Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSThi-devacandra-lAlabhAI-jainapustakAddhAre granthAGkaH 121 anUnazrutakevali-zrImadbhadrabAhusvAmimiviracivA zrImattapAgacchIyAcArya-zrIjJAnasAgarasarivareNyavihitAvaMcUrisamalaMkRtA zrImatI opniyuktiH| saMpAdaka:- pUjyapAdAgamoddhArakANAM zrIvardhamAnajainAgamamandiraprasthApakAnAM AcAryadeveza--zrImadAnandasAgarasUrIzvarANAM laghuziSyaH suuryodysaagrH| prakAzikAH-zreSThi devacandra lAlabhAI jaina pustakAddhAraphaNDAkhyA saMsthA-sUrata / vIra saMvat : 2500 vi. saMvat : 2030 krAisTa : 1974 paNyam : rUpyakasaptakam RESSESEXSSSSSSSSSSS For Private & Personal use only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ idaM pustakaM zreSThi-devacandra-lAlabhAI-jaina-pustakAddhArasaMsthAyAH kAryavAhakena ma tIcanda maganabhAI cokasI ityanena rAjanagare jasavaMta mudraNAlaye mudrApitam / asya punarmudra gAdyAH sarve'dhikArA etadbhANDAgArakAryavAhakairAyattIkRtAH santi / Printed by Jasvant Printing Press, Ahmedabad. and Published by the Hon. Managing Trustee, Motichand Maganbhai Chokshi, For Sheth Devchand Lalbhai Jain Pustakoddbar Fund, at Sheth Devchand Lalbhai Boarding House, for Shree Ratna Sagar Jain Boarding, Badekban Chakla, Gopipura, Surat. hinternational For Private Personal use only wasirary.org
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ R888888888888888888888888888 Sheth Devchand Lalbhai Jain Pustakoddhar Fund, Serics No. 121. SHREEMATEE UGHANIRYUKTI Commentray (Avachuri) by Pujya Gyansagar Suri $32822222222) R&8:83222222* Vikram Samvat 2030 Christain 1974 PRICE Rs. 7-00 ngng888888 For Private Personal use only www.ainelibrary.org
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ The Board of Trustees : 1 Nemchand Gulabchad Devchand Javeri 2 Talakchand Motichand Javeri 3 Babubhai Premchand Javeri 4 Amichand Zaverchand Javeri 5 Keshrichand Hirachand Javeri 6 Motichand Maganbhai Choksi ram rur saMsthAna TrasTI maMDaLa :1 zrI. nemacaMda gulAbacaMda devacaMda jhaverI 2, talakacaMda motIcaMda , bAbubhAI premacaMda , amIcaMda jhaveraca'da 5 , kezarIca'da hIrAcaMda , motIca'da maganabhAI cokazI oNna. menejiMga TrasTI Wei Wei Lu Wei Lai Wei Lai Ben Fei Fei Ben Lu Wei Wei Nan Fei Fei Fei Fei Ben Ben Shi Shi Fei Shi Shi : Hon. Managing Trustee. For Private & Personal use only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI gopniyuktiH| umH| // 1 // // zrI-ovaniyuktayavacUre rupakramaH // // zrIvardhamAnasvAmine namaH // ayi bhoH! zrImajjinazAsanasamArAdhanasudakSasamAyuktakaraNapaTiSThanA-phalegrahitvA'dhigatimattAvibhAjitAH! suhRdyasakala nAvajIvAtuyatanApradhAnasusayaMmaparipAlanAnibaddhalakSAH ! vizadA'tirucira-sadanubandhi-prakarSazAli-viziSTakSayopazamasahakRtabhAvadayAsindhumamajinavarendropadiSTA''gamatacaparyAlocanavimalatamamAnasAH! mumukSutA-vinItatA-samupasampannatA''di-naikaguNagaNarAjitA:! subhagataramaubhAgyA'zcitAH! zrImantaH sumAdhuparipUtavidvattAsanAthA:! AgamikA'tigahanapadArthajyAloDanakSamadhIpaNAnikarA'dharIkRtasuggumvaH ! zramaNasaGghA'gaNyAH ! mahAnubhAvAH ! sAdara' saprazrayaM vinamra-vandanApuge nivedyate yat-zrImadbhiH karaNa vahaNAlayaiH sUkSmAtisUkSmanigodasthanIvAnAmapi kalyANakapaJcaSu sAtApradaiH niratizayakaruNAprAgbhAravalena viziSTatapassaMyamavalena nizzeSaprAyaHkRtor3api saMsAraH bhavatrayamito yaiH tIrthakaranAmA'rjanadvArA svIkRta ityupekSyamANaviziSTamahattvaparamamarmaspazi-gabhorataravicAraNAyAM zrAmitaprabalasura-naraiH tIrthakRdbhirha ddhiH zAsanasthApanAharmyapIThabandha eva AzravebhyaH pApatarebhyaH virateH sarvathA'karaNarUpAyA ananya yAsi sarvAdhika mahatva saGghasthApanayA gagasthApanayA ca pradarzitam / // 1 // For Private & Personal use only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ upkrmH| bhImatI piniyuktiH| // 2 // pratItameva tIrthapravRttau zrutasya dvAdazAGgarUpasyApi viziSTatara mahattvaM, para zrutaM hi jJAnasvarUpam , jJAnaJca guNaH, guNasya guNino vinA'nanyathAbhAvitvAt jJAnasya paThanapAThanasvAdhyAyAdiviSayatvena saMrakSyamANatvAcca paThanapAThanAdikArakANAmAvazyakatA sutarAM pratItaiva / 'jJAnaM hi paropajIvyo hi guNaH' na hi jJAnena labdhamAtreNa guNo vA doSo vA'nubhUyate paraM! mohasya kSayeNa kSayopazamena vodayena saha jJAnasya sArA'sAratvaM nirNIyate / __ ataH tIrthapravartakazrutajJAnasyA'pi sAramayatA mohakSayopazamena niyamitA jJAnimirAvazyakAdiSu grantheSu nirdiSTA'sti / evazca "yAgan mohasya kSayopazamaH viziSTarItyA bhavet , tadAnuguNyena zrutajJAnamapi tAvadeva samyaka jJAnatayA pariNamet abhyahitaM ca mavet" iti nizcIyate / - eSA ca ciratnaprathitA maryAdA jJAnasya viziSTataramahattvaniyAmakA dhIdhanaiH samupAsitagurucaraNaiH samyaka parimAvyamANA satI jinazAsane pazcA''cAramadhye jJAnasya jJAnAcArarUpeNa gIyamAnaM mahatvaM kIdRzaM viziSTataramiti ca pradarzayet / tathA jJAnAcAre'pi kAlAdhaSTaprakAreSu zabdajJAnasya tu SaSThe saptame ca prakAre samAvezaH, paraM! AdyaprakAre paJcame aSTame ca prakAre mohakSayopazamayatta dhananAya jJAnasya viziSTa maryAdA sunihitA samabhilakSyeta / // 2 // Jain Education international For Private & Personal use only wasijainelibrary.org
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ %3 upkrmH| zrImatI opaniyuktiH / // 3 // "pravarAtipravare hi jainendrazAsane zabdArthajJAnasvarUpajJAnasya kANakapardikAtulyA'pi arghaNA nA'bhimatA" ata evA''gramagranthAnAM parigaNanAyAM mUlasUtracatuSkatvena nirdiSTaviziSTazAstrANAM nirdezaH sahetukaH sayuktikazca pratIyate / mulaM hi yathA baTAdivRkSANAM prAsAdAdihANAM pIThabandhavat samutpatti-sthityAdau paramAvazyakaM tathA zAsamAdhAsya zAsanahamyasya vA samutpattau sthiratayA sthitauM vA mohakSayopazamakArivividhasAdhucaryApAlanAdisanArtha sAdhujIvanaM kAmAkam / bataM avinA atabAjarUpaM zAsanarUpaM vA hAdi sthiratAbhrAji bhavet / bhAvanimAvidhi hi sAdhujIvanasAmAcArIdarzakaM viziSTavarNanaM pUrvagratazrute navamapUrvAntarvatitRtIyavirAtiM vizadataraM ca samupalabhyate. paraM pUrvagatazrutA'dhyayana hi dRSTivAdA'dhyayana kinimitadIyAparyAyamantarA,nAdhigamyeta / statIrthasurakSApratyalazrutajJAnAdhigatiprabalA'nanyahetukamAhakSayopazamalAbhArtha' susaMyamijIvanasAnimAkAlApavibhilyAvarNanaM ogha-davavidha-padavibhAgasvarUpasAmAcArItraye yathottaraM mAdhAmrona hetunA sarvaprAthamyenAviratijambAlaparikRSTatrividhayogapravRttisUtranayAsthitaM antrikIrSANaH caturdazapUrvadhAribhiH-niyuktikAraiH zrImadbhiH // 3 // For Private & Personal use only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH / upakrama / |4|| bhadrabAhusvAmimizraH pUrvagatazrutAduddharaNopakramaM vidadhAnaH zrIopaniyuktisaMjJapravaragrantharatnaM dIkSAyAH prathamadina eva deyatvena niNItaM saGkalayya vihitamavaryopakAravidhAnaM kAlabalenA'tizithilavRttirUpadurvarSAprabhavapramAdarUpAticikkhalabahulatAvyAptipariplutA''rAdhanApathaH sugamatvAditirUpeNa phalegrahibhUribhiviSamaduSamakAlatanA''rAdhakAnAmiti samyak niSTakayate / etasmiMzcaudhaniyuktisaMjJapravarA''gamasUtre sAdhUnAM dainikA''vazyakasAmAcArIvizadavarNana naikavidhA''pattikAlInA''caraNAvizeSAhApohapUrva bAlajIvopayogi nA'tivistRta-saMkSiptazailyA'lpAkSarabahavartharUpeNa nirUpitamAste / vartamAne hyanehasi citravicitranAnAvidhapralobhanA''kRSTimati mumukSubhAvazAlinAM hi vairAgyasudRDhabhUmikA:dhirUDhatve'pi nimittA''dhAreNa vipariNAmitvaniyamena jIvapudgalayossusAdhUnAmapi tAdRzaviziSTaparikarmaNA'bhAvasahakRtanAnAvidhajanaraJjanA'haMbhAvavarddhakapariNAmAnanubandhilaukikapravRttiSu sutarAM sAhajikA pravRttiH bomRyamAnA darIdRzyate / tadarthaJca vartamAnagItArthottasaiH sAdhujIvanaharyasya sthiratAya gurunizrayA sarvaprAthamyenA'dhyetavyA''gameSu sarvAdhika mahatvamasyaughaniyuktisaMjJasUtrasya jegIyate / anekasAdhujIvanasparzi mukhyatamanAnAprakAropadarzanenA'sya granthasya sAdhujIvanamukhyA''dhAratvAt etagranthA'dhyayanAdhyApanaM sutarAM zaikSakANAM saMyamabhAvasthiratAyai samupayogi bhavatIti nizcapracaM joghuSyate'nubhUtinikaSopalaparIkSitasArAsAravastuvivecakaiH sajjJAnibhiH / ||4|| For Private&Personal Use Only Jain Education into Hibrary
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH upkrmH| etasyA''gamasya hi suSTu bRddhasampradAyAdyanusRtya zrImadbhidroNAcAyapAdaiH saptasahasrazlokamitA vRttiviracitA'sti, yA ca sAdhunIvanasAmAcArIyAntastatvajijJAsanAM yathArthameva vizAlA''gamA'mbhodhau droNIyate hi / mumukSUNAm / ama paramopayogino'pyAgamaratnasyA'nyA kA'pi vRttipilabhyate / etasya hi bhASyaM vidyamAnamAsIn , tadapi viSamakAlA''ghAnAsaha viprakIrNa sat idAnI mUlagAthAbhiH saha mizrameva vyAkhyAyate, samyaka sUkSmadhIpaNopayoga vinA oghaniyuktigAthAkadambakAt bhASyagAthApRthagbhAvo'zakyaprAyaH pratIyate / samupalabhyate hi viziSTopayogina asya grantharatnasyA'vacUsiMjJitA zrIjJAnasAgaramUrivaryaprathitA laghuvRttiH, yA cA'tyannaprAthamikabodhajijJAsUnAmavAntaraviSayA'pohena mUlagAthAsthapaDhAnAM maGgatArtha jJAnaprApteranyantaM hitAvahA / sugamatarazailyA''gamaparibhASAdhirUDhakatipayapadArthAnAM suramyArthavivecanAdirUpeNa bAlajIvAnAM vizapata upkaarinniiymvcuuriH| ata eva pravarapANDityaparipUritazrIdroNAcAryavRttipAThe'kSamAnAM tathAvidhabodhavikalAnAM mandamatInAM viziSTalAbhahetukeyamavaririti sampadhayeva viSamatarakalikArakagalaprabhAvavyAloDanakSamasakalajinA''gamamaho- | dadhimathanadaNDAyamAnapravaramatiprAgmArA'JcitasamasnA''gamatacAhisUkSmadhIpaNAsampannA-''gamavAcanAkAraka-A // 5 // For Private & Personal use only wow.jainelibrary.org
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ upkrmH| bhImatI moniyuktiH| // 6 // gamoddhArakA''cAryavaryasatpreraNayA''gamAdipravarasAhityaprakAzaka-zrImad devacandra lAlabhAI jainapustakoddhArakozavyavasthApakaiH zrImadAgamoddhArakadhyAnasthasvargatA''cAryadevazrIlaghuziSyavarya-pUjya-paMnyAsa zrIsUryodayasAgarajinmahArAjadvArA pravararItyA susampAdya prakAzamAnItA / samucitaM cA'syAH sampAdanaM pUjyavayaH paMnyAsapravaraiH samyak prayasya vividhahastalikhitapratIH samAnAyya vividhapAThabhedAn saGkalayya vividhapariziSTAMzca praguNIkRtya vihitamasti, tadarthaM ca te ca nitarAM sudhanyavAdAhaH samabhivandanIyAzca / samastazramaNasaGghasevAyAM sAdara' samabhyarthanagarbha nivedanaM yat vizuddhasaMyamijIvanapaddhatisamujjIvakavividhapadArthagarbhitaughaniyuktigranthasyAsya paramArthA'vadhAraNAyA'tisugamazailyA bAlajIvopayoginyA zailyA granthasthapadArthavyAvarNi kA hyeSA'vacUriH sutarAM paThanIyA'dhyetavyA mananIyA ca samyaka sampradhAryA ca zrIgurucaraNAnAM nizrayeti / . prastute hyasminnupakrame matimandatA-chAyasthyaprayuktadoSAdinA yat kiJcit kSutaM bhavet tat sarva mithyAduSkRtadvArA parimRjya prastutagranthaparamArtha jJAnigurucaraNayoH samarpaNabhAvenA'vabudhya jIvanaviSayIkRtya cA''tmatatvavizadaprakAzA'dhigati same mumukSavaH prakuryuriti zubhA''zaMsApUrvakaM virame / // 6 // Jain Education For Private & Personal use only Manelibrary.org
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ upkrmH| zrImatI opaniyuktiH / |7|| vIra ni. saM. 2500 vi. sa. 2030 pauSa zuklA 12 ravivAsaraH zrI kalyANanagara, zAha kolonI, pAMca pola jaina upAzraya, zAhapura, amadAvAda. nivedakaH paramapUjya tapasvimUrdhanyagurudevazrI upAdhyAyadharmasAgarajidvineyaH abhayasAgaraH // 7 // For Privale & Personal Use Only www.ininelibrary.org
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH / // 8 // patrasaMkhyA viSayAnukrama 1-2 7-8 zrI oghaniyukti-avacUri-saMkSipta-viSayAnukramaH // patrasaMkhyA maMgala upakramazca 14 taH 221 pratilekhanAdvAravarNanama maMgalAcaraNam [gA. 1] __ [gA. 18-523] sambandhAbhidheya 222 taH 386 piNDadvAravarNanam prayojananirdezaH [gA. 2] [gA. 524 taH 989 1/2] oghazabdaparyAyAH [gA. 3] 386 taH 424 upadhidvAravarNanam [gA. 989 1/2 taH 1099] caraNakaraNasaptatI [gA. 4-5] 424 taH 430 AyatanadvAravarNanam anuyogavicAraH [gA. 8-12] [go. 1100 taH 1122] caraNAnuyogamahattvam [gA. 8-12] 430 taH 431 pratisevanAdvAravarNanam / sUtrasvarUpacaturbhaGgayA [gA. 13-14] .. [gA. 1123 taH 1126] oghaniyuktiprayojana 431-432 AlocanAdvAravarNanam / [gA. 14-15-16] [gA. 1127 taH 1129] pratilekhanAdidvAra 433 taH 437 vizuddhidvAravarNanam [gA. 1130 taH 1146] saptakanirdezaH [gA. 17 __437 taH 438 upasaMhAraH [gA. 1147 taH 1149] 11-12 //// Jain Education intehindi For Private & Personal use only jamelibrary.org
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH / // 9 // - saMpAdakIya / -: saMpAdakoya :sUtra, niyukti, bhASya ane TIkA svarUpa AgamanAM pAMca aMgo tattvanA satya svarUpane pragaTa kare che, / ane tethI nirNIta vastu yathArtha avabodhanuM kAraNa bane ch| A avabodha sulabha bane e hetuthI zreSThi devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra phaMDanA kAryavAhakagaNe adyAvadhi amudrita Agama paMcAMgI granthone pragaTa karavAnI yojanA varSoM pahelAM ghaDI hatI / tadanusAra aneka munibhagavaMtone te te graMthonuM saMpAdana karI ApavA vijJapti karela tenA phalasvarUpa aneka graMtho prakAzanamA AvyA / prastuta graMtha paNa temAMno eka graMtha che / jenuM nAma opaniyukti avacUrI cha / zrI oghaniyukti upara AgamarahasyArthavedI pUjya droNAcArya bhagavaMte TIkA racI hatI, paNa te vizAla temaja prAthamika bhUmikAvALA sAdhuone kaThIna paDe tema hovAthI pU. AcArya bhagavaMta devasudarasUrivarapaTTAlaMkAra pU. AcAryabhagavaMta zrI jJAnasAgarasUrIzvarajIe vi. saM. 1439 mAM opaniyukti upara sugamabodhavAlI aba carI rcii| ghaNe sthAne to maLanA kaThIna zabdono artha karI sarala saMskRtamA gAthAno pUrNa bhAva samajAvavA sundara prayatna karyo che / ghaNAM sthale kevala kaThIna zabdonA artho ja karyA cha / je je gAthAo sarala cha tyAM 'spaSTA' evo nirdeza karIne avacUrI karI ja nthii| TukamA lakhavAnuM ke je je gAthA vAMcananI sAthe // 1 // in Education International
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH / // 10 // sNpaadkiiy| artha sulabha hoya te te gAthAo para avacarI na banAvatAM je durbodha che te para ja avacarI tathA bhAvArtha jevu' lakhANa lakhI prArthamika sAdhujIvanavAlA mATe pU. AcAryadevazrIe mahAna upakAra kayoM che| prationo paricayaH-A avacarIna saMpAdana karavA phaMDanA kAryavAhaka zrIyut kezarIcaMdabhAIe eka hastalikhita pratanI presakopI mane ApI, paNa mAru mana na saMtoSAtAM meM aneka graMthabhaMDAromAthI bIjI bIjI avacarIo maMgAvI temAMthI be pratane mukhyatA ApI cha / (1) kAnapuranA hastalikhita bhaMDAranI prata jenI ra saMjJA ApI che / (2) zrIsImaMdharasvAmi jaina hastalikhita jJAnabhaDAra-sUrata jenI s saMjJA ApI che / kAnapuranI prata mahad aMze zuddha paNa prAraMbhanA 4 pAnA vagaranI che, jyAre sUratanI prata sampUrNa tathA maroDadAra akSara temaja zuddhaprAyaH ane suvAcya cha ane Aja be prationA pAThAMtaro lIdhA che / bIjI be pratonI paNa prasaMge prasaMge madada lIdhI hatI, paNa alpa lIdhI hovAne kAraNe ullekha karyoM nathI / vizeSatA e che ke eka ja nAmavAlA avacUrIkAranI Abe pratiomAM keTaleka sthaLe ghaNu ja zabdavaiSamya Ave cha / bhAvArtha mAM eka rahe che paNa zabdakRta bheda ghaNI jagyAe dekhAya che tenu zu kAraNa ? te zodhavA vijJapti cha / // 10 // Jain Educati o nal For Privale & Personal use only l inelibrary.org N
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya zrImatI gopaniyuktiH / // 11 // A graMthanA saMzodhanamAM A prato uparAMta moTI TIkAnI madada lIdhI che / moTI TIkAmAM bhASya tathA niyukti gAthAnA alaga naMbaro ApyA che / zaruAtamAM alaga naMbaro rAkhyA paNa A avacarImA viziSTa prayojana nathI tevu' samajamAM AvatAM te gAthAonA naMbaro alaga nathI karyA paNa saLaMga naMbaro karyA cha / tethI bhASyagAthA kayI che te jovA mATe moTI TIkA jovA sUcanA ch| A graMthanI carama gAthAmAM 1149 saMkhyAno ullekha che te mujaba A graMthamA mULa gAthAno 1149 AMka maLe cha / vaLI A avacarImA keTalIka evI gAthAo che ke je droNIyavRttivAlI opaniyuktimA nathI / temaja mukhya TokAomA amuka gAthAo ochI che tevu lAge cha / A graMthanI keTalIka gAthAo bRhatkalpa paMcavastu Adine maLatI che te jANavA sAru lakhAya cha / 440 patra sudhI malagraMtha che / zloka saMkhyA 3300 pramANanI che / bAda pariziSTa 1 mAM opaniyukti avacarI uddhAra gAthAo 127 mudrita karI cha / temAM prathama AMka kramAMkano che ane prekeTa[ ] mAM Apelo AMka che te gAthAono A graMthamAM kayo AMka che te batAve cha / 453 thI 458 sudhI zuddhipatraka cha / 459 thI 470 patra sudhInA pariziSTa naM. 2 mAM avacarIkAre je mUla zabdano artha' saMskRta bhASAmA lakhyo che tenI noMdha mUkI che / kAika ThekANe meM gujarAtI bhASAmA teno artha lakhyo che / / pariziSTa 3 mAM akArAdikrame gAthAzronI kramasara noMdha karI cha je abhyAsIone temaja saMzodhakAne // 12 // Jan Edana www.janesbrary.org
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI propaniyuktiH // 12 // saMpAdakIya II mahAna upayogI thAya tevI dhAraNA cha / patra 471 thI 514 sudhI A pariziSTa cha / pariziSTa 4 mAM vizeSanAmasUcI patra ane paMktivAra noMdhI che / / prAraMbhamAM avacarIno upakrama pUjyapAd zAsanasevAparAyaNa sugRhItanAmadheya ArAdhyapAda pU. upAdhyAya bhagavaMta zrI dharmasAgarajI mahArAjanA paramavineya zAstraaidamparyavijJAtA bhUgola khagola aMge vijJAnavAdanI parizodhane AmUlacUla bhUla bharelI sAbita karavA aneka kulapatio vAIsa cAnselara prAdhyApakA prophesaronI parisaMvAda-goSThinA puraskartA mahAmanIpI adhyAtmasAdhanamagna pUjya panyAsapravara zrIabhayasAgarajI mahArAjazrIe lakhI ApI mahAna upakAra karyo cha / sAthe sAthe A graMthanI mahattA ane AdaraNIyatA batAvI cha / tyArabAda siMkSipta viSayAnukrama Apyo cha / paramapUjya gurudeva AgamoddhArakazrInI upasaMpadAprApta zilpazAstravizArada kaDakapaNe sacoTa mArgadarzaka paramapUjya paMnyAsapravara zrIkaMcanasAgarajI gaNivara mahArAjazrI ke jeoe A kAryamAM AdithI aMta sudhI anekavidha mArgadarzana temaja mArA pramAdane dUra karavA madada karI che teone kema bhuulu| vaLI jeoe A saMpAdanamA anekavidha maulika sahAyatA karI che te pUjya paMnyAsapravarazrI abhayasogarajI ma. ke jeo laghuvayamAM (6 varSa 3 mosamAM) dIkSita thayA te zAsananA mahAna prabhAvakAnI kATImA cha / temane paNa anRNa thavA saMbhAru to temAM kazu ajugatuM nathI / // 12 // JainEducationin For Privale & Personal use only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ sNpaadkiiy| ImatI niyuktiH // 13 // vaLI AunA kAryamA otaprota suzrAvaka kezarIcaMda hIrAcaMda jhaverI ke jeoe mane vAraMvAra A kArya mATe preraNA karI che temane paNa yAda karI mAru nivedana pUrNa karatA pUrve lakhavAnuM ke A prata vAMcatA pUrve zuddhipatrakamAMthI bhUlo joi zuddha karI pachI vAcavAnA upayogA lesho| A bhUlo rahevAnAM mukhya kAraNo cha amAro vihAra, tathA prasavALAnA kaMpojhoTaranI trIjA aphamAM paNa sudhAravAnI bedarakArI, AthI mAre atyAre to dilagIrI vyakta karavI eja mArga cha / chatAM paNa jeo te bhUlo mane batAvaze te bhUlone sanmAna sAthe svIkArI bIjI AvRtti vakhate te upara pUratu dhyAna aapiish...| paryuSaNA prathama dina vI. saM. 2500 vi. saM. 2030 jaina upAzraya, surendranagara. [saurASTa ] iti bhadra' bhavatu zramaNasaGghasya paM. sUryodayasAgara For Private & Personal use only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ prkaashkiiy| matI niyuktiH // 14 // -: prakAzakIya nivedana :zrI jainAgama paMcAgImAM adyAvadhi aprakAzita graMthone prakAzita karavAnI amArI yojanAmAM zrI opaniyukti avacarI graMtha prakAzana karatAM anero AnaMda anubhavAya cha / A graMthano kamAMka nabara 121 che, 500 varSa pUrva A avacarInuM nirmANa pUjya AcArya bhagavaMta zrI jJAnasAgara sUrIzvarajIe kayu hatuM, je adyAvadhi amudrita cha / A graMtha sAdhu bhagavaMtone je divasa dIkSA le teja divase ApI zakAya tevo cha / temAM sAdhunI caryAnuM varNana sarasa rIte Apyu cha / alpa vAdhavALA paNa gAthAno bhAvArtha avagaithI meLavI zake tevI saraLa A avacarI cha / Aja vizeSatAnA kAraNe A graMtharnu mudraNa karAvoya che / AmAM gAthA, kramAMka, viSaya tathA kaThIna zabdonA artha Adi pariziSTo saMpAdakazrIe banAvI A graMthane vadhu sugama banAnyo che| A graMtha sauMpAdananI amArI AgrahapUrNa vinaMtino svIkAra pUjya AgamoddhAraka AgamamaMdirasaMsthApaka AcAryadeveza zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA ziSyaratna vidvadvarya pUjya paMnyAsapravara zrI sUryodayasAgarajI mahArAje koM jenA phalasvarUpa A graMtha prakAzita thai rahyo che| prastuta graMtha saMpAdana karavAne pa. paMnyAsajI mahArAjazrIe je parizrama uThAvyo che te badala amo sahu saMsthAvatI AbhAra vyakta karIe chIe / lI. motIcaMda maganalAla cokasI mubAI menejIMga TrasTI // 14 // aid For Privale & Personal use only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSTi-devacandra lAlabhAI-jaina-pustakoddhAra-granthAGkaH 113 anUnazrutakevali-zrImadbhadrabAhusvAmimitrairuddhRtA zrIjJAnasAgarasUrikRtAvacUriyutA ||shriimtii opniyuktiH|| ||nnmo arihaMtANaM // // Namo siddhaannN|| ||nnmo aayriyaannN|| // Namo uvjjhaayaannN|| // Namo loe svvsaahuunnN|| // eso paMcaNamukkAro, savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesi, paDhamaM havai maMgalaM // ||shriigautmaay nmH|| ___ prakrAnto'yamAvazyakAnuyogastatra sAmAyikamadhyayanamanuvartate, tasya catvAryanuyogadvArANi-upakramo nikSepo'nugamo nayaH, Adyau dvAvuktau, anugamo dvidhA-niyuktyanugamaH sUtrAnugamazca, AdyastridhA-nikSepo-podghAta-mUtrasparzika For Private & Personal use only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlamedAH matI || niyuktyanugamabhedAt , tatrAdyo'nugato vakSyamANazca, upodghAtaniyuktyanugamastvAbhyAM dvAragAthAbhyAmanugantavyaH "1udde se || upakrama Nidese " ityAdi. __asya gAthAdvayasya samudAyArtho'bhihito'dhunA'vayavArtho'nuvartate, tatrApi kAladvArAvayavArthastatpratipAdanArthamidaM 2 // pratidvAragAthAsUtramupanyastaM "2 davve addha ahAuya" ityAdi, asyApi samudAyArthI vyaakhyaato'dhunaa'vyvaarthH| tatrApyupakramakAlAbhidhAnArthamidaM sUtramAhatatropakrama iti, upeti-sAmIpyena kramaNamupakramaH, dUrasthasya samIpAnayanamityarthaH, tatropakramakAlo dvidhA-sAmAcAryupakramakAlo yathAyuSkopakramakAlazca, tatrA''dyastridhA-oghasAmAcAryupakramakAlaH, dazadhAsAmAcAryupakramakAlaH, padavibhAgasAmAcAryupakramakAlaca, tatra oghasAmAcArI odhaniyuktiH, dazadhAsamAcArI 'icchAmicche' tyAdi, ( padavibhAgasAmAcArI kalpavyavahAraH, . "duvihokkamakAlo, sAmAcArI ahAuyaM ceva / sAmAyArI tivihA, ohe dasahA payavibhAge" tatraughasAmAcArI padavibhAgasAmAcArI ca navamapUrvAntavatti tRtIyasAmAcArIvastvasti, tatrApi viMzatitamAt 1 uddese Nihese ya, Niggame khettakAlapurise ya / kAraNa-paccaya-lakkhaNa-Nae samoyAraNA'Numae // 1 // kiM kaicihaM kassa kahiM, kemu kahaM kezciraM havada kAlaM / kai sataramavirahiaM, bhavAgarisa-phAsaNa-niruttI // 2 // (Ava. 104 patre, gAthe 140 -41) 2 Ava. ni. gAthA 660 (257 patre) // 2 // Jain E l amational
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 3 // oghaniyukteruddhRtAdi kathanAnantaraM maGgalAdi. Tara tyaadikaa| tatra tadupakramaNaM viMzativarSaparyAyasya dRSTivAdo dIyate, prabhRtadivasalabhyA satI svalpadivasalabhyA kRtetyrthH| evaM padavibhAgasAmAcArI dazadhAsAmAcAryapIti / tatraughasAmAcArI tAvadamidhIyate'syAzca mahArthatvAt kathaJcicchAstrAntaratvAcAcAyoM maGgalamAha, tatpunarnAmAdibhedena caturdhA, nAmasthApane sugame, dravyamaGgalaM dadhyAdi, taccAnaikAntikamanAtyantikazca / bhAvamaGgalamahadAdinamaskAraH, tccaikaantikmaatyntikshc| tadanena sambandhena samAyAtasyAsya granthasya pUrva namaskAramAha arahaMte vaMdittA, caudasapuvvI taheva dspuvii| ekArasaMgasuttattha-dhArae savvasAhU ya // 1 // (mU01) arahantetti vyAkhyA, sA ca saMhitAdibhedena poDhA, yadukta saMhitetyAdi' tatrAsvalitapadoccAraNaM saMhitA, | padavibhAgaH-padAni, padAnAmarthaH padArthaH, padavigrahastu samAsabhAnji(jAM) padAni nAM), saMhitAdIni svayamabhyUhyAni, cAlanA pratipAdyate-evaM vyAkhyAte satyAha paraH, sarveyaM gAthA na ghaTate, yaduta namaskAro'pi saMkSepeNaivAbhidhAtavyaH / | na cAsau saMkSepeNa, api tvahannamaskAra eva kevalaH saMkSepeNa bhavati, sa eva kattavyo na caturdazapUrvadharAdinamaskAraH, 1 saMhitA ca padaM caiva, padArthaH padavigrahaH / cAlanA pratyavasthAnaM, vyAkhyA tantrasya paDavidhA // 1 // // 3 // For Privale & Personal use only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ mogha neyuktiH nImatI || atrocyate, naivaM yenaiva saMkSepagrantho'yaM tenaiva lakSaNenetthaM sAmAnyenArhatAM namaskAro'bhihito na vizeSeNaikaikasya zrIcaturdaza tIrthakRtaH, tathA bhagavatAmupakArakAritvAnnamaskAraH kriyate / ye ca caturdazapUrviNastepyupakArakA, yato'rthatastIrthakarAH pUrvadharAdInAM [upakArakAH] sUtratazcaturdazapUrvigaNadharAH [upkaarkaaH| athavA vyavahitopakArakatvenAInto'vyavahitopakArakatvena nte||4|| Dcrcaadi| [caturdazapUrvadharAH] asyAcAryasya [upakArakA ataH] caturdazapUrviNAM namaskAraH kRtH| / yaccokta caturdazapUrvyAdinamaskAreNaiva zeSANAM bhaviSyati kiM dazapUrvyAdinamaskAreNa ?, atha bhedena tarhi trayodazapUrvyAdInAmapi, tdsaadhu| yato dazapUrvadharA apyupakArakA, upAGgAdInAM saMgrahaNyuparacanena hetunA / athavA'syAmavasapiNyAM caturdazapUrvyanantaraM dazapUrviNa eva jAtA na trayodazapUrviNaH, athavA'nyat prayojanaM caturdazapUrviNo dazapUrviNazca niyamenaiva samyagdRSTaya iti jJApanArtha tnnmskaarH| punarapyAha guNAdhikasya vandanaM natvadhamasya, bhadravAhasvAminazcaturdazapUrvitvAdazapUrvyAdayo nyUnAH, tatkiM teSAM namaskAraM karotIti ? naivaM, guNAdhikA eva te'vyvcchittigunnkaarktvaaddossH| kimarthamekAdazAGgasUtrArthadhArakANAmiti ? taducyate, iha caraNakaraNAtmikA opaniyuktirekAdazAGgasUtrArthadhAriNazca caraNakaraNavanto'to na dossH| kimartha sAdhUnAmiti cet , te tu caraNakaraNaniSpAdakAstadartha cAyaM sarva eva prayAsa iti / cazabdAt siddhanamaskAraH, kimartha siddhanamaskAraH pazcAdabhidhIyate ? / apitvahanamaskArAnantaraM vAcyaH ? ucyate, yAnyahaMdAdIni padAni teSAM sarveSAM siddhAH phalabhUtA iti pradarzanArthamityalaM prasaGgena // 1 // // 4 // Jain Educ a tional For Private & Personal use only r
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI nayuktiH // 5 // ___ kRtamaGgalaH san sambandhA-'bhidheya-prayojanatrayapradarzanArtha dvitIyagAthAsUtramAha niyuktipadaoheNa u Nijjutti, vucchaM crnnkrnnaannuogaao| vyutpattistathA appakkharaM mahatthaM, aNuggahatthaM suvihiyANa // 2 // sambandhAdioghena-samAsena 'tu'zabdota kiJcid vistareNa ca niyuktiM vakSye, ityanena sambandhaH, tathAhi-vyAsakriyAyAH trynirdeshH| samAsakriyA anantarabhUtA vartate, ataH kriyAnantaryalakSaNaH sambandhaH, evaM kAryakAraNalakSaNo'pi / kAryamopaniyuktyarthaparijJAnaM, anuSThAnaM ca kAraNaM vacanarUpA''pannA oghaniyuktireva / 'niyukti vakSye' iti, niH-Adhikye, yojanaM-yuktiH, IA sUtrArthayoryogo nityavyavasthita evAste vAcyavAcakatayetyarthaH, adhikA yojanA niyuktiH, niyatA nizcitA vA yojaneti. tatazca niyukta ktiniyuktiyuktirityevaM vaktavye ekasya yuktizabdasya lopo yathoSTramukhI kanyeti / kuto vakSye? ityAha caraNakaraNAnuyogAt / caraNaM vratAdi, karaNaM piNDavizuddhayAdi, tayoranuyogazcaraNakaraNAnuyogaH, anuyojanamanu| yogaH, anurUpo'nukUlo vA yogaH, aNu-sUtraM mahAnarthastato mahato'rthasyANunA sUtreNa vA yogo'nuyogastasmAccaraNaka|raNAnuyogAta niyukti vakSye caraNakaraNAtmikAmeveti gamyate / yathA mRdo ghaTaM karoti, tadvadanApIti, niyuktiM vakSye' | ityanenAbhidheyamuktam / 1 anugrahArtha suvihitAnAmityanena prayojanam / anayA gAthayA niHsambandhatvAdayo hetavo nirstaaH| 1"kiM nimitta / anugraha-upakArastadartha, keSAM 1 zobhanaM vihitaM yeSAM te sunihitAH sAdhavasteSAmityukta prayojanam" // 5 // in Ed m ational For Privale & Personal Use Only row.jainelibrary.org
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI nayuktiH // 6 // li yazcAyaM ktvApratyayastena (nityA)nityaikAntapakSayorasAratA prtipaaditaa| sa tAvannityavAde na ghaTate, eka kvApratyayadvArA kRtvA hyaparakaraNaM kramaH, sa nitye na ghaTate / nityaM vastvapracyutAnutpanna sthiraikasvabhAva tacca kriyAdvayaM na karoti / nityAnityanApyanityavAde, utpattyanantaraM dhvaMsAd kathameka eva karttA kriyAdvayaM karoti / yena hi prAktanI kriyA niSpAditA || pkssvimrshH| so'nyaH, evaM yo'pi cetarAM kriyAM karoti so'pi cAnya eva, tat ekAntAnityavAde'pi ktvApratyayo na ghaTate / / nityAnityavAde eva saMghaTate / oghazabdasya paryAyAnAhara ohe piMDa samAse, saMkheve ceva hoMti eghaa| Nijjuttatti ya atthA, jaM baddhA teNa nnijjuttii||3|| (bhA. 1) ekAthikaoghaH piNDo bhavati, piNDanaM piNDaH saMghAtarUpa oghaH, samasanaM samAso, bhavatIti sarvatra yogH| cazabda- pratipAdaneuktasamuccaye kvApyanuktasamuccaye, evazabdaH prakArArthastenaiSAM paryAyA apyaughasyaikArthikAni, nizcayenAdhikyena vA naikAntabhedAyuktA iti cArthA yad baddhAstena niyuktiH| ekArthikapratipAdanenaikAntabhedAbhedanirAsaH, ekAntabhedapakSe ekAthikAni bhedniraasH| na yujyante, yasya hyekAntenaiva sarve bhAvAH sarvathA bhinnAstasya yathA ghaTazabdAt paTazabdo bhinna evaM kuTazabdo'pi, tat 2 atha tattvabhedaparyAyairvyAkhyeti bhASyakRdekaikamavayavaM paryAyato vyAkhyAnayati / // 6 // SEITE For Privale & Personal use only wronow.jainelibrary.org
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ crnnkrnnbhedgnnnaa| zrImati niyuktiH // 7 // kathaM ghaTazabdasya kuTazabda ekAthiko yujyate ? ekAthikatvaM hi kathaJcidbhede bhavati, evaM ekAntAbhedavAde'pi na |D yujyante ekAthikAni, kathaM ?, yasya hyabhedena sarve bhAvA vyavasthitAstasya yathA ghaTazabdasya ghaTazabdo'bhinna ekAthiko na bhavati, evaM kuTAdayopi na yujyante, abhinnatvAdityalaM casUryA-casUrIzabdaH IrSyAmRlena carcA dhanam // 3 // "caraNavyAkhyAmAha" vaya-samaNadhamma-saMjama-ceyAvaccaM ca bNbhguttiio| (3) (12) NANAitiyaM tava koha-NiggahAI caraNameyaM // 4 // (bhA. 2) vratAdicaraNaM bhavatIti yogaH, vratAni 5, zramaNadharmaH kSAntyAdiH 10, saMyamaH 17, vaiyAvRtyaM 10, brahmagu0 9, jJAnAditrayaM 3, tapaH 12, krodhAdi nigrahaH 4, // 4 // 'atha karaNavyAkhyAmAI' piMDavisohI samiI, bhAvaNa paDimA ya iNdiynniroho| paDilehaNa guttoo, abhiggahA ceva karaNaM tu // 5 // (bhA0 3) (15) (3 // 7 // For Private&Personal use only.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI || vizodhirAdhAkarmAdidoSaparityAgAt , "piMDaM sijjaM ca vatthaM ca, cauttha pAyameva ya' tyAdi / piNDavizodhiH 4, III SaSThayAH paJcamIni ktiH|| samitayaH 5, anityAdyAH 12, mAsAdisAdhudvAdazapratimAH // vibhaktikaraNa| // 8 // mAsAI sattatA 7 paDhamA 8 bia 9 taIa 10 sattarAidiNA / aharAi 11 egarAI 12 bhikkhupaDimANa bArasagaM / / vicAraNA / iMdriyanirodhaH 5, pratilekhanAH 25, guptayaH 3, abhigrahAzca 4, karaNaM bhavatItyarthaH / nityAnuSThAna caraNaM, vratA- 1 K|| di hi sarvakAlameva caryate na punarvatazUnyaH kazcitkAlaH, yattu kArya Apanne kriyate piNDavizuddhayAdi tat karaNaM // 5 // codagavayaNaM chaTThI, sambandhe kIsa na havai vibhattI? / to paMcamI u bhaNiyA, kimatthi aNNe'vi annuaagaa||6||(bhaa04) codagetyAdi0, sambandhe SaSThI kiM na bhavati vibhaktiH ? etaduktaM bhavati, caraNakaraNAnuyogasambandhinImopaniyukti vakSya iti vAcyaM, SaSThayabhaNane kiM prayojana ? atha na prayojana kizcittataH paJcamI bhaNitA ki-kena kAraNena, evaM nodite satyAhAcAryo'styatra prayojana yat pazcamyupanyastA, kim-ityata Aha ? santyanye anuyogA iti, punarapyAha yathAnye'pyanuyogAH santi [iti] paJcamyAH kimAyAtam ? atrocyate, asyAcAryasyeyaM zailI yaduta yatra kvacit sambandhastatra ||8|| SaSThayA saptamyA vA nirdezaM karoti / tathA cAha Lain Edu For Privale & Personal use only T ww.jainelibrary.org
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 mitI yuktiH // 9 // 'Avassagassa' dasakAliyassa, taha uttarajjha-mAyAre' ityevamAdi / atra zailI tyaktvA paJcamyA nirdezaM kurvannAcArya || yathAkramaetajjJApayati-santyanye'pyanuyogA iti, tadatrAha caraNakaraNAnuyogAdvakSye nAnyAnuyogebhya iti, SaSThI bhedAbhedAda dvidhA yathA || manuyogAnAM devadattasya gRha', tailasya dhAreti, tadyadi SaSThathA upanyAsaH kriyate tato na jJAyate caraNakaraNAnuyogasya bhinnAmabhi- mhrddhiktaa| nAmoniyuktiM vakSye, iti vyAmohanivRttyartha paJcamyupanyAsaH, astItyavyayaM triSu liGgeSu sarvAsu ca vibhaktiSu samam // 6 // anuyogasaGkhyAmAha cattAri u aNuogA, caraNe dhamma-gaNiyANuoge y| daviyaNujoga ya tahA, ahakkamaM te mahiiDhiyA // 7 // (bhA0 5) catvAro'nuyogAH, tuzabdAt dvau ca pRthaktvApRthaktvabhedAt , 'caraNe uttarapadalopAditthamupanyAsazcaraNakaraNAnuyoga ityevaM vAcyaM, sa caikAdazAGgarUpaH, dharmAnuyoga uttarAdhyayanaprakIrNakarUpaH, (gaNitAnuyogaH sUryaprajJapyAdirUpaH) cazabdaH pratyekamanuyoga(pada)samuccAyakaH, dravyAnuyogaH sadasaparyAlocanArUpaH sa ca dRSTivAdaH, cazabdAdanArSaH sammatyAdirUpazca, yathAkramaM te mahardikAH-pradhAnAH / evaM vyAkhyAte satyAha paraH,caraNapadaM minnayA vibhaktyA kimarthamupanyastaM ? dharmagaNitAnuyogau tu ekayaiva vibhaktyA, punavyAnuyogo bhinnayA, tathAnuyogazabda eka evopanyasanIyaH, kimartha // 9 // 1 Ava0 ni0 patra 61, gAthA 84-85. Intemational For Prvale & Personal use only www.nebrary.org
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI yuktiH // 10 // caraNAnuyogaprAdhAnya dvirnuyogpdopnyaasvimrshshc| dravyAnuyoga iti bhedenopanyAsaH ?, ucyate, caraNapadasya bhedopanyAse etat prayojanaM, caraNakaraNAnuyoga evAprAdhikRtaH, prAdhAnyakhyApanArtha bhinnayA vibhaktyopanyAsaH, dharma-gaNitAnuyogAvabhinnAvupanyastau, tAvatra prakrame pradhAnAviti pradazanArtha, dravyAnuyogasya bhinnatve idaM kArya (prayojanaM), yadayaM hi ekaikAnuyoge mIlanIyaH, na punalaukikazAstravanna yuktibhirvicAraNIyaH, anuyogazabdadvayopanyAse idaM prayojanaM, yat trayANAM padAnAM ante'nuyogapadaM tadapRthaktvA'nuyogArtha, yacca dravyAnuyoga iti tat pRthaktvAnuyogArtha // 7 // Aha paro 'yathAkramaM [te] mahardvikA' iti caraNasya laghutvaM tat kimartha tasya niyuktiH kriyate ? api tu dravyAnuyogasyaiva kriyatAM gururAha savisaya-balavattaM puNa, jujjai tahavi a mahiDhi caraNaM / cArittarakkhaNaTThA, jeNiare tiNNi aNuogA // 8 // (bhA0 6) [savisaya] klavattaMti, svaviSaye sarveSAmAtmIyAtmIyaviSaye balavattvAt, yujyate ghaTate balaM, tathApi mahardikaM caraNaM, zeSAnuyogAnAM caraNakaraNArthamevopAdAnAdapare vRtibhUtAH // 8 // kathaM cAritrarakSaNArthamiti cet tadAha caraNapaDivattiheuM, dhammakahA kaaldikkhmaaiiaa| // 10 // Jain E emational For Privale & Personal use only rww.jainelibrary.org
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImati niyuktiH // 11 // caraNapratipatto dravyAditrayANA kaarnntaa| davie dasaNasuddhI, daMsaNasuddhassa caraNaM tu // 9 // [bhA0 7] caraNapratipattehe tuH kAraNaM kiM ? tadAha dharmakathA, kAle dIkSAdayaH zobhananakSatra-tithyAdau pravrajyApradAna karttavyaM, dravyAnuyoge darzanazuddhiH, darzanazuddhasya cAritraM, turvizeSaNe, cAritrazuddhasya darzanam // 9 // dRSTAntamAha jaha raNNo visaesuM, vayare kaNage a rayaya lohe a| cattAri AgarA khalu, cauNhaM puttANa te diNNA // 10 // [bhA0 8] yathA rAjJo viSayeSu janapadeSu vajra 1 kanaka 2 rajata 3 lohA''karAH 4 putrANAM dattAH // 10 // citA lohAgarie, paDisehaM so u kuNai lohss| vayarAIhi a gahaNaM, kariti lohassa tiSNiyare // 11 // [bhA0 8 a] lohAkaro'syAstIti lohAkarikaH tasmin , rAjJA paribhRto'hamiti cintAyAmamAtyadattabuddhiH pratiSedhaM karoti lohasya, tataste truTitalohopakaraNA vajrAdibhigrahaNaM kurvanti lohasya, cazabdAt hastyAdibhiH itare vjraakrikaadyH||11|| evaM caraNami Thio, karei gahaNaM vihIi iyresiN| eeNa kAraNeNaM, havai u caraNaM mhdduuddhiiaN||12|| (bhA. 9) AkarodAharaNena caraNasya praadhaanym| // 11 // For Private & Personal use only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturdhA zrImatI niyuktiH // 12 // sUtrasvarUpam sAdAharaNam / __evaM karoti grahaNaM caraNasthito vidhinA itareSAM-dravyAnuyogAdInAM, ca [tu] zabdAdanyeSAM guNAnAM ca grahaNe samarthoM bhavati nAnyathA'taH prAha-tadanena kAraNena caraNaM maharddhikam // 12 // caturdA sUtrasvarUpamAha-- appakkharaM mahatthaM, mahakkhara'ppattha dosu'vi mahatthaM / dosu'vi appaM ca tahA, bhaNiyaM satthaM cauvigappaM // 13 // (bhA. 10) atra caturbhaGgIkA jJeyA / caturbhaGgyA udAharaNAnyAha // 13 // sAmAyArI ohe, NAyajjhaNA ya diTThivAo ya / loiya kappAsAI, aNukkamA kAragA curo||14|| (bhA. 11) oghasAmAcArI prathame bhaGge, dvitIye jJAtAdhyayanAni, tRtIye dRSTivAdaH, caturthe laukikaM kArpAsAdi, AdizabdAcchivacandrAdi [bhadrAdi] parigrahaH, anukrameNa kArakANi-udAharaNAni // 14 // 1 alpAkSaraM mahArtha ca prathamo bhaGgaH / / mahAkSara svalpArtha ca dvitIyo bhaGgaH / / prabhUtAkSaraM prabhUtArtha ca tRtIyo bhaGgaH / 3 / alpAkSara alpArtha ca caturthI bhaGgaH / 4 / // 12 // Jain Educal For Privale & Personal use only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH // 13 // 1 yaduktamanugrahArthaM suvihitAnAM tadAha- bAlAI kaMpA, saMkhaDikaraNaMmi hoagArINaM / ome ya bIyabhattaM raNNA diSNaM jaNavayassa // 15 // ( bhA. 13) 'eva' 2 mityupanyAsAdyatheti gamyate / yathA hyagAriNAM anukampA bhavati, bAlAdInAmupari saMkhaDikaraNe, akAle'pi bhojayanti bAlAdIn / tathA'vame - durbhikSe bIjAni zAlyAdIni bhaktaM ca janapadasya rAjJA dattaM // 15 // evaM therehi imA, apAvamANANa payavibhAgaM tu / sAhU 'NukaMpaTTA, vA ohaNijjatI // 16 // ( bhA. 14 ) evamaprApnuvatAM padavibhAgaM vartamAnakAlatayA kalparUpAM ciraMtana - kAlApekSayA tu dRSTivAdasthitAM padavibhAgasamAcArIM, tuzabdAddazadhAsAmAcArIzca / atha yamoghaniryuktiH yA sthaviraiH pratipAditA ?, tadAha- 1 2 4 paDilehaNaM ca piMDaM, uvahipamANaM aNAyayaNavajjaM / 1 'aNuggahatthaM suvihiyANa' miti dvitIyagAthAsthapadavyAkhyA kriyate / 2 evamityAdyagratenI gAthA jJeyA / oghaniryuktebhanirdezaH / // 13 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ matI nayuktiH // 14 // dravyANAM krmopnyaasvicaarH| paDisevaNamAloaNa, jaha ya visohI suvihiyANaM ||17||(muu. gA.2) 'likha akSaravinyAse' pratilekhana pratilekhanA tAM kSetrAderAgamAnusAreNa nirUpaNAM, cazabdAt pratilekhakaM pratilekhanIyazca vakSye / piNDaM-bhikSAzodhiM, sNymmupddhaatiityupdhiH| anAyatana-strI-pazu-paNDaka-saMsaktaM vayaM-tyAjyaM / saMyamAnuSThAnAtpratIpamasaMyamAnuSThAna', tadAsevanA tAM, aparAdhamaryAdayA''locana / yena prakAreNa prAyazcittapradAna; sA vishodhiH| athaiSAM dvArANAM kramopanyAsaH kimarthamiti ceta? ucyate. sarvaiva kriyA pratilekhanApUrvikA kattavyeti jJApanArtha pratilekhanAyAH pUrvamupanyAsaH, pratilekhanottarakAlaM grahaNaM piNDasyAtaH piNDaH, sa hi na pAtrapAtrakabandhAdimantareNa grahItuM zakyate'ta upadhipramANaM, sa ca piNDa upadhizca na vasatimantareNopabhoktuM zakyate'to'nAyatanavarja, prati- | lekhana-piNDagrahaNAdi kurvato'nAyatanavarjana cecchataH kazcidaticAro bhavatItyaticAradvAra, sa cAlocanIyo'ta AlocanA, tadanantaraM prAyazcittaM // 17 // adhunaikaikaM dvAramAcaSTe Abhoga-maggaNa gavasaNA ya IhA apoha pddilehaa| pekkhaNa NirikkhaNA vi a, Aloya paloyaNegaTThA // 18 // (mU. gA. 3) // 14 // Jain Ed r emational For Privale & Personal use only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH // 15 // paDilehaNAdvAre tasyaikArthikAni / 'bhujaMpU pAlanAbhyavahArayoH, maryAdayAbhividhinA vA'bhogana-pAlana AbhogaH pratilekhanA bhavati, apohanamapohaH pRthagbhAva ucyate, cakSuSA nirUpya yadi tatra satsaMbhavo bhavati tata uddhAraM karoti sacAnAM, ekAthikAnyamUni pratilekhanAyAH gaveSaNA-mArgaNA-prekSaNA-nirIkSaNA-lokanA-pralokanA''dIni // 18 // __ Aha pratilekhanAgrahaNena saiva ? kimanyadapi ? kiM tat ? 'paDilehao' ityAdi, tadartha bravIti paDilehao ya paDilehaNA ya, paDilehiyavvayaM ceva / kuMbhAIsu jaha tiyaM, parUvaNA evamihayaM pi // 19 // (mU. gA. 4) kumbhAdiSu yathA trika' vartate kartA1 kulAlaH2, 1karaNaM daNDAdi3, kArya kuTaH, parasparApekSayA naikamekenApi vinA, tathA pratilekhanAkriyA kari pratilekhakamapekSate, pratilekhitavyAbhAve ubhayorabhAvastasmAt trINyaitAni // 19 // pUrva pratilekhakaH kartRtvAt pradhAna ityAha ego va aNego vA, duvihA paDilehagA samAseNaM / te duvihA NAyavvA, NikAraNiA ya kAraNiA // 20 // (mU. gA. 5) cazabdAd gacchan-tiSThan vizeSaNe cAtra draSTavye // 20 // 1 kriyA daNDacakracIvarAdibhiH pA. bha. prtilekhkbhedaaH| // 15 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH // 16 // ekaakigmnkaarnnaani| sakAraNAkAraNanirNayArthamAha asivAI kAraNiA, NikkAraNiA ya ckk-thuubhaaii| tatthegaM kAraNiyaM, vocchaM ThappA u tiNNiyare // 21 // (mU. gA. 6) teSvekAneka-sakAraNaniHkAraNagacchan tiSThan-pratilekhakeSu ya ekaH sakAraNo gacchan taM vakSye, tiSThantu prayaH [sakAraNAneka-niSkAraNaikAneka bhedAH], tuzabdAt sthitA itare'nya iti // 21 // kiyanti punastAnyazivAdIni, yeSvekAkI bhavatItyAha asive omoyarie, rAyabhae khuhia uttamaDhe a| phiDia-gilANA-isae, devayA ceva Ayarie // 22 // (mU. gA. 7) devatAdikRtopadravo'zivara, avamaudarikaM-durbhikSaM, rAjabhayaM, kSubhitaH-saMtrAsaH2, uttamArtho'nazana', phiDitA-bhraSTo mArgAt, glAno-mandaH, atizayotizayayuktaH, devatA''cAyauM pratItau // 22 // atrAdyadvAramAzrityAbhidhIyateazivamekAkitvasya hetutve vartate, tathA kartavyaM yathA tanna bhavati, kena punaH prakAreNeti cet ? sa ucyate1 0kRto jvarAdyupa0 pu.| 2 kSobhaH saMzayaH pA. bh.| // 16 // For Privale & Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ matI nayuktiH 17 // azive krnniiytaaniruupnnm| saMvaccharabArasaraNa hohI, asivaMti te (tai) tao Niti / suttatthaM kuvvaMtA, aisayamAIhiM NAUNaM // 23 // (bhA. 15) saMvatsaradvAdazakena bhaviSyatyazivaM jJAtvAtizayAdibhiH kSetrAnniryAnti sUtrapauruSImarthapauruSI ca kurvanto'bhaviSyadazivaM dezaM saMkrAmanti // 23 // atizayAdyAha aisesa devayA vA, NimittagahaNaM sayaM va sIso vaa| parihANi jAva pattaM, NiggamaNi gilANapaDibaMdho // 24 // (bhA. 16) atizayo'vadhyAdiH, tadabhAve bhaktA devatA kathayati, AcAryoM nimittamanAgatArthaparijJAne heturgranthastaM svayaM gRhNAti, ziSyaM grAhayati vA, dvAdazakena yadA na jJAtaM tadaikaikaparihAnyA tAvadyAvat prAptamazivaM tadA nirgamana kaary| glAnena pratibandhaH-na nigamaH [sarveSAM] // 24 // tasyA azivakAriNyAH svarUpamAha saMjaya-gihi-tadubhaya bhaddiA ya, taha tadubhayassa vi a pNtaa| 1 yAdInA pu.| // 17 // Sain E For Privale & Personal use only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ All zrImatI | azive cauvajjaNavIsu uvassae ya ti-paraMparA bhattaM ||25||(bhaa. 17) niyuktimA saMyatAnAM bhadrikA na gRhiNAmityAdicaturbhaGgI jJeyA, prAntA'bhadrikA-duSTA, tatkR drikA na gRhiNAmityAdicaturbhaGgI' jJeyA, prAntA'bhadrikA-duSTA, tatkRtaglAnaH, svayaM [vA] jAtaH, IM krnniiytaa||18|| niruupnnm| glAnapratibandhAvasthAne caturvarjanA vikRtyAdInAM caturSa vA varjanAkSetrasya saMyatabhadrikA gRhiprAntA ityAdiSu bhagAkeSu, viSvagbhedenopAzrayaH kAryaH, triparamparayA bhaktaM deyaM, eko viharati dvitIyazcAnayati, tRtIyo'vajJayA bhaktaM datte tasya // 25 // caturvarjanAmAha asive sadasaM vatthaM, lohaM loNaM ca taha ya vigiio| eyAI vajjijjA, cauvajjaNayaMti jaM bhnniaN||26|| (bhA. 18) caturvarjanA vikRtiH 1 sadazaM vastraM 2 lohaM 3 lavaNaM 4cana grAhya / azivagRhIteSu kuleSvAhArAdi na gRhaNanti // 26 // glAnodvartanAdi glAnodvartanAdividhimAha-- vidhizca / uvvattaNaNillevaNa, bIhaMte aNabhioga'bhIrU ya / agahiakulesu bhattaM, gahie dihiM pariharijjA // 27 // (bhA. 19) // 18 // 1 saMyatAnAM bhadrikA na gRhiNAmiti 1 / gRhiNAM bhadrikA na saMyatAnAmiti 2 / ubhayabhadrikA 3 / ubhayaprAntA 4 sN.| Jain Educ a tional For Private & Personal use only Porw.jainelibrary.org
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH // 19 // upadrutasAdhau paricAraka vidhiH| udvatana' yadasAvudvaya'te, nilepana' yadasau nilepaH kriyate vastrAntarita-kareNa, upalakSaNAttatsakAze na sthAtavyaM, bibhyati sAdhau vaiyAvRtyakaraNe'namiyogaH, abhIrUstatra niyojyaH, azivAgRhItakuleSu bhaktaM grAhya, tadabhAve rogi- dRSTisaMpAtaparihAraH kAryaH // 27 // __ 'puvvAbhiggahavuDDhI, vivega saMbhoiesu NikkhivaNaM / te'via paDibaMdhaThiA, iyaresu balA sagAradugaM // 28 // (bhA. 20) azivopadrutasAdhupratibandhAt tiSThanti, tapaHprabhRtiprAktanAbhigrahavRddhiM kurvanti, caturthAbhigrAhI SaSThaM karotItyarthaH, tanmRtau vivekaH tadupakaraNaparityAgaH / amRte tasmin gamanAvasare ca prApte sAMbhogikeSu-sAmAcArIsameSu nikSepaNA mocanA, te'pi ca glAnAdipratibandhasthitAH, tadabhAve itareSvasAMbhogikeSu, tadabhAve devakulikeSu anicchatsu balAtkAreNa, 2tadabhAve'gAridvayaM vratyavratI vA samyagdRSTI [tatra] tadabhAve zayyAtaraH yathAbhadrakamithyAdRSTiH [te]ssu||28|| yadyasau mucyamAna Akrozati tataH kimityAha kUyaMte abbhatthaNa, samatyabhikkhussa Niccha tadivasaM / jai vidaghAi bheo, ti-duve-go jAva lAuvamA // 29 // (bhA. 21) // 19 // 1 atha pratibandhe kartavyAntaramAha pu0 / 2'tadabhAve sAgAro gRhasthaH tayoya vratyatisamyagdRSTirUpaM, bhadrakamithyAdRSTirUpaM vA tatra' pu0| || For Private & Personal use only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ azive ekAkitva kSetrAtikramaNamaryAdA c| zrImatI tasmin glAne kUjayati avyaktaM zabdaM kurvANe samarthaH sAdhurabhyarthyate tvaM tiSTha yAvadvayaM nirgacchAmaH, nirgateSu paniyuktimA tena vaktavyaM, icchatu bhavAnahamapi yAmi, tasminnecchati taddina sthitvA so'pi chidraM labdhvA nazyati / // 20 // tataH saMhitagantavyamanyathetyAha-yA'sau devatA vRndaghAtinI tadA bhedaH kriyate, trayaH 2 dvau 2 ekaiko vA yAvat alAtopamAtra, yatholmukakASThasaMghAto jvalati naikaka dAru, tathA saMmilitA hanyante naikaikanaSTAH santaH, evamazivAdekAko syAd // 29 // kathamekA bhavantItyAha saMgAro rAyaNie, AloyaNa puvvapattapacchA vaa| somamuhikAlarattaccha-'NaMtare eka do visae // 30 // (bhA. 22) bhedakAle saMgAra:-saMketaH kriyate yathA'mukatra milanIyaM, tatra pUrva pazcAdvA prAptasya ratnAdhikasyAlocanA dIyate, kiyat punaH kSetramatikramaNIyaM-['somamuhI'-tyAdIni] devatAyA vizeSaNAni, somamukhyAM taddezaparityAgaH, kAlamukhyAM dvau dezI, raktAkSyAM trayo dezAstyAjyAH // 30 // | azive yathekAkI syAttathA khyAtaM, durbhikSe yathA syAttathAha 1. saMhate (mudrita pra.) // 20 // Sain Education International For Privale & Personal use only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ matI yuktiH // 21 // emeva u omammi, bheo u alaMbhi goNi dito / rAyabhayaM [ca] cauddhA, carimaduge hoi gaNabheo // 31 // ( bhA. 23) evameva yo vidhirazivadvAre so'trApIti, tuzabdo bahusAdRzyapratipAdanArthaH, '*saMbaccharabArasaeNa hohiti omaMpi te tabhI niMti' ityAdi / alAbhe AhArasya, bhedo bhavati, dRSTAnto yathA saMhatAnAM gavAM svalpatRNodakena na tRptiH, pRthagbhUtAnAM tu syAttathaivehApi / tRtIyadvAramAha- rAjeti, rAjabhayaM caturddhA cazabda evameva 'saMvaccharabArasae' ityasyArthasyAnukarSaNArthaH / caramepazcime bhedadvaye bhavati gaNabhedaH ||31|| bhedacatuSTayamAha- Nivvisauttiya paDhamo, biio mA deha bhattapANaM tu / (pra.se.) taio uvagaraNaharo, jIva (ya) caritassa vA bheo // 32 // ( bhA. 24) 'jI' ti jIvitabhedakArI caturthaH, upakaraNahArijIvitacAritrahAriNorgaNabhedaH kAryaH ||32|| *yA pUrva saMvaccharetyAdiH gAthoktA saivAtrAvamadvAre hohiti omaMti te tao niMti' iti dvitIyapAdaparAvartitA bodhyeti bhAvaH saM / 1 iye gaNa0 pA. bhaM. / durbhikSe rAjabhaye ca ekAkibhavanavidhiH / rAjabhaye gaNabheda-vicAraNA / // 21 // www.jaintelibrary.org
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ matI neyuktiH // 22 // nRpvidvesskaarnn-nirdeshH| Aha-kathaM sAdhUnAM tyaktAparAdhAnAM rAjabhayaM tadAha___ ahimara aNiTThadarisaNa, buggAhaNayA tahA aNAyAre / avaharaNadikkhaNAve, ANAloe va kuppijjA // 33 // (bhA. 25) aMteurappaveso, vAyanimittaM ca so pusejjaa| abhimaraH-kazcitsAdhuveSeNa ghAtako bhavati, tato nirvivekitvAt sa rAjA kupyet sAdhubhyaH, abhavyatvAdaniSTAn munIn manyamAno darzana necchati, kenApi pratyanIkena 'virudvA ete' iti vyugrAhito-jJApitaH kupyet , loka pratyanAcAraM samuddezAdIn dRSTvA kupyet , apaharaNaM kRtvA tatpratibaddho dIkSitaH, AjJAlopaH kazcit kRto veti kupyet // 33 // antaHpure pravizya kenApi liGgadhAriNA vikarma kRtaM, vAdinA vA kenacidbhikSUNA parAbhUtastannimitAt sa rAjA pradviSyAt / caturthaM kSubhitadvAramAha khubhie mAlujjeNI, palAyaNaM jo jao turiaN||34|| (bhA. 25) kSobhe ekAkI bhavati, kSobha AkasmikaH saMtrAsastatra mAlA'raghaTTasya patitA, ujjayinyAM bahuzo mAlavA Agatya mAnuSAdIn haranti, anyadA tatra kenaciduktaM mAlA patitAnyena sahasA pratipanaM mAlavAH patitAstataH saMkSobhe pranAzana kSumitadvAram / // 22 // in Edur national For Privale & Personal use only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttmaarthdvaarm| pImatI || yaH kazcidyatra sthitaH zrutavAn sa tato naSTastvaritam // 34 // neyuktiH / adhunA yaduktaM rAjabhayadvAre 'vAyanimittaM ceti rAjJaH kopstdaah||23|| tassa paMDiyamANissa, buddhillassa durappaNo / __muddhaM pAeNa akamma, vAI vAurivAgao // 35 // (bhA. 26) AhA'yuktamatra vyAkhyAnaM, kSubhitadvArAntaritatvAducyate-niyuktigranthavazAdadoSaH / tasya rAjJaH paNDitaMmanyasya pareSAM buddhiM lAtIti buddhilastasya durAtmanaH mUrdhAna pAdenAkramya vidyAdibalenAdarzanIbhUtaH sAdhurvAyuriva tato rAjA paribhavaM manyamAno dveSa yAyAditi // 35 // paJcamamuttamArthadvAramAha Nijjavaggassa sagAsaM, asaI egANio va gcchijjaa| suttatthapucchago vA, gacche ahavA'vi paDiariuM // 36 // (bhA. 27) niryAmakapArzve'nazanArthI dvitIyAbhAve ekAkyapi yAti, sUtrArtha pRcchako vA gacchet , athavA praticaritumanazaninam // 36 // // 23 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ phidditaadidvaarctussttym| matI || phiDitadvAramAha phiDio va pariraeNaM, maMdagaI vA vi jAva milejjaa| 24 // phiDitaH-mArgabhraSTaH, pathadvayadarzanAt saMjAtamoho'nyenaiva pathA prayAtaH, parigyo giryAdeH pariharaNaM, tena vA ekAkI kazcidasahiSNurmandagatirvA yAvanna milati, tAvadekAkI bhavati / glAnadvAramAha __ soUNaM va gilANaM, osahakajje asaI ego||37|| (bhA. 28) 'soUNe'ti-zrutvA glAnaM saMghATakAbhAve auSadhAdikArye vA ekAkyapi vrajati // 37 // atizayidvAramAha __ aIsesio va sehaM, asaI egANiaM ptthaavejjaa| (praH payaTTejA) atizayI vA kazcidaminavapravajitaM dvitIyAbhAve ekAkinamapi tatsvajanotpravrAjanabhayAdanyatra prasthApayati / devatAdvAramAha devaya kaliMga ruvaNA, pAraNae khIraruhiraM ca // 38 // (bhA. 29) // 24 // For Privale & Personal use only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jImatI niyuktiH // 25 // ekAkivihAre AcAryadvAram / 'devaya' iti kaliGgadezeSu kAJcanapure tanugamanikAM [saMjJAbhUmi] gacchadbhirAcAyavakSAdhaH strIrUpeNa 'rudatI devatAdinatrayAnte [dvitIyadivase] pRSTA, tayoce pAraNe kSullakAnItaM] kSIraM rudhiraM bhaviSyatIti cihnAt pure jalapravAhaH [prasetavyaH, tat kSIraM pAtre nikSipya stokaM stokaM sarvaiH sAdhubhinaSTavyaM dizodizaM, yatra svasvabhAvaM tad bhavati tatra na jalapravAhaH, punastatra milanti, evamekAkI bhavati // 38 // AcAryadvAramAha carimAe saMdiThTho, ogAheUNa mattae gaMThI / iharA kayaussaggo, pariccha AmaMtiA sagaNaM // 39 // (bhA. 31) caturthapauruSyAM saMdiSTastvayA'mukatra gantavyaM, sa cAbhigrahI sAdhuH sarvamupakaraNamudgrAhyati mAtrake granthi dadAti2 mA bhRd bhUyaH pratyupekSaNIyaM syAt, evamasAvAbhigrahikaH saMyantrya tiSThatIti, 'ihara' ti AbhigrAhikA'bhAve utpanne kArye guruH kRtakAyotsargaH-kRtAvazyakaH, parIkSArtha kotra madvacanAnantaraM pravartate iti svagaNamAmantrayati // 39 // // 25 // 1. rUdatI pRSTA. pA. bhaM / 2. dattvA mA bhUtpunaH pratyupekSaNIyamiti tiSThati / pu.| For Private & Personal use only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitI yaktiH vihaarvelaayaamnyonyvidhiH| kathamityAha gacchejja ko Nu savve, va'Nuggaho kAraNANi diivitaa| amuo ettha samattho, aNuggaho ubhayakiikammaM // 40 // (bhA. 32) katamaH sAdhustatra gamanakSamaH ?, tadanantaraM sarve bravate'haM gacchAmi 2 anugraho'yamasmAkaM, tatrAcAryoM ravaiyAvRttyakarayogavAhi-durbalAdIni kAraNAni dIpayitvA'muko'tra samarthaH, sa bhaNatyanugraho me'yaM, sa yiyAsuH sAdhujyeSTha-kanipThayozcaityasAdhuvandanAM karoti, kArayati ca2, yadi paryAyeNa laghustadA3 tAM karoti, yadi ca ratnAdhikastadA tasyA'nye sAdhavazcatyasAdhuvandanAM vidadhatItyarthaH // 40 // porisikaraNaM ahavA vi, akaraNaM docca'pucchaNe dosA / saraNa suya sAhu santI[NNI], aMto vahi aNNabhAveNaM // 41 // yadyasauM sUryodgame yAsyati tataH prAdoSikI kurute pauruSI, atha rAtrizeSe yAsyati, tataH sUtrapauruSImakRtvaiva svapiti, tena gacchatA''cAryaH pracchanIyaH, dvitIyavArAmapRcchato doSA ime-smaraNamAcAryasya jAtaM, yame de]vaM na 1 vaiyAvRttyakara-durbalAdIni, pu.| 2. sa ca gurozcaityasAdhuvandanAM karoti pu.| 3. tataH zeSANAmapi pu. / gamane dvitIyavAramapRcchato dossaaH| // 26 // wrenar.ininelibrary.org lainEdo lenational
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH |27|| bhaviSyati, 'zrutaM' vA taiH kiJcit, yadarthaM preSyamANo'sti sa tatra nAsti, sAdhuH saMjJI vA zrAvakastataH sthAnAdAyAtastenAkhyAtaM, abhyantarataH - kasya ? pratizrayasya, kenaciduktaM yathA'smAkamapyevaMvidhAH sAdhavastato gatA mRtA vA, bAhyato'nyasmai kathyamAnaM kenacid 'zrutaM' anyabhAvaH unniSkramitukAmo yo'sau gantA, etaccAcAryAya tatsaMghATikenAkhyAtaM, tatazca dhiyate kenApi vyAjena // 41 // bohaNa apaDibuddhe, guruvaMdaNa ghaTTaNA a paDibuddhe / NicalaNisaNNajhAI, daThThe ciTThe calaM pucche // 42 // tasminnacetayati gantari gItArtho bodhanaM karoti, tato gurUn vandate, gurAvapratibuddhe zirasA pAdau ghaTTayati, pratibuddha N nizcalaM dhyAyinaM dRSTvA tiSThet kSaNaM dhyAnabhaGgabhayAt, atha calo'sau tataH praSTavyo bhagavan ! gacchannasmi // 42 // sa gantuM pravRtta ityAha apAhiaNunnAo, sasahAo NIi jA pahAyaM ti / uvaogaM AsaNe, karei gAmassa so ubhae // 43 // saMdiSTaH prAk pazcAdanujJAtaH sasahAyo yAvatprabhAtaM tovadyAti, grAmasamIpaM gata ubhayaviSayamupayogaM - mUtrapurISaparityAgaM karoti, gavAdisaMsthAnAt sthaNDilasadbhAvAt ||43|| 1. taramAduktAdratA vA te sAdhavaH pA. bhaM / viharturAcAryavandanavidhiH / vihAravidhiH 112011
