________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
४०६
प्रश्नव्याकरणसूत्रे
अल्पजन निवासस्थानानि ' मडंब ' मडंबा :- सार्धक्रोशद्वयग्रामान्तरशून्याः, संवाहाः = धान्यादिरक्षणदुर्गविशेषा ' पट्टण ' पत्तनानि सकलवस्तुप्राप्तिस्थानानि चेत्येतेषां यानि सहस्राणि तै: ' मंडियं ' मण्डिता या सा तथा तां 'थिमियमेयणियं' स्तिमितमेaatni = निश्चलमजां निरस्तसमस्तशत्रुजनादिभयरहितजनयुक्ताम्, ' एगच्छतं ' एकच्छत्राम् = इतर भूपतीनां तद्वशवर्त्तित्वादेकस्यैव राज्ञः स्वातन्त्र्येण प्राधान्यादेकमेव छत्रं यत्र सा तथा तां, तथा 'ससागरं ' ससागरां समुद्रसहित वसुहं ' वसुधां = पृथिवीं - भरतार्द्धादिरूपां 'भुंजिकण' भुक्त्वा इदं चक्रवर्त्तिनो
"
हजारों द्रोणमुखोसे से, धूलिप्राकारमय हजारों खेटों से, अल्पजननिवासभूत हजारों कर्बटों से, अढाईकोशतक ग्रामान्तरों से शून्य हजारों मडयों से, हजारों संवाहों से धान्यादिकों की जिनकेद्वारा रक्षा की जाती है ऐसे दुर्गविशेषों से एवं सकल वस्तुओं की प्राप्ति के स्थानभूत हजारों पसनों से मंडित (थिमिय मेयणियं ) तथा शत्रु आदि के भय से रहित होकर प्रजाजन जिसमें आनंद के साथ निवास कर रहे है ( एगच्छन्तं ) और जिस में किसी अन्य राजा कीस्वतंत्र आज्ञा नहीं चलती है- दूसरे राजाओं के होनेपर भी उसी एक के वशवर्ती होने के कारण स्वतंत्ररूप से अपनी आज्ञा नहीं चला सकते है - किन्तु उसी एक की आज्ञा के अनुसार ही अपनी आज्ञा चलाते हैं, ऐसी स्थिति वाला साम्राज्य जहाँ होता है उस साम्राज्य संपन्नभूमि को एकच्छवाली भूमि कही जाती है । ऐसी ( ससागरां ) आसमुद्रान्त - (वसुहं) पृथिवी को - भरतार्द्ध रूप भूमि को ( भुंजिऊण ) भोगकर के ( नरसीहा) जो સ્થળમાં વાણાં હજારો દ્રોણુમુખોથી, ધૂળના કિલ્લાવાળાં હજારો ખેટાથી, ઘેાડી વસ્તીવાળાં હજારો કટાથી, જ્યાંથી અહીં ગાઉ સુધી બીજા ગામા ન હોય તેવાં હજારો મડબાથી, હજારા સંવાહેાથી-( ધાન્યાદિની જેનાથી રક્ષા કરાય છે એવા દુર્ગા શેષા) અને સઘળી વસ્તુના પ્રાપ્તિ સ્થાનરૂપ હજારા પત્તનાથી યુક્ત, તથા " थिमियभेयाणियं " શત્રુ આદિ ભયથી રહિંત બનીને પ્રજાજના જેમાં આનંદપૂર્વક રહે છે, एगच्छत्त ” અને જેમાં ખીજા કાઈ રાજાની સ્વતંત્ર આજ્ઞા ચાલતી નથી-ખીજા રાજાઓ હાવાછતાં પણ તેઓ તે એકને જ “ ચક્રવતી રાજાને ” વશ હાવાને કારણે સ્વતંત્ર રીતે પેાતાની આજ્ઞા ચલાવી શકતાં નથી, પણ તે એકની આજ્ઞા પ્રમાણે તેમને વર્તવું પડે છે, એવી સ્થિતિવાળું સામ્રાજય જ્યાં હૈાય છે, એ પ્રકારનાં સામ્રાજયવાળી ભૂમિને એક છત્ર नाथेनी भूमि अंडे छे. सेवी " ससागर " समुद्रना अन्त सुधीनी " वसुहं " पृथ्वीने - भरतार्द्ध ३५ लूमिने " भुंजिकण " लोगवीने “ नरसीहा ” ने विशिष्ट
66
For Private And Personal Use Only
