________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
प्रश्नव्याकरणसूत्रे तृतीयां वचनसमितिरूपां भावनामाह-'तइयं च ' इत्यादि ।
मूलम्-तइयं च-चईए पावियासाए पावर्ग अहम्मियं दारुणं निसंसं वहबंधपरिकिलेसबहुलं जरामरणपरिकिलेससंकिलिहं न कयावि वईए पावियाए पावर्ग किचि वि भासियव्वं, एवं वइसमिइजोगेण भाविओ भवइ अंतरप्पा असबलमसं. किलिनिव्वणचरित्तभावणाए अहिंसओ संजओ सुसाह॥८॥ मनोगुप्ति है। शुभ ध्यान में लगाने का उपदेश इस लिये दिया जाता है अथवा मन को शुभ ध्यान में इसलिये लगाया जाता है कि मन स्वयं अशुभ बनने न पावे । अशुभ ध्यान के संपर्क संबंध से मन अशुभ वन जाता है। और अशुभ मन से पाप का ही उपार्जन होता है । पाप से जीवों को नाना प्रकार के कष्टों को भोगना पड़ता है। क्यों कि पाप स्वयं एक अधर्म है। अधर्म होने से ही वह आत्मा के हित का घातक बनता है। और इसी कारण से जीवों को नाना प्रकार के दुःखों को देता है। इस प्रकार विचार कर जो मुनिजन अपने मन को अशुभ ध्यान में किसी भी समय नहीं लगता है उससे बचता रहता है ऐसा वह मुनि उस मनः समिति से भाषित बनकर अपने अहिंसा व्रत को निर्दोष रूप से पालन करता हुआ आदर्श अहिंसक बन जाता है । और इस प्रकार की प्रवृत्ति करने के रंग में रंगा हुआ वहसच्चे अर्थ में साधुपद को सार्थक करता है ॥ सू०७ ॥ મનગુપ્તિ કહે છે શુભ ધ્યાનમાં લગાડવાને ઉપદેશ એ માટે અપાય છે. અથવા મનને શુભ ધ્યાનમાં તે કારણે લગાડાય છે કે મન પિતે જ અશુભ બનવા પામે નહીં અશુભ ધ્યાનના સંપર્કથી મન અશુભ બની જાય છે, અને અશુભ મનથી પાપનું જ ઉપાર્જન થાય છે. પાપથી જેને વિવિધ પ્રકારનાં કળે ભેગવવાં પડે છે. કારણ કે પાપ પતે જ એક અધર્મ છે. અધર્મ હેવાથી જ તે આત્માના હિતનું ઘાતક બને છે, એને એજ કારણથી જીવેને વિવિધ પ્રકારનાં દુઃખ દે છે. આ પ્રમાણે વિચાર કરીને જે મુનિજન પિતાના મનને કદી પણ અશુભ ધ્યાનમાં લગાડતા નથી, તેનાથી બચતા રહે છે, એવા તે મુનિ તે મન સમિતિથી ભાવિત બનીને પિતામાં અહિંસાવતનું નિર્દોષ પાલન કરીને અહિંસક બની જાય છે, અને તે રીતની પ્રવૃત્તિ કરવાના રંગે રંગાયેલ તે મુનિ સાચા અર્થમાં સાધુના પદને સાર્થક કરે છે સુ, ૭.
For Private And Personal Use Only
