________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
'समयार्थबोधिनी रीका मे. श्रु. अ. ७ उ.१ कुशीलवतां दोषनिरूपणम्
अन्वयार्थ:--(सायं च पायं अगर्गि फुसंता) सायंकाले प्रातः प्रभातकाल अग्नि स्पृशन्तः अग्निहोत्रादिकं कुर्वन्तः (जे) ये (हुएण सिद्धि मुदाहरन्ति) हुन इवनेन सिद्धि मोक्षमुदाहरंति कथयन्ति तेऽपि मृषावादिन एव यतः (एवं सिया सिद्धि) एवं हुतेन यदि सिद्धि मोक्षः स्यात् भवेत् तदा (अगणि फुसंताण कुकम्मिणपि हवेज्ज) अग्नि स्पृशतां कुकर्मिणाम् अङ्गारदाहककुंभकारादीनामपि सिद्धिर्भवेदिति ॥१८॥
टीका-'जे' ये पुरुषाः 'हुएण' इवनेन ‘अग्निहोत्रं जुहुयात्स्वर्गका एतादृशविधिवाक्यमनुरुध्य, अगौ हवनीयघृतादीनां प्रक्षेपात्मकयागद्वारेण' "सिद्धिमुदाहरंति' सिद्धि प्रतिपादयन्ति । यद्यपि-अग्निहोत्रं जुहुयात् इति विधिकुकर्मिणामपि भवेत्' अग्नि का स्पर्श करनेवाले कुर्मियों को भी मोक्ष मिलजाय अर्थात् कुंभकार आदि को भी मोक्ष प्राप्तिहोजाय ॥१८॥ ... अन्वयार्थ--सायंकाल और प्रातः काल अग्नि का स्पर्श करने वाले अर्थात् होम आदि करने वाले जो लोग होम से सिद्धि मानते हैं, वे भी मृषाभाषी हैं। क्यों कि इस प्रकार से यदि सिद्धि हो तो अग्नि का स्पर्श करने वाले कुकर्मियों को भी सिद्धि प्राप्त हो जाएगी॥१८॥ ___टोकार्थ--कोई कोई लोग 'अग्निहोत्रं जुहुयात् स्वर्गकाम:' अर्थात् स्वर्ग का अभिलाषी अग्निहोत्र करे इस प्रकार के विधियों की प्रेरणा से, हवन के द्वारा अर्थात् हवन करने योग्य घी आदि को अग्नि में प्रक्षेप करने रूप यज्ञ के द्वारा सिद्धि प्राप्त होना कहते हैं । 'यद्यपि अग्निવાળા કુકમિને પણ મોક્ષ મળી જાત અર્થાત કુંભાર વિગેરેને પણ મેક્ષની પ્રાપ્તિ થઈ જાય છે ૧૮ છે
સત્રાર્થ-જે લેકે એવું કહે છે કે સાયંકાળે અને પ્રાત:કાળે અનિને સ્પર્શ કરવાથી એટલે કે હોમ હવન કરવાથી મોક્ષ મળે છે, તે લેકે પણ મૃષાભાષી છે, કારણ કે આ પ્રકારે જે મોક્ષ મળતો હોય, તે અગ્નિને સ્પર્શ કરનારા કુકમી એને (પાપીઓને) પણ મેક્ષ મળતો હવે જોઈએ. ૧૮
-'अग्निहोत्र जुहुयात् स्वर्गकामः' ५५ प्राप्त ४२ हाय तो અગ્નિહોત્ર કરો આ પ્રકારનાં વિધિ વાથી પ્રેરિત થઈને કેટલાક લેકે હોમ હવન દ્વારા એટલે કે અગ્નિમાં આહુતિ આપતા એગ્ય ધી આદિ દ્ધા
ને અગ્નિમાં હેમીને અથવા તે પદાર્થને અગ્નિમાં હોમવા રૂપ યજ્ઞ દ્વારા અગ્નિનું યજન કરવાથી સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થાય છે. એવું માને છે. જો કે
For Private And Personal Use Only
