________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ५ उ. २ नारकीयवेदना निरूपणम्
૩૨૭
( सरयंति) स्मारयन्ति ( आरुस्स) आरुष्य - अकारणक्रोधं कृत्वा (तुदेण) तुदेनप्रतोदेन चाबुक इति लोकप्रसिद्धेन (विट्ठे) पृष्ठे - पृष्ठदेशे (विज्झंति) विध्यन्तिताडयन्तीति ||३||
टीका – 'से' तस्य नारकिजीवस्य 'वाहू' भुजी 'मूल' मूलत:-आमू लम् | 'पति' प्रकर्तयन्ति-प्रकर्षेण कर्त्तयन्ति छेदयन्ति । तदनन्तरम् -'मुद्दे - विपास' मुखं विकाश्य=बलात्कारेण नैरयिकस्य मुखं स्फारविस्वा तस्मिन् 'धूल' स्थूलं अतिशयेन स्थूलम्, जाजल्यमान लोहदण्डम् अथवा लोहगोलकं मुखे निक्षिप्य 'आहंति' आदहन्ति मन्त्रालयन्तीत्यर्थः । तथा-'रहंसि' रहसि एकान्तस्थाने नारकिजीवं नीत्वा 'जुतं युक्त-जन्मान्तरकृतं दुष्कृतं 'सरयंति' स्मारयन्ति 'वाल' कर्त्तव्याकर्त्तव्यविवेकविरहितम् । तथा ललनालचामलहितं गीतमाकर्णितमतः श्रोत्रे छेदयामः, पापबुद्धया परस्त्रीनिरीक्षणं कृतमतश्चक्षुषी विस्फोटयामः,
खंड को प्रवेशकर जलाते हैं। उन्हें एकान्त में पूर्व जन्मों में किये हुए पाप का स्मरण कराते हैं। निष्कारण क्रोध कर के पीठ में चाबुक मारते हैं | ३ |
टीकार्थ -- वे नरकपाल नारकी जीव की दोनों भुजाओं को मूल से ही काट डालते हैं। तत्पश्चात् जबर्दस्ती उसके मुख को फाड़कर खूब बडा और जलता हुआ लोहे का डंडा या लोहे का गोला मुख में प्रवेश कर उसे जलाते हैं । अज्ञान नारक जीव को एकान्त में ले जाकर उसको पूर्वजन्मों में किये हुए पापों का स्मरण कराते हैं। वे कहते हैं- तूने ललनाओं के ललित गीतों को सुना, इस कारण हम तेरे कानों को काटते हैं। पापबुद्धि से परस्त्री का अवलोकन किया था, अतएव तेरे
મરણુ કરાવે છે. તેઓ કોઈ પશુ કારણ વિના ક્રોધ કરીને તેની પીઠ પર ચાબુક ફટકારે છે. ગા
ટીકા”—તે નરકપાલા નારક જીવની બન્ને ભુજાઓને મૂળમાંથી ક્રેડી નાખે છે ત્યાર બાદ અગ્નિમાં ખૂબ જ તપાવીને લાલચેળ કરેલા લાઢાના દડાને અથવા ગેળાને, તેએ બળજબરીથી તેનું મુખ ખેલાવીને મુખમાં ઘુસાડી દે છે. ત્યારે તે નારકના મુખમાં અસહ્ય બળતરા થાય છે. તેએ અજ્ઞાન નારકોને એકાન્તમાં લઇ જઇને તેના પૂજન્મનાં પપૈનું સ્મરણ કરાવે છે. તેઓ તેને કહે છે કે-તને લલનાઓનાં લલિત ગીતા સાંભળવા ખૂબ જ ગમતાં હતાં, તે કારણે અમે તારા કાન કાપી નાખીએ છીએ, તે‘ પરીનુ’ પપબુદ્ધિથી અવલેાકન કર્યુ હતુ, તેથી અમે તારી આંખા કુંડી
For Private And Personal Use Only
