________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. भ. ५ उ.२ नारकीयवेदनानिरूपणम् शभुमिक, यथाऽस्य नारकाः शत्रवो भवेयुस्तथा कृत्वा ते 'दंडेहि' दण्डैः । 'समार• मंति' समारभन्ते-ताडयन्ति । सर्वदैव देदीप्यमानमेकं स्थानम् , निधत्तनिकाचितकर्मभिरुपनीतं भवति तेषां नारकजीवानाम् , तथा समावत एव तत्स्थानमतीबदुःखजनकम् । तस्मिन् हस्तौ पादौ च बन्धयित्वा शत्रुमिव नरकपाला नारकिणं प्रक्षिपन्तीति ॥१३॥ मूलम्-भंजंति बालस्स वहेणं पुटी सीसपि भिंदति अओघोहि। से भिन्नदेहा फैलगं व तच्छा तत्ताहिं आराहिं णियोजयंति॥१४॥ छाया-भञ्जन्ति बालस्य व्यथेन पृष्टिं शीर्षमपि भिन्दन्त्ययोधनः ।
ते भिन्नदेहाः फलकमिव तष्टास्तप्ताभिराराभिनियोज्यन्ते ॥१४॥ आशय यह है कि सर्वदा देदीप्यमान एक स्थान है । निधत्त और निकाचित पापकर्म करने वालों को वह स्थान प्राप्त होता है । स्वभाव से ही वह स्थान नारकियों को घोर पीडा पहुँचाने वाला है। वहाँ उनके हाथ और पग बांध दिये जाते हैं और ऐसी ताड़ना की जाती है, मानो वे नारक परमोधार्मिकों के वैरी हों ॥१३॥
"भंजति' इत्यादि।
शब्दार्थ- 'बालस्स-यालस्य' विवेकरहित नारक जीव की 'पुट्ठी पृष्टिम्' पृष्ठभाग 'वहेण-व्यथेन दंडों के प्रहार से 'भंति-भञ्जन्ति' तोड देते हैं तथा 'अयोधणेहि-अयोधनः' लोह के घनों से 'सीसंपि-शीर्ष. ममि' उनका मस्तक भी 'भिंदंति-भिन्द्दन्ति' तोड देते हैं 'भिन्नदेहाभिप्रदेहाः' जिनके अङ्ग चूर्ण कर दिये गये हैं ऐसे 'ते-ते' वे नारकि
તાત્પર્ય એ છે કે નરઠભૂમિમાં સર્વદા દેદીપ્યમાન એક સ્થાન છે. તે સ્થાન ખૂબ જ ઉષ્ણ હોય છે. નિધત્ત અને નિકાચિત પાપકર્મો કરનારને તે સ્થાનમાં નારક રૂપે ઉત્પન્ન થવું પડે છે. નારકને ઘોર પીડા પહોંચાડવાને તે સ્થાનને સ્વભાવ છે. ત્યાં નારકની સાથે પરમધામિકેને વર્તાવ શત્રુના જે હોય છે. તેઓ તેમના હાથપગ બાંધીને તેમના પર દંડા આદિના प्रडारे। ४३ छे. ॥१॥
'भंजंति' त्या
शा- 'बालस्स-घालस्य' विवे२हित ना२४ सपना 'पुढी-पृष्ठिम्: पाWIL HIम 'वहेण-व्यथेन' ४थी भारीने 'भंजंति-भञ्जन्ति' ती छ तथा 'अयोधणेहि-अयोधनैः' 1431 पोथी 'सीसपि-शीर्षमपि' तमनुः भरत ५५ 'भिंदति-भिन्दन्ति' ती हे छ, 'भिन्नदेहा-भिन्नदेहाः' मना म
For Private And Personal Use Only
