________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
प्रश्नव्याकरणसूत्रे वाक्यालझारे, उपर्युक्तं त्रिवद्विधं परिग्रई समायति' ममायन्ते=परिग्रहममत्वं कुर्वन्ति, ममयं कुर्वन्तीत्याह - लोभवत्या ' लोभग्रस्ताः, के के च ते ? इत्याह-'भवणवरविमाणमासिगो' मानवरविमानवासिनः' भवन' इत्यत्र ' वासिनः' इत्यस्य सम्बन्धाद् भवनवासिनः भवनपतयः, अत आरभ्य यावद् वरविमानवासिनः अनुशरविमानवासिनः, भवनपतिवानव्यन्तर - ज्योतिष्कवैमानिकाश्चतुर्विधा अपि देवा इत्यर्थः, कीदृशास्ते ? इत्याह-'परिग्गहरुई ' ___ अब सूत्रकार जिस प्रकार से जो जीव इस परिग्रह को करते हैं उनका कथन करते हैं-' तं च पुण' इत्यादि।
टीकार्थ- (तंच पुण परिग्गहं लोभघस्था मप्रायति ) इस उपर्युक्त तीस प्रकार के नाम वाले परिग्रह में लोभ से ग्रस्त हुए जीव ममत्व करते हैं । वे जीव कौन २ से हैं ? सूत्रकार अब इस बात को प्रदर्शित करते हैं-(भवणवरविमाणवामिणो ) भवनवासी देव, वानव्यन्तरदेव, ज्योतिष्कदेव और वैमानिक देव ये चारों प्रकार के देव परिग्रह में ममत्व करते हैं-अर्थात्-परिग्रह प्राप्त करके भी इन्हें संतोष नहीं होता है। (भवणवरविमाणवासिणो) यहां पर इस पद से भवनवासी और घरविमानवासी ऐसा शाब्दबोध होता है । भवनवासी शब्द से असुरकुमार आदि देव तथा वरविमानवासी शब्द से अनुत्तरविमानवासी देव अभिहित हुए हैं। इस तरह देवों के इन दो निकायों का वर्णनकथन-आने से इनके बीच के थानव्यन्तर और ज्योतिष्क इन दो
હવે સૂત્રકાર એ પ્રગટ કરે છે કે કયા જીવ કઈ રીતે પરિગ્રહ કરે -"तं च पुण" त्यादि.
टीय-"तच पुण परिगाह लोभघत्था ममाति" ५२ ४ बीस नाम વાળા પરિગ્રહમાં લેભને વશ થયેલ છે મમત્વ કરે છે. તે છે કયા કયા
है? वे सूत्र॥२ ते शव छ. “भवणवरविभाणवामिणो" भवनवासी દેવ, વાનર દેવ, જયોતિષ્ક દેવ, અને વમાનિક દેવ, એ ચારે પ્રકારના દેવ પરિગ્રહમાં મમત્વ કરે છે–એટલે કે પરિગ્રહમાં પ્રાપ્ત કરવા છતાં પણ तमने सतोष यता नथी. " भवणवरविमाणवासिणो म मा ५४थी म. નવાસી અને ઉત્તમ વિમાનવાસી એ અર્થ સમજાય છે. ભવનવાસી' શબ્દથી અસુરકુમાર દેવ આદિ તથા “ઉત્તમવિમાનવાસી” શબ્દથી અનુત્તર વિમાનવાસી દેવ ગ્રહણ થાય છે. આ પ્રમાણે દેના તે બે નિકાયનું (પ્રકારનું ) વર્ણન આવવાથી તેમની વચ્ચેના વાનવ્યન્તર અને જતિષ્ક એ બે નિકા (જાતે)
For Private And Personal Use Only