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI baniyuktiH // 28 // vihAre bhktgrhnnvidhiH| etairapAyaiH prabhAtaM yAvattiSThati tAnAha-- hima-teNa-sAvayabhayA, dArA pihiyA pahaM ayaannNto| acchai jAva pabhAya, vAsiyabhattaM ca se vasabhA // 44 // zIta-caura-siMhAdibhayAt , dvArANi grAmasya pihitAni, [phalahakaM] panthAnana vetti sa, tasya vRSabhA gItArthI vAsibhakta-doSAnnamAnayanti // 44 // kebhyastadAnIyate ke ca AnayantItyAha ThavaNakula saMkhaDIe, (pra. iva) aNahiDaMte siNeha-payavajja / bhattahiassa gamaNaM, apariNae gAuyaM vahai // 45 // ye bhikSA na paryaTanti teSAM janA gauraveNa dadati, sneha-payovarja, na tailamamaGgalavAna ghRtaM paritApahetutvAt , na dugdhaM bhedakatvAt kAJjikavirodhitvAca', saMkhaDirbhojanakaraNaM, prabhuktavatastato gamana bhavati, apariNate [bhakte] vahati gavyatimAtraM, krozayugaM [dvayaM] gavyutiH // 45 // 1. kAjikaprAyapAyitvAcca saMyatAnAm mu. pra. / JainEducati For Private & Personal use only w.jainelibrary.org
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 29 // paadprmaarjnvidhiH| tasya gacchato'yaM vidhiH atthaMDilasaMkamaNe, cala-cakkhittaNuvauttasAgarie / paDipakhesu u bhayaNA, iyareNa vilaMbaNA logaM // 46 // sthaNDilAdasthaNDilaM saMkrAmatA sAdhunA pAdau rajoharaNena pramArjanIyau, yadA sAgArikazcalaH -pathi vrajan, vyAkSiptovyApAravyagraH, anupayukto-niravadhAno, yadyevaMvidhastato rajoharaNena pramArjayati, pratipakSeSu bhajanA-vikalpanA keSucit kriyate keSucinnaiva / yadA sAgArikaH sthiro vyAkSipta upayuktaH sAdhu prati bhavati, tadA 'iyareNa'-itarazabdena rajoharaNaniSadyocyate, kAryAsikenauNi kena vA pAdau pramATi tAM hastena vilambamAnAM nayati, na tu dehaM sparzayati, kiyatI bhuvaM ? yAvattadRSTiprasaraH, athavetareNa cIvarAdinA pazcAttAM (taM) goSayati / itareNa vA sArthena saha bajatA vilambanA kAryA, mandagatinA gantavyam , adarzanIbhUte sArthe vRkSAntarito'yaM pramArjayati / atra cala-vyAkSiptA-nupayuktaitribhiH padairaSTau bhaGgakAH, sarvatrAnupayukte bhaGge'sti pramArjanaM, tasyAnupayuktatvAt, zeSeSu nAsti, catuSu asti, caturSu nAsti // 46 // sAdhurmArgamajAnAnaH pRcchati, tatrA'yaM vidhiH pucchAe tiSNi tiA, chakke paDhama jayaNA ti-pNcvihaa| Aummi duviha-tivihA, tivihya sesesu kAesu // 47 // // 29 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH // 30 // sbhedpttkaayytnaa| pRcchAyAM trayastrikA bhavanti, puruSaH strI napuMsakaM ca, ekaikastriprakAraH, bAla-taruNa-vRddha-bhedAt , evamete | trayastrikA bhavanti / tathA tenaiva gacchatA, SaTake-pRthivyAdilakSaNe prathamA pRthivIkAyasya tripaJcavidhA yatanA, tatra trividhA sacittAdibhedAt, paJcavidhA kRSNa-nIla-rakta-pIta-zuklabhedAt, athavA trayaH paJcakAH paJcadazabhedAH, tathAhi-sacittaH pRthivIkAyaH kRSNAdibhedAtpazvadhA, evaM mizro'citto'pi, evaM paJcadazaprakArAH syuH / tathA cApkAye dvividhA trividhA ca, bhaumA-ntarikSa-bhedAd dvidhA, sacittAdibhedAt tridhA / zeSeSu tejo-vanaspati-prasAkhyeSu sacittAdibhistridhA // 47 // AdyadvAramAha puriso itthi-NapuMsaga, ekkeko thera majjhimo taruNo / sAhammi aNNadhammia-gihatthaduga appaNA taio // 48 // sa caikako navavidho'pi sAdharmiko'nyadhArmikazca syAt / kiyantastena praSTavyA ityAha-'gihatya-sAdharmikAnyadhArmikagRhasthadvayaM AtmanA tRtIyo yuktyAnveSaNaM karoti, sArmikasya pratyayikatvAt // 48 // tadabhAve kimityAha sAhammiapurisAsai, majjhimapurisaM aNuNNavia pucche / sesepnu hoti dosA, savisesA saMjaIvagge // 49 // mArge pRcchaavidhiH| // 30 // Jain Educatil
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI sAdharmikA'bhAve'nyadhArmikazca syAt, madhyamapuruSadvayamanujJApya dharmalAbhapuraHssaraM praSTavyaM, anyadhArmika[madhyama- avidhipacchAya ghaniyuktiH grahaNaM sAdharmikavipakSatvAdavasIyate, atra zeSeSu sAdharmikAnyadhArmikamadhyamapuruSadvayavyatirikteSu doSA bhavanti | doSAH / // 3 // vizeSataH saMyatIvarge // 49 // ke te doSA ityAha thero pahaM Na yANai, bAlo pavaMce Na yANaI vA vi / paMDi-tthi-majjhasaMkA, iyare Na yANaMti saMkA ya // 50 // bhraSTasmRtitvAnna sthaviraH, bAlastu prapazcayati kelikilatvAt, na vA jAnAti, aSTavarSAdAramya yAvatpazcaviMza- IdI tikaH [bAlaH] / paNDakastriyormadhyamAyAH zaGkA, itare vRddha-bAla-strI-napuMsakabhedA mArga na jAnantIti zaGkA ca syAt // 50 // kva sthitena pRcchA kAryetyAha pRcchAvidhiH pAsaTThio ya pucchejja, vaMdamANaM avaMdamANaM vA / aNuvaiUNa va pucche, tuhikkaM mA ya pucchijjA // 51 // pArzvasthitaH pRcched vandamAnamavandamAnaM vA, yadyasAvagrato gatastato'nuvrajya katicit padAni praSTavyaH, tUSNIM // 31 // 18 || brajati pRcchayamAno'pi, tadA naiva pRcchathaH // 51 // pathi For Privale & Personal use only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI bodhaniyuktiH // 32 // pRcchAprakrame bhaGgakAH / paMthavbhAse ya Thio, govAI mA ya dUri pucchinnA / saMkAIyA dosA, virAhaNA hoi duvihA u // 52 // panthAbhyAze samIpastho gopAlAdiH pracchanIyo, dUrasthapRcchAyAM draviNa-balIvardazRGgiNAdidoSAH, dUre ca gacchato dvividhA virAdhanA-kaNTakAdibhirAtmavirAdhanA, pRthivyAdyAkramaNena saMyamavirAdhanA [ca] // 52 // madhyamA'nyadhArmikA'bhAve kaH pRcchaya ityAha__ asai majjhima thero, daDhassuI bhaddao ya jo taruNo / emeva itthivagge, NapuMsavagge ya saMjogA // 53 // asati madhyamapuruSe, vRddho dRDhasmRtiH; sthavirAbhAve taruNaH, svabhAvenaiva bhadrakaH pRcchayaH, 1evaM strInapusakavarge'pi saMyogAH syuH // 53 // na kevalametAvanta eva kintvanye'pItyAha etthaM puNa saMjogA, hoMti aNegA vihANasaMguNiA / purisithiNapuMsesuM, majjhima taha thera-taruNesu // 54 // 1 'prathama madhyamavayAH strI praSTavyA, tadabhAve sthavirA, tadabhAve bhadrikA taruNI, evaM napuMsake'pi ' pu. / // 32 // Jain Education H A !! For Privale & Personal use only I melibrary
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 33 // pRcchA-medAH atra pucchAprakrame saMyogA bhavantyaneke, vidhAnena-bhedaprakAreNa saMguNitAcAraNikayA anekazo bhiSA ityarthaH, yathA pu.sA.ma.vR.bA. evaMvidhau dvau dvau praSTavyau evaM 6 1bhaGgAH / dvikasaMyogepu.sA.ma.vR.1, pu.sA.ma.bA.2, ityAdi 15 bhaGgAH, sarve 21, evaM strI-napuMsakavarge'pi, evaM sarve saMmilitAH 63 syuH| punarapi puruSaSaDmedAH, strISaDmedaguNane 36, yathA-pu.sA.ma.strI.sA.ma.1, pa.sA.ma.strI.sA.va.2, pu.sA.ma.strI.sA.bA.3 ityAdi / evaM puruSaSaibhedA napuMsakapaibhedaguNane 36 evaM sarve saMmilitA 171 bhedAH pRcchAyA~ bhavanti / ukta pRcchAdvAram // 54 // 'chake paDhamajayaNa'tti vivRNoti tiviho puDhavikAo, saccitto mIsao a acitto / ekeko paMcaviho, accitteNaM tu gaMtavvaM // 55 // acittena gantavyamutsagaMNa // 55 / / pRthivIkAyasya bhedAnAha1 (1) puruSo sAdharmiko madhyamavayasko (2) puruSau sAdharmi ko vRddhau. (3) puruSo sAdharmiko bAlo (taruNI), (4) puruSo anyadhArmikI madhyamavayasko (5) puruSo anyadhArmiko vRddhI, (6) puruSo anyadhArmiko bAlo (taruNI) / 1. 2 (1) puruSaH sAdharmiko madhyamo vRddhazca / (2) puruSo sAdharmiko madhyamo bAlazca evaM dvikasayoge paJcadazamedAH / pRthvIkAyamedAH / // 33 // For Privale & Personal use only JainEducationinema Jamesbrary.org
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrImatI ghaniyuktiH // 34 // AIpRthvIkAya-bhedAH / sukkolla-ulla-gamaNe, virAhaNA duviha sigga-khuppaMte / sukkovi a (pra. sukkeNavi) dhUlIe, te dosA bhaTThie gamaNaM // 56 // dvayoH zuSkAyoH zuSkena gantavyam, Ardragamane dvidhA''tma-saMyamavirAdhanA, kaSTakavedha-prasAdipIDanAt / 'sigga'tti zramo bhavati, 'khuppaMtetti kardame nimajjati, zuSkepi dhUlIbahule (pathi) ta eva doSo Atma-saMyamavirAdhanAdayaH, akSNodhUliH pravizati, tatkRtamalinavastrakSAlanesAmAcArI, anyathA hIlanA, bhrASTayA rajorahitayA bhuvA gantavyam // 56 // adhunA'rdrasya pRthvIkAyasya bhedAnAha-- tiviho u hoi ullo, mahusittho piMDao ya cikkhallo / lattapahalitta uMTaa. khuppijai jattha cikkhillo // 57 // AstrividhaH- 1 mahusittho 2 piMDao a 3 cikkhallo, eteSAM svarUpamAha-latta'-alatto-alaktakaH, 'pathaH' yena pradezenA'laktakaH kAminyA pAtyate tAvanmAnaM yo limpati kardamaH, sa madhusikthako'bhidhIyate, uNDakAH-piNDakAH tapo yo bhavati-pAdayoH piNDarUpatayA yo lAti sa piNDakaH, yatra nimajjanaM syAt sa cikkhallaH // 57 / / atha sa mArgaH sapratyapAyo niHpratyapAyazca syAt, pratyapAyAnAha-- pacavAyA vAlAi-sAvayA teNa-kaMTagA mecchA / akaMtamaNakaMte, sapadavAeyare ceva // 50 // pratyapAyAdIni / // 34 // Huininelibrary.org Jain Educat For Privale & Personal use only itional
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ||| pratyapAyA-cyAlAdizvApadAH stenakaNTakamlecchAH / evaM pUrva zuSkenAkrAntaniHpratyapAyena [bhrASTayA] gantavyam ||58|||||gmn-pnthaaH nopaniyuktiH / tadabhAve kimityAha-- // 35 // tassA'sai dhUlIe, akaMta-nipaccaeNa gaMtabbaM / __mIsaga-saccittesu'vi, esa gamo sukka-ullAiM // 59 // bhrASTayabhAve dhUlIpathena gantavyam, AkrAntaniHpratyapAyena, eSo'cittapRthivIkAyavidhiru kaH / tadabhAve mizreNa, tadabhAve sacittena, tatrApyeSa eva vidhiH shusskaardaadiH| etaduktaM bhavati-pUrva mizrazuSkena, tadabhAve mizrAi~Na, tadabhAve sacittAi~Na // 59 // pAdalekhanika idAnIM sAdhuH sthaNDilAdasthaNDilaM krAman kasmin kAle kena pramArjanaM karotItyAha--- | tasyA maanshc| uDubaddhe rayaharaNaM, vAsAvAsAsu pAyalehaNiA / vaDa-uMbare pilaMkhU, tassa alaMbhaMmi ciciNiA // 60 // Rtubaddhe-zItoSNakAle rajoharaNena pAdau pramArjayati, varSAsu yAvadvarSA varSAkAle varSati sati pAdalekhanikayA pAdapramArjanaM kartavyam / vaTamayI udumbaramayI plakSamayI tadabhAve cishcinnikaamyii-ambilikaamyiiti||6|| // 35 // 1 athavA 'esa gamo' tti " akaMtANakatasapaccavAyabhevabhinno joeyavyo, savvattha sapaccavAyo pariharaNIo ti" eSa vidhiH mu, pr.| | For Private & Personal use only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH // 36 // sA ca kiyatpramANetyAha---- vArasa aMguladIhA, aMgulamegaM tu hoi vicchinnA / masiNanivvaNA va a, purise purise ya patteyaM // 61 // sA ca ghanA - niviDA kAryA, masRNA - nirvaNA bhavati [ prati] puruSamekaikA // 61 // ubhao nahasaMThANA, saccittAcittakAraNA masiNA / ubhayo:- pArzvayornakhavattIkSNA, tasyA ekena pArzvena sacittapRthivIkAyo'nyenAcittapRthivIkAyaH saMlikhyate / saMlikhata AtmavirAdhanAbhayAnmasRNA / apkAyadvAramAha AkAo duviho, bhomo taha aMtalikkho ya // 62 // dvidhAsara bhaumo'ntarikSa ||62|| pratyAsattinyAyAdantarikSaja ucyate- mahiA - vAsaM taha (pra. puNa) antarikkhiaM daThu taM Na Niggacche / AsaNNAo Niyattai, dUragao gharaM ca rukkhaM vA 63 // so'ntarikSajo dvividho-dhUmikArUpo varSArUpacApkAyaH taM dRSTvA na nirgacchet / nirgatasya jAtaM mahikAvarSaM tata Asanne bhUbhAge nivartate, atha dUraM gatastataH zUnyaM gRhaM vRkSa vA''zritya tiSThati // 63 // apkAyabhedAH / // 36 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ gmn-vidhiH| matI yuktiH 37 // sabhae vAsattANaM, accudae sukkharukkha taraNaM vA / Nai-koppara-varaNeNaM, bhome paDipucchi AgamaNaM // 64 // sabhae-stenAdibhayopete varSAtrANaM prAvRtya vrajati, atyudake zuSkavRkSArohaNaM kartavyaM, sa nAsti, tatastaraNDaM gRhItvA tarati, uto'ntarikSajaH / itaramAha-yadyagre nadI syAt vakrarUpA, tadA nadIkUpareNa vrajati, [nadI parihatya ityarthaH] atha varaNena setubandhena yAti / evaM bhaume pratipRcchaya kazcitpuruSa gamanaM kartavyaM // 6 // varaNena kIdRzenetyAha gaMgi-paraM-parapArisADi-sAlaMbavajjie sabhae / paDivakkheNa u gamaNaM, tajjAiyare va saMDevA // 65 // na ekAGgI-anekAGgI-anekeSTikAdinirmitaH, 'paraMpara' iti paramparapratiSThaH-vyavadhAnapratiSThaH, 'parisADI'tti gacchato yatra dhUlyAdi patati, 'sAlaMbavajjie ti sAvaSTambhalagnarahitaH, sabhayaH ( yatra vyAlAdayaH zuSireSu snti)| yadyebhirguNairyuktaH syAt tadA na gantavyaM, saMkrame tasmin pratipakSena-ekAGgayaparamparAdinA gantavyam / bhaGgAzcAtra // 37 // For Private & Personal use only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI piniyukti // 38 // // padapaJcakajAH 32 bhaGgAH / padapaJcakaniSpannatvAt dvAtriMzadyathA 1sthApanA SSSSS SSS S SS SSI sss / / / 155ss / 5 / / I SSS / 5 / / SSSS 5 / / sss / 5 / / / / / sss / / / / / ss / / / 5 / / 55055 SSS! 5 / / / ISISS / / / / / 5 / / / / / / SIISS | / / / 5 / / / / / / / / / / / ss / / / / / | / / / / / / / / / atha saMkramo nAsti tataH 'saMDeva'tti saNDevako-prAvA, sa dvividhaH- tajjAta itarazca, tarayAmeva bhuvi jAtaH sa tajjAtaH, itaro'nyata AnIya tatra nihitaH // 65 // sa caikaikatrividhaH tadAha1 aNegagio para paro parisADI sAlaMbaNavajio sabhau' tti prathamo bhaGgaH, 'egaMgi para paro' ityAdi dvitIyo bhaGgaH, evamanye sarve bhaGgA yojanIyAH / atra 'para para' sthAne 'cala'thira'tti pAThAntara vidyate, tena SaDbhiH padaiH catuHSaSTibhaGgAH, NegaMgi calo athiro pArisADI sAlaMbaNavajjie sabhae' eSa prathamo bhaGgaH evamanye (sN.)| // 38 // Hellainelibrary.org Sain Educa For Privale & Personal use only t ional
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI gopaniyuktiH // 39 // pASANAdiH caturkI jalama calamANamaNakaMte (pra. maIkate), sabhae pariharia gaccha iyareNaM / dagasaMghaTTaNalevo, pamajja pAe adUraMmi // 66 // calamAnA'nAkrAntasabhayabhedAstridhA [bhayabhedAt tridhA] sa khaNDevakaH-pASANaH, taM parihatyetareNA'calA''krAntA'- IN bhayena gantavyam, atra padatrayeNASTau 1 bhaGgAH / saMkramAbhAve udakena gantavyaM, tatrA'yaM vidhiH- udakasaMghaTTe, lepere tore pAdau pramRjyottarati // 66 // caturdA jalaM tadAha pAhANe mahusitthe, vAlua taha kaddame ya saMjogA / akaMtamaNakate, sapaccavAeyare ceva // 67 // pASANajalaM yat-pASANAnAmupari vahati, madhusikthakajalam alattakamArgAvagAhi kardamasyopari vahati, vAlukAjalaM-vAlukAyA upari vahati, atra pApANajalAderAkrAntA'nAkrAntasapratyapAyaniHpratyapAyaH saMyogAH krttvyaaH| caturvidhe jale caturbhaGgI jJeyA''krAntAdibhedena // 67 // jalasaMghaTTAdilakSaNamAha jaMghaddhA saMghaTTo, NAbhI levo pareNa levuvari / ego jale thalego, Nippagale (pra. laNa) tIramussaggo // 6 // 1 teSAM caiSA sthApanA / | 1555| 255 / / 3515| 4 / / | 5iss IS|7||5| | | // 39 // For Private & Personal use only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 saMghaTTAdijale uttrnnvidhiH| IAGI zrImatI jaMghArddhamAtrapramANaM jalaM-saMghaTTaH, nAbhipramANa-lepaH, nAbhipareNa lepopari jalamucyate / saMghaTe'yaM vidhiH- ekaH baniyuktiH pAdo jale'nyaH sthale-AkAze [vA] karttavyaH, atha tIraprAptavidhiH- tIre eko jale'nya AkAze niHpragalanAste, // 40 // II pAdaH puna AzyAnaH sthale, dvitIyaM niSpragalaM kRtvA tIre kAyotsarga karoti // 68 // nAbhipramANe'yaM vidhiH Nibhae-'gAritthINaM tu, maggao colapaTTamussAre / sabhae atthagdhe vA, oiNNesuM ghaNaM paDheM // 69 // nirbhaye jale satyaharaNazIlatvAdvayAlAdirahitatvAccAgArANAM strINAM ca mArgata:-pRSThato gacchatA colapaTTauparyutsAraNIyaH, sabhaye'stAghe(agA)jale'vatINeSu kiyatsu madhye sthito yAti, colapaTTa' dhanaM niviDaM karoti, yathA jalena nApahiyate // 69 / / dagatIre tA ciThe, Nippagalo jAva colapaTTo u / sabhae palaMbamANaM, gacchai kAraNa aphusaMto // 7 // sabhaye pralambamAnaM nayati colapaDheM zarIreNAspRzan virAdhanAbhayAt // 70 // nadyAmavatarato gRhasthAbhAve'yaM vidhiH asai gihi NAliyAe, ANakkheuM puNo'vi paDiyaraNaM / egAbhoga paDiggaha, keI savvANi Naya purao // 71 // // 4 // For Privale & Personal use only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI nAvArohAdi vidhiH| aghaniyuktiH // 41 // gRhasthAbhAve nAlikayA AtmapramANAdhikacaturaGagulayo yaSTikayA "ANakkheu"-parIkSya punaH praticaraNAAgamanaM karoti, Agatya [ca] AbhogaH- upakaraNaM 'ekatti ekatra badhnAti, patadgrahaM pRthagadhomukhaM pAtraka bandhe badhnAti taraNArtha, kecidevamAhuH- sarvANyeva pAtrakANyadhomukhAni cIreNa badhyante taraNArtham / eSa eva vidhirnAvaM caTato'pi, na ca purataH-prathamaM caTati pravartanAdhikaraNadoSAt, cazabdAna pRSThataH, arddhacaTato vahati tasmAdArUDheSu stokeSvArohati // 71 / / sAgAraM saMvaraNaM, ThANatiaM pariharittu'NAvAhe (pra. te)| ThAi NamokAraparo, tIre jayaNA imA hoi // 71 // sAgAraM saMvaraNa-pratyAkhyAnaM karoti caTan , sthAnatrayaM tyaktvA tiSThati-nAvAdevatAdhivAsatvAnna purataH, avallaga[ka]vAhaNa[na]-bhayAnna mArgataH- pRSThataH, udakollicanabhayAnna madhye, api tu pArzvana namaskAraparastiSThati // 72 // tIre iyaM yatanA Navi purao Navi maggao, majhe ussagga paNNavIsAu / daiudayaM tuMbesu a, esa vihI hoi saMtaraNe // 73 // / na purato, na mArgataH, gRhasthamadhyasthitenottaraNIyaM, tIre kAyotsargaH paJcaviMzatyucchvAsapramANaH karttavyaH, nAva- | Fox Private & Personal use only // 4 // Can Edonal
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ acittaaditejskaayytnaa| zrImatI bhAve dRti-uDupa-tumbakAdibhistaraNe kAyotsargaH kartavyaH / atrApkAye mizrAcittayatanA noktA chadmasthena 1tayostaniyuktiH III svato jJAtumazakyatvAt, yo jJAsyati sa kariSyatyeva, uktamakAyadvAram // 73 // atha tejskaaysttraah||42|| volINe aNulome, paDiloma'ddesu ThAi taNarahie / ___ asaI ya ga(ka)ttiNaMtaga ullaNa (pra.ga) tali(Di)gAi DevaNayA // 74 // yadi tasya sAdhogacchato vanadavo'nukUlo bhavati-yadabhimukha sAdhurgacchati tadabhimukhamagnirapyetItyarthaH / tatastasmin vyutkrAnte sati gantavyaM, yadA sa pratilomo'bhimukhamAyAti, tadAr3heMSu pradezeSu tRNarahiteSu ca tiSThati, tadabhAve 'kattiNa' ti kRttizcarma tenAtmAnamAvRNoti, tadabhAve'nantakaM-kambalAdivatra tadAIMkRtyA''vRNoti, tatastiSThati / atha gacchato bahuguNaM tataH 'taDi[li]gA' iti upAnahI paridhAya Devana-laghana baDheH karoti, yadA vidhyAte yAti tadA'cittatejaskAyayatanA, yadhupAnahauM paridhAya yAti tadA sacitto mizro vA, eSA triprakArA yatanA / ukta tejaH // 74 // adhunA vAyu:-- jaha aMtarikkhamudae, Navari NiaMbe a vaNaNiguMje ya / ThANaM sabhae pAuraNa-ghaNakappamalaMbamANaM tu // 75 // 1 mizrAcittayoH / // 42 // Jain Educat O ational For Privale & Personal use only W w.jainelibrary.org
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI odhaniyuktiH // 43 // vnsptitrskaayytnaavidhiH| yathAntarikSodakayatanoktA, 'AsannA u' ityAdi. [63 gA. tRtIyacaraNe] sA ihApi dRzyA, 'navari'tti | ayaM vizeSaH 'nitambe'-parvataikadeze 'vananikuJja vA stheyaM, yadi pradezaH sabhayaH 'pAuraNa'-prAvRtya ghanaM kalpaMkambalAdirUpakaM gacchati, 'alaMbamANaM tu' yathA koNo na pralambate, tatra vAyau kalpaprAvRtazarIrasya sacittayatanA, apralambaM kalyaM kurvato'cittayatanA, prAvRtasyaiva mizrApi, eSA triprakArA yatanA // 75 // vanaspatidvAramAha tiviho vaNassaI khalu, paritta'NaMto thirAthirekkeko / saMjogA jaha heThThA, akaMtAI taheva ihiM // 76 // trividho vanaspatiH / sacittAcittamizrarUpaH / ekaiko dvidhA-paritto'nantazca, sthiro-dRDhasaMhananaH / itaroDa| sthiraH / saMyogA, yathA 'hiTThA' pazcAdAkrAntAnAkrAntasapratyapAyAdayastathaivAtrApi, acitta-paritta-thira-ata-nipacavAeNaM gammai eso suddho paDhamabhaMgo, sesA egatIsaM bhaMgA jahAsamayaM bhaiyavvA / / 76 // trasadvAramAha-- tivihA beiMdiyA khalu, thirasaMghayaNeyarA puNo duvihA / akaMtAI ya gamo, jAva u paMcidiA NeA // 77 // tridhA dvIndriyAH sacittAdibhedAt , sacittAH sakalajIvapradezavantaH, acittA viparyayAt , mizrAH karambIbhUtAH, punarekaiko dvidhA-sthirasaMhanano'sthirasaMhananazca, AkrAntAdirgamo-bhaGga ityanena cturbhnggii| ayaM kramastrIndriyacaturindriya-paJcendriyANAM sacittAdiryojanIyaH // 77 // evaM sajAtIyayatanoktA, vijAtIyena sahA''ha // 43 // For Privale & Personal use only www.jainelibrary:org
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniryuktiH 118811 puDhavida ya puDhavIe, udara puDhavitasavAlakaMTA ya / puDhavivaNassaikAe, te ceva Nu puDhavie kamaNaM // 78 // pRthivyudakayoryugapadmane prApte pRthvyAM gamyam, udake pRthivItra sAdisadbhAvAt cazabdAdvanaspatezca / pRthivIvanaspatyoH pRthivyaiva gantavyaM, vanaspatau tadoSasaMbhavAt // 78|| puDhavitase tasarahie, NiraMtaratase supuDhavie ceva (pra. gamaNaM) / AvaskAe, vaNeNa NiyamA varNaM udae // 79 // pRthivItrasayos sarahite - viralatraseSu gamya, nirantareSu tu pRthivyAm | akAyavanaspatyo- vanaspatinA gamyam udake niyamAdvanaspatisadbhAvAt // 79 // U - vAu - vihUNA, evaM sesAvi savvasaMjogA / NaccA virAhaNa- dugaM, vajjaMto jayasu uvautto // 80 // tejaskAyavAyukAyAbhyAM rahitAH zeSA api sarvasaMyogA anyepyanuktA bhaGgA jheyAH / sarvathAtma-saMyama - virAdhanAdvayaM jJAtvA dvayaM varjayet / upayukto yatasva yatanAM kurviti / yaduktaM ' evaM sesAvi savva saMjogA' te cAmI - pRthivyapvanaspatieg dviksaMyogAH 6, trika saM. 4, catuSka saM. 1 evaM 11 acitte labdhAH / evaM mizraH 11, sacitaizca 11, Jain Educationonal kAyadvaye vidhiH / 118811 ainelibrary.org
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI | niyuktiH // 45 // sarve 33, uktA SaTkAyayatanA // 8 // prAhA'nyataravirAdhanAmantareNa pravRttireva na syAt tadA kiM syAt ityAha saMyabhAdagyAtmA savvattha saMjamaM saMjamAu appANameva rakkhijjA (pra. kkhto)| rkssitvyH| muccai aivAyAo, puNo visohI Na yAviraI // 1 // sarvatra saMyamarakSA kAryA tadabhAve'bhipretArthasiddhayasiddheH, saMyamAdapyAtmAnameva rakSet, AtmAbhAve tatpravRttyasiddherAtmAnameva rakSanmucyate'tipAtAd-hiMsAdidoSAd, punastapasAdinA vizuddhirbhavet / atha manyase pRthivyAdyatipAtottarakAla vizuddhirbhavatu, kintu hiMsAyAM vartamAno'virato labhyata ityekavatabhaGge sarvatratabhaGgaH ? tadetannAsti, nacAviratiH tasyAzayavizuddhatayA vizuddhapariNAmatvAt / ||8shaa saMyamAdapyAtmA rakSitavyaH, kimarthamityAha saMjamaheuM deho, dhArijai so kao u tadabhAve ? / saMjamaphAiNimittaM, ca dehaparipAlaNA iTThA // 81 // sa ca [saMyamaH] kutastadabhAve-dehAbhAve, tataH saMyamasphAtinimittaM dehaparipAlanamiSTam // 8 // para Aha cikkhalla-vAla-sAvaya-sareNu-kaMTaya taNe bahujale a| logo'vi Necchai pahe, ko Nu viseso bhayaMtassa // 82 // // 45 // cikkhalla-vyAla-zvApada-sareNu-kaNTaka-tRNAn bahujalAn sopadravapatho loko'pi necchati, ko nu vizeSo ? lokAt || For Privale & Personal use only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ matI nayuktiH tulye'pi prANAtipAtAdau visadRzatA 36 // sakAzAd bhadantasya yenaivamuktam ? ucyate-- jayaNamajayaNaM ca gihI, sacittamIse paritta'Nate a / Navi jANaMti Na yAsiM, avahapaiNNA a (pra.i.)ha viseso // 3 // yatanAmayatanAM sacittAdau gRhiNo na jAnanti, navateSAmavadhapratijJA, ata eva vizeSaH // 8 // kiM ca avia jaNo maraNabhayA, parissamabhayA va te vivajjei / te puNa dayApariNayA, mokkhatthamisI pariharaMti // 84 // 'te' ti sApAyAna pathaH // 4 // prANAtipAtA''pattAvapi sAdhogahiNA saha vaidharyamAha avisiTThamivi jogaMmi, vAhire ho vihurayAi iharA / suddhassa u saMpattI, aphalA jaM desiA samae // 5 // aviziSTepi-tulye'pi yoge prANAtipAtAdau bAhya-bahirvatini, bhavati vidhuratA-visadRzatA, itarathA zuddhasya sAdhoH saMprAptiH-prANAtipAtApattiraphalA yatpradarzitA samaye tadvirudhyate // 85 // eka mivi pANivahaMmi, desiaM sumahadaMtaraM samae / emeva NijjaraphalA, pariNAmavasA bahuvihIA // 86 // // 46 // Jain Educ a tional For Privale & Personal use only Allrww.jainelibrary.org
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI piniyuktiH // 47 // ekasminnapi-tulye['pi] prANivadhe darzitaM sumahadantara samaye, yathA dvau puruSau prANivadhe pravRttau, mRtvaiko'ti ye bhavasya hetavaH saMkliSTapariNAmatayA saptame narake, anyo nAtisaMkliSTatayA dvitIye utpannaH, evameva nirjarAphalavizeSAH pariNAma |te moksssyaapi| vizeSAdbahuvidhA bhavanti, vishisstt-vishisstttr-[vishisstttmaaH| ekAM prANijAtimaGgIkRtyoktam // 86 // sakalavyakRtyAzrayamantaramAha je jattiA a heU, bhavassa te ceva tattiA mukkhe / gaNaNAIyA logA, duNhavi puNNA bhave tullA // 87 // ye yAvanto bhavasya hetavo bhavanti ta eva nAnye (tAvanmAtrA eva) mokSasya, gaNanAtItA dvayorbhavamokSayoH sambandhinAM hetUnAmasaMkhyeyA lokAH pUrNAH, tatra pUrNAH bhRtAH, ekahetunyUnA api syurataH pUrNAstulyAH- sadRzAH kriyAvizeSaNam / / 87 // yeSAmamI trailokyapradArthA bhavAya mokSAya bhavanti tadAha eriAvahamAIA, je ceva havaMti kammabaMdhAya / ajayANaM te ceva u, jayANa NivvANagamaNAya // 8 // // 47 // iryApathAdyA vyApArA ya eva karmabandhAyA'yatanAparANAM bhavanti, ta eva yatnavatAM mokSAya, evaM sAdho hasthena saha || visadRzatoktA // 88 // sajAtIyameva sAdhumAzritya tAmAha Jain Education international For Privale & Personal use only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI bhopaniyuktiH // 48 // vidhiniSedhavicAraNA egateNa Niseho, jogesu Na desio vihI vAvi / dalipapa jiseho. hojja vihI vA jahA roge // 8 // yogepu-gamanAgamanAdivyApAreSu niSedhaH svAdhyAyAdau vidhirvA na darzitaH, kintu dalika-vastu prApya vijJAya niSedho vidhirvA bhavet , kasyacit sAdhorAcAryAdiprayojane sacitte'pi pathi vrajato gamanamanujJAyate kAraNikatvAt nAnyasya, yathA roge-jvarAdau paripAcane bhojanAdeniSedhaH, jIrNevare tasyaiva vidhiH kriyate // 89 // athaikameva vastvAsevyamAnaM bandhAya mokSAya[vA] kathaM bhavatItyAha-- __jaMmi NisevijaMte, aiAro hojja kassai kayAe / teNeva ya tassa puNo, kayAe sohI havejjAhi // 90 // yasmin vastuni krodhAdau niSevyamAne'ticAraH kasyacitsAdhoH, kasyAzcidavasthAyAM tenaiva tasya zuddhiriti, caNDarudrasAdhoriva, tena hi svaziSyo daNDena tADitaH, taM rudhirAdraM dRSTvA pazcAttApavAn saMvRttaH kevalI jAta iti // 9 // atha bAhyo vyApAro yathA bandhaheturna syAt tathA''ha-- aNumitto'vi Na kassaI, vaMdho paravatthupaccao bhnnio| tahavi a jayaMti jaiNo, pariNAmavisohI micchaMtA // 11 // // 48|| I Jain Educati For Privale & Personal use only ntelibrary o nal
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniryuktiH // 49 // / aNumAtro'pi svalpo'pi bandho na bAhyavastunimittAd bhaNitaH kintvAtmapariNAmAdeva, Aha-yadyevaM na pRthivyAdi yatanA kAryA ? ucyate - yadyapi bandho na bhavati tathA'pi yatnaM vidadhati munayaH / pRthivyAdau vizuddhapariNAmamabhilaSantaH // 91 // yastu hiMsAyAM varttate tasya pariNAma eva na zuddha ityAha jo puNa hiMsAyaNe, vaTTaI tassa gaNu parINAmo / duTTo Na ya taM liMgaM, hoi visuddhassa jogassa // 92 // yaH punarhi sAyataneSu-hiMsAsthAneSu vartate, nanu tasya pariNAmo duSTaH, na ca tadvisAsthAnavartitvaM liGga vizuddhapariNAmasya ||12|| hA yA vizuddhaM pariNAmaM icchayA suvihieNaM / hisANA savve, parihariyacvA (pra. vajjeyavvA) payate // 93 // spaSTA ||93|| tathA ca- vajjemitti pariNao, saMpattIe vimuccaI verA / avihito'vi na muccara, kiliTTabhAvo tivAtassa // 94 // varjayAmyahaM prANivadhAdItyevaM pariNataH san prANAtipAtasaMprAptAvapi vimucyate bairAt karmabandhAt, yastu kliSTa duSTapariNartebandhonAnyathA / 118811
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI || pariNAmaH so'vyApAdayannapi na mucyate vairAt, uktA SaTakAyayatanA // 94 // idAnIM gacchan grAmAdau pravizati tatra ||4|| gacchatA grAmacaniyukti kA sAmAcArItyAha -- praveze // 50 // paDhamaviiyA gilANe, taie saNNI cauttha sAhammI / sAmAcArI paMcamiyaMmi a vasahI, chaThe ThANaTTio hoi // 95 // dAraM prathamadvAre dvitIyadvAre ca glAnaviSayA yatanA, tRtIye zrAvakaH, caturthe sAdharmikaH sAdhuH, paJcame vasatiH SaSThedvAre varSApratighAtAt sthAnasthito bhavati / Aha-tRtIye SaDAdhikArA bhaviSyanti, tataH kiM kevalaH saMjJI saMgRhItaH ? ucyate-tulAmadhyagrahaNanyAyena zeSANyapi gRhItAni // 95 // nanvasyAtitvaritAcAryakAryapravRttatvAt ko'vasaro grAmapravezane ? ucyate-- ehiapArattaguNA, dunni ya pucchA duve ya sAhammI / tatthekekA duvihA, cauhA jayaNA duhekkeko (paDidAragAhA) // 96 // ___ tasya grAme pravizata aihikA bhakapAnAdayaH, paratraguNA glAnAdipratijAgaraNAdayaH, pravizatastasya pRcchA dvidhA vidhyavidhibhedena bhavati, sArmikAzca sAMbhogikAnyasAMbhogikabhedena dvidhA, (tatrapunarekaiko dvividhaH) ekAnekabhedena, // 50 // 1 vaietyAdi0 padasthacazabdAnmahAninAdanAmaka dvAramAkSipyate, tena saMjJIdvArasya madhyatA spaSTA / athavA saMjJItareSAM varNanamagre bhaviSyatIti jJeyam ||(sN0) Jain Educa t ional For Privale & Personal use only ba w .jainelibrary.org
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 51 // grAmapraveze aihika paratraguNAH / caturvidhA yatanA-sAMbhogikasaMyatasaMyatyanyarasAMbhogika saMyata-saMyatIbhedAt ,(punarapi)ekaiko dvidhA saMyatasaMyatI bhedAt , caturvidhA yatanA-dravyAdiH, ekaikA dvidhA,-tatra dravyataH prAsukena tadabhAvenAsukena, kSetrato'kRtAdigRhe sthAtavyaM tadabhAve udghATanaM gRhasya kapATAderapi kriyate, kAlataH prathamapauruSyAM prAsukaM dIyate'lAme kRtvApi dIyate, bhAvataH prAsukadravyeNa, tadabhAve'prAsukenApi samAdhirvidhIyate mlAnasya // 96 / / iyaM dvAragAthA prathamadvAramAha ihaloiA pavittI, pAsaNayA tesi saMkhaDI saDDho / paraloiA gilANe, ceiya vAI ya paDiNIe // 97 // (paDidAragAhA) 'ihaloitti dvAraM, praviSTasyAyaM guNaH-yAnabhipravRtastadIyAM-kadAcidvArtA labhate yathA tato nirgatyA'mukutra tiSThanti, atraiva vA samAgatAH syuH, tatasteSAM pazyattA-darzanaM syAttatraiva kArya samAptiH, saMkhaDIta zrAddhagRhAdvA bhakta gRhItvA vrajataH kAlakSepo na bhavati / dvitIyadvAraM 'paraloitti glAnapraticaraNacaityavandanavAdijayapratyanIkopazamanAni paratraguNAH pRcchAdvAraM, / / 97 // avidhipRcchAmAha avihI pucchA asthittha, saMjayA Natthi tattha smnniio| samaNIsu a tA natthI, saMkA ya kisoravaDavAe // 98 // saMyatAH santI'ti vizeSaprazna Aha-na 'santi' satyo'pi zramaNyo noktAH, atha zramaNIH pRcchati Aha-na'santi'tAH, 1 bhedAt , ekaiko dvidhA kAraNika niHkAraNikabhedAt , athavA tasthitikA duviha'tti tamaikaiko0 // 6 // For Private & Personal use only // 51 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI zodhaniryuktiH // 52 // zramaNAH santo'pi noktAH, zaGkA zramaNIpRcchAyAM 'kizoravaDavAnyAyAt ' // 98 // saDhe cariakAmo saMkAcArI ya hoi saiDhIsuM / ceiyagharaM va Natthiha, tamhA u vihIi pucchejA // 99 // caritukAmo - bhakSayitukAmaH, zrAvikAyAM zaGkA, nUnamayaM tadarthI caritukAmazra, atha caityagRhameva kevalaM pRcchati, tatastadabhAve 'vargacatuSTayAbhAve ca tatprabhavaguNahAniH syAt, tasmAdvidhinA pRcchet ||19|| vidhipRcchAmAhagAmaduvAra bhAse, agaDasaMmIve mahANamajjhe vA / pucchejja sayaM pakkhA, viAlaNe tassa parikahaNA // 100 // grAmadvArAbhyarNe kUpasamIpe vA mahAjanasamudAye vA svakaM pakSa pRcchat, kimasmatpakSo'sti neti ? yadi paraH pRcchati at Hai svapakSa: 1, ityevaM vicAraNe tasyAgre parikathanA, paJcavidho'smatpakSaH caityagRhAdiH // 100 // uktaM pRcchAdvAra / yadi caityagRhamasti tatastatraiva gantavyaM kathamityAha- NissaMkia thUbhAisu, kAuM gacchejja ceiagharaM tu / pacchA sAhusamIvaM, te'vI a saMbhoiyA tassa // 101 // 1 sAdhu-sAdhvI zrAvaka zrAvikArupo vargacatuSTayaH / grAmadvAre pRcchAvidhiH // 52 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ matIM nayuktiH mArge saambhogikmlaansevaavidhiH| - arddha kaNThayam, sAdharmikadvAramAha-pRcchati caityagRhAnnigatya pazcAt sAdhusamIpa' yAti, te sAmbhogikAH sAdhavaH / syurasAmbhogikA vA, yadi sAmbhogikAstadA kA sAmAcArItyAha-- NikkhiviuM kiikammaM, diivnn'nnaabaahpucchnnshaao| gelaNNa vimajjaNayA, avisajjuvaesa dAvaNayA // 102 // nikSipyopakaraNaM sAdhuhaste vimucya, kRtikarma-vandanaM karoti, tato dIpanA-gamanakAryA''virbhAvanaM karoti. anAbAdhA yUyaM ?, te'pyAhurevameva, tataH sAdhurAha-bhavadarzanArthamAgato'dhunA gacchannasmi, te'pi yadyasti tataH sahAyaM dadati, atha kazcid glAnaH, tatastiSThati, tatpraticArakasadbhAve visarjayanti taM, atha na visarjayanti, evaM bravate. auSadhAdyasti sarva, kintu tatsaMyojanAM na jAnImastata upadeza dadAti, athavaM bruvate vayaM na labhAmahe, tato dApayatyauSadhAdi, tato yAti // 102 / / atha vrajantamevamAha puNaravi ayaM khubhijjA, ayANagA mo sa vA bhaNijja saMcikkhe / ubhao'vi ayANaMtA, vejjaM pucchaMti jayaNAe // 103 // punaH kSobhaM yAyAd vayaM na jAnIma upazamayituM, glAno vA sthApayati, tataH 'saMci.' saMtiSThati, athobhAva pyAgantukavAstavyau na jAnItastato vaidya pRcchato yatanayA // 1.3 // tAmAha // 53 // For Privale & Personal use only M w .jainelibrary.org
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ gomatI niyuktiH 54|| vadyapAdhai gmnkrtvyvidhii| gamaNe pamANa uvagaraNa, sauNa vAvAra ThANa uvaeso / ANaNa gaMdhudagAI, uTThamaNuDhe aje dosA // 104 // yadi glAno gantuM pAsyati tadA sa eva nIyate, tadabhAve'nyaitripazcasaptamiH sAdhubhirgamyaM, na ekadvicatubhiryama-daNDa-yamapuruSa-vAhI-[hika-parikalpanAt, zuklavosomirgantavyaM na kRSNamalinAdibhiH / zakuneSu gamyaM nAzakuneSu, 'vAvAra'tti yadi vaidyo bhuGkte, kiJcit chindan bhindanvA''ste tadA na praSTavyaH, atha piTakagaNDAdiglAnasya chettavyaM syAttadA praSTavyo vaidyo notkuruTikAdau praSTavyaH, kintu zucipradezasthaH / tato vaidyo yatanayA pRSTaH san upadezaM dadAti, dravyakSetrakAlabhAvairayamavadhAraNIyaH / atha vaidyo brUyAt pazyAmi taM tataH | sa vaidyo glAnasamIpamAnIyate, na ca glAno vaidya-samIpaM nIyate, utkSipte loko bravIti nUnamayaM mRta ityapazakunaH, murchA vA syAt vipattirvA vaidyagRhe syAditi, Agacchati ca vaidye gandhAvAsAH sannihitAH kriyante, taddAnArtham udakamRttikayA vilepanAdi kriyate, AcAryoM vaidya Agate uttiSThati tadA pravacanahIlanA, anutthAne stabdha iti pratikUla: syAttasmAdetaddopabhayAt pUrvamutthAya stheyaM mariNA, uktamutthitAnutthitadvAram // 104 // glAnasya kiyantaM kAlaM sAdhanA praticaraNA karttavyetyAha paDhamAviyArajogaM, NAu' gacche biijjae diNNe / emeva aNNasaMbhoiyANa aNNAi vasahIe // 105 // ||54 // JainEducalE natio For Private & Personal use only Jovw.jainelibrary.org
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH ekaakiglaanpricryaavidhiH| prathamAlikA''nayanaM karoti glAnaH, svayameva bahibhUmigamanakSamo jAta ityevaM jJAtvA sahAye datte [sahAyAsattvedatte vA sati yAti, eSa sAmbhogikavidhiruktaH / evamanyasAmbhogikeSvapi dRzyaH, kintvanyasyAM vasatau sthito glAnapraticaraNAM karoti, ayamaparo vizeSaH, asAmbhogikasakAzaM pravizatA tadanAkrAntabhUbhAge copakaraNAdi vimucya kRtikarmAdi karoti mA bhUttacchikSakANAM tatsAmAcArIdarzane'nyathAbhAvaH syAditi // 105 // bahumadhyagatasAmbhogikAnyasAmbhogikaglAnavidhirukto'dhunakAkiglAnavidhimAha egAgigilANaMmi u, siTTe kiM kIraI ? Na kIraI vAvi / chaga-mutta-kahaNa-pANaga-dhuvaNatthara tassa NiyagaM vA // 106 // sa grAmapArzve gacchan kasmAdapi puruSAdidaM zRNuyAt-ekAkiglAne ziSTe kathite yadbhavatA praticaraNA kriyate na vA?, ityukte suSTu kriyata iti bravIti, para Aha-yadyevaM chagaM-purIpa' mUtraM tAbhyAM vilipto'sti, evaM kathite pAnakena glAnadhAvanaM karoti, tadIyairevopakaraNarAstaraNaM karoti tadabhAve svakIyaiH // 106 / / tathA cAha-- sAravaNaM sAhallaya, pAgaDadhuvaNe suI (ya sui)samAyArA / aibhibhale samAhI, sahussa AsAsa paDiaraNaM // 107 // 1 abhAvAdadatte vA0 pu. / // 55 // For Privale & Personal use only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI aghaniyuktiH glaancittsmaadhikrnnvidhiH| // 56 // sAravaNaM niSkriyakaraNaM tasminiSkriye glAne kRte sati, 'sAra'0 pratizrayapramArjanaM vA, janaiH sambandhaM pRSTo dharmabAndhavo'yaM me, lokaH prazaMsati-aho 'sAhallaya' saphalatA dharmasya, prakaTadhAvanaM glAnopadhyoH, loko brate-zuci| samAcArAH zramaNAH, athA'sau ativihvala:-duHkhena karAlitaH [syAttataH] 'samAhiti prArthitabhojanAdi dAtavyam , svasthaH sannabhidhIyate yathA kAlaM kuru, atha samarthastata AzvAsyate-na bhetavyam , ahaM praticArako'smi // 107 // tatazca sayameva dipADhI, karei pucchai ayANao vejjaM / dIvaNa davvAiMmi a, uvaeso jAva laMbho u (pra.a) // 108 // dRSTapAThI-dRSTa upalabdhaH pAThazcarakasuzrutAdiryena sa, svayameva kriyAM karoti vaidyavat , ajAnan vaidya pRcchati / 'dIvaNa'tti ekAkyAgamana kAryakathanaM, ato na nimittaM grAhya', 'dravyAdicatuSTayopadezaH, yadA prAsukaM na labhyate tadA'prAsukenA'pi kriyate // 108 // kAraNia haTThapese, gamaNulomeNa teNa saha gacche / NikAraNia kharaMTaNa, biijja saMghADae gamaNaM // 109 // yadyasau glAnaH kAraNikastato 'hiTThatti-dRDhIbhUtaH preSaNIyaH, atha tasyApyanukUlameva gantavyaM syAttatastena glAnena 1 AdizabdAt kSetrakAlabhASA jJeyAH / // 56 // Jain Education international For Privale & Personal use only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ matI neyuktiH | sAdhvIpratizraye sAdhoH pRcchaadi| 57 // saha yAti, evamasAmbhogiko'pi dRzyaH, kAraNikaikasAmbhogikA sAmbhogikaglAna uktaH / atha niHkAraNikaikaglAnastataH 'kharaMTaNa'tti pravacanopadezapUrvakaM karkazabhaNanamiti, kharaSTitaM dvitIyaM-sahAyaM kRtvA saMghATakena vrajati // 109 // sAmbhogikAsAmbhogikasaMyata-ekAneka-kAraNikayatanoktA // adhunA sAmbhogikA sAmbhogikasaMyatInA-mekAnekakAraNikI-niSkAraNikyAdInAM yatanA pratipAdyate-vidhipRcchayA pRSTe saMyatyastatra syuH, ko vidhirityAha samaNipavesi NisIhia, duvAravajaNa adiTThaparikahaNaM / therItaruNi vibhAsA, NimaMtaNA'vAhapucchA ya // 110 // zramaNIpratizrayapraveze bahiHsthenaiva naSedhikI karttavyA, vAratrayaM-dvAre madhye praveze ca, dvAraM pratihatyaikatra pradeze tiSThati, adRSTe parikathanaM sAdhurAgata iti, 'therI taruNI vibhAse'ti / yadi pravartinI sthavirI tadAtmadvitIyAtmatRtIyA vA nirgacchati, atha taruNI tatastrIcatuHsthavirImiH [saha nirgacchatIti vibhASA], tatastamAsanena nimantrayanti tAH, "abAdhA bhavantya' iti sa pRcchati // 110 // ___ siTThami sahU paDiNIyaNiggahaM ahava aNNahiM pese / uvaeso dAvaNayA, gelaNNe vejjapucchA a // 111 // 'astyAbAdheti ziSTe yadyasau samarthastato duSTaM nigrahayati, asamartho'nyatra preSayati. auSadhAdhupadezaM datte'lAme |57 // Jan Edu a l For Private & Personal use only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ romatI neyuktiH glAnasAdhvI paricaryAvidhiH sAdhoH / 158 // MII dApayati glAnatve'yaM vidhiH / athA'sau dAtuM na jAnAti tato vaidyaM pRcchati // 11 // taha ceva dIvaNa caukaeNa aNNatthavasahi jA paDhamA / taha cevegANIe, AgADhe cilimilI NavaraM // 112 // tathaiva prAgvat / 'dIvaNa'tti ekAkyAgamanakAraNakathanaM, vaidyena dravyAdicatuSke ukte yatanA prAgvat , anyatra vasatau sthitA yAvatprathamAlikAdikSamA syAttAvatpraticarati, tato yAti, bahumadhyagataglAnavidhiruktaH / 'taha ceva'ttitathaivaikAkinyAH / ayaM vizeSa AgADhe-atIvA'paTutAyAM ekAzraya eva yavanikAntaritaH praticarati // 112 / / NikAraNiaM camaDhaNa, kAraNiaM Nei ahava appAhe / gamaNitthi-mIsa-saMbaMdhi-vajjie asai egAgI // 113 // niSkAraNikAM 'camaDhaNati pravacanoktairvacobhiH khisati, athA'sau kAraNikA tatastAM svayameva nayati / 'aha va [AppAhe'tti athavA tadgurostatpravarttinyA vA saMdizati / svayaM ca nayataH ko vidhirityAha-gamaNityi'tti strIbhiH sambandhinIbhiH saha, tadabhAve mitraiH strIpuruSaiH sambandhibhiH, tadabhAve'sambandhinImiH tadabhAve'sambandhibhiH puruSastrIbhiH, tadabhAve sambandhipuruSaiH, tadabhAve'sambandhibhiH [puruSaiH], tadabhAve asambandhivarjite anyopAye'sati ekAkinI nayati // 113 // catuvi]rdhAmuktayatanAmupasaMharanAha // 58 // Jain Edullallational For Private & Personal use only O w .jainelibrary.org INT
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniryuktiH // 59 // ega-bahU samaguNNANa, vasahIe jA a ega amaNuSNo / aNuNa - saMjaINa ya, aSNahi eka cilimilIe // 114 // ekAnekasAmbhogikairekAsAmbhogikaglAnapraticaraNaikasyAmeva vasatau karttavyA, anekAsAmbhogika saMyatA'nekasAmbhogakA sAmbhogikasaMyatInAmanyasyAM vasatau, ekAM tu glAnImAzritya javanikAntarita ekasyAmeva vasatau praticarati / 'ehia-pArattaguNA doNNi ya pucchA duve a sAhammI' ityAdi dvAragAthA vyAkhyAtA, tadvyAkhyAnAcca vyAkhyAtaM prathamaM glAnadvAram ||114 || atha dvitIyaglAnadvAramAha vihipucchA paveso, saSNikule ceha puccha sAhammI / aNNattha asthi iha te, gilANakajje ahivaDaMti // 115 // tasya vrajataH pUrvavadvidhipRcchAyAM para Aha-asti zrAvakaH, tataH saJjJikule caityAni vandate zrAddhAn pRcchati zobhanA yUyaM zIlavataiH sAdharmikAn pRcchati / sAdharmikAH santi neti ?, te'pyAhuranyatrAsannagrAme vidyante / teca glAnaprAyogyabhaktArthamihA'dhipatanti // 115 // tato vrajantaM sAdhu bhojanAdinA nimantrayati zrAvakaH sAdhuH kiM karotItyAha savvaMpi Na ghettavvaM, NimaMtaNe jaM tahiM gilANassa / kAraNa tassa ya tujjha ya, viulaM davvaM tu pAuggaM // 116 // dvitIyaM glAnadvAram / // 59 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ matI 10 nayuktiH 60 // sarva prAyogya[maprAyogyaM vA] na grAhya, yatastatra glAnasya gRhyate zrAddha Aha-kAraNe tasya [glAnasya] tava ca vipulaM || dvitIya dravyaM vartate gRhyatAmiti, tatazca tasyoparodhena gRhItvA vrajati // 116 // kvetyAha glAnadvAram / ___ jAe~ disAe~ gilANo, tAe~ disAe~ u hoi paDiyaraNA / puvvabhaNi gilANo, paMcaNhavi hoi jayaNAe // 117 // yayA dizA glAnastayA dizA pratIkSaNa-pratipAlanAM karoti sAdhUnAM, pUrvabhaNito glAnaviSayo vidhidRssttvyH| kiM sAmbhogikAsAmbhogikasyaiva praticaraNA kartavyA?, netyAha-'paMcaNha vi' paJcAnAmapi pAsatthosannakuzIlAdInAm , apizabdAnnihnavadevakulikAzca, [devakulapratipAlakAca] gRhyante / / 116 // imAM gAthAM bhASyakRd vyAkhyAnayannAha tesiM paDicchaNa pucchaNa, suThTha kayaM atthi Natthi vA laMbho / __ khaggUDe vilaolaNa, dANamaNicche tahiM NayaNaM // 118 // (35 bhA0) / teSAM glAnapratijAgarakasAdhUnAM pratipAlanaM karoti, dRSTvA pRcchatyamukenedaM me dattaM yadi glAnaprAyogyaM tato gRhyatAM, te'pyAhuH- suSTu kRtaM, asti glAnaprAyogyaM tatrAnyadapi, tvamevedaM gRhANeti, yadvA nAsti tatredaM, kintvanyatra lAbho bhaviSyati, tvaM gRhANa, atha te 'kha' nirddharmaprAyA evamAhuH- 'vilaullaNa'tti dhATireva nipatitA, tataH sarva dadAti, atha [te'pi] puruSA necchanti, tato glAnasamIpe dravyAnayanaM karoti // 118 / / yadyasau samarthastato // 60 // JainEduca7 For Private & Personal use only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitI niyuktiH 61 // glAnaM prati krtvytaa| paMtaM asahU karittA, NiveyaNaM gahaNa ahava samaNuNNA / khaggUDa dehi taM cia, kamaDhaga tassappaNo pAe // 119 // 1prAntaM -nIrasaM, asamarthoM bhuktvA yAti, tatra prAptaH sannivedanaM karotyAcAryAya, so'pyAcAryoM gRhNAti tad glAnArtham, atha 'samaNuNNa'tti tasyaivAnujJAM karoti, bhakSayedaM, glAnArthamanyadapi bhaviSyati / athA'cAryaH khaggUDaH - zaTha idaM vakti-tvameva glAnAya prayaccha kiM mamAnena ? evamukte sa tatra gatvA tasya kamaDhake pAtre, tadabhAve svasya vA pAtre kRtvA dadAti // 119 // punarapyAcArya pratIdaM vakti ki korau ? jaM jANasi, ataraMti saDhe ti vacca taM bhaMte ! / _NiddhammA Na kareMtI, karaNamaNAloiyasahAvo // 120 // he AcArya! glAnasyAnyat kiM kriyate ? sa Aha-yajjAnAsi tat kuru, punarasau tatsamIpaM gacchati / 'ata0' || glAno'pi vakti, zaThA ete tvAM khalIkurvanti, vraja, santi me paricArakAH, evamukte yAti, athaivaM vakti nirdharmA ete na kurvanti me pariceSTAM, tato'sau 'karaNa'tti vaiyAvRttyaM karoti, glAnaM ca bravIti- 'aNA.' amISAM nirdharmANAM madhye'nAlocitApratikrAntaH kathaMcideva tvaM na mRta iti,ata evamabhidhAya tamAtmasahAyaM kRtvA prayAti // 120 // 1 prAnta nIrasa bhuktvA samartho yati: tatra prAptaH kA0 / // KI // 6 // Jain Education international For Privale & Personal use only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ gomatI niyuktiH // 62 // pAsatthAdInAM praticaraNe mryaadaa| ubhao NiddhammasuM, phAsupaDoAra iyarapaDiseho / __ parimiadANa visajjaNa, sacchaMdoddhaMsaNAgamaNaM // 121 // glAnaH zeSasAdhavazva yadi nirdharmAstadA prAsukena pratIkAraH kAryaH, itaraniSedhaH- aprAsukaniSedhaH, parimitabhaktAdidAnaM, yathA'sau nirviSNo visarjayati, gacchaMzca svacchandastvamityaivamuddhaMsanam-AkrozaM karoti tato gacchati // 121 // paDiyaraNA vakkhANiyA 'puvvabhaNiyaM gilANe ti etadapi vyAkhyAtaM, 1 paMcaNhavi hoi[ti] jayaNe'tyAha esa gamo paMcaNhavi, hoi NiyAiNa (pra.NihayAdINaM) gilANapaDiyaraNe / ___ phAsuakaraNa NikAyaNa, kahaNa paDikAmaNA gamaNaM // 122 // eSa gama-eSaH praticaraNavidhiH pazcAnAmapi nityAdInAmAdizabdAt pAsatthosannakuzIlasaMsaktAnAM, yaduta prAsukabhaktAdinA praticaraNA karttavyA, nikAcanaM-dRDhIbhUtena tvayA yadahaM vacmi tatkArya', 'kaha0' dharmakathAyAH, yadvA lokAnAM kathayati kimasya prabajitasya zakyate'zuddhena kartuma?, yadyasau pratikrAmati-tasmAt sthAnAnivarttate iti yAvat / tatastaM glAnaM lAtvA gamanaM karoti // 122 / / 'paMcaNhavi' atrApizabdo'styatastadarthamAha-- saMbhAvaNe'visaddo, deulia kharaMTaya-jayaNa uveso| avisesa NihagANa vi, Na esa amhaM tao gamaNaM // 123 // Sang // 62 // abpnal gAthA 117, saM0 / ww.jainelibrary.org
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH mArge mlAnasevAya tiirthkraajnyaabhnggvicaarnnaa| saMbhAvane'pizabdaH, kiM saMbhAvayati ? devakulikA-veSamAtradhAriNo glAnAH praticaryAH, 'kharaMTaNa'tti khisanAM' | karoti, yaduta dharma yatnaM kuru, 1yatanayA karttavyaM, upadezaM kriyAviSayaM dadAti, yatra sAdhunisavavizeSo na jJAyate, tatra nihavAnAmapi yatanayA karoti, atha nihnavasAdhurevaM brUte nAyaM prAghUrNako'smajjAtIyaH, tato yAti // 123 // ___athA'sau (niNhavakAdiH, evaM brUte-- tArehi jayaNa karaNe, amugaM ANeha'kappa jaNapurao / Na vi erisayA samaNA, jaNa NAe tao avakamaNaM // 124 // tAraya mAM mAndhAttato yatanayA karoti, athaivaM brUyAt-amukaM bIjapUrAdyAnaya, 'akalpamiti janasyAgre vakti, 'na cedRzAH zramaNAH' ityukte janena bhede jJAte gacchati tasmAt sthAnAt // 124 // nodaka Aha-- coagavayaNaM ANA, AyariANaM tu phe(pra.khaM)DiA teNaM / sAhammia-kajja-bahuttayA ya sucireNa vi Na gacche // 125 // khaNDitA sAdharmikakAryaprabhUtatayA sucireNApi na yAyAd ? [na gaccheta vivakSitaM sthAna pra. pu.] AcArya Aha1 yatanayA karttavya yathA saMghamalAJchanA na syAt / / mu0 pra0 ||ydut dhau yatnaM kuru yatanayA // 9 // // 63 // Sain Education International For Private & Personal use only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 64 // || bhogikanarapati| dRssttaantopnyH| titthagaroNA coyaga ?, diluto bhoieNa 2(pra. gAma bhoi) NaravaiNA / jattuggaya bhoia daMDie a gharadAra puvvakae // 126 // tIrthakRtAmAjJA, yato glAnaH praticaraNIyaH, atra bhogika(grAmabhogika pu0)narapatidRSTAntaH-yAtrodgatabhogikadaNDinoramukagrAme AvAsaH kriyatAmityAjJApradAne grAmallakAzcintayanti-rAjaikadivasamAgamiSyati bhogikaH sadA sthAyI, rAjJo gRhaM tRNamayaM sAmAnyaM kRtaM, gRhadAruNA pUrvasazcitena bhogikasya ramyaM, rAjA dRSTvA kupitaH // 126 / / bhogikA AcAryA, rAjA tIrthakaraH, kuTumbI sAdhuH, amumevArthamAha raNNo taNagharakaraNaM, sacittakammaM tu gAmasAmissa / dohaMpi daMDakaraNaM, vivarIya'NNeNuvaNao u // 127 // rAjJastRNagRhaM kRtaM sacitrakarma ca grAmasvAminaH, dvayorapi daNDakaraNam , evaM dvayorapyAcArya sAdhvostIrthakarAjJA'tikrame saMsAradaNDaH, uktAdviparItenAnyenAkhyAnakenopanayaH kAryaH- anyairnAmellakazcintitaM, bhogikasya ramyaM gRhametadevarAjJo bhavatu, gate rAjJi punarbhogikasyaiva bhaviSyati, rAjA dRSTvo hRSTaH san grAmamakaraM cakAra / evaM tIrthakadAjJA kurvatA kRtAcAryANAmapi // 127 / / atha prathamopanayamAha-. 1 yAtrodyatena rAzA tadgrAmabhogikena cAmukagrAme AvAsa: kriyatAmiti dvAbhyAmAdiSTaM tatra0 pu0| // 6 // Jain Educat i onal For Privale & Personal use only jainelibrary.org
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI bodhaniyuktiH // 65 // glaanprtijaagrnnmryaadaa| asA jaha NaravaiNA ANaM, aikkamaMtA pamAyadoseNaM / pAvaMti baMdha-caha-roha-chijja-maraNAvasANAI // 128 // 'roha'tti rodho-gamanavyAghAtaH, chedo hastAdeH, maraNAvasAnAni duHkhAni prApnuvanti yathA // 128 // taha jiNavarANa ANaM, aikkamaMtA pamAyadoseNaM / pAvaMti duggaipahe, viNivAyasahassakoDIo // 129 // vinipAtAnAM-duHkhAnAM sahasrakoTIH // 129 // dvitIyopanayamAhatitthagaravayaNakaraNe, AyariANaM kayaM pae hoi / kujjA gilANagara u, paDhamAlia jAva bahigamaNaM // 130 // tIrthakaravacanakaraNe AcAryANAM (kayaM) kRtaM 'pae'ti-prAgeva kRtaM syAta, tasmAd glAnasya pratijAgaraNA krtvyaa| prathamAlikA bahirgamanakSamo [mazca] jAto yAvat // 130 // jai tA pAsatthosaNNa-kusIlaNiNhavagANaMpi desiaM karaNaM / caraNakaraNAlasANaM, sabbhAvaparaMmuhANaM ca // 131 // // 65 // Jain Education in iemational For Privale & Personal use only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 66 // gamana yadi tAvaspArzvasthAdInAM, sadbhAvaH - samyagdarzanaM tatparAGmukhANAM, caraNakaraNAlasAdInAM, dezitaM karaNaM vaiyAvRttyasya | svamArgAnanukUla // 131 // (itareSAM nitarAmevetyAha-pu0) stheSu vrajAdi kiM puNa jayaNAkaraNujjayANa daMtidiANa guttANaM ? / saMviggavihArINaM, savvapayatteNa kAyavvaM // 132 // vyAghAtAdi ki punaH- kimuta yatanAkaraNodhatAnAM 'saMvi0' udyatavihAriNAM sarvaprayatnena karttavyam // 132 // ukta glAnadvAram atha sajhidvAramAha evaM gelaNNaTThA, vAghAo aha iyANi bhikkhaTTA / vaiyaggAme saMkhaDi, saNNI dANe a bhadde a // 133 // evaM glAnArtha vyAghAto na kArya ityadhyAhAraH, athavA glAnArthamuktaH pratibandhaH / mikSArtha yathA'sauM syAttathA''ha-'braja' iti gokulaM, grAmaH prasiddhaH, saMkhaDI-prakaraNaM, saJjhI-zrAvakaH, 'dANe'ti dAnazrAddhakaH 1bhadrakaH, cazabdAnmahAninAdakulAni // 133 // eteSu pratibadhyamAnasya yathA gamanavighAtaH syAttathA''hauvvattaNamappattaM ca, paDicche khIragahaNa pahagamaNe / // 66 // vosiraNe chakAyA, dharaNe maraNaM davaviroho // 134 // 1 sAdhUnAM, cAnmahA0 pu. / Jain Educationa nelonal For Private & Personal use only Painelibrary.org
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ svamArgAnanu __ zrImatI opaniyuktiH // 67 // stheSu vrajAti gamanavyAghAtAdi sa hi anukUlapanthAnamRtsRjya udvarttate, yatA vrajastato yAti, braje ca prAptaH sannaprAptAM velAM pratIkSate, tatazca kSIraM gRhaNAti, pIte kSIre pathi gacchati, tena bhinno, muhurmuhuH purIpotsarga karoti, tatra SaTkAyavirAdhanA, tadvegadharaNe maraNaM, dravavirodhaH, draveNa-kAjikena virodhaH, athavA dravam-udaka' tena nirlepanaM karoti sAgArika / purataH, atha na karotyuDDAhaH - pravacanahIlA bhavati / athavA dravavirodho vinAzo, yatastRSitaH sa~stadeva pibati / evaM braje yAta AtmavirAdhanA gamanavighAtazca syAt // 134 // ukta vrajadvAram / atha grAmadvAram khadAdANiagAme, saMkhaDi AiNNa khaddhagelaNNe / saNNI dANe bhadde, appattamahANiNAdesu // 135 // khadAdAnikagrAmaH- samRddhagrAmastasminnu' dvarttanaM kurvatasta eva doSAH, gataM grAmadvAram / saMkhaDidvAramAha - saMkhaDyAmudvarttate'prAptAM velAM pratipAlayati, tatra ca 'AiNNetti AkIrNa sambAdhanaM strIsparzAdidoSAH, 'kharbu'-prabhUtamucyate, bhUribhakSaNe mAnya syAt, ta eva doSA vosiraNAdikAH, uktaM saMkhaDidvAram / atha saMjJidvAraM-'sannitti sajJinaM zrutvodvartate, tatra ta eva doSAH, ukta sajJidvAram / atha dAnazrAddhakadvAram sa kadAcitprabhUtaM dadAti, tatrApi ta eva doSAH, atha bhadrakadvAram / kazcit svabhAvena sAdhurbhadrakaH syAttatrApi ta eva doSAH / mahAninAdakuleSu prakhyAtepadvA'prAptAM velAM pratipAlayati, tatrApi ta eva doSAH // 135 // 1 urtina-gamanamiti bhAvaH saM0 / // 67 // Jan Edana For Private & Personal use only awranaw.jaineibrary.org
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI opaniyuktiH l8. svamArgAnukUna stheSu vrajAti gamanavyAghAtAdi tathA svamArgAdananukUleSu vyavasthiteSu vrajAdiSvaprAptAM velAM pratipAlayato gamanavighAtadoSa uktaH, adhunA'nukUlamArgavyavasthitavrajAdiSu praviSTasya tadvyAghAtaH syottathA''ha // paDacchikhIra sataraM, ghayAi takassa giNhaNe dIhaM / gehi vigicaNia-bhayA, nisaTTha-suvaNe aparihANI // 136 // paDDacchikSIraM-pArihadvikSIraM anviSyan zeSaM cA'gRhaNan , sataraM dadhighRtAdi, AdizabdAnmodakAdi gRhNan , takrA grahaNAddI( bhikSAcaryA karoti, kSIrAdi labdhaM sad gRddhaH pracura bhakSayati, yadvA parityAgabhayAntrisaTTha-pracura bhakSayati, pracurabhakSaNe pradoSe svAdhyAyama'kRtvaiva svapiti, 'pari0'-sUtrArtha vismaraNA, cazabdA'aha jaggai gelanna'mitye| tadvakSyati tRtIyagAthAyAm // 136 / / uktaM brajadvAram / grAmadvAramAha gAme paritaliagamAi[mAi]-maggaNe saMkhaDI chaNe virUvA / saNNI dANe bhadde, jemaNavigaI gahaNa dIhaM // 137 // grAma praviSTaH san paritalitAdi mArgayati, paritalitaM-sukumAlikAdi tadanviSyan dIrghA mikSAcaryA karoti / saMkhaDidvAramAha // 'saM0'kSaNe-utsave vividharUpaH[pA syAt tatra gRhe-gRhe ghRtapUrAdi labhyate, sayAdiSu 'jemaNa'tti mRSTabhojanavikRtyartha dIrghA bhikSAcaryA karoti // 137 // atha na svapiti ko doSo'ta Aha1 takasya vA grahaNe mu. pu. / // 68 // For Privale & Personal use only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ gopaniyuktiH bhikSAvelApratIkSAyAM kaarnnaani| // 69 // aha jaggai gelaNNaM, assaMjayakaraNajIvavAghAo / icchamaNicche maraNaM, guruANA chaDDaNe kAyA // 130 // snigdhAhArabhakSaNe jAgaraNaM karoti, sUtrArthapauruSI karotItyarthaH, tatazca glAnatvaM bhavati, tasya yadyasaMyataH pratijAgati icchati ca tadA jIvavyAghAtaH, atha necchati maraNaM, tato gurvAjJAlopazca kRtaH syAt mRtasya ca 'chaDaNe'-parityAge gRhasthAH SaTkAyavyApAdanaM prakurvanti // 138 // doSatyAgamAha takoyaNANa gahaNe, gilANa ANAiyA jaDhA hoti / appattaM ca paDicche, soccA ahavA sayaM gAuM // 139 // takraudanAdigrahaNe glAnatvadoSA''jJAbhaGgadoSAdikA, AdizabdAtpalimanthadoSaH, ete jaDhAH- tyaktAH syuH / kAraNAntareNa pratiSiddhasyAnujJAmAha-'appatte'tti aprAptAmapi velAM pratipAlayati, vakSyamANAn doSAn zrutvA pathikAdeH sakAzAt , atha [vA] svayaM jJAtvA // 139 // doSAnAha dUruTThia khuDDulae, nava bhaDa agaNI a paMta paDiNIe / appattapaDicchaNa puccha, bAhiM aMto pavisiavvaM // 140 // kadAcid grAmo dUre syAt , udvasito, laghurvA, navo vA, tatra ca sacittapRthvIkAyasadbhAvAt , bhaTA''krAnto ID) // 69 // .
