________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सुदर्शिनी टीका अ० ५ सू० २ परिग्रहस्य त्रिजन्नामनिरूपणम् ५०९ एवम्-यथा धनप्राप्तिर्भवेदेवम् , आचारः-आचरणम् ८, ' पिंडो' पिण्डः धनधान्यादीनां समुदायः ९, 'दब्बसरो' द्रव्यसार:-द्रव्यागामेव सर्वोत्कृष्टपदार्थस्वेन परिज्ञानम् १०, 'तहा' तथा 'महिच्छा' महेच्छा-अपरिमितवाञ्छा ११, 'पडिबंधो ' प्रतिवन्धः-आसक्तिकारकः १२, · लोहप्या' लोभात्मा-लोभअतः इसका नाम संभार है । परिग्रही जीव धान्य आदि पदार्थों को कोष्ठ आदि में भरकर रख देता है-ताकि आवश्यकता पड़ने पर वे काम में लाये जा सके-इसलिये इसका छठा नाम संभार है ६। परिग्रही जीव सुवर्ण आदि द्रव्यके अधिक हो जाने पर उनका अग्नि में गलवाकर पाशा करवा लेता है, इसलिये इसका सातवां नाम संकर है । धन कमाने की लालसा से परिग्रही जीव ऐसा आचरण करताहै कि जिससेधन का लाभ अधिकमात्रा में होतारहे,इसलिये इसका आठवा नाम एवमाचार है ८ । पिण्ड इसका नाम इसलिये है कि इस में धन धान्यादि पदार्था का समुदाय पिण्डरूप से घर में रहा करता है ९ । परिग्रही जीव धनादि पदार्थो को ही सर्वोत्तम मानता है इसलिये इनका नौवां नाम द्रव्यसार है १० । परिग्रही जीव की इच्छाएँ आकाश की तरह अनंत हुआ करती हैं इसलिये इस का नाम महेच्छा है ११ । मणुष्यों में इस परिग्रह से ही पर के द्रव्यों में आसक्ति जगती है इसलिए इसका नाम प्रतिबंध है १२ । परिग्रही जीव में लोभ की मात्रा बहुत अधिक होती ધાન્ય આદિ પદાર્થ ભરીને રાખી મૂકાય છે, તેછી તેનું નામ “સંભાર છે. પરિગ્રહી જવ ધાન્યાદિ પદાર્થોને કોઠી આદિમાં ભરી રાખે છે કે જેથી જરૂર પડે ત્યારે તેને ઉપયોગ કરી શકાય, તેથી તેનું છઠું નામ “સંભાર ” છે (૭) પરિગ્રહી જીવ સુવર્ણ આદિ દ્રવ્ય વધી જાય છે ત્યારે તેને અગ્નિમાં ગળાવીને તેના પાશા પડાવી લે છે, તેથી તેનું સાતમું નામ “સંકર ” છે. (૮) ધન કમાવાની લાલસાથી પરિગ્રહી જીવ એવું આચરણ કરે છે કે જે આચરણથી ધન પ્રાપ્તિ વધુ પ્રમાણમાં થતી રહે, તેથી તેનું આઠમું નામ એqभाया२ . (८) तेनु नपभु नाम 'पिंड' मे ४२ छ । परिवही ०१ ધન ધાન્યાદિ પદાર્થોને જ પિંડરૂપે ઘરમાં રાખ્યા કરે છે. (૧૦) પરિગ્રહી જીવ ધનાદિ પદાર્થોને જ સર્વોત્તમ માને છે, તેથી તેનું દસમું નામ દ્રવ્યસાર” છે. (૧૧) પરિગ્રહી જીવેની ઈચ્છાઓ આકાશની જેમ અનંત હોય છે, તેથી તેનું નામ “મહેચ્છા” છે. (૧૨) આ પરિગ્રહને કારણે જ ५२ द्रव्यमा भासाने मासहित पहा थाय छे. तेथी तेनु नाम 'प्रतिबंध' છે. (૧૩) પરિગ્રહી જીવમાં લેભની માત્રા ઘણું જ વધારે હોય છે, તેથી તે
For Private And Personal Use Only
