, bataura caityAlayake choTe choTekaimaMdirahai, zaherakIuttaratarpha saDakase (600) gajadUra haThIbhAikA tAmIrakaravAyAhuvA tIrthakara dharmanAthajIkAvaDA AlizAna-maMdira-kAvIledIdahai,sana (1848) meMyaha (1000000) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ (50) daravayAna - khaMbhAta-aura-ahamadAbAda: lAkharupayekI lAgatakA tAmIra karAyA gayA, (130) phuTalaMbA aura (100) phuTa cauDA - cAtarpha choTechoTe ( 52 ) maMdira aura unameM mUrtiyeM jAyenazIna hai, tIrthakaradharmanAthajIkI mUrti - nihAyata khUbasurata aura isake lalATa aura khaMdhoparamayajavAhirAta - sonekepate lagehuve hai, zaharameM jaina muniyoM ko Thaharanekeliye kaimakAna kaijaina pustakAlaya - aura pAThazAlA yahAM paravanI huI hai, cAMdIkA -ratha- pAlakhI aura-devabhUtiyoM ke gahane - umadA umadA yahAMvanAyejAte hai, salme- sItAreke caMdoe - rumAla - jaina muniyo keliye-kASTakepAtra - tarpaNI aura rajoharaNavagerA jojo cIjeM jainoM koM - vAstedharmopakaraNake darakAra hotI hai yahAMnA jAtI hai, kailekhakaloga yahA~jaina pustaka likhate hai. -chApakhAnebhayahAM kahai aura unameM umadAkitAba chapatI hai. ahamadAbAdakA kamakhvAba - eka mazahUra cIja hai, ahamadAvAdI kAgaja nihAyata pukhtA - aura - mulkomainAmI hai, - ahamadAvAdakIdastakArI - jisanedekhI hajArahajAratArIpha kiDa, baDebaDe umadA kArIgara yahAM maujUda hai, jainaborDiMga-zrAvikAzAlA-aura-jaina aspatAla - yahAM bane huve hai, vyAkaraNa - kAvya- kosa- nyAya aura alaMkArake paDheve AlA darje ke vidvAna - aura - nimitta jJAnI paMDita - yahAM ke mulkoM meM nAmI hai. ahamadAbAda se ravAnA hokara sAbaramatI - AmalIroDa - sAnaMdachAroDI - jAkhavADAhotehuve - TezanaviramagAMva-jAnA, railakirAyAdasa Ane, ahamadAbAda (40) mIThapazcimakoM viramagAMva eka DAkasvA hai, mardumazumArIvIramagAMvakI ( 23209) manuSyoM kI aura karIba (2000) jaina zvetAMvaraloga yahAM para AbAda hai, jainazvetAMbara maMdira aura munilogo ko Thaharane ke liye makAnavanehuve hai, TezanakepAsa sarakArI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIcavayAna-vIramagAMva-vaDhavAna-aura-lIMmaDI. ( 51 ) dharmazAlAmaujUdahai, isameMmusAphiraloga va-khubI kayAmakare, koimanA nahI, vIramagAMvakI cArotarphapukhtAkoTa-kapaDebanAnekImIla-aspatAla-skula-aura-kacaharIvagerA vaDIlAgatakemakAnahai, bAjArameM jisacIjakIdarakAraho milasakegI, vIragAMvaseM sAMvalIroDa-lIlApuraroDa-lakhatarahotehuve dhaDhavAnajaMkazanajAnA, railakirAyAAThaAne, vIramagAMvase (39) mIladakhanaaura ahamadAbAdase (79) mIlapazcimakoM baDhavAnaekanAmIzaharahai, chAvanIaura bIcazaharakekarIba (4) mIlakAphAsalAhogA. jilekAThiyAvADameM baDhavAnaekapurAnA zaharahai, aurayahAMsekai railavelAinagaihai, vaDhavAnakI mardumazumArI (24604 ) manuSyoMkI-jisameMkarIva (2000) dohajAra jainazdhetAMvarazrAvaka AvAdahai, jainazvetAMbaramaMdira-aurayAtrIyoMkoM Thaharaneke liye dharmazAlAyahAMvanI ihai. vaDhavAnakIcAroMtarpha patharakIdivAradakhanakItarpharAjyamahela-aura-ruikItijArata yahAMparajyAdahahotI hai, bAjAragulajAra aurajisacIjakIdarakAraho yahAMmilasakegI, sarakArIauphisa-jailakhAnA-aspatAla-ghaDIkAvurja--dharmazAlA-auraskulabaDIlAgatake makAnahai, vaDhavAnarAjyameM (20) skule-aurausameMkarIva (1300) laDakeilmapAte hai, baDhavAnaseM ekakhuzkIsaDaka rAjakoTakoMgaihai; vaDhavAnakemahArAja-jhAlArAjaputakahalAte hai. aura dharmaparasAvItakadamahai, baDhavAnapameM ekajainazvetAMbaramaMdira auradharmazAlAvanIhuihai, vaDhavAnaseMAge lIMmaDIkojAnA, railakirAyAcAraAne, _dholAjaMkazanase (55) mIlauttara jhAlAvADamAMtameM ekachoTI nadIkeuttarakanAre lIMmaDIkasvA AbAdahai, lIMmaDIkI mardumazumArI (13497) manuSyoMkI-jisameMkarIba (2000) dohajArajainazve Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 52 ) tavArikha-tIrtha-zatrujaya. . tAMvarazrAvakaloga AbAdahai, jainazvetAMvaramaMdira aurabahutabaDIAlizAnadharmazAlA eka-jainazvetAMvarazrAvikA-zrImatI-purIvAikItAmIra kiihui yahAMparamaujUda hai. yAtrIloga isameMkayAmakare ArAmakIjagaha hai,-lIMmaDIrAjya kAThiyAvADake dusaredarajeke rAjyoMmeseM ekadezIrAjyahai, mahArAjalIMmaDI jhAlArAjaputakahalAtehai umadArAjyamahelaaspatAla-aura-kaca-harIyahAMpara baDIlAgatakamakAnahai, lIMmaDI rAjyakI jamInasapATa-aura ekachoTInadI isameMvahatIhai, rui aura anAjakI paidAyazajyAdaha aura loga milanasAra hai. lIMmaDIse railameMsavArahokara-cuDA-rAnapura-kuMDalI-boTAda-ujalavAva-dholAjaMkazana-aura-sanosarA hotehuve-sonagaDhaTezanajAnA railakirAyA ekarupayA,-TezanasonagaDhapara jainazvetAMvara yAtrIyokoM Thaharanekeliye dharmazAlAbanIhui-ThaharanAho-ekarAta-yahAMThahare-yAtIrthazatrujayako jAnekeliyeAgekoM ravAnAhove,-tIrthazatrujaya-yahAMseM karIva (7) kozakephAsaleparahai, aura ikkA-bagI-belagADI vagerA savArI tayAra milatI hai, [tavArikha-tIrtha zatrujaya, ] (karIbazaherapAlItAnA-jile-kAThiyAvADa-mulkasaurASTa) - - mulka-saurASTra-pestaravaDegheremeM AvAdathA. jhAlAvADa-gohalavADa-saurASTrapradeza aura hAlAraisIke bhItarahai,-sonagaDhaTezanase(7) kozadUrapalitAnA ekagulajArazaharahai, tIrthakaramahAvIrasvAmIke nirvANahuvevAda (467)-aura-vikramasaMvatake (3) varSa pestarajainadhamake baDeAlimaH pAdaliptAcArya-yahAMpadhArethe. jabaseM zaharapAlitAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-zatrujaya. ( 53 ) AvAdahuvA, pestarayahAMAdi purazaharaAvAdathA, va-sababatIrtha bhUmikeyahAM haravakhtaravanaka banIrahatI hai, koidinaaisA-nahogA-jo-yahAM yAtrI-na-Ayeho. sana (1891) kI mardumazumArIkevakhta pAlitAnekI mardumazumArI (10442) manuSyoMkIthI. jainazvetAMvarazrAvakoke gharakarIva (500) paidAza-rui-aura anAnakI jyAdahahotI hai, divAnI-phaujadArI mahakame yahA~para banehuve hai, pAlitAnekenIce ekanadI hamezAMbahatI hai, zaharameM jainazvetAMvaramaMdira (3) sabasebaDA tIrthakarariSabhadevabhagavAnakA-dUsarA goDIpArzvanAthajIkA, nayepureme pAsamotIkaDIyAkI dharmazAlAke aura bahArazaharake talahaTIke rAstepara tIsarA bAbumAdhavalAlajIjahorI kalakattevAloMkA, tInomaMdira zikharavaMda baDIlAgatakevane huve hai, darzanakarake dilakhuzahogA, kArakhAnA AnaMdanI kalyAnajI-joki-tIrtha-zatrujayakA ekakhajAnAhai, munIma-gumAste-nokara-cAkara--ghaMTA-ghaDiyAla-caukIpaharA-aura--caparAsI vagerA savaThATha zAhAnAvanAhuvA, nobatakhAnA yahAMparadinameM cAradaphe vajatAhai. aura hamezAM amanacainavanAhai, pAlitAnekA baDAbAjAra rAjamahelaseMlekara mAMDavI-aura Agezajayadaravajeke bahAratakacalA gayA, khAnapAnakIcIjeM-mevA-miThAi-purI-kacaurI-ATA-dAla-ghI dudha-jitanAcAhelelo ! sonA-cAMdI-kapaDA-phala-phula-sabacIjeM yahAMparamilatI hai. jokoiyAtrI yahAMAtAhai Arama-aura-cainapAtA hai. dharmazAlA yahAMpara kaivanI hai, 1, sabase baDIdharmazAlA zeTha motIzAhakI. 2, dUsarI hemAmAizeTakI. 3, tIsarI haThIbhAizeThakI. 4, cauthI motIkaDiyAkI, jokiM-hemAmAizeThakA kArakunathA, 5, pAMcavI rAdhanapuravAle mazAliyAkI. 6, chaThI muratavAle DAhyAbhAi-bhUpaNazAhakI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 54 ) tavArikha-tIrtha-zatrujaya, 7, sAtavI bhaMDArIjIkI, 8, AThavI ahamadAvAdavAle, murajamalajIkI, - 9, navamI ahamadAvAdavAle lalubhAikI. 10, dasamI paTavA jorAvaramalajIkI, 11, gyArahamI jodhapuravAle rAjArAmajI gaDiyAkI. 12, vArahamI zeTha narasiMha nAthAkI. 13, terahamI zeTha narasiMha kezavajIkI. 14, caudahamI motI sukhIyAkI. 15, panarAhamI godharAvAle ratanacaMda vIracaMdakI, 16, solahamI jAmanagaravAloMkI, 17, satarAhamI bAbudhanapatasiMhajIkI. 18, aThArahamI suratavAle kasturacaMdajI paratApacaMdajIkI. 19, unnIsamI bAbu pannAlAlajI punamacaMdajIkI, 20, bIsamI koTAvAle motIcaMdajI karamacaMdajI, sakanAye pATana-mulka gujarAta, 21, ekIsamI bharuachavAle ratanacaMdajIkI, 22, bAisamI kalakattAvAle bAbu mAdhavalAlajI jahorIkI, 23, teisamI kachI devajI punasIkI, 24, coisamI suratavAle nagInadAsajI kapuracaMdajIkI, 25, pacIsamI bhAvanagaravAle amaracaMda jazarAjajI vahorAkI. 26, chavIsamI ujjamavAi ahamadAbAdavAloMkI. 27, satAisamI vaDodevAle premacaMda modIkI. 28, aThAisamI, goghAvAloMkI. __ aurabhIkai dharmazAlA yahAM vanarahI hai, yAtrIina dharmazAlAmeM . jahAM dilacAhe kyAmakare, koimanA nahIkarasakatA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAP tavArikha-tIrtha-zatrujaya. (55) Re- [ tAlIma-dharmazAstra,-] tuma isavakhta tIrthameAyaho dharmaparasAbItakadamaraho, gerajagahakAkiyAhuvApApa tIrthameM chuTasakatAhe, magaratIrthamekiyAhuvA nikAcitapApahargija! nahIchuTasakatA. tIrthamAnakaraizka-aura-mohabbatase parahejakaro, tAyeumara duniyAdArIke jhagaDomeM phaserahe-abamustIraphAkaro. auradharmapara kozizakaro, jisasetumArA beMDApAra ho, tIrthameM Anakara burekAmoMkI guphatagu matakaro jisasetumArIruha dojakakI sapharakare, zAstroMkApharamAnA durusta aurasahIsamajho, isa parazaka matalAo, khayAlakaro ! duniyAkekAmoMseM tumakisakadara herAnaparezAnahuve,---isavakhtatIrthameMAyeho-aisAmatakaroki-beraMgaraha jAo. devaguru dharmakAhamezAM ehasAnamAno, badaulatajisakI tumane manuSyakA caulApAyA usakomatabhulo, hamausako khuzanasIba samajhate hai-jo-dharmakoM tarakIde. yahakhUbayAdarakhoki--dharmahIduniyAmeM umadAcIjahai, takadIrausIkI khUbasuratahai-jo-dharmakIvaDhavArIkare, javAnIcalIgai, magarakyAkasurahai usakA ? javAnIkisIkI kadImahokaranahIrahI. dharmahItumArA kadImIdostahai. tIrthameMAnakara rahamakaro, jisaseAIde tumArAbhalAho, tIrthameMAnakara pardekorukasatado, takasaraaura hujatamatakaro, ekatokaDuAkarelA aura dUsarAnIbakA asara, phiratokyAkahanA ! hajAravAtakIekabAta, tIrthameMAnakara nekIkaro, aura isabAtapara zukaragujAroki-tIrthakIjiyAratatumakoM niyAmatahui. pUjAkaranekADhaMga tumakoyAda-na-ho-to-ba-jarIyekitAbake apanA kAmacalAo, yAdarakho ! javAnIjamAkharcase kuchakAma na-calegA, tabIyata nAdurastakA bahAnAlekara dharmakoMmatachoDo, jisakotuma apanAsamajhateho-vahIM-gAnAhai. gAphilamalavano, yAdarahe ! kismatakI kamanasIvIpara kisIkAmijAja nahIMcalatA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 56 ) tavArikha-tIrtha-zatrujaya. veTAveTIkevivAhameM hajArorupaye barabAdakiye, dharmaparaekakoDIbhInahI diigai, kyA ! isIparaghamaMDakaratehoki-hamanevahutakuchadharma karadiyA. tIrthameM ApasakAjhagaDA karanAveMkArahai. AphatakIbharIvAta gharaparacalAyAkaro, yahAMtIrthakIjagahahai isameM Anakara ibAdatakaro, khairAta do ! garIba aura roTIyoMke mohatAjopara rahamakaro, tumArepAsabahuta kucharupayepaise hAnirahai-phira ! kyoM ! mumabanateho ? kyA ! daulata tumArezAthacalegI ? dekhalo ! kisakadara khuzanasIboMne tIrthoM meMAnakaradaulata sarphakii hai ? tumakopAMcarupayedete dardahotAhai, baDIzarmakIbAtahai. achekhAnadAnahokara daleranahIvanate, tIrthoM meM Anakara kucha dinakayAmakaro, aurajaladImatakaro, tamAmamaMdiroMkI aura tIrthIkI jiyAratakaro, agaratumako yahAMpara koiveMmunAsiva bAtakahe usapara gussAmatakaro, tumatIrthameMAyaho, DUbatekoMtinakhAbhI sahArA tAhai nekavakSokoM cuparahanAhIvehattarahai, ibAdatakIjagaha takarArakaranA koI jaruratanahIM, jisanedharmakIjagaha veimAnIkii usaneAlAdarje kI galatIkii, apanedahIko koikhaTAnahIkahatA, magaratArIphahai unakI joapanIbhUlakoM kubulakare. takadIrakeAge tatabIranahIcalatI, magara dharmausavakhtabhI phAyademaMda hotAhai, tIthabhejAkara agaradaMgAphisAda kiyAtojiyAratakA badamajAkaradiyA, AkharakAradharmahIkA veDApAra hai, agaratumane tIrthamaMjAkara laDAilaDIto kuchanahIM kiyA, balki ! jiyAratakoM pAyamAlakii, ruke usaserukiye--aura--jhuke usasejhukiye, isavAtakoM yAdakaro ! joapanesenekIkare, usase akaDamijAja mata raho. hamezAM khuzamijAja hokara dharmakaro, cAhekoikesAhI zairaAdamIho-magarajahAMkharcakA kAmaAnapaDe siyAravanajAtAhai, aurakahatAhai hamaparakyAsitamagujarA, magarayahakhUbasamajhoki-daulatatakadIrakIdAsI hai, ekavAgakedophala kahAMimalI aurakahAMAma ! ekaAsmAnakedo-sitAre-kahAM marya-aura cAMda ! ! agaratumArI takadIra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-zatrujaya. (57) taijahai-to-daulataphira Anakara milegI, dharmameMbakhIlahonA koijaruratanahIM, jabadaulata jhalAjhalahai-to-kharcakeliye kyauMcuparahajAteho, itabArarakho dharmapara, hakIkatameM savadharmahIkAphalahai. aMdherakArIkI tarahasavakoM ekabhAva--na--samajho. darayAphatakaralo daulata aura dharma isameM kaunabaDAhai ? dharmakoMbhulagaye jabhIto yaha takalIpha hAsilahui khera ! koimujhAkhAnahI. AdamIkuchakhokarahI sIkhatA hai, mumakInahai kuchadharmakIrAhaparadenA, daulatacaMdaraujakI hai aura dharma hamezAMkAzAthI hai, agarazubhahakA sitArAAphatAbake Agecaleto vaha AphatAvanahIMhosakatA, ristedArokI takarArakAniveDAkiyA magaraapanAniveDA kavakaroge? tInahissAumara batItahogai magara paralokakArAstA sAphanahIkiyA, jokuchadharmakAmakaranAho, pIchematarakho, na-mAlUmakisavakhta kyAhojAya ? daulatakhAnA-makAna auralaDake tumAresAmane tayArahuve, bujurgokA kahanAhai dharmakaro! nasIhatakevakhta hasadeteho yahaekagunAhahai, dAvatameMsabaloga Atethe magaravImArIkevakhta koipAsatakanahIAyA, koiAdAvaarja kahanevAlebhI nahIAye, avatIrthameMAyeho panAhalo ! devagurudharmakI aura ibAdatakaro tIrthakara devoMkIjisase tumArAdukhase nistArAho, bAga bagIce itaraphulela--umadApuzAka aura kharcaAmadanIkA hisAba milAte jiMdagItayahui, jisanetumArezAtha nardadagAkIkhelIthI-bhI-calegaye, vaphAdArabevaphAhuve, nokaracAkara javAbadegaye, akhabArapaDhanekA zaukhathA-cahabhI daulatakItaMgIse kamahuvA, koibhImurAda hAsilanahIhui, abato yakIna lAo! dharmapara, baDebaDekhuzanasIbadharmahIse pArahuve, khajAnAkhuzkahuvA. javAnIpAyamAlahui, salAmatahai Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ (58) tavArikha-tIrtha zatrujaya. avabhItumArAdharma-joki-tumakoMjahura derahAhai. isIliye kahAjAtAhai tIrthameM Ayeho, vakhtagAphilarahanekAnahI, dharmakaro, darabayAna-pahADa-zatrujaya, AmatIrthIkA zirotAja zatrujayapahADa nihAyatapurAnAtIrtha hai, isatIrthakI bujurgI sabasejyAdaha-jisane isatIrthakI jiyAratakii goyA ! dojakase amana-vA-amAnahuvA, jainameMyahatIrtha bahutamazahUra aura mAruphahai, jagahanihAyatapAka ! valki pahADakyAhai !! mAnIMde bahistakA ekagulajArabAgahai. jamInadilakaza khuzanumAkAviledIdahai, tIrthakara riSabhadevamahArAja isatIrthapara pUravananAnudapheAye, aura yahAMpara dhyAnasamAdhikii, isIliye nanAnuyAtrAkaranekA vAjayahAM paranArIhuvA, bharatacakravartI joki-tamAmamAratavarSakA bAdazAhahuvA ayodhyAseM paidala calakara isatIrthakI jiyAratakoMAyAthA, zAthameM baDebaDerAjerahIsa aura lavAjamAthA. javAhirAta-auramotIyoMke thAloseM unoneisatIrthakA nasArakiyAthA, (yAnI) vadhAyAthA, aura jiyAratahAsilakiithI. baDebaDedaulatamaMda aura khuzanasIbayAtrI yahAMparaAcuke hai, jainomekAvila isakedusarAtIrthanahI. siddhAcala-vimalAcala-siddhakSetra--tIrthAdhirAja--aurakaMcanagirI-yesabaisItIrthakenAmahai, pestasyahopara pArasapaththara hotAthAki-jisake lagAnese sabadhAtamunnA hojAtIthI. aisIaisI jaDIbUTIyAM yahAMpara paidAhotIthIki-jisakoghIsakaraagara badanaparalagAijAyato AdamI adRzyahojAtAthA. haratAlajaise pIleraMgake paththarayAMisakisma ke hotethejodhakezAtha ghIsakara badanaparalagAyejAya tamAmabImArIyAMraphA hojAtIthI. aisIaisItAkatavara banAspatiyahAMpara maujUdathIki Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-zatrujaya. (59) jisakekhAnese AdamIvezumAra tAkatavAlAhosakatAthA, zaira-bhAlu teMdue-vagerAjAnavara yahAMharavakhtarahAkaratethe, ababhI cItAvagerA yahAMnajaraAtehai, javAhirAta aura munnekI-khAnayahA~para maujUdI, maura-tote-koyala-menA-cIDiyAvagerA taraha taraha ke parIdayahAM dakhtoMparakalole karaterahatehai, tarahatarahakIvanAspati yahAMparakhaDI hai, pAnIkehauja-vA-phuvAreyahAMpara hamezAMtayAra-ca-pAkavanerahate hai, kahAMtakavayAnakare mAnIMdeseba-bahistahai. ___ vaDevaDemaharSiyoMne yahAMpara dhyAnasamAdhikii, pestarake jamAne meM pahADa baDAlaMbA cauDAthA-Ajadinaparadina kamahogayA. magaravAraha kozakedhairameM ababhIhai, zatrujayanadI pahADakI dAmanameMhamezA vahatI hai. nami-vinamividyAdhara isatIrthapara muktipAye. tIrthakaraajitanAthamahArAja isatIrthapara vArIzake cAramahineThahare aura dharmakoM rauzanakiyA, daMDavIryarAjA joki-bharatacakravartIkI AThamIgadIpara takhtanazInathA, isatIrthapara baDebaDeAlizAnamaMdira mUrttavanavAi, aura purAnemaMdiroMkI marammatakaravAi, sagaracakravartIne baDesaMgIna maMdiraaura khUbasuratamUrteyahAMparatakhtanazInakii. jamAnetIrthakaracaMdAprabhukecaMdrayazArAjAne yahAMbaDIlAgatamaMdira tAmIrakaravAye. aura dharmakI nihAyatatarakIkii. tIrthakarazAMtinAthamahArAjane isapahADaparacAramahinegujAre, auradharmakoravanakadii, chatrapaticakrAyudharAjAne yahAMbaDeAlizAnamaMdira auramUrtejasImavanavAi,-aura purAnemadiroMkomarammatakiyA, rAmacaMdrajIaurala chamanajI joki-ayodhyAketakhta paravaDemazahUra auramAruphahuveisapahADapara unonebaDIlAgatake maMdira banavAye, aurajineMdroMkImUrttatAmIrakii. purAnemaMdiroMkI marammata auraveMzumAra daulatasarphakii. caMdarAjA-joki-AmApurIkAchatrapati rAjAthA isIpahADapara sUrajakuMDakejalaseMsnAnakarake taMdurastahuvA. yu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 60 ) tavArikha - tIrtha-zatruMjaya. dhiSTira - arjUna- bhImasena - sahadeva - aura - nakula- ye pAMcapAMDavajoki duniyAmaeNbaDebahAdurahuve isapahADaparabaDebaDe - khUbasuratamaMdira auramUrte tAmIrakaravAI. pradyumnakumAra aurazavakumAraisItIrthapara AnakaramuktikoMpAye, thAvacAkumAra aura zailakarAjarSine - yahAM dhyAnasamAdhi fariramokSakoMgaye, jAlI - mayAlI - uvayAlI aura devakIjI ke chala DakeisI pahADapara anazanakarakemuktimeM kAyama - va - dAyamahuve, rAmacaMijIkoM-pAMDavoMkoM-aurakRSnajIkoM vaidikamajahabatrAle - unakemajahabakepravartaka-va- nAyababatalAte hai aurajainakitAboM kI ruse- ye - mahAzaya jainIthe, chatrapatisaMpratine isa pahADapara baDe kimatImaMdira aura mU tAmIrakaravAI. vikramasaMvat (108) meM mulkakAzmirake vyApArI jAvaDaza(hane isapahADapara baDeAlizAnamaMdira auramUrttebanavAI aura purAne maMdiroM kI marammata kira. chatrapatirAjAkumArapAlake - divAnabAhaDamaMtrIne ( 25700000 ) dokaroDasatAvanalAkha rupaye kharca karake isapahADapara veMsa kimatI maMdiratAmIra karavAye aura khUbasuratamRrttetakhtanazIna ki. saMvat (1371 ) samarAzAha ozavAla jisakA sitArAbulaMdathA vaDevaDepukhtAmaMdira auramUrteisapahADapara banavA. saMvat ( 1578 ) meM karmAzAhazeTha jisakA muvArakanAma Ajatakamazahura hai isa pahADaparaAnakara bulaMdazikharavaMdamaMdira auratIrthaMkarariSabhadevabhagavAnkI AlizAnamUrttibanavAI aura ekakaroDaseMjyAdaharupaye kharca kiye, kyA ! umadAkArigarI - zikhara - aura - guMbajakAkAma - Ali zAnacauka auragherAva - dekhakara mAnIMdo gardA AsmAnanajara AtA hai, tamAma hiMdameM jitanI jainamUrtti hai magaraisakIsAnI ekabhI nahi. karmAzAha zeThakI kahAMta katArI phakare ki - jinone apaneliyedaravajA bahistakA khaula diyA, khuzanasIbahotoaiseho. isatIrthaparavaDebaDesolaha uddhAra hube, akhIrakA uddhArahI karmAzAhazeThane karavAyA. . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-zatrunaya. (61) aisepAkatIrthakI haravakhtainjitakaranAcAhiye. jisaneisakIadabIkiigoyA ! usaneapanItarakkIkokhAkhameMmilAi. pAMcaveArekIakhIrameM tamAma natIrthavaravAdahogeM magarausavakhtabhI isatIrthakA riSabhakuTazikhara devokarakepUjanIkarahegA, baDebaDegunahAra aurapApI isatIrthakI jiyArataseMpAkahuvehai, jisakevaDebhAgyaho isatIrthakIjiyAratakare, madiramUrtibanavAve, auracavarachatravagerAcIjeM yahAMparabheTa kare, jainAcArya bhadrabAhusvAmI-vajrasvAmI-aura-pAdaliptAcAryane isatIrthakItavArikhalikhI. magarajamAnehAlameM-ve-sabanestanAbudahui AcAryadhanezvarasUrijIne jotavArikhalikhIthIavamaujUdahai, jisakA nAmazatrujayamahAtma mazahUrahai,____ zaharapAlitAnese dakhanakItarpha zatrujayapahADaekakozakaphAsaleparazuruhotAhai, choTebaDetInahajArajainazvetAMbaramaMdira isaparabanehuvejisaneisatIrthakI jiyAratakiimakasada doMnoMjahAnakApAyA. zaharapAlitAneseM zatrujayapahADakItarAitaka saDakapakkIbanIhui-doMnotarphabaDe baDegulajArapeMDa auraTakhtalagehuvehai, savArIikkA-bagI-jocAhomila sakegI. paidalajAnevAlepaidalajAya koitakalIpha-na-hogI. yAtrIyoMkAharavakhtamelAyahAMbanArahatAhai. jisameMkAtikaauracaitakIpunamakoM jyAdahahotAhai. zaharapAlitAnese pahADazatrujayakoMjAte-avala purAnItalahaTI-cauisatIrthaMkaroke caraNa-aura--pakIvanIhui chatrI milegI, isakedarzanakarake AgekoMcalanAcAhiye. thoDIdUrapara zeTha bhUSaNadAsa suratavAlokI banAihui nihAyatakhuzagavAra pAnIkI vAvaDIaura caraNapAdukAkI ekachatrIAtI hai, isakoMrAnAvAvaDIbhI bolate hai, Ageisake pahADakIdAmanameM khAsatalahaTI-umadAdharmazAlA-dochatrIyeM-bagIcA-mIThepAnIkIvAvaDI--cAraumadA umadAbeMThake-jisaparakarIva pAMcapAMcasoAdamI-ba-khUbI-beThasakate hai, baDI rapatraka jagaha hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 62 ) tavArikha-tIrtha-zatrujaya. / jisakoM khAnapAnakaranAho isajagahakare, jaMgalajAnAho yahAM jAve, AgepahADake uparava-sabavapAkI auratAjagIke jaMgalajAnAna-hogA, kyoMki-tamAmapahADa jAyeadavakAhai, yahAMtakaki-pAvameM jutAbhIkoi jainInahIpahanatA. yAtrIloga zubhahako pahADaparajAtehai aura-jiyAratakarakezAmakoM pIcheloTAte hai, pahADapara caDhanekeliyemyAnA-ba-DolIvagerAtayAramilatI hai. agarakoi paidalajAnAcAhai-to-ikhtiyArausake hai. zatrujayapahADa samuMdarakepAnIseM (1980) phUTaUMcA, pahADaparacaDhanekeliye patharoMkI beMDolasIDhIya banIhui hai, koikhuzanasIba yahAMparaUmadA sIDhIyebanAnAcAhe banasakatI hai, magara kharcakAkAma jyAdahahai, pahADakIzaruAtameM rAstekIdoMnoM tarphadohAthI iMTacunekebanehuve nihAyatakhUbasurata goyA ! sacehAthI yahAMpara AnakhaDe dekhalo, . isapahADakI ijjatajainomeM yahAMtakamazahUrahaiki-agarakoiyAtrI pahADaparajAya-ba-mujabaapanI hesIyatakemotI-aura-javAhirAta nasArakare, javAhirAtakItAkAta-na-ho-sunnekebanehuve phUloMseM nasArakare, jisakItAkAta usasebhIkamaho-to-cAMdIkephuloMseM--aura agara usakIbhI vasata-na-hoto-cAvala-yA-gulAva-camelIke phuloMseM-nasArakare ( yAnI) vadhAve-auraphiraagADI kadamarakhe,___ jahA~serAstAzuruhotAhai donoMtarphadobaDebaDedAlAna-aThAisachoTIbaDIchatrIye jisameMsaMgamarmarapatharakAkAma aurainameMtIrthakaroMkecarana takhtanasInahai, yAtrIyahAMtAjImakare, auraphiraAgekoMkadama uThAve. yoDIdUraparacaDhanaseM-rAyabahAdura dhanapatasiMhajI-sAkInamurzidAbAdakAtAmIrakarAyAhuvA khUbasuratamaMdiramilegA.. isakesAmanepazcimakI tarphacatadevIkIekaguphAbanIhui, Ageisakepaunakozabar3hanese ekaichA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ -tArikha-tIrtha-zatrujaya. (63) kuMDa (yAmI ) pAnIkAhaujamilegA. yahahaujasaMvat (1831 ) mustavAlazeTha ichAmAinetAmIrakaravAyA. isakeAgepAvakoza baDheto chatrapatimahArAja kumArapAlakAvanAyAhuvA kumArapAlakuMDa-aura-A geisake hiMgalAjakAhaDA, dilakhuzanumA-aurahavAdAramakAnahai, jisakedekhaneseruhakoM tAjagImilatIhai. myAne-yA-DolImeM jAnevAle yAtrIkoMbhI yahAMparapacAsakadamautaranAhogA. kyoMki-caDhAva-kaThina hai, jagahanihAyata umadA-aura-yahAMparakalikuMDapArzvanAthajIke carana jAyenazIna hai, Ageisake chAlAkuMDa-mIThejalakAbharAhuvA-aura-yahAM paracAratIrthakaroMke caranokochatrIvanI ihai, yahAMsado-rAstephaTe hai, dAhanItarphakArAstA zrIpUjyanIkIToMkakA-jisameM tapagachakezrIpUjyoM kecarana-aura-gautamagaNadhara-padamAvatIdevI vagerAkImUrti takhtanazInahai, bAMyItarphakArAstA maMdiroMkItarphakojAtAhai, thoDIdUraparaatimuktakamunIkIchatrI-drAviDa-vArikhillakIchatrI-hIrAvAikA kuMDa aura-isakeAge pAMcapAMDavokI chatrIkedarzanahai, AgebhUSaNakuMDa-bhUSaNazAhazeThasAkInamuratakA tAmIrakiyAhuvA mIThepAnIselabdataraaura AgeisakezailagarAjarSi zukadevajI-thAvacAmunikochatrIye banI ihai, Ageisake dorAstephaTegeM. ekariSabhadevabhagavAnkI ToMkakA dUsarA caumukhAjIkA-riSabhadevabhagavAnakI TokarAstepara-jAli-mayAli -umayAlikIguphA jisameMtInokI mUrtijAyenazInahai.- .. ___AgekhAsakilekA jahAMsemaMdiroMkI zuruAtahotI hai rAmapola daravajAmilegA. isameMhokaravimalavazIToMkako jAnAcAhiye. joki -khanakItarpha hai, tIrthakarariSabhadevabhagavAn jahAMkhiranIhastakenice pUravananAnudaphepadhArethe. isaToMkameMbaDAAlizAnahakhta khaDAhai. phAlgunasudI (8) mIkeraunatIrthakarariSabhadevabhagavAn yahAMavalaAyethe isaliye phAlgunasudIaSTamIkI yAtrAbaDIpAkaauraumadA samajhIgai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 64 ) tavArikha - tIrtha - zatruMjaya. Azzz288295 rAmapoladaravajeke Age do - choTe choTebagIce - nihAyata khUbasurata taravA - tAjemilege. inakephulahamezAMdevakoM pUjanameM caDhAye jAte hai, motIzAha zekaTakakArAstAbhI idharakItarphaseM hai lekIna ! avalavimalavazIToManijAkaravApisa AtevakhtaisaToMkakedarzanakaranAcAhiye. jabayAtrI rAmapoladaravajetakapahuce myAne- DolIvAle yahAMhIuharajAyageM. aura yAtrIkoM Age paidalajAnA hogA. isake Age riSabhadeva bhagavAnakI ToMkakA dUsarAdaravajAmilegA, isameM hote huve jaba Age caloge tIsarAdaravajA vAghanapolakAmilegA, jamAnepe starake eka nahAranIyahAM Anakara rahIthI, aurava - daulatatIrtha ke dharmakIpAyabaMdahokara umadAgatikagar3athI, isasababa sadarabajekAnAma vAghanapola mazahurahuvA. vAghanakIeka mUrtikariba daravAjekebanI huI hai, AgevAnapoladaravajeke tIrthaMkarazAMtinAthajIkA nihAyata umadAmaMdira zeThahIrAcaMdarAyakaranasAkInadamanakAtAmIra karavAyA huvA saMvat (1860 ) kApratiSTitakAvIledIda milegA, karIbaisa maMdira ke ekamaMdira devIcakrezvarIkA joki - saMvat ( 1978) zeTha - karamAzA hanetIrthazatruMjayake uddhAramaitAmIrakaravAyA thA nihAyata umadAvanA hai. mUrtticakrezvarIdevI kI lAikadIda auradidArakI hai, devIkyA hai ! goyA !! AinemadadagArazAthI hai, Ageisake eka maMdira tIrthakaranemanAthajIkA isameM tIrthakaranemanAthajI kI cavarIsamavasaraNakAakasa - aura - caumukhAjI kI mUrti takhtanazIna hai. Age isake maMdira jagatazeThakAtAmIrakaravAyA huvA bahutakhuzanumA aura lAikatArIphakedekhoge, jabahAthIpolake daravAje para pahuMcoge do -- baDe baDehAthI divAraparabanehuve najara meM AyeMgeM, goyA ! yeasalI hAthI yahAM AnakarakhaDe hai, pestarakejamAne meM daravajemaMdira ke hAthI banAne kI rasama jArIthI. Ajayaharasama kamahotIjAtI hai. chatrapatirAjAkumArapAlakA tAmIrakarAyAhuvA baDAAlizAna maMdira sI hAthIpolake sAmanekhaDA hai. surajakuMDakA rAstAbhI isahA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha zatrujaya.. (65) thIpola daravajekI dAhanItarphazuruhaijoki-pAka-aura-saphedapAnIseM mAnIMde barpha jamAhai. hAthIpola daravajeke Age bahutabaDI sIDhiyAM caDhakara khAsa tIrthakara riSabhadeva bhagavAnke maMdirakoM jAnAcAhiye. maMdirakyAhai ? goyA ! zajayapahADakA eka javAhirAtahai, saMvat ( 1587 ) meM zeTha karamAzAhaneisakoM tAmIrakaravAyAavalalikhacukehai, karamAzAhazeTha-jaise-khuzanasIva-aura-mubArikasitAre dusarekaunahogeM ? jinoneaise ajAyaba kAmakiye. joinasAnakI akala se bAharahai, kalamakI tAkAtanahIki-likhakara batalAde, jabAnakI hesIyatanahIki-takarIrakarasake. syAhIitanI maujUdanahIki-isakA bayAna likhe. duniyAmeM ekaseekanakAsI aura zilpakArI jAhira hai magara ustAdone yahAMAnakara ustAdI khatamakii. baDebaDekArigaraloka isamaMdirakA nakasA utArakaralejAte hai. maMdirakevahAra vaDA AlizAna cauka-zaMgemarmarakApharsa-aura seMkaDo maMdiroMkAgherAva dilakoM moheletAhai, maMdirokezikhara-sonekekalaza-dhajApatAkA aura jhalAjhalarauzanI dekhakaraAdamIkI najaracakarAjAtIhai, zatrujayatIrthakA yaha ekamUlamaMdirahai,-auraisameM tIrthakarariSabhadevabhagavAnakI baDI AlizAnamUrti kAbIledIda aura didArake vanIhui goyA ! khAsa tIrthakarariSabhadevamahArAja yahAM Anakara takhtanazInahai. isamUrtikI tArIpha kahAMtakalikhe jisakIsAnI duniyA dusarI-na-hogI. ucAimeM chahAtha baDI-AMkhe sphaTikaratnakI aura lalATameM hIrAlagA huvAhai, darzanakarake dila nihAyatakhuzahogA, maMdirakebhItarI raMgamaMDapameM zaMgamarmarapatharake vanehuve hAthIpara rAjAbharatacakravartI auramarudevImAtAkI khUbasuratamati jAyenazInahai, yaharacanA usavarutakI hai jabaki tIrthakarariSabhadevamahArAjakoM kevalajJAna paidAhuvAthA, bharatacakrI auramarudevImAtA vAste tIrthakarariSabhadeva jIke darzanoMkoM Ayethe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ (66) tavArikha-tIrtha-zatrujaya. AgamI 3 khUbasuratamUrtiye isameMjAyenazInahai. oMkAra aura hU~kAra khAta dara jake donotarpha divAroMmeM mayajinamUrtiyoM ke banehuvedekhalo! ___ mUlabhaMdirakesAmane maMdirapuMDarIkagaNadharakA baiMsakImatIvanAhuvA hai, tIrthakarariSabhadevabhagavAnke darzanakarakeyAtrI isamaMdirakedarzanakoM jAte hai. isake darzana karake Ama maMdiroMkI parakammA-aura-nasAra karanA cAhiye. ( yAnI ) rupaye paise asarphiyoMse tAkAtahoto motIyose tIrthako vadhAnA cAhiye, tIrthakara riSabhadevamahArAjake pI. chADI-jahAM khiranIkAdRkhta khaDAhai nIce usake tIrthakarariSabhadevamahArAjakecarana jAyenazIna, aMguThe aMguliyoMkeupara soneke pattejaDe huveisake darzanakaranAcAhiye, isIjagaha tIrthakarariSabhadevamahArAja rAyanavRkSakenIce padhAretheaura dhyAnasamAdhikithI. ekamaMdiranaMdIzvaradIpakA isameMnaMdIzvaradIpakA AbehubaAkAravanAhuvAdekhalo !ekamaMdirasahastra kUTakA-ekameruzikharapahADakI racanAkA-aura-ekamadiraaSTApada tIrthakIracanAkA isakadaraumadA aurasAphabanAhai jaise vahocIjeMlAkara yahArakhIhai, ekamaMdirasametazikharatIrthakI racanAkA nihAyataumadA-jisakItArIpha bhIzAlahai, kahAMtakavayAnakare ! jodekhatA hai vahIjAnasakatAhai, harasAlakAtikazukla punamakerauja isI vimalavazIToMkameM rathayAtrA nikalatIhai, sonecAMdIkaratha-pAlakhIaura-tarahatarahakebAje vagerAjululase mUlamaMdirakIcAroMtarpha parakammAdijAtIhai. sonekekalaze-dhajApatAkA-cAjoMkI avAje-aura yAtrIyoMkAThATha-usavakhtayahAM jamAhotAhai, baDebaDevajaMtrI-sAraMgItabale-hAramoniyama-belA-aura-jalataraMgavagerA sAjase gavaiyeloga yahAMpara gAyanakarate hai, jisazakhzane kAtikasuda punamakerauja zatrujaya tIrthakIyAtrAkiigoyA ! usanekhAsa ! vahistadekhaliyA, aura tIthaMkaroke samavasaraNameM khudajAveThA, ekatarphayAtrIyoMke snAnakaranekI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-zatrujaya. (67) jagaha-kesaracaMdanaghIsanevAlepUjArI-aura--ekatarphaguptabhaMDAra banA huvAhai. phUlavecanevAlemAlIloga tarahatarahakephulalekara yahAM baiTherahate hai yAtrIkoMphulakIdarakAraho paisedekarazaukhaseleleve. divAnavastupAla-tejapAlakebanAye kImatImaMdiraisIToMkameM tAmIrahai, vimalavazI ToMkakedarzanakarake vApisalauTatevakhta vAghanapolakoAnA, zeThanarasiMha-kezavajIsAkIna mulkakachakA banAyAhuvA bezakImatImaMdira johAlahImeM nayAtAmIrahuvAhai dekhakaradilakhuzahogA,___ [dUsarIToMka motIzAhazeThakI.] motIzAhazeThane yahaToMkakisakadara mehanatasevanavAihaiki-jisakItArIphamIzAlahai. pestarayahAMpara ekakuMtAsaranAmakA baDAbhArI khaDA--yAnI-pahADakI ekakhAMhathI. zeThamotIzAhane isakoM ( 953000 ) rupayekharcakarakebharavAyA. aura usaparayahaToMka tAtIrakaravAi. baDAbhArIAlizAna maMdiradekhakara dilatara-vA-tAjA hotAhai, saMvata (1893) meMisakIpratiSTAkiigai, kharcAisaToMkakA avatakamotIzAhazeThakI pustAnapustasecalatAhai, zAhaamaracaMdakhemacaMda sAkInadamana-joki-isImotIzAhazAhazeThake-divAnatheekabaDA bhArImaMdira isIToMkauunone tAmIrakaravAyA.-auraekasvastika jisameM navaratnalagehuve haibanavAyA. aurabhIkaikhuzanasIva oradaulatamaMdalogone yahAMmaMdirabanavAye hai, isaToMkakIkhUbasuratI kahAMtakavayAnakare ! khAsa ! motIzAhazeThake maMdirakIcAroMtarpha isakadara umahA taurase parakammAvanIhuihaiki-jisakoMdekhakara-AMkhe-tarahojAtI hai, motIzAha zeThaphebanAyehuve maMdirakesAmaneunakI aura unakI AratakIrti saMgamarmarapatharakIbanIhuikhaDI hai auraAjIjIkararahe haiki hamane-kuchabhIkharcanahI kiyA. jAyegauraheki-motIzAhazeThane isaToMkake. banAnemeMbezumAradaulatasarphakii-magaraphirabhI yahIkaharahe haiki-hamane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 68 ) tavArikha - tIrtha - zatruMjaya. kuchabhIkha nahI kiyA. daulatamaMdahoto aiseho ! aura dharma kepAyabaMdahotoaiseho ! harakhAsoAmakolAjima hai motIzAhazeThakImizAlakoMyAdameMrakhe. auraapaneseM banapaDeutanA kharcakare, duniyAcaMdaraujakeliye ekamusAphirakhAnA hai, jokucha dharma karoge vahI zAthI hogA, - [tIsarI ToMka-bAlAbhAIzeThakI, ] saMvat (1893 ) me - yahaToMka - zeTavAlAbhAine tAmIrakaravAI, aura bahutasIdaulata kharca ki. isakAnAmavAlAvazImazahura hai, isameM tIrthakara riSabhadeva bhagavAnkA bahutavaDA AlizAnamaMdira aura nihAyatakhUbasuratamUrtti takhtanazIna hai, raMgamaMDapaisakAkAbiledIda-AsapAsakaichoTebaDemaMdirabane huve - aura - kharcAisakA zatruMjayatIrtha ke khajAneseM calatA hai, - [ cothI ToMka -premacaMda modIkI, ] bAlAvazIToMka ke Age auracAthIToMkakebIca kuchauMcAiparaeka baDAAlizAnamaMdira adabhudajIkA - jo saMvat ( 1686 ) meM tAmIrakiyAhuvA nihAyata pukhtA aura vaDIlAgatakA hai, mUrttisamaMtIrtha karariSabhadeva bhagavAnkI sAtahAthauMcIvaDI AlizAnatakhtanazIna hai, asala meMyahamUrtti pahADasaMjudInahI pahADahI meM ukerI hui - aura - isapara bahuta kama ticIjoMkAle pahuvA hai, cothIToMka premacaMdramodIkI banAihui aura uMcI jamInaparatAmIrahe tIrthakara riSabhadeva bhagavAnkA vaDAAlizAnamaMdira aura usameM nihAyata khubasurata mUrttitakhtanazIna hai, sAmane isakemaMdira puMDarIkasvAmIkA -- maMdira sahasraphaNApArzvanAthajIkA-maM dira caumukhAjIkA timajilA - gorAnI-jeThAnI ke banAye huve - doAle -kaichoTebaDemaMdira oramUrttitAmIra hai. - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha - zatruMjaya. pAMcavI ToMka hemAbhAizeThakI, ] zeTha hemAbhAvakhatacaMdra rahIza ahamadAbAda sAhukArekalAnahuve, una saMta (1882) meM zumAra daulatalagAkara yahaToMka tAmIra karavAI, isameM tIrthakara ajitanAthajIkAmaMdira aura nihAta khubasurata mUrttisaMvat ( 1686 ) kIvanI huitakhtanazIna hai, dAhanItarphamaMdira caumukhAjIkA - sAmanepuMDarIkasvAmIkA - vagerA kai choTebaDe maMdiralAikatArIpha kevanehuve hai, jhIMjhukAkuMDa - pAkasa phedamIsle barpha ke banAhuvAaura ekabagIcA - gulAba - camelI - vA- morAvagerA harakismakephUla isameM maujUda hai aura baravakhtapUjanake yahIdevakacaDhAye jAte hai, - - chaThI ToMka naMdIzvaradIpakI, ] yahaToMka ujamavAinevanavAi - joki - nihAyata dharmapAvaMda aura - zeTa - hemAbhAikI hakIkIbahenathI. saMvat ( 1883 ) meM usa khuzanaArabia tAmIrakaravAI. isameM choTechoTe ( 52 ) maMdira - aura - naMdIzvaradvIpakA akasa - nihAyata umadAbanAhuvA hai, isameMkula mU ( 228 ) sakhtanazIna hai, maMdirakuMthunAthasvAmIkA - aura - eka maMdira parasanavAikA tAmIrakaravAyAhuvA kAviledIdahai, AAAAA ( 69 ) sAtavIToMka-sAkaracaMda premacaMdakI, ] sAkaracaMdapremacaMda sAkIna ahamadAbAdane saMvat ( 1893 ) meM yahaToMka baDIlAgataseM tAmIra karavAI, tIrthakara ciMtAmaNipArzvanAthakI dhAtumaya ( yAnI ) sonA-cAMdI - tAMbAvagerAdhAtuoMko milAkara eka AlizAna - va - najIramUrti vanavAi auratakhtanazIna ki. maMdi - spadamaprabhukA - aura - maMdirapArzvanAthasvAmIkA - nihAyata umadA aura kArigarIkA namunA hai, aurabhIka choTebaDemaMdira isaToMka meM tAmIra hai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 70 ) tavArikha-tIrtha-zatrujaya. jisakoM-dekhakaratAjjubahogA. devIcakrezvarIkImUrti isameMkAviledIdaaura sunIdakebanIhuihai, [ AThavIToMka-chIpAvazIkI,-] sAkaracaMda premacaMdakIToMkaseM pUrvatarphachIpAvazI TaukasaMvat (1791 ) meM-tAmIrakiigai, isameM tIrthakara riSabhadevasvAmIkA zikharabaMdamaMdira aura unahImahArAjakI mUrttitakhtanazInahai. ekaha khta-mujhayana-sApha-khiranIkAyahAMkhaDAhai aura nIceisaketIrthaMkara riSabhadevabhagavAnke caranajAyenazInahai, tIrthakaraajitanAtha-aurazAMtinAthajIkedomaMdira pAsapAsameMbanehuve nihAyatakhUbasurata aura purAne hai,-ekamaMdira nemanAthajIkA-saMvat (1714) kAvanAhuvA isaToMkameM hai. Ageisake caumukhAjIkIToMkakojAte karIbakhIDakIke maMdiraeka pAMcapAMDavoMkA-jisameM yudhiSTIra-arjuna-bhIma-sahadevanakula-pAMcokImUrti kAyotsarga dhyAnameMkhaDI hai, isamaMdirakepichADI maMdiraeka-sahasrakUTakA-bahutasApha aurakImatI banAhuvA saMvat (1860 ) kA-tAmIrahai, joki-zeTha-khUbacaMdamayAcaMda suratavAloMkA banAyAhuvAisameM-caudaharajvAtmakalokakA-akasa-samavasaraNakAnamunA-siddhacakrajIkAnakazA-aura-cauisa choTIchoTImUrte jAyenazInahai, darzanakarake dilakhuzahogA.-- ___[ navamIToMka caumukhAjIkI, ] yahaToMkaahamadAbAdavAle sadAsomajIne baDImehanataseM tAmIra karavAi, aura vezumAradaulata sarphakii. yahaToMka saMvat (1675) meM tayArahui. auraisameM tIrthakarariSabhadevabhagavAnkI cAra baDIbaDImUrte cAroMtarpha takhtanazIna kiihui jopAMcapAMcahAthakI bar3I kAbiledIda auradidArakehai, kaimarteaura caranapAdukA isameMtAmIrahai, sAmane isake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-zatrujaye. (71) ekamaMdira gaNadharapuMDarIkasvAmIkA usIsAlakA tAmIrakiyAhuvAaura-AsapAsaisake kaimaMdirachoTebaDekAyamahai. maMdira zAMtinAthajIkA-maMdirasImaMdharasvAmIkA-khiranIkATakhta--maMdiramallinAthajIkAmaMdira ajitanAthajIkA-maMdirasaMbhavanAthajIkA-maMdiracaMdraprabhujIkA aura ekamaMdira chatrapatisaMprati rAjAkA-tAmIrakaravAyAhuvA-maMdira tIrthakaraabhinaMdanasvAmIkA-jisakoMbaneAja (2126 ) varSahuve baDA purAnAhai. avalanolikhacukehaiki-rAjAsaMpatine zatrujayaparamaMdira banavAyAso-yahI-maMdirahai, tIrthomeyaha kadImIravAjahai ki-eka maMdirapurAnAhokaragiragayA kisIkhuzanasIbane phiratAmIra karavAyA, isIkAnAmajIrNodvArakahate hai, auraisItaraha tIrthakAyama-vA-dAyama banArahatAhai, yahaToMka-savaToMkaseMUMcI aurabAlAhai. sababaki-pahA. DakeUMcesIraparabanIhuihai. pahADazatrujayakI UMcAiyahAMpara khatamahui, karIba (25) kozakIdUraseM jozatrujayatIrthakA maMdiranajaraAtAhaibaha-yahImaMdirahai, tInakozakaMdheremeM navaToMka-aura-choTevaDetInahajAra maMdiraisapahADapara kAyama-aura-barapAhai, inamaMdiroMko auraTauMkoMkI cAroMtarpha ekadivAramAnIMda kilekebanIhui-navaToMkoMke baDebaDeaThArAMhaphATakakaidaravaje-khIDakIyeM-aura-jAneAnekerAste-sApha aura pAkavane huvehai. kisIyAtrIkoM koitakalIphanahI, haraToMkakerAsterAtakoMbaMdakara diyejAtehai, zatrujayapahADa jainamaMdirokA-ekanAyAbazaharahai, itaneiphaThemaMdiraekajagahakahInahI dekhoge, maMdiroMkezikhara-dhanAoMkAphararAnA-ghaMToMkI jhanajhanATa dilako cakitakaradetI hai, vaDIbaDImartike mastakaparahIre-kaMdhe-hAtha-aura ghuTanoMpara munnekepatelagehuve nihAyata khUbasuratI dikhalArahe hai.-ekapahADapara itanejainazvetAMbaramaMdiroMkA jamAvahaphateakalImameM kahIMnahIpAoge. vaidika aura baudhalogokeitane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 72 ) tavArikha - tIrtha zatruMjaya. kasaratakemaMdira kisItIrthaparanahI, mahArAja chatrapati - saMprati-auramahArAjakumArapAla - ye dono jaina zvetAMbara zrAvakathe, jinake banAye huve jainamaMdira yahAM para maujUda hai, divAnavastupAla tejapAlabhI jainazvetAMbarAvakathe, jinone isatIrthapara jainamaMdira banavAye hai, daulata aura kumapAkara dharmakaranA aise dharmapAdokA kAma hai, [ anuSTupa - vRttam. ] zrIyugAdijinAdezAt - puMDarIko gaNAdhipaH, sapAdalakSapramitaM - nAnAtharyakaraMvitaM, zrIzatruMjayamahAtmyaM - sarvatatvasamanvitaM cakArapUrva vizvaika-hitAya mahitaM suraiH, zatruMjayatIrtha kI tArIpha jainazAstroMmeM jyAdahalikhI hai tIrthakara riSabhadevamahArAjake avvala gaNadhara puMDarIkasvAmIne isakI tArIpha savAlAkha lokase bayAna ki thI, tIrthaMkara mahAvIrasvAmI ke pAMcame gaNadharasudharmAsvAmIne cauisa hajAra zlokase tArIpha kyAnaki, bAda unake zrImAn- dhanezvarasUrijIne - zatruMjaya mahAtmanAmakA graMtha banAkara tAriphakira, jo avabhImaujUda hai, pestara pahADabahuta baDAthA, jamAne hAlameM kamarahagayA, pestarayahAM baDIbaDI guphAye aura tarahatarahakI vanAspati- azoka - kevaDA - morasalI - mayUrazikhA - ketakI, caMpA, aura camelI vagerA bahutAyata saMthI, [ anuSTupa - vRttam ] nAstyata'paramaM tIrtha - dharmo nAtaH parovara: zatruMjaye jinadhyAnaM - yajjagatsaukhyakAraNaM, zatruMjayasamAna dusarAtIrtha nahI, isatIrthameM Anakara dhyAna karanese punyAnubaMdha punyaaura azubhakarmakI nirjarAhotI hai, mulka saurASTrakA zirotAja yahI zatruMjayaparvata hai, - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-zatrujaya. (73 ) caumukhAjIkIToMkakehAtemeM rAjAsaMpatikA tAmIrakaravAyAhuvA maMdiraisapahADapara sabasepurAnAzumArakiyAjAtAhai,-tIrthakaramahAvIra svAmIkI hayAtI rAjagRhIke takhtapararAjAzreNika amaladArIkaratAthA-auravahajainamajahavapara pAvaMdathA. zreNikakAbeTA kauNikahuvA, usakAdusarAnAmaajAtazatruthA, aurayahabhIjainamajahavapara etakAtarakhatAthA. vAlidakegujarajAnepara usanerAjagRhIkoMchoDakara apanI amaladArIcaMpAmeM kAyamakii, kauNikakAbeTAudAyIhuvA. yahabhIjainamajahavapara pAvaMdathA, aurausanecaMpAkoM choDakaraapanIamaladArI paTanemekAyamakii. udAyIketakhtapara naMdanAmakArAjAhuvA, naMdake takhtaparaAThapIDhItaka naMdanAmakehIrAjehAterahe, ye-jainInahIthe, inakIamaladArIbhI paTanAhIrahI, navameMnaMdakozikastadekara usakIgadIparacaMdraguptarAjAhuvA. yahajainamajahabapara etakAtarakhatAthA. aura usakIamaladArIbhI paTanAhIrahI.-caMdraguptakAbeTA-biMdusArahuvA. yahabhIjainamajahabaparapAvaMdathA. aurausanepaTanAko choDakaraapanIamaladArI zaharaujjenameMkAyamakii. biMdusArakAveTA azokazrIhuvA. isanevaudhamajahabako ikhtiyArakiyAthA. rAjA-priyadI-azokake jozilAlekha hiMdameMkahIMkahIM milateheisI azokake hai, azokazrIkA beTAkuNAlahuvA. yahajainathA. aurakuNAlakAveTA-saMpratihuvA. isakI amaladArIbhI zaharaujjenathI. aurajainamajahavaparapAvaMdathA. isane apanetamAmamulkameM hajAroMjagaha jainamaMdirabanavAye-aurajainamUrtiyeM takhtanazInakii. kaijagahaabatakaunake banAyemaMdiramaujUda hai, tIrtha zatrujayaauragiranArapara isIkebanAyehuve maMdirajoki-purAne-zumAra kiyejAtehaimaujUdahai, jamAnehAlameM-jo-(36000) jainazvetAMvara maMdira hiMdamekAyamahai unameMkaimaMdiraisIsaMpatirAjAke tAmIrakiyehu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ (74) tavArikha-tIrtha-zatrujaya. ve hai. rAjAsaMpatikeguru-Arya-suhastI-jainAcAryabaDeAlIma--phAjilathe-aura-ve-dazapUrvajJAnakA ilmarakhatethe. unonerAjAsaMpratiko khAtirajamA karavAdiithIki-daulata-aura-jIMdagI-duniyAmakoi baDIcIjanahIMhai. umadAcIjaekadharmahIhai, auravahIvaDIcIjahai. hajA. roMrAjerahIzahogayedekhalo ! koikAyamanahIrahe, jokuchakAyamarahanevAlIcIjahai-vo-dharma hai. rAjAsaMpratineunakepharamAnapara purAamala kiyAthA, auraharavakhta dharmaparasAvItakadamathA. .. zatrujayapahADakemaMdirokI kArIgirI ajIvakismakI dekhoge, harajagaha saphAi-khUbasurati-tarahatarahakI katAvanAkavanehuve maMdiracauka-guMbaja-aura hojadekhakaraAMkhetarahotIhai, baDebaDemaMdirokezikharaparacaDhakaradekhoto cArotarphamAnIMde svargavimAnake najaraAtAhai. vimalavazITokameM jotIrthakararipabhadevabhagavAnakA maMdirakarmAzAhazeThanesaMvat (1578 ) meM tAmIrakaravAyAhai-ve-citoDake divAnathe, auraunakIijjita auradharmazraddhAlAikatArIphakethI. jaba-ve-zahara pAlitAnemeMAyethe unakImubArikavAdIkeliye bahutajalasAhuvAthA, unakezAthamehAthI-ghoDe-myAne--pAlakhI-ratha--sipAhI-nokaracAkara-aura-carca-caMga-vagerAtarahatarahakevAjethe, vaDevaDedAnAauravahAdUrazakhza unakezAthaAyethe. java-ve-tIrthakarariSabhadevabhagavAnake nayebanAyehuve maMdirakIpratiSTAko zatrujayapahADaparagayethe, javAhirAta-aura--sacemotiyoke-thAloMseMtIrthakA nasArakiyAthA, auraachemuhurtame pratiSTAkiithI, dharmapAvaMdazakhza hotoai seho, usavakhataunakI ijjataitanIthIki-AjakalaketamAma zrAvakomeM honAdusavArahai,-.... .. . .... .... Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-zatrujaya. (75) caumukhAjIkamaMdirameM jozilAlekhalagAhuvAhai usameM likhAhaisulatAna-nurudInajahAMgIrake jamAnemeMsavAivijayarAjA-sulatAnakhuzaruaurakhuramAke vakhtasaMvat (1675) vaizAkhasudI (13) ke raujadevarAja-aura-unakekhAnadAnameM-somajIaurausakI auratarAjaladevIne yahacaumukhAjIkAmaMdira tAmIrakaravAyA, zaharapAlitAnemeM jainazvetAMvarakArakhAnA baDIlAgatakAvanAhuvA-munIma-gumAste-nokara-cAkara-pUnArI-caukI-paharA-haravastamaujUda-vA-kAyama rahatA hai, unakAkharca-kharAjAta-savakArakhAnezatrujayase diyAjAtAhai, aura yahasabaAmadanI aurakharcajainazvetAMvaroMke tAvemeMhai, jainameMausAtIrtha kisIaklimameM-na-dekhoge. giranAra-sametazikhara-Avu-aurakezariyAjIvagerA kaijainatIrtha hai magarazatrujayatIrtha-pAyAzAzvatAhai isaliyesavatIrtho meM isatIrthakoMbaDAmAnAgayA. agarakoiyAtrI-zatrujayatIrthakI ekaraujame-do-daphe-yAtrAkaranAcAhe vimalavazI-aura motIzAhazeThakIToMkakepAsa-jonIceutaranekA-rAstAvanAhai utarakara AdipuragAMvakoMjAya, sIDhIyAMveMDolapatharoMkI banIhuihai, vahAMparatIthaikaranemanAthamahArAjakI chatrIauracaranapAdukA takhtanazInahai. unake darzanakare, auraphiravahAMse vApIsacaDhakarausIrAste vimalazIToMkakoM Ave, vimalavazIToMkake darzanakarakephira vApIsapAlitAnekI talahaTIkolauTajAya do-yAtrA-hojAyagI,____agarakoiyAtrI zatrujayapahADake sabamaMdiroMkIcAroMtarpha chakozakI parakammAdenAcAhe daravajerAmapolake dAhanItarphaseM zurUAtakare, avala devakIjIkekhaTanaMdanakI chatrIkedarzanakare, Ageisake caMdanatalAi-siddhazilA-aura- tIrthakaraajitanAtha-zAMtinAthajIke caraNokI dochatrIyaAyagI. unakedarzanakare, siddhazilAkIcayAnapara pestarakaimuni anazanakarake muktikoMgayehai, isIsababaseM kaiyAtrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 76 ) tArikha - tIrtha - zatruMjaya. * yahAMveThakara dhyAnasamAdhikarate hai, aura isasababase isakAnAmasiddhazilA kahA gayA, Ageisake bhADavA kA pahADajahAM ki - tIrthakara ajItanAtha - aura - zAMtinAthajIne caumAsAkiyAthA, darzanakarake agADIbaDhanA aura Ageisake kuchanIce utarakarasiddhavaDako AnA, - yahAMpara ekavaTavRkSa khaDA hai, nIceisake kaimuniyoMnedhyAnasamAdhi karakemukti pAithI. isIliyeisakAnAma siddhavaDamasaharahuvA yahAMparado- chatrIye banI huimaujUda hai. basa ! siddhavaDaseMzaharapAlitAne pahucanekA sidhArAstAvanAhuvA hai calejAo ! chakozakI parakammAkhatamahur3a. - agarakoi zatruMjayapahADakI cAroMtarphabArAMkozakI parakammAdenAcAhe - to - yahaparakammA bhI banI hui hai, cAhekoiveMlagADIme savAra hokara jAya - yA paidalajAya, yAtrIkoMikhtiyAra hai, zaharapAlitAnese ravAnAhokara avala zatruMjayanadIkoMjAya vahAM para ekachoTAsA maMdira aura usameMtIrthakara riSabhadeva bhagavAnakecaraNa jAyenazIna hai, unakedarzanaka rake AgebaDhe. cArakozaAgeeka-bhaMDAriyAgAMva AyagA. aurabhaMDAriyA gAMva se Ageeka- kadaMbagiripahADa - jisaparakadaMbagaNadhara agale jamAne meM muktahuve the, unakecaranayahAM para bane huve hai. auranihAyata umadA ekachatrI - unake nizAnapara tAmIrahai, -- unakedarzana karake AgevaDheto caukagAMvaAyagA. vahAM para ArAma kareM. auradusarerojahasta giripahADakI jiyArata koMjAya. isapahADapara hastInAma ke ekagaNadharamokSahuve the unakecarana aura chatrIyahAM paravanI huI hai, darzanakarakenIceAve. aura gheTIgAMva-jo-daramiyAnarAsteke AtA hai hote huvezaharapAlitAnekoM vApisaloTaAve. vArAMkozakI parakammAkhatamahui. zatruMjaya pahADapara vimala zIToMka meM jo ekamaMdirapIcheMseMbanAhuvA digaMbaramajahaba vAloMkA hai - purAne auramUlamaMdiroMke bAdavanA hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna zihora-bhAvanagara-aura-godhA. (77) zaharapAlitAnemeM ekamaMdirajo digaMvaralogokAhai thoDevarSoMsevanAhai dharmazAlAbhI-thoDearsese banIhuihai jitanI purAnIdharmazAlA-aura purAnejainamaMdira tIrthazatrujaya-yA-zaharapAlitAnemeM hai savajainazvetAMbarokItarphase hai. hamaneisatIrthakI kaidaphejiyArataki aura munihAlatamecaumAsAbhI yahAMThaharehai jIsaneisatIrthakI jiyArata nahIkii usanejainamaMdiroMkI jhalAjhalarauzanI nahIdekhIyahakahanA koigalata nahI, pe [tavArikha tIrtha-zatrujaya khatamahuI.] yAtrIzaQjayatIrthakI jiyAratakarakevApisa saunagaDhaTezanakoMAve, aura saunagaDhadezanaseM pAMcamIlapUravakoM-jo-zihorakasvAhai ba-jarIyerailakejAya, TezanaseM (1) mIla-dakhanakIvAjuzihorakasbA-AvAdahai, zihorakImardumazumArI (10005) manuSyoMkI-aura-usamekarIva (500) jainazvetAMbarazrAvaka AvAdahai, ekazikharabaMda-jainazvetAMbara maMdira-aura-yAtrIyokoMvharanekeliye ekadharmazAlA yahAMparabanIhui hai, yAtrIisameMkayAmakare koitakalIpha-na-hogI. zihorakItamAkhU aura-vartana-tAMvApItalake-mulkomemazahUrahai, asalameMzihorakasvApahADakeghereAvAdahai, aurapestara yahAMitanAjhADI-jhukhaDa-thAki-kozotakarAstApAnA-dusavArathA, magarajamAnehAlameM vahasaba-sApha karAdiyAgayA. brahma-kuMDa-aura-gautamakuMDa yahAMkAbiladekhaneke hai, bAjArameM nisacIjakIdarakAraho-milasakegI.-purAnezihorameM pahADoMkeuparakai makAnAtabanehuve hai, zihoraseM railamesavArahokara varateja TezanahotehuveyAtrI zaharabhAvanagarajAya, sonagaDhaTezanaseM bhAvanagara takarailakirAyA cAraAne, zihoradezanase (14) aura-saunagaDhaTezanase (19) mIladUra bhAvanagarazaharaeka-lakAdezanahai, sana (1723) isvImeM bhAva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 78 ) bayAna zihora-bhAvanagara-aura-goghA. siMhajIne isakoAvAdakiyA. jilekAThiyAvADake pUravakanAreyahI umadAzaharahai, bhAvanagarake takhtaparajanAba-rAjAsAhababahAdUra-takhtasiMhajI-baDedharmAtmA-rAjAhuve. kaizakhzoMkorahamadilIseM daulata dekaraunone ArAmatalava kiye. jamAnehAlameM unahI ke putra-mahArAjabhAvasiMhajI-bhAvanagaraketakhtapara amaladArIkaratehai, auradharmakekAmameM AmalogoMkoM madadadete hai, bhAvanagarakImarduma-zumArI (57653) manuSyoMkI-rui-anAja-namakakItijArata yahAMjyAdaha, isarAnyameM (117) skule aura unameM (6300) laDake ilmapAle hai, khAsa ! bhAvanagarameMjo-hAisaskulahai usakIginatI alagasamajho,-rAjamahela nihAyataumadA-kapaDebanAnekI mIla-aspatAla-chApakhAne-skula-aura-divAnI-phojadArI-kacaharIyAM-vaDevaDeAlizAnamakAnahai, samuMdarakanAre baDevaDejahAja-aura-TImareM AtI aura chuTatI hai, aura surata-vaMbai taka tijAratahotI hai, bhAvanagarakI cArotarpha pestara purAnA koTa aura-cAradaravaje maujUdathe, magarajamAnehAlameM AvAdI baDhaneke sababa-nayInayIimArate tAmIrahotIjAtI hai, aura-khUbasurati baDhatI hai, bAjAra gulajAra-aura-sonA-cAMdI-javAhirAta-mevA-miThAi jo cIjacAhiye yahAMpara milasakatI hai, ghaMTAgharaki-jisakIavAja dUradUrataka phailatI hai bIcazaharake baDIlAgatakA banAhuvA baDebaDekImatI-jainazvetAMvaramaMdira-jinameM dAdAvADIkA nayAmaMdira johAlahImeM tAmIrahuvAhai kAbiledIdahai, munijanokoM Thaharanekeliye kaimakAnavanehuve hai, duniyAdArahAlatameM-merA-rahanA isI bhAvanagarameMthA. mahole chatrIkuvekepAsa-jahAM-caMdarauja--mArkITa banIthI vahAMgharathA, aura laDakapanameM vahAMhI paravarIzahuvA, jJAtiozavAla-aura-jaina majahaba apanA kuladharmathA, vyAkaraNa-kAvya-koza-nyAya-aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ vayAna zihora-bhAvanagara-aura-goghA. ( 79 ) alaMkArake paDhehuve AlAdarjeke paMDitayahAMpara AvAdahai. bauratAlAva athAhajalakA bharAhuvA ekaakhUTa khajAnAhai jodukAlake vakhtabhI yahAMpAnIkItaMgI-nahIMhonedetA, bhAvanagarameM jainazvetAMbaramaMdira (4) auragharadeharAsara(3) hai, jainaghustakAlaya vaDemaMdirameM nihAyatapurAnAhai jainazvetAMbarazrAvakakarIva (4000)-aurayAtrIyoMko Thaharanekeliye dAdAvADI ekaumadAjagahahai, Tezanapara utarakara yAtrIsIdhe dAdAvADI calejAya, ikA-vI-vagerAsavArI tayAramilatI hai. jainaborDiMgabhI isIjagahatAmIrahe--aura-kailaDake--isame--hamezAilmapAte hai, jaina pAThazAlA--aura-kanyAzAlA zaharameMmaujUda hai. aMgrejIpaDhaneliye hAiskulabhI rAjyakItarphasavanIhui-vaDIlAgatakA makAnahai. yAtrIbhAvanagarakemaMdirokI jiyAratakarake-goghA-baMdara-jokarIva (6) kosakephAsalepara AvAdahaijAya, auraghanoghamaMDana-pArzvanAthatIrthakIjiyAratakare, samuMdarakekanAre goghAvaMdara-eka choTAsAkasvAhai. zaharabhAvanaraseM yahAMtakasaDakapakI bAhuiaura-savArIkaliyeikA-vagItayAramilatIhai, jainazvetAMvarazrAvakokI AvAdIkarIva-( 500 ) kI-auraghanaughamaMDana-pArthanAdhakA-baDAAlizAnamaMdira yahAMtAmIrahai, jisakoM navakhaMDApArzvanAthabhIvolatehai, mUrti-zAmaraMga-karIbado hAthavaDIisametakhtanazInahai, darzanakarakedilakhuzahogA, do-maMdiraaurabhI zikharabaMdayahAMparatAmIrahai. jainazvetAMvaradharmazAlA yahAMparavanIhuiyAtrI isameMkayAmakare, jisacIjakIdarakAraho yahAMmilasakatIhai, samuMdarakanArebaDebaDejahAjaAtejAtehai, auramurata-bharUca-baMbaitaka-tijArata hotihai, goghAvaMdarase jahAjamesavArahokara cArakozaAgejAneparasamuMdarameM-aka-pIrama-nAmakApurAnATApuhai,-thoDevarasa pestara-jamIna khodaneparayahAMseM purAnIjainazvetAMbara (10) mUrtiye-nikasIdhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 80 ) tavArikha - tIrtha - giranAra. joki - aba - goghe ke navakhaMDApArzvathajI ke maMdirameMjAyenazIna hai, hamane isatIrtha kI jiyArata do daphe ki ihui auratamA majagaha bakhUbI dekhI bhAlI hai godhAvaMdara seMphiravApisa - bhAvanagara - AnA, aura railameMsavAraho karadholAjaMkazanajAnA. agaraphurasatahoto - yahAMutarakara (6) kozakhuzkIrAste vallabhInagarIjoki -- purAnInagarI hai jAnA, - tIrthaMkara mahAvIrasvAmI ke nirvANahuvebAda ( 980 ) varSapIche - dupamAMdhakArataraNi- jainAcArya - devarddhigaNikSamAzramaNa mahArAjane yahAM tADapatroMpara jaina Agamalikhethe, jaina zvetAMmavaramaMdira- aura - devadvigaNikSamAzramaNa mahArAjakI mUrti - yahAM para - jAyenazIna hai. darzanakarake vApisadholAjaMkazana AnA, auradholAse - jAliyA - dhasA - lAThI- cItala - lunIghara - kuMkAvAva - khAkharIyA - vAvaDI - jetapara - jetalasarajaMkazana - aura vADala hote huve - junAgaDhajAnA. railakirAyA 9-12-0 ponedorUpaye. tavArikha tIrtha - giranAra, ) ( kariba zahara jUnAgaDha - jile kAThiyAvADa. ) A jile kAThiyAvADa - mulka-saurASTrameM- junAgaDha eka ajanavI - aura nAyA zahara hai, amaladArInavAba sAhabakI - Tezana sezahara bahutakarIbaaura jAne Anekeliye savArIikA - bagI - haravakhta milatI hai, khAsa ! daravajekenajadIka ekamusAphirakhAnA banA huvA hai, magarajaina zvetAMvara yAtrI ko zahara meM hIjAnAmuphIda hai, - bAjAravaDelaMbe - aura - grInacaukavaDI gulajArajagaha hai, jisacIjakI darakAra hoyahAM mila sakatI hai, rAjamahela baDe umadA - raMgaberaMgecitra - meharAbeM-- jhADaphanusa - tasvIre - baDebaDe Aine aurasonA cAMdI kI kuziyeM - isameM rakhI huI hai, bAjAramohabbata-sarkila meM - hara kisma kI cIjeM - yahAM bhI milatI hai, - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-giranAra. (81) khAsa ! junAgaDhakI mardumazumArI ( 31640) manuSyokIaspatAla-kacaharI-aura-kaiumadAumadA makAnAta yahAMpara tAmIrahai ruikI paidAza jyAdaha-sakarabAga-aura siradArabAga yahAM dekhanekI jagahahai, umadA makAnAta-pAnIkAnAlA-aura-aura-hirana-vagairAjAnavara isameMrakhehuvehai, mahole uparakoTa-kilA-rAyakheMgArakevakhtakA-tAlAva-purAnIimArateM--auratalaghara ajanavIvanehuve hai, phATakakeuparasana ( 1450 ) isvIkAvanAhuvA ekazilAlekhado-purAnItopeM-jumAmazajida-do-cAvaDIyeM-aura-kaiguphAyeM banIhuihai, jainazvetAMbarazrAvakoMkeghara junAgaDhameMkarIva ( 125 )-mahole uparakoTameM dharmazAlAtIna-eka hemAbhAizeThakI-dUsarI-bAbukItIsarIlImaDIvAlI purIbAikI-yAtrIkoikhtiyArahai dilacAhevahAM ThaharekoimanAnahI, jainazvetAMvaramaMdira junAgaDhameMdo-eka zikharabaMda aura-dUsarAchoTA-tAmIrahai, khajAnAtIrtha-giranArakA-devacaMda-lakSmIcaMdakenAmase-junAgaDhameM nArI hai. munIma-gumAste-nokaracAkaraghaMTAghaDIyAla-cokIpaharA-caparAsI-vagerAsavaThATharAjasI, jamAne tIrthakaranemanAthajIke baDebaDemahelAta-aura-kile--yahAMparamojUdathe, dazadazAkharavIrapurapake banAyehuve vaDevaDe AlizAna-makAnakijinaparaveMzumAra dolatalagIhui-aura-khajAneyahAMpara mAmUrayeM, a. babhIvahamakAnAta-aurakhajAne jamInasenikalate najaraAtehai, pestara yahAekagaDhanAmakA kilApUravadizAtarpha mazahUrathA-aura-usaketIna nAmathe-ugrasenagaDha-jIrNagaDha-aurakheMgAragaDha-jisameM-jIrNagaDhakAnAma junAgaDhakahalAyA, saMskRtajavAnameM junekoMjIrNakahate hai, isIlIyeloga bhASAmeMjunAgaDhanAma mazahUrahogayA, pestara yahAMparatIrthakarariSabhadevabhagavAnakAbaDApurAnA maMdirathA. yAdavavaMzIrAjaune kai-jainamaMdirayahAM tAmIrakaravAyethe joki-va-sababagardAsajamAneke abanahIrahe. bAda. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 82 ) tavArikha - tIrtha - giranAra. tIrthakaranemanAthajIke kaijainadharmAvalaMbIrAje yahAMparahuve kahAMtaka koI bayAna likhe, vividhatIrthakalpa graMtha meM taharIrahai ki - rAjA - jayasiMhadeva ne khaMgArarAyako parAsta karake yahAMpara apanA amala darAmada kiyA aura saMvat ( 1185 ) meM tIrthakaranemanAthajIkA maMdira phiratAmIra karavAyA, jo abataka maujUda hai, - saMvat ( 1220 ) meM chatrapatirAjA kumArapAla ke kotavAladaMDAdhipati ne giranArapahADapara sIDhiyAM banavAI, joki - zrIzrImAlajJAtikAthA. sIDhIkedAhanetarpha lakSArAmanAmakAvAgayA, magara vaha avagadIsa jamAnekevarAvAda hogayA. divAnavastupAla tejapAla - joki - rAjAvIradhavalake vajIrathe. unonekarIbagiranArapahAsheka zaharatejalapuranAmakAyahAM AvAda kiyAthA. aura usameM apane vAlidakenAma se eka maMdira tAmIrakaravAkara tIrthaMkara pArzvanAthajIko mUrtitakhtanazIna ki thI. aura usakAnAma AsarAjabIhAra rakhAyAvAldA kumaradevI ke nAma se eka - kumarasarovaravanavAyAthA, tejalapura aura junAgaDha -- dono bahuta karIbathe isaliyedono ekanAmase junAgaDha mazahUra hogaye, - [ pahADa - giranAra, ] zahara junAgaDhase pUravakoMgiranArapahADa jainokA ekavaDA mazahUra tIrtha hai. zahara pahADakI dAmanatakakarIva ( 2 ) kozakA rAstA hogA, ikkA - bagI - bailagADI - myAnA - pAlakhI - DolI - vagerAsavA - ro AsAnIseM jAsakatI hai, jisakIkhuzIho savArImeMjAya - yA - pAMcapaidala jAya. baDebaDedRrUta - aura - tarahatarahake jaMgalI meMvAjAta kasarataseM khaDe hai. baMdaroM ke jhuMDaharUtoMpara kalolekara terahata hai, rAste meM dAhanItarpha - - rAjAniyata - azokakA - zilAlekha - ekatarphadAmodarakuMDa- tuvarNarekhA nadI - pahADakItarAimeM umadAtAlAva - hakhtoMkejhuMDa aura jagaha suhAvanA hai, khAsa ! pahADakIdAmanameM- talahaTI - aura - do Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha tIrtha - giranAra. ( 83 ) jaina zvetAMbaradharmazAlA banI hui - jinameM - ekazeTha - premacaMdarAyacaMdajIkI dUsarI phulacaMdabhAi - lakhtaravAloMkI donoM dharmazAlA meM karIba (500) yAtrI - va - khUbITha harasakate hai, yAtrIkoM yahAM para agarakhAnapAnakaranAho kare. hAjata - va - zarIre phArakahokara badanasApha kare. aurapahADa para jAnekI zuruAta kare, zurumeMeka AlizAna daravajAvanAhuvA usameMhokara sIDhIke upara kadama rakhe, samuMdara ke pAnI giranArapahADa (3675 phuTaUMcA-auraisakA dusarAnAma raivatAcalabhI hai, tIrthakara nemanAthajIne isIpahADapara mukti pAI. aura unake dikSA - kevalajJAna-aura-mukti- ye tIna kalyANakayahAMhuve. kRznavAsudevane yahAMpara tIrthakaranemanAthajIke baDe bar3e AlizAnamaMdira aura mUrttiyeM takhtanazIna kivI, magaratatradIla jamAne kI vajahaseM - ve - maMdira - aura - mUrtiyeM aba nahI rahI, kairAjemahArAjakI salatanataisa jamInaparagujarI jinakAnAmanizAnabhI purepurA najara nahI AtA, kRznajIkevaDebhAi balabhadrajIkA tAmIra karavAyAhuvA maMdirabhI isapahADaparathA, magaravahabhInahIrahA, tIrthaMkaranemanAthajIne isIgiranArapara sahasrAmravanameM dIkSAikhtiyAra kithI. vaha jagaha baDebaDetAjjuba - aura nAyAbakI hai, tarahataraha keme vA jAna - banAspati anAra - vA-nAraMgI - yahAM-va- kasaratake maujUda hai. parIMdAjAnavaramaura - tote - cIDiyA-mainA vagerA harakisma ke hakhtAparaka lolekara rahe hai, cIsme - Aba - mAnadebarpha -sapheda aura mIThA yahAM para jArI haiM, * giranArakI guphAyeM mulkoMmeMmazahUra baDebaDe munimaharSiyoMne yahAM paradhyAnasamAdhiki. sone-cAMdI - javAhirAtakI khAneM yahAM paramaujUdathI. tarahatarahakI jaDIbuTI aurarasakuMpikA yahAMparakAyamadAyamathI magara Ajakala unakepahicAnanevAle nahI rahe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ (84) A M AA.-..-..-. . tavArikha-tIrtha-giranAra. [anuSTupa-vRttam ] na-sa-vRkSo-na-sA-vallI-na-tatpuSpaM-na-tatphalaM, nekSatetrAbhiyuktairyat-ityetihyavido viduH, jJAnazilA-chatrazilA-aura-aMjanazilA-vagerA kaizilAdhyAnasamAdhikeliye yahAMparamazahUrathI. magaraAjakala-ve-nAmAMtara hojAnekIvajahase pahicAnanemeMnahIAtI. vegavatIaura jJAnazilAke niceaisImITIhotIthIki-agaratarakIbakesAtha usakopakAijAya-to sonAhojAtAthA, magarajamAnehAlameM vahatarakIba-aura-usamITIkoM pahicAnanevAle nahIrahe, pestarajo-kimiyAgirikA ilmathA-vahajhuThAnahIthA, vezaka ! Ajakalaisa ilmakejAnanevAlenahIrahe, giranArapahADa AjakalabhI tarahatarahakI vanaspati aura cIsmeAbasetaraba-tarahai, AvahavAyahAMkI sAphaauraumadA-giranArapahADakI sIDhiyAM-joki-rAjAkumArapAlake kotavAlanevanavAithI purAnIhojAnekI vajahase yAtrIkoM caDhanekI takalIphathI, jainazvetAMbara saMghane karIba aDhAilAkharupaye sarphakarake vAste ArAmake nayI sIDhiye banavAi. jisaseMyAtrI inadinoM meM bahutaAsAnIse AtejAte hai, giranArapahADa baDebaDejainamaMdiroseM mujhayana-aurakAbIledIda hai. tIrthakaranemanAthajIne isapahADapara dhyAnasamAdhi karake mukti pAi, iMdradevate unakIkhidamatameM hAnirarahatethe. pestarakejamAnemeM kaijaMghAcAraNa-vidyAcAraNamuni isapahADapara kadamaraMjA pharamAcukehai jisake baDebhAgyaho isatIrthakI jiyAratakare, rAstemeM kaijagaha umadAbeThake aura-tarahatarahakIkhuzabu mehakarahI hai, talahaTIseMkarIba ( 2 ) mIla tIrthakara nemanAthajIkI ToMkahogI, avalaToMkaisIkoMkahate hai, yAtrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-giranAra. (85) yahAMparapahuMcakara tIrthakaranemanAthajIkI mUrtikedarzanakare, baDeghere meMdiroMkA jamAvabanAhuvAhai, pUjArI-nokara-cAkara sabaiMtajAmaumadA tauraseMkAyamahai, tIrthakara nemanAthajIkI TokaparabaDebaDesolahajainamaMdira nihAyatakhUbasuratikezAtha ekadUsareseMbaDhakara bezumAradaulata-aura-pukhtagIseMbane hai, dekhakaradilakhuza auratAjAhogA, (145 ) phuTalaMbe aura (130 ) phuTacoDeaMganameM tIrthakaranemanAthajIkA zikharabaMdamaMdirabahutakhUbIkezAtha tAmIrahai, auraisameMtIrthakaranemanAthajIkI mUrti-zAmaraMga-aura-hamezAM sonejavAhirAtoMseM sajIhuitakhtanazIna hai, darzanakarakedilakhuzahogA, sana (1278) isvImeMisakImarammatahui, baDebaDeraMgamaMDapa-caraNapAdukA-aura zilAlekhayahAMparamaujUdahai, tIthaikaranemanAthajIke maMdirakI-cAroMtarphaumadA tAjagIseM banehuve choTe choTe (70) maMdiradekhakaradilakhuzahogA, bAyItarphabaDebaDeAlizAna tInamaMdira-ekamaMdirameM tIrthakarariSabhadevabhagavAnakI mUrttitakhtanazIna hai, sAmaneisake pAMcabhAiyoMkAmaMdira-pazcimakItarphabaDA AlizAna pArzvanAthajIkAmaMdira-aura-isake uttarakItarpha phiraekamaMdirapArthanAthajIkA-isakeuttara bagalakepAsa-maMdira-chatrapatirAjAkumArapAla kA-aura-nemanAthajIkemaMdirase pichADIdivAna-vastupAla-tejapAla kebanAyehuve tInamaMdira-joki-sana ( 1199 ) isvIkearsemetAmIra karAyegaye hai, baDIlAgatake hai, chatrapatimahArAja saMpratikAbanAyAhuvA zikharabaMdakImatImaMdira baDIlAgatakA aurapurAnAhai. usakIzilpakArIgirIpara Ajabilkula veparavAihorahI hai, aurausaparacunAputavAyAjAtAhai. asalameMaisIkAriMgarIpara cunAputavAnAkoijaruratanahI. vageracunekehI-ve-nihAyata khUbasuratamAlUmadete hai, dekhokhuzanasIboMne kyAkyA umadA kArIgirI kiithI jo z2amAnehAlameM honAdusavArahai, patharopara naksakArI aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 86 ) tavArikha-tIrtha-giranAra. tarahatarahakecitra jo avvalake kArIgirIne apanI catarAiseM kiyethe vaisecitraaura narUsakArIkAkAma. abakahAM hai, kisakadara khuzanasIba auraikabAlamaMdone yahAMpara apanIdaulata sakiithI jisakIvarAvarI karanA AjakalanahIhosakatA, khuzanasIba auradharmapAvaMda hotoaiseho ababhImaMdiroMparaauradivAroMmeM jojokArigirI auranakSakArIkAmahaiagarakoikhuzanasIba usaparakozizakare. auramarammatakarAve kyAhIu madAbAtaho! nayAmaMdirabanAneseM purAnemaMdirokI marammatakarAnA jAdaha phAyademaMdahai, tIrthakaranemanAthajIkI ToMka-aura-mekaravazIkebIca jobaDe baDeharkoke zilAlekha haibezaka : isavakhta unapara lakaDekeDhakanabanehuve hai magaraghupa aurabArIzameM aurabhIjyAdahahiphAjata honAjarurI hai purAnIcI joMkoMbarabAda-na-honedenA isIkAnAmatIrthakIsevAhai. saMvat (1932) kearsemeMgiranArapahADapara kaimaMdiroMkImarammatakiigai. nemanAthamahArAjamaMdirakI cotarpha-jo-kilA-aura parakammAhaiusakImarammatahui, maMdiraadabhudajIkA-paMcamerukA-aura-mekaravazIkA-maya parakammAke jIrNoddhArakarAyAgayA, maMdirasaMgrAmasonIkA-aura usakAcauka marammatakiyAgayA. maMdirajoki-jJAnavAvaDIke-nanadIkahai kilAusakA nayAtAmIrakarAyAgayA maMdirachatrapatimahArAjA--saMpatikAbhI usI arsemeMmarammatakiyAgayA. aurausameMnayepaththarokA caukanayAvanavAyA gayA, karIba (30) varSahuveisIcaukameMse (71) mUrte-aura-dhAtukA parikaranikalAthA. maMdiravastupAla-tejapAlakI cAroMtaphanayAkilA dhanavAyA. auracaukameMnayepaththaroMkA pharsalagAyA. maMdirasaMbhavanAthajIkA-aura-pAnIkAkuMDa usIarsemeMmarammatakarAyAgayA. auracAroM tarphanayAkilAtAmIrakiyA, rAjulaguphA-aura-rathaneminIkA-maMdira jirNoddhArakaravAyAgayA. auraavaladaravajepara nayAbaMgalAbanA. yaha sabakAma-zeTha-narasiMha-kezavajIkItarphaseM ( 45000 ) hajArarupayoMkekharcasetAmIrahuvAhai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha - giranAra. ( 87 ) giranArakI guphAyeM pestarabaDIthI, aura uname baDebaDemunimaharSi dhyAna kiyA karate the, ababhI kaiguphAye maujUda hai. jinoneisatIrthakI jiyArata ki hai unako bakhubImAluma hogA. jinake baDebhAgyaho isa tIrtha kI yAtrA kare, dharmazAlA- pAnI ke kuMDa - koThI - aura - kArakhAnAsabaiMtajAma achAvanA hai. nemanAthajI kI ToMka se Age dusarIToMkake darzanoMkoM jAnA cAhiye. rAstemeM pAnI ke hauja - pakAnAta - aurarAjulaguphA vagerAAte hai. dusarIToM kaseM Age tIsarIToMkakojAnA sahasrAmravana jAnekArAstA tIsarIToM kaseM phaTatA hai. sahasrAmravanase Age agarakoi yAtrInIce talahaTIkoM jAnAcAhato jAsakatA hai, rAstA pagadaMDIkA bAhuvA hai, sahasrAmravanameM tIrthakara nemanAthamahArAja ke dIkSAkalyANi - kakI jagaha - chatrI - aura - carana jAyenazIna hai, darzanakarake jokoi yAtrI pAMcamI ToMkoM jAnAcAhe phiravApisa Anakara cauthIToMkako jAve, cothIToM para tIrthakara nemanAthajI kI adhiSThAtrI devI avikAkA maMdira banA huvA hai, cothITo kase Age pAMcamI ToMkakA rAstA zuru hai, usa rAste - pAMcavI ToMkaka jAya. rAstAalavate ! kaThina hai. asalameM pAMcavIToMka giranArapahADake sIrepara aura pahADakAsIrA - AsmAnaseM bilakula barAbarIkararahA hai. yAtrIkoM pAcavIToMkakojAnA dusavAra aura herAnI mAluma hotI hai, goki - javAna AdamI ho - bagerelakaDI ke jAnA nahIhosakatA. isasavavaseharayAtrI vahAMparajAnekeliye bataura sahAre ke lakaDIzAtha lejAtA hai, jisake baDebhAgya ho isatIrthakI jiyArata kareM pAMcavIThoMkaparatIrthakara nemanAthajIke caraNajAyenazIna hai, aura eka mUrtti divA meM ukeiss usake darzana kare. - jagaha suhAvanI- dekhakara dilakhuzahogA. - jisavantaisaTAMkapara khaDehokara najaraphereto mAluma detAhaimAno ! AsmAnaseM jamInakI zairakara rahe hai, tarahatarahakI hariyA - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) tavArikha-tirtha-giranAra. lI-gAMva-bagIce-aura-zaharajunAgaDha sAmanodakhapaDatAhai, isaToMkake darzanakarake yAtrI vApisa AnekA irAdAkare. gajapadakuMDa-sUryakuMDatarahatarahakI vanAspati-aura-jaDIbUTIyeM yahAMparakhaDIhai, kahAMtaka koibayAnakare. pAMcavIToMkase cauthIToMka-aura-cauthIToMkaseM tIsarI, tIsarIse-dusarI-aura dusarIse pahelI-isataraha jisarAste gayethe usIrAstehokara nIcetalahaTIparaAjAya,-yahAMparakayAmakaranAho-bezaka ! kare-yA zaharameMjAnAho zaharameMjAya, giranArapahADakAcaDhAva talahaTIseM pAMcamIToMkataka (6) mIla-AtejAte (12) mIlahuve. zubhahakoMgayehuve yAtrI zAmakoM ba-khUbIvIche-lauTasakatehai,- . - chatrapatimahArAjasaMpati-chatrapatimahArAja kumArapAla-divAna vastupAla tejapAla-aura-saMgrAmasonI-jinake tAmIrakaravAye huve jainamaMdira yahAM maujUdahai.-ve-saba jainazvetAMbara AmnAyake zrAvakathe, surAsurA apyatulapramANaM-namaMtibaddhAMjalayo yamuccaiH, dhyAyaMtiyaM yogavidohRdaMtaH-taM neminAthaMpraNatastavImi, anuSTupa-vRtam] sthAnedezaH surASTrAkhyo-vibharti bhuvanepyasau, yadbhUmikAminIbhAle-girireSavizeSakaH, sahasrAmravanaM lakSyArAmonyapi vanavajAH, mayUra kokilA gI-saMgItasubhagAiha, nadInirjharakuMDAnAM-khanInAM virudhAmapi, ... vidAMkarocAtrasaMkhyA-saMkhyAvAnapikaHkhalu, . . . raivatAdrimaNiratna-kiraNairdhanavarNakaH, ayatnaM citra nirmANa-mAsIttatrajinAlaye, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-paurabaMdara-aura-dvArikA. (89) sana (210) isvIkepestaraseMgiranAratIrtha jainazvetAMbaroMkejiyAratakI jagahamazahurahai-aisA-itihAsakAroMkAbhI pharamAnAhai, ( tavArikha-tIrtha-giranArakhatama-huI,-) tIrthagiranArakI jiyAratakarake junAgaDhaseMagarakoH paugdara takarailameM auraporabaMdaraseM STImara baiThakara samuMdarakegana ka . huve mulkakachako jAnAcAheto jAsakatehai, agarako ..... kerAste rAjakoTa-jAmanagarahokara-jAma mInA : rAstemulkakachakoM jAnAcAhetobhI jAsakatahai. jinakAkachake jai:tIrthajAnekI phurasata-na-ho-aura-junAgaDhase dholAjaMkazana hotehuve-vaDhavAna-vIramagAMva-ahamadAbAdake rAste-utara-pUrava-yA-dakhanakoM jAnekAirAdAho-tobhI-jAsakatehai, kaigastehai jinakIjaisImarajIho-mutAvika usakesapharakare, ( bayAna-porabaMdara-aura dvArikA. . . (junAgaDhase porabaMdara dvArikAhotehuve-) (muklakacha jAnekA rAstA.) *junAgaDhase-vaDAla-jetalasarahokara dhorAMjIjAya, yahAMpara mainazvetAMbaramaMdira auraAvAdIjainazvetAMbarazrAvakoMkI achIhai, mardumazumArI ( 20406 ) manuSyoMkI-aura-jisacIjakI darakAraho * junAgaDhaseM dakhanameM verAvala-pATana-jainokI AbAdIkezahara aura-unameM baDebaDeAlizAna jainamaMdirabanehuvehai, railakirAyA -panaraha Ane, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 90 ) bayAna - porabaMdara - aura - dvArikA. yahAM mila sakegI. jilekAThiyAvADameM ekamazahUra tijAratIkasbA - aura- cArotarphaisake pakI divAraghirI huI hai, dhorAjIseDapaleTa-bhAyAbadara- jAmajodhapura-sAkhapura - aura - rAnAvAva - hote huve porabaMdaraTezanajAya. railakirAyA - savArUpayA. junAgaDhase ( 95 ) mIla - pazcimakI tarpha - samuMdarakanAre dezI rAjyakIrAjyadhAnI - paurabaMdarazaharajisako bahuta loga - sudAmApura bolate hai yahIM hai, pauravaMdarakI mardumazumArI - ( 18805) manuSyoMkI - jinamekarIva (1000 ) jainazvetAMbarazrAvakaloga AvAda hai, kaijaina zvetAMbara maMdira - aura - Thaharanekeliye makAnavane huve hai yAtrI - jAkara devadarzanakare. pauravaMdarakI cAroM tarpha pakAkoTa - - aura -- bahuta se makAna yahAMpatharoMke bane huve hai, rANAsAhavake mahela - kacaharI - skUla - aspatAla - aura - dharmazAlA-baDI lAgata ke makAna hai. pauravaMdarakI - tijArata samuMdara ke rAste - siMdha - balucIstAna - phArasa kI khADI - arabastAna -aura- AphrikA ke baMdaragAhota hotI hai, hiMdameM - murata - bharUca - navasArI - baMbai-ko -- kana-aura- malabArataka hotI hai, paubaMdararAjya samuMdarakanAre baDIdUratakalaMvA phailAhuvA magara coDAime (24) mIlaseM jyAdahanahI, jamIna - upajAu hai. rAjyameMtIna-cAra - choTI-choTI - nadI bahatI hai auraloga amanacainakararahe hai, baMbaise - jo-TImara - verAvala - mAMgarAla -porabaMdara aura - dvArikA hotI hui karAMcI jAtI hai usImeM dvArikAjAnevAleyAtrI paurabaMdara seM savArahove. sekaMDaklAsa pAseMjarakeliyedorUpaye - aura - tharDakalAsavAlekeliye ekarUpayA kirAyA lagegA. DrImarase caDhane utaranevAlI jochoTInAva hotI haiusakA kirAyA (4) Ane alagalageMge. - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-porabaMdara-aura-dvArikA. (91 ) OM tIrtha dvArikA. baMbaise (342 ) mIla-aura-porabaMdarase (56) mIla-pazcimottara dvArikAnagarI-ekanihAyatapurAnIjagahahai, paurabaMdarasedvArikAtakakhuzkirAstA banAhuvAhai, jologaSTImarameM beThanA-nApasaMda karateho unakokhuzkIrAstejAnAhI behattarahai, pestarakejamAnameMjavadaza dazAravara vIra-puruSa-samudravijayajI-ugrasenajI-aura vasudevajIyahorahatethe usavakhtadvArikA baDIravanakaparathI, baDevaDe AlizAnajaina maMdirayahAM maujUda the, kyA ! umadAmahala--samudravijayajIke -ugrasenajIke vasudevajIke-aura--unakIrAnIyoMkethe--jisakI tArIpha bayAnakaranA akalasebaidahai. jamAnehAlameMjo dvArikAmaujUdahai nayI AvAdahuihai--pestara dvArikAkisakadarajhalAjhala rauzanIliyethI ? vaharauzanI-aura--khUbasuratIabakahAhai ? barAyenAma-eka choTIsI purI-dekhalo ! jamInavezaka ! vahIhai-magara-ve-khuzanazIba--aura -daulatamaMdaloga abanahIrahai, isavakhtadvArikAkI mardumazumArIkulla (5000) manuSyoMkI-ATha-dasa-dharmazAlA-pAMcasAtaskule-kAaspatAla-pulisa-aura-jelakhAnA-vageremakAna banehuvehai, samuMdarakanAre-namakabahuta auraisIsababase zastAbhIvikatAhai, zivAyanamakake dUsarIcIjakI paidAzayahAMkamahotIhai, gomatInAmakI khADIyahAM bar3I laMbIcalIgaMi-joki-pAnIse-harahameMza-tara-ba-tarabanIrahatIhai, kanAreisake (9) ghATa-baDIlAgatake vanehuve-jinakenAma-saMgamaghATa-vasudevaghATa-aura-pAMDavaghATa-vagerA, dvArikAkoM vaidikamajahaba vAlebhItIrtha mAnatehai, dvArikAseM (10) kozaAge beTadvArikAekaalaga--TApuhai, pestaralikhaAye dvArikAnagarI-bahunabaDIthIasalame-ye-saba-usIke alagaalagAhasse hogayehai, jaisAsamajho, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 92 ) bagAna - porabaMdara- aura - dvArikA. dvArikA se beTadvArikA ( 7 ) kozapara hai, rAstAkhuzkI saDakakA banA huvA - savArIkeliye bailagADImilasakatI hai kirAyAekarUpayA gADIlagegA. sAraMDA - gAMvatakavailagADI jAyagI aura AraMmaDAse (3) kozaAge samuMdara kI khADIme - va - jarIyenAvake - jAnA hogA. kirAyA nAvakA sIrpha ! AAnAhai, dvArikA - TApu - karIba ( 7 ) mIlalaMbAkar3adharmazAlA - tAlAva - aura - harajagahapakeghATa baMdhehuve hai. jagaha sohAvanI - aura samuMdarakItaraMge dilakoM moheletI hai, jaina zvetAMbara maMdirayahAM tAmirahai, dvArikAmeM pestara jainatIrthathA - tIrthakara nemanAthajIke haDekImati maMdirathe, - magarajamA nehAla unameseM ekabhInahI - sIrpha ! sImaMdira darzanakarake - tIrthadvArikAkI jiyAratahui samajhe after dvArikAAnakara samuMdarakerAste STImara meM savAra honA aura nisatirajAnA aura Agemulkakachake jaina - tIrtha - ghRtakallolaaura-bhadrezvarakI - jiyArata karanA - junAgaDha se paurabaMdara- aura - dvArikAkArAstA khatamahuvA, agarakoiyAtrI junAgaDhase pauravaMdara ke rAste - na - jAnAcA hai aurarairAste junAgaDhase jAmanagara aura jAmanagarase khuzkIrAste bailagADImeM dvArikAjAve to bhI jA sakate hai, - magarako junAgaDhaserela rAste jAgara jAmanagara se samuMdararAste TImaramesavAra hokara turahote mulkoM jAnA cAhe to nIce batalAye huve rAste jAya, - junAgaDhase railamesavAra hokaravaDAla - jetalasara - navAgaDha - vIrapura-goMDala - aura - rivaDA -hote rAjakoTajAve, railakirAyA panarAM Ane lagate hai, poliTIkala ejaMTakA sadaramukAma rAjakoTa - jilekA - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ vayAna-rAjakoTa-aura-jAmanagara. ( 93 ) ThiyAvADameM ekagulajAravastIhai, sana ( 1891 ) kI mardumazumArikevakhta rAjakoTakI mardumazumArI ( 29247 ) manuSyoMkIthI. mahArAjarAjakoTa jADejArAjaputa kahalAtehai rAjakoTarAjakI jamIna kahIMcIkahIM nIcIaura patharIlIhai, auraanAja-rUi-ikha jyAdaha paidAhotehai, hAiskula sana ( 1875 ) isvImeM ( 70000 ) rUpayoke kharcase tayArahuvA aurakhulA. rAjakumAra kAlejasana (1870) isvImeM tAmIrahuvA aurakhulA. rAjakoTameM jainazvetAMbaramaMdira-aura zrAvakoMkeghara AvAdahai, jilAkAThiyAvADa ( 220 ) mIlalaMbA aura ( 165 ) mIlacoDA-isameMmazahUra zaharabhAvanagara-jAmanagarajunAgaDha-rAjakoTa-goMDala-morabI-bAMkAnera-porabaMdara-vaDhavAMNalIMmaDI-aura-pAlitAnAhai. rUiaura anAjakItijArata isajIlemeM jyAdahahotIhai aurajavAnaakasara gujarAtI bolIjAtIhai, khAsa ! polITIkala ejaMTa-mukAmarAjakoTameM rahatehai, jilekAThiyAvADameM zacuMjaya-giranAra-mazahUrajainatIrthahai, yAtrIrAjakoTase railameMsavArahokara paDadharI-haDamatIyA-vaNathalI-aura-aliyAvADA TezanahotejAmanagajAya, railakirAyA bArAAne lagatehai. rAjakoTaseM (51) mIla pazcimakA jAmanagara ekamazahUrava-mArUphazaharahai, aura isakAdUsarAnAma nayAnagarabhI bolatehai, sana (1540) isvImeM jAmarAvalajIneisakoM AvAdakiyA, jAmanagarakI mardumazumArI ( 48530 ) manuSyoMkI, rAjamahala baDeumadA -aura-zaharadinaparadinatarakIparahai, atarAphazaharake pakAkoTaghirAhuvA-imArateM majabutapatharoMkI-zivAyajAmanagarake dusarAkoiumadA zaharahAlAraprAMtameM nahIM, kAracobIkAkAma--kamakhvAba-rezama-dupaTTe zaile-tilakakaranekA kuMkuma-motIkA sUramA-auraitarayahAM umadAbanatehai, jainazvetAMbaramaMdira jAmanagarameM (9) aurazvetAMvarazrAvakAke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 94 ) bIcabayAna-bhadrezvara-aura-ghRtakallola. gharaaMdAja (1500 ) kehai, jainazvetAMbaramuniyoMko Thaharaneke ATha navamakAna-bagIcAdAdAjIkA-aura-vaMDA-ajarAmaraharajIkA-baDIlAgatakAbanAhuvA-yAtrIisameM kayAmakareaura bakhUbIjainamaMdiroMke darzanakare, jilejAmanagarameM mArabalapaththara-tAMbA-lohA-rUi-auraanAjajyAdahahotAhai. pahADIyoMmeM pestarazairabhI rahAkaratethe, cIte aurateMdueababhI pAyejAtehai, jAmanagarake rAjavaMzIjADejA rAjaputoMmeMseMhai, jAmanagarakIuttaratarpha kachakAraNa-aura-samuMdarakIrakhADIpUravameMmorabI-rAjakoTa-auragoMDalarAjya-dakhanameMsaurASTra vibhAga aura-pazcimameMUkhamaMDala-maujUdahai, yAtrIjAmanagarase ravAnAhokara mulkakachakoMjAya, avala beMDIbaMdara jokarIba (2 // ) kozakephAsaleparahai ikkameMsavArahokarajAve, beDIvaMdarase AgeSTImarameM savArahokaradariyAirAste-tuNAvaMdara-Utare, rAstAkarIva tInaghaMTekA-aura -kirAyAsIrpha ! AThaAnephI-AdamIlagegA, tuNAvaMdaraseAge khuzkIrAste-bailagADImeM-savArahokaratIrthabhadrezvarajAya, ve [ bIcabayAna bhadrezvara aura ghRtakallola. . mulkakachameM bhadrezvaratIrtha nihAyatapurAnAhai, gAMvabhadrezvarabahuta baDAnahIlekIna ! tIrthakIvajahase mazahUrahai,-dharmazAlAyahAMpara banIhuhuihaiyAtrIisameM kayAmakareaura tIrthakIjiyArata hAsilakare, maMdira zikharabaMda bAvanajinAlayakA-baDAAlizAna-banAhuvAaura isameM tIrthakaramahAvIrasvAmIkI mUrtitakhtanazInahai, sAlameMdodake yAtrIyoMkAyahAM melAbharatAhai aura UnadinoMmeMbaDI ravannakarahatIhai, kArakhAnAtIrtha bhadrezvarakA varddhamAnakalyANajIke nAmasejArIhai jokucharakamatIrtha bhadrezvarake khajAnemeMdenAho-yAtrI-yahAMparadeve, aurabhadre. zvaraserakhAnAhokara zaharamAMDavI baMdarakoMjAya, jo-karIba (13) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIcabayAna-bhadrezvara-aura-ghRtakalola. (95) phAsaleparahai. rAstA bailagADIkA aura kirAyA aMdAja tIna rUpaye lagege. mAMDavIbaMdara kachake dakhanakanAreeka baDAzaharahai, sana (1891) kI-mardumazumArikevakhta-mAMDavIkI mardumazumArI ( 38155 ) manuSyoMkIthI. mulkakachameM zivAyamAMDavIke dUsarAkoi baDAzaharanahI. mahArAjakachakI amaladArIkAtakhta-bezaka ! bhujazaharahai, magaraAvAdImeMzaharamAMDavI baDAhai, bhujazaharakIAvAdI (25421) manupyoMkI-auramAMDavIkI UparabatalAcukehai dekhalo ! jyAdahahai. atarAphazaharamAMDavIke pakIdivAravanIhui aurabahArazaharake do-sarAyaekapurAnI auraekanayI maujUdahai jinameMmusAphiraloga ThaharAkaratehai. magarajainayAtrIko zaharameM jAnAmuphIdahogA-jAmanagarase kaijahAja kachakIkhADIkerAste mAMDavIkoM AtejAtehai, harasaptAhameM joekaSTImara zaharavaMbaise khulakarakarAMcIkoM jAtIhai verAvala-porabaMdaradvArikA-aura-mAMDavIbaMdarahotIhuijAtIhai, aura karAMcIsekhulakara joSTImarabaMbaikoM ravAnAhotIhai-cobhI-mAMDavIbaMdara-dvArikA-paurabaMdara-auraverAvalahotIhui jAtIhai, mAMDavIbaMdarakepAsa ekalAiTahAusa-( yAnI) rauzanIghara banAhuvAhai, rAtakoMisIke jarIye jahAjavAle apanAkAmaletehai, mAMDavI jainazvetAMbaramaMdira (6)-aura kaijainazvetAMbarazrAvakoMke gharaAvAdahai, yAtrIzaharameMjAkara jainamaMdirokedarzana kare, mAMDavIseravAnAhokara AgesutharIkasbekoMjAya, jo (11) ko zake phAsalepara vAkehai,-kirAyAbailagADIkA karIva (3) rupayelagegeM, sutharIkasvAbaDAhai aurayahAMpara ghRtakallolapArzvanAthajIkA purAnAtIrtha hai. jainazvetAMbarazrAvakokeyarakarIva (225) auradharmazAlA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 96 ) vIcavayAna-bhadrezvara-aura-ghRtakalola. ekayahAM bahutabaDIbanIhai yAtrI isameM kayAmakare auratIrthakIjiyArataba - khubI hAsilakare, maMdiravezakImatI tAmIrakiyA huvA - auraisameM tIrthaMkarapArzvanAthamahArAjakI mUrttitakhtanazIna hai, harasAlakA tikasudIpunamakerauja yAtrIyokAyahAM melAbharatA hai khAnapAnakIcI jeMjocAhiye yahAMmIlasakegI. sutharI seMravAnAhokara jisarAste gayethe bailagADImAMDavI AnA. mAMDavIseMusI rAste phira bhadrezvaraaura bhadrezvaraseMaM - jAraTezana AnA, jokarIba ( 4 ) kozakephAsalepara hai, kasvAaMjAra gulajAra aura yahAMparaharacIja va AsAnI dastayAbahotI hai, sana (1891 ) kI mardumazumArIkevakhta aMjArakI mardumazumArI (14433) manuSyoMkIthI, aMjAraseM railameMsavArahokara tuNAvaMdarakoAnA, mulka kachakIsaphara yahAMkhatamahotI hai, isameMbhadrezvara aura ghRta kallolayahI (2) baDejaina tIrtha hai, jinakAvayAna uparavatalAcuke, - mulkakacha ( 8 ) kasbe aura ( 889) gAMvaAvAda hai, javAna kachI - aura -kuchaloga urdUbhIvolate hai, kachakerAjAsAhavakSatrIya khAnadAnake aura unakA takhtabhujazahara hai, kachameko ikadImInadInahI. ayyAmavArIzameM javachoTe choTenA levahate hai unahI koMnadIyAMsamajhalijiye anAjakI tijAratayahAM jyAdahahotI hai, makAna pukhtA auraumadAkArigirI kevanedube, kachakAmaidAnamulkoMmeM mazahura - jisake do - hissekAyamahai, avalahissA ( 700 ) vargamIlakA aura dUsarA ( 200 ) kAhai, kachailAkA ke mazahurazahara mAMDavI - bhuja- mudrA - aura -aMjAra hai. sutharI - koThArA- naliyA - terA - jakhau - aura koDAya- ye bhI achekasve hai, aura ina sabameM - jaina zvetAMbara maMdira - aura - hara jagaha zrAvakoM kI AvAdI hai, jIvoMkIjibekArI kachamai bahuta kama - aura - loga milanasAra hai, tuNAvaMdaraseMSTImara meM beThakara yAtrIvApisa jAmanagaraAve, aurajAmanagaraseM railameM savAra hokara - aliyAvADA-vaNAthalI-haDamatIyApaDadharI - rAjakoTa - khorAnA -sidhAvaghara-- vAMkAnera -- thAna -- rAmapa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat - www.umaragyanbhandar.com
