Book Title: Samvedh Chatrishi
Author(s): Ajitsagarsuri
Publisher: Simandharswami Jain Mandir Khatu Mehsana
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008647/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMvedha chatrIza. prasiddha kartAviThThalabhAI jIvAbhAi paTela, jhaverIvADa-nAgArIsarAha, amadAvAda, mULa yAjakaprasiddhavaktA paMnyAsajI ajItasAgarajI gaNi, Monarch Printery. Ahmedabad For Private And Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zAstravizArada jainAcArya yoganiSTha pUjyapAda sadguru zrImad buddhisAgarasUribhyo namaH kAkSedha chatrI. mULa sejaka- prasiddhavaktA paMnyAsajI ajItasAgarajI raNa. vistArathI vivecana karanArapaMDita caMdulAla nAnacaMda, saMvat 1967. mahesANA nivAsI ro. pAnAcaMdra kasturacaMdra maNIyAra tathA anya saddagRhastheAnI udAra Arthika sahAyathI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir chapAvI prasiddha koM viThThalabhAI jIvAbhAI paTela. jhaverIvADa, nAgArIsarAha-amadAvAda. 4000000 prata 100, sInAra, mUlya-pana pArDana. For Private And Personal Use Only 'vasaMta 'prInTiMga presamAM cImanalAla IzvaralAle apI rAyapura, zAmaLAnI peALa pAse, amadAvAda, sana 1921. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 2. 500 rU. 125 rU. 50 rU. 50 AbhAra. A pustaka pragaTa karavA mATe nIce jaNAvelA saddagRhasthA taraphathI je udAra Arthika sahAya maLI che, te mATe peAtAnA sukRta kamAInA drazyanA AvA satkAryamAM sadupayoga karavA mATe tene aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnavAmAM Ave che ane bIjA sagRhasthA paNa tenuM anukaraNa karaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. 2. 100 2. 100 rU. 100 www.kobatirth.org 0. zeTha. pAnAcaMda kasturaca Mda maNIyAra-mahesANA. Ai nyAlI hA. dAsI maganalAla kakalabhAi-pAlaNapura. eka zrAvikA taraphathI. "2 kAThArI dharamacaMda celajI--pAlaNapura. jhaverIvADa-nAgArIsarAha, amadAvAda. zeTha amRtalAla nathubhAi. 59 pArekha ravacaMda hA, dosI maganalAla kakalabhAI-pAlaNapura. eka saddagRhastha taraphathI hA. haragoviMdadAsa maganalAla mahesANA. rU. 100 bAi rUkhI hA. menAbAi) sAgara saMpradAyanAM mahuma sAdhvIrU. 1000 aena harakAra. pATaNa hA. jIzrI harSazrInI ziSyA sAdhvIjIzrI lAbhazrIjInA sadupadezathI. heDamITresa maNInhena chaganalAla. jainakanyAzALA-pATaNa, maMguSThAi, rU. 20 metI DAhInhena mathurAdAsa-pATaNa. 3. 101 zeTha hIrAlAla vastArAmabhAI jhA. 75 zeTha khalAkhIdAsa vIracaMdabhAi. 75 51 rU. 51 zeTha vIracaMda zAmajIbhAi, ,, zeTha vastArAma paraseAttamabhAi. zeSa bhAIcaMda pAnAcaMdabhAi, 7: zeTha chaganacaMda . maganacadabhAI zeTha lalluM maganacaMdabhAi 51 rU. 51 rU. 25 zeDa DeAsAbhAi phatecaMda pArekha. 25 zeTha nIhAlacaMda jhulacaMdabhAi. rU. 25 zeTha amathAlAla mayAcadabhAI. 25 zeDa mayAda harakhacaMdabhAi 25 zeTha abAlAla DAzAbhAi 25 zeDa meAtIcaMda gulAbacaMdabhAi, 25 zeThe vIThThaladAsa nAgaradAsa. 97 '' "" "" - " 29 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 For Private And Personal Use Only 32 33 19 ,, "" * prasiddha kartA " Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nivedana Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prasiddha vaktA panyAsajI ajItasAgarajI gaNuinuM sa. 1975 nI sAlanuM cAturmAsa pAlagupuramAM hatuM. te vakhate prakaraNa sukhasindhu granthanuM meTara taiyAra thatu hatu. jethI te kArya sara mAre ghaNIvAra pAlaNapura javAnuM thatuM. ekAda vakhata mahArAjazrI pAsenA keTalAka lekhA tthA noMdhamukeA jovAnA prasaMga mane maLyA. temAM saMvedhachatrIzInA dareka mULadvArapara TuMkA varNa na sAthenA eka lekha mane khAsa upayAgI jaNAyA. paraMtu te saghaLAM dvArane paraspara saMbaMdha ApI tathA te upara vadhu vistArathI vivecana karAvI graMtharUpe janasamAja samakSa mUkavAmAM Ave te te ghaNuM aMze upayAgI thaI paDe ema mane lAgavAthI A vicAra me mahArAjazrIne jaNAvatAM teozrIe mArA A vicArane saMpUrNa rIte anumedana ApyuM ane dareka rIte madada ApavA khuzI jaNAvI. gheADA divasa pachI sIneAnivAsI paMDitaca MdulAla nAnacaMda kaMika kArya sara pAlaNapura gayelA, je vakhate A lekha tenA paNa jovAmAM AvyeA. A viSayanA te sArA abhyAsI hAvAthI A viSayanI upayeAgatAmAM vadhArA thAya tevI saraLa rIte vivecana karI ApavA icchA jaNAvI, jethI te mULa lekha temane soMpavAmAM Avyo. temaNe A kArya puratA khaMtathI ane utsAhathI karyuM che mATe temane dhanyavAda ghaTe che. hAlanI cAlatI meghavArIne laIne Azare sATha phAramA Ave meTA grantha bahAra pADatAM avazya vadhu dravyanI jarUra paDe e svAbhAvika vAta che. tethI panyAsajI mahArAjazrInA sadupade For Private And Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 4 zathI mahesANA nivAsI zeTha. pAnAcaMda kasturacaMda maNIyAre rU. 500] madada tarIke ApyA che mATe teone AbhAra mAnavAmAM Ave che. temaja anya sagRhasthAe A kArya mATe je je sahAya ApI che teonAM nAma AbhAranI noMdhamAM jaNAvavAmAM AvyAM che. cAlu meAMghavArInA prasaMgane laIne kAgaLa tathA chapAi tathA A dhAInA bhAveA bheda vadhI gayA che. jethI A graMtha chapAvatAM Azare be hajAra rUpiyA kharacAyA che, paraMtu keTalAka sagRhasthe taraphathI Azare teTalI rakama sahAya tarIke maLavAthI, ane tee sarvanI khAsa IcchAthIja A graMthanI kiMmata rAkhavAmAM AvI nathI. jharIvADa-nAgArIsarAha, amadAvAda. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A granthanA vivecana sAthenA taiyAra thayelA meTaranI bhASA tathA lakhANa paddhati pracalita naheAvAne laine mahArAjazrIe temAM khanatI mahenata lai ghaNeA sudhArA karI ekadare pustakanI ramaNIyatAmAM vadhArA karyA che. A meTara sudhAratI vakhate mahArAjazrInI sAthe vaiyAkaraNAcArya zAstrIjI zrIyuta bhAiza karabhAie besI peAtAnA vakhatanA je bhAga ApyA che te mATe teeno A sthaLe AbhAra mAnavAmAM Ave che. vikramArka -1977 zrAvaNa, zuklapakSa pUrNimA. A pustakamAM rahelI azuddhi mATe chevaTe zuddhipatraka ApavAmAM AvyuM che chatAM dRSTidASathI yA chApAkAmane laIne je kaI azuddhi rahI gaI hoya te vAMcakavRMda sudhArI lai daragujara karaze ema icchuM chuM. A kArya mATe Arthika madada ApanAra sagRhasthAnA tathA parama pUjya gurUmahArAjazrI paMnyAsajI ajItasAgarajI gaNuinA A kArya mATe pharIthI aMta:karaNa pUrvaka AbhAra mAnI atre viramuM chuM. viThThalabhAI jIvAbhAI paTela, For Private And Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA saMvat 1975nA cAturmAsamAM mAre kaMIka kAryaprasaMge pAlaNapura javAnuM thayuM. je vakhate tyAM celA mahetAnI dharmazALAmAM gacchAdhipati zAstravizArada jenAcArya ganiSTha pUjyapAda pAtaHsmaraNIya zrImad buddhisAgara sUrIzvaranA ziSya prasiddha vaktA paMnyAsajI ajItasAgarajI gaNi thANAM cAra cAturmAsa hatAM. teozrInA darzanArthe jatAM tyAM AgaLa jainatatvajJAnanA saMbaMdhamAM keTalIka vAtacita karavAno prasaMga mane maLe. jenatatvajJAna eTaluM badhuM jhINuM ane rahasyamaya che ke je ghaNuM leke joIe teTalI saraLatAthI samajI zaktA nathI. A agavaDatA dUra karavA mATe te viSaya upara prakAza nAMkhe evA sArA graMthenI khAsa karIne AvazakyatA che. A prasaMge saMvedhachatrIzInA mULadvAranA TuMka vivecana sAthenA mahArAjazrIe lakhelA eka lekhe mArUM lakSya kheMcyuM. viSaya tatvajJAna saMbaMdhI hAI ghaNo upayogI jaNAye, paNa vivecana ghaNA TuMkANamAM hovAthI ekaMdare samajavAmAM vadhu pramANamAM te upayogI thaI na paDe ema mane lAgyuM. mahArAjazrInI paNa saMpUrNa evI IcchA hatI ke A lekha upara vadhu vistAra pUrvaka vivecana karavAmAM Ave te Akhe viSaya samajavAmAM ghaNuM ja saraLa thaI paDe. mane paNa teozrIno A vicAra egya lAgyuM jethI A kArya pUrNa karI ApavA mane jaNAvavAmAM AvyuM. mULa vastusaMkalanA mahArAjazrIe karelI hatI tethI A graMthanA mULa yAjaka tarIke teozrI che. have A graMthanA viSaya saMbaMdhamAM kaMIka lakhIzuM te asthAne nahija gaNAya. jenadaSTie A jagata dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya, ane pudgalAstikAya e 5 padArthonA samudAyarUpa anAdikALathI che, ane anantakALa sudhI rahevAnuM che. temAM padArthonAM rUpAntara palaTAI hInAdhika thayA kare che, paratu A jagatano sarvathA pralaya anyadarzanamAM manAyelA For Private And Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 vinAza mAphaka thatA nathI. e pa padArthAMmAM vadhu saMkhyA jIva ane pudgalanI che, kAraNake dharmAstikAyAdi traNa padArtho ekeka saMkhyAvALA che, ane jIva tathA pudgala teA ananta che. arthAt e e padArthone karADa amaja ke parAdha vigere kAipaNu gaNItAnugata saMkhyAthI gaNI zakAya nahi. jainazAstramAM e pa padArthonuM varNana kareluM che, temAM jIva tathA pudgalanuM varNa na ghaNuM che. samagra jainazAstra lagabhaga jIva ane pudgalanA varNa nathIja bhareluM che, ema kahIe te!paNa cAle. joke pAMce padArthanI vanArUpa kALane paNa chaThThA dravya-padArtha tarIke jainazAstramAM upacArathI svIkArela che, parantu jIvAdivat mULa padArUpa niha hAvAthI ahiM padArtha pAMcaja kahyA che. jIvanA saMbaMdhamAM jainazAstramAM jIvanA mULa zuddha svarUpanuM varNana, ane pudgalanA saMyAgathI thayeluM vikArajanya svarUpanuM varNana che. temaja pudgalanA zuddha svarUpanuM ane jIvasa yeAge thayelA vikArajanya svarUpanuM varNana che. ane vikArajanya svarUpanA varNa nane aMge pudgalanA ane jIvanA saMba Mdha kevI rIte thAya ? ane te saMbaMdhane vinAza kevI rIte thAya ? pudgalanA saceAge jIva kevA kevA vicitra bhAva pAme ityAdi jIva pudgalanuM aneka prakAre varNana che. evuM vistRta varNana jainazAstra sivAya anya koipaNa zAstramAM jovAmAM AvatuM nathI. vizeSa varNa na tA dUra raheA, paNa kayA jIva keTalI IndriyavALA, kayA jIvane karmInA saMbaMdha kevI rIte ? kazuM padArtha che ? ItyAdi sAmAnya vigata paNa anya zAstramAMthI maLI AvavI muzkela che. jo ke AtmavAdanA aneka graMthA anya darzanamAM vidyamAna che, parantu tene mukAkhale jainadarzanamAM AtmavAdanuM svarUpa kAi jUdAja prakAranuM anahada varNaveluM che. A cAlu graMthamAM paNa AtmavAdane aMge AtmA pudgalanA saMcAge deva gatyAdi je vicitra bhAvA prApta kareche te bhAve! jo ke anekache tApaNa sAmAnyathI 36 bhAvA nizcita karyo che, e bhAvAne jainasiddhAntanI paribhASAe dAtte kahevAyache. e 36 dvAramAM paNa dareka dvAramAM dareka dvAranA dareka dvAra sAthe For Private And Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ln 7 saba`dha darzAvye che. jemake gatidvAramAM devagatidvAramAM gati-indriyakAya ityAdi 3da dvArAnA je je uttarabheda prApta thatA hAya te te uttarabheda kayA kAraNe kevI rIte prApta thAya ? te yathAyAgya darzAveluMche. e pramANe narakagati vigere zeSa 3 gatimAM darekamAM 36 dvArAnA uttarabhedanA saMbaMdha kAraNapUrvaka darzAvela che. e rIte 36 dvArA ( nA uttarabheda ) mAM chatrIze dvArA ( nA uttarabheda ) ne yathAyAgya saMbaMdha yathAmati zAstranI apekSA rAkhIne darzAvela che. e 36 DhArAmAM 36 dvArAnI prAptine saMvaidha evuM nAma Apela che, kAraNake savedha e zabdanA artha aM-samyak prakAre eTale yathAceAgya rIte, vedha eTale mArga karavA athavA vyApta thavuM evA artha thAya che, ane ahiM paNa eka dvAramAM khIjuM dvAra yathAceAgya mA karIne nyAsa thayeluM che tethI saMvaidha zabda yathArtha che. jema chaThThA karma graMthamAM madha uddaya ane sattA e traNanI paraspara yathAyAgya prAptine dheADhaya sattAnA savepa kahyo che tema A graMthamAM paNa 36 dvArAmAM 36 dvAranI yathAyeAgya prAptine saMvedha kahevAmAM Avye che, ane dvArasa MkhyA chatrIza hAvAthI A graMthanuM nAma saMvedha chatrIcI rAkheluM che. A saMvedha chatrIzI graMthamAM kAravaLana nAmanA prathama vibhAga che ke jemAM chatroza dvArAnu pratyekanuM uttarabheda sahita bhinna bhinna varNana savistara darzAvyuM che. ane khIjA vibhAgamAM dvArAmAM paraspara prApti ( rUpa saMvedha ) darzAvela hAvAthI bIjA vibhAganuM nAma dAsevadha che. puna: trIjA vibhAga tarIke dvArasa vedhanA yaMtro taiyAra hatAM paNa te vadhu upayegI nahi jaNAvAthI A pustakamAM tene samAveza karyo nathI mATe A graMtha dvAravana ane dvArasa vedha nAmanA e vibhAgamAM vhecAyela che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kevaLa mULa dvAraprApti vAMcaka vargane adhika anukULa nahi thAya ema dhArI e 36 dvArA upara neTasahita vistArapUrvaka varNana karavAmAM AvyuM che. dvArasa Mvedha vibhAganA prAraMbhanAM keTalAMeka dvArAmAM kaMika vizeSa artha lakhyA che, parantu e paddha For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tie lakhavAthI graMtha lagabhaga ra00 phAma jevaDA maTe thaI jaze ema dhArI AgaLa vivecana saMkSepamAM karyuM che. ane ghaNAkharA dvAre ke je dvArA prathamanuM varNana dhyAnapUrvaka vAMcavAthI saheje samajAya tevAM che, tevAMnI dvAraprAptie prasaMge "sugama che" athavA "amuka dvArava" ema lakheluM che. e pramANe saMkoca karatAM paNa A graMthane zarUAtamAM je 30-40 phorama eTale dhAryo hato te saMpUrNa thatAM lagabhaga 60 phorama jeTalo thaye che. A graMthanuM vivecana lakhatI vakhate ghaNe sthaLe zrI prajJApanA sUtra, zrI jIvAbhigamasUtra, zrI paMcasaMgraha, zrImadevacandrajIkRta vicArasAra, yaMtrapUrvaka karmagraMthAdi vicAra, ItyAdi graMthanI sahAya lIdhI che, ane je kArane aMge je dvAraprApti graMthamAMthI meLavI zakAyI nathI te dvAraprApti yathAmati gaNatrI karIne lakhI che, kAraNake pUrvokta graMthamAM ghaNuMkharUM 62 mArgaNadvAre 14 jIvabheda ane 14 guNasthAna pratye keTalIeka dvAraprAptio maLI zake che, paraMtu A graMthamAM te 36 dvAronA uttara bheda gaNatAM lagabhaga 700 thI paNa uparanI saMkhyA thAya che, mATe ghaNI kharI dvAraprAptio te navI gaNatrIthI upajAvelI che. vaLI graMthamAMthI maLI AvatI dvAraprAptio paNa temAMthI dareka joI joIne utArI nathI paraMtu je dvAraprAptimAM vizeSa nirNaya karavA jevuM lAge te dvAraprApti mATe pUrvokta graMthane Azraya lIdho che. vizeSa nirNaya karavA jevI zaMkAspada dvAraprAptio te graMthanA AzayathI ja lakhI che. chatAM A graMthanA vivecanamAM matiSathI temaja presadoSathI thayelI bhUla mATe huM vAcakavarga pAse savinaya kSamA cAhuM chuM ane sudhArI vAMcavAnI bhalAmaNa karuM chuM. temaja tevI bhUlo mATe huM mithyAdukRta dauM chuM. lakhanAra:zrI bhRgukaccha (bharUca) nivAsI zreSThIvarya zrIyut anupacandrazya vidyAthI caMdulAla nAnacaMda. mukAma sInera, hAla-amadAvAda. For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sUcanA. 176 pAne ekendriyane 145 nI AhArakadvika vinA lakhelI che, te sthAne narakAyu vinA 145 nI sattA vAMcavI. A graMthamAM dareka prasaMge acyutadevanuM gamana trIjIvA cAthI narakasudhI lakhyuM che te sItendra rAvaNu lakSmaNanuM yuddha nivAravA cAthI narakamAM gayA ema zrIhemakRta rAmAyaNAdika graMthAmAM lakheluM jANavAthI lakhyuM che. ane pacasa MgrahamAMnA AnatArdi 4 devAne narakamAM javAneAja niSedha vAMcyA che. sattA jInanAma ane jInanAma, devAyu, ane leAkaprakAzamAM kevaLIparyAya pUrvakADava mAMthI 9 varSa nyUna kahyo che ane A graMthamAM 8 varSa 7 mAsa nyUna lakhyA che te karmaprakRtyAdi graMthane anusarI lakhyA che. sarvajJane sannArUpe AhArasajJA nathI. parantu A graMthamAM je AhAra saMjJA vAraMvAra gaNAvI che, te kevaLa kSudhAvedanIyanA udayane aMgeja jANavI, paNa kSAyeApazamika IcchA rUpa nahi. zrI paMcasaMgraha ane zrI bhagavatijImAM manuSya-tiryaMcane aparyApta avasthAmAM vibhagajJAnane niSedha karyo che, parantu A graMthamAM cAthA SaDizatika karmagraMthanI 29 mI gAthAne anusarI vibhagajJAna gaNAvyu che. kAraNake e gAthAmAM vilaMgamA NAmAM dArika mizrayeAga kahyoche. puna: narAnupUrvI ane tiryaMcAnupUrvI pazu vibhaMgamANuAmAM cAlu graMthanI aMdara eja kAraNasara gaNAvI che. e pramANe bIjI paNa je je vAtanA taphAvata mAlUma paDe te sujJAe yathAyeAgya vicAravA, ane sarvathA azuddha lAge te sudhArI vAMcavA vinaMti che. For Private And Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anukramaNikA. pRSTha. 1-152 14 17 19 naMbara. viSaya. dvAravarNana. 1 gati 4 ... 2 Indriya 5 3 kAya 6 ... 4 coga 15 ... pa veda 3 6 kaSAya 4-16-25 7-8 jJAna 8 9 saMyama 7 10 darzana 4 11 lezyA 6 12 bhavya 2 13 samyaktva 6 14 saMjJi 2 ... 15 AhArI 2 16 guNasthAna 14 17 jIvabheda 14-563 18 paryApti 6 19 prANa 10 saMjJA 4-10-3 21 upaga 12 22 daSTi 3 .. 23 baMdha 8-120 24 udaya 8-122 25 udIraNa .. o : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : K 47 74 90 15 - 108 For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra viSaya. sattA 8-148 nagara. 26 27 zarIra pa 28 mathahetu 4-57 29 dhyAna 4-16 30 saMghayaNa 6 31 sasthAna 6 3ra samruddhAta cha 33 bhAva pa 34 avagAhanA 3 35 sthiti 2. 36 cAni 84 lAkha ... www.kobatirth.org .. 11 36 dvAranA uttarabheda sakSepamAM dvArasaMvedha. (2) 4 gattimAM 6 dvAranI prApti. devagatimAM ... manuSyagatimAM tiryaMcagatimAM narakagatimAM (2) huM indriyamAM 38 nI prApti. ekendriyamAM dvIndriyamAM... trIndriyamAM... caturindriyamAM paMcendriyamAM (3) 6 kAyamArgamAM 36 dvAronI prApti. pRthvIkAyamAM apakAyamAM : : : : : : For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jA ... :: ... pR 110 111 115 117 130 132 134 137 140 142 143 145 202-462 155-172 155 161 165 169 272-201 102 180 184 185 186 192-208 182 197 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSaya. pRSTha. .. 198 ... 201 ... 203 209-266 29 214 216 217 - 218 ... 219 naMbara, agni tathA vAyukAyAmAM .. vanaspatikAyamAM ... ... trasakAyamAM... ... (4) yogamArgaNAmAM 36 dvAranI prApti maneyegamAM vacanagamAM kAyAgamAM satya ane vyavahAra mAgamAM asatya ane mizra manogamAM satya vacanagamAM ... .. asatya ane mizra vacanagamAM vyavahAra vacanAgamAM dArikamizrakAgamAM ... dArikakAyayogamAM... vekriyamikAyAgamAM vekiyakAyogamAM . AhArakamizrayAgamAM AhArakAgamAM . tejasakArpaNukAyogamAM (5) 3 vedamA 36 dvAranI prApti strIvedamAM... purUSadamAM napuMsakavedamAM .. (6) mULa 4 kaSAyamA 36 dvAranIprApti kodhamAM ... . mAna ane mAyAmAM-lejamAM... (7) 5 jJAnamA 36 dvAranI prApti matijJAna ane zrutajJAnamAM ... ... 221 232 * 237 .4 249 254 258 259 . .... 266 27ra 272-70 .. 276 ... ra79 280-23 ..' 280 For Private And Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13 ... 283 .. 286 ... 289 24-218 .. ra94 ... 26 298-311 298 301 301 303 305 308 naMbara, viSaya. avadhijJAnamAM ... .. mana:paryavajJAnamAM ... . kevaLajJAnamAM (8) ajJAnamA 36 dvAranI prApti mati ane zrutajJAnamAM ... vibhaMgaNAnamAM (1) 7 sayamamA 36 dvAranI prApti / sAmAyika cAritramAM.. chedepasthApaniya cAritramAM ... parihAra vizuddhi cAritramAM ... sUkSmasaM5rAya cAritramAM ... yathAkhyAta cAritramAM dezavirati cAritramAM avirati cAritramAM ... (10) 4 darzanamA 36 dvAranI prApti acakSudarzanamAM ... cakSudarzanamAM .. avadhidarzanamAM-kevaLadarzanamAM. (11) 6 lezyAmAM 36 dvAranI prApti kRSNalesyAmAM .... ... nIlalesthAmAM ... ... kAtilezyAmAM-tejesthAmAM padyaleyAmAM ... ... zuklalezyAmAM ... ... (12) 2 bhavyamA 36 dvAranI prApti bhavyamAM .. *** abhavyamAM ... .. ... 309 D. 222-14 311 ... 312 ... 314 315-322 315 316 317, 319 321 322-24 ... 322 .. 3ra3 For Private And Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 14 nakhara viSaya. (13) 6 samyaktvamAM 36 dvAranI prApti upazama samyaktvamAM kSayeApazama samyaktvamAM kSAyika samyaktvamAM... mizrasamyaktvamAM sAsvAdanamAM mithyAtvamAM (14) 2 saMjJimAM 36 dvAranI prApti sajJimAM asattimAM www.kobatirth.org ... 224-42 338 339 (15) 2 AhArakadvAramA 36 dvAranI prApti 342-347 42 mithyATaSTi sAsvAdana dezaviratipramatta apramatta apUrvakaraNa anivRttikaraNa AhArakamAM anAhArakamAM 343 (16) 14 guNasthAnamAM 36 dvAranI prApti 347-359 guNasthAnamAM ... 347 -mizra--samyaktvamAM sukSmasa parAya--upazAntamAha kSINameha sayeAgIkevaLI ayAgIkevaLI 15 For Private And Personal Use Only p p "" ,, 39 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir "7 ... 27 ... ... ... pR. 22438 324 328 330 333 335 337 ... " (17) cauda ane pAMcasotresaTha jIvabhedamAM 36 dvAranI prApti sUkSmaaparyApta ekendriyamAM ... "" 349 350 351 353 354 355 356 358 360-42, 360 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15 naara. w w w w w w 370 pacAsa 372 377 viSaya. sUkSmaparyApta ekendriyamAM .. 363 bAdara aparyAsa-bAdaraparyApta ,, ... 364 aparyApta dviIndriyamAM 365 paryApta , 366 aparyA-paryApta triIndriyamAM. 67 aparyApta caturindriyamAM 368 paryApta ... 369 aparyApta asaMkSipaMcendriyamAM.. paryApta , . .. apayosasaMgni , ... .. 374 paryApta ) " 563 jIvabhedamAM .. ... 378 (18) 6 paryAptimA 36 dvAranI prApti 419 (10) 10 prANamA 36 dvAranI prAsi 422 (20) 4-3 saMjJAdvAramA 36 dvAranI prApti 427 ADArAdi 4 saMjJAmAM ... 4ra7 hepadezikI vigere 3 saMjJAmAM , 429 (21) 12 upayogamA 36 dvAranI prApti 435 (22) 2 dRSTimA 36 dvAranIprApti (23-26) baMdhAdi 4 dvAramA 36 dvAranI prApti 437 (27) 5 zarIramA 36 dvAranI prApti 437-30 dArikazarIramAM ... .. . 437 vaikriyazarIramAM-AhArakazarIramAM .. 438 (28) 57 bandhahetumA 36 dvAranI prApti (29) 4 dhyAnamA 36 dvAranI prApti 440-44 3 ArtadhyAnamAM .... .... azoca ArtadhyAnamAM ... ... 442 - For Private And Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ara. pRSTha. >> ... 444 446 viSaya. 4 dharmadhyAnamAM ... .. . Thakkara 1 lA-2 jA-3 jA zukaladhyAnamAM ... 443 4 thA (30)6 saMghayaNamA 36 dvAranI prApti 444-41 varSabhanArAca saMghayaNamAM RSabhanArA ane nArAca, ardhanArA ane kilikA, 448 sevAsaMghayaNamAM , (31) 3 saMsthAnamA 36 dvAranI prApti 450-52 samacaturasa saMsthAnamAM ... ... 450 madhya 6 saMsthAnamAM ... . . . 451 huM DakasaMsthAnamAM .. . ... ... 4para (32) 7 samudghAtAM 36 dvAranI prApti vedanAsamughAtamAM ... ... ... ) kaSAyasamudaghAtamAM ... ... ... 454 maraNasamudyAtamAM ... . vaikiya ane AhArakamAM-taijasUsamudaghAtamAM 4pa7 kevaLa samughAtamAM ... .. . 459 (33) mAvAmAM rU nA ni kara0- upazamabhAvamAM-kSopazamabhAvamAM kSAyikabhAvamAM... ... aMdAyikabhAvamAM-pariNAmikabhAvamAM (34) avagAhanA (35) sthiti (36) yonidvAramA 36 dvAronI prApti zuddhipatrakam ** by For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cAritracUDAmaNi zuddha kriyAyogi gacchA'dhipatizrImatsukhasAgara gurucaraNakamalebhyonamaH // zrI saMvedha chatrIzI. maMgaLAcaraNa. (zArdUlavitrIhitavRttana ) zrImatpArzvajinezvaraM hRdiparaM dhyAtvA'malajJAnadaM, smAraMsmAramahaM parArthavibudha zrIbuddhivArAMnidheH / bhavyAM vAcamanekabodhavizadAM srIzituH sadvarAbhavyAnAM hitadAMtanomi sugamAM saMvedhaSaTtriMzikAm // 1 // 36 dvAronuM svarUpa. A saMvedha chatrIzI nAmanA granthane viSe prathama 14 mAgeNAnAM 15 dvAra che, ane bIjA 21 dvAra che. e pramANe kula 36 DhArAnuM svarUpa, temaja e chatrIza dvArAnI paraspara ekaekamAM ekaekanI prAptirUpa sa Mvedha, e e viSaya kahevAnA che. temAM prathama 36 dvArAnAM nAma nIce pramANe che. gati, 2 indriya, 3 kAya, 4 cega, 5 veda, kaSAya, . 7 jJAna, 8 ajJAna, 9 sayama, darzana, 11 lezyA, 12 bhavya, 13 samyaktva, 14 sannitya, 65 AhAraka, 16 guNasthAna, 17 jIvabheda, 18 paryApta, 19 prANa, 20 saMjJA, 21 upayega, 22 draSTi, 23 aMdha, 24 udaya, 25 9INA, 26 sattA, 27 zarIra 1 caiAda mArgaNAmAM jJAnamArgaNAnA saMbhadhamAM jJAna ane ajJAna e be dAra bhinna gaNavAthI 15 dvAra thAya paNa mArgaNu tA 14 thAya che. For Private And Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 baMdhahetu, 29 dhyAna, 30 saMghayaNa, 31 saMsthAna, 32 samughAta, 33 bhAva, 34 avagAhanA, 35 sthiti, ane 36 cAni. . (1) gati 4-devatva, manuSyatva vigere paryAnI (rUpAntaronI) prApti te jati kahevAya, tenA sevAti-januNAti- tira jati ane jAti ema 4 prakAra che. jyAM krilika sukhane anahada AnaMda bhegavAya che, suMdara navayuvAna divya strIno saMgama hoya che, jhaLahaLatA ratnanA AvAsa, bhuvana tathA vimAnarUpa makAnI rahevAne mATe hoya che, IcchA pramANe vicitra prakAranAM rUpa racavAnI tathA anya padArthomAM yathAyogya rUpAntara karavAnI divyazaktio janmasiddha hoya che, vigere aneka prakAranA vaibhavanA amuka amuka sthAna hioya che, te devaloka vA svarganA nAmathI oLakhAya che, ane tevA devalokanI prApti thavI te phevati kahevAya che. jyAM sukha ane duHkha prAyaH sarakhA pramANamAM che, vrata tapazcaryAdi kSamArganI (darzanajJAna cAritrarUpa) pravRtti sAsukULa heI jyAM mokSa prApta thaI zake che, saMpUrNa cAritra-saMpUrNa jJAnane sarva labdhi jyAM sAdhya che, temaja vAsudeva, cakravarti ane tIrthakara vigere aneka mahApadavIo tathA traNa lekanuM Adhipatya jyAM prApta thaI zake che te manuSyaleka kahevAya, ane tevA manuSyapaNAnI je prApti thavI te manuSyati kahevAya che. jyAM sukha alpa che, ne du:kha tethI vizeSa pramANamAM che, mati vigere jJAnanI prAyaH parikuraNa ati alpa hoya, mAtA, pitA, putra ane putrI vigerenA vivekavyavahArane abhAva hoya, zaga ane pUchanAM lakSaNo vaDe lakSita hAya, vratAdi dharmamArgane prAya: abhAva hoya, evA vivekavyavahAra zUnya tiryaMca ja hoya che, tevA tiryacapaNanI prApti thavI te tirAti kahevAya che. 1 vyara jatina. devA mATe AvAsa, bhavanapati deve mATe bhuvana, ane joti tathA vaimAnika devone rahevA mATe vimAna hoya che. e che nI AkRtivo bhinna hovAthI traNa nAma judAM paDayAM che. For Private And Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jyAM ekAte duHkha ja adhika haya, mAtra jInezvaranA janmAdi kalyANaka vakhate amuMhatta paryata kaMIka sukhazAnti anubhavAya, temaja karmaprakRti tathA paMcasaMgrahamAM te kahyuM che ke keTalAekanArakInA cha evA hoya che ke jeone bhavanA prathama samayathI bhavanA anta samaya sudhI azAti ja hoya che, e pramANe atyaMta duHkhanuM thAna che; jyAM unna thatAM dukha, utpanna thayA bAda paramadhAmi AdikanuM du:kha, kSetra paNa du:khadAyI, AhAra paNa du:khadAyI vigere dareka vAtanuM narakanA jIne du:kha du:kha ne du:kha ja hoya che, e dukha nArakIe jogavI zake che, tenA anaMtamA bhAganuM duHkha manuSyane prApta thAya te jIvI zake paNa nahi e narakaloka che, te narakalekamAM je jIvanuM gamana thAya te narati kahevAya. 1 vartamAna kALanI keLavaNIvALA keTalAeka manuSya mAtra pratyakSa pramANa mAnanArA hovAthI teo kahe che ke varga ane naraka e bane vastutaH nathI, paNa lakane nIti mArgamAM pravartAvavA ane anIti mArgathI alaga rAkhavA mATe svarga ane narakanA nAmathI lAlaca tathA bhaya batAvyo che. A kathana teonuM pramANu zanya che, kAraNa ke je pratyakSa dekhAya teja mAnavuM, ane parAkSa padArtha naja mAvA e jagatano satya vahevAra na kahevAya, jeoe svataH amerikA khaMDa zodhI kADhaye ane jeo amerikA jai AvyA che teo bIjAne amerikA khaMDanI Rddhi kahevA bese to temanuM varNana bIjAoe zuM asatya jANavuM che kAraNa ke varNananI satyatA athavA asatyatA Ama purUSane AdhIna che, padArtha kahenAra ja pramANika hoya to te padArtha satya ane apramANika hoya to te kadAca satya yA asatya paNa hoya. deva ane naraka gatinuM varNana jene darzanamAM tathA anya darzanamAM manAtA Asa purUSoe kareluM che, mATe AgamapramANathI ravarga narakanuM astitvasiddha thAya che, punaH vartamAna vijJAnIoe evI paNa zodha anumAna pramANathI karI che ke AkAzamAM dekhAtuM jyotiSa cakra e judIjudI pRthvI che, ane te pRthvImAM A pRthvInI mAphaka vastI paNa che. basa e manohara vastIne ja zAstrakAre svarga kahe che, temAM vAMdhe zo che ? tevI ja rIte narakanuM aritatva paNa hoya che te paNa vAstavika che. For Private And Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (2) indriya pa--ndra eTale AtmA, tenuM cihna te rUndriya kahevAya. te indriye sparza, rasanA, nAsikA, cakSu, ane zrotra ema pAMca prakAranI che. e dareka indriya abhyantara nivRtti ane bAhyanivRtti ema e prakAranI che, temAM sparzAda viSayane grahaNa karavAvALAM abhyantara pudgale je amuka amuka AkAre racAyalAM che, te pudgaleA prayantara nivRtti ( aMtaraMga racanA ) indriya kahevAya che, A abhyantara nivRtti indriya dareka prANInI niyamita AkAravALI che, jema sparza Indriya svasva dehAkAravALI, rasanA indriya khurapA sarakhI, nAsikA indriya kAhula nAmanA vAjIMtra sarakhI, cakSu indriya masuranI dALa sarakhI ane karNendriya kadaMbavRkSanA kula sarakhI che. viSayane jANanAra pUrvokta AkRtivALI aMtaraMga indriyA che. tathA sparze indriya sivAyanI cAra IndriyAne sthAne je cakSugAcara thatA jIbha, nAsikA, cakSu, ane kAnarUpa dehanA avayave te vAdya nivRtti ( bAhya AkArarUpa) indriyA lekamAM prasiddha che. e AkAre dareka jAtanA prANIyAne judA judA hAya che, jema azva, manuSya, ane hasti AdikanA kAna ( parSaTikA AkAravALA) judI judI jAtanA pratyakSa dekhAya che, te pramANe zeSa khAdya indriyAnA AkArAnA taphAvata paNa vicArave. A bAhya AkAre vastutaH indriyapudgaleA nathI, tethI viSaye svataHgrahaNa karI zake nahi, paNa e bAhya AkArarUpa dehAyavAne sthAne viSaya grahaNa karanAra indriyapudgaleA geAThavAyalAM che, te indriyapudgaleja ( abhyantara nivRtIndriyA ) viSaya grahaNa karI zake che. tyAre e parathI sAra e Avye ke leka jene indriye kahe che te indriyA nathI paNa indriyAnA sthAne geAThavAyalA dehAvayave che, ane indriyAtA svachatara pudgalanA samuhurUpa judAja padArtho che, temaja zarIra ane sparzendriya e e bhinna padArtha che, zarIra dekhAya che paNa zarIranA upalA paDamAM ane tadna nIcenA paDamAM ( madhyagata mAMsa rUdhirane hADanA bhAgamAM nahi) For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vyApta thayelI mAkhInI pAMkhathI paNa vizeSa pAtaLI (aMgulInA asaMkhyAmAM bhAga jeTalI jADI) ane zarIramAM rahyAthI zarIra pramANu lAMbI bahoLI saMlagna bepaDavALI paNa zarIramAMthI bahAra kADhIye te bamaNuM lAMbI pahoLI ane ati bArIka rezamanA kapaDA samAna ekaja paDavALI suriza che, athavA zelaDInA sAMThAnuM kALuM choDuM ukheDatAM jema veLA garanuM ati pAtaLuM paDa ukhaDe che, ane te dhoLA garanuM paDa jema zelaDInI kALI chAlamAM vyApI rahyuM che, tema sparza IndriyanA aNuo paNa saMpUrNa dehanA upara aMdaranA bhAgamAM vyApI rahyA che. e pramANe rasanA IndriyanA aNuo dekhAtI jIllAmAM eka paDarUpe aMgulInI asaMkhyAtamA bhAganI jADAI ane vadhumAM vadhu 9 aMgula jeTalI laMbAI ane jIbhanI pahoLAI pramANe paheLAInA mApathI jIbhamAM vyApta thayA che, te ja sUkSma svaccha pule tIkhAzamIThAzano anubhava jIvane ApI zake che, paNa dekhAtI jIbha tene anubhava ApI zakatI nathI. nAsikA sthAnamAM nAsikA indriyanA aNuo vyApta thayelA che, te paDarUpe vyApta nathI paNa samudita piMDarUpe kahalAkAre rahelA che ane te be cakSunA madhyabhAgamAM haze ema samajAya che, pachI zrI bahuzruta kahe te satya. cakSasthAne kALI kIkInA madhyabhAgamAM je caLakta tAre dekhAya che, ane jenI aMdara sanmukha rahelA padArthanuM pratibiMba paNa paDI zake che, e tAro abhyantara nivRtti Indriya pularUpa hevAthI viSaya grahaNa karI zake che. paNa bAkIne kIkIne bhAga tathA De.Le pAMpaNa vigere bAhyanivRtti indriya kahevAya tethI teo viSaya grahaNa karI zaktA nathI. 1 athavA pokaLa cAMdInA putaLAne suvarNa gIlITanA rasamAM boLatAM jema upara aMdaranA sarva bhAgamAM gIlITa lAge tema pazendriya upara aMdaranA bhAgamAM vyApta che. For Private And Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 6 e pramANe karNane sthAne pazu svaccha pudgalA karNendriyanAM che te kada viSaya grahaNa karI zake che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMdaranA bhAgamAM sUkSma puSpAkAre rahelAM che, teja je prANIe indriyA chatAM paNa mherA, AMdhaLA vigere hInda indriya thAya che, tenuM kAraNa samajavA mATe indriyanA upakaraNa bheda nIce pramANe zAsrakAra kahe che. abhyantara upakaraNa indriya ane mAhya upakaraNa indriya ema upakaraNendriyanA be bheda che. temAM abhyantara nivRttirUpa aMtaraMga indriya pudlAmAM viSaya grahaNu karavAnI je zakti che te zaktinuM nAma gamyantara 35Lendriya che, ane karNaparpaTikA pAMpaNa ityAdi bAhya nivRtti indriyarUpa dehAvayaveAmAM abhyantara nivRtIndriyarUpa antata svaccha pudgalAne rakSaNAdi upagrahu anugraha karavAnI je zakti te vAgha upandriya che. e bemAMthI abhyantara upakaraNendriyane upaghAta pahoMcavAthI viSayagrAddhakatA echI thAya che, tema khaMdha paNa thaI jAya che. ' mATe adha manuSyanI ayantara nivRtti che tApaNu zakti (upakaraNa ) mAtrane upaghAta pahoMcavAthI aMdhatA prApta thai jANavI; e pramANe zeSa indriyAnA sabaMdhamAM paNa te pramANe vicAravuM, uparanI sarva vAtacaMndriya saMdhi jANuvI, mAya ndriya te labdhi ane upayAgarUpa e prakAranI che, temAM prANIne *vyendriyA dvArA viSaya anubhavavAnI je zakti darzAnAvaraNIya karmanA kSayApazamavaDe ( hInAdhikatAvaDe ) jeTale aMze prApta thai hAya teTalA a MzavALI te Atmazakti hIndriya kahevAya. dareka prANIne ladhIndriyA pAMce hAya che, je AtmA ekendriya dvIndriya kahevAya che, te AtmA prApta thayelI dravyendriyAnA kAraNathI ja ekendriyAdi kahevAya che, anyathA labdhIndriyanI apekSAate sarva prANImAtra paMcendriya che. puna: AtmA je indriyanA upayAgamAM pravatttatA hAya te Indriya upayoga priya For Private And Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kahevAya. dareka prANI pAMcamAMnI keIpaNa ekaja indriyanA upayegamAM pravartI zake paNa samakALe be Inidrane upaga heya nahi. mATe sarva prANIo upayoga IndriyanI apekSAe ekendriya kahI zakAya e pramANe labdhIndriyanI apekSAe sarva prANa paMcendriya che. upagendriyanI apekSAe sarva prANI ekendriya che. bendriyanI apekSAe prANa ekendriya ane dvIndriyAdi che. te IndriyanA bhedanI sthApanA nIce pramANe che. ruci dravyendriya bhAvendriya upakaraNa labdhIndriya upayogendriya nivRtti abhyantara bAhya abhyantara bAhya (3) kAya 6-Aya eTale sArA athAt je jIva jevA zarIramAM upaje te jIvanuM tenuM nAma paDe, athavA je jIva jevA prakAranuM zarIra race te jIva te kAyavALe kahevAya. temAM je jI pRthvIrUpa zarIramAM utpanna thAya athavA pRthvIrUpa dehanI racanA kare te yathA mATI, pASANu, dhAtu, ane jhaverAta vigere 1 jhaverAtamAM motIne keTalAeka pRthvIkAya nahi mAnatAM dIndriya jIvanuM daLa ( pudgala ) mAne che, paNa te mAnavuM yathArtha nathI, kAraNa ke chIpa e dhIndriya prANI hovAthI je motIne kIndriyanuM pudgala mAnavAmAM Ave to hastinA mastakamAMthI nikaLatAM motIne paMcendriyanuM pudgala mAnavuM paDe, khANamAMthI ane vAMsamAMthI nikaLatAM motIne ekendriyanuM pudgala mAnavuM paDe, sarpanA maNine paMcendriya pudgala mAnavuM paDe ItyAdi aneka vidha Ave che mATe game te sthaLe utpanna thatAM motIne ekendriya tarIke mAnavAmAM kAMI harakta nathI. vaLI kaho ke paMcendriyAdi emAM kendriya ja kema upaje? to tenuM samAdhAna pratyakSa siddha che ke sajIvana paMcendriya For Private And Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pRthvIvAyarUpa kahevAya. athavA jaLapa je jIvA jaLarUpa zarIramAM utpanna thAya zarIranI racanA kare tee tathA pANI, karA, dhrUvara, varSAda, jhAkaLa, hima ityAdi akAyanA jIvA vhAyarUpa kahevAya. je jIvA agnirUpa dehamAM utpanna thAya athavA agnirUpa zarIranI racanA kare te, agni, vIjaLI, ulkA, kharatA tArA ityAdi agnikAyanA jIvo antivarUpa kahevAya. e pramANe utkrAmaka-utkalikA-vaTALIyA vigere jIvA vAyupAya, ane jhADapAlAdikanA jIvA vanaspatiya kahevAya. e pAMce kAye trAsa pAmI taDakethI chAyAe ane chAyAthI taDake gamanAgamanAdirUpa iSTArthamAM pravRtti ane aniSTArthathI nivRtti karanAra nahi hAvAthI sthAvara nikAya kahevAya che. je jIve trAsa pAmI sthAnAntare jaI zake ane ISTamAM pravRtti tathA aniSTanI nivRtti karI zake tevA DhIndriyAdithI paMcendriya paryaMta sarva jIvA sahAya kahevAya. praznaH--H --agni ane vAyu sthAnAntara gamana karI zake che te teo trasakAyamAM kema na gaNAya ? uttaraH-- sthAnAntara gamana mAtrathI jIva trasa kahI zakAte nathI paNa ISTa arthamAM pravRtti karavA mATe athavA aniSTa arthathI levAmAM jema dvIndriyAdi sUkSmatrasa ja tue ane patharI Adi pRthvIkAya utpanna thAya che, tema candriyanA kalevaramAM ekendriyonI u-patti Azcaryajanaka nathI. punaH zrI sUyagaDAMga sUtramAM sarpanA maNI ane chIpanA mAtIne AhArarijJA nAmanA adhyayanamAM pRthvIkAyaja kahyA che. 2. vartamAna vijJAnIe khANunA kAlasAne vanaspati kahe che, paNa vastutaH te pRthvIkAya che. jema suramAnI jAtanA kALA patharA pRthvIkAya che. tema A lasA vastuta: vanaspatikAya nathI paNa maLI zake evA kALA patharA athavA mATInA pIDa che, paNa vanaspatinA kAlasAnI mAphaka khaLe che, tethI e pRthvI kAlasA taraka prasiddha che. For Private And Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nivRtta thavA je sthAnAntare gamana kare te trasakAya kahI zakAya. e hetuthI agni athavA vAyu sthAnAntara kare che ? " A hane aniSTa che mATe huM tenAthI dUra jAuM athavA amuka hune ISTa che mATe huM henI pAse jAuM " evA vicArathI sthAnAntara thatA nathI, ane svAbhAvika gatisvabhAvathI cAhe ISTa hoya ke cAhe aniSTa hAya paNa game te sthaLe gamana kare che mATe hetu zUnya gamanakriyAvALA agni ane vAyukAyanA jI gatithI trasa kahI zakAya paNa vAstavika rIte labdhitrasa na gaNAya. zAstromAM je rasapaNuM prasiddha che te labdhitrapaNAnI apekSAe che, mATe agni ane vAyu trasa nahi paNa sthAvara che. zrI tatvArtha sUtramAM "sevApuraniyAmaka: " e sUtra kahyuM che te gatitrapaNAnI apekSAe jANavuM.' (4) ga 15-ona eTale mana, vacana ane kAyAne cAra, te managa, vacanaga ane kAyAga ema 3 prakArane che, temAM kAgavaDe grahaNa karelA mane vargaNanI jAtinA pudagalane manarUpe pariNumAvI (ciMtavananA upayogamAM laI) avalaMbI ( visarjanathI pahelAM prayatna vizeSe karI) visarjana karavArUpa je AtmavyApAra te manoyoga kahevAya che. ahiM manapuddagalanA paramANuone grahaNa karavAnI kriyA kAga gaNAya che, ane ciMtavana-avalaMbana maneTega gaNAya che, tathA visarjanakriyA e paNa cogarUpe gaNI zakAya che. kAgavaDe grahaNa karelAM bhASAdrine (vacanapaNe pariNAma pAmavA gya pudagalaparamANuone) grahaNa karI bhASApaNe pariNa 1 A arthaparathI jANavuM joIe ke jenadarzana, mana ane bhASA e bannene pudgalaparamANurUpe rUpI mAne che, jyAre anyadarzane manane arUpI kahe che, ane zabdane AkAzano guNa kahe che. punaH vartamAna vijJAnIonI zodhakhoLa pramANe zada e paramANu che ema anumAnathI phonegrApha TelIphona vigere yaMtro dvArA siddha thaI zake che. For Private And Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAvI-avalaMbIne visarjana karavArUpa AtmavyApAra te pavanona kahevAya. dArika vigere zarIra dvArA deDavuM, uThavuM-besavuM ItyAdi kAyaceSTArUpa je AtmavyApAra te vacana. e 3 mULaganA uttarabheda 15 thAya che, te nIce pramANesatya, asatya, mizra, vyavahAra e manoga ane eja pramANe 4 vacanaga maLI 8 yega, ane dArika kAga 1, dArika mizra kAga 2, vaikiya kAyayoga 3, vaikriya mizra kAga 4, AhAraka kAyayega 5, AhAraka mizra kAga 6, ane tejasa kAmaNa kAyama 7, e sAta kAyayega maLI ekaMdara yAga 15 thayA; darekanuM saMkSipta svarUpa nIce pramANe che. ? sara manoyogansat arthane sarUpe ane asat arthane asarUpe ciMtave, arthAt je vastunuM jevuM svarUpa hoya te vastunuM tevuM ja yathArtha svarUpa ciMtavavuM paNa viparIta na ciMtavavuM. jemake AtmA, dharma, karma, punya, pApa, svarga, naraka ane mokSa vigere padArtho sat che, ane nejIva nathI, ratnatrayInA ArAdhana vinA mukti nathI vigere ciMtavavuM, te satya maneyega kahevAya. 2 asatya manoyo-sat ane asarUpa ane asat arthane satarUpa ciMtave, arthAt je vastunuM ja svarUpa che, te svarUpathI viparIta svarUpe te vastu vicAravI, jemake AtmA, dharma, karma, punya, pApa, svarga, naraka ane mokSa vigere nathI tathA AtmA paMcabhUtamaya che, IchAnukULa vartavAthI mokSa thAya che, zabda e AkAzane guNa che, mana arUpI che ItyAdi ciMtavavuM te asatya mane yoga kahevAya. rU fmane -kaMIka satya ane kaMIka asatya ema mizrabhAve vastu vicAravI. jema ke gAmamAM keTalA bALaka ja myA tenI cokkasa khabara nahi chatAM ATalA bALaka janmyA yA maraNa pAmyA ema ciMtavavuM vigere mizramane vega kahevAya. For Private And Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 11 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka vAra mane yAya--je ciMtavanamAM vastunA sarUpa vA asat5 nirNaya bhAva na rahyA hAya evI saMjJA, sa Mketa, prazna, AjJA, vidhi ane alaMkAra vigere 12 prakAranAM vAkye vicAravAM te. jemake he devadatta ? ghaTa lAva, aTThaSTa e pAMca svarAnI samAna saMjJA, tamA kayAMthI AvyA ? havethI Ama na karavuM, vagere je ciMtavuM te vyavahAramanAyAga. huM satya thavanayana--satya manayAgathI ciMtavana karyA pramANe satya ja khelavuM te satya vacanayoga. 6 astra vacanA~ asatya manayAgathI ciMtavana karyA pramANe asatyaja khelavuM te asatya vacanace ga. 7 mizra thavanazana--mizra manayAgathI citavyA pramANe je khelavuM te mizra vacanayAga. 8 kyavahAra vacana-vyavahAramanayAgathI citavyA pramANe je vyavahArathI khelavuM temAM vizeSa e che ke dvIndriyAdikanA aspaSTa uccAra tathA artha vinAnI bhASA zaileAlahAMre ityAdi vyavahAra vacanayAga che. e manayeAga tathA vacanayoga bannemAM satyanA 10, asatyanA 10, mizranA 10 ane vyavahAranA 12 bheda maLI 42 manayAga ane 42 vacanayoga thAya che. puna: mizrayAganuM bIjuM nAma satyAsatya ane vyavahArayoganuM bIjuM nAma asatyAmRSA che. jeenA uttarabhedeAnuM vizeSa svarUpa leAkaprakAzAdi graMthAmAMthI jANavuM. (5) veda 3--cepa eTale maithuna saba Mdhi amijAja. te sraveda, purUSaveda, ane napuMsakaveda ema 3 prakAranA che; haimAM strInA purUSa pratye je viSayAbhilASa te zIvaira, purUSane strI pratye je viSayAbhilASa tevu vaiva, ane jenA strI purUSa banne upara abhilASa hoya te napuMlAyela kahevAya. strI, purUSa ane napuMsakanAM dravyalakSaNA nIce pramANe--ceAni, stana, keza vigere strInAM lakSaNNA che, purUSacihna. dADhI, mUcha vigere purUSanAM lakSaNeA che, ane stanAdi For Private And Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir keTalAMka strInAM lakSaNa paNa hoya temaja keTalAMka purUSanAM lakSaNa paNa hoya, te napuMsakanAM lakSaNa che. punaH napuMsakanA 16 bheda kahyA che, te dharmabiMdu Adi graMthothI jANavA. tathA strI, purUSa ane napuMsaka e dareka, veda, AkAra ane veSa ema traNa 1 zrI dharmabiMdu graMthamAM kahyuM che ke - paMDae vAie kobe, kuMbhI IsAluyattiya sauNI takammaseSI, parikayA parikae iya // 1 // sogaMdhie ya Asatte, e e dasa npuNsgaa| sAiuira rAjULa puruSAdivyA rA viddhie cippie ceva, maMtaosahio hae / isisatte devasatteya, pavvAvejja napuMsae // 3 // atha:-paDaka, vAtika, kalIba, kuMbhI, IrSyALu, zakuni, takamasevI, pAkSikApAkSika, saudhika ane Asakta-e 10 prakAranA napuMsake saMkilanTa pariNAmI hovAthI sAdhuoe dIkSA na ApavI e kalpa che, ane vaddhita, cipata, maMtrAhata, auSadhita, RSizata ane devazata e 6 napuMsakAne dIkSA ApavI kalpa. 1 hemAM prathama nAM lakSaNa kahe che - mahilAsahAvA saravanabheo, modamahaMta mahurAya vANI / satayaM mutama ke gayaM ca, eANI cha paMDaga lakkhANANi // 1 // artha:-strInA jevAM svabhAva hoya eTale maMdagatie pachavADe jeno te cAle, zarIra zItaLa ane komaLa hoya. strIvat hAthanA huMkA karato bole, keDe hAtha daI cAle, chAtI DhAMkI rAkhe, bolatAM bolatAM vAraMvAra briTI uMcI kare, strInI peThe kezanA seMthApADe, aMboDe bAMdhe, strInI mAphaka vastra pahere, AbhUSaNo bahu game, gupta snAna kare, purUSa sabhAmAM besatAM bhaya zaMkA upaje, strI sabhAmAM niHzaMka bese, 1 svara, varNa, gaMdha, rasa, sparza, vilakSaNa hoya 2, purUSa cinha moTuM hoya , vANI kamaLa hoya 4, mUtra karatAM avAja vadhAre thAya 5, ane phINa na thAya e 6 lakSaNa paMha napuMsakanAM jANavAM. 2- jAti -purUSacihna stabdha thatAM strI saMgama karyA vinA na rahI zake tevo tIvra kAmI. For Private And Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 13 traNa prakAranA che; hemAM purUSa upara abhilASa te vaizrI, veni stanAdiyukta dehAkRti te gALAstrI ane purUSa hAI strIne veSa paheryo hAya athavA strIe strI veSa paheryo heAya te veSanI apekSA e nepathya strI kahevAya. e pramANe strI upara abhilASa te Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rU.dIva-strIne nagna dekhI kSeAbha pAme te draSTi klIba 1, strIne rAbda sAMbhaLI kSeAbha pAme te zabdakalIba 2, strInA Ali MganathI kSeAla pAme te AliMganakalIkha 3, ane strInA nimaMtraNathI Ubha pAme te nimatraNakalIba, ema 4 prakAranA kalIba napuMsaka che. chu chuM.mau--purUcihna stabdha rahyA kare, ane vRSaNa paNa stan rahe te kuMbhI napuMsaka jANavA athavA kuMbha sarakhA moTA stana ya evA paNu artha che. 9 phojI--bIjA purUSe sevana karelI strIne joi adekhAi upaje evA strI saMga karavAne azakta purUSa hoya te irSyALu napuMsaka jANavA. phrAni-cakalAdi pakSoenI mAphaka eka divasamAM anekavAra strIsaMgama kare te zani napuMsaka jANuvA. 7. tatkramasevI--viSaya sevIne jInhAvaDe cATavAdi nidya kArya karI sukha mAne te tatkarmasevI napuMsaka jANavA. 8 pakSiAkSi--zukalapakSamAM adhikakAmI ne kRSNapakSamAM ap kAmI hAya te pAkSikApAkSika jANavA. 1 sauSi-peAtAnA liMgane sudhidAra jANIne saMdhyA kare te. sattada--strIsaMgama samaye zukrapAta thayA bAda paNa strIne AliMgana karI paDI rahe te Asakta napuMsaka jANavA. z ! viza--ndriya cheda karelA purUSa, 22 cipita--janmatAMja AMgaLIonA mardanathI jenA tRSaNa cALI nAkhyA hAya te. * = churU maMtropata--matrathI purUSaveda nAza pAmyA hAya tevA purUSa. o sauSadhita jaDIbuTTInA prabhAve veda nAza pAmyA hAya te. 9 SijJanna--muninA zApathI purUSaveda nAza pAmyA hAya te. 26 varAta--devanA zApathI purUSaveda nAza pAmyA hoya te. A napuMsaka saMbaMdhi savistara vigata nizItha sUtramAM che. mATe jI. sAsue gurUmukhathI jANavI. For Private And Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14 cepura, purUSacihna, dADhI, mUcha ItyAdi yukta dehAkAra te cAra , ane purUSaSa paheranAra strI vigere nepaccha puSa, strI purUSa ane upara abhilASayukta jIva napura, dADhI mUcha vigere purUSa lakSaNanA abhAvavALo purUSa, athavA strI rogya lakSANunA abhAvavALI strI tathA napuMsakanAM lakSaNayukta napuMsaka e traNe savAranapurA, ane napuMsakaveSa dhAraNa karanAra purUSAdi nepathya navuM kahevAya, kAraNa ke napuMsaka strI, purUSa ane napuMsaka ema traNa prakAranA hoya che. (6) kaSAya 4-16-25:-Sa eTale saMsAra tene mA eTale ja jenAthI prApta thAya te thAya, ane te kedha, mAna, mAyA ane lebha ema cAra prakArane che; temAM IrSyA-dveSakheda-guse ItyAdi krodha kahevAya, ahaMpaNuM-garva te mAna kahevAya, chaLa prapaMca te mAyA ane adhikAdhika lAbhanI IcchArUpa tRSNA te lebha kahevAya. sarva jIvone karma bAMdhavAmAM ne saMsAraparibhramaNa karavAmAM e kaSAyeja bIjabhUta che. puna: e krodhAdi dareka kaSAya anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjavalana ema cAra prakAranA che. hemAM anaMtasaMsArano anubaMdha-saMbaMdha karAvanAra kedhAdika te jAvaMdhi kaSAya kahevAya, teo jIvanA zraddhAna guNane reke che, enI sthiti jaghanyapaNe antarmuhUrta ane utkRSTa yAjajIva sudhI, temaja parabhavamAM paNa e kaSAya sAthe Ave che.. e kaSAyanA udayavALe jIva avazya naragatimAM jAya che. 1 zrI vizeSAvasthAmAM strI, purUSa ane napuMsakane dareka antarmuhUrta ne aMtare traNe bhAvavaMdanI parAvRtti thayA kare che, arthAt purUSane purUSada, strIveda ane napuMsakaveda ema traNe veda dara antarma anukrame prApta thAya che ema kahyuM che. punaH praznottara graMthamAM zrI mahAnizithanI sAkSI pUrvaka eka purUSane ekaja bhavamAM traNe dravya ane bhAvaveda prApta thAya ema For Private And Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir apratyAkhyAna eTale vatane sarvathA aTakAva karanAra je kaSAya te atyAkyAna kaSAya, A kaSAya je jIvane udayamAM heya ne jIvane AdaravA cogya vastune AdarabhAva ane tyAjya vastune tyAgabhAva jANavA chatAM paNa hoI zakatA nathI, kAraNake samyagadaSTi jIva A vastu AdaravA gya che ane A vastu tyAga karavA yogya che ema jANe che chatAM jyAM sudhI A apratyAkhyAna kaSAyarUpa rAgadveSanuM astitva che, tyAM sudhI te vastune Adara athavA tyAga karI zakatA nathI. evA ghaNA jIva jovAmAM Ave che ke je vivekanI vAta kare paNa pate te vivekamAM heya nahi, e A kaSAyane prabhAva che. A kaSAya vyavahArathI eka varSanI sthitivALe ane nizcayathI aniyamita sthitivALe che. A kaSAyanA udayavALe jIva tiryaMcagatimAM jAya che. je kaSAyanA udayathI tyAga karavA cagya sarva vastuone sarvathA tyAga na karI zakAya paraMtu keTalIka tyAjya vastuone keTaleka aMze tyAga karI zakAya te kaSAya kacAzAnI kahevAya. A kaSAyanA udayathI dezavirati guNa pragaTa thAya paNa sarva virati guNa pragaTa thatuM nathI, enI sthiti vyavahArathI cAra mAsa kahI che, ane enA udayathI jIva manuSya gatimAM jAya che. je kaSAyane udaya sahajavAramAM TaLI jAya, ane je moTA vairAgyavaMta muni mahAtmAone paNa hInAdhika pramANamAM hoI zake te sahana kyAya kahevAya ane te yathAkhyAta (savAze kaSAyedayAbhAvarUpa) cAritrane reke che, enI sthiti vyavahArathI 15 divasanI kahI che, ane e kaSAyanA udayavALe jIva devagatimAM jAya che. e pramANe 4 kaSAyanA 16 bheda che. punaH e pratyekanA cAra cAra bheda hovAthI kaSAyanA 64 bheda paNa thAya che, jema anaMtAnubaMdhi, anaMtAnubaMdhikrodha, apratyAkhyAnI anaMtAnubaMdhi krodha, pratyAkhyAnI anaMtAnubaMdhi krodha, saMjavalana anaMtAnubaMdhi krodha e pramANe jema 4 prakArane anaMtAnubaMdhi kodha che, tema cAra prakArane apratyAkhyAnI krodha, cAra prakArane pratyAkhyAnI For Private And Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16 krAdha, ane cAra prakAranA sa Mjavalana krodha sarve maLI 16 prakAranA krodha thAya, tema 16 prakAranuM mAna, 16 prakAranI mAyA ne 16 prakAranA lAbha e pramANe 64 prakAra klAyanA che. e 64 prakAranI sAthekatA graMthAntarathI jANavI. puna: zrI ThANAMga sUtramAM svapratiSThita, parapratiti, svaparapratiSThita ane apratiSThita ema cAra prakAranA kaSAya kahyA che tenA bhAvArtha nIce pramANe~~ potAnI bhUla thavAthI pote potAnA upara krodha kare te stratiSThita kahevAya, patthara vigerenI ThAkara vAgatAM krodha kare te papratiSThita, peAtAnI ane sAmA mANasanI bhUla thavAthI keAI kArya bagaDayuM hAya ne krodha thAya teA sthapatidyuita, ane kaipaNu kAravinA mAhanIya karmanA udaya mAtrathI krodha thAya te atidita kaSAya kahevAya. ahiM AgaLanA saMvedha prasa Mge mULa cAra kaSAyeA dareka dvAramAM kahevAze, paNu anantAnuadhyAdikanA uttarabhedo mukhyatve nahi kahevAmAM Ave. A pramANe kaSAyAnuM saMkSipta svarUpe kahyuM. ' punaH kaSAyanA kAraNabhUta athavA kaSAyanA sahacArI evA rati, arati, harSa-hAsya, zAka, bhaya, jugupsA ane 3 veda e 2 roSAya che, kAraNa ke rati vigerethI kaSAyAnI utpatti thAya che, athavA jyAM sudhI kaSAyeA haiAya tyAM sudhIja rati vigere kaSAyeA hAya che paraMtu rati vigere huM hAya tyAM sudhI kaSAye hAya e niyama nathI, mATe kAraNu ane sahacArI arthavALA mo zabdanA sayAgathI e nave nAkaSAya kahevAya che. temAM sukhanA sAdhanAthI sukha mAnavuM te rati, du:khanA sAdhaneAthI du:kha mAnavuM te ati, sukha mAnavAthI harakhAi javuM te pUrve (athavA zAstra), du:kha mAnIne dIlagIrI rAkhavI te cora, camakI uThavuM yA trAsa pAmaveA te matha, aniSTa padArthapara tiraskAra chuTavA te jhununnA ane traNe caitanA artha prathama jaNAvyo che te pramANe jANavA. e nava nAkaSAya kaMika bAhya nimittathI utpanna thAya che, ane keAIka vakhata khAAnimitta vinA mAtra mAhanIya karmanA udayathI For Private And Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17 pazu utpanna thAya che. A nava nAkaSAya prathamanA sALa kaSAyamAM meLavatAM paccIza kaSAya gaNAya che, e paccIza kaSAyanI gaNatrInA upayAga cAlu prakaradvAranA saMvedha prasa Mge kathana karavAmAM Avaze. (7-8) jJAna ATaeN-jenAvaDe vastunuM svarUpa jaNAya te jJAna. te matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, kevaLajJAna, matiajJAna, zrutaajJAna, ane vibhagajJAna ema ATha prakAranuM che. e AThamAM pAMca yathArtha jJAna hAvAthI jJAna kahevAya che, ane chellAM traNa ayathArtha jJAna hovAthI ajJAna kahevAya che, paNa ahiM ajJAna eTale jJAnanA abhAva evA artha, nathI. e AThe jJAnanuM saMkSipta svarUpa nIce pramANe che. mana ane indriyeAnA nimittathI thatA yathArtha avamedha te matijJAna. mana ane indriyAnA nimittathI thatA zrutAnusAra yathArtha arthAvakhAdha te zrutajJAna. mana ane IndriyAnI apekSA vinA AtmasAkSAt thatA rUpI padArthanA yathArtha eSa te aSijJAna. mana ane indriyAnI apekSA vinA AtmasAkSAt thatA manapaNe pariNamelA pudgala mAtranA khAdha te mana:paryavajJAna: A jJAna yathArthaja hoya che mATe yathArtha" vizeSaNa ApyuM nathI. mana ane IndriyAnI apekSA vinA AtmasAkSAt sarva padArthanA sAthe saMpUrNa khAdha te vaivajJAna, mana ane indriyAnA nimittathI thatA ayathArtha akhAdha te matiajJAna. mana ane indriyAnA nimittathI zrutane thatA ayathArtha arthAvakhAdha te zrutajJajJAna, mana ane IndriyAnI apekSA vinA AtmasAkSAt rUpI 5dArthanA ayathArtha avameya te vimanajJAna. (vastutaH avadhijJAna For Private And Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na kahetAM sarva zAstrakartAoe A ajJAnanuM nAma virbhAgajJAna kahela che, mATe temaja kahevuM yukta che. ) praznA-mati Adi jJAnavALe purUSa paNa ghaTane ghaTa dekhe che, kahe che, ane jANe che. paTane paTa kahe che, dekhe che, ane jANe che, tevI ja rIte matiAdi ajJAnavALo paNa ghaTane ghaTa jANe che, dekhe che, ane kahe che? tathA paTane paTa jANe che, dekhe che, ane kahe che, te matijJAnI ane matijJAnImAM taphAvata zo? athavA mati ajJAnI zuM ghaTane paTa kahe che, athavA paTane ghaTa kahe che? ke jethI ekane jJAnI ane bIjAne ajJAnI kahe che ? uttara -matijJAnI jema ghaTane ghaTa dekhe che, tema mati ajJAnI paNa ghaTane ghaTa dekhe che, paraMtu benA dekhavAmAM taphAvata e che ke matijJAnI ghaTamAM rahelA ghaTanuM astipaNuM ane paTanuM nAstipaNuM e banne bhAvane astipaNe jANe che, ane matijJAnI ghaTamAM rahelA keTalAka ghaTatvAdi astiparyAnuM ja astitva mAtra jANe che, paNa paTAdi nAstipavAnuM astitva svIkAratA nathI, mATe eka matijJAnI ane bIje matiajJAnI kahevAya che. athavA ghaTAdi je padArthomAM jeTalA ( anaMta) dharma rahyA che teTalA sarva dharmane svIkArapUrvaka ghaTAdi padArthone ghaTAdi kahe, jANe ane dekhe te jJAnI, ane temAMthI keTalAka dharma svIkAre ne keTalAka dharma na svIkAre te ajJAnI. athavA mithyAdraSTinuM je jJAna te ajJAna, kAraNake mithyAdraSTinA jJAnanuM mekSaphaLa heya nahi mATe, ane samyagadraSTinuM jJAna te jJAna kahevAya kAraNa ke te jJAna mekSaphaLane ApanAra che. e ATha jJAnamAM matijJAna, zrutajJAna, matijJAna ane zrutajJAna e cAra jJAna parokSa che, ane avadhi vigere AtmasAkSAt hiAvAthI nizcaya pratyakSa che, ane matijJAnAdi je parokSa che temAM paNa Indriyone sAkSAt padArthone anubhava te lokamAM pratyakSa manAya che, mATe vyavahAra pratyakSa che paNa vAstavika rIte For Private And Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cakSugecarAdi indriyasAkSAt padArthono anubhava paNa pakSa gaNAya e jainadarzananI uttama nIti che. kAraNa ke jenadarzanamAM AsapurUSe AtmasAkSAt anubhavane pratyakSajJAna kahe che, ane IndriyAdi anya padArthanI sahAyathI thatA AtmAnA jJAnane parAkSajJAna kahe che, te yukta ja che. e ATha jJAnenA dravya-kSetrAdi viSaye graMthAntarathI jANavA. 9) saMyama sAta- eTale samyakjhakAre, yama eTale niyama kara, arthAt amuka prakAranA samyak niyamethI AtmAne aMkuzamAM ANu te sacama athavA cAritra kahevAya. te cAritra sAmAyika, chedo pasthApanIya, parihAravizuddhi, sUkSma saMparAya, yathAkhyAta, dezavirati ane avirati e nAmathI sAta prakAranuM che, tene saMkSipta bhAvArtha nIce pramANe che. 2 sAmAyika vAri-sarvathA saMsArano tyAga karI dIkSA aMgIkAra karavI te sAmAyika cAritra. ahiM nama eTale jJAna, darzana ane cAritra e traNane eTale lAbha jemAM hoya te sAmaciva kahevAya, e sAmAyika cAritra pahelA ane chellA tIrthakara vakhate bharata ane airAvata kSetramAM sura eTale thoDA kALanuM hoya che, te laghudIkSA kahevAya che. ane madhyanA bAviza tIrthakara vakhate bharata, airAvata ane mahAvidehamAM cAvata eTale jIvanaparyata hoya che, kAraNake te vakhatamAM vaDI dIkSA hotI nathI. 2 jevousthApanA cAritrache eTale pUrva paryAyane cheda karI puna: 35thApana eTale navA dIkSA paryAyanuM AropaNa karavuM te pathApanA cAritra kahevAya, ene rUDha zabdamAM "vaDI dIkSA" kahe che. ane vAstavika rIte vicArIe te chedepasthApanIya cAritra punadi kSAnA rUpamAM utare che. e punadIkSA traNa 1. gRhastha je be ghaDI mAtranuM sAmAyika uccare che te sAmAyika sAmAyika cAritra na kahevAya, paNa dezavirati cAritra kahevAya, mATe te sAmAyikano saMbaMdha atre jANavA nahi. For Private And Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 20 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vakhata apAya che, temAM prathamatA keAI munine cAritranA mULa guNamAM eTale pAMca mahAvrata paikI kAIpaNa eka yA aneka mahAvratanA ghAta thatAM prathama jeTalI mudata sudhI dIkSA pALI hoya te sarva nakAmuM gayuM ema gaNI puna: dIkSA ApavI te, athavA amuka mudata jeTalIja dIkSA nakAmI gai ema gaNI puna: dIkSAropa karavA te, banne prakAra prathama jJAtivAra chedepasthApanIya cAritra gaNAya. tathA prathama laghudIkSA aMgIkAra karI ceAga vahunAdi karyA khAdya puna: vaDIdIkSA ApavI te bIjI niraticAra chedApasthApanIya cAritra gaNAya, ane travizamA tIrthaMkaranA zAsanamAM vartatA cAra mahAvratadhArI muni mahAtmAe ceAvizamA tIrthaMkaranA zAsananA prAraMbha thatAM te zAsanamAM pAMca mahAvrata aMgIkAra kare che, te pAMca mahAvrata dIkSApoyanA prArabha thayA ane prathamanA dIkSAparyAya gaNatrImAM na AvyeA, e prakAre je punadI kSArApa karavA te trIju sauntarasaMkAnti chedepasthApanIya cAritra gaNAya. A cheDhApasthApanIya cAritra bharata ane airavatakSetramAM vhelA ne chellA tIrthaMkara vakhateja hAya. rU vaziSThAvidhi cAritra--amuka prakAranuM tapa te panihAra kahevAya, ane te tapavaDe vizuddha evuM je cAritra te parihAravizuddhi cAritra kahevAya. e parihAratapane vidhi nIce pramANe je muniA AchAmAM ochA egaNatriza varSe gRhasthAvAsamAM rahyA hAya ane viza varSa dvIkSA lIdhe thayAM hAya tevA prathama vAlanArAca sahananavALA nava munirAja gurUAjJAe samudAyathI bhinna paDI tapa karavA nikaLe, temAM eka munirAjagurU tarIke thAya, cAra munirAja tapa karanAra hAya, ane cAra munirAja tapasvIonI sArasaMbhALa karanAra hAya. te tapa karanAra cAra muni unhALAnI RtumAM ekathI traNa upavAsa kare, ziyALe be, traNa athavA cAra upavAsa kare, ane cAmAsAmAM traNa, cAra ke pAMca upavAsa kare. A tapazcaryA karanAra munie nivirAmana cAri For Private And Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir trIyA gaNAya. pAraNe abhigrahapUrvaka AMbila kare, ane vaiyAvacca karanAra cAra muni dararoja AMbila kare, e pramANe che mAsa sudhI tapa cAle. tyArabAda vaiyAvacca karanAra nividAyika cAra munio pUrvavat tapasyA kare ane tapazcaryA karI lIdhela cAra munio vaiyAvacca karavAvALA thAya, e tapa paNa cha mAsa sudhI cAle, tyArabAda eja anukrame vAcanAcArya cha mAsa sudhI tapazcaryA kare ane sAta munimahAtmAo vaiyAvacca kare, ane AThamAMthI eka gurUpaNe sthapAya, e rIte aDhAra mAsamAM e tapa pUrNa thAya. tatpazcAt puna: parihAratapa Adare, athavA jInakalpa aMgIkAra kare, athavA te punaH gacchamAM praveza kare. e munio zrI tIrthaMkaranA ziSya hAya athavA ziSyanA ziSya hAya paNa tyAra pachInA na hoya, A cAritra paNa bharata ane airAvata kSetramAM pahelA ane chellA jInezvaranA zAsanamAM hoya, paNa anyanA zAsanamAM tathA mahAvideha kSetramAM na hoya. ka jUthamaparAza vika-sUma eTale kiSTirUpa karela, saMparAya eTale kaSAyane udaya je cAritramAM hoya te sUmasaM5rAya cAritra kahevAya; ahiM saMpAyane artha kaSAya che te paNa krodhAdi kaSAya nahi grahaNa karatAM mAtra sUkSma lebhaneja udaya jANo. A cAritra dazamA guNasthAna rU5 che mATe cAritra mehanIya saMbaMdhi zreNiye caDhatAM vizuddha sUmasaMyarAya hoya ane agiyAramA guNasthAnathI paDatAM dazame guNasthAne Ave tene jii sUmasaM5rAya cAritra hoya. puna: vizuddha sUkSma saMparAya cAritra paNa be prakAranuM che, tyAM upazamaNie caDhatAM -3vpAmavA bhUmirara vAri, ane kSapakazraNivaMtanuM je sUkSma 1. lebhanI tIvramaMdatAnA je aMze prathama anukrame ekeka adhika rUpa spardhakane anusAre hatA te ekAdhika anukrama toDI viSama anukrama rUpe kare te kidirUpa kahevAya ane tevA viSama kamavALA lebhAzane anubhava karavo te dazamA guNasthAna rUpa sukSma saMparAya cAritra kahevAya. For Private And Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - rara saMparAya cAritra te kSAsUma saMparA cAritra gaNAya. ane sa kilaSTa sUkSama saMparAya cAritra to mAtra upazamazreNivaMtane ja hoya tethI tenA bheda paDe nahi. 6 athavAta rAtri- athA eTale siddhAntamAM jevI rIte rati eTale kaheluM che tevI rItanuM kaSAyanA abhAvarUpa cAritra te yathAvata rAtri kahevAya. A cAritramAM kaSAyane udaya savaeNthA na hoya ane sattAmAM hoya vA na hoya, kAraNake A cAritra upazAntaneha, kSINameha, sagikevali ane agikevali e cArene hoya che, hemAM upazAntameharUpa agiyAramA guNasthAnavALAne sarva kaSAyonI sattA che paNa udaya nathI, ane kSINamahAdi traNa guNasthAnavaMta jIvone kaSAyanI sattA ane udaya bane nathI. mATe e cAritranA 3parama yathAvata ane sAutha jayAta evA be bheda che, temAM upazama yathAkhyAta cAritrI puna: kSapakazreNi karI ne paNa jAya ane tema na kare te e cAritrathI patita thaI mithyAtve AvI vadhumAM vadhu adhe pudgala parAvarta jeTalA anaMta saMsAra sudhI naraka nigodamAM paNa rakhaDe; mATe kaSAyo ati kaSTadAyaka ane durjaya jANavA. paNa kSAyika yathAkhyAta cAritrI te teja bhavamAM mokSa pAme che. 6 sejita rAtti-dezathI eTale lezamAtra, virati eTale tyAgavALuM cAritra te dezavirati cAritra. A cAritra muni mahArAjanA cAritranI apekSAe dayAnA saMbaMdhamAM seLamAM bhAga jeTaluM che, kAraNake muni mahArAjane viza vasAnI dayA che, tyAre gRhasthane mAtra savA vasAnI dayA hoya che, ane A cAritra gRhasthaneja hoya che. te savA vasAnI dayA nIce pramANe che. munimahArAjane sthAvara ane trasa e banne jIvanI dayA hiya te saMpUrNa dayAne viza vasA jeTalI gaNIe, ane gRhasthane mAtra trasa jIvanIja dayA hoya, paNa sthAvara jIvanI jayaNuM eTale banI zake tyAM sudhI pALavI evI aniyamita dayA hoya che, mATe For Private And Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 23 sthAvaranI dayA saMbadhi daza vasA maDha jatAM mAtra trasanI dayAnA deza vasA kAyama rahyA. punaH trasajIvanI dayA saMkalpa hiMsAtyAgathI ane prAra bhara hiMsAtyAgathI ema be prakAre che temAM gRhasthA saMkalpa hiMsAtyAgathI trasajIveAnI dayA rAkhI zake paNu prAraMbha hiMsAnA tyAgathI trasajIveAnI dayA pALI zake nahi, mATe pUrve bAkI rahelI daza vasA dayAmAMthI prAraMbhatrasahiMsAnA pAMca vasA jatAM bAkI saMkalpa hi MsAnA tyAgarUpa 5 vasAnI trasadayA rahI. puna: saMkalpa paNa sAparAdhi ane niraparAdhi ema e prakArane che, temAM sAparAdhi trasajIvanI saMkalpa hiMsAne tyAga gRhastha pALI zake nahi, ane niraparAdhi trasajIvanI saMkalpahiMsAnA tyAga karI zake mATe saMkalpanA pAMca vasAmAMthI sAparAdhinA aDhI vasA jatAM niraparAdhI trasanI dayAnA aDhI vasA rahyA. punaH niraparAdhi trasanI dayAnA sApekSa ane nirapekSa e e bhedamAMthI sApekSa niraparAdhI trasanI dayA gRhasthAthI khanI zake nahi, mATe te saMbaMdhi savA jatAM niraparAdhika sajIvane saMpathI have nahi e 3 vase " nirapekSa 66 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 amuka jIvane huM mArI nAkhu " evI buddhipUrvaka trasajIvana hiMsA karavI te saMkalpa hiMsA, tene tyAga gRhastha karI zake. (( r makAna vigere bAMdhatAM trasajIve avazya hAya che paNa temAM uddeza trasajIvane haNavAnA nathI te te trasanI hiMsA prAra Mbha hiMsA kahevAya, e hiMsAne tyAga gRhasthathI nathI thai zakatA. 3 kAraNake aparAdhI ane duSTajAne yAgya zikSA karavI e gRhasthadharmanA vyavahAra che, ane aparAdhInA upara paNa munivat yA rAkhe te gRdusthA vyatrahAra nabhe nahi mATe. 4. nirapAdhI hoya chatAM paNa gRhasthavyavahAranA nibhAvane aMge temane adhanAdi karavAM paDe, jema vanamAM krUratAM hasti, azva, uMTa vigere pazuoe aparAdha nathI karyA chatAM ArohaNAdi upayeAga mATe ghera lAvI budhanAdi karavAM te sApekSa niraparAdhI trasanI hiMsA. pa vinA prameAjane niraparAdhI trasavanAM vadha-adhanAdi karavAM te {narapekSa niraparAdhI trasaMhiMsAne tyAga gRhasthathI banI zake. For Private And Personal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir niyamathI savA vasA jeTalI ja dayA bAkI rahI. A niyama te gRhastha dharmanuM paheluM aNuvrata che, ane skUlamRSAvAdaviramaNa, sthUla adattAdAnaviramaNa, svadArAteSa, sthUla parigrahaviramaNa e pAMca aNuvrata, tathA dipramANa, gapagaviramaNa ane anarthadaMDaviramaNa e traNa guNavrata, tathA sAmAyika, dezAvakAzika, piSadhapavAsa ane atithisaMvibhAga e cAra zikSAvrata maLI gRhastha dharmanAM bAra vrata che. e bAra vratanA keTigame bhedAnabheda che, temane eka bheda paNa je sabhyatvayukta hoya to te gRharatha dezavirati cAritravALe kahevAya che. punaH tyAjya vastuone tyAga gRhasthane mana, vacana ane kAyAthI kare ane karAve ema che bhAMge hoya che, paNa mana, vacana ane kAyAnI anumatine tyAga gRhasthane prAya: hoI zake nahi. ane je e traNe anumatine paNa tyAga kare te muni ja kahevAya. e pramANe dezavirati cAritra jANavuM. 7 gaNita-AdaravAyegya vastune Adara ane tyAjya vastune tyAga deva, gurU ke AtmasAkSIe pratijJApUrvaka na hoya te avirati kahevAya. ahiM avrata e cAritra nahi chatAM cAritra mArgaNAmAM gaNavAnuM kAraNa e che ke mArgaNAmAM sarva jIvabhedane saMgraha karavAnuM hovAthI avirati mArgaNuM grahaNa na kare te cAritramANamAM sarva jIvone samAvatAra thAya nahi, mATe aviratipaNAne cAritramArgaNamAM gaNela che. athavA cAritra eTale AcAra- vyavahAra te jene kutsita hoya eTale AdaravAyegya vastune tyAga kare, ane tyAga karavA egya vastuno Adara kare te vrata nahi paNa atrata kahevAya ane evA avatarU5 AcAravALA che te aviraticAritrIyA kahevAya. e apekSAe aviratipaNane cAritra zabdano saMcoga karatAM aviraticAritra zabdanI prarUpaNa agya na kahevAya arthAt yegyaja kahevAya. 1. muni mahArAjanA mahAvratanI apekSAe atisUkSmatrata mATe aNuvrata, 2. viramaNa eTale tyAga. For Private And Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 (10) darzana 4--darzana eTale sAmAnya upayoga, arthAta dareka padArthamAM sAmAnyadharma ane vizeSadharma e banne dharma rahyA che, temAM AtmA jyAre sAmAnyadharmanA upayeAgavALA hAya tyAre darzane payAgI kahevAya, ane vastunA vizeSadharmanA upayAgavALA hAya tyAre AtmA jJAnApayeAgI gaNAya che. jema ghaTa padArthane "A ghaTa che" eTaluMja mAtra jANe paNa kyAM anele, kevA varNa vALA, vigere vigere vizeSapaNe na jANe te darzanApayeAga, ane A ghaTa che, mathurA nagarImAM banelA che, raktavarNanA che" vigere vizeSapaNe jANavuM te jJAnopayoga kahevAya. puna: matijJAnanA vyaMjanAvagrahAgni bhedAmAMthI vyaMjanAvagraha, arthAvagraha ane ihA e traNa bheda darzanAyAgarUpa che, ane apAya tathA dhAraNA e e bheda jJAnApayeAgarUpa che, ema zrI bhagavatI sUtramAM kahyuM che. e darzanApayeAganuM bIjuM nAma sAmAnya upayoga ane nirAkArApayeAgara che; tema jJAneAyaNanuM khIjuM nAma vizeSa upayAga ane sAkAra upayoga che. tathA chadmastha jIvAne prathama antarmuhUrta sudhI darzanApayeAga vartyA bAda antarmuhUrta pramANa jJAnApayega ane nAnApayeAganI pratyeka antarmuhUrte parAvRtti thayA kare, ane sarvajJa jIvane prathama samaye jJAne payAga ane bIje samaye darzanApayAga e pramANe samaye samaye e upayAganI parA " 6 ahi zakAsthAna e che ke jo vyaMjanAvagrahathI hA sudhI darzane padhyoga gaNAya te A ghaTa che e matijJAnane apAya bheda hAvAthI jJAnopayoga gaNAvA joie hatAM darzane payoga kema kahyo ? tenA samAdhAnamAM javAnuM ke A ghaTa che e apAya bhedavALA upayega hAvAthI nizcaya naye jJAneApayeAga che, paNa je apAya te vyavahArika artho ' 33 vagraha AgaLa AgaLanA arthAvagrahAdinI apekSAe che, te kAraNathI 46 A ghaTa che " evA upayAgane rathalanaye darzana kahI zakAya. 2 AkAra eTale amuka varNa, amuka sparsa vigere vizeSadharma rahita je upayoga te nirAkArApayoga. For Private And Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 26 vRtti thayA kare paNa eka upayAga e jIvane svabhAva che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ghaNA kALa sudhI Take nahi, (11) lezyA 6-jenA vaDe AtmA karmanI sAthe joDAya te sTecA, te kRSNa, nIla, kApAta, te, padma ane zukala ema cha prakAranI che; puna: e lezyA zuM padArtha che? te sa Mba Mdhi samajavAnuM ke dravya vaizyA te pudgala paramANuonA samudAya che, ane bhAvalezyA te dravya lezyAnA sa McAgavALA AtmAnA adhyavasAya che, ane sAmAnya prakAre teA cApAimo cheracA e vacanathI mana, vacana ane kAyAnA yeAge thayelA pariNAma-pariNati vizeSa te lesyA che, puna: caivantarjata jyaM e vacanathI lezyAdravyane yAgAntargata kahela che, paNa ceAgAntagatapaNAnA joie tevA spaSTa arthe upalabdha thate nathI. lezyA yuddhaaA jIvane grahaNuprAyeAgya ATha vargaNuAemAMthI kaI vargaNAnAM che, tenI spaSTatA draSTigocara thatI nathI. laizyAnI utpattimAM ceAga e kAraNabhUta che, ane jyAM sudhI ceAga che tyAM sudhI lezyA che, temaja yeAga nahi te lesyA paNa nahi e rIte anvayavyatirekapaNe yAgane lezyAnuM kAraNa mAnela che; lesyA zuM kArya kare che? te saMba MdhamAM sAmAnyata: kahyuM che ke lezyA e karmanA rasabaMdhamAM kAraNabhUta che, tethI AtmAnA adhyavasAyeAnI parAvRttimAM kAraNabhUta che, ema karmaprakRtyAdi gra MthathI samajI zakAya che. e cha lezyAnAM kRSNAdi je nAme te pudgalanA kRSNAdi varNane anusAre che, cha vezyAmAM prathamanI traNa lephsA azubha ane chellI traNa vezyA zubha che. traNa azubha lephyAnA varNa, gaMdha, rasa ane sparza e cAre ati azubha, ane zubha lezyAnA varNa, ga Mdha, rasa ane sparze e cAre zubha hAya che. puna: chae lesyA vasra sarakhI ane sphaTikamaNI sarakhI ema be prakAranI che, hemAM vastra jema raMgamAM meLavAthI tadraMgamaya banI jAya che, ane peAtAnA mULa raMga choDI de che, tema vastrasvabhAvI lezyAe paraspara saMceAge pAtAnA mULa svabhAva badalI For Private And Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir takalezyAmaya eTale taNuM, dUdha, tasa ane tasparzamaya banI jAya che. sarva tiryaMca ane sarva manuSyane vastrasvabhAvI lezyAja haiyA che, te kAraNathI manuSya ane tiryaMcanI vezyAo dareka antarmuhUrta badalAyA kare che. te paNa evI rIte ke prathama kRSNalezyAnA paramANa nIla lesyAnA saMge nIlalezyarUpa thaI jAya, kAta lezyAnA saMge kApatarUpa thaI jAya; e pramANe manuSya ane tiryaMcanI dareka lesyA paraspara eka bIjArUpa pariNamI jAya che. tathA je vezyA anya lesthAnA saMge savize tadrupa na banI jAya paNa AkAra mAtra badalAya te sphaTikamaNi sarakhI lezyA che, e lesyA sarva devane ane sarve nAraka jIvone hoya che, te kAraNathI devanI ane nArakanI dravyalezyA avasthita eTale jaMdagI paryanta ane be antarmuhUrta (pUrvabhava parabhava saMbaMdhi) adhika kALa sudhI TakI rahe che, paNa anya vezyAnA saMge sarvathA badalAI jatI nathI. raphaTikamaNinA vehamAM pahelA lAla dorAthI sphaTikamaNinuM vetarUpa mULathI badalAtuM nathI paNa teja tarUpa AkAra-AbhAsa mAtrathI lAla dekhAya che, tema deva ane nArakanI mULa lesyA anya vezyAnA saMge kiMcit taphAvatavALI ( hInAdhika nirmaLatA athavA malinatAvALI) thAya che, paNa sarvathA te anya lezyarUpa banI jatI nathI. 1 ahiM manuSya zabdathI zreNigata sivAyanA sarva manuSya jANavA. kAraNa ke AThamA guNasthAnathI temAM guNasthAna sudhI manuSyane mAtra zukala lemyA che, ane te vadhumAM vadhu dezanapUrva koDa varSa pramANa kAyama rahe che. 2 deva je bhavamAMthI AvyA hoya te bhavamAM maraNanA chellA antarmuhartamAM deva saMbaMdhi leyA Ave. te leDyA sahita devabhavamAM utpanna thaI punaH maraNa pAmI bIjA bhavamAM utpanna thAya, tyAM paNa deva saMbaMdhi lezyA antarmuhUrta sudhI sAthe jAya ane tyArabAda te bhavasaMbaMdhi lesyA utpanna thAya mATe deva yA nArakanI leNyA utkRSTa tetriza sAgaropama ane be amuMdrarta sudhI TakI rahe che. For Private And Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir e che vezyAo kevA kevA adhyavasAyarUpa che tenAM je be draSTAnta zAstra prasiddha che te nIce ApavAmAM Ave che. cha manuSya aTavImAM gayA tyAM phaLathI jhukI raheluM jaMbuvRkSa joI sudhAnA vazathI te jaMbuvRkSa pAse AvyA. temAMnA eka jaNe kahyuM ke A vRkSa mULa sahita ukheDI nAkhI bhUmi para pADIe jethI sukhapUrvaka jAMbu khavAya, tyAre bIjAe kahyuM mULathI ukheDavAnuM kaMI prayojana nathI paNa ene thaDamAMthI kApI nIce pADe, tyAre trIjAe kahyuM ke vRkSa kApavAnuM prayojana nathI paNa vRkSanI zAkhAo kApI nIce pADe, cothAe kahyuM jAMbunA gucchAvALI nAnI pratizAkhAo teDI nIce pADe, pAMcamAe kahyuM gucachAmAMthI jAMbu cuMTI cuMTane bhakSaNa kare, tyAre chaThThAe kahyuM mAtra sudhA zamAvavAnuM je kArya che te nIce paDelAM jAMbuthI ja calAvI . e pramANe chae purUSenA uttarottara nimeLa nirmaLatara pariNAma kahyA tema che vezyAo anukrame adhika adhikatara nirmaLa pariNAmarUpa jANavI. cha cora eka gAma luMTavA cAlyA teoe rastAmAM vicAra karavA mAMDayo, tyAre eke kahyuM ke je kaI maLe tene mArI nAkhe, bIjAe kahyuM sarva manuSyane mArI nAkhavA paNa pazune na mAravAM, tyAre trIjAe kahyuM manuSya strI purUSe bane hoya che temAM purUSone mArI nAkhavA paNa abaLa evI strIne mAryAthI zuM? tyAre cothAe kahyuM dareka purUSane mAravAnI zI jarUra che? jeTalA zastradhArI purU hoya teTalAne ja mArI nAkhavA, kAraNa ke zastrarahita purUSa ApaNane zuM karI zake tema che? tyAre pAMcamAe kahyuM sarva zastradhArI purUSane mArI nAkhavAnuM zuM prajana che? mAtra jeTalA zastradhArI purUSe sAmA thAya teTalAne ja mArI nAkhavA chaThThAe kahyuM keIne paNa mAravAnI zI jarUra che? ApaNe dhana mAlanuM prayojana hovAthI teja luMTIne cAlyA javuM. e pramANe che e lezyAonA bhinna bhinna adhyavasAya jANavA. For Private And Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka samyaktva, dezivarita, sarvavirati ane zreNi vagerene prAraMbha traNa zubhalezyAmAMnI koI paNa zubhavezyAe vartatA jIvane hAya. dareka lesyA jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema traNa prakAranI che; te traNe prakAranI lesyAemAM asaMkhya adhyavasAya sthAne ( pariNAma bheda ) rahelA che, te asaMkhyAtanI saMkhyA paNa asaMkhya leAkAkAzanA pradeza pramANu che. puna: vizuddhinA aMzAnI apekSAe vicAratAM dareka azubha lezyAmAM anana anata saMkilaSTatA che, ane dareka zubha lezyA anata anata vizuddhiyukta che. sAmAnyata: vicAratAM kRSNaayAthI nIlalesyA anaMta guNa vizuddha, nIlathI kApAta anataguNu vizuddha, e pramANe yAvat zukala lezyA sudhI anataguNu vizuddhi jANavI. (12) bhavya 2--je jIvamAM mekSa pAmavAnI ceAmyatA che te bhavya, ane mekSa pAmavAnI ayeAgyatAvALe! jIva abhavya kahevAya. nigedAdi sarva jAtivALA jIvA banne prakAranA heAya che. temAM keTalAeka jIvA evA che ke jeo meAkSa pAmavAnI ceAgyatAvALA che, paNa sUkSma nigeAdamAMthI mahAraja nikaLavAnA nathI te meAkSa kevI rIte pAme ? evA mAtra cAgyatAvALA jIvA bhaLyAbhavya ema trIjA prakAranA paNa kahI zakAya paNa e bheda bhavyamAM aMtargata hAvAthI judo na gaNe tepaNa cAlI zake. e traNa prakAranA jIvAnu draSTAMta A pramANe mezne jaze evA bhavya jIve! garbha dhAraNa karI zake evI sadhavA strI sarakhA che; jema paraNelI strI patinA sayeAge kAIpaNa vakhate garbha dhAraNa karI putra utpanna karI zakaze tema bhavya jIvA kAipaNa kALe anuSyAdi sAmagrI prApta thatAM avazya mekSe jaze te maLya. mekSe javAnI mAtra yeAgyatAvALA bhaLyAbhavya jIve gI dhAraNa karI zake evI patirahita strI sarakhA che; jema keA sro patinA yeAge garbhadhAraNa karI zake evI che paNa bhAgyanA For Private And Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 3 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yeAge te strInI AkhI jIMdagI vyatIta thaI tApaNu patine samAgama na thayA ane te kAraNathI putra paNa na thA parantu e strI vaMdhyA nathI, tevI rIte sUkSma sAdhAraNu vanaspatirUpa anAdi nigedamAM evA paNa anaMta nigeAdIyA jIvA che ke jee kAipaNa kALe anAdi nigeAdamAMthI nikaLI AdarapaNuM ke dvIndriyAdi trasapaNuM pAmavAnAja nathI, kahyuM che ke~~ asthi aNatA jIvA, jehiM na patto tasAi pariNAmo uppAMti cayaMti ya, puNovi tattheva tattheva // 1 // artha:--evA anaMta jIve che ke jeoe kaipaNu kALe trasAdi pariNAma prApta karyA nathI, ane vAraMvAra tyAMne tyAMja utpanna thAya che ane maraNa pAme che. emAMnA anaMta jIvA tyAMnA tyAMja utpanna thaI maraNa pAme che mATe meAkSa javAnI yAgyatAvALA chatAM patirahita strI t sAmagrInA abhAve mAkSe jai zakatA nathI. tathA abhaya jIvA vadhyA strI sarakhA che; jema vadhyA strIne patinA samAgama chatAM paNa putra utpanna thaI zake nahi tema abhavyajIvA manuSyatva, jJAna ane cAritra vigerenI sAmagrI prApta karI zake che chatAM paNa samyag darzananA abhAve mAkSamAM jaI zakatA nathI. puna: jeAe mekSe javAnI ceAgyatA sArthaka karI che evA siddha jIvA prathama saMsArI avasthAmAM bhavya hatA, paNa siddha avasthAmAM na te bhavya kahevAya ke na tA abhavya kahevAya. kahyuM che ke sidhdhA no manvA no samanyA iti. (13) samyaktva --samyapaNuM eTale samAM satbuddhi ane asamAM asat buddhirUpa vivekapaNa te sabhyattva kahevAya, arthAt je vastu jevA svarUpe che te vastu tevA prakAre yathArtha jANavI te samyaktva, athavA sudevamAM devabuddhi, sugumAM gurU For Private And Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir buddhi ane saddharmamAM dharmabuddhi te . zrIgazAstramAM teja pramANe kahyuM che ke yA deve devatAbuddhi-gurau ca gurutAmatiH / dharma ja dharmo: zudA, sarasvamimuca na tathA tarArthatA vacana eTale tatvarUpa padArtho para je zraddhA-pratIti te samyakatva kahevAya. ema zrI tatvArtha sUtranuM vacana che. athavA zrI sarvoe je padArtho je rIte kahyA che te padArtho te rIte ja che, sarvisanuM kathana asatya hoyaja nahi evI draDha pratIti te sabhyatra kahevAya, paNa jIvane pitAnI buddhimAM utare tevuM sarvajJa kathita svarUpa satya ane bIjuM ane sat mAne te te samyakatva na kahevAya. prazna:-sarva dharmavALA potapotAnA devane sAmAnI pitAnAM zAstro sarvapraNIta mAne che te temAMthI vartamAna kALe sarvarapraNItazAstrane nirNaya kema thaI zake? uttara:-je zAstrapraNetAo duniyAdArI choDI indriyanA sarva viSayano ane sarva saMsArIceSTAone tyAga karI, mekSAbhimukhI, vrata, tapazcaryA, yama ane niyamane sakhta rIte aMgIkAra karI, jItendriya banyA che ane kAma, krodha, mAna, mAyA ane lobha vigere asatya ucAranAM kAraNethI virakta thaI sarvajJa thayA che tevA zAstrapraNetAonuM vacana sarvathA satya hAI zake; tethI prathama zAstramAM kahelA denA caritra upara khyAla karavo joIe ke amuka deva saMsArI vilAsa ceSTAothI rahita che ke nahi? tenI egya tapAsa karyA bAda emanA vacanamAM pUrvApara virodha Ave che ke kema? ema egya tapAsa karatAM jo te devo tevA sadAcaraNa ane sarvajJa mAluma paDe te teonA upadezelAM zA para draDha pratIti rAkhavAnI pharaja che. jenadarzanamAM kahelAM devanAM caritrothI mAluma paDe che ke jenadarzanamAM manAtA so kAma, krodha mAna ane mAyA vigere aDhAra dUSaNe For Private And Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rahita che, mATe teonAM vacano satyaja hoI zake, kAraNa ke asatya uccAramAM mULa kAraNa kaSAya ane ajJAna che, te bannethI rahita evA sarvane asatya uracAra karavAnuM kAraNa zuM prazna -jenadarzanamAM sarvajJanuM vacana satya mAnavAthI samyakatva manAya che ke koI asarvajJanuM vacana paNa satya mAnavAthI samyakatva manAya che? uttara-sarvajJa sivAya sarvaze sarvaza vacanane anusAre ja uccAra karanArA evA zrI gaNadharAdikanuM vacana paNa satya mAnavuM joIe. kahyuM che ke suttaM gaNahararaiyaM, taheva patteyabuddharaiyaM ca / suyakevaliNA raiyaM, abhinnadasapuviNA raiyaM // 1 // artha-zrIgaNadharanuM raceluM, pratyeka buddhanuM raceluM, zrutakevalinuM celuM ane saMpUrNa dazapUvInuM raceluM eTale cAreluM vacana te sarvavat satya mAnavuM joIe. kAraNake e mahAmAonuM paNa jJAna yathArtha hoya che. zaMkA-sarvajJa sivAya gaNadharAdinuM vacana mAnatAM ke vakhate asat padArthanuM mAnavuM paNa na banI zake? kAraNake chavastha manuSya bhUlane pAtra che e kudaratI niyama che. uttara-e vAta satya che ke chadmastha manuSya bhUlane pAtra che, mATe dhAro ke gaNudharAdikanAM vacanamAM kadAca koI asatyatA AvI jAya; jema zrItama gaNadhare ANaMda zrAvakane thayelA avadhijJAna saMbaMdhamAM "zrAvakane eTaluM badhuM avadhijJAna ne hAya" ema kahevAmAM asatya uccAra thaye mAnIe te paNa e mahAtmAone evA anupagapaNane prasaMga paNa evA prasaMgavALe che ke jene mATe sarvae paNa tevI vivakSA na karatAM dazapUvI vigerenAM vacane sarvajJa tulya satya kahyAM che. have dhAre ke kadAca emanuM vacana paNa kaI prasaMge sarvajJadraSTie asata hoya te paNa ApaNe alpajJa che kayA pramANathI te asatya For Private And Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 33 che ema nirNaya karI zakIe ? ne jyAM sudhI asatyapaNAne nirNaya karI zakIe nahi athavA zaMkAvALA thaie nahi, tyAM sudhI te vacana na mAnavuM kema khanI zake? mATe ApaNe apana hAvAthI ApaNI pharaja che ke jyAM sudhI ApaNe tevA mahAjJAnI athavA sarvajJa thaie nahi tyAM sudhI te mahAjJAnIonAM vacanA pramANabhUta mAnavAMja joIe. puna: sarvajJanAM ane sarvajJAe mAnya karelA dazapUodi mahA jJAnIonA vacanAmAMnuM eka paNa vacana na mAne te te mithyA draSTi gaNAya che. kahyuM che ke-catra sadda hato muttasthaM mirjhAnDrogo eTale Asa purUSAnA vacaneAmAM sUtrArthanA eka paNa padanI azraddhA kare to mithyAdraSTi gaNAya. vaLI e vAta insAnIja che, kAraNake jenApara ApaNe pratIti rAkhI tenAM keTalAMka vacana satya mAnIe ane keTalAMka vacana asatya mAnIe te e AsapurUSa upara pratItinuM lakSaNaja nathI, pratItinu lakSaNa te eja ke te je kahe athavA je kare te satya mAnavuM joIe. zaMkA--evI parataMtratA nahi rAkhatAM peAtAnI buddhimAM utarI zake teTaluM satya mAnIe, ane buddhimAM na utarI zake tevA padArthanI upekSA karIe eTale satya na mAnIe, temaja asatya paNa na mAnIe te samyaktva kahevAya ke kema ? uttara-uparAkta pramANe samyak zraddhAna na kahevAya. kAraNake je padArtha buddhimAM na utarI zake tevA padArtha upara zraddhA rAkhavAnI AvazyaktA che, ane je padArtha buddhigamya che te satya manAyalA che, temAM zraddhAnI jarUra zuM che? zraddhA rAkhavAnuM sthAna tA atIndriya ane buddhine agamya padArtho che ane tevA padArtha upara zraddhA na rAkhe te! zraddhAnA abhAve samyaktva kevI rIte kahevAya ? zakA--jainadarzanamAM dravyAnuyoganA evA sUkSma ane zreSTa viSaya che ke tene vicAra karatAM te sarvajJapraNIta hoya evuM For Private And Personal Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 34 anumAna thaI zake che, temaja AcAra vicArenI sUkSama saMkalanA vALe caraNAnuyoga paNa ati zreSTa jaNAya che, e benA upara zraddhA bese che, paNa gaNitAnuyegamAM kSetrAdikanI moTI moTI vAta evI che ke je vicAramAM utarI zakatI nathI, ane kathAnubegamAM keTalIka kathAo paNa amane banAvaTI lAge che tethI e be anuga jo ke sarvajJapraNIta haze ! paNa pAchaLathI thayelA AcAryoe tevI moTI moTI ane kalpita vAte dAkhala karI haze, evI mAnyatApUrvaka te be anugapara zraddhA na bese te yogya che ke kema? 1 jemake-asaMkhyAta vIpasamudrapramANavALI A pRthvI che, gaMgA ane siMdhu nadI 250 gAu pahoLI, devalokanAM vimAna batrIsa hajAra jejana uMcAM ane asaMkhyAta jana lAMbAM pahoLAM, ayodhyA ane dvArakAnagarI pramANugule bAra jojana lAMbI, ekeka kIpanuM ane eka samudranuM asaMkhyAta jana pramANa, moTA moTA hajAro yojananA pramANa vALA parva ane te vaLI sonA, cAMdI ane ratnanA, hajAre jananA pramANavALA moTA maccha, traNa gAunI uMcAIvALA mANasa, lAkha jojanane merU parvata, asaMkhyAtA sUrya tathA candra, devavimAna ane devabhUmi vigerenuM ghaNuM lAMbuM varNana, nArakI jIvone ati ghaNuM duHkha, sAgaropama pramANavALAM AyuSya. A pramANe seMkaDo vAta evI atizayoktinA rUpamAM che ka, anya darzanIonA purANonI mAphaka jainadarzanamAM paNa A purANa hoya tema lAge che, temaja keTalIeka kathAo paNa atizayoktivALI che. ema kaTalAeka gurUkulavAsathI vimukha banelA svachaMdacArIo svamati kalpanAe prApta karelA zAstravAkayovaDe kahe che, ane dayAnaMda sarasvatI sarakhA to kahe che ke jene jU vagere trIndriya jIvanuM zarIra traNa gAunuM kahe che, tyAre evaDI moTI traNa gAunI jU to jenonA mAthAmAM paDatI haze ! vigere vacane kahI pite hAsyapAtra bane che, kAraNake kUvAno deDako samudranA taraMgonI vAta zuM jANe ? jeo vartamAna zodhakhoLa uparathI thayela nirNaya pramANeja padArthanuM svarUpa mAnanAra hoya teone AvI sUkSama vAte saMbhavita haze ke asaMbhavita haze! ema vicAravAne avakAza paNa kyAMthI hoya ? mAtra sAMbhaLIne ke vAMcIne turtaja nirNaya upara AvI jAya For Private And Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 35 uttara-amuka vAta amuka apramANika AcArye navI dAkhala karI che, ema cokkasa nirNaya na thAya tyAMsudhI te moTI moTI vAte ane kathAo kalpita kema kahI zakAya? ane je kalpita na kahI zakAya te tevI vAte azraddheya paNa kema kahI zakAya ? mATe pakSa padArthomAM te ApaNe nirNaya karelA AsapurUSenuM vacana e ja pramANa che. prazna-jena siddhAntane tame sarvajJapraNIta mAne che, ane cokkasa pramANuvinA navI vAte dAkhala thaI che ema mAnI zakatA nathI te siddhAntamAM ane graMthomAM amuka AcArya A pramANe kahe che, ane amuka AcArya A pramANe kahe che evA matabheda che te kevI rIte hoI zake ? uttara-utaratA kALanA prabhAve smaraNazaktimAM pheraphAra thavAthI koIka AcAryanI smRtimAM amuka vAta AvI ane keIka AcAryanI rakRtimAM amuka bIjI vAta AvI; have je ke sarvajJanI te be vAta naheya paNa be AcAryomAMthI kayA AcAryanI vAta sarvarokta che? tene nirNaya pUrvokta mahAjJAnIo ane sarvajJa vinA kaI kahI zake nahi, mATe bhavabhIrU pramANika netAoe bannene che ke dharmanuM mahAmya vadhAravA mATe tathA lokone raMjana karavA mATenI Ato moTI moTI kavinI kalpanAo che, AvI zaMkAo kavaLa pratyakSa vAdioja kare che. pRthvInA mApano pratyakSa nirNaya darzAvanAra navIna zodhabALanA siddhAnta upara kiSTi rAkhI parAkSa siddhAnta saMbhavata che ke asaMbhavita e vicAra keIka viralAne ja pragaTa thAya che. punaH upara darzAvelI vAto jevI bIjI aneka vAta parAkSa padArtha saMbaMdha zAstromAM varNavelI che, paNa te vinA vicAre cheTI kahevAnuM sAhasa to ajJAnioja karI zake, kAraNa ke kaI vAta kevI rIte satya che te naya, nikSepa, utsarga ane apavAda vigere jANyA vinA vicAravAnuM banI zake ja nahi, mATe vicArazIla purUSone e vAte asatya mAnavA yogya nathI paNa e sarva saMbhavita che, ema A lekhakanuM mAnavuM che. For Private And Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir abhiprAya kahI bane vAte dAkhala karavI joIe, evI zreSTha pramANika purUSanI nIti che, ane jena siddhAntanA saMbaMdhamAM temaja baneluM hovAthI siddhAntamAM AvatI bane vAte pramANa karavI joIe, e be vAtomAMthI amuka vAta satya che ane amuka vAta asatya che, evo nirNaya ApanArA teo alpajJa ane mAnA bhaNavelA kahevAya paNa bApanA bhaNavelA kahevAya nahi. teja pramANe zrI lakaprakAzamAM kahyuM che ke te yA mAtRpitA: zaMkA-ApaNane samyakatva che ke nahi te ApaNe pitAnI meLe jANuM zakIe ke nahi? kemake samyaktva zraddhAjanya che, ane zraddhA e manane viSaya che, temaja dareka prANu pitAnuM mana piteja pArakhI zake che te samyatvanI parIkSA svataH thaI zake ? - uttara-prANuM pitAnuM mana pite pArakhI zake che, e niyamane anusAre mane dharma upara rAga che eTaluM jANuM zake paNa sAmAnya rAga mAtrathI samyaktva kahI zakAya nahi, amuka hadavALe ane pilika sukhanI AkAMkSA vigere kAraNe vinA mAtra AtmannitinA prajanavALe rAga hoya te te rAga samya tvarUpa hoI zake, athavA sarvajJanA vacane upara sAmAnya vizvAsethI sabhyatva na hoya, paNa amuka hadane draDha vizvAsa bese te samyakatva kahevAya, have vicAra kare ke dharma upara rahelA rAganI athavA sarvajJanA vacana upara prApta thayelA vizvAsanI hada bAMdhI zakAya kharI? arthAt na ja bAMdhI zakAya, te pachI pitAnI meLe pitAnA samyatvane nirNaya kare te vyartha ja che. tenuM draSTAMta, javarapIDita dareka mANasa mane tAva Avyo che ema jANI zake paNa amuka DIgrIne ke asAdhya tAva che ema na jANI zake, e nirNaya kahevAne hakka te DokaTarane che. tema samyakatvane nirNaya kahevAne hakaka te sarvane che. - e pramANe prathama zuddha devanI parIkSA karavI ane teja sudeva taraNa tAraNahAra che ema mAnavuM joIe, temaja e deve For Private And Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 37. upadezadvArA muninA je zreSTha AcAra darzAvyA che tevA AcAramAM vartanAra munionI parIkSA karavI ane teja muni mahArAje sugurU taraNa tAraNahAra che ema mAnavuM, tathA sudeva pratasiddhAntarUpa dharma, teja zuddha dharma mAna, te samyakatva kahevAya. A samyatvanAM saDasaTha vyAvahArika lakSaNe thAntarathI jANavAM. praznaH--sabhyatva, jJAnIne heAya ke ajJAnIne? uttara-samyatva jJAnIne ane ajJAnIne banene hoya. navatatva prakaraNamAM kahyuM che ke - iya navatattasarUvaM, jo jANai tasta hoi sammattaM bhAveNa saddahato, ayANamANe vi sammattaM // 1 // arthA-e pramANe jIvAjIva di navatatvanuM svarUpa jANe tene samyakatva utpanna thAya, ane e navatatvanuM svarUpa na jANatA hoya paNa bhAvathI zraddhA mAtra rAkhatA hoya te tevA ajJAtane paNa sabhyatva heya. te zraddhA kevA prakAranI hoya te jaNAve che - savvAiM jiNesarabhAsiAI, vayaNAi nannahA huMti ii budhdhI jassa maNe, sammattaM niJcalaM tassa // 2 // artha -jInezvaranAM kahelAM sarve vacane satya che, paNa eka vacana asatya na hoya evI buddhi jenA manamAM che, tene nizcaya draDha samyakatva heya che. e parathI jANavuM joIe ke amuka zAstra bhaNelAneja samyatva hoya ema nahi. vaLI e te niyama che ke saMpUrNa daza pUrvanA jJAnathI prAraMbhIne AgaLanA jJAnavALA. samagrajanene samyakatva avazya hoya. A pramANe samyatvanuM zraddhAsvarUpa jaNAvIne have samyakutvanA AipazamikAdi che bhedanuM svarUpa kahevAya che, te nIce pramANe che. For Private And Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 3. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upazAnta 2 3parAmAM samyaktva-AtmAnA zraddhAna guNane Avara nAra traNa darzanamAnIya ane cAra anaMtAnubaMdhi kaSAya e sAta karmaprakRtie rAkhavaDe DhAMkelA agninI mAphka thatAM AtmAne je zraddhALuNu pragaTe te zraddhAguNunuM nAma Apazamika samyaktva kahevAya. A samyaktva anAdi mithyAdraSTi jIvane ane apramatta munine upazama zreNi caDhatI vakhate prApta thAya, ane AkhA saMsAracakramAM pAMca vAraja prApta thAya. ra 2 kSacoparAma mukhyatva--AtmAnA zradvAna guNane AvaranAra mithyAtva mAhanIya, mizra meAhanIya ane cAra anaMtAnu badhi e cha karmane pradezeAya ane samyaktva mahunIyanA vipAkAyayukta pradezaya vartatAM athavA e sAte karmaprakRtine kSayApazama vartatAM AtmAne je zraddhA guNu pragaTa thAya te kSaye pazama samyaktva kahevAya, A samyaktva avirata, dezavirata, pramatta ane apramatta e cAra guNasthAnavatI jIvAne hAya che, enA prAraMbha siddhAntamate anAdvi-sAdi mithyAdraSTine ane karmagrathanA mata pramANe sAdi mithyAdraSTine hAya che; ane asaMkhyavAra prApta thAya che. 1 yathApravRttAdi karaSkRta ane akaraNukRta athavA anuyarUpa ema upazama e prakAranA che. 2 udayAnuMvida ane zuddha ema yeApazama be prakAre che. temAM sarvAti prakRtine sayAma zuddha kSayApayama hAya ane dezaghrAti prakRtiene yApazama udayAnuvidgha hAya eTale udya ane kSApAma e banne mAthe cAle. ahiM je dezAti prakRtie hoya tene rasa sarvAti ane dezAti e e prakAranA hAya ane sarvAti prakRtinA rasa savaMdyAti hAya; temAM je vakhate dezAti prakRtine sarvAti rasa dezaghAti rUpa thaI udayAvalikAmAM AvI kSaya pAmatA jAya te kSaya ane je rasa udayAvalikAmAM nathI vartatA te rasaspardhAnA anudayarU53parAma kahevAya,e pramANe banne bhA jemAM vartatA hAya bhAvanuM nAma kSacoparAma kahevAya. mati zruta jJAnAMvaraNu ane cakSu, acakSu darzanAvaraNunA dezAtipaNe pariNamelA sarvadyAti For Private And Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir se rU jJAyika samyaktva uparAkta sAte meAhanIya karmaprakRtiene kSaya karavAthI jIvane je zraddhAguNu pragaTa thAya te kSAyika samyaktva. A samyaktvanA prAraMbhaka manuSyA ane niSThApaka ( kriyA samApta karI prApta karanAra) cAre gatinA sanniparyApta jIvA che. A samyaktva AkhA bhavacakramAM ekajavAra prApta thaI punaH cAlyuM jatuM nathI paNa anatakALa sudhI kAyama rahe che mATe e apratipAti samyaktva che. * mitranayatha--mithyAtva mahunIyanA pradezeAdaya mizramahunIyanA vipAkADhaya rUpe pravartatAM jIvane sarma upara rAga rasaspardhakanA vipAkAyadrArA ye, dezAtipaNe nahi pariNamelA sarvadyAti rasaspardhakanA anuyarUpa upazame, ane dezAtipaNe pariNamelA rasaspardhakanA vipakrAdaye udayAnuviddha sayApazama hAya. tathA mana:paryava ane avadhi e enA AvaraNane sarvAti rasa uye varte tyAMsudhI mana:paryava jJAnAdi guNu pragaTa na thAya paNa e traNatA sarvAti rasa dezadhAtipaNe pariNamI udaya AvI kSaya pAme tyAre pUrvoktarIte udayAnuviddha yApazama hAya tathA prathamanA bAra kAya ane mithyAtva e tera mAhanIya sarvAti che, paNu e terane yeApazama uyAnuviddha na hoya paNa zuddha kSayApasama hAya arthAt e terane vipAkAdaya vartatA hoya tyAre kepazama na heAya pazu pradeze daya varte tyAre kSaye|parAma hAya ane vipAkAya tathA pradezAya banne na vata tyAre upazamabhAva hoya. tathA e tera sivAyanI zeSa mAha prakRti dezAti hAvAthI rasAye ane pradezeAye paNa kSayApazama bhAvavALI hAya. have ahiM vizeSa e che ke samyaktvamehatIyA je vipAkAya te mithyAtva mohanIyanA pradezAya che. mATe samyaktva mehatIyanA viSAkrAdayeja kSayApazama samyaktva hAya, athavA samyaktva mAtA vipAkArya ane kSayApazama samyaktva e mene anvayavyatireka saMbaMdha jANavo. mithyAtvamehatA pradezAya e rUpe thAya che, tyAM ekatA mitra samyakzrva meAhanIyanA vipAkarUpe, ane bIjo samyaktva mAhatIyanA vipAkAyarUpe thAya che. mATe mithyAtva mehatA pradezadaya jyAre mizra mehanIya vipAkarUpe pariName tyAre jIvane mizra samyaktva hoya ane samyaktva maha vipAkarUpe pariName tyAre yApazama samyaktva hoya. For Private And Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nahi temaja TheSa paNa nahi evA prakArane je pariNAma a7hUrta mAtra utpanna thAya te mizra samyatva. kahyuM che kemiisaa na rAgadosI, jiNadhamme aMtamuhu jahA anne nAliyaradovamaNuNo, micchaM jiNadhammavivarIyaM // 1 // arthaH--jema nAlikera dvIpanA manuSyane (nALIyera mAtraneja AhAra levAthI) anAja upara rAga ke dveSa hote nathI tema mizra mehanIya karmanA udayathI jInezvaranA dharma upara rAza dveSa na hoya. tathA janadharmathI viparIta zraddhA te mithyAtva kahevAya. athavA mithyAtva mehanIya karmanA paramANuomAMnA keTalAka paramANuomAMthI zubha pariNAmavaDe sarvaze mithyAtva bhava TaLI jAya te savaze zuddha paramANuonuM nAma samyakatva mehanIya, ane je mithyAtva paramANuomAMthI sarjAze mithyAtvabhAva vinAza pAmyo nathI paNa keTaleka aMze vinAza pAmyuM hoya tevA paramAzuo keTaleka aMze mithyAtvabhAvavALA ane keTaleka aMze samyakatva bhAvavALA hovAthI bannenA yoge te paramANu mizramehanIya kahevAya che, evA paramANuo jyAre udayabhAvamAM vata, tyAre jIvane mizra samyatva hoya che, ane prathama kahelA sarvaze zuddha paramANuo udaya Ave tyAre kSayopazama sabhyatva hAya, e vAta prathama kSapazama sabhya - saMbaMdhi skUTamAM jaNAvI che, ane mithyAtvabhAva jemAMthI vinAza nathI pApe tevA mithyAtva paramANuonA udayathI jIvane mithyAtva eTale viparIta zraddhAna hAya che. 6 zvAna sarva-upazama samyatvathI paDate prANI jyAM sudhI mithyAtvabhAva nathI pAmyA tyAM sudhInA antarakALamAM jIvane je guNa pragaTe te sAsvAdana samya - kahevAya. jemake bIranuM bhajana karanAra manuSyane jema oDakAra AvatAM athavA ulaTI thatAM je gaLapaNane svAda Ave che, tema A upazama samyatvanuM vamana karatAM je kaMI AsvAdana rUpa samyakatva guNa For Private And Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rahe che te sAsvAdana samyakatva che. mizra ane sAravAdana e ane samyakatva cAre gatinA jIvane prApta thAya che, mizra samyakRtva anekavAra prApta thAya che, ane sAsvAdana samyakatva pAMca vAra prApta thAya che. puna: upazama samyakatvamAM vartatA jIvane kamImAM kamI eka samaya ane vadhumAM vadhu cha AvalikA jeTaluM kALa bAkI rahe tyAre tathAvidha pariNamavaDe je anaMtAnubaMdhi kaSAyane udaya thaI jAya te jIva, upazama samyakatvathI paDaye ema kahevAya che, ane e pramANe upazama samyakatvamAM jatA jIvane traNe darzanamehanIyakarma upazAna hoya che, paNa cAra anaMtAnubaMdhine udaya hoya che. e sAsvAdana samyakatva te (arthAntare) anaMtAnubaMdhi kaSAyanA udayavALuM upazama samyaphavaja che, mATe paDatI avasthAmAM sAsvAdanane samyakatva kahevAmAM harakata nathI. athavA te e paDatI avasthAmAM bAkI rahelA upazama samyaktvano AsvAda-anubhava che, tethI paNa tene sAsvAdana samyakatva kahevAya. 