________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका प्र. थु. अ. ५ उ. १ नारकीय वेदना निरूपणम्
વ aasaara tral कारणमाह- 'जहा कडं कम्म तहासि भारे' इति । पूर्वजन्मसु 'जहा' यथा येन अध्यवसायेन अधमम् अमात्यधमादिना 'कडं कम्म' कृतं कर्मकृतानि संगदितानि जीवहिंमादीनि । 'कस्न' कर्माणि 'वह' तेन तेनैव रूपेण 'सि' तस्य नारकीयजन्तोः 'भारे' भाराः वेदनाः प्रादुर्भवन्ति स्वतः परता उभयतो वा । तथाहि पूर्वजन्मनि परकीयमांसमक्षका नरकस्थित स्वमांसान्येवा ऽग्निना प्रताप्य भक्षयन्ति । मांसरसपायिनो निजपूरुधिराणि तत्रपूणि पायन्ते । तथा मत्स्यघातक लुब्धकादयस्तथैव छिन्द्यन्ते, भिद्यन्ते नरकावासे । तथाऽनृतभाषिणामनृतभाषणं स्मारविला जिह्वा छिद्यन्ते । परद्रव्यापहारिणा मंगानि
अति- अभ्रम भाव से जीवहिंसा आदि कर्म किये हैं उसके लिये वे उसी रूप में भार बनते हैं अर्थात् वेदना उत्पन्न करते हैं। वे बेदनाएँ कोई स्वतः अर्थात् अपने आप से, कोई पर के निमित्त से और कोई दोनों के निमित्त से होती हैं । जैसे जिन्होंने पूर्वजन्म में मांसभक्षण किया है, उन्हें नरक में अपना निजका अग्नि में पकाया हुआ मांस खिलाया जाता है। जो मांस के रस को पीने वाले थे उन्हें अपना पीव और रुधिर तथा उबलता हुआ शीशा पिलाया जाता है । नरक में गये हुए मच्छीमार और व्याध आदि उसी प्रकार छेदे भेदे जाते हैं जिसप्रकार उन्होंने पूर्वजन्म में छेदन - भेदन किया होता है। जो पूर्वजन्म में मिथ्याभाषी होते हैं, मिथ्याभाषण का स्मरण करवाकर उनकी जिहा का छेदन
કરીને દુ:ખપ્રચુર દારુણ નરકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. તેમે ત્યાં ઘણુ લાંખા કાળ સુધી નિવાસ કરે છે. હવે સૂત્રકાર એ વાત પ્રકટ કરે છે કે તેમને શા કારણે તે નરકમાં દીકાળ સુધી રહેવુ' પડે છે.
પૂર્વજન્મમાં જેણે જેવા અધ્યવસાયથી-અધમ અથવા અતિ અધમ ભાવથી-જીવહિ ંસા આદિ કમ કર્યો હોય છે, તેમને તે ક્રમેાંના ભાર એજ રૂપે વહન કરવા પડે છે એટલે કે તે કર્મો જ તેમની વેદનાને અનુભવ કરાવવામાં કારણભૂત બને છે. તે વેઢનાએમાંની કાઇ સ્વતઃ (પેાતાના નિમિ ત્તને લીધે), કેાઈ પરના નિમિત્તને લીધે અને કાઈ બન્નેના (સ્ત્ર અને પરના) નિમિત્તને લીધે ભાગત્રવી પડે છે. જેમકે જેમણે પૂજન્મમાં માંસનું ભક્ષણુ કર્યું હોય છે, તેને પેાતાનું જ અગ્નિમાં પકાવેલું' માંસ ખવરાવવામાં આવે છે, જેએ માંસના રસનું પાન કરતા હતા, તેમને તેમનુ પેાતાનુ રુધિર, પરું તથા ઉકળતા સીસા અને તાંબાને રસ પિવરાવવામાં આવે છે. માછીમાર અને વ્યાધના ભવમાં જીવાએ જે પ્રકારે જીવાનુ છેદન-લેન કર્યુ” હાય છે
For Private And Personal Use Only