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ tArikha - tIrtha - zaMkhezvara. ( 97 ) mUlIroDa - vaDhavAMNakaiMpa- lakhatara - lIlA puraroDa - sAMvalIroDa - viramagAMva - aura - viramagAvase khArAgoDhA lAinameMsavAra hokara jhuMDaTezana jAnA, railakirAyA karIba savArupayA lagatAhai, [ tavArikha - tIrtha - zaMkhezvara, ] jhuMDaTezanase (15) kozakephAsalepara khuzkIrAste bailagADImeM savAra hokara tIrthazaMkhezvara koMjAnA. zaMkhezvaragAMva bahutavaDAnahI lekI ! tIrthakI vajaha se mazahura hai, jaina zvetAMbarazrAvako ke gharayahAMdaza - bArAM- aura baDAAlizAna jainazvetAMbaramaMdira yahAMmAnIMde svargavimAnakekhaDAhai, parakammAmaMdirakI bahutabaDI - raMgamaMupa-nihAya umadA - aura - pharsazaMgemarmarakA lagAhuvAdekhakaradilakhuza hogA, tIrthaMkarapArzvanAtha mahArAjakI sapheda mUrti-karIba savAdohAthakebaDI - isameM takhtanazIna hai, gata cavizI navatIrthaMkaramahArAjake jamAne meM eka- aSADhI nAmakezrAvakane yahatAmIra karavAithI. jabaki - jarAsiMdhuke zAtha - kRSnavAsudevajIkI laDAihuithI aura usanejava jaiphIhonekA - bAna - kRSnavAsudevajI kI phaujapara choDAthA, - tamAmaphauja usavakhta kRSnavAsudevajI kI jaiphahogaithI. kRSnavAsudevajI ne isa -tIkarapArzvanAthajI kI mUrtikAsnAnajala lekara apanIphaujaparachikAthAki - phaurana ! unakI phauja - ba - dasturapaheleke hoziyAra hogaithI, yaha mUrtti - pestara bahuta niyAmata bakSanevAlIthI jabaki bahutase AkIla - aura - dAnAloga maujUdathe, aura unakA etakAta dharmapara mustakImathA, isavajahase unakoMphauranaparacAmilatAthA, Ajakala - vobAta nahI hai jo pestarathI. koikoiisadalIlakoM bhI peMzakarate hai ki-zaMvezvarapArzvanAthajIkI itanI purAnI mUrti - itanekAlataka kaise rahasakI ? 12 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat - priatio www.umaragyanbhandar.com
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 98 ) tavArikha - tIrtha - zaMkhezvara. magara isabAtaparakhayAla nahI karateki - adhiSThAyakadeva - jisamUrttike rakSakahojAya - vo- mUrtti bahutakAlatakabhI kAyamarahasakatI hai, dharmazAlA yahAM bahuta baDI banI hui hai, magaraUsakI marammata honAdarakAra hai, tIrthazaMkhezvarakA kArovArabataura zAhAnA - vanAhuvA munima-gumAste - nokara-cAkara - ghaMTA - ghaDiyAla - aura nobatakhAnA sabacIjeM maujUda hai, pestaraisatIrthakI - jairanigarAnI rAdhanapurake zrAvakoMkIthI, magaracaMdasAlaseM zahara ahamadAbAda vAloMkI ho gaI hai, -yAtrIkoM jokucharakama- khajAnezaMkhezvarajIke denAho yahAMdeve auratIrtha kI jiyArata hAsilakarake - va - jarIye bailagADI kevApisa jhuMDaTezana Ave, vahAMseMrailameM savAra hokara viramagAvajaMkazana utare aura viramagAMvaseM bhaMkoDA-detarojahote huvegelaDA - TezanajAya. railakirAyAtInaAnenavapAi, gelaDATezanase tIrthabhoyaNI - karIba paunakozake phA salepara hai, ba- jarIyevailagADI - yA - pAMva paidalajAya, yahaeka nayAtIrtha zumAra kiyAjAtAhai, auraisakI dAstAnaisatarahahai, - (tavArikha tIrtha - bhoyaNI, - ) * ekamaratabAkA jikra hai saMvat ( 1930 ) kI sAlameM eka kisAnakekhetamejo ki- maujebhoyaNIkA vAziMdAthA. aura jisakA nAmakevalapaTelathA, dupherakevakhta usakenokarakuvA khodarahe the, usavakhtaeka damakuvekebhItara se bAjoM kI AvAja AnelagI, logonetAjjubakiyAki - yaha - kyA - ! mAjarA hai, ? aura atarAphakuveke dekhanelage kuchanahI mAlUmahuvA. jaba aMdarakuveke utaretovahAMseM aurabhIjyAdaha avAjabAjoMkIAi. logone kahA ! yahAMparakucha ajIba bAta hai, ve - phaurana ! kuvekebahAra Aye, auradilAvara mardado-cAra - bhItaraku veke utare dekhate hai - kuvekI kucha thoDIsIjamIna phaTI aura usameseM tIna mUrti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-bhoyaNI. (99) nikalI. UnoneunamUrtiyoMkoM bahAranikAlI. usavakhta jainazvetAMbarazrAvaka-tribhovanadAsa-joki-kuMkavAvagAMvakA vAziMdA-apanI-zikamaparavarIzakoliye maujebhoyaNImeM dukAnakaratAthA tInoMmUtiyoMkoMdekhA, aurakahA ! yetohamalogoke majahabakIhai, inameMjo padamAsanamUrtihai tIrthaMkaramallinAthajIkIhai aurakAyotsargadhyAnamayajo aurahai vebhIhamArehImajahabakIhai,-tInoMmUrtiye saphedazaMgamaramarakIbanIhui dekhakarasavakhuzahuve, kaDIgAMvavAle logakahanelagehama apane gAMvameMlejAyage, kuMkavAvagAMvavAlebole hamalejAyage. bhoyaNIkaThAkorasAhababole hamaapane bhoyaNIgAMvameM lejAyageM. kyoMki-hamAregAMvake kisAnakhetameM ye mUrtiyenikalIhai, auraisaliye hamArAhakahai, garajeki-usakhta takarArahonekA maukAAgayA, kuMkavAvagAMvake vAziMdetribhonadAsane kahAki-jarAThaharo ! ! agaradevasacehai-tosabakuchaThIkahojAyagA. takarArakaranekI koijarUratanahI. ekakAmakaro binAbailajote ekagADIlAo. aurainamUrtiyoko gADImeMsavArakaro, jisatarphagADIkAmuha-khuda-ba-khudaphirajAya usatarphalejAo, logonevaisAhIkiyA, aura phaurana ! gADIkAmuha maujemothaNItarpha phiragayA, basa ! phirakyAderathI ! ! bhoyaNIvAle khuda usamUrtikoM apanegAMvameMlegaye. bhoyaNIghAMvake ThAkorasAhabane peMzavAikii. auragAMvameMlejAkara kevalapaTelakeghara-eka-alagamakAnameM tInoMmUrtijAyenazInakii, zahara-ba-zaharase yAtrIAnelage, pUjanakA kArobAra bakhUbIcalanelagA. aurayAtrIkI Amadaraphatase khajAnA dinaparadina baDhatIpara hotAgayA, pestaradharmazAlAbanI aura bAda ekabaDAAlizAna zikharabaMdamaMdirabanAkara saMvat ( 1943) mAgha vadI (10) kerauja-pratiSTAkiigai auratIrthakara mallinAthamahArAja kI mUrtiusameMtakhtanazInakii, kArakhAnA-munIma-gumAste-nokaracAkara-pUjArI-savaThAThabanAhavAhai, yAtrIjokacharakama, tIryakekhana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) tavArikha-tIrtha-tAraMgA. jAneme denAcAhekhuzIkezAthadeve. aurajiyAratakarake vApisagelaDA TezanaAve. aurarailameM savArahokara-kaTosana-joTANA-lIca-hote. huve-mehasAnAjaMkazanajAve, railakirAyA savAtInaAne lagatehai, mehazAnesecAratarpha railavelAinagaihai, eka-zaharapATanakoM-dusarIkherAlukoM-tIsarIahamadAbAda-aura-cothIAburoDa hokaramulkamAravADa koM,-yAtrI-mehasAnese kherAlulAinameM tIrtha-tAraMgAkI jiyAratakoM jAve-magarakasbe meMhasAnemeMjAkara jainazvetAMvara maMdirakedarzanabhIkare choTebaDe (10) jainazvetAMbaramaMdira-aurabahutaAvAdI jainazvetAMbara zrAvakoMkI yahAMparamaujUdahai, jainapAThazAlAvagerA sabaiMtajAma-lAika tArIphakedekhoge. yAtrI-maMdirokedarzanakarake vApisaTezanapara Ave, aurakherAlujAnevAlI railameMsavArahokara-rAnadAlA-vizanagara-vaDanagarahotehuve kherAluTezana jAve. railakirAyA savApAMcaAnelagatehai,... [tavArikha-tIrtha-tAraMgA, ___ maujAkherAlu ekaachIbastI hai, jainazvetAMvara zrAvakoke ghara (150 ) auramaholeDeharAserI-do-jainazvetAMvaramaMdiramaujUdahai, dha. mazAlAyahAMparavanIhuihai, isameMkayAmakare auratIrthatAraMgAjAnekA I. tajAmakare. jokhuzkIrAstaphAsale pAMcakozakevAkehai, savArIkaliye bailagADImilasakegI. kherAluseravAnAhokara yAtrItIrthatAraMgAkojAve koitakalIpha-na-hogI. zAthaArAmakepahucajAoge, rAstemeM eka bhoDAnAmakAgAMvamilegA, yahAMparadharmazAlAvanI ihai, aurapAMcasAba dukAne-sAhukAroMkIbhImaujUdahai, karIvatAraMgApahADakIdAmanameM eka TIvAgAMvamilegA, rAstAcaDhAikA-caDhAva-do-kozakA-aura tamAma pahADakAghirAvabArAMkozakAhai, ghoDA-TaTUbhI-caDhasakatehai-aura-pAMva pedalabhI ba-AsAnIjAsakateho, lekina ! pahADakAcaDhanAjarA muzkilakAhai, rAstemeMdrakhtokajhuMDa-Ama-amaruda-khIranI-zarIphe-i Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-tAraMgA. (101 ) malI-nIma-babula bagerAharUtakhaDehai. kabhIkabhIisajagaha aurabhIAjAtAhai. javapahADakIcoTIparapahucoge ekadharmazAlAauradukAnevanIyoMkImilegI,-harekakisamakA sAmAna-vAstagijAMka-jokuchadarakA raho dastayAbahosakegA. tAraMgAtIrthakI tarakkIbadaulata hemacaMdrAcAryakahui, kyoMki-ye--rAjA--kumArapAlakeguruthe aura kumArapAla aThArAdezokA rAjAthA, jabakumArapAlakoM rAjyanahImilAthA hemacaMdrAcAryajIneusa kelakSaNadekhakara kahadiyAthAki-tuM ! AlAdarjekArAjAhogA, jabakumArapAla-rAjAhuvA hemacaMdrAcAryakI kadamabosIkoMAyA, auraapanenagarameM baDIzAna-saukataselegayA, rAjAkumArapAlakIsalatanavakA khAsamukAma-zaharapATana-joki-mulkagujarAtameM ekamazahura-va-mAruphazaharahai jokuchahukamavagerA sajilo jArIhotAthA usIpATanase nikalatAthA. hemacaMdrAcArya-baDeAlimaphAjila-saMskRtavidyAke AlAdarjekepaMDitathe, jinoneapanI akala-aura-ilmaseacheache dharmazAstra-aura-vyAkaraNa-kAvya-koza-nyAya-alaMkAravagerA banAye hai, jinakopaDhakara AlAdarjekepaMDitalogabhI tAjjubakarate hai rAjA kumArapAla hemacaMdrAcAryake hukamakoMsaurapararakhatAthA aurakabhIDakama adulInahIMkaratAthA, dusaremajahabavAle joki-baDemaMtravAdIkahalAtethe rAjAkumArapAlake darabAra Anakara apanAmaMtrabalabahutasA batalAteye magarakyA ! majAlathIki-koi unakAmukAbilAkarasake ! kyoMkiAcAryahemacaMdrajIko zAsanadevIsiddhathI, hemacaMdrAcArya-hamezAMAmalogoko vyAkhyAnadharmazAstrakAsunAtethe, auradharmasabhA juDatIthI. rAjAkumArapAla hamezAMdharmazAstra AmalogoMkIbarAbarImeM jamInaparabe. ThakaramunatAthA, aurautanIbaMdagI gurukIkaratAthAki-kisItarahaunake hukamakoM nahITAlatAthA, rAjAkumArapAlakI devabhaktibhIaisIthIki Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 102 ) tavArikha-tIrtha-zatrujaya. pATanakajinamaMdirameM hamezAMkhaDAhokara vItarAgastavapaDhatAthA, jabajaba zaharameMjinamUrtikI rathayAtrAvagerAkA jalasA hotAthA-rAjAkumArapAla-apaneguru hemacaMdrAcAryajIkezAtha naMgepAMvacalatAthA, aurazAmake vakhta jinamUrtikIAratI maMdirameMkhudajAkarautAratAthA, Ajakala kitanekazrAvaka dharmakoMyahAMtaka bhUlagayehaiki-jinamaMdirameMjAnekIbhI unakoMphurasatanahI. hemacaMdrAcAryajaise jainazvetAMvarAcArya guruaura kamArapAlajaisA jainazvetAMvarazrAvaka-honAdusavArahai, hemacaMdrAcAryajIne rAjAkumArapAlakoM isavAtakIkhAtirajamA karavAdiithIki-duniyAmeM-daulata-hakumata-mAla asabAbaaura jIMdagIkoi umadAcIjanahI, umadAcIja eka dharmahI hai, tAraMgAtIrthakAmaMdira isI-rAjAkumArapAlakA tAmIrakiyAhuvAhai, isakIpAyadArI aurabanAvaTa aisI umadAhaiki--isake banAnemeM jitane rupayesarphahuve bayAnanahI karasakate, raMgamaMDapaaura khaMbheisakadara baDehaiki-dekhakaraAdamItAjjuba karanelagatAhai, cAroMtarphausakI parakammA aurabaDAsahanadekhakara tabIyatanahIcAhatI yahAMtebahAracale jAya, bAharakIdivArameMcArotarphagajathara auraazvatharalagA huvA-hAthIghoDoMkIzakale--patharameMbanIhuihai, akasarazilpazAstrakA kAyadAhai ki-rAjAoMke tAmIrakaravAye have maMdira meM jaruragajathara-azvatharalagAyejAya. rAjAkumArapA lakA irAdAthAki-isamaMdirakoM khubauMcAbanAnA, magarahemacaMdrAcAryajIne pharamAyAjyAdaha uMcAmatabanAo bahUta uMcemaMdirakI umaraakasarakamahotIhai, rAjAkumArapAlakoM unakepharamAnepara kuchaujaranahIthA isaliyeusaneutanAhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-tAraMgA. ( 103 ) uMcAtimaMjilArakhA, raMgamaMDapakIekatarphaseM-uparatimaMjiletakajAnekArAstAbanAhuvAhai, magarakacedilavAloMkI himmatanahIhotIkitIsarImaMjilatakacalejAya. akasaravIcameMseMhIloTaAte hai, isamaMdira kIkArIgarIdekhakara baDebaDezaMgatarAsaherAna parezAnahojAte hai aura tArIphakaratehaisAyata ! yahamaMdiradevatAoMkAbanAyAhuvAhogA. rAjA kumArapAlakI kahAMtakatArIphakare jisaneaisAmaMdiratAmIra karAkara apaneliye rAstAsvargakAkholadiyA, tIrthakaraajitanAthamahArAjakI pAMcahAthavaDIsaphedaraMgamUrti isameMtakhtanazInahai, pUjAkaranevAleloga sIDhIparacaDhakara mUrtikemastakaparatIlakakarasakate hai, mUrttikenilADapara sonekApatra-aura-usameMjavAhirAtajaDIhuihai, hAthapAMvoparabhI soneke patralagehuve-jisavakhta mUrtikAziMgArakiyAjAtAhai mAlUmahotAhaisAkSAtatIrthakara ajitanAthamahArAja yahAMparaAgaye hai,___ agaratuma apanIhamarAha sitAra-hAramoniyama-yA-sAraMgI-tabalelAyeho-to-maMdirameMbeThakara ba-khubIibAdatakaro, kisIkisamakI rokaToka yahAMparanahIhai, tamAmaUmaraduniyAke kArobArameM khatamakii auraezaArAmameM gAyabarahe, abacAhiye AkabatakAkucha rAstAsudhAre, jiMdagIkAkoibharosAnahI yahamAnIMdabulabulekehai, daulataAja hai, kalanahI, tIrthakakhajAnemeM jokucharakama denAho-do, aisAmatakaranAki-bakhIlabanakara apanegharakA rAstAlo, agaratumaparalogameM kuchaArAmacAhateho-batauradharmakIrAhapara detejAo-yahI-tumArezAtha calegA, maMdirakebahAra ekabahutaumadA bagIcAjisameAma-anArasaMtare-jAma-aurakelAvagerAke drakhtakhaDehai, gulAba-camelI-belAmotiyAvagerAke phulabhIkasaratase yahAMpadAhotehai aurahamezAdevapujanameM caDhAyejAtehai, tAraMgAtIrthakA khajAnAbahutabaDA aura-voAnaMdajIkalyANajIke nAmasemazahUrahai, munima-gumAste-nokara-cA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ (104) tavArikha-tIrtha-tAraMgA. kara-sIpAhIghaMTAghaDIyAla-aura nobatakhAnA yahAMpara maujUdahai, isakI jeranigarAnI-jamAnahAlameM vaDanagarake zrAvakoMke tAllukahai, joyahAMse karIba (10) kosake phAsaleparavAkehai,__maMdirakebahAra ekatAlAva-bAyehAthakoM kuMDa-aura-sAmaneeka vAvaDIbanIhuihai,-tAlAvakeAge ekachoTApahADa-jisakIcaDhAI karIba kozakehogI isaparaekachatrI aurausameM tIrthaMkaroke kadamabane hughekuMDake AgedusarAchoTApahADa jisakIcaDhAi karIba-AdhAkozake hogI isaparabhIchatrI-tIrthaMkarake-kadama-auraekatarpha koTIzilA nAmaseM ekazilA maujUdahai, yAtrIsabajagaha jAkarajiyAratakare, yahamo-zilAnahI-jisakoM vAsudevauThAtehai, vahageramulkameMhai tAraMgApahADaparaekatAraNadevIkAdhAmahai jahAMakasara geramajahabake logaAyA karate hai, tAraMgAkA maMdirakaba tAmIrakiyAgayA isaparagaurakiyAjAyato hemacaMdrAcArya-saMvat-(1166) meM maujUdathe. saMvat (1229 ) me unakAiMtakAlahuvA, rAjAkumArapAlahemacaMdrAcAryajIke bakhtahAjirathA-jisane unakIdharmatAlImapAkara tAraMgAtIrthakA maMdiratAmIra karavAyA, tAraMgA tIrthakI jiyAratakarake yAtrI kherAlukovApisa loTe, aurarailamesavArahophara vaDanagara-vIzanagara rAnadAlAhote phiramehasAnAjaMkazana Ave. auraAburoDajAnevAlI TrenameMsavArahove, TezanabhAMDa-UMjhAsiddhapura-chApI-umaradezI-pAlanapura-citrAsana-rohaaura--mAvala hotehuve AburoDajAya, railakirAyAteraha Anelagate hai, jisakAiradA pAlanapuradekhanekAho-vaha-pAlanapura utare, baranA ! sidhA Abu roDa jAya, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-tAraMgA.. (105) pAlanapura zaharaahamadAbAdase ( 83) mIlake phAsalepara dezI rAjyakI rAjadhAnI-aura-ejensIkA sadaramukAmahai. isakImardumazumArI-(21092) manuSyokI hai, jainazvetAMbarazrAvakokegharakarIba (500)-aura jainazvetAMvaramaMdira choTebaDeyahAMpara (9) hai,-ahamadAbAdase pAlanapurarAjyameMhokara ajamera-dehalI-aura-AgarAkoM saDakagaihai, pAlanapurameMnavAvasAhavakemahela-poliTikalaejaMTakIkoThI -skula-lAyabrerI-aspatAla-aura-posTaAphisa-baDI lAgatake makAna hai. pAlanapurakIuttarameM amaladArIzirohI aura mAravADakA sabaDivijhanahai, yAtrIpAlanapurake-jainamaMdiroMke darzanakarakevApisaTezanaparaAva auraraila meM savArahokara uparadikhalAyehuve rAste AburoDa Tezana jAya, pAlanapuraTezana--(13) mIla pUrvottarajosarotrATezana pestara likha cuke hai baMbaihAtAchuTakara vahAMserAjapUtAnApradezazuruhotAhai. sarotrAseM (19) aura pAlanapurase (32) mIla-pUrvottara-rAjapUtAnA vibhAgameM AburoDaekavaDATezanahai-aura-isakAdusarAnAma khareDIkasvAkahate hai, isakIAvAdIkarIba (6000) manuSyoMkI-auradinaparadinatarakkIpara mAlUmahotAhai, makAnapake-aura-saDakoMpara saphAialI, akasaradekhAgayAki-jahAMparapAnIkI bahutAyatahotI hai paidAvArIbhI chIrahatI hai, isavajahaseMyahakasvA dinaparadinabaDhatAjAtAhai, auraekanadI-banAsa-nAmakI yahAMparavahatIrahatIhai, Tezanaaura gAMvabahutanajadIkahonekI vajahaseravanaka hamezAbanIrahatIhai, amaladArIyahAMpara zirohIkerAjAsAhavakI,-aura iMtajAmasabaThIkahai, jaina zvetAMvarazrAvakokegharakarIba (20)-aura-ekajainazvetAMbaramaMdira yahAMparavanAhuvA-pAsameM do-dharmazAlA-eka rAyabahAdurabudhasiMhajI-sAkIna-murzidAbAdakI dusarIpaMcAyatI hai. donoMmeMkarIbaekahajAraAda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 106 ) tavArikha-tIrtha-ArAsaNa. mIba-khUbI Thaharasakate hai,-tIrthakuMbhArIyA aura-AbujAnevAleyAtrI isIkhareDITezanapara utaratehaiaura yahAMsedonoMtIrthakI jiyAratakaliye jAte hai, pestarakuMbhArIyAjItarpha jAnevAleyAtrI khayAlakare, unakeliyerAstAbatalAyAjAtAhai. khareDIsekuMbhArIyAtIrtha karIba ( 12) kozakaphAsaleparavAkehai, savArikeliye-DolI-ghoDA-aura-bailagADItayAramilatIhai, DolikAkirAyA sADhepAMcarUpaye-ghoDekAeka rUpayA-gyArahaAne-aura gADIkeponecArarUpaye- sIrpha ! jAnekehI lagatehai, UtanehI vApisaAnekebhI samajhalijiye, khareDIse ravAnA hokarayAtrI kuMbhArIyA tIrthakoMjAya, F[ tavArikha-tIrtha-ArAsaNa,. kuMbhArIyAtIrthakA asalInAma-ArAsaNatIrtha hai, jamAnehAlameM ArAsaNapahADapara jokuMbhArIyAgAMvahai asalInAma-ArAsaNanagara thA,-purAnezilAlekhomeMbhI ArAsaNanAma likhAnikasatAhai, yAtrI khareDIse kuMbhArIyAgAMvajAya, rAstA-kaThIna-kaijagaha-nadI-nAle aura bahutasA jhADIjhukhaDaAtAhai, usakopArakarake jaba-ArAsaNa pahADake karIbapahucoge-ekatarpha aMbAdevIkA dhAmaAyagA, isase AgekarIba kozabharadUra kuMbhArIyAgAMva maujUda hai, jahAMki--baDebaDe AlizAna pAMca-jainamaMdira-bataura svargavimAnakekhaDe hai,-vahAMjAkara dharmazAlAmeM kayAmakaranA, kuMbhArIyAgAMva sIrpha ! sATha-sataragharokI AbAdImeM-rahagayA. pestara baDAgulajArathA, amaladArI yahAMpara dAMtAke rANAsAhabakI jArI hai, pestaralikhacuke hai yahAMpara baDebaDe pAMcaAlizAna maMdirakhaDe hai, aura unakIpUjanakeliye-ekamunIma tInapUjArI-aura-ekanokara mukararahai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapArikha-tIrtha-ArAsaNa. (107) - yahA~para sabasebaDAmaMdira tIrthakaranemanAthajIkAhai, isaketInatarphabaDebaDedaravaje-uttaratarphakAdaravajA bahutavaDA-tImaMjilA-mayamaha-. . rAvake goyA ! devalokakA khAsadaravajA mAlUmahotA hai, jamAnehA. lameM javavArIzahotI hai daravajekIchatase pAnIgiratAhai, koiikabAla maMdaho isakImarammatapara-gaurakare, daravajekIsIDhIcaDhakara jabamaMdira keraMgamaMDapameM pahucate hai mAno ! svarganajaraAtAhai. kayA ! khuzanasIboMne maMdiratAmIra karavAyAhai jisakoMdekhakara akalakAmanahIkaratI. parakammAmeM jAkaradekhoto maMdirakepIchalepAse divArameMgajathara lagAhuvAhai, isasesabutahuvA yahamaMdira kisIrAjAkA tAmIrakarAyAhuvA hai, isakAzikhara bahutabulaMda-saMgIna-aura-bezakImatI hai, tIrthakara nemanAthamahArAjakI-saphedaraMgamUrti-karIba-cArahAthavaDI isameMtakhta nazInahai, aura isakenIcelikhAhai saMvat 1675 varSe-mAghazu. ddhacaturthyAM-zanau-zrIupakezajJAtIya vRddhasajjanAyatapA gache bhaTTAraka zrIvijayadevasUri....zrIneminAthacaitye zrI nemibibaMkAritaM--pratiSTitaM-ca-bhaTTAraka zrIhIravijaya sUrIzvarapaTTaprAcInAcalamArtaDa maMDalAyamAnabhaTTAraka zrI vijayasenasUri zarvarIsArvabhaumapaTTAlaMkAra....guNagaNAraMjitamahAtapAvirudadhAritabhaTTAraka zrIvijayadevasUribhiH paMDitazrIkuzalasAgara gaNipramukhaparivArasamanvitaiH isakAmatalaba yahaDhuvAki-saMvat (1675 ) meM . yahamUrti tAmIrakaravAigai aurazrIvijayadevasUri mahA: Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANAMAvtar 1 .v.. .----- (108) tavArikha-tIrtha-ArAsaNa. rAjane isakIpratiSTAkii, isamUrttike pAsa do-mUrti aurahai jisakAkadakarIba savAsavAhAthahai, gabhAreke bahArakhaDaAkAra cAramUrti--saphedaraMga-nihAyatakhubasurata jAyenazInahai aurasava kenIvelekha maujUdahai magarabacanahIsakate. inamUrtiyoM kesAmanesamavasaraNakA AkArakAbiladekhanekehai, divArameM dAhanItarpha ekahIpatharameM 164 mUrte-choTIchoTIvanIhui-bIcame-parikarasameta samavasaraNakAAkAra banAhuvAhai, donoMtarpha dodakhajethe-namAlUmakyau baMdakaradiyegaye, ? dAhanItarphakedaravAjekI jagahadivArapara ekahIpatharapara ( 19) mUrte banIhui aura-unakenIce likhAhai saMvat ( 1345 ) meM-zrIparamAnaMdasUrine inakIpratiSTAkii, dUsareraMgamaMDapameM ekatarphake AlemeM naMdIzvaradvIpakA AkAra-aura ekatarpha devIkI mUrtibanIhuihai, dAhanItarpha riSabhadeva bhagavAnakI saphedamurti karIba ( 2 // ) hAthavaDI jAyenazInahe. aurausakenIce likhAhuvAhaiki-saMvat ( 1675 ) varSe mAghavadi (1)zrI mAlIjJAtIyavRddhazAkhIya-zA0 raMgAbhAryA-kilAbhAryA satpatnIbhAryA saMpUrasatahIrajI-zrIAdinAbiMba kAritaM-tapAgache-zrIvijayadevasUribhiH paMDita zrIkuzalasAgaragaNiparivArayutaiH pratiSTitaM, bAyItarpha pArzvanAtha bhagavAnakI saphedaraMga-mUrti-jAyenazInahai, jokariba ( 5 // ) hAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-ArAsaNa. (109 ) mmmmanianimarwmmmmmm... mir ...........mam baDIhogI. isaparakuchalekhanahI, sIrpha ! nizAna saMpatirAjAke varutakA banAhuvAhai, saMpatirAjAkI vanAihuimUrtipara aisAhInizAnahotA hai, isamaMDapameM ziMgAracokIkIdAhanItarpha tasirakhaMbhemeM likhAhuvAhai, saMvat ( 1310 ) varSa-vaizAkhavadi (5) gurau prAgvaTA jJAtIya-zre-vilhaNamAtR-rupiNIzreyothai--AsapAlenasiddhapAla-padmasiMhasahitena-nijavibhavAnusAreNa-A rAsaNanagare-zrIariSTanemimaMDape-zrIcaMdragachIya zrIparamANaMdamUiizaSya zrIratnaprabhasUrINAmupadezena staMbhaH kAritaH isalekhaseM sabutahuvAki-yaha-khaMbhA-saMvat (1310) meM nayAvanAyAgayA, isakhaMbhekepIche ekakhaMbheko choDakaradUsare khaMbhepara likhAhai, saMvat ( 1344 ) varSe-ASADasudi pUrNimAyAM devazrI neminAthacaitye-kalyANikatrayasyapUjArtha--zre-zrIdharatatputra-zre-gAMgadevena visalapriyadramANAM ( 120) zrIneminAthadevasya-bhAMDAgArenikSiptaM-isakepAsa eka Aleke khaMbhepara likhA hai-zrIkalyANatraye-zrIneminAtha bibAni-pratiSTitAni-navAMgavRttikAra zrImadabhayadeva sUrisaMtAnIyazrI caMdrasUribhiH zre-sumiga-zre-dhIradevazre-guNadevasyabhAryA jaitazrI sAhUputravairApunAluNA vikramakhetAharapatikarmaTarANA karamadaputra khImasiMha-tathAvIradevasuta-arasiMhaprabhRtikuTuMbasahitena gAMgadevena kAritAni Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ --.-..-.."pora n .-.-.- - - - - (110 ) tavArikha-tIrtha-ArAsaNa. isaneminAthajIke maMdirakIparakammAmeM vAyItarpha-jo-ATha-choTedevAlayahai usameM avala devAlayake daravajekI dAhanItarpha divArameM eka zilAlekhazaMgamarmarapatharapara ukerAhuvA-aura-usamelikhAhaiki-prA. gvATavaMze-zre-vAhaDena-zrIjinacaMdrasuri sadupadezenapAdaparAgrAme-uMdekhasahikA caityaM-zrImahAvIrapratimAyutaMkAritaM-tatputrau-brahmadevasaraNadevI-brahmadevena-saMvat--13 75 atraiva zrInemimaMdiraraMgamaMDape-zrIDADhAdharaHkAritaHzrIratnaprabhasurisadupadezena-tadanuja-zre-saraNadevabhAryA-sahadevI-tatputrAH zre-cIracaMda-pAsaDa-AMbaDa-rAvaNa-yaiHzrIparamANaMdasurINAmupadezena-zaptatizatatIrtha-kAritaMsaMvat (1310 ) varSe vIracaMdrabhAryA-sukhamiNIputrapunAbhAryAsohagaputralUNA jhAMjhaNa-AMbaDaputravIjA khetArAvaNa bhAryA-hIruputra-boDAbhAryA -kAmalaputrakaDuA-di-jaya. tAbhAryA-muMTaputra devapAla-kumarapAla-tR-arisiMhanAgauradevIprabhRtikuMTuMbasamanvitaiH zrIparamANaMdamUrINAmupadezena saMvat (1338) zrIvAsupUjyadevakulikAM-saMvat [1345] zrIsametazikharatIrtha-mukhyapratiSTAM-mahAtIrthayAtrAM-vidhApya-janmaparaMparayA saphalIkRtaM.-isalekhakoM likhanevAle devapAla-kumarapAla-bayAnakaratehai-ki-hamane-apanekuTuMba parivArasametayahAM--AnakaratIrthakaravAsupUjyabhagavAnakA-yaha-choTAdevAlaya saMvat (1338 ) meM banavAyA, aura-saMvat ( 1345) meM-sametazikharatIrthake mukhyamaMdirakI pratiSThA-aura-mahAyAtrAkiDa, isalekhase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-ArAsaNa. (111 ) zikharajItIrthakaliye sabutI milatIhaiki-saMvat (1345 ) me. zikharajItIrthapara jainazvetAMbara maMdirabanehuvethe, yaha lekhalikhanevAle posinAgAMvake rahanevAle jainazvetAMbara zrAvakathe unakenAma-devapAlauparalikhacukehai,-aura-posinAgAMva-jamAnehAlameM tIrthakuMbhArIyAjIse ( 12 ) kozakephAsalepara vAkehai, uparalikhehuve vAsupUjya bhagavAnake devAlayake aMdaravedIpara likhAhai-saMvat [ 1338 ] varSe jyeSTasudi [ 14 ] zrIneminAthacaitye-vRhadagachIyazrI ratnaprabhasUri ziSyazrIharibhadramUriziSyaiH zrIparamAnaMdamUribhiH pratiSTitaM-prAgvATajJAtI yazrIsaraNadevabhAryA-suhaDadevI-tatputrazrIvIracaMdrabhAryA-su. pamiNIputrapunAbhAryA-sohagadevI...AMbaDabhAryA-zrIabhaya siriputravIjAkhetA-rAvaNabhAryAhIruputra boDasiMhabhAryA-jayataladevIprabhRtisvakuTuMbasahitaiH rAvaNaputraiH svakIya sarvajanAnAM zreyortha-zrIvAsupUjyadevakulikAsahitaM kAritaM-pratiSTApitaca, isalekhameMjo ratnaprabhamurijIke ziSya-haribhadrasUri likhehai-veharibhadramUri dusarejAnanA.-aura-jinone paMcAzakavagerA prakaraNabanAyehai-ve-haribhadrasari dUsarejAnanA jo inoseavalahuvehai. pAMcavedevAlayakI bedIpara likhAhai saMvat [ 1335] varSemAghasudi [ 13 ] caMdrAvatyA jAlaNabhAryA .... bhAryA mohinIsutasohaDabhrAtR sAMgAkana Atmazreyortha zrIzAMtinAtha vikArApitaM pratiSTitaMca, zrIvarddhamAnasUribhiH-isake nIce eka dusare lekhameM-likhAhai-saMvat [ 1338 ] varSe jyeSTa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 112 ) tavArikha - tIrthaM - ArAsaNa. sudi 14 zukre - vRhadagachIya zrIcakrezvarasarisaMtAne pUjya zrI somaprabhasUriziSyaiH zrIvarddhamAnasUribhiH zrIzAMtinAtha vivaM pratiSTitaM -- kAritaM zreSTiAsalabhAryA maMdodarI - tatputra zreSTigalAbhAryAzIla tat putramehAtaTabhujena sAhukhAMkhaNena- nijakuTuMba zreyase--svakAritadevakulikAyAM sthApitaMca-maMgalamahAzrIbhadramastu -- sAmanekedevAlaya meM vedIparalikhA hai - saMvat [1335] me zrI AdinAtha bhagavAna kI mUrti zrIvarddhamAnasUrijIne pratiSTita kis, aura nIce usake aisAbhI likhA hai zrImaMdAhaDagaLe zrImaMgalamastu isake Ageke devAlaya meM likhA hai saMvat [ 1335] me tIrthakarariSabhadeva bhagavAna kI mUrti - zrIcaMdrasUrijI ke ziSyavarddhamAna surijIne pratiSTitaki, isake Age ke devAlayameM saMvat [ 1338] jyeSTasudi 14 zukravArakeroja zrIdeveMdrasUrijIne tIrthakara caMdAprabhukI mUrti pratiSTitaki, isake Age sabhAmaMDapakoM chor3akara dusaredevAlayakI vedIpara likhAhai saMvat (1343) mAghasudi (10) zanivAra kerauja-vR- zrIharibhadrasUrikeziSya- paramAnaMdasurine tIrthakara ariSTanemibhagavAnakI mUrti pratiSTitaki, isake Age ke devAlaya kI -- vedIpara likhAhai saMvat (1344) jyeSTasudi (10) mI kerauja tIrthakara riSabhadeva bhagavAna kI mUrti pratiSTitaki, pratiSTA karane vAleAcArya mahArAjakA nAma toDA gayA hai, isake Age ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-ArAsaNa. (113 ) devAlayakI vedIparalikhAhai saMvat (1335) me tIrthakara zrIsupArzvanAtha bhagavAnakI mUrtimRgasIra vadi 13 kerauja vRhadgadachIya zrIharibhadrasUrike ziSya-paramAnaMdasUrine pra. tiSTita kii,- dUsarAmaMdira tIrthaMkara mahAvirasvAmIkA-baDAsaMginaaurapukhtA -raMgamaMDapakI chatameM kisakadara umadAkArIgarI huihaiki-jisakAbayAnakaranA javAnasevahArahai. patharameMUkerehuve tarahatarahake bhAvakahIMkahIM tIrthaMkaroMke samavasaraNakA AkAra-parakaMmA-coisadevAlayabanehuve magara kisImeM mUrtinahIrahI, mUlanAyaka tIrthakaramahAvIra svAmIkI saphedaraMga mUrti-karIba (2 // ) hAthavaDI isameMtakhtanazIna hai, aura Usapara likhAhai saMvat (1675) varSe mAghazuddha 4zanau-zrIupakezavaMzIyavRddhazAkhIya-sAtrAhiyAbhAryA tejaladesuta....goradesuta-sAnAniyAkenabhAryA nAmala devasuta somajIyutena-zrImahAvIra vikArita-pratiSTitaMca-zrItapAgache-bhaTTAraka zrIhIravijayasUrIzvara prabhAkara-bha-zrIvijayasenasUri paTTAlaMkAra bhaTTAraka zrIvijayadevasUribhiH zrI ArAsaNanagare-ThU0-rAjapAlodAmena, gabhArekebahAra donoMtarpha khaDeAkara dobaDIaura dochoTI mUrti nihAyatakhUbasurata jinakAbananA jamAnAmaujUdAmeM nihAyata muzkilahaijAyenazInahai, raMgamaMDapameMdoAle vageremUrtike khAlIpaDehai aura usameMsirpha ! (1148) kA saMvatahI najaraAtAhai ba-sababahoke ghIsajAneseMibArata nahIpaDIjAtI, digaraAlekA lekhaisaseMbhIjyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 114 ) tavArIkha-tIrtha-ArasaNa. daha ghisAhuvA-usakA-na-saMvat-aura-na-ibArata mAlUmahotIhai, maMdirakI parakammAmeM dAhanItarpha nihAyataumadA zaMgamaramarapatharapara samavasaraNakA AkAra-tInakoTavagerAdekhAva hubahu maujUdahai, magara apazoSahai, TuTagayAhai, tIsarA maMdira tIrthakara zAMtinAthajIkA-isakIkatAvajA-mAnIMda nemanAthajIke maMdirakehai, isakebhI daravajetIna-parakammA-aura donoMtarphamilAkara (16 ) devAlaya tAmIrakiyehuve-magarakisImeM mUrtinahIrahI. chatameM UmadAkArIgarI aura-isakI meharAve achIbanIhuithImagara sIrpha ! ekahI meharAva-vAste namunAke rahagai-bAkIkItamAma nestanAbudahogai, sAmanekItarphajo choTechoTe AThadevAlayahai-abaladevAlayake uparalikhAhai saMvat ( 1146 ) jyeSTa zukla (9) zukre pralladevahAlikAsutena-proharizrAvakena-- bhrAtRvIrakasaMyutena-zrIvIrajina pratimAkaritA-dUsaredevAlayaparalikhAhai saMvat (1138) vIrakasalahikAsutena-devIgasahodarayutena-jAsaka zrAvakena vimalajinapratimA kAritA, isakepAsakedevAlayapara likhAhai saMvat (1138) vallabhadevIsutena-vIrakazrAvakena-zreyAMsajinapratimA kAritA, isakeAgekedevAlayapara likhAhaisaMvat [1138) somadevasahodareNa-suMdarIsutena-zItalajinapratimA kAritA, Ageke devAlayameM tIrthakara pArzvanAthajI pratimA hai, eka devAlayapara saMvata 1138] sahadevazrAvakena suvidhijina pratimAkAritA likhAhai, aura do devAlayake lekha TuTehuvehai, choTe ATha devAlayoMke lekha khatama huve, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-ArAsaNa. ( 115 ) isamaMdirameM mUlanAyaka-tIrthakarazAMtinAtha bhagavAnakI sapheda raMgamUrtikarIva (11) hAthavaDI takhtanazInahai. yahamUrti-rAjAsaMpati kItAmIrakiihui-vahI-nizAnAta-mUrtikenIce banehuve-jo-rAjA saMpratikI tAmIrakiihui mUrtioMpara hotahai, rAjAsaMmatikoM iMtakAla have karIba ( 2124 ) varSa gujare, magara usakA nekanAma abataka jArIhai, duniyAmeM rUpayApaisA kisIke zAthanahIjAtA. sIrpha ! dharmahI zAthajAtAhai, eseesezakhsa duniyA meM hogayejinone baDebaDe dharmakekAmakiye, badaulata UnakIneMkanAmIke AjatakaUnakA nAma calAAyA, tumabhIkucha dharmakIrAhapara nekIkarojo tumakoM AiMde phAyademaMdahai, cothAmaMdira tIrthaMkaragoDIpArzvanAthajIkA-isakIkatAvajAbhI usI neminAthajIkamaMdirakI bataurahai, zaMgamarmarapatharapara kyAumadA kArIgIrIkA namunA jisako dekhakara inasAna cakitarahajAtAhai, isameM tIrthakara-pArthanAthajIkI saphedaraMga mUrtikarIva ( 2 // ) hAtha baDItakhtanazInahai. aura usakenIcelikhAhai saMvat [1365] varSemAghadhavaletara zanau upakezavaMzIya-vRddhasajjanIya-sA0jagaDubhAryA-jamanAdesutarahiyAbhAryA-cApaladesutanAnajIvana-bhAryAnavaraMgadeyutena-Atmazreyortha-zrIpArzvanAthaviM baM kAritaM-pratiSTitaM zrItapAgachezvarabhaTTAraka zrIhIravijaya sUrIzvarapaTTodaya dinamaNi-bhaTTArakazrI vijayasenasUripaTTAlaMkAhAra-bhaTTAraka-zrIvijayadevasUribhiH50 kuzalasAgara gANapramukhaparivArayutaiH bu0 rAjapAlodAmena Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 116 ) tavArikha-tIrtha-ArAsaNa. maMdirakegabhArake bahArachoTe raMgamaMDapameMdo-khaDeAkAra-saphedaraMgamUttikarIba tInatInahAtha baDI-jAyenazInahai. choTeraMgamaMDapake daravajekI dAhanItarphake AlekI vedIpara likhAhai saMvat (1216) vaizAkhasudi (2)-zre0 pAsadevaputravIrApunAbhyAM--bhrAtRjehaDa zreyortha-zrIpArzvanAtha pratimeyaM kAritA-zrInemicaMdrAcArya ziSyaiH devAcAyaiH pratiSTitA, baDeraMgamaMDapameM tarahatarahakI kArIgarI aura maharAveM tAmIra kiigaihai, maMdirakI parakammAmeM dAhanItarpha akhIrake devAlayakI vedIpara eka zilAlekha-saMvat (1961) kA hai, isake banAnevAle Ara pratiTAkarAnevAle kA nAma hauke miTajAnekI vajahaseM paDhA nahIjAtA, sIrpha ! nizAna mAlUmahotehaiki isameM unakI tArIpha kiigaithI, aura akhIrameM dhArApradIyagacchayagerAbhI kuchanajara Atehai, pAcamAMmaMdira tIrthakarasaMbhavanAthajIkA isameMtIrthakarasaMbhavanAthajIkI sapheda mUrtikarIva (2) hAthavaDItakhtanazInahai, gabhArekabahAra AThaAlebanehuvesIrpha ! ekahIAlemeM ekamUrtibAkIrahI dusaresaba khAlIpaDehai. daravajetIna aura atarAphamaMdirake koTakhIcAhuvAhai,tIrthaArAsaNakekArakhAnemeM ekamunIma-tInapUjArI-ekapAnIbharanevAlA kullapAMcaAdamI hamezAMkeliyetainAtahai. aurakhidamatagujArI-karatehai, munImakItanakhAha rupayeATha-aura-pUjArIyoMkIrupaye sADhecAra mAhavArI hai. aura itanIkalIla (thoDI) tanakhAhameM inakAgujArA nahIhosakatA aura-na-kipsItarahakI inakoMdigaraAmadanI hai, isaliye inakItanakhAha baDhAnAcAhiye, tIrthajaMgalameM hai-auraitanIchoTI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha tIrtha- Abu, ( 117 ) tanakhAhameMinakArahanA muhAla hai, kaMvala-zataraMjIvagerAbhI yahAMkucha nahI, AnejAnevAleyAtrIkoM muzkilagujaratI hai; aurapUjArIvagerAkabhI kisItarahakA ArAmanahI. agarakoiikavAlamaMda - isa lekhapara gaurakare aura majakurasAmAna yahAM bhejadeve umadAbAtahai mukAmajaMgalakA hai, ekaasaihonA yaha jarUrI hai, koikhuzanasIba dasapanarAMrarupayekI ghar3I kharIdakara bhejadeve. koimuzkilakIbAtanahI, dunIyAkekharAjAta isItaraha cale jAte hai jokuchanekanAmIkaroge vahI acchA hai, zatrujaya - giranAravagerA tIthakha caMdene vAle bahuta hai . - magara aise tIrthamadeve tArIpha usakI jyAda hai, isatIrthakI dekharekha dAMtAkebhAvakaloga rakhate hai, imArateM sabamarammatacAhatI hai, tIrthaArAsaNakI jiyAratakarake bApisa usI rAste AburoDaTezana AnA,tacArikha tIrtha Abu, ] AbUroDaTezana se AbupahADaparajAnekeliye saDakapakIbanIhui ghoDA - TaTu - belagADI - bagIvagerAsavArI pahADakesIretaka jAsakatI hai, yAtrI - AburoDa seMsavArIkA iMtajAmakarake pahADaparajAya, rAjaputAnA kejanuvI sarahadapara AbuekamazahUrapahADahai, AbukAsIra (12) mIlalaMbA aura (4) mIlacoDApahADake uparakAmaidAna jamInakIsataise ( 3000 ) aura samuMdarakI sataha ( 4000 ) phuTaUMcA hai, aurajosabase bulaMda zikhara hai usakI UMcAI samuMdarakI sataha se (5650 ) phuTahai, isa pahADaparapestara (12) gAMva AbAdathe, aba (15) hogaye, UnakenAma -1, delavADA, 2- gavAM, 3-toraNA, 4- sAla, 5-duDhAi, 6 - heTamacI, 7 - AraNA, 8-mAsa, 9-sAnI, 10- oriyA, 11 - acalagaDha, 12 - jAvAi, 13 - utaraja, 14 - seMra, aura-15, AkhI, inameM delavADA - oriyA - ora- acalagaDhameM jainamaMdirabane huve hai, AbukAcaDhAva adArAMmIla - car3hane kA rAstA sApha, dutarphAdrikhtoM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 118 ) tavArikha - tIrtha- Abu, kI chAyA - tarahatarahakIvanAspati- aura - saracizme Aba- jisakoM dekhakara tabIyata rahojAtI hai, jaba (16) mIlaparapahucoge - chAvanI milegI, savArIyahAMtakahIjAtI hai, sarakArI apasaroMke - baMgale-ressIDensI- kalaba - bAjAra - vagerAyahAM gulajArajagaha hai, nakhItAlAbajhIla - harahamezapAnIsetara banI huipazcimakanAre bAMdhavanAhuvA vanakakI jagaha hai. karIba - ( 1 ) mIla uttaratarphadela vADegAMvameM jainamaMdiravane huve hai, cArotarpha pahADakI coTiyAM - aura - dekhAvamAno ! svargalogasA najaraAtA hai, javanajadIkadelavADekapahucoge. nihAyata umadA jainamaMdira durasedikhalAidegeM, phaurana ! sIrajhukAkara namaskArakaro aura apanI takadIrakoMsAbAzIdo - jisane tumakoMyahAMtaka pahucAyA, delavADAbahutachoTAsA gAMva hai, ba - sababajainamaMdiroMke ravannakabanI hui hai, gharadekhoto kula - (25) - yA - (30) kekarIbamagara yahAMkevAziMde isIjagahakoM basavavamaMdiro ke umadAsamajhate hai, dharmazAlAyahAMpara (2) ekazeTha -haThIsiMha - kezarIsiMha - sAkIna ahamadAbAda - mulkagujarAtakI tAmIra karavAihui, dusarIkoTake aMdarapaMcAyatI - haThIsiMha - kezarIsiMhavAlI baDI haijisameM karIba ( 200) AdamIArAma karasakate hai. alAvA isake pAMcakoTharI aurabhIbanIhui yAtrIisameM bhI ArAmakaranAcAhe zaukhasekare, ekadharmazAlA - nayItAmIrahorahI hai, yAtrIcAhe jisadharmazAlA meM kayAmakare, koimanAnahI. - kArakhAnAtIrtha AbukA bataurazAhIke banAhuvA - munIma-gumAste - nokara-cAkara - ghaMTAghaDIyAla - caparAsIvagerA hamezAM yahAMparatainAta hai, jabayAtrI - maMdirameM jAkaradarzana karegeM dilavahAra anekA-nahogA, agarako AyupahADapara sabase purAnA maMdirakaunasA hai ? to kaikahadege - vimalazAhazeThakA, magaranahI ! isasebhI purAnAmaMdirabo- hai, jovimalazAhaze ke banAyehuve maMdirakIparakarmmAmeM dAhanIta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha - Abu, ( 119 ) phake kaunemeM devIjIkepAsa hai, jisameki - zAmaraMgamUrtti - karIba ( 3 ) hAthabaDI - nihAyata - khUbasurataaura purAnIrAjAsaMpratikI tAmIraki hui takhtanazIna hai. aura vahInizAna usapara hai jorAjAsaMpratikI banAihui mUrttioM para hotA hai, maMdirabhI pestarakA hai kArIgarI isameM kama hai purAnA yahI hai, isasebhI purAnejainamaMdira yahAM para the - magara gardI sajamAneke-va-nahIrahe, - tIrthoM meM yahakadImI ravAjacalA AyAkiekamaMdira purAnAhokara giragayA kisIkhuzanazIbane dusarAtAmIrakaravAyA, isItaraha darje darje banatejAte hai auratIrtha hamezAMke liye kAyama rahatA hai, vimalazAhazeThane jaba apanAnayAmaMdirabanavAyAisa purAne maMdirakI radabadalanahIki, pehaleke mutAbIkahI rakhA, avimalazAha zeThake - aura vastupAla tejapAlake banavAyehuve maMdiroM kA bayAna suniye ! hiMdake tamAmajainamaMdirameM - ye - do - maMdira kArIgarIke kAmameM AlAdarjeke khUbasurata hai saMvat [ 1088] meM jaba vimalazAhazeThane yahAMpara maMdira banavAyA - [1500] kIrIgAra aura -[ 2000 ] majadUramukararathe, isake - banAne meM tInavarSage kulakA zaMgamarmarapatharakA aura pahADapara hAthIyose mAla asabAba caDhAyAgayA thA, khyAla karo ! kahAMkahAMse patharamaMgavAyegayethe aura kisakadara mahenatakezAtha pahADapara caDhAyethe, aMdAja do karoDarUpaye isameM sarphahuvehoge, maMdira kI laMbAI [140] phuTa - aura coDAI (90) phuTa hai - raMgamaMDapameM khaMbhomeM- aura meharAbo meM kaise kaise velabuTebanAye hai jisakI kArIgarItArIphake bahAra hai, hAthI-ghoDe - aura putalIyeM kisa kadaraUma 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 120 ) tavArikha-tIrtha-Abu, dAaura beMmIzAla banAihai-jisako dekhakara baDebaDekArIgarabhI cakitarahajAtehai, AlAdarjekI kArIgIrIkarake kArIgIrone aisAkamAlakiyAki-aisIkArIgIrI duniyAmeM kama najaraAtIhai, parakammAmeM-cArotarpha bAvanajinAlaya maMdira banehuve harekameM jineMdradevokI padamAsanamUrtiye jAyenazInahai, maMdirake aMganameMjo raMgamaMDapahai (48) khaMbhelagehuve-auraThIkabIcameM ekaguMbaja-isakadara kArIgIrIsevanAhaiki-jisakoM-dekhakara akala herAnahojAtIhai, bAvanajinAlayoMke sAmane-khaMmomeM-chatoMme-auradivAroMmeM jojo nakazakArIkA kAmakiyAhai jisakItArIpha-jabAnase bAharahai, jozakhza dekhegA vahIjAnasakegA. sabajinAlayoMme rAjAsaMpatikI tAmIrakarAihui mUrtiye jAyenazInahai, vimalazAhazeThakIkahAtaka tArIphakare jinone apanI daulata isakadara dharmameM sarpha kii. isameM mUlanAyaka-tIrthakara riSabhadeva-bhagavAnakI mUrti cArahAtha baDI joki-rAjAsaMpratikI tAmIrakiihui vesehI-nizAnAtahai jo rAjAsaMpatikI banAihui mUrtiyoMpara hotehai, saMvat [1088] meM isakI pratiSTAkiigai-zilAlekhose sAbItahai, isa mUrttike dAhaneaura bAyepAse domUrti khaDeAkAra aura hai UnakenIce likhAhai saMvat (1388 ) me banAigai. gabhArese bahArajo mUrti sarvadhAtamaya padamAsanahai dAhane pAsekI mUrtikanIce likhAhai saMvat (1520) me yaha tAmIrakiigai, inamurtiyoMkeAge raMgamaMDapa tarphabaDhoto jodo murti khaDeAkAra sADhetInahAtha baDIhaiunake nIce Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-Abu. ( 121 ) likhAhai saMvat [1408] me-ye-tAmIrakiigai. aurajainAcA ryakakkasurIjIne isakIpratiSTAkii. parakammAmeM jogAvanajInAlayake maMdIrakhane huvehai, kaijInAlayokedarakhajepara saMvat [1378] kAekaparasaMvat [1382] kAekapara saMskRtajabAnameM [13] kAvya likhehuve auraakharimeM UsakIbunIyAda saMvat [1201] kIbatalAihai. ekajinAlayake dakhaje kI dAhanItarpha kAleraMgake paththarakA ekalekhahai usameM saMvat [1350] auraisakeAge-mahArAjAdhirAja-sAraMgadeva aura-vizaladevakA nAmahai. ekajinAlayake bahAradarabajekI bAyItarpha caumukhAjIkepAsa DuMgarapurIpaththarapara (16) zlokalikhehuve hai, isajinAlayake darakhajekI dAhanItarpha caraNapAdukAke pAsaekakAle paththarakA lekhahai jisame [ 40 ] kAvya aura saMvat [1279] likhAhai. ekajinAlayake Upara saMvat (1245) vaizAkhavadI paMcamAMgurUvAra likhAhai, aurausake thoDeduranIce saMvat ( 1378 ) kA lekhahai, jisame jainAcArya dharmaghoSasUri-aura-jJAnacaMdra sUrijIkenAmahai, ekajinAlayake darakhajepara saMvata (1245) kA lekha do-laMbI-satare aura usame cArazlokalikhehuve hai, avalasatarame khaMDeragacha-mahati-yazobhadra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 122 ) tavArikha-tIrtha-Abu. sari--Ara-isakeAge zAMtisUrikA nAmahai. maMdirakeThIka sAmanedaravajeke-eka patharakA ekaghoDA-aura-usapara vimalazAhazeTha kyA ! umadA ceharAnajara AtAhai jaisekoI baDAsakhI aura ikabAlamaMdazakhzaho, kamAlahusna-aura-mubArIkabAdI unakecahare parajhalakarahIhai, musalmAnI amaladArIkevakhta yahamurti kuchatoDI gaithI. hAlame kalIcuneseM marammata kiDagaihai. vimalazAhazeThake ghoDeke agalavagala aurapIche (10) hAthI zaMgamaramarapatharake kyAhI khUbasuratabane haiki-mAno ! kisIkArigIrane abhIisako banAyAho. jokarIvatInatIna hAthavaDe auracoDehogeM-unakIhiphAjatake liye uparachata banIhuihai, saMvat ( 1818) me mahArAjazrI padamavijayajIne jotIrtha AbukAstavana banAyAhai vimalazAhazeThake banAyehuve maMdirameM ( 876 ) mUrtiI -likhAhai, sekaDoMkozoMse zaMgamamapathara maMgavAkara pahADapara maMdirabanavAnA kitanAmuzkila hai, hAthIyoMpara mAla asabAba ladavAkara caDhAyajAtAthA jisameM bezumAra kharca hotAthA,.. aba vastupAla tejapAla ke maMdirakA bayAnasuniye, khuzanazIboMne duniyAkI pustapara kyAkyA karadikhAyA hai jisakAnAma Ajataka duniyA rozanahai, asala meM-vastupAla-tejapAla-AsarAjajIkevaTe aura rAjAvIradhavala ke divAnaye, unonebhI mAnIMda vimalazAhazeThake daulatalagAnemeM koI kasaranahIkii. apanAkhajAnA lAkaragoyA ! AbupahADapara rakha diyA. vimalazAhazeThake maMdirakoMdekhakara unonebhI vaisAhImaMdira yahAMbanAyA. zobhanadevakArIgara usavakhta tamAma zaMgatarAsokA apsarathA. jaisA-usakA nAmathA vaisAhI zaMgamaramarapavarapara karakedikhalAdiyA. baDAAlizAna maMdiradekhakara dilanihAyatakhuzahogA. chatomeM-raMgamaMDapameM-aura--meharAvomeM aisIaisI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-Abu, ( 12.3 ) kArIgarI kiigaihaiki-jinakItArIpha-javAnaseM bahArahai, jojovelabuTe-kamalakula-putalIyA-guladaste-banAyehai dekhakara ar3eache kArIgara tAjjubakaratehai, mulanAyaka tIrthakara nemanAthabhagavAnakI mUrti karIba tInahAthabaDI zAmaraMga isameM takhtanazInahai, yahamUrtirAjAsaMpa tikI banAihui-vaisehI nizAnAta isaparavanehai-jaise unakI tAmIra karAihuimUrtiyoMparahote hai, isamaMdirakIpratiSTA saMvat (1288 ) meM hui, parakammAkejinAlayoparalikhAhai AsarAjasuta-vastupAla-tejapAlane-yahamaMdiratAmIrakaravAyA, isakebhItarIraMgamaMDapameM gabhArekebahAra bAyItarphajokhaDeAkAra dohAthabaDImUrti jAyenazInahai usakenIce likhAhai saMvat (1289) phAlgunasudI (8) koraMTakIya gacha punyasiMhabhAyo-- punyazrIsuta--bhrAtRmUlagehAsahitenamuMDasthalasatkazrImahAvIracaitye--nijajyeSTabAMdhavamahadudAzreyortha jinayugalaMkAritaM pratiSTitaM,___ bAhArakeraMgamaMDapakIbAyItarpha-parakammAmeM--jo-do-baDe baDe zilAlekhasaMskRtapadyavaddha-hai-usameMekakAleraMgakA-dusarAsaphedaraMgakA--saphedaraMgake zilAlekhaparalikhAhai saMvat (1287) phAlgunavadI (3) itavArakeraujayaha likhAgayA, donoMzilAlekha saMskRtajabAnameM-harphanihAyataumadA-magarakaijagaha TuTagayehai, isamaMdirame bAvanajinAlayakA AkAraumadAbanAhai kaijinAlayopara saMvat (1293) kelekhahai, ekapara (1290)-aura-ekaparasaMvat [1291] kAlekhahai,aura-ye-saba-choTechoTejinAlaya vastupAla-tejapA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 124 ) tavArikha-tIrtha-Abu. lakekhAnadAnavAlone banavAye hai, maMdirakIpIchADI zaMgamarmara patharake (10) hAthI-jokarIva tInatInahAtha laMbecoDejisakI kArIgIrI-hadasejyAdahahai-jodekhegevehI jAnasakegeM, inahAthIyoMkeuparachataaura pIchADIdivArabanIhuihai, usameMalagaalagaAle-aura aura-unAlomeM vastupAla-tejapAla-unakIaurateM--cacAvagerA ristedAroMkI mUrtezaMgamarmarapatharakI banIhuihai, kaisIkaisIunakI khUbasurati-kamAlahusna-aura-ikabAlamaMdI-cehareparajhalakarahIhai, khuza'nasIba-bahAdUra-aura-dharmapAvaMdahoto aiseho, ___maMdirakeraMgamaMDapameMdoMnotarphajodo-Ale-ekabAyI-aura ekadAhanItarphaknehuve hai. isakadara umadAkArIgarIkiihaiki-zaMgamarmarapatharakoM bataurakAgajakarake dikhalAdiyA, ye-donoM-AlevastupAlatejapAlakIauratoMne-apanejebakharcaseMtAmIra karavAyehai, daraasalameMye-AlenahIM hai magarakArIgarImeM baDebaDemaMdiroMkoM mAtakaranevAle hai, zAvAzahai jananeMkaauratoMke khayAlokoM jinonedharmapara aisIneMkanAmIkii. AbukejainamaMdiroMkI jotAriphasunateho inahIvimalazAhazeu-aura-divAnavastupAla-tejapAlakebanAyehuve maMdiroMkI hai,-vastupAla--tejapAlakamaMdirakI tAmIrAtameM ekakaroDa--asIlAkharupaye sarphahuve, alAvAisake jisajagahapara maMdirakhanAhai usakIbharatIkaranemeM chapanalAkharupayehuve. jaMgalIbhIla-logoneisamaMdirakoM kuchanukazAnapahucAyAthA--tabaseisakI ravannaka-kamahogai magaraphirabhI bahutakucharavannakahai, javayahamaMdirabanakara tayArahuvAhogA usavakhtadekhateto mAlUma hotAki-kyAravanakathI,... . . maMdirakI dAhanItarphaparakammAmeM-aMbikAdevIkI uralItarpha-bi caledevAlayameM pUravatarphakIdivArakepAsa zaMgamarmarapatharapara ukerAhu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ maarnamarnammarrian tavArikha-tIrtha-Abu, ( 125 ) vA-jo-zakunikA-vihArakAAkArahai usameMbharuachazaharake pAsakA dariyAva-jahAjameMbeThIhui-sudarzanArAjakuvarI ekatarphaboDakAdakhtasAmanetIra lagAtAhuvA ekazikArI-jamInaparagirIhui zamalIaura namaskAramaMtrasunAtehuve pAsakhaDe-jainamuni-vagerAAkAra-zakunikA vihArakA banAhuvAhai, aurausaparalikhAhai saMvata [ 1338] varSe jyeSTazukla [14] zukrezrIneminAthacaitye-saMvijJavihArizrI cakrezvaramurisaMtAna-zrIjayasiMhamUriziSyazrI somaprabhasU. riziSyeH zrIvarddhamAnasUribhiH pratiSTitaM-ArAsaNAkaravA stavyaprAgvATajJAtIya-zre-gonAsaMtAne-zre0 AmigabhAryA-ratanI putratulahAri-Asadeva-zre0 pAsaDa-tatputrasiri pAla-tathA-AsadevabhAryA-sahajU-putratu0 AsapAlenabhA-dharaNi....sirimati-tathA-AsapAlabhAryA--AsiNiputraliMbadeva-haripAla-tathA-dharaNibhAryA....UdAbhAryA--pAlhaNadeviprabhRti kuTuMbasahitena-zrImunisuvratasvAmibiMbaazvAvabodha-zamalikAvihAratIrthoddhArasahitaM--kAritaM-magalaMmahAzrIH-isalekhakAmatalabayahaDavAki-ArAsaNa nagarakerahanevAle-poravADajJAti-AsapAlanAmake zrAvakaneyahAMnemanAthabhagavAnakamaMdirakI parakammAmeMtIrthakara munisuvratasvAmIkI mUrtijAyenazIna kii-aura-azvAvabodha-zakunikA-vihAratIrthakAAkAra--patharapara ukeravAkara kAyamakiyA, mahArAja zrIpadamavijayajIne tIrthaAbuke stavanameM usavakhta vastupAla-tejapAlake maMdirameM (468 ) pratimAthI-likhAhai, peya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 126 ) tavArIkha-tIrtha-Abu. DazAhane-aura-lallanAmake sAhukArane-yahAMkaidaphe jalasekiye aura daulatasarphakii. hiMdameM Avukejaina maMdiraapanI kArIgIrIseM Amajagaha mazahUrahai, maMdira-sonA-cAMdI-javArAtake vanenahI hai patharake hai magara kArigarIke sAmane-sonA-cAMdI--javAhirAtabhI-nAcIjahai. phIjamAnAke kArI gira yahAMkIkArIgarI dekhakara tAjjuvakaratehai aura isahunarakoM sIkhanekI kozizakaratehai, kaiaMgreja-inamaMdirokA phoTo utAratehai,-kIrtikaumudI-aurarAsamAlA kitAvajoki-AlAdarjekI tavArikheM zumArakiijAtI hai unameMAbukejainamaMdirokA hAladarja hai, jozakhzayahAMAnakara najaraseMdekhegA ajahadakhuzahogA.___vastupAla-tejapAlake maMdirasethoDIdUrazeTha-bhaisAzAhakA tAmIrakiyAhuvA nihAyataumadAmaMdira baDedhairemeM hai. mUrtiisameMmUlanAyaka bhagavAnakI karIbatInahAthavaDI savadhAtakI takhtanazInahai, isake nIcelikhAhai [saMvat 1552] meMtAmIrakiigai, tapagacha. nAyakazrIsomasuMdarasUri-tatpade-munisuMdarasUri-tatpade-jayacaMdrasUri-tatpade-ratnazekharamUri-auraunakepaTTapara lakSmIsAgaramUri-jinone--isamUrtikI pratiSTAkii, gabhAreke bahAraraMgamaMDapameM domUrti-eka-tIrthakarariSabhadevabhagavAnakI dusarI-munisuvratasvAmIkI-jAyenazInahai, tArIphakaranAcAhiye bheMsAzAhazeThakI jinoneisakadaraapanIdaulata isa tIrthaparakharcakii, cothAmaMdiracaumukhAjIkA tImaMjIlA aura-tInoMmaMjIloMpara mUrtticaumukhAjIkI takhtanazInahai. baDAbulaMdazikhara aurasabakAma pukhtAbanAhai, raMgamaMDapabahutabaDA jisameMkarIba [500] AdamIbakhUbI beThasakate hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-Abu. (127 ) aba-acalagaDhake maMdiroMkA-hAlasuniye, delaghADeseM acalagaDha (5) mIlake phAsalepara vAkehai, saDaka pakIvanIhui-magara coDAimeM bahutataMga sIrpha ghoDe-aura-DolIye jAsakatIhai, bagIyA-gADInahI jAsakatI, rAstemeM ekamaujA orIyAnAmakA vAkehai jisameM zrAvakoMkA ekabhIghara nahIrahA-savaghara digaramajahaba vAloMke karIva (100) hai, jainazvetAMvara maMdira eka-yahAMnihAyata purAnAvanAhuvA-aura-isameM mUlanAyaka bhagavAn mahAvIrasvAmIkI mUrti . karIba (1) do-hAthavaDI takhtanazInahai, yahamUrti rAjAsaMpratikI tAmIrakiihui-vahIM-nizAnAtaisapara banehuvehai, bAyItarpha ekamUrti-tIrthakara pArzvanAthajIkI-isaparalekhanahI-sIrpha ! pArzvanAthabhagavAnakA nAmahai, dAhanItarpha ekamUrti tIrthakarazAMtinAthajIkI jo karIbaponedohAthavaDI jAyenazInahai aura yahabhIrAjAsaMpati kI tAmIrakIihuihai, AbupahADapara bahutasImUrtiyeM rAjasaMpatikIhItAmIrakiihui pAijAtIhai, nigarAnI-isamaMdirakIacalagaDhake khajAnese kiijAtIhai, isakedarzanakarake-vApIsa usIsaDakakoAnAjo-acalagaDhakoM gaihai, acalagaDhagAMva pahADakI dAmanamebasAhuvA jabatalahaTImeM pahucoge rAjAkumArapAlakA tAmirakiyAhuvA maMdiradAhanI tarphakoM najaraAyagA, jo-baDAsaMgIna-aura-pukhtazikharavaMda veMzakiMmatI banAhuvAhai, aura isameM tIrthakara zAMtinAtha mahArAjakI mUrti takhtanazInahai, yahamUrtibhI rAjAsaMpatikI tAmIrakiihui-auravahI-nizAnAta isaparamaujUdahai, raMgamaMDapameM zilAlekha lagAhuvAhai magarava-vajahaTuTajAneke vacanahIsakatA, do mUrti-jo-khaDeAkAra isameMjAyenazInahai bAyItarphakI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 128) tavArikha-tIrtha-Abu. mUrttikenice likhAhaisaMvat [1302] jeThasudI (9) mIzukravArakaroja yahamUrti pratiSTitakiigai, pallIvAlajJAtIyazrAvaka [nAmakhaMDita hogayAhai] kI bhAryAne yahamUrti banavAi, aura AgecauthIlakIrameM tIrthakarazAMtinAthajIkA nAmaliMkhAhuvAhai, AsapAsa-cunA-lagAdiyAhai jisase lekha purepurA bacanahIsakatA, raMgamaMDapa vaDAAlizAna-vahArakItarpha umadAkArigIrI-aura-atarAphamaMdirake saMgInakoTa khIcAhuvAhai. rAjAkumArapAlake maMdirakAdarzana karake jababahAraAoge sAmane ekatAlAva najaraAyagA. aura usakI ekatarpha tIna se patharake banehuve khaDedekhoge, AgepahADakI-tarphabaDhoto-ekadaravajA -aura-eka tAlAva AyagA, isakebhI Age baDhoto dusarAdaravAjAaura acalagaDhagAMvakI AvAdIzurUhogI, AbAdIkyAhai, ? barAyenAma vIzapacIzaghara rahagaye yahAMparaeka maMdira tIrthakarakuMthunAtha jIkA-aura-ekadharmazAlA purAnI banIhuihai, yAtrI isameM jAkara kayAmakare, maMdirameM sabadhAtakI banIhui mUrti-tIrthakarakuM thunAjIkI takhtanazInahai aurausake nIce likhAhai saMvat [1527] meM. yahatAmIra kiigai,___ yahAMseAge baDemaMdirakoM jAnA jo bulaMdazikharapara mAnIMda svargavimAnake najaraAtAhai, pAsa nayIdharmazAlA-kArakhAnA-munIma-gumAste-nokaracAkara-caukI paharA sabaThATha zAhAnA dekhoge, yahakArakhAnA jerasAyA-gohiDA gAMvake zrAvakoMkehai, auraalavate ! isavakhta isamaMdirakI tarakkIhai, pahADakebulaMda zikharapara jaisAkhUbamuratamaMdira acalagaDhakAhai dusarIjagaha nahIdekhoge, isake raMgamaMDapameM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ JANAM tavArikha-tIrtha-Abu. (129 ) bakhUbI ( 500 ) AdamI veThasakatehai, baDAsaMgIna raMgarozana kiyA huvA batauradeva majalIzake dekhalo ! mUlanAyaka tIrthakara riSabhadeva bhagavAnakI-mUrti-savadhAtakI banIhui karIva (4) hAthavaDI nihAyata khUbasurata takhtanazInahai, isameM jyAdAhissA sonekAaura-bAkI digaradhAtukAhai, isaparalikhAhai-saMvat (1566) phAlgunasudi (10) mI-dine-zrIacalacaDhdurge-rAjAdhirAja zrIjagamAlavijayarAjye-prAgvATajJAtIyasaM-kurapAlaputrasaM-ranasaM-dharaNasaM-ratnaputrasaM-lASAsaM-salaSAsaM-sajAsaM-sAliMgabhAsaM-suhAgadeputrasaM-sahasAkenabhAsaM-sArade putraSimarAjadi-anupamadeputra--devarAja--pimarAja bhAramAdeputrajayamala-manajIyutena-nijakArita caturmukha prAsAde-uttaradAre-pittalamayamUlanAyaka zrIAdinAtha viMbaMkAritatapagachanAyaka somasuMdarasUri-tatpade munisuMdarasUri-tatpadejayasuMdarasUri-tatpadevizAlarAjamUri-tatpade ratnazekhara mUri-tatpadelakSmIsAgaramUri--zrIsomadevanArIzaSya--zrI sumatisuMdarasUri-ziSya--gachanAyaka zrIkamalakalazasUri ziSya-saMprativijayamAna-chanAyaka --zrIjayakalpANasu. ribhiH zrIcaraNasuMdaramUri pramukhaparivArayutaiH pratiSTitaM, mulanAyakajIkI tarpha jo mUrti jAyenazInahai usaparasaMvat (1518 ) kA lekhahai, unakepIchADI jodo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 130 ) tavArikha-tIrtha-Abu. mUrtiyehai unameM ekapara saMvat ( 1518 ) aura dUsarIpara (1566 ) kA lekhahai, bAyItarphajo tInamUrtiye hai Unameekapara saMvat ( 1566 ) ekapara saMvat (1529) auraekapara saMvat (1566) kA lekhahai, mUlanAyakajIkI donoMtarpha-jo-domUrti-khaDeAkArahai-bebhI-savadhAtakI banIhuIhai, raMgamaMDapakI dAhanItarphake AlemeM tIrthakaranemanAtha bhagavAnakI mUrti-aura-uparakI maMjilapara caumukhAmahArAjakI cAramUrtiyopara saMvat [1566] kA lekhahai auraekapara bilkula lekhanahI-ye-kulla (14) mUrtiyAM-vajaname (1444 ) maNakI zumArakiijAtIhai, inameM jyAdA-sonA-aura tAMbA-pItalavagerA digaradhAtu kamahai, maMdirakI chatapara jAkaradekho to tamAmakaphiyata AbupahADakI-aura-maMdiroMkI najaraAtIhai, kisakadara hariyAlI tarahatarahake drakhta-cizmeAva-nadInAle-aura. choTechoTe gAMvanajaraAtehai ! ekaumadA kAlIna vIchAho, auradekhane vAle AsmAnakI zairakararaheho, pAsameM ekazikharapara kuMbhArANAjIke mahela-aura-sAvana-bhAdavA tAlAvake nizAnAtavanehuvehai, acalagaDhake maMdirakIjiyArata karake nIce AnAcAhiye, acalagaDha' gAMvameM pAMcasAtaghara jaina zvetAMvara zrAvakoMke AvAdahai, yAtrIacala-- gaDhaseM vApIsa usIrAste delavADeAve, ___ AbupahADapara pestara pArasapathara milatAthAki-jisakechuneseM lohA-sonA-banajAtAthA, magarayevAteM avakhyAvameMbhI najaranahIMAtI, na-vaisenekavakhta AdamIhai-na-3-cIjeMhai, pestarayahAM aisI aisIjaDIbuTIyeM hotIthI-jisakoMghIsakara AdamI apanebadanapara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha - Abu. ( 131 ) lagAleveto adRSTahojAtethe, Ajakala jamAnA nAjuka hai umadAcIje gAya hotI jAtI hai, aura kamajoracIjeM darapezahotI hai, pestarayahAM pIle raMga ke pathara jaise hotethe agaraUnakoM dUdhakesAtha ghIsakara badanapara lagAdiyejAya totayAmavImArIyAM raphAhotIthI, tAkatavara auSa ye yahAM aisI hotI thI jisakoM khAkara AdamI hajArazakhzo kI barAbara tAkatahAsila karatAthA, magara AjakalasIrpha ! sunanekeliye bAteMraha gai, na-ve cIje hai-na-ve AdamI hai, Abukalpame likhA hai, - - na savRkSo na sA vallI-na tatpuSpaM na tatphalaM, nasakaMdo na sA zAkhA - yA naivAtra nirIkSyate, 1 aisA koidrarUta - latA - vallI - phala - phula - aura - kuMda -- nahIthAjo yahAM para nahI pAyAjAtAthA, pestarayahAM siddharasahotAthA, bujurga loga kahAkarate hai ki padepade nidhAnAni - yojane rasakuMpikA, bhAgyahInA na pazyaMti- bahuratnA vasuMdharA, 1, AbukIhavA mulkoMmeMmazahUra hai garmIyoM ke dino meM bhI rAtakoMyahAMpara zardI mAlUma hotI hai, kar3akisama ke parIMdedrakhtoM para kalolekarate hai, Ama anAra - aMjIra - bAdAma - aMgura - kele - jAmaphala- jaMbhIra - nIMbu - - naraMgI gulara - khajUra - adraka - poMdinA - kuSmAMDa - kaThera - kera--kaviTha - kakaDIaura- kacanAravagerAkaicIjeM yahAMparapaidA hotI hai, phuloM kA bayAna suno to- tarahatarahakegulAba - hajAromaNapaidA hote hai, caMpAkedrakhta auraphula usake bezumArautarate hai, garmIyoMmeM aura bArIza meM jidhara dekho phuloMkI khuzabUmahekarahI hai, auratarahatarahake girehuvephula jamInapara isakadara bIchehuve dikhAidete hai, mAno ! koiUmadA kAlInavI chAhuvA hai, jAi - jui - ketakI - DamarA-marUA - kevaDA - aura camelI harakisamakI yahAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 132) tavArikha-tIrtha-Adhu, khaDIhai, gulaveliyA-aura-kezuvagerA jaMgalI phuloMkI ginatIkaro, to ekakitAba bharajAya, vidyAbrAhamI-sahadevI-kAkajaMghA-zarapuMkhA-lakSmaNA-mayUrazikhA-haMsarAja-nakachIkanI-ratanajota--jalajamanI-aura-priyaMgu-yahAMhajAromaNa paidAhotIhai, saphedamuzalIbahaDe-Avale-arIThe-motha-ghoDavela-aura-maroDaphalIbhI--kisIkadarakamanahI, kAMTAlakAsaheta yahAMbahuta paidAhotAhai. bhaure-kAMTAlajAtikI nAzapAtIkArasa pIikara sahetakoM paidAkaratehai,... ayyAmavArIzameM AbupahADa badaloMseM isakadara chAjAtAhai bulaM dazikhara bilkulanajara nahIAte, Abupara chAvanImeM jisacIjakI darakAraho AsAnIse milasakatIhai, AbukejainamaMdira jinonenahI dekhe ekaAlAdarjekI kArIgarIkA hissAnahIdekhA aisAkahanAkoi galatabAtanahI, maMdiroMmeM jAtevakhta-lakaDI-hathiyAra-chaDI-jutevagerAbahAra rakhakara jAnAcAhiye, devamaMdira ekaadabakI jagahahai, aMdarajAkara kArIgirIkoM bilkula-na-chIve, darase sabacIjadekhe, daravajepara isImajamunakA ekaistihArabhI lagAhuvAhai, AbutIrthakI jiyArataseM yAtrIkoM do-kisamake phAyadehogeM, avaladharmakA doyama kArigIrIke dekhanekA-delavADese yAtrI usIrAste vApIsakhareDI Ave jisarAstegayethe, AbuparacaDhaneke rAstekaibanehai, magarakhAsa rAstedo-hai, avala khareDIkA-doyama-anAdarekA, pahADapara caDhatevakhta rAstAcaDhAvakA-aura-utaratevakhta utArakAhai, ba-sababa-saDakake rAstAsApha- harajagahahariyAlI kucha kucha phAsalepara caukIpaharelagehuve aura sabaiMtajAma achAhai,... (tavArikha Abu khatamahuI,) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapArikha-tIrtha-bhaNavADa. (133 ) [ tavArikha tIrtha baMbhaNavADa ] AyuroDase ravAnAhokara yAtrI kiravaralI-bhimAnA-rohidAaura-banAsaTesana hotehuve Tezana pIDavADA utare, relakirAyApAMcaAne lagate hai, piMDavADemeM zrAvakoke makAnAta-dharmazAlA-aura -purAne maMdira vanehuvehai, darzanakarake Age baMbhaNavADhatIrthakoM jAnA jo karIba (4) kozake phAsalepara vAkehai, savArIke liye belagADI milasakegI, rAstA khuzkIkAhai, caukIdArakoM zAya lenAcAhiye. aura khAnapAnakA baMdobastabhI yahAMsehI karalenA ThIkahai. baMbhaNavADagAMva choTAhai cAhiye vaisIcIja vahAMpara nahI milasakegI, tIrthababhaNavADa pahucanepara dharmazAlA meM kayAmakaranA jo-nihAyatapukhtA aura AlizAna banIhuihai, vaMbhaNavADa kasvA bahutaba. DAnahI magara tIrthakI vajahase mazahUrahai. yahA~para tIrthaMkara mahAvIra svAmIkA baDAAlizAna maMdira-gAMvase-kucha phAsalepara jaMgalameM bataura devavimAnake khaDAhai, kArakhAnA-munIma-gumAste-nokaracAkara aura pUjArIvagerA hamezAMkeliye yahAM tainAtahai, maMdirake sAmane patharakA-ekahAthI-mAnIMda asalIhAthIke-banAhuvAkhaDAhai, maMdirameM mUlanAyaka bhagavAna-tIrthakara mahAvIra svAmIkI mUrti-bAluretakIbanIhui jisapara motIyoMkA lepa lagAhai karIba (1) hAthavaDI takhtanazInahai, darzanakarake dilakhuzahogA, ___jologakahate haiki-tIrthakaramahAvIrasvAmIke kAnoMmeM jo-govAliyene lakaDekI baDIbaDIkIle batauramekhake lagAithI-vahakharakanAmakevaidyaneyahAM nikAlIthI, magarayahabAta bilkulagalatahai, asalameM-yahamAjarA mulkapUravakAhai, dekho! kalpasUtrameM jahAMtIrthakara mahAvIrasvAmIkA aMtarvAcanAkA jikradarja hai, aisApATha maujUdahai, ki-tIrthakaramahAvIra khaNamAnIgAMvakebahAra khaDehokaradhyAnakaratethe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ (134 ) tavArikha-tIrtha- baMbhaNabADa. eka-govAlIyene UnakekAnomeM do-mekhAM-lakaDekIlagAi, aura jaba-ve-madhyamaapApAnagarIkoMgaye vahAMkarahanevAle siddhArthavaNika aura-kharakanAmakevaidyane-UnokekAnase baDIkozikezAtha mekhAM nikAlI, kalpasUtrakA pATha aura sabahakIkata Agecalakaralikhege jahAMki-mulkapUravake jainatIrthokA kyAna kareMge, asalavAta mUlka pUravameM vanIthI pIcheseM yahAM unakI-nakala-kiigaihai, vaMbhaNavADaseM yAtrI nAdiyAgAMvako jAve, joki-dokozakephAsaleparavAke hai, aurayahAMpara tIrthakaramahAvIrasvAmIkA baDAAlizAnamaMdira banAhuvA hai jiyAratakare, gAMvanAdiyAke bahAra ekachoTI pahADIkI khohameMtIrthakaramahAvIrasvAmIkI mUrti pahADameUkerIhui-aura-ekazilApara sarpakA nizAnabanAhai jisasAMpakAnAma caMDakauzika thA-aura inhoke pAMvakoM kATAthA, jaba usasarpako tAlImadharmakIdii usakA gussA utaragayAthA, aura-vahadharmI hogayAthA. yaha mAjarAbhI mukapUravakAhI hai, jaba tIrthakaramahAvIra zvetAMbikAnagarIkoM jAtethekanakakhalatApasAzramake pAsa-caMDakauzikanAmake sarpaneUnakepAMvakoM kATAthA, UsakI nakala yahAMparavanAigaihai, jaise rAyaNakSa (yAnI) khiranIdrarutake nIce tIrthakara riSabhadevasvAmIkA padhAranA tIrthazabujayaparahuvAthA-magara-sthApanA-usakI aurabhI kaijagaha kiigai hai isItaraha yahabhI mAjarA samajhalo, ... kalpasUtrame dekho sAphavayAnahai tIrthakaramahAvIra chadamastha-hAlatameM-mulkapUravatarphahI vicaraterahe mAravADameM nahIpadhAre, nAdiyA AsapAsa-loTANA-aMjArI-zirohIvagerAbhI jainokI AbAdIke -mukAmahai, aura baDebaDejainazvetAMbaramaMdira vahAMparabanehuve hai, agaraphurasatahoto vahAMbhI jAnAcAhiye, agara kamaphurasataho-to-nAdiyAse vApisa baMbhaNavADa-aura-vaMbhaNavADase usIrAste dezanapIMDavAr3eAnA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-paMcatIrthI. (135 ) aura railameM savArahokara kezavagaMja-nANA-morIberA-eranapurAroDa saMderAva-aura-phAlanA hote rAnI-Tezana utaranA, railakirAya chaAne lagate hai, [ tavArikha-paMcatIrthI,-] . . mulka mAravADameM-rAnITezanase ( 20 ) kozake gheremeM paMcatIrthI ekamazahUra jagahahai,-varakANA-nADola-nADalAi-ghANerAyaaura-rAnakapura-ye-paMcatIrthIke nAmahai, savArIke liye belagADI rUpayerojake kirAyepara milasakegI, rAste do-hai, eka varakAnA hokara rAnakapura jAnA, dusarA rAnakapura hokara varakAnA AnA, jinakoM jaisA subhItAho-vaisA kare, donoM tarphase vApIsa rAnITezanakohI AnAhogA. aura kamasekama ATharauja lagege, jologa bha. gAbhagI karake cAra-yA-pAMcaraujameMhI khatamakaratehai unakIjiyArata. phijulahai, gharachoDakara tIrtha Aye aura tIrthameMbhI vahI hAlarahA lo. isase behattarahai ghara hIbaiTherahanA, yAtrIko rAnITezanaseM calakara ekaH raujavarakAnAmeM rahanAcAhiye, jokarIba deDhakozake phAsalepara vAke hai, varakAnA-kasvA pestara baDAthA aba karIba (75) gharakI AbA- . dIkA rahagayA, jainazvetAMvarazrAvakoMke gharaaMdAja dasapanarAhakehai, dharmaH zAlA. yahAM (2) hai, eka choTI ekavaDI, donoMmeM milAkara karIba (100) AdamI-ba-khUbIThaharasakatehai, atarApha-maMdirake-eka pukhtAhAtA khIcAhuvA, kArakhAnemeM munIma-gumAste-nokara-cAkara pUjArI vagerA hamezAMkeliye tainAtahai, aura jeranigarAnI unapara: bIjavAke zrAvakalogoMkI hai, joyahAMse mIlabharakephAsalepara vAke hai, yAtrIkoM agarabhAMDe-vartanakI. darakArahoto kArakhAneseM mIlasakeMge, maMdira varakAnekA-bahutabaDA AlizAna-bAvanajinAlayakA-nihAyatapukhtAhai, gherAva isakA cArasogajase kama-na-hogA, daravajeke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 136 ) tavArikha-paMcatIrthI. bahAra donoMtarpha dobaDebaDehAthI-patharakebanehuvekhaDehai daravajeme ghusate bAyItarphake hAthIkenajadIka ekazilAlekha-khaDAhai jokarIba deva gajalaMbA ekahAyacoDA-usaparalikhAhai-saMvat (1686) poSavadI aSTamI zukravArakerauja medapATake adhIzarANAjagatasiMhajIne tapagachAcArya-vijayadevasarike vacanase melekadinoMmeM cAraraujakA mahesUla mAphakiyA, poSavadI-8-9-10-11-takamelA yAtrIyoMkA yahAM jamAhotAhai unakA mehasUlalenA choDadiyA, daravajekebhItara caukameM ekabaDAhAthI patharakAbanAhuvA ThIkamUlanAyakajIke sAmane-khaDAhai, maMdirakIcAroMtarpha divArameM jojo kArIgarI kiihai lAikatArIphakehai, dekhakara dilanahIcAhatAki-yahAMse-bahAracalejAya, maMdirakecaukameM tInazilAlekha saMvat (1806) ke likhehuve khaDe hai magarainameM maMdirakebananekA koijikranahI, sIrpha ! inavAtoMkA jikrahai jousaarsemeM yahAMkelogone ikarArakiyAthA, javamaMdirake raMgamaMDapakedaravajepara pahucoge nihAyata umadAkArigirI najaraAyagI, raMgamaMDapabahutabaDA-aura-navacaukIke ekakhaMbhepara zilAlekhalagAhuvAhai magarajahAMpara saMvat likhAhuvArahatAhai-vo-jagaha TuTagaihai, bahutagaurakezAthadekhAgayAto saMvat (1211) likhApAyA, AgekeharphabhI TuTehuve hai achItaurase paDhenahIjAte. sabutahuvAmaMdira bArAMsogyArahake pestarakA vanAhuvAhai, mUlanAyakakI mUrti ke sAmane aura navacaukIke khaMbhekepAsa ekahAthI patharakA banAhuvA-aurausakeupara ekazeThazeThAnIkI-mUrti jAyenazInahai, lekhaisaparanahIMmagara yahAMke vAziMdomeM yahabAta mazahurahaiki inone yahamaMdira tAmIra karavAyAthA mUlanAyaka tIrthaMkara pArzvanAthabhagavAnakI karIba ekahAyabaDImUrti-mayaphaNake nihAyata khubasurata-takhtanazIna hai; isapara koilekhanahI magaranizAnAt rAjAsaMmatike jamAnekepAye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-paMcatIthI. (137 ) jAte hai, cAroMtarpha isake-jo-pItalakA parikaralagAhuvAhai saMvat (1707) kA-banAhuvAhai, maMdirake Alome-choTechoTe-jinAlayoMmeM aura raMgamaMDapameM kullamUrtiye karIba (200) ke-hai, darzana karake dilakhuzahogA-mAno! svargameM AnakhaDe hai, khuzanasIbone kaisekaise AlizAnamaMdirabanavAye hai yahAMpara vagIcA-eka-baDAgulajAra jisameM gulAba-caMpA-jAi-jui-camelI-DamarA-maruvA-vagerAkephula hamezA Utaratehai aura devapUjanameM caDhAyejAte hai, phalomeM Ama-nIMbu-naraMgI-anAra-kelevagerA yahAM paidAhote hai, bayAna-varakANAtIrtha-khatamahuvA, varakANAseM ravAnAhokara yAtrI nADola jAvejo aThAisa kozake phAsalepara ekakasvAhai, jainazvetAMbara maMdira isameM (6)-jiname tIrthaMkara padamaprabhukA zikharabaMda maMdira nihAyatapurAnA aura mUrti isameM rAjA-saMpatikI banAihui takhtanazInahai, dusarA aura tIsarA maMdira isIvaDe maMdirameM sAmIlahai, cothAmaMdira tIrthakara nemanAthajIkA pAMcamA zAMtinAthajIkA-aura-chaThA tIrthakara pArzvanAthajIkA bataura caityAlayake banAhuvA, zivAyaisake upAzrayameMbhI kaidhAtukI mUrtiye jAyenazInahai. jainazvetAMbarazrAvakoMke ghara-dharmazAlA-aura-khAnapAnakI cIjeyahAM saba milasakatIhai. bayAnatIrtha-nADola-khatamahuvA. nADolaseM ravAnAhokara nADulAikasbekoM jAnA, jokarIba (3) kozake phAsalepara vAkehai, zrAvakokaghara yahAM banIspatanADolake jyAdaha-dharmazAlA umadA aura maMdirabhI choTebaDe milAkara (11) hai, iname (2) maMdira gAMvakebahAra aura (9) bhItarahai, bhItaramaMdira baDIlAgatake-purAne aura-ekaekase AlAbane huvehai, ekamaMdira jo daravAjekepAsahai, mUlanAyaka tIrthakarariSabhadevabhagavAnakI mUrti isameM nihAyatakhUbasurata-takhtanazInahai, yahAMke logomeM yahabAtamazaharahaiki Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ (138 ) tavArikha-paMcatIrthI. jainadhetAMvarAcArya yazobhadramari apane maMtrabalase isamaMdirakoM uDAkara yahAM lAyethe. jainazvetAMbarAcArya yazobhadrasArikA-aura-zaivAcAryakA maMtravidyAkebAremeM yahAM vivAda huvAthA. logone kahA aisevivAdase kyAphAyadA ! koibAta aisIkarajAoki-yahAMpara ApalogoMkAnAma hamezAMkeliye banArahe, usavakhta jainazvetAMbarAcArya-yazobhadramurijI yahamaMdira tInasokozake phAsaleparase-uDAkara-apanemaMtrabalase yahAM lAyethe aura jamInapara kAyamakiyAthA, zaivAcArya apanemaMtrabalase apanA zaivamaMdira uDAkaralAyethe jodusarItarphake daravajekepAsa maujUdahai, kuchalekhI sabutaisavAtakA nahImilatA, sIrpha ! yahAMkelogoMmeM yahabAtamazahurahai, bayAna tIrtha nADulAi khatamahuvA, nADulAiseM ravAnAhokara yAtrI-ghANerAya-kasbekojAve. jo paMcatIrthImeM-cothedarajepara vAkehai, jaina zvetAMvara zrAvakokeghara-yahAMkarIba (200) aura (10) jainazvetAMvaramaMdira banehuve hai darzanakarake dilakhuzahogA, kasbeghANerAyase karIva (1 // ) kozake phAsalepara ekamaMdira jo muchAlAmahAvIrakenAmase mazahurahai jaMgalameM batauradeva vimAnake khaDAhai, aura isameM tIrthakara mahAvIrasvAmIkI atizaya yukta mUrti takhtanazInahai, raMgamaMDapa baDAAlizAna-aura-sabakAma saMgInabanAhuvA dharmazAlA bahutabaDI-jisameM-jAkarayAtrI ArAma kare. pAsameM jalakA haujavanAhuvAhai, atarApha maMdirake jhADIjhukhaDa -drakhta-aura-pahADahI-pahADanajara Ate hai, jaMgala meM maMgala isIkA nAmahai, khuzanasIbone kyA kyA kAmakaravatalAyehaiki-jisakI tArIpha bemizAlahai, jisakoM dharmapyArAhai-dilakedalerahai-vahI aisekAma karasakegeM, sUmaaura bakhIla joki-apanI kamAihui daulataApa nahIkhA sakate, UnaseM kAma honA mohAlahai, bayAna tIrtha ghANerAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - paMcatIrthI. ( 139 ) ghANerAyase ravAnA hokara yAtrI sAdarIgAMva jAve, jo karIba cArakozake phAsalepara vAkehai. jaina zvetAMvara zrAvako ke gharavahAM karIva (400 ) aura eka - baDAAlizAna jaina zvetAMbara maMdirabanAhubA, isameM mUlanAyaka - tIrthakara ciMtAmaNi pArzvanAthajIkI mUrtti karIba deDha hAtha vaDItakhtanazIna hai, isapara lekhanahI, rAjAsaMpratikI tAmIrakarAihui mUrttiyoke nizAnAta isapara pAye jAte hai. garbhadvArakI donoMtarpha jo-do - mUrti - jAyenazIna hai usameM vAyItarphakI mUrttipara saMvat ( 1686 ) aura tapagachakAnAma likhA hai, maMdirakI - parakammAmeM dAhanItarpha ekadevAlaya meM ekajagaha ekamUrttipara saMvat ( 1644 ) aura tapagacha- hIravijaya vigerAke nAma likhehai, raMgamaMDapa nihAyatabulaMda aura savakAma pukhtA hai, yAtrI sAdarIgAMva ke maMdira ke darzanakarake - tIrtha - rAnakapurakI jiyAratakoM jAve, jo paMcatIrthI ke pAMad naMbara para aura sAdarIgAMvase aMdAja tInakoza phAsalepara hai, sAdarIseravAnA hotavakhta caukIdAra mINA - zAthalenA cAhiye, vageracaukIdAra ke rAste meM takalIpha hogI. aura rAjyakI tarphasebhI sakhta mumAnIyatahai, rAstA kaThIna - pahADoke ghere meM - baDebaDe jhADIkhaDakoM pArakarake jAnA hogA, caukIdAra hareka jagahakA vAkIpha hotA hai. - jaba karIba rAnakapurake pahucoge bIcajhADI khaDake ekaAlizAna trailokya dIpaka - jaina zvetAMbara maMdira bataura svarga vimAnake dikhalA degA, phaurana ! gADIseM utarakara maMdirakoM namaskAra karoM. aura apanI takadIrakA zukaramanAoki - jisane hamakoM isa jagahapara pahucAyA, isamaMdirakI banAvaTa aura khUbasurata dekhakara tAjjuba karoge, jabadharaNAzAha zeThaneisakoM banAkara tayArakaravAyAthA isakI khUbasurata dekhateto mAlumahotAki - jhalAjhala rauzanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 140 ) tavArikha-tIrtha-zaMkhezvara. devavimAnakI yahAMAgaihai, aura isIliye isakAnAma trailokya dIpaka maMdira kahAgayA, bAvanajinAlayakA umadAmaMdira aura AlAdarjekI kArIgarIkA namunA dekhanAho-najarake sAmane dekhalo. cArotarphase barAbara tInatInamaMjIla UMcA-aura-cAroMtarphake cAra daravaje isataraha banehuvehai, mAno ! samavasaraNakA AkAra banAho, pestarayahAM rAnakapura nAmakA zahara AvAdathA. saMvat (1500) kI sAlameM kahatehai yahAMpara jainazvetAMbarazrAvakoMke gharaaMdAja(3000) the, jaba-rAnakapurakI AvAdIkamahui-kitanekazrAvaka-sAdarImeAna base, kaipAlI-mevADa-aura-mAlavetarpha calegaye, duniyAkekArobAra isItarahase calejAte hai, kabhI nAvagADIpara-kabhI gADI nAvaparayaha saba takadIrImAmalAhai, aura pUrvasaMcitakarmake tAllukahai, zrAvaka logahI kyA ! digarakomakelogabhI rAnakapurase khAnAhokara dusarIjagaha jAvase, garajaki-isavakhta rAnakapurameM ekabhI ghara jainazvetAMbarazrAvakakA nahIrahA. sIrpha ! rAnakapurakIjagaha-maMdira-dharmazAlA-bAga-aura-purAnekoTa ke nizAnAta bAkIrahagaye. rANAjIke banAyehuve maMdirake pAsajAkaradekhoto purAnekoTakI divAra baDI dUrataka laMbIcalIgaihai, aura usIke pAsase bhAnapurahokara mevADa jAnekA rAstAzuruhai, maMdirakepAsabaDI AlizAnadharmazAlA banIhuihai yAtrI isameM jAkara kayAmakare, aura tIrthakI jiyArata hAsilakare, tArIphakaro! aise bahAdUra aura sakhI dharaNAzAhazeThakI jisane nanANave lAkharupaye sarphakarake yaha trailokyadIpakamaMdira tAmIrakaravAyA, jaba pazcimakI-sIDhI tayakarake maMdirake raMgamaMDapameM pahucoge, mAnIMda eka ... svargalokake najara AyagA, chatomeM-khaMbhoMmeM-aura-meharAboMmeM jojo kArIgirIkiigaihai UsakI tArIphakaranA jabAnasevahArahai, chatameM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-paMcatIrthI. (141 ) kisakisatarahake guladaste-putalIye-vela-buTe-bagerAvanAye haikijinakoMdekhakara AdamI tAjjubakarane lagatAhai, jabadusare raMgamaMDapameM pahucoge-pestarakI banIspata jyAdahakArIgIrI najaraAyagI, dAhanItarphakA raMgamaMDapadekhoto usakI katAvajA-usaseMbhI nirAlI hai, pIchalItarphakA raMgamaMDapa dekhoto aurahI katAkA banAhai, chatapara bArIkakAma-aura putalIye kisakadara tamAzA kararahI hai jokAbila dekhaneke hai, bAyItarphakA raMgamaMDapa-sabase-jyAdahakhUbasuratabanAhai, cAraraMgamaMDapabaDe auracAra UnakesAmanechoTe-kula AThahuve, aura solaharaMgamaMDapa cArotarphake konemeM kulla (24) huve, isamaMdirameM mUlanAyaka caumukhajIkI cAramUrtiye-nihAyatakhUbasurata aura atizayayukta takhtanazInahai, pazcimatarphajo mUrti-takhtanazInahai usaparasaMvat (1498) likhAhai, UttaratarphakI mUrtipara saMvat (1679) pUrvatarphakImUrtipara saMvat (1498) aura dakhana tarphakI mUrtiparabhI vahIsaMvat (1498) kA-lekhahai. pazcimatarphake mUlanAyake sAmane daravajekI dAhanItarpha jodivArameMlagAhuvA baDA zilAlekhahai usameM saMvat (1496) zrImedapATa-rAjAdhirAjazrIbappa-aura-zrIguhilavagerArAjAokI (40) pIDhIyoMke nAma-aura phira Age (39) mI-paMktime likhAhai paramaAIta dharaNAzAha poravADane yahamaMdira tAmIrakaravAyA, (41) mI paMktimeMlikhAhai rANakapuranagare rANAzrIkuMbhakarNa nareMdreNa sunAnA-nivezitaH-phira Age (42) mI-paMktimeM likhAhai trailokyadIpakAbhidhAna-zrIcatumukhayugAdIzvaravihAraH-kAritaH-isakeAge likhAhai zrIhat tapAgache-zrIjagatcaMdrasari-zrIdeveMdrasari....AgekuchakhaMDitahogayAhai paDhA nahIjAtA, magaraakhIrakI paMktiyoMmeM tapagachake AcAryamAhArAjane pratiSTAkii likhAhai, jabarAjyakA ulthAhuvAthA-kisIne pratiSTAcAryakAnAma toDadiyAhai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ (142) tavArikha-paMcatIrthI. maMdirakI dusarImaMjIlaparajAnese aurahI khUbI najaraAtI hai, hubahu svargavimAnakA nakazAdekhalo.