6 mithyArika sabhyaya--samyakatva eTale sAmAnyapaNAthI zraddhA, ane te zraddhA viparItapaNe hoya te mithyAtva kahevAya. ahiM mithyAtvane samyakatvamAM gaNatrI karavAne hetu avirati cAritravat samyakatva mArgaNAmAM sarva saMsArI jIne avatAravA mATe che. ahiM vedaka samyakatva paNa che, paraMtu kSayopazama samyakatvathI kSAyika sabhyatve jatAM anta samayanuM je kSayopazama samyaktva teja relave sabhyatA hovAthI tene kSapazama samya tvamAM antarbhAva karatAM juduM gaNyuM nathI. tathA samyatvane eka bheda, be bheda, traNa bheda vigere aneka bheda che, paNa cAlu graMthamAM dvArasaMvedhaprasaMge che bhedano saMvedha darzAvela hovAthI ahiM paNa cha bhedanuM svarUpa kahyuM che, bAkInA aneka bhedanuM svarUpa atra upayegI nahi hovAthI darzAvyuM nathI, (14) saMsi - hetuvAda, dIrdhakAlikI ane draSTivAda e For Private And Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 42 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir traNa saMjJAemAMthI je jIvAne dIrghakAlikI sannA hAya te vA majJi ane zeSa sarva saMsArI jIvA attajJikahevAya, ane siddhanA jIve sanni ke asajJi kahevAtA nathI. e traNa sattAonuM svarUpa AgaLa saMjJA nAmanA dvArasvarUpane prasaMge Avaze. athavA je jIvAne mana heAya te sanni ane zeSa sarva asajJi. (15) AhArI ra--aidArika athavA vaikriya athavA AhA2ka zarIra cAgya pudgalA grahaNa karatA jIvA AhArI, ane zeSa sarva jIve. anAhArI kahevAya. vaLI jIva je AhAra grahaNa kare che te AhAranA pudgala skaMdhA abhavyathI anaMtaguNu paramANunA anelA, pAMca varNamaya, e ga Mdhamaya, pAMca rasamaya, ane aSTa sparzamaya che, emAM vadi cAre eka guNathI cAvat anaMta guNu eTale eka aMzathI anata aMza paryaMta yukta hoya che. e AhAranA dheA prathama jeTalA grahaNa kare che teTalAmAMthI amuka bhAga grahaNa thAya che, ane keTalAka bhAga te ja samaye vinAza pAme che; grahaNa thayelA AhAramAMthI keTaleAka AhAra jIvanA AsvAdanamAM (anubhavamAM) Ave che, ane keTalAka AsvAdanamAM nathI AvatA. AhArapaNe piraNamelA AhAramAMthI keTaleAka bhAga zarIra ane indriyapaNe pariName che, ane keTaleAka vinAza pAmI jAya che. e pramANe AhAragrahaNanuM svarUpa vistArathI zrI prajJApanA sUtramAM kahyuM che. deva ane nArakanA AhAranA dareka skaMdha anulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA meATo hoya che. manuSya ane tiryaMcanA AhAranA skaMdha pratyakSa siddha che. viiinayama-trasanADImAM rahelA sarva jIvA, tathA je sthAne koIpaNa dizAe alAka nikaTavarti nathI tevA trasanADIthI bahAranA sthaLamAM rahelA ekendriya jIvA cAra tIcchIdizAthI ane urdhva tathA adhAdizAthI e pramANe cha dizAthI AvIne 1 pAMca ma endriyo, bAdara vAyu ane mAdara pRthvI. For Private And Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 43 svadehAvagAhanAmAM prApta thayelA AhArane grahaNa kare che, paNa pitAnA AtmapradezathI eka paNa pradezane AMtare rahelA AhArane grahaNa kare nahi. ane lekane kinAre kinAre rahelA je ekendriya che temAMthI keTalAeka traNa dizAne, keTalAeka cAra dizAne ane keTalAeka pAMca dizAne Avele AhAra grahaNa kare che, te nIce pramANe batAvavAmAM Ave che. AhAra be prakArano che, temAM alakAkAzanI alanA vinA prApta thate AhAra te nivAti AhAra che e dizAomAMthI prApta thAya che, ane alakAkAzanA kAraNathI 2na dizAomAMthI Avate AhAra te vyAghAta AhAra traNa cAra ne pAMca dizAthI prApta thAya che. AhAranAM pula mAtra kAkAzamAMja che, ane alakAkAzamAM nathI, temaja lokamAMthI alakamAM javAnI zaktivALAM paNa nathI, te kAraNathI je dizAe alaka Ave te dizAthI AhAra pudgale paNa prApta thAya nahi. temAM udAharaNa tarIke sarvathI nIce adholekanA nikuTanA (gavAkSAkara lakAntanA) agni khUNAmAM rahelA ekendriya jIvane pUrva, dakSiNa ane adhe e traNa dizAe aleka hevAthI e traNa dizAone AhAra prApta thAya nahi, ane zeSa traNa dizAone AhAra prApta thAya. tathA sarvathI nIce alakamAM je ekendriya pazcima dizAne anusarIne rahyo hoya te tene pUrvadizAnA AhArane vyAghAta thatuM nathI, mAtra adhadizA ane dakSiNa dizAe alakano vyAghAta che mATe cAra dizAothI AhAra prApta thAya. tathA jyAre alekanA sarvathI nIcenA 1 lekane anta-cheDe sarvatra sapATIvALo nathI paNa daMtara sarakho che, te daMtrAkAra bhAgane niDara kahevAmAM Ave che. 2 pAMca sUma ane bAdaravAyu e cha ekeyane. - 3 lekanA sarvAntima bhAgathI aMdaranA bhAgamAM pazcima dizAtarapha khasIne rahelo. For Private And Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 44 pratara uparanA bIjA, trIjA Adi urdhva prataramAM pazcima dizAne anusarIne je ekendriya rahyA che teone adizAnA AhArane vyAghAta nahi thavAthI cAra dizAone AhAra prApta thAya che. sacittari-AhAranA sacitta, acitta ane mizra e traNa bheda che, temAM jIvapradezayukta patane AhAra te vitta mAra, jemake phaLa phaLAdi khAvAM, mAMsabhakSaNa ane kAcuM pANI pIvuM vigere. temaja nirjIva padArthonuM bhakSaNa karavuM te vira (aa, jemake zuSka ghAsa, cikhA, traNa ukALAnuM pANI vigere. ane sarvathA nijIva nahi thayelA evA padArthonuM bhakSaNa karavuM te mizra kAra, jemake trasAdi chavayukta athANAM, eka be ukALAnuM pANI vigere. temAM nAraka ane devane acitta AhAra, ane manuSya ane tiryaMcane traNe AhAra hoya che. ' gokasAhi-punaH AhAra eja lema ane kvala ema traNa prakAra chetemAM pUrvabhavamAMthI AvI utpanna thayA bAda zarIra aparyAptAvasthA sudhI je tejasAdi zarIra vaDe AhAra grahaNa karAya che te ja sAra kahevAya. utpanna thatAM prathama samaye mAtra tejasa ane kAryaNa dehavaDe AhAragrahaNa thAya, ane bIjA samayathI zarIra aparyAptAvasthA sudhI audArikAdi bhavadhAraNIya deha sahita tejasakArpaNa dehavaDe AhAra grahaNa thAya che, mATe mizage grahaNa tepaNa eja AhAra kahevAya. tathA zarIra paryAmi pUrNa thayA bAda je dArikAdi bhavadehanA prayatna vaDe grahaNa karAte AhAra - sAhAra kahevAya, temaja deha tailAdikanuM mardana karavAthI athavA bIjI rIte zarIra dvAre je A hAranuM grahaNa thAya te paNa lema AhAra kahevAya. temaja keLIyA pUrvaka gaLA dvAre athavA nAka dvArA yA gudAdi dvArA AhAranuM grahaNa te jAvedAra. deva, nAraka ane ekendriyene kavalA 1 Aje eTale dehayogya pudgale athavA taijasa zarIra. ra levacA. For Private And Personal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 hAra sivAyanA e AhAra ane manuSya ane tiryaMcane traNe AhAra hAya. Amauli--punaH , AhAra, AbheAga ane anAbhAga ema e prakAranA che, temAM " AhAra grahaNu karUM " evI buddhi pUrvaka--upayogathI AhAra grahaNa karavA te gronika AhAra manuSya, tiryaMca ane nArakane antarmuhUrta pramANu kahyo che, kAraNake manuSyAdikane AhAragrahaNaneA kALa ghaNuMA che tApaNu AhAragrahaNa saMbaMdhi upayAga antarmuhUtta kALa sudhIja Take che, tyArabAda bhinna upayAga thAya che. tathA devane zrI prajJApanAjImAM aneka divasane antare AbhAgika AhAra kahyo che. temaja upayoga rahitapaNe AhAragrahaNa thAya te anAmoniyA bAhAra kahevAya. temAM ekendriyAnA ejanTsa ane leAmAhAra banne anAbhAgika che, bIjA jIvAne ejasa AhAra anAlAgikaja hAya, temaja lAmAhAra ane kavalAhAra AbhAgika hAya ane anAlegika paNa hAya. puna: deve je samaye AhAranI icchA kare teja samaye zubha paaA devAnA zarIramAM saMcarI AhArapaNe pariNamI tuSTipuSTi-pramAdakArI thAya che, tethI devAne AhAra manomakSI kahevAya che; ane nAraka jIvAne sadAkALa AhAraicchA kAyama rahe che ane pratisamaye azubha pudgaleA nArakandehamAM saMcarI AhArapaNe parizumI ati saMtApadAyaka thAya che, e kAraNathI nArakanA AhAra manAbhakSI tarIke kahyA nathI. anAhArakatA- -pUrvabhavamAMthI jIve jyAre vakragatie? mArgamAM AvatA hAya te vakhate jIvane anAhAripaNuM hAya che. kAraNake mArgamAM edArikAdi bhavadhAraNIya puddhaleAnuM grahaNupaNu nathI, ane kAmaNu pudgaleAnuM grahaNa thAya che paNa te kAmaNu pu lAnA grahaNane AhAra tarIke ahiM kahevAnA nathI, mATe mArgamAM 1 RRjugatie parabhavamAM jatA jIve AhArI hoya che. For Private And Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 46 anAhArakatA hoya che. temAM vakragati cAra prakAranI che, ane anAhArakatA traNa prakAranI che te nIce pramANe che. udAharaNa tarIke trasanADImAM urvakanI pUrva dizAthI adhe lekanI pazcima dizAmAM jIva utpanna thAya tyAre be samaya kALa lAge, kAraNake pahele samaye samazreNie nIce jAya, ane bIje samaye pazcima dizAe vaLI utpattisthAne utpanna thAya, e gvA gatimAM paNa jIva anAhArI na hoya. tathA ujvalakanA khUNAmAMthI adhalekanA khUNAmAM utpanna thavuM hoya te pahele samaye samaNie nIce praNAmAM jAya, bIje samaye nIce khaNAmAMthI nikaLI dizAomAM praveza kare ane trIje samaye dizAmAMthI nikaLI khUNAmAM utpanna thAya, e traNa samayanI kriya gatimAM madhyama (bIje ) samaye jIva anAhArI hoya; e bane vakragati trasanADImAM vartatA ne hoya. trivakA ane caturvakA e be gati trasanADI bahAra rahenArA ekendriyene hoya, tyAM udghalekanA khUNAmAMthI alekanI dizAmAM utpanna thavuM hoya te prathama samaye udghalekanA khUNAmAMthI udghalekanI dizAmAM jAya paNa vacce alaka AvI javAthI pahele samaye jIva nIce na utarI zake, tyArabAda bIje samaye dizAmAMne dizAmAM tranADInI aMdara dAkhala thAya, trIje samaye nIce dizAmAM utare, ane cothe samaye trasanADIthI bahAra dizAmAM rahelA utpatti sthAne utpanna thAya. e cAra samayanI viI gatimAM madhyama e samaye ( bIje ne trIje samaye) anAhArIpaNuM hoya. tathA uddhake trasanADI bahAranA khUNAmAMthI aleke trasanADI bahAranA khUNamAM utpanna thavuM hoya te pahele samaye urdhva ke khUNAmAMthI dizAmAM Ave, bIje samaye dizAmAMne dizAmAM trasanADInI aMdara dAkhala thAya, trIje samaye dizAmAM nIce utare, ceAthe samaye trasanADI bahAra dizAmAM Ave ane pAMcame samaye trasanADI bahAranI dizAmAMthI nikaLI trasanADI bahAranA NAmAM For Private And Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 47 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir utpattisthAne dAkhala thAya. e pAMca samayanI RturyanA gatimAM madhyamanA traNa samaye anArIpaNuM hAya. e pramANe trasa jIvAne eka samaya anAhArIpaNuM ane sthAvarAne eka, be ane traNa samaya anAhArIpaNuM varka gatimAM hAya che. tathA kevaLI bhagavAna samudghAta kare temAM ATha samaya kALa lAge che, temAM trIjuM, ceAthe ane pAMcame samaye keLine paNa anAhArIpaNu hAya che. tathA dasA guNasthAne rahelA kevaLa bhagavAnane cegane abhAva hAvAthI AhAranA paNa abhAva che. ane zrI siddha bhagavaMtA sarvadA anAhArIja che. (16) guNasthAna 14--AtmAnA sarvajadhanya guNathI sarvotkRSTa guNu sudhImAM je cAda vibhAga paDe che te dareka guNavibhAganuM nAma gunaHsthAna che. temAM mithyAtvAdi caiAda nAma saMkSipta svarUpa sahita kahevAya che~~ ? mithyAtva--mithyAtvameAhanIya ane anaMtAnuba Mdhi krodha, mAna, mAyA ane lAbha e pAMca karmanA uddayathI AtmAne vastutatvanuM je viparIta svarUpa samajAya che, paNa yathArtha vastusvarUpa samajI zakAtuM nathI te. mithyAtva. 2 sAstrAvana-upazama samyaktvathI paDatAM jIvane je mithyAtvAbhimukhagamanarUpa pariNAma thAya che te pariNAma sAsvAdana kahevAya. athavA anaMtAnubaMdhi kaSAyanA udayathI dUSita thayeluM bAkInu eTle eka . samayathI yAvat cha AvalikA sudhInu je upazama samyaktva te sAsvAdana, vizeSa vivecana sAsvAdana samyaktvanA artha prasaMge kahyuM che tyAM jovuM. rU mizra--sarma upara rUci nahi tema arUci paNu nahi evA madhyama pariNAma te mizra guNasthAna. A guNusthAna 1 uparAta vakragatinI rIta sivAya bIjI aneka rIte vakragatie cAya che te buddhithI vicAravA yeAgya che. For Private And Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mithyAtvathI caDhatA ane pazama sabhyatvathI paDatA jIvane mizra mehanIya karmanA udayathI hoya che. e saMbaMdhi kaMIka vizeSa vigata mizra samyatvanA arthaprasaMge kahI che. vAta ()-mithyAtvAdika mohanIya ane cAra anaMtAnubaMdhi e sAta karmanA upazama, kSapazama, ane kSayathI AtmAne yathArtha vastusvarUpa samajavArUpa je zraddhA guNa pragaTa thAya che te samyakatva guNasthAna. e saMbaMdhi kaMIka vizeSa vigata samyakatvadvAranA arthaprasaMge kahI che. A zraddhA guNavALe AtmA vastunuM yathArtha svarUpa samajI zake che khare, paNa tyAga karavA gya vastune tyAga kare ane AdaravA yogya vastune Adara karavo, evI sakhyapravRtti karI zako nathI, kAraNake paddhalika vastuo uparathI tevI hadamAM mumbrabhAva utaryo nathI. mATe sammadraSTi che, paNa vrata niyama rahita hevAthI avirata kahevAya che, mATe e guNasthAnanAM samyakatva ane avirata evAM banne nAma che. 9 herita-padvalika vastune saze tyAga kare e meha na utaryo hoya, paNa amuka amuka aMze krilika padArthane tyAga karavA jeTale meha alpAMze utaryo hoya tevA prakAranA mahane pratyAkhyAna kaSAya kahevAmAM Ave che. e pratyAkhyAna kaSAyanA udayathI jIvane je vrata niyamane pariNAma apAze thAya che te dezavirati kahevAya. enuM kaMIka vizeSa svarUpa dezavirati cAritranA arthaprasaMge kahyuM che tyAMthI jANavuM da vitta-ka -pUrvakata pratyAkhyAna kaSAyane udaya TaLI jAya, tyAre AtmAne saze vrata niyama aMgIkAra karavAne je pariNAma thAya te sarvavirata guNasthAna. puna: A guNasthAne 1 parantu kSayopazamasaMkhyatva samyavahanIyanA udayathI thAya che e vizeSa che. For Private And Personal Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 49 jIva sAthe AdaravA yogya vastune Adara ane tyAga karavA ceAgya vastune tyAga kare che, paNa darzanAvaraNI karma tathA saMjavalana kaSAyanA udaya hAvAthI nidrA vigere pramAdabhAva hAya che. pramAda pAMca prakAranA che; mada, viSaya, kaSAya, nidrA ane vikathA. temAM sarve saMsArathI virakta thayela munimahAtmAne saMjavalana kaSAyane udaya hAvAthI kaika garva, pAMca indriyone anukULa padArtha maLavAthI prameAda, tathA pratikULa padArtha maLavAthI viSAdabhAva, kaika kedha, mAna, prapaMca, tRSNArUpa kaSAya temaja rAjakathA, dezakathA, bhaktakathA, ane strIkathArUpa nakAmI vikathAe karavAmAM pramAdabhAva, vaLI darzanAvaraNI karmanA udayathI nidrA paNa hAya che. e pramANe pAMce pramAdayukta hovAthI A guNasthAna pramatta paNa kahevAya che. praznaH--saMsArathI virakta thayelA ane savAze vrata niyamane aMgIkAra karI meAkSa mArgane sAdhavAmAMja tatpara evA munimahAtmAene e viSayakaSAyAdi hAya ? ane jo hAya tA sarve saMsArane tyAga zuM gaNAya ? uttara-e vAta satya che. paNa karmanA udaya kAine kAbumAM nahi hAvAthI munimahAtmAene paNa jyAMsudhI kaSAyeAya che tyAM sudhI tevA alpa viSayeA tathA kaSAyeA saMbhave che, vaLI jIvapariNAma capaLa hovAthI pariNAmamAM nyanAdhikatA thavAthI kaSAyanI paNa nyUnAdhikatA thAya che, e pramANe hAvAthI ekandara rIte tapAsIe te te dIkSA aMgIkAra karela AtmAnuM lakSyabiMdu meAkSamArganI avirAdhanA tarapha hAya tA vAstavika rIte muni kahI zakAya, parantu jenuM lakSya mekSamArga tarapha guNavRddhivALu na hAya, tevA AtmAone te bAhyathI sarvaviratipaNuM kahevAya paNa vAstavika rIte kahevAya nahi. vaLI kaSAyAdinA jeTale aMze abhAva hAya teTale aMze tevA munione AgaLanAM upazama mahAdi guNasthAnAnI prApti heAya che, ane tethI vhelAMnA sarva guNasthAnavALA munimahAtmAone thADe ghaNe aMze viSaya kaSAyAdi jarUra rahyA che, ane te kAraNathI ja muninA bakuza, kuzIla For Private And Personal Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa vigere bheda sabhave, ane AntadhyAna paNa e chaThThA guNasthAne hAya che, temaja chaThThuM gurusthAne munine kRSNa, nIla ane kApAta e traNa azubha lezyAe paNa hAya che, mATe vicAravata purUSe munine kaMIka rAgI, dveSI dekhI kSeAbha na pAmave. 7 apramatta--pUrvokta viSaya-kaSAyAdi pAMca prakAranA pramAda rahita zuddha AtmapariNAma te apramatta guNasthAna kahevAya. A guNasthAnamAM AtmA zubhadhyAna (dharmadhyAna)vALA hAya che, paraMtu tenA kALa antarmuhUtta mAtra heAvAthI AtmA turta punaH pramAda- bhAvavALe! thaI jAya che, paNa chaThThA guNasthAna karatAM A sAtamA guNasthAnavALA AtmA vizeSa vizuddha pariNAmavALA hAya che. 8 apUrva rApUrve nahi prApta thayela ati vizuddha pariNAma je guNasthAne jIvane prApta thAya te guNusthAna apUrvakaraNa kahevAya. A guNusthAna eka bhavamAM bIjIvAra pazu prApta thAya che, ane AkhA bhavacakramAM pAMcavAra prApta thAya che tApaNu 1 keTalAeka gRhasthA munimahArAjane vastra, pAtra, pustaka ane ziSya vigere upara mamatvabhAvavALA dekhI pAte tiraskAra kare che, ane A te sAdhu kahevAya ! sAdhu thayA teAe rAga dveSa to gayA nahi ! tyAre A karatAM gRhasthapaNuM zuM khoTuM? vigere aneka ducanAthI pAtAnA AtmAne kaluSita kare che paNa tevA karUNApAtra jIvAe jANuvuM joIe ke munimahArAja thatA vAramAM ja rAgadveSa TaLI jAya tema ane nahi, munipaNAmAM teA hajI prazasta rAgadveSa rahyA che ane te TALavAnA abhyAsa yAle che, mATe e pramANe vicArI potAnA AtmAne kaluSita-malina karavA nahi. saMsAranI aneka upAdhi tyAgI munipaNuM aMgIkAra karavuM bahu muzkela che, vastra, pAtra, ziSyApira mamatvabhAva, jo ke vAstavika rIte meAkSamArgamAM vidyakartA che, paNa strI, dhana,putraparivAranA saMsArI rAga karatAM emAM ghaNo ja taphAvata che, ane tethI munipaNuM cAlyuM jAya, ane e karatAM gRhasthapaNuM sArUM mAnavuM e taddana geravyAjakhI che. 2 upazamaNi cAra vAra ane kSaSakazreNi eka vAra prApta karatAM e guNasthAnarUpa apUrvakaraNa pAMcavAra prApta thAya, ane sAmAnya apUrva karaNu anekavAra prApta thAya. For Private And Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 51 r tenI durlabhatAne lIdhe apUrva kahevAya che. athavA je guNasthAnamAM apUrva eTale pUrve nahi prApta thayelI ane durlabha evI sthitighAta, rasaghAta, guNazreNi, guNusakrama ane apUrva sthitima dha e pAMca kriyAo pravarte te apUrvakaraNa guNasthAna kahevAya. ahiM vhelA arthamAM jaLa eTale " AtmAnA pariNAma " ane khIjA arthamAM 5 eTale kriyA " artha thAya che. tyumAM karmanI dIrgha sthitine apavartanAkaraNarUpa kriyAvidhivaDe agrabhAgathI thoDA thoDA bhAga ( utkRSTathI ghaNA sAgaropama pramANu ane jaghanyathI paDyeApamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA bhAga ) ekeka antarmuhUtakALe vinAza pamADatA pamADatA karmanI sthiti TuMkI- nAnI kare te sthitiSAta kahevAya. A sthitighAta pUrve khAMdhelA sattAgata karmanI sthitinA thAya, paNa te samaye navI khaMdhAtI sthitinA na thAya. A apUrvakaraNa vhelAM paNa AtmA kAi vakhate TuMkI tA keAI vakhate dIrgha ema aniyamita sthiti kare che paNu ahiM apUrvakaraNanA prArabhathI te evA niyamaja che ke dareka nAnA antarmuhUtta kALamAM ekeka sthitikhaMDa vinAza pamADI pUrvakaraNanA antattamAM aneka hajArI sthitikhaMDa vinAzaja pamADe, e AtmAnA zubha adhyavasAyanuM kArya che. puna: agrabhAganA sthitikhaMDa je upADe te paNa upADelA sthitikhaMDamAMnA dareka samayamAMthI gheADA gheADA paramANue upADe paNa eka samaye sarva paramANuM upADe nahi. puna: te dareka samayamAMthI gheADA thADA paramANuone upADI tenI zuM vyavasthA kare ? ema jo prazna thAya teA samAdhAna e che ke nIcenA je sthitivibhAga khaMDita nathI thavAnA te sthitivibhAgamAM udaya samayathI antarmuhU paryanta gata dareka samayanA paramANu sAthe meLavI de ke jethI karIne te ghaNe kALe bhAgavavA yeAgya paramANuo have alpakALamAM bhogavAI jaze. punaH zaMkA thAya ke sthiti eTale karmanA kALa, ane kALa te arUpI che, teA arUpI evA kALaneA ghAta zI rIte thAya ? e sabaMdhamAM samAdhAna eja che ke vAstavika rIte For Private And Personal Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir para kALane ghAta nathI paraMtu amuka kALaniyamavALA paramANuone ghAta teja kALane ghAta gaNI sthitighAta kahI zakAya che. pUrve baMdhAyelA sattAgata karmanA rasane anaMtamo bhAga bAkI rAkhI zeSa anaMta bhAgone apavartanAkaraNarUpa kiyA vidhivaDe laghu antarmuhUrta jeTalA kALamAM vinAza pamADI puna: vAraMvAra e pramANe karI rasa ghaNe a85 kare te vAta kahevAya. sthitighAtamAM eka sthitikhaMDane ghAta karatAM eTale kALa lAge teTalA kALamAM aneka hajAravAra rasaghAta thaI jAya che, kAraNake apUrvakaraNanA annahUrta karatAM sthitighAtanuM antamuhUrta nAnuM, ane sthitighAtanA antarmuhUrta karatAM rasaghAtanuM antarmuhUrta nAnuM che, mATe eka sthitikhaMDane ghAta karatAM hajAre rasaghAta thaI zake che. punaH rasanA e haNatA spardhake haNAtA sthitikhaMDamAMnA saMbhave che paNa AkhI karmalatAnA nahi, puna: paramANuono utpATa-prakSepAdi vidhi sthitighAtane anusAre che. guNa eTale asaMkhya guNa asaMkhyaguNa karmaparamANuone ni eTale anukrame pratisamaya udayamAM ANuM kSaya kare te muLA kahevAya. arthAt apUrvakaraNarUpa pariNAmavaDedareka samaye pUrva samayathI parasamayamAM anukrame asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa vRddhie ( sthitighAtavaDe haNAtA sthitikhaMDamAMnA) karmaparamANuone udayavibhAgavALI nIcenI sthitimAM sthApI cAlatA udayanA anukrama pramANe udayamAM ANu kSaya karavA te muni kahevAya. prazna:-guNazreNi viSAyika karmaparamANuo kayA? uttara-haNatA sthitikhaMDamAMnA. 1 eka samayamAM baMdhAyelI sthitine buddhivaDe anukrame sthApita je samayonI paMkti bane te samayapaMktinuM nAma to kahevAya. 2 te te rasapUrvaka vALA paramANuone upADavA ane sthApavA ItyAdi vidhi. For Private And Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 53 prazna:-haNAtA sthitikhaMDamAMnA paramANuone kaI vidhithI upADe? uttara:-prathama samaye dareka samayamAMthI thoDA thoDA paNa ane anaMta kama paramANuo upADe, bIje samaye prathama samaya karatAM asaMkhyaguNa paramANuo upADe, trIje samaye tethI paNa asaMkhyaguNa paramANuo upADe e pramANe caDhatI saMkhyAe asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa karma paramANuo guNazreNi cAlu rahe tyAMsudhI upADayA kare. prazna-e vidhie paramANuone upADI kyAM laI jAya? uttara:- karmanA paramANuo upADe che te ja karmanA udaya AvavA gya nIcenA sthitivibhAgamAM sthApe. prakSA-te sthiti vibhAganuM pramANa keTaluM? uttara-udaya samayathI eka AvalikA ane tethI paNa AgaLa eka antarmuhUrta jeTaluM, arthAt udayAvalikA yukta antarmuhUrta jeTaluM. prazna -te upADelA karmaparamANuone udaya AvavA nIcenA sthitibhAgamAM kaI vidhie prakSepe? uttara -udaya samayamAM alpa paNa anaMta karma paramANue prakSepe, tethI AgaLanA bIjA samayamAM tethI asaMkhyaguNa, tethI AgaLanA trIjA samayamAM asaMkhya guNae pramANe yAvat antarmuhUrtanA anta samaya sudhI caDhatI saMkhyAe asaMkhya guNa paramANuo prakSepe. e prathama samaye upADelA paramANuene prakSepavidhi kahyo, ane eja pramANe bIjA samaye upADelA paramANuone prakSepavidhi jANa, cAvat guNazreNi cAlu rahe tyAM sudhI dareka samaye upADelA kamaparamANuone eja vidhie prakSepe. ahiM pAchaLanA samaya anukamathI jema jema kSaya pAmatA jAya tema tema paramANuo jemAM prakSepAya che te For Private And Personal Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14 yasthitivibhAga karmI kamI thatA jAya paNa AgaLa vadhate jAya nahi. prazna:--e pramANe anukrame asaMkhyaguNu asaMkhyaguNu paramANue prakSepavAthI zuM phaLa ? uttara:----apUrvakaraNanA prathama samaye jeTalA paramANue udayamAM AvI niryA hatA tethI bIje samaye asa MkhyaguNu paramANue udayamAM AvI nija re, tethI paNa asaMkhyaguNu paramANu A trIje samaye nirjara, e pramANe apUrvakaraNAdirUpa vizuddha pariNAma jyAM sudhI vadhatA ne vadhatA rahe tyAM sudhI karmaparamANuo paNa vadhatA ne vadhatA udayamAM AvI kSaya pAmatA jAya. ahiM Atmavizuddhi dareka samaye anaMtaguNu anaMtaguNu vadhatI jAya tema tema karmaparamANue paNa asa MkhyaguNu asakhya guNu udayamAM AvI kSaya pAmatA jAya. e guNazreNinuM phaLa che. prazna:-guNazreNi kyAre kyAre thAya ? uttara:--samyaktvaprApti vigere agIyAra vakhate guNazreNi thAya che, te apekSAe agIyAra guNazreNi kahevAya che. te agIyAra guNazreNinuM vizeSa varNana karmaprakRtyAdi graMthathI jANavuM. puna: zrI AcArAMga sUtramAM samyaktvanI sAta guNazreNi ane deza viratyAdinI traNa traNa vigere vigere rIte chavIsa lagabhaga guNazreNiyA darzAvI che. te zrI AcArAMga sUtrathI jANavI. prazna:cAlu apUrvakaraNa guNusthAna saMbaMdhita guNazreNi agIyAra guNazreNimAMthI kai guNazreNi kahevAya ? uttara:-upazamaka vA kSepaka e emAMnI kAIpaNa eka guNazreNi kahevAya. kAraNa ke upazamazreNigata jIvane e guNasthAne upazamaka guNazreNi, ane kSepakazreNigata jIvane e guNasthAne kSapakaguNazreNi kahevAya. muLasaMma--ma dhAtI zubha prakRtimAM nahi khaMdhAtI azubha prakRtinAM paramANu prati samaya asaMkhyaguNu asakhyaguNu For Private And Personal Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vRddhie saMkamAvI paraprakRtirUpa karI devAM te ma kahevAya. guNazreNi ane guNasaMkrama e bemAM gukha zabdane artha "asaMkhya guNa" jANo. prazna:-guNasaMkramathI saMkramAvelAM karmaparamANuo anya karmarUpe pariNamIne paNa karmarUpe te rahyAM te guNasaMkramathI AtmAne karmakSaya karavA saMbaMdhi zo lAbha thA ?" uttara-guNasaMkrama vaDe saMkramatA paramANuo zubha prakRtirUpe pariNAme che, ane baMdhAvI zubha prakRtie AtmAnA vizuddha pariNAmanI vRddhimAM upaghAtaka nathI. e pramANe vizuddha pariNamamAM upaghAtaka azubha karmanA paramANuo ochA thavAthI AtmAne guNavRddhimAM vadhAranArUpa lAbhanI prApti che. e guNasaMkrama kaI kaI prakRtiene kaI prakRtiomAM thAya che, te saMbaMdhi vizeSatA karmaprakRtyAdi graMthathI jANavI. tathA apUrvakaraNathI pahelAnA vakhatamAM AtmA karmanI sthiti kadAca adhika te kadAca hIna ema aniyamitapaNe bAMdhate hatuM paNa have apUrvakaraNanA prathama samayathI te dara antamuhUrte palyopamane asaMkhyAtamA bhAga nyuna nyUna bAMdhyA kare, arthAt apUrvakaraNanA kALamAM pahelA nAnA antarmuhUrtamAM prathama karatAM palyopamane asaMkhyAtame bhAga nyUna sthiti bAMdhyA kare, tyArabAda bIjA antarmuhUrtamAM palyopamane asaMkhyAta bhAga nyunasthiti bAMdhyA kare, e pramANe apUrvakaraNanA kALamAM hajAre navA navA sthitibaMdha prApta thAya. e pramANe niyamita rIte dara antarmuhUrta nyUna nyUna sthitibaMdha prApta thavAthI enuM nAma pUrNa sthitiSa athavA minAra citibaMdha athavA anya zitiSa kahevAya che. prazna-e pramANe nyUna nyUna sthiti bAMdhavAnuM kAraNa zuM? uttara-zubhAyuSya sivAya sarva karmanI sthitie baMdhAvAmAM kaSAyanI mukhyatA che, eTale kaSAya adhika hoya te adhika For Private And Personal Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa6 sthiti baMdhAya ane kaSAya nyuna hoya te nyUna sthiti baMdhAya, mATe A apUrvakaraNamAM AtmapariNAmanI vizuddhi hovAthI kaSAya maMda maMda thatuM jAya che, tethI sthiti paNa kamI kamI baMdhAtI jAya che. ane zubhAyuSyanI sthitimAM kaSAyanI mukhyatA nahi paNa vizuddhinI mukhyatA hovAthI adhika vizuddhie adhika zubhAyuSyasthiti baMdhAya che. ane alpa vizuddhie zubhAyuSyanI alpasthiti baMdhAya che. e pramANe pAMce karaNe ahiM apUrva karavAthI A guNasthAnanuM nAma apUrvavara yathArtha che. puna: A guNasthAnanuM bIjuM nAma nivRtti vAra saMpAya che; nivRtti eTale adhyavasAyanI tAratamyatA-pheraphArI A guNasthAne che, eTale A guNasthAnanA prathamAdi samayamAM aneka cha vartatA hoya te te dareka jIvanA adhyavasAya judA judA hoya paNa sarakhA na hoya. mATe nivRtti, ane ahiM saMpAya eTale kaSAya paNa vAva eTale sthaLa che tethI A guNasthAnanuM "nivRtti bAdara saMparAya" nAma paNa yathArtha che. 1 bhAvArtha e che ke apUrvakaraNanA prathama samaya karatAM bIjA samayanI vizuddhi anaMtaguNa, tethI trIjA samayanI vizuddhi anaMtaguNa, tethI cothA samayanI vizuddhi anaMtaguNa, e pramANe apUrvakaraNanA anta samaya sudhI parva samaya karatAM para samayamAM anaMtaguNa vizuddhi jANavI. e urvAdhaH vizuddhi kahI; have tiraMgavizuddhi A pramANe-apUrvakaraNanA prathama samaye prApta thayelA aneka jIvo sarva sarakhA adhyavasAyavALA na hoya paNa hInAdhika adhyavasAyavALA hoya, arthAta dhAro ke apUrvakaraNanA prathama samayamAM asaMkhya cha traNe kALanI apekSAe prApta thAya te darekanA adhyavasAyo bhinna bhinna paNa hoI zake, e pramANe dvitIya samayamAM vartatA aneka jIvonA adhyavasAyo paNa bhinna bhinna hoI zake. yAvata evI tiryaMgaviSamatA apUrvakaraNanA anta samaya sudhI jANavI, e tiryaMga viSamatAne aMgeja e guNasthAnanuM nAma nivRtti kahI zakAya, paNa udghadhaH vizuddhine aMge nahi. For Private And Personal Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra samayeA. anivRtti karana--nivRtti eTale adhyavasAyeAnI vyAvRtti arthAt pheraphArI te jemAM nathI evA jaLa eTale AtmapariNAmavALuM je guNasthAna te anivRttivAna gurusthAna kahevAya. kAraNake A guNasthAnanA prathama samayamAM aneka jIvA vatA hAya tA te darekanA adhyavasAya eka sarakhA hAya che, bIjA samayamAM vattatA aneka jIvAnA adhyAvasAya paNa sarvanA eka sarakhA hAya che; A pramANe anivRtti guNasthAnanA jeTalA samaya teTalA samaya sudhI tiryaMga adhyavasAye sarva jIvAnA 1 2. apUrva athavA anivRtti karaNanA antamuttu kALanA asa mya samayeAne anukrame naMbaravAra ullaMdhaH sthApIe, ane te dareka naMbaranI sAme jIvAnI saMkhyA tIIpaktie sthApIe, tyArabAda urdhvadhaH sthApelA dareka samayeAnI paraspara vizuddhi tapAsIe tA anaMtaguNu hInAdhika mAluma paDe, ane dareka samayatti nIpiktie sthApelA vAnI vizuddhi tapAsIe teA apUrvakaraNamAM game te eka samayan javAmAM paraspara bhinnabhinna vizuddhi hAya, ane anivRttimAM ga- te eka samaya vitta jIvAmAM paraspara eka sarakhI vizuddhi heya. sthApanA nIce pramANe-- apUrvakaraNamAM. jevo. nivRttikaraNamAM, jIvA. .. ka 4 5 00000 0 0 0 0 00000000 00000 0 0 0 0 O www.kobatirth.org 0000000000 57 00000000 samayeA. k 3 4 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ma For Private And Personal Use Only 0000000000 0000000000 000000000 0000000000 0000000000 punaH javAnA adhyavasAyAnI sthApanA vicArIe te apUrvakaraNamAM Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 58 tulya hoya, ane urdhvadhA adhyavasAye anaMtaguNa hInAdhika hoya, e pramANe tiryaMga adhyavasAyanI tulyatAne aMge A guNasthAnanuM nAma anivRttivAna yathArtha che. athavA A guNasthAnanuM bIjuM nAma vAra saMpaca che, kAraNake sthaLa kaSAya A guNasthAna sudhI ja che, paNa AgaLa sthaLa kaSAya nathI, mATe adhyavasAyonI viSamatA dareka samayamAM anukrame adhika adhika che, tyAM apUrvakaraNanA prathama samayamAM asaMkhya lokAkAzanA pradeza pramANu adhya vasAco che, bIjA samayamAM tethI vizeSAdhika che, trIjA samayamAM tethI vizeSAdhika che. e pramANe vizeSAdhitA apUrvakaraNanA anta samaya sudhI jANavI. ahiM adhyavasAye kaho cAhe adhyavasAyonI viSamatA kahe to paNa vAstavika rIte banne sarakhA vaktavyarUpe che. e pramANe apUrva karaNamAM AgaLa AgaLanA dareka samayamAM adhyavasAyanI viSamatA adhika adhika hovAthI apUrvakaraNanA adhyavasAyanI sthApanA viSama cerasa thAya, ane anivRttikaraNamAM dareka samayamAM sarva jIvone ekeka avyavasAya che, tethI anivRttine jeTalA samaya teTalA adhyavasAya che, paraMtu pahelA samayanA adhyavasAya karatAM bIjA samayano adhyavasAya anaMta guNa vizuddha hoya che. mATe e anivRttinA adhyavasAyonI sthApanA anukrame moTA moTA motInA ekAvalI hAra sarakhI che. te nIce pramANe apUrvakaraNa. anivRttikaraNa. adhyavasAye. adhyavasAya. samaya. samaye. 0000000000 00000000000 0 0 - 000000000000 ------ 2 00000000000 8 00000000000000 For Private And Personal Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 59 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sthaLa kaSAyanI antima hadanI mukhyatAe vAra saMpAya nAma paNa yathArtha che. 20 sukSma saMpAya--pUrve bAdara kaSAya hateA ne have A sthAne sukSma kaSAya che, mATe A guNusthAnanuM nAma sakSma saMpAya che. vaLI sUkSma kaSAya che te zuM bA~dharUpe che ? ke uDDayarUpe che? ke uddIraNArUpe che ? ke sattArUpe che? ke cAre rUpe che ? ema jo pUchatA hA te kahyuM che ke ahiM kaSAyane baMdha cheja nahi, kAraNake kaSAyanA baMdha khAdara kaSAyanA udayathI hAya che, ane ahiM khAdara kaSAyanA udaya nathI mATe kaSAyanA khadha che nahi, tema sUkSma saMparAyanA utkraya, uddIraNA ane sattA e traNa che, temAM paNu sUkSma kaSAyanA udaya mAtranI mukhyatAeja A gunnusthAna sUkSma saparAya kahevAya che. prazna:A guNasthAne sthULa kaSAyanI uddIrA tathA sattA che ke nahi ? uttara:-sthULa kaSAyanA udaya nahi hAvAthI udIraNA paNa na hAya, kAraNake dareka karmanI udIraNA udayane AdhIna che, eTale jyAre karmanA udaya pravarte tyAreja udIraNA pravarte paNa udaya vinA ekalI udIraNA pravartta nahi, ane uya teA udIraNA vinA paNa hAya. puna: sthULa kaSAyanI sattA kSepaka jIvanA sUkSma sauMparAya gurusthAne na hAya, ane upazamaka jIvanA sUkSma saMparAya guNu sthAne hAya. prazna:--kaSAyanA paccIsa bhedamAMthI A gurusthAne kayA kayA sukSma kaSAyeAnA udaya heAi zake ? uttara:-phakta sUkSma lAbha kaSAyanAja udaya hAya, bIjAne nahi. prazna:--jyAre A guNusthAnamAM sUkSma kaSAyanA udaya che te e kaSAyanI sUkSmatA jIve kaye vakhate karI ? For Private And Personal Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 60 uttara:-anivRtti guNasthAnamAM vartatI vakhate lebha kaSAyane sUma karyo che, te sUkSma karelA lAbha kaSAyanuM A guNasthAnamAM vedana hoya che. prazna-phakta lebhaneja sUkama kare, ane bIjA kaSAyone sUkSama na kare tenuM kAraNa zuM? uttara-kaSAyane udaya viccheda karatAM karatAM je kaSAyane jeTale bhAga chellI vakhate rahI jAya te kaSAyane teTalo ja bhAga kiSTikaraNarUpa AtmapariNAmavaDe sUkSama thaI jAya, ane tyAra bAda udayamAM Ave, mATe anivRttinA chelA bhAgamAM mAtra labha kaSAyaja bAkI rahyo hoya che, jethI tenI ja kiSTi thaI sUkSma thAya che. prazna:-kaSAyanI kirdi thavI athavA sUkSma thavuM te zuM? uttara:-bhanA rasaspardhaka ane vargaNuo je prathama anakame ekAdhika vRddhie hatI te vaNAone anukrama tuTI jAya tevA prakAre lobhane rasa ghaTADavo tenuM nAma lobhanI kiSTi karI athavA lebha sUkSma karyo ema kahI zakAya. praznA-e pramANe lebhane kiSTirUpa karI udayamAM ANavAthI AtmAne zuM lAbha prApta thAya che? jyAM sudhI sthaLa kaSAya udayamAM hoya tyAM sudhI bIje navo kaSAya baMdhAyA kare che, ane sUkSma kaSAyanA udayathI na kaSAya AtmAnI sAthe baMdhAya nahi e lAbha che. 22 rAta moda-je guNasthAne koI paNa mehanIyane radaya tathA pradezodaya bane na hoya paNa sattA avazya hoya tevA pariNAmavALA guNasthAnanuM nAma rUparAnta moha che. mehanIya aThThAvIza che, temAMthI anaMtAnubaMdhI cAranI upazAnti cothe, pAMcame, chaThuM ke sAtame guNasthAne thAya; keTalAka AcAryone abhiprAya e che ke e sthAne anantAnubaMdhi upazAnta kare For Private And Personal Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ema nahi paNa visayejanA karI AgaLa caDhe, temAM jIvananA eTale anaMtAnubaMdhIne e kSaya karavo ke puna: kaIvAra anaMtAnubaMdhi bAMdhavAne avasara Ave, kAraNake anaMtAnubaMdhinuM bIja mithyAtva che, mATe mithyAtvane kSaya na thAya tyAM sudhI anaMtAnubaMdhIno prathama karelo kSaya te visAjanArUpa che, ane anaMtAnubaMdhine kSaya karIne je tenA bIjabhUta mithyAtvano kSaya paNa kare te punaH koIpaNa kALe anaMtAnubaMdhi baMdhAyaja nahi, evA kSayanuM nAmaja vAstavika kSAra che. e pramANe anaMtAnubaMdhinI visaMyejanA athavA upazAnita caturthIdithI sAtamA guNasthAnamAMnA keIpaNa eka guNasthAnamAM thayelI hoya che. tathA traNa darzana mehanIyanI upazAnti vA kSaya sAtame guNasthAne thayela hoya che, tathA napuMsakaveda, strIveda purUSaveda, hAsyAdi che saMjavalana lobha sivAyanA yathAsaMbhava pradezadayI ane rasadayI agIyAra kaSAya, e viza prakRtie navame guNasthAne upazAnta karI dazamAne ane saMjavalana lebha upazAnta thAya, e pramANe aThThAvIza mahanIya upazAnta thavAthI A agIAramA guNasthAne keIpaNa kaSAyane vipAkodaya vA pradezodaya hAya nahi, punaH A guNasthAne AvelA sarva jI avazya patita thAya che, teo AyuSyanI samAptinA kAraNathI paDe te avazya anuttara deva thAya, jethI ekadama ethe guNasthAne Ave, ane upazAnta mahine antarmuhUrta pramANa kALa kSaya thavAnA kAraNathI je maraNa pAme te jevI rIte caDhaye hatuM tevI rIte patita thaI chaThuM-sAtame guNasthAne AvI punaH upazamazreNiprArabhe athavA kSapakazreNiprAraMbhe, ane koI jIva paDatA paDate mithyAtve paNa Ave, ane tyAMthI maraNa pAmI narakanigadamAM anaMta saMsAra paNa rajhaLe, kAraNake upazAnta yathAkhyAta cArItrI, mana:paryava jJAnI, AhArakarI, ane cAda pUrvadhara jevA mahAtmAo paNa pramAda vaze vadhumAM vadhu ardha pula parAvarta jeTalo anaMta For Private And Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra sasAra rakhaDe che. ane tyArabAda avazya mekSa pAme che. A upazamazreNi prAraMbhanAra (karmagranthamate) prathama traNa saMghayaNavALA sanniparyApta manuSya hoya che. 22 zALa moDha~mAhanIya karmanA vipAkAya, pradezeADhaya ane sattA paNa na hoya arthAt sarva mAhanIya karmanA kSaya thaye kSINameha guNasthAna hoya che, tyAM ane tAnuSadhi cAra tathA traNa darzana mAhanIyanA kSaya samyaktvAdi cAra guNasthAnamAMnA kAipaNa guNasthAne thAya che, ane vIza mAhanIyanA kSaya navame 2 gsthAne tathA saMjavalana lAbhanA kSaya dazamA guNasthAnane ante ya teMja kSINameha guNusthAna prApta thAya che, A guNasthAna carama zarIrI evA kSepaka jIvane prApta thAya che, A guNasthAne AvelA jIva mehu samudrane tarI gayelA jANavA. 2 coLI vaLI--prathama meAhanA kSaya thayA khAdya antamuhUttakALe eTale kSINa mAhane ante jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane antarAya e traNanA sarvathA kSaya thAya che, tethI AtmAne kevaLajJAna-sa MpUrNajJAnarUpa guNa sAthe pragaTa thAya che, tethI A gusthAna kevaLajJAna yukta che; temaja AtmAnI pAlika ceAgapravRtti A guNasthAna sudhIja hAya che, ane AgaLa yAga hAtA nathI tethI antima hadanI mukhyatAe A guNusthAnanuM nAma sacoLI vaLI che. ahiM kevaLI bhagavAnane mULa ATha karmomAMthI vedanIya, AyuSya, nAma ane gAtra e cAra aghAti eTale AtmaguNAne upaghAta nahi karanAra karmI AkI rahe che. ane Ati karmanA kSaya tA prathama thaI jAya che. kevaLajJAna jIvane kumImAM kramI lagabhaga ATha varSanI vaye prApta thai zake; ane yAvat pUrva kroDa varSanA AyuSya paryanta A saMsAramAM rahI siddhipada pAme, tyAM paNa kevaLajJAna sAthe javAthI A guNasthAne prApta thatuM kevaLajJAna sAva anaMta eTale prAraMbha kharA paNa anta nahi evA kALavALu hAya che. A guNusthAnamAM jIvane mana For Private And Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vacana ane kAyA e traNe vega hoya che; A guNathAne ATha samaya pramANa kevalI samuddaghAta thayA bAda antamuhUrtakALe pUrvokta traNa vegane nirodha-aTakAva karavAno prayatna kare che, te Atmika prayatnathI traNa yuganI dhanakriyA cAlatI hoya te daramyAnamAM Atmika prayatnavaDe Atmapradeza piMDibhUta thavA mAMDe che, te Atmapradeza prathama keTaleka ThekANe eTale kaTha, udara ane hADa vigerenA polANa sthAnamAM naheAtA, tethI A mA ghanarUpa naheAte te have A prayatnavaDe ghanarUpa thavA mAMDe che, eTale udarAdi pilANa bhAgepUrAvA mAMDe che, tethI AtmAnI prathama uMcAI vigere je zarIra pramANe hatI te have dhIre dhIre saMkecAtAM pramANa eTale nava hAthanI hoya te cha hAthanI ane be hAthanI hoya to eka hAtha ATha aMgulanI thAya che, ane vadhumAM vadhu pAMcase dhanuSyanI hoya te traNase tetrIza dhanuSya eka hAtha ATha AMgaLa jeTalI rahe ane ethI vadhu uMcAIvALA mekSe jaI zake nahi, kAraNake mele janAra jIva kamImAM kamI be hAthanI ane vadhumAM vadhu pAMcase dhanuSya uMcAIvALA hoya e kudaratI niyama che. e pramANe AtmA 3 jeTalo thayA bAda vega nirodha thatAM AtmA egapravRttirahita thavAthI kamarane sarvathA abaMdhaka thAya che, arthAt karma bAMdhI zakatuM nathI, ane te vega rahita thavAthI AgaLa kahevAtuM agakevalI guNasthAna prApta thayuM ema kahevAya. 4 sonA jevo-upara kahyA pramANe garahita thayelA kevaLI bhagavAna ahiM aAgI kevaLI kahevAya che. A guNasthAne mana, vacana ane kAyAno roga-vyApAra che nahi ane kevaLajJAna che tethI A guNasthAnanuM nAma agI kevaLI che. prazna-sarvathA garahita AtmA pitAnA upayogAdi AtmaguNamAM ramaNatA kare che te upagaramaNatA rUpa AtmaroganI apekSAe ahiM sagIpaNuM kema nahi? For Private And Personal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uttara-yoga be prakAranA che, prathama sakaraNaga, ane bIje akaraNaga. temAM AtmA pitAnA jJAna darzanAdi upagarUpa kriyAmAM mana vacana ane kAyAnA bAhA pulanA nimitta vinA svAbhAvika AtmakriyAmAM pravRtta thAya te savA , ane karaNa eTale mana vacana ane kAyAnA pudgalene avalaMbIne thata AtmavyApAra te sariyo che, temAM sagI kevaLIne jJAna darzanAdi upagapravRttimAM akaraNa yoga, ane anuttara devane javAba Apa-dezanA ApavI tathA gamanAgamanAdi kriyA karavAmAM sakaraNa ga che, e pramANe agI kevaLI bhaga gavAnane karaNaganI apekSAeja vegane abhAva gaNela che, ne tethI agI gaNAya. paraMtu akaraNaga chatAM paNa te svabhAvika hovAthI te yugane ahiM mukhya adhikAra nathI mATe sagI na kahevAya. bIjA sarva chaghane sarva rIte eka sakaraNa ga gaNAya kAraNake chaghasthanI jJAnAdi pravRtti paNa kSApathamika hovAthI karmapudgalanA avala banavALI ane manapulenA avalaMbanavALI che. A guNasthAne samucchinnakiyAapratipAti nAme zukaladhyAnane cotho bheda dhyAnarUpe hoya che, ane AtmA ega rahita hovAthI (meravat niSpakaMpa-acala avasthAvALe hevAthI) A guNasthAnamAM vate AtmA, phora eTale parvata, tene za eTale nAyaka je merU parvata te sarakhe eTale pariUAmavALe hovAthI vaiziraLa yukta gaNAya che. AvuM acaLa dhyAna pAMca hasva svaranA uccAra kALapramANa (antarmuhUtta). hoya che, tyArabAda bAkI rahelAM cAre aghAti karmane sarvathA kSaya karI AtmA eka samayanI aspRza urdhva gatie urva lokamAM 1. bIjA koIpaNa padArthane sparza karyA vinA zIvra gati karavI te rAti kahevAya. ahiM siddhAtmA je samaye urdhva loka tarapha gati kare che, te samaye vacce rahelA dharmAstikAya, adharmAstikAya, A. kAzAstikAya ane anaMta pulanA pradezo tathA skaMdha sparyA vinA jAya For Private And Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 65 ISAbhArA nAmanI siddhazilAthI upara eka ceAjana dUra leAkAnte ahiMnA AkArara pramANe ana MtakALa sudhI sthira thAya che. muLasthAna hAjI-mithyAtva guNasthAnanA kALa sAdisAnta, anAdisAnta ane anAdianaMta ema traNa rIte che, hemAM abhavya jIvAne anAdi kALathI mithyAtva che, ane anaMtakALa sudhI rahevAnuM che, kAraNake alanya jIva mekSaprAptine ayeAgya hAvAthI kAipaNa kALe samyaktva prApta karI zakatA nathI, tethI eka athavA aneka abhanya jIvAne Azrine mithyAtva kALa anAdi ana ta gaNAya, tathA je bhavya jIva bhaviSyakALamAM koipaNa kALe samyaktva prApta karaze paNa vhelAM keAI vakhata prApta karyuM nathI tevA bhavya jIvAnI apekSAe mithyAtvakALa anAdi sAnta gaNAya, ane je bhavya jIvA prathama samyaktva pAmI cUkyA che paNa patita thai puna: mithyAtve AvyA che, te jIvA puna: jadhanyathI antarmuhUrta A sparza che ema kahevuM te gatinI ati zIvratasUcaka che, kAraNake AkAzAdi pradezAne sparzatA sparzatA AtmA gati kare te ekeka samaya gaNatAM paN asaMkhyAta samaya vItI jAya. eka samayathI ochA kALavALA tA mAnI zakAya nahi. vaLI rAkhta te sparzanA lakSaNavALA jANavA paNa lakSavinAne nahi, jema aLatA aminA bhaDakAmAMthI ekadama hAtha pasAra karIe te hAthamAMnu eka rAma sarakhuM baLe nahi te te amite sparzI kharI paNa sparzanuM je lakSaNa dAha te nahi hAvAthI, e alAkSaNika sparzane sparzarUpe gaNavA nahi, ane eka rezama mAtra paNa jo dAjhe te te lAkSaNika spardhAne sparza kahI rAkAya, tevA lAkSaNika sparza siddhatI aspRzatimAM gaNavA cAgya che. e viSe je matAntarI che te zAstrathI jANavA ceAgya che. For Private And Personal Use Only vacce rahelA dareka ThekANe ane sparzane 2. sUtA, ubhA, kheDA, padmAsanAdi kANu AkAre rahelA va jevA AkAramAM ahiMthI siddha thAya tevAja tenA AkAra siddhisthAnamAM paDe emAM jarA mAtra pheraphAra thAya nahi. kAraNake pUrvabhavadehanA AkAravALA AtmAnA AkArane pheravavAmAM kAipaNu nimitta prApta thatuM nathI. e pramANe dareka siddhanA aniyamita AkAra hAI zake che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kALe ane utkRSTathI ardhapudgala parAvartta jeTalA anaMtakALe paNu samyaktva pAmI mithyAtvane anta karaze, mATe tevA prApta samyaktva bhavya jIvAnI apekSAe mithyAtvakALa sAdi sAnta che. kAraNake evA jIvAne mithyAtvaprAptinA prAraMbha che, te kAraNathI sAttvi ane kaIka kALe tenA anta thavAnA che tethI mAnta kahevAya. vaLI anAdinigeAdamAM vasanArA bhavya jIvA keTalAeka evA che ke koipaNa kALe nigeAdamAMthI nikaLavAnA nathI tevA bhabyAnI apekSAe paNa mithyAtvakALa abhavya sarakhA anAdi anaMta jANavA. sAsvAdana guNasthAnanA kALa kamImAM kamI eka samayanA ane vadhumAM vadhu cha AvalikA jeTalA che, mizra guNasthAnanA kALa jaghanyathI ane utkRSTathI paNa antarmuhUrtanA che, samyaktva guNasthAnanA kALa jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI sAdhika tetrIza sAgaropama che te nIce pramANe che. manuSya bhavamAM upazamazreNi prApta karela muni teja zreNimAM maraNa pAme te avazya anuttaradeva thAya, teA zreNivakhate AThamuM, navamuM, dazamuM ke agIyAramuM e cAramAMnuM kAI eka guNasthAna hatuM, te guNusthAnane maraNu vakhate tyAga karI ceAthuM guNusthAna prApta karyuM, te anuttara devanA tetrIza sAgarApama pramANu utkRSTa AyuSya sudhI Take. tyArabAda punaH ceAthA guNasthAna sahita manuSya bhavamAMja utpanna thai jyAre dezivaratyAdi sarva guNasthAneAmAMnuM kAI guNusthAna prApta kare te prasa Mge ceAthu' guNusthAna palaTAi ne pAMcamuM vigere prApta thAya mATe tetrIza sAgarApama ane manuSya bhava samadhi adhika kALa sudhI ceAthu guNasthAna TakI zake. 1. samyakatvane kALa jo chAsaTha sAgarApamathI adhika che chatAM samyaktvamAM aneka guNusthAnA antata thAya che, mATe samyaktvanA utkRSTa kALa chAsaTha sAgarApama adhika che, paraMtu samyaktva guNasthAnane kALa sAdhika tetrIza sAgaropamanA hAya. For Private And Personal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAMcamA dezavirati guNasthAnane kALa jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI kaMIka nyuna pUrvakoDa varSane che, te nIce pramANe-dezavirati guNasthAna pUrvakoDa varSAyuSyavALe saMjJi manuSya athavA saMkSitiryaMca prApta karI zake, ethI adhika AyuSyavALAne dezaviratyAdi koIpaNa guNasthAna saMbhave nahi, te paNa sAta mAsa garbhamAM rahI janamyAbAda ATha varSanI vaye dezavirati pAmI zake, paraMtu tethI kamI vayavALo manuSya ke tiryaMca dezavirati na pAme, mATe e ATha varSa ne sAta mAsa nyUna pUrvoDa varSa dezavirati guNasthAnane kALa utkRSTa jANa. sarvavirati (pramatta) guNasthAnane kALa jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI kaMIka juna pUrvoDa varSane che, hemAM nyanatA pUrvotarIte ATha varSa sAta mAsa pramANa jANavI. punaH zrI bhagavatIsUtranI vRttimAM A guNasthAnane kALa utkRSTathI paNa antarmuhUrta kahyo che. atra janamyAbAda ATha varSanI vaye cAritra prApta karanAra manuSya antarmuhUrta pramatta hoya ane antarmuhUrta apramatta heya. e pramANe pramatta ane apramatta guNasthAna dezonA pUrvakoDa varSa sudhI vAraMvAra palaTAyA kare, temAM apramattanuM antarmuhUrta nAnuM ane pramattanuM antarmuhUrta ghaNuM moTuM hoya che, tethI pramattapaNAnAM sarva antarmuhUrtI ekatra karatAM dezanA pUrvakroDa varSa jeTale kALa thAya, ane apramattatAnAM sarva antarmuhUrta ekatra karatAM ati alpakALa thAya. vaLI eka 2 corAsI lAkhano varga karI kroDathI guNatAM pUrvakroDa varSanI saMkhyA (7056 00000000000000000 varSa) Ave. 3 sAdhAraNa samaja pramANe ema che ke apramattanAM sarva antarmudra ekatra karatAM paNa antarmuhUrta kALa thAya. pachI zrI bahuzruta kahe te satya. punaH keTalAkanuM kahevuM ema che ke antarmadUta thI adhika kALa thatAM pramattathI apramatte je na jAya te pramarathI nIcenu guNasthAna pAme. nidrAdika avasthAmAM pramattApramattatA saMbaMdhi vicAra karatAM dezanA pUrvakoDa varSano pramattakALa samaja vadhAre sugama paDe che. For Private And Personal Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka samayamAtra sarvavirati guNasthAna sparyAbAda turta maraNa pAme te sarvavirati guNasthAnano kALa eka samaya hoya che. apramatta guNasthAnane kALa jaghanyathI (maraNa pAme te) eka samaya ane utkRSTathI antarmuhUne che,antarmuhUrtabAda patita thaI pramatte jAya athavA te ativizuddhatAthI zreNi prAraMbhI AThame guNa sthAne jAya. tathA ATha nava daza agIyAra e cAre guNasthAnane kALa jaghanya eka samaya te maraNanI apekSAe, ane utkRSTa antarmuhUrtane kALa jANa. bAramA kSINumeha guNasthAne kALa jaghanyathI vA utkRSTathI antarmuhUrtane che. teramA sayagIkevaLI guNasthAnane kALa jaghanya antarmuhUrta ane utkRSTa dezanA pUrvakroDa varSano che. te ATha varSanI vaye kevaLajJAna pAmanAra jIvanI apekSAe, tathA cAdamAM guNasthAnane jaghanya vA utkRSTakALa pAMca svasvaranA uccAra kALa pramANa antarmuhUrta jeTaluM che. TUsthAnanA janmati-mithyAtva, sAsvAdana, ane sabhyatva e traNa guNasthAna jIvanI sAthe parabhavamAM jaI zake che, ane zeSa guNasthAne te bhavamAMja vilaya pAme che. guNasthAnamAM mA-mizra, kSINameha ane sagI kevaLI e traNa guNasthAnamAM jIva maraNa na pAme, bAkInAM agIyAra guNasthAnamAM jIvanuM maraNa thAya che. e pramANe guNasthAna saMbaMdhi saMkSipta vivecana karyuM, ane vizeSa jIjJAsue zAstrAntarathI vizeSa svarUpa jANavuM. (17) jIva bheda 14-53-saMsArI jInA ciAda athavA pAMcasosaTha bheda thAya che, jeke saMsArI jIvanA bheda zAstramAM be, traNa, cAra, pAMca, ema aneka rIte gaNAvyA che, paNa cAla graMthamAM jaghanyathI cada ane utkRSTathI pAMcase tresaTha bheda gaNyA che, kAraNake navatatvamAM jIvanA cAra bheda kahyA che, ane cothA karmagraMthamAM paNa guNasthAnAdikanI prApti cida chavabhedane Azrine karI che, tathA 563 bheda vadhumAM vadhu jIvavicArAdi prakara mAM grahaNa karyA che. haimAM prathama cAra bheda nIce pramANe che - For Private And Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 1 aparyApta sUkSma ekendriya, 2 paryApta sUkSma ekendriya, 3 aparyApta bAdara ekendriya, 4 paryApta bAdara ekendriya, 5 aparyApta dvIndriya, 6 paryApta dvIndriya, 7 aparyApta zrIndriya, 69 8 paryAsa zrIndriya, 9 aparyApta caturindriya, 10 paryApta caturindriya, 11 aparyApta asajJi paMcendriya, 12 paryAsa asajJi paMcendriya, 13 aparyApta sanni pacendriya, 14 paryApta sajJi paMcendriya, uparAkta bheDhAmAMthI je jIvA vakSyamANu svayAgya paryAptie pUrNa karyA vinA maraNa pAme te te jIvA apati kahevAya ane svayeAgya pAptie pUrNa karyAbAda maraNa pAme te te jIve paryApta kahevAya. temaja je jIvA ghaNA pramANamAM ekatra thayA chatAM paNa cakSu Adi indriyAne grAhya na thAya tevA jIvA sama kahevAya, ane cakSuAdi IndriyonA viSayamAM grahaNa thAya evA jIvA vAvara kahevAya. ane je jIvA manavALA huMya te saMkSi tathA mavinAnA hAya te asaMjJi kahevAya. have jIvAnA pAMcasAtresa ADha nIce pramANe che-- ekendriyanA 22 bheda, 1 aparyApta sUkSma pRthvIkAya, 2 paryApta sUkSma pRthvIkAya, 3 aparyApta khAdara pRthvIkAya, posa bAdara pRthvIkAya, 5 aparyApta sUkSma aAya, - paryApta sUkSma aplAya, 7 aparyApta khAdara aplAya, 8 paryApta khAdara aplAya, 9 aparyApta sUkSma agnikAya, 10 paryAsa sukSma agnikAya, 11 aparyApta Adara agnikAya, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12 paryAsa khAdara agnikAya, 13 aparyApta sUkSma vAyukAya, 14 paryopta sUkSma vAyukAya, 15 aparyApta khadara vAyukAya, 16 paryApta bAdara vAyukAya, 17 aparyApta sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAya (niAda ), 18 paryApta sUkSma sAdhAraNa vanaspatikAya ( nigeAda ), 19 aparyApta khAdara sAdhAraNa vanaspatikAya ( nigeAda ), For Private And Personal Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 70 1 aparyApta dvIndriya, paryApta dvIndriya, 3 aparyApta trIndriya, 20 paryApta khAdara sAdhAraNa vanaspatikAya ( nigeAda ), 21 aparyApta khAdara pratyeka vanaspatikAya, 22 paryApta Adara pratyeka vanaspatikAya, vikalendriyanA 6 bheda. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 paryApta trandriya, 5 aparyApta caturindriya, 6 paryApta caturindriya, tiryaMca pacendriyanA 20 bheda, 1 aparyApta asani jalacara, 11 aparyApta sajJi khecara. 2 paryApta asajJi jalayara, 12 paryApta sanni khecara, 3 aparyApta sanni jalacara, 13 aparyApta asajJi uparisarpa, 4 paryApta sani jalacara, 14 pukhta agni uparisarpa, 5 aparyApta asatti sthalacara, 15 aparyApta sanni uparisarpa, - paryApta asaMnnisthalacara, 16 paryApta saMjJa uraparisarpa, cha aparyApta sajJi sthalacara 17 aparyApta asaMjJi bhujaparisarpa, 8 paryApta sanni sthalacara, 18 paryApta asaMjJi bhujaparisarpa, 9 aparyApta asa jJa khecara-pakSI,19 aparyApta sajJi bhujaparisarpa, 10 paryApta sanni khecara, 20 paryApta satti bhujaparisa A pramANe tiryaMca jIvAnA sarva bheda aDatALIza thayA. ane have nAraka jIvanA pRthvInA nAme caiAda bheda kahevAya che te nIce pramANe-- 1 aparyApta ratnaprabhAnA nAraka, 8 paryApta paMkaprabhAnA nAraka, ra paryApta ratnaprabhAnA nAraka, huM aparyApta dhUmaprabhAnA nAraka, 3 aparyApta zake rAprabhAnA nAraka, 10 paryApta dhUmaprabhAnA nAraka, 4. paryApta zarkarA prabhAnA nAraka, 11 aparyApta tamaprabhAnA nAraka, 5 aparyApta vAlukAprabhAnA nAraka, 12 paryApta samaprabhAnA nAraka, - paryAsa vAlukAprabhAnA nAraka, 13 aparyApta tamatamAprabhAnA nAraka, 7 aparyApta pa kaprabhAnA nAraka, 14 paryApta tamatamAprabhAnA nAraka, For Private And Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 71 manuSyanA 303 bheda, 5 bharata kSetranA, 1 5 himavaMta kSetranA, 5 airAvata kSetranA, 5 hiraNyavata kSetranA, 5 mahAvideha kSetranA, ke 5 harivarSa kSetranA, 5 ramya kSetranA, 15 5 devakure kSetranA, 5 uttarakure kSetranA, e 15 karmabhUminA. e30 karmabhUmigugalika kSetranA ekarUka 2, 10 meMdramukha 2, 19 akaNuM 2, 2 AbhAsika 2, 11 ajamukha 2, 20 karNaprAvaraNa 2, 3 vaiSANika 2, 12 gemukha 2, 21 ulakAmukha 2, 4 nAMgelI 2, 13 azvamukha 2, 22 meghamukha 2, 5 hayakarNa 2, 14 hastimukha 2, 23 vimukha 2, 6 gajakarNa 2, 15 siMhamukha 2, 24 vidyudaMta 2, 7 gokarNa 2, 16 vyAdhramukha 2, 25 ghanadaMta 2, 8 zakulikaNuM 2, 17 azvakarNa 2, 26 laSTadata 2, 9 Adarzamukha 2, 18 harikaNuM 2, 27 gUDhadaMta 2, 28 zuddhadaMta 2, 56 uparokta aThThAvIza dvIpa lavaNa samudramAM laghuhimavaMtanI cAra zAkhAo upara ane eja nAmanA aThThAvIza dvIpa lavaNa samudramAM zikharI parvatanI cAra zAkhAo upara AvelA che, tethI sarva maLI chappana akhtadvIpa kahevAya che. temAM paNa yugalika manuSyanI vastI che. sarva maLI manuSyanI vastInAM 101 kSetro che, temAM garbhaja manu ane samucchima manu utpanna thAya che, temAM garbhaja manuSya aparyApta ane paryApta ema banne prakAranA heya che, ane samucchima manuSya mAtra aparyApta ja hoya che tethI- For Private And Personal Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 10 bhuvanapati, 1 asurakumAra nikAya, 2 nAgakumAra nikAya, 3 suvarNa kumAra nikAya, 4 vidyutakumAra nikAya, 5 agnikumAra nikAya, 72 101 aparyApta garbhaja manuSya, 101 paryApta garbha ja manuSya, aparyApta samuSTima manuSya, 101 kula 303 ( manuSya ) A pramANe kSetra bhede manuSyanA 303 bheda kahyA ane have devanA 198 bheda kahevAya che te nIce pramANe-- devanA 198 bheda. 8 byantara. 6 dvIpakumAra nikAya, 7 adhikumAra nikAya, 8 dikumAra nikAya, - vAyukumAra nikAya, 10 stanitakumAra nikAya, www.kobatirth.org asurakumArAntargata-- 15 paramAAmI. 1 ama; 2 aMbarISa, 3 zAkhala 1 pizAca, 2- bhUta, 3 yakSa, 4 rAkSasa, 5 kinnara, 6 kipurUSa, cha maheAraga, 8 gaMdharva, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10 jyeAtiSi. 1 cara caMdra, 2 cara sUrya, 3 cara grahe, 8 pataMga, A anne maLIne nyantaranI eka nikAya gaNAya che. enA sarva uttara bheda gaNatAM ekase pAMca prakAranA vyantara che. paNa ahiM pAMcasA tresaTha bhedane aMge sALa vyantara gaNavA. vyantarAntargata---- tiyaMga bhaka. For Private And Personal Use Only 8 vANaSyantara. 1 aNupannI, 2 pazupannI, 3 RSIvI, 4 bhUtavAdI, 5 kadita, 6 mahAkadita, cha kAhuDa, 1 annAzaka, 2 pAnA bhaka, 3 vasrajA bhaka, Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 73 4 zyAma, 4 cara nakSatra, 4 gRhajabhaka, 5 rUdra, 5 cara tArA, 5 zayyAjabhaka, 6 uparU, 6 sthira caMdra, 6 puSpAjabhaka, 7 asipatra, 7 sthira sUrya, 7 phaLajuMbhaka, 8 dhanu 6, 8 sthira graha, 8 puSpaphaLajA bhaka, 9 sthira nakSatra, 9 vidyAjabhaka, 10 mahAkALa, 10 sthira tArA, 10 avyaktajAMbhaka, 11 kALa, 3 mibiSika deva. 12 vitaraNa, 1 sadharma-IzAna ka5 nIce vasanArA, 13 vAluka, 2 sanakumAra-mahendra ka5 nIce vasanArA 14 mahAgheSa, 3 lAgataka ka95 nIce vasanArA, 15 kharasvara, 9 kAntika deva. 1 sArasvata, 2 Aditya, 3 valDi, 4 varaNu, pa detAya, da tuSita, 7 avyAbAdha, 8 Agyaneya, 9 ariSTa. 12 kalpa. 14 kalyAtIta. e pramANe devanA bhedamAM1 sIdharma, 1 sudarzana, . 10 bhuvanapati 2 IzAna, 2 supratibaMdha, 15 paramAdhAmI 3 sanat kumAra, 3 manorama, re 16 vyastara 4 mAha, 4 sarvabhadra, 10 tiya gajubhaka 5 prazna, pa vizALa, 10 jyotiSi 6 lAntaka, 6 sumanasa, 3 kilbiSika 7 mahAzuka, 7 suma , 9 lokAntika 8 sahastrAra, 8 prIyaMkara, 12 ka95 9 Anata, 9 Aditya, 9 vecaka 10 prANA, 5 anuttara 11 AraNa, 1 vijya, 9 bheda aparyApta 12 ayuta, 2 vijayaMta, 9 bheda payosa 3 jayaMta, 4 aparAjIta, 198 devanA bheda. pa sarvArthasiddha A 9 geyaka kahevAya che. A 5 anuttara vimAna For Private And Personal Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja ja gaNatA ane A pramANe tiryaMcAlu graMthamAM A pramANe jIvavicArAdi prakaraNamAM ati prasiddha pa63 bheda kahyA che, vaLI zrI lokaprakAza graMthamAM devanA 356 bheda kahyA che, hemAM 10 bhuvanapati, 15 paramAdhAmI, 16 pizAca, 9 bhUta, 13 yakSa, 7 rAkSasa, 10 kinnara, 10 kiparUpa, 10 mahAraga, 12 gaMdharva, 8 vANavyantara, 10 tirthagAMbhaka, 10 tiSI, 3 kibiSika, 9 kAtika, 12 kalpa, 9 raiveyaka, ane 5 anu. ttara e sarva maLI 178 aparyApta ane 178 paryApta gaNutA 356 bheda devanA thAya che. paNa cAlu graMthamAM 18 gaNaze. upara pramANe tiryaMcanA 48, nArakanA 14, manuSyanA 303, ane devanA 198 e sarva maLI jIvanA 563 bheda thayA. (18) ryA sa6-ffche eTale te te vyApAramAM pravRtti karavAnI AtmAnI rAti, parabhavamAM utpanna thatA AtmAne jIvananA nirvAha mATe AhAragrahaNadi kAryo avazya karavAM paDe che, te tene AhAragrahaNAdi kAryo karavAnI zakti paNa prApta karavI joIe, te zakti AtmA parabhavamAM utpanna thayA bAda turataja anukrame prApta kare che tene paNa kahevAmAM Ave che. zaMkA-AtmA zuM zakti rahita che ke jethI AhAragrahaNAdi kAryo karavAmAM navI zakti prApta karavI paDe? ane AtmA je zakti rahita hoya te te kAryo karavAmAM navI zaktivALe kevI rIte thaI zake? kAraNake je vastumAM je svabhAva nathI te vastu mAM te svabhAva keIpaNa kALe na prApta na thAya. uttara-akarma AtmA je ke anaMta zaktivALe che ane te Atmika vyApAra eTale jJAnAdinA upagamAM svatanta zaktivALe che, paraMtu AhAragrahaNa, zarIraracanA vigere pAkalika kAryomAM sakarma AtmAnI zakti pulanA avalaMbanavALI hoya che, ane je pudgalanuM avalaMbana na hoya te saMsArI AtmA te te prakAranAM palika kArya 1 paryApti eTale samApti e paNa artha thAya. For Private And Personal Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 75 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na karI zake, mATe AhAragrahaNAdi kArya mAM pudgaleAnuM avalaMbana avazya upayAgI che, ane te zaktimAM upayAgI pudgalAnuM grahaNu jema jema AtmA adhika adhika pramANamAM karatA jAya che, tema tema AtmAmAM te te kAryo karavAnI zakti pragaTa thatI jAya che, te pragaTa thatI zaktinuM nAma paryApti che. te paryApti cha prakAre che te nIce pramANe-- gaddArafnna--AhArane grahaNa karI khala ane rasapaNe pariNumAvavAnI je zakti te AhAraparyApti, A AhAraparyAptivaDe AtmA prathama dArika athavA AhAraka zarIrapaNe pariNamI zake evI ceAgyatAvALAM pudgaleA grahaNa kare che, tyArakhAda grahaNa karelAM pudgaleAmAMthI zarIrapaNe eTale sAta dhAtumAMthI kAipaNa dhAtupaNe pariNamavA ceAgya pudgalAne rasarUpa kare che ane kAipaNa dhAtupaNe nahiM pariNamavA ceAgya pudgalAne khalarUpa eTale maLamUtrarUpa karI jUdA pADe che, vaLI ekendriya, daiva, nAraka, ane AhArakazarIrI jIvAne maLamUtra hotu nathI, kAraNake tene kavalAhAra hAte nathI, je kavalAhAra kare che tevAneja maLamUtrarUpa khalanA saMbhava hAya che, te jIvA detu ane indriyapaNe pariNamI zake tevAM AhArapudgaleAne Atmapratibaddha karI khIjA nirUpayogI pudgalAne tu kheravI nAkhe che, e pramANe lemAhAravALA nAraka jIvAnI AhAvividha prasa`ge zrI prajJApanAjInA AhArapadamAM kahyuM che. mATe jee lAhArI jIvA che, teo te AhAra paryAptivaDe AhAra grahaNa kare ane grahaNa karela AhAramAMthI dehapaNe nahi pariNamanAra pudgala samUhane maLamUtranArUpamAM khalakarI dA pADe che, temaja lAmAhArI ane AjAhArI jIvA AhAra paryAptivaDe AhAra grahaNa karIne temAMthI upayegI pudgalAne Atmapratibaddha karI nirUpayogI pudnala samUhane jUdo pADe che, e jUdA pADelA nirUpayAgI pudgalasamUhane kadAca lAmAhArI ane ejAhArI jIvAnA khala kahIe teA kai virAdha jaNAtA nathI. For Private And Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rApti-rasIbhUta thayela dArikAdi gya padane dArikAdi zarIrapaNe pariNumAve eTale rasa, rUdhira, mAMsa, meda, hADa, majA ane vIrya e sAta dhAtamAMthI je zarIrane jeTalI dhAtu hoya teTalI dhAtupaNe pariNumAvI zarIra banAvavAnI je zakti te zarIraparyApti. A zarIraparyAptivaDe jIva, pratisamaye zarIra racanA kare che, ane e zarIraparyApti pUrNa thavAthI jIva kAyAgamAM pravarte che, ema keTalAka AcAryone abhiprAya che. ndripati -je zaktivaDe dhAtupaNe pariNamelA AhArane IndriyapaNe pariNumAve te indriya paryApti kahevAya e prajJApanA, jIvAbhigama tathA pravacanasAre dvArane abhiprAya che. zrI saMgrahaNI vRttimAM te "dhAtapaNe pariNamelA Indriyogya AhAramAMthI Indriyagya padrale laI te palene yathAsthAne goThavyAbAda tenA vaDe viSaya jANavAmAM samartha thAya evI zakti te Indriya paryAti" e artha karyo che. zvAsocchavAsapati-je zakti vaDe AtmA zvAsocchavAsa vargaNAnAM putala grahaNa karI zvAsocchavAsapaNe pariNumAvI, avalaMbI visarjana kare te zaktine zvAsocchavAsaparyAsi kahe che. mAjApati-je zakti vaDe AtmA bhASAvargaNunAM pula grahaNa karI bhASApaNe pariNumAvI (bolavAnA upagamAM laI) avalaMbIne visarjana kare te zakita bhASAparyApti. manapa--ije zakti vaDe AtmA ane vargaNAnAM putra grahaNa karI manapaNe pariNumAvI (ciMtavana karI) avalaMbIne visarjana kare te zakti manapati kahevAya. 1. bANane pheMkatA pahelAM prathama bANane pAchuM kheMcavArUpa, tathA bilADIne zikA tarapha pitAnuM aMga pheMkavA pahelAM prathama aMgasaMkocarUpa jema prathama prayatna karavo paDe che tema zvAsAdikanAM putra visarjana karavA pahelAM visarjanakriyAnA kAraNarUpa je prathama prayatna te avana. For Private And Personal Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nono Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ahiM zvAseAcchavAsa, bhASA ane mana e traNa pudgalene AtmA AhAra vinAnA pudgalAmAMthI grahaNa kare che paNa prathamAdi samayagRhita AhAra pudgaleAmAMthI pariNamatAM nathI. ane zarIra tathA indriya e e prathamAdI samayagRhita AhAra pudgaleAmAMthI bane che. zakA----zarIra ane indriya e be padArtha judA che, ane zarIra teA dvArikAde vAnuM bane che, te pachI indriyapudgalanA pariNAma kaI vaNAmAMthI bane che ? uttara:--AhArarUpe grahaNa karela AkrArikAdi zarIra vargaNAnAM pudgalAmAMthIja abhyantara nivRtti Adi IndriyA bane che mATe indriyanAM pule te zarIrava`NAnAM gaNAya. e cha paryAsiAne prAraMbha samakALe thAya che, eTale prathama samayeja grahaNa karela AhArapudgaleAnA AlakhanavaDe AtmAmAM chae prakAranI zaktine dezAMze AvirbhAva thatA jAya, ane anukrame te zaktio sAthe pragaTa thAya tyAre anukrame chae. paryAptie samApta thai kahevAya. temAM dArika daiha saMbaMdhi paryAptinA anukrama nIce pramANe--AhArapApti prathama samayeja samApta thAya, tyArabAda antarmuhUrte zarIrapAsi, tyArabAda antarmuhUtta indriyapAti, tyArabAda antarmuhUtta zvAsa chavAsa paryApti, tyArabAda antarmuhUrte vacanapApti, ane tyArabAda antasuhUrte mana:paryAsi samApta thAya. enA bhAvArtha nIce pramANe: prathama samaye grahaNa karela dArika vaNAnA alpa pudgale mAtrathI AtmAmAM AhAragrahaNa karI khalarasa banAvavAnI zakti prApta thaI gaI, ane e prathama samayagRhita pudgalAmAMthI keTalAMka zarIrapaNe pariNamyAM che, ane keTalAMeka abhyantara nivRtti indriyapaNe pariNamIpAta pAtAne sthAne geAThavAyAM che, paNa teTalAM alpa zarIrapudgalAthI kAyayeAgavaDe zarIra racavA jevI zakti tathA teTalAM alpa IndriyapudgalAthI viSaya jANavA jevI zakti AtmAmAM saMpUrNa prApta thaI nathI, tA ucchavAsAdi grahaNa For Private And Personal Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7. karavA jevI zakti tA hAyaja kyAMthI ? tyArabAda dvItiyAdi samayathI antarmuhUtta sudhImAM grahaNa karAtAM audArika vagaNAnAM pudgalAmAMthI eTalA badhAM pudgalA zarIrarUpe pariNamyAM ke je puddagalasamUhanA AlaMbanathI AtmAmAM dArika kAyayeAge svataMtra rIte zarIra racavAnI ane zarIradvArA anyapaNu kriyAo karavAnI zakita prApta thaI, jethI zarIrapAJi pUrNa thaI, para Mtu e antamuhUttamAM indriyapaNe piraNamelAM pudgalAnA samUha hajI alpa che, tethI AtmAmAM viSaya jANavAnI zaktirUpa indriyaparyAsa pUrNa thai nathI, tyArabAda antarmuhUtta sudhI grahaNa karAtAM audArika pudgalAmAMthI gheADA bhAga dArika daMharUpe ane thADA bhAga indriyarUpe pariNamatAM indriyanAM ghaNAM pudgaleA thatAM AtmAmAM viSaya jANuvArUpa zakti prApta thavAthI indriyaparyApti pUrNa thaI, tyArabAda antarmuhU sudhI Ahuta pudgalene zarIra ane indriyapaNe pariNunAvatAM jema jema zarIra pudgaleAnI vRddhi thatI gaI tema tema te dArika dehapudgalAnA avaRMbhathI Ala khanathI AtmAnI zakti paNa vadhatI gai jethI indriyaparyAti pUrNa thayA bAda antamuhUrto AtmAmAM zvAsocchavAsa vargaNAnAM pudgala grahaNa karI zvAsAcchavAsapaNe pariNumAvI avalakhIne visarjana karI zake evI zakti prApta thai eTale zvAseAvAsaparyApta samApta thai, evA anukramathI antarmuhUrto bAda bhASAparyApta ane antarmuhUrta bAda mana:paryApta pUrNa thAya che. temaja vaikriya ane AhAraka zarIrasabaMdhi paryAptiomAM prathama samaye AhAraparyApti, tyArabAda antarmuhU kALe zarIra paryApti, tyArabAda eka samaye indriyaparyApti, tyArabAda eka samaye zrvAsAcchavAsaparyApta, tyArabAda eka samaye vacanapApti, ane tyAramAda eka samaye mana:paryApti samApta thAya che. ahiM vizeSa e che ke devAne vacana ane ana: paryApti e banne samakALe samApta thAya che, mATe devAne zrI bhagavatIsUtramAM pAMca paryAztiAvaDe pAptA kahyA che. For Private And Personal Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir e cha paryAptiomAM svayegya paryAptio pUrNa karanAra ane nahi pUrNa karanAra che labdhiparyApta ane labdhiaparyApta vigare cAra bhedavALA kahevAya che te nIce pramANe dhipatta-ja jIvoe pUrvabhavamAM paryApta nAma-karma bAMdhyuM hoya te jIvo A bhavamAM utpanna thaI svayogya paryAddhio saMpUrNa karI maraNa pAme che, mATe tevA paryAptio samApta karI maraNa pAmanArA paryApta nAmakarmanA udayavALA labdhiparyAptA. kahevAya. ahiM svayegya pAse eTale ekendriyane cAra, kIndricAdine pAMca ane garbhaja paMcendriyane che, ama je jene jeTalI paryAptio zAstramAM kahI che, te jIvene teTalI paryAptie svayegya" kahevAya. tathA ahiM labdhi eTale pUrvabaddha paryApta nAmakarmane udaya jANa. RSimata-pUrvabhavamAM je jIvoe aparyApta nAmakarma bAMdhIne parabhavamAM utpanna thaI svayegya paryAptie pUrNa karyA vinA maraNa pAme teo labdhi aparyApta kahevAya. ahiM paryApta nAmakarma nahi bAMdhelA paNa prathamanI traNa paryAptie te avazya pUrNa kare ja. jagatamAM e keIpaNa aparyApta jIva nathI ke je AhAra, zarIra ane Indriya e prathamanI traNa paryAptio pUrNa karyA vinA maraNa pAme. kAraNake AyuSyane baMdha prathamanI traNa paryAptio pUrNa karyA vinA hAya nahi, te pachI AyuSya bAMdhyA vinA te jIva kyAM jaI upaje? mATe aparyApta jIva paNa traNa paryAptie pUrNa karI antarmuhUrta sudhI AyuSya bAMdhIne tyArabAda paNa antarmuhUrta sudhI jIvI maraNa pAme. mATe dareka aparyApta che prathamanI traNa paryAptio avazya pUrNa kare che. rApa -je jIve svayogya paryAptio pUrNa karI lIdhI che te karaNaparyApta jIva kahevAya, ahiM je labdhiparyApta jIvo hoya teja karaNaparyApta thaI zake. praznA-labdhipacAsa jIva paNa svayegya patie pUrNa For Private And Personal Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir re kare ane karaNaparyApta jIva paNa svayeAgya paryAsa pUrNa kareche te e emAM taphAvata zuM ? uttara:---ladhipayApta jIva tA pAmie pUrNa karavAnI ceAgyatAvALA paNa kahevAya tethI svayAgya pAptie hajI pUrNa karI nathI te daramyAnamAM paNa paryApta nAmakarmavALA hAvAthI jIva labdhipApta tA kahevAya, paNa karaNuparyApta na kahevAya, ane karaNaparyApta te svayeAgya sarvapAptie pUrNa karyA bAda kahevAya, tyArahelAM nahi. e pramANe pUrva bhavamAMthI chUTayA bAda mArgamAM vhetA jIva tathA utpattisthAne prathama samayathI bhavanA anta samaya sudhI labdhiyAptapaNAnA kALa gaNAya, ane paryApta avasthA thayA khAda bhavanA anta samaya sudhI karaNuparyApta kahevAya, tema labdhipAta paNa kahevAya e rIte labdhiparyApta ane karaNaparyAptapaNAmAM taphAvata che. jaLasapata-labdhiparyApta athavA labdhiaparyApta jIve jyAM sudhI svayeAgya paryApti pUrNa nathI karI tyAM sudhI te jIva aparyApta kahevAya. zaMkA--labdhiaparyApta jIva paNa paryAptie pUrNa karatA nathI, ane karaNaaparyApta jIve paNa paryAptie pUrNa karelI hAtI nathI teA emAM zuM taphAvata ? uttara:-labdhiaparyApta jIva mATe te evA niyama che ke e jIva paryAptie pUrNa nahija kare tethI maraNu paryanta ledhiaparyAptaja rahevAnA, ane karaNuaparyApta te paryApti pUrNa thayA mAda karaNaparyApta paNa thaI zake mATe e emAM taphASata che. puna: je labdhiparyApta jIva paNa prathama karaNaaparyApta hAya ane paryApta thayA bAda karaNaparyApta kahevAya. ane labdhiaparyApta jIva tA karaNaaparyAptaja hAya paNa karazuparyApta thaI zake nahi. puna: 6 paryAptivALA jIve AhAra paryApti pUrNa karI For Private And Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 21 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAya te zeSa pAMca patie karaNaposa, zarIraparyAsa pUrNa karI hAya tA cAra paryAptie, indriyaparyApti pUrNa karI heya te zeSa traNa paryAsie, ucchavAsaparyAsa pUrNa karI hAya te zeSa e paryAptie ane vacanapA~pti pUrNa karI hoya ane mana:paryApti pUrNa karavAne eka samaya bAkI haiAya tyAMsudhI ekaparyAptie karaNaaparyApta jIva kahevAya. e pramANe kayA paryApta jIva kayA kayA bhedamAM avatare te kahevAya che. paryApta sakrAnti, ladhiparyAsamAM------laddhiparyApta, karaNaaparyApta ane karaNuparyApta e traNa bheda prApta thAya. labdhiaparyAptamAM--labdhiaparyApta ane karaNaaparyApta e e. karaNaparyAptamAM-labdhiparyApta ane karaNaparyApta e e. karaNaaparyAptamAM--labdhiparyApta, labdhiaparyApta ane karaNaaparyApta e traNa bheda prApta thAya. paryAsakALa. labdhiparyApta------bhavanA prathama samayathI anta samaya sudhI. labdhiaparyApta bhavanA prathama samayathI anta samaya sudhI. karaNaparyApta--antarmuhUrta na AyuSa paryanta karaNaaparyApta--bhavanA prathama samayathI sarva paryApta pUrNa na kare tyAM sudhI. paryAtiethI prANunI utpatti thAya che, hemAM AhArapasi sarva prANAnI utpattimAM sAdhAraNa kAraNarUpa che, zarIraparyAptithI kAyayeAga prANu utpanna thAya che, indriyaparyAptithI pAMce indriya prANu utpanna thAya che, zvAseAcchavAsaparyAptithI zvAseAcchavAsa prANu, bhASAparyAsI vacanayeAga prANu, ane mana:paryAptithI manayAga prANa utpanna thAya che. temaja AyuSe prANanI utpatti svataMtra che, paNu kai paryAptathI nathI. vaLI A paryAptinA saMbaMdhamAM keTalAeka ema kahe che ke A cha paryAe cha prakAranAM bhinna bhinna pudgaleA che, ane For Private And Personal Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir teonI sahAya vaDe AtmA te te prakAranAM cha karma karI zake che, paraMtu e vAta saMbhavI zakatI nathI. prazna -je paryApti samApta thAya te paryApti saMbaMdhi kArya, AtmA tyArathI ja zarU kare ke nahi ? uttara-vacanaparyApti sivAya zeSa pAMca patio samApta thatAM te paryAsio saMbaMdhi kArya AtmA karI zake che, eTale AhAraparyAtivaDe AhAragrahaNadi, zarIraparyAtivaDe kAyayega pravRtti pUrvaka deharacanA, Indriya paryAmi samApta thatAM Indriyoga, ucchavAsapati samApta thatAM ucchavAsagrahaNadi, ane mana: paryApti samApta thatAM ciMtanavAdi kArya karI zake, paraMtu vacana pati samApta thatAM turta bhASAuccAra karI zake nahi, kAraNake bhASAucAra karavAmAM mukha, jIbha, kaMTha vigere avayavarUpa sAdhananI jarUra hoya che, ane te avaye te vakhate hetA nathI mATe vacanezcAra thaI zakatuM nathI. vaLI IndriyaparyAsi samApta thatAM paNa cakSu Indriyo paga na pravartAvI zake e abhiprAya cethA karmagraMthamAM che, tiya i pacara sumi ItivacanAta. (19) prANa 10-kALa eTale AtmAnuM jIvanalakSaNa, arthAt jenAvaDe "A AtmA che" athavA "A jIvate che" ema oLakhAya te pApA kahevAya. te prANu abhyattara ane bAhyA ema. be prakAranA che, temAM jJAna, darzana. cAritra, tapa, vIrya ane upaga e cha cAra pAna athavA mAnava chekAraNake jJAnAdi guNarUpa lakSaNa vaDe "A AtmA che" ema oLakhI zakAya che. zrI navatatva prakaraNamAM kahyuM che ke nANaM ca saNaM caiva, caritaM ca tavA tahA pIriyaM uvaogo ya, eyaM jIassa lakkhaNaM // 1 // artha-jJAna, darzana, cAritra, tapa, vIrya, ane upayoga e jIvanuM lakSaNa che. tathA "A jIve che" ema oLakhavA mATe je bAhyalakSaNe For Private And Personal Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAMca Indriye, traNa ga, zvAsachavAsa ane AyuSu vAkAna athavA dravya paNa kahevAya che te nIce pramANe 2 kSatriya kha-zarIramAM jIva hoya tyAM sudhI ja A zIta che, A uSNa che, vigere sparza parIkSA hoI zake che, mATe jyAM sudhI jIva zIta uSNudi sparzendripagavALe hAya tyAM sudhI "A jIve che" ema oLakhAya che mATe sparzendripaga e prANa che. AtmA jyAre zarIra cheDI parabhavamAM jAya che tyAre abhyantara nirvattirUpa sparza Indriya te zarIra sAtheja rahI che chatAM paNa jIva nahi hevAthI tene kaMI paNa upaga pravatti zakatA nathI. ra rasanendriya kha-zarIramAM jIva hoya tyAM sudhI ja A madhura che, A khATuM che evI rasaparIkSA heI zake che, mATe jIva jyAM sudhI rasanendriyanA pagavALo hoya tyAM sudhI zarIramAM jIva che ema oLakhAya che te kAraNathI rasanendriye paga e prANa che. AtmA parabhavamAM gayA bAda ahiM paDI rahelA zarIramAM bAhyanivRtti IndriyarUpa jIhA, ane abhyantaranivRttI ndriyarUpa jIhendriya ane vidyamAna che te paNa te jIbha upara maracuM vigere lagADatAM tIkhAzadine kaMI paNa anubhava hoya nahi. prAjitrA prA-jyAM sudhI zarIramAM AtmA hoya tyAM sudhI ja nAkadvAre sugaMdha-durgadhane anubhava thAya che, mATe upara kahelI paddhatie dhrANendriya e prANa che. che -jyAM sudhI zarIramAM jIva che tyAM sudhI cakSudvArA padArthanuM rUpa, varNa, AkAra vigere dekhI zakAya che ane zarIramAMthI jIva gayA bAda bAhya nirvatti rUpa cakSu ughADI che tathA abhyantaranirvattirUpa cakSuIndriyanA tArA-kIkIo vidyamAna che tepaNa padArthanuM rUpa vigere dekho zakAtuM nathI mATe cakSuIndriya te prANa che. 9 chori prA-jyAM sudhI zarIramAM jIva che tyAM sudhI For Private And Personal Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kAna vaDe zabda sAMbhaLI zakAya che ane jIva gayA bAda banne prakAranI karNendriya vidyamAna che tepaNu zabda sAMbhaLI zakAtuM nathI mATe zrotrendriya e prANa che. 6 mA rAkha-zarIramAM jIva hoya tyAMsudhI manavaDe ciMtavana karI zakAya mATe managa e prANuM che. 7 niyana kALa-zarIramAM jIva che tyAM sudhI zabdaccAra karI zakAya che mATe vacanaga e prANa che. 8 coka khAna-zarIramAM jIva che tyAM sudhI A zarIra hAle che, cAle che, uThe che, bese che ema aneka prakAranI kriyAo karI zake che, ane jIva gayA bAda temAMnuM kaMIpaNa hetuM nathI mATe hAlatuM cAlatuM zarIra dekhI "A zarIramAM jIva che" ema oLakhI zakAya che mATe kAyama e prANa che. zaMkA-vAyu, agni ane sarva trasajIne te kAyayoga spaSTa dekhAya che, paraMtu pRthvI, pANI ane vanaspatimAM e traNe sarvathA sthAvara hovAthI kAryavega hoI zake nahi temaja kAyayagAbhAve e traNamAM jIva che tevI pratIti zI rIte thAya? uttara-e traNa sthAvaramAM sthaLa draSTivALA ane spaSTa na dekhAya tevA aspaSTa kAga bAdara ane sUkSama ema bane prakAra che. agI guNasthAne zelezIkaraNamAM vartatA kevaLI sivAyanA dareka saMsArI mAne keIpaNa jIva amuka samaye je AkAzapradezamAM avagAho che te ja AkAzapradezamAM bIje samaye sthira rahI zakavAne samartha nathI tenuM kAraNa calAcala coga ja che. kAnsamAM rahelA kevaLI bhagavAnanuM zarIra paNa asthira che, keIka kevaLI bhagavAne vivaNita samaye je AkAza pradezamAM pitAnuM zarIra nA aMgulI Adi avayava rAkhyuM hoya teja AkAzamAM bIje samaye jANI joIne rAkhavA Iche te paNa rAkhI zakavA samartha nathI te calAcala vegane ja mahimA che, mATe pRthyAdi sarvathA sthira che ema na jANa. For Private And Personal Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zaMkA-tyAre pRthyAdine sthAvara eTale sthira kahevAnuM prayeAjana zuM? uttara-pRthyAdi jIve potAnI IcchAe eka sthAnathI bIje sthAne jaI zake nahi, tema pitAnI icchAthI hAlI zake nahe mATe pRthvI vigere cha sthAvara kahevAya paNa sarvathA prakaMpa avasthAne aMge pRthyAdi nuM sthAvarapaNuM na gaNAya. zaMkA-je eka sthAnathI bIje sthAne jatAM ane hAlanA cAlavAdithI kAyama mAnIe te eka samayamAM lekanA eka cheDA sudhI zIdhra javAnI zaktivALA paramANu Adi pudgalene kAyayoga kahevAya ke nahi? uttara:-paramANu Adi puddha e jIvanuM jIvayukta zarIra nathI, mATe kAyayoga kahevAya nahi, paNa pulanA daza prakAranA pariNAmamAM gati pariNAma kahI zakAya. 1 vAgavAra zA-jyAM sudhI zvAsocchavAsa cAlato hoya tyAM sudhI "A zarIramAM jIva che" ema oLakhI zakAya che, mATe zvAcchavAsa e prANu che. 20 gAyu zA-jyAM sudhI AyuSakarmanA paramANuo jIvanI sAthe saMbaMdhavALA hoya che, tyAM sudhI jIva te zarIramAM TakI zake che, ane Ayur paramANuo sAthe thayA bAda eka samaya mAtra paNa jIva te zarIramAM nahi rahetAM turta parabhavamAM athavA mokSamAM cAlyo jAya che, mATe AyuSa e prANa che. joke indriyAvita e AyuSanA paramANuo sthaLadraSTi jIvane sAkSAta anubhavAtA nathI paNa AyuSu paramANuonA avalaMbanathI AtmAnuM jIvanarUpa kArya anumita karI zakAya che temaja sarvajJane sAkSAt mAluma paDavAthI e Ayur pagale te prANa che. e pramANe daza bAhA prANe che, kAraNake AtmAnuM astitva oLakhAvanAza e daze prANe (nimera) pudagalapariNAmI che. cAlu vaMthamAM vizeSataH sarvatra e daza bAhyaprANanuM ja kArya che. kAraNa ke dareka hAra pratye For Private And Personal Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prANa gaNAvatAM e daza bAhyaprANeja gaNavAnA che. prazna e daza prANemAMthI je jIvane jeTalA prANa hAI zake che teTalA prANu te jIvane bhavanA prathama samayathI ke utpattinA prathama samayathI athavA paryApta thayA bAda gaNavA? uttara-pAMca IndriyaprANa Indriya paryApti pUrNa thayA bAda, manaprANu mana paryAmi pUrNa thayA bAda, vacanaprANa svayegya sarva paryAsio pUrNa karyA bAda, kAyegaprANa svayegya sarva paryAptie pUrNa karyA bAda, athavA anya AcAryonA mata pramANe zarIraparyApti pUrNa thayA bAda, temaja zvAse2chavAsaprANu ucchavAsaparyApti pUrNa thayA bAda ane AyuSmANa bhavanA prathama samayathI gaNu. prazna:-IndripagamAM cha vartatA hoya te ja indriyAdi prANu gaNavA ke na vartAtA hoya te paNa gaNavA? uttaraH--je prANa je kAryavALe che te kAryarUpe vartate hoya ke na vartato hoya paraMtu jIvanI prANamAM vartavAnI cegyatA hoya to te prANa tarIke gaNAya. jema anuttara devo bhavaparyanta zabdaccAra karatA nathI chatAM teone vacana prANu gaNI zakAya. anya purUSa dekhI zakatuM nathI kAraNake tenI abhyantara upakaraNendriya nAza pAmI che paraMtu abhyantara nivRtti Indriya saMpUrNa racAyelI che tethI cakSuIndriyaprANa gaNI zakAya. ( 20 ) saMjJA 4-10-3-saMjJA eTale abhilASa athavA jJAna, te saMjJA jJAnarUpa ane anubhavarUpa ema be prakAranI che; temAM jJAnarUpa saMjJA, matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, manaH paryavajJAna ane kevaLajJAna ema pAMca prakAranI che tenuM ahiM prajana nathI, paNa AhAra, bhaya, mithuna ane parigraha e cAra prakAranI athavA krodha, mAna, mAyA, lebha, leka, ane egha sahita daza prakAranI anubhavasaMjJA cAlu graMthamAM kArasaMvedha prasaMge upayogI che. dvArAmAM cAra saMjJAja jaNAvI che te paNa jene cAra hoya tene daze saMjJA hoya ema jANavuM. te cAra For Private And Personal Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sahita daza saMjJAonuM svarUpa nIce pramANe- 2 -sudhArUpa azAtavedanIya karmanA udayathI jIvane utpanna thate AhArane abhilASa te AhArasaMjJA. 2 maya -bhaya mehanIya karmanA udayathI jIvane je trAsane anubhava thAya che te bhayasaMjJA. rU mayunatta-veda mehanIyanA udayathI jIvane traNa prakArane je viSayAbhilASa thAya te maithunasaMjJA. che pariNA saM -labha mehanIya karmanA udayathI jIvane para padArtha upara je mamatvabhAva te parigraha saMjJA. roSa --jodha mehanIyanA udayathI je kepa thAya te krodhasaMjJA. huM mAna -mAna mahanIyanA udayathI jIvane je ahaMvRtti athavA utkarSavRttikapa garvanA anubhava thAya te mAnasaMjJA 7mAcA -mAyA mehanIyanA udayathI jIvane chaLaprapaMcanI vRtti rahe te mAyA saMjJA. 8 mAM -lebha mehanIyanA udayathI jIvane parapadArtha saMbaMdhi adhikAdhika prAptinI IcchA varte te lebhasaMsA. ahiM parigrahasaMjJA ane lobhasaMjJA ane ekaja karmanA udayavALI che tepaNu AhA parigrahanI mukhyatAe parigrahasaMjJA, ane parigraha upara mamatvavRttirUpa labhasaMjJA gaNI be saMjJAomAM taphAvata gaNave. 1 sTorsa-rAtrie kamaLane sakeca thavo athavA svamati kalpanAthI uThAvelI vAte lekapravAha pramANe sAcI mAnavI, jemake kAga e pUrvaja che-zvAna te yakSa che-mayurIne moranI pAMkhanA vAyuthI garbha rahe che vigere lakasaMjJA kahevAya. e lokasaMjJA kayA karmanA udayamAM vyasta che? te saMbaMdhamAM jANavAnuM ke svacchedamati vikalpanArUpa lekasaMjJA matijJAnAvaraNanA ayathArtha kSayapazamathI pravarte che, paraMtu karmanA udayamAM vartatI nathI, punaH zrI For Private And Personal Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prajJApanA sUtramAM vizeSAvadharUpa jJAnane lakasaMjJA kahI che te paNa matijJAnAvaraNa karmanA kSapazamathI jANavI. punaH anya AcAryo kahe che ke lekanI heya eTale tyAga karavA egya pravRtti te saMjJA, e heyapravRtti te "zvAna yakSa che" vigere prathama darzAvI te jANavI. 20 varNa--avyakta upayogarUpa sAmAnya je pravRtti te ghasaMjJA kahevAya, jemake velaDIe AgaLa pAchaLano mArga cheDIne jyAM vRkSa vigere hoya tyAMja jaI temanA upara vRddhi pAme che vigere sAmAnya pravRttio e ghasaMjJA kahevAya che. zrI prajJApanA sUtramAM te zabdAdi arthanA viSayavALI sAmAnyAvabodhakriyA eTale darzane pagane ghasaMjJA kahI che. e pramANe cAra athavA daza saMjJAo jANavI. temAM cAra saMjJAomAMthI nAraka ane bhayasaMjJA adhika hoya che, kAraNake teone pratisamaya paramAdhAmIne tathA bIjA zatru nArakano ane kSetra vigere daza prakAranI vedanAone trAsa vatya kare che. temAM paNuM ke eka samayaAzraya mithunasaMjJAvALA nArake alpa, tethI AhArasaMjJAvALA saMkhyAtaguNa, tethI parigrahasaMjJAvALA saMkhyAtagaNuM, ane tethI bhayasaMjJAvALA sa khyAtaguNa nArakajIvo che. jo ke sAmAnyataH sarva nAne sarva saMjJAo heya che, paNa dareka nArakane dareka samaye cAre saMjJAo spaSTa anubhavapaNe na hAya paratu eka nArakane eka samayamAM eka saMjJA anubhavapaNe hoya che, mATe e kahelI alpAdhikatA saMbhavI zake che. tirthagra paMcendriyane vizeSe karI AhAra saMjJA adhika heya che. temAM paNa parigrahasaMjJAvALA sarvathI a5, teothI mithunasaMjJAvALA saMkhyAtaguNa, tethI bhayasaMjJAvALa saMkhyAtaguNA, ane temAMthI AhArasaMjJAvALA saMkhyAtaguNa che. manuSyomAM vizeSe karI mithunasaMjJA adhika che, temAM paNa bhayasaMjJAvALA manuSya aM5, teothI AhArasaMjJAvALA saMkhyAtaguNa, For Private And Personal Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir teothI saMkhyAtaguNa parigrahasaMsAvALA, ane tethI saMkhyAta guNa mithunasaMjJAvALA che. devAmAM vizeSe karI parigrahasaMjJA adhika che, temAM paNa AhArasaMjJAvALA a5, teothI bhayasaMjJAvALA saMkhyAtaguNa, tethI mithunasaMjJAvALA saMkhyAtaguNa, ane teothI parigrahasaMjJAvALA saMkhyAtaguNa de che. ahiM je je jIvone je je saMjJA adhika kahI te tevA prakAranAM bAhya kAraNenA nimittathI jANavI, jema nAraka jIvane bhayanAM bAhmanimitta ghaNAM hovAthI bhayasaMjJA vizeSa che, ane devane maNi, ratna vigere parigrahanAM bAhyanimite ghaNuM hovAthI parigrahasaMjJA adhika che, ane aMtaraMga bhAvathI te cAresaMjJAvALA che. temaja ekendriya ane dvIndriyAdikanI saMjJAsaMbaMdhi alpAdhitA darzAvI nathI, mATe samajAya che ke teonI apAdhitA aniyamita haze. puna: meha, dharma, sukha, dukha, jugupsA ane zoka e cha meLavavAthI saMjJAo sAthe paNa thAya che, tathA je saMjJAo vaDe jImAM saMjJiasaMkSipaNAne vibhAga paDe che, te saMjJAo hetUvApadezikI, dIrghakAlikI ane draSTivAdopadezikI ema traNa prakAranI che, tenuM kiMcit svarUpa nIce pramANe hetuSAparivartamAna kALamAM prApta thayelA aniSTa arthathI nivRtti ane ISTa arthamAM pravRtti karavA jeTaluM alpavijJAna, te hetuvAdopadezikIsaMjJA kandriyAdi sarva samuciIma jIvone kamAnasAra adhikAdhika che, eTale dvIndriyathI trIndriyane, trIndriyathI caturindriyane ane caturindriyathI samucchima paMcendriyane anukrame adhikAdhika saMjJA-vijJAna mAtra vartamAnakALa saMbaMdhi che. te nIce pramANe- kIndriya jIva je sthAne paDelo che te sthAne je sUryane taDake Ave te tApa aniSTa lAgavAthI turta khasIne jyAM chAyA For Private And Personal Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ave tyAM jaI sthira thavA jeTaluM vijJAna che, paraMtu e sthAne punaH hamaNAMja sUryanA taDakA Avaze te phrIthI bIjI chAyA zeAdhavI paDaze . mATe evI chAyAmAM besu ke jyAM ghaNIvAra sudhI sUryanA tApa Ave nahi ane vAraMvAra uThI uDIne khasavuM paDe nahi, evA prakAranuM vizeSa jJAna dvIndriyAdi samu ima jIvAne nahi heAvAthI vartamAnakALa saMdhi sattAvALA kahyA che. vIryajAhiosaMjJA--dI kALa eTale bhUta ane bhaviSyakALamAM zuM piraNAma hatuM ane zuM pariNAma Avaze te vicAravA jeTalI dvI vijJAnavALI je saMjJA te dIrgha kAlikIsaMjJA prathama hetuvAdopadezikIsaMjJA, mAtra vartamAnakALanA vicAravijJAnavALI hatI ane A saMjJA traNekALanA vicAravijJAnavALI che. mATe A saMjJA pUrvasa jJAnI apekSAe vizeSa che, bhUta ane bhaviSyakALanA vicAravALI A saMjJA dareka manavALA, deva, nAraka ane garbhuja jIvAne hAya che, ane manevagaNAnA AlaMbana vinA evu viziSTa vijJAna jIvane hAI zakatuM nathI, tethI A saMjJA manavALA jIvAneja hAya. paNa mana sivAyanA zrIndriyAdi samu ima jIvAne nahAya. puna: A dIrghakAlikIsa jJAvALA jIva sanni kahevAya che, ane dIrghakAlikIsa jJAvinAnA sarve saMsArIjIvA asatti kahevAya che. prazna:----hetuvAde padezikIsa'jJAvALA jIvA paNa hetuvAdyapadezikI saMjJAvarDa sapti kema na kahevAya ? uttara:---alpadhanavALA dhanavAna na kahevAya, ane a55vALA jema rUpavAna na kahevAya, tema alpa maneAvijJAnarUpa saMpavALA sajJi na kahevAya. draSTivAnuM pazilIlaMkA--druSTi eTale samyagadraSTi jIvAnI yathA zrutajJAnarUpa je saMjJA te draSTivAdaeNpadezikI saMjJA samyadraSTi 1 jIvAne hAya che, ema aneka zAonA abhiprAya che, ane zrI daMDaka prakaraNamAM kahyuM che ke-- For Private And Personal Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 ANa dohakAliya- diThThIvA ovarasiyA kevi eTale manuSyane dIrdhakAlikI saMjJA DAya che, ane keTalAeka manuSyone draSTivAdopadezikI sattA paNa che. " e pramANe manuSya daMDakamAM kahyuM che paraMtu deva, nAraka ane tiryaMcanA daMDakamAM keTalAekane draSTivAdopadezikIsanA bilakula kahIja nathI, tenA Azaya zrI daMDaka prakaraNanA kartA jANe.2 ( 21 ) upayAga 123payucate AmA vastupachei; pratyanenetyupayogaH- ~~AtmA jenA vaDe padArtha jJAna pratye joDAya te upayAga. AtmAnA jJAnaguNu ane darzanaguNumAM upayAga eja mULa kAraNa che, kAraNa ke vizeSa upayAga te jJAna, ane sAmAnya upayAga te darzana, e annemAM upayoga sAdhAraNa kAraNa che. dareka padArtha sAmAnya ane vizeSa dharmayukta che, temAM AtmA jyAre 1-2 aneka graMthAmAM sAmAnyataH samyaSTi jIvAne draSTivAdopadezakI saMjJA kahI che, te kAraNathI sarva sabhyaSTi jIvAnu` sahaje grahaNa thaI zake che. zrI dravyaleAkaprakAzamAM paNa kahyuM che ke-- chadmasthasamyagdraSTInAM, zrutajJAnAtmikAntimA matiApA nirmuttA, saMjJAtItA binA: same || 2 || arthA:-chadmastha sabhyaSTi jIvAne zrutajJAnarUpa chellI padezikI ) sannA hAya che. ane matijJAnanA vyApArathI rahita thayelA sarva vaLI saMjJA rahita che. draSTivAdo A pATha uparathI spaSTa sabave che ke sarvajJa sivAya sa` chadmastha sabhyaSTiyAne draSTivAdezikI saMjJA hoya che, teA zrI daMDaka prakaraNanA kartAe manuSya daMDaka mATe viThThIyAgo vapattiyA Dhavi kahyuM, ane deva, nAraka ane tiryaMcanA daMDakamAM saMjJAdvAra lagADatAM-- caviha suratiripasu, nirapasu dohakAligI unna vigale heuvapasA, sannA rahiyA thirA savve // 1 // athaH----cAre prakAranA devAmAM, gatiryaMcAmAM ane nAraka jIvamAM dAkAlikI saMjJA che, vikalendriyeyane hetuvAdmapadezika saMjJA che, ane sarve sthAvarA saMjJA rahita che--A gAthAmAM keTalAka devAdine paNa draSTivAdeApadezikI saMjJA kahI nathI te Azaya zrI mahuzruta jANe. For Private And Personal Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 92 ane AtmA padArtha nA sAmAnyadharmapratye upayAgI heAya tyAre sUryanAye. jyAre padArthanA vizeSadharma pratye upayAgavALe hoya tyAre ane yAga kahevAya. temAM jJAnApayeAga matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna temaja mati ajJAna, zrutaajJAna, ane vibhagajJAna ema ATha prakAranA che, ane danApayAga cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana ane kevaLa darzana ema cAra prakAranA che, ema sarve maLI upayAga bAra prakAranA che. e upayeAganuM svarUpa jJAnadvAra, ajJAnadvAra ane danadvAranA artha prasaMge kahevAyu che, mATe ahiM puna: varNa byu nathI. jJAnApayAganu mInu nAma vizeSApayAga ane sAkArApayAga, tathA darzAnApayoganuM bIjuM nAma sAmAnyapayAga ane nirAkArAyeAga paNa che. (22) dRSTi 3-mizrAdraSTi, mizradraSTi, ane samyak draSTi e pramANe draSTi traNa prakAranI che. temAM mithyAtva mAhanIya ane anaMtAnu adhikaSAyanA udayathI padArtha tatvanA je viparIta matibhAsa thAya, jema kamaLAnA rogathI athavA dhatUrA pIdhAthI jIva kevaLa vastune paNa pILA varNavALI dekhe tema mithyA meha ane anaMtAnu Si kaSAyanA udayathI padArthanuM svarUpa viparItapaNe samajAya tevI viparIta zraddhA thAya te miyAdi kahevAya. padArthanA anata dharmImAMthI mithyAdraSTi jIva keTalAka dharma sahe ane keTalAka dharma na sas. vaLI kAika vakhata AkhA padArtha paNa na jANI zake temaja koi vakhata sarva padArtho sattve, athavA sarva padArthanA sarva dharma sahe ane eka dharma na sakke tApaNa viparItazraddhA kahevAya. sarvajJe kahelA tatva upara rUcI nahi, tema arUcI paNa nahi evA prakAranA madhyama pariNAma te mizrapraSTi kahevAya. pazu adhI zraddhA hAya te mizradraSTi nahi paNa mithyAdraSTija gaNAya. kAraNake evA jIva sAra asAramAM vivekavALA na gaNAya. dunicAmAM sarva dharma sAcA hAya ema te kAI kALe banI zakeja For Private And Personal Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nahi, satyadharma te kei ekaja hoI zake chatAM sarve dharmo sAcA che, sarva dharmanA mArgathI mokSanI prApti thaI zake che, sarva dharmomAM ahiMsAdi siddhAnta darzAvyA che, ema mAnanAra che gaLa ane kheLa, suvarNa ane pittaLa, kasturI ane kAdava vigere viSama padArthone paNa sarakhA mAnanArA jANavA. | sarva kahelA padArtho upara zraddhA rAkhavI, athavA je padArtho jevA svarUpamAM che te padArtho tevA svarUpe mAnavA evI che sabhyazraddhA te sabhyafe kahevAya. sarva je svarUpa kahyuM che te satyaja che, kAraNake rAgadveSane sarvathA kSaya thavAthI sarvajJatA prApta thAya che, ane asatya bolavAmAM rAgadveSaja hetubhUta hoI zake che, te rAgadveSano eka aMzamAtra paNa sarvajJane nahi hevAthI zrI sarvajJa ke svArtha sAdhavA mATe asatya uccAra kare? arthAt sarvasane asatya uccAra karavAnuM kaMI paNa kAraNa nathI. mATe sarvajJanA vacana upara saMpUrNa zraddhA rAkhanAra jIva samyagadraSTi kahevAya. vaLI jyAre sarvajJanA vacana upara zraddhA rAkhavI yukta che to sarva je zrutakevaLI vigere mahAtmAone satyavaktApaNAnI chApa ApI che, tevA zrutakevaLI, pratyeka buddha vigere mahAna AcAryonAM vacano paNa sarvajJavat satya mAnavA yukta che. ema traNa draSTie saMbaMdhi ghaNuM hakIkta samyakatvadvAranA arthaprasaMge savistara kahI che, tyAMthI jANavI. (23) baMdha 8-12-AtmapradezonI sAthe karmapradezane paraspara pravezarUpa saMbaMdha the tene jaMpa kahevAya. te mULa karmabhede ATha prakArane ane uttarabhedavaDe ekase chapana prakArane che, jo ke karmanA uttarabheda eka aThAvana che te paNa sabhyatva mehanIya ane mizramehanIya e be karma baMdhAtAM nathI paNa mithyAtvamehanIya karmanAM rUpAntara thAya che, mATe mithyAtvamehanIyane baMdha hoya che, ane samyaktvamehanIya tathA mizramehanIyane baMdha hete nathI mATe ekaso chapana karmabaMdha prApta che. ahiM sarva For Private And Personal Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAstrakAroe ekaso chapanane badale ekaso vIsa karmane baMdha mAnya che, te paMdara baMdhana ane pAMca saMghAtanane zarAntargata gaNuM vadikanA vIsa bhedane badale varNAdikanA cAra mULa bhedane baMdha mAnatAM paMdara baMdhana, pAMca saMghAtana ane soLa varNAdi maLI chatrIsa bheda kamI thatAM ekaso vIsane baMdha aMgIkAra karyo che, mATe cAlu graMthamAM eka vIsane baMdha gaNAze, paNa vAstavika rIte ekaso chapana karma baMdha hoya che. have e mULakarma ATha ane uttarakama ekaso aThThAvana kayAM kyAM te darzAvAya che. ame 8-jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, AyuSya, nAma, gotra, ane antarAya. temAM je jJAnaguNanuM AvaraNa kare te jJAnAvaraNa, je karma AtmAnA darzanaguNanuM A varaNa kare te darzanAvaraNa, je karma sukhadu:kharUpe anubhavAya te vedanIya, je karma AtmAne muMjhAve eTale vivekavikala kare te mehanIya, je karma AtmAne amuka bhavamAM laI jaI amuka kALa sudhI rokI rAkhe te AyuSakarma, je karma AtmAne vividha prakAranA rUpavALo banAve te nAmakarma, je karma AtmAne uccapaNuM ane nIpaNuM prApta karAve te gotrakarma, ane je karma AtmAnA dAnAdi guNamAM viMrUpa thAya te antarAyakarma. masjarmanA meka-jJAnAvaraNakarmanA pAMca bheda, darzanAvaraNa karmanA nava bheda, vedanIya karmanA be bheda, mehanIyakarmanA aThThAvIsa bheda, nAmakarmane ekasene traNa bheda, gotrakarmanA be bheda ane antarAyakarmanA pAMca bheda che. e pramANe ATha maLakamanA eka aThThAvana uttara bheda che. te nIce pramANe- 5 jAnAvaraNa. 1 matijJAnAvaraNa-matijJAnane AvaranAra eTale rokanAra karma. 2 zrutajJAnAvaraNa-zrutajJAnane rekanAra karma. 3 avadhijJAnAvaraNa-avadhijJAnane rokanAra karma. 