________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ३ उ.३ वादिशास्त्राथे समभावोपदेशः १३३ 'अण्णे' अन्यः 'गो विरुग्झेज्जा' नो विरुद्धयेत-स्त्रविरोधी न भवेत् । 'तं तं समा यरे' सूत्तत्समाचरेत् तादृशं तादृशं पराविरोध करणेन तत्तविरुद्धमनुष्ठानमविरुद्धवचनं वा समाचरेत् , कुर्यादिति । परतीथिकैः सह विवादं कुर्वन् समाहितान्तः करणः साधुर्येन स्त्रपक्षसिद्धिः परपक्षनिराकरणं भवेत् तापतिज्ञा हेतृदृष्टान्तोष. नयनिगमनानि प्रतिपादयेत् । तथा याशकार्यकरणेनाऽन्यो विरोधी न भवेत् , अपि तु स्वपक्षाश्रितो भवेत् , तादृशाऽनुष्ठानं वचनं प्रतिपादयेदिति भावः ॥१९॥
तदित्थं परमतं व्युदस्योपसंहारे स्वमतं व्यवस्थापयितुं सूत्रकारः आह। 'इमं धम्ममादाय' इत्यादि। मूलम्-इमं च धर्मममादाय कासवेण पंवेइयं ।
कुंजा भिकर्षु गिलाणस्त अगिलाए समाहिए ॥२०॥
छाया--इमं च धर्ममादाय काश्यपेन प्रवेदितम् ।। - कुर्याद भिक्षुः ग्लानस्य अग्लान श्च समाहितः ॥२०॥ हो और अन्य लोग अपने विरोधी न बन जाएँ । ऐसा ही व्यवहार करना चाहिए।
आशय यह है कि परतीर्थिकों के साथ विवाद करते समय समाधियुक्त चित्तवाला साधु ऐसे प्रतिज्ञा, हेतु, उदाहरण, उपनय और निगमन का प्रयोग करे जिससे अपने पक्ष की स्थापना हो और विरोधी पक्ष का निराकरण हो । साथ ही उस साधु को ऐसा व्यवहार और वचनप्रयोग करना चाहिए जिससे प्रतिपक्षी विरोधी न बने किन्तु अपने पक्ष को स्वीकार कर ले । १९॥ જાય અને પરમતવાદીઓને પણ તેમના મનમાં રહેલી ભૂલનું ભાન થઈ જાય, તેણે એવાં વચનોને પ્રવેશ કરે જોઈએ કે જેથી અન્ય મતવાદીઓ તેના વિરોધી બનવાને બદલે તત્વને સમજવાને પ્રવૃત્ત બને.
આ કથનને ભાવાર્થ એ છે કે પરતીથિકની સાથે વિવાદ કરતી વખતે સમાધિયુંક્ત ચિત્તવાળા સાધુએ એવાં તર્ક, હેતુ, ઉદાહરણ આદિને પ્રયોગ કરે જોઈએ કે જેથી પોતાના પક્ષનું સમર્થન થાય અને વિધી. એના પક્ષનું નિરાકરણ થઈ જાય. વળી સાધુનું વર્તન એવું હોવું જોઇએ કે જેથી પ્રતિપક્ષી વિરોધી ન બની જાય પણ પિતાના (સાધુના) પક્ષને વીકાર કરી લે. પાલા
For Private And Personal Use Only