-mUlanAyaka yahAMbhI caumukhajI mahArAjakI cAramUrtiye jAyenazIna hai, jinameM pazcimatarphakI mUrtipara saMvat (1507) likhAhai. uttaratarphakI mUrtipara (1508)-pUrava tarphakI mUrtipara (1551) aura dakhanatarphakI mUrtipara saMvat (1506) likhAhai. tIsarImaMjIlapara jAkaradekho aurahI umadAravanaka dikhAidetI hai, maMdirakA bulaMdazikhara-aura caurAsIjinAlayoke choTechoTe-(84) zikharadekhakara svargavimAna mAlamahotAhai, asalameM yaha trailokyadIpakamaMdira-nalinIgulma-vimAnakA-nakazAhai, tIsarImaMjIlaparabhI mUlanAyaka caumukhajIhIkI mUrtiye jAyenazIna hai. aura unameM pazcimatarphakI mUrtipara saMvat (1511) kA-lekha hai, tArIphakaro dharaNAzAhaporavADakI-jinone-aisA trailokyadIpaka-yugAdIzvaradevakA maMdira banavAyA, jisakIsAnI dusarA koI najara nahIAtA, ___ parakammAmeM (84) jinAlaya-aura-mUlanAyakakI dAhanI tarpha-tIrtha-sametazikharakA AkAra-banAhuvAhai, usapara saMvat (1548)--likhAhai, ekajagaha saMvat ( 1556 )--ekajagaha (1550 ) aura ekajagaha saMvat (1547) likhAhai, merUparvatake AkArapara saMvat (1550 ) kA lekhahai, isake Age ekajinAlayameM tIrthakara mahAvIrasvAmIkI sADhe tInahAthaDI mUrti takhtanazInahai, usapara likhAhai saMvat ( 1651) varSe-mAghasudI (10) mIke roja yaha banAigai. choTe jinAlayomeM sabajagaha bahutakarake rAjA saMpatikI banAi mUrtiyehI jAyenazInahai. bAyItarpha parakammAkaeka jinAlayameM-tIrthakara riSabhadevabhagavAnkI sADetInahAtha baDI-mUrti jAyenazInahai, aura usapara likhAhai saMvat (1679)-vaizAkhamudI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-paMcatIrthI. (143 ) (11) budhavAsare-rAjAzrI karNavIjayajitsamaye bhaTTAraka zrIvIjayadevasUryupadezena-zrIAdinAtha biM pratiSTitaM-paM-zrI velAgaNi-paMzrIjayavijayagaNi-paM-zrItejahaMsagatAbhiH-ozavAlajJAti-koThArI kezavabhAryA-kapUrade-tatputrakoThArI....isakeAgeke harpha ghIsagayehai khulatenahI. magara matalava savakA yahInikalatAhaiki-saMvata solahaso unnAsIme-rAjAkarNa vijayajIka vakhtameM-vijayadevamUrike upadezase. koThArIkezavajIkI bhAryA kapuradeke beTene yaha mUrtibanavAi, dharaNA zAhaporavADake vAda-yaha mUrti banAi gaihai aisAjAnanA, eka jinAlayameM tIrthaaSTApadakA-aura-tIrthanaMdIzvaradvIpakA AkAra banAhuvAhai, magaralekha isapara koinahI, mUlanAyaka tIrthakara riSabhadevabhagavAnake sAmane ekahAthIpara marUdevAjIkI mUrti jAyenazAnahai usapara saMvat (1728) kAlekhahai, aura choTechoTe jinAlayoMkA jikra khatamahuvA, mUlanAyaka bhagavAnakI dAhanItarpha-raMgamaMDapokI bAju eka rAyaNakAdrakhta-aura -usakenIce tIrthakara ripabhadevajIke kadama jAyenazInahai, isatrailokyadIpaka maMdirameM-( 84 ) talaghara banehuve aura unakA rAstApazcimatarphake daravajeme ghusate jo donoM tarphakI divArameM-silAlagIhui baMdahai udharasehai, zeTha dharaNAzAha poravADakI tArIphakaroki-jisane-jaiseausekAma-apanI dilojAna-va-mAlaseM kiye, zrAvakaho-to-jaiseho, ___isa maMdirameM ( 42 ) pATa patharake TuTagayehai jo kAbila naye banavAnekai, agara AjakalameM banajAyato bahatarahai baranA ! jyAdaha sarphA paDegA, mUlanAyaka mahArAjakI dAhanI tarphakI parakammAmeM izAnakoMna tarphakI divAra jhukagaihai, agaraisakI marammata-na-hogI to yahadivAra girajAyagI, jokAma aba ekahajAra rUpayoMmeM nika Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 144 ) tavArikha paMcatIrthI. latAhai- bAdameM-vaha-lAkha rUpaye - kharcatebhI-na-nikalegA, dAhanItarpha raMgamaMDapakI chataseM ayyAma vArIzameMpAnI giratA hai usakIbhI marammata honA darakAra hai, Ajakala jojo zrAvaka - jAtehai uparase dekhabhAlakara caleAte haiM, magara yaha khayAlanahI karate ki - hamAre bujurgoM ke banAye huvemaMdirakA kyA hAla hai, ? - jisakoM bane Aja (400) varSahogaye marammata honA darakAra hai - yA nahI ? lAjima hai isa maMdira - kI - rakama cAhe jahAM jamA ho - marammata meM lagAdenAcAhiye, de - dharaNAzAhazeTake khAnadAnameM unake bhAiveTe kasbe ghANerAyameM ababhI maujUda hai, harasAlajavacaitavadI (10) mI - ke - rauja tIrtharAnakapurameM yAtrIyoMkA melAbharatAhai maMdirakezikharapara unahIkItarpha seM banavAihui dhajA caDhAijAtI hai, aMgI - pUjAbhI usaraujamaMdirameM UnahI kItarpha seM hotI hai. saMvat (1960) caitavadI (10) mIke rauja hamaisatIke mele meM maujUdathe, yAtrIyoMkAmelA bahutabharAthA dharaNAzAhazeTake khAnadAnakeloga - ghANerAyakasbese Ayethe aurazikharapara dhajAcaDhAithI. zAbAza hai ! aise sakhI - aura - ikavAlamaMdake bhAiveToMko !! jo - abataka - apane bujurgoM ke nAmase - itanAbhIdharmakA kAmacalAte hai, kuladharmazAstroMkI yahInasIyata hai ki beTAveTI - ristedAra - aurata - cAMdI-sonA - aura - javAhirAta koizAtha nahIjAyagA, sIrpha ! dharmahI zAthajAyagA, + melekerauja yahAM bahuta loga jamA hote hai, kabhI pAMcahajAra aura kabhI sAtahajArataka yAtrI yahAM Ate hai, jalasAbhI achA hotA hai, dukAne ethasarat lagatI hai, maMdirameM pUjana - gItanRtya- aMgI -rauzanI vagerA ajahadajalasA hotA hai, jahAMtakavanapaDe usaraujakI jiyArata jarurakaranAcAhiye, hamane zaMgatarAsAse rAnakapurakamaMdira kA - nakazA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-paMcatIrthI. (145 ) liyA, maMdirakI dusarImaMjIlapara pUrvatarphake raMgamaMDapakI pIchalIbAju, ekapATapara-ekazilAlekhameM likhAhai saMvat ( 1647) varSe phAlguna zuklapakSe paMcamyAMtithau-gurUvAsare zrItapAgachAdhirAja bAdazAha akhabaradatta jagadgurU virUda dhAraka bhaTTAraka zrIzrIzrIharivijayamUrINAM upadezena caturmukha zrIdharaNavihAre prAgvATajJAtIya suzrAvakazAha khetAnAyakena va putra yazavaMtAdi kuTuMbayutena-aSTacatvAriMzat pramANAni-(48) muvarNanANakAni-pUrvadiksatka prataulInimittaM-ahamadAbAda pArzvavarti-sApurataH zrIrastu, isakA mAinA yahahaiki-saMvat (1647) phAlgunamudI paMcamIguruvArakerauja-tapaga chAdhirAja-AcArya zrIhIravijayasUrike upadezase poravADa khetAnAyaka zrAvakane dharaNAzAhazeThakamaMdirameM pUrva tarphake daravajekI marammatakeliye (48) sonAmahore bheTakii, dharaNAzAhazeTha tapaga chake zrAvakathe, pratiSTAbhI isamaMdirakI tapagachake AcAryanekii uparalikhacuke hai, kharataragachake zrIyutasamayasuMdaraupAdhyAyane jo rAnakapurakA stavana saMvat (1676) meM banAyAhai usakI pAMcavI gAthAmeM bayAnahai ki-" kharatara vasahI khAMtasurelAla"-vaha-isabaDe maMdirakI bahAra jochoTAmaMdira banAhai usakIvAta hai, rAnakapurake mUlamaMdirakI tavArikha khatamahui, aba bahArake (2) maMdiroMkA bayAnamuniye ! sAmane dharmazAlAke jo-tIrthakara pArzvanA. thanIkA maMdirahai usakI divAroMpara tarahatarahakI kArIgarI-velabuTe aura putalIye nihAyata khUbasurata banIhui atarApha maMdirake pukhtA koTa khIcAhuvA aura sabakAma pAyadArahai, isameM mUlanAyaka-tIrthakarapArzvanAtha bhagavAnakI zAmaraMga mUrti karIba savAhAtha bar3I takhtanazInahai, dusarA maMdira tIrthakara nemanAthajIkA-isameM-tIrthakara nemanAtha mahArAjakI zAmaraMga mUrtikarIba savAhAtha baDItakhtanazIna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-paMcatIthI. hai, kArIgarI isa maMdirameM kamahai, koTa bezaka ! pukhtA khIcAhuvA -saMgInahai, nemanAthajIke maMdirase Agejo sUryamaMdirahai-vo-rANAjIkA tAmIrakaravAyA huvAhai-jainamaMdira yahAM kulla tInahai, ekabaDA aura do-choTe, dharmazAlA yahAMpara (2) ekabaDI dusarIchoTI, doMnoMmeM karIba (2000) yAtrI-ArAmakarasakate hai, vAvaDI mIThejalakI aura ekabAga yahAMparamaujUdahai, jisameM mogarA-jAi-vagerAkephula hamezAM utarate hai aura pUjanameM caDhAyejAte hai, (tavArikha paMcatIrthI-khatamahui,-) rAnakapuraseM vApisa rAnITezanaAnA, aura rAnITezanase railame savArahokara-jAvAlI--somesara-bhInavAliyA hotehuve mAravADa jaMkazanajAnA, aura vahAM utarakara pAlI-jodhapurajAnevAlI railameM savArahokara-bomadarAhote pAlITezanajAnA, railakirAyA rAnIse yahAMtaka dasaAne lagatehai, agara yAtrIko phurasataho-ekarauja yahAM kayAma karake yahAMke jaina maMdiroMkebhI darzanakare pAlI achA kasvAhai mardumazumArI isakI (17150) manuSyoMkI aura bahuta jainazcetAMbara zrAvakoke ghara yahAM hai, baDebaDe jainazvetAMbara maMdira-jinameMnavalakhA pArzvanAthajIkA maMdira nAmIgrAmIhai, jainazvetAMbara muniyoMko Thaharaneke kai makAna yahAM banehuvehai, yAtrIyoke liye dharmazAlA maujudahai, isameM DaherA karake jina maMdiroke darzana kare, dusarerauja vApIsa pAlITezanakoM Ave aurarailameM savArahokara keralA-rohAta *lunI-sAlAvAsahote jodhapura jAve, pAlIseM jodhapurataka raila . * lunIseM siMghahaidarAbAdalAinameM bAlotarA TezanajAnA, vahAMnAkoDA-pArzvanAthakA tIrtha hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ - naanaanaamaanamnarammar daravayAna-pAlI-aura-jodhapura. (147 ) kirAyA AThaAnelagege,-TezanakesAmane dharmazAlA baDIpukhtAbanI huihai, ekakoTharImeM DeharAkarake devadarzanako jAve,___mAravADakI-dazIriyAsatoMmeM mazahUra-rAjadhAnI-jodhapura eka gulajAra zaharahai, sana (1459) isvI meM mahArAjajodharAvajIne isakoM basAyA, jodhapurakI mardumazumArI (61849) manuSyoMkIjodhapurarAjyakI jamIna ravannakaliye aura jagahajagaha pahADIyoMkA zilazilA jArI hai, khAsajodhapurabhI pahADIyoMkI dakhanatarpha karIba (6) mIlake gheremeM AvAdahai, bAjarI-javAra-aura-moMTha isa rAjyameM jyAdahapaidA hotehai, jodhapurake rAjAsAhaba sUryavaMzIrAThoDa rAjaputomeseMhai, atarAphajodhapurake pakAkoTakhIcAhuvA-sAtaphATaka aura-baDebaDeAlizAnamakAna umadApatharoMke banehuve hai, jainazvetAMbara zrAvakoMkeghara yahAMkarIva (600) aura (8) jainazvetAMbaramaMdirajiname (3) dhAnamaMDImeM-(1) kolaDImeM (1) guMdIkemaholemeM (2) zIgIyoke caukameM aura (2) daphatarIyoMkevAsameM-nAgorI daravajeke bahAra mutAkuMdanamalajIkA tAmIrakiyA huvA zikharabaMda maMdira-mUrti-isameM tIrthakarapArzvanAthajIkI karIbapaunahAtha baDI takhtanazInahai, ekadharmazAlA-aura-pAsameM bagIcA-dekhakara dila khuzahogA, ___ jodhapuraseM deDhakozake phAsale gurAMketAlAvapara (2) maMdira aura ekadharmazAlA-banIhuihai, baDemaMdirameM tIrthaMkarapArzvanAthajIkI saphedaraMgamUrti-mayadharaNeMdra padamAvatIke karIba (1) phuTabaDI takhtanazInahai, aisImUrti dusarIjagaha bahutakamadekhIjAtI hai, maMdirake pIchADI ekatAlAva-aura-najadIkameM ekabagIcA-jisameM-anAranIMbu-gulAba-camelI-vagerAke drutakhaDe hai, dekhakaradila tarahogA, jodhapurase (3) koza uttaratarpha maMDAvaragAMva-jo-jodhapurakepestara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ (148 ) daravayAna-pAlI-aura-jodhapura. mulkamAravADakI rAjadhAnIthA-Ajakala choTAsAkasvA rahagayA, pestara isamevaDI AbAdIthI, kilAmaMDora-yA-gaDhamaMDora isIkoM kahate hai, karIbapAMcaso varSapestara isakAvaDAnAmathA, dakhajA baDA saMgIna-bAgabagIce-drakhtoMkI cakAcaka-Ama-amaruda-anAranAraMgI-kele--zarIphe-drAkSa-vagerAkepeMDa yahAM kasaratasekhaDe hai, jaina zvetAMbara zrAvakokeghara pestarayahAM bahutathe magara AjabarAyenAmakulla ekaghara rahagayA maMdirajainazvetAMbara (2) ekabaDA--eka choTA-baDemaMdirameM tIrthakara-pArzvanAthajIkI vAdAmIraMgamUrti karIba deDhahAthabaDI takhtanazInahai, aura isaparalikhAhai saMvat (1223) meM-yaha pratiSTitakiigai, dAhanItarpha tIrthakaradharmanAthajIkI-aurabAyItarpha caMdAprabhujIkI saphedamUrti-ekaekahAthavaDI jAyenazInahai, aura donoMpara likhAhai saMvat (1223) meM yahapratiSTita kiigai, dusarAmaMdira choTA-aura-vAdAmIraMga mUrti savAhAthavaDI isameM takhtanazIna hai, ___ jodhapurameM ikkA bagIvagerA savArI tayAra mIlatIhai maMDora jAnekeliye-saDaka pakI banI hui yAtrI zaukhase jAve aura maMdirake darzanakare, jodhapurase (6 ) mIlapara aura maMDAvarake rAsteseM bAitarpha-bAlasamana tAlAva-nihAyata pAkajalaseM bharAhuvA kAbila dekhanekI jagahahai, pacAsaphuTa uMDAjala-ThaMDIThaMDIhavA-donotarpha pake mahalAta-aura-ghATapatharokA baDIpukhtagIke zAtha banAhubA dekhakara dila-tara-va--tAjAhogA, pAsame eka bagIcA-anAra-naraMgIvagerAkeraMgabaraMgadrakhta aura sabjI-AMkhokoM tarI derahIhai, jodhapura zaharameM gulAbasAgara-AnAsAgara tAlAva bezaka ! kAbila dekhanekehai magara isakIravanakoM koinahIpAtA, jodhapurake jainamaMdiroMke darzanakarake yAtrI oziyAnagarI jAnekI tayArIkare, oziyAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ rammerrow tavArikha-oziyAnagarI. (149 ) garI jodhapurase khuzkIrAste (16) kozakaphAsalepara vAkehai, sabArIkeliye belagADIhI kAmadegI aura kirAyA jAneAnekA karIba (6) rUpayelagege, rAstemeM bAlureta jyAdahahonekI vajahaseM ikkA-vagI kAma-na-deyage, zivAya Aka-bavula-khejaDe-kera-auranIMbake dusarepeMDa rAsteme na dekhoge. rAstemeM AThakoza jAnepara ekamathANIyAgAMva milegA. rAtako-vahAM kayAmakaranA aura dusarerauja oziyAnagarIkoM jAnA, US [ tavArikha-oziyAnagarI, ] jaba khAsa oziyAnagarI pahocoge karIba ( 500 ) gharokI AbAdIkA ekachoTAsAkasvA najaraAyagA, jo-ravannaka isa nagarIkI pestarathI abakahAM hai, ? purAnemakAnoke khaMDahera dekhakara mAlUmahotAhai pestarayahAMpara baDebaDedaulatamaMdavAziMdethe,-mathANiyAgAMvajopestara (8) kozake phAsalepara likhacukehai vahAM oziyAnagarIkI dhAnamaMDIthI, aura jo tIvarIgAMva mathANiyAkI bAjuparahai vahAM oziyAnagarIkA telIvADAthA, tIvarIke Age-cArakozapara jo ghaMTIyAlAgAMvahai eka zilAlekha vahAMpara jamInameM AdhAgaDA huvA maujUdahai usapara likhAhai yahAM oziyAnagarIkA sadara darabajAthA, oziyAnagarIkA asalanAma saMskRta jabAnameM upakeza nagarIthA, prAkRtajavAnameM uvayeza-aura-lokabhASAmeM oziyA nagarI mazahurahogayA, tIrthakara mahAvIrasvAmIke nirvANahoneke bAda (70) varSa pIche jainAcArya-ratnaprabhamUri yahAMpadhArethe, jo caudahapUravakepAThI-zrutakevalI tarahatarahakI vidyAlabdhike bhaMDAra-aura-tIrthakara pArzvanAthajIke zAsanamese eka the, aura tIrthakara mahAvIrasvAmIke zAsanameM dAkhila hocukethe, kyoki-jabaseM-mahArAja kezIkumArajIkI-aura-gautama svAmIkI cAra-aura-pAMcamahAvratake upara bahe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 150 ) tavArikha-oziyAnagarI. sahui tabase-ve-cAramahAvratakI jagaha pAMcamahAvrata kubulakaracukethe,mahArAjaratnaprabhasUrijI unahIsamudAyameMseMthe,-jaba-ve-oziyAnagarImeM tazarIpha lAye oziyAnagarI khuvatarakIparathI, aurausavakhta isakI mardumazumArI lAkhoMAdamIyoMkIthI. sAhukArokI dukAnapara sonA cAMdI-aura-gaMgaMjalagatethe-aura koTIdhvajavAziMdose yahanagarI saragarmathI, rAjAsAhaba-upaladeva-paramAra yahAM amaladArI karatethe, aura loga amanacainameMthe, mahArAja ratnaprabhasUrijIne usasAlakI pArIza oziyAnagarI meM gujArI, unakI dharmatAlImase-mahArAjaupaladevaparamAra jainadharmapara etakAtalAye, aura oziyAnagarIke (384000) zakhzone jainadharma maMjUrakiyA, ratnaprabhasUrijIne achevakhtapara unako namaskAramaMtradiyA, aura-hidAyatakiiki-agara tuma-isasacedharmapara pAvaMdarahoge-tumArA isaloka paralokameMbhalAhogA, oziyAnagarIke vAziMdehoneseM inakAnAma ozavAlakahalAyA, jainadharma-tIrthakara riSabhadevabhagavAnake vakhtase calAAtAhai, isa avasarpiNIkAlameM avala tIrthakara riSabhadevahuve-riSabhadevakebAda tIrthakaraajitanAtha-isItaraha cauisatIrthakara hocuke hai, kSatrIya-brAhmaNa vaizya-aura-zudra-ye-cAraphirake hamezAMse caleAtehai unameMse akhIrake zudraphirakeko choDakara bAkIke tInophirakome jainadharmapAlanevAle loga pestaraseM caleAtehai, cakravartI-vAsudeva-prativAsudeva-mAMDalIka-aura-chatrapativagerA baDebaDerAje jainamajahabameM hogaye akhIrake tIrthakaramahAvIrasvAmIke bAda (70) varSapIche jaba-ratnaprabhamUrijIne ozavAla-kAyamakiye-tabase-ozavAlanAma jyAdahamazahUra huvA, jologakahatehai-ratnaprabhasUrijIne-oziyAnagarIke zudralogoMkoMbhI-sAmIlakaraliyethe yahavAta mahejagalatahai, kSatrIya brAhmaNaaura vaizya-inatInoMphirakemeseM jinajinonejainadharma ikhtiyArakiyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-oziyAnagarI. ( 151 ) ve-ozavAlakahalAye aisAjAnanA, oziyAnagarIse ravAnAhokara jaba (18) varSakebAda ratnaprabhamUri-lakhIjaMgala nAmakezaharameM gayethe vahAM (10000) zakhzokoMunone tAlImadharmakI dekara jainIkiyethe, jologakahate hai, mahArAjaratnaprabhamUri tIrthakaramahAvIrasvAmIke bAda (222) varSapIchehuve, vinA talAzakiye kahate hai, tIrthakara mahAbIranirvANake bAda-(52) varSapIche mahArAjaratnaprabhamUrikoMAcAryapadavI mIlI, aura (18) varSakevAda-ve-oziyAnagarI meM Aye yahIbAta saca mAlUmahotI hai, ____saMvat ( 1228 ) meM jaba kumArapAla bhUpAla pratibodhaka-hemacaMdrAcArya-mulka gujarAtameM huve unonebhI bahutasoMkoM jainabanAyehai, zrIyuta-jinadattamarijInebhI bahutase jainIkiye, bAdaunakezrIyutavarddhamAnasarijIne kaiyoMko tAlImadharmakI dekara jainIkiye, saMvat (1640 ) meM jaba ehadasalatanata-bAdazAha-akhavarakI jArIthI AcArya hIravijayamUrinebhI bahutoMkoM apane dharmopadezaseM jainabanAye, isavakhta hiMdaketamAma mulkoMmeM ozavAla loga phaile huvehai, ozavAlomeM kaigotahai, mulkagujarAtameM gotakI carcA-kamarahI, dakhanameMbhI kamahai, mulkapaMjAbameMbhI kama-sIrpha ! mAravADa-aura pUravameM-gotakI carcA jArIhai, jaise koThArI-bhaMDArI-pArakha - mutAgAMdhI-kocara-zIgI-bhaNasAlI-navalakhA-surANA-kAsaTIyA-DhaDhA DAghA-bhaDakatIyA-luNIyA-golechA-sacetI-vAMThiyA-dugaDa-dughe. DiyA-nAhara-muNota-vagerA vagerA, kai mazahUrahai, kai-luptahogaye, ____ oziyAnagarIme tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkA-maMdira-jo-aba-- maujUdahai, saMvat ( 1033 ) meM isakImarammata kiigai. aura mUrti tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkI dusarI padharAi gai, joki-rAjAsaMpatikI banAihuihai-aura-avabhI maujUdahai, raMgamaMDapameM donoMtarpha tI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ (152 ) tavArikha-oziyAnagarI. rthakara riSabhadeva bhagavAnakI mUrtiye dodohAthavaDI rAjAsaMpatikI tAmIra kiihui jAyenazInahai, yahamUrtiyebhI saMvat (1033 ) meM jabaki-maMdirakA jIrNoddhAra huvAthA veThAigaihai, maMdirakI parakammAmeM bAvana jinAlayakA hakabanAhuvAhai, magara isavakhta ( 4 ) jinAlayoMmeM mUrti bAkIrahagai. tInajinAlaya bilkula khAlIpaDehai, maMdirakesAmane nihAyatapukhtA sabhA maMDapa banAhuvA aura usakIdivArameM deDhahAthalaMbA-savAhAthacauDA-zAharaMgapatharapara eka zilAlekha lagAhai, aura usameMlikhAhai saMvat (1033 ) meM-yahalekha yahAM lagAyAgayA, savamIlakara paMkti (28 ) hai aura usameM tIrthakara riSabhadeva aura mahAvIra svAmIkI tArIphabayAna kiigaihai, Age parihAra vaMzakA jikra-aura-vatsarAjAkA nAma-jisane ekadaphe oziyAnagarIko-ghaDIAphatase vacAithI, digara matalava hauke ghIsajAnekI vajahase paDhAnahIjAtA, vaDImuzkilaseM itanApaDhAgayA jo upara darjakaracuke, ___ maMdirakI meharAbapara vAyItarphakekhaMbhemeM likhAhai saMvat (1034) AzADhasudIdasamI-AdityavAra svAtinakSatrakerauja isatauraNakI pratiSTA kiigai, tauraNa patharakAbanAhuvA aura usapara AThapadamAsana jinamUrti-cArakAyotsarga dhyAnamaya-aura phira cArapadamAsana isatarahakulla (32) mUrtiyeM banIhuihai, maMdirakI zilpakArIko dekhakara acheache zaMgatarAzabhI tArIphakarate hai, zikhara isakadara umadA banAhai jo dusarIjagaha hargija ! na-dekhoMge, jamAnehAlameM marammata maMdirakI calarahI hai, raMgamaMDapakApharsakAle aurasapheda saMgamarmarakA isakadara umadAbanAhai goyA! ekagAlicA bichAdiyAho. purAnADuTIhuI mUrtiyoMke Upara jahAMkahIM joDalagAyAhe purAnI aura nayIkArIkApharka sApha najaraAtAhai, jokoizrAvaka tIrthoMmeM daulata sarphakaranAcAhai aisetIrthomeMkare, yahAMparapurAnemaMdira aura makAnAta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ tanArikha-oziyAnagarI. (153) dekhakara aMdAjakiyAjAtAhai baDevaDemotabIra aura mAladArazakhza yahAMrahatethe, salatanatake radavadalameM kaimaMdira baravAdahuve,-aurakaitoDegaye, magara yaha-tIrthakaramahAvIsvAmIkA maMdira aisIghaDImeM banAyAthAki-TuTaneparabhI vaisAhI banArahA, aura marammatahonepara sudharagayA, isavakhta oziyAnagarImeM koijainazvetAMbara zrAvakanahI, khAnapAnakI cIjeM yahAM saba milasakatI hai choTAsA bAjAra aura pacAsasATha dukAne AbAda hai, jocAhoso cIja dastayAbahogI, alabate ! zahara jaisI cIjato kahAMsemIlegI magara mAmulIcIje khAnapAnakI sabahAjirahai, devIjIkemaMdirakI pIchADI ekaupAzraya jainazvetAMbara muniyoMke ThaharanekA virAnapaDAhai, usake eka thaMbhepara zilAlekhahaiki-saMvat ( 1245 ) phAlguNazukla (5) adyazrImahAvIra rathazAlA nimitaM pAlhiyAdhita devacaMdravadhUyazodharabhAryayA-saMpUrNa bhAvikayA-zreyorthagRhaM dattaM, matalaba isakA yahahuvAki-tIrthakara mahAvIra svAmIkI rathazAlAke liye devacaMdranIkI aurata-yazodharA zrAvikAne-yahaghara-dharmArthadiyA, . oziyAnagarIkI pUrvatarpha AdhAmIlake phAsale eka choTI pahADIpara jamInameM AdhAgaDAhuvA ekabhAhai usapara ekacaraNapAdukA aura zilAlekha maujUdahai, usameM likhAhai saMvat ( 124.) mAgha kRzna ( 14 ) zanivAsare zrImajjinabhadropAdhyAyaziSyaiH-zrIkanakaprabhamaharbhiH kAyotsargaH kRtaH-( yAnI ) saMvat ( 1245 ) mAghavadI (14) zanivArake rauja zrImAn-jinabhadra-upAdhyAyakecelezrIkanakaprabhamaharSine yahAMpara apane dehakA tyAgakiyA, tIrtha oziyA nagarIkI dekharekha pokarana phalaudIke jainazvetAMbara lauga rakhatehai, maMdirakepAsa kArakhAnA vanAhuvAhai, jisameM munima-gumAste-nokara cAkara-pUjArI hamezAMkaliye tainAtahai, koiyAtrI yahAMsAdhAraNakhA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 154 ) tavArikha - oziyAnagarI. te kucharakama denA cAhai khuzIsedeve, chapIhui rasIda usakI evajameM milatI hai, vartana- vichaunA vagerAkI darakAraho- kArakhAnese mIlasakegA, dharmazAlA eka - jisameM (6) koTharI aura rasoikA makAna alaga banAhuvA hai, ekakoThArI hIrAcaMdajIsacetI - sAkIna ajamerakI - eka phalaudIvAlokI-aura- rasoikI jagaha -muratavAloMkI vanAihui hai, maMdirakI vAyavyakoMnameM upAzrayabhI pukhtA banAhuvA-magara khAlI paDA hai, - ekadina - bothA - jo yahAM mahArAja ratnaprabhamUri jaise prabhAvika - jainAcArya - kadama rakhatethe Aja-na-koI AcArya haiM-na muni hai, upAzrayake sAmane - ekadharmazAlA banAijAyato-yAzrIyoMkoM ArAmarahegA-aura-maMdirakekoTakI hiphAjatahogI, oziyAnagarI ke maMdirame (15) mUrttiye aisI maujUda hai - jokoizrAvaka kharcAdekara apane zaharameM maMgAnAcAhato - mIlasakatI hai, aura usakA diyA huvA kharcA - oziyAnagarI kemaMdirameM bataura jIrNoddhArake lagAyAjAyamA, tInamUrttiyevaDI - bArAM choTI hai, oziyAnagarI kAmaMdira bahuta baDA AlizAnathA, magara dina-ba-dina cArotarphaseM bAluretabaDha jAne se avaladaravaje kI sIDhIyAM - bilkulajamInameM DaTagaI hai, harasAla phAlgunamudI (3) kerauja yahAMpara yAtrIyoMkA melAbharatA hai, pokaraNa phalaudIairs zrAvaka loga yahAM Ate hai aura maMdira ke zikhara para dhajA caDhAijAtI hai, - harazarUzakoM aisetIrthakI jiyArata karanAcAhiye - oziyAnagarI meM khatapahucanekA patA, - posTa - tIvarI- jilAjodhapura, mukAma - AziyAnagarI, itanAlikhanese vahAMcIThI pahuca sakatI hai, tavAskhi aziyAnagarIkI khatamahui. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-zahara-ajamera-aura-citoDagaDha. ( 155) HE [bayAna-zahara ajamera, ] oziyAnagarIkI jiyAratakarake-yAtrI-usIrAste vApisa jodhapura Ave, jodhapurase ekarailalAina meraTAroDagaihai jahAMkiphalavI-pArdhanAthakAtIrtha hai, mulkamAravADa jAnevAloko-yahalAinamuphIdahai, magara jo tamAmajainazvetAMbara tIrthakI jiyAratakoM jAnA cAhate hai-ve-jodhapurase railameMsavArahokara pAlITezanahote mAravADa jaMkazanakoM vApisaAve, aura vahAMse ajamera jAnevAlIrailameM savArahove, mAravADa jaMkazanase Age TezanadhArezvara-sojataroDa-caMdAvala-gurIyA-harIpura-bAra-seMdarA-biyAvara-kheravA-maMgalIyAvAsasaradhanA-aura-Age ajamera milegA railakirAyA dasaAne lagegA ajamerazahara baDAgulajArahai, Tezanapara baDIravanaka-bAjAra laMbAcoDA-aura harajagaha saDakeMbanIhuihai,-dehalIdaravajA-AgarAdaravajAusarIdaravajA-aura-madAradaravajA-ye-cAradaravaje jyAdaha mazahUrahai, putalIghara-kacaharIyAM-aura-kai kArakhAne yahAM banehuvehai, mahole lAkhaNa koTharImeM-jainazvetAMvara zrAvakoMkI AvAdI-aurado-jainazvetAMbara maMdira baDIlAgatakehai, baDebaDe-AlizAna makAnaharajagaha pAnIkA nala-aura-rAtakoM saDakoMpara lAlaTenoMkI rozanIhotIhai,-tArAgaDhakI pazcimaghATI tarpha purAnA ajamera ababhI mazahUrahai, jahAMki-cohAnarAjAoMke mehalAtathe, ajameraseM ravAnA hokara yAtrI-citoDagaDhakoM-jAve, aura nasIrAbAda-bAMdaravADAsiMgAvala-barala-rupAhelI-sAraserI-lAMbiyA-mAMDala-bhilavADA-hamIragaDha-gaMgarora-caMderiyA-hote-citoDagaDha Tezanautare, [ tavArikha-citoDagaDha ] ajameraseM ( 116 ) mIla dakhanakItarpha-citoDagaDha purAnA baharahai, pestara baDAAbAdadhA-ababhI railakA dezana honeseM tarakI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 156 ) tavArikha - citoDagar3ha. parahai, citoDakI mardumathumAhI ( 10286 ) manuSyoMkI - jaina zvetAMvarazrAvakoM ke ghara aMdAja (50) aura (2) jaina zvetAMbara maMdira yahAM para bane huve hai, eka junebAjArameM aura dusarA tIrthakara riSabhadeva bhagavAnakA purAnA jisameM ekatarpha rAjA saMpratikI tAmIrakis hui mUrti jAyenazIna he bAjAra citoDagaDhakA gulajAra aura hareka ki sama kI cIja yahAM mila sakatI hai zaharake maMdiroMke darzanakara ke dUsare raujayA zrI kile citoDagaDhapara jAve, magarajAne ke pestararAjya kItarpha se ijAjata lenAcAhiye. agara rAjyakA pAsa-na- le jAoge-to-kilA-nadekhasakoge, aura abala davajepara rokaDiyejAoge, kilA-citoDagar3ha nihAyata pukhtA - aura uparajAne ke liye - saDakapakI - car3hAva utAra karItInakoza - rAstAvalakhAtA huvA uparakoM gayA hai, sa vArI hareka kisakI upara jAsakatI hai, magara kirAye para vagIvagerA nahI milatI, sIrpha ! bailagADI milasakegI, jaba kile para pahucoge baDebaDe maidAna - tAlAva aura AmarAstA najarapaDegA, kuchaAge bar3hanese bAjAra dukAne aura logo kI AbAdI milegI. gaNezapola daravajA lakSmagadaravajA rAmapoladaravajA - kara TuTephuTemakAna - aura khaMDahara dekhakara purAnA jamAnA yAda AtA hai, tatrArikho meM dekhate haito - hara jagaha citoDagaDhakItArIpha pAijatI hai, pestara yahAM jainokI AbAdI bahutathI, magara abakula ( 20 ) ghara jaina zvetAMbarazrAvakA ke rahagaye, najadIkara nezvaratAlAba ke - eka jaina zvetAMvaramaMdira aura upAzraya maujUda hai, maMdirameM rAjAsaMpratikI tAmIra kiihui tIna mUrttiye jAyenazIna hai, purAne kIrtisthaMbha kepAsa - aura - rAste meM (2.) jainazvetAMbaramaMdira khAlIpaDe hai, aMdAja kiyA jAtA hai mUrti uThAkara dUsarI jagaha padharAigaihogI. maMdira khAlI rahagaye, kyAkyA ! kArIgIrI inamaMdiromeM huIhai dekhakara tAjjubakaroge, khuzanasIbAne kyAkyA AP: Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-citoDagaDha. (157 ) umadAmaMdira banavAyethe aura aba unakAhAladekhoto bilkulavirAna paDe hai, raMgamaMDapameM aura thaMbhomeM jojo nakzakArI kiihai dekhanevAlehI isakAvayAnakarasakate hai, donoMmaMdira giregirAyehai magarajaba aMdarajAkaradekhoge vahAraAneko-jI-nahIcAhatA, citoDake jainazvetAMbaramaMdirameM jojoprAcInapustakathe-na-mAlUma ava-ve kahAM hai ? ekadina-vo-jamAnAthAki-baDebaDeAlimaphAjila jainazvetAMbarA. cArya yahAM kadamarakhatethe, Aja bilkula unakAabhAvahai, ___gaumukhakuMDakepAsa jo sukozalamunikI guphAmazahUrahai, usameM eka patharapara mukozalamunikI-aura-ekasiMhanIkI mUrti banIhuihai, jainazAstromeM kIrtidharamunikI-aura sukozalamunikIhikAyata isa tarahabayAnakiihaiki --jaba-ve-duniyAdArIkI hAlatameM the-bApaveTathe, vAlidane duniyAchoDakara avaladIkSA ikhtiyArakiithIaura beTane pIchese, garajaki-maharSi-kIrtidharajI guruthe-aura muni sukozalajI unakecelethe, sukozalajIkI vAldA-jabaki-sukozalajIne dIkSA ikhtiyArakiithI nArAjahokara buredhyAnase marakara siMhanI hogaithI aura isacitoDagaDhakI pahADIyoMmeM AnakararahatIthI, eka raujakI vAtahai jabaki-maharSi-kIrtidharajI-aura-munimukozalajI-mulkoMkI sapharakaratehuve citoDagaDhake pahADomeM Ayetaba siMhanI unakesAmaneAi, idhara kIrtidharamaharSi-sukozalamunise kahanelage upadrava AyAhai muje Ageko honedo, sukozalamunine kahA-meM AgehougA. kSatrIyakA dharma pIchepAMvakaranekAnahI, udharase siMhanI uchalakara mukozalamunipara jhapaTI, aura unakezarIrakoM toDakara khAgai. bAdameM gurujIne usasiMhanIkoM dharmakA upadeza diyA, are ! berahama ! ! tene apane beTakohI khADAlA, gurujIkoM apanejJAnase mAlamathAki-yaha siMhanI pestarakebhavameM sukozalamu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 158 ) tavArikha-citoDagaDha. nikI mAtAthI, aura buredhyAnase marakara siMhanIhuihai, siMhanIkoM kIrtidharamaharSike dharmopadezase jAtismarNajJAnahuvA, dilameM raMjakiyA aura usarojase jIvoMkAmAranA kataichoDadiyA. pestarakejamAnemeM jAnavaroMkoMbhI jAtismarNajhAna hojAtAthA jisase pIchalebhavakI bAta usako yAdaAjAtIthI,-Ajakala-vaisAjJAna nahIrahA. dharmazAstrakI rusemAlUmahotAhai pestara aisAjJAna-hotAthA.___ eka maMdira zo-kIrtisthaMbhake pAsa khAlIpaDAhai divArameM eka choTA zilAlekha lagAhai usameM caulukya vaMzake mUlarAja-siddharAja aura-kumArapAla vagerA rAjAoke nAmahai. magara apazoSahaikivIcamese toDAgayA jisase asalI matalaba nahI khulatA, kIrtisthaMbha aMdAja (100) hAtha UMcA-aura-usapara caDhanekI sIDhI. yAM karIva (121 ) vanIhuihai, navamI maMjIlapara-dhArazilAlekha lagehuvethe jinameseM abasIrpha (2 ) bAkIhai, sobhI kahIMkahIM toDegayehaiachI tarahapaDhe nahIjAte, bIcameM hamIra bhupAla vagerA rAjA oke nAma likhehuvehai, isamaMjIlapara caDhakara agara cArotarpha najara kijAyato mAlUmahotAhai AsmAnakI saira kararahehai, gAMvanagara-bAga-bagIce-drakhtoke jhuMDa-saDaka-aura nadIvagerA isakhUbasuratIse dikhAi dete hai-jisako dekhakara tabIyata khuzahojAtIhai, hiMdameM bahutase kilehai magara citoDagaDhakA kilAbhI ekanAmI grAmIhai, tamAmapahADa jaDIbUTIyoMse bharAhuvA-jAvajA-tAlAva-kuMDavAvaDI-kuve-aura-cizmeAva-tara-ba-tarahai, zrIyuta-ratnasiMhajIkA mahela joki-terahamIsadIkA banAhuvAhai-kAbila dekhanekehai, strasiMchajIkI rAnI-padamanIthI-usakA mahela aura sarovara ababhI vahAM vanehuvehai. citoDagaDhake kilepara baDebaDejaMgahuve, aura kaibahAdUrone ApanI bahAdurI batalAihai, citoDagaDhake bahAdUra yoddhesamarasiMha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyAna-zahara-udayapura. (159 ) hamIra-kuMbhArANA-saMgrAmasiMha-aura-sUryamala vagerAhuve, jinakoM tavArikha paDhanakA zaukhahai bakhUbI jAnatehogeM. kuMbhArANAjI jaba sana (1468 ) isvI citoDake takhtaparathe citoDarAjyakI baDI tarakkIthI, kIrtistaMbha-padamanIkA mahela-mUrajapola daravajA-hiMgaluhADAkA mahela-yecIje yahAMpara kAviladekhanekehai,-kile citoDagaDhakI parakammA karIva (7) mIlakI-aura harajagaha purAne makAnAta khaDehai, kileke jainamaMdiroMkI jiyAratakarake yAtrI citoDameM vApisa Ave aura Tesanapara jAkara udayapurake liye railameM savAra hove, me [ bayAna-zahera-udayapura ] citoDaseM gosaMDA-kapAsana-sanavAra-mAvalI-khemalI-auradevArI hotehuve Tezana udayapurako jAve, railakirAyA gyAraha AnA chapAi, citoDase ( 63 ) mIlake phAsalepara mevADakA zirotAja udayapura ekanAmI zaharahai, udayapurake mahArAja rANAsAhaba citoDarAjyake vaMzAnuyAyIhai, unameMse mahArAja udayasiMhajIne mulka mevADameM Anakara udayapura basAyA. atarApha zaharake pakAkoTa khIcAhuvA--kaivAga-aura-cAradaravaje yahAM mazahUrahai, baDebAjAra hote rAjamahalakoM jAnekA rAstA banAhuvAhai, anAyaba ghara-lAibrerI-aura vidyAlaya yahAM dekhanekI cIje hai, gulAbabAga-aura picholAjhIla mazahUra jagaha-aura bAjAra laMbAcoDA-jisacIjakI darakAraho yahAM milasakatI hai, jainazvetAMbara zrAvakoke ghara karIba (400 ) aura choTebaDe ( 35 ) jainazvetAMvara maMdira yahAMpara banehuvehai, sabase bar3A maMdira bIcabAjAra kotavAlIke pAsa-tIrthakara zItalanAtha mahArAjakA-joki baDAkhUbasurata aura majabUtahai. maMdira caMdAmamujIkA maMdira riSabhAnanajIkA-maMdira riSabhadevabhagavAnakA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ (160) vayAna-zahara-udayapura. maMdira goDIpArzvanAthajIkA-maMdirakhADIjIkA-hAthIpola darabajeke pAsa riSabhadeva svAmIkA-aura-zaharake bahAra vaDAAlizAna maMdiracogAnakA-jisameM anAgata tIrthakara padamanAbhajIkI-(95) iMca laMbI-aura (81) iMcacoDI baDIAlizAna mUrti takhtanazInahai, isamaMdirake sAmane thoDIdarake phAsalepara maMdira pArzvanAthajIkAjoki-zeThajIkI vADIke nAmase mazahUra hai vahAMpara yAtrIyoMkeliye ThaharanekI jagahabhI banIhuihai, yAtrI usamejAkara kayAma kare aura udayapurake jainamaMdirake darzanakare, udayapuraseM (1 // ) mIlakephAsalepara ekapurAnA jainatIrtha AghATapurake nAmase mazahUrahai, rAjya udayapurakA aura choTAsAkasbA rahagayA, jahAMki-mahArAjazrI-jagatacaMdramurijIkoM tapAviruda-tapagachakAkhitAba milAthA,-AghATapurameM (4) jainazvetAMbaramaMdira isavakhtamaujUdahai, baDAmaMdira tIrthakarariSabhadevajIkA-rAjAsaMmatikevakhtakA tAmIrakiyAhuvA purAnAhai, isameM tIrthakara riSabhadevabhagavAmakI mUrti-karIba (2 // ) hAthabaDI takhtanazInahai, nizAnabhI isapara vahI hai jo rAjAsaMpatikI tAmIrakiihui mUrtiyoMparahotAhai, digara (4) mUrtiyebhI usInizAnavAlI isameMjAyenazInahai, maMdirakIbahAra divAropara kyAhIumadAkArIgIrI kiigaihaiki-jisako dekhakara dila nihAyatakhuzahotAhai, dusarAmaMdira tIrthakarazAMtinAthajIkA-isameM jo purAnImUrtithI avanahIrahI, saMvat ( 1817) kI-pratiSThita nayI-takhtanazIkiigaihai, tIsarAmaMdira zaMkhezvarapArzvanAthajIkA isameM tIrthakarazaMkhezvarapArzvanAthajIkI paunahAthabaDImUrti:saMvat (1805) kI-pratiSTitatakhtanazInahai, atarApha bAvanajinAlaya banehuve-magara-isavakhta sabakhAlIpaDe hai, cothAmaMdira supAvanAthajIkA-zikharabaMda bezakImatI banAhuvA-mUlanAyaka tIrthakara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha - kezarIyA, ( 161 ) supArzvanAtha bhagavAnakI ( 1 ) hAthavaDI mUrti - rAjA saMpratikI tAmIra kiihui isame takhtanazIna hai, raMgamaMDapameM ekatarpha tInacaranapAdukA - jAyenazIna hai aura unapara saMvat ( 1692 ) bhaTTAraka zrIhIra - vijayasUri ke bAda - jo - bhAnucaMdragaNihuve hai unakAnAma likhA huvA hai, jokoI yAtrI zahara udayapurakoM Ave AghATapurakI jiyArata jarUrakare, kauMki - yaha purAnA zahara hai, savArIke liye ikkA-bagI - udayapura meM tayAra milatI hai -do ghaMTe meM darzanakarake loTa Asakateho, AghATapura vApisa udayapura AnA, auraphira kezarIyAjI tIrtha jAnekI tayArI karanA, udayapurase ( 20 ) kozake phAsalepara khuzkIrAste - kezarIyAjI- ekamazahUra tIrtha hai, savArIkeliye do ghoDokIvagI-yA-belagADI jo cAho mila sakatI hai, rAste meM ( 9 ) cokIyAM AyagI uda yapura se ravAnA hote vakhta pAMcarupayeke udayapurI paise isaliye sAtha lene cAhiye ki - rAste meM - bhIla loga - jo- cokIdAra hai, aura phIcaukI-cAracAra Ane - ekagADIke lete hai, navacaukIke nAma-1, balIcA - 2, kAyAM - 3, vArAMpAla- 4, borIkuDA-5, TIDI-6, paDogA- 7, bArAM-8, parasAda-aura-9, pIpalI, loTatevakhta caukIeka-dhulevAjIkI jyAdaha denA paDegI, mukAma parasAda para ATha Ane lagate hai, cAhe bagIho-yA bailagADIho rAstemeM ekaroja mukAma jarUra karanA cAhiye. -saverake cale zAma taka nahI pahuca sakate, java khAsa kezarAyAjI tIrtha pahucajAoge ( 500 ) gharoMkI AbAdIkA kasbA ghulevA milegA, dharmazAlA yahAMpara cAra banIhuihai, jisame eka bahuta baDI - eka purAnI - ekamehatA goviMdasiMhajI sAkIna udayapurakI - aura - ekajaya puravAloMkI - inacAromeM karIba 39 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ (162 ) tavArikha-tIrtha-kezarIyA. ( 3000) AdamI ba-khUbI kayAma karasakatehai, khAnapAnakI cIje-ATA dAla-dhI-sakara mevA-miThAi-jocAho milasakatI hai, jainazvetAMbarazrAvakoke ghara-yahAM pAMcasAta-aura-kullavyApArIyoMkI dukAne (100 ) ke-karIbahogI, yAtrI kisIdharmazAlAmeM jAkara kayAmakare, koimanA nahIkara sakatA,-karIba ekahajAra varSahuve mUrti-kezarIyAjIkI-dhulevA-gAMvase bahArakI jamInaseM nikalIthI,-mUrti-tatakAla paracA denevAlI honeseM-yAtrI-bahutaAne lage aura dina-ba-dina pUjAmeM tarakkI honelagI. bAda caMdarojake jaba khajAnA tarahuvA-maMdira bananekA kAma zurUhuvA, aura jababana kara tayAra hogayA-baDIzAna-ca-sotakase pratiSTAkiigai, vahImaMdira abatakakAyamahai, udayapurakI tabArikhase mAlUmahotAhai. mahArANA mokalajIkevakhtameM yahamaMdira banA, baDAsaMgIna-bezakImatI-bAvana jinAlayakA maMdira dekhakara dilakhuzahogA, raMgamaMDapakI dAhanItarpha divArameM ekazilAlekhalagA huvAhai usame likhAhai saMvat (1431) vaizAkhasudI (3) budhavArakerauja phalAM sakhzane isatIrthakI jiyAratakii, bAyItarphakI divArapara jodUsarAzilAlekha lagAhai usameM saMvat (1572) vaizAkha sudI (5) somavArake rauja phalAMzakhzane isatIrthakI jiyAratakii, inalekhoMse sabutahuvA-saMvat caudahasoke pestarakA yahamaMdiravanA huvAhai,-zivAyaisake dUsare koizilAlekha nahIpAyejAte, bahArakeraMgamaMDapameM jobAyItarphakI divArapara ekazilAlekha maujUdahai saMvat usakA dabagayAhai-nIcekItarpha jinabhaktimari-aurajinalAbharivagerA jainAcAryoMkenAmahai. maMdirakA raMgamaMDapa-auraliMgAracaukI umadA kArIgIrIse banAigaihai, atarAphamaMdirake koTa khIcAhughA-aura-phUlanAyaka tIrthakarariSabhadevamahArAjakI zAmaraMga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-kezarIyA. (163 ) mUrti-karIba aDhAihAthavaDI takhtanazIna hai, mUrtipara koilekhanahIziMgAra-gehane-AbhUSana-aMgIvagerA kAma-mutAbika jainazvetAMvara AmnAyaka hotAhai, isamUrtipara jApharAna bahutacaDhatI hai aura jApharAnakoM saMskRtajabAnameM kezaravolate hai-isIvajahase isamUrtikA nAma kezarIyAjI kahAgayA. maMdirakeraMgamaMDapameM-navacaukIkI chatameM sabhAmaMDapameM-aura-parakammAmeM-jojokAma patharoparahuvAhai sabaumadA kArIgIrIke zAthahai, ____ maMdirakIvahAra nakArakhAnekenIce thaMbhekI barAvarImeM jovaDA zilAlekhahai mahArANA saMgrAmasiMhajIkevakhtakAhai, isakepAsa choTe patharapara saMvat (1849) jo-gAMva-bilakhakelogokA ikarAranAmAhai usamelikhAhai, hamaloga maMdirakIcaukI bakhUbIkaregeM, ekalekha saMvat (1937) kAhai usameM bhIlalogoMkA ikarAranAmAhai,-eka lekha arisiMhajIkAhai, isameM saMvatkIjagaha TuTIhuihai.-maMdirakedaravajekI bahAra avalacaukIkI chatameM (81) koThekA-yaMtra-patharameM UkerAhuvAbaDAprabhAvikahai,-maMdirakepAsa kezarIyAjItIrthakA kArakhAnA banAhuvAhai-munIma-gumAste-nokara-cAkara-caparAsI-auranakArakhAnA hamezAMkeliye jArI hai, parakammAke jinAlayomeM-kaha jinamUrtiye saMvat (1736) kI hai, kaisaMvat (1754) kIkaisaMvat (1778) aura kaisaMvat (1790) kI-pratiSTita jAyenazInahai. mUlanAyakajIke sAmane ekahAthI patharakA banAivAaura-usaphara-marudevajIkI mUrti-jAyenazInahai, maMdirakI sIDhIkI donoMtarpha-zAsanadevI-cakrezvarI-aura-padamAvatI zaMgemarmarapatharapara umadAbanIhui-nicalI DayoDhIkepAsa-dohAthI-AmanesAmane-zAmaraMga patharake banehuve-aura-baDedaravajeke bahAra nakArakhAnekenice phira-dohAthI-utanehIbaDe nihAyakhUrata patharakebanehuve batauravabAzke khaDe hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 164 ) tavArikha - tIrtha - kezarIyA: maMdirakI bahArakIparakammAmeM- ekajinAlaya tIrthaMkara pArzvanA nAthasvAmIkA banAvA - mUrti jagavallabhapArzvanAthajI kI karIba sADhetInahAthavaDI -- jAyenazIna hai, aura usapara likhA hai saMvat (1809 ) vaizAkha sudIpaMcamI zukravArakerauja yahatAmIra kiigara, aura tapagachake sumaticaMdragaNijIne isakIpratiSThA kii, kezarIyAjIkemaMdirakI pIchADIkI divArapara tarahatarahakIkArIgIrI-putalIye - aura - guladaste bane huve hai, isamaMdirakI tAmIrAta meM aMdAja (1500000) rupayesarpha huve kahe jAte hai - agarakoiyAtrI - kezarI - yAjI mahArAjakI mUrttipara - savAlAkharupayokI jevarAta - joki -yahAMke jAne meM jamA hai - ekaraujakeliye caDhAnAcAhe - to - ( 23 ) rupaye saphahogA. - yAnI -- maMdirakekhajAne meM denA hogA, agarakoiyAtrImaMdirameM rauzanIkarAnAcAhe to - ekaraujakeliye - jyAdahasa~jyAdaha ( 16 | | | ) rupaye kharcalagege, aurakama rauzanIkarAnA cAhe - to ( 2 ) takabhI hosakatI hai, jisakI jaisItAkAtaho - vaisA kare, yAtrIkoM tIrtha kI jagahapara dilakedalera honAcAhiye. kezarIyAjImahArAjake maMdira meM nokara-cAkara- chaDIdAravagerA (27) AdamI harahameza hAjira rahate hai, - aura - kharca bhI - isatIrtha meM jyAdahahai, - vanaspata aura tIrthoke - mAkulapaidAzabhI yahAM achIhotI hai - jisase tamAmaravannaka banI huI hai, - - harasAla caitavadI aSTamIkeroja yahAMpara yAtrIyoMkA melA bharatA hai usarauja mahArAja udayapurakI tarphaseM hAthI-ghoDe-phauja-savAra vagerA mayalavAjamAke Ate hai aura baMdobasta karate hai, bAjAnakArakhAnA - kotala ghoDe - saMgIta kalAvagerA julusake sAtha-bhagavAnakI savArI maMdirase - chatrItaka jAtI hai, yaha vahI jagaha hai, jahAMseM kezarIyAjI mahArAjakI mUrti jamInaseM nikalIthI, ghulevA 2 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat - www.umaragyanbhandar.com
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-kezarIyA. (165 ) gAMvake saba-loga-aura-AsapAsake Ayehuve dehAtIloga-bhIlavagerA-dotIna hajAra AdamI-zAtha-calatehai,-aura-baDAjalasA hotAhai, jisakI achItakadIraho jaise mokepara jiyArata kare isa melemeM kabhIkabhI dasapanarAM hajAra AdamItaka jamAhotehai, koI yAtrI maNabhara kezarataka kezarIyAjIkI mUrtipara caDhAtAhai, chatrIpara jahAMki-savArI lAijAtIhai umadAchatrI-vagIcA-aura-tInavAvaDI mIThe jalakI bharIhui maujUdahai, vAgameM-gulAva-caMpA-camelI-jAijui-DamarA-marUA-vagerAphuloMke peMDa-khaDe hai, chatrImeM kezarIyAjI mahArAjake kadama-jAyenazInahai, aura usakesAmane pahADakI dAmanameM AmakhAsa-nazIstagAha banIhui-usapara-meleke raujamUrti takhtanazIna karake usakA pUjana kiyAjAtAhai, Amalogake liye beThanekI jagaha cunAgacIkI banI hai jisaparapAMcahajAra AdamI bakhUbIbeTha sakatehai, meMleke roja yahAMpara gItagAna-nAca mujarA kiyAjAtAhai, mahArAjakI savArI maMdirase dinake (2) baje ravAnA hokara zAmake (6) baje maMdirameM vApisa AjAtI hai, tIrthakezarIyAjIkI jiyArata karakeyAtrI usI khuzkIrAste vApisa udayapura Ave, aura railameM savArahokara citoDagaDha jAya, citoDagaDhaseM nImaca-maMdasora-ratalAma-ujjenahotI hui makasIjI tIrthakoMbhI railagaihai. aura iMdora-khaMDavAhokara bhusAvalakoMbhI gaihai. magaratumakoM citoDagaDhase ajamera-phulerA hotehuve phalodI tIrthakoM jAnAcAhiye. isaliye citoDagaDhaseM railameM savAra hokara vApisa ajamera AnA railakirAyA pestara batalAcuke hai, ajameraseM railameM savArahokara-madAra-lADupurA-AkharI-kizanagaDha-tiloniyA-sAlI-sakhuna-narAyaNA-hote phulerAjaMkazana jAnA, railakirAyA AThaAne lagate hai, phulerA utarakara meraTAror3a jAnevAlI railameM savArahonA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ (166 ) tavArikha-tIrtha-phalodI. aura-sAMbhara-guDhA-kacAmanaroDa-nArAyaNapurA-makarAnA-borAvaragachIpurA-degAnA-aura-raina-hotehuve meraTAroDa Tezana utaranA. isIkAnAma phalodI tIrthahai,-phulerAseM meraTAroDataka railakirAyA panarA AnA-tInapAi lagate hai, ( tavArikha-tIrthaphalodI. ) _ phalaudI pArzvanAthajIkA-yahAM-purAnA jainatIrtha hai, isakI tavArikha bujurga loga isatarahaseM bayAna karatehai, saMvat (1181 ) meM yahAM eka-zrIzrImAla-dhuMdhalakumAra-jainazvetAMvara zrAvaka rahatAthA usake vahAM bahutasI gAyeMthI. jinameseM eka gaukA-yahahAlathAkijaba-jaMgalaseM carakara-zAmako ghara vApisaAtI-to-rAstemeM eka beMrIkenIce usakA dUdha-khuda-ba-khudajhara jAtAthA, kucha-dinakebAda dhuMdhalakumArane govAliyese tAkIdakiIki-hamArIgaukA dUdha-kauna dohatAhai, ? usanekahA ! Apa meresAtha jaMgalameM cale, aura-vacazma-khuda isabAtakoM ajamAve, dusarerauja dhuMdhalakumAra khuda jaMgalakoMgayA, aura gauke pIchepIche vApisa gharakoM AyA, to sastemeM eka-ajuvA-dekhAki usaberIke drakhtIce gAyakA dUdha khuda-cakhuda jharanelagA yahahAla dekhakara vaha hairAnahuvA aura dilameM saucanelagA kyA mAjarAhai, ? jarUra yahAMpara kucha sababahai gharaAnakara jaba sabakAsose phArIkahuvA aura ArAmaseM sogayA, rAtake vakhta usako ekakhvAbahuvAki-usamukAmapara devAdhideva-pArvanAtha bhagavAnakI mUrti jamInameM baujUdahai, tuM ! usako nikAlale !! - sane dusarerauja yaha mAjarA apane dosta eka-zivaMkara nAmakezrAva kakoMkahA, aura donoM milakarajaMgalakoM gaye, aura usaberIke drakhta nIce jamInako khodA-to-eka-nihAyata umadA-mUrti-zAmaraMgatIrthakara pArzvanAtha bhagavAnakIunakoM mIlI.-aura-ve-apane kkA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-phalodI. (167 ) nakoM leAye.-aura-alAyadhA eka makAna banAkara pUjAkaranA zurUkiDa. jyUM jyUM yAtrI Ate rahe tIrthakI tarakkI. hotIgai. aura baDA AlizAna maMdira banAkara mUrti usameM takhtanazIna kiigai. jo-maMdira aba maujUdahai usI vakhtakA banA huvAhai,isakI pratiSTA jainazvetAMbarAcArya dharmaghoSamUrijIne kii, phalaudI gAMvameM mUrti jAhirahoneseM isakAnAma phalaudIpArzvanAtha rakhAgayA. dinaparadina tIrthakI tarakkI honelagI, pestara jaba yahAM railanahIthI yAtrI-bajarIyelagADI-yA-pAMvapaidala jAtethe. Ajakala railaho nekIvajahaseM bahutaseMyAtrI AtejAtehai. Tezanake utaratehI sAmane baDAAlizAna-zikharabaMdamaMdira-aura-dharmazAlA najaraAtI hai. yAtrI vahAMjAkara mukAmakare. dharmazAlAmeM cAlIzakoTharIye-auraekabaDAsahena banAhuvA-garmIkedinomeM baDAArAma detAhai, agaraekahajArayAtrI-ekazAtha AjAya-isadharmazAlAmeM ba-khubI kayAma karasakate hai,-bIca dharmazAlAke maMdiraphalaudI pArzvanAthajIkA nihAyataumadAzikharavaMda-banAhuvA-aura isameM-tIrthakarapArzvanAthabhagavAnakI zAmaraMgamUrti-karIba aDhAihAthavaDI-takhtanazInahai. darzana karake dilakhuzahogA, garbhadvArake daravajekenIce dAhanI-aura-bAyItarpha saMskRtajabAnameM likhAhai saMvat (1221) mRgazIrSasudI (6) ke-rojaphalavardvikAyAM (yAnI) phalaudIgAMvameM tIrthakarapArzvanAthajIkAmaMdira-tAmIrakiyAgayA,-kuchaharpha ghIsagayaye hai barAbarakhulatenahI, bAyItarpha likhAhai-caityena-naratare-yena, zrImallakSmaTakArite-maMDapo maMDanaM lakSmyAH , Age phirakuchaharpha ghIsajAnekI vajahase khulatenahI tIsare zlokake tIsare caraNameM-likhAhai-uttAnapaDheM-zrIpArzvacaityaM( yAnI ) baDepaTTavAlA-tIrthaMkara pArzvanAthajIkA maMdira tAmIraki Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ mammmmmmmmmmmmm xxmmmmmmmm (168) tavArikha-tIrtha-phalodI. yAgayA, bhItarake raMgamaMDapameM jo-dAhanItarpha-tInamUrtiye jAyenazInahai baDImUrttike nIce saMvat (1653) meM yahatAmIra kiigai likhAhai. tapagachAcArya hIravijayamUri aura unake celokanAma-bhI-likhehai, bAyItarpha jo tInamUrtiye hai unameM eka mUrttike nIce saMvat ( 1653 ) vaizAkhasudI ( 4 ) budhavArake rauja-tIrthakara zItala. nAthajIkI mUrti tAmIra kiigai likhAhai, aura tapagachAcArya vijayasenamUri-aura-vinayasuMdara gaNike nAmabhI maujUdahai, eka zAmaraMgamUrti-muMDiyAla gAMvaseM lAihui nayI hai, tIsarImUrti-tIrthakara aranAthajIkI usIsaMvat (1653) aura vahI tapagachAcArya vijayasenasUri-aura-vinayasuMdara gaNike-nAma isapara maujUdahai, raMgamaMDapabahArakA-bahutapAyadAra banAhuvA-jisameM (500) AdamI bakhUbI beThasakate hai, - ekatarphake kaunemeM tIrthaaSTApadajIkA nakazA-saMgamaramara pathara para-ukerAhuvA isameM jaisI muzzavarI aura munaharIkAma banAhuvA jo dusarI jagaha nahIM dikhAidetA.-zrIyuta-varadhIcaMdajI sacetInetIna nakaze tAmIra karavAyethe. jinamese eka-zatrujayatIrthapara vimala vazIToMkameM cakrezvarI devIke maMdirase Age-hAthIpolase uredAhane hAthatarpha unahIke tAmIrakaravAye huve maMdirakI divArameM lagAhai, dusarA lazakara gavAliyarake maMdirameM-aura tIsarA yahAM phalaudI pArzvanAthajIke maMdirameM-kulla (3) huve. isameM kyA !! umadAchoTIchoTI mUrtiye panarAsoM tApasoMkI banIhui-joki-gaNaghara gautamasvAmIke cele hogayethe,-ekatarpha rAvaNa-aura-maMdodarIkImUrti-nRtyakara rahI hai. bIcameM [24] tIrthaMkarokI mUrtiye aura-asmAnase utarate huve devatoMke vimAna isakadara khUbasurati phesAtha banehuvehai jisakI tArIpha jabAnase bahArahai, isako dekhakara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha - phalaudI. ( 169 ) mAlUma hotA hai - sara-va-sara- tIrtha aSTApada najarake sAmane maujUda hai, dUsarI tarphake kaunemeM- naMdIzvaradvIpakA nakazA usItaraha - zaMgamarmara patharapara banA huvA divArameM lagA hai. dvIpa - samuMdara - aura - tarahatarahakI nihAyata khUbasurata mUrttiyeM dilako isakadara asara karatI hai kigoyA ! abhImuMhaseM bAteM karegI. - merUparvata - yugalIka manuSyo ke kSetraaura udayAcala vagerA pahADa isakadara kArIgarIseM bane hai ki - dekhane vAlehI usakI khUbI bayAna karasakate hai, vANavyaMtaradevatA - aura devAMganA isakadara bane hai ki - mAno ! - ve sacamuca - yahAM Agaye ho, - dusarA maMdira koTa bahAra jo thoDI dUrapara banA huvA hai isameM mUlanAyaka - caumukha mahArAjakI cAra mUrttiye takhtanazIna hai, unameM eka mUrttipara saMvat (1891 ) - aura - ekapara saMvat ( 1896 ) likhAhuvA hai, cAroMkoMnoMmeM cAra-choTIchoTI chatrIye ekame-caudaha svama - eka meM janmakalyANika-aura- ekameM dIkSAkalyANikakA Aariantarter rAhuvA maujUda hai, atarApha maMdirake koTa khIcAhuvA aura sabakA saMgIna hai kArakhAnA phalaudI tIrthakAbhItara dharmazAlA ekatarpha banA huvA - munIma - gumAste-nokaracAkara- caparAsI - sabakAma zAhAnA hai, - yAtrIkoM khAnapAnakI mAmulI cIjeM yahAM dastayAba hosakatI hai, Tezanapara halavAiyoMkI dukAnebhI maujUda hai, miThAivagerA vahAMsemila sakegI. harasAla AsojamudI dazamIkoM yahAM yAtrIyoMkA mailAjuDatA hai, karIba usavakhta dazahajAra AdamI jamA hote hai, - tIrthakara phalaudI pArzvanAthajI ke soneke bane huve jevarAta usarauja meraTeseM yahAMlAye jAte hai aura mUrttipara caDhAyejAtehai. cAMdIkA sAmAna - nakArakhAnA - nizAna - aura - tarahatarahake bAjebhI zahara meraTeseM Ate hai aura baDejuluzakezAtha - tIrthakaraphalaudI pArzvanAthajI kI - savArI - maMdirakIcAroM tarpha phirAkara bahAratAlAva `` Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 170 ) tavArikha-tIrtha-phalaudI. para lAijAtI hai, aura vahAM pUjana honekebAda zAmako vApisa maMdirameM AtIha. jisakI achItakadIraho ause maukepara jiyAratakare, maMdirakepAsa mIThajalakA kuvA aura ekagulajAra bAga banAhuvAhai. mora-tota-ciDiyA vagerAtamAma kisamake parIda yahAM haravakhta kalole karate rahate hai, aura dAnA cuganekobhI unakoM yahAM milatAhai, kaidake isatIrthapara musIbateM Ai, magara badaulata devadharmake saba raphAhotIgai,-phalaudI tIrthakI jiyAratakarake Tezana meraTAroDaparaAnA-aura agara phurazatahoto-meraTAsITI-nAgora aura-vikAnera jAkara vahAMke maMdiroMke darzanakaranA, mulka mAravADameM-ye-mazahUra zaharahai isaliye unakA bayAnabhI yahAM batalAte hai, jisako jAnAho-jAve, na-jAnAho-na-jAve, meraTAroDase relame savAra hokara meraTAsITIjAnA, railakirAyA deDhaAnA,. meraTAzahara eka purAnI AvAdI hai. atarApha koTa banAhuvAbAjAra pasArahaTA-aura-sadara jisame sarApha auha kapaDevecanevAle beThate hai kisIkadara ravannakadArahai, meraTekI zohorata-jo-pestarathI avanahIrahI magarakisIkadaraThIkahai, hAthIdAMtake challe-aMguThI-phula aura ghaDIkI jaMjIra yahAMAlAdarjekI banatI hai, khasakepaMkhe-unIkapaDe-aura-mITIke khilaune yahAMkenAmI hai, jaina zvetAMbara zrAvakoke gharapestarabahutathe-magaraabasIrpha ! (80) ke-karIbarahagaye, jainazvetAMbaramaMdira (14) aura-unamekhUbasurata purAnImUrtiye takhtanazInahai jainapustakoMkA purAnA bhaMDArayahAMpara maujUdahai, jainamunijanoko Thaharanekeliye kaimakAna banehuve hai, bahAra zaharake chatrI dAdAjIkI aura-bagIcA umadAhai-magara marammata darakArahai, meraTeke jainamaMdiroke darzanakarake yAtrInAgorajAve, railakirAyA ponesAta Anelagate hai, aura-dezavAla-khajavANA-muMDavA-ye-Tezana rAsteme Ate hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-nAgora-aura-vikAnera. (171 ) mulka mAravADameM nAgora ekapurAnA zaharahai, atarApha zaharake pakAkoTa khIcAhuvA, (6) daravaje aura (2) bArIyemaujUdahai, kapaDA bAjAra-sarAphA-pasArIbAjAra-aura-dhAnamaMDIravannaka liyehai, dara miyAna zaharakokilemeM rAjamahela-motImahela-aura tripolIyAdaravajA kAbIla dekhaneke hai, jainazvetAMbara zrAvakoke ghara karIba (400) aura (5) jainazvetAMbara maMdirayahAM banehuvehai, sabase baDAmaMdira tIrthakara riSabhadevajIkA-isameM-tIrthakara riSabhadevajIkI sarvadhAtamaya mUrti takhtanazInahai, dusarA maMdira DhADIvAloMke maholeme-tIsarA ghoDAvatokemohaleme aura-do-daphatarIyoke maholeme yAtrIinameM jAkara devadarzanakare. mAhIdaravajeke bahAra yatijI rUpacaMdajIkA tAmIra kiyAhuvA-aura-isakeAge AdhamIlake phAsalepara chatrI dAdAjIkI-aura najadIkameM bagIcA-haujavagerA banehuve hai, nAgorameM vakhta sAgara-ginANI-aura-zampasa-ye-tInatAlAva mazahUra hai, garmIyoke dinoMmeM bahuta kAmadete hai, zaharameM munijanAke Thaharaneke liye kaimakAnahai, jainapustakoke likhanevAle kailikhArI yahAM rahate hai, cAra rUiye hajArazloka likhege, magara kAgajakA kharcAlikhAne vAloke jumme hogA, nAgorake jainamaMdiroke darzanakarake-yAtrI-vApisa Tezanapara Ave aura zahara vikAnerakoM ravAnAhove. budavAsI-alAyabhaggu-bikAsara-murapurA-aura gIgAsara-hotehuve-Tezana vikAnera parautare, railakirAyA sADhe bAraha Ane lagate hai, mulka mAravADameM vikAnera zahara patharIlI jamInapara vasA huvAhai, zrIyuta-vikArAvajI mahArAjane isakoM AbAda kiyA isaliye vikAnera kahalAyA. vikArAvajIkA janma sana (1439) isvImeM huvAthA, pAMcadaravaje aura tInatarpha isake pukhtA khAi banI hui hai,-sana (1891) kI-magathamArImeM vikAnerakI mak Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 172 ) bayAna-nAgora-aura-vikAnera. mazumArI (56252) manuSyoMkIthI, zaharapanAhake phATakase karIba ( 300 ) gajake phAsalepara ekakilA-jisame umadA rAjamahela-tAmIra kiyehuve-aura-atarApha unake pukhtA khAi maujUda hai, vikAnerameM-kaikuve jaise hai, jisame ( 150 ) yA ( 200 ) hAtha takalaMbIrasI lagatI hai, jainazvetAMbara zrAvakoke ghara vikAnerameM aMdA ja (1000) hoge jainazvetAMbara baDebaDe maMdira (8) aura (20). ke aMdAja choTe hai, baDemaMdiromeM tIrthakara riSabhadevajIkA-mAMDAsarajIkA-tIrthakara nemanAthajIkA mahAvira svAmIkA zAMtinAthajIkA baDeAlizAnahai, jainazvetAMbara muniyokoM Thaharanekeliye poSadhazAlAeka-paMcAyatI aura karIba (10) baDechoTe upAzrayahogeM, jainapustaka likhanevAle likhArI yahAMbhI-acheache maujUdahai. aura cArarU paye hajAra zloka likhatehai, vikAnerake (2) bAjAra achegulajAramIsarI vikAnerakI nihAyata umadA-aura-curanabhI yahAMkA nAmI banatAhai, kileke pAsa surasAgaratAlAva-ekaachI jagahahai, ___isariyAsatameM nadIyeM kama-vArIsake jalapara logajyAdaha bharUsA rakhate hai, pokharome-aura-kuMDomeM-vArIzakA jala-isakadara bhararakhate hai jo garmIyoke dinoMmeM bahutakAma detAhai, vaizAkha-jeThame garmI-itanI sakhtapaDatIhai-aura-isakadara havA calatI haiki-kahIMkahIM bAluretake TIve jamAhojAte hai. asalameM isamulkameM bAlureta jyAdaha-aura yahAMkI phasala bAjarI-moTha-tarabuja-khelare kakaDI-kara-sAgarI vagerAhai,-ghoDe yahAMkebaDe majabUta-hAthIdAMtakI cuDIyAM aura kaMbala mulkoMmeM mazahUrahai,-cArIzake dinoMmeM mulka harAbharA hojAtAhai. vikAnerase (20) mIla dakhana-pazcimakItarpha eka-gajanarajhIla-hamezAMmIThejalase bharIhui bAga-bagIce-harIyAlI aura umadAjagaha banIhuihai,-vikAnerake jainamaMdiroke darzanakarake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ darabayAna-zahara-jayapura. (173 ) yAtrI vApisa meraTAroDa aura meraTAroDaseM phUlerAjaMkazanaAve raila kirAyA pestara batalAcukehai,-phulerAseM jayapurake liye ravAnA hove kyoki-dehalI hokara tIrthahastinApurakI jiyAratakoM-jAnA hogA magara rAstemeM jayapUra zahara kAbila dekhanekehai, vahAMke jainamaMdiroke bhI darzana karanA cAhiye-phulerAse-railameM savArahokara-haranodAAsalapura-ugarIyAvAsa-dhAMkiyA-aura-kanakapurA hotehuve jayapura Tezana utaranA. railakirAyA chaAnA, 3' ( darabayAna-zahara-jayapura.) - rAjaputAneke dezIrAjyoMmeM jayapura eka gulajAra rAjyahai. karIbaTezanake ekaumadA dharmazAlA banIhuihai. magara jainazvetAMbara yAtrIkoM zaharame jAnA behatara hogA. Tezanapara ike-bagI-tayAra milate hai, sAMgAMnerI daravajeke pAsa jo zeTha-nathamalajIkI dharmazAlA banIhuihai jAkara usameM kayAmakare, san ( 1891) kI-mardumazumArImeM-jayapurakI mardumazumArI (158905) manuSyokIthI, zaharakI laMbAipUrava-pazcimado-mIla-aura-coDAi utara dakhana deDamIla hogI, bahutasI saDakeM vasI-aura-laMbI, bAjAra isaumada. gIse banehai mAno! kArIgirone abhIbanAkara tayArakiye hai, hareka sAdara-nAdarakemakAnameM--ArAmagAha-nAhanedhonekIjagaha--auranasIstagAha aise umadA bane hai jodigarazaharameM kamadekhoge, jahorI bAjAra-havAmahala-rAmagaMja aura tripolIyA vagerAnAmI bAjArahai, jisameM sAMgAnerIdaravajeseM-havAmahelahotIhuijo AmerIdaravajetakasaDakagaihai baDIravanakaparahai. baDebaDe AlizAnamakAna-velabuTe aura-citrakArI -jhalakarahI hai, harekakisamake-meve-miThAi-auramAlaasabAba-yahAMmilasakatAhai, hiMdusthAnameM bahutazahara dekhehoge magaraisakI katevajebhI ekanirAlI hai, bAjArakIsaDake itanIsApha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 174 ) daravayAna - zahara - jayapura. ki- jahAM- gardekA nAmanahI. jayapurake makAnoMkI kahAMtaka tArIpha kare haramakAna para raMga aura citrakArI banI huI hai, harajagaha pAnI ke nala aura - rAtako saDakaoNpara lAlaTenoMkI rauzanI hotI hai, jayapura ke rAjamahala baDe umadA - aura kIMmatI kyA ! umadAbAvanakacahariyAMjinakI kate je nirAlI hai, dekhakara tAjjuba hogA, tradiatoranokeghara karIba ( 125 ) aura - jahorIbAjAra mecIvAlo ke rAste para - do - jaina zvetAMbara maMdira bane huve hai, jinakI kArIgIrI - nakzakArI-zaMgamarmarapatharakA kAma-velabuTe-aura-citrakArIdekhakara dilakhuza hogA. - jaina zvetAMbaramunijano ke liye Thaharaneke kaimakAna yahAM para hai, ghATadaravajeke AgekarIva (2) mIlake ghere meM - ghaTanAmase eka umadA jagaha banI huI hai jahAMpara akasara baDebaDeAdamayoMkI goThahuvAkaratI hai, aura khAnapAna banatA hai, cAhe dukAla paDe tobhIvahAM AnaMda baMdhanahI hotA, rAste meMdutarphA jAlIdAramakAna bIca saDaka - makAnopara tarahatarahakI meharAbe - mahala - bAgAta - pAnIkehoja - cizme Aba - aura - saDakapara pharsapatharakA lagA huvA - jagaha sohAvanI hai, ekajaina zvetAMbaramaMdira yahAMpara veMzakImatI banAhuvAyAzrI isakedarzana jarurakare, jayapurame harajagaha ikkA - bagI - kirAyepara tayAramilate hai, - beThakara jahAM-jI - cAhe sairakaralo, - sAMgAnerIdaravajeke bahAra - rAmanivAsabAga - kAbiladekhanekI jagaha hai, ajAyabagharabhI isameM maujUda hai, jisameM duniyA kI ajanavI cIjerakhIhui dekhakara dilakoM aurahI asarahotI hai, khAsa ! grahavaidha makAnakAnakazA, tarahatarahakesIke - nakalI AdamI-zaMgamarmarakA banAhuvA AgarekA tAjamahala - hiMdusthAnake tamAmadevatAoMkI mUrtti tIrthakaroke samavasaraNakA AkAra - zaMgamarmarakA tAmIra kiyAhuvA nihAyata umadA hai, mulkabarmAkA banA huvA cAMdIkAkAma-siMhaladvI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ darabayAna- zahara - jayapura. ( 175 ) pake bane huve mITIke bartana - ijIptakI tasvIroMke nakze -supArIkI banI huilakaDI - bharatapurakA banA huvA - bAMsakIcIroMkA bAjA - mulka arth maMdirakA nakzA - AdamIkA kalevara - jisameM naze-pasalIhaDDIvagerAke AkAradekhakara dilameM asara hotA hai ki - AdamIkAzarIra inaina cIjoM kA banA huvA hai, - laMkAnagarIkA citra - damayaMtIkA svayaMvara - jayapurake kArIgirone isakadara citrAma kiyA hai ki - insAna dekhakara tAjjubakaratA hai, jayapurakecitAre AlA darjeke hoziyAra, cAhe jisa jagaha jAkara dekho jayapurakIsI nakzakArI bahutakamade - khoge, - divArapara (14) rAjemahArAjoM kI tasvIra - isakadara umadA citrAma fast mAno ! abhI bolane lagegI. haramulkake parIMdeaura jAnavara - AphrikAkA - kezarIsiMha - jisakI gardanapara kezoMkA jhuMDahotA hai, zAstroM meM jisakoM kezarIsiMha kahA - yahAMpara maujUda hai, hareka kisamake sAMpa- hareka kisamako machalIyeM - maura- kabutara - tote vagerArakhehuve hai ajAyabaghara - itavArakoM baMda rahatA hai dusare dinoM meM jabatabIyata cAhe jAkara dekhalo, ! koi rokaToka nahI, - zaharake bahAra dAdAvADI - umadA - aura - caranapa ( dukAkI chatrI kAbiladekhaneke banI hui hai. jayapura se thoDIdUrapara eka galatA - nAmakA sthAna - jalake jharane-kuMDa aura maidAna sohAvanI jagaha hai, jayapurake jainamaMdiroMke darzana karake yAtrI - jhAlanA -- sAMgAnera - kanautA - vasaI - jhIra - jaTavADA - DoMsA - bhAkharI - Arana-bAMdIkuI - vasuvA rAjagaDa - digavADA - mAlAkheDA - mahavA - hotehuve alavara Tezana utare railakirAyA gyAraha Ane, - rAjaputAneke dezI rAjyoMmeM alavara rAjyabhI- achA hai, zahara alavara meM acheache bAga - sarAya - aura - umadA makAna banehuve hai, savArIke liye ikkA-vargAI-Tezanapara tayAra milatI hai zaharameM jAkara vahAMke jainamaMdiroMke darzanakaro, -- san Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ (176 ) bayAna-zahara-dehalI. ( 1891 ) kI-mardumazumArImeM alavarakI mardumazumArI-(52358) manuSyoMkI-thI, alavarazahara pahADake nIcekI satahapara basAhuvAhai, rAjamahela umadA-bAjAra gulajAra-aura anAjakA vyApAra yahAM jyAdahahai, Tezana aura zaharakebIca kaMpanIbAga-kAbila dekhaneko jagahahai, alavarameM jainazvetAMbara zrAvakokI AvAdI-aura-maMdira mau. jUdahai, darzanakarake-vApisa Tezanapara Ave-aura-dehalIke liyeravAnA hove,-Tezana alavarase parisAla-kherasthala-harazaulI-ajera:kA-bAvala-revADI-khalIlapura--jATaulI-pATalI-gaDhIharasarU-guDagAMva-pAlama-aura-sarAyarohilA-hotehuve dehalI jAve,-railakirAyA savArUpayA lagatAhai, kamIbeMsI hogayAho-to-TAimaTebalameM dekhalenA, 0 (bayAna-zahara-dehalI,) . raivADIse ( 52 ) aura guDagAMvase (20) mIla-pUrvottara jamanAke pazcimakanAre dehalI ekamazahUra aura mArUpha zaharahai,-mahA rAja pRthavIrAja cauhAnake vakhta isakIravantraka bahutathI, aura kasbe meharolItaka jahAMki-kutubakI lATavanIhuihai AbAdathA.-mahArAjapRthavIrAjane jo apanI ahadameM kilA tAmIra karavAyAthAavataka usakenizAnAta atarApha dehalIke pAyejAte hai,-pRthavIrAja * cauhAnake jamAnetaka hiMdusthAnameM svaMyavara vivAha hotAthA. auralaDAike vakhta kSatrIyaloga zaMvajAtethe, bezumAra daulata-aura-baDebaDe ikabAla maMda logathe, bahuta arsetaka dehalIke takhtapara kSatrIyarAje salatanate karate rahe, vAda-musalmAnoMkI salatanata jArI hui aura kahabAdazAhoMne amaldArIkii. sana (1640) isvImeMdehalIke takhtapara zAhajahAMbAdazAha amaldArI karatAthA, lAlakilA jo-jamanA kanAre abamaujUdahai bahuta daulatasarpha karake navavarSameM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna- zahara-dehalI. ( 177 ) banAyA, bAdazAha - zAhajahAMne hamezAMke liye isameM apanI sakunata kAyamaki. kaimahala - janAnakhAnA - divAne Ama-aura- divAne khAsa isameM bane huve hai, dehalIse tInakozake phAsalepara bAdazAha humAyukA kabarA jo usakI vegamane apanekhAviMdakI yAdagIke liye banavAyAthA sana (1554) meM bananA zurUhuvA aura (1570 ) isvImaM tayAra huvAthA. divAra nagIne jaDehuve the aura munaharI citrakArIkA kAmayA, magara aba marammata khAlI makAna par3A hai, dehalI ke atarApha dasadasa kosa ke phAsale taka kaiimArateM - aura - mukabare bane huve bataura khaMDahara ke paDe hai. ekadinavo ravannakathI - jo dekhanevAle tAjjuba karate the, Aja vo khvAbameMbhI najara nahIM AtI jamAne hAla meM aMgreja sarakArakI amaldArI maujUda hai aura sabaloga amana caina kararahe hai, sana ( 1877 ) janavarImeM yahAM - - ekSa - - impiriyala -- amedaravAra havAthA - usavakhta baDAjalasA huvAthA. sana ( 1903 ) janavarI meM - mahArAja - saptama eDavarDakA darabAra yahAM vaDIzAnasaukatasevA, usavata ( 20 ) kozake ghere meM vAstedarabArake dehalIkA maidAnaArAstA kiyAgayA thA. hiMdusthAnakesavarAjA-navAba-auraasarahIza yahAM jamAhuvethe. aura savArInikalIthI. dehalIkemakAna umadAvane huve - saDakelaMbI-coDI - harajagaha pAnIkAnala aurarAtako lAlaTenoM para rauzanIhotI hai, karavaTezana ke pAsa ekadharmazAlA aura- sarAyavanI hui hai - musAphiraloga isameThaharAkarate hai, savArIke liye ikkA bagI tayAra milate haiM, jamanAnadIpara do maMjilA pulasana (1867) istrI meM banAyA gayA, cAMdanI cauka-jahorIbAjAradarIbA - achegulajAra hai, tarahatarahakI cIjeM aura mAla asabAba yahAM milatA hai. varka cAMdIsone ke aura kAma salmesitAroMkA yahAM isa 23 - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 178 ) vayAna - zahara-dehalI. kadara umadAvanatA hai - jo - dusarIjagaha - kamadekhoge, -- hareka kisamakemevetators- garain maujUda hai aura corAhepara curanavecanevAle dohekavitta bolakara apane curanakI tArIphakarate hai, zAmakevakhta tarahatarahake khu macevAle aura kulagajare becanevAle bAjArameMnajara Ate haiM, aura zaukIna loga - umadA se umadA kapaDe pahanakara havAkhorIkeliyenikalate hai, khAnapAna - bolacAla - aura - puzAkayahAMkI nihAyataumadA - bIcazaharake irtanhuvA aura isakI avAja dUradUrataka jAtI hai, -sana (1891) kImamazumArIme dehalIkI mardumazumArI mayachAvanIke (192579 ) manuSyoM kIthI, jaina zvetAMvarazrAvakoM keghara karIva (100) aura (2) jaizvetAMbara maMdira yahAM paravane huve hai, baDAmaMdirama hole navaghare meM aura choTA acela purIme, jokoi jaina zvetAMbara yAtrI dehalImeM kadamarakhe avala navaghare jAve aura maMdira ke darzana kare, dehalI se (4) kozake phA salepara choTe dAdAjI kI chatrI - aura - kutubalATa - maharolI ke pAsa dAdAjI chatrI banI hui hai kutuba minAra jisakoM kutuva lATa bolate hai dehalI se karIba (10) mIla ke phAsalepara maujUda hai, pestara chamaMjilabI, bhUkaMpa se uparakA hissA kuchaTuTagayA, sana (1829 ) meM phira banAyA gayA pestara ( 250 ) phuTa UcIthI aba ( 240 ) phuTa rahagaI, isakI pAMca maMjile aba kAyama hai, tInamaMjiloMmeM lAlapathara lagA huvA uparakI domeM sapheda mAravala pathara lagA hai aura isake bhItara cakaradAra sIDhIyeM banI huI jisake jarIye uparasIre taka jAsakate ho jaba upara caDhakara cAroMtarpha najara karoge-gAMvanagara bAgabagIce - to kejhuMDa - saDaka-aura-nadIyAM vagerA dekhakara tabIyata khuzahogI, aura yaha mAlUma hogA ki mAno ! AsmAnakI saiko cale hai, dehalIkI imArateM - AsapAsake mukabare - aura - purAne khaMDahara TuTephuTe makAnAta dekhakara purAnA jamAnA yAda AtA hai, - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-zahara-dehalI. ( 179 ) kutubalATake pAsa eka-lohakI choTI lATabhI-khaDIhai isapara rAjA dhavake pratApakA vayAna likhAhuvA dusare lekhameM-saMvat ( 1109) dusare anaMgapAlakA-aura-AThamI sadIke pahaleke anaMgapAlakA nAma darja hai, isase sabutahuvA-pahale anaMgapAlane isako tAmIra karavAi hogI, isakI UMcAi ( 22 )phuTakI-aura cauDAi (16) iMcahai, dehalIke jainamaMdiroke darzanakarake-yAtrI-tIrthahastinApurakI jiyAratako jAve, dehalIse-zAhadarA-gAjiyAbAda-murAdanagarabeMgamAbAda-mahIudadInapura hotehuve meraTasITI Tezanaparautare,-railakirAyA sAtaAne-navapAi, jilekA sadaramukAma meraTa ekabaDA zaherahai, sana (1.891) kI mardumazumArIkevakhta-meraTakI mardumazumArI (119390) manuSyoMkI-bAjAra bahutavaDA aura jisacIjakI darakAraho yahAM milasakatI hai,-meraTameM haratarahakI tijAratahotI hai jainazvetAMbara zrAvakokI AvAdI yahAMpara nahI-na-jainazvetAMbara meMdirahai, bahArazaharake dharmazAlA maujUda hai yAtrI isameM kayAmakare, aura dusarerauja tIrthahastinApura-jAnekI tayArIkare, jo (18) kozake phAsalepara khuzkIrAste vAke hai,-abavahAM-na koivAziMdA hai-na-imArate hai,-sIrpha ! maMdira aura dharmazAlA banIhui hai, meraTase savArI harakisamakI dastayAba hosakatI hai, jisakadara rupayAkharca karoge ArAmapAoga. magara bakhIloMkA rAstAhI alAyadhAhai, na-ve-khAsakate hai-na-punyakarasakate hai. zubhahake gayehuve yAtrI zAmakoM-khAsa hastinApurameM pahucasakege. meraTase mohAnAgAMva taka pakI saDakamilegI, Age chakoza kacA rAstA hai, khAsa ! hastinApurakepAsa retakArAstAbhI milegA, saDakakI donotarpha harakisamake dakhtalagehuve gaMgAnadIkI tarAvaTase hamezAM yahAM sabjIbanIhui Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 180 ) tavArikha-tIrtha-hastinApura. hai. aura drakhtabhI baDebaDe bulaMda aura-pukhtA-mosamagarmAmeMbhI yahAM para banispata digaramulkoke garmI kamapaDatI hai, balki ! zubhahake vakhta kisIkadara zadIbhI mAlumahotI hai,-mohAnAgAMvaseM Age eka maujA-jisakAnAma gaNezapurA hai,-milegA, US [tavArikha-tIrtha-hastinApura ] hastinApura eka purAnA zaharahai-tIrthakara riSabhadeva mahArAjane sAdhupanekI hAlatameM vaizAkha sudI tIjake roja apane vArSika tapakA pAranA yahAM kiyAthA, tIrthakara zAMtinAtha mahArAja isI hastinApurameM paidAhuve, cavana-janma--dIkSA-aura--kevalajJAna-ye cAra kalpANika unake yahAMhuve, vizvasena rAjAke ghara adhirA rAnIkI-kukhase jeThabadI (13) bharaNI nakSatrake rauja unakA yahAM janmahuvA, tIrthakara zAMtinAtha mahArAja cakravartI padavIke dhAraka huve aura bahuta arsetaka unone yahAMpara amaladArIkii, pestaradIkSAleneke eka sAlataka unone yahAM kherAtakii, aura jeTha vadI ( 14 ) ke rauja duniyA phAnIsarAyakoM choDakara unone yahAM dIkSA istiyAra kii, pauSa mudI (9 ) ke rauja unokoM yahAM kecala jJAna paidAhuvA, iMdradevate vagerA unakI khidamatameM hAjira hotethe,-satarAhameM tIrthakara kuMthunAtha mahArAjabhI isIhastinApurame paidAhuvA,-cavana-janma-dikSA-aura-kevalajJAna--ye-cArakalyANaka unake yahAMhuve, surarAjAke ghara--zrIrAnIkI kukhase vaisAkhavadI (14) kRttikAnakSetrake rauja unakA yahAMjanma huvA, tIrthakara kuthunAtha mahArAjabhIcakravartI padavIke dhArakathe, aura bahuta arsetaka unone yahAMpara amaladArI kii, dIkSAke. pestara ekasAla taka barA bara unoneyahAM khairAta kii, caitavadI (5) ke rauja duniyAMke ezaArAma choDakara unone yahAM dIkSA ikhtiyArakii, caitasudI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-hastinApura. ( 181 ) ( 3.) ke rauja unako yahAM kevalajJAnapaidAhuvA, iMdradevatevagerA unakI khidamatameM Atethe,____ aThArahameM tIrthaMkara aranAtha mahArAjabhI isI hastinApurameM paidAhuve, cavana-janma-dIkSA-aura-kevalajJAna-ye-cAra kalyANaka unake yahAM huve, surdazana rAjAke ghara-devIrAnIkI kukhase mRgazIrSa mudI (10) revatI nakSatrake roja unakA yahAM janmahuvA, tIrthakara aranAtha mahArAjabhI cakravartI padavIke dhArakathe aura bahuta arsetaka unone yahAMpara amaladArI kii, dIkSAke pestara ekasAlataka unone yahAMbahuta khairAtakIi, aura mRgazIrSa sudI (11) ke rauja dunIyavIkArobAra choDakara unone yahAM dIkSA ikhtiyAra kii, kArtika sudI (12) roja unokoM yahAM kevalajJAna paidAhuvA, unakI khidamatameM iMdradevatA hAjira rahatethe, ___ unnIsameM tIrthakara mallinAthamahArAja yahAM tazarIpha lAyethe, aura unakA samavasaraNa yahAMparahuvAthA,-kaurava-pAMDavokA yuddhaisI hastinApurake meMdAnameM huSAthA, mubhUmacakravartI isIhastinApurake takhtaparahuvA, baDIbaDI ajubAbAte yahAMpara gujaracukI hai. bahuta khuzanasIba-ikabAlamaMda-bhAlIma-phAjIla-jamAmarda--dalera-aura-- bahAdUrazakhza yahAM paidAhuve kahAMtaka likhe ? kArtikazeTha-isI hastinApurake rahanevAlethe, maharSi-damadaMta--yahAMpara tazarIphalAye aura mukammIlaibAdata yahAMparakii, aisIaisI jaDIbuTIyeM yahAMjaMgalameM khaDI hai jinake pahicAnanevAle nahIrahe, tInatIna-cAracAra kosakegheremeM bahutasI nAsapAtIyoke drakhta, mazalana ! jAmuna-amaruda-anAra-zarIphe-amarakha-zaMbala-zizama--bela vagerA harakisamake peMDa yahAMparakhaDe hai, paTerAke peMDa jisakI caTAi banajAtI hai yahAM kasaratase dekhoge,-ayyAmavArIzameM kabhIkabhI yahAM-javAhi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ vo ( 182 ) tavArikha-tIrtha-hastinApura. rAtake nagIne jamInase nikasa Ate hai isase sabutahotA hai pestara yahAMke loga baDemAlAmAlathe,... jokoiyAtrI hastinApurameM tazarIphalAve apane khAnepInekA iMtajAma-meraTa-yA-mohAnAgAMbase karate Ave, (yAnI) ATAdAla -dhI-sakara-miThAivagerA zAthaleteAve,-agara kisIcIjakI darakAra paDe pUjArIko bulAkara kahasakateho vaha iMtajAma karasakegA, aura ganezapureseM-yA--vasumAgAMvaseM cIjamaMgavAkara tumakodesakegA, khAsa hastinApurameM--jahAMki--baDAAlizAna jainazvetAMvaramaMdira aura dharmazAlA banIhui hai yAtrIusameM kayAmakare, aura tIrthakI jiyAratakare, pestara yahAM tIrthakara zAMtinAtha-kuMthunAtha-aura-aranAthamahArAjake baDebaDe kImatImaMdira banehuvethe, bIcaledinoMmeM jaba hastinApura virAnahotAgayA aisA vakhtabhI AgayAthAki-yohI dUrapara ekadrakhtakenIce tIrthakara zAMtinAtha-kuMthunAtha-aranAtha mahArAjake kadamakI chatrIhI sIrpha ! kAyamarahagaithI. jainazvetAMvara zrAvakoMkI AbAdI pestarasehI baravAdahogaithI, jaba-jahorI-paratApacaMdajI-pArasAna-sAkInakalakattA yahAMpara tazarIphalAye, aura dekhAki-tIrtha-dinaparadina virAnahojAtAhai karIba ekalAkharupaye kharcakarake umadA AlizAna jainazvetAMbara maMdira tAmIrakaravAyA, aura saMvat (1929) vaizAkhamudI tIz2akerauja usakI pratiSTAkii, ekadharmazAlA nihAyata umadA banavAi jisameM (6) koTharI aura AThadAlAna banehuvehai, jokoi jaina zvetAMbara yAtrIAtehai isImeM kayAmakarate hai, jyAdahayAtrI Anepara bezaka ! bidUna dusarI dharmazAlAke takalIphahotI hai koikhuzanasIba yahAM dusarI dharmazAlA tAmIrakarAve umadAvAtahai, baDetIrthomeM bahutasIdharmazAlA banIhui rahatI hai aura vahAM dUsarI banavAnevAlebhI bahuta hai, magara tArIpha usI zakhzakI hai jo esIjagahapara khayAlakare,- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-hastinApura. ( 183 ) bagIcA ekayahAMpara maMdirakI pUrvatarphabanA huvAhai magara baMdaroMke sababa drakhtoMkI baDhavArI kamahotI hai, tAhama ! isame hareka kisamake drakhta maujUda hai, mazalana ! Ama-amarUda-kamarakha-khIranIanAra-nIMbu-cakotarA-nAraMgI-zarIphA-jAmuna-jamoA-sIsamanIMbavagerA, aura phulabhI harekakisamake paidAhote hai maMdirameM mUlanAyaka tIrthakara zAMtinAtha mahArAjakI karIva deDahAtha baDImUrttitakhtanazIna hai, jo rAjAsaMpratikI tAmIrakii-vahI--nizAna isapara pAyejAte hai, dAhanItarpha somaMdhara svAmIkI mUrti karIba savAhAtha baDI jAyenazInahai aura yahabhI-rAjAsaMpratihIkI tAmIra karAihuihai bAyI tarpha tIrthakara abhinaMdana svAmIkI mUrti savAhAthavaDI jAyenazIna hai aura usapara likhAhai-saMvat ( 1682 ) jeThavadI navamI gurUvArake rauja yahapratiSTita kiigai,-tapagachake AcArya-vijayadeva mUrijIke jamAnemeM-vivekaharSagaNike ziSya-mahopAdhyAya-muktizAgaragaNine isakIpratiSTAkii, ekapUrti karIba paunahAtha baDI jotIrthakara zAMtinAtha bhagavAnakI hai usapara saMvat ( 1931 ) likhA hai, navamUrti-sarvadhAtukI-aura-ekasiddhacakra yaMtrabhI-banAhuvA mau jUdahai, parakammAke pAsa dAhanItarphake jinAlayameM tIrthakara kuMthunAtha bhagavAnakI mUrti jAyenazInahai, aura usapara saMvat ( 1931) likhAhai, bAyItarphake jinAlayameM tIrthaMkara-aranAtha bhagavAnakI mUrti jAyenazIna hai aura usaparabhI saMvat (1931) kAdarja hai,--adhiSThAtrIdevI nirvANI--aura--yakSa garUDakI mUrti saMvat ( 1929 ) vaizAkha mudI tIjakI pratiSTitabhI isa maMdirameM maujUdahai, maMdirakA cauka nihAyata umadA-jaba-vaDIpUjana-paDhAijAtI hai sabaloga isImeM beThatehai, upara isake lohekI jAlI lagI huihai Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 184 ) tavArikha-tIrtha-hastinApura. tAki-kabutara-ciDIyA vagerA isameM-na-jAsake, maMdirake pAsajamIna-jahoMrIparatApacaMdajI pArasAnakI kharidIhui maujUdahai agara koi khuzanasIva yAtrI yahAM dusarI dharmazAlA-yA-maMdirabanavAnA cAhe banA sakate hai, isakI jera nigarAnI Ajakala dehalIke jainazvetAMbara zrAvakoke tAllukahai, jokucha caDhApA maMdirameM caDhatAhai bhaMDArameM jamAhotI hai. aura pUjArIkI tanakhAha mukararahai, tIrthakara riSabhadeva mahArAjake kadamokI chatrI-jo-uttaratarpha savAmIlake phAsalepara banIhuihai, isakI pUjAvagerekA iMtajAmabhI jainazvetAMbara saMghake tAllukahai, asalameM purAnIjagaha yahI hai, maMdirase chatrItakajAte rAstemeM jo-nAlA-AtAhai, bahutase khajurIke peMDa-aura--kakaDI-kharabuje-kuSmAMDa--ghiyAvagerA yahAM kasaratase paidAhote hai. pAnIyahAMpara jamInameM bahutanajadIka agara pAMcahAthajamIna khodIjAve phaurana ! pAnI nikalaAtAhai, jagaha sohAvanI aura tarahatarahakI jaDIbuTIyeM yahAMparakhaDI hai, chatrImeM tIrthakara riSabhadeva bhagavAnake kadamatakhtanazInahai yAtrI vahAMjAkara darzanakare, chatrI purAnIhojAnekI vajahase isakImarammata honAdarakArahai, divAre isakI TeDIpaDagaihai aura kahIMkahIM darAjebhI najaraAtI hai. agara koiyAtrI isakI marammata karAnAcAhe karIba (5000) rupaye lagege atarApha chatrIkehAtA lohekesikacoMkA banavAdiyAjAya-aura-eka majabUtadaravajA tayArakarake usakekivADa vanAdiyejAya-to-chatrI kI hiphAjatahogI,-chatrIpara veThakara cArotarpha najarakarate hai to zivAya jaMgalake dusarIkoicIja najaranahIAtI, cArakozake phAsalepara gaMgAnadIkI dhArA vaharahI hai aura jagaha bahutahI suhAvanI dikhAidetI hai jisakevaDebhAgyaho-aise-tIrthakI jiyAratakare, chatrIke darzanakarake yAtrI vApisa dharmazAlAmeM Ave. jahAMsegayethe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna - zahara - aMbAlA - aura - ludhihAnA. ( 185 ) hastinApurakI jiyArata karake vApisa usIrAste Tezana meraTa AnA, aura meraTase railameM savAra hokara mulkapaMjAbake jainatIrthokI jiyAratako jAnA, ( tavArikha hastinApura khatamahui. ) ICSTM [ bayAna- zahara - aMbAlA - aura - ludhihAnA ] meraTase meraTa kaMTonmeMTa - saradhanA - khataulI - mansurapura-mujaphara nagara - rohAnA- devabaMda-nagAla- TapArI - sahAranapura- sarasavA kalAnora - jagAdrI - darAjapura - mustaphAbAda-barArA - kezarI - aura - aMbAlA kenTonmeMTa hote huve Tezana aMbAlAsITI utaranA, -raila kirAyA eka rupayA cha Ane navapAi, jilekA sadaramukAma aMbAlA ekaachA zahara hai, - tavArikhoMmeM bayAnahaiki istrIsanakI caudahamI zatAbdI meM eka aMbAjI nAmake rAjaputa mahAzayane isakI AvAdakiyA, - isIliye aMbAlA nAma mazahura huvA - sana ( 1891 ) istrI kI mardumazumArIke varuta--aMbAlekI mardumazumArI maya chAvanIke ( 79294 ) manuSyoM kI thI. - bAjAra gulajAra aura jisacIjakI darakAra ho yahAM milasakatI hai, pUrI - kacaurI miThAi - haravakhta tayAra milegI, yAtrIkoM koI takalIpha na hogI, aMbAlemeM rUianAja-darI-aura- kapaDekI tijArata jyAdaha hai, - zahara aura chAvanIvacha sarakArIimArateM - kacaharI - khajAnA - aura - skula vagerA makAnAta bane huve hai, jaina zvetAMvara zrAvakoM kI AbAdI aura maMdira maujuda hai, yAtrI darzanakarake Age ludhiyAnekoM jAve, -aMbAleseMsaMbhu- rAjapurA-sarAibaMjAra - sAdhugaDha - sarahiMda goviMdagaDha - khannAcAvA - durAhA-sanAhavAla - aura DaMDArI hotehuve Tezana ludhiyAnA utare, railakirAyA teraha Ane tInapAi - aMbAlese (71 ) mIla - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 186 ) bayAna-zahara-aMbAlA-aura-ludhihAnA. pazcimottara zatalaja nadIse (8) mIla dakhanakI tarpha-jilekA sadara mukAma ludhihAnA eka umadA zaharahai, sana ( 1440 ) isvI meM lodIkhAnadAnake yusupha aura nihaMgAmake zAhajAdone isakoM AvAdakiyAisaliye ludhihAnA kahalAyA,-sana ( 1891 ) kI marduma zumArIke vakhta ludhihAnekI marduma zumArI (46334) manupyoMkIthI,-jilA kacaharI-sarAya-kherAtI aspatAla aura skula achI lAgatake makAna banehuve hai, kazmIrI-kAbalI-aura-paThANa loga yahAM jyAdaha rahate hai. zAla-dusAle-aura pazminekA kAma yahAM lAikatArIphake banatAhai,-paghaDI dupaTTe aura hareka kisamaphI sodAgIrI yahAMpara hotI hai,-bAjAra gulajAra khAnapAnakI cIjeM purI-kacaurImIThAi vagerA yahAM umadA banatI hai,-jainazvetAMbara zrAvakoMkI AbAdI-aura maMdira yahAMpara vanAhuvAhai, yAtrI darzana karake Age jAlaMdharakoM-jAve,-ludhihAnese railameM savAra hokara lAdhovAla-philora-gorAyA-phagavADA-aura-ciherU hote jAlaMdhara Tezana utare, railakirAyA chaAne chapAihai,-jilekA sadara mukAma jAlaMdhara eka purAnA zaharahai, sikaMdarakAMcaDhAike pestara jAlaMdhara phaTaucarAjaputokI rAjadhAnIthI, sAtamI sImeM-cInake musAphira havAMktasAMgane jaba jAlaMdhara zaharakoM dekhAthA apanI tavArIkhameM lIkhAhai usaMvakhta domIlake gheremethA sana (1766) ke karIba sikhkhoMke kabajeneM AyA, jamAne hAlameM amaldArI aMgreja sarakArakI yahAM para jArI hai, sana (1891 ) kI mardumazumArI meM jAlaMdharakI mardumazumArI ( 66202 ) manuSyokIthI, sarakArI kacaharIyAM-janAnAskula-aura-sarAyavagerA pukhtA makAna banehuve hai, jainazvetAMbara zrAvakoMkI AbAdI aura maMdira yahAM maujUdahai, yAtrI darzazanakare, bAjAra baDAgulajAra purIkacaurI-umadAmiThAi-aura garmadha jabacAho Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ darabayAna-zahara-amRtasara. (187 ) tayAramilazakatA hai,-rezamakA kAma yahA lAika tAriphake banatAhai, jAlaMdharase khuzkI rAste (18) kozake phAsalepara hoziyArapura eka achA kasbAhai,-jainazvetAMbara zrAvakokI AbAdI aura maMdira vahAMbhImaujUdahai, phurasata ho-to-vahAMbhI jAve, aura agara phurasata na-ho-to jAlaMdharase railameMsavAra hokara Age amRtasarake liye ravAnA hove-surAnasI--karatArapura-hamIrA--bIjha-buTArI jaMDiyAlA-aura-mananavAla Tezana hote amRtasara Tezana utare, railakirAyA navaAne tInapAi, * [ darabayAna-zahara-amRtasara, ] mulkapaMjAbameM amRtasara ekabaDA-nAmIgrAmI zaharahai, relave TezanaseM karIba AdhamIlake phAsalepara AbAdI zurUhotI hai, savArIkeliye ikkA-bagI-TezanaparatayAra milegI, sana ( 1574 ) isvImeM sikhkhoke gurU-rAmadAsajIne isako AbAdakiyA, aura amRtasara nAmakA eka tAlAva banAyA jisakI vajahaseM zaharakA nAma amRtasaraM kahalAyA,-sana 1809) isvImeM mahArAja-raNajitasiMhajIne gobiMdagaDha kilA banavAyA,-sana (1891 ) kImadumazumArImeM amRtasarakI mardumazumArI-( 136766 ) manuSyoMkI thI,-zAla-duzAle yahAM AlAdarjeke tayAra hote hai, aMdAja cAra hajAra kazmirI kArIgIra yahAM duzAle banAnekA kAmakaratehai, aura (800 ) rUpaye takakA duzAlA yahAM tayArahotAhai,-sikhkha-kSatrIya-brAhamana-zeTha-sAhukAra-aphagAna-kazmirI-nayapAlI-bukhArA vAle-aura balucIstAna vagerAke loga-yahAM AbAdahai, bAjArameM harakisamakI cIje-purI-kacaurI-miThAi-jabacAho tayArahai, TAu nahola-aspatAla-aura-skula-vagerA makAna ache banehuve hai, unI rezamI kapar3e-aura-kAracobIkA kAma yahAM lAika tArIphake vana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 188) darabayAna-zahara-amRtasaraM. tAhai, gAlIce yahAMke vaDeumadA-aura-dastakArIkA-kAmabhI mazahUrahai, musAphiroke liye zaharameM do-sarAye banIhuihai, jainazvetAMvara zrAvakoke ghara aMdAja pacIsa-aura-eka-jainazvetAMbara maMdira yahAMpara maujUda hai-yAtrI-zaharameM jAkara darzanakare. sikhkhoMkA gurUdvArA-jisakoM daravAra sAhaba-bolate hai bIca zaharake vanAhuvA kAbila dekhaneke hai,-AsapAsa tAlAva karIba (475) phuTalaMbA-aura-utanAhI cauDA-cArotarpha sapheda mArabala aura kAlepatharoMkA pharsa--aura--tAlAvake jalase uparataka sapheda mAravalakI sIDhiyAM banI ihai, ThIkabIcameM suvarNa maMdira jisakI divAroMpara aura uparake bhAgameM tAMbeke patare aura unapara sonA lagAhuvAhai isaliye isako suvarNa maMdirabhI volate hai, isameM sikhkhoMkA dharma pustaka jisakoM graMthasAhaba bolatehai rakhAgayAhai, aura usakA pUjana hotA hai,-maMdirakI maMjilameM eka choTAsA-zIzamahala,--aura tAlAvake eka kanArese maMdira taka jAnekA pula baMdhAhuvAhai. amRtasarake jainamaMdirakA darzanakarake yAtrI-paThANakoTa jAnevAlorelameM savAra hokara paThANakoTako jAve. verakA-kAThunaMdagAlajayaMtIpura-baTAlA-chInA-dhArIvAla-sohala-gurudAsapura--dInAnagara-paramAnaMda-jakalArI-aura-sAranA Tezana hotehuve paThANakoTa utare railakirAyA sADhevArAha Ane lagate hai, paDhANakoTase kAMgaDA( 51 ) mIlake phAsalepara-rAstA pakIsaDakakA-aura-ikA vagI vagerA savArIjAtI hai. kirAyA pAMcarUpaye jAteke-aura-utanehI Ateke samajho. rAste paDAva tIna-nurapura-koTalA-aura-zAhapura jahAM dilacAhe rAtako ThaharajAo, koitakalIpha nahI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-kAMgaDA. ( 189 ) ( tavArikha-tIrtha-kAMgaDA ) jAlaMdhara vibhAgameM kAMgaDA eka kasbAhai. pestara yahAM jainatIrtha thA-aba nahIrahA,-kAMgaDekI pUrvottara himAlayakA silasilAjArI hai, gurUdAsapura-caMbA-hoziyArapura,--aura--dharmazAlA nAmakA kasvA-kAMgaDekI AsapAsa AvAdadai, jile kAMgaDeke vanomeM-cItA rIcha-bheDiyA-zera vagerAbhI kabhIkabhI najara Ate hai, zIzAlohA-aura-tAMbekI khAna isa jilemeM pAijAtI hai. byAsanadIkI retameM kabhIkabhI sonAbhI milatAhai. bAdazAha akhabarane sana (1556 ) meM kAMgaDepara caDAi kiithI. jamAne hAlameM yahAMpara amaladArI aMgreja sarakArakI jArI hai, kAMgaDekI mardumazumArI karIba (5387) manuSyoMkI-jabasana (1905) aprela mahinemeM bhUkaMpa huvAthA ajahada nukazAna pahucAyA,-karIba (2) miniTataka bhUkaMpa hotArahA. bhUkaMpa kyAthA ekatarahakA pralayathA, isake kucha Uce bhAgapara eka kilAhai, musAphiroMke liye dharmazAlA yahAMpara banIhui hai, khAnapAnakI cijesaba milatI hai,-kai arsetaka kAMgaDekA nAma-nagarakoTabhI-mazahUrarahA, tehasIla-kherAtI aspatAla-vagerAyahAM banehuve hai,-kAMgaDeseM bhAgasu (10) mIlake phAsalepara AbAdahai, aura vahAMse himAlayakA silasilA mulka kAzmirataka calAgayA, kAMgaDeseM vApisa usI rAste paThAnakoTa AnA. aura paThAnakoTase railameM savAra hokara jisarAste gayethe amRtasarakoM AnA,-railakirAyA pestara batalA cuke hai,-amRtasarase railameM savAra hokara chahelaTA-khAsA-aTArI-aura jAloM hotehuve lAhora jaMkazana utaranA. railakirAyA chaAne lagate hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 190 ) vayAna - zahara - lAhora-aura-gujarAnavAla. ( bayAna - zahara- lAhora - aura - gujarAnavAla, - ) - mulkapaMjAba meM rAvI nadI ke bAye kanAre lAhora ekabaDA nAmI zahara hai, lAhorakI mardumazumArI chAvanIkoM milAkara (176854 ) manuSyoMkI - lAhora zahara mulka paMjAba meM purAnA hai, cInA musAphira vahAM sAMgane apane sapharanAme meM likhA hai mulkapaMjAbameM lAhora zahara vaDAgulajArathA, sana ( 977 ) isvI meM lAhorake takhtapara chatrapati - rAjA - jayapAla amaladArI karatAthA, bAdazAha akhabarane lAhorakoM tarakkIpara kiyA, aura kilekoM baDhAyA. bAdazAha jahAMgIra lAhora meM bahuta mudatataka rahA, sikhkhoMke mahArAja raNajita - siMhane sana ( 1799 ) isvI ke arsemeM lAhorapara amaladArI kii. jamAne hAla meM aMgreja sarakArakI amaladArI yahAMpara jArI hai, lAhorakI cAtarpha (15) phuTaucI - iMTokI divAra aura ( 13 ) daravaje hai, zaharapanAha ke bahAra cAroMtarpha pakI sar3aka banI hui. - aura Tezanake pAsa eka dharmazAlA maujUda hai, - pAnIkA nalaharajagaha lagA huvA - aura saDakoM para rAtake vakhta lAlaTenoMkI rauzanI hotI hai, anArakalI cauka baDA bAjAra hai, hareka cIja yahAMpara milasakatI hai, - purI kacaurI - miThAi vagerA khAnapAnakI cIje yahAM umadA banatI hai, w cIphakorTa do maMjilI imArata banI huI hai, ciDiyAkhAnemeM tarahatarahake jAnavara rakhe huve hai, yahAMke gAlice umadA aura - amarikA iglAMDa taka bheje jAte hai, rAvInadIpara nAvakA pula vadhAhuvA - jiM sapara hokara zAhadarA jAnekA rAstA hai, rezama aura sonAcAMdI ke leza - lAhora meM - umadA banate hai, posTaophisa- TelIgrApha AphisaajAyabaghara - gavarnameMTa kAleja-choTI kacaharIyAM-meo aspatAla-kilA - sirukhamaMdira - zIzamahala vagerA baDI lAgatake makAnAta hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna - zahara- lAhora - aura - gujarAnavAla ( 191 ) chAvanI miyAMmIra - lAhoraseM - tInamIladurahai, zAlAmAra bAga - TaMkazAla daravajeseM ( 6 ) mIlake phAsalepara kAbila dekhanekI jagahahai, sana ( 1637) meM bAdazAha zAhajAMke hukamaseM banAyA * gayAthA, - . lAhoraseM rAviMDa aura - khAnAvAla jaMkzana hotIhui ekarailave lAina mulatAnakoMbhI gai hai, joki Age - siMdha haidarAbAda aura karAMcItaka jArI hai, mulatAna zahara baDA hai, - jaina zvetAMvara zrAvakoke ghara aMdAja ( 20 ) aura - eka jaina zvetAMbara maMdira bAjAra cuDIsarAya meM banA huvA hai, mUlanAyaka tIrthakara pArzvanAtha mahArAjakI mUrti saMvat ( 1564 ) kI pratiSThita isameM takhtanazIna hai, dusarI ekamUrttijoki - bAdAmI raMgakI hai rAjAsaMpratike vakhtakI banI hui - vahI nizAnAta usapara pAye jAte hai jorAjA saMpratikI banAi mUrttipara hote hai, mulatAnase DeharA gAjIkhAna - najadIka hai aura vahAMbhI jaina zvetAMvara zrAvakoM kI AbAdI aura maMdira hai, - yAtrIkoM- mulatAna jAnekI phurasataho to jAve-aura- agara phurasata - na - hoto zahara gujarAnabAlako jAya, [ bayAna- zahara - gujarAnavAla. ] lAhoraseM railameM savAra hokara bAdAmIbAga - zAhadarA - murIdakI kAmokI - aura - amInAbAda hote gujarAnavAla Tezana utare, railakirAyA sAta Ane - navapAi lagate hai, jilekA sadara mukAma gujarAnavAla ekaachA zahara hai, mardumazumArI gujarAnavAlakI (26785) manuSyoM kI lAhorake mahArAja raNajitasiMhake vAlida yahAM rahate the, jamAne hAlameM amaladArI yahAMpara aMgreja sarakArakI jArI hai, jile gujarAnavAla ke pazcimottara canAbanadI - aura - zAhapura jilA hai, dakhanapazcimakoM jhAMga- moMTagomarI - lAhora jilA - aura - puravako Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 192) tavArikha-tIrtha-vitabhayapattana. syAlakoTa jilAhai,zahara gujarAnavAlakA bAjAra achA-aura-hareka kisamakI cIjeM yahAMpara milasakatI hai, divAnI-phojadArI kacahariyAM-saDaka laMbIcauDI-aura-makAna pakevanehuve hai, zAladuzAle aura rezamakA kAma yahAM achA hotAhai, jainazvetAMbara zrAvakoMke ghara karIba ( 75 ) aura--eka--jainazvetAMbara maMdira yahAMpara banAhuvAhai, yAtrI darzanakare, AdhemIlake phAsalepara jainazvatAMvarAcArya-nyAyAMbhonidhi--mahArAja AtmArAmajI-AnaMdavijayasUrijIke caranoMkI chatrI baDI lAgatase banIhuihai,-yAtrI vahAM jAkara gurUvaMdanakA phAyadA hAsila kare, aura phira gujarAnavAlake Age vitabhaya pattananagara jisakA nAma Ajakala bherA kasbA bolate hai jAve. Tezana gakara-vajIrAbAda-kaithalA-zahara gujarAta-lAlA musAjaMkazana-jaurAha-DiMgA-ciliyAnavAla-bahauddIna--AlA--harivAha-mulkovAla jaMkazana-miyAnI-hujurapura-hote bharA Tezana utare gujarAnavAlase vajIrAbAda taka relakirAyA karIba tInaAne navapAi, vajIrAbAdase lAlAmusAtaka tInaAne navapAi, lAlAmusAseM mulkoMvAlataka AThaAne chapAi, aura mulkoMvAlaseM meretaka tInaAne tInapAi lagate hai, me [tavArikha-tIrtha-cItabhayapatana,-] Avazyaka mUtrameM-isakAnAma vitabhaya patana nagara likhAhai, jamAne tIrthakara mahAvIra svAmIke-yahAMpara-rAjA udayana-amaladArIkaratAthA, joki-vitabhaya *udayanake nAmase mazahUrathA, usavakhta zahara baDAgulajAra aura bezumAra daulatathI, baDebaDe jaina maMdira aura-imArate pAyadAra saMgIna vana huithI. rAjA udayana pestara jaina * kauzAMbIkA rAjA udayana vatsaudayana kahalAtAthA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-vitabhayapattana. (193 ) nahIthA,-pIchese jaina majahaSapara pAvaMdahuvA, usakI paTarAnI prabhAvatI pestarasehI jaina majahabase tAlluka rakhatIthI joki-vizAlA nagarIke ceMDA rAjAkI beTIthI. jaba-gAMdhAra nAmakA zrAvaka jaina tIrthokI jiyArata karatAhuvA yahAM AyAthA, usake sAtha tIrthakara mahAvIra smAmIkI caMdanamaya mUrtithI, rAjA udayanake darabArameM usakI baDI tArIphahui, gAMdhAra zrAvakane khuzahokara vahamUrti-rAjA udayanakIrAnI prabhAvatIkoM dii, aura prabhAvatIne apane jebakharcaseM ekabaDA AlizAna maMdira banavAkara usameM-vaha-mUrti takhtanazIna kii, harahameza usakI pUjana karatIrahI, jaba prabhAvatIne-dunIya vIkArobAra choDakara dIkSA ikhtiyAra kii, aura usakA iMtakAla huvA, ujjenakA rAjAcaMDamadyota pozidagIse vItabhaya patanameM-AyA aura eka svarNa gulikA dAsI-aura-usamUrtikoM ujjena legayA, jaba udayanakoM yahabAta mAlUma hui baDI phaujalekara caMDa pradyotakA pIchA kiyA-mAravADake rAste mulka mAlavemeM jAkara zahara ujjaina ko gherA, caMDa pradyotabhI baDI tayArIse sAmane AyA aura donoMkA jaMgahuvA, AkharIza-caMDa pradyotane sikhastakhAi, aura udayanakI phatehahui,-isa kissekA kucha hissA ujjenakI tavArikhameM batalAyageM, yahAMitanAhI likhanA kAphI haiki-udayanakI phateha hui aura apanevatana vitabhaya pattanakoM loTaAyA, bhairekasbekI mardumazumArI ( 17428) manuSyoMkI--bAjAra ravannakadAra-aura-hareka kisamakIcIjeM yahAMpara milasakatI hai, pestara jainazvetAMbara zrAvaka yahAM bahutathe, magaradinaparadina kamahote gaye, thoDe arsekI bAtahai docAra zrAvakathe-magara-vebhI . zaharagujarAnavAla tarpha calegaye, eka-jainazvetAMvara maMdira yahAMpara maujUdahai, aura ekapUjArI tainAtahai, Aye gaye yAtrIyoMse kharcacalatAhai, 25 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 194 ) bAna-zahara-jaMbu-aura-kAzmira. aisI jagahaparakoi yAtrImaMdirakI marammata karAve-auradharmazAlA banavAve bahutaachIbAtaho, varanA ! jokucha abahai vahabhI-na-rahegA, yAtrI yahAM Anakara maMdirake darzanakare, aura jokucha banapaDe tIrthameM deve, tIrthameM kherAta karanA vaDApunyahai, bhaireke pAsa-piMDadAdana khAnameM jainazvetAMbara zrAvakakoMke ghara panarAha bIsa AvAdahai, tIrtha vitabhayapatanakI jiyArata karake yAtrI railamasevAra hove aura mulkovAla jaMkazana hotehuve vApisa lAlAmusAjaMkazana Ave, lAlAmusAse zahara gujarAta aura kethalA Tezanahote vajIrAbAda jaMkazana utare, railakirAyA pestara likhacuke hai, vajIrAbAdase jaMbujAnevAlI railameM savAra hokara-sodharA-begovAlA-saMbriyalaugokI-syAlakoTa-DAlovAlI-sucetagaDha-raNavirasiMha-mirAnasAhaba-aura-satavArI keMTonmeTa Tezanahote-jaMbukepAsa TAvITazanautare, vajIrAbAdase yahAMtaka railakirAyA navaAne navapAi lagatehai,- . bayAna-zahara-jaMbu-aura-kAzmira. ] ... mulka kAzmirakI amaladArImeM rAjyakI dakhanapazcima sImAke pAsa-canAbanadIkI sahAyaka TAvInadIke kanAre jaMbu eka nihAyata umadA zaharahai, kAzmira mahArAjakA takhta jaMbumabhI hai aura zrInagarabhI rAjadhAnI kAmirahIkI hai, sana ( 1891 ) kI mardumAdhurImeM jaMbukI mardumazumArI ( 34542 ) manuSyokIthI, rAjamahala nadIke dAhane kanAre aura kilA vAye kanAre para nadIkI satahase (150) phITa uparakoM hai, jaMbukA bAjAra bahuta achA aura hara kisamakI cIja yahAMpara milasakatI hai, makAna umadA aura khUbasurata vanehuve yahAMse zrInagarataka sodAgIrIkA mArga-aura Amadaraphata hotIrahatI hai, mulkakAzmirameM pestara jainokI AvAdIaura jainamaMdirathe. magara aba nahIrahe, yAtrI agara kSetrapharasanA karanA cAhe-to Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna - zahara - jaMbu - aura - kAzmira . ( 195 ) khuzkiste zrInagara jAsakate hai, ikkA-bagIjAtI hai, railanahIgai,mulka kAzmirameM zrInagara vaDA zahara hai, sana ( 1891 ) kImardumazumArI meM zrInagarakI mardumazumArI (118960 ) manuSyoM kI thI rAjamahala kAbila dekhaneke bane huve hai, garmIyoMke dinoMmeM kAzmirake mahArAja - jaMbuse yahAM Anakara rahate hai, mahArAjagaMja bAjAra nAmI aura jisa cIjakI darakAraho - yahAM milasakatI hai, zAladuzAle yahAM umadAse umadA banate hai aura yahabAta AmamulkomeM mazahUra hai ki duzAle kAzmirake mAnIMda kisI mulka meM nahIvanate, rezamI dastakArIbhI yahAM umadA banatI hai, -- skula - aspatAla - aura - TaMkazAlaghara ache makAna bane huve hai, - - aura - rAmamunzIbAga kAbila dekhanekI jagaha hai, - kAzmirake pahADa - nadI - jhIla -aura bana baDesohAvane aura jAke dinoM meM yahAM ThaMDa bahuta paDatI hai, balki ! pahADoMpara barpha jamajAtI hai. bAdAma-piste - seva - aMgura - nAsapAtI AlucA - zAhadAnA - sahatuta - aura - akharoTa vagerA mevA yahAM jyAdaha hotA hai, jehalamanadI kAzmiraseM nikasIhui aura dusarI kai choTI nadI bhI isame Akara milI hai, kAzmirameM kai - khAneM lohekI aura jaMbukI pahADiyomeM surmAbhI paidA hotA hai, kasturiyemRga - varAhasiMgA - - aura - baDA hiraNabhI yahAMkI pahADiyoM meM akasara najara AtA hai, pAmapurameM kezara paidA hotI hai, kAzmirake AdamI baDe majabuta aura khubasurata hote hai, - kAzmira meM saMskRta vidyAkI pestara baDI tarakkIthI baDebaDe AlA darjeke paMDita yahAM hocuke yAtrI - jaMbuse railame savAra hokara vApisa usI rAste vajIrAbAda jaMkazana Ave, -railakirAyA avala likha cukehai, - -- vajIrAbAdase - gujarAnavAla -- lAhora - amRtasara - jAlaMdhara - ludhi hAnA - aMbAlA - meraTa hote vApisa gAjiyAbAda AnA, railakirAyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 196 ) tavArikha - tIrtha - kaMpilapura. aura rAstA pestara batalA cukehai, - TAimaTebalameM saba kAtakA khulAsA likhA rahatA hai dekha lenA, - mulka paMjAbameM- zatajala-byAsA-rAvI canAva - aura - jehalama - yepAMca baDIbaDI nadIyAM hai, aura isI sababaseM isakA nAma paMjAba kahalAyA, saMskRta javAnameM pAMcAla bolate hai, gAjiyAbAdasa~ tIrthakaMpilapurakI jiyArata ke liye railameM savAra hokara - mArIpaTa - dAdrI - ajAyabapura - siMkaMdarAbAda - - vAyara - colA bulaMda zahara - khurjA- DAmara - somanA - kulavA - aligaDha - mAdraka - sAsanI - hAtharasasITI ( a~Da ) - hAtharasa roDa - ratikAnAgalA - sikaM darAroDa -- agasolI- mareharA- kAzagaMja- badhArakalA - sAhAvAraTAuna-gaMjaDuMDavArA--paTiyAlI- darvAvagaMja - aura - rudaina hote huve kAyama gaMjaTezana utaranA, gAjiyAbAdase hAtharasa jaMkazana taka railakirAyA eka rUpayA eka AnA, aura hAtharasa jaMkazanase kAyama gaMjataka caudahaAne lagate hai, - [tavArikha - tIrtha - kaMpilapura ] 'Tezana aura kAyamagaMjake bIca ekakozakA phAsalA hai, savAkeliye iar - bagI - tayAra milatI hai zaharameM jAkara sarAyameM Thahare, sarAya yahAMpara dobanI huI hai eka bIcazaharake aura dusarI bahAra, tIrtha kaMpilapura yahA~se tInakozakephAsale para vAke hai, saDaka kaccI banI huI ikkA - bagI - maje meM jAsakate hai, kAyama gaMjase zubhahake vakhta ravAnA hokara jiyArata karake zAsakoM vApisa Asakateho, khAna pAnakI cIje vahAM para milasakegI magara umadAtaurapara nahI, bahetara hai kAyamagaMja se iMtajAma karatejAve - kaMpilapura pestara baDA gulajAra zaharathA, terahame tIrthakara vimalanAtha mahArAja isIkaMpilapurameM paidAhuve - cavana - janma - dIkSA - aura - kevalajJAna - ye - cAra kalyANaka unake yahAM huve - kRtavarmA rAjA ke ghara - zyAmA rAnIkI kukhase mAgha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-kaMpilapura. (197 ) sudI (3) uttarA bhAdrapada nakSatrakerauja unakA yahAM janmahuvA, bahuta arsetaka unone kaMpilapurake takhtapara amaladArI kii, dIkSAke pestara unone yahAMpara bahuta khairAta kii. mAghazudI (4) ke rauja unone duniyAke ezaArAma choDakara dIkSA ikhtiyArakii poSasudI (6 ) ke-rauja unako yahAM kevala jJAnapaidA huvA, iMdra devate unakI khidamatameM Atethe. dasame cakravartI hariSeNa-aurabArahame cakravartI brahamadattajI isIkaMpilapurameM huve. baDebaDe daulata maMda yahAMpara pestara AvAdathe. tIrthakara mahAvIra svAmIke nirvANa huvebAda ( 220 ) varSa pIche azvAmitra nAmakecothe ninhava isIkaMpilapurameM Anakara sudhare, gAMgalikumAra isIkaMpilapurakA vAziMdA thA, joki-pRSTa caMpAnagarIke rAjA-zAla-mahAzAlakA-bhAnajAthA, pRSTa caMpAnagarI himAlaya pahADakI uttarakoM mulka tibbatameM AbAdathI, jaba-zAla-mahAzAlane duniyAchoDakara tIrthaMkara mahAvIra svAmIke pAsa dIkSA ikhtiyAra kii, apane bhAnaje gAMgalikumArakoM kaMpilapurase bulAkara apanIgadIdii aura Apa muni hogaye, durmukha nAmakA rAjA joisI kaMpilapurameM amaladArI karatAthA eka rauja jaba bAgakIsairakoM nikalA eka moTAtAjA bela rAstemeM usakI najarase gujarA, dekhakara dilameM nihAyata khuzahuvA aura kahanelagA kyA umadA belahai, dusare rauja vahI bela maragayA, aura usIrAste paDAhuvAthA jisarAstese rAjAdurmukha phiranikale, aura dekhate hai-to-vahI bela marAhuvA najara AyA, isa parase usakoM nasIhatahuiki-duniyAmeM-ekadina sabakoM maranAhai, isase yahImunAsibahai dunayavI kArobAra choDakara dIkSA ikhtiyAra karanA, dusare rauja unone vaisAhIkiyA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ans.MAAWAAAA ( 198 ) tavArikha-tIrtha-kapilapura. .... drupadarAjAkI kuMvarIdraupadI isI kaMpilapurameM paidAhUithI, aura usakA svayaMvara maMDapa yahAMhI racAgayAthA, jo khannaka aura AvAdI pestarathI aba nahIrahI, AjakalakarIba (600) gharoMkI AbAdIkA kasvA rahagayA, jainazvetAMbara zrAvakokA ghara ekabhI nahIrahA, bAbu choTAlAla sarUpacaMda sAkIna lakhanaukA tAmIra karavAyAhuvA-tIrthakara vimalanAtha mahArAjakA baDAAlizAna maMdira yahAM para maujUda hai, jisakoaMdAja pacAsa varSa huvehoge, pestara jabakicakravartI rAjAokA jamAnAthA baDebaDai jaina maMdira aura mUrtiye yahAMparathI, tIrtho yaha akasara hotA calAAyA eka maMdira purAnA hokara giragayA kisI khuzanazIbane usakoM phirase banavAyA, isItaraha tIrtha kAyama banArahatAhai, isamaMdirameM mUlanAyaka tIrthakara vimalanAtha mahArAjakI mUrti takhtanazInahai, donoMtarpha do-mUrtitIrthaMkara caMdAprabhukI aura Age tIrthaMkara mahAvIra svAmIkI mUrtibhI isIvedImeM jAyenazInahai, darzanakarake dila khuzahogA, atarApha maMdirake koTa pakAbanAhuvA-aura-cArakonemeM cAra chatrIye kAyamahai uname tIrthakara vimalanAtha mahArAjake-cavana-janma-dIkSA-aura kevalajJAna-ye-cAra kalyANaka aura-unake-kadama jAyenazInahai,maMdirake koTake nIce ekatarpha isakadara khaDDA hogayAhaiki-cArIzake dinomeM pAnIkI mArase koTako khatarAhai, agara pathara aura cunese usakhaDDekoM bharAdiyA jAya aura pAnIke jAnekA rAstA banAdiyA jAyato koTakIhiphAjata banIrahegI aura tIrtha kAyama rahegA, baDe tIrthomeM bahutase maMdiravanehuvehai magara aise tIrthoMmeM nayA maMdiravanAnA yA-purAne maMdirakI marammata karAnA baDepunyakA kAmahai, dharmazAlA yahAMpara eka nihAyata pukhtA bhaMDArI muMnAlAla sAkIna pharakkAbAdakI banavAiDai maujUdahai, jisameM ( 250 ) A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha-matharA. ( 199 ) damI bakhUbI kayAma karasakate hai, isakoM banebahuta arsA hogayA isakI marammata honA darakAra hai, -AgekA daravajAbhI marammata honeke kAbila hai, isatIrthakI jeranigarAnI lakhanauke jaina zvetAMvara zrAvaka loga karate hai. maMdirakA kharcA - aura - pUjArIkI tanakhvAha vagerA bhI lakhanauke zrAvaka dete hai, agara koI yAtrI apanI daulata kharca karanA cAhe aise tIrtha meM kare, tumane akasara kaidaphe dehalI AgarekI sapharaki hogI magara kaMpilapura tIrthakI jiyArata nahI ki DeapazosakI bAta hai, khera ! ababhI khayAla rakho, jisake baDebhA ho aise tIrthakI jiyArata kare, kaMpilapurakI jiyArata karake yAtrI kAyamagaMja vApisa Ave, aura kAyamagaMja se railameM savAra hokara hAtharasa roDa Ave, railakirAyA pestara likhacuke hai, hAtharasaroDase meMDu - hAtharasa sITI - murasAna - rAyA - mathurA kenTonmenTa hote matharA sITI utare, railakirAyA cAraAne, - ( tavArikha - tIrtha - matharA . ) pazcimottara pradeza AgarA vibhAga meM jamanAke dAhane kanAre jilekA sadara mukAma matharA eka purAnA zahara hai. jainazAstroMmeM isake AsapAsakI jamInako surasena deza likhA hai, tIrthaMkara supArzvanA thajI vakhta yahAM bahutase jainamaMdirathe, yAdava kula divAkarasamudra vijayajI - ugrasenajI - aura - vasudevajI vagerA dazadazAvaravIra purUSa isI mathurA meM huve, kRSna vAsudeva aura unake baDe bhAi balabhadrajI yahAMhI paidAhuve jo duniyA meM baDe nAmI grAmI aura mazahUra kahalAye. 1 - arkasthala, 2 - cIrasthala, 3 - padamasthala, 4- kurUsthala, aura-5-mahAsthala yepAMca yahAM pestara baDebaDe sthalathe, - lohajaMghavana - madhuvana-chillavana -- tAlavana - kumudavana-vRMdAvana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 200 ) tavArikha-tIrtha-matharA. bhaMDIravana-khadIravana-kAmitavana-kolavana-bahulavana-aura-mahAvana ye-(12) vana yahAMpara the. inameMse kai maujUdahai, kainahIrahe, vRMdAvana isavakhta bahuta tarakkI parahai, jainAcArya Arya rakSitamUri yahAM tazarIpha lAyethe usavakhta jainoMkI AbAdI yahAM achIthI. skaMdilAcArya ne yahAM jainasaMghako ikaThAkarake jainAgamakA anuyoga pravAyAthA, jinabhadragaNikSamAzramaNane mahAnizIthasUtrakA yahAM anusaMdhAna kiyAthA, kRSnajIkI janmabhUmihonese vaiznava saMpradAya vAle-zahara matharAko baDA tIrtha mAnate hai. unakI saMpradAyake bahuta maMdira aura vizrAmaghATa vagerA kai ghATa yahAM banehuve hai. cInA musAphira-phAhiyAna-aura-havAMktasAMga jaba hiMdusthAnakI sapharakoM Ayethe-unone apane sapharanAmemeM likhAhai hamane matharAko dekhA phAhiyAna avala AyAthA, havAMktasAMga ( 250 ) varSake bAda AyA havAMktasAMgane likhAhai usavakhta matharAmeM ( 20 ) bauddhamaThathe,-matharAjilemeM bahutere gAMva--upavana:-aura--kuMjose ghere huve hai, jilekI khAsa phasala gehu-javAra-bAjarA--kapAsa-auraukhahai. sana (1891 ) kI mardumazumArIke vakhta khAsa zahara matharAkI mardumazumArI ( 61195 ) manuSyoMkIthI, baDI baDI saDake bahutere maMdira aura makAna-patharake banehuve hai, bAjAra laMbA coDA aura hareka kisamakI cIjeM yahAM mila sakatI hai, baDIvaDI AlizAna imArateM bAgabagIce-aura daulatamaMda loga yahAM AbAdahai. mahole ghiyAmaMDImeM eka jainazvetAMvara maMdira banAhuvAhai, thoDe varsa pestara jainazvetAMbara zrAvakokI AvAdIbhIthI, magara jamAne hAlame kamahogai, isaliye isa maMdirakI jeranIgarAnI lazakara gavAliyara ke jainazvetAMbara zrAvaka logarakhate hai. isameM mUlanAyaka tIrthakara pArzvanAtha bhagavAnakI mUrti-nihAyata khUbasurata eka vilastavaDI takhta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-matharA. (201 ) nazInahai, bAyItarpha eka purAnI mUrti jokarIva deDhahAthabaDI hai darzana karake dila khuzahogA, matharAke bahAra thoDI dUrapara jo jaina TIlA purAnI jagahahai, kahatehai yahAM jainokI AbAdI aura maMdirathe. magara aba tamAma virAnahai, jaba-sara-e-kaniMgahAma sAhabane-purAne zilA lekhoMkI talAza kiithI-to-kaijagahase purAne lekhamilethe, ekalekhameM likhAhai, siddhaM0 saMvat (20) gRSyarUtukA pahalA mahinA tithi punamake rauja jayapAlakI mAtA-vi-kI-strI-dattilakI putrIdattAne yahakIrtimAna varddhamAna svAmIkI mUrti caturvidha saMdhako arpaNa kii. aura kauTika gacha-vANijyakula vajrIzAkhAke sIrI bhAgake AryasiMha-AcAryane isakI pratiSTAkii, dusare lekhameM likhAhai arihaMtakoM namaskAra siddhakonamaskAra saMvat (60) uSna rUtukA tisarA mahinA tithi paMcamIke rauja yaha sthAna usa samudAyake upabhogakeliye diyAgayA jisame cAravargakA samAveza hotAhai, dusarA artha yahabhI nikalatAhaiki-ekaeka vargake liye isakA ekaeka hissA denemeM AyAthA, tIsare lekhame likhAhai siddhaM mahArAja kaniSkarAjyake saMvat ( 90 ) mahinA pehale tithi paMcamIke rauja brahamAkI pUtrI-bhaTTi mitrakI strI-vikaTAne saba jIvoMke phAyadeke vAste-yahakIrti mAna varddhamAnakI pratimA banavAi. isakI pratiSTA kauTikagaNa-vANijyakula-aura-vayarI zAkhAke AcArya nAganaMdIne kii, cothailekhakA purepurA samAdhAna milanA muzkilahai lekina ! avalapaMktike ekaTukaDekedekhanese mAlUma hotAhaiki-yaha aparNakaranekA kAma ekatrIse huvAthA-aura vaha amuka purUSakI-strI tarIke likhane meM AithI. dUsarIpaMktimeM kauTika gagataH praznavAhanataH kulato madhyamAtaH zAkhAtaH likhAhai, pAMcameM lekhakA matalaba yahahaiki-varSa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 202 ) tavArikha - tIrtha - matharAM. (47) unakA dusarA mahinA mIti virAmIke roja yaha eka pAnI pInekA sthAna arpaNa karanemeM AyA, chaThe lekhame likhAhai arihaMta mahAvIrakoM namaskAraho, rAjAvAsudevake saMvat ( 98 ) varSArUtukA cauthA mahinA ( 11 ) ke yaha eka strIkI tarphase vanavAyIgas. aura pArihAsika kulakI paurNapatrikA zAkhAke AcArya Aryarohane yahasthApana ki yaha lekha eka alagapASANa para hai isa liye nizcaya nahI kiyAjAtAki-yaha-kyAcIja sthApanaki, inameM jo avala lekhakI akhIrameM kauTikagacha- vANijyakulavajrI zAkhAvagerA nAmadarja hai jaina zvetAMbara AmnAyake kalpasUtra se saMbaMdha rakhate hai, tIsare lekhakI akhIrameM jo kIrttimAna varddhamAna svAmIkI mUrti - kauTika gacha- vayarIzAkhA ke AcArya nAganaMdIne pratiSThita ki likhA hai, yaha mUrti jaina zvetAMbara AmnAyakI sabuta sabuta hotI hai, kyoMki - kauTikagala - vayarIzAkhA - kalpasUtrameM sApha jAhira hai, aura kalpasUtra jaina zvetAMvara AmnAyakA sUtra hai, jamIna se nikalehuve zilAlekhakA aura kalpasUtrakA pATha eka milagayA, - cothe lekhaka akhIrameM kauTikagacha- praznavAhanakula - madhyamA zAkhA likhA hai - chaThe lekhakI akhIrameM pArihAsika kula aura paurNapatrikA zAkhA likhI- ye saba zAkhA - kula - aura gaNabhIjaina zvetAMbara AmnAyake zAstra - kalpasUtra se saMbaMdha rakhate hai. jojo saMvat likhAhai hiMdusthAna aura sIthiyAdezake - bIcake rAjA kaniSka aura vAsudevake jamAneke hai, abataka ina saMvatsarokI zurUAta mAlUma nahI huI magara itanA sabuta hosakatA hai ki - hiMdusthAna aura sIthiyA dezake rAjAoM kA rAjya isvI sana ke avala sekaDekI akhIra seM- aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ darabayAna-zahara-AgarA. . (203 ) dusare seMkaDeke pauna bhAgaseM kamanahI hosakatA. kyoki-isvIsana (78) vA-(79) ke varSameM kaniSkamahArAja-takhta nazIna huvA sabuta hocukAhai, matharAkI jiyArata karake jo yAtrI vRMdAvana jAnAcAhe to va jariyeraila jAsakate hai.matharAse (6) mIla uttara yamunAke dAhane kanAre vRMdAvana eka gulajAra kasvAhai. matharA chAvanITezanaseM (8) mIlakI railavezAkhA vRMdAvanako gaihai, sana ( 1891 ) kI mardumamazumArIke-vakhta-vRMdAvanakI mardumazumArI (31611) manuSyo kI-jaina zvetAMbara zrAvakoMkI AbAdI yahAMpara nahIrahI, bAjAra laMbAcoDA-aura-hareka kisamakI cIje yahAMpara milasakatI hai, nijavana-sevAkuMja-kAlidraha-aura-cIraghATa-alaga alaga sthAnabane huve hai, vRMdAvanase yAtrI-vApisa matharA kenTAnmeTa Tezanako Ave, aura vahAMse Agare jAnevAlI railameM savAra hokara-bhaMsA-pArakhAma aura acanerA jaMkazana hotahuve AgarA phorTa jAve. railakirAyA chaAne lagate hai, 1 [bayAna-zahara-AgarA, jamanAke dAhane kanAre jilekA sadaramukAma AgarA eka ajiba aura nAyAba zaharahai, sana (1891 ) kI mardumazumArIke vakhta AgarekI mardumazumArI ( 168662) manuSyoMkIthI. AgarekAdUsarAnAma akabarAbAdabhI bolatehai, karIbaTezanake dharmazAlA panIhui aura kirAyekemakAnabhI milasakatehai, yAtrI jahAM subhItA dekhekayAma kare, zaharake makAna nihAyatakhubasurata ora patharake panehuve jinapara khulI chata dekhakara dilakhuzahogA, saDakelaMbIcor3I bajAra gulajAra-purIkacaurI mevAmiyai-zAla duzAla aura taraha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 204 ) darabayAna - zahara - AgarA. tarahakI cIje yahAM para milatI hai, zAmakevakhta baDIravannaka dekhoge. jagaha jagaha parakhumacevAle tarahatarahakI mIThAI aura curanavAle curana beca rahe hai, amIra umarAva umadApuzAka pahaneduve zAmako jabahavAkhorIko nikalate hai vahI ravannaka mAlUma detI hai, jainayAtrI lonamaMDI aura rozanamaholemaMjAkara jainamaMdiro ke darzanakare, baDebaDe AlizAna jaina zvetAMbara maMdira bane huve hai, jinameM ciMtAmaNI pArzvanA thajIkA maMdira baDAkhUbasurata hai, jabaki - jaina zvetAMbarAcArya hIravijayasUrijI zahara AgaremeM tazarIphalAyethe jainadharmakI tarakI acchI huithI. jamAnehAla meM jaina zvetAMvarazrAvaka ke ghara yahAMpara ( 20 ) ke aMdAja hai. - kar3abAgabagIce aura makAna vaDehI sohAvana bane huve hai, jamanAkekanAre pakAghATa-aura-railakA domaMjilA pula- nihAyatapukhtA baMdhAvA, AgaremeM kAracobIkA kAma - patharakA kAmaaura vichAnekI darI umadAvanatI hai. jamanAke dAhanekanAre AgarekA kilA ekadekhanekI cIja hai, aura jokoi usameM jAnA cAhe pAsalekara dekhanekoM jAyAjAtAhai, sana ( 1566 ) isvI meM bAdazAha akabara ne isakoM tAmIra karavAyA, divAneAma - divAnekhAsasunaharA sAyavAna - aMgUrIbAga - zIzamahala vagerA kImatI makAna isameM banehuve hai, kileseM - eka mIlake phAsalepara jamanAke dAhane kanAre tAjamahala eka mazahUra makAna hai, sana ( 1630 ) isvImeM bAdazAha - zAhajahAMne apanI mumatAja mahalabeMgamakI kabarake liye banavAnA zurU kiyA joki ( 17 ) varSa ke asameM tayA rahuvAthA, cAtarpha bAga - cArasaDake - jalake phavAre - hoja - mAravala patharakA - pharsa - kas kamare - maherA - aura cAroMtarpha cAramanAre banehave hai, jaina yAtrI Agareke jainamaMdiro ke darzana karake tIrtha - zaurIpurakI jiyArata kaliye ravAnAhove, AgareseM- kuberapura - etamAdapura-TuMDalA jaMkazana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-zaurIpura. (205 ) haranagAMva phirojAbAda-aura-makanapura hote sikohAbAda Tezanautara railakirAyA karIba chaAne tInapAi lagate hai, PC ( tavArikha-tIrtha-zaurIpura, ) sikohAbAda TezanaseM sAta kozake phAsale jamanA kanAre zaurIpura eka nihAyata purAnA jaina tIrthahai, yAtrI sikohAbAda Tezana utarakara sarAyameM kayAmakare aura khAne pIneseM phArigahokara zaurIpurajAnekI tayArI kare. sikohAbAdaseM cAra koza taka saDakapakkImilegI Age kacI hai, ikkA-bezaka ! jAsakatAhai. magara kamajoraghoDA bilkula-na-calasakegA, ikekA kirAyA jAteAte aMdAz2a tIna rUpaye lagegA, aura usame tIna savArI jAsakegI, baDIphaz2ara sAtabaje sikohAbAda sarAyase ravAnA hokara-bArAMbaje zaurIpura pahucasakateho aura agara tIrtha zaurIpurakI jiyArata karake usIrauja loTanA cAhoto loTasakateho magara behatarahai eka roja yahAMpara kayAma karanA, bhagA bhagIkI jiyArata karanA ThIkanahI. sikohAbAda sarAyase ravAnA hote vakhta khAnapAnakI cIja purIkacaurI miThAi vagerAkA iMtajAma karalenA jaisI umadAcIja yahAMmilegI vahAM-na-milegI. tIrthakara nemanAthamahArAjakI janmabhUmi zaurIpura-pestara bar3A AbAda aura ravannaka aphajUMthA, magara jamAne hAlameM vaharavanaka nahIrahI, pestara baDebaDe daulatamaMda aura khUzanasIba AvAdathe jinakeghara bezumAra daulatathI, Aja lakhapatibhI kamanajaraAte hai, sIrpha ekahajAra AdamIyoMkI vastIkA kasvArahagayA, na koi-jainazvetAMvara zrAvakahai-na-dharmazAlA sIrpha ! jamanAphI vIhaDameM ekaUMcI pahADI: para marammata pAMca jaina zvetAMbara maMdirakhaDe hai, jinameM cAra khAlIhai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... . ( 206) tavArikha-tIrtha-zaurIpura. ekameM-tIrthakara nemanAthamahArAjake kadama takhtanazInahai,-javatumArA ikkA zaurIpura pahuce jahAM subhItAdekho kayAma karalo aura eka mIlake phAsalepara jamanAkI vIhaDameM UMcI pahADIpara jAkara tIrtha zaurIpurake jainazvetAMvara maMdiroMkI jiyAratakaro, jisamaMdirameM tIrthakara nemanAthamahArAja kadama takhtanazIna hai cArotarpha isake cabutarA banAhuvA hai, purAnekadama avanahIrahe, saMvat ( 1905 ) ke pratiSTita maujUda hai isake darzanakare, cAramaMdira jo khAlIpaDe hai unakI kArIgirI aura khUbasurati kyA umadA banI ihai magara mUrtike na honese virAnahogaye, divAre dekhoto kyA ! pukhtA-aura-iTeMbatauratAMveMke camakarahI hai, jainazvetAMbarAcArya hIravijayasUrijI jabaki-yahAM tazarIphalAyethe aura jiyAratakiithI baDAjalasAhuvAthA, aura tIrthakA jIrNoddhAra karavAyA gayAthA, jisabAtakoM AjakarIba sADhetInasovarSake hogaye, inadinoMmeM marammata honA daraphAra hai,. isa maMdirakI jeranigarAnI lazkara gvAliyarake jainazvetAMbara zrAvaphaloga rakhate hai, pUjArIvagerAkA-hI-baMdobastakarate hai, zaurIpurakA rahanevAlA ekazakhza jo hamezAM ekamIla jaMgalameMjAkara usamaMdirakI pUjAkara AtAhai, aura usakoM sAlIyAnA tanakhvAha jo unakevahAMse mukararahai detehai, jagaha nihAyatapAkIjA dekhakara dilakhuzahogA, ekadina vothA isamukAmapara baDebaDe rAjerahIza aura daulatamaMda yAtrI yahAMAtethe, Aja vojagaha mAno! virAna aura ujADapaDI hai ekajaina vetAMvara dharmazAlA yahAMpara bananAjarurI hai, koikhuzanasIba sakhI yAtrI isatIrthameM ( 10000 ) rupaye sarphakare isatIrthakA umadAtaurase jIrNoddhAra hosakatAhai, pAMcahajArameM dharmazAlA kAyamakare pAMcahajAramaMdirakI marammatameM lagAveto alabate ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ daravayAna-zahara-kAnapura. (207 ) isatIrthakA kuchaarsetaka nAmanizAna banArahegA bahutase yAtrI baDe baDe tIrthokI jiyAratakoMjAte hai magara aise tIrthakI jiyAratakoMbhI jarura jAnAcAhiye, vahAMparajAnese tamAmahAla bakhUbImAlUma hosakegA,tIrtha-zaurIpurakI jiyAratakarake yAtrI usIrAstevApisa sikohAbAda Ave aura railameM savArahokara-karorA-bhadana-balarAi-jazavaM. tanagara-sarAyabhopaTa-iTAvA-ekadila-bharathanA--sAmahona-acaldA peMTA-phaphUMda-kAnacausI-jhIMjhaka--abiyApura--rurA-methA--bhAvapura aura pAMkI-hotehuve-Tezana kAnapura utare, ' ( darabayAna-kAnapura ) hAtharasa jaMkazanase ( 188) mIla pUravakoM ilAhAbAda vibhA gameM gaMgAke dAhane kanAre jilekA sadaramukAma kAnapura eka gulajAra zaharahai, sana ( 1891 ) kI mardumazumArIke vakhta kAnapurakI mardumazumArI maya chAvanIke (188712) manuSyokIthI, Tezanase zahara kucha phAsaleparahai aura savArIkeliye ikkA-bagItayAra milatIhai, veThakara zaharameM calejAo. dharmazAlA kaivana hui jahAM mubhItA dekho kayAmakaro, bAjArakI saDakelaMbI cauDI magara galI ora rAstetaMgahai, vaDevaDe AlizAna-raMgarauzana kiyehuve makAna-koThiye yahAM banI ihai, kapaDe banAnekI kale-aura-kaikArakhAne yahAM maujUdahai bAjArameM harekakisamakI cIje purI kacaurI-mevA miThAizAla dazAle aura jevara jisacIjakI darakAraho milasakatI hai, anAjakI tijArata yahAM jyAdaha hotI hai, jainazvetAMbara zrAvakoMke ghara vIza-aura-eka jainazvetAMvara maMdirayahAM mahezarI maholemeM maujUdahai, jo bhaMDArI rUganAthaprasAdajIkA tAmIra karavAyA huvA kAbiladekhaneke hai, yAtrI jAkara vahAM darzana kare, pAsameM ekamakAna jainamuniyoMke Thaharaneke liyebhI maujUdahai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 208 ) tavArikha-tIrtha-kauzAMbI. zahara kAnapura ina dinoneM vyApArakI tarakI parahai, naye kAnapurase (2) mIla para pazcimottara gaMgAke dAhane kanAre purAnA kAnapura AbAdahai, bIca donoMke kai vAga aura maidAna najara Atehai, haridvArase gaMgAkI nahara ( 635 ) mIla calakara kAnapurake pAsagaMgAmeM AmIlIhai, kAnapurase eka raila *lakhanau hokara ayodhyAko gaihai, aura eka raila ilAhAbAda hokarabhI ayodhyA gaihai. yAtrIko kAnapurase bharavArI Tezanake pAsa kauzAMbI nagarIkI jiyAratakoM jAnAcAhiye, joki-kAnapurase ilAhAbAdakoM jAte rAstemeM hai, AS [ tavArikha-tIrtha-kauzAMbI, ] kAnapurase railameMsavAra hokara-cAkarI-sArasola-kArabigona biMdagIroDa-kaMsapura guMgavAlI-mAlavA-kurAsTI kalyAna-phatepura * abadha pradezameM jilekA sadara mukAma lakhanau eka umadA zaharahai, sana-( 1891 ) kI mardumazumArIke vakhta lakhanaukI mardumazumArI mayachAvanIke ( 273028 ) manuSyoMkIthI, makAna yahA~ke baDe pukhtA-drakhta-bAga-guMbaja-mInAra-aura daulata maMdalogoke makAnapara sonekI kalazIyAM dikhapaDatI hai. jainazvetAMbara zrAvakoke ghara ( 50 ) aura ( 8 ) jainazvetAMbara maMdira yahAM maujUdahai, bahoranaTolA-cuDIvAlIgalI-soMdITolA-aura-phulavAlI galImeM maMdira banehuvehai yAtrI vahAMjAkara darzanakare, lakhanaukA khAna pAna-bola cAla-aura-puzAka-umadA, gola daravajese akabarI daravaje taka baDI ravannaka dekhoge. husenAbAda-amInAvAda-zAhanajapha-lIgArDa-kezaravAga-ajAyava ghara vagerA dekhanekI jagahahai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mirrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrum tavArikha-tIrtha-kauzAMbI. ( 209 ) phejullAhapura--rasUlAbAda-TenI-khAgA-kunavAra-sirAthu--aura-- sujAtapura hote bharavArI Tezana utare, railakirAyA karIba bArAMha Ane lagate hai, Tezanake pAsa sarAya banIhuihai jAkara usame kayAma kare, tIrtha kauzAMbI yahAMse khuzkIrAste dasakosake phAsalepara vAke hai, savArIkeliye ikkA-bagI tayAramilatI hai, ikekAkirAyA jAte AtekarIba tIna-yA-cArarupaye lagege, aura tInasavArI ba-khUbI usameM beThasakegI, TezanabharavArIse zubhahakecale bArAMbaje paposAgAMva pahucasakoge, jahAMse kauzAMbInagarI karIba (2) kozapara rahajAtI hai bharavArIse cArakosa pakIsaDaka-aura-Age kaccArAstAhai. gAMva-saDakakI AjubAju rahajAte hai rAstAkaThIna-bahutasekezukepeMDa aura-gaMgAkInahara jo kAnapurase ilAhAbAdako gaihai milegI. naharakI bajahase jamIna tara-aura-anAjakI paidAza jyAdahahotI hai bharavArIse paposA gAMvataka ikkemeMjAnA aura vahAMse dokosa Age paidala calanAhogA, kyoMki-rAstA-kaThInahai, ikkA-bagI-jAnahI sakate. kauzAMbItIrtha yahAMse Age dokosadUra hai, jisakoM Ajakala kosaMvapAlI bolate hai,-yAtrI vahAMjAkara tIrthakauzAMbIkI kSetrapharsanA kare, kauzAMbI meM jAkara jahAMmubhItAdekhe kayAmakare, aura pUrva-yAuttarakI tarpha muhakarake tIrthakara padamaprabhukI ibAdatakare, kyoMkitIrthakara padamaprabhukI janmabhUmi yahI kauzAMbI hai, Ajakala-na-koI yahAM jainazvetAMbara maMdirahai-na-zrAvakahai, sIrpha ! kSetrasparzanA karake tIrthakI jiyAratahuisamajhe, agara koiyAtrI (25000) hajArarupaye kharcakarake yahAM maMdiradharmazAlA banavAde-to-tIrtha kauzAMvIkA phirase uddhAra hosakatAhai, duniyAkI nAmavarImeM hajArAharupaye kharca karate hai magara tArIpha unakI hai jo tIrthakarokI janmabhUmipara maMdiramUrti 07 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 210 ) tavArikha - tIrtha - kauzAMbI. dharmazAlA banAve, jinake baDebhAgyaho aise tIrthakI jiyArata kare, Ajakala kauzAMbInagarIkI AbAdI kula (200) gharokI rahagaI, ekadina bothA jahAM jhalAjhala rauzanI - aura - bezumAra daulatathI. Aja vahI jamIna vairavanakahai, cothekAlameM jahAMjahAM tIrthakaroke kalyANakoMkI bhUmithI paMcamakAlameM vahAM dharmakI kamIhojAyagI aisA jo tIrthakaroM kA pharamAnA thA najara se dekhalo, pestara yahAM kasuMbhakedrakhta bahutapeMdA hote the isaliye isakAnAma kauzAMbInagarI kahA gayA, chaThetIrthaMkara padamamabhu isIkauzAMbI meM paidA huve the. aura vatsadezakI rAjadhAnI yahIkauzAMbI kahalAtIthI, cavana - janma - dIkSA - aura -- kevalajJAna -- ye - - cAra kalyANaka tIrthaMkara padama ke isI kauzAMbI meM huve, zrIdhararAjAkeghara susImArAnIkI kukhase kAtikavAdI ( 12 ) citrAnakSetra kerauja unakA yahAM janmahuvA, bahuta asetaka unone kauzAMbI para amaladArIki, pestaradIkSAne ekasAlataka barAbara unone yahAM kherAtaka aura kAtikadI ( 13 ) ke rauja duniyAke ezaArAma choDakara unone yahAM dIkSA ikhtiyAra ki, aura cetamudI ( 15 ) ke rauja unakoM yahAM kevalajJAna paidAhuvA, iMdradevatA vagerA unakI khidamatameM Atethe dhavalazeTha - joki - zrIpAlajIkoM - bharUacha nagarameM milAthA isIkozIkA vAziMdA thA, zrIpAlajIkI vAldAsAhibA yahAMpara hakImakI talAza karanekoM isaliye AithI ki mereveTekI ArjA-koDhakI koiraphAkare, aura usane yahAMpara ekajJAnImunike mukhase yaha ajUbA sunAthAki- tuma - ujjenakoM jAo ! tumArAbeTA achAho gayA, tIrthaMkara mahAvIrasvAmIko caMdanavAlAne unaketapakA pAranA yahAM karAyAthA, baDebaDe ikabAlamaMda zakhsa yahAM AvAdathe, aura ashimatI aura mazahUra jaina zvetAMbara maMdira yahAMpara maujUdathe jinake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha - kauzAMbI. ( 211 ) nAmanizAna abanahIrahe, ujjainanagarIke rAjAcaMDa pradyotane kauzAMbIpara caDhAikithI, aura usakA irAdAthAki - kauzAMbIke rAjAzatAnikI rAnImRgAvatIkoM -- lekara apanIrAnI banAlu, mRgAvatI baDIpAkadA manathI, jabataka zatAnikarAjA laDatArahA caMDapradyota use- na - lesakA, jabazatAnikakA iMtakAlahuvA rAnImRgAvatI-tIrthaMkara mahAvIrasvAmI ke caranomeMgai aura duniyAdArIko chor3akara dIkSAikhtiyAra kii, - jabakoizakhza duniyAdArIko choDakara dIkSA sererrat aura dharmakA sahArAleve to usako koi kyAkarasakatA hai ? duniyAmedharma umadA cIja hai, ajahada takalIpha meM bhI dharmahI kAmadetA hai, - zatAnikarAjAkA beTA - udayana - joki - gAnekeilmameM- AlAdarjepara pahucAhuvAthA caMDaprayotane cAhA udayana - ujjenameM Akara merI laDakI vAsavadattAko ilmagAnekA zikhalAve, caMDapradyotane udayanako bulAnekI kauzizaki, magara udayana rAjI na huvA, asala meM ilmadAraloga apaneilma meM mazagularahate hai, rupayepaisekI paravAha nahI karate, AkhIrakAra caMDapradyotane udayanakoM dhokhAdekara ujjena bulavAyA, aura kahA vAsavadattAko gAnA zikhalAo, udayananekahA ilmasikhalAnA - ustAdakI marajIke tAlluka hai, agara mutAbika merepharamAnake calegI, bezaka! ilma sikhajAyagI. caMDapradyotane kahA tuma tAlimadenA zurUkaro, udayanane kubulakiyA khera ! maiM use tAlimadUMgA, caMDamayotane udayanakoM kahA- vAsavadattA eka AMkhase kAMNI hai - vaha zarmakaregI, isaliye tumAre donoMke bIcameM pardA bAMdhakara tAlImadenA, idhara vAsavadattAkoM kahA udayanake badanameM - koTakI bImArI hai tumabIcameM pardA lagAkara paDhanA, aisA-na- hoki usakI bImArI tumakoM lagajAya, bhAkharIza pardAlagAcA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 212 ) tavArikha - tIrtha - kauzAMbI. gayA, aura tAlImadenA zuru kiyA, bAdacaMdaraujake jaba ekarauja vAsavadattAne gAne meM bhUlakara udayananekahA ! ari ! kAMNI !! aisA baitAlA kyoM gAtI hai ! vAsavadattA ne kahA- yahAM kAMNI kauna hai ? Apakaise bolate hai ? udayanane kahA - meM nahI jAnatA, tumAre vAlidane kahA thA ki- vAsavadattA ekaAMkha se kAMNI hai, vAsavadattAne khayAla kiyA - jaise - mujakoM kAMNIbatalAyI - magara - meM - kAMNInahI hUM, isI taraha ye bhI - koThIna hogeM, vAsavadattA apane vAlidakI dhokhAbAjI se nArAjahui, aura udayanakezAtha kauzAMbI - jAneko tayArahui, udayanane kahA - meM - rAjakumArahUM isataraha chIpIhAlata meM - na - le - jAugA, tumA re - vAlidakoM ittilA karake lejAugA, ekarauja udayanane rAjA caMDamose kahA Apane mujako dhokhAdekara bulavAyA - magara-meMtumakoM - ittilAdekara kauzAMbIjAtAhuM-- tumArI marajIho -so--tuma karalenA. aisAkahakara udayana - aura - vAsavadattA ujjenaseM - kauzAMbI cale gaye, aura caMDaprota usakA kucha-na karasakA, vArIza ke dino meM - kauzAMbIkI jamInaseM anamolacIje - javAhirAta jaDIhui aMguThIye - - hIre paneke - - TUkaDe - aura purAnI sonAmohare nikalatI hai, isaliye loga isakoM ratnabhUmi kahate hai, kaise kaise khuzanasIba aura - ikabAla maMdaloga yahAM hogaye, jinakeghara baMzumAra daulatathI, kilA kauzAMbIkA pestara baDAmajabUtathA - jisakI nizAnI yaha hai ki - avabhI usamese deDhadeDha phuTalaMbI- aura - ekaphUTa coDIiMTe lAlamurkha - bataura tAMbeke nikalatI hai, Ajakala vaisI iMTe bananA muzkilasamajho. -- tIrthakauzAMbIkI jiyArata karake vApisa usI rAste bharavArI TezanaAve, - bharavArI Tezana se railameM savAra hokara manoharagaMja- manavArIbaMrAvalI - hoteduve ilAhAbAda Tezana utare, railakirAyA tIna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ daravayAna-ilAhAbAda-aura-phaijAbAda. ( 213 ) Ane lagate hai, gaMgA-jamanA ke saMgamapara ilAhAbAda ekapurAnA zahara aura railavekA jaMkazanahai, isakA dUsarAnAma prayAgabhI kahate hai, ilAhAbAdase ( 564 ) mIla pUrvako kalakattA, (390 ) mIla pazcimottara dehalI aura (844 ) mIla pazcima dakhana baMbaihai, isvIsanake karIba ( 300) varSa pestara jaba cInA musAphira megasthanIja hiMdameM AyAthA ilAhAbAda dekhAthA. sana (414 ) isvImeM bauddhayAtrI phAhiyAnane isajilekA hAla likhAhaiki-yaha kozalarAjyakA eka hissAthA, usake (200) varSabAda jaba havAMktasAMga cInA musAphira hiMdameM AyAthA apane sapharanAmemeM likhAhai usavakhta yahAM (2) bauddhamaTha aura bahutere hiMdUmaMdirathe, sana (1194) isvImeM zahAbuddIna gahorIne prayAgako phateha kiyA sana ( 1575 ) isvIme bAdazAha akabarane isakI AvAdI baDhAi aura ilAhAbAda nAma rakhA, gaMgA-yamunAke bicalebhAgameM yamunAke bAye kanAre nihAyata pukhtA kilAbanavAyA, joaba maujUdahai, isakI divAra ( 20 ) se ( 25 ) phITa UMcI-aura-tInatarpha khAi banIhuihai. baDA phATaka guMbajadAra aura pukhtA banAhuvAhai, bAdazAha jahAMgIrane kilemeM rahakara ilAhAbAdakI hakumatakii, jamAne hAlameM aMgreja sarakArakI amaladArI yahAMpara jArIhai, kileke bhItara apasaroMke makAna--megajIna--meMdAnameM topoMkI katAra-aura taraha tarahake goloMke Dhera dekhapaDatAhai, pUravaphATakase kilemeM jAyA jAtAhai, ekatarpha sADhenava phITaUcA-ekahIpatharakA banAhuvA azokasthaMbha khaDAhai, aura usapara isvIsanake ( 240 ) varSa pestarake rAjA AzokakA hukamanAmA khudAhuvAhai, ilAhAbAdase uttaratarpha paratApagaDha, pUravameM jonapura-auramirjApura-dakhanameM rivAMkA rAjya-dakhanapazcimameM bAMdA-aura-phate Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 214 ) daravayAna-ilAhAvAda-aura-phaijAbAda. hapura jilAhai, sana ( 1891 ) kI mardumazumArIke vakhta ilAhAbAdakI mardumazumArI (175246) manuSyoMkIthI, sivilakacaharIhAikorTa-pablikalAibrerI-aspatAla-meokoleja vagerA khUbasurata makAnahai, saDake laMbI cauDI-bAjAra gulajAra-zAmakevakhta cauka bajArameM baDIravannaka rahatIhai. hareka kisamakI cIje-javAhirAtasonAcAMdI-UnI-aura-rezamI kapaDe yahAMpara milate hai, purI-kacaurI-aura tAjImiThAi javacAho tayAra milegI, curana vecanevAle dohe-kavittagAtehuve apanA curana vecarahe hai. jainacaityastavameM likhAhai pestara yahAM jaina tIrthathA, aMge baMge kaliMge sugatajanapade satprayAge tilaMge, gauDe cauDe mUrIDe varataradraviDe udriyANeca paur3he, Adre mAdre pulIMdre draviDakuvalaye kAnyakubje surASTra, zrImattIrthakarANaM pratidivasamahaM tatra caityAni vaMde, 6, isameM jo satprayAge ullekhahai isakA mAinA yaha vAki-prayAgame pestara jaina tIrthathA, abanahIrahA, yAtrI yahAM kSetrasparzanA kare, Ajakala yahAM jainazvetAMvara zrAvakoMkA koi gharanahI. vyApArake liye Ayegaye rahate hai, ___ gaMgA-yamunA-aura-sarasvatIkA jahA milApahavAhai-vaiznava AmnAyavAle usajagahakoM triveNI bolate hai aura tIrtha mAnatehai, harasAla mAgha mahInemeM yahA vaiznavayAtrI bahuta Ate hai, Tezanake pAsa dharmazAlA-aura-sarAya banIhuihai, yAtrI jahAM dilacAhe Thahare, aura kSetra sparzanakarake ilAhAbAdase paratApagaDha lAinameM savAra hove aura-Tezana phAphAmau-sveta-mauemA-vizvanAthagaMja-kurebhArakhajurahATa-bikApura-aura-bharatakuMDa hote phaijAbAda jAve, avadha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-ratnapurI. ( 215 ) vibhAgameM jilekA sadara mukAma phaijAbAdabhI eka achA zaharahai, bAjAra umadA aura harekakisamakIcIje yahAMmilasakatI hai, Tezanase zaharakucha phAsaleparahai, savArIkeliye ikkA-bagI--tayAramilegI, zaharameMjAkara yAtrI caukabAjAra tripoliyA daravajA talAzakare, aura mahole pAlakhIkhAnemeM jo baDAzikharabaMda jainazvetAMvaramaMdira banAhai darzanakare, isameM mUlanAyaka tIrthakara zAMtinAthamahArAjakI mUrti karIba savAphuTabaDI takhtanazInahai,-phaijAbAdaseM yAtrI tIrtha ratnapurIkI jiyAratakoM jAve, rAste do hai,-ekarailakA-dusarAkhuzkI, railarAstejAnevAle yAtrI phaijAbAdase railameM savAra hokara sohAvala Tezana jAya, phaijAbAda aura sohAvala TezanakA kuchabahuta phAsalAnahIM hai, ekahITezana Age hai, sohAvalaTezana utarakara bajarIye belagADIke tIrtharatnapurI pahuce jo ponakoza durahai, khuzkI rAste jAnevAleyAtrI phaijAbAdaseM ikke-yA-bagImeM savArahokara ratnapurIkojAve, saDakapakI banIhuihai, rAstAkarIba (10) mIlakA hogA, phaijAbAdase zubhahakegayehuve jiyAratakarake zAmako vApisa Asakateho, magara jiyAratameM jaldIkaranA munAsivanahI, ekarauja ratnapurImeM Thaharakara dusarerauja phaijAbAda AnA achAhai, use [tavArikha tIrtha ratnapurI, ] ratnapurI pestara bahuta AvAdathI, Ajakala choTIbastIrahagai, isakA dusarAnAma navarAhI bolate hai, panarAhameM tIrthakara dharmanAtha mahArAja isIratnapurI meM paidAhuve cavana-janma-dIkSA-aura-kevalajJAna-ye-cArakalyANaka unake yahAMhuve, bhAnurAjAkeghara muvratAdevIkI kukhase mAghasudI (3) puSpanakSatrakarauja unakA yahAM janmahuvA kaiarsetaka unone yahAM ratnapurIpara amaladArI kii dIkSAke pestara unone yahAM ekasAlataka harahamezAM khairAtakii, aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 216 ) tavArikha - tIrtha - ratnapurI. mAgha sudI (13) ke rauja duniyA ke ezaArAma choDakaradIkSA ikhtiyAraki. dosAlataka unone tapa kiyA, aura poSasudI (15) ke rauja unako yahAM kevalajJAna paidAhuvA, iMdradevate vagerA unakI khidamata meM Ate the, pestara baDebaDe vanakhaMDa - udyAna -aura latAvallI yahAM isakadara hotI thI ki - jamIna - hamezAM sabja banI rahatIthI, baDe baDe gulajArabAga - aura - tarahataraha ke phala- kele - anAra - amaruda - jAmana - aura - kisamisake peMDa yahAM maujUdathe, cAvalakIpaidAza yahAM bahuta hotI thI. maMdira tIrthakara dharmanAthamahArAjakA yahAM hamezAM maujUdarahA, tIthama yahakImIravAja hamezAMse hotAcalAAyA ki - eka maMdira purAnA hokaragiragayA kisI khuzanasIbane dusarA banavAkara tayAra kiyA, isItarahase tIrtha kAyama banA rahatA hai, - ratnapurIkI AbAdI Ajakala kuchadeDha hajAra gharoMkI rahagaI. dharmazAlA ( 4 ) jinameM ( 2 ) dharmazAlA rAyabahAdUra dhanapatasiMhajI - sAkIna- murzidAbAdakI - ( 1 ) lakhanauvAle jahorI choTana lAlajIkI - aura ( 1 ) paMcAyatI kI tarphase banI huI hai. pUravatarpha ekakoTharI bhaMDArI - rUganAthaprasAdajI sAkIna kAnapurakI ekamulkagujarAta - bhAvanagaravAloMkI - aura - ekakoTharI paMcAyatIkI ta phase - banI huI hai, maMdira - dharmazAlA-aura- koTharIyoMke atarapha eka pukhtA koTa khIcAhuvA - karIba - pAMcavidheke phAsale meM mAno ! eka hAtAmAlUma detA hai, yAtrI dharmazAlA meM jAkara kayAmakare aura tIrthakI jiyAratakare, yahAMpara jaina zvetAMbara maMdira ( 2 ), ekavaDA - dUsarAchoTA hai, vaDemaMdira meM tIrthaMkara pArzvanAthamahArAjakI zAMmaraMga mUrtti karIba dehAthavaDI takhtanazIna hai, dAhanItarpha tIrthakara anaMtanAtha jIkI - aura - bAyI tarpha - tIrthakara dharmanAthajIkI ekahI siMhAsana para jAyenazIna hai, maMdirake bIcale bhAgameM tIrthaMkara dharmanAthajIke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-ratnapurI. ( 217 ) kevalajJAnakalyANakakI sthApanA aura unakekadama banehuve hai, maMdira pukhtA aura cAroMtarpha cAra choTechoTe jinAlaya-katA vajA samavasaraNakI--atarApha saMgIna koTa khIcAhuvA aura vIcameM umadA cauka-jisameM-(1000) AdamI bakhUbI beThasakate hai, dekhakara dila khuzahogA,__ agnikoMnake jinAlayameM tIrthakara dharmanAtha aura mahAvIra svAmIke kadama takhtanazInahai, nairUtyakonake jinAlayameM tIrthakara dharmanAthajIke cavana kalyANIkakI sthApanA aura kadama takhta nazInahai, vAyavyakonakeM jinAlayameM janma kalyANakakI sthApanA izAnakoMnake jinAlayameM dIkSAkalyANakakI sthApanA aura kadama takhtanazInahai,-maMdira purAnA honekI vajahase marammata darakArahai, jokoi yAtrI tIrthoM meM daulata kharcakaranAcAhe jaise tIrthoM meM kare, karIba pAMcahajAra rUpayemeM isatIrthakI marammata hosakatIhai, choTA maMdira tIrthakara riSabhadeva mAhArAjakA-isameM tIrthakara riSabhadeva mahArAjakI mUrtikarIba ponedo hAthabaDI takhta nazInahai, kullamUrtiye isameM (8) hai, jinameM ( 6 ) mUrti rAjAsaMpatike vakhtakI-aura (2) unake bAdakI banIhuihai, dharmazAlAmeM bagIcA eka-jisameM -Ama-amarUda--zarIphe-bela-imalI--kaTera--jAmuna-aura Avale vagerAke peMDakhaDe hai, phulomeM gulAva-camelI-3lAvagerAke phulabhI paidAhote hai aura hamezAMkI pUjanameM caDhAyejAtehai, doMnoM maMdirake dopUjArI-aura-do-nokara yahAMpara tainAtahai, donoM maMdirake vahIkhAte alaga alaga banehuve hai, baDemaMdirameM cArakhAte hai, avalabhaMDArakA, doyamajIrNoddhArakA-tIsarA sAdhAraNakA-aura-cauthA gehane AmUSaNakA, jisakA jIcAhe usakhAtemeM rUpayA deve, choTe maMdirake do-khAte hai, avala bhaMDArakA, dUsarA sAdhAraNakA-jisakI marajIho 28 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 218 ) tavArikha-tIrtha-ayodhyA. usakhAte meM deve, maMdirakI marammata ke bAremeM agara koI yAtrI apane munIma-gumAsteko bhejakara marammata karAdeveto bahUtahI bahetarahai, ratnapurIkI jiyAratakarake yAtrI-phaijAbAda vApisaAve, aura phaijAvAdaseM tIrtha ayodhyAko jAve, jo karIva do-tIna kozake phAsalepara vAke hai, railabhI jAtIhai, aura ikkA bagIbhI jAte hai jisakI jaisI marajIho-usa rAste jAya, tabArikha tIrtha ratnapurIkI khatamahui, ___ ( tayArikha-tIrtha-ayodhyA, ) ayodhyA zahara nihAyata purAnA aura railavekA Tezanahai, vini tA-kauzalA-aura-sAketapura isIke nAmahai. avala tIrthakara ripabhadevamahArAja isI ayodhyA paidAhuve, cavana-janma-aura dIkSAye tInakalyANaka-unakeyahAMhuve, nAbhikulakarake ghara-marUdevAjIkIkukhase caita vadI ( 8 ) mI-pUrvASADhA nakSetrake roja unakA yahAM janmahuvA, bahutaarsetaka unoMne yahAMpara amaladArIkii, aura dIkSAleneke pestara ekasAla jutabArita bahuta khairAta kii, caitavadI(8) mIke roja dunayavIkArobArako choDakara unone yahAM dIkSA ikhtiyAra kii. ekahajAra varSataka chadamastha hAlatamerahe aura phAlgunabadI (11) ke roja unako yahAM kevalajJAna paidAhuvA, iMdradevatA. vagerA unakI sevAmeM Atethe,-dusare tIrthakara ajitanAtha mahArAjabhI isIayovyAmeM paidAve, cavana-janma-dIkSA-aura kevala jJAna-ye-cArakalyANaka unake yahAMhuve, jitazatrurAjAke ghara vijayArAnIkI kukhase mAghasudI (8 ) mI-rohiNI nakSatrake rauja unakA yahAM janmahuvA, bahuta arsetaka unoMne ayodhyApara amaldArI kii, dIkSAke pestara eka sAlataka unone yahAM khairAtakii aura mAghabaMdI ( 9) mIke rauja duniyAke ezaArAma choDakara unone Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-ayodhyA. (219 ) yahAM dIkSA ikhtiyArakii, bArAMvarSataka tapakiyA aura poSavadI (11) ke rauja unakoM yahAM kevalajJAna paidAvA, tIrthakaraabhinaMdana mahArAja sumatinAtha aura anaMtanAtha mahArAjabhI isI ayodhyA paidAhuve, aura unake cAracAra kalyANaka yahAMhuve, raghuvaMzake khAnadAnameM rAmacaMdrajI aura lakSmagajI baDebahAdura zakhzaisI ayodhyAmeM huve. jinakAnAma duniyA meM mazahUra aura mArUphahai, laMkAyuddhameM unoMne jojo vahAdurI kiDa, rAvaNake bhAi vibhISaNako laMkAkA rAjya diyA aura satI sItAko apanI kovata vAjuse vApisa lAye joki-rAvana chalakarake legayAthA, satyavAdI harizcaMdra isI ayodhyAkA rAjAhuvA jisane apane satake upara rAjapATa choDadiyA, aura apanA vacana purAkaraneke liye apanI rAnI aura laDakekoM vecakara khudabhI vikagayA, dekhiye ! apane satyake pIche usane kitanI takalIpha uThAi ? harazakhzakoM-lAjimahai apane satyakoM-na-choDe, aura dharmapara sAvIta, kadama rahe, caMdrAvataMsakabhI eka dharmapAvaMda rAjA isIayodhyAke takhtapara huvA, eka raujakA jikrahai usane apane mahelameM khaDehokara zAmake chabajese paramAtmAkI ibAdata karanA zurUkii, aura dilameM yahazartakara liiki-jo-cirAga mere sAmane jalarahAhai jabataka jalatArahegA-meM-khaDekhaDe ibAdata karatA rahugA, cirAgameM tela utanAthA-jo-tIna ghaMTetaka jalasake, ibAdata karate jaba navabaje ekanokara jo usajagaha paharA detAthA socA ! ki-mAlikako aMdherA-na-hojAya ! yahasamajhakara cirAga telase bharadiyA, jaba rAtake bArAMbaje vobhI tela khatamahogayA, nokarane phira dobArAM telabharadiyA, jaba rAtake tInabaje phira cirAgagula honelagA. tIsare maratabA phiratela DAlA, nokarakA irAdAthAki-mAlikakoM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 220 ) tavArikha-tIrtha-ayodhyA. aMdherA-na-ho, aura rAjAkI zartathIki-jabataka-cirAga-na-bujhe ibAdatakaratArahu, garaja ki-saverataka rAjA ibAdata karatArahA, aura nokarake uparavilkula nArAjI nahI lAyA, balki ! usakI khidamata apanI ibAdatameM va-khUbI samajhI. tIrthakara mahAvIra svAmIke navameM gaNadhara isIayodhyAke rahane vAlethe, karIba (400) varSa pestara jainazvetAMbara zrAvakoMke ghara ayodhyA-bahutathe, Ajakala ekabhI nahIrahA, phaijAbAdase (6) mIla pUrvottara sarayUke dAhane kanAre ayodhyAkI AvAdI phailIhuihai jamAne hAlameM ayodhyAkI mardumazumArI karIba ( 14000 ) manupyokI-bAjArameM hareka kisamakI cIjeM milasakatI hai, sarayUkanAre sohAvaneghATa banehuve aura baDIravannaka rahatI hai,-bagIcA avadha narezakA-aura-mahala kAbiladekhanekehai, sarayUkI tarIseM vanAspati yahAM jyAdaha-aura baMdarokI tarakkI isakadara baDhIhuihaikijarAbhI najara cukajAyato hareka cIja uThAjAtehai, kitanAhI iMtajAmakaro hAthamesebhI cIja lejAnekoM musteja rahate hai, ayodhyAke irdagIrda-bahutasI imAratoMke nizAna dUradUrataka pAyejAte hai isase mAlUmahotAhai pestara bahutavaDI nagarIthI, jokoi jainazvetAMvarayAtrI ayodhyAmeM kadamarakhe kaTarAmaholA talAzakare, jainazvetAMbara maMdira dharmazAlA-aura-kArakhAnA banAhuvAhai, yAtrI dharmazAlAmeM jAkara kayAmakare. aura nihAyata khUbasurata zikharabaMda maMdira joki-tIrthakara ajitanAtha mahArAjakA banAhuvAhai darzanakare, mUlanAyaka tIrthakara ajitanAtha mahArAjakI mUrti karIva ekahAtha baDI isameM takhtanazInahai. alAvA isake tIna mUrtiye aurabhI isameM jAyenazInahai jinake nAma riSabhadeva-abhinaMdana-aura-mahAvIra svAmI hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-ayodhyA. (221.) ___ maMdirake bIca jo samavasaraNakA AkAra banAhuvAhai tIrthakara ajitanAtha mahArAjake kevala jJAnakalyANakakI sthApanA aura kadama usame takhtanazInahai, uparakItarpha ekakoMnemeM abhinaMdanajIke kadama -ekameM mumatinAthajIke kadama-ekameM anaMtanAthajIke aura-ekameM -riSabhadeva mahArAjake kadama jAyenazInahai, nIcekI tarpha ekakoMnemeM pAMcabhagavAnake cavana kalyANaka-ekameM pAMcabhagavAnake janmakalyAka-ekameM cArabhagavAnake-dIkSA kalyANaka-aura-ekameM cArabhagavAnake gaNadharoMke kadama aura pAMcabhagavAnake yakSayakSaNI banehuve hai, ayodhyAme tIrthakara riSabhadevajIke tInakalyANaka cavana janmadIkSA, ajitanAthajIke cArakalyANaka-cavana-janma-dIkSA-aura-kevalajJAna, abhinaMdanajIke cArakalyANaka-sumatinAthajIke cArakalyANaka-aura-anaMtanAthajIke cArakalyANaka--kulla (19) kalyA Naka huve, tIrthakara riSabhadeva mahArAjakA-kevalajJAna kalyANakabhI yahAMhI huvAthA. magara vaha isajagahase thoDI dUrapara purimatAlanAmakA zAkhAnagarathA isaliye judAginAgayA. dharmazAlA yahAMpara (2) baDIpukhtA banIhuihai-eka rAyabahAdUra budhasiMhajI-sAkIna murzidAbAdakI aura-eka paMcAyatI, yAtrI jahAM marajIho Thahare, tIrtha ayodhyAkA kArakhAnA-yahAMpara banAhuvA hai, munIma-gumAste-nokara cAkara pUjArI caukIdAra vagerA maujUdahai yAtrI isameM jokucha denAcAhe deve. jisake baDebhAgyaho aise tIrthakI jiyAratakare, kaidaphe tuma dehalIse kalakattA-aura-kalakattese dehalI Ayegaye, magara ayodhyAkI jiyArataseM meharUmarahe. agara tumArA khayAlahoki-phirakabhI jiyArata karaleyage to yaha khayAla galatahai, jiMdagIkA koibharUsA nahI. jokucha dharmakAma karaliyA vahI apanAhai, vaidikamajahabavAlebhI ayodhyAko tIrtha mAnate hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 222 ) tatrArikha - tIrtha - sAvaththI. * aura unake kaI maMdira yahAMpara bane huve hai, ayodhyAkI jiyArata karake yAtrI sAvaththI nagarIkI jiyAratakoMjAve. ayodhyA se sarayUnadI pAra hokara lakaDA ghATa Tezana jAnA sarayUnadIkA pula dhAvA hai rAstA karIva savAkozakA hogA, savArImeM jAnevAloko ikkA milasakatA hai, paidala jAnevAle paidalabhI jAsakate hai, lakar3A ghATa Tezanase railameM savAra hokara kaTarA - navAbagaMja-aura TIkarI hotehuve manakApura jaMkzana utaranA railakirAyA tIna Ane tInapAi phiravahAMse goMDA lAinameM savAra hokara vidyAnagara hote huve goMDA jaMkazanajAnA, raila kirAyA tIna AnA, vahAMse railameM savAra hokara iMTiyAthoka hote huve balarAmapura Tezana utaranA rela kirAyA cAraAnA, 1. tavArikha tIrtha - sAvathvI. ] balarAmapura Tezanase khuzkIrAste sAtakozadUra sAvathvI purAnAtIrtha hai, TezanaseM zahara kuchaphAsalepara hai savArIkeliye ikkA - vagI tayAramIlegI yAtrI zaharameMjAkara sarAyameM Thahare, aura dUsarerauja sAvaththIkoM jAnekI tayArIkare, sAvaththIkoM Ajakala saheTameTakA kilA bolate hai, aura balarAmapurase saheTameTataka saDakakacI banI hui hai. savArIkeliye ikA - bagI - jAsakate hai, ikekA kirAyA jAte Ate aMdAja tIna yA cArarupaye lagege, - zubhahake AThavajeke cale bArAMbajetaka saheTameTa pahucasakateho, rAste meM dutarphA drakhtalage huve hai, jaba karIba saheTameTake pahacoge kozabhara ke phAsalepara drakhtoke jhuMDa meM saDakapara ikkA ThaharajAyagA, kyoMki Age ikkejAnekA rAstAnahI hai khvAha - amIra ho - yA - garIba paidala calanA hogA, jabakozabhara ke phAsajAoge tumakoM sAvathvInagarI najaraAyagI, pestara bahutavaDI AvAdathI jamAnehAlame birAnakasvA rahagayA, baDebaDe makAnAta aura -- 1. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-sAvaththI. (223,) khaMDhaherapaDe hai, ekarauja vahathAki yahAMpara javAhirAta aura sonA-cAMdIke Dhera lagatethe, Aja vahadinahai cArotarpha jhADImukhaDa-drakhtokejhaMDa-aura-jaMgalahIjaMgala najaraAtAhai, kilA saheTameTakA virAna aura usame tIrthakara saMbhavanAthakA maMdira vageramUrtike khAlI paDAhai, Ajakala-na-koi yahAMpara zrAvakahai-na-vo-ravannakahai, zivAya jJAnIyoMke kauna kahasakatAhaiki-kisakisa jamInapara kyAkyA vanAvabane aura banegeM, vArIzake dinoMmeM yahAMpara akasara javAhirAtake nagIne-mohara vagerA-nikalaAte hai isase mAlumahotAhai. yahAMpara baDebaDe dolatamaMdaloga AvAdahogaye, isavakhta yahAMpara eka cakrabhaMDAra-aura-dusarA kAnabhArI nAmake do gAMva alaga alaga maujUda hai,-mAnalo ! yaha sabajamIna pestara baDIravanakaparathI aura sAvathIse tAlluka rakhatIthI,-... baDIbaDI ajuvA vAteM yahAM hocukI aura baDebar3e sakhI daulatamaMda yahAMpara paidAhocuke hai,-tIsare tIrthakara saMbhavanAtha mahArAja isIsAvaththImeM paidA huvethe, cavana-janma-dIkSA-aura-kevalajJAnaye cAra kalyANaka unake yahAMhuve, jitArI rAjA aura senArAnIkI kukhase mAghasudI (14) mRgazirA nakSatrakarauja unakA yahAM janmahuvA, bahuta arsetaka unone sAvaththIpara amaladArI kii. aura dIkSAke pestara ekasAlataka unone yahAM khairAtakii, mRgazIrSa sudI (15) ke rauja duniyAke ezaArama choDakara unoneyahAM dIkSA ikhtiyAra kii aura kAtikavadI (5) mIkerauja unakoyahAM kevalajJAna paidAvA, iMdradevatA vagerA unakI sevAmeM Atethe tIrthakara mahAvIrasvAmIne yahAM caumAsA kiyA aura kaidaphe tazarIphalAye, tIrthakara pArzvanAthajIke zAsanake AcArya kezIkumAra mahArAjakI aura tIrthakara mahAvIra svAmIke baDecele gautamagaNadharakI yahAMpara . teMdu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ (224 ) bayAna-bhulkanayapAla-aura-himAlaya. kavana udyAnameM mulAkAta huithI, aura dharmacarcA ke bAremeM bahesa huithI. ___ baDebaDe navakhaMDa aura bAgabagIce yahAMpara maujUdathe. ababhI taraha tarahakI jaDI buTIye yahAMpara khaDI hai, kuve-tAlAba-drakhtoke jhuMDa aura-jagaha sohAvanI najara AtI hai. sAvaththIkI kSetrapharanA karake-yAtrI apanI jiyAratakoM kAmayAbahui samajhe. jisake baDe bhAgyaho aise tIrthakI jiyArata kare. aura apanA paralokakA rAstA sAphakare, yAtrI sAvaththIkI kSetra sparzanA karake vApisa usI rAste balarAmapura Ave. CF [ mulka nayapAla aura himAlaya,-] mulka nayapAlameM pestara jainatIrtha thA, jainacaityastavanameM likhA hai, zrImAle mAlavevA malayajanikhile mekhale pIchalevA, nepAle nAhalevA kuvalayatilake siMhale maithalevA, DAhAle kauzalevA vigalItasalile jaMgale vAtimAle, zrImattIrthakarANAM pratidivasamahaM tatracaityAnivaMde, 5 isameM napAle-aisA jopAThahai isakA mAinA yahahuvAki-mulka nayapAlameM pestara jainatIrthayA avanahIrahA. nayapAlake loga tAkatavara AvahavA achI aura bolI unakI nayapAlI hai, rAstA pahADoMkA-aura kaijagaha pagadaMDIbhIhai, sAgavAna-aura-sAgakI lakaDI jyAdaha, hAthIbhI nayapAlameM paidAhote hai jisameM saphedaraMgake hAthI jyAdaha dekhoge, kastUrI nayapAlameM achI milatI hai. nayapAla rAjyameM bagera ijAjata nahIM jAyAjAtA. pahADa himAlaya hiMdusthAnakI uttara sarahadame-kAzmiraseM lagAkara vaMgAlataka calAgayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna - mulkanayapAla - aura - himAlaya. ( 225 ) himAlaya meM kaijagaha AbAdI - jaMgala - aura kahIM kahIM khetI bhI paidA hotI hai, jyUjyUM pahADakoM dekho drakhta - jhADI - phalaphula - aura khetIyoMkI surata badalatI jAtI hai, tarahatarahakI banAspati aura jar3I buTIyoMkA khajAnA himAlaya pahADa eka umadA jagaha hai, kastUrIye mRga - aura - camarIgau isameM paidA hotI hai, devadAra aura bhojapatra vagerA tarahatarahakI cIjeM yahAM dekhalo. kai nadIyeM himAlaya seM nikalakara samuMdarakoM jAmIlI, isa pahADapara drarUta - phalaphula - aura-auSadhi itanI paidA hotI hai AdamIkI tAkAta nahI usakA tamAmahAla likhasake, kezara - kastUrI - bAdAma - elAcI-zAhadAnA- akharoTa - khajUra-nArIyala-kadama - kacanAra - khIranI-manUrazikhA- zarapuMkhA - kAkajaMghA - apAmArga - sahadevI - lajavaMtI - molasIrI-lakSmaNA-vidyAbrAhmI - zilAjita -- sAlama - bagerA - umadAcIjeM yahAMpara paidAhotI hai, jAnavaroM meM- zaira vyAghra - citA- rIMcha- hirana - vArAhasiMgA vagerA isa pahADa meM rahate hai. - pahADa himAlaya meM pestara jainatIrthathA - vividhatIrtha kalpa me likhA~hai himAlaye chAyApArzvo-maMtrAdhirAjaH zrIsphuliMga:isakA matalaba yaha hai ki - himAlaya pahADameM - chAyApArzvanAtha-maMtrAdhirAja - aura - sphuliMga pArzvanAthakA tIrthayA, avanahI rahA. jainacaityastavameM bayAna hai ki-- ---------- citrai zaile vicitre yamakagirivare cakravAle himAdrau, zrImatIrthakarANaM pratidivasamahaM tatra caityAni vaMde, 2 isameM jo himAdrau aisA pATha hai isakA mAinA yahahuvA ki - pestara himAlaya meM jainatIrthathA. avanahI rahA. - isaliye vahAM jAnekI jarUrata nahIrahI. prasaMgopAta yahAM itanAvayAna isaliye likhAgayA hai ki -pestara - vahAM jainatIrthathe, 29 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 226 ) tavArikha - tIrtha - banArasa. balarAmapuraseM yAtrI railameM savAra hokara goMDA jaMkazana- manakApurajaMkazana hokara lakaDAghATa Tazana Ave aura vahAMse sarayU nadI laMcakara ayodhyA vApisa Ave, railakirAyA vagerA pestara likha cuke hai, - ayodhyA se tIrtha vanArasakI jiyArata jAneke liye raila meM savAra hokara yAtrI darzananagara - vilhAraghATa-TAMDolI - gosAi gaMja- kaTaharI - akabarapura - mAlIpura - bilavAi- zAhagaMja - kheTAsarAya meharAvana - jonapura - jApharAbAda -- jalAlagaMja - khalIsapura- bAbatapurazivapura hote huve banArasa TezanajAya, railakirAyA ekarUpayA sAta Ane navapAi lagate hai, - [ tavArikha tIrtha - banArasa ] - - banArasa zahara nihAyata purAnA aura isakA asalInAma varanAsI thA, asala meM yahAMpara varanA aura asInAmakI do-nadIyAM Anakara gaMgAkoM milI. aura usajagaha zahara AvAdahuvA isaliye varanAasI kahalAyA, magara lokabhASAmeM Amaloga isako banArasa kahanelage. baDevaDe daulatamaMda aura khuzanazIba loga yahAM hamezAM AbAda hote cale Aye, sAtave tIrthaMkara supArzvanAtha isI banArasa meM paidAhuve, cavana- janma - dIkSA - aura - kevalajJAna ye cAra kalyANaka unake yahAMhuve, pratiSTarAjA ke ghara pRthavIrAnIkI kukhaseM jyeSTamudI (12) vizAkhA nakSatraroja unakA yahAM janmahuvA. bahutamutataka unone yahAM para hakumata ki, dIkSAleneke avala- eka varSataka unAne yahAM ajahada khairAta ki, jeThamudI (13) ke rauja dunayavIkArobahAra chor3akara unone yahAM dIkSA ikhtiyAra ki aura phAlguna vadI ( 6 ) ke rauja unakoM yahAM kevalajJAna paidAhuvA, iMdradeva vagerA unakI khidamatama Atethe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-banArasa. ( 227 ) teisameM tIrthakara pArzvanAtha isI banArasameM paidAhuve, cavana-janma-dIkSA-aura-kevalajJAna--ye--cArakalyANaka unake yahAMhuce, azvasenarAjAkeghara-vAmArAnIkI kukhase poSavadI (10) vizAkhA nakSatrakerauja unakAyahAM janmahuvA, tIrthakara pArzvanAthajIne apanA vivAha nahIkarAyA, dIkSAke pestara ekasAlataka unone yahAMvahutasI khairAtakii. aura poSavadI ( 11 ) ke rauja dunayavIkArobAra choDakara unone yahAM dIkSA ikhtiyArakii, aura caitabadI (4) ke rauja unako yahAM kevalajJAna paidAhuvA, iMdradevate vageza unakI khidamatameM Atethe, banArasake cArahisse pestara mazahUrathe, devavANArasI rAjavANArasI-madanavANArasI-aura-vijayavANArasI, baDebaDe bana khaMDa-udyAna-aura-bAgabagIce yahAMmaujUdathe, jisameM tarahatarahake phala-aura-phula paidAhotethe, ababhI kisIkadara kamanahI hai, ilma saMskRtakI yahAM hamezAM tarakkIrahI, cInAmusAphira havAMktasAMgane apane sapharanAmemeM likhAhai-maine -zahara banArasa bacazma dekhAthA. rAjAjayasiMhajIke banavAye huve caMdrasUrya aura tArA vagerAke dekhanekeyaMtra pestara yahAM banethe Ajakala vilkula umarammatahai, jyotiSakI vedhazAlA pestara isaliye banAi jAtIthIki-jyotISIloga caMdramUryatArA vagerAke calanephiranekA hAla ba-khUbI-mAlUmakarasake, vanArasako imArate bahutakhUbamurata aura saMgInahai, galiyAM taMga aura makAnAta itaneUMcaki-garmIyoMkedinomeM calanephiranekA baDAArAma-chAteko koidarakAranahI, chAMva chAMvameM harekajagaha ghUmaAo, banArasakI mardumazumArI chAvanIko milAkara (219467) manuSyoMkI-caukabAjAra baDAgulajAra-aura-hareka kisamakIcIjeM yahAMpara milatI hai, saDakelaMbIcA~DI aura harajagaha pAnIkAnala maujUdahai. bAjArameM purI-kacaurI-haravakhta tayAramila Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 228 ) tavArikha - tIrtha - banArasa. tI hai, kirAyeke ikkA - bagIbhI - harajagaha tayAramileMge, cUranavecanevAle doha - kavittoMkoM bolakara apanemAlakI tArIpha kararahe hai. cAMdanI cauka - jorIbAjAra - caukhaMbhA - aura - nayA cauka - ye - banArasake nAmIbAjAra hai. banArasakI mazahUracIje - jarIke dupaTe - kamakhvAba rezamI kinArIke dhotIjoDe tAMbe pittalake bartana - aura - salmesi - tArekA kAmahai. rezamI kapaDoMpara kAracovIkA kAma yahAM AlAdajaikA banatA hai, banArasa meM jaina zvetAMbara zrAvakoMke ghara kula ( 25 ) aura -jaizvetAMbara maMdira ( 8 ) hai, mahole bhelupure meM - joki - zahara se kuchaphAsalepara hai ekajaina zvetAMbara maMdira aura dharmazAlA yahAMpara banI huihai. maMdira meM tIrthaMkara pArzvanAthajIkI mUrti takhtanazIna hai, yAtrI darzanakare, dharmazAlA, baDI gulajAra jaina zvetAMvara yAtrI akasara isImeM ThaharA karate hai, jokoi yAtrI banArasa Ave aura mahole bhelupureme jAnAcAhe to - banArasa ka~TonmeMTa Tezanapara utare. aura zaharameM jAnA cAhe rAjaghATa Tezanapara utare, maholA bhadainI - joki - banArasa se ekakozake phAsalepara vAkehai vahAM para gaMgAkanAre bacharAja ghATapara eka jaina zvetAMbara maMdira banA huvA hai. aura isameM tIrthakara supArzvanAtha mahArAjakI mUrti takhtanazIna hai, - bacharAjaghATa asemokepara banA hai ki - banArasa ke kula ghAToMkA - dekhAva - yahAMpara khaDeho - kara dekhalo maMdira ke pAsa do-choTIchoTI jaina zvetAMvara dharmazAlA banI huI hai yAtrI isame ThaharanA cAhe to Thaharasakate hai, zahara banArasakoM vaidika majahaba vAlebhI vaDAtIrtha mAnate hai. isavajaha se vaidika majahabake yAtrI yahAM bahutaAte jAte hai, aura gaMgAnAre kA bahuve hai. rAjaghATa Tezanapara savArIkeliye ikkA - bagI - tayAra milatI hai, dezanakepAsa dharmazAlA maujUda hai - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ animun.mmmmmmarwar tavArikha-tIrtha-siMhapurI-aura-caMdrAvatI. ( 229 ) harakoi musAphira vahAMjAkara ThaharasakatAhai, kaMpanIbAga banArasameM nAmIyAmI hai, aura vahAkhorIkeliye isameM jAnekoM koi rokaToka nahI, gaMgAnadIkA pula-loheke baDebaDe khaMbhepara pukhtA banAhuvAhai, vanArasase tInakozake phAsalepara vaudhalogokA ekasthUbha-jinakoM ve apanA pUjyasthAna mAnate hai banAhai, joki-aMdAja (90) phuTa UcA-aura ( 300) phuTake gheremeM hogA, isa guMbajake pAsa thoDIdurapara baudhamajahabakI mUrtiye nikalI hai jinameM kaibeThImuratameM aura kaikhaDI muratamehai, (tavArikha-tIrtha-siMhapurI,) tIrtha banArasakI jiyArata karake yAtrI siMhapurIkoM jAve joki tIrthakara zreyAMsanAtha mahArAjakI janmabhUmi hai. banArasa kenTonmeMTaTezanase choTIlAinapara alAipura TezanaseM railameM savAra hokara sAranAtha Tezanapara utare, sAranAtha Tezanase siMhapurI ( 1) mIlake phAsaleparahai, savArI nahImilegI paidala jAnAhogA, banArasase agara ikkA-bagIke jarIye siMhapurI jAnAcAho-tobhI jAsakateho, karIba (1) ghaMTekA rAstAhai, siMhapurIkI jagaha Ajakala hirAvanapura gAMva AbAdahai, gyArahameM tIrthakara zreyAMsanAtha mahArAja isI siMha purI meM paidAhuve, cavana-janma-dIkSA-aura-kevalajJAna-ye-cAra kalyANaka unake yahAMhuve, viznurAnIkI kukhaseM zravaNanakSetrake rauja unakA yahAM janmahuvA, bahutaarsetaka unAne siMhapurIke takhtapara amaladArIkii. dIkSA leneke pestara yahAM ekasAlataka unone dAna diyA,-phAlguna vadI ( 13 ) ke rauja duniyAke ezaArAma choDa kara unone yahAM dIkSA ikhtiyArakii, aura mAghavadI ( 3) ke roja unakoM yahAM kevalajJAna paidAhuvA,-siMhapurI pestara baDebaDe daulata maMda logokI AbAdIse saragarmathI, jahAM ravannaka aphajuthI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ .JAPAMNIA ( 230 ) tavArikha-tIrtha-siMhapurI-aura-caMdrAvatI. Ama-vahAM bilkula sunasAnahai, dinoMkI gardIsa sabaparahai, jamAnekI khUbI aura radabadala isIkoM kahate hai, siMhapurIkA maMdira gAMvaseM thoDIdUra jaMgala meM banAhuvAhai, dodharmazAlA-aura bagIcA ekahI hAtemeM karIba pAMcavidheke gheremeM banehuve,--maMdirake ThIka bIcameM samavasaraNakA AkAra aura usameM tIrthakara zreyAMsanAtha mahArAjake kevalajJAna kalyANakakI nihAyata umadA chatrI dekhakara dilakhuza hogA, agnikoMnameM jo ekachatrI uparake bhAgameM banIhuihai adhiSTAyaka devakI mUrti usame sthApitahai. nairUtya konakI chatrImeM tIrthakara zreyAMsanAtha mahArAjakI mAtAkI mUrti aura caudaha svapnekA AkAra zaMgamarmara patharapara ukerA huvA maujUdahai, vAyavya konakI chatrImeM tIrthakara zreyAMsanAya mahArAjake janmakalyANakakI sthApanA-aura-izAnakoMname dIkSA kalyANakakI sthApanA-azokakSakA AkAra zaMgamarmarapara ukerAhuvA-maujUdahai, nicekI ekachatrImeM tIrthakara zreyAMsanAtha mahArAjake garbha kalyANakakI sthApanA ekachatrImeM merUparavatakA AkAra-aura ekachatrImeM tIrthakara zreyAMsanAtha mahArAjake kadama jAyenazInahai,___samavasaraNakI pazcimakoM tIrthakara caMdAprabhukA eka maMdira jisame mUlanAyaka tIrthakara caMdAprabhukI karIba ( 1 ) phuTa baDImUrti ta. khtanazInahai, darzanakarake dilakhuza hogA. dharmazAlAmeM karIba ( 200 ) AdamI bakhUbI Thaharasakate hai, koTharIye alaga alaga banIhui aura uttara tarphakI dharmazAlAmeM chatabhI maujUdahai, yAtrI dharmazAlAmeM kayAmakare, aura tIrthakI jiyAratakare. bagIcemeM gulAba camelI-belA--guladAudI-marUA-juhI--kevaDA--caMpA vagerAke phula paidAhote hai aura hamezAMkI pUjanameM caDhAyejAtehai, nokara-cAkara-caukIdAra bagerA hamezAM yahAMpara banerahate hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-siMhapurI-aura-caMdrAvatI. ( 231 ) RF ( tavArikha-tIrtha-caMdrAvatI.) banArasameM sAtakozake phAsalepara gaMgAkanAre caMdrAvatI eka purAnA zaharahai, railameM jAnevAloMkoM (15) mInITakA rAstA aura ikke-bagImeM jAnevAloMkoM (2) ghaMTekA rAstAhai, jisakI jaisI marajIho- jaisAkare, ikke-bagImeM jAnevAloko vanArasase (7) mIla jAnepara eka maujA jisakAnAma umarahAhai milegA, (12) mIla jAnepara cobepura-aura-cobepurase (3) mIla Age-caMdrAvatI milegI. AThave tIrthakara caMdAprabhu isI caMdrAvatImeM paidAhuce, cavana-janma-dIkSA--aura-kevalajJAna-ye--cArakalyANaka unake yahAM huve, mahAsena rAjAke ghara lakSmaNA rAnIkI kukhase poSavadI (12) anurAdhA nakSatrake rauja unakA yahAM janmahuvA, bahutaarsetaka unone caMdrAvatIpara amaladArIkii, dIkSAke avala ekasAlataka unone yahAM bahutakhairAtakii, poSavadI (13) ke rauja duniyAke kArobAra choDakara unone yahAM dIkSA ikhtiyArakii, aura phAlgunavadI (7) mI ke rauja unakoM yahAM kevalajJAna paidAhuvA, pestara caMdrAvatI bahutabaDI nagarIthI, jamAne hAlameM choTAsA kasbA rahagayA, duniyAkA yahI kArobArahai koi AbAda aura koibarabAda hotAhai, dharmazAlA yahAM eka bahutabaDI banIhuihai jisameMkarIva (500) AdamI va-khUbI Thaharasakate hai, koTharIye (20) pakA sahana aura koTharIyoMke upara chatavanIhui garmIyoMkedinoMmeM ArAmakI jagahahai, yAtrI dharmazAlAmeM kayAmakare, dharmazAlAse karIba (300) kadamake phAsalepara gaMgAkanAre ekabaDAkhUbasUrata jainazvetAMbara maMdira banAhuvA hai jo mAnIMda devalokake najaraAtAhai, isame tIrthakara caMdAmamuke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 232 ) tavArikha-tIrtha-siMhapurI-aura-caMdrAvatI. kadama aura tIrthakara zAMtinAtha mahArAjakI zAmaraMgamUrti karIba (1 // ) phUTabaDI takhtanazInahai, darzanakarake dilakhUzahogA. karIba (4) vidheke ghere maMdira aura koTa isa khUbasuratIkezAtha bane haiki -mAno ! eka devamajalisa najara AtI hai. koTakI pUrvatarpha gaMgA nadI bahatI hai, pahADakI coTIpara kyAhI ! umadA tIrthasthAna banA huvAhaiki-jisakI tArIpha 3mIzAlahai. koTakegheremeM karIba pAMcahajAraAdamI bakhUbIveThasakate hai,-maMdirakI pazcimatarphakAkoTa giragayAhai, isakI marammatahonA darakArahai, yAtrI caMdrAvatIkI jiyArata karake vApisa vanArasa Ave. railarAstegayeho-ce-railase-aura-ikke vImeM gayeho-ve-ikke bagImeM banArasahI Ave, kyoMki-Age-jAnekeliye rAstA idharahIse hai.-banArasase yAtrI gayA zaharahotehuve Age bhadIlapurakI jiyAratakoM jAve. banArasase railameM savArahokara-mogalasarAya-majhavAra-saiyadarA. ja-karmanAsA-durghaTI-bhAbuAroDa-pusaulI-kudrA--sahasarAma-karavaMDiyA-deharIAnasona-sAnaiSTavaMka-pAlameragaMja-phisAra--jakhIma-raphIgaMja-ismAilapura-aura-paraiyA hotehuve gayAzahara jAya, railakirAyA aMdAja panarAAne navapAi, bihArapradezameM gayA-eka purAnAzaharahai, gayAke do hisse hai, ekapurAnAgayA-aura-dusarAsAhabagaMja, phalgunadIke vAyekanAre donoMhisse AvAdahai, sAhabagaMjameM saDakelaMdhIcauDI-makAnAta-dotIna-maMjile-aura-bAjAra ravanakaparahai. jainazvetAMvara zrAvakoke ghara-yA-maMdira yahAMpara nahI.tijArata gayA jyAdahahotI hai, phalgunadIke kanAre kaighATa banehuve hai, vaidika majahabavAle gayA meM apanAtIrtha mAnate hai, aura pIDadAna karate hai, gayAzaharase (6) mIlake phAsalepara baudhagayA nAmaseM ekamazahUra maMdirahai. aura baudhaloga baDIvaDIdUrase yahAM Ate hai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha - bhadIlapura. ( 233 ) gayAzaharakI mardumazumArI sAhabagaMjako milAkara (80383) manupyoMkI - aura - TezanaseM zahara kucha phAsalepara hai, savArIkeliye ikkA aft tayAra milatI hai. -- (tavArikha tIrtha - bhadIlapura ) gayA zahara bhadIlapura khuzkI rAste karIva ( 16 ) kozake phAsalepara vAkehai, aura vahAMjAneke liye (2) rAste hai, eka zahara ghATI hokara dusarA DovIgAMva tarpha, zaharaghATIvAlA rAstA achA hai, gayAse zaharaghATI (10) kauza - aura - zaharaghATI se iMTaragaMja ( 4 ) koza - aura haMTaragaMja se ( 2 ) kozaAge haTavarIyAgAMva milegA. gayAzahara se ikkA - baMgI - kirAye milasakate hai. ikkekA kirAyA jA Ate karIba ( 5 ) rupaye - aura - bargIke dasa yA bArAM samajho. khAnapAnake liye gayA zahara se baMdobasta karalenA bahetara hai, gayAse zubhahakoM ikemeM ravAnA hokara zAmataka haMTaragaMja pahuca sakoge, vahAM rAtako Thaharakara zubhahakoM haTavarIyA gAMva jAnA, pahADakI tarAimeM jhADI jhukhaDa - - drakhtoke jhuMDa aura vIza pacIza gharoMkA kasbA - haTavarIyA gAMva- AbAda hai, pestara yahAM bhadIlapura zahara -- AvAdayA, dasa tIrthakara zItalanAtha mahArAja isI bhadIlapurameM paidAhuve, cavana - janma -- dIkSA - aura - kevalajJAna - - ye - cArakalyANaka unake yahAMhuve, draDharatha rAjAke ghara naMdArAnIkI kukhaseM mAghavadI ( 12 ) pUrvASADhA nakSatrake rauja unakA yahAM janmahuvA, bahuta arkhetaka bhadIlapurapara salatanata ki, dIkSAke pestara eka sAlataka unone yahAM khairAta ki, mAghavadI ( 12 ) ke rauja duniyAke ezaArAma choDakara unoMne yahAM dIkSA ikhtiyAra kir, aura poSavadI ( 14 ) 2. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 234 ) tavArikha-tIrtha-bhadIlapura. ke rauja unakoM yahAM kevalajJAna paidAhuvA, devakIjIke (6) putra isI bhadIlapurame paravarIza huve, pestara jokucha ravannakathI avanarahI,-Ajakala-yahAM-na-koI zrAvakahai,-na-jainazvetAMbara maMdirahai, pahADapara bezaka ! eka maMdirahai magara vagera mUrtike khAlIpaDAhai. haTavarIyA gAMvase eka AdamIkoM zAthalekara-pahADapara jAnAcAhiye, vagera AdamIke rAstekA patA-na-lagegA. pahADakA caDhAva karIba ( 1 ) kozakA hogA. jidhara dekho taraha tarahakI vanAspati aura hareka kisamake dakhta khaDe hai. jaba pahADake sIrepara jAoge baDA meMdAna aura vahAMpara eka AkAza locana tAlAva milegA. isake pAsa thoDI dUrapara eka khAlI jainazvetAMbara maMdira jo upara likha cuke hai khaDAhai. usa jagahapara jAkara tIrthakara zItalanAtha mahArAjakI ibAdatakare aura apanI bhadIlapura tIrthakI jiyArata kAmayAba hui samajhe, AkAza locana tAlAvakI pUrvatarpha eka pAtAla pAnIkuMDa banAhuvAhai,-pahADaseM karIba (6) ghaMTemeM darzana karake nIce haTavarIyA gAMva Asakateho, bhadIlapurake pahADakoM Ajakala yahAMke loga kolukA pahADa volatehai, magara asalI nAma bhadIlapura tIrtha hai, haTavarIyA gAMvase ikkame savAra hokara vApisa haMTaragaMja hotahuve zahara ghATI Akara rAtako ArAma karanA. aura dusare roja savere calakara dinake do-vajetaka gayA zaharako AnA, gayA saharase railame savAra hokara mAnapura-paimAravajIragaMja-tilaiyA Tezana hotehuve navAdA Tezana utare, railakirAyA do-Ane-navapAi, yahAMse khuzkI rAste paMca tIrthIkI jiyAratakoM jAve, navAdese paMcatIrthakoM jAnekeliye savArI milasakatI hai, khukI rAste aMdAja ( 20 ) kosake gheremeM paMcatIrthIkI jiyAratako Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-rAjagRhI... ( 235 .) guNAyAjI-pAvApurI-rAjagRhI--kuMDalapura--aura--sUbevihAra-ye-- paMcatIrthIke nAmahai, aura sUbevihAra-railakA Tezanahai, jo yAtrI mUbevihAra Tezana utarakara paMcatIrthIkI jiyArata karanA cAhe-unako tInakosapara avala kuMDalapura jAnAcAhiye, kuMDalapurase (4) koza rAjagRhI-rAjagRhIseM (5) koza pAvApurI aura pAvApurIse (6) koza guNAyAjI-aura guNAyAjIse karIba (1) kozapara kasvA navAdAhai. jokoi yAtrI navAdA Tezana utarakara paMcanIrthI karanAcAhe to avala guNAyAjIkI jiyAratakare, guNAyAjIseM pAvApurI, pAvApurIse rAjagRhI-rAjagRhIse kuMDalapura aura kuMDalapurase mUvevihAra jAve, jinakI jaisImarajIho-vaisAkarai, jokoi yAtrI navAdA Tezana utarakara paMcatIrthIkI jiyAratakare aura vApisa navAdA Ave tobhI banasakatAhai, navAdAse avala rAjagRhI jAya, [ tavArikha tIrtha rAjagRhI, 1 * mulka magadhakI rAjadhAnI rAjagRhI nagarI pestara baDIravanaka parathI, kSitipratiSTita nagara-riSabhapura--kuzAgrapura-ye-sabaisIke nAmahai. bIsameM tIrthakara munimuvratasvAmI isI rAjagRhImeM paidAhuve,mumitrarAjAke ghara padamAvatI rAnIkI kukhase jyeSTavadI (8) mI aSaNa nakSatrake roja unakA yahAM janmahuvA. bahuta arsetaka unone rAjagRhIpara amaladArI phii. dIkSA leneke pestara ekasAlanaka unone yahAM bahuta khairAta kiDa, phAlguna mudI ( 12) ke rauja dunIyAke esa-ArAma-chor3akara unone yahAM dIkSA ikhtiyAra kiDa, gyAraha mahIne chadamastha hAlatameM rahe, yAnI tapakiyA, aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 236 ) savArikha-tIrtha-rAjagRhI. phAlguna vadI ( 12 ) ke rauja unakoM yahAM kevalajJAna paidAhuvA. iMdradevane vagerA unakI khidamatameM-Atethe,___ tIrthaMkara mahAvIrasvAmIne yahAM (14) caumAse kiye. mahArAja prasenajita isIrAjagRhIke rAjAthe. jo rAjA zreNikake vAlidathe mahArAja prasenajitakoM aurabhI kai laDakethe, eka vakhtakI bAtahai tamAma laDakoMkoM hukama diyAki-tuma-AyudhazAlAmeM jAo ! aura ekaeka cIja-jo-tumAre dila pasaMdaho-uThAlAo, tamAma laDakone apane dila ke mutAvika ekaeka cIja uThAi kisIne hIrA-javAhi gata-aura kisIne motI vagerA uThAyA, aura apane vAlidake sAmane Aye. zreNika laDakene eka vibhIsAra nAmakI bherIuThAi aura apane vAlidake sAmane lAyA, mahArAja prasenajitane puchA yaha bherI kyauM lAyA ! zreNikane baDI hoziyArIke zAtha javAva diyAkijahAM-mere nAmakI bherIbajegI vahAMhI merA rAjyahogA, usake vAlidane apane dIlameM khyAlakIyAki lAika takhtake yahI hai, magara jAhirAtameM usapara nArAjI isa garajase batalAtetheki-koi-rAnIyA-nokara cAkara isakoM mAra-na-DAle, idhara zreNika apane vAlidake khayAlAta dekhakara jaisA samajha gayAki-mare vAlida mujase nArAjahai-muje- lAjimahai-meM-kahIM dusare zaharameM calAMjAu. garajaki-rAjagRhI choDakara calAgayA. jaba vAlidakA akhIra vakhta AyA-usavakhta unAne zreNikako yAdakiyA, divAna vagerAse kahA isako DhUMDhalAo ! aura rAjagRhIke takhtapara biThAo ! ! nokara cAkara loga inakI talAza karake lAye aura bAda prasenajitake unakoM takhtapara beThAye, tIrthakara mahAvIra svAmIke jamAnemeM rAjagRhoke takhtapara zreNikarAjA rAjya karatAthA, pestara digara majahabapara isakA etakAta thA magara jaba tIrthaMkara mahAvIra svAmIko dharmatAlIma pAi usakA etakAta jainamajahabapara pAvaMdahuvA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-rAjagRhI. ( 237 ) tIrthakara mahAvIra svAmIke gyAraha gaNadharone yahAM muktipAi, jaMbusvAmI-ekabaDe kAmIla zakhza jinakeghara karoDo rUpayoMkI daulatathI-aura-jinake AThaaurateM baDIkamAlahusna-aura-khUbamuratathI-choDakara unone yahAM dIkSA ikhtiyArakii, dhannA-aurazAlibhadrajI-isI rAjagRhoke rahanevAlethe. jinakeghara ajahada daulatathI unonebhI yahAMdIkSA ikhtiyArakii, agara dharma-pyArA-nahotAto asA kaunakaratA !-zavyaMbhavamUri isI rAjagRhImeM jainAcAryokI dharmatAlImase jainahuve, baDIbaDI nAyAva--aura-ajuvA bAteM-yahAM hocukI hai. rAjA zreNikake kairAnIyAM aura laDakethe, jinameM abhayakumAra ekalAyaka aura akalamaMda zakhzathA. aura vahI unakA divAnathA, jaba usane duniyAchoDakara dIkSA ikhtiyAra kii, kauNika nAmakA laDakA joki-baDAjAhilathA-rAjyakI lAlacase apane vAlida zreNIkakoM kedakarake Apa rAjagRhIke takhta paraveThA, abhayakumAra agara duniyAdArI hAlatameM maujUdahotAto koNakI tAkata na--hotIki--apanejaipha vAlidakoM kedakarasakatA. rAjAzreNika jaiphIhAlatameM hohIgayethe, kedameMhI unakA iMtakAla huvA, rAjagRhIke vAziMde kauNikapara bahutanArAjahuve, aura kahane lage jisane apane vAlidakoM kedakiyA-vaha-hamArezAtha kayAsalukakaregA ? zreNika jaise rAjA aura abhayakumAra jaise divAnahonA dusavArahai, rAjAzreNikake maranepara kauNikane rAjagRhI choDakara caMpAnagarI meM rahanA ikhtiyAra kiyA, halla-vihallakumAra jo kauNikake choTebhAithe, unakezAthabhI usane nekI nahIkii, garajaki-koNikane apanI tamAmaumara jhagaDebakheDemeMhI khatamakii, AkhIrakAra tIrthakara mahAvIrasvAmIkI nasIhataseM kuchajainadharmapara etakAtalAyA thA-magara vasavabajaiphIke jyAdaha dharmanahI karasakA. usakI vaphAtakebAda usakA beTA udAyi-usakI jagaipara-takhtanazInahuvA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. ( 238 ) tavArikha-tIrtha-rAjagRhI. lekina ! usane apanA takhta caMpAnagarI meM rakhanA pasaMdanahI kiyA, aura nayAzahara paTanA AbAdakarake vahAMpara apanA rahanA vasanA ikhtiyAra kiyA, ___rohiNIyAcaura isI rAjagRhIke pAsa vaibhAragirikI kaMdarAmeM rahanevAlA thA, aura kisIse giraphatAra nahIMhosakatAthA, ekarauja ittiphAkase usane tIrthakara mahAvIrasvAmIkI kucha dharmatAlImamunI, aura usatAlImase usako nasIhatahuiki-meM-aise pheloMkoM choDakara paramAtmAkI ibAdatameM dilalagAu, garajaki-usane caurIkaranA choDakara dharmapara dilalagAyA, rAjagRhI Ajakala ekachoTAsA kasvAhai, karIba aDhAihajAravarSa ke pestara yahAM jhalAjhalarauzanI aura daulatathI, AjayahAM na-vaha-daulatahai-na-ravannakahai, asalameM-javAla-aura-kamAla sabako lagAhuvAhai, rAjagRhIkA ekamahollAnAlaMdanAmakA-jo-bahutamazahUra aura mAruphathA, jisameM jainalogo. kI bahutaAvAdIthI, cInAmusAphira havAMktasAMga-aura-sInayanaapanesapharanAmemeM bayAnakarate haiki-hamane-rAjagRhIkoM aura nAlaMda mahollekoMbhI dekhAthA. baDebaDe paMDita-aura-dolatamaMda loga yahAM rahatethe. isavakhta rAjagRhImeM jainokI AvAdI nahIrahI. jainazvetAMparamaMdira aura eka-baDI AlizAna jainazvetAMvara dharmazAlA-karIva (4) vidheke gheremeM pukhtA banIhui hai. isameM tInakoTharI-jodakhanakItarpha banIhui hai. zrImatI-hulAsavAi- sAkIna baMbAibanAihuI hai. aThArAMkoTharI paMcokItarphase-aura-bIcameM ekavaMgalA -zeTha rupacaMda raMgIladAsa-sAkIna evalA-mulka dakhanavAlokA banAyAhuvAhai. ekabagIcA bIcaisI dharmazAlAke banAhuvA jisameM gulAba-camelI-belA-guladAudI-juhI--nivAra-aura hAraziMgAvarorAkephula paidAhote hai aura hamazAMkI pUjanameM caDhAyejAte hai yAtrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha - rAjagRhI. ( 239 ) dharmazAlA meM kayAmakare. ikkA - bagI vagerAkeliye pAsameM dusarI dharmazAlA karIba ( 5 ) vidheke gheremeM maujUda hai, cAroMtarpha koTa ghirA huvA - karIba - ( 200 ) gADIbeMla - isameM va - khUbI rahasakate hai. jaina zvetAMbara maMdira yahAM tIna hai magaraekahI hAtemeM bane huve honekI vajahase dUra se ekahI mAlUma hote hai, eka purAnA - aura - do - naye hai, ekamaMdirameM tIrthakara pArzvanAthajI kI mUrti-dusaremeM tIrthakara riSabhadeva mahArAjakI- aura tIsareme - tIrthakara munisuvrata svAmIkI mUrtti - takhtanazIna hai. tIrtha rAjagRhIkA kArakhAnA - munIma - gumAste - nokaracAkara-pUjArI vagerA sabazvetAMbaroMkI tarphase hai, khAnapAna - kIcI ATA-dAla - ghI - sakara - vagerA yahAM mila sakatI hai. rAjagRhIke paMcapahADa jinapara jaina zvetAMbara maMdiravanehuve, kAbiladekhaneke hai, rAjagRhIseM thoDIdUrapara calanese vipulagiri pahA - DakI dAmanakoM jAte rAstemeM garmapAnI ke bharehuve pAMcakuMDa milate hai, vahAMse Age pahADakArAstA zuruhogA, rAstA bAMkATeDA-aura-caDhA muzkila hai. pahADake sIrepara amaMtA munikI chatrI banI hui aura usameM ahamatAmunikI zAmaraMga mUrtti khaDeAkAra takhtanazIna hai, aura usapara likhA hai saMvat ( 1848 ) kAtikasudI - punamake roja jaina zvetAMbara saMghane yahAM atimuktakamunikI mUrti takhtanazIna far, aura amRtavAcaka mahArAjane isakI pratiSThA ki, dUsarA maMdira tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkA isameM unake kadama kamaladalapara takhtanazIna hai. tIsarA maMdira tIrthakara caMdAprabhukA isameM caMdAprabhuke kadama takhtanazIna hai. cothAmaMdira tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkA - isameM tIrthaMkara mahAvIrasvAmI ke kadama-aura-ekamUrtti khaDImuratameM takhtanazIna hai, isamaMdirakI dUsarI maMjilapara samavasaraNakI zikalabanI hui-tIna kile - aura - vArAMparakhadAkA AkAra umadA banA huvA -de Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 240 ) tavArikha-tIrtha-rAjagRhI. khakara asalIsamavasaraNa yAdaAtAhai, pAMcavAmaMdira tIrthakara muni suvratasvAmIkA-isameM munisuvratasvAmIke kadama takhtanazInahai, aura usapara likhAhai saMvat (1928 ) meM isakI marammata kiigai, chaThAmaMdira tIrthakara riSabhadevasvAmIkA-isameM unake kadama takhtanazInahai aura usapara likhAhai saMvat ( 1816) ozavaMzagotre-bulAkhIdAsa-tatputramANikyacaMdreNa-rAjagRhe--vaibhAragirau-jIrNodvAraHkArApitaH-asalameM yahakadama-vaibhAgiriparathe vahAMse yahAM lAyegaye hai. dusarekadama-tIrthakara riSabhadeva mahArAjake yahAMpara maujUdahai, aura usapara saMvat ( 1874 ) meM-zrIjinaharSamarine isakI pratiSTAkii likhAhai, yaha kadamabhI pestara vaibhAragiriparathe, vahAMse yahAM lAyegaye hai, tIsare kadama tIrthakara mahAvIrasvAmIkebhI yahAM. para jAyenazInahai. aura usapara likhAhai saMvat ( 1900) meM isakI pratiSTA kiigai-aura-ozavAla vaMzodbhava-bAbu khuzAlacaMdra patnI-prANakumArIbIbIne inakoM banavAye, vipulagirise utarakara ratnAgiri pahADapara jAnA. vipulagirikA caDhAva ekakozakA aura-utArabhI ekakozakA hai.___ratnAgiri pahADapara do-maMdira banehuve hai ekavaDA aura eka choTA-baDAmaMdira tIrthakara zAMtinAthajIkA-isameM zAMtinAthamahArAjake kadama takhtanazInahai. aura usapara likhAhai saMvat (1819) meM ozavAlagaMdhIgotra-bulAkhIdAsake beTe-maNIkyacaMdragaMdhIne isakoM tAmIrakaravAye, tInakadama aurabhI hai unaparabhI yahIlekha likhAhuvA hai, dUsarAmaMdira tIrthakara ciMtAmaNIpArzvanAthajIkA-isameM unake kadama-takhtanazInahai, aura usapara likhAhai saMvat (1900) meMsaciMtIgotra-bAbu-mahatAvacaMdajIkI aurata-ciroMjIbIbIne isakI marammatakaravAi, ye-kadamabhI pestara vaibhArAgirapirathe, bAdameM yahAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-rAjagRhI. ( 241 ) lAyegaye hai, ratnAgirise utarakara udayagirikoM AnA, pahADaseM utarakara eka mIlataka sApharAstA milegA, isajagaha bahutabaDA meMdAna-aura-tarahatarahakI jaDIbuTIye-khaDI hai, anaMtamUla-gorakhaMDI-zatAvara-sahadevI-AsagaMdha-bagerAvagerA, phuloMmeM camelIbelA-guladAudI-juhI-nivAra vagerA yahAMpara paidAhote hai. rAstemeM mIThejalakA kuvA maujUdahai jisakejarIye yAtrIyoMkoM ArAma milatAhai, udayagirikA caDhAva-kaThinahai, aura isapara do-maMdira-maujUdahai. eka-zAmaliyApArzvanAthajIkA-dusarA zAMtinAthajIkA-zAmaliyApArzvanAthajIke maMdirameM-tIrthakarapArzvanAthajIkI nihAyata khUbasuratamUrti-karIva (2) hAthavaDI takhtanazInahai, isapara lekha nahIhai, aura jo tIrthakara pArzvanAthajIke kadama jAyenazInahai usapara likhAhai saMvat ( 1823) meM-ozavAlagaMdhIgotra-ghulAkhIdAsajIke beTe mANikyacaMdrajIne isakoM tAmIrakaravAye,-maMdirakI parakammAke sAmane ekachatrI banIhuihai, usameM tIrthakarapArzvanAthajIkI zAmaraMgamUrti-aura-tIrthakara abhinaMdanajIke kadama takhtanazIna hai. usaparalikhAhai saMvat (1823) meM ozavAlagaMdhIgotra-bulAkhIdAsajIke beTe mANikyacaMdrajIne inakoM banavAye, dAhanItarphakI divArameM ekachatrI vanIhuihai aura usameM tIrthakara padamaprabhukI zAmaraMgamUrti jAyenazIna hai. pichADItarpha divArameM ekamUrti aura usakepAsa tIrthakara sumatInAthajIke kadama jAyenazInahai, aura usapara likhAhai saMvat (1823 ) meM ozavAlagaMdhIgotra-mANikyacaMdrajIne isakoM tAmIra karavAye. vAyItarphakI divArameM ekachatrI aura usameM ekamUrti zAmaraMgakI takhtanazInahai, pUrvatarpha tInamaMdiragirehuvepaDehai, udayagiripara pestara aurabhI kaimaMdirathe magara sabanestanAbuda hogaye, udayagirise utarakara svarNagirikI tarphajAnA. rAstAkosabharakA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 243 ) tavArikha - tIrtha - rAjagRhI. utAra- bIcameM kucha sidhIsaDakabhI AtI hai. yahAM para pAnIkA ekanAlA hamezAM vahatA rahatA hai, yAtrIkoM pAnIkI takalIpha nahIhotI. svarNagiriverses arrva aura utAra donoMbarAbara hai aura isapara ( 2 ) maMdira bane huve hai, baDAmaMdira tIrthakara riSabhadeva svAmIkA - isameM tIrthakara riSabhadevamahArAjakI zAmaraMgamUrti aura unakekadama takhtanazIna hai, mUrtti karIba ( 3 ) phuTabaDI aura isapara likhA huvA hai saMvat ( 1504 ) phAlgunasudI ( 9 ) vIjAhaDagotra-saMdevarAjaputra - saM- khImarAja -saM- zivarAja bhAryAmANikyade putra--saMraNamaladharmadAsane - yaha mUrtti tAmIrakaravAI. dusarAmaMdira choTA hai, aura isameM tIrthakara zAMtinAthajI kI mUrti karIba paunaphuTa varDI ta khtanazIna hai, vaDemaMdirakI pazcimatarpha ekamaMdira girAhuvA paDA hai, pestara aura bhI maMdira - magara - avanahIrahe, svarNagiriseM utarakara vaibhAragiripahADakoMjAnA, rAste meM tarahatarahakedrarUta aura jaDIbuTIyeM itanakhaDI hai jinakA pahicAnanA dusavAra hai, vaibhAragirikItarAimai - svarNa bhaMDAra - jo - rAjAzreNikakA mazahUrakhajAnAthA pahADakI khohameM banA huvA hai, baDI bhArIguphA - aura - usake bhItara jAnekArAstA pestara banA huvAthA AjakalacaMda hai. guphA ke daravAje ke karIva tIrthakara riSabhadevamahArAjakI mUrti khaDIsuratameM kAyotsargadhyAnamayamaujUda hai, aura kumAranami-vinami- unakI khidamata meM khaDe hai, darzana karake dilakhuzahogA, svarNa bhaMDAra se pUravakItarpha nirmAlya kui jahAMki - zAlibhadrajIkI aurateM harahameza nayenaye gehane aura puzAkapahenakara purAne choDadetI thI, vojagaha maujUda hai, yAtrI vahAMbhI jAkaradekhe, kyA kyA ! khuzanasIba aura ikabAlamaMdo kI jagahathI aura avakyA! rahagai ? sIrpha ! jamIna paDI hai. na- vo khanaka hai-na vo cIje hai. nirmAlya kuise vApisa svabhaMDArI tarpha Akara vaibhAragiripahADakoM jAnA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat - www.umaragyanbhandar.com