4 mana:paryavajJAnAvaraNa-mana paryava jJAnane rokanArakarma. pa kevaLajJAnAvaraNakevaLajJAnane rokanAra karma. For Private And Personal Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9 darzanAvaraNa 1 cakSudarzanAvaraNa-cakSuthI thatA sAmAnya baMdhane kinAra karma. e karmanA udayathI cakSuIndriyanI paTutA hotI nathI, ane AMkhamAM phula, chArI ane metIA vigerethI aMdhapaNuM prApta thAya che. vaLI cakSumAM aMdhapaNuM nathI hotuM tevA jIvane paNa e karmanA udayathI cakSuIndriyane viSaya savize zuddha pragaTa thatA nathI. ane e karma dUra thavAthI zIghra matI-chArI vigere upaghAtaka be dUra thaI ekadama saze zuddha ane saMpUrNa viSayavALAM cakSuo (marUdevA mAtAvat ) thaI jAya che, temaja aMdha purUSane kevaLajJAna thavAthI aMdhapaNuM dUra thaI jAya che. 2 acakSudarzanAvaraNa-cakSu sivAya bIjI cAra Indriya ane manasaMbaMdhi thatA sAmAnya bodhane rokanAra karma. A karmanA udayathI sparzendriya bahera mArI jAya che, jethI zIta ane uSNapaNAnI barAbara khabara paDatI nathI. temaja jIbha, nAka ane kAna e Indriye paNa evI baherI thAya che ke rasanI, gaMdhanI ane zabdanI bIlakula khabara paDatI nathI, vaLI kadAca te Indriye hera vinAnI hoya te paNa te karmanA udayathI te IndriArA saze zuddha ane saMpUrNa viSayagrahaNanuM jJAna thaI zakatuM nathI. temaja mananA smatyAdi viSaya paNa sateja heta nathI. 3 avadhidarzanAvaraNa-AtmasAkSAt thatA rUpIpadArthanA sAmAnya bodhane phekanAra karma, A karmathI avadhidarzana sarvathA prApta thatuM nathI, ane je prApta thAya te A karmane udaya hete nathI paNa kSapazama hAya che. 4 kevaLadarzanAvaraNa-kevaLadarzanane rokanAra karma, A karma jyAre udayamAM varte che tyAre kevaLadarzana hetuM nathI paNa jyAre A kSaya pAme tyAre kevaLadarzana prApta thAya, temaja A karmano kSayopazama hoI zakatA nathI. For Private And Personal Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa nidrA-sukhe jAgI zake tevI dhAnAdikanA sarakhI a5 nidrA. 6 nidrAnidrA duHkhe jAgI zake tevI adhika nidrA. 7 pracalA-beThAM beThAM athavA ubhAM UbhAM uMgha evI nidrA. 8 pracalApracalA-cAlatAM cAlatAM azvAdikanI peThe uMgha Ave te. 9 tyAnaddhi-divase ciMtaveluM kArya paNa uMghamane uMghamAM kare, jemake paragAma jAya, dravya kADhI gaNe, yAvat vanamAMthI hAthInA daMtUzaLa paNa kADhI lAve. e nidrAvALe jIva narakjhAmI hoya che, e nidrAvALA prathama saMghayaNa jIvane prativAsudeva yA baLadeva jeTaluM baLa hoya ane bIjAne sAta ATha gaNuM hAya. e pAMce nidrAe AtmAnA darzanaguNane mULathI haNatI nathI paNa AtmAne darzanAvaraNakarmanA kSapazamathI je darzanalabdhi prApta thaI che te labdhine mULathI nahi haNatAM labdhinA anubhava mAtranuM rokANa kare che. te rokANa savize kare che jethI chatI labdhie paNa AtmA te labdhino bIlakula anubhava karI zakatA nathI. 2 vedanIya. zatAvedanIya-jethI jIvane sukhano anubhava thAya evuM karma azAtA vedanIya-jethI jIvane duHkhano anubhava thAya evuM karma - ra8 mehanIya. mithyAtvamehanIya-padArthanA svarUpane viparIta pratibhAsa karAvanAra karma. A karma darzana mehanIya gaNAya che ane azuddha che. mizramehanIra-sarvare je pramANe padArtha svarUpa kahyuM che te pramANe mAnavArUpa rUcI nahi tema ahI paNa nahi evo madhyama pariNAma upajAvanAra karma. A karma darzanamehanIya gaNAya che, ane mithyAtvamehanIyanA ardha vizuddha thayela paramANuo che mATe mithyAtvamehanIyanuM rUpAMtara che. For Private And Personal Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samyaktvamehanIya-sarvokta tatva upara zraddhA hoya mATe samyaktva ane sUkSma zaMkA upaje mATe mehanIya evuM A karma mithyAtvanAM zuddha thayela putra hovAthI mithyAtvanuM rUpAntara che. A karmanA udayathI jIvane sabhyatvaguNu kSacopazamabhAve (kSayopazamasamyakatvarUpe pragaTa thAya che. paNa e samyakRtva sarvathA nirAvaraNa kSAyika samyaktva jevuM sarvathA zuddha nathI. paraMtu cakSuvikalane casmAnA kAcathI jema samyapha dekhAya che tema cazmAnA kAca sarakhAM samyaktvanAM A nirmaLa gugalethI paNa AtmA padArtha svarUpane yathArtha jANI zake che. A paNa darzana mehanIya gaNAya che. have seLa kaSAya mehanIya ane nava nekaSAya mehanIya kahevAya che, temAM jenA vaDe yaaSa eTale saMsArane, sAca eTale lAbha hoya te pAcakahevAya, ane kaSAyanA sahacArI athavA kaSAyanA kAraNarUpa te nA kahevAya te nIce pramANe- 4 anaMtAnubaMdhi kaSAya--anaMta saMsArane saMbaMdha karAvanAra ugra kaSAye jenA vaDe utpanna thAya evuM karma. te krodha, mAna, mAyA ane lobha ema cAra prakAranuM che. 4 apratyAkhyAna kaSAya-vrata niyamane pragaTa nahi thavA denAra, arthAt jenA vaDe AtmA tyAjya vastune tyAga ane AdaravA cogya vastuno Adara na karI zake evuM karma, te paNa kodha, mAna, mAyA ane temanA bhedathI cAra prakAranuM che. 4 pratyAkhyAna kaSAyavrata niyama dezAze pragaTI zake paNa savize prApta na thaI zake evuM karma. A karma paNa krodha, mAna, mAyA ane lobhanA bhedathI cAra prakAranuM che. 4 saMjavalana kaSAya-muni mahAtmAone paNa je alpa mAtra uddIpana thAya e a5 kaSAya te saMjavalana kaSAya, tenA kAraNarUpa karma. A kaSAyanA paNa krodha, mAna, mAyA ane lebha ema cAra prakAra che. e pramANe seLa uttara kaSAya kahyA, ane mULa kaSAya te krodha, mAna, mAyA ane lebha ema cAra prakAre For Private And Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che. have e kaSAyanA sahacArI nava nakaSAya kahevAya che. hAsya-jIvane harSa upaje athavA hAsya Ave evuM karma, rati-jenAthI jIva sukhanA sAdhanomAM amedabhAva mAne tevuM karma. zeka-jenAthI jIvane dIlagIrI upaje evuM karma. arati-jenAthI jIva du:khanAM sAdhanamAM duHkha mAne tevuM karma. bhaya-jenAthI jIva bIkaNa-bhayabhIta thAya evuM karma. jugupsA-jenAthI jIvane bibhatsa vastu dekhI tiraskAra upaje evuM karma. strIveda-jenAthI jIvane purUSa prati viSayAbhilASa thAya evuM karma, purUSada--jenAthI jIvane strI pratye viSayAbhilASa thAya evuM karma. napuMsakaveda-jenAthI jIvane bane pratye viSayAbhilASA thAya evuM karma. 4 AyuSa. narakAyu-jenAthI jIvane narakagati avazya prApta thAya ane temAM amuka kALa sudhI rahevuM paDe evuM kALanI maryAdAvALuM karma. tiryaMcAyu-jenAthI jIvane tiryaMcagati avazya prApta thAya, ane amuka vakhata sudhI rahevuM paDe evuM kALamaryAdAnI mukhyatAvALuM karma, manuSkAyu-jenAthI jIvane manuSyagati avazya prApta thAya, ane te manuSyagatimAM keTalA kALa sudhI rahevuM tenI maryAdA karanAra karma, devAyuSa-jenAthI jIvane devagati avazya prApta thAya, ane te devagatimAM keTalA kALa sudhI TakavuM tenI maryAdA karanAra karma. For Private And Personal Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAmakamanA 13 bheda. jenAthI devapaNuM prApta thAya te hevAti, jenAthI manudhyapaNuM prApta thAya te manuSyati, jenAthI tiryacapaNuM prApta thAya te tijAti, ane jenAthI nArakapaNuM prApta thAya te rAta nAmakarma e ja gatinAmakarma. jenAthI eka IndriyapaNuM prApta thAya te indriya jJAti nAmakarma. e pramANe nidrA, kondriya, vandriya ane iMdriya jAtinAmakarma jANavuM. e pAMca jAtinAmakarma. jenAthI dArika vagere zarIranI prApti thAya te zarIranAmakarma, auarf, vaivica, gIra, saijapa ane vArtA e bhede pAMca prakAranuM che. vaLI jenAthI dArikAdi traNa zarIrane upAMga avayanI prApti thAya te upAMganAmakarma gaulAAipaka, vaiviA ane mahApA e nAme traNa prakAranAM che. taijasa tathA kAmaNa e be zarIra audArikAdi traNa zarIranI anuvRtti vALAM hovAthI e be zarIranAM judAM upAMga haI zakatAM nathI. tathA prathama grahaNa karelAM dArika pudra sAthe navAM grahaNa karAtAM dArika pulane saMbaMdha karanAra kama vArivauhArivalaMdhara nAmakarma kahevAya, e arthane anusAre bIjA cAda baMdhana sahita paMdara baMdhananAmakarmanAM nAma nIce pramANe- 1 dArika dArika baMdhana. 9 AhAraka kAmaNa baMdhana. 2 dArika tejasa baMdhana, 10 dArika tejasa kArmaNa baMdhana. 3 dArika kAmaNa baMdhana. 11 vaikriya tejasa kAmaNa baMdhana. 4 vaikiya vikiya baMdhana. 12 AhAraka taijasa kAmaNuM baMdhana. 5 vaikiya tejasa baMdhana. 13 taijasa tejasa baMdhana. 6 vaikriya kArmaNa baMdhana. 14 kAmaNa kAmaNa baMdhana. 7 AhAraka AhAraka baMdhana. 15 tejasa kArmaNa baMdhana. 8 AhAraka tejasa baMdhana. For Private And Personal Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 100 daMtAlI jema ghAsanA samUha ekaThA kare che, tema dArika skAne eka sthAne zirSAdi avayavarUpe piDita karanAra karma zaumiMyAtana nAmakarma. e arthane anusAra caitriyasaMjJAtana. gaddAra saMyAtara, nainanamaMyAtana ane yAmaLasaMSAtana jANavAM. e pramANe pAMca zarIrane nAme pAMca saghAtananAmakarma che. tathA jenAthI hADanI sadhIonuM aMdhAraNa prApta thAya te saMghacattAmarma vajIRRSabha vigere cha prakAranuM che. temAM hADanA be cheDA jyAM maLe che te sthAne e be cheDAnA paraspara cha prakArane saMdha je karmathI thAya che te cha saMghayaNunAmakarma kahevAya che te nIce pramANe 1 vaRSabhanArAca, 2RSabhanArAca, 3 nArAca, 4 ardhanArAca, 5 kilikA ane 6 chela ( sevAtta athavA chedapRSTha ). e cha sa dhayaNanuM svarUpa AgaLa sadhayaNudvAranA artha prasaMge kahevAze. jIvane je AdArikAdi traNa zarIra prApta thavAnAM hAya te zarIranA AkAra lakSaNapUrvaka racanAra karma te saMsthAnanAmarma samacaturasa, nyagrodha, sAdi, vAmana, kubja ane huMDaka e pramANe cha prakAranuM che, e sasthAnenuM svarUpa AgaLa saMsthAnadvAranA arthaprasage kahevAze. zarIramAM mukhya varNa, gaMdha, rasa ane sparze utpanna karanAra kuma varNanAmama, gaMdhanAmAma ane sparzanAmajarma kahevAya che. temAM zveta, rakta, pIta, nIla, ane zyAma e pAMca prakAre varNanAmakarma, durgaMdha ane suga Mdha e be prakAranuM gaMdhanAmakarma, madhura, tikta, kaTu, kaSAya, ane Amla e pAMca prakAranuM rasanAmakarma; tathA zIta, uSNu, snigdha, rUkSa, mRdu, laghu, gurU ane kuza e ATha prakAre sparzanAmakarma che. temAM jIvanA zarIramAM mukhyatve zveta raMga utpanna karanArakama te zvetanAmakarma, e rIte sarve artha vicAravA, jo ke dareka zarIramAM sarve For Private And Personal Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 101 varNAdi hoya che te paNa eka vadi je mukhya hoya che te mukhya varNane ane te varNanAmakarma gaNAya che. jIva jyAre vakragatie parabhavamAM utpanna thavAne hoya tyAre mArgamAM je sthAne vaLavAnuM Ave te sthAne vALanArakarma kanu nAma kahevAya che, temAM devagatimAM vakragatie jatAM rastAmAM vALanAra karma te sevAnupUrvI, e arthane anusAra manupAnupLa, tirthayAnupUrvI ane nAnupUrvI nAmakarma jANavuM. jenAthI jIva dArikAdi zarIravaDe jALada,hasti ane haMsanI peThe malapatI maMda gatie cAle te sumavidAyoti nAmakarma, ane gardabha tathA uMTanI peThe ubhaDaka cAla cAle te zumaviTAti nAmakarma. - jenAthI jIva trAsapaNuM pAme te saranAmakarma, jenAthI jIvanuM zarIra Indriya gecara thaI zake evuM sthaLa thAya te pAvara nAmakarma, jenAthI jIva svayegya sarva paryAptio samApta karI maraNa pAme te pactanAmakarma, jenAthI eka jIva eka AkhA zarIrane adhiSTAtA hoya paNa te zarIramAM bIjA jIvanuM svAmIpaNuM na hoya te pratye nAmakarma, jenAthI dAMta vigere avaya draDha-sthira hoya te sinAmavarSa, jenAthI jIvanA zarIranA avayava ISTa eTale bIjAne sparza thatAM priya lAge evA hoya te sumanAmakarma, jenAthI jIva lekane anupakArI chatAM priya lAge te samApanAmakarma, jenAthI svara keyala vigerenA sarakhe madhura heya te sunAmakarma, jenAthI jIvanuM yuktivikala ane anucita vacana paNa lekane priya ane AdaravA yogya lAge te AyanAmakarma. ane jenAthI jIva ulaTuM kArya kare tepaNu jaza kIti pAme te anAmakarma. e daza karmane samudAya "karavA kahevAya. jenAthI jIva sthAvarapaNuM pAme te sthAvara nAmakarma, jenAthI jIvanuM zarIra Indriyane agocara evuM sUma thAya te sama. For Private And Personal Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 102 nAmakarma, jenAthI jIva svayegya patio samApta karyA vinA maraNa pAme te satanAmakarma, jenAthI anaMtajI vacce eka zarIranI prApti thAya paNa pitAnuM IlAyaduM zarIra na hoya te sAdhAraNanAmakarma, jenAthI jIvanA aMgulI, jIbha Adi avayavo asthira hoya te sthira nAmakarma, jenAthI zarIranA avaya aniSTa eTale bIjAne sparza thatAM apriya lAge evA (pagAdi) avayava thAya te azumanAmakarma, jenAthI upakArI chatAM paNa lokone apriya lAge te mAnAmakarma, jenAthI gardabhAdi sarakhe aniSTa svara thAya te gharanAmakarma, jenAthI yuktivALuM ane ucita vacana bole chatAM leka te vacanane anAdara kare te manAyanAmakarma, ane jenAthI sAruM kArya karavA chatAM paNa jIvane apayaza maLe te kacarAnAmakarma, e daza prakRtione samudAya thAvaravA kahevAya. jenAthI traNa jagatamAM pUjyapaNuM prApta thAya tevI tIthakara padavI maLe te ninAmakarma, jenAthI zarIra sukhe nirvahana thaI zake te jagurupunAmakarma eTale zarIra ghaNuM bhArI temaja ghaNuM halakuM paNa na hoya. tathA je avayave je sthAne joIe te avayave te sthAneja goThavanAra karma te nirmANanAmakarma, pitAnA avayavothI jIva teija haNAya evA upaghAtaka avayava utpanna karanAra karma rUpathatinAmakarma, zarIra zItaLa chatAM uSNa prakAza utpanna karanArakarma sAta nAmakarma, zarIramAM zItaLa prakAza utpanna karanAra satanAmakarma, je jIvane dekhI bIje baLavAna jIva paNa svAme thavA samartha na thAya evI chAyA je karmathI paDe te TyAtanAmakarma, ane jenAthI jIva sukhapUrvaka zvAsocchavAsa laI zake evI labdhi prApta thAya te zvAsocchavAsanAmakama. e ATha prakRtine samudAya pratyeka kahevAya. e pramANe nAmakarmanI ekase traNa prakRtie thaI temAM gati, jAti, zarIra, upAMga, baMdhana, saMghAtana, saMghayaNa, saMsthAna, varNa, gaMdha, rasa, For Private And Personal Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 603 spa, AnupUvI ane vihAgati e cAda pita pitAnA uttara bhedavALI hovAthI "fickRti" evA nAmathI oLakhAya che. e nAmakarmanI sarva prakRtie ekaso traNa che te paNa saMkSepathI 42, 67, 93 ane 103 ema cAra saMkhyAe jUde jUde prasaMge gaNavAmAM Ave che te nIce pramANe- mULabhedanAM nAma bheda baMdhamAM ne sattAmAM sattAmAM >> ? ? ? ? 2 gatinAmakarma jAtinAmakarma zarIranAmakarma upAMganAmakarma baMdhananAmakarma saMghAtananAmakarma saMghayaNanAmakarma saMsthAnanAmakarma varNanAmakarma gaMdhanAmakarma rasanAmakarma sparzanAmakarma AnupUvavanAmakarma : vihAgatinAmakarma trasadAka sthAvaradazaka pratyakASTaka w w ? m m m m mm mm mm mr mr mr mr mr mr mr @ @ h | 8 *---- * * 0 0 0 8 8 ja ra ja >> je ra che 42 | 3 | 103 e pramANe baMdha tathA udayaprasaMge nAmakarmanI saDasaTha prakRtio ane sattA prasaMge kaI zAstrakAra trANa gaNe che, ane kaI zAstrauM ekase traNa saMpUrNa gaNe che, paNa paraspara kaI rIte virodha AvatuM nathI. For Private And Personal Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 104 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAtrakanA 2 bheda. jenAthI jIva leAkamAM uttama gaNAya, ane uttamavaMzajAtimAM utpanna thAya te 3. ahiM hIna jAtivazamAM utpanna thayelA jIva paNa samyaktva sahita vrata niyamavALA hAya tA lAkavyavahArathI nIcageAtranA kahevAya paNa vAstavika rIte uccageAtrIja gaNAya. tathA jenAthI jIva leAkamAM nIca gaNAya. ane hIna jAtivazamAM utpanna thAya te nIcanotra.2 antarAyakanA 5 bheda. jenAthI dAna devAnI sAmagrI chatAM paNu dAna na ApI zakAya te pAnAntarAyavarsa, jenAthI vastu prApti mATe parizrama karyA chatAM paNa vastu prApta na thAya te hAmAntarAya meM, jenAthI ekavAra bhAgavavA ceAgya bhAjanADhi padArtha pAse chatAM paNa bhAgavI na zakAya te moLAntarAya meM, jenAthI vAra vAra bhAgavavA cAgya strI Adi padArtha prApta thayA chatAM paNa bhAgavI na zakAya te 35mIzAntarAya, ane chatI zaktie paNa zaktinA upayAga na thai zake eTale vIrya pheAravI na zakAya te thIrthAntarAyAma, e pramANe sarva karmanA bheda 158 thayA temAM aMdha mATe 120 grahaNa karavA te nIce pramANe---- 1. ahiM kAraNa e che ke pAMcamA guNasthAna sudhI jIvane ucca ane nIca gAtrane udaya, ane pAMcamA gurusthAnathI AgaLa phakta ucca geAtraneAja udaya karma graMthamAM gaNyo che, tenA anusAre e pramANe lakhyuM che. s. A gAtrakama uparathI dharmAMtatvajJAnanA nahi jANanAra jIve ema kahe che ke, badhA jIvA eka sarakhA che, kAine uMcA mAnavA ane Ine nIcA mAnavI e manuSyakartavya nathI, ema je kahe che, te dharmatatvajJAnanA ajANapaNAthI khele che. kAraNake sarvanAe je ucca nIcapaNAnI maryAdA kamaeNkRta niyamathI dekhI che te mithyA kema thAya vA kema manAya ? For Private And Personal Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che ? - 2 jJAnAvaraNukarma darzanAvaraNukarma vedanIyakarma mehanIyakarma AyuSakarma nAmakarma trakarma antarAyakarma 2 26 2 28 2 ra8 * R = 0 0 2 28 A ja che - 2 ja 4 2 5 1 Ta 67 67 93 103 2 2 2 2 5 5 5 5 120 122 148 158 baMdhamAM. udayamAM. sattAmAM. sattAmAM. (24) udaya 8-1rara-karma baMdhAtI vakhate karmanI je sthiti baMdhAI che te sthitimAMthI abAdhAkALa samApta thatAM athavA samApta thayA pahelAM udIraNavaDe te karmanuM je phaLa jIvane maLe te 30 kahevAya. ahiM karma je samaye Atmapradezo sAthe pratibaddha thayuM te samaye te karma pitAnuM phaLa jIvane dekhADI zake nahi, ane bIje samaye paNa phaLa dekhADI zake nahi paraMtu kamImAM kamI eka antarmuhUrta jeTalokALa vyatIta thAya tyAre te karma pitAnuM phaLa jIvane darzAvI zake ane vadhumAM vadhu karma baMdhAyA bAda sAta hajAra varSe pitAnuM phaLa dekhADI zake. karmane udayamAM AvavAne saMbaMdha svAbhAvika rIte svataH che. paNa jyAre bIjI sAmagrIothI aneka jAtanA upaghAta naDe che, tyAre udayane e svAbhAvika niyama tUTI jaI baMdhAyA bAda aniyamitakALe paNa udaya Ave che, e aniyamita udayamAM eTale niyama te jarUra che ke baMdhAyA bAda karma eka AvalikA bAda udayamAM Ave che, te daramyAnamAM koIpaNa rIte te karma udayamAM AvI zakatuM nathI. have udayamAM Ave che eTale karmaparamANuonI te vakhate zuM vyavasthA thAya che te saMkSepamAM kahevAya che. For Private And Personal Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 106 je samaye karma udayamAM AvavAnuM che te samaya pahelAM karmaparamANuo evI sthitimAM AvelA hoya che ke udayanA prathama samayamAM ghaNA nirjara, bIjA samayamAM ochA nirjare, ane trIjA samayamAM tethI paNa ochA ochA nirjare. e pramANe eka jeTalI sthitivALuM bAMdheluM che teTalI sthitinA samayamAMthI abAdhAkALanA samaye bAda karIe teTalA samaya sudhI e pramANe kamI kamI nirja. e pramANe jema jema kamaparamANuo AtmAnA saMbaMdhathI alaga thavAnI taiyArImAM hoya che te samaye ja te karma paramANuo pitAne prabhAva jIvane spaSTapaNe athavA aspaSTapaNe darzAve che. athavA bIjI rIte kahIe to te karma paramANu AtmAnA saMbaMdhathI alaga thavAnA samayeja pitAno prabhAva darzAvI turta alaga thavA mAMDe che. alaga thatA paramANuo pitAne prabhAva kevI rIte darzAve? te saMbaMdhamAM eka vyavahAra prasiddha udAharaNa e che ke je vakhate haDakAyuM kutaruM karaDe che te vakhate te kutarAnA jheranA paramANuo mANasanA zarIramAM dAkhala thAya che, ane dAkhala thayA bAda te jheranA pamANuo keTalAka kALa sudhI kaIpaNa asara karyAvinA zarIramAM paDI rahelA hoya che, e kALane avAdhAra tarIke oLakhavo joIe. tyArapachI te jheranA paramANuo potAnI asara dekhADI te manuSyane pIDA utpanna kare che, temaja maraNazaraNa paNa kare che. e pramANe karmanA paramANuo abAdhAkALa vItyA bAda jIvane potAne anubhava darzAvI te viSanA paramANuonI mAphaka pratisamaye AtmAnA saMbaMdhathI alaga thatA jAya che, e sAmAnya jIvane Athayi kahyuM. have vizuddha pariNamI nA guNazreNinA kALamAM karmanA paramANuo prathama samaye jeTalA udayamAM AvI nirjare che, tethI bIje samaye asaM. khyaguNa paramANuo udaya AvI nijere che, e pramANe guNa zreNi cAlu rahe tyAM sudhI bane che. have udaya hoya ane zuddhakara ema be prakA rano che, temAM udIraNa je AgaLa kahevAze te udIraNa rUpa pra For Private And Personal Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 107 gavaDe kALaparipakavatAne nahi pahoMcelA karma paramANuone akALe udayamAM AvA te vauLoca athavA praudya kahevAya, ane je karmanI jeTalI sthiti khaMdhAi che teTalI sthiti pramANe je akhAdhA eTale anuyakALa nirmita thayA che te abAdhAkALa pUrNa thayA bAda je karmaparamANu urjAya Ave te zudra satya kahevAya. e banne jAtanA udaya dareka jIvane dareka samaye cAlu hAya che. vaLI udaya praphe roya ane vijoya ema be prakAranA che, temAM je karma peAtAnA svabhAve uddayamAM na Ave paNa anya karma rUpe udayamAM Ave te maherAya. jema manuSyane cAre gatinAmakarmanA paramANue sattAmAM che, temAMthI manuSyane manuSyagatinAmakarma nA paramANu svarUpe udayamAM Ave che, ane zeSa narakAdi traNa gatikanA paramANue ke jeenI akhAdhA sthiti samApta thayelI hAya che teja paramANuonA samudAya udaya AvavAne cAgya thaI cUkayA che tema chatAM peAtAnA svarUpe te udaya AvI zake nahiM, tyAre ante te paramANuo udaya AvatA manuSyagatikarma nA paramANuonA saMge potAnA naraka gatyAdi phaLa ApavArUpa svabhAva palaTAvI manuSyagatirUpa phaLa ApavAnA svabhAvavALA thai manuSyagatirUpe udayamAM AvI nirjarI jAya che, e pramANe je karma svavipAke uddayamAM na AvatAM parivapAke udayamAM Ave te karma pahero ti gaNAya. athavA e bIjA rUpamAM kahIye tA " anuyavatI prakRti' udayavatI prakR timAM sakrama pAmI udayavatI sAthe bhAgavAya te paherodya, athavA zAstramAM ene stiluja saMkrama nAma paNa Apyu che. koI paNa karma udaya AvyA sivAya nirjare nahi e cAkkasa niyama che, temaja sAthe "kALa paripakavatAne pAmeluM eTale akhAdhAkALa samApta thayeluM karma avazya udayamAM AvI nire e paNa cAkkasa niyama che, mATe e banne niyamapUrvaka e 77 For Private And Personal Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 108 prakAranA udaya hovAthI sacavAya che, anyathA niyamamAM meTA vadhe Ave tathA je karma pitAnA svarUpe udaya Ave te riporaya kahevAya, enuM bIjuM nAma haya che. vaLI cAlu graMthamAM vizepataH dareka dvAra pratye je udaya kahevAze te vipAkedayanI apekSAe kahevAze. kAraNake pradezadayamAM te prAyaH sarva karmo vartatAM heya che, ane karmane udaya AtmavIryapUrvaka nahi paNa svataH kALapakavatAnA kAraNathI heAya che. e vipAkedayamAM mULakarma ATha ane uttarakama eka bAvIsa baMdha prasaMge gaNAvela che. ( 5 ) udIrANuM-AtmAnA yuga nAmanA vIrya vaDe udayAvalithI bahAra rahelA karmaparamANuone udayAvalimAM ANI vedavA te kahevAya. arthAt A udIraNa te vegathI thAya che, kAraNake jyAM sudhI AtmA sagI che tyAM sudhI karmanI udIraNA pravare che, ane yegane abhAve udIraNane paNa abhAva thAya che; mATe udIraNAmAM mukhya hetu yoga che. vaLI A udIraNane e niyama che ke je karmane vipAka udayamAM varte te karmanIja udIraNa hoya, ane udaya tathA udIraNa bane samakAbeja prAraMbhAya, temaja antamAM te udIraNuM eka AvaliAdika kALa bAkI rahe tyArathI baMdha paDI jAya. kAraNake jyAre anya AvalikA mAtraja bAkI rahe tyAre te anya AvalikA te udathAvalikA rUpe vartatI hoya che, ane udayAvalikAthI bahAra karmaparamANuo ja hoya nahi te udIraNuM kenI kare? prazna --udayAvalikA eTale zuM? ane udayAvalikAthI bahAra eTale zuM? uttara -karmane abAdhAkALa vItyA bAda bAkI rahelA kALanA samayenI buddhivaDe eka dIrdha paMkti kalpIe te anukrame prathama samayamAM ghaNA karmaparamANuo bIjA samayamAM tethI kamI, trIjA samayamAM tethI paNa kamI; e pramANe chellA samaya sudhInA sarva For Private And Personal Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 109, samayamAM karmaparamANuo anukrame kamI kamI sthApavA. temAM pahelA samayathI prAraMbhIne eka AvalikAnA jeTalA samaya teTalA samaya sudhImAM prApta thayelA karmaparamANuomAM kudaratI niyamathI e saMskAra utpanna thAya che ke te paramANuo saMkrama, upazama, udIraNAnidhatta ane nikAcanAdikeIpaNa karaNasAdhyasvarUpamAM pheravAI zakAtA nathI, paraMtu avazya udaya AvavAnA svabhAvavALA hoya che, mATe te AvalikAgata aNuone athavA AvalikA jeTalA kALane karavADhavA kahevAmAM Ave che. ane pUrvekti udayAvalikAthI AgaLanA karmaparamANuo te udayAvalikAthI bahAranA karmaparamANuo kahevAya. athavA bIjI rIte kahetAM "udayasamayathI eka AvalikA sudhI udaya AvavAvALA karmaparamANuone samudAya te 3yAvesTiva, ane tethI AgaLanA kALa udaya AvavAvALA karma paramANuo te udayAvalikA bahAranA kahevAya." e pramANe avazya udaya AvavA paramANuone aMgIkarIne AkhI paMktimAMthI mAtra AvalikA jeTaluM vibhAga udayAvalikAnA nAmathI bhinna paDI zake che. te udayAvalikAthI bahAranA paramANuo udayAvalikAmAM na Ave ane jyAM che tyAMnA tyAM ja rahe te udayasamayanA anukrama pramANe ghaNe kALe udayamAM AvI zake, vaLI je samayamAM paramANu rahyA che te paramANuone teja kALa che, paNa udIraNApragavaDe udayAvalimAM AkarSAI AvavAthI te paramANuo je dIrdhakALe udayamAM AvavAnA hatA te have eka AvalikA jeTalA kALamAM udayamAM AvI jaze, mATe udIraNathI AkarSAyalA paramANuo akALe udayamAM AvyA ema kahevAya. e pramANe udayaprApta thayelA eka karmamAMnA keTalAka paramANu kALakrame vedAya che, ane kellAka paramANuo akALe vedAya che, temAM je paramANuo kALakrame vedAya che te paramANuone mukavA kahevAya, ane akALe vedAtA paramANuono udIraNAdaya athavA thorA kahevAya. vaLI udIraNApragavaDe ja paramANuo akALe udayamAM Ave ema nahi, kintu bIjA apavartanAdi prayoga vaDe paNa karma paramANuo For Private And Personal Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 110 akALe udayamAM Ave che. e udIraNAmAM paNuM mULakarma A ane uttarakama ekasA AvIsa gaNAya che. temaja udaya ane uddIraNAmAM taphAvata mAtra e che ke, udayamAM vatA karmanI eka antima AvRlikA bAkI rahe tyAre udIraNA baMdha paDe, ane phkta uyaja cAlu rahe, vaLI acekiMga mahAtmAone cAdame guNasthAne karmanA udaya hAya paNa udIraNA na heAya. temaja e veDhanIyaka ane AyuSka, ema traNe karmAnI udIraNA prathamanAM cha guNasthAna sudhI heAya tyArabAda nahi. (26) sattA 8-148--AtmapradezA sAthe karmanuM je avasthAna te sattA kahevAya, arthAt amukakarma je samaye Atmapradeze sAthe saMbaMdhavALuM thayuM te samayathI mAMDIne te karma nire nahi athavA anya karmarUpe badalAya nahi, tyAMsudhI te karmanI mattA gaNAya. draSTAnta tarIke prathama samaye aMdhAyaluM azAtAvedanIyakama trIsa kADAkeADi sAgaropamanI sthitinA niyamathI AtmapradezeA sAthe aMdhAyu, te karma traNa hajAra varSanA akhAdhAkALa bAda traNa hajAra varSa nyUna trIsa kADAkeADi sAgaropama sudhI udaya pravAhe cAlu rahyuM, tyArakhAda te samaye baMdhAyalA azAtAvedanIya karmanA sarva paramANue nirAI gayA, tyAre te karmanI asattA thaI kahevAya. athavA eja karma eka AvalikA vItyA khAda eka AvalikAkALe azAtAnAsvarUpathI palaTAine zAtAvedanIyarUpa thaI gayuM hAya tA te vikSita samaye khaMdhAyalA azAtAvedanIya karmanI sattA e AvalikA sudhInIja gaNAya. e draSTAMta kAIpaNu eka`samayabaddha karma paramANuonI apekSAe kahyuM. anyathA azAtA vedanIyanI pravAhasattA tA anAdi anaMta, athavA anAdisAnta, athavA sAdisAnta che. kahevAnuM tAtparya eja che ke dhAyaluM ka jyAMsudhI AtmapradezathI alaga na thAya athavA teA svarUpathI badalAya nahi tyAMsudhI te karma sattArUpa gaNAya. zakA~~. dhAyaluM karma jIvane phaLa AvyAvinA Atmapradeze| For Private And Personal Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 111 sAthe paDI rahe te sattA, ane phaLa Ape eTale udayamAM AvyuM gaNAya che, te vakhate sattA kahevAya nahi ema mAnavuM gya che ke agya ? uttara -he jIjJAsu ! e mantavya agya che kAraNake je samaye karma baMdhAyuM te badhyamAna samaya, tathA baMdhAyA bAda udayarahita avasthAmAM paDI rahyuM te abAdhAkALa, ane abAdhAkALa vItyA bAda jeTale kALa udayamAM vanyuM te udayakALa, e traNe kALamAM karmanI sattA gaNAya che. sattAmAM mULakarma ATha ane uttarakama ghaNe sthAne ekaaDatALIsa gaNela hovAthI cAlu graMthamAM paNa ekaseaDatALIsa gaNAze. (27) zarIra pa- eTale vikharavuM e dhAtu uparathI te eTale je vizIrNa thAya-vikharAI jAya te zarIra kahevAya. te audArika, vaikriya, AhAraka, tejasa ane kAmaNa ema pAMca prakAranuM che. rAIphAra-zrI tIrthaMkara, gaNadhara, cakavarti, vAsudeva, prativAsudeva ane muni vigerenI apekSAe udAra eTale zreSTha je zarIra te dArikazarIra, athavA A zarIravaDe mekSa, tapa, japa, vrata, niyama ane sarva labdhio prApta thAya che mATe udAra eTale pradhAna zarIra gaNAya che, athavA AdArikavargaNAonuM baneluM che mATe mArA nAma che. zira--vividha prakAranI kiyAo karavAnI zaktivALuM zarIra te vaikriyazarIra. A zarIra eka maTI aneka thAya che, ane aneka maTI eka thAya che, nAnAnuM moTuM thAya ne meTAnuM nAnuM thAya, halakAnuM bhArI thAya ane bhArIthI halakuM thAya, ema aneka prakAranuM parAvartana vaikiya zarIrathI thaI zake che, ane e zarIra vaikriya vagaeNNuonuM bane che. zArirIra-keIka labdhivALA caMdapUrvadharamuni, zI For Private And Personal Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 112 jInezvaranI kRddhi dekhavAne athavA sUkSama arthane sadeha pUchavAne AhAraka vargaNuonuM eka hAtha jeTaluM zarIra banAvIne vicaratA zrItIrthakara bhagavAnanI pAse mokale te AhArakazarIra. sainattarAra-AhArane pAcana karanAra tejasa pulanuM baneluM sUkSma zarIra te tejasazarIra. puna: A zarIra saMbaMdhi labdhivALe eTale telabdhivALo AtmA A zarIranI sahAyathI telezyA athavA zItalezyA paNa mUkI zake che, ane anugraha upagraha karI zake che. maMgArIra-kamaparamANuonA piMDarUpa kAmaNa zarIra che. kAmaNuzarIranAmakarma te A kArmaNa zarIrane eka avayava che. kAraNake A zarIra ekase aThThAvana karmaprakRtienA piMDarUpa che. e pAMca zarIramAM paraspara kAraNadithI utpanna thayelA aneka taphAvata che te anukrame nIce pramANe che. vAramera-AdArikazarIra ati sthala skanuM (pula piDanuM) baneluM che ane vaikiyAdi cAre zarIra anukrame sUkSma sUkSmatara skaMdhanAM banelAM che. rAme -ekArika zarIra eAchA pradezonuM baneluM hoya che, tethI asaMkhyaguNa pradezanuM kiya, tethI asaMkhya guNa pradezonuM AhAraka, tethI anaMtaguNa pradezanuM taijasa, ane tethI anaMtaguNa pradezanuM kArmaNa zarIra baneluM che. svAbhimeda-dArIka zarIra sarva manuSya ane tirthane hAya, vaikriyazarIra vAyu, saMsimanuSya, tiryacapaMcendriyamAMnA keTalAkane, sarva devane ane sarva nArakane heya che. AhArakazarIra keIka cAdapUrvadhara munine hAya, ane tejasa tathA kArmaNa zarIra sarva saMsArI jIne hAya. haiyA -dArikazarIradhArakanI gati tIcchI dizAmAM rUcaka parvata sudhI che, te jaMghAcAraNamuninI apekSAe, ane For Private And Personal Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 113 vidyAcAraNa muni tathA vidyAdharAnI apekSAe nIzvaradvIpa sudhI che, temaja e traNenI apekSAe urdhvaleAkamAM paMDukavanaparyaMta, tathA adheAleAkamAM adhAgrAma sudhI AdArika dehavALAonI anukrame gati ane nivAsa che. vaikriya zarIranA gativiSaya tiryadizAmAM asakhya dvIpasamudra sudhInA che, temaja urdhva ane adhelAkamAM vaikriya zarIradhArI jIvAnA nivAsa che, tema tirthaM gadizAmAM paNa svayaM bhUramaNa samudra sudhI nivAsa che. tathA AhArakanA gativiSaya bharatathI mahAvideha sudhI ane eravatakSetrathI mahAvide sudhI che, tathA tejasa ane kANu zarIranA gativiSaya ane nivAsa sarva lekAkAza pramANa che. yAjJaname.---dharmaadharmanuM upArjana, sukhadu:khanA anubhava, kevaLajJAnanI prApti ane mAkSaprApti vigeremAM AdArika zarIranuM prayAjana che. ekanu aneka thavuM, AkAzamAM gati karavI ane sa MghArdikane sahAya karavI e vaikriya zarIranuM prayAjana che. sUkSmAnA saMdeha dUra karavo, jInezvaranI Rddhi dekhavI vigere AhArakazarIranu prayeAjana che. keAi jIvane zrApa Apavo, kAIne varadAna ApavuM, bhAjana pacAvavu ane tejalezyA mUkavI vigere tejasazarIranuM pracAjana che, temaja parabhavamAM javuM... e kANu zarIranuM pracAjana che. athAhanAme.dArika zarIranI uMcAI pratyeka vanaspatinI apekSAe sAdhika eka hajAra ceAjananI che, vaikriya zarIranI uMcAI mULavaikriyanI apekSAe pAMcase dhanuSnI ane manuSyanA uttaravaijhiyanI apekSAe sAdhika eka lAkha jojananI che. AhAraka zarIranI uMcAI eka hAtha ane tejasa ane kANunI uMcAi samuddhAta vakhate sarva leAkAkAza pramANu che. athavA bIjI rIte vicArIe te je anaMta skaMdha maLIne eka AhAraka zarIra ane che, te zarIra ghaNA thADA AkAzapradezAmAM samAi zake che, kAraNake eka hAthanuM pramANa che. tenAthI sakhyAtaguNu AkAzapradezomAM AdArika zarIra rahI zake che, kAraNake sAdhika eka hajAra yAjana pramANa che, tenAthI pazu saMkhyAtaguNu AkAza For Private And Personal Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 114 pradezamAM vakriya zarIra rahI zake che, kAraNake cAra aMgula adhika eka lAkha yeAjana pramANa che, tenAthI asaMkhya guNa AkAzapradezamAM taijasa ane kArmaNa zarIra rahe che. sthitimeDa-dArika zarIranI jaghanya sthiti antarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopama te yugalikanI apekSAe che, mULavaikriya zarIranI jaghanya sthiti daza hajAra varSa ane utkRSTa tetrIsa sAgaropamanI che, uttarakriyanI jaghanyasthiti antarmuhUrta ane utkRSTa sthiti manuSya-ticakRta uttarakriyanI cAra muhUrta, temaja devakRta uttara kriyanI adhe mAsa. AhArakanI bane sthiti antarmuhUrta, ane taijasa ane kArmaNanI sthiti abhavyanI apekSAe anAdi anaMta ane bhavyanI apekSAe anAdi sAnta che. hathamera-samakALe AhAraka zarIranI saMkhyA alpa hoya, kAraNake jaghanyathI eka che ane utkRSTathI nava hajAra hoya che. vaikiya zarIra tenAthI asaMkhya guNa hoya, kAraNake kriya zarIravALA deva ane nAraka cha asaMkhya che. tenAthI dArikazarIra asaMkhyaguNa che, joke anaMta che te paNa sAdhAraNa vanaspatimAM anaMta anaMta jIvo vacce ekeka zarIra hovAthI dArika zarIra asaMkhyAta che. tenAthI tejasa-kAzmaNa zarIre anaMtaguNa che, kAraNake sAdhAraNavanaspatimAM anaMtajIne darekanuM tejasa-kAzmaNa zarIra bhinna bhinna che, mATe tejala-kArpaNa anaMtaguNa che. antarmada-eka jIvanI apekSAe dArikazarIranuM antara eTale punaH prApta thavAmAM vilaMbakALa utkRSTathI antarmuhUrta adhika tetrIsa sAgaropama che, kAraNake koIka muni AyuSane anne vaikriyazarIra racI antarmuhUrta bAda maraNa pAmI jugatie tetrIsa sAgaropamanA AyuSya pUrvaka anuttaravimAnamAM utpanna thAya, tyAMthI AvIne manuSya thAya, te apekSAe antarmuhUrvAdhika tetrIsa sAgaropamane antarakALa che. temaja vekiya zarIranuM utkRSTa For Private And Personal Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 115 atara, vanaspatinA kAyasthitikALa jeTaluM eTale AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA pudgalaparAvarta pramANa che. kAraNake eTale kALa vanaspatimAM bhamIne puna: vaikriya zarIra pAmI zake. temaja AhAraka zarIranuM antara aradhA pudgalaparAvarta jeTalA anaMta kALa pramANa che, kAraNake cAritranI puna: prApti eTale kALe avazya thAya che. temaja tejasa ane kArmaNa zarIranuM attaraja nathI, kAraNake teo anAdikALanAM che. have dArikazarIranuM jaghanya antara eka samayanuM, vaikriya ane AhArakanuM jaghanya antara antarmahattvanuM che, ane tejasa kArmaNanuM jaghanya vA utkRSTa antaraja nathI. (28) baMdhahetu 4-57-dareka jIva je karmabaMdhana kare che tenuM mULa kAraNa mithyAtva, avata, kaSAya ane ega e cAra che. ane e cAranA uttarabheda sattAvana che, temAM pAMca mithyAtva, bAra agrata, pazIsa kaSAya ane paMdara vega, e sattAvana uttarabaMdhahetu kahevAya che, te nIce pramANe 9 mithyAvi--je dharma sarvarapraNIta nathI te dharmamAM ekAnta Agraha karo ke A ja dharma zreSTha che, bIje nahi, e 3rfmati mithyAtva, sarve dharma zreSTha che ema mAnavuM te manamivfhavA mithyAtva. huM je kahuM chuM teja satya che e durAgraha asatya vAtamAM kare te mini jivA mithyAtva. satya dharmamAM paNa saMzaya upaja ke keNa jANe dharmAstikAyAdi padArtho haze ke nahi! te pAMca mithyAtva, ane dharma ke adharmane spaSTapaNe nahi oLakhanAra ekendriyAdi jene anAja mithyAtva hoya che. 22 gAtA-para padArtho upara phelAtI cittavRttine niyamamAM na rAkhavI te mananI avirati, Indriyene niyamamAM na rAkhavI. te brijanI avirati ane chakAyanI hiMsA TALavAne niyama na kare te 6 thApanI avirati. e pramANe bAra avrata che. For Private And Personal Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raka pAya-kedha, mAna, mAyA, ane lebha e darekanA anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjavalana e cAra cAra bhede guNatAM seLa kaSAya, ane hAsya, rati, arati, zaka, bhaya, jugupsA, strIveda, purUSaveda ane napuMsakaveda e nava nekaSAya sahita kaSAyanA sarva maLI paccIsa bheda che. enuM svarUpa kaSAyadvAramAM kahyuM che. vA -dArika, dArikamiza, vaikriya, vekiyamizra, AhAraka, AhArakamiza, ane tejasakArpaNa e sAta kAyayega, tathA satya, asatya, mizra ane vyavahAra e cAra vacanaga, temaja eja nAmanA cAra managa; e pramANe sarva maLI paMdara vega che, tenuM svarUpa yogadvAranA arthaprasaMge kahevAyuM che. prazna -e sattAvana baMdhahetumAM kayA kayA baMdhahetu kayA kayA kamabaMdhananA kAraNabhUta che? uttara-narakatrika, azubha jAti cAra, sthAvara, sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa, huMDaka, Atapa, sevA, napuMsakaveda ane mithyAtva; e seLa prakRtio baMdhAtI vakhate ke mULa cAre hetu varte che, te paNa e senA baMdhanuM mukhya kAraNa mithyAtva che. temaja tiryacatrika, satyAnadvitrika, darbhAgyatrika, anaMtAnubaMdhi cAra, madhyasaMghapaNa cAra, madhya saMsthAna cAra, nIcagetra, ughAtanAmakarma, azubhavihAgati. strIveda, vArSabhanArA, manuSyatrika, apratyAkhyAna kaSAya cAra, dArika zarIra ane dArika upAMga; e pAMtrIsa prakRtienA baMdhanuM mukhya kAraNa avrata che, ahiM dezaviratimAM paNa audayika avrata gaNela che. A pAMtrIsa ane prathama kahelI seLa maLIne ekAvana, tathA jInanAmakarma, zAtAdanIya ane AhArakaddhika e cAra sahita paMcAvana vinA zeSa ekAeka prakRtie athavA eka vIsane hisAbe pAMsaTha prakRtie kaSAyanA kAraNathI baMdhAya che. zAtAdanIya ga hetuthI baMdhAya che. jInanAmakarma tathAvidha kaSAyayukta samyakatva hetuthI baMdhAya che, ane AhArakadrika tathAvidha maMdakaSAyayukta cAritra hetuthI baMdhAya che. For Private And Personal Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 117 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (29) kaiyAna 4-16-dhyAna eTale jIvanA sthira pariNAma. te dhyAna zumAna ane samaghyAna ema e prakAranuM che. vaLI azubhadhyAna sa~dhyAna ane raudradhyAna ema be prakAre che, temaja zubhadhyAna paNa dharmadhyAna ane su dhyAna ema be prakAre che. e pramANe Artta dhyAna, raudradhyAna, dharma dhyAna ane zukladhyAna e cAre prakAranA dhyAnamAM paDelAM e azubha ane bIjA e zubha che. have e cAre dhyAnanA darekanA cAra cAra prakAra che te nIce pramANe aniSTasaMyAga, iviyega, nAgacikitsA ane agrazeAka ( athavA nidAna ) e cAra bheda AdhyAnanA che. garlsa eTale ci'tArUpa je dhyAna te santAna, temaja hiMsAnuba'dhi,mRSAnukhaMdhi, 1. saMtomuThuttameya, cittA varALameyalyumi, iGamasthAna jJAna, goniolojJiLAnaM tu // 2 // eka vastu upara aMtarda sudhI cittanuM avasthAna te chadmasthanuM dhyAna che, ane yoniredha e zrI sarvanenuM dhyAna che, ethI adhikakALa sudhI eka vastupara cittanI sthiratA Take teA te citA kahevAya. ane citA na thAya teA antarmud bAda dhyAnAntara thAya kahyuM che ke-- aMtamuttaparao, ciMtA jhANaMtaraM ca hojjAhi suciraMpa hojja bahuvatthu - saMkame jhANasaMtANo // 2 // aH--aMtamutta bAda ciMtA athavA dhyAnAntara eTale bIjuM dhyAna thAya, ane ghaNA dIrdhakALa sudhI ghaNI vastuomAM saMkrama karye chate dhyAnasaMtati eTale dhyAnaparaMparA hAya che. temaja gADhamAlaMbane lagnaM, cittaM dhyAnaM mirejanaM yattu cittaM khalaM mUDha-mavyaktaM tanmano mataM // 3 artha:AlabanamAM eTale vastumAM gADhapaNe cADheluM niSraka p eTale sthira citta te cAna, ane asthira, mUDha, ane avyakta e traNa prakAranuM citta te maza kahevAya. temAM mUrchA pAmelA eTale manmatta thayelA, ane nidrALu thavAnuM je citta te avyaktacitta, ane zIghra janmela bALakanuM mUmana kahevAya. e kAraNathI citta te dhyAna che ema nakkI nahi paNuM dhyAna te citta che e nizcaya che. For Private And Personal Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 118 teyAnubaMdhi ane rakSaNAnubaMdhi e cAra prakAranuM, i eTale mahA bhayaMkara dhyAna te saidhyAna. temaja AjJAvicaya, apAyaricaya, vipAkavicaya ane saMsthAnavicaya e cAra prakAranuM paNa ja, temaja pRthatvavitarka vicAra, ekatvavitarka avicAra, sUmakriyAanivRtti ane samucchinnakriyAapatipati e cAra prakAranuM #Ana che tenuM svarUpa saMkSepathI nIce pramANe ArtadhyAnanA 4 bheda 2 kirtadhyAna-sArUM makAna, suMdara strI, suMdara vastra vigere priya vastuone viga thavAthI puna: prAptirUpa athavA viyukta nahi thavArUpa je ciMtA utpanna thAya te ISTaviyegArtadhyAna. 2 maniTaraMthonAthAna-je padArtha pitAne ISTa nathI tevA padArthanI prApti thAya, jemake nirasajana, kadrupatA, azubha zabda ane durgadha vigere apriya padArtha prApta thatAM manamAM je ciMtA utpanna thAya te aniSTasaMgArtadhyAna kahevAya. rU ujAsArtadhyAna-zarIre aneka prakAranI vyAdhio utpanna thaye chata e rega kayAre maTaze te saMbaMdhi ciMtA temaja vaLI pAna te managarUpaja che ema nahi paraMtu traNe garUpa che, ane te traNa yogamAM citta yoganI mukhyatAe dhyAnane cittane viSaya kahI zakAya che. anyathA dhyAna mAnasika, vAcika ane kAyika ema traNa prakAre che, temAM cittanI nizcalatA te mAnasithAna, yatanApUrvaka niravA bhASA belavI te kAjiyAna, ane kAyAnI sthiratA te cina. bhaMgika eTale bhAMgAvALuM zrata gaNatAM muni traNe dhyAnamAM varte che. jemake vAta, pitta ane kapha e traNe doSamAMthI mukhyatAe eka deva gaNAya che tema traNa dhyAnamAM cittanI mukhyatA hovAthI dhyAna citta25 gaNAya che. athavA jema rAjamArgamAM parivAra sahita cAlatA rAjAne mAtra A rAjA jaya che ema kahevAya che, tema traNe yoge dhyAna vartatAM chatAM paNa dhyAna mukhyatAe manoyoga gaNAya che. e pramANe vizeSa varNana thI kaprakAza vigere graMthamAM che. For Private And Personal Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 129 roga maTADavA mATe upAya racavAnI ciMtA te rogacikitsAtadhyAna. prathamanAM be dhyAna peAtAnA zarIrathI vyatirikta padArthonA viSayavALAM che, ane A svadehiSiyaka che. mATe bhinna pADela che, anyathA A dhyAnanA antarbhAva aniSTasayeAgAmAM thai zake. ? AprazoSa (nivRtta) brAnnayana-maviSyanA sukhanI ciMtA karavI, jemake mane devalekanuM sukha prApta thAya tA ThIka, amuka strI prApta thAya te! ThIka, e pramANe bhaviSyanA sukhanI ciMtAmAM rahevuM te agrazAca ArttadhyAna kahevAya. tathA nava niyANA ( nidAna ) nA paNa A yAnamAM samAveza thavAthI enu bIjuM nAma nidAna AntadhyAna paNa kahevAya che, pUrve bhAgavelA sukhanuM smaraNa paNa A cAcA bhedamAM gaNela che. svAmi--Atta dhyAnanA prathama traNa bheda mithyAddaSTithI pramatta sudhInA cha gurusthAnavALA jIvAne heAya che. vaLI cittanI sthiratArUpa dhyAna ekendriyAdi asajJine ahiM aMgIkAra karyuM nathI, kAraNake asajJine mananeAja abhAva che, te mananI sthiratArUpa dhyAna te kema hAya ? zrImad devacaMdra sUrie paNa asanimAM dhyAna gaNyuM nathI. parantu AttaradrarUpa ciMtA ke je manevicArarUpa nahi paNa azAtAvedanIyAdi karmanA uddayathI mAtra saMjJArUpaja che te sannArUpa ciMtAnI mukhyatAe keTalAeka catrakArIe asattione paNa ArtadhyAna ane raudradhyAna gaNAvyuM che, te apekSApUrvaka satya che. tathA ArttadhyAnanA cAthA bheda prathamanA pAMca guNasthAnavALA jIvAne hoya che, mATe pAMca guNusthAna sudhI ArttadhyAnanA cAre bheda hAya, ane pramatta guNasthAne ArtadhyAnanA prathama traNa bheda hAya che. dALa-AkraMda karavA te mana, zeka karavA, DhIlagIra thavuM vigere udAsInapaNAnAM cinha te zauyana, ethI vadhu dIlagIra ke harSita thatAM AMkhamAM AMsu AvI javAM te jhumocana, ane rUdana karavuM hAyapITa karavI vigere patteijana kahevAya che. e cAra For Private And Personal Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prakAranA bAAcihethI A jIva ArtadhyAnamAM (duHkhamAM) varte che ema jaNAya che. zaidradhyAnanA 4 bheda { fesAnuvaMpi taithAna-kuratAthI niraparAdhI athavA aparAdhI prANIone saMhAra karavAnI, zatrune haNavAnI, ane teone haNavA mATe zastra vigere taiyAra karavAnI je kara ciMtA te hiMsAnubaMdhi vaidradhyAna kahevAya. 2 pRSAnuvaMdhi tainA -pitAnA svArtha mATe bIjAne kaMdamAM nAkhavA jUTha bolavuM, jUThI sAkSI bharavI, vigere asatya kAryomAM je rIte bIje satya mAne tevI rIte jUThapaNAnI saMkalanAe ghaDavA saMbaMdhi je kara ciMtA te mRSAnubaMdhi saidradhyAna kahevAya. athavA pote je jUTha bolela che tene satya karI batAvavAnA aneka prapaMce ubhA karavA saMbaMdhi je krara ciMtA, ane cADI khAvI, asabhya uccAra karavo vigeremAM je ciMtavana te sarva mRSAnubaMdhi redradhyAna gaNAya. rU jovAnuvaMdhi raudradhyAna-bIjAne dhanamAla lUMTavAmAM, cAravAmAM tathA vastu chUpI rIte upADI levAmAM je dUra vicAre pravarte te teyAnubaMdhi dradhyAna. ka kSaNanuvaMpi saidrAra-aneka pApAraMbhathI je parigraha bhego karyo che, tene rAjabhaya, cArabhaya, ane agnibhaya vigeremAMthI bacAvavAnuM ciMtavana karavuM te. authAnanAM 8 strakSA-hiMsAdi cAra bhedamAMthI keIpaNa eka bhedanuM vAraMvAra sevana karavuM te rezadradhyAnanuM prathama pAvana lakSaNa temaja aneka bhedanuM vAraMvAra sevana karavuM te sevA e bIjuM lakSaNa, hiMsAdi adharmamAM paNa dharma buddhie pravRtti karavI te trIjuM lakSaNa dharmazuddhi, ane maraNate paNa hiMsAdithI nivRtta na thavuM te radradhyAnanuM zuM lakSaNa anivRtti nAme che. For Private And Personal Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir varara svAmi--rAdradhyAnanA cAre bhedanA svAmi sajJi che, te paNa mithyAdraSTithI dezavirati guNusthAna sudhInAja jIvA che. jo ke munine paNa chaThTha guNasthAne alpa rIdradhyAna kahyu che paNa te avivakSita che. dharma dhyAnanA 4 bheda. ? aAjJaviSaya--sarvajJAe prANIenA sukhane mATe je je AjJAe ane mArgo darzAvyA che te te AjJAonuM ciMtavana karavu, eTale AcAravicAranAM zAstra bhaNavAM ane vicAravAM vigere kAryAmAM mananI je zubha pariNati varte tene AjJAvicaya dharmadhyAna kahevAya. 2 apAyaviSayajagatamAM rAgadveSa karavAthI dareka jIvAne kevA kevA prakAranAM kaSTa prApta thAya che te saMbaMdhi vicAra karavA, athavA sAkta mArge nahi cAlanAra jIvAne kevAM kevAM kaSTa prApta thAya che te saMbaMdhi vicAra karavArUpa mananI je zubha pariNati te apAyavicaya dharma dhyAna kahevAya, ahi apAya eTale jja evA artha thAya che. rU vipAjaviSaya-jJAnAvaraNa, danAvaraNu vigere mULa ATha karmo ane uttarabhede ekasA aThThAvana prakAranAM karmo jagatanA jIvAne kevA prakAranAM phaLa darzAve che, ane te karmane AdhIna thai kArya ane akArya karanArA jIvA kevAM zubhAzubha phaLa prApta kare che ema vicAra karavArUpa mananI je zubha pariNati te vipAkavicaya dharmadhyAna kahevAya. 4 saMsthAnaviSaya-jagat eTale leAkAkAza temaja aleAkAkAza kevI rIte kayA AkAre rahyAM che, vaLI leAkamAM rahelA dvIpa, samudra, pRthvIe, bhavanA, AvAsA, ane vimAnA kayA sthaLe kevI 1. atra pramattaguNasthAnake mukhyatA Arttasya dhyAnasyaivopa lakSaLAdraprasthApi-( guNasthAna kramAnurADhe.) For Private And Personal Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1rara rIte rahyAM che vigere vicAra sarvajJavacanane anusAra kare tathA lekamAM rahela cha dravyanA dravyaguNapanuM ciMtavavuM te saMsthAnaviya dharmadhyAna kahevAya. vaLI dharmadhyAnanA bIjA paNa cAra bheda piMDatha, . rajI ane apAtIta e nAmanA che tenuM svarUpa nIce pramANe - pitAnA zarIranI aMdara nAbhine sthAne ATha pAMkhaDInuM kamaLa ciMtavI zrI navapadanuM dhyAna karavuM, athavA pitAnA nava aMge navapada sthApI dhyAna karavuM, vaLI bIjI aneka rIte mekSa mAtranI IcchAe maMtrAdi padenuM zarIrane viSe dhyAna karavuM te sarva fidaWdhyAna kahevAya. ahi piMda eTale zarIra ratha eTale temAM raheluM arthAt dehanA avalaMbanathI thatuM dhyAna te piMDastha kahevAya. A dhyAna rAlaMbana eTale sthAna ane akSarAdinA avalaMbanavALuM che. AgamanAM pada, maMtranAM pada, zrI jInezvara, ane muni vigere dhyAna karavA yogya vastuo upara cittane ekAgra karavuM. jemake zrI jInezvara surAsurAdi parSadAo sahita samavasaraNamAM beThA che, AgaLa duMdubhi vigere devavAcha vAge che, zirSapara traNa chatra zobhe che, azokavRkSa bhagavAna upara zobhe che vigere dekhAve manathI najara AgaLa rAkhI teoupara cittanI ekAgratA karavI te pazudharmasthAna. A dhyAna potAnA zarIramAM nahi paNa jInezvarAdinA parvane azcine hovAthI parastha kahevAya che. A dhyAna paNa jInezvarAdirUpanA AlaMbanavALuM hovAthI sAlaMbana thAna che. A dhyAnamAM zrI jInezvarAdikanI pratimAnuM nahi paNa sAkSAt jInezvarAdi jevA svarUpa che tevA rUpe dhyAna karavAnuM che. zrI jInezvaranI athavA muninI zAna AkArAdi lakSaNavALI pratimA upara cittanI ekAgratA karavI, pratimA uparathI pratimA jenI che teonA sadaguNenuM pratimA dvArA ciMtavana karavuM te parathaSarmAna kahevAya che, ahiM ja eTale pratibiMba- For Private And Personal Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 123 pratimA saMbaMdhi dhyAna te paNa dhyAna kahevAya. A dhyAna paNa sAlaMbana dhyAna che. zrI jInezvara athavA munimahArAja vagere. jeo dehatyAga karI mekSamAM gayA che, teonA kevaLajJAnAdi guNayukta AtmAne arthAt zrIsiddhaparamAtmAne hRdayamAM ciMtavavA te satItadharmazAna kahevAya. ahiM rUpa eTale zarIra tenAthI atIta eTale rahita evA zrI siddhabhagavAnanuM dhyAna te rUpAtIta dhyAna. dharmasthAnanAM cha akSa-sUtranI vyAkhyA te AjJA ane tenA para je rUci eTale zraddhA te A e dharmadhyAnanuM prathama lakSaNa che. temaja gurU AdikanA upadeza vinA nisargathI eTale svAbhAvika rIte karmane (darzanamehanIyano) kSaye pazama vA upazama thatAM je tatvazraddhA pragaTAvI te niri , sUtra upara je rUci eTale zraddhA te sUtra, ane artha vistAra upara je zraddhA te Ikti athavA vistArarUci, e cAra dharmadhyAnanAM cihna che. parmananAM mAsTavana-gurUnI pAse sUtra artha grahaNa karI abhyAsa kare te vAcA, saMzaya paDe te sthAne vinayapUrvaka pUchI nisaMdeha thavuM te vRdanA, karela abhyAsa yAda rahevA mATe vAraMvAra saMbhALa eTale bhaNI ja agara vicAre te nA, ane sUtranuM tathA arthanuM vAraMvAra ciMtavana karavuM eTale tatva vicAravuM te apekSA kahevAya. muktimihelapara caDhavAne mATe e cAre rajaju eTale-doravat AdhArabhUta hovAthI dharmadhyAnanAM AlaMbana kahevAya che. pathAnano kesapekSA-ahiMgu eTale dhyAnathI pazcAt rakSA eTale hadayamAM ciMtavavuM te anuprekSA eTale bhAvanA. te AzrayabhedathI cAra prakAranI che, te nIce pramANe huM eka chuM, mAruM koI nathI, huM koIne nathI vigere ciMtavavuM te hApArA, saMpattie vipattinuM sthAna che, sArA svapna sarakhA For Private And Personal Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 124 che, jenI utpatti teno vinAza che, sarva padArtho kSaNabhaMgura che vigere ciMtavavuM te nitya kakSA, saMsAramAM paribhramaNa karatA jIvane dharma sivAya koI zaraNa nathI vigere vicAravuM te rAjatva anukSA, ane saMsAranA duHkhanuM svarUpa vicAravuM te haMsAra navekSA. e cAre bhAvanA dharmadhyAna rUpa che. vaLI dharmadhyAnanI maitrI, ghara, jA ane mArA e cAra bhAvanAo che. temAM sarva jI mAre mitra samAna che, mAruM kaI vairI nathI ane huM paNa koIne vairI nathI, e pramANe sarva jIvonI sAthe mitrabhAva vicAre te ramAvanA. A bhAvanAmAM sarva jIvanuM hita vicAravAnuM hoya che, kAraNake hita vicAravuM eja mitratAnuM lakSaNa che. temaja guNasthAnanA guNone dekhI harSa kare te pramodamAvanA, sarva duHkhI jIvana duHkha kaI rIte TaLe! ema ciMtavavuM te sAmAvA, "sarva jIva karUM zAsana rasI" evI utkRSTa karUNabhAvanAvaDe tIrthaMkaragetra paNa baMdhAya che. temaja prayatna karavA chatAM paNa je cha karmanA vAthI sukhane mArga aMgIkAra karatA nathI ane hitakArI upadeza zravaNa karatA nathI te jIvo upara kheda dhAraNa na kare temaja bahu bhArekamI che, ghaNuM saMsAramAM rakhaDavAne che vigere AkSepavacanothI tiraskAra nahi karatAM madhyastha bhAva dhAraNa karI vivAra kare ke, duniyAmAM sarva jIvene sukha priya che, paraMtu mehanIya karmanA udayathI teone sukhano mArga samajAvavA chatAM paNa samajatA nathI ane ulaTA ApaNe tathA dharmamArgane tiraskAra karI ghaNuM karma upArjana kare che, mATe e jIne deSa nathI paraMtu mehanIyakarmane sarva deSa che vigere ciMtavavuM te mArAmAvanA. f-dharmadhyAnanA svAmi mukhyatve apramatta muni che, jo ke chaThTha guNasthAne pramatta munine sAlaMbana dharmadhyAna gauNapaNe kahyuM che, ane pAMcame guNasthAne dezaviratine madhyama dharmadhyAna kahyuM che, te paNa utkRSTa ane nirAlaMbana dhyAnanI apekSAe For Private And Personal Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 dharma dhyAnanA svAmi apramatta yuni kahyA che. zrI guNusthAnamA nurAhumAM kahyuM che ke ArttaM raudraM bhavedatra, mandaM dharmyaM tu madhyamam dharmapratimAzrAddha-tratapAlanasaMpratram | z|| guNu kramAnu artha:- ahiM dezavirati guNasthAne smArtta ane raudradhyAna mukhya vRttie heya che, ane dharma dhyAna madhyama athavA gANavRttie hAya che. kAraNake utkRSTa dharmadhyAna thatAM apramatta sarvaviratipaNuM prApta thAya che ema TIkAmAM kahyuM che. vaLI e madhyama dharmadhyAna paNa devapUsjida SaTkarma, agIyAra pratimA, ane zrAvakanAM vrata pALavAthI utpanna thayeluM heAya che. tathA-- astitvAnnakaSAyANA-patrArttasyaiva mukhyatA AjJAdyAlaMbanopeta-dharmadhyAnasya gauNatA // 2 // artha:--ahiM chaThThuM gurusthAne nava nAkaSAyAnuM astitva hAvAthI A dhyAnanIja mukhyatA che, ane AjJA vigere cAra AlaMbanavALAM cAra dharma dhyAnanI gaNutA che. tathA-- dharmadhyAnaM bhavatyatra, mukhyavRtyA jinoditam / rupAtItatayA zuklamapi syAdezamAtrataH // 3 // artha:---ahiM sAtamai guNasthAne jInezvarAe mukhyavRttie dhama dhyAna kahyuM che. jethI rUpAtItapaNAe zamAtra zukaladhyAna paNa gANuvRttithI DAya che. 1. ahiM dharma dhyAnanA saMbaMdhamAM sarva abhiprAya guNasthAnakramAnurAhane AdhAre kare che ane zrI AvazyakamAM teA sAmAnyapaNe kSINamAha sudhInA sa apramattamunine dharmadhyAnanA svAmi kahyA che, ane zrI vicArasAramAM zrImad devacadrajIe pramatta, apramatta, ane apUva karaNa e traNa guNasthAnanA sunibene dharmadhyAna kahyu' che, ane keTalAeka yaMtrapaTTakartAoe cAcA gurusthAnathI sAtamA ke AThamA guNasthAna sudhI dharmadhyAna kaheluM che. e pramANe dharmadhyAna saMbadhita aneka abhiprAya che, te sabhaprAyamAMthI cAlu graMthanI a Mdara vizeSataH zro guNasthAna mAnuhanA abhiprAya kahevAze For Private And Personal Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 126 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zukaladhyAnanA 4 bheda. dravyaguNa tthavasthita vicAra--pRthaSa eTale paryAyanuM bhinnapaNuM, vitarka eTale zrutajJAnane anusAre vicAraNA ( vitarka: zrutam iti tattvArtha: ), ane vicAra eTale artha vyaMjana ane yAganI saphrAnti eTale eka dravyathI bIjA dravyapara javuM, eka zabdathI khIjA zabdapara javu, ane eka ceAgathI bIjA cAgapara javuM te arthavyaMjanacegasaMkrAnti kahevAya. (vivAiDayanTaMganayogabhrAnti: iti tattvArtha: ) eTale A cAnamAM vatatA AtmA prAya: zrI zrutajJAnAvalakhI eTale pUrvajJAnanA jJAtA hAya, ane kadAca marUdevAvat pUrvajJAna rahita paNa hAya, mATe vizeSata: zrutajJAnI hAya che, tevA zrutajJAnI eka dravyArdikanI ciMtavanAmAM vartatA chatA bIjA dravyAdikanI ciMtavanA kare, ane tyAMthI uThI puna: bIjA dravyAdikanI ciMtavanA kare, mATe pRthak ti paNa kahevAya. vaLI e pramANe artha, vyaMjana ane ceAgamAM paNa pUrNAMkata rIte bhinna bhinna ciMtana pravarte tethI A prathama bhedanuM nAma pRthavitarkara savicAra kahevAya che. A bheda zrutajJAnI zreNigata prathama saMghayaNIne hAya che. vaLI zrutajJAna eTale pUrvajJAnanA ekAnta niyama nahi. 1. zabdathI artha para ane aMthI zabdapara AvavuM te abajana saMkrAnti kahevAya. ( iti leAkaprakAzaH ) 2. dravyAddravyAntaraM yAti guNAdyAtiguNAntaram | paryAyAdanyaparyAya, sapRthaktvaM bhavatyataH // 1 // arthaH--je dhyAnamAM ( AgaLa kahevAtA ) vicAra ( cittasaMcAra ) eka dravyathI bIjA dravya upara jAya, eka guNathI khIjA guNa upara jAya ane eka paryAyathI khIjA paryAya upara jAya te dhyAna pRthakTsa sahita kahevAya. tathA~~~ svazuddhAtmAnubhUtAtmabhAvazrutAvalaMbanAt / aneko vitAvuM, caNmistatvayitanam||2|| aH--je dhyAnamAM potAnA zuddha AtmAe anubhavelA aMtarga For Private And Personal Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1ra7 2 akSayativivAra-A dhyAnamAM vartatA muni dravya, guNa ke payaya e traNamAMnA keIpaNa ekanA ciMtavanamAM ja sthira rahe che, paNa pahelA bhedanI mAphaka dravyathI guNapara ke guNathI paryAyapara jAya nahi mATe ghaNAva, ane A jJAna paNa prAyaH zrutajJAnane anusAre pUrvadharane hoya che mATe jita, ane A dhyAnamAM pahelA bhedanI mAphaka zabdAntara, arthAntara ke gAntararUpa saMkrAnti hotI nathI, paNa je zabda ke arthanA ciMtavanamAM vartatA hoya teja zabda ke artha para sthira rahe che, ane A dhyAnanA prathama samaye traNa begamAMthI je vega vartate heya teja (prAyaH mana ) ega upara sthira rahe che mATe vivAra, e pramANe A dhyAnanuM yathArthanAma pavitarivAra che. A sthAnane ane cAra ghanaghAtikarmane nAza thatAM AtmA kevaLajJAna pAme che, mATe pahelA ane A bIjo bheda zreNigata chadmasthane heya. rU suvicanivRtti - zukladhyAnamAM sUkSma kAga (sUma zvAcchavAsa vigerarUpa kAga)nI anivRtti eTale pravRttine abhAva karavAnuM sAmarthya che te sUkSmakriyAanivRtti kahevAya, athavA pravardhamAna pariNAmathI je nivRtti (pAchuM vaLavuM) naheAya evI pariNAmavRddhinI paraMparAvALuM ane sUkSmakAyegavALuM je dhyAna te sUphamakriyAanivRttidhyAna e paNa artha thAya che. bhAvakRtanA AlaMbanathI je arthanirUpa vitaka (vicAra) thAya te vitarka sahita kahevAya. tathA- bhutaciMtA vitarkaHsyAt, vicAraHsaMkramo mtH| pRthaktvaM syAdanekatvaM, bhavatyetat prayAtmakam // 3 // artha -vi eTale zrutAnusArI ciMtA, ane vivAda eTale arthAdikanuM saMkramaNa kaheluM che, tathA pRtha" eTale anekapaNuM, e traNenA saMyoge A paheluM zukaladhyAna che.-iti guNasthA kamA0. vaLI dravyathI guNa upara, ane guNathI paryAya upara javuM te paNa pRthaphatvapaNuM kahevAya-zrI vicArasAra. For Private And Personal Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 128 A dhyAna terame guNasthAne sogikevalI reganirodha karatI vakhate managa ane vacanagane nirodha karyA bAda kAyeganA nirodhano keTaleka bhAga vyatIta thaI jAya tyArabAda prAraMbhAya che, ane jyAM sudhI sUphamakAyogane sadbhAva hoya che tyAM sudhI ja A dhyAna parama zuklalezyAe hoya che, ane sUkSma kAga rekAI gayA bAda kevalI bhagavAna agI thAya che, ane turtaja cothuM zukaladhyAna pravarte che. che samuchinnariyApratipati-je dhyAnamAM mana vacana kAyAnA garUpa kriyAne sarvathA vicacheda thaye che eTale sUkSmakriyA paNa jyAM nathI ane pharIthI e kiyA viThane pratipAta paNa nathI eTale puna: kriyAne prAdurbhAva paNa nathI evA prakAranuM je sthira dhyAna te samuchinnakriyA apratipAtidhyAna kahevAya. A dhyAna kevalI bhagavAnane caMdame guNasthAne hoya che. A parama zukladhyAna lezyA rahita hoya che. prazna -kevaLajJAna pAmyA bAda kevalIne dezanA pUrva keDi varSa sudhImAM kaIpaNa dhyAna kahevAya ke nahi? uttara - nihAM likhari su-zrI sarvasane yoganiSedha hote chate dhyAna hoya che. ema kaheluM hovAthI zeSa kALamAM dhyAna nathI. 1. zrI vicArasAra graMthanA kartA zrImadda devacaMdrajIe A dhyAnane cidamAM guNasthAnamAM gayuM che, ane caMdame guNasthAne sUkSma kAyayoga gaNyo che. zrI AvazyakattimAM dhyAnazatakamAM spaSTa rIte upara lakheleja bhAvArtha kahyo che. ane guNasthAnakramAnurohanI vRttimAM sUkSma kAyayoga 6 amI avasthAmAM ) gaNyo che, paraMtu ayogI guNasthAne dhyAna to thuMja gayuM che, to zrImadda devacaMdrajIe trIjuM sthAna kevI rIte gaNya che te vicAraNIya che. 2. kSayAnanA prathamanA be bhedathI nivRtta thayelA ane trIje maMda nahi pAmelAne e pramANe dhyAnA rikAmAM ( bIjA ane trIjA For Private And Personal Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 129 sujAnanAM 2 rukSaLadevArdikanA karelA upasargathI je bhaya pAmavA te vyathA kahevAya, A dhyAnavALA munine tevA upasargathI lezamAtra paNa bhaya upajatA nathI paNa bhAvanAmAM vizeSa draDhatA AvatI jAya che mATe zukaladhyAnanuM prathama lakSaNu anyathA, devArdike kapaTathI racela mAyAjALamAM meha na pAmavA, ane sUkSma artha buddhigamya na thAya tepaNu mehu na pAmavA eTale muMjhAvu nahi te 'samoda nAme bIjuM lakSaNu, A khAdya vastu tyAjya che, A jIva vastu AdaravA ceAgya che athavA dehuthI ane sarva sa ceAgeAthI A jIva bhinna padArtha che vigere sadasat bhAvanI vheMcaNu karavA?pa viMga e trIjuM lakSNa che, ane e pramANe viveka prApta thatAM zarIranA ane upAdhinA je tyAga karavA te byulsa" nAme ceAthuM lakSaNa che. jasthAnanAM : gArjIvana-kSamA, nirabhimAnatA, RjItA ane nilebhatA eTale amamatva e zukladhyAnanAM cAra A lakhana che. vadhvAnano ? anuprekSA...A dustara ane anAdi ananta evA bhavasamudramAM nAraka, tiryaMca, manuSya ane devanA anaMta bhavAne viSe A jIva paribhramaNa kare che, e anaMtatyi bhAvanA. padArthonA vividha prakAranA pariNAma eTale svabhAvA te vipariNAma eTale tenA svabhAvA vicAravA te viAima bhAvanA, jema A leAkamAM ane devaleAkamAM sarve sthAnA, sa Rddhie ane sarva sukhA azAzvat eTale kSaNabhaMgura-vinazvara che ema vicAra karavA te vipariNAma bhAvanA, temaja dhikkAra che A saMsArane ke je sasAramAM utkRSTarUpavaDe garviSTa banela jIva teja kalevaramAM kIDApaNe utpanna thAya che, vigere citavavuM te JAnanA AMtAmAM) vartAtAne kevaLajJAna pragaTa thAya. te jyAM sudhI yAganirodha na prArabe tyAM sudhI kevalI dhyAna rahitaja hAya (zrI AvazyakasUtradhyAnazataka gAthA 64 mInITIkAmAM ). For Private And Personal Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 130 1 zumatva bhAvanA, ane nahi nigrahu karelA krodhAdi kaSAyA punaEvanAM mULane siMcana kare che, vigere kaSAya, Azrava AdinA apAya eTale kaSTanuM vicAravu te apAya bhAvanA che. svAmi--zukladhyAnanA prathamabheda gANapaNe apramatta munine ane mukhyavRttie AThamA guNusthAnathI dazamA sudhI kSapakane, tathA AThamAthI agIyAramA sudhI upazamakane hAya che, ane zukladhyAnanA bIjo bheda bAramA kSINumeha guNasthAne hAya che, tathA trIje bheda cAganirAdhaavasare ( manayeAga ane vacanayoga rokAi gayA bAda kAyAneA AdarayAga rAke tyArabAda sukSmakAyayeAga tAM) kevalI bhagavAnane hAya che, ane cAthA bheda sarva ga rUMdhAI rahyA bAda ayAgIpaNAmAM hoya che. kahyuM che ke-- ekaM triyogabhAjA-mAdyaMsyAdaparameka yogavatAm tanuyoginAM tRtIyaM, niyeogAnAM caturthe tu // 1 // a:--traNe ceAgamAM vartatA jIvane prathamane eka bheda hAya, ane bIjo bheda keIpaNa eka cegamAM vartatAne hAya, trIje bheda kAyayeAgIne ( sUkSma kAyayAgIne ), ane cAtheA bheda ayAgIne hAya. (30) saMghayaNa ?--hADakAMnA samUhanI sadhinuM baMdhAraNa te saMcaLa kahevAya. arthAt hADakAMnA be cheDA jyAM paraspara sAmAsAmI maLe che te sthAne te be cheDA jevA saMbaMdhathI paraspara 1-2. zrI Avazyaka sUtramAM dhyAnazatakanI vruttimAM zukaladhyAnanA DelA e bheda je dharmadhyAnanA svAmi che teneja gaNyA che, ane tyAM dharmadhyAnanA svAmi upazAntamAhI ane kSINumAhI apramatta muni kahyA che. tenA khulAsAmAM zrImad devacaMdrajIe kahyuM che ke " upazAntamAhI ane ane zrImahI zabdathI agIyAramA ane khAramAM gurusthAnavALA nahi paNa upazamazreNi ane kSepakazreNinA prAraMbhaka jANavA. e abhiprAyamAM paNa Ame guNasthAne zukaladhyAnane bIjo bheda prApta thAya che, ane bIjo bheda to bArameja kahyo che mATe vicAraNIya che, For Private And Personal Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 131 vaLagI rahyA hoya te saMbaMdhane saMghayaNa kahevAya, te saMbaMdhanA cha prakAra nIce pramANe che-- vakramanAra saMghavI eTale khIlI, nArAca eTale markaTabaMdha, jema vAMdarInuM baccuM vAMdarIne potAnA hAtha pagane vIMTe daI sajajaDa vaLagI rahe che tema hADakAMnA bane cheDA eka bIjAne vIMTe daI vaLagI rahe te nArAza athavA markaTabaMdha kahevAya. vaLI rUSabha eTale hADakAne mATe kahevAya. have A prathama saMghayaNuvALA jIvanA zarIramAM hADakAMnA je je sthAne sAMdhA Ave che te te sthAne prathama te hADakAMnA bane cheDA sAmAsAmI eka bIjApara caDhIne vIMTe daI vaLagela hoya che, tenA upara tathA nIce ekeka hADapATe vIMTAyelA hoya che, ane tenA uparathI te TheTha nIce sudhI cAra vedha pADIne eka khIlI utarelI hoya che, temAM uparanA hADapATAne prathama vedha, bIje vedha uparanA markaTabaMdhI hADane, trIjo vedha nIcenA markaTabaMdhI hADane ane ceAthe vedha nIcenA hADapaTTAne e pramANe hADakhIlI cAra sthAnemAM vedha pADIne utarelI hoya che, AvA prakAranA hADabaMdhAraNanuM nAma vajIbhanArAcasaMghayaNa che. #manasiMgha -upara kahyA pramANe sarva hoya paNa khIlI mAtra na hoya, ane bIlI nahi hovAthI hADa paNa vedhavALAM na hoya, evI rIte jema eTale hADapA ane nara eTale markaTabaMdha e beja hAya mATe AnuM nAma rUSabhanArA che. nAvasiMgha -upara kahyA pramANe be hADanA cheDAe paraspara maTabaMdha saMbaMdhathI vaLagelA hoya paNa tenA upara pATe tathA khIlI bane nahAya mATe enuM nAma nArAcasaMghayaNa che. sarSanA--hADakAMnA be cheDAmAMthI eka cheDe markaTabaMdhanA 1. A avabhanArAne badale keTalAka AcAryo gagana nAmanuM rAMdhaNa mAne che, ane te vajanArAca saMdhayaNa te uparokta rIte vaja banArAca sarakhuM heya paNa mAtra hADane pado dha TAyela na hoya. For Private And Personal Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1kara saMbaMdhathI vaLagela hoya ane bIje cheDo rasa hoya temaja hADabIlI paNa banne hADane vIdhI nIce utarI hoya te ardhanArAca. lisTi-hADanA be cheDAe ekabIjA upara maTabaMdhanA saMbaMdha vinA sAdI rIte caDhelA hoya ane te banne hADane vIMdhIne uparathI hADakhIlI utarI hoya evA hADasaMbaMdhanuM nAma kilikA saMghayaNa. vAda-atyaMga mardana vigere jevA vaDe zvata eTale vyAsa te sevAsaMghayaNa, eTale hADanI saMdhIo telAdikanuM vAraMvAra mardana karavAthI vizeSa draDha rahe che, tethI tene sevArta saMghayaNa kahe che. A saMghayaNamAM hADanA be cheDAmAM eka cheDA bhaNa-khADAvALA hoya che ane bIjo cheDo khADA vinAne hoya che, te bAbhaNa vinAne cheDe bAbhaNavALA cheDAnI khobhaNamAM khaMDaNayAmAM rAkhelA sAMbelAnI peThe mAtra aDakIne ja rahyo hoya che, jethI keIpaNa eka cheDe jorathI kheMcavAmAM Ave te te bhaNumAM beThelo cheDe bahAra nikaLI jAya che tyAre lokamAM kahevAya che ke hADakuM utarI gayuM, ane kaI vakhate bane cheDAne dhako vAgatAM cheDe eka bIjApara caDhI jAya che tyAre lekamAM kahevAya che ke hAkuM caDhI gayuM. ane hAlamAM vizeSa karIne sevArta saMghayaNa che. vaLI che eTale hADakAMnA be khaMDa paraspara dags, eTale sparzelA hovAthI A saMghayaNanuM bIjuM nAma cheyda paNa che. e cha saMghayaNamAM sarvathI vadhu majabUta prathama saMghayaNa che ane tyAra bAdanAM anukrame kamI kamI draDhatAvALAM che, e pramANe cha saMghayaNanuM svarUpa kahyuM. (31) saMsthAna 6-zubhAzubha lakSaNavALe zarIrane AkAra te saMsthAnA kahevAya, arthAt sAmudrika zAstranA niyama pramANe mukha, hasta, nAsikA, udara ane paga vigere avayavonuM 1. lakSaNa zabdathI avayavanuM pramANa ane varNa, gaMdha, rasa, ane sparzanI zubhAzubhatA paNa grahaNa karavI, mitra pramANa ja nahi. For Private And Personal Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 133 jeTaluM pramANu hAvu joie teTaluM pramANu hAya paraMtu nyUnAdhika na heAya te zubhasaMsthAna ane hInAdhika pramANavALA zarIranA AkArane azubhasaMsthAna kahe che, te samacaturasra vigere cha prakAranAM kahyAM che, temAM prathama sasthAna zubha che anekhAkInAM azubha che, te nIce pramANe-- ? samacatunnasaMsthAna--patusra eTale e DhIMcaNanA khUNA ane be khabhAnA khUNA maLI cAra khUNA sama eTale mApamAM sarakhA hAya tevA zarIranA AkArane samacatuztra saMsthAna kahe che. arthAt A saMsthAnavALA purUSa parvakAsane beThelA hAya tyAre tenA DAbA DhIMcaNathI jamaNA khabhA sudhI, jamaNA DhIMcaNathI DAbA khabhA sudhI, palAMThInA madhya bhAgathI nAsikAgra sudhI, DAkhA khabhAthI jamaNA khabhA sudhI ane DAkhA DhIMcaNuthI jamaNA DhIMcaNu sudhI e pramANe pAMca rIte mApa letAM pAMcenu sarakhuM mApa utare te pUrvokta cAra khUNA sarakhA thayA kahevAya tethI AnuM nAma samacaturasra saMsthAna che. athavA teA jenA sarva avayava pramANasara hAya te samacatura" saMsthAna. 2 caproSapattima36 saMsthAna--nyagrodha eTale vaDanuM jhADa tenA paramaMDala eTale geLAkAra sarakhuM saMsthAna, arthAt vaDavRkSa jema uparanA bhAgamAM sulakSaNa dekhAya che ane nIcenA bhAgamAM vilakSaNa dekhAya che, temaja je zarIranA nAbhIthI uparanA avayavA aMgazAstranA niyama pramANe pramANusara hAya ane nAbhIthI nIcenA sAthaLa vagere avayavA hInAdhika pramANavALA hAya tenu nAma nyugrodhaparima Dalasa sthAna. rU sAEisthAna--yagrodhaparimaMDalathI viparita haiAya eTale nAbhIthI nIcenA avayavA sulakSaNa hoya ane nAbhithI uparanA avayavo vilakSaNa hAya te sAdisaMsthAna. ' 1. zrI paMcasaMgrahanI vRttimAM keTalAka AcAyaeNnA mate A saMsthAnanuM nAma sAthI eTale zAmalI vRkSa sarakhuM kahyuM che. For Private And Personal Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 134 ke vAmana saMthAna-mastaka, grIvA, hasta ane paga e cAra aMga sulakSaNa hoya ane zeSa avayave vilakSaNa hoya te vAmanasaMsthAna. kA--mastaka, grIvA, hasta ane paga e cAra avaya vilakSaNa hoya, ane zeSa avayava lakSaNayukta hoya te kunja. dasuMdara saMthA-sarva avaya lakSaNarahita hoya te huMDaka. (3) samudyAta 7- eTale ekIbhAvathI, na eTale prabaLapaNAthI, ghAta eTale karma paramANuono vinAza. te samudrAti kahevAya, kAraNake samudaghAtane prApta thayele jIva dIrdhakALa bhogavavAyegya karmaparamANuone udIraNakaraNavaDe udayAvalikAmAM nAkhI nAkhIne zIdhra bhegavI nijare che. te samudraghAta sAta prakArane nIce pramANe jANo- vIsamuthAta-atyanta vedanAvaDe vyAkuLa thayela AtmA pitAnA Atmapradezone zarIra bahAra pheMkI bahArathI khabhA tathA mukha vagerenAM antara pUrI, aMdarathI zarIranA pilANa bhAgo pUrI, dehapramANu uryo ane joDe daMDa karI antarmuhUrta sudhI e sthitie rahI azAtavedanIya karmanA ghaNA pudgalenI udIraNA karI udayamAM lAvI nijere te vedanIya samughAta. - 2 kapAyaramuthAta-atyanta kaSAyavaDe vyAkuLa thayela AtmA pitAnA Atmapradezane zarIra bahAra pheMkI bahArathI khabhA tathA mukha vigerenA AMtarA pUrI aMdaranA bhAgathI zarIranA pilANa bhAge pUrI dehapramANa uMce ane jaDe daMDa racI. astamuhUrta sudhI e sthitie rahI ghaNA kaSAyanA pedanI udIraNa karI udayamAM lAvI nirjare te kaSAyasamughAta. A samughAta kodha, mAna, mAyA ane lebha ema cAra prakArano che. 1 kavAya samuddaghAta zrI AcArAMgattimAM mAtra anaMtAnubaMdhinA udayathI kahe che, te paNa uMpalekSaNathI apratyAkhyAnAdinA udayathI gaNatAM 16 akSarano paNa kahevAya. For Private And Personal Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 135 rU marImupAta-maNusamayathI atamuhUrta pahelAM maraNa vaDe vyAkuLa thayelo AtmA pitAnA Atmapradezane bahAra pheMkI, zarIranI aMdara polANabhAgo pUrI, pitAnA zarIranI jADAI pramANe ane laMbAImAM pitAnA zarIstI laMbAIthI adhika laMbAI eTale jaghanyathI aMgulane asaMkhyAtame bhAga ane utkRSTathI eka dizAe asaMkhya janapramANu utpattisthAna sudhI vadhIne utpattisthAne prApta thAya, te vakhate antarmuhUrta jeTalA kALamAM AyuSakarmanA ghaNu paramANuo udIraNAkaraNa vaDe udayAvalikAmAM nAkhI nAkhI udayamAM ANI nirjare te maraNasamudaghAta kahevAya. have kaIka jIva ekaja samughAtathI parabhavamAM utpanna thAya che ane keIka jIva prathama samudaghAtathI nivRtta thaI mULa zarIramAM AvI bIjIvAra samughAta karI parabhavamAM utpanna thAya che, te kAraNathI eka bhavamAM be maraNasamudaghAta paNa thAya che. kavaidikpati-kriya labdhivALo AtmA vaikriya zarIranAmakarmayukta pitAnA Atmapradezane svazarIrathI bahAra kADhI zarIra pramANe jAo ane saMkhyAta janapramANa dIrgha daMDa racI pUrve upArjana karelA. vaikriya nAmakarmanA ghaNA paramANuone udIraNavaDe udayAvalikAmAM nAkhI nAkhI nirbharavApUrvaka kriyazarIra prAgya putalene grahaNa karI vaikriya zarIra race te vikriyasamuddaghAta kahevAya. 9 saiArasamudi-tene lazyAnI labdhivALe chava tejasa zarIranAmakarmayukta Atmapradezone bahAra kADhI svazarIra pramANe jADo ane saMkhyAta janane dIrgha daMDa racI pUrve bAMdhelA taijasa nAmakarmanA ghaNA paramANuone udIraNAvaDe udayAvalimAM nAkhI hRdayamAM A nirjaravApUrvaka tejasa pulo grahaNa karI tene lezyA mUke te taijasasamudhAta kahevAya. A lezyAvALA jIvane seLa deza bALavAnI zakti prApta thAya che. 6 garAsu -keIka labdhiva da pUrvadhara muni For Private And Personal Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 136 peAtAnA Atmapradezane zarIra bahAra kADhI pUrvavat svazarIra pramANe jADA ane sakhyAta ceAjananA dIrgha daMDa rI. pUrvokha dve AhArakanAmakarmanA ghaNA pudgalone udIraNAvaDe udayAlima nAkhI udayamAM lAvI niravApUrvaka AhAraka zarIrayeAgya pudgalo grahaNa karI AhAraka zarIra anAva te AhArakasamughAta kahevAya. 7 vasimuddhAta--kevalIbhagavAnane AyuSkarmanI sthiti karatAM nAma, gAtra ane vedanIya karmanI sthiti adhika rahI hAya tA te adhika sthiti kha MDita karI, AyuSu jeTalI samasthiti karavA mATe, prathama samaye uSNadhA lokAnta pramANa AtmapradezanA dIrgha daMDa kare, bIje samaye AkhA phreMDamAMthI Atmapradeze! kADhI. uttara dakSiNa leAkAnta sudhI kapATAkAra spre, trIje samaye AkhA daMDamAMthI Atmapradezo kADhI pUrva pazcima leAkAnta sudhI kapATAkAra race, jethI A trIje samaye e kapATa thavAthI mathAnaneA eTale ravaiyAnA AkAra thAya. tyArabAda ceAthe samaye ane kapATeAmAMthI Atmapradeze kADhI mathAnanA cAra AMtarA pUrve, jethI A ceAthe samaye kevalIbhagavAnaneA AtmA sarva lAkAkAzamAM vyAsa thAya. puna: pAMcame samaye AMtarAmAM rahelA AtmapradezeA saharI mathAnanA AkAre thAya, chaThThuM samaye mathAnamAMnuM eka kapATa saharI eka kapATAkAre thAya, sAtame samaye kapATa AkAra saMhArI DAkAra thAya, ane AThame samaye daMDAkAra saharI svarUpastha thAya. e ATha samayamAM nAma, gotra ane vedanIya karmanA acitikha'Dagata paramANuone ghaNA pramANamAM vinAza karI traNenI Ayu sthiti jeTalI sthiti rAkhe, te kelIsamud ghAta kahevAya. ahiM vhele ane AThame samaye dvArikakAyayoga, bIje chaThThuM ne sAtame samaye AdArika mizrakAyayoga, tathA trIje ceAthe ane pAMcame samaye kANu kAyayeAga hAya che. je kelIne Ayu:', nAma, gAtra ane vedanIya e cAre karmanI sthiti sarakhI hAya te samudghAta karatA nathI. vaLI evA paNa niyama che ke cha mAsatho adhika AryuvALA kevalI avazya samruddhAta kare, ane For Private And Personal Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 137 bIjA kevalI kare athavA na paNa kare, tathA nirvANa kALathI cha mAsa pahelAM sa kevalI samudghAta kareja ema keTalAka AcAryAM kahe che te zAstrasa Mmata nathI, kAraNake kevalI samudlAtathI nivRtta thaI kAraNasara traNe yAgamAM pravatA gRhasthane soMpI devAyAgya vastuo soMpI daI antarmuhUtta mAM nirvANa pAme che, ane adhika Ayu hAya te vastuo soMpavAnuM banI zake nahi mATe nirvANasamayathI antarmuhUtta pahelAM samuddAta thAya e vacana sUtrasammata che. ( 33 ) bhAva 5-viziSTa,tumi: thato thA nIyAnAM tattadrUpatayA bhavanAni bhavanti ebhiH upazamAdibhiH paryAyairiti thA mAttvA: eTale amuka hatuthI athavA teA svata: jIvAnuM te te rUpapaNe thavuM, athavA upazAde paryAyeAvaDe je te te rUpe thAya te Avo kahevAya. tee Apamika, kSAyika, kSayApazama, Ayika ane pAriNAmika ema pAMca bhedeche. tenuM svarUpa nIce pramANe 2 3parAma--mAhanIya karmInA vipAkeAdaya tathA pradezeAyanuM rokANa karavuM te upazama bhAva kahevAya, ane te rAkhathI DhAMkelA agni samAna che, jema te agninA dhUmADA tathA bhaDakAM pragaTa thatA nathI tevI rIte dhUmrasamAna mAhanIyanA pradezeAya ane bhaDakA samAna vipAkeAyana hAya, evI sthiti mAhanIyanA karma paramANuonI thavI te uparAma kahevAya. tathA upazama sthitine prApta thayelA karma paramANuonA prabhAvathI jIvane je zamatA prApta thAya te sauparAmiSTha bhAva kahevAya. e pramANe karmanI ane AtmAnI bannenI upazAntine upazamabhAva athavA pamikabhAva kahI zakAya che. A upazAnti ATha karma mAMthI mAtra mAhanIya karma nIja hAya che. 2 kSacilDramava-jJAnAvaraNu, darzanAvaraNu, mAhanIya ane antarAya vigere karmanI uttara prakRtiomAMnI keTalIekanA athavA sarva nA baMdha, udaya, udIraNA ane sattA e cAremAMthI sa thA vinAza karavA eTale te karmano eka aNu paNa AtmAnI sAthe na rahevA For Private And Personal Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 138 deve te kSara kahevAya, ane e karmanA kSayathI jIvane je anaMtajJAna ane anaMtadarzana vigere guNo pragaTe te sacavAmAla kahevAya. e pramANe jIva ane karma e bannenA saMbaMdhamAM kSAvikabhAva kahevAya. uparokta bhAva pANIthI bujhAvelA agni samAna che. athavA bALIne bhasma karelA viSavRkSanA bIja samAna che, kAraNake kSayabhAvane pAmeluM ( kSaya thayeluM) karma punaH pragaTa thatuM nathI. rU thaparAmamA-je karma sarvathA kSaya pAmyuM nathI. athavA upazAnta thayuM nathI, tevuM tathAvidha udayarUpe vartatuM karma kSayopazama bhAvavALuM kahevAya che, ane karmanA tevA pazamathI jIvane je matijJAnAdi guNa pragaTa thAya te paNa pazamabhAva kahevAya. e pramANe karma ane jIvane guNa e bane kSayopazama bhAve kahevAya che. prazna -upazama ane kSaya e be bhAva kahyA chatAM puna: pazama bhAva judo zI rIte kahevAya? zuM je karmano upazama hoya teja karmane kSaya hAya? ane e banne bhAva eka sAthe varte kharA? ke jethI tame kSapazama kahe che? uttara-eka kALe be bhAva pUrvokta svarUpe ahiM vartatA nathI, paraMtu bIjI apekSAe ekaja karmamAM samakALe upazama ane kSaya bhAva varte che te nIce pramANe-kSapazama ghAtikamane hAI zake che, ane je ghAtikarmane zapazama varte che, te dezaghAtikarma hoya chatAM te karmanA rasaspardhake baMdhavakhate azreNigata jIvane sarvaghAtija baMdhAyelA hoya che, paraMtu te sarvaghAti spardhA udayamAM AvatI vakhate dezaghAtirUpe pariNamIne udayamAM AvI zake che, mATe je je sarvaghAti spardhake dezaghAtipaNe pariNamI udayAvalimAM AvI udayarUpe vatI kSaya pAmatA jAya che, te apekSAe kAra ane je je sarvaghAti spardhake dezaghAtipaNe nathI pariNamyA, te spardhakane udaya nathI, mATe teone anudaya eja rUparAma kahevAya, paraMtu upazamanA karaNanI paddhatine ahiM upazama For Private And Personal Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 139 . nathI, e rIte udayAlimAM praveza karatA sarvadyAtispardha kAnA dezadhAtispardhA kArUpe kSaya ane sattAgata zeSa sarva dhAtispa kAnA anuyarUpa upazama, e banne maLavAthI karmanA somabhAva thAya che, paraMtu anya prakAre sa`bhuvI zake nahi. praznaH-- ~~~upazama ane kSayeApazamamAM ze! bheda che ? uttara:-upazamamAM karmanA rasAya ane pradezeAya ane hAtA nathI ane kSayApazcamamAM tA kanA pradezeAya hAya, temaja uyAnuviddha thaye pazamavALI prakRtine vipAkeAdaya paNa hAyache, chatAM te bhinna dezAtispardhakAnA udbhaya hAvAthI yApazama bhAvamAM zuddha udaya na gaNAya. kaucittamAtra--udayAvalikAmAM prApta thayelA karma paramAyuAnA anukrame udaya thavA te 3 mAya kahevAya. ahiM pradezedayane udaya bhAve na gaNatAM vipAkeAdayane udaya rUpe gaNavA, kAraNuke stiskyukasa kramarUpa pradezadaya svarUpe phaLa darzAvavA samartha nathI, mAtra madAnubhAvarUpa pradezeAdaya kaMIka alpa mULa rUpAntare batAvI zake, paraMtu te vyakta-spaSTa teja phaLa nahi hAvAthI yathArtha udayarUpa na lekhI zakAya. temaja karmanA udmayathI utpanna thayelA te te prakAranA ajJAnAdi bAvAne paNa auciva mAya kahe che. e pramANe karma ane jIva e bannenA saMbaMdhamAM Ayika bhAva gaNI zakAya. huM vAIimiLamAya-pariNAma eTale padArthanA anAdi svabhAva, jema dharmAstikAyanA gatisahAyapaNuM, jIvane jIvatva, sabhyatva ane abhavyatva vigere. 5 bhAvanA uttara bheda 53. upazamabhAvanA 2seHupazama samyaktva ane upazama caritra. yApamabhAvanA 18 bheda-traNa ajJAna,1 cAra jJAna, mizra samyaktva, kSayApazama samyaktva, cAritra ra (dezavirati-sarva brerita), For Private And Personal Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dAna, lAbha, bhega, upaga ane vIrya e pAMca labdhio temaja cakSudarzana, acakSudarzana ane avadhidarzana, ema sarva maLI aDhAra, kSAyikabhAvanA 9 bheda-dAnAdi pAMca labdhio, kevaLajJAna, kevaLadarzana, kSAyika samyaktva ane kSAyikacAritra. dayika bhAvanA 21 bheda-ajJAna, asiddhatva, mithyAtva, asaMyama, cAra gati, cha lakSyA, cAra kaSAya ane traNa veda. pariNAmika bhAvanA 3 bhedI-jIvatva, bhavyatva, ane abhavyatva. (34) avagAhanA rU-jIva jeTalA AkAza pradezomAM avagAhesamAya teTalA AkAzapradeze te jIvanI avagAhanArUpa kahevAya, e pramANe dareka padArthanI avagAhanA jANavI. athavA padArthanI uMcAI, laMbAI, paheLAI ane jADAInuM je mApa te avagAhanA kahevAya. AgaLa dvArasaMdha prasaMge jyAM samyaktvAdi guNanI paNa avagAhanA kahevAmAM Ave tyAM vAstavika rIte guNanI nahi paNa te guNavALA jIvanI avagAhanA jANavI. e avagAhanA traNa prakAranI che te nIce pramANe- 1 muThaphAro dhaMdha-jIva je zarIra sahita janma pAme te janmazarIra, bhavadhAraNIyazarIra, athavA mULa zarIra kahevAya, tenI jaghanya ane utkRSTa ema be prakAranI je avagAhanA te mULa zarIra saMbaMdhi avagAhanA. 2 3rarararasaMdhi--prApta karelI labdhivaDe jIva je bIjI 1-2 bevAra. ajJAna kahevAnuM tAtparya e che ke prathamanAM traNa ajJAna te jJAnanA abhAvarUpe nahi paraMtu asamyajJAnarUpe che. ane audayaka bhAvanuM ajJAna te te jJAnanA abhAvarUpa che. 3 pariNAmika bhAvanA bheda jIva ane ajIva bannenA gaNanA nathI paNa ghaNuM che, paraMtu ahiM mAtra chava saMbaMdhija pariNAmika bhAva gaNyA che, mATe traNaja bheda che. For Private And Personal Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 141 navuM zarIra ( janma zarIrathI anya zarIra ) banAve te uttarazarIra kahevAya, tenI jaghanya ane utkRSTa ema be prakAranI je avagAhanA te uttara zarIra saMbaMdhi avagAhanA jANavI. samupAtIta (tainama avagAhanA)--vedanA vigere sAta prakAranI samuddhAta vakhate jIvanI mULadaMDa karatAM je adhika avagAhanA thAyache te samuddAtakRta tejasa avagAhanA paNa jaghanya ane utkRSTa ema be prakAre che tepaNa cAlu prakaraNamAM ghaNuM sthAne utkRSTa avagAhanAja kahevAze. ahiM samudhdhAtaSkRta atra gAhanAnA samadhamAM vedanA ane kaSAya samuddAta vakhate AtmAnI avagAhanA janmazarIra pramANuja rahe che, paNa taphAvata eja che ke samudghAta karyA phelAM uttara, khabhA vigerenA antAmAM AtmA nahAtA te samudlAta vakhate sarva antarI pUrI zarIra pramANa ghana AkAre thAya che, jethI zarIrathI kaMika adhika avagAhanA kahevAmAM paNa virAdha nathI, ane maraNAdi samuddhAtamAM AtmapradezeA aneka yAjana sudhI laMbAya che te nIce pramANe 1 vedanAsamudghAtamAM--kaMika adhika zarIrapramANa. 2 kaSAyasamuddhAtamAM-- "" 3 maraNusamuddhAtamAM----dIrgha cAda ranupramANu. 4 vaikriyasamudhdhAtamAM------saMkhyAta ( vA asaMkhyAta )yAjana ( sAta vA AThe ratnuMpramANa ). For Private And Personal Use Only "" 1. garbhaja manuSya vaikriya ane AhAraka e e navAM zarIra banAvI zake, ane gatiryaMca, deva tathA nAraka e traNe eka vaikriya zarIraja navuM banAvI zake. 2 tejasa kahevAthI taijasa ane kANu e banne zarIranI avavI. gAhanA OM zAstramAM vaikriya samuddhAtanI avagAhanA saMkhyAta yAjana ja kahI che te samuddhAtanA prayatnavakhatanI kahI che, ane samudlAtaprayatnavaDe banelA vaikriya zarIrane dUra deze mekalavAthI thayelI AtmAnI je avagAhanA te teA asaMkhya yAjana pramANu taijasa atragAhanAvana vakhate kahela che. mATe e apekSAe cAlu graMthamAM asaMkhya yojana kahI che, Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 142 pa tejasasamuddaghAtamAM-saMkhyAta jana pramANu (seLa deza bALavA samartha hovAthI). 6 AhArakasamughAtama-bharata vA airavatathI mahAvideha sudhI. 7 kevalisamuddaghAtamAMsaMpUrNa kAkAza pramANa (darajI). e pramANe samughAtakRta sAte avagAhanAo bhinna bhinna che paNa cAluM graMthamAM je dvAramAM je samughAtanI utkRSTa avagAhanA saMbhave teja samudaghAtanI utkRSTa avagAhanA kahevAze, paNa jaghanya avagAhanA nahi kahevAya, kAraNake sAmAnyapaNe samuddaghAtanI je jaghanya avagAhanA te utkRSTa avagAhanAvALI samuddaghAtamAM paNa heya e niyama nathI. vaLI samughAtakRta avagAhanAmAM vedanA ane kaSAya sivAthanI maraNa vigere samughAtathI thayelI tejasa avagAhanA kahevAze, kAraNake eja avagAhanAe dehAvagAhanAthI ghaNA dIdhuM pramANa vALI che ane tejasanI svAbhAvika avagAhanA sarve jInA svasva janmazarIrapramANanI che. vaLI A samughAtakRta taijasa avagAhanAnuM vizeSa svarUpa lekaprakAza vigeremAM varNavelI tejasa zarIranI avagAhanAthI jANavA yogya che, te varNana vistRta hovAthI ahiM kahevAnuM ucita dhAryuM nathI, mATe jIjJAsue te sthAnethI jANavuM. e pramANe traNa prakAranI avagAhanA kahevAthI dareka jIvane yathAsaMbhava pAMce zarIranI avagaNanA kahevAyelI jANavI. (35) sthiti ra-sthiti eTale kALanuM pramANa, te nIce pramANe be prakAranuM che. 2 maNizani-jIva je bhavamAM utpanna thayA che, te bhavamAM jeTalA kALa sudhI (prApta thayela teja zarIradhArA) TakI zake teTalA kALanuM pramANa bhavasthiti eTale AyuSya kahevAya. ahiM samyaktvAdi guNanuM je AyuSya kahevAmAM Avaze te vAstavika For Private And Personal Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 143 rIte guNanuM nahi paNa te guNavALA jIvanuM AyuSya jANavuM. e AyuSyarUpa bhavasthiti jaghanya ane utkRSTa ema be prakAre kahevAze. 2 yAti -jIva vigerenuM vivakSita svarUpa satata nirantara keTalA kALa sudhI TakI rahe ke je svarUpamAM eka samacanuM paNa aMtara na paDe tevA vivakSita svarUpanA satatakALanuM pramANa te kAyasthiti kahevAya. jema koI pRthvI Adi jIva amuka samaye vanaspatibhava prApta karI dazahajAra varSa bAda maraNa pAmI puna: vanaspatibhava prApta karyo, e pramANe vAraMvAra vanaspati bhava prApta karavAthI ekeka bhavana je dazahajAra varSa vigere kALa te vanaspatinI bhavasthiti gaNAya. ane aneka bhAmAM paNa te jIva vanaspati svarUpe kAyama rahevAthI te sarva bhavane je kALa te vanaspatinI kAyasthiti gaNAya. e kAyasthiti paNa jaghanya ane utkRSTa ema be prakAre kahevAze. (36) ni 84 lAkha-3-3-3-3-tejasa ane kAmaNa zarIravALA ja hArikAdi bhavadhAraNIya dehamudranI sAthe je sthAne joDAya te sthAna na kahevAya ane te judI judI gaNavAthI asaMkhya pramANuvALI che, paraMtu samAna varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAnavALI aneka nione eka nirUpa gaNatAM corAsI lAkha thAya che. te dvArasaMdhaprasaMge savistara kahevAze. vaLI te ni sacitta acitta ane mizra e traNa prakAranI che, temAM je utpattisthAna Atmapradeza yukta hoya te jAti, jema jIvatA prANInA zarIramAM kIDAdi utpanna thAya te te kIDAenI sacittani kahevAya, ane je utpattisthAna nijIva hoya te ajiyoji, jema sUkA kAkhamAM mera jAtanA kIDA thAya che teonI te acittani che, temaja je utpattisthAnanA keTalAka pradeza sajIva ane keTalAka pradeze nirjIva hoya te niyati gaNAya. vaLI te nizIta uSNu ane zItANa ema traNa prakAranI che, temAM je utpattisthAna zIta sparzayukta hoya te zani For Private And Personal Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 144 jema jaLa vigere, je utpattisthAna uSNu sparzayukta hAya te OMyoni, jema agni vigere, ane je utpattisthAna ati zItalatA tathA ati uSNutA rahita hAya te gItongoni kahevAya jema pRthvI vigere. temaja vaLI manuSyanI strIenI ceAni zaMkhAva, dhUrmAMnnatA ane vazIpatrA ema traNa prakAranI che. temAM cakravartinA strI ratnanI ceAni zaMkhanA AvanA AkAravALI hoya che, te ceAnimAM je jIve putrapaNe AvI usanna thAya che te sarve jIvA strIratnanA pramaLa kAmAgninA uddayathI nAza pAme che, mATe strIratnane putra hAya nahi. temaja arihaMta, cakravarti, vAsudeva ane baLadevanI mAtAonI yAnie kAcamAnI pITha samAna unnata hAvAthI te mennitA kahevAya che, te yonimAM arihata vigere cAra sivAya anya jIva paNa upaje parantu arihaMtAdghi cAranI utpatti te kurmAnnatA yonimAMja hoya. vaLI sarva sAdhAraNa strIonI yoni vAMsanA patra samAna AkAravALI hovAthI te kaeNzopAyoni kahevAya che, temAM arihatArdi cAra sivAya sarva manuSyo utpanna thAyache. temaja sarva tiryaMca strIonI yonie vaMzapatranA AkAravALI hoya che ane vRttAkAravALI paNa saMbhave che. uparokta zaMkhAvada yonie khAhya AkArarUpa jANavI paNa vAstavika utpattisthAnarUpa nahi, je utpattisthAnarUpa atara gayoni te pratyakSa upalabdha thatI nathI kAraNake te uttarAntavatI hoya che. temaja te yAni zubha ane azubha ema e prakAranI che, temAM yugalika manuSyAnI, cakravarti, vAsudeva, tirthaMkara, tathA zreSTha vaMza ane zreSTha jAtivALA purUSAnI zubha ceAni hAya che, ane jAnI azubha yoni kahevAya. temaja pacendriya tiAmAM azvaratna, gajjaratna vigere uttama prANIonI zubha yone, ane jA tiryaMcAnI azubha ceAni, ekendriyamAM zubhavaze, gaMdha, rasa ane sparzavALA ekendriyA ( ratnAdika)nI zubha yeAni hAya che. For Private And Personal Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zeSanI azubha hoya che. vikalendriya, asaMkSitiryaMca ane asaMkSi manuSyanI azubha ni hoya che. vaLI vikendriyamAM paNa zaMkha vigere kaIka jIva zubha nivALA hoya che. vaLI saMskRta eTale pratyakSa na dekhI zakAya tevI DhAMkelI, vikRta eTale pratyakSa draSTigocara thai zake tevI ughADI, ane kaMIka DhAMkelI tathA kaMIka ughA oLakhI zakAya te saMskRti . e pramANe genivibhAgamAM pUrvokta bAra enie temaja corAzIlAkha enione samAveza thaI zake che. cAlu graMthamAM kArasaMdha prasaMge bAra tathA rAzI lAkhamAMnI enie kahevAze. 36 dvAranA uttarabheda saMkSepamAM nIce pramANe- (1) gati 4. 1 narakagati, 2 devagati, 3 tiryaMcagati, 4 manuSyagati. (2) indriya (jAti ) pa. 1 sparzendriya, 2 rasanendriya, 3 ghANendriya, 4 cakSurindriya. ane 5 trendriya athavA ekendriyajAti, kIjiyati, trIndriya jAti, caturindriyajAti ane paMcendriyajAti. (3) kAya 6. 1 pRthvIkAya, 2 apakAya, 3 teukAya, 4 vAyukAya, 5 vanaspatikAya, ane 6 trasakAya, (4) yoga 3 tathA 15. mane ga. vacanaga ane kAyayega, e traNa mULaga. tathA 1 satyamanega, 2 asatyamaneyega, 3 mizramanoga, * vyavahAra ( asatyAmRSA ) ma ga, 5 satyavacanaga, 6 asatyavacanaga, chamizravacanaga, 8 vyavahAra (asatyAmRSA) vacanaga, 9 dArikakAyAga, 10 dArikamiznakAya. 11 vakriyakAlega, 12 kiyamizakAyayega, 13 AhArakakAga, 14 AhArakamizrAga, ane 15 tejasakarmakAya. For Private And Personal Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 146 (5) veda 3. strIveda, purUSada ane napuMsakaveda, (6) kyAya 4 tathA pa. phodha, mAna, mAyA ane lebha e cAra mULa kaSAya che, enA 16 uttarabheda tathA nekaSAya maLI rapa kaSAya te nIce pramANe - 1 anaMtAnubaMdhikodha 14 apratyAkhyAnI lebha 2 apratyAkhyAnIAdha 1pa pratyAkhyAnI lAbha 3 pratyAkhyAnI krodha 16 saMjavalana lAbha 4 saMjavalanodha 9 nekaSAya. 5 anaMtAnubaMdhimAna 1 hAsya * apratyAkhyAnImAna 2 rati 7 pratyAkhyAnImAna 3 arati 8 saMjavalanamAna 4 zeka 9 anaMtAnubaMdhimAyA 5 bhaya 10 apratyAkhyAnImAyA 6 dugachA 11 pratyAkhyAnImAyA 7 strIveda 12 saMjavalanamAyA 8 purUSada 13 anaMtAnubaMdhibha 9 napuMsakaveda (7) jJAna pa. 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 mArca - jJAna ane 5 kevaLajJAna. (8) ajJAna 2. 1 matijJAna, 2 zrutajJAna ane 3 vibhagannAna. (9) saMyama 7. 1 sAmAyika cAritra, 2 chedo pasthApanIya cAritra, 3parihAravizuddha cAritra, 4 sUkSmasaMparAya cAritra, pa yathA khyAta cAritra, da dezavirati cAritra ane 7 avirati cAritra. For Private And Personal Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 147 (10) darzana 4. 1 cakSudarzana, 2 acakSudarzana, 3 avadhidarzana ane ka kevaLadarzana. (11) lezyA 6. 1 kRSNalezyA, 2 nIlezyA, 3 kapalezyA 4 tejalezyA, 5 paleyA ane 6 zuklalezyA. (12) bhavya 2. bhavya ane abhivya.' (13) samyakatva . 1 upazamasamyakatva, 2 kSAyikasamyakatva, 3 kSayopazamasamyakatva, 4 mikasamyakatva, 5 sAsvAda-samyakatva ane 6 mithyAtva. (14) saMjJitva 2. saMkSi ane asaMzi. (1pa) AhAraka che. AhArI ane anAhArI. (16) guNasthAna 14. 1 mithyAtva, rasAsvAdana, 3 mizra, 4 aviratasamya, pa dezavirati, 6 sarvavirata-pramatta, 7 apramatta, 8 nivRttibAdara saM5rAya, ( apUrvakaraNa ) 9 anivRttinAdara saMpAya, 10 sUkSmasaMparAya, 11 upazAntameha, 12 kSINameha, 13 yogI kevalI ane 14 ayogakevalI. (17) jIva bheda 14 tathA pa63. 1 aparyAptasUkSmaekendriya. 8 paryAptazrIndriya. 2 paryAptasUkSmaekendriya. aparyAptacaturindriya. aparyAbAdaekendriya, 10 paryAptacaturindriya, 4 paryAbAdaekendriya. 11 aparyAptaasaMkSipaMcendriya. pa aparyAsakrIndriya. 12 paryAptaasaMkSipaMcendriya, 6 paryAptIndriya. 13 aparyAptasaMkSipaMcendriya. 7 aparyApatrIndriya, 14 paryAptasaMkSipaMcendriya. For Private And Personal Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 148 e 14 bheda kahyA ane pa63 bheda A dvAranA varNana prasaMge prathama darzAvyA che tyAMthI javA. (18) prati 6. 1 AhAraparyAsa, 2 zarIraparyAti, 3 IndriyaparyAri, 4 dhAmecchavAsapati, 5 bhASAparyApti ane 6 mana:paryApti. (19) prANa 10. 1 sparzendriyaprANa, 2 rasanendriyaprANa, 3 dhrANendriyaprANa, 4 cakSaIndriyaprANa, 5 zrotrendriyaprANa, ida maneyogaprANa, cha vacanayogaprANa, 8 kAyayogaprANa, 9 zvAsevAsaprANa ane 10 AyuSaprANa. (20) saMjJA 4, 10, 16 ane 3. 1 AhAra, 2 bhaya, 3 maithuna, 4 parigraha, 5 krodha. 6 mAna, cha mAyA, 8 lobha, 9 eghasaMsA, 10 lokasaMjJA, 11 dharma saMjJA, 12 sukhasaMjJA, 13 duHkhasaMjJA, 14 mehasaMsA, 15 jugupsAsaMjJA ane 16 zekasaMjJA. e 16 mAMthI prathamane 4-10 athavA 16 anukrame grahaNa karavI. temaja 1 hetuvAdopadezikI, 2 dIrghakAlikI ane 3 draSTivAde padezikI. (21) upaga 12. 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 mana:paryavajJAna, 5 kevaLajJAna, 6 matijJAna. zrutajJAna, virbhAgajJAna 9 cakSudarzana, 10 azudarzana, 11 avadhidarzana ane 12 kevaLadarzana. e pramANe 5 jJAna, ke ajJAna ane 4 darzana maLI 12 upaga gaNAya che. (rara) ka i3. 1 mithyAdraSTi, 2 samyagadraSTi ane 3 mizradraSTi, For Private And Personal Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 149, (ra3) baMdha 8 tathA 120. 1 jJAnavAraNakarma, 2 darzanAvaraNakarma, 3 vedanIyakarma, 4 mihanIyakarma, 5 AyuSakarma, 6 nAmakarma, 7 trikama ane 8 antarAyakarma. e 8mULakarmane baMdha. 5 jJAnAvaraNa, 9 darzanAvaraNa, 2 vedanIya, ra6 mehanIya, ( mizra ane sabhyatva vinA), 4 AyuSya, 67 nAmakarma, 2 zetra. ane 5 antarAya e 120 uttarakarma baMdha. e 120 uttara bhedanAM nAma dvArA varNanamAM lakhAI gayAM che tyAMthI jANavAM, (24) udaya 8 tathA 1rara. baMdhabhedavartu-parantu mizra ane sabhyatva e be darzana mohanIya karmane udaya adhika gaNave. (25) udIraNA 8 tathA 1rara. udayabhedavat, (ra6) sattA 8 tathA 148. sattAnA ATha mULa karmaAzrayi, 8 mULabheda jANavA. ane uttara bhedamAM baMdha prasaMge nAmakarmanA 67 bheda gaNyA che tene badale lTa bheda gaNavA ane mehanayanA 26 ne badale 28 bheda udayavat gaNavA. (ra7) zarIra 5. 1 dArikazarIra, 2 kidhazarIra, 3 AhArakazarIra, 4 tejasazarIra ane pa kAmaNuzarIra. (28) baMdha hetu 4 tathA pa. 1 mithyAtva, 2 avata, 3 kaSAya ane 4 vega e 4 mULa hetu che ane uttara hetu nIce pramANe mithyAtva 5-1 Abhigrahika mithyAtva, 2 anabhigrahika mithyAtva, 3 abhiniveSika mithyAtva, 4 zazayika mithyAtva ane 5 anAgika (avyakta) mithyAtva. For Private And Personal Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 150 atrata 12-1 sparzendriya avata, 2 rasanendriyavrata, 3 ghaNendriyavrata, 4 cakSuIndriya agrata, 5 zrotrendriyavrata, 6 mana neIndriyavrata, 7 pRthvIkAyavadha, 8 akAyavadha, 9 agnikAyavadha, 10 vAyukAyavadha, 11 vanaspatikAyavadha ane 12 traNakAyavadha. e pramANe che Indriye 1 mana ane 6 kAyavadha saMbaMdhi avratanA 12 bheda che. kaSAya 25-kaSAyadvAramAM kahyA che te pramANe. ga 15- gadvAramAM kahyA che te pramANe. e rIte 5 mithyAtva, 12 atrata, rapa kaSAya ane 15 ga, e sarva maLI karmabaMdhanA pa7 hetu che. (ra9) dhyAna 4 tathA 16. 1 ArtadhyAna, 2 radradhyAna, 3 dharmadhyAna ane 4 zukaladhyAna e mULa dhyAna che, ane tenA 16 bheda nIce pramANe- ArtadhyAna 4-1 ISTaviyega, 2 aniSTasaMga. 