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI | vAgnidagdho vA, prAntaH-daridraprAyo vA, pratyanIkA''krAnto vA syAd, ebhiH kAraNairaprAptAmapi velAM prtiiksste| saJikulaM | dIrgha bhikSAcaryA paniyuktiH | bhA pravizatA vidhipRcchA pUrvavat / nodaka evamAha - bahireva tiSThatu sAdhuryAvat bhikSAvelA syAt / AcArya || sAdhuyAvat mikSAvalA syAt / AcArya | kAraNAni / // 7 // Aha-'antaH pravizitavyaM' ityagrato vyAkhyAnayiSyati // 140 // kAraNamAzritya dIrghAmapi bhikSAcaryA karotItyAha-- kakkhaDakhettacuo vA, dubbala addhANa pavisamANo vA / khIrAigahaNa dIhaM, bahuM ca uvamA ayakaDille // 141 // rUkSakSetrAt cyutaH - AyAtaH san , rogAkrAntatvAd durbalo vA, atha dIrghamadhvAnaM vA pravekSyatyebhiH kAraNairdIrghA' mikSAcaryA karoti, bahu ca kSIraM gRhNAti yenAsau kAryasya samartho bhavati / Aha-itthaM visUcikAdirbhaviSyati bahubhakSaNe ? / ucyate ayo-lohaM tanmayaM-yatkaDillaM tenopamA, taptalohakaDille yathA toyAdi kSiptaM kSayamupayAti evaM sAdhau rUkSasvabhAve bahvapi ghRtAdi kSayaM yAtIti // 141 // ya eva prAguktA doSAstAneva kAraNAntaramuddizya guNavattayA sthApayannA je ceva paDicchaNa-dIha-khaddha-suvaNesu vaNiA dosA / te ceva sapaDivakkhA, hoMti ihaM kAraNajAe ||142||daarN|| pratIkSaNa-dIrghabhikSAcaryA-bahubhakSaNa-svApeSu varNitA doSAsta eva sapratipakSA guNA ityarthaH kAraNe jAte // 142 // adhunA // 70 // yadukta-"puccha bAhiM aMto pavisiyava"metad vyAkhyAnayati-- Jain Educa t ional For Privale & Personal use only jainelibrary.org|
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniryuktiH // 71 // vihipucchAsaNI, souM pavise Na vAhi saMcikkhe / uggamadosa bhaeNaM, coyagavayaNaM bahi ThAu || 143 // vidhipRcchayA saniM zrutvA tadgRhe pravizet, na bahiH santiSThet udgamadoSabhayAt mA bhUt sAdhumuddizya kiJcid AhAraM saJjJI kuryAd. evamukte satyAcAryeNa nodakapakSaH tat kim ? ityAha- 'bahiM0' bahireva tiSThatu mikSAvelAM yAvat, mA bhUt - prAghUrNaka iti kRtvA AhAraM kuryAt zrAvakaH || 143 || evamukte AcArya Aha- soccA dahUNaM vA bAhiThiaM uggamegayara kujjA / appattapaviTTho puNa, coyaga ! daTThe NivArejjA // 144 // zrutvA anyasmAt svayaM vA dRSTvA bahiH sthitam udgamAdInAmekataraM kuryAt, aprAptavelAyAm eSa bahistiSThato doSaH / praviSTaH punarasau sAdhurudgamAdi nivArayed dRSTvA || 144 || kizca -- uggamadosAINaM, kahaNA uppAyanesaNANaM ca / tattha u Natthi suNNe, bAhi sAgAra kAladuve // 145 // udgamotpAdanaiSaNAdoSAn kathayati, yadi zuddha bhakta tatastatraiva saJjJigRhe bhoktavyam, tadabhAve zUnyagRhe yAti, atha tatrA'pi sAgArikAstato bahiryAti, atha tatrA'pi tathaiva tataH kAladvayaM jJAtavyam, -dinaH svalpo mahAn vA, aprAptavelAyAmapi bahistiSThata doSaH / // 71 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 72 // bhikSArtha pravizataH kartavyAni yadi mahAMstataH sthaNDile yAti, atha svalpastato'sthaNDila eva yatanayA bhuGkte // 145 // imAM pratipadaM vyAkhyAnayati, tatra ca pravezavidhiruktaH, bahiHsthitasya vizeSadoSAnAha-- pheDejja va sai kAlaM, saMkhaDi ghettUNa vA pae gacche / suNNagharAipaloyaNa, ceia AloyaNA'vAhaM // 146 // sa bahiHsthitaH 'phe0' apanayeta. 'sa0' vidyamAnaM bhikSAkAlaM grAme praharamAtra eva bhikSAvelA syAt, tAmapanayati, saMkhaDyuddharitaM paryuSitaM bhaktaM gRhasthaiH prAtareva bhuktaM tasya bhraSTaH, atha prage rAddha lAtvA grAmAntaraM gataH zrAvakaH, tatazca sAdhustasya bhraSTa iti, ata etaddoSabhayAt praveSTavyam / pravizan zUnyagRhAdipralokanaM karoti, kadAcittatra bhuGkte, praviSTazca zrAddhagRhe caityAni vandate, AlocanAM zrAddhAya dadAti, yadutA'hamAcAryeNa kAraNavazAdekAkI prahita iti, abAdhA bhavatAM vratAdiSu ? // 146 // tatra praviSTo bhikSAyai doSAn kathayannAha-- uggama esaNakahaNaM, Na kiMci karaNijja amha vihidANaM / kassaTThA Arambho, tujjheso ? pAhuNA DibhA // 147 // AdhAkarmAdidoSakathanam , Arambha dRSTvA nA'smadartha kizcitkartavyam , asmAkaM vidhidAnaM kriyate / atha zrAddho na brUte, tadA DimbharUpANi pRcchati, 'kassaTTa'tti ? iti pRSTe tAnyAhuH- tvadarthamayamArammo yataH prAghUrNakA yUyam athavA prAghUrNakArtha na tava // 147 // athAbhakANi na santi tataH kim ? ityAha-- // 72 // Jain Education T all For Private & Personal use only elibrary.org
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 73 // zramitasya ''hArabhU ranveSaNA rasavai pavisaNa pAsaNamiamamiamuvakkhaDe tahA gahaNaM / pajjatte tattheva u, ubhaegayare ya oyavie // 148 // kenacid vyAjena rasavatIzAlAyAM pravizati sAdhuH, praviSTazca mitamamitaM copaskRtam iti pazyattA-darzanaM kroti| yadi svalpaM tadA mitaM gRNAti / atha bahu tatastadanurUpaM gRhNAti / 'uggamadosAiNamiti (145)gAthApUrvArdva vyAkhyAtama / tasyAmeva yadupanyastaM 'tattha utti tadAha-'pajjatte'tti yadi paryAptaM bhakta labdhaM tatastatraiva bhuGkte / 'ubhayeti bhaye zrAvakaH zrAvikA ca 'oyaviyaM'-sAdhukhedajJa' yadi syAt, / 'egataraM ca oyaviyaM alpasAgArikaH - zrAvaka ityarthaH alpasAgArikA zrAviketyarthaH tato bhuGkte / / 148 // idAnIM 'Natyi'tti vyAkhyAyate asai apajjatte vA, suNNagharAINa bAhi saMsadde / / laTThIi dAraghaTTaNa, pavisaNa ussagga Asatthe // 149 // asati tasminnubhaye alpasAgArikazrAddhazrAvikayorabhAve, yadA zrAddhagRhe bhakta na paryApta-na sataM tadAnyatra bhikSATanaM katvA. zanyagRhAdiSu yAti, bahireva vyavasthitaH saMzabda-kozitodirUpaM karoti, pazcAiNDena dvAraghar3anaM. praviSazca yadi kizcinna pazyati tata IryApathanimittaM kAyotsarga' karoti manAgAzvasitaH san // 149 / / tatazca // 73 // Jain Education Interational
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 74 // zUnyagRhe AhAravidhi AloaNamAlAvo, adiTuMmivi taheva AlAvo / kiM ullAvaM Na desi ?, adiTTa NissaMkiaM bhuMje // 150 // AlokanaM-nirUpaNaM karoti, dRSTe AlApaH kriyate kimiha ? bhavAnAgata iti, adRSTe tathaivAlApaH, athaivamapyukto na kazciduttara dadAti, tadedamucyate kimullApaM na dadAsi ?, atha na kazcid dRSTastato niHzakite bhukte // 150 // atha bhuJAnasya prakaTIbhUtastataH diTTha asaMbhama piMDo, tujjhavi ya imotti sAha veuvvI / sovi agAro doccA, NIi pisAutti kAUNaM // 151 // dRSTe'sammramaH-bhayaM na kAryam / asambhrAntena ca tena sAdhunA 'piNDo tujjha vi a imotisvAhA' bhikSApiNDaM gRhItvaivaM karoti- ayaM yamAya piNDaH, ayaM varuNAya piNDaH, ayaM dhanadAya piNDaH, ayamindrAya piNDaH, tavApyayaM piNDaH svAhA / 'veuvi'tti vikRtaM zarIraM karoti, pizAcagRhIta iva bhUtvA tiSThati / evaMvidhaM sAdhu dRSyA sopyagArI 'doccA' iti bhayena NIi-nirgacchati, 'pisAuMti kAUNaM-pizAco'yamiti kRtvA // 151 // yadA bahiHstha eva vilokayati tadA'yaM vidhiH-- tivveNa va mAleNa va, vAupaveseNa ahava sddhyaae| gamaNaM ca kahaNa Agama, dUrabbhAse vihI iNamo // 152 // // 74 // For Privale & Personal use only Jain Education in helibrary.org
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 75 // zUnyagRhe AhAravi bahiHsthitastIveNa-chidreNa pazyati, mAlena uparitalasthitaH zaThatayA pazyati, vAyupravezena-gavAkSeNa, athavA'nyena pradezena zaThatvena pazyati, dRSTvA gamanaM karoti sAgArikaH, anyebhyaH kathayati-yadutA''gacchata pazyata pAtrake bhunAnaH sAdhuDheSTa iti, te'pyAgacchanti, pazyAmaH kimetat satyaM naveti / dUrAdAgacchatAM samIpAdvA vidhirayaM // 152 / / thovaM bhuMjai bahuaM, vigicai paumapattapariguNaNaM / pattesu kahiM bhikkhaM, diTThamadiTe vibhAsA u // 153 // yadi dUreNa sAgArikAstataH stokaM bhuGkte, bahu bhaktaM tyajati gartAdau, alpasAgArikaM karoti, 1dhUlyA vA AcchAdayati, athA'bhyAse eva sAgArikAstataH 'thoti anyathA vyAkhyA, stokaM bhuGkte yAvanmAnaM mukhe kSiptamasti tAvanmAtrameva bhuGkte zeSa tyajati prAgvat , pAtra padmapatrasadRzaM karoti, 'parigu0' svAdhyAyaM karoti, prAptAste pRcchanti kva bhikSA kRtA ?, dRSTe'dRSTe ca vibhASA vikalpanA / yadi bhikSAmaTan dRSTasta| daivaM vakti tatraiva zrAddhAdigRhe bhikSA bhuktvehA''gataH // 153 // atha na dRSTastataH addidve kiM velA, tesi NibaMdhami dAyaNe khisA / ohAmio u baDuo, vaNNo a pahAvio tahiaM // 154 // k|| 1 dhUlyA vA chAdayati // KI // 75 // For Privale & Personal use only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH 110811 Jain Education Intela! adRSTe vAcyaM kiM velA varttate bhikSATanasyAthaivamapyuktAnAM teSAM pAtrakadarzane nirbandhastato darzayati dRSTe ca pAtrake taM bahuM khiMsanti dhik tvAmasamIkSitabhASiNaM / 'ohAmio' ti parAjito bahubhistiraskRta ityarthaH / varNazra yazaH prakhyApitastatreti tasmin bhojanavidhau 'suNNa' ityayamavayavo vyAkhyAtaH / idAnIM 'bAhi' sAgAra' ti vyAcaSTe || 155 / / suSNagharAsaha vAhi, devakulAIsu hoi jayaNA u / gacchadhAukhobho, maraNaM aNukaMpapaDiaraNaM // 155 // zUnyagRhAbhAve devakulAdo yAti vanAdau vA tatrApIyameva yatanA / " bAhiM saMsada laTThIi dAra ghaTTaNeti" pUrvatatrApi / atha kathaM bahiH sAgArikasaMbhavo'ta Aha / ' tegicchitti cikitsako vaidyaH sa kadAcittasya sAdhobhikSAmaTataH 2' dhAtukhobha'tti dhAtuvaiSamyaM dRSTvA idaM cintayati / yadyasyAmavasthAyAmayaM sAdhurbhakSaNaM karoti tato'vazyaM mriyate / ityanukampayA 'paDiyaraNaM' sAdhoranumArgeNa gatvA nirUpaNaM karoti, yadyayamidAnImeva bhokSyati, tato nivArayiSyAmi vaidyakazAstraparIkSaNaM vA kRtaM bhavati / evamasau vaidyastasyAnumArgeNa gatvA lInastiSThati sAdhurapi // 155 // iriyAI paDikato, pariguNaNaM saMdhiA bhi kA guNiA ? | amhaM esuvaeso, dhammakA duviha pavitI // 156 // (1) asai apajjatte veti 149 gAthAstho'yamaMzaH / ( 2 ) idaM nAsti || K || bhikSAmara sAdhoH pa vaidyAgamana devakulAMda // 76 // Tallibrary.org
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI moghaniyuktiH // 77 // IryApathikI pratikrAntaH san kiyanmAtra pariguNayati / guNanAtsamadhAtuM dRSTveda' vakti vaidyaH / saMhitA kAraNe'sthaNDile carakasuzrutarUpA kA bhavatAdhItA? yena gatamAtraNeva na bhukt| sAdhurAhAsmAkamayaM sarvajJopadezo yaduta-svAdhyAya AhArastasya kRtvA bhujyate / tatazca dharmakathAM kathayati / pazcAttasya dvividhA pratipattiH / kadAcitsaMyato bhavet kadAcit zrAvaka nayanAdiiti / devakulAdau bhujAnasyAyaM vidhiH / tadabhAve'nukUlamArgavyavasthitaM sthaNDilaM prati prayAti // 156 // vidhizca / thaMDillAsai cIraM, NivAyasaMrakkhaNAi paMceva / sesaM jA thaMDillaM, asaIe aNNagAmaMmi // 157 // sthaNDile gatvA bhukte, mthaNDile'sati yadi kSudhA pIDyate tadA'sthaNDile'pi cIraM vistArya pAdayoradhaH parizATarakSaNArtha trIn pazca vA kavalAn bhuGkte / zeSa' sthaNDile nayati / tada'lAbhe'nyagrAme prayAti tatra ca sthaNDile bhuGkte / // 157 // yadukta 'kAladuve'tti tadAha apahuppaMte kAle, taM ceva dugAuyaM Na'ikkAme / gomuttiadaDDhAisu, bhuMjai ahavA paesesu // 158 // 77 // atha tasya gacchato yo'bhipretagrAmaH sa krozatraye saMjAtaH / tataH paryApyamANe prabhUte kAle sati pUrvagRhItaM || bhaktaM tyaktvA'nyad gRhaNAti / athA'stamanakAlastatastadeva kSetrAtikrAntamapi bhuGkte, yadi kAlaH paryApyate For Private & Personal use only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhiniyuktiH // 78 // || tadA dvigavyUtAtparato nAtikrAmati / yadi gacchataH krozadvayasthitagrAmasyA''rataH sUryo'stamupayAti tadA gomUtra- 11|| sAdharmika dagdhapradezeSu bhuGkte, AdizabdAtzUkarotkIrNapradezAdau, 'ahaveMci tadabhAve dharmAdharmAkAzAstikAyakalpanAM tatra bhedaaH| sthAne kRtvA bhuiste, ayamarthaH- dharmAdharmAkAzAstikAyaistirohitAyAM bhuvya'haM vyavasthitazcAnayA yatanayA sazUkatA 1 sazaGkatA darzitA bhavati / ukta' saJjhidvAram // 158 // sAdharmikadvAramAha diTThamadiTTA duvihA, NAyaguNA ceva hu~ti aNNAyA / ahiTThAvi a duvihA, suamasua pasatthamapasatthA // 159 // sAdharmikA dvidhA dRSTA adRSTAzca, ye dRSTAste dvidhA jJAtaguNA ajJAtaguNAzca / adRSTA api dvidhA zrutaguNA azrutaguNAzca / jJAtaguNA dvidhA-prazastajJAtaguNA aprazastajJAtaguNAH / ajJAtaguNA api dvidhA - prazastA'jJAtaguNA aprshstaa'jnyaatgunnaaH| zrutaguNA api dvidhA prazastazrutaguNA aprazastazrutaguNA, evamazrutaguNA api dRSTAH // 159 / / kathamajJAtaguNA bhavantyata Aha-- diTThA va samosaraNe, Na ya NAyaguNA havejja te samaNA / suaguNa pasattha iyare, samaNuNNiare ya savvevi // 160 // // 78 // 1 nAstyayamazaH // KI Jain Educati For Privale & Personal Use Only jainelibrary.org
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH // 79 // snAtrAdau jhaTiti dRSTA na jJAtaguNAH syuH / 'sua0 ' itare'dRSTAH / prazastazrutaguNA gRhyante tadanenA'prazastazrutaguNA iti bhaGgako'nantaragAthopanyastaH sUcita iti / 'sama' sarve'pi caite zrutAdiguNabhedabhinnAH sAdhavaH, sa0 sAmbhogakAH / i0 asAmbhogikA iti / eteSAM madhye ye zuddhAsteSveva saMvasanaM karoti netareSu // 160 // amumevArthamAhajai suddhA saMvAso, hoi asudvANa duviha paDilehA / abhitara bAhiriA, duvihA davve a bhAve a // 161 // yadi zuddhAstadA saMvAsaH prazastazrutaguNAH prazastajJAtaguNAzca teSvevaMvidheSu sAdhuSu saMvasati / azuddhAH - aprazastazrutaguNA aprazastajJAtaguNAH / azuddhAnAM dvividhA pratyupekSaNA, abhyantarabAhya bhedAt / ekaikA dvividhA dravyaviSayA bhAvaviSayA ca // 169 // bAhyAM dravyataH pratipAdayannAha -- ghAtalidaMDa - pAuya saMlaggirI aNuvaogo / disi pavaNagAmasUria - vita uccholaNA davve // 162 // ghRSTA jaGghAsu dattaphenakA AdizabdAt maTTa-tupaTThAdayaH / tali0 ' sopAnatkA - upAnadgUDhapAdAH | 'daMDaga' ti vetralatAdaNDakai 'gRhItaiH, 'pAuya' miti ra prAvRtAH yathA saMyatyaH prAvRNvanti kalpaM tathA taiH prAvRtaM / 'saMlagiri'tti 1 kayuktAH ||K|| | 2 prAvRtAH saMyatIva ||KI | AbhyantarabAha bhedena parIkSA zuddhAnAm // 79 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 8 // parasparahastalagnA - yugalitA vA vrajanti IryAyAmanupayuktAH / evaM bahi vaM ganchantaH pratyupekSitAH / idAnI || AbhyantarasaJjJA bhUmigatAn parIkSate 'disitti-pavanagrAmasUryANAmAgamoktavidhiviparyAsenopavizanti / 'uccho' purISamutsRjya bAhyabhedenA'bahupayasA kSAlanaM karoti / Aha pUrvamAbhyantaropanyAsaH kRto'nantaragAthAyAm , atra kasmAtpUrva bAhyapratyupekSaNo zuddhAnAMpanyAsaH ? ucyate pUrva bAvi pratyupekSaNA pazcAdAbhyantarA syAt, paramatra prAdhAnyakhyApanArtha AdAvAbhyantarAyA | parIkSaNam / upanyAsaH kRtaH // 162 / / adhunA bAhyAM bhAvata Aha vikahA hasiuggAiya-bhiNNakahA-cakkavAla-chaliakahA / mANusatiriAvAe, dAyaNa AyaraNayA bhAve // 163 // [dAraM] stryAdikathAH kurvantaH, i0 hasanta udgAyantazca vrajanti, 'bhinna0' maithunasaMbaddhAH kathAH kathayantaH 'cakka- IN vAla'tti maNDalabandhena sthitA vrajanti / 'chali.' SaTprajJakagAthAH paThanto vrajanti, mAnuSatiryagApAte saJjJAM vyutsRjanti / 'dA' aGagulyA parasparaM kimapi darzayanti / iyamevAcaraNatA darzitA / 'bhAve'tti dvaarpraamrshH| azuddhAnapi sAdhUn dRSTvA pravizati kadAcitte gurvanAdezenApi kurvanti // 163 // etadevAhabAhiM jaivi asuddhA, tahA vi gaMtUNa guruparikkhA u / // 8 // ahava visuddhA tahavi u, aMto duvihA u paDilehA // 164 // 10misthAn ||KI Jain Education inte For Privale & Personal use only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ drvyaabhyntrprtyupekssnnaa| zrImatI opaniyuktiH // 8 // bAhyayA vizuddhA eva syustathApyantaH- [abhyantarataH] abhyantarA pratyupekSaNA dvidhA, dravyabhAvabhedena // 164 // adhunA dravyAbhyantaramAha pavisaMta NimittamaNesaNaM va, sAhai Na erisA samaNA / ___ amhaMpi te kahatI, kukkuDakhariyAi ThANaM ca // 165 // pravizan bhikSArtha nimittaM pRcchayate gRhasthaina kathayati, aneSaNAM kriyamANAM nivaaryti| 'sA' gRhI kathayati nAsmadIyazramaNA evaMvidhAH,te nimittAdi kathayanti / aneSaNIyamapi lAnti / evamabhidhIyate gRhasthena / 'kukuDa'tti kurkuTaprAyo'yamiti / evaM bhikSAmaTatA pratyupekSaNA kRtA / idAnIM dUrastha evopAzrayasaktAM karAti / 'kha'yakSarikA vezyA tatsamIpe upAzrayaH / vasatibAhyA pratyupekSaNoktA // 165 / / upAzrayAbhyantare dravyata Aha davvaMmi ThANapulae, sejjA-saMthAra-kAya-uccAre / / kaMdappagiha-vikahA, vuggaha-kiDDA ya bhAvaMmi // 166 // dravyamiti dvAraparAmarzaH / varSAkAla vinA'pi phalake'vasthitiH, zayyA'stRtaivAste / saMstarakAstRNamayAH, prakIryante'vastRNAni svapadbhiH, taM saMstArakaM pazyati / 'kAya'tti kAyikAbhUmi gRhasthasambaddhAM pazyati / uccArayanti gRhasthaiH saha vyunsarga kurvanti, athavA uccAraM-zleSmapariSThApanamaGgaNe karoti, iyamAbhyantarA dravyataH / bhAvata Aha For Private & Personal use only // 8 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniryuktiH | // 82 // Jain Education 'kaM0 vugga0' vigrahaM kalahaM kurvanti, krIDA pAzakaiH, iyaM bhAvaviSayA // 166 // etaddoSavarjiteSu saMyateSu pravezamAha - saMvigge paveso, saMviggamaNuNNa bAhi kiikammaM / ThavaNakulA pucchaNayA, etto cci gaccha gavisaNayA ||167 || [dAraM ] saMvignA mokSAbhilASiNasteSu pravezastadabhAve saMvigneSvamanojJeSu, upakaraNaM bahirmuktvA ekasmin pradeze, 1 kRtikarma karoti / sthApanAkulAni bhikSArthaM pRcchati tataste kathayantyamukAmukAni / 'ito 0 ' asyA eva bhikSATanabhUmergamiSyAmIti bravIti / 'gavi0 ' taM tasmAt grAmAdenirgataM 2 gaveSayanti / || 167 // uktaM sAdharmikadvAram / vasatidvAramAha - sa sAdhurgacchannastamanasamaye vasatiM nirUpayati / sA caiSu nirUpaNIyA -- saMvigga - saNa-bhaddaga - suNNe NiiyAi motu hAcchaMde | vacaMtassetesuM, vasahIe maggaNA hoi // 168 // [dAraM] saMvigneSu vasatimArgaNA kartavyA, tadabhAve sajJI zrAddhaH saMvignabhAvitastasmin bhadrakaH sAdhUnAM tasmin vA, tadabhAve nityavAsyAdiSu, AdizabdAtpArzvasthAdayastrayo gRhyante muktvA yathAcchandAn svacchandAnityarthaH / tatra vasatirna mRgyate, vrajataH sAdhoreteSvanantaroditeSu vasateranveSaNaM karttavyam // 168 // imAM dvAragAthAM pratipadaM vyAkhyAnayati-2 nirgama gaveSayanti te // 3 ' caiSu sthAneSu' ||k || 1 'kRti' iti padaM nAsti ||k || vasatisthAnA'nveSaNA / // 82 // lainelibrary.org
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasatisthAna nirnnyH| zrImatI oghaniyuktiH // 83 // vasahI samaNuNNesuM, NiiyAdamaNuNNa aNNahi Nivee / saNNigihiitthirahie, sahie vIsu gharakuDIe // 169 // saMvignasamanojJeSu prathamaM vasatiranveSyA, nityavAsyAdayo'manojJA-anyasAmAcArIpratibaddhA vaiteSu na vasanIyaM / kintvanyatra vasatiM kRtvA nivedayatyahamatra sthito'smi, pratijAgaraNIyA bhavadbhiriti, kvetyAha ? strIrahite sajJigRhe cA''ste / 'gihitti gRhI bhadrakotra sUcitaH, sa ca sIrahitastadA tatyAce vasati / atha bhadrako'pi strIrahito nAsti kintu sabhAryaH, tataH sahita strIyukte sati 'vIsu"tti pRthag nivasati kva ? gharakuDIe, tasyaiva bahiH sthitarandhanakoSThe vA nivasati, athavA tatphalahikAntargatakuDayAM vA // 169 / / tadabhAve zUnyagRhe, kiMviziSTe ityAha ahuNuvvAsia sakavADa, Nivile Niccale vasai suNNe / aNiveieyaresiM, gelaNNe Na esa ahaMti // 170 // adhanodvAsite [1] sakapATe [2] nivile [3] nizcale [4] zUnyagRhe nivasati / etaiH catabhiH padairbhaGgAH SoDaza / yadA itareSAM nityavAsyAdInAmanivedya 2vasati tadA kadAcit glAnatve prApte naiSo'smAkamiti te zrAddhAnAM puraH kathayanti / yadA tu pUrvoktAnAM sarveSAmevAbhAvaH, kintu tatra kSetre nityavAsyAdayaH santi tatasteSyeva vasitavyam // 170 / / 3etAvadAha| 1 AdI // k // 2 Aste ||k // 2 etadAha // k // // 8 // For Private&Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI odhaniyuktiH || zUnyagRhe vasa nityavAsya dInAM nivedya // 84 // NIyAi-aparibhutte, sahieyarapakkhie va sajjhAe / kAlo sesamakAlo, vAso puNa kAlacArIsu // 171 // nityavAsyAdau vAsaH kathamityAha-'aparibhutte'tti nityavAsyAyanAkrAntapradeze vasati / te ca nityavAsyAdayaH 'sahi0' saMyatIsahitA itare ca, teSu saMyatIrahiteSu nivasati / ye saMyatIyuktAste dvividhAH kAlAkAlacAriNImiH saMyatImiyuktAH / kaH kAlaH ? 'pakkhi0' pAkSikakSAmaNArtha svAdhyAyArtha vA gacchanti ayaM kAlaH, zeSastvakAlaH / vAsaH punaH kAlacArisaMyatIyuktasAdhuSu // 171 // tadabhAve-- teNa paraM pAsatthAiesu Na ya vasai'kAlacArIsu / gahiA-vAsagakaraNaM, ThANaM gahieNahieNaM // 172 // tataH para pArzva sthAdiSu vasataH ko vidhirityAha / 'gahi' gRhItopadhistatrAvazyakaM karoti, 'ThANa'tikAyotsarga karoti gRhItenopadhinA yadi zaknoti, zaktya'bhAve'gRhItenApi // 172 // zrAntaH san kAyotsarga kartuM na zaknoti tataH 1 'AyAnti' k // 2 'agahieNa' asyAMzasya vyAkhyAnaM nAsti 'k' saMjJakapratI / // 84 // Jain Education For Privale & Personal use only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 8 // pArzvastha-yathAcchandAdInAM vasatau krtvyvidhiH| Nisia tuyaTTaNa jaggaNa, virAhaNabhaeNa pAsi Nikkhivai / pAsatthAINevaM, Niie NavaraM aparibhutte // 173 // . gRhItopakaraNo niSaNNa upaviSTa Aste / 'tuyaTTa' tvagvarttanaM zayanaM karoti gRhItenopakaraNena yadi zaknoti' A jAgradAste na svapiti, atha jAgaraNamapi kartuM na zaknoti tato virAdhanAbhayena pAtrakabhaGgabhayenopakaraNaM pAyeM nikSipya svapiti, pArzva sthAdiSu nivasato'yaM vidhiH / nityavAsinAM vasato navaramaya vizeSaH - tadanAkrAntapradeze upakaraNaM sthApayitvA svapiti, zeSa tathaiva gahiyA-vAsa[ga] karaNAdi / / 173 / / emeva ahAcchaMde, paDihaNaNA jhANa ajjhayaNa kaNNA / ThANaTThio NisAme, suvaNAharaNA ya gahieNaM // 174 // [dAraM] yaH pArzvasthAdau vidhiruktaH / evameva yathAcchande'pi, navaramaya vizeSaH - 'paDi0' tasya yathAcchandasyA'sanmArgaprarUpikA kathAM kurvatastena sAdhunA pratihananaM vyAghAtaH karttavyo yathaitadevaM na bhavati, 'jhANa'tti pratighAtakaraNasAmarthyA'bhAve dhyAnaM karoti dhyAyanAste, atha 2tathApi kathAM karoti, tatastavyAghAtArtha svAdhyAyaM vidhatte, tathApi na tiSThati cettadA kaNauM sthagayati / athavA 'su' suptaH sannAharaNA-ghorayati ghoraNaM karoti mahatA 3zabdena, so'pi nirviSNaH RAA etaccidAntargato bhAgaH k saMjJakapratI vidyate / 2 tathApi na tiSThati // k // 3 0 zabdenA'gRhItopadhiH, k| // 85 // For Privale & Personal use only wwww.lainelibrary.org
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH | // 86 // sthAnasthitakAraNAni / || sannupasaMharati kathAm / uktaM vasatidvAram // 174 / / SaSThe dvAre sthAnasthito bhavati ebhiH kAraNaH asive omoyarie, royaduTTe bhae NaduTThANe / phiDia-gilANa kAlaga-vAse ThANaDhio hoi // 175 // (dAragAhA) 1asive-devatAjanitopadrave jAte sati tasmin yathA[trA]bhipretaM gamanaM kadAcidapAntarAle vA bhavati tad / tatazcAnena kAraNena sthAnasthito bhavati / 'u[o]mo'0 durbhikSa, rAjadviSTaM, bhayaM-mlecchAdijanitam / 'naI'tti nadI kadAcidvivakSite deze'pAntarAle vA bhavati tena ca kAraNena sthAnasthito bhavati / 'uhitti udvasitaH sa vivakSito dezaH, "phiDie'tti kadAcidAcAryaH sa tasmAt kSetrAt cyuto'pagataH, glAnaH svayaM jAtaH, kazcidanyo vA, kadAcidasAvAcAryaH kAlagato mRtaH syAttannizcayaM, 'vAsaMti varSAkAlaH saMjAtastatastatpratibandhAt sthAnasthito bhavati // 175 / / imAM dvAragAthAM vyAkhyAnayannAha tattheva aMtarA vA, asivAdI sou parirayassa'saiM / saMcikkhe jAva sivaM, ahavAvI te tao phiDiA // 176 // tatraiva vivakSite deze'ntarA vo'zivAdayo jAtA AdizabdAdavamaudarikArAjadviSTarabhayAni / 'parirayassa.' bhmaa|| 1 'asive' ityata Arabhya 'bhavati' paryanto bhAgaH 'K' saMjJakapratau nAsti / 2 bhayAni tAni zrutvA // kil // 86 // Jain Educati o nal For Privale & Personal use only Mr.jainelibrary.org
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 87|| sthAnasthitakAraNavyAkhyA Dayassa asatyabhAve tiSThati, etaduktaM bhavati - yadi gantuM zaknoti bhramiNA tatopAntarAla parihRtyAbhilaSitaM sthAnaM gacchati / atha na zakyate gantuM tataH 'saMci0' saMtiSThet kiyantaM kAla' 'jAva.' yAvacchivaM nirupadravaM jAtamiti / 'aha' athavA'cAryAste tasmAt kSetrAdapagatA bhraSTAH, tatazca vAbhrepalambha yAvattiSThati // 176 / / zeSa dvArANi vyAkhyAnayati-- puNNA va NaI caumAsa-cAhiNI Navi a koi uttAre / tatthaMtarA va doso va, uDhio Na ya labbhai pavattI // 177 // pUrNA bhRtA nadI caturmAsavAhinI na kazciduttArayati tato'pAntarAla eva tiSThati / tatrAntarAle [antarA] vA deza udvasitaH / na ca pravRttirvArtA labhyate'tastiSThati tAvat // 177 // . phiDiesu jA pavittI, sayaM gilANo paraM va paDiyarai / kAlagayA va pavattI, sasaMkie jAva NissaMkaM // 17 // 'phiDiteSu tasmAt kSetrAdapagateSu satsu yAvadvArtA bhavati (syAt) tAvattiSThati / atra bhASyakRddhazAnna punaruktadoSaH // tathA 'sayaM' svayameva glAno jAto'thA'nyaM vA glAnaM praticarati tatastiSThati / athavA kolagatAste AcAryA iti pravRttiH zrutA'taH sazaGkitAyAM vArtAyAM tAvadAste yAvaniHzaGkitaM jAtamiti / // 178|| 1 dvArANi bhASyakAra: stoka stokam ||k // 2 niHzaGkita: // k // // 87 // wow.jainelibrary.org
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI | dhiniyuktiH // 88|| kramazaH yogyavAsasthAnAnikartavyazca / vAsAsu ubhiNNA, bIyAI teNa aMtarA ciTTe / tegicchi bhoi sArakkhaNahaDhe ThANamicchanti // 179 // varSAsUdbhinnA bIjAdayaH tato'pAntarAle eva tiSThati / varSAkAlapratibandhAttiSThana vaidya bhogika grAmasvAminaM || ca pRcchati, kimartham ? ityAha-'sAra'0 vaidya mAndya dRDhIkaraNArtha, bhogikaM paribhavAdeH saMrakSaNArtha, pRcchti| tataH || sthAna vasanamicchati // 179 // keSvityAha saMvigga-saNNi-bhaddaga-ahappahANesu bhoiyaghare vA / ThavaNA AyariyassA, sAmAyArI pauMjaNayA // 18 // saMvigneSu-mokSAbhilASiSu, sajJigRhe, bhadrakagRhe, yathApradhAneSu, yo yatra grAmAdau pradhAnasteSu tiSThati / etadabhAve bhogikagRhe tiSThati / tatra tiSThan, ThavaNA0 daNDakAdikamAcArya parikalpayati, nirAbAdhe pradeze ayaM mamAcArya iti, tasya cAgrataH sakalAM cakravAlasamAcArI prayukta nivedya karotItyarthaH / eSa ekaH kAraNikaH / / itazca kAraNikadvAram // 180 // evaM tAvatkAraNikaH1 mandatAyAM dI0 // ki // 88 // Jain EducationHemiamonal For Privale & Personal use only Siamejainelibrary.org
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSkAraNikaH tyAjitaH / zrImatI ghaniyuktiH // 89 // evaM tA kAraNio, duijjai jutta appamAraNaM / NikAraNiaM etto, caio ArhiDio ceva // 181 // 'dui0' viharati yukto'pramAdena prayatnapara ityarthaH / niSkAraNika ucyate, sa dvividhaH, 'caio0(pra0) tyAjitaH ! sAraNAvAraNAdimiH / AhiNDiko'gItArthaH cakrastUpAdidarzanapravRttaH // 181 / / tatra tyAjitamAha jaha sAgaraMmi mINA, saMkhohaM sAgarassa asahaMtA / Niti tao suhakAmI, NiggayamittA viNassaMti // 182 // yathA samudre mInA matsyAH saMkSobha sAgarasyA'sahamAnA nirgacchanti tataH samudrAtsukhAmilASiNo, nirgatamAtrA vinazyanti // 18 // evaM gacchasamudde, sAraNavIIhiM coiyA saMtA / Niti tao suhakAmI, mINA va jahA viNassaMti // 183 // [dAraM] ganchasamudrAt sAraNavAraNavIcibhistyAjitA nirgacchanti, sukhakAmino, mInA iva 2vinazyanti // 183 / / AhiNDikamAha1 'AhiNDika'zcAgItArtha: / / kil2 tathA vinazyanti' ||kil ||89 // For Privale & Personal use only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH // 9 // nisskaarnnikaahinnddikmedau| uvaesa-aNuevasA, duvihA AhiMDaA samAseNaM / uvaesa desadasaNa, aNuvaesA ime hoti // 184 // AhiNDiko dvividhaH / 'u0' upadezAhiNDiko yo dezadarzanArtha sUtrArthobhayaniSpanno hiNDate viharati | // 184 // anupadezAhiNDikamAha cakke thUbhe paDimA, jammaNa NikkhamaNa NANa NivvANe / saMkhaDi vihAra AhAra, uvahi taha daMsaNaTTAe // 185 // cakraM-dharmacakraM, stUpo mathurAyAM, pratimA-jIvitasvAmisambandhinI, janma-yavAhatAM saurikapurAdau tatra yAti, niSkramaNabhuvaM-ujjayantAdi draSTuM yAti, jJAnaM yatravotpanna tatpradezadarzanArtha brajati, yatra svabhAvenaiva zobhanAhArastatra, zobhanopadhyartha 'dezadarzanArtha [vA] yAti, eteSAM kRte AhiNDikaH san brajati // 185 // ee (te) akAraNA saMjayassa asamatta-tadubhayassa bhave / te ceva kAraNA puNa, gIyatthavihAriNo bhaNiA // 186 // etAni(nya)kAraNAnyasamAptasUtrArthobhayasaMyatasya bhavanti, tAnyeva dharmacakrAdIni gItArthavihAriNo darzanAdisthirI1 .rtha prayAti // kil // 9 // Jain Educatilfall For Private & Personal use only W w .jainelibrary.org
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI moghaniyuktiH // 91 // karaNArtha' kAraNAni viharataH || 186 // tathA ca Aha gIyattho ya vihAro, biio gIyatthamIsio bhaNio / to ta avihAro, NANuNNAo jiNavarehi // 187 // dvitIyaM viharaNaM gItArthamizra gItArthena saha, itastRtIyo vihAro nAnujJAtaH || 187|| kimarthamityata Aha-saMjama AyavirahaNa, NANe taha daMsaNe caritaM a / ANAlova (pra. ANAkovo) jiNANaM, kuvvai dIhaM tu saMsAraM // 188 // saMyamA''tmajJAna- darzana - cAritravirAdhanA jinAjJAlopazca kRtaH syAttathA'gItArtha ekAkI hiNDan dIrgha ca saMsAraM karoti // 188 || imAM gAthAM 2 vyAkhyAnayati saMjamao chakkAyA, AyA kaMTa DijIra - galaNe | NANe NANAyAro, daMsaNa caragAi buggAhe // 189 // saMyamataH SaTkAyavirAdhanA saMbhavati, AtmavirAdhanA kaMTakA'sthyajIraNaglAnatvaiH, jJAnA''cAramakurvato jJAnavirAdhanA, darzanavirAdhanA carakAdibhiryudgrAhyate, tatazcApaiti darzanaM / kiMpunazcAstriM na vyAkhyAtam ? ucyate, jJAna 1 'gIyattho' ityAdigAthA 'K' prato na vyAkhyAtA sugamatvAt ( saM ) / 2 0 yati bhASyakAraH lk / / agItArthavihAre dIrghasaMsAraH / // 91 //
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 12 // Wil yatamAnAdi saadhubhedaaH| darzanAbhAve cAritrasyApyabhAva eva / evaM tAvadekaH kAraNiko niHkAraNikaH sthAne sthito viharana bhnnitH||189|| adhunA'nekAn pratyupekSakAna pratipAdayannAha NegAvi hoMti duvihA, kAraNaNikkAraNe duvihbheo| jaM etthaM NoNattaM, tamahaM voccha samAseNa // 190 // aneke'pi dvidhA kAraNika-niHkAraNikabhedenaikaiko'pi dvidhA sthAnastho viharaMzca / ye kAraNikA niHkAraNikAzca sthAnasthA viharantazcA'zivAdibhiH stUpAdibhirekazramaNavidhivat jJAtavyA, yo'tra vizeSastamahaM vakSye sAmAnyena // 190 // sAmAnyena caturkI sAdhavamtAnAha jayamANA viharaMtA, ohANAhiMDagA cauddhA y| ___ jayamANA tattha tihA, NANaTThA dasaNa-carite // 191 // yatamAnAH saMyame, viharanto mAsakalpena, 'uhA.' avadhAvamAnAH (pra.)(avadhAvantaH) pravajyAto'vasarpantaH, AhiNDikA bhramaNazIlA ete caturvidhAH, 'jaya' yatamAnAstridhA jJAnadarzanacAritrArtham // 19 // jayamANA khalu evaM, tivihA u samAsao samakkhAyA / viharaMtA via duvihA, gacchagayA NiggayA ceva // 192 // // 12 // For Private & Personal use only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI baniyuktiH // 9 // gacchagatA nirgatAzca viharamANakAH adhunA viharamANA dvidhA, gacchagatA gacchanirgatAzca // 192 // etadevAha patteyabuddha-jiNakappiyA ya, paDimAsu ceva viharantA / Ayaria-thera-vasabhA, bhikakhu khuDDA ya gacchaMmi // 193 // pratyekabuddhA jinakalpikAzca pratimApratipannAzca ete gacchanirgatA vihrmaannkaaH| idAnIM gacchapraviSTAH, AcAryaH prasiddhaH, | sthaviro- yaH sIdantaM jJAnAdau sthirIkaroti, vRSabhaH - vaiyAvRttyakSamaH, bhikSava etadvyatiriktAH, kSullakAH prsiddhaaH| Aha-kimartha jinakalpikAdInAM gacchanirgatAnAM pUrvamupanyAsaH kRtaH ? ucyate, eteSAM prAdhAnyakhyApanArtham / prathamamevetthaM kasmAnnopanyAsaH kRtaH ? iti ced , ucyate, te'pi gacchapUrvA eveti jJApanArtham / pratyekabuddhA na gacchanirgatA || iti cet, na, teSAmapi janmAntare gacchapUrvakatvena gacchanirgatatvasadbhAvAt / yatasteSAM navapUrvANi pUrvAdhItAni vidyante // 193 // avadhAvataH pratipAdayati ohAvaMtA duvihA, liMgavihAre ya hoMti NAyavvA / liMgeNagAravAsaM, NiyayA ohAvaNa vihAre // 19 // avadhAvantaH- pravrajyAdepasarpantaH dvividhAH, liGgAdavadhAvanti gRhasthatAM pratipadyanta ityarthaH, udyatavihArAdavadhAvanti pArzvasthAdayo bhavanti, nityAdiSu vasantItyarthaH // 194 // AhiNDikAnAha-- // 13 // For Privale & Personal use only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ matI niyuktiH // 94 // viharamANAnAM gacchagatAnAM vidhiH| uvaesa-aNuvaesA, duvihA AhiMDaA muNeyavvA / uvaesa-desadasaNa, thUbhAI huMti NuvaesA / 195 // upadezAhiNDikA anupadezAhiNDikAH / dezadarzanArtha dvAdaza varSANi paryaTanti sUtrAthauM gRhItvaite upadezohiNDakAH / stUpAdigamanazIlA anupadezA''hiNDakAH // 195 // viharamANAnAM gacchagatAnAM vidhimAha puNNaMmi mAsakappe, vAsAvAsAsu jayaNasaMkamaNA / AmaMtaNA ya bhAve, suttattha Na hAyai jattha // 196 // pUrNe mAsakalpe varSAvAse vA yatanayA kSetrAntare saMkramaNaM kAryam, AcAryaH ziSyAnAmantrayati-pRcchati kSetrapratyupekSakapreSaNakAle, cazabdAdAgateSu kSetrapratyupekSakeSu, kSetragamane [vA] bhAvaM pratIkSate kasya kiM kSetraM rocate? tatra sarveSAM mataM lAtvA yatra sUtrArtha hAnina bhaviSyati tatra gmissytyaacaaryH||196|| etAmeva vyAkhyAnayati, atra yadupanyastaM 'jayaNasaMkamaNaM'ti tadAha-- - appaDilehiadosA, vasahI bhikkhaM ca dullahaM hojjA / bAlAigilANANa va, pAuggaM ahava sajjhAo // 197 // apratyupekSaNe ime doSAH / vasatimikSA vA durlabhA syAt / bAlAdiglAnAnAM prAyogyaM durlabhaM bhavet / svA // 94 // Sain E mational For Private & Personal use only T
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ kssetrdossaaH| zrImatI All bhyAyo vA mAMsAdyAkIrNatvAt durlabhaH // 197 / / paniyuktiH ... tamhA puvvaM paDilehiUNa pacchA vihIeN saMkamaNaM / // 95 // pesei jai aNApucchiu~ gaNaM tatthime dosA // 198 // tasmAt pUrvameva pratyupekSya pazcAdvidhinA saMkramaNaM karttavyam / yadukta' 'AmaMtaNa'tti, tadAha - '0' preSayati | yadi kSetrapratyupekSakAn gaNamanApRcchaya tademe doSAH // 198 // airegovahi-paDilehaNAe katthavi gayatti to pucche / / khette paDileheDaM, amugatha gayatti taM dadraM // 199 // atiriktopadhi-pratyupekSaNAyAM satyAM te kutra gatA iti pRcchanti zeSasAdhavaH / AcAryopyAha-pratyupekSitumamukatra kSetre gatAH, tepyAhuH tat kSetra na zobhanaM // 199 // yatastatra gacchatAm teNA sAvaya-masagA, oma'sive seha-itthi-paDiNIe / thaMDilla-agaNi uTANa, evamAi bhave dosA // 20 // stenA arddhapathe, zvApadAni mazakA vaatidussttaaH| durbhikSamazivaM, yadi vA 'seha'tti abhinavapravajitasya svajanAH santi te cotpabAjayanti, striyo vA mohapracurAH, pratyanIkopadravaH, sthaNDilAni na vidyante, agninA dagdhaH sa | // 95 // Jain Education international For Private & Personal use only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI moghaniryuktiH // 96 // Jain Educatio dezaH, utthita udvasitaH sa dezo yo'pAntarAle, ityevamAdayo doSAH ||200 || tatrA'pi prAptasyaite doSAH - paJcaMta tAvasIo, sAvaya- dubbhikkha - teNa - paurAI / Niyaga- paduThuTThANe, pheDaNa - hariyAi (harihariya) paNNI // 202 // sa hi dezaH pratyanto mlecchAdyupadravopetaH, tApasyaH - tApasaprabrajitAH pracuramohAH saMyamAd bhraMzayanti / zvApadadurbhikSayorbhayaM, 'te0' stenapracurANi vA kSetrANi, nijakaH svajanAdirutpravAjayati, pradviSayo vA tatra kopi, udvasito dezaH, 'phe0 ' prAkU tatra vasatirAsIdadhunA'panItA kadAcit syAt, haritaparNI - haritaM tatra zAkAdibAhulyena bhakSyate tacca sAdhUnAM na kalpate, durbhikSaprAyaM vA, athavA haritaparNI tatra deze keSucid gRheSu rAjJo daNDaM dattvA devatAbalyartha puruSo mAryate, sa ca puruSaH pravrajitAdi bhikSArthaM praviSTaH san / tatra gRhasyopari ArdrA vRkSazAkhA cihna kriyate tacca gRhItasaMketo durata eva pariharati, agRhItasaMketaca vinazyati, tasmAdgaNaM pRSTvA gantavyamiti / AcAryaH pratyupekSakAn preSayan sarvaM gaNamAlocayati // 209 // ekaikAlocane ime doSAsIse jai AmaMta, paDicchragA teNa bAhiraM bhAvaM / jai iyarA to sIsA, te vi samattaMmi gacchaMti // 202 // rAjJA daNDaM datvA puruSo mAryate iti kramaH (kA pra0 ) / 2 balyarthaM labdhanRpAjJaH svagRhe ArdravRkSazAkhAGkana gRham iti (kA0 pra0 ) 1 'gRheSu devatA stharya karotIti bhAvaH / saM0 / 3 12 kSetradoSAH / // 96 // jainelibrary.org.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI gopaniyuktiH // 9 // ziSyAn kevalAnAmantrayataH pratIcchakA bahirbhAvaM cintayanti, bAhyA vayamatra / atha pratIcchakAnAlocayataH ziSyA || kSetraparAvartane bahirbhAvaM manyante, pratIcchakAH sUtrArthagrahaNasamAptau gacchanti, tata AcArya ekAkI saMjAta [saMjAyate ityevaM doSaH sarve prssttvyaaH| // 202 // atha vRddhapRcchAyAM taruNA bAhirabhAvaM, Na ya paDilehovahI Na kiikammaM / mUlayapattasarisayA, paribhUyA vaccimo therA // 203 // vRddhAnAlocayatastaruNAstathaivopadhipratyupekSaNA-kRtikarma-pAdakSAlanAdi na kurvanti / taruNAn pRcchato vRddhA evaM | cintayanti-'mUlam' maulam-AdyaM yatparNa nissAraM paripakvAyaM tattulyA vayam , ata eva paribhUtA bajAma iti sthavirAH cintayanti // 203 / / atha mataM vRddhA na praSTavyAH ? tanna, yataH juNNamaehiM vihUNaM, jaM jUhaM hoi suTThavi mahallaM / taM taruNarahasa-poiya-maya-gummaiaM suhaM haMtuM // 204 // // 97 // jIrNamRgaivihInaM yathUthaM, suSThvapi mahattayUthaM taruNarabhase roge potitaM nimagnaM, madena gulmayita-mUdaM sukha' hantuM || [zakyam // 204 // tasmAtsarve militAH praSTavyAH, kathaM Jan Edonal For Privale & Personal use only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH // 98 // thuimaMgalamAmaMtaNa, NAgacchai jo ya pucchio Na kahe / kSetrapratyupekSa tassuvari te dosA, tamhA miliesu pucchejjA // 205 // KkANAM, saMkhyA kramau / stutimaGgalaM kRtvA-pratikramaNasyAnte stutitrayaM paThitvA guruH sarvAnAmantrayati / AkArite ca dUrastho yo nA''Ka yAti, yo vA pRSTaH sanna kathayati, tasyopari te doSAH // 205 // tata ekatrIbhUteSu-- kei bhaNaMti puvvaM, paDilehia evameva gaMtavvaM / taM ca (pra.tu) Na jujai vasahI, pheDaNa AgaMtu paDiNIe // 206 // kecanAcAryA bhaNanti yatra kSetre prAgapi sthitA AsaMstatrApratyupekSya gamyate, tanna-yasmAttatra prAktanI vasatiH kadAcidapanItA, AgantukaH pratyanIkaH saMjAtaH / etaddoSabhayAt pUrvadRSTApi sA pratyupekSaNIyA // 206 // ida ca te praSTavyAH kayarI disA pasatthA ?, amuI savvesi aNumaI gamaNaM / caudisi ti du egaM vA, sattaga paNagaM tiga jahaNaM // 207 // // 98 // katarA dik prazastA sukSemapathetyarthaH, te'pyAhuH- amukA dik sukSemeti, sarveSAmanumatAyAM gantavyaM, catasRSvapi dikSu pratyupekSakA yAnti / upadravAdisaMbhave tisRSu, dvayorekasyAM vA dizi, kati yAntItyAha-sa ekaikasyAM utkR Jain Educatilah For Private & Personal use only sa w.jainelibrary.org
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH // 99 // STataH saptakaM pazcakaM, jaghanyena trikaM yAnti sAdhUnAm // 207 // pUrvamA''bhigrahikastadabhAve -- aNabhiggahie vAvAraNA u tattha u ime Na vAvAre / bAla' buDDhamagIaM, jogi vasahaM tahA khamagaM // 208 // anabhigrahikAn vyApArayed gamanAya nodayedityarthaH / na bAla-vRddhA'gItArtha - yogivRSabhakSapakAn || 208 || etAM gAthAM vyAkhyAnayannAha - hIlejja va khe (pra. kI) lejja va, kajjAkajjaM Na yANai vAlo / so vA'NukaMpa Nijjo, Na diti vA kiMci bAlassa // 209 // hriyate mlecchAdinA / krIDedvA bAlasvabhAvatvAt / kAryAkArya vA na jAnAti / sa ca bAlo lokAnukampAtaH sarvaM labhate / 2gacchaM punargato na kiMcillabhate, athavA dadati na lokA bAlAvajJayA // 209 // vRddho na preSaNIyo yatastatraite doSAH - 1 vuDDho'NukaMpaNijjo, cireNa Na ya maggathaMDile pehe / ahavA vi bAlabuDDhA, asamatthA goyaratiassa // 290 // vha bhASyakAraH // // 2 'gaccha' 0 ityata Aramya 'na' paryanto'zo nAsti || k|l bAlavRddhayoH preSaNe doSadarzanam / // 99 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI opaniyuktiH // 10 // Hall agItArtha yoginoH preSaNe'yogyata nirUpaNam / anukampanIyatvAdasAveva labhate nAnyaH, cireNa prabhRtena kAlena gamanAgamanaM karoti, na ca mArga sthaNDilaM | pratyupekSituM samarthaH, athavA'samarthA bAlA vRddhAzca gocaratrikasya // 210 // agItArthe ete doSAH ___paMthaM ca mAsavAsaM, uvassayaM eccireNa kAleNaM / . ehAmo tti Na yANai, caubihamaNuNNa ThANaM ca // 211 // [dAraM] panthAnaM mArga' na jAnAti, tathA mAsa-varSAkalpamupAzrayaM ca parIkSituM na jAnAti, kadA''gamiSyatha ? zayyAtareNa | pRSTA iyatA kAlenAddhamAsAdineSyAma iti vadanti, naivaM vaktavyam-yataH kadAcidanyA dik zobhanatarA syAttatra gamyate, upAzraye caturvidha dravyAdi zayyAtaro'nujJApyate / dravyatastRNaDagalAdi, kSetrataH pAtrakAlAkSanabhUmiranujJApyate, kAlato divA rAtrau vA niHsaraNaM, bhAvato glAnasya kasyacidbhAvapraNidhAnArtha kAyikIsajJAdi nirUpyate hAta catudhiAmanujJAmatra jJApayituM na jAnAti / 'ThANaM ca'tti vasatiH kIdRze prazaste sthAne grAhyeti na jAnAti // 21 // yoginamapi na preSayet / 1kasmAt-- ___ turaMto a Na pehe, paMthaM pADhaTThio Na cira hiMDe / vigaI paDisehei, tamhI jogiM Na pesejjA // 212 // tvaramANaH pathrAnaM na pratyupekSate, pAThArthI sanna cira bhikSAM hiNDate, labhyamAnA vikRtIrdadhyAdikAH pratiSedhayati, I tasmAdyoginaM na preSayet // 212 // vRSabho'pi na preSya ityAha1 'yataH // ki // 10 // JainEducation For Private & Personal use only -UN Ineibrary.org
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI yaniyuktiH // 10 // preSagArhAbhAveniSiddhAnAM preSaNe kramo vidhishc| ThavaNakulANi Na sAhe, siTTANi (pra.vi) Na deti jA virAhaNayA / paritAvaNa aNukaMpaNa, tiha'samattho bhave khamago // 213 // vRSabho hi preSyamANo ruSA kadAcit sthApanAkulAni na kathayati, 'si0' kathitAnyapi tAni nAnyasmai dadati tatparicitatvAt , 'jA vi.' tatazca sthApanAkuleSvalabhyamAne yA virAdhanA glAdInAM sA sarvA''cAryasya doSeNa kRtA bhavati / na kSapako'pi preSyate yataH paritApanA''tapAdibhiH anukampayA tasyaiva loko dadAti nAnyasya, gocaratrikasyA'samarthaH kSapakaH // 213 // yadA tu preSaNAr2yA anye na syuH ee ceva havejjA, paDilomeNaM tu pesae vihiNA / - avihI pesijjaMte, te ceva tahiM tu paDilomaM // 214 // yadi ta eva bAlAdayo bhaveyustadA 'pa0' anuloma utsargaH, tadviparItaH pratilomo'pavAdastamaGgIkRtya etAneva bAlAdIna preSayati, vidhinA-yatanayA vakSyamANayA, avidhinA preSyamANeSu ta eva doSAH / 'tahi tasmin kSetre | 'pa0' pratilomamapavAdamaGgIkRtya, athavA 'pa0' avidhipratilomo vidhistena tatpratilomavidhinA preSayet // 214 // bAlAdInAM preSaNAhatve prApte vidhiH pratipAdyate, pUrva gaNAvacchedakaH preSyaH, tadabhAve gItArthaH, tatra ko vidhiH?-- 1 vidhinA vazyamANena // k| // 10 // Jain Educa For Private & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI piniyuktiH // 102 // gamanavidhI pthyuccaarbhuumyaadidrshnm| sAmAyArimagIe, jogamaNAgADha khavaga pArAve / veyAvacce dAyaNa-juyalasamatthaM va sahiaM va // 215 // agItArthasya sAmAcArI kathyate, tadabhAve'nAgADhayogI 'yogaM nikSipya pArayitvA-bhojayitvA preSyate, tadabhAve kSapakaH pArayitvA preSyate, tadabhAve vaiyAvRtyakaraH preSyate, 'dAya' sa ca vaiyAvRtyakaraH kulAni darzayati / tadabhAve yugalaM vRddhabAlau taruNasahitau, vRddhastaruNasahitaH bAlastaruNasahito vetyarthaH / samarthoM vRSabhaH preSyate taruNena bAlena vRddhena vA sahitaH, vaH pAdapUraNe / Aha-pUrva bAlAdaya upanyastAstataH kasmAtteSAmeva na vidhiruktaH pUrvam ? ucyate, ayameva preSaNavidhiryatprathamamagItArthastadanu yogiprabhRtayaH / apreSaNAItvaM sarveSAM tulyaM vartate tato yo'stu | so'stu prathamaM na ko'pi doSaH / / 215 / / teSAM gamanavidhimAha-- ___paMthuccAra udae, ThANe bhikkhaMtarA ya vshiio| teNA sAvayavAlA, paccAvAyA ya jANavihI // 216 // panthAnaM caturvidhayA pratyupekSaNayA nirUpayanto yAnti, uccAra-prazravaNabhUmi nirUpayanto brajanti, pAnakasthAnAni nirUpayanti yena bAlAdInAM pAnIyamAnIya dIyate, vizrAmasthAnaM gacchasya nirUpayanti, bhikSA yeSu pradezeSu labhyate na labhyate veti, antarAle vasatInirUpayanto gacchanti yatra gacchaH sukhena vasan yAti, stena-zvApada-vyAlAdayazca 1 dravyakSetrakAlabhAvabhedabhinnayeti / sa / / // 102 // For Private & Personal use only brary
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI bodhaniyuktiH // 10 // pathi dravyakSetrakAlabhAvena prtyupekssnnaa| na syuH, 'paccA0' ekasmina pathi gacchatAM divA pratyapAyo'nyatra ca rAtrau pratyapAyastatra nirUpya gantavyam , 'jA' ayaM gamanavidhiH // 216 // etAM gAthAM vyAkhyAnayannAha -- so ceva u (pra.ya) NiggamaNe, vihI u jo vaNNio u egss| davve khete kAle, bhAve paMthaM tu paDilehe // 217 // ___ sa eva vidhiH ya ekasya nirgamane 'carimAe saMdidve'tyAdyutaH / pathi vrajatAmayaM vidhiH / 'davve' dravyAdibhimArga pratyupekSate // 217 / / dravyAdivyAkhyAmAha-- kaMTaga-teNA vAlA, paDiNIyA sAvayA ya davvaMmi / sama-visama-udaya-thaMDila, bhikkhAyari aMtarA khette // 218 // kaNTakastenazvApadavyAlapratyanIkAnAM pathi yat pratyupekSaNA sA dravyaviSayA / samaviSamodakasthaNDilabhikSAcaryAdInAmantarAle yA yA pratyupekSaNA sA kSetrataH // 218 // kAlata Aha dia rAu'paccavAe ya, jANai sugamaduggame kAle / bhAve sapakkha parapakkha-pellaNA NihagAIyA // 219 // / 1 nnAha bhASyakAra: // kil // 13 // Jain Education international For Private & Personal use only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI noghaniryuktiH // 104 // Jain Education divA pratyapAyo vA rAtrau vA pratyapAyaH na vA pratyapAya ityetajjAnAti / tathA divA'yaM panthAH sugamo 'pe0' durgamo vA rAtrau veti yatparijJAnaM sA kAlataH / bhAvato yaduta sa viSayo dezaH svapakSeNa parapakSeNa vA AkrAnto vyAptaH, nihnavAdi: svapakSaH, AdigrahaNAccarakaparivrAjakAdiH parapakSaH, ebhiranavarata prArthyamAno loko na kiJciddAtuminchati ityevaM yA nirUpaNA sA bhAvataH || 219 || kathaM punaste vrajantItyAha suttatthaM akaritA, bhikkha kAuM aiMti avarahe / viyadiNe sajjhAoM, porisiaAi saMghADo // 220 // sUtrArthapauruSyau cAkurvanto vrajanti tAvadyAvadabhimataM kSetraM prAptAH bhikSAM kRtvA tadA''sannagrAme 1 tadbahirvA bhakSayitvA'parAhNe pravizanti, vasatimanveSayanti, labdhAyAM vasatau kAlaM gRhItvA dvitIyadine kiJcinnyUnapauruSIM svAdhyAyaM kRtvA, 'po0' paurupIkAle saMghATako bhikSArtha pravizati, athavA svAdhyAyaM kiyantamapi kAlaM kRtvA'rddhapauruSyAM bhikSArtha pravizanti || 220|| praviSTAH santaH khetaM tihA karettA, dosINe NINiaMmi a vayaMti / aNNo lako bahuo, thovaM de mAya rusejA || 221 // 1 tadvahirvetyazo na 'k' saMjJakapratI / bhikSArtha gacchatA tridhAkSetravibhAgaH kAryaH / // 104 // jainelibrary.org
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI caniyuktiH // 105 // kSetrasya prAdhAnyApradhAnate prAtarAdikAlatraye lbdhaahaaraadinaa| kSetra tridhA kRtvA tribhirbhAgavibhajya prAtamadhyAhvAparAhaNeSu hiNDante, paryuSitAhAre niHsArite sati vadanti, anya AhAraH pracuro labdhaH, tataH stokaM dehi-svalpaM prayaccha, mA ropaM grahISyasyanAdarajanitaM, etaccAsau parIkSArtha karoti, kimayaM loko dAnazIlo na veti // 221 // __ ahava Na dosINaM cia, jAyAmo dehi dahi ghayaM khIraM / khIre ghaya gula pejjA, thovaM thovaM ca savvattha // 222 // athavaivaM vadanti na vayaM dosINaM [paryuSitAna] cia-eva yAcayAmaH, kintu dadhi ghRtaM tathA kSIraM yAcayAmaH, kSIre labdhe guDa ghRtaM peyAM datsva, sarvatra-sarveSu kuleSu stokaM gRhNanti, pratyUSavidhiruktaH // 222|| madhyAhnavidhimAha majjhaNhi paurabhikkha', paritAvia-pijjajUsa-payakaDhiaM / obhaTTamaNobhahU~, labbhai jaM jattha pAugga // 223 // madhyAhne pracurA bhikSA labhyate, 'pa0' paritalitaM sukumArikAdi, tathA peyA yUpaH pATalAdeH (paTolAdeH), payaH kathitaM, 'o' prArthitaM vA labhyate, 'jaM0' yadvastu yatra kSetre prAyogya miSTa, taditthaMbhUtaM kSetra pradhAnamiti // 223 / aparAhnavidhimAha-- // 105 // in Educat For Private & Personal use only How
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH // 10 // glAnAdyartha praNItAdi gRnnhto'pydosstaa| carime paritAvia pejja-jUsa Aesa ataraNaTThAe / ekekaM saMjuttaM, bhattaTuM ekamekassa // 224 // caramapauruSyAmaTanti, tatra paritalitAni peyA yUpazca yadi labhyate, tata 'Aesa'tti prAghUrNakaH, 'a' glAnArthAya myAt, tatazca tatpradhAnaM / evaM te'TitvA'bhattaTTha"ti udarapUraNamekasyAnayanti, kathaM 'ekke.' ekasAdhurekena saMyukto yasminnAnayane tadaikaikasaMyuktamAnayanti / 'eka0' parasparasyAnayanti, ayamarthaH dvau sAdhU aTataH, eka Aste pratyuSasi / dvitIyavelAyAM tayo yormadhyAdeka Aste'nyo yAti, prathamasthitaM gRhItvA, tRtIyavelAyAM ca yo dvitIyavelAyAM rakSapAlakaH sthitaH sa prathamasthitarakSapAlena saha vrajati / itarastu yena vAradvayamaTitaM sa tiSThati // 224 // evaM osaha bhesajjANi a, kAlaM ca kule ya dANamAINi / saggAme pehittA, pehaMti tato paraggAme // 225 // auSadhaM-harItakyAdi, bheSaja-peyAdi, etacca prArthanAdvAreNa pratyupekSate, kAlaM ca, dAnazrAddhakAdIni etAni svagrAme pratyupekSya, paragrAme ca pratyupekSate // 225 / / coyagavayaNaM dohaM, paNIyagahaNe ya NaNu bhave dosA / jujjai taM gurupAhuNa-gilANagaTThA Na dappaTThA // 226 // // 106 // Jain Educational For Private & Personal use only M ainelibrary.org
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI gopaniyuktiH // 107 // vstisthaangvessnnaa| dIrgha bhikSATanaM kurvanti, snehavadravyagrahaNe [ca nanu doSAH ? AcArya Aha- yujyate tatsarva dIrgha bhikSATanapraNItagrahaNAdi, yato guruSAghUrNakaglAnArthamasau pratyupekSate, na taddArthamAtmArtha vA // 226 / / jaDU puNa khaddhapaNIe, akAraNe ekkasipi giNhejjA / tahioM dosA teNa u, akAraNe khaddhaNiddhAI // 227 // khaddha-pracura praNIta-snigdha kAraNaM vinakazopi gRhaNIyAttadA doSaH, yata-stena [sAdhunA] tAni kharAdInyakAraNe sevitAni, athavA khadAI-bhakSitAni snigdhAni // 227 / / evaM-ruie thaMDila, vasahI deuliasuNNagehamAINi (pr.haaii)| pAogamaNuNNavaNA, viyAlaNe tassa parikahaNA // 228 // evamuktaprakAreNa rucite'bhISTe kSetre 'thaM0' sthaNDilAni pratyupekSante, yeSu mRtaH pariSThApyate mahAsthaNDilaM, vasati nirUpayanti-kiM prazaste prazaste vA deze siMgakhoDAdiyuka iti, pattanamadhye zAlAdi, tadabhAve zUnyadevakulagRhAdIni pratyupekSate, vasati labdhvA prAyogyANAM tRNaDagalAdInAM zayyAtaro'nujJApanAM kAryate, tenA'jAnatA vicAre kRte prAyogyaM kimiti 'tassa0' kathyate prAyogyaM tRNaDagalAdi // 228 // etAM dvAragAthAM vyAkhyAnayati / tatra rucite kSetra sthaNDilaM parIkSyate tacca bahuvaktavyatvAdupariSTAdvakSyati / atra vasatistu kIdRze sthAne kartavyA kIdRze netyAha1 pariSThApanikAniyukti(ktau), zrIAvazyakAntargatatvAdoghaniyukteH 23011 / 2 / 3 / 4 / 5 / 6 // 37 // sUtre dRzyante gAthAratArata eva diptA // 107 // atra ||kI For Privale & Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 18 // vasateSabhakalpanA tada geSu vasato laabhaalaabhaadi| siMgakkhoDe kalaho, ThANaM puNa Neva hoi calaNesuM / ahiThANi poTTarogo, pucchaMmi a pheDaNaM jANa // 229 // tatra vAmapArthopaviSTapUrvAbhimukhavRSabharUpaM kSetra buddhayA kalpayitvA tata idamucyate-zRGgapradeze yadi vasati karoti tataH kalaho bhavatIti kriyAM vakSyati, sthAnamavasthiti sti padapradezeSu caraNeSu, adhiSThAne'pAnapradeze udararogaH, pucchapradeze pheDanamapanayanaM vasatyAH // 229 / / muhamUlaMmi a cArI, sire ya kauhe ya pUyasakAro / ___ khaMdhe paTTIe bharo, poTaeNmi ya dhAyao vasaho // 230 // mukhamUle cArI bhavati, zirasi zaMgayomadhye kakude ca pUjAsatkAro bhavati / skandhe pRSThe ca bharaH sAdhubhirAgacchadbhirAkulA syAt , uraHpradeze tu nityaM tRptaH syAt kSetravRSabhaH, vasatirvyAkhyAtA / tadvyAkhyAnAca devakulazUnyagRhAdyapi vyAkhyAtam // 230 // 'pAugga aNunnavaNe'tyavayavamAha davve taNa-DagalAI, acchaNa-bhANAidhovaNA khette / kAle uccArAI, bhAveNa gilANakurUvamA // 231 // dravyataH - dravyamaGgIkRtya tRNAnAM saMstArakArtha, DagalAnAM 'cAdhiSThAnaproJchanArtha leSTranAmanujJApanA kriyate / // 108 // Jain Educati o nal For Private & Personal use only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH // 109 // zayyAtareNa saha vasateH viSaye prshnottraanni| 'acchaNa'tti svAdhyAyAdi yatropavizya kriyate bhAjanAdidhAvanaM ca, sA kSetrAnujJA-divArAtrau voccArAdivyutsarjanam / bhAvA'nujJApanA-glAnAdeH sAmyakaraNArtha nivAtapradezAdyanujJApanA kriyate / 'viyAlaNe tassa parikahaNe'tyavayavamAhakUropamA, yadA yayyAtaro brUte iyati pradeze mayA'vasthAnamanujJAtaM nAdhikaM, tadA tasya parikathanA kUradRSTAntena, yo hi bhojanaM kasyaciddadAti sa niyamenaiva bhAjanodakAsanAdyapi datte nAnyaH, evaM vasatiM prayacchatA tRNoccAraprazravaNabhUmyAdi sAmarthyA''kSiptaM sarvameva dattam / zayyAtaro'thavedaM vicArayati kiyantaM kAlaM sthAsyanti bhavantaH, itthaM vicAre tasya kathanA // 231 // jAva gurUNa ya tujjha ya, kevaiyA tattha sAgareNuvamA / kevai kAleNehiha ?, sAgAra ThavaMti aNNevi // 232 // yAvad gurUNAM tava ca pratibhAti tAvadavasthAnaM kariSyAmaH / athavA kati sthAsyatha? iti vicAre, [prazne] kathyate-yathA sAgaraH kadAcidudvelaH kadAcinmaryAdAvasthaH evaM gaccho'pi, kiyatA kAlenA''gamiSyathetyuktAH sAdhavaH 'sAga'0 savikalpaM kathayanti, (kurvanti) kathaM ? 'aNNevi anye'pi sAdhavaH kSetrapratyupekSaNArthaM gatAH santi tairAlocya sameSyAmaH // 232 // puvadiTe icchai, ahava bhaNijjA havaMtu evaiyA / tattha Na kappai vAso, asai khettANa'NuNNAo // 233 // // 109 / / For Private & Personal use only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ gomatI niyuktiH 110 // ASI || pratinivarta kAnAM kSetrapratyupekSakANAM krtvyaani| yadA tvasau pUrvadRSTAnevecchati nAnyAMstatra na kalpate vAsaH, athavaitAvanta eva tiSThantu na zeSAstatrApi na vAsaH, yataH kadAcid bahavo'pi syuH, zeSakSetrAbhAve tasyAmeva vasatI anujJAto vAsaH // 233 // tatra ca niyataparimitAyAM vasatI prAghUrNako yadyAgacchati tadA'yaM vidhiH sakAro sammANo, bhikkhaggahaNaM ca hoi pAhuNae / jai jANau vasai tahi, sAhammiavacchalA''NAI // 234 // satkAro vandanAdiH, sanmAnaH pAdaprakSAlanAdikaH, bhikSA''nayanaM kriyate, pazcAttasya vasatisvarUpaM kathyate, yatparimitaireva labhyate nAdhikaH, evamasAvukto yadi (sa) jAnanapi tatra vasati, tadA tena na sAdharmikavAtsalyaM kRtaM syAt, yato'sau zayyAtaro ruSTaH sarvAnapi nirdhATayati, AjJAlopazca kRto bhavati 1sUtrasya, AdizabdAttadravyAnyadravyavyavacchedaH // 234 // idAnI kSetrapratyupekSakA gurupArzve yAntaH ki kurvanti jai tiNNi savvagamaNaM, esu Na esutti dosuvi a dosA / aNNapaheNaguNatA, NiyayAvAso'ha (pra.ha) mA guruNo // 235 // yadi te trayastato gacchanti sarve, yadi paJca sapta vA tadA tatra saMghATakaM muzcanti / 'esu0 zayyAtareNa | 1 bhavati, sUtrasthAdi0 // 0 // // 110 // Jain Educ a tional For Privale & Personal use only Siww.jainelibrary.org
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcAryAra kSetraguNa| nivedanam pRSTA naivaM vadanti - eSyAmo naveti, yadyAgamiSyAma iti kathayanti, tadA zobhane kSetre labdhe sati nAgacchanti zrImatI tatazcAnRtadoSaH, yadi nAgamiSyAma iti vadanti tadA'nyakSetrAprAptau yadyAgacchanti tadA sa eva doSaH / 'aNNa' | bhopaniyuktiH kSetrapratyupekSakA anyena mArgeNAgacchanti kadAcit zobhanataro bhavet / 'aguNaMta'tti sUtrapauruSImakurvantaH prayAnti, // 111 // mA bhUnnityavAso guroriti, kiM kAraNaM ? yatasteSAM vizrabdhamAgacchatAM mAsakalpo'dhikaH syAt , tato nityavAso guroH // 235 // gaMtUNa gurusamIvaM, AloettA kaheMti khettaguNA / Na ya sesakahaNa mA hojja, saMkhaDaM ratti sAheti // 236 // AlocyaryApathikAticAraM kSetraguNAnAcAryAya kathayanti na zeSasAdhubhyaH, mA bhUtsvakSetrapakSapAtajA rATiH, rAtrI All militAnAM sarveSAM kathayanti sAdhUnAM kSetraguNAn // 236 // te ca gatvaitat kathayanti paDhamAe Natthi paDhamA, tattha u ghayakhIrakUradahilaMbho / biiyAe bii taiyAe, dovi tesiM ca dhuvalaMbho // 237 // prathamAyAM pUrvasyAM dizi nAsti prathamA sUtrapauruSI, yatastatra kUra-ghRta-dadhyAdilAbho'sti / anye tvanyAM dizaM kathayanti, dvitIyAyAM dizi artha pauruSI nAsti, tadaiva bhojanakAlatvAt / tRtIyAyAmubhe staH / 'tesi ceti teSAM // 11 // an Education Intematonal www.jainesbrary.org
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 112 // ghRtAdInAM lAbhaH ||237 // ohAsia dhruvalaMbho, pAuggANaM cautthie niyamA / harAvi jahicchA, tikAlajogaM ca savvesiM // 238 // prArthitasya dhruvo lAbhaH prAyogyAnAM caturthyAM dizi / 'iha 0 ' aprArthite'pi yadRcchayA trikAlayogyaM bAlAdInAM prApyate ||238|| evaM kSetrapratyupekSakairAkhyAte satyAcAryaH kiM karotItyAha mayahaNaM Ayario, kattha vayAmotti ? tattha oyariA / khubhiA bhaNati paDhamaM taM cia aNuogatattillA // 239 // matagrahaNamabhiprAyagrahaNaM ziSyANAM karoti, bho AyuSmantaH ! kva vrajAmaH ? kayA dizA gacchAmaH ? ityAmantrite ziSyagaNe tu audarikAH kSudhitA bhaNanti, prathamAM dizaM vrajAmaH, tatra prathamapauruSyAM bhujyate, tAmeva dizaM, aNuogata cillA' vyAkhyAnArthina icchanti yataste sUtranirapekSAH kevalArthArthina eva // 239 // biiyaM ca sutagAhI, ubhayaggAhI a taiyayaM khettaM / Ayario a cautthaM, so upamANaM havai tattha // 240 // dvitIyAM dizaM sUtragrAhiNa icchanti, ubhayagrAhiNastRtIyam, caturthaM kSetramicchatyAcAryaH, tatra caturthyAmapi pauruSyAM ziSyagaNa - jigamiSA jJAnam AcAryasya pramANatvaM ca // 112 // www.jaintelibrary.org
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitI niyuktiH 113 // caturthakSetragamanakAraNam / prAghUrNakAdeH prAyogyaM labhyata iti sa eva pramANaM sarveSAM 'tatreti ziSyagaNamadhye // 240 // kena kAraNena caturtha kSetramicchatyAcArya ityAha mohunbhavo u balie, dubbaladeho Na sAhae joe / to majjhabalA sAhU, duTTa'sseNettha diTuMto // 241 // prathamadvitIyakSetrayoH pracurabhakSaNAd balavAn bhavati, tasya mohaH-kAmodbhava ityarthaH Aha-evaM tahi yatra bhikSA na labhyate tatra prayAntu ? ucyate, durbaladehaH-kRzazarIro nArAdhayati yogAn vyApArAn, ato madhyabalAH sAdhava iSyante / duSTAzvena cAtra dRSTAntaH, duSTAzvaH-gardabho yathA bahubhakSaNAnmattaH san kumbhakArA''ropitabhANDakAni bhanakti dAdutplutya, niruddhAhAro'tidurbalatvAt skhalitaH san bhanakti, sa eva madhyamAhArakriyayA samyag bahati / evaM sAdhavo'pi madhyabalAH saMyamakriyA~ vahanti // 24 // paNapaNNagassa hANI, AreNaM jeNa teNa vA dharai / jai taruNA NIrogA, vaccaMti cautthagaM tAhe // 242 // tatra gacche paJcapaJcAzadvarSadezIyAzcatvAriMzadvarSA vA syuH, tato gamyate caturtha kSetraM yataste yena kenacid dhriyante | yApayanti / yadi taruNA nIrogAH zaktAstatazcaturthameva kSetraM vrajanti // 242 // For Private & Personal use only OF // 113 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitI niyuktiH 114 // kaaysaamyaarthmissttkssetrvaasmryaadaa| aha puNa juNNA therA, rogavimukkA ya (pra.va) asahuNo trunnaa| te aNukUlaM khettaM, pesaMti Na yAvi (pra.ceva) khaggUDe // 243 // jhurNAH (jIrNAH) sthavirAH syuH, rogeNa jvarAdinA vimuktAstaruNA nA'dyApi yeSAM kAyasAmyaM syAt tAnanukUla kSetra preSayantyAcAryAH, na khaggaDAn // 243 // kiyatA kAlena te vRddhAdayaH punarAyAnti ? ucyate-pazcarAtrindinaiH, yata ukta vaidyake ega paNa addhamAsaM, saTThIsuNamaNuya-goNa-hatthINaM / rAiMdieNa u balaM, paNagaM to ekka do tiSNi // 244 // ekenAhorAtreNa zvA, paJcabhirmanujAH, arddhamAsena vRSabhaH, SaSTibhirdinairha sti[no] balinaH syuH / tatra sa dinapaJcakaM dhAryate, tathA'pi na balI, dvi-tri-dinapazcakAn dhAryate, tata AnIyate // 244 // evaM AlocitaziSyagaNA AcAryAH zayyAtaramApRcchaya kSetrAntaraM saMkrAmanti, zayyAtarA'pRcchane ete doSA: sAgAri pucchagamaNe, bAhirA miccha cheya kayaNAsI / gihi sAhU abhidhAraNa, teNaga saMkAi jaM ca'NNaM // 245 // tamanApRcchatha cedgamyate 'bA' bAhyA lokadharmasyaite bhikSava ityevaM vakti zayyAtaraH, ye lokadharma dRSTa na jAnanti te // 114 // Jain Educ For Private & Personal use only 1 w .jainelibrary.org
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrImatI propaniyuktiH // 115 // zayyAtaramanApRcchaya gamane dossaaH| kathamadRSTa jAnantItyato mithyAtvaM pratipadyate, chedo vasatidAnasya punaste'nye vA vasatiM na lbhnte| 'ka'0 kRtaghnA yete iti manyate / 'gi gRhI ko'pi zrIvakastamAcAryamAbhidhArya saMcintyAyAtaH pravrajyArtham / tenA'pyAgatya zayyAtaraH pRSTaH kvAcAryaH so'pi ruSTaH sannAha-yaH kathayitvA yAti sa jJAyate taM tu ko jAnAti / tadAkarNya sa kadAcidarzanamujjhati, lokajJAnamapyeSAM nAsti kutaH paralokajJAnamiti, pAThArthI sAdhustamAcArya: manasi kRtvA''yAti? zayyAtaraM pRcchati, so'pyA''ha-na jAne kvA'pi gata iti, tataH sa sAdhuranAcAravAnAcArya iti vicintyAnyatra yAti, AcAryoM nirjarAyA anAbhAgI / kadAcittadgRhaM kenacittasminneva dine muSTa' syAttataH stenA iti zaGkA bhavati, AdizabdAdyoSit kenacit saha gatA tato gRhAta, te'pyanAkhyAya gatAH, tataH zaGkA / yaccAnyadapi zaGkAdi jAtaM pattanagataM tatsarvamupajAyate // 245 // tato gacchadbhiH sa vidhinA praSTavyaH / avidhipRcchAyAmete doSAH(020) avihIpucchA uggAhieNa, sijjAtarI u roejjA / sAgAriyassa saMkA, kalahe ya saejjiA khise // 246 // avidhipRccheyaM, yaduta-utkSiptopakaraNena pRcchati / tenAkasmikagamanena zayyAtoM rudanti, zayyAtarasya zaGkA | 1 yAti / ruTAyyAtarakathane'nAcAravAnayamityanyatra yAti. // ki 2. (pra) vasahIe vocchebho, abhisaMdhAritayANa sAhUNaM / puNarAvattI hoja ka, phavagjAujjuamaINaM // 246 / / // 115 // For Private & Personal use only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ avadhipRcchAya | manAgatakana caite dossaaH| // 116 // zrImatI syAt / kalahe ca sati 'sa' yathA na zobhanA tvaM yena tvayA bhikSogamane ruditaM, kica-te sa pitA' yena || opaniyuktiHlA rodiSi // 246 // amukatra divase gamiSyAma ityanAgatakathane'pyete doSAH hariaccheyaNa chappaiya-ghaccaNaM kiccaNaM ca pottANaM / chaNNeyaraM ca pagayaM, icchamaNicche ya dosA u // 247 // taddhi zayyAtarakuTumba sAdhavo yAsyantIti vimuktavyApAraM gRha eva tiSThati kRSyAdipratijAgaraNaM na karoti / tatazca kSaNikara sat svagRhajAtaharitacchedaM karoti, tathA nirvyApAratvAdeva raNDAH SaTpadInAM parasparanirUpaNenopamardanaM kurvanti, 'ki0' tatra dine kSaNikA vimuktakRSyAdivyApArA vastrANi zodhayanti, 'channe' pra(prA)kRtaM bhojanaM channaM kurvanti, itaraM prakaTameva bhojanaM saMyatArtha kurvanti, tatra cchatAmanicchatAM doSA bhavanti, kathaM ? yadi tad gRhaNanti tatastadakalpanIyaM, yadi na gRhaNanti tataH kadAcid ruSyanti // 247 // vidhipRcchA tviyaM jaiA ceva u khettaM, gayA u paDilehagA tao pAe / sAgAriyassa bhAvaM, taNueMti gurU imehiM tu // 24 // yadaiva kSetraM gatAH pratyupekSakA 'tao pAe' tataH prabhRti zayyAtarasnehaM tanukurvanti guravaH, ebhirgAthAdvayopanyastavacanaiH // 248 // 1 .ki te svakIyAH syuH, anAgata // ki) 2 sthitaM sat // // 116 // Jain Education mama For Private & Personal use only Imrainelibrary.org
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitI niyuktiH 117 // zayyAtarIya vihArasamayasya kthnvidhiH| uccha voliMti vaI, tuMbIo jAyaputtabhaMTA ya / vasabhA jAyatthAmA, gAmA pavAyacikkhallA // 249 // (sugamA) appodagA ya maggA, vasuhAvi a pakkamaTTiA jAyA / aNNakaMtA paMthA, sAhUNaM vihariu~ kAlo // 250 // [ucchU, appo0 etad gAthAdvayaM zayyAtarasya zRNvataH paThanti / so'pi zrutvA bhaNati ki yUyaM gamanossukAH, // 249 / / // 250 // AhA'cArya: samaNANaM sauNANaM, bhamarakulANaM ca goulANaM ca / aNiyAo vasahIo, sAraiyANaM ca mehANaM // 251 // etAM gAthAM paThitvA idamAcaranti / / 251 // Avassaga kayaNiyamA, kallaM gacchAma to u AyariA / saparijaNaM sAgAria, vAhiri diti aNusihi // 252 // ___kRtapratikramaNA idaM bhaNanti-yaduta kalye gacchAmaH, tata AcAryAH saparijanaM zayyAtaramAhUyA'nuzAsti' dadatidharmakathAM kurvantItyarthaH // 252 // | // 117 // For Private & Personal use only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ vihAre zrImatI ghaniyuktiH // 118 // pradoSa sNketH| pabvajja sAvaA vA, daMsaNa bhaddo jahaNNayaM vasahiM / jogaMmi vaTTamANe, amugaM velaM gamissAmo // 253 // sa dharma zrutvA pravrajati, zrAvako vA syAt , darzanadharo vA, bhadrako vA, jaghanyena vasatimAtraM dadAtyeva / dharmakathAM kRtvedaM bruvate / yaduta-vartamAne yoge sati amukatra velAyAM gamiSyAma iti // 253 // idamukRtvA pratyUSasi brajanti kim kRtvA ?; ityata Aha tadubhaya suttaM paDilehaNA ya uggayamaNuggae vAvi / paDichAhigaraNateNe, NaTe khaggUDa saMgAro // 254 // sUtrArthayoH sUtrasya vA pauruSI kRtvA brajanti, atha darataraM kSetraM tataH pAdonaprahara evaM pAtrapratilekhanAmakRtvA vrajanti, udgatamAtra eva sUrye'nudgate vA rAtrAveva vA gacchanti, yAntaH parasparaM pratIkSante / apratIkSaNe doSAH 'ahi.' mArgA'nabhijJatvAt pUtkaraNAdinAdhikaraNaM, loko vibudhyate, stenA moSaNArthamAgacchanti, 'naTTha'tti kadAcit kazcinnazyati, tataH pradoSa eva saMketaH kriyate'mukatra gamiSyAmaH, 'kha' khaggaDaprAyam evaM vakti rAtrau na yujyate gantuM sAdhUnAM tataH 'saM0' saMketo'mukatra tvayA''gantavyam // 254 / / imAM gAthAM bhASyakRdAha // 118 // Jain Educat i onal For Privale & Personal use only jainelibrary.org
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI mopaniyuktiH // 119 // sAkSA pama pUrva yAnti pavAdAcAryA paDilehataccia beMTiyAu kAUNa porisi kariti / carimA uggAheu', soccA majjhaNhi vaccaMti // 255 // prathamAvayavamAha-te hi sAdhavaH prabhAtamAtra eva pratilekhya viSTalikA kurvanti, tato'nikSiptopadhaya eSa patra- 8| pauruSI kurvanti, 'ca0' pAdonapauruSyAM pAtrakANyugrAdyA'rthapauruSI kurvanti, tato madhyAhne vrajanti // 25 // ata Aha tihikaraNaMmi pasatthe, Nakkhatte ahivaissa aNukUle / ghettUNa Niti vasabhA, akkhe sauNe parikkhaMtA // 256 // tithau bavAdikaraNe ca prazaste nakSatre'dhipaterAcAryasyAnukUle, gRhItvA'kSAn vRSabhA niryAnti zakunAbhirIkSamANAH | santaH // 256 // pazcAdAcAryAH ki kAraNamityAha-- vAsassa ya AgamaNe, avasauNe paTThiA NivattaMti / obhAvaNA pavayaNe, AyariA maggao tamhA // 257 // vRSTayAgamane'pazakune ca prasthitA api te nivartante, yadyevamAcAryA nivartante tata 'o' pravacanahIlanA, yata etadapyete na jAnate / tato mArgataH pRSThata AcAryA nirgacchanti // 257 // ke ? te'pazakunA ityAha // 119 // For Private & Personal use only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ciniyuktiH // 20 // zakunAni vihAravelAyam maila kucele abhaMgiellae sANa khujjavaDabhe yA / ee u appasatthA, havaMti khittAu NitANaM // 258 // malinaH zarIrakapaTakaiH 'ku.' jIrNakarpaTaH, 'a0' snehAbhyakta zarIraH, zvA vAmapAdikSiNapArzva yAti, kubjo-vatraH / NI vaDabho-vAmanaH, ete'prazastAH // 258 // NArI pIvaragavbhA, vaDakumArI ya kaTThabhAro a / kAsAyavattha kuccaMdharA ya kajja Na sAheti // 259 // 'pI0' AsannaprasavakAlA / / 259 // zeSaM sugamam , [zubhazakunAnyAha-] jaMbU a cAsa-maUre, bhAra e taheva Naule a / daMsaNameva pasatthaM, payAhiNe savvasaMpattI // 260 // (sugamA) NaMdI tUraM puNNassa, daMsaNaM saMkhapaDahasado ya / bhiMgAra-chatta-cAmara-dhayappaDAgA pasatthAI // 261 // 'pu0' pUrNakalazadarzanaM, dhvaja eva [patAkA] dhvajapatAkA zeSaM spaSTam // 26 // // 120 // Jain Educati For Privale & Personal use only Mainelibrary.org
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ vihAre gomatI niyuktiH 121 // baalaadiinaamupdhigrhnnvyvsthaa| samaNaM saMjayaM daMtaM, sumaNA moyagA dahi / mINaM ghaMTe paDAgaM ca, siddhamatthaM viAgare // 262 // zramaNo liGgamAtradhArI, saMyataH, indriyAdibhirdAntaH, sumanasaH-puSpANi nirgacchaMzcAsau [zeSaM sugamam ] // 262 // || si(se)jjhAtare'NubhA(pra.sA)sai, Ayario sesagA cilimilIe / aMto giNhaMtuvahi, sAraviapaDissayA puvi // 263 // brajanasamaye zayyAtarAnanubhASate 'jAma' ityevamAdyAcAryaH / zeSAH sAdhavaH ciliminyAH-javanikAyA antaH upadhi gRhNanti, pUrva saMmArjitopAzrayAH // 263 // kiyadupakaraNaM gRhNantItyAha bAlAI uvagaraNaM, jAvaiyaM tarati tattiaM giNhe / jahaNNeNa jahAjAyaM, sesaM taruNA viriciti // 264 // bAlAdayo yAvadupakaraNaM zaknuvanti tAvad gRhNanti, taizca 'ja'jaghanyena rajoharaNaM colapaTTazca grAhyaH, zeSamupakaraNaM taruNA AbhigrAhikA 'vi0' vibhajanti // 264 // tadabhAve kimityAha Ayariovahi bAlAiyANa giNhaMti saMghayaNajuttA / do sotti-uNNi-saMthArae ya gahaNekapAseNaM // 265 // . // 121 // For Private & Personal use only .