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-rAjagRhI. ( 243 ) vaibhAragiripahADa karIva kosabharaUMcA-aura-banisbatacAroMpahADoMke isakA caDhAvautAraAsAnIparahai, isapara avalamaMdira tIrthakaravAsupUjyasvAmIkA-isameM-tIrthakaravAsupUjyasvAmIkI mUrti karIba (2) hAthavaDI parikarasameta takhtanazIna hai, dAhanItarpha tIrthakarane: manAthajIkekadama jAyenazInahai, isakI marammata saMvat (1776) meM hui, bAyItarpha tIrthakarazAMtinAthajIkekadama maujUdahai, isakI marammata saMvat (1900 ) meM hui, dusarA maMdira tIrthakaramahAvIrasvAbhIkA isameM tIrthakaramahAvIrasvAmIkI mUrti karIba tInaphuTabaDI zAmaraMgatakhtanazInahai, aura tIrthakara kuMthunAthamahArAjake kadamabhI isameM mojUdahai, isakI marammata saMvat (1900 ) meM-bAbu mohanalAlajIke beTe-hakumatarAyajIne karavAi, tIsarAmaMdira tIrthakaramahAvIrasvAmIkA isameM unakekadama saMvat (1874 ) ke pratiSTita-aura-tIrthakara nemanAthajIkekadamabhI jAyenazInahai, ekamUrti tIrthakarapArzvanAthajIkI karIva (2) hAthavaDI zAmaraMga jAyenazInahai, yahamaMdira zrIyutabAbu paratApasiMhajI-sAkIna murzidAbAdane tAmIrakaravAyA, joki-vaDA saMgIna-aura-pAyadArahai, isake cAroMkoMnoMmeM cArakadama alagaalaga jAyenazInahai, isamaMdirakI doMnotarpha aura sAmane tInamaMdira gire huve virAnapaDehai, pestara isavaibhAragiripara bahutasemaMdirathe-abadina ba-dina kamahotejAtehai, cothAmaMdira cauisa tIrthaMkaroMkA isameM cauisatIrthakaroMkI choTIchoTI (24) mUrta ekahI parIkarameM takhtanazInahai, pAMcavAmaMdira tIrthakarariSabhadevasvAmIkA isameM tIrthaMkarariSabhadeva mahArAjakImUrtI takhtanazIna hai, yahamaMdira-ozavAlagaMdhIgotramANekacaMdrajIne tAmIrakaravAyA, raMgamaMDapa isakA umadA aura kAbila dekhanekebanAhai, isakI uparakI maMjilapara nakazA samavasaraNakAnihAyata umadAbanAhai-jo-AsmAnaseM mazavarA karatAhai dekhakara asaLI samavasaraNa yAdaAtAhai, chaThAmaMdira gautamagaNadharakA-jo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 244 ) navArikha tIrtha - rAjagRhI pAMcavemaMdirase Age AdhamIlake phAsalepara hai, isameM tIrthakara mahAvIrasvAmIkImUrtti karIva (4) phuTabaDI takhtanazIna hai - aura ekatarpha (11) gaNadharoMke kadama jAyenazIna hai, aura unapara likhA hai saMvat ( 1830 ) mAghazukla paMcamI zukravArakerauja ozavAlavaMza-gahelaDA gotra - jagatazeTha - phatecaMdajI -- unake beTe AnaMdacaMdrajI - unake beTe mehatAbarAyajI - unakI - zeThAnI - ziMgAradevIne - rAjagRhI ke vaibhAragiri pahADapara - - ( 11 ) gaNadharoMke kadama tAmIra karavAye, sAtamAmaMdira dhannA -- zAlibhadrajIkA isameM dhannAzAlibhadrajIkI mUrti - kAyotsarga dhyAnamayakhaDe AkAra karIba ( 1 ) phuTavaDI takhtanazIna hai, aura usapara likhA hai saMvat (1524) ASADha (13) ke rauja zrIjinacaMdramarimahArAjake upadeza zrIkamalasaMyamopAdhyAyene yahAM dhanA - zAlibhadrajI kI mUrti pratiSTita ki, isake nIce jisazrAvakane maMdira banavAyA usakAnAma vagerAlikhA hai magara haphoM ke ghIsa jAne kI vajaha se uTha sakatA nahIM, - --- vaibhAragiri pahADa baDebaDe ajAyaba aura nAyAba cIjoMkI jagaha hai, baDebaDe Alima phAjila jainamuniyoMne yahAMpara dhyAnasamA dhi ki. harekayAtrIkoM aise tIrthakI jiyArata karanA cAhiye. vaibhAragiri pahADa saba pahADoMse ravannakadAra hai tarahatarahakI kiMmatI jaDIbUTIye yahAM para khaDI hai. pAMco pahADake tamAma jainamaMdirameM pUjArI- nokara-cAkara kharca AmadanI vagerA zvetAMbarasaMghake mAtahata haiM, aura harekamaMdirapara marammata honA darakAra hai, vaibhAragirise utarakara rAjagRhIkoM AnA, pahADakI dAmanameM ( 13 ) kuMDa pAnIke bharehuve pake baMdhe hai, pAMco pahADokA caDhAva - utAra - karIba ( 12 ) kozake pairemeM hogA, jokoiyAtrI zubhahake sAtabaje rAjagRhIse DolI meM - yA - pAMvapedala - jAve - vaha jiyArata karake zAsakoM vApisa Asakate hai; Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ napArikha-tIrtha- kuMDalapura-aura-subevihAra.: ( 245 ), garmIyoke dinomeM dapherakI dhUpa vaibhAragirikI tarAimeM gujAranAThIka hai, vahAM ThaharanekI jagahabanI huI hai, cArabaje vaibhAragiripara jAkara sAmakoM rAjagRhI Asakateho, ThaMDake dinoMmeM cAhe dinabhara pahADakI jiyArata karateraho, dhUpa bilakula-na-satAyagI, jo yAtrI DolImeM jAnAcAhe usako dorupaye navaAne lagege, aura DolI uThAnevAle (4) AdamI AyageM, unako pahADapara caDhaneutaranekA mahAvarA banAhuvA hai, tumakoM bakhUbI zAmakoM rAjagRhI pahucAdeyage.. magara ekarauja pestara DolIkA iMtajAma karalenA cAhiye tAki-baravakhta jiyAratake dera-na-ho, jo yAtrI pAMvapedala jiyArata kareto bahuta bahettarahai magara kamajora aura jaiphaAdamI agara ita nI mehanata-na-uThAsake unake liye DolImeM jAnAbhI koiharjanahI. 7 (tavArikha-tIrtha-kuMDalapura-aura-subevihAra,) - kuMDalapuragAMva karIba (500) gharoMkI AbAdIkA ekakasbA hai, isakA dUsarA nAma Ajakala vaDagAMva bolate hai, karIba cauisasovarSa pestara isakAnAma mAhaNakuDagAMva thA, jisakAvayAna kalpasUtrameM darja hai. jamAnehAlameM yahAM koi jainazvetAMbara zrAvakanahI. eka jainazvetAMbara maMdira yahAMpara banAhuvAhai, aura isameM mUlanAyaka tIrthakara riSabhadeva mahArAjakI mUrti karIba (3) phuTa baDItakhtanazIna hai. jo-ki saMvat (1504) kI tAmIrakiihui zAmaraMga nihAyata khUbasurata darzanakarake dilakhuzahogA. sabamUrtiyeM isamaMdirameM (11) hai, aura ekatarpha gaNadharagautamasvAmIke kadama jAyenazIna hai, maMdirameM pharsa zaMgemarmarapatharakA aura sabhAmaMDapa achA banAhuvAhai, raMgamaMDapake daravajepara ekazilAlekha lagAhai, aura usame likhAhaikisaMvat (1960) meM jainazvetAMvara zrAvaka-zeTha-rupacaMda-raMgIladAsa sAkIna evalA-mulkadakhanane maMdirakI marammatakaravAi, maMdirakepAsa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 246 ) tavArikha-tIrtha-kuDalapurI-aura-mubevihAra. dharmazAlA banIhuihai, durasemaMdirakA aura dharmazAlAkA ekahI hAtA mAlUma detAhai, yAtrI yahAM kayAmakare aura tIrthakI jiyAratakare,bagIcA eka yahAM banAhuvAhai jisameM gulAba-camelI-belA-kAminI buMda-juhI-guladAudI vagerAke phula utarate hai aura pajanameM caDhAye jAte hai, khAnapAnakI cIjomeM zivAya ATAdAlake aura yahAMnahI milegI, kuMDalapurakI girdanavAhImeM cArapAMca tAlAva isakadara gaharejalase bharehuve maujUda hai jinameM hajArAM kamalakephUla paidAhote hai, jisake baDebhAgyaho-aise tIrthakI jiyAratakare. ... [ tavArikha-subevihAra. ] ...jile paTanemeM mubevihAra eka railavekA Tezanahai, aura TezanaseM karIba paunamIlake phAsale vastI suvevihAra zuruhotI hai, savArI Tezanapara ikkA-bagI vagerA tayAra milatI hai zaharameM jAkara maholemethIAna-jainadharmazAlAmeM kayAmakare, yahAMsebhI paMcatIrthI jAnekA rAstAhai. subevihArameM pestara jainazvetAMbara zrAvakoMkI AbAdI bahuta thI, magaraM isavakhta sIrpha ! pAMca-cha-ghararahagaye, maMdira tIrthakara mahAvIrasvAmIkA-jo-isIdharmazAlAmeM vanAhuvAhai isake darzanakare, mUlanAyaka tIrthakara mahAvIrasvAmIkI mUrti isameM takhtanazIna hai, isa maMdirameM ekazilAlekha jo alagarakhAhuvAhai karIba (2.) hAtha laMbA-aura-ekabilasta cauDA hai, aura isameM rAjagRhIke vipulAcala pahADakA bayAnadarja hai, tIrthakara mahAvIrasvAmI-gaNadharamudhamAsvAmI-rAjAzreNika-aura abhayakumAra vagerAnAmabhI maujUda hai. saMvat tithi vagerAkI jagaha duTIhuihai, paMkti (16) harpha umadA-magara dhIsanAnekI vajahaseM kamapaDhanemeM Ate hai, akhIrakI paktimeM jahAM gachakAnAma hotA hai vahAM kisIne toDadiyAhai, vana zAkhA vagerA nAma pezaka maujUda hai,-.... Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha - pAvApurI - aura - guNazilavana udyAna. (247 ) dusarAmaMdira bAjAra meM tIrthaMkara caMdAprabhusvAmIkA - isameM tIrthakara caMdA kI mUrtti takhtanazIna hai. isakepAsa tIsarAmaMdira tIMkara ajitanAtha mahArAjakA - isameM tIrthakara ajitanAtha mahArAjakI mUrti takhtanazIna hai, cauthAmaMdira maholecokhaMDI meM tIrthaMkara riSabhadeva svAmIkA - isameM tIrthakara riSabhadevasvAmIkI mUrti birAja - mAna hai, isakepAsa ekaupAzraya jainamunilogoke ThaharanekevAste maujUda hai, bAjAra subevihArakA umadA aura hareka kisamakI cIje yahAM para milasakatI hai, tuMgIyAnagarI joki Ajakala tuMgIgAMvake nAmase mazahUra hai suvevihArase ( 2 ) kosa dakhanakItarpha vAke hai, tuMgIyAnagarIke zrAvakokA bayAna jainazAstroMmeM jo darja hai - vaha yahI nagarIthI. pestara baDI AbAdI aura yahAMke zrAvaka vaDedharmapAvaMda the. magara Ajakala - yahAMpara - na - koi zrAvaka hai - na - jainamaMdira hai, sIrpha ! eka choTAsA gAMva AbAda hai, [tavArikha pAvApurI aura guNazilavana udyAna, ] tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkI nirvANabhUmi pAvApurI eka jainatIrtha hai, kevalajJAna honekevAda jaba tIrthakaramahAvIrasvAmI yahAM tazarIpha lAyethe devatAone unakA yahAM samavasaraNa banAyAthA, samavasaraNaM usa jagahoM kahate hai jahAM dharmakebAremeM tAlIma AmalogoM koM diijAye iMdrabhUti - agnibhUti - aura - vAyubhUtivagerA (11) vaDecele isIpAvApurI meM hutre, vAda pAvApurI se ravAnA hokara mulkoM meM AmalogoMkoM tAlImadharmakIdis, aura harajagaha dharmakIvAja karate rahe, jaba unakI jaMmara ( 72 ) varSIhui phira pAvApurImeM Aye, aura aqhIrakA caumAsA yahAM kiyA, jaba unake nirvANahonekA vakhta AyA dodina Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ (248) tavArikha-tIrtha-pAvApurI-aura-guNazilavana udyAna. taka unone AmalogoMkoM tAlImadharmakIdii, sAdhu-sAdhavI-zrAvaka zrAvikA-usavakhtake kairAje-aura iMdradevatebagerA vahAMhAjirathe. usavakhta tIrthaMkaramahAvIrasvAmIse-gautamagaNadharanepuchAki--mahArAja! aba-Age duniyAmeM dharmakApacAra kaisArahegA? tIrthakaramahAvIrasvAmIne javAbadiyAki--merenirvANakebAda tInavarSa aura sADeAThamahine gujarege jaba pAMcamAArA zuruhogA. usarojase dharmakI dina-badina ghaTatIhotIjAyagI aura achIachIcIjoMkA javAlahotAjAyagA, sAdhuloga takalIpha pAyageM aura asAdhuloga cainakaregeM, vArIza jaisI honAcAhiye-na-hogI, devamaMdira kamahotejAyage, aura dharmameMbhI loga pharebakaregeM, pAMcaveArake ekIsahajAravarSameM teisadaphe dharmakA udaya aura teisadaphe astahogA, jaMbUaNagArakebAda muktikAhonA isakSetraseM baMdahojAyagA, aura adharmakIddhihogI, isataraha kyAnapharamAkara kArtikavadI amAvAsakegaija jaba caMdramA-svAtinakSatraparathA unakA isIpAvApurIseM nirvANahuvA. (yAnI) yahAMse u. none muktipAi, devatAone aura manuSyone milakara unakezarIrakA yahAM agnisaMskArakiyA,... kSatrIyakuMDagAMvakarAjA naMdIvarddhanane yahAM maMdira tAmIrakaravAyA jo kamalasarovarakebIca abataka maujUdahai, dokozadUrase yahamaMdiranajaraAtAhai aura isakA dUsarAnAma jalamaMdirabhI bolatehai,-pAvApurI pestarabahuta AvAdI magara dinaparadina kamahotIgai, Ajakala ekachoTAsAkasvA rahagayA, jainazvetAMvaradharmazAlA yahAMpara (4) kAyamahai, do-paMcAyatI, eka rAyabahAdUrakhudhasiMhajI-sAkInamurzidAbAdakI-aura-eka-dugaDa-munnIlAlabAbu-sAkInamurzidAbAdakIyAtrI inameM jahAMmarajIho-ArAmakare, baDIdharmazAlAmeM eka jainazvetAMbaramaMdira panAhuvAhai, aura isameM tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkI mUrti www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-pAvApurI-aura-guNazilavanaudyAna. ( 249 ) takhtanazInahai, asalameM yahamUrti purAnI hai. aura usapara likhAhaiki saMvat (444) meM yaha pratiSTitakiigai, pratiSTA karAnevAle AcAryakA nAma ghIsajAnekI vajahase paDhanemeM nahIAtA, isamUrttike irda gIrda tIrthakara riSabhadeva-caMdAprabhu-muvidhinAtha-aura-tIrthakara nemanAthamahArAjakI mUrtiye jAyenazInahai, mUlanAyakake sAmane tIrthakara mahAvIrasvAmIke carana-dAhanItarpha purAnecarana-bAyItarpha gyArahagaNadharoMke carana-aura-devagiNi kSamAzramaNa mahArAjakI mUrti karIva (1) phuTabaDI jAyenazInahai, cArokonoMme cArachatrI-ekameM tI. thaMkara mahAvIrasvAmIke carana-ekameM sthUlabhadrajIke carana-ekameM caMdanabAlAke-aura-ekameM dAdAjIke carana-maujUdahai, raMgamaMDapa maMdirakA nihAyata pukhtA-aura-nice pharsa zaMgamarmarapatharakA sAphavanA huvAhai, maMdirakA zikharavahuta bulaMdahai, aura usapara bAvanakalasIyAM lagIhui-nihAyata khUbamUrati derahI hai, maMdirake bahAra bagIcA eka bahuta-tara-ba-tAjA-vanAhuvA isameM gulAba-camelI-caMpA-ketakI-belA-mogharA-guladAudI-DamarA-maruA--juhI-kuMda-vagerAkephula paidAhote hai aura hamezAMkI pRjanameM caDhAye jAte hai, dharmazAlAke aMdara ( 21 ) koTharI aura kaidAlAnahai, saba kAma majabUta aura ladAvakA kiyAhuvA-karIba (400) AdamI isameM ba-khUbI ArAma karasakate hai, aura daravajeke phATakapara nakArakhAnA jArI hai, dusarI dharmazAlA isIkI divArase lagIhui isameM vaDAbhArI kamarA aura cArotarpha cAradAlAna banehuve hai. cArotarpha koTa khIcAhuvA aura ekabagIcA isameMbhI maujUdahai, doMno dharmazAlA-aura-maMdira karIva (5) vidhekegheremeM banehuve-aura cArakuve mIThejalake yahAMpara maujUdahai, dharmazAlA aura maMdirake sA. mane jo sidhisaDaka jAtI hai vaha kamala sarovarataka pahucI hai. jahAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 250 ) tavArikha-pAvApurI-aura-guNazilavanaudyAna. tIrthakara mahAvIrasvAmIke carana mukImahai, rAstemeM-ekamaMdira-mehatAbakuMvara-sAkIna-murzidAbAdakA tAmIrakarAyAhuvA zikharabaMda maujUdahai, aura usameM mUlanAyaka tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkI mUrti karIba (2) hAthabaDI takhtanazInahai, ekatarpha tIrthakara riSabhadeva-aura-ekatarpha-zAMtinAtha mahArAjakI mUrti jAyenazInahai, maMdirake upara caumukhAjIkI cAramUrtiye-zikhara nihAyata pukhtA-jisapara sonekA kalaza lagAhuvA dekhakara dilakhUzahogA. sAmane mIThe jalakAkuvA aura ekavagIcA lagAhuvAhai, jisameM gulAba-camelIbelA-guladAudI--kuMda-juhI--jAsUsa--vagerAke phula paidAhote hai, aura hamezAMkIpUjanameM caDhAyejAte hai. maMdirake pichADI dharmazAlA eka rAyabahAdUra budhasiMhajI-sAkIna mUrzidAbAdakI tAmIra karAi hui jisame cArakoTharI-dodAlAna-aura-eka-kamarA-banAhuvAhai, karIba (100) AdamI isameMkayAma karasakate hai dusarI dharmazAlA bAbu munnIlAla dugaDakI isameM pAMcakoTharI-cAradAlAna-aura bIcame khulAcauka maujUdahai isameM karIba (50) AdamI Thaharasakate hai, kamalasarovarakI utarameM ekamaMdira samavasaraNakA-jisakIkatAvajA nihAyata umadA-ATha meharAveM-cAroMtarpha lohekIjAlI,-meharAbokeupara tarahatarahake zIze lagehuve-maMdirakeThIkabIcameM zaMga marmarapatharakI vedI banIhui aura isameM tIrthakara mahAvIrasvAmIke purAnecarana takhtanazInahai. isapara purAnA lekhathA, magara-ca-sababa ghIsajAnekI vajahase khulanahIsakatA, maMdirakIcArotarpha (48 ) cazmoMkA koTa-aura-lohekAkaThaharA banAhuvAhai, jamIna patharacunAse gacIkiihui-aura-karIva ekavidheke gheremeM yahamaMdira AbAda hai, kevaDekedrakhta sAmanelagehuve aura isakI khuzabUcAroMtarpha mahekarahIhai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-pAvApurI-aura-guNazilavanaudyAna. ( 251 ) (bayAna maMdira kamalasarovara.) maMdirakamalasarovara jisakAhAla uparabatalAcukehaiki-yaha-maMdira-kSatrIyakuMDagAMvake rAjAnaMdivarddhanakA tAmIrakarAyAhuvAhai. isa maMdirakA AsAra aura divAra isakadara pAyadArIse banAigaihaikijamAnehAlameM aisAbananA dusavArahai, kamalasarovarake kanArese maMdira takajAnekeliye (588) phuTako pulavanAhuvAhai yAtrI isIpulapara hokara jalamaMdirakoM jAtehai, doMnotarpha pulakeupara patharakekaThahare bane huve hai, yAtrI jaba maMdirakepAsapahucatehai-to-koTakA-avaladaravajA mIlatAhai, cAroMkonepara cArachatrIye-lohekA kImatIkaThaharA bahuta baDIkArIgirIse sanAtakiyAgayAhai, yAtrI jaba dUsarIparakammAmeM pahucatehai nihAyata umadAjagaha mAlUmahotIhai, bahAraAnekoM dilanahI hotA tIsarIparakammA joki-darmiyAna maMdira aura kamalasarovarake hai mAnIMda svargakedekhalo! jalamaMdirameM tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkecarana purAne banehuve ta. khtanazInahai, dAhanItarphake AlemeM gautamasvAmIke aura bAyItarphake AlemeM sudharmAsvAmIke carana jAyenazInahai, tIrthakara mahAvIrasvAmI ke caranopara hamezAM sonecAMdIke chatra baMdherahate hai, vedImeM aura divA. roMpara cAMdIkapatra lagehuve-aura-cAMdIke khaMbhopara zamiyAnA kamakhvAbakA banAyA rahatAhai. yAtrI maMdirameM jAkara tIrthaMkara mahAvIra svAmIke dharanoMke darzanakare, isamaMdirake tInoMtarpha tInadaravaje aura cAroMtarpha parakammA banIhuihai, kAtikavadI-amAvAsakerauja tIrthakara mahAvIrasvAmIke nirvANakalyANakA jalasA baDhIdhumadhAmase yahaoNpara hotAhai. aura usavakhta bahutase yAtrI yahAMparajamAhota hai, usa roja tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkI savArI pAvApurIse nikalakara isI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ vvvvvvvvvvor ( 252 ) tavArikha-pAvApurI-aura-guNazilavanaudyAna. kamalasarovarake maMdirameM AtIhai, hAthI-ghoDe-nizAna-dhajA-patAkA-ratha-myAnA-pAlakhI-cAMdIkA samavasaraNa aura-tarahatarahake bAje zAthacalate hai, isataraha jalamaMdirameM jAkara zAmako usI jala sekezAtha savArI vApIsa pAvApurIAtI hai, usavakhta magadhadezake bahutase dehAtIloga jamAhote hai, aura vaDAjalasA hotAhai, aisA nAyAbajalasA yAtrIkoM jaruradekhanA cAhiye, jisakebaDebhAgyahoaise-maukepara jiyAratakoM jAve, jalamaMdirameM tIrthakara mahAvIrasvAbhIke caranapara jo aMgIsonekI banIhuihai rAyabahAdura dhanapatasiMhajI sAkIna-murzidAbAdakI-banAihuihai, pUravadakhanakI konameM jo solahasatIyoMke caranahai usapara lekha paratApasiMhajI dhanapatasiMhajIkA hai. uttarapUravakI kaunameM jo gaNidIpavijayajIke caranahai-ve-jainazvetAMvarathe, aura zvetAMvaroMkItarphase banAyegayahai, bahArakIchatrImeM jo dAdAjIke caranahai-usaparalikhAhai saMvat ( 1753 ) ASADhasudI paMcamIkeroja pratiSTita kiyegaye, kamalasarovarameM utaranekI sIDhiyAM pUravatarphakI banIhuihai, usa jagaha (30 ) hAtha uMDA jala hamezAM bharArahatAhai. kamalasarovara (84) vidhekegheremeM banAhuvA hamezAM pAnIse bharArahatAhai, kabhI mu. katAnahI. vArIzakadinoMmeM baDIravanakadekhoge, aura harasAla isameM hajArAM kamalaphula paidAhote hai. mora-tote-ciDiyA-murgha isameMhamezA kalole karaterahate hai. pestara yahasarovara bahuta baDAthA, pAvApurIse pUravakoM AdhamIlake phAsalepara purAne samavasaraNakI jagaha chatrImeM jo caranathe-kamalasarovarake najadIka kevaDoMke peMDoMke pAsa jo samavasaraNakA maMdira upara batAyAhai usameM takhtanazIna kiyegaye hai, pAvApurImeM tIrthakA khajAnA-munIma-gumAste-nokara-cAkara-caparAsI vagerA sabaThATha bataura zAhAnAke maujUda hai, svarca-AmadanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - pAvApurI - aura - guNazilavanaudyAna ( 253 ) caDhApA - jaina zvetAMbara saMgha ke tAlluka hai khAnapAnakI cIje ATA-dAla - ghI-dUdha - sakara - vagerA haravakhta yahAM milasakatI hai, yAtrIkoM koitakalIpha nahIhogI, - ( tavArikha pAvApurIkI khatama hui . ) ET [ tavArikha guNazilavana udyAna ] guNazilavana udyAna - jisakoM - Ajakala - guNAyAjIgAMva bolate hai, karIba ( 300 ) AvAdIkA ekakasvA rahagayA, yahAMpara Creators asratmatI pukhtA aura pAyadAra maMdira dekhakara pAvApurIke hAlAta mAlUma dete hai. pAvApurIkA kAma bezaka ! baDA hai yahAMkA tAlAba - maMdira vagerA choTe hai, tAlAvake kanArese maMdira takajAnekeliye pula pakAbaMdhAhuvA jo karIba ( 175 ) hAthalaMbA aura ( 4 ) hAthacaudA - donotarpha pukhtAkaThaharA banA huvA - yAtrI pulaparahokara maMdirako jAve, vArIzakedinoMmeM tAlAba pAnI se bharajAtA hai magara garmIyoMke dinoMmeM bezaka! sukajAtA hai, maMdirameM mUlanAyaka tIrthaMkara mahAvIra svAmIkI mUrti ekaphuTabaDI nihAyata khUbasurata takhtamazIna hai darzanakarake dilakhuzahogA, kadama tIrthakara mahAvIrasvAmI ke - saMvat ( 1686 ) ke pratiSTita - isImeM jAyenazIna hai. bAyItarpha ekaAlemeM kadama gautamasvAmIke jAyenazIna hai aura usapara likhAhai saMvat (1688) me - ye pratiSTita kiye gaye, agnikoMnakI chatrImeM vIzatIrthaMkaroke kadama saMvat (1924) ke pratiSTita jAyenazIna hai, vAyavyakoMnakI chatrImeM saMvat ( 1924) ke pratiSTita tIrthakara nemanAthajIke kadama - nairutyakaoNnakI chatrImeM riSabhadevasvAmIke kadama - aura - izAnakoMnakI chatrImeM tIrthaMkara vAsupUjyasvAmI kadama - usI saMvat (1924) ke pratiSTita jAyenazIna hai, isamaMdi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 254 ) tavArikha-pAvApurI-aura-guNazilavanaudyAna. rakI marammata saMvat (1924 ) meM rAyabahAdUra dhanapatasiMhajIsAkIna murzidAbAdane karavAi, aura ekadharmazAlAbhI yahAM banavAi, maMdirake raMgamaMDapameM pharsa zaMgemarmarakA-aura-vedI-saMvat (1959) meM-zeTha-raMgIladAsa rupacaMda-sAkIna evalA-mulkadakhanane tAmIra karavAi, aura dharmazAlAmeM pAMcakoTharI banavAi, bagIcA eka-dharmazAlAmeM-banAhuvA-jisameM-gulAba-camelI-belA--guladAudI-juhI-kuMda-vagerAke phula paidAhote hai aura pUjanameM caDhAyejAte * hai, yAtrI dharmazAlA dilacAhe jahAM kayAmakare aura tIryakI jiyArata hAsila kare, tIrtha guNazilavanaudyAnameM gumAstA-pUjArI-sipAhI-aura-mAlI-vagerA hamezAMke liye tainAta hai, khAnapAnakI mAmulIcIje yahAM milasakegI, achIcIja kasbe navAdemeM-milegI, jo karIba (1 // ) kozake phAsalepara vAkehai,-tavArikha paMcatIrthI khatamahui, [jainatIrthagAiDakA-prathama-bhAga-samApta,-] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-paTanA. [bhAga dusarA.] - [tavArikha-tIrtha-paTanA,] MONaalow paMcatIrthIkI jiyAratake agara koI yAtrI navAdese railame savAra hove aura lakhIsarAya-madhupura hote giriDI Tezana utarakara sametazikharajI jAnAcAhe-to-jAsaktehai, navAdese vApisa gayAjakazana Akara gayAse hajArIbAgaroDa hokara isarI Tezanase sametazikhara jAnAcAhe-tobhI-jAsakatehai, gayAse bAMkIpurahote paTanA jAnAcAhe to jAsakatehai, magara yAtrI paMcatIrthIkI jiyAratakarake vihAra Tezana Ave aura railame savAra hokara-soha-pacAsA-venAharanATa-ceDo-bakhtiyArapura-karautA-khuzaropura--phatavAha,-aurabAMkAghATa-hote-paTanAsITI jAya, railakirAyA AThaAne lagatehai,__ jaba rAjagRhIke rAjAzreNikakA iMtakAlahuvA usake beTe koNikane apane vAlidakI phikrase rAjagRhI choDakara caMpAnagarImeM rahanA ikhtiyAra kiyA, kauNikake tIna nAmathe, kauNika-azokacaMdra-aura-ajAtazatru, jaba kauNikakI umara khatamahui usake beTe udAyine apane vAlidakI phikrasai caMpA choDakara dusarA zahara AbAda karanAcAhA, aura apane nokaroMko bulAkara hukamadiyAki jAo ! tuma jaisI jagaha talAzakaro jahAM-meM-dusarA zahara AbAda karUM, aura apanA amaladarAmada rahanA basanA vahAM kAyama karUM, nokara loga caMpAse ravAnA hokara jagaha talAza karane lage, aura aura ghUmate ghUmate-jahAM-zahara paTanA AbAda hai Aye, aura dekhA to gaMgAkanAre eka-pADala nAmakA drakta-baDA gulajAra-aura usake murAkha meM eka-papaiyA-beThApAyA, gaMgAkA pAnI jorase baha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 256 ) tavArikha-tIrtha-paTanA. rahAthA aura phavvAre usake uchalakara papaiyAke muhame girarahethe, nokarone khayAla kiyAki-jaise parIdake muhameM gaMgAkApAnI khudaba-khuda girarahAhai agara yahAMpara zahara AvAda kiyA jAyato khuda ba-khuda daulata Anakara logoMkoM milegI. aura tamAmaloga amana-va-ArAmameM rahegeM, garajaki-nokaraloga talAza karake caMpAmeM Aye, aura apane mAlikase tamAma hAla sunAyA, rAjAudAyine vahAMjAkara zahara AvAda kiyA. aura usakAnAma pATalIputra rakhA, magara logoMne apanI javAname paTanA kahA, ina sabutose mAluma hotAhai karIba ( 2000) varSa huve paTanA zahara AvAda hai, paTanekA dusarA nAma kusumapurabhI kahalAyA, kyoMki-unadinomeM phUloMkI paidAza jyAdaha hotIthI. udAyike bAda paTaneke takhtapara naMdanAmakA rAjA beThA, usake pIche dusarAnaMda-phira tIsarA, phira cauthA, garajaki-isItaraha navanaMda paTanekI gaddIpara rAjAhuve. navame naMdakA divAna-zakaDAla thA, aura usake do-beTe-the, pahalekA nAma sthulabhadra-aura-dusarekA nAma siriyaka, usa arsameM kozAnAmakI eka kasbana-isapaTaneme-rahatIthI, jo bahuta khUbasurata-aura-kamAlahusnathI, ittiphAkase sthUlabhadrajIkI nigAha usapara paDI, aura Azaka hogaye, yahAMtakaki-gharakAkAma choDakara vArAMvarSa usIkI mohabbata meM phaserahe, jaba inake vAlidakA iMtakAlahuvA naMdarAjAne inake choTebhAi-siriyako-bulAyA, aura kahAki-tuma-paTanekI divAnagiri lelo. usanekahA-meM-isakAmake lAika nahIhu~, merAvaDA bhAi sthulabhadrajI hai Apa unako bulavAve, rAjAnaMdane hukama diyA ki-tuma-jAo ? aura usako bulAlAo, choTAbhAi apane baDebhAike pAsa gayA, aura kahA tumakoM rAjAnaMda bulAtehai, calo, ! aura paTanekI divAnagirI detehai lo,-javAka-kasvanake gharase sthu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-paTanA. ( 257 ) labhadrajI rAjAnaMdake daravArameM gaye, aura puchAki-merevAlidakAiMtakAla kisataraha huvA, rAjAnaMdane kahA kyA ! tuma khvAbamethe,jo apane vAlidakA hAlabhI nahI jAnate, unone eka-saMgIna-gunAha kiyAthA jisakI vajahase unakI mota maranApaDA, avatuma usakI divAnagirI kubulakaro, sthulabhadrajIna apane dilameM khayAla kiyA ki-muje-jaisI divAnagirIse koi jaruratanahIM. jisase kabhIbeMmota mArAjAu, jAhirAtameM rAjA naMdase kahA, meM-kala isakA javAba dUMgA, jaisA kahakara rAjA naMdake daravArase-ve-apane gharaAye, aura dunayavI ezaArAmako choDakara saMbhUtivijaya guruke pAsa dIkSA ikhtiyAra kii, dusare rauja rAjAnaMdake darabArameM jAkara kahAki muje-paramezvarake gharakI divAnagirI achI mAlUma detIhai, rAjAnaMdane isavAtapara tArIpha kii, aura kahA, jo kuchakiyA achAkiyA, magara isa divAnagirIkoM umadA torase nibhAnA asA matakaranA ki-doMnoM-dInase jAo. pestarake loga kaise ache dilavAlethe-jarA nasIhata-pAiki-dharmake pAvaMda hojAtethe, Aja tAbe umara nasIhata pAterahe magara kyA ! majAlahai ! ! asaraho balki kailoga dIkSAlenevAlekI dillagI karatehaiki-inase kamAyA nahIgayA, phakIra hogaye. ___ navamenaMdake bAda paTaneke takhtapara mauryavaMzI rAjAcaMdragupta beThA, nidAnaki-navamenaMdakA aura caMdraguptakA jaba paTanake medAnameM jaMga huvA navamenaMdane sikastakhAi, caMdragupta phatehamaMda huvA, cANAkya isI caMdraguptakA divAnathA, jainazvetAMbara umAsvAti vAcaka isI paTanAkeM rahanevAlethe, jainAcArya-bhadrabAhu-AryamahAgiri-Aryasuhasti-aura-vajrasvAmi-isapaTanemeM tazarIphalAyethe. aura jainadharmakI tarakI kiithI, pestara yahAM (64) vAdazAlA (yAnI) majahabI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 258 ) tavArikha - tIrtha - paTanA, vahesakarane ke makAnAtathe, jinameM hamezAM majahabapara bahasa huvAkaratIthI, padarzanake jAnanevAle paMDita yahAM para maujUda the. baDebaDe maMtravAdI aura bahattarakalA ke jAnanevAle yahAMhuve, rasAyanavidyAavidyA - aura iMdrajAlavidyAke bAki kagAra yahAM hogaye, hAthiyoke sodAgira-aura-talavArakI dhArapara nAcakara apanA hunara batalAnevAle yahAMrahatethe, saMskRta ilpake jAnanevAle aura saMgItakalAke mAhitagAra yahAMpara maujUdathe. kahAMtaka bayAnakare baDebaDe ajuvAta yahAMpara ho cuke hai. pestara istrIsanake jaba megasthanIja cInAmusAphira paTane meM AyAthA apane sapharanAmemeM likhA hai-menegaMgA aura sonanadI ke saMgamapara paTanAzahara dekhA usavakhta karIba (24) mIlakeghere gulajArazaharathA. aura baDebaDelaMbe bAjArathe, havAMktasAMgacInA musAphira jaba hiMda AyA thA usanebhI isakoM dekhAthA, usavata ( 11 ) mIlakemeremeM paTanAzahara AbAdathA, vAdazAha akhavarane apanI hakUmata yahAM ki, auraMgajebane animakoM paTanekA suvedAra banAyA tavase paTanekAnAma ajimAvAdabhI kahalAyA, paTanekI AvahavA umadA aura cAvalakI paidAza yahAM jyAdahahotI hai. jahAMpara gaMgA aura sonanadI milI hai pestara vahAM taka zaharapaTanA AvAdayA, aba vo - jagaha ( 13 ) mIlake phAsalepara hogaI hai. paTanA isakhta kalakatese (320 ) mIla vAyukonakoM jhukatA huvA vihArame avaladarjekA zahara hai. gaMgAkanAre navamIlataka laMbA basatAcalAgayA, paTanekI mardumazumArI (165192) manuSyoMkI - purAnA kilA - jo - zaharako ghere huvethA avanahI rahA, galiyAM taMgamakAnAta iMTacuke pakkebane huve jinakI - chata - khulI, aura kavelachAye huve makAna bahuta kama dekhoge, bAjArame - sonAcAMdI - javAhi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-paTanA. ( 259 ) rAta-zAladuzAle-mevA-miThAi--jisacIjakI darakAraho tayAra milatI hai, paTanekA aphImagodAma bhArI-aura-kaijiloseM aphIma yahAMAtAhai. tijAratake liye paTanAeka nAmIzaharahai, aura nIlakA vyApAra yahAM jyAdaha hotAhai, mulkanayapAlase maNobaMda baDIilAyacI yahAMAtI hai, aura mulkomeM bhejIjAtI hai, paTanekI cArotarpha kai bAga banehuve aura uname tarahatarahake phalaphula paidAhote haiM, meDikala kAleja-lAibrerI-vihAranezanelakAleja-aura kherAtI aspatAlabaDIlAgatake vanehuve hai, paTaneke najadIka gaMgAkApATa vArIzake dinomeM kariba cArakozakA hojAtAhai, paTanese pazcimakoM AThakoza sonabhadranadI-dakhanase-Anakara gaMgAmeM milI, aura sarayUbhIAnakara usI jagaha milI hai. vArIzake dinome usajagaha gaMgAkApATa sAtakoza coDAhojAtAhai, atarApha paTaneke-java-cane-maTara-arahara-sarasoMtIla-aura-alasI-kasaratase paidAhotI hai. paTanemeM jainazvetAMbara zrAvakoke ghara-pAMca-sAta-aura-bADekI galIme (2) jainazvetAMvaramaMdira banehuve hai, donomeM mUlanAyaka tIrthakara pArzvanAthajIkImUrti takhtanazInahai, aura donoMmaMdiroMkI maramtahonA darakArahai, dharmazAlA eka-baDemaMdirake daravajepara bataurakamareke banIhuihai, dusarI bagalameM girIhuipaDI hai, agarakoi khuzanasIva isakoM phirase banavAve yAtrIyokoM ArAma rahegA. paTaneseM pazcimakoM mahole tulasImaMDImeM sthUlabhadrajIke caranoMkI chatrI aura sudarzanazeThakA zUlIsiMhAsana bananekA sthAna kAbila dekhaneke hai, isa jagahakoM kamaladrahabhI bolate hai, kyoMki-pestarayahAM kamala bahuta paidA hotethe, karIva (1) vidheke ghereme kamaladraha tAlAva-aura-bagIcA vagerA AbAdahai, jo koi jainazvetAMbarayAtrI paTanemeM kadamarakhe kamadrahakoM jarura dekhe, aura vahAMkI jiyArata kare Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 260 ) tavArikha-tIrtha-paTanA. bADekI galIse-yA-caukabAjArase ikkA-bagI kirAye milasakatehai, agara koi yAtrI pazcimase Ayeho-yA-paTanese dha-jarIye railake kamaladraha jAnAcAhe-gulajArabAga Tezanapara utare, kamaladrahatAlAva gulajArabAga TezanaseM bahuta karIbahai, ikke-bagIkI vahAM koI jarurata nahI, kamaladrahameM chatrI sthUlabhadrajIkI purAnI vanIhui aura usapara likhAhai saMvat (1848) meM isakI marammata kiigai, aura jainazve tAMbarAcArya-amRtacaMdramarine-isakI pratiSThA kii, chatrI sudarzanaze* ThakI kucha nIcI jamInapara banI i hai, jagaha nihAyatapAka-ekamIThejalakA kuvA-aura-dazavArAM AmakepeMDa lagehuve hai, chatrIke pAsakI jamInameM baDe baDe gaDhe paDagaye hai unameM mITI bharAdii jAya aura chatrIkI marammata karAdii jAya koi roja tIrthakI hiphAjata banIrahegI, karIva (2000) rupaye sarphA hoge, aise nIrthomeM dolata lagAnA harayAtrIkI pharja hai. tIrtho meM yaha kadImIravAja hotAcalAAyAki-eka maMdira purAnAhokara giragayA kisI khuza nasIvane phira nayA vanAdiyA isItaraha tIrthakI hiphAjata banIrahatI hai. ___zahara paTanese karIva (1) mIlapara jahAM bagIcA dAdAnIkA aura-eka choTI dharmazAlA vanIhui hai koI yAtrI vahAM ThaharanAcAhe to-Thaharasakate hai,-bagIcemeM-Ama-amaruda-kaTahera--aMjIra--nIbu vagerA peMDa-aura phuloma-gulAva-bailA-motiyA-juhI vagerAke peMDa khaDe hai, chatrI-dAdAjIkI-saMvat (1682) kI tAmIra kii hui aura usake daravajepara zilAlekha lagAhuvAhai, zeTha mRdarzanake kadamoMkI chatrI yahAMbhI vanIhuihai, aura kadamoMpara likhA hai. avyaya padaprAptasya-zreSTisudarzanasya-imepAduke saMpratiSTite-sakala saMghena-bagIceke koTakI saphIla eka tarphaseM girIhuihai, vArIzake dinomeM bhItara bagIceke-aura-chatrItaka-pAnI AjAtA hai, isakI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha - paTanA. ( 261 ) marammata honA jarurI hai, agara koI yAtrI marammata karAnA cAhe karIba hajArarupaye lagege, zaharapaTane meM jaina zvetAMvara zrAvakoke ghara pestara bahutathe, magara Ajakala sirpha ! pAMcacAra rahagaye, upAzraya cAra maujUda hai magara saba khAlI paDe hai, tIrthaMkaroMkA - jo - pharamAnA thA ki- pAMcamekAlameM dharma kamahojAyagA -so- najarake sAmane dekhalo ! paTane kA bAjAra khannakadAra - loga khuzamijAja - aura - puzAka umadA hai, makAna - yahAM ke isakadara khUbasUrata aura majabUta hai kijinakI banAvaTa dekhakara hara kisIkoM tAjjuba AtA hai, yAtrI paTanekI jiyArata karake AgekoM ravAnA hove. paTanAsiTIse railameM savAra hokara kAghATa- phatavAha- khuzaropura- karautA - bakhtiyArapura - athamalagolA - vADha, vakhtiyArapura se (11) mIla dUra bADha eka - relave Tezana hai, paTanA jilemeM gaMgA ke dAhanekanAre vADha eka acchA kasvAhai, sana (1891 ) kI mardumazumArI vADhakI mardumazumArI (12363) manuSyokIthI. vADhasepAMDarAka - mora- kalpasUtra meM jo - morAkasaMniveza likhA hai jahAMkitIrthaMkara mahAvIrasvAmI kadamaraMjA pharamAcuke hai yahI hai, morasemukAmA jaMkazana jAnA, railakirAyA savAsAta Ane lagate hai, mokAmA jaMkazana se sItAmaDhI TezanakI TikITa lenA aura railameM savArahokara mokAmAghATa Tezana utaranA, aura vahAMse STImara meM beThakara gaMgApAra jAnA, TImara tayAra rahatI hai, TImarakA kirAyA alaga nahi lagatA. vahI TikITa kAmadegA jo mokAmA se sItAmaDhIta liyA hai, STImarameM mAla caDhAne utAranekeliye kulI maujUda rahate hai. cAra paise diyeki- mAla - caDhAdeyegeM, gaMgApAra jAte kucha bahuta dera - na - lagegI, gaMgA ke sAmane kanAre pahucatehI raila tayAra milatI hai, semariyAghATa Tezanase railame savAra hokara gharArA va Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat - www.umaragyanbhandar.com
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 262 ) tavArikha - tIrtha - mithilA. rAnIgaMja-tegarA - bachavArA - dalasiMhasarAya - aura ujArapura hote samastIpura jaMkzana utaranA, railakirAyA mokAmA jaMkzanase yahAMtaka AThaAne lagate hai, sItAmaDhI Tezana jAnevAle yAtrI yahAMutarakara darabhaMgA jAnevAlI railameM savArahove, aura kisanapura-haiyAghATaaura- laheriyAsarAya - Tezanahote darabhaMgA jAya, railakirAyA ponecAraAne. vAgamatI nadIke kanAre jilekA sadara mukAma - eka - gulajAra zahara hai, sana (1891 ) kI mardumazumArIke vakhta-darabhaMgAkImardumazumArI ( 73561 ) manuSyoMkIthI, sivilakacaharI skulaaspatAla - zivasAgara tAlAva - bAga bagIce - baDebaDe bAjAra - aura rAjamahala kAbila dekhaneke hai, makAna banAnekI lakar3I yahAM umadA hotI hai, anAja - nimaka- lohA - bagerekI tijAratabhI acchI hotI hai darabhaMgA ke uttara meM nayapAla rAjya - pUravameM jilA bhAgalapura - dakhana meM gaMgAnadI - aura - jilA - muMgera aura pazcimameM jilA-mujapharapura hai, - darabhaMgA - koi jaina zvetAMvara zrAvaka-yA- maMdiranahI, yAtrI zahara dekhanA cAhe eka rauja ke liye utare aura zahara dekhe, - darabhaMgA se railameM savAra hokara - mahammadapura-kamatola - jogiyArA - janakapuraroDaaura bAjapaTI -hote sItAmaDhI Tezana utare, railakirAyA cAraAne lagate hai, - Tezanase zahara bahuta duranahI hai savArIbhI milatI hai zahara meM jAkara jahAM subhItA dekhe kayAmakare. [ tavArikha tIrtha - mithilA, ] mulka - videhakI - rAjadhAnI mithilAnagarI pestara vaDI AbAdI, unnIsameM tIrthakara mallinAtha isImeM paidAhuvethe, kuMbharAjAke khAnadAna meM prabhAvatI rAnIkI kukhase mRgazIra mudI ( 11 ) -a Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-mithilA. ( 263 ) zvinI nakSatrake rauja unakA-yahAM-janmahuvA, baDIumara honeke bAdaunone-dunayavI ezaArAma choDakara mRgazIra mudI (11) kerauja-yahAM dIkSA ikhtiyAra kii, kevalajJAnabhI unako yahAMhI paidAhuvA, jagaha jagaha phirakara unone logokoM tAlIma dharmakI dii, iMdradevate vagerA unakI khidamatameM Atethe, ekIsameM tIrthakara naminAtha isImithilAmeM paidAhuve, vijaya rAjAke khAnadAnameM vimA rAnIkI kukhaseM zrAvaNavadI (8) ke rauja unakA yahAM janmahuvA, kai arsetaka unone mithilApara amaldArI kii, aura ASADhavadI (9) mIke-roja duniyA phAnIsarAyakoM choDakara yahAM unone dIkSA ikhtiyAra kii. mRgazIramudI (11) ke-rauja-unako yahAM kevalajJAna paidAhuvA, iMdradevate vagerA unakI khidamatame Atethe, rAjA-rAmacaMdrajIkI paTarAnI mahAsatI sItA isImithilAmeM janakarAjAke ghara paidAhui, aura yahAMhI usakA svayaMvaramaMDapa racAgayAthA, jaba rAmacaMdrajIne dhanuSyacaDhAyA sItAne khuzahokara unake galeme varamAlA pahanAi, namirAja nAmakerAjA-isI-mithilAke rAjAhuve, ekamaratabekA jikraheki-jaba-ye-bukhArakI tejImeM gAphilahuve hakimone salAhadii Apa tamAmabadanapara caMdanakA lepa karAve, inakI bahutasI rAniyAMthI, pAsake kamaroMmeM unonejaba vAste rAjAsAhabake caMdana ghIsanA zurukiyA, caMdanake ghIsanekI vajahase hAthomeM-jo-kaMkana pahanehuvethe Apasame avAja karanelage, rAjAne munAki-yaha-kyA ! mAjarAhai, ? unone javAbadiyA-hama loga-Apakeliye-jo-caMdana ghIsate hai usase cuDiyAMkI avAja nikalatI hai, namirAjAne hukamadiyAki-saba-cuDiye nikAlaDAlo sirpha : eka eka rahanedo, unone ba-hukamarAjAke vaisAhI kiyA, taba avAja baMda hogai, isa bAtaparase rAjAkoM-yaha-khayAla paidA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 264 ) tavArikha-tIrtha-mithilA. huvAki-duniyAmeM akelA rahanAhI bahuta bahettara hai, jahAM bahuta hai vahAMhI jhagaDAhai, agara muje isavImArIse-ArAma milA phaurana ! meM-duniyA choDakara akelA jaMgalakI rAha luMgA, aura dikSA ikhtiyArakarake jaMgalameM tapasyA karuMgA, AkhIrakAra khuzakismatise unakoM ArAma huvA aura salatana choDakara jaMgalakA rAstA liyA, tanAhImeMjAkara tapakarane lage, ekamaratabA iMdrane Anakara unakA imtihAnaliyA, aura kahAki-ApakI rAnIyAM-aura-riyAyA ApakevAste rorahI hai, namirAjariSine kahA-na-merA koihai-na-meM kisIkAhUM. kahAMkA rAjA ! kahAMkI rAnI ! merA dharma mere zAtha hai, jozakhza paralokakA rAstA sAphakaranA cAhe dharma kare. e ! nAjarIna ! ! ina bAtoMpara jarA gaura karo, kaise kaise eza-ArAma choDakara rAjAone bhI dIkSA ikhtiyAra kiihai, aura tuma abataka apane ezaArAmame gAphilaho, magara yAdarahe ! jokucha dharma karoge vahI bahettara hogA. AdamIkA colA-vAravAra-nahi milatA, magara apazosa isabAtakAhaiki-bahutase anajAnaloga dharmako pahicAnatebhI nahIM, unako isateharIrakA asara honA muzkila hai, tIrthakara mahAvIrasvAmIne yahAMpara (6 ) caumAse gujAre. AThame-gaNadhara isI mithilAke rahanevAlathe, cothe ninhava-jo-tIthaMkara mahAvIrake nirvANavAda (220) varSa pIche paidA huvethe-isI mithilAke rahanevAlethe, mithilAke nAmaseM mulkakA nAmabhI maithila mazahUrahuvA, pestara-videha-mulka kahalAtAthA, pAnIkI bahutAyatameM kuve-cAvaDI-aura-tAlAva-jAvAM maujUdathe, ababhI kisIkadarakama nahI. jalakI tarIse vanAspatikI tarakkI yahAM hamezAMse rahatI rahI, kele ke peMDa isakadara hotetheki-sAlabharakI phasala sArA mulka nahI-khAsakatAthA, dUdha yahAM isakadara hotAthAki-harazakhza eka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha - mithilA. ( 265 ) paisekA dUdha lekara khIra banAtAthA aura peTabharakara khAtAthA. aba - bhI ye cIje yahAM kisIkadara kama nahI, baDe baDe daulatamaMda yahAMpara hocuke jinake ghara hAthI baMdhatethe, saMskRtavidyAkI yahAM itanI tarakkIthI ki kisAnalogabhI-saMskRta javAnameM bAtacIta karatethe, Ajakala saMskRta ilmakI utanI tarakkI nahI rahI, mulka nihAyata umadA - aura - loga khuzamijAja hai. pestara yahAM tIrthakara mallinAtha - aura - naminAthake maMdira bane huvethe, Ajakala -na-koI jaina zvetAMvara maMdira hai-na - jaina zvetAMvara zrA vaka hai, mujjapharapura yahAMse karIba (15) kosake phAsalepara vAke hai. jabataka usameM jaina zvetAMvara zrAvakokI AvAdI rahI, isatIrthakI dekharekha karate rahe, vAdaajAM kucha nahIrahI, aura tIrtha virAna hogayA, tIrthakara mallinAtha - aura - naminAthajIke carana - jo - yahAM chatrIyo meM kAyama rahagayethe - uThAkara bhAgalapura meM lAye hai, aura sAmane Tezana ke rAyabahAdura dhanapatasiMhajI kI dharmazAlA ke maMdirameM kAyama kiye hai, sItAmaDhI isavakhta janakapuraroDase (16) mIla ke phAsale karIba dasahajAra AdamIkI vastIkA kasvA rahagayA, bAjAra-nabahuta baDA - na - choTA - magara saba kisamakI cIje yahAM para mila sakegI skula - aspatAla - kacaharI vagerA makAnAta acche banehuve hai, cAvala - aura nayapAlakI paidAvArIkI cIje yahAM bIkatI hai, lakhanadei nadIpara lakaDIkA pula banA huvA hai aura caitakI rAmanavamIke rauja ya| haoNpara mailA bharatA hai. usameM hAthI - bela- pitala ke bartana aura kapaDe | bagerAkI tijArata achI hotI hai, yAtrI - yahAM pUrava - uttarakI tarpha |saMhakarake tIrthaMkara mallinAtha aura naminAthakI ibAdata kare, aura dilameM samajheki - tIrthamithilAkI jiyAratakAmayAba huI. agara koha khuzanasIba - isa tIrthakoM phiraseM tarakkI denA cAhe maMdira - dharmazAlA -da Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 266 ) tavArikha - tIrtha- kAkaMdI - aura - kSatrIyakuMDagAva, banavAkara pUjanakA baMdobasta kare, aura tIrthakoM phira se kAyama kare, nihAyata umadAbAta hai, bIsa-pacIsahajAra rupaye kharca karanese tIrtha kAyama hosakatA hai, duniyAdArIke kAmoM meM hajArAMha kharca hote hai dharmameM agara utane kharca kiyejAya kitanA phAyadAho, rAmacaMdajI lakSmaNajIkA maMdira aura sItAkuMDa yahAM para banAhuvA hai isaliye vaidikamajahaba vAle bhI isa jagahakoM tIrtha mAnate hai, sItAmaDhIse railameM savAra hokara usI rAste vApisa darabhaMgA-samastIpura- semariyAghATamokAmAghATa-hote - mokAmA jaMkzana AnA, aura mokAmA jaMkazanase railameM savAra hokara DarmA vahIM maMkAthA - hote lakhIsarAya-unaranA, railakirAyA sADetIna Ane, [ tavArikha - tIrtha - kAkaMdI, ] lakhIsarAya se belagADIke rAste ravAnAhokara yAtrI kAkaMdI nagarIjAya, jokarIva (6) kozake phAsalepara vAke hai, aura Ajakala kAkaMdagAMvake nAmase mazahUra hai, tIrthakara suvidhinAthamahArAja isIkAkaMdImeM paidAhuve, cavana - janma - dIkSA - aura - kevalajJAna-yecArakalyANika unake yahAMhuve, sugrIvarAjAkeghara mRgazIravadI ( 5 ) mUlanakSatrake rauja unakA yahAM janmahuvA, kaiataka unone kAkaMdIke takhtapara amaldArI ki, pestara dIkSAke ekasAlataka unone yahAMpara khUba - khairAta - ki, mRgazIravadI ( 6 ) ke rauja - duniyA ke ezaArAma chor3akara unone yahAM dIkSA ikhtiyAra kii, aura kAtikasudI (3) ke rauja-unakoM yahAM kevalajJAna paidAhavA, iMdradeadagerA unakI khidamata meM Atethe, pestara yahanagarI baDI ravannakaparathI. baDebaDe daulatamaMda vAziMde yahAMpara AvAdathe aura baDebaDe khuzanasIba rAjemahArAje yahAMpara amaldArI karacuke hai, dhannAkAkaMdI nAmake jainamuni - isIkA kaMdIke rahanevAlethe, jinone tapa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-kAkaMdI-aura-kSatrIyakuMDagAMva. ( 267 ) kiyA aura umadAgati pAi, jainazvetAMbaramaMdira-yahAMpara-nihAyata pukhtA banAhuvAhai, aura isameM-tIrthakara pArzvanAthamahArAjakI-mUrti takhtanazInahai, joki-saMvat (1504) phAlgunasudI saptamIkI pratiSTita nihAyata khUbasurata-aura-atizayayuktahai, tIrthakara suvidhinAthamahArArAjake kadamabhI isameM jAyenazInahai, jo-saMvat (1822 ) vaizAkhamudI chaThake pratiSTitahai, karIva maMdirake dharmazAlA banI hui-yAtrI-isameM kayAmakare, aura tIrthakI jiyAratakare, khAnapAnakI cIje yahAM achInahI milatI, lakhIsarAyase baMdobastakarate AnAcAhiye, tIrtha-kAkaMdIkI--jiyAratakarake yAtrI kSatrIyakuMDagAMvakI jiyAratakoM jAve, KB ( tavArikha-tIrtha-kSatrIyakuMDa gAMva ) kAkaMdIse (9) kozake phAsalepara tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkI janmabhUmi kSatrIyakuMDa gAMva purAnA jaina tIrthahai, siddhArtha rAjAkeghara trizalArAnIkI kukhaseM caitamudI (13) uttarAphAlgunI nakSatrakerauja unakA yahAM janmahuvA, unone amaldArI ikhtiyAra nahikii, aura dharmakI rAhapara kadamara khA, pestaradIkSAke eka sAlataka unone yahAM bahuta khairAtakii, aura mRgasIra sudI (10) uttarA phAlgunI nakSatrake roja duniyAke aiza ArAma choDakara unone yahAM jJAta vanakhaMDa udyAnameM dIkSA ikhtiyArakii. sADebArAM varSataka tapa kiyA, aura vaizAkhasudI (10) uttarA phAlgunI nakSatrake roja rijuvAlukA nadIke kanAre unakoM yahAM kevala jJAnapaidAhuvA. iMdradebatA vagerA unakI khidamatameM Atethe, kSatrIyakuMDa gAMva pestara jyAdaharavanakaparathA, jokoi yAtrI mulka pUravakI jiyAratakoM jAve kSatrIyakuMDa gAMvakI jiyArata jarurakare, tIrthakara mahAvIra svAmI kI janmabhUmi honese baDIpAka jagahahai, ekajaina zvetAMbara maMdira-aura bar3I Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 268 ) tavArikha-tIrtha-kAkaMdI-aura-kSatrIyakuMDagAMva, AlIzAna dharmazAlA yahAMpara banI huihai, yAtrI isameM kayAma kare, baDe baDe kamare-dAlAna-aura-havAdAra makAna banehuvehai,-tIrthakI jiyAratakare, kSatrIyakuMDa gAMvako Ajakala lachavADa gAMva bolate hai isakepAsa ekapahADa jisakA nAmabhI lachavADa mazaharahai atrIyakuMDa gAMvase karIva ( 1 // ) kosake phAsalepara vAke hai, jJAtavanakhaMDa u dyAna jahAM-tIrthakara mahAvIra svAmIne dIkSA ikhtiyAra kiithI, ' ravannakadAra jagaha hai, vaDA vasImeMdAna aura baDe baDe dakhna-yahAMparakhaDe hai, jisakI chAyA dekhakara AdIkI tabIyata khuzahojAtI hai, aura-yahI-jI-cAhatAhaiki-yahAMhI veTherahe. ___ kSatrIyakuMu gAMvake maMdirakA darzana karake yAtrI dusare roja pahA Dapara jAve, gAMvase pahADataka jAneke liye velagADI-DolI-vagerA savArI milasakatI hai, jisakoM pAMvapaidalajAnA maMjUraho-vaise-jAya, DolImeM jAnAho-DolImeM jAya, pahADakI tarAimeM ( 2 ) jainazvetAMbara maMdira banehuvehai, rAstemeM eka choTI nadIbhI milatI hai. atrIya kuMDagAMvase harahameza pujArI yahAM Anakara pujAkara jAtAhai, yAtrI ina donoM maMdiroke darzanakarake pahADapara jAve, rAste meM taraha tarahake drakhta-aura-jaMgalI mevAjAtake peMDakhaDe hai, cItA-zera-rIcha vagerA jAnavarabhI isa pahADameM rahatehai magara badaulata tIrtha bhUmike kisIkoM takalIpha nahIdete, pahADakA cahAra karIba ekakozakA-aura-javaThIkasIrepara pahUcoge tIrthakara mahAvIra svAmIkA eka-AlizAnamaMdira milegA, mUrti isameM tIrthakara mahAvira svAmIkI zAmaraMga nihAyata khUbasurata takhtanazInahai. agara pUjA karanA cAho-pUjAbhI-karazakateho, pAnI bagerAkA iMtajAma saba maujUdahai, atarApha maMdirake koTa khIcAhuvA-bahAra-baDIbaDI zilA-caTAne-cizmevAda aura-taraha tarahake jaMgalIpeMDa khaDehai, yAtrI yahAM khAnapAna karanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-caMpApurI. ( 269 ) cAhe-to-karasakatehai, maMdirakA hAtA alagahai aura bahArakA hAtA alagahai, yahAMpara koicIja khAnapAnakI nahI milasakatI. jokucha apanezAtha lAyehoge vahI kAmadegI. jiyArata karake vApisausI rAste pahADase utarakara kSatrIyakuMDa gAMva AnA, pahADapara rAtakevakhta ThaharanekI jagaha nahIhai, zubhahake gayehuve yAtrI zAmakoM-bakhUbI-Asakate hai, kSatrIyakuMDa gAMvakI jiyArata karake vApisa lakhIsarAya jaMkazana AnA, aura railameM savAra hokara-kavIla-kajarA... dharaharA-jamAlapura-barIyArapura-sulatAnagaMja -akhavaranagara-auranAthanagara hote bhAgalapura-Tezana uratanA, aura tIrtha caMpApurIkI jiyAratakoM jAnA, [ tArikha-tIrtha-caMpApurI. ] tIrthakara vAsupUjya svAmIkI janmabhUmi caMpApurI purAnA jainatIrthahai. vamupUjya-rAjAkeghara-jayArAnIkI kukhase phAlguna vadI (14 ) zatabhiSA nakSatrake rauja unakA yahAM janmahuvA, dIkSAke pestara unone yahAMpara bahuta kherAta kii, aura phAlgunasudI (15) ke-roja dunayavI auza ArAma choDakara yahAM dIkSA ikhtiyAra kii mAghamudI ( 2 ) ke-roja unakoM yahAM kevalajJAna paidAhuvA, unakI khidamatameM iMdradevate vagerA Atethe. zrIpAlajI-jinone-navapadakA ArAdhana kiyAthA-isIcaMpApurIke-rAjAthe, tIrthaMkara mahAvIra svAmIne yahAM tAnacaumAse kiye, kAmadeva zrAvaka-jisakAvayAna-mUtraupAzaka dazAMgameM darja hai isIcaMpAkA rahanevAlAthA, kumAranaMdI nAmakA eka-svarNakAra-jisakA bayAna-mUtra Avazyakame maujUdahai isIcaM. pAkA nAmI grAmI zakhzathA, jainAcArya-zayyaMbhava mUrine dazavai kAlikamUtra isIcaMpAmeM banAyA, subhadrAsatI isIcaMpAkI rahenevAlIthI baDebaDe khuzanasIva loga isacaMpAmeM paidAhudai, kahAMtaka bayAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 270 ) tavArikha-tIrtha-caMpApurI. likhe, caMpApurI jAnevAle yAtrI bhAgalapura Tezana utarakara khuzkI rAste jAya, jo-karIba-tInamIlake phAsalepara vAkehai, jilekA sadaramukAma-bhAgalapura eka gulajArazaharahai, mujAgaMja-nAthanagara-caMpAnagara-aura-mamUragaMja vagerA kaihisse hokara bhAgalapura basAhai. sana ( 1891 ) kI-mardumazumArIke vakhna bhAgalapurakI mardumazumArI ( 69106) manuSyoMkIthI, bhAgalapura eka-tijArakI-jagahahai, rezamakA kArobAra yahAM achAhotAhai, darI-aura-kaMbalabhI umadA banate hai, bAjAra achA aura harakisamakI cIje yahAM milasakatI hai, jainazvetAMbara zrAvakokA ekaghara sirpha ! nAthanagarame hai, bhAgalapura Tezanake sAmane jainazvetAMbara dharmazAlA-rAyabahAdara dhanapatasiMhajI sAkIna murzidAbAdakI tAmIra karavAihui maujUda hai, yAtrI usameM jAkara kayAmakara, dharmazAlA vaDIAlIzAna jisameM AThakoTharI-cAra dAlAna-alaga alaga banehuve hai, daravajeke sIrepara eka-kamarA-aura-khulIchata banIhuI hai, jisapara garmI ke dinome baDAArAma milatAhai, eka-bagIcAaura mIThe jalakA kuvAbhI isIdharmazAlAmeM maujUda hai, bagIcameMAma-amaruda-kele-nIMbu-jAmana-eraMDakakaDI--nAriyala--kaTheragulAba-camelI--motiyA-kevaDA-juhI-guladAudI-gayacaMpA-hAraziMgAra-kanera vagerAke peMDa khaDe hai aura inake phula, hamezAkI pujanameM caDhAye jAtehai, eka jainazvetAMvara maMdira vaDIlAgatakA aura bulaMda zikharabaMda banAivAhai, aura usameM tIrthakara vAmapUjya svAmIkI mUrti takhtanazInahai, dAhanI tarphake konemeM-tIrthakara vAsupujya svAmIke gaNadharakI mUrti-bAyI tarphake konemeM tIrthakara mallinAtha aura naminAthakI mUrti-aura-unake kadama jAye nanihai, aura usapara likhAhai-saMvad bANArSinAgeMdrau-rAdhazabhAdazI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-caMpApurI, (271) mRgau-saMvat ( 1975 ) vaizAkhasudI (10) zukravArake rauja mithilApurImeM jAyenazIna kiyegaye,-asalameM-ye-kadama tIrtha mithilAmethe, jaba yahAMkA maMdira virAnahuvA usavakhtase yahAM lAyegaye, maMdirake bahAra ekachatrImeM sthulabhadrajIke kadama jAyenazIna hai, aura usapara likhAhai saMvat (1936 ) meM-rAyabahAdUra dhanapatasiMhajI zAkIna murzidAbAdane jAyenazIna kiye, isamaMdirake darzana karake yAtrI caMpApurI jAneko tayArIkare, jo-caMpAnAleke nAmase mazahUrahai, bhAgalapurase harakisamakI savArI milasakatI hai, ikkA-bagI-myAnA-pAlakhI-vagerA-jocAho hAjirahai, jisakI marajI pAMva paidala jAnekI ho zaukhase jAya, saDaka pakI banIhuihai, rAstAbhUlanekA koikAma nahI, rAstemeM-bAgabagIce aura taraha tarahake dakhta khuzanumA khaDe hai, goyA ! kisIvAgameM calarahe hai, pAnIkI bahutAyatase vanAspati jyAdaha-aura-jamIna-tara-ba-tara hai, jaba karIba caMpAnAleke pahucajAoge durase jainazvetAMbaramaMdira aura dharmazAlA najara AyagI, usameM jAkara kayAma karanA, dharmazAlA choTIvaDI yahAMpara ( 4 ) hai, magara saba ekahI hAtemeM banIhui hai isaliye ekahI mAlUma detI hai, baDIdharmazAlA paMcAyatI jisameM sAta koTharI maujUda hai, dusarI choTI hai usameM koTharI tIna hai, vahArakI dharmazAlA (2) rAyabahAdUra dhanapatasiMhajI sAkIna murzidAbAdakI tAmIra karAihui jisameM koTharI cArahai yAtrI jisa jagaha cAhe kayAma kare, ina cAro dharmazAlAmeM-yAtrI-karIba ( 400 ) ke Thahara sakate hai, maMdira tIrthakara vAsupUjya svAmIkA zikharabaMda beMzakimatI pukhtA banAhuvA aura isameM tIrthakara vAsupUjya svAmIkI mUrti karIva deDhahAtha baDI rAjA saMpatikI banAihui takhtanazInahai, vaisehI nizAnAta bane hai jaise rAjA saMpatikI banAi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 272 ) tavArikha-tIrtha-sametazikhara. hui mUrtiyoMpara hote hai, chatrIkI marammata aura raMgamaMDapakA pharsa rAyabahAdura dhanapatasiMhajI sAkIna murzidAbAdane karavAyA, vedIpara likhAhai saMvat (1925) me-pASANamaya vedI aura marammata karavAi, eka-choTe jinAlayameM tIrthakara vAsupUjya svAmIke paMcakalyANika aura unake kadama jAyenazAnahai, unapara likhAhai saMvat ( 1856) phAlgunavadI ekamake rauja-ye-kadama-pratiSTita kiyegaye, dusarAmaMdira isIke karibameM dAhanItarpha tIrthakara vAsupUjya svAmIkA-isame-unakI mUrti karIba tInaphuTabaDI takhtanazInahai, aura usapara likhAhai saMvat (1856) vaizAkhasudI (3) budhavArakerauja caMpApurIme devAdhideva-vAsupUjyasvAmIkI-mUrti-sabasaMghane milakara takhtanazIna kii, bAyItarphake eka jinAlayameM navapadajIkA yaMtra jAyenazInahai aura usapara likhAhai saMvat ( 1925 ) meM rAyabahAdura dhanapatasiMhajI sAkIna murzidAbAdane yaha tAmIra karavAyA, isa maMdirakI uparakI maMjilame caumukhAjIkI cAramUrtiye-samavasaraNakA--AkAra-tInakoTa--umadAtaurase banehuve hai, saMvat (1856) meM isakI pratiSTA kiigai, dharmazAlAme dutarphA bagIcA bahutabaDA-jisameM-gulAba-camelI-kuMda--juhI-guladAudI-rAyacaMpA navAravagerA paidAhote hai, aura hamezAMkI pUjanameM caDhAyejAte hai, yahAMpara-do-pUjArI eka jamAdAra aura tIna nokara hamezAM vanerahate hai, tIrtha caMpApurIkI jiyAratakarake yAtrI-usIrAste vApisa bhAgalapura Ave, (tavArikha-tIrtha-sametazikhara,) bhAgalapuraseM ravAnAhokara nAthanagara-akhabaranagara-mulatAnagaMja-varIyArapura-jamAlapura-daraharA-kajarA-kvIla-mananapura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha sametazikhara. ( 273 ) jamuI - gidhora - jhAjhA- simulatulA -- vaijanAtha - madhupura - jagadIzapuraaura-mahezamuMDa-Tezanahote huve - giriDITezana utaranA, railakirAyA dedarupayA lagatA hai: giriDIkasbA isakhta tarakkI para hai, khAnapAnakI cIje yahAM umadA taura se mila sakatI hai. sAmane Tezana ke baDIAlizAna jaina zvetAMbara dharmazAlA banI hui yAtrI isame kayAmakare, saMvat (1934) me - yaha - dharmazAlA jaina zvetAMvara zrAvaka rAyabahAdUra dhanapatasiMhajI sAkIna murzidAbAdane tAmIrakaravAr3a, yAtrIyoMkoM ArAmakI jagaha hai, saMvat (1942) meM - jaina zvetAMbara maMdira yahAM rAyabahAdUra budhasiMhajI sAkIna murzidAbAdane tAmIrakaravAyA, aura tIrthakara supArzvanAthakI mUrti takhtanazIna ki, pAsame eka bagIcA khUba-tara-vatAjA - gulAba - camelI - belA - juhI - kuMda - guladAudI vagerAke peMDa isameM khaDe hai, aura inake phula hamezAMkI pUjanameM caDhAyejAte hai, giriDITezana se madhuvanataka saDaka pakkIbanI hui - belagADI - ikkA-bagImyAnA - pAlakhIvagerA savArI bakhUbI jAsakatI hai, rAstemeM kisI tarahakA khauphanahI. giriDIse zubhahake sAtabaje ravAnAhokara zAmakoM pAMcabaje madhubana - pahucasakateho, rAsteme pAMcakosapara barAkaDagAMva- jahAMki - tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkoM kevalajJAna paidAhuvAthA eka jenazvetAMbara maMdira aura dharmazAlA ArAmakI jagaha banI huI hai, tIrthaMkara mahAvIrasvAmI ke kadamoseM pAkahoihui rijuvAlukAnadI yahAMpara baharahI hai. pAnI-kabhI baMda nahIhotA. tIrthaMkara mahAvIrasvAmI isanadIke kanAre bahuta arsetaka vicarethe, tapakiyA, aura zyAmAka kuTuMbIke kSetrameM dhyAnasamAdhi karatehuve unakoM yahAM keva" lajJAna hAsila huvAthA, yahAMpara eka- jaina zvetAMbara maMdira banA huvA hai, mAtrI isakI jiyAratakare, isame tIrthaMkara mahAvIrasvAmIke samava Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 274 ) tavArikha-tIrtha-sametazikhara. saraNakA AkAra banAhuvAhai. aura zilAlekhameM likhAhaiki-rijuvAlukAnadItaTe-zyAmAkakuTuMbIkSetre-vaizAkhazukla (10) tRtIyaprahare-kevalajJAna kalyANikasamavasaraNamabhUt, murzidAbAdabAstavya-pratApasiMha-tabhAryA--mehatAbakuvaratatputra-lakSmIpatasiMhabahAdara-tatkanISTa-bhrAtA-dhanapatasiMha bahAdarane saMvat (1930) meM isakA jIrNoddhAra karAyA. __ pAsama bagIcA eka-jisameM-Ama-kaTahera-kele-amaruda-gulAba-camelI-caMpA vagerAke paMDakhaDehai, pUjArI aura eka-mAlIyahAMpara hamezAM vane rahate hai, aura sametazikhara-jainazvetAMbara-koThI tarphase yahAMkA saba iMtajAma hotAhai, jainazvetAMbara dharmazAlA ekajisameM ( 6 ) koTharI-aura-cAroMtarpha pakA koTa khocAhuvAyAtrI-yahAMpara ThaharanAcAhe-zaukhase-Thahare,-yA-jiyAratakarake madhubanakoM ravAnAho, varAkaDagAMva bahuta loTAhai. magara jaruratakI cIje sabamilatI hai, rijuvAlukA nadI utarakara Age ( 4 ) kosa-sameta zikhara pahADakI dAmanameM madhubana jAnA. jaba madhubana eka kosapara raha jAyagA. hajArIbAgakA rAstA chuTajAyagA. rAstemeM eka-jalakA nAlA-AtAhai, sametazikhara pahADakI dAmana-kaho-yA-madhubanakaho-bAta ekahoha, janaloga isakoM sametazikhara tAtha-aura pArasanAtha pahADabhI kahakara bolate hai, samuMdarake pAnIsa (4488) phuTa uMcA-aura-ThIkasAreko coTIpara-janamadira-ToMka aura-chatrIye--jinameM tIrthaMkaroMke carana jAyanazIna hai, tIrthakara pArasanAthakI ToMka-uMcI jagahapara banI ihai isasababase jAhirameM pArasanAthakA pahADa kahalAyA. jile hajArIbAgama giriDITezanase karIba [ 18 ] mIlake phAsalepara sametazikhara pahADako dAmanameM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-sametazikhara. ( 275 ) madhuvana eka gulajAra jagahahai, saMvat ( 1750 ) meM jainazvetAMbara muni-sobhAgyavijayajI mahArAjane tIrthokI saphara karake-jotIrthamAlA banAihai murzidAbAdase sameta zikharakoM jAneke-do-rAste pharamAye, eka-varddhamAnagAMva hokara-dusarA-vIrabhumi tarpha hokara jAyA jAtAthA, Ajakala-zikharajI pahADake ( 4 ) kozapara isa rI nAmakA Tezana khulAhai, aura--vo--lAina--gayA lAinameM jAmIlI hai. 7 ( bayAna-madhubana.) sametazikhara pahADakI talahaTImeM madhuvana drakhtoMke jhuMDase ghIrA huvA eka-UmadA jagahahai, durase dekhatehI dila bahutatara-ca-tAjA hogA, eka-baDIAlizAna jainazvetAMbara koThI-jisameM-munIma-gumAste-nokaracAkara-caparAzI-ghaMTA ghaDiyAla-nobatakhAnA sabaThATha zAhAnAtaurase banA huvA hai, bAga bagIce drakhtoke jhuMDa aura taraha tarahake parIdA jAnavara-mora-tote-meMnA-cIDiyA vagerA yahAMpara kalole.karate rahate hai, ora unakI mIThI mIThI avAjase dila nihAyatakhuza-aura-khurama hotA hai, ATA-dAla-dhI-dudha-miThAi vagerA khAnapAnakI jarurI cIje yahAMpara milasaktI hai, bhAMDe-barta na-vagerA-jo-cIje darakArakI hai yahAMpara milasakegI, jainazvetAMbara dharmazAle yahAMpara cAra hai, avala dharmazAlA khuzanasIba zrAvikA harakuvarazeThAnI-sAkIna ahamadAbAdakI tAmIra karAi hui pukhtA hai, koTharI panarAMha-bIcame cauka aura-upara nihAyata umado chata-jisapara garmIyoMke dinomeM baDA ArAma milatA hai, dusarI dharmazAlA-rAyabahAdUra lakSmIpatasiMhajI-sAkIna murzidAbAdakI-yahabhI bahuta bar3I aura khubasurata banI huI hai, yAtrIko kisI tarahakI takalIpha-na-hogI, isame koTharI (40)-bIcameM bar3A bhArI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 276 ) tavArikha-tIrtha-sametazikhara. cauka-aura-havAdAra jagahahai, koi yAtrI DeharA taMbu lagAkara ThaharanA cAhe-tobhI-jagaha bahuta hai, cAro tarpha pakA koTa-aura-nihAyata umadA chata-jisapara-garmIyoke dinoMmeM rAtakoM sonekA ArAma rahegA, isame karIva ekahajAra AdamI ba-khUbI-Thahara sakate hai, isameM kai koTharI alAyadhA alAyadhA khakhzoke nAmasebhI banI huI hai, uttara tarphakI koTharI zeTha-amIcaMdajI-dhanasukhadAsajI-sAkIna mirjApurane madhuvana dharmazAlAmeM yAtrIyoMke liye saMvat (1920) me tAmIra karavAi, isItaraha dusarI koTharI zeThabherudAsajIke beTe nathamalajI juhAramalajI golechA sAkIna jayapurane madhubana dharmazAlAmeM saMvat (1935) meM tAmIra karavAi, au. rabhI sAta koTharI isIlAinameM banIhui hai, aura unapara zilAlekha lage huve hai, magara unapara cunA phera dIyA hai jisase harpha bAce jAte nahI, pUravakI tarpha eka koTharIpara zilAlekha lagA huvA usameM likhA hai zeTha-hIrAlAlajI-motIlAlajI-javAhiralAlajI bhaNazAlI sAkIna kalakattAne madhubana dharmazAlAme saMvat (1935) me-yaha-koTharI-tAmIra karavAi, pazcima tarpha eka-pauSadhazAlAbanI huI hai, isameM zeTha-udayacaMdajI-lIlAbhAi-sAkIna suratane kulla kharcA diyA hai, __eka-dharmazAlA-zvetAMvara koThIkI pazcima tarpha saDakake kanAre banIhuihai, jisame ( 200 ) rupaye-zeTha-paratApacaMdajI-chogamalajI DhADIvAla-sAkIna nAgapurane diyehai, cauthI dharmazAlA-catAMvara koThIke sAmane banIhui isame (18) koTharI-dAlAna-cotarApharsa-aura-sabakAma pukhtA banAhuvA hai, isakI tAmIrAtameM-zeThaparatApacaMdajI-chogamalajI-DhADIvAla-sAkIna nAgapurane (500) rupaye diye, zeTha-dharmacaMdajI udayacaMdajI-sAkIna muratane (500) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-sametazikhara. ( 277 ) aura zeTha-nagInadasajI-kapuracaMdajI-sAkIna suratane (500)-zeTha vallabhajI-hIrajI-sAkIna kalakattAne ( 250) vakIla-zivalajI vAhalajI aura lakSmIcaMdajI vAhalajI-sAkIna kAThiyAvADane (701 )-sumeramalajI-loDhA-sAkIna ajamerane (700 :-rAya bahAdura-megharAjajI-koThArI-sAkIna murzidAbAdane (2000) rupaye diyehai. ina dharmazAloMmeM koi jainazvetAMbara yAtrI kisIjagaha Thahare koi manAnahI, aura kisI amarakI takalIphabhI nahI. mu- . sAphiroke ArAmakoliye saba jagahahai, bagIcA eka- nihAyata khuzanumA-darmiyAna isIdharmazAlAke banAhuvA jisame gulAba-camelI-juhI-guladAudI-kuMda-choTAcaMpA vagerAke khuzabUdAra peMDa lagehuve aura inake phula hamezAM devapUjanameM caDhAye jAtehai, yAtrI inadharmazAlAomeM kayAmakare aura apanA mAla asabAba-mukaphala-karake baMdobastake zAtha darzanakoM jAya, avala darzana zAmaliye-pArzvanAthajIke maMdirakA-daravajeke pAsa eka zilAlekha lagAhuvA aura usame likhAhaiki-jainaloga-aura uMcI jAtake Aryaloga isameM jA sakate hai,-zivAya isake dusarA nahI jAsakatA, caukameM jAkara dekhoto cAroMtarpha sabamaMdirahI maMdira khaDe hai, zAmaliyA pArzvanAthajIkA zikharabaMda maMdira bahuta lAgatakA-aura-mUrti-zAmaliyA pArzvanAthajIkI karIba ( 3) phuTabaDI isame takhtanazInahai, usake nIce likhAhaikisaMvat ( 1877 ) rAdharAkAyAM zrIpArzva biMbaM pratiSThitaMzrIjinaharSasuriNA--kAritaM-miragAMjAniva--sAMvatasiMha ja-padArthamallena-dAhane pAse-jo-sapheda raMga mUrtipArzvanAthajIkI-karIba (2) phuTa baDI maujUda hai usapara ligyA haiki-saMvat (1887) varSe-phAlguna zukla (13) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 278 ) tavArikha-tIrtha-sametazikhara. zrIpArzvanAtha jinabiMba-dugaDa-jyeSThamallabhAryA-phattInAmnyA-vAcakacAritranaMdanagaNi--upadezAt-kAritaM-pratiThitaM-ca, bAyepAse jo saphedaraMga-mUrti-zItalanAthajIkI karIba (2) phuTabaDI maujUdahai usapara likhAhai, saMbat (1888) mAghazuklapaMcamyA-somavAsare-zrIzItalanAthabiMba-kAritaM-ozavaMza-dugaDa gotrapratApasiMhena-pratiSTitaMca-zrIjinacaMdra sUribhiH-isamaMdirakoMjagtazeTha-sAkIna-murzidAbAdane banavAyA.-tIrthomeM-yahakadImI-ravAja hotA calA AyAki-ekamaMdira purAnA hokara giragayA, usajagaha dUsarA kisIkhuzanasIvane phira tayArakaravAyA, isamaMdirake khAsadaravajekI donotarpha divArameMzatrujaya-giranArake nakaze-zaMgamaramarapatharapara ukere huve nihAyata umadA banehai, raMgamaMDapa bahutavaDA aura isameM veThakara ibAdata tIrthakaradevokI kiijAtIhai, hAramoniyama-sAraMgI-tabale-aura-sitAravagerAseM gAyana hotAhai, aura acheachegavaiye yahAM apanAilmavatalAtehai ___ zAmaliyApArasanAthajIke maMdirakI bAyItarpha-dusarAmaMdira pAvanAthajIkA isameM tIrthaMkarapArzvanAthajIkI-mUrti-karIba ekahAthava. DI-jAyenazIna hai, aura usapara likhAhuvAhai ki-saMvat (1877) vaizAkhazukla paurNimAyAM-zrIpArzvabiMbaM-pratISTitaM-zrIjinaharSasariNA-golavachA-mehatAbojAni-mUlacaMdra dharmacaMdreNa -kAritaM.-aura yahamaMdira-eka-khuzanasIvazrAvikA-sAkIna-murzidAbAdane tAmIrakaravAyA, tIsarA maMdira caMdAprabhujIkA-tAmIrakiyAhuvA-bAvunazarupajI -harakhacaMdajI-navalakhA-sAkIna murzidAvAdakA-isameM mUrti caMdAprabhujIkIkarIva ekahAthavaDI jAyenazInahai, aura usakenIce likhAhuvAhaiki-saMvat (1888) mAghazuklapaMcamyAM-caMdravAsare zrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-sametazikhara. (279 ) caMdraprabhajinabiMba-kAritaM ozavaMze navalakhAgotre meTAmalaputrajazarUpena-pratiSTitaM ca-vRhadbhaTTAraka kharataragachatrI jinAkSayasUricaraNacaMdharIka-zrIjinacaMdrasUribhiH___cauthAmaMdira tIrthaMkarapArzvanAthajIkA, tAmIrakiyAhuvA jahorI bherudAnajI sAkIna kalakattAkA-isameMmUrti pArzvanAthajIkI jAyenazInahai, aura usapara likhAhuvAhaiki-saMvat (1910)-zAke (1775) mAghazukla dvitIyAyAM-zrIpArzvabiMbaM-pratiSTitaMvRhatkharataragache,__pAMcavAmaMdira pArzvanAthajIkA-tAmIrakiyAhuvA bhaMDArI-ruganAthaprasAdajI sAkIna kAnapurakA-isameM mUrti pArzvanAthajIkI saphedaraMga karIba ekahAthavaDI jAyenazInahai, aura usaparalikhAhuvAheki -saMvat (1854) mAghakRSnapaMcamyAM caMdravAsare zrIpArzvajinabiMbaMpratiSTitaM, chaThA maMdira goDIpArzvanAthajIkA-tAmIrakiyAhuvA-khuzanasIva zrAvaka-sAkIna-mirjApurakA isameM mUrti goDIpArzvanAthajIkI sapheda raMga karIva (1) phUTa baDI-saMvat (1900 ) kI pratiTitajAyenazInahai, dAhanepAse-zAmaraMgamUrti nemanAthajIkI saMvat (1897) kI pratiSTita-aura-bAyItarpha zAmaraMgamUrti rikhabhadevabhagavAnkI usIsaMvat (1897) kIpratiSTita,-maujUda hai. sAtavA maMdira ciMtAmaNipArzvanAthajIkA-tAmIrakiyAhuvAjahorIdhanasukhadAsajI, sAkanimirjApurakA-isameM mUrti ciMtAmaNi pArzvanAthajIkI karIba (2 // ) hAtha baDI zAmaraMga jAyenazIna hai, aura usaparalikhAhaiki-sAgarAMkavasucaMdra varSe (1897)-ne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 280 ) tavArikha-tIrtha-sametazikhara. aSaNagaNadharAyutezake ( 1762 )-phAlgunAMtimadale-sunAgake (5) bhArgave sitapaTaughapAlake vANArasyAM zrImadbhagavatsahasraphaNAlaMkRta zrIpArzvanAthajinamUrtiH-ka-se-udyacaMdradharmapatnI-mahAkuvarAkhyayA-mUlacaMdrasutathutayA-vRhatkharataragaNeza zrIjinaharSagaNi padAlaMkRta zrIjinamaheMdrasariNA pratiSTitA, yahamUrti banArasameM banAigai aura madhuvanameM takhtanazIna kiigaihai, __ AThavAmaMdira mupArzvanAthajIkA-tAmIrakiyAhuvA paMcAyatI zrAvaka vikAneravAlokA-isameM mUrti supArzvanAthajIkI saphedaraMga karIba eka hAthavaDI jAyenazInahai, aura usaparalikhAhaiki-saMvat ( 1900) meM yahamUrti tAmIra kiigaI, navamAmaMdira gaNadhara-zubhasvAmIkA-tAmIrakiyAhuvA-jainazvetAMbarasaMgha-bAlucara-murzidAbAdavAloMkA isameM mUrtipArzvanAthajIke gaNadhara zubhasvAmIkI karIva (1) hAtha baDI-sAdhusvarupameM jAyenazInahai, aura usaparalikhAhaiki-saMvat (1895) phAlgunazuklatRtIyAyAM-ravau-zrIpArzvanAthasya-zubhasvAmI gaNadharabiMbapratiSTitaM-jina harSasaribhiH kAritaMca bAlucaravAstavyazrI saMghena, dasavAmaMdira goDIpArzvanAthajIkA-tAmIrakiyAhuvA-bAbupratApasiMhajI sAkIna murzidAbAdakA-isameM mUrti goDIpArzvanAthajIkI sapheda raMga-karIba ekahAthavaDI jAyenazInahai, aura usapara likhAhaiki-saMvat (1888 )-mAghazuklapaMcamyAM caMdravAsare zrIpAvanAtha jinabiMba-kAritaM-ozavaMze-dugaDagotre pratApasiMhena-pratiSTitaM kharataragacchAdhirAja-zrIjinacaMdrasUribhiH Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-sametazikhara. (281 ) inadazamaMdiroMke darmiyAna esAumadAcauka-aura-meMdAnabanAhai jisameM (4000) hajAraAdamI-ba-khUbI beThasakate hai, bAjeloga isa vAtakA zubhAkarate hai ki-zikharajIke pahADameM-haraDa-baheDa-AmalebhIlAvA-vatsanAgavagerA aisIjaherIjaDIbuTIyehai ki-jeTha-vaizAkhameM inakIasara pAnImeMAjAtI haiM. aura yAtrIloga isake pAnIseM bImAra hojAtehai, lekina ! yahakhyAla mahAla-beMphAyadAhai, kaidaphe hama yahAM garmIyoMkedinoMmeM jAcukehai, khAsa ! madhuvanameM kai kuve mIThejalake bane huve-kisItarahakI takalIphayAtrIkoM-nahIhosakatI, pahADake jharanoMkA pAnIpInA koijaruratabhI nahI. agara yaha amara esAhI hotAto haravakhta yAtrI yahAMkyauMAyAkarate? phijahUla logoke kahanepara khyAla karanAkoi jaruratanahI, ruike rojagAravAloMkoM-kAtika-magasIrameM phurasatanahI. caumAsemeM bArIzakA sababa-aura garmIyoma kahoga pAnI lagajAtAhai, batalAo ! phira tIrthayAtrA kavajAoge ? beTA-beTIke vivAha aura varAtameM jeTha-vaizAkhameM bhI jAteho-koi bahAne nahIM karate aura tIrthayAtrAmeM eseesebahAne sAmane Atehai, magara yahasabaphijahUla bAtehai, jisavakhtadilacAhe tIrthayAtrAkaro aura kisItarahakA khopha matalAo, [ bayAna-pahADa-sametazikhara, ] mulka puravameM sametazikhara pahADa jainakA purAnA tIrtha hai. pa. hADake sIretaka eka saDaka aura kuchadurataka pagadaMDI gaihai, tIrthakara ajitanAthamahArAja isapahADapara caitasudI punamake rauja muktikoM pAye, tIrthakara saMbhavanAtha-abhinaMdana-sumatinAtha-padamaprabhasupArzvanAtha-caMdraprabha-suvidhinAtha--zItalanAtha-zreyAMsanAtha-vimalanAtha-anaMtanAtha-dharmanAtha-zAMtinAtha-kuMthunAtha--aranAtha-mallinAtha manimatrata-naminAtha-aura-pArzvanAtha isIpahADapara muktikoM pAyehai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 282 ) tavArikha-tIrtha-sametazikhara. iMdradevate-aura rAjemahArAje unakI khidamatameM hAjirarahatethe, vaDebaDe jalase-aura muvArakavAdIye isapahADara gujaracukI hai, kaimunimaharSi-isapahADapara mokSako pAye. bezumAradhanadolata khuzanasIboMne yahAM sarpha kii. pestara isa pahADapara hAthIyoMkA banathA, magara ba-sababa yAtrIAnejAneke hAthIyoMkA rahanAkAhotAgayA. zera-geMDA-sAMvarazIMgI-bhesAhirana-rojha-rAMcha-aura-baMdaravagerAbhI rahAkaratethe, magara-vebhI-abakamaha. kabhIkabhI-zera-yahAMpara najaraAtAbhI hai. mora-tote-mainA-bulabula-cIDIyA-tItara-kabutara vagerA haraphasalIparIdA-yahAMpara dakhtoMke jhuMDAga hamezAM kalola karaterahate hai, tarahatarahakI mevAjAtavanaspati-pestarakejamAnemeM--yahAMpara hotIthI. Ama-khiranI-kele-cIroMjI-vaMzalocana-kacanAra-nAliyera-supArI-jaMbhIra-khajUra-nIMbu-haraDa-vaheDe-Amale- ketakIkadaMba-tADa-tamAla-mogharA-gulAba--caMpA-azoka--jAi--jui-damana-maruA-sevatI-mAlatI-macakuMda-caMdana--sAguna--khera--imalIpalAza-akharoTa-anAra-bagerA bagerA. jinase kaiava yaujUda hai aura kai nAjuka mijAja-cIjeM ba-sabara tabalajamAneke kamahogai, kAmarAja-hAthAjoDI-pAtAlakolA-dhanajIrA-kAlilAkhanaanaMtamUla-aura-ratanajota-avabhI yahAMpara maujUdahe, kaijaDIbuTIaisIbhI hai jisakejAnanevAle nahIrahe, sAMpa aura vIkejahera utAranekI jaDIbhI yahAMpara paidAhotI hai, garajAka-pahAipara jivaradekho jaMgalI mevAjAtacIjeM sabajI-phula-kali-bAga-bagIce-khuzabU-aura harehareDadilakhuza-va-tAjAkaranevAlIcIMje najaraAtI hai, zikharajIke pahADakIcaDhAi karIba tInakozakI-bIzaToMkoMko sapharabhI tInakoza-aurautarAibhI tInakozakI-kula- ( 9) kozako sapharayAtrIkoM hogI kapaDepAka-aura-badana sAphahokara jiyAratakoM jAnAcAhiye, jo. yAtrI pAMvapaidalajAnAcAhe zaukhaseM jAya, magara jinakItAkAtanahIM hai Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha - sametazikhara. ( 283 ) DolImeM savArahokarabhI- jAsakate hai, DolIkA iMtajAma avalaraujase karanA hogA. baravakhta - DolI -nahImilIto jiyAratakoM dhakkA pahuce gA, pUjanakeliye kezara - caMdana - dhUpa-dIpa- sonecAMdI ke varka - itradAna rakAbI - vagerAcIje bhI avalaraujahI tayArakaralenA cAhiyeki- vakhta para derI - na- ho, garmIyoke dinoMmeM pahADapara jAnekeliye pAMvameM kapaDe maujebhI pahana liye jAya koiharjanahI, jisase pahAr3ake kaMkara -- pathara -- aura garmajamIna pairoMkoM lagakara chAle - na- paDajAya, agara pAMvakoM takalIpha hogaito dusarerIja jiyAratajAnA muzkilahogA, tIrtha meM Anakara kamasekama tInayAtrAto jarurakaranAcAhiye kitaneka esepatale dubale aura nAjukamijAja hote hai ki unakoM eyAtrAkaranAbhI dusavArahojAtA hai, jahAMtakabane tIrthakakhajAne meM bhIkucharakama - denI cAhiye, jineMdradeva - vItarAga hai unakoM rupaye paisose jaruratanahIM, magara tumArIpharja hai ki - tIrtha kI hiphAjata ke liye- kucharakamadenA, kitaneka aisekaMjusa hote hai ki - ekapaisAbhI denA unase bana nahI sakatA, magaradalIle aisI karatehaiki - vItarAgoM ko paisoMse kyAgaraja ! tIrtho meM khajAnA kisaliye ! ! aura nokara cAkara ghaMTA - ghaDiyAla kyauM, ? magara - ye saba bAte galata - aura nAjAija hai, tuma - jo batauradharmakI rAhaparadete ho - agaLejanmame - tumArI bhalAike liyedeteho, jinako agalejanmameM muktipAnAho-dharma kare-lAkhokaroDoM - balki ! arba - kharbataka rupaye pestarake jamAne meM logone diye hai, aura tIrtho kI hiphAjata ki hai. dharmame kisIparajorAjorI nahIki jAtI, jisakI - marajIho dharma kare, - madhubanase Age pahADapara jAnekA rAstA zuru hotA hai, aura jaba karIba eka kozake pahucoMge rAstemeM eka cAha bAgAna milegA, yahAM para nihAyata umadA cAha ke peMDa khaDe hai aura cAha bahutapaidA hotI hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 284 ) tavArikha-tIrtha-sametazikhara. Age AdhakozabaDhaneseM-eka-gaMdharvanAlAAyagA, rAstemeM donoMtarpha jhADIjhukhaDa-va-kasaratadrakhtoMkI cakAcaka-aura-ThaMDIThaMDIchAMva cetavaizAkhakedinobhI hariyAlI-mAnIMdesabjapharsa vichAhuvAhai saDaka vahutaArAmakIvanIhui koitakalIpha yAtrIkoM-na-hogI. gaMdharvanAlepara dharmazAlAeka-jainazvetAMvarasaMghakItarphase banI ihai-aura karIvameM eka cizmeM Ava-mIThejalakA jJaranAjArI hai, dekhakara dilakhuza hogA, ____ gaMdharvanAlese Age ekamIlaparavaDheto eka zItAnAlAnAmakA nAlAmIlegA. jalakejharane-tarahatarahake drakhta-aura-jhADIjhukhaDase tamAmapahADa chAyAhuvA, kisIjagahavinApeMDa aura sabjIke koihissA-na-dekhoge, zItAnAleseM Age ekakoza caDhanepara tIrthakara kuMthunAthamahArAjakI ToMka milegI, avala isakedarzanakaranAcAhiye, isameM kuMthunAthasvAmIkecaraNa takhtanazInahai--aura usaparalikhAhaiki saMvat ( 1825 ) mAghazukla (3) gurau-birAnIgotrIya zAhakhuzAlacaMdreNa-zrIkuMthunAthacaraNapAdukArApitA--pratiSTitA-dha-tapAgache-zrIrastu chatrIkI marammata saMvat (1931) meM hui, harekatIrthameM yahaekakadImIravAja hotAcalA AyAki-ekamaMdirapurAnAhokara giragayA dusarekhuzanasIvane phira usakoM tAmIra karavAyA. isItaraha tIrthakI jaDa banI rahatI hai,___ dusarIToMka neminAthajIkI, isameM tIrthakaraneminAthajIke caranatakhtanazInahai, aura usaparalikhAhaiki-saMvat ( 1816) mAgha sudI tIja guruvArakerauja virAnIgotrake zAha-khuzAlacaMdajIne isakoM tAmIra karavAye. khuzAlacaMdajI jainazvetAMbarazrAvakathe, TauMkapara jo chatrI banIhuihai saM. vat (1931 ) meM usakI marammatahuihai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-sametazikhara. (285 ) ___ tIsarITauMka tIrthaMkaraaranAthasvAmIkI isameM tIrthaMkaraaranAtha mahArAjake carana takhtanazInahai, aura upasara vahI saMvat (1825) mAghasudI tIja guruvArake rauja birAnIgautrake zAhakhuzAlacaMdajIne inakoM tAmIrakaravAye likhAhai, chatrIkI marammata saMvat (1931) meM hui. cauthIToka tIrthakara mallinAthasvAmIkI-isameM tIrthaMkaramallinAthamahArAjake carana takhtanazInahai. aura usapara vahI saMvat (1825) me-birAnIgotrake khuzAlacaMdajIne inakoM tAmIra karavAye likhAhai.pAMcamIToMka tIrthakarazreyAMsanAthajIkI-isameM tIrthakara zreyAMsanAthajIke carana takhtanazInahai, aura usapara vahI lekhahai jo uparakI cAraToMkoMme likhacuke,__ chaThIToMka tIrthaMkarasuvidhinAthajIkI-isameM tIrthakaramuvidhinA. thajIke carana takhtanazInahai, aura usapara vahI lekhahai jo uparakI pAMcaToMkoMme-likhacuke. chatrIkI marammata dovArA kiigai, aura usaparalikhAhaiki-zeTha-umAbhAi--haThIsiMha-sAkIna--ahamadAbAdane isakI marammatakaravAI.