3 roga cikitsA ane 4 agrazAca ArtadhyAna. dradhyAna 4-1 hiMsAnubaMdhi, 2 mRSAnubaMdhi, 3 teyAnubaMdhi ane 4 parigraharakSaNAnubaMdhi raudradhyAna, dharmadhyAna 4-1 AjJAvicaya, 2 apAyaricaya, 3 vipAkavicaya ane 4 saMsthAnaviya dharmadhyAna zukladhyAna 4-1 pRthatvavitarkasavicAra, 2 ekatva vitarkaavicAra, 3 sUkSmakriyA anivRtti, ane 4 samucchinna kiyA apratipAti zukladhyAna. (30) saMghayaNa 6. - 1 varSabhanArA saMghayaNa, 2 jhASabhanArAca saMghayaNa, 3 nArAca saMghayaNa, 4 ardhanArA saMghayaNa, pa kilikA saMghayaNa ane 6 sevA (chedapRSTa) saMghathayuM. For Private And Personal Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15ra (31) saMsthAna 6. 1 samacaturansa saMsthAna, 2 nyodhaparimaMDala saMsthAna, 3 sAdi (sAcI) saMsthAna, 4 vAmana saMsthAna, 5 kubaja saMsthAna ane 6 phaMDaka saMsthAna. (3ra) sadavAta 7. 1 vedanA samudaghAta, 2 kaSAya samuddaghAta, 3 maraNa samughAta, ja vaikiya samuhughAta, 5 tejasa samudaghAta, 6 AhAraka samudaghAta, ane 7 kevalI samuhUghAta. (33) bhAva 5 tathA pa. 1 upazama bhAva, 2 kSAyika bhAva, 3 pazama bhAva, ja dayika bhAva ane 5 pAriNAmika bhAva e pa mULa bhAva. uttara bhAva parU nIce pramANe-- upazama bhAva 2-upazama samyakatva ane upazama cAritra. kSAyika bhAva 9-1 kSAyika samyakatva, 2 kSAyika cAritra, uM kSAyika dAna, 4 lAbha, 5 bhoga, 6 upaga ane 7 vIrya e pa labdhi tathA kevaLajJAna ane kevaLa darzana ema 9 pazamabhAva 18-1 pazama samyakatva. 2 matijJAna, 3 zrutajJAna, 4 avadhijJAna, 5 manaH paryavajJAna, 6 matiajJAna, 7 zrutajJAna, 8 vigajJAna, 9 cakSudarzana, 10 acakSudarzana, 11 avadhidarzana, 12 pazama dAna, 13 lAbha, 14 bhoga. 15 upabhoga, 16 varca, 17 sarva virati ane dezavirati. e pramANe 1 samyakatva, 4 jJAna, 3 ajJAna, 3 darzana, pa labdhi, ane 2 cAritra maLI 18 bheda thAya, - oyika bhAva 21-1 ajJAna, 2 asiddhatva, 3 asaMyama, 4 mithyAtva, e cAra tathA 4 gati, 4 kaSAya, 6 lezyA ane 3 veda, e ra1 dayika bhAva che. pariNAmika bhAva 3-1 bhavyatva, 2 abhavyatva ane 3jIvatva. For Private And Personal Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15ra jadhanya 1 bhavasthiti utkRSTa e pramANe 2 upazamanA, 9 kSAyikanA, 18 kSapazamanA, 21 audayika ane 3 pAriNAmika bhAva maLI kula 53 bhAva thAya. (34) avagAhanA 3. 1 mULa zarIra saMbaMdhi. 2 uttara zarIra saMbaMdhi. 3 samudaghAtakRta. -- -- -- utkRSTa jaghanya utkRSTa jaghanya utkRSTa (35) sthiti 2. 2 kAyasthiti (36) ni 88 lAkha 3-2-3-3. 7 lAkha pRthvIkAyanI 2 lAkha trIndriyanI 7 lAkha apakAyanI 2 lAkha caturindriyanI 7 lAkha agnikAyanI 4 lAkha devanI 7 lAkha vAyukAyanI 4 lAkha nArakanI 10 lAkha pratyeka vanaspatinI ! 4 lAkha tiryaMcapaMcendriyanI 14 lAkha sAdhAraNa vanaspatinI ! 14 lAkha manuSyanI 2 lAkha hIndriyanI | 84 lAkha. cittAdi 3. zivAdi 3. saMvRtAdi 3. zekhAvartAdi 3. 1 sacittani 1 zItani 1 saMvRtani 1 zaMkhAvartana 2 acittani 2 uSNani 2 vivRtani 2 kurmonnatAni 3 mini 3 ziSNani 3 saMvRtavivRtAni 3 vaMzIpatrAni iti zrIsaMvedhachatrIzograMthe hAravarNanAma madhamAnaH samIta: For Private And Personal Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A ratha tAraveda (dvitIya vibhAga) ( 1Uvyaveda 3 e pramANe dvArapAna nAmanA pahelA vibhAgamAM 36 kArenuM varNana karyAbAda have AhArarAvela nAmanA bIba vibhAgamAM e 36 tArAmAM eja 36 tAranI paraspara mAsirUpa saMveSa kahevAya che, hemAM kyAM kAra keTalA prati pUrvaka kahevAnAM che tenuM saMkSisa keka prayama kahevAya che te nIce pramANe - (1) gati 4 (12) bhavyatva 2 2) indriya 5 (13) samatva da (3) kAya 6 (14) saMritra 2 dizigaDArA | ejasAgAdi 3da bhAveda 3 sa AbhogAdi 2) saritAhi 3 ?i (6) 11bheda 25 allAhArItva 1 (7) jJAna 5 (16) rasapAna 14 (8) AjJAna 3 (1) chAbhera 9) saMyama 7 (10) darzana 4. (1) paryAmi 6 (11) RyA 6 (19) prANa 10 1 jJAna ane guNasthAna vigere dvAramAM dravyaveda ane bhAva ema be be prakAre kahevAze ane yaMtramAM sarva dhAre be be prakAre kahevAze. * traNa dizine, cAra disine, pAMca dizine, ane cha dizine e pramANe cAra prakArane viziAhAra jANa. ) AhArItva (6) kaSAya? mULa 4 For Private And Personal Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 154 (33) bhAvo pa3 (23) baMdha mULakama 8 (24) udaya uttarabheda 1rara (25) udIraNA uttarabheda 1rara gati (34) avagAhanA (ka) (0) saMjJA hepa vigere 3 nA AhAra vigere 4, (32) samudaghAta 7 (21) upaga 12 (rara) draSTi 3 ( janmadehanI jaghanya * * uttarabheda 120 " janmadehanI utkRSTa uttaradehanI jaghanya (ra) udaya mULakarma 8 { uttaradehanI utkRSTa mULakama 8 samuddaghAtakRta utkRSTa ' jaghanyabhavasthiti (9) nA I mULakarma 8 5 utkRSTabhavasthiti " uttarabheda 148 jaghanya kAyasthiti (ra7) zarIra para utkRSTa kAyasthiti (28) baMdhahetu lakSasaMkhyA 8000000 sacitta vigere 3 (29) dhyAna (5) . ! mUDI 4 'o bheda 16 saMvRta vigere 3 (30) saM ghayaNa 6 zIta vigere 3 (31) saMsthAna 6 ga zaMkhAva vigere 3 vaLI vizeSa e che ke prArasaMdha vibhAgamAM je dvAra pAse mULabhedanA AMkaDA na lakhyA hoya, ane mAtra uttarabhedanAja AMkaDA lakhyA hoya te dvAranA mULabhedane AMkaDe varNana uparathI svata: dhI le. athavA te yantramAM joI le. For Private And Personal Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 155 () 4 gatina radda dvAranI si. devagatimAM (2) ti -eka devagati hAya. (2). ri -pAce Indriye hoya che, ane jAti eka paMcendriya hoya che. (2) zAka -eka trasakAya heAya che. () rU-12-AhArakanA be pega cAdapUvI munine hoya, temaja dArikanA be pega manuSya tathA tiryaMcane hoya, mATe e cAra sivAya zeSa 11 cega heAya che. temAM bhASAparyAsane cAra vacanaga, manaparyAptane cAra maga, pUrvabhavamAMthI AvatAM mArgamAM kAmaNaga, zarIraparyAptane athavA sarvaparyAsane vaikriya kAyayoga, ane zarIraparyAsane athavA karaNaparyAsane vaikriyamizrakAyayoga, e pramANe yathAyogya agIyAra yoga hoya che, temaja mULa yaMga traNe heya che. () 2-deva purUSavedI ane devAMganAo strIvedI che, mATe devagatimAM be veda che. (6) koSa ka-ra4- mULa kaSAya cAra, ane uttara kaSAya cAvIsa che, ne napuMsakavedarUpa eka nekaSAya na hoya. (7) rU-dareka sabhyadRSTidevane matijJAna, zrutajJAna, 1 svayogya sarvaparyAsio samApta karI hoya te chava para kahevAya. te sarvaparyApta javane kAyayoga hoya ema caturtha karmagraMtha vigeremAM kahyuM che, vaLI paMcasaMgrahAdikamAM zarIra paryApta thayA bAda turta kAga hoya ane utpattinA bIjA samayathI zarIraparyApti pUrNa na thAya tyAM sudhI mizraga heya ema paNa aMgIkAra karela hovAthI vikalpa jaNAvyuM che. 2 uparanI chuTanaTane anusAre. For Private And Personal Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ane AdivAna e traNa gAna hoya che, paraMtu cAtrinA bhAva :paryava ane kevaLajJAna na hoya (0 rs -rika midaSTidevane mati vigere traNe arAna vaya. (1) Avaka devane vata niyama aMgIkAra karavAnI rUca bhAvasAvaja na hoya, tethI devagatimAM viratirUpa eka ja jhAritra che. ( ja -dareka devane cakSu, acalu, ane avadhi e traNa ni hAya. (2) vA sAmAnyapaNe devagatimAM chae besyA hoya, ane vizavathI nIce pramANe- bhavanapati tathA vyArane kRSNa, nIla kapAta, ane tejas. 15 paramAdhAmIne-phakyuleyA. jotiSI, dharma tathA IzAnane--te vezyA. sanaskumAra, mahendra tathA brahalekamAMpa-pavAsyA. lAMtathI anusAra sudhImAM-zukalalesyA. 1. zrIbhagavatijI vigerenA abhiprAyathI visaMgatAnIne paNa avadhidarzana aMgIkAra kara.. 2. banAranA upalakSaNathI 10 tiraMgajamamAM paNa e cAra taiyAo jANavI. 3. dhirma tathA izAna kahevAthI e benI nIce vasanArA diaidhikakevone paNa te jelesthA jANavI. 4. sanakumAra tathA mahendranI nIce vasanArA DibiSika devane paNa pAlehyA. 5. bAlekane ane cAra cheDe vasanArA nava lekanika devAnI paNa pAlezyA. 6. jAtakanI nIce vasanArA kibiSikanI paNa zukalezyA. For Private And Personal Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 157 (12) madhya 2--keTalAeka deva bhavya, tathA keTalAeka abhavya hovAthI banne bheda hAya. (23) hIrA -cathAsaMbhava sabhyatvanA chae bheda heya che. (2) kavirA-sarve de saMsI hoya che. (2) mAtra 2 - diziAhAramAM cha dizAne AhAra hoya che, kAraNake deva basanADImAM rahe che, ane trasanADI lokanA madhyamAM hovAthI cha dizine ja AhAra prApta thAya che. tathA eja vigere traNa bhemAMthI zarIraaparyApta ne (mizraNa pravarte tyAM sudhI) eja AhAra, ane zarIraparyApta thayA bAda temaAhAra heAya che, demAM kavalaAhArane saMbhava nathI. vaLI Abhaga tathA anAbhega e be prakArane AhAra hoya che, temAM eja AhAra aparyApta avasthAmAM hovAthI mananA abhAve anAgika (dareka jIvane) hAya, ane lemaAhAra Agika tathA anAgika banne prakArane heya. temAM mane bhakSIrupa lemaAhAra Agika heya. vaLI sacittAdi traNa bhedamAMthI dene kevaLa acitta AhAra prApta thAya che, kAraNake khullA AkAzamAMthI vaikiya vargaNAne lemihAra maLatA hovAthI sajIva athavA mizra kalevarone AhAra nathI. 1. zAstramAM darzAvelI kALamaryAdA mujaba amuka kALane antare AhAranI IcchAthI levAte lema AhAra ke je savAge zubha pariNAme tuSTipuSTirUpe pariName che te mArI mAra kahevAya. A AhAra mAtra devane hAya. 2. devane kavalaAhAra na hoya to tenA nimitte balibAkuLa kema karAya che? uttara-uttama deva balibAkuLathI pitAne satkAra thayelo samajI tuSTa thAya che. 3. jaLamAM ubhA rahelA devanA zarIramAM sacitta jaLane saMcAra thavAthI devane sacitta mAhAra kema na kahevAya ? uttara-mAtra pudagalanuM grahaNa karavuM te AhAra nathI paraMtu prahaNa karelA pudgale je zarIrarUpe pariName toja AhAra kahI zakAya mATe. For Private And Personal Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 158 e pramANe devanA AhArIpaNAnuM svarUpa kahyuM, ane nirAhArIpaNuM te pUrvabhavamAMthI vakragatie utpanna thatA devane mArgamAM eka ja samayanuM anAhArIpaNuM che, paraMtu be traNa samayanuM anAhArIpaNuM nathI. kAraNake trasanADImAM utpanna thate jIva dvivakragatie upaje ane dvivakragatika jIvane eka ja samaye anAhArIpaNuM heya, (dda) guNagAna ka-pahelAM cAra guNasthAna heya. (17) nIlamera ra-228-caMda bhedamAMthI saMsiaparyApta ane saMkSiparyAya e be bheda hoya, ane pAMca TesaThamAMthI 198 bheda hoya te pUrve dvAravarNanaprasaMge darzAvyA che. (28) jaffsa da. (22) kAna 20-sugama che. (ra0) saM -ra-mULa cAre saMjJA hoya, vaLI hetupadezikIvinA dIrdhakAlikI tathA draSTivAdikI e be saMjJA che. (22), 3wthaLa -traNa jJAna, traNa ajJAna, ane traNa darzana e nava upaga che. (rara) rU-traNe daSTi hoya. (23) caMkha 8-20-mULa karma AThene baMdha haya, temaja uttara bhadamAM devadrika, vaikriyadrika, AhArakaddhika, vAyu, narakatrika, sumatrika, ane vikalatrika, e seLa prakRti vinA zeSa 104 prakRtio baMdhAya. (ra4) 3ya 8-84-mULakarma ane udaya hoya, ane uttara bhedamAM narakatrika, tiryaMcatrika, manuSyatrika, kujAti 4, dArikadvika, AhArakazcika, saMghayaNa 6, kusaMsthAna 5, kukhagati, Atapa, jIna, sthAvarAdi 4, duHsvara, napuMsakaveda, nIcagotra, e 38 prakRtivinA zeSa 84 ne udaya hoya, tathA tyAnadhiMtrikane udaya tyAga karatAM 81 ne udaya paNa gaNAya che. ahiM karelutari e vacanane anusAra udyotane udaya gaNyo che. (22) vIrA 8-84-udayavatuM. For Private And Personal Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 119 (ra) tA 8-ra48-sugama che. (27) zarIra rU-AhAraka tathA dArika zarIra sivAya zeSa traNa zarIra hoya. kAraNake AhArakazarIra codapUvI munirAjane tathA dArika zarIra manuSya ane tiryaMcane hoya che. (28) dhaMdhanuM 4-ra-mULa baMdhahetu cAre che, ane uttara baMdhahetu napuMsakaveda, AhArakanA be pega, ane dArikanA be vega e pAMca sivAyanA bAvana che. (26) dayAja 8-cAra A. ane cAra re maLI ATha dhyAna che, zeSa dharmadhyAna ane zukaladhyAna apramattAdi munine hAya mATe devane te be zubha dhyAna na hoya. paraMtu zubhaciMtA ane zubha bhAvanA hoI zake. (0) saMpAna -hADane abhAva hovAthI saMghAyaNa naheya. (3) saMthAla --eka samacaturansa saMsthAna hoya. uttara vekiya zarIra aneka saMsthAnavALuM hoya, paraMtu ahiM janmadehanA saMsthAnanI vivekSA che. e pramANe AgaLa sarvatra janmadehanI apekSAeja saMsthAna jANu. (3ra) muthAra -AhAraka ane kevalI samudadyAta vinA zeSa pAMca samudaghAta hAya. 1. gila, vyAdhra vigere rUpanI vikuNu karanAra devane audArika zarIra kema nahi? uttara-svAbhAvika sihAdikanAM zarIra audArika che, paraMtu manuSya vA de navIna banAvela siMhAdikanAM rUpa vaidiya paramANuonAM banelAM hovAthI dekhAvamAM audArika sarakhAM lAge paranuM vAstavika rIte vaikriya che. 2. keTalAe, AcAryo zaktine saMghavaNarUpa mAnatA hovAthI devIne vajIbhanArA saMghayaNa kahe che. paraMtu bahumate deva saMghayaNa rahita kahI zakAya. For Private And Personal Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (ra) mA la- mULabhAva pa heya. ane uttarabhedamAM upakSamabhAve upazamasamyaktva kSAyika bhAve kSAyikasamyaktva, kSapazamabhAve mana:paryava dezavirati, ane sarvavirati vinA 15 bhAva. dayikabhAve traNa virUddhagati, ane napuMsaka vinA zreSa 17 bhAva, ane traNa pariNAmikabhAva, e pramANe kula 37 uttara bhAva hAya. (ra) vALaru--janmadehanI jaghanya avagAhanA eka hAtha pramANanI anuttara deva Azrayi che, ane utkRSTa avagAhanA sAta hAtha jhamaNa te IzAna kAsudhInA devAnI che. tathA uttaradehanI jaghanya avagAhanA aMgulane saMkhyAtame bhAga ane utkRSTa avagAhanA saMpUrNa eka lAkha ejananI che, tathA samuhughAtakRta tejasa kArmaNanI avagAhanA lagabhaga ATha rAju pramANa che, kAraNake sAyama athavA IzAna svargamAM deva adhekane ane pRthvI Adi rUpe utpanna thAya te maraNa samudaghAta karatI vakhate te devane AtmA tyAM sudhI laMbAya che, ane dharma tathA IzAna svargathI adholakAtta ATha rajI. dUra che. jo ke ISata prAmbhArA nAmanI sizilAmAM paNuM urdhva ke utpanna thAya che, paraMtu te siddhazilA sAdharma tathA IzAna svargathI sAta raju dUra hovAthI tyAMnI utpatti aMgIkAra na karAya athavA acuta svargane deva mitra nArakane maLavA cothI narake jAya te paNa ATha rAju kiya samudaghAtakRta avagAhanA hoya, jethI narakathI nIce devanuM gamana hAya nahi. e pramANe devanA mULakiya, uttarakiya, tejasa ane kArpaNa e cAre zarIranI avagAhanA kahI. 1. tejasa kAmaNanI jaghanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAta bhAga che. kAraNake deva maraNa pAmIne pitAnA paherelA AbhUSaNamAM pRthvIpaNe utpanna thAya, athavA mULadehe Avelo deva manuSyalokamAM potAnI pUrvabhavanI strIpara meha pAmI viSaya krIDA karatI veLAe AliMgana pUrvaka maraNa pAmI teja strInA udaramAM utpanna thAya te jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI kahI che. R . For Private And Personal Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir () -devanI jaghanya vyavarithati daza hajAra varSa pramANa bhavanapati tathA vyantaranI apekSAe che, ane utkRSTa bhavasthiti tetrIsa sAgarepama te anuttara deva Azrayi che temaja kAyasthiti AyuSya tulya jANavI, kAraNake deva maraNuM pAmI turta pharIthI devapaNe upajatuM nathI. (6) cari-utpattisthAna asaMkhya che te paNa samavarNa, samagaMdha, samarasa, samasparza ane samasaMsthAnI apekSAe cAra lAkha che, te dareka ni" kahevAya. tevI ekeka penimAM asaMkhya utpattisthAne antargata thAya che. e pramANe cAra lAkha ni che. vaLI sacittAdi traNa bhedamAMthI kevaLa acitta eni che, kAraNake deve kaI sajIva yA mizra kalevaramAM utpanna thatA nathI paraMtu paryaka sarakhA khADArUpa upapAta zAnA deva Sya vastrathI DhAkelA AkAzamAM utpanna thAya che. temaja saMvRtAdi traNa bhedomAMthI devanI saMvRta ni che, kAraNake upapAta zayyArUpa ni devadUSya rezamI vasavaDe DhaMkAyelI hoya che. tathA zItAdi traNa bhedomAMthI devenI zItaSNa yoni che, kAraNake eja ceni sukhakArI che. temaja zaMkhAvartAdi eka paNa eni nathI itizrI devagatau 36 dvAraprAptiH samAptA, manuSya gatimAM. (2) ati ? (manuSyagati), (ra) kriya 9. (3) jA. (trasakAya)-sugama che. 1. devAMganAone je ke vaMzapatrA ni che, paraMtu denuM kArya vaMkiya vargaNAnuM hovAthI deve te vaMzapatrAnimAM garbhadvArA utpanna thatA nathI, mATe te ni utpatti sthAnarUpa ni tarIke gaNI zakAya nahi. 2 samuhima manu ane yugalika manuSya saMbaMdhI 36 dvArA pAMcaso vesaTha jIbhedamAM dvAraprApti prasaMge kahevAze. For Private And Personal Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 162 ja rU--mULaga traNa ane uttaga pAMce zarIranA sAta roga ane cAra maneyega tathA cAra vacanaga maLI 15 hAya. () vaida rU-strI, purUSa, ane napuMsaka e traNe veda che. (6) kapAya -2 - sugama che. (9) na ka-samyagadaSTi manuSyane pace jJAna heya che. (8) rU, (2) saMgama cha () varNana , (2) phA u, (2) mArca 2, (13) sarathA da, (ka) sAtiya 2 (kAraNake samurNima manuSya asaMkSi che)-sugama che. () mArA ra-manuSya cha dizine AhAra grahaNa kare che tenuM kAraNa devavat jANavuM. vaLI ejaAdi traNe prakArane, abhegaAdi be prakArano, ane sacitta Adi traNe prakArane AhAra grahaNa kare. kAraNa samajavuM sugama che. ane anAhArIpaNuM vakragati vakhate eka athavA be samaya, temaja kevalI samudraghAta vakhate traNa samaya sudhI hoya. (26) guthAra 4-sarva guNasthAna hoya che. (17) nIlame ra-303 cAra bhedamAMnA be jIvabheda devavata hoya che, ane pAMcase tresaThamAMthI 15 karmabhUminA, 30 akama bhUminA (yugalika) ane pada akhtadvipanA ( yugalika ), e 101 garbha ja aparyApA tathA 101 garbhaja paryApta ane 101 samucchima aparyApta maLI 303 bheda hoya che. samuciThThama manuche aparyApta avasthAmAM ja maraNa pAmatA hovAthI paryApta bhedavALA na hoya. (28) hita 6, (62) vALa 20, (20) saMm -2, (ra) kapALa phara. (2) praSTi -sugama che. - A samurNima manuSyane ghaNuM hetRpadezikI saMjJA na hoya kAraNake teo aparyAptapaNAmAMja maraNa pAme che, ane hetupadezikI saMjJA to siMcita viziSTa vijJAnarUpa hovAthI paryApta avasthAmAM saMbhave che. For Private And Personal Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (ra3) vaya 8-ra-mULa karma AThane baMdha che, ane uttara bhedamAM sarve (10) prakRtione baMdha che, kAraNake manuSya sarva gatiomAM (sarva jIvabhedamAM) avatarI zake che. (ra4) 32 8-201-narakatrika, devatrika, tiryacatrika, kujAti 4, sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, ane Atapa, e 17 prakRtie sivAya zeSa 105 prakRtione, udaya heya, ahiM , visara e vacanane anusAre udyotane udaya gaNe che. | (ra0) 3 8-201-udayavata. (ra6) sattA 8-648- sugama che. (27) sara -pAMce zarIra hoya che. (28) kaMpatu ka-17, (2) thAna , (30) saMvaga 6 ( kAraNake hADane sadbhAva che.), (2) saMsthAna 6, (rU) agyata, 7, (33) mara -10 (traNa virUddha gati vinA)-e chae dvAra sugama che. ' rU rAmajanmadehanI (dArikanI) jaghanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAtame bhAga te aparyApta manuSya Azraya che, ane utkRSTa avagAhanA traNa gAunI te devakurU tathA uttara kurUkSetranA yugalika manuSya Azrayi che. temaja uttaradehanI (vaikriyanI ane AhArakanI) avagAhanA prAraMbhamAM jaghanya aMgulane saMkhyAta bhAga ane utkRSTa cAra aMgula adhika eka lAkha yojana pramANa che. kAraNake deva bhUmithI cAra aMgula uce rahe che, temaja deva tathA manuSyanuM uttara kriya zarIra mastakanI sapATI sarakhI Ave teTaluM uMcuM racAya che. vaLI uttara dehamAM AhArakanI avagAhanA jaghanya tathA utkRSTa eka hAthanI ja hoya che, temaja samuddaghAtakRta 1 manuSyane uttara kriya zarIra Azrayi krikano udaya, ane sara viliya e vacanane anusAre munine ughAtane udaya gaNelA che. anyathA 102 prakRtione udaya gaNAya. For Private And Personal Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 164 taijasakArpaNanI avagAhanA kevalI samudyAta vakhate saMpUrNa lakakAza pramANu hoya che. (rU) fthati-jA bhAvasthiti 2pa AvalikA, ane utkRSTa bhavasthiti 3 1pamanI che. te devakupha tathA uttarakurUkSetranA yugalika manuSya Azcavi che, ane jaghanyasthiti sarvanI che. temaja jaghanya kAyasthiti AyuSyavana rada AvalikArUpa antarmuhUrta che, ane utkRSTa kAyasthiti sAta pUrvaka varSa ane traNa popama che. kAraNake eka jIva saMkhyAta varSAyuSyavALA (ayugalika) manuSyanA sAta bhava karI zake ane AThame bhave manuSyapaNe utpanna thavuM hoya te avazya cumalika manuSyapaNeja utpanna thaI zake, e pramANe manuSyanA ATha bhAva pUravAmAM sAta bhava saMkhyAta varSanA (eTale vadhumAM vadhu pUrvoDa varSanA) ane AThame bhava traNe palyopama AyuSyane gaNata pUrvokta kAyasthiti prApta thAya. tyArabAda manuSyabhava palaTAIne avazya bIje bhava devane ja prApta thAya, kAraNake yugalikane deva sivAya anya gatimAM javuM nathI. (36) ni-manuSyanI ni cida lAkha che. sacittAdi traNe prakAranI ni samuIima manuSya Azrayi che, garbhaja manuSyanI te mizra nija che. saMvRtAdi traNa nimAMnI vistRta ane mizra e be ni che. temAM samuIima manuSyanI vidyuta ni ane gaja manuSyanI saMvaMtavivRta (mizra) ni che. kAraNake samuIima manuSyanI utpattirUpa maLamUtrAdi azuci sthAne pragaTa che, ane garbhajane utpanna thavAno garbhAzaya sthAnarUpa ni strInA udaramAM pracchanna che temaja udaravRddhirUpa lakSaNavaDe pragaTa paNa che vaLI zItAdi traNe prakAranI nio che, temAM garbhajanI mAtra zItaSNu ane samurijhamanI traNe ni hoya che. tathA zaMkhAvartAdi traNe ni che, ane temAM garbhaja manuSyaja utpanna thAya che, paraMtu amu7ima manuSya zaMkhAvartAdi nimAM rahelA garbhAzayamAM gajapaNe upajatA nathI. itizrI manuSyagatau 36 dvAraprAptiH samAptA. For Private And Personal Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 165 tiryaMca gatimAM (8) ati -eka tiryaMca gati che. (2) Athi 2-2-3-4-ka-kAraNake tiryaMcagatimAM ekendriya zrIndriya, triIndriya, caturindriya, ane paMcendriya e pAMce jAtinA jIve che. temAM caturindriya sudhInA te kevaLa tiryaMcagatimAM ja gaNAya. (3) -pRthvIkAya vigere chae kAya tiryaMcagatimAM gaNAya che. temAM pRthvI, apa, agni, vAyu, ane vanaspati e pAMca kAya te kevaLa tiryaMcagatimAMja gaNAya che, ane trasakAya cAre gatimAM gaNAya che. (4) jAjarU-zarUADAraka ane AhArakamiza e be vega tiryaMcane na hoya kAraNake tiryaMca avasthAmAM dapUvI munipaNuM na heya mATe zeSa 13 cega sAmAnyapaNe ( sarva tirtha A zrayi) hoya che. (1) je rU, (6) para -ra -sugama che. (7) zAkha rU-samyagadaSTi tirthane mati tathA zratajJAna hAya, ane kekane ladhipratyayika ( guNa pratyayika ) avadhi kSAna heya, kAraNake tiryaMce paNa vata tapazcaryAdi guNathI avadhi jJAna prApta karI zake che. (8) raHIT rU-mithyAdaSTi tirthane mati tathA zruta ajJAna heAya che, ane keIkane ajJAnakathI nibhaMgajJAna paNa upaje che. (2) saMtha ra-tirthone avirati ane dezavirati e be cAritra hoya che. temAM avirati cAritra te sarvane hoya te svAbhAvika che, paraMtu keTalAeka garbhaja tiryaMcone dezavirati cAritra paNa hoya che. svayaMbhUramaNa samudramAM parimaMDala AkRti ( cUDInI AkRti ) sivAya strI, purUSa, hasti, vyAvra, vRkSa, pratimA vigere sarve AkAranA masyA thAya che, hemAM pratimA For Private And Personal Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tathA muni samAna AkRtivALA maDhya daMkhI pUrve dharmanA athavA cAritranA abhyAsI mane jAtismaraNa jJAna utpanna thAya che, ane te jJAnathI pitAne pUrvabhava dekhI matsyanA bhavamAMja sthala prANAtipAta viramaNAdi gRhasthagya aNuvrata vigerene svIkAra kare che, e pramANe tirthane dezacAritra hoI zake che. (20) nA rU, (22) 2 6, (22) makara ra-sugama che. (2) sa ra - manuSyavat chae samyaktva che. (4) sA ra-garbhaja tiryaMca ja saMsi haya, ane zeSa sarva virya asaMkSi kahevAya. (26) AhAra ra-tiryaMcagatimAM dizi AhAra 3-4-5-6 dizine hoya che, temAM lekane ane kinAre) niSphaTamAM rahelA ekendriyene 3-4-5 dizine AhAra hoya, ane lekanI aMdara rahelA ekendriyAdi sarva tirthane cha dizine AhAra hoya, e vAta dvAravarNanaprasaMge savistara darzAvI che. temaja tine eja, lema ane kavala e traNe AhAra che, tathA Aga ane anAga banne prakAramAM AhAra che, temaja sacittAdi traNa prakArane paNa AhAra che. ane nirAhArIpaNuM te vakagati vakhateja 1-2-3-4 samaya sudhI hoya che. (26) a zAna -prathamanAM pAMca guNasthAna hoya. (27) kamenTa 24-28-dvAravarNana prasaMge darzAvyA pramANe tiryaMcamAM cida tathA aDatALIza jIvabheda prApta thAya che. (18) w ta 6, (26) prA 20, (20) - (vilendriyane hetupadezikI hevAthI), (22) 3 , (rara) zirU sugama che. (ra3) vaiSa 8-127-mULakarma AThane baMdha hAya, ane uttara bhede AhArakaddhika ane jInanAma e traNa vinA zeSa 117 prakRmi baMdha hoya. For Private And Personal Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (ra) rUA8-201-devatrika, naskatrika, AhArakaddhika, manuSpatrika, uccagotra ane jInanAma, e tera prakRtivinA zeSa 109 prakRtine udaya hoya ane mULakarma ATheno udaya hAya. (ra) korA 8-202-udayavata, (rada) sattA 8-8-sugama che. (27) phAra ka-AhAraka sivAya cAra zarIra heya. (28) kaMtu ka--AhArakanA be yoga sivAya rAvuM baMdhahetu hoya. (ra6) 8-AThe azubhadhyAna haya, dezavirata tirthane madhyama dharmadhyAna hoya paNa te gaNu hovAthI gaNatrImAM Ave nahi. zubhabhAvanA athavA zubhaciMtA te sarva gabha ja tiryaMcane saMbhave paranta zubha dhyAna na hoya. (30) uSathai 6, (32) saMsthA da-sugama che. (rara) mughAta -AhAraka ane kevalI mughAtavinA zeSa pAMca samudyAta hoya. vrata tapazcaryAdinA prabhAvathI tirthIne te lezyA utpanna thavAthI tejasa samuddaghAta paNa hoya che. zeSa cAra samuddaghAta samajavA sugama che. (33) mAM -ra-mULa bhAva poce hoya ane uttarabhAvamAM upazama sabhyatva, kSAyika sabhyatva, 16 kSapazama bhAva (mana 5ryava ane sarvavirativinA), 18 dayikabhAva (3 virUddha gativinA), ane 3 pAriNamika bhAva e pramANe 39 uttara bhAva heya. 24 kaLAdA-janmadehanI (dArika dehanI) jaghanya avagAhanA sUkSmalabdhi aparyApta jIva Azrayi aMgulane asaMkhAtamo bhAga, ane utkRSTa avagAhanA bAdaraparyApta pratyeka * tirthacamAM chAnAmakarmanI sattAno je niSedha karyo che te nikAcita chananAmakarmano niSedha jANo, ane anikAcita jananAmakarma to niyecamAM paNa hoya.--kama prakRti TIkA mATe. ahiM 148nI sattA gaNI che. For Private And Personal Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 168 vanaspati (kamaLanI nALa latA vigere) Azraya kaMIka adhika 1000 ejana pramANa. tathA uttaradehanI (vaikriyanI) avagAhanA vAyukAya Azrayi jaghanyathI aMgulane asaMkhyAta bhAga ane utkRSTathI garbhaja tiryaMca Athayi 900 jana. tathA samudaghAtakRta (tejasakAmaNanI) avagAhanA maraNa samudaghAta Azraya dIrdha cida rajaju pramANa jANavI. () riti-jaghanya bhavasthiti 25da AvalikA te apayasa tiryaMca Azrayi che, ane utRSTa bhAvasthiti traNa pApama pramANu te devakara ane uttakurUkSetranA yugalika tiryaMca Azrathi che. tathA jaghanya kAyasthiti 256 AvalikA, ane utkRSTa kAya sthiti che. sUma vigeda cha vyavahArarAzimAM AvyA nathI ane Avaze paNa nahi tene Athayi anAdi ananta, ane vyavahAra rAzimAM ekavAra AvI puna: avyavahArarAzimAM jAya te Azrayi sAdisAnta, te paNa AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaye jeTalA asaMkhya pudgalaparAvartathI paNa adhika kAyasthiti jANavI. e kAyasthiti ekendriyAdinI samudAyapaNe kahI ane garbhaja tiryaMcanI kAyasthiti garbhaja manuSyavat sAta ATha bhavane anusAre jANavI. () reni-pRthvInI 7 lAkha, jaLanI 7 lAkha, agninI 7 lAkha, vAyunI 7 lAkha, pratyeka vanaspatinI 10 lAkha, sAdhAraNa vanaspatinI 14 lAkha, kIndriyanI 2 lAkha, trIndriyanI 2 lAkha, rendriyanI 2 lAkha, ane tiryaMca paMcendriyanI 4 lAkha ni che, te sarva maLI tiryaMcanI da2 lAkha yuni thAya. zeSa sacittAdi sarva nibheda tiryaMcagatimAM hoya, paNa zaMkhAvarta ane kurmonnatA e be bheda na hoya, kAraNake e be eni manuSyanI strIone ja hoya che. itizrI tiryaggatau 36 dvAraprAptiH samAptA, 1. jaLanI sapATIthI kamaLa jeTaluM uMcuM rahe teTalI adhikatA jANavI. For Private And Personal Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 160 narakagatimAM. (2) ti 2 (narakagati) (2) rfmA , () jAva ( trasakAya)--sugama che. (8) rU-2 (6) je 1 (napuMsaka) () are 4-rarU(7) zAna 3, (8) gAna 3, (2) sAma (avirati) (20) nA rU --veda vinA sarva devavat, (1) je rU-nArakane kRSNa, nIla, ane kApata, e traNa lezyA hoya, temAM paNa pahelI ane bIjI pRthvInA dareka nArakane kApata lezyA hoya, trIjI narake palyopamaasaMkhyaya bhAga adhika traNa papama AyuSya sudhInA nArakene kApita lezyA hoya. paMkaprabhA pRthvImAM kevaLa nIla lephyuja che, ane pAMcamI pRthvImAM 55maasaMkhyaya bhAga adhika 10 sAgaropamanA AyuSya sudhInA nArakane nIla lehyA, ane tethI samacAdi adhika AyuSyavALAne kRSNa lezyA. chaThThI sAtamI pRthvImAM kevaLa kRSNa lezyAja che. pahelIthI sAtamI pRthvI sudhInI lezyAo adhikAdhika malina heya. (2) maga 2, (13) rASa6, (24) sakriya devava (1) mA -sarva svarUpa devavat paraMtu nArakane manebhaNI loma AhAra na hoya, kAraNake nArakane je AhAra prApta thAya che te ati azubha pariNamanavALe ane karNakArI hoya che, tathA sudhAnI upazAnti karI zakatA nathI, ane nArakI kuMbhIpAkamAM utpanna thAya che. (6) gujarathAna ka-devavat . (17) rameTa 2--saMsiaparyApta ane paryApta e be bheda cAda bhedamAMnA che, ane pAMcaso tresaThamAMnA cauda bheda dvAravarNanamAM kahyA pramANe jANavA. (28) jAti 6, (22) prm 20. (20) saM -2, For Private And Personal Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 170 (21) kAna , (rara) praSTi rU-devavat, (ra3) paMpa 8-102-devatrika, vaikriyaddhika, narakatrika, sthAvarAdi , kujAti 4, AhAraddhika, ane Atapa e 19 prakRti vinA zeSa 101 prakRti bAMdhe, ane mULa AThe karma badhe. (ra) rara 8-72-jJAnAvaraNa 5, darzanAvaraNa 9. vedanIya 2, nIca gotra, 5 antarAya, narakAyu, 26 mehanIya ( purUSaveda-strIveda vinA), narakazcika, paMcenidrayajAti, vikriyaddhika huMDaka, kukhagati, parAghAta, ucchavAsa, upaghAta, trasAdi 6, varNAdi. 4, asthirAdi 6, tejasa, kAmaNa, nirmANa, ane anurUlavuM e cha9 uttara pravRtiono udaya hAya. athavA satyAnadhiMtrika bAda. karatAM 76 no paNa udaya gaNAya. tathA mULakarma AThene udaya hoya. (ra) korA 8-72-udayavat (ra6) tA 8-48-~sugama che. (27) zarIra -vaikriya, tejasa, ane kArmaNa e traNa zarIra che. (28) vaMdu cha-12-mULabaMdhahetu cAre che, ane uttarabaMdhahetu strIveda, purUSada, dArikagazcika, ane AhArakagadvika e cha vinA zeSa pa1 badhahetu che. | (ra6) dayAna 8 (azubha), (rU) saMgha --devava . (32) saMthAna -nArakane hUMDaka saMsthAna ja hoya. kAraNake nArakanuM zarIra pIMkhI nAkhelI pAMkhavALA paMkhInA sarakhuM atibibhatsa ane lakSaNa rahita kaheluM che. (2) samudraghAta tejasa, AhAraka, ane kevalI mughAta vinA 4 samudaghAta che. () mAya --mULabhAva pace hoya, ane uttarabhedamAM 1 upazama samyaktva, kSAyika samyatva 15 kSepazamabhAva (manaH paryA, ane be viraDivinA), 13 dathikabhAva (3 zubha lehyA For Private And Personal Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 171 3 virUddhagati, 2 vedavinA), ane 3 pariNAmikabhAva e pramANe u3 uttarabhAva heya. (rU, vAhana-janmadehanI ( mULakiyanI ) jaghanya avagAhanA 3 hAthanI te ratnaprabhA pRthvInA pahelA prataranA nArakenI che, ane tkRSTa avagAhanA sAtamI pRthvInA nArakonI pa00 dhanuSya pramANanI che. tathA uttaradehanI (uttara kriyanI) jaghanya avagAhanA aMgulane saMkhyAtame bhAga ane utkRSTa avagAhanA darekane janmadehanI avagAhanAthI bamaNuM hAya, jethI sAtamI pRthvInA nArakane 1000 dhanuSyanI hAya. tathA samuddaghAta kRta (tejasa kArmagunI ) avagAhanA jaghanya sAdhika daza hajAra rojana ane utkRSTathI lagabhaga sAta dIrgha rajaju pramANa che, athavA sAtama pRthvIthI merUnA paMDuka vana sudhInI che athavA kUparAkAre (keNIne AkAre athavA kATakhUNunA AkAre ) lagabhaga 8 rajajura pramANa che. (3) riti-devavata. (36) ni-nArakanI 400000 ni che. tathA zIta, uSNa acitta, ane saMvRta e cAra ni hAya, hemAM prathamanI traNa pRthvImAM uparanA nArakAvAsanA nArakanI uSNani che, ane nIcenA thaDA nArakonI zItAnI che. pAMcamI pRthvImAM ghaNuM 1 pAtALa kaLazanI ThIkarI pAse rahelA nArake keTaleka pRthvI bhAga ullaMghI, 10 hajAra yojana jADI dIkarI ulaMghI pAtALa kaLazanI aMdara madhyama be tRtIyAMza jeTalA ( jaLavAyunA ) mitra vibhAgamAM utpanna thAya tyAre maraNa samuddaghAta vakhate eTalI jaghanya taijasAvagAhanA heya. 2 sAtamA pRthvIne nAraka urvalokamAM paMDakavananI vAvomAM atyAdi LacaraNe utpanna thAya che mATe maraNa samudraghAta eTale dIrgha hoya. ke sAtamI pRthvInI pUrva dizAno nAraka svayaMbhUramaNa samudranI pazcima dikA pAse marayAdapaNe upaje to maraNa samuddaghAta kATakhUNAkAre eTalo dI kara paDe. For Private And Personal Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nArAnI zItani che, ane thoDA nArakenI uSNani che. temaja chaThThI ane sAtamI pRthvImAM sarve nArakenI zItani che. nArakajIvo narakAvAsanI bhIMta aMdara ghaDA sarakhA AkAravALI pikaLa kuMbhamAM utpanna thAya che, te kuMbhI kSetrarUpa ni zata athavA uSNu jANavI. ane kuMbhI sivAyanuM sarva kSetra kuMbhIthI virUddha sparzavALu hoya che, jethI nArake utpanna thatAM ane utpanna thayA bAda paNa ati duHkha pAme che. ekendriyamAM. (2) ti-tiryagati. (ra) jira ?-sarva ekendriyane phakta eka sparzendriya che. (3) vAva -ekendriya che pRthvI, apa, agni, vAyu ane vanaspati e paMca nikAyanA che, paraMtu trasakAyI nathI. zrI tatvArthAdi graMthamAM agni tathA vAyune gatitrasa kahyA che, parantu mAtra gativrasepaNathI cha trasa kahevAya nahi, kemake je jIvA trAsa pAmIne A sthAna aniSTa che evI saMjJAthI ISNasthAne jAya, tevA rasanAmakarmanA udayavALA jIja trasa (labdhitrasa ) kahevAya, ane agni tathA vAyu je sthAnAntara thatA dekhAya che te tevA hetuthI nathI thatA mATe agni ane vAyu sthAvaranAmakarmane udayathI sthAvaraja gaNAya. (4) cor --ekendriya jemAM pUrvokta rIte dArika, dArikamizra ane karmaNa e 3 gadarekane hoya, ane vAyukAyamAM keTalAeka labdhiparyApta vAyujIvone vediya tathA vakriya mizra e be ega hoya che, tethI ekendriyone kula pAMca meLa hoya che. ane mULagamAM eka kAga che. (vera --ekendriyone mAtra eka napuMsakaveda che, paNa te avyakta hovAthI spaSTa upalabdha thatuM nathI, vaLI ekendri For Private And Personal Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 173 ene viSayAbhilASA che, tenAM lakSaNe graMthamAM mAlUma paDe che, kahyuM che ke-- raNannapurazaMgAra-cArulolekSaNAmukhAt niryatsugaMdhimadirA gaMDaSAdeSa puSpyati // 1 // artha -raNajhaNatA nupUranA aMgAravALI strInA mukhamaMthI nikaLatA sudhI dArUnA ke gaLAthI A (kulavRkSa) puSita thAya che. vaLI lokika graMthamAM paNa kumalArdha ItyAdi vacanathI karUbakavRkSamAM viSayAbhilASanuM lakSaNa darzAvyuM che, tathA kRpamAMthI pAre strIne dekhI uchaLI bahAra Ave che evI paNa prasiddha che. ethI mAlUma paDe che ke ekendriye avyakta viSayAbhilASI hoya emAM navAI nahi. bAkInA strIveda ane purUSada e be na heya. () kapAi -rarU-ekendriyone krodha, mAna, mAyA, ane lobha e cAre mULa kaSAya che, tathA te pratyekanA anaMtAnubadhi vigere cAra cAra bhedo paNa hoya tethI 16 kaSAya ane nava na kaSAyamAMthI strIveda purUSada sivAyanA cha nekaSAya sahita gaNatAM 23 kapAya hAya. ahiM anaMtAnubaMdhinA udaye apratyAkhyAnAdi cArene udaya samakALe hoya che, mATe sadA anaMtAnubaMdhinA udayavALA ekendriyane niraMtara anaMtAnubaMdhyAdi cAre koi athavA mAna vigere gaNatAM 16 kaSAya hAya, krodha tathA mAna vigere cAra kaSA virUddha udayavALA che, eTale koIne udaye mAnAdikano udaya na hoya, paNa anaMtAnubaMdhine udaye apratyAkhyAnAdino udaya virUddha nathI. 1. vartamAna vijJAnIo ekendriyomAM vanaspatine aMge pekesara ane strIkesaravALI vanaspatione purUSa ane strIrUpa mAnI ane kesaranA saMge vanaspatinA saMtAnanI [ phaLanI ] utpatti ka che, paNa zAstranI maryAdAe vicAranAM phaLanI utpatti strIkesara dhuM kasaranA avazya hetuvALI nathI, mATe ahiM te pramANe strI purUSatvano asvIkAra che. For Private And Personal Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 174 (7) zAna -karmagraMthakAranA mata pramANe ekendriyane sAsvAdanabhAva hoya ane sAsvAdanabhAvavALAne jJAna hoya evo siddhAMtakArane mata che te paNa kama graMthakAra sAsvAdanabhAve jJAna mAnatA nathI, kAraNake jJAnathI patita thaI mithyAtva sanmukha thayelAne phakata ajJAna che mATe ekendriyene sAsvAdanabhAva chatAM paNuM jJAna nahi ema karmagraMthakArene mata che, ane siddhAntakAra je sAsvAdanamAM jJAna mAne che te ekendriyane sAsvAdanabhAva mAnatA nathI, mATe bane bhinna matathI vicAratAM ekendriyamAM mati ane zruta ajJAna hoya, ane be mata meLavIne vicAratAM ekendriyamAM be jJAna paNa gaNAya, paraMtu ahiM tema aMgIkAra karyuM nathI. (8) na ra-ekendriyane mati ajJAna ane zruta ajJAna e be ajJAna hoya. (1) saMcama 2--ekendriya jIne koI paNa vrata pratyAkhyAna hAya nahi mATe eka avi ti cAritra hoya. (10) varNana -ekendriyone mAtra spa Indriya dvArA sAmAnya jJAna hovAthI pandriya saMbaMdhi eka acakSu darzana heAya che. (22) je ka-sarva ekendrine kRSNa, nIla, ane kApata e 3 azubha lezyAo hoya che, paNa kadAca te lephsAvALA tiSAdi devomAno kaIka deva pRthvI, jaLa, ane pratyeka vanapatirUpe utpanna thAya che tevA pRthyAdi jIvane utpatti vakhate antarmuhUrta mAtra teje leDyA hoya, kAraNake devo ane nArakanI lezyAne paDele cheDo pUrva bhavamAM ane bIje cheDe parabhavamAM antarmuhUrta jeTalo laMbAyelA hoya che, ane manuSya tiyacanI lezyAne pahele che pUrvabhavamAM laMbAyale ane bIje cheDA antarmuhUrta jeTalo tUTelo hoya che. (22) madhya ra-ekendriya bhavya tathA abhavya bane hoya che. For Private And Personal Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15 (3) savitA 2-sarva ekendriyene mithyAtva hoya che paraMtu keIka jIva upazama samyakatvathI patita thatAM maraNa pAmI pRthvI, jaLa, ane pratyeka vanaspatimAM labdhiparyAptapaNe utpanna cAya che, te tevA ekendriAne bhavanA prAraMbhamAM alpakALa sAsvAdana samyakatva paNa hoya che. e karmagraMthane mata che, ane siddhAMta mate sAsvAdana na hoya. (4) safza ra-sa ekendriya asaMsi hoya che, kAraNake hetUpadezikI Adi 3 saMjJAmAMnI eka paNa saMjJA ekendriyane nathI, ane AhArAdi saMjJAthI saMkSipaNAnI vivakSA thaI zakatI nathI, kAraNake te viziSTa vijJAnAtmaka nathI. (4) dArA 2-ekendriya jI parAvamAMthI vakragatie AvatAM 1-2-3 samaya anAhArI hoya, ane tyArabAda bhavaparyanta AhAra kare che mATe AhArI paNa che. e jIne zarIraapayApta avasthAmAM ja AhAra ane tyArabAda lema AhAra hoya che. dizi AhAramAMthI lekane kinAre rahelAne 3-4-5 dizine AhAra hoya che, ane lekamAM rahelAone 6 dizino AhAra hoya che, temaja saritAdi traNe prakArano AhAra che, ane AbhagikAdimathI ekendriyanA oja ane lema bane AhAra anAgika che kahyuM che ke giAmuvmAtrA - Adi tiH DhomAdAttata dhA-ranAmorvo da kavyalokaH | artha --ekenidraya jIvone utpanna thatA mAtramAM ja AhAra kahyo che, ane tyArabAda temAhAra hoya che. vaLI te bane AhAra anAgathIja utpanna thayelA che. 1 hetRpadezaka athavA dIdhakAlika saMjJAne anugata e AhAra Abhogika che, ekendriyone te saMjJA nA abhAve anAbhogika AhAra che. ne sudhArUpa azAtA mAtranA udayathI AhArasaMsA rUpaja che. For Private And Personal Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 176 (26) gujarAta --ekendriya jIne mithyAtva ane sAsvAdana e be guNasthAna karmagraMthanA abhiprAyathI che, tenI rIta sabhyatvadvAravat jANavI. (27) mera -rara--jIvanA 14 bhedamAM aparyAptasUkSama, paryAptasUphama, aparyAptabAdara ane paryAptabAdara e cAra bheda che, ane 563 bhedamAMnA pUrva tiryaMcanA 48 bhedamAM kahyA pramANe rara bheda che. (28) paff -AhAra, zarIra, Indriya ane zvAsachavAsa e ja paryAptie paryApta ekendriyane hoya che. (22) kALa --ekendrione zvAsocchavAsa, AyuSya, sparzenidraya ane kAyabaLa e ja prANu che. (ra0) saM ka 0.--ekendriyane AhArAdi cAre saMjJAo che, ane hetUpadezikI vigere traNamAMnI koIpaNa saMjJA nathI. (22) rUpA rU-ekendriyane matijJAna, zrutajJAna ane acakSudarzana e 3 upaga hoya che. (rara) jhafe --ekendriyane mithyAtvaSTi che. (ra) caMkha 8-2-2--mULaprakRtimAM 8 ne baMdha ane uttaraprakRtimAM sAmAnyathI 109 prakRtine baMdha hoya, kAraNake pa mAdi samyakatva abhAve jInanAma, cAritrAbhAve AhArakaTrika, ane devanArakamAM javAnA abhAve vekiyaaSTaka e 11 prakRtie na baMdhe. (ra4) 32 8-8mULaprakRti saMbaMdhi 8ne udaya ane dattaraprakRti saMbaMdhi 81ne udaya heya, kAraNa karmagraMthathI jANavuM. (ra9) 3IranA 8-82--udayavat . (26) sattA 8-4--mULa prakRti 8 nI sattA, ane uttaraprakRti 148maMthI 145 nI sattA che. jInanAma ane AhArakadvika vinA. For Private And Personal Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17 (27) sAra --sarva ekendriye ne dArika taijasa ane karmaNa e 3 zarIra che, ane keTalAka labdhiparyApta bAdaravAyune vaikriyazarIra hovAthI ekendriyene 4 zarIra che. (28) hetu ka- ekendriya jIvemAM mULa baMdhahetu cAra che, ane uttara baMdhata pa7 mAMthI anAgika mithyAtva 1-kAyavadha 6-sparzendriya avirati 1-pUrvokata rIte ra3 kaSAyaane pUrvokta rIte 5 yoga e sarva maLI 36 uttara baMdhahetu ekendrimAM vAyukAya che. (ra1) dazAjI -ekendriyone mana nahi hovAthI eka paNa dhyAna na hoya. (30) saMpAi -ekendriya jIvone hADakAne abhAva havAthI hADanI saMdhinA baMdhAraNa rUpa saMghayaNa paNa na hoya. (32) saMsthAna -sarva aMgalakSaNane abhAva hovAthI ekendriyene huMDaka saMsthAna hoya, temAM pRthvInuM masUra sarakhuM, pANInuM parapoTA sarakhuM, agninuM seyanA samUha sarakhuM, vAyunuM jA sarakhuM, ane vanaspatinuM aneka AkAravALuM huMDaka saMsthAna che. (rara) samudUSAta ka--sa ekendriyane vedanA, kaSAya ane maraNa e traNa samuddaghAta che, temAM vAyune vaikriya samughAta paNa che, mATe kula 4 samuddhAta che, zeSa taijasAdilabdhi vinA vaijasAdi samudyAta na hAya. () mAya rU-ra-ekendriyone pazama, dayika ane pAriNamika e 3 mULa bhAva che, zeSa upazama ane kSAyika 1 AgaLa paNa sarvatra mana rahita jIvone dhyAna nahi hovAnuM kahyuM che, paraMtu dhyAnane sthAne ciMtA aMgIkAra karIe to ekendriyAdi asaMksine paNa Araka dhyAna ciMtArUpe keTalAka prAcIna yaMtramAM lakhyAM che te gaNI zakAya. paNa ahiM vicArasAra graMthanI paddhatio asaMsine dhyAnane abhAva kahevAze. -- For Private And Personal Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 178 e be bhAva na hoya. ane utara bheda 25 hoya te nIce pramANe-mati ajJAna, zruta ajJAna, 5 dAnAdi labdhi, 1 acakSu darzana, e 8 kSapazamabhAvanA bheda, tathA ajJAna, asiddhatva, asaMyama, mithyAtva, 1 gati 4 lezyA, 4 kaSAya, 1 napuMsakaveda, e 14 dayika bhAvanA bheda, ane traNa pAriNAmika bhAvanA bheda maLI sarva bhAva 25 heya. (3) jayadanA-sa ekendriyanI jaghanya avagAhanA aMgulano asaMkhyAtame bhAga che, ane utkRSTa avagAhanA 1000 janathI kaMika adhika te pratyeka vanaspatinI che, pratyeka vanaspativine sarve ekendriyanI avagAhanA utkRSTathI paNa aMgulano asaMkhyAtame bhAgaja che, e avagAhanAmAM paraspara je taratamatA rahI che te zrI dravyaleka prakAzamAMthI savistarapaNe jANavI. tathA uttaradehamAM vekiyadehAvagAhanA vAyune banne prakAre aMgulane asaMkhyAtamabhAga che, ane samudraghAtakRta avagAhanA maraNa samudughAtanI apekSAe 14 rajaju dIrgha che. (30) rithati-ekendriyonuM jaghanya AyuSya antarmuhUrta (256 AvalikA) ane utkRSTa AyuSya 10 hajAra varSanuM pratyeka vanaspatinI apekSAo che, tenI aMtarAlanuM madhyama AyuSya asaMkhya prakAre che. tathA ekendriyapaNAnI jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta ane utkRSTa kAyasthiti anAdianaMta, anAdisAnta ane sAdiyAnta ema 3 prakAranI che, temAM je avyavahArika rAzivALA ( anAdi nigodIyA) ekendri vyavahAra rAzimAM AvavAnAja nathI tevA ekendriyanI apekSAe kAyasthiti anAdianaMta che, ane je bhavya anAdi nigodamAMthI nikaLI dvIndriyAdipaNuM prApta karI mokSe javAnA che, teonI apekSAe anAdiyAna kAyasthiti che, ane ekendriyapaNAmAMthI nikaLI dvIndriyAdibhAva prApta karI pharIthI ekendriyapaNuM pAmI puna: kIndriyadipaNuM pAme tevA vyavahArarAzi ekendriyenI apekSAe sAdisAnta kAyasthiti For Private And Personal Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17 che, vyavahAra rAzimAM AvI che ane ekavAra paNa zrIndriyAdipaNuM prApta kare che ane te che je pAchA nigodamAM jAya che paNa vadhumAM vadhu rAA pulaparAvarta jeTalA anaMta bhava sUkSmanigodamAM bhamI puna: avazya vyavahAra rAzimAM bAdarapaNuM pAme, tyArabAda bAdaranigodAdimAM bhamI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM pudgalaparAvarta sudhI ekendriyapaNAmAM bhavabhramaNa karI avazya dvIndriyAdi thAya, mATe sAdisAntane kALa ahiM AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA jeTalA samaya teTalAM pulaparAvartA pramANa anaMtakALa jANa. (6) zani-ekendriyanI ni para00000 (bAvana lAkha) che, temAM sAta lAkha pRthvInI, sAta lAkha jaLanI, sAta lAkha agninI. sAta lAkha vAyunI, dasa lAkha pratyeka vanaspatinI ane cauda lAkha sAdhAraNa vanaspatinI cenio che. punaH sacittAdi traNe prakAranI ni che, vRtAdimAMthI ekedriyanI saMvRtani che, kAraNake ekendriyanuM utpattisthAna spaSTa upalabdha thatuM nathI. zaMkA-sarpamaNinI ni saspezirSa, temaja vanaspatinI ni jaLa, jaLanI ni vAyu, vigere spaSTa chatAM paNa ekenidronI aspaSTa yoni kema gaNAya ? uttara:-upara pramANe keTalIka enio spaSTa samajAya che chatAM alpapaNAthI athavA koI anya kAraNasara pUrva mahaSIoe ekendriyanI aspaSTa ni kahI che, tenuM yathArtha kAraNa zrI bahuzrutagamya che - temaja zItAdi traNe prakAranI nio ekendrionI che, ane zaMkhAvartAdi bhedamAMnI keIpaNa ni nathI. iti ekendriyadvAre 36 dvAraprAptiH samAptA. For Private And Personal Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 18 zrIndriyamAM. (2) narama -tiryaMcagati. (2) gira-kIndriyone sparza ane jIlDA e be Indriye che. (3) ka -kIndriyo trasakAya che. (9) cA -dArika kAyoga, dArikamizra kAga, kArmasukAyega ane asatyAmRSA vacanaga e cAra vega che, e jInI aspaSTa bhASA hovAthI (varNa paMktirUpa bhASA nahi hovAthI asatyAmRSA vacanayoga kahyo che, kAraNake satya, asatya ane mizravacanaga sapaSTa vargoccAra karanAra ne kahyA che. (2) vera --ndriyane napuMsaka che. (6) jAya che-rara-ekendriyavat, (7) ra 0 (2)-IndriyAne aparyAptapaNamAM alpakALA sAsvAdana samyakatva hevAthI karmacanthane mate mati ane zruta e che jJAna na hoya, ane siddhAntamate sAravAdana bhAvamAM e be jJAna hoya. (8) zAna -mati ane zruta e be ajJAna che. (2) saMyama ra-eka avirati cAritra che. (20) -acakSudarzana te padriyanA sAmAnya dharUpa che. (22) haiyA -kRSNa, nIla ane kApeta e traNa azubha lezyAo che. (22) maca 2, (zarU) tta 2 (24) saMjhila - ekendriyavatuM. (29) sAdA 2-vigrahagatimAM eka samaya anAhArI che, paraMtu ra-3 samaya nahi, kAraNake vidizimAMthI dizimAM Ave te samaye AhArI che, punaH dizimAMthI nikaLI trasanADImAM praveza For Private And Personal Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 181 kare tyAM bIje samaye anAhAra, ane trasa nADImAM nIcethI upara vA upasthI nIce jaI utpattisthAne pahoMce tyAM AhArI hoya. e pramANe vadhumAM vadhu eka samaya anAhArI che. vaLI dvondri cha dizimAMthI AvelA sacittAdi traNe prakAranA pudgalane AhAra kare che, e jAdi traNe prakArane AhAra hoya che, temAM AjaAhAra anAgika ane lema AhAra Agika tathA anAjogika paNa che, vaLI ekendriyenI apekSAe zrIndriyAdi jI hetupadezikI saMjJAyukta hovAthI kaMika adhika saMjJAvALA hoya che tethI e jIvone mAhAra Abhagika paNa hoI zake che, ane kalAhAra te Agikaja hoya che. zAstramAM phakta ekendriyone lemAhAra anAgikaja kahyo che, bAkInA sarva jIvone mAhAra Agika ane anAgika banne prakAranA hoya. temAM paNa devane mane bhakSaNa mAhAra Agikaja hoya. () gujarAta ra-mithyAtva ane sAsvAdana e be guNasthAna che. (7) kIme ra-ra-cAda bhedanI apekSAe aparyApta kIndriya ane paryApta dvIndriya e be bheda che, ane pAMca saTha bhedanI apekSAe paNa eja be bheda che. (28) vinA -kIndriyane AhAra, zarIra, Indriya. ucchavAsa, ane vacana e pAMca patie che. (21) zAkha 6-ucchavAsa, AyuSya, sparzendriya, chahe. ndriya, kAyAga ane vacanaga e cha prANa kIndriyone hoya che. (ra0) saM i-2-AhArAdimAMnI cAre saMjJA ane hetupadezikI Adi traNa mahelI eka hetupadezikIsaMjJA che. (22) 4 rU, (rara) dira ra-ekendriyavata (23) viSa 8-101-mULa prakRti saMbaMdhi AThane ane uttara pravRti saMbaMdhi e nava prakRtine baMdha che. For Private And Personal Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 182 (24) 32 8-82-mULaprakRti saMbaMdhi AThano ane uttaraprakRti sabaMdhi vaikriyaaSTaka, naratrika, ugya, strI, purUSa, 4 itarendriya, AhAraka 2, saMghayaNa 5, saMsthAna 5, sukhagati, jInanAma, sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, Atapa, subhaga, Adeya, samyakatva, mizra, e 40 vinA 82 prakRtine udaya che. (ra) korA 8-8ra-udayavata. (rada) sattA 8--mULa prakRti saMbaMdhi AThanI ane uttaraprakRti saMbaMdhi jInanAma, devAyu, ane narakAyu vinA 145 prakRtinI sattA che. (ra7) rarara rU-kIndriyone dArika taijasa ane kArpaNa e traNa zarIra che, zeSa vaikriyazarIra labdhinA abhAve ane AhArakazarIra cAritranA abhAve heya na.i (28) hetu kara-ekendriyavatu. parantu atratama 1 Indriya vadhe, tyAre rogamAM vakriyanA 2 ga ghaTI, asatyAmRSA vacanaga vadhe, jethI 1 mithyAtva, 8 atrata, 23 kaSAya ane 4 cega sahita 36 uttarabaMdhahetu thAya. (ra1) dhyAna 0-kIndriyene mananA abhAve dhyAnahAya nahi. (30) saMcaLa -dvIndriya jIvomAM keTalAeka zaMkha ThaMDA vigere jIvone zaMkha keDArUpa hADa hoya che, ane teo tathA prakAranA majabUta baMdhAraNavALA nahi hovAthI dhindriyene 1 sevA saMghayaNa che. (22) vaMzAna -Indriya jIvonA zarIranA avaya lakSaNa yukta nahi hovAthI mAtra eka huDaka saMsthAna kahyuM che. (3ra) ramughati rU-vadanA, kaSAya ane maraNa e 3 samughAta haya, zeSa samuddaghAta labdhi abhAve na jAya. (23) mAtra rU-ra (ra-kSapazama, cika, ane pAribhumika e 3 mULa bhAva Deva che, ane 2 ajJAna, 5 dAnAdi, For Private And Personal Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 183 1 acakSudarzana e 8 kSayapazamabhAva, 1 ajJAna, 1 asiddhatva, 1 asaMyama, 1 mithyAtva, 1 gati, 3 azubhalezyA, 4 kaSAya, 1 veda, e 13 dayikabhAva, ane 3 pAriNamika bhAva sahita 24 bhAva che. punaH siddhAntamate sAsvAdana bhAve jJAna gaNatAM be jJAna sahita 26 bhAva paNa thAya. (rU4) vAdana-skrIndriyonI jaghanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAtame bhAga, ane utkRSTa avagAhanA 12 ejana pramANa che, evA 12 jana jevaDA meTA zaMkha vigere dvAdri bahAranA moTA dIpa samudromAM rahe che, paNa aDhI dvIpamAM nahi. temaja AsAlika jAtane jIva ke je cakravatinA sainyAdikanA vinAza samaye utpanna thAya che te jIvane jIvasamAsa sUtranI vRtti pramANe dvIndriya kahIye te aDhI dvIpamAM paNa mahAkAya vALA kandriya hoI zake, anyathA AsAlikane paMcendriya parisarpa gaNyA che. tathA samudaghAtakRta avagAhanA 7 rajajudIrgha che. (31) sthiti-dvIndriyanI jaghanya bhavasthiti antarmuhUrta pramANa ane utkRSTa bhavasthiti 12 varSa pramANa che, tathA kAya sthitinA saMbaMdhamAM jaghanya kAyasthiti atamuhUrta ane utkRSTa kAyasthiti saMprakhyAta varSa pramANa jANavI. kAraNake bAra bAra varSanA AyuSyavALA keTalAeka saMkhyAta bhava karyAbAda avazya dvIndriyapaNuM badalAI jAya che. (ra6) yoni-kIndriyanI utpattisthAna 2 lAkha jAtinAM 1 kAraNake vikendrionuM sthAna tiryaloka che, mATe tigaloka mAMthI maraNa samuddaghAta vaDe udghalokAte athavA alokane anta 7 rAja dUra ekendriyapaNe utpanna thavuM hoya tyAre 7 rajaju avagAhanA che. joke urvaloka pakavananI vAvamAM ane adholake adho grAmamAM vikalendriyo che, paNa alpapaNAnI apekSAe te sthAnonI vikalendriyanA sthAnapaNe virakSA karI nathI. punaH svarganI vAvomAM je bhramarAdi che te pRthvIkAyika hovAthI vikalendriya kahevAya nahi. For Private And Personal Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che, e jIvonI zItAdi traNe prakAranI tathA sacittAdi traNe prakAranI cenio che, ane saMvRttAdimAMnI eka vivRtA nija che. kAraNake jaLAzayAdi utpattisthAne pragaTa che. tathA zaMkhAvatadi 3 bhedemAMnI keI paNa ni kriIndriyane na hoya kAraNake te nio garbhaja paMcendriyane hoya che. iti dvIndriyabAre 36 dvAraprAptiH samAptA. trInidrayamAM. trIndriyanAM 31 dvAra kIndriyavat che, bAkInAM pa dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe jANavo. (ra) triA rU-sparza, jInhA, ane nAsikA e 3 Idriye che. (22) kALa da-zvAsocchavAsa, AyuSya, prathamanI 3 indri ane vacanabaLa e pramANe 6 prANa che, arthAt kIndriyanI apakSAe eka nAsikA Indriya prANa vadhyuM. (28) vaMtu ka-37--mULa baMdhahetu cAra ane uttara baMdhahetu 37 te dvIndriyamAM je 36 baMdhahetu kahyA temAM 1 nAsikA Indriya vadhavAthI 37 baMdhahetu heya. (rU) mAdhanA--trIndriyanI jaghanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAtame bhAga ane utkRSTa avagAhanA 3 gAunI che evA 3 gAu pramANanA kAnakhajUrA vigere triInidraya jIvo paNa aDhI dvIpa bahAranA dviIpa samudramAM che. () riti-IndriyanI jaghanya bhavasthiti antarmuhUrta ane utkRSTa kAyasthiti 9 divasa pramANunA keTalAeka bhava nirantara karavAthI saMkhyAta divasa pramANunI che. tyArabAda avazya trIndriyapaNuM badalAya. For Private And Personal Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 185 kIndriyanAM 31 dvAramAM jyAM jyAM zrIndriya zabda kahyo che tyAM tyAM trIndriya zabda kahevo ane jIbheda paNa trIndriyane anusaratA kahevA. iti zrIndriyabAre 36 dvAraprAptiH samAptA. caturindriyamAM.. caturindriya jIvonA 28 dvArA zrIndriyavat kahevAM, bAkInAM 8 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe jANavo. (ra) jaya -ondriya sivAyanI cAre Indriyo heya. (20) rara ra-acakSudarzana ane cakSudarzana e be darzana che. (22) kALa 7-ucchavAsa, AyuSya, 4 Indriya ane vacana yoga e cha prANa che. () pAka (da)-karmagrantha mate 2 ajJAna ane 2 darzana maLI 4 upayoga che, ane siddhAnta mate be jJAnasahita 6 upaga che. (28) vaMtu rU-8-kIndriyamAM kahelA 36 baMdhahetumAM be Indriyo vadhAravAthI uttara baMdhahetu 38 thAya che. (23) mAtra rU-1 (27-Indriyavatu. paNa cakSudarzana adhika jANavuM. (34) vAMdarA-jaghanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAtame bhAga ane utkRSTa avagAhanA 4 gAunI che. evA meTA zarIravALA bhamarA vigere caturindriya jIve bAharanA dvIpa samudramAM che. (31) sthiti-jaghanya bhavasthiti antarmuhUrta ane utkRSTa bhavasthiti saMkhyAta mAsanI che. iti caturindriyabAre 36 dvAraprAptiH samAptA. For Private And Personal Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 186 paMcendriyamAM (8) ati -paMcendriyama. 4 gatine antarbhAva thAya che, (2) [ -sparza, jInhA, nAsikA, cakSu, ane karNa e pAMce Indriyo paMcendriyane hAya che. (2) vAva -paMcendriya jI trasa hoya che. (4) cora paMcendriyamAM saMkSijIne cAra maga hoya che, temaja cAre vacanaga paNa hoya che. vaLI manuSya ane tiryaMca paMcendriyene dArika ane dArikamizra e be vega hoya che, manuSyane AhAraka ane AhArakamizra e be pega che, ladhivaMta tiryaMca tathA manuSyane ane bhavapratyayathI deva tathA nArakane kriya ane vaikiyamizraga che, temaja sarve paMcendriyene kAmaNavega che e pramANe samagra paMcendriyenI apekSAe 15yoga che. (9) 20 rU-paMcendrimAM strI purUSa ane napuMsaka e traNe prakAra hovAthI ke veda che. vizeSa e ke samumitimAM strI tathA purUSapaNuM AkAra mAtra che, te paNa bhAvathI napuMsakavedaja jANavo. 6) pAra ka-ra-traNe veda hevAthI 9 ne kaSAya hoya ane 16 kaSAya te dareka jIvane hoya che, mATe ahiM paMcendriyane 25 kaSAya heya. (7) zAna -paMcendriyamAM manuSyane paMca jJAna hoya che. (8) ajJAna rU-cAre gativALA garbhaja paMcendriyene traNe ajJAna hoya che. (6) saMcama -manuSyamAM sAte prakAranAM cAritra hoya che, mATe paMcendriya mANAmAM 7 cAritra che. (20) na ka-saMpicendriyane cakSu, acakuM, avadhi ane kevaLadarzana hoya che. ahiM siddhAnta mate vibhaMjJAnIne paNa avadhidarzana aMgIkAra karavuM. For Private And Personal Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 187 (22) jerA -paMcendriyamAM manuSyane ane devane 6 lezyA hoya che. (ra) mA 2-paMcendriya bhavya ane abhivya ema bane prakAre che. (23) sagava -paMcendriyamAM manuSyane sarva prakAranAM samatva che. zeSa devAdikane sarva sabhyatva na hoya. (8) ziva 2-paMcendri saMkSi ane asaMsi paNa hoya che, temAM deva tathA nArakamAM ke asaMkSi na hoya, paNa manudhyamAM saMmurNima manuSya ane tiryomAM samuzkeima jalacara, sthalacara, becara, ura:parisarSa ane bhujaparisarpa e sarva jI mane saMjJA athavA dIrghakAlikIsaMjJA rahita che, mATe asaMgni che, ane sarve garbhajatiryo ane sarva garbhaja manuSya te avazya saMkSi eTale dIrghakAlikI saMjJAvALA hoya che, mATe saMkSija heya. () mAdA ra-paMcendriya jI trasanADImAM hovAthI cha dizino AhAra grahaNa kare che, temaja zarIraaparyApta avasthAmAM eja AhAra ane zarIraparyApta thayA bAda lemaAhAra hoya che, temAM garbhaja tiryA ane garbhaja manuSya garbhamAMthI jamyA bAda kavalaAhAra paNa kare che, ane samucchima tirthIpaMcendriya ane samurijhama manuSya eja AhAra ane lema AhAra anukrame zarIraaparyApta tathA zarIraparyApta avasthAmAM kare che, paraMtu kavalaAhAra te samurichamatine paryApta thayAbAda hoya che. samu7ima manuSya aparyApta ja hovAthI kavalaAhAra heta nathI. vaLI ejaAdi traNe prakAranA AhAra sacitta, acitta ane mizra hoya che, temAM samurNima paMcendriyane ejaAhAra sacittAdi traNe prakArano hoya, ane garbhaja pAMcadrine ejaAhAra te mizra hoya che, kAraNake garbha ja jIve strInA garbhAzayamAM utpanna thatI vakhate vIrya ane rUdhirane AhAra kare che, temAM vIrya acitta che, ane rUdhira sacita che, For Private And Personal Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 188 mATe mizraAhAra kare che, temaja anya AcAryone mata e che ke rUdhira tathA vIrya acita che paNa nipradeze sacitta che, mATe mizra AhAra kare che, ane keTalAeka ema kahe che ke vIrya rUdhirano jeTale aMza leninA AtmapradezanA saMbaMdhavALe che teTalo sacitta ane zeSa acitta e pramANe mizraAhAra kare che. vaLI samurNima manuSya acitta rUdhirAdimAM utpanna thAya mATe acitta, ane strIni AdimAM utpanna thavAthI sacitta, temaja mizraAhAra paNa yathAyogya vicAro. lemaAhAra te talAdikane acitta tathA sacitta jaLAdikane sacitta, ane mizrajaLAdikane mizraAhAra hoya che, kavalAhAra te paNa yathAyogya sacitta acitta ane mizra e traNe prakAre hoya che. vaLI deva ane nArakane te eja ane lemaAhAra banne acitta che, temAM devano lemaAhAra svAbhAvika ane manabhakSaNarUpa be prakArane hoya che, temAM sudhAvedanIyanA udayavinA sadAkALa pravarte che te svAbhAvika lemaAhAra, ane AhAranI IcchA thAya tyAre mane bhakSaNa lemaAhAra hoya che. e banne lemaAhAra acittaja che. sarva paryApta paMcendriyone ejaAhAra anAgika hoya che, ane lemaAhAra Agika tathA anAgika ema hoya che, temAM nArakone sadAkALa pravartate lemaAhAra banne prakAra che, ane devane svAbhAvika lema AhAra ane prakAra che, tathA manabhakSaNa lemaAhAra abhegikaja che, temaja gajene kavalAhAra Abhagikaja che, ane samu7ima paMcendriyene kavalAhAra paNa Agika hoya che. vaLI anAhArIpaNuM eka samaya hoya che, te sanADI bahAra vidizimAMthI AvI trasanADImAM utpanna thatAM dvIndriyamAM kahelI paddhati pramANe hoya che, ane kevalI muddaghAta vakhate traNa samaya anAhArIpaNuM te kArpaNa kAga vakhate samudaghAtanA trIje cothe ane pAMcame samaye che, temaja agI avasthAmAM antarmuhUrta sudhI anAhArIpaNuM che. ahiM je ke siddhanA For Private And Personal Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 189 jIva sAdi anaMtakALa sudhI anAhArI che te paNa paMcendriyapaNuM siddhamAM prApta nahi hevAthI paMcendriyadvAranA vana prasaMge siddhanuM anAhArIpaNuM prajana rahita che, mATe paMcendriya mAgaNamAM jaghanyathI 1 samaya, madhyama 3 samaya ane utkRSTa paMcaDUsvAkSAcAra pramANa antarmuhUrta, ema traNa prakAre anAhArIpaNuM prApta thAya che. (26) gujarathana 4-paMcendriyamAM manuSyane sarve guNasthAna hoya. (17) komera -jarU-jIvanA cAra bhedamAMthI aparyApta asaMkSi, paryAptaasaMkSi, aparyAptasaMgni ane paryAptasaMkSi e cAra bheda paMcendriyanA che, ane jIvana pAMcase tresaTha bhedamAMthI ekendriyanA bAvIsa bheda ane vikasendriyanA 6 bheda e 28 bheda bAda jatAM pa35 bheda rahyA te sarva paMcendriya janAja che. (28) gvata -paMcendriyane (saMkSine) 6 paryAti hoya che. (2) giv 20-paMcendriyamAM saMkSine daze prANa hoya che. (ra0) raMs -rU-paMcenidrayane AhArAdi cAre saMjJA che, hetupadezikI vigere traNa saMjJAo paNa che, temAM hetUpadezikI saMjJAparyApta samurichama paMcendriyane che, ane dIrghakAlikI saMjJApayota saMgni paMcendriyone che, tathA draSTivAdepadezikIsaMjJA sabhyadraSTideva, nArakAdi sarva paMcendriyone che. () 3oja 2-pacendriyamAM manuSyane bAre upaga hoya che. (rara) draSTi -paMcendriyamAM cAre gatinA chane mithyAtva, mizra ane samyapha e traNa draSTi hoya che, parantu saMmurNima manuSyane eka mithyAtva draSTi tathA samurNima tiryaMcone mithyAtva ane sAsvAdana e be bhAva hovAthI siddhAntamate mithyAtva ane samyakatva e be draSTio che. (ra3) vaMza 8-22mULa prakRti aMge 8 no baMdha, ane uttaraprakRti saMbaMdhi 120 prakRtine baMdha garbhaja manuSya Azrayi che. For Private And Personal Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 190 (ra4) 34 8-4--mULaprakRti aMge 8 no udaya, ane uttara prakRti aMge kujAti , sthA, sUkSma, sAdhA, ane Ataya e 8 vinA 114 ne udaya che. (ra) 3ra8-24--udayavata (ra6) sattA 8-148--mULa prakRti saMbaMdhi 8 nI sattA che, ane uttaraprakRti saMbaMdhi 148 prakRtionI sattA garbhaja manuSya Azrayi che. (27) zAra --paMcendriyamAM garbhaja manuSyane dArika, vaikiya, AhAraka, tejasa, ane kAmaNa e pAMce zarIra che. (28) aMdhatu -paMcendrimAM manuSyane mULabaMdhahetu 4 ane uttaraaMdhahetu 57 che, ane nArakAdi paMcendriyone saMpUrNa 57 baMdhahetu nathI, kAraNake AhAraddhikyoga manuSyane ja hoya che mATe. (ra1) cAna 26-paMcendrimAM garbhaja manuSyane 16 dhyAna hoya che, kAraNake 8 dhyAna te dareka jIvane hoya paNa dharmadhyAna apramattAdine ane zukaladhyAna apUrvakaraNAdi guNasthAnavata manuSyane che. (30) saMvaryA du-paMcendrimAM garbhaja manuSya ane garbhajatiryaMcane 6 saMghayaNa che. eka jIvane 1 saMghayaNa heya ane deva nArakane saMghayaNa nathI. rU8) saMthAna du-paMcendrimAM garbhajane 6 saMsthAna hAya, deva ane yugalikane samacaturasa saMsthAna che. zeSa sarvane 1 huDakasaMsthAna hoya, ane eka jIvane ekaja saMsthAna hoya. (rUra) samudaghati -paMcendriyamAM garbhaja manuSyone sAte samughAta hoya che, kAraNake AhAraka ane kevalI muddaghAta manuSya sivAya anya koIpaNa jIvane na hoya. (3) mAra -rU-paMcendriyamAM pAMca mULabhAva ane pa3 uttarabhASA hoya che. For Private And Personal Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir () savapadanA-paMcendrimAM cAre gatinA sarva pazendriyonA mULa zarIranI jaghanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAtabhAga ane utkRSTa avagAhane 1000 ejana pramANa che, te svayaMbhUramaNa samudragata garbhaja machanI ane sapordikanI jANavI. tathA uttaradehanI (vaikiyanI) banne prakAranI avagAhanA manuSyavat aMgulane saMkhyAtame bhAga ane 4 aMgulaadhika 1 lAkha jina jANavI. samudaghAtakRta avagAhanA manuSyavat saMpUrNa kAkAza pramANa che. () sthiti-paMcendriyamAM jaghanya AyuSya antarmuhUtta, ane utkRSTa AyuSya anuttara deva athavA sAtamI pRthvInA nArakanuM 33 sAgaropama pramANa che. tathA jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta ane utkRSTa kAyasthiti kaMIka adhika 1000 sAgarepama pramANa che. tyArabAda paMcendriyapaNuM avazya palaTAIne ekenidracAdipaNuM prApta thAya. . (36) yonidevanI 4 lAkha, nArakanI 4 lAkha, tiryaMcapaMcendriyanI 4 lAkha ane manuSyanI 14 lAkha yoni maLI paMcendriyanI 200000 penio che. temaja sacittAdi traNe prakAranI cenio che. ane saMvRtAdi 3 bhedamAMnI murNima paMcendriyone vivRtani, devanArakanI saMvRtani, ane garbha ja manuSyatirthanI saMvRtavivRtA ceni che, tenA kAraNe gatimArgaNA vakhate savistara darzAvela che. vaLI zItAdi 3 bhedavALI veniomAM nArakone zIta tathA uSNa ni, devane ane garbhaja paMcendriyane ziSNani, ane zeSa paMcenidrAne zIta, uSNa ane zItANa ema traNa prakAranI ni hoya. temaja zaMkhAvarnAdi 3 bhedamAMthI gaja paMcendriyanI vaMzIpatrAni ane zaMkhAvartani, tathA tIrthakara, cakravatI, vAsudeva ane baLadevanI kUrmotAni heya. e pramANe paMcendriya mArgaNAmAM sarva prakAranI yoni saMbhave che. iti paMcendriye 36 dvAraprAptiH samAptA. For Private And Personal Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 19ra 6 kAyamArgaNAmA 36 dhAronI prApti. pRthvIkAyAmAM (2) ti -tiryaMcagati. (2) jira -pRthvIjIne eka sparza Indriya hoya che, (2) -Aya pitAnIja eTale pRthvIkAya che. (4) je rU-pRthvI jene dArika, dArikamizra ane kAmaNa e traNa yoga hoya che. - (1) vera-pRthvI jIvene eka napuMsakaveda avyaktabhAve hAya che. (6) rAya 2-rarU-pRthvI jIvene mULakaSAya cAra, ane anaMtAnubaMdhi vigere pratibheda sahita 16 kaSAya che, puna: 9 nekaSAyamAMthI purUSada ane strIveda bAda karatAM zeSa 7 nekaSAya sahita 23 kaSAya hAya che. (7) na 0-keIka pRthvIkAyane aparyApta avasthAmAM antarmuhUrtakALa sudhI (dezuNa 6 AvalikA utkRSTakALa sudhI) karmagranthamate sAsvAdana guNasthAna che, tepaNa karmagraMthamate sAsvAdana bhAve paNa ajJAna ja che. ane siddhAntakAra te ekendriyane sAsvAdana bhAvaja mAnatA nathI. (8) na ra-upazama samyakatvathI patita thaI maraNa yAmI sAsvAdana bhAve kaI jIva ekenidrayamAM utpanna thAya nahi mATe pRthvIkAyamAM sadAkALa ajJAna be, matiajJAna ane zrutajJAna hoya e siddhAMta mate kahyuM, ane kArmagraMthika maharSi enA abhiprAya pramANe te sAsvAdanabhAve paNa ajJAna manAya e hetuthI sAsvAdana hoya te paNa sarva pRthvI jIvane be ajJAna mAtraja hoya paNa jJAna na hoya. For Private And Personal Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 193 (1) saMcAra-pRthvI jene vrataniyama nahi hevAthI sarvadA aviratija heya mATe eka avirati cAritra che. (20) ri-pRthvI jene eka acakSudarzana che. (22) jerA -sarva pRthvI jemAM eka vA aneka jIva Azrayi 3 vezyA hoya eTale eka pRthvI jIvane kRSNa, nIla ane kApata e traNe lezyAomAMnI pratyeka ekeka antarmuhUrtane aMtare AvatI jAya (pragaTa thAya) ane pUrvabhavama thI te vezyAvaMta deva (sadharma, IzAna sudhImAM kaIpaNa deva) maraNa pAmI pRthvIkAyapaNe utpanna thAya te pUrve devanI lezyAne cheDe parabhavamAM hovAne kahyo che mATe pRthvI jIvane aparyApta avasthAmAM prathama antarmuhUrta sudhI te devabhavanI teje leNyA cAlu hoya che, ane tyArabAda azubha traNa leyAo parAvRttio prApta thAya che. mATe pRthvI jene te lesyA sahita cAra lezyA hoya. (2) maca ra-pRthvIjI bhavya paNa hoya ane abhivya paNa hoya che. () sabhya 2 (2) -sarva pRthvIne mithyAtva ane keTalAeka labdhiparyApta pRthvIne utpattinA prAraMbhamAM karmagraMthamate sAsvAdana samyaktva hoya che. temAM je jI upazama samyatvathI patita thaI maraNa pAmI pRthvImAM utpanna thAya che teja pRthvIjIne sAsvAdana samyatva hoya che. siddhAntamate eka mithyAtvaja hAya. () saMnnitva -pRthvIne dIrdhakAlikI saMjJA na hAvAthI pRthvIjI asaMkSi che. (26) mArA 2-pRthvajavo AhArI tathA anAhArI hoya che temAM je pRthvI jIvo lekAnta nikuTamAM rahyA che te pRthvIjIvone 3-4-5 dizano AhAra che, ane te AhAradvAranA vana prasaMge kahyA pramANe 3-4-5 dizithI Avele AhAra grahaNa For Private And Personal Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 194 kare che, temaja lekamadhyamAM rahelA sarva pRthvI jIvone 6 dizine AhAra che. eja Adi 3 prakArama thI eja ane lomaAhAra che, parantu mukhanA abhAve kavalAhAra nathI. Aga ane anAbhega AhAramAMthI eka anAtha AhAraja che, kAraNake pRthvIne hetupadezikIsaMjJA jeTalI paNa viziSTasaMjJA nathI. vaLI saci tAdi 3 bhedamAMthI sacittAdi traNe prakArane A hAra hoya che. temaja anAhArIpaNuM AhAradvAranA varNana prasaMge kahyuM che te pramANe 1-2-3 samaya anukrame traNa samayanI dvivakragatimAM, cAra samayanI trivakagatimAM ane pAMca samayanI caturvakagatimAM hoya. (26) guurIna 2 (2)-karmagraMthamate pRthvIne mithyAtva ane sAsvAdana e be samyakatva kahelAM hovAthI mithyAtva ane sAsvAdana e be guNasthAna hoya che, ane siddhAntamate eka paheluM mithyAtva guNasthAna hoya che. (27) nAme -ka-jIvanA 14 bhedamAMthI aparyApta sUkSma, paryAptasUkSma, aparyAptabAdara, ane paryAptabAra e kendriya e 4 bheda prApta thAya, ane pa63 bhedamAMnA paNa aparyAptasUkSmapRthvI, paryAptasUkSmapRthvI, aparcAsabAdarapRthvI, ane paryAptabAdarapRthvI e 4 bheda che. (28) para ka-pRthvIjIne AhAra, zarIra, Indriya ane zvAsocchavAsa e cAra patio hoya che. () ka-pRthvIjIne ucchavAsa, AyuSya, sparzaIndriya ane kAyama e cAra prANa hoya che. 1. jema sarSanA maNIno pRthvI jIva ane chIpanA motIne pRthvIchava sacitta sarpanA ane chIpanA zarIrano AhAra kare che, te sacitaAhAra, prathama evI gayelA jIvavALA pRthvI kalevaramAM bhaje pRthvI jIva utpanna thAya te vakhate acitta AhAra, ane mizra kalevaramAM utpanna thayelo pRthvI jIva mizraAhAra paNa kare. For Private And Personal Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 195 (20) 4 ka--pRthvI jIvone AhAra, nidrA, maithuna ane parigraha e cAre saMjJA che, ane hetupadezikI vigere 3 saMsAmAMnI eka paNa saMjJA nathI. temAM AhAra sacittAdi bhede prathama kahyo che, ane nidrA pAMca prakAranI heya che, paNa te avyaktabhAve haiya che. napuMsakaveTa hovAthI mithunasaMjJA paNa ane vyaktabhAve hoya che, ane parigrahamAM dhanadhAnyAdi bAhya upakaraNa rUpa parigraha nathI, paraMtu mamatvabhAva vidyamAna che mATe parigrahasaMjJA pRthyAdine hoI zake che. (22) 3viaa rU-pRthvIjIvane be ajJAna ane acakSudarzana e 3 upaga che. (22) -samyaktvadvArane anusAre karmagranthamate pRthvIche mithyAtvadraSTi ane sAsvAdana samyaktvadraSTivALA kahI zakAya, paraMtu draSTinA saMbaMdhamAM daMDaka vigere prakaraNakAroe siddhAntanI apekSAe eka mithyAtva draSTija gaNuM che. | (ra3) vaMdha 8-201, (24) 34 8-02, (ra) dvArA 8-71, (ra6) sattA 8-4 (jInanAma, devAyu, narakAyu vinA)sugama che. - (27) rarara rU-dArika, vaijasa ane kArmaNa e traNa zarIra che. (28) vaMtu ka34-mULabaMdhahetu cAre hoya, ane uttarabaMdhahetumAM 1 anAga mithyAtva, 1 indriya avirati, 6 kAyavadha, be vedavinA 23 kaSAya, 2 odAriyega, ane kArmaNakAyae sarva maLI 34 uttarabaMdhahetu hoya che. (22) gana -mananA abhAve ekendriyAdi asaMkSine dhyAna na hoya. (30) sagAi -hADanA abhAve saMghayaNa nathI. () saMsthAna -ekendriyane 1 huMDaka saMsthAna che, te paNa pRthvIne masUranA AkAranuM prathama kahyuM che. For Private And Personal Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 196 (rUra) samudrayAta rU-vedanA, maraNa, ane kaSAya e 3 samudaghAta che. (rUra) mAya rU-ra-pRthvI jIvone pazama, audayika ane pAriNamika e 3 mULabhAva che, ane uttara bhAvamAM kSapazamabhAve dAnAdilabdhi 5, upaga 3 e 8 che, tathA audayikabhAve 3 gati, pAlezyA. zukalezyA ane strI-purUSada e che vinA 14 dayikabhAva, tathA pAriNamikabhAva 3 maLIne 25 uttarabhAva che. (22) vAhanA-jaghanya avagAhanA ane utkRSTa avagAhanA aMgulane asaMkhyAta bhAga che, paNa jaghanyathI utkRSTa aMguvaMza vadhu me jANo. kAMkaro athavA zilArUpa pRthvInuM zarIra moTuM che chatAM utkRSTatA aMgulane asaMkhyAta bhAga kema kahyo ? e zaMkAnA samAdhAnamAM samajavAnuM e che ke eka kaMkara athavA eka zilA te pRthvInuM eka zarIra nathI paNa asaMkhya pRthvI jIvonA asaMkhya zarIrane piMDa che. e pramANe jaLa, agni ane vAyu jIvonA zarIramAM paNa samajavuM, parantu vanaspatyAdinA zarIra mATe tema nathI. tathA uttaradehanA abhAve uttaradehAvagAhanA che nahi, ane samuddaghAtakRta avagAhanA maraNa samughAtanI apekSAe dIrgha 14 rajaju pramANa che. (32) riti-jaghanya AyuSya antarmuhUrta (pada AvalikA) ane utkRSTa AyuSya ratna vigere kaThIna pRthvInuM 22000 varSanuM che, kemaLa mATInuM 1000 varSa, retInuM 14000 varSa, maNasIlAdikanuM 16000 varSa, ane kAMkarA haritAla suramAMdikanuM 18000 varSanuM AyuSya che. tathA jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta ane utkRSTa kAyasthiti asaMkhya kALacakra eTale asaMkhya avasarpiNa ane asaMkhya utsarpiNuM sudhI vAraMvAra pRthvIkAyapaNe utpanna thAya tyArabAda tathvIpaNuM palaTAI avazya apakAyAdipaNuM prApta thAya. For Private And Personal Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17 (36) cari-pRthvI jIvone utpanna thavAnA sthAnarUpa yoni samAna varNa, gaMdha, rasa, sparza ane saMsthAna Azrayi 7 lAkha (700000 ) prakAranI che. temAM mULabheda 350 che, tene 5 varNathI guNatAM 1750 thAya tene 2 gaMdhathI guNatAM 3500 thAya, tene pa rase guNatAM 17500thAya, tene 8 sparza vaDe guNatAM 140000 thAya, tene pAMca saMsthAna dIrgha, vRtta, aizva, caturastra ane parimaMDaLathI guNatAM pRthvInI yoni 700000 thAya. vaLI pRthvInI sacittAdi traNa prakAranI nio che, ane saMvRtAdi 3 bhedamathI eka saMvRtanija che, vaLI zItAdi 3 bhede pRthvIyoni che, ane zaMkhAvAdi 3 bhedamAMnI eka paNa ni nathI. jUti pRthvIvAze rUda ratiH samannA. mAnanA apAyamAM apakAyamAM gati vigere 31 dvAre pRthvIkAyavat che, parantu je 5 dvAramAM taphAvata che, te nIce pramANe jANu. (3) jAya ?-apakAya che. (ra4) 32 8-78-AtaSavinA pRthvIvata. (ra) vIranA 8-78-udayavat . (31) riti-pANInA jIvonuM jaghanya AyuSya', antamuhU, ane utkRSTa AyuSya 7000 varSanuM che. arthAt kaI nivyaghAtasthAne rahelA ghanodadhyAdi jaLamAM jaLakAyI jIva 7000 varSa sudhI rahI te zarIramAMthI cavI jAya che. temaja jaLanA jIvonI jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta ane utkRSTa kAyasthiti asaMkhya kALacaka pramANa che. (rUda) ni-ninA bheda pRthvIkAya pramANe ja che, paraMtu vizeSa e che ke jaLanI ni eTale utpatisthAna vAyu che. For Private And Personal Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 198 ema zrI sUyagaDAMga sUtranA AhAraparijJA nAmanA adhyAyamAM kahyuM che. jaLa vAyumAMthI bane che, mATe vAyu e jaLanI yoni che. agnikAya tathA vAyukAyamAM. agnikAya ane vAyukAmAM 18 dvAranI prApti pRthvIkAyavata che, bAkInAM je dvAramAM taphAvata che te dvAre nIce pramANe jANavAM- (3) vAva -agnijInI agnikAya, ane vAyu jInI vAyukAya che. (9) cora rU-ka-agnijIne pRthvIvat audArika, dArikamizra ane kArmaNaga e 3 yuga che, ane vAyu jIne vaikriya ane kriyamizra sahita 5 yuga che. kAraNake keTalAeka labdhiparyApta bAdara vAyu ne bhava svabhAveja vikurvaNa zakti hoI zake che, paraMtu e chene vrata tapAdithI vimurvaNAla bdha hetI nathI mATe guNa pratyayika vaikiyalabdhi nahi. (7) nA 0-upazama samyatvathI paDate koIpaNa jIva sAsvAdana sahita agni ane vAyumAM utpanna thAya nahi mATe bane mate sAsvAdanapaNuM ane jJAna hoya nahi, jethI ekalAM be ajJAna ja hoya che. (22) zyA rU--koIpaNa deva agnimAM ane vAyumAM utpanna thAya nahi tethI devabhavamAMthI AvatI teje vezyA paNa A be kAyanA jIvAne heya nahi, mATe prathamanI 3 azubha lezyAja hoya che. 1. vAyumAMthI jaLa bane che e prAcIna zAstranI vAta vartamAna kALamAM rasAyaNa vijJAnIo pratyakSa siddha karI batAve che, teo cAra janano vAyu mAne che, temAMthI hAyaDraoNjana ane nAjana nAmanA be vAyu ekatra karavAthI jaLanAM biMdu Tapake che. For Private And Personal Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 199 (22) tathA 2-ukta rItIe sAsvAdana sabhyatva paNa nahi hovAthI A baMne prakAranA jIvane banne mate mAtra mithyAtvaja hoya che. (26) guNasthAna -ukta rItIe banne mate sAsvAdana samyakatva nahi hovAthI mAtra eka mithyAtva guNasthAna hoya che. (ra3) vaMdha, (24) 3, (ra) korA ane (ra6) - mULa prakRti saMbaMdhi ATe karmane baMdha, udaya, udIraNA ane sattA che, paraMtu uttaraprakRtine aMge ane jIvone 105 prakRtino baMdha, 76 prakRtine udaya, 76 prakRtinI udIraNu ane 144 prakRtinI sattA agnine hoya che. ane vAyune vai0 sahita 77 ne udaya ane 77 nI udIraNa che. zeSa sarva agnivat (ra7) rAtora rU-4-agnine traNa ane vAyune cAra zarIra che. (28) thatu ka-rUka (36)-mULabaMdhahetu cAre hoya ane uttarabaMdhahetumAM agnikAyane pRthvIvat 34, ane vAyukAyane vaikriyaddhikarUpa be vega adhika hovAthI 36 baMdhahetu hoya. (32) saMthAra -agninuM huMDaka saMsthAna che, ane te huMDaka soyanA samUha sarakhuM che, temaja vAyunuM phaMDakasaMsthAna dhvajAnA AkAranuM che, vAyunA utarakriya zarIranuM paNa dhvajAkAra saMsthAna che. (3ra) samughAra rU-4-agnine traNa, ane vAyune vaikriya sahita cAra samughAta che. (23) mAtra rU-ra-mULabhAva edayika, kSapazama ane pariNAmika e 3 prakAre che, ane uttarabhAva teje vezyA rahita (pRthvIva) 4 bhAva che, kAraNake agni-vAyumAM devanI utpatti nahi hevAthI pUrve kahyA pramANe te vezyAne abhAva che. (24) anA -vAyukAyanI uttara dehAvagAhanA banne prakAre aMgulane asaMkhyAta bhAga che. zeSa svarUpa pRthvIvata. For Private And Personal Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 200 () fthati-agni ane vAyunuM jaghanya AyuSya antamuhU, ane utkRSTa AyuSya agninuM 3 divasanuM ane vAyunuM 3000 varSanuM che. temaja jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta ane utkRSTa kAyarithati asaMkhyakALacaka pramANa che. (26) -zatAdi 3 bhedamAMthI vAyunI ni traNa prakAranI che, ane agninI uSNani che, zeSa sarva vaktavyatA pRthvIvata jANavI. iti anivAyudvArayoH 36 dvAraprAptiH samAptA. 1. zaMkA-dIvAsaLI vigere padArthomAMthI agni utpanna thAya che mATe agninI yoni gaMdhaka vigere che, ane te cIjo zata athavA te zItoSNa che, te agninI zIta athavA zItoSNani kema na gaNavI ? uttara-te cIjo jeke zIta vA zItoSNa che, paraMtu temAMthI sadA agni pragaTato nathI, gharSaNAdi pogathI jyAre te cIjomAM ekadama uSNutA vadhI jAya che tyAreja agni pragaTe che, mATe sAbIta thAya che ke, sarvajJonA kahevA pramANe agninI dunija che. zakA-agni sacittAdi traNa prakAranI navALe kevI rIte kahevAya? uttara-samudradAdikamAMthI pedA thato vaDavAnaLa tathA IndranA vajI mAMthI ane cakravaryAdina cakramAMthI pedA thato agni sacitta ni ALA che, be sUkA kASTAdikanA gharSaNathI utpanna thato agni, tathA AkAzamAM utpanna thatA ulkApAta vigere agni acitta nivALe che, ane kaMIka citta tathA kaMika mitra evA padArthomAMthI utpanna tha agni mitra nivALo che. e pramANe ane utpanna thavAnA sthAnarUpa sacitta, acara ane mizrarUpa traNa prakAranI ni zrI sUyagaDAMga sUtranA AdhAraparijJA adhyayanamAM kahI che. For Private And Personal Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 201 vanaspatikAyamAM, vanaspatikAyanAM ra dvAra pRthvIkAyavat che, ane bAkInA je 7 dvAramAM taphAvata che te nIce pramANe jANo. () vAva -vanaspati jIvonI vanaspatinikAya che. (27) nAme - pAMcaso tresaTha jIvabhedane aMge vanaspatinA aparyAptasUkSma sAdhAraNa vanaspati, paryAptasUkSma sAdhAraNa vanaspati, aparyAptabAdara sAdhAraNa vanaspati, paryAptabAdara sAdhAraNa vanaspati, aparyAbAdara pratyeka vanaspati ane paryAptabAdara pratyeka vanaspati e 6 bheda che. temaja 14 jIvabhedane aMge te pRthvIkAyavat cAra jajIvabheda che. (ra4) ya, (ra6) kathIrA 897-sAdhAraNa sahita, paNa AtApa vinA pRthvIkAyavat.. (24) agAunA-vanaspatinI jaghanya avagAhanA aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa avagAhanA 1000 ejanathI kaMIka adhika che. e sAdhikara 1000 ejana pramANunuM zarIra hajAra jana uMDA samudramAM rahelA kamaLanI nALa vigerenuM che. vaLI evAM vanaspatikAyI kamaLa vigere te samudranA gotIrtha sthAne jANavA anyathA pramANAgulI 1000 jananI uMDAImAM utsAMgulI kAyAvALAM kamaLa 1000 ejanathI ghaNuM adhika avagAhanAvALAM thaI jAya. ane je sthAna utsadhAMgulI 1000 ejana karatAM paNa adhika uMDAIvALuM che, tene sthAne rahelI kamaLa vigere 1. vanaspatikAyamAM je dvAre vizeSataH pRthvIkAyatulya che te tulyatA pratyeka vanaspatine aMge vizeSa che, ane sAdhAraNa vanaspati saMbaMdhi ghaNuM kAramAM je vizeSa taphAvata che te svataH vicAro. 2. jaLanI sapATIthI kamaLa jeTaluM uMcuM rahe teTalI adhikatA jANavI. For Private And Personal Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 202 vanaspatio vanaspatikAya chamaya nathI paNa pRthvIkAya jImaya che.1 A (3) riti-vanaspatinuM jaghanya AyuSya kSullakabhava (ra pada AvalikA) pramANa che, ane utkRSTa AyuSya (pratyeka vanaspatinuM) 10000 (dazahajAro varSa pramANa che. te paNa skadhanAthaDanA (athavA AkhA vRkSamAM vyApI rahelA) jIvanuM che, parantu zeSa mULa vigere 9 aMgamAMnA keIpaNa avayavI jIvanuM evaDuM meTuM AyuSya nathI. vizeSa te graMthAntarathI jANa -temaja jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta ane utkRSTa kAyasthiti AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA jeTalA samaye teTalAM pudgalaparAvarta eTale anaMtakALa pramANa che. te vyavahArarAzImAM Avela vanaspatine aMge e kAyasthiti che, anyathA je vanaspatio anAdi kALathI sUkSmanidamaMthI nikaLyA nathI ane nikaLavAnA nathI 1. bhAvArtha e che ke lavaNaAdi samudronI uMDAI pramANagulanA mAthI 1000 jana pramANa che, ane kamaLa vigerenI uMcAI usedhAMgulanA mApathI 1000 yojana pramANa che, temaja utsadhAMgula karatAM pramANumula rA. gaNuM [matAntare 400 vA 1000 gaNuM 3 meTuM che. jethI pramANugulavALI 1000 ojananI uMDAimAM ubhedhAMgulI 1000 jananI kAyAvALI vanaspati kama saMbhave ? teno uttara eja ke samudramAM je je sthAne udhAMgulanA mApavALI 1000 yojanAnI uMDAI che te te sthAne rahelI mahAkAyAvALI vanaspationuM zarIra 1000 yojana pramANa che, ane samudramAM usedhAMgulanA mApavALI 100 gojana uMDAIthI adhika ( yAvat pramANuAMgulI 1000 jana sudhInI) uMDAIvALA sthAnamAM rahelI vanaspatio, AkAra mAtrathI vanaspati che, paraMtu vAstavika rIte to jaMkhavRkSa ane zrI devInA kamaLavat pRthyAnikAyI (pRthvIkAya jIvamaya ) vanaspatio che. - 2. e kAraNathI koIka vaDa vigere se 10 hajAra varSathI adhika varSanAM hoya to jANavuM ke rakSavyApI evA anya anya jIvonI utpatti hovAthI eka vRkSa be varSa sudhI TakI rahe te paNa vicAravA jevuM kaMI nathI. For Private And Personal Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 203 tevA vanaspatijIne aMge anAdi anaMta kAyasthiti che, ane je anAdinigodamAMthI nikaLyA nathI paNa nikaLavAnA che te jene aMge anAdi sAnta kAyasthiti che. ema vanaspati jIvonI kAyasthiti 3 prakAranI che. (26) cari-vanaspati jemAM pratyekavanaspatikAyane utpanna thavAnI 10 lAkha yoni che, ane sAdhAraNa vanaspatine utpanna thavAnI 14 lAkha yoni che, tethI sarva maLI 24 lAkha ni che. vaLI sacittAdi nibhedanI vaktavyatA pRthvIkAyavat jANavI. temaja sthaLa vyavahAre je bAra vanaspatio zIyALAmAM puSpa phaLa ane navapalavALI thAya che te vanaspatinA che zItAnivALA jANavA, ane je vanaspatio uSNurUtumAM puSpa phaLa ane pallavayukta thAya che te vanaspatinA cha uSNanivALA jANavA, temaja zItoSaNa rUtumAM (vaSakALamAM) navapallavIta thatI vanaspatio zItaSNanivALI jANavI-vaLI karuM tatha vAM eTale jyAM jyAM jaLa tyAM tyAM vanaspatinI ni kahI te bAdara pratyeka ane bAdara sAdhAraNa vanaspatine aMge jANavI, kAraNake sukama sAdhAraNa vanaspati te sarva lokamAM sadAkALa vyApta che. iti vanaspatidvAre 36 dvAraprAptiH samAptA. rasakAyamAM. (2) jati che-cAre gatinA cha trasa hoI zake che, mATe trasakAyamAM cAre gatine aMtarbhAva thAya che. temAM sarva deva, sarva nAraka, sarva manuSya ane ekendriya sivAyanA sarva tiryaMce trasa nikAyavALA che. (ra) trika 2--4-9-trasakAyanA jIvo kIndriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriya e cAra jAtinA hevAthI jati cAra ane Indriye pAMce che. For Private And Personal Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 204 -trasakAyI ne eka pitAnI trasakAya (3) hoya che. (4) eka rU- -trasakAyI jIvo cAre gatinA hovAthI aneka jIvonI apekSAe athavA manuSpagati mAtranI apekSAe trasakAyamAM mULa traNa tyAga ane uttara bhede 15 vega hoya che. (2) veH rU-garbhaja manuSya ane garbhaja tiryaMce traNe vedavALA hovAthI trasakAyamAM traNe veda hoya che. (6) uSA -ra0-23 kaSAya te dvIndriyAdikane paNa hoya che, ane garbhaja manuSyane tathA gabha ja tirthane strI veda ane purUSa veda hovAthI trasakAyamAM cAra mULa kaSAya ane uttara bhede pacIsa kaSAya hoya che. (7) zAna -trasa nikAyama ( manuSyane ) pAMca jJAna hoya che. (8) ajJAna rU-vasAyamAM traNe ajJAna che, kAraNake garbhaja manuSya, gabhaMja tiryaMca, deva, ane nArakane traNe ajJAna hoya che. (2) paMcama 7-trasakAyama 7 prakAranAM cAritra che, kAraNake garbhaja manuSyamAM sAte cAritra prApta thAya che. (20) ni -trasakAyamAM 4 darzana che, kAraNake garbha ja manuSyane cAre darzana hoya che. (26) rA -trasakAyamAM chae lehyA che, kAraNake garbhaja manuSya, garbha ja tirthaca, ane devane chae lehyA hoya che. (22) maLa -trasakAyI jIva bhavya ane abhavya bane che. (zarU) naye -trasakAyamAM sarve samyakatva che, kAraNake garbhajamanuSya deva ane nArakane cha sabhyatva hoya che. (4) aai ra-trasakAyI cha saMkSi ane asaMgni ema banne prakAranA che, kAraNake dvImiya, trIndriya, caturindriya, For Private And Personal Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 205 samurNima tiryaMcapacendriya, ane saMmuIima manuSya e sarva asaMsi che. zeSa gabhaMja, deva, ane nAraka sarve saMkSi che. () 3/4 2-trasakAyI cha vakragatimAM 1 samaya anAhArI hoya che, tene vicAra kIndriyamAM dvAraprApti prasaMge dazAvela che, ane kevalI samudaghAtamAM kevaLI bhagavAna 3-4-5 me samaye tathA agI kevalI antarmuhUrta sudhI anAhArI hoya che, zeSa kALamAM trasa jIvo sarvadA AhArIja hoya che vaLI eja vigere traNe prakArane AhAra hoya che, temAM zarIra paryAti samApta na thAya tyAM sudhI eja AhAra, te anAgika heAya che, ane zarIra paryAmi samApta thayA bAda lema AhAra Agika ane anAgika bane prakAre hoya che, temaja deva nAraka sivAyanA trAsa jIvone kavala AhAra te Agika hoya che. vaLI trasajIvo trasanADImAM ja che, ane trasanADI lekanA madhyamAM hovAthI trasa chone saMpUrNa chae dizine AhAra maLe che. tathA sacittAdi traNe prakArane paNa AhAra hoya che. (6) gurathAna 24-sakAyamAM manuSyanI apekSAe sarve guNasthAne prApta thAya che. (27) me 20142-trasakAyI jIvo 14jIvabhedamAMthI 10 jIvadavALA che, kAraNake ekendriyanA 4 bheda na hoya. ane pa63 bhedamAMthI 541 bheTavALA che, kAraNake ekendriyanA 22 bheda sivAyanA sarve jIvabhede trasajIvanAja che. (27) pavitra 6-trasakAyI jIvone chae paryAmi hoya che, kAraNake saMchine 6 paryApti che, ane saMjJijI trasa che. (22) kALa -trasakAyI jIvone 10 prANa che. (20) saM -rU-trasakAyI chane AhArAdi cAre prakAranI saMjJA che, ane hetUpadezikI vigere 3 prakAranI saMjJA paNa che, hemAM karaNaparyApta asaMphitrane mAtra hetUpadezikI, ane karaNaparyApta For Private And Personal Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 206 saMtrisamAM sammadaSTi ane dIrghakAlikI tathA draSTivAdopadezikA bane saMjJAo che, ane mithyASTi karaNaparyApta saMtrita jIvane mAtra dIrghakAlikI saMjJA che. mATe aneka jIvonI apekSAe trasakAyamAM hepadezikI Adi traNe saMjJAo che. (22) jorA ra-trasakAyo jIvamAM ( manuSyane ) bAre upaga hoya che. (22) rU-trasa jIve mithyAtva, samyatva, ane mitra e traNe samyakatvavALA che, tethI 3 daSTivALA che. temAM samyaktva ane mithyAtva e daSTi samurNima manuSya sivAyanA dvAddhiyAdi asattine hoya ane garbhajasaMsine traNe daSTi che. (ra3) vaMza 8-ra0-mULa prakRti aMge AThe karma baMdha ane uttara prakRti saMbaMdhi aneka jIva tathA aneka guNasthAna Azraya 120 prakRtieno baMdha hoya che. (ra) 30, (ra) 3IranA 8-222-mULa prakRti aMge ATha karmane udaya ane ATha karmanI udIraNuM che, temaja uttara prakRti aMge sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, Atapa, ane ekendriya e pAMca vinA 117 kamene udaya tathA 117 karmanI udIraNA aneka jIva ane aneka guNasthAna Azrayi che. (rada) kattA 8-48mULa prakRti aMge 8 karmanI sattA, ane uttara prakRti ane aneka jIva ane aneka guNasthAnanI apekSAe 148 karmanI sattA hoya. (ra7) zA -trasakAyI jIvene pace zarIra che, kAraNake manuSyane pAMce zarIra hoya che. (28) daMpatu ka-17-trasakAyamAM mULabaMdhahetu 4 ane uttarabaMdhahetu 57 che. kAraNake manuSyane sarva uttarabaMdhahetunI prApti che. vaLI manuSyagatimAM eka manuSyane eka vakhata eka mithyAtva hoya ane aneka manuSya Azrayi athavA eka manuSyane anekakALa For Private And Personal Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Azrayi pacemithyAtva, 12 avata, 25 kaSAya, ane 15 vega e sarva maLI 57 uttarabaMdhahetu hoya che. (22) dayAja dda-trasakAyamAM manuSya Azraya sthAnanA sarve bheda prApta thAya che, temAM dezavirati guNasthAna sudhInA sarva manuSyone A 4 ane raudra ja e 8 dhyAna heya che, ane pramatte AdhyAnanA agrazAca vinA prathamanA 3 bheda prApta thAya che, apramatte phakta 4 dharmadhyAna che. apUrvakaraNa guNasthAna, anivRtti, sUmasaMpAya ane upazAntaneha e 4 mAM pRthakavitarka savicAra nAmanuM paheluM muktadhyAna che, kSaNamAhe ekatvavitarka avicAra nAme bIjuM zudhyAna, sagIguNasthAne ganirodhakALe sUphamakiyA apratipAta nAme trIjuM zukladhyAna, ane agI avasthAmAM vyavachinnakiyA apratipAtI nAme ceAthe zukaladhyAna che-(Iti guNasthAnakamAnureha) (rU) saMghathaLa -trasakAyamAM tiryaMca ane manuSya Azraya e saMghayaNe bhinna bhinna jIvanI apekSAe prApta thAya che. (rUra saMthAra -trasakAyamAM tiryaMca ane manuSya Azraya bhinna bhinna jIvanI apekSAe 6 saMsthAne prApta thAya che. (32) mughAta 7--manuSyanI apekSAe trasakAyamAM sAte samuddaghAta che. (23) mAya - -trasakAyamAM manuSya Azraya 3 gati sivAyanA sarvabhAva ane devanI devagati, trasatiryaMcanI tiryaMcagati ane nArakanI narakagati sahita trasakAyamAM sarve pa3 bhAva prApta thAya che. temaja mULabhAva pAMca hoya che. (3) sathardanA-vasAyI jIvanI jaghanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAtame bhAga, ane utkRSTa avagAhanA mULa deha Azrayi 1000 ejana pramANa che, evI moTI kAyAvALA garbha ja jaLacara macacha tathA sarpa vigere jI svayaMbhUramaNa samudramAM For Private And Personal Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 208 che. ane uttarakriya Ayi garbhaja manuSyanuM vaikriyazarIra 4 aMgula adhika 1 lAkha (100000) yojana pramANunuM hoya che. evaDI mahAkAyA zrI viSakumAra munie mahApApI namucI pradhAnane zikSA ApI saMghane upadrava dUra karavA mATe karI hatI. samughAtakRta avagAhanA kevalI muddaghAtanI apekSAe saMpUrNa lAkAza pramANa che. (rU4) sthiti-jaghanya AyuSya trasajIvonuM kSullaka bhava (2pa6 AvalikA) pramANa che, ane utkRSTa AyuSya anuttaravAsI deva ane sAtamI pRthvInA nAraka Azrayi 33 sAgarepama pramANa che, vaLI jaghanya kAyasthiti atarmuhUrta ane utkRSTa kAyasthiti sAgara zatapRthakatva ( ghaNuM seMkaDo sAgarepama) jeTalI che, tyArabAda basapaNuM avazya palaTAya che. (36) eni-84 lAkha jIvanimAMthI para lAkha ekendriya jIvani sivAyanI 32 lAkha eni trasa nikAyanI che, temaja saMvRtAdi traNe bhedanI, zItAdi traNe bhedanI, ane sacittAdi traNe bhedanI ni bhinna bhinna trasajIvonI apekSAe prApta thAya che. vaLI zaMkhAvarnAdi traNe prakAranI ni manuSya Azrayi hiya che, mATe trasakAyamAM cAnIonA sacittAdi sarve bheda hoya che. iti trasakAye 36 dvAraprAptiH samAptA. For Private And Personal Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra00 // (4) yogamArgaNAmAM 36 dvAraprAptiH // manogamAM. ahiM gAdi mANAomAM vizeSe karIne te te gAdi mArgaNAvALA jIva Azrayi dvArAvatAra thaze, kAraNake cega, veda, kaSAya vigere guNa che paNa padArtha nathI, mATe te guNa jenAmAM hoya tevA guNane ( guNavALA padArthane ) Azrayaja dvArAvatAra karI zakAya. ane keTalAMka dvAra guNI padArthane Azrayi nahi paNa te te guNane Azrayi kahevAze. temAM kayuM dvAra guNIne Azrayi che, ane kahyuM dvAra guNa Azcayi che, te dvArAvatAra prasaMge yathAyogya svayaM vicAravuM. ahiM 3 mULagamAM ane pratibheda rUpa 15 egamAM dvArAvatAra karavAnuM che, temAM prathama 3 mULagamAM dvArAvatAra karatAM maneyegamAM 36 dvArano avatAra nIce pramANe jANa. (2) ti -cAre gatimAM manoyogavALA jIve che mATe gati 4. (2) nila ka--manoyogavALA ja eka paMcendriya jAtinAja che, mATe jAti eka paMcendriya, ane Indriye pAMce hoya che. (3) i -managI jIvo trasakAyamAMja che mATe kAya trasakAya. () ja zarU-managamAM 13 yoga prApta thAya che, kAraNake manogI jIva bhava pratyayika paryAddhio vaDe paryApta thayela 1 janmatAM je paryAptio karavI paDe te janmapratyadhika vA bhava pratyayika paryAptio, ane uttaradeha saMbaMdhI paryAptio-te guNaprAyika pati iti graMthakartatA. For Private And Personal Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 210 hoya che, jethI cAre maneyoga, cAre vacanayoga, dArika kAyayega, kriyaddhika yuga tathA AhArakagi hoI zake che. ane dArika mizra kAyAga, tathA tejasakArpaNa kAyaga kevaLI bhagavAnane samudaghAta vakhate hoya che tathA aparyApta jIvane ja hoya che, tethI e be kAyayogane ahiM gaNyA nathI, kAraNake te vakhate manayogI na kahevAya. vaLI prathama aMgIkAra karelo vaikriyamizrayoga te devanAraka saMbaMdhi aparyApta avasthAne nahi paNa manuSya, deva ane nAraka janmaparyApti vaDe paryApta thayA bAda uttaradeha race te vakhatanA prAraMbhano ane antano grahaNa kara. e pramANe mane yogIne 13 yoga hoya che. (9) 6, 3-(6) ka-ra1, (7) zAna che, (8) ajJAna rU -enI samaja sugama che, kAraNake mane yogIne e sarva hoya che. (2) saMgama 7, (20) ni che, (3) thA da (22) maw 2, (23) nathI - sugama che. (4) sAra saMkSipaNuM hevAthIja maneyogI jIva kahevAya che. mATe manoyogamAM eka saMkSipaNuM ja hoya. (19) Aja -maneyogI jIva 6 dizAne, sacittAdi 3 bhedane,lama ane kavala ema 2 bhedane, temaja AbhogAdi 2 bhedano AhAra kare che tenuM varNana trasakAya mAgaNAvatuM. vaLI maneyogI jIva anAhAraka na hAya kAraNake anAhArakapAyuM te kevalI samudaghAtanA trIjA cethA ane pAMcamA samayamAM temaja aogI avarathAmAM ane vigraha gatimAM hoya che, ane te vakhate manoyoga hete nathI, mATe mane yoge anAhArIpaNuM na hoya. (da) guthAra -maneyAgI manuSyama. joke 14 guNa - 1 managa labdhivALA jIvane e 13 jANavA anyathA uga pUrvaka yoganI apekSa e manayoge 4 maneyogaja hoya. 2 ja AhAra aparyApta avasthAmAM hoya, ane te vakhate manoveza hoya nahi mATe lema ane kavala e be AhAraja kahyA. For Private And Personal Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 211 sthAna che, paNa ayogI guNasthAna sarva yoga rahita hovAthI maneyogamAM 13 guNasthAna gaNI zakAya. (27) kome-ra12-Ada jIvabhedomAMthI saMkSiparyApta eka chavabheda, ane pa63 maMthI 101 paryApta garbhaja manuSya, 99 paryApta deva, 7 paryApta nAraka, ane 5 paryApta garbhaja tiryaMca e 212 jIvabheda che. (28) paffhata 6, (22 kapa 20-sugama che. (ra0) raMjJA ka-ra-AhArAdi cAre saMjJA che, temaja dIdhuM. kAlikI tathA daSTivAdopadezikI e be saMjJA paNa che, hetu padezikI saMjJA dvIndriyAdi asaMkSi jIvone hevAthI maneyogIne na hoya. (ra) 2, (rara) draSTi rU-sugama che. (ra3) vaMdha 8-220-mULa prakRti saMbaMdhi 8karmane ane uttaraprakRti saMbaMdhi 120 prakRtine baMdha manuSya Azrayi che. (ra4) 32, 8-202-mULaprakRti saMbaMdhi 8 karmane ane uttaraprakRti saMbaMdhi 19 karmane udaya che. kAraNake sthAvara catuSka, kujAticatuSka, Atapa, ane AnupUrvika e 13no udaya mAgIne na hoya. kAraNake sthAvara catuSpane tathA Atapane udaya ekendriyane heya che, kujAticatuSko udaya ekendriyAdithI caturindriya sudhInA ne anukrame heya che. ane 4 AnupUrvine udaya vigrahagatimAM hoya che, te vakhate maneyega heya nahi. (ra) 34 8-202-udayavatu. (ra6) tA 8-198-mULakarma 8nI, ane uttarakama 148 nI sattA manuSyAdi cAre gatinA maneyegI jI Azrayi che. (ra7) zarIra - sugama che. (28) jaMtu --mane labdhivALAne sarvabaMdha hetu athavA dArikamizra ane karmayogavinA papa hoya che tenuM For Private And Personal Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 212 kAraNa AgaLa kahevAtA vacanagavat jANavuM. (ra1) sthAna -manoyegIne dhyAnanA 14 bheda hoya. kAraNake agImAM vanAro zukaladhyAnane caDyo bheda ane ganirodhakALe vartate trIje bheda ahiM prApta nathI. zeSa 14 dhyAna trasakAyamAM kahelI paddhati pramANe heAya che. () raghathaLa 6, (3) thara 6 (rUra ) samughAta 6, (23) mA -sugama che. (34) vanA -manegInI jaghanya avagAhanA karaNaparyApta saMjJinI apekSAe aMgulane asaMkhyAtamo bhAga, ane utkRSTa 1000 ejana pramANa avagAhanA svayaMbhUramaNa samudramAM garbha ja maccha ane sapadinA dArika zarIra Azrayi che, ane uttaradeha Ayi manoyogInI jaghanya avagAhanA aMgulane saMkhyAme bhAga ane utkRSTa 1 lAkha janathI 4 aMgula adhika che. kAraNake devAdika chAnA uttarakriya dehanI avagAhanA prAraMbhamAM aMgulane asaMkhyAtamo bhAga nahi paNa saMkhyAme bhAga hoya che, ane utkRSTa 4 aMgulI adhika 1 lAkha jana jeTaluM uttarakriyazarIra manuSyaja karI zake che, tathA samudraghAtakRta avagAhanA dIrgha 8 rajaju pramANa che te maraNa ane kriya samudaghAtanI apekSAe che. kAraNake dharma athavA IzAna svargane kaIka deva adholekanI nIce bAdaraparyApta pRthvIpaNe utpanna thavAno hoya athavA azruta svargano deva mitranArakane maLavA cothI narake jAya, tyAre tene AmA samudyAtavaDe 8 rajaju pramANa dIdhe thAya che. uparanA svarganA deva ekendriyamAM utpanna thatA nathI. vaLI 1. kevalI muddaghAtanA 8 samamAM mane yoga hoya nahi mATe manoyoge 6 samuddaghAta gaNela che, zrI vicArasAragraMthamAM traNeyoge sAta samuhUghAta TIkAmAM kahyA che te vicAravA yogya che, athavA mane yogInI apekSAe labdhibhAve 7 samuddaghAta gaNI zakAya paNa te vize iSTa nathI. For Private And Personal Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 213 kevalI samudaghAta vakhate manovega nahi hovAthI ahiM te avagAhanA na hoya. (31) sthiti-manAyegInuM jaghanya AyuSya antarmuhUrtanuM che, te karaNaparyApta saMkSi jIva antarmuhUrtama maraNa pAme te apekSAe che, ane utkRSTa AyuSya anuttaradeva Azrayi 33 sAgaropama pramANa che. ahiM apayoupaNAnuM antarmuhUrta paNa manoyogInA AyuSyamAM gayuM che, ane tema na gaNIe te antarmuhU nyUna 33 sAgarepama jeTaluM manAyeganuM AyuSya gaNI zakAya. tathA kAyasthiti jaghanya 1 samaya ane utkRSTa antarmuhUrta pramANa che. kAraNake tyArabAda jIva avazya yogAntara thAya che. ema zrI prajJApatAjImAM kahyuM che. (36) yoni-devanI 4 lAkha, nArakanI 4 lAkha, tiryaMca paMcendriyanI 4 lAkha ane manuSyanI 14 lAkha yuni e sarva maLIne 26 lAkha yoni che. vaLI samucimanI nisaMkhyA zAstramAM bhinnanahi gaNelI hevAthI 26 lAkha ni samucchimanI ane garbhajanI banenI eka rUpe gaNI che. tathA sacittAdi traNa bhedamAMnI acitta ane mini , zIta vigere traNe prakAranI ni, ane saMvRta vigere traNamanI saMvRta ane mini , ane zaMkhAvarta vigere traNamAMnI katratA ane vaMzIpatrAni, e pramANe sarva maLI 9 ni che. iti manoyogadvAre 36 dvAraprAptiH samAptA. 