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH // 122 // AcAryopadhi bAlAdInAM ca saMhananopetAH gRNanti, dvau sautriko kalpau eka aurNikaH kalpaH saMstArakaH cazabdAduttarapaTTaH, eSAM grahaNaM 'ikapAseNaM' ti ekasmin pArzve ekatra skandhe sthApayanti, dvitIyaskandhe pAtrakANi, AtmIyAM tUpadhi viSTalikAM kRtvA yatra skandhe upadhiH kRtaH tayaiva dizA kakSAyAM karoti // 265 || 'adhikaraNateNe' tyavayavamAha AujjovaNa vaNie, agaNi kuTuMbA kukamma kammarie / teNe mAlAgAre, unbhAmaga paMthie jaMte // 266 // rAtrau sazabdaM vrajatAmete doSAH - apAM yantrANi yotrayanti, athavA'kAyAya yoSito vibuddhA vrajanti, 'jovaNaM' ti dhAnyaprakarastadarthaM loko yAti, prakaro-mardanaM dhAnyasya, lATaviSaye 'jovaNaM dhaSNapairaNaM bhannai' 'va0' vaNijo vA vibhAtamiti yAnti, lohakArazAlAdiSvagniH prajvAlyate, kuTumbinaH svakarmaNi laganti / kukarmANo mAtsikAdayaH, kutsitA mArAH kumArAH - saukarikAsteSAM prabodhaH syAt, pUtkArAdinA stenakAnAJca, mAlAkArA vibudhyante, 'ubhA' 0 pAradArikAH 'paM0' pathikAH, 'jaM0' yantrakA yantrANi vAhayanti cAkrikAdayaH || 266 || yadukta' ' NaTTe khaggaDa saMgAre 'ti tatra sAmAnyena, atra tu saMgAraH kayA yatanayA kasyAM vA velAyAM karttavyastadAhasaMgAra bIya vasahI, taie saNNI cauttha sAhammI / paMcamagami a vasahI, chaTTe ThANaTTio hoti // 267 // Jain Educational rAtrau sazabda yAtAm doSAH / // 122 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH // 123 // saMketavidhirvaktavyaH / dvitIyadvAre vasatiH, pUrvapratilekhanavasati vyAghAte'nyavasatigrahaNavidhirvaktavyaH, tRtIye saJjI, caturthe sAdharmikaH, paJcame vasatirvAcyA, 'vicchinnA khuDDaliyA' ityAdi0, SaSThe sthAnastha: syAt / dvAragAtheyam || 267|| adhunA saMgAradvayaM vyAkhyAnayannAha 1 pAose saMgAro, amuI velAeN Niggae ThANaM / amuttha vasahi bhikkhaM, bIo khaggUDa saMgAro // 268 // sapradoSe saMketa AcAryeNa karttavyaH, 'amu0' amukayA velayA yAsyAmaH, nirgatAnAM satAM amukatra vizrAmasthAnaM krissyaamH| [amukatra] vasatirbhaviSyati / amuka grAme bhikSATanaM karttavyam ekastAvadayaM saMgAra:- saMketa: / 'biti0' amuka dvitIyaH saMketaH khaggUDasya dIyate || 268 || sa caivamAha rati Na caiva kappara, NIyaduvAre virAhaNA duvihA / paNNavaNa bahutaraguNe, aNiccha bIuvva uvahI vA // 269 // sAdhUnAM rAtrau gamanamakalpyam, divA'pi tAvannIcadvAre dvidhA virAdhanA satamaskattvAdAstAM tAvad rAtrau eSa ca dharmazradvayA na gacchati / 'pa0' tataH sa prajJApyate tatra rAtrigamane bahavo guNA dRzyante - bAlavRddhAdayaH sukhena gacchAnta rAtrau tRSayA na vAdhyante, atha tathA'pi necchati gamanaM, tatastadartha dvitIyo dIyate, athavA jIrNopadhistasya 1 0 nnAha bhASyakAraH k . sakAraNe pradoSagamane saMketadvaya karaNam / // 123 //
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekAkinaH svApe'nekadha dossaaH| zrImatI || dIyate zobhanazca gRhyate mA gRhaNantu stenakA iti // 269 // ekAkI yadi svapiti tataH ko doSa ityAha- . oghaniyuktiH suvaNe vIsuvaghAto, paDibajhaMto a jo u Na milejjA / // 124|| jaggaNa appaDibajjhaNa, jaivi cireNaM Na uvahamme // 270 // viSvagekAkinastasya svApe upadhirupahanyate, ekAkI svapan pramAdavAn bhavati / syAdyabhiyogasaMbhavAta, tato'- | kalpyaH syAtpariSThApanIyazca, gacche tu svapato nopahanyate, yatastatra kecana sUtrapauruSImanye dvitIyayAme'rthapauruSI kurvanti / tRtIyaprahare AcAryA uttiSThanti, caturthe sarvepyuttiSThanti, jAgarato nAsti updhypghaatH| ekAkino jAgaraNaM nAsti / 'pa0' pratibadhyamAno vrajAdiSu kSIrayAcanecchayA yo na milettasyApyupadhirupahanyate, yata ekAkinaH paryaTanaM noktam , ata ekAkino vrajAdiSu prativandhe'pyupadhirupahanyate yaH punarjAgarti tasmin dine mukto na vrajAdiSu pratibadhyate evaMvidhastatra dine'milanapi nopadhimupahanti / 'jagga0 jai0' kiM bahunA jAgranizi gokulAdiSu vA pratibadhyamAno yadyapi cireNa milati bahudinaistasyApi nopahanyate'pramAdaparattvAttasyeti // 27 // gacchasya gamanavidhimAha purao majhe taha maggao ya ThAyaMti khittapaDilehA / dAiMtuccArAI, bhAvAsaNNAirakkhaTThA // 271 // // 124 // Jain Education ! For Privale & Personal use only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH / 125 // kAraNato'gra gamane | pAzcAtyasAdhu mIlanArtha rekhAsaMketAdi vidhiH| 3232222525232223232525LSSESEALSE.SELLI232 kSetrapratyupekSakAH kecana purato gacchasya tiSThanti, kecana madhye, mArgatazca tiSThanti, te hi mArgAbhijJAH / 'dA0' uccAraprasravaNasthAnAni darzayanti gacchasya, 'bhASA' bhAvAsanno aNahiyAsao, tadrakSaNArtha, ayamarthaH-uccArAdinA ! bAdhyamAnasya gacchasya te mArgajJAH sthaNDilAni darzayanti // 27 // DaharaM bhikkhaggAme aMtaragAmaMmi ThAvae taruNe / uvagaraNagahaNa asahU va, ThAvae jANagaM cegaM // 272 // yatra grAme vAso'bhipreto bhikSA vA'TitumamipretA, tatra 'Da' laghIyasi sati antarAlagrAme taruNAn bhikSArtha || sthApayet / teSAmupakaraNamanye gRhNanti, atha te grahItuM na zaknuvanti, tatastAneva bhikSArtha tatra sthApayet , mArgajhaM caikaM teSAM madhye, yena te sukhenA''gacchanti // 272 // dUraTThia khuDDalae, nava bhaDa agaNI ya paMta paDiNIe / saMghADego dhuvakammio va suNNe Navari rikkhA // 273 // athA'sau vAsakabhikSArthamabhipreto grAmo dUrasthaH syAdutthito vA-udvasitaH, kSullo vA-purA sampUrNo dRSTa idAnImarddhamudvasitamataH kSullakaH, 'nava'-purA yatrAsIttataH sthAnAdanyatrA'dhunA jAtaH, bhaTA''krAnto vA jAtaH, agninA dagdhaH, prAntaH pUrva zobhano dRSTaH samprati prAntIbhUto virUpo'bhUta, pratyanIkA''krAntaH, pratilekhanAkAle pratyanIka- / 1 prAnto rAjadaNDitatvAt // k // 2SLRALLLLLLLLLLLLLLLLLLLLL0 // 125 // For Private & Personal use only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI noghaniryuktiH // 126 // Jain Education statra nAsot sampratyAyAtaH, pUrvapratilekhitagrAme evaMvidhe jAte tatra saMghATakaH sthApyate pAzcAtyapratrajitamIlanArtha, tadabhAve ekaH, 'dhu0' dhruva kArmiko-lohakArAdistasya kathyate - vayamanyatra yAsyAmastvayA pAzcAtyebhyaH kathyaMyadanena mArgeNAgantavyamiti / yadA'sau grAmaH zUnyastadA mArge'nabhiprete tirazcInaM rekhAdvayaM pAtyate, abhiprete tu dIrghA rekhAM kurvanti // 273 // yadebhirdoSairyuko na syAt sa grAmaH tatastatraiva pravizati, antarAlastha sAdhUnAM vasatijJAnArthamAgacchatAM na ko'pi sAdhuH pratipAlayati, etadAha jANaMta Thie tA eu, vasahIe Natthi koi paDiyaras | aNNA'jANate, vAvi saMghADa - dhruvakammI // 274 // pUrva pratyupekSitavasativyAghAte'nyasyAM vasatau jAyAtAM bhikSArtha sthiteSvajAnatsu vasatijJApanArtha saMghATako vahiH sthApyate karmakAya vA kathyate, yaduta-sAdhavaH sameSyanti teSAmiyaM vasatirdarzanIyA kathyA vA // 274 // antarAle sthApitaM kiM karttavyamityAha jai abbhAse gamaNaM, dUraM gaMtuM dugAuyaM pese / te vi asaMtharamANA, iMti ahavA visajjati // 275 // pratyupekSita vasativyAgha kartavyavidhiH / // 126 // ainelibrary.org
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 127 // kAraNatoja gamane pAzcAtyasA mIlanArtha rekhAsaMketA vidhiH| 32525052225ELLELESENELESAL2452323232 yadyabhyAse gacchastataste gacchasamIpamevA''gacchanti, atha dUre gacchastato dvigavyUtaM 'gaMtu'-gatvA gacchasamIpamekaM sAdhuM preSayanti, te'pyasaMstaramANA-atRptA 'Ite' Agacchanti yatra gRhItabhikSAH sAdhavastiSThanti / atha tRptAstatastaM sAdhuM visarjayanti, yaduta-paryAptamasmAkaM, yUyaM bhakSayiyA''gacchateti, saMketadvAraM vyAkhyAtaM tatprasaGgAyAtaM ca vyAkhyAtam // 275 // vasatidvAramucyate paDhamabiyAe gamaNaM gahaNaM paDilehaNA paveso u| kAle saMghADego va-'saMtharaMtANa taha ceva // 276 // tasyAM vasatau prathamadvitIyapauruSyAM gamanaM syAta, 'gahaNaM ti daMDachaNadorayacilimilINaM grahaNaM kRtvA pravizanti, | | (tataH) tAM pramArjayanti, tato gacchaH pravizati / kadAcid bhikSAkAla eva prAptAH [ tataH saMghATaka eko vasatiM pramArjayatyanye bhikSArtha yAnti / saMghATakAbhAve eka eva gItArtho vasatipratyupekSaNArtha preSyate, yadeko'pi na prApyate tadA 'asaMtha.' atRpyantaH sarva evA'Tanti, pazcAtpUrvapratilekhitavasatau pravizanti, yadA pratilekhitavasateyAghAtastadA, 'taha cevatti yathA bhikSAmanviSyanti tathA vasatimapi mArgayanti, labdhAyAM ca tatraiva parasparaM hiNDantaH kathayanti, tatra vasatau nivartayanti // 276 // 'paDhama-biiyAe'tti dvAramAha paDhamabitiyAe gamaNaM, bAhiM ThANaM ca cilimiNIdore / ghittUNa iMti vasahA, vasahiM paDilehiu puTviM // 277 // SRAELSLILS23232325E5252525252RSESEARSLIL5252522 // 127 / Jain Education Intematonal For Private & Personal use only www.jainedbrary.org
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 128 // SOLA pratyupekSitavasativyAgha krtvyvidhiH| Hua Diao ebeaHua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Hua Jie eePin Hua Pin prathamAyAM dvitIyAyAM vA pauruSyAM tatra kSetra prAptiH syAt / tatrA'yaM vidhiH vA.' bahireva tAvadavasthAnaM kurvanti, 'cilimiNI' javanikAM davarikAM ca gRhItyA vRSabhA basatau pravizanti, grahaNadvAraM vyAkhyAtam / kiM kartuM ?-vasatiM pratyupekSituM, 'paDilehaNati dvAraM bhaNitam // 277 // yadA tu pUrva pratyupekSitAyA vyAghAtastadA vAghAe aNNaM maggiUNa cilimiNipamajjaNA vasahe / pattANa bhikkhavelaM, saMghADego pariNao vA // 278 // pUrvapratilekhitAyA vyAghAte'nyAM mArgayitvA tato vRSabhAzcilimiNyAdIni gRhItvA pramArjayanti / yadA tu bhikSAvelAyAmeva prAptAstadAra 'kAla'ti dvAraM vyAkhyAtam / saMghATako vasatipratyupekSaNArtha preSyate, 'saMghADe'ttibhaNiyaM / saMghATakAbhAve eko vA preSyate pariNato gItArthaH, 'ega'tti bhaNiyaM // 278 // yadA tveko'pi nAsti savve vA hiMDaMtA, vasahiM maggaMti jaha va samuyANaM / laddhe saMkaliaNiveaNaM tu tattheva u niyaTTe / 279 // sarve vA hiNDanta eva vasatiM mArgayanti-anviSyanti, yathA samudAna-bhikSAM prArthayanti-nirUpayanti / 'taha ce'vatti avayavo bhaNitaH [288 gAthAsthaH] / labdhAyAM vasatau saMkalikayA nivedanaM-yo yathA yaM pazyati sa tathA taM vakti, labdhA vasatiriha nivartanIyaM, tatastasyAmeva nivartante // 279 / / tatra praveze ko vidhirityAha1 288 tamA gAthA dRSTavyA // sN0|| 2 tadAzabdasya saMghATaka ityatrAnvayaH kAryaH // saM0 // 222023232325250222LoLSESESEXOLState // 128 // Jain Education For Private & Personal use only helibrary.org .
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ nImatI niyuktiH 129 // bahirbhojana samarthakanodakasya pRcchAyAH samAsena uttaraH / eko dharei bhANaM, aiko doNhavi pavesae uvahi / savvo uvei gaccho, (pra.gaccho uvei vasahi) savAlavuiDhAulo tAhe // 280 // | eko dhArayati-saMghaTTayati pAtrakaM, dvitIyo bahirvyavasthito gacchAdupadhi bhikSAmaTadbhayAM muktAmAnayati dvayorapyAtmanaH pAtrasaMghadRyituzca / tato gaccha upaiti-pravizati sabAlavRddhatvAdAkulaH, tadA tasmin kAle 'paDhamabiiyAe'tti dvAra bhaNitam // 28 // coyagapucchA dosA, maMDalibaMdhami hoi AgamaNaM / saMjamaAyavirAhaga, viyAlagahaNe ya je dosA // 281 // codakasya pRcchA, yadata-bAhyata eva bhuktvA pravizantu, yataH-kSudhAtasya tRSitasyopadhimAnayata iryApathamazodhayataH saMyamavirAdhanA, upadhibhArAkrAntasya kaNTakAdInanirUpayata AtmavirAdhanA ca syAt ?, AcAryastvAha-bahi AtAM doSAH, katham ?, maNDaliMbandhe satyAgamanaM syAt sAgArikANAM, tatra ca saMyamAtmavirAdhanA bhavati, vikAlavelAyAM vasatigrahaNe ye doSAste vakSyante, dvAragAtheyam // 281 / / 'coyagapucche'tyAha aibhAreNa u iriaM, Na sohae kaMTagAi AyAe / bhattaTTia vosiriA, aiMtu evaM jaDhA dosA // 282 // // 129 //
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitI neryuktiH 130 // Jain Edur codaka evamAha-gacchasamIpAdupadhi' pravezayaMstadatibhAreNa bubhukSayA ca pIDitaH sannIryApathikAM na zodhayati, ataH saMyamavirAdhanA, bubhukSitatvAt kaNTakAdInna pazyatyata AtmavirAdhanA, tasmAt 'bhattaTThiya'tti bahireva bhuktAH santaH 'vo0 ' uccAraprasravaNaM kRtvA tataH pravizantu vasatau / evaM kriyamANe doSA jaDhAH - tyaktAH syuH saMyamAtmavirAdhanAdayaH || 282 / evamukte AcArya Aha AyariavayaNa dosA, duvihA NiyamA u saMjamAyAe / vaccaha Na tujjha sAmI, asaMkharDa maMDalIe vA // 283 // AcAryavacanaM, bahirbhuJjatAM doSA dvidhA niyamataH, saMyamAtma virAdhanAdoSAH / bhojanasthAne sAgArikA yadi syuH, tato bhikSAmaTitvA AgatA 'he sAgArikA ! vrajate 'ti bhaNane saMyamavirAdhanA AtmavirAdhanA ca, evaM evamukte te bhaNanti, nAsya pradezasya yUyaM svAminaH, tato'saMkhaDa - kalahaH syAt / atha maNDalyAM jAtAyAm ||283 || kohala AgamaNaM, saMkhobheNaM akaMTha gamaNAI | te va saMkhaDAI, sarhi va Na daMti jaM va'NNaM maNDalyAM kautukenA''gacchanti sAgArikAH, tataH sAdhUnAM kSobheNa kaNThe dayo doSAH syuH, ruSTAH santo vasati te vA na prayacchanti tatra grAme 'ja' 1 nodaka evaM k mational // 284 // kavalo nopakrAmati, ta eva vA saMkhaDAva'NNaM' ti yaccAnyagrahaNAkarSaNAdi tadeva nodaka pRcchAyAH savistara muttarita mAcAryeNa / // 130 //
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI piniyuktiH // 131 // sabhojanaM grAmAntare gacchatAM ceme dossaaH| kurvanti // 284 // idAnIM tasmAd grAmAdanyagrAme bhojanaM gRhItvA gantavyaM, tatra caite doSAH bhAreNa veyaNAe, Na pehae thANukaMTa AyAe / iriyAi saMjamaMmi a, parigalamANeNa chakkoyA // 285 // upadhibhikSAbhAreNa yA kSudvedanA tayA ca na pazyati sthANukaNTakAdIn tata AtmavirAdhanA, iryAmazodhayataH | saMyamavirAdhanA ca / tathA parigalamAne pAnAdau SaTkAyavirAdhanA bhavati // 285 / / tathA caite doSA anyatra grAme gacchatAm sAvaya-teNA duvihA, virAhaNA jA ya uvahiNA u viNA / taNaaggigahaNasevaNa-viyAlagamaNe ime dosA // 286 // zvApadabhayaM syAt , stenA dvividhA zarIropadhyorapahAriNaH / virAdhanA yA saMstArakAdyupadhi vinA syAt tRNAgnyograhaNA''sevanarUpA, saMyamavirAdhaneti dvaar| yaduktaM codakena-vikAle praveSTu yujyate, tabirasyAha'viAlagamaNe ime dosA' ete vakSyamANA vikAlagamane doSAH // 28 // pavisaNa maggaNa ThANe, vesitthiduguchie ya boddhavve / sajjhAe saMthAre, uccAre ceva pAsavaNe // 28 // // 131 // For Privale & Personal use only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI vaniyuktiH // 132 // tatra grAma vikAle pravizatAM ye doSAste vakSyante, vasatimArgaNe ye doSAste'pi ca, 'ThANe vesitthiduguchie l grAme vikA ya' ityetadvakSyati, vikAlavelAyAM boddhavyam 'sajjhA' svAdhyAyamapratyupekSitavasatau agRhIte kAle kurvato doSAH, atha na pravizatAM karoti tathA'pi doSo hAnilakSaNaH, 'saM0' apratyupekSitavasatau saMstArakabhuvaM gRhNataH saMyamAtmavirAdhanAdoSaH, 'uccA0d dossaaH| uccArAdyapratyupekSitAyAM bhuvi sthaMDileSvanirUpiteSu vyutsRjatAM doSAH, dharaNe'pi doSaH, evaM prastravaNe'pi, dvAragAtheyam / // 287 / / adhunA pratipadaM vyAkhyAnayati sAvayateNA duvihA, virAhaNA jA ya uvahiNA u viNA / gummiagahaNA''haNaNA, goNAI camaDhaNA ceva // 28 // vikAle pravizatAM grAme zvApadabhayaM syAt , stenA dvividhA zarIropadhyapahAriNastabhayaM bhavati, upadhinA vinA yA ca virAdhanA tRNAgnigrahaNasevanAdikA sA ca dossH| gulma-sthAnaM tadrakSapAlA gulmikAstaigrahaNamAhananaM ca syAt , 'goNAdicamaDhaNA' balIvAdipAdaprahArAdibhizcAya vikAlapraveze doSaH // 288 / / 'pavisaNe ti gaya', 'maggaNe'ti AhaphiDie aNNoNNAraNa, teNa ya rAo diyA ya paMthaMmi / // 132 // sANAi vesakutthia, tavovaNaM mUsiA jaM ca // 289 // Jain Education , For Private&Personal Use Only diainelibrary.org
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniryuktiH // 133 // vikAle vasatimANe phiDito bhraSTaH syAt, tatrAnyo'nyaM parasparata AraNaM zabdanaM tat zrutvA stenakA rAtrau moSitumabhilaSanti divA vA pathi gacchataH zramaNAn muSNanti 'sA0 ' rAtrau vasateranveSaNe zrAdirdazati, 'maggaNa' ci bhaNiyaM / 'vesitthiduguchie' (298 gAdAsthapadamida) ityavayavamAha - 'ku0 ' rAtrau vasatilAbhe na jAnanti kimida sthAnaM vezyApATakAsannaM ? tatastatra vasato'yaM doSaH, loko brUte'ho ! tapovanamiti / kuccha [tsi]taM chimpakAdisthAnAsanne bravIti svasthAne mUSikA gatAH / ete'pyevaM jAtIyA eva / 'vesitthiduguchie 'tti gataM // 289 // svAdhyAyadvAra sukhonneyasvAdvimucya saMstAradvAramAha appaDilehiakaMTAvilaMmi saMthAragaMmi AyAe / chakkAyasaMjamaMmi a, ci (vi) liNe seha'NNahA bhAvo // 290 // rAtrAvapratyupekSitAyAM bhuvi kaNTakA bhavanti bilaM vA, tatra saMstArake kriyamANe AtmavirAdhanA, 'cha0' tatra 1 paTAyasyApi virAdhanA svapataH syAt / tathA ci(vi)lInam azucika' bhavati, tatra zaikSasya jugupsayA'nyathAbhAva - unniSkra maNAdiH, 'saMthAra'tti gayaM ||290 || 'uccArapAsavaNe'tti vyAcaSTe kaMTagathAgugavAlA - vilaMmi jai vosirejja AyAe / saMjamao kAyA, gamaNe patte ahaMte ya // 291 // 1 tatra svapataH paTukAyasthApi saMyamavirAdhanApIti ki . vikAle vasati pravezadoSe saMstAraka dvAram / // 133 //
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI || kaSTakasthANuvyAlabilasamAkule pradeze uccArAdivyutsargata AtmavirAdhanA, rAtrau SaTkAyopamardaina saMyamataca, vikAlavasatipaniyuktiH kAyikIvyutsarjanArtha gamane (gacchato), 'patti'tti kAyikAbhuvaM prAptasya vyutsRjataH / vyutsRjya vasati' pravizataH III pravezadoSe // 13 // || SaTkAyopamoM doSaH // 291 // yadi nirodha' karoti tatazcaite doSAH uccArapAsavaNamuttaNirohe cakkhU , vaccaNiroheNa (pra.ya) jIviyaM cayai / dvAram / uDDhaNirohe koDhe, gelaNaM vA bhave tisuvi // 292 // 'uccArapAsavaNe ti gayaM // 292 / / saMpratyapavAda ucyate jai puNa viyAlapattA, pae va pattA uvassayaM Na labhe / suNNagharadeule. vA, ujjANe vA aparibhoge // 293 // yadi vikAlavelAyAM prAptAstato na pramAdakRto doSaH / prage eva pratyUSasyeva prAptAH kintUpAzrayaM na labhante, | tataH zUnyagRhe devakule udyAne vA'paribhoge-lokaparibhogarahite 'samuddizanti'tti kriyAM vakSyati // 293 / / AvAya cilimiNIe, raNNe vA Nibbhae samuddisaNaM / sabhae pacchaNNA'sai, kamaDhaya kuruyA ya saMtariA // 294 // // 13 // 1 prAptA upAzrayaM na labhante // k // Sain Educa t ional For Private & Personal use only Anujainelibrary.org
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI gopaniyuktiH // 135 / / zUnyagRhAdau lokAnAmApAte sati yavanikA dIyate / atha zUnyagRhAdisAgArikA''krAntaM tatoraNye nirbhaye samuddizanti, sabhaye'raNye pracchannasyA'sati abhAve sati lokA''pAte'pi kamaDhake bAhyAbhyantarazukalepalipte bhujyate, 'kuruA yatti vikAle Kaa teSveva kurukucA-pAdaprakSAlanAdikA kriyate, 'saM0' sAntarAH sAvakAzA bRhadantarAlA upavizanti // 294 // bhuktvA koSTakAdibahiH punarvikAle vasatimanviSyanti, sA ca koSTakAdikA syAttatra labdhAyAM ko vidhiH vasatiprAptI vidhiH / koTThaga sabhA va puci, kola-viyArAibhUmipaDilehA / pacchA ainti ratti, pattA vA te bhave rati // 295 // koSTaka:-AvAsavizeSaH, sabhA pratItA / koSTake sabhAyAM [vA] vasatau labdhAyAM prAgeva kAlabhUmi pratyupekSante, yatra kAlo gRhyate, vicArabhUmi-saJjJAkAyikAbhRmi ca pratyupekSante / pazcAdgaccho rAtrau upaiti, 'pattA vA0' yadA punaste Agacchanta eva kathamapi rAtrI prAptAstadA rAtrAvapi pravizanti // 295 / / gummia-bhesaNa-samaNA, Nibbhaya-bahiThANa-casahi-paDilehA / suNNagharapuvvabhaNiaM, kaMcuga taha dArudaMDeNaM // 296 // // 135 // gulmikA:-sthAnakarakSapAlA yadi bhApayanti-trAsayanti tadA, vayaM zramaNA na caurA iti vaktavyaM, atha sa ||N VII sannivezo nirbhaya eva bhavettadA bahireva gacchastAvattiSThati, vRSabhAstu vasatipratyupekSaNArtha vrajanti, ki viziSTA vasati- / / Jain Education international For Private & Personal use only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI || rInvaSyate ? zUnyagRhAdi pUrvokta 1, 'kaMcuga taha dArudaNDeNaM ti daNDakapuJchana' taddhi kaJcuka paridhAya sarpAtipatana- 11|| satyanurUpe opaniyuktiH bhayAddaNDapuJchanakena vasatimupariSTAtprasphoTayanti gacchazca pravizati // 296 / / tataH ko vidhiH svApe saMstArakabhU // 136 // saMthAragabhUmitigaM, AyariyANaM tu sesgaannegaa| vibhajanama ruMdAe puSphaiNNA, maMDaliA AvalI iyare // 297 // kartavyaJca AcAryasya saMstArakabhUmitrayaM nirUpyate, nirvAtA1, pravAtA2, nirvAtapravAtA3 ca, zeSasAdhUnAmekaikA maMstArakabhUmirdIyate '0' yadi vistIrNA vasatiH syAttadA puSpaprakaravadvikSiptAH svapanti yathA sAgArikAvakAzo na syAta. yadyasau kSullikA tataH pAtrakANi madhye kRtvA maNDalyA pArzve svapanti, pramANayuktAyAM vasatau AvalyAM paGktyA svapanti / / 297 / / kSullikA-pramANayuktavasatyorayaM vidhiH saMthAraggahaNAe, veMTiaukkhevaNaM tu kAyavvaM / saMthAro ghettavo, mAyAmayavippamukkeNaM // 298 // saMstArakagrahaNabhUmikAle yadA sthavirAdiH saMstArakabhUmi vibhajati. tadA sAdhubhirupadhiviNTalikAnAmAtmIyAnAmutkSepaNa kartavyaM, yena sukhenaiva dRSTAyAM bhuvi vibhajitu saMstArakAH zakyante, yo yasmai dIyate saMstArakaH sa tenagrAhyo mAyAmadavipramuktena, tena mAyA na kAryA, yadaha vAtArthI, mameha prayaccha, nA'pi mado'hakAraH kAryaH, yadahamasyApi pUjyo yena mama zubhasastArakabhUrdatteti // 298 / / // 136 // 1 pUrvoktaM, kaJcuka paridhAya sarpa patanabhavAxxdaNDAsanenopari sphoTayanti || For Privale & Personal use only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrImatI piniyuktiH // 137 // rAtrau saMstAraka vidhiH| - porisi-ApucchaNayA, sAmAiya ubhayakAyapaDilehA / sAhaNia duve paTTe, pamaja bhUmi jao pAe // 299 // pauruSyAM niyu kIrguNayitvA, 'A' AcAryasamIpe mukhavastrikA pratilekhayitvA bhaNati 'bhagavan ! bahupaDipuSNA porisI saMdizata saMstAraka tiSThAmIti' sAmAyika vAratrayaM kathayati / 'u' saJjJAkAyikyorupayogaM kRtvA sarva kArya pramRjya, 'sA' dvAvapi saMstArottarapaTTI ekatra saMmIlya urvorupari saMsthApayati / yatastena pAdau bhUmi ca pramRjya tataH sottarapaTTa saMstAraka prakSipati / asyAH saMbandhaH sAmAcAryanukrameNa na kRtaH kintu svabudvathA yathAkrama gAtheya vyAkhyeyA // 299 // tataH kiM bhaNatotyAha aNujANaha saMthAraM, bAhuvahANeNa vAmapAseNaM / kukkuDipAyapasAraNa, ataraMta pamajae bhUmi // 30 // anujAnIdhvaM 'saM. saMstArakaM, punazca bAhUpadhAnena vAmapArzvana svapiti, kurkuTIvata pAdAvAkAze prasArayati pUrva / yadA na zaknoti tadA bhuvaM pramRjya pAdau sthApayati // 30 // saMkoe saMDAsaM, uvvattaMte ya kAyapaDilehA / davvAiuvaogaM, NissAsa NiruMbhaNAloyaM // 301 // // 137 // For Private & Personal use only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ matI nayuktiH 138 // yadA pAdI saMkocayati tadA 'saMDAsaM' urusaMbandhi : [ urusandhi] pramRjya saMkocayati / udvarttayaMzrAsau kArya pramAyati, evaM svata fafaoktaH / yadA kAyikayarthamuttiSThati tadA kiM karoti 'davvAiuvaogaM' dravyataH ko'ha pravrajito gRhI vA, kSetrataH kim ! uparitale'nyatra vA'smi, kAlato rAtrirdino vA, bhAvataH kAyikyAdinA pIDito'dda naveti / evamupayoge datte nidrAbhibhUtaH sanniHzvAsaM niruNaddhi, nAsikAM dRDha' gRhNAti nizvAsanirodhArthaM, tato'nidra 'Aloka' - dvAraM pazyati // 301 // yataH dAraM jA paDileMhe, teNabhae doNNi sAvae tiSNi / jai ya ciraM to dAre, aNNaM ThAvettu paDiarai || 302 || tadA sa dvAraM yAvatpratilekhayan yAti, evamasau nirgacchati, tatra yadi stenabhayaM bhavati tadA dvau sAdhU nirgacchataH, tayoreko dvAre tiSThatyanyaH kAyikI vyutsRjati, 'sA'0 zvApadabhaye trayaH sAdhava uttiSThanti tRtIyo vyutsRjato rakSAM karoti, yadi ca ciraM vyutsRjato jAtaM, tato dvArasthaH sAdhuranya' dvAre sthApayitvA taM vyutsRjantaM pratijAgartti // 302 || Agamma paDikaMto, aNupehe jAva coisavi puvve / parihANi jA tigAhA, niddapamAo jaDho evaM // 303 // rAtrau pare dravyAta vasa vicAraNA ca vyavasthA / / 138 / /
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ zItApanayane gardabhadRSTAntaH / zrImatI so'pi sAdhuH kAyikI vyutsRjya-AgatyA pratikrAntaH 'aNupehe' anuguNanaM karoti, yAvaccaturdazapUrvANi gopaniyatA samAptAni, parihANyA stokaM stokataramiti yAvad gAthAtrayaM guNapati / evaM nidrApramAdo 'jaDhoM mukko bhavati // 303 / / // 139 // ataMrato va Nivajje, asaMtharaMto a pAuNe ekaM / gaddabhadiTuMteNaM, do tiSNi bahU jahasamAhI // 304 // gAthAtrayaM yadi guNayituM na zaknoti, tataH 'Ni' svapiti, utsargataH prAvaraNahitaH svapiti, atha na zaknoti yApayitamAtmAnaM tato'saMstaramANaH prAvRNoti kalpamekaM dvau trIn vA, tathA'pi yadi zItena bAdhyate tadA bAhyatoprAvata: kAyotsarga karoti, tataH zItavyApto'bhyantaraM pravizati, tatra nivAtamiti manyate, tatrApi sthAtumazaknuvana kalpaM prAvaNoti ekaM dvau trInvA, tataH 1samAdhAnaM jAtaM / atra gardabhadRSTAnto yathA samAropitA'nurUpabhAraM yadA rAsabho voDhaM necchati tadA'nyagardabharabhAro'pyAropyate, svayaM vA rohati, yadA nAtidUraM gatastataH svayamuttarati, tato gardabhaH zIghrataraM yAti uttarito mama bhAra iti manyamAnaH / tato'yasmin bhAre'panIte zIghrataraM yAti evaM sAdhurapi / 'saMgAra bIma vasahi'tti vyAkhyAtam // 304 / / sannidvAramAha1 gAthAstha bahU jahasamAhI'tyaM zasya 'tAvatyAvatsamAdhAna jAtamiti droNIyavRttI vyAkhyA / tatra ca 'avavAeNaM jahA vA samAho hoti tahA kAyavvamiti coddhRtam / apavAdapadenAdhikAnyapi kalpanta iti bhAvaH ||sN|| .. gardabhabhAse dattaH, so'pvAdaH // ki // 139 // For Privale & Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 140 // vihRtAviha grAmavicAraNA duviho ya vihariyAvihario u bhayaNAu viharie hAi / saMdiTTo jo viharito, avihariavihI imo hoi // 305 // evaM te vrajantaH kizcid grAmaM prAptAH, sa ca grAmo dvividho, vihRtaH sAdhubhiryaH kSuNNaH-AsevitaH, tadviparIto'vihRtaH / tuzabdo vizeSaNArthaH, ki vizinaSTi ? yo'sau vihRtaH sa sajJiyukto bhavati, saMjJirahito vA, yo'sau sajJiyuktastatra bhajanA vikalpanA, yadyasau saMjJi saMvignabhAvitastataH pravizAnta, yAda pArzvasthAdibhAvito'to na pravizanti, 'saM0' saMvignaviDate saMjJigRhe saMdiSTa-ukto 'yathA''cAryaprAyogyaM tvayA saMjJikulAdAnayanIyamiti' ataH pravizati / athA'nyathA vyAkhyAyate-dvidhA saMjJivihRto'vihRtazca, sAdhubhiH kSuNNo'kSuNNazca, 1saMvignavihRte zrAvake bhajanA tathaiva, saMdiSTaH saMvignaiH sAMbhogikaizca vihRte pravizati / 2atha pArzvasthAdi vihRtastatA na praveSTavyam // 305 // avihRte grAme saMjJini cAyaM vidhirvakSyamANaH, etAM gAthAM vyAkhyAnayanAha-- aviharia vihario vA, jai saiDho Natthi Natthi u NiyAgo / NAe jai osaNNA, pavisaMti tao ya paNNarasa // 306 // avihRto viDato vA grAmaH, tatra yadi viDate grAme zrAvako nAsti, tato nAsti niyogo na niyujyate sAdharAcArya prAyogyAnayanArtha, athA'sti zrAvaka iti jJAte yadyavasammAH pravizanti tathApi nAsti niyogaH, atha 1 . saMvigna iti padaM nAsti // kil 2 atha na praveSTavyametAvAnaMzo nAstiADAsa jJakapratau / // 14 // Jain Education ITA For Private & Personal use only Hinelibrary.org .
