________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. म. ८ उ. १ वीर्यस्वरूपनिरूपणम् ot
टीका--अपि च 'जे' ये 'य' च 'अबुद्धा' अबुद्धाः-धर्मविषयकबोधविकलाः, शुष्कव्याकरणतर्फ तत्सदृश तदन्यशास्त्रविषयकज्ञानेन संजाताभिमाना आत्मानं पण्डितं मन्यमानाः, परन्तु पारमार्थिकवस्तुविषयकपरामर्शविकलस्वाद अबुद्धाः। न च शुष्कतर्कनानमात्रेण सम्यक्त्वमन्तरेण भवति कथमपि सत्त्वाबोधः । उक्तश्च
'शास्त्रावगाहपरिघट्टनतत्परोऽपि, नैवाऽबुधः समधिगच्छति वस्तुतत्वम् । नानाप्रकाररसभोगगताऽपिद:, स्वाद रसस्य मुचिरादपि नैत्र वेत्ति ॥११॥
अबुद्धा बालवीर्यवन्तः। तथा-'महाभागा' महाभागाः- महासत्करणीयाः, महान्तश्च ते भागा इति महाभागाः, अत्र भागशब्दः, सत्कारार्थंकः । ततम ___टीकार्थ--शुष्क व्याकरण तर्क तथा इसी प्रकार के अन्य शास्त्रों के ज्ञान से जिन्हें अभिमान उत्पन्न हो गया है, जो अपने आपको पण्डित मानते है, परन्तु पारमार्थिक वस्तु के ज्ञान से रहित हैं वे वास्तव में अबुद्ध हैं, क्यों कि सम्यक्त्व के विना शुष्क तर्क मात्र से तत्व का बोध प्राप्त नहीं होता। कहा भी है--'शास्त्रावगाह परिघट्टान तत्परोपि' इत्यादि। ___जैसे नाना प्रकार के रसों में डूब रहने वाली चाटू दीर्घ काल पर्यन्त भी रसों के स्वाद को नहीं जान पाती, इसी प्रकार विविध शास्त्रों का अवगाहन करने पर भी अवुध पुरुष तत्व के ज्ञान से वंचित (रहित) ही रहता है।'
इस प्रकार जो अवुद्ध है अर्थात् बालवीर्यवान् है यह महाभाग अर्थात् अत्यन्त सस्कार करने योग्य हो महाभाग्यवान् हो, पूर्वभष
ટીકાર્ય–શુષ્ક એવા વ્યાકરણ, તક તથા એવા પ્રકારના અન્ય શાસ્ત્રોના જ્ઞાનથી જેઓને અભિમાન ઉત્પન્ન થયેલ હોય, જેએ પિતાને પંડિત માનતા હોય પરંતુ પરમાર્થિક વસ્તુના જ્ઞાનથી રહિત હોય તેઓ વાસ્તવિક રૂપે અબુદ્ધ જ છે કારણ કે-સમ્યક્ત્વના જ્ઞાન વિના શુષ્ક એવા તમાત્રથી તત્વને माध प्रास या नथी. यु. ५९ छे है-'शास्त्रावगाहपरिघट्टनतत्परोऽपि' ઈત્યાદિ જેમ અનેક પ્રકારના રસોમાં ડૂબી રહેનાર ચાટુ (ગ્રેડ) લાંબા કાળ સુધી તેમાં પડી રહેવા છતાં પણ અને સ્વાદને જાર્થી શકતી નથી. તે રીતે અનેક શાસ્ત્રોનો અભ્યાસ કરવા છતાં પણ અબુધ પુરૂષ તત્વના સાચા ज्ञानथी कथित विनानी) २३ छ.
આવા પ્રકારના જેઓ અબુધે છે. અર્થાત બાલવીયવાન છે, તે મહાભાગ અર્થાતુ અત્યન્ત સત્કાર કરવાને યોગ્ય હોય અથવા મહાભાગ્યવાન
For Private And Personal Use Only