1. anuttara deva bolatA nathI ane lagAra mAtra hAlatA paNa nathI tethI teone eka manoyoga ja che, ema na jANavuM. kAraNake jyAM sudhI saMjJajIve yoganirodha karyo nathI tyAMsudhI dara antarmuhUrta traNe coga parAvata thayA kare che. taphAvata eTaleja ke koIne spaSTa traNa bAdayoga hoya to kAIne aspaSTa bAdarayoga (traNa) hoya. mATe anuttara devone paNa traNe yoga parAvRttie prApta thAya che temAM manoyoga spaSTa che, ane zeSaga sthala daSTine agocara (aspaSTa) saMbhave che. For Private And Personal Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 214 vacana yugamAM (2) gati ka, (2) jUitha 2--ka-1, (3) thAya , (ka) cA 23, (9) vera rU, (6) SAya -ra9, (7) jJAna , (8) ajJAna rU, (2) saMya 7, (20) rena 4, (22) racA , (22) maSya 2, (23) sabhya 6, (24) saMkSiA 2, (29) mAdAra 2, (pha) gurathAna rUe 16 dvAra trasakAya mArgaNanI paddhatine anusAre yathAyogya vicAravAM, paratu cega AhAraka, tathA guNasthAna e traNa dvArA mAgavat vicAravAM. 17) komeTuM -rara -caMda chavabhedanI apekSAe vacanayegI jIvamAM paryApta dviIndriya, paryApta trIndriya, paryApta caturindriya, paryApta asaMkSi paMcendriya, ane paryAptasaMsi paMcendriya e pAMca bheda hoya che, ekendriyane tathA aparyAptane vacanagana hAya. kAraNake vacanaga svAgye sarva paryAtivaDe paryApta thayela trasa jIvane heAya che. tathA pa63 jIvabhedamAM sarva ekendriya ane sarva aparyApta bheda bAda karatAM zeSa 3 vikalendriya, 7 nAraka, 10 tiryaMca, 101 manuSya ane 99 deva maLI rara0 jIvabheda heya. (28) pati 6, (21 prANa 20, 20) saMta ka-3, (22) jora 22, (rara) draSTi 3, (ra3) ciMdha 8-ra-sugama che. (ra4) 32 8-222-mULakarma saMbaMdhi 8 no udaya che. ane uttarakarma saMbaMdhi 112 ne udaya che. kAraNake sthAvarAdi 4, ekendriyanAmakarma, Atapa ane 4 AnupUrvI e 10 karmane udaya maneyegamAM kahelI paddhatie vacanagIne paNa na hoya. ane maneyeganA udayanI apekSAe ahiM vikalatriko adhika udaya hoya. (21) 3 8-12-udayavatuM. 1. ahiM vijayAdi vimAnanA deva AkhA bhavamAM kaIpaNa vakhata vacana uccAra karatA nathI, tethI pravRttirUpa vacanayogamAM e deva na gaNAya, paraMtu te devane vacanalabdhi prApta thayelI che te apekSAe vacanagamAM 99 devabheda gaNavAmAM virodha nathI. For Private And Personal Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rApa (rada) tA 8-48-sugama che. (27) rara ? -vacanaga paMce zarIravALAne heya. paratuM vacanoccAra prathamanAM 3 zarIra karI zake, paNa tejasa kArpaNa na karI zake. (28) dhaMdhanuM 4-ka-mULabaMdhahetu 4, ane uttarabaMdhahetu vacanalabdhivALA jIvane paNa che, paraMtu vacanaga pravattinI apekSAe kevalI samudaghAta vakhatane ane bhava prAraMbhane dArikamiga na hoya. kAraNake kevalI samudyata vakhate vacanaga pravarte nahi. vacanaga pravartatI vakhate manovega ane kAga kema gaNAya? e zaMkAne uttara eja ke jIvanA upaga pUrvaka vacanaga gaNIe te upayoga purvaka anya vega na hoya, parantu ahiM upayoganI mukhyatA nahi letAM sAmAnyapaNe vIrUpa ga ga che. vaLI zaMkA thAya ke je upagano Azraya na gaNIe te upayoga rahita ega karmabaMdhane hetu kema hoya? tene uttara eja ke sthaLa upaga na pravartate paNa nivAgata, yA muchagata jIne karmabaMdha hoya che. mATe vacana labdhivALA ane vacana labdhi pravartAvI zake tevA tevA vakhatamAM pravartatA anya roga paNa vacanagI jIvane aMge gaNuM zakAya che. ane je kALe vacanayoga pravI nahi, evA samudyAtanA kALamAM vacanalabdhi upayogamAM AvI zake tevI nahi hovAthI, vacanayoga baMdhahetu rUpa paNa na gaNI zakAya. tema mane paNa baMdhaheturUpa na gaNa zakAya. temaja agIkALamAM paNa prathama prApta karelI cuMga labdhine upaga sarvathA nahi hevAthI yugane abhAva gaNAya. (22) cAra ra4-zukala dhyAnane trIje bheTa ganirodha avasare sagIpaNAmAM kevalI bhagavAnane mana vacana kyA bAda kAyavatatAM hoya che. ane tyArabAda agIpaNAma zukala dhyAnane 4 the bheda hoya che, e banne vakhate vacana cuMga nathI, mATe vacana egamAM 14 pAna che. For Private And Personal Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 216 (20) saMcaLa 6 (rUra) saMthAra -trasakAyavata. (3ra) samudyAta --vacanayogamAM kevalI mughAta na hoya kAraNake kevalI samudaghAta vakhate dArika mizra, dArika, ane kArpaNa e 3 gaja hoya che, paNa managa ke vacana hoya nahi. (rU3) mAya -mULa bhAva pAMca ane uttara bhAva sarva pa3 hAya. (24) zALAnA, (36) fthati-maneyegavata(ra6) roji-trasakAyavat. kAyavegamAM. (1) gati che, (2) brija 2-ra-rU-4-9, (3) thara da. (4) cora 21, (6) vera rU, (6) pAra kara, (7) jJAna 9, (8) jJAna rU, (2) saMcama 7, (20) na ka, (22) rayA 6, (22) maLa 2, (23) sabhyatva 6, (24) ziva 2, (21) dAro 2, (26) gujarathAna 22, (27) gora 14-1dra (28) jayati 6, (26) prANA 20, (20) saMjJA ka-3, (22) upayoga 22, (rara) draSTi 2, (ra3) vaMza 8-20, (ra4) 34 8222, (ra) kavIrA 8-22, (ra6) sattA 8-48, (27) sArasa ka, (28) vaMdhatu 17, (22) thAna za4, (30) saMthathA 6, (32) saMsthAnA 6, (24) rajuvAta 7, (33) mAva -karU, e sarva sugama che. (4) vAdhanA-janmadehanI jaghanya avagAhanA sUphamaladhiapayata Azrayi aMgulane asaMkhyAta bhAga che. ane utkRSTa avagAhanA sAdhika 1000 ejana che tathA uttarazarIranI jaghanya avagAhanA kriya labdhivALA paryApta labdhi paryApta vAyukAya Azraya aMgulane asaMkhyAtame bhAga, ane utkRSTa avagAhanA 1. vizeSa ke anAhArIpaNuM 1-2-3 samaya, ane diziAhAra 3-4-5-6 dizino jANa. For Private And Personal Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 21.7. manuSyava, tathA samughAtakRta avagAhanA saMpUrNa kAkAzapramANu. (39) sthiti-bhavasthiti (labdhi kAyAganI) maga vat ane kAyasthiti utkRSTathI bhavyane anAdisAnta ane abhavyane athavA anAdianaMtanigoda Azrayi anAdi anaMta che, e labdhi kAyAganI apekSAe DhIdriyAdika sarvajIne kAga gaNavApUrvaka che. ane vyavahArarAzIgata jIvanA saMbaMdhamAM kevaLa kAyayoganI kAyasthiti te vanaspatinI utkRSTa kAyasthititulya che, eTale AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANu asaMkhya pudgalaparAvarta jeTalI che. kAraNake teTalAkALa sudhI vanaspatimAMja rahevAthI teTalI kAyasthiti thAya che, tyArabAda avazya dvIndriyAdi bhava pAmI vacagI thAya che. zAstramAM je kAyasthiti vanaspatinA kALapramANa darzAvI che, te kevI kAyayeganI apekSAe vyavahArarAziprApta jIvanI che. (36) ni-84 lAkha che, kAraNake sarvajI kAyAgI hoya che. zeSa saMvRtAdi sarva svarUpa kAyagIne prApta che. iti kAyoge 36 dvAraprAptiH samAptA. satya ane vyavahAra mane gamAM. (2) jati , (2) briA 9 (paMcendriya mAtranI apekSAe), (3) ja? (sAya), (4) yoja 20 (zeSa traNa ma ga audA mizra ane kAryavija),(1) je rU, (6) ka-ra1, (7) phAna , (8) sa na 3, (6) saMyama 7, (20) raphIna , (22) je 6, (22) 5 2, (23) thI 6, (24) saMpitA e sarva sugama che. (17) Ara -prathama darzAvela sAmAnya mane gavata() sugamAM 22, () komeDI-ra (28) vpati 6, For Private And Personal Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 218 (26) sir 20, (ra0) saMjJA 4-2, (22) 3voga 22, (rara) dRSTi 3, (23) vadha 8-20, (ra4) 32 8-202, (ra) 34 8-202, (rada) sattA 8-8, (27) rara : 1, (28) hetu 4-12, (22) dhyAna 4, (rU) saMghaca 6, (22) saMsthAna 6, ( ra ) samudyata 6, (33) mAya -2, (34) vAdana, (3) rithati, (36) yoni-e sarva dvArA sAmAnya manAyogavat jANavAM. asatya ane mizra mane gamAM. asatya ane mizramanAgamAM 31 dvAra satyamane gavat che, ane pa dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe jANa. (7) wAna -asatya ane mizramane vega sarva chavAstha jIne heya paNa sarvajJa na hoya te kAraNathI e be maneyegamAM kevaLajJAna sivAyanA 4 chAghasthikajJAna hoya. (20) nA rU-pUrvokta rIte kevaLajJAna nahi hovAthI kevaLadarzana sivAya traNa darzana hoya che. (6) gujasthAna phara-jyAM sudhI jJAnAvaraNakarmane udaya che tyAMsudhI asatya ane mizra manavacanaga hoya che, ane jJAnAvaraNane udaya 12mA guNasthAna sudhI che mATe asatya ane mizramanaga paNa 12mA guNasthAna sudhI ja che. tyArabAda teramAdi guNasthAne sarvasane mAtra satya ane vyavahAra manavacanaga hoI zake che. (22) jana 20-pUrvokta rIte kevaLajJAna ane kevaLadarzana e be upaga nahi hevAthI asatya ane mizramanogamAM 10 upaga che. () bhAi kakkSAyikanA 9 bhAvamAMthI 5 dAnAdi labdhi ane kevaLajJAna tathA kevaLadarzana e cha kSAyikalabdhi sarvasaneja hoya ane sarvajJane asatya tathA mizramaneyega che nahi mATe e 7 kSAyikabhAva sivAyanA kSAyika samyaktva ane kSAyikacAritra For Private And Personal Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 219 e be kSAyikabhAva hoya che, kAraNake kSAyikasabhyatva chaghasthane cothA guNasthAnathI hoya che, ane kSAyikacAritra chadmasthane 12 me guNasthAne ane sarvasane 13-14 me guNasthAne che mATe svastha avasthA saMbaMdhi kSAyikasabhyatva ane kSAyikacAritra e be kSAyikabhAva asatya ane mizramanAgamAM che. e pramANe sarva bhAva pa3 mAMthI kSAyikanA 7 bhAva jatAM zeSa 46 bhAva asatya ane mizramanogamAM che. satya vacanagamAM. satyavacanagamAM sarva dvArono avatAra satyamane yogavat jANo, kevacanaga dvIndriyAdijAne che paNa te dvIndriyAdikane mAtra vyavahAra vacanagaja zAstramAM mAne che ane satyavacanayega te mAtra saMkSi paMcendriya jIvoneja kahelo hovAthI ahiM satyavacanagamAM sarva dvArAvatAra satyamanAyegavat thAya che. paraMtu manane sthAne vacana zabda kahe. asatya ane mizravacanagamAM. asatya ane mizravacanaga mAtra saMkSi paryApta cheneja zAstramAM kaheluM hovAthI je pramANe asatya ane mizramanAgamAM dvAraprApti kahI che teja pramANe A be vacanagama dvAraprApti kahevI paNa manane sthAne vacana zabda kahe. vyavahAra vacanagamAM. (2) ati -cAragatinA ane asatyaamRSA bhASA hoya che. (2) rdraya ----Inidraya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriya che asatyaamRSA bhASA bole che. temAM dvIndriya, trIndriya, caturindriya ane asaMsi paMcendriya che te mAtra ekaja asatyaamRSA bhASA bole che kAraNake bhramarane jhaMkAra, maccharane gaNagaNATa, e sarva artha vinAnI anakSarAtmaka bhASA For Private And Personal Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rarara na satya ke na asatya hovAthI asatyaamRSA athavA vyavahAra bhASA kahevAya che. (rU) ka --vyavahAra bhASA bolanAra cha kAyamAMthI traNakAyanA jaja hoya che, kAraNake zeSa pRthvI Adi pAMca nikAyanA ekendriya jIvo jIllAnA abhAve belI zaktA nathI. (4) cana 20, (Itara vacanaga 3, ai0 mizra, kAmaNa vinA) (1) vera rU, (6) kapAya cha-ra-e sugama che. (7) kAna 9-sarva satya ane vyavahAra e be bhASAo bele che, ane chaghastha jI cAre prakAranI bhASA bole che, mATe vyavahAra bhASAgamAM cAra chAghasthika jJAna ane eka kevaLajJAna ema paMce jJAnane samAveza thai zake che. (8) 3rs 3, () 7, (20) ina i, (2) aa du, (22) maNa 2, (23) -sugama che. (4) saMAi ra-vyavahArabhASA bolanAra zrInidraya, trIndriya, caturindriya ane asaMgni paMcendriya e sarva asaMkSi che, ane zeSa devAdi saMjJi che mATe vyavahAra bhASAgamAM saMkSi ane asaMkSi e bane bheda prApta thAya che. (29) -#ASAne uccAra sarva paryAmie paryApta jIne hAya che, mATe vigrahagatimAM anAhArIpaNu vakhate bhASAega na hoya. temaja kevalI muddaghAta vakhate anAhArIpaNAmAM mAtra kAyagaja hoya che, ane agI avasthAmAM sarvathA bhegane abhAva che, mATe vyavahArabhASAne uccAra anAhArakapaNAmAM nathI paranta AhArakapaNumAMja che, ane te AhArakapaNAnA eja Adi bheda sAmAnya maneyegamAM kahyA pramANe jANavA (26) gujarAna zarU, (27) jhArA 9-rara0 (sAmAnya vacanagavat ), (28) , (1) prAga 2 -sugama che. (20) saM --AhAraddhi saMjJAmAMnI cAre saMjJA hoya, For Private And Personal Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra1 ane hetUpadeziko Adi traNe saMjJA heya. kAraNake vyavahAra bhASA bolanAra te dvIndriyAdi asaMksijIvo paNa che, ane te dvIndricAdi asaMjJi ane eka hetupadezikI saMjJA ja hoya che, zeSa saMkSijIne dIrghakAlikI ane draSTivAdepadezikI saMjJA che. mATe jhavahArabhASAgamAM hetUpadezikI vigere traNe saMjJAo hoya che. (22) 3 22, (rara) puSTi 3, (ra3) vaiSa 8-ra- sugama che. (ra4) 32 8-22, (ra) thI 8-22-prathama manogamAM kahelI 109 prakRtionA udaya ane udIraNAmAM dvIndriya, trIndriya, ane caturindriya nAmakarmane udaya ane udIraNu vadhAratAM 112 ne udaya ane 112 nI udIraNa heya. kAraNake dvIndriyAdikane vyavahAravacanaga hoya che. (ra6) rA 8-148, (27) rara . (28) (26) dayAna 4, (20) saMyathai 6, (22) saMracana 6, (32) samuvAta 6 (22) mAga kara--sugama che. (ra) sarAvanA, (2) riji, (36) ni-sAmAnyapaNe maga ane vacanagavata, paraMtu nine saMbaMdha sAmAnya vacanagavata jANa. dArikamizakAyagamAM. (2) jata 2 -tiryaMca ane manuSyaneja dArikazarIra hoya che, tethI e be gativALAne utpattinA bIjA samayathI zarIraparyAmi samApta na thAya tyAM sudhI dArikamizra (tejasakArmaNayukta dArika) kAyama hoya che, ane zarIraparyApti samApta thayA bAda turta dArika kAyayega heya che, athavA caturtha karmagraMtha pramANe svagya sarva payaoNpio samApta na thAya tyAMsudhI dArikamizakAya ane svacca sarvaparyAptio samApta thayA For Private And Personal Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rarara bAda dArikakAga heya che, mATe dArikamizra kAgamAM tiryaMcagati tathA manuSyagati prApta thAya che. vaLI kevalI mughAta samaye je dArikamizraga che te paNa manuSyane ja hevAthI be gatithI adhika gatinI prApti nathI. (ra) rudriya 2-2-3-4-ka-ekendriyathI prAraMbhIne pacendriya sudhInA paMce jAtinA tirthane ane paMcendriya manuSyone dArika zarIra hoya che mATe pAce jAtinA jIvanamAM utpattinA bIjA samayathI zarIraparyApti athavA svAvya sarvaparyApti samApta na thAya tyAM sudhI dArikamizakAyama hoya che, te kAraNathI temAM pace jAtinA cha prApta thAya che. (3) i -e kAyane AdArikazarIra hovAthI dArika mizakAyavega hoya che. (2) cA -mULa 3 yugamAMthI eka kAyama hoya ane uttarabhedarUpa paMdara vegamAMthI paNa eka dArikamizaga hoya che. kAraNake je vakhate dArikamizaga aparyApta avasthAmAM athavA kevalI muddaghAtamAM vartate hoya che teTalA vakhatamAM zeSa 14 cega pravartatA nathI. (1) vera rU-traNe vede utpanna thayelA tiryaMca manuSyane aparyApta avasthAmAM dArikamizakAyavega hoya che mATe dArikamizrayeAgamAM traNe veda hoya che. ahiM kevalI muddaghAta saMbaMdhi AdArikamizraga aMgIkAra na kare, kAraNake kevalI bhagavAna avedI che. (6) jaya -ra-aparyAptatiryaMca ane manuSya sarva kaSAyavALA hoya che, mATe dArikamizrayege cAra mULakaSAya ane uttarabhede 25 kaSAya hAya che. (7) zAna -aparyAptati ane manuSyane mati, zrata, avadhi ane kevaLajJAna ema cAra jJAna hoya che paNa mana:paryavajJAna na hoya, kAraNake mana:paryavajJAna kamImAM kamI kaMIka adhika 8 For Private And Personal Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 223 varSanI vayavALA chavastha manuSyane ja hoya che, te vakhate aparyApta avasthA saMbaMdhi dArikamizrayoga hAya nahi, ane kevaLajJAna te kevalI samudaghAta saMbaMdhi dArikamizrayogamAM hoya che, vaLI parabhavamAMthI (deva yA nAraka bhavamAMthI, sAthe lAveluM avadhijJAna paNa aparyApta avasthAmAM jInezvarAdikane hoya che, mATe dArikamizrayogamAM mana:paryava sivAyanAM 4 jJAna hoya che. (8) jJAna rU-aparyApta avasthAmAM sarva mithyAdraSTi manuSya ane tiryaMne matiajJAna ane zrutajJAna e be ajJAna hoya che, ane parabhavamAMthI (deva athavA nAraka bhavamAMthI) sAthe AveluM virbhAgajJAna paNa koIka manuSya tathA tiryaMcane saMbhave che mATe audArikamizagamAM traNa ajJAna hoya che. (2) saMgama ra-aparyApta avasthAmAM sarva tiryaMca manuSyane avirati cAritra hoya che, ane kevalI muddaghAta saMbaMdhi audArikamizraga vakhate kevaLI bhagavAnane yathAkhyAta cAritra che, mATe dArikamizrage avirati ane yathAkhyAta cAritra hoya, zeSa sAmAyikAdi pace cAritra ATha varSathI kaMIka adhika yavALA manuSyane ja hoya, paraMtu aparyApta avasthAmAM na hoya, mATe dArikamizage zeSa pAMca cAritra na hoya. (20) nA rU-aparyApta avasthAmAM acakSudarzana sarvajIne hoya che, mATe aparyAptAvasthA saMbaMdhi dArikamitrayegamAM acakSudarzana hoya che, temaja deva yA nAraka bhavamAMthI sAthe lAvelA avadhijJAnavALA ane (jInezvarAdikane aparyApta avasthAmAM avadhidarzana hoya che, ane kevalIsamudyAta saMbaMdhi dArikamizagamAM kevaLadarzana hoya che, e pramANe dArika 1. aparyApta avasthAmAM tiryaMcane ane manuSyane navuM vibhAgajJAna na upaje ema zrIpaMca saMgrahamAM kaheluM che jethI avadhijJAna paNa navuM na upaje ema saheje samajAya che mATe pUrvabhavamAMthI lAveluM avadhijJAna For Private And Personal Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rara4 mizrage acakSu, avadhi ane kevaLadarzana e 3 darzana hoya che, paNa cakSudarzana na hoya. kAraNake chadyastha jIvone cakSudarzana paryApta avasthAmAM hoya, ane kevaLIne cakSudarzana hoyaja nahi mATe aparyApta avasthA saMbaMdhi ane kevalI samudraghAta saMbaMdhi AdArikamizrayogamAM paNa cakSudarzana na hoya. (22) jerA -manuSya ane tiryaMcane aparyApta avasthAmAM chae lezyAo heya mATe aparyApta avasthA saMbaMdhi dArikamizrayogamAM sarve lesyAo hoya che, ane kevalI mughAta saMbaMdhi dArikamizrayogamAM eka zuklalezyAja che. (22) maca 2-bhavyatiryaMca ane bhavyamanuSyane temaja abhavyatiryaMca ane abhavya manuSyane aparyApta avasthAmAM dArikamizrayoga hoya che, mATe dArikamizakAyayoge bhavya ane abhavya e bane hoya che. (23) sAka-dArikamizrayogamAM kSayopazama, kSAyika, sAsvAdana ane mithyAtva e cAra samyakatva hoya che. kAraNake e cAre samyakatva aparyApta avasthAmAM tiryaMca ane manuSyane pUrvabhavamAMthI sAthe Ave che, paNa navAM upArjana thatAM nathI. ane upazama samyakatva tathA mizra samyaktva parabhavamAM prAyaH sAthe jatuM nathI, mATe e be samyakatva aparyApta avasthAmAM koIpaNa dArika zarIrI jIvane nahi hovAthI dArikamizrayogamAM upazama ane mizrasamyaktva na hoya ane kSAyikasabhyatva te kevalImuddaghAta saMbaMdhi dArikamizagamAM hoya che. (24) saMAi 2-saMkSitiryaMca ane saMri manuSyane temaja asaMkSitiryaMca tathA asaMjJi manuSyane aparyApta avasthAmAM dArikamizakAyama hoya che, mATe dArikamizrayage saMpatti ane asaMgni e ane mANuM che. (1) ra4 dArikamiznakAyayogamAM AhArakapaNuM ja hoya che. paraMtu anAhArIpaNuM hetuM nathI kAraNake vigraha For Private And Personal Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rarapa gatinA anAhArakapaNa vakhate tathA kevalI samudyAta saMbaMdhi anAhArIpaNu vakhate mAtra eka vaijasakArpaNa kAyayogaja hoya che ane ayogI kevalInA anAhArIpaNuM vakhate kaIpaNa yoga hete nathI, temaja jIva utpattinA prathama samayathIja AhArI hoya che, mATe te aparyApta avasthA saMbaMdhi dArikamizrayogamAM ane kevalI samudaghAta saMbaMdhi dArikamizrayogamAM paNa AhArIja hoya che. vaLI te AhAra ekendriya Azrayi 3-4-5 ane 6 dizine grahaNa thAya che, tathA eja vigere traNa AhAramAMthI eja ane lema e be AhAra hoya che, temAM zarIraparyAsie paryApta jIvane audArikamizrayoga aMgIkAra karIe te vakhate zarIraparyApta jIvane kevaLa eja AhAraja hoya che, ane svayogya sarvaparyAmie paryApta jIvane dArikamizrayoga mAnIe te eja AhAra ane lemaAhAra bane hoya che, kAraNa ke zarIraparyApta avasthA sudhI ja AhAra ane tyArabAda lemaAhAra pacAsa avasthAnA anta sudhI hoya che. e be AhAra aparyApta avasthA saMbaMdhiaudArikamizrayogamAM kahyA, ane kevalI muddaghAta saMbaMdhi dArikamizagamAM te kevaLa lemaAhAraja hoya che, ane kavala AhAra te bane avasthAnA dArikamizrayogamAM hoya nahi. vaLI sacittAdi 3 bhedamAMthI sacitta, acitta ane mizra e traNe prakArane AhAra hoI zake che. vaLI aparyAvasthAmAM ane kevalI mughAta vakhate je lemaAhAra grahaNa karAya che te "huM AhAra grahaNa karUM" evA vyakta upaga pUrvaka nahi grahaNa thatA hovAthI anAgika saMbhave che; kadAca kevalajJAnIne pratisamaye jJAnapayoga hevAnA kAraNathI kevalI bhagavAnane lemaAhAra Agika gaNAte hoya te zrI bahuzrutanuM vacana pramANa che, ane eja AhAra te anAgikaja heya che. e pramANe dArikamizraNamAM AhArasvarUpa jANavuM. (26) gurathAna ka-edArI kamizragamAM mithyAtva, sAsvA For Private And Personal Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 226 dana, samyakatva, ane sayogakevalI e ja guNasthAna che, kAraNake mithyAtva, sAsvAdana ane samyaktva e traNa guNasthAna parabhavamAM sAthe jAya che, mATe e guNasthAne paryApta avasthAmAM manuSya ane tiryaMcane dArikamizrayoga vakhate heI zake che, ane kevalIsamudadyAtanA dArikamizaga vakhate sayogI kevalI guNasthAna che, mATe e cAra guNasthAna che. zeSa guNasthAne dArikamizraga che nahi, kAraNake mizra tathA kSINameha guNasthAne jIvanuM maraNa paNa na thAya te mizra tathA kSINameha guNasthAna parabhavamAM te jAyaja kyAMthI ? ane dezaviratithI upazAntAha sudhInAM 7 tathA ayoga guNasthAna sahita 8 guNasthAnamAM maraNa che paraMtu e guNasthAne parabhavamAM sAthe jatuM nathI mATe aMdArikamizrayogame e guNasthAne hoI zake nahi. (7) kAra 8-raka-jIvanA 14 bhedamAMthI dArikamizage sAta aparyApta ane saMkSiparyApta maLI 8 bheda hoya, temAM aparyApratici manuSyane te dArikamizraga aparyApta avasthAmAM hoya che, ane saMkSiparyAptane paryApta avasthAmAM kevalIsamuddaghAta vakhate dArikamizrayoga hoya che, mATe caMda bhedamAMthI 8 bheda dArikamizrayogamAM prApta thAya che. temaja padaka jIvabheTamAMthI 24 aparyAptatiryaca, 202 aparyApta manuSya ane 15 paryApakamabhUmi manuSyane dArikamitroga hoya che. temAM aparyAptatirthI ane manuSyane aparyApta avasthA saMbaMdhi dArikamizrayoga che, ane 15 paryAptakarmabhUmi manuSyane kevalI mughAta saMbaMdhi dArikamizaga che. (28) jayati -kevalI bhagavAnane kevalI mughAta samaye je dArikamizrayoga che te dArikamizrayogamAM zrI kevalI bhagavAnane chae paryAddhiovaTe paryAptapaNuM che, mATe dArikamizra gamAM 6 pati che, anyathA aparyApta avasthA saMbaMdhi dArikamizrayogamAM vadhumAM vadhu pAMca patio athavA matAntare eka AhAraparyApta hoya che. For Private And Personal Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 227 (21) prANa 27-sarvapatie aparyAptajIvane dArikamizrayoga aMgIkAra karIe te, manoyoga ane vacanayoga vinA 8 prANa hoya, kAraNake maneyoga ane vacanayoga te sarvaparyAptie paryApta thayela jIvane hoya che, ane pAMca IndriyaprANa IndriyaparyApti samApta thatAM hoya che, kAyayogamAM te eka dArikamiznakAyayoga pravarte che, ucchavAsapati pUrNa thayA bAda ucchavAsaprANa pravarte che, ane AyuSyaprANa pUrvabhava cheDo tyArathI ja zarU che, mATe sarvaparyAptie paryApta jIvane dArikamizrayoga aMgIkAra karatAM 8 prANa hoya che. vaLI zarIraparyAtie aparyAptajIvane dArikamizraga aMgIkAra karIe to mAtra AyuSTra ane kAyayoga e be prANa hoya che, zeSaprANa zarIraaparyAptane na heya. vaLI kevalIsamudaghAta saMbaMdhi dArikamizrayogamAM 5 indriyaprANa sivAyanA pAMca prANa hoya che kAraNake AtmapratyakSajJAnavALA kevaLajJAnIne IndriyanimittakajJAna nahi hovAthI pAMca IndriyaprANa na hoya, ema zrI prakAra ratnaciMtAmaNi graMthamAM kahyuM che. e pramANe traNe saMbaMdhane ekatra karatAM dArikamiznoge 10 prANa hoya che. (ra0) -0-AhArAdi cAra saMjJA jIvane sadAkALa hovAthI aparyApta avasthA saMbaMdhi audArikamizrayogamAM cAre saMjJA hoya che, ane hetupadezikI Adi 3 saMjJAmAMnI koIpaNa saMjJA na hoya. kAraNake hetupadezikI saMjJA paryAya dvIndriyAdi asaMpijIne hoya che, ane dIrghakAlikI tathA draSTivAda saMjJA paryApta chaghastha 5 cendriyane hoya che, paraMtu pratisamaye traNekALanA bhAvane samakALe sAkSAt jANanAra ane dekhanAra sarvajJa bhagavAnane bhUtabhaviSyano vicAra karavArUpa dIrghakAlika ane draSTivAda saMjJA saMbhavatI nathI. (22) kapoLa -prathama kahyA pramANe mana parvavajJAna sivAyanAM 4 jJAna, 3 ajJAna, ane cakSudarzana sivAyanAM 3 darzana e sarva maLI 10 upaga dArikamizrarakAyayogamAM che. For Private And Personal Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 228 (rara) i 2-samyaktva dvAraprApti prasaMge kahyA pramANe dArikamizakAyayogamAM mizra sivAya mithyAtva ane samyakatva e 2 draSTi hoya che. (ra3) vaMza8-4-dArikamizraroga vakhate mULa 8 kamane baMdha che, ane uttaraprakRti 114 ne baMdha che, kAraNake dArikamizrayoga manuSya tathA tiryaMcane aparyApta avasthAmAM che, tyAM apramatapaNAnA abhAve AhArakIka na baMdhAya ane karaNaparyAptapaNAnA abhAve devAyu tathA narakatrika na baMdhAya mATe 114 prakRtino baMdha che. temaja kevalI samudyAta saMbaMdhi dArikamizraNamAM kevaLa zAtavedanIyane ja baMdha che. (24) 34 8-201-dArikamizagama mULa 8 karmo udaya che, ane uttaraprakRtimAM 1 mizramehanIya, 1 devagati, 1 narakagati, 1 vaikriyazarIra, 1 AhArakazarIra, 1 kriyaupAMga, 1 AhArakaupAMga, 4 AnupUrvi, 1 devAyu, 1 narakAyu e 13 prakRtine udaya heya nahi kAraNake mizramehanIyamAM (maraNa abhAve) parabhavamAM sAthe jAya nahi, tiryaMca tathA manuSyane 2 AyuSya ane 2 gatine udaya hAya nahi, eka kAyayoga vartatAM bIje kAga nahi hovAthI ra zarIra ane 2 upagane udaya hAya nahi, ane 4 AnupUvI te vakragatie mAgemaja udaya Ave mATe e 13 prakRtinA udaya sivAya 109 prakRtiene udaya hoya che. ahiM jInanAmakamane udaya sarvajJane kevalImuddaghAta saMbaMdhi dArika mizrayogamAM gaNe che. vaLI A 109 prakRtine udaya sarvaparyAptie aparyApta jIvane dArikamizrayoga aMgIkAra karIne gaNela che, anyathA zarIraparyAptie aparyApta jIvane dArikamizraga aMgIkAra karIe te pa nidrA, 6 saMghayaNa, dasaMrathAna, 2 khagati, upaghAta, parAghAta, uzvAsa, atipa, udyota, pratyeka, sAdhAraNa, susvara, du:svara, ane jInanAma e prakRtione udaya na hoya, kAraNake e prakRtiomAM 5 nidrA indriya paryAptane ane For Private And Personal Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rara9 zeSa sarvazarIrapatajIvane udayamAM Ave che, ane jIvananAma te kevaLajJAna sAtheja udayamAM Ave che. (29) 4rA 8-201-udayavata(ra6) sara 8-4-devAyu ane narakAyu vinA. (ra7) rarU-dArikamizaga tiryaMca tathA manuSyane aparyApta avasthAmAM temaja kevalI samudraghAta vakhate hoya che, te banne vakhatamAM darika, tejasa ane kArmaNa e 3 zarIra hoya che, paraMtu paryApta avasthAmAM saMbhavatuM AhAraka, ane uttarakriya zarIra na hoya. temaja mULakriya zarIra paNa na hoya. (28) vaMtu karU-dArikamizragamAM 5 mithyAtva, 12 avrata, 25 kapAya, ane dArikamizaga e 43 baMdhahetu hAya, zeSa 14 vega baMdhahetu rUpe na hAya kAraNa ke e ga vakhate anya vegano abhAva hoya che. prazna:--ndriya paryApti vinA paMca indriyanI avirati ane manapathapti vinA mananI avirati kema saMbhave ? uttara-indriya tathA mana na hoya to paNa teonI avirati te hoI zake che, kAraNake Indriyone bhegya padArtho parathI mamatvabhAva jyAM sudhI chuTa nathI, temaja manane azubha mArgamAMthI vALavA tatpara thaye nathI tyAM sudhI te AtmAne IndriyanI ane mananI niSpatti thayA pahelAM paNa Indriya tathA manathI thavA yogya mamatvabhAva avazya hoya che. (22) dAna -dArikamizrayogamAM dhyAnane abhAva che. kAraNake aparyApta avasthAnA audArika mizraga vakhate mananI niSpatti nathI, ane kevalI muddaghAtanA dArika mizraga vakhate kaI dhyAna nathI, kAraNake sarvajJane yoganirodha vakhateja zukala thAna hoya, ane samughAta vakhate ganirodha pravartata nathI. For Private And Personal Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 230 () dazarIra aparyAptane dArika mizraga aMgIkAra karatAM paNa sarve saMghayaNa heya, kAraNake saMghayaNa nAmakarmane udaya zarIra aparyAne paNa hovAthI saMghayaNanI racanA zarIraparyAmi zarU thatAM ja thAya che, ane sarva paryAtie paryAptane dArika mizraga aMgIkAra karIe te paNa sarva saMghayaNa saMbhave ane kevalI mughAta saMbaMdhi audArika mizra yegamAM te eka varSabhanArAca saMghayaNa haya, kAraNake zeSa saMghayaNavALAne kevaLajJAna mekSa ane kSapakazreNi hoya nahi. (32) saMsthAna da-dArikamizagamAM sarve saMsthAne hoya. kAraNake sarva paryAptie paryAptane ane aparyApta dArika mizrayoga aMgIkAra karatAM ane kevalI samudaghAtanA dArika mizraga Ayi e saMsthAno prApta thAya. (ra) muddAta rU-audArika mizagamAM vedanA, kaSAya ane maraNa e 3 samughAta sarva paryAptie aparyAptane audArika mizraga mAnavAthI hAya, anyathA zarIra aparyAptane te AyuSya baMdhano abhAva che to maraNanI vAta zI? zeSa kiyAdi samudaghAta janmadehanA paryAptapaNamAM ja hoya tethI atre na saMbhave. (ra3) mANa 4-ka-dArikamizagamAM pazama, kSAyika, audayika ane pariNAmika e cAra mULabhAva saMbhave che, kAraNake upazamabhAva tiryaMca manuSya ane nArakane paryApta avasthAmAM hoya, temaja devane prAya: zarIra aparyApta avasthAmAM paNa zrI paMcasaMgrahamAM kahyo che. mATe te upazama sivAya cAra mULa bhAva che. tathA uttarabhAva trepanamAMthI mati zruta ane avavijJAna, 3 ajJAna, kSayopazama samyakatva, 5 dAnAdi, acakSudazana, ane avadhidarzana e 14 lApazamika bhAva, tathA 5 dAnAdi, kevaLajJAna, kevaLa darzana, kSAyika samyakatva, ane yathAkhyAta cAritra, e 9 kSAyikabhAva, temaja devagati narakagati sivAyanA zeSa For Private And Personal Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 231 19 audayikabhAva, ane 3 pariNAmikabhAve, e sarva maLI 45 uttarabhAva hoya. () vAdana-hArikamizagamAM jaghanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAtame bhAga apaSaNapaNuM. vakhate ane utkRSTathI prAyaH 500 dhanuSya sarvasane hoya che. e dArika milege vartatA jIvanI jANavI parantu aMdArika mizraNa jene saMbhave te jIvanI nahi, tathA uttaradeha ahiM hoyaja nahi, ane samudaghAtakRta avagAhanA mathAna AkAre 14 rajaju pramANa che. rU) sthiti-dArikamizreganI jaghanya bhavasthiti antamuhUrta haya, tathA utkRSTa bhavasthiti 3 papasa. vaLI kAyasthiti jaghanyathI kevalI muddaghAtamAM eka samaya ane utkRSTathI antarmuhUrta pramANu jANavI, kAraNake tyArabAda dArika mizrayoga maTIne dArika kAyayega thAya athavA te maraNa thavAthI tuta kAmaNaga thAya. (36) ni-dArikamizUgavALA onI ni 76 lAkha ( 7200000 ) che, kAraNake deva ane nAraka sivAyanA sarva jIvo dArikamizagavALA che, mATe 84 lAkhamathI teonI cAra cAra lAkha yoni bAda karatA zeSa 000000 yoni dArika mizreganI rahe tathA sacittAdi sarva keni bheda odArikamizrayoge prApta thAya che. dati sAmAyathone rUDha tAraxrfaH mAtrA. 1 kAraNake kevalI muddaghAtamAM bIje samaye dArika miloga hoya, mATe te dvitIya samayavartI dArikamicakAyeyoga dhanya kAya sthitimAM gaNAya. For Private And Personal Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra3ra dArika kAyagamAM. (6) jati ra-tiryaMca ane manuSyagatimAM utpanna thayelA jIne zarIraparyApta avasthAmAM athavA sarva paryApta avasthAmAM dArikakAga hovAthI tiryaMca ane manuSyagati prApta thAya che, paNa deva ane narakagati prApta thAya nahi. (2) jiga -2-3-ka- ekendriyathI paMcendriya sudhInA pAce jAtinA tirthane, temaja manuSyone dArikakAga hevAthI dArikakAyegamAM pAMce jAti che. (3) thAya da-pRthvIkAyAdi e kAyanA tiryaMcajIne ane trasakAyamAM manuSyane dAriga hevAthI audAgimAM 6 kAya che. (4) cA-()-dArikakAga vakhate eka dArikakAyagaja hoya kAraNake samakALe be pega na hoya. athavA kAyayega vakhate be kAyAga samakALe na hoya paNa manavacanagA hoI zake e pramANe gaNatAM 9 yuga paNa gaNAya. (1) 8 rU-kAraNake tiryaMca ane manuSya traNe veda vALA hAya che. (6) gAya ka-ra -sugama che. (7) jana -kAraNake dArikakAyegI garbhaja manuSyane pAce jJAna hoya che. (8) gAna rUmanuSya ane tiryaMcane traNe ajJAna che. (2) saMgama 7--manuSyane sAte cAritra che. (20) ni -manuSyane cAre darzana che. (2) rAda-garbhaja manuSya ane garbhaja tirthIne chae vezyAo che. (ra) maLa ra-manuSya ane tirtha bhavya tathA abhavya ema ane prakAranA che. For Private And Personal Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 233 (3) tathA manuSyane e samyakatva che mATe. (4) saMkSiA 2-manube tathA tirtha saMkSi ane asaMzi ema be prakAranA che mATe. (22) marga -dArikakAyege vartatA manuSya vA tiryaMcane lema, kavala, abhegika ane anAgika AhAra hoya, temaja chae dizino tathA sacittAdi traNe prakArano paNa AhAra hAya, temAM zarIraparyApta hovAthI eja AhAra hoya nahi. vaLI sacittAdi traNe prakArane lemaAhAra traNa cAra pAMca ane chae dizithI Agika tathA anAgikapaNe prApta thAya che, ane sacittAdi traNe prakArane kavalaAhAra AgikapaNe prApta thAya che. anAhArIpaNuM te tejasakAmaNukAyAga vakhate vakragatimAM, pUrvabhavathI parabhavamAM jatAM hoya mATe anAhAripaNuM ahiM nathI, temaja kevalI mughAta vakhate cothe pAMcame ane cha samaye anAhArIpaNuM che, paraMtu te vakhate dArikakAyayegane abhAva che, kAraNa ke e traNa samayemAM kAryakALa hoya che, ane te vakhatanA kAryakAyayege anAhArIpaNuM ja hoya evo niyama che. (26) gurathAna zarU-sagI garbhaja manubene tera guNasthAna che mATe. (27) me 24-rUva athavA 7-2-je zarIraparyAne dAriga aMgIkAra karIe te jIvanA 14 bhedamAMnA aMdArikagamAM sarve bheda heya, ane pAMcaso tresaTha bhedamAMnA deva saMbaMdhi 198 ane nAraka saMbaMdhi 14 bheda bAda karatAM bAkInA 351 bheda hoya. temaja sarvaparyAmie paryApta thayelAne dArika ga hoya ema aMgIkAra karIe te 14 bhedamAMthI 7 aparyAnA bheda jatAM zeSa 7 bheda hoya, ane pa63 mAMthI 24 paryAptatirdhacanA bheda tathA 101 paryApta manuSyanA bheda maLI 125 jIvabheda hoya. zeSa aparyAptatirthacanA 24 aparyApta manuSyanA 202 devanA paryApta For Private And Personal Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 234 aparyApta sahita 198 ane nArakanA paryApta aparyApta sahita 14 bheda e sarva maLI 438 jIvabheda na hoya. (28) pafeta du-manuSya tiryaMcane chae paryApti heya mATe. (26) prANa -manuSya ane tiryaMcane daze prANahAya mATe. (29) saMjJA 4-2--AhArAdi cAre saMjJAo hoya, temaja padezikI saMjJA dvIndriyAdi asaMjhine. draSTivAdikI tathA dIrghakAlikI saMsimanuSya tathA saMkSitiryaMcane havAthI dArikagamAM sarve saMjJAo hoya. (27) 3voja 22---prathama kahyA pramANe 5 jJAna 3 ajJAna ane 4 darzana hovAthI dAriyegamAM 12 upayoga hAya. (rara) draSTi rU--sabhyatva 6 hovAthI draSTi 3 che. (rara) vaMdha8-ra0-manuSyane 120 prakRtiono baMdha che. (ra) dara 8-128-manuSya ane tiryaMcane maLIne, narakatrika, devatrika, tiryaMca tathA manuSyanI AnupUrvI sivAya 114 prakRtine udaya heya. dAriyeAga manuSya tathA tiryaMcane hAvAthI narakagatyAdi 6 ne udaya na hoya, ane 2 AnupUvI vakragatie pUrvabhavathI AvatAM mArgamAM hoya, te vakhate kAmaNaga heya che. mATe petAnI be AnupUvIne paNa udaya na hoya. e pramANe 122 mAMthI 8 jatAM zeSa 114 prakRtine udaya hAya. vaLI 1 vaikriyazarIra nAmakarmane udaya ane vaikriyayoga e be bhinna kriyAo che, mATe vaikriyazarIranAmakarmane udaya cAlu rahe ane vaikriya yoga na hoya ema paNa banI zake. jema taijasa ane kArmazarIranAmakarmano udaya cAlu hoya paNa taijasakAmaNa kAyayoga utpattinA bIjA samayathI na hoya. tethI vaikriya udayamAM je vakhate vaikriyoga na hoya te vakhate dArika yoga hoI zake che, e pramANe AhArakanA saMbaMdhamAM paNa jANavuM. tathA vaikriyazarIranAmano ane AhArakazarIranAma yogano udaya samakALe nahi, hovAthI samakALe 5 zarIra nAmakarmane udaya na hoya. For Private And Personal Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rarUpa dAriyoga vakhate vaikriya tathA AhArakakAya. joke na hoya tepaNa vaikiyazarIranAmakarmano ane AhArakazarIranAma karmano udaya saMbhave che, ahiM tiryaMca manuSyane vaikriyazarIrane saMbaMdha gaNyA che, ane zAstramAM prAya: ghaNe sthAne devanArakane aMgeja vaikriya zarIra gayuM che. (ra) 3thI 8-24--udayavata. (ra6) sattA 8-48-sugama che. (ra7) zarIra ka--AdArika kAyAga vakhate zarIra pAMca hoya che. joke be pega samakALe nahi hovAthI dArika kAyayoga vakhate vaikiyAdi kAyama upaga pUrvaka na pravarte parantu upaga rahitapaNe eka samayamAM dArikaga sAthe vaikiya vA AhAraka ema be pega pravarte, paraMtu samakALe dArika, vekiya, ane AhAraka e traNa yuga na pravarte, kAraNake samakALe vaikriya ane AhAraka e be zarIranI eka jIvane prApti na hoya, te traNa cega samakALe kema pravatI zake ? mATe eka jIvane samakALe dArika, vaikriya, tejasa, ane kArmaNa, athavA audArika, AhAraka, tejasa ane kAmaNa e be prakAre jude jude vakhate 4 zarIra hoI zake che, mATe sAmAnyathI audAriyegamAM pAMce zarIranI prApti che. (28) vaiSatu ka-12-sugama che (zeSa da kAyayoga paNa na gaNavAthI ). (22) thAna -agI guNasthAnamAM prApta thanAra chellA eka zukala dhyAna sivAyanAM 15 dhyAna dArikagamAM che. (30) saghana da-tiryaMca tathA manuSyane chae saMghayaNa che. () saMsthAna da-saMghayaNavatuM. (rUra) nathudhAta 7--manuSyane sAte samudaghAta hoya che. vaLI kevalI samudaghAtamAM pahele ane AThame samaye dAkaTa) For Private And Personal Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 236 kAya che, ane vaikriya tathA AhAraka samudaghAtamAM jeke vaikriya tathA AhAraka yoga hoya che te paNa dehavyApAramAtranI apekSAe dArika megIne e banne yuga gaNavA, athavA vaikriya samuddaghAtamAM vaccamAM keTalAka samaya AdArikagane sadbhAva hoya. (33) mAvala-2-devagati ane narakagati e be audayika bhAva sivAyanA sarve ( 51 ) bhAva hoya che. (rU) gavAdanA-jaghanyathI aMgulane asaMkhyAtame bhAga paryApta sUkSma nigoda saMbaMdhi ane utkRSTathI kaMIka adhika 1000 jana te dArikagI vanaspatikAyika kamaLa vigerenI jANavI, tathA samudaghAtakRta avagAhanA maraNa tathA kevalI muddaghAta Athayi 14 raja pramANu dIrgha che, tathA uttaradehAvagAhanA sAmAnya kAyayAgavat jANavI. (30) sthiti-upayoganI apekSAe jaghanya kAyasthiti 1 samaya, ane utkRSTa kAyasthiti antarmuhUrta che, tyArabAda avazya gAntara thAya athavA vegathI nivRtta thAya. ane upayoga hitapaNe gaNatAM aparyAptapaNAnA antarmuhUrta dhUna bhavasthiti tulya kAyasthiti jANavI. dAMrika yogInuM AyuSya jaghanyathI antameM hUrta ane utkRSTathI 3 palyopama pramANa che. (rUda) yati-nArakanI 4 lAkha ane devanI 4 lAkha yuni bAda karatAM zeSa 7200000 ni che. zeSa sacittAdi sarve bheda aMgIkAra karavA. iti zrI audArikakAyayoge 36 dvAraprAptiH samAptA. For Private And Personal Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 237 vaikriyamizrakAgamAM.' 2) jati 2 (4)-bhavapratyayika kriyazarIranI apekSAe vaikiyamizagamAM deva ane naraka e be gati che, kAraNake e be gatinA jIvone bhavapratyayika kriyazarIra che, ane manuSya tathA tiryaMcane guNapratyayika eTale labdhi pratyayika vaikriyazarIra che. te labdhipratyayika vaikiya sahita ane prakAranA sAmAnya vaikriyazarIra Azraya vicArIe te vaikriyamizraNamAM cAre gati che. (2) priNa 9 (2-1)-bhavapratyayikanI apekSAe paMcandriyane ja vaikriyazarIra che, ane guNapratyayikanI apekSAe paMcendriyamAM tiryaMca tathA manuSyane hoya che. vaLI ekendriyamAM vAyune vaikriyazarIra hovAthI sAmAnyapaNe vaikiyamizrayegamAM ekendriya 1 zAstramAM prAyaH ghaNe sthAne vaiyamitra tathA vaikriyoga deva ane nArakanA mULa vaikriya zarIranI apekSAe gaNyo che, paraMtu tiryaMca tathA manabe karelA uttarakriya zarIranI apekSAe gaNela nathI, mATe ahiM kArAvAra prasaMge zAstrapaddhatie mULayi zarIra Azrayi dvAra saMkhyA kosa vinAnI jANavI, temaja ane kauMsa ( ) mAM AvelI dhArasaMkhyA mULakriya tathA uttarakriya bannenI eTale sAmAnya vaikriya zarIra Azrayi jANavI, ane tethI zAstra sAthe virodha na jANavo paNa apekSAbeda mAtrathI vizeSa prapaNuM jANavI. 2-3 deva tathA nArakane janmathIja vaikriya zarIra hoya, temaja navuM vaikriya racavAnI zakti paNa janmasiddha hoya, tethI te devanuM je janma zarIra te mA sthira, ane manuSya tathA tivecane gata tapazcaryAdi guNavaDe AtmalabdhithI utpanna thayelI zaktithI racAyeluM vaikriyazarIra te gun pracakri kahevAya. 4. vAyunI vaikriyazarIra racavAnI zakti vrata tapazcaryAdikathI utpanna thayelI nathI, temaja koI sthAne guNapratyayika ke bhavapratyavikapaNuM vAMcyuM nathI. chatAM vAyunuM uttaravaikriyazarIra bhavapratyayika mAnavuM ThIka che, to paNa cAlu viSayamAM guNapratyayika sAthe gaNavuM. te ati asAra levAthI zAstramAM kadAca vivaphA nahi karI hoya ema samajAya che. For Private And Personal Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 238 ane paMcendriya e be jAti hoya. (rU) kAra 2 (2)-bhavapratyayakanI apekSAe eka trasakAya hoya, temaja vAyunA vaikriyazarIranI apekSAe vAyu ane traNa e be koya hAya. (4) cora 2 (2)-bhavapratyayikanI apekSAe vikiyamizra yogamAM eka vaikriyamizrayagaja hoya, kAraNake deva nArakane utpattinA bIjA samayathI zarIraparyApti athavA sarvaparyAsio samApta na thAya tyAM sudhI vekiyamizraga che, temaja mArgamAM ane utpattinA prathama samaye vartanAro kAmaNaga, paryApta avasthAmAM vartanArA mananA 4, vacananA 4, vaikriyAga, manuSya tathA tirthacamAM vanArA be dArikaga, ane pramattApramattabhAvI (munine vartanArA) be AhAraga, e cAda pega na hoya, mATe bhavapratyayikanI apekSAe vaikriyamizramAM eka vaikriyamizraga heya. tathA sAmAnyapaNe manuSya ane tiryaMcanI apekSAe mananA 4, vacananA 4 ane vaikiyamizra e 9 ga hoya. zeSa 6 hoya nahi, kAraNake eka kAga vakhate bIje kAga gaNapaNe hovAthI gaNAya nahi. (9) vaida rU (3)-bhavapratyayika ane guNaprayika vaikriyazarIramAM (vaikriyamizramamAM) traNe veda hAya, kAraNake devamAM strIveda ane purUSada tathA nArakamAM napuMsakaveda hovAthI bhavapratyayika vaikiyamizagamAM 3 veda che, temaja manuSya ane tiryaMcamAM te 3 veda ja che. (6) -ra-sarva mithyAdraSTi devAdikane 25 kaSAya che. (7) jJAna rU(2)-bhavapratyayika vaikiyamizraNamAM mati, kRta ane avadhi e 3 jJAna che, ane guNaprayika vaikiyamizramAM mana:paryavajJAna sahita 4 jJAna hoya, kAraNake apramatta muni manaH For Private And Personal Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 239 paryavajJAna pAmI pramasadazAmAM AvI vaikiyaracanA kare te vaikipamizramAM 4 jJAna hoya. (8) jJAna rU (rU)-ane rIte vikriyamizramAM 7 ajJAna che. (2) saMcama 2 (ra)-bhavapratyayika vaikiyamizramAM 1 avirati cAritra haya, kAraNake deva ane nAraka sadAkALa virati rahita che. temaja guNapratyayika vaiki zarIramAM parihAra vizuddhi sUAsaMparAya ane yathAkhyAta cAritra sivAyanAM 4 cAritra che, kAraNake parihAracAritrI navuM zarIra na race, sUphamasaMparAya 10 me guNasthAne che, temaja yathAkhyAta cAritra 11 mA guNasthAnathI hAya che, ane vikriya racanAno prAraMbha tathA saMharaNa chaThThA guNasthAna sudhI hoya che. (20) rara ra (3)-bhavapratyayika vekiyamizramAM acakSudarzana ane avadhidarzana e be dazana heya, kAraNake acakSudarzana te sarva chadmastha jIvone sadAkALa hoya che, ane avadhidarzana deva nArakane janmasiddha che. temaja guNapratyayika kriyamizramAM cakSudarzana hoya, kAraNake paryApta avasthAmAM cakSudarzana heAya che, ane paryApta avasthAmAMja vaikiyano prAraMbha ane saMhAra hoya che.' (22) je 6 (6)banne prakAre vekiyamizrayegamAM 6 lezyAo che. (22) madhya 2 (ra)-sugama che. (23) rasagyA che (6)-bhavapratyayika vaikiyamizramAM mizra sivAyanAM pAMca sabhyatva che, kAraNake deva nArakane aparyApta avasthAmAM mizraguNasthAna na hoya, vaLI upazama samyakatva anuttara devane aparyApta avasthAmAM, paMcasaMgrahAdi graMthomAM samati 1 ahiM vizepa e che ke asaMgni paMcendriyanA bhavamAMthI nikaLIne je jIvo devapaNe ( athavA nArakapaNe ) utpanna thAya che te devone ( tathA nArakAne ) aparyApta avasthAmAM avadhijJAna ane avadhidarzana na hoya ema zrI vizeSAvazyakamAM avadhijJAnanA adhikAramAM nava anucAga dvArA varNana prasaMge kahyuM che. For Private And Personal Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cUrNinI sAkSI pUrvaka kaheluM che, zeSa 3 gatimAM aparyApta avasthAnI apekSAe upazama samyakatva na hoya. vaLI guNapratyayika vaikriyamizramAM te 6 samyakatva hoya, kAraNake paryAptagarbhaja manuSya tathA tiryaMcane e samyaktva uttarakriya vakhate saMbhave che. 1 aparyApta avasthAmAM upazama samyakRtva saMbaMdhi be abhiprAya aNabaMdhodayamAyuga-baMdhaM kAlaM ca sAsaNA kuNai uvasamasammadiThTha', caunhamegaMpi no kuNai // 1 // artha-sAsvAdana samyagadaSTi jIva anaMtAnubaMdhine baMdha, anaMtAnabaMdhino udaya, AyuSyano baMdha, ane maraNa e cAra kriyA kare, paraMtu upazama samyagadaSTi jIva e cAre kriyA na kare. vaLI upazamaNi para caDhela chava zreNimAMja maraNa pAmI anutara devamAM utpanna thAya, tene upazama sabhyatva vilaya pAmI bhavanA prathama samayathIja kSayopazama samyaktva prApta thAya, paraMtu upazama samyaktva na hoya. zrI zatakavRhat cUNimAM kahyuM che kejo uvasamasammadichI uvasamaseDhIe kAlaM karei so paDhamasamaye ceva sammattapuMjaM udayAvaliyAe chodraNa sammattapuggale veei, teNa 3varSano patto sTanma-artha-upazama aNimAM je upazama samyagadraSTi jIva kALa kare che te chava prathama samayamAMja udayAvalikAnI aMdara samyaktvanAM pula prakSepIne udayamAM lAve che, te kAraNathI aparyApta jIva upazamasamyagadraSTi na hoya, e banne pAThathI prathama abhiprAya kahyo. bIjA abhiprAyamAM zrI satakA cUrNiviSe kahyuM che ke-"MUT vanattaaviisodyaa deva neraie paDucca, neraigo khaigaveyaga sammadiThThI, tevo tiviiida vi" artha deva tathA nAraka Azrayi 25 ane ra7 prakRtino udaya che te vakhate nAraka sAyika ane thopazama e be saMkhyakRtvavALA hoya che, ane deva upazama sahita traNe samyatvayukta hoya che. vaLI 25 no udaya zarIra paHvaDe aparyAptane hoya, temaja 27 no udaya zarIra paryAsiva paryApta ane zeSa indriyAdi paryAptievaDe aparyApta ne haiyA che. mATe aparyApta avasthAmAM devane upazama samparva hoya e tAtparya che. tatva zrIsarvajJa jANe. A adhikAra zrI pacasaMgrahane prathamavAranI 25 mI gAthAnI TIkAmAM che. For Private And Personal Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra41 (4) saMAi che (ra)-deva tathA nArakanA bhavapratyayika kriyamizagamAM eka saMkSipaNuM hoya, ane sAmAnyapaNe kriyamirogamAM saMkSipaNuM tathA asaMkSipaNuM e bane che, kAraNake vAyukAya asaMjJi che. (4) Ahira 2 (2)-ane prakAranA vaikiyamizramamAM AhArIpaNuM che, kAraNake devanArakane utpattinA prathama samayathI ejaAhAra che, ane zarIraparyAmi samApta thayAbAda lemaAhAra hoya che, ane e banne paryAptapaNAmAM be mate. vaikriyamizraNa kahevAya che. mATe vaikriyamizrayoge deva tathA nArakane eja ane lema AhAra che, temaja manuSya tathA tiryaMcanA vaikiyamizraNamAM lema ane kavalAhAra che. kAraNake manuSya tathA tiryaMcano vaikriyamizraga paryApta avasthAmAM ja che. vaLI bhavapratyayika vaikiyamizracAgamAM mAtra acitta AhAra hoya che, kAraNake nArakane sarvadA ane devane amuka amuka kALane antare acitta AhAra hoya che. ane guNapratyayika kriyamizramAM te traNa prakArane AhAra saMbhave che. vaLI Aga ane anAga e banne prakArane AhAra hoya che. dizinI apekSAe chae dizine AhAra, hoya che, nikuTa pradezamAM (kAnta) rahelA vAyu saMbaMdhi vaikriyamizrayegamAM 3-4-5-6 dizino AhAra saMbhave. e pramANe vaikiyamizraNamAM AhArakapaNane eka bheda che. ane mArgamAM vahetAnuM, kevalIsamughAta vakhatanuM ane agIpaNAnuM anAhArakapaNuM vaikriyamizramAM na hoya, kAraNake e traNe vakhatamAM vaikriyano prAraMbha ke saMharaNa hAya nahi. (6) guNarAja 3 (6)-bhavapratyayika kriyamiznamAM mithyAtva, sAsvAdana ane samyaktva, e 3 guNasthAna hoya, paraMtu mizraguNasthAne maraNane abhAva hovAthI aparyApta avasthAmAM deva tathA nArakane mizaguNasthAna na hoya, ane guNapratyayika vaikriyamicchamAM mizra, dezavirati ane sarvavirati sahita 6 guNasthAna For Private And Personal Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 242 hoya, kAraNake manuSyane paryApta avasthAmAM vaikiyaracanA vakhate e guNasthAna hoya che. zrIvicArasaramAM mizraguNasthAne vaikriyazarIranAmakarmane udaya kahe che, mATe mizaguNasthAne vaikiyamizraNa che. temaja sAtamA guNasthAne vaikiya racanAne prAraMbha tathA saMharaNa nahi hovAthI vaikiyamizaga na hoya. kAraNake vaikiyaracanAno prAraMbha ane saMharaNa suwbhAve hovAthI te vakhate jIva pramAdI gaNAya che, vaLI vaikiga sAtame guNasthAne hoya che, te chathI prAraMbha karI 7 me AvI pharIthI cha jaI vaikiya saM haraNa kare e apekSAe che. ane AThamA apUrvakaraNAdimAM sarvathA vaikriyAga na hoya, te vaikiyamizra hoyaja kyAMthI ? e pramANe kriyamizraNamAM zAstrapaddhatie 3 guNasthAna tathA vizeSapaNe 6 guNasthAna che. (27) me --06 (rU-227)-jIvanA 14 bhedamAMthI vaikriyamizagamAM deva tathA nArakanA bhavapratyayika zarIranI apekSAe eka saMjJiaparyApta bheda heya, temaja pAMcasosaTha bhedamAMthI cha apayata nAraka ane 99 aparyApta deva e pramANe 16 bheda, kriyamizramAM heya. vaLI sAmAnyapaNe (guNavatyayika sahita) vekiyamizagamAM cAra bhedamAMthI paryAptabAdara ekendriya, saMkSiparyApta, ane saMjJiaparyApta e traNa bheda hoya, vaLI paryAptabAdara ekendriyamAM karaNaparyApta vAyune, saMpiyatamAM karaNaparyApta garbhajatiryaMcane tathA garbhaja manuSyane, ane saMsiaparyAptamAM karaNaparyApta deva tathA nArAne vaikiyamizraga hoya che. temaja pAMcasosaTha jIbhedamAMthI 1 paryAptabAra vAyu, 15 paryAptakarmabhUmi manuSya, pa paryApta garbhajatiryaMca, 7 aparyApta nAraka, 99 aparyApta deva; e sarva maLI 127 jIvabhedamAM vaikiyamizraga prApta thAya che. (28) jaf 8 (6)--devanArakanA bhavapratyayika vaikiyamizramAM 1. paryAptio mULadeha saMbaMdhi, ane uttaradeha saMbaMdhi ema be prakAranI che, temAMthI ahiM maLadeva badhi paryApti karI che, ane For Private And Personal Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra43 5 paryANio hoya che, kAraNake aparyAptapaNe pAMca paryAptionI samApti sudhI ja hoya che, kAraNa ke chaThThI paryAsi samApta thavAthI paryAptapaNuM prApta thAya che, ane paryAptapaNAmAM avazya vekiyAga thAya che. athavA devane pAMcamI ane chaThThI paryApti samakALe samApta thAya che, te kAraNathI 4 paryAptio paNa aparyApta avasthAmAM gaNAya, vaLI manuSya tathA tiryaMcane paryApta avasthAmAM vaikriya racanA hoya che, tethI sAmAnyapaNe vekiyamizagamAM 6 paryAsio kahevAya. (21) prANa 1 (20)-bhavapratyayika vaikiyamizagamAM manoga sivAya 9 prANa che, kAraNake aparyApta avasthAmAM manayoga na hAya, ane guNapratyayika kriyamizramAM daza prANa heya. vaLI 9 prANanI prApti sarva paryAtivaDe aparyApta deva tathA nArakanA saMbaMdhamAM jANavI. anyathA zarIraparyAptane vaikiyamizraga gaNIe te AyuSya ane zikAga e be prANa hoya. zeSa 8 prANa na hAya. (20) saM ka (4)-2 (ra)--bhavapratyayika vekiyamizagamAM AhArAdi cAre saMjJA hoya, ane hetupadezikI vigere traNa saMjJA mAMnI eka daSTivAde padezikI saMjJA samyagdaSTi deva tathA nArakane hoya, ane dIrghakAlikIsaMjJA te manoyoganA viSayavALI hovAthI uttaradeha saMdhi je paryAptio karavI paDe temAM kriyadehanA prAraMbhe manuSya tathA tiryaMcane je vaikriyamizraga che te pAMca paryAptivALe che, paratu saMharaNa vakhate 6 paryAtio hoya che. 1. aparyApta avasthAmAM jema manoroga nathI tema cakSaprANa ane vacanaprANa paNa nathI, to e be prANa vaikriyamizramAM kema gaNa zakAya ? uttara -vacanayoga ane vacanaprANamAM taphAvata che, temAM sAdhana sAmagrI vi aa zakti mAtra prApta thavI te prANu che, ane sAdhana sAmagrI yukta je vyApArazakti te yoga kahevAya. jema ke bhASAparyAti pUrNa thavAthI bhASAprANa to prApta thayo, paratu oSTha, tALu, jIhAdinA sAdhanavinA bhAvAgrahaNa vyApAra karavAnI zakita nathI, mATe vacanayoga nathI paraMtu vacanaprANa to che ja. e rIte cakSu vigeremAM vicAravuM. For Private And Personal Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aparyApta avasthAmAM na hoya. temaja guNapratyayika vaikiyamizrayegamAM traNasaMgrAmathI dIrghakAlikI ane draSTivAdopadopadezikI e e saMjJA heya, kAraNake paryApta avasthAmAM racAtA manuSya tathA ticinA vikiyamizramAM e bane saMjJAo hoya che. parantu vAyukAyanA mizraNamAM traNamAMnI eka paNa saMjJA na hoya. (22) 3 8 (20)-prathama vekiyamizramAM varNavelA jJAna, ajJAna ane darzana dvAranI paddhati pramANe bhavapratyayika Athayi 8 upaga. ane sAmAnyapaNe 10 upayoga che. (rara) da 2 (3)-kiyamirogamAM prathama varNavelA samyakatvadvAnI paddhatie bhavapratyayika athayi 2 daSTi, ane guNapratyayika Azrayi 3 daSTi hoya che. (ra3) vaMdha 7-202 (7-4)-bhavapratyayika vikiyamizra cogamAM AyuSya sivAya 7 mULa karmane baMdha hoya, kAraNake deva tathA nArakane aparyApta avasthAmAM AyuSyakarma baMdhAya nahi. temaja guNapratyayika kriyamizraNamAM AyuSya sivAya 7 kamano baMdha hoya. guNapratyayika kriyamizramanuM AyuSyane baMdha hoya ke nahi? te zrI bahuzruta jANe. vaLI bhavapratyayika vekiyamizra yogamAM 4 AyuSya, devadrika, narakakrika, AhAradrika, vaikriyadvika sUkSmatrika, vikalatrika, e 18 prakRtie sivAya 102 prakRtie bAMdhe, ane guNapratyayikamAM AhArakazcika, ane cAra AyuSya sahita da prakRti sivAya 114 prakRtino baMdha AidAriyogI athavA manuSyanA sAmAnyabaMdhavat jANa. ahiM paNa AyuSyane nirNaya zrI bahuzrutanA vacanathI jANa. (ra4) 32 8-86 (8-26) -sarva paryAsiovaDe aparyApta deva tathA nArakanA vaikriyamizrayogamAM sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, aparyAsa, 4 AnupUchI, 4 azubha jAti, dArikaTrika, AhAraka For Private And Personal Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 245 dvika, 6 saMghayaNa, Atapa, 4 madhyasaMsthAna mizramohanIya, tiryagAyu narAya, tirthagagati, naragati, tyAnadhitrika, jInanAma, e chatrIza prakRtivinA zeSa 86 prakRtiono udaya hoya. tathA sAmAnya vikriyamizrayogamAM sUkSama, sAdhAraNa, aparyApta, 4 AnupUvI, madhya 3 jAti, AhArakaddhika, dArikadvika, 6 saMghayaNa, 1 Atapa, 4 madhyasaM sthAna ane jInanAma tathA tyAnadhiMtrika e ra9 prakRtivinA zeSa 93 prakRtione udaya heya. ahiM dArikaddhika ane 6 saMghayaNa paMkiyazarIra karanArane vidyamAna che, te paNa vayiracanA vakhate zAstrakAre e AThanA karmano udaya nahi gaNele hovAthI ahiM gaNuM nathI. vaLI 8 mULakarmane udaya te bannemAM tulya che. (ra) karinA 8-86 (8-26)-udayavatuM. (ra6) sattA 8-48-sugama che. (ra7) rarara rU (8)-bhavapratyayika Athayi vaikiya, tajasa, kArpaNa e 3 zarIra, ane sAmAnyapaNe aMdArika sahita cAra zarIra che, parantu AhAraka zarIra na hoya, kAraNake vaikriyazarIra ane AhArakazarIra e be samakALe eka jIvane na hoya. (28) vaMdhatu --banne prakAre gaNatAM 5 mithyAtva, 12 avrata, 25 kaSAya, ane 4 managa, 4 vacanaga tathA vaikriyamizrayoga; e pramANe 51 baMdhahetu hoya. eka kAyacoga vakhate bIje kAyayega nahi gaNavAthI zeSa 6 kAgarUpa baMdhahetu na hoya. guNapratyayikamAM dAriga che tepaNu vaikiyamizranI mukhyatAe AdArikAga gANapaNe hovAthI gaNAya nahi, athavA be kAyayega sAthe varte tepaNa baMdhamAM hetubhUta ekaja kAga gaNa che, ahiM vaikiyamizraga je samaye baMdhamAM hetubhUta hoya che te samaye mane yogAdi hetubhUta na gaNAya, parantu vaikriyaracanAnA prAraMbha ane saMharaNanA asaMkhya samayamAM keIka samaye vaikiyamizrayoga baMdhahetubhUta hoya, te koIka samayamAM For Private And Personal Use Only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 246 anya yoga baMdhahetubhUta hoya. e pramANe aneka samayanI apekSAe 9 ga baMdhahetumAM grahaNa karyA che, anyathA eka vaikriyamizrayogaja baMdhahetubhUta hoya. A saMbaMdhamAM vizeSa nirNaya zrI bahuzruta gamya che. (ra6) dAna 0 (8) -bhavapratyayika kriyamizrayogamAM dhyAna eka paNa na hoya, kAraNake deva tathA nArakane aparyApta avasthAmAM mana na hoya, ane manavinA kevaLa kAyayoge dhyAna hoya nahi. temaja guNapratyayika Athayi vikiyamizrayoga manuSya ane tiryaMcane paryApta avasthAmAM hovAthI manaviSayika 4 ArtadhyAna ane 4 radradhyAna e 8 dhyAna heya. paNa dharma dhyAnAdi nahAya, kAraNake dharmadhyAna apramatta munine heAya ane apramatta munine vikiyayoga che paNa (prAraMbha ane haraNanA abhAve) vikiyamizrayoga nathI, ane zukladhyAna te AThamA apUrvakaraNa guNasthAnathI ja zarU thAya che, mATe guNapratyayika vaikriyamiznamAM 8 azubha dhyAnaja hoya. (30) saMghacA 0 (da)-bhavapratyayikakiyamizrayogamAM eka paNa saMghayaNa na hoya, kAraNake deva tathA nArako saMghayaNa rahita che. temaja guNapratyayika vikriyamizrayogamAM 6 saMghayaNa che, kAraNake manuSya tivecane e saMghayaNa hoya che, ane raceluM uttarakriyazarIra te saMghayaNa rahita che. 1. udayamAMthI : saMghayaNa nAmakarmane udaya vaikriyamizrayoga vakhate gaNyo nathI ane ahiM 6 saMghayaNa gaNyAM tenuM zuM kAraNa? uttarasaMghayaNa ane saMghayaNanAmakarmano udaya e be kArya kAraNapaNe bhinna padArtha che, mATe guNapratyadhika vaikriyamizrayoga vakhate saMghayaNanAmakarmano udaya na hoya paNa pUrve saMghayaNanAmakamanA udayathI racAyeluM saMdhayaNa hovAmAM virodha nathI. 2. deva tathA manuSyAdika racela siMha, hasti vigere uttarakriyazarIramAM hADakAMne samudAya hovA chatAM paNa saMghayaNa rahita kema kahevAya ? For Private And Personal Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 247 (32) saMsthAna 2 (6)-bhavapratyayika kriyamizrayoga vakhate devane samacaturasa ane nArakane huMDaka saMsthAna hoya che. ane guNa pracayika mizrayoga vakhate chae saMsthAna hoya che, paNa racAyelA uttarakriyamAM nAmakarmodaya Azrayi samacaturasa saMsthAna ane bAhya dekhAvamAM te chae saMsthAnavALuM vaikriyazarIra hoya. (rara) samudyAra 2 (2)-bhavapratyayika tathA guNapratyayika mizrayogamAM vedanA ane kaSAya e be samuddaghAta saMbhave, paNa maraNa vigere saMbhave nahi, kAraNake deva tathA nAraka te paryApta, thayAbAda dIrgha AyuSya bhegavI maraNa pAme che, ane manuSya ti vikiyagamAM maraNa pAme paNa vikiya prAraMbha vA saMharaNarUpa kriyamizraga vakhate maraNa na pAme ema graMthamAM kahelI vaikiyanI kAyasthiti anusAra saMbhave che. zeSa samuddaghAta paNa eka vakhate bIjI samughAtanA abhAve saMbhavatI nathI. vaLI A be samughAta te paNa saMbhava Azrayi kahyA che, kAraNake vikriyamizra vakhate vedanA ane kaSAya to cheja, paNa te saMbaMdhi samudyAta hoya ke nahi tene nirNaya zrI bahuzrutathI jANa. uttara-saMghayaNa te audArika vagaNanAM pulothI banelA hADanA baMdhAraNarUpa kahevAya, ane uttarakriyadehamAM audArika vargaNuM nahi hovAthI hADa dekhAtA skaMdha paNa vaikriyavargaNunA che, mATe uttarakriyAmAM saMghayaNanA abhAva kahevAya. 1. uttarakriyazarIra vAmana, kunja vigere aneka AkAre banI zake che, to uttarakriya racanA mATe phakta samacaturastra saMsthAnanAmakarmano udaya ane samacaturaDha saMsthAna kema gayuM? uttara-saptatikAdi graMthomAM guNaprayika uttarakriya vakhate samacaturastra saMsthAnakarmano udaya gaNyo che, ane zrI prajJApanA sUtramAM devAdikanA uttara kriyamAM chae saMsthAna gaNyAM che, te paNa nAmakarmano udaya te samacaturastraneja hoya. 2. vaikriyamizra vakhate vedanA kaSAya avazya hoya che, ane aparyAptaavasthAmAM 3 samuddaghAta hoya che te kAraNathI "saMbhava Azrayi" jANavuM. paNa akSare vAMcavA pUrvaka nahi. For Private And Personal Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra48 (23) mAra -38 ( ka) upazama samyaktva, tathA 3 ajJAna, 3 jJAna, pazama sabhyatva, 5 dAnAdi, 2 darzana (cakSu avadhi), ane kSAyika samyakRtva, e 15 kSaye pazamabhAva, temaja tiryaMcagati ane manuSyagativinA zeSa 19 dayikabhAva, ane 3 pAriNamikabhAva e 38 bhAva hoya. zeSa upazama cAritrAdi 15 bhAva bhavapratyayika vikimiznamAM na hoya. vaLI mULabhAva pAMce hoya. temaja guNapratyayikamAM upazama cAritra, 5 dAnAdi kSAyikalabdhi, ra kevalaki, kSAyika cAritra, e 9 bhAva na hoya, kAraNake e bhAve lmAthI 14mA guNasthAna sudhImAM yathAsaMbhava hoya che, ane vikiyamizra te chaThThA guNasthAna sudhI ja hoya che, mATe e 99 sivAyanA zeSa 44 bhAva hoya, ane mULabhAva pace hoya. (4) vana-bhavapratyayika dekiyamizreyegI deva tathA nArakanI jaghanya vA utkRSTa janmadehanI avagAhanA pUrvavat - ane guNapratyayika vaikriyamizagI vAyunI jaghanya avagAhanA paryApta avasthAmAM paNa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI che, ane utkRSTa avagAhanA payasa garlaja tiveca Azraya 1000 cAja pramANa hoya. tathA samudaghAtakata avagAhanA vikriyasamRghAtanI apekSAe saMkhyAtajana pramANa che. ane uttaradehamAM piteja uttaradeharUpa che mATe uttaradehAvagAhanA aMgulane asaMkhyAtamabhAga jaghanyathI che. ane utkRSTa avagAhanA vakhate mizraNano abhAva che mATe utkRSTa avagAhanA heya nahi. " () ziti-bhavapratyayika vaikiyamizragInI bhavasthiti deva 1. saMkhyAta yojana kahevAnuM kAraNuM e che ke uttarakriyanA mizra yoga vakhate vaikriyasamuddaghAta pravarte che, paraMtu kriyAne dUra kSetramAM mokalavAnuM banatuM nathI, ane samuddaghAtakALamAM to Atmapradeza saMkhyAta jana dUra hoI zake che, ane samuphaghAtakALa vItyA bAda banelA vaikriyAne dUra dezamAM mokalavAthI ja asaMkhya jana avagAhanA hoya mATe. For Private And Personal Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 249 nArakAvat, ane guNaprayikanI paryApta manuSyavat, kAyasthiti te jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI antarmuhUrta te upaganI apekSAe che, anyathA jaghanyathI ane utkRSTathI antarmuhUrta pramANa che. (rada) ni-bhavapratyayika kriyamizagamAM deva ane nArakanI cAra cAra lAkha ni che. sacittAdi 3 bhedamAMthI eka acittani, saMvRtAdi 3 bhedamAMnI eka saMvRtAni. zItAdi 3 bhedamAMthI traNa prakAranI ni ( nAraka Azrayi ) che, ane zaMkhAvarnAdimAMnI koIpaNa eni nathI. temaja guNapratyayika sahita sAmAnya vayimizrayeAgamAM vAyunI 4 lAkha, tiryacapacendriyanI 4 lAkha, manuSyanI 14 lAkha, devanI 4 lAkha ane nArakanI 4 lAkha e sarva maLI 30 lAkha yoni che. ane sacittAdi 3 bheda, saMvRtAdi traNa bhedomAMthI vAyu Azrayi saMskRta ane garbha ja tiryaMca manuSya Azrayi saMvRtavivRta e be nio che. vaLI zItAdi 3 bhedo che (vAyuAzrayi), ane zaMkhAvartAdi 3 bhedamAMthI zaMkhAvarta vinA 2 bhedo che, kAraNake zaMkhAvonimAM utpanna thayela jIva strI ratnanA prabaLa kAmAgnivaDe zidhra apayAsAvasthAmAM ja maraNa pAme che, mATe tyAM utpanna thayelA jIvane vaikriya racanAno abhAva che. iti vaikriyamizrayoge 36 dvAraprAptiH samAptA. vaikriyakAyegamAM. (2) gati 2 (4), (ra) dunika 2 (-), (3) kAra 2 (2) - kiyamizravata. parantu vizeSamAM paryApta avasthA Azraya sarva dvAra vicAravAM. (4) roja 2 (2)--bhavapratyayika Azraya eka vaikriyAga, ane guNapratyayika Azrayi cAra mananA ane cAra vacananA ga sahita yoga. ahiM dArika kAyAne vyApAra vidyamAna che paNa gaNyuM nathI. kAraNake jema tejasane vyApAra vidyamAna chatAM For Private And Personal Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rapa0 paNa dArikAdi bhavadhAraNIya kAyayoga vakhate zAstrakAre gI nathI tema ahiM paNa jANavuM. () 26 rU (rU), (6) ka-rava, (7) phana rU (8) (8) ajJAna rU (rU), (6) rAma 6 (cha) sugama che. (20) rara 3 (2)-bhavapratyayika kriyagamAM paryApaNuM hovAthI cakSu, acakSu ane avadhi e 3 darzana che. guNapratyayikamAM e pramANe (8) saiphayA 6 (6), (22) madhya 2 (2), (23) niSNava 6 (6), (24) saMjJitva ?(2)vaikiyamizravat paNa yathAsaMbhava paryAyaavasthA Azrayi vicAravuM. (28) dArA 2 (2)--vaikiyamizravat - vizeSamAM kavalADAra paNa guNapratyayika vaikriya apekSAe kahe. (6) suthIna ka (7) -deva tathA nArakane paryAptaavasthAmAM prathamanAM 4 guNasthAna hAya mATe bhavapratyaMyika Azraya cAra guNasthAna, ane guNapratyayika Azrayi cha guNasthAna che. kAraNake che guNasthAne vaikriya racanAne prAraMbha karI vakriyagamAM vartate hoya te daramyAnamAM vizuddhi prApta thatAM antarmuhUrta mAtra apramattapaNe paNa prApta thAya. 27) jJomera 2-06 2-27)-kriyamizravatuM. parantu paryApta avasthAmAM vaikiyayoga hoya tethI 14 bheda saMbaMdhamAM saMsiaparyApta bheda na hoya. (28) pathavita 6 (6)-banne prakAranA vaikriya Azraya 1. ane prakAranA eTale bhavapratyayika ane guNaprayika Azraya, temaja deva tathA nArakanA mULa ane uttara vaikriya Ayi, ane manuSya tathA tiryaMcane audArika ane uttara vaikriya Azraci, ema sarva rIte vaikriya gamAM paryAptapaNuM ja che. paraMtu cAlu pravarNanamAM mULadeha Azraya paryAptio gaNAvI che. AgaLa AhArakanA saMbaMdhamAM paNa A pramANeja paryAptio jANavI. For Private And Personal Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 25 patio hoya kAraNake paryApta avasthAmAM saMkSipacendriyane 6 paryApti samApta thayelI hoya che. vizeSa e ke vAyune 4 paryAptio che. (22) prANa 20 (20) paryApta avasthAmAM 1 prANa hoya. (ra0) saM ka () 2 (2) -paryApta avasthAmAM dIrghakAlikI ane daSTivAdopadezikI e be saMjJAo che. ane AhArAdi cAre saMjJAo hoya che. (22) upara 2 (20)-deva tathA nArakane paryApta avasthAmAM cakSudarzana hoya, mATe bhavapratyayikamAM 9 upaga ane ane guNapratyayikamAM te 10 upaga pUrvavat (rara) praSTi rU (3)-ane prakAranA vakriyagamAM paryApta avasthA hovAthI traNe daSTi hoya che. (ra3) vaiSa 8-202 (8-ra0)-bhavapratyayika vaikriyakAyAga deva tathA nArakane hoya che, temAM devane 104 uttaraprakRtine baMdha che, ane nArakane 101 uttaraprakRtibaMdha che. mATe ahiM devatrika, narakatrika, vekiyadrika, AhArakazcika, sUkSmatrika, viklatrika, e 16 prakRtivinA 104 ne baMdha, ane guNapratyayikamAM manuvyavat 120 prakRtione baMdha jANave. temaja bannemAM mULa AThakamane baMdha hAya. (ra4) 32 8-87 (8-29)-bhavapratyayika vaikiyagamAM sthAvara, ekendriya, dArika 2, tiryam 2, manuSya para, sUkSma, sAdhAraNa, aparyApta, AnupUvI 4, vikalatrika, AhAraka 2, saMghayaNa 6, Ata5 1, saMsthAna 4, jInanAma 1, ane 1-2. joke e saMyavALA ane chae saMsthAnavALA manuSya tiryo vadiyazarIra race che topaNa vaikriyazarIrane aMge to saMghayaNano udayaja na hoya, ane saMsthAnamAMthI vAyu tathA nArakanuM vaikriyazarIra huDakasaMsthAnanA udayavALuM ane zeSa sarvenuM vaikriyazarIra samacaturastra saMsthAnanA udayavALuM gayuM che. ahiM deva tathA manuSya kuja vigere AkAre racelA vaikriya vakhate paNa zAstrakAra sama catustrano udaya gaNe che. For Private And Personal Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upara tyAdhika 3 e pAMtrIsa prakRtivinA zeSa 87 prakRtione udaya hiya, ane guNapratyayika sahita sAmAnyapaNe vaikriyakAyAgamAM pUrvokta 35 mAMnI pahelI ATha prakRtie paNa manuSya tiryaMcane yathA saMbhava udayamAM hovAthI ra7 prakRtine anudaya hAya, ane zeSa 5 prakRtio udayamAM hoya. temaja bannemAM mULa AThekarmano udaya che. (ra0) 3IranA 8-88 (8-22)-udayavata. (ra6) sattA 8-8 (8-48)-sugama che. (27) zarIra rU (4)-bhavapratyayika vaikiyaganI apekSAe deva tathA nArakane vaikriya, tejasa ane kArmaNa e 3 zarIra che. ane guNapratyayikanI apekSAe dArika sahita 4 zarIra che, parantu vaikiya ane AhAraka e be zarIra eka jIvane samakALe racAya nahi mATe AhAraka zarIra na hoya. (28) dhaMdhatulaze (2)-vaikriyamizravat - (ra1) 8 (2)-bhavapratyayikanI apekSAe deva tathA nArakane 4 ArtadhyAna ane 4 radradhyAna maLI 8 dhyAna che, ane guNapratyayikamAM apramatta sudhI 4 dharmadhyAna sahita 12 bheda hAya. . (30) sAcA 0 (6), (32) saMsthAna 2 (6)-kriyava (22) murayAta 9 (9)-bhavapratyayika ane guNapratyayika e banne prakAranA vaikriyAgamAM AhAraka ane kevalI samudaghAta sivAyanA pAMca pAMca samudyAta che. (rUrU) mAra 9-2 (-2)-kriyamizravatu. paNa vizeSa e che ke paryAptapaNuM hovAthI bhavapratyayikamAM 1 cakSudarzana adhika che. 3. karmaprakRti graMthamAM udIraNukaraNamAM vaikriyazarIrIne, apramatane, ane yugalikAne tyAnadhiMtrikanA udayaniSedha karyo che mATe udayamAM paNa niSedha karyo che. For Private And Personal Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 253 () vAdana-janmadehanI avagAhanA zIdhraparyApta deva jeTalI eka hAthanI ane paryApta thayAbAda (keTalA samaye vyatIta thayA pachI) 500 dhanuSya pramANa te nArakanI apekSAe utkRSTa avagAhanA jANavI, ane uttarakiyanI apekSAe utkRSTa avagAhanA devanI apekSAe 100000 (eka lAkha) jana jANavI. e bhavapratyayika vaikriyAyogInI avagAhanA kahI, ane guNapratyayika vikriyagInI avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamAbhAga pramANa, te vAyukAyanI apekSAe che, ane manuSyAdi cAre gatinA (vAyu sivAyanA) je jIvo uttarakiya race che, te jIvonuM uttarakriya zarIra jaghanyathI aMgulane saMkhyAmabhAga che, ane mULa zarIra prAyaH aMgulanA saMkhyAtamA bhAgathI paNa ghaNuM moTuM hovuM joIe, paraMtu keTaluM moTuM haze te keIthI cakakasa kahI zakAtuM nathI. temaja guNapratyayika vaikriyAgInuM uttarakiya 4 aMgula adhika 1 lAkha jana che, mULa zarIra manuSyanuM 500 dhanuSya pramANa, tathA tiryaMcanuM 1000 cojana pramANa che. kAraNake 500 dhanuSyathI adhika avagAhanAvALA manuSya yugalika hoya che, ane yugalika manuSya (tathA tirya) vaikiyazarIra racatA nathI. temaja samughAtakRta avagAhanA che athavA 8 rajaju pramANa dIrgha hoya che, tenuM kAraNa devagativat jANavuM. (rUka) rithati-bhavapratyayika kriyAganI bhavasthiti jaghanya 10 hajAra varSa ane utkRSTa 33 sAgaropama che. temaja kAyasthiti upaganI apekSAe jaghanya 1 samaya ane utkRSTa antarmuhUrta che, tyArabAda jIva avazya yugAntara thAya. ane upayoga rahitapaNAnI apekSAe te antamuhUrta nyuna 33 sAgaropama pramANa che. kAraNake AhAraparyApti ane zarIraparyAmi pUrNa karyAbAda athavA sarva paryAyio pUrNa thayAbAda bhavanA anta samaya sudhI vikriyakAyayoga gaNAya, mATe paryApti saMbaMdhi antarmuharta nyuna jANavuM. guNapratyayika vaikriyazarIranI apekSAe vaikriyakAyAganI For Private And Personal Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2pa4 bhavarithati jaghanya aetamuhUrta (vAyu Azrayi) ane utkRSTa pUrva koDa varSanI che. ethI -na athavA adhika AyuSyavALA daikti racI zake nahi. temaja kAyasthiti pUrvavat ja ghanya antarmuhUrtA tathA utkRSTathI vAyune antarmuhUrta ane tiryaMca paMcendriya tathA manuSyane 4 muhUrta sudhI vaikriyAga (kriyazarIra) rahe. tyArabAda vaikriyazarIranA aNuo vilaya pAmI jAya. ahiM vizeSa e che ke devanuM uttarakriyazarIra 15 divasa (matAntare 6 mAsa), ane nArakanuM uttarakriya antarmuhUrta sudhI rahI zake che. (36) yoni-vaikriyamizravata iti zrI vaikriyakAyayoge 36 dvAraprAptiH samAptA. AhArakamizrakAgamAM. (2) ti -te manuSyagatimAM pramattamuni AhArakadeha race che ane saMhare che mATe. (2) dundriya -te pramattamuninI paMcendriyanI jAti che mATe. () vAva -pramattamuninI trasanikAya che mATe. (4) -AhArakanA prAraMbha ane saMharaNa vakhate pramattamunine cAra vacanaga ane cAra maga tathA vartamAna AhArakamiznakAyae 9 ga hoI zake che, zeSa 6 kAga na hoya. athavA samakALe be pega na gaNue te AhArakamizra eja kAyayoga hoya. (1) veda ra-purUSa vA napuMsakamuni AhAraka racI zake che, ane sAdhvIne AhArakalabdhine abhAva che mATe. (6) vAva 4-62-pramattamunine strIveda sivAya 8 nokaSAya ane 4 saMjavalana kaSAya, e 12 kaSAyano udaya hoya che. For Private And Personal Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 255 (7) phIra -pramattamunine kevaLajJAnavinA cAre jJAna heya. (8) kSAra -pramattamunine ajJAna na heya. (2) saMgama ra-AhArakamizagamAM parihAravizuddhi, sUkSmasaMpAya, yathAkhyAta dezavirati ane avirati sivAyanAM be cAritra hoya. kAraNake parihAravizuddhi cAritravata munine 14 pUrva jeTalA jJAnanA abhAvathI AhAralabdhi hoya nahi, temaja sUmasaMvarAya cAritra 10mA tathA yathAkhyAta cAritra 11 mAthI hoya che, ane AhArakalabdhinuM racavuM te pramatta guNasthAneja hoya, vaLI dezavirati tathA avirati cAritramAM to munipaNaneja abhAva che, mATe e 5 cAritravinA sAmAyika ane chedapasthApanIya e be cAritra hoya che. (20) rana rU-kevaLadarzana yukta kevalIbhagavAna AhAraka zarIra race nahi mATe kevaLadarzana sivAyanAM 3 darzana heAya. (22) ratha dU-pramattamunine chae lezyAo hoya. (22) mam -pramattamuni bhavya ja hoya. (23) sabhya 2-pramattamunine upazama, pazama, ane kSAyika e 3 samyaktva hoya che, paraMtu uttaradeha racatI vakhate upazama samyaktva na hoya. (4) saMkSiA -pramattamuni saMkSi che. (36) sAdara -AhArakazarIranA prAraMbha ane saMharaNa vakhate pramattamunine chae dizine mAhAra sacittAdi traNe bhede che, ane eja mAhAra na hoya. vaLI Agika tathA anAgika ane prakArane AhAra hoya. temaja kavalAhAra paNa saMbhave ane anAhArIpaNuM na hoya. (26) gurathAna -AhArakazarIranA prAraMbha ane haraNa vakhate chaThuM guNasthAna hAya. apramattapaNamAM prAraMbha tathA saMharaNa nathI. For Private And Personal Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 256 (27) komenTa --cauda bhedamAMthI muni saMkSiparyAyarUpa eka bheTavALA che, ane pAMcasetresaThamathI munimAM 15 karmabhUminA saMkSiparyApta manuSyanA 15 bheda che. (28) patti , (22) kALa 20, (20) saMjJA 4-2- pramattamunine e sarva hoya che. mAtra hetupadezikI saMjJA nahi hevAthI saMjJA be che. (22) 3 7---pramattamunine kevaladdhika ane 3 ajJAna e pAMca upaga sivAyanA zeSa 7 upaga hoya che. (rara) di --pramattamuni samyagadaSTi hoya che. (ra3) vaMdha 8-dUra-cha guNasthAne mULa AThakarmane ane uttarabhede 63 karmane baMdha che. (ra) 302 8-67--pramattaguNasthAne 81 nA udayamathI dArikazcika, saMghayaNa 6, azubha saMsthAna 5, azubhagati 1, e 14 prakRti bAda jatAM zeSa 67 prakRtine udaya che. (ra) korA 8-6--udayava (ra6) sattA 8-48-sugama che. (ra7) phIra ka--eka jIvane samakALe vaikiya ane AhArakazarIra nahi hovAthI vaikriya sivAyanAM 4 zarIra hoya. (28) ciMdhatu ra-22Ara kaSAya, eka AhArakamizakAyaga, 4 manoga, 4 vacanagaane e praNANe 21 baMdhahetu hoya. ahiM AdArikakAga che te paNa paiNa hovAthI gaNe nathI. temaja mULabaMdhahetu kaSAya ane vega e be che. 1. audArika dehanI apekSAe paryAptapaNuM che, ane AhArakadeha Athayi aparyAptapaNuM che, to paNa ahiM mULadehanI apekSAe 6 paryAptie gaNI che. anyathA AhArakazarIranI te be athavA pAMca paryAptioja gaNAya. For Private And Personal Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rapa7 (22) davAra rU-pramattamunine azoca vinA 3 ArtadhyAna hoya. (rU) saMcA , (3) thAna da-AhAraka labdhivaMta pramattamunine 6 saMghayaNa ane 6 saMsthAna hAya mATe. (3ra) samudata rU-AhArakanA prAraMbhakALe vedanA, kaSAya, ane AhAraka e traNa samughAta hAya. (33) mAya -rUra-mULabhAve upazama vinA 4 ane uttarabhAvamAM kSAyikabhAve samyaktva, kSayapazamabhAve ajJAnatrika ane dezavirati e cAra sivAyanA 14 bhAva, audArikabhAve 3 gati, mithyAtva, asaMyama ane ajJAna e 6 vinA zeSa 15 bhAva, ane pariNAmikabhAve bhavyatva tathA jIvatva e be bhAva. e pramANe 1-14-15-2 maLI kula 3ra bhAva che. (rU) nAnA-AhArakamizagInI janmadehAvagAhanA jaghanya be hAtha ane utkRSTa 500 dhanuSanI hoya, kAraNake ethI nyUnAdhika avagAhanAvALA manuSyane cAritra hAya nahi. tathA AhArakadehanI jaghanya ane utkRSTa avagAhanA prAraMbha vakhate aMgulanA saMkhyAtamA bhAganI saMbhave che, ane tyArabAda banne prakAre eka hAthanI che. tathA samudaghAtakRta avagAhanA bharata athavA aravatathI mahAvideha sudhInI saharaNakALanA AhArakamizranI apekSAe jANavI, anyathA jaghanya avagAhanA aMgulano saMkhyAtame bhAga ane utkRSTa 1 hAthapramANa () cita-AhAragInI bhavasthiti jAnyathI cAdapUrva bhaNavAnA paryAya jeTalI ane utkRSTa pUrvaDa varSanI hoya, ane AhArakamizaganI kAyasthiti jaghanya 1 samaya ane utkRSTa antarmuhUrta te upaganI apekSAe che, ane upayoga rahitapaNe jaghanya tathA utkRSTathI antarmuhUrta pramANa che. tyArabAda AhArakaracanA vilaya pAme che. For Private And Personal Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 258 (rUda) ni-14 lAkha yoni manuSyApekSAe che. zeSa sacittAdininA bheda sacittAcitta, zitoNa, saMvRtavivRta, kurmonnatA, ane vaMzIpatrA e pAMca eni che. iti AhArakamizrayoge 36 dvAraprAptiH samApta.. AhArogamAM. (2) ti , (2) mitha 1, (3) jAya che, (ka) ja 2, (9) 26 2, (6) sir -22, (7) jJAna , (8) ajJAna , (2) saMyama 2, (20) na 3, () rayA da, (12) aSya 2, (3) sabhyatve 2, (4) saM va , () -e sarva dvAra AhArakamizravat kahevAM temAM taphAvata e ja ke AhArakamizrane sthAne AhArakaga kahe. (26) gurathAna ra-pramattamuni AhArakazarIra antamuhUrtamAM racI rahyA bAda apramattapaNe pAmI zake che, paNa racanA vakhate apramattapaNe pAme nahi, kAraNake racanAne prAraMbha munine utsukatAnA pariNAme hoya, nea utsuktA te munine pramAda sthAna che, temaja saMharaNa vakhate paNa AhAraka saMharaNanA upagavALA hovAthI apramattapaNuM hAya nahi, mATe prAraMbha ane saMharaNanI vacce AhArakaga vartatAM apramattapaNAnI prApti thaI zakavAthI AhArakagamAM chaThuM ane sAtamuM e bane guNasthAna saMbhave che. (17) GH 6-6, (28) pafa 6, (26) 20, (20) raMjJA ka-2, (22) 3 coga 7, (22) gSTa 2, (23) vaidha 8-, (ra4) 32 8-dhra7, (29) 3yojanA 8-63, (26) sattA 848, (27) rara 4, (28) vaiSatu ra-ra-AhArakamizravatu. (ra1) dAna 7----pramatta guNasthAnamAM 3 ArtadhyAna, ane apramatta guNasthAnamAM ja dharmadhyAna hoya, mATe e be guNasthAnavatI AhArakAmAM 7 dhyAna gaNAya. For Private And Personal Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (30) saMghacA , (rU8) sairathAna 6, (rU2) mughAta re, (33) mAtra ka-rUra, (rUka) maradanA, (30) sthiti (36) yoni -e sarva dvAra AhArakamizravat kahevA itizrI AhArakayoge 36 dvAraprAptiH samAptA. taijasa kArmasukAyAgamAM. tejasakAmakAyavakragatimAM koIka jIvane 1, keIne 2, koIne 3, keIne 4, ane koIne 5 samaya hoya che. ane utpattinA prathama samaye bahAraparyAti vakhate paNa hoya che. temaja ATha samayanA kevalI samuddaghAtamAM trIje, cothe ane pAMcame samaye taijasakAmaNaga hoya che, mATe pUrvabhavamAMthI parabhavamAM jatAM mArgastha jIvaAzrayi, utpattinA prathama samayavatI jIva Azrayi ane samughAtavatI kevalI bhagavAna Azrayi yathAsaMbhava gatyAdi 36 dvAranI prApti nIce pramANe- () jati , (2) brija 2-2-3-4-6, (3) vA , -e sarva jene pUrvabhavamAMthI parabhavamAM vakragatie jatAM taijasakarmaNAga hoya che. (8) yoga -tejasakAmaNukAyAga vakhate mArgastha tathA kevalIne eka tejasakANakAga hoya, kevalI bhagavAnane je ke dArikAdi 7 ga che paraMtu te labdhi apekSAo jANavA, temaja pravartamAna apekSAe eka kAmaNaga jANavo. vaLI jema maneyegamAM vacanagAdi labdhibhAve gaNyA tema taijasakAmaNaga 1. A taijasakArmaNakAganuM saMkSipta nAma kAmaNaga paNa kahevAya che, vaLI tejasoganuM kArya ane kAmaNaganuM kArya bhinna che topaNa bane sAthenA sAthe ja rahevAthI zAstra praNetAoe banne yogone 1 yogarUpa gayA che. vaLI anAdikALanA sahacArI hovAthI emAM miyogapaNanI vivaphA nathI. For Private And Personal Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra60 vakhate sagI kevalIne paNa labdhibhAve zeSa yoga kema na gaNAya? uttara-samughAta avasthAmAM yoganuM niyatapaNuM che mATe. (8) vera rU, (6) rAya i-ra-mArga vahetA jIvane e sarvane udaya heya che. (7) jJAna - mArgastha jIvane mati zruta ane avadhi e traNa jJAna tathA kevalIbhagavAnane samudaghAta vakhate kevaLajJAna e pramANe ja jJAna hoya. paraMtu mana:paryavajJAna na hoya, kAraNake te jJAna chaghastha munine hoya che. (8) ajJAna rU--mArgastha jIvane traNe ajJAna hoya. (2) saMyama ra--mArgasthajIne eka avirati cAritra hoya, ane zeSa da cAritra te jamyAbAda ATha varSanI ummare hoya, temAM kevalI samudyAta vakhate eka yathAkhyAta cAritra hoya mATe kArmaNage be cAritra che. (20) rara rU-mArga sthajIvane acakSu tathA avadhidarzana ane kevalI samudaghAtamAM kevaLadarzana che, mATe kArmaNAge 3 darzana che. cakSudarzana e bane chAne nathI. (22) sTecA , (ra) maga -sugama che. (3) -mizra sivAyanAM pace samyakRtva mArga thane hoya. mizrakhyatvamAM maraNane abhAva hovAthI parabhavamAM sAthe jatuM nathI, vaLI upazama samyaktvamAM trIjA karmagraMthanA mate maraNane abhAva che, ane saptatikA (chaThThA karmagraMtha)nI mRNinA mate maraNa che. te varNana vaikiyamizraNamAM samyakRtva dvAranI prApti prasaMge phUTa noTamAM savistara karyuM che. 1. bhAvArtha e che ke paryAptakALamAM manoyogAdi 13 rogamAM koIpaNa coga pravartI zake, mATe paryAptakALa bhAvI manoyogamAM 10 roga gaNAya, parantu kevalImuddaghAtamAM evo niyama che ke amuka samaye amuka yogaja haiya, mATe evA niyatayogamAM anya koI yoga gaNI zakAya nahi. For Private And Personal Use Only Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (4) saMnnitva ra-mArgasthajIva saMjJi tathA asaMsi banne kahevAya. joke dIrghakAlikIsaMjJA mArgastha jIvane vidyamAna nathI parantu jene dIrghakAlikIsaMjJA avazya prApta thavAnI che, te jIva saMkSi kahevAya che. kAraNake saMkSi ane asaMNirUpa zabda vyapadeza gyatAne anusarIne che. () Adara 2--banne prakAranA (mArgastha saMbaMdhi ane kevalI samudaghAta saMbaMdhi) kAmaNagamAM anAhArIpaNuM hoya che. temaja utpattinA prathama samaya saMbaMdhi kAmaNagamAM AhArIpaNuM paNa che. vaLI te sacittAdi traNa prakArane, anAgarUpa eka prakArane, eja rUpa eka prakArano, ane dizisaMbaMdhi 34-5-6 dizine AhAra che. zeSa bheda utpattinA prathama samaye hAya nahi. (26) juthAra -mArgastha jIvane mithyAtva. sAsvAdana ane samyaktva, e 3 guNasthAna che, temaja kevalIne sagI guNasthAna hovAthI kArmaNagamAM cAra guNasthAna che. (7) kalame 8-rUka7-cAda jIvabhedanI apekSAe mArgasthajIva Azrayi aparyApta sAta bheda che. temaja pAMca tresaThanI apekSAe kAmaNagamAM 342 aparyApta bheda heya. ane te sAta aparyAsamAM kevalI saMbaMdhi saMkSiparyApta meLavatAM tathA 332 aparyAptamAM kevalI saMbaMdhi 15 karmabhUmiparyAyanA bheda meLavatAM anukrame 8 ane 347 bheda thAya. ahiM aparyApta zabdathI karaNa aparyAptapaNuM jANavuM, anyathA labdhiparyAptapaNuM te mArgasthane paNa hoya. (28) pati da-mArgastha jIvane tathA utpattinA prathama samayavatI jIvane eka paNa paryApti pUrNa thayelI na hoya, kAraNake paryAsio utpatti samaye ja prAraMbhAya che. paraMtu kevalI samughAtavatI kArmaNagamAM chae paryAddhio hAya mATe kArmaNagamAM 6 paryAddhio gaNAya che. For Private And Personal Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 26ra (22) rApA u-mArgasthajIvane parabhava saMbaMdhi AyuSya ane kAga prANa pUrvabhavamAMthI chUTayA bAda turta sAthe thAya che, mATe mArgastha ane utpattinA prathama samaya vatI kAmaNagamAM AyuSa tathA kAyabaLa prANa hoya. ane kevalI samughAtavatI kAmaNagamAM bhUtakALanI apekSAe sAmAnyathI 10 prANu gaNAya parantu vAstavika rIte pa indriye sivAyanA pAMca prANa gaNavA. kAraNake pratyakSa jJAnIne indriyanimittaka jJAna hoya nahi tethI Indriya prANa paNa hoya nahi. (ra0) saM 4-2-mArgasthajIvanA kArmaNagamAM AhArAdi cAre saMjJA hoya, ane hetuvAda vigere 3 mAnI 1 daSTivAda saMjJA hoya. tathA kevalI samuddaghAtavatI kAmaNagamAM azAtA vedanIkarmanA udayarUpa eka AhAra saMjJA che, ane zeSa 3 saMjJAo mehanIyanA udayavALI che mATe na hoya. temaja hetuvAda vigere traNamAMnI eke paNa saMjJA nathI. kAraNake saMjJA te chadmasthajIvonA jJAna Azrayi che. ahiM zaMkA thAya ke je dIrghakAlikyAdisaMjJAo chadmasthajIvonI vijJAnazakti Azrayi che te kevalIne terame ane cAdame guNasthAne saMjJi kema kahyA? uttara -kevalI bhagavAnane je saMkSipaNuM kahyuM te mAtra manedravyanA saMbaMdha mAtrathI ja, paraMtu mane dvArA vicAra karavAnI apekSAe nahi. e saMbaMdha zrI paMcasaMgrahAdi graMthomAM spaSTa kahyo che. 1 paMcasaMgraha graMthamAM prathama dvAranI , 32 mI gAthAmAM kahyuM che keyahI che to te samau fja" eTale kevalI bhagavAna saMkti paNa nahi ane asaMsi paNa nahi. temaja TIkAmAM kahyuM che ke, tathA saMjhini sayogyayogIkevalI varjAni dvAdaza guNasthAnakAni, ye tu sayogyayogIkevalI guNasthAnake te tatra na saMbhavataH, sayogyayogIkevalInoH saMjJitvAyogAt, tadayogazca manovijJAnA'bhAvAt. na cApyekAntena tayorasaMjJitvaM draSTavyaM, dravyamanIpekSayA saMjJitvasyA'pi vyavahArAt, tathA cAha-kevalInI na saMjhinau manovijJAnAbhAvAta, nApyasaMjJinau dravyamanaH saMbaMdhApekSayA saMjJi For Private And Personal Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 263 (ra) 3o 20-jJAna ajJAna ane darzana dvAramAM kahyA pramANe kAmaNagamAM cakSudarzana ane mana:vijJAna sivAyanA 10 upaga che. (22) ghara 2-samyaktvadvAramAM kahyA pramANe mizravinA (ra3) paMpa 7-12--AhAraddhika, narakazcika, ane 4 AyuSya e ATha prakRti mArga stha kAmaNagamAM na baMdhAya, kAraNake AhArakaddhika apramatta munine baMdhAya, narakAyu, devAyu ane narakaTrika sarvaparyAsane baMdhAya, temaja narakAyu, tigAyu Indriya paryAptane baMdhAya, A traNa avasthA mArgamAM vahetA jIvane athavA bhavaprathamasamayavatI jIvane hAya nahi, mATe e 8 prakRtie sivAya zeSa 112 prakRtio baMdhAya. ane AyuSyabaMdhanA abhAve mULakarma 7 baMdhAya. tathA kevalInA kAmaNagamAM mAtra zAtAvedanIyane baMdha 112 mAM aMtargata che. mATe sAmAnyapaNe kArmaNage eja baMdhaprakRtio che. (ra4) 32 8-87--mULa AThe karmane udaya che. ane mArgasthajIvanA kAmaNagamAM zarIranI 6, saMghayaNa 6, saMsthAna 6, khagati 2, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, Atapa, udyota, pratyeka sAdhAraNa, svara 2, mizrameha, 5 nidrA ane jInanAma e 36 prakRti vinA zeSa 86 karmano udaya hoya. temaja kArmaNagamAM kevalIne sAmAnyathI je beMtAlIza prakRtino udaya che temAMthI 1 dArikazarIra, dArikaupAMga, varSabhanArAca, 6 saMsthAna, 2 gati, 1 pratyeka, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, ane 2 svara, e 17 prakRtio jatAM 25 prakRtione udaya hoya, paraMtu e 25 prakRtio chananAma sivAyanI 89 mAM svasyA'pi vyavahArAt. UktaM ca saptatikA cUreM maNakaraNaM kevalINovi, asthi teNa sanniNo vuzcaMti maNovinnANaM paDuca, te sanniNo na havaMti // 1 // For Private And Personal Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMtargata che, ane kevalI saMbaMdhi jInanAma adhika thatAM sAmAnyapaNe karmaNagamAM 87 uttaraprakRtione udaya hAya. (ra) [ 8-87-udayavat (parantu kevalIne vedanIyanI udIraNa tathA AyuSanI udIraNuM vinA kevalIsamudaghAtaprAyogya 22 nI udIraNA kahevI.) (raddo sattA 8-48-sugama che. (ra7) zarIra rU--tejasa ane kArmaNazarIra te anAdinAM sAtheja che. ane te uparAMta kevalI saMbaMdhi kArmaNagamAM saMpUrNa racAyeluM AdArikazarIra che, e pramANe traNa zarIra che, AhArakazarIra chavastha munine hAya, te vakhate kAmaNaga nathI, ane deva nArakane kAmaNaga utpattinA prathama samaya sudhI che te vakhate teonuM vaikriyazarIra niSpanna thayuM nathI, kAraNake kiyazarIraparyAmi pUrNa thayAbAda vaikriyazarIra hoI zake che. tepaNuM zarIra racanAne prAraMbha thavAnI apekSAe vaikriyazarIra paNa gaNI zakAya. (28) vaidha hetu 4-karU-cAda yoga vinA zeSa 43 baMdhahetu che. ahiM mArgamAM vyakta mithyAtva nahi hovAthI eka anA gika mithyAtva grahaNa karavA egya che, paraMtu pAMca mithyAtva grahaNa karavAnuM kAraNa e che ke te bhavamAM paryApta thayAbAda je je mithyAtvane (vyaktapaNe) saMbhava che te te mithyAtva aparyApta avasthAmAM paNa (sattApaNe) gaNavAM joIe. " (ra1) cA -kAzmaNagamAM eka paNa dhyAna nathI. kAraNake mArgasthajIvane mana hAya nahi mATe. temaja kevalI saMbaMdhi kArmaNagamAM paNa dhyAna nathI, kAraNake kevalIne yaMganidhi vakhate dhyAna hoya che, ane samudaghAta vakhate kaeNganirodha nathI. mArgasthajIne Arta ane raidra ciMtArUpa che paraMtu | (rU) saMghacA -mArga sthajIvane saMghayaNa nathI, paraMtu kevalIne varSabhanArAca saMghayaNa che. For Private And Personal Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 265 (32) saMthAra -mArgasthajIvane saMsthAna nathI, paraMtu kevalIne chae saMsthAna hoya che. (3ra) samudhAta -kAmaNagamAM mArga ane vedanA, kaSAya, ane maraNa e 3 samudaghAta tathA kevalIne kevalIsamudaghAta hAya. (33) mars -48-mULabhAva pAMce hoya, ane uttarabhAva upazamacAritra, manaHpavajJAna, dezavirati, sarvavirati, ane cakSudarzana e pAMca bhAva sivAya zeSa 48 bhAva hoya. ahiM mArgathakAzmaNagamAM pUrvokta pAMca ane kSAyikanA 9 bhAvasahita 14 bhAvavinA zeSa 39 bhAva hoya, ane kevalIne kAmaNagamAM 9 kSAvikabhAva, asiddhatva, manuSyagati, zuklalezyA, ane 3 pAri mikabhAva sahita 15 bhAva hegna. temaja sAmAnyapaNe baneno karmaNa yoga gaNutA pUrve kahyA pramANe 48 bhAva hAya. (24) vAdhanA-janmadehanI jaghanya avagAhanA AhAraparyApti samaye aMgulane asaMkhyAtabhAga, ane utkRSTa avagAhanA kevalIbhagavAnanA zarIra Azrayi 500 dhanuSapramANa che. ethI vadhu avagAhanAvALA jIvane mArgasthatvAdipaNuM ane kevalI mughAtano abhAva hovAthI kAmaNaga na hoya. tathA kAmeNAga vakhate uttaradehana abhAva hovAthI uttaradehAvagAhanA paNa na hoya. ane samughAtakRta tejasakAmaNanI utkRSTa avagAhanA kevalI mughAtavatI kANakAga vakhate saMpUrNa lokAkAza pramANa che. (rU) sthiti-kAmaNaganI jaghanya ane utkRSTa bhavasthiti anukrame 256 AvalikA tathA 33 sAgaropama che. ane jaghanya kAyasthiti vakagatinA kAmaNagAnI 1 samaya, temaja utkRSTa kAyasthiti (pAMca samayanI) vakragati saMbaMdhei pAMca samayanI che. tyArabAda kAmaNaga palaTAIne mithAga pravarte che. ahiM pAMca samayanI vakragatimAM pAMcame samaye AhAraparyAti hovAthI AhAraparyApti samaye vartata kAmaNaga paNa gaNavAmAM AvI gayuM che. For Private And Personal Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra66 () cari-mArgasthajInI apekSAe 400000 eni che. kAraNake kAmaNaga nimAM utpanna thatAM sudhI hoya che. ane kevalI saMbaMdhi kAmaNagamAM manuSya saMbaMdhi 14 lAkha yoni gaNAya. vaLI sAmAnyapaNe kAmaNayogamAM sacitta, saMvRta, zIta, ane zaMkhAvarta vigere bheTavALI sarvanio hoya che. iti kArmaNayoge 36 dvAraprAptiH samAptA. tatsamAptI 15 yogadvAreSvapi 36 dvAraprAptiH samAptA. 