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAghUgekasAdhA zrImatI piniyuktiH | // 14 // gate'nya sAmbhogikataditarANAM vidhiH| pravizanti tataH paJcadazodgamadoSAH syugadhAkarmAdyAH, adhyavapUrakamizrajAtAbhyAmekaH / evaM sajJiviSaye'pi gAtheyaM vyAkhyeyA // 306 // saMviggamaNuSNAe, aiMti ahavA kule viraMcaMti / aNNAraMchaM va saha , emeva ya saMjaIvagge // 307 // atha sajJI saMvignavihRto, 1amanojJarvasadbhirbhAvitastai revAnujJAte sati zrAvakagRhe pravizanti, athavA zrAddhakulAni vA vibhajanti, ete evAnyasAmbhogikAH saMvignAH, zrAvakA'bhAve'jJAtoJcha vAstavyAH samarthA hiNDanti, prAghUrNakA jApyazarIrAH zrAddhakulAni hiNDanti, yadi vAstavyA rajApyazarIrAstataH prAghUrNakA ajJAtoJcha hiNDanti / evameva saMyatIvarge'pi vidhijJeyaH / / 307 / / evaM tu aNNasaMbhoiyANa saMbhoiyANa te ceva / / jANittA NibaMdha, vatthavveNaM sa u pamANaM // 30 // evamanyasAmbhogikavidhikaH / yadi tatra grAme sAmbhogikAH syuH, tatamta eva vAstavyA bhakSamAnayanti, atha sAmbhogikAnte prAptamAtrANAM ko'pi zrAvaka AyAtaH prAghUrNakavatsala evaM bhaNati-mama gRhe bhikSArtha sAdhuH prahetavyaH, tatrocyate-vAstavyA evAgamiSyanti. athaivamukte nirbandha karotyasau tadA vAstavyenakena sahA''gantuko 1 anyasAmbhogikasavignai vite tu tairanuzAte sati zrAvakakule praveSTavyamiti bhAvaH ||s // 2 jIrNa zarIrAH // 5 // // 14 // For Private & Personal use only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH // 142 // vAti, yataH sa eva vAstavyaH prAghUrNakAnAM pramANamalpAdhikavastugrahaNe // 30 // tathA'sau sAmbhogikavasatiH / kAsthataH saMkulA bhavati tataH pRthagavasatistha asai vasahie~ vIsuM, rAiNie vasahi bhoyaNAgamma / prAghUrNaka sAmbhogikayoH . asahU apariNayA vA, tAhe vItuM sahU viyare // 309 // kartavyam / vistIrNavasatyabhAve pRthaganyatra vasatau tiSThanti, tathApi ratnAdhikasya vasatau bhojanamAgamya karttavyam, sara ratnAdhiko vAstavyaH syAdAgantuko vA, 'asa.' anyataro ratnAdhiko bhikSAvelAM pratipAlayitumazaktaH, tathA'pariNatA vA sAdhavo mA rATi kurvantu tato 'vIsu' pRthag vasatirbhavati / atha vAstavyA yadi samastitaH prAghUrNave.myo bhikSAM vitaranti // 309 / / tiNhaM ekkeNa samaM, bhattaTTho apaNo avahaM tu / pacchA iyareNa sanaM, AgamaNaM viregu so ceva // 310 // atra tatra traya AcAryAH syuH, dvAvAgagukAveko vAstavyaH, tadaikenAgantukAcArabajitena saha vAstavyo vrajati, bhatta0' yAvadAgantukAcAryasya sa.dhozca paryApta bhaktArthaH syAt / 'appa' AtmArthamAcAryArtha // 142 // cAsau vAstavyo 'va0' arddhadhakmAnaM zrAvakakumyo gRhNAti / padhAditarega dvitIyA''gantukAcAryapravajitena samaM Jain Educa t ional For Private & Personal use only ainelibrary.org
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ A zrImatI nopaniyuktiH // 143 / I paryaTati / tatrApi bhaktArtho yAvadbhavati prAghUrNakasya tAvatparyaTati / AtmanazcAddhaM dhruvamAtra gRhaNAti, evaM pUrNoM va dhruvo bhavati, evaM te paryaTitvA''tmIyA''tmIyavasatAvAgacchanti, 'vire' sa eva 'virego-vibhajanaM yaH zrAddhakuleSu vihatasAdhurahi bhikSAmaTabhiH kRtaH, na punarvasatimAgatAnAM bhavati // 310|| evaM vitakSetra sasAdhuni vidhiruktaH, adhunA vihRta kssetrvidhiH| sodhurahitakSetravidhimAha ceiada-NimaMtaNa, gurUhi saMdiTTha jo va'saMdiTTho / NivbaMdha-joga-gahaNaM, Niveya NayaNaM gurasagAse // 311 // evaM viharantaH kvA'pi grAme prAptAH / tataH saJigRhe caityavandanArthamAcAryoM yAti, sa zrAddho gurUnnimantrayati, prAyogyaM gRhaNIta, gurubhiryaH saMghATakaH saMdiSTaH sa gRhaNAti, atha sa yAvannAgacchati tAvattena zrAddhanAnyaH saMghATako dRSTaH, sa tannirbandhe sati prAyogyaM gRhaNAti, anyebhyaH saMghATakebhyo nivedayati nAna gamyamiti, tatprAyogyaM gurusamIpaM nayati // 311 / / prAg yadukta 1'avihari avhiI imo hoti' tadAha avihariamasaMdiTTho, ceiya pAhuDiametta gehati / pAuggapauralaMbhe, Na'mhe kiM vA na zu( )jaMti // 312 // aviDate grAmAdau sarvepyasaMdiSTA bhikSArtha pravizanti, bhikSAmaTantaH zrAddhagRhe caityAni vandante, yadi tatra // 143 // 1 305 magAthAyAm ||s0|| Jain Education Internation For Privale & Personal use only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ avihRtakSetre bhikssaagrhnnvidhiH| zrImatI prAtikAmAtra labhyate tato gRhaNantyeva, athA''cAryaprAyogya' labhate, pracura vA labhate, tata idamucyate-'Namhe'tti gopaniyaktiHlAna vayamAcArya prAyogyagrahaNe niyuktAH kintvanye, evamukte zrAddha Aha-ki' bhavabhinItaM na bhuJjate AcAryAH ? // 144 // evaM nibandhe sati gRhaNanti // 312 // kiyadityAha gacchassa parImANaM, NAuM ghetuM tao NiveyaMti / gurusaMghADaga iyare, laddhaM Ne guru samIvaM (pra.mA vaccaha giha gurujogN)||313|| evaiaM vA giNhaha, pajjattaM vA Niyattaha ya bhaMte / aNiveie a guruNo, hiMDaMtANaM ime dosA // 314 // darahiMDia vuiDhAI, AgaMtu samudisaMti jaMkiMci / davvaviruddhaM ca kayaM, gurUhi jakiMci vA bhuttaM // 315 // gacchasya parimANaM jJAtvA lAnti, gRhItvA nivedayanti gurusaMghATakAya, yaduta-AcAryaprAyogya anyeSAM ca guDaghRtAdi labdha pracura, itarasaMghATakebhyo vA zeSa nivedayanti, labdhamAtra tad gurusamIpaM netavya // 315 // tathA cAha egAgisamuddisagA, bhuttA u paheNaeNa diTuMto / hiMDaNadavvaviNAso, Niddha mahuraM ca puvvaM tu (pra.sannitti dAraM) // 316 // // 144 // For Private & Personal use only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH 245 // ye maNDalyupajIvinaH pRthag bhuJjate, vyAdhyAdyAkrAntAnAM teSAM bhuktAnAM pazcAdAnItaM 'nopayujyate atra 'paheNaeNa' dito "kAle diNNassa paNayassa, aggho Na tIrae kAuM / tasseva athakapaNAmiyassa giNhaMtayA Natthi " tathA'nAssnayane'yamaparo doSaH, hiNDatAM kathaJcinpramAdAtpAtrabhaGgAd dravyasya kSIrAdevinAzaH syAt / 'NiddhamahurAi' Agame yaduktaM tatkRtaM na bhavati / 'saNNi'tti dvAraM gatam ||316 || sAdhasiMkadvAra mAha bhattaTThia Avassaga, soheuM to aiMti avarahe / abbhuTThANaM daMDAiyANa gahaNekkavayaNeNaM // 317 // bhuktvAssvazyakaM ca kAyikoccArAdi zodhayitvA tvA'parAhNe Agacchanti, yena vAstavyAnAM bhikSATanAdyAkulatvaM na syAt / vAstavyA api kiM kurvantItyAha 'abbhu0' teSAM pravizatAM te'bhyutthAnAdi kurvanti, daNDakAdi gRhNanti, muJcasvetyekavacananoktAH pAtrakAdIn samarpayanti / atha na muJcatyekavacanena tato na gRhyante, mA bhUtpramAda iti // 317 // khuDDala- vigaTTha- teNA, unhaM avarahi teNa u pavi / pakkhittaM mottUNaM, NikkhivamukkhittamoheNaM // 318 // 9 nopakurute ||k | Ish 2 0 tathA doSa' paryanto'zaH ''pratau nAsti / [r Private & Personal Use Only AgantukAn prati vAstavyAnAmabhyutthAnAdi / // 145 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitI niyuktiH bhojanoIyA prAghUrNakAnAM saMkSepeNa AlocanA 146 // SLslsksksksL423232323232325232323232222s yadyabhipreto grAmaH kSullakastatra bhikSA na bhavati tadA pratyUSasyevA''gacchanti, athavA viprkRssttH| aparAhaNe AgacchatAM stenabhayaM, uSNaM vA tena kAraNena pratyUpasyevA''gacchanti / tasmAd grAmAt pravRttAH sAdhubhojanakAle prAptAH sAdharmikasamIpaM naiSedhikI kRtvA pravizanti, vAstavyAstacchravaNAnantaraM prakSiptamAsyagataM kavalaM bhuktvA, utkSipta bhAjanagataM kavalaM nikSipanti-muzcanti, te'pi 'prAghUrNakA 'ogheNaM ti saMkSepeNA''locanAM prayacchanti tato bhuJjate maNDalyAm // 318 // sA ceyaM appA mUlaguNesuM, virAhaNA appa uttaraguNesuM / appA pAsatthAisu, dANaggaha saMpaogohA // 319 // alpazabdo nakArArthaH, alpA pArzvasthAdiSu dAne grahaNe vA virAdhanA / taireva pAvasthAdibhiH saMprayoge saMparke, ayamoM na taiH [pArzvasthAdibhiH saha saMparka AsIt / oghataH saMkSepata AlocanA dIyate // 319 / / ( iyamAlocanA) tAM dattvA yadi na bhuktAstato bhuJjate, atha bhuktAstadaivamAhuH bhuMjaha bhuttA amhe, jo vA icche abhutta saha bhojaM / savvaM ca tesi dAuM, aNNaM geNhati vatthavvA // 320 // AgantukA0 // k Is 20pAzvasthAdiSu dAnagrahaNAseva virAdhanA, satrayoge // k // // 5 // 3 mUlaguNaviSayA uttaraguNa viSayA pArzvasthAdinA saha dAnagrahaNAviSayAM ca virAdhanA, evaM taH saha samparko'pi nAsIditibhAvaH / saM0 / LORSR5E5LLLLLLLLLLS4505230323232 // 146 // JainE ForPrivatesPersonal use Only .ininelibrary.org
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 147 // prAghUrNakAnA bhaktau divamaryAdAdi bhuJjIta yUyaM bhuktA vayaM, yo vA sAdharmoktu minchati tatostenA'bhukena saha bhojyaM kurvanti, yadi pUrvAssnItaM bhaktaM teSAmA''nmanazca paryApyate tataH sAdhveva, aba na, 'tataH sarva prApUrNikebhyo dattvA vAstavyAH paryaTanti // 320 // kati dinAni tebhyo dIyata ityAha tiNNi diNe pAhuNNaM, savvesiM asai bAlavuDDhANaM / je taruNA saggAme, vatthavvA bAhiM hiMDaMti 321 // trINi dinAni prAghUrNakaM, sarveSAmasati bAlavRddhAnAM kartavyaM, ye prAghUrNakAstaruNAste svagrAma eva bhikSAmaTanti vAstavyAstu bahinAme hiNDanti // 321 / / atha te prAghUrNakAH kevalA hiNDituM na jAnanti, tataH saMghADagasaMjogo, AgaMtugabhaddaeyare baahiN| AgaMtugA va bAhiM, vatthavvagabhadae hiMDe // 322 // (dAraM) saMghATakasaMyogaH kriyate, eko vAstavyo'nyaH prAghUrNaka iti kRtvA bhikSAmaTanti / athA'sau grAma AgantukAnAmeva bhadra kastatastatra prApUrNakA aTanti, vAstavyA bAheH, evaM vAstavyabhadra ke grAme viparItam // 322 / / vasatidvAramAha 1 tatosteSAM sarvadatvAnpanmArgayanti vAstavyAH // k // // 5 // // 147 // For Private&Personal use only.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI piniyuktiH // 148 // tridhA vasate vivaraNam / 326LLLLL2322222222222222242L323232323232 vitthiNA khuDDaliA,2 pamANajuttA ya tiviha vshiio| paDhama-biiyAsu ThANe, tattha ya dosA ime hota // 323 // vistIrNA' kSullikA pramANayuktA, vidhA vasatiH, prathamadvitIyayorete doSAH // 323 // kharakammia-vANiyagA, kappaDia-sarakkhagA ya vaMThA y| saMmIsAvAseNa, dosA ya (pra.u) havaMti NegavihA // 324 // vistIrNAyAM vasato 'khara'0 daNDapAzikA rAtriM bhrAntvA svapanti, tathA vANijyakAH, kArpaTikAH, sarajaskAbhautAH, vaMThAzcAganya svapanti / ebhiH saha saMmizrAvAse'nekavidhA ete doSAH // 324 // AvAsaga-ahikaraNe, tadubhaya-uccAra-kAiya-Nirohe / saMjaya-Aya-virAhaNa, saMkA teNe NapuMsitthI // 325 // Avazyake-pratikramaNe kriyamANe sAgArikANAmagrataH, ta eva uTTakAn kurvanti, tatazca kecidasahamAnA rATiM kurvanti / tato'dhikaraNadopaH / / " AvAsaga adhikaraNe tadubhayaH uccArakAi saMjama5 saMkAteNe napuMsisthI // 325 / / imAM dvAragAthAM pratipadaM vyAkhyAnayati LROLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLLSEX // 148 // For Privale & Personal use only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 149 // vistIrNavasaterdoSAH AvAsayaM karite, pavaMcae jhaannjogvaaghaao| asahaNa apariNayA vA, bhAyaNabheo ya chakAyA // 326 // Avazyaka kurvatAM sAdhUnAM te sAgArikAH prapaJcayanti-udghaTTakAn kurvanti, dhyAnayogavyAghAtazca / [AvAsaya] dvAram / 'asa.' asahanaH-kopano'pariNato vA sAdhuH sAgArikaiH saha rATiM karoti, tatazca bhAjanabhedaH (vinAza:) syAt SaTakAyAzca virAdhyante / dvAram (ahigaraNadAra)2 // 36 // suttattha'karaNa NAso, karaNe uDDaMcagAi ahigaraNaM / ___ pAsavaNiaraNirohe, gelaNNaM diTTi uDDAho // 327 // sUtrArthapauruSyakaraNe nAzo-vismaraNA tayoreva, karaNe codghaTTakAn kurvanti, tato'dhikaraNadoSaH / dvAra3 tidubhydaar]| 'pAsa' prasravaNetara yonirodhe glAnatvaM syAt , vyutsRjato dRSTe uddA(sA)haH-upaghAtaH pravacanasya syAt / / dvAram 4, [uccArakAianirohadAraM] // 327 // mA dicchihiMti to, appaDilihie (thaMDille) dUra gaMtu vosirati / saMjamaAyavirAhaNa, gahaNaM ArakkhiteNehiM // 328 // 1 0zvalatAmApadyate cetaH // kil 2 itarapadena purISapadagrahaNam ||sN| // 149 // For Privale & Personal use only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 150 // sAgArikA mAM mA drAkSuH ityapratilekhite sthaNDile re gatvA vyutsRjati / tato dvidhA virAdhanA, grahaNa- IN | vistIrNalaghumArakSikAH stenA vA kurvanti / dvAram 5 [saMjamadAraM] // 328 // vstyordossaaH| oNava pamajjamANaM, daTuM teNetti AhaNe koi / sAgAria saMghaTTaNa, apumetthI geNha sAhaha vA // 329 // 2avanataM pramArjayantaM dRSTA sAgArika: stena iti matvA hanti, dvAram 6 ['saMkAteNe' dAra] sAgArikaH saMsparza sati vibuddhaH sannapusako'yamiti, gRhaNAti, napusayadAra]7, atha strI spRSTA tataH sA zaGkate'yaM mama samIpe Agacchati, tataH 'sA' kathayati nijabhartuH [itthIdAra]8 // 329 / / orAlasarIraM vA, ithiNapuMsA balAvi geNhati / saMbAhAe ThANe, Nite AvaDaNapaDaNAI // 330 // __ audArikazarIra' vA taM sAdhu' dRSTvA divA rAtraH strI napusakaM vA balAd gRhNAti, audArika' caGgAka', ete listIrNavasatidoSAH / atha kSullikAvasaterdoSAnAha-'saMbA' saMkaTAyAM vasatau sthAne [-avasthAne-vAse sati sAdhau nirgacchati praskhalanapatanAdayo doSAH syuH // 330 // // 150 // 1 sayamAtmAbhidhAnA || || 2 sa hi tAM rAtrAvutthitaH sannabanataH pramArjayan nirgacchati tato'vanata* ||kil For Private & Personal use only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH | // 15 // pramANayukta vasatau saMstArakamAnam / teNotti maNNamANo, imo vi teNotti AvaDai juddhaM / saMjama-Aya-virAhaNa-bhAyaNa-bheyAiNo dosA // 331 // yasyopari praskhalitaH sa taM stenakamiti manyamAnaH san Apatati yuddhaM, tatazca saMyamAtmavirAdhanA, bhAjanabhedAdayazca doSAH syu // 331 // tasmAd vasatiH pramANayuktA grAhyA, etadAha tamhA pamANajuttA, ekekassa u ti-htthsNthaaro| bhAyaNasaMthAraMtara jaha, vIsaM aMgulA huMti // 332 // pramANopetavasatAvekaikasya sAdho halyatasvihastapramANaH saMstArakaH kAryaH, tuzabdasya vizeSaNArthatvAt saMstArakotra bhUmirUpa iti, tatra hastatraye UrNAmayaH saMstArakazcatuggulAdhikahastapramANaH bhAjanasaMstArakAntarAle yathA vizatiraGgulAni syustathA karttavyam // 33 // ki punaH kAraNam-- majjAramUsagAI ya, vAre Navi a jANughaTTaNayA / do hatthA ya abAhA, NiyamA sAhussa sAhUo // 333 // mArjAramUSakAdIn pAtrakeSu lagato vArayet , kasmAdAsanatarANi na kriyanta? iti ced-ucyate, tAvati pradeze tiSThati | pAtre jAnukRtA ghaTTanA na syAt , dvau hastAvabAdhAntarAla' sAdhoH sAdhozca syAt , trihastapramANaH saMstArako, yathA // 151 // For Privale & Personal use only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH / / 152 / / UrNAmayaH saMstArakaH 28 aGgulapramANaH, saMstArabhAjanayorantarAlaM 20 aGgulAni, bhAjanAni hastapramANe proJchane sthApyante, sAdhoH sAdhorantara' dvau hastau dvayorantaraM zUnyaM mahad dRSTvA balAt kazcit svapiti, ato'nyathA vyAkhyA, '1 tamhaM' ti hastaM sAdhU ruNaddhi, saMstArakAt pAtrakANi viMzatyaGgulAni, pAtrakamaSTAGgulAni ruNaddhi, pAtrAdvizatyaGgulAni muktvA'nyasAdhuH svapiti, itthamapi dvau hastau dvayorantarAle jAtau yathA sthApanA ||24||20|8|20||333 // muttAmuttasamutthA, bhaMDaNadosA ya vajjiA evaM / sIsaMteNa va kuiDaM tu havaM mottUNa ThAyaMti // 334 // dvihastAntarAlena mucyamAnena bhuktabhogasya Asannasya svapataH, anya sAdhusaMsparzAt pUrvakrIDAsmRtiH, abhuktabhogasyA'pi sukumArasaMsparzena striyaM prati kautukaM syAt, 'bhaMDaNaM' kalahaH parasparaM hastasparzajanitaH, antarAle dvihastapramANe mucyamAne ete doSAstyatAH syuH / 'sIsa0 ' ziro yatra kuDayAM tato hastamAtra muktvA pAdAnte gamanamArge hastaM ca 'ThA0 ' svapanti / 'tihatya' pAThe tu kuDathAt hastaM muktvA, pAtrakANi 1 hastaM tataH 1 hastaM vimucya svapanti // 334 || 1 pudiTTo u vihI, ihavi vasaMtANa hoi so ceva / Asajja tiSNi vAre, NisaNNa AuMTae sesA // 335 // 333tamA gAthA boddhavyA // saM / 28aGgulamite urNAmaya saMstAra ke sAdhuzarIraruddho bhAgaH 24 aGgulapramANaH tataH saMstArakazeSacaturaM gulayuta 20 aGgAtparato'STAGgagulapradeze pAtrakANi tataH 20 aGgulAdanyo sAdhureva hastatrayamite saMstArako bodhyaH || || saMstAraka yaM rantara te doSavarjanaH // 152 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI | dhaniyuktiH // 153 // laghuvasatau rAtrau gamanAgamanavidhiH svapanavidhizca / jaihApi basatAM svApakAle pUrvoddiSTaH 'porisi aapucche'tyaadikH| kintvayaM vizeSaH 'Asajja'tti karoti saMstAre niSaNNaH san , zeSAstu sAdhavaH pAdAnAkuzcayanti // 335 // punarasau kAyikyartha brajan ki karotItyAha AvossaamAsajja, NIi pamajjaMtu jAva ucchaNaM / sAgAriya teNubbhAmae ya saMkA tau pareNaM // 336 // AvazyakI Asajja ca kurvan punaH 2 pramArjayan yAvacchannamabhyantaraM tAvannirgacchati, bahirna pramArjayet / sAgArikANAM stena-'umbhA0' pAradArikazakopajAyate, atastatpareNa AchannAd bAhyato na pramArjayati, pramANayuktavasatividhiruktaH // 336 // Natthi u pamANajuttA, khuiDaliyA ceva vasatijayaNAe / pura hattha paccha pAe, pamaja jayaNAe niggamaNaM // 337 // pramANayuktavasatyabhAve ladhvyAM vasatau vasataH yataneyaM, purato'grato hastena parAmRzya pazcAt pAdau nyasya yatanayA nirgacchati, kAyikyAdyartha gamanA''gamanavidhiruktaH // 337 // svapanavidhimAha ussIsabhAyaNAI, majjhe visame ahAkaDA uvari / ovaggahio doro, teNa ya vehAsilaMbaNayA // 338 // 1 gamanavidhiruktaH // kin // 15 // For Privale & Personal use only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH // 154 // yA vistIrNa vasatyAM rAtrI krtvyvidhiH| ___ upazIrSakANAM madhye bhAjanAni kriyante, viSamAyAM gtopetaayaaN bhuvi pAtrakANi puzrIkriyante, 'ahAgaDA uvari"ti prAsukAni-alpakarmANi yAni tAnyanyeSAM pAtrakANAmupari kriyante maGgalArtham , 2sthApanA'bhAve bhuvi aupagrahiko yo davarakastena 3vihAyasi lambyante // 338 // khuDUDaliyAe asaI, vicchiNNAe u mAlaNA bhUmI / biladhammo cArabhaDA, sAharaNegaMtakaDapottI // 339 // laghuvasatyabhAve vistIrNAyAM vasatau sthAtavyam , bhRrmAlyate-vyApyate puSpaprakarasadRzaiH svapadbhiH, avalagakAdaya Agatyeda' bhaNanti-biladharmo-bile yAvanto mAnti tAvantastiSThanti / tataH sAdhava upakaraNaM saMhRtyaikAnte tiSThanti, kaTamantarAle dadati, tadabhAve 'putti' ciliminI' dadati // 339 / / asaI ya cilimilIe, bhae va pacchaNNa bhUie lakkhe / AhArA NIhAro, NiggamaNa-pavesa vajjeha // 340 // ciliminyabhAve haraNabhaye vA na dadati, pracchannapradeze tiSThanti sa ca pradezo bhUtyA lakSyate 4cihnaghate, idaM te'bhidhIyante-AhArAdavazyaM nIhAraH syAdato nirgamapravezau vajyau // 340 // sAdhubhiridaM kartavyam 1. alpaparikarmANi // 2 * athAtisaMkaTatvAd bhUmau sthAnA'bhAve // k // 3 vihAyasi kolakAdo0 // k| 4 ciyate'bauTo'yaM pradeza iti kathyate // k| // 154 // Jain Edua aational For Private & Personal use only a w.jainelibrary.org
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ / zrImatI opaniyuktiH // 155 // sthAnasthita dvAram / piMDeNa suttakaraNaM, Asajja NisIhiyaM ca Na kariti / kAsaNa Na pamajjaNayA, Na ya hattho jayaNa verarti // 341 // (vasahitti dAraM) piNDena-samudAyena sUtrapauruSIkaraNaM, mA kazcitpada vAkyaM zrutvA hasati, AsajAdi na karoti, kAzanaMkhATakaraNaM karoti, na ca pramArjayati / na hastena parAmRzya nirgacchati, yena verattiyaM kAlaM gRhNAti / ukta vasatidvAram // 341 // sthAnAsthatadvAramucyate pattANa khetta jayaNA, kAUNAvassayaM tato ThavaNA / paDaNIya-patta-mAmaga-bhaddaga-saddhe ya aciyatte // 342 // abhimataM kSetra prAptAnAM yA yatanA sA vAcyA, kRtvA''vazyaka-pratikramaNaM, sthApanA kriyate keSAzcit kulAnAM, | tAnyAha-pratyanIka:-zAsanAdeH, prAnto'dAnazIlaH, ramA mama gRhaM zramaNA Agacchantu, bhadrakazrAddhau prasiddhA, 'aciyatne' sAdhyAgameprIticintakaH, eteSAM kulAnAM yo vibhAgaH pratiSedhApratiSedharUpaH sa 2sthApanA // 342 // adhunemAM dvAragAthAM pratipadamAha // 155 // 1 mA me graha amaNA yAntu' ityabhiprAyavAn mAmakaH // 2 syAsthApanetyucyate // kil For Privale & Personal use only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 156 // pravizatAM zakunAzakunAni / bAhiragAme bucchA, ujjANe ThANa-casahi-paDilehA / iharA u gahiabhaMDA, vasahIvAdhAya uDDAho // 343 // evaM te pAhyagrAme paryuSitAH santo'bhimataM kSetra prApyodyAne tiSThanti, punarvasatipratyupekSakA preSyante, itasthA gRhItabhANDA gRhItopakaraNA vasativyAghAte sati nivartante 3tadoDDAhaH // 343 // tatra ca pravizatAM zakunA'pazakunAnAha maila kucele abbhagiellae sANa khujja vaDabhe yA / ee u appasatthA, havaMti khittAu (pra.khettaM ayaM) NitANaM // 344 // NArI pIvaragabbhA, vaDDakumArI ya kaTubhAro ya / kAsAyavattha kucaMdharA ya kajja Na sAheti // 345 // cakkayaraMmi bhamADo, bhukkhA mAro ya paMDuraMgaMmi / tacaNiruhirapaDaNaM, boDiyamasie dhuvaM maraNaM // 346 // jaMbU a cAsa maUre, bhAradAe taheva Naule a / daMsaNameva pasatthaM, payAhiNe savvasaMpattI // 347 // 3 DAha upaghAto bhavati // kin // 156 // For Privale & Personal use only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH / 15 / gaMdItUraM puNNassa, daMsaNaM saMkha paDahasado ya / bhigAra-chatta cAmara-dhayappaDAgA pasatthAI // 348 // zayyAtaropadesamaNaM saMjayaM daMtaM, sumaNaM moyagA dahi / zakasya svAnye ASTAdInAM prati mINaM ghaMTaM paDAgaM ca, siddhamatthaM viAgare // 349 // maryAdA varNanam / tamhA paDilehia-dIviyaMmi pujvagaya asai sAravie / phaDDayaphaiDapaveso, kahaNA Na ya uTTa iyaresi // 350 // tasmAt pratyupekSya praveSTavyaM, dIpite-kathite zayyAtarAyAcAryA AgatAH, pUrvagatapratyupekSikapramArjitAyAM ? vasatau praveSTavyam , phaDakaiH 2 pravezaH kAryaH / dharmakathAlabdhisaMpanno munirvasatebahirgavA zayyAtarAya dharma kathayati / 'na ya uTTha0' na-vA'sau dharmakathI 'iya0' jyeSThAryANAma tyAnaM karoti / 350 // Aha-AcAryAya karoti na vA ?-AcArya Aha-AcAryAya karotyeva, akaraNa ete doSAH-- Ayariya-aNuTANe, ohAvaNa bAhirA ya'dakkhiNNA / sAhaNaya vaMdaNijjA, aNAlavaMte'vi AlAvo // 351 // // 157 // 1 tadabhAve'nyasAdhubhiH pragarbhitAyAM / / / / For Privale & Personal use only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI mA AcAryAyA'nutthAne 'o' malanA syAt , lokAcArasyApi bAyA ete, 1 dAkSiNyamapyeSAmAcArya prati nAsti, 10 zayAtareNadhaniyuktiH / iti cintayati zayyAtaraH, dharmakathinA''cAryAya kathyaM vasatidAtA'yam / zayyAtaraM brate-candanIyA AcAryAH, tasmi | shaacaarysyaa||158|| nnanAlapatyAcAryeNA''lApakaH kAryaH // 351 // nAlApe ete doSA: nAlApe dossaaH| (thaddhA0) vuDDhA NirovayArA, aggahaNamalogajattavoccheo / tamhA khalu AlavaNaM, sayameva u tattha dhammakahA // 352 // nirupakA cArA ete mAmapi na bahu manyante, 'aggahaNa'tti nA''daro'sya mAM prati, lokayAtrAbAjhAH, vyavacchedo vasateranyadravyasya vA / tasmAdAlApyaH, svayamevAcAryeNa dharmaH kathyaH // 352 / / vasahiphalaM dhammakahA, kahaNa aladdhIu sIsa vAvAre / pacchA aiMti vasahi, tattha ya bhujjo imA jayaNA // 353 // dharma kathayan vasateH phalaM kathayati AcAryaH, labdhyabhAve ziSya vyApArayati dharmakathAyAM, tataH pravizantyAcAryAH, tatra bhUya imA yatanA // 353 / / paDilehaNa saMthAraga, Ayarie tiSNi sesa u (pra.ga) kameNa / // 158|| viTia ukkhevaNayA, pavisai tAhe ya dhammakahI // 354 // 1 0ete, paJcAgulInAmapyekA jyeSThA bhavati, dAkSi0 / / Sain Educati For Privale & Personal use only Enjainelibrary.org
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH / / 159 / / praviSTAH santaH pratilekhanAM pAtrakAdInAM kurvanti, saMstAragrahaNaM ca kiyate / AcAryasya trayaH zeSANAM ratnAdhikrakrameNa / sAdhavo viNTInAmutkSepaNaM kurvanti bhUvibhajanAya, atrAntare dharmakathI tadartha pravizati || 354|| uccAre pAsavaNe, lAjya pillevaNe ya acchaNae / puvvayi tesi kahe, kahie AyaraNa voccheo // 355 // kSetrapratyupekSakastatroccAravaM glAnAdyartha, kAyikAbhUmi', 'tumbakatrepaNabhuvaM nirlepanasthAnaM 'acchaNae'tti sAdhyAyasthAnaM, teSAM sAdhUnAM kathayanti / akathite sthAne kAyikAdegacaraNe vyavacchedastaddravyAnyadravyayoH // 355 // bhaTTa va khavagA, amaMgalaM coyae jiNAharaNaM / jai khamagA vadaMtA, dAyaMtiyare vihi vocchaM ||456 || te kSetra' pravizantaH kadAcidbhaktArthina upoSitA vA syuH, '2cI0 ' amaGgalamupoSitAnAM kSetre pravizatAM / tatra jinA - dAharaNaM // jinA api dIkSAyAH kAle upavasanti / yadi pakAH zramagAH tadA zrAvakagRhe caityAni vandamAnAH sthApanAkulAni darzayanti AgantukebhyaH, 'iya0' itareSu bhaktArthiSu yo vidhistamAha // 356|| savve daTThu uggAhieNa, oyaria bhaya samupajje / tadu govA, uggAhia ceie vaMde // 357 // 1 tumbakatrepaNabhutraM nilepasthAne = pAtraprakSAlanasya avasthAnamiti bhAvaH // 2 * poTaka aSTa-A0 // 5 // sAdhubhyo darza bhuccArAdi bhuvAm | / / 159 / /
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 160 // te bhaktArthinaH zrAddhakule caityavandanArtha vrajantaH sarve tadugrAhitapAtrakA yAnti, tatastAn dRSTvA audarikA ete iti zrAddhaH cintayati, bhayaM cotpadyate, kathametAvatAM dAsyAmIti, tasmAdeko dvau trayo vodgrAhitapAtrakA AcAryeNa saha pravizanti catyavandanArtham // 357|| sadvAbhaGgo'NuggAhiyami, (pra.ggAhiyeNa) ThavaNAiyA ya dosA u / gharaceia Ayarie, kazvayagamaNaM ca gahaNaM ca // 358 // athAnugrAhitapAtrakA evaM pravizanti, dAtavye matirjAtA zrAddhasya, tataH pAtrakAbhAve'grahaNAt [zraddhAbhaGgAHsyAd ISI] pAtra gRhItvA''gacchAmIti bhaNane sthApanAdikA doSAH, AdizabdAtsaMskAramapi kurvanti / tasmAt katibhiH sAdhubhiH saha gantavyaM, grahaNaM ghRtAdeH kAryam || 358 || ' pattANa khittajayaNaM' ti [gA. 343 ] vyAkhyAtam || 'kAUNAvassayaM tao ThavaNa'tti Aha Jain Educational khettaMmi apuvrvvamI, (pra.mi ) tiTTANaTTA karhiti dANAIM / asaI a ceyANaM, hiMDatA caiva dAya'ti // 359 // apUrve kSetre triSu sthAneSu kathayanti, zrAddhagRhacaityavandane [1] bhikSATane [2] AvazyakAnte [3] dAnAdikulAni kathayanti 'asa0' 'caityAbhAve bhikSAmeva hiNDantaH kathayanti || 359 / / tAnyAha - gRhacaitye gacchatA'pAtra ve zraddhAbhaGgAdi doSAH / // 160 // apUrva kSetre tristhAna kathanam / ainelibrary.org
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ matI | yuktiH 6 // | sthApanAkulAdivarNanam / dANe abhigamasaiDhe, sammatte khalu taheva micchatte / mAmAe aciyatte, kulAI dAyaMti gIyatthA // 360 // dAnazrAddhakAna, abhinavasamyaktva-zrAddha-mithyAdRSTikulAni kathayanti // 360 / / caityAni cena santi. upoSitatvAd bhikSAM na paryaTanti ca 2tataH kAussaggAmaMtaNa, pucchaNayA akahiegayaradosA / ThavaNakulANa ya ThavaNA, pavisai gIyatthasaMghADo // 361 // AvazyakakAyotsargasyAnte AcArya Amantrya kSetrapratyupekSakAn pRcchati, kAni sthApanAkulAni ? kAni cetarANi ? te kathayanti. tairakathiteSu kuleSu ekataro doSaH saMyamAtmavirAdhanAjanitaH, kathite sthApanAdikulAnAM sthApanA kriyate. teSu gItArthasaMdhATakaH pravizati // 361 / / gacchaMmi esa kappo, vAsAvAse taheva uDubaddhe / gAmAgaraNigamesuM, aisesI ThAvae saiDho // 362 // abhiH - pratikanANuvatAni zrAvakakulAni, 'sammatte' aviratisamyagdRSTikulAni // 0 // 2 .tataH pratikramaNAnte kSetrapratyupekSakAH kathayantyAcAryAya / etadevAha- // kil // 16 // For Privale & Personal Use Only www.jairnelibrary.org Sain Edition International
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitI niryuktiH 262 // Jain Ed gacche 'eSa kalpaH' eSa vidhiH, sthApanAkulAni sthApayedvarSAkAle zItoSNakAlayoca, grAmaH prasiddhaH, Akara:suvarNAdeH, nigamo vANijakaprAyaH sannivezaH, eSu sthApayet 'ai0' sphItAni zraddhAvanti kulAni // 362 // kiM kAraNaM camaDhaNA, davvakhao uggamo'vi a Na sujjhe / gacchaMmi (pra.cche ya) Niyayakajje, AyariyagilANapAhuNae // 363 // 1 anyAnya sAdhupraveze 'cama0' kadarthyante, prAyogyadravyANAM kSayaH syAt, udgamastatra na zuddhayati, 'gacche0 ' niyataM kArya yogyena AcAryaglAnaprAghUrNa kArthe, dvAragAtheyaM || 363 || 'camaDhaNa'tti vyAkhyAyate-- puvvipi vIrasuNoA, chikA chikA pahAvae turiaM / sA camaDhaNAe siNNA, (pra.ggA) saMtaMpi Na icchae ghetuM // 364 // pUrvavizunI chattA 2 2prabhAvati alIkacamaDhaNayA 'sinna'ti zrAntA sadapi mayUrAdi necchati grahItum || 364 // evaM sar3aDhakulAI, camaDhijja tAI tAI (pra. aNNama ) aNNehiM / NicchaMti kiMci dAu, saMtaMpi tayaM gilANassa // 365 // 1 * kiM kAraNaM tAni sthApyante ? yato'nyonyasAdhupraveze camaDhayante- kadarthyante tataH prAyogya 0 / / k|| 2 * pradhAvati mayUrAdyarthaM yadA tu mayUrAdi vinA'pi chIkRtA mayUrAdi na pazyati pradhAvitA tadAlIka 0 || || ternational . 'camaDhaNa' ti padasya vyAkhyA | // 162 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH 163 // 'dabvakkhaya' 'gacchammi' iti padadvayasya | vyaakhyaa| spaSTI, // 365 // 'davvakkhaya'tti Aha davvakkhaeNa paMto, ItthiM ghAejja kIsa te diNaM ? / bhaddo haTTapahaTTho, karejja aNNaMpi samaNaTThA (pra.sAhUNaM) // 366 // sAdhUnAM dIyamAnena dravyeNa prAnto gRhapatistataH striyaM ghAtayet , kasmAt tvayA dattaM ? 'uggamo vi ya na sujjhe / tti (gA. 363) Aha- 'bhado0' bhadrako'nyadapi kArayet sAdhvartham // 366 // 'gacchaMmi'tti Aha 1AyariaNukaMpayAe, gaccho aNukaMpio mahAbhAgo / gacchANukaMpayAe, abbocchittI kayA titthe // 367 // spaSTA // 367 // 'gilANe si Aha parihINaM taM davvaM, camaDhijjaMtaM tu aNNamaNNehiM / parihINami ya (pra.tu) dabbe, natthi gilANassa NaM joggaM // 36 // spaSTA // 368 // tathA dRSTAntaH // 163 // 1 367tamA gAthA nAsti k saMjJakapatau / / Jan Edana For Private & Personal use only awranaw.jaineibrary.org
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH 164 // jaDDAdivad catvAraH, sAdhUnAM bhaktiH sthaapnaakultH| 1cattA hoMti gilANA, AyariyA bAlavuDDhasehA ya / khamagA pAhuNagA viya, (pra.ha) majjAyamaikkamaMteNaM // 369 // sArakkhiyA gilANA, AyariyA bAlavuDDhasehA ya / khamagA pAhuNagA viya, majjAyaM ThAvayaMteNa // 370 // jaDDe mahise cArI, Ase goNe a tesi jAvasiA / eesi paDivakkhe, cattAri u saMjayA huMti // 371 // jaDo-hastI teSAM 'jAvasiyA' ghAsavAhikA anurUpAM cArImAnayanti / eteSAM jaDDAdInAM pratirUpaH-anurUpaH, pakSaH pratipakSaH-tulyapakSa ityarthaH / tatra catvAraH saMyatAH prAghUrNakAH syuH // 371 / / eteSAM bhojanamAha jaDDo jaM vA taM vA, sukumAraM mahisio, mhrmaa''so| goNo sugaMdhadavvaM, icchai emeva sAhUvi // 372 // spaSTA // icchatyevameva sAdhurapi yadyogyaM tat sarva' sthApanAkulebhya AnIyate // 372 / / evamukte satyAha paraHyasmAt prAghUrNakAbhAve na praveSTavyaM ? AhA''cArya: 1 369 cattA0 1370 / sAra* idaM gAthAyugala k saMjJakapratau nAsti ||sN0|| // 164 // Jain Educ a tional For Privale & Personal use only Www.jainelibrary.org
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH // 165 // evaM ca puNo Thavie, appavisaMte bhave ime dosA / |vaiyAvRtyavIsaraNa saMjayANaM, visukkhagoNI a ArAmo // 373 // niyojane evaM ca punaH sthApite sarvathA yadi na pravezastadA zrAddhAnAM sAdhUnAM vismaraNaM syAt / tatra vizuSkagoNyA-17 yogyAyogya gavA, ArAmeNa [ca] dRSTAntaH // 373 / / yo'sau AcAryAdInAM vaiyAvRtyakaraH zrAddhakuleSu pravizati [sa] emi- vimrshH| 1do vimukto neyaH alasaM ghasiraM suviraM, khamagaM kohamANamAyalohillaM / kohalapaDibaddhaM, veyAvaccaM Na kArijjA // 374 // ___ 'ghasira" bahubhakSaka', 'su0' svApazIlaM / kautUhalapratibaddhaM caiyAvRtya na kArayet // 374 / / eyaddosavimukaM, kaDayogi NAyasIlamAyAraM / gurubhattisaMviNIyaM (pra.gurubhattimaM viNIyaM) veyAvaJca tu kArejA // 375 // etadoSavimukta kRtayoginaM-gItArtha, jJAtazIlAcAraM gurau bhaktiH-bhAvapratibandhaH, vinIto bAhyopacAreja, taM | vaiyAvRtyaM kArayet // 375 // // 165 // 1 vimukto miyoktavyaH // k // / 2 0etaddoSavimukta', kRto yogo-ghaTanA jJAnadarzanacAritrai maha yena sa katayogI-gItArthataM jJAna // k // Jain Education international ST mA sAnapAnakArana ww.jainelibrary.org
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH 166 // | bhikSAmaTatAgItArtha naitAni vastUni jnyeyaani| sAhati a piadhammA, esaNadose abhiggahavisese / evaM tu vihiggahaNe, davvaM vaiDhaMti goyatthA // 376 // te vaiyAvRtyakarAH zrAddhakuleSu praviSTAH kathayantyeSaNAdopAn zaGkitAdIn abhigrahavizeSAMzca sAdhusambandhinaH, evaM vidhigrahaNe dravyaM-ghRtAdi 1varddhayanti gItArthAH // 376 // gItArthena bhikSAmaTataitAni vastUni jJeyAni davvappamANagaNaNA, khAriaphoDia taheva addhA ya / sIvigga egaThANe, aNegasAhasu paNNarasa // 377 / / (dAeM) dravyaM godhUmAdi tadvijJeyaM, kiyatsUpakArazAlAyA~ pravizati, 'gaNa' etAvad-ghRtAdIni pravizanti, 'khA' salavaNAni kAni vyaJjanAni, 'pho' rAIghUmitAni kati, etAni jJAtvA yathAnurUpaM gRhNAti, 'advA0 kimatra praharavelA. atha praharadvaye etadvijJeyaM, saMvigno mokSArthI ekaH saMghATakaH pravizati, anekeSu pravizatsu paJcadaza doSAH syurAdhAkarmAdikAH // 377|| saMghADego ThavaNA-kulesu sesesu vAlabuDDhAI / taruNA vAhiragAme, vucchA diTuMta'gArIe // 378 // 1 evaM vidhinA sthApanAkuleSu grahaNe zraddhAM vardhayanto gItArthAH dravyamapi-dhutAdikamapi vastuto vardhayanti iti bhAvaH ||s / / // 166 // neubrary.org Sain Educ a tional
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasateranyagrAme hiNDatAM zrImatI opaniyuktiH // 167 // prAghUrNaka bhktyaadilaabhaaH| saMghATaka ekaH sthApanAkuleSu, zeSeSu bAlavRddhAzca 1pravizanti taruNA bahi me hiNDanti, nodakaH pRcchati-|| gacchayogyakSetre pratilekhite taruNA bahihiNDanti nedaM yuka? gururAha-dRSTAnto'gAryA agrato vakSyati / 378 / iyamaparA dvAragAthA pucchA gihiNo ciMtA, vi,to tattha khujjaborIe / ApucchiUNa gamaNaM, dosA ya ime aNApucche // 379 // co0-nanu tasyA'gAryA ghRtAdisaMgrahaH kartu yuktaH prAghUrNikopacArArtha, sAdhUnAM punaH sthApanAkularakSaNe na || kizcitkArya', yAvanmAtrAhAraH pAkaH kriyate, talAva pratidinamupayujyate na tu tAni kulAni saMcayitvA prAdhanakA''game ekamukhena prayacchanti ? evamukte satyAha AcArya:-gRhiNa zcintA syAdete prAghUrNakAgame Agacchanti, tatazcatebhyo yatnena deyaM evamAdarapUrvikA cintAM karoti, yacco+-taruNA bahiH kimiti hiNDante ? tatra kubjabadaryA dRSTAntA vakSyamANa:2 AcAryAnApRcchaya gamyaM cahi mAdau / anApRcchAyAmete doSAH vakSyamA gAH // 379 / / dvAragAtheyaMimAM vyAkhyAnayati // yaduktaM-'dRSTAnto'gAryAH' sa ucyate parimiabhattagadANe, jehAdavaharai thova-thovaM tu / pAhuNa-viyAlaAgama, visaNNa AsAsaNA-dANaM // 380 // 10 zanti, AdizabdArakSakAzca // k // 2 380tamagAtha.yAm ||sN0|| // 167 // Jain Education n ational For Private & Personal use only awranrainesbrary.org
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH // 168 // parimitabhavatapradAne sAgArI snehAdi stokam 2 2 avaharati, prAghUrNakasya vikAlavelA''game bharttA viSaNNaH striyA''zvAsitaH, 'dANa'tti tayA striyA bhaktadAnaM dattaM prAghUrNakAya || 380 // evaM pIsagsDhI, vivarIyaNNeNa hoi diTTaMto / louttare viseso, asaMcayA jeNa samaNA u // 381 // evaM prItivRddhirdvayorapi jAtA / viparItazcAnyaprakAreNa dRSTAntaH / evaM ced gRhasthAH saJcayaparA: [ anAgataM cintayanti tarhi ] lokottare'yaM vizeSaH, yaduta niHsaJcayA zramaNAstairvizeSato'nAgatacintA kAryA / 'pucchA dir3aMta gArI yatti bhaNiyaM // 381 || 'pucchA gihiNo cita'tti (gA. 379) avayavamAha - jaNalAvo paragAme, hiMDitA''Neti vasai iha gAme / dijjaha bAlAINaM, kAraNajAe ya sulabhaM tu // 382 // nodakokte idamuttaraM, janAlApa:- loka evaM bravIti, paragrAme hiNDayitvA''nayanti - atra bhuJjate, vasatiriha, 'tato' dadhvaM bAlAdInAM, evaMvidhA gRhiNacintA syAt tataH prAghUrNakAdikAraNa utpanne ghRtAdi sulabha syAt ||382|| pAhuNa visesadANe, Nijjara kittI a ihara vivarIyaM / puvaM camaDhaNasiggA, Na deMti saMtaMpi kajjesu // 383 // 1 saMgrahaM karotItyarthaH [saM0] kuo jabadarI - dRSTAntaH sopanayaH / // 168 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI baniyuktiH / 169 // vizadatayA badarIdRSTAntaH sopnyH| prAghUrNakAya vizeSadAne nirjarA kIrtizca syAt , anyathA viparItaM syAt / pUrva camaDhaNe zrAntA na dadati santamapi kArye utpanne gRhiNo, 'cita'tti gayaM // 383 // badarIdRSTAntamAha gAmabhAse bayarI, nIsaMdakaDupphalA ya khujjA ya / pakkAmA'lasaDiMbhA, ghA(pra.khA)yaMti ghare (pra.yare) gayA dUraM // 384 // sigdhayaraM AgamaNaM, tesiNNesiM ca deti sayameva / khAyaMtI emeva u, AyaparahiAvahA taruNA // 385 // khIradahimAiyANaM, laMbho sigdhataragaM ca AgamaNaM / pairikaM uggamAI, vijaDhA aNukaMpiA iyare // 386 // grAmAbhyAse badarI sA ca niSpandakaTuphalA kubjA 'pakkApakphalA' tAmalasA DimbhA bhakSayanti, itare sodyamA[DimbhAH]dare' gatAH / [tataH] teSAM zIghratarA''gamanaM syAt, tata Agatya teSAmalasaDimbhAnAM dadati, svayameva ca bhakSayanti / evamAtmaparahitAvahAH taruNAsteSAM kSIrAdInAM lambhaH zIghatarA''gamanazca / 'paharika"ti pracuraM labhante, udgamAdayo doSAH tyaktAH syuH, anukampitA itare bAlAdayaH, ukto badarIdRSTAntaH // 384-385-386 / / 'ApucchiUNa gamaga'ti // 169 // L ateral wrow.jainelibrary.org.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ gomatI niyuktiH 70 // || anyagrAme yAtAM anApRcchAyAM dossaaH| Apucchia uggAhia, aNNaM gAmaM vayaM tu vaccAmo / aNNaM ca apajjatte, hoti apucche ime dosA // 387 // ApRcchaya guru, udgrAhitapAtrA evaM bhaNanti, anyaM grAmaM vayaM vrajAmaH, tasmin grAme bhikSAdyaprAptAvanya [grAma] yAsyAmaH // 387 / / 'dosA ya ime aNApucchatti Aha teNA''esa-gilANe, sAvaya itthI NapuMsamucchA ya / Ayaria-bAla-vuDUDhA, sehA khamagA ya paricattA // 388 // kadAcidanyagrAme yAtAM stenA upadhi-zarIra-harAH syuH, AcAryo'pyakathite na jAnAti kayA dizA gatA iti, duHkhAnveSaNaM karoti / athavA 'Aesa' prAghUrgaka AyAtaste'nApRcchaya gatAH, AcAryaiH prAghUrNakArthoM na teSAM gaditaH, glAnArtho'pi, athA'ntarA zvApadairbhakSitAH, svIpaNDadoSA vA, mUrchayA kvacit patitAH syuH, tatazcA'nApRcchaya gacchatAmAcAryabAlavRddhasehakSapakAstyaktAH syuH, yata AcAryAdInAM prAyogyamannaM (pra. mAtra) nA''nayanti, anuktatvAt // 388 // Ayarie ApucchA, tassaMdiTTe va taMmi u asaMte / / ceiyagilANakajjA-iesu guruNo aNiggamaNaM // 389 // tasmAdAcAryamApRcchaya gantavyaM, tadabhAve AcAryasandiSTamApRcchaya yAnti / tasminnAcArye'sati-kvacinigate. // 17 // Jain Ede national For Private & Personal use only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 17 // nivedya gantavyama anAbhogena gate pratyAvRtyApi nivedyam / | kena kAraNenetyAha 'the.' caityavandanArtha glAnArtha vA guronirgamanaM syAt // 389 // ced gacchatA''cAryeNa yadA na kazcibhiyuktastataH abhaNie puvvaNiuttaM, ApucchittA vaya'ti te samaNA / aNabhoge AsaNe, kAiyauccArabhomAI1 // 390 // abhaNite-kasmizcidaniyukte, prAgeva yo niyuktastamApRcchaya gamyam / anAbhogena nirgatAH, Asanne bhUpradeze N yadi smRtaM tata Agatya nivedya yAnti, kAyiyartha yo nirgatastasmai kathayanti / saMjJAbhUmi gatastasmai kathayanti vA // 39 // davamAiniggaya vA, sejjAyara pAhuNaM ca appAhe / asaI dUragao vi a, niyatta iharA u te dosA // 391 // / drava-pAnakaM tadartha yo nirgatastasmai kathayanti, zayyAtara prAghUrNakaM vA dRSTvA sandizanti, yataH kathanIyaM mama vismRtam, || eteSAmabhAve dUragato'pi nivartate.. itasthA vA te doSAH stenAdayaH syuH // 391 // aNNaM gAmaM ca vae, imAI kajjAI tattha nAUNaM / tattha vi appohaNayA, niyattai vA saI kAle // 392 // 1 Adizabdena prathamAlikArtha gatasya grahaNam ||s0|| // 17 // For Privale & Personal use only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 172 // Jain Education atha tasmAd grAmAdanyaM grAmaM vrajet etAni vakSyamANAni kAryANi jJAtvA tatreti tasmin grAme yo'sAvabhipretaH / tatrApyanyagrAme vrajatA 'appA' sandezako dAtavyaH / tadabhAve sati prabhUtakAle nivarttate // 392 // kAryANyAha dUraTTiakhuDalae, nava bhaDa agaNI ya paMta paDiNIe / pAogga- kAlaikama, ekagalaMbho appajjataM // 393 // etAni dUrasthitAdIni kAraNAni ardhapatha eva jAnAti, kadAcid gataH san jAnAti, tatra grAme tathA''cAryaprAyogyaM na labdhaM, kAlAtikramo jAtaH, ekasya sAdhorbhojanalAbho jAtaH, na vA paryAptyA tatra bhaktaM jAtaM / ebhiH kAraNairanyaM grAmaM syAnti // 393 || pAuggAINamasaI, saMviggaM saSNimAi appAhe / jai ya ciraM to iyare, Thavittu sAhAraNaM bhuMje // 394 // prAyogyAnAmabhAve'nyaM grAmaM vrajan sAdhuH saMvignaM sAdhu yadi pazyati tatastasya haste sajJihaste vA sandizati, 'AdigrahaNAt ' pUrvavacchepam, bhikSAmaTatAM vidhiruktaH, vasatisthAnAmAha-yadi teSAM grAmagatAnAM cira', tata 'i0' satisthA gacchasAdhAraNaM viziSTa saMsthApya zeSa prAntaM bhuJjate // 394 || atha tathApi cirayanti tataH- 1 tatazca kiM kAryamityata Aha tatrA0 // // 2 yAti ||k anujJAtagrAma danyagrAmagamanakAraNAni // 172 // Finelibrary.org
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ nImatI niryuktiH 273 // Jian Zao jAe disAe u gayA, bhattaM ghettuM tao paDiyaraMti / aNapucchaniggayANaM, cauddisaM hoi paDilehA (pra. pahiyaraNaM) / 395 / / yayA dizA bhikSATanArthaM gatastayA dizA gRhItabhaktapAnakAH sAdhavaH pratijAgaraNA-nirUpaNAM kurvanti / anApRcchaya nirgatAnAM bhikSAhiNDakAnAM catasRSvapi dikSu 'pratijAgaraNA syAt || 395 || pratijAgaraNa vidhimAhapaMthego do uppaNa, saddaM kareMti vaccaMtA / akkhara paDisADaNayA, paDiyaraNiaresi maggeNaM // 396 // pathaiko dvAtpathena brajantaH zabdaM kurvanti / te stenAdinA nIyamAnA varttanyAmakSarANi likhantaH padAdinA vrajanti ! parizATanaM vastrAdeH kurvanto yAnti / yatastena pathA kazcidanveSayati / itareSAmanveSaNArthaM nirgatAnAM sAdhUnAM mArgeNa - tattacihnena prati jAgaraNaM syAt // 396 // gAme va gaMtu pucche ghara parivADAeN jattha uNa diTThA tattheva bolakaraNaM, piMDiyajaNasAhaNaM ceva // 397 // 1 'pratijAgaraNA syAditi nAsti // pratau / / 2 pathekau vrajati // k 3 trayo'pi vrajantaH zabdaM kurvanti te cAnyagrAme prajantastenA0 // kit 4 kRta0 // // 5 raNaM kAryaM syAt // // prtijaagrnnvidhiH| // 173 //
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ matI niyuktiH 274 // anyagrAme bhikssaattnjlaabhaaH| 20252525220252502525252252525222222 yadA stenanItAnAM na kiJcicinhaM pazyati(nti) tadA grAme gatvA pRcchati(nti) gRhaparipATyA yadA na dRSTastatra grAme, na ca tadnAmanirgatAnAM vArtA, tatraiva 'bolakaraNa' rolaM kurvanti / 'piM0 piNDitasyAgre kathayante / yadutAtra grAme 'saMyatA AyAtA, na punarato grAmAdvArtA zruteti // 397 // evaMtaruNairanyagrAme bhikSATanenedaM kRtam evaM uggamadosA, vijaDhA pairikkayA aNomANaM / mohatigicchA a kayA, viriyAyAro ya aNuciNNo // 398 // anyagrAme bhikSATanenodgamadopAstyaktAH syuH / 'pai0' pracurabhaktAderlAbhaH syAt , 'aNo' na cApamAnamanAdarakRtaM syAlloke, 'mo0' zramAtapavaiyAvRtyAribhirmohasya kAmasya nigrahaH syAt / vIryAcAro'nucIrNaH2 // 398 // evamukte nodakaH Aha aNukaMpAyariyAI, dosA pairikvajayaNa'saMsaTuM / purise kAle khamaNe, paDhamAliya tIsu ThANesu // 399 // AcAryAdayo'nukampitAH syuH, AcAryopyanenaiva vAkyena pratyuttaraM dadAti kAkA-'aNu0' evamAcAryAdInAmanukampA eva yataH paraloke nirjarehaloke prazaMsA, punarAha paraH-'do' bhavatu paralokAnukampA kintu kSudhAdipIDA 1 saMyatA bhikSArtha praviSTAH ca (na) teSAM puna: // k // 2 0cIrNo'nuSThito bhavati / / k // 3 kSudhApipAsAdi // k // LALLARLALLLLLLLLLLLLLLLLL 5252525 // 174 // Jain Ede Imational For Privale & Personal use only low.jainelibrary.org
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI propaniyuktiH // 175 // prathamAlikA karaNasthAnA PLEARN SELLILMSRLSELLSESEARSEELLSkse tadavasthaiva ?, AcAryopyAha, kriyata eva prathamAlikA kintu triSu sthAneSu, puruSo'sahiSNuH tataH karoti ceduSNakAlastataH karoti, 'kSapakaH-tapasvI karoti / eSu sthAneSu, karoti prathamAlikAM, kva kathaM karoti ? ityAha'pai0' ekAnte yatanayA krotu(ti)| Aha para:-tenAcAryAdInAM tadbhaktaM saMsRSTaM kutaM (bhavati) ? AcAryo'nenaiva vAkyenAha 'pairikajayaNasaMsaTuM' ekAnte yatanayA'saMsRSTaM yathA syAttathA prathamAlayanti / akAraH prazleSa AcAryavAkye dRSTavya // 399 // dvAragAtheyaM prathamAvayavamAha coyagavayaNaM appA-NukaMpio te a bhe priccttaa| AyariyaNukaMpAe, paraloe iha pasaMsaNayA // 40 // Atmaiva anukampita AcAryeNa, te bhavadbhiH parityaktAH, AcArya Aha-AcAryAnukampayA paralokaH, iha prazaMsA // 40 // 'aNukampAAyariyA' iti gayaM, 'dosa'tti Aha evaMpi aparicatA, kAle khavae a asahupurise ya / kAlo gimho u bhave, khamago vA paDhamAbaiehiM // 401 // evamapi te parityaktAH, yataH kSudhAdinA bAdhyante ? AhA''cAryaH-kAle grISme karoti, kSapako syAttataH kSapakastapasvI karotItyayazo nAsti // k // 2 te ca te = prasiddhAH vRSabhA ityarthaH / / 8 / / 3 paralokassyAt , k / paraloke ihaloke prazaMsA jA 25225tatol525230346252525252525254545232555250 // 175 //
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI / ghaniyuktiH // 176 / / prathamAlikAya kavalAdimAnaM vastugrahaNayatanA c| 3252522000232223032SLEILLLLL522*3232322 karoti, prathamadvitIyaparIpahAbhyAM kSuttRDbhyAM bAdhyamAnaH puruSaH karoti // 401 / / Aha paraH jai evaM saMsaTuM, appatte dosiNAiNaM gahaNaM / laMbaNabhikkhA duvihA, jahaNamukkosa tiapaNae // 402 // yadyevaM bahiH prathamAlayati, tadA saMsRSTaM syAt ? AhA''cAryaH-'appatte'ti aprAptAyAmeva bhikSAvelAyAM paryuSitAnnagrahaNaM kRtvA prathamAlayati, kiyad ? ityAha-lambanaiH kavalaibhikSAmizca dvividhA prathamAlikA, jaghanyatastrayaH kavalAstisro vA bhikSAH, utkRSTataH pazca kavalA paJca bhikSA vA // 402 // tena saMghATakena kiM vastu 'keSu gRhyate | kA vA yatanA ? tadAha egattha hoi bhattaM, biiaMmi paDiggahe davaM hoi| pAuggAyariyAI, matte biie u saMsattaM // 403 // _ekasmin pAtre bhaktaM gRhNAti, dvitIye patadgrahe dravaM, ekasminmAtrake AcAryAdiprAyogya, dvitIye mAtrake saMsaktaM kizcit pAnakaM ca gRhyate / / 403 // jai ritto to dabamattagaMmi, paDhamAliyAe karaNaM tu / saMsattagahaNa davagu-llahe ya tattheva jaM pattaM // 404 // 1 keSu pAtrakeSu grahAte kA vA prathamAlIkaraNa yatanA0 // k // 223245LLORDLESSELLLLLLSELORato23232323 // 176 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH 277 // yadi riktaH saMsaktadravamAtrakastatastasmin prathamAlikAkaraNaM, atha tadravamAtrake saMsaktadravagrahaNaM kRtaM, tatastatraiva pAtre yatprAntaM tad bhuGkte, tatra kSetre durlabhe pAnake sati saMsaktamAtrake pAnakAkSaNike sati tasminneva bhaktapatadgrahe yatprAnta tad hastenA''kRSyA'nyasmin haste kRtvA samuddizati / evaM vA'sau saMghATakaH prathamAlayati ||404 || aMtarapallI gahiaM, paDhamAgahiyaM va savva bhuMjejjA / dhavalaMbhasaMkhaDIyaM va, jaM gahiaM dosiNaM vAvi // 405 // antarapallI - tasmAd grAmAdAsanno yo grAmastatra yad gRhItaM tad bhuGkte punastat kSetrAtikrAntatvAdakalpyaM syAt, prathamapauruSIgRhItaM yattat sarvaM bhuGkte, tRtIyapauruSyAmakalpayaM yatastat syAt / dhruvo'vazyaMbhAvI saMkhaDayAmatra lAbha iti matvA yad gRhItaM 'doSAna' tatsarva' bhuGkte ||405 || darahi~Die va bhANaM, bhariaM bhoccA puNovi hiMDinA / kAlo vAsskamaI, bhuMjejjA aMtarA savvaM // 406 // arddhaNDite'pi yad bhRtaM bhAjanaM tad bhuktvA punarhiNDate, bhojanakAlo vA'tikrAmati sAdhUnAM yAvadasau bhaka gRhItvA vrajati, tato'ntarApi sarva bhuktvA pravizati // 406 || doSitAnna' ki 1 bhikSAM hiNDan saMghATakaH prathamAlayana ki karotItyAdi / // 177 //
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratilekhanA zrImatI baniyuktiH 178 // dvAram sabhedam / eso u vihI bhaNio, taMmi vasaMtANa hoi khetami / paDilehaNaMpi itto, vocchaM appakkharamahatyaM // 407 // eSa vidhiruktastasmin kSetre vasatAm , pratilekhanAmato vakSye'lpAkSarAM mahArthAzca, ukta sthAnasthitidvAram / tavyAkhyAnAca gateyaM gAthA-'siMgAra-biiya-vasahI'tyAdikA, tatpratipAdanAccoktA 'jayamANA viharaMtA, oheNAhiNDakA cauddhA utti, tatpratipAdanAduktA aneke pratyupekSakAH, tadvyAkhyAnAduktaM pratyupekSikadvAram // 407|| ataH pratilekhanAmAha duvihA khalu paDilehA, chaumatthANaM ca kevalINaM ca / abhitara-bAhiriA, duvihA davve ya bhAve ya // 408 // dvividhA pratilekhanA, chadmasthAnoM kevalinAM ca saMbandhinI, sA caikaikA dvidhA bAhyAbhyantarabhedAt , yA bAhyA sA dravyaviSayA abhyantarA bhAvaviSayeti // 408 // kevalinAM pratyupekSaNAmAha pANehi u saMsattA, paDilehA hoi kevalINaM tu / saMsattamasaMsattA, chaumatthANaM tu paDilehA // 409 // 1 dvidhA bAhyA sA dravyaviSayA abhyantarA bhAvaviSayeti // k // // 178 // For Private & Personal use only JainEducal
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI bodhaniyukti // 179 // prANibhiH saMsaktaM yad dravyaM tatpratilekhanA kevalinAma, saMsaktAsaMsaktapratilekhanA chadmasthAnAm , Aha-yathopanyAsastathA nirdezaH kasmAnna kRtaH ? ucyate-kevalinA prAdhAnyakhyApanArtha pUrva vyAkhyA, pazcAt chadmasthAnAM kRtA, kevalino Aha-itthameva pUrvamupanyAsaH kasmAnna kRtaH? ucyate-tatpUrvakAH kevalina ityasyArthasya jJApanArtham // 409 // kevalinAM || || dravyabhAcapratilekhanAkaraNe kAraNamAha pratilekhanA saMsajjai dhuvameaM, apehiaM teNa puvva paDilehe / / tatkAraNazca / paDilehiaMpi saMsajja-itti saMsattameva jiNA // 410 // saMsajyate-prANibhiH saha saMsargamupayAti dhruvametadvastrAdi apratyupekSitaM sat tena pUrvameva kevalinaH pratyupekSaNAM kurvanti, yadA punarevaM saMvidrate-idaM vastrAdi pratyupekSitamapi upabhogakAle saMsajyate'taH saMsaktameva jinAH pratyu:pekSante na tvanAgataM palimanthadoSAt / / 410 // umA kevalidravyapratyupekSaNA, bhAvata Aha nAUNa veyaNijja, aibahuaM AuaM ca thovAgaM / kammaM paDileheuM, vaccaMti jiNA samugdhAyaM // 411 // jJAtvA vedanIyakarmAtiprabhUtaM, tathA''yuSka' ca stokaM karma pratyupekSya-jJAtvetyarthaH, kevalinaH samuddhAtaM vrajanti // 179 // | atra ca bhAvaH karmaNaH udayaH audayiko bhAva ityarthaH // 411 / / chadmasthAnAM dravyata Aha 1 saMsaktadravyaprati0 // k //
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH // 180 // chadmasthAnAM drvymaavprtilekhnaa| saMsattamasaMsattA, chaumatthANaM tu hoi paDilehA / coyaga jaha ArakkhI, hiMDitAhiMDiyA (pra. taha u) ceva // 412 // saMsaktAptaMsaktadravyaviSayA pratilekhanA chadmasthAnAM, atra nodaka Aha-yuktaM saMsaktasya vastrAdeH pratyupekSaNam , asaMsakta kasmAtpratyupekSyate ? AhA''cAryaH-yathA ArakSakayohiDitA'hiNDitayoryathAsaMkhyena prasAdavinAzau saMjAtau tathA atrApi draSTavyam // 412 / / amumevArthamAha titthayarA rAyANo, sAhU Arakkhi bhaMDagaM ca puraM / teNasarisA ya pANA, tigaM ca rayaNA bhavo daMDo // 413 // kiM kaya kiM vA sesaM, kiMkaraNijjaM tavaM ca na karemi / puvvAvarattakAle, jAgarao bhAvapaDilehA // 414 // spaSTA, navara' 'puvya'tti pUrvarAtrakAlo rAtripraharadvayasyAdyaH tasyAnta-upariSTAdapararAtrakAlastasmin jAgratazcintayanti / evamuktA chadmasthAnAM bhAvapratyupekSaNA, tadbhaNanAcoktA pratyupekSaNA // 414 // pratyupekSaNIyamAha-- ThANe uvagaraNe vA, thaMDila-uvayaMbha-magga-paDilehA / kimAI paDilehA, puvvaNhe ceva avaraNhe // 415 // // 18 // For Private & Personal use only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH // 18 // sthAnAdipazcakapratilekhanAyAH vyAkhyAnam / sthAna kAyotsargAdi trividhaM vakSyati, upakaraNaM pAtrakAdi, sthANDilaM kAyikyAdibhUmiH, avaSTambhaH, mArgaH, etatpazcakaviSayA pratilekhanA 2pUrvAhaNe ca kimAdikA ? mukhavatriketi, dvAragAtheyam // 415 // tatra sAmAnyena sarvANyeva dvArANi 3vyAkhyAnayati ThANa-nisIya-tuyaTTaNa-uvagaraNAINa gahaNa-Nikkheve / puvvaM paDilehe cakkhu-NA u pacchA pamajjejjA // 416 // sthAnaM-kAyotsargastaM kurvan, nipIdanam-upavizanaM, 4tvagvarttanaM, tathopakaraNAdInAM grahaNe nikSepe ca AdigrahaNAt | sthaNDilamavaSTambhazca gRhyate, etAni sarvANyeva pUrva' cakSuSA pratyupekSya pazcAdrajoharaNena pramRjyante // 416 // etAmeva | dvAragAthAM vizeSeNAha uDDhaNisIyatuyaTTaNa, ThANaM tivihaM tu hoi NAyacvaM / uiDhaM uccArAI, gurumUla paDikamAgamma // 417 // sthAnaM trividhaM jJAtavyam-UrdhvasthAnaM niSIdanasthAnaM tvagvartanasthAnaM ca / UrdhvasthAna-kAyotsargaH sa 5coccA| rAdi kRtvA, tatazca gurumUle Agatya ipithiko pratikrAmato bhavati UrdhasthAnam // 411 // + AdhArarUpaH stambhAdiH 1 mArgaH - panthAH // k // 2 pUrvAhaNe'parANeca kimAdikA ||ki/ 3 nayati bhASyakAraH ||kil 4 svaravartana = svapana // k 5 AdizabdAta prastravaNAdigrahaNam |sN| // 18 // For Privale & Personal use only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI odhaniryuktiH / / 182 / / Jain Education pakakhe ussAsAI, purato aviNIya maggao vAU / Nikkhama (pra. Niggama) pavesavajjaNa, bhAvAsaNNe gilANAI // 498 // kAyotsarga kurvatA guroH pakSayorna stheyaM, yato gururucchvAsenAbhihanyate, puratastiSThato'vinItatvaM syAt, nApi mArgataH - pRSThataH (guroH) apAnavAta nirodhena glAnatA syAt / ( kathaM punaH sthAtavyaM ?) tatra niSkrama - pravezasthAnaM muktvA kAyotsarga karoti / 'bhAvA0' ya uccArAdinA pIDitaH sa ca nirgame ruddhe saJjJAnirodha karoti, tatazca glAnatA syAt, atha nirgacchati tataH kAyotsargabhaGgaH || 418 || mArge kAyotsargakaraNe ete doSA: bhAre veyaNakhamaguNha - mucchapariyAvadiNe kalaho / avvAbAhe ThANe, sAgArapamajjaNA jayaNA // 419 // bhikSAditvA''gatasya pAtrAdibhArAkrAntasya ( pratipAlayataH) sAdhorvedanA syAt / vihRtyA''yAtaH kSapakaH [tathA] uSNa saMtaptaJca dvayorapi pratipAlayatoryathAkramaM mUrcchAparitApau bhavataH / athaite kAyotsargaM chittvA pravizanti, tataH parasparaM kalahaH syAt, tasmAdavyAbAdhe sthAne kAyotsargaH kAryaH / 'sAgA0 ' sAgAriko yadi syAt kAyotsarga kurvatastadApramArjanAmeva karoti yatanayA vA pramArjayati, kathaM ? rajoharaNavAhyaniSadyayA, tatastAM sAgArikapurata ekAnte suti, gate ca gRhNAti ||419 || niSIdanasthAnamAha sthAnatraividhye kAyotsargastha nirUpaNA | // 182 // ainelibrary.org
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 183 // saMDAsa pamajjittA, puNo vi bhUmi pamajjiA Nisie / rAo ya pubbabhaNiaM, tuyaTTaNaM kappaI Na divA // 420 // niSIdana tvagvartanasthAna jorvorantarAlaM pramRjya utkuTukasthaH punarbhuvaM pramRjya niSIdet / tvagvartanasthAnamAha-rAtrau pUrvoktameva tvagvarttanaM, na niruupnnaa| divA punastvagvarttanaM na kalpate // 420 // trayANAM kalpate tAnAha addhANaparirasaMto, gilANavuiDhA aNupNavettANaM / saMthAruttarapaTTo, attharaNa NivajjaNA''logaM // 421 // adhvAnaparizrAnto glAno vRddhazca ete trayo'nujJApyAcArya saMstArakottarapaTTI AstIrya 'niva0' svapanti / sAvakAzaM muktvA'bhyantare, [svapanti] mA bhUtsAgArikasya 'nUnaM rAtrau surataprapaJce sthito'yamanyathA kuto'sya nidreti zaGkA syAt iti' // 421 // uktaM tvagvartanasthAnaM, tena gataM sthAnadvAram , upakaraNamAha uvagaraNAIyANaM, gahaNe NikkhevaNe ya saMkamaNe / ThANa NirikkhapamajjaNa, kAuM paDilehae uvahiM // 422 // // 183 // upakaraNAdInAM grahaNe, nikSepaNe, saMkramaNaM-sthAnAt sthAnAntare [nayanaM] tasmin , eSu yat sthAnaM tanirIkSya pramArjanaM For Privale & Personal use only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI oghaniyuktiH // 184 // sabhedA upakaraNapratyupekSaNA || kRtvA ca upadhi pratyupekSate, yo'yamAdizabdaH sa upadhiprakArapratipAdanArthaH / / 422 // 1upakaraNapratyupekSaNAmAha uvagaraNa vatthapAe, vatthe paDilehaNaM tu vocchAmi / puvvaNhe avaraNhe, muhaNaMtagamAi paDilehA // 423 // upakaraNapratilekhanA dvidhA-vastraviSayA pAtraviSayA ca, pUrva vastrapratilekhanAM vakSye, yataH pravrajataH pUrva vastropakaraNameva dIyate sA ca pUrvAhaNe, aparAhaNe ca mukhavastrikAdikA syAt // 423 // tatrA'yaM vidhiH-- uiDhaM thiraM aturiaM, savvaM tA vattha puvva paDilehe / to biiaM papphoDe, taiyaM ca puNo pamajjejjA // 424 // vastrola kAyordhva cAcAryamatena bhaviSyati, nodakamatena vakSyamANaM, tathA sthiraM-sugRhItaM kRtvA pratyupekSeta, atvarita-stimitaM 2pratyupekSeta-nirIkSeta / 3sarvavastra pUrva cakSuSA nirIkSeta evaM tAvadarvAgbhAgaH / parabhAgo'pi parAvRtyaivameva cakSuSA nirIkSeta, tato dvitIyavArAyAM prasphoTayet, vastre SaT purimAH kaaryaaH| tRtIyavelAyAM hastagatAn prANinaH pramArjayati // 424 // imAM gAthAM vyAkhyAnayannAha bhASyakAra:-- 1 0kSaNamAha ||ki 2 pra0' cakSuSA nirIkSeta ||kil 3 'savva'ti sarva vastraM // kil // 184 // in on For Private & Personal use only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitI |niryuktiH 185 // 32 tthe kAuni a, paravayaNa Thio gahAya dasiyate / taM Na bhavati ukkuDuo, tiriaM pehe jaha vittio // 425 // UrdhvaM dvidhA vastrordhva kAyArdhvaM ca ityukte nodaka Aha- 'Thio' sthitasyordhvasya gRhItvA dazAnte vastraM prasphoTayataH kAyordhvaM vastrordhva ca yathA syAd evamukte AhAcAryaH - tanna bhavati yasmAdutkuTukasthita stiryak prasArya vastraM pratyupekSeta / etadeva naH kAyordhva vastrordhvaM ca [ nAnyat " ], yathA candanAdinA viliptAGgaH parasparamaGgAni na lagayati evaM so'pi // 425 || sthirAdIni padAnyAha - gRhItvA sthiraM - niviDaM, atvaritaM - stimitaM, tribhAgabuddhayA cakSuSA pratyupekSeta, dvitIyabArAyAM prasphoTayet, tRtIyabArAyAM pramArjayet ||426 || pratyupekSaNAM kurvatedaM karttavyam - 1 ghettuM thiraM aturiaM tibhAgabuddhIya cakkhuNA pehe / to viiyaM papphoDe, taiyaM ca puNo pamajjejA // 426 // aNaccAviaM avaliaM, aNANubaMdhiM amosaliM ceva / chappurimA Nava khoDA, pANI pANapamajaNaM // 427 // * so'pi pratyupekSeta || k kAyordhvavastro - mImAMsA / // 185 //
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ pImatI niyuktiH 186 // pratyupekSaNAyAM purimaadikkrtvyaani| 25252323232625250342323232323232323252323232323 pratilekhanAM kurvatA vastramAtmA ca na nartayitavyaH, avalitaM vastraM zarIraM ca kArya, nAnubandhi pratyupekSaNaM-nA'navaratamAkhoDATakA]di kArya, sAntaraM 'kartavyaM, amosali pratyupekSaNaM kArya, yathA musalaM Urdhvamadhastiryag lagati naivaM pratilekhanA kAryA kintu yathA pratilekhayata Urdhva pIThiSu, tiryak kuDyAmadho bhUmau na lagati tathA kArya, 'chappurimA' tatra vastraM cakSuSA nirUpyArvAgbhAge trayaH purimAH kartavyAH, tathA parAvRtya parabhAgaM nirUpya punarapare trayaH | purimAH evamete, SaT purimAH ssddvaaraamityrthH| nava khoTakAH kAryAH pANerupari, tathA prANinAM prAjenaM pANI navaiva vArAH kAryam // 427 // imAni dvArANyAha vatthe appANaMmi a, cauhA aNaccAviaM ca / aNubaMdhi NiraMtarayA, tiriuDDhaha ya ghaTTaNA musalI // 428 // anAyitaM caturdhA, avalitaM caturdhA, zarIravastrabhedAta-atra prathamo bhaGgaH zuddhaH, anubandhaH-nirantaratocyate, nAnubandhena pratilekhayati / tridhA muzalI-UghaTTAnA'dhoghAnA tiryagghaTanA, evaM na kiJcidvastreNa ghaTTayati // 428 / / pUrvoktamana yitAdi kArya, nedaM vakSyamANam-. ArabhaDA sammadA, vajjeyavvA ya mosalI taiyA / papphoDaNA cautthI, vikkhittA veiyA chaTThA // 429 // 1 'sAntaraM = saMvicchedam // sN0|| SLoksattsRLSELLLLLLLLLLLLL232528 // 186 // For Private & Personal use only Hjainelibrary.org
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI propaniyuktiH // 187 // ArabhaDAdi doSavarNanam Wang Wang Wang Wang Wang Zhi Wei Bo Bo Xi Zhi Zai Ku Bu Gua Zai Hua Hou Hou - 'ete SaD doSAH // 429 // imAM dvAragAthAM vyAkhyAnayativitahakaraNe ca (pra.va) turiaM, aNNaM aNNaM va gennhnnaa''bhddaa| (pra. vitahakaraNami turiaM aNNaM vaNaM va gihaNa aarbhddaa)| aMtI va hojja koNA, nisiyaNa tattheva saMmahA // 430 // vitartha-viparItakaraNaM tadArabhaDAzabdenocyate. vA-vikalpeneyaM ca ArabhaDocyate-tvaritam-AkulaM yadanyAnyavastragrahaNaM tadArabhaDA, sA ca pratilekhanA na kaaryaa| sammardA vyAkhyAte-antaH madhye vastrasya saMvalitAH koNA yatra syuH, sA sammardA, tatraivopadhau upavizya yatpratilekhanAkaraNaM vA sammardA, sA ca na kAryA // 430 // mosalI pubudiTThA, papphoDaNa reNuguMDie ceva / vikkhevaM tukkhevo, veiyapaNagaM ca chaddosA // 431 // mosalI pUrvamevoddiSTA', prasphoTanAmAha-yathA kazcid gRhI reNuguNDitavastraM prasphoTayati evamasAvapi, iyaM ca na kartavyA, vikSiptamA0-pratilekhayitvA vastramanyatra javanikAdau kSipati, athavA vikSepo-vasvAJcalAnAmRrvaM yatkSepaNaM sa ucyate, sa ca na kAryaH / vedikA pazcaprakArA jAnunorupari hastau kRtvA pratilekhayati yat sA UrdhvavedikA [1] 1 ArabhaDA (1) samma (2) mosalI (3) prasphoTanA (4) vikSiptA (5) vedikA (6) pratyupekSaNA na kAryA / / 2 uddiSTA bhaNitetyarthaH / S24tatalatakarSSELLStattatR5ESARILLots // 187 // Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 188 // / prshithilaadidossvrnnnm| 5220 2222222222252523222222302Ratolatest jAnunoradho hastau kRtvA yata pratile [khayati sA [adho vedikA] (2), saMdaMzayormadhye hastau kRtvA yat pratilekhayati [sA k] tiryagvedikA (3) bAhvorantarA dve jAnunI kRtvA yat pratile0 [svayati] saa-ubhyvedikaa| bAhvorantarakaM jAnu kRtvA yat pratile0 [khayati] sA ekatovedikA, idaM na karttavyam / ete ArabhaDAdayaH-SaD doSAH prati- | | lekhanAyAM na kAryAH // 431 // tathaite ca na kAryAH pasiDhila-palaMba-lolA, e(Ne. pA.)gA mosA aNegarUvadhuNA / kuNai pamANapamAyaM, saMkiyagaNaNovagaM kujA // 432 // prazithilaM dRDhaM na gRhItaM pralambamAnAcalaM ekAnte gRhItaM pralambate, bhUmau lolate haste vA, 'egAmosa'tti madhye gRhItvA vastraM ghasan hastAbhyAM tribhAgAvazeSaM karoti, athavA vyaMgulImirvastraM gRhItavyaM tadekAGgulyA gRhNAti, | 'NegAmosa'tti pAThe'nekAmAH anekasparzAH, anekaprakAraM kampayanti, athavA'nekAni vastrANyekatra kRtvA dhunAti, pramANe pramAdaM karoti, purimAdInUnAdhikAn karoti zakite sati gaNanAmupagacchantIti gaNanopagA tAM karoti purImAdIna gaNayannityarthaH // 432 // imAM dvAragAthAM pratipadamAha pasiDhilamaghaNaM atirAiyaM ca visamagahaNaM va koNaM vaa| bhUmIkaralolaNayA, kaDhaNagahaNekaAmosA // 433 // 1 dvidhA vedikAH / / 2 pratyupekSaNAyAmete doSA na kAryA iti bhAvaH / saM0 / 22232323232323252282525222222023455280 // 188 // Jain Educa itional For Private & Personal use only Hainelibrary.org
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 zrImatI ghaniyuktiH // 189 // pratilekhanA anyUnAdibhiH kAryA / prazithilam-'aghaNa'-adRr3ha gRhNAti atirAyitaM vA ataTitaM vA (atADitaM vA) prazithila, viSamagrahaNe sati lambakoNaM vana' syAt / bhUmau kare vA lolayati pratilekhayan , madhye vastraM gRhItvA tAvadAkarSayati yAvat tribhAgaM zeSa grahaNaM jAtaM, iyamegAmosA ekAgharSaNamityarthaH, athavA'karSaNe grahaNe vA 2anekAnAmarzAn karoti // 433 // dhuNaNA tiNha pareNaM, bahUNi vA ghettu ekaI dhuNai / khoDaNapamajjaNAsu ya, saMkiyagaNaNaM kari pamAI // 434 // dhunanA-kampanA trayANAmupari karoti bahUni vastrANyekIkRtya yogapadyana dhunAti vA, khoTakapramArjanAsu navasUnAdhika karoti / zaGkitagaNanAM karoti, pramAdI, itthaM na kartavyA // 434 // viziSTA tu kartavyetyAha aNUNAiritta paDilehA, avivaccAso taheva ya / paDhamaM payaM pasatthaM, sesANi a appasatthANi // 435 // . (1) anyUnA (2) natiriktA (3) viparyAsena karttavyA, ebhitribhiH padairaSTau bhaGgAH sUcitAH / eteSu prathama / / pada' prazastam // 435|| Navi UNA Navi rittA, avivaccAsA u paDhamao suddho / sesA hoi asuddhA, uvarillA satta je bhaMgA // 436 // 1 anaTita' vA // kil 2 . aneke AmosA:- anekAni sparzanAni // k / / // 189 // Sain Education International
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH // 19 // prAtaH pratilekhanasamaya nirnnyH| anyUnAnatiriktAviparyAsarUpaH prathamo bhaGgaH zuddhaH / zeSa spssttm| ye'zuddhAH sapta maGgAste evaM bhavanti // 436 // ___ khoDapamajjaNa velAu (pra.su), ceva UNAhiA muNeyavvA / aruNAvAsaga 1 puvvaM 2, paropparaM 3 pANipaDilehA 4 // 437 // khoTakeSu pramArjanAsu 2UnAdhikAH kriyante tato'zuddhAH / 3nyUnAdhikavelAyAmazuddhA bhavanti vA, Aha-nyUnAdhikavelAyAM pratilekhayato doSa uktastataH kadA kartavyA? tatra kecanA''huH- aruNAdAvazyaka pUrvameva kRtvA tato'ruNodgamasamaye prabhAsphuTanavelAyAM pratilekhayati, apare AhuH- prabhAyAM sphuTitAyAmAvazyaka pUrva kRtvA pratilekhayati, anye tvA''huH- 'paro'0 parasparaM yathA[dA] mukhAni vibhAvyante tadA pratilekhayati, anye yadA pANau rekhA dRzyante tadA // 437 // siddhAntavAdyAha ete u aNAesA, aMdhAre uggaevihu Na dIse / muharayaNisijjacole, kappatigadupaTTathuI sUro // 438 // ete sarvepyanAdezAH asatpakSAH, yato'ndhakAre pratizraye udgate'pi sUrye rekhA na dRzyante tasmAdasatpakSo'yaM, zeSa padatrayaM sAndhakAratvAdeva duSitaM, tahi kadA pratilekhayati? mukhavatrikA-rajoharaNa-niSadyA-colapaTTa-kalpatrika 1 nyUnAnatiriktAviparyAsAdayaH |sN| 2 *dhikA vA purimAH kri0 ki 3 *yAM pratyupekSaNAyAM kriyamANAyAmazu* ki 4 tadA pratyupekSaNA kriyate / ki // 19 // Janww.ininelibrary.org Jain Educ
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 sAgArike pratyupekSaNAyA viparyAsAdi saMstArottarapaTTa-pratilekhanAsamAptyanantara yathA sUra udgacchati, pratikramaNasamAptau jJAnadarzanacaritrArtha stutitraye datte zrImatI yA sati pratilekhanA kriyate // 438 // prAguktamupadheviparyAso na pratilekhanAyAM kAryastasyApavAdamAhaopaniyuktiH purisuvahivivaccAso, sAgarie karijja uvahivaccAsaM / // 19 // ApucchittANa guru, pahuvvamANeyare vitahaM // 439 // viparyAso dvividhaH-puruSopadhiviparyAsabhedAt , sAgArike stenAdike satyAgate viparyAsaH kriyate pratyupekSaNAyAH, pUrva pAtrakANi pazcAdvastrANi evamayaM prage viparyAsa evaM vikAle'pi, sAgArikAnAgantukAn jJAtvA puruSaviparyAsamAha'ApucchittA' ApRcchatha gurumAtmIyAmupadhi glAnasatkAM vA pratyupekSate, yadA''bhigrahikA upadhipratyupekSakAH paryApyante tadevaM karoti, AbhigrahikA yadA na santi tadA prathamamAtmIyopadhi pratilekhapato vitathamanAcAraH syAt / / 439 // 2evamapi vitathaM syAt paDilehaNaM kareMto, miho kahaM kuNai jaNavayakahaM vA / dei va paccakkhANaM, vAei sayaM paDicchai vA // 440 // pratilekhayan mithaH kathAM-maithunasaMsaktAM, janapadakathAM vA karoti, pratyAkhyAnaM zrAvakAderdadAti, vAcayati1 pratilekhayata kArya ityutsargataH // k // 2 evaM xxx syAdityazaH kasaMjJApatI nAsti |s'0| // 19 //
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI | opaniyuktiH // 192 // pratilekhanAyAM pramAdI SaTkAyAnAM virAdhakaH / kazcit sAdhu pAThayatItyarthaH, svayaM pratIcchatIti vA AlAyaM dIyamAnaM, etacca 1kurvan virAdhako bhavati // 44 // ata Aha puDhavI AukkAe, teU-vAU-caNassai-tasANaM / paDilehaNApamatto, chahaMpi virAhao hoi // 441 // ___ kathaM punaH SaNNAM virAdhakaH ? // 441 // ata Aha ghaDagAipaloTTaNayA, maTTia agaNI ya bIya kuMthAI / udagagayA va taseyara, omuya saMghaTTa jhAvaNayA // 442 // kumbhakArazAlAdivasatau pratilekhayannanu rapayuktastoyaghaTAdi praloThayet , sa ca ghaTo mRttikAgnibIjakuthvAdInAmupari praluThitaH, tata etAn vyApAdayet / yatrAgnistatra vAyurapyavazyaMbhAvI, athavetthaM SaNNAM vyApAdakaH-yo'sAvudakaghaTaH praloThitastadgatA eva prasAH pUtarakAdayaH syuH / itare vanaspatikAyAzca tathA vastrAntenolmuka saMghaTTayettatazca 'jhA0' pradIpanaka' tena saMjAtaM tataH saMyamAtmavirodhineti // 442 // 1 0 kurvan SaNNAmapi kAyAnAM virA0 // kil 2 anabhiyuktaH // k // // 192 / / H Jain Education ainelibrary.org For Private&Personal Use Only a nal
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH 193 / / pratilekhanAyAmupayuktaH ssttkaayaaviraadhkH| 1iya davvao u chaNDaMpi, virAhao bhAvao iharahA vi / uvautto puNa sAhU, saMpattIe uvahao a // 443 // sugamA // 443 / / athopayuktaH karoti tataH puDhavI AukkAe, teuvAuvaNassaitasANaM / paDilehaNamAutto, chahaM'pArAhao hoi // 444 // sugamA // 444 // na kevala pratilekhanA, anyo'pi yaH kazcid vyApAro'rhanmate sa sarvo'pi karmakSayAya syAdetadAha__joge joge jiNasAsaNaMmi, dukkhakkhayA pauMjate / aNNoNNamavAhAe, asavatto hoi kAyavo // 445 // duHkhakSayAya prayujyamAnaH kriyamANo'nyo'nyAbAdhayA'sapatna:-aviruddho bhavati kAryaH [kartavya ityarthaH / // 445 / / adhunA phalamAha joge joge jiNasAsaNaMmi, dukkhakkhayA pauMjate / ekakami aNaMtA, vaTuMtA kevalI jAyA // 446 // spssttaa| 1 iyaM gAthA mudritadroNIyavRttau nAsti |s| // 193 // For Privale & Personal use only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH 194 // Jain Educa evaM paDilehaMtA, aIyakAle aNaMtagA siddhA / coyagavayaNaM sayayaM, paDilehemo jao siddhI // 447 // evaM pratilekhayanto'tItakAle'nantAH siddhAH / evamukte nodaka Aha-yadyevaM pratilekhanAyAH prabhAvastadA sadA pratyupekSaNAM kurmaH, kimanyena yogenAnuSThitena, [yataH tataH siddhiH ] ||447|| AcArya Ahasesesa avaIto, paDilehaMto vi desamArAhe / jai puNa savvA rAhaNa - micchasi to NaM NisAmehi // 448 // zeSayogeSvavarttamAnaH pratilekhanAM kurvannapi dezata ArAdhakaH / yadi punaH sampUrNArAdhanamicchasi iti, sugamam // 448 || paMcidiehi jutto gutto, maNamAItivihakaraNamAutto / tavaNiyama saMjamaMmi (pra.mI), jutto ArAdhao hoi // 449 // 'juttA' yatnavAn // 449 || imAM dvAragAthAM vyAkhyAnayati iMdiyavisayaNiroho, pattesu vi rAgadosaNiggahaNaM / akusalajogaNiroho, kusalodaya egabhAvo vA // 450 // indriyaviSayAH zabdAdayasteSAM nirodho guptiH / ayam aprAptAnAM nirodhaH, tathA prApteSvapi zabdAdiSu rAgadveSanigrahaH, national | saptadazasaMyamArAdhanena sarvArAdhakatvam / // 194 //