___ sAtavIToMka tIrthakarapadmaprabhasvAmIkI-isameM tIrthaMkarapadmaprabhuke carana takhtanazInahai, isakI marammatabhI dovArAhuihai. aura usapara likhAhai-saMvat (1949) mAghazukla (10) zukravAsaresametazikhara parvatepadmaprabhajinacaraNapAduphA-sthApitApratiSTitAca-bhaTTArakazIvijayarAjasUribhiH tapAgache, AThavIToMka tIrthakaramunisuvratasvAmIkI-isameM tIrthakara munisuvratasvAmIke carana takhtanazInahai, aura usapara likhAhaiki-saMvat Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 286 ) tavArikha-tIrtha-sametazikhara. ( 1825 ) mAghazukla (3) gurau-birAnIgotrIya-zAha khuzAlacaMdreNa-zrImunisuvratajinacaraNapAdukA-kArApitApratiSTitAca tapAgachedhIrastu navamIToMka tIrthakara caMdAprabhusvAmIkI-isameM-tIrthakaracaMdAprabhujIkecarana takhtanazInahai. aura usapara likhAhaiki-saMvat (1849) mAghazuklapaMcamyAM-budhavAsare-zrIcaMdraprabhajinacaraNa nyAsaH kRtaH yahasavaToMke pestara zAha-khuzAlacaMdajI-virAnIgotra-tapagacha. vAlone saMvat ( 1825 ) meM marammatakaravAithI, magara ba-sabava-girajAneke dobArA-tivArA-marammatakarArapAihai,-yahaToMka bahutaUMcIbulaMda-aura-usakAcaDhAva-baDAkaThinahai, isaparacaDhakaradekhoto-mAlUma hotAhai mAno ! AsmAnameM calegaye. sametazikharapahADakI tamAma ravannaka-aura-kephiyata yahAMseM va-khUbI-najaraAtIhai, tarahatarahakI mevAjAtabanAspati-aura-khUzabU-cAroMtarpha-mahakarahIhai-tIrthakara kuMthunAthajIkIToMkaseM-yaha-ToMka-karIvaekakozakephAsalepara aura vaDIUMcI hai. yahAMseM utarakara tIrthakara-ripabhadevajIkI ToMkakoM-jAnA, dasavIToMka-tIrthakara-riSabhadevabhagavAnakI--isameM tIrthaMkarariSabhadevamahArAjake carana takhtanazInahai,-aura-usapara likhAhaikisaMvata (1949) mAghazukla dunakeroja-sametazailapahADapara-nIrthakara riSabhadevamahArAnakI caraNapAdukAkA jIrNoddhAra-rAyabahAdUra dhanapatasiMhajI sAkIna murzidAbAdane karAyA. tIrthakara riSabhadevamahArAja aSTApada pahADapara muktahuvehai, magara yahAM unakIcaranapAdukA isaliye tAmIrakaravAi gaiki-yAtrIko yahAMbhI unakI jiyArata hAsilahojAve, thoDe arasekI bAtahai isa TauMkapara ba-savava-vijalIgirajAneke tivArAmarammata kii gai, aura saMvat (1958) meM phira hamAre hAthaseM pratiSTA hui hai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-sametazikhara. ( 287 ) gyAravahI ToMka tIrthaMkara zItalanAthajIkI-isameM-tIrthakara-zItalanAthajIke carana takhtanazInahai, aura usaparalikhAhaiki-saMvat (1825 ) varSe mAgha zukla (3) gurau virAnIgotrIyazAha khuzAlacaMdreNa zrIzItalanAthajinacaraNapAdukA kArApitA pra tiSTitAca tapAgache zrIrastu--isaToMkakA caDhAvabhI bahuta kaThina hai. vArahavIToMka tIrthakara anaMtanAthajIkI-isameM-tIrthakara anaMtanAthajIke caraNa takhtanazInahai, aura usapara saMvat (1825) meMzAha khuzAlacaMdajIne isakA tAmIrakaravAye likhA hai. terahamIToMka tIrthakara saMbhavanAthajIkI-isameM-tIrthakara saMbhavanAthajIke carana takhtanazIna hai, aura usaparabhI vahI lekha hai saMvat ( 1825 ) meM zAha khUzAlacaMdajIne isakoM tAmIra karavAye. __caudahamIToMka-tIrthakara vAsupUjyasvAmIkI-isameM tIrthakara vAsupUjyamahArAjake carana takhtanazIna hai, aura usapara likhAhai saMvat ( 1924 ) phAlgunavadI paMcamI budhavArakerauja tIrthakara vAsupUjyasvAmIke paMcakalyANikoMkA yahAM caraNanyAsa kiyAgayA, aura murzidAvAda vAstavya-dugaDagotrIya pratApasiMha bhAryA mehatAvakuMvara jyeSTasuta lakSmIpatisiMha kanISTabhrAtA dhanapatisiMhajIne isakA jIrNoddhAra karAyA. ( yAnI) marammata karavAi, tIrthakara vAsupujya svAmIke pAMcakalyANika caMpApurImeM huve, lekina ! yahAMpara unake carana aura chatrI isaliye kAyama kiigai, ki-yAtrIloga-yahAMbhI unakI jiyArata hAsila kare, panarAhamIToMka-tIrthakara-abhinaMdanasvAmIkI-isameM--tIrthakaraabhinaMdanasvAmIke carana takhtanazIna hai, aura usapara likhA hai 37 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17--~ ( 288 ) tavArikha-tIrtha-sametazikhara. saMvat (1933) jyeSTha zukladazamyAM-zanivAsare-abhinaMdana jineMdrasya-caraNapAdukA jIrNoddhAraH-zrIsaMghena-kAritaH vedIkenIce ekatarphakI divArameM eka zilAlekha lagAhuvA hai aura usameM likhAhaiki- isavedIkI marammata-saMvat (1942) meM zAha-zAmajI-padamasI-sAkIna-kacha-mAMDavI-zrImAlavaMzIne karavAi, isaToMkase nIce utarakara zAmaliyA-pArzvanAthajIke maMdirakoM-jAnA. zAmaliyApArzvanAthajIkA maMdira-nihAyata kImatI-aura-zikharabaMda banAhuvA isamaMdirakA dusarA nAma-dhuramaTakA-maMdira-bhIbolatehai, aura koikoi jalamaMdirabhI kahatehai, saba maMdiroMkevIcamAnIMde svarga vimAnake dekhalo, jabaki-yahamaMdira-jagatazeTha khuzAlacaMdajIne tAmIrakaravAyA jamAne usavakhtake-raila-nahIthI. pahADake nIcese uparataka saba mAla-asavAva-imAratakA hAthIyoMpara ladAkara caDhAyAjAtAthA, isakI tAmIrAtameM (936000 ) rupaye sarphahuve, pIchADI maMdirake eka zilAlekha lagAhuvAthA, magara isa vakhta nahIM rahA, isameM tIrthakara pArzvanAthamahArAjakI mUrtikarIba (2) hAthavaDI-zAmaraMga-takhtanazIna hai, aura usakenIce likhAhai saMvat (1822) varSe-vaizAkha zukla (13) gurau-zAha khuzAlacaMdreNa-zrIpArzvabiMbaM-kArApitaM--pratiSTitaMca-sarvasaribhiH-dAhanItarpha tIrthakara saMbhavanAthamahArAjakI mUrti-karIba deDhahAtha baDI saphedaraMga jAyenazInahai, aura usakenIcelikhAhai saMvat (1822) me yahamUrti pratiSTita kiigai, aura mugAlacaMdra-oza. vAla-sANasukhAgotra-sAkIna murzidAbAdane tAmIra karavAi, isake dAhanepAse eka-aura-mUrti-tIrthakarapArzvanAthajIkI phaNasahita-karIba (2) hAthavaDI saphedaraMga jAyenazInahai. aura usapara likhAhai Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-sametazikhara. (289 ) saMvat (1822) meM-mugAlacaMdra-ozavAla-sANasukhAgotra-sAkIna murzidAbAdane yaha tAmIra karavAi. vAyItarpha zAmalIyApArzvanAthajIke ekamUrti-tIrthakara Abhi. naMdanasvAmIkI-karIba deDhahAtha baDI saphedaraMga jAyenazInahai. aura usapara likhAhai-saMvat (1822) meM mugAlacaMdra-ozavAla-sANasukhAgotra-sAkIna-murzidAbAdane yaha tAmIrakaravAi, isakI bAyI tarpha-eka-aura-mUrti-tIrthakara zItalanAthamahArAjakI karIba deDha hAtha baDI saphedaraMga jAyenazInahai, aura usapara likhAhai saMvat (1822) meM-sugAlacaMdra-ozavAla-sANasukhAgotra-sAkIna murzidAbAdane yaha tAmIrakaravAi,-zrAvaka khuzAlacaMdajI-aura-upara likhehuve zrAvaka-mugAlacaMdrajI-jainazvetAMbara zrAvakathe, maMdirakA raMgamaMDapa aura dAlAna nihAyata umadA banehuve-pharsa-zaMgamarmara patharakA-khulAcauka-jisameM (500) AdamI ba-khUbI veThasakate hai. khubasuratidekhakara dilakhuza hogA,-jagaha mAnIMde svargavimAnake dekhalo, harIharIvanAspati-aura-jaDIbuTIyeM yahAMpara khaDI hai, jinakoM isa bAtakI mAhitI hai khajAnA javAhirAta dikharahAhai, dharmazAlA yahAMpara (2) banIhui, eka paMcAyatI, dusarI-rAyabahAdura dhanapatasiMhajI-sAkIna murzidAbAdakI tAmIra kii hui. yAtrI agara rAtakoM yahAMkayAma karanA cAhai, zaukhase kare. caukI paharekA baMdobasta achAhai. magara kabhIkabhI ThaMDIrAtakoM pAnIpInekeliye-zerabhI yahAM AjAtAhai, isaliye khulemeMdAnameM sonA ThIkanahi bhItaradharmazAlAkebaMdobastIse sonAcAhiye, Ajataka kisIyAtrIkoM takalIpha zerakI nahihui, tIrthakA ravAva baDAhai, magara tobhI inasAnakoM jAnakA bacAnA * pharjahai, isaliye baMdobastakezAtha sonAcAhiye, pAnIke do-kuMDa-aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 290 ) tavArikha-tIrtha-sametazikhara. pAsameM eka bagIcA yahAM banAhuvAhai, gulAva-camelI-belA vagerAke phulahamezAM utarate hai, aura devapujanameM caDhAye jAte hai,-kharca-AdamanI caDhApA-pujArI aura-nokaracAkara-yahAM hamezAMse jainazvetAMvaroMkI tarphase hai, yAtrI-pUjAvagerA karake gyArahavajese tIna bajetaka tIna ghaMTekI dhUpa yahAM batItakare, aura bAda dopajeke navaToMkoMke darzana karake nIce madhuvanameM zAmataka pahucazakate hai. hamane cAramaratave isa tIrthakI jiyAratakiDa, isItaurase zubhahake gayehuve zAmako vApisa madhuvanameM Ayethe, harayAtrIko lAjimahai tIyoMkI jiyAratameM jaldI na kare, dhIrajakezAtha zAMtabhAvase devapujana vagerA kare, dharmake kAmameM jitanA arsA gujare utanAhI achA, duniyAke dhaMde kabhI khatama nahi hote. solahamIToMka gautagasvAmIkI-isameM-gautamasvAmIke-aura-cau. isatIrthaMkaroke carana takhtanazInahai, aura usapara likhAhai saMvat ( 1941 ) meM isakI pratiSThAkiigai, aura zrAvaka-lakSmIcaMdajIsAkIna-mAMDala-mulkegujarAtane isakoM tAmIra karavAye,-tIrthakarakuMthunAthamahArAjakI ToMka-isIke sAmane hai, pestara jisakedarzanakarake AgekoM gayethe, tIrthakara kuMthunAthajIkIToMkaseM-caMdAprabhukIToMka khAsa ! pUravakItarpha, pArzvanAthajIToMka pazcimatarphazAmaliyApArzvanAthajIkA maMdira dakhana tarpha-madhubana-zvetAMvarakoThI-aura-dharmazAlA vagerA uttarakItarpha hai, satarAhamIToMka tIrthakara dharmanAthajIkI-3sameM-tIrthakara-dharmanAthajIke-carana takhtanazInahai, aura usaparalikhAhai, saMvat (1912) meM isakI marammata dobArA kiigaI,-tIsarIdaphe saMvat ( 1931 ) meM-zeTha-narasiMha-kezavajI-sAkIna-kaTanebhI isakI marammata karavAihai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-sametazikhara. ( 291 ) ... aThArahamIThoMka-tIrthakara sumatinAthajIkI-isameM-tIrthakara sumatinAthamahArAjake carana takhtanazInahai. aura usaparalikhAhai saMvat (1825) mAghazukla (3) gurauM birAnIgotrIya zAha khUzAlacaMdreNa zrIsumatinAtha jinacaraNapAdukA kArApitA pratiSTitAca marvamUribhiH tapAgachezrIrastu unIsamIToMka tIrthakara-zAMtinAthajIkI-isameM-tIrthakara zAMtinAthamahArAjake carana takhtanazInahai, aura usapara likhAhai saMvat (1825) meM-virAnI gotrIya-zAha-khuzAlacaMdajIne inako tAmIra karavAye,-- bIsamIToMka-tIrthakara-mahAvIrasvAmIkI-isameM-tIrthakara-mahAvIrasvAmIke-carana--takhtanazInahai. aura usapara likhAhai saMvat (1924) meM isakI marammata rAyabahAdUra dhanapatasiMhajI sAkIna murzidAbAdane karavAi, tIrthakaramahAvIrasvAmI-pAvApurImeM-muktahuve, magara yahAM unake carana isaliyetAmIrakaravAyegayeki-yAtrIlokayahAMbhI-unakIjiyArata hAMsIlakarazake. - ekIsamIToMka-tIrthakara-supArzvanAthajIkI-isameM-tIrthakara-supArzvanAthamahArAjake carana takhtanazInahai, aura usaparalikhAhai saMvat ( 1825) mAghazukla (3) gurau birAnIgotrIya zAha khUzAlacaMdreNa zrIsupArzvanAthajinacaraNapAdUkA kArApitA pratiSTitA ca sarvasUribhiH tapAgachezrIrastu, .... bAisamIToMka-tIrthakara vimalanAthajIkI-isameM-tIrthakara-vimalanAthajIke carana takhtanazInahai, aura usaparalikhAhai saMvat ( 1825 ) meM virAnIgotrIya-zAha-khuzAlacaMdajIne inakoM vAnIra.karavAye,- ... ....... ... ... . . . . . . . . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 292 ) tavArikha - tIrtha sametazikhara. teisamI ToMka - tIrthakara ajitanAthajI kI - isameM tIrthakara ajitanAthajI ke carana takhtanazIna hai, aura usapara likhA hai saMvat ( 1825 ) meM birAnIgautrIya - zAha - khuzAlacaMdajIne inako tA mIra karavAye,-- apa coisamIToMka tIrthakara - nemanAthajI kI - isameM tIrthakara nemanAthajI mahArAjake carana takhtanazIna hai, aura usapara likhA hai, saMvat ( 1924 ) meM isakI marammata rAyabahAdura dhanapatasiMhajI - sAkIna murzidAbAdane -karavAr3a. tIrthakara nemanAthamahArAja - giranAra pahAr3apara - muktahuve, magara yahAM unake carana isaliye tAmIrakaravAye gayeki - yAtrIloga yahAM bhI unakI jiyArata hAsila karazake. pacIsamIToMka tIrthaMkara pArzvanAthajIkI - isameM tIrthaMkara pArzvanAtha mahArAjake - carana - takhtanazIna hai, aura usapara likhA hai-saMvat ( 1849 ) mAghazuklapaMcamI budhavArakerauja zrIsaMghane tIrthakarapArzvanAthajIke carana yahAM tAmIra karavAye, aura bAda usake saMvat ( 1958) meM isakI tivArAmarammata rAyabadrIdAsajImukIma sAkIna kalakattAne karavAI. zikharavaMda maMdira majabUta - bezakImatI banavAyA aurapratiSTA karavAI, pharsa- sapheda aura kAle-zaMgamarmarapatharakAvedI - nihAyata umadA yahaToMka savaToMkoMse uMcI - isake caDhaneke liye sIDhI banIye banI huI hai, ThIka isaToMka ke sIreparacaDhakara najarakareto tamAma sametazikharakA - pahADadikhapaDatA hai, harIharIvanAspatIaura - jaMgalI mevAjAta hakhtoM se chAyA huvA - cogirdA khuzabu - mahekarahI hai dekhakara dilakhuza hogA, maMdirakI pIchalI parakammAmeM khaDehokaradekho to - goyA ! AsmAnakesAtha bAteMho rahI hai, kahAMtakatArI - phakare dekhanevAlehI isakIkadara jAnasakate hai, tIthAmeM daulata kharca - karanA baDezanazIvoM kA kAma hai, jo logadharmakoM huve kyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha - tIrtha- sametazikhara. ( 293 ) kharcakarasakegeM, ? pAyabaMdadharmakehI apanIdaulatakoM bataurarAhadharmapara sarphakarasakate hai,-- tIrtha - sametazikhara pahADapara - jaina zvetAMbara maMdira - ToMka - auradharmazAlA - saba - jaina zvetAMbaroMkI tarphasevanehuve hai, pahADakenIce madhuvanameM jo jaina zvetAMbarakoThI hai- usIkekhajAneseM sabakA iMtajAma kiyA jAtA hai, sIDhIyoM ke mukadameM ke phesalemeM bayAna darja hai ki . - The Jains of the Sitam beri sect are in charge and possession of the temples tonks and images and idols therein. ( mAinA . ) - zikharajI pahADaparake maMdira - ToMka - unameMkI mUrttiyeM aura putaleM saba - zvetAMbaramajahabake jainoke tAbe meM hai, [darabayAna- jilA - hajArIbAga, ] samuMdara ke pAnI se karIba ( 200 ) phuTa UMcA jilekA sadaramukAma hajArIbAga eka vaDA kasbA hai, sana ( 1891 ) kI marda - zumArIke vakhta kasbe hajArIbAgakI mardumazumArI ( 16672 ) manuSyoMkI -thI, AvahavA nihAyatapAka aura taMdurastI baDhAnevAlI jilekI vaDInadI dAmodara durataka vahatI calIgai hai, jile hajArIbAga ke - pUravakoM paraganA saMthAla - aura - vIrabhUmi - dakhanapafront lohAraDAgA - aura - gayAjilA, uttarakoM gayA - aura - muMgerake jile hai, jilemeM bahutasI pahADIyeM aura avarakhakI khAne maujUda hai, karIba - ATha - dasalAkha rupayoMkA abarakha harasAla yahAMse geramulkomeM bhejAjAtAhai, kasbe - hajArIbAgameM sarakArI kacaharI - pulIsaTezana - aspatAla - aura - skula baDI lAgatake makAna banehuve Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 294 ) tavArikha-tIrtha-barddhamAna. hai, bAjAra gulajAra aura jisacIjakI darakAraho yahAM milasakatI hai, pUrava dakhanakI tarpha phaujIchAvanIme aMgrejIphauja rahAkaratI hai, jile hajArIbAgameM karIva ( 70 ) mIla pUrvottara giriDI Tezanahai, tIrtha sametazikharakI jiyAratakarake-yAtrI-madhuvanase ravAnA hove aura-isarITezanase-kalakattA jAnekeliye railame savAra hove, aura nImiyAghATa-gomAha-matArI-tetulamarI-dhAnavaidya-pradhAnatA--chodAvonA-kaluvathAna-mugamA-barAkara-kulatI-sItArAmapura-borAcaka-Asanasola-rAnIgaMja-pAnAgara-aura-khAnAjaMkazana hotehuve varddhamAna dezanajAnA, railakirAyA ekarupayA lagatAhai, - [tavArikha-tIrtha-varddhamAna, kalakatteseM (67) mIla pazcimottara aura khAnAjaMkazanase (8) mIla dakhanakoM jilekA sadaramukAma varddhamAna eka-achAzaharahai, sana (1891 ) kI mardumazumArIke vakhta varddhamAnakI mardumazumArI (34477 ) manupyokI thI, bAjAra ravannakaliye aura tarahatarahakI cIje yahAM milatI hai, zaharameM jagahajagaha-pAnIkA nala lagAhuvA-kai tAlAva-bAgabagIce-jinameM tarahatarahakI vanAspati aura phala-phuloke peMDa lagehuve hai, rAjamahela-aura-gulAlabAga kAbiladekhanekIjagahahai, cIDiyAkhAneme-bahuterejAnabara-zera-hirana-vaMdara vagerA maujUdahai, saDake laMbIcoDI-aura-makAna iMTacunoMke khUbasurata vanehuve hai, Ajakala jaina zvetAMvara zrAvakokA-ghara-yahAMkoi nahI.-na-jainazvetAMvara maMdira hai, kalpamUtrameM-jahAMkitIrthaMkara mahAvIra svAmIkI aMtarvAcanAkA bayAna darja he, vahAMlikhAhai tIrthakara mahAvIrasvAmI-morAkasaMnivezase yahAM tazarI phalAye, aura jaba kAyotsargakarake dhyAnasamAdhimeM mazagulahuve zulapANi yakSane unako parisahadenA zurukiyA, havAcalAi-garjA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-varddhamAna. ( 295 ) ravakiyA aura pizAcakI zikala dikhAkara DarAnelagA, aura tarahatahakI takalIphadii, lekina ! tIrthakara mahAvIra apane dhyAnameM sAbItakadamarahe, zulapANiyakSane samajhaliyAki--ye-apane dhyAnase giranevAlenahI, koibaDe maharSi dikhalAidetAhai, inakI kadamabosI karanA cAhiye, aura kiyehuve gunhoMkI mAphI mAMganAcAhiye. akhIrameM mAphI mAMgI, dharmapara etakAtalAyA, aura tIrthakara mahAvIrasvAmIke badanapara phuloMkI vArIzakii, pestara yahAM jainokI AbAdI aura tIrthathA, Ajakala sirpha ! kSetrasparzanA hai, yAtrI isa tIrthakI kadamabosI karake jiyArata kAmayAbahui samajhe, varddhamAnase railameM savArahokara-vaMDela-cInamurA-caMdranagara-serAmapura-aura lIla ATezanahote havarATezana utare. railakirAyA nava Ane, 3 (tavArikha-zahara-kalakattA,) ilAhAbAdase (684 ) mIlake phAsalepara gaMgAkanAre mulka baMgAlakA nAmIzahara kalakattA-jo-Ajakala hiMdusthAnakI rAjadhAnI kahAjAtAhai, baDAmazahUra-aura-mArupha zaharahai, kalakattA baMbaike bIcakA phAsalA (1278 ) mIlakA-aura-railakI saDaka banI huihai, kalakattekI jagahapara pestara-kAlIghATa-aura sutApaTI-do-tIna-choTechoTegAMva AbAdathe. gaMgAkanAre kAlIdevIkA ghATa alabate ! purAnAhai, jaba aMgrejokI AbAdI baDhanelagI dina-ba dina zaharakalakattA tarakIpara hotAgayA, jyuMjyuM AbAdI baDhatIgai zaharakI tarakkI hotIgai, baDebaDe makAnAta banategaye, aura tijAratabhI harekakisamakI honelagI, kala-kArakhAne banategaye, garajaki-Ajakala itanAtarakIparahaiki-mukAbile isake zivAya baMbaike digara zahara nahI, kabhI choTAzahara vaDA-aura-baDAzahara choTA hojAtA hai, duniyAkA yahI kArobAra hamezAMse calA AtAhai, jisacIjakoM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 296 ) tavArikha - zahara - kalakattA. kamAla hai usako javAla hai, aura jisako javAla hai usako kamAlabhI hai, ravannaka kalakattekI Ajakala baDhI hui hai, baDebaDe bAjAra - TelIphona - tAra - pAnIkAnala - baDebaDe makAnAta - aura - tarahatarahakI cIje yahAM para kAbila dekhane ke hai, kalakattA ke baDebaDe bAjAra - harIsanaroDazAladaha-- vaDAbAjAra - citapuraroDa - dharmatallA - kAlighATa - kilekA medAna - hApha sAhabakA bAjAra - vAMsatallA - aphImacA rastA-murgIhaTTAcInAbAjAra- kolaTolA - machuAbAjAra - alasIvAgAna - vagerAva - gerA hai, - bagI - ghoDe aura TrAmavagerAke savabaseM rAste meM hamezAM vaDA hujuma banA rahatA hai, zaharakI sar3ake laMbIcoDI aura unapara rAtako lAlaTena kI rauzanIhuvA karatI hai, samuMdara ke kanAre baDebaDe jahAja aura-TImare - hamezAM tayArarahatI hai. sana (1891 ) kI mardulazumArIke bakhta - kalakattekI- mardumazumArI ( 810786 ) manuSyoM kI thI, makAna yahAM ke nihAyata pukhtA - aura - patharake banehuve - jinakI chata uparase khulI huI. dukAna dukAnapara sAinaborDa aura gharapara naMbaralage huve hai, koizakhza yahAM vaiMkAra nahI, hareka AdamI apane kArovAra meM mazagUla hai, makAnakA kirAyA itanA teja hai ki - eka choTI koTharIbhI sAtarupaye mahAvArase kama nahI milasakatI. baDIvaDI koThiyAM (200 ) rupaye mahAvArI aura bAje (400) rupaye mahAvArItaka milasakatI hai, phorTaviliyama - kilekA maidAna - gavarnameMTa hAusa - baDelATa sAhakI koThI - hAikorTa - baMgAlabaiMka - poSTa ophisa- TelIgrApha ophisa - TaMkazAla - kalakatA yunivarasITI - janAnA aspatAla - kasTama hAusa iSTa iMDiyana relave makAna - TezanarI daphatara - baDe baDe AlizAna aura kImatI makAnAta hai, yahAM para haramulkakA mAla milasakatA hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ hain.co.in.sax.varninrriam tavArikha-zahara-kalakattA. ( 297 ) iglAMDa-amarikA-phrAMsa-jarmanI-rusa-cIna-jApAna--AphrikAiTAlI-svITajharaleMDa-spena-norve-svIDana-arava-kAbula-jaMjIbAramorasasa-vagerA mulkokI banIhui cIje-yahAM mIlasakatIhai, tarahatarahakebAje-aura-sAja yahAMpara kArigiraloga banAtehai. jahorIyokI dukAne dekho-to-tarahatarahakI javAhirAta najara AtI hai, kapaDevAlokI dukAne-tijAratakI koThIye ghaDIsAjokI dukAne jisameM hajAra hajAra rupayokI kImatI ghaDI maujUdahai, harekakisamake meve-bAdAma-piste-aMgura-anAra vagerA-jo-cAho-yahAM lelo, purI-kacaurI-miThAi-vagerA haravakhta tAjI milasakatI hai, nAzapAtI-Ama-amaruda-seva-zarIphe-phAlase-vagerA yahAM hamezAM milasakate hai, alipurake bagIcemeM tarahatarahake jAnavara-parIda-tote cIDiyA-zera-hirana-geMDA-baMdaravagerA maujUdahai, ajAyaba gharameM tarahatarahakI cIjeM-amarikA-ASTreliyAke jAnavara-hiMdusthAnakI kArIgirIke namune-samuMdarake jAnavaroke kalevara-AphrikAke baDe baDe zera-aura-vyAghrake kalevara-masAlose bharehuve rakhehai, AdamIyoMke kalevarabhI maujUda hai jisako dekhakara isatarahakI nasIhatahotI haiki-badanakA putalA-isatarahakA banAhuvAhai, kaimUrtiye-zilAlekha dekhakara pichalAjamAnA yAda AtA hai. ajAyabagharake ajubAta derakhanese ekatarahakI-nasIhata milatI hai, jainazvetAMbara zrAvakoke ghara zaharakalattemeM karIba (700) hoge, jahorI-mAravADI-gujarAtI-saba isameM Agaye, inameM dukAne sA. mIlanahi kiigai, aphImacaurAstepara-eka-jainazvetAMbaramaMdira umadA aura bezakImatI banAhuvAhai, jo-koi-jainazvetAMbarayAtrI kalakatte. koM jAya-havarATezanapara utare, havarATezanase kalakattekoM jAtevakhta rAstemeM gaMgAkA pula baMdhAhuvAhai, gaMgAkanAre dekhoto tarahatarahakI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 298 ) tavArikha-zahara-kalakattA. nAve-ghumarahI hai, aura tarahatarahake jhaMDe pharakarahehai, pazcimase jAnevAleko avala-havarATezana milatAhai, Tezanapara ikA-bagI-tayAra milegI, veThakara zaharameMjAnA,-aura-zAmAvAikI galIme-jo jaina zvetAMbara dharmazAlA vanIGa rahe jAkara ThaharamA, jokoi yAtrI dAdAvADauMmeM ThaharanAcAhe-sIdhe alasIvagAna puze cale jAya vahAMbhI Thaharanekeliye dharmazAlA maujudA hai, zahara meM vahAM jyAdaha ArAma mi. legA, magara zaharameM AnejAnekI bezaka ! takalIpha rahegI, dAdAjIke bagIcameM chatrI-aura-kadama-dAdAjIke jAyenazIna hai, sAmane ekatAlAba-aura-eka-vArAMdarI-nihAyata umadA banI hui jahAMki-tIrthakara dharmanAtha jIkI savArI-kArtika punamake roja zaharase AtI hai aura ThaharAijAtI hai, chatrIse pazcimako dharmazAlA bAhui yAtrI isameM zakara Thahare, koi rokaToka nahi. kuvA-eka moThe jalakA-aura-pAsameM eka bagIcA jisameM-gulAva-caMpA vagerAke phula pedA hone hai, lasIke pacipakoM rAyavadrIdAsajIkA bagIcA-aura-unhIkA tAmIra karavAyAhuvA tIrthakara zItalanAthajI kA maMdira baDIlAgatakAhai isakI halevajaha aura mInAkArI kAma ajabakisamakA dekhoge, isako dekhanakAliye haravakhta kailoga Ate jAtehai, isakI tArIpha tamAma kalaka meM mazahUra hai, kaiaMgreja isakA phoTo utArakara lejAtahai, isamaMdirameM kai kisamake citrAma-aura AinekA kAma-isakadara umadA vanAhe jisako dekhakara AdamI tAjjuba karatAhai, maMdirakI davanatarpha-zrIkalyANamUrijIkI chatrIuttaratarpha dharmazAlAeka-bArAdarI--tInakamare--cAracamana--jalake phavvAre-sAmane tAlAba-aura phATakakeupara novatakhAnA-jisameM hamezAM-zubhaha-zAma-lobata bajatI hai, dAdAjIke bagIcase izAnakonakoM jahorI-mukhalAlajIkA-tAmIrakaravAyAhuvA maMdira beza Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-mulka-AsAma-aura-DhAkA ( 299 ) kImatI aura pAyadArahai, isameM tIrthakara mahAvIrasvAmIkI mUrti takhtanazInahai, tIsarAmaMdira-jahorI-kapuracaMdajIkA tAmIrakiyA huvA isameM mulanAyaka tIrthakaracaMdAprabhukI mUrti takhtanazInahai, ThIka saDakapara isa taraha banAhuvA hai ki-saDakapara khaDehuvebhI darzana karalo, __harasAla kAtikasudI punamakerauja aphImacaurAsteke maMdirase savArI tIrthakara dharmanAthajIkI baDejulusase nikalakara dAdAjIke bagIce raunaka-apharoja hotI hai, savArI jisavakhta zaharase baDe bAjArameM hokara nikasatI hai-DaMkA-nizAna-dhajA-patAkA-veMDavAjA-maheMdradhajA--cAMdIsoneke siMhAsana-chaDI-cavara-chatra-vagerA lavAjamA zAtha nikalatAhai, tIrthakara dharmanAthajIkI mUrtike sAmane 'jaba jahorIloga saMgItakalAke jAnanevAle hAramoniyama vagerA bAjokezAtha tAlasvarase gAte hai. usavakhtakA jalasA kAbila dekhanekehI hotAhai. dupherake bArAMvaje savArI zaharase nikalakara cAra baje dAdAjIke bAgameM jAkara dAkhilahotI hai, aura tInarauja vahAM kayAmakarake cotherauja usI julusake zAtha vApisa zaharameM AtI hai,-yAtrI--kalakatemeM kucharauja kayAma kare aura jainamAMdarokI jiyArata kare, IT ( tavArikha mulka AsAma-aura-DhAkA,) - kalakattese agara koiyAtrI mulka AsAma tarpha jAnA cAhe zaukhase jAya, mulka AsAma brahmaputrAnadIkI irdagirda cInakIhadataka calAgayA, uttaratarpha bhuTAna-pUravameM barmA-aura-salatanata manIpurahai, jaMgala-pahADiyAM-hamezAM pAnIkI bahutAyataseM mulkasarazabja aura cAyake-peMDa -yahAM kasaratase hote hai, AsAmameM jilekAmarupakA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 300 ) navArikha-mulka-AsAma-aura-hAkA. sadaramukAma gohATI eka choTAsA kasbAhai, jo brahmaputrAnadIke dakhana kanAreparavAke hai, AvAdI isakI (10817 ) manuSyoMkI-aura isake Age (2) mIlakephAsale kAmAcyA pahADIpara eka-kAmAkSAdevIkA makAnahai, jilekAmarupakI zumAlatarphake hissoMmeM-hAthI-cItA-bhAlu-aura-baDe hiranavagerA jyAdaha hote hai, harajagaha jaMgalomeM mora-tote-bagerAparIde dragbtopara kalole karaterahate hai, aura unakI mIThImIThI avAjose AdamIyoMkI tabIyata khuzahuvA karatI hai, mulkaAsAmameM brahmaputrA nadIke daravanakanAre gvAlapADA eka choTAkasvAhai, lakhImapura-DibrugaDha-tejapura vagerA aurabhI kasbe isameM AvAdahai, nejapurase DibrugaDhataka rAstemeM bahutasecAyake bAga phailehuve hai, ___ subevaMgAlameM nArAyaNagaMjase (10) mIla pazcimottara jilekA sadaramukAma-DhAkA-ekaachA zaharahai, sana (1891) kI mardumazumArIkevakhta DhAkekI mardumazumArI ( 82321 ) manuSyoMkIthI, malamala DhAkekI harekamulkameM mazahUra sAnecAMdIkA kAma yahAMkA lAikatArIphake-aura-kasIdekAkAma-doriyAjAmadAnI yahAM umadAvanAijAtI hai, baMgAlameM torasAnadIke najadIka kucavihAra eka achA zaharahai, AbAdI isakI sana (1891 ) kI mardumazumArIka vakhta (11491 ) manuSyoMkIthI, eka saDaka raMgapurase-kucavihArahokara jalpAigoDIko gaihai, sube baMgAlake rAjazAhI vibhAgameM silIgoDITezanase (51) pazcimottara dArjiliMga eka-khuzanumAzahara aura railakA Tezanahe, silIgoDITezanase dArjiliMga-himAlayakI choTIlAina-pahADake eka choTe zikharakI atarApha ghumatI huigai hai, bhoTIyA-tibbatI-nayapAlI-kAbulI kazmIrI pahADI--aura-hiMdusthAnIloga yahAM basate hai, bAjAra gulajAra-aura-itavArakarIja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-zahara-murzidAbAda. ( 301 ) logokA hujuma bahuta rahatAhai, cAyakI paidAza-jyAdaha-pahADiyomeM kaiguphA-aura uMcI uMcI pahADIyomeM teMdue-bhAlu-aura-baDe hiranabhI rahAkarate hai, AvahavA yahAMkI umadA aura gauMkedinomeM zarIphaloga yahAM Anakara sakunata ikhtiyAra karate hai, mulkaAsAmameM-DhAkameM-dArjiliMgameM--aura--kucavihArameM-jainoMkI AbAdIbhI hai, magara thoDI, kalakatteseM agara koi yAtrI raMguna jAnAcAhe STImarameM jAsakate hai, kirAyA tharDakalAsa pAseMjarakA rupaye (10) lagate hai, raMgunameM jainazvetAMvara zrAvakokI AvAdI aura maMdira vanAhuvA hai, cAvalakI paidAza jyAdaha-aura tijAratakI jagahahai. kalakatteseM yAtrI iSTarana baMgAla sTeTarelameM savArahokara-syAladA-DamaDama-belaguriyA-agarapArA-sodepura-kharaDAhA tItAgharabarAkapura-pAlatA-ichApura-sAmanagara--kanakInarA--nayahATI-hAlI zahara-kaMcapArA-madanapura-sImurAlI-cakadA-pyArADaMga-rAnAghATabIranagara-badakulA-kRSnanagara--dhubuliyA-murAgacA--bedhuAdharIDebAgrAma-plAsI-rAjInagara-beladaMgA-bhApatA-serAgacI-barahAmapura-aura kAsima bajAra Tezana hote-murzidAbAda utare, railakirAyA ekarupayA ponedasaAne lagate hai, [ tavArikha-zahara-mUrzidAbAda,-] mulka baMgAlame-murzidAbAda eka umadA zaharahai, sana (1891) kI mardumazumArImeM murzidAbAdakI mardumazumArI (35576) manuSyoMkIthI, murzidAbAda pestara baDAzaharathA, makAna vaDe AlizAna raMgadAra aura khubasurata banehuve, nijhAmatakAleja vaDIlAgatakA makAnaaura-motIjhIla-eka-kAbila dekhanekI jagahahai, rezamIkapaDe-rumAla Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 302 ) parisaha-tIrthaMkara-mahAvIrasvAmIke. kAracobIkA kAma-aura-hAthIdAMtakA kAma yahAM achA banatAhai, mahala navAvasAhabakA bezakImatI aura khuzanumA banAhuvA nihAyata saMgInahai, daramiyAna ajimagaMja aura murzidAvAdake gaMgAnadI bahatI hai aura bajarIye nAvake pAra jAnAAnA hotAhai jainazvetAMbara zrAvakoMke ghara karIba ( 150 ) aura-maMdira-ajImagaMjameM (7) rAma bAgameM ( 2 ) kulla navahuve. bAlucarame maMdira (4) kIrtibAgameM (1) mahimApurameM ( 1 ) kaThagolema ( 1 ) aura-kAsIma bAjAramebhI ( 1 ) banA huvAhai, upAzraya ajImagaMjame ( 6 ) aurabAlucarameM ( 4 ) hai, Thaharanekeliye ajImagaMjame karIva Tezanake dharmazAlA banIhuIhai, yAtrI usame kayAma kare, aura jainamaMdiroMkI jiyAratakare,-ravAnagIke vakhta ajImagaMja-Tezanase-railameM savAra hokara barAlA-sAgaraDIghI-vokharA--lohApura-tAkIpura-nalahaTI-rAmapurahATa-molArapura-seMthiyA-korI-mUri-cIpAi-DuvarAja-paMcarA-pAMDavezvara-ukhArA-oMDala-rAnIgaMja-aura-kAlI pahADI hote AsanasolajaMkazana AnA. railakirAyA ekarupayA-sAtaAne,-muve baMgAlake-jile varddhamAnameM Asanasola eka gulajAra bastI hai, bAjArameM harekakisamakI cIje milasakegI,-iMjhInakA baDA kArakhAnA aura atarApha Asanasolake koyalekI khAnebhI maujuda hai, E parisaha tIrthaMkara mahAvIrasvAmIke, saMvata ( 1750 ) kI sAlame jainazvetAMvaramuni saubhAgyavijaya jIne-jo-tIrthokI saphara karake tIrthamAlAnAmakI pustaka banAi hai usame yahalikhAhaiki hamane-tIrtha bhadIlapurakI jiyArata ki aura punAyAgAMva gaye, jahAMki-tIrthakara mahAvIrasvAmIke kadamokI chatrI vanI ithI aura usame unake kadama takhtanazInathe, tIrthakara mahAvIra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ parisaha - tIrthakara - mahAvIra - svAmIke. (303 ) svAmIke kAnomeseM kIle kharakanAmake hakImane yahAMpara nikAlethe, jologa kahate hai - yaha - mAjarA - karIba tIrtha baMbhaNavADa mulka mAravADhameM - gujarAthA yahabAta bilkula galata hai, tIrthaMkara mahAvIra svAmIne apanI chadamastha hAlata meM mulka mAravADa tarpha saphara kabhI nahI ki . ( ( pATha kalpasUtra meM sabuta isakA isa taraha likhA hai, ) tataH SaNmAnigrAme svAminaH bahiH pratimAsthasya pArzve gopo vRSAn muktvA grAmaMpraviSTaH Agatazca pRchati devArya ! kagatA vRSabhAH bhagavatAca maunekRte ruSTenatena svAmikarNayoH kaTazilAke tathAkSipte yathAparaspara lagnAgre - agrachedanAca adRzyAgre jAte, - etaccakarma zayyApAlakasya karNayo strapUprakSepeNa tripRSTabhaveupArjitaM abhUt uditaMca vIrabhave, zavyApAlako bhavaMbhrAMtvA ayameva gopaH saMjAtaH- tataH prabhurmadhyamA pApAyagataH tatra prabhuM siddhArthavaNiggehe bhikSArtha AgataMnirIkSya kharaka vaidyaH svAminaH sazalyaM jJAtavAn - pazcAt sa vaNikU tena vaidyena sahodyAnaM gatvA saMDAsakAbhyAM te - zilAke nirgamatisma, tadAkarSaNena vIreNa ArAdistadhAmuktA yathA sakalamapi udyAnaM mahAbhairavaM babhUva, tatradevakulamapi kAritaM lokaiH prabhuzca saMrohiNyA auSidhyA nirogo-babhUva, vaidyavaNijau svarga jagmatu-gopaH saptamaMnarakaM, jaba tIrthaMkara mahAvIrasvAmI paNamAnI gAMvake najadIka dhyAnakaratethe eka govAliyA vahAM AyA, aura kahaneLagA ki - inaveMloke nigAhabAna Aparahiye, meM - eka - jarurI kAmake liye gAMvameM jAtA hUM tIrthaMkara mahAvIrasvAmI apane dhyAnameM mazagulaye unone usakA kucha javAba- nahI diyA. aura govAliyA apane beMLoko inake pAsa chor3akara calA gayA, bAdajaba caMdaarseke vApisa AyA aura dekhAto Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 304 ) parisaha-tIrthakara-mahAvIra svAmIke. belokoM-na-pAyA. kyoMki-ke-jaMgalako calegayethe, tIrthakara mahAvIrase daryAphta karane lagAki-ne-bailoko Apake jerejimmA kiyAyA-kahAMgaye ? tIrthakara mahAvIrane usabakhtabhI kuchajavAba nahIdiyA, taba usane gussAkhAkara lakaDekI-do-mekhe-unakekAnameM lagAdii. tIrthaMkara mahAvIra svAmIke jIvane-jo-tripaSTavAsudevake janmameM zayyApAlake kAnoM meM garma kabhIra ulabAdiyAthA-baha-karma inajanmameM unake pezaAyA, govAliyA velokI talAza karatAhuvA apane batanako gayA. aura tIrthaMkara mahAvIra svAmI vahA~se ravAnA hokara madhyama apApAnagarIko gaye, vahAM eka-siddhArthanAmake-sAhukArakA gharathA usakeghara jabamilAko jAtethe eka-kharakanAmakehakImane dekhAki-inake kAnomeM kucha takalIphasI mAma detI hai, jaba khUbagorase dekhAto mAlUmahuvA kisIne inake kAnomeM-mekhemagAdiihai, hakIma-kharaka-aura-sAhukAra siddhArthane salAha kiiki kisIsurata mekhe unake kAnAse nikAla denA cAhiye, tIrthakara mahAvIrasvAmI bhikSAlekara jaba jaMgalakItayaH ravAnA hune-kIma aura sAhukAra caMdanokaroko apane hamarA lekara unake pIche gaye, aura mekhe nikAlanekI tajavIja kiDa, baDI kozizakesAya saMDAsIyosekhIMcakara mekhe vahAra nikAlI,-usayasa tIrthakara mahAvIra svAmIkoM ajahada takalIpha jhui. kIla kharakandai uzIvakhta saMrohiNI jaDIkA lepalagAkara jakhamakoM caMgAkaradiyA. isa umahAkAra ravAi se hakIma aura sAhukArane bahirU pAi, aura govAliyane apane kiyekI sajA dojaka pAyA, usakalase-yaha-jagaha tIrthagAhabanI aura maMdira banAyAgayA, tIrthamAlA banAnevAle mahArAja saubhAgyavijayajI pharamAte hai jabaki-hamane-jiyAratakiithI tIrthakara mahAvIrasvAmIke kadamokI chatrI cahApara kAyamayI, aura sunAyagAMvase rAjagrahI nagarI ( 11) kozake phAsalepara vAkethI, Ajakala vaha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ parisaha-tIrthaMkara-mahAvIra-svAmIke. (305 ) .. kadama-aura-chatrI jerejamIna hogai, kadamabhI nahIrahe aura tIrtha vIcheda hogagA, e ! nAjarIna " esIjagahapara tIrthakI tarakI jAnomAlase karanAcAhiye, cunAce bAjelogone vaDevaDe tIrthomeM rupayA kharcakara baDe AlizAna maMdira banavAye magara aise tIrthomeM tarahI karanA lAya ka tArIphake hai, tIrthakara mahAvIra svAmIke pAMvakoM jisajagaha caMDakosiyAsAMpa-DasAthA-yaha-mAjarAbhI mulka puravameM huvAthA, jologa kahate mulka mAravADameM karIba nAdiyA gAMvake yaha mAjarA gujarAthA vilkula galata hai, balki ! kanakhala kasbeke pAsa tIrthakara mahAvIra svAmIke pAMvakoM caMDakauziye sAMpane kATAthA, kalpasUtrameM pAThahaiki " tato viharan zvetaMvyAM gachan-janAryamANopi kanakakhalatApasAzrame caMDakauzika prativodhAya gataH" -sacaprabhuM dRSTvA dRSTvA dRSTijvAlAM sumoca-muktvAca mApatannayaM-mAM-AkrAmatu hatyapasarati tatAbhRzaM kunDo bhagavaMtaM dadaMza, ___ tIrthaMkara mahAvIrasvAmI saphara karate huve jaba zvetAMbI nagarI tarpha jAtethe logone kahA Apa idhara tazarIpha-na-lejAiye, udhara eka baDA jaharIlA sAMpa rahatA hai, muAdA asA-na-hoki-ApakoM Dasa jAya, tIrthakara mahAvIra svAmIne isabAtakA kucha khayAla nahI kiyA aura usI tarphakI rAha lii, jahAM usasAMpakA hudathA, usajagaha jAkara kayAma kiyA aura dhyAna karane lage, isa asanAmeM sAMpa Apane hudase bahAra nikala AyA aura dekhAki-koi mahAtmA khaDehai, gussA hokara unakI tarpha AyA, usake dilameM yahabhI khayAla AyA rahatAthA-kahIM-ye-mahAtmA mujapara-na-gira paDe, jisase-meM-daSa jAu, isavajahase kucha pIchebhI haThatA jAtAthA, tIrthakaramahAvIra apane dhyAnameM nihAyata sAbIta kadamathe, sAMpane AkhIrakAra najadIka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 306 ) bayAna-zahara-bilAsapura. Anakara unake pAMvakoM DasA, magara unake badanameM jahara nahI caDhA, balki ! unAne sAMpakoM hidAyatakiiki-heM ! caMDakosiyA sAMpa ! jaba-tuM-pIchale janma sAdhukI hAlatame thA tene bahuta krodha kiyAthA aba-tu-sAMpa banA hai, aba terI gussekI hAlata daragujara kara aura dharmapara nigAha bAMdha, isabAtakoM sunakara caMDakosiye sAMpane apanA hoza saMbhAlA, aura usako jAtismargajJAna hAsila huvA, yaha-mAjarAbhI-mulkapUravameM gujarAthA, mAravADameM nahI, kanakhalanAmakA kasvA isavakhta haridvArase (3) mIla ke phAsalepara gaMgAke dAhanekanAre AbAda hai, Ajakala vahAM isabAtakA-koi nizAna bAkI nahI rahA. pUravake tIrthokA vayAna khatamahuvA-isamulkameM pAnIkI bahutAyata rahanekI vajahase-anAjakI phasale achI hotI hai, khAnapAna bolacAla aura puzAka umadA-tIrthakarokI nirvANabhUmihonese pestara yahAM jainadharmakI baDI tarakIthI, vaDebaDe jainazvetAMbara maMdira-mUrte aura-jainamajahabakI kitAbe yahAMpara maujudathI, cakravartIrAje jinake pAsa bezumAra daulata-aura-javAhirAtathA yahAMhuve, dhannA-zAlibhadra aura jaMbusvAmI jaise dharmapAbaMda zakhza isI mulkake bAziMdethe; AnaMda-kAmadeva-vagerA vratadhArI zrAvaka isI mulkameM paidAhuve. tIrthakaroMkI niravANa bhUmihonese jaina tIrthabhI isa mulkameM jyAdaha hai, [bayAma-zahara-bilAsapura,] Asanasolase railameM savAra hokara-dAmodara-muruliyA-murADI -rAmakanalI-khajurA-cInapInA-ADarA-anArA--kusTAra-puruliyA-kaMTADIha-bArabhoma-nImaDIha-cAMDila-kAMDarA-*sInIjaMkazanaamadA-bArAbaMvo-cakradharapura, railakirAyA Asana solase cakradhara * yahA~se eka railavelAina khaDagapura hokara kalakattekoM gaI hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-zahara-bilAsapura. (307) purataka eka rupayA chaAne lagate hai, cakradharapurase-loTApahADa-sonuA-goilakerA-posoiTA-manaharapura-jarAyakelA-bisarA-rovarakelA-panapoza-kAluMgA-gajagaMgapura--sonakhAM-gArapoza--bAmarAdharuADIhI-bAgaDehI dhutarA-jhADa sogarA-cakradharapurase jhAisogaretaka raila kirAyA eka rupayA ponepAMca Ane-lagege, jhADasogarAse-belapahADa-kAnIkA-jamagA-rAyagaDha-nAhArapAlI-kharasiyA-zakti-bArADora-caMpA-nelA-akalatarA--aura-pArAghATa hote bilAsapura jAnA, jhADasogarAse yahAMtaka raila kirAyA eka rupayA savApAMca Ane lagate hai, Asanasolase (311) mIla pazcima dakhana tarpha jilekA sadara mukAma bilAsapura eka-railavekA jaMkazana hai, sana (1891)kI mardumazumArIke vakhta bilAsapurakI mardumazumArI (11122) manuSyoMkIthI, bilAsapurase (198) mIlakI railave lAina pahADI jile aura umariyAke koyaleke meMdAna hokara kaTanI jaMkazanakoM gaihai. vilAsapurase (63) mIla uttarakI tarpha peMDrAroDa-aura-peMDrAroDase (135) mIla pazcimottara rukhapara kaTanI hai,-peMDrAroDase (7) mIlapara amarakaMTakake zikharokA silasilA jahAMse narmadA nadI nikalIthI maujUda hai. jile bilAsapurake pUrava pazcima-aura-uttarakI tarpha pahADI aura bahutere jaMgalahai, anAja-ukha-aura-rur3akI paidAza yahAM achI hotI hai, bilAsapurase railameM savAra hokara-bilhA-nipAniyA-bhATapADA-haTabaMdha-tIladA siliyArI-maMDhara-hote-rAyapurajaMkazana AnA, bilAsapurase rAyapurataka railakirAyA savAgyAraha Ane lagege yAtrIko agara rAyapurameM jAnA maMjUra ho-zaukhase jAya, varanA ! AgekoM baDhe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-zahara-rAyapura. HT ( bayAna-zahara--rAyapura,) bilAsapurase (68) mIla-pazcimadarakhana-madhyapradezake chattIsagaDha vibhAgame jilekA sadaramukAma-rAyapura-eka railavekA Tezana hai, Tezanase karIba (?) mIlake phAsalepara AbAdI zuruhogI, eka-saDaka-nAgapurase rAyapura-saMbhalapura-aura medanIpurahokara kalakattekoM gaihai. sana (1891) kI sardumazumArIkevarUna-rAyapurakI mardumazumArI mayaphaujI chAvanIke (23721) manuSyoMkIthI. jainazvetAMbara zrAvakoMkI AvAdI aura maMdira yahAM para banAyA hai, golacokase dakhanakI tarpha (2) mIlalaMbI pakI-saDaka-jisake bagalomeM makAna-aura kapaDe-vartana vagerAkI dukAne maujuda hai-pAnIkAnala harajagaha lagAhuvA aura baDI saDakoMpara lAlaTenoMkI rauzanI huvA karatI hai. divAnI phaujadArI kacahariyAM-aura-aspatAla vagerA yahAMpara ache makAnAta hai. aura jile rAyapurakI baDI baDI phasile anAjakI hai, rAyapurase railame savAra hokara-kuMbhaharI-bhilAya-Dugha-murIpura-hote rAjanAMdagAMva AnA. agara marajI hoto zaharamejAnA aura dekhanA, na-jAnA hoto Ageko ravAnA honA, rAyapurase (42 ) mIla pazcima tarpha rAjanAMdagAva-eka-relave dezana hai. sana ( 1891 ) kI mardumazumArIke vakhta rAjanAMdagAMvakI mardumazumArI ( 8850 ) manuSyokIthI,-jainazvetAMbara zrAvakoMkI AbAdI aura maMdirabhI yahAMpara maujUda hai. daramiyAna zahara--aura-Tezanake saDaka banI hui hai, rAjamahala--kacahariyAM--aura-skula--vagerA makAnAta kImatI vane huve hai, rAjanAMdagAMbaseM railaye savAra hokara-musarA-DoMgaragaDha-boratAlAva--darekAsA-- salekAsA-AmagAMva-guDamAgoMdiyA-gaMgAjhIrI-tIrorA-tumasara roDa-kokA-bhaMDArAroDa-khaTa... tharasA-aura-salavA hote kAmaThI jAnA, agara kAmaThI dekhanekA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ darabayAna-zahara-nAgapura. (309 ) irAdA ho-to-vahAM utaranA, varanA ! Ageko baDhanA, sana (1891) kI mardumazumArIke vakhta kAmaThIkI mardumazumArI mayaphaujI chAvanIke (43159) manuSyoMkIthI, jainazvetAMbara zrAvakokI AbAdI aura maMdira yahAM maujUda hai, saDake laMbI coDI-bAjAra umadA-aura-jo -cIja darakAraho bakhUbI milasakatI hai, kAmaThIseM railameM savAra hokara-meMdIbAga-hote nAgapura Tezana utaranA, rAyapurase nAgapurataka raila kirAyA eka rupayA panarAAne lagate hai, OM darabayAna-zahara-nAgapura,-] aklImeM hiMdameM madhyapradezakA sirotAja nAgapura-eka umadA zaharahai. karIba isake nAganAmakI ekanadI bahatI hai jisakI vajahase zaharakA nAma-nAgapura-kahalAyA, sana ( 1891 ) kI mardumazumArIke vakhta nAgapurakI mardumazumArI maya phaujI chAvanIke ( 117014) manuSyoMkIthI, itavAra peThameM jainazvetAMbara zrAvakoMkI AvAdI aura maMdira vanehuva hai, karIva Tezanake dharmazAlAbhI tAmIrahai yAtrI usameM kayAmakare, aura zaharameM jAkara maMdirokI jiyAratakare, vAjAra laMbAcoDe-aura-harakisamakI cIje yahAMpara milasakegI, pAnIkA nala-harajagaha-jArI, aura rAtakoM saDakoMpara lAlaTenokI rauzanI huvAkaratI hai, ikkA-bagI-harajagaha tayAramilegI, bAgabagIcomeM mahArAjabAga eka kAbila dekhaneke hai, jisameM kaita rahake jAnavara cunAce-bAgha-bhAlu-vaMdara-hirana-aura-kai kisamake parI debhI rakhehuve hai, kacahariyAM-skula-aura-kai kala kArakhAne yahAM maujUdahai, nAgapurakI-naraMgI nihAyata mIThI-raMgadAra-khuzanumA hotI hai aura kaimulkomeM bhejI jAtI hai. anAja aura kapaDekI sodAgirI jyAdaha-nAgapurI dhotIjoDe mulkoMmeM mazahUrahai. nAgapurase eka-paidalasaDaka-jabalapurakoM aura eka saMbhalapura medanIpura hotIhui Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 310 ) bayAna- zahara - umarAvatI. -- kalakattekobhI gai hai, nAgapurakI uttarI sarahadapara - aura -dakhanapazcimakI rukhaparabhI pahADokA silasilA jArI hai, eka silasilA uttarase dakhanakoMbhI calagayA, ye - tIno - silasile satapuDe pahADake hisse kahalAte hai, yAtrI nAgapUrake jainamaMdirokI jiyArata karake Ageko railameM savAra hokara - khaparI - borI - borakheDI - siMdI -- tulajApuraaura- paunAra Tezana hote - varadhA Tezana jAya, nAgapurase (49) mIla pazcima mIla dakhanakI rukhapara jilekA sadaramukAma varathA eka choTAsA kasbA hai, isakI AbAdI aMdAja (6) hajAra manuSyoMkI hogI, rur3akI tijArata yahAM kasaratase huvAkaratI hai, kasbekI pUrvarUkhapara sarakArIkacahariyAM - aura - pablikabAga banAhuvA hai, jaina zvetAMbara zrAvakoMkI AbAdI aura maMdirabhI yahAMpara tAmIrahai, yAtrI darzanakare, varadheseM railameM savAra hokara - dahegAMva - pulagAMva - tAlanI - dhAmanagAMva- diporacAMdura - mAlakheDa - aura - aMjanagAMva hote baDanerA jaMkazana jAya, (darabayAna- zahara - umarAvatI ) baDanerAse uttaratarpha ( 6 ) mIlake phAsale para jo eka railave lAina gaihai usajagaha zahara umarAvatI vAke hai, sana (1891 ) kI mardumazumArIke vakhta umarAvatIkI mardumazumArI maya phaujI chAvanI ke ( 33655 ) manuSyoMkIthI, jaina zvetAMvara zrAvakokI AbAdI aura maMdIra yahAMpara banA huvA hai. yAtrI zaharameM jAkara darzanakare, umarAvatI eka purAnA zahara hai, aura isake do hisse - mazahUra hai, eka kasbA - dusarA peMTha - bAjAra gulajAra aura jisacIjakI darakAra ho yahAMmilasakegI, rur3akI tijArata yahAM jyAdaha hotI hai. atarApha zaharake majabUta patharokI divArabanI hui - jisameM - ( 5 ) phATaka - aura ( 4 ) khIDakIyeM lagI huI hai. - yAtrI - umarAvatIse vApisa baDanerA jaMkazana Atre, aura baDanerAse - takalI - kurama - mAna - mUciMjA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-AkolA-aura-bAlApura. ( 311 ) pura-koTepuranA--boragAMva--aura--yAvalakheDa Tezanahote AkolA Tezana utare,-nAgapurase Akoletaka railakirAyA dorupaye sAtaAne lagate hai, ET (bayAna AkolA-aura-bAlApura,) mulkevarADameM jile kA sadaramukAma AkolA eka railavekA Teza. nahai, sana ( 1891 ) kI mardumazumArIke vakhta AkolekI mardumazumAro ( 21470 ) manuSyoMkIthI. daramiyAna zahara aura peMThake moranA nAmakI ekanahI vahatI hai. aura usapara jAneAneke liye pula baMdhAhuvAhai, bAjArameM hara kisamakI cIje milasakegI. haphatemeM eka daphe bAjArabhI bharAkaratAhai. jainazvetAMvara zrAvakoMkI AbAdI aura maMdira tAjanA ThameM maujudahe, yAtrI vahAMjAkara maMdirakI jiyArata kare, sarakArI kacahariyAM TAunahola-aura-kherAtI aspatAla vagerA makAnAta vanehuve hai, Akolese tIrtha aMtarikSanI jAnevAle yAtrI bajarIye belagADIke jAsakatehai, jo karIva (22) kosake phAsalepara vAkehai, rAste saDakapakI banIhui pAMca rojameM tIrthakI jiyA ratakarake vApisa Asakoge.____ agara koI yAtrI Akolese Age-DAbakITezana hote-pArasa Tezana utarakara vAlApurase tIrtha aMtarikSanIko jAnA cAhe-tobhIjAsakate hai, pArasa Tezanase karIva (3) kozake phAsalepara bAlApura ekapurAnA zaharahai, daramiyAna-pArasa-aura-bAlApurake pakI saDaka banI hui-aura-do-nadIye rAstemeM AtI hai, sana (1891) kI madumazumArIke varuta-bAlApurakI mardumazubhArI (10250) manuSyoMkIthI, tijArata rukI yahAM achI hotI hai, aura zanivArake rauja bAjArabhI jamA hotA hai, harakisamakI cIjeM usaroja mila sakegI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 312) tavArikha-tIrtha-aMtarikSajI. gAlice-zataraMja-aura-paghaDI yahAM achI banAi jAtI hai, TelIgrApha auphisa-skula-aspatAla aura posTaoNphisabhI yahAM maujUda hai, jainazvetAMbara zrAvakoke ghara aMdAjana (75)-aura-(2) jainazvetAMvara maMdira jisame eka maMdira-jo-tapagachavAloMkI tarphaseM nayAtAmIra kiyA gayA hai kAbila dekhaneke hai, mutassila usake tapagachaghAloMkI dharmazAlAbhI banI hui hai, jahAMki-Aye gaye yAtrI aura muniloga ThaharA karate hai, vAlApurase tIrtha aMtarikSajI karIva (18) kosake phAsaleparavAke hai, jaise Akolese pakI saDaka gai hai vAlApurasebhI usItaraha gai hai, joki-najadIka kasbe pAturake jAkara mila jAtI hai, yAtrIko marajI ho bAlApurake rAste tIrya aMtarikSajI nAya-yA Akolese-ikhtiyArapara maukupha hai, jitanA kharca-Akolese paDegA bAlApurasebhI utanAhI paDegA. ( tavArikha-tIrtha-aMtarikSajI,) mulkavarADameM AkolA Tezanase (22) kosake phAsalepara kasbe zrIpurameM-aMtarikSajI-eka purAnA jaina tIrtha hai, Akolese-ikkAbelagADI vagerA savArI milasakatI hai, tavArikha isatIrthakI isataraha bayAna kiijAtI haiki-ekavakhta laMkAke rahanevAle-do-vidyAdha ra-mAlI-sumAlInAmake laMkAse uttarAkhaMDa jAnekeliye ravAnAhuve, vidyAdharaloga bajarIye vimAnoMke sapharakiyAkaratethe, yaha bAta pesta rake dharmazAstroMmeM likhIhuihai, jaba unake khAnA khAnekA vakhta karIba ApahucA saucAki-jamIpara utarakara- snAnakare aura khAnAkhAve. garajaki-ve-jamInapara utare jahAMki-eka-tAlAba maujudathA, mAlI mumAlI-hAthamuMha dhokara sAphahuve aura apanI devapUjAkeliye tanavIjakii-to-mAlUmahuvA apane devakI mUrtikA karaMDiyA ghara bhula Aye hai, aura yahAMkoi jinamadirabhI maujudanahIM jisake darzanakare, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-aMtarikSajI, (313) usavakhta vahAM unone vAlareta ikaThI karake maMtrabalase pAkakii aura bhAvitIrthakara pArzvanAtha mahArAjakI eka mUrti banAi, aura usakI pUjAkarake khAnAkhAyA, calatevakhna usa mUrtiko tAlAvake kanAre jAyenazInakii aura agADI baDhe, bahutaarsataka vaha mUrti vApara kAyamarahI, jaba viMgalanagarakA-zrIpAlanAmakA rAjA-kisImokepara-vahAMAyA, aura usake badanameM-jo-koTakI bImArIthI usatAlAvameM snAnakaranese rakAhui nihAyata khuzahuvA. aura jaba-apane batanako gayA rAnIbhI usakI bahuta khuzahui, aura tArIpha karane lagIki-kyAhI ! umadAvAtahui ApakI koDhabImArI ekadama calIgai, bAda jaba khApIikara sogaye adhiSTAyaka devane rAnIke khvAbameM Anakaraka hA tumAre khAviMdakI bImArI badaulata usamUrtike raphAhui hai, usamUrtikoM apane vatanapara lAnA cAhoto eka ratha banAkara usako sAtaraujake belalagAnA aura kace sUtakI lagAma tayAra karake-usa yUrtikoM rathameM veThAnA, ora apane batanako lAnA magara yAdarahe rAste kabhI pIchAmuDakara dekhanAnahI, agara dekhogeto mUrti vahIM Thahara jAyagI aura phira usakA AnA-na-hosakegA, zubhaha hote rAnIne yaha sava mAjarA rAjAse kaha sunAyA aura rAjAne u. sI muAphika kiyA, ( yAnI ) mUrtiko rathameM baiThAkara lecale, jaba thoDIdUrapahuce rAjAne muhapherakara dekhAto mUrti rathase alaga AsmAnameM binA AdhAra Asareke ThaharIhui dekhI, usabakhta vaDAtAjjubakiyA aura dilameM saucAki-isI jagaha-mUrtikoM kAyama karanA munAsibahe, AsmAnako saMskRta jabAnameM aMtarikSa kahate hai isaliye binA Asareke Thaharane vAlI mUrtiko logone aMtarikSanAmase mazahUrakii, rAjAne vahAMpara zaharaAvAda kiyA aura usakAnAma-zrIpurarakhA, baDAkhubasurata maMdira banAkara murtikoM usame takhtanazInakii. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ wrimarn................................... ( 314 ) vayAna-bhusAvala-burhAnapura-aura-khaMDavA. usaraunase isakAnAma-aMtarikSapArzvanAthatIrtha kahalAyA-jo-avataka jArI hai, pestarake jamAnemeM murtiyoma jaise ajuvAta hotethe-jo-Ajakala nahIrahe, balki ! bahutakama hogaye, kyoMki-aba-baha-jamAnA nahIrahA jo pestarathA, tIrthImeM yaha kadImIravAja hotAcalA AyAki-eka-maMdira purAnA hokara giragayA kisI khuzanazIvane usa jagaha dusarA banavAkara tayArakiyA, isI tarahase tIrthakA nAmavanArahatAhai, agara jaisA-na-kiyAjAyato tIrthakA nAmanizAnataka bAkI-na-rahe, maMdira aMtarikSajIkA-jo-isavakhta mojuda nihAyata pukhtA aura vaizakimatI hai. tIthakara aMtarikSapArzvanAthakI zAmaraMgasUti talagharameM mayaphaNake karIba aDhAi hAthavaDI takhtanazInahai, nIrthaaMtarikSajIkA kArakhAnA-sunIma gumAste-nokaracAkara-saba maujuda hai, jaisA khAva vaDevaDa tothAma hotAhe yahAMpara banA vAhai, zrIpurakasvA karIva pAMcahajAra AdamIyokI AbAdIkA isavakhta mojudahe pestara vaDAthA, dharmazAlA-do-ekavaDI aura eka choTI yAtrI isama kayAmakara, koitakalIpha-na-hogI. purAnA maMdira jo gAMvake vahAra pazcimakI tarpha vAkahai, vahakAbIla dekhanekahai yAtrI tArthaatarikSajIkI jiyAratakarake vApisa usIrAste AkolA Ava. DS [ bayAna-bhusAvala-vuhAnapura-aura-khaMDavA,-] AkolA Tezanase railama savAra hokara- DAvakI-gagAMva-pArasanAgajhIrI-segAMva-jelama-nAMdurA-visavA-galkApura-khAmakheDa-bodavaDa-aura-vAraMgAma hote bhusAvala jaMkazana utaranA, relakirAyA Akolese bhusAvala taka ekarupayA cha Ane lagataha. agara zaharameM jAnA maMjuraho zAkhase jAya, varanA Ageko ravAnA hove, nAga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-bhusAvala-burhAnapura-aura-khaMDavA. ( 315 ) purase (244) mIla pazcimakI rukhapara bhusAvala railavekA eka jaMkazana hai, sana (1.891) kI marduma zumArIke vakhta bhusAvalakI mardumazumArI (13169) manuSyoMkIthI, mutassila Tezanake eka dharmazAlA banI huI hai yAtrI usameM jAkara Thahare, koi sumAniyata nahI, bAjAra bhusAvalakA achA hai aura harekakisamakI cIje yahAM mila sakatI hai, asAvalase (276) mIla dakhana pazcimakI tarpha baMbai-aura -(340) mIla pUrvottara jabalapura hai, bhusAvala dezana baDA hai aura kai-kala-kArakhAne yahAMpara bane huve hai,___ bhusAvalase railameM savAra hokara-dasarakheDA-sAvadA-nIMbhorArAvera-aura-vAghoDA hote huve buhAnapura Tezana jAnA, railakirAyA navaAne lagate hai, Tezanase (3) mIlake phAsalepara vuhAnapura-ekapurAnAzahara hai, saDaka pakI banI hui aura jAne Aneke liye savArI Tezanapara tayAra milatI hai, yAtrIkI marajI ho zaharameM jAya aura jaina maMdirokI jiyArata kare, sana (1891) kI mardumazumArIke vakhta burhAnapurakI mardumazumArI (32252) manuSyokIthI. bAjAra yahAMkA umadA-aura-hareka kisamakI cIjeM yahAM milasakatI hai, burhAnapurase railameM savAra hokara--culakhAna-cAMdanI-mAMDavA-DoM. garagAMva-aura-bAgamAraTezana hote khaMDavA jaMkazanapara utaranA, bunipurase khaMDavetakakA railakirAyA dazaAne lagate hai, madhya pradeza meM -khaMDavA-ekapurAnA zahara hai, sana (1891) kI mardumazumArImeM khaM. DavekI mardumazumArI (15589) manuSyoMkIthI, karIba Tezanake dharmazAlA banI hui hai yAtrI usameM kayAma kare aura marajI ho-to-zahara dekhe, bAjAra umadA aura harekacIja yahAMpara milasakatI hai, jainazvetAMvara zrAvakokI AvAdI yahAMpara maujUdahe, khaMDavese railame savAra hokara-ajaMTI-aTAra-nimArakheDI-sanAvada-moraTAkA-bara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 316 ) tavArikha - tIrtha - mAMDavagaDa- aura -iMdora, vAhA- mukhtiyArA - corala - kAlA kuMDa- aura - pAtAlapAnI Tezana hote huve chAvanI Tezanapara utaranA, railakirAyA terAMAne lagege. [ tavArikha tIrtha-mAMDavagaDha, ] chAvanImahu - eka gulajAra vastI hai, sana (1891 ) kI mardumazumArIke va chAvanI kI mamazumArI (31773) manuSyokIthI. bAjAra raunakadAra aura hara kisama kI cIje yahAMpara milasakatI hai. dharmazAlA yahAMpara eka banI huI hai, yAtrI isameM kayAma kare, aura tIrtha nisar jAne tayArI kare, savArIke liye ikA-vagI-tayAra milegI, zubhahake gaye huve zAsakoM mAMDavagaDha pahuca sakoge, sar3aka pakI banI huI hai, rAstemeM pahADa-nadI-nAle aura taraha tarahake drakhta najara AyeMge, jaba karIva tIna kosake phAsale para mAMDavagaDha rahajAyagA eka nAlachA - nAmaka gAva rAhameM milegA, isameM ATha daza ghara jaina zvetAMvara zrAvakoM ke AvAda hai, - chAvanI use karIba (30) mIla dakhana pazcimakI rukhapara mAMDavagaDha eka purAnA zahara hai, pestara baDAthA Ajakala choTAsA kasvA raha gayA, purAne khaMDhahera aura makAnAta dekhakara dilakoM tAjjuba hotA hai ki- khuzanasIbone kyA kyA umadA makAna tAmIra ka vAyethe aura aba kisakadara virAnapaDe have hai, hiMDolA mahala - caMpAbAvaDI - vagerAjagaha kAbila dekhaneke hai, atarApha mAMDavagaDhake taraha tarahakI jaDIbuTI khaDI hai magara usake pahicAnane vAle kama nikalegeM, eka - jaina zvetAMbara maMdira aura eka dharmazAlA yahAMpara mo. jUda hai, yAtrI isame Thahare aura tIrtha mAMDavagaDhakI jiyArata kare, khAnapAnakI jarurI cIje yahAMpara milasakegI. tIrtha mAMDavagaDhakI jiyArata karake yAtrI chAvanImaukoM-vApisa Ave ora relameM savAra hokara - rohaTezana hote zahara iMdora jAya, mause iMdorataka railakirA - yA savAdoAne lagege, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-ujjena. ( 317 ) F[ bayAna-zahara-iMdora, mulka mAlavemeM iMdora eka umadA zahara hai, sana (1891) kI mardumazumArIke vakhta iMdorakI mardumazumArI (92329) manuSyokIthI jainazvetAMbara zrAvakoMkI AvAdI aura maMdira yahAMpara bane huve hai, bAjAra raunakadAra aura taraha tarahakI cIje sonAcAMdI javAhirAta -zAladuzAle aura mevA mIThAi vagerA yahA~para milasakatI hai, pAnIkA nala harajagaha lagA huvA aura saDakoMpara lAlaTenokI rozanI huvA karatI hai, rAjamahela umadA bane huve-aura-lAlabAga yahAMkA kAbila dekhaneke hai. jile iMdorakI jamInameM anAja-postarui-Ukha-aura-tamAkhU-jyAdaha paidA huvA karatI hai. yAtrI zaharameM jAnA cAhe zaukhase jAya aura jainamaMdirokI jiyArata kare, iMdorase railame savAra hokara-pAliyA-ajanoDa-aura-phatehAbAda hote zahara.ujjena jAya, railakirAyA sADhe cha Ane lagege. hAsa [ tavArikha-tIrtha-ujjena. mulka mAlavemeM phatehAbAda jaMkazanase (14) mIla-uttarakIrukhapara kSiprAnadIke dAhanekanAre ujjena ekapurAnA zahara hai, zrIpAlarAjA-isI-ujjanake rAjA prajApAlakIlaDakI-mayaNA muMdarIse vivAhethe, aura vadaulata navapadajIke unakI koDhavImArI yahAM raphA huithI, rAjA mAnatuMga isI ujjanake takhtapara huve-jo-baDe khuzanasIba aura dharmapAvaMdathe, tIrthakara mahAvIrasvAmIke jamAnemeM rAjA caMDapradyota isI ujjanake takhtapara amaladArI karatAthA, sUtra AvazyakakI TIkAmeM bayAna haiki-jaba-caMdaprayotakI-aura-mulka pAMcAlake vItabhayapatananagarakA rAjA-udayanakI-eka mUrti aura dAsIke liye nAittiphAkI huithI una donokA jaMga isI ujjenake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 318 ) tavArikha-tIrtha-ujjaina. meMdAnapara huvAthA, vItabhaya patana nagarase-udayana-vaDI phauja lekara mulka mAravADake rAste ujjena AyA, aura caMDapradyotane usakA mukAbilA kiyA, magara AvarIzameM sikastakhAi, aura udayanakI phateha hui, caMDaprayotako giraphatAra karake apane vatanako lecalA, jaba ujjenase thor3I dUra pahucA mosima bArIzakA karIba AgayA. thA vArIzahonA zuru hui. udayane vahAM mukAma kiyA aura bArIzake dina gujAre, dasa rAje jo unakI mAtahatImeye unako rahate jaba caumAsA gujarA-to-vahAMpara eka maujA basa gayA jisakA nAma dazapura kahalAyA, caumAsemeM jaba papaga parvake dina Aye akhIrake rauja udayanane caMDapradyotase kahA Aja hamAre upavAsa vrata haituma-jo-cAho-so-banavAlo. hama Aja nahI khAyage. caMDaayotane kahA Aja-mabhI-upavAsa vrata karuMgA, zAmake vakhta jaba patikramaNa karanekA vakhta karIba AyA udayanane caMDaprayotase kahA Aja paryuSaNaparvakA avIradina hai dharmazAstrako ruse vairavirodha dura karake rAjIkhuzI honA cAhiye, caMDaprayotane kahA-meM-tumase rAjI kaise hosakuM, tumane merI salatanata lelI aura giraphatAra kiyA, udayanane kahA, achA : aba kyA cAhate ho ? caMDAyota bolA agara muje rAjI karanA cAho-to-ujjenakI salatanata vApisa dedo udayanane usI vakhta ujjenakI salatanata usako vApisa devI, aura usakI khatAko dara gujara kii, caMDaprayota ujjena AyA aura udayana apane vatana vItabhayapatanako gayA, rohAnAmakAzakhza isIujjanakepAsa eka-naTagrAmakA-rahane. vAlAthA, jisakI akalamaMdIkA bayAna mUtraAvazyakakITIkAmeM darja hai, kokAsanAmakA kArigira-jo-sopArakapatanakA rahanevAlA thA isaujjenameM AyAthA, aura apane ilmase bahutasI daulata yahAM hAsila kiithI, aTanamala nAmakA pahalavAna isIujjenakA vAziMdA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-ujena. ( 319 ) thA-jo-kustI laDanemeM bahuta bahAdUra thA, caMDarudrAcArya-jinakA bayAna-sUtra utarAdhyayanameM darja hai ekadaphe ujjenameM tazarIpha lAyethe, tIrthakara mahAvIrasvAmIke bAda (290) varSa pIche rAjA saMprati isI ujjenameM huvA, jisane bahuta jainamaMdira-aura-mUrtiye banavAi, avaMtisukumAla-isI ujjenake vAziMdethe. jinone AryasuhastI jainAcAryake pAsa dIkSA ikhtiyAra kiithI, rAjA vikramAdityake vakhta yahAM baDI ravannakathI, aura saMskRta vidyAkA yahAM bahuta jora zaurathA. baDe baDe najumI loga yahAM huve. isakA dusarA nAma avaMtIkApurIbhI bolate hai, jamInake khodanese purAnI AvAdIke nizAna duradUrataka pAye jAte hai isase mAlUma hotA hai pestara yaha bahuta bar3A zahara thA. sana (1891) meM ujjenakI mardumazumArI (34691) manuSyokIthI. hareka kisamakI cIje yahAM milasakatI hai, bAjAra laMbe coDe aura aphImakI tijArata yahAM kasaratase hotI hai, mAlavekI aphIma mulkomeM mazahUra hai, caMdanakA--tela yahAkA nAmI-aura agarabattI yahAM umadA banatI hai, kA tAlAva-aura-bAgabagIce yahAM kAbila dekhaneke hai aura kSimA nadIke kanAre bahutase sohAvane ghATa bane huve hai, jainazvetAMbara zrAvakokI AbAdI aura purAne jainazvetAmbara maMdirabhI yahAMpara maujUda ha sarAphe bAjArameM--DeharA khaDakImeM-aura--nayepuremeM jAkara yAtrI devadarzana kare, Thaharaneke liye avaMtI pArzvanAthajIke maMdirapAsa dharmazAlA banI huI hai, usame kayAma kare, aura tIrtha ujjenakI jiyArata hAsila kare, zaharase cAra mIlake phAsalepara kAliyAdrahagAMvake pAsa kSiprAke kanAre eka-bAdazAhI vakhtakA banA huvA makAna hai. nadIkA pAnI usameM-hoja-aura-ghamarIye jharanoke AtA hai, garmIyoke dinoMmeM baDI ArAmakI jagahahai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 320) tavArikha-tIrtha-makasIjI. ujjanase railameM savArahokara-tAjapura-aura-tAranAroDa hote huve tIrthamakasIjIkoM-jAya, railakirAyA pAMcaAne lagege, F [tavArikha-tIrtha-makasIjI, ] mulka mAlavemeM makasIjI eka mazahUra jainatIrtha hai, Tezanase kavi AghamIlake phAsalepara makasI eka choTAsA gAMvavAke hai, ji. sakI vajahase tIrthakAnAmabhI makasIjI kahalAyA, khAnapAnakI cIje-ATA-dAlavagerA yahAMpara milasakatI hai, tIrthakara pArzvanAthajIkA bulaMdazikharabaMdamaMdira mAnIMda svargavimAnake yahAMpara banA huvA hai, parakammA isakI tIna eka choTI-eka vaDI-aura-eka usase bar3I joki-koTake vAhArase dii jAtI hai, maMdirakI cArotarpha (42) jinAlaya bane huve aura inameM bahuta karake saMvat (1548) ke arsekI pratiSTita mUrtiyeM jAyenazIna hai, mUlanAyaka tIrthakaramakasI pArzvanAthajIkI mUrti zAmaraMga karIba savAdohAtha baDI takhtanazIna hai, pestara isake nIce eka guphAthI jisamese tIrthakara makasI pArzvanAthakI mUrti nikalIthI, bAda ajAM usapara zaMgemaramarakA cotarA banAdiyA gayA, ekatarpha ciMtAmaNi pArzvanAtha-aura-ekatarpha-nemanAthajIkI zAmaraMga mUrtibhI jAyenazIna hai, raMgamaMDapa nihAyata khuzanumA-yAtrI-isame veThakara tIrthakara makasI pArzvanAthakI ibAdata karate hai, tIrtha makasIjIkA kArakhAnA umadA taurase banA huvA hai, aura pAsa dharmazAlAbhI maujUda hai, yAtrI usame kayAma kare, jaba makasIjItaka raila-nahIthI-yAtrI-vajarIye belagADIke jAteAtethe, magara aba railake honese bahuta ArAma hogayA, jisake baDe bhAgya ho ase tIrthakI jiyArata kare, pichADI maMdirake eka umadA vAga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-zahara-ratalAma-aura-maMdasaura. ( 321 ) jisame tarahatarahake drakhta-aura-gulAba-kevaDA-caMpA-jAi-jui-guldAudI vagerAke phula hamezAM utarate hai aura pUjaname caDhAye jAte hai, eka baDA tAlAva yahAM maujUda hai magara-UMDA-kamahonekI vajahase garmIyoke dinomeM pAnI suka jAtAhai, mauje makasIjImeM yAtrIyoMkA AnAjAnA haravakhta banArahatA hai, makasIkI jiyArata karake vApisa ujjena hote huve phatehAbAda AnA. aura phatehAbAdase-cAMbala -baranagara-ruNejA-noMganavAna-hote ratalAma jaMkazana utaranA, railakirAyA phatehAbAdase ratalAmataka chaAne lagege, - [bayAna-zahara-ratalAma,-] ___ mulka mAlavemeM ratalAma eka achA zahara hai, ratalAmase (71) mIla dohada, (116) mIla godharA, (150) DAkora aura (169) mIla AnaMdajaMkazana hai, sana (1891) kI mardumazumArIke vakhta ratalAmakI mardumazumArI (29822) manuSyokIthI, rAjamahala yahAMke umadA majabUta aura mustahakuma banehuve hai, cAMdanIcauka-mAnakacauka aura bajAjakhAnA-ye-nAmI bAjAra hai, jisameM tarahatarahake mAla asabAba milasakate hai, cAMdanIcaukame-jahorI-aura-sarAphalogokI dukAne lagI hui hai, bahAra tripoliyA daravajeke eka amRtasAgara tAlAvajoki-bArIzake ayyAmameM-bharAhuvA rahatAhai kAbila dekhaneke hai, kacahariyAM-aspatAla-skula-vagerA makAnAta lAgatake banehuve hai, aphIma aura anAjakI tijArata yahAM achI hotI hai, jainazvetAMbara zrAvakoke ghara aMdAja (700) aura baDe baDe AlizAna jainazvetAMbara maMdira yahAMpara maujUda hai, yAtrI zaharameM jAkara jiyArata kare, ratalAmase dakhanakI tarpha eka kosake phAsalepara ka. ramadI nAmakA eka kasbA hai, jahAMki-tIrthakara riSabhadeva mahArAjakA baDA AlizAna maMdira-dharmazAlA-aura-do-kuMDapAnIke bane huvehai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 322 ) vayAna-zahara-ratalAma-aura-maMdasaura. thAtrI vahAMkI jiyAratakare, ratalAmase pazcimakI rukhapara eka-sAgoda nAmakAgAMva vasAhuvA jahAMki-maMdira-dharmazAlA-aura najadIka,eka pAnIkA-nAlAbhI vahatA hai, yAtrI vahAMkIbhI jiyArata kare, sAgoda gAMvase Age deDhakosake phAsalepara vivaDoda nAmakA eka kasbA -jahAMki-tIrthakara ripabhadeva mahArAjakA vaDA AlizAna maMdira kAvIledIda hai, aura mUrti nihAyatapurAnI hai. atarAphameM koTa pakA khIcAhuvA nisamekiyAtrI-vakhUbI kayAmakare, aura tIrthakIjiyArata kare. ratalAmase karIba cAra kosake phAsalepara zemaliyA gAMvabhI eka jainatIrtha hai, yAtrIko jisataraha phurasataho-mukAma kare aura tIrthayAtrAkA phAyadA hAsila kare, ratalAmase Age railameM savAra hokara-nAMmalI-jAvarA-DhoDhara-aura-darAvadA Tezana hote huve maMdasaura Tezana utare, railakirAyA AThaAne lagega. OM [bayAna-zahara-maMdasaura,-] mulka mAlavemeM maMdasaura eka achA zahara hai. aura isakA dusarA nAma dazapurabhI kahate hai, isakepAsa eka nadI hamezAM vahatI hai, jainazvetAMbara zrAvakokI AvAdI aura maMdira yahAMpara banehuve hai, yAtrI zaharameM jAkara jiyArata kare. vAjAra yahAMkA bahutaachA aura harakisamakI cIje yahAM mayassara AsakatI hai, dasapure yahAM alaga alaga AvAdahai isasababase isakAnAma dazapuranagara kahalAyA, jabaki bItamayapattanakA rAjA-udayana-ujjenake rAjA caMDaprayotako sikasta dekara apane vatanako jAtAthA yahAM usane mosamevArIza gujArAthA, usavakhta yaha dazapuranagara AbAda huvAthA, jo Ajakala maMdasorake nAmase mazahUra hai, tijArata aphImakI yahAM kasaratase huvA karatI hai, maMdasaurase karIba pAMca kozake phAsalepara-eka :-bahIpArzvanAthakA tIrtha mazahara aura mArupha hai, aura eka-purAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-jalagAva-pAMcorA-aura-manamADa. ( 323 ) maMdira vahAMpara maujUda hai, yAtrIko phurasataho vahAMkI jiyAratakoM jAya, poSadazamIke rauja harasAla vahAM-yAtrIyoMkA melA bharAtAhai, maMdasaurase railameM savArahokara-thAroda-pIpaliyA-malhAragaDha-harakiyAkhAla-nImaca kezarapurA-nibhADA-aura-zaMbhupurA hote citoDagaha-Tezana jAya, railakirAyA gyAraha Ane lagege,-tavArikha cito. DagaDha aura usake AgekA bayAna pestara likha cuke hai,EF [ bayAna-jalagAMva-pAcorA-aura-manamADa,-] aba bhusAvalase mulke dakhanakI tarpha jAnekA rAstA batalAtehai, dekhiye ! bhusAvalaseM railameM savAra hokara-bhaDalI Tezana hote huve jalagAMva Tezanapara utaranA aura agara zaharame jAnekA irAdA ho-to jAnA, varanA, Ageko ravAnAhonA, jalagAMva agarace ekachoTAsA zahara hai, magara raunakadArahai, jainazvetAMbara zrAvakokI AbAdI aura maMdirabhI yahAMpara banA huvA hai, bAjAra gulajAra aura khuzanumA-hareka kisamakI cIje yahAMpara milasakegI, tijArata ruikI yahAM achI hotI hai aura yahAMse eka-railave lAina suratako gai hai, jala. gAMvase railame savAra hokara-sIrasolI-mahasAvada-mAijI-hote pAcorA Tezana jAnA, pAcorA eka choTAsA kasvA hai lekina ! kAbila dekhaneke hai, ruike kalakArakhAne yahAMpara banehuve hai, aura akasara ruikItijArata jyAdahahotI hai, jainazvetAMbara zrAvakokeghara karIba (50) aura eka jainazvetAMbara maMdira yahAMpara banA huvA hai, bAjArameM hareka kisamakI cIje mila sakegI, AvahavA yahAMkI achI-auranajadIko eka-nadI-bahatI hai jisase bAgavagIce-vanAspatikI sarazabjI banI rahatI hai, pAcorese railameM savAra hokara-galanA-kajagAMva-bAgalI hote cAlisagAMva Tezanapara utaranA, cAlisagAMva eka choTAsA kasbA hai, magara ba sababa railakA jaMkazana honeke jyAdaha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 324 ) bayAna-zahara-auraMgAbAda-aura-jAlanA. mazahUra hai, jainazvetAMbara zrAvakokI AvAdI-aura-eka maMdirabhI yahAM umadA banA huvA hai, yAtrI agara phurasataho-zaharameM-jAya aura dekhe, ruike kala kArakhAne yahAMpara maujUda hai aura tijArata ruikI achI hotI hai, yahAMse eka railave lAina zahara dhuliyekoM gai -jo-(30) mIlake phAsalepara vAke hai, cAlisagAMvase railame savAra hokara--hIrApura-rohanI--nayIiMgarI-pIpArakheDa--naMdagAMvapaMjAna-hisavAla hote manamADajaMkazana jAnA. bhusAvalase manamADa taka kirAyA melaTenakA ekarUpayA bArAAnA lagate hai, manamADa eka-railavekA vaDA jaMkazanahai, aura khAnapAnakI cIje-purI-kacaurI-miThAi vagerA-jo cAho yahAM milasakatI hai, yAtrI Tezanapara Thahare aura-jo-lAina zahara haidarAbAda dakhanakoM gai hai usameM savAra hokara-aMkAi-nAgarasola-tArura-roTAgAva (vijApura)-parasodA-lAmura-ilorAroDa-aura daulatAbAda hote auraMgAbAda jAya, railakirAyA gyArahaAne lagege, [ bayAna-zahara-auraMgAbAda-aura-jAlanA,-] __ salatanata haidarAvAda dakhanameM auraMgAbAda-ekapurAnA zahara hai, sana (1891) kI mardumazumArIke vakhta auraMgAbAdakI mardumazumArI mayachAvanIka (33887) manuSyokIthI, karIva zaharake eka choTIsI nadIvahatIhai, aura gehu-kapAsa vagerA cIjokI tijArata yahAM achIhotI hai, jainazvetAMvara zrAvakokI AbAdI-aura-do-purAne maMdira yahAM banehuve maujUdahai, yAtrI zaharameMjAya aura darzanakare karIba maMdirake dharmazAlA banIhui hai isameM kayAmakare, aura agara ilorAke guphAmaMdira dekhanekA irAdA hoto yahAMse zaukhase jAya, daulatAbAdase-yA-ilorAroDasemI-jAsakate ho--aura-yahAMsebhI jAsakate ho, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-zahara-auraMgAbAda-aura-jAlanA. ( 325 ) auraMgAbAdase karIba (15) mIlake phAsalepara ilorAgAMva jahAM AbAda hai pahADameM ukere huve guphAmaMdiroMkI vajahase jyAdaha mazahura hai, saDaka pakI banI hui aura vahAM jAneke liye savArI auraMgAbAdase-ikkA-bagI-milasakegI aura zubhahake gaye huve zAmako vApisa Asakoge, ilorekI guphAmeM kaI jagaha budhadevakI aura kai jagaha vaidika majahabake devokI mUrtie banI huI hai, sabase dUra jo guphA hai usameM ekasAtha pAMca maMdira jo pahADame ukere huve maujUda hai, unameM jainamUrtiyebhI banI huI hai, jisakI marajI ho-jAya-aura-dekhe, jagaha kAbila dekhaneke hai. auraMgAbAdase (30) mIla-aura-ahamadanagarase karIba (60) mIla pUrvottara godAvarI nadIke kanArepara-paiThana-eka purAnA zahara hai, jo pestara zakajAtike rAjA zAlivAhanakI rAjadhAnI pratiSTAnapurake nAmase mazahUra thA, yAtrI auraMgAbAdase railameM savAra hokaracikalaThAnA-karamAlA-aura badanApura hote jAlanATezana jAya, railakirAyA sAtaAne lagege, jAlanA ekapurAnA zahara hai, pestarake dinomeM bahuta AbAdathA, jamAne hAlamebhI kadare bahettara hai, bAjAra umadA aura hareka kisamakI cIje yahAM mila sakegI, ruike kai kala kArakhAne yahAMpara maujUdahai aura tijAratabhI yahAM achI hotI hai, jainazvetAMvara zrAvakokI AbAdI aura maMdira yahAM bane huve hai, yAtrI zaharameM jAya aura maMdirokI jiyArata kare, jAlanese railameM savAra hokara-koDI-raMjanI-pAtura-saTonA-selu-manavAtharoDa-paidagAMva-parabhanI-pIMgalI-puranAlIMbagAMva-nAneDa-mugata-madakheDa-sIvanagAMva-umarI-karakhelI-dharmAbAda-basara-nayITha-nijhAmAvAda-dicapallI-iMDalavAi-siranApallIupalavAi-kAmareDI-vikanura--akanAaiMTha-mirjApallI-vaDIyArama-ma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 326 ) daravayAna-zahare-haidarAbAda-dakhana. saipeMTha-manoharAvAda-meDacala-valArama-alavAla-aura-sikaMdarAbAda hote-haidarAvAda jAnA, railakirAyA tInarupaye pAMcaAne lagege, darabayAna-zahare-haidarAbAda-dakhana, } mulke darakhanameM musA nadIke dAhanekanAre haidarAvAda eka-ajanavIzahara hai. haidarAvAda rAjyakI uttaratarpha-varAra-pUrvottara aura pUrva-madhyapradeza-dakSiNa pUrva-aura dakSiNatarpha madrAsahAtA-aura-pazcima tathA-pazcimottara baMbaihAtA hai, haidarAvAdase eka paidalasaDaka madrAsatarpha gai hai, jisakezAtha kaTakase Ai hui samuMdarake pAsakI saDaka AmIlatI hai, sana (1891) kI mardumazumArIke vakhta haidarAvAdakI mardumazumArI (415039) manuSyokIthI, vaDe baDe AlizAnamakAnAta-raMgarauzanase sajesajAye-yahAMpara dekhoge, saDake laMbIcoDI aura savArIke liye ikkA bagI-tayAra milegI, resIDensI-aphajalagaMja-mahArAjagaMja-vegamavAjAra-cArakabAjAra-vagerAme vaDI ravannaka dekhoge, aphalagaMjase cArakavAnakoM jAte rAstemeM mu. sAnadI milegI, jisapara pula baMdhA huvA hai aura ikkA vagI vagerA savArI jAsakatI hai, bAjAra nihAyata umadA-aura-zAnadAra jisame lAkho rupayoMkI-jinsa aura-mAla-ba-asavAva-jo cAho milasakegA. pAnIkA nala harajagaha lagA huvA aura rAtako saDakoMpara lAlaTe. nokI rozanI huvA karatI hai, karIva Tezanake pablikavAga jisakoM mehabuvavAgabhI volate hai. baDA gulajAra aura isame tarahatarahake jAnavara cunAce-zera-cIte-hirana-bhAlu-aura kaikisamake parIde totA -manA-ciDiyA vagerA rakhe huve hai, zaharakI pUravatarpha ghuDadoDakA baDA vasI maidAna jisame ghuDadoDa huvA karatI hai kAvila dekhaneke hai, mahalAta nijhAma sarakAra AlIke kImatI aura khUbasurata bane huvehai, haidarAvAdake rAjyameM savatarahake anAja-nIla-ukha-aura kapAsa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ -~ tavArikha-tIrtha-kulpAkajI. (327 ) vagerA cIjeM bahutAyatase paidA hotI hai, Ama-amaruda-kharabujA-kakaDI-zarIphe vagerA kisama kisamakI phalaphalArI yahAM kasaratase huvA karatI hai, jainazvetAMvara zrAvakoMkI AbAdI-cArakabAna-izabacoka-patharaghaTI-beMgamabajAra-ramUlagaMja-aura-resIDensImeM phailI hui hai, jainazvetAMvara maMdira begamabajAra-kAravAna-cArakabAna-auraresIDensImevaDI lAgatake bane huve hai, yAtrI zaharameM jAya aura maMdirokI jiyArata kare, mutassila zahara haidarAbAda ke sikaMdarAbAda eka gulajAra vastI aura aMgarejI phaujI chAvanI hai, bAjAra umadA aura hareka tarahakI cIje yahAM milasakatI hai, jainazvetAMbara zrAvakokI AbAdI aura ekamaMdira yahAMpara banA huvA maujUda hai, yAtrI yahAMke maMdirakebhI darzana kare, sikaMdarAbAdaseM (3) mIla aura-haidarAvAdase (11) mIla uttarakI tarpha balArama eka achA kasbA hai aura yahAMpara jainazvetAMbara zrAvakokI AbAdI aura maMdirabhI banA huvA hai, haidarAbAdase railameM savAra hokara-sikaMdarAbAda-maulAalIghaTakezara-bIDInagara-bhoMgara--rAyagira-aura-baMgApAlI hote Alera Tezana utaranA, railakirAyA melaTrena dasaAne lagege, [u tavArikha-tIrtha-kulpAkajI,-] mulke-tailaMgameM Alera Tezanase dokosake phAsalepara kulpAkajI ekapurAnA jainatIrtha hai, pestara kulpAkazahara bahuta AbAdathA, jamAne hAla meM kama hogayA, aura zaharake nAmase tIrthakA nAmabhI kulpAka mazahura huvA, pestara yahAM bahutase bAgabagIce aura gulajAravana khaMDathe, aura-zaharabhI-baDIravanakaparathA, Ama,amaruda-nAraMgIkele-khiranI-nAriyala-supArI-loMga-aura--nAgaravelake pAna yahAM 42 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 328 ) tavArikha-tIrtha-kulpAkajI. bahuta huvA karatethe, aura mulka vaDA sarasabjathA, daramiyAna AlesTezana aura kulpAkake saDaka pakI banI huI hai aura bIcameM eka nadI mIlatI hai joki-vArIzake ayyAmameM bharapura hojAtI hai, maMdira yahAMkA nihAyata AlizAna aura bulaMdazikharavaMda mAnIMda devalokake banA huvA hai, jisake dekhanese mAlUma hotA haiki-pestarake dinoMmeM jainokI yahAM kAmIla AvAdIthI, jainazvetAMvara AmnAyake vividha tIrthakalpa zAstrame teharIrahaiki-yaha-maMdira vikrama saMvat (680) kI sAlameM tAmIra kiyA gayA, isame tIrthakara riSabhadeva mahArAjakI zAmaraMga mUrti karIba aDhAi hAtha baDI takhtanazIna hai, aura isakA dusarA nAma mANikyadevabhI volase hai, raMgamaMDapake eka khaMbhepara zilAlekha lagA huvA hai usame avala tIrthakara riSabhadeve mahArAjakI tArIpha likhI huI hai, aura bAdame yahabhI likhA huvA hai ki- saMvat (1665) meM isamaMdirakA jIrNoddhAra huvA, vijayase. namUrikA nAmabhI isalekhame darja hai, hA~ke ghIsajAnekI vajahaseM tamAma lekha vakhUbI nahI paDhA jAtA magara jo kucha par3hA jAtA hai usakA matalaba upara likha diyA hai, koTake aMdara avala daravaje ke bhItara aura doyama daravajeke sIrepara eka-aura-zilAlekha lagA huvA hai jisame saMskRta javAnaseM yaha majamUna likhA haiki, svastizrIyatpadAbhoja-bhejuSA sanmukhI sadA, tasmaidevAdhidevAya-zrI AdiprabhavenamaH ? saMvat (1767) varSe-caitrazuddha dazamyAM puSyArkadinevijayamUhateM-zrImANikyasvAminAmnaH AdIzvarabhagavato-biMbaratnapratiSTitaM-dIllIzvarabAdazAha auraMgajeba Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-kulpAkajI. ( 329 ) AlamagIraputra-bAdazAhazrIbahAdUrazAhavijayarAjye sUbedAranavAba muhammadayUsuphakhAnabahAdUrasahAyyAt-tapAgache bhaTTArakazrIvijayaratnasUrivaresati-paMDitazrIdharmakuzalagaNiziSya-paMDita kezarakuzalena-caityoddhAra kRtaH zAke (1633) pravartamAne itizreyaH mAinA isakA isataraha bayAna kiyA jAtA haiki-avalatIrthakara riSabhadeva mahArAjakoM namaskAra ho, saMvat (1767) kI-sAlame-caitasudI dasamI puSyArkake rauja vijaya muhUrtameM-mANikyadeva svAmi-AdIzvarabhagavAnakI mUrti yahAMpara takhtanazIna kii gai, usakhta dehalIke bAdazAha auraMgajeva-AlamagIraputra-bAdazAha bahAdUrazAhakI amaladArImeM-sUbedAra navAbamuhammada yUsuphakhAna vahAdUrakI madadase-tapagachake-bhaDAraka zrI vijayaprabhamUrike vakhta-paMDitazrI dharmakuzalagaNike ziSya-paMDitakezara kuzalajIne isakI pratiSTA kii, maMdirakA jIrNodvAra huvA aura bhAganagarake zrAvaka saMghane atarApha maMdirake-pukhtA koTa-tAmIra karavAyA, zaka (1633) usavakhta pravarttamAna thA, saMvat (1965) meM haidarAbAdake jainazvetAMbara zrAvakone phira isamaMdirakA jIrNodvAra karAyA, aura koTa vagerAkI marammata kii, maMdirake pAsa yAtrIyokoM Thaharanekeliye makAnAta bane huve hai usameM kayAma kare aura tIrthakI jiyArata hAsila kare, tavArikhe tIrtha kulpAka khatama hui. yAtrI tIrtha kulpAkajIkI jiyArata karake vApisa Alera dezana Ave aura railameM savArahokara-jAnagAMva-ruganAthapallI-ghAnapura-kAjIpeTha-vAraMgala-ciMtAlapallI-nekoMDA-kAsuMmuMdaraM-mAnukoTA-gAralA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 330 ) bayAna-zahara-bejavADA. DoranAla jaMkazana--pApatApallI-khAmAmetha--ciMtAkanI-bonAkalumadIrA-yerupAliyama-gAMgInInI--aura koMDApallI-hote vejavADA jaMkazana jAya, railakirAyA tharDaklAsapAseMjara ekarupayA terAMAne aura melaTenake dorupaye cAraAne lagege. bayAna-hara-bejavADA, kRznAnadIke bAyekanAre vejavADA eka mazahara tijAratI kasbA hai, vejavADese madrAsa-machalIpaTana-rAjamaheMdrI-aura-kAkanADekonahera gaihai. vejavADeme sana ( 1760 ) istrIkA vanAhuvA ekapurAnA kilA-aura-pAsa usake pahADake caTAnome bodha aura hiMduoke purAneguphAmaMdirahai, sana ( 1891 ) kI bhardumazumArIke vakhta bejavADekI mardumazumArI ( 20741 ) manuSyoMkI thI, bAjAra achA aura harakisamakI cIje yahAM milasakegI. skula-aspatAla-sarakArI kacaharIyAM-aura-lAibrerI bagerA makAnAta umadA banehuve hai yAtrIzaharameM jAnAcAhe-to-jAya aura dekhe, vejavADese railameM savArahokara-kisnAkenAla-kolaMkoMDA kavAyarI-peDAvaDalApuDIDugIrAlA-kolAkalura-tenAlI-TuMDuru--nIMduvarulu-ApIkATalAbApaTalA-cIrAlA-beTApAliyama--cInAgaMjAma-upugvAra-amAnAbrola-kArAvaDI-aMgola---murAreDIpAlama-tAMguTuru-siMgAriyAkoMDA ulvApADu-teTu-kAvalI -viTAguMTA--AlururoDa-lAlAmaMcI-koDAvaluru-paDugupAi-nelora-veMkaTAcalama-manubolu-guDura jaMkazana-pedAperiyA-nAyaDpeTA-ghorAvarIchatarama-polIraDIpAla-solurapeTA-TADAauraMvAkama-elaura-gumIDIpuMdI-kAvarAipeTe-puMjorI-miMjura-enuraerAnAura-tiruvatura-toDAyarapeTe--korukupeTe---aura-besInabIDajhahote madrAsaTezana utaranA, railakirAyA melaTena sADetInarupaye lagege. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ daravayAna-zahara-madrAsa. ( 331 ) MS [ darabayAna-zahara-madrAsa, ] baMbaise ( 794 ) mIla dakhanapazcimakI rukhapara madrAsa eka nihAyata umadA zaharahai. madrAsase eka-railavelAina-bejavADA-aurakaTakahotIhui-aura ekalAina-rAyacUra-manamADa-bhusAvala-nAgapura aura Asanasola hotIhui-kalakatteko gaihai. madrAsase samuMdarake rAstebhI kalakattekoM jAsakate hai, madrAsase pUrvottara ekapaidala saDakaaMgola-vejavADA-rAjamaheMdrI-vijayAnagara-brahmapura-gaMjAma-kaTaka-bhadraka balezvara-aura-medanIpurahote kalakattekoM gaihai, eka-pedalasaDakadakhanapazcima-vilIpura-tricanApallI-madurA-aura-manIyAcI hokarakanyAkumArIko gaihai, ekasaDaka-pazcimatarpha-kaTapadI-aura-jolArapeThake pAsahokara-beMgalorakoM gaihai, madrAsakoM draviDinaloga cInApaTTana bolate hai, sana (1891 ) kI mardumazumArIke vakhta madrAsakI mardumazumArI (452518) manuSyokIthI, jainazvetAMbara zrAvakoke ghara karIba ( 300 ) aura sAhukArapeThame-do-jaina zvetAMbara maMdira banehuve hai, ekamaMdira zulebAjArameMbhI maujUdahai, yAtrI zaharameM jAya aura maMdiroMkI jiyAratakare, madrAsameM baDIvaDI AlizAna imArate aura laMbecauDe bAjArahai, sAhukArapeTha-cInAbAjAra-tirumalakheDImAuMTaroDa-jAmavAjAra-gujarI-iviniMgavAjAra-komaThIgalI-gaDaMgagalI aura-zulAbAjAra vagerA nAmIbAjArahai, zaharameM zubhahazAma-TrAmakAracalA karatI hai, ikkA-bagIbhI harajagaha tayAra milegI, saDakopara pAnIkenala lagehuve aura rAtako lAlaTenokI rauzanI huvAkaratI hai, darayAvakanAre kasTamahAusa-TelIgrApha auphIsa-madrAsaveMka-porTa auphisa-janarala posTaauphIsa-hAikorTa-aura-lAiTahAusa-bagerA baDIlAgatake makAnAta banehuve hai, samuMdara kanAre nihAyata umadAdekhAva-aura-saDake banIhui-loga zAmakoM udhara havAkhorIke liye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ (332) darabayAna-zahara-madrAsa. jAyAkarate hai, madrAsakA ajAyabaghara kAvila dekhaneke hai, tarahatarahakI cIje purAnI aura nayI kArIgirI dekhakara dilako tAjjuba hogA, hAikorTake pAsa-phorTa seMTajarja nAmakA kilA nihAyata saMgIna aura umadA banAhuvAhai, atarApha madrAsake nAriyala aura kelekeDa bahutAyatase dekhoge, ilAyacI-kAphI-sakara-soDA--gulAbamalakAlImIrca-kApura--kisamIsa--chuhAre-bAdAma-piste-ciroMjI-akharoTa--aura kezara-kastUrI vagerAcIne geramulkose yahAM AtI hai aura vikatI hai, kaitarahakA mAla asabAba-iglAMDacona-jApAna-raMgunavagerAse yahAMAtAhai, sonAcAMdIke gehane yahAM umadA banate hai, madrAsake daulatamaMda vAziMde javAhirAta aura soneke gehanose hamezAM saje sajAye rahate hai, auratebhI umadA livAsa pahanI hui rahatI hai, harajagaha gAnebajAneko majalIsameM nAmIgavaiye apane ilmakA jahora dikhalArahe hai. ___seMTrala relave Tezanake pAsa rAnIbAga kAbila dekhaneke hai, ji. same-zera-bhAlu-cItA-geDA-kabUtara-totA-mainA-ciDiyA vagerA rakhehuve hai, madrAsameM--tailaMgI-avI-kanaDI aMgrejI--aura-urdUvagerA jabAna bolIjAtI hai, mulka garmahonekI vajahase loga ruidAra kapaDe kama pahanate hai, aura khAnapAnameM dAlacAvalakA istimAla jyAdaha rakhate hai, madrAsa hAtemeM kAphI-tamAkhU-aura-cAyakI paidAza kasaratase-hotI hai, namakabhI yahAM banAyA jAtAhai, muMgaphalIbhI yahAM bahutA. yatase paidAhotI hai, ketakIke peMDa harajagaha dekhoge, samuMdarake kanAre havA bahuta jorase calatI hai aura pAnIkI lahare dilako pharahata bakSatI rahatI hai, pestarake zAstromeM isamulkakA nAma drAviDa likhA hai, madrAsa hAteke mutAllika-pinAkinI-panAra-baigA-vailara-tAmraparNIaura-tuMgabhadrA vagerA nadIyAM bahatI hai, madrAsase railameM savArahokara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIca bayAna - zahara - tricanApallI - aura - madurA ( 333 ) * seMdApeTha - seMTa thAmasa mAMuTa - ( pharamakuMDA ) - palAvarama - vaMDalUra - guDA cerI - siMgAperamAla koila - ciMgalapeTha - koleturanortha - paDalama-karanaguMjI - madurAMtakama- acarapAkama-- paremabera-olakura - diMDIvanama-melama- paiMrAnI - vikrAvaMDI - velupurama jaMkazana -- saraMDAnura - pAnaruTI - melapaTamavAkama- nelIkupama - kaDalUra - alepAkama - puduchatarama-- porTonovokile- cidaMbarama - kolerUna - arasura - siyAlI - vethIsa varInakoilaAtaMDavapurama - mAyAvarama jaMkazana - kaTalAma- narasiMganapeMTha-aduturAitiruvaDAmAruDu - kuMbhakarNa -daramurama - suMdarA peramAlakoila - pApanAzama paMDarAvaDAi - eyamapeMTha - aura - tiTTI- Tezana hotehuve taMjura jaMkzana uta ranA, - agara zahara dekhanA maMjurahoto dekhanA, varanA ! AgekoM ravAnAhokara alAkuDI - buDalura - solAgamapeTe - aura - tiruberamabura hotezahara - tricanApallI jAnA, [ bIca bayAna zahara - tricanApallI aura madurA, ] zahara madrAsa se ( 249 ) mIla dakhana pazcimakI rukhapara kAve - nadIse kamI ke phAsalepara tricanApalI eka purAnA zahara hai, Tezana se thoDIdura Age baDhane se zahara kI AbAdI zurUhogI, madrAsa se jo paidala saDaka kanyAkumArIko gaihai tricanApallI hokara gaihai. sana ( 1891 ) kI mardumazumArIme tricanApalIkI mardumazumArI (90609) manuSyoMkI thI, bAjAra khuzanumA - jisameM taraha tarahakI cIje rezamI kapaDe-aura-mAla asabAba milatA hai, citrakArIkA kAma yahAM lAika tArIpha hotA hai, aura sonA cAMdI ke gahane umadA banate hai, tamAkhUkI paidAza yahAM jyAdaha - aura - khAnapAnakI cIje achI milatI hai, - jaina zvetAMvara zrAvakokI ATha daza dukAne yahAM maujUda hai, yAtrIko agara zaharameM jAnA maMjUraho- tojAya, varanA ! Ageko railameM savAra hokara - kolAturasAutha - samudarama- manAparAi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 334 ) vIcabayAna-zahara-tricanApallI-aura-madurA. kyAyapaTTI-naMdupaTI-ayyAlura-vaDAmadurA-diMDIgala-aMvAturAi-koDekanAlaroDa-amAyAnAyakanura-vADIpaTI-solAvaMDana--aura-samAyanAlUra-hotehuve madurATezana jAya,__madrAsase (345 ) mIla dakhana pazcimakI rukhapara vegAnadIke dAhane kanAre madurA eka purAnA zaharahai, Avazyaka mUtrattimeM-jodakhana mathurA likhI hai-vo yahI hai, pestara yahAM pAMDavavaMzake rAjA rAjya karatethe sana ( 1891 ) kI mardumazumArIke vakhta madurAkI mardumazumArI ( 87428 ) manuSyoMkI thI, karIva dezanake dharmazAlA banIhuihai bAjAra achA-aura-harekakisamakI cIje yahAMmilasakatI hai, sunaharI kinArIdAra-paghaDI-dupaTe-aura-sADI-yahAM achIvanatI hai, ekado-dukAne-mAravADI zrAvakokI yahAMpara maujUda hai, jilemadurAke uttaratarpha koyaMbatura-tricanApalI-aura-jilA taMjorahai, purava aura-pUrava dakhanakI rukhapara samuMdarakI khADI-dakhana aura dakhana pazcima- tirunalavelI jilA. aura pazcima-trirubAMkurakA ( yAnI) trAvanakorakA rAjyahai, madurAse ekarelave lAina rAmezvarako-auraeka lAina-tutIkorinako gaihai, yAtrI laMkAtarpha jAnekeliye tutIkorinakoM jAya, madurAseM railameM savArahokara-pasumalAi-tiruparAnakuMDarama-kApalura-tirumaMgalama-sivarAkoTa-kAliguDI--virudupaTIsulAkare-tulukApaTI-vepIyAlIpaTI chatarama-setura-nalI-koyalapaTI nalaTInaputura-kumArapurama-kadaMbura-devalaMgala--manIyAcI jaMkazanatAtAparAi-milAvitana-aura-tutImelura hote tutIkorina TezanajAya madrAsase tutIkorinataka-railakirAyA-melaTenakA cArarupaye panarAha Ane lagate hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tutIkorina-aura-laMkA. ( 335 ) o [tutIkorina,] madurA Tezanase (81) mIla dakhana manIyAcI jaMkazana-auramanIyAcAse (18) mIla dakhanapUravakI rukhapara-tutIkorIna nAmakA railave Tezanahai, draviDinaloga isako-tutuguDI-kahate hai, aura aMgrejI javAnameM tutIkorinake nAmase mazahUrahai, sana ( 1891 ) kI mardumazumArIke vakhta tutIkorInakI mardumazumArI ( 25107 ) manuSyoMkI thI, pestara tutIkorIna vaDAzaharathA, bAjAra yahAMkA khuzanumAaura-harekakisamakI cIje yahAMpara milasakatI hai, jainazvetAMbara zrAvakokI AvAdI yahAM nahIM,-na-koi-jainazvetAMvara maMdirahai yahAMpara samuMdarameMse-motIkIsIpeM-aura zaMkha nikAlejAte hai. aura samuMdara kanAre baDebaDejahAja-aura STImare AtIjAtI hai, agara yahAMse koizakhsa laMkATApuke kolaMbo zaharakoM jAnAcAhe-to-TImarameM savAra hokara samuMdarake rAste jAsakate hai, kirAyA tharDaklAsa pAseMjarake liye tInarupaye-chapAi lagatAhai, [ tArikha-laMkA, - laMkA TApukoM pestarake zAstromeM siMhaladvIpa likhAhai, jaina rAmAyanameM laMkAkI tabArikha isataraha bayAna kiihaiki-tIrthakara ajitanAtha mahArAjake jamAnemeM eka- ghanavAhana nAmakA vidyAdhara rAjA laMkAke takhtapara amaladArI karatAthA, joki-nihAyata dilera aura jamAmardathA, usakI salatanata aura adala insApha lAike tArIphathA, jaba usakA iMtakAlahuvA laMkAke takhtapara usakA beTA takhtanazIna huvA, aura amaladArI karanelagA, isataraha kairAje ekapIche eka laMkAke takhtapara hoterahe, bayAna usakA bahutahai yahAM kahAMtaka likhe java tIrthakara munisuvratasvAmIkA jamAnA darapeza huvA laMkAke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 336 ) tavArikha-laMkA. takhtapara usa vidyAdhara vaMzakA ratnAzrava nAmakA rAjAhuvA, jisakI rAnIkA nAma-kekasI-thA, usake zikamase-rAvana-nAmakA laDakA paidAhuvA ekarojakI vAtahai navahIroMkA-hAra-joki-rAvanake baDeroko devatAkI tarphase milAthA rAvanane apane galemeM pahanA, tava usa hArake hIroMkI rauzanIseM rAvanake dasa mukha najara Anelage, asalameM mukhato ekahIthA magara hIroMkI parachAise dazamukha dikhalAi detethe, isI sababase rAvanakA nAma dasamukha kahalAyA, javajava-vaha-hArapahanAkaratAthA usake dasamukha dikhalAi diyAkaratethe-aura-jabanahI-pahanatAthA ekahI-muha-najara AtAthA, jaba-rAjA ratnAzravane vaphAta pAi rAvana laMkAke takhtapara veThA, aura usakI salatanata vaDhatIgai, baDebaDe rAje mahArAje usake pharamA baradAra huve, laMkA-nihAyata khUbasurata aura jhalAjhala rauzanI liyethI baDabaDe AlIzAna makAnAta udyAna-banakhaMDa-aura-bAga bagIce yahAMthe, makAna makAnapara soneke kalasa-aura-dhajA patAkA lagIrahatIthI, sunaharI citrakArI aura nakzakA kAma nihAyata umadA banAhuvAthA, baDebaDe bAjAra aura bezumAra daulatabI, vidyAdhara vaMza kI AbAdI honese usavakhtake loga vidyA balase AsmAnameM saphara karatethe, rAmacaMdrajI aura lachamanajIkA rAvana ke zAtha yahAM bahuta bhArI jaMga huvAthA, vajaha usakI yahahaiki-jaba-rAmacaMdrajI-la chamanajIaura-sItAjI-ayodhyAse vanavAsake liye ravAnA hokara daMDakAranyameM Ayethe rAvanane sItAjIke rupakI tArIpha munI, aura usake leneke liye AmAdA hokara laMkAse AsmAnake rAste daMDakAranyameM AyA, aura jaba rAmacaMdrajIkI gerahAjarIkA maukA pAyA sItAjI. ko uThAkara legayA rAmacaMdrajI aura lachamanajI jaba apane Daharepara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-laMkA. (337 ) Aye aura talAzakii-to-sItAjIko-nahI pAyA, bahuta udAsahuve aura talAza karate karate kiSkaMdhAnagarI pahuce, vahAM sugrIvase mulAkAtahui, aura darayAphta karanese mAlUmahuvA ki-sItAjIkoM-rAvana-laMkAmeM legayAhai, rAmacaMdrajI-lachamanajI-baDI tayArIke zAtha laMkA pahuce, unake zAtha-varavirAdha-sugrIva-hanumAna-bhAmaMDala-aMgadanalanIla vagerA vaDevahAdUra aura jamAmarda yoddhathe, idhara vibhISaNajoki-rAvanakA choTAbhAithA sItAjIke bAreme rAvanakI beMinsAphIse ruThakara rAmacaMdrajIkezAtha AmilA, rAvana apanIvaDI phauja hamarA lekara jisameM-kuMbhakarNa-iMdrajita-hasta-prahasta-vagerA baDebaDe bahAdUra yo maujudathe-rAmacaMdrajIke sAmane AyA, aura baDAbhArIjaMga zuru huvA baDevaDe yoddhe apanI jAnapara khelagaye magara pIchAkadama nahIM kiyA, eka rauja kyA-mahinotaka jaMgahotArahA, magara zarta yahathI ki-vAda-AphatAba-guruva honeke laDAi maukupha hojAya aura zubhaha honepara phira zuruho, ekarauja asAbhI maukA AyAthAki-rAvanakI amogha zaktikI jarabase lachamanajI behoza hokara girapaDethe, magara dusarerauja phira hoziyAra hokara saMgrAmameM Ayethe, aura ghorasaMgrAma kiyAthA, kahAMtaka usakA jikra bayAnakare jitanA likho thoDAhai, AkhIrakAra rAmacaMdrajIkI phatehahui aura rAvanane sikasta khAi, rAmacaMdrajI aura lachamanajI baDe julusakezAtha laMkAmeM gaye aura apanI sItAjIkoM vApisalii, laMkAkA rAjya vibhISaNakoM diyA, rAmacaMdrajI aura lachamanajI jaise bahAdUra aura jamAmarda zakhza bahuta kama nikalege. usajamAneme kisI dusarekI tAkAta nahIthIkirAvanapara-phatehapAve. laMkAmeM usavakhta jainadharmakA bahuta pracAra thA, aura tIrthakara zAMtinAtha mahArAjakA bulaMdazikharabaMda AlizAnamaMdirabhI banAhuvA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 338 ) tavArikha - laMkA. thA, yahavAta jainazAstra se sAvIta hai, - gautamabuddha ke jamAne meM vautramaikA pracAra laMkAme thA yahavAna yodha majahavake zAkhose sAbIta hai, jamAne hAlametutIkorina baMdaragAhase dakhanapUravakI rukhapara laMkATApukA sadaramukAma kolaMbo eka mazahUra zahara hai, aura tutIkorina - se kolaMbotaka TImara AvAjAtA hai, isaTApuke laMkA hone meM kisIta - rahakA zaka-vA-zubhahA- nahIM, kyoMki-udhara dUsarA koDa jaisATApu nahI ki - jisako laMkA samajhe, avate! rAvanake jamAne meM jyAdaha tarakIpara thA, yahavAna pestara jamAne ke zAmro sAvIta hai, musala mAnaloga isakA nAma - saraMdrIpa - kahate hai, prAcIna yunAnI graMtho-Toparovena - (yAnI ) - rAvanakA TApu likhA hai, aura aMgrejI javAnameM silona kahate hai, Ajakala isaTApume - kolaMbo - niMgapu-jAphanA ka lakSUrA-cikAmalI-kAMDI - aura anirudra - ye mazahUra zahara hai, laMkATA meM isa baDI nadI -mahAbalI gaMgA hai, jo karIba (200 ) mIla laMbI aura usame nAva beDe-calate hai, navArA eliyA nAmakA eka pahADa-jo- samuMdara ke pAnIse (6200) phITa UMcA aura vahAMkI Haar Baar hai, kolaMbose vahAMtaka railajArI hai - jo - navaghaMTe jAkara pahuMcA detI hai, laMkA TApumaiM- dAracInI - kAlI mIrca - kAphIcAya aura ilAyacI ipharAtase paidA hotI hai, aura akIka pukharAja-zaMgeyazava-taramelIna-nilama-lasaniyA - gomedaka-aura-vilo ra yahAMkI khAnose nikalate hai, hAthIyoMkI paidAya yahA~ kasaratase dekhoge - jinakI majabatI-aura- pAlAkIko sare jaMgaloke hAthI -na-pAsakeMge, zaMkhabhI yahAM sara bahuta nikalA karate hai, S nArIyala - aura - supArI yahAM kasarata karatI hai, lohA-aura Pheniat are se hai, vahA- yahAMkI - umadA, aura yahAM vAzidako akasara siMhalI kahA karate hai, pestara yahAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-iroDa-kocIna-aura-kalikoTa. ( 339 ) javAna saMskRta volI jAtIthI, isaTApumeM kolaMbo zahara baDAnAmI hai,-cIna-jApAna-baMbai-kalakattA bagerAkoM yahAMse STImare jAtI hai kyoMki-vaMdaragAha vaDA hai, laMkATApumeM jamAne hAlameM aMgrejasarakArakI amaladArI jArI hai, aura loga amanacaina kararahehai, tutIkorinase vApisa railame savAra hokara-tricanApallI jaMkazana AnA, rAsteke Tezana pestara likha cuke hai, kirAyA-dorupaye-doAne meMlaTrenake lagege, vayAna tricanAtallIkAbhI-avala decuke hai, tricanApallIse railameM savAra hokara-tricIpalAkare-tricanApallIphorTazrIraMgamaroDa-muraMgApeTe-tirucacaMdare-elAmanura-perugAmanI-peTAivAyAtAlAi-bharuDura-kulItalAi-timAcIpurama-lAlApeTa-mahAdanapurama -katalAi-pulIyura-sanappIraTI-kArura-pugalura-nAyala-kuDImuDIujalura-kAlAnalI-pApura-aura-cavADI pAliyama hote iroDa jaMkazana AnA, railakirAyA panarAMAne lagege. bayAna-iroDa-kocIna-aura-kalikoTa, ] tricanApallIse (88) mIla pazcimottara mutassila kAverInadIke iroDa eka umadA kasbA hai, kasbese mIlasavAmIlake phAsale pUravakI tarpha kAverInadIpara (1535) phuTalaMvA-jisame-(32) meharAveM lagI hai eka-pula-baMdhA hai, sana (1891) kI mardumazumArIke vakhta iroDakI mardumazumArI-(12330) manuSyokIthI, jainazvetAMvara zrAvakokI dukAne tInacAra yahAMpara maujUda hai, kasvAiroDa khuzanumA aurarui-cAvala-haladI vagerA cIjokI tijArata yahAM achI hotI hai, iroDase eka paidala saDaka-karura hotI hui mahImurakoM gai hai, iroDaseM eka railave lAina-kocIna-kalikoTa-aura-maMgaloratarpha gai hai, aura eka lAina-selama-jAlArapeTha--hoto hui-veMgaloratarpha Ai hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 340 ) tavArikha-kocIna, jinakoM-kocIna-kalikoTa tarpha jAnA ho-udharako jAve, aura jinakoM-beMgalora tarpha AnA ho-beMgalora narpha Ave,___ iroDase-kocIna jAneke liye-podanura-ullAkoTa-aura-zauranura hotI hui-jo-relave lAina gai hai usame savAra hokara kocIna-jAya, Tezanase karIva Adha mIlataka TImarameM veThakara sAmane kanAre jAyA jAtA hai, kirAyA dehAnA lagegA. iroDase kocIna takakA railakirAyA, do-rupaye-cha-Ane lagege. kocIna madrAsa hAteke jile malevArameM kocIna-eka achA kasbA hai, sana (1891) kI mardumazumArIke varakhata-kocInakI-mardumazumArI (17601) manuSyokIthI, jainazvetAMvara zrAvakoMkI AvAdI-auramaMdira yahAMpara banA huvA hai, bAjAra khuzanumA-jisameM-hareka kisamakI cIje milasakatI hai, samuMdarake kanAre eka-lAiTahAusabhI maujUdahai, kocInako malavArI loga-kocI-volatehai, irdagirda kocInakenAriyala-kele-kAlImIrca-kapurakAcalI-pAna-sAga-kaTahala-soMTha aura-supArI vagerA cIje jyAdaha paidA hotI hai, jagaha sohAvanIbaDe baDe drakhtoke jhuMDa-aura-jaMgala paDe hai, kocInase alapAi karIba (30) kosake phAsalepara vAke hai, aura choTI TImarameM beThakara samuMdarake rAste jAyA jAtA hai. kirAyA STImarakA AThaAne lagege, jainazvetAMbara zrAvakoke ghara dasabArAM aura eka maMdira yahAMpara tAmIrahai, dharmazAlA-eka-samuMdara kanAre maujUda hai, yAtrI usame kayAma kare, aura jainamaMdirakI jiyArata kare, alpAimeM nAriyalakI rasI bahuta banAi jAtI hai. kocInase eka TImara silonakoM jAtI hai, tutIkorinase TImarameM savAra hokarakebhI-kocIna-Asakate hai, agara ka. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-kalikoTa. ( 341 ) likoTaseMbhI bajarIye STImarake koi-kocIna-AnAcAhe-to-Asakate hai, samuMdarakA rAstA donoM tarphase hai, kocInake pAsa samuMdarake kanAre karIba (1 // ) kosake phAsalepara jahAjakI-laMgara-DAlI jAtI hai, kocInase zauranUraAkara kalikoTa jAnA, railakirAyA zauranUraseM kalikoTataka gyArahaAne, [ kalikoTa,] madrAsa hAteke pazcimaghATapara jile malabArake kanAre-kalikoTa eka purAnA zaharahai, sana ( 1891 ) kI mardumazumArIke vakhta kalikoTakI mardumazumArI (66078) manuSyoMkIthI, jainazvetAMbara zrAvakokI AvAdI aura eka maMdirabhI yahAMpara banAhuvAhai, bAjAra umadA aura hareka kisamakI cIje yahAM milasakatI hai, AsapAsa kalikoTake-nAriyala-kAlImIrca-kele-aura-soMTha vagerA cIje kasaratase huvA karatI hai, jagaha khuzanumA-kaTahela-aura-nAriyalake drakhtoke jhuMDa-khaDe hai, samuMdarake kanAre lAiTahAusa banAhuvAhai, sarakArI kacahariyAM-aspatAla-veMka-aura-skula vagerA pukhtA imArateM banIhui maujUdahai, AvahavA yahAMkI achI aura taMdurastI baDhAnevAlI hai,____jozakhza iroDase railameM savAra hokara-kocIna-kalikoTa jAnA-na-cAhe vaha-jolArapeTha hote beMgalora tarpha Ave, iroDase railameM savAra hokara-kAverI-anaMgura-saMkArIga-mekaDonAla-colaTarI-ariyenura-selama-tinApaTI--kADImapaTo-lokura--malAparamabuDIreDIpaTI-morApura--kAllavI-samalapaTI-kaganakare-aura-tirupAturahote jolArapeTha-jaMkazana Ave railakirAyA melaTrena ekarupayA sAta Ane lagege, jolArapeMTha eka choTAsA kasbAhai, magara railavekA jaMkazana honese mazahUrahai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 342 ) bayAna-zahara-baiMgalora. jolArapeThase railameM savArahokara-pacura-malanura-kupama-guDupallI-visAnathama-kAmasamuMdarama-boriMgapeTha-Tekala--mAlura-devanakuMDI vAhiTaphilDa-kRznarAjapurama-aura-beMgalora chAvanI hote-beMgalora sITITezana utaranA, railakirAyA melaTrena ekarupayA dobhAne lagege, ma [ bathAna-zahara-baMgalora, jolArapeThase (87 ) mIla-aura-madrAsase (291) mIla pazcimakI rukhapara baiMgalora eka baDA zaharahai, sana ( 1891 ) kI mardumazumArIke vana beMgalorakI mardumazumArI mayaphaujI chAvanIke ( 180366) manuSyokI thI, jainazvetAMvara zrAvakokI AvAdI aura maMdira yahAM banAivAhai, beMgalorazahara-do-hissome takasImahai, eka-peTha-aura-dusarAchAvanI (hAnI) lazakara kahalAtAhai, lazakarake muttassila mahImuramahArAjakA eka-AlizAna mahalavanA huvA-joki-kAvila dekhaneke hai, aura yahAM eka purAnA kilAbhI maujUdahai, daramiyAna peTha-aura-lazakarake kucha durapara ghuDadoDakA meMdAna-baDAlaMbAcauDAhai-bAjAra bahuta umadA-aura-ravakadAra jisameM harekakisamakA-rezamI-mUtI-kapaDA-mAlaasavAva-jocAho-bakhUbI milasakatA hai, banimbata dusare zaharoke yahA tarahatarahakI vanAmpati aura-phalaphalArI ipharAtase mila sakatI hai, lAkara mAlizAna makAnA-aura-saDake laMbIcoDIlone, amAna-aura-rur3akI tijArata yahA~ kasaratase hubAkaratI hai, yahAM-alapura-aura-millaranAmake do-kAlAva nAmI hai, inadonoM ke daramiyAnakI jamInameM lazakarakA bAjAra aura- mazAnAta banehuve hai, zahAMkA rezama bahuta majabUta-aura-mAdA hotA hai,-rezamI kinArIke mRtIkapaDe yahAM baDe banAye jAte hai, baMgalorake gAlIce nAmI-aura-sonAcAMdIka lesa yahAM lAika tArIphake banate hai, lAlabAga yahAM eka kAbila dekha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ darabayAna-zahara-ballArI-aura-kiSkaMdhA. ( 343 ) nekI jagahahai, jisameM tarahatarahakI cIje-aura-namune-rakhehuve-cunAce-gahane-puzAka-sikke-hathiyAra-vagerA-tarahatarahakI cIjehiphAjatase-rakhIhuihai, lAlabAga yahAMkA eka mazahUra jagahahai jisameM tarahatarahake phala aura phulakedrakhta-lagehuve-aura-cArapAye jAnavarome-zera-hAthI-cIte-rIcha-baMdara-hiranavagerA maujUdahai, parIdomeMtote-manA-kabUtara-aura-rakamarakamakI cIDiyA vagerA rakhIhuihai, beMgalorase eka paidalasaDaka-jolArapeTha hotIhui madrAsako gaihai, eka-pazcima-aura kuchadakhana zrIraMgapaTTana hokara-kanenurakoM-gaihai,ekasaDaka pazcimatarpha-maMgalUrako gai, aura-ekasaDaka-Tumakura-harihara-hubalI-velagAMva hotIhui-kolApura-aura-punAkoM gaihai, beMgaloraserelame savArahokara-yazavaMtapura-yalahaMkA-rAsanakuMToDuDabAlApura--makalIgaDga-ThaMDIbhAvI--gorIbIdanura--DaDakurugADahiMdupura-malugara-cAkaralApallI-penukuMDA-makAjIpada-nAgasamudaramadharamAvarama-kaDukura--anaMtapura-garalADInI-kuluru--pAmIDI-khAdarapeTha-aura-gulApalIyAmu-hote-guMTakalajaMkazanaAnA, railakirAyA -do-rupaiyAcAra Ane navapAi, guMTakala eka choTAsA kasvAhai magara railakAjaMkazana-honekIvajahase mazahUrahai, guMTakalase railameMsavArahokarabaMTanAhAla-vAhAla-virApura-aura-hagarI-hotehuve-ballArIjaMkazana AnA railakirAyA sAtaAne navapAi, 3 ( daravayAna-zahara-ballArI-aura-kiSkaMdhA,) guMTakajaMkazanase ( 30 ) mIla pazcimakI rukhapara nilekAsadara mukAma-ballArI-ekarelavekA Tezanahai, sana ( 1891 ) kI-mardumazumArIkevakhta vallArIkI mardumazumArI mayachAvanIke ( 59467 ) manuSyoMkI thI, jainazvetAMbara zrAvakokI--AvAdI aura maMdirabhI yahAMpara maujUdahai, kasvA ballArI dAmanameM basAhuvA bAjAra rava 54 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 344 ) darabayAna - zahara-bahArI - aura - kiSkaMdhA. " nakadAra aura hara kisamakIcIje yahAM para milasakegI, AvahavA, yahAMkI umadA - aura - jile bahArImeM namaka - saurA- jyAdahapaidAhotAhai, yAtrI bahArImeM jAnAcAhe zokhase jAya aura dekhe, varanA ! AgekoM ravAnAhotre, bahArIse railameM savAra hokara ballArIkaMTonmeMTakuDATInI - dArAjI - ToraMgala - gar3hIgalurU- pApI nAyakanahallI - hote huve hospeTa - jaMkazana utaranA, railakirAyA cAraAne, - ballArI se ( 41 ) mIlake phAsale pazcimauttarakI rukhapara ho - speTa eka relavekA Tezana hai, sana ( 1891 ) kI mardumazumArI kevakhta hospeTakI mardumazumArI ( 12878) manuSyoM kI thI, jaina zvetAMvara zrAvakokI cArapAMca dukAne - yahAM para maujUda hai, majI TrekI kacaharIskula- aspatAla - vagerA yahAM para bane huve hai, hospeTase karIba ( 7 ) mIlake phAsalepara- kiSkaMdhA - eka purAnA zahara hai, rAmacaMdrajI ke jamAnemeM yahAM sugrIvanAmakA rAjA salatanata karatAthA, aura rAmacaMdrajIlachamanajIbhI- jabaki laMkAyuddhako gayethe- yahAMtazarIpha lAyethejainarAmAyaNa meM likhAhaiki- jamAnesugrIva ke kiSkaMdhA - vaDIravannakapara thI, bAgabagIce - udyAna - vanakhaMDa - rAjamahala -aura-AlizAna makA nAta yahAM bahuve, aura baDebaDe daulatamaMda vAziMdose saragarmathI. jabaki sAhasagati vidyAdhara aura sugrIvakA yahAM - tArArAnIkeliye jaMga huvAthA - rAmacaMdrajI aura lakSmaNajI yahAM sugrIva kI madadakoM - Ayethe aura unakI phatehuiyoM, pestarayahAM tIrthakara zAMtinAtha mahArAjake nAmakA janatA, jamAnehAla meM barabAda hogayA, Ajakala kiSkaMghAbhI choTAsA kasvArahagayA hai yAtrI agara kiSkaMdhAnagarI dekhanA cAhe to jAya aura dekhe, varanA ! hospeTaTezanase railameM savArahokara- munIrAbAda -jinIgirA - kuppala - mAnApura- bannI kuppA - haralApura kaMganahAla-hote - gar3hakajaMkazana jAya bailakirAyA navaAne lagate hai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIcabayAna-gadaka-aura-dubalI-dhAravADa. ( 345 ) 3 [bIcabayAna-gadaka-aura-hubalI dhAravADa,-] guMTakanajaMkazanase-( 123 ) mIla pavima ku cha uttara jiledhAravADame-gadaka-eka achAzaharahe, sana ( 1891 ) kI saIma mArIke vakhta-gadakakI mardumazumArI ( 23899 ) manuSyoM kothI. jainazvetAMbara zrAvakoMkI AbAdI aura maMdira yahAMpara mojUdaDe, vAjAra khuzanumA-aura-harekakisamakI cIje yahAM milasakatIhai, rui aura rezamakI tijArata yahAM achIhotI hai, gahakase-yAtrI-railameM savArahokara-hAlakoTI-anIgiri-DaMDura-aura-kumugalahote--hubalIjaMkazana-jAnA, railakirAyA-cha-Ane lagegA, jiledhAravADameM-hubalI-eka achAzahara hai, sana ( 1891) kI mardumazumArI (52595 ) manuSyoMkIthI, jainazvetAMvara zrAvako kI AbAdI aura maMdira yahAMpara maujUda hai, yAtrI zaharameMjAya aura jiyAratakare, sarakArI kavahariyAM-aspatAla-ora--skula vagerA makAna yahAM pukhtA banehuvehai, bAjAra ravAnAdAra-aura harakakisamakIcIje yahAMpara maassara AsakatIhai, anAja-namaka-rezamaaurarur3akI tIjArata yahAM alIhotI hai, huvalIse railameM savArahokara amaragola hote dhAravADa jaMkazana jAnA, railakirAyA aDhAiAne lagegA, HT [ dhAravADa,] hubalIjaMkazanase (12) mIla pazcimottara jilekA sadaramukAma dhAravADa eka-railavekA jaMkazanahai, sana ( 1891) kI mardumazumArIke vakhta dhAravADakI mardumazumArI (32841 ) manuSyokI thI. jainazvetAMbara zrAvakokI AbAdI aura maMdira yahAMpara maujUda hai, kilA dhAravADakA lAikatAriphake banAhuvA, aMdara divArake aura bahAravArabhI pukhtAkhAi lagIhuihai, bAjAra yahAMkA achA aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 346 ) bayAna- belagAMva - aura - gokAka. hareka cIja yahAMpara milasakegI, yAtrI zahara me jAnAcAhe zaukhase jAya aura jaina zvetAMbara maMdirakI jiyAratakare, dhAravADase railameM savArahokara mugada-kAMvara rAMcI- alnAvara-- tavaragaTI-nagaragallI-debarAi - lauMDA - guMjI - khAnApura-desura beLagAMva-AnA, rai lakirAyA eka rupayA. (belagAMva ) jilekA sadaramukAma belagAMva ekA zahara hai, sana (1891 ) kI mardumazumArI kI mardumamArI mayaphaujI chAvanIke (40737) manuSyokI thI, jainazvetAMvara AkkokI AbAdI aura maMdira yahAM para banA huvA hai, irdagirda belagAMva tokI bahutAyata aura after anivra maujUda hai, bAjAra umadA hareka kisamakI cIje yahAMpara milasakegI, yAtrI zaharameM jAnAcAhe to jAya aura dekhe, sarakArI kacahariyAM- aspatAla aura skula vagerA makAnAta kiMmatI bahutere, namaka aura nAriyalakI tijArata yahAM achI huvA karatI hai aura zahara kAvila dekhaneke hai, belagAMvase railame savAra hokara mulebhavI-suladhavala-pachApura - aura - dhupaDala hote -gokAka - roDaTezana AnA, rela kirAyA sADhesAta Ane, [ gokAka, ] gokAkaroDaTezana se karIba ( 4 ) mIlake phAsalepara- gokAka - eka choTAsA kasvA hai, sana (1801 ) kI mardumazumArI ke vakhta gokAka kI mardumazumArI ( 121:6) manuSyokIthI, jaina zvetAMbara zrAvaka kI AbAdI aura maMdira yahAMpara maujUda hai, gataparvanadIkIdhArA (175 ) phITa upara se batauracAdara ke giratI hai, gokAka kaFor najadIka hone kI vajahase usakAnAma gokAkakA jalaprapAta maza Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-zahara-sitArA-aura-punA, (347 ) hUrahai, bAjAra gokAkakA achA aura harekakisamakI cIje yahAM milasakegI, gokAkaroDaTezanase railameM savArahokara-cIkoDIroDa rAyabAga-cIMcalI-kuDachI-seDavAla-mIraja-budhagAMva--tAsagAMvaroDa kuMDalaroDa-takArI-zenolI--karaDa--masura-AravIroDa-rahamatapura aura-koregAMvahotehuve-sitArAroDaTezana Ave railakirAyA ekarupayA savAgyArahaAne lagegA, [sitArA,] sitArAroDaTezanase (10) mIlakephAsale pazcimakI rukhapara jilekAsadaramukAma-sitArA-ekapurAnA zaharahai, daramiyAna Tezana aura sitAreke pakkIsaDaka banIhui, aura savArIke liye ikkAbagI milasakatI hai, sana (1891) kI mardumazumArIke vakhta-sitArekI-mardumazumArI mayaphaujI chAvanIke (29601 ) manuSyokIthI, jainazvetAMbara zrAvakokI AbAdI aura maMdira yahAMpara maujUdahai, saDake laMbIcoDI aura makAnAta purAnI vajahakehai, sarakArI kacahariyAMaspatAla-hAiskula vagerA makAna pukhtA banehuve hai, aura kilAbhI sitArekA eka pahADIpara banAhuvAhai, yAtrI sitArA jAnAcAheto-jAya aura dekhe, varanA ! sitArAroDase railameM savArahokaravathara-( yahA~se mahAbalezvara jAnekArAstAhai,)-aDArakI-salpAlonaMda-nIrA-cAlhe-jejurI-rAjevADI-alaMdI-phurasaMgI--sasabadaroDa-aura-ghorapurIhote punAjaMkazana AnA, railakirAyA savAsolaha Ane lagate hai, " [tavArikha-zahara-punA, sitArAroDa Tezanase (78) mIla uttara-aura-baMbaise (119) mIla dakhanapUravakI rukhapara-punA-eka-gulajAra zahara hai,-Tezanase Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 348 ) tavArikha-zahara-punA. thoDIdurapara zaharakIAvAhI zuruhotI hai aura-savArIke liye-ikkAbagI-tayAra milanI hai, karIba Tezanake eka dharmazAlA banIhuihai magara jainazvetAMvara yAtrIko zaharameM jAnA muphIda hai, zukravAra peMThameM jainadharmazAlA jahAM maujUda hai, usameM kayAmakare, sana (189.1 ) kI mardumazumArIke bagna punAkI marduma zumArI mayachAvanIke (161300 ) manuSyokIthI, daramiyAna chAvanI aura zaharake sarakArI ophise vagerA makAnAta bane huve hai savArIke liye ikkA-bagI-hara jagaha tayAramilatI hai, AditabArapeTha-budhavArapeThazukravAra aura zanivArapeTha vagerAma jainazvetAMvara zrAvakokI AvAdI phailIhui, aura vaitAlapeTameM vaDevaDe jainazvetAMvara maMdira banehuve hai yAtrI jiyAratakare, punAke bAjAra vaDe khuzanumA aura ravanakadAra jinameM narahatarahakI cIje milasakatI hai, saDake laMdhIcoDI-makAna raMgarauzana kiyehuve aura harajagaha pAnIkAnala lagAhuvAhai, punemeM sAtadinoke nAmase sAtamahalle mazahUgdai aura zanivAra mahallemeM pezavokA mahala jisakoM Ajakala junAvADA kahate hai maujUdahai, bAgavagIce-sarakArI kacaharIyAM-hAiskula-lAibrerI---aura aspatAla vagerA makAnAta yahAM pukhtA vanehuvehai, yatImakhAnA-citrazAlA--aura--pAMjarApola--yahA~para kAyamahai, rezamIsutI kapaDetAMbApItala-aura-mITIke vartana yahAM achebanate hai, harekakisamakI vanaspati-aura-phala phalArI yahAM kasaratase huvAkaratI hai, cAMdI soneke gehane yahAM umadA banate hai, hAthIdAMtakI kaMghI aura morapaMkhalagehuve khasake paMkhe-yahAM lAikatArIphake dekhoge,-jile punAke uttarapUravakI rukhapara zahara ahamadanagara-dUravakItarpha solApura-dakhanakI ru upara nIrAnI aura bAda jilAsitArA-aura-pazcimatarpha thAnAjilA hai, jamIna uMcInIcI aura pazcimakI tarpha www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-zahara-ahamadanagara-aura-evalA. ( 349 ) siMhyAdripahADakI coTiyAM zuruhai, siMhyAdrise bahutasIdhArAye nikalakara bhImAnadImeM giratI hai, jilepunekI khAnoseM makAnabanAneke pathara nikalAkarate hai, punAse kalyAnIhokara baMbai jAyAjAtAhai railakirAyA karIba caudahaAne lagege, magara usameM tIrthanAzika bAjupara rahajAyagA, isaliye punAse-DoMDa-ahamadanagara-evalA-manamADahote yAtrI tIrtha nAzikakI jiyAratakarake baMbai Ave, punAse railameM savArahokarahaDapasara-lonI-uralI-yevata-kheDagAMva-aura paTAsa Tezanapara hote DoMDa jaMkazana utare, railakirAyA dasaAne lagegA, DoMDa-jaMkazana rakhanakadAra aura khAnapAnakI cIje yahAM milasakatI hai yahAMseM greTaiMDiyana-peninasulA relavekI lAina tInatarpha gaihai, cunAce-pUrava dakhanakItarpha vADI-rAyacUrakoM-dusarI lAina pazcima uttarakI rukhapara-punA-aura-kalyANIko-aura-tIsarIlAina uttaratarapha ahamadanagara-aura-manamADakoM gaihai, DoMDase yAtrI railameM savArahokarapIparI-velavADI-visApura--sarolA-aura-akolanera Tezana hote ahamadanagara Tezana utare, railakirAyA AThaAne lagegA. o [ bayAna-zahara ahamadanagara-aura-evalA, ] jilekAsadara mukAma ahamadanagara eka-railavekA Tezanahai, sana ( 1891 ) kI-mardumazumArIke vakhna ahamadanagarakI mardumazumArI mayachAvanIke ( 41689 ) manuSyoMkIthI, Tezanase karIva ( 1 ) mIlake phAsaleparase zaharakI AbAdI zuru hotI hai aura savArIkeliye Tezanapara ikkA-bI-taiyAra milatI hai, yAtrI zaharameM jAya aura jainazvetAMbara dharmazAlA-joki-khistIgalI meM banIhui hai usameM kayAmakare, jainazvetAMbara zrAvakokI AbAdI aura do-maMdira-yahAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-zahara-evalA. banehuve hai, yAtrI jiyArata kare, kApaDabAjAra aura gaMjabAjAra yahAM nAmI hai. hareka kisamakI cIje yahAM milasakegI tAMbe-pItalake vartana-aura-gAlice yahAM lAikatArIphake banate hai, sarakArI kacahariyAM-skula-aspatAla-vagerA majabuta imArate yahAM banIhui hai, zahara ahamadanagarase karIva (12) mIlake phAsalepara zivAnadI i. btidA hai, railaveTezanase (2 / / ) mIla aura zaharase ( 1 / / ) mIla pUravakI rukhapara deDhamIlake hisArameM patharakA eka majabUta kilA yahAMpara banAhuvA hai. aura irdagIrda coDI khAibhI tAmIrakii huihai, jile ahamadanagarakI pUrvottara rukhapara godAvarInadI-pUravame kucha dUrataka haidarAbAdarAjya-dakhanapUrava-aura-pUrvapazcimanarpha solApura aura punAjilA, aura pazcimottarakI rukhapara jilA nAzika hai,pazcima sarahadake eka hisseke pAsa pUravatarpha phailIhui siMhyAdikI pahADiyoMkA silasilA jArI hai,-ahamadanagarase railameM savArahokara yAtrI-vilADa-vAMborI-rAhorI-lAkha-belApura-citAlI-tuMbAsaMvatsara-aura-koparagAMva roDaTezana hote evalA Tezanapara utare, railakirAyA savAbArAM AnA lagegA. ___ [ bayAna-zahara-evalA, ] mutAllika dakhanake evalA eka achAzaharahai, daramiyAna Tezana aura zaharake pakIsaDaka banIhui aura savArIkeliye-ikkA-bagItayAramilatIhai, makAnAta evaleke purAnetarIkeke banehuve aura bAjAra raunakadArahai, harahaphatemeM maMgalakerauja ekamAmulI bAjAra bharatAhai, jisameMtarahatarahakI jIje aura mAla asabAba-milasakatAhai, jainazvetAMvara zrAvakokIAvAdI aura ekamaMdira yahAMpara tAmIrahai, yAtrI zaharameM jAya aura jiyAratakare, Thaharanekeliye maMdirakepAsa ekadharmazAlA banIDuihai, zaharaevalemeM jarakidupaTTe-rezamIkapaDe-aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavArikha-tIrtha-nAzika-aura-thAnA. ( 351) kamakhvAba umadA banatAhai, sone-cAMdIke gehane yahAM achetayArahote hai, sarakArI kacahariyAM--skula aura aspatAla vagerA makAnAtayahAM pukhtA banehuve hai, lakaDIkI nakAzI yahAM lAikatArIphake dekhoge, evalese railameM savArahokara-aMkAi-manamADa-samITa-lAsalagAMvaugAMva-niphADa-theragAMva-kheravADI-aura oghA Tezana hote-yAtrI nAzikaroDa Tezana utare, railakirAyA ponasolahaAne lagegA, OM [tavArikha-tIrthanAzika-aura-thAnA,] vaMbaihAteke daramiyAna-manamADa jaMkazanase (46) mIla dakhana pazcimakI rukhapara nAzikaroDa nAmakA eka railave Tezanahai, aura Tezanase karIba (5) mIlake phAsalepara godAvarInadIke donoM kanArepara jilekA sadaramukAma nAzika eka purAnAzaharahai, pestarake jamAnemeM isakAnAma padamapurathA, aura yahAMpara eka-tribhuvanatilakacaMdraprabhasvAmIkA nihAyata umadA AlizAna maMdira banAhuvAthA, pestara yahAM jenoMkI AbAdI jyAdahathI jamAne hAlameM kamahogai, sana (1891 ) kI-mardumazumArIke vakhta nAzikakI mardumazumArI (24429) manuSyoMkIthI, jainazvetAMbara zrAvakoke ghara karIba (25) maMdirabhI yahAMpara banehuve hai, yahAMke makAnopara nakAzIdAra lakaDIkA kAma jyAdaha dekhoge, jagahajagaha galiyomeM phATaka banehuve hai, bAjAra ravannakadAra aura harekakisamakI cIje yahAMpara milasakatI hai, tAMbepItalake bartanokI-dastakArI-yahAM lAikatArIphake hotI hai, aura yahAMke banehuve vartana mulkomeM mazahUrahai, sarakArI kacariyAM-skula-aspatAla vagerA makAnAta yahAM pukhtA banehuve aura saDakopara rAtakevakhta lAlaTenokI rauzanI lagatI hai, nAzikazaharako vaidika majahabavAlebhI-tIrtha-mAnate hai, aura godAvarI nadIke bAyekanAreke hissemeM paMcavaTI maujUdahai, jilenAzikake uttarakI rukha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 352 ) tavArikha-tIrtha-nAzika-aura-thAnA para jilAkhAnadeza-pUravakItarpha-salatanata haidarAbAda-dakhanakI rukhapara jilAahamadanagara-aura-pazcimatarpha thAnA jilAvAke hai, jile nAzikame pahADiyAM aura jaMgala kasaratase dekhoge, nAzikaroDa TezanaseM railamesavAra hokara-devalAlI-asavAlIghoTI-igatapurI-kasArA-kharadI-aTagAMva-asanagAMva-vAsiMda-khAdolI-tItavalA-kalyANIjaMkazana -DomavivalI--DIvA-maMbA-aurapArasikaTezana hotehuve-thAnATezana utaranA, railakirAyA deharupayA lagegA, [ thAnA,] nAzikaroDa TezanaseM (95) mIla pazcima dakhanakI rukhapara-aurabaMbai vikaToriyA Tarminasase ! 21 ) mIla pUrvottara-thAnA-ekapurAnA zaharahai, tIrthakara munisuvratasvAmIke jamAne-rAjAzrIpAlajI jabaki-ujjenase ravAnAhokara mulkokI sapharako gayethe yahAMbhI unakAAnA huvAthA, aura yahAM jainamaMdira maujudathe, sana (1891) kI mardumazumArIke vakhta thAnekI mardumazumArI (17455) manuSyokIthI, jainazvetAMvara zrAvakokI AvAdI aura maMdira ababhI yahAM maujUdahai, sarakArI kacahariyAM-kilA-aspatAla-aura-kaijalAzaya yahAMpara banehuvehai, kaisarakArI ophisara thAneme rahate hai aura harahameza bajarIye raila baMbaipahucakara apanAkAma-kiyAkarate hai, pestara thAnemeM rezamakAkAma jyAdaha hotAthA jilethAnekI jamIna akasara pahADiyoke silasilese ghIrIhui aura yahAMke jaMgalomeM lakaDIkI paidAza bahutAyatasehai, thAnese railame savArahokara yAtrI-mulaMda-bhAMDupa-vikarolI-ghATakopara--kuralA-siona-mATuMgA-dAdara-parelakarIroDa-ciMcapokhalI-bhAikhallA--majhagAMva-Ara-mazajiTezana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-virAna-aura-nAmAMtarahogayehuve-tIrthokA. ( 353 ) hotehuve-vikaToriyATarminasa (borIbaMdara) Tezana Ave, railakirAyA pAMcaAne lagegA, ___ baMbaikI tavArikha pestara isakitAbameM darjakiihuihai, cunAce, isakitAbakI ibtidA-aura-iMtihA-baMbaizaharahai, hamane baMbaise sapharakA lekha likhanA zurukiyAthA, asanAye rAhameM jojozahara aura jainatIrtha Ategaye unakAvayAna likhatehuve yahAMtaka AgayejahAMtaka banA jainazAstrose-itihAsika kitAbose-aura-apanInajarase dekhAbhAlA isameM darjakiyAhai,____ eDanameM jainazvetAMbara zrAvakokI AbAdI aura maMdira banAhuvAhai, hiMdusthAnake kai jainazvetAMbara zrAvaka vAste rojagArake vahAMjAkara basehuve hai, mulka AphrikAke pUravakanArepara jaMgabAraTApumeM jainazvetAMbara zrAvakoke ghara karIba (40) aura eka jainazvetAbaramaMdira maujUdahai, dAlagovAbaMdarameM jainazvetAMvara zrAvakoke ghara karIba (15) aura eka choTAsA caityAlaya banAhuvAhai, lIMDIbaMdarameM-aura-muMbAsAbadarameMbhI isItaraha choTAsA caityAlaya aura karIba panarAvIsa zrAvakoke ghara AbAdahai, agara koi jAnAcAheto-baMbaiseM-bajarIye TImarake jAsakate hai,[ aba unauna jainatIrthoMkA bayAna batalAyAjAtA hai jojamAne hAlame virAna-yA-nAmAtara hogaye hai, ] 1-cunAce-najadIka ayodhyAke purImatAla-zAkhAnagarameM-tIthaikara AdinAthamahArAjake nAmakA eka jaina tIrthathA, jamAnehAlameM nestanAbuda hogayA, 2-takSazilAnagarI-joki-hiMdusthAnake bahAravArathI bAhubala vinirmita dharmacakranAmakA vahAM eka jaina tIrtha thA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 354 ) bayAna-virAna-aura-nAmAMtarahogayehuve-tIyoMkA. vobhI aba jerejamIna hogayAhai, 3-prayAgatIrthameM tIrthakara zItalanAtha mahArAjake nAmakA eka jaina tIrthathA vobhI aba virAna hogayA, 4-prabhAsameM zazibhuSaNa caMdraprama-jvAlAmAlinI devatAvasaranAmakA gautamasvAmipratiSTita eka jainatIrtha thA magara bobhI aba najara nahi AtA, 5-pratiSThAnapura-joki-mulkadakhanane peMTanake nAmase mazahura hai, pestara vahAM nIrthakara munimuvratambAmIke nAmakA jainatIrthathA, 6hemasarovara-aura-mAnasarovarake kanArepara jainatIrthathe aba najaranahi Ate, 7-koTizilAke pAsa eka jainatIrtha yA usakAbhI kucha patA nahi lagatA, 8-kAdaMvarIaTavIma kalikuMDa pArzvanAthamahArAjake nAmakA eka jananIrthathA, '.-himAlayakI uttarameM jahAM pRSTa caMpAnagarI thI zAlanAmakA rAjA amaldArI karatAthA, aura mahAzAla usakA choTAbhAithA, jainAgama-Avazyakatrake avala adhyayanameM bayAna hai ki-tIrthakara mahAvIrasvAmI vahAM tazarIpha legayethe aura-zAlamahAzAlakoM dIkSA diithI, 10-daMDakAranya jahAMki-rAmacadrajI-lachamanajI aura sItAjI vanavAsake vakhta raunakaapha raujahuvethe. madhyahiMdameM zumArakiyAjAtA hai, 11-virATameM jahAM pAMcapAMDava vanavAsake vakhta Thaharethe pestara vahAM jainatIrthathA, 12-tAgataMbolameM jainatIrthathA avabhI syAtahogA magara patA nahilagatA, 13-tAmraliptI nagarImeM jaina tIrthathA, 14gaMgA yamunAkI veNIsaMgamake pAsa-jo-AdikamaMDala nAmakA aura tIrthakara kuMthunAthamahArAjake nAmakA jainatIrthathA philahAla usakAbhI kucha nAmanizAna mAlUma nahihotA, 15-mAheMdraparvatameM padamaprabhuke nAmakA-aura-chAyA pArzvanAthake nAmakA jainatIrthathA vobhI aba nAza hogayA, 16-gaMgAnadIke pAsa vimalanAthamahArAjake nAmakA eka jainatIrthathA vobhI ava-na-rahA, 17-trikuTagiri parvatameM tIrtha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ bayAna-vina-aura-nAmAMtarahogayehuve tIrthoMkA. ( 355 ) kara zAMtinAthamahArAjake nAmakA eka jaina tIrthayA-vobhI-aba jamInadosta hai, 18-zrIparvatameM tIrthakara mallinAthamahArAjake nAmakA eka jainatIrthathA vobhI barabAdahogayA, 19-mANikyadaMDakameM tIrthakara munisuvratasvAmIke nAmakA eka jaina tIrthathA vobhI aba jerejamIna hogayA, 20-zaMkhajinAlayameM-aura-21-sthaMbhatIrthameM-pAtAla gaMgAbhidhAna-aura-tIrthakara neminAthamahArAjake nAmakA jainatIrthayA jamAne hAlameM virAnahogayA, 22-daMDakhAtameM bhavya puSkarAvarta-pArSa. nAthamahArAjakenAmakA jainatIrthathA vobhI aba-na-rahA, 23-bhAyala khAmIgaDhameM devAdhidevake nAmakA eka jainatIrthathA vobhI aba nestanAbudahai, 24-gamazayanameM pradyotakAri-zrIvardhamAnasvAmike nAmakA eka jainatIrthayA-vobhI aba jamInadostahai, 25-siMdyAdriparvatamepestara jainatIrthayA vobhI aba jerejamIna hogayA, 26-mulkadrAviDameM pestara jainatIrthathA, 27-kAnyakubjameM pahele jainatIrthayA, 28-kheMgAraMgaDhameM ugrasenapUjita-maMdinImukuTa-AdinAthamahArAjake nAmakA jainatIrthayA, jamAnehAlameM usakAbhI surAga nahIMlagatA, 29-nagaramahAsthAnameM yugAdidevake nAmakA eka jainatIrthathA aba-vobhI-najara nahiAtA, 30-mahAnagarImeM-aura-31-udaMDavihArameM tIrthakara AdinAthamahArAjake nAmakA jainatIrthayA-vobhI-aba jerejamIna hogayA, 32-kAzahadameM tribhuvanamaMgalakalaza-AdinAtha mahArAja nAmakA jainatIrthakA aba usakAbhI patAnahIlagatA, 33-sopAraka pattanameM jahAMki-rAjAzrIpAlajI tazarIpha lAyethe tIrthakara riSabhadevamahArAjakA jainatIrthathA jamAnehAlameM barabAdahogayA, 34-mokSatIrthameM tIrthakara naminAthamahArAjake nAmakA jainatIrthathA, aba-vobhI-nahIrahA, 35-caMdarIme-36-tAraName-aura-37-vizvakoTi zilApara tIrthaMkara ajitanAtha mahArAjake nAmakA jainatIrthathA isavakhta usa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 356 ) bayAna - virAna - aura - nAmAMtara hogaye huve - tIthA~kA. kA nAmanizAna nahI milatA, 38- agaMdikA nagarImeM- ajitanAtha aura - zAMtinAthamahArAjakebrahamaMdradevatAvasaranAmakA jainatIrthathA atra saredasta -- bobhI -- miTagayA, 39 - narmadAnadIkI jahAM - - buniyAda hai sermatIgrAma karIba tIrthaMkara abhinaMdanamahArAjake nAmakA jainatIyethA jamAnehAla - vobhI - virAna hogayA, 40 - koMcadvIpameM-aura41 - haMsadvIpameM - tIrthakara sumatinAtha mahArAjakI- devapAdukA ke nAmakA jainatIrthathA aba vobhI nahIrahA, 42 - AMbarI gAMmame - zrImatIdevake nAmakA jaina tIrthathA vobhI aba ujaDahogayA, 43 - koyAdvAra meM su vidhinAthamahArAja ke nAmakA jainatIrthathA aba usakAbhI kuchapatAnahI 44 - viMdhyAcalameM jahAMki - hAthIyoMkI paidAza jyAdahathI - kadalIvana baDI ravannakadAra jagahathI - guptapArzvanAtha mahArAjake nAmakA jainatIfer - barabAda hogayA, 45 - malayAgiripahADameM - tIrthaMkara zreyAMsanAthamahArAjake aura pArzvanAthamahArAjake nAmakA jainatIrthathA jamAnehAlameM vobhI - nestanAbuda hogayA, 46 - hAravatImeM-47- desamudrameMaura-48-- zAkapANimeM tIrthakara anaMtanAthamahArAjake- jainatIrthathejamAne hAla meM - ve bhI - jere jamIna hogaye, 49 - ajAgRha meM - aura -50sthaMbhanatIrtha meM navanidhipArzvanAthake mahArAjake nAmake jainatIrthatheaba ve bhI - nAzahogaye, 51 - karaTaka meM- upasargaharapArzvanAtha mahA rAjake nAmakA ekajainatIrthathA vobhI aba virAnahai, 02 - ahichattAnagarI tribhuvanabhAnuke nAmase jainatIrthathA - aba vobhI najara nahIAtA, 53 - kalikuMDameM - aura - 24 - nAgahada tIrthaMkara pArzvanAtha mahA rAjake nAmakA tIrthakarathA, vobhI ava - varavAdahogayA. 65-kukaTezvarame - vizvagajapArzvanAtha - aura - 56 - kAraparvatameM sahasraphaNIpArzvanAthake nAmakA tIrthathA, 57 - mahAkAlAMtarasthAnameM - pAtAla cakravartI pArzvanAthamahArAjake nAmakA jainatIrthathA, 58- DAkulIbhImezvarasthAnameM tIrthaMkarapArzvanAtha mahArAjake nAmakA jainatIrthathA usakIbhI kuchakhabara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina-caitya-stava, (357) mAlUmanahIMhotI. 59-rohaNAdripahADameM-tIrthaMkara mahAvIrasvAmIkA tIrthathA-cobhI-avanahIrahA, 60-mADherameM, 61-cAyaDameM, 62metuMDakameM-63-muMDasthalameM, aura-zrImAlapattaname ekaeka jainatIrthaye magara- vebhI-nesta-va-nAmudahogaye, 65-kuMDagrAmameM-66-TaMkAsthAname, 67-gaMgAjhIlameM,-68-sarasthAnameM, puMdUparvatameM, aura-70naMdIvarddhanakoTibhUmimebhI-ekaeka jainatIrthathe magara unakAbhI kuchapacA nahIlagatA. 71-timAlameM, 72-murIDameM, 73-zvetaMbikAnagarImeM-74-- maNavatInadIkekanAre-DhIpurInagarImeM-pestara jainatIrthathe vebhI abanahIrahe, 75-rAjAzrIpAlajIke jamAnemeM muttassila ratnasaMcayA nagarIke tIrthakara AdinAtha mahArAjake nAmakA jainatIrthayA, 76-mulkamAravADa-kasbe-sAMcorameM tIrthakara mahAvIrasvAmIkA tIrthaisavakhta maujudahai, mulkabarmAmeM jo-AvAnAmakA zaharahai, caMdarAjAkecaritaseM mA. lUmahotAhai sAyata ! vahI pestara AbhApurIho, [ tIrthaaSThApada, ] aSTApadatIrtha-joki-mutAbika jainazAstrake pharamAnase-vaitAjya parvatake dakhanameM vAkehai Ajakala yahAMsekoI-vahAM-jA-nahA~sakatA, OM [jainacaitya-stavaH, ] (sragdharA-vRtam,-) sadbhaktyA devaloke ravizazibhavane vyaMtarANAM sikAye, nakSatrANAM nivAse grahagaNapaTale tArakANAM vimAne, pAtAle paMnnageMdre sphuTamaNikiraNe dhvastasAMdrAMdhakAre, zrImatIrthakarANAM pratidivasamahaM tatracaityAnivaMde, 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 358 ) jaina- caitya-stava, vaitADhye meruzRMge rucakagirivare kuMDa lehastidaMte, vakSArekUTanaMdIzvarakanakagirau naiSadhenIlavaMte, citrezaile vicitre yamakagirivare cakravAle himAtrA, zrImattIkarANAM pratidivasamahaM tatracaityAnivaMde, zrIzaile vidhyazRMge vimalagirivare hyarbudepAvakevA. sammete tArakevA kulagirizikhareSTApade svarNazaila, saMhyAdro cojjayaMte vipulagirivare gurjare rohaNAr3A, zrImattIkarANAM pratidivasamahaM tatra caityA nivaMDe, AghATe medapATe kSititamukuTe citrakUTe trikUTe, lATe nATe ca dhATe viTapighanataTe devakUTe virATe, karNATe hemakUTe vikaTatarukaTe cakrakoTe ca bhoTe, zrImatIrthakarANAM pratidivasamahaM tatra caityAnivaMde, zrImAle mAlave vA malayajanikhile mekhale bIchale vA, nepAle nAhalevA kuvalayatilake siMhale maile vA, DAhAle kauzale vA vigalitasalile jaMgale vA nimAle, zrImattIrthakarANAM pratidivasamahaM tatra caityAnivaMda, aMge vaMge kaliMge sugatajanapade satprayAge tilaMge. goDe cauDe muDe varataradraviDe udriyANe ca pau Adre mAdre pula draviDakuvalaye kAnyakubje rASTre, zrImatIrthakarANAM pratidivasamahaM tatra caityAnivaMde. caMpAyAM caMdramukhyAM gajapuramathurApattane caujayinyAM kauzavyAM kozalAyAM kanakapuravare devagiyaca kayAM, nAzikye rAjagehe dazapuranagare bhaddIle tAmraliyAM, zrImatIrthakarANAM pratidivasamahaM tatracaityA nivaMde, svarge mattyaMtarikSe girizikhara he svarNadInIratI', Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina-caitya-stava, (359) zailAne nAgaloge jalanidhipuline durgamadhyetrisaMdhyaM, grAmeranye vane vA sthalajalaviSameM bhUruhANAM nikuMje, zrImatIrthakarANAM pratidivasamahaM tatra caityAnivaMde, 8 zrImanmerukalAdrau rucakanagavare zAlmalau jaMbule, caujanya caityanaMde ratikararucake kuMDalemAnuSAMge, ikSukAreMjanAdrauM dadhimukhazikhare vyaMtare svargaloke, zrImatIrthakarANAM pratidivasamahaM tatracaityAni vaMde, ithyaM zrIjainacaitya stavanamanudinaM ye paThati pravINAH modyatkalpANahetuM kalimalaharaNaM bhaktibhAjastrisaMdhyaM, teSAMzrItIrthayAtrAphalamatulamalaM jAyatemAnavAnA; kAryANAMsiddhirucaiH pramuditamanasAM cittamAnaMdakAri. 10 (jainatIrthagAiDakA-dusarA-bhAga-pUrNahuvA,-) [ anuSTupa-vRttam. ] upaH 1 anarghANyapi ratnAni-labhyate vibhavaiHsukhaM, durlabho ratnakoTayApi-kSaNopi manujAyuSaH Aryadezazca tatrApi-mukulaM nirmalAmatiH viziSTa gurusaMparko-bhUribhAgyairavApyate, yA deve davatA buddhiH-gurau ca gurutA matiH dharme ca dharmadhI zraddhA-samyakta midamucyate, 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 360 ) nasIhata-ula-Ama. / [ nasIhata-ula-Ama, ] 1-naradeha vAravAra nahImilatA, isako pAkara jokucha banapaDe nekIkaro harazubhaha cAraghaDI rAtarahate nIMda choDado, AphatAva tuluhoyetaka soterahanA achAnahI, java vistarase uTho pestara apanA sAMsa dekhalo, caMdrasvara calatAhai-yA-mUryasvara ? agara caMdrasvara cala tAhai to bAyApAMva-aura-sUryasvara calatAhai to dAhanApAMva jamIna para rakho, vAda apanI jarurI hAjatose phAriga hokara tIrthakaradevokI ibAdata karo, javakoI marda-yA-aurata maMdirameM devadarzanako jAya apane badana aura livAsakoM sAphakarake jAya, yaha nahIki-nApAka badana aura livAsase maMdirameM calejAya, zubhahake vakhta jaMgalakI havAmeM ghumanA nihAyata muphIdahai, magara rAstemeM kIDemakoDokoM vacAkara ghumanA cAhiye, tAki unaparabhI kucha takalIpha-la-gujare,sApha havA istimAla karanese badanakI bImArI raphA hotIhai, aura tAkAtabaDhatIhai, jologa hamezAM gAdItakIyeke sahAreveThe rahatehai aura apane jismako takalIpha nahIdete, yAdarahe ! bImArI unake liye hamezAM hAjirarahatIhai, kyoki unake jismase pasInAvahAra nahIhosakatA, 2-zAstrameM sunateho rAjemahArAje loga jaba zubhahako uThatethe apane badanakI zusti raphA karanekeliye pahalavAnose kustI kiyaa| karatethe, kalpasUtrake mUlapAThameM dekhalo siddhArtharAjAkeliye kyA bayAna likhAhai, ? alabatAM ! jaiphoMkoM kasarata karanekI koI jaisI caMdA jarUratanahI, jologa daMDapelate hai uThaveTha karatehai aMsI kasarata nAdAnIkI karasatahai, jaba kisIke badanameM kasarata karanese kuchapasInA AjAya to usavakhta gaMdIhavAse apane jismako jaruravacAnAcAhiye, harekazakhzako munAsibahai apanI hAjata ravAiko duraja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ nasIhata-ula-Ama. (361 ) gahapara jAve, mazAnameM jahAMki-murdai jalAyejAteho vahAMpara-na-jAve, guptamoriyAM joki-hamezAM gaMdIrahAkaratIhai usame pezAba-na-kare, mutAbika dharmazAstrake dekhAjAyato guptamorImeM pezAbakaranA sababa pApakAhai, kyoMki-usameM akasara jIvoMkI paidAza huvAkaratI hai, sAMpa-yA-cUhoke bilameM pezAvakaranA bilkula nAmunAsivahai, eka vakhtakA jikrahai kisIzakhzane sAMpake bilameM pezAba karanA zurukiyA, usakIdhAra jaba vilakebhItara gai phorana ! usameMse eka sAMpa nikalaAyA, idhara pezAbakaranevAlA mArekhophake aisA bhAganikalA ki-jasase usake kapaDe saba nApAka hogaye, kaho ! isase kyA ! phAyadA huvA ? isIse ache logoMne kahAhaiki-aisI bAtoMse paraheja karo, 3-hareka AdamIkoM cAhiyeki-vinA-dAtUnakiye koicIja apane muhameM-na-DAle, jo zakhza dAtuna nahIkarate unake muhase bada bU AtI hai, jisake muhameM chAlepaDagayeho-yA-jalanahotIho usarauja dAtuna-na-kiyAjAya koiharjakI bAtanahIM, jisakA galA beThagayAho-yA-hoTha phaTagayeho-vaha ghIke kuralekare, yA dudhakA istimAla rakhe, jaruraphAyadA hogA, jisako tairanA-na-AtAho gaharejalameMna-kude, nahAte vakhta-khvAha madaho-yA-aurata hargija ! naMge-nanahAve, ekadupaTTA-yA-sADI-badanapara jarurarakhe, vAda snAnake devapUjaname mazagularahe, duniyAdArokeliye devapUjana karanA nihAyata phAyademaMdahai, jabakoi devamaMdirameM jAve hathiyAra zAtha-na-lejAve, jUte-lakaDI vagerA cIjabhI bahAra choDakara adabakezAtha jAve. jaba devamUrtike sAmane pahuce tInamaratave sIrajhukAkara tAjimakare, aura tInavakhta atarApha parakammAdeve, pUjAkaranekA hukama jaise mardakohai vaise auratakoMbhI hai, pUjAkaratevakhna livAsa aura jismako pAkarakhe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 362 ) nasIhata-ula-Ama. agara koi sAja-aura-saMgItakalAkA jAnanevAlAho-to-bAjeke zAtha umadAtaurase gAyanakare aura tIrthaMkaroMkI ibAdatakare, pUjanameM irAdA pAkahoneke savava bhAvahiMsA nahI. aura vinAbhAvahiMsAke pApanahI, pAkairAdese tIrthakara devokI pattikI pUjAkaranese azubhakamaMkI nirjarA aura punyAnuvaMdhipunya hAsilahotAhai, dharma aura prIta jorAvarIse nahIMhotI, jisakepara devadravya kA paisAho phorana ! dediyAkare, jo loga nahIdete goyA ! apanA vigADakaratehai, dharmakekAma meM dagAbAjI karanA achAnahI, 4-agara zaharameM apane majahabI guru Ayeho to vyAkhyAna sunanekoM jarurajAnA cAhiye, jisazakhzane devapUjana-na-kiyAho aura zAstrasunanekA vakhna karIba AjAya to pahalezAstra sune aura pIchedevapujanakare , kyoMki-vagera zAstramune devapujanakI pahicAnaThIka nahIMhotI, munilogoko cAhiyeki-koI amIra ho-yA-garIba donoko ekasAgine, jaisA-na-kareki-kahIM dolatamaMdakI tarpha jyAdaha tavajjokare aura garIvakoM-na-puche, pestarake muniloga zaharake bahAra udyAna-yA-banakhaMDameM rahAkaratethe javakoi jainamuni zAstrakA vyAkhyAna bAcaraheho, aura usahAlatameM koizrAvaka vyAkhyAnameM Anakara vaMdanAkare muni usako dharmalAbha-na-dave, kyoMkivyAkhyAnameM khalala hogA, calate vyAkhyAname zrAvaka spheTAvaMdanA kare, sthobha-vaMdanA-na kare, jabataka zAstrakI bAjA -na-hovIcameM koi uThenahI. ora agara koI kisIko gulAneAve-tomuhase kucha-na-bole, isArese usakAjabAva deve, agara kisIkeghara koi mota hogaiho-yA-kisI kisamakA sogaho-tobhI-zAstra sunane soga-na-rakhe, ekazrAvakakA navajuvAna laDakA rAtakevakhta gujaragayA, aura zubhahake vakhta usake dehakA agnisaMskAra karake kuchade Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ nasIhata-ula-Ama.. ( 363 ) rakebAda zAstrakI vAja sunanekoM hAjirahuvA, gurujIne vyAkhyAna khatamahonepara puchAki-Ajadera kyoM hui ?-usane javAvadiyA ekamehamAna-AyAthA usako vidAkarane jAnApaDA jisase derIhui, gurujIko mAlUmanahIMthA eka dusare zrAvakane kahA, gurujI ! isakA navajuvAna laDakA maragayA-tobhI-yaha apanI husneetakAta zAstrakI vAjasunanekoM AyAhai, gurujIne kahA tArIphahai isakI-aura dharmakA pAvaMda hoto aisAho. 5-zAstrakA bayAna sunatevakhta agara kisIkoM koi savAlakaranA maMjUraho vinayase kare, kisI kisamakI bAMkITeDI bAta-na-kare aura agara apanI bhUlapara gurujI kucha sakhta vAtakahe-to-usakA burA-na-mAne, aura haka bAtako samajhe, jisakAdila sAphahogA zAstrakI bAtapara usakoM phaurana ! asara hogA, jisakA dila sApha na-hogA usako kisI tarahakA asara-na-pahucegA, cunAce ! jisa ghaDemeM lahasana aura pyAja DAlAgayA hogA usme dUdhaDAleto dUdhakA asara na hogA, kyoMki usme lahasana aura pyAjakI asara pestara maujUdahai. eka vakhtakA jikrahai gurujIne apane celekoM kahA-tuM ! pApakekAma matakiyAkara jisase daujakameM jApaDe, celene javAbadiyA gurujI ! meM-dojakakA rAstA kaba jAnatAI, rAstA batalAneko to ApahI Aoge, gurujIne kahA aisIaisI bAtoMseMhIto tere dilakI saphAi jAhirahai, celene kahA gurujI ! vezaka ! ! merAdila sAphanahIM, Apa koI aisI tarakIba batAdeveki-jisase-marAdila sAphahojAya, gurujIne kahA jAo! kisI hakImasAhavakA ghara talAzakaro, aura eka-dasta-yA-ulTIkI davA lelo, dilasApha hojAyagA, celA isamAkula javAba sunakara zIdA huvA, aura cupa hogayA aise gustAkha celekoM aisAhI javAba kAphIhotAhai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 364 ) nasIhata- ula - Ama. 6 - hareka zakhzakoM cAhiye badanapara kapar3A sApha pahane, cAhe kamakImata kA kyauM- na- ho ? magara sAphahonA cAhiye, jologa daula tamaMda hai magara vasavava kaMjUsIke achekapaDe nahI pahanate unakI kadara nahIhotI, achekapaDe pahanane se khajAnA khAlI nahIhotA, khajAnA usavakhta khAlIhogA jaba takadIrakA sitArA jophakhAyagA. agara tumakoM rojagAra meM paidAza achI hai - to - gulAba kevaDA vagerAhake itaroseM apane kapaDe aura livAsakoMbhI khuzabUmeM vasAyAkaro, magara yAda rahe ! akele apane kohI siMgAranA bahetaranahI, devamUrtikabhI itara vagerAse tavajo-va- mudArAtakaro, hareka zakhzakoM cAhiki- apane hAthameM eka aMgUThI pahanerahe, tAki vakhta jaruratapara kAma Asake, agara vanasaketo eka jeMvaghaDIbhI pAsarakho, tAki - vakhtabhI - mAlUmarahe, harazakhzako lAjima hai jaba gharasevahAra jAve kucha rupaye paise bhI apane hamarAharakhe, vajaha usakI yaha hai ki- tumakoMagara kisIne amIra samajhakara kucha savAla kiyA to jarUra usako na-kuchadenA hogA, yA koi - dilapasaMdacIja najarapaDI to usako maula lenekAbhI khayAlahogA, sauco ? agara usavarUta rupaye paise pAsa-na- hoMgeMto kyoM kara maulalesakoge ? sohAgana auratakeliye natha - kaMgana - aura - nevara pahananA jarurIyAtasehai, tAki - mAlamahosake yaha aurata sohAga hai, " " 7- khAnapAnakeliye-- gehu - cAvala - ghI - sakara - dUdha-bAdAma - piste - kismIsa - ye - tAkatavara cIjeM hai, agara apanA khajAnA tarahoto - inacIjoM kA istimAla rakhanA bahettarahai, tAki vadanakItAkAta aura kauvata banIrahe, jisma meM - tAkAta - na - hogI to dharmabhI-na-hosa - kegA, harekazakhza - joki - daulatamaMda hai raujamararA pAMcatole vajana taka - ghI - khAyA kare, tAki - jismake AjA aura haDiyo meM tAkAta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ nasIhata-ula-Ama. ( 365 ) banIrahe, jologa roTiyoMke mohatAjahai unakeliye yaha amara dusavAra hai, magaradaulatamaMdokeliye koi muzkila bAta nahI, javAra-bAjarIkI roTIbhI agara durustagIke zAthabanAigaiho-to-khAnemeM kucha harjanahI, garIbaloga isIse apanAgujara kiyAkaratehai, cAhejitanI miThAi khAo magara mukAvile roTIdAlake koicIja nahI, lAkhadavAkI eka davA dUdhahai, jologa hamezAM dudhakA istimAlarakhatehai tAkatavara banerahatehai, magara dudha jaisA honAcAhiye jisameM pAnI-na-milAho, khAnAhajama honekeliye dahIbhI eka phAyademaMda cIjahai, garmIkI mausimameM jIrA-aura-namaka milAkara dahIM khAnese dimAga tararahatAhai, hareka zakhzakoM cAhiye zubhahake vakhta kuchacIja khAyAkare ekadama bArAMbajetaka bhukhArahanA achAnahI, jisase zarIrameM harAratapaidAhojAya, aSTamI caturdazI vagerAha parvakeroja vrata-upavAsakaranAbhI lAjimahai, dharmakoM bhulajAnA aura dunayavIkArobArameM mazagUlaho jAnA ThIkanahI, duniyAmeM dharma-eka-AlAdarjekI cIjahai, gauke dinome zubhahake vakhta-taracIja-khAnA bahettarahai magara itanA yAda rakhanAki nisaroja badahajamI huiho-phAkA-rakhe, jyAdahakhAnAkhAnese AdamIkI jAnako takalIpha pahucatI hai, [dohA.] dAhanesvara bhojanakare-bAye pIve nIra, bAyI karavaTa sovatAM-hoya niroga zarIra. sUryasvarameM khAnA aura caMdrasvarameM pAnI pInA taMdurastIkI alAmatahai, eka zaharameM-cArabhAi rahatethe, unameM tInabhAi achItaraha rojagArakarake paidAzakaratethe aura eka bhAi berojagAra rahatAthA, magara khAnekeliye sabase pahale musteja hojAtAthA, ekarauja tInabhAiyone milakara usako kahAki-kucha dhaMderojagArameM lago, beThebeThe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 366 ) nasIhata-ula-Ama, kahAMtaka khAoge, magara yahabAta usako achInahIlagI, dusarerauja usane khAnekI jagaha ekadivArameM AlAbanAkara khAnekI thAlI usameMrakhI aura khaDekhaDe khAnelagA, jaba tInobhAiyoMne dekhA aura puchAki-kyoM ! Aja kyADaMga nikAlAhai, ? jo-khaDekhaDe khAraheho usane javAba diyA jinako hamArA beThebeThe khAnA nAgavAra gujaratAho unake sAmane hama veTheveThe kyoM khAve ? khaDekhaDehI khAliyAkareMge, taba tInobhAiyone kahAkhUbasamajhA ! akalamaMdokA yahIkAmahai jokahe kucha aura samajheku cha, hamanekahAthAkucha dhaMdArojagArakaro, tumane yaha DhaMga nikAlA isa mizAla kA matalaba yahahaiki-jokoi-apanekoM nasIhatade unase gustAkhI karanA saheja nAdAnI hai, jaise khAnapAnase aurahavAse badanakI hiphAjata kiijAtIhai vaise makAnasebhI karanAcA. hiye, jisamakAmeM havAkI Amadaraphata banIrahatIho-badaba-na-AtI ho, aura aMdherAbhI-na-rahatAho aisemakAnameM nivAsa karanA cAhiye, jisamakAnameM vArIzakedinomeM pAnI giratAho usameM rahanAvasanA ThIkanahI, makAnavanAnekI tarakIba mulkamulkameM alaga alagahai, makA nake daravaje aura bArIye UMcIrakhanA cAhiye, tAki-AdamIke sIrakoM coTa-na-lage, cunAce ! ekazakhzane makAna nayA banAyA, magara daravaje usake bahuta choTerakhe, haravakhta jAte Ate sIrameM coTalaganekA khatarAthA, ekadaphe usIkesIrameM isakadara coTalagIkibehozahokara girapaDA, aura khunabhI nikalaAyA, kahiye : aise choTe daravaje rakhane se kyA phAyadA, ? 9-ekaso-AThahAtha-laMbAghara-cArotarpha havAdAra kamare vIcame cauka-aura jisatarpha dekho cAMdanAho aise gharameM rahanA nihAyataumadAvAtahai. makAnakI sIDhI cauDIbanAnA cAhiye, jo-na-bahuta ucI aura-na nIcIho, jisapara buDhA aura laDakA ba-khubIcaDhasake, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ nasIhata--ula-Ama, (367) gharakI divArapara citrAma karAnAto-laDAikA dekhAva-sAMpa-kauA yA-vinAgardanake AdamIkA citra-nahI-khIcavAnA cAhiye, devavimAna-nAcatIhui parI-bAgavagIce-phalaphula-aura-manalizakA citrAmabanAnA achAhai, choTegharomeM rahanA jahAMki -havAkI-Amadaraphata na-ho-bilkula ThIkanahI, Ajakala kaijagaha dekhatehai-to-chaTI choTI koTharIyomeM loga apanI aukAtabasara karatehai, jinakepAsa daulata nahIM hai pUrvajanmameM punya kama kiyAhai unakeliye amaralAcArI hai,duni yAmeM cakravartI jaise baDebaDerAje hogaye jinakeghara-navanidhAna-caudaharatna-hAthIghoDe-javAhirAta-sonA-cAMdI-nokara-cAkara-myAnepAlakhI aura chaDI cavara maujudathe-vebhI punyase sabacIja pAyethe, 10-sacabolanA aura dharmapara kAmIla etakAta rakhanA harekakeliye phAyademaMdahai, AjakaranekA kAma kalapara matarakho, AdamI jaise duzmanase DaratAhai agara pApase Dare to kyAhI ! umadA bAtahai, do-AdamI-vAtakararaheho vinAbulAye jAnA munAsiba nahI, gunahagArakI mAphI usavakhta hosakatI hai jaba-vaha-apanI-khatAkA kAyalaho, jahAM nAdAnokI majaliza milIho vahAM nasIhatakaranA kAraAmada nahI. nAdAnadostase dAnAduzmana bahettara, sabadina ekasarakhe kisIke nahIrahate. rAmacaMdrajI lachamananI-aura-pAMcapAMDava jaise ikabAlamaMda aura khuzanasIboMkoMbhI banavAsa karanApaDAyA, kahAMtaka vayAnalikhe bahuterImizAlai maujUdahai, tadavIrakaratehuvebhI kAma ulTA hojAtAhai to samajhanAcAhiye takadIra apanIachInahI, takadIra ulTIho aura kAma bigaDajAya-to-usakA raMjakaranAbhI lAhAsilahai, jahAM bahutase beMilmaloga beTheho-vahAM-ilmI takarIra karanA phAyademaMda nahI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ (368) nasIhata-ula-Ama. ( anuSTup-vRttam ) kaH kAlaH kAni mitrANi-kodezaH ko vyayAgamau, kazcAhaM kAca me zakti-iticiMtyaM muhurmuhuHH, 1, harekazakhzakoM lAjimahai koibAta muhase nikAle to itanIcIjokA khayAla avalase karaleva, jamAnA kaisAhai ? meredosta kaunakaunasehai ? kisamulkameM-meM-beThAhuM ? kitanAkharca aura kitanIAmadahai ? meM-konahuM aura merI tAkAta kitanI hai ? inabAtoMko pahale saucaleve, dostI usakezAtha rakhanAcAhiye-jo-AlIhiMmataho, jisakAdila sAphahai-vo-hamezAMpAkahai, bakhIla AdamI kharcanahIkarasakatA, akhabAravAle hamezAM kalmase jaMgakiyAkaratehai, jo sabhA jisakAmakeliye mukarara kigaiho-aura-vaha-usakAmako-na-karasaketo usako nAmamAtra sabhA kahanA cAhiye, 11-jologa kahatehai auratakoM ilmapaDhAnA nahIcAhiye yaha unakI bhulahai, mausime javAnomeM jaisA kaunamarda-yA-auratahai jodAme izkameM-na-phasAho, lekina ! tArIpha usakI hai,-jo-phaMdeizkaleM bacArahe, agale janmakI nekakismatase AdamI khUbasurata rupa pAtAhai, khvAha ! mardaho -yA-aurata ! muvArakacaherA-aura-husnojamAlabhI ekatarahakA jAdu samajhanA cAhiye-kailoga dusarekAmome bahAdurI karasakatehai lekina ! AlAdarnekA vahAdura-vo-hai-izkase phatehapAve, harekazakhzako munAsibahai mAvApakI pharamAvaradArI kare aura yahabhI yAirahe ! auratakI ta kedArIkarake mAtapitAkoM takalIpha na-deve,-jIva anAdihe isakA banAnevAlA koinaho, ArAma aura takalIpha apane kiyehuve-karmokA phalahai,-dharmapravartaka tIrthakara sarvajJa hote hai, nekakAmase bahista milatAhai, aura badakAmoMseM daujaka, dau Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ nasIhata- ula - Ama. ( 369 ) latapara ghamaMDa karanA ThIkanahI, gostakhAnA-aura-zarAbapInA mutAvikadharmazAstrake pharamAnase pApahai, - jozakhza apane mAbApakoM gAlI detA hai purAnAdAna hai, jozakhza apanI paidAzameMse AdhA hissA dharmake kAmameM kharcakare usakI tArIpha hai, jo rupaye meM cAraAne kharce -vahadoyama darje - aura - jo ekarupaye meM eka AnAbhI dharmameM kharca kare - votIsare darje para hai, jologa bilkulakharca - dharmakAmameM - nahI karate baDI bhuhai, pestarake loga jaba buDhApeke dina AjAtethe dunayavIkArobAra chor3akara dIkSA ikhtiyAra karate the - yA - tIrtha bhumimeMjAkara dharmakaratethe, bahutaseloga Ajakala isakAmako bhulagaye hai, 12 - pRthavI sthAlIke AkAra golahai, aura ghumatInahI balki ! kAyama hai, cAMda sUrya bezaka ! ghumate hai, agara pRthvI ghumatIho-toekazahara jo dusare zaharase - uttaratarka hai kabhI dakhanatarpha hojAnA cAhiye, aura jo dakhanameM hai uttarameM hojAnA cAhiye, dusarI dalIla yahahai ki- kisIzaharameM samajho doghaMTataka vArazahotI rahI idhara jamIna phiranevAloke pharamAnase phiratIhui jamIna kosotakadUra calIgai, phira vahAMke tAlAba pAnIse - na - bharanAcAhiye. aura bharajAte hai yaha Amaloga apanI AMkhose dekhate hai isakI kyAtrajaha, ? tIsarIdalIla yaha hai ki - eka - parIMdA apane mAlese AsmAnatarpha uDA aura kuchaderataka sapharakaratA rahA, isa arsemeM jamIna phiratImAnanevAlo ke khayAlase jamIna kosotaka dUracalIgaI, phira vaha parIMdA apane mAleko kaise pAsakegA ? aura saba dekhate hai pAsakatA hai, isakA kyAsababa, ? ilmanajuma eka umadA cIja hai magara jAnanevAlA kAmIlahonAcAhiye, kavi honA yahabhI ekailma aura akalake tAlluka hai, harakoI kahe - - kavi - banajAu to yaha honahI sakatA, - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ (370 ) nasIhata-ula-Ama, 13-jabakisIke ghara gamIhojAtI hai cAhe-vo-apanA duzmanabhI kyau-na-ho ! usavakhta usake ghara jarurajAnA cAhiye, jiMdagIkA koibharusA nahI-jo-kAmadharmakA karaliyA vahI bahettarahai. jologa kahate hai hama dIkSA lenekA irAdA-no-karane hai magara kyAkare ! paDhe likhenahI, koDakahate hai hama nIyoMkI jiyArata jAnA vezaka ! cAhate hai magara phurasata nahI, ye-saba unake bahAnehai, sacedilase jozakhza dIkSA ikhtiyArakaranA-yA-tIyoM ko jAnAcAhe usako kaunaroka sakatAhai, ? duniyA meM takadIra basne mAlAhai tadabIra mukAbile usakekoicIja nahI, tadavIra cukanAsakatI takadIra nahIM cukatI, samajhoki vageratadavIrakebhI rAjya milasakatA hai jaba nakadIra sIdhI ho,-Amaloga phAyadehIkeliye tijAratakarale hai magara jabataka nakadIra yAvara-na-hozivAyanukazAnake koibAta hAsila nahI hotI, zeyara yAvarI tAle kare-to-kimiyA kyA mAlahai, ! zaMgarejA hAthameM-loge to jara hojAyagA, 1, ekazakhza pestara garIbI hAlatamedhA, bAda caMdaraujake kisIekaAlA darjeke ohadepara pahucA, aura daulatamaMda hogayA, agalI hAlata jAnanevAlA eka dosta usakA isairAdese usake pAsagayA ki-meM-kucha-isase phAyadAhAsila karaM, idhara-vaha-daulatamaMda apane ohadeke ghamaMDameM isakadA cakacUrathA ki-apane dosnako jAnatAhuvAbhI mulagayA, aura punelagA-tuM ! konahai ! ! aura kyauM ! AyA ! ! kadIma dosta ne kahA, ThIka hai vaha dina bhulagayA jo mujase udhAralekara apanAgulara karatAbA, Aja baDIvAteM banAtAhai, isabAtako munakara ohadedAra zarmIdA hogayA aura ghamaMDa usakA utara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. ( 371 ) gayA, harekaAdamI daulata aura ohadeke ghamaMDameM-na Ave, aura apane dostoMkI yAdIrakhe, [dohA ) calata kalama sukata akhara-yahI nehakA mUla, neha chAMDa nIlo rahe-tAke mukhapara dhUla, 1, T [ guladaste-jarAphata, ] [ eka-kaMjusa-zeTha-aura zeThAnIkA latiphA, ] 1-kisIdina ekazeTha apanI zeThAnIse kahanelage isavakhta hamArepAsa itanAdhanamAla jamAhai, agara hamArI sAtapIDhItaka laDake bAle khAve aura maujakare tobhI kucha aMdezAnahI, lekina ! ATha. mIpIDhIkI aulAda kyAkhAyagI isabAtakeliye phikra huM. zeThAnI bolI khUbakahA ! phikramaMdaho-to-Apa jaisehIho, kyA ! jojo aulAda hotIrahegI apanI apanI takadIra zAtha-na-lAyagI? aura yahabhI khayAlakaroki-bAda apane maraneke dUsarI pIDIkI aulAdahI agara sabadhanamAla khobeThegI to tisarI pIDhIkI aulAda kyAkhAyagI ? nAhaka ! phikra karateho. jokucha dhanamAla apanepAsahai cainase khAopIo aura dharmameM kharcakaro, [dohA. ] pAnI bAtyo nAvame-gharame bAtyo dAma, dono hAtha uleciye-yahI sayAno kAma, 1, dekho ! apanI birAdarIme kai jaisebhI logahai jinakepAsa eka dinakAbhI khAnA mauasaranahI tobhI-ve-apanI takadIrapara bephika rahA karatehai aura Apa AThamI pIDhIkI phikra lAraheho, isa misAlakA matalaba yahahaiki-kalakIbhI-phikra-nahIkaranA takadIrakA cakra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 372 ) guladaste-jarAphata. hamezAM phiratArahatAhai koidina achA-koidina burA, magara-hAM ! jo kaMjusahotehai-ve-jaise phikrameMhI giraphatAra rahAkaratehai, dharmameM kharcakaranA nahI aura jaisehI vahAne peMzakiyAkaratehai, mutAvika dharmazAstrake dekhAjAya to lAjimahai jokucha banapaDe dharmakAmameM kharcakaranA aura khAne pInemeM kaMjusAi nahIkaranA, purvajanmameM dharmakiyAthA to yahAMdhanapAyA, agara yahAM-na-karoge Age kyApAoge ? bahattarahai isa bAtakI phikrakaranA, eka kaMjusase eka zakhzane puchAki-kapaDekaise pahananA cAhiye, usanekahA kapaDe aise pahananA cAhiye jo nikamme ho, jisako dusarA koi uThAlejAnekA khayAla-na-kare, kyAkahanA ! khUba salAhadii, ! salAha dene vAleho-to-aiseho, [ eka mAlika-aura-nokarakA kissA, ] 2-ekazakhzake vahAM ekanaukarathA, ekarauja mAlikakI tabIyata kucha nAdurusta hui naukarako bulAkarakahA, jAo ! hakImake pAsase davA lAo ! nokara bolA agara hakImasAhaba ghara-na-mile geMto ? mAlikane kahAjAtA kyaunahIM ? bahAnebAjI kararahAhai, naukaranekahA agara unakepAsa davA-na-hogIto? mAlikanekahA tujakoM kyAmAlUma davA-na-hogI, nokarane kahA, achA ! jAtAhu magara davA phAyadA-na-karegIto, ? mAlika vole ave ! nAdAna ! phAyadAhone-na-honese tuje kyAgaraja ? tUM ! jA, aura davA lA, ! naukara bolA pharjakaro davAne phAyadAbhI kiyA magara AkhIra ekarojato maranAhI hai, phiradavAkI kyA jarurata, ? [ dohA] calanAhai rahanAnahI-calanA visvA vIsa, thoDe jIvana kArane-kauna guthAve sIsa, 1, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. ( 373 ) ___ mAlikanekahA yahabAta tereparabhIto gujaregI phira naukarI karane kyauM AyAhai ? dusare naukarakoM hukama-diyA isako kAnapakaDakara gharase nikAlado aisA naukara kisakAmakA jo mAlikakA hukamana-mAne aura gustAkhI kare, [ eka kamaakala laDakekA latiphA ] 3-eka kamaakala laDakA apanI ammAkA hukama lekara naukarIkaranekeliye geramulkakoM calA, ammAne kahA harekake zAtha narmIrakhanA aura jhukakara calanA, laDakA jaba gharasecalA, aura docAra kosake phAsalepara pahucA, rAstemeM eka-tAlAvake-kanAre dhobI kapaDe dhorahethe, sukAyehuve kapaDe akasara kabhIkabhI cauraloga lejAyAkaratethe, aura dhobIlogabhI hamezAM usakI tAkameM lagerahatethe, pasa ! isasuratameM vaha laDakA usarAstese gajarA, jo jhukAhuvA calAjAtAthA, dhobIyone samajhA, sAyata ! yahIcaura hogA, isagumAnase usako pakaDA aura mArapITa karanelage, laDakenekahA muje kyoM mArateho ? meMto naukarIkeliye jArahAhuM. dhobIyoMne kahA aisA jhuka kara chI pehuve kyoM jAtAhai ? sidhAhokara calAjA, aura sApha hojA laDakA jaba Ageko baDhA-to-kyAdekhatAhai khetomeM kisAnaloga bIja DAlarahethe, dekhakara isanekahA saba sApha hojAo ! kisAnaloga isabAtase baDenArAjahuve aura kahanelage ave ! kyAkaha rahAhai saba sApha hojAo, yUM-kyoM nahIkahatAki-jaisA bahutaho, isavAtakoM sunakara laDakA agADIbaDhA-to-ekagAMvake bahAra kailoga murdAliye Arahethe, laDakenekahA, esAbahutaho-aisAbahutakaho.isabAtako sunakara loga nAkhuzahuve, aura kahanelage, abe! esAmatakaho, yUM-kahoki-aisAkabhI-na-ho, laDakA isabAtakoM khayAlameM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 374 ) guladaste-jarAphata. rakhakara Age baDhAto eka dulhAdulhana-sAdIkarake barAtakesAtha Arahethe, dekhakara bolA aisAkabhI-na-ho, isabAtakoM sunakara varAtIlogabahuta gussehuve aura kahanelage aisAkyoM kahatAhai, ? yUM kahokiaisA bArabAraho, phiraAge baDhA-to-rAhameM rAjAke naukara-docAra ijjatadAra mahAjanokoM kisIkhatAhapara giraphatAra karake lejArahethe laDakene unako dekhakara kahA aisAkAma bArabAraho, taba unakezAthI laDakepara nArAjahuve, aura kahanelagaki-aisA kyoM nahIkahatAkijaldIchuTajAya, isabAtakoM yAdakarake AgejAtAhai-to-eka bAgameM do-jamAtavAle-ikaThehokara dAvatakara rahethe aura kahatetheki-kyA ! mubAraka raujahai-jo-Ajahama ikaThe hogaye, laDakA vahAM pahucA aura kahanelagA jaldI chuTajAya, taba unalogoMne khayAlakiyA, yaha kauna kamaakala laDakAhai-jo-esAburA sakuna nikAlatAhai, garajaki laDakA-vahAMse Ageko baDhA aura ekagAMvameM gayA, vahAM ekacaudharIkepAsa naukararahA, jaba caMdarauja gujare aura ekarauja codharI pAMcadaza AdamIyoMkI majalizameM kisI bAtakA niveDA kararahethe caudharAnane naukarase kahA, jAo ! caudharIjIko bulAlAoM, javArakIroTI tayArahai ThaMDA hojAyagI, naukarane majalisameM AnakarakahA caudharIjI ! caliye ! javArakI roTI DaMDI hojAyagI, caudharIjI isabAtase zamIMdA huve aura ghara Anakara naukarase kahane lage aisI koivAtahoto majalisameM nahIkahanA, jaba majalisa barakhAstaho dhIrese kahanA, ekaronako vAtahai, caudharIjIke ghara aMgAra lagagai caudharAnane nokarako doDAyA, aura kahA, jAo ! caudharIjIkoM jaldI bulAlAo, caudharIjI majalisameM veThethe, naukara vahAMjAkara beThagayA, aura doghaMTevAda jaba majalisa barakhAstahui dhIrese jAkara kahA caliye ! makAnako Aga lagIhai, caudharIjI ghara Aye aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmmmmmmmmmm guladaste-jarAphata. (375) dekhAto bahutasA nukasAna hogayAhai, pasa naukarako kamaakala jAna kara usIvakhta gharase bahAra nikalavA diyA, aisAnaukara kisakAmakA-jo-kahokucha aura samajhe kucha, [ aika zusta AdamIkA jikra, ] 4-kisI jaMgalameM eka zustaAdamI beMrake darakhtakenIce laMbA hokara sorahAthA, ittiphAkana ! ekaura darakhtase duTakara usakI chAtIpara girA isa arsemeM eka AdamI thoDIdurapara calAjArahAthA zusta AdamIne usako pukArAki-bhAisAhaba ! jarA idharahotejAnA, usane samajhA sAyata ! koi jarurIkAma hogA isa khayAlase usa zustakepAsa AyA, taba zustane kahA-merI chAtIpara jo-bera-girAhai uThAkara meremuhameM DAlado, isavAtako sunakara vaha AyAhuvA AdamI bolA, ave ! gavAra ! kyA ! terehAyase uThAkara muhame nahIDAlAjAtA ? jo mujako bulAyA, usane kahA mAphakaranA-meM-janmakA zustaAdamIhuM-yahI-cajahahaiki-ApakoM takalIphadii, taba AyAhuvA AdamI kahatAhai-meM-tuje takalIpha detAhuM, tuM ! apane hAyasehI uThAkara beMra khAle, esA kahakara rAstAliyA aura kahatA jAtAhai ki-kyA ! khUbaAdamIhai-jo-chAtIpara girAhuvA-beMrabhI-uThA nahIMsakatA, bazarteki-hAthapera-durustahai phirabhI yaha hAlatahai, [eka kaMjUsakA kissA.] 5-eka kaMjUsa apane gharameM rAtakoM akelA sorahAthA, ittiphAkana ! eka cUhA-usake-peTapara hokara idharase udhara calA gayA, phaurana ! kaMjUsa nIMdase cauMka uThA, aura kahanelagA, hAya ! mAna gaye, hAya ! mAna gaye, isataraha gAphila hokara beikhtiyAra rone Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 376 ) guladaste-jarAphata. lagA, paDosake loga munakara Agaye aura kahane lage kyauM ! bhAi!! kisaliye rote ho, ? usane kahA dekhiye ! cUhA-mere peTapara hokara calA gayA, logone kahA calA gayA to calA gayA, ! isameM ronekI-kyA ! bAta hai, ? kaMjUsa bolA-meM-cUheke cale jAnepara nahI rotA huM, meM-jorotAhu so isakhayAlaseki-yaha-paMthA bUrI nikalI, Aja cUhA peTapara hokara calA gayA, kala-sAMpa-calA jAyagA, phira merA jinA kaise hogA ? logone kahA jamInapara kyoM soteho ? eka cAra pAi molalAkara usapara soyA karo, phira jaisI Aphata kyoM AyagI, ? kaMjUsane kahA merI kaMjUsAi to Apa loga jAnatehI ho itanA kharca mujase kaise hosakegA, ? logone kahA-na-hosake to hamakoM kyA ? hama Aja paDosakA haka adA karanekoM Aye hai, kala hama kyauM ! Ayage, ! tuma jAno aura tumArA kAma, aisA kahakara cale gaye, ThIka kahA hai ki-kaMjasose-na-kharca kiyA jAya, na-khAyA jAya, [eka sAhakAra aura dhobIkI takarIra.] 