3 vedamA 36 dvAranI prApti. strIvedamAM. (2) gati rU-naraka sivAyanI 3 gati heya. (2) sundrA --eka paMcendriyanI jAti, ane InidrA pAMca che. (rU) ga --strIvedamAM trasakAya che. (4) cona zarU--AhAraka ane AhAra kamizra sivAyanA cheSa 13 ega hoya. kAraNake strI cAdapUvI nahi hovAthI AhAraka labdhi strIne na hoya. (9) -strIvedamAM eka strIvedaja heya. (6) vAva -rarU-strIvededayI jIvane be virUddhaveda vinA 23 kaSAya hAya. (7) jJAna ? (9), (8) ajJAna rU-sugama che. (strIne mana:paryava jJAna hoya che. ) 1 ahiMthI AgaLa strInAM cinhavALI te kavyastrI ane purA upara viSayAbhilASavALI te bhAvatrI jANavI. temAM bhAvAtrImAM cAra jJAna ane vyastrImAM pAMce jJAna jANavAM. mATe koMsamAM mUkelA AMkaDA strI Ayi jANavA. For Private And Personal Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 267 (2) saMgama che (da)-sAmAyika, chedepasthApanIya, dezavirati, ane avirati e cAra cAritra hoya, temaja parihAravizuddhi cAritra chaTTe sAtame guNasthAne che paraMtu strIne na hoya, ane sUmasaM5rAya tathA yathAkhyAta cAritra strIne hoya che parantu te vakhate bhAvastrIveda nahi hevAthI e be cAritrane abhAva gaNAya. ane strIliMgarUpe dravyavedamAM parihAravizuddhi vinA zeSa 6 cAritra che. - (20) rana 3 (4)-bhAvasIvedamAM kevaLadarzana vinA 3 darzana che, ane dravyastrIvedamAM cAre darzana hoya che. (22) -bane prakAranI strImAM chae lezyA hoya che. (ra) maratha ra-banne prakAranI strImAM banne bheda heya. (3) sacava banne prakAranI strIomAM 6 samyakatva che. (4) zitva -bane prakAranI strIo saMsI hoya che. () mAyA 2--ane prakAranI strIomAM AhAraka tathA anAhArakapaNuM hoya che. temAM dravyastrIpaNuM zarIraparyApta strIne hoya, kAraNa ke zarIra racAyA pahelAM strIliMgane abhAva hoya che. je ke zarIraparyApta strIne spaSTa strIliMga na hoya tepaNa stanAdi rUpa dArika upAMga nAmakarmane udaya mArgamAM nahi paNa bhave tpattinA prathama samayathI cAlu thayela che, mATe zarIra racAyA bAda ati aspaSTa stanAdi upAMga strIne hoI zake che, te kAraNathI dravyastrIne mArgastha anAhArIpaNuM na hoya, paraMtu kevalIsamughAta samayanuM ane agIpaNAnuM anAhArakapaNuM che, ane AhArakapaNuM te strIbhavanA prathama samayathI ja zarU thAya che. tathA bhAvastrImAM vakagati saMbaMdhi anAhArakapaNuM hAya, kAraNake mArgamAM paNa strIvedane udaya che, ane zeSa kevalIsamudyAta saMbaMdhi tathA agI guNasthAna saMbaMdhi anAhArakapaNuM bhAstrImAM na hoya, 1 "banne prakAranI " eTale bhAstrI ane vyastrI. For Private And Personal Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 268 kAraNake te vakhate strIvedano udaya nathI, temaja bhAstrImAM AhArapaNuM utpattinA prathama samayathI zarU che. (26) gujasthAna 6 (24)-bhAvIne nava tathA dravyastrIne di guNasthAna hoya. (17) name ra-rUjha (2-30)-14 nAraka, tathA sanas Adi 10 ka5, 9 vecaka, 5 anuttara, 2 urdhvakilibaSika, ane 9 lokAntika e 35 paryApta ane 35 paryApta maLI 70 prakAranA deva, 101 samurichama manuSya, ane 10 gajatiryaMca sivAya ticecanA 38 bheda, e pramANe ra23 bheda sivAyanA zeSa 340 jIvabheda bhAvastrIvedama hoya, ane 14 jIvabhedanI apekSAe saMjJi aparyApta tathA saMjJi paryApta e be jIvabheda hoya. temaja dravyastrIvedamAM cAdamAMthI eka saMsi paryApta ane aparyApta e be bheda hoya, ane uttara jIvabheda pUrvokta 340mAM 10 samucchima jaLacarAdi tiryaMca paMcendriya meLavatAM 350 jIvabheda hoya. (28) vaff --dravya tathA bhAva strIvedamAM 6 paryAtio che. (26) prANa 20-sugama che. (20) saM ka-ra-bane strIne AhArAdi cAre saMjJA che, ane hetupadezikI vigere traNamAMnI dIrdhakAlikI ane daSTivAdikI saMjJA che. (22) 3payoga 20 (22)-bhAvastrIne kevaLakika sivAya 10 upayoga ane dravyastrIne kevaLaddhika sahita 12 upayoga che. (rara) ra rU--bane strIne traNe daSTi che. (ra3) vaidha 8-10-mULa 8 karmane ane uttarabheTe 120 karmano baMdha che. ( strI AhAradrika bAMdhI zake paNa udayamAM na lAvI zake.) (ra4) 32, 8-206-mULa AThe karmano udaya che, ane uttarabhedamAM narakatrika mujAti , sthAvara, sUma, sAdhAraNa, For Private And Personal Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 269 Atapa, jInanAma, purUSada, napuMsakaveda, AhAraddhika, e 16 prakRtio sivAya zeSa 106 prakRtieno udaya bhAva tathA dravyastrIne che, je ke dravyastrIrUpa mallikumArIne jInanAmane udaya cAlu avasarpiNImAM thaye hatA paraMtu te anaMtakALe baneluM Azcaya hovAthI gaNI zakAya nahi. (ra) kahIranA 8-20-udayavat . (ra6) sattA 8-48-sugama che. (27) zarIra 4-AhAraka sivAyanAM 4 zarIra che. kAraNake strI AhArakazarIranAmakarma bAMdhI zake paraMtu racI zake nahi. (28) vaidhatu ra-3 mULa baMdhahetu 4, ane uttara baMdhahetu purUSada, napuMsakaveda ane AhArakanA be pega e cAra vinA zeSa 53 che. (ra6) dAna -rU (26)-mULa 4 dhyAna, ane uttarabhede 4 Arna, karidra, 4 dharma ane 1 zukala sahita 13 dhyAna che. ekavitarka vigere zukaladhyAna kSINamahAdi guNasthAne che mATe bhAvastrIne e traNa dhyAna na hoya, ane dravyastrIne sarva dhyAna hoya. (30) sAcA , (32) sathAna da-sugama che. (3ra) mughAta 6 (6)-bhAvaDhIne AhAraka ane kevalIsamuddaghAta sivAya pAMca samughAta, ane dravyastrIne kevalI samudaghAta. sahita 6 samughAta hoya. (33) mAva -kara (10)-bhAvastrIne mULabhAva pAMca ane uttarabhAvamAMthI kSAyika samyaktva sivAyanA 8 kSAvikabhAva, naraka gati, purUSaveda ane napuMsakaveda e 11 bhAva rahita zeSa 42 bhAva hoya. temaja dravyastrIne narakagati, purUSada ane napuMsakaveda e 3 bhAva vinA zeSa 50 bhAva hoya. 1. strIvedamAM bhAvadAra utAratAM zrImadda devaca dajI mahArAje zrI vicArasAra graMthamAM bhAvastriIne upazama cAritra kahyuM che, temaja strIvedamAM For Private And Personal Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (4) kavAdanA-ane strInI jaghanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAtame bhAga labdhiparyApta strInI apekSAe che. ane utkRSTa avagAhanA 1000 yojana pramANe te svayaMbhUramaNanI jaLacara strInA mULa zarIranI apekSAe che. ane uttaradeha Azrayi manuSya tathA devasvInI avagAhanA purUSavat 1 lAkha ejana pramANu hoya ke nyUna hoya tene nirNaya zrI bahuzrutathI jANavo. tathA samudaghAtakRta avagAhanA maraNasamughAtanI apekSAe lagabhaga 8 rajaju dIrgha che. ane dravyastrInI avagAhanA kevalI samudaghAta vakhate saMpUrNa kAkAza pramANa che. (3) citi--dravyastrInI jaghanya mafthati antarmuhUrta ane utkRSTa bhAvasthiti papa palyopamanI te izAna svarganI aparigrahitA devAMganAo Azrayi che. tathA jayasthiti jaghanya 1 samaya che, kAraNake keIka strI upazamaNimAM avedaka thaIne zreNithI paDatAM 1 samaya mAtra strIveda anubhavI bIje samaye kALa guNasthAna 9 hoya che, ane navame guNasthAne sUkSma lebha sivAya sarva mohaprakRtiA upazAnta thAya che, mATe navame guNasthAne upazama cAritra hoya ema sarva graMthakAre kahe che te yathArtha che, paraMtu navame guNasthAne strIveda pravata tyAM sudhImAM (25 cAritra mohanIyamAMthI 4 anaMtAnubaMdhi ane ) eka napuMsakaveda upazAnta thayelA hoya che, ane bIjI 20 cAritramoha prakRtione udaya che, to strIvedamAM upazama cAritra kevI rIte hoya ? kAraNake sUkSmalobha sivAya sarva mehanI upazAnti to strIvedane abhAva thayA bAda hoya, ane navamA guNasthAne upazamacAritra heya parantu navamA guNasthAnavALA strIvedamAM upazamacAritrano saddabhAva saMbhavato nathI. je upazAta thayelI anaMtAnubaMdhi 4 ane napuMsakadi e 5 prakRtinI apekSAe upazamacAritra kahevAya to strIvede mAMDelI kSapakazreNimAM strIveda pahelAM kSaya pAmelI ra kaSAya ane napuMsakaveda e 13 prakRtionI apekSAe kSAyiyAritra paNa saMbhave, ane strIvedamAM kSAyikacAritra vicArasAra tathA bIjA koI graMthamAM kahyuM nathI. mATe strIvedamAM upazama cAritra vicAraNIya che. For Private And Personal Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 271 karI anuttara deva thAya te bIje samaye purUSadedaya thavAthI jaghanya kAyasthiti 1 samayanI thAya. ane utkRSTa kAyasthiti pAMca AcAryonA bhinna abhiprAyathI nIce pramANe che - 1. keIka jIva pUrvakoDa AyuSyavALI manuSya strI athavA ticasvIpaNe utpanna thaI, IzAna svargamAM 55 palyopamanA AyuSyavALI aparigRhitA devAMganA thAya, tyAMthI AvI pUrvakoDa AyuSyavALI manuSyastrI vA ticastrI thaIne pharIthI IzAna svargamAM papa papamanA AyuSyavALI aparigRhitA devAMganA thAya, tyArabAda anya bhavamAM strIveda avazya badalAIne purUSada thAya mATe 110 papama ane 6 pUrvoDavarSa utkRSTa kAyasthiti strIvedanI hoya. 2. pUrvekroDa AyuSyavALI manuSya athavA tiryacastrImAM pAMcabhava sudhI utpanna thaIne pUrvokta rIte je IzAna svargamAM utkRSTa AyuSyavALI devI be vakhata thAya te parigRhitA devI thAya ane parigRhitA devInuM AyuSya to 9 palyopama che. tethI strIvedanI utkRSTa kAyasthiti 18 papama ane 6 pUrva krioDa varSa pramANa che. 3. pUrvokta rIte pAMcavAra pUrvakroDavarSanA AyuSyavALI strI thaIne kALa kare ane eka bhavAntare be vAra utkRSTa AyuSyavALI devI thAya te sAdhama svargamAMja parigRhitA devI thAya. tyAM utkRSTa AyuSya 7 papama che, mATe strIvedanI utkRSTa kAyasthiti 14 palyopama ane 6 pUrvakroDavarSa pramANa che. 4. pUrvokta rIte sadharma svargamAM 50 popama AyudhvavALI be vAra aparigrahitA devI thAya te kAraNathI strIvedanI utkRSTa kAyasthiti 100 palyopama 6 pUrvakoDavarSa pramANa che. ghaNA AcAryoe A abhiprAyaja vizeSa aMgIkAra karyo che. 1-ra-3. A bIjA, trIjA ane pAMcamA abhiprAyathI strInA AyuSa (55 palyopama pramANa)thI paNa kAyasthiti ochA pramANuvALI Ave che, te zrIbahuzrutagamya che. For Private And Personal Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 272 5. pUrva koDavarSa AyuSyavALI strIsatatapaNe 7 vAra strIpaNuM pAmI AThame bhave 3 palyopama AyuSyavALI yugalika strI thaI kALa karI sadharma svargamAM jaghanyasthitivALI eTale 1 pApamavALI aparigRhitA athavA parigrahItA devI thAya, tyAMthI AvyAbAda avazya strIveda badalAya che, mATe strIvedanI utkRSTa kAyasthiti 4 papama 7 koDapUrvavarSa pramANa che. dravyastrInI jaghanya kAyasthiti AyuSyavata (256 AvalikArUpa) antamuhUrva ane utkRSTa kAyasthiti bhAvasAvat, (36) cani-strIvedanI ni manuSya ticapacendriya ane devanI maLI 18 lAkha che. zeSa sacittAdi bhedanuM svarUpa deva, manuSya ane tiryacapaMcendriyanI yoninA svarUpane anusAre meLavIne AgaLa purUSadamAM kahevAze te rIte 5 bhede che. iti strIvede 36 dvAraprAptiH samAptA. purUSadamAM. (2) jati rU, (2) nidrA , (3) kAya -strIvedavatuM. (9) cA -strIveda karatAM AhArakanA be pega adhika che. (9) ghera 2, (6) kRSaya ka23, (7) jJAna che (1), (8) jJAna rU--strIvedavat (1) saMyama 6 (7)-bhAvapurUSamAM sUkSmasaMpAya tathA yathAprakhyAta cAritra vinA zeSa pAMca cAritra, ane dravyapurUSamAM sarve cAritra hoya. (20) na 3 (4), (22) kyA 6, (22) madhya 2, (3) mukhyatva 6, (24) saMnnitva , (29) sAdara 2, (26) gukhacAra 2 (24), (7) komeTa ra-kara (kara), (bAda karelA 70 devabheda vadhAravAthI) (28) , (21) vALa 20, (ra0) HT For Private And Personal Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra73 4-2, (22) 3 20 (22), (22) dRSTi 3, (ra3) saMdha 8-201 (ra4) 32 8-208 (202) ( bhAvapurUSamAM AhAraddhika sahita ane dravyapurUSamAM AhAraddhika tathA jInanAma sahita. (ra) karo 8-208 (202), (ra6) sattA 8-148, (27) rarara . ( AhAraka sahita), (28) dhAtu ka-16 (AhArakaTrika sahita strIvedavat ), (ra6) gAna ka23 (26), (rU) saMjaya 6, (32) saMsthAna 6, (22) namuvAta 6 (7) AhAraka samudughAta sahita, (23) mAva -kara (10) -strIvedavat, (34) avAjA-jaghanyathI aMgulane asaMkhyAtame bhAga samuchima manuSyanI apekSAe, ane utkRSTa 1000 ejana pramANa te svayaMbhUramaNanA jaLacarAdikanA mULa zarIranI apekSAe che, ane uttarakriyanI apekSAe eka lAkha yeAjanathI kaMIka adhika che, ane samudaghAtata avagAhanA strIvedavatuM. (3) sthiti-jaghanya bhavasthiti antarmuhUrta, ane utkRSTa bhavasthiti anuttaradeha Azrayi 33 sAgaropama che. temaja jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta che. kAraNake pUrvabhavanA strI athavA puMsakavedamAMthI Avele labdhiaparyApta purUSa antarmuhUrtamAM maraNa pAmI anya bhavamAM (trIjA bhavamAM) strI athavA napuMsakavede utpanna thAya te madhya bhavamAM antarmuhUrta mAtra purUSada hoI zake che, ane utkRSTa kAyasthiti sAgaropama zatapRthatvathI kaMIka adhika (kiMcit adhika ghaNA seMkaDo sAgaropama) kALa pramANu che, eTalAkALa sudhI vAraMvAra purUSabhAvamAM utpanna thayA bAda avazya purUSada palaTAIne strI athavA napuMsakapaNuM prApta thAya. 1. pRthakRtvazabdano artha "bethI nava" eTale ja nahi paraMtu bahutvavAcaka jANu. vaLI purUvedapaNuM ghaNA seMkaDa sAgaropama sudhI kaI rItIe prApta thAya te cokkasa darzAvela nathI, paraMtu deva, manuSya ane tiryaMca e 3 gatimAM vAraMvAra purUSapaNuM eTalA kALa sudhI prApta thAya. ema sAmAnyathI jANavuM For Private And Personal Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra74 (rUda) ni-4 lAkha deva, 4 lAkha ticapaMcendriya, tathA 14 manuSyanI maLI 22 lAkha yoni purUSadanI gaNAya che. vaLI purUSadamAM acatta tathA mizra e be yunio che, temAM devane acitta, ane garbhajamanuSya tathA tiryaMcane mini che. temaja saMvRta ane saMvRtavivRta, tathA eka ziSNu, ane zaMkhAvatadi traNe enio che. iti puruSavede 36 dvAraprAptiH samAtA. napuMsakavedamAM. (2) jati (), (2) nidrA 2-2-2-4-6, (3) vAva 6, () raMga 26, () 6 , (da) pAya -2-sugama che. (7 jJAna , (6), (8) mana 3, (2) saMcama 9 (7), (20) na rUja), (22) hai 6, (22) madhya 2(rU) sabhyatra da -purUSa vedavatuM. (24) ziva 2, (21) zAdAra ra-sugama che. (6) guNasthAna 6 (24)-purUSa vedavatu. (7) mera 24-12-napuMsakavedamAM 14 bheda hoya che ane pAMcase tresaThamAMthI 14 nAraka, 30 karmabhUmi ja manuSya, 101 samurijhama manuSya, ane 48 tiryaMca e 14 jIvabheda napuMsakavedamAM che. (28) pati da. (26) -sugama che. (ra0) ra -3-AhAraAdi cAre saMjJA che, temaja vikalendriya tathA asaMkSipaMcendriyane hetupadezikIsaMjJA, ane saMnipuMsakane dIrghakAlikIsaMsA, ane samyagadaSTi napuMsakane daSTivAdopadezikI (ane dIrghakAlikI) saMjJA che. ema napuMsakavedamAM traNe saMjJA che. For Private And Personal Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 275 (2) upara 20 (ra), (rara) rU, (ra3) vaidha 8-purUSa vedavat. (ra) 3 8- -devatrika, jInanAma, strIveda, ane purUSaveda e 6 prakRtie vinA zeSa 116 ne udaya hoya. (ra) thI 8-226-udayavat - (ra6) sattA 8-48-sugama che. (ra7) rUAra ka, (8) vaMtu ka-9, (ra6) dayAna karU (26), (30) saMcaLa 6, (rU) saMsthAna da, (32) samudrathati 6 (7), (23) mAva -kara (10)-purUSa vedavatuM (24) varasAdanA-janmadehanI avagAhanA jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamabhAga te sUmalabdhi aparyAptanigada Azrayi jANavI, ane utkRSTa avagAhanA sAdhika 1000 ejana pramANa te kamaLalatAdi bAdarapratyeka vanaspati Azraya mULadeha saMbaMdhi jANavI, ane uttaradeha saMbaMdhi jaghanya avagAhanA vAyuArthi aMgulane asaMkhyAtamabhAga ane utkRSTa avagAhanA sAdhika 1 lAkha jana pramANe te napuMsakavedI manuSya Azraya jANavI. (devane napuMsakapaNuM hoya nahi mATe tenA uttarakriyanuM grahaNa na thAya. ) ane samudaghAtakRta avagAhanA ekendriyavat 14 dIrgha rajaju pramANa che. e bhAva napuMsakanI apekSAe kahyuM, ane dravyanapuMsakanI apekSAe te samudaghAtakRta avagAhanA saMpUrNa lekAkAza pramANa che. zeSa sarva bhAvanapuMsakavatuM. (3) riti-jaghanya bhavasthiti antarmuhUrta, ra56 AlikA pramANa tathA utkRSTa bhavasthiti sAtamI pRthvInA nArakanI apekSAe 33 sAgaropama che. temaja jaghanyAyasthiti strIveda. 1. zrI vizeSAvazyakamAM strIne dareka antarmuhUrta traNe veda purAvRttio prApta thAya che, temaja purUSane ane napuMsakane paNa traNa traNa veda prApta thAya te abhiprAyanI ahiM vivakSA karI nathI. For Private And Personal Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra76 t 1 samaya tathA antarmuhUrta, ane utkRSTa kAyasthiti vanaspatikAyavat anaMtakALacaka pramANa che. | (36) cari-cAra lAkha devani sivAya zeSa (eMzI lAkha) ni napuMsakavedamAM gaNAya. tathA sacittAdi sarva bhedavALI nio napuMsakavedamAM hoya che. iti napuMsakavede 36 dvAraprAptiH samAptA, tatsamAptau vedatraye'pi 36 dvAraprAptiH samAptA. mULa 4 kaSAyomA 36 dvAranI prApti. krodhamAM. (2) jati che, (2) dunidrA --rU-4-2, (3) vAva 6, (4) cama , (1) rU-sugama che. (6) kAra ?-zarU-krodha kaSAyamAM mULakaSAya eka koi ja che, ane uttarabhedamAM anaMtAnubaMdhi, apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnI ane saMjavalana e cAra prakAranA krodha tathA 9 nokaSAya e 13 kazcaya heya. ahiM krodhanA udaye mAna, mAyA ane lebha ( saMbaMdhi 12 bheda) vidhi hovAthI e traNane (uttarabhede bAre bhedane) udaya hAya nahi. | (7) jJAna da----kevaLajJAnIne koI hoya nahi mATe kevaLa jJAna vinA zeSa 4 jJAna hoya. (8) jJAna -sugama che. (2) saMcama ka-sUmasaM5rAya ane yathAkhyAta e be cAritra vinA zeSa pAMca cAritra hoya, kAraNake e be cAritra apAvIne hoya che. (20) rana -kevaLadarzana vinA 3 darzana che. For Private And Personal Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 (8) saiyada 6, (22) madhya 2, (23) nathaa 6 (24), ziva 2, (29) sAdA 2-(sarva uttarabheda sahita)sugama che. (6) gujarAta -krodhane udaya 9mA guNasthAna sudhI che. (27) me 24-162 (28) 6, (12) zALA 20, (20) saMzA ka--sugama che. (ra) 3oja 20-kevaLaddhika vinA zeSa 10 upaga hoya. (rara) chi rU-sugama che. (23) iMdha 8-12 -sugama che. (24) 32 8-202-mAna 4, mAyA 4, lobha 4, ane jInanAmakarma e 13 prakRtio vinA zeSa 19no udaya che. (ra) karant 8-202-udayava - (ra) sattA 8-48-sugama che. (ra7) sara -kAraNake paMce zarIravALA ne koI hoya che. (28) dhaMdhahetu - -mULa baMdhahetu cAre che, ane uttarabaMdhahetu mAna 4, mAyA 4, ane lebha 4 e 12 kaSAya sivAya 45 che. (ra6) dayAna zarU-zukaladhyAnanA chellA traNa bheda vinA zekha 13 dhyAna che, kAraNake kodha navamA guNasthAna sudhI che ane zukaladhyAnane bIje bheda bArame, trIje terame ane cadame guNasthAne gaye che. (30) saMgha d, () saMsthAna 6, (32) samudraghAta dra (kevalIsamudaghAta vinA)-sugama che. (33) mAva -kara-strIvedavat . (paNa krodhamAM upazama cAritrane sadbhAva kevI rIte heAya ? tene nirNaya zrI bahuzruta gamya che. ) For Private And Personal Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 278 (24) madanA jaghanyathI aMgulane asaMkhyAtamebhAga ane utkRSTathI (mULa dArika Azrayi) kaMIka adhika 1000 jana pramANe te bAdaraparyApta pratyeka vanaspatinI apekSAe che, ane uttarakriya Azraya sAdhika eka lAkha jana pramANa che. tathA samudaghAtakRta avagAhanA te maraNa Azraya sAdhika 14 raju pramANa che, kAraNake lekanI nIce vidizine ekendriya lekanA agra bhAge vidizAmAM utpanna thAya te samudrathAta karatI vakhate ekendriyanA krodhayukta Atmapradeze tyAM sudhI laMbAya mATe. (31) sthiti-jaghanya bhavasthiti rada AvalikA, ane utkRSTa 33 sAgarepama. temaja kAyasthiti jaghanyathI laghu antamuhUrta ane utkRSTathI moTA antarmuhUrta pramANa che. kAraNake phodhAdi cAre mULakaSAya dareka antarmuhUrta badalAIne udaya Ave che, tethI koIpaNa eka maLakaSAya antarmuhUrtathI vadhu vakhata rahetuM nathI. (36) carikone yoni na hoya, paraMtu phodhavALA jInI ni teja krodhanI ni gaNAya, mATe konI ni -4 lAkha che. temaja sacitta, saMvRta, zIta ane zaMkhAvarta vigere dareka traNa traNa prakAranI nio che. si pe rUda Aur: tA. For Private And Personal Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAna ane mAthAmAM. sarve dvAre kodhivat yathAsaMbhava kahevAM, paNa "krodha e zabdane sthAne "mAna" athavA "mAyA" e zabda kahevA. iti mAnamAyA saMbaMdhi 36 dvAraprAptiH samAptA. lebhamAM. labha kaSAyamAM sarva dvAre yathAsaMbhava krodha kaSAyavat che, paraMtu kodhane badale lebha kahe ane je je dvAromAM kaMIka vizeSa taphAvata che te nIce pramANe (1) saMjaya da- thAkhyAta cAritra vinA zeSa che cAritra heya, kAraNake yathAkhyAta cAritra akaSAyIne heya. ahiM sUkSmasaMparAya cAritra sUkSmAbhanA udayathIja hoya che, mATe lebhamAM sUkSmasaMparA cAritra gaNI zakAya che. (2) TUAna 20-mithyAtvathI sUkSmasaM5rAya sudhInA 10 guNasthAna che. ( ahiM sUkSmAbhanA udayamAM sUmasaMparAya guNasthAna che. (31) citi-bhavasthiti krodhatulya ane kAyasthiti jaghanyathI 1 samaya mAtra che. kAraNake 11 mA guNasthAnanA prathama samaye lebhanuM adakapaNuM anubhavI (lobha rahita thaI) bIje samaye kALa karI anuttara devuM thatAM teja bIje samaye the guNasthAna prApta thavAthI lAbhane udaya thAya, mATe jaghanyAyasthiti 1 samaya ane utkRSTa kAyasthiti te krodhamAM kahyA pramANe attamuhUrta pramANa che. // iti lobhe 36 dvAraprAptiH samAptA, tatsamAptau 1 kaSAyeSvapi rUda pAsaH samAna che. 1. mAnane udaye cAra mAna sivAyanA virUddha 12 kapAyane anadaya (udaya nI hoya ityAdi rIte vicAravuM te yathAsaMbhava kahevAya. e pramAbeja AgaLanAM dvAronA saMbaMdhamAM paNa sarvatra yathAsaMbhava zabdano artha te te dvArane anusAra jANo. For Private And Personal Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 280 5 jJAnamA 36 dvAranI prAti. matijJAnI ane zrutajJAnamAM. () jati -kAraNake cAre gatinA ja samyagadaSTi hoya che, ane samyagadaSTi mati tathA zrutajJAnarUpa che. (2) driya 1 (2-2--ka-1)-karmagraMtha mate matijJAna ane zrutajJAna paMcendriyane heAya che. kAraNake pacenidrayoja samyagadaSTi hoya che. ane siddhAntamate ekendriya vinA cAra jAtinA chane sAsvAdana hovAthI matizrutajJAna che. (3) 2 (4)-karmagraMthamate ane siddhAntamane paNa trasakAyamAM e be jJAna hoya che. (4) cora 21, (4) veH rU-sarvegamAM ane sarve vedamAM samyagadRSTi che. (6) vAva 4-rara (3-ra)-mULakaSAya cAre che, ane uttarabhede cAra anaMtAnubaMdhi vinA karmagraMtha mate 21 che, kAraNake anaMtAnubaMdhine anudaya thAya tyAreja samyaktva prApta thAya. vaLI siddhAnta mate pacIsa kaSAya gaNAya. kAraNake sAsvAdanamAM anaMtAnubaMdhine udaya avazya hAya che. 1. jJAnamAM sarve dvAra samyagadRSTinI apekSAe jANavAM. kAraNake mithyAdRSTinuM jJAna te ajJAna che, ane samaSTinuM jJAna te jJAnarUpa gaNAya che. vaLI samyagadaSTipaNuM te (jJAnane aMge) caturthAdi guNasthAnavALuM jANavuM arthAta upagama, kSayopazama, ane sAyika saMkhyatvavALe chava samyagadaSTi jANe, paNa sAsvAdana ane mitra samyaktvavALA jIva nahi, evo karmagraMthano abhiprAya che. siddhAntanA abhiprAyamAM rAvaLa maLe nAsAsvAdanabhAve (upalakSaNathI mizrabhAve paNa) jJAna hoya che. te abhiprAya paNa cAlu graMthamAM aMgIkAra karyo che. 2. siddhAntamate pRthvI Adi ekendriyamAM sAsvAdanabhAva mAnyo nathI. For Private And Personal Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 281 (7) jJAna ka-kevaLajJAna vinA zeSa 4 jJAna hoya. kAraNake kevaLa jJAnIne matyAdi cAre jJAna na hoya. (8) mAna 0-kAraNake jJAnamAM ajJAna na hoya. (2) saMyama 7 cothAthI 12 mA guNasthAna sudhI mati vigere jJAne che, ane tyAM sudhImAM sarva cAritranI prApti hoya che (20) rara rU (kevaLa darzana vinA), (22) rAda, (22) maracA 2 (bhavya), (23) taLavavarU (1) upazama, kSapazama, ane kSAyika, tathA siddhAntamate mithyAtva vinA pAMca, (24) saMkSiA 2 (ra)- sugama che. . (22) mardArayA 2-sarva uttarabheda sahita che. vizeSamAM jANavAnuM ke matijJAnI tathA zrutajJAnane phakta 6 dizi saMbaMdhi ekaja diziAhAra hoya che. kAraNake samyagadaSTi trasajIvone traNanADImAM 6 dizine ja diziAhAra hoya paNa traNa cAra pAMca dizine nahi. (26) guNasthAna 2 (26)-karmagraMthamate cethAthI bAramA sudhInAM guNasthAnamAM matijJAna tathA zrutajJAna hoya. ane siddhAnta mate bethI bAra sudhImAM. (27) vIra ra-rarU (bbakarU?)-karmagraMthamate eTalAja jIvabhedemAM samyaktva che. te pa63 jIvabhedamAM jJAna prApti prasaMge kahevAze. ane siddhAtamate 7-431 saMbhave. (28) pathari 6 (22) Aja 20-sugama che. (20) saMka-2--hetupadezika saMjJA asaMjJi (dvidrayAdine hovAthI karmagraMthamate matyAdi jJAnamAM na hoya. (22) 3 7--kevaLaddhika vinA 4 jJAna ane 3 darzana heya. (22) [fe -samyagadaSTimAM matyAdijJAna che. For Private And Personal Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 282 (ra3) baMdha 8-71-samyakRtva guNasthAne 77no baMdha che tema AhArakaddhika meLavatAM 76 no baMdha matyAdi jJAnIne hAya. (ra4) 32 8-26-sthAvarAdi 4, azubha jAti , Atapa, anaMtAnubaMdhi , jInanAma, mithyAtva, ane mizra e 16 vinA zeSa 106 prakRtiene udaya hAya. (ra) korA 8-2-6-udayavat. (ra6) sattA 8-48-sugama che. (27) rApara -matyAdijJAnane yathAgya paMce zarIra hoya. (28) vaMdhatu rU-48-karmagraMthamate mULabaMdhahetu mithyAtva vinA 3, ane uttarabaMdhahetu mithyAtva che, ane anaM. tAnubaMdhi 4 rahita 48 che, athavA siddhAtAnusAre sAsvAdane jJAna mAnatAM 4 anaMtAnubaMdhi sahita para hAya. (ra6) dayAna 24-kevaLajJAnamAM rahenAra chellAM be zukladhyAna vinA zeSa 14 dhyAna hoya. (30) saMghaca 6, (rU) saMrathAna da-sugama che. (dara) mughAta -kevalI mughAta vinA zeSa da samudaghAta heya. (rU) mAra 9-ka --dAnAdi 5 kSAyikalabdhi, kevaLadrika, kSApazamika 3 ajJAna, mithyAtva, abhavyatva, ane audayika ajJAna e 13 bhAvavinA zeSa 40 bhAva hAya. (rUTa) jAnardanA-jaghanya avagAhanA utpatti samaye aMgulane asaMkhyAtamo bhAga hoya paraMtu paryAptapaNumAM 1 hAtha anuttara devanI apekSAe che. ane tenAthI laghu avagAhanAvALA koI manuSya vigerene samyaktva hoya ke nahi te nirNaya zrI bahazruta gamya che. temaja utkRSTa avagAhanA mULadArika Azrayi 1000 ejana pramANa te garbhaja maccha vigerene hoya. ane For Private And Personal Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 283 uttaradeha Azrayi 1 lAkha jana upara 4 AMgaLa adhika te vekiyalabdhivaMta manuSyane heya. tathA samughAta avagAhanA AgaLa kahevAtA avadhijJAnavat lagabhaga 7-8 rAja pramANa che. () fsthati-jaghanya bhavasthiti bahuzrutagamya parantu pAya: antarmuhUrta, ane utkRSTa bhavasthiti 33 sAgarepama. jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta ane utkRSTa kAyasthiti sAdhika 66 sAgarepama te kSapazama samyakatvanI kAyasthiti pramANe. (ra6) yoni-karmagraMthamate 4 lAkha deva, 4 lAkha nAraka, 4 lAkha ticapaMcendriya, ane 14 lAkha manuSya, e sarva maLIne ra6 lAkha ni che. temaja sacitta, vivRta, ane zaMkhAvartana yoni sivAyanA sarva uttarabhada jANavA. kAraNake sacittAni ekendriya vigere asaMri jIne heya ane asaMsine sabhyatva nathI, temaja samyakatva vinA jJAna nathI. tathA vivRtani vikalendriya ane samurijhama paMcendriyane che, vaLI zaMkhAvartaye nimAM aparyApta paNe maraNa che mATe e sarvane sabhyatvanA abhAve jJAna nathI. temaja siddhAntamate ekendriya sivAya sarve onI ni gaNavI. itizrI matizrutajJAne 36 dvAraprAptiH samAptA. avadhijJAnamAM. - () jata ka-deva tathA nArakagatinA sarva ne, ane manuSya tathA tiryaMcagatimAM yugalika sivAyanA labdhiparyApta garmaja che ke jeoe vrata tapazcaryAdi guNavaDe avadhijJAna prApta karyuM hoya tevA karaNaparyAptajIne athavA pUrvabhavathI sAthe lAvela hoya te karaNaaparyApta chane paNa avadhijJAna hoya che. (2) triya , (rU) ra (trasa.)-gativat, (4) yoga -sarvagamAM avadhijJAna hoI zake che. temAM deva athavA nArakabhavamAMthI sAthe lAvela avadhijJAnavALA manuSya For Private And Personal Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 284 tathA tiraMcane AdArikamizrayoga tathA kAmaNaga heya, ane deva tathA nArakane paNa bhavanA prathama samayathI avadhijJAna vA virbhAgajJAna hoya che. mATe vaikiyamizaga hoya che. zeSa yugamAM kAraNa samajavuM sugama che. (1) varU, (6) STya ka-22, (7) jJAna che, (8) ajJAna , (2) ama 7, (20) rara rU, (2) rephayA 6, (2) makaa , (3) sabhyatve rU, (4) saMvi , (1) gAdAra ra, (16) gurathAna -matijJAnavat, (27) jamera -ra12-cAda jIbhedamAMnA saMjJiaparyApta ane saMkSiparyApta e be bheda hoya, ane pAMcaso tresaThabhedamathI 198 deva, 30 karmabhUmija gabhaja manuSya, 10 gaja tici, ane sAtamI pRthvInA aparyApta nAraka sivAya 13 nAraka, e e sarva malI 251 jIvabheda che. deva avadhijJAna sahita saMkhyAtaviSAyuSyavALA manuSya ane tiryaMcamAM utpanna thAya para asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA yugalika manuSya ane tiryamAM devo svabhAveja utpanna thAya nahi mATe aparyApta yugalikAne avadhijJAna hoya nahi, temaja paryAptayugalikAmAM vrata tapazcaryAdi guNanA abhAve avadhijJAna hoya nahi mATe yugalikanA sarva bheda tyAga karavA. ekendriyAdi sarva asaMsi jIvone paNa avadhijJAna hoya nahi, ane sAtamI narakanA nArakane aparyApta avasthAmAM virbhAgajJAna hoya paraMtu samyaktvanA abhAve avadhijJAna na hoya, kAraNake samyakatva sahita jIva sAtamI narakamAM utpanna na thAya te avadhijJAna paNa aparyApta avasthAmAM kyAMthI hoya? mATe 139 asaMgni 172 yugalika ane sAtamI pRthvIne aparyApta nAraka e pramANe 312 jIvabhedamAM avadhijJAna na hoya. pAMcasetresaTha bhedamAM yugalika tirtha je ke jUdA gaNAvyA nathI te paNa samajI 1-. eTaluM vizeSa che ke ari bhavamAMthI AvelA devane ane nArakane aparyApta avasthAmAM avadhijJAna ke virbhAgajJAna na hoya. paraMtu paryApta thayA bAda turta pragaTa thAya. For Private And Personal Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 285 levuM ke yugalikatirdhAne paNa avadhijJAna na hoya. tathA zrI prajJApanA vRttimAM avadhijJAne tiryaMcAnupUvIne udaya kahyo che mATe pa aparyAptatica kahyA che anyathA ra46 chavabheda grahaNa thAya. (28) 6, (22) kALa 10, (20) saMjJA 4-, (ra) suthA 7, (rara) dRSTi 2, (ra3) jaiSa 8-72, (ra4) 32 816, (ra0) 34 8-06, (ra6) kSattA 8-48, (27) rara 6, (28) dhaMdhatu rU-8, (ra6) cAra 4, (30) raghathaLa 6, (32) vasthA da, (32) karamukta 6, (23) mAva --matijJAnavata (ra) vAhana-janmadehanI jaghanya avagAhanA 1 hAtha anuttara deva Azrayi. ethI kamI avagAhanAvALA manuSya ane tiryaMca hoya che paraMtu temAM be hAthathI kamI avagAhanAvALAne avadhijJAna na hoI zake, kAraNake be hAthathI laghu avagAhanAvALAne virati na hoya, te vratAdi guNathI thatuM guNa pratyaki avadhijJAna paNa kema utpanna thAya ? kadAca pUrvabhavamaMthiI lAvela avadhijJAnavALA manuSyAdinI jaghanya avagAhanA bIjI rIte hoya te te nirNaya zrI bahuzruta gamya che, utkRSTa avagAhanA 1000 ejana pramANa che, ane samudyAta avagAhanA maraNa Azrayi anuttara sudhI asaMkhya jana ( lagabhaga 7 rajaju ) pramANa che. athavA azruta svargane kaI deva cethI narake mitranA rakane maLavA jAya to paNa lagabhaga 8 rAja hAya. ane uttaradehanI avagAhanA manuSyavat che. (31) rithati-bhavasthitimAM jaghanya AyuSya 8 varSathI vadhu nahi, ane utkRSTa AyuSya 33 sAgaropama te anuttaradeva ane sAtamI pRthvInA nArakanI apekSAe che. ane kAyasthiti jaghanyathI eka samaya che. kAraNake deva manuSya athavA tirthacamAne koIpaNa virbhAgajJAnI jIva samyakatva prApta karI turta bIje 1. zrI prajJApanA sUtranI vRttimAM e traNe jIvoja aMgIkAra karyo che. ane nAraka jIvane aMgIkAra karyo nathI, tenuM kAraNa zrI bahuzruta gamya. For Private And Personal Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 286 samaye kALa kare te maraNanA kAraNathI avadhijJAna naSTa thAya. tathA utkRSTa kAyasthiti sAdhika 66 sAgarepama che te kSapazama samyakutvanI kAyasthitine anusAra jANavI. (36) ni-26 lAkha ItyAdi sarva svarUpa (karmagraMtha matanA) matijJAnavat. ityavadhijJAne 36 dvAraprAptiH samAptA. mana:paryavajJAnamAM (2) ati -munine mana 5ryavajJAna hoya che mATe manaparyAvajJAnamAM 1 manuSyagati che. (2) ruci , () jA2 (trasa) - sugama che. (4) cona zarU-dArikamizra ane kAmaNaga vinA zeSa 13 yuga che. kAraNake e bane ega manuSya tathA tiryaMcane aparyApta avasthAmAM ane kevalIbhagavAnane samughAta vakhate heya, mATe te bane vakhate mana:paryavajJAna hoya nahi. tathA pratyutpannabhAve vikiyamizra ane AhArakamizra paNa na hoya, kAraNake pratyutpannabhAva apramatta avasthAmAM hoya. (1) vera -traNe vevALAne mana:paryavajJAna hoya. (6) vAva karU-munine mULakaSAya cAre heya, ane uttarabhedamAM 4 saMjavalana ane 9 nekaSAya maLI 13 kaSAya che. (7) jJAna 4-chaghastha munine kevaLajJAna vinA 4 jJAna hoya mATe. (8) sAna 0-jJAnamAM ajJAna na heya. 1. mana:paryavajJAna prApta karate chava pratyutpanna manAvajJAna. kahevAya. For Private And Personal Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (1) sAma -munine dezavrata ane avrata vinA sAmAyikAdi pAMce cAritra hoya che. (20) rarzana rU-kevaLadarzana vinA zeSa traNe darzana heya. (2) phA dU-pratyutpannabhAve ? zubhalezyA ane pratipannabhAve chae lesyA hoya che. (22) maca -manaparyavajJAna bhavyane hoya che. (22) 4ghava rUupazama, kSayopazama, ane kSAyika e traNa samyaktva che. (24) saMzaya -mana:paryavajJAnI saMpatti hoya che. 0 () gAdAra -mana5ryavajJAnI phakta AhArI hoya che, kAraNake mana:paryavajJAna parabhavamAM sAthe nahi jatuM hovAthI vakragati saMbaMdhi anAhArIpaNuM nathI, ane kevalIsamughAta saMbaMdhi tathA agipaNanuM anAhArakapaNuM paNa mana:paryava jJAnamAM hoya nahi. vaLI eja vigere AhAranA bhedemAMthI lemaAhAra ane kalAhAra haya, kAraNake ejaAhAra zarIra aparyAptapaNAmAM hoya ane te vakhate mana:paryavajJAna na hoya. (26) gukhathAna 7-chaghastha munine chaThThAthI bAramA guNa sthAna sudhInAM 7 guNasthAna hoya. (7) me 2-2-aidamathI eka saMkSiparyApta bheda hoya. ane pAMca tresaThamAMthI 15 paryAptakarmabhUmi ja manuSyanA 15 bheda hoya. kAraNake munipaNuM e jIvane che. (28) vyaf 6, (26) prANa 20, (20) saM 4-2, (ra) 3voja 7, (rara) praSTi -e pAMce dvAra matijJAnavat jANavAM. (ra3) vaMdha 8-da-pramattaguNasthAne je 63 ne baMdha che 2. mana:paryavajJAna prApta karI rahyAbAda itipannara uvajJAna kahevAya. e bane bhAva maMtyAdijJAnamAM hoya che. For Private And Personal Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 288 temAM AhArakadrika (je sAtame guNasthAne baMdhAya che te) meLavatAM 65 prakRtine baMdha hoya. ane mULa AThekamane baMdha che. (ra4) 3ya 8-8 (84)-pramattaguNasthAna saMbaMdhi 81 athavA 84 udaya che. (26) vIrA 8-82 (84)-udayavatuM. (ra6) sattA 8-48-sugama che. (27) phAra ka-pratipanna manaparyavajJAnIne pAMce zarIra heya. vizeSa je vakhate mana:paryavajJAna utpanna kare te vakhate AhAraka tathA vakriyanI racanA temaja saMharaNa kare nahi paraMtu apramatta dazAmAM mana:paryavajJAna prApta thayAbAda utsukabhAve pramattadazAmAM AvI AhAraka tathA vaikiyanI racanA ane saMharaNa karI zake che. pratipana vikiyadehI tathA AhArakadehI apramattadazA pAmetyAre navuM mana:paryavajJAna utpanna paNa kare ema samajAya che. (28) caMpalu ra-ra--kaSAya ane ega e be mULa baMdhahetu che. temaja 13 kaSAya (9 nekaSAya ja saMjavalana ), ane 13 ega (dArikamizra ane kArmaNa vinA) e 26 uttarabaMdhahetu che. (ra6) dayAna -agrazAca nidAna) sivAya 3 ArtadhyAna, 4 dharmadhyAna, ane prathamanAM be zukaladhyAna e 9 dhyAna chadmastha muni saMbaMdhi hoya. (20) saMghayA , (32) saMcAra 6, (rUra) samughAta - avadhijJAnavat. (33) mAva -ra-avadhijJAnamAM je 40 bhAva kahyA che temAMthI 3 amanuSyagati, 1 dezavirati, ane 1 asaMyama 1. munine pramattaguNasthAne raudradhyAna hoya paraMtu gauNapaNanA kAraNathI gaNatrImAM Ave nahi-(guNasthAnakramAnurohigraMthamAM ). For Private And Personal Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 289 e pAMca bhAva bAda karatAM zeSa 35 bhAva mana 5ryavajJAnamAM (muni saMbaMdhi) hAya. (rU) sajAnA-janmadehanI avagAhanA jaghanya 2 hAtha, ane utkRSTa 500 dhanuSya. ethI kamI athavA vadhu uMcI kAyAvALA manuSya cAritra na pAme tethI mana:paryavajJAna paNa na pAmI zake. tathA uttaradehanI avagAhanA avadhijJAnavat, ane samuddaghAtakRta avagAhanA anuttaramAM upajatI vakhate 7 rAju pramANa dIrgha hoya che. samudyAtaavagAhanA asaMkhyAta jana (anuttara sudhI.) maraNa Azrayi. () rithati-bhavasthiti jaghanya 8 varSa, utkRSTa pUrvakoDa varSa, ane kAyasthiti jaghanyathI 1 samaya te avadhijJAnavat jANavI. ane utkRSTa kAyasthiti dezana (lagabhaga 8 varSa nyUna) pUrvakroDa varSa pramANa che. kAraNake ethI adhika AyuvyavALA yugalika hoya, temane sarvaviratinA abhAve mana:paryava hoya nahi, ane 8 varSanI aMdara paNa cAritra prApta na thAya mATe 8 varSathI kamI vayavALAne paNa mana:paryava na heya. (36) cari-mana:paryavajJAnamAM 14 lAkha manuSyoni gaNAya. ane sacittAdi bhedamAM 1 mizrani, zItAdimAM ziteNani, saMvRtAdimAM saMvRtavivRtAni, ane zaMkhAvarnAdimAM kurmonnatA tathA vazIpatrA e be yoni hoya che. zeSa bheda manuSya Azrayi prApta na hoya, ane zaMkhAvani aparyApta Azrayi hovAthI prApta na hoya. iti manaHparyavajJAne 36 dvAraprAptiH samAptA. kevaLajJAnamAM. (2) jati -manuSyagatimAM kevaLajJAna hoya mATe (2) nidrA -manuSya paMcendriya hoya che mATe For Private And Personal Use Only Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (3) zAya --manuSya trasanikAyI che mATe (4) cauda 7-satyamanoga, vyavahAramanaga, satyavacanayega, vyavahAravacanoga, AdArikamizrayoga, AdArikaga, ane kAmaNaga e ga kevaLajJAnamAM hoya. temAM anuttaradeve manathI pUchelA praznano uttara manaHprayatnadvArA ApatAM maneyega, dezanA vigeremAM vacanaga, gamanAgamanAdi kriyAmAM dAriga, samughAta vakhate pahele ane AThame samaye paNa dAriyega, bIje chaThuM ane sAtame samaye AdArikamizrayega, ane trIje cothe ane pAMcame samaye kArmaNAga hoya. zeSa AhAraka vigerakAya ga labdhi prajavAnA abhAve na hoya. ane sarvApaNuM hovAthI asatya ane mizravacanaga tathA managa na hoya. (9) 6 (ra), (6) vAva -kevaLajJAnIne bhAvaveda tathA kaSAya eka paNa na hoya, ane dravyaveda traNe hoya. kAraNake strI purUSa ane napuMsakane paNa kevaLajJAna utpanna thAya che. (7) jJAna -kevaLajJAnamAM eka kevaLajJAna che. (8) jJAna -sugama che. (6) saMyama -kevaLajJAnamAM eka yathAkhyAta ( kSAyika yathAkhyAta) cAritra hoya. (20) nA -kevaLajJAnamAM eka kevaLadarzana heya. kevalIbhagavAnanI cakSu vigere Indriye pitApitAne viSaya grahaNa karI zake evI che, parantu kevaLajJAnIne AtmA te IndriyadvArA 1. bIjAM aneka vRkSa vigere je vanamAM hoya tevA vanane azokavRkSanI mukhyatAe kevaLajJAnI paNa azokavana kahe che, to kevaLajJAnIne mizravacana nayoga kema na hoya? te saMbaMdhamAM jANavAnuM ke bIjA varSe vigerenI apekSA rAkhIne azokavRkSanI mukhyatAe azokavana kahevuM te mizra nahi paNa satyavacanayoga che, ane bIjAM vRkSo vigerenI apekSA rAkhyA vinA azokavRkSanA saddabhAvamAtrathI azokavana kahevuM te mizravacanaga kahevAya, te sarvatane na hoya paNa asarvAne ja saMbhave. For Private And Personal Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 291 pravartata nahi hovAthI brahmacArI purUSanI prathama paraNelI strIosamAna nirUpayegI che. (22) rA-kevaLajJAnIne eka zuklalezyAja hoya. (2) mA -je bhavya hoya teja kevaLajJAna pAmI zake. (3) -(sAyika. (4) ziva -sugama che. (22) mahAjA -kevaLajJAnI samudaghAta vakhate trIje cothe pAMcame samaye ane agI guNasthAnamAM aAhArI hoya, zeSa sarvakALa AhAra grahaNa kare che. temaja ejaAhAra vigere uttarabhedanuM svarUpa mana:paryavajJAnavat jANavuM. (2) guracA 2-kevaLIne 13 muM ane 14 muM e be guNasthAna che. (27) komera 2-2, (28) ni 6, (22) kALa - manaparyavajJAnavat. paraMtu pAMca IndriyaprANa sarvajJane nahi gaNavAthI zeSa pAMca prANa hAya. (20) saM 2-0 -eka AhArasaMjJA azAtA vedanIyakarmanA udayavALI che, kAraNake kevaLajJAnIne vedanIyakarmano udaya che. temaja mehanIyakarmane udaya nahi hovAthI bhaya, maithuna ane parigraha e traNa saMjJAo na hoya. ane chadmasthagya dIrghakAlikI vigere saMjJAo na hoya. (22) ra--kevaLajJAna ane kevaLadarzana e be upayoga che. kevalIbhagavAnane prathama samaye kevaLajJAna ane bIje samaye kevaLadarzana e pramANe ekeka samayane antare jJAnadarzananI parAvRtti anaMtakALa sudhI cAlu rahe che. ( siddhatva prAptinA prathama samaye paNa jJAna ja hoya ). 1. e kAraNathIja kevalIbhagavAnane 5 prANa kahevAya. For Private And Personal Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (rara) dRSTi --eka kSAyikabhAvanuM samyagraSTipaNuM che. (2) vaMdha ---kevaLajJAnIne mULa vedanayarUpa eka karmane baMdha che. ane uttara pravRtiomAM kevaLa zAtAvedanIyane baMdha che, te paNa akASAyika baMdha hovAthI pahele samaye zAtAdanIya baMdhAya, bIje samaye bhegavAya, ane trIje samaye nirja re. () 32 ka-ra--kevaLajJAnamAM mULa cAra aghAtikarma (vedanIya, nAma, gotra ane AyuSya )ne udaya che, ane uttarabhedamAM 2 vedanIya, 1 uccagetra, 1 manuyAyuSya, ane nAmakarmanI 38 maLIne 42 no udaya che.. (ra) kavIrA ra-rU-kevaLajJAnamAM udayavat udIraNa jANavI, parantu 2 vedanIya ane 1 AyuSya e traNanI udIraNa 7 mAM guNasthAnathI ja hoya nahi, mATe 13 me guNasthAne paNa udayamAMthI e 3 prakRtie jatAM mULakarma banI ane uttarabhedamAM 39 karmanI udIraNA che. - (ra6) sattA 4-8-mULaLabhedamAM ja aghAtikarma ane uttarabhedamAM eja 4 aghAtikarmanI pratibheda prakRtie 85 sattAmAM hoya che. (ra7) rarara rU-dArika, tejasa, ane kArmaNa e traNa zarIra heya. zeSa vaikriya ane AhArakazarIra (labdhiprAjavAnA abhAve) na hoya. (28) dhaMtu 2-7--mULahetu 1 ega che, ane uttarahetumAM (yogadvAramAM kahyA pramANe) 7 yega heya. (ra6) dAna 2--zukladhyAnanA chelA be bheda heya. zeSa na heAya. (rU) saM yA -vajISabhanArA nAme prathama saMghayaNa hoya. kAraNake zeSa 5 saMghayaNavALe jIva kSapakazreNija na mAMDI zake to kevaLajJAnanI vAta ja zuM ? (upazamaNimAM 3 saMghayaNa ane kSapakazreNamAM 1 saMghayaNa hAya.) For Private And Personal Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 293 (38) saMrathAna zarIranI game tevI AkRtivALo kevaLajJAna pAme. (ra) samudrathati -kevaLIne eka kevalI muddaghAta heya. vaLI kevaLIbhagavAnane vedanA hoya paraMtu tIvra vedanAnA abhAve vedanA samughAta na hoya. (23) mAtra -4--kevaLajJAnamAM mULabhAva kSAyika, audayika ane pAriNamika e traNa hoya che, ane uttarabhedamAM 9 kSAyikabhAva, AdayikabhAve 1 manuSyagati, 1 zukalezyA, 1 asiddhatva, ane pariNAmikabhAve jIvatva tathA bhavyatva e pramANe kula 14 bhAva hAya. (rU4) sa danA-manaHparyavajJAnavat, parantu uttaradeha Azrayi avagAhanA na hoya, kAraNake kevalIne uttaradeha hoya nahi. samudaghAtaavagAhanA sarvatra saMpUrNa kAkAza pramANa che. () citi-jaghanyathI 8 varSa 7 mAsa, ane utkRSTathI pUrvoDa varSa bhavasthiti (AyuSya) hoya. ethI kamI athavA adhika AyuSyavALAne kevaLajJAna heAya nahi. temaja kevaLajJAnanI kAyasthiti anaMtakALaparyanta che. kAraNake siddhanA kevaLajJAnano kALa kevaLajJAnanI kAyasthitimAM gaNI zakAya che. (36) yoni-mana 5ryavajJAnavat. iti kevalajJAne 36 dvAraprAptiH samAptA. * 1. yaMtramAM pIlAtAM, agnimAM baLatAM, ane jaLamAM DUbatAM paNa kevaLajJAna utpanna thAya che, te vakhate ati tIvra vedanA spaSTa rIte che chatAM tItravedanAno abhAva kahevAnuM kAraNa e che ke tevI tIvravedanAvaDe paNa kevaLIne AtmA AkuLavyAkuLa thato nathI, ane AtmA vyAkuLa thayA vinA vedanA muddaghAta na hoya.--dhati tAtparyo. zeSa samuddaghAtano abhAva samajavo sugama che For Private And Personal Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra94 3 ajJAnamA 36 dvAranI prAptiH mati ane zrutajJAnamAM. (2) gati ka, (2) driya 2-2-3-4-6, (3) are - sugama che. (4) rU-zarU-mithyASTipaNuM havAthI cAdapUrvanA abhyAsanA abhAve AhArakanA be pega na hoya, kAraNake mithyAdaSTi jIva 9 pUrva saMpUrNa ane 10mA pUrvane alpa bhAga bhaNI zake. (1) je rU, (6) sr -ra1, (7) 0, (8) AjJAna 3, () saMyama 2 (avirati), (20) rana ra (rU), () thA 6, (22) madhya 2, () taththava 2 (rU), (24) ziva 2, () Avi 2 (sarva uttarabheda sahita), (26) sthAna 2 mithyAtvAdi) athavA paheluM -e dvAre samajavAM sugama che. (7) komera 24-rUka-mULajIvabheda caMda che, ane pAMcase tresaThamAMthI 5 anuttara tathA 9 kAntika deva samyagadaSTi hovAthI jJAnIja che, mATe e 14 paryApta ane 14 aparyApta maLI 28 bAda karatAM zeSa pa35 jIvabhedamAM mati ane kRta ajJAna hoya. (18) pati 6, (22) bALa 20, (20) air -2 (STivAda vinA, (ra) rUpathai 6 (6), (rara) 2 (mithyAtva) -sugama che. 1. virbhAgajJAnIne avadhidarzana heya ema zrI bhagavatI sUtramAM kahyuM che ane ghaNuM kharA graMthomAM avadhidarzana nathI kahyuM mATe 3 darzana ane 6 upayoga paNa kahI zakAya. 2. karmagraMthamate 3 guNasthAna ane siddhAntamate paheluM guNasthAna che, kAraNake siddhAntamAM sAsvAdanabhAve paNa jJAna mAneluM che. For Private And Personal Use Only Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 295 (23) 8-127-AhArakaddhika ane jInanAma vinA zeSa 117 ne baMdha hoya, ane mULa AThekamane baMdha hoya. (24) 32 8-127-baMdhivat. (22) hIranA 8-227-udayavat. (ra6) sattA 8-48-sugama che. (27) rApara AhAraka vinA cAra zarIra hAya. kAraNake mithyASTine AhArakazarIranI racanA na heya. (28) vaMtu 4-ka-mULabaMdhahetu cAra, uttarabaMdhahetu AhArakaddhika vinA zeSa papa hoya. (ra1) dara 8--mithyASTine ATha azubhadhyAna hoya. (30) saMzayana da, (32) saMsthAna 6, (32) namudhAta che (AhAraka ane kevalIsamudghati vinA-sugama che. (33) Ava rU-rUka-upazama ane kSAyika vinA maLabhAva 3 hoya ane uttarabhAvamAM kSayapazAbhAve 5 labdhi, 3 ajJAna, prathamanAM 2 darzana, e 10, tathA 21 odayika, ane 3 pAriNamika, ema maLIne kula 34 hoya. ahi paNa virbhAgajJAne avadhidarzana mAnatAM 35 bhAva jANavA. (rU) evAdanA-jaghanyathI janmadehanI avagAhanA aMgulano asaMkhyAtamabhAga te sUkSama labdhiaparyAptanigadanI apekSAe, ane utkRSTa avagAhanA sAdhika 1000 ejana pramANa te bAdaraparyApta pratyeka vanaspatinA AdArikadeha Azrayi che. vaLI uttaradeha Azrayijaghanya vAyukAyane aMgulane asaMkhyAtabhAga, ane utkRSTa manuSyane sAdhika 1 lAkha jana pramANa che. tathA samudaghAtakRta avagAhanA maraNanI apekSAe dIrgha 14 rajaju pramANa te ekendriyAdita che. (3) riti-jaghanyabhavasthiti 256 AvalikA, ane utkRSTa sakSama nArakane 33 sAgarepama pramANa che. temaja kAyasthiti For Private And Personal Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 296 jaghanya antarmuhUrta che, kAraNake mithyASTi guNasthAnane kALa jaghanya antarmuhUrta che. tathA utkRSTa kAyasthiti ekendriyavat anAdiananta anAdisAnta ane sAdisAnta(rA pudgalaparAvarta)rUpa anantakALa pramANa che. (26) roni-sarvanimAM utpanna thatA che ane ajJAnavALA hoI zake che mATe 84 lAkha yoni che. temaja sacittAdi nionA sarve uttarabheda ahiM prApta thAya che. iti matizrutAjJAnayoH 36 dvAraprAptiH samAptA. virbhAgajJAnamAM. virbhAgajJAna saMksimithyASTi paMcendriyane hovAthI tenA dvArA nIce pramANe. (2) jati ka, (2) aa , (3) jA2 (traNa) (2) ga 22, () rU, (6) vavAya cha-ra9, (7) jJAna , (8) ajJAna rU, (2) saMgama ? (avirati,), 29) sana 2 (3) matiajJAnavata, (2) serathA 6, (2) madhya 2, (3) taLAva re ()-mithyAtva, sAsvAdana, mizra. (4) ziva ? (saMgi), (29) jhAriza 2 (sarva uttarabheda sahita diziAhAra 6 dizAne), 26 gurathA 3 (2) pahelAM--e sarva dvAre sugama hovAthI yathAyogya svayaM vicAravAM. (2) nAme 2-rara4-saMsiaparyApta tathA paryAya e be cAra bhedamAMnA ane nava kAntika tathA pAMca anuttara maLI cAMda paryApta ane cAda aparyApta e aThThAvIza deva vinA 170 deva, 30 karmabhUmija manuSya, 10 garbhajatica, ane 14 nAraka e pramANe 224 bheda pAMcasesaThamAMnA hoya. (28) pati 6, (26) prANa 20, (ra0) zA 4-2 (22) For Private And Personal Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 27 para 9 (6), (rara) *i 2, (23) vaidha 8-227-e dvAre matiajJAnavata. (ra4) 32 8-207--mULa AThekarmano udaya che, ane uttarabhedamAM AhArakadvika, jInanAma, samyaktva, sthAvarAdi 4, kujAti 4, Atapa, narAnupUvI, ane tiryagAnupUvI; e paMdara vinA 107 ne udaya che. (ra) vorA 8 27-udayavat, (ra6) [ 8-48-sugama che. (27) rara . (28) hetu ka-vaka, (ra1) gAna 8, (30) saMcaLa 6, (32) saMsthA da, (3ra) samuddhati , (32) mAya rU-rUka (rU)-matiajJAnavatu. (rUka) mardA-janmadehanI jaghanya avagAhanA zrI bahu zratagamya, tepaNu deva Azrayi 2 hAthathI adhika nahi, ane utkRSTa avagAhanA 1000 ejana pramANa te garbhaja maccha vigerenA dArikadeha saMbaMdhi che. uttaradehanI jaghanya avagAhanA aMgulane saMkhyAmebhAga, ane utkRSTa sAdhika 1 lAkha jana che. temaja samuddaghAtakRta avagAhanA lagabhaga 8 2jaju pramANu, te amyuta svargane deva cothI narake mitratArakane maLavA jAya te apekSAe jANavI. (3) sthiti-jaghanyabhavasthiti kevalIgama, ane utkRSTa bhavasthiti saptamanArakanI apekSAe 33 sAgarepama pramANe che, ane kAyasthiti jaghanya 1 samaya che. kAraNake samyagadaSTi jIvanuM avadhijJAna mithyAtva pAmavAthI virbhAgajJAna thAya, ane mithyAtva pAmI anaMtara samaye devane avanathI ane manuSyAdine maraNa vagerethI mithyASTipaNuM kAyama rahI virbhAgajJAna naSTa thAya che, mATe jaghanya kAyasthiti 1 samaya. ane utkRSTakAyasthiti dezana * ahiM samyaktvadRSTipaNuM caturtha guNasthAnavartI gaNAya che, mATe be daSTi kahI, anyathA traNa daSTi kahevAya te ISTa nathI. For Private And Personal Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 298 pUrvakoDa varSa adhika 33 sAgarepama pramANe te tiryaMca vA manuSya sAtamI pRthvImAM vibhaMga sahita utkRSTa AyuSya sahita utpanna thAya te Azrayi jANavI. (36) ni-devanI 4 lAkha, nArakanI 4 lAkha, tiryaMcapaMcendriyanI 4 lAkha, manuSyanI 14 lAkha e 26 lAkha yoni che. temaja sacitta vigere nionA uttarabhedanuM sarva svarUpa avadhijJAna pramANe jANavuM. iti 3 ajJAneSu 36 dvAraprApti: samAptA. 7 saMyamamA 36 dvAranI prApti. sAmAyika cAritramAM. (2) jati -sarvaviraticAritra manuSyagatimAMja hoya. (2) duci 9, (3) vAya ? (trasakAya)-sugama che. (4) cona zarU-mULaga traNa che, ane uttara dArikamizra ane kAmaNaga vinA 13 heya. (9) ra rU-sugama che. (6) -rU-mULakaSAya cAra che, temaja uttarabhedamAM cAra saMjavalana ane nekaSAya maLI 13 kaSAya che. (7) zAna (kevaLajJAna vinA), (8) kAna -sugama che. (2) saMcama -sAmAyika cAritra. kAraNake pitAnuM ja eka cAritra gaNI zakAya. zrIvicArasAramAM potAnuM eka cAritra gayuM che. (20) vana rU (kevaLadarzana vinA), (22) ratha 6, (22) 1. cAritra prApta karatI veLAe avazya traNa zubha lezyA tathA apramattatA hoya, ane cAritra prApta karyA bAda 6 lesyA tathA pramatta dazA paNa hoya. For Private And Personal Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra99 madhya 2, (23) sabhya rU (upazama kSapazama kSAyika), (24) saMkSiA 2, (20) mArA 2 (AhArI*)-sugama che. (26) guNasthAna ka-pramatta, apramatta, apUrvakaraNa, ane anivRttikaraNa e cAra guNasthAna hoya. (17) komeH -20-cAra bhedamAMthI eka saMksiparyAsa, ane pAMca tresaThamAMthI paryAptakarmabhUmi ja manuSyanA 15 bheda hAya. (28) athaffNa 6, (22) ghA 20, (20) raMga ka-2 (hetuM. padezIkI vinA), () sona 7, (22) dRSTi ? (samyaktva) -e pAMce dvAra sugama che. () paMpa 8-da-pramattaguNasthAne 63 nA baMdhamAM AhArakadrika meLavatAM 65 uttaraprakRtiene baMdha hoya, ane mULa AThakamane baMdha hoya. (ra4) 34 8-82, (8-84 udyota ane vai0 2 sahita), (ra) thI 8-86 (8-84)-vaphTamANu pramatta guNasthAnavat, (rada) tA 8-48, (27) rApara ka-sugama che. (28) dhatu ra-ra-mULabaMdhahetu kaSAya ane ega e be che, ane uttarabhedamAM 13 kaSAya ane 13 gega e 26 baMdhahetu che. (22) pAra 8-nidAna vinA 3 ArtadhyAna, dharmadhyAna, ane pRthakRtvavitarkasavicAra nAme zukladhyAnane pahele bheda e 8 dhyAna hoya. () saMthathA 6, (22) rathAna 6, (rUra) BkuvAta 6 (kevalI samudyAta vinA)-sugama che. * dizimAM 6 dizine AhAra che, ane ejaAhAra nathI. zeSa sarvabheda hoya che. For Private And Personal Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 300 (23) mAya - -mULabhAva pAMce hoya, ane uttarabhAva 34 che, temAM upazamanA 2 bhAva, pazamanA traNa ajJAna ane dezavirati vinA zeSa 14 bhAva, kSAyikabhAvanu samyakatva, AidaciMka bhAvanA 3 virUddhagati, mithyAtva, ajJAna, asaMyama, e 6 vinA zeSa 15 bhAva, tathA pAriNamika bhAvamAM abhavyatva vinA zeSa 2 bhAva; e sarva maLI 34 uttarabhAva heya. (34) avagAhanA-janmadehanI jaghanya avagAhanA 2 hAtha, ane utkRSTa lagabhaga 500 dhanuSya che. temaja uttaradehAvagAhanA jaghanya aMgulane saMkhyAmabhAga ane utkRSTa sAdhika 1 lAkha ejana, tathA samudyAtakRta taijasakAmaNanI avagAhanA maraNa muddaghAta vakhate 7 rajajudIrgha te anuttaramAM utpanna thatA muni Azrayi jANavI. (3) sthiti-jadhanya AyuSya 8 varSa 7 mAsa, ane utkRSTa AyuSya pUrvakoDa varSa pramANu hoya. kAraNake ethI kamI athavA vadhu AyuSyavALA jIva cAritra na pAme. temaja kAyasthiti jaghanya 1 samaya pramANa che te saMyamaprApti samayathI anaMtara samaye kALa karanAra jIvanI apekSAe che ane utkRSTa kAyasthiti ATha varSa 7 mAsa nyUna pUrvakoDa varSa , kAraNake kamImAM kamI cha mAsa garbhamAM rahIne janmele jIva ATha varSanI vaye cAritra pAmI pUrvakoDa varSa sudhI cAritra pAlana kare tyArabAda avazya kALa kare. (26) ni-saMcama manuSyane ja hAya mATe manuSyanI 14 lAkha ni te saMyamanI ni gaNAya. temaja enionA sacina rAdi pratibheda kevaLajJAnavat. iti sAmAyikacAritre 36 dvAraprAptiH samAptA. For Private And Personal Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 301 chedepasthApanIya cAritramAM. chedepasthApanIya cAritramAM sarva dvArAvatAra sAmAyika cAritravat jANa. paratu jIvabhedadvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe- komeTa -10-pAMca mahAvidehane manuSyane chedepasthApanIya cAritra heya nahi, kAraNake temAM laghudIkSA bAda vaDI dIkSA nathI paraMtu prathamathI ja vaDIdIkSA che, mATe pUrva paryAyanA chedanA abhAve te pAMca manuSyabheda bAda karatAM zeSa pAMca bharata ane pAMca aravatanA manuSyane chedepasthAnIya cAritra che. iti chedopasthApanIyacAritre 36 dvAraprAptiH samAptA. parihAravizuddhi cAritramAM. parihAravizuddhi cAritramAM nIce darzAvela 16 dvAra sivAyanA sarvadyAre sAmAyika cAritravat jANavAM. (4) roja rU-1-maLaga traNa, ane uttaragamAM 5 mananA, 4 vacananA ane eka dArikakAyAga e 9 che. kAraNake A cAritradhArIo uttarakiyazarIranI racanA karatA nathI, ane 14 pUrvanA abhAve AhArakalabdhi na hoya. (1) -strIone parihAravizuddhi cAritra na hoya. (6) gAya 4-2-strIveda vinA zeSa 12 kaSAya sAmAyika cAritravat jANavA. (3) nazvaratva - anAdimiyAdaSTine prApta thanAruM prathama upazama samyaktva te ahiM saMbhave nahi, bIjAM cAra upazama samyakatva upazamaNinA prAraMbhanArane hAya, ane ahiM upazamazreNino prAraMbha heya nahi mATe upazama samyaktvana heya. zeSa kSapazama ane kSAyika e be hAya. For Private And Personal Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 302 (6) guNasthAna - chaDuM pramatta ane sAtamuM apramatta e be guNasthAna hoya. (ra) karavAmAM 8-7--udayavat (27) gAme 2-20-chedapasthApanIya cAritravatu (ra4) 320 87-sAmAyika cAritramAM je ekyAsI prakRtione udaya kahyo che temAMthI AhArakadvika, strIveda, ane 5 azubha saMghayaNa e ATha bAda karatAM zeSa u3 prakRtione udaya che. keTalAeka AcAryo ahiM sarve saMghayaNane sadbhAva mAne che teonA mate 78 ne udaya hAya. (27) zarIra rU-parihAravizuddhi cAritravALA munine cAdapUrvanA abhAve AhArakalabdhi vinA AhArakazarIra na hoya, temaja cAritrane tathAvidha ka5 (AcAra) hevAthI uttarakriya paNa race nahi, mATe dArika, tejasa, ane kArpaNa e 3 zarIra hoya. (28) vaMtu 2-22-sAmAyika cAritramAM kahelA 26 baMdhahetumAMthI uttaradeha saMbaMdhi cAra vega ane strIveda e pAMca bAda karavA. (ra1) dhyAna -sAmAyika cAritramAM kahelA 8 dhyAnamAMthI eka zaktadhyAnanA prathamabheda vinA sAta hoya. kAraNake aladhyAnane prathama bheda AThama guNasthAnathI 11 mA sudhI che, ane A cAritra kahe ane sAtame guNasthAneja che. (30) saMcaLa 2 (6)-parihAravizuddhiyukta munine eka varSabhanArAca hAya, matAMtare chae hoya. - (3ra) samudvAra 2-zrI vicArasAramAM vedanA ane kaSAya e be samudaghAta kahyA che. (33) mAtra 6-32-mULabhAva pAMca che, ane uttarabhAva 31 che, te sAmAyika cAritranA 34 bhAvamAMthI strIveda ane be For Private And Personal Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 303 upazamabhAva bAda karavAthI zeSa 31 heya. (34) vaIThanA-A cAritramAM uttaradeha tathA maraNa nahi hevAthI uttaradehAvagAhanA ane samughAtakRta avagAhanA nathI. ane janmadehAvagAhanA sAmAyika cAritravatuM (31) citi-jaghanya AyuSya jenuM 8 varSathI adhika ane utkRSTa pUrvakroDa varSanuM hoya te manuSya parihAravizuddhi cAritra aMgIkAra karI zake, mATe bhavasthiti e pramANe jANavI, ane kAyarithati jaghanya tathA utkRSTa 18 mAsa pramANa che. kAraNake e ka95 18 mAsanI maryAdAvALo che. iti parihAravizuddhau 36 dvAraprAptiH samAptA. sUkSmaparAyacAritramAM (2) gati ? (manuSyagati), (2) gi , (3) kAra ? (trasakAya), (4) roja rU-1 (parihAravizuddhivat ), (9) vera 0 (), (6) gAya 1-2 (saMjavalana lebha), (7) jJAna che (kevaLa jJAna vinA), (8) gAna , (6) saMyama ? (sUmasaMparAya), (20) rana 3, (2) ratha 2, (zuklalezyA), (22) maga 2, (3) naSNava 2 (upazama, kSAyika.) (24) saM9i 2, (22) sArA 2 (AhArI), (26) gukhathAnA? (sUmasaM parAya), (27) ka da 2-2 (sAmAyikavat ), (28) ri 6 (26) prANa 20, -sugama che. (20) saM 2-2-AhAra ane parigrahasaMjJA, tathA dIrghakAlikI ane daSTivAdepadezikIsaMjJA che. (avedI hovAthI mithunasaMjJA ane bhaya mehanIya upazAnta thavAthI bhayasaMjJA na hoya.) 1. bhAvaveda eka paNa na hoya, kAraNake guNasthAne teno upazama athavA kSaya thayela che. temaja dravyaveda traNe hoya. For Private And Personal Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 304 (ra) upayoga 7, (22) -sugama che. (23) veba du-27-jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, vedanIya, mehanIya gotra, ane antarAya e 6 mULakarmane baMdha hoya, temaja uttarabhedamAM jJAnAvaraNa 5, darzanAvaraNa 4, vedanIya 1 (zAtA), nAmakarmanI 1 (yaza), gotranI 1 (uccagotra), ane antarAya 5, e 17 prakRtio baMdhAya. (ra4) vaya 8-6-mULa AThe karmane udaya che, ane uttarabhedamAM 5 jJAnAvaraNa, 4 darzanAvaraNu, 2 nidrAddhika, 2 vedanIya, 1 saMjavalana lobha, 1 manuSpAyuSya, 1 manuSyagati, 1 paMcendriyajAti, 2 audArikadvika, 3 saMghayaNa prathamanAM, 6 saMsthAna, varNAdi 4, 2 khagati, 1 tejasa, 1 kANu, 1 agurulaghu, 1 upaghAta, 1 parAghAta, 10 trasa, 1 asthira, 1 azubha, 1 nimaNa, 1 ucchavAsa, 1 sthira, 1 ucca gotra ane 5 antarAya e 60 prakRtione udaya hoya. (ra0) rA -97-mULakarma 8 nA udayamAMthI vedanIya ane AyuSyanI udIraNa (apramattathI na hoya mATe) bAda karatAM 6 mULakarmanI udIraNa, ane 1 AyuSya tathA 2 vedanIya e 3 prakRti 60 nA udayamAMthI bAda karatAM pa7 uttarakarmanI udIraNA hoya. (ra6) sattA 8-148-sugama che. (ra7) zarIra rU-dArika, tejasa, ane kAryaNa e traNa zarIra hoya. ahiM zreNimAM dhyAnArUDha hovAthI uttaradeha race nahi, temaja racelI uttaradeha kAyama rAkhIne zreNi paNa prAraMbhe nahi. 1. zreNigatane manuSyAyuSya ane devAyuSya e benI sattA hovAthI vAstavika rIte 146 nI sattA gaNAya, paraMtu abaddhAyukeNigata jIvane zreNithI patita thayAbAda cAre AyuSya bAMdhavAnI yogyatA hovAthI saMbhava sattAnI apekSAe 148 nI sattA gaNI che. agiLa paNa upazamaNine yogya je je dvAre kahevAze temAM paNa saMbhava sattAnI apekSAe ja zAstranI paddhati mujaba 148 nI sattA gaNavI. For Private And Personal Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 305 (28) hetu ra-0-kaSAya ane vega e mULabaMhetu che, ane saMjavalana lebha tathA kahelA 9 roga e 10 uttarabaMdhahetu che. _ (ra1) dAna -zreNigata hovAthI zukladhyAnane prathama bheda che. (rU) saMdhAna -antamAM 3 saMghayaNavALA upazamaNi prAraMbhe nahi. mATe te sivAya prathamanAM 3 saMghayaNa upazamakane hoya. ane kSepakane paheluM saMghayaNa hoya. (32) saM thAna , (rUra) samudata -dhyAnArUDha hovAthI vedanAdi keI samughAta na hoya, zreNimAM maraNa hoya paraMtu maraNasamuddaghAta heya nahi. (23) mAra -ra-mULabhAva pAMca ane uttarabhAvamAM 2 upazamabhAva 1 kisabhyatva; tathA traNa ajJAna, kSayapazamasamyakatva, a' dezavirati e pAMca vinA zeSa 13 pazamabhAva. lobha, manuSyagati, asiddhatva, ane zubhecchA e ja audayikabhAva ane be pariNAmikabhAva. e sarva maLI rara uttarabhAva hAya. () mavadanA-parihAravizuddhi cAritravat, (31) sthiti-kAyasthiti jaghanya 1 samaya ane utkRSTa antarmuhUrta. zeSa svarUpa sAmAyika cAritravavatuM. (rUda) ni-sAmAyikacAritravat - itizrI sukSmasaMparAya cAritre 36 dvAraprAptiH samAptA. yathAkhyAta cAritramAM. (2) jari 2, (2) ra 1, () vAva , () yoga rU-2 (1) vera 1 () -sUmasaM5rAyavata (6) --yathAkhyAta cAritra akaSAyi che. For Private And Personal Use Only Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 306 (7) jJAna -upazama yathAkhyAtamAM (11me guNasthAne) tathA kSINameharUpa kSayika yathAkhyAtamAM mati Adi cAra jJAna hoya, ane kevaLI bhagavAnanA sagI tathA agI guNasthAna rUpa kSAyika yathAkhyAtamAM kevaLajJAna hoya. mATe yathA khyAta cAritramAM pAMca jJAna hoya. (8) 3jJAna 0, () saMghama? (yathAkhyAta), (20) rana 4, (22) racA 2 ( zukala), (22) madhya , (3) sabhya 2 (upazama, kSAyika), (24) sa bhya 2, (29) Adara (kevalI mughAtamAM anAhArIpaNuM che mATe. ), (6) gujarAna che (22-22-23-14), (27) me 2-1, (28) paffNa 6, (22) TLa 20. (20) saM 2-2 (AhAra tathA dIrghakAlikI, daSTivAdopadezikI.), (22) 3payoga 2, (ra) dRSTi -e dvAre sugama hevAthI yathAyogya svayaM vicAravAM. (ra3) vaiSa --mULakarmamAM eka vedanIyane baMdha, ane uttarabhedamAM eka zAtA vedanIyane baMdha heya. (rU) 3 7-6 -sUkSmasaMparAmAM je 60 prakRtio darzAvI che, temAMthI saMjvalana lebha bAda karI jInanAma meLavatAM 60 no udaya jANu. ane mULakarmamAM mehanIya sivAya 7 mULakarmane udaya hAya. (29) kardInA 7-udayagata sAta karma mAMthI AyuSya ane vedanIya bAda karatAM zeSa pAMca mULakarmanI udIraNuM che, ane uttaraprakRti 60 maMthI 1 AyuSya ane 2 vedanIya bAda karatAM pa7 nI udIraNa hoya. (ra6) sattA 8-48-sugama che. (ra7) rApara - sUphamasaM5rAyavatu. (28) daita 6-12--mULamAM eka pega baMdhaheta che, ane uttarahetumAM AhArakaddhika tathA vaikriyaddhika e cAra vinA zeSa 11 ega baMdhahetu che. ahiM kevalI muddaghAta vakhatanA For Private And Personal Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 307, dArikamizra ane kArmaNa e be pega (sUmaparAyanA 9 yogathI) adhika che. (26) dAna ka-zukaladhyAnanA cAre bheda heya. kAraNake 11me guNasthAne pahelo bheda, Arame bIje bheda, terame sUphamaega vakhate trIjo bheda, ane caMdame ce bheda hoya che. (20) rU-upazamazreNi prathamanA traNa saMghayaNavALA jIva mAMDI zake che, mATe upazama yathAkhyAtane aMge traNa saMghayaNa che. (32) saMrathAna da-sugama che. (rUra) samudvAra 2 (2)--apramAdi guNasthAnavatI jIne dhyAnArUDhapaNuM hovAthI samughAta na hoya ema keTalAeka AcAryone abhiprAya che. paraMtu zrI vicArasAramAM raheluM maLafma e sUtrathI eka maraNasamuddaghAta kahI che, mATe upazama yathAkhyAta cAritrIne maraNasamudaghAta ane kSAyika yathAkhyAta cAritramAM eka kevalImuddaghAta hoya. (32) mAra -ra8-mULabhAva pAMca hoya, ane uttarabhAvamAM 2 upazamabhAva, 9 kSAyikabhAva, 12 sopazamabhAva ( 3 ajJAna, 1 sabhyatva, ane 2 virati e cha vinA ), 3 dayikabhAve ( asiddhatva, manuSya, zuklalezyA che, ane 2 pArimikabhAva (bhavyatva, jIvatva), e pramANe uttarabhede 28 bhAva hoya. (34) vAdana, (30) fthati, (36) yoni-sUmasaMparAyavatu. paratu samuddaghAtakRta avagAhunA saMpUrNa kAkAza ane utkRSTa kAyasthiti 8 varSa 7 mAsa nyUna pUrva krioDa varSa pramANa. itizrI yathAkhyAta cAritre 36 dvAraprAptiH samAptA. 1. siddhapaNAmAM yayAkhyAta cAritra paNa na hoya, kAraNuMka siddhane no vAritra no vAritra kahyA che, mATe yathAkhyAtanI utkRSTa kAyasthiti eja che. anyathA sAdi ananta kAyasthiti kahevAta. For Private And Personal Use Only Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 308 dezavirati cAritramAM. (2) ati ra-garbhaja manuSya ane garbhajatiryaMcane dezavirati cAritra hoya che. (2) f , (3) lAya ? (trasakAya.)-sugama che. () yoga rU---AhArakaddhika, dArikamizra ane kArpaNa vinA 11 vega hoya. (1) rU--traNe bhAvaveda ane traNe dravyaveda hoya che. (6) STya -67--mULakaSAya cAra che, ane uttarabhedamAM ka pratyAkhyAnI, 4 saMjavalana ane 9nekaSAya ema 17 kaSAya che. (7) WAra rU-mati, zrata, ane avadhi e 3 jJAna che. (8) jJAna , (2) kama 2 (dezavirati), (20) dara rU, () rA 6, (22) madhya 2, (23) sabhyatra rU, (24) saMjJika 1, (6) mAra , (6) guNasthAna 2 (pAMcamuM),--sugama che. (7) gAme 2-20--cAda bhedamAMne eka saMksiparyApta haya, ane pAMcasosaThamAMnA 5 garbhajatiryaMcaparyA, ane 15 karmabhUminA manuSya paryApta e 20 bheda heya. (28) pathaf 6, (22) prANa 20, (20) saMjJA 4-2 (hetupadezikI vinA) (22) 3 6, (22) puSTi 2, (ra3) caMkha 8-67, (ra4) 30 8-87, (ra) vorA 8-87, (ra6) sattA 8-48 --sugama che. (27) rara ka-AhAraka vinA ja zarIra hoya. (28) vadhatu rU-rUra-mULabaMdhahetu mithyAtva vinA ke hoya. ane uttara 11 avirati (trasanI avirati vinA,) 17 kaSAya, 11 coga ( AhAraka, AhArakamizra, dArikamitra, ane kAzmaNa vinA), e 39 baMdhahetu hoya. (22) dAna 8-cAra ArtA ane cAra raudra e 8 For Private And Personal Use Only Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 399 dhyAnanI mukhyatA che, ane dharmadhyAna madhyama hoya che. (30) saMghathaLa 6, (32) saMsthAna 6, (rUra) samudyAta che (AhAraka ane kevaLa vinA)-sugama che. (23) mAya pha-rUka-1 upazamabhAva (samyakatva), 1 kSAyikabhAva (samyaktva), 13 kSapazamabhAva ( 3 ajJAna, mana:paryava, sarvavirati vinA), 17 eyikabhAva (ajJAna, mithyAtva, deva gati, naraka gati vinA), ane 2 pariNumikabhAva (abhavyatva vinA); e 34 uttarabhAva heAya. ane mULabhAva pAMce hAya. () vAdana, (3) sthiti, (36) yoni-sAmAyika cAritravatuM. paraMtu nidvAramAM tiryaMcapaMcendriyanI cAra lAkha ni adhika hovAthI 18 lAkha ni thAya. ane avagAhanA maraNa muddaghAtakRta avagAhanA ayuta svarga paryanta 5 rajaju pramANa dIrgha hoya. kAraNake dezavirati chava vadhumAM vadhu ayuta svarga sudhI utpanna thAya. ane jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta che. itizrI dezavirati cAritre 36 dvAraprAptiH samAptA. aviraticAritramAM. (2) gati che, (ra) driya 2-2-3-4-ka,(3) vAya -sugama che. (ka) . rU-zarU-AhAraddhika vinA sarva yoga hoya. kAraNake AhArakaga te sarvavirativaMta munine hoya. (1) vera 3, (6) rAya i-ra-sugama che. (7) jJAna rU-mati, zruta ane avadhi e traNa jJAna hAya, ane zeSa be cAritranA abhAve na hoya. (8) ajJAna rU, (6) saMyama 1 (avirati), 0) rana rU, (22) yA 6, (22) mathava 2, (23) sAva 6, (24) saMjJA 2, (26) mAdAra 2 (sarva bhedapUrvaka -sugama che. For Private And Personal Use Only Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 310 (dda) gu tha ka-prathamanA cAre guNasthAnavALA jI cAritra rahita hovAthI avirativaMta che. (37) gomeda 24-1darU, (28) pathati da, (21) 20, (ra0) saM -2 (27) 3pa 6, (22) juSTi , (rarU) vadha 8-28 (AhAraka 2 vinA), (ra4) 32 8-222 ( jInanAma ane AhArakaddhika vinA ), (ra) karInA 8-222 (udayavatuM). (ra6) sattA 8-48, (ra7) zarIra ja (AhAraka vinA, -sugama che. (28) vaMdetu - -mULabaMdhahetu cAra, ane uttarabaMdhahetu AhArakanA be pega sivAya zeSa paMcAvana che. (ra6) dAna 8 (azubha), (30) saMjaya da, (32) saMthAra da-sugama che. (rara) murthAta -AhAraka ane kevalI mughAta vinA pAMca samudraghAta che. (23) mAtra 6-ka-mULabhAva pAMca hoya, ane uttarabhedamAM 1 upazama bhAvanuM sabhyatva, 1 kSAyikabhAvanuM samyakatva, kSapazama bhAvamAM che virati ane mana:paryavajJAna vinA zeSa 15 bhAva, udayanA 21 bhAva, ane pAriNamika traNe bhAva maLI kula 41 bhAva che. (34) ghahinA-sUkamanigodaAzrayi aMgulano asaMkhyAtamabhAga janmadehanI jaghanya avagAhanA, ane bAdara pratyeka vanaspatinI apekSAe utkRSTa avagAhanA kaMIka adhika 1000 jana pramANa che. e mULa dehAvagAhanA kahI ane uttaradehAavagAhanA jaghanya aMgulane asaMkhyAtame bhAga vAyuAyi che, ane utkRSTa sAdhika 1 lAkha jana te manuSya Azraya che. tathA samuddaghAtakRta taijasa avagAhanA ekendriyAdivat 14 rAju dIrgha che. For Private And Personal Use Only Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 311 (3) riti-bhavasthiti jaghanya antarmuhUrta (256 AvalikA ), ane utkRSTa bhavasthiti antarmuhUrta, ane utkRSTa kAyasthiti ekendriyavat anAdi anaMta vigere traNa prakAre che. (26) zani-ni 84 lAkha che, temaja AcarAdi sarva uttarabhe hoya che. kAraNake avirati cAritramAM jIvana dareka bheda akhtata thAya che. iti 7 cAritreSu 36 dvAraprAptiH samAptA. 4 darzanamA 36 dvAranI prApti. acakSudarzanamAM.1 (2) jati ka, (2) brica 2-2-3-ka-1, (3) 6, 67) yoga 1, (1) vera rU, (6) vAva ka-rala-sugama che. (7) jJAna 4-kevaLajJAnIne sparzandriyAdi dvArA upayoga pravarte nahi paratu AtmasAkSAt upayoga pravarte che mATe acakSudanamAM kevaLajJAna na hoya. (8) ajJAna rU, (2) saMghama 7. (20) rana 3, (2) racA da, (22) maLa 2, (23) sabhyatva6, (4) ifza 2, (22) mAra ra. (26) gujasthAna 22, (7) meruM -harU, (28) paryAtti 6, (11) [ 20, (20) saMjJA 4-2, (22) jana 20, (22) 4 rU, (ra3) ghaMdha 8-620, (24) 32 8-rarara ( jInanAma vinA ), (ra) 3varaVTV 8-622, (ra6) sattA 8-298, (27) para 1, (28) jai tu 4-17, (21) dara 4 (sUmakriyAanivRtti ane samucchinnakriyA apratipAti vinA), 1. acakSudarzana sarva chA tha jIvone hoya che, mATe sarvadvArA chaghartha jIvane anusAre yathAyogya vicAravAM. For Private And Personal Use Only Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 312 (30) saMghaca 6, (32) saMrathAna 6, (32) samuthAta da (kevalIsamudyAta vinA) -e sarva dvAre samajavAmAM sugama che. (23) mAva -ka6-kevaLaddhika ane 5 kSAyikalabdhi e 7 kevaLajJAnIne ja hAya mATe te vinA zeSa 46 bhAva hAya. (3) avagAhanA, () sthiti, (36) caMni-e traNe avirati cAritravat . juti aSNune rUdra mArA. cakSudarzanamAM. (2) gati ka-cAre gativALA jene cakSu hoya che. (2) riza kana--cakSuIndriya caturindriya ane paMce ndriya jIvone hoya paraMtu ekendriyAdine na hoya. () zAMga -cakSuIndriyavALA caturindriya ane paMcendriya jIve trasanikAyI che. (4) rU-3-mULaga traNa ane uttaraga 13 hoya che. kAraNake cakSudarzana karaNaparyApta chadmasthajIvane heya, temaja tene AdArikamizra ane kAmaNaga hoya nahi. (1) rU, (6) ra ka-ra1, (7) jJAna (kevalavinA), (8) sAna 3, () saMyama 7, (20) rzana re (kevala vinA), (22) je 6, (2) maga 2, (3) sAva 6, (24) saMvi ra-e dvArA samajavAmAM sugama che. (21) sahArava -cakSudarzanamAM kevaLa AhArIpaNuMja hoya paNa nirAhArIpaNuM heya nahi, kAraNake nirAhArIpaNuM te vakagatie parabhavamAM jatAM mArgamAM, kevaLIne samudyA samaye tathA agIpaNamAM hoya e traNamAM te vakhate cakSudarzana heya nahi. vaLI karaNaparyAyAvasthAmAM eja AhAra na hoya. diziAhAra 6 For Private And Personal Use Only Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 313 dizine ja hoya. kAraNake cakSudanI jIva trasanikAyI che. AbhegAdi ane sacittAdi sarve prakAranA AhAra hoya che. (6) gujasthAna 22-chavAsthane bAra guNasthAna che mATe. (7) komeda rU-228-coda bhedamAMnA paryAptacaturindriya, paryAptaasaMgni, ane paryAptasaMkSi e traNa bheda hoya. tathA pAMcasetresaThamAMnA 9 paryAdeva, 101 paryAsagarbhaja manuSya, 5 samurichamatiryaMcaparyAta, 5 garbhajaticaparyApta, paryAptacaturindriya, ane 7 paryAsanAraka e 218 jIvabheda heya. (28) jAti 6, (22) bALa 20, (ra0) saM ka-, (22) kAyA 20, (rara) puSTi rU-sugama che. (ra) upa 8-12karaNaparyApta chaghasthane sarva prakRtio baMdhAya. (ra) 4 8-102-ekendriyAdi 3 jAti, sthAvarAtri 4, jInanAma, Ata5, AnupUva 4, e 13 vinA 104 uttaraprakRtie udayamAM Ave, ane mULa AThekarma udayamAM Ave. (ra) rA 8-202-udayavata(26) tA 8-48-sugama che. (ra7) (28) patu ka-1 (AdArikamizra ane kArmaNa vinA)-sugama che. (22) thAna -acakSudarzanavata, (30) saMgha da(32) saMsthAna da, (3ra) samudyata 6, (23) mAva -ka-acakSudarzanavat - (3) avana-acakSudarzanavatu. paraMtu janmadehanI utkRSTa avagAhanA 1000 ejana, ane samughAtakRta avagAhanA lagabhaga 8 rajaju pramANa che. kAraNake saudharma athavA IzAna svargane deva alokane ane pRthvI Adi paNe utpanna thAya te maraNasamudaghAta vakhate, athavA amRta svargane deva mitra nArakane For Private And Personal Use Only Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 314 maLavA mATe jethI narake jAya te vaikiyasamudyAta vakhate paNa 8 rajaju devane AtmA dIrgha thAya che. (rUka) sthiti-jaghanya bhavasthiti antarmuhUrta (256 AvalikA), ane utkRSTa sthiti 33 sAgarepama. tathA jaghanya kAyasthiti 256 AvalikA, ane utkRSTa kAyasthiti sAdhika 1000 sAgaropama che. kAraNake caturindriyanI saMkhyAtamAsa kAyasthiti sahita paMcendriyanI kAyasthiti gaye te paNa sAdhika hajAra sAgaropamaja kAyasthiti thAya. (rUda) cari-caturindriyanI 2 lAkha, devanI 4 lAkha, nArakanI 4 lAkha, tiryacapaMcendriyanI 4 lAkha, ane manuSyanI 14 lAkha sahita 28 lAkha ni cakSudarzanamAM gaNAya. vaLI sacittAdi sarva bhedanI ni cakSudarzanamAM gaNAya che. iti cakSudarzane 36 dvAraprAptiH samAmA. avadhidarzanamAM. jati vigere sarvedvAre avadhijJAnane anusAre utAravAM paraMtu rome rara kavA. kAraNake sAtamI pRthvIne aparyApta nAraka avadhijJAnamAM na gaNAya paraMtu avadhidarzanamAM gaNAya. kevaLadanamAM. jaja vigere sarvadyAre kevaLajJAnane anusAra utAravAM. For Private And Personal Use Only Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 315 6 lezyAmA 36 dvAranI prApti. kRSNalezyAmAM. (2) ti ka, (2) brija 2-2-3-ka-1, (3) vAda da, (4) yoga , () , () khANa 4-ra, (7) zAna che (kevaLa vinA), (8) ajJAna rU, (2) kama 6 (sUkSma saM. ane yathAva vinA), (20) varzana rU (kevaLa vinA ), (22) thA ? ( kRSNa), (22) maratha 2, (3) tAva 6, (24) ziva 2, (4) mAdA -sugama che. (26) gurathA 6-kRNalezyAmAM prathamanAM 6 guNasthAna hAya, samyaktvAdi prApta karavAno avasare je ke e kRSNAdi azubhalezyA na hoya, paraMtu samyaktvAdi pAmyA bAda (pratipannabhAve) hoI zake, e manda azubhalezyAthI samyakatvAdino vinAza na thAya paNa dUSaNa te avazya lAge. (27) komenTa 24-12-tiSIthI anuttara sudhInA 96 devabheda, ratnaprabhAdi cAra pRthvInA 8 nArakabheda, e 104 sivAyanA 4pa9 chavabhedamAM kRSNalezyA heya. (28) jaffsa , (26) vALa 20, (20) saMzA -, (22) kathA 20 (kevala. 2 vinA) (rara) rASTi 3, (ra3) caMkha 8-281 (ra4) 32 826 (jInanAma vinA), (20) 3IrapaIT 8-222, (ra6) sattA 8-48, (ra7) rarara 1, (28) vaMdetu ka17, (ra6) dhyAna 8 (azubha), (20) siMghathaLa 6, (2) sarathAna 6, (3ra) samudyAta da (keva0 vinA),sugama che. (ra3) mAtra 6--mULabhAva pAMce hoya, ane uttarabhAva 1. AhAraddhika apramattamuni bAMdhe temane azubha lesyA na hoya mATe AhAraddhika vinA zeSa 118 no baMdha jANo. For Private And Personal Use Only Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 316 upazama cAritra, 8 phAyikabhAva (kSA, samyaka vinA), ane 5 virUddhalezyA. e 14 bhAva vinA zeSa 39 bhAva heya. (34) vanA -acakSudarzanavat, (32) fthati-bhavasthiti jaghanya 256 AvalikA ane utkRSTa sAtamI pRthvInA nArakanI apekSAe 33 sAgarepama. tathA jaghanya kAyasthita antarmuhUrva ane utkRSTa kAyasthiti be antarmuhUrtA adhika 33 sAgarepama che. kAraNake sAtamI pRthvImAM utpanna thanArane manuSyabhavamAM antarmuhUrta sudhI maraNa vakhate kRSNalezyA hoya, teja kRSNalezyA sahita sAtamI pRthvImAM 33 sAgaropama AyuSyavALe nAraka thaI maraNa pAmI tiryaMcamAM utpanna thAya, tyAM paNa utpatti vakhate antarmuhUrta sudhI kRSNalezyA sAthe ja Ave, tyArabAda avazya kRSNalezyA palaTAI anya lezyA thAya. (26) ni-kRSNalezyAmAM yoninA sarve bheda hoya. nIlalezyAmAM. nIlezyAmAM tetrIza dvAre kRSNalesthAvat jANavAM, ane bAkInAM nIce pramANe (22) -nIlalezyAmAM eka nIlezyAja hoya. (37) nAme 4-kara-kRSNalezyAmAM je pahelI cAra pRthvInA 8 nAraka varjavA kahyA che tene badale ahiM pahelI bIjI chaThThI ane sAtamI pRthvInA 8 nAraka ane 30 paramAdhAmI varjavA. zeSa sarva kRSNalesthAvata. ane vicArasAra * kRSNAdi lezyAtraye devabhedAstiryagajaMbhaka paryantA dvykhilAphArtA e vicArasAra graMthanI TIkAmAM 30 paramAdhAmane paNa pahelI traNa leyAo kahI che, ane ghaNAkharA graMthamAM paramAdhAmIne kevaLa kRSNa lezyA kahI che. mATe nirNaya zrI bahuzruta gamya che. For Private And Personal Use Only Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 317 graMthamAM paramAdhAmIne paNa nIla (ane kApata) lezyA hoya che. ema kahyuM che. (26) citi-kAyasthiti utkRSTa 10 sAgarepama, patye5mane asaMkhyAtamabhAga ane be antarmuhUrta pramANa te pAMcamI dhUmaprabhAnA nArakanI apekSAo jANavI, ane utkRSTa bhavasthiti utkRSTa kAyasthitithI be antarmuhUrta nyUna teja nArakanA AyuSyanI apekSAe che. zeSa sarva vigata kRSNalesthAne anusAra jANavI. kApelesthAmAM. kAtilezyAmAM tetrIza dvAre kRSNalezyAvat che, paraMtu je traNa dvAramAM taphAvata che te nIce pramANe jANavo. (2) racA -kApotalezyAmAM eka kApatalezyA heya. (27) mera 24-rara-nArakajIne sthAne thI pAMcamI chaThThI ane sAtamI nArakInA nAraka varjavA, zeSa sarva nIlalezyAvatu (2) riti-trIjI narakanA nArakanI apekSAe 3 sAgarApama, pApamane asaMkhyAtame bhAga ane be antarmuhUrta jeTalI utkRSTa kAyasthiti jANavI. ane utkRSTa bhavasthiti utkRSTa kAyasthitithI be antarmuhUrta nyUna jANavI. zeSa sarva vigata kRSNalezyAne anusAra vIcAravI. te jele zyAmAM. | (2) ati rU-narakagatimAM teje lesthA na heya mATe. (2) vira --ekendriyamAM labdhiparyApta pRthvI, jaLa ane pratyeka vanaspatine aparyApta avasthAmAM telesyA hoya, jenuM kAraNa Indriya dvArAvatAra prasaMge darzAvyuM che. ane paMcendriyamAM tejezyA hoya, zeSamAM na hoya. For Private And Personal Use Only Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 318 (ra) kSaya ka-agni ane vAyune tejalezyA na hoya mATe. (4) cana 21, (9) vera rU, (6) vAya ke-ra1, (7) jJAna che (kevala vinA), (8) jJAna rU, (2) saMyama 1, (20) phAna , (2) serathar ? (te), (22) maNa 2, (22) nava da. (24) saMta 2, (22) madAro 2 (diziAhAra 6 dizina), (26) gukhathAna 7 (prathamanAM),-sugama che. (27) gIrame rU-rUrU-cAra bhedamAMthI aparyApta ekendriya. aparyApta saMkSipaMcendriya ane paryAptasaMkSi paMcendriya e traNa bheda hoya, ane pAMca tresaTha bhedamAMthI 10 bhuvanapati, 16 bhaka, 10 tiSI, 2 sadharma-izAna, 1 adha:kibiSika, e egaNuMpacAsa paryApta ane 49 aparyApta maLI 98 deva, ra00 garbhajamanuSya, 10 garbhajativaica, tathA aparyApta (karaNa a50) pRthvI jaLa ane pratyeka vanaspati e 313 bheda che. (28) pati 6, (22) gharNa 20 (20) saM ka-2 (hetu vinA) (24) 3 1 20, (22) dRSTi 3,-e dvAre samajavA sugama che. (23) vaMdha 8-222-sUphamatrika, vikalatrika, ane narakatrika vinA zeSa 111 uttaraprakRti baMdhAya. (ra) 36 8-2-sU traka, vikalatrika, narakatrika Atapa, ane jInanAma vinA zeSa 111 prakRtine udaya hAya. (ra) kavIrA 8-222-udayavat. (ra6) sattA 8-48- sugama che. (27) rApara 9, (28) vaMtu ka17, (22) 2 (cAra zukla vinA), (30) saMcaLa 6 (32) saMthAna 6, (3ra) samudthAta 6 (kevalI vinA),sugama che. (rU3) mA la-rU8-kRSNalezyAmAM je 39 bhAva kahyA che temAMthI kRSNalezyA ane narakagati bAda karI tejezyA umeratAM 38 bhAva hAya. For Private And Personal Use Only Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 319 () bhAdanA-uttaradehanI jaghanya avagAhanA aMgu lane saMkhyAmabhAga ane samudughAtakRta avagAhanA saidharma ane IzAna svanA devanI maraNa samughAtanI apekSAe lagabhaga 8 rajaju pramANa jANavI. zeSa avagAhanA svarUpa kRSNAdi vezyAvat - (rU) fthati-jaghanya bhavasthiti antarmuhUrta ane utkRSTa bhAvasthiti palyopamane asaMkhyAtame bhAga adhika be sAgaropama pramANa te IzAna svarganA devanI apekSAe che, tathA jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta ane utkRSTa kAyasthiti utkRSTa bhavasthitithI be antarmuhUrta adhika jANavI. (36) roni-pRthvInI 7 lAkha, jaLanI 7 lAkha, pratyeka vanaspatinI 10 lAkha, ane paMcendriyanI 26 lAkhamAMthI nArakanI bAda karatAM zeSa 22 lAkha maLI 46 lAkha yoni thAya che, tathA sacittAdi ninA sarva bheda hoya paNa vivRtayoni na hoya. kAraNake vivRtani vilendriyane ane samumi paMcendri caneja hoya, ane e cho tejezyA rahita che. palezyAmAM. (2) jati rU-narakagatimAM padmazyA na hoya mATe. (2) brija -padyalephsA paMcendriyane ja hAya mATe. (3) ca -padmalezyA trasakAya jIneja hoya mATe. (4) cora 29, (1) zera rU, (6) paNa ka-ra, (7) jJAna Ta, (8) ajJAna rU, (6) saMgama 7, (20) rana rU, (2) pathA 2 (padya), (22) macca 2, (zarU) sAva 6, () fjJaa ? (saMzi), (26) mAdAra 2 (paNa diziAhAra 6 dizineja zeSa pUrvavat ), (6) gukhasthAna 7-sugama che. (27) vIme 2-66-cAdamAMnA be bheda saMksijIva saMbaMdhi che, ane pAMcase tresaThamAMthI 1 sanakumAra, 1 mahendra, For Private And Personal Use Only Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 320 1 brahmasvarganA deva, 1 madhya kibiSikadeva, ane 9 lekAntika e 13 aparyApta tathA 13 paryApta maLI 26 deva, 30 karmabhUmija manuSya, ane 10 garbhajatiryaMca maLI 66 chavabheda che. (28) si 6 (22) kALa 20, (20) saMzA -2, ra) 3pathorA 20, (22) 2 -sugama che. (ra3) vaiSa 8-208-narakatrika, sUkSamatrika, vikalatrika, ekendriyajAti, sthAvara, ane Atapa e 12 vinA 108 prakRti baMdhAya. (ra4) 32 8-202-sthAvarAdi 4, kujAti 4, narakatrika, jInanAma, ane Atapa e tera prakRti vinA zeSa 109 uttaraprakRtine udaya che. (ra) vIra8202-udayavata. (ra6) sattA 8-48- sugama che. (ra7) zarIra 9, (28) vaM tu 417, (22) dayAna 2, (30) saMghathai 6, (32) saMsthAna da, (32) purAta 6, (22) mAtra 6-8-telesthAvat. (38) veLAnA-mULadehanI utkRSTa avagAhanA 1000 jana pramANu, ane mULadehanI jaghanya tathA uttaradehanI bane avagAhanA tejesthAvat jANavI. ane samughAtakRta avagAhanA padmalezyAvALA brahama svarganA deve vaikriyasamuddaghATavaDe trIjI athavA cethI pRthvImAM mitra nArakane maLavA jAya te pa-6 rajaju pramANa dIrgha jANavI. ' (3) citi-jaghanya bhavasthiti antarmuhUrta ane utkRSTa bhavasthiti bradhvasvarganA deva Azraya 7 sAgarepama che. tathA utkRSTa kAyasthiti be antamuhUrta adhika che. ane jaghanya kAyasthiti eka antarmuhUrta che. () cari-paMcendriyanI 26 lAkha nimAMthI nArakanI 4 lAkha bAda karatAM zeSa 22 lAkha ni che. temaja sacittAdi For Private And Personal Use Only Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 322 bhedamAMnI acita ane mizra e be yoni che, vaLI saMvRtAdimAMnI saMvRta ane mizra e be peni che. tathA zItAdimAMnI ziSNaceni che, ane zaMkhAvarnAdimAMnI traNe ni hoya che. zuklalezyAmAM. zuklalesthAmAM 18 dvAre telesthAvat utAravAM, paraMtu je 18 tAremAM taphAvata che te nIce pramANe- (ra) jiI 9, (3) kAra ? (7) jJAna , (2) saMghama che, (20) rana ka-kevalIne paNa zuklalezyA hoya che mATe. (22) jerA ? (zuklaleTa), () vaMzA , (26) gurathAra zarU (sIkevalI sudhI, kAraNake jyAM sudhI yoga tyAMsudhI lezyA.) -sugama che. (27) namaH 2-84-lAMtakathI anuttara sudhInA 42 deva, ane urva kilibaSika devanA 2 bheda maLI 44 devabheda, 30 karmabhUmi manuSya, ane 10 garbha jatiryaMca e 84 bheda hoya. zeSa padmalezyAvat. (22) upayoga zara-kevaLaddhika sahita 12 upaga hoya. (ra3) kaMi 8-204-tiryacatrika, udyota, narakatrika, sUkSamatrika, vikalatrika, ekendriya, sthAvara, ane Atapa e 16 vinA zeSa 104 baMdhAya. (ra) vaya 8-20-sthAvarAdi 4, kujAti 4 narakatrika, ane Atapa e 12 vinA zeSa 110 uttaraprakRti baMdhAya. () 8-120-udayavatu. (22) dAna -agI alezIne je samucchinakriyA apratipAtImAne che te sivAya zeSa 15 dhyAna hoya. For Private And Personal Use Only Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3rara (32) samudravAta --kAraNake ahi kevalI samudyAta paNa heya. (32) mAva -ka7-te athavA padmalezyAmAM je 38 bhAva kahyA che temAM upazama cAritra ane ATha kSAvikabhAva meLavatAM 47 bhAva hAya. (rU) saMvAdanA-samaghAtakRta avagAhanA kevalIsamughAta Azrayi saMpUrNa kAkAza pramANa ane zeSa avagAhanAo paulezyAvatuM. (36) sthiti-utkRSTa bhAvasthiti anuttaradeva Azraya 33 sAgarepama, ane utkRSTa kAyasthiti be antarmuhUrta adhika ane jaghanya sthiti antarmuhUrta. iti lezyAsu 36 dvAraprAptiH samAmA. 2 bhavyadvAramA 36 dvAranI prApti. bhavyamAM. ati vigere 3ra dvArA sarva uttarabheda sahita sugama che, ane je 4 dvAramAM taphAvata che te nIce pramANe- (2) madhyatva -bhavyatvamAM eka bhavyapaNuMja hoya. (23) mAtra 6-12-abhavyatva vinA sarve bhAva hoya. (34) jAnA-mULa ane uttaradehanI avagADanA kRSNAdilezyAvat ane samuddaghAtakRta avagAhanA sulezyAvatu. (rUka) sthiti-jaghanya bhavasthiti antarmuhUrta, ane utkRSTa bhavasthiti 33 sAgaropama, tathA jaghanya ane utkRSTa kAyasthiti anAdi sAnta che. kAraNake siddhatva prApta thatAM bhavyatvane anta hoya che. bhavyatva eTale mekSagamanAyegyatA evo artha che, ane siddhapaNumAM have mokSagamana gyatAne vyapadeza ja na hoya. For Private And Personal Use Only Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 323 abhayamAM. abhayamAM 14 dvArA bhavyavat che, bAkInA dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe. (4) ja zarU-abhavyane cAritranA abhAve AhArakaddhika ga na hoya mATe. (7) jJAna -abhavyane samyakatvanA abhAve jJAna na hoya. (6) saMyama 1 (avirati, 20) phana rU (kevaTa vinA), (2) maNa 2 (abhavyatva), (3) sabhya vara (mithyAtva), (16) gurathAna 2 (mithyAtva),-sugama che. (27) vIra 4-rUva (rUrUrU, 16)-lekanika ane 5 anuttara e 14 paryApta ane 14 aparyApta maLI 28 devanA bheda bAda karatAM zeSa 535 bheda abhacanA heya. athavA keTalAeka bIjA graMthane anusAre paramAdhAmIne bhavyaja gaNavAmAM Ave paramAdhAmInA 30 bheda bAda karatAM 505 bheda abhavyanA hAya. athavA yugalikone paNa je bhavyaja gaNavAmAM Ave te 86 yugalikanA paryAya aparyApta maLI 172 bheda 505 mAMthI bAda karatAM zeSa 333 jIvabheda abhavya hoya. (20) saMjJA -ra-samyaktvanA abhAve daSTivAda saMjJA na hoya. (ra) kav 6 (5 jJAna ane kevaLadarzana vinA ), (22) daSTi 2 (mithyA)-sugama che. (ra3) dha 8-127, (ra4) 32 8-127, (ra) karan 8-127, (ra6) sattA 8-149kAraNake AhArakaddhika ane jInanAma 1. lekAtikamAM AMdhapati de bhavya tarIke gaNavA. zeSa de bane prakAranA gaNI zakAya. paNa mukhyatAe adhipatine Ayi lokAntikasaMtA che. e bhAva zrI vicArasAra maMthamAM che. For Private And Personal Use Only Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 324 e traNane, baMdha, udaya, udIraNa ane sattA na hoya, temaja udayamAM samyaktva ane mizra e be paNa na hoya. (27) phIra che (AhAra vinA), (28) dhaMdhatu - (Aha: dvika vinA) (ra6) sthAna 8 (azubha), (3ra) samudrayAta 9 (AhAha ane kevalI vinA)-sugama che. (33) mA rU-rUra-mULabhAva upazama ane kSAyika vinA traNa che, ane uttarabhAvamAM 5 ladhi, 3 ajJAna, ane 2 darzana e 10 kSApazamabhAva, 21 dacikabhAva, ane bhavyatva vinA 2 pariNAmikabhAva e 33 uttarabhAva hoya. (rUTa) saragAnA-avirati cAritravatuM (31) sthiti-bhavasthiti bhavyavas, ane kAyasthiti anAdi anaMta che. kAraNake abhavyapaNane kaI kALe paNa anta na hoya. itizrI bhavyadvaye 36 dvAraprAptiH samAptA. 6 samyaktvamA 36 dvAranI prApti. upazama samyakatvamAM (2) gati ka, (2) driA , (3) vAya ? (trasakAya), () cona zarU (AhA2 vinA), (9) 26 2, (6) vAgha ka-2 (4 anaMtA vinA), (7) jJAna che (kevaLa vinA), (8) ajJAna 0, (2) saM da (parihAravizuddhi vinA), (20) 1. anAdi mithyAtvI prathama upazama samyaktva pAme te vakhate cauda pUrvIpaNAne abhAva hovAthI ane caudapUva paNa upazamaNi prAra. bhatAMja upazama samyaktva pAme te vakhate apramattatA hovAthI athavA virAddha pariNAma hovAthI AhAranI racanA tathA racAyelA AhArakano paNa saMbhava na heya mATe. tathA audArikamitroga prAyaH saMbhavato nathI to paNa cothA karmacatha ane paMcasaMgrahamAM kahelo hovAthI ahiM aMgIkAra karyo che, paNa tatva zrI bahuzrutagamya. For Private And Personal Use Only Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na rU, (22) racA 6 (pratipannabhAve), (22) maga 8 (bhavya), (22) sabhya 2 (upa0), () zira ra (saMksi) -sugama che. () sArI ra-upazama samyaktva paryApta avasthAmAM hoya che mATe eja AhAra na hoya, tathA trAsane hAya mATe 6 dizine ja AhAra haya, zeSa sarva bhedanA AhAra haya. (26) gujasthAna -cothAthI agIAramA sudhInAM upazamaNi saMbaMdhi ATha guNasthAna hoya. AgaLanAM guNasthAnamAM kSAyika samyaktvaja hoya ane prathamanAM traNamAM mithyAtvAdi hAya mATe zeSa 6 guNasthAna na hoya. (27) gAme 2-228 (2-ra03)- kAntika ane 5 anuttara e 14 sivAyanA 85 paryApta deva, 1015ryAsagarbhaja manuSya, 5 paryApta gajatica, ane cha payota nAraka e pramANe 198 jIvabheda pAMcasetresaThamAMthI hAya, ane cauda jIvaledamAMne saMgniparyAyarUpa ekaja bheda hAya. ahiM lokAtika ane anuttara devAmAM upazama samyaktva nahi mAnavAnuM kAraNa e che ke je upazamazreNi prAraMbhavI hoya te anAdi mithyAtvano tyAga karavA mATe upazama samyakatva prApta karavuM joIe, ane e dene emAMnuM keIpaNa kAraNa nathI. tathA matAntare upazamazreNithI kALa karI upazama samyaktva sahita anuttara deva thAya ema aMgIkAra karIe te cAdamAMnA be bheda ane pAMcasetresaThamAMnA 203 jIvabheda hoya. vaLI eja mate anuttaramAM gayAbAda turta upazamane tyAga karI pazama sabhyatva prApta karavuM joIe. (28) jaffNa 6, (26) 20, (20) vaMza -2 (hetu vinA), (22) 35 7, (22) dRSTi ? (samyao)sugama che. (ra3) caMs -77-2thA guNasthAne je 77 prakRtine baMdha kahyo che temAMthI 2 AyuSya vinA zeSa 05 prakRti baMdhAya For Private And Personal Use Only Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 326 kAraNake muvamavatA A 7 vaMti ItyAdi trIjA karmagraMthanA vacanane anusAre upazama samyakatvamAM AyuSyabaMdhane abhAva che. vaLI ahIM AhArakaddhikane paNa baMdha hoya che mATe 77 baMdhAya. (24) 32 8-12 (20)-sthAvarAdi 4, kujAti , anaMtAnubaMdhi 4, darzanamehanIya 3, jInanAma, AhArakaddhika, Atapa, ane AnupUvI 4 e 23 vinA zeSa 99 prakRtine udaya heya. athavA jIvabhedamAM kahelA matAntara pramANe devAnupUvane udaya meLavatAM 100 ne paNa udaya hoya. (ra) rajA 8-12 (100)-udayavat (ra6) sattA 8-48-sugama che. (ra7) zarIra ka-gamAM kahyA pramANe AhArakazarIra nahoya. (28) vaMdetu 3-4 (6)-mULahetu mithyAtva vinA traNa che, ane uttarabaMdhahetu pAMca mithyAtva, cAra anaMtAnubaMdhi, AhArakaddhikAga ane kAmaNaga e 12 vinA 45 che. athavA anuttara deva Azrayi aparyAptapaNumAM paNa upazama sabhyatva gaNatAM kArmaNaga sahita 46 baMdhahetu hoya, (ra) dayAna zarU-zukaladhyAnanA chelA traNa bheda kSINamahAdimAM (12mA vigere guNasthAnamAM) hevAthI te sivAyanAM ahiM 13 dhyAna hoya. (30) saMcaLa 6, (rU) saMthAna da-sugama che. (rara) mughAta 2 (1)-vedanA ane maraNa e be samughAta haya, zeSa pAMca samudaghAta na hovAnuM kAraNake kevaLajJAnanA abhAve kevalIsamudyAta ane vizuddha pariNAma hovAthI vikiyAdi che upazama samyakRtvamAM bhAraNa hovAthI maraNasamuddaghAta thavAno saMbhava che. parantu maraNa 5 mI parabhavamAM gati karatI vakhate upazama samyaktva na hoya. mATe samuddaghAta prathamathI saMharI parabhavamAM jAya. For Private And Personal Use Only Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3ra7 samuddaghAta nahAya. (paratu prathama racAyeluM utara kriyazarIra hoya) athavA vicArasAra graMthamAM kahyA pramANe AhAraka ane kevaLIsamudra sivAyanA pAMca samudyAta hAya. ahiM vizuddha pariNAma che tepaNa kaSAyAdi samughAta kahyA che te vicAraNIya che. () mAtra 6-37-2 upazamabhAva, 14 zapazamabhAva (3 ajJAna ane kSa50 samyakatva vinA), 19 eyika bhAva (mithyA ane ajJAna vinA), 2 pariNAmikabhAva ( abha0 vinA), e pramANe 37 bhAva che. - (rUTa) samAjanA-padmalezyAvata, parantu janmadehanI jaghanya avagAhanA zrI bahuzrutagamya, paraMtu prAya: aMgulane asaMkhyAtamabhAga ane samudraghAtakRta avagAhanA maraNa Azrayi dIrgha 7 rajaju pramANa (aDhI dvIpathI anuttara sudhI) che. . (39) sthiti-jaghanya zrIbahuzrutagamya. paNa prAyaH paryApta antamuhUrtathI kamI nahi, ane utkRSTa 33 sAgaropama bhavasthiti hoya, e upazama samyaktvI jIvane aMge jANavI. tathA kAyasthiti te jaghanyathI ane utkRSTathI paNa antarmuhUrtaja che. kAraNake upazama samyaktvane kALa antarmuhUrta che. (36)ni-paMcendriya saMbaMdhi 26 lAkha yoni che. acitta ane mizra e be coni che paNa sacittani nahi, zItAdi traNe prakAranI ni che. saMvRta ane saMvRtavivRta e be eni che paNa vivRtAni nathI, zaMkhAvartAdimAMnI zaMkhAvarta ni vinA zeSa be ni heya. enuM kAraNake je ni saMkSine hoya teja ni upazama samyaktvanI hoya. ka jaghanyamAM jaghanya keTalI avagAhanA ane sthitivALo jIva (upazama ) samyaktva pAme te saMbaMdhi spaSTa akSara athavA bhAvArtha vAMcavAmAM nathI mATe jaghanya janmadevagAhanAno nirNaya zrI bahuzrutathI karo. For Private And Personal Use Only Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 328 kSapazama samyaktvamAM. (2) jafsa ka, (2) ci 6, (3) kAra ? (trasakAya), (4) cAga 1, (6) vera rU, (6 vA 4-22 (4 anaMtA vinA), (7) jJAna , (8) zAna -sugama che. (2) saMyama -kSapazama samyakatva cethAthI sAtamA guNasthAna sudhIja hovAthI sUkSmasaMparAya ane yathAkhyAta cAritra na haya, zeSa pAMca cAritra heya. (20) nA rU, (22) TerathA 6, (2) madhya 2 (bhavya), (23) sa rave che ( 50), (24) saMjJi 2 (saMgi), (29) mare 2 (sarvabheda sahita, parantu diziAhAra 6 dizineja), (6) gujarathAna che (cothAthI sAtamA sudhInAM -sugama che. (7) nAme 2-rarU-cAdamAMnA saMgni saMbaMdhi be bheda heya, ane pAMcasosaThamAMthI 101 samuskima manuSya, 10 samucchima tici paMcendriya, aparyApta sAtamI pRthvInA nAraka, ane 28 apaMcendriya e 140 sivAyanA zeSa 423 jIvabheda hoya. (ahiM kSapazama samyakatva sahita koI jIva sAtamI narakamAM na jAya). . (18) jayati , (22) 20, (20) saMzA ka-2 (hetupadezikI vinA ), (rara) 3uthama 7, (rara) cha ? (samyapha) -sugama che. (ra3) vaiSa 8-72-AgaLa mizra samyaktvamAM je 74 prakRti kahevAze temAM be AyuSa (nara-tiryagAyu), jInanAma ane AhArakaddhika sahita 79 prakRti baMdhAya. (24) 32 8-zabda-mithyAtva, mizra, jInanAma, kujAti 4, sthAvarAdi 4, Atapa, ane anaMtAnubaMdhi 4 e 16 vinA zeSa 106 ne udaya. For Private And Personal Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 329 (ra) 34 8-206-udayavata. (rada) sattA 8-48 (27) jora la-sugama che. (28) hetu rU-48-upazama samyakRtvamAM kahelA 46 hetu sahita paranta AhArakanA be pega adhika. (22) acAna 22-cAra zukaladhyAna na hAya, kAraNake zukaladhyAna 8 mA guNasthAnathI zarU thAya, ane A samyakatva mA sudhI che. mATe zeSa 12 dhyAna hAya. (30) saMghatha 6. (24) rarathana 6, (32) mughAra ke (kevalI vinA)-sugama che. (33) mAya rU-rUda-mULabhAva upazama ane kSAyika vinA traNa che, ane uttarabhAvamAM 15 kSayopazama bhAva (3 ajJAna vinA), 19 audayikabhAva (mithyAtva ane ajJAna vinA.), 2 pariNAmikabhAva (abha0 vinA ), e pramANe kula 36 bhAva hoya. (rU) avAjAjaghanya aMgulane asaMkhyAtamebhAga, ane utkRSTa 1000 jana pramANa odArikadehanI che. ane uttaradehanI jaghanya aMgulane saMkhyAmabhAga ane utkRSTa sAdhika 1 lAkha yojanA tathA samuddaghAtakRta avagAhanA aDhI dvIpathI anuttara sudhI athavA anuttarathI aDhI kIpa sudhI 7 rajaju dIrgha te muni ane devanA maraNasamudyAtanI apekSAo, ane ayuta svargane deva trIjI ke jethI narake mitra nArakanI pAse 1 jyAM acutathI trIjI pRthvI yA cAthI pRthvImAM gamana apekSAe 7-8 raju dIrdha avagAhanA kahI che te vartamAnakALamAM sItendra cothI pRthvImAM raviNa lamaNane yuddhathI nivAravA gayA te pATha jena rAmAyaNAdikamAM Ave che te apekSAe kriyasamudraghAta Azraya kahela che. (zrI paMcasaMgrahanA bIjA dvAranI 31 mI gAthAnI TIkAmAM te. AnatAdi devAnuM naraka pRthvImAM gamana na hovAnuM kahyuM che-mAnatA devAH punaralapasnehAdibhAvAt snehAdiprayojanenA'pi narakaM na itiauti. ) For Private And Personal Use Only Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 330 jAya topaNa che athavA 8 rajaju dIrgha avagAhanA vakriyasamudra ghAtanI apekSAe hoya. (31) citi-bhavasthiti upazama samyaktvavat, ane kayarithati jaghanya antarmuhUrta che, ane utkRSTathI be manuSyabhava adhika 66 sAgarepama pramANa che. kAraNake pUrvoDa varSAyuSyavALo manuSya zopazama samyaktva pAmI cAritra aMgIkAra karI anuttaramAM 33 sAgaropama AyuSyavALe deva thaI tyAMthI AvI pUrvakoDa varSAyuSyavALe manuSya thaI puna: eja rIte anuttara deva thAya te be pUrva koDa adhika 66 sAgarepama hoya. athavA eja rIte traNa vAra amRta svargamAM bAvIsa bAvIsa sAgaropamanA AyuSyavALA deva thAya te traNa pUrvakoDavarSa adhika 66 sAgaripama sudhI kSapazama samyaktva rahe. tyArabAda avazya mizra samyaktva paNa pAme. (36) cari-upazama sabhyatvavat, sAyikasamyakatvamAM. () jata ka-ahiM kSAyikasamyaktvanI prAptino prAraMbha karanAra manuSyaja hoya, paraMtu kSAyikasamyakatva pAmavA gya kiyAnI samApti karI kSAyikasamyakatva pAmanAra cAre gatinA jIva hAya. (2) rudriya 1, (3) rAya 2, (traNa), (4) roga 26, (9) veH rU, (6) kapAya -ra, (7) jJAna 9 (kevaLa sahita ), (8) jJAna , (6) saMyama 7, (20) kuna , (22) ratha da, (12) madaca 2, (3) sabhya 2 (kSAyika ), (4) saMkSiA 2 (saMkSi,) (10) TdAra 2 (kSaye 50 vat ), (6) gujaratha. 22 (cAthAthI caudamA sudhI) - sugama che. (7) me 2-268-cAdabhedamAMnA saMkSi saMbaMdhi be bheda hoya, ane paMca tresaThamAMnA chavIsa vaimAnika ane nava For Private And Personal Use Only Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 331 kAntikanA paryApta tathA aparyApta maLe che. devabheda, 30 karmabhUmija manuSya, 60 akarmabhUmi ja manuSya (antadvIpa vinA), 2 garbhaja catuSpada yugalika tica, ane 6 prathamanI traNa pRthvInA nAraka, e sarva maLI 168 chavabheda hAya. kAraNake kSAyikasamyaktva sahita eTalA jIvabhedamAM jaI zakAya. (8) jaaffsa , (2) baLa 20, (20) saMjJA 4-2, (ra) kavma 1, (22) 4 2-sugama che. (ra3) ciMdha 8-72-kSapazama samyakatvavat - (ra4) 32 8-202 (20)-kujAti 4, sthAvarAdi 4, anaMtAnubaMdhi , Atapa, darzanamehanIya 3, kusaMghayaNa 5, e 21 vinA zeSa 101no udaya che. athavA pratipanna kSAyika samyagadraSTIne pa kusaMghayaNa paNa saMbhave mATe 106 no udaya hoya. (ra1) kIranA 8-202 (26) -udayavat (ra6) sattA 8-sugama che (kAraNa ke darzanasasakanI sattA na hoya). (27) sAro u, (28) vaMtu rU-48-kSapazama samyakRtvavat, (22) dayAja da-kAraNake kevalIbhagavAnane paNa kSAyikasamyakatva che. mATe pazama sabhyatvanAM 12 dhyAna sahita 4 zuladhyAna vizeSa che. - (rU) saMdhAna ? (6)-kAraNake sarvajJa vicaratA hoya te kALanA vajIbhanArAcasaMghayaNa manuSyaja kSAyikasamyaktva pAmI zake athavA pratipanna kSAyika samyagadraSTine sarve saMghayaNa hoya, mATeja 1. vartamAnakALamAM keTalAeka kahe che ke "1mAnakALe A kSetramAM paNa kSAyikasabhyatva prApta thAya" e vacana matikapita kahevAya. paratu prathamanA kALamAM athavA anya kSetramAM sAyikasamyaktva prApta karIne ahiM Ave to sAyika samyakuva pratipannabhAve havAmAM virodha nahi. zrI dupasahavita. For Private And Personal Use Only Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 33ra zrI dupasahasUrine sevA saMghayaNa chatAM paNa kSAyika samyatva hoya. | (3) thAna 6, (32) samudghati -sugama che. (zarU) mAra 9-4-kSapazamamAM kahelA 36 bhAva sahita 9 kSAyikabhAva adhika gaNatAM ane kSApazamasamyaktva bAda karatAM 44 bhAva hAya. (rUka) vana-jaghanya mULadehanI avagAhanA anuttara deva Azrayi 1 hAtha pramANa ane utkRSTa avagAhanA garbhaja catuSpada yugalika Azrayi 6 gAunI che. ane uttaradehAvagAhanA sopazamavatuM. vaLI samudaghAvakRta avagAhanA kevalIsaghAta zrayi saMpUrNa kAkAza pramANa che. ahiM gaja jaLacara vigerenuM zarIra je ke 1000 pejana che paNa tene kSAyikasabhyatva na hoya, kSAyikasamyaktva yugalika catuSpadane ja hoya mATe janmadehanI avagAhanA 6 gAuthI adhika gaNAya nahi. (31) fthati-jaghanya bhavasthiti 8 varSanI ane utkRSTa bhasthiti 33 sAgaropama pramANa che. temaja kAyasthiti utkRSTa sAdi anantakALa pramANa che, kAraNake prApta thayeluM kSAyikasamyaktva vinAza pAmatuM nathI, ane eja kAraNathI jaghanya kAyasthiti na hoya. (26) cari-paMcendriya saMbadha 26 lAkha yuni gaNAya. temaja sacittAdininA bheda kSaye pazama samyaktvavat jANavA. 