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyukti // 195 // saptadazaprakAra: saMyamaH / bhaNitA paJcendriyaguptatA, 1maNamAI'tyAha - akuzalAnAM manovAkAyAnAM nirodhaH kuzalAnAM manovAkAyAnAmudayaH sA vividhakaraNaguptatA, 'ega.' kuzalAkuzalayogeSu samavRttimadhyasthatA sA trividhakaraNaguptatA // 450 // tapa Aha abhitara-bAhiragaM, tavovahANaM duvAlasavihaM tu / iMdiyato puvvutto, Niyamo kohAio biio // 451 // tapaupadhAnamurapadadhAtItyupadhAnaM tacca dvAdazavidhamapi tapa ucyate / niyamamAha-sa ca dvidhA indriyaniyamaH pUrvoktaH / dvitIyo noindriyaniyamo-krodhAdInAM nigrahaH / / 451 // saMyamaH saptadazaprakArastathAha puDhavidagaagaNimArua-caNassaIbiticaukkapaMciMdI / ajjIvapotthagAisu, gahiesu asaMjamo jeNaM // 452 // ajIveSu pustakAdiSu panakasaMsakteSu gRhIteSvasaMyamaH- syAd atastanna grAhyam ||452||tthaa pehittA saMjamo vutto, upehitA vi saMjamo / pamajjettA saMjamo vutto, pariDhAvettA vi saMjamo // 453 // 1 449 tamagAthAstha 'maNa' ityAdi / 2 upadadhAti = upakarotItibhAvaH |sN| // 195 // For Privale & Personal use only wrwww.ininelibrary.org
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI piniyuktiH // 196 // prekSAsaMyamaH-cakSuSA nirUpya yatkAryakaraNaM, upekSA dvidhA tAM vakSyati, pramArjayataH saMyama uktaH pariSThApayituzca || prekSAdisaMyamapAnakAdyatiriktam evamete caturdaza, manovAkAyasaMyamastridhokta eva draSTavyaH, prathamagAthArthaH / ekAkikAraNikagamana-lA varNanam / yatanAyAmuktaH, vanaspatigamanayatanAyAmajIvapustakAdisaMyama uktaH // 453 / / adhunA 'pahittA saMyama'tti Aha ThANAi jattha cee, puvvaM paDilehiUNa ceejjA / saMjayagihi coyaNa'coya-Ne ya vAvAraovehA // 454 // sthAna-kAyotsargAdi yatra cetayate kartumabhilapati, tatra pUrva cakSuSA nirIkSya tatazcetayate-karoti, upekSAsaMyamo dvidhA- sAdhu[1]gRhi[2] viSayaH, nodanA'nodanarUpaH, yathAkramaM sAdhvapekSayA-upekSAzabda 'IkSi'darzane 'upa' sAmIpyenekSA-upekSA, gRhya'pekSayA'vadhIraNAyAM vartate2 // 454 // 3uvagaraNaM airegaM, pANAI vA'vaha? saMjamaNaM / sAgArie'pamajjaNa, saMjama sese pamajjaNayA // 455 / / upakaraNamatiriktaM pAnakaM vA, 'avahaTTu'tti parityajya ki?-saMyamaH syAt, AdizabdAt bhaktaM parityajya saMyamaH / sAgArikANAmagrato yat pAdA'pramArjanam / zeSeSu pramArjanaM saMyamaH // 455 / / yogatrayamAha-- // 196 // 1 pariSThApayatazca // k // 2 upekSAzabdo'vadhIraNAyAmiti bhAvaH // 0 // 3 'pariTThAvettAvi saMjamo' 454 gAthAstha pada vyAkhyAyate 456tamagAthayA |s| Jain Educati o nal For Privale & Personal use only Hjainelibrary.org
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH // 197 // nizcayena pArupI pramANakAlaH / jogatiga puvvabhaNiaM, samatta paDilehaNAe sjjhaao| carimAe porisIe, paDileha taA u (pra.tAhiM) pAyadugaM // 456 // yogatrayaM pUrvameva vyAkhyAtaM, 'maNamAItiviha karaNamAutta'ityatra (450 gAthAyAm ) uktaH saptadazadhA saMyamaH, tadvadyAkhyAnAduktA pratilekhanA, tatsamAptau svAdhyAyaH kAryaH, mUtrapaurupItyarthaH, carimAyAM pAdonapauruSyAM tao'tti tadA svAdhyAyAnantaraM pAtradvayaM pratyupekSeta // 456 // tatra pauruSIpramANamAha-- porisipamANakAlo, NicchayavavahArio jiNakkhAo / Nicchayao karaNajuo, vavahAramato paraM vocchaM // 457 // pauruSyAH pramANakAlo dvidhA nizcayavyavahArAbhyAM, nizcayanayAbhiprAyeNa karaNayukto gaNitanyAyAt / tataH paraM vyAvahAriko vyavahAranayamatena ||457ttr nizcayanayapaurupIpramANamAha 1ayaNAIya-diNagaNe, aTTaguNegaTThibhAie laddhaM / uttaradAhiNamAI, porisi payasujjhapakkhevA // 458 // 1 (pra0) aTThegasaTThibhAgA, khayavuDDhi hoi ja ahoratte / teNaguNakArI, egahI sUrateeNa pratyantaragAtheyam / // 197|| www.janesbrary.org
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH // 198 // Jain Education dakSiNAyane uttarAyaNadinAni, uttarAyaNe dakSiNAyanadinAni mIlayitvA gaNyante sa rAziraSTabhirguNyate, ekapaSTathA bhAgo hriyate, labdhe'GgulAni, dvAdazAGgulaiH pAdaH / yAvat punarapi makaradine catvAraH 1 pAdAH ||458|| vyavahArapauruSI pramANamAha AsADhe mAse dopayA, pose mAse caupayA / cittAsora mAse, tipayA havai porisI // 459 // ASADhamAse paurNamAsyAM dvipadA paurupI syAt, poSe mAse paurNamAsyAM catuSpadA, 2 caitrAzvinapaurNamAsyAM tripadA pauruSI syAt // 459 // aMgulaM satta-ratteNaM, pakkheNaM tu duaMgulaM / vaDDhar hAyae vAvi, mAseNaM cauraMgulaM // 460 // tional 1 ayana uttarAyaNa dakSiNAyanaM ca tasya atItadinAni atItadivasAH teSAM gaNaH sarvotkRSTataH tryazItizataM taccASTaguNaM jAtaM catudazazatAni catuHSaSTyadhikAni, tatra caikapaSTyA bhAge hRte labdhAni caturviMzatyaGgulAni tatrApi dvAdazabhiraGgulaiH pAdamiti he pAde jAte, etayozrottarAyaNAdau 'paya'tti padoH zuddhiH prakSepazca tatra uttarAyaNa prathamadine catvAri padAni Asan tatastanmadhyAt padadvayotsAraNe karka saMkrAntidine padadvayaM saMjAtaM, dakSiNAyane duve pade abhUtAM tanmadhye ca dvayoH prakSiptayormakarasaMkrAntau jAtAni catvAri padAni idamutkRSTadinayoH pauruSImAnaM, madhyamadineSvapi svadhiyA bhAvanIyam / droNIyavRttitaH TippaNamidaM samuddhRtaM sugamarItyA bodhanAya | // 0 // * caitrAzvayujapaurNamAsyAM // // 2 vyavahArapauruSI pramANavarNanam / // 198 // jainelibrary.org
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI bodhaniyuktiH // 199 // caramapauruSIpramANam / ASADhapaurNamAsyA Arabhya saptarAtreNAgulaM barddhate, mAsenAGgulacatuSTayaM vRddhiH, uttarottara tAvadyAvatpauSapaurNamAsyAM padacatuSTayam / hAnirapi pauSapaurNamAsyAH paratastathaiva tAvadyAvadApADhapaurNamAsyAM dvipadA pauruSI / Aha ?- yaduktasaptabhirdivasairagula' varddhate, tathA pakSaNAguladvayaM vardhate, tadayaM virodhaH ?, AhAcArya:- satyametatkintvanenaitat prakhyApyate-varaM kizcid vRddhAyAM pauruSyAM pAritaM, mA bhUnnyUnatAyAM pratyAkhyAnabhaGgaH // 460 // AsADhavahulapakkhe, bhadavae kattie ya pose ya / / phagguNavaisAhesu ya, boddhavA omarattAo // 461 // eSAM mAsAM kRSNapakSeSvahorAtrANi patanti, 'umarattaM' ahorAtra', na taiH patadbhiH pauruSyA nyUnatA jJeyA, asyArthasya jJApanArtham , idamuktaM pauruSyAH pramANamupagatam // 461 / / caramapauruSIpramANamAha jeTThAmUle AsADha-sAvaNe chahiM aMgulehiM paDilehA / 2aTTahiM bIatimi a, taie dasa ahahi cautthe // 462 // jyeSThAmUle [mAse] ASADhe zrAvaNe SaDbhiraGgulairyAvadadyApi pAruSI na pUryate tAvaJcaramapauruSI syAt , tadA pAtrakANi pratilekhyante // 462 // pUrva ki karotItyAha 1 yadi pakSaNAliyaM vardhate, tadA sA? : saptabhirdinairaGgulavRddhiH syAd kathaM nu saptabhirdinairiti virodhamUlam // // 2 bhAdrapadAzvayukkArtikarUpe dvitIyatrike'STabhiraGgulairmArgazirapauSamAdharUpe tRtIye trike dazabhirazulaiH phAlgunacaitrabaizAkharUpe caturthe trike'STabhiragulairyAvanna pUryate pauruSI tAvaccaramapauruSI syAdityuttarArdhagAthAyAH bhAvaH ||s'0|| // 199 // For Privale & Personal use only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 20 // pUrva pAtrapratilekhanAt pnyce|ndriyopyogH| uvaU jiUNa puvvaM, tallesA jai karei uvaogaM / soeNa cakkhuNA ghANa-o ya jIhAe~ phAseNaM // 463 // upayujyopayogaM davA yaduta mayA'syAM velAyAM pAtrANi pratyupekSyoNi, ityupayujya tallezya eva yatiH pAtrasamIpe upayogaM karoti-mati vyApArayati, zrotraNa pAtrakopayAgaM karoti, kadAcidbhamarAdiguanaM zRNoti, cakSuSopayogaM ca muSikokirAdirajaH kadAcit syAt , ghrANendriyeNopayogaM karoti, surabhakAdimarditaH syAt , jihvayA rasaM jJAtvA, yatra gandhastatra raso'pi gandhapudgalairoSTho yadA vyAptaH syAt, sparzanendriyeNopayogaM karoti, tatra praviSTamUpi(pa)kAdiniHzvAsavAyuH kAye lagati, evamupayujya pAtrakANi pratilekhayati // 46 // imAM gAthAM kizcidAha [bhASyakAraH] paDilehaNiyAkAle, phiDie kallANagaM tu pacchittaM / pAyassa pAsu beTo, soyAduvautta talleso // 464 // pratilekhanAkAle 'phi0' atikrAnte ekakalyANaka prAyazcittaM syAt / pAtrakapArzve upaviSTaH zrotrAdibhirupayuktassan tallezyo bhavatIti // 464 // katha karotItyAha muhaNaMtaeNa gocchaM, gocchagagahiaMgulIhi paDalAI / ukkuDuya bhANavatthe, palimaMthAIsu taM Na bhave // 465 // // 20 // Jain Educat i onal For Private & Personal use only lainelibrary.org
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI pAtrapratilekhanavidhiH / IN caniyuktiH // 201 // rajoharaNena [Namu0] mukhavastrikayA gucchakaM pramArjayati tadeva gucchakamaGgulIbhiH kRtvA paDalakAni pramA0 atrAha paraH- utkuDukaH san bhAjanasya vastrANi pramArjayatu, yato vastrapratilekhanotkuDukenaiva kAryA, AhAcAryaH- tanna, bhavati, yataH palimanthaH sUtrArthayoH syAt / vastram utkuDukaH san , pAtrANi pratyupekSayan puJchane niSIdati, evaM cirayataH sUtrArthayoH palimantho'to niSaNNa eva prati0 // 465 // tataH kim caukoNa bhANakaNNaM, pamaja pAesarIya tiguNaM tu / bhANassa puSpagaM to, imehiM kajjehiM paDilehe // 466 // paDalapratilekhanA'nantara pAtrakesarikayA caturaH koNAn pAtrabandhasya pramArjayati, punarbhAjanakarNa pramA, punastayaiva tiguNaM'ti tikho vArA bAhyato'bhyantaratazca pAtraka pratyu0, tataH pAtrakasya 'puSphaga'-budhnaM pramA0, yadyatAni vakSyamANalakSaNAni kAraNAni na syuH // 466 / / tAnAha mUsaya-raya-ukkere, ghaNasaMtANae iya / udae mahiA ceva, emeyA paDivattio // 467 // ___ kadAcittatra mUSikotkerarajo lagnaM syAttatastadyanayA apanIyate, ghanasaMtAnaka:-kolikapuTa lagnaM syAttadyatanayA apanIyate / udaka lagnaM, sArdrabhUmeH mRttikA vA, evametAH pratipattayaH prakArA bhedA yadi na syustato bunaM pratyu| pekSeta // 467 // kuta utkerAdisambhavaH, ata Aha // 20 // For Private & Personal use only ar.ininelibrary.ord
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH 202 / / pAtre salila|bindvAdilagane ytnaavidhiH| NavagaNivese dUrAu, ukkero mUsaehi ukiNNo / Niddhamahi harataNU vA, ThANaM bhettUNa pavisejA // 46 // nUtanagrAmAdau mUSikairutkIrNarajasA pAtraka guNDayate, snigdhAyAM sArdrAyAM bhuvi, 'hara'. salilabindava unmajjya laganti 'ThANaM'-pAtrakasthApanaka' bhitvA pravizekha , tadyatanAM vakSyati / kasmAdudakasthAnamevoktam ? ucyate-pRthvIkAyaghanasaMtAnayostulyayatanApratipAdanArthaH // 468 / / kotthalagAriagharagaM, ghaNasaMtANAiyA va laggejjA / ukaraM saTTANe, harataNu saMciTTha jA sukko // 469 // bhramarI gRhaM mRNmayaM karoti, ghanasantAnikA vA lagati, eteSAM yatanAmAha-mUSikotkeraH svasthAne mucyate, atha | haratanurlagnastAvatpratipAlayati yAvacchaSyati // 469 / / / __iyaresu porisitigaM, saMcikkhAvettu tattiaM chiMde / savvaM vAvi vigicai, porANaM maTTi tAhe // 470 // itareSu bhramaryAdiSu praharatrayaM yAvattatpAtraka' 'saMci'0 pratipAlayati, yadi tAvatyA velayA nApati tataH pAtrasthApanAdestAvanmAtra chicyA parityajyate, anyeSAM sadbhAve sarva tyajati, yadi 'porA' bhramarIgRha sacetanamRdA na kRtaM // 202 // Jain Educa t ional For Privale & Personal use only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI vaniryuktiH // 203 // kintu purANamRdA tataH 'tAhe' tatra pratilekhanAkAle'panayati yadi tatra kRmikAstayA na pravezitAH || 470 // pattaM pamajjiUNaM, aMto vAhi saI tu paphoDe / as puNa tiNi vArA, cauraMgula bhUmipaDaNabhayA // 471 // pAtrantastio vArAstisro vArAH pramRjyate, sakRt prasphoTayet pAtramadhomukha [kRtvA ], kecidevaM trIn vArAn prasphoTayet bhruva upari caturbhiraGgulairdhArayitvA mA bhUtpatanabhaGgabhayam ||471 // kimupadheH karttavyaM, kva vA pAtrakA sthAsyamityata Aha--- viTi - vaMdhaNa dharaNe, agaNI teNe ya iMDiyakkho | udharaNabaMdhaNa- vAsAsu avadhaNA ThavaNA ||472 // upadherviNTikAkaraNena candhanA kAryA, pAtrasyAtmapArzve dharaNaM kAyeM, anikSiptamityarthaH / agnistenadaNDikakSobhabhayAdevaM kriyate, kadA ? Rtubaddhe kAle upadhercandhanaM pAtrasya dharaNaM, varSAkAle upadherabandhanaM kArya, pAtrakaM nikSipyate ekadeze sthApyate, prayojanaM vakSyati || 472 || etAM gAthAM vyAkhyAnayati rayatANa bhANa dharaNA, uubaddhe Nikikhavejja vAsAsu / agaNIteNabharaNa va rAyakkhobhe virAhaNayA ||473 // Rtubaddha-varSAkAle pAtropadhisthApanavidhiH / // 203 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI bhopaniyuktiH // 204 // varSAsUpadherabandhanakAraNam / rajastrANasya bhAjanasya dharaNamanikSepaNaM Rtubaddhe, varSAsu nikSipet , dharaNAdau kAraNamanyAdibhayam // 473 // ' parigalamANA hIrejja, DahaNA bheyA taheva chakkAyA / gutto va sayaM Dajhe, hIrejja va jaM ca teNa viNA // 474 // agnyAdikSobhe nirgacchata upadhirabaddhaH parigalanapahiyate dahyate vA / yAvat pAtraka' gRhyate, gRhNato bhedo vA syAt, tataH paTkAyavirAdhanA, 'gutto' mUDho vA upadhigrahaNe svayaM dahyate mleccharapahiyate vA yat tena pAtropadhinA vinA''tmAdivirAdhanA // 47 // varSAsu upadherabandhanakAraNamAha vAsAsu Nasthi agaNI, Neva ya teNA u daMDiyA stthaa| teNa abaMdhaNa ThavaNA, evaM paDilehaNA pAe // 475 // varSAsu nAstyagnistenabhayaM daNDikA rAjAnaH svasthAstiSThanti / tena kAraNenA'vandhanamanikSepaNaM copdhipaatryoH| uktA pAtraviSayA pratyupekSaNA, tatazcoktamupakaraNapratilekhanAdvAram // 475 / / // 204 // Wan Jain Educatio n al For Privale & Personal use only Mainelibrary.org
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 205 // sthaNDiladvAre anApAtAdi bhedAH pramedAzca / sthaNDiladvAramAha __ aNAvAyamasaMloe, aNavAe ceva hoi saMloe / __AvAyamasaMloe, AvAai ceva saMloe // 476 // anApAto'nabhyAgamaH svapakSaparapakSayoryatra tadanAphAtam , na saMloko darzanaM yatra tadanAlokam , anApAtAsaMlokam bhedaH 1 anApAtasaMloka 2 ApAtAsaMlokaM 3 ApAtasaMloka 4 caturbhadaM, caturthabhedaM vyAkhyAnayati, tato'nye vidhipratiSedharUpAH sujJAtAH syuH // 476 / / tatthAvAyaM duvihaM, sapakkhaparapakkhao ya NAyavyaM / duvihaM hoi sapakkhe, saMjaya taha saMjaINaM ca // 477 // ApAtaM [sthaNDila] dvidhA svapakSaparapakSabhedena, svapakSo dvidhA saMyatasaMyatIbhedAt / / 477 / / saMviggamasaMviggA, saMviggamaNuNNaeyarA ceva / asaMviggAvi duvihA, tappakkhiyaeyarA ceva // 478 // __saMyatAH-saMvignAH asaMvignarUpAzca / saMvignA-manojJA'manojJAzca, asaMvignAH saMvignapAkSikA itare-asaMvignapAkSikAH nirddharmA naiva zlAghante tapasvinastu ye nindanti // 478 // uktaH svapakSaH parapakSamAha // 205 // wrwww.ianelibrary.org
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH 206 // spaNDiladvAre prpkssmedaaH| parapakkhevi a duvihaM, mANusatericchaaM ca NAyacaM / ekekaM pi ativihaM, purisitthiNapusaMge ceva // 479 // parapakSo'pi dvidhA mAnuSatiryagbhedAt , ekaikaM trividha puruSastrInapuMsakamedAt // 479 // purisAvAyaM tivihaM, daMDia koDaMbie ya pAgaie / te soya'soyavAI, emevitthI napuMsA ya // 480 // puruSApAtaM tridhA-(1) daNDiko-rAjA (2) kauTumbika:-zreSThayAdiH (3) prAkRtikaH / trayANAM teSAmekaikaH zaucavAdI azaucavAdI ceti evaM strInapusakayorapi daNDikAdibhedA jnyaatvyaaH||48|| manuSyamadhye dvitIyaparapakSabhedamAha ee ceva vibhAgA, paratitthINaMpi hoi maNuyANaM / tiriyANaMpi vibhAgA. ao paraM kittahassAmi // 481 // eta eva vibhAgabhedA daNDikAdayaH paratIthikAnAmapi bhavanti, tisthAmapi vibhAgAn kIrtayiSyAmi // 481 // | dittA'dittA tiriA, jahaNNamukkosamajjhimA tiviho / .. emevitthInapuMsA, dugaMchiadugu chiA NeyA // 482 // dvidhA tiryazcaH, dRptA'dRptAtha-mAraNakA'bhAraNakAcaiti, punarekaikaH tridhA-mUlyamaGgIkRtya jaghanyotkRSTamadhyamAH | // 206 // Jain Educati o nal For Privale & Personal use only AAjainelibrary.org
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH // 207 // sthaNDiladvAre keSAmApAte gamyamityAdi Kaa krameNa meNDakAdi-hastyazvAdi-gavAdayazca, evamete strInapusakabhedAt tridhA, sarva eva jugupsitA'jugupsitAzca jnyeyaaH||482|| eteSAM madhye keSAmApAte gamyamityata Aha gamaNa maNuNNe iyare, vitahAyaraNaMmi hoi ahigaraNaM / pauradavakaraNa darcha, kusIla seha 'NNahAbhAvo // 483 // manojJAnAmApAne gamyam , itareSAmamanojJAnAmApAte na gamyaM, yato vitathAcaraNe-anyasAmAcAryAcaraNe ziSyakANAM | svasAmAcArIpakSapAtajA rATiH syAt , tato'dhikaraNam / kuzIlApAte'pi na gamyaM, teSAM pracuradraveNa zaucakaraNaM dRSTyA zeSyakANAmanyathAbhAvaH syAt / yadutaite zucayaH, na tvasmatsAdhavaH, zobhanA ete, tanmadhye yAnti, saMyatInAM tvApAta ekAntenaiva varjanIyaH // 483 // parapakSamAnuSApAtadoSAnAha jattha'mhe vaccAmo, jattha ya Ayarai NAivaggo Ne / paribhava kAmemANA, saMkeyagadiSNayA vAvi // 484 // tatpuruSA evamAhuH-yatra vayaM yAmaH, Acarati yatra naH-asmadIyo jJAtivargaH purIpotsarga, tayaiva dizaite brajanti, tatazcaite paribhavamasmAka kurvanti nUnamate kAmayanti striyaM, dattasaMketA vA tatra yAnti // 484 // dava-appa-kalusa-asaI, avaNNa-paDiseha-viSparINAmo / saMkAIyA dosA, paMDitthi gahe ya jaM ca'NaM // 485 // // 207 // Jain Education international For Private & Personal use only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 208 // Jain Education kadAcid dravamalpaM syAt kaluSaM vA, abhAvo [vA] dravasya syAt / tato'varNo'zlAghA pravacane syAt / pradhAno vAkacid dRSTvA bhikSAdi pratiSedhayati, vipariNAmo'bhinavazrAddhasya, zaGkAdayo doSAH SaNDhastrIviSayAH syuH / 'ga0' paNDakastrIbhyAM balAd gRhItasya yaccAnyadAkarSaNoDDAhAdirbhavati || 485 || tiryagApAtadoSamAhaAhaNaNAI ditte, garahiatiriesa saMkamAIyA | emeva ya saMloai, tirie vajjettu maNuyANaM ||486 // dRptatiryagApA AinanAdidoSAH / gahiMteSu gardabhA - [bhyA]diSu maithunAzaGkAyAH, evamete ApAtadoSAH evameva saMloke manuSyANAM doSAH / tiryagsaMloke na doSAH ||486 || saMloke doSAnAhakalusadave asaI ya va, purisAloe havaMti dosA u / paMDIsuvie, khaddhe veuvvi mucchA ya // 487 // kaluSaye dravAbhAve vA puruSAloke ta eva doSAH syuH / paNDakastrIsaMloke'pi zaGkAdayo doSAH, khaddhe bRhatpramANe zephe 've0 ' vikriyAmApanne SaNDhatriyo mUrcchAnurAgaH syAt / ukta caturtha sthaNDilam ||487 AvAyadosa taie, biie saMloyao bhave dosA / te dovi Natthi paDhame, tahiM gamaNaM tatthimA merA // 488 // onal sthaNDiladvAre tiryagApAtAdi doSAH / // 208 || lainelibrary.org
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 209 // saMjJAM vyutsRjata saadhoraacrnnaa| ApAtadoSAstRtIye, saMlokadoSA dvitIye, prathame sthaNDile AlokasaMlokajanitA doSA na santi, tatastatraivagamyam // 488 // tatreyaM merA kAlamakAle saNNA, kAlo taiyAi sesayamakAlo / paDhamA porisi Apuccha, pANagamapuphiya'NNadisi // 489 // ekA kAle saMjJA, anyA'kAle saMjJA syAt / kAlasaMjJA yA tRtIyapauruSyAM syAt , zeSakAle yA saMjJA syAt sAkAlasaMjJA, akAlasaMjJA yadi prathamapauruSyAM syAt tata ApRcchya sAdhUn-'bahirbhuvaM kazcideSyati nave'ti | | tadanurUpaM pAnaka' kAjikamAnayati apuSpitaM, yena svacchatayA udakAntiH syAt / anyayA dizodakaM gRhyate, anyayA bahirbhuvaM yAti, yenate kAJjikena zauca kurvantIti zaGkA na syAt // 489 // airegagahaNa uggAhieNa Aloa pucchiuM gacche / esA u akAlaMmI, aNahiTima hiMDiA kAlA // 490 // atiriktaM tatpAnakaM gRhyate, anyasAdhoH kArya syAt, sAgAryagre uccholanA vA kriyate, ugrAhitena-pAtrabandhabaddhana pAtrakeNA''nIya guptaM sat AcAryA'gre Alocya tamApRcchya gacchanti / iyamakAlasaMjJA'hiNDitAnAM satAM 1 apuSpita' = taskiArahitamityarthaH ||s|| // 209 // For Private Personal Use Only Sain Education International
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI / syAt , kAlasaMjJA punaH hiNDitAnAM bhikSATanottarakAlaM bhuktvA yA, sAkAlasaMjJA, anye vAhu:-ahiNDitAnAmarthapauruSIkaraNo-11|| sthaNDila dhaniyuktiH ttarakAle yA sA kAlasaMjJA, hiNDitAnAM bhikSottarakAlaM yA sA kA0 // 490 // bhuktvottarakAlasaMjJAyAm ayaM vidhiH- yiyAsoH // 210 // kappeUNaM pAe, ekekassa u duve paDiggahae / vidhiH / dAuM do do gacche, tiNhaTu davaM tu ghettUNaM // 491 // pAtrakANi kalpayitvA, ekaikasya sAdhoH patadgrahadvayaM datvA, ekastasyaivA'nyo yiyAsoH, dvau dvau gacchataH / | naikaiko yAti, sAdhutrayArthe["] yAvadudaka' syAttAvanmAtra' gRhItvA vrajataH // 491 // ajugaliA aturaMtA, vikahArahiA vayaMti paDhamaM tu / Nisiittu DagalagahaNaM, AvaDaNaM vaccamAsajja // 492 // na yugalitau-samazreNisthau yAtaH / kintvayugalitau atvaramANAstatazcakramaNabhuvaM prApya niSIdayitvA ? [niSadya] kA DagalakAnAmapAnaproJchanArtha grahaNaM karoti / 'A' prasphoTanAM DagalakAnAM kITakAdipAtanArtha karoti / 'vacca0' zlatha kaThinaM vA vijJAya varcastadanurUpANi gRhNAti // 492 // kIdRze sthaNDile upavizatItyAhaaNAvAyamasaMloe, parassa'NuvaghAie / // 21 // same ajjhusire yAvi, acirakAlakayaMmi a // 493 // JainEducation For Private & Personal use only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI propaniyuktiH // 211 // sthaNDile daza doSAH 1024 bhaGgapaddhatizca vitthiNNe dUramogADhe, NAsaNNe bilavajjie / tasapANavIyarahie, uccArAINi vosire // 494 // daargaahaa| anApAtAsaMloke [1]'nupaghAtike [2] same [3] ajhusire [4] acirakAle kRte [5] vistINe [6], daramogADhe [7] nAsanne [8] bilavarjite [9] trasaprANabIjarahite [10] ityetasmin dazadoSarahite sthaNDile uccArAdi | vyutyajati / adhunA ekAdisaMyogena yAvanti sthaNDilAni syustAvantyAha // 49 // // 494 // ega duga tiga caukaga-paMcaga chasattaTThaNavagadasagehiM / saMjogA kAyavvA, bhaMgasahassaM cauvvIsaM // 495 // ubhayamuha rAsidurga, heDilANatareNa bhaya paDhau / laddhaharAsivibhatte, tassuvari guNaMtu saMjogA // eka-dvi-tri-catu:-pazca-SaT-saptASTanavadazaiH saMyogAH kAryAH, tataH sarve niSpanna bhaGgakasahasra caturvizatyuttara syAt / tathAhi- ekasaMyogAdiSu krameNa / 10 / 45 / 1201210 / 12045 / 10 / 1, tatraikaH zuddhaH // 495 // anApAtAsaMloka vyAkhyAtamevAnupaghAtikAdi vyAkhyAnayati 1 ekadvayAdisAyogikabhedAnayamapaddhatidarzikeyaM gAthA ||sN0|| // 21 // Jan Eden For Privale & Personal use only worum.jainesbrary.org
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 212 // sthaNDile'nupaghAtikasamadoSAdivarNanam / AyApavayaNasaMjama-tivihamugyAima(ya) tu NAyavvaM / ArAma vacca agaNI, piTTaNa asuI ya aNNattha // 496 // upaghAtika trividha', AtmopaghAtika (1) pravacanopa0 (2) saMyamopa0 (3) kathamAtmopaghAtikAdi syAdityAhayathAsaMkhyena ArAmAdau vyutsRjataH piTTanaM-tADanaM syAt, varcImaye sthAne vyutsRjatA azuciriti loke pravacanopaghAtaH syAt / aGgArAdau bhuvi vyutsRjataH so'GgAradAhakaH anyatra aGgArArtha prajvAlayati, tataH saMyamopaghAtaH, ato'nupaghAtike vyutsRjanIyam , anupaghAtika gatam // 496 / / samamAha visama paloTTaNa AyA, iyarassa paloTTaNaMmi chakAyA / jhusiraMmi vicchugAI, ubhayakamaNe tasAIyA // 497 // viSame vyutsRjataH sAdhoreva luNThanaM syAdata Atmopa0, itarayoH kAyikIpurISayoluMThane paTakAyA virAdhyante, Mil ataH same vyutsRjanIyam / jhusire-tRNAdicchanne vRzcikAdibhirAtmavirAdhanA, 'ubha0' mUtrapurISA''kramaNena prasAdayo virAdhyante'taH saMyamopa0, ato ajhusire vyutsRjanIyam // 497 / / acirakAlakRtamAha je jaMmi uumi ya kayA, payAvaNAIhi thaMDilA te u / hotiyaraMmi cirakayA, vAsA vucche ya bArasagaM // 498 // 1212 // JainEducation For Privale & Personal use only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ matI niyuktiH / 213 // sthnnddilevistiirnnaadyH| yAni yatra Rtau pratApanAdibhiracittIkRtAni tasminneva Rtau yogyAni, itarasmin Rtau cirakRtAni mizrIbhUtAnyayogyAni syuH| yatra pradeze varSAkAlaM grAmo vA sthitaH sa dvAdazavarSANi sthaNDilaM bhavati // 498 // vistIrNa mAha hatthAyAmaM caurassa jahaNNaM joyaNe bichaviyaraM / cauraMgulappamANaM, jahaNNayaM dUramogADhaM // 499 // vistIrNa dvidhA-jaghanyamutkRSTazca, jaghanyaM hastAyAma caturasraM ca, itara dutkRSTa yojanAnAM viSada 12 yojanAni vistIrNamityarthaH dUramogADhamAha- caturaGgulapramANam adho yadavagADhaM jaghanyaM tat / madhyamamukRSTaM catura gulAnAmadhastAdvijJeyaM // 499 / / AsannamAha davyAsaNNaM bhavaNAiyANa, tahiyaM tu saMjamAyAe / AyApavayaNasaMjama-dosA puNa bhAvaAsaNNe // 500 // AsannaM dvidhA dravyabhAvabhedena, tatra bhavanAdyAsanne vyutsRjato dravyAsannaM, tatra saMyamAtmopaghAtazca gRhapatinAsAdhukRtapuropatyAjane, ruSTaH san kadAcittADayati yathAkramam , ato dravyAsanne na vyutsRjanIyam , bhAvAsanne tIvapurisAdivege AtmapravacanasaMyamopaghAtadoSAH syuH, kathaM ? sa hi sAdhuranyayogavyApRtastAvadAste, yAvadatIya bhASAsanno | jAtattatastvaritaM yAni kenacid dhUrtenopalakSya bhAvAsannatAM dharma pra pRcchanavyAjenA patha eva dhRtaH, tatastasya purISavegaM | // 213 // For Private & Personal use only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH 214 // sthaNDile prAptasya vidhiH| dhArayata Atmopa0, tatraiva vyutsRjataH pravacanopaghAtaH, tatraivApratyupekSite'pyutsRjataH saMyamopaghAto'pi, ato'nAgatameva || gamyam // 50 // bilavarjitamAha hoti bile do dosA, tasesu bIesu vAvi ta ceva / saMjogao a dosA, mUlagamA hoti savisesA // 501 // bilapradeze vyutsRjato doSadvayaM saMyamAtmopaghAtarUpaM syAt , traseSu jIveSu ca vyutsRjatastAvedha doSau, saMyogato dvayAdidoSasaMbandhena mUlagamAt mUlabhedadoSAt savizeSatarA-dviguNA(dayo)doSA bhavanti, mUlabhede tAvadApAtasaMlokadoSaduSTatA, tato dvidoSasaMyogataH sa vizeSA doSAH syuH // 501 // nirdoSasthaNDile prAptasya vidhibhAha disipavaNagAmasUriya-chAyAe pamajiUNa tikkhutto| jassAggahotti kAUNa, vosire AyamejA vA // 502 // pUrvottaradizoH pavanagrAmasUryANAM pRThaM na deyaM vyutsRjato lokavirodhAt , chAyAyAM trivArAn pramRjya vyutsRjya [vyutsRjanIyaM], yasyAyamavagrahastenAnujJAtavyam ityevaM kRtvA, Acamayya nilepanaM kRtvaivameva kuryAt // 502 / / etAM gAthAM vyAkhyAnayati uttarapuvvA pujjA, jammAe nisiyarA ahivddNti| dhANA'risA ya pabaNe, sUriyagAme avaNNo u // 503 // // 214 // For Privale & Personal use only Mainelibrary.org
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 215|| 1.12.12.51Lamaka.sLatala20 nirdoSe sthaNDile prAptasya vidhiH / uttarapUrve pUjye, yAmyA dakSiNA tasyAM na pRSThaM deyaM, yato niziH nizAcarA 'ahi.' abhimukhamAgacchanti, 'rAtrau dakSiNAyA uttarasyAM dizi devA yAntI'ti lokazrutiH / pavana pRSThe ghrANAzaH syAt, sUryagrAmayoH pRSThe datte'yazaH / 503 / / chAyAmAha-- saMsattaggahaNI puNa, chAyAe niggayAe vosirai / chAyA'saha uNhamivi, vosiria muhattayaM ciTTe // 504 // saMsaktagrahaNiH 'saMsaktodara ityarthaH / nirgatanchAyAyAM, tadabhAve vyutsRjya muhUrta tiSThati, yena te svayaM | pariNamanti // 504 // uvagaraNaM vAme UrugaMmi, mattaM ca (pra. to ya) dAhiNe htthe| tattha'NNattha va puMche, tihi AyamaNaM adaraMmi // 505 // rajoharaNAdi vAme UruNi sthApayati, mAtra dakSiNe haste, proJchanaM cA'pAnasya vA karoti, yadi kaThinaM purIpaM tatastatraiva progchayati, atha zlathaM tato'nyatra, tribhizculukairAcAmedAsanapradeze // 505 // sthaNDilayatamAha 1 kRmisaMsaktodaraH iti bhAvaH // sN0|| 0230MMSRLMAntak a. SL 92.12.32525022230320SEASLIL2Ests // 215/ For Private&Personal Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI zrodhaniyuktiH // 216 // sthnnddilytnaa| paDhamAsAi amaNuNNeyarANa, gihiyANa vAvi Aloe / patteyamatta kurukuya, davaM ca pauraM gihatyesu // 506 // prathamasyA'nApAta'saMlokasthaNDilasya samanojJasaMvignApAtasthaNDilasyAbhAve manojJApAtasthaNDile gamyaM, tadabhAve-itareSAM kuzIlAnAM saMvignapAkSikANAM gamyaM, tadabhAve'saMvignapA0 tadabhAve gRhasthAloke sthaNDile gamyaM pratyekaM 2 tAni mAtrakANi gRhItAni taiH pracuradraveNa kurukucAM-(apAna)pAdaprakSAlanAdikAM kurvanti gRhasthA''loke // 506 // teNa paraM purisANaM, asoyavAINa vacca AvAyaM / itthiNaMpusAloe paraMmuhA kurukuyA sA u // 507 // tadabhAve puruSApAte-tatrApyazaucavAdinAM vraja ApAte, tadabhAve strInapuMsakAloke, parAGmukho vyutsRjati, kurukucA saiva kAryA 1507 // teNa para AvAyaM, puriseara itthiyANa tiriyANa / tattha vi a pariharejA, duguMchie dittacitte ya // 508 // tataH paraM tirazcAM puruSANAM 'ita0'-napuMsakAnAM strINAmApAte vyutsRjanti, tatrApi jugupsitadIptAna pariharet // 508 // MHRealiMROM23412345x15.31t3M.3M.LSEALLS2328 // 216 // JainEducation For Private & Personal use only baryong
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI modhaniyuktiH // 217 // assttbhdvaarm| tatto itthiNapuMsA, tivihA tatthavi asoyavAIsu / tahiaM tu saddakaraNaM, AulagamaNaM kurukuyA ya // 509 // dAraM / tadabhAve strInapuMsakApAtasthaNDile gamyaM, tatra strInapusakaM tridhA-daNDika-kauTumbika-prAkRtabhedAt / tatrApyazaucavAdinAm ApAte gacchan anyeSAmAzaGkAnivRtyartha kAzitAdi karoti parasparaM vA jalpanto yAnti, AkulagamanaM prasabha kArya, kurukucA pUrvavat kAryA / / 509 / / avaSTambhadvAramAha ___ avvocchiSNA tasA pANA, paDilehA Na sujjhaI / tamhA haTTa(pra.samaTussa)pahaTussa, avaTuMbhI Na kappaI // 510 // avaSTambhaH stambhAdau na kAryaH, yataH pratyupekSite'pi pazcAdapi 'avyavacchinnAH' anavarataM trasAH prANinaH syustataH pratyupekSaNA na zuddhayati / hRTo-nIrogaH prahRSTaH samarthastasyAvaSTambho na kalpate // 510 // ke te asA ityAha saMcara kuMthuddehia-lUyAvehe taheva dAlo a| gharakoiliA sappe, vissaMbharauMdure saraDe // 511 // tatrAvaSTambhe kuthvAdayaH saMcaranti / lUtA koliyakastatkRto vedho-bhakSaNaM syAt / 3dAlo-rAjistasyAM vRzcikAde1 gantavyamityarthaH |sN| 2 ekatra militvA gamanamiti bhAvaH |s| 3 dAla-'phATa' iti bhASAyAm |sN| // 217 // For Private & Personal use only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ " avaSTamme doSa zrImatI piniyukti // 218 // darzanam apvaadshc| rAzrayaH syAt / 'gRhakokilikA' upariSTAn mUtrayati, tanmUtreNa cakSuSa upaghAtaH syAt, so vA'zritaH syAt, vizvambharo jIvavizeSaH, undaraH saraDo vA // 511 // imAM gAthAM vyAkhyAnayati saMcAragA cauddisi, puci paDilehievi aNNaMti / uddehi mUla paDaNe, virAhaNA tadubhae bheo // 512 // saMcArakAH kuMvAdayaH paribhramanti caturdikSu, tatrAvaSTambhe pratyupekSite'pi anye Agacchanti / uddehikAdibhakSitastambhAdau avaSTabdhavataH patanaM syAt, dvidhA virAdhanA-saMyamAtmaviSayA, medazca pAtrakasya // 512 // lyAicamaDhaNA saMjamaMmi, AyAe vicchugAIyA / / evaM gharakoiliA, ahiu'durasaraDamAIsu // 513 // 'lUtAdica0' mardane saMyamavi0 vRzcikAdibhirAtmavi0 gRhakokilA'hiundurasaraDaviSayA saMyamAtmavi0 // 513 // apavAdamAha ataraMtassa u pAsA, gADhaM dukkhaMti teNa'vaTuMbhe / saMjayapaTTI thaMbhe, sela chuhAkuDDaviTTIe // 514 // dAraM / azaknuvato glAnAdeH pArthAni gADhaM duSyanti, tato'vaSTamnAti, saMyatapRSThe stambhe pASANamaye sudhAlipte kuDathe, // 218 // Hainelibrary.org Jain Education
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgadvAram / zrImatI gopaniyuktiH // 219 // mArge paTkAya viraadhnaa| upadhiviNTalikA vA kuDathAdau kRtvA, avaSTambha karoti // 514 // mArgadvAramAha paMthaM tu vaccamANA, jugaMtara cakkhuNA va paDilehA / aidUracakkhupAe, suhumatiricchaggaya Na pehe // 515 // 'yugAntaraM' yugaM-caturhastapramANaM cakSuSA pratyupekSeta yato'tidUracakSuH sUkSmaprANinastiryagAgatAna pazyati // 515 // accAsaNNaNirohe, dukkhaM daLupi pAyasaMharaNaM / chakkAyavioramaNaM, sarIra taha bhattapANe ya // 516 // atyAsanne nirodhe cakSuSaH dRSTvA'pi prANinAM duHkhena pAdasaMharaNaM syAt / SaTkAyavirAdhanA, zarIravi0, bhakta| pAnayozca vi0 // 516 // etadgAthArddha vyAkhyAnayati uDDhamuho kaharatto, avayakkhaMto viyakkhamANo ya / bAtarakAe vahae, tasetare saMjame dosA // 517 // Urdhvamukho yAn kathArakto 'ava0' pRSThato nirUpayan vividha sarvAsu dikSu pazyan, 'bA' pRthivyAdIni vyApAdayati, trasetarAMzca pRthivyAdIn sthAvarakAyAn , tataH saMyame doSAH // 517 // zarIravirAdhanAmAha-- / / 21 / / Weibo For Private & Personal use only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH // 220 // Jain Education I Niravekkho vaccaMto, AvaDio khANukaMTa visamesu / paMcaha iMdiyANaM, aNNataraM so virAhejjA // 518 // nirapekSo brajannApatitaH sthANukaNTakaviSameSUnnateSu paJcAnAmindriyANAmanyatarat sa virAdhayet // 518 // pAnavirAdhanAmAha- bhakta bhatte vA pANe vA, AvaDiyapaDiyassa bhiNNapAe vA / chakkAyavioramaNaM, uDDAho appaNo hANI // 519 // ApatitazcAsau patitazca [ApatitapatitaH] tasya sAdhorbhagnapAtra ke bhakte vA - projjhite pAnake vA SaTkAvyuparamaNaM syAt uDDAhatha / AtmahAniH- kSudhAdibAdhanam ||519|| dahi-ya-takaM payamaMbilaM va, satyaM tasetarANa bhave / kharddhami ya jaNavAo, bahuphoDo jaM ca parihANI // 520 // dadhighRtatakrapayaH kAJjikAni gRhItAni yadi syustatastAni zastra sAnAm, itareSAM pRthivyAdInAM ca bhavet, 'kha0' pracure bhakte lokena dRSTe janApavAdaH, uDDAhatha ' ( ba ) 0' ete bahubhakSakA iti / AtmaparitApanAdihAniH ||520|| pAtra virAdhanAdoSAnAha mAge - zarIrabhaktapA virAdhanA / // 120 // elibrary.org
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI piniyuktiH // 22 // pratilekhanApayuna.sya karmakSayasiddhiH MI0 pattaM ca maggamANe, havejja paMthe virAhaNA duvihA / duvihA ya bhave teNA, parikamme suttaparihANI // 521 // ___ pAtra cA'gviSati sati grAmAdau bhavetpathi saMyamAtmavi0, stenA dvidhA- (1) zarIro(2) padhihAriNaH / labdhe'pi pAtre tatparikarmayataH tadvadhApAre lagnasya sUtrArthaparihANiH // 52 // esA paDilehaNavihI, kahiA bhe dhIrapurisapaNNattA / saMjamaguNa(pra.tava)iDhagANaM, NiggaMthANaM maharisINaM // 522 // eyaM paDilehaNavihi, jhuMjaMtA crnnkrnnmaauttaa| sAha khavaMti kamma, aNegabhavasaMciamaNaMtaM // 523 // (dAeM) 'bhe-bhavatAM / 522 // anantakarmapudgalanirvRttatvAdananta, anantAnAM vA bhavAnAM heturyattadanantam , ukta mArgapratyupekSaNAdvAram , tatpratipAdanAduktaM pratyupekSaNAdvAram // 523 // piNDadvAramAha // 221 // 1 *bhapahAriNaH * Ikil 2 . duktaM maulapratyupekSaNAdvAram / / a.aimenbrary.org
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI | ghiniyuktiH // 222 / / sanikSepa piNDaprarUpaNA piMDaM va esaNaM vA, eto vocchaM gurUvaeseNaM / gavesaNagahaNaghAsesaNAe tivihAe visuddhaM // 524 // piNDa' vakSye, eSaNA ca-gaveSaNA (1) grahaNaipaNA (2) grAsaiSaNA (3) / anayA vidheSaNayA vizuddho yaH piNDasta | vakSye iti yogaH // 524 // pUrva piNDamAha piMDassa u Nikkhevo, caukkao chakkao ya kAyavyo / __NikkhevaM kAUNaM, parUvaNA tassa kAyavvA // 525 / / piNDanaM piNDaH 'piNDi' saMghAte' piNDaH ityasya nipazcatuSkaH SaTko vA, nikSepaM kRtvA prarUpaNA piNDasya | kAvyA // 525 / / catuSkanikSepamAha NAmaM ThavaNApiMDo, davvapiMDo ya bhAvapiMDo ya / eso khalu piMDassa u, Nikkhevo caubbiho hoi // 526 // nAmasthApanAdravyabhAvezcaturdA piNDaH / eSa caturvidho'pi kSetrakAlapiNDakSepe 2SaTkaH // 526 / / nAmapiNDamAha1 piDui saMghAte 151 2 paTakAnAmapi piNDamAha / / / / // 222 // JainEducatior T rebrar og WITor
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH // 223 // goNaM samayakathaM vA, jaM vAvi havejja tadubhaeNa kayaM / taM biMti NAmapiNDaM, ThavaNApiMDaM ao vocchaM ||527 // tacca nAma ' 1 goSNaM' syAd, yathA 'guDapiNDa' iti, tathA anyatsamayena - siddhAntena kRta- 'samayakRta" 'yathA se bhikkhU ar fragNI vA gAAvaikula' piNDavAyapaDiyAe paviDe samANe jaM jANijjA aMba-pANa- gandhetyAdi / yadyasa pAnArtha praviSTastathApi piNDArtha praviSTa ityucyate / eSa samayasidvaH piNDaH / yadvA nAma ' tadubhayakRta" syAt lokalokottarataM yathA - ' gAhA vaDakula' piNDavAyapaDiyAe pavidveNa piNDo ceva sattagANaM kIrau laddhau guDapiNDo vA' tatra loke guDaH 'piNDaka' ucyate eva samaye'pyevameva 'piNDaka' ucyate, evaM guNaviziSTa' nAmapiNDa' zrute ||27|| ataH sthApanApiNDaM vakSye akhe varADa vA, kaTTe potthe va cittakamme vA / sambhAvamasambhAvA, ThavaNApiMDaM viyANAhi // 528 // sthApanA dvidhA - yadai kokSaH piNDabuddhayA kalpyate - tadA'sadbhAvasthApanA yadA punaste'kSA striprabhRtaya ekatra sthApyante piNDabuddhyA tadA sadbhAvasthApanA / evaM varATakeSu kASThakarmaNi pustake citrakarmaNi jJeyam ||528|| jJazarIrabhavyazarIravyatirikta dravyapiNDamAha 1 goNNaM guNaviziSTa = guNaniSpanna' nAma ||sN0 // nAmasthApana piNDayA varNanam / // 223 //
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 224 // drabyapiNDe cittapiNDa tiviho ya davapiMDo, sacitto mIsao ya accitto / accitto ya dasaviho, saccitto mIsao NavahA // 529 // dravyapiNDavidhA sacittamizrAcittabhedAttatrA'citto dazavidhaH, sacitto mizrazca navaprakAraH // 529 // acittapiNDamAha puDhavI AukkAe, teuvAUvaNassaI ceva / via-tia-cauro paMciMdiyA ya levo ya dasamou // 530 // pRthvIkAyapiNDaH / evamakAyAdiSu yojyaM, pAtrArtha lepapiNDazca dazamaH / evamayaM dazadhA acittapiNDaH 1530|| yo'yamacittaH sa saJcittapUrvakaH syAdataH saJcittamAha puDhavikAo tiviho, saccitto mIsao ya acitto / saccitto puNa duviho, NicchayavavahArio ceva // 531 // pRthivIkAyastridhA-saccittAdibhedena, tatra saJcitto dvidhA nizcayavyavahArAbhyAm / / 531 / / ||224 // 1 apkAyapiNDo yAvat paJcendriyapiNDo jJeyaH / / Jain Education.in For Privale & Personal use only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI zrodhaniyuktiH 225|| sacittadravyapiNDe saccitta mizra pR0pinnddH| Nicchayao saccitto, puDhavimahApavvayANa bahumajjhe / accittamIsavajjo, seso vavahArasaccitto // 532 // nizcayataH sacittaH pRthivInAM-ratnazarkarAprabhRtInAM satkaH / mahAparvatAnAM himavadAdInAM bhumdhye-mdhydeshbhaage| 'aci0' acittamizrAbhyAM varjito'raNyAdau pRthvIkAyaH sa vyavahArasaccittaH // 532 // mizramAha khIradumaheTa paMthe, kaTThollA iMdhaNe ya mIso ya / porisI egadugatigaM, bahuiMdhaNamajhathove a // 533 // kSIradrumAH - udumbarAdayaH teSAmadho yaH pRthvIkAyaH sa mizraH, te hi madhurasvabhAvAH syuH / pathi yaH pR0 [sa mizraH] 'ka0' halakRSTo yaH pRthvIkAyastatkSaNAdeva AdroM zuSkaH kacinmizraH pRthivIkAyaH, '0iMdhaNa'tti gomayo bhaNyate, kumbhakRtA sa sadravo ANio, teNa milio saMto pRthvIkAyo mizraH syAt / 1porisiegadugatigaM yathAkrama bahindhana svalpaH pR0, madhye tu indhanerddha mindhanasyAI pR0, svalpendhanaH pR0||533|| acittamAha // 225 // 1 porisItyAdigranthasyAyaM bhAvaH- bahindhana svayaH pRthvIkAyaH pauruSImAtra mizraH adhamindhanamadha' pRthvIkAyaH pauruSIdvitayaM yAvanimazraH, alpendhana bahuH pRthvIkAyaH paurupItraya yAyanmizrI bhavatIti bodhyam |s| For Private & Personal use only library
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH pRthvIpiNDaH 1226 // sIuNhakhArakhatte, aggIloNUsa aMbile Nehe / acittava(vi.pA0)kaMtajoNieNaM, (vi.pA0) paoyaNaM teNimaM hoti // 534 // zIta-uSNa-kSAra-1kSatrAgni-lavaNa-USa-kAdhika-snehazastrairabhihato vyutkrAntayonikaH / tenaivaM prayojana III duSamAtrA vakSyamANaM syAt // 534 // avaraddhiga, visabaMdhe, lavaNeNa va surabhiuvalaeNaM ca / acittassa u gahaNaM, paoyaNaM hoi jaM ca'NNaM // 535 // avaradvigA-lUtA phoDiyA tasyAmutthitAyAM dAhopazamArtha acittapRthvIkAyena paripekaH kri0, athavA avaradvigA sarpadaMzastasmin paripekAdiH kri0, daMze viSe vA pAtite tayA acetanamRttikayA bandho dIyate, lavaNena kArya syAt / 'su0' gandhArohakena pAmAdau kArya' syAt , idamanyat prayojanam / / 535 / / ThANaNisIyatuyaTTaNa-uccArAINi ceva ussaggo / ghaTTaga-Dagalaga-levo, emAi paoyaNaM vahahA // 536 // acetane pRthvIkAye sthAna kAyotsargaH, ghaTTakaH-pASANo yena pAtrakaM lepitaM sad ghRSyate, DagalakA apAnapro // 226 // 1 kSatraM karISavizeSaH / JainEducation- hinelibrary.org For Privale & Personal use only onal
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI opaniyuktiH ||227 // saccittamizrAkAra pinnddH| JchanArtha', lepaka: pAtrakANAM, [evamAdiprayojanamacittena] pRthvIkAyena // 536 / / akAyamAha, ayamapi tridhA, sAcattamAha ghaNaudahIghaNavalayA, karagasamuddaddahANa bahumajjhe / __ aha Nicchayasaccitto, vavahAraNayassa agaTAI // 537 // ghanAdaSayA-ratnaprabhAgRthivyAdAnAM, ghanavalayAni ca karakAzca samudrabahamadhye, drahamadhye nizcayataH sAccattA'kAyA, 1vyavahAratAgaDAdInAM [agaDAdau] kUpAdAvaSkAyaH saJcittaH // 537 // mizramAha--- usiNodagamaNuvatte, daMDe vAse ya paDiamette ya / mottUNAesatigaM, cAulaudagaM vahapasaNaM // 538 // uSNodakamanuvRtte daNDe mizra' syAta. varSe patitamAtre ca mizraM / muktvA''dezatrikaM cAulodakaM bahuprasannamacetanaM syAt // 538 / / ke ca te AdezA ityAha AesatigaM vuvuya-vinda taha cAulA Na sijhaMti / mottUNa tiSNi vee, cAulaudagaM vaha pasaNNaM // 539 // yAvad budabudAna nivartante tAvati yAvata viTayo mApaTalanA yantyanye / ke vittanta tAvanmizra, yAvad vindavo bhANDalagnA na zuSyantyanye / eke yAvattaNDulAni sidhyanti, 1 'agaDAIti kUpAdau / / 2 budabudA nivartante tAvanmizram / / // 227 Som For Private Personal use only nedbrary.org
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ piNDastadupayogazca / zrImatI ! etejnAdezAH, yata AdhAravazA cireNa zIghra vA bhavati / tasmAd bahu prasannamaccittameva athavA muktvA bahuprasanna cAu- | oghaniyuktiH || lodakam Adezatritaye'pi mizraM syAt // 539 // acittmaah||228|| sIuNha khArakhatte, aggIloNUsa aMbile Nehe / vakaMtajoNieNaM, paoyaNaM teNimaM hoti // 540 // pUrvavat // 540 // acittAkAyenedaM prayojanam pariseyapiyaNahatthAi-dhoyaNA cIradhoyaNA ceva / AyamaNa bhANadhuvaNe, emAi paoyaNaM bahuhA // 541 // pariSekaH secana duSTa vraNAdhutthite sati triyate, tathA pAna, hastAdidhAvana cIradhAvana ca kri0 AcamanaM bhAjanaprakSAlana kriyate / evamAdIni prayojanAni // 541 / / Rtubaddhe cIradhAvane ete doSAH uubaddhadhuvaNa bAusa, baMbhaviNAso aThANaThavaNaM ca / saMpAimavAuvaho, pAvaNa AtopaghAto ya // 542 // 1 jemana bhAjana / / // 228 // For Privale & Personal Use Only Jain Education Lainelibrary.org
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 229 // varSAvadhAvane doSAH / Rtubaddhe yadi vastradhAvana kri0, tadA bAkusikaH syAd , bhUSaNazIla ityarthaH, yadA ca vibhUSaNazIlastadA brahmavinAzaH, tathA'sthAnasthApanaM syAd , nUnamayaM kAmI, tenA''tmAnaM maNDayati, ayogyatAsthApanamityarthaH / saMpAti- masatvAnAM vAyAzca vadho bhavati plabanena ca satvavadho bha0, hastakaNDakanipatanAdAtmopavAtazca // 542 // AhayadyaivaM na dhAvitavyAnyeva cIvarANi? ucyate-varSAkAle prakSAlayati, aprakSAlana ete doSAH aibhAracuDaNapaNae, sIyalapAvaraNa ajIraMgelaNNe / / obhAvaNakAyavaho, vAsAsu adhovaNe dosA // 543 // malinAni gurUNi bhavanti, 'cuDa0' jIryate, panakazca lagati, zItalaprAvaraNe'jIrNa syAttato glAnatA bha0, 'ohA0' paribhavo bha0, kAyavadhazca bha0, tAnyArdrANi cyotanti santi apkAyAdi vinAzayanti, ete varSAsvadhAvane doSAH // 543 / / kadA prakSAlyante ityAha-- appatte ciya vAse, savvaM uvahiM dhuvaMti jayaNAe / asaie va davassa u, jahaNNa o pAyaNijjogo // 544 // aprApte varSAkAle arddhamAsamAtreNa sarvAmupadhi prakSAlayanti / pracurapAsukodakA'bhAve jaghanyena pAtraniryoga3 malenAtibhavanti / / / 2 vinAzati / / // 229 // For Private & Personal use only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 230 // vizrAmyAna zrAmyavastrA pAtropakaraNaM prakSAlanIyaM, yena gRhasthA bhikSAM prayacchanto na jugupsante // 544 // Aha-ki sarveSAM varSaparyanta evopadhiH prakSAlyate ? na ityAha - AyariyagilANANaM, mailA mailA puNovi dhoti / mA hu gurUNa avaNNo, logaMmi ajIraNaM iyare // 545 // itareSAM glAnAnAM cIvarA'prakSAlane glAnatA // 545 / / prakSAlanAkAle etAni na vizrAmyAni pAyassa paDoyAraM, duNisajje tipaTTapottirayaharaNaM / ete Na u vissAme, jayaNA saMkAmaNA dhuvaNA // 546 // pAtrasya paDoyAra-parikara pAtracandhAdikaM tathA rajoharaNaniSadyA ekoNikI dvitIyA madhyavattinI kSaumA, 'tipaTTa' saMstArottaracolapaTTAH, mukhavastikA, rajoharaNaM ca etAni na vizrAmayet , anudinamupabhogyatvAt / yatanayA vastrAntaritena hastenAnyasmin vastre SaTpadAH[dIH] sanAmayati, tato dhAvati // 546 // zeSopadhi vizrAmayato vidhimAha abhitaraparibhogaM, uvari pAuNai NAtidUre ya / tiSNi ya tiSNi ekaM, NisiM tu kAuM paricchejjA // 547 // // 230 // Jain Education.inden For Private & Personal use only Shelibrary.org
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ IO prakSAlane zrImatI opaniyuktiH // 23 // pUrvavidhiH abhyantaraparibhogyaM kSaumakalpaM zeSakalpayorupari prAvRNoti, tisro rAtrIryAvat , AtmAsanne tameva kalpaM rAtritrayaM sthApayati, ekarAtrimAtmopari kIlakAdau sthA0, evaM saptadinAni parIkSA kAryA, athavaivaM saptavArAH kRtvA punaH kAye vastraM prAvRtya parIkSaNaM, yadi SaTpadA[dyo] na laganti tataH prakSAlanIyam // 547 / / keI ekkekaNisi, saMvAseu tihA paricchaMti / pAuNiya jai Na laggati, chappayA tAhe dhovejjA // 548 // kecanAcAryA ecamAhuH-taM kalpaM zeSakalpayorupari ekAM rAtri, dvitIyAmAtmA''sanne, tRtIyAmAtmopari kIlakAdau karoti, evaM trirAtra' yAvatparIkSya punaH prAvRtya SaTpadA[ya]bhAve prakSAlayati // 548 // Nibbodaggassa gahaNaM, keI bhANesu asui paDiseho / gihibhAyaNesu gahaNaM, ThiyavAse mIsiaM chAro // 549 // te sAdhavo vastraprakSAlanArtha nIbodakagrahaNaM kurvanti / kecidevamAhuH-svabhAjaneSu nIbodakagrahaNaM kAryam ?, tanna, yato lokA evaM bhaNanti-azucaya ete, tatazca pratiSedhaM kurvantyato gRhibhAjaneSu grahaNaM kArya sthite pravarSaNe, yato varSati mizraM syAdantarikSodakapAtAt , gRhIte ca kSAraH kSepaNIyo yena saccittaM na syAt / / 549 / / gurupaccakkhANagilANa-sehamAINa dhovaNaM puvvaM / to appaNA puvamahA-kaDe ya itare duve pacchA // 550 // // 23 // wranwr.ainerbrary.org Personer
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI | odhaniyuktiH // 232 // pUrva guroH, tataH pratyAkhyAninaH-anazaninaH samAdhyartham , tato glAnasya, pazcAtsehasya, tata AtmanaH ||| prakSAlanakSAlayatyupadhim / pUrvamekakhaNDAni atUrNitAni ca tAni yathAkRtAni prakSAlayati / 'i.' itarau dvau vastrabhedau pazcAt , I vidhiH| ekAnyalpaparikarmANi-manAka tuunnitaani| anyAni bahuparikarmANi dvidhA sIvitAni [tarNitAni ca] alpaparikarmANi kSAlayitvA bahuparikarmANi kSA0 / 550 // acchoDapiTTaNAsu ya, Na dhuve dhAve patAvaNaM Na kare / paribhogamaparibhoge, chAyAtava peha kallANaM // 551 // sa sAdhuH prakSAlayannAcchoTayati rajakavat / nApi piTTayati strIvat / kintu hastena manAga yatanayA dhAvati, | dhautAni ca vastrANi nA''tape pratApayati, kintu paribhogyAnyanyAni ca yathAsaMkhyaM chAyAtapayodate, tAni ca zuSyanti || santi prekSate'paharaNabhayAt , pazcAttasya kalyANaM prAyazcittaM dIyate // 551 / / agnikAyamAha iTTagapAgAINaM, bahumajjhe vijjuyAi Nicchaio / iMgAlAI iyaro, mummuramAI ya misso u // 552 // |232 // ayamapi vidhA, tatra saccitta iSTakApAkAdimadhye vidyudAdiko naizcayikaH syAt , aGgArAdizcetaro vyAvahArikaH, murmurAdiko mizraH // 552 // acittA'gnikAyazarIropayogaM darzayannAha For Privale & Personal use only Jain Education heibrary
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH agnivAyva racittasacittAdi odaNa vaMjaNapANaga-AyAmusiNodagaM ca kummAsA / DagalagasarakkhasUI , pippalamAI ya paribho(pra.uvao go // 553 // odanaM-kUrAdi, vyaJjanaM-timmagaM, pAnaka-AcAmlaM, AyAmam abazrAvaNaM, uSNodakaM, kulmASAzcaitAnyagninivRtyAni, IA tatazcabhirupayogaH kriyate / agninivartitazarIropayogamAha-DagalakA-TakArakhaNDA atIva pakvAH , sarakkho-bhasma, / sUcyaH, piSpalaka:-kSurakaH evamAdibhirupayogaH kri0, agnizarIrANi dvidhA-baddhelliyANi mukkilliyANi, tatrAtra 2mukkelliyANi draSTavyAni // 553 // vAyukAyamAha savalayaghaNataNuvAyA, atihimaatiduddiNe ya nnicchio| vavahAra pAyamAI, akaMtAdI ya accittA // 554 // savalayA ghanatanuvAtA nizcayataH saccittAH atihimapAte yo vAyuH, atidurdine ca sa ca nazcayikaH [sacittaH] prAcyAdInAM dizAM yo vAyuH / vyAvahArikaH saccittaH / kardamAdau krAnte sati yo bhavati so'cittaH, sa ca paJcadhA akate (1) dhaMte (2) pIlie (3) sarIrANugae (4) samucchime / (5) tatya 'akaMte' cikhallAisu, 'dho'-datiyAIsu, 'pIlio'-puttacammAisu, 'sarIrANugaoM'-UsAsanIsAsavAU-'samucchimo'-tAliyaMTAIhi jaNio // 554 // 233 // 1 tatazcaitAnyagninivRttyAgnitanubhirupa0 / / 2 pramavyAni / / For Private & Personal use only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ acittavAyuH tatprayojanazca zrImatI mizramAha / Aha-kiM punaH kAraNaM mizraH pazcAd vyAkhyAyate ? ucyate-acittenaiva sAdhuvyavahAraH sa ca gRhItaH piniyuktiH nA sanneva mizrIbhavatyasyArthasya jnyaapnaarthm||234|| hatthasayamega gaMtA, daiu acitto viiya saMmIso / taiyaMmi u saccitto, vatthI puNa porisidiNehiM // 555 // accittavAyubhRto dRtistaraNArtha gRhyate, sa caikahastazate gatvA'pyaccittaH / dvitIyahastazApArambhe mizraH, tRtIyahastazataprArambhe saccittaH syAt kSetrataH / kAlamaGgIkRtyAha- 'vatthI'tyAdi, kAlo dvidhA-snigdho rUkSazca, ekaikavidhA-utkRSTamadhyamajaghanyabhedAt , tatra bastirvAyupUritaH, snigdhe trividhe'pi kAle ekadvitripauruSIbhirvitricatu:pauruSIbhistricatuHpaJcapauruSIbhiryathAkrama acittamizrasaJcittaH syAt / rUkSe trividhe'pi kAle ekadvitribhiH dvitricAbhitricatuHpaJcabhirdinaryathAkramamaJcitto mizraH sacittaH syAt // 555 // accittena vAyunA yat prayojanaM tadAha daieNa vasthiNA vA, paopaNaM hoja vAuNA muNiNo / gelaNaMmi va hojjA, sacittamIse pariharejjA // 556 // dRtinA tIryate, bastinA glAnatve kArya syAt // 556 // vanaspatikAyamAha savvo vaNaMtakAyo, saccitto hoi NicchayaNayassa / vavahArAu a seso, mIsA pavvAyaroTTAI // 557 // // 234 // JainEducatio one For Private & Personal use only J ibraryong
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ plant zrImatI paniyuktiH // 235 // vana patikAya tatprayojanazca sarva evAnantAnaspatikAyo nizcayataH saccittaH, zeSapratyekavanaspatirvyavahArataH sacittaH, mizraH aglAnAni phalakusumaparNAni, saTTo-loTTaH tandulamukhAni santi tatra ato mizraH // 557 / / accittavanaspatikAyaprayojanamAha saMthArapAyadaMDaga-khomiakappAi piiddhphlgaaii| __ osahabhesajjANi ya, emAi paoyaNaM tarusu // 558 // saMstArakaH zuSkazuSiratRNaiH kriyate, kalpadvayaM kAsikaM syAd , auSadhamantarupayogi, bheSajaM bahiH // 558|| dvindriyAdyAha viyatiyacauro paMciMdiyA ya, tippabhiI jattha u sameti / saTTANe saTTANe, so piMDo teNa kajjamiNaM // 559 // dvitricatuHpaJcendriyA ekake tribhRtayo yatra samavAyaM gacchanti sa dvIndriyAdipiNDaH, te svasthAne 2 samavAyaM gacchanti, dvIndriyAdvIndriyaireva militetIndriyapiNDaH, tathA trIndriyAstrIndriyareva triprabhRtimimilitaistrIndriyapiNDaH / evaM yAvatpaJcendriyA iti svasthAne 2 sa piNDo'yaM saccittaH / yacAJcittapiNDo dvIndriyAdisatkastenedaM kAryam // 559 // beiMdiyaparibhogo, akkhANa sasaMkhasippamAINaM / teiMdiyANa uddehi-gAi jaM vA vae vijjo // 560 // // 235 // For Private & Personal use only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dvIndriyANAM paribhogaH-akSANAM candanakAnAM sazalA yAH zukayaH tadAdInA, zaGkhA zukti cauSadhAni || dvitricaturi opaniyuktiH ||ll kripante, trIndriyANAM uddehikAdInAM madhye yathA vadati vaidyaH, uddehikA mRdA kAryam sa trAndriyaparibhogaH // 560 // dA ndriyapiNDa // 236 // caturindriyaparibhogamAha tatsaribhoga caridiyANa makkhiya-parihArA AsamakkhiyA ceva / paMbiMdiapiMDaMmi u, abyavahArI u NeraiyA // 561 // makSikAparihAreNa-makSikApurISeNordhavirekaH kriyate, adhamakSikayA'kSNoH patitAnyakSarANyuddhiyante, paJcendriyANAM madhye avyavahArigo narayikAH, zeSaistu kAryam // 561 // tatra tiryapaJcendriyopayogamAha cammadvidaMtaNaharoma-siMgaamilAichagaNagomutte / khIradahimAiyANaM, paMciMdiatiriaparibhogo // 562 // carmaNA kuSThino bhavati kAryam , asthanA ragRdhranalakena, dantena sUkarAdisatkena nakhena vA, urabhAdisatkai romabhiH kambalikA syAt , uratrA tat purISa pAmAdau upayujyate / / 562 / / manuSyopayogamAha 1 // 236 // 1 zakheSu caupadhAni / k) 2 vAyvAdivyAdhyapanayanArtha pAde badhyate |s| Jain Education For Privale & Personal use only Janelibrary.org
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI caniyuktiH 237 // acittamizramanuSyadevalepAdi pinnddopyogH| saccitto pavvAvaNa, paMthuvadese ya (pra.sAi) bhikkhudANAI / sIsaTThiya accitte, mITThisahi sarakkhapahapucchA // 563 // __ accittamanuSyopayogamAha-'sI' accittena ziraHkapAlena 1pittArueseNa ghasiUNa dijjai, veSaparAvarttAdi kriyate / mizropayogamAha-mizraH-asthiyuto yaH sarajaskaH kApAlikastasya pathi pRcchopayogaH // 563 / / khamagAikAlakajjA-tiesu pucchejja devayaM kiMci / paMthe subhAsubhe vA, pucchejja va divvamuvaogo // 564 // kSapakAdikazcid, AdizabdAdAcAryAH, kAlakAryAdau savAdikArye votpanne pRcchet , pathi vA gacchataH zubhA| zubhaM durbhikSAdi pRcchet kAzriddevatAm , ayaM divyapiNDopayogaH // 564 // accittaM dazamaM lepapiNDamAha aha hoi levapiDo, saMjogeNaM Navaha piDA / NAyavo NiphaNNo, parUvaNA tassa kAyavvA // 565 // atha bhavati lepapiNDo navAnAM piNDAnAM saMyogena niSpayo jJeyaH, kathaM ?, ducakkA gaDDiyA, tattha akkhe mavikhae puDhavikAyassa rajo laggai, AukAo nadIe uttaraNe laggaDa, teukAo tattha lohaM ghasai, vAU tattheva, 'yatrAgnistatra vAyunA bhAvyaM, vaNassaI akkho, vi ticau saMpAtimA pANA paDanti / paMciMdiyANavi varattA ghassaI / evaM pittArue' iti mudritahaTTIkAyAm |sN| // 237 // For Private & Personal use only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniryutiH // 238|| saMjogeNa niSpanno [lepaH ] || 565 || adhunA tasya prarUpaNAM - vyAkhyAmAha - avvakAlia-levaM, bhaNati levesaNA Navi a diTThA / te vattavvA levo, diTTo telukkasIhiM // 566 // arvAkkAlikaM kecillepaM pratipAdayanti, sadoSatvAllepasya, yataH samaye vastrapAtreSaNe ukte, lepaiSaNA noktA, AhAcArya:- 'te idaM vaktavyA:-yato lepo dRSTastrailokyadarzibhiH / pAtraiSaNAM pratipAdayatA jinena lepaiSaNokUtaiva, anyathA tadvyatirekeNa pAtragrahaNA'nupapatteH, pAtra hi lepAdisaMskRtamevopayogabhAg bhavati || 566 // etadgAthAyA eva vyAkhyAmAha AyA-pavayaNa-saMjama uvaghAo dIsaI jao tiviho / tamhA vadaMti keI, Na levagahaNaM jiNA viti // 567 // para Aha- Atma-pravacana - saMyamopaghAtastrividho dRzyate'to vadanti kecit na lepagrahaNaM jinA bruvate // 567 // para eva tat traividhyamAha - Jain Educationtional rahapaDaNauttimaMgAi-bhaMjaNaM ghaTTaNe ya karaghAo / aha AyavirAhaNayA, jakkhullihaNe pavayami // 568 // pAtralapasiddhiH // 238 // ainelibrary.org
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 239 // // pAtralepe noTa samAdhAnam sAdhorlepaM gRhNato duHsthitasya patanenottamAGgAdibhaJjanaM, ghaTTane-calane rathasya hastapIDA, AtmavirAdhaneyaM, yakSa:-zvA sa hi yA'kSapradezamullihati sati pravacanopaghAtaH // 568 // gamaNAgamaNe gahaNA, tihANe saMyame virAhaNayA / mahi-sari-ummuga-hariA, kuMthU vAsaM rao va siyA // 569 // lepArtha gamane grahaNe ca Agamane saMyamavi0, kathaM ?, gacchato mahI sacicA bha0, sariduttaraNe'pkAyavi0, gRhaNan kadAcid ulmukaM cAlayati titazcAgnivirAdhanA] / gantrI haritakuMthvAdimadhyavyavasthitA syAt , 1kadAcid gatasya varSa syAt rajaHsaMpAto vA tatastadvirAdhanA // 569 / / evamukte sUrirAha dosANaM parihAro, coyaga ! jayaNAi kIraI tersi / pAe u alipaMte, te dosA huMti NegaguNA // 570 // yatanayA lepasya grahaNaM kurvatasteSAM doSANAM parihAraH, pAtrelipyamAne ta eva doSAstaduktA anekaguNAHanekaprakArAH syuH / / 570 // [doSAn darzayannAha-] 1 bhaGgayantareNa saMyamavirAdhanAM darzayannAha-'kadAcidi'tyAdi0 sa ... 2 AtmopaghAtAdayaH sa-1 // 239 // For Privale & Personal use only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI odhaniryuktiH // 240 // Jain Education uDDhAI virasaMmI, bhujamANassa hu~ti AyAe / duggaMdhibhAyami ya, garahaha logo pavayami // 571 // tatra virase pAtre bhuJjAnasyordhvAdi - chaddaM nAdidoSo bha0 tataJcAtmavirAdhanA, durgandhabhAjane mikSAM gRhaNato loko garhati, tatazca pravacanavi0, yannodakenokta' 'jakkhulihaNe pavayaNami' [ 568 ] tatredamuttaram // 571 // pavayaNaghAyA aNNevi, hoMti (pra. atthi ) jayaNA u kIraI tersi / AyamaNabhoyaNAI, leve tava maccharo ko Nu ? // 572 // pravacanopaghAtAd anye'pyAcamanabhojanAdayaH santi, kintu teSAM yatanA kriyate, tatazca lepe tatra ko matsaraH ? ||572 || pAtrasyAlepane saMyamavirAdhanAmAha - khaMDaMmi maggiaMmi a, loNe diSNaMmi avayavaviNAso / aNukaMpAI pAmi, hoi udagassa u viNAso // 573 // ekena sAdhunA glAnArtha khaNDo mArgitaH, tasmin viSaye lavaNamapi khaNDa' bhaNyate, tena zrAdhdhena lavaNaM mArgitamiti kRtvA dattaM, pazcAttena sAdhunA pratizrayagatena lavaNaM dRSTvA pRthvIkAya iti kRtvA pariSThApitaM kharapuruSapAtrarAjISu pAtrA'lepane saMyamavirAdhanA / // 240 // ainelibrary.org
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI baniyuktiH // 24 // lepaiSaNAyAH jinokttvm| lavaNAvayavAH praviSTAH, tato yadi tatra pAtre pAnakAdi lAti tato. lavaNavinAzaH, agrahaNe AtmAdivirAdhanA, 1kAbhike'rthite'nupayogena [pratyanIkena vA']kAyo dattaH, tataH kaTukapAtre tadvinAzaH // 573 / / pUyaNia-lagga-agaNI-palIvaNaM gAmamAiNo hojjA / roTTapaNagA taraMmI, bhigukuMthAdI va(pra.ya) chaTuMmi // 574 // ekena sAdhunA pUpalikA labdhA, tallagnasUkSmAGgAreNa pradIptaM pAtra daTTaNa pattiyaM, taMpi vADIe paDiyaM, gAmapalIvaNaM jAya, yatrAgnistatra vAyuH / athavA luTTo'pariNataH syAt , paNago ullIrAisu hoi [tataH] taviNAse taruviNAso, vaNassaiviNAso, bhRgU-rAjistatra kuMvAdayaH syuH / tata evaM SaSThastrasakAyo vinAzito bhavati, aliptapAtre SaTkAyavirAdhanaivam // 574 / / 2yannodakenoktaM samaye lepaiSaNA jinai!ktA todamuttaram pAyaggahaNaMmi desiaMmi, levesaNAvi khalu vuttA / tamhA ANayaNA lipa-NA ya pAyassa jayaNAe // 575 // pAtragrahaNe ukte lepaiSaNoktaiva draSTavyA. tasmAdAnayanaM lepasya limpanaM yatanayA kAryam // 575 / / atrAha paraH1 arthite'nukampayA''gAryA apkAyo silk2 'AyA pabayaNe'tyAdi 567 gAthAyAm / / // 24 // For Private & Personal use only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH 242 // lepavidhaunodakasamAdhAnam / hatthovaghAya gaMtUNa, liMpaNA sosaNA ya hatthaMmi / sAgArie pabhujiMgha-NA ya chakkAyajayaNA ya // 576 // lepAnayane hastopaghAto-hastabAdhA bhavati, tataH zakaTasamIpaM gatvA lipyatA, athavA haste lepamAnayataH saMpAtimasattvopaghAtaH, tasmAd gatvA pAtra' lepya, tathA tat pAtraka lepayitvA punastasya zoSaNA hastavyavasthitasya kAryA, yena sArne nikSepaNadoSaH parihRtaH syAt / AcArya Aha-haste evaM zoSyamANe pAtrake AtmopaghAtAdayo doSA bhavanti / lepazcAnayanIyaH, tatra sa sAdhurlepArtha gacchan yadi zayyAtarazakaTAni pazyati tatasteSu gRhaNato lepe zayyAtarapiNDo na lagati, lepaM gRhaNatA zakaTaprabhuH pRcchayaH, apracchane doSAH, lepasyAghrANaM kArya, kaTurakaTurvA, SaTkAye yatanA kAryA, ityetatsarva vakSyati // 576 // AdyAvayavamAha codagavayaNaM gaMtUNa, lipaNA ANaNe bahU dosA / saMpAimAighAo, atiuvvarie ya ussaggo // 577 // nodakavacanaM-gatvA lepanIyam / yata Anayane hastopaghAtaH, tathA saMpAtimasatvopaghAtaH, atyuddharite lepe utsargaH-pariSThApanaM syAt , tato'saMyamaH // 577 / / evamukte gururAha evaMpi bhANabheo, viAvaDe attaNo ya uvdhaao| NIsaMkiyaM ca pAyaMmi, giNhaNe iharahA saMkA // 578 // // 242 // Jain Educ a tional For Private & Personal use only 11. T wainelibrary.org Trail
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ bA zrImatI paniyuktiH 243 // lepavidhau nodakasamAdhAnam / evamapi gatvA limpato bhAjanabhedo bha0, vyApRtasyA''kulasya pAtrakalepanaM ne] gantryAzcalane AtmopaghAto bha0, prakaTe[Ta'] lepayato nRNAM niHzaGkitaM bha0-yathaite'zucayo-yenA'zucilepena limpanti, itarathA-aprakaTeTi] lepayato lokasya zaGkopajAyate kimapyanena lepena kariSyanti tataH pratizraye Agatya lepanA kAryA // 578 // 1coei puNo levaM, ANe liMpiUNa to hatthe / __ acchau dhAremANo, saddavaNikkhevaparihArI // 579 // haste pAtra liptaM 2sa dhArayastiSThatu tAvad yAvacchoSamupayAti / tato yUyaM sadravanikSepaparihAriNaH, etaduktaM bhavati-pAtra toyAmapi bhuvi na nikSipatha ki punarlepaliptam / / 579 / / gururAha evaM houvadhAo, AtAe saMjame pavayaNe ya / mucchAI pavaDate, tamhA u Na sosae hatthe // 580 // evaM haste dhArayatastridhAtmani saMyame pravacane copaghAtaH, kathaM ? pAtra' hastasthaM dhArayataH kadAcinmUrchayA prapatati, prapatitasya cAtmopa0, pAtrakabhede saMyamopa0, taM sAdhuM patitaM dRSTvA kazcitsAgArika evaM bayAdyadutaitadIya1 pratyantarasthiteya gAthA- pra. jai te hatthuvagdhAo. ANijjaMtammi hoi levammi / paDilehaNAiciTUThA, tamhA u pa kAI kAyabvA // 2 sa tAvaddhArayastiSThatu yAvacchoSamupa0 / / // 243 // For Privale & Personal Use Only
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghiniyuktiH // 244 // gurumanApRccha lepe doSaH | savajJana haste pAtradhAraNamupadizatA ayamapAyo bhAvI na dRSTa iti pravacanopa0 // 580 // duvihA ya hoMti pAyA, juNNA ya NavA ya je u lippaMti / juNNe dAeUNaM, liMpai pucchA ya iyaresiM // 581 // ____ yAni lepyAni tAni dvidhA, jIrNAni pAtrakANi guroH pradarzya limpati, evaMvidhAnyetAni pazya limpyante / uta neti ?, itareSAM navAnAM lepane pRcchA kAryA, ki tAni lipyante uta tiSThantu ? // 581 // Aha-kaH punaranAlA pRcchaya lepane doSaH ? ucyate-evaM jJAtvA mAyAvI limpati-- pADicchagasehANaM, NAUNaM koi AgamaNamAI / daDhalevevi u pAe, lipai mA esu dejjejjA // 582 // pratIcchakAH-sUtrArthagrAhiNaH, [sehA] ziSyAH-abhinavapravrajitAH, eteSAmAgamanaM jJAtvA ko'pi dRDhalepAnyapi jIrNAni lepayati, mA bhUdAcArya stebhyo dadyAt // 582 / / ahavAvi vibhUsAe, liMpai jA sesagANa parihANI / apaDicchaNe ya dosA, sehe kAyA ao dAe // 583 // athavA dRDhalepamapi pAtra vibhUSayA limpati, tatra lipte zeSANAM glAnAdInAM parihAniryA sA sarvA | // 244 // Jan E For Private & Personal use only anbrary.org
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniryuktiH // 245 // tatkRtaiva bhava0, pAtrAbhAve guruH pratIcchakAnna pratIcchati, [tataH] nirjarAdyabhAvaH / zaiSyakasyApi cetpAtrANi na dIyante tadA vipariNAmaH syAt. gRhIbhUtaH SaTkAyAn hanti / ato guruH pRcchathaH || 583 || kadA lepasya grahaNaMdAnaM karttavyamityAha -- puvvaNhalevadANaM, levaggahaNaM susaMvaraM kAuM / levarasa ANaNe liMpaNe ya jayaNAvihI vocchaM // 584 // pUrvANe pAtrakalepanaM karoti, yena pratyUSasi lipta divasena zuSyati, 'lepagrahaNaM' gRhyate'sminniti grahaNaM zarAvasaM puTaM susaMvRtaM vastrAdinA kRtvA lepasyA''nayane limpane (ca) yatanAM vakSye || 584 || imAM gAthAM vyAkhyAnayatipuvvaNhe levagaNaM, kAhaMti cautthagaM karejAhi / asahU vAsiabhattaM, akAra'laMbhe ya ditiyare // 585 // pUrvAhaNe lepadAnaM kariSyAmIti kRtvA caturthamekamupavAsaM kuryAt / yena nirvyApAraH sukhena ka0, yadyasahiSNustato vAsikamakka bhuktvA lepayati / athavA tadakArakam - apathyaM tasyA'lambho vA tato'nye sAdhavo 2labdhivanta AnIya dadati // 585 // 1 * kRtvA limpanA''nayane yatanAM k 2 labdhitaH k lepe yatanAvidhi // 245 //
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH 246 // lepe ziSyasya pRcchaadiH| kayakitikammo chaMdeNa, chaMdio bhaNai leva'haM ghettuM / tumbhapi asthi aTTho ?, AmaM taM kittiaMkiM vA ? // 586 // sa lepArtha yAn kRtadvAdazAvartavandanaH / 'chaMdeneti guruvAkyena 'chanditaH-anujJAtaH san bhaNati lepamahaM grahISyAmi, bhavatAmapyasti lepenArthaH ? gururbhaNati2- mamAsti kArya, sAdhurbhaNati-kiyantaM grahISyAmi, "kiMva'tti, kiM mallikayA lepena vA tava prayojanam ?. AcAryasya lepenArthaH, sa gacchasAdhAraNanandIpAtrArtha cintAM karoti // 586 / / sesevi pucchiUNaM, kayaussaggo guruM paNamiUNaM / mallagarUve givhai, jai tesiM kapio hoi // 587 // kRtotsargaH - kRtopayogo guruM natvA mallakaM-zarAvaM lepagrahaNArtha, rUtaM lepAcchAdanArtha, gRhNAti cettayoH kalpikaH / syAt, yadyasau vauSaNAyAM pAtraiSaNAyAM ca gItArtha ityarthaH / / 587 / / gIyatthapariggAhia, ayANao khyamallae ghettuM / chAraM ca tattha vaccar3a, gahie tasapANarakvaTThA // 588 // 3athAsau mallakarUtayogiNe na kalpikaH, tato gItArthaparigRhIte svIkRte mallakarUte gRhItvA, kSAraM-bhUti ca lAtvA yAti, lepe gRhIte sati cIramupari datcA lepasya, tato rUtaM, tapaduri bhUtiM dadAti, trasaprANarakSaNArtham / / 588 // 1 . cchinditaH / / 2 0 bhaNati-Amam asti kArya , k 3 rUtaM vA / / // 246 // Jain Educa t ional For Private & Personal use only lainelibrary.org
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImato gopaniyuktiH // 247 // lepe zayyAta piNDa vimarza avidhi-anujJApanA dRSTAnta yadukta nodakena sAgArikagacyA lepo na grAhyaH, zayyAtarapiNDabhayAttatpratiSedhayati vaccaMteNa ya diTuM, sAgAriducakagaM tu abbhAse / tattheva hoi gahaNaM, Na hoi so sAgariapiMDo // 589 // ___ vrajatA dRSTa sAgArikadvicakraM-zakaTaM, tatastatraiva lepagrahaNa kArya, na zayyAtarapiNDo lagati // 589 / / gaMtuM ducakamUlaM, aNuNNavettA pahuMti sAhINaM / ettha ya pahutti bhaNie, koI gacche NivasamIve // 590 // gatvA dvicakramUle cettatprabhuH sannihitaH - svAdhInaH syAt tadA'nujJApyate, tadabhAve 'ko'tra prabhu'riti pRcchet ?, evamukta kazcit puruSa evaM brUyAt / atra zakaTe prabhU rAjA, evamukte kazcidagItArtho'nujJApanArtha nRpAnte yAti // 590 / / epo'vidhi-anujJApanAdRSTAnto'tra kiM demitti NaravaI, tujhaM kharamakkhiA duccakketti / so apasattho levo, ettha ya bhaitare dosA // 591 // kazcitsAdhunUpazakaTAni dRSTvA, jJApanArtha nRpAnte jagAma / kiM dadAmi ?, ityukte nRpeNa, 'vara0' tailamarpiteSu // 247 // / For Privale & Personal use only
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI oghaniyuktiH // 248 // lepAdAnAt "jiMghaNAdi kAryANi / dvicakraSu lepo'sti, tena kArya, bhatarayo>SA bhavanti, bhadrako yadi-tadA tailamarSitAnyanyAnyapi kArayati, cedabhadrakastadA'zucaya iti hIlayati, karSati vA // 591 // tamhA ducakavaiNA, tassaMdiTTeNa vA aNuNNAe / kaDugaMdhajANaNA, jiMghe NAsaM tu aphusaMtA // 592 // tasmAd dvicakrapatinA tadAdiSTena vA'nujJAte lepo grAhyaH / kaTutailagandhajJAnArtha jighrati nAsikayA'spRzan kaTu-|| MI {STo vA, 2kadurasthiraH syAt / mRSTo grAhyaH / / 592 / / jiMghaNAvayavo bhaNitaH, 'chakkAyajayaNa tti Aha harie bIe cale jutte, vacche sANe jalaTThie / puDhavI saMpAimA sAmA, mahavAte mahiyAmie // 593 // haritabIjayopari sthitaM, cala-gamanAmimukha vA tathA 3 yukta, vatsaHzvA vA baddho bhavati, jalastha, sacittavRthivIsthaM, || sa pradezaH sampAtimasatcavyApRto bha0, zyAmA-rAtristasyA, mahAvIte, mahikAyAM nipatantyAM, amito dhanaH [na gRhyata iti] // 593 // dvAragAtheya, aadyaavyvmaah|1 tattha jaso gayA bhaho tAhe sabahiM ceva ugghosaNaM karei, jaha-leha keNaha sagaDA ghapaNa makkhiyacyA, jo makkher3a so daMDe pano evamAI mahao pasaMga kujjA. kiM demitti' gAthAyA droNIyavRttistha etAvadaMza upakAraka iti matvA tata uddhRtya mudrito'tra sN0| 2 kaTutailena niSpanno lepo'sthiro bhavati ato miSTatilatalena niSpanno lepo grAhyaH / saM0 / 3 vahati tadA'pi na grAhya iti bhAvaH |sN. ||248 // Jain Education For Privale & Personal use only Writinelibrary.org
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH 249 / / for atra tahA, anaMtara paraMpareviya cakkA | AyA dupayaM ca pati-dviyaMti etthaM pi caubhaMgo // 594 // ha0 ana0 harite bIje dvau catuSkau bhaGgAnAM kathaM ? harite'nantarapratiSThitaM zakaTaM bIje'pi bIjAbhAvAnna bIje, anaM0 ha0 na 3, dvayorna0 4, evaM parampare'pi 4 haritabIjayoH, AtmApratiSThito dvipada' cAtrApi caturbhaGgI pUrvavat / turyaH sarvatra zuddhaH || 594 || 'cala'tti Aha davve bhAve ya calaM, davbaMmi dupaTTaaM tu jaM dupayaM / AyA ya saMjamaMmi a, duvihA u virAhaNA tattha // 595 // calaM dvidhA dravyabhAvabhedena dravyacala - duHpratiSThitaM dvipada' bhavati / tatra lepaM gRhato dvidhAtmasaMyama virAdhanA bhavati // 595 || bhAvacalamAha bhAvalaM gaMtumaNaM, goNAI aMtarAiyaM tattha / juttevi aMtarAyaM, vittasa calaNe ya AyAe // 596 // Jain Education mational , anantaraharita pratiSTito na bIje iti dvitIyo bhaGgaH 2 anantaraharite na pratiSThito'nantarabIje ca pratiSThita iti tRtIyo bhaGgaH 2 na bIje na harite cAnantara pratiSThita iti caturthI bhaGgaH 4, evaM parampare'pi anayA rItyA cAtmadvipadetizabdadvayamAzritya caturbhaGgI kartavyA saM lepe caladvAram // 249 //
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH 1250 // bhAvacala'-yacchakaTa gamanAbhimukha vartate, tatra zakaTapatau bhadrake sati yAvatsAdhulepa gRhaNAti, tAvanna yotrayati ||| lepe vatsAdi balIvana , pazcAdatsUre yotrayati, tato balIva nAmantarAyaM bhavati / 'jutteti dvAra, balIvaIyukte'pi zakaTe dvaaraanni| evamevAntarAya' bhavati0, sAdhu dRSTvA vitrAse2 balIvanAM, gantrIcalane ca lepa gRhaNata AtmavirAdhanA bhavati / / 596 // 'vacche ti dvAramAha vaccho bhaeNa NAsai, bhaMDikkhobheNa (pra.ya) AyavAvattI / AyA pavayaNa sANe, kAyA ya bhaeNa NAsaMti // 597 // AsannavartI vatsastaM 3sAdhu pazyan bhayena paTakAyAn vyApAdayati, yadi gantrIbaddhastadA bhayena nazyan gantryA| kSepa karoti, tena 'bhaDikhobheNa" gantrIkSobhenAtmavyApattirbhavati / 'sANa'tti hAra,-zvA'kSa jihvayA likhati tatra | lepa lAto dvidhA''tma-pravacanopaghAtaH, bhayena nazyatA kAyAzca vinAzyante // 597 // 'jalapuDhavi'tti dvAra jo ceva ya hariesuM, so ceva gamo u udagapuDhavIsu / saMpAimA tasagaNA, sAmAe hoi caubhaMgA // 598 // ya eva haritabojeSu 4gamo'sAvevodakapRthivyojJeyaH / atrApi padadvayena bhaGgAH kAryAH, 'saMpAima'ttidvAra // 250 // 1 tAvacchaphaTe na yunakti balIvana , pazcAdutsUre yunakti / / 2 vidhAsane 151 3 sAdhu dRSTvA nazyan bhayena / 4 gama:-adhigamaH / / Jain Educat i onal For Privale & Personal use only Wjainelibrary.org .
