________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. ५ उ. १ नारकीयवेदनानिरूपणम् ३७९
अन्वयार्थ:-तिप्पमाणा) तिप्यमानाः शोणितं क्षरन्तः (ते) ते नारकाः, (बाला) बालाः-अज्ञानिनः (तलसंपुडं व) तालसंपुटा इत्र पानेरितशुष्कतालपत्रसंचया इव (राइदियं) रात्रिंदिवम् (तत्थ) तत्र नरके (थणंति) स्तनन्ति दीर्घविस्वरमाक्रन्दन्ति (पज्जोइया) प्रयोतिताः वह्निना ज्वलिताः (खारपयद्धियंगा) क्षारप्रदिग्धांगा:-क्षारलिप्ताङ्गाः (सोणियपूयमसं) शोणितपूतिमांस (गलंति) गलन्ति वाक्यन्तीति ॥२३॥
टीका-तिप्पमाणा' तिप्यमानाः-स्वाङ्गभ्यः शोणितमुनिरन्तः बहिनिःसारयन्तः 'ते' ते नारकाः 'बाला' बालाः-अज्ञानिनश्छिन्ननासिकौष्ठजिह्वाकर्णाः । 'तलव दिन 'तत्थ-तत्र' उस नरक में 'धणंति-स्तनंनि' रोते रहते हैं 'पज्जो. इया-प्रद्योतिताः' आग में जलाये जाते हुए 'खारपयद्धियंगा-क्षारप्रदिग्धांगाः' तथा अंगो में खार लगाये हुए 'सोणियपूयमंसं-शोणित पूयमांसं' रक्त, पीव, और मांस 'गलंति-गलन्ति' अपने अंगों से गिराते रहते हैं ॥२३॥ ___ अन्वयार्थ--रुधिर (लोई) बहाते हुए अज्ञान नारक जीव पधन के चलने से सूखे हुए ताड के पत्तों की राशि के समान रात दिन नरक में उच्च स्वर से आक्रन्दन करते रहते हैं । वे अग्नि से जला दिये जाते हैं और फिर उनके अंग अंग पर क्षार छिडक दिया जाता है। उनके शरीर से रुधिर (लोई) और सडा मांस झरता रहता है।।२३।
टीकार्थ--अपने अंगों से रुधिर बाहर निकालते हुए वे अज्ञानी नारकी जिनकी नाक, ओष्ठ जीभ कटी हुई है, सुखे हुए ताल के पत्तों तन२४मा 'थति-स्तनंति' शत। २ छ. 'पज्जोइया-प्रद्योतिताः' मामा मतi rai 'खारपयद्धियंगा-क्षारप्रदिग्धांगा.' तथा मामा मा२ गाये 'सोणिय पूयमसं-शोणितपूयमांसं' २४त, ५३, भने मांस 'गलंति-गलन्ति' पोताना અગોથી વહેવડાવતાં રહે છે. ૨૩
સૂત્રાર્થ-જેવી રીતે પવનની લહેરથી તાડનાં સૂકા પાનની રાશિમાંથી ખડ, ખડ અવાજ થતું રહે છે, એ જ પ્રમાણે પરમધાર્મિક અસુરે દ્વારા અંગેનું છેદન થવાને કારણે જેમનાં અંગોમાંથી લોહી વહેતું હોય છે એવાં અજ્ઞાન નારકે અહર્નિશ ઊંચે સ્વરે આનંદ કર્યા કરે છે. તેમને અગ્નિમાં બાળવામાં આવે છે, અને તેમના અંગે પર ત્યાર બાદ મીઠું ભભરાવવામાં આવે છે. તેમનાં શરીરમાંથી સદા લેહી પરૂ અને માંસ ટપકડ્યા કરે છે. ૨૩
टी -५२माधाम देवता! द्वारा मन ना४, आन, 88, આદિ અંગેને છેદી નાખવામાં આવ્યાં છે, અને તે કારણે જેમનાં અને
For Private And Personal Use Only