1. kAraNake 8 varSathI kamI vayavALe sAyikasamyaktva na pAme ane parabhavamAM jAya tyAM deva nArakabhavamAM jaghanyathI 10 hajAra varSAyu hoya, temaja yugalika catuSpada tiryaMcamAM jAya to asaMkhya vardhAyuSya hoya, ane punaH manuSyamAM Ave to 8 varSe aritra pAmI mAse jAya athavA na jaya topaNa kamI AyuSya saMbhavatuM nathI. For Private And Personal Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 333 mizra samyakatvamAM. (2) jati , (2) drika, (3) kAca -kSapazamavata. (4) ena 20---mithasabhyatvamAM maraNane abhAva hovAthI dArikamizra, vaikiyamizra, ane kAmaNaga ke je aparyApta avasthAmAM hoya te traNe vega ahiM na hoya. temaja cAritranA abhAve AhArakanA be pega paNa na hoya, zeSa 10 vega hoya. puna: uttaradeha saMbaMdhi vaikiyamizraga paNa paMcasaMgrahanA bIjA dvAranI 31 mI gAthAmAM kahela che, parantu zAstrapaddhatine anusarI gaNela nathI. () ura rU, (6) vA 4-22, (7) jJAna rU (manaH50 ane kevala vinA)-sugama che. (8) 3jJAna rU-caturtha karmagraMthamAM kahyuM che ke mizraguNasthAne jJAnAMza adhika heya te jJAna gaNAya, ane ajJAnAMza adhika hoya te ajJAna gaNAya, mATe mizasamyaktvamAM 3 jJAna ane 3 ajJAna paNa kahevAya. (2) nAma ? (avirati), (20) 2 3, (2) rajA 6, (22) madhya (bhavya), (23) saMkhyA 1 (mizra), (24) saMfzatra 2 (saMpatti), () mAra (AhArI), (26) gukhasthAna ? (trIju), -sugama che. (7) kAje 2-228-da bhedamAMne saMkSiparyAsarUpa ekaja bheda hoya. ane pAMca tresaThamAMnA 9 kAntika ane pa anuttara sivAyanA 85 paryApta deva, 101 garbhaja paryApta manuSya, 5 paryApta garbhajatica, ane cha paryApta nAraka e sarva maLI 198 jIvabheda hoya. (28) vitra 6, (22) ghA 20, (20) saM -1 (dI ), (22) 4 6, (22) dara 2 (mizra)-sugama che. (23) vaiSa 7 74-mULakarmamAM AyuSya vinA sAta karmane For Private And Personal Use Only Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 334 baMdha che. A samyatvamAM AyuSyabaMdha egya adhyavasAya nahi hovAthI AyuSya baMdhAya nahi. tathA uttarabhedamAM mithyAtva pratyayika 16 prakRtio ane anatAnubaMdhi pratyayika 25 prakRtio tathA devAyu ane narakAyu, temaja AhArakaTrika ane jInanAma, ema 46 prakRti bAda karatAM zeSa 74 prakRti baMdhAya. (24) 32 8200-mULa AThe karmane udaya che, ane uttarabhedamAM mizramehanIya, samyakatvamehanIya, AhArakadvika, jInanAma, Atapa, mithyAtva, 4 anaMtAnubaMdhi, sthAvarAdi 4, kujAti 4, ane AnupUvI 4 e 23 prakRti bAda karI mizramehanIya umeratAM 100 prakRtine udaya heya. (0) 3IranA 8-00--udayavatuM. (ra6) sattA 8-4ha-jananAmanI sattAvALA jIva mizra ane sAsvAdana samyakatva na pAme te kAraNathI jInanAma vinA 147 nI sattA hAya. (ra7) zarIra che, (AhAvinA), (28) vaMdhahetu rU-zarU (5 mithyAtva, 4 anaMtA , paga vinA), (22) davAra 8 (azubha), (30) saMghacA da, (32) saMsthAna da, (32) samudata 2 (vedanA, kaSAya)-sugama che. () mAva rU-rUra (6-upazama ane kSAyika vinA mULa 3 bhAva che, ane uttarabhAvamAM 11kSapazamabhAva ( 3 mizrajJAna, 3 darzana. 5 dAnAdi), 19 audayikava (mithyAtva ane ajJAna vinA.), 2 pAriNAmikabhAva (abha0 vinA, e sarva maLI uttarabhAva 3ra che. athavA dayika ajJAna ane 3 lApazamika ajJAna paNa gaNatAM 36 bhAva che. (rU) navadunA- pazamavatuM. parantu samughAtakRta avagAhanA ayuta cethI naraka sudhI 8 rajaju pramANu saMbhave. (32) riti-mizraNamya daSTi jIvanI bhavasthiti jaghanyathI antarmuhUrta ane utkRSTathI 33 sAgaropama. temaja jaghanya For Private And Personal Use Only Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 335 vA utkRSTa kAyasthiti anamuhUrva che te vyaMjanAvagraha eTale pRthava uzvAsa jeTalI prathama karmagraMthanI bhASAmAM kahI che. (36) ni-kSapazama samyaktvavata. sAsvAdanamAM. (2) jati ka-cAre. gatinA jIvane sAsvAdana samyakatva che. (2) driya 2-2-3-ka-ka-pAMce jAtinA jIvamAM sAsvAdana samyaktva che, parantu caturinidraya sudhInA jIne tathA asaMsi paMcendriyane pUrvabhavamAM upazama samyaktva vamIne AvatAM hoya, ane saMkSipaMcendriyane to cAlu bhavamAM paNa upazama samyaktva vamatAM hoya. ahiM ekendriyamAM sAsvAdapaNuM karmagraMthamate jANavuM. (3) thara -upazama samyakatva vamIne sAsvAdanasahita maraNa pAmelo jIva agni ane vAyumAM upaje nahi, temaja agni ane vAyu cAlu bhavamAM navuM sAsvAdane paNa pAme nahi mATe karmagraMthamate zeSa pRvyAdi cAra kAyane sAsvAdana samyatva heya che. (4) thoLa 23 (AhA2 2 vinA), (9) vera rU-sugama che. (6) vavAya -ra-ahiM anaMtAnubaMdhine udaya thavAthI ja sAsvAdanapaNuM prApta thAya che mATe sarve kaSAya hAya. (7) zA 0 (3)-mana:paryava ane kevaLajJAna vinA zeSa traNa jJAna heya. kAraNake mana:paryava ane kevaLajJAna munine hoya, ane munine sAsvAdana samyaktva heya nahi. A jJAna kahevAne abhiprAya siddhAMtane che, paraMtu karmagraMthakAre te sAsvAdanamAM jJAnaja mAnatA nathI. (8) ajJAna rU, (2) saMgama ? (avi0), (20) rana rU. (22) terA 6, (22) madhya 8, (3) sabhya (sAsvAva), (24) For Private And Personal Use Only Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 336 ifjJa0 2, (29) mAdAra 2 (6) guthAra 2 (bIjuM - sugama che. (27) gAme 7-00-cauda bhedamAMthI bAdara ekeDa, dvitI, trI, catu, asaMjJi paMce e pAMca aparyApta, temaja saMpicendriya aparyApta ane paryApta maLI 7 jIvabheda che. vaLI nava lekAMtika, pAMca anuttara sivAyanA 85 aparyApta ane 85 paryApta deva, 202 garbhaja manuSya, 10 garbha jatirthaca, 5 aparyApta samurNima tiveca, 3 aparyApta vikanidraya, 3 aparyApta pRthvI, jaLa, agni, ane 7 paryApta nAraka e sarva maLI 400 bheda che. ahiM sAthAnA nara na rati e niyama pramANe aparyApta nArakane sAsvAdana aMgIkAra nathI karyuM. (28) kari 6, (22) prA20-sugama che. (20) vaMzA ka-ra-AhArAdi cAre saMjJA che, ane hetupa0 vigere 3 mAMnI hetUpadezikI sivAya be saMjJA che. ahiM vilendriyane paryApta avasthAmAM hetU50 saMjJA saMbhave che, paNa te vakhate sAsvAdana na hoya mATe hetU50 saMjJA varSa karI che. (ra) kAcana 6 (2)-siddhAntamate 9 upaga, ane karmagraMthamate 6 upayoga, tenuM kAraNa prathama kahevAyeluM che. (ahiM virbhAgajJAnIne avadhi darzana gayuM che). (22) dRSTi -traNa daSTimanI eka samyak daSTi gaNAya. (23) vaiSa 8-202-mithyAtva pratyayika 16, AhArakaddhika ane jInanAma vinA 101 prakRtio baMdhAya. - (ra4) 32 8-12--darzanamehanIya 3. AhArakaprika, jInanAma, sUkSmatrika, Atapa, ane narakAnupUvI e 11 sivAya zeSa 111 no udaya che. 1. ahiM virbhAgajJAnIne avadhidarzana gaNavAmAM AvyuM che mATe athavA sAravAdanabhAve jJAna mAnavAthI paNa darzana 3 kahyAM che. For Private And Personal Use Only Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 337 (ra) 3IrA 8-12- udayavat (ra6) sattA-8-297 (jItanAma vinA)-sugama che. (27) rApara ka-AhAraka vinA cAra zarIra hoya. (28) dhaMdhA rU-10---pAMca mithyAtva ane AhArakanA be ciga e cha sivAya zeSa 50 baMdhahetu che. (ra6) dAna 8 (azubha), (rU) saMghacA da, (32) saMsthAna 2, (32) samughAta 3 (athavA 5)-sugama che. (23) mAtra rU-rUrU (rUdra)-mizrasamyaktvavatu. (3) madana-zapazama samyakatvavatu. parantu samughAtakRta avagAhanA sAdhama vA IzAna deva adholokane ane sAsvAdana sahita pRthvI AdimAM upaje to maraNasamughAta Azcayi 8 raju dI hAya. zeSa sugama che. (31) rithati-bhavasthiti antarmuhUrta tathA 33 sAgaropama ane kAyasthiti jaghanya 1 samaya tathA utkRSTa 6 AvalikA svakALa pramANa che. (36) ni-agni vAyu ane sAdhAraNa vanaspatine sAsvAdana samyakatva nahi hovAthI teonI 7-7 ane 14 lAkha maLI 28 lAkha enie sivAyanI pa6 lAkha menio hoya. zeSa sacittAdi sarvabhedavALI nio hoya paNa zaMkhAvatani na hoya. mithyAtvamAM. (2) jati ka, (2) rudriya 1-2-3-ka-(2) Ara , -sugama che. (4) cona zarU (uva. hA 2 vinA), (2) veda 3, (6) vAra ka-ra1(7) jJAna , (8) mAna rU,(6) saMcama 2 ( avi. ), (20) Tana rU, (12) zrerathA 6. (22) madhya 2, (23) nazvatra che (mithyA), (24) saMli 2, (22) marTTAra 2, (22) gujasthAna ? (paheluM),-sugama che. For Private And Personal Use Only Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 338 (27) me 4--9 lokAntika ane 5 anuttaranA aparyApta ane paryApta maLI 28 bheda sivAyanA pa3pa jIvabheda hoya. (28) iff 6, (22) prANa 20, (ra0) saMjJA -3, (22) na da, (22) 2 (mithyA), (22) vaMza 8-17 (ahA 2, jIna vinA ), (24) 34 8-17 (AhA2, jIna, darzanameha0 ra vinA), (29) ragata 8-127 (udayavat ), (ra) sattA 8-48, (27) zarIra ka (AhAra vinA), (28) vaidha ka-1 (AhA2 vinA), (21) sthAna 8 (azubha), (20) saMpathai , (32) saMsthAna da, (rUra) samuthAta 1(ahA kevA vinA),-sugama che. (33) mAya rU-ra-mULabhAva upazama ane kSAyika vinA traNa che, ane uttarabhAvamAM 11 kSepazama bhAva ( ra labdhi, 3 darzana, 3 ajJAna.) ane 21 audavikabhAva, tathA 3 pariNAmikabhAva maLI 3pa bhAva che. (ahiM virbhAgajJAnane avadhidarzana gayuM che.) (38) mAnA, (3) rithati, (rUda) nimati ane zruta ajJAnavat, iti 6 samyaktveSu 36 dvAraprAptiH samAptA. 2 saMjJimA 36 dvAranI prApti. saMzimAM. saMkSimAM 26 dvArA sarve bheda heya che, paraMtu je 10 dvAramAM taphAvata che te dvArA nIce pramANa che- 1 sarva bhedamAM avagAhanA jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtamobhAga ane utkRSTathI sAdhika 1000 athavA saMpUrNa hajAra yojana mULa, saMbaMdhi levI. ane uttaradeha saMbaMdhi tathA samughAta saMbaMdhi jenI jeTalI jaghanya vA utkRSTa hoya teTalI levI paNa madhyama nahi. For Private And Personal Use Only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 330 (2) suni 1, () i ? (vasa.), (4) ziva 2 (saM)i -sugama che. (22) mahAra ra-AhAranA sarvabheda che paNa diziAhAra cha dizine. (27) jamera ra-ra4-cAdamAMnA saMgni saMbaMdhi be bheda, ane pAMca tresaThamAMnA 18 deva, 202 garbhaja manuSya, 10 garbhajatiryaca, ane 14 nAraka e pramANe kara4 bheda che. (20) saM -2-AhAdi cAre saMjJA che, ane hetUpa, vigeremAMthI utpa0 vinA dIrghakAlikI ane daSTivAdikI e be saMjJA che. (ra4) 324 8-124-sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, Atapa, kujAti , e 8 vinA zeSa 114 prakRtine udaya che. (ra) korA 8-24-udayavatuM. (36) fthati-bhavasthiti sugama che, ane kAyasthiti jaghanyathI atarmuhUrva ane utkRSTa zatapRthatva sAgarepama. (36) jana26 lAkha enio paMcendriya saMbaMdhi hAya, ane sacittAdi bhedamAMthI sacitta ane vikRtani sivAya sarva bheda hoya. asaMsamAM. (2) jati ra-deva ane nAraka asaMtti na hAya mATe. (2) nA -----pace jAtinA cha asaMkSi hoya che, temAM caturindriya sudhInA sarve che ane paMcendriyamAM samuchima asaMgni che. (3) vA da-pRthvI Adi chae kAyamAM asaMkSipaNuM che. trasakAyamAM zrIndriyAdithI samuchima paMcendriya sudhInA jIvo For Private And Personal Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 340 asaMjJi che, ane zeSa gaja tathA ApapAtika (deva nAraka jIvo saMjJi che. (4) rAja da-asaMjJimAM mAtra vAyukAyane vaikriyaddhika hevAthIja agnimAM dayega gaNAya che, anyathA (samuchima paMcendriyane) asatyAmRSA (vyavahAra) vacanaga, ane (sarvane ) dArikamiza, AdArika, ane kAmaNaga. e cAra roga che. ' (1) vaida 2 ()-asaMsine bhAvathI phakta napuMsakavedaja heya. ane dravyaveda paMcendriya samucichama tiryaMcane traNe hoya che. (6) vAva ka-rarU-purUSa veda ane napuMsakaveda vinA zeSa 23 kaSAya che. (7) jJAna -(2)-karmagraMthamate jJAna na hoya ane siddhA ntamate sAsvAdanabhAve jJAna mAnatAM atizrutajJAna hoya. (8) ajJAna ra-matiajJAna ane zrutajJAna heya. (2) saMgama ? (avirati), (20) Tarzana 2 (cakSu, acakSu), -sugama che. (22) racA -te jelezyAvaMta devapRthvI, jaLa ane pratyeka vanaspatimAM utpanna thAya tyAre aparyAptapaNAmAM e traNane te lesyA hoya, zeSakALe e traNane ane agni Adi sarvane sadAkALa prathama traNa lehyA hoya. - (22) maratha 2, (3) samyakatva 2 ( mithyA, sAsvA.), (4) hrajJA ? (asaMkSi), (6) madArI . (26) gujasthAna 2 (paheluM ane bIjuM ),-sugama che. (7) nIlame phara-rUra-cAra bhedamAMthI saMkSi saMbaMdhi be bheda sivAyanA 12 bheda hoya, ane pAMcasaThamAMthI 101 samucchika manuSya, rara ekenidraya, 6 vikasendriya, ane 10 samurNima tica paMcendriya e 139 bheda hoya. For Private And Personal Use Only Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 341 (28) aff -mana:paryApti na hoya. zeSa pAMca paryApta hoya. (22) kALa -mana:paryAtinA abhAve moga prANa na hoya. (20) pattajJA --AhAra Adi cAre saMjJA hAya, ane hetupadezika vigere traNamAMnI eka hetU50 saMjJAja hoya. (27) 35thana -jJAna ajJAna ane darzanAvatAravat . (rara) sudi 2-sAsvAdana hovAthI samyak daSTi, ane mithyAtva hovAthI mithyAdaSTi che. (22) gharSa 8-7-AhArakaTrika ane jInanAma vinA 117 prakRtie baMdhAya. (24) 34 8-19-narakatrika, devatrika, AhArakadvika, jInanAma, samyaktva, mizra, 5 saMghayaNa (sevArtA vinA ), pa saMsthAna (haMDaka vinA), subhaga, Adeya, sukhagati, uca, strIveda, purUSada, e 27 vinA zeSa 5 prakRti udayamAM Ave. (ahiM vAyu Azraya vakriyaddhikane udaya gaNe che). (ra) 36 rana 8. -udayavat (ra6) sattA 8-47 - (jInanAma vinA). asaMkSiparyApta paMcendriya deva nArakamAM utpanna thAya che mATe devAyuSya ane narakAyuSyanI paNa sattA vAstavika hoya che. (ra7) rApara -AhAraka vinA cAra zarIra hoya. (28) dhaMdhanuM 4-2-1 anAlega mithyAtva, 11 avirati (mana vinA), 23 kaSAya (be veda vinA), 6 ga e 41 baMdhahetu che. (ra1) dayAna -mana vinA dhyAna na hoya. athavA Arta vigere ATha azubha ciMtA-bhAvanA hoya. (30) saMghathaLa -vArtA, (rU) saMsthAna -heDaka. (32) samuddhAta ka-AhAraka tejasa ane kevalI mughAta vinA cAra, For Private And Personal Use Only Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 342 (23) mAya rU-ra-mULabhAva upazama ane kSAyika vinA traNa hoya. ane uttarabhAvamAM 11 pazamabhAva (6 upayoga, pa dAnAdi), 15 audayikabhAva (2 gati, 2 veda, 2 lezyA, vinA), 3 pariNAmikabhAva e 29 bhAva che. (ahiM sAsvAdanabhAve jJAna gaNavAthI be jJAna kahyAM che). (38) javAnA-mULadehAvagAhanA ekendriyavata, uttaradehAvagAhanA jaghanyathI ane utkRSTathI aMgulane asaMkhyAtabhAga vAyu Azrayi che, zeSa asaMjJi ane vaikriyazarIra na hoya. tathA samughAtakRta avagAhanA paNa ekendriyavat dIrgha 14 rajaju pramANa che. (rU) rithati-jaghanya bhavasthiti 256 AvalikA, ane utkRSTa 84000 varSa AyuSya (samucchima catuSpadanuM) che, jaghanya kAyasthiti antarmuhU, ane utkRSTa kAyasthiti ekendriyavat anAdi anaMta che. (rUda) ni-cAra lAkha devani ane cAra lAkha nAraka ni sivAya zeSa 76 lAkha ni che. temaja yoninA sacittAdi sarva bheda hoya, paraMtu saMvRtavivRtA ane zaMkhAvartAde yoni na hAya, kAraNake e cAre yUni garbhaja nIja che, ane garbhaja cha asaMjJi na hoya. gfsa, zire rUdda kApatiH mAtA. 2 AhArakahAramA 36 dvArano prApti. AhArakamAM. AhAraka dvAramAM 30 dvAranA sarvabheda hoya che, paraMtu je 6 dvAramAM taphAvata che te nIce pramANe che For Private And Personal Use Only Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 343 () go -sarva uttarabheda sahita eka AhArIpaNuM ja hoya. (26) gujasthAna rU-caMdame guNasthAne AhArane abhAva che mATe zeSa 13 guNasthAna che. (24) 32 8128-mArgamAMja udaya AvanArI cAra AnupUvInA udaya vakhate anAhArIpaNuM hoya, mATe zeSa 118 ne udaya hoya. (ra) kavIrA 8-228-udayavat (22) thAna za-agI guNasthAnavata zukaladhyAnanA cothA bheda sivAyanAM sarvadhyAna ahiM hoya che. (36) sthiti-bhavasthiti sugama che. ane kAyasthiti jaghanyathI traNa samaya nyUna 256 AvalikA che te paMcavakagativALA labdhiaparyApta sUphamanigoda Azrayi che. utkRSTathI asaMkhyakALa che paNa anantakALa nahi, kAraNake jIvane parabhava jatAM vAraMvAra jugati eTalAkALa sudhIja prApta thAya, tyArabAda avazya vakagati prApta thAya, mATe kAyasthiti e pramANe zrI prajJApanAjImAM kahI che, paraMtu zrI prajJApanAjImAM vizeSapaNAnI apekSAe jaghanya kAyasthiti be samaya nyUna 256 AvalikA trivakagativALA ekendriya Azrayi kahI che, tethI uparanA kathanamAM virodha jANa nahi. anAhAraka mAM. anAhArIpaNuM pUrvabhavathI vakragatie AvatAM mArgamAM tathA u5ttinA prathama samaye hAya, kevalIne kevalI muddAta vakhate trIje, cothe, pAMcame samaye, ane cidamA agI guNasthAne heya. mATe sarve dvAre e cAra prasaMgane anusAre vicAravAM te nIce mujaba- For Private And Personal Use Only Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 344 ati vigere 13 dvAramAM taphAvata nahi hovAthI te sivAyanAM 23 dvArA nIce pramANe che - (4) na ---mULaga eka kAga ane uttarogamAM paNa eka kArmaNagaja hoya. (7) jJAna ka-chavastha munipaNane aMge utpanna thatuM mana:paryavajJAna pUrvokta cAre prasaMgamAM nahi hovAthI zeSa cAra jJAna hoya. (6) saMyama ra-vagatine prasaMge tathA utpattinA prathama samaye avirati cAritra. ane zeSa be prasaMge yathAkhyAta cAritra hoya che. zeSa pAMca cAritra cAramAMnA keIpaNa prasaMge hAya nahi. (20) vana rU-vakagatimAM tathA prathama samaye acakSu ane avadhi e be darzana che, ane zeSa be prasaMgamAM kevaLadarzana che, paratu cakSudarzana cAramAMnA koIpaNa prasaMge nathI, (23) sagavatra 4 (1)-vakagatimAM ane prathama samayamAM kSepazama, kSAyika, sAsvAdana ane mithyAtva hoya, paraMtu mizra tathA upazama samatva parabhavamAM jAya nahi tema kevalIne paNa na hoya, athavA anuttara devanI apekSAe mArgamAM matAntare upazAma samatva paNa hAya mATe pAMca sabhyatva. (ra) sadAra -eka anAhArIpaNuM ja hoya. (26) gujarathAna ka heluM, bIjuM, ceAthuM, teramuM ane cadam guNasthAna che. (27) vIjamera 8-rUka7-cadamAMthI 7 aparyAptA ane eka saMkSiparyApta e ATha bheda, tathA pAMca tresaThamAMthI sarva aparyApta 33ra che, temAM 15 karmabhUmi manuSaparyAptA umeratAM 347 chavabheda thAya. (22) kALa 2-1-pAMca Indriya prANa IdriyaparyApta chesthane hAya, ane te IndriyaparyAya te AhArIja che. temaja For Private And Personal Use Only Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 345 managa vacanaga ane zvAsocchavAsa e traNa prANu paNa te te payoti pUrNa thatAM AhArIne ja hoya che. mATe e 9 prANa sivAya zeSa eka AyuSya prANa anAhArIpaNAmAM cAre prasaMge gaNI zakAya. athavA kevalInA paMca prANa paNa apekSApUrvaka labdhirUpe gaNI zakAya. (20) saM -0-vakagatimAM ane prathama samayamAM AhArAdi cAre saMjJA hAya, paratu hetUpadezikI vigere traNasaMjJA to paryApta chadmastha trasajIvane hAya mATe pUrvokta traNamAMthI eka paNa prasaMge hetUpa, vigere saMjJA na hoya. (22) TuthA -mana:paryavajJAna ane cakSudarzana vinA. (rara) raSTi ra-mizradaSTi sivAya mithyAtva ane samyakadaSTi che. (ra3) vaMdha 7-222-mULakarma AyuSya vinA sAta baMdhAya, temaja uttarabhedamAM AhAraddhika, narakaddhika ane 4 AyuSya e ATha sivAya zeSa 112 prakRti baMdhAya. (ra4) 32 8-87-bhavadhAraNIyadehaSaka 6, saMghayaNa 6, saMsthAna 6, khagati 2, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, Atapa, udyota, pratyeka, sAdhAraNa, svara 2. mizra, nidrA pa, e pAMtrIsa prakRti vinA zeSa 87 prakRtine udaya che. (ra) 3oranA 8-87-udayavata. (27) ra rU-dArika tejasa ane kAmaNa e traNe zarIra kevalI muddaghAvatI anAhArIpaNAmAM hoya. (28) vaMdhatu che-3rU-anAga mithyAtva, 6 kAyavadha, 25 kaSAya, ane kAmaNaga e 33 hetu che. zeSa hetu mana vacana ane audArikAdika kAyAnA abhAve na gaNAya. (22) cAra ?-agIpaNAnA prasaMge agI guNasthAnavata zukladhyAnano ce bheda heya. zeSa traNa prasaMge dhyAna na hoya. For Private And Personal Use Only Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 346 (30) maMthana ?kevalI mughAtanA ane agInA anA hArakapaNAmAM varSabhanArAca saMghayaNa che. zeSa be prasaMge saMgharANa na hoya. (32) samuthAra - anAhArIpaNAmAM eka kevalI muddaghAta saMbhave che. paranta zrI vicArasaramAM vedanA, kaSAya, maraNa, ane kriyasamuddaghAta kahyo che te vicAravA gya che. () mAva ka-7-mULabhAva upazama vinA cAra hAya. uttarabhAvamAM 9 zAyikabhAva, 14 kSayopazamabhAva (mana:paryava, cAdarzana, ane be virati vinA), 21 AdayikabhAva, ane 3, pariNAmikabhAva e sarva maLI 47 bhAva che. (rUTa) madinA-anAhArI vakhate mULadehanI avagAhanA jaghanyathI be hAthanI hoya, kAraNake jaghanya be hAthanI avagAhanAvALo manuSya ja cAritra laI kevaLajJAna pAmI kevalIsamughAta karI anAhArI thaI zake, ane kRSNa 500 dhanuSyanI avagAhanA te paNa e kAraNathIja ahiM uttaradehanA abhAve uttadehAvagAhanA saMbhave nahi. temaja samudaghAtakRta avagAhanA te kevalI samudraghAtamAM cothe samaye saMpUrNa lokAkAza pramANa che, ane te cothe samaye anAhArIja che. () rithati-bhavasthiti jaghanyathI 25da AvalikA, ane 1. zrI vicArasAra graMthamAM je samuddaghAta ekendriya vigerene kahyA teja samudyAna anAhArIne sAthe sAthe kahyA che. te vicAratAM koI rIta "dha besato nathI. vaLI maraNa hoya paNa maraNa muddaghAta hoya ke nahi te nirNaya bahuta gamya che. kAraNake maraNa muddaghATavaDe maraNa pAmanA jIvana eka che upatti sthAne prathamathI ja pahoMcele hoya che. ane bIna cheDo pUrvabhavanI dehamAM hoya che, have pUrvabhavanI dehamAno cheDo chUTaya bAda bIje cheDe utpattisthAne rahyA chatAM AhArI che ke asvArI? je AhAra hoya to maraNasamuhUMghAtamAM aAhArIpaNuM na kahevAya, anAhArI hoya te maraNa muddaghAta paNa gaNI zakAya. mATe nirNaya zrIbahatagamya che. For Private And Personal Use Only Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 37 utkRSTathI 33 sAgaropama che, jaghanya kAyasthiti vikragati Ayi 1 samaya ane utkRSTa kAyasthiti sAdi anaMta che, kAraNake cidamAM guNasthAnanA prAraMbhathI AgaLa kaI paNa kALe anAhArIpaNAne anta nathI. iti AhArakadvAre 36 dvAraprAptiH samAptA. 14 guNasthAnomA 36 dvAranI prApti. mithyAdaSTi guNasthAnamAM ati Adi sarvekA mithyAtva ( sabhyatvadvAramAM kahelA mathyAtva )vatuM. sAsvAdana guNasthAnamAM pati Adi sarvedvAre sAsvAdana sabhyatvamAM kahyA pramANe. mizraguNasthAnamAM ati Adi sarvedvAre mizra samyakatvamAM kahyA pramANe. samyakatva guNasthAnamAM. jaya Adi bAvIzadvAre pazama sabhyatvane anusAra jANavAM, ane je cada dvAramAM taphAvata che te dvArA nIce pramANe che 1, AdhArakAranA sacittAdi uttarabhedamAM dvArAvatAra kare che topaNa graMtha ghaNe vadhI javAnA bhayathI tema banI zakyuM nathI. 2. samyakRtva ane samyakRtva guNasthAnamAM taphAvata che, temaja pazama samatva ane samyakatva guNasthAna e bemAM paNa taphAvata che, mATe sAmAnya saMkhyatva athavA kSayopazama sabhyatvanAM dvAramAM ane sakhyatva guNasthAne prApta thatAM tAromAM taphAvata paSTa hoya che. For Private And Personal Use Only Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 348 (7) jJAna rU-mati, zruta, ane avadhi e traNa jJAna che. zeSa be jJAnamAM mana:paryavajJAna chaghastha munine chaThThAthI bAramA guNasthAna sudhI, ane kevaLajJAna sarvajJa jIvane terame ane cAdame guNasthAne hovAthI e be jJAna na hoya. (saMyama -sAmAyikAdi cAritra chaThThA guNasthAna vigeremAM hAya mATe ahiM eka avirati cAritraja heya. (23) sathavA rU-ahiM mithyAtva, sAsvAdana, ane mizra samyaktva hoya nahi. zeSa 3 samyaktva heya. (6) gujarathAna ---"avirati sabhya daSTi" e nAmanuM guNasthAna che. (22) 3 i--3 jJAna, ane 3 darzana maLI da upaga heya. (ra3) vaMdha 8-77-AhAraddhika bAda karatAM zeSa pazama samyaktvavat. (ra) 32 8-204-AhAraddhika bAda karatAM zeSa - pazama samya, vat. (28) 3ora 8-20-udayavata(27) rarara --AhAraka vinA cAra zarIra hAya. (28) vaiSatu ra--- AhArakanA be yoga vinA zeSa 50 samyaka vas. (ra6) dayA 8--AThe azubha na hoya paraMtu bhAvanA ane ciMtA zubha paNa hoya che. (3ra) ramuddAta --AhAraka ane kevalIsamuka vinA zeSa pAMca samudyAta che (3) mAra 9-rU- pazama samyakRtvamAM kahelA 36 bhAvamAMthI dezavirati, sarvavirati, ane mana:paryavajJAna e traNa For Private And Personal Use Only Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 346 bAda karI upazama samyaktva, ane kSAyika samyaktva umeratAM 35 bhAva heya. () riti--utkRSTa kAyasthiti anuttara devanI apekSAe 33 sAgarepamathI kiMcit adhikakALa pramANa che. kAraNake manuvyabhavamAM cAritra pAlananA prabhAve zreNigata gurusthAnathI kALa karI cethA guNasthAna yukta anuttara deva thaI punaH manuSyabhavamAM AvyA bAda keTalAkakALa sudhI cothuM guNasthAna rahe tyArabAda cAritra pAmatAM cothuM guNasthAna palaTAI chachuM sAtamuM thAya mATe cothA guNasthAnane utkRSTa kALa sAdhika 33 sAgarepama che. dezavirati guNasthAnamAM. gati vigere sarvadvAre dezavirati cAritravat banne sthAne vikriyaddhikane udaya paNa gaNu. pramatta guNasthAnamAM. vigere 3ra dvArA sAmAyika cAritrane anusare che, ane je cAra dvAramAM taphAvata che te nIce pramANe che-- (26) guNasthAna -eka pramatta guNasthAna heya. (23) varSa 8-rU--AhArakaddhika vinA sAmAyika cAritra pramANe. (ra6) dAna rU--agrazoka sivAyanAM 3 ArtadhyAna che, dharmadhyAna gayuM hovAthI (guNatrakamAMnu graMthamAM) gamyuM nathI. (32) sthiti--utkRSTa kAyasthiti antarmuhUrta pramANa che, tyArabAda avazya apramatta thAya athavA to dezavirati vigere guNasthAnamAM nIce utarI Ave, ema paMcasaMgraha tathA zrI bhagavatisUtra vigerene abhiprAya che, athavA dezaNa pUrvakroDa varSa kAyasthiti paNa keTalAka mAne che te zrI dravya prakAzamAM savistara kahela che. zeSa svarUpa sAmAyika cAritravata. For Private And Personal Use Only Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upara sAmAyika cAritramAM ane pramataguNarathAnamAM vaikriyadrika tathA udyotane udaya paNa gaNI zakAya mATe 81 athavA 84 ne paNa udaya hoya--e vizeSa che. apramatta guNasthAnamAM. kasi vigere 25 dvArA pramatta guNasthAna pramANe jANavA. zeSa 11 dvAramAM taphAvata che te nIce pramANe-- () 22--ahiM ati vizuddhi hovAthI uttarakriyA ane AhAraka zarIranI racanAnA prAraMbha tathA saMharaNane abhAva che mATe be mizraNa na hoya ane pramattamAM vikiya athavA AhAraka racyAbAda apramattapaNuM pAme tethI vaikiya ane AhAraka kAyoga hoya. mATe be mizraga vinA zeSa sarva vega sAmAyika cAritravat jANavA. (2) raMga rU--sAmAyika, chedapopanIya, ane parihAra vizuddhi e traNa cAritra che. (22) rathA rU--traNa zubhalezyA hoya. (26) gujarathAna ? --(sAtamuM.). (ra3) vadhu 8-12--pramattaguNasthAnamAM je 63 prakRti che temAMthI zeka, arati, asthira, azubha, ayaza, ane azAtA e 6 bAda karI AhArakadrika meLavatAM 58 ne baMdha. ahiM devAyuSyane baMdha prAraMbha na hoya paNa pramattathI baMdha prAraMbha karI apramatte AvatAM paNa te baMdha cAlu rahe mATe devAyuSyane baMdha pratipanna bhAve hoya. (ra4) 32 8-38 (82)--pramatta saMbaMdhi 81nA udayamAMthI tyAnadvitrika bAda karatAM 78 no udaya hiAya. pUrva racita vaikiyanI apekSAe vaikiyaddhika ane udyotane udaya gaNatAM 81 ne udaya paNa hoya. For Private And Personal Use Only Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3pa1 (ra) kavIrA 6-78-mULakarmamAMthI AyuSya ane vedanIya vinA 6 karmanI tathA uttarabhedamAM narAyuSya ane be vedanIya vinA zeSa sarva udIraNa udayavata. (28) daMpatu ra-ra-pramattaguNasthAne kahelA 26 baMdhahetumAMthI be mizraga bAdakaratAM 24 baMdhahetu hoya. (22) dAna --cAra dharmadhyAna hoya. ahiM zrI guNasthAna kramAnureha graMthamAM zukaladhyAnane pahele bheda gANuM kaheluM hovAthI gaNyo nathI. (rUra) mughAta . (2)-apramattAdi guNasthAne dhyAnArUDhapaNuM hovAthI maraNu hoya paNa maraNasamudyAta na hoya. athavA eka maraNasamudaghAta hoya che. (-Iti vicArasare). () -rU-pramatta guNasthAne kahelA 33 bhAvamAMthI 3 azubhalezyA bAda karatAM zeSa 30 bhAva hoya. (rUka) arajadanA-ahiM uttaradeha prAraMbhanA abhAve aMgulanA saMkhyAtamAbhAgarUpa jaghanya uttaradehAvagAhanA na hoya. zeSa svarUpa pramattavat. apUvakaraNa guNasthAnamAM jati Adi 23 dvAre apramatta guNasthAna pramANe che, ane zeSa 13 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che-- (4) roga 2-kriya ane AhArakanA zuddhaga paNa ahiM na hoya, mATe e be sivAyanA zeSa 9 ga apramattavat. 1. vaLI ahiM AhAraka ane vaikriya saMbaMdhi zuddhayoga che paNa vaikiya ane AhAraka samuddaghAta nathI tenuM kAraNa e ke samuddaghAtane (prAraMbha) mizrayoga vakhate hoya, paraMtu zuddhayoga vakhate na hoya mATe prAraMbha apekSAe samuphaghAta na hoya, zrI vicArasAra graMthanI mULagAthAmAM tene mALa 4 e satrathI eka samuddaghAta kahyo che, ane TIkAmAM matAMtara paNa darzAvyo che. For Private And Personal Use Only Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 352 (6) saMyama ra-sAmAyika ane chedapasthApanIya e be cAritra hoya, paNa parihAravizuddhi cAritravALA zreNina prAraMbhe ane A tathA AgaLanAM guNasthAne zreNi saMbaMdhija che. (2) racA -ahiMthI prAraMbhIne AgaLanAM guNasthAnamAM eka zukalezyAja heya. (23) sabhya -upazamazreNimAM (kSAyika vA) upazama samyakatva, ane kSapakazreNivaMtane kSAyikasamyaktva hoya. e be sivAya keIpaNa samyaktva na hoya. (ra3) varSe 7-18-A guNathAnanA sAta bhAga che. temAM pahele bhAge apramatta pramANe 58, bIje bhAge nidrAddhika vinA pa6, ane sAtame bhAge devadrika, paMcendriyajAti, sukhagati, trasAdi 9, AdATa vinA zarIra 4, aMgopAMga 2, samacaturasa, nirmANa, jInanAma, varNAdi 4, agurulaghucatuSkanI 4, e 30 vinA zeSa ra6 prakRtio baMdhAya. (ra4) 3ya 8-72-samyaktvamehanIya, AhAra, ane chellAM traNa saMghayaNa vinA zeSa 72 prakRtie apramattavat, (rakorA -62mULakarmamAM vedanIya ane AyuSya vinA 6 karmanI udIraNA ane uttarabhedamAM be vedanIya ane narAyuSya vinA udayavat 69 nI udIraNA. (ra7) rarara rU-AhAraka ane mULa athavA uttara vaikriyazarIra A guNasthAne na hoya mATe zeSa traNa zarIra hoya. (28) hetu 2-rara-veyikAga (banne prakArane) ane AhArakaga e be sivAya zeSa 22 hetu apramattava, (26) vyAja ?-ahiM zu dhyAnane pahelo bheda hoya. (20) saMghathaLa rU-upazamazreNivALe je A guNasthAne Ave te tene pahelAM traNa saMghayaNa hoya, ane kSapakaNivALo Ave te tene paheluM ekaja saMghayaNa hoya. For Private And Personal Use Only Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 353 (23) mA -ra7-kSapazama samyaktva ane tejezyA tathA patralezyA e traNa vinA zeSa ra7 bhAva apramattavatuM. (34) vAvanA-uttaradehAvagAhanA hoya nahi, kAraNake uttarazarIramAM vartate jIva zreNi prAraMbhe nahi. zeSa svarUpa aprattavata. anivRttikaraNa guNasthAnamAM. nati vigere ra9 dvArA apUrvakaraNa guNasthAna pramANe jANavA zeSa 7 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che. (6) vAva 4-7--mULa kaSAya krodhAdi cAra ane uttara kaSAyamAM cAra saMjavalana ane traNa veda e cha kaSAya hoya. hetUpa vinA dIrghakAlikI ane daSTivAdikI e be saMjJA hoya.. (ra3) vanya 7-12-A guNasthAnanA pAMca bhAga che, hemAM hAsya, rati, kutsA, ane bhaya e cAra prakRti jatAM pahele bhAge zeSa bAvIsa prakRti apUrvakaraNa guNasthAnane anusAra jANavI. bIje bhAge purUSada jatAM 21, trIje bhAge saMjvalana mAna jatAM 19, ane saMjavalana mAyA javAthI pAMcame bhAge 18 prakRti baMdhAya. (ra4) 32 8--apUrvakaraNamAM kahelI 72 prakRtimAMthI hAsya vigere 6 prakRti bAda karatAM zeSa 66 ne udaya. (ra6) 3LA dara-e vedanIya ane narAyuSya vinA udayavatu. (28) vahetu -6-hAsyAdi 6 vinA zeSa apUrvakaraNavata. (23) mAra -ra8-apUrvakaraNavatI ra7 bhAvamAM upazamacAritra meLavatAM 28 bhAva hAya kAraNake upazamacAritra A guNasthAne saMlana lebha vinA 27 mehanIya upazAnta thavAthI hoya che, temaja upazamAvavAno prAraMbha paNa ahiM ja hoya che. For Private And Personal Use Only Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 354 sUmasaMparAya guNasthAnamAM. mta vigere sarva dvAre sUkSmasaMparAya cAritramAM kahyA pramANe, upazAntAha guNasthAnamAM, zani vigere 28 dvAre sUmasaM5rAya tulya che, zeSa dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che-- (6) vAva -sarva mehanIya upazAnta thavAthI kaSAya na hoya. (6) saMyama -upazamayathAkhyAta nAmanuM eka cAritra heAya. (20) rakSA 2-2-eka AhAra saMjJA hoya. ane dIrghakAva tathA daSTivA saMjJA hoya. paraMtu mehanIya karmathI utpanna thatI parigrahAdi saMjJA tathA asaMgni hetRpa0 saMjJA na hoya. (ra3) vaSa --mULakarmamAM eka vedanIya karmane, temaja uttarabhedamAM eka zAtAdanIyakarmane baMdha che. (ra) 34 7-12-mULakarmamAM mehanIya vinA zeSa 7 karma udaya, temaja uttarabhedamAM saMjvalana lema vinA zeSa 59 prakRtine udaya sUmasaMparA pramANe jANa. (ra9) vIrA -16-mULakarmamAM mehanIya vedanIya ane AyuSya vinA pAMcanI udIraNa, ane uttarabhedamAM be vedanIya ane narAyuSya vinA pa6 prakRtinI udIraNuM udaya pramANe jANavI. ga baMdhanA kAraNarUpa che. (ahiM sUmasaMparAyavat saM0 leja na hoya. ). | (rU3) mars 9-ra0-sUkSmasaMparAmAM kahelA 22 mAMthI lobha ane kSapazamacAritra vinA zeSa 20 bhAva hoya. For Private And Personal Use Only Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 355 kSINumeha guNasthAnamAM tti Adi 26 dvAre upazAntAha guNasthAnavat che. zeSa 10 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che. (2) saMyama -saMyama dvArA je ke 11mAM guNasthAnavata yathAkhyAtacAritrarUpe tulya che paraMtu tyAM upazamayathAkhyAta cAritra che, ane ahiM kSAyikathAkhyAta cAritra che, e pramANe vizeSaNa mAtrane ja taphAvata jANo.. (3) sacavAya -ahiM eka kSAyika samyaktva hoya. (24) 327-17--mULakarmamAM mehanIya vinA 7 karma ane uttarabhedamAM rUSabhanArAza ane nArAca vinA zeSa sattAvana prakRtie. 11 mA guNasthAna pramANe che. temaja be nidrA vinA anya samaye papa ne udaya che. (ra9) korA 9-4mULakarmamAM vedanIya AyuSya ane mehanIya vinA pAMcanI udIraNuM, ane uttarabhedamAM be vedanIya ane narAyuSya vinA udayavata pa1nI udIraNuM che. (ra6) sattA 7-202-mULakarmamAM mehanIya vinA sAtanI sattA ane uttarabhedamAM 28 mehanIya, 3 virUddha AyuSya, 3 thINadvitrika, sthAvara, sUma, tiryagadvika, narakadvika, Atapa, udyota, kujAti 4, sAdhAraNa e 47 prakRti vinA zeSa 101 nI sattA hoya. (ra6) dayAna -eka zukladhyAnane bIje bheda heya. (30) saMgALa -vArSabhanArA nAme prathama saMghayaNa hoya. (33) mAva 4-12-mULabhAvamAM upazama vinA cAra bhAva, ane uttarabhAvamAM 11 mA guNasthAne kahelA vIza bhAvamAMthI be upazamabhAva bAda karI kSAyikacAritra umeratAM 19 bhAva hoya. (38) maradanA-samuddaghAtanA abhAve samuddaghAtakRta avagAhanA na hoya. zeSa sarva svarUpa upazAhavat. For Private And Personal Use Only Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3pa6 () rithati-jaghanya ane utkRSTa e bane kAyasthiti antarmuhUrta pramANa che. zeSa svarUpa upazAntahavat, sagI kevalI guNasthAnamAM. jana vigere 22 dvAra kSINameha guNasthAnavat jANavAM, zeSa 14 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che- (4) yoga -ahiM kevaLajJAna hovAthI asatya mana ane vacanaga, mizra mana ane vacanaga e cAra cena na hoya, parantu kevaLIsamudaghAta vakhate audArikamizra ane kArmaNa e be cega adhika che, mATe kSaNamahInA nava yugamAMthI cAra yAga bAdakarI be vega meLavatAM ( satya ane vyavahAra mAga, satya ane vyavahAra vacanaga, dArikamizra, ane kArpaNa kAga e 7 yuga heya. (7) jJAna -A guNasthAne eka kevaLajJAna hoya. (20) rara ?-A guNasthAne eka kevaLadarzana hoya che. (26) prALa -pAMca Indriya prANa na haya, kAraNake sarvajJanA jJAnamAM Indriyone upayoga na hoya, mATe zeSa pAMca prANu hoya. (20) saM 2 (0-0-AhAradi cAramAMnI eka AhArasaMjJA sudhAvedanIyanA udayathI hoya, athavA saMjJA te ciMtArUpa hovAthI chaghasthaneja gaNavAmAM Ave te AhAra hoya paranta AhArasaMjJA na hoya, temaja hetupadezikI vigere kai saMjJA na hoya. 1-2. chAsthane jema ciMtavanarUpa payogI mAga che tema kevaLIne nathI, paNa koIe manathI pUchelA praznano uttara ApatI vakhate manapulone tadAkAre pariNumAvavArUpa parapagI manayoga che. For Private And Personal Use Only Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 357 (ra) 3paco ra-kevaLajJAna ane kevaLadarzana e be upaga che. (ra) 3 4-0ramULakarmamAM nAma, gotra, vedanIya ane AyuSya e cArane udaya che, temaja uttarabhedamAM kSINamehamAM kahelI paMcAvana prakRtimAMthI jJAnAvaraNa pa, darzanAvaraNa 4, antarAya pa, e 14 prakRti bAda karI chananAmakarma adhika meLavatAM 42 no udaya hoya. (ra9) sIrapa ra-rU--mULakarmamAM nAma ane gotrakamanI udIraNuM hoya, temaja uttarabhedamAM be vedanIya ane narAyuSya (4ra mAMthI) bAda karatAM zeSa 39 prakRtinI udIraNa udayamAM kahyA pramANe hAya. (ra6) sattA 4-8-mULakarmamAM udayavat cAranI sattA hoya, uttarabhedamAM kSINamehIne kahelI 101 prakRtimAMthI nidrA ane pracalA te kSINamehane upAjya samaye kSaya pAmI, temaja pAMcajJAnAvaraNa pAMca antarAya ane cAra darzanAvaraNa e 14 prakRti kSINamehane chelle samaye kSaya pAmI, mATe te 16 prakRti bAda karatAM zeSa 85 prakRtinI sattA hoya. (28) detu 2-7--mULahetumAM garUpa eka hetu che, ane uttarahetumAM sAta ega che. (ra6) dayAna 2-ganirodha vakhate zukaladhyAnane trIjo bheda hoya, ane zeSa vakhatamAM dhyAna na hoya (paNa dhyAnAntarikA kALa hoya. ). (rUra) samudraghAta kevalI muddaghAtarUpa eka samughAta che. (23) mAva rU-4-mULabhAva kSAyika, Aidayika, ane pAriNAmika e traNa bhAva hoya, uttarabhedamAM 9 kSAvikabhAva, 3 AdayikabhAva (naragati, zukalezyA, ane asiddhatva), ane 2 pAriNamikabhAva (chatva ane bhavyatva) e pramANe 14 bhAva For Private And Personal Use Only Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 358. hoya. A teramA ane caudamAM guNasthAnamAM bhavyatvabhAva svIkArela che, tenuM kAraNake zAstramAM bhavyamArgAe 14 guNasthAna kahelAM che. vaLI keTalAeka te kevaLIbhagavAnamAM dravya siddhatva gaNune bhavyatvabhAva gaNatA nathI. () vagAhanA-samughAtakRta avagAhanA saMpUrNa lAkAkAza pramANa che. zeSa svarUpa kSINamehavata. (2) riti-jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta ane utkRSTa kAyasthiti 8 varSa 7 mAsa nyUna pUrvakroDa varSa pramANa che. temaja bhavasthiti kSINamehavata. agIkalI guNasthAnamAM. gati vigere ra2 dvAre sagIkevalI guNasthAna pramANe jANavAM, zeSa 14 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe () eja -ga rahitapaNuM hovAthI ja A guNasthAna agI kahevAya che. guNasthAnakramAnuroha graMthamAM sUkSma kAga kahyo che paNa te ahiM avivakSita che. (22) ra 0-vega ane vezyA anvayavyatirekabhAve hovAthI ega nathI mATe lezyA paNa nathI. (26) go - gAbhAve AhAra na hoya, paNa eka anAhArIpaNuM hoya. (22) -AyuSya prANa sivAya koI paNa prANu na hoya. (20) saMjJA 0-0-anAhArIpaNuM hovAthI AhAra saMjJA paNa na hoya. (ra3) vaMja 0-0cagAbhAve karmabaMdha paNa na hoya. 1. yogi ane ayogI guNasthAnamAM saMkSipaNuM manodravyanA saMbaMdha mAtrathIja che, paNa ciMtArUpa nahi. (paMcasaMgraha) For Private And Personal Use Only Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 350 (24) 39 ka-22-mULa cAra aghAti karmane udaya che, ane uttarabhedamAM kAyayogane abhAve dArikAdi 30 prakRtine udaya kSaya pAmatAM zeSa subhaga, Adeya, yaza, zAtA ke azAtA, trasAdi 3, paMcendriya jAti, manuSyagati, manuSpAyuSya, jInanAma, ane ucca gotra e 12 prakRtine udaya heya. e 12 prakRtio chele samaye udayamAMthI kSaya pAme che. (20) kathIrA 0-0-gane abhAva hovAthI udIraNa paNa hoya nahi. (28) fpatu --gane abhAva che. mATe bandha nathI. ra6) dazAna -zukaladhyAnano cothe bheda hoya. (rUra) tapurAta -gane abhAve samughAta paNa na hoya. (3) mAi rU--zuklalezyA vinA 13 bhAva sagivata. () mayAAdanA-kSINamehavata. kAraNake ahiM sagImAM kahelI samughAtakRta avagAhanA na hoya. (30) riti-utkRSTa kAyasthiti antarmuhUrta (pAMca hasvAkSara pramANa), ane jaghanya kAyasthiti paNa teTalI ja che. temaja bhavasthiti sAgavata. iti caturdazaguNasthAneSu 36 dvAraprAptiH samAptA. For Private And Personal Use Only Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 380 (17) cauda ane pAMcasotresaTha jIvabhedamAM 36 dvAronI prApti. cauda jIvabhedamAM. (1) sUkSmaaparyApta ekendriyamAM. (2) ati 2 (tiryaca), (2) trika 2, (2) Ara , (4) vana ra (dArikamizra, ane kArmaNa), (1) gheDa 2 (napuMsaka), (6) vA 4-rarU (strIveda, purUSaveda vinA), (7) jJAna 0, (8) jJAna 2, (2) saMgama (avirati), 20) nA ? (acakSu), (22) rayArU (azubha), (22) madhya 2, (23) ta ttva 2 (mithyAtva), (4) saMghavI (asaM1i), (29) so 2, (6) gujarathAna 2 (paheluM),-sugama che. na (27) nAme ?---caudamAMthI sUphamaaparyApta ekendriya nAme eka jIvabheda, ane pAMcase tresaThamAMthI pAMca aparyAptasUkSama ekendriya (sUma aparyApta pRthvI, jaLa, agni, vAyu, ane vanaspati )rUpa pAMca jIvabheda hoya. (28) pati rU--AhAra zarIra ane Indriya e traNa paryAptio hoya, kAraNake sarva labdhiparyApta che temaja karaNa aparyApta ekendriyo avazya traNa paryApti pUrNa kare tyArabAda * zarIra paryAptane audArika kAyasega mAnavAthI dArikaga sahita traNa yoga paNa kahevAya. 1. sarve aparyAptajIne anAbhoga AhAraja hoya, ane kavalaAhAra hoya nahi, tathA paryAptachamAM ja AhAra na hoya,zeSa svarUpa yathAsaMbhava vicAravuM. For Private And Personal Use Only Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 366 ladhiaparyApta hoya te maraNa pAme ane karaNapayota hoya te cathI paryAmi pUrNa karI paryApta ekendriya thAya. (22) rU--AyuSya, sparzendriya ane kAyayeza e traNa prANu che. ekendriyane zvAse chavAsa sahita cAra prANu hoya, paraMtu aparyApta ekendriyane zvAse chavAsa paryApti pUrNa nahi thatI hovAthI zvAsocchavAsa prANa hoya nahi. vaLI zarIraparyApti samApta thavAthI dAriyega, athavA aparyApta avasthAmAM audArikaga na gaNe te paNa kAmaNa vigere kAyayega te aparyApta avasthAmAM ekendriyane hAya che. (20) in 4-0-AhArAdi cAre saMjJA hoya ane hetupadezikI vigere traNamAMnI keIpaNa saMjJA na hoya. () 3 rU-acakSudarzana ane be ajJAnarUpa traNa upayoga hoya. (22) di -mithyASTi hoya che. (ra) vadha 8-202-jInanAma, suratrika, narakatrika, vaikiyadvika, ane AhArakaddhika e agIAra prakRti vinA zeSa 109 uttaraprakRtie bAMdhe ane mULakarma ATha bAMdhe. | (ra) kSya 8-cha-naraka 3, deva 3, vaikiya 2, naratrika, uccagetra, strIveda, purUSaveda, jAti 4, AhArakadvika, dArikaupaga, saMghayaNa 6, saMsthAna 5, khagati 2, jInanAma, trasa, bAdara, paryAsa, svara 2, samyaktva, mizra, subhaga, Adeya, yaza, parAghAta, Atapa, udyota tathA ucchavAsa e 49 prakRti vinA zeSa 73 prakRtine udaya labdhiaparyAptane hAya. (ra) kALA 8-7rU-udayavat - (ra6) sattA 8-4-jInanAma, narakAyu ane devAyu vinA eka pIratAlIzanI sattA heya. For Private And Personal Use Only Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 36ra (27) vora rU-audArika, tejasa, ane kArmaNa e traNa zarIra hoya. (28) caMpanuM ka-ra-mULabaMdhahetu cAra ane uttarabaMdhahetumAM anAga mithyAtva, saMparzendriya avirati, 6 kAyavadha, 23 kaSAya, ane audArikamizra tathA kAmaNaga maLI 33 uttarabaMdhahetu hoya. (ra6) dayAna -mana rahitane dhyAna na hoya mATe. (30) saMghayA -hADarahitane saMghayaNa na hoya mATe. (32) saMdhAna -masUranI dALa sarakhuM athavA ardhacaMdrAkAra vigere pAMca prakAranuM haMDaka saMsthAna kendriya mANumAM kahyA pramANe hAya. (rUra) samudvAra rUvedanA kaSAya ane maraNa e traNa samughAta hoya. paraMtu tathA prakAranI ladhi vinA zeSa cAra samudyAta na hoya. (33) mAgha rU-ra-mULabhAva pizama, audayika, ane pariNAmika e 3 bhAva hoya,uttarabhedamAM pazamabhAve 5 dAnAdilabdhi, 3 upaga, temaja vikabhAvamAM 3 virUddhagati 3 azubhalezyA be veda e ATha vinA 13, ane 3 pAriNamikabhAva e sarva maLI covIzabhAva hoya. (3) javAnA-janmadahanI jaghanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAtamebhAga, utkRSTa avagAhanA paNa kiMcit adhika aMgu lano asaMkhyAtamabhAga che, ane maraNa muddaghAtakRta tejasa avagAhanA dIrgha 14 rajaju pramANa che. uttaradehAvagAhanA hoya nahi. (31) rithati-jaghanya bhavasthiti 256 AvalikA, ane utkRSTa bhavasthiti antarmuhUrta pramANa che, kAyasthiti ane prakAre antarmuhUrta pramANu zrI prajJApanA sUtramAM kahI che. ahiM kAyasthiti labdhi ane karaNa e bane aparyAptapaNAne aMge kahelI che. For Private And Personal Use Only Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 363 (36) yoni--ekendriya mArgaNAmAM kahyA pramANe para00000 yoni jANavI. tathA sacitta vigere traNa prakAranI, zIta vigere traNa prakAranI. ane saMvRtavigeremAMnI eka saMvRtani che. zaMkhavartAdini hoya nahi. (2) sUkSmaparyApta ekendriyamAM. jati vigere 30 dvAra sumaaparyApta ekendriya tulya che, zeSa 6 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che- (4) yoga -audArika che. (28) raffNa ka-paryApaNuM hovAthI pasaekendriyane yegya AhAra, zarIra, Indriya ane ucchavAsa e cAra paryAsihaya. - (1) prANa ka-AyuSya, sparzendriya, kAyAga, ane zvAsocchavAsa e cAra prANa hoya, kAraNake zvAsocchavAsaparyApti paNa pUrNa thayelI hoya che. (ra4) 32 874-sUkSma aparyAptane je 73 prakRtine udaya kahyo che temAMthI tiryagAnupUvI ane aparyApta nAmakarma bAda karI paryAtanAmakarma parAghAta ane uzvAsanAmakarma umeratAM 74 prakRtione udaya labdhiparyApane paryAptAvasthAmAM hoya. (20) hIrA 8-74-udayavatuM. (28)dhitu ka-3ra-yogamAM 1 dArikaga gaNavAthI. () riti-jaghanya ane utkRSTa bhavasthiti tathA jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta pramANa che, ane utkRSTa kAyasthiti labdhiparyAptapaNAnI apekSAe asaMkhyakALacakra pramANa che. 1. ahiM sarvatra aparyApAne badale paryApta rAba kahe. For Private And Personal Use Only Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 364 (3) bAdaraaparyApta ekendriyamAM. nasi vigere 31 dvAre sUphamaaparyApta ekendriya tulya che, parantu sUmane sthAne bAdara zabda kahe, zeSa pa dvArAmAM je taphAvata che te nIce pramANe che - (22) jerA ka-aparyAptapaNAmAM (devabhavathI AvelA ) ekendriyane telezyA paNa hoya che. (22) racavatha -karmagraMthamate pRthvI, apa ane pratyeka vanaspatine aparyApta avasthAmAM sAsvAdana samyaktva paNa kahyuM che, mATe mithyAtva ane sAsvAdana e be sabhyatva hoya. (6) gujarathAna ra-sabhyatvavatu. (27) me 2-6-cauda bhedamAMne "bAdaraparyApta ekendriya" e nAme eka bheda che, ane pAMcase tresaTha bhedamAMthI bAdaaparyApta pRthvI, apu, agni, vAyu, sAdhAraNa vanaspati, ane pratyeka vanaspati e 6 bheda hoya che. () mAi -ra-te lephsA sahita suphamaaparyApta ekendriyavat - (4) bAdaraparyApta ekendriyamAM. tti vigere ra7 dvAre sUkaparyApta ekendriya tulya che, paraMtu sUmane sthAne bAdara zabda kahe, ane zarIra, samuruSAta, mA, mAmAnA e ka dvAra sAmAnya ekenidraya mArgaNa tulya kahevA, zeSa pa dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe (4) cora rU--audArika, kriyamizra, ane vaikriyaga. (ra4) 32 8-78-ekendriya mArgaNAmAM je 81 ne udaya kahyo che temAMthI aparyApta, sUkSma, ane tiryaMcAnupUrvI e traNa bAda karatAM 78no udaya lakvipatane payAvasthAmAM jANu. For Private And Personal Use Only Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 365 athavA sUkSmaparyApta ne kahelI 74 maMthI sUma ane aparyApta bAda karI yaza, parA, uzvAsa, vai0, Atapa, ane udyota meLavatAM paNa 78 ne udaya hoya. (-baMdhadayasattA prakaraNe). (ra9) 34TI 8-78-udayavat . (28) vaMtu -34-Aga 3. zeSa paryApta sUphamavatuM. (31) fthati-utkRSTa kAyasthiti asaMkhya kALacakra pramANa che, kAraNake vAraMvAra labdhiparyApaNuM eTalAkALa sudhI prApta thAya, tyArabAda avazya labdhiaparyAptapaNe prApta thAya. ahiM karaNaparyApaNAnI kAyasthiti te antarmuhUrNa nyUna 22000 vaSa pramANa che, paraMtu zrI prajJApanAdi zAstromAM te ladhi paryAptapaNanI kAyasthiti aMgIkAra karI che, AgaLa paNa e pramANe labdhiparyAptapaNAnI ja kAyasthiti kahevAze. zeSa svarUpa ekendriya mArgaNAvata. (5) aparyApta dvIndriyamAM. tti vigere rapa dvArA sAmAnya dvIndriya mArgaNuM tulya jANavAM, zeSa 11 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che - (4) roja 2-audArikamizra, ane kAmaNa. () sAdhAraNa ra-kavala ane AbhegaAhAra na hoya, zeSa svarUpa kandriya mArgaNAvat . (17) nI 2-2-cauda ane pAMcase tresaTha jIvabhedamAMthI "aparyApta hIndriya" e nAmane eka chavabheda hoya. (28) pati -AhAra, zarIra, Indriya, ane ucchavAsa. (22) ghA -vacanaga vinA kIridraya yaMgya 5 prANa che. (20) naM i-0-AhArAdi cAre saMjJA hoya. tathA viziSTa saMjJAno abhAva hovAthI hetUpadezikIsaMjJA na hoya. For Private And Personal Use Only Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 366 (24) 32 8-7-jJAnAvaraNa 5, darzanAvaraNa 9, vedanIya 2, mehanIya 24 ( mizra, samyatva, be veda vinA), tiryagAyu, dhrudayI 12, tiryagaDhika, kanidraya jAti, trasa, bAdara, aparyApta, durbhAga, anAdeya, ayaza, dArikaddhIka, haMDaka, sevA, upaghAta, pratyeka, nIcagotra, ane 5 antarAya. (22) vIranA 8-74-udayavatuM. (28) vaMdha hetu -rUka-vyavahAravacanaga ane dArikakAga vinA dvIndriyavata. () vAhanA-janmadehanI utkRSTa avagAhanA aMgulane asaMkhyAtamabhAga, zeSa svarUpa kIndriyavatuM. (31) rithati-banne prakAranI bhAvasthiti ane kAyasthiti antarmuhUrta pramANa che. (9) paryApta dvIndriyamAM. jati vigere 24 dvArA zrIndriyamArgaNa tulya che, zeSa je 12 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che-- (4) zora -dArika, ane vyavahAravacanaga. (7) jJAna -paryApta avasthAmAM sAsvAdanabhAva na hoya. (23) nagara --paryApta avasthAmAM mithyASTija hoya. (26) mahAra -paryApta arvathAmAM AhArIpaNuMja hoya. temaja AgikaAhAra ane kavalaAhAra paNa hoya. (26) gurathAra -samyaktvavA. (27) kAme 2-2--paryAptIndriyarUpa eka bheda hAya. (ra) kAcana --paryAsakrIndriyane be jJAna na hoya mATe upaga traNa hoya che. (22) ghaNi -paryApta avasthAmAM eka mithyASTi che. For Private And Personal Use Only Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 367 (ra) 30 8-0--aparyApta krIndriyane kahelI ja mAMthI aparyApta ane tiryagAnupUrve bAda karI paryApta, yaza, parA, udhAra, udyota, svara 2, kukhagati, umeratAM 80ne udaya labdhiparyAptane paryApta avasthAmAM hoya. (29) 3IranA 8-80-udayavatu. (28) vaMde, la-rUka--mULabaMdhahetu cAra ane uttarabaMdhahetumAM mithyAtva 1, avirati 8, kaSAya rasa, ane yuga 2, e sarva maLI 34 baMdhahetu che. paryApta avasthAmAM kAmeNa ane dArimizagarUpa baMdhahetu hoya nahi. (23) mAva rU-ra-zrIndriyava - ahiM siddhAntamate 26 bhAva na hoya. kAraNake paryApta dvIndriyane sAsvAdanabhAva na hoya. (7) aparyApta trIndriyamAM. jata vigere 33 dvAre aparyApta dvindriya tulya che, paraMtu kriIndriya sthAne trIndriya zabda kahe. zeSa 3 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che-- (2) triA rU-sparzendriya, rasanendriya, ane nAsikA e traNa indriyo che. (22) baLa da---eka Indriya prANa adhika gaNavAthI. (28) dhaMdhanuM 4-rUka-eka InidrayanI avirati adhika gaNavAthI pAMtrIsa baMdhahetu hoya. (8) paryApta rInidrayamAM. jati vigere 31 dvArA paryAya dvIndriya tulya che, paraMtu kandriyane sthAne trIndriya zabda kahe. zeSa pa dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che- For Private And Personal Use Only Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 368 (2) driya rU, (27) arm 7, (28) vahetu - ra- e traNe dvAramAM eka nAsikA Indriya adhika gaNavI. () vana-janmadehanI utkRSTa avagAhanA 3 gAunI che, evaDA lAMbA kAnakhajurA vigere trIndriya che aDhI dvIpa bahAranA dvIpasamudramAM utpanna thAya che. vaLI jU kIDI vigere sarva trIndriya chanI utkRSTa avagAhanA evaDI meTI na hoya, parantu zAstramAM kAnakhajurA vigere keTalAka trIndriyajInI avagAhanA 3 gAu pramANanI kahI che. zeSa svarUpa paryApta dvIndriyavata. (3) sthiti-utkRSTa bhavasthiti 49 divasanI che, tyArabAda game teTalI mATI nAnI kAyAvALo trIndriyajIva avazya maraNa pAme che. tathA utkRSTa kAyasthiti saMkhyAta divasanI che. kAraNake ogaNapacAsa divasa pramANunA keTalAeka paryAbhavamAM vAraMvAra utpanna thatAM saMkhyAta divasa gaNelA che, tyArabAda avazya apathAya trIndriya vigere koIpaNa anya svarUpe utpanna thAya. utkRSTa kAyasthitimAM labdhiparyAptapaNuMja gaNavuM, paNa karaNaparyApaNuM nahi. (9) aparyAptacaturinidrayamAM. jata vigere 33 dvAre aparyAyatrIndriyavatuM. paraMtu trIndriyane sthAne caturindriya zabda kahe.zeSa 3 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che-- (2) triA -otrenidraya sivAyanI cAra Indriyo che. (22) prANa -indriya 4, zvAsocchavAsa, AyuSya, ane kAga e sAta prANa aparyApta avasthAmAM che. ahiM cakSudarzana na gayuM ane cakSu prANa gaNe che tenuM kAraNake vivikSata Indriya racAyA bAda te Indriya prANarUpa gaNI zakAya, paraMtu darzanarUpa te tyAre gaNAya ke jyAre dekhavArUpa kArya karI zake. For Private And Personal Use Only Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mATe zAstramAM paryAsane cakSudarzana kaheluM che, paNa aparyApane nahi. (28) jetu - rUda-cakSuIndriyarUpa eka avirati adhika gaNavAthI. ahiM aparyAsane cakSudarzana nathI te paNa cakSuIndriyanI avirati hoya che. (10) paryApta caturindriyamAM. ati vigere 28 dvAre paryApta nIndriya tulya che, paraMtu trInidrayane sthAne caturidriya zabda kahe. zeSa 8 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che - (2) nikA ka-sparzendriya, hA, nAsikA, ane cakSu e cAra Indriya che, (20) rarara ra-cakSu ane acakSudarzana. (22) gharLa 8-Indriya 4, zvAsocchavAsa, AyuSya, kAyaga, ane asatyAmRSA vacanaga e 8 prANu che. (22) kapoLa ka--matiajJAna, zrutajJAna, acakSudarzana, ane rAkSudarzana e cAra upaga che. (28) kaMpatu karU-mithyAtva 1, avirati 10, kaSAya 23, ane ga 2 e pramANe 36 uttarabaMdhahetu che. (33) mAya rU-ra-cakSudarzana adhika gaNavAthI. (3) ma dana-janmadahanI utkRSTa avagAhanA eka jana pramANa che. evaDA meTA cAra gAunA bhamarA vigere caturindriya jIve aDhIdviIpa bahAranA dviIpa samudromAM utpanna thAya che. zeSa svarUpa trIndriyavatuM. () fethati-utkRSTa bhavasthiti 6 mAsa, ane utkRSTa keyasthiti saMkhyAta mAsanI che. cha cha mAsanA keTalAka paryAbhava gaNatAM saMkhyAta mAsanI kAyasthiti thAya che. - - - For Private And Personal Use Only Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (11) aparyApta asaMpicendriyamAM. (2) jati ra-tiryaMcagati ane manuSyagati. kAraNake tijagatimAM samucchima jaLacara vigere asaMpicendriya che, ane manuSyagatimAM samuskima manuSya asaMkSipacendriya che. zeSa deva nArakagatimAM samucchimapaNuM hAya nahi, tethI asazipaNuM paNa hoya nahi. (2) drika , (3) kAga 2 (sa.)-sugama che. (4) jaina ra-aparyApta avasthA hovAthI aMdArikamizra ane kAzmaNa e be hoya. (1) veda 2 (3)--asaMsimAM eka napuMsakaveda bhAvavaMda rUpa che, ane dravyaveda (liga) traNe che, kAraNake samurijhama jaLacara vigere tico traNe liMgavALA hoya che, ane samucichama manuSya te banne rIte napuMsaka che. (6) vAva ka-rarasugama che. (7) jJAna 0 (2 -samRmi jaLacara vigere tiryaMcane sAsvAdana guNasthAna che tethI karmagraMthakAra jJAna na hoya ema kahe che, ane siddhAMtakAra jJAna hovAnuM kahe che. samu7ima manuSyane te sAsvAdana guNasthAna ja na hoya mATe jJAna paNa na hoya. (8) iAna 2, (2) saMyama ? (avirati), (20) rara ? (acakSu), (22) rA re (azubha), (22) maca 2(20 kathAtra 2 ( mithyAtva ane sAsvAdana ), (6) saMjJitva ? (asaMksi), (1) Ara 2, (26) suthAra (pahelAM be -- sugama che. (37) me 2-6-auda bhedamAMthI asaMkSiparyAyarUpa eka bheda che, ane pAMcase tresaTha jIbhedamAMthI 101 samurijhama manuSya, ane 5 samucchimaaparyApta tiryaMca paMcendriya e 106 jIvabheda che. For Private And Personal Use Only Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 371 (28) ka-samucchima paMcendriyane je ke pAMca paryAti che, paraMtu aparyApta avasthAmAM vacanaparyApti samApta nahi thavAthI vacanaparyApti nathI, zeSa AhAra, zarIra, Indriya, ane ucchavAsa e ja paryAti che. (22) bALa 8-samurNima tiryaMcane aparyApta avasthAmAM vacanaga, ane managa vinA zeSa ATha prANa heAya che, samuskeima manuSyane jIvavicArAvacerImAM sAta ATha prANa kahyA che tene visaMvAda pAMcaratresaTha jIvabhedamAM dvAraprApti prasaMge darzAvAze. (20) saM 4-0-aparyApta avasthA hovAthI AhArAdi cAre saMjJA heAya paratu hetUpadezikI vigeremAMnI eka paNa saMjJA na hoya. () 4thA rU (dho-karmagraMthamate be ajJAna ane acakSudarzana e traNa upayoga che, ane siddhAnta te be jJAna sahita pAMca upayoga che. (rara) dafcha ra-mithyAtva ane sAsvAdana samyatvaSTi. (ra3) % 8-201--vikasendriyavatuM. (ra4) kapha, 8-07-jJAnAvaraNa pa, darzanAvaraNa 9, vedanIya 2, mehanIya 24 ( be veda ane mizra tathA samyakatva vinA ), manuSpAyuSya, tiryagAyuSya, dhRdayI 12, tiryagaDhi, manuSyadvipha, paMcendriya jAti, trasa, bAdara, aparyApta, durbhAga, anAdeya, ayaza, huMDaka, sevAd, upaghAta, pratyeka, audArikazcika, nIca netra, ane antarAya pe e pramANe 77 prakRtione udaya labdhiaparyAptane hoya. (ra) korA 8-79-udayavas. (ra6) sattA 8-4jInanAma narakAyu ane devAyu vinA. (27) zarIra rU--audArika, tejasa, ane kArmaNa. (8) vadhatu ka-37--mithyAtva 1, avirati 11 (mana vinA), kaSAya 23, ane ga ra e pramANe 37, For Private And Personal Use Only Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 372 (ra1) dhyAna --asaMsine manavinA dhyAna na hoya. (30) saMghathai ?--(sevA), (32) saMthAna 2 (huMDaka), (rUra) samudraghAta ? (vedanA, kaSAya, maraNa.)--sugama che. (23) mAya rU-ra6 (7)--mULabhAva pazama, dayika, ane pAriNumika e traNa che, ane uttarabhedamAM 8 kSayapazamabhAva te ajJAna 2 acakSudarzana ane dAnAdi 5. tathA 14 diyikabhAva te ajJAnAdi 4, kaSAya 4, tiryagnati, manuSyagati, veda 1, lezyA 3. ane pariNAmikabhAva 3 e rIte 25 bhAva karmagraMthamate, ane siddhAntamate be jJAna sahita 10 pazamabhAva gaNatAM 27 bhAva hoya. (24) anardanA--janmadehanI jaghanya tathA utkRSTa avagAhanA aMgulane asaMkhyAtamabhAga, ane samughAtakRta avagAhanA dIrgha 7 rajaju pramANa che. uttaradehAvagAhanA hoya nahi. (31) rithati--aparyApta vikasendriyavata. (36) --paMcendriya saMbaMdhi 2600000 yoni che, ane eninA sacittAdi sAta bheTa vilendriyavat jANavA. (12) paryApta asaMkSipacendriyamAM 15 dvArA aparyApta asaMkSi paMcendriyatulya che, zeSa 21 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che - (2) (nati) -ticagati. samurNima manuSyo aparyApta avasthAmAMja maraNa pAme che mATe manuSyagati gaNAya nahi. (4) jo 2-audArika kAyayoga ane vyavahAra vacanaga e pramANe mULa ane uttaraga be be heya. (7) iAna -paryApta avasthAmAM sAsvAdana paNa na hovAthI jJAna na hoya. For Private And Personal Use Only Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 373 (20) rara ra-acakSu ane cakSu e banne darzana he . (23) sabhya - paryApta avasthAmAM eka mithyAtvAya. (26) Aritra paryApta avasthAmAM AhArIpaNuMja heya, temaja eja sivAyanA lema AhAra vigere uttara bheda hoya. (26) gujasthAna - paryApta avasthAmAM mithyAtva guNasthAna hAya. (27) jIvara 2 -da chavabhedamAMthI "paryApta asaMkSi paMcendriya " eka bheda che, ane pAMca tresaThamAMthI samucchima jaLacara vigere 5 bheda che. (28) ati -manaH paryAsi vinA pAMca paryApti hAya. (22) -managa vinA 9 prANa hoya. (20) saM -ra-AhArAdi cAra saMjJA, ane eka hepadezikI. (ra) kaNI ka--be ajJAna ane be darzana rUpa cAra upayoga che. (rara) draSTi -payota avasthAmAM mithyASTija heya. (ra3) ra5 8-127-AhArakaTrika ane jInanAma vinA. (ra4) 32 8-29-aparyApta asaMkSi paMcendriyane je 77 prakRtio kahI che, temAM subhaga, Adeya, yaza, prathama saMghayaNa 5, prathama saMsthAna 5, parAghAta, khagati 2, ucachavAsa, udyota, ane svara 2, e 20 prakRti umerI manuSyagati ane manuSyAnuM pUvI bAda karatAM 95 prakRtine udaya heya. (ra1) 3ora 8-19-udayavatuM. (36) tA 8-47-jInanAma vinA. ahiM devAyuSya ane narakAyuSyanI sattA hoya che. (28) jata -27-ahiM AdArika ane vyavahAra vacanaga heya. zeSa svarUpa aparyAptavat. For Private And Personal Use Only Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 374 (23) mA rU-ra-aparyApta asaMjJi paMcendriyamAM je pacIsa bhAva karma graMthamate kahyA che temAMthI manuSyagati bAda karI cakSudarzana umerIne pacIsa bhAva kahevA. (ra) gayAdanA-janmadehanI utkRSTa avagAhanA samuIima jaLacara Azrayi 1000 jana pramANa che. zeSa svarUpa aparyAptavat, (31) rithati-utkRSTa bhavasthiti 84000 varSanI che, ane utkRSTa kAyasthiti sAmAnyapaNe aparyApta paMcenidrayanI apekSAe zata pRthaphatva ( seMkaDo ) sAgaropama pramANu zrI prajJApanAjImAM kahI che, paraMtu asaMzipaNurUpa vizeSa bhedane aMge kahI nathI. (13) aparyApta saMkSi paMcendriyamAM. (2) jata ka-cAre gatimAM saMrijI aparyApta hoya che, paraMtu saMri manuSya ane tiryaMca labdhi tathA karaNa e baMne bhede aparyApta gaNavA, ane nAraka tathA devane karaNa aparyApta gaNavA. (2) , (3) vAya ? (trasa) sugama che. (4) roga rU-tiryaMca tathA manuSya Azraci dArika mizra, nAraka tathA deva Azrayi vaikriyamizra, ane cAre cho Azrayi kAmaNa kAyama hoya che. (1) vera rU-tiryaMca ane manuSyanI apekSAe traNe bhAveda tathA 3 dravyaveda paNa hoya che. (6) -ra -sugama che. (7) jJAna rU--deva athavA nAraka bhavamAMthI AvatA saMkSi paMcendriya tiryaMca manuSyane (tIrthakara vigerene) athavA manuSya ane tirthI bhavamAMthI AvatA deva nArakane aparyApta avasthAmAM sabhya daSTipaNuM hoya te matijJAna zrutajJAna ane avadhijJAna hoya che. For Private And Personal Use Only Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 375 (8) rU-deva athavA nAraka bhavamAMthI AvatA saMksi tici ane manuSyane, athavA saMkSitiryaMca tathA manuSyabhavamAMthI jatA deva nArakane aparyApta avasthAmAM mithyASTipaNuM hoya te mati ajJAna, mRta ajJAna. ane vibhaMga jJAna hoya che. (2) saMgama --aparyApta avasthAmAM dareka jIvane avirati cAritraja hAya, kAraNa ke viratipaNuM te ATha varSanI vaye prApta thAya che. (20) 2-acakSu darzana ane avadhidarzana aparyApta avasthAmAM hoya che. hemAM avadhi darzananI samaja avadhijJAna ane virbhAgajJAna tulya jANavI. (2) erathA 6, (22) matha9 2, (23) sabhya 0 4 (sAsvAdana, kSayapazama, kSAyika, mithyAtva). (ra4) saMhi ? (saMksi), (29) gAda 2, (6) gujarathAna rU (paheluM bIjuM ane cethe)-sugama che. (7) komeda 2-222-Ada chavabhedamathI ja aparyApta saMkSi paMcendriya" nAmano eka bheda che, ane pAMca tresaThamAMthI gabha ja manuSya 101, deva 9, nAraka 7, ane garbhaja tiryaMca 5 e pramANe 212 jIvabheda che. (28) paffvata 1, (21) prAga 2 (baMne dvAramAM mana vinA), 1 ahiM saMsi za da kahevAnuM e kAraNa che ke ati tiryaMca bhavamAMthI AvelA deva athavA nArakane aparyApta avasthAmAM avadhi ke virbhAgajJAna utpanna thAya nahi, paraMtu paryApta thayA bAda utpana thAya. temaja asaMjJibhavamAMthI avadhi ke vibhaMga sahita (devanAraka bhavamAM) na jAya. ahiM saMkA sthAna e che ke aparyApta saMttine vacanayoga na gaNyo ane vacana prANu gaNe tenuM zuM kAraNa? javAbamAM jANavAnuM ke jema Indriya paryAmi pUrNa thayA bAda cakSuprANu gaNAya paNa cakSudazana gaNAya nahi, cakSudarzana te karaNaparyAptane ja gaNAya, tema bhASA paryApti pUrNa thayA bAda vacanaprANa gaNAya, paraMtu vacana yoga na gaNapa, vacana yoga to karaNapayata paNamAM ja gaNAya. For Private And Personal Use Only Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 376 (20) saM -1 (AhArAdi 4, ane daSTivAdezikI), (22) 8, (rara) draSTi 2, (mithyAtva ane samyaktva), (ra3) vaiSa 8-202 (aparyApta asaMgni paMcendriyavat )-sugama che. (ra) 8-72-aparyApta asaMkSine kahelI 77 prakRtimAM purUSa ane strIveda adhika gaNavAthI labdhiaparyAptane 79 ni udaya che. (ra9) 8-72-udayavatuM. (26) nA 8-246-chananAma devAyuSya tathA narakAyuSya vinA labdhiaparyAnI apekSAe 145 nI sattA zrI baMdhodaya sattA prakaraNamAM kahI che. ane karaNa aparyAnI apekSAe 148 nI sattA hAya. (ra7) rApara -manuSya tathA tiryaMcane aparyApta avasthAmAM dArika tejasa ane kAryaNazarIra hoya che, ane deva tathA nArakane vekiya tijasa ane kAryaNuzarIra hoya che mATe ekaMdara cAra zarIra che. (28) vaMtu ka--mithyAtva 1, avirati (manavinA) 11, kaSAya 25, ane vega 3 e pramANe 40 baMdhahetu hoya. (ra6) dayAna -mana na hovAthI dhyAna na hoya. () saMghathaLa 6, (32) saMthAna 6, (rUra) muvAta rU (vedanA, kaSAya, maraNa)-sugama che. (22) mAra ka-rU2-upazama vinA cAra mULabhAva che, ane uttarabhedamAM 14 kSApazama bhAva (upaga 8, samyakatva 1 dAnAdi 5), 1 kSAyikabhAva (sAyika samyaktva), 21 audayikabhAva, ane 3 pAriNumikabhAva e pramANe 39 uttarabhAva hoya. (24) gAdinA, (2) riti-aparyApta asaMgni paMce ndriyavat . For Private And Personal Use Only Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 307 (36) yoni-paMcendriya saMbaMdhi ra600000 ni che, ane sacittAdi bAra bhedamAMnI acitta ane vidyuta vinA 10 coni che. (14) paryApta saMripaMcendriyamAM. (2) jata 4, (2) aa 1, (3) ya ? (trasa), (4) cA 21, (6) vera rU, () vAva ke-ra1, (7) jJAna , (8) sAna 3, (6) saMyama 7, (20) rara 4, (22) rathA 6, (2) matha 2, (23) sIrava , (24) 3 2 (saMzi), (ra) mAro 2, (26) gujasthAna 4, (7) nAme 2-222 (apayasasaMzivat, parantu aparyApta ne sthAne paryApta zabda kahe), (28) paryANi 6, (12) prAiba 20, (20) saMzA 4-2 (hetupadezikI vinA), (22) 3pana 22, (2) dara rU, (ra3) vaidha 8-20--sugama che. (ra4) 34 8-202-mULakarma AThane udaya che, ane uttarabhedamAM kuti , aparyApta nAmakarma, AnupUvI ja, Atapa, sthAvara, sUkSma, ane sAdhAraNa e 13 prakRti vinA 109 prakRtine udaya karaNaparyAne hoya, ane labdhiparyAptane te cAra AnupUvI sahita 113 prakRtine udaya hAya. * zrI vijaya vimala gaNuM varacita bandhodayasattA nAmanA granthamAM paNa natra do aDavIsA, cauro saThThI dugaM ca paMca kamA pajANaM sannINaM, paNarasayaM udayapayaDIo // 21 // e gAthAmAM kujAtI 4, sthAvara, sUkSma, ane sAdhAraNa e sAta prakRti vinA nAmakarmanI 60 prakRtino udaya gaNI paryAptasaMgni jIvane 115 prakRtiono udaya kahyo che te vicAravA yogya che. kAraNake Atapa ane aparyApta nAmakarmano udaya saMkSiparyAptane kevI rIte gaNI zakAya ? mATe ahiM 13 prakRoi bAda karI 109 ne udaya kahyo che. For Private And Personal Use Only Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 378 (ra) kavara 8 202-udayavat (ra) tA 8-38 sugama che. (27) zarIra 9, (28) vaM tu 4-17, (ra6) dayAna -6, (30) saMcaLa 6, (32) saMthAna 6, (rUrI samuthAra 7, (33) mAva -jarU-sugama che. () nA, () riti-paMcendriya mArgaNAvat. (36) cani-paMcendriya saMbaMdhi 260000 ni che, ane sacittAdi 12 bhedamAMnI sacitta vivRta ane zaMkhAvarta vinA 9 yuni chekAraNake sacitta ane vidyuta nimAM asaMkSi ane zaMkhAvamAM aparyApta jIva utpanna thAya che. iti 14 jIvabhedeSu 36 dvAraprAptiH samAtA. pa3 jIvabhedamAM. (2) ti-deva saMbaMdhi 198 jIvabhedamAM devagati, manuSyanA 303 bhedamAM manuSyagati, tiryaMcanA 48 bhedamAM ticaMcagati, ane nArakanA 14 jIvabhedamAM narakagati che. (2) tri--dvAravarNana prasaMge darzAvelA ekendriyanA 22 jIvabhedamAM eka sparzendriya che, kIndriyanA 2 bhedamAM sparzendriya ane jIhA e be Indriya che, trIndriyanA 2 bhedamAM sparzendriya, jIhA, ane nAsikA e traNa Indriye che, caturindriyanA 2 damAM cakSu sahita cAra Inidra, ane zeSa 535 jIvabhedamAM zretrendriya sahita pAMca Indriye che. () -dvAvarNana prasaMge darzAvyA pramANe pRthvIkAyanA 4 bhedamAM pRthvIkAya, apakAyanA 4 hedamAM apakAya, agnikAyanA 4 bhadamAM agnikAya, vAyukAyanA 4 bhedamAM vAyukAya, cAra sAdhAraNa vanaspati ane be pratyeka vanaspati maLIne 6 bhedamAM vanaspatikAya, For Private And Personal Use Only Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 379 ane e pramANe ekendriya-sthAvaranA 22 da sivAya zeSa 541 jIvabhadamAM trasakAya che. () yoga- aparyApta deva, ra02 aparyApta manuSya, 24 aparyAptatiryaMca, 7 aparyAsanAraka, ane 15 paryAptakarmabhUmija garbhaja manuSya e 347 jIvabhedamAM kAmaNaga che. ahiM 332 aparyApta jIvabhedamAM pUrvabhavathI parabhava jatAM mArgamAM ane utpattine prathama samaye kArmayoga che, ane 15 karmabhUmIja paryApta manuSyamAM kevalIsamudaghAta vakhate trIje ane pAMcame samaye kAmaNaga che. temaja 24 aparyApratica, 202 aparyApta manuSya, ane 15 paryAptakarmabhUmija garbhaja manuSya e 241 jIvabhedamAM AdArikamizraga che. vaLI 24 paryAptatiryaMca ane 101 paryApta manuSya e 1rapa jIvabhedamAM audArikakAya che, athavA je maharSi zarIraparyApti samApta thayAbAda kAga mAne che teonA abhiprAya pramANe 24 aparyApratica ane 202 aparyApta manuSya e rara6 bheda sahita 3pa1 jIvabhedamAM audArika kAyavega che. 9 aparyApta deva, 7 aparyApta nAraka, 15 paryAptakarmabhUmija garbhaja manuSya, pa paryApta garbhajatirthaca, ane 1 bAdaraparyAyavAyu e 127 jIvabhedamAM vaikiyamizra cega che. ahiM paryAptatici ane manuSyane uttarakriya deha Azrayi vayimizraga gaNe che, paraMtu paryApta deva ane nArakanA uttaradeha Azrayi vaikiyamizrayoga nahi gaNavAnuM kAraNa deva nArakanuM mULa zarIra vaikiya hovAthI paryApta avasthAmAM uttaravaikriya racanA vakhate paNa mULakiyadehanI apekSAe vaikiyaganIja mukhyatA gaNe che. banne dehanI apekSAe vaikiyamizraga gaNue te navagreveyaka ane pAMca anuttaranA 14 aparyApta ane 14 paryApta deva sivAya zeSa 170 deva, 14 nAraka, 15 paryAptakarmabhUmija garbhaja manuSya, 5 paryApta garbhajatica, ane 1 paryAbAdaravAyu e 205 jIvadamAM vaikiyamizrayoga hoya. tathA 9 paryApta deva, 7 paryAkhanAraka, 15 karmabhU For Private And Personal Use Only Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 380 mija garbhaja paryApta manuSya, pa garbhajatiryaMca paryA, ane 2 paryAptabAdaravAyu e 1ra7 jIvabhedamAM vaikriyAga heya, athavA matAntare zarIraparyApti samApta thayA bAda kAga aMgIkAra karIe te 9 aparyApta deva ane 7 aparyApta nAraka e 106 bheda adhika gaNatA ra33 jIvabhedamAM vaikriyAga hiya. paryAptakarmabhUmija gaja manuSyarUpa 15 jIvabhedamAM AhArakamizra ane AhAraga che. tathA 3 paryApta vilendriya, pa paryApta samucchima tirtha paMcendriya, 5 payagarbhajatica, 101 paryApta garbhaja manuSya, 9 paryApta deva, ane cha paryAyanAraka, e rara0 chavabhedamAM vyavahAra vacanaga che. tathA ha paryAptadeva, 7 paryApta nAraka, 101 paryApta manuSya, ane pa paryApta garbhajatiryaMca e ra1 paryAptasaMgni paMcendriyamAM cAra managa ane vacanaga che. ahiM anuttarAdi devo zabdaccAra karatA nathI topaNa labdhirUpe vacanaga gaNavAne vyavahAra che. (1) veda-10 sanakumAra vigere svarganA deva, raiveyaka, pa anuttara, 9 lokAntika, ane 2 urdhvakibiSika e 35 aparyApta ane 35 paryApta devA maLI 70 deva sivAyanA zeSa 128 deva, 202 garbhaja manuSya, ane 10 garbhajatiryaMca e 340 chavabhedamAM strIveda che. tathA 198 deva, 202 garbhaja manuSya, ane 10 garbhajatiryaMca e 410 jIvabhedamAM purUSada hoya che. tathA 198 deva ane 172 yugalika manuSya sivAya zeSa 193 jIvabhedamAM napuMsakaveda hoya che, (6) STpa3 jIvabhedamAM koi vigere cAre mULa kaSAya hoya che, ane uttarabhedamAM 38 agarbhajatirthaca, 101 samuci7ma manuSya, 14 nAraka, e 153 kevaLa napuMsakavedI, ane 18 kAntika tathA 10 anuttara saMbaMdhi 28 devabheda vinA zeSa 4ra kevaLa purUSavedI deva maLI 15 jIvabhedamAM (be virUddha veda vinA zeSa) ra3 kaSAya che. tathA 128 deva ane 172 For Private And Personal Use Only Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 381 yugalika manuSya e 300 jIvabhedamAM (napuMsakaveda vinA) 24 kaSAya tathA 30 karmabhUmija garbhaja manuSya ane 10 garbhajatiryaMca e 40 jIvabhedamAM 25 kaSAya, ane kAtika tathA 5 anuttaranA paryAya aparyApta maLI 28 jIvabhedamAM cAra anaMtAnubaMdhi kaSAya strIveda ane napuMsakaveda e 6 kaSAya vinA zeSa 19 kaSAya che.* (7) jJAna-198 deva, sAtamI pRthvInA aparyAptanAraka vinA zeSa 13 nAraka, 202 garbhajamanuSya, ane 10 garbhajatiryaMca e kara3 jIvabhedamAM matijJAna ane zrutajJAna hoya. ahiM 15 paramAdhAmI devAmAM paNa samyakatva kahyuM che, te pUrvasaMgatika devanA kAraNathI utpanna thAya che. tathA sAtamI pRthvInA nArakane aparyApta avasthAmAM kaIpaNa samyakatva nahi hevAthI jJAnano abhAva kahyo che. e vAta karmagraMthanA abhiprAyathI kahI ane siddhAntanA abhiprAyathI te traNa aparyApta vikasendriya ane pAMca aparyApta samucchima tici paMcendriyarUpa ATha bheda adhika gaNatAM 431 jIbhedamAM matijJAna ane zrutajJAna hoya. tathA 198 deva, 13 nAraka, 30 kamabhUmija garbhaja manuSya, ane 10 garbhaja tici e 251 chavabhedamAM avadhijJAna hoya. tathA * ahiMthI prAraMbhIne AgaLanAM keTalAMka dvAromAM prApta chavabhedonI saMkalana (saLo ) pa6 3 Avaze. jema A dvAramAM 195+100+40+ 28563 sarvabheda thAya che. tema AgaLa paNa keTalAka kAromAM jANavuM. 1 zrI vicArasAra graMthamAM kahyuM che ke - " nanu paramAdhArmikeSu kathaM samyaktvamucyate ? atra prava saMgatikadevatAdhupadezena prApnoti, indrakRtanandozvarAttavAdi darzana nimittama ikAvya. artha-paramAdhArmika devomAM samyakRtva kevI rIte hoya? uttara-pUrvabhavanI sobatavALA deva vigerenA upadezathI athavA indra karelA nandIzvarasava vigerenA darzanathI paNa paramAdhAmika deva samyakRtva prApta kare che. " ahiM paryApta avasthAmAM samyatve kahyuM paNa aparyAptAvasthA saMbaMdhi samyaktvano nirNaya zrI bahuzrutagamya. For Private And Personal Use Only Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 382 15 paryApta garbhaja karmabhUminA manuSyarUpa 15 jIvabhedamAM manaH paryavajJAna ane eja 15 bhedamAM kevaLa jJAna hoya che. (8) -nava lokAntika ane pAMca anuttaradevanA paryApta ane aparyApta maLI 28 jIvabheda avazya samyagdaSTi hoya che. mATe te sivAyanA zeSa pa3pa jIvaledamAM matiajJAna ane zrata ajJAna hoya. tathA 170 deva, 30 karmabhUminA garbha ja manuSya, 10 garbhajatica, ane 14 nAraka e ra4 jIvabhedamAM virbhAgajJAna hoya. () sAma-karmabhUminA paryAya garbhaja manuSya saMbaMdhi 15 jIvabhedamAM sAmAyika cAritra che, pAMca mahAvideha vinA karmabhUminA paryApta gabhajamanuSya saMbaMdhi 10 jIvabhadamAM chede pasthApanIya ane parivAra vizuddhi cAritra che. karmabhUminA paryApta garbhaja manuSya saMbaMdhi 15jIvabhedamAM sUkSmasaMparAya ane yathAkhyAta cAritra che. tathA pAMca paryAya gajatiryaMca sahita 20 jIvabhedamAM dezavirati cAritra che, ane pa3 jIvabhedamAM avirati cAritra che. (20) -pa63 jIvabhedamAM acakSudarzana hoya, 1 paryApta caturindriya, pa paryApta samucchi matiryaca, 5 paryApta gajatiryaMca, 101 paryApta manuSya, 99 paryApta deva ane 7 paryApta nAraka e 218 jIvabhedamAM acakSudarzana che. 198 deva, 14 nAraka, 10 garbhajatiryaMca, ane 30 karmabhUmija garbhajamanuSya e rapara chavabhedamAM avadhidarzana che. ahiM sAtamI pRthvIne aparyApta nAraka avazya vibhAgajJAnI hoya te paNa siddhAntamate virbhAgajJAnamAM avadhidarzana gayuM che. tathA karmabhUminA garbhaja paryApta manuSya saMbaMdhi 15 jIbhedamAM kevaLa darzana che. 1 ahiM kAtika devAmAM adhipati devane avazya sabhyatve hoya che paraMtu AtmarakSakadi parivArane avazya samyaktvano nirNaya zrI bahuzrutagamya-( vicArasAra. ) For Private And Personal Use Only Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 383 (22) rAjyotiSIthI anuttara sudhInA 96 devabheda, 30 paramAdhAmI, ane ratnaprabhAdi cAra pRthvInA nArakanA 8 bheda maLI 134 bheda sivAyanA zeSa 29 jIvabhedamAM kRSNa lezyA che. eja 126 devabheda ane pahelI bIjI chaThThI tathA sAtamI e cAra pRthvInA nArakanA 8 bheda maLI 134 bheda sivAyanA zeSa 4ra9 jIvabhedamAM nIlaleDyA che. eja 126 devabheda tathA cethI pAMcamI chaThThI ane sAtamI pRthvInA nArakanA 8 bheda maLI 134 bheda sivAyanA zeSa 4ra9 jIvabhedamAM kApetalezyA che. 10 bhuvanapati, 16 bakhtara, 10 saMbhaka, 10 tiSI, 1 saudharma, 1 IzAna, 1 adhakibiSika e 49 paryApta ane 49 aparyApta maLI 98 deva, ra02 garbhajamanuSya, 10 garbhajatiryaca, 1 aparyApta bAdara pRthvI, 1 aparyApta bAdara jaLa, 1 aparyApta bAdara pratyeka vanaspati, e pramANe 313 jIvabhedamAM tejolezyA che. tathA 1 sanakumAradeva, 1 mAhendradeva, 1 brahmadeva, 1 madhyakilibaSikadeva, ane 9 lokAtika deva, e 13 paryApta ane 13 aparyApta maLI 26 deva, 30 karmabhUminA garbhajamanuSya, ane 10 garbhaja tiryaMca maLI 66 jIvabhedamAM pAlezyA che. lAMtakathI anuttara sudhInA 21 paryApta ane 21 aparyApta maLI 42 deva, 2 urdhvakibiSika, 30 karmabhUminA garbhajamanuSya, ane 10 garbhajatiryaMca e 84 jIvabhadamAM zukalezyA che. (22) madhyapa63 jIvabheda bhaya che, ane lekAntika tathA anuttara saMbaMdhi 28 bheda sivAyanA zeSa 535 jIvada abhavya che. ahiM paramAdhAmIne bhavyakulakamAM ekAnta bhavya gaNAvyA che, mATe paramAdhAmI saMbadhi 30 bheda paNa bAda karIe te 505 jIvabheda abhavya hoya, athavA sarva yugalikene paNa ekAnta bhavya kahelA che, paraMtu zrI bhagavatijI vigeremAM te bannenA abhavyatvane niSedha aMgIkAra nahi karela hovAthI ahiM pa3pa jIvaledamAM abhavyatva kaheluM che. For Private And Personal Use Only Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 384 (3) vA-18 kAntika ane 5 paryApta anuttara e. 23 devabhedamAM upazama samyakatva nahiM hovAthI zeSa 85 paryAptadeva ane 5 aparyApta anuttara, 101 paryApta manuSya, 5 paryApta garbhajatiryaMca, ane cha paryApta nAraka e 203 jIvaledamAM upazama samyakatva che. 101 samuzkima manuSya, 10 samurNima tiryaMca paMcendriya, 1 sAtamI pRthvIne aparyApta nAraka, ane 28 apaMcendriya e 140 jIvabheda sivAyanA zeSa 4ra3 jIvabhedamAM kSapazama samyaktva che. 12 kalpa, 9 vaiveyaka, ane 5 anuuttara e 24 aparyApta ane 26 paryApta maLI para, tathA 9 aparyApta kAntika ane paryApta kAntika e 18 sahita 70 deva, 30 karmabhUminA garbhaja manuSya, 60 akarmabhUminA yugalika manuSya (antadvIpanA yugalika manuSyane kSAyika samyakatva na hoya mATe) 2 gaja catuSpada yugalikatiryaca, ane 6 prathamanI traNa pRthvInA nAraka e sarva maLI 168 jIvaledamAM kSAcika sabhyatva hoya che. ahiM pUrvabhavathI kSAyika samyaktva sahita Avela hoya mATe athavA kSAyika samyaktva utpanna karavAnI kriyA samApti thAya che mATe e jIvabhedamAM kSAyika samyaktva pUrva pratipannabhAve athavA niSThApaka bhAve kahyuM che, anyathA kSAyika samyaktvanA prAraMbhika to jInezvaranA kALamAM prathama saMghayaNavALA karmabhUminA paryApta garbhaja manuSya che. lokAntika ane anuttara sivAyanA 85 paryApta deva, 101 paryApta manuSya, 5 paryApta garbhajatiryaMca, ane 7 paryApta nAraka e 198 jIvabhedamAM mizra samyakatva che. karmagranthamate 1 bAdara aparyApta pRthvIkAya, 1 bAdara aparyApta apakAya, 1 bAdara aparyApta pratyeka vanaspatikAya, 3 apayaMsa vikalendriya, cha paryApta nAraka ( sAsvAdana sahita jIva * saptati cUNamAM aparyApta mAM kevaLa aparyApta anuttara devone upazama samyatva karyuM che ( jue paMcasaMgraha prathamadAranI 25 mI gAthAnI TIkA ) For Private And Personal Use Only Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 385 narakamAM na jAya mATe aparyApta nAraka nahiM) 5 aparyApta samumi tiryaMca paMcendriya, 10 garbhajatiryaMca pacenidraya, 202 garbhajamanuSya, lokAntika ane anuttara vinA 170 deva e 400 jIvabhedamAM sAsvAdana sabhyatva hoya che. siddhAntamate 3 aparyApta ekendriya vinA zeSa eja 397 jIvabhadamAM sAsvAdana samyakatva hoya che. vaLI lokAntika ane anuttaradeva sabaMdhi 28 bheda sivAya zeSa pa3pa jIvabhedamAM mithyAtva hoya che. (ra4) vi -101 samurNima manuSya, 28 apacendriya, ane 10 samuciIma paMcendriya e 139 jIvabheda asaMgni che ane zeSa 424 jIvabheda saMjJi che. (2) mArI-pa3 jIvabheda AhArI hoya che, ane AhArIpaNunA sacittAdi uttarabhedane aMge 10 sUkSma ekendriya ane 2 bAdaravAyu e 12 jIvabhedamAM 3-4-5-6 dizino ahAra hoya che. kAraNake e 12 jI lekane kinAre alekane spazI rahelA hoya che, ane e bAra jIvasahita bIjA paNa sarve jIva lokanA kinArAthI khasIne lokanI aMdaranA bhAgamAM yathAyogya rahelA hoya che mATe padaka jIvabhedamAM 6 dizine AhAra hoya che. tathA sarve aparyApta jemAM eTale 33ra jIvabhedamAM eja AhAra hoya che, kAraNake ejaAhAra aparyApta ava. sthAmAM zarIra paryAsi samApta na thAya tyAM sudhI ja hoya che. tyArabAda zarIra paryAmi samApta thatAM eja 33ra aparyApta ane 231 paryAptajI maLIne pa63 jIvabhedamAM lamaAhAra hoya che. hetUpadezikI ane dIrghakAlikI saMjJArUpa viziSTa saMjJApUrvaka grahaNa karAte AhAra ahiM Azika lema AhAra ane tevA prakAranI viziSTa saMjJAvinA svAbhAvika rIte upaga zUnyapaNe grahaNa karAte AhAra anAbhogika lemaAhAra kahevAya che, mATe pUrve kahelA 424 saMksijIva, pa paryApta samurNima tiryaMca paMcenidraya, ane 3 paryApta vikalendriya sahita 43ra chavabhedamAM For Private And Personal Use Only Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 386 Agika lema AhAra che, ane pa3 jIvabhedamAM anAbhogika lema AhAra che. tathA 3 paryApta vikasendriya, 10 paryApta tica paMcendriya, ane 101 paryApta garbhaja manuSya e 114 jIvabhedamAM kava AhAra hoya te Abhogikaja hoya che. ahiM vizeSa e ke devane manabhazI AhAra paNa kevaLa A bhogikaja hoya che. tathA tiryaMca ane manuSya saMbaMdhi 351 jIvabhedamAM sacina ane mizra AhAra hoya che. ane 198 deva tathA 14 nAraka e ra1ra jIbhedamAM kevaLa acitta AhAra hoya che. e pramANe AhArIpaNuM jANavuM. aparyAyarUpa phira jIvabheda pUrvabhavathI parabhavamAM vakagatie jatAM ekAdi samaya anAhArI hoya che, ane 15 paryApta karmabhUminA garbha ja manuSe kevaLI samuddaghAta vakhate traNa samaya anAhArI hoya che mATe e bane maLI 347 jIbhedamAM anAhArIpaNuM hoya che. () juothAna-kAtika ane anuttara deva saMbaMdhi 28 bheda sivAyanA zeSa pa35 jIbhedamAM mithyAtva guNa sthAna che. samyaktva dvAranI prApti prasaMge kahelA 400 jIbhedamAM sAsvAdana guNasthAna che, 198 chavabhedamAM mizra guNasthAna che, ane pazama samyaktvane anusare 4ra3 jIvabhedamAM avirata sampaSTi guNasthAna che. 5 paryApta garbhajatiryaMca ane 15 karmabhUminA garbhaja paryApta manuSya e ra0 chavabhedamAM dezavirati guNasthAna che. 15 karmabhUminA payata garbhaja manuSyarUpa jIvabhedamAM pramattathI agI sudhInAM nava guNasthAne che. . (27) jAme -ahiM jIvabheda prAptimAM kevaLa 14 bheda kahevAze. kAraNake pAMcase tresaTha jIvamedanI prApti te dareka jIva damAM potapotAnA nAmavALA ekeka jIvabhedamAM spaSTa che. ane 14 jIvamedanI prApti nIce mujaba jANavI. A * = ahiMthI AgaLanAM dvAra prakArAntare kahevAze ke jemAM jIvaledano sarvALA 563 maLI zakaze. For Private And Personal Use Only Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 387 : aparyApta sUma pRthvI, apa, agni, vAyu, ane sAdhAraNa vanaspati e pa jIvabhedamAM aparyApta sUkSma ekendriyarUpa pahele jIvabheda che vaLI eja pAMca paryApta sUkSma pRthvI vigere 5 jIvadamAM paryApta sUma ekendriyarUpa bIje jIbheda che. aparyApta bAdara pRthvI, jaLa, agni, vAyu, sAdhAraNu vanaspati, ane pratyeka vanaspati e 6 jIvabhedamAM aparyApta bAdara ekendriya nAme trIjo bheda che, vaLI eja paryApta bAdara pRthvIkAya vigere i jIvabhedamAM paryApta bAdara ekendriya nAme ceAthe jIvabheda che, aparyApta dviIndrirU51 jIvabhedamAM aparyApta dvIndriya nAme pAMcame bheda, paryApta dvAdriyarUpa 1 jIvasedamAM paryApta dvIndriya nAme cho bheda, aparyApta trIndriyarUpa 1 jIvabhekTamAM aparyApta triIndriya nAme sAtame bheda, paryApta triIndriyarUpa 1 jIvabhedamAM paryApta trIndriya nAme AThame bheda. aparyApta caturindriyarUpa 1 jIvadamAM eja nAmane navame bheda, ane paryApta caturindriyarUpa 1 jIvabhadamAM eja nAmane 10 me jIvabheda che. tathA 5 aparyApta samucchima paMcendriya tiryaMca ane 101 samurNima manuSya e 106 jIvaledamAM aparyApta asaMkSi paMcendriya nAme 11 me bheda, 5 paryApta samurNima tiryaMca paMcendriya nAme 5 jIvaNedamAM bArame bheda, 101 aparyApta gajamanuSya, 999 aparyAptadeva, 7 aparyApta nAraka, ane 5 aparyApta garbha jatiryaMca e 212 jIvabhedamAM aparyApta saMsi nAme terame bheda, ane 99 paryAptadeva, 101 paryApta garbhajamanuSya, 5 paryAptagarbha ja tirthaca, ane cha paryApta nAraka e 212 jIvabhedamAM paryAptasaMkSi nAme cidame jIbheda che. e pramANe pAMcaso tresaTha jIvabhedamAM cAMda jIvabheda kahyA. (28) ti-11 aparyApta ekendriya ane 101 samurNima manuSya e 112 jIvabhedamAM AhAra zarIra ane Indriya e traNa paryApta hoya. kAraNa ke ekendrine cAra For Private And Personal Use Only Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 388 bharyApti hovAthI traNa paryApta samApta thayelI hoya ane ciAthI paryApti eka samaya jeTalI nyUna hoya te paNa karaNa aparyApta thayuM hoya che, mATe ekendriyone karaNa athavA labdhi aparyAptapaNAmAM ane samurNima manuSyane labdhi aparyApta paNAmAM saMpUrNa patie te traNa ja hoya che, e rIte bIjA jIvone paNa jeTalI paryAptio hoya che temAMthI teja aparyApta ane chellI ekeka paryApti kamI hoya che, e pramANe 3 apaAMsa vikalendriya, ane 5 aparyApta samumi paMcendriya, tathA 11 paryApta ekendriya e 19 jIvabhedamAM pahelI cAra paryAptie saMpUrNa thayelI hoya che. tathA 3 paryApta vikasendriya, dha paryApta samumi tiryaMca paMcendriya, 101 aparyApta gabha ja manuSya, 9 aparyApta deva, 7 aparyAtanAraka e 220 jIvabhedamAM pa paryAptae saMpUrNa hoya che. tathA 101 paryApta garbhajamanuSya, 5 gaMbhaMjaparyApta tiryaMca, 9 paryAptadeva, ane 7 paryApta nAraka e 212 jIbhedamAM 6 pathamio saMpUrNa hoya che. (22) prA -11 apasa ekedriyarUpa 11 chatrabhedamAM AyuSya, kAyayoga, ane sparzenidraya e 3 prANu che. 11 paryAptaekendriyarUpa 11 jIbhedamAM AyuSya, kAyAga, sparzendriya ane zvAsocchavAsa e 4 prANuM hoya che. kAraNake aparyAptaekendriyane ucchavAsaparyApti pUrNa thayelI hatI nathI, mATe ucchavAsaprANa hotuM nathI, ane paryAptaekendriyane ucchavAsa paryAmi pUrNa thayelI hovAthI ucchavAsaprANu hoya che. aparyApta dvIndriyarUpa 1 jIvabhedamAM sparzendriya, inTendriya, AyuSya, kAga, ane zvAseachavAsa e pAMca prANuM hoya che, ane paryAptadvIndriyarUpa 1 sarve labdhi aparyApta paDelI traNa paryApta ja samApta karI maraNa pAme che, ane samRmi manu po labdhi aparyAptaja hoya che. mATe samu ima manuSane 3 paryAptio hoya, chatAM koI koI graMthamAM ucchavAsaprANa ko hovAthI uchavAsaparyApti paNa sUcavI te zrImahudhana gamya For Private And Personal Use Only Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 389 1 jIbhedamAM vacanaga sahita 6 prANa hoya che. aparyApta trImiyarUpa 1 jIvabhedamAM 3 Indriya, kAyayega, ucchavAsa ane AyuSya e 6 prANu che, paryAptatrIndriyarUpa 1 jIvabhedamAM vacanayega sahita sAta prANu che, aparyApta caturindriyarUpa 1 jIvabhedamAM 4 Indriya, kAyayega, ucchavAsa ane AyuSya e sAta prANu hoya che, ane paryApta caturindriyarUpa 1 jIvabhedamAM vacanaga sahita 8 prANuM che. tathA 5 aparyApta samucchima tiryaMca paMcendriya ane 101 samuchima manuSya aparyApta e 106 chavabhedamAM pa indriya, kAyAga, ucchavAsa, ane AyuSya e 8 prANu che, ahiM 101 samurNima manuSyane pa indriya, AyuSya, ane kAyayoga e sAta prANa paNa kahyA che, mATe samucichama manuSyane 7 athavA 8 prANa kahevA. zrI jIvavicAranI avacarImAM to e vacanathI sAta athavA ATha prANa kahyA che, ane zrI dravyalokaprakAzamAM paNa "vacana ane mana vinA" e artha-vacanathI 8 prANa kahyA che, paraMtu samucchi ma manuSyane ATha prANa kevI rIte hoya? te saMbaMdhamAM bahu vicAravA egya che, 1 ahIM vicAravAnI vAta e che ke karmaprantha vigerenA niyama pramANe je jIvane parabhavamAM labdhiaparyAptapaNe utpanna thavuM hoya tevA jIvo pUrvabhavamAM paryAtanAmakarma bAMdhe nahi, ane paryApta nAmakarma na bAMdhe to zvAsocchavAsanAmakarma paNa na bAMdhe evo niyama che. kAraNake sarva labdhiaparyApta cha prathamanI traNa paryAptieja pUrNa karI zake paNa ucchavAsa vigere AgaLanI paryAo pUrNa na karI zake. tathA e kAraNathI ja aparyApta ane ucchavAsa nAmakarmano udaya paNa samakALe heya nahiM. have e niyama pramANe vicArIe to samuhima mano labdhi aparyApta hoya che ema to sarva zAstro svIkAre che, ane pUrva kahelo niyama paNa saMya zAstrane pramANa che te labdhiaparyApta evA samuhima manuSpo uchavAsaparyApti pUrNa karI zakatA nathI to teone uchavAsa prANa kevI rIte hoya ? ke jethI samurijhama manuSyone 8 prANu kahI zakAya ! mATe sAta prANa havAmAM koI jAtane visaMvAda nathI paraMtu ATha prANa hoya e to vicAravA yogya ja che. For Private And Personal Use Only Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 390 vaLI sAta prANa te avazya saMbhave che, mATe ATha prANane nirNaya zrI bahuzrutagamya che. tathA 5 samurijhama paryApratici paMcendriya, pa aparyApta gajatica, 101 aparyApta garbhaja manuSya, 99 aparyApta deva, ane 7 aparyApta naraka e ra17 jIvabhedamAM managa vinA 9 prANa hoya. tathA 5 samurNima tivaica vinA eja ra12 paryApta jIvabhedamAM managa sahita 10 prANa che. (20) saM-pa63 jIvabhedamAM AhAra vigere cAre saMjJA che. ahiM anuttara ane praveyaka devane zAstramAM apravicArI eTale viSaya rahita kahyA che, te paNa te devo sUkSma vedodayavALA hevAthI mithunasaMjJAvALA hoI zake che, jema zAstrAbhyAsamAM upagavALA virAgI ane bhAvitAtmA munirAja paNa jema niphaLa ( bAhyaphaLa rahita) vedodayavALA che tema te devo paNa niSphaLa mithuna saMjJAvALA che. tathA 3 paryApta vilendriya ane 5 paryApta samurNima tiryaMca paMcendriya rahe 8 jIvabhedamAM hetu padezakI saMjJA che. 9 aparyApta deva, 6 aparyApta nAraka (saptama nAraka vinA), 101 amuka garbhaja manu, ane 5 aparyApta garbhajatiryaMca e ra11 jIbhedamAM 1 dRSTivAdopadezikI saMjJA che. tathA 101 paryApta garbhaja manuSya, 99 paryApta deva, 7 paryAptanAraka, ane 5 paryApta garbhajatiryaMca e 212 jIvabhedamAM dIrghakAlikI ane dRSTivAdezikI e be saMjJA che. kAraNake e ja mana:paryAptivALA ane samyagadraSTi paNa hoya che, mATe mana:paryAti samApta thayAnI apekSAe dIrghakAlikIsaMjJAvALA ane samyagadaSTi hovAnI apekSAe daSTivAdopadezika saMjJAvALA che. tathA 22 ekendriya, 3 aparyApta vikasendriya, 5 aparyApta samucchima tirthaca, 101 aparyApta samucchika manu mA aparyApta garbhaja, deva, ane nArakamAM vacanayoga nahi hovA chatAM vacanaprANu gaNavAnuM kAraNa aparyAptasaMktimAM prANaprAti prasaMge darzAvyuM che. For Private And Personal Use Only Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir , ane 1 aparyApta saptama nAraka e 132 jIbheda saMjJA rahita che. (22) 4payaMga-karmagranthamate 22 ekendriya, pa vilendriya (paryApta caturindriya vinA, ane 101 samukima manuSya ane 5 aparyApta samurijhama tiryaMca e 133 jIvabhedamAM matiajJAna, zrutaajJAna, ane acakSudarzana e 3 upaga che. 1 paryApta caturinidraya. ane 5 aparyApta samu7ima tica paMcendriya e da jIbhedamAM cakSudarzana sahita pUrvokta 4 upaga hiya, 86 aparyApta yugalikerUpa 86 chavabhadama be ajJAna be jJAna ane acakSudarzana maLI pa upaga heya, 86 paryApta sugalikerU5 86 chavabhedamAM cakSudarzana sahita 6 upaga hoya. pa aparyApta garbha jatiryaMca, 15 aparyApta karmabhUminA gajamanatha, 9 aparyAptadeva, ane 7 aparyApta nAraka e 126 chavabhedamAM 3 ajJAna ane 3 jJAna acakSudarzana ane avadhidarzana e 8 upaga che. tathA 99 paryApta nAraka, ane 5 garbhajapatyaMta tiryaMca e 111 jIvabhedamAM 3 jJAna, 3 darzana, ane 3 ajJAna maLI 9 upaga hoya che. tathA 15 paryApta karmabhUminA garbhajamanuSya rUpa 15 chatrabhedamAM 12 upaga che. (22) -22 ekendriya, 3 paryApta vilendriya, 5 paryApta samucchima tiryaMca paMcendriya, 101 samurNima manuSya, ane 1 sAtamI pRthvIne aparyApta nAraka e 132 jIvabhedamAM mithyAta : daSTi che. 3 aparyApta vikasendriya, pa samucchima aparyApta tica paMcendriya, pa aparyApta garbhajatirthaca, 9 apaptadeva, 6 aparyApta nAraka, ane 101 aparyApta garbha ja manuSya e 219 chatrabhedamAM mithyAtva ane samyakatva e be dRSTi che. emAM traNa vikendriyane ane pAMca samurNima - siddhAntamate upayoga prApti jJAnAnnAnadAra prAptine anusAra vataH jAgI levI. For Private And Personal Use Only Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 392 tiryaMcane aparyApta avasthAmAM kevaLa sAsvAdana samaSTipaNuM che. ane 9 deva, 6 nAraka, tathA chapana annI sivAyanA upa manuSya ane pa gajatici maLI 155 aparyAptajIne kSapazama kSAyika ane sAsvAdana samyagadaSTipaNuM che. pa6 apapta antadvIpanA yugalikone kSAyika samyakatva (paryApta avasthAmAM paNa ) nahiM hovAthI kSapazama ane sAsvAdana samyagadaSTipaNuM che. tathA pa papta garbhajatiryaMca, 101 paryApta deva, ane 7 paryAptanAraka e 212 jIvabhedamAM traNe dRSTi che. (ra3) vadha--pa63 jIvabhedamAM mULa ane uttara prakRtiono baMdha kahevAthI graMtha ghaNe vadhI jAya mATe jIjJAsue baMdhasvAmitva nAme trIja karmagranthane anusarIne yathAyogya baMdha jANa. (ra) 3 -53 jIvabhedamAM savistara udayanuM svarUpa 1 kevaLa sAravAdana samRtva hevAthI samyagadaSTipaNe mAnavuM ema siddhAntano abhiprAya che. kAraNake siddhAntamAM sAsvAdana bhAve jJAna mAneluM hovAthI sAsvAdana yukta aparyApta prIyiAdi jIvane samyagadaSTipaNe kahevuM che te karma granthane mate sAsvAdana bhAvamAM ajJAna aMgIkAra karIne aparyApta vikasendriyAdikamAM kevaLa mithyAdaSTipaNuM kahevAya ke nahi ? uttara -karmagranthanA abhiprAya pramANe to apayata yiAdi jIvamAM kevaLa mithyASTipaNe mAnI zakAya che. parantu daMDaka vigere prakaraNomAM vire TuriTa thAvara, mitti ......e vacanathI dIndriyAhimAM samadraSTi paNe svIkAreluM che, te pramANe ahiM paNa svIkAreluM che. zaMkA-jJAna upayoga vigere dvAramAM te vikalendriya mATe be e mata darzAvyA ane sabhyatve kAramAM paNa ekendriya ane vikalendriya mATe be be gata darzAvelA che to tene anusAre daSTikAramAM paNa karma grantha ane siddhAntano mata kema darzAvatA nathI ? uttara-daDaka vigere prakaraNakAroe dRSTikAranA saMbaMdhamAM siddhAntane abhiprAya vizeSa svIkArelo hovAthI atre paNa teja rI mAgane anusarI siddhAntano abhiprAya darzAvela che. For Private And Personal Use Only Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 393 zAstramAM bhinna darzAvyuM nathI paNa 14 javabheda vigere dvArene aMge saptatikA nAme chaThThA karma granthamAM je udayavidhi dazAvI che te udayavidhine anusAra yathAyogya udaya jIvabhedamAM vicAro. (ra) karanA-prAya: udayavatuM. (ra6) sattA-saptatikA nAme chaThThA karmagranthane anusAre parizrama pUrvaka tAravaNI karavAthIja sarva bhedomAM (baMdha udaya udIraNA ane) sattA upajAvI zakAya che te svata: vicAravI. (27) -payata vAyu vinA ra7 apaMcendriya, 10 samumitiryaMca paMcendriya, pa aparyApta garbhajatiryaca, 101 samuIima manuSya, 172 yugalika, ane 15 aparyApta garbhaja karmabhUmi manuSya e 330 jIvabhedamAM 3 zarIra audArika tejasa ane kArmaNa che. 198 deva ane 14 nAraka e 212 jIvabhedamAM 3 zarIra vaikiya saMjasa ane kAryaNa che. paryApta vAyukAya ane 5 paryApta garbhajatiryaMca e 6 chavabhedamAM 4 zarIra audArika vakriya tejasa ane kAryaNa che. ane 15 paryApta karmabhUminA garbhaja manuSyarUpa 15 jIvabhedamAM 5 zarIra che. (28) hetu-nava lokAntika ane pAMca anuttara e cada aparyApta ane cida paryApta maLI 28 jIvabhedamAM avrata, kaSAya, ane vega e 3 mULa baMdhahetu che. ane zeSa 535 jIvabhedamAM 4 mULa baMdhahetu che. have sarva jIvabhedamAM uttara baMdhahetu nIce pramANe- aparyApta ekendriyanA 11 jIvabhedamAM 1 anAgika mithyAtva, da kAyavadha avirati, 1 sparzendriya avirati, ra3 kaSAya, AdArikamizra ane kAzmaNa e be vega maLI 33 baMdhahetu che. paryApta bAdara vAyu vinA 10 paryApta ekendriya rU5 10 jIvabhedamAM audArika yaMgasahita ane pUrvokata be ceAgarahita 32 baMdhahetu che. paryApta bAdara vAyurUpa 1 jIvabhedamAM vaikriya For Private And Personal Use Only Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ane vaikriyamizra sahita 34 baMdhahetu che. aparyApta kIndriyarUpa 1 jIvabhedamAM 1 mithyAtva, 6 kAyavadha avirati, 2 Indriya avirati, 23 kaSAya, tathA audArikamizra ane kArpaNa e 2 yega maLI 34 baMdhahetu che. paryApta dviIndriyarUpa 1 jIvabhedamAM pUrvokata be yogane sthAne eka dArika ane vyavahAra vacana coga gaNavAthI 34 baMdhahetu che. aparyApta trIndriyarUpa 1 jIvabhedamAM aparyApta hIndriyamAM kahelA cotrIsa baMdhahetumAM 1 Indriya avirati adhika gaNavAthI 35 baMdhahetu thAya. paryApta trIndriya rUpa 1 jIvabhedamAM paryApta hIndriyamAM kahelA cotrIsa baMdhahetumAM 1 Indriya avirati adhika gaNavAthI 35 baMdhahetu thAya. aparyApta caturindriyarUpa 1 jIvamema! aparyApta triIndriyamAM kahelA pAMtrIsa baMdhahetu sahita 1 indriya avirati adhika gaNavAthI 36 baMdhahetu heAya. paryApta caturindriya rUpa 1 jIvabhedamAM paryApta trIndriyamAM kahelA 35 baMdhahetu sahita 1 inidraya avirati adhika gaNavAthI 36 baMdhahetu hoya. 5 aparyApta samucichama ti. paMcenidraya, ane 101 samurNima manuSya e 106 chatrabhedamAM 11mathyAtva, 6 kAyavadha, 5 Indriya, 23 kaSAya, ane dArika mizra tathA kAmaNa e 2 vega maLI 37 baMdhahetu hoya. 5 paryApta samucchimatiryaMca paMcendriyarUpa pa jIvabhedamAM pUrvokata be yegane sthAne audArika tathA vyavahAra vacanaga gaNatAM eja 37 baMdhahetu heya. 5 aparyApta garbhajatiryaMcarUpa 5 jIvaledamAM 1 mithyAtva, manavinA 11 avirati, 25 kaSAya, ane dArikamizra tathA kArmaNa e ga maLI 39 baMdhahetu hoya. 5 paryApta garbhajatiryaMcarUpa 5 jIvabhedamAM 5 mithyAtva, 12 azvata, 25 kaSAya, dArikamizaga kArmaNaga tathA AhAkaddhika vinA zeSa 11 yuga e pa3 baMdhahetu che. tathA nava kAtika ane pAMca anuttara e 14 aparyAyarUpa 14 jIvabhedamAM manavinA 11 atra, tathA napuMsakaveda strIveda ane 4 anaMtAnubaMdhi e cha kaSAya vinA zeSa 19 kaSAya, vaikiyamizra For Private And Personal Use Only Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 35 ane kAzmaNa e 2 ga, e sarva maLI 3ra baMdhahetu che. ane eja 14 paryApta devarUpa 14 jIbhedamAM 12 avrata, 19 kaSAya, 8 managa, 4 vacanaga, ane 1 vaikriyaga e sarva maLI 40 baMdhahetu che. sanatakumArathI azruta sudhInA 10 ka95nA deva, 2 udhvakilibaSika, ane 9 vaiveyaka e 21 apaAMsa devarUpa 21 jIvabhedamAM 1 anAbhegika mithyAtva, manavinA 11 avirati, napuMsaka ane strIveda vinA 23 kaSAya, tathA vekiyamizra ane kArpaNa e 2 vega maLI 37 baMdhahetu che. tathA eja ra1 paryApta devarUpa ra1 jIvabhedamAM 5 mithyAtva, 12 atrata, 23 kaSAya, ane 9 vega e 49 baMdhahetu che. 7 aparyApta nArakamAM paNa ekavIsa aparyApta devabhedanI peThe 37 baMdhahetu che, paraMtu purUSadane badale napuMsaka veda kahe. ane 7 paryApta nArakamAM ekavIza paryApta devabhedanI peThe 49 baMdhahetu che paraMtu purUSadane badale napuMsakaveda kahe. pUrve kahelA 14 tathA 21 maLI 35 deva sivAyanA zeSa 64 aparyApta devarUpa 64 jIvabhedamAM 1 anAga mithyAtva, manavinA 11 avirati, napuMsaka veda vinA 24 kaSAya, tathA vaikiyamizra ane kAmaNaga e 38 bahetu che. eja 64 paryApta devarUpa 64 jIvabhedamAM 5 mithyAva, 12 avrata, 24 kaSAya, ane 9 yuga maLI 50 baMdhahetu che. 86 upayota yugalika rU5 86 jIvabhedamAM 1 anAga mithyAtva, manavinA 11 avrata, napuMsaka veda vinA 24 kaSAya, dArikamizra ane kAmaNaga maLI 38 baMdhahetu che. tathA 86 paryApta yugalikAmAM 5 mithyAtva, 12 avrata, 24 kaSAya, 4 manAyega, 4 vacanaga, ane 1 dArika vega maLI 50 baMdhahetu che. 15 aparyApta karmabhUminA garbhaja manuSyarUpa 15 jIvabhedamAM aparyApta yugalikamAM kahelA 38 baMdhahetumAM 1 napuMsakaveda adhika gaNavAthI 39 baMdhahetu che, ane 15 paryApta karmabhUmigarbhaja manuSya rUpa 15 jIvabhedamAM pa7 baMdhahetu che. For Private And Personal Use Only Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 396 ahiM uttarabaMdhahetu judI judI rIte paNa eka sarakhI saMkhyAvALA hovAthI trIsa vigere keTalAeka AMkaDA saMkhyAmAM sarakhA che, paraMtu gaNatrI bhinna bhinna che. (ra6) dayAna-28 apaMcendriya, 10 samumi pacenidraya tica, 101 samurijhama manuSya, 5 gabha jatici aparyApta, 99 aparyAptadeva, 7 aparyApta nAraka, ane 101 aparyAptagaja manuSya e 351 jIbhedamAM dhyAna heya nahi, kAraNake e sarve jIve manasaMjJA rahita che, ane mana vinA pAna hoya nahi. 5 paryApta gajatirthaya, 9 paryAptadeva, 7 payAsanAraka ane 86 paryApta yugalika e 17 jIbhedamAM AdhyAna ane zidhyAna che, kAraNake apramattAdi muni vinA sarve manavALA jIne Arta raudradhyAnanIja mukhyatA hoya che. ane 15 karmabhUminA paryApta ja manuSyarUpa 15 jIvabhedamAM 4 dhyAna hoya che. (20) saMghA-rara ekendriyarUpa rara jIvadamAM saMghayaNa na hoya, kAraNake saMghayaNa te hADanI saMdhInuM baMdhAraNa che, ane ekendriyane hADa heya nahi. temaja 198 deva ane 14 nArakane paNa hADanA abhAve saMghayaNa nahi hovAthI e ra34 jIvabheda saMghayaNa rahita che. 6 vikasendriya, 10 samurijhama paMcendriya tiryaca, ane 101 samumi manuSya e 117 jIvabhedamAM sevA saMghayaNarUpa 1 saMghapaNa hoya. 172 yugalikarUpa 172 jIvabhedamAM varSabhanArAca rUpa 1 saMghayaNa hoya. ane 10 garbha jatiryaMca, tathA 30 karmabhUminA garbhaja manuSya e 40 jIvadamAM 6 saMghayaNa che. (32) thAna-rara ekendriya, 6, vikasendriya, 10 samu chima tiryaMca paMcendriya, 101 samuskima manuSya, ane 14 nAraka e 1pa3 jIvabhedamAM haMDaka saMsthAnarUpa 1 saMsthAna che. 198 deva ane 172 yugalika e 370 jIvabhedamAM sama For Private And Personal Use Only Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 397. caturasarUpa 1 saMsthAna che. 10 garbhajatici ane 30 kamabhUminA garbhaja manuSya e ja jIvabhedamAM 6 saMsthAna che. (3ra) samuthAra - aparyAptadeva, ane 7 aparyAptanAraka tathA 86 aparyApta yugalika e 190 jIvabhedamAM vedanA ane kaSAya e be samudyAta che. paryAbAdara vAyu vinA ra7. apacendriya, 10 samurNima tici paMcendriya, 101 samurNima manuSya, paryApta saiveyakadeva, 5 paryApta anuttaradeva, 5 aparyApta garbhajatiryaMca, 86 paryApta yugalika, ane 15 aparyApta garbhaja karmabhUmi manuSya e 258 jIvabhedamAM vedanA, kaSAya, ane maraNa e 3 samudraghAta che. paryAptabAra vAyurUpa 1chavabhedamAM vedanA, kaSAya, maraNa, ane vaikriya e ja samudyAta che. preka ane anuttara sivAyanA 85 paryAdeva, 5 paryApta garbhajatirthaca, ane 7 paryAptanAraka e 97 jIvabhedamAM vedanA, kaSAya, maraNa, vaikriya, ane tejasa e 5 samudyAta che. ane 15 paryAptagaja karmabhUmi manuSyarUpa 15 jIvabhedamAM 7 samudyAta che. (23) mA-bAdara aparyApta pRthvI, jaLa, ane pratyeka vanaspati e traNa sivAyanA zeSa ogaNIsa ekendriya, paryApta zrIndriya, paryAyatrIndriya ane 101 samuciThThama manuSya e 122 jIvabhedamAM 3 mULabhAva (kSapazama audayika ane pariNAmika) che, ane uttarabhAvamAM ajJAna 2, dAnAdi 5, acakSudarzana 1, ajJAna vigere 5, gati 1, vezyA 3 (prathamanI), kaSAya 4, veda 1 - 1-2, aparyApta yugalike karmaprakRti, zrI AcArAMgajInI TIkA, tathA sUyagaDAMgasUtra vigerenA abhiprAyathI maraNa pAme che, paraMtu vizeSataH teone anapavartanIya AyuSya hovAthI ahiM aparyApta yugalikane maraNanI vivakSA karI nathI. 