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ | lepe saMpAti dvAram / saMpAtimAH sagaNA yadi syustadA lepo na grAhyaH / atra bhaGgacatuSka' bhavati0, kathaM ? saMpAtimeSvAtmA pratiSThitaH zrImato dvicakraM pra0 ityAdi, tuyaH zuddhaH, saMpAtimadvAra' / zyAmAyAM bhaGgacatuSka bha0, divA gRhIto'nyatradine dattaH / / opaniyuktiH I|| divA gRhIto rAtrau lipta'2, rAtrau gR0 divA dattaH3, rAtrau gRhIto rAtrI dattaH 4 / 598 / / 'mahAvAya'tti dvaarN||25|| vAuMmi vAyamANesu. saMpayamANesu vA tasagaNesu / NAguNNAyaM gahaNaM, amiyassa ya mA vigicaNayA // 599 // vAyau vAti sapatatsu vA trasagaNeSa vAzabdAnmahikAyAM ca patantyAM lepo na grAdyaH / 'amiya'ttidvAra', mA bhUt prabhUtagrahaNe tyAgaH / / 599 / / eyaddosavimukaM, ghettuM chAraNa akamittANaM / cIreNa baMdhiUNaM, gurumUlapaDikamAloe // 600 // etaddoSavimukta lepaM gRhItvA vastraNAcchAdya kSAreNA''kramya cIreNa zarAva saMpuTa' baddhvA gurumUlametyeryApathikI pratikramyAlocayati // 600 // 1 adhikalepagrahaNe pazcAttatyAgajanyo doSo na syAditi bhAvaH |s| // 25 // For Privale & Personal use only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH // 252 // darzayati, punazca guruM chandayati- Amantrayati, zeSasAdhUca, yaduta - bhavatAmanena lepena kiJcitkArya yadi syAt, tato gRhyatAM, yadi kazcina gRhaNAti, tadA 'omatthiyassa' adhomukhIkRtasya bhAjanasya kRtvA upari cIra, cIropari rUtapaTalaM, rUtasyopari lepa prakSipet ||601 || sia chaMdi gurusesa ya omatthiyassa bhANassa / kAuM cIraM uvariM, rUyaM ca chubhejja to levaM // 601 // aGguSThapradezinImadhyamAbhiraGgulIbhirlepaM gRhNAti - lAtvA ghanam - atyarthaM cIra, punaH poTTalikAnirgatena leparasena pAtraM limpati, tacca pAtraM kadAcideka' dve trINi vA, ratAnyapi ghaTTayati- aGgulyA masRNIkaroti // 602 || aNNo'NNaM aMkaMmi u, aNNaM ghaTTe vAravAreNaM / Ai tameva diNaM, davaM rae abhattaTTI ||603 // kRtvA upari rUtapaTala rUtasyo0 151 2 tAnyAlipya ghaTTa0 1st 1 - siNi-majjhimAe ghettuM ghaNaM tao cIraM / AlipiUNa bhANe, ekaM do tiSNi vA ghaTTe // 602 // pAtralepana vi // 252 // www.jaintelibrary.org
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI caniyuktiH 1253 // lepe vaiyAvRtyaH kArakasya kartavyam / anyadanyadakke-utsaGge sthApayati / anyad ghaTTayatyagulyA masRNIka0, evaM vAra' 2 ekaM dve vA aGka sthApayet , anyadekaM masRNayati yadaikamevotkRSTalepena liptaM bhavettadA rUDhe sati tatraiva dine raGgAyitvA pAtrakamupoSito dravamAnayati // 603 // vaiyAvRtyakara evaM karoti abhattaTThiyANa dAuM, aNNesi vA ahiMDamANANaM / hiMDejja asaMtharaNaM, asahU ghettuM araiyaM tu // 604 // atha tat-pAtraka' na rUDha', glAnAdayazca sIdanti, tato'sau vaiyAkRtyakara upoSitebhyaH pAtraM samarpya, athavAnyeSAmahiNDamAnAnAM samarpya hiNDeta, glAmAdInAmasaMstaraNe'nirvAhe evaM karoti, athA'sau svayamasahiSNurupavAsaM kartu, tato lAtvA anyasatkaM pAtraM 'aranjitaM-pUrvalepitaM hiNDeta // 604 // yadA punarevaMvidhaH sAdhu sti, yasya tannavalepaM pAtraM samarpya bhikSAmaTati, AtmanA trINi pAtrakANi saMvAhituna zakunoti, kAni trINi ? eka navalepa, anyo bhaktapatadgrahastRtIyamazuddhArtha mAtraka, tadA'yaM vidhiH Na tarejjA jai tiNNI, hiMDAveuM tao a chAreNaM / uccuNNeu hiMDai, aNNe ya da si gehaMti // 605 // 1 araJjita-tasminneva dine pUrvaliptamityarthaH |s| // 253 // wronww.ininelibrary.org
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH | // 254 // | yadi trINi pAtrANi hiNDayitu na tared-na zakyeta tadA navapAtra chAreNAvacUrNya-avaguNDaukatra pradeze ||3| saMsthApya hiNDati / anye sAdhavastadartha lAnti // 605 / / bahirgamame li dInAM bhUtyA letthAriyANi jANi u, ghaTTagamAINi tattha leveNaM / saMjamaphAinimittaM, tAI bhUIe guMDejjA // 606 // guNDanam / lepena yAni liptAni, ghaTTakAdIni-yenA'zmanA pAtra 'salepa masRNIkriyate sa ghaTTakaH, AdizabdAccharAvaM cIra ca lepalipta, etAni bhUtyA'vaguNDayati, yena tatra pratiSThApitAnAM satAM kITikAdyupadhAto na syAt / saMyamasphAtinimittam // 606 // evaM levaggahaNaM, ANayaNaM liMpaNA ya jayaNA ya / bhaNiyANi ato vocchaM, parikammavihiM tu littassa // 607 // lepagrahaNamAnayanaM limpanA yatanA etAni bhaNitAni, liptasya pAtrasya parikarmavidhimato vakSye // 607 // sa cAyam litte 2chagaNiachAro, ghaNeNa cIreNa baMdhiu uNhe / aMchaNa pariyattaNa ghaTTaNe (pra.sosaNe) ya dhotre puNo lebo // 608 // ||25|| 1 navalepa / / 2 chANiya chAro' ityapi pAThaH, tatra 'kSANita:' gAlitaH Aro-bhasma tatra lepe prakSipyate ityoM bodhyaH |s| Jain Educa t ional For Private & Personal use only T a inelibrary.org
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ zi zrInato viniyuktiH // 255 / / lipte pAtra sati gomayachAreNAvaguNDayate pazcAd dhanena cIreNa veSTayitvA, rajatrANena ca pariveSTatha, pAtrakabandha granthimadattvoSNe sthApayati / 'aMchagati aAlyA''karSaNa-samAraNaM karoti, parivartayati-AtapAbhimukhaM sthApayati, evaM | lepazoSaNazoSaNA navalepasya / tatra chAraguNDite dhaute punarlepo dIyate // 608 // imAM gAthA vyAkhyAnayati-tatra 'lipte chagaNiya |vidhiH, pUrNa chAro'tti vyAkhyAtameva draSTavyaM, zeSamAha leo tatsAdhanA dAu sarayattANaM, pattAvaM, abaMdhaNaM kujjA / vyutsargaH / sANAirakkhaNadrA, pamajja chAupahasaMkamaNA // 609 // tatra pAtrake sarajastrANaM pAtrAbandhaM davA granthina dadAti, zvAdirakSArtha, granthau satyAmutpAdatha yAti, sa bhuvaM pramRjyA'parAhaNe chAyAkrAntaM satpunaruSNe sthApayati // 609 / / tadivasaM paDilehA, kuMbhamuhAINa hoi kAyavvA / - chaNNe ya NisaM kujjA, kayakajjANaM viussaggo // 610 // tatra dine kumbhamukhAdInAM ghaTagrIvAdInAM pratyupekSaNaM kArya', yena liptaM pAtrakaM bahistasyAM grIvAyAM tasmin dine // 255 // kriyate, nizAyAM tu channe [pradeze] tatpAtrakaM kuryAdAtmasamIpe, kRte kArye vyutsargo ghaTagrIvAdonAM kAryaH // 10 // atra lepazeSe'yaM vidhiH zA Jan Education emas For Private & Personal use only wronaw.jainelibrary.org
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI zodhaniyuktiH // 256 // lepapariSThApa vidhiH, lipa pAtrasya zIto kAle Ata sthApanavidhi aTTagaheuM levAhiyaM tu, sesaM sarUvagaM pIse / ahavAvi Natthi kajjaM, sarUvamujjhe tao vihiNA // 611 // tatrAnyatra vA pAtrake'STako dAtavyo bha0, tadartha lepAdhikaM zeSa sarUtaM piSyAt / atha nAsti kArya tadA rUtaM || parityajedvidhinA chAreNa guNDayitvA // 611 / / tat pAtrakaM kasyAM pauruSyAM bAdhata abhyantare ca sthApanIyamityAha paDhamacarimA sisire, gimhe addhaM tu tAsi vajjejA (pr.jjittaa)| pAyaM Thave siNehAti(di)-rakkhaNaTThA paveso vA // 612 // .. zItakAle prathamapauruSI varjayitvA tat pAtraM bahirAtape sthApayati, caturthayAme madhye pravezayet zizire, grISme tayoH prathamacaramapauruSyoraI varjayet / pAtraM sthApayati pravezayati // 612 / / uvaogaM ca abhikkhaM, karei vAsAirakkhaNaTThAe (pra. saannrkkhtttthaa)| vAvArei va apaNe, gilANamAI(pra.dA)su kajjesu // 613 // tasmivAtapasthApite nirUpaNaM karoti, 1varSAdi-zvAdikSArtham anyAnvA sAdhun vyApArayati, yadi svayaM glAnAdikArye kSaNiko bhavati // 613 // 1 varSAdirakSAzvA / // 25 // JainEducation Hell For Privale & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI baniyuktiH 257 // eko va jahaNNeNaM, dugatigacattAri paMca ukkosA / saMjamahe levo, vajjittA gAravavibhUsA (pra. saM) // 614 // jaghanmenaikaH pralepaH, madhyamato dvau trayazcatvAro? vA, utkRSTataH paJca dIyante // 614 // 2dhove puNo leve' - |||| khanana-tajAtatyavayavamAha lepavidhiH, aNuvaTuMte tahavi ha, savvaM avaNittu to puNo liMpe / yuktilepasya niSedhazca / tajAya sacoppaDagaM, ghaTagaraiaM tato dhove // 615 // anupatiSThati-asahyamANe pAtra tenApi prakAreNa yadA na rohati, tadA sarva lepamapanIya punalimpati / evaM khAnalepavidhiruktaH, tajjAtalepamAha-tatra gRhibhAjane jAtastajjAto malikAdiH / tena 'sacoppaDagaM'-sasnehaM yat pAtra ghaTTakena racitaM masRNitaM satkAjikena dhAvati // 615 / / katibhedo lepa ityAha tajjAyajuttilevo, khaMjaNalevo ya hoi boddhavyo / muddiaNAvAbaMdho, teNayabaMdheNa paDikuTTo // 616 // // 25 // 1 bRhatkalpaTIkAyAM, - madhyamato dau trayo vA, utkarSatacatvAraH paJca veti nirdiSTam / / 2 608tamagAthAsthaM dhove puNo leve 'ti padam |sN| For Private & Personal use only
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI piniyuktiH 258|| . lepasyAvibhUpArthatvaM nirUra stenabandhasya niSedhaH / (1) tajjAtalepaH, (2) yuktilepaH pASANAdiH, (3) khajanalepazca / bhagne pAtra navaM gRhyate, tadabhAve 1mudrikAbandhena naubandhena gomUtrikAbandhe netyarthaH] tatpAtrakaM sIvayati, stenabandhaH pratiSiddhaH, pAtrAsAratAhetutvAt // 616 // imAM gAthAM vyAkhyAnayati-tatra (1)tajjAta(3)khajanalepo vyAkhyAtAdeva, yuktilepamAha juttAu pattharAI, paDikuThA sA usANahI jaNa / dayasukumAra(pra.la) asaNNihi, khaMjaNalevo ao bhaNio // 617 // yuktilepaH prastarAdiH sa ca pratiSiddho bhagavadbhiryataH sa sannidhiM vinA na bhavati, ato jIvadayArtha sukumAratvAdasannidhiriti kRtvA khajanalepo bhnnitH||617|| Aha-sukumAra lepamicchatA vibhUSA syAt / naiva', yataH saMjamaheu' levo, Na vibhUsAe vadaMti titthayarA / sai-asai ya diTuMto, saisAhamme uvaNao u // 618 // saMyamanimitta lepa ukto na vibhUSArtham, atra satyasatyodRSTAnto-yathA satyasatyau dve striyAvadbhutaveSa kurutaH, | | satyA vepo bharnubhaktiriti kRtvA lokena gaNyate, asatyA veSo hasyate, asyA veSo'nyArthaM vartate iti, evamatra | satIsAdhopanayaH kAryaH // 618 // mudrikAdibandhAnAha.1 'mudrikAbandhana -granthibandhena tathA nauyandhena sIpayati yAdazo nAvi bandho bhavati tatsadazena gomutrikAyandhenetyartha: etAvAnaMzo'tra droNIyavRttita uddhRto'rthasauryAya saMga // 258|| jainelibrary.org Jain Educatil
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH // 259 // vaNI savisA, guDeNa lepo ( pra. loNe) alevo u // 620 // khara iti tilatailaM tena kRto lepa utkRSTaH, atasikusumbhayormadhyamaH, sarpapasya jaghanyaH, navanItena sarpiSA, vasayA, guDena, lavaNena ca lepo na bhavati ||620 // ukto dravya piNDo'dhunaikArthikAnyAha -- fis fukAya samUhe, saMpiMDaNa piMDaNA ya samavAe / samosaraNa Nicaya uvacaya, cae ya jumme ya rAsI ya // 621 // piNDo nikAyaH samUhaH saMpiNDanaM piNDanA samavAyaH samavasaraNaM - samyagekatra gamanaM samavasaraNaM / nicaya 1 upacayazrayaH rAziryugmaH piNDArtha : || 621|| bhAvapiNDamAha- duviho ya bhAvapiMDo, pasatthao hoi appasattho ya / duga sattacakkaga, jeNaM vA bajjhae iyaro // 622 // bhijjijja lippamANaM, littaM vA asaie puNo dho / muaNAvAbaMdho, Na teNaeNaM tu vaMdhijjA // 619 // lipyamAnaM pAtraM bhindyAliptaM vA bhidyate, anyasminnasati bandhaM kuryAt // 619 || lepastrivetyAha-kharaayasikusuMbhasarisava, kameNa ukkosamajjhimajahaNNA / 1 upacayazca rAzi | kp | kharAditrayeNa sarpiSA vi lepo na bhava // 259 //
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI odhaniyuktiH // 26 // prazastA'praza bhAvapiNDA bhAveSaNA ca / bhAvapiNDaH prazastA'prazastabhedAd dvidhA, aprazasto dvividhaH-rAgadveSabhedAt, bhayabhedAtsaptadhA, karmabhedAdaSTadhA, l kaSAyabhedAcaturdA, yena bAdyena vastunA itaraH-AtmA badhyate karmaNA aSTaprakAreNa so'zasto bhAvapiNDaH // 22 // prazastabhAvapiNDamAha tiviho hoi pasattho, NANe taha daMsaNe carite ya / motUNa appasatthaM, pasatthapiMDeNa ahigAro // 623 // trividhaH prazastabhAvapiNDaH-jJAnadarzanacAritrabhedena, ayaM jJAnAdibhAvapiNDo yena zuddhenAhAropadhizayyAdinA pracurIkriyate sa eva bhAvapiNDaH, kAraNe kAryopacArAt , jJAnAdi kArya, piNDaH kAraNam // 623 // sa caiSaNAzuddho grAhyo'ta eSaNA pratipAdyate-- litami bhAyaNami u, piDassa uvaggaho u kAyavyo / juttassa esaNAe, tamahaM vocchaM samAseNaM // 624 // dAraM / lipte bhAjane sati piNDasyopagrahaNaM kAryam eSaNAyuktasya, atastAmeSaNAM vakSye // 624 / / NAmaM ThavaNA davie, bhAvaMmi ya esaNA muNeyavvA / davbaMmi hiraNNAI, gavesa-gaha-muMjaNA bhAve // 625 // . / / 260 // Jain Education II. For Private & Personal use only Minelibrary.org
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH 261 // nAmasthApane sugame / dravye - hiraNyAdergavepaNA, bhAvaiSaNA tridhA - gaveSaNA (1) grahaNapaNA (2) grAsaiSaNA (3) bhedena || 625 || sA ca gaveSaNA ebhidvArairabhigantavyA -- pamANe kAle Avassae ya, saMghAie ya uvakaraNe / matta kAussaggo, jassa ya jogo sapavikakhA // 626 // pramANaM kativArA bhikSArtha praveSTavyamityetadvakSyati, kAle - kasyAM velAyAM bhikSA gaveSaNIyA?, AvazyakaM - kAyikyAdi vyutsargaM kRtvA gocare gamyaM, saMghATakayuktena hiNDanIyaM naikAkinA, bhikSAmaTatA kim ? upakaraNaM sarvaM stokaM vAgrAhya, bhikSAmaTatA mAtrakaM grAhya, kAyotsarga upayogapratyayaH kAryaH / ' yasya ca yogaH ' gacchannidaM vakti, yena vastunA saha yogo bhavati taM grahISyAmi, sarva evAyaM dvArakalApaH sapratipakSo vAcyaH / dvAragAtheyam / / 626 || duvihaM hoi pamANaM, kAle bhikkhA pavesamANaM ca / HoNA mikhAyariA, bhikkhe do kAla paDhamadA ||627|| dvividhaM pramANaM bha0, ekaH kAlaniyamo'nyadbhikSArthaM pravizatAM vArAlakSagaM pramANaM, bhikSArthaM vAradvayaM pravizati, ekamakAlasaJjJAyAH pAnakanimittaM dvitIya bhikSArthamiti dve bhikSe, tRtIyavAra na kalpate / ukta bhikSApravezavArApramANam / bhikSAkAlamahi - 'kAla paDhamaddhA' prathamapauruSyAM yadarddha' tatra praveSTavyam / uktaM kAlapramANam ||627|| pramANAdidvAre - gaveSaNA | // 261 //
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ ktiH pramANAdidvAraivA gaveSaNA / AreNa bhaddapaMtA, bhaddaga uTThavaNa bhaMDaNa padosA / dosINapaurakaraNaM, ThaviyagadIsA ya bhadaMmi // 628 // yadyapauruSyA Arata eva bhikSArtha 1 pravizato bhadraka-prAntakRtadoSAH syuH / bhadraH suptAM bhAryAmutthApayati, yadi nottiSThati, tadA bhaNDaNaM-kalaho bha0, athavA sa eva pradveSa kuryAt , sa gRhapatirdoSAnna pracura kArayati, evaM sthApanAkRtA doSA bhavanti // 628 // adAgamaMgalaM vA, umbhAvaNa khisaNA haNaNa paMte / phiDiuggame ya ThaviyA, -bhaddaga-cArI kilissaNayA // 629 // tasyAmeva 2velAyAM sAdhumAgataM dRSTvA prAnto brUte-adAgamiva ahiTThANaM diTuM, amaGgalaM vA gRhapatirmanyate sAdhudarzana, 'u'. tataH paribhavo bha0, visanA-caite udarapUraNArthameva pravartitA iti, tADanaM ka0, evaM prage gacchatAM doSAH, yadi phiDi[Ti]te kAle pravizati tadete doSA:-bhadrakA gRhI bhAyoM vakti-iyatyAmeva velAyAM tvayA bhaktAdi kArya evamudgamadoSaH / athavA yaduddharati, tattvayA'dyadivasAdArabhya sAdhvartha sthApanIya, tataH sthApanA bha0. abhadraka evaM vakti-cArI bhaNDiko'yamanyathA ko'ya bhikSAkAla iti, avelAyaryA bhikSArtha praviSTasya kleza eva na tu bhikSAprAptiH // 629 / / madhyAhnasyAgiva yadi bhikSAmaTati tadA'ya doSaH bhikkhassavi ya avelA, osakahisakaNe bhave dosA / bhaddagapaMtAtIyA, tamhA patte care kAle // 630 // 1 pravizati. tataH bhadra kara / 2 prAtaHkAle itibhAva: |s| // 262 // Jain Education international Privale & Personal use only
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 263 // pramANAdidva gaveSaNA / bhikSAyA avelAyAM cetpravizati tadA gRhI bhadrakaH 'o' yA randhanavelA tAmak ikaroti yena sAdhorapi dIyate, ucchre gacchato 'ahi'. tAM randhanavelAmutsUra evaM kArayati / prAntakRtA doSAH pUrvavat / tasmAt prApta || eva caret kAle // 630 // [ 'kAle'tti gaya Avassae'tti vyAkhyAyate-] Avassaga soheu, pavise bhikkhassa'sohaNe dosA / uggAhiavosiraNe, davaasaIe ya uDDAho // 631 // kAyikyAdi saMzodhya bhikSArtha pravizati, azodhane ete doSAH-gRhItapAtro yadi vyutsRjati tadoDDAhaH, 1 anyasyArpitapAtro yadi vyutsRjati tadA dravAbhAve uDDAhaH // 631 / / aidUragamaNaphiDio, alahaMto esapi pellejjA / chaDDAyaNa paMtAvaNa, dharaNe maraNaM ca chakAyA // 632 // ___ yadi kAyikyAdivyutsRjanArtha dUra' sthaNDile yAti, tadA bhikSAvelAyA bhraSTaH san bhikSAmanApnuvanneSaNAM prerayed-atikrAmayet / atha tatraiva gRhAsanne vyutsRjataH sa gRhapatistadazuciM tyAjayati / athavA paMtAvaNaM-tADana' ka0, etadoSabhayAt dharaNe purIpavegasya maraNaM syAt / vyunsRjatastu SaTkAyavirAdhanA sthaNDilAbhAvAt , 2 dvAram / 632 // 1 'anyaxx uDDAhaH' paryanto bhAgaH pratau nAsti |sN| 2 [ 'AvaHsaya'tti dvAraM gata 'saMghADae'tti vyAkhyAyate |sN| // 263 // / For Private & Personal use only
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI odhaniryuktiH // 264 // Jain Education I maruta dosA, itthI sANe tava paDiNIe / bhikkhavisohi mahatvaya, tamhA savitijjae gamaNaM // 633 // ekAkinaH strI-dha- pratyanIkajanitopaghAtA bhavanti / bhikSAvizuddhirekasya na bhavati mahAvratopaghAtaca; tasmAt sadvitIyena gamyamiti / / 633|| atha dvAragAthAM vyAkhyAnayati saMghADagaaggahaNe, dosA egassa itthiyAu bhave / sANe bhikkhuvaogaM, saMjama Aegayara dosA ||634 // ekAkina sAdhu dRSTvA kadAcit strI gRhaNIyAt / zunyupayoge saMyamopaghAto, bhikSopayoge AtmopaghAtaH / yathAsaMkhyamekatarato doSaH ||634|| doNi uddharisatarA, egotti haNe paduTupaDiNIe / tigharagahaNe asohI, aggahaNa padAsaparihANI // 635|| dvau munI duSpravRSyatarau bhavataH, ekAkina' dRSTvA danti praviSTaH san pratyanIkaH, tasmAt saghATakena gamyam, ekAkino yugapadya vinirgata bhikSAgrahaNe'zuddhirbhavati / athaikAM bhikSAM gRhNAti yasyAmupayogo dattaH, tadA dvayoH pradveSo bha0 yena nAsmadIya' gRhNAti / agrahaNe parihAnirbhikSAyA bha0 ||635|| mahAvratadvAram - pramANAdi gaveSaNA | // 264 // inelibrary.org
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 265 // kino bhikSA grahaNe sarvamahAvratA bhnggprsnggH| pANivaho tisu gahaNe, pauMjaNe koMTalayassa vitiyaM tu / tiNNaM (pra.teNaM) ucchraddhAI, pariggaho'NesaNaggahaNe // 636 // gRhatrayasya bhikSAgrahaNe prANivadhaH kRto bha0, tataH prthmvtbhnggH| tathaikAkI kuTila jyotiSaM prayukte, taccopaghAtakaramavazya' procyate, upaghAtajanaka' cAnRta, taduccAraNe dvitIyavratabhaGgaH / ucchudra-vikSiptaM hiraNyAdi dRSTravA || lAti ekAkino mohasambhavAt , tataH 'tiNNa'ti stanyadoSastRtI0, aneSaNIyaparigrahaNe parigrahakRto doSaH // 636 / / || | caturthavratasya parigraha evAntarbhAvAt madhyamatIrthakRtAM, 1pazcimasya tu matena pRthaga , Aha-- vihavA pautthavaiyA, payAramalabhaMti dtthumegaagii| dArapihANaya gahaNaM, icchamaNicche ya dosA u // 637 // vidhavA poSitabhartRkA, pracAramalabhamAnA yAstriprakArAH 3 striyaH, tA ekAkina dRSTvA gRhaNanti / yadIcchati tAM tadA saMyamavi0, anicchati saiva lokasya kathayati / yaduta-ayaM mAmabhibhavati, tata uDDAhaH // 637 // vyAkhyAtA prtidvaargaathaa| ebhiH kAraNarekAkI bhavati gAravie kAhIe, mAille alasa luddha Niddhamme / dullabhaattAhiTTiya, amaNuNNe vA asaMghADo // 638 // 1 pazcimajinamatena caturtha maah-15| 2 proSitapatikA / / 3 sthiya ekAkina / / // 265 // P ale & Personal use only www.jainedbrary.org
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniryuktiH |266 // ebhiH kAraNairasaghATako bhavati, dvAragAtheyam ||638|| AdyA'vayavamAha - saMghADagag2ayaNio, alaDiomo ya laddhisaMpaNNo / jeTTagga pariggahagaM, muya gAravakAraNA ego // 639 // kasyacitsaGghATakasya paryAyajyeSTho ratnAdhiko'labdhikaH / 'oma'tti paryAyalaghurdvitIyo labdhisampannaH so'grato viharati / punazca maNDalyAM bhojanakAle gururvakti yaduta jyeSThAryasyAgrataH patadgrahaM muJcetyukte laghuzcintayati, yadutAsyAM velAyAmayaM jyeSThAryaH saMjAto; na tu bhikSAvelAyAM tato'nena garveNaikAkI bhavati ||639 || 'kAhI'ti dvAram - kAhI kas kaha, viio vArei ahava gurukahaNaM / evaM soegAgI, mAillo bhaddagaM bhuMje // 640 // kathakaH kathAM kurvannAste, dvitIyo vArayati mA kRthA dharmakathAM glAnAdayaH sIdanti, na tiSThati; gurvagre kathayati, guruvArito'pi na tiSThati, tata ekAkI bha0, dvAram / mAyAvI- bhadrakAnna bhoktumanA ekAkI bha0 ||640|| alasadvAram - alaso ciraM Na hiMDar3a, luDo ohAsae vigaIo / ddhimmo NesaNAI, dullahabhikkhe va egAgI // 641 // Jain Educatio tional 1 parazva k bhikSAyAmekA kibhavane garvAdi kAraNAni / // 266 // lainelibrary.org
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 267 / / bhikSAyAmeka kibhavane garvA kAraNAni / alasazcirana hiNDati, dvAram , lubdho vikRtIH prArthayati, dvAram / nirddharmA naiSaNAdi karoti, dvAram / durbhikSe durlabhAyAM [bhikSAyAM] saGghATaka necchati // 641|| 'attAhiTie'ti dvAram attAhiTThiyajogI, asaM(pra.asaM)khaDIo va'NiTTa sambesi / evaM so egAgI, hiMDai uvaesa'NuvadesA // 642 // AtmAdhiSThitaH-Atmalabdhiko yogI sa ekAkI ma0, dvAram / 'asaM'. 2kalahakArakaH sarveSAmaniSTaH sannekAkI || bha0, 'uva'0 guruNA anujJAto'nanujJAto vA, ukta saGghATakadvAram // 642 // upakaraNadvAramAha savvovagaraNamAyA, asahU AyArabhaMDageNa saha / NayaNaM tu mattagassA, Na ya paribhogA viNA kajje // 643 // utsagaMNa sarvamupakaraNamAdAya bhikSAmaTati, yadyasamarthastata AcArabhaNDakena samaM, AcArabhaNDakaM-pAtra paTalAni rajoharaNaM daNDakaH kalpadvayaM colapaTTamAtrakametad gRhItvA yAti / mAtrakasya kAryeNa saMsaktAdinA paribhogaH kriyate / 'mattetti gayaM // 643 // 'kAussagga'tti dvAram ApucchaNatti paDhamA, biiyA paDipucchaNA ya kAyavvA / AvassiyA ya taiyA, jassa ya jogo cauttho u // 644 // 1 aneSaNAdi. 15. 2 'saMkhaDIu'tti kalahakArakaH / / // 267 // For Private & Personal use only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI odhaniyuktiH // 268 / / pramANAdIni || sapratipakSANi 1prathamamApRcchati saMdizata, upayoga' karomi?, 'kahaM lesutti paDirapucchA [pratipRcchA], 3AvazyakI-kAyikIvyuH | sRjanarUpA, 'jassa40 yadyasaMyamopakAre vartate tattadgrahISyAmi 644 // etAni dvArANi sapratipakSANyabhidhIyante AyariyAINaTThA, omagilANaTTayA ya bahuso'vi / gelaNNakhamagapAhuNa, atippae'ticchie yAvi // 645 // AcAryAdInAmathe, oma-glAnArthaM [ca] bahuzo'pi vArAH pravizati pramANapratipakSa uktH| kAladvaye praveSTavyaM, tatpratipakSo glAna-kSapaka-pAraNArthe'tipratyUSasyapi pravizati tathA atikrAntAyAmapi bhikSAvelAyAM pravi0 bahuzaH // 645 // aNukaMpApaDiseho, kayAi hiMDejja vA Na vA hiMDe / aNabhogi gilANaTTA Avassaga'sohaittANaM // 646 // gRhI evaM vaktyanukampayA, yaduta-tvayA iyatyAM velAyAM glAnArtha punaretyaM, sAdhuH pratiSedhayati-yataH kadAcitpratyUSasi hiNDAmi kadAcinna, evaM bhagatA udgamadoSAH parihRtA bhavanti, na ca pratiSedhaH kRtaH syAt / Avazyakayatanocyate-anAbhogena glAnArthamAvazyakamazodhya gataH // 646 / / 1 'prArNakArthe' iti padaM yuktam / / // 268 // JainEducation.in For Privale & Personal use only
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH // 269 // ANNA Nitte, kAli pahuSpaMti dUpattovi / apahRte tatto cciya, egu ghare vosire ego // 647 // tataH saJjAtakAyikyAdikArya AsannAnnivarttate, prabhUte kAle dUrato'pi nivarttate, yadi na prabhUtaH kAlaH, tato yato mikSArthaM gatastata eva vyutsRjati, eko bhAjana dhArayati ekastu vyutsRjati ||647|| bhAvAsaNNo samaNuSNa, aNNaosaNNasaiDhavejjaghare | sallaparUvaNa vejjo, tattheva parohaDe vAva // 648 // athavA bhAvAsanno'tyantAsahiSNuH tataH samanojJAnAmAsannapratizraye gatvA vyutsRjati, tadabhAve'manojJAnAM tadabhAvesasannAnAM tadabhAve zrAddhagRhe, tadabhAve vaidyagRhe yAtvA prarUpayati 'tiSNi sallA mahArAyetti evaM smArito vaidyo vakta-atra pazcAdgRhe vyutsRja 'parohaDe' - pazcAdaGgaNe vA // 648|| 1eesa asaIe, rAyapahe do gharANa vA majjhe / hatthaM hatthaM muttuM, majjhe so Naravaissa bhave // 649 // 1 iyaM gAthA mudrito niyuktidroNIyavRttI nAsti tathApi zrImatA'vacUrikAreNa kuto'pi prApya vivRteti mudritA'tra siM0 . pramANAdIni sapratipakSANi / // 269 //
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI gopaniyuktiH // 27 // pramANAdIni sapratipakSANi eteSAmabhAve narapatipathe-rAjamArge vyu0, yato'sau sAmAnyo lokasya, tadabhAve dvayohayormadhye hastamAtra hastamAtra muktvA vyu0, yataH sa madhyapradezo narapatiparigrahaH // 649 // uggahakAIyavajja, chaMDaNa vavahAru labbhae tattha / gAravie paNNavaNA, tava ceva aNuggaho esa // 650 // tadabhAve [rAjamArgA'bhAve] kAyikI varja gRhasthA'vagrahe purISa vyu0, zyatastyAjane rAjakule vyavahAraM karoti, jahA cANakkaevi bhaNiyaM-'jai kAyaM na vosigi tao adoso' ayamitthaMbhUtastatra vyavahAro lbhyte| saGghATakayatanocyate / 'gAra'. garvitamekAkIbhavantamAcAryAH prajJApayanti-yattavaivAnugraho'yaM yaduta svAdhyAyAdi kurvanti / evamanyeSAmayalasAdInAM prajJApanA // 650 // durlabhapadavyAkhyAM kurvannidamAha jai doNha ega bhikkhA, Na ya vela pahuppae tao ego / sabvevi attalAbhI, paDisehamaNuNNa piyadhamme // 651 // yadi tatra kSetra paryaTatAmekaiva bhikSA dvayorapi labhyate, na ca kAlaH paryApyate, tadaikAkI hiNDate, 'attAhiTThiyati yatanAmAi-yadi sarve'pi khaggUDA AtmalabdhikA bhavanti, tadAcAryaH pratiSedha karoti, priyadharma Atmalabdhike'nujJAM karoti, tata evamekAkI syAt // 651 / / amaNugNayatanAmAha 1 kAyikayA saha purISalyAjane vyavahAro calati nAnyatheti bhAvaH / / // 27 // Jain Education A nal For Privale & Personal use only P lainelibrary.org
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI rodhaniyuktiH ||271 / / pramANAdIni |sapratipakSANi amaNuNNa aNNasaMjAiyA u savvevi NecchaNa vivegA / bahuguNatadekadose, esaNavalavaM Na u vigice // 652 // __ amanojJo raTanazIlastadA anyena saha yojyate / yadi sarve'pi necchanti tadA parityAgaH tasya kAryaH, athA'yaM bahugugapaMpannaH sa evaiko doSaH, eSagAyAM ca balavAMstadA na parityajyate // 652 // yadukta mekANiyassa dosA ityAdi (gA0 633) tadyatanAmAha itthIgahaNe dhammaM, kahei vayaThavaNa gurusamIvaMmi / iha cevovara rajjU, bhaeNa mAhovasama tIe // 653 // - striyA gRhItaH san dharmakathAM karoti, atha tathA'pi na tiSThati tadaiva vakti-gurUNAM samarpya vratAnyAyAmItyabhidhAya nazyati, atha tathA'pi na labhyate gantuM, tato bhaNatIhA'pavarake vratAni muJcAmIti pravizyollambanArtha rajju gRhNAti, tatastena bhayena kadAcinmuzcati, athavA mriyate // 653 / / zvAdiyatanAmAha sANA goNAighare, parihara'NAbhogakuDDakaDaNIsA / vArai ya daMDaeNaM, vArAve vA agArehiM // 654 // 1 megAgiNarasa0 / kisi pro // 27 // in animational
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI / piniyuktiH // 272 / / pramANAdIni sapratipakSANi zvAno gavAdayazca yeSu gRheSu tAni parityajati, anAbhogapraviSTaH kuDyakaTanizrayottiSThati / daNDenAgrato vArayati agArairvA zvArApayati // 654 // pratyanIkayatanAmAha paDiNoyagehavajjaNa, aNabhogapaviThTha bolaNikkhabhaNaM / majjhe tiNha gharANaM, uvaoga kareu geNhejjA // 655 // anAbhogena praviSTaH pratyanIkaizca grahItumArabdho bolaM karoti-ucchabdayati / yena loko milati, tato nirgcchti|| bhikSAvizodhimAha-madhyasthitastrayANAM gRhANAmupayoga davA paGktyA sthitAnAM mikSAM gRhNAti // 655 // paJcamahAvratayatanAmAha-bhikSAyAmupayogaM dadatA prANAtipAtarakSaNaM kRtameva / dvitIyamahAvratayatanAmAha-- veMTala puTo Na yANe, AiNNAtINi vajjae ThANe / suddhaM gavesa uMchaM, paMca'iyAre pariharaMto // 656 // veNTalaM-nimittAdi pRSTa evaM vakti-na jAne'ham / tRtIyavratayatanAmAha-yatra hiraNyAdi vikSiptamAste tadA''kIrNa sthAnaM] varjanIyam / paJcamavratayatanAmAha zuddhamudgamAdidoSarahitamuJchaM [bhaktaM] gaveSayati / evaM pazcAticArAn pariharan // 656 / / bratAnAM [madhye] caturthamahAvratareyatanoktaiva, upakaraNayatanAmAha-- 1 'vArayati' ceti droNIyavRto mudritAyAm |sN| 2 'itthIgahaNe' ityAdi 653tamAyAM gAthAyAm |s| // 272 // Can El For Privale & Personal use only Enetbrary.org
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI gopaniyuktiH // 273 // mikSAyAM mAtrakA'grahaNe dossaaH| jahaNNeNa colapaTTo, vIsaraNAlU gahAya gacchejjA / ussagga kAu gamaNe, mattaya(5)gahaNe ime dosA // 657 // yastu vismaraNAluH sa jaghanyena colapaTTamAdAya yaati| upalakSaNaM cAtra colapaTTakaH, anyathA pAtrakaM paTalAni rajoharaNaM daNDakaM kalpadvaya ca lAtvA yAti / mAtrakayatanAmAha-mAtrakaM lAtvA gantavyaM kRtvA cApayogakAyotsargam // 657 / / mAtrakA grahaNe ete doSAH Ayarie ya gilANe, pAhuNae dullahe sahasalAbhe / saMsatta bhattapANe, mattagagahaNaM aguNNAyaM // 658 // AcAryAdyartha, durlabha vA kicillabhyate, akasmAdvA, saMsaktabhaktapAnagrahaNArthaM mAtrakama'nujJAtam // 658 / / imAM gAthAM vyAkhyAnayati pAuggAyariyAI, kaha giNhau mattae agahiyaMmi / jA esi virAhaNayA, davabhANe jaM daveNa viNA // 659 // prAyogyamAcAryAdInAM kva gRNAtu mAtrake'gRhIte sati ?, yA teSAmAcAryAdInAM virAdhanA sA tenAGgIkRtA 1 kiJcivya / / // 273 // For Privale & Personal use only
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 zrImatI dhaniyuktiH // 274 / / mAtrakaM vina bhikssaagmnkaarnnaani| bhavati, dravabhAjane gRhato draveNa vinA yA virAdhanA sA bhavati // 659 // _dullahadavvaM va siyA, ghayAi giNhe uvaggahakaraM tu / paura'NNapANalaMbho, asaMthare katthai siyA u // 660 // durlabha dravya ghRtAdi syAttatazca tatra ghRtAdi gRhyate, yata upaSTambhakara hi tt| AkasmikaH pracurAnapAnalAbha: syAttato'saMstaratAM munInAM kutracit syAd grahaNam // 660 // saMsattabhattapANe, mattaga soheu pakkhive uvari / saMsattagaM ca NAu, pariTo sesarakkhaTTA // 661 // saMsaktabhaktapAnagrahaNe mAtrake saMzodhya pAtropari prakSipet / mAtrake'zuddha saMsaktaM jJAtvA tatkSaNAdeva pariSThApayati zeSabhaktarakSaNArtha, mA bhRttadgandhena zeSasyApi saMsaktiH // 661 // ebhiH kAraNairna gRhaNAti gelaNNakajjaturio, aNabhogeNaM ca litta aggahaNaM / aNabhogagilANA, ussaggAdINi Navi kujjA // 662 // glAnakAryeNa tvarito gataH, anAbhogena vA, lipte vA mAtrake, mAtra vinApi yAti / utsargayatanAmAha-upayoga vinA anAbhogena gato glAnArtha vA yAti / AdizabdAdAvazyakaM ca na kuryAt // 662 // 'jassa ya jogo'tti asya vidhimAha-- // 274|| JainEducatiorSEome For Privale & Personal use only Hanesbrary.org
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH / / 275 / / jassa ya jogamakAUNa, Niggamo Na labhaI tu saccittaM / yavatthapAyamAI, teNaM gahaNe kuNasu tamhA // 663 // 'jassa ya joga" ityakRtvA nirgata eva na labhate saccittaM pravrajyArthamupasthita' gRhastha, nApyacittaM pAtravastrAdi, 'yasya yoga' ityevamakRtvA gRhaNatasstainyadoSo bhavati, tasmAt kuru 'yasya yoga' ityevam ||663|| so Apucchi aNuSNAo, saggAme hiMDa ahava paragAme / saggA sai kAle, patte paragAmi vacchAmi // 664 // 'saMdisaha upayoga karomi / 2 ' kahaM lesu'tti ApRcchane guruNA anujJAta : AvazyakIM kRtvA, 4yasya ca yoga ityevamabhidhAya nirgatya svagrAme hiNDate, sati kAle prAptAyAM bhikSAvelAyAm, adhunA paragrAme vakSyAmi hiNDato vidhim ||664|| purato jugamAyAe, gaMtUrNaM aNNagAmavAhiTio / taruNe majjhimathere, Nava pucchAo jahA heTThA // 665 // purato yugamAtra nirIkSamANo'nyagrAmaM prApya vahiHsthaH pRcchati / kiM vidyate ? bhikSAvelA atra [ grAme ] uta neti, kAn pRcchati ?, ata Aha-- yathA'dhastAt pratipAditA, pRcchA navavidhA - puruSa - strI - napuMsakabhedAt tridhA, taruNamadhyamasthavira me derekaikaH, evaM navavidhA pRcchA ||665 || yadi tatra bhikSAMvelA jAtA tadA'yaM vidhiH- 'jasya ya jo satyakaraNe stainyam / bhikSAvelA - pRcchAvidhiH / / 275 //
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oryuktiH // 276 // Jain Education In pAyapamajjaNa paDilehaNA u, bhANaduga desakAlaMmi / appatte'ciya pAe, pamajja patte ya pAyadugaM // 666 // grAmAsanne upavizya pAdau pramArjayati, punazva pAtradvayaM pratyupekSate, evaM dezakAle bhikSAvelAyAM prAptAyAM karoti / Catsuise bhikSAkAlo na jAtastadA pAdau pramArNya tAvadAste yAvadbhikSAkAle pAtradvaya pratyupekSeta ||666 // samaNaM samaNi sAvaga- sAviyagihi aNNatitthi bahi pucche / asthiha samaNa ? suvihiyA, siTThe tesAlayaM gacche // 667 // zramaNa zramaNI zrAvakaM zrAvikAM gRhasthamanyatIrthika vA dRSTrA bahiH pRcchati, tatra pravizan santyatra zramaNAH suvihitA: ?, ziSTe, teSAmAlaye gacchet ||667 || samaNepaveso, bArhi ThaviUNa aNNa kiikammaM / khaggUDDosaNNesuM, ThavaNA ucchobhavaMdaNaryaM // 668 // samanojJeSvekasAmAcArIpratibaddheSu madhye pravizati, amanojJeSu vahirupakaraNaM muktvA pravizya kRtikarma karoti / saMvignapAkSikAvasanneSu bahistha eva vandanaM kRtvA abAdhAM pRcchati / khaggUDaprAyAvasanneSu bahirupakaraNaM saMsthApya pravizya teSAmutkSobhavandanaM karoti // 668 || 1 avamagneSu (k. 15/ mikSArthI gra pravezAnantaraHkartavyAni // 276 // elibrary.org
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniryuktiH // 277|| gelaNNA - avAhA, pucchiya sayakAraNaM ca dIvettA / jayaNAe ThavaNakule, pucchara dosA ajayaNA ||669 // sarveSvanantaroditeSu glAnAdyabAdhAM pRSTA; svAgamanakAraNaM dIpayitvA vakSyamANayatanayA sthApanAkulAni pRcchati // 669 // kAni tAnItyAha- dANe abhigamasaDDhe, saMmatte khalu taheva micchatte / mAmAe aciyatte, kulAi jayaNAi dAyaMti ||670|| etAni kulAni te - vAstavyAstasya sAdhoryatanayA darzayanti // 670 || tathA caitAni -- sAgAra varNima suNa, goNe puNNe durguchiyakulAI / hiMsAgaM mAmAgaM, savvapayatteNa vajjejjA // 671 // sAgArikaH zayyAtarastadgRha' darzayanti, 'vaNIma'ti daridrastadgRha darzayanti tatraitardatha na gamyate sa hi asati bhakte lajjAM karoti, yadi vA yatkiJcidasti tadavA AtmArthaM randhanaM karoti, duSTazvavatkulaM, duSTagomadgRha', 'puNNatta 1 kula 15/ sthApanAkulAni // 275 //
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH // 278 // sthApanAkulapRcchanAdau ytnaa| puNyArtha yatra randhayitvA zramaNAdInAM dIyate, athavA yad gRha, bahulokaiH pUrNa, vA jugupsitaM-chimpakAdi, hiMsAgaMsaunikAdigRha mAmAkaM, etAni darzitAni santi sarvaprayatnena tyAjyAni // 671 // yaduktaM sthApanAkulAni yatanayA pRcchanIyAni kathanIyAni ca, tadAha-- bAhAe aMgulIya va, laTThIi va ujjuo Thio saMto / Na pucchejja Na dAejjA, paccAvAyA bhave dosA // 672 // bAhu prasArya gRhAbhimukha tathA agulyA yaSTayA na pRcchati, nApi kathayati tathA RjurgehAbhimukhaH sthitI | na pRcchennA'pi darzayet / yatastatra pratyapAyajanitA doSAH // 672 // ke ca te ityAha-- agaNINa va teNehi va, jIviyavavarovaNaM tu paDiNIe / kharao khariyA suNhA, NaTe vaTTakkhure saMkA // 673 // yad gRha bAhu prasArya pRSTaM kathitaM ca sAdhunA tad gRhaM kadAcidagninA dagdhaM bhavati, jIvitavyaparopaNaM vA gRhasthasya pratyanIkena kRtaM, 'khariya'tti dvayakSarikA dAsI naSTA bhavati, 'kharao' dvathakSaro vA dAsaH prAyo naSTo bhavati, snuSA 'kenacit sahagatA, eteSu naSTeSu satsu sAdhorupari zaGkA syAt / 'vRttakhuraH'-azvapradhAnaH kenacidapaTTato bhavati, tataH sAdhorupari bAhlAdinA darzayataH zaGkA bhavati // 673 // pratikru(ku)TakulAnyebhirabhijJAnavarjayati 1 669tamagAthottarArdha |sN| // 278 // Jain Educati o nal For Privale & Personal use only A lainelibrary.org
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ovaniryuktiH // 279 // paDikuTukulANaM puNa, paMcavihA thUbhiA abhiSNANaM / bhaggagharagopurAI, rukkhA NANAvihA ceva // 674 // paJcavidhA stUpikA abhijJAnaM, kRSNanIlaraktapItazukla medabhinnA paJcadhA, tathA gopurasamIpe bahirantarvA vRkSA nAnAvidhA abhijJAnaM pratiSiddhakulAnAm ||674 || eteSu kuleSu na praveSTavyam - ThavaNA milakkhuNeDa', aciyattagharaM taheva paDikuTuM / eyaM gaNadharameraM, aikkamaMto virAhejjA || 675 // sthApanAkulAni, 'milakkhU'-'mlecchagRha', aciyattakulaM [aprItimatkulaM], pratikuSTa - chimpakAdigRhaM sUtakopetagRhaM vA, eteSu na praveSTavyam, imAM gaNadharamaryAdAmatikrAman virAdhayeddarzanAdi || 675 || Aha-pratikuSTakuleSu pravizato na kazcijIvavadho bhavati tataH kimarthaM parihAraH 1, ucyate chakkAdayAvato'vi, saMjao dullahaM kuNai bohi / AhAre NIhAre, durguchie piMDagaha ya // 676 // AhAro nIhAro yadyaguptaH, sa kurvan jugupsiteSu chimpakAdiSu piNDagrahaNaM, durlabhAM bodhi karoti // 676 // 1 mlecchagRha, sAdhudarzane'prItikRtkula, pratikuSTa 0 ist 2 yo'guptAhAra nIhArakArako jugupsitachimpakAdipiNDagrAhakazca sa bodhi durlabhAM karotIti saralArthaH / saM01 pratikRSTakula mijJAnAni / / 279 / /
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI zrodhaniyuktiH // 28 // sUtakopetAdi piNDagrahaNe bodhairdulabhatvam 'ya' iha jugupsitAstejyatrA'jugupsitAstataH kathaM parihiryante ?, ucyate-- je jahi duguMchiyA khalu, pavvAvaNavasahibhattapANesu / jiNavayaNe paDikuTA, vajjeyavvA payatteNaM // 677 // ye yatra viSaye jugupsitAH, pravrajyA vasatiM bhaktapAnaM cAGgIkRtya, ete jinavacanapratikuSTA varjanIyAH // 677 // aTThArasa purisesuM, vIsaM itthIsu dasa napuMsesuM / pavyAvaNAe ee, duguMchiyA jiNavaramayaMmi // 678 // sugamA // 678 // doseNa jarasa (pra.jeNa)ayaso, AyAso pavayaNe ya aggahaNaM / vippariNAmo appaccao ya kucchA ya uppajje // 679 // yena doSanA'yazo bhavati, AyAsaH-pravacane pIDA bhavati, agrahaNaM vratAdeH, vipariNAmo vA zrAddhasya zaikSasya ca bhavati, apratyayo vA zAsane yena bhavati, jugupsA yenotpadyate, tanna kAryam // 679 / / punarevaM kurvato bhagavatedamuktam pavayaNamaNapehaMtassa, tassa NiddhaMdhasassa luddhassa / bahumohassa bhagavayA, saMsAro'NaMtao bhaNio // 680 // // 28 // Jain Education HD For Private & Personal use only Minelibrary.org
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH 281 // anepagAvatAmanantaH sNsaarH| pravacanamanapekSamANasya-nidvandhasasya niHzUkasya-lubdhasya bhagavatA'nantaH saMsAra uktaH // 680 // anyasyApyevaM kuvato'nanta eva saMsArastadarthamAha jo jaha va tahava laddhaM, giNhai AhArauvahimAIyaM / samaNagaNamukkajogI, saMsArapavaiDhao bhaNio // 681 // sugamA / / 681 / / evaM tAvajjJAnavatAmapi doSa uktaH / ye punarAcAryeNa muNDitamAtrA agItArthAste sutarAmeSa| NAdi na kurvanti, tadAha esaNamaNesaNaM vA, kaha te NAhiti jiNavaramayaM vA / kuriNamiva poyAlA, je mukkA pavvaImettA // 682 // 'kuriNami' mahtyaraNye 'poyAlA' mRgAdipau(po)talakAsta iva yathapatinA muktaH santo vinazyanti / evaM te'pIti, ete AcAryadoSeNaivaMvidhAH syuH // 682 / / ete svadoSeNa, ke ca te tadAha gacchaMmi kei purisA, sauNI jaha paMjaraMtaraNiruddhA / sAraNavAraNacaiyA, pAsatthagayA paviharaMti // 683 // // 28 // For Private & Personal use only
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH 282 / / dravyagaveSaNAyAM mRgdRssttaantH| SSSSS zakunIva pajarAntaraniruddhAH smAraNAdibhiH tyAjitAH santaH pArzvasthAdiSu praviharanti // 683 // 1jaha sAgaraMmizra spaSTA, 'evaM gacchasamudde0' spaSTA tivihovadhAyameyaM, pariharamANo gavesae piMDaM / duvihA gavasaNA puNa, davve bhAve imA davve // 684 // trividhasya jJAnadarzanacAritrasyopaghAtarUpa piNDaM pariharan , gaveSayet piNDa', sA gaveSaNA dvidhA-dravyabhAvabhedena // 684 // dravyata Aha jiyasattudevi-cittasabha-pavisaNaM kaNagapiTTa-pAsaNayA / Dohala dubbala pucchA, kahaNaM ANA ya purisANaM // 685 // sIvaNNisarisamodaga-karaNaM sIvaNNirukkhahetusu / AgamaNa kuraMgANaM, pasatthaapasatthauvamA u // 686 // viiyameyaM kuraMgANaM, jayA sIvaSNi sIdaI / purAvi vAyA vAyaMti, Na uNaM puMjagapuMjagA // 687 // 1 'jaha.' tathA 'evaM 'nAmakagAthAdvaya ekonanavatitame pRSThe mudritamasti, ataH tata eva vilokanIyam |s| // 282 / / in Educ a tional For Privale & Personal use only w ww.jainelibrary.org
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI nopaniyuktiH ||283 || vasantapure jitazatruH [nRpaH ], dhAriNI priyA, sA citrasabhAM gatA sA gurviNI, kanakapRSThamRgadarzanAttaccarmazayanamAMsAzanotpanna dohadA durbalA, pRSTe jJAte ca kAraNe rAjJA''diSTA narAH vrajata kanakapRSThamRgArthaM teSAmAhAraH zrIparNIphalAni, tadA te narAH zrIparNIphalAkAraM kRtvA kaNikaphalAni kRtrimANi kRtvA aTavIM gatvA zrIparNIphalAni puMjaya puMjayA hiDA Thati, mRgAstad dRSTvA yUthapasya sAhaMti, sa prAha-yUyaM stha, ahaM gatvA pazyAmi dRSTvoktaM kenApyasmadgrahaNArthaM mAyA kRtA, yato'kAlaH zrIparNIphalAnAM, atha bhaNatha akAle'pi syuH, tatsatyam, kintu na puMjA 2, atha bhaNatha vAtena tathA kRtAH, tanna-yataH purApi vAtA vAnti, na punaH phalAni pujAH 2 syuH / ato na gacchAmaH tatra, ityukte ye sthitAste sukhinaH anye na ||685-686-687 // ithimi gimhe, arahaTTehi bharaNaM tu sarasINaM / accadaeNa Na lavaNA, abhirUDhA gayakulAgamaNaM // 688 // viiyameyaM gayakulANaM, jahA rohaMti NalavaNA / aNNayAvi jharaMti sarA, Na evaM bahuodagA // 689 // kenApi rAjJA vanahastigrahaNArthamAdiSTAH puruSA bhaNanti - yatra te hastinaJcaranti tannalavanaM - tRNavanaM zuSkaM grISmeNa, ato gacchAmastatretyukte ye sthitA * lk | dravyagaveSaNA hastidRSTAntaH // 283 //
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16/I zrImatI odhaniyuktiH // 284 // bhAvagaveSaNA dharmarucevajrarSe dRssttaantau| ato rAjJo tatra kAritA'raghaTTena tannalavanaM haritaM jAtaM. dRSTa yuthapatinA, nivArayati nijakalabhAn, yathA viditaM gajakulAnA yadA rohanti nalavanAni, atra punarakAlaH, atha bhaNatha-pAnIyaM prabhUtaM nijhareSu vartate, tena nIlAni ? tanna, yato'nyadApi pAnIyaM prabhUtaM syAnna ca nIlAni tadA stha, mAtra pravizata, ityukte ye sthitAste sukhino jAtA nA'nye // 688-689 / / eSA dravyagaveSaNA bhAvagaveSaNA tvasau vhANAIsu viraiyaM, AraMbhakaDaM tu dANamAIsu / AyariyaNivAraNayA, apasatthitare uvaNao u // 690 // jinamnAtrAdau militasAdhvartha kenApi zrAvakeNa AdhArkamAdi kRtaM, bhojanaM vA sAdhUn dRSTvA kenApi bhadrakeNa kRtam , tatrAneke nimantritAH, sa bhadrakazcintayatyenaM nAn ] dRSTvA sAdhavo'pyAyAsyanti, tajjJAtvA guruNA nivAritA ye sthitAste sukhino nAnye // 690 // athaveyaM bhAvagaveSaNA dhammarui ajjavayare, laMbho veuvviyassa NabhagamaNaM / jeTThAmUle aTTama, uvari heTTA va devANaM // 691 // dharmarucijyeSThAmAse AtApayatyaSTamaM ca karoti, svagrAme na hiNDatyanyagrAme hiNDati, taM yAntaM dRSTvaikA devatA kuMkaNarUvaM vikurvya, sAlAdhastiSThati bhaktyA AranAlabhRtAlAbaH, tataH samIpagaM prekSyeko vakti-idaM kAjikaM piba, sa uvAca-alamanena, tataH paro vakti ka idaM vahati ? sAdhordIyate, para Aha-dehi tyaja vA, tatastena sAdhunimantritaH // 284 // Jain Education HS For Private & Personal use only Linelibrary.org
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH 285|| gaveSaNAyAM dharmarucikathAnave gAthAH 700ta 706paryantAH / san dravyataH-idaM kAjikaM zItalaM surabhi ca, kSetrato asyAmaTavyAM ko datte, kAlo kAlataH] jyeSThAmAso'tra duHkhaMdAtuM, bhAvataH hRSTatuSTaH tato'tra kAraNena bhAvyaM, tadopayujya tena 'tasya pAdau bhUmAvalagantau nayane animeSe ca' dRSTvA 'deva' iti jJAtvA varjitam / athavA vajrasvAmidRSTAntaH-avantyAmaSTavarko vajrarSivarSAkAle sattAha 'baddale tasmin mitrajRmbhakA amarAH sAthai vikRtya rAdhdhvA nyamantrayan vajra, vindau sthite gataH, dravyataH pakvakUSmANDakaM, kSetrataH ujjayinyasau, kAlataH prathamavarSA, bhAvato dAyikA animipanayanA. ityupayogAdarjane lAbho vaikurvikalabdhenabhogamanalabdhezva / / 691 / / adhunA dharmarucikathAnakamupasaMharanAha AyAvaNa'TameNaM, jedyAmUlaMmi dhammaruiNo u / gamaNa'Na gAmabhikkha-TTayA ya devassa aNukaMpA // 700 // koMkaNarUvaviuvvaNa, aMklichaiDebha'haM piyasu pANaM / chaDDehitti ya biio, taM givha muNitti uvaogo // 701 // tahAchuhAkilaMtaM, daLUNaM kuMkaNo bhaNai sAhuM / ujjhAmi avajiya, ajjo! giNhAhi NaM tisio // 702 // 1 saptAhadurdine tanmitra-15 // 28 // wwww.lainelibrary.org
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH // 286 // soUNa koMkaNassa ya, sAhU vayaNaM imaM vicite / gavasaNavihie NiuNaM, jaha bhaNiyaM savvadaMsIhiM // 703 // gavasaNagahaNakuDaMgaM, NAUNa muNI u muNiyaparamattho / AhaDarakkhaNaheu, uvauMjai bhAvao NiuNaM // 704 // ukkosadavvakhettaM ca, araNNaM kAlao NidAho u / bhAve haTTA, hiTTA uvariM ca uvaogo // 705 // dahUNa tassa rUvaM, acchiNivesaM ca pAyaNikkhevaM / uvauM jiUNa purvvi, gujjhigamiNamotti vajjei // 706 // // 700-701-702-703 // [sugamA : ] gaveSaNAgahanameva kuDaGga - gahvaramityarthaH taM jJAtvA muniH // 704-705 // guhyako'yamiti [ devo'yamiti ] varjayati ||706|| vajrasvAmikathAnakamupasaMharannAdda-- Jain Educatio tional sattAhavaddale puvva-saMgaI vaNiya virUvakhaDaNaM / AmaMtaNa khuDDa gurU, aNuNavaNaM biMdu uvaogo // 707 // 1 kuhuM gaM0 ki gaveSaNAyAM dharmarucikathAna gAthA: 700 706 paryantAH ||286 // lainelibrary.org
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI prodhaniyukti // 287 // grhnnaissnnaa'dhikaarH| dravyagrahaNeSaNA vAnarayUthadRSTAntazca / saptAhavardale pUrvasaMgatikadevo, vaNigrapaM. anekaprakAramuvakkhaDitA AmantraNa kSullakasya kRtavAn / guruNA anu|| jJAtaH, pravRttazca, punazca bindupatanAsthitaH, devenopasaMharitam // 707|| esA gavasaNavihI, kahiyA bhe dhIrapurisapaNNattA / gahaNesaNaMpi etto, vocchaM appakkharamahatthaM // 708 // ataH para grahaNaiSaNAM vakSye // NAmaM ThavaNA davie, bhAve gahaNesaNA muNeyavvA / davvaM vANarajUhaM, bhAvaMmi ya ThANamAINi // 709 // nAmataH sugamA / sthApanAgrahaNeSaNA dvidhA-(1)sadbhAvasthApanA-citrakarmaNi sAdhugrahaNepaNAM kurvan dazyate, (2)asadbhAva sthApanAgrahaNeSaNA-akSAdiSu / dravyagrahaNaiSaNAyAM Agama-noAgama-jJazarIra-bhavyazarI[tadubhaya]vyatirinAyAM vAnarayUtha', bhAvagrahaNeSaNAyAM tu sthAnAdIni, idaM kathAnakaM-ekaM vanaM, tatra vAnarayUthaM parivasati, kAlena tadvanaM parizaTitapatraphalaM jAtaM dRSTvA yUthapatiranyavanaparIkSArtha dvau trIn vA paJca vAnarAn preSayati, te etAH, ekaM vanaM bhUripuSpaphalaM pazyanti, tanmadhye eko drahaH, Agatya kathayanti, yUthapatiH sarveH saha gatvA vanaM vilokya zuddhaM jJAtvA bhaNati-khAdata phalAni dhANAH tRptAH] santaH pAnIyaM gatAH / yuthapatiIdaM sarvato vilokya 'oyaraMtANi payANi dIsaMti, nottaraMjANi', maNinaM ca-gA'pApa 1 // 28 // For Privale & Personal use only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ all zrImatI odhaniyuktiH // 288 // grahaNeSaNAyAM sthAnAdidvArANi / eSa hRdaH / madhye tIrasthA vA mA vAri pibata kintu nAlena pivata, tatra yaiH zrutaM tasya vacaste sukhino jAtAH, anye duHkhinaH, evaM jinasnAtrAdau AdhAkarmAdi niSpannaM jJAtvA, AcAryaH sAdhUnivArayati, yaH zrutaM te sukhino jAtA jinAjJAkaraNena, nA'nye // 709 // amumevArtha gAthAbhirAha parisaDiyapaMDupattaM, vaNasaMDaM daThu aNNahiM pese / / jUhabaI paDiyarie, jUheNa samaM tahiM gacche // 710 // sayamevAloeuM, jUhabaI taM vaNaM samaM tehi / viyarai tesi payAraM, cariUNa ya te dahaM gacche // 711 // 'paDi'0 nirUpayati // 710 // 'viyarai' dadAti teSAM vAnarANAM pracAra utsaGkalayati // 711 // oyaraMtaM payaM daTuM, uttaraMtaM Na dIsai / NAleNa piyaha pANIyaM, esa NikAraNo daho // 712 // dravyabhAvagrahaNeSaNaibhidvArairanugantavyA // 712 // ThANe ya dAyae ceva, gamaNe gahaNAgame / patte pariyatte pADie ya, guruyaM tihA bhAve // 713 // // 288 // Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH grahaNaiSamAyAM sthAnadvAre // 28 // Atmopa ghaataadiH| piNDagrahaNaM kurvatA vakSyamANaM [1]sthAnatrayaM tyAjyaM, 1Atma2-saMyama-pravacanopaghAtam , [2]dAtA parIkSyo yo'vyaktAdirUpo na syAt , [3] dAturgamana-bhikSArthamantaH pravizato nirUpyam , [4] yasmodbhAjanAd gahaNaM karoti tannirUpyam , [5] sa Agacchan nirUpyaH,[6] prAptasya dAturhastamAtrAdirudakAoM naveti, [7] parAvRttaM adhomukha sthitaM dadato dAdi, [8] pAtitaH pAtre piNDo nirUpyaH, [9]gRhibhAjana sthAlyAdi guru bhavati pASANAdivopari datto bhavati, [10] trividho'pi kAlo vAcyaH, [11]bhAvazca prazastAprazastarUpo vAcyaH // 713 // imAM gAthAM pratipadamAha AyA pavayaNa saMjama, tivihaM ThANaM tu hoi NAyav / goNAi puDhavimAI, NiddhamaNAI pavayaNami // 714 // gavAdimirAtmopaghAto bhavati, pRthivIkAyAdibhiH saMyamopaghAtazca, niddhamaNAI-nagarodakopaghasarAdi-upaghAtasthAnaM pravacanaviSayaM bhavati / 714 / gavAdibhiH kathamAtmopaghAto bhavati ?, Aha goNe mahise Ase, pellaNe (pra.Na) AhaNaNa mAraNaM bhavai (pra.vAvi) / daragahiya bhANabhedo char3aNi bhikakhamsa sakkAyA // 715 // gomahiSyAdisthAne preraNamAghAto mAraNaM bhavati 'dara' arddhagRhItAyAM bhikSAyAM bhAjanabhedo bhavati, bhikkha0 bhikSojjhane SaDapi kAyA virAdhyante, ataH saMyamavirAdhanA // 715 // athavA'nena prakAreNAtmavirAdhanA bhavati // 289 // Jain Education international For Privale & Personal use only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 290 // calakuDDapaDaNakaMTaga-bilassa va pAsi hoi AyAe / praha0 sthAnadva NikkhamapavesavajjaNa, goNe mahise ya Ase ya // 716 // prakArAntareNa bhikSAgrahaNasthAne kadAciccalakuDathapatanAdAtmopaghAto bhavati, kaNTakA vA syuH, bilasya pAyeM tAvat sthAnaM bhavati, ID saMyamopaghAtAdi tadAtmopaghAtaH, nirgamapravezasthAnaM gavAdInAM muktvA tiSThati bhikSAgrahaNArtham / / 716 / / prakArAntareNa saMyamavirAdhanAmAha puDhavi-daga-agaNi-mAruya-taru-tasa-vajami ThANi ThAijjA / ditI va hetu uvariM, jahA Na ghaTTei phalamAI // 717 // pRthivyAdivarjite sthAne sthAtavyaM, bhikSAM prayacchantI gRhasthI adho-bhUmau upari-nIvAdI na saMghaTTayati phalAdi, | tatra pradeze sthito gRhNAti 717|| adhunA pravacanopaghAtamAha-- ___ pAsavaNe uccAre (pra. uccAre pAsavaNe), siNANa AyamaNaThANaukuruDe / _NiddhamaNamasuimAI, pavayaNahANI vivajjejjA // 718 // prasravaNAdInAM yatsthAnaM, tathokuruTikAsthAnaM, tathA nirddhamanasthAna-upaghasarasthAnaM, yatra vA'nyadazuci kSipyate, eteSu || // 29 // sthAneSu bhikSAM lAtuH pravacanopaghAto bhavati, ataH sarvaiH prakAraiH pravacanahAni-hIlanAM vrjyet| [ukta sthAnadvAram] // 718 / / dAtRdvAramoha-tatraitAni dvArANi-- 1 tathotkurAMTakArathAnaM Jain Educati o nal For Privale & Personal use only Anjainelibrary.org