6-vi.sI sAhUkArane apane dhobIse kahA-tU-vaDA gAphila hai aura kapaDekoM asA dhotA haiki-ekaekake dasa dasa banA detA hai, dhobIne javAba diyA syAta ApakA kahanA saca hogA, magara Apa dhulAi to eka kapaDeke hisAbasehI dete hai, sAhUkArane kahA abe ! gustAkhI kyoM karatA hai ? kapaDe phADakara varavAda karanA aura phira jabAbameM cAlAkI ! jA calAnA ! ! Ajase kapaDe dusarese dhulavAye jAyage, taba dhovIkI akala ThikAneAi aura kahanelagA-kasura mAphakijiye. AiMdA aisA-na-karugA, sAhUkArane usakI AjIjI para mAmUla mutAbika kapaDe usako diye aura-vahabhI-kapaDe achItaraha dhokara lAnelagA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste - jarAphata. [ beTekeliye bApakI hidAyata, ] 7- eka sAhUkArane maratedama apane beTekoM hidAyata ki kikabhI dhupame nahI calanA, zubhaha zAma mIThA khAnA khAyAkaranA, aura kisIko udhAradenA phira use mAMganAnahI, aisA kahakara sAhukAra photahuve, idhara beTene bAda apane vAlidake usI mutAvika vartAvakaranA zuru kiyA, avalato apane gharase dukAnataka rAstemeM rezamI aura jarIke kapaDose - cAMdanIyAM- lagavA dii tAki - barase dukAna jAte Ate dhupa-na- lage, kyoMki vAlikA pharamAnAthA dhupame nahI calanA, dusarA pharamAnA - jo mIThAkhAnA khAne kAthA usakA bartAva isataraha karane lagA ki - nAmI - halavAiyoMko gharapara naukara rakhaliye. aura unase kaha diyA ki - raujamararA - tarahatarahakI miThAi banAyekaro, garaja ki vaha hamezAM miThAi khAyAkaratAthA, tIsarApharamAnA vAlidakA yahathAki - udhAradekara mAMganA nahI. so jisako udhAradetAthA mAgatA nahIthA, isataraha phijahula kharcakarate karate dolata usakI phanAhogaI, aura jaba muphalisI hAlata meM AnapaDA, apane vAlidake dostaseM jAkara milA, aura kahane lagA kyA saba hai - jo - hamaapane vAlida ke pharamAnapara cale aura phirabhI nukazAna uThAyA ? kyA ! hamAre vAlida bujargavAra duzmanathe- jo aisI hidAyata karagaye taba vAlida ke dosta ne kahA, abe ! nAdAna !! kyA kaharahAhai, ? tere vAlidane to ThIkahI kahAthA, tuM ! ulTA samajhagayA isakA koI kyA kare ! suna !! tere vAlidane jo kahAthA dhUpameM nahI calanAso - bAta yaha thI ki - dupahara se pahale ghara se dukAnapara calejAnA aura zAmako vApisa AnA, tAki dhUpase - vacAvarahe, tene ulTI samajhase rAstemeM rezamI cAMdaniyAM lagavAdii, dusarIbAta yahathoM ki - bhUkha lage usavakhta khAyAkaranA vinAbhUkhake khAnA na khAnA, kyoMki bhUkha ( 377 ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 378 ) guladaste-jarAphata. kevakhta-jo-cIja khAo mIThIlagegI, tene usakI evajameM miThAi khAnA zurukii, tIsarIvAta yahathIki-jisako mAla udhAradenA to jyAdaha rakama apane pAsa rakhakara denA, tAki-vaha-apanAghara DhuMDhatA calAAve, apaneko usake ghara jAnekI koI jarurata -na-paDe, tene usakA mAinA ulTA samajhAki-udhAra dekara mAMgane-na-gayA, aba gaurakara ! isame bhula kisakI hai terI-yA-tere vAlidakI, ? isa bAtakoM sukhakara laDakene apanA hosa saMbhAlA, aura agale vartAvakoM choDakara vAlidako hidAyatapara kAyama hogayA. hareka zakhzakoM lAjimahai apanA bhalA cAhanevAle bujurgoMkI hidAyatakoM achItaraha samajhe usapara amalakara,-kabhI nukazAna-na-hogA, [eka paMDita aura vesamaja vidyArthI,-] 8-eka rAjAsAyane apane zaharase eka vAta puchaneke liye bulavAye, aura naukarale karadiyAki-agara-paMDitajIko phurasatana-hoto unake kisI vidyArthIkoM leAnA, nokara paMDitajIke pAsa gayA aura kahA ApakoM rAjAsAhava yAdakarate hai, unakoM phurasata nahIthI eka vidyArthIko jAne ke liye tayArakiyA, aura calatevakhta usako samajhA diyAki-dekha ! tuM ! rAjAjIke rubaru jAtAhai, jo kucha rAjAjI puche narmI aura mulAyamIse javAbadenA, sakhta bAtacIta mata karanA, aura jokucha puche usakA mIThI jabAnase uttara denA, vidyArthI isavAtakoM khayAlameM rakhakara rAjAjIkI khidamatameM pahucA, rAjAnIne puchAki-achA ! tumaAye ho ! ThIka hai, khera ! yaha batalAo ! Ajakala tuma paMDitajIse kaunakaunasI kitAbe paDhate ho ? vidyArthIne saucAki-paMDitajIkA pharamAnahai narma aura mulAima vAta bolanA, javAva diyAki-rAjAjI ! rui-rezama-auramakhamala vagerA, phira rAjAjIne puchA tumAre khAnepInekA kyA daMga www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. (371) hai, ? javAbameM vidyArthIne kahA lADu-peMDA -aura-barphI, rAjAjI ina bAtoMkoM sunakara samajhagaye laDakA nAdAnahai, phaurana ! usako vApisa jAnekA hukama diyA, aura kahalA bhejAki-tumAre-paMDitajIkoM bhejo vidyArthI paMDitajIke pAsa AyA, aura kahA Apako rAjAjIne bulavAye hai, paMDotajIne kahA-ThIkahai, magara tujase kyA kyA! bAteM hui vatalA, vidyArthIne kahA, mutAvika Apake pharamAnake sulAibha aura mIThI bAtehI kiihai, mulAima cInomeM-rui-rezama-makhamala kaha sunAyA, aura mIThI cIjomeM lADu-peMDe-vI-vagerA kahAhai, paMDitajIne kahA, abe ! nAdAna ! ! mene tujase kyA kahAthA, aura tuM ! kyA samajhA ! ! mUrkhatAke javAba deAyA vidyArthI bolA, nArAja kyoM hoteho, ? jaisA Apane pharamAyA mene unamunaya kiyA, isakA matalaba yaha haiki-nAdAna-vidyArthI asahIhunAkarate hai, harekako, cAhiye apane mAlikake kahaneko samajhe aura usapara amala kare isanAdAna vidyArthIkI taraha-ullA-khagAla-na-kare, [vAlida aura laDakekI guphtagu, ] 9-kisIeka sAhUkArakA laDakA jalameM tairanekeliye nadIpara jAnelagA, vAlidane usako manA kiyA, magara usane haracaMda-namAnA, taba vAlida gussehokara kahanelage, bhalA! baccA ! tuM-jA !! agara pAnImeM DUbagayA to asA piTuMgAki-tuMbhI yAda karegA, laDakene kahA kyA khUba bAtahai, jaba-meM-pAnImeM DrabajAugA. to Apa kisakoM piToge ? vAlidane kahA jaba se-tu-paidAhuyA hai terA yahI hAlahai, aura Ajataka-meM-terI gustAkhIyA jAnacukAhuM [hikAyata eka gurujI aura zrAvakakI, ] 10-eka zrAvaka apane gurumahArAjakI khidamatameM hamezAM hA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 380 ) guladaste-jarAphata. jira rahA karatAthA, caumAseke cAra mahine taka usane isakadara khidamata kiiki-jaisI-kisIne-na-kii hogI, caMdaraujameM aisA maukA AgayAki-usakI dukAnameM rupaye paisekI taMgI Agai, khAne pInesebhI taMga hogayA, ekaroja gurujIne usako puchAki-Ajakala -tuma-udAsa kyoM rahA karate ho ? usane kahA meM-rupaye paisese nihAyata taMga hogayA hUM, logabhI kahate haiki-tumane-achA dharma kiyA jo khAne pInesebhI daragujare, dharmakA phala achA honekI evajameM kyA sababa haiki-merA kAma-vigaDa gayA, gurujIne kahA dharmakA phala to hamezAM achAhI hotA hai, magara tumAre koi pUravajanmake karmoMkAnatIjA thA-jo-isahAlatameM Agaye ho, phikra mata karo, takadIrakA cakra phiratA rahatA hai. caMdaraujameM jaba achI takadIra A jAyagI phira savakAma sudhara jAyagA, bAda caMdaraunake aisAhI huvA, aura usake ache dina Agaye, isa lekhakA matalaba yaha haiki-kisI zakhzane-dharma kIyA aura usa arsemeM usakA kAma vigaDagayA to-yaha-na samajanAki-dharma karanese burA huvA, dharmakA phala hamezAM achAhI huvA karatA hai, munAsiva hai pUravajanmake kiye huve karmoke phalapara kAyama rahe, [navajavAna aura eka buDhekI gappa, ] 11-eka jagaha pAMcadasa javAna AdamI beThe huve apanI baDAi kara rahethe, koi kahatAthA-mane-pAMca ghAva laDAimeM talavArake khAye, koi kahatA hai mene sAta ghAva khAye, lekina ! marA nahI. itaneme eka buDhAbhI vahAM beThAthA kahane lagA aye ! javAno ! ! kyA khayAlI khIcaDI banA rahe ho ? tuma pAMca sAta ghAva laganekI bAta kararahe ho, mene javAnImeM kai laDAi lar3I aura itaneghAva badanapara khAyetheki-tIladharanekI jagaha vAkI nahI rahIthI, isavAtakoM sunakara eka nava javAna lar3akA bola uThA, achA ! Apa jarA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata ( 381 ) kapaDe utAriye, hama dekheto sahI Apane kitane ghAva khAye hai, buDhA haMsakara bolA, na-vaha-jamAnA rahA, na-javAnI rahI, saba jakhama miTa miTA gaye, kyA ! dekhoge, ? jAo! apane gharakA rAstA lo, korIbAteM kyoM banA rahe ho, ? [eka hakIma aura marIjakI takarIra, ] 12-eka hakImasAhaba apane jAhila marIjase puchane lagekikaho ! banisbata auradinoMke kala tumArI tabIyata kaisI rahI ? aura khAnA khuzIkezAtha khAyA-yA-nahI, ? marInane javAba diyA tabIyata to achIrahI. khAnAbhI kucha khAyAgayA, magara khuzIkezAya nahI, pudinekI caTanIkezAtha khAyAhai, hakImasAhabane socA ! kyA khUba ! marIjahai jo hAlate bImArImeMbhI gustAkhIkI bAteM nahIM choDatA, jAhirame kahanelage khuzIkezAtha nahIkhAyA to kyA harja hai, pudinekI caTanIkezAthabhI khAyAto sahI, dekhalo ! hamArIdavAne kisakadara phAyadA pahucAyA-jo-bilkula nahIkhAtethe aba khAne to lage, avakaho-to-aisIdavA du-jo-tumArA khAnApInA bataura Ageke chuTajAya, marIjane kahA mAphakijiye, merA to yahIhAlahaiki bAtabAtameM gharakelogosebhI dillagI kiyA karatAhu~, [ eka kaMjusakA javAba,-] 13-eka zaharameM eka dolatamaMda zakhza apanI dukAnapara beThAhuvA rupae paise ginarahAthA aura apanA hisAba milArahAthA, magara kucha galatIse hisAba milatA nahIthA, isa arsemeM eka phakIra usakI dukAnapara AyA, aura savAlakiyA, yAvA ! kucha dilavA. iye, jo Ageko milegA, daulatamaMdane javAbadiyA phakIrasAhaba ! jokucha pUrvajanmameM diyAthA yahAM milAhai, jisako ginate ginate Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 382 ) guladaste - jarA phata. thaka gayAhu, aura nAka meM dama AgayA hai, aba hargija ! - na - duMgA jo AIde mile, aura musIbata uThAnA paDe, Apa Ageko baDhiye, aura kisI dusareke pAsa savAla kijiye, sAyata ! kucha mila jAyagA, [ eka hakIma aura marIjakA bayAna ] 14- eka marIjane aika hakImase apanI bImArIkA hAla sunAyA, aura davA ke liye arja gujArIza ki Apa muje davA dijiye, jo kucha kImata hogI khidamata meM hAjira karUMgA, hakImane umadA davA usako dii aura vaha caMdraraujameM achA hogayA, hakImane kahA aba ApakI bImArI kA hoga, davAkI kImata bhejavA dijiye, marIjane kahA, Apane kyA asI bhArI davA diithI ? pAMca cAra pur3iye jo dillI usakI kImata lelinaye, hakIma isabAtakoM sunakara apanI bhUlapara dAdIma dube, aura AiMdAkeliye jaisA ahadakara liyA ki davA pestara belenA cAhie, kyoMki AdamI apanA kAma nikale bAda anajAna hojAtA hai, aura kucha detA nahI, bahettara hai pestarase hoziyAra hokara cale, [ aurata mardakA malAikeliye jhagaDA ] 15 - eka zakhzane apanI auratase kahA kala meM eka bhaiMsa kharIdakara lAuDA, auratane kahA ajIbAta hai, malAi - meMhI khAugI, mane kahA nahIM ! malAito - meM khAugA, aura tuje korI chAMcha DhuMgA, isapara donoMkI takarIra honegI yahAMtaka ki - natIjA - mAra pITA gayA, paDosI zoragula sunakara darayAkatakoM Aye aura puchane lage kyoM lar3ate ho, ? donoMne apanA mAjarA kaha sunAyA, paDosa kahane lage kyA khUba bAta hai ! abataka bhaiMsa Ai nahI aura Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-arAphata. ( 383 ) malAike liye laDAi, isamizAlakA matalaba yaha haiki-vinA-cIja -laDAi laDanA phijahUla hai, [eka naukarakI phijahula baDAi ] 16-eka daulatamaMdake makAnapara panarAMsolaha AdamI beThe bAtacita kara rahethe, jaba mAlikane cAhA aba ArAmapAnekA vakhta karIba AyA hai, battI bujhAi jAya isakhayAlase apane naukarakoM bulaneke liye ghaMTI bajAi, taba mohanA nAmakA naukara bhItara doDA aura thoDI derake bAda hasatA huvA bahAra AyA, dusare naukarone puchA kyoM be ! hasatA kyoM hai ? mohane naukarane kahA, bhAi ! solaha haTTekaTTe javAna beThe huvethe, unasabose eka battIbhI-na-bujhI, jaba hama gaye taba bujhI, dekhiye ! naukarane phijahUla baDAi mArI, joki usakA-khAsa kAma thA kiyA aura phira baDAikI baDAi, [eka divAnekA kissA,] 17-eka bAdazAha kisI divAneke sAmane gayA aura kahAki -tuM kucha mujase mAMga, jo tuM mAgegA-meM-duMgA, taba dibAnene kahA hujura ! makhkhIyAM muje bahuta satAtI hai, inako hukama dijiye, muje-na-satAve, bAdazAhane kahA. abe ! jo kucha mereM hukamameM hai aisI cIja mAMga, yaha kyA ! vAhiyAta mAMgatA hai, divAne zakhzane kahA jaba makhkhIyeMbhI ApakA hukama nahI mAnatI hai-to-aura kyA cIja mAMguM ? jo Apa desakoge, [eka musAphirakA latiphA] 18-eka musAphira kisI dusare gAMva jAneke liye TezanaparaM calA jA rahAthA, aura dilameM samajha rahAthA bArAM abhI nahI bajehai, bArA 49 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 384 ) guladaste-jarAphata. baje jAnevAlI raila mila jAyagI, rAstemeM jo loga mile unase puchane lagA, kyoM bhAi ! vArAMse jyAdaha-to-nahI baje, raila mila jAyagI, ? unone kahA hamAre yahAM bArAMse jyAdaha kabhI nahIM bajate, railako gaye AdhA ghaMTA hogayA hai, jaldI jAiye sAyata ! mila jAyagI, [phulakIbaDAI] 19-ekarauja akhabara bAdazAhane saredaravAra apane musAhiboMseM puchAki batalAo ! phuloMmeM kaunasA phula baDAhai, isabAtapara kai musAhibone kahA phula gulAbakA baDAhai, kaiyone caMpAkA aura kisIkisIne jAikA phula baDA kahA, AkhirakAra jaba bIrabala taka naubata pahuMcI-to-unonekahA jahAMpanAha ! sabase baDAphula kapAsakAhai jisase tamAma AlamakA livAsa banatAhai aura unake vadanakI hiphAjata hotIhai, bAdazAha isabAtakoM sunakara nihAyata khuzahuve aura bIrabalakoM inAma diyA, [ekabuDhekI cAlAkI] 20-eka vApabeTA bAjArase saudA liye Arahethe. bApake sIrapara telase bharAhuvA ghaDAthA, aura beTA dusarI cIjelekara pacIsa kadama ke phAsale calAArahAthA, rAstemeM buDhene eka sonAmahora kacaremeM paDIhui dekhI, magara dukAnadAra loga dekharahethe, isaliye uThAlenekI surata-na-vanI, tava apane sIrapara jo telakA ghaDAthA jamInapara gera diyA aura telajamInapara vahanelagA, taba buDhene telake bahAne mahora apane hAtha karalii dukAnadArone beTese kahA tere vAlidane telakA ghaDA jamInapara girAdiyAhai, tuM ! jaldI jA beTene kahA isavAtakI koI paravAha nahIM, meM-khUba-jAnatAeM-mere vAlida aise anajAna nahIM jo vageraphAyadeke ghaDA nukazAna kare phAyadA dekhakarahI yahakAma kiyA hogA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. (385 ) garajaki-bApabeTe-apanA matalava karake Age baDhe pIchese logoko mAluma huvA kisIkI sonA mahora paDIhui dekhakara buDhene yahakAma kiyAthA, [ dostoMkI bAtacita,] 21-kisI zakhzake pAMcalaDakethe aura-ve-apane vAlidake pAsa khelarahethe, itanemeM eka dosta usakA vahAM Ana pahucA, aura bAteM honelagI, pAMcalaDakoMkA bApa kahanelagA Ajakala ekarupayAbhI-meM-paidA-nahI karasakatA, dostane kahA vajAhai, magara yahato batalAiye phira pAMca laDake kaise paidA kiye, ? pAMcalaDakoMkA bApa bolA, khubakahA, meM-kyA kahatAhu aura Apa javAba kyAderaheho jaisA kisIne kahAhai, ''puchI jamInakI-to-kahI AsmAnakI," [eka ghoDe savArakA majAka,-] 22-eka zakhza ghoDapara savAra hokara jaMgalakI tarpha ghAsa lAneke liye gayA, aura ghAsakI gaTharI bAMdhakara apane sIrapara rakhI, aura ghoDepara savAra huvA, jaba-vaha-gAMvake karIba AyA eka zakhzane puchA ki-Apane-ghAsakI gaTharI sIrapara kyoM rakhI hai, ? savArane javAba diyA ghoDekoM jyAdaha bauja-na-lage isaliye sIrapara rakhI hai, mulAkAtI AdamI bolA, tArIpha hai ApakI umadA aphalapara, akalamaMda hoto jaise ho, [duniyAkI hisakA kissA, ] kazcit kAnanakuMjarasya bhayato naSTaH kuverAlaya zAkhAsu grahaNaM cakAra phaNinaM kUpe tvadho dRSTavAn vRkSo bAraNakaMpitopi madhuno bidU nito leDhI saH tallubdhomarazabditopi-na-yayau saMsArasakto yathA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 386 ) guladaste - jarAphata. " 23 - eka AdamI jaMgalI tarpha jArahAthA, eka hAthI bhAgatA huvA pIche AyA AdamI vaDAyA aura eka darakhtapara caDha gayA, hAtha bhI pIche pIche Akara usa darakhtakoM hilAne lagA, AdamI donoM hAtho se eka zAkhakoM pakar3akara laTaka gayA. aura nIce dekhatA hai - to eka kuvA najara paDA, usameM cAra sAMpa muha phADakara vaiThe huvethe, darakhta ke upara ke bhAgame makhkhIyoMkA eka chAtAbhImaujUdathA, aura usame saheta ke baMda gira rahethe, isa AdamIke muhameM eka eka bUMda paDatAthA, jisazAkhAkoM pakar3akara vaha laTaka rahAthA usako sapheda aura zAma cUhe bhI kATa rahethe, pasa ! isasuratameM AsmAna se eka vimAna AyA, aura usamese eka devatA isa AdamIkoM kahane lagAki - agara- tumako apanI jAnase vacanAho - to - isa vimAna meM baiTha jAo, AdamI kahane lagA acchA ! Thahariye, ekabuMda sahatakI aura muMhameM AjAya phira-meM- AtA huM, devatAne socA ! dekho !! yaha apanI jAnasebhI sahetakI budakoM baDhakara samajhatA hai, phaurana ! apane vimAnako lekara cale gaye, idhara AdamI zAkhA kaTajAnese hai frrust aura mara gayA, isa misAlakA matalaba yaha hai ki - AdamI - duniyAkI hirsameM paDakara apanI jAna kholetA hai, magara dharma nahI karatA, kuvA - jo thA so saMsArathA, aura usameM krodha, mAna mAyA, lobha-cAra sAMpa the, hAthI - jo thA vaha isakA kAla thA do - cUhe - kAle aura sapheda rAta aura dinathe, aura sahatakA chattAjo thA duniyAkI hirsathI, vimAna lekara jo devate AsmAnaseM Ayethe-ve- dharmake batalAne vAle gurulogathe, aura darakhtapara laTakane vAlA AdamI saMsArI jIvathA, jisane devatAkA kahanA - na- mAnakara apanI jAna - kho -lai, isaliye hara AdamIkoM cAhiye duniyAkI hirsapara jyAdaha khayAla - na rakhe, aura dharmapara pAbaMda rahe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste - jaraphata. [ eka kaMjUsakA - latiphA, ] 24 - eka gAMva meM eka kaMjUsa rahatAthA - jo kharca jyAdaha-nahojAya isakhayAla se pAMvameM jUtAtaka nahIM pahanatAthA, jaba jaMgalameM jAtA AtAthA isakadara kAMTe lagajAyA karatetheki - pAMvameseM lohU bahane lagatAthA, magara vahAM kAMTe nahIM nikAlatAthA, ghara Anakara nikAlatAthA, isa khayAlaseki - dasa pAMcaraujake kATe ikaThe hojAyageM to ekaraujI cilamameM batora lakaDIke kAmadeyageM, ekaraujakA jikra hai usakA eka dosta dusare gAMvakI sapharakoM jAne lagA, kaMjUsa kahatA hai mere jaisA koI aura kaMjUsa dikhapaDeto muje khabara denA merI laDakIkI sAdI karanI hai, dosta jaba dUsare gAMvako gayA to vahAM eka aise kaMjusako dekhAki jo rasoDemeM baiThA huvA hai, aura ghIkA bharAhuvA vartana sAmane rakhakara roTI rukhI khAtA hai, dostane khayAlakiyA yahabhI purA kaMjusa hai, jaba sapharase vApisa AyAto apane dostoM kahatA hai, tumasebhI eka jyAdaha kaMjusa mainedekhA, jo roTI - ghIke sAmane dikhAkara rukhI khAtAhai, kaMjusane kahA yahabhI merelAika nahI, kyA ! tAjjuba hai ki kabhI - usaghImeM roTI Dubodeve aura khAve, isaseMbhI koi jyAdaha kaMjUsa mileto muje kahanA, dekhiye ! duniyA meM aise bhI kaMjusa hote hai - jo - apane khAnapAna ke liyebhI rupayA kharca nahI karasakate, dharmameM - to - kyA kharca kareMgeM, ( 387 ) [ eka zaira aura sUarakA mukAbalA, ] satre kroDamRgAdhipau ca militau brUte hariM sUkaro, vAdaM tvaM vadare ! mayAsaha hare no cenmayA hAritaM, zrutvA tadvacanaM harirvadati taM tvaM yAhire ! sUkara, lokAn brUhi mayAjito mRgapati janaMti me jJA balaM, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ (188) guladaste-jarAphata. 25-kisI jaMgalameM eka sUara calA ArahAthA, rAhameM usakoM eka aura milA, sUarane kahA-tuMvAda mudatake Aja milA hai, abameM-cAhatA huM-Aja terA aura merA mukAvilA hojAya, varanA ! tujako-meM-yahAMse jAne-na-duMgA, agara-tuM ! laDanA-nahI cAhatA to kahade-meM-hAra gayA, zerane kahA abe ! sUara / tuM mere sAmane eka thappaDakA sAthI hai, kyA ! bakavAda kararahAhai. meM-jaMgalakA bAdazAha hokara tere jaiseke zAtha mukAbilA karake kyA karU~ ! tuM ! mere mukAbileke lAika nahI, pharajakaraki-mene-tujakoM mArabhI diyA to merI isameM kucha tArIphabhI nahI, loga kahege zairane mUarakoM mArAto kyA bahAdUrI kii ? isaliye-meM-tujase laDanA nahI cAhatA, vezaka ! tuM ! zaharameM jAkara kahade, loga isabAtako bakhUbI jAnatehai ki-zaira-harahAlame sUaraseM kabhI-na-hAregA, tuM-agaralAkha bAtabhI banAve merA kyA ! bigaDegA, asA kahakara zairane apanA rAstA liyA, gacha mUkara ! bhadraM te-cada siMho mayAjitaH paMDitA eva jAnaMti-siMhasUkarayo balaM, 1 __ [ dostoMki bAtacita, 26-eka vakhtakA jikra hai rAstemeM calate vakhta-dodosta mile, ekane puchA kyoM bhAi ! kheriyatato hai, ? dusarene kahA ApakI maharabAnIse-meM-dorauja huve bukhArase ghirA hu~, dostane kahA isameM merI maherabAnI kaisI ? yUMkyauM nahI kahateki-mene-bahuta kucha khAnA khAliyAthA jisase bukhArane gherA hai, taba cAlAka dosta zarmIdA huvA aura kahane lagA sAyata ! aisAhI hogA, eka zakhzakI bheMsa maragai, jisakoliye vaha raune lagA, taba usake eka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste - jarAphata. ( 389 ) dostane Akara puchA ki kyauM bhAi ! kisaliye roteho ! usane javAba diyA, Aja merI bheMsa maragaI, jo sAre kunabekoM paravarIza karatIthI, dosta bolA ! bhAi ! khAtirajamA rakho, hameM tumeM kAle raMgakI cIja rAsta nahI, kyoMki - Aja merIbhI ekakAlI iMDiyA phuTa gaI hai, isabAta sunakara vaha bolA ! ThIka hai, jakhamapara namaka lagAnA isIkA nAma hai, kahAM dopaisekI iMDiyA aura kahAM sorupa - yekI bheMsa, ! [ jarabula - amasAla, ] 27 - 1 - nayI bAta navadina tAnI kheMcI terahadina, 2- ana honI honI nahI honI hoyaso hoya, 3 - apane apane kAmako garajI hai sabakoya, 4- Apa mare vinasvarga-na-pahace, 5- jaise kaMthA ghararahe taise rahe videza, 6 - aMdheranagarI copaTa caupaTTarAjA Takesera bhAjI TakeserakhAjA, 7 - sabakI sunanA apanI karanA yahabhI eka tamAzA hai, 8- eka gharameM tInamatA kuzala kahAMse hoya, 9 - karmarekha nAmiTe karo koi lAkho catarAi, 10 - kAjalakI koTharI meM kaisAhI sayAnA jAya eka rekha lAgehI lAge, 11 - ochekI prIta bAlukI bhIMta, 12 - bAhara ke khAjAya gharake gItagAya, 13 - vIchUkA maMtara - " na jAne sAMpake bilameM hAtha DAle, 14 - bedila naukara duzmana barAbara, 15 - halakase nikalI khalakameM paDI, 16 - dariyAvameM rahanA aura magaramachase vaira, 17 - jaisI karanI vaisI bharanI, 18 - paththarakoM joMka nahI lagatI, 19 - dhobI kA kuttA gharakA - na- ghATakA, 20 -diyeketale aMdherA, 21 - sAcakoM Aca nahI, 22 - gharakA bhedI laMkA DhAve, 23 - hAthakaMganakoM ArasI kyA ? 24- aba pastAye kyA kare ciDiyA cui gai kheta, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. ( dohA.) sajjana samaya-na-cukiye-kahata gunijana kUka, caturanako khaTakatahiye-samaya cukakI hUka, 1 honahAra hirade base-visara jAya sava zuddha, jAphI jaisI honahAra-tAkI taisI buddha, 2 jA tanameM virahA vasai-so tana kaisA mAMsa, yahI ganImata jAniye-hADa cAma aru sAMsa, 3 (aphImacIkA-kissA ) 28-eka aphImacI aphImake nazemeM beThehuve apane makAnakI chatase nIce girapaDe, lekina ? yaha mAlUma nahI huvAki-kauna girA, naukarase puchanelageki-dekha ! to kaunagirA, ? naukarane dekhakara javAba diyA, hujura ! ApahI to girehai, aphImacIne kahA, khera ! kucha harjanahI, munako to talAza karanIthI so karalii, phira bAda thoDIderake Apa ghoDe para savAra hokara havAkhorIko cale, eka sahisa zAthameMthA, Apa puchatehai abe ! sahisa ! ! ghoDA kidharahai ? sahisane javAbadiyA ApahI to usapara savArahai, aphImacIne kahA phirabhI khayAla rakhanA ThIkahai, tAki-koi-le-na-jAya, sahisa apane mAlikakI catarAipara hasA aura kahane lagA kisakadara nazemeM matavAle banehai, jinako ApakI aura ghoDekIbhI mAlumanahI, kisI zaharase cAra aphImacI dusare zaharakoM jAnekeliye nikale, rAhameM ekakuvA milA, usake kanAre beThakara cAroM aphImacIne a. phImakA kasuMbA banAkara piyA, aura nazemeM cakacUravane, kuvA choTAsAthA isa sababa usapara kaTherA vanAhuvA nahIthA, unacAromeseM ekakoM esA nasA caDhAki-usakI ghumarase kuvemeM girapaDA, jaba Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. (391) giranekI AvAja hui tIna aphImacIkoM khayAlaAyAki-apanA zAthI-kuvemeM giragayA tIno pukArakarake puchanelage, kyoMbhAi ! coTa to-nahI lagI, khuza-to-hai, ? usanekahA-meM-vahuta khuzahuM, pasa !' ye tIno kahanelage achI bAtahai jahAMraho khuzaraho, aisA kahakara calegaye, aura vaha kuvemehI rahagayA, dekhiye ! nazebAjokI hAlata, jo apane zAthIko kuvemeM chor3akara calanikale, AkhorakAra jaba dusare musAphira vahAMAye to unone usako nikAlA,( eka akalamaMda musAphira aura bhAlukA latiphA ) kasyAgre pathikasya satrAmilito bhAlustadA tacchacau, dvau gunhAti tadaMbaraM gatamatastasyApatannANakaM, tatrAgatyA jaDaH kimastyaya matosyAhAsya vakrAdidaM, sovaka mAmimaM pradehi sumate tenAzudattA kare, 29-eka musAphira jaMgalameM calA jArahAthA, udharase eka rIcha . usake sAmaneAyA, musAphirane socA yaha rIcha mujako khAjAyagA, : bahettarahai-meM-isakekAna pahalese pakaDalaM, pIche jokuchahogA, dekhAjAyagA phaurana ! pAsagayA aura rIchake kAna pakaDaliye, donomeM kasAkasI honelagI, musAphira khuda jorAvasthA, ekaghaMTe taka donoMkA kasmAla hotArahA, musAphira ke kissemeM-jo-sonA mahorethI, kasAkasIkI hAlatameM nIcegirapaDI, itanemeM eka dusarA musAphira rAstecalatA vahAM AgayA, aura dekhatA kyAhai ? rIcha aura musAphira ApasameM laDarahe hai aura sonA mahora nIce par3I hai, agale musAphirase puchanelagA bhAi ! tuma kyA kararaheho, ? usanekahA dekha ! isa rIchakekAna masalamasalakara usake muhameMse sonA mahore nikAla rahAI, isa bAtakoM sunakara picha le musAphirakoM hirsa dAmanagIrahui aura kahanelagA thoDI derake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.m..wwwmummarrrrrrrrrmer ( 392 ) guladaste-jarAphata. liye mujakoMbhI dedijiye tAki-mebhI-kucha sonA mahora paidAkaralaM agale musAphirane kahA achIbAtahai magara pestara nIce girIhui sonAhamora uThAkara merekissemeM DAlade, kyoMki-ye-merI mahenatase nikAlI huihai, phira-tuM-isake kAnapaDalenA-jo-kucha tere hissemeM hogA tujamilajAyagA, isabAtakoM munakara kamaakala musAphirane usItaraha kiyA, aura pahale vAle musAphirane rIchake kAna isako pakaDAdiye aura Apa apanA rAstA liyA, thoDI derabhI-na-gujarI hogIki-kamaakala musAphira kamatAkata honekI vajahase sonA mahoroMkI hirsameM mArAgayA, aura agalA musAphira apanI jAna bacAkara calAgayA, ( eka bAbu sAhabakI mulAkAta, ) 30-kisI bAbusAhavakI-koThIpara nigAhakeliye eka DayodIvAna mukararathA, kisIne Anakara puchAki-kyauMbhAi ? bAbusAhaba makAnaparahai, ? DayoDIvAna jaldIse bhItaragayA aura phira Anakara kahanelagAki-bAbusAhaba kahatehai gharameM nahIhai, mulAkAtakoM Ayehuve mahAzaya ! samajhagayeki-bAbusAhaba makAnaparatohai magara hamase milanA nahI cAhate, aisAjAnakara vApisacalegaye, [corIkA natIjA,] 31-ekavastakA jikra hai eka gAMvase vApabeTA donoM kisIke khetameM corI karanekeliye gaye, bApane beTese kahAki-dekhale ! cAro tarpha koi AtAto nahI, aisA kahakara cArotarpha dekhane lage aura khetameM corI karaneke liye dastaaMdAjI kii, itanemeM veTA bolA, cAroM tarphatoM dekhaliyA, magara ekatarpha dekhanA bhUlahI gaye, bApane kahA kidhara bhUla gaye, veTene kahA upara dekhanAto bhalahI gaye. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste - jarAphata. ( 393 ) paramezvara to dekhatAhI hogA, isabAtakoM sunakara vApa dilameM zAmadA huvA aura usadina se corI karanekI Adata choDadii, [ eka corakI rahamadilI, ] cauro niHsvagRhe gato himanizi prAhamiyaM svAbalA, tvatpArzvevarakhaMDakaM dadatuvA zighraM grahISvArbhakaM, nogranhAta zizuM dadAti-na- tadA dvaMdvaMca jAtaM tayoH tacchrutvAMvarakaM zizupari haro kSiptvAgatonyAlaye, 1 32- kisIgAMvameM eka garIba AdamI rahatAthA jisakoM eka aurata aura eka laDakAbhI thA, khAnepIke liye nihAyata taMga the, yahAM taka ki - mausime jADeme vadanapara auDhanekeliye kapaDAbhI nahIthA, envr insaan usakeghara caura caurI karane liye AyA aura chIpa kara khaDA ho gayA, isasuratameM auratane apane khAviMdaseM kahA, laDakA ThaMDase nihAyata sukaDa gayA hai. Apake pAsa koI kapaDA hoto pheMka do, tAki isako oDhArdu, khAviMdanekahA, meM - khuda mAreThaMDake taMgahogayAhuM, tuje laDakekI sujhIhai, aurata majabUra hokara rahagaI, caura isabAtakoM sunakara rahamadilahuvA aura apane badanakA kapaDA usalaDake ka oDhAkara calAgayA, dekhiye ! caurakobhI kisakadara rahamaAyA, daraasala rahama AnAthA laDakeke bApakoM - magara - usakA baraakSahuvA, (yAnI) caurakoM rahama AgayA, duniyAmeM mizA lahaiki - nAdAna dostase dAnA duzmana vahettara, Wrig [ hidAyata gurujIkI celekoM, 1 33 - ekagurujI apane celese hamezAM kahAkaratethe pAtre haradama dekha liyAkara tAki usame koi jIvajaMtu yA kIDemakoDe -ta-jamA 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( ( 394 ) guladaste - jarAphata. hojAya, celA, nihAyata zustathA, pAtre dekhatA nahIthA, muhase javAba de diyAkaratAthA, dekha liyA sabaThIka hai, gurujIne dusareroja phirakahA pAtre jaruradekha liyAkara tAki AiMdA takalIpha na uThAnApaDe, celene - kahA Apa bahemI mAluma dete hai. kyA ! kahI !! pAtremeM sAMpa AveTate hai. ? gurujI kahane lage tuM ! kabhI pastAyagA, cunAce ! ekarauja esAhI huvA ki kahIMseM sAMpa Anakara pAtrameM baiThagayA, idhara jaba celA pAtroM lene gayA to usameM sAMpa veThAdekhA, jo phuMkAra mArarahAthA, celA gurujIkepAsa bhAgaAyA, aura kahane lagA, sacamuca Ajato pAtre sAMpa Anakara baiThA hai, jo muje kATaneparabhI AmAdA thA, gurujIne kahA mene pestara nahI bolAthAki kabhI - pastAyagA, tuM ! pAtre dekhatA nahI, usIkA yaha natIjA hai, achA ! cala ! ! aba meM terI hamarAha calatAhuM aura usako haThAtAhuM matalaba isakA yaha hai ki - eta roast cAhiye gurujIke pharamAne para kAmIla etakAta rakhe . aura unakezAtha gustAkhI - na- kare, - [ eka bApabeTe para duniyAkI jabAna - ] avasthaM janakaM tasya gamanaM procurvizodho vrajA, zvAruDhaM kuru putrakaM kRtamitaH pAcaputraM tathA / reat feat jadhiyo tAhi gaMtumanA, padmAM kAryamitazvakasya bhavato madhyena kiM tiSThatuH // 1 // 34 - kisI zahara se eka bApabeTA ekaghoDA lekara dUsare zaharakoM jAnekeliye nikale, rAhameM bApa ghoDepara savAra hai, beTA pIche paidala calarahA hai, jAtejAte docAra kosake phAsalepara jaba eka gAMvakekarIva pahuce gAMva ke loga sAmane mile, unonekahA apazosa hai isabuDhepara - jo Apa ghoDepara veThAhai, aura beTekoM calArahAhai, isabAtakoM suna : Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. ( 395.) kara bApane kahA merA beThanA duniyAko nAgavAra gujaratAhai, le ! tuM ! ghoDepara beThajA, meM-paidala-calatAhuM, isataraha calatehuve jaba dusare gAMvataka pahuce vahAMkelogone isako dekhakara kahA, dekho ! kaisA nAdAna laDakAhai-jo-Apa ghoDepara veThAhai, aura buDheko calAtAhai, isavAtako sunakara donoM ne khayAlakiyA, aba ghoDeko khAlI calAnA ThIkahai, isataraha calate jaba tIsare gAMvake karIba pahuce vahAMkelogone kahA, dekho ! ye-kaise-kamaakalahai-jo-ghoDA hotehuvebhI paidala calatehai, isabAtakoM sunakara donone socAki-aba-kyA ! karanA cAhiye, kucha derakebAda salAha huiki-hama-donoM mIlakara ghoDepara beThajAya, isataraha kahakara donoM ghoDepara savAra hogaye, aura AgekoM cale, jaba cothe gAMvakarIba pahuce, vahAMke logone dekhA, aura kahA, kyAkhuba AdamI hai, jo ghoDeko jAna mArarahehai, ghoDeko mAranAhai-to-yUhI mArado, nAhaka ! kyautakalIpha deteho, ? matalabaki isasuratameMbhI-logone inako burekahe, AgejAkara bApa beTone salAha kii duniyAM duraMgI hai, isake kahanepara kahAMtaka khayAla kiyAjAya, yaha-to-yUhI kahatI rahegI, Apana apanA phAyadA dekhalo. aura jaisA munAsiba samajho vaisA karo, isa mizAlakA matalaba yahahaikiduniyA-khvAha ! bhalAkAmaho-yA-burA, jo cAhe-so-kahe, akalamaMdokoM cAhiye jo achAkAmaho kiyejAya, duniyAke kahanepara khayAla-na-kare, [eka mAlika-aura-naukarakA kissA ] - 35-kisIgAMvameM eka kisAna rahatAthA, aura vaha gAMvake bahAra rojamararA apane khetako jAyA karatAthA, ekaroja usakoM eka naukarakI jaruratapaDI, aura talAza karanese eka AdamI milA, kisAnane pUchA kyo : tuM ! ! merepAsa naukara rahegA, ? usane kahA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 396) guladaste-jarAphata. bezaka ! rahuMgA, magara kAma kyA karanA-so-batalAnA cAhiye, kisAnane kahA, batalAnA kyAthA, jokucha kAma mAlikakare usa mujaba karaterahanA, taba usane naukara rahanA kubulakiyA, aura dusarerauja donomilakara jaba khetakoM jAnelage mAlikane mITIse bharA huvA eka TokarA apane sIrapara uThAliyA aura naukarase kahA tuM ! pAnIkA bharAghaDA apane sIrapara uThAle, garajaki-donoM apanA apanA bauja lekara khetameM pahuce, mAlikane sIraparaseM mITIkA TokarA jamInapara paTakadiyA, idhara naukarane pAnIkA ghaDA jamInapara de paTakA, ghaDA turtaphuTagayA, aura pAnI bahagayA, mAlika khaphAhokara kahanelagA, abe ! murkha ! yaha kyAkAmaM kiyA ? nokara bolA ApanehI kahAthAki-mAlikakare so karanA, mAlikane eka darakhtakI TeMnI ise mAranekeliye uThAi, garajaki-ApasameM-donoMkI hAthApAi honelagI, nokara moTA tAjAthA AkhIrakAra mAlikakoM bhAganA paDA, jaba mAlika ghara vApisa AyA, naukarabhI pIche AyA, logone puchA yaha kyA ! kissAhai, ? mAlikane kahA yaha murkhahai, naukarane kahA yaha murkhahai, logone naukarakoM haThAdiyA aura jhagaDA tayakiyA, aisA naukara kisakAmakA-jo-bAtakoM samajhe nahI, aura mAlikakI hamasIrI kare, [ takadIrakA-takhAjA ] 36-kisI zaharameM ekazeTha rahatAthA, ekaraujakI vAtahai, jaMgalakItarpha zairakaraneke liye gayA, rAhameM eka AdamIkI khoparIjamInapara par3I hui najara Ai, aura usapara esAlikhAhuvAthA, jammo kaliMgadese-zrAgamaNaM aMga desamajhami , / maraNaM samuddatIre-ajavi kiM kiM bhvissiH||1|| Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ mammmmmmmmm guladaste-jarAphata (397 ) isabAtakoM paDhakara zeThane usa khoparIkoM uThAlii, aura eka rumAlameM bAMdhakara apaneghara lAyA, zeThAnIne puchAki-yahakyA ! lAyeho ? zeThanekahA tujakoM isabAtaseM kyA ! sarokArahai ? apane kAmameM mazagUla raho, zeThAnIko isabAtaseM zaka paidAhogayA ki-sA. yata ! yahakoicIja-meredilakoM apanI tarpha phirAlenekeliye lAyeho bAdacaMdaraujake zeThakI gerahAjarImeM zeThAnIne rumAlakoM kholakaradekhA to daramiyAna usake eka khoparI pAi, aura khayAla AyAkijarura yahacIja mereliyehI lAyehai, meMhI isako kuTakATakara baDiyAM banAtuM aura zeThajIkoM khilADuM, dusareroja usItaraha kiyA aura jaba zeThajI jimanekoM Aye zeThAnIne vahI baDiyAM unakoM parosadiI zeThajI ! khAtehuve tArIpha karanelage, kyA ! umadA baDiyAM banI hai ? zeThAnIne kahA kyau-na-ho ? yahato ApahIkI khvAhesakI cIjathI. isabAtako munakara zeThajI samajagaye yaha usI khauparIkI baDiyAM hai, zeThane zeThAnIseM kahA, jaisA usa khauparIpara likhAhuvAthA, vaisAhI huvA, meM kisa irAdese lAyAthA aura tene usakA matalaba kisatarpha utArA, AdamI cAheso kare-jo-kAma-honahAra hotAhai vagerahoneke nahI rahatA, ekagajalakA baMdabhI hasbahAlahai, takadIrake likhehuve tadabIra kyAkare ? thAMbhA gireto thAMbhaleM-parvata gireto kyAkare, ? [ gurujIse celekA savAla ] pRSTaH kena gururhi khidyatimano netre rutastatkathaM, proce taM ca gurumaMno nayanayo ! vyaMjanAvagrahaH vedAkSe prakaraM pRthaka bhavatitadvarga mano netrayoH mAM vekagRhasthitau samasukhaM lagnAti tulyaM tayoH, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. . 37-kisI celene apane gurujIse puchAki-mahArAja ! jaba mamakoM takalIphahotI hai-to-AMkheM kyaurotI hai, ? gurujIne kahA mana aura AMkhoMkA arthAvagrahahai, vyaMjanAvagrahanahI, zarIra-javAna-nAka aura-kAna-prApyakArI hai, netra aura-mana aprApyakArI hai, yahI vajahahaiki-jaba-manakoM takalIpha hotI hai, AMkhe rodetI hai, jaise koipaDosIkoM kisI kisamakI takalIpha hojAya to pAsarahane vAlekoMbhI raMjahotAhai, AMkha aura manake daramiyAnabhI yahIbAtahai, akalamaMdokoM munAsibahai jabakabhI kisI kisamakI musIbata AnapaDe haracaMda hiMmata-na-hAre, jo loga hiMmmata hArajAtehai-ve-jamAmardanahI,___ [rAstekI talAzIpara kisAnakI hAjirajavAbI] 38-eka maratabekA jikrahai, eka sAdhumahArAja kisI zaharaseM ravAnA hokara dusare zaharakoM jArahathe, ittiphAkana ! rAstA bhulagaye ekakisAna-jo-apane khetameM hala jotarahAthA, pUchAki-phalAMgAMvakA rAstA kisatarpha hai, ? kisAna hAjira javAbathA, kahanelagA Apato paralokakA rAstA batalAnevAleho, kyA ? isalokakA rAstAbhI Apako mAlumanahI, ? sAdhumahArAja bole, vezaka ? jo kevalajJAnI-yA-avadhijJAnI hote hai unako jarura mAluma hotAhai, kisAna hasA, aura kahanelagA meneto Apake zAtha eka dillagI kiithI, yaha dekhalo rAstA yahI hai, isI rAstese calejAo, agara khvAhesahoto yaha khetabhI ApakAhI hai yahAM Thaharo, [eka najumI paMDitakI cAlAkI, ] guvI bhUpavazaikadAsti nRpati vipraM tadA pRchati, putraH kiM ca sutA bhaviSyatihi me putro nahItyaMgajA, saMlekhya chadane dadau narapati putro bhaviSyatyatha. putrI cedyadi vAzu dIrghalaghukAn kRtvA tu vakSyekSarAn , Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. (399 ) 39-kisI zaharameM rAjAsAhabakI rAnIkoM hamala rahA, rAjAsAhabane apane zaharake paMDitoMko bulAkara puchAki-batalAo ? hamArI rAnIkoM beTAhogA-yA-beTI, ? eka jaipha paMDitajI bole bajarIye najumake-meM-abhI batalAsakatAhuM, magara sAyata ? Apako yAda rahe-na-rahe ! isaliye lAiye ! eka kAgajapara likhadetAhuM usakoM bhaMDArameM rakhaliye, jisavakhta rAnIjIkoM koisaMtAna pedAho, usavakhta isakAgajako kholakara dekhalijiyegA, Apako yakIna honA yagAki-paMDitajIkA-kahanA sacahai, rAjAsAhabane kahA abhIlikhado,-meM-usako bhaMDArameM rakhavAdetAhuM, paMDitajIne phaurana ! likhadiyAki-putro-na-putrI-isalekhameM paMDitajIne do-matalaba-rakhetheki agara putrahogAto kahaDhuMgA, dekhalo mene pahaleputra likhAhai, aura agara putrI hogIto kahuMgA putro-na, (yAnI) putra nahogA, putrIhogI, isa taraha donoM tarphase merIbAta ThIkahojAyagI, . / eka mazkarekI-gustAkhI ] 40-eka sAdhumahArAjane apanedharmazAstrake vayAnameM AmalogokoM munAyAki-jokucha-bhalAburA hotAhai apanI takadIrase huvAkaratAhai, usavakhta sabhAmeM bahutaseloga hAjirathe, unameM eka mazakarAbhI beThAhuvAthA usanebhI munA, aura jaba zAmakevakhta sAdhumahArAja dIzA jaMgala jAnelage rAhameM usamazakarene pIchejAkara sAdhumahArAjakI pIThapara ekapathara pheMka mArA, sAdhumahArAjane palaTa najarakarake dekhAto vahI mazakarA najaraAyA, mazakarA kahanelagA palaTa najarase kyA dekhateho ? jokucha bhalAburAhotAhai, apanI takadIraseM huvAkaratAhai, yahapathara-jo-ApakoM lagAhai apanI takadIrase lagAhai, sAdhumahArAja bole, vezaka ! yaha saba apanI takadIrahIkA mAmalA hai, magarameM-yaha dekhatAhuM, gunAha kisane mola leliyA ? aura pApakA bhAgI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmmmmmmmmmmm guladaste-jarAphata. kaunabanA, ?-mazakarA sunakara zarmIdA huvA, sAdhumahArAjase mAphI mAMgane lagA, sAdhumahArAjane kahA yahabhI terI takadIrameM likhAthAki-pahale gunAha-karanA aura phira mAphI mAMganA, 41-[ bApake sAtha beTekI beadabI] ekazeThane apanelaDakeka nasIhata diiki-bApake sAmane bolanAnahI, jaba tujako nasIhata dijAtI hai,-tu-saucatAnahIM, aura beadabIkA javAba diyAkaratAhai, baDIbhUlahai, dusarerauna zeTha kahIM jarurI kAmakeliye bahAragayethe, aura jaba vApisa gharaAye makAnameM laDakA akelA kivADabaMdakarake beThAhuvAthA, zeThane usako bahuta pukArA magara laDakene javAba nahIdiyA, AjubAjuke loga ikaThe hogaye aura isa mAjareko dekhakara kahanelage laDakAto bhItara beThAhuvAhai, Apa chataparase hokara aMdara jAiye, garajaki-zeThane-vaisAhI kiyA, bhItara Anakara dekhAto laDakA veThAhai, vApanekahA kyauM ! re ! ! tene itanIavAje sunakarabhI javAba nahIdiyA, sababa kyAhai,? laDakene kahA, kalahI-to-Apane pharamAyAthAki-vAlidake sAmane bolanA nahI. so-mene-aisAhI kiyA, vAlidane khaphAhokara kahA, kyA ! tuM !! nIrA mUrkhahai ? jo kahe kucha aura samajhatA hai kucha, ? isakA matalaba yahahuvAki-baDoMke sAmane gustAkhI karanA maheja nAdAnI hai, 42-[eka vajIrakI umadA takarIra ] eka rAjAsAhaba jaMgalakI tarpha naMgepAMva zairakaraneke liye gaye, rAstemeM ekakAMTA unake pAMvameM cubagayA, unone saucA ! merepAMvameM kAMTA cubA dusaroke pAMvameMbhI cuvatA hogA, isaliye lAjimahai apanI sarahadameM jitanI jamInahai camaDese maDhAdenA cAhiye tAki Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. (401 ) kisIke pAMvameM kAMTA-na-cuve, jaba vApisa mahelameM Aye vajIrakoM bulAkara kahane lage jAo ! jitanA camaDA zaharameM mile kharIdalo, vajIrane mutAbika hukama rAjAsAhabake docAralAkha rupayokA camaDA usIvakhta kharIdaliyA, aura dotInadina usItaraha camaDA kharIdate rahe, cotherauja rAjAsAhabase puchAki-aba-kyA ! hukamahai ? aura isacamaDeko kyA karanA cAhiye, rAjAsAhabane kahA, dekho ! merepAvameM kisakadara kAMTA cubAhai, ?-meM-jAnatAhuM isataraha dusaroM koMbhI cuvatAhogA, merIrAyahai tamAma jamIna apanI sarahadakIcamaDeseM maDhAdenA, tAki kisIke pAMvameM kAMTA-na-lage, vajIrane kahA khatA mAphaho-meM-arjakaratAhuM, ba-mutAbika hukama hujurake camaDA maDhAbhI diyA, phira gADIghoDe calanekI vajahase phaTajAyagA aura phira silAnA hogA, bahettarahai Apa apane pAMvakI hiphAjata kijiye, thoDe camaDeseM kAma hojAsakatA hai, sArI AlamakI phikra kahAMtaka karegeM, ? rAjAsAhabane kahA, bezaka ! ThIkahai, apane pAMvakI hiphAjata karanAhI munAsibahai, duniyAkI phikra kahAMtaka kiijAya, !! 43-[ eka hakIma aura marIjakI majAkha,] eka marIja hakImake pAsagayA aura kahanelagA mujakoM bukhAra AtAhai, hakImane puchA raujakA AtAhai. ?-yA-bArIkA, ? marIjane kahA hajarata ! raujakA-yA-bArIkA-to-meM-nahIjAnatA, hAM ! itanA mAlUmahaiki Aja AyAhai, kala-na-AyagA, phira parasoM AyagA, hakImasAhaba bole, isIko bArI kahatehai, marIjane kahA, meM-bArIusakoM samajhatAthAki-Aja-mujakoM AyAhai, kala-hakIma sAhabako AyagA, parasoM unake kunabemeseM kisIkoM, hakImasAhaba bole khUba kahA, kyA ! Apa davAlanekoM Ayehai, ? yA dillagI karanekoM, ? marIjane kahA mApha kijiye, merIto AdatahI dillagI karanekI hai, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ (802) guladaste - jarAphata. 44 - [ mutAbika dharmazAstra ke cAra cijoMkI talAza, ] kisI gurune apane celekoM kahA agara tujakoM koi puchekihamakoM - cAracijeM jaisI batalA jinameM ekacija aisI ho - jisakoM yahAM sabakuchaho paralokameM kuchanahI, dusarI cija aisIho jisakoM paraloka meM sabakuchaho-yahAM kuchanahI, tIsarI cija aisIho jisakoM yahAM - aura vahAM dono jagaha kuchabhI nahI, aura cothIcija aisIho jisako yahAM aura vahAM donoM jagaha sabakuchaho, celene kahA merIakala nahI calatI, Apa batalAiye ! baDI maharavAnI hogI, gurujIne kahA, suna ! pahelI cIja vezyAhai, jisakoM yahAM rupayA paisA - ziMgAra sabakucha hai, paraloka meM nahI, dusarIcIja sAdhumahArAja hai jinakoM yahAM kuchabhI sukhanahI, paraloka meM bahuta kucha hai, kyoMki - dharmakaranese paralo - meM phAyadA hai. tIsarIcIja hiMsAkaranevAlA zakhza jisakoM yahAM aura vahAM donAMjagaha sukhanahI, cauthIcIja dharmAtmA zakhza - jisane : pUrvajanma meM dharmakayAthA isase yahAM sukhI hai, aura yahAMbhI dharma karatA hai, isa liye Age paralokamaMbhI sukhIhogA, - 45 - [ do musAphirakoM eka kisAnakA mAkula javAba, ] do - musAphira - dusare zaharakoM jAneke liye apane gharaseM cale, cAraka zake phAsale jAnepara do-saDake-najarapaDI, donoMne khayAla kiyA ki - aba - kidharakoM jAnAcAhiye, ? thoDIdera vahAMkhaDe hogaye aura cArotarpha dekha rahe the to eka kisAna najarapaDA, donone pAsajAkara puchA ki kyauM ! bhAi ! ! yaha sar3aka kidharakoM jAtI hai ? kisAnane kahA tumabaDe pAgalaho, saDakabhI kahIMjAtI hai ? jAnevA lehI jAyageM, saDakato yahAMhI paDIrahegI, donoM musAphira zarmAdehuve aura kahane lage, bezaka ! terA kahanA ThIka hai, magara yahato batalA - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste - jarAphata. ( 403 ) hamako phalAMgAMva jAnA hai, kisasaDaka hokara jAve, ? kisAnanekahA aisA kahoto batalAtAhuM, dekho ! isasaDaka hokara cale jAo, - 46 - [ mausimaM kaunasA achA ? ] ekadina bAdazAha akhabarane saredaravAra apane musAhiboMseM puchA ki batalAo ! mausima kaunasA achA hai ? kisIne kahA mausima garmIkA acchA hai, kisane kahA sardIkA, aura kisIne kahA mosime vArIza sabase vahettara hai, lekina ! kisIkI bAta bAdazAha akhabarakoM pasaMda-na-Ai, jaba vIravalake kahanekA maukA AyA, jhaTaseM kahA- mausima - vo acchA hai jisameM apanI tabIyata bahAla rahe, aura khAnA achA mile, bAdazAha khuza hokara kahane lage javAba ho - to aisA ho, jisapara koi ujara nahI kara sakatA, achA! aba eka aura bAta pUchatA huM batalAo ! jaba rAtakoM saba koi ArAma karatA hai usa vakhtabhI koi calatA hai - yA nahI ? bIrabalane javAba diyAki - hujura ! usa vakhtabhI sAhUkArakA vyAja calatA hai, jo kabhI nIMdabhI nahI letA, 47 - [ jaina dharmakI caMda bAteM, ] jaina majahaba nihAyata purAnA aura isameM riSabhadeva vagerA cauisa tIrthakara sarvajJa huve, baDebaDe cakravartI - vAsudeva - prativAsudevavagairA rAje isa majahabameM ho cuke hai, Ajakala jainoMkI mardumazu mArI kama hai pestara bahutathI, jainake akhIrakeM tIrthaMkara mahAvIra aura 'baudha majahabake gautama budha eka samayameM maujUda the, jaina aura baudhake usUla jude jur3e hai jo loga eka samajhate hai ThIka nahI, dusare maja Teri sarai jagatakA karttA kahate hai, jaina isa bAta se khilApha hai, jo kucha bhale bure karma jIva karatA hai, usakA phala Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 ( 404 ) guladaste - jarAphata. vaha khuda pAtA hai, - duniyA anAdi hai, jamIna -Aba- havA - A tIza - aura - vanAspatimeMbhI jIvoMkA honA jaina mAnate hai, muktike liye jJAna - aura - kriyA apanI apanI jagahapara kAbila maMjura kara neke hai, zarAba - gosta - saheta - aura - jamIkaMda khAnA jainameM manA hai, pAnIkoM kapaDeseM chAnakara pInA cAhiye. rAtako khAnA jainameM ka tAi manA hai, zikAra khelanA - yA - jIvoMkA kATanA - mAranA jaina loga acchA nahI samajhate, balki ! lule - laMgaDe jAnavara jo karIba mota hote hai hiphAjataseM rakhate hai, hiMdameM kaI jagaha inake lie makAnAtabhI bane huve hai, jainome (16) saMskAra aura unake maMtra alaga alaga maujUda hai, khvAha marda - yA - aurata koIho ilma paDhanA sabake liye jAija hai, jo jo duniyAdAra jaina majahabapara etakAta rakhate hai apanI paidAzameMse rupaye ATha Ane-cAra Ane- yA - doAne dharmameM kharca kare, aura harasAla eka jaina tIrthakI jiyAratakoM jAya, duniyAmeM dharma eka AlAdarjekI cIja hai, - 48 - [ dostakeM sAtha dostakI cAlAkI . ] kisI zaharame do - dosta rahate the, eka rauja - ve - jaMgalakI tarpha saira karaneke liye gaye, aura kucha dUra jAkara eka darakhta ke nIce veThe, idhara udhara dekhate hai to ittiphAkana ! jamIname gaDA huvA eka bar3e bartanakA muMha dikhAI diyA, najadIka jAkara dekhate hai to vahavartana mITI me davA huvA hai, mITIkoM haTAkara usakA Dhakana kholA to bhItara sonAmahora labAlaba bharI huI najara AI, donoM ApasameM khuza huve aura kahane lage kyAhI ! achI bAta hai ! Aja khajAnA mila gayA, magara donoMmeM eka cAlAka thA, kahane lagA bhAI! Aja isakoM yahI rakha choDe, kyoMki dina- achA nahI hai, achA 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat * www.umaragyanbhandar.com
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata (405) nakSatra dekhakara uThA le jAyageM, aisA kahakara usapara mITI dAba dii, aura ghara cale Aye, dusare roja cAlAka dostane khuda akele jAkara saba sonAmahore apane hAtha kara lii, aura usa bartanameM koyale bhara diye, bAda docAra raujake achA nakSatra dekhakara donoM vahAM gaye, aura mITI nikAlakara usabartanakoM dekhate hai-to-mahorokI evajameM koyalose bharA huvA hai, cAlAka dosta kahane lagA, kyA kare! bhAi !! apanI takadIrahI burI hai, jo sonAmahore koyale ho gai, pasa! donoM nAumIda hokara vApisa cale Aye, magara naI dagAkI hargija ! chIpatI nahI, AkhIrakAra cAlAka dostakI cAlAkI mAlUma ho gai, aura dusare dostane socAki-aba ApanabhI cAlAkI karanA cAhiye, garaja! vaha cAlAka dostake ghara gayA aura kahane lagA Aja Apake laDakekoM mere ghara khAnA khilAnekoM le jAtA hUM, aisA kahakara usake laDakekoM apane ghara le gayA, aura khAnA khilAkara talagharameM usako chIpA rakhA, aura eka-baMdara-maula lAkara gharameM bAMdha diyA, dusare roja cAlAka dosta usake ghara AyA aura puchAki-bhaiyA ! laDakA kahAM hai ? jo kala tumAre ghara dAvatake liye AyAthA, dostane javAba diyA, kyA kahuM ! apazoSakI bAta hai, ApakA laDakA bAda khAnA khA cukaneke baMdara bana gayA, dekha lo ! yaha baMdhA huvA maujUda hai, cA. lAka dosta herAna huvA aura kahane lagA kyA ! laDakAbhI baMdara bana jAtA hai ? dostane kahA, kabhI sonAmahorebhI koyale ho jAtI hai, ? taba cAlAka dosta samajha gayA, aura kahane lagA, sonAmahore maujUda hai, kyoM phikara karate ho ? usane kahA laDakAbhI maujUda hai, tuma kyoM phikra karate ho? garajaki-usane-sonAmahore de dii aura isane laDakA de diyA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 406 ) guladaste-jarAphata. 49-[savAla bAdazAha akhabarakA darabArI musAhiboMseM,] bAdazAha akhabarane apane saredaravAra musAhivoseM puchAkibatalAo ! savapattoMmeM kaunasA pattA baDAhai, ? cunAce ! kisIne kahA kelekA pattAbaDAhai, kisIne kahA araikA-aura kisIne kahA sAgavAnakA baDAhai, isItaraha peMdara javAba denelage, magara kisI kA javAba bAdazAkoM pazaMde khAtira-na-huvA, jisavarUta bIrabalase puchAgayA usane javAbadiyA, hujura ! nAgarabelakA pattA sabase baDAhai, jo Apake muMhataka pahucatAhai, bAdazAha yaha sunakara nihAyata khuzahuve, 50-[ eka akalamaMda munzI ,] eka akalamaMda munzI-apane zaharameM-koi kama akala panekA kAma karatA dikhAide phaurana ! usakAnAma apanI kitAbame likhaliyAkaratAthA, eka rauja bAdazAhake darabAre khAsameMmI ApahucA, eka sodAgira ghoDe becanevAlA bAdazAhake sAmane khaDAthA aura kuchavAtacIta kararahAthA, bAdazAhane kahA ! koi umadA ghoDA lAyeho, ? usane kahA saredasta koihAjira nahI, magara bahukama hujurake umadA ghoDA khidamatameM hAjira karasakatAhuM, bAdazAhane puchA usakI kImata kyA hogI ? sodAgirane javAbadiyA dazahajArase kama-nahogI, vAdazAhane khajAnacIkoM hukamadiyA abhI isako dazahajAra rupaye dedo, va sujava hukama bAdazAhake khajAnacIne rupaye dediyA, munzIne yahamAjarA dekhakara apanI kitAbameM likhAdiyAki-bAdazAha-kamaakalahai, kisIne isavAtakoM dekhA aura bAdazAhase arja kiiki-Apako isamunzIne kamaakalake nAmase likhaliye hai, bAdazAhane usako bulAkara puchA aura usane javAba diyAki-hujUra ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. (407 ) bujurgokA pharamAnahaiki-bagera cIja dekhebhAle-yA-kabajemeliye maula dedenA akalamaMdIkI bAta nahIM, bAdazAha bole, agara sodAgira ghoDA lAkara hAjira karegA to, ? munzIne kahA agara-na-karegA to ? bazarteki-usakI pahicAnataka Apako nahIM hai, bAdazAha turta usa bAtakoM samajhagaye aura usa sodAgirase rupaye pIche lelIye isalekhakA matalaba yahahaiki bageracIja dekhabhAle aura kabjekiye pestara dAmadedenA munAsivanahI, .. 51-[ eka anapaDha rAjekA jikra, ] eka roja eka bhATane eka rAjAsAhabake pAsa jAkara kuchakavitta sunAye, rAjAsAhabane khuzahokara khajAnacIko hukama diyAkiise-savArupayA inAma diyAjAya, khajAnacIne usahukamakI tAmIlakii, bhATa jaba inAmapAkara rAjAsAhabake sAmane AyA, rAjAsAhabane puchAki-kyauM ! tuje savArupayA milagayA, bhATane javAbadiyA, hujura ! bIsaAne milagaye, rAjAsAhaba gusse hogaye aura khajAnacIko bulAkara kahA, mene savArupayA denekA kahAthA tene isakoM bIsaAne kyoMdiye ? isamAjareko sunakara bhATase binAjavAba diye ke-na-rahAgayA, voTa uThA, hujura savArupayA aura bIsaAne ekahI bAtahai, rAjAsAhaba bhATapara khaphAhuve, aura kahanelage tene mujepestarase kyoM-na-jacAyAki-savArupayA aura bIsaAne ekahI vAtahai, dekhiye ! anapaDha mahAzayokI khUbI, garaja! isamizAlakI yahahaikiharazakhzako ilmahAsila karanA cAhiye, 52-[ eka jajasAhaba aura mujarIma, ] eka jajasAhabake ijalAsameM eka zakhzakA mukadamA calatAthA, jajasAhabane puchAki-tumArIsAdI huihai-yA-nahI ? mujarImane javA 82 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 408 ) guladaste - jarAphata. bardiyA, hujura ! merI sAdI nahI huI merI auratakI sAdI huI hai, jajasAhaba bole kyA ! adAlatame bhI dillagI karate ho ? usanekahA, nahIM hujura ! merI kyAtAkAta hai - jo - adAlata meM dillagI karUM, ? daraasala merI auratane mujakoM chor3akara dusarese sAdI karaliihai, isabAtakoM sunakara sabaloga hasane lage, 53 - [ eka hAjirajavAba laDakA, ] kisI bAdazAhane apane zaharameM hukama jArI kiyA ki - rAtake vakhta koI AdamI ghara se bAhara kadama - na - rakhe, tamAma logone bAdazAha hukamakI tAmIla ki, magara eka laDakA hukama adulI karake makAna ke bAhara nikalA, aura rAste meM sipAiyoMkoM milA, unAne puchA ki kyA ! tene zAhi hukama nahI sunA, ? laDakene kahA bezaka ! sunA hai, sipAiyone kahA phira hukama adulI kisa liye ki ? laDakene javAba diyA-meM- kisakA laDakA huM-kucha mAlUmabhI hai ? jisake sAmane tamAma bAdazAha - zAhajAde - aura - divAna vagerA sira jhukAte hai, sipAiyone samajhA koi zAhajAdA hogA, jAne do, asalame vaha nAikA lar3akA thA; dekhiye ! hAjira javAba laDakA kisa kadara kAmayAba huvA, 54 - [ saMskRta ilmakI tarakkI, ] kisI zahara meM eka paMDitajIkA jAnA huvA, rAste meM eka bhIstIkI laDakI milI, paMDitajIne puchA tuM ! kisakI laDakI hai ? usane javAba diyA, caturmukhI to bahmA - vRSabhArUDho na zaMkaraH toya dhArA nato meghaH- tasya kule bAlikA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. (409 ) - yaha sunakara paMDitajI samajha gaye, yaha bhistIkI laDakI hai, phira kucha Age baDhe to eka darajIkI laDakI milI, usako puga tuM ! kisakI laDakI hai, ? usane javAba diyA, grIvAzIrSe na vidyate-hastapAda vivarjitaH sa jIvaM puruSaM atti-tasya kulehaM bAlikA, yaha sunakara paMDitajI samajha gaye ki-laDakI-darajIkI hai, phira kucha Age baDhe to eka aura laDakI milI, usako puchA tojanAvameM usane kahA, yaMtra taMtra vidhi nityaM-karoti khaMDakhaMDatAM, rAjA prajA na jAnAti-tasya kulehaM bAlikA, 3 - paMDitajI isa bAtako sunakara samajha gaye yaha mUthArakI lar3akI hai, phira kucha Age baDhe to eka lohArakI laDakI milI usasebhI puchA to javAba diyA ki svAsotsvAsaM ca gRnhAti-jIvaMtaM iva sarvadA, kuTuMbe kalaho yatra-tasya kulehaM bAlikA, 4 phira kucha Age baDhe to eka aura laDakI milI, usasabhI yahI savAla kiyA, aura usane javAba diyA ki,. parvatAgre ratho yAti-bhUmau tiSThati sArathI, calate vAyu vegena-tasya kulehaM bAlikA, yaha sunakara paMDitajI jAna gaye yaha kuMbhArakI laDakI hai, phira Age baDhe to eka aura laDakI sAmane milI, usasebhI puchA kituM ! kisakI lar3akI hai ? usane kahA, .. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 410 ) guladaste-jarAphata. .. kRSnamukhI na mArjArI-dvijIvhA na sarpiNI, .. paMca bhI na pAMcAlI-tasya kulehaM bAlikA, 6 isa bAtakoM sUnakara paMDitajI samajha gaye, yaha moharirakI yAnI lekha likhane vAlekI laDakI hai - 55-[ eka kaMjUsakA-majAkha, ] . eka kaMjUsakA bApa bImArapaDA to usake beTene apane bApase kahAki-cAdara abhIse utAra dijiye to achA hai, jo dhokara rakha lii jAya tAki-Apake murdepara oDhAneke liye kAma de, bApane kahA ghabaDAtA kyoM hai ? merI aMgulImeM jo aMguThI sonekI pahanI hui hai becakara nayA kapaDA maulalAnA,-beTene kahA-meM-apanI aMmmAjAnase pestarase ikarAra kara cUkA hUM ki Apake dama nikala jAnepara aMguTho tuje lADuMgA, balki ! vaha Apake maranekA iMtajAra kara rahI hai, bApane kahA abe ! kamabakhta ! kyA laDakapanakI bAteM kara rahA hai, rAta paDanekI tayArI hai, cirAga to jalA, beTene kahA, tIna raujase ApakA dama nikalanekI hAlata bIta rahI hai, abataka nikalA nahI, nAhaka ! tela kyoM kharAba karanA ? bApane kahA aba meM-kisI damakA mehamAna huM, aura-jI-ghabaDAtA hai, cirAga jalA de, beTene kahA, achA ! jalAtA huM, magara muje nIMda A jAya to maraneke pahele Apa cirAgako bujhAkara maranA, tAki-telakA bacAva ho, dekhiye ! duniyAmeM aisebhI kaMjusa laDake hote hai, jo apane bApake liyebhI pesekA tela kharcanA nahIM cAhate, 56-[eka jAhila naukarakA latiphA,] eka mAlikane apane naukarase kahA cAra pAi bichA de aura phakta takiyA rakha de, naukarane cAra pAi bichA dii aura usapara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. (411 ) takiyAbhI rakha diyA, magara phaktakoM DhuMDhane lagA, dera honepara mAlikane pukArA ave ! kyA karatA hai ? vaha kahane lagA, hujura ! cAra pAito bIchA dii, aura takiyAbhI usapara rakha diyA, lekina! phaktake lihe hu~ha rahA huMki-phakta kyA cina hai, ? mAlikane kahA, abe ! nAdAna !! kyA bakavAda kara rahA hai ? mene phikaremeMjo-phaktakA labja kahAthA kyA ! vobhI koI cIja hai ? jo iMDa rahA hai, baiMilma naukarakA natIjA aisohI huvA karatA hai, 57-[cAra dAmAdoMkA latikA, kisI zaharameM eka purohita brAhmaNa rahatAthA, aura usakI rAjAke darabArameM bahuta bar3I ijjata thI, yahAM takaki-usako rAjAjIne do gAMvakI jahAMgirIbhI de diithI, usake ghara cAra laDakI aura eka lar3akA thA, cAro laDakIyoMkI sAdI kara dii gaithIaura-ve-apane musarAla meM rahA karatIthI, jaba laDakekI sAdIke dina karIba Aye purohitajIne likha bhejAki-Apa loga maya kabIleke mere ghara tazarIpha lAve, aura laDakekI sAdIkoM raunaka apharoja kare, bamujaba teharIrake-ve-cAroM dAmAda susarAlake ghara Aye, aura sAdIkA jalasA zuru huvA, aurabhI kaha ristedAra pu. rohitajIke ghara Aye huvethe, baDIzAna-va-saukatase barAta caDhI, . aura bAda caMda rojake sAdI karake vApisa Aye barAtI loga a. pane apane ghara gaye, aura karIbake ristedAronebhI rukasata mAMgI, magara cAroM dAmAda jo pestarase Aye huvethe jinake nAma-vinaya. rAma-mAdhavarAva-maNirAma-aura-kezavalAla-the, mudata gujara gai rukasata nahI mAMgate, cainase purohitajIke rasoDemeM jAkara jIma Ate the, aura dupherakoM zataraMja khelA karateye, yUM-kaha rauja gujare bAda purohitajIne saucAki-to-ye-jAnevAle najara nahIM Ate, bahe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 412 ) guladaste - jarAphata. tara hai inake liye jAnekI koi tadabIra nikAle, garajaki- purohi tajIne apanI aurataseM puchA ki inake ravAnagIkI kyA surata hai, ? usane kahA Apa phikra mata kijiye, meM-kalahI inakI tajavIja karatI hUM, aisA kahakara dusare rauja gehukI roTI banAnA maukupha kara dii aura bAjare kI roTIyAM banAkara cAroM dAmAda ke sAmane rakhI, cArona una roTiyoMko khAi, aura dupherakoM jaba zataraMja khelane baiThe vijayarAmane kahA, dekho ! Aja bAjare kI roTI milane lagI, aba apanI ijjata nahI jo yahAM phira caMdarauja Thahare, munAsiba hai, aba apane gharakoM jAya, isa bAtakoM sunakara tInone kahA, Apa jAnA ho jAiye, hamato yahAMhI ThaharegeM, garaja ki - vijayarAma apane susarAla se rukasata pAkara apane gharakoM gayA, bAda caMda rauja purohitajIne phira apanI auratase kahA- ye tInoto hilatebhI nahI, inake jAnekI koi tadabIra banAo, au ratane dusare rauja ghIkI evaja bAjarekI roTIyoMpara tillIkA tela dAmodoke sAmane rakhA, isa bAta se mAdhavarAma samajha gayA, aura dono sAthiyose kahane lagA, abato purI beijjatI hone lagI hai, behattara hai jaldI se cala nikale, donone kahA, Apa jAiye, hama bAjare kI roTI aura telahI khAyA karegeM, magara yahAMseM nahI jAyeMgeM, yaha sunakara mAdhavarAva maya apane kabIle ke batana calA gayA, bAda caMdaraujake purohitajIne phira apanI oratase kahAki ye donoM to khUba jame beThe hai, inakA bhI koI rAstA nikAlo, dusare rauja auratane cAra pAiyAM vikhera DAlI, aura dAmAdoseM kahane lagI, cAra pAiyoMmeM khaTamala ho gaye hai, Ajase Apaloga jamInapara soyA kijiye, isa bAtakoM sunakara maNirAmakoM hoza AyA, aura kahane lagA, bhAi ! abato yahAMkA rahanA ThIka nahIM, aisA kahakara maNi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste - jaraphata. ( 413 ) rAmabhI apanI auratakoM lekara calA gayA, aba rahA kezavalAla - so- usane bArAM mahine taka jAnekA nAma nahI liyA, taba purohitajIne salAha ki aba isakI tajavIja kyA kare ? auratane kahA, mene tInoM kI tajavIja to kara dikhAi, aba inakI tajavIja Apa kijiye, garajaki- bApabeTene salAha ki kala jImate vakhtameM tujapara khaphA hogA, usa vakhta tuMbhI mere sAmane gustAkhI karanA, yahAM taka ki - hAthA pAi karake laDAi laDanA, aura jaba vaha apanokoM chuDAneke liye Ave dono milakara usIkoM khUba sIdhA karanA, pasa ! dusare rauja usI taraha bApabeTomeM laDAi zuru hui, kezavalAla usa varUta rasoi jimaneko AyAhI thA, usane dekhA bApabeTe laDa rahe hai, calo ! inakoM chur3A deve, isa khyAlase dono ke daramiyAna AyA, aura chuDAne lagA, pasa! inAne kAbu pAkara usakoM isa kadara sIdhA kiyAki-bobhI yAda kare, varsa dinakA khAyApiyA do ghaMTemeM vasUla kara liyA, garajaki- saba - bhukhe pyAse rasoikI jagahase bAhara cale gaye, kezavalAlabhI vinA khAye pIye alaga jAkara saucane lagA ki - aba yahAM rahanA bilkula ThIka nahI, agara rahege to phira yahI naubata hogI, garajaki- dusare rauja vinA puche apane susarAla ke ghara se vidA ho gayA, isa kissepara eka zlokabhI banA huvA hai, paDhalo, - vajrakUTAda vijerAmaH - tila tailena mAdhavaH bhUmizayyA maMNirAma: - dhakkA dhUmena kezavaH, 58 - [ eka mAlika aura gustAkha naukara, ] eka mAlikane apane naukara se kahAki - havA khorIkoM jAyageM, gADI lAo, naukara gustAkha thA tavele se vinAM ghoDe jote gADI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 414) guladaste-jarAphata. lAkara khaDI kara dii, mAlikane dekhA vinA ghoDekI gADI sAmane rakhI hui hai, naukarase kahane lage isameM ghoDe kyoM nahI lagAye, nau. karane javAba diyA hujurane sirpha ! gADI lAneke hukama diyAthA, ghoDoMke liye to kucha nahI kahAthA, mAlikane kahA achA tuMhI khIMca aura lecala, naukara zarmiMdA huvA, aura ghoDe lAkara gADImeM jota diye, mAlikane kahA, aba ghoDe kyoM lagAye, ? kyA! tuje khecanI paDatIthI isa liye, ? naukarIke dAma letA hai khoTe rupayeto hargija ! nahI letA, 59-[dariyAvakI saphara,] kisI AdamIne eka-zakhzakoM puchAki-Apane dariyAvakI sapharato bahuta kii hai, batalAiye ! Apane usame nAdIra cIna kyA dekhI ? usane javAba diyA nAdIra cIja dariyAvameM vahI dekhIkimeM-sahIsalAmata kanAre A pahucA, agara bIca dariyAvake garka ho jAtA to vahAM muje kauna bacA sakatA thA ? 60-[bAdazAhakA savAla aura akalamaMdakA javAba,] eka vakhtakA jikra hai bAdazAhane apane zaharameM mazahUra kara diyAki-meM-eka savAla puchugA, jo koi mAkula javAba degA, ya. huta kucha inAma pAyagA, isa vAtakoM sunakara eka hAjira javAba AdamI bAdazAhake sAmane gayA, aura arja kiiki-hujura ! savAla kare, meM-usakA mAkula javAba dUMgA, bAdazAhane puchA, batalA ! mere hAthapara bAla kyoM nahIM, ? usane javAba diyA, Apa Apane hAthoMseM khUba kherAta karate hai, isa liye bAla nahI, phira bAdazAhane puchA tere hAthapara bAla kyoM nahI, ? usane javAba diyA, rupaye paise lete lete mere hAthake bAla ghIsa gaye, bAdazAhane kahA, batAo! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste - jarAphata. ( 415 ) dusare logoke hAthapara bAla kyoM nahI ? usane javAba diyA, Apa dete hai, aura meM letA hUM isa bAtakoM dekhakara ve loga hAtha masalA karate hai, isa liye unake hAthaparabhI bAla nahI, bAdazAha isakI hAjira javAbI se khuza huve, aura bahutasA inAma diyA, - 61 - [ eka ustAda aura beadaba laDakA, ] ustAkI hamezAM ijjata karanA cAhiye, eka ustAda madarsemeM laDakekoM paDhA rahethe, usameM eka laDakA baDA gustAkha thA, aura ha"reka bAtapara beadabIkA javAba diyA karatAthA, eka daphe ustAda usa lar3ake ke sAmane beMtakoM sidhA karake kahane lage hamAre beMtake koneke sAmane eka gadhA beThA hai, lar3akA phaurana ! bola uThA beMtake do tarpha kone hote hai Apa kisa tarphake konekA jikra karate hai ? ustAdane usakA kAna pakaDakara turata madarsese nikAla diyA, 62 - [ eka - bevaphA - laDakA, ] eka lar3akA juArIyoM ke zAtha juA khela rahAthA, gharapara usakA vAlida iMtakAla ho gayA, kisI ristedAra ne Anakara usa laDakoM kahA, tere vAlidakA iMtakAla ho gayA hai, ghara cala, ! laDakene kahA, Apa calakara tayArI kare, meM AtA hUM, thoDI derake bAda phira usa zakhzane Anakara kahA, bhaiyA! tayArI ho cukI hai, sirpha ! tere AnekI derI hai, laDakene kahA, achI bAta hai, le jAnekA rAstAta idharahI hai, Apa le Aiye ! meM bhI yahAMse zAtha ho luMgA, dekhiye ! yaha kisa kisamakI gustAkhI hai, aise nAmAkula laDako ke - honese -na- honA bahettara, eka misarAbhI isapara banA huvA hai. nAkhalapha olAke honese - nA - honA bhalA, 7.3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 416.) guladaste-jarAphata. .63-[ sAMpa aura cUhekI nakala, ] .. zitaH kena karaMDakepi bhujagaH kSutpIDitonAsakat , . rAtrau khAdima kAMkSayAzu vivaraM kRtvoMdura stanmukhe, bhAgyAdeva tadAsvayaM nipatitastanmAMsa tRpto bhava ghAtastena pathA naraH sthirataro bhogIva bhAgye bhavet. 1 kisI zakhzane eka sAMpako eka lakaDeke DabbemeM baMda karake rakhAthA. tIna rauja taka sAMpa usameseM nikala-na-sakA, bhukhA aura pyAsA usImeM takalIpha pAtA rahA. ittiphAkana ! eka cUhA rAtake vakhta Dabbeke pAsa AyA, aura usa Dabbeko kATane lagA. do-iMcakA-cheda banAkara jaba bhItara ghusA udhara sAMpa chedake pAsa muMha lagAye tayAra beThAthA. ekadama cUheko khA gayA. aura usI rAsteseM bahArabhI nikala AyA. dekhiye ! tadabIra kisane kiDa aura kAma kisakA huvA. ? isIliye kahA jAtA haiki-tadavIrase takadIra mukaddama hai. bazarte ki-sAMpane kUcha tadavIra nahI kii tobhI takadIrase usako bhakSya Ana milA. sabuta huvA tadavIrase takadIra baDI hai,-. 64-[ eka zeThake ghara caurokA AnA, ] kisI zeThake ghara caura loga rAtake bakhta corI karaneke liye Aye, zeThAnIne dekhakara zeThakoM kahA caura A rahe hai, zeThane kahA meM-jAnatA hUM. Ane do, kucha dera bAda phira zeThAnIne kahA, dekho! gharameMbhI Agaye, tavabhI zeThane yahI javAva diyA jAnatA huM. tIsarI daphe phira zeThAnIne kahA dekho! aba khajAneke kamare meM A gaye, aura dhana mAlakI gaTharIyAMbhI bAMdha lii, zeThane kahA jAnatA haM, jaba dhana mAla lekara caura gharase bAhara nikale, zeThAnIne kahA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. (417 ) dekho ! caura loga gharase bAhara nikale, zeThane kahA-meM-saba jAnatA hu~. zeThAnIne majabUra hokara eka dohA kahA ki-jAnu jAnuM kyA karo-dhana to-le gaye dUra, zeThAnI kahe zeThane-isa jAnapanemeM dhUra? 65-[gurujIkI nasIhatapara celoMkI gustAkhI.] eka-guru mahArAja--pAMca dasa celoMkoM hamarA lekara mulkokI saphara karate huve eka zaharameM pahUce. aura caMdarauja vahAM kayAma kiyA. cele bhikSA lenekoM zaharameM jAyA karatethe. eka roja rAstemeM naTa loga tamAzA kara rahethe. dekhane ke liye khaDe ho gaye. aura bAda ghaDI derake bhikSA lekara gurujIke pAsa Aye. gurujIne puchA itanI dera kahAM lagAi ? javAvameM celone pestara to-kai-bahAne peMza kiye magara jaba gurujIne bahuta taMga kiye kahane lage. naToMkA tamAzA de khaneke liye Thahara gayethe. gurujIne kahA. AiMdA khayAla rakho. naToMkA tamAzA kabhI nahI dekhanA. jaba dunayabIkArobAra choDakara sAdhu ho gaye phira tamAzA kyoM dekhanA ? celone kUbula kiyA AiMdepara-na-dekhegeM. magara jaba dusare rauja phira bhikSAkoM gaye, na. TanIkA tamAzA dekhanekoM khaDe ho gaye. aura bAda baDI derake gurujIke pAsa Aye. gurujIne puchA Aja phira itanI dera kahAM lagA. i. ? javAbameM kahA. Aja naTanIkA tamAzA ho rahAthA dekhaneko Thahara gayethe. gurujIne kahA. kala tumakoM manA kiyAthA. ? celone kahA. Apane naToMkA tamAzA manA kiyAthA. naTanIkA-to-manA nahIM kiyA. gurujIne kahA jaba naTokA-tamAzA manA kiyA to naTanIkA to ApahI manA ho gayA. celone kahA Apane kholakara vAta nahI kahI. dara asala ApahIkI bhUla hai.-dekhiye ! celokI kisa kadara gustAkhI hai-jo apanI bhUla-gurujIpara DAlate hai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 418 ) guladaste-jarAphata. 66-[ bhAi aura bahenakA kissA. kisI zaharameM eka zakhza nihAyata garIbI hAlatameM A gayA thA usane khayAla kiyA merI bahenake ghara bahutakucha dhanamAlahai, bahe. ttarahai usaka ghara cale, vahAM achI taraha gujarahogA. garaja ! voapanI bahenakeghara pahucA, bahenane jaba isako phaTe purAne kapaDoseM gargabI hAlatameM dekhA, to-anajAna-banagai, paDosIyone puchA yaha kauna AyAhai,? to-kahane lagI-mere bApake gharakA rasoiyAhai, bhAi isa bAtako sunakara dilagira huvA aura dilameM kahanelagA, dekho garIbI hAlatameM bahanabhI muje rasoiyA batalAtI hai, khera ! yahAMbhI rahanA munAsiba nahI, vahAM-na-ThaharA, aura dusare mulkameM gayA, jaba usakI takadIrakA sitArA tejahuvA rojagArameM baDIdaulata hAsila hui, ekarauja phira usakoM yahabAta yAdaAiki-aba-apanI bahanakeghara calanAcahiye, dekhe ! kisataraha muluka karatI hai, ? garajaki umadA kapaDe aura javAhirAtake gahane pahanehuve apanI bahenakeghara gayA, bahena apane bhAikoM amIrI hAlatameM dekhakara khuzahui, aura kahanelagI Ao ! bhAi ! ! bahutadinake bAda Ayeho, umadA khAna pAnase usakI tavajjoM mudArAta kii, bhAi apane gahane kapar3oM koM kahanelagA yaha khAnA tumAreliyehai, mereliye nahI, kyoMki-jabameM-garIbI hAlatameM AyAthA, isIvahenane muje rasoiyA kahAthA, aura aba yaha khAtira-va-tavajjo horahIhai, ... 67-[ eka ustAdake sAtha zAgirdakI gustAkhI ] '.. ekaustAda apane zAgirdako hidAyata kiyAkaratetheki-bAtacIta-durustagIke zAtha karanAcAhiye ekarauja cilamase AgakI cinagArI uDakara paghaDIpara jAgirI, zAgirda ba-mutAbika hukama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata (419 ) ustAdake kahanelagA, janAba ! ustAdanA-mukhtadanA-kilA-vakAbAama-hujurakI dastAra asmataAsArapara-eka-akhagaranA hInajAra-zararavAra-AtIzakadaye-cilamaseM paravAjakarake-zaulA-aphaganahai. isalaMbe coDe phikareke kahanetaka-paghaDI-AdhI jalakara khAkhahogai, balki ! Aga sirakIbhI khabara lenelagI, ustAda donoMhAthoseM siramalatehuve bole, e ! nAvakAra ! kyA ! yahI maukA tairI phasAhatabayAnI aura tulakalAmIkAthA, ? sApha nahIkahA gayAki- ApakI paghaDImeM Aga lagIhai,-hareka vAtapara maukA dekhanA-yA-laMbIcoDI bAte banAnA,-? zAgirdane kahA ApakA pharamAnAthA-bAtacIta-liyAkata aura durustagIke zAtha karanA, 68 [ eka hakImasAhabakA-nADIdekhanejAnA,] ekahakImasAhaba apanelaDakekoM zAthalekara bImArakI nADIdekhanekoM gaye, jaba bImArake gharapahuce bImArakI cArapAike pAsa eka chilakA naraMgIkA dikhalAidiyA, bImArakI nADIdekhakara hakImasAhaba bole, Aja nADImeM mAlUmahotAhai, Apane koi khaTIcIja khAihai, bImArane kahA, hAM ! sAhaba ! Aja mene do-phAMke naraMgIkI khAithI, hakImasAhabane kahA, isataraha badaparahejI matakijiye ! davAkA asara vigaDajAyagA, bImArane kahA AiMdA aisA-na-karuMgA, dusarerauja jabaphira hakImasAhaba nADIdekhanekoM gayeto bImArake gharake pAsa bhIDIke do-cAra-TukaDe paDe huvedekhe, bhItara jAkara bImArakI nADI dekhI aura kahanelage Aja koi Apane sakIlacIja khAi hai, bImArane kahA, bezaka ! Aja mene bhIDIkA sAga khAyAthA, hakImasAhaba bole, aisI badaparahejI to-na-kijiye ! davA kAra Amadana- hogI. hakImasAhaba jaba gharapahuce laDakenepuchA, Apa nADIdekhakara kaise jAnajAtehoki-naraMgI-yA-bhIDI-khAihai, ? hakImasAhabane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ (420 ) guladaste-jarAphata. kahA, kyA ! itanAbhI tuje khayAlanahIki-kucha aMdAjaseM bhI bAta kahIjAtI hai, bImArake ghara-yA-irdagirda kisIcIjakA chilakA-yA TukaDA paDAho-to-jAnanA yahacIja vImAranebhI khAihogI, laDakene kahA achA ! kala-meM-nADIdekhanejAUMgA, aura jaisA Apakahate hai meMbhI-kahuMgA, garajaki-dusarerauja bImArakeghara nADIdekhanekeliye laDakA gayA, bImArake gharakepAsa eka-cUhA-marAhuvApaDAthA, bhItarajAkara nADIdekhI aura kahanelamAki-Apane Aja cUhekA gosta khAyAhai, bImAra sunakara hasA, aura kahanelagA achI hakImIpaDheho, kyA ! AdamIbhI kahIM cUhA khAtAhai, Apa tazarIpha lejAiye aura apane vAlidakoM bhejiye, laDakA gharaAyA aura saba kephiyata vAlidako kahasunAi, vAlidane kahA, ave ! nAmAkula ! ! tuje itanAbhI mAlUmanahIki-koivAtakahanA to socasamajhakara kahanA, tene bImArake gharapara marAcUhA dekhAto kyA! AdamIbhI kahIM cUhA khAte hai, hakImasAhaba phira bImArake gharagaye, aura kahanelage laDakA abhI-ilmahai, isIse aisAApakoM kahagayA, lAiye ! meM-nADIdekhatAhuM, aisAkahakara nADIdekhI aura kahanelage, AjaApakI nADI durustahai, thoDeraujameM Apa achehojAoge, 69-[cAra paMDitoMkA-latikA, ] kisI zaharameM cArapaMDita rahatethe, eka hakIma-dusarA najumItIsarA vyAkaraNa pAThI-aura-cothA-tarkavAdI-ye-cAroM AlAdarjeke paMDitathe, magara tajarubAkAra vilkula nahIthe, ittiphAkana ! ye cAroM kahIMdusare zaharajAnepara AmAdA huve, kisIse gADI amAnatamAMgalI, aura kisIse do-balabhI-mAMgalAye, gADI bAMdhabaMdhAkara tInoM usapara beThagaye, aura eka hAMkanevAlA banA, garaja zubhahake cale huve bArAM bajetaka maMjila tayakii aura eka jaMgalameM chAyAdAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ guladaste-jarAphata. (421) darakhtake nice jAkara mukAma kiyA, gADIke bela kholadiye, aura cAroMne ApasameM tajavIja kiiki-hareka AdamI eka eka kAma bAMTalo, najumIne kahA-meM-beloMkoM jaMgalameM carAkara lAtA huM, aisA kahakara beloMko jaMgalakI tarpha lecalA, hakImane kahA-meM-sAkapAta phalaphalArI lAtA huM. aisAkahakara zaharakItarpha calA, tIsarA vyAkaraNapAThI bolA meM-zaharameM jAkara kisIse khIcaDIkA sAmAna paidA kara lAtAI, aura cauthA tarkavAdI bolA-meM-ghI lekara AtAhu~, aisA kahakara cAroM vahAMse ravAnA hogaye, najumIne jaMgalakI tarpha bela lejAkara choDadiye aura Apa eka darakhtake nIce sogayA, bAda tIna ghaMTeke jaba nIMda khulI aura dekhAto baeNloMkA patA nahI, usIvakhta jamInapara eka lagnakuMDalI khIMcI, aura usameM dekhAto mAlUma huvA bela gumma hogaye hai, aba milanevAle nahI, aisA samajhakara beMloMkI talAzIkoM-na-jAkara vApisa ThikAnepara AyA, udharaseM vyAkarapAThI khIcaDIkA sAmAna lekara AyA, aura culepara caDhAdii, jaba pakanepara Ai usamesa khacapacakI avAja hone lagI, vyAkarapAThI sAmane beThA huvAthA, bolA ! azuddhaMki jalpasi, ? vyAkaraNake kAyadeseM khilApha khacapacakI-avAja kayauM karatI hai, ? cupakara ! vaha cupa kayauMkara hosakatIthI, ? vyAkaraNapAThIne saucA. ki-juTheke muMhapara dhUla DAlanA cAhiye, aisA kahakara khIcaDIpara dhULa DAla dii, jaba avAja baMdahui to kahane lagA, juThoMkA yahIupAvahai, aba kayauM cupa hogai, itanemeM hakImasAhaba nIMvake patte lekara ThikAnepara Aye, aura beTha gaye, idhara tarkavAdI jo-bI-lene gayethe, serabhara ghI lekara vApisa Ate rAstemeM socane lageki-(pAtrAdhAraMghRtaM-ghRtAdhAraM pAtraM vA, ) vartanane ghIkoM saMbhAlAhai-yA-dhIne vartanakoM, isakhayAlase vartanakoM ulA kara dekhAto, saba-dhI-jamI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 422 ) guladaste-jarAphata. napara gira paDA, jaba cAroM paMDita ikaThe huve sabane apanA apanA mAjarA kahasunAyA, usavakhta eka musAphirabhI vahAM-AyA huvAthA isamAjareko sunA, aura kahanelagA lAnatahai tumAre ilma paDhanepara tuma purekama akala ho, kayauki-ekane beMlokoM gamAyA, dusarene khIcaDImeM dhUla DAlI, tIsarene zAgabhAjIke liye nImakA pattA lAyA, aura cauthene-ghI-UMdhA karadiyA, kyA ! ilma paDhe huve paMDitoMkA yahI tarIkA hotA hai. ? tumaseto hamahI bahettara jo harekakAmakoM saucakara kiyA karate hai, munAsiba hai aba Age matabaDho, aura apane batanako vApisa ho jAo, agara Age baDhogeto kyA kyA karadikhAoge, aisA kahakara musAphirane apanA rAstA liyA, aura paMDitabhI apane vatanakoM binAveMlakI gADI khIcate huve vApisa cale Aye, isakissekA matalaba yaha haiki-ilma paThakara tajarubA hAsila karanA cAhiye, ___ 70-[ uMTake kAnapara macharakI avAja. ] eka-machara-UMThakekAnapara beThakara jorase avAja karanelagA, isairAdeseki-merI-avAjase UMTha Dare, idhara UMThane isaavAjako munakara macharase kahA, tuM ! terIavAja kisako sunArahAhai, ? macharane kahA tereko DarAnekeliye, UMThanekahA, merIpIThapara baDebaDe nakAre aura DaMke vajacuke isapakhtabhI-meM-na-DarAto terIchoTIsI avAjase kyADaruMgA, ? jA ! apanArAstA le mitra - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinaguNa stavana-aura-upadezikapada. ( 423 ) [bayAna cha-rAga-aura-chatIsa rAginI,] .. (eka kavike banAyehuve dohe-kavitta aura-chappaya,) (duhA,) 1-bhairava 2 mAlavakosako-3 dIparAga 4 hiMDola, 5-megharAga 6 zrIrAgaphuna-ye khaTarAga kalola, 1 (kavitta,) morahukI bAnIse sudhArakara kharja bAMdhI- ... cAtakakI bolahuse riSabha svara dharI hai, . ajAhukI bolase gaMdhArakI vicAra letakuMjakI kalApahute madhyama svara varI hai, kokIlAkI kuMkahute paMcama vanAya bAMdhIdhaivatako dhAra suradAdurakI harI hai, . mAte gajarAjahukI guMjaseM niSAdalInaete nara vAra vAra sapta svara dharI hai, . 1 . [chappaya,] bhairava 1 ghaTikA cAra rAta rahiyAMse hove, lalita 2 dveghaDI rahyAM prAta vibhAsahI 3 mohe, suraudyota vilAula 4 gujarI 5 doyaghaDI dina, devagiri 6 phuna cAra ghaDI gAva nIke mana, dvehai malAra 7 varSAsameM rAmagiri 8 dveSaSTahai, ToDI 9 Asa 10 dhanAsiri ?? jaisiri 12 dveaSTahai, ? rutuvasaMta 13 hiMDola, 1.4, prahara do mAraMga 15 gAve, tApiche naTa 16 vedaghaDI sohaiM musa pAce, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 424 ) jinaguNa stavana-aura-upadezikapada. siMdhu 17 phuna saMgrAma mAravo 18 deve jAno, gauDI 19 ughaDI rahyo yugalamIla zrIha 20 vakhAno, sAMjasamaya dIpaka 21 sukhada doyaghaDI kalyAnahai, muvo 23 cAra kanaDo 24 vasu prahara kedAro 25 gAnahai, 2 paMcama 26 praharasavAha doDha aDANo 27 kahiye, tere ghaDI bihAga 28 arddha khamAyaca 29 lahiye, doyamahara doyaghaDI soraThI 30 mAru 31 cArahI, kAphI 32 phuna eroDa 33 mAlakosI 34 vasudhArahI, kAliMgaDo 35 dasaghaDI rahe tApIche jaMgalo 36 gIno, ATha prahara khaTa tIsa svara leivakhta prabhuguna tano, 3 tIrthakara riSabhadeva mahArAjakA stavana, (kAliMgaDA,) pUjumeM Aja riSabhacaranaM, aracumeM, eTera. navana pramArjanamajjana karake-vimalazizabhara AbharanaM, pUju, 1 phalajala vividhakusumavarabhede-karadharathAlakanakavaranaM, pUjume, 2 dravyabhAva pUjana karI vighase-karanakahezivasukhavaranaM, pUjumeM, 3 tIrthakara pArzvanAtha mahArAjakA stavana, (kAliMgaDA) maMgalamUrata pArasakI-jiyAmaMgala, eTera, sevata iMdracaMdra munisuravara-cAhatahai nijajAsakI, jiAmaMgala, 1 dhArana paMka sakala dukhahArI-dAyakahai mukharAsakI, jiyAmaMgala, 2 nirakhata nenasaphalabhaiAzA-karanacaranake dAsakI, niyAmaMgala,3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinaguNa stavana aura upadezikapada ( 425 ) [ jinaguNa stavana - kAliMgaDA, ] prabhutere caranokI sarana grahu~, jinatere, eTera, hRdayakamalameM dhyAnadharu nita- sirapara AnavahUM. prabhutere, tujasama kholyo deva khalakame - pAyo nAhI kahuM, prabhutera, manakI bAtAM tuM sabajAne - kyAmukha bahuta kahuM, prabhutere, kavijaza kahe hai ! sAhaba - jyaMbhava dukhanAsahu~, prabhutere, [ upadezikapada - kAliMgaDA, - ] 1 sunamana honahAra -na-Tare, sunamana ! eTera, citakachu auravicArata hai nara - aurahI aurabane, sunamana. uparabAja pAradhinIce - cIDiyA kaise bace, sunamana. honahAra vasa Dasyo pAradhi - zarasiMcANo mare, sunamana. hotapadAratha bhAvibhaiyA ! -kyau ! jagasauca kare, sunamana. udayakarmagata dekha jagatakI - jinavara kyauM na bhaje, sunamana. 5 4 1 [ jinaguNa stavana- rAginI bhairavI tInatAla, ] ( daravajA ThADIrahu~, piyA ke AvanakI bhaivIriyAM, -e cAla . ) navarIyAM merI kauna utAre pAra, -navarIyA merI, eTera, yA saMsArasamudra gabhIrA, - kisavidha utarUM-meM- pAra, navarIyAMmerI. 1 rAgadveSa donuM nadIyAM vahata hai - bhamarapaDatagaticAra, navarIyAMmerI. 2 rikhavadAsakoM tAryo cAhiye - ye vinatiavadhAra, navarIyAMmerI 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat [ tIrthakara mahAvIrasvAmIkA stavana - rAginI bhairavI. ] mAimero manatero naMdahare, mAimero, eTera, kaMcana barana kamaladalalocana - dekhata nayana Thare, mAi mero, 1 dhana trizalA bhAgya tihAro -tuM tihu~bhuvanasire, mAi mero, 2 www.umaragyanbhandar.com
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ . ( 426 ) jinaguNa stavana -aura-upadezikapada. 3 tIna lokake svAmI tere aMgana meM bicare, mAi mero, zrIvarddhamAna jinaMdakI mUrata dekhe bina nA sare, mAi mero, 4 dAsacunI prabhu carana sarana grahI - bhavabhrama vyAdha Tare, mAi mero, 5 [ upadezika pada-bhairavI - yA -kAliMgaDA, ] kauna kisIkA mita- jagatame-kauna kisIkA mita, e Tera, mAtatAta tiriyA suta baMdhava - koi na rahata nicita, jagatame 1 sabahI apane svArathake hai- paramAratha nahI prIta, svAratha vinase sago nahI hove - mitA maname ciMta, jagatame, 2 uTha calego Apa akelo - tuMhI - tuM muvihita, ko- nahI terA - tuM-nahI kisakA-yehI anAdi rIta, jagatame, 3 tAte eka bhagavAna bhajanakI - rAkho manameM nIta, jJAnasAra prabhu rAga bhairavI gAyo Atama gIta, jagatameM, [ jinaguNa stavana- rAginI bhairavI, ] mithyA nIMda-meM- khoi, Aja prabhu tere carane lAgA, mithyA, eM Tera, darzana kara parasana mana mero,-AnaMda cita aba hoi, Aja prabhu, 1 tuma binA aura na koI merA - dekhA tribhuvana joi, Aja prabhu, 2 dAsa tumAro karata vinatI - tuma prabhu bhavabhava hoi, Aja prabhu, 3 [ upadezika pada- rAginI bhairavI, ] samajha mana ! koI nahI apanA, samajamana, e Tera. daulata duniyA mAla khajAnA - sukhasaMpata supanA, samajamana. mAtapitA suta kuTuMba kAvelA - mukhasaMpata supanA, Dolata kyoM jagadekha divAne - sukhasaMpata supanA, samajamana. samajamana. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 1 www.umaragyanbhandar.com
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinaguNa stavana-aura-upadezikapada. ( 427 ) [ upadezikapada-jhIMjhoMTIkI ThumarI, tInatAla. ! jalabharana jAta jamunAke ghATa-baDe ThAThase Avata kAmaniyAM, isacAla. kumataprItake satAye huvehai-viSayabhoga dhokhemeM Aye huvehai, kumata, eTera. zuddhahai-na-tanakI-na-batanakIkhabarahai,-phirejAotanakouThAyehuvehe, kumata. 1 kabhI narkameM hama kabhI svargameM hama-arahaTakI tarahase ghumAye huve hai, kumata. 2 yahI hAlata hogai magara dila-cA-dilakI-dovArA viSayako bar3hA ye huvehai, kumata. 3 kabhIto kabhI hama milege sumatase-yahI-lo-prabhuseM lagAye huve hai, kumata. 4 pitA putra bhAise jAhira jude hai-hajAroM daphe ajamAye huve hai, kumata. 5 aba-tuM-sauca kare mata kuMdana-kisI dina matalaba banAye huve hai, kumata. 6 [ upadezika pada-jhiMjhoTIkI ThumarI, tInatAla. ] gaphalatameM sArI umara gai-kArajakI siddhi kachunAjo bhai, gaphalatameM e Tera. kAla anAdi sukha dukhameM khoyA-moha nidrAmeM zuddha nA jo rahI, gaphalatameM. 1 jJAna dayAsiMdhune apane kArana hitakI bAta kahI, gaphalatameM. 2 gai so gai aba hAtha na Ave-avasara dekha vicArosahI, gapha. 3 taja pramAda apamata hoya ke-mugatapurIkI rAha grahI, gaphalatameM. 4 dAsa cunI sadaguru saccekI-AjJA sirapara dhAralahI, gaphalatameM. 5 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ (428) jinaguNa stavana-aura-upadezikapada. [gajala,-] dhyAnameM jinake sadA layalIna honA cAhiye, e Tera, jJAnaguna jJAnIseM le paravIna honA cAhiye, dhyAnameM. rAha saMyamakI pakara-kalyAnakI surata mile, kAlagaphalatameM he sajana-nAhaka ! na khonA cAhiye, dhyAname, 2 dharma khetI kiyAM cahe-to jamIko sApha rakha, bIz2a samakItakA hRdayameM-sukhase bonA cAhiye, dhyAnameM, 3 kAmanA manakI saphala-AnaMdase pUrana bhai, avato sumatA sena upara-sukhaseM sonA cAhiye, dhyAnameM, 4 dAsa cunI apane ghara-AMganameM phulegA kalpa, bhavasthiti pakanese-mukti phala salonA cAhiye, dhyAname, [upadezika pada-dAdarA,] uThare musAphira pyAre, musAphira pyAre, tuje jAnA baDI dUra-uThare musAphira pyAre, e Tera; tuje chAi anAdi nidiyAM-anAdi nidiyAM, chAyA AMkhoMmeM sarura-uThare, tuje pAMco Thagone gherA-Thagone gherA, kaisA huvA bezahara, uThareM, . yahAM nahIM hai saMghAtI terA-saMghAtI terA, kisapara karata garura, uThare, kahe chajju saphara hai terA-saphara hai terA, tuje jAnA baDI dUra, uThare, ............. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinaguNastavana-aura-upadezika pada (429) (tIrthakara nemanAthajIkA stavana,) [ThumarI,] Dolere yobana madamAtI gujarIyAM, Dolere, isa cAlapara,niThura nema piyA gaye giranArIre. niThura, e Tera, aSTabhavaMtara prItapurAnI-navameM bhava piyA tumane nivArIre, niThura, 1 muja abalAkoM dUra karIne-pazuvanapara tuma karunA vicArIre, ni. 2 sahasA bana jai saMyama lIno-paMca mahAvrata bhaye tapadhArIre, niThura. 3 nema rAjula doya mokSa sidhAre-pahelI nemapiyA nija tArIre, ni.4 nema rAjula doya mukti mahalameM-padamodayakoM harakha hajArIre, ni. 5 [upadezika pada-kamAca.] dinanIke bIte jAte hai, dina, e Tera, samarana karalo prabhuke nAmakA-aura viSayakA tajo kAma, tere saMga-na-calegA eka dAma-jo dete hai so pAte hai, dinanIke, 1 kauna kisIkA putra pavArA-tuma kisake aura kauna tumArA, kisake bala ye nAma visArA-saba dekhatahIke nAte hai, dinanIke 2 lAkhacaurAsI karake AyA-baDe bhAgya mAnava bhava pAyA, tAparabhI kucha karI-na-kamAi-phira pIche pastAte hai, dinanIke, 3 jaise pAnI bIca patAsA-mUrakha phasA maujakI AzA, kyA dekhe zvAzokI AzA-gaye hAtha nahIM Ate hai, dinanIke, 4 [upadezika pada-soraTha,] nahI aiso janama vAraMvAra, e Tera, Araja deza udAra narabhava-utama kula avatAra, dIrghAyu zarIra suMdara-sukhasaMpata dAtAra, nahI aiso, 1 . vItarAgaso deva pAyo-guru girukho anagAra, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ (430) jinaguNastavana-aura-upadezika pada, - - - jainadharma susAdhu saMgata-mahAmaMtra navakAra, nahI aiso, 2 sadA sUtra siddhAMta munavo-karo tatva vicAra, tapa japa saMyama dAna pujA-jIvadayA upakAra, nahI aiso. 3 kahAM aiso jJAna nirmala-kahAM aiso AcAra, kahAM aisI dharma karanI-avara janma majhAra, nahI aiso. 4 phera aiso kahAM avasara-pAyavo saMsAra, harSacaMda kahe ceta cetana-jima pAmo bhavapAra, nahI aiso. 5 [sadgurustutipada-soraTha,] barasata vacana jharI-muguru mere varasata vacana jharI, zrIzruta jJAna gagana te ulaTI-jJAnaghaTA gaharI, suguru mere. 1 syAdvAdanaya vijarI camakata-dekhata kumati DarI, aratha bicAra guhara dhvani garajata-rahata-na-eka dharI; suguru mere, 2 saradhA nadI caDhI ati jore-zuddha svabhAva dharI, subhara bharyo samatArasa sAgara-samakItabhUmi harI, suguru mere. 3 prakaTe punya aMkure cihu diza-pApajavAsa jarI, cAtaka mora papaiyA bhavijana-bolata bhaktibharI, suguru mere. 4 dAna dayA vrata saMyama khetI-bhavika kisAna karI, harakhacaMda suranara ziva mukhakI-sahaja svabhAva kharI, suguru mere. 5 - [upadezikapada-kAphI, tAla dIpacaMdI.] koI kAla-na-jItA-kAle sakala jaga jItA, akasmAta yama Ana phirego-jaise mRgapara cItAre, koi. 1 zUravIrabhara mahAbala yoddhA-te-saba vaza karalitA, tAko Dara rAkhata nahI kabahI-yA dekhI viparItA re, koi. 2 jUThI mAyAse lobhAyA-mAna rahA apanItA, dei capeTa ghara choDa calego,-hAtha jhulAvata rItAre, koi. 3 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinaguNa stavana-aura-upadezikapada. ( 431 ) inasetI jIte naradehI-bhaye muktikA mItA, bAra bAra vinave kara joDI-navala premarasa pItAre, koi. 4 [tIrthaMkara neminAthajIkA stavana-ThumarI.] . mUrata nirakhI zAmarI-nIMda ucaTagai sagharI mohakI, murata. e Tera. nemIzvarake padapharasatahI-pAyo-meM visarAmarI, nIMda ucaTa gai. 1 dhyAnAruDha nihAra chabIkoM-chuTata bhava dukhadhAmarI, nIMda ucaTagai. 2 munijana yAko dhyAna dharata nita-pAvata AtamarAmarI, nIMda. 4 [upadezika pada-ThamarI, ] samaja parI mohe samaja parI-jaga mAyA aba juTI mohe samaja parI,kAlakAla-tuM-kyA kare mUrakha-nAhI bharusA pala eka gharI, jagamAyA? gAphila chinabhara nAhI raho tuma-zirapara ghUme tere kAla ari, jagamAyAra cidAnaMda yaha bAta hamArI-jAno tuma citamAhI kharI, jagamAyA, 3 [upadezika pada-bhairavI,] mUDha mana mAnata nAhIre,-bhayo parama dharamase baiMmukha bezarama, mana, paradravyanako Dole rotA,-phire gAMThakI saMpata khotA, DUba rasAtala mAre gotA-sukha cAhe aura kare kukarma, mana, ? cIra abhyAsa kiyo jinazAsana- beTho mAramArake Asana, tadapi na bhayo jJAnaprakAzana-mUDha bhayo lakhatanako carama, mana. 2 are nenasukha ! hiyeke aMdhe-abato tyAga jagtake dhaMde, matakara nAmayatinake gaMde-tajake jatanakara yatana dharama, mana. 3 [ upadezika pada-bhairavIkI ThumarI-kaharavA,]. aba hama lIno AtmajJAna-bheda vijJAna janyo ghaTamAMhI, aba. 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 432 ) jinaguNa stavana -aura- upadezikapada. aba hama. 2 ekato yaha jaGa athIra vinAzI - duje rupa sarupI jAna, aba hama. tIne zuddha azuddha pradezI meM huM zuddha bodha paramAna, amala anAdi arupI akhaMDita - meM huM nirAbAdha paramAna, avahama. 3 cidAnaMda cetana nija Atama - mero pada siddha samAna, aba hama. 4 [ gurubhaktipara pada - bhairavI, ] paramaguru. 1 zrI vijayadevasUrIMdA - paramaguru- zrI vijayadeva, e Tera. aur inii adhika virAje - guru seve hota AnaMdA, guru upadezI guru vidyAdhara - guru darzanayI AnaMdA, rAmavijaya kahe tahAMlaga pratibhA - sAtasAgara ravicaMdA, paramaguru, 3 paramaguru, 2 [ upadezika pada-gajala, ] anukarma. 1 ( izkake jakhma lage - usakA silAnA muzkila ) isa cAlapara, aTa karma saMga lage-unakA choDanA muzkila, lAkha caurAsI nara - dehakA pAnA muzkila, moha mamatAkI jaDI-beDIyAM pagake aMdara, sIkha sadagurukI binA - unakA toDAnA muzkila, gurukA upadeza nasIbeseM hAtha AtA hai, dharma meM mItalagA-dhyAna jamAnA muzkila, kahe muni zAMtivijaya - dharmakA bagicA dekho, aisA phira tumakoM yahAM- dusarA pAnA muzkila, aSTakarma. 2 anukarma. 3 aSTakarma. 4 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainatIrthagAiDa ke grAhakokA-liSTa. ( 433 ) [ jo jo mahAzaya jainatIrthagAiDa ke avalase grAhaka huve hai unake nAma, ] ( zahara punA- mulka dakhana. ) nAma, kitAba, 51 zAha, hAthIbhAi jhaveracaMda sadAziva peTha, 21 zeTha, amaracaMdajI talakacaMdajI baMbaivAle, 15 zeTha, motIcaMdajI bhagavAnadAsajI jahorI, 11 zAha nemacaMda hAthIbhAi zAha chaganalAla nAnacaMda zAha bAlubhAi haricaMda, 5 zAha malukacaMdajI daulatarAmajI, 5 zAha gaNapatajI amolakacaMdajI. 5 zrImatI gajarAMbAI, zAha jIvarAjajI kizoradAsajIkI aurata, 3 zrIyuta rAyasiMhajI premAjI goTIvAlA, 2 zrIyuta paMnAjI motIjI, 2 zrIyuta motIjI jetAjI hoDA, 2 zAha maNilAlajI cunIlAlajI, 2 zAha jhaveramalajI ratanajI, 2 dosI chaganalAla vakhatacaMda, 2 zAha kizanadAsa premacaMda, 2 zAha kaMkucaMda rAyacaMda, 2 zrIyuta jIvAjI AnaMdAjI, 2 zAha hAthIbhAi baheradAsa, siradArapuravAle, 2 zrIyuta kRnAjI velAjI, 1 zAha dIpacaMdajI hukamacaMdajI, 55 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ rrrrrrrrrrrrrrrammmmmmmmwwwmmmmm ( 434 ) jainatIrthagAiDake grAhakokA-liSTa. 1 zAha sakhArAmajI nihAlacaMdanI, 1 zAha motIcaMdajI chaganalAlajI, 1 zAha jayacaMdajI kasturacaMdajI, 1 zrIyuta bhagavAnajI khumAjI, 1 zrIyuta bhutAjI lakhamAjI, 1 zAha chaganalAla puMjIrAmajI, 1 zrIyuta gomAjI premAjI 1 zrIyuta vAlAjI bhagavAnajI, 1 zrIyuta khubAjI goliMbajI, 1 zrIyuta hiMmatamalajI paratApamalajI, chAvanI punA, 1. zrIyuta gamanAjI jesAjI, 1 zrIyuta daulatarAmajI motIjI, 1 zrImatI gaMgAbAi, vaitAlapeTha, 1 zrImatI hemakuMvarabAi, zAha pItAMbaradAsa rAmacaMdIkI aurata, lohagAMma, DisTIkaTa punA, 1 zrImatI jIvIbAi, kasvATha, 1 zAha nAnacaMdajI mAnacaMdajI, gAMva kalaburagA, DisTIkaTa solApura, . 2 zrIyuta pAMcAjI navalAjI, 2 zeTha vIracaMdajI kRznAjI, 2 modI pAnAcaMdajI dalachArAmajI, 2 zeTha motIcaMdajI hemacaMdajI, . 1 zeTha behacaradAsajI sIracaMdajI, 1 zeTha lakhamIcaMdajI nemacaMdajI junneravAle, 1 zeTha maganalAlajI lakhamIcaMdajI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com