________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
४९६
सूत्रकृताङ्ग सूत्रे
समानतेजाः (पन्नायते) प्रज्ञायते प्रतीतो भवति - ज्ञायते ( एवं ) एवम् ( सिरीए उ श्रिया तु स्वकीयशोभा (भूविन्ने) भूरिवर्ग :- अनेकवर्णवान् (मणोरमे) मनोरम: ( मनोहर : (अचिपाळी) अर्चिमालि:- सूर्य इव (जोएइ) द्योतयति - दशापि दिश प्रकाशयतीति ॥१३॥
टीका - (गगिदे) नगेन्द्र:- पर्वतप्रधानो मेरुनामो नगेन्द्रः (महीमज्झमि ) मां पृथिव्यां मध्यदेशे - रत्नपमापृथिव्यां मध्यदेशे जम्बूद्वीपः । जम्बूद्वीपस्यापि बहुमध्यदेशे सौमनस - विद्युत्प्रभगन्धमादन- नात्यन्त दंष्ट्रा पर्वतचतुष्टयोपेतः पृथ्वीमध्यात आरभ्य उपरिभागपर्यन्तं लक्षयोजनोन्द्रायवान् (१०००००) वर्त्तते तत्र योजनसहस्रं (१०००) पृथिवीमध्ये नवनवतिसहस्रयोजनानि (९९०००) पृथिव्या उपरि बर्त्तते । स समभूमिभागे दशसहस्र योजन विस्तीर्णः, समान शुद्ध लेश्या - वर्ण वाला प्रतीत होता है । इस प्रकार वह अपनी शोभा से अनेक वर्णों वाला एवं मनोरम है । वह सूर्य के समान दशों दिशाओं को उद्योतित- प्रकाशित करता है ॥ १३॥
टीकार्थ- पर्वनों में प्रधान वह मेरु पर्वतेन्द्र रत्नप्रभा पृथिवी के मध्य भाग जम्बूदीप में और जम्बूद्वीप के भी बिल्कुल मध्य भाग में है। वह सौमनस, विद्युत्प्रभ, गंधमादन और माल्यवन्त नामक चार दंष्ट्रा पर्वतों से युक्त, तथा वह पृथिवी मध्य गत मूल भाग से लेकर चोटी पर्यन्त लाख योजन की ऊँचाई वाला है, उसमें से एक हजार योजन की ऊंचाई पृथिवी में है और नवाणु हजार ऊंचा पृथिवी पर है। वह समभूमि भागपर दस हजार योजन विस्तार वाला है, वह अनुक्रम से
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
↑
For Private And Personal Use Only
-
શુદ્ધ લૈશ્યા અને વર્ણવાળા લાગે છે. આ પ્રકારે તે ખૂબ જ સુંદર અને અનેક વર્ષોવાળે હાવાને લીધે ખૂબ જ મનોરમ છે. તે સૂર્યના સમાન દસે દિશાએ ને ઉદ્યોતિત પ્રકાશિત કરે છે. ॥ ૧૩૫
ટીકા-પતામાં શ્રેષ્ઠ એવા તે મેરુ પર્વતેન્દ્ર રત્નપ્રભા પૃથ્વીના મધ્યભાગ જમૂદ્રીપની ખરાબર મધ્યમાં આવેલે છે. તે સૌમનસ, વિદ્યુત્પ્રભ, ગધમાદન અને માલ્યવન્ત નામના ચાર દુષ્ના પવ તાથી યુક્ત છે. તથા પૃથ્વીની અંદર વ્યાપેલા મૂળભાગથી શરૂ કરીને ટચ સુધીની તેની ઊંચાઇ એક લાખ ચેાજનની છે. એક લાખ ચૈાજનની તેની કુલ ઊંચાઇમાંથી એક હજાર ચાજન જેટલી તેની ઊંચાઇ પૃથ્વીની સપાટીની નીચે છે અને બાકીના ૯ નવાણુ હજાર ચાજનની ઊંચાઇ પૃથ્વીની સપાટીના ઉપરના ભાગમાં છે. સમભૂમિ ભાગ પર તેના વિસ્તાર દસ હજાર યેાજનના છે, આ વિસ્તાર ધીમે ધીમે
