________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
संबोधिती टीका प्र. श्रु. अ. ३ उ. २ उपसर्गजन्यतपः संयम विराधनानि० ९१
यथा कातरः पुरुषः संग्रामात्मामेव यदि कदाचिन्मम पराजयः उपस्थितो भवेत्तदा मया किं करणीयं कथं वाऽऽत्मा रक्षगीय इत्यादिविवार्य स्वरक्षणाय आदित एव दुर्गादीनामन्वेषणं करोति ॥ १ ॥
१
२
मूलम्-मुहुत्ताणं मुहुत्तस्स मुहुत्तो होइ तारिसी ।
'
पराजियाऽवसप्पामो इति भीरु उवह ॥२॥
छाया - मुहूर्तानां मुहूर्तस्य मुहूर्ती भवति तादृशः । पराजिता अपमः इति भीरुरुपेक्षते ॥२॥
'मनुष्य जीवित रहे तो सैंकडो कल्याण देखता है।' अतः वह अपने प्राणों के रक्षण के लिए पहले से ही स्थान की खोज करता है ।
आशय यह है कि कायर पुरुष संग्राम से पहले ही, पीछे की ओर दुर्ग आदि स्थानों को देखता है कि कदाचित् पराजय का सामना करना पडा तो मैं पीछे भागकर कहां छिपूंगा और अपने प्राण बचाऊंगा ॥ १ ॥
शब्दार्थ --- 'मुद्दताणं- मुहर्त्तानाम्' बहुत मुहतों का 'मुद्दतस्समुहत्स्य' अथवा एक मुहूर्त्त का 'तारिसो- तादृशः ' कोई ऐसा 'मुहुसो होड़ मुर्ती भवति' अवसर होता है 'पराजिया - पराजिताः' शत्रु से पराजित हम 'अवसप्पामो अवसर्पामः' जहां छिप सके 'इति इति ' ऐसे स्थान को 'भी:- भीरुः ' कायर पुरुष 'उवे हद्द उपेक्षते' सोचता है ॥२॥
રહે તેા સેંકડો કલ્યાણકારી પ્રસગે! દેખે છે”. આ પ્રકારના વિચાર કરીને કાયર પુરુષ પહેલેથી જ પેાતાના પ્રાણુનુ રક્ષણ કરી શકાય એવા સ્થાનની શેષ કરતા જ રહે છે.
આ કથનના ભાવાથ એ છે કે કાયર પુરુષ સબામની શરૂઆત થયા પહેલાં જ પેાતાનાં પ્રાદુની રક્ષાના વિચાર કર્યો કરે છે. કદાચ યુદ્ધમાં પરાજય થાય તે પીડડ કરીને કત્યાં છૂપાઈ જવાથી પોતાના પ્રાણાની રક્ષા થઇ શકશે, તેના વિચાર તે પહેલેથી જ કરી રાખે છે. કેાઈ કિલ્લા, પર્વતની શુક્ા આદિ આશ્રયસ્થાના તે ધ્યાનમાં રાખી લે છે. ગાથા ૧૫
शब्दार्थ --- 'गुहूताणं- मुहूर्तानाम्' मडु भुतनु' 'मुत्तरस मुहुर्त्तस्य' अथवा ऊ भुहूर्त नुं 'तारिखे वाश:' । 'मुहुतो होइ - मुहूर्त्तो भवति' अवसर होय छे 'पराजिया पर जिताः शत्रुर्थीी पशक्ति अभे 'अवखप्पामोअवसर्गमः' यां छुपाई शडीयो ' इति - इति' सेवा स्थानने 'भीरु भीरुः' डायर ५३ष 'उबेहइ - उपेक्षते' नियारे हे ॥२॥
For Private And Personal Use Only
