Book Title: Prashnavyakaran Sutram
Author(s): Kanhaiyalalji Maharaj
Publisher: Jain Shastroddhar Samiti

View full book text
Previous | Next

Page 878
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir सुदर्शिनी टीका अ०४ सू०१० प्रणीतभोजनवर्जन'नामकपञ्चमभावनानिरूपणम्(२९ संयमयात्रार्थमित्यर्थः, ' भवइ' भवति । एवं सति 'धम्मरस ' धर्मस्य विषये, ‘विन्भमो वा ' विभ्रमो धातूपचयेन मनसोऽस्थिरत्वाद् भ्रन्तिश्च न भवति, तथा-धर्मस्य ' भंसगा' भ्रंशना नाशश्च न भवति । एवम् अनेन प्रकारेण 'पणीयाहारविरइसमिइजोगेण ' प्रणीताहारविरतिसमितियोगेन भणीतो य आहारस्तस्माद् या विरतिस्तदूपो यः समितियोगस्तेन भावितोऽन्तरात्मा आरतमना विरतग्रामधर्मों जितेन्द्रियो ब्रह्मचर्यगुप्तश्च भवति ।।मु०१० ॥ उतना ही होना चाहिये। ऐसा होने पर (धम्मस्स विभमो वा भंसणा य न य भवइ ) धर्म के विषय में, धातु के उपचय से मानसिक अस्थिरता होने के कारण जो भ्रान्ति होती है वह नहीं हो सकती है, और न उसके धर्म का ध्वंस (नाश) ही हो सकता है । ( एवं पणीराहारविरइसमिइजोगेण भाविश्वो अंतरप्पा आरयमणा विरयगामधम्मे जिइंदिए बंभचेरगुते भवइ) इस प्रकार प्रणीताहारविरतिरूप समिति के योग से भावित बना हुआ मुनि अपने द्वारा ग्रहीत ब्रह्मचर्य में संलग्न मनवाला बन जाता है और ग्रामधर्म-मैथुन से-विरत हो जाती है । इस प्रकार अपनी इन्द्रियों को जीत कर वह महात्मा नवविध ब्रह्मचर्य की गुतिसे अथवा दशविध ब्रह्मचर्यके समाधिस्थानसे युक्त बन जाता है। भावार्थ-इस सूत्रद्वारा सूत्रकार ने ब्रह्मचर्य व्रत की पांचवीं भावना प्रकट की है । इस भावना का नाम प्रणीताहार वर्जन है। ब्रह्मचर्य व्रत धारण करने वाले साधु को ऐसा भोजन नहीं करना चाहिये जो छ तर प्रभाभा तमा२ . अथत “ धम्मरस विभमो वा भंसणा य न य भवइ" मना विषयमां, घातुन संग्रह थवाने. કારણે માનસિક અસ્થિરતા થવાથી જે બ્રાન્તિ થાય છે, તે થઈ શક્તી નથી, "एवं पणीयाहारविरइसमिइजोगेण भाविओ अंतरप्पा आरयमणो विरयगोमधम्मे जिई दिए बभचेरगुत्ते भवइ ' 247 रे uglist२ वि२ति३५ समितिना योगया ભાવિત થયેલ મુનિ પિતે ગ્રહણ કરેલ બ્રહ્મચર્ય વ્રતમાં આસક્ત મનવાળે થઈ જાય છે અને ગામધર્મ-મૈથુનથી વિરક્ત થઈ જાય છે. આ રીતે પિતાની ઈન્દ્રિયને જીતીને તે મહાત્મા નવવિધ બ્રહ્મચર્યની ગુપ્તિથી અથવા દશવિધ બ્રહ્મચર્યના સમાધિસ્થાનથી યુક્ત બની જાય છે. ભાવાર્થ-આ સૂત્રધાર સૂત્રકારો બ્રહ્મચર્યવ્રતથી પાંચમી ભાવનાનું સ્પષ્ટીકરણ કર્યું છે. આ ભાવનાનું નામ " પ્રણીતાહાર વર્જન ” છે. બ્રહ્મચર્યવ્રત ધારણ કરનાર સાધુએ એવું ભોજન લેવું ન જોઈએ કે જે કામોદ્દીપક રસ યુક્ત For Private And Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002