________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका प्र. शु. अ. ५ उ. २ नारकोयवेदना निरूपणम्
'एतदिट्ठी' एकान्तदृष्टिः एकान्तेन निश्चला जीवादितत्वेषु दृष्टिः सम्यगु दर्शनं यस्य स एकान्तदृष्टिः निष्कम्पसम्यगृष्टिमान् इति । तथा 'अपरिग्गद्दे' अपरिग्रहः- वाह्याभ्यन्तरपरिग्रहरहितः। तु शब्दादाद्यन्तयोः सम्यग्दृष्टयपरिग्रहयो रु• पादानाद्वा मृपावादादचादानमैथुनवर्जनमपि संगृहीतं भवतीति द्रष्टव्यम् अशुभ कर्म तत्फलं च 'लोयस्स' लोकस्य अशुत्रकर्मकारिणस्त द्विपाकफलभुजो वा संसारिणः । यद्वा-कपायादिलक्षणलोकं तद स्वरूपतः लक्षगतश्च । तेन सम्यग्दृष्टचादियुक्तः सन् 'बुज्जि' बुध्येत जानीयात् ज्ञपरिज्ञया, ज्ञात्वा च 'सं न गच्छे' कस्यापि पायादिलोsra aanधीनं न गच्छेयादियो को मेधावी पुरुषः एतान्
ata aata आदि तत्वों पर जिसकी निश्चल श्रद्धा है अर्थात् जिसका सम्पग्दर्शन अचल है, वह यहां एकान्तदृष्टि विवक्षित है। जो बाह्य और आभ्यन्तर परिग्रह से रहित है वह अपरिग्रह कहलाता है । यहां प्रारम्भ के सम्यग्दर्शन और अम्ल के अपरिग्रह को ग्रहण करने से 'तु' शब्द के द्वारा मृषावाद, अदशादान और मैथुन का त्याग सूक्ष्म दृष्टि देने वालों के लिये संगृहीत हो जाता है। आशय यह कि सम्पष्टि तथा हिंसा आदि पापों का त्यागी मुनि अशुभ कर्म करने वाले और उसके फल को भोगने वाले संसारी जीवों को समझे अथवा कषायादि रूप लोक को स्वरूप एवं लक्षण से जाने । जानकर किसी भी कषायादि लोक के वशोभून न हो ।
आशय यह है कि कषाय आदि से मुक्त मेधावी पुरुष नरकों के स्वरूप को उनके विभिन्न कारणों को शास्त्र के अनुसार जानकर लोक
તત્વા પર જેને અચલ શ્રદ્ધા છે, એટલે કે જેનું સમ્યગ્દર્શન અચલ છે, તેને અહી' ‘એકાંતર્દષ્ટિ' કહેવામાં આવેલ છે. જે મુનિ માહ્ય અને આભ્યન્તર પરિગ્રહથી રહિત છે, તેને અપરિગ્રહી કહે છે. અહીં પ્રારભના સમ્યગ્દર્શન અને અન્તના અપરિગ્રહ્નને ગ્રહણ કરવાથી ‘તુ’પટ્ટ દ્વારા મૃષાવાદ, અદત્તાદાને, અને મૈથુનના ત્યાગ પણ ગ્રહણ થઈ જાય છે. આ કથનનું તાત્પર્ય એ છે કે સમ્યગ્દષ્ટિ તથા હિંસાદિ પાપેાના ત્યાગ કરનાર મુનિએ અશુભ કર્મ કરનારા અને તેનુ ફળ ભેગવનારા સ`સારી જીવાની દશાના વિચાર કરવા જોઈએ. અથવા તેણે કષાયાદિ રૂપ લેકને સ્વરૂપ અને લક્ષણની અપેક્ષાએ સમજી લેવે જોઈએ. આ વાતને સમજી લઈને તેણે કાઈ પણ કષાય આદિ સ’સાર વધારનારા દાષાને વશ થવુ જોઇએ નહી.
આ સમસ્ત કથનના ભાવાથ એ છે કે કષાય આદિથી મુક્ત મેંધાવી
सु० ५७
For Private And Personal Use Only