3. ahiM "ajJAna vigere 4" eTale ajJAna, asiddhatva, ane saMyama, ane mithyAtva e cAra audayikabhAva jANavA. 4. taphAvata e che ke 101 samurNima manuSyamAM manuSyati kahevI, ane zeSa 21 bhedamAM tiryaMcagati kahevI. For Private And Personal Use Only Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 398 (napuMsaka), ane pariNAmikabhAva 3 e sarva maLI 24 uttarabhAva che. bAdaraaparyApta pRthvI, bAdaraaparyApta juLa, ane bAdara aparyApta pratyeka vanaspati e 3 jIvabhedamAM eja 3 mULabhAva ane tejalezyA sahita 25 uttarabhAva che, kAraNake IzAna sudhInA demAne keI tejezyAvALe deva e traNa ekenidrayamAM utpanna thAya tyAre devapaNAnI tejekyA sahita utpanna thAya che tethI e traNa ane aparyAptapaNumAM tejezyA paNa hoI zake che. tyArabAda paryAptapaNAmAM tabhavapratyayika 3 azubhalezyA prApta thAya che tethI e 3 bhedamAM ane zeSa 16 ekendriyamAM bhavasvabhAveja telezyA vigere zubha lehyA hotI nathI. 3 aparyApta vilendriya ane ya aparyApta samucchima paMce. ndriya e 8 jIvabhedamAM 3 mULabhAva pUrvokta rIte che, ane 2 jJAna sahita vIsa bhAva je prathama ogaNIsa ekenidrAmAM kahyA che te rIte hovAthI 26 uttarabhAva hoya che. kAraNake upazama samyaktvathI patita thaI sAsvAdana sahita jIva e ATha bhedamAM utpanna thaI zake che, mATe e jIvone aparyApta avasthAmAM sAsvAdana bhAva hoya che, ane siddhAntanA abhiprAya pramANe sAsvAdanabhAve jJAna hoya che. tathA karmagraMthanA abhiprAya pramANe sAsvAdanabhAva che, paraMtu sAsvAdanapaNamAM ajJAna ja gaNAya tethI pUrvokta ra4 uttarabhAva heya. 1 paryApta caturidriya ane 5 paryApta samuciIma tiryaMca paMcenidraya e 6 chavabhedamAM 3 mULabhAva pUrvokta rIte che, ane cakSudarzana sahita 25 uttarabhAva che. 1 aparyAgarbhaja catuSpada ane 15 aparyAptagaja karmabhUmi manuSya e 16 jIvabhedamAM kSAyikabhAva sahita 4 mULabhAva ane uttarabhedamAM pUrvokta cesa sahita strIveda, kSapazama samyakatva, kSAyikasamyakatva, teje. pava, ane zuklalezyA, avadhijJAna, avadhidarzana, virbhAgajJAna, matijJAna, ane zrutajJAna e sarva For Private And Personal Use Only Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 39 maLI 36 uttarabhAva che. kAraNake garbhajane traNe veda hoya che, pUrvabhavamAMthI samyaktva avadhi ane vibhaMga sahita avatare che, parantu kSAyika samyakatva sahita tiryaMcamAM utpanna thAya te yugalika catuSpadamaja avatare che. paryAsagarbha ja catuSpada yugalika catuSpada) rUpa 1 chatrabhedamAM 5 mULabhAva ane cakSudarzana tathA upazama samyaktva sahita 38 uttarabhAva hoya che. kAraNake e banne bhAva paryApta avasthAmAM hoI zake che. aparyApta garbhaja jaLacara, ura:parisarpa, bhujaparisarpa, ane becararU5 4 jIvabhedamAM upazama ane kSAyika vinA 3 mULabhAva, ane kSAyika samyaktva nahi hovAthI pUrvokta chatrIsamAMthI kSAyikamyakutva bAda karatAM zeSa 35 uttarabhAva hoya che. tathA paryAptagarbhaja jaLacara; ura:parisarpa, bhujaparisarpa, ane khecara e ja jIvabhedamAM ja mULabhAva ( kSAyika vinA), ane cakSudarzana tathA upazama samyakatva sahita 37 uttarabhAva hoya che. pada aparyApta atadvIpanA yugalika manuSyarUpa pada jIvabhedama upazamabhAva ane kSAyikabhAva rahita 3 mUkIbhAva che ane uttarabhedamAM ekendriyane kahelA grevIsabhAvamAMthI napuMsakaveda vinA 23 bhAva sahita 3 zubha lezyA, 2 veda (strI, purUSa), 1 kSapazama samyaktva, ane 2 matizrutajJAna e 31 uttarabhAva che. paryApta antarapanA yugalika manuSArUpa 56 chavabhe mAM upazama, pazama, dayika, ane pariNAmika e 4 muLIbhAva che, ane uttarabhedamAM cakSudarzana tathA upazama samyakatva 1. ticinA 48 bhedamAMthI gamaja catuSadarUpa 1 ticineja kSAvika samyaktva hoya, ane te paNa yugalika catuSpadaneja, paraMtu karmabhUmigata catuSpada tiyayane kSAyikasabhyatve na hoya. 1 paraMtu gatine sthAne manuSya gati kahevI. 2 manuSyanA 703 bhedamAM ana panA yugalika manuSya saMbaMdhi '112 manuSyabhedamAM kSAyika samyaktva na hoya. For Private And Personal Use Only Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sahita 33 uttarabhAva che. 30 aparyApta devakurU Adi kSetranA yugalika manuSyarUpa 30 jIvadamAM mULabhAva (upazama vinA) che, ane uttarabhedamAM aApanA aparyApta manuSyane kahelA 31 bhAva sahita kSAyika samyakatva gaNatAM 3ra uttarabhAva che. ane eja trIsa paryApta yugalika manuSyarUpa 32 jIbhedamAM upazamabhAva sahita 5 mULabhAva, ane cakSudarzana tathA upazama sabhyatva sahita 34 uttarabhAva che. paMdara aparyApta paramAdhAmI devarUpa 15 jIvabhedamAM 3 mULabhAva (kSAyika ane upazama vinA) che, ane uttarabhedamAM 3 jJAna, 3 ajJAna, 1 kSapazama samyaktva, 5 dAnAdi, 2 acakSu ane avadhi, 4 ajJAna vigere, 1 gati, 1 kRSNalezyA (athavA 3 azubha lesyA), 4 kaSAya, 2 veda (strI, purUSa), ane 3 pAriNAmikabhAva e sarva maLI 29 ( athavA 31 ) uttarabhAva che. tathA eja paryApta paramAdhAmIrUpa 15 jIvabhedamAM 4 mULabhAva ( kSAyika vinA) che, ane uttarabhedamAM cakSudarzana ane upazama samyakatva sahita aparyApta paramadhAmIne kahelA egaNatraNa athavA ekatrIsa bhAva gaNatAM 31 (athavA 33) uttarabhAva che. 10 aparyApta bhuvanapati, 10 aparyApta tirthaMbhaka, ane 16 aparyApta vyantara e 36 jIvabhedamAM 3 mULabhAva, ane uttarabhedamAM teje lesyA sahita aparyApta paramAdhAmImAM kahelA 31 bhAva pramANe 3ra uttarabhAva che. ane eja paryApta bhuvanapati vigere 36 chatrabhedamAM 4 mULabhAva ( kSAyika vinA) che, ane cakSudarzana tathA upazama sabhyatva sahita paryApta paramAdhAmIvat 34 uttarabhAva che. * devagatimAM kibaSika sivAyanA saudharmAda vimAnavAsI deneja sAyika samyakatva hoya, bIjA dene nahi. 1 vicArasara graMthane anusAre 3 lesyA, ane ghaNu graMthane anumAre kevaLa kRSNalezyA. For Private And Personal Use Only Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 401 aparyApta sadharma, aparyApta IzAna, e 2 jIvabhedamAM 4 mULabhAva (upazama vinA) che, ane uttarabhedamAM aparyApta bhavanapatyAdine kahelA 3ra bhAvamAMthI 3 azubha leNyA bAda karI kSAyikasamyakatva umeratAM 30 uttarabhAva hoya che. tathA eja paryApta ra jIvabhedamAM 5 mULabhAva ane 3ra uttarabhAva (cakSudarzana ane upazama sabhyatva sahita) che. 10 tiSI aparyAya ane adhakiTibaSika aparyAyarUpa 11 jIvabhedamAM 3 mULabhAva ane kSAyika samyatva rahita aparyApta saudharmavat 29 uttarabhAva che, eja paryApta 11 jIvabhedamAM ja mULabhAva (kSAyika vinA), ane kSAyikasamyakatva rahita paryApta saudharmavat 31 uttarabhAva che. aparyApta madhyama kibiSika ane aparyApta urdhva kibiSikarUpa 2 jIvabhedamAM 3 mULabhAva ane strIveda vinA aparyApta adha:kibiSikavat 28 uttarabhAva che. eja paryApta kilibaSikarUpa ra chavabhedamAM 4 mULabhAva ane strIveda vinA paryAya adhakiTibaSikavat 30 uttarabhAva che. - tathA sanatkumAra vigere 10, ane raiveyaka 9, e 19 aparyAyarUpa 19 jIvabhedamAM ja mULabhAva (upazama vinA) che, ane aparyApta dharmamAM kahelA 30 bhAvamAMthI strIveda bAda karatAM zeSa 29 uttarabhAva che, ane eja paryApta 19 jIvabhedamAM pa mULabhAva, ane strIveda rahita paryApta saudharmavat 31 uttarabhAva che. 9 aparyApta lekAntikarUpa 9 jIvabhedamAM 4 mULabhAva ane kSApazamika ajJAna 3, audayika ajJAna 1, abhavyatva 1, mithyAtva 1, ane strIveda 1 e 7 bhAva 1. trIja sanatakumAra svargathI uparanA sarva devalokamAM strIvedano (devAMganAno) abhAva che mATe. 2. paraMtu ahiMthI AgaLa je devone je lesyA saMbhavatI hoya teja 1 lezyA kahevI, jethI madhya kiTibaSikane padmalezyA, ane urvakilbiSikane zukalalesyA. For Private And Personal Use Only Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vinA aparyApta sAdharmavat ra3 uttarabhAva che. e ja paryAptarUpa 9 chavabhedamAM 4 mULabhAva ane cakSudarzana sahita 24 uttarabhAva che. pa aparyApta anuttararUpa 5 jIvabhadamAM 5 mULabhAva ane cakSudarzana vinA upazama samyakatva sahita payota kAntikavat 24 uttarabhAva hoya. ane bahumate upazama vinA 4 mULabhAva ane upazama samyaktva vinA ra3 uttarabhAva che. tathA 5 paryApta anuttara devarUpa pa jIvaledamAM 4 uttarabhAva ( upazama vinA ) hoya, uttarabhedamAM cakSudana sahita ane upazama samyaktva rahita aparyApta anuttaravat 24 uttarabhAva hAya. ratnaprabhA vigere prathamanI pRthvInA aparyApta nArakarUpa ra jIvabhedamAM 4 mULabhAva (upazama vinA) hoya, ane uttaraledamAM aparyApta paramAdhAmI devane je 31 bhAva kahyA che temAMthI 3 lezyAne sthAne 1 kApatalezyA, 2 vedane sthAne 1 napuMsakaveda, ane eja paryApta 2 jIvabhedamAM 5 mULabhAva, tathA cakSudarzana aneupazamasamyaktva sahita 31 uttarabhAva heya. aparyApta vAlukAprabhAnA nArakarUpa 1 jIvaledamAM apayota ratnaprabhA nArakavatu, paranuM kRSNane badale kApota ane nIla e 2 lephsA gaNavAthI 4 mULabhAva, ane 30 uttarabhAva hoya che. e ja paryApta 1 jIvabhedamAM payota ratnaprabhAva; parantu 2 leDyA gaNavAthI 1 ja kAraNake lokAtika devo avazya bhavya ane samyagadaSTija hoya che mATe ahiM avazya bhavyavAdi adhipati kAntikanI apekSAe jANavuM. vaLI kAtika dene kSAyika athavA sopazama samyaktva hoya, paNa bIjAM saMkhyatva na hoya 1. kAraNake sarve anura devo avazya bhavya ane samyagadRSTija hoya che. vaLI iTTAkarmagranthane mane upazama sakRtva sahita parabhavamAM utpanna thAya to A pAMca anuttara devaja utpanna thaI zake che, e sarve aparyApta jIvone upazama samyaktvano abhAva kahyo che. ane ghaNA graMtha pramANe to aparyApta anuttarane paNa upazama samyaktva na hoya. ane kSapazama tathA sAyika e be saMkhyatvaja hoya. For Private And Personal Use Only Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 403 5 mULabhAva ane 3ra uttarabhAva hoya. aparyApta paMkaprabhAnA nArakarUpa 1 chavabhedamAM 3 mULabhAva ( kSAyika ane upazama vinA) che. kAraNake kSAyikasamyaphava prathamanI 3 pRthvI sudhI ja hoya che. ane uttarabhedamAM aparyApta ratnaprabhA nArakAvat, para tu kSAyika samatva bAda karatAM zeSa 28 uttarabhAva hoya. eja paryApta paMkaprabhAnA nArakarUpa 1chavabhedamAM 4 mULabhAva (kSAyika vinA), ane cakSudarzana tathA upazamasamyakatva sahita aparyApta paMkaprabhA nArakAvat 30 uttarabhAva heya. pAMcamI pRthvInA aparyApta nAraka rUpa 1 chatrabhedamAM 3 mULabhAva che, ane apayosa paMka prabhAnArakavatuM, paraMtu kRNalephsA adhika hovAthI 29 uttarabhAva hoya. eja pAMcamI pRthvInA paryApta nArakarUpa 1 jIvabhedamAM mULabhAva (kSAyika vinA), ane upazama samyakatva tathA cahyuMdarzana sahita aparyApta pAMcamI pRthvInA nArakAvat 31 uttarabhAva heya. chaThThI pRthvInA apayoptanArakarUpa 1 jIvabhedamAM 3 mULabhAva che, ane aparyApta paMkaprabhAnA nArakAvat 28 uttarabhAva che, paraMtu nIla glezyAne badale kRSNa lesyA kahevI, eja chaThThI pRthvIne paryApta nArakarUpa 1 jIvaledamAM 4 mULabhAva, ane paryApta paMkaprabhAnArakavat 30 uttarabhAva che, paraMtu nalalezyAne badale kRNa lezyA kahevI, sAtamI pRthvInA aparyApta nArakarUpa 1 jIvabhedamAM 3 mULabhAva, ane avazya mithyAdaSTi hovAthI aparyApta paMkaprabhA saMbaMdhi 28 bhAvamAMthI 1 kSayapazama samyaktva, matijJAna, zrutajJAna, ane avadhijJAna bAda karI nalalezyAne sthAne kRSNalezyA gaNatAM 24 uttarabhAva hoya, e ja sAtamI pRthvInA paryApta nArakarUpa 1 jIvabhedamAM mULabhAva (kSAyika vinA), cakSudarzana, upazama samyakatva, kSayopazama samyakatva ane 3 jJAna e 6 bhAvasahita aparyAptabhAvI ra7 bhAva gaNatAM kula 30 uttarabhAva hoya che. tathA paryApta karmabhUminA gabhaja manuSya saMbaMdhi 15 chatrabhedamAM 5 mULabhAva ane traNa Itaragati vinA 50 uttarabhAva hoya. For Private And Personal Use Only Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 404 (34) pa63 jIvabhedamAM avagAhanA. 48 tiryaMcamAM. jIvabhedamAM. jaghanya avagAhanA. utkRSTa avagAhanA. aMgulano aT aMgulano asaMkhyAtamo khAtamo bhAga | bhAga amulanA * sAdhaka 1000 ejana aMgulanA asaMkhyAta bhAga. 12 yojana 3 gAu 4 gAu 1. sUkSma ekendriyamAM 11 bAdara ekendriyamAM (pratyeka vanaspati vinA) , 1bA pa0 pratyeka vanaspatimAM 3 aparyApta vikAimAM 1 paryApta dvIndriya 1 paryApta trIndriya 1 paryApta caturindriya 10 aparyApta tiryaMca paMce. 2 paryApta samU0 jalacara ane garbhaja jaLacara 1 paryA. samU0 catuSpada 1 , ga, catuSpada 2 paryApta (ga, samUha) pakSI 1 samU paryA. bhuja pari0 1 garbha , bhujapari0 1 samUcha paryA. urapari. 1 garbhaja paryAurapari0 aMgulane asaMkhyAtamo bhAga 1000 ejana 9 gAu 6 gAu 9 dhanuSya 9 gAu 9 jana 1000 yojana 48 For Private And Personal Use Only Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 45 303 manuSyamAM jIvabhedamAM. jaghanya avagAhunA. utkRSTa avagAhanA, - - 800 dhanu 1 202 aparyApta manuSyanI aMgulano asaM- | aMgulano asaMkhyAtamo khyAtamo bhAga. bhAga 56 paryApta antapa naranI | 800 dhanuSpa 10 devakara -uttarakurU naranI | 3 gAu 3 gAu 10 harivarSa-ramyapha naranI | 2 gAu 2 gAu 10 himavaMta-hiraNyavaMta naranI 1 gAu 1 gAu 15 karmabhUmi naranI aMgulano asaM- 500 dhanuSya khyAtame bhAga 30 3 14 nArakamAM. aMgulane asaM- | | aMgulano asaMkhyAtamo khAtamo bhAga. | bhAga 3 hAtha chA dha0 6 aMbe 7 aparyApta nArakanI 1 paryApta prathama nArakanI 1 , dvItIya nArakanI 1 , tRtIya nArakanI , caturtha nArakanI , paMcama nArakanI 1 , 2STha nArakanI chA dha0 6 aM0 | 15 dha. 12 aM. upAdha0 12 aM" 31 dha0 31 dhao karA dha0 6rA dha 125 50 125 dha. 250 gha0 250 50 1 , saptama nArakanI 500 dha 14 For Private And Personal Use Only Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prasaMge narakamAM dareka pratare nArakanI avagAhanA, (1) ratnaprabhAnA 13 prataramAM 8 13-1-3 10 11 14-3-9 15-ra-12 pratare dha hasta aMgula 1 0-3-0 1-1-4 1-3-17 2-2-1 3-0-10 3-2-18 4-1-3 4-3-11 5-1-20 6---jA 6-2-13 12 -0-21 13 7-3- pratyeka prataramAM padA aMgulanI vRddhi karavAthI. (3) vAlukAprabhAnA 9 prataramAM pratare dha hasta aMgula 1 15-2-12 2 17-2-o 3 19-2-3 4 21-1-22 23-1-18 6 25-1-13 7 -1-9 8 29-1-jA 9 31-10 pratyeka prataramAM cha hAtha nA aMgulanI vRddhi karavAthI (2) zarkarAmabhAnA 11 prataramAM (i4) paMkaprabhAnA 7 prataramAM pratare dha hasta aMgula Jtare I. hasta aMgula | 1 31-1-0 2 8-2-9 2 36-1-20 3 9-1-12 3 41-ra-16 10-0-15 4 46-3-12 5 10-3-18 pa para-09-8 6 11-ra-21 57-1-4 7 12-2-0 7 62-2-0 pratyeka prataramAM 75 aMgulanI vRddhi karavAthI dareka pratare 5 dha. 20 aMnI vRddhi karavAthI. For Private And Personal Use Only Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 407. (6) tamaH prabhAnA 3 prataramAM (5) dhUmaprabhAnA 5 prataramAM pratare pa0 hasta aMgula 1 62-2-0 2 78-0-12 3 97-3-1 4 109-1 12 dareka pratare 15 dhanura nI vRddhi. 1 125-0-0 2 187-2-0 3 250--0 karA dhanu nI vRddhi. 5 125-2-0 (7) tamatamaprabhAnA 1 prataramAM. 1 500-8-0 108 devamAM. jIvabhedamAM. jaghanya avagAhanA, utkRSTa avagAhanA. 99 aparyApta devanI aMgulano asaM- aMgulano asaMkhyAtamo prakhyAtamo bhAga | bhAga 7 hAtha hAtha 10 paryAbhuvanapati 15 , paramAdhAmI 10 , tiryagajuMbhaka , vyantara jyotiSI , saudharma-IzAna adhakibiSika , sanata-mohendra , madhya kiTibaSika , brahma-lAntaka , kAntika 2 , zukra-sahastrAra 4 , AnatAdi 9 ,, aiyuvaka 5 , anuttara hAtha 5 hAtha w ph ymny bh qmqmh 4 hAtha 3 hAya 2 hAtha 1 hAtha 46 hAtha 3 hAtha 2 hAtha 1 hAtha For Private And Personal Use Only Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 408 prasaMge sanatakumArAdi svargamAM AyuSyane anusAra avagAhanAnuM pramANa 3-4 svargamAM. 9-1-11-12 svargamAM. sAgarepame hAtha / 10 sAgaro sAgarepame | 20 , navayamAM. sAgarA pa-6 svagamAM. sAgara pa pa 5 paka 5 >> 7-8 svargamAM. sAgaro pAMca anuttaramAM. 15 che 16 hmh mhmy 80 17 18 - --- - - For Private And Personal Use Only Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 409 (35) 563 jIvabhedamAM sthiti. 48 tiryaMcamAM. jIvabhedamAM. ja ghanya sthiti. utkRSTa sthiti. antarmuhUrta 22000 varSa 7000 varSa divasa 10 sUkSma ekendriyanI | amuM dUrta 6 aparyAptabAdara ekendriya 1 paryAptabAdara pRthvI 1 paryApta bAdara jaLa 1 paryAptabAdara agni 1 paryAta bAdara vAyu 1 paryAbAdara sAdhAraNa vanaspati 1 paryAptabAdara pratyeka vana- spati 3 aparyApta vilendriya 1 paryApta krondriya 1 paryApta trIndriya 1 paryAta caturindriya 10 aparyApta paMcendriyatiryaMca 1 paryApta samumi jaLacara 1 paryApta garbhaja jaLacara 1 paryA. samudra sthalacara | (catuSpada) | 3000 varSa antarmuhUrta 10000 varSa anarmada 12 varSa 49 divasa 6 mAsa antarmuhUrta 1 koDa pUrva 84000 varSa For Private And Personal Use Only Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 410 3 popama 72000 varSa 1 paryA. ga. sthalacara (catu- 1 anamuM durta | pada ) 1 paryA. samu. becara 1 paryA. garbhaja becara 1 paryA. samu ura parisarpa 1 paryAya ga0 upasipa 1 paryA. samu. bhujapasipI 1 paryA. ga0 bhujaparisapa popanA asaMkhyA tame bhAga 53000 varSa ' 1 koDa pUrva varSa 42000 varSa 1 pUrvoDa varSa 48 14 nArakamAM. 7 aparyApta nAraka atarmuhUrta antarma * 1 paryApta prathama nAraka | 10000 varSa 1 sAgaropama 1 , dvitIya nAraka 1 sAgaropama 3 sAgaropama 1 , tRtIya nAraka 3 sAgaropama cha sAgarepama , caturtha nAraka 7 sAgaropama 10 sAgaropama 1 , paMcama nAraka 10 sAgarepama 17 sAgaropama - 1 , SaSTha nAraka 17 sAgaropama 22 sAgarepamAM 1 , saptama nAraka 22 sAgaropama 33 sAgaropama 14 * nAraka chavo karaNaaparyApta hoya che, paNa labdhiaparyApta nahiM, mATe e antarmuhUrta karaNaaparyApta avasthA saMbaMdhI jaNavuM. For Private And Personal Use Only Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kA. 33 manuSyamAM manuSyabheda. jaghanya sthiti. "utkRSTa sthiti. manuSya 11 samRddhima manuSya antarmuhUrta | | annamuhUrta 101 aparyApta garbhaja manuSya | " 15 kamabhUminA paryApta rajA 1 pUrvadoDava 5 paryApta ga0 devakupha manuSya palyopamamAM 5-T3 palyopama no asaMba me bhAga hIna 5 , uttarakura manuSya 5 ,, harivarSa manuSya i palyAsaMkhyabhAga | 2 palyopama hIna 2 palyopama 5 , ramyapha manuSya , himavaMta nara palyAsakhyabhAga 1 palyopama | hIna 1 palyopamAM 5 , hiraNyavaMta nara 56 , antapa nara kiMcita cUnna 5-1 palyopamAzaMkheya bhAga lyopamAsaMpeya bhAga . 306 * 86 yugalikAmAM karaNaaparyApaNuM gaNavuM. For Private And Personal Use Only Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 42 188 devAmAM vibheda. | jaghanya sthiti.] | utkRSTa sthiti. 99 karaNaaparyApta devamAM antamuhUrta | antarmuhUrta [ asura deva dakSiNanA (15] 10000 varSa | 1 sAgarepama paramAdhAmI sahita) ' , uttaranA popanAkheya bhAga- 1 dhika 1 sAgarepama asura devI dakSiNanI TA palyopama , uttaranI kA palyopama nAgAdi deva dakSiNanA 1 palyopama , uttaranA dezona 2 popama nAgakumArIAdi dakSiNanI be popama ( uttaranI dezana 1 paze pama ka ( vyaktara deva 26 nuM (10 | 1 popama ra67 tiryaMga bhaka sahita) vyaktara devI 26 nuM be palyopama * | candravimAne devonuM be palyopama 100000 varSAdhika 1 palyopama , devIonuM be palyopama 50000 varSAdhika lo po sUrya vimAne devonuM (2) 1000 ,, 1 para , devIonuM (2) 500 , 1 poi + paramAdhAmIe asuranikAyanA che mATe 16 asuradeva gayA che. * dareka jatiSI devanA bhedamAM je 2 (be) ne AMkaDe che te cara ane sthira ema be prakAranA jyotiSInA bhedasUcaka che. For Private And Personal Use Only Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 3 _grahavimAne devonuM (2) | T6 palyopama ? , devIonuM (2) | mA palyopama LI nakSatravimAne devonuM (2) nA palyopama I , devIonuM (2) - popama (tA. vimAne devenuM (2) | 5 palyopama ba popama ,, devIonuM (2) sAdhika po saudharma deva 1 popama | 2 sAgarepama 1 saudharma parigRhitA devI 7 palyopama ( saudharma aparigrahitAdevI 50 , IzAna deva palyAsaMmeya bhA palyAsaMpeyabhAgAdhika gAdhika 1 palyo 2 sAgaropama IrAna parigRhitA devI 9 palyopama izAna aparigRhitAdevI papa palyopama 1 adhakiTibaSika 1 popama 3 palyopama 1 sanatakumAra 2 sAgaropama 7 sAgarepama 1 mAhendra popamAMsa-1 palyopamAsaMpeyabhAgAmeya bhAgAdhika dhika 7 sAgaropama 2 sAgaropama 1 miibaSika 2 sAgarepama | 3 sAgaropama 1 brahma , 9 7 >> . ,, T10 | 8 9 lekanika , * tirthagajabhaka deva cantara nikAyanA che mATe 16 vyatara ane 10 tiryaMga jabhaka maLI 26 vyatara gayA che. For Private And Personal Use Only Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14 1 lAMtaka 1 ukibiSika 1 zukra 1 sahasTAra 1 Anata 1 prANata 1 AraNa 1 acuta 1 hele caiveyake 1 bIje zreya 1 trIje graMyake 1 cele raiveyake 1 pAMcame raiveyake 1 chaThe greveyake sAtame raiveyake 1 AThame veke 1 navame raiveyake 1 vijaya 1 viyaMta 1 jayaMta 1 aparAjIta 1 sarvArthasidhdha 198 For Private And Personal Use Only Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prasaMge devalokanA dareka pratare sthiti. saMdhamaizAna svarganA 13 prataramAM. pratare. jaghanya. utkRSTa. 1 1 palyo ke sAva 2 , , brahma vaganA 6 prataramAM. 16 - 1 7 sA re sAru sanakumAra ane mahendranA 12 prataramAM. 1 ra sA re sA, For Private And Personal Use Only Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lAntaka svarganA 5 prataramAM. pratire jaghanya. utkRSTa 1 10 sAva 10 sAru 2 , 13 , 3 - 12 prANuta svarganA 4 prataramAM. 1 19 sa. 1lA , 2 , hA , 3 , 1 - 19ii 5 , 14 zuka svarganA 4 prataramAM. 1 14 sArA 14 sAva 2 , 15 , AraNa svarganA 4 prataramAM. 15 20 sA. 20 ra rA ! 4 ,, 17 ,, 2 ,, rA - sahastrAra svarganA prataramAM. 1 17 tA. 1ba sArA 4 , 21 , 2 , 1chA , azruta svarganA 4 prataramAM. 3 , 1cho , 1 ra1 sAje 21 sAva 4 , 18 | 2 , rA , Anata svaganA 4 prataramAM. 3 , ra , 1 1 sA. 14 sAru | 4 ) rara ) For Private And Personal Use Only Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 417 prasaMge dareka naraka prataramAM sthiti. 1 ratnaprabhAmAM. [ 3 1 , pratare. jaghanya sthiti. utkRSTa | 4 11 1 10000 varSa. 10 lAkha varSa 51 2 1000000 varSa. 90 lAkha varSa 6 11 3 9000000 varSa. 1 kroDapUrva varSa 4 1 kroDapUrva varSa. che sAgaro |8 2 pa . sAgaro ja , | rama 1 >> , - 1 26 , | 3 vAlukAprabhAmAM. 1 3 sAru * epn engin & % 8- >> ng esuue% engin a , & n 13 6 , 1 ra zarAmabhAmAM. 1 1 sAgare 11 | 2 1 , 1 , sa |8 68 sii For Private And Personal Use Only Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 418 9 64 sA 7 4 paMkapabhAmAM. sAva charuM , , 1 7 ] 3 12 , 143. | 4 14 , 15 pa 15NuM , 17 6 tamabhAmAM. 1 7 , 8 sAru 3 7 , 84 , sAru 3 20 , 22 ,, 7 :matamaprabhAmAM. | 1 22 sA. 33 sAru ,, 7 9 ) 10 5 dhumaprabhAmAM. 1 10 sA0 112 2 11 , 12 sA. , (36) zani-sAta lAkha pRthvIkAya sAta lAkha apakAya ItyAdi padavALA pratikramaNa sUtranA pAThane anusAra te te jIvanA sarva pratibhedemAM teTalI teTalI yeniye jANavI. jema pRthvI vigere kAyamAM 700000 eni, 14 nArakanI 400000 nI vigere. temaja sacitta vigere nibheda nIce pramANe 198 deva ane 14 nAraka e 212 jIvabhedamAM 1 aci nI. 10 garbhaja tiryaca, ane ra02 garbhaja manuSya e ra1ra chavabhedamAM 1 mizrani. e sivAya zeSa 101 samuIima manuSa, 10 samucima tici paMcendriya, ane 28 apaMcendriya e 139 jIbhedamAM 3 ceni (sacitta, acita For Private And Personal Use Only Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 410 ane mini ) che. tathA pahelI traNa pRthvInA nAraka saMbaMdhI 6 chavabhedamAM zItanI. 4 agnikAya rU5 4 jIvabheda tathA cha3I ane sAtamI pRthvInA nAraka . saMbaMdhI 4 jIvabheda e 8 jIvabhedamAM 1 uNani che. 198 deva, 202 garbhaja manuSya, ane 10 gaja tiryaMca e 410 jIvabhedamAM 1 zItaSNu yoni che. ethI ane pAMcamI narakanA nAraka saMbadhi 4jIvabhedamAM zIta ane UNa e 2 nI che. 101 samurNima manuSya, 10 samuciIma tiryaMca paMcendriya, ane agninA cAra bheda vinA ra4 apacendriya, e 135 chavabhedamAM 3 eni (zIta, uSNa, ane zItoSNa che. 198 deva, rara ekendriya, ane 14 nAraka e 234 chavabhedamAM 1 saMvRtayoni che. da vikalendriya, ane 111 samuciIma paMcendriya e 117 jIvabhedamAM 1 vivRtA ni che. garbhaja jIva saMbaMdha 212 jIvabhedamAM 1 saMvRttavivRta ni che. 15 karmabhUminA gaja aparyApta manuSyarUpa 15 jIvabhedamAM 3 ni (zaMkhA. varta vigere) che, 15 paryApta garbhaja karmabhUmi manuSya ane 10 garbhaja tiryaMca e saMbaMdhi 25 chavabhedamAM 2 ceni (kUrmotratA ane vaMzIpatrA) che. yugalika manuSya saMbaMdhi 17ra jIvabhedamAM 1 vaMzI5trA ceni che. 111 samulDiMma paMcendriya, 198 deva, 14 nAraka ane raTa apaMcendriya e 3pa1 jIvabheda zaMkhAvartAdi ni rahita che. (18) 6 paryAptimA 36 dvAranI prApti. cha patiomAM jati vigere ra7 dvAre sarva uttarabheda sahita che. paraMtu je 9 dvAramAM taphAvata che te nIce pramANe- (2) -AhAra, zarIra, Indriya, ane ucchavAsa e prathamanI 4 paryAsiemAM 1-2-3-4-5 Indriye che, bhASA For Private And Personal Use Only Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir patimAM 2-3-4-5 Indriyo che, kAraNa ke bhASA paryApti sarva trasa jIvene hoya, ane manaH paryAptimAM eka paMcendriyapaNuM ja che. (3) kAya-pahelI 4patiomAM 6 kAya, ane bhASA tathA manaH paryAptimAM 1 trasakAya hoya. ' (24) saMkSiA -helI pa paryAptiomAM asaMkSipaNuM, ane manaH paryAptimAM saMkSipaNuM hoya che. (26) AhArI-pahelIkaspatiomAM 3-4-5-6 dizine AhAra hAya, kAraNa ke e paryAptie ekendriyane paNa hoya che. bhASA ane manaH paryAptiomAM kevaLa 6 dizine AhAra hoya, kAraNa ke e be paryAptie trasa jIvemAM ja hoya che. vaLI eka AhAra paryAptimAM eja, lema, ane kavaLa e traNe AhAra che, kAraNake AhAra paryAptimAM zarIra aparyAptapaNuM paNa hoI zake che. ane zeSa 5 pathatiomAM zarIra aparyAptapaNuMja hevAthI ja AhAra na hoya. paraMtu lema ane kavala AhAra hoya. zeSa svarUpa chae paryAsiomAM sarva uttara bhedapUrvaka yathAyogya jANavuM (27) nAmera-paDelI 3 paryAtiomAM 14 jIvabheda che, ane 563 jIvabheda paNa che. ucchavAsa paryAptamAM 2 aparyApta ekendriya vinA cAMda bhedamAMnA 12 bheda che, ane pAMcase tresaTha bhedamAMthI 11 aparyApta ekendriya sivAyanA papara chavabheda che. bhASA pathamimAM caMda bhedamAMthI 4 ekendriya, 3 aparyApta vikalendriya, ane 1 paryApta agni paMcendriya sivAyanA zeSa 6 jIvabheda che, ane pAMcase tresaThamAMthI 3 aparyApta vikalendriya, 5 aparyApta samumitirthaca, 101 samukkima manuSya ane 22 ekendriya e 131 sivAyanA zeSa 43ra jIvabheda che. mana:paryA. ptimAM cAdabhedamAMne saMkSiparyAptarUpa 1 jIvabheda che, ane pAMca treisaThamAMthI 9 paryAptadeva, 7 paryApta nAraka, 101 paryApta gaja manuSya, ane 5 paryApta garbhajatiryaMca e 212 jIvabheda che. (20) -sarve paryAptimAM sarve saMjJAo che, paraMtu For Private And Personal Use Only Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3ra1 . mana:paryAptimAM hetUpadezikI saMjJA na hoya e vizeSa che. () mALanA--patiomAM janmadehanI jaghanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAta bhAga che, paDelI 4 patiomAM janmadehanI utkRSTa avagAhanA paryAptabAdara pratyekavanaspati Azrayi sAyika 1000 ejana, ane bhASA tathA mana:paryAtimAM paryApta garbhaja masyAdikanI apekSAe 1000 cAjana pramANa che. tathA pahelI 4 paryAptiomAM uttaradehanI jaghanya avagAhanA paryApta bAdaravAyunA vaikiyadehanI apekSAe aMgulane asaMkhyAtame bhAga, ane bhASA tathA mana payAptimAM uttaradehanI jaghanya avagAhanA saMnninA uttara vakriyanI apekSAe aMgulane saMkhyAmAM bhAga che. sarva paryAptiomAM uttaradehanI utkRSTa avagAhanA 4 aMgula adhika lAkha jana che, ane samudaghAtakRta utkRSTa taijasakANanI avagAhanA kevali samudughAtanI apekSAe saMpUrNa kAkAza pramANa che. (6) ziti-pahelI 3 paryAptionI jaghanya bhavasthiti 256 AvalikA, ane zeSa 3 paryAptionI jaghanya bhavasthiti antarmuhUrta che. sarve paryAptionI utkRSTa sthiti anuttara deva athavA saptama nArakanI apekSAe 33 sAgaropama che. pahelI 3 paryAptienI jaghanya kAyasthiti kiMcit jUna 256 AvalikA che, kAraNake 256 AvalikA jeTalA AyuSyavALA ekendriyAdi jIve pUrvabhavamAMthI nikaLI vakagatie svabhavamAM cothe athavA pAMcame samaye utpanna thAya, ane te ja samaye AhAra paryApti paNa pUrNa kare, mATe 256 AvalikAmAM 3-4 samaya nyUna eTalI AhAra paryAtinI jaghanya kAyasthiti che. e pramANe zarIra paryAptinI jaghanya kAyasthiti 256 AvalikAmAMthI zarIra aparyApta avasthAnuM anta harta (cAra pAMca samaya sahita) bAda karIe teTalA kALa pramANanI che, ane indriyavigere cAre paryAptionI paNa jaghanya kAyasthiti te te paryAptivaDe aparyAptapaNAne kALa jaghanya bhavasthitimAMthI For Private And Personal Use Only Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4rara bAda karIe teTalI heya. tathA utkRSTa kAyasthiti sarva paryAtienI pUrvokta paddhatie kicikyUna 33 sAgaropama pramANa che. (36) erf-pahelI cAra paryAptiomAM darekanI 84 lAkha 84 lAkha yoni che, bhASApatimAM traNa saMbaMdhi 32 lAkha meni che, ane mana:paryAptimAM paMcendriya saMbaMdhi 26 lAkha eni che. vaLI pahelI pa paryAptiomAM sacittAdi sarva bhedavALI nio ( 12 cenio) che, ane mana:paryAptimAM sacitta vivRta ane zaMkhAvarta ni na hoya kAraNake saMkSiparyAptane asaMsi ane aparyApta egya sacitta vivRta ane zaMkhAvarta yoni na hoya. | | ti paffaSa rUda darabAra mAsa che (19) 10 prANamA 36 dvAronI prApti. gati vigere 19 dvArA sarve uttarada sahita che. zeSa 17 dvAramAM je je taphAvata che te nIce pramANe-- (ra) sundrA sparzendriya, ucchavAsa AyuSya ane kAyama e 4 prANamAM 1-2-3-4-5 Indriye che, kAraNake e ja prANa ekendriyone paNa hoya che. rasanendriya ane vacana prANamAM 2-3-4-5 Inidri che, kAraNa ke e be prANa sarva trasajIvane che. ghaNendriya trInidrayAdine hoya che, e pramANe cakSumANamAM 4-5 Indri, ane zregnendriya tathA mana prANamAM eka paMcendriya paNa hoya. (3) -sparzendriya, ucchavAsa kAyoga, ane AyuSya e 4 prANamAM 6 kAya, ane zeSa 6 prANamAM 1 trasakAya che. (7) jJAna-pa Indriya prANamAM kevaLa jJAna vinA jJAna che, kAraNake sarvajJane atIndriya jJAna hovAthI indriya prANano abhAva gaNAya che. ane zeSa 5 prANamAM pAMca jJAna che. (20) rara-pa Indriya prANamAM kevaLa darzana vinA 3 darzana, ane zeSa 5 prANamAM 4 darzana che. For Private And Personal Use Only Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4ra3 () saMjJA -manaHprANamAM saMsitva, zeSa 9 prANamAM saMjJitva ane asaMjJitva bane hoya che. (6) sadArA sparzendriya, ucchavAsa, AyuSya, ane kAyavega e ja prANamAM (ekendriyapaNu paNa hovAthI) 3-4-5-6 dizine AhAra che, zeSa 6 prANamAM kevaLa 6 dizine AhAra che ane kAyayoga tathA AyuSya e be prANamAM eja vigere traNe prakArane AhAra che, kAraNake zarIraparyApti pUrNa thayA pahelAM paNa e be prANa hoya che, ane zeSa 8 prANamAM lema ane kevaLa e be AhAra che. sarve prANamAM AgAdI 2 AhAra ane sacirAdi traNe prakArano AhAra che. 5 IndriyaprANamAM anAhArIpaNuM nathI ane zeSa 5 prANamAM sarvapaNuM hovAthI samuddaghAtavatI anAhArIpaNuM hoya che. (6) gujarathAna-5 Indriya prANamAM prathamanAM 12 guNa sthAna che; kAyayegamAM 13 guNasthAna, ane AyuSya prANamAM 14 guNasthAna che. (27) jamera-sparzendriya. AyuSya, ane kAga e 3 prANamAM 14 ane 563 bheda che. rasanendriyamAM caudamathI cAra ekendriya vinA 10, ane pAMcaso tresaThamAMthI 22 ekendriya vinA pa41 jIvada che. dhrANendriyamAM caudamAMthI cAra ekendriya ane be dvIndriya vinA 8 jIvabheda ane pAMcaso tresaThamAMthI bAvIsa ekendriya ane be dvIndriya vinA pa39 jIvabheda che. cakSu IndriyamAM trIndriyane be bheda vinA dhrANendriyavata 6 ane pa37 jIvabheda che. trendriyamAM be caturindriya vinA cakSu indriyavat 4 ane 535 jIvabheda che. ucchavAsa prANamAM be aparyApta ( sUkSama-bAdara ) ekendriya vinA tathA agIyAra aparyApta ekendriya vinA para chavabheda che. vacana prANamAM caudamathI cAra ekendriya, 3 aparyApta vikasendriya, ane 1 aparyApta asaMgni e 8 vinA zeSa 6 jIvabheda che, ane pAMcase tresaThamAMthI 22 For Private And Personal Use Only Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4ra4 ekendriya, 3 aparyApta vikasendriya, pa aparyApta samurNima tiryaMca paMcenidraya ane 101 samurNima manuSya e 131 vinA zeSa 43ra vada che. tathA mana:prANamAM cauda bhedamAMthI 1 saMkSiparyApta, ane pAMca tresaThamAMthI 99 paryAptadeva, 7 paryApta nAraka, 101 paryApta manuSya, ane 5 paryApta garbhajatirthI e 212 jIvabheda che. ahiM cakSuprANamAM ane vacanaprANamAM aparyApta jIvabhedanI prApti che, paratu cakSudarzanamAM ane vacanagamAM aparyAptapaNanI prApti nathI. vaLI prathama darzana ane gadvAramAM jIvabheda utAratAM aparyApta jIvabheda kahyA nathI, te paNa ahiM cakSu prANamAM ane vacana prANamAM aparyApta jIvamedanI prApti kahevAmAM virodha jANa nahi. (ra0) saMkSa-sarve prANemAM AhArAdi tathA hetupadezikI vigere sarve saMjJAo che, paraMtu mana:prANamAM hetupadezika saMjJA na hoya e vizeSa che. (22) thAna-kAyathega prANamAM zukaladhyAnanA cothA bheda sivAyanAM 15 dhyAna che, kAraNa ke kAga sagI guNasthAnanA anta samaya sudhI che, ane 15muM dhyAna paNa sayAgI bhagavAnane yoganirodha kALe mana vacana ga rUMdhyAbAda kevaLa sUkSama kAyayega pravartatI vakhate heAya che, ane tyArabAda agIpaNuM prApta thatAM zukaladhyAnane ce bheda pravarte che, mATe e 16 muM dhyAna kAyAgIne nathI. AyuSya prANu agI guNasthAnanA anta samaya sudhI che. ane zeSa prANamAM uparokta be sivAyanAM chAva 1 tAtparya e che ke cakSuno dekhavArUpa vyApAra te cakSudarzana ane vacanano uccArarUpa vyApAra te vacanayoga e banne to karaNaparyApta jIvamAM ja hoi zake, ane te vyApAra karavAnI zaktirUpa cakSuprANa ane vacanaprANa te anukrame IndriyaparyApti ane bhASAparyApti samApta thayA bAda turtaja hoya che mATe e be prANu aparyApta jIvone hoya che paNa e be yoga to aparyApta jIvone na hoya. For Private And Personal Use Only Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 465 thika 14 dhyAna hoya che. ahiM 5 Indriya prANa sarvajJapaNAmAM nahi gaNelA hovAthIja e 5 IndriyaprANamAM sarvajJapaNAnAM be dhyAna nathI, ane mana prANa vacana prANa tathA ucchavAsa prANa sarvajJapaNAmAM (sagI kevalIne) che parantu sarvajJane e traNa prANa jyAM sudhI cAlu hoya tyAM sudhI dhyAnAntarika kALa pravarte che mATe paNa e traNa prANamAM sarvarUpaNanAM be dhyAna nathI. (rUra) samupAti- IndriyaprANamAM kevaLI samudaghAta vinA 6 samughAta che, zeSa pAMca prANamAM cha samughAta che. ahiM paNa pUrve managa vacanagamAM kevaLIsamughAta nathI kahyo, chatAM paNa manaprANa tathA vacanaprANamAM kevaLIsamughAta kahyo temAM virodha jANa nahi. (32) ma-5 Indriya prANomAM kSAyika bhAve dAnAdi 5 labdhi, kevaLajJAna, kevaLa darzana, e 7 vinA ja bhAva heya, ane zeSa 5 prANamAM sarve 53 bhAva heya. ahiM pAMca Indriya prANemAM kSINameha guNasthAna hovAthI kSAyika cAritra hoya che, mATe te bAda karavA gya nathI, ane zeSa bhAva hevAnuM kAraNa samajavuM sugama che. (34) vAdhanA-sarve prANamAM janmadehanI jaghanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAtamo bhAga che. sparzendriya, kAyAga, vAsocchavAsa ane AyuSya e ja prANamAM janmadehanI utkRSTa avagAhanA paryAptabAdara pratyeka vanaspati Azrayi sAdhika 1000 jana che. ane zeSa 6 prANamAM janmadehanI utkRSTa avagAhanA garbha ja masyAdikanI apekSAe 1000 ejana pramANa che. vaLI pUrvokta 4 prANa mAM uttaradehanI jaghanya avagAhanA vAyunA vaikiya zarIra 1 kAraNa ke samuddaghAtamAM vyApArarUpa managa tathA vacana yogano sarvathA abhAva che, paraMtu punaH vyApAra karavAnI yogyatArUpa manaprANa tathA vacanaprANa te kevaLI samuddaghAta vakhate paNa hoI zake che, ane 5 IndriyaprANa to svasvakArya karavAmAM sadAkALane mATe ayogya thaI gayA che. mATe indriyo che paNa indriyaprANu kevaLIne nathI For Private And Personal Use Only Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Athayi aMgulane asaMkhyAtamo bhAga, ane zeSa 6 prANamAM uttaradehanI utkRSTa avagAhanA cAra aMgulI adhika 100000 yojana pramANe che. sparzendriya prANamAM samuddaghAtakRta utkRSTa avagAhanA 14 dIrgha rajaju pramANa che, rasanendriya vigere 4 indriya prANumAM dIrgha 8 rajaju pramANa, ane zera 5 prANamAM kevaLI samudraghAtanI apekSAe saMpUrNa kAkAza pramANa che. (rU) riti-uchavAsa vacana ane mana e 3 prANamAM jaghanya bhavasthiti antarmuhUrta che, ane zeSa 7 prANumAM jaghanya bhavasthiti pada AvalikA pramANa che. kAraNa ke sulaka bhava jeTalA alpa AyuSyavALA ane e 7 prANu che. save prANamAM utkRSTa AyuSya 33 sAgaropama che. vaLI AyuSya ane kAyayoga prANanI jaghanya kAyasthiti anAdi sAta ane utkRSTa kAyasthiti anAdi ananta che. kAraNake bhavya jIvane anAdi sAta ane abhavyane anAdi anata che. zeSa 8 prANamAM jaghanya kAyasthiti kiMcita nyUna antarmuhUra pramANa che. ahiM kiMcita nyUnapaNuM te te prANanA kAraNabhUta evI payoti samApta na thAya tyAM sudhInuM jANavuM, ane antarmuhUrtaHkALe te prANa pUrNa thayA bAda jaghanyathI paNa teTale kALa jIvI zake te apekSAe kahyuM che. e AThe prANamAM utkRSTa kAyasthiti kiMcit jUna 33 sAgare pama pramANe che. tyArabAda avazya maraNa pAmavAthI e AThe prANane vinAza hoya che. (26) ni-sparzendriya, AyuSya, kAyayoga, ane uca7vAsa e darekamAM 84 lAkha yunie che. rasanendriya ane vacana prANamAM travat 32 lAkha yoni, dhrANendriya prANumAM 30 lAkha ceni, cakSu prANamAM 28 lAkha, tathA zrotra ane mana:prANama. 26 lAkha nI che. vaLI sacittAdi 12 bhedamAMthI mana:prANa mAM saMkSivata sacitta, vivRtta, ane zaMkhAvarta vinA 9 yuni che, zeSa 9 prANamAM sarve nio che. iti prANadazake 36 dvAraprAptiH samAptA. For Private And Personal Use Only Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kara7 (20) 4-3 saMjJAdhAramA 36 dvAronI prApti. AhArAdi 4 saMjJAmAM. gati vigere 24 dhAre sarve uttarabheda sahita che. zeSa 12 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe - (7) -AhAra saMjJAmAM cAra athavA pAMca jJAna che. kAraNake ahiM zrIsarvane paNa sudhAvedanIyano udaya hovAthI AhAra saMjJA gaNu che. athavA saMjJAne matijJAnAtmAkaja mAnIe to kevaLa jJAna vinA 4 jJAna 3 darzana ItyAdi chadmasthaprAgya dvAre vicAravAM. ane zeSa bhaya vigere 3 saMjJAmAM kevaLajJAna vinAnAM 4 jJAna che. kAraNa ke bhayamehanIyano udaya AThamAM guNasthAna sudhI ane bharUpa parigraha saMjJA 10mA guNasthAna sudhI che. AgaLanA save dvAromAM paNa eja kAraNe anusaravAM. (1) cama-AhArajJAmAM 7 cAritra, bhaya ane maithuna saMjJAmAM sUkSmasaM5rAya ane yathAkhyAta vinA 5 cAritra che. parigraha saMjJAmAM yathAkhyAta vinA 6 cAritra che. kAraNa guNasthAnane AdhAre vicAravuM. (20) ra-AhAra saMjJAmAM 4 athavA 3 darzana, ane zeSa traNa saMjJAmAM kevaLa darzana vinA 3 darzana che. () gukhasthAna-AhAra saMjJAmAM 12 athavA 13 guNasthAna, bhaya saMjJAmAM 8 guNasthAna, maithuna saMjJAmAM 9 guNasthAna, ane parigrahasaMjJAmAM 10 guNasthAna che. kAraNa ke sudhAvedanIyAdi hetu te te guNasthAna sudhI vidyamAna che. (ra) 4 -AhArasaMjJAmAM sarva karmane udaya athavA chadmasthaprAgya udaya che, ane zeSa 3 saMjJAmAM jInanAma vinA 121 uttara prakRtine udaya che. For Private And Personal Use Only Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (ra) 3ii -udayavat (22) vAra-AhAra saMjJAma. 13 athavA 1pa vAna ane zeSa 3 saMjJAmAM 13 dhyAna che, tenuM kAraNa guNasthAnane AdhAre jANavuM. (rU2) mughAta-AhAra saMjJAmAM 6 athavA 7 samuddaghAta ane zeSa 3 saMjJAmAM kevaLa samudyAta vinA 6 samudyAta che. ahiM kevaLIsamughAtamAM anAhArI evA traNa samayamAM AhAra nathI tepaNa sudhAnA udaya mAtrathI ahiM AhAra saMjJA gaNI che. (rUrU) mava-AhAra saMjJAmAM mULabhAva 5 ane uttarabhAva pa3 athavA chaghaprAgya (sarvajJa yegya 7 bhAva vinA) 46 bhAva che, ane zeSa 3 saMjJAmAM 8 kSAyikabhAva sivAya zeSa 45 bhAva che. (34) 3rSaTdanA-kAyAga prANuvat, paratu bhayAdi 3 saMjJAmAM samughAtakRta avagAhanA dIgha 14 rajaju pramANa che e vizeSa che. ahiM kevaLI samuddaghAtamAM e samaye saMpUrNa lekAvagAhanA hoya te vakhate anAhArIpaNuM hovAthI je ke AhArano abhAva che, parantu sudhArUpa azAtAvedanIyanA udayarUpa AhArasaMjJA mAnIe te AhArajJA vidyamAna che, anyathA nahi. (rUka) sthiti-yAre saMjJAmAM bhAvasthiti kAyagaprANavat che. AhArasaMjJAmAM jaghanya kAyasthiti bhavyanI apekSAe anAdi sAnta ane utkRSTa kAyasthiti abhavyanI apekSAe anAdi ananta che. ahiM sarva jIvone vakagatimAM 1-2-3 samaya anAhArIpaNuM hoya te paNa te vakhate AhAra saMjJA vidyamAna che. zeSa 3 saMjJAmAM jaghanya kAyasthiti na samaya che. kAraNa ke upazama zreNImAM bhaya vigereno udaya vikeda thayA bAda 1 samaya anudayapaNuM bhegavI anatara samaye maraNa pAmI anuttaradeva thatAM turtaja bhA vigere saMjJAne puna:u daya thAya che, ane utkRSTa kAyasthiti abhavyanI apekSAe anAdi ananta For Private And Personal Use Only Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che athavA bhagyanI apekSAe anAdi sAta che. (36) ni-cAre saMjJAmAM darekamAM 84 lAkha yonio che ane sacittAdi 12 bhedamAMnI paNa sarve prakAranI yonio che. ityAAhArAdisaMjJAcatuSke 36 dvAraprAptiH samAptA. hetupadezikI vigere 3 saMjJAma. (2) ta-upadezikI saMsAmAM 1 tiryaMcagati che. kAraNa ke hetupadezikI saMjJA mane labdhi rahita trasajIvone karaNaparyApta avasthAmAM hoya che, tevA trasajIvo 3 vikale draya ane samurNima paMcenidraya tiryacaja che. manuSya gatimAM che ke samurNima manu manalabdhi rahita trasa che paraMtu teone paryApta avasthA nahi hovAthI hepazikI saMjJA na hoya. dIrghakAlikI saMjJAmAM 4 gati che. kAraNa ke dIrghakAlikI saMjJA manelabdhivALA jIvone paryApta avasthAmAM hoya ane manolabdhivALA ja cAre gatinA hoya che, daSTivAdopadezikI saMjJAmAM paNa cAre gati che. kAraNa ke e saMjJA samyagadaSTi jIvane che ane samyagadaSTipaNuM cAre gatimAM che. e kAraNe AgaLanAM dvAramAM paNa yathAyegya vicAravAM. (2) sundrA -hetupadezikI saMsAmAM 2-3-4-5 Indriya che, ane zeSa 2 saMjJAmAM 1 paMcendriyapaNuM che. (3) vAra-traNe saMjJAmAM 1 trasakAya che. (4) -traNe saMjJAmAM mULa yoga 3 che, ane uttara bhedamAM huMpadezikI saMjJAmAM dArika ane vyavahAra vacana. coga ema 2 ega che. dIrghakAlikI ane daSTivAda saMsAmAM dArikamizra ane kAzmaNa sivAyanA 13 roga che. * (1) -traNe saMjJAmAM 4 vyave che. kAraNa ke samumi paMcendriye paNa AkAra mAtrathI strI purUSa ane napuMsaka For Private And Personal Use Only Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 43 hoI zake che. paraMtu abhilASAnI apekSAe te hetupadezika saMjJAmAM 1 napuMsakaveda che, ane zeSa ra saMjJAmAM traNe veda che. (6) vAva -hetRpadezakI sattAmAM purUSada ane strIveda vinA 23 kaSAya che. dIrghakAlikImAM 25 kaSAya, ane dRSTivAda saMjJAmAM 4 anaMtAnubaMthi vinA 21 kaSAya che. mULakaSAya sava saMjJAomAM cAra cAra che. (7) na-henapadezikI saMjJAmAM jJAna nathI. vizlenidrayAdikane aparyAptapaNAmAM je ke sAsvAdana bhAve jJAna che, paraMtu hetUpadezikI saMjJA paryApta avasthAmAM hovAthI te vakhate te ajJAnaja che. dIrghakAlikI tathA daSTivAdepadezikI saMjJAmAM kevaLajJAna sivAyanAM 4 jJAna che. kAraNa ke e banne saMjJAo chadmastha avasthAmAM hoya che, kevaLajJAnIne manahArA vicAra karavAne abhAva hovAthI dIrghakAlikI saMjJA na hoya e te spaSTa ja che, paratu kevaLIne samyagadaSTipAchuM chatAM paNa daSTivAda saMjJA nahi hAvAnuM kAraNa eja ke daSTivAdasaMjJA paNa samyagadraSTi jIvenA yathArtha mane vijJAna rUpaja che, ane manovijJAna kevaLIne hoya nahi. (8) sAkSAna-hetupadezikI saMjJAmAM mati ane zruta e be ajJAna che, dIrghakAlikImAM traNe ajJAna che, ane daSTivAda saMjJAmAM samyagadaSTipaNuM hovAthI ajJAna na hoya. (2) saMcamahetupadezikI saMjJAmAM 1 avirati cAritra che, ane zeSa 2 saMjJAmAM 7 cAritra che. (20) ru hetUpadezikI saMjJAmAM cakSu ane acakuM e 2 darzana che, ane zeSa ra saMjJAmAM (jJAnamAM kahyA pramANe) kevaLa darzana vinA 3 darzana che. (22) - hetupadezikI saMjJAmAM 3 azubhalezyA che, ane zeSa 2 saMjJAmAM 6 lehyA che. (2) mathaka-hetUpadezikI ane dIrghakAlikI saMjJAmAM For Private And Personal Use Only Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhavyatva ane abhavyatva paNa che, daSTivAda saMjJAmAM kevaLa bhagya (23) sthA-hetUpadezikI saMjJAmAM 1 mithyAtva, dIrghakAlikImAM 6 sabhyatva, ane daSTivAdamAM upazama, kSapazama, ane kSAyika e 3 sabhyatva che. ahiM daSTivAdopadezIkI saMbaMdhi samyakatvapaNuM mizra ane sAsvAdana samyakatva Ajhayi nathI. (24) -hetupadezikImAM asaMkSipaNuM ane zeSa 2 saMjJAmAM saMkSipaNuM che. saMkSipaNuM mukhyatve dIrghakAlikI saMjJAnI apekSAe che. ( 11 ) zahI-traNe saMsAmAM 6 dizine AhAra, lema ane kevaLa AhAra, AbhegAdi ane prakArane AhAra, ane sacinAdi 3 prakArane AhAra che. mATe saMjJAmAM e sarva bheda AhArIpaNuM che, ane hetupadezikI tathA dIrghakAlikI saMsAmAM anAhArIpaNuM nathI, paraMtu daSTivAdopadezikI saMjJAmAM anAhArIpaNuM che, kAraNa ke samaDhaSTipaNuM parabhavamAM jatAM vakragatie paNa hoya che. () gujarathAna-hetRpadezikI saMjJAmAM 1 mithyAtva guNasthAna che. dIrghakAlikImAM 12 guNasthAna che. daSTivAda saMsAmAM cothAthI 12 mA sudhInAM 99 guNasthAna che. kAraNa ke sarva bhagavAnane mane vijJAnanA abhAve saMjJAne paNa abhAva che. (17) jIvame-cauda jIvabhedamAMthI hetapadezikI saMgrAma 1 ahiM zaMkA thAya ke kevaLI bhagavAnamAM saMkSipaNuM to kaheluM che, ane saMkSipaNuM dIrghakAlikI saMjJA hevAthI ja hoya che, to kevaLI bhagavAnamAM dIrdhakAlikI saMjJA kema nahi!--tene uttaramAM jANavAnuM ke pUrva vaLI bhagavAnamAM je saMkSipaNuM kahyuM che te manovijJAnarUpa nahi, paNa anuttara devAdikane uttara ApavA prasaMge mana paramANuone tathA vidha pariNa mAvavA rUpa che, ke je kevaLI bhagavAnane potAne viya dhanA kAraNarUpa nathI. For Private And Personal Use Only Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 432 3 paryApta vilendriya ane 1 paryApta asaMkSi e 4jIvabheda hoya, dIrghakAlikI saMjJAmAM saMkSiparyAyarUpa 1 jIvabheda che, ane daSTivAdopadezikI saMjJAmAM saMsi saMbaMdhi 2 jIvabheda che. pAMcasotresaThanI apekSAe hetUpadezikI saMjJAmAM 3 paryApta vilekenidraya ane 5 paryApta samucichama tiryaMca maLI 8 jIvabheda che. dIrghakAlikImAM paryApta saMphisaMbaMdhi 212 jIvabheda che, ane daSTivAda saMjJAmAM aparyApta saptama nAraka sivAya sarve saMgni saMbaMdhi 123 jIvabheda che, kAraNake sAtamI pRthvIne aparyApta nAraka avazya mithyAdRSTi hoya che. (28) prathaff-hetupadezikI saMjJAmAM mana:paryApti vinA 5 paryApti hoya che, ane zeSa 2 saMjJAmAM 6 paryAptio che. (1) prANa - hetupadezikI saMjJAmAM manaHprANa sivAyanA 9 prANa, ane zeSa 2 saMjJAmAM mana:prANa sahita 10 prANa che. (20) saMjJA-traNe saMjJAmAM AhArAdi cAre saMjJAo che. hetupadezikI saMjJAmAM 1 hetRpadezikI saMjJA, dIrghakAlikImAM dIrghakAlikI ane dRSTivAda e be saMjJA, temaja daSTivAdamAM paNa e e saMjJA che. . (22) 4pa jJAna ajJAna ane darzana dvAravat traNe saMjJAmAM anukrame 4-10-7 upayoga che. (rara) - hetupadezikImAM mithyAtva dRSTi, dIrghakAlikImAM 3 dRSTi, ane dRSTivAda saMjJAmAM 1 samyaktva dRSTi che. (ra3) vaLya--hetupadezikI saMjJAmAM paryApta samurNima paMcenidrayavat 8-117 ne baMdha che. dIrghakAlikImAM paryApta saMkSivat 8-120ne baMdha, ane dRSTivAda saMjJAmAM caturtha guNasthAnamAM kahelI 77 prakRtiomAM AhAraddhika sahita 8-7no baMdha che. (24) rahetupadezikI saMjJAmAM paryApta asaMvit parantu manuSyagati nAmakarma ane tiryagAnupUrvI rahita 9 ne For Private And Personal Use Only Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 433 udaya hAya. dIrghakAlikI saMjJAmAM paryApta saMkSivat paratu jInanAma karma tathA 4 AnupUvI rahita 104 ne udaya heya. ane dRSTivAda saMjJAmAM kSayapazama samyaktvavat 8-106 ne udaya che. (ra) kaLA -udayava (ra6) sattA--hetUpadezikI saMjJAmAM paryApta asaMjJivat 8-147 nI sattA, dIrghakAlikImAM paryApta saMjhivata 8-140 nI sattA, temaja dRSTivAda saMjJAmAM paNa 8-148 nI sattA che. (ra7) ra hetupadezikI saMjJAmAM audArika, tejasa ane kArmaNa e 3 zarIra che, zeSa 2 saMjJAomAM 5 zarIra che. (28) tuhetupadezikI saMjJAmAM mULa baMdhahetu 4, ane uttarahetu 1 anAga mithyAtva, 6 kAyavadha, pa indriyanI avirati, 23 kaSAya, ane 2 yoga ema 37 che. dIrdhakAlikI saMjJAmAM dArikamizra ane kAryaNa lega vinA pa5 baMdhahetu che, ane dRSTivAda saMjJAmAM mithyAtva vinA 3 mULahetu tathA 5 mithyAtva, 4 anaMtAnubaMdhi, dArikamizra ane karmaNa vega e 11 vinA zeSa 46 uttara baMdhahetu che. (ra1) dAna-hetupadezikI saMjJAmAM asaMkSipaNuM hevAthI dhyAna nathI. dIrghakAlikI ane dRSTivAda saMjJAmAM trIjA cothA zukaladhyAna sivAya 14 chAghasthika dhyAna che. (20) saMghacA-hetRpadezikamAM 1 chevakuM saMghayaNa, ane zeSa 2 saMjJAmAM 6 saMghayaNa che. (32) saMthAna-hetUpadezikI saMjJAmAM 1 haMDaka saMsthAna, ane zeSa 2 saMjJAmAM 6 saMsthAna che. (32) samuthAra-hetupadezikI saMjJAmAM vedanA, kaSAya ane maraNa e 3 samudaghAta che, zeSa 2 jJAmAM kevaLIsamuddaghAta vinA zeSa 6 samuddaghAta che. (23) mAya--hetupadezikI saMjJAmAM paryApta asaMgni paMce For Private And Personal Use Only Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nidrayavat 3 mULabhAva ane 25 uttarabhAva che. dIrgha kAlikImAM pa mULabhAva ane kSAyikadAnAdika pa tathA kevaLatrika vinA zeSa 46 uttarabhAva che, dRSTivAda saMjJAmAM 5 mULabhAva temaja ajJAna , mithyAtva, ane abhAva vinA dIrghakAlikIvat 40 uttarabhAva che. (24) vAdanA-traNe saMjJAnI janma dehAvagAhanA jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa 1000 pejana pramANa che. kAraNake samUrchAima ane garbhaja jaLacaranI avagAhanA 1000 ejana che. tathA hetRpadezikI saMjJAnI utara dehAvagAhanA uttaradehane abhAva hovAthI nathI. zeSa 2 saMjJAonI uttara dehAvagAhanA paryApta saMjJivat jANavI. hetu padezikI saMjJAnI samuddaghAtakRta utkRSTa avagAhanA dIrgha 7 rajaju pramANa che, kAraNake samUrNima paMcendriyanI utpatti tiraMga lokamAM che. ane maraNa pAmI kendra sudhI jAya che. zeSa 2 saMjJAonI samudughAtakRta avagAhanA (sItendravat aspRtadevanI caturtha pRthvI parvata gati hovAthI) dIrgha 8 rajaju pramANa che. (3) sthiti-hetRpadezikI saMjJAmAM jaghanya bhavasthiti tamuhUrva ane utkRSTa bhavasthiti samucchima catuSpadanI apekSAe 84000 varSa che. zeSa 2 saMsAmAM jaghanya bhavasthiti anta muhUrta ane utkRSTa 33 sAgaropama che. e traNe saMjJAmAM kAya sthitinuM pramANa aparyApta avasthA rahita bhavasthiti jeTaluM che, paratu daSTivAda saMjJAnI utkRSTa kAyasthiti pazama samyakatvat sAdhika 66 sAgaropama che, e vizeSa che. (rUda ni-hetupadezikI saMjJAmAM vikasendriyanI 6 lAkha ane samurNima tiryaMca paMcenidrayanI 4 lAkha maLIne 10 lAkha ni che. dIrghakAlikI ane daSTivAdopadezikI saMsAmAM paMcendriya saMbaMdhi ra6 lAkha yoni che. hetupadezikI saMjJAmAM sacittAdi 3 zItAdi 3, ane vivRta ema cha ni che. zeSa 2 saMjJAmAM sacitta vikRta ane zaMkhAvarta vinA zeSa 09 ni che. iti mahAdvAre 36 dvAraprAptiH samAptA. For Private And Personal Use Only Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (21) 12 upayogamA 36 dvAronIprApti. pAMca jJAna, traNa ajJAna ane cAra darzanAranI mAphaka jANavI. (22) rU dRSTimAM rUdda dvAranI prati. mithyAtva ane mizradaSTimAM dvAraprApti pUrve kahela samyatva kArAntargata mithyAtva ane mizra samyaktvat jANavI. ane sabhyatva daSTimAM 17 dvAranI prApti kSapazama samyatvane anusare che, zeSa 19 dvAre nIce pramANe che. #samyaktvadRSTimAM. (2) daridraya 2-3-ka-1-fkAsTa Tu phiTI ItyAdi daMDaka vigere prakaraNa kartA ane siddhAntakAranA vacanathI vikasendriyamAM paNa aparyApta paNa vakhate sAravAdanabhAve samyagadraSTipaNuM svakAreluM che mATe. () -ra-vikalendriyane sAsvAdana bhAve samyaga daSTipaNane svIkAra karavAthI 4 anaMtAnubaMdhine udaya paNuM gaNI zakAya che. anyathA samyagdaSTine 4 anaMtAnubaMdhivinA 21 kaSAya che. . (7) pAna la, (8) nAma 7, (2) na ka-kSAyika samyatvavatu. (23) tathA ka-mithyAtva ane mizra samyakRtvanI pitApitAnI judI draSTi hovAthI zeSa cAra sabhyatva apekSAe skRtvadaSTimAM gaNAya. lafa -vilendriyAdikane paNa samyagadaSTipaNuM svIkAravAthI asaMjJitva ane saMnnitva bane bheda hoya. * ahiM samyagadaSTipaNuM (vikalendriyAdi saMbaMdhi) sAsvAdana ane mitra samyakRtvamAM paNa gayuM che, mATe 25 kapAyAdi keTalAMka dvAronI prApti vAMcakone vicitra mAluma paDaze For Private And Personal Use Only Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 436 (26) gu 2-kSAyika samyaktvavatuM. (27) nAme 6-rU-pazama samyakRtvamAM kahela. jIvabhedathI ahiM coda jIvamedane aMge 3 paryApta vikale draya ane 1 paryApta asaMkSi e cAra jIvabheda adhika che, ane pAMcase tresaTha bhedane aMge 3 paryApta vikalendriya ane 5 paryApta samucchima tiryaMca paMcendriya e 8 bheda adhika che. (22) kathA -traNa ajJAna vinA sarve upaga che. (ra3) pa 8-204-mithyAtva pratyayika 16 prakRtio vinA zeSa 104 prakRtine baMdha hoya che. (24) 32 8-26-sthAvara, sUma, aparyApta, sAdhAraNa, Atapa, ane mithyAtva, e 6 vinA zeSa 116 ne udaya hAya. (9) 3rapaIT 8-126-udayavata (28) dhanu rU-bara-cAra anaMtAnubaMdhi sahita kSepazama samyaktvavat, (22) dhyAna 4-2-kSAyika samyaktvavat, (32) mughAta 7-zAcika sabhyatvavat. (rUrU) mAra 9-47-ajJAna 4, mithyAtva 1, ane abhivya- 1 e 6 vine zeSa 47 bhAva hoya. (34) vAdana-samughAtakRta avagAhanA saMpUrNa lokAkAza pramANa che. zeSa svarUpa kSapazama samyaktvavat. (36) vana-vikalendriyanI 6 lAkha ane paMcendriyanI ra6 lAkha maLIne 32 lAkha ni che. temaja zaMkhAvarta vinA 11 nI che. iti dRSTitrike 36 dvAraprAptiH samAptA. For Private And Personal Use Only Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 37. (23-26) baMdhAdi 4 chAramA 36 dvAraprApti. (ra3) kAma (ra4) cAmAM, (ra) dvAramAM, (rada)mattAramAM-A cAra dhAremAM 36 dvAranI prApti kahevI ati duzakya ane ati vistRta hevAthI kahevAze nahi. (27) pa rAparamAM rUda jJAna prApti. dArika taijasa ane kAryaNa e 3 zarIramAM sarva karo sarve uttarabheda sahita che, parantu taijasa kArmaNanI jaghanya kAya sthiti anAdi sAta ane utkRSTa kAyasthiti anAdi ananta che. vaLI dArika zarIramAM ja AhAra nathI temaja audArika zarIramAM je da dvAra saMbaMdhi taphAvata che te nIce pramANe jANa. dArika zarIramAM. (27) jIvame za4-rU -tiryaMca 48, ane manuSya 33. (ra4) 32 8-201-audArikomavat, (ra6) rabA 8-101-udayavata. () pAra ka-12-devagati narakagati vinA. () sthiti-bhavasthiti taijasakArpaNa tulya che. ane jaghanya kAyasthiti kiMcitanyUna 256 Alika pramANa che. kAraNake jaghanya AyuSya 256 AvalikAnuM che temAMthI zarIra paryApti samApta na thAya tyAM sudhI ( zarIrAparyApta avasthAne ) kALa bAda karavAthI dArika zarIranI jaghanya kAyasthiti Ave che. ane e pramANe utkRSTa kAyathiti kiMcijUna 3 popama che. kAraNake dArika zarIranuM AyuSya 3 popama che. * zarIra parama samApta thayA bAda dArika zIra gaNAya mATe oja AhAra na hoya. For Private And Personal Use Only Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 238 (rUda) ni-deva ane nArakanI maLIne 8lAkha yoni sivAya zeSa 76 lAkha ni che. ane sacirAdi sarva (12) bhedavALI ni che. vaikriya zarIramAM, gati vigere 33 dhAro vaikiya kAgavat che. zeSa 3 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che - (4) cA -AhArakanA 2 yega, 1 audArikamiza, ane 1 kAmaNaga e cAra vinA zeSa 11 ega che. ahiM kriya zarIrI tiryaMca manuSyane dArika yuga paNa hoya che. kAraNake eka yaMga antarmuhUrta sudhI kAyama rahe, ane uttara vekiya zarIra te 4 muhUrta sudhI kAyama rahe che mATe teTalA kALamAM kaMika vakhata dArika vega paNa heya. athavA uga zUnyapaNe ane udaya zUnyAyaNe gaNatAM te aneka ga hAvA spaSTa che. . (27) kAme rU-rarUrU-kiyagamAM kahelA 127 jIvabhedamAM 9 aparyAptadeva ane 7 aparyApta nAraka adhika gaNavAthI ra33 jIvabheda che. ane cAra bhedamAMnA 2 saMksisaMbaMdhi ane 1 paryAyavAyu e 3 jIvada che. (28) vathatu ka-rUAhArakanA 2 mega, 1 edArikamizra, ane 1 kAmaNa kAga e ga vinA AhAraka zarIramAM gati vigere 33 dvAre AhAraka kAgavat jANavAM, zeSa 3 dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che-- (9) cA 22-kiyanA 2 ga, 1 dArikamizra, ane 1 kAmaNaga e cAra vinA zeSa 11 yuga che. (28) vadhatu ra-rarU-ga 11, ane kaSAya 12. () rithati- AhAraka roganI jaghanya kAyarithati 1 For Private And Personal Use Only Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 429 samaya che, paraMtu AhAraka zarIranI kAya sthiti te bane prakAre antarmuhUrtaja hoya. zeSa svarUpa AhAraka kAyAgavata. iti zarIra paMcake 36 dvAraprAptiH samAptA. (28) 57 bandhahetumA 36 dvAronI prApti. mithyAtvamAM sarve kAranI prApti samyaktva dvArA prasaMge kahe lA mithyAtvavata jANavI. ane mithyAtvanA pAMca bhedamAM 36 dvAranA prApti graMtha vistRta thaI javAnA kAraNathI ahiM lakhI nathI. atratamAM sarva dvAronI prApti cAritrakAra prasaMge kahelA avirati cAritravat jANavI, ane avratanA 12 uttara bhedamAM dvAranI prApti graMtha vistAranA bhayathI lakhI nathI. kyAyamAM 30 dhAro kaSAya prasaMge kahelA lebhavat che, ane zeSa 6 kAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che. (6) vAva ka-ra-sugama che. (24) 3ya 8-2jInanAma vinA. (ra) hIranA 8-22-dayavatu. (28) vadhatu 8-17-sugama che. () mAva -ka-lobhamAM kahelA 42 bhAvamAM koi mAna ane mAyA e 3 kaSAya adhika gaNavAthI 4pa bhAva hoya. (3) fthati-jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta pramANa sAdi sAta che. kAraNake upazama zreNimAM akaSAyI thaIne pati thaI pramattApramatta bhAva pAmI puna: greNi aMgIkAra karI akapAyI thAya, te kAraNathI jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta che, ane utkRSTa kAyasthiti bhavyane anAdi sAnta tathA bhavyane anAdi ananta che. For Private And Personal Use Only Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yegamAM sarve dvAra kAga vat che. paraMtu 1 kAyasthitimAM taphAvata che te nIce pramANe che- () fthati-jaghanya kAyasthiti anAdi sAnta ane utkRSTa kAyasthiti anAdi ananta te anukrame bhavya ane abhavya Ayi che. ahiM agIpaNuM pAmI punaH patita thavAnA abhAve ethI kamI kAyasthiti na heya. vaLI kAyAgamAM je AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaya jeTalA pula parAvarta pramANe kAyasthiti zrI prajJApanAjImAM kahI che te vyavahAra rAzImAM AvI punaH vanaspatimAM bhramaNa karavAthI kevaLa kAryaganI apekSAe kahI che ema jANavuM. te kAyasthiti ahiM sAmAnya ceganI jaghanya kAyasthiti tarIke aMgIkAra na karAya. vaLI yuganA 15 pratibhedamAM sarve dvArenI prApti pUrva darzAvelI che. iti bandhahetucatuSke 36 dvAraprAptiH samAptA. (29) 4 dhyAnamA 36 dvAronI prApti. ArtadhyAnamAM sarve dvArA vakSyamANa 3 ArtadhyAnava jANavA. redradhyAnamAM lakSyamANa 4 raudradhyAna thatuM. dharmadhyAnamAM lakSyamANa 4 dharmadhyAvatuM. zukaladhyAnamAM sarve dvAre vaphTamANa jAdAM judAM cAra zukaladhyAnane anusAre paraspara meLavIne kahevAM. For Private And Personal Use Only Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 441 3 ArtadhyAnamAM. azAca sivAyanAM 3 ArtadhyAnamAM 5 gati vigere 14 dvAre sarva uttarabheda sahita che, zeSa rara dvAramAM je taphAvata che te nIce pramANe che (2) fjaya 6, () kAra ? (trIsa), (4) rAja rU-1ra ( dA. mizra, kArmaNa vinA) (7) jJAna rU, (2) sAtri ke (sUkSma, yathAva vinA), (20) rana ra ( kevaLaTa vinA ) , 2) zitva 2 (saMjJi), (22) mahari1 2 ( ojaAhAra vinA sarva pratibheda sahita), (26) gurathAna 6, (27) karma 2-222, (20) tA 4-2, (ra) 35thAna 2, (ra3) baMdha 8-118 ( AhAra 2 vinA), (24) 32 8-08 ( jInanAma vinA saMkSiparyAvat ). (ra) 3rIranA 8-08 ( udayavata ), (28) vaMdhanuM 4-00 ( dA. mizra, kArmaNa vinA), (22) dayAna 1 ( pitApitAnuM ), (rUra) samuraghAta da (kevaLI vinA)-sugama che. kAraNa ke e 3 AdhyAna paryApta saMpicendriyane chaThThA guNasthAna sudhI che mATe te anusAre dvArAvatAra jANavo. (33) mAya - 4-kSAyika labdhi 5, kevaLa0 2, kSAyika cAritra ane upazama cAritra e 9 bhAva vinA. (34) vAdhanA--trasavata. (31) sthiti-utkRSTa bhavasthiti 33 sAgaropama che, zeSa traNe sthiti antarmuhUrta che. ahiM banne prakAranI kAyasthiti atarmuhUrta hevAnuM kAraNa e che ke dhyAna kALa antarmuhU rtathI adhika na hoya. antarmuhUrta vItyA bAda avazya dhyAnAktara thAya, athavA maganuM caLAyamAnapaNuM thavAthI ciMtA pariNati thAya. kAraNake dhyAna te mananI sthiratA rUpa che te antarmuhUrta sudhI ja eka svarUpe rahI avazya palaTAya che. (rada) thoni-saMkSi paMcendriya saMbaMdhi ra6 lAkha yoni For Private And Personal Use Only Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4jara che, ane sacirAdi bhedamanI sacitta vidyuta ane zaMkhAva vinA 9 yoni che. acazeca AdhyAnamAM. prathamanAM 3 ArtadhyAna chaThThA guNasthAna sudhI che ane A agrAcadhyAna munine nahi hevAthI pAMcamA guNasthAna sudhI che. mATe 27 dvAre ArtadhyAna tulya che, paraMtu je 9 dvAramAM taphAvata che te nIce pramANe jANavo- (4) yoga rU-2-AhArakazcika rahita 3 A dhyAnava(1) saMyama -avirati ane dezavirati cAritra che. (26) guNasthAna -prathamanAM pAMca guNasthAna che. (ra4) 32 8206-AhArakaTrika ane jInanAma rahita saMkSiparyAptavata. athavA AhArakaddhika vinA 3 ArjA vat . (ra) horA 8-2 -udayavatuM. (27) rara ka-AhArakazarIra vinA. (28) vahetu :- rU-AhArakanA 2 lega vinA 3 AdhyAnatata. (2) samughAta -AhAraka ane kevaLI samughAta vinA. (23) mAtra 6-kara-sarvavirati ane mana:paryava vinA 3 AdhyAnavat . iti ArtadhyAnacatuSke 36 dvAraprApti: samAtA. 4 dharmadhyAnamAM. sarve dvAre apramatta guNasthAnavatuM jANavAM. kAraNake e cAre dhyAna mukhyatve kevaLa apramatta munine ja mAnelAM che. For Private And Personal Use Only Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 43 1 lA zukaladhyAnamAM (pRthaphavitarkasa vicAramAM ). gati vigere 3ra dvAre AThamA apUrvakaraNa guNasthAna tulya che, zeSa 4 dvArA nIce pramANe (1) rAma ka-sAmAyika chedapasthApanIya sUmasaM parAya ane upazamayathAkhyAta e 4 cAritra heya. (6) gujarAta ka-AThamA apUrvakaraNathI agIAramAM upazAntAha guNasthAna sudhInAM guNasthAna che. (23) mAtra 28-AThame guNasthAne kahelA ra7 bhAvamAM 1 upazama cAritra adhika gaNavAthI 28 bhAva che. (3) riti-branne prakAranI kAyasthiti antarmuhUrta che, che, ane bhavasthiti AThamA guNasthAna tulya jANavI. 2 jA zukaladhyAnamAM (apRthavitarka avicAramAM). A bIjuM zukladhyAna kevaLa 12 me guNasthAne hovAthI sarve dvArA 12 mA guNasthAnavat jANavAM. 3 jA zukaladhyAnamAM (sUphamakriyA apratipAtImAM). 31 dvAre 13 mA guNasthAna tulya jANavAM, zeSa 5 dvAre nIce pramANe- (4) cona zakevaLa sUkSmakAya hovAthI. (28) aSag -sUkSma kAyAgarUpa 1 baMdhahetu che. (32) samughati -A dhyAnamAM samudaghAta na hoya, kAraNake kevaLIsamu ghAta thaI rahyA bAda yoga nirAdha vakhate A dhyAna che. (24) vAdhanA-samughAtakRta avagAhanA hoya nahi. zeSa svarUpa sagI kevaLIva. For Private And Personal Use Only Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (2) riti-kAyasthiti banne prakAre atarmuhUrta che. ane bhavasthiti sagI kevaLI tulya che. 4 thA zukaladhyAnamAM (bucchinnakriyAanivRttimAM). sarve dvAre agI kevaLIvata. jANavAM. - iti 16 dhyAneSu 36 dvAraprAptiH samAptA. (30)6 saMghayaNamA 36 dvAronI prApti. varSabhanArA saMyaNamAM. (1) ra-tiryaMca ane manuSya e be gati che kAraNa ke deva ane nAranuM zarIra hADavALuM nahi hovAthI devagati narakagatimAM saMghayaNa hAya nahi. (2) nidrA -kevaLa paMcendriya jAtimAM ja vajIbhanArAca saMghayaNa che. kAraNake apaMcendriyamAM kanidrAdikane chevaTuM saMghayaNaja hoya che. (3) jAya -vajIbhanArAca saMghayaNa trasakAyamAMja che. (4) roga rU-14, (2) veTa 2, (6) vAva 4-ra, (5) jJAna , (8) ajJAna rU, (2) saMyama 7, (20) , () (ca 6, (2) matha0 2, (23) nAva 6, (24) =jJitva che (saMkSi), (21) ar2 2 (parantu dizimAM 6 dizine ane : karmaprakRtimAM udIraNa karaNamAM sarva tiryacapaMcendriya saMyaNa hoya ema kahyuM che. paraMtu te ahiM avikSita che. For Private And Personal Use Only Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ojaAhAra nahi,1) (26) gujarAta -sugama che. kAraNake varSabhanArAmAM sarve guNasthAna vigere hoya che. (276 2-22-caudamAMnA saMkSi saMbaMdhi 2 jIvabheda che, ane pAMcase tresaThamAMthI 202 garbhaja manuSya ane 10 gajatiryaMca e 212 jIvabheda che. (28) pafa 6, () prANa 20, (ra0) saMjJA 4-2 (hetu. 50 vinA), (22) 3 2. (rara) ka - sugama che. (23) baMdha 8-20-vajIbhanArAcavALA saMkSi manuSyane yathAgya AThe mULakarmane ane 120 uttarakamane baMdha che. (ra4) 32 8-20-sthAvara, ekendriya, sUphama, Atapa, sAdhAraNa, vikalendriya, anya saMghayaNa pa, aparyApta nAmakarma, vaDhika, narakaprika, AnupUva 4, e 22 prakRti vinA zeSa 100 kamane udaya che. ahi labdhi aparyApta jIvone kevaLa sevArta saMghayaNa hevAthI aparyApta nAmakarmane udaya nathI, ane saMghayaNane udaya utpatti sthAne utpanna thayAbAda prathama samayathI hoya che mATe mArgamAM udaya AvanArI AnupUvIno udaya paNa nathI. (ra1) 3IranA 8-00-udayavatu. (ra6) sattA 8-48- sugama che. (27) zarIra -varSabhanArAca saMghayaNuM jIvane pAMce zarIra yathAsaMbhava hoI zake che. ahiM saMghapaNa te kevaLa audArika zarIrane ja hoya che, paraMtu tevI apekSAnuM ahiM prayojana nahi hevAthI saMghayaNavALA jIvane zarIra prApti kahI che. (28) vaMtu cha-17, (2) dAna 26, 30) saMgA ? (pitAnuM), (2) saMthAna 6, (32) samudyata 7, (mAya - (devagati ane narakagati vinA)-sugama che. 1. oja AhAra zarIraaparyApta avasthAmAM che te vakhate saMvaraNa nAmakarmano udaya che, paraMtu ( racAyeluM) saMya to zarIraparyApti samAna ja hoya. e pramANe traNa zarIra ane saMsthAna paNa jANavAM. For Private And Personal Use Only Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 446 (34) vAdhanA-paryAsasaMri manuSyavata. (ra) sthiti-jaghanya bhavasthiti anahU, ane utkRSTa bhavasthiti yugalika manuSya ane yugalika tiryaMcanI apekSAe 3 palyopama che. jaghanya kAyasthiti antarmuhUrta che, kAraNake antarmuhUrta bAda maraNa pAme te saMghayaNano abhAva hoI zake che. ane utkRSTa kAyasthiti kiMcit jUna 3 palyopama che. ahiM zarIra aparyApta avasthA jeTalI kiMcita nyUnatA jANavI. (rUda) ni-tiryaMca paMcendriyanI 4 lAkha ane manuSyanI 14 lAkha maLI 18 lAkha cani che. ane sacittAdi bAra bhedamAMthI sacittAcitta, zItaSNa, saMvRtavivRta, kannatA ane vaMzIpatrA e 5 eni che. 2SabhanArAMca ane nArAca saMghayaNamAM. RSabhanArAMca ane nArAca saMghayaNamAM 20 dhAre varSabhanArAjI saMghayaNa tulya che, zeSa 16 dvAre nIce pramANe che - " (4) yoga 24-ahiM kArmaNaga na hoya, kAraNake kAmaNayega mArgamAM utpattinA prathama samaye ane kevalisamudyAtamAM hoya che te traNe avasthAmAM rASabhanArAca ene nArAca saMghayaNa nathI. (7) zAna -A be saMghayaNamAM kevaLajJAna na heva mATe zeSa cAra che. (1) ama 7 (6)-parihAra vizuddhi sarve saMghayaNavALAne hoya, ane prathama saMghayaNIneja hoya ema banne abhiprAya che mATe. (20) rara -kevaLadarzana vinA zeSa 3 darzana heya. (29) mahine ?-ahiM anAhArIpaNuM na hoya. kAraNake anAhArIpaNuM mArgamAM ane kevalisamughAtamAM tathA agI For Private And Personal Use Only Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paNAmAM che te traNe avasthAmAM e be saMghapaNe nathI. zeSa svarUpa prathama saMghayaNavatuM. (6) guothAna 21-pahelethI agIAra guNasthAna che. kAraNake A be saMghayaNavALe upazamazreNija aMgIkAra karI zake che. (27) gomeda 2-0-A be saMghayaNa karmabhUminA gaja manuSya saMbaMdhi 30 ane garbha jati saMbaMdhi 10 maLI 40 jIvabhedamAM che. yugalikane te paheluM saMyaNaja hoya. (24) 3ona 20-kevaLajJAna ane kevaLadarzana vinA. (ra4) 32 8-11-jItanAma vinA vajIbhanArAcavata. (22) vIrA 8-12-udayavanuM. (28) caMdetu 4-66--kAmaNaga vinA. (22) dhyAna rU--A be saMghayaNavALA jIvane kSapakazreNi nahi hovAthI bAramA vigere guNasthAnamAM vartanArAM chellAM 3 zukladhyAna na hAya mATe. (32) samudUSAta -kevalI samudaghAta vinA. (22) mA la-rU-kSAyikalabdhi 5, kevaLa0 2 ane kSayiyathAkhyAta cAritra vinA varSamanArAca tulya. (2) saragAhanA-samudaghAtakRta avagAhanA dIgha 6 ane 5 raju pramANa che. kAraNake e be saMghayaNavALA manuSya maraNa pAmI anukrame chaThThI ane pAMcamI pRthvI sudhI jAya che. zeSa svarUpa prathama saMghayaNavata. () rithati--jaghanya bhavasthiti ane kAyasthiti prathama saMghapaNavata. ane utkRSTa bhavasthiti pUrvakroDa varSa che. kAraNake e be saMghayaNavALA manuSya tici saMkhyAta AyuSyavALA (ayugalika) heya paNa yugalika nahi. ane utkRSTa saMkhyAtavarSAyuSya te pUrvakroDavarSa For Private And Personal Use Only Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 48 gaNAya, kAraNake pUrva krioDa varSathI samayAdi adhika AyuSya asaMkhya varSAyuSyanI gaNatrImAM che. tathA utkRSTa kAyasthiti kiMcita nyUna pUrvakroDavarSa che. kAraNake saMkhyAta varSAyuSyavALAnI apekSAe zarIra aparyAptAvasthA jeTalI kiMcit nyUnatA jANavI. ane maraNa bAda mAmAM saMghayaNa na gaNAya. ardhanArAca ane kilikA saMghayaNamAM. e 2 saMghayaNamAM 31 dvArA rUSabhanArAMca ane nArAca saMghayaNavat che. zeSa 5 hAre nIce pramANe che - (2) saMyama 1 (4) -sarva saMghayaNamAM parihAravizuddhicAritra aMgIkAra karIe te sUkSmasaMparAya ane yathAkhyAta sivAyanAM paMca cAritra hoya, ane prathama saMghayaNane parihAracAritra aMgIkAra karIe te parihAravizuddhi cAritra paNa bAda karatAM zeSa ja cAritra hoya. (6) kusthAna -pahelethI sAta guNasthAna hoya. e saMghayaNavALA cha zreNi prAraMbhe nahiM mATe zeSa guNasthAna na heAya. (22) dhyAna 22- sAta guNasthAnamAM saMbhavatAM 12 dhyAna hoya ane zeSa 4 dhyAna zreNi saMbaMdhinAM na hoya. (23) mAva -ra-upazama caritra vinA bIjA ane trIjA saMghayaNavat. (34) vAdanA-samudRghAtakRta avagAhanA dIrgha 4-3 . * AyuSyanA varSomAM saMkhyAta asaMkhyAtapaNAnI gaNatrI zAstrakAra e rIteja darzAvI che. hisAba vigere gaNavAmAM zIpabrahelikA ( 194 AMkaDA) sudhI saMkhyA ane tethI adhika asaMkhyAta kahela che, tathA chavAdi dravyanI gaNatrImAM pyAlAnI upamAvaDe saMkhyAta asaMkhyAta kahela che. ema judI judI paddhati che. For Private And Personal Use Only Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rajaju che. kAraNake ardhanArAca saMghayaNa maraNa pAmI cethI naraka sudhI jAya, ane kilikA saMghayaNI trIjI naraka sudhI jAya. zeSa svarUpa bIjA trIjA saMghayaNavata. sevArtA saMghayaNumAM 29 dvArA cothA pAMcamA saMghayaNa tulya che, zeSa 7 kAro nIce pramANe che. (2) brica 2-3-ka-ka- A saMghayaNa kIndriyAdikane paNa paNa hoya che mATe dvIndriyAdi 4 jAti che. (27) me 2027-caudamAMnA cAra ekendriya sivAya 10 jIvabheda che, ane pAMcasetresaThamAMthI sAmUrNima manuSya 101, paMcendriya tiryaMca 20, karmabhUminara 30, ane vikasendriya 6 e 157 jIvabheda che. (20) saM -rU-ahiM samUrNima saMbaMdhi hepadezikI saMjJA paNa che mATe sarve saMjJAo heya. (ra4) 34 8-202-3 vizlendriya ane 1 aparyApta e 4 prakRti sahita kilikA saMghayaNavat. (ra6) voraNa 8-202-udayavat, (34) avagAhamA-samughAta avagAhanA dIrgha 2 rajaju pramANa che. kAraNake sevA saMghayaNI jIva maraNa pAmI devakamAM mahendra nAmanA cethA devaloka sudhI jAya che, ane tyAM sudhImAM be rajaju jeTalI laMbAI che. zeSa svarUpa kilikAvat - (36) zani-vizlenidrayanI 6 lAkha, tiryaMcapaMcendriyanI 4 lAkha ane manuSyanI 14 lAkha maLI 24 lAkha eni che. ane sacittAdi sarve bhedavALI ni che. // iti saMghayaNaSaTke 36 dvAraprAptiH samAptA / / For Private And Personal Use Only Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 450 (31) 6 saMsthAnamA 36 dvAronI prApti. samacaturansa saMsthAnamAM. nIce kahelAM 14 dvAro sivAyanAM zeSa 22 dvAranuM svarUpa sarve uttarabheda sahita sugama hovAthI yathA... svayaM vicAravuM. (8) jata rU-narakagati vinA. (2) rudrika 1, (3) vAya ? (trasa),-sugama che, kAraNake apaMcendriyane samacaturasa saMsthAna na hoya. (24) saMkSi -saMzine ja samacaturasa saMsthAna hoya mATe. () Adara 2- dizine AhAra hoya che. ane eja AhAra vArSabhanArAza saMghaveNuvatuM na hoya. anAhArIpaNuM kevalI samughAtamAM ane ayAgIpaNAmAM che. zeSa svarUpa sugama che. 17) kIrmada 2-20-cauda chavabhedamAMnA saMgni saMbaMdhi 2.jIvabheda che, ane pAMca tresaThamAMthI 101 samurNima manuSya, 10 samuciThThama tiryaMca, 28 apaMcendriya ane 14 nAraka e 153 sivAya zeSa 410 jIvabheda che. (20) saM -ra-hetupadezikI saMjJA nahi hovAthI. (ra) 34 8-202-sthAvara, ekendriya, sUma, sAdhAraNa, Atapa, 3 vikasendriya, narakakrika, 1 aparyApta, 4 AnupUva, ane 5 anya saMsthAna e 20 vinA zeSa 102 prakRtine udaya hAya. (ra) 3ranA 8--udayavas.. (32) saMthAra -eka samacaturansa saMsthAna hAya. (33) mars -12-narakagati vinA sarve bhAva hovAthI. (34) vanA -janmadehanI jaghanya avagAhanA paryApta jIva jeTalI prAyaH aMgulane asaMkhyAtamabhAga hoI zake. zeSa For Private And Personal Use Only Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 451 svarUpa sugama che. ane samughAtakRta avagAhanA saMpUrNa kAkAza pramANa che. (26) sthiti-jaghanya bhavasthiti amuhUrta, ane utkRSTa bhAvasthiti 33 sAgaropama che. tathA jaghanya ane utkRSTa kAyasthiti kiMcit nyUna (zarIra aparyAptAvasthAnA kALa jeTalI nyUna) svaAyuSya pramANa che, kAraNa prathama saMghayaNamAM kahyA pramANe jANavuM. (36) cari-devanI 4 lAkha, tiryacapaMcendriyanI 4 lAkha, ane manuSyanI 14 lAkha maLI 22 lAkha eni che. sacitta, zIta, uSNa, vivRta, ane zaMkhAvarta e pAMca vinA zeSa 7 eni che. madhya 4 saMsthAnamAM. jati vigere 30 kAra samacaturasta saMsthAna tulya che, zeSa 6 dvAre nIce pramANe che - (27) me 2-30 -madhyama 4 saMghayaNavat . (ra4) 32 8-27-AhArakadvika, devagati, devAyu ane jInanAma e pAMca prakRti vinA samacaturasa saMsthAnavat, (ra) horA 8-17-udayavatuM. (23) mAva - -devagati ane narakagati vinA. (31) cita-utkRSTa bhAvasthiti pUrvoDa varSa che. kAraNa ke A cAra saMsthAno saMkhyAta varSanA AyuSyavALA (ayugalika) manuSya tirthane che. paNa deva nArakane nathI. zeSa jaghanya bhavasthiti vigere samacaturasa saMsthAnavat, (36) yoni-madhyama 4 saMghayaNavat - For Private And Personal Use Only Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4para huMDaka saMsthAnamAM. 23 dvAro madhyama 4 saMsthAnavat che, zeSa 13 tAre nIce pramANe che- (2) jati rU-devagati vinA. (2) diya-2-3-4-ka-pAce jAtinA jIvane haMDaka saMsthAna hoya che mATe. (3) da da-chae kAyanA jIne huDakasaMsthAna hoya che. (4) Oi -saMkSi ane asaMkSine paNa heDakasaMsthAna che. (29) A ja ra-AhArI ane anAhArIpaNuM bane hAya. temAM diziAhAra 3-4-5-6 dizino che, anAhArIpaNuM agI avasthAmAM ja che. kAraNake kevaLIsamughAtavatI anAhArIpaNAmAM saMsthAnane udaya nathI. zeSa svarUpa samacaturAdiva, (27) 24-29rU-pAMca tresaThamAMthI 198 deva ane 172 yugalika sivAya sarvane huDakasaMsthAna hoya che. kAraNake deva tathA sarva yugalikane eka samacatura saMsthAna heya. (20) saM ---hetupadezika saMjJAvALA kandriyAdine paNa huDakasaMsthAna hoya che mATe. (ra) kAra 8-220-AnupUvI" 4, anya saMsthAna pa, deva0 2, ane jInanAma e 12 prakRti vinA. (ra) konA 8-20-udayavatu. (33) mAya - -devagati vinA sarve. (3) madana-uttara dehanI jaghanya avagAhanA vAyunA uttarakriya Ayi aMgulane asaMkhyAtamabhAga che. zeSa svarUpa samacaturAdita. (rU) sthiti-utkRSTa bhavasthiti sAtamI pRthvIne nArakanI apekSAe 33 sAgaropama che. zeSa svarUpa samacaturastrAdiva. For Private And Personal Use Only Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 453 (36) yoni-cAra lAkha devAni vinA 80 lAkha yoni che. ane sacittAdi 12 bhedavALI ni che. tta saMcAnaka rUdda rAti: jamAnA. (32) 7 samudghAtamA 36 dvAronI prApti. venA samughAtamAM nati vigere 23 dvArA sarva uttarabheda sahita che, zeSa 13 dvAro nIce pramANe che- (7) zAna -kevaLajJAna na haya, kAraNake apramattAdi guNasthAne vedanIyanI udIraNAnA abhAve vedanA samuddaghAta na hoya. (1) saMcama -sUmasaM5rAya ane yathAkhyAta pAritra na hoya. kAraNa jJAnaprAptimAM kahyA pramANe jANavuM. (20) na rU-kevaLadarzana vinA. kAraNa jJAnaprAptivata. (26) guNasthAna da-vedanIya karmanI udIraNa 6 guNasthAna sudhIja che mATe. (ra6) koma -kevaLajJAna ane kevaLadarzana vinA. (ra3) vaiSa 8 38-AhAraddhikane baMdha na hoya, kAraNake te apramattAdi guNasthAne heAya che. (24) 32 8-12?--jananAma vinA. (ra) vorA 8-222-udayavata. (ra1) dArA 8-ATha azubhayAna che. (3ra) samudyata -mukhyatve potAnI ja 1 samudadhAta. * AmaLanAM ghaNuM dAromAM eja kAraNa vicAravuM. 1. kadAca eka samuddaghAtamAM bIjI samuddaghAta saMbhave che to paNa mukhyatve vivazata eka samuddaghAtaja ahiM gaNuM che. For Private And Personal Use Only Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 54 (23) mAta - 4-kSAyikasabhyatva vinA 8 kSAvikabhAva ane upazama cAritra e 9 bhAva sivAyanA zeSa 44 bhAva che. e 9 bhAva zreNigata jIvane haya, ane zreNimAM vedanayanI udIraNAnA abhAve vedanA samuddaghAta na hoya. (rU) madana-janmadehAvagAhanA ekendriya tulya, uttaradehAvagAhanA jaghanyathI aMgulane asaMkhyAtabhAga, ulTa 4 aMgulI adhika 1 lAkha yeAjana, ane samudaghAtakRta avagAhanA dIrgha 14 jaju pramANa che. (3) riti--jaghanya bhavasthiti ra56 AvalikA, utkRSTa bhavasthiti 33 sAgaropama ane kAyasthiti banne prakAre antamuhUrta pramANa che. ahiM vedanIyanI udIraNa ke anantakALa hoya che parantu vedanA samughAta ane te saMbaMdhi ati tIvra udIraNa antarmuhUrta mAtraja che. kaSAya satra kaSAya samughAtamAM. jali vigere 34 dvAra vedanA samughAta tulya che, zeSa 2 dvAre nIce pramANe che (3) tathA la-upazama samyaktva na hoya. kAraNake upazama samyamAM vartatA jIvane vizuddha pariNAma hovAthI tIvrakaSAyodaya (kaSAyAdIraNa saMbaMdhi kaSAya samudaghAta nathI. (23) mA -kara -mULabhAvamAM upazamabhAva vinA mULabhAva ane uttarabhAvamAM upazama sabhyatva vinA vedanA samudaghAtavat 43 uttarabhAva che. maraNuM samuddaghAtamAM. jati vigere rada kAre vedanA samughAtava, ane zeSa 10 dvAro nIce pramANe che For Private And Personal Use Only Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 455 (4) zarU-dArikamizra ane kAmaNagavinA. kAraNake 0 migamAM maraNa na hoya ane kAmaNagamAM maraNa che paNa maraNa samudaghAta nathI, kAraNake kArmaNaga to kaMdukagatie maraNa pAmI gayelA jIvane parabhavamAM utpattinA prathama samaya sudhI che, ane maraNa muddaghAta te maraNa nahiM pAmelA jIvane maraNa pAmavAnuM antarmuhUrta bAkI rahetAM ane IlikA gatie maraNa pAmatI vakhate pUrvabhavanI ane parabhavanI banne dehamAM rahelA hoya che. (2) saMyama -parihAra vizuddhi, sUmasaM5rAya, ane yathAkhyAta cAritra vinA zeSa 4 cAritra heya. kAraNake parihAra vizuddhimAM maraNano abhAva che, ane zeSa be cAritramAM maraNa che paraMtu mULathI AyuSyanI udIraNAneja abhAva che, ane udIraNa vinA samughAta hAya nahi mATe. () saphara ka-mikasamyakatva na hoya. kAraNake mizra samyaktvamAM maraNane abhAva che. (10) udArI 2-maraNa samudaghAtamAM kevaLa AhArIpaNuM ja che. temAM paNa ejaAhAra sivAyanA sarva bheda hoya che. ejaAhAra nahiM hovAnuM kAraNa e che ke maraNamuddaghAta vatI jIva potAno eka cheDo pUrvabhavanI dehamAM rAkhI bIje cheDe parabhavanI dehamAM prakSepe che, paNa tene parabhava AhAra hote nathI, AhAra te pUrvabhavanI dehamAM rahelA eka cheDA dvArA pUrva bhavanI dehavaDeja grahaNa kare che. athavA bIjI rIte vicArIe te maraNa samughAta maraNa pAmavAne antarmuhUrtA bAkI rahetAM hoya che. te vakhate parabhavane eja AhAra kyAMthI hoya? athavA samuddaghAta avasthAmAM ja kadAca maraNa pAmI jAya te paNa pUrva bhavadehamAMthI AtmAno saMbaMdha chUTayAbAda samudyAtapaNuM rahetuM nathI, ane jyAM sudhI samughAta avasthAmAM che tyAM sudhI pUrvabhava dehanA saMbaMdhavALe hAvAthI parabhavano eja AhAra grahaNa kare nahiM. ema traNe rIte maraNasamughAtamAM ejaAhAra na hoya. For Private And Personal Use Only Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ane trIjA kAraNamAM kahyA pramANe anAhArIpaNuM paNa na hoya. kAraNake vakragatinuM anAhArIpaNuM kaMduka gatie jatA jIvane heya mATe anAhArIpaNuM nathI. ane aAgI vA kevaLIsamudaghAtanA anAhArIpaNA vakhate maraNasamuddaghAtaja nathI. - (rada) guNasthAna -mizra sivAyanAM mithyAtvathI pramatta sudhInAM 5 guNasthAna hoya. kAraNake mizraguNasthAne maraNa nathI, ane apramattAdi guNasthAne AyuSyanI udIraNa nathI. (7) komeda 24-72-pAMca tresaThamAMthI 9 aparyApta deva, 9 aparyApta nAraka, ane 86 aparyApta yugalika sivAyanA zeSa 371 jIvada hoya. kAraNake devAdikanuM aparyApta avasthAmAM maraNa na hoya. (rara) ra-mizradaSTi vinA. (ra4) 322 8-224--mizramehanIya, jInanAma, AhAka dvika, ane AnupUvI 4 vinA 114ne udaya hAya. ahiM AhArakaddhikanI racanA maraNa vakhate na hoya, (vikriyanI racanAmAM maraNa hoya che). vaLI AnupUvane udaya vakragatimAM che, ane te maraNa pAmI gayelAneja parabhavamAM jatAM mArgamAM hoya che mATe te vakhate maraNasamuddaghAta nathI. (ra) karatA 8-24-udayavata (27 vIra kaAhArakazarIra vinA. kAraNake AhAraka dehamAM vartate jIva maraNa na pAme (-uttarakriyamAM vartate maraNa pAme.) , (28) vadhe, kavarU-AhArakagi , dArikamitra ga ane kAmaNaga vinA. 1. karmaprati vigerenA abhiprAya pramANe yugalike aparyApta ava sthAmAM maraNa pAme che, paraMtu tenI ahiM avivekSA che. For Private And Personal Use Only Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vaikriya ane AhAraka samughAtamAM 36 dAronI prApti vaikiyamizra ane AhArakamizraNavat ane vaikiyAga tathA AhArakAgavata yathAsaMbhava jANavI. joke zrI vicArasAragraMthamAM te kriyamizrageja vaikriya samudaghAta ane AMhArakamizageja AhAraka samughAta kahyo che, paraMtu A graMthamAM te e bane uttara dehanA prAraMbhathI anta sudhImAM samudyAtapaNAnI vivakSA che, mATe ane zarIranA bane vega meLavIne yathAsaMbhava 36 dvAra vicAravAM. taijasa samudaghAtamAM. A samudaghAta tejalezyarUpa labdhivALA tIvra kaSAyI garbha japaryApta ane deneja che mATe te anusAre nIcenAM dvAranI prApti vicAravI. () jata ( naraka vinA), (ra) rudriya 9. (3) thars ? (trIsa) -sugama che. (8) rU-12--AhArakadvika, dArikamizra, ane kAmaNaga vinA zeSa 11 ega che. ahiM AhArakanI racanA karela muni teTalo kALa tejolekyA pragaTa kare mATe AhArakahiMgane niSedha che. - (ra3) sarava -kSapazama, kSAyika ane mithyAtva e 3 sabhyatvavALA cha tejas samuddaghAta karI zake. (24) vaMza 2 (saM1i), (29) da ra (diziAhAra 6 dizino ane zeSa svarUpa maraNasamughAtavat.)-sugama che. (27) mera -29ra-cAra bhedamAMthI saMkSiparyAyarUpa 1 jIvabheda che, ane pAMca tresaThamAMthI 15 paryApta karmabhUmi garbhajamanuSya, 85 aSNutAna paryAptadeva, 7 paryANanAraka, 5 paryAyagarbhajatiyaMca, e 112 jIvabheda che. For Private And Personal Use Only Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 458 (20) khaMDa cha-2 (hetUpa vinA)-sugama che. (ra4) 32 8-2rU-mizramehanIya, AhAraka 2, jInanAma, AnupUrvi 4, ekendriya, sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, aparyApta, naraka 2, vikasendriya 3, ane Atapa e 18 vinA zeSa 103 no udaya hoya. (ra) 3ora 8-102udayavatuM. (33) mAva 4--upazama vinA 4 mULabhAva che, ane narakagati tathA upazama samyaktva e be vinA vedanA samughAtamAM kahyA pramANe 42 uttarabhAva che. () vAdhanA-janmadehanI jaghanya avagAhanA 2 hAtha, ane utkRSTa avagAhanA saMkSitulya, ane samughAtakRta avagAhanA uttaradehAvagAhanA tulya jANavI. kAraNake teja samudaghAtamAM vate jIva maraNa muddaghAta kare ema saMbhavatuM nathI, pachI satya zrI bahuzrutagamya. ane mahAkadhamAM vaikiya zarIranI mahA racanA karI vizeSa apakAra karavA mATe deva vigere tejasalezyA paNa mUke e saMbhava che. mATe vaikiya samughAta jeTalIja samughAtakRta avagAhanA gaNI zakAya. - (rU) fthati-jaghanya bhavasthiti 8 varSa 7 mAsa jeTalI, ane utkRSTa bhavasthiti ayuta devanI apekSAe 22 sAgarepama che. greveyaka ane anuttara deve labdhi nahi pheravatA hovAthI teonI apekSAe tejas samughAtanI "vasthiti na gaNAya. tathA kAyasthiti banne prakAre antarmuhUrta che zaMkA-revezyA 16 deza bALavA samartha che te antamuhUrta jeTalI sthitimAM 16 deza kema baLI zake ? - uttara-emAM kaI virodha nathI kAraNa ke antarmuhUrta kALamAM AtmA pitAnA pradezo sahita taja pradeza 16 deza jeTalA kSetramAM phelAvI dezane dAha upajAvI tejasa pradeza saMharI le, ane For Private And Personal Use Only Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pachI te kSetra game teTalA kALa sudhI baLatuM rahe te koI virodha ramajAtuM nathI, e tiviSaya che ke upayogamAM Avate viSaya che? te zrI bahuzrutagamya. (rUdra) ni-manuSyanI 14 lAkha, tiryaMca paMcendriyanI 4 lAkha ane devanI 4 lAkha maLI rara lAkha ni che. ane samacaturansa saMsthAnavat sacittAdi bhedamAMnI 7 ni che.' zeSa 21 dvAranI prApti maraNasamudaghAta tulya vicAravI. kevaLIsamughAtamAM. kevaLa samudaghAtamAM 31 tAro sagI kevaLIvat jANavAM, ane zeSa pa dvArA nIce pramANe che (8) 1 rU--hele ane AThame samaye dAriyega, bIje chaThuM ane sAtame samaye audArikamizraNa tathA trIje cothe pAMcame samaye kArmaNaga che. (26) mANo 2-AhArI ane anAhArIpaNuM e bane che, paraMtu dizimAM 6 dizine, oja vigeremAM 1 lAmaAhAra, AbhegAdikamAM 1 anAgika AhAra, ane sacittAdi 3 prakArano AhAra che. vaLI anAhArIpaNuM trIje cothe ane pAMcame samaye che. (28) vanyatu ?-ra-gaprAptivata. (2) zAna -kevaLa samuthAta vakhate kaI dhyAna na hoya. (39) sthiti-bhavasthiti sagIguNathA na tulya, ane kAyasthiti banne prakAre 8 samayanI che. iti samudghAtasaptake 36 dvAraprAptiH samAptA.. For Private And Personal Use Only Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 460. (33) 5 bhAvamA 36 dvAronI prApti. upazama bhAvamAM. upazama bhAvamAM zani vigere 34 dvAranI prApti upAma sabhyatva tulya che, ane zeSa 2 dvAro nIce pramANe che- (2) sabhya ra-upazamabhAvamAM upazama samyaktva te hoyaja, parantu upazamaNimAM kSAyikasamyakatva paNa che mATe. (33) mAva 4-38-upazama samyakRtvamAM kahelA 37 bhAvamAM kSayika samyakatva adhika gaNavAthI 38 bhAva hAya. #opazama bhAvamAM. kSayopazama bhAvamAM jati vigere ra7 dvArA sarve uttarabheda sahita che, zeSa 9 dvAro nIce pramANe. (7) phar (kevaLa0 vinA), (20) dAna rU (kevaLa0 vinA),(6) su thAra 22 ( 1 thI 12)-sugama che. kAraNake kevaLajJAnIne kSayezamabhAva na hoya, mATe sarva bheda chadmastha gya hoya che. (24) 32 822-jananAmakarmane udaya nahi hovAthI. (21) 3IranA 8-22udayavatu. (26) dayAna 4-zukladhyAnanA chellA 2 bheda vinA. (rara) samudrayAta dakevaLa samughAta vinA. (33) mA 1-46-pAMca lAyikadAnAdi labdhi , ane kevaLajJAna tathA kevaLadarzana vinA zeSa 46 bhAva che. (34) vana-janmadehanI banne prakAranI avagAhanA ane uttaradehanI jaghanya avagAhanA tathA samudaghAtakRta avagAhanA ekendriya tulya che, ane uttarakiyanI utkRSTa avagAhunA paMce. nidraya tulya che. For Private And Personal Use Only Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir () sthiti-jaghanya bhavasthiti para AvalikA, utkRSTa bhavasthiti 33 sAgaropama, jaghanya kAyasthiti anAdisAnta ane utkRSTa kAsthiti anAdi ananta che. ahiM kSApazamabhAvane abhAva thaI puna: kSepazamabhAva prApta nahi thatuM hovAthI jadhaja kAyasthiti sAdisAnta na hoya, kSaka bhAvamAM. nasi vigere sarve tAre kSayika samyakatva tulya che. dathika bhAvamAM. jata vigere sarve tAro sarva uttarabheda sahita che. pariNAmika bhAvamAM. gata vigere sarve dvArA sarve uttarabheda sahita che. iti bhAvapaMcake 36 dvAraprApti: mamAptA. (34) avagAhanA dvAramA 36 dvAronoprApti. (35) sthiti dvAramA 36 dvAronI prApti. (36) yoni dvAramA 36 dvAronI prApti. e traNe kAramAM amuka niyamita uttarabheda nahi hovAthI kAraprApti kahevI azakya che, ane yonidvAramAM jeke 12 bheTa niyamita che topaNuM ati Avazyaka nahi hovAthI ane e bhedo je je jIvAmAM prApta thAya che te te jIvane anusare dvAraprApti svataH samajI zakAya tevI hovAthI, temaja graMtha vadhI javAnA bhayathI ahiM dvAraprApti lakhavAnuM ucita dhAryuM nathI. // iti zrI saMvedhachatrIzInAmagraMthe dvArAvatAranAma kritI vimAnaH sApta: | For Private And Personal Use Only Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pRSTha. saMvedhachatrIzIgraMthanI azuddhizuddhi. --- ------ lITI. azuddhi zuddhi . sadgurA sadguro paDALI paDavALI ukhe tAM ukheDatAM athAvabodha arthAvabodha nAstipayAnuM nAstiparyAnuM paTa sazma eve ane avA ana vAga vAluprabhA yoga vAlukAprabhA vRtti 35 maLakarma gaMdhanAmakama dharmadhyAna vRttirUpa maLakarma gadhanAmakarma dhamadhyAna 10 0 118 d 120 12 3 128 130 123 yatrAta saMyoga tanuyoginAma pikAsane samacatura zItoSNa savAta matrAta ogI tanuyogInAma paryakAsane samacatura 144 6 51 samudhAta For Private And Personal Use Only Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sI. azuddhi. pRS4. 156 158 tigi nks..2 167 dRSTi DadIraNA zratAna bhaka samudrAta bhava 'uttarakSetra mavya AhArA zuddhi tiga dRSTi udIramA zrutAna bhavya samudaghAta bhAva uttarakurU bhavya AhArI pariNAmavA zarora samAmA baMdha upayoga 1. pariNamanavALI 185 18 155 : < a zarIra samAptA baMgha upayAga : bagha baMdha temaja caghahetu temaja baMdhahetu zarara vacanagI baMgha badha zarIra vacano bI. baMdha baMdha 218 baMdha baMgha baMghahetu baMdhahetu diThTha 240 250 255 dichI saMyama sayama 26 For Private And Personal Use Only Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 34. sAtha zuddhi. azuddhi. 8-117 guNasthAtha yega yAga udaraNA udozNA zarIra ghandhahetu vandhahetu 34 baMdha 8-127 guNasthAna yoga yoga udIraNA udIraNA zarIra bandhahetu bandhahetu rApara, 70 38' upayoga upayoga vandhahetu baMdhahetu 374 cakSudazana cakSudarzana 78 AdArika dArika guNasthAnaka guNasthAna mita mithyAtva bandhahetu bandhahetu 412 ege 44 zItayAnI zItayoni 435 samakatva samyakatva 437 mAva bhAva 441 upayAga upayoga 442 dhyAnatata 'navara 44310 bane bane 444 avikSita avikSita saMvayaNa saMghayaNa yA zivAya yAM sama dRSTiza 25 // pramANe (Ti-badhi chapAyeluM che. tyAM tyAM AgaLa A pramANe (daSTiI) sudhArIne vAMravA. For Private And Personal Use Only Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir che A pustaka tathA anya taiyAra pustako nIcenA ThekANethI maLI zakaze.1 gIta ratnAvanI (sIlIkamAM nathI) zrImata *2* 3, 0-6 -0 2 prakaraNa sukhasilva. prathama vibhAga * phakta TapAla kharca 3 prakaraNa sukhasindha-dvitIya ve ... phakta TapAla kharca 4 savedha chatrIzI-pRSTha 464 ... phakta TapAla kharca 5 supArzvanAtha carIyuM gujarAtI bhASAMtara. ja 2. taiyAra thAya che. viThThalabhAi jIvAbhAI paTela, jhaverIvADa, nAgorIsarAha, amadAvAda bhAga - ra vasaMta prinTIMga presa (chAkhakhAnuM) thaI, amAre tyAM dareka prakAranA dhAmaka ane vArtAenAM aMgrejI, saMskRta, jainI, hiMdI, gujarAtI vagere TAIpenamAM saphAIdAra pustakA vAyadesara chApI ApavAmAM Ave che. ekavAra kAma ApI khAtrI karavA bhalAmaNa karIe chIe.C,'bahAra gAmanA orDara upara :: puratuM dhyAna ApavAmAM samAve che. :: ThekANu" rAyapura zAmaLAnI pALa, amadAvAda For Private And Personal Use Only