________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
मुवशिनी टीका अ०१ सू० ३० वेदनापीडितनारकाक्रन्दनि?षवर्णनम् ११३ विय विलावकलुणो' पलापितम् अनर्थकवचनं 'विलापः, 'हा तात ! हा मात ! ' इत्यादि लक्षणं विलापकरणं, ताभ्यां करुणो यः स तथा । 'कंदिय बहुरुन्नरुइयसदो' क्रन्दित-बहुरुन्नरुदितशब्दः = क्रन्दितम् चीत्कारः बहु-प्रचुरं 'रुन्न' रोदनम्-सशब्दमश्रुमोचनम् ' रुइय' रुदितम्-मस्तकादिताडनपूर्वक रोदनम् , एतेषां शब्दो यस्मिन् स तथा 'परिदेवि य रुद्धबद्धय नारयारवसंकुलो' परिदेवितरुद्धबद्धकनारकारवसंकुलः = परिदेवताः = परधार्मिकैर्विलापं प्रापिताः रुद्धा चाटकेऽजादिवदवरुद्धाः, बद्धकाःम्बन्धन प्राप्ताश्च ये नारकास्तेषामारवैः शब्दैः संकुला: व्याप्तो यः स तथा, ‘णीसिहो' निसृष्ट: नारकैः कृतः निर्घोषः -प्रबलदुःखजनितो महाशब्दः श्रूयते इत्यग्रेण सम्बन्धः ।।०३०॥ (रूवंति ) करते हैं ( एवं ) इस प्रकार उनका ( पलवियविलावकलुणो) प्रलाप-अनर्थकवचनरूप तथा विलाप रूप " हा तात! हा मात" इत्यादि रूप तथा वहां नारकियों के मुख से जो प्रबल दुःख के वेग के समय शब्द निकला करते हैं वे प्रलाप और विलाप वाले तो होते ही है साथ २ में उनमें ( कंदिय बहुरूनरुइयसद्दो) चीत्कार प्रचुर रोदन एवं मस्तक आदि ताडनपूर्वक रुदित, अर्थात् नारकी जो वहां चिल्लाते विल्लाते हैं वह इस ढंग से होता है कि वे उसमें बोलते २ रोते हैं, आंसुओंको ढार कर चिल्लाते हैं । मस्तक, छाति आदिको कूटते पीटते हैं, और रोते जाते हैं । इस तरह (परिदेविय-रुद्ध बद्धय नारगारवसंकुलो) परमाधार्मिकों द्वारा वे नारकी वहां विलापाये जाते हैं। बाडे में जिस प्रकार बकरियां आदि रोककर बांधी जाती हैं उसी प्रकार वे भी उनके द्वारा रोक लिये जाते हैं, बांध दिये जाते हैं उनके शब्द से व्याप्त ऐसा विलाव कलुणो" प्रा५-मन४ qयन३५ तथा विसा५३५ " उ तात ! 3 મા ! ઈત્યાદિ રૂપ તથા ત્યાં પ્રબળ દુખના આવેગથી નારકીઓનાં મુખમાં જે શબ્દ નીકળે છે તે પ્રલાપ એને વિલાપવાળા તે હોય જ છે, પણ તેની સાથે साथ तेमा "कदिय बहुरुन्नरुइयसहो" था।२ सहित ३४न. मने माथु माह પછાડીને રૂદન પણ થતું હોય છે. એટલે કે નારકીઓ ત્યાં જે ચીરો પાડે છે. અને વિલાપ કરે છે. તે એવી રીતે થાય છે કે તેઓ તે ક્રિયા કરતી વખતે બોલતાં બોલતાં રડે છે અને આંસુ સારી સારીને આકંદ કરે છે. માથુ, છાતી माहिन टता ५८४ता जय छ भने २३ छ. २॥ प्रमाणे "परिदेविय-रुद्धबद्धय नारगारवसंकुलो " ५२यामि द्वारा ते नारीमाने यां. २१वामां-पिता५ કરવામાં આવે છે. જે રીતે વાડામાં બકરીઓ આદિ ને રોકીને બાંધી લેવામાં આવે છે એ જ પ્રમાણે તેઓને પણ તેમના વડે રોકવામાં આવે છે, બાંધ
प्र-१५
For Private And Personal Use Only