________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
प्रश्नमाकरणसूत्र 'करयळ करतलं हस्ततलं 'सग्गपत्त' सागपत्रं-वृक्षविशेषपत्रं 'वस्थ' वस्त्रम् , 'एवमाइएहि एवमादिभिः इत्यादिमिर्वायूदीरकविद्युद्वयजनादिसाधनैः 'मणिलं' अनिलं वायुं हिंसन्ति ।मु०१७॥ - अथ वनस्पतिकायहिंसाकारणान्याह-'अंगारे'त्यादि।
मूत्रम्-अगार--परियार-भक्ख-भोयण--सयणासण-फलगमुसल-उखल-तत-विततातोज-वहण-वाहण-भंडग-विविहभवणतोरण-विटंग-देवकुल-जालयद्धचंद-निज्जूहग-चंद-सालिय-वेइयणिस्से-णिदोणि-चंगेरी-खील-मंडव-सभा-पवा-ऽऽवसह-गंधमल्लाणु लेवणं-वर-जुय नंगल मेइय-कुलिय-संदणसीया रह-सगड-जाणजोग्ग-अहालग-चरिअदार-गोपुर-फलिहा-जंत-सूलिया लउडमुसंढि सयग्घी-बहुपहरणा-वरणुवक्खराण कए अण्णेहिं एवमाइएहिं बहुहि कारणसएहिं हिसंति तरुगणे भणिए अभणिए य एवमाई ॥ सू० १८ ॥ से जब किसी निमित्त फूक मारी जाती है तथ, और खुले मुंह बोलते हैं तब, जब हाथों से ताली बजाई जाती है तब, जब पत्र शाक के पत्तों को साफ करने के लिये उन्हें हाथ पर झटकारा जाता है तब, और जब वस्त्र के अंचल से हवा की जाती है तब, तथा विजली आदि के पंखों से जब हवा की जाती है तब वायुकाय के जीवों की हिंसा होती है। तात्पर्य इसका यह है कि जितने भी वायूदीरक साधन हैं उन से वायुकाय के जीवों की हिंसा होती है ॥सू-१७॥
अब वनस्पति की हिंसा करने के प्रयोजन को सूत्रकार कहते हैंકુંક મારવામાં આવે છે ત્યારે, જ્યારે ખુલ્લે મેઢે બોલવામાં આવે છે ત્યારે
ત્યારે હાથ વડે તાળી વગાડવામાં આવે છે ત્યારે, જ્યારે શાકના પાનને સાફ કરવાને માટે હાથથી ઝાટકવામાં આવે છે. ત્યારે. તથા વીજળી આદિના પંખા
ડે ત્યારે હવા ખાવામાં આવે છે ત્યારે વાયુકાય જેની હિંસા થાય છે. તેનું તાત્પર્ય એ છે કે હવા ખાવાનાં જેટલાં સાધને છે તેમનાથી વાયુકાય જીવોની हिंसा थाय छ. ॥२१. १७॥
હવે વનસ્પતિકાયની હિંસા કરવાના પ્રજનને સૂત્રકાર પ્રગટ કરે છે.
For Private And Personal Use Only