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH 1291 // graha. dAtA avyaktAdara avvattamapahu there, paMDe matte ya khittacitta ya / ditte jakkhAiTe, karacarachaNNe'ndha Niyale ya // 719 // aSTavarSamadhyA'vyaktaH, sa yadyapi dadAti bhikSAM tathApi na gRhyate, tathA aprabhuhastAt , sthavirahastAt , paNDaka- | hastAt , mattaH surayA pItayA; tasya hastAt , kSiptacittaH-draviNAdyapahAriNA anyacittaH, zatrujayAjotaharSaH / yakSAviSTaH-pizAcagRhItaH, chinnakaracANaH, andhaH, nigaDitaca yaH // 719 / / tadosa-gubviNI-vAla, vaccha-kaMDaMta-pIsa-bhajjaMtI / kataMtI piMjaMtI, bhaiyA dagamAiNo dosA // 720 // ___ tvagdoSaH kuSTI yaH / bAlavatsA-zizupAlakA, kaNDantI brIhyAdi, peSantI-godhUmAdi, marjayantI-yavadhAnyAdi, kepAJcit pATho 'bhujaMtI', kartayantI sUtram , piJjayantI rUtam, etebhyo'vyaktakAdibhyo hastAd bhikSA na grAhyA, 'bhaiyA -bhajanAvikalpanA kadAcittebhyo'pi gRNAti, 'daga'0 eteSu bhujAnAdiSu AcamanodakaprojjhanadoSaH / avyaktAdiSvaneke upaghAtAdayaH ||720||idN gAthAdvayaM vyAkhyAnayati-- kapaTTiga appAhaNa diNNe, aNNo'SNagahaNapajjaMtaM / khaMtiyamaggaNadiNNaM, uDDAhapadosacArabhaDA // 721 // // 291 //
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 292 / / grahadAtR avyaktAdaya 'kappadviti bAlikAyai 'appAhaNa'ti saMdezaM sAdhudAnArtha dattvA kSetraM gatA kApi bhadrikA, bAlayA AgatasAdhave karo dattaH, so'nyAnyamArgaNena sarva paryAptaM gRhItvA gataH / aparAhaNe AgatA 'khaMti'tti jananI bhojanaM yAcate, bAlA''ha-sAdhave dattaM, sA Aha-suSTu kRtaM, kUramAnaya, abhi, bA0-sAdhave dattaH, sA''ha su0 karambamAnaya, sA AhasAdhave dattaH / caturtharasikamAnaya bAlA''ha-sAdhave dattaM, kiM sarva dattaM ? bAlA''ha-sa mArgayati, tato ruSTA gurupAce gatvA nindatyeSa cArabhaTaH, guruNA tatpurata eva tasyopakaraNaM sarva lAtvA niSkAzitaH // 721 // aprabhudvAramAha-- appabhu bhayagAIyA, ubhaegatare padosa pahu kujjA / there calaMta paDaNaM, appabhudosA ya te ceva // 722 // aprabhavo bhRtakAdayastairdIyamAnaM na gRhaNIyAt / prabhu takasAdhyorekatare dveSaM kuryAt / dvAram / sthavirasya calataH patanaM bhavati, aprabhudoSAstathaiva, sthaviraH prAyeNAprabhurbhavati, paribhUtatvAt // 722 / / paNDakadvAramAha-- AyaparobhayadosA, abhikkhagahaNaMmi khubbhaNa NapuMse / logadguMchA saMkA, erisagA NUNamete'vi // 723 // paNDakAd gRhyamAne ete doSAH / yata AtmanaH parata ubhayatazca doSaH, abhIkSNaM tatra bhikSAgrahaNe kSobho bhavati, tadvA kSubhyatyabhIkSNaM sAdhudarzanAdinA, lokazca jugupsate zaGkate ete'pi napuMsakAH // 723 // mattadvAram-- 1 napuMrukAnIti / kisi / / 292 // Jain Educatio n al For Privale & Personal use only ainelibrary.org
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH 293 // avayAsa bhANabhedo, vamaNaM asuitti loga uDDAho / khette ya dittacitte, jakkhAiTThe ya dosA u || 724 // matto 'avayAsa' tti AliGgati mikSAM prayacchan, bhAjanaM vA bhanakti, vamanaM - chardanaM karAti tathA 'azuci'ritikRtvA loke uDDAhaH / kSiptacitta dIptacitta yakSAdhiSThiteSu eta eva pUrvoktA doSAH || 724 || dvArapaJcakamAhakaracchiNNa asui caraNe, paDaNaM aMdhillae ya chakkAyA / NiyalAi paDaNaM vA taddosI saMkamo asui // 725 // chinnakarAdvikSAM gRhNato loke'zuciriti doSaH, 2 chinnacaraNasya patanaM bhavati, andhAt SaTkAyavadho bhavati, 4 nigaDito'zucirbhavati, tasya patanaM vA bhavati, 5 kuSThinastatsaMkramo bhavet, azucirbhavati, dvAram // 725 // guvviNi ganbhe saMghaTTaNA u, uTTaMti NivesamANI ya / bAlAI maMsauMDaga, majjArAI virAhejjA // 726 // guNistAna grAhmA mikSA garbhasaMghaTTanamayAt, bAlabatsAhastAna, yataH sA bAlaM muktvA yadi bhikSAM dadAti tatastaM bAlaM 'maMsuMDaga'tti mAMsapiNDAdibuddhayA mArjArAdi virAdhayet // 726 / / dvArapaJcakamAha mAdidvArasvarUpam / / / 293 //
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ gomatI niyuktiH 94 // avyaktAdInAM ApavAdikI btnaa| bIodagasaMghaTTaNa, kaMDaNapIsaMta bhajjaNe DahaNaM / kataMtI piMjaMtI, hatthaM littami udagavaho / / 727 // kaNDayantyAM piMpantyAM ca yathAsaMkhyaM bIjodakayoH saGghadanakRtau doSo staH / bharjayantyAM dahanakRtodoSo bhavati, kartayantIpijjayantyohastau niSThIvanaliptau bhavataH / tat-kSAlane udakavadho bhavati // 727 // yaduktaM bhajanayA | vikalpanIyamavyaktAdInAM, tadAha-- bhikkhAmette aviyAlaNaM tu, bAleNa dijjamANaMmi / saMdiTre vA gahaNaM, aibahaya viyAlaNuNNAo // 728 // bhikSAmAtre dIyamAne bAlenA'vicAraNayA gRhaNAti, prabhuNA pratyakSa saMdiSTo bAlo radadAti, tadA 2gRhaNAti, athA'sau bahu dadAti, tataH sAdhurvicArayati kimarthaM bahvaya !, gRhasthena kAraNe prokte gRhaNAti // 728 / / aprabhuyatanAmAha-- appahusaMdiDe vA, bhikkhAmitte va gahaNa'saMdiTe / thera pahu tharatharate, dharaNaM ahavA daDhasarIre // 729 // 1. dadAti bAla ityarthaH |s| 2 sAdhurgahaNAtIti bhAvaH |s| // 294 // in Educ a tional For Privale & Personal use only daw.ininelibrary.org
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImato aniyuktiH|| 1295 // pnnddkaadiinaaNytnaa| aprabhu takAdiH-tasya prabhusaMdiSTasya hastAdbhikSA gRhyate, asaMdiSTe sati bhikSAmAtra gRhyate / sthaviraH prabhuH / kampamAnaH pareNa dhRto yadi dadAti dRDhazarIro vA tato gRhyate // 729 // paNDakAdInAha-- paMDagaappaDisevI, matto saiDho va appasAgarie / khettAi bhagANaM, karacaraviTuppasAgarie // 730 // paNDakasya dadato gRhyate yadi so pratisevI bhavaMti, na kutsitaM karma samAcarati, matto yadi zrAddho'lpasAgAriko pAzabdAdalpamadazca dadAti, tadA grAhya, 2kSiptacittadIptacittayakSAviSTAnAM hastAd gRhyate, yadi prakRtyA | bhadrakAH syuH / caraNarahito yadhupaviSTo dAti alpasAgArika bhavati, kararahito'pi yadyalpasAgArike dadAti tadA grAhyam // 730 // andhAdiyatanAmAha saiDho' va aNNarubhaNe, aMdhe saviyAraNA ye baddhami / / taddosie abhiNNe, velA thaNajIviyaM therA // 731 // cecchraddhAvAnanyenA''kRSyamANo'ndho tadA grAhyam / baddhAd gRhyate cetsavicAro bhavati, pariSvaSkitu || zaknoti, tadA gRhyate, 'taddo' yadyasAvabhinnakuSThI bhavati-galatkRSTho na bhavati, velAmAsaM muktvA guviNyA hastAd 1. * yadyaso'pra0 'pto| 2 cittAdi. yadA 'prtau| 40 // 295 / / For Privale & Personal use only
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ || kaNDayantyAdI ytnaa| gRhaNanti sthavirakalpikAH, jinakalpikAdayastu yataHprabhRtyApanasacA bhavati tataHprabhRti na gRhaNanti / sthavirakalpikA:| zrImatI yA stanopajIvibAlayuktAyA hastAnna gRhaNanti / jinakalpikAdayo yAvadvAlastAvatpariharanti // 73 // kaNDayantyAdhaniyuktiHTA diyatanAmAha-- // 296 // ukkhitta'paccavAe, kaMDe pIse va'r3ha bhajjantI / sukaM va pIsamANI, buddhIya vibhAvae sammaM // 732 // utkSipta muzalamapratyapAye muktvA dadAti tadA kalpate, acittaM peSayantI, saccitte pUrvaprakSipte piSTe anyasminna prakSipte sati ceddadAti tato gRhyate, (1peSaNaM zilAyAM gharaTTe vA) evaM bhRjjantyapi 'acchRtti yadi pUrvaprakSipta bhRSTa', anyadadyApi na prakSiptaM, zuSkaM acetanaM vA pinaSTi tatazca buddhathA vibhAvya nirUpya gRNAti // 732 // imAM | gAthAM bhASyakAra Aha musale ukikhattami ya, apaJcavAe ya pIsa acitta / bhajjaMtI acchUr3he, bhuMjaMtI jA apAraddhA // 733 // bharjayantI pUrvabhaSTe'nyA'kSepeNa, acchuDhe'kSipte, muMja' yadyadyApi na vidyAlayati bhaktaM yattadbhAjanagRhAtaM, tata utthAya dadAti // 73 // 1 () etadantargato'za: k saMjJaka pratimadhye nAsti / // 296 // Jain Education amed For Privale & Personal use only wwwrainelibrary.org
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniryuSitaH | 297 // kattaMtIe laM, vikkhiNa loDhaNa jati ya NivayaM / piMjaNa asoyavAI, bhayaNAgaNaM tu eesi // 734 // sthUraM karttayantyAH karAd gR0, yataH sA na zaGkhacUrNAdinA hastAGgulIH karoti, nA'pi niSThIvanena, rUtaM faraNantyAM gRhyate / uriNaNaM - loDhaNaM yadi niviyaM hoi, lohiNIdinno kappAsaghANo loDhio anno'dyApi na dinno, pijjayantyA azaucavAdinyA hastAd gRhyate [ yadi ] na hastau prakSAlayati evameSAM dAraNAM hastAdbhajanayA grahaNaM bhavati // 734 // unA pratidvAragAthA, tatacoktaM dAtudvAram gamanadvAramAha gamaNaM ca dAyagassA, heTTA uvari ca hoi NAyavvaM / saMjama Aya virAhaNa, tarasa sarIre ya micchata // 735 // dAtubhikSArthamantargacchato'dhastAdupari vijJeyam, yadi na nirUpayati tatastasya gacchataH pRthivyAdivinAzAtsAdhoH saMyamavi0, tasya dAtuH zarIre sarpAdinA bha0, ataH sa midhyAtvaM yAyAd, yadutaivaMvidhasya dattam // 735|| imAM gAthAM vyAkhyAnayati 1 vaccaMtI chakAyA, pamaddae dvito uvari tiriyaM ca / phalavallirukukhasAlA, tiriyA maNuyA ya tiriyaM tu // 736 // urUNaNaM ti pATha: lk Isl gamanadvAram / // 297 //
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ gamanadvAre zrImatI ghaniyuktiH 1298 // brAntI sA strI SaDapi kAyAn virAdhayati-adhastAd bhuvi pRthivyonasatitrasAn , vAyukArya kacid dRtau sthitaM ||4|| spRzantI vyApAdayet / tathopari phalavallivRkSazAlAH-zAkhA virAdhayet tiryag , jAtamAtramanujAn tirazco'zvavatsakAdIna saMghaTTayet // 736 // athaite doSAH-- kaNTakAdidA kaMTagamAI ya ahe, uppiM ahimAdilaMbaNe AyA / vicAraNA / tassa sarIraviNAso, micchattuDDAha voccheo // 737 // kaSTakAdayo vA'dhaH syuH, upari sarpAdilambane Atmavi0, dAtuH zarIravinAzo mithyAtvaM tasyAnyasya vA, prava| canopaghAtazca, eteSAmetAvAnapi prabhAvo nAsti yena rakSanti, gataM gamanadvAram // 73 // grahaNadvAramAha NIyaduvArugghADaNa-kavAThiya deha dAramAiNNe / iDirapatthiyaliMde, gahaNaM pattassa'paDilehA // 738 // . nIcadvAre cakSuSA nirUpayituM na zaknoti, atastatra na gRhyate bhikSA, udghATakapoTa-anargalitakapATa na, kintu dattakapATa tatra na gRhyate, tathA dAturdehena ruddhe sati na gR0, AkIrNa-anyapuruSergamAgamaM kurvadbhiH / iDDara-gantryA // 298 // dirUpaM, patthikA-bRhatI piTikA, alinda-kuNDakaM, gRhyate tasminniti grahaNaM-pradezaH-annabhaNDakasthAna prAptasya 'apa'0yataH pratyupekSaNA na zuddhayati antaroditairdopaiH, ato na gRhyate, yadi 1zuddhathati tato gRhyate, tato grahaNapradezaM prAptasya 1 zuddhayati tato grahaNapradeza ki For Privale & Personal use only
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI provaniryuktiH // 299 // gRhasthasya pratyupekSaNA kAryA zrotrAdibhirupayogaM karoti, dvAragAdheyam // 738 || kathaM jinakalpikAdayo gRhaNanti sthavirA vA ? tadAha NiyamA u digAhI, jiNamAI gacchaNiggayA hAMti / therAvi digAhI, adiTTi kareMti uvaogaM // 739 // niyamAd dRSTagrAhiNo jinakalpikAH, sthavirA adRSTe'pi zrotrAdibhirupayogaM datvA tataH parizuddha gRhaganti / / 139 || 'NIyaduvArakavADa' ti Aha NIyaduvAruvaoge, uDDAha avAuDA padoso ya (pra. pausijjA ) / hiyaNami a saMkA, emeva kavADa ughADe // 740 // nIdvAre niSkuTTana kRtvopayogaM nirIkSaNaM kurvata uDDAhaH / kadAcidaprAvRtAstriyastatra bhavanti tAsAM darzane pradveSaM kuryuH, hRte naSTe vastuni kazcid gRhasthAnAM zaGkopajAyate / udghATakapATe ete doSAH ||740|| deheNaNNasarIreNa va, dAraM pihiaM jaNAulaM vAvi / iiDarapatthiyalideNa, vAvi pahiyaM tarhi vAvi // 741 // sthUlatvAddAturdehenAnyadehena vA pihitaM dvAra' bhavati, 'tahiM vA vi' tatreirAdau sthagitadravyaM bhavecato na gRhyate // 741 // grahaNadvAre nIcadvArAdi / / 299 / /
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI odhaniyuktiH // 30 // grahaNe zrotrA nAmupayogaka nirdezaH / eteha 'dIsamANe, aggahaNaM ahava kujja uvaogaM / soteNa cokkhuNA ghANa-o ya jIhAe phAseNaM // 742 // etairadRzyamAne cakSuradarzane sati agrahaNaM bhavati, athavA'dRzyamAne'pyupayogaM kuryAt zrotra dyaiH // 742 / / katham ? ityAha hatyaM mattaM ca dhuve, saho udakassa ahava mattassa / gaMdhe va kuliMgAI, tattheva raso pharisabiMdU // 743 // hastaM mAtra vA kuNDalikAdi prakSAlayati [sati] udakasya jhalajjhalAzabdo bha0 / ghrANena [upayoga' datte] kadAcidAgacchantyA kuliGgAdisvIndriyAdimadito bha0, etacca gandhena jAnAti, yatra gandhastatra rasobhIti, sparzanena [upayoga datte] udakabindurlagati, cakSuSA [upayoga dadAti] gamanAgamanaprAptasya dravyasya bhAjanasya hastaspa mA bhUdudakasaMsRSTam // 743 // so hoDa diTTAho, jo ete juMjaI pade savve / NissaMkiya NiggamaNaM, AsaMkapayaMmi saMcikave // 744 // ya etAni padAni pUrvoktAni prayuGate sa dRSTagrAhI, yadi niHzaGkitaM syAdetena kizcit purakarmAdi kRtaM, || tato niSidhya yAti, atha zaGkitaM bhavati, tAM prAptAM satI nirUpayati // 744|| AgamanadvAramAha // 30 // ka For Privale & Personal use only
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH gocarIgatasAdhe vizuddhadRSTiH // 301 // AgamaNadAyagassA, heTA uvari ca hoi jaha pubi / saMjamaAyavirAhaNa, diTuMto hoi vaccheNa (pra.cchaMmi) // 745 // yathA-pUrva gamane saMyamAtmavirAdhane nirUpite, evamAgamane'pi nirUpaNIye / 'patta'tti dvAram / 'didruto prAptAyAM | mikSAyAM dAvyAM vA vatsakena dRSTAntaH / yathaikasmin vaNiggRhe saMkhaDayAM vatsasya sArA kenApi na kRtA, madhyAhane tena raTitaM, sAlaGkArayA snuSayA bhaktaM pAnaM dattaM yathA tasya cAryA dRSTiH,na nAryAm , evaM sAdhArapi / / 745 / / athavA pattassa u paDilehA, hatthe matte taheva dave ya / udaulle sasiNiddhe, saMsatte ceva pariyatte // 746 // prAptasya gRhasthasya pratilekhanA kAryA, hasta udakAo na veti, mAtra nirUpayati, dravyaM saMsaktaM naveti, evaM prAptadvAra vyAkhyAta niyuktikRtaa| 'pariya'ti dvAram / parivartite'dhomukhe kRte gRhiNA mAtrAdau yadhudakA snigdha, / udakenaiva saMsaktaM vA [saMyuktamityapi] bha0 / tanna gRhyate // 746 // 'patta'dvAramAha bhASyakAra:-- tiriyaM uiDhamahevi ya, bhAyaNapaDilehaNaM tu kAyavvaM / hatthaM mattaM dav, tiNNi u pattassa paDilehA // 747 // | gocarIgatasAdha prtilekhnaa| S // 30 // sAlaMkArasnuSayAkist Eden wrwww.amesbrary.org
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAjapa prtilekhnaa| piniyuktiH / / 747 // kima ? // Agacchata eva bhAjanasya tiryagUrvAdho vilokyAsabIbhUtasya gRhiNo hastaM mAtra dravyaM trIvyapyetAni nirUpayet zrImatI II 747 // kim ? 1mA sasiNiddho daulle, tasAulaM giNha egatara daTuM / // 302 // pariyattiyaM ca mattaM, sasaNiddhAIsu paDilehA // 748 // sasnigdhAdInAmekataramapi mAtrAdau dRSTA tanmA gRhANa / 'pariya'tti dvAramAha bhASyakAra:-'pari'. parAvartitaM sad gRhasthAdimAtra sasnigdhAdisamanvitaM bhavati / teSu sasnigdhAdiSu pratyupekSaNA kAryA // 748 // 'paDiya'ti dvAramAha paDio khalu daTubvo, kittimasahAvio ya jo piMDo / saMjamaAyavirAhaNa, dieto siTThi kabbaTTho // 749 // pAtre piNDaH patitamAtro vilokyaH, kimayaM kRtrimaH ? yogena niSpannaH, saktvAdi siddhapiNDI2 vaa| svAbhAvikaH kUrakhoTTa iva, yadi kRtrimaH piNDaH, sphoTayitvo na nirUpayati tadA saMyamAtmavigadhanA bhavati / dRSTAntaH kASThazreSThinA, tena hi saMyogapiNDo na nirUpitaH, tatra saGkalikA''sIt , rAjakule vyavahAraH, tena kASTharSiNA niyaMDham / anyaH kadAcittAdRzo na bha0, ato nirUpaNIyaH // 749 // AtmavirAdhanAmAha-- 1 15 k / etatsaMjJakapratimadhye 'sasiNiddho' iti gAthAdyabhAgo dRzyate |sN| 2 siddhapiNDI vA / / apratilekhanAyA saMyamAtmavirAdhane / // 302 / / -A Jain Educati mainelibrary.org
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImato opaniyuktiH // 30 // anAbhogAri yA janyavirAdhana garavisa aTThiya kaMTaya, viruddhadavvaMmi hoi AyAe / saMjamao chakAyA, tamhA paDiyaM vinicijjA // 750 // garaH ya AhAraM stambhayati kArmaNaM vA, viSamasthIni kaNTakAbAhAre kadAcid bhavanti, viruddha vA kizcidravyaM syAd , anirUpaNe 2AtmavirAdhanA bhavatyasaMyamazca, SaTkAyA virAdhyante pRthivyAdInAM tatra sambhavAn , tatazca patitaM 'bigicijja'tti vilAkayet / / 750 // aNabhogeNa bhaeNa ya, paDiNI ummIsa bhattapANami / dijjA hiraNNamAI, AvajjaNasaMkaNAdiTTe // 751 // anAbhogena dadAti, kadAcitparasatkaM suvarNamupahRtaM, punazra pratyAkalitA satI kalikalaGkabhaNatsAdhoveSTayitvA, pratyanIkatvena vonmithya-ekIkRtya bhaktAdinA datte / etaddoSa' vinApi 3yadi tana nirUpayati tadA-Avarjana pUrvoktasaMyamavirAdhanAdidoSANAm , zaGkanA suvarNAdau dRSTe rAjAdInAM bhavati // 751 / / gurudvAramAha--- ukkheve Nikkheve, mahallayA luTyA vaho dAho / aciyatte voccheo, chakkAyavaho ya gurumatte // 752 // 1 garAH-AhAra'. k. 2 * virAdhanA syAd saMyamatazca SaT 151 3 * yadi na nirUpayati / / ISI // 303 //
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ IA zrImatI bodhaniyuktiH // 304 // mahato bhAjanasyotkSepe nikSepe-mokSaNe gRhasthasya kaTibhaGgo bhavati, pAdasyopari vA patana bha0, 'jaha' sAdhurvakti |NII mahatA bhAjanena dIyatA, tatazca lubdhatA saadhorupjaayte| tasya bhAjanasya sAdhogahiNo vA padopari patane vadho bhvti| gurubhAjanauSNatvAddAho yA bha0, mahApramANena dIyamAne gRhiNo'prItibha0, vyavacchedo cA tadravyAnyadravyayAH, paTkAyavadhazca doSavarjanam / bhaNDakapatane // 752 / / etAM gAthAM bhASyakRdAha-- gurudavveNa va pihiaM, sayaM va guruya havejja jaM davaM / ukkheve Nikkhave, kaDibhaMjaNa pAya uvari vA // 753 // gurudravyeNa pihitaM, svayaM vA yad dravyaM guru bhavati / tasyotkSepe nikSepe [ca] kaTibhaGgo bha0, pAdopari patane Atmavi0 753 // mahalleNa dehi mA DaharaeNa, bhiNNe aho imo luddho / ubhae egataravaho, dAho accuNha emeva // 754 // mahanA bhAjanena dehi, ramA DahareNe'tyukte muninA tathAkRte, azaknuvatyA kadAcittadbhAjanaM bhajyate, bhagne lubdho- // 304 // | yamiti bakti, patite ubhayorekatarasya vadho bhaH / atyuSNe dravye patite dAho bhavati // 754 / / 1 uSNatyAhAgho bA Isi ki 2 0 mA DahareNatti laghunenyuH / / For Private & Personal use only ranwr.amesbrary.org
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH // / 205 bahugaNe aciyattaM voccheo tadaNNadavva' tasa' vAvi / chakkAyANa ya vahaNaM, aimate taMmi mattaMmi // 755 // bahugrahaNe'ciyataM bhavati gRhiNaH, vyavacchedastadanyadravyasya, SaTUkAyavadho'timAtre bRhatpramANe sthAlyA''dau gRhIte ||755 / / tridhA -dvAramAha- tiviho ya hoi kAlo, gimho hemaMta taha ya vAsAsu / tiviho ya dAyago khalu thI purisa NapuMsao ceva // 756 // kAlastridhA - grISmo hemanto varSA ca trividhe'pi kAle dAtA tridhA - puMstrInapuMsakabhedAt // 756 // ekkavi a tiviho, taruNo taha majjhimo ya thero ya / sIyataNuo NapuMso, somhi tthI majjhimo puriso ||757 // ekaikastridhA - taruNAdibhedena, zItalatanurnapuMsakaH, soSmA strI, madhyamo naro nAtyuSNo nAtizItalaH // 757 purakammaM udaullaM, sasaddhi taMpi hoi tivihaM tu / ikkikaMpi ya tivihaM, saccittAcittamIsaM tu // 758 // kAla- puruSatraividhyam / ||305||
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH // 306 // na kevalaM kAlAdayanidhA, yadapi puraHkarmAdi tadapi vidhA-1puraHkarma 2udakA 3sasnigdhaM, 1ekaika trividhaM saccittAJcittamizrabhedAt // 758 // puraHkarmAdi bhedaprabhedAH Aiduve paDiseho, purao kayaM jaM tu taM purekammaM / udaullaM biMdusahiaM, sasaNiddhe maggaNA hoi // 759 // Adyadvayasya puraHkarmodakAsya pratiSedho dRzyo, yatastAbhyAM sadoSatvAnna vyvhaarH| bhikSAyAH purato yatkaDucchaka- AR prakSAlanAdikRtaM tatpuraHkarma, yad bindusahitaM bhAjanAdi tadudakA, sasnigdhaM-bindurahitamAtra, tasmin mArgaNA kAryA // 759 // sasiNiddhapi ya tivihaM, saccittAcittIsagaM ceva / accittaM puNa ThappaM, ahigAro mIsasacitte // 760 // sasnigdha tridhA, tatrA'cittaM sthApyaM, yatastatra bhikSA grAvo, punarnirUpaNaM mizra-sacittayoH kAryam // 760 // pavvANa kiMci a(u)vvANameva, kiMcicca hoaNuvvANaM / // 306 // pAeNa tihi savvaM, ekagahANI ya vuDDhI ya // 761 // 1 puraHrma sacitta acitta mizra ceti evamudakAI sasnigdha' ca zeyam |s| ol ibrary.org Jain Education
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 307 // Adrahastasya puruSAdeHprala zuSkatvAdi vicaarH| . haste sasnigdha manAka pramlAna(1) avyAnamudvAnaM kizcit ,(2) 2kizcidanAvyAnamanudvAna', (3) trividhamapyeKil prAyeNa sasnigdha, ekaikazuSkabhAgavRddhayA hAnyAvA, grahaNaM pazcAnupUrvyA, pUrvAnupUv sakekabhAgavRddhiH // 761 // kathamityAha sattavibhAgaNa karaM, vibhAittANaM itthimAINaM / NiccuNNaya iyarevi ya, rehA pavve karatale ya // 762 // saptavibhAgAt kara vibhajya rUyAdInAM, te ca vibhAgA etAnaGgIkRtya kAryAH, ime ca te nimnolatetare, | nimnAGguliparvarekhAH, unnataM-parvANi, 3itaratkaratalaM // 762 // kena zuSkena kaH amlAnaH? kena pramlAnena kaH sArdraH?, ityAha jAhe ya uNNayAI, uvvANAI havaMti hatthassa / tAhe talapavvANA, lehA puNa hota'NuvvANA // 763 / / yadonatAni [parvANi] udvAnAni bhavanti tadA hastasya talaM pramlAnaM manAk zuSkaM bhavati, rekhA anudvAnAH syuH // 763 // zuSkahastasthAnAnAM ekaikavRddhayo yathA yasmin kAle grahaNaM bhavati tathAha taruNitthi ekabhAge, pavvANe hoi gahaNa gimhAsu / hemaMte dosu bhave, tisu pavvANesu vAsAsu // 764 // 1 AsyAna kisi 2 . mAsyAna o kisi 3 itaran-nonnata' 'nA'pi nimna' samamityarthaH |sN // 307 // rebrary For Private & Personal use only Jan Education Internal
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ / zrImatI dhaniyuktiH | // 308 // taruNyA-triya unnatasaptamaikabhAge pramlAne zuSke sati uSNakAle bhikSA grAhyA, tasyAH kAlasya coSNatvAt , yAvatA / | kAlenonnatapradezaH zoSa gatastAvatetare nimnapradezAH sArdA appacittA jAtAH, ataH kalpate bhikSAgrahaNaM, hemante dvayoH || ArdrahastasaptabhAgayobhikSAgrahaNaM, varSAsu triSu zuSkeSu taruNyAH // 764 // zuSkatvAdi emeva majjhimAe, ADhattaM dosu ThAyae causu / vicaarH| tisu ADhattaM therI, Navari ThANesu paMcasu u // 765 // ___ evameva madhyamAyAH striyo grISme dvayomaGgayoH prArabdhaM caturbhAgeSu santiSThate, evaM sthaviryA grISme trivArabdha paJcasu 2santiSThate // 765 // emeva hAi puriso, dugAichaTThANa pajjavasiesuM / apumaM tu tibhAgAI, sattamabhAge avasite u // 766 // evameva nare dvayorArabdha SaTsthAnaparyavasiteSu bhAgeSu santiSThate, napusakasya punastribhAgeSvArabdha saptamabhAge santiSThate, sarvasmin haste zuSke bhikSAgrahaNaM kArya / evaM pUrvAnupUrdhyA 3ekaikavRddhathA grahaNamukta, pazcAnupUrdhyA tvekekabhAgahAnyA bhikSAgrahaNaM jJeya, yathA sthaviranapuMsakasya varSAsu saptabhirbhAgaH zuSkaiguhyate / tasyaiva hemante paiibharbhAgISme paJcabhi- Ban bhAMgarevamanayA hAnyA tAvadyAvattaruNI strIti // 766 // bhAvadvAramAha 1 tiSThate / / 2 tiSThate / / 3 paSThIvibhaktiratra |s| araram.amesbrary.org
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI baniyuktiH // 309|| prazastAprazastabhAvavarNanam / - duviho ya hAi bhAvo, loiyalouttaro samAseNaM / ekikovi ya duviho, pasatthao appasattho ya // 767 // dvidhA bhAvo-laukiko lokottarazca, ekaiko dvidhA-prazastoprazastazca, atrodAharaNa-ekatra saMniveze dvau bhrAtarau, tatraiko | grAmaM gatvA karSaNaM karotyanyo'pi tathaiva, ekasya subhAryA anyasya durbhAryA, sA prabhAte utthAyAtmAnaM maNDayantI karmakaracintAM kiJcinna karoti, anyA karmakarAdicintAM kRtvA''tmanaH kArya maNDanAdi karoti, yA''tmana eva maNDane lagnA acireNa tasyA gRha parikSINa', anyasyA dhanadhAnyena samRddhaM jAtaM, evaM yaH sAdhurvarNAdyartha bhuGkte, gurvAdInAM nA''nayati, tasya nirjarAlAbhAbhAvaH, yA bAlAdInAM davA na varNAdyartha pazcAdAharati sa jJAnAdyAbhAgI jAtaH // 767 / / 1adhunemamartha gAthAmirupamaharabAha sajjhilagA do vaNiyA, gAmaM gaMtUNa karisaNAraMbho / egassa dehamaMDaNa-bAusiyA bhAriyA alasA // 768 // bAusiyA-vibhUSaNazIlA // 768 // 1 sampratyamumevArtha gAthA / laukika-prazasta taramedena mAvacAturvidhyama // 309 // For Privale & Personal use only
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH 310 // Jain Educ mudhovaNa daMtavaNaM, ahAgAINa kalla AvAsaM / puvvaNhakaraNamappaNa, ukkosayaraM ca majjharahe // 769 // mukhadhAvanaM karotyAdarzAdibhirmaNDayati, 'kalla'tti kalyapUpakam Avazyaka pUrvAhaNe karotyAtmanotkRSTatara' ca ghRtapUrNAdi madhyAhane bhakSayatyekAkinI // 769 || taNakaTuhAragANaM, Na dei Na ya dAsapesavaggassa / Naya pesaNe Niujar3a, palANi hiya hANi gehassa // 770 // tRNakASThahArakANAM na kiJcidatte na ca preSaNe kArye niyuGkte, bhojanAdinA vinA naSTAH kiJcid gRhe AsIttad hRtaM // 770 || tatrAyaM laukiko'prazasto bhAvaH / laukikaprazastamAha mational arrer pesavaragaM, vAvAre aNNa (pra. UNa) pesaNe kamme / kAle dehAhAraM, sayaM ca uvajIvaI iiTI // 771 // feature bhAryA preSyavarga preSaNAkArye vyApArayati kAle ca teSAmAhAra' datte / / 771 || lokottarA'prazasta bhAvamAhavaNNavalarUvaheDaM, AhAre jo tu lAbhi labbhaMte / atiregaM Na u gioss, pAuggagilANamAINaM // 772 // laukikaprazastetarayoH lokotarAprazastasya ca svarUpam / // 310 // ww.jainelibrary.org
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 31 // lokottarAprazastetarayoH svruupm| varNabalarUpahetumAhArayati / lAbhe kSIrAdau labhyamAne prAyogyaM glAnAdInAmatiriktaM na gRhaNAti // 772 / / jaha sA hiraNNamAIsu, parihINA hoi dukkhaAbhAgI / evaM tigaparihINo, sAhU dukkhassa AbhAgI // 773 // yathA sA hiraNyAdihInA jAtA duHkhabhAginI, evaM sAdhurapi trikeNa-jJAnadarzanacAritralakSaNena hIno duHkhabhAgU bhavati // 773 / / lokottaraprazastamAha AyariyagilANaTThA, givha Na mahaMti eva jo sAhU / No vaNNarUvaheu', AhAre esa u pasattho // 774 // AcAryAdInAmarthAya lAti na mameda yogyaM kintvAcAryAdereva / ukta bhAvadvAram // 774 / / uggamauppAyaNaesaNAe, vAyAla hoti avarAhA / soheuM samuyANaM, paDuppaNNe vaccae vasahi // 775 // suNNagharadeule vA, asaI ya uvassayassa vA dAre / saMsattakaMTagAI, soheumuvassagaM pavise // 776 // // 311 // For Private & Personal use only
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH gaucarI gRhIta vstiprveshvidhiH| // 312| tadabhAve upAzrayadvAre evaM sAdhurudgamotpAdaneSaNAbhirdvicatvAriMzadaparAdhaiH samudAna-bhakSyaM saMzodhya, 'paDuppanne'-labdhe bhaktAdau 1vasatiyAti // 775 / / sA keSu sthAneSu ?, ata Aha-upAzrayaM rayAn, zUnyagRhe bhaktaM pratyupekSate, tadabhAve devakule, | tadabhAve upAzrayadvAre, saMsaktaM saiH kaNTakairvA yad vyAptaM tatsaMzodhya, proDya saMsakAdibhaktam , upAzrayaM pravizati // 776 / / saMsattaM tattoccia, parihavettA puNo davaM giNhe / __kAraNa mattaya gahiya, paDiggahe choTu pavisaNayA // 777 // saMsaktaM bhaktaM pAnakaM vA tata eva sthAnAtpariSThApya punaranyadravaM gRhaNAti, glAnAdikAraNena mAtrake yad gRhItamAsIttat patadgrahe prakSipya pravizati, yatastasya sAdhubhirAkhyAtaM tasyAnyallabdhaM, ato niSkAraNamAtropayogaM pariharana, prakSipya patadgrahe, pravizati // 777|| niSkAraNamAtropayoge ca pramAdI bhavati, azuddhaM pariSThApya kiM karoti ? ata Aha gAme ya kAla-bhANe, pahuccamANe havaMti bhaMgaTThA / kAle apahappaMte, NiyattaI sesae bhayaNA // 778 // 1 . vasati vrajati saMzodhya keSu0 / 2 . vrajan / ki 3 saMzodhayitvA projya saMsaktAdibhaktaM , tata upAzrayaM / / // 312 // Jain Educational For Privale & Personal use only Haljainelibrary.org
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH 313 // bhikssaavyaavRttikaalH| yado grAmaH[1] kAlaH[2] bhAjanaM[3] ca paryApyate, atra padatrayaniSpannA aSTau bhaGgAH, eSAM madhye yatra | kAlo na paryApyate tasminnivartate, zeSeSu ca caturpu vikalpanAM karoti // 778 // bhajanAmAha aNNaM ca vae gAmaM, aNNaM bhANaM va geha sai kAle / paDhame bitie chappaMcame ya bhaya sesa ya Niyatte // 779 // ___ anya grAmaM vrajati kAle paryApyamANe, anyaM ca bhAjanaM gRhaNAti, evaM prathamadvitIyaSaSThapaJcameSu bhageSu 1 bhajanAM, sevanAM [vA] 2karoti // 779 // sa ca paryApyamANaH kAlo dvidhA jaghanya utkRSTazca, jaghanyamoha-- vosiThumAgayANaM, uvvAsia mattae ya bhUmitiaM / paDilehayamatthamaNaM, sesatthamie jahaNNo u // 780 // saMjJAM vyutsRjyA''gatAnAM toyamAtrake zuSke nilepanArtha, toyaM yatra kSipyate tasmin zoSite, kAyikAdibhUmipraye pratyupekSite sati 3yadA'stamana bhavati tatra pradeze zeSopadhirAditye'stamite pratyupekSyate yadA, ayamitthaMbhUto jaghanyaH // 780 // utkRSTamAha 1 . bhajanAM karoti 0 ki 2 yeSu kAlo na paryApyate teSu bhikSAyai na gantavyamityarthaH |s| 3 . yadA'staM yAti zeSopadhirAditye'stamite pratyupekSate yadA, bhaya jaghanya: ISI // 313 / / www.arteibrary.om For Private & Personal use only
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH 314|| vasatipravezavidhiH vasatipravezakaraNIyaM ca bhutte viyArabhUmI, gayAgayANaM tu jaha ya AgAhe / caramAe porasIe, ukkoso sesa majjhimao // 781 // bhukte sati 1vicArabhUmi gatvA''gatAnAM yathA 'ogAhe' Agacchati 2caramapauruSI caturthaH praharo'yamutkRSTaH, zeSastu madhyamaH // 781 // bhikSAmaTitvA pravizatA vasato kiM kartavyam ? ata Aha pAyapamajjaNa NisIhiA ya tipNi u kare pavesaMmi / aMjali ThANa visohI, daMDaga uvahissa Nikkhevo // 782 // bahireva vasateH pAdau pramArya, niSedhikAtrayaM karoti, purastAd guroraJjalyA namamkAra karoti, Namo khamAsama| NANa'ti, "sthAna vizodhayati yatra daNDopadhyonikSepa karoti // 782 / / etAM gAyAM vyAkhyAnayati-- evaM paDapaNNe pavisao u, tiNNi va NisIhiyA hoti / aggadAre majjhe, pavesa pAe ya sAgarie // 783 // evaM pratyutpanne labdhe bhakte pravizatastisro naiSedhikA bhavanti / agradvAre, madhyapradeze, vasateH praveze ca mUladvArasya tRtIyAM karoti, asAgArike pAdau ca pramArjayati // 783 // aJjalyavayavamAha 1 bicArabhUmerAgatAnAM / / 2 athavA caramapaurupI-pAdona caturthapraharo cobhyaH |s| 3 tathA praviSTAthAna / / 4 . tRtIyA AgArike0 / kisi // 314 // Jain Educational For Privale & Personal use only WITrainelibrary.org
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ SanA zrImatI paniyuktiH // 315 // prasravaNasya tatkAyotsarga ca vidhiH / hatthusseho sIsa-ppaNAmaNaM vAio NamokAro / gurubhAyaNe paNAmo, vAyAe Namo Na usseho // 784 // pravizan hastochAyaM namaskArArtha karoti, zIrSapraNAmana 1karoti, vAcA'namo khamAsamaNANaM'ti 2karoti, guruNi mikSAbhAjane sati zirasA vAcA vA praNAma karoti, na hastIcchAyaM karoti // 784 // sthAnavizodhimAha-- uvari heTA ya pamajjiUNa, laTTi Thavejja saTTANe / paDheM uvahissuvari, bhAyaNavatthANi bhANesu // 785 // uparyadhaH pramRjya svasthAne yaSTi sthApayati, colapaTTakamupadherupari sthApayati, bhAjanavastrANi bhAjanopari sthApayati // 785 // jai puNa pAsavaNaM se, havejja to uggahaM sapacchAgaM / dAu aNNassa sacola-paTTao kAiyaM Nisire // 786 // yadi prakhavaNasya viSayo bhavati, tato'vagraha-patadgraha sapaTalaM samAnyasya sAdhoH, sacolapaTTaH kAyikA vyutsRjati, vyunsRjya kAyotsarga karoti // 786 // tatra ko vidhirata Aha 1 * karoti, ava tad gurubhikSAbhAjana mAtrakaJca guru grahInamagulIbhi tatazcaivaM gurunni.k| 2 karoti yato'sau gurormAtrakasyAdho hasto datta / / | // 315 // For Puvale & Personal use only orwar.lanelibrary.org
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI modhaniyuktiH // 316 // bhikSAzodhika yotsargavidhi cauraMgulamuhapattI, ujjuyae vAmahatthi rayaharaNaM / vosaTTacattadeho, kAussaggaM karejjAhi // 787 // caturbhiragulerjAnunIrupari colapaTTa karoti, nAmezcAdhazcaturbhiraGagulaiH, pAdayozcAntara caturaGgulaM kArya, mukhavatrikA dakSiNahastena gRhaNAti vAmahastena rajoharaNam // 787 / / etAM gAthAM vyAkhyAnayati-- cauraMgulamappattaM, jANugaheTThA khviovariM NAhiM / ubhao kopparadhariaM, karejja paTTaM ca paDalaM vA // 788 // caturaGa zulairaprAptajAnuzcolapaTTo yathA bhavati, nAbhi caturbhirna spRzati / ubhayato bAhukUrparAmyAM dhRtiM karoti colapaTTasya, yadA colapaTTaH sacchidro bhavati, tadA paTalaM gRhaNAti // 788 // pubudiDhe ThANe, ThAuM cauraMgulaMtaraM kAuM / muhapotti ujjuhatthe, vAmaMmi ya pAyapuMchaNayaM // 789 // pUrvoddiSTameva kAyotsargasthAnaM, tatra sthitvA pAdasyAntara caturaGgulaM kRtvA dakSiNe mukhavastrikA vAmahaste pAdapuJchanaka-rajoharaNaM kRtvA tiSThati kAyotsarge // 789 / / // 316 // For Private & Personal use only amesbrary.org
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 317 // arrarimi Thio, ciMte samuyANie aIAre / jA Niggamappaveso, tattha u dose maNe kujjA // 790 // sAmudAnikAticArAna- mikSAticArAnityarthaH / nirgamAdArabhya yAvad vasatau pravezo jAtaH, tatra ye doSA jAtAstAnamanasi kRtvA // 790 // te upaDi sevaNAe, aNulomA hAMti viyaDaNAra ya / paDi sevavipaDaNAe, ettha u cauro bhave bhaMgA // 791 // tAMzcAticArAn pratisevanAnulomyena yathaiva rasevitAstenaivAnukrameNa sa cintayati, vikaTanA-AlocanA tasyA Anulomyena vA cintayati, kathaM ? pUrva laghuH pazrAd vRddhaH pazvAd vRddhatara Alocyate / atra caturbhaGgI - dvathanulomena 1, pratisevanAnu0 AlocanAnanulomena 2, AlocanA''nulo0 prati0 ananulo03, dvayananulomena4 // 791 / / vyAkSipte gurau nAsslopayatItyetadAha- 1 vakkhattaparAhutte, pamatte mA kayAi Aloe / AhAraM ca kareMto, NIhAraM vA jar3a karei // 792 // * krameNa cintayati * ISI karoti ik AlocanAvidhiH / // 317 //
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 318 // AlocanAvidhiH / vyAkSipto dharmakathAdinA svAdhyAyena, parAGmukhaH parAbhimukhaH, pramatta iti vikalpayati, evaMvidhe gurau na kadAcidAlocayet , tathA''hAra nIhAra vA kurvati nAlocayed // 792 / / imAM gAthAM vyAkhyAnayati kahaNAI vakritte, dikahAi pamatta aNNao va muhe / aMtaramakArae vA, NIhAre saMka maraNaM vA // 793 // 'ana' anyato'bhi kho vA syAt , bhujato'pi nAlocya antarAyaM bhavati, akArakaM vA zItalaM bhavati yAvadAlocanAM zRNoti, nIhAra kurvata 1AzaGkayA kAyikAdi yAti, dhArayato maraNaM syAt // 793 // avvakkhittAuttaM, uvasaMtamuvaTThiaM ca NAUNaM / aNuNNavetu mehAvI, AloejjA susaMjae // 794 // avyAkSiptam , Ayuktam-upayogapara, upasthitaM, [upazAntaM] udyataM, jJAtvA anujJApyAlocayet // 794 / / All imAM gAyAM vyAkhyAnayati-- kahaNAi avakkhitte, kohAi aNAule taduvautte / 'saMdisaha'tti aNuNNaM, kAUNa vidiNNamAloe // 795 // // 1 0 AzaGkayA sAdhujanitayA na kAya0 / / // 318 // Jain Education For Privale & Personal use only Halnelibrary.org
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI odhaniyuktiH // 319 // AlocanApaddhatiH ta doSAzca / : kathanAdinA avyAkSipte, krodhAdimiranAkule, tadupayukte bhikSAlocanopayukte saMdisahAlocayAmI'tyevamanujJAM || RII kRtvA 'vidinne'tti AcAryeNA'pi dattAyAmanujJAyAM 'bhaNata' ityevaMlakSaNAyAmolocayet // 795 // 2etAni varjanIyAni NaTuM valaM calaM bhAsaM, mUyaM taha DhaiDharaM ca vajjejjA (pr.ttaa)| Aloejja suvihio, hatthaM mattaM ca vAvAraM // 796 // nRtyan nAlocayati, valan nAlocayati, aGgAni calayan nAlocayati, bhASamANo gRhasthabhASayA 3nAlocayati, mUkena | svareNa DhaDDhareNa vA nAlocayati / Alocayet suvihitaH, 4 udakAdisnigdha mAtra ca, dAvyA vyApArakaM kathayannAlocayati // 796 // etAM gAthAM vyAkhyAnayati karapAya bhamuhisIsa'cchi-uDhimAIhi paTTiaM NAma / valagaM hatthasarIre, calaNaM kAe ya bhAve ya // 797 // karasya pAdasya bhuvaH zirasa akSNaH oSThasya caivamAdInAmaGgAnAM savikAra calanaM nartana kurvan nAlocayati, valana hastasya zarIrasya kurvan nAlocayati, calana moTana kAyasya kurvan nAlocayati, bhAvacalanam anyathAgRhItamanyathA''locayati // 797 // 1 saMdizata AlIcayA0 / / 2 tenA''locayataitAni / ki 3 0 yati kintu saMyatabhASayA''locayati mUkena .: k 4 0 hata udakasnigdha tathA mAtrakaJca gRhasthasatka' dAcyA. k / : // 319 // For Privale & Personal Use Only
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI oghaniyuktiH // 320 // AlocanA svarUpam tatkramazca gAratthiya bhAsAo ya, vajjae mUya DhaiDharaM ca saraM / Aloe vAvAraM, saMsaTThiyare va karamatte // 798 // dAtrI-saMbandhinaM vyApAra', saMsRSTamudakArdAdi itaradasaMsRSTaM kara' mAtra cAlocayati // 798 / / eyadosavimukaM, guruNo gurusammayassa vA''loe / jaM jaha gahiyaM tu bhave, paDhamAo jA bhave carimA // 799 // ebhirdopaivimuktamanantaroktai kSamAlocayed gurusamIpe, gurusammatasya sAdho, yadyathA gRhItaM prathamabhikSAyA Arabhya MI yAvatpazcimA bhikSA tAvadAlocayatyutsargeNa // 799 / / ebhiH kAraNairoghato vA''locayatItyAha kAle apahuppaMte, uccAo (pra.uvAo) vAvi ohamAloe / velA gilANagassa va, aicchar3a gurU va uccAo // 800 // aparyApyamANe kAle oghata Alo0, yadi vA zrAntaH / velA bA glAnasyAtikrAmati, guruH 2uccAtaH-zrAntaH kulAdikAryeNa, tadaughata Alocayati // 800 // kA sA oghA''locanA ?- ityAha-- 1 . cayedutsargeNa / 2 uddAta tki // 32 // For Privale & Personal Use Only JainEducation Lalla telibrary.org
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ oghAlocanA uttaravidhizca / zrImatI niyuktiH / 321 // purakammapacchakamme, appe'suddhe ya ohamAloe / turiyakaraNaMmi jaM se, Na sujjhaI tattiaM kahae // 801 // Akulatve Apanne sati evamoghAlocanayA''lo0, puraHkarmapazcAtkarmAlpaM nAsti kizcidityayaH, azuddhamAdhAkarmAdi, tadalpaM nAstIti, evamoghata Alocayet, tvarita kAyeM jAte sati yanna zuddhayati uktena prakAreNa, tAvanmAtrameva kathayati, eSA oghata Alocaneti // 8.1 / / AloittA savvaM, sIsaM sapaDiggahaM pamajjittA / uDDhamaho tiriyaMmi (pra.yesuM), paDilehe savvao sab // 802 // ____evameSA mAnasI vAcikI voktA, kAyikI AlocanA-bhaNyate AcAryasya bhikSA daryate, evaM manasA vAcA vAlocayitvA sarva niravazeSa', tathA mukhavatrikayA ziraH pramRjya patadgrahaM ca sapaTalaM Urdhva-pIThIH, adho-bhuvi, tiryaktirazcInaM pratyupekSeta nirUpayet , sarvatazceti-catasRSvapi dikSu sarva nairantaryeNa // 802 // tataH patadgrahaM haste kRtvA bhaktAdi gurave darzayatIti vakSyati / etAM gAthAM vyAkhyAnayati uiDhaM puSphaphalAI, tiriaM majjAri-sANa-DibhAI / khIlaga-dAruga-AvaDaNa-rakkhaNaTThA aho pehe // 803 // // 32 // For Private & Personal use only
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ ImatI || ardhAdhastiryaka pratilekhanAdikam / 322 // udyAnAdau AvAsitAnAM satAM puSpaphalAdipAtamadhvaM nirUpya, tiryag morjAra-zva-DimbhAnAlokyA''locayati mA bhUdana AgacchantastatpAtramutprerya pAtayiSyanti / kANDa vA kenacidvikSiptamAyAti, adhaH kadAcitkIlakA bhavati, tatrA''patanaM-praskhalanaM mA bhUttato'dho nirUpya tato bhaktAdidarzayati ||803||'siisN sapaDiggaha pamajjitta'tyavayavamAha oNamao pabaDejjA, sirao pANA siraM pamajjejjA / emeva uggahImavi, mA saMkuDaNe tasaviNAsI // 804 // hastasthe patadgrahe'vanamataH zirasaH prANinaH kadAcitpateyuH, ataH ziraH pramArjayet , evameva patadgrahe pramArjana kRtvA pradarzayet bhaktAdi, kutaH 1, 'mA sa.' mA bhUtsaMkocane paTalAnAM sAdivinAzaH // 804 // kAuM paDiggaI karayalaMmi, addhaM ca oNamittANa / bhattaM vA pANaM vA, paDidaMsijjA gurusagAse // 805 // kRtvA patadgraha karatalerdU ca zarIrasyAvanamya bhaktaM vA pAnaM vA pradarzayed gurusakAze // 805 / / tAhe ya durAloiya, bhattapANa esaNamaNesaNAe u(pr.a)| aThussAse ahavA, aNuggahAdIu jhAejjA // 806 // kadAciddarAlocitaM bhaktaM pAnaM vA bhavati, 'narsTa balaM calamityevamAdiprakAreNa, tathaivaNAdoSakatA'neSaNAdoSo gocarIpradarzanavidhiH / // 322 // JainEduri For Private & Personal use only
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAyaH zrImatI ghaniyuktiH 323 // bhojanavidhizva vA jAtastata etadvizuddhayarthamaSTocchavAsaM namaskAra dhyAyet , athavA'nugrahAdi dhyAyet / 'jai me aNuggaha kujjA'tti gAthAdvayam // 806 // viNaeNa paTTavittA, sajjhAyaM kuNai to muhuttAgaM / puvamaNiyA ya dosA, parissamAI jaDhA evaM // 807 // vinayena prasthApya svAdhyAyaM muhUrttamAtraM karoti, jaghanyato gAthAtrayam utkRSTatacaturdazapUrvANi, evaM kurvatA pUrvabhaNitA doSA 'dhAukkhomeNa maraNamityAdayaH parizramAdayazca tyaktA bhavanti / / 807 / / 2pacchaNNe bhuttavyaM, jayaNA dANAu paDiNiyatteNaM / __ tucchagajAI dANA, baMdho iharA paosAI // 808 // pracchanne bhoktavyam // 808 // duviho ya hoi(pra.soya) sAhU, maMDaliuvajIvao ya iyaro ya / maMDalimuvajIvaMto, acchai jA piDiyA savve // 809 // yo maNDalyAmupavizati sa tAvatpratIkSate yAvat sarve piNDitA 3bhavaMti // 809 // 1 . gAthAdvayaM / / 2k saMjJakapratI gAthA nAsti |sN| 3 syuH / / // 323 // For Privale & Personal use only
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniryuktiH // 324|| Jain Education iro vi(pra.) gurusagAsaM, gaMtUrNaM bhaNar3a saMdisaha bhaMte ! | pAhuNa - khavaga-ataraMta - bAla - vuDDhANa - sehANaM // 810 // itaro maNDalyupajIvI gatvA guru' bhaNati / saMdizata - dadata yUyaM ida' prAghUrNaka- kSapakAra taranta bAla-vRddha-zaikSakebhyaH // 810|| punazva diNNe gururhi tersi, sesaM bhuMjejja guruaNuNNAyaM (pra.ye ) / guruNA saMdiTTho vA, dAu~ sesaM tao bhuMje // 811 // evamukte guruNA tebhyo datte, zeSa' bhuGkte guruNA'nujJAte, athavA guruNA'sau saMdiSTastvameva dehi, svayaM datvA zeSaM bhuGkte // 811|| 3 anyAnapi sAdhUnimantrayatItyAha icchijja Na icchijja va tahaviya payao NimaMta sAhU | pariNAma visuddhIe a, nijjarA hoagahievi // 812 // 4prayatnena sadbhAvena 5 nimantrayet, agRhIte'pi bhakte nirjarA bhavati ||812 // athA'vajJayA nimantraNe'yaM doSaH - * kAsamartha * 151 1 3 0 bhaNatIha- AcAryAH saMdizata- dadata * na kevalamaso prAghUrNakAdibhyo dadAti 4 icchenna vA tathApi prayatnena0 k yUyamidaM bhojanam k 2 anyAnapi 0 k * yet tato'gR0 | k maNDalyAM gaucarI vidhi // 324 // ainelibrary.org
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH // 325 // ekasmin sAma hIlite pUjite sarvasAdhu-hIlA pUjA-varNanam / bharaheravayavidehe, paNNarasavi kammabhUmigA sAhU / ekami hIliyaMmi, savve te hIliyA huMti // 813 // bharaheravayavidehe paNNarasavi kammabhUmigA sAhU / ekami pUiyaMmi, savve te pUiyA hu~ti // 814 // aha ko puNAi Niyamo, ekami vi. hIliyaMmi te savve / hoti avamANiyA, pUie ya saMpUiyA savve // 815 // NANaM va daMsaNaM vA, tavo ya taha saMjamo ya sAhuguNA / ekke savvesuvi hIli-esu te hIliyA huMti // 816 // emeva pUiyaMmivi, ekamivi pUiyA jaiguNA u / thovaM bahUNivesaM, ii NaccA pUyae maimaM // 817 // tamhA jai esa guNo, ekami vi pUiyaMmi te savve / bhattaM vA pANaM vA, savvapayatteNa dAyavvaM // 818 // // 325 // For Private & Personal use only
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaiyaavRtysyaaprtipaatitvaadi| spaSTA // 813 // AdareNa nimantraNe'yaM guNaH, sugamA // 814|| atrA''ha para:matI niyuktiH ___ atha kaH punasyaM niyamo yadekasminnavamAnite sarva evA'pamAnitA bhAna hi ekasmin pUjite sarva eva pUjitAH, IS na hi yajJadatte bhukte devadatto bhukto bhavati // 815 / / aahaa'caaryH126|| ete guNA yathaikasmin sAdhau sthitA evaM sarveSvapi 1ekarUpatvAtteSAM // 816 / / evamekasmin pUjite sarve pUjitA yatiguNA bhavanti / yasmAdeva tasmAtstokametad bhaktaM bahunive-bahvAya- | mityarthaH / nirjarAhetuH / evaM jJAtvA sAdhUna pUjayenmatimAn / / 817 / / spaSTA // 818 // veyAvaccaM NiyayaM kareha, uttamaguNe dharintANaM / savvaM kila paDivAI, veyAvaccaM apaDivAI // 819 // uttamaguNAn dhArayatAM vaiyAvRtya kuruta // 819 // paDibhaggassa mayassa va, NAsai caraNaM surya aguNaNAe / Nahu veyAvaccaciraM, suhodayaM NAsae karma // 20 // 1 . teSAM tata ekatra pUjite pUjitAH syuH / / // 326 // Jain Educ a tional For Privale & Personal use only Hw.jainelibrary.org
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaiyAvRtvamahima zrImatI piniyuktiH ||327 // lAbheNa jo jayaMto, jaiNo lAbhaMtarAiyaM haNai / kuNamANo ya samAhi, savvasamAhi lahai sAhU // 821 // bharaho bAhubalIvi ya, dasArakulaNaMdaNo ya vasudevo / veyAvaccAharaNA, tamhA paDitappaha jaINaM // 822 // hojja Na va hojja laMbho, phAsuga-AhAra-uvahimAINaM / laM(pra.lA)bho ya NijjarAe, NiyameNa ao u kAyavvaM // 823 // veyAvacce abbhuTriyassa, saddhAe kAukAmassa / lAbho ceva tavassissa, hoi addINamaNasassa // 824 // pratibhagnasya-unniSkrAntasya, mRtasya vA nazyati caraNaM, zrutamaguNanayA, na tu 1caiyAvRttyacitaM baddhaM zubhodayaM nazyati karma // 20 // lAbhena prAptaghRtAdeojayan yatIn lAbhAntarAyaM hanti, pAdaprakSAlanAdinA kurvan samAdhi sarvasamAdhi labhate 1 . cita-baddhaM zubho. ki // 327 // wrwww.amesbrary.org
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH // 328 // 821 // 'paDitappar3a'ti vaiyAvRttyaM kuruta // 822 // bhavedvA na vA lAbhaH prAsukAhAropadhyAdInAM, tathA'pi nirjarA | bhavati // 823 // spaSTA // 824 // TAgrAsapaNopakramaH esA gahaNesaNavihI, kahiyA bhe dhIrapurisapaNNattA / gahaNesaNA samattA ghAsesaNaMpi itto, vucchaM appakkharamahatthaM // 25 // grAsaiSaNocyate // 825 davve bhAve ghAsesaNA u, davvaMmi maccha AharaNaM / galamaMsuMDagabhakkhaNa, galassa puccheNa ghaTTaNayA // 826 // eko matsyo gale mAMsapiNDaM pArzvato bhuktvA puccheNa ghaTTaNAM karoti / galaM hanti matsyabandho vetyayaM gRhItaH | tena caiva sarva bhakSitam // 826 // aha maMsaMmi pahINe, jhAyaMtaM macchiyaM bhaNai maccho / ki jhAyasi taM evaM ?, suNa tAva jahA ahirio'si // 27 // // 328 // 1 . tathA'pi baiyAbRtvArthamabhyudyatasya nirjarAlAbho bhavati // 823 // ki, Jain Education annesbrary.om For Privale & Personal use only anal
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH 329 / / udAharaNadvaividhyam / matsyasya kali todAharaNam / cariyaM va kappiyaM vA, AharaNaM duvihameva NAyavva / atthassa sAhaNaTThA, iMdhaNamiva oyaNaTThAe // 828 // spaSTA // 828 // tibalAgamuhA mukko, tikkhutto valayAmahe / tisattakhutto jAleNaM, sayaM chiSNodae dahe // 829 // eyArisaM mamaM sattaM, saDhaM(pra.hi) ghaTTiaghaTTaNaM / icchasi galeNa ghettuM, aho te ahirIyayA // 830 // aha pramattazcaran balAkayA gRhItaH, sA utkSipya pazcAd gilati aha vakrIbhRto mukhena patAmi, evaMdvitrirvArA UvaM kSiptaH [trirvArA urdhva kSiptaH] / tato muktaH, anyadA sAgare gataH, tatra valayAmukhe kaTakAtmake 1Avarta va citte vAratraya patito muktazva, trayaH saptakA ekaviMzatirvArAn jAlAnmuktaH, katha?,-yadA jAla kSiptaM syAttadA bhami lAtvA tiSThAmi / ekahude'bhavAma, paramasmAbhina jJAtaM yadeSa zoSyati, sa zuSkaH / matsyAnAM sthale gatisti / tataH kepi mRtAH ke'pi santi tatra mAtsI AgataH, sa kareNA''dAya zUle protayati. tatazcintitaM 1 Avartavaducite / / // 329 / / For Private & Personal use only wwworjainelibrary.org
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ mamA'pyeSAM gatiritivimRzya teSAM matsyAnAmantarAta(laM) [madhyasthitamityarthaH] zUla' mukhe lAtvA sthitaH, sa vetyete zrImatI bhAvagrAsaiSaNAII sarve pratAH, 1so'nyahRde gatvA dhAvayati, tatrA'haM zUla muktvotplutyAstAdhe jale gataH / tata IdRzaM me sattvaM, zaThana ghaniyuktiH / svarUpam / mAM tathA ghaTTitaghaTTanaH,-ghaTTitAni sambandhitAni jAlAdicalanAni yasya me so'haM ghaTTitaghaTTanaH, tmev330|| vidha mAmicchasi gale grahItum ?, aho te nirlajjatA, uktA dravyagrAsaiSaNA, yathA'sau grAsaM kurvanna kvacicchalitaH // 829-830 // bhAvagrAsaiSaNAmAha aha hoi bhAvaghAsesaNA u, appANamappaNA ceva / sAhU bhujiukAmo, agusAsai NijjaravAe // 831 // kathaM ?, yadAtmAnamAtmanevA'nuzAsti, kadA punaH ?, bhoktukAmo nirjarArtha, na tu varNAdyartham / / 831 / / ki punazcintayanAtmAnamanuzAstItyAha vAyAlIsesaNasaMkaDaMmi, gahaNaMmi jIva ! Nahu chlio| evhiM jaha(pra.jai) Na chalijjasi, bhujaMto rAgadosehiM / / 832 / / ||330 // dvicatvAriMzadeSaNAdoSa?Hpraveze gahavare he jIva ! na tva chalitaH // 832 // [idAnIM bhujan yadi rAgadveSAbhyAM 1 * nyad hRde gatvA dhAvati tatrA'haM / / Jain Education lolona For Privale & Personal use only Famjainelibrary.org
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImato zodhaniyuktiH // 331 // maNDalyanupajIba sAdhusvarUpam na chaliSyasi tathA vidheyamiti] jaha abhaMgaNa-levA, sagaDakkha-vaNANa juttio hoti / iya saMjamabharavahaNaTTha-yAe sAhUNa AhAro // 833 // yathA'bhyaGgaH zakaTAkSe yuktyA dIyate, vragAnAM ca lepA dIyante, nAtibahavo nAtistokA vA evaM saMyamabharavahanArtha || sAdhUnAmAhAraH // 833 / / uvajIvi-aNuvajIvI, maMDali(pra.lie) puvvavaNNio sAhU / maMDaliasamudisagANa, tANa iNamo vihiM bucchaM // 834 // maNDalyupajIvI anupajIvI ca pUrva dvidhA varNitaH sAdhurekaH, idAnI bahUnAM maNDalyAmasamuddima[zakAnAM yovidhista vakSye // 834 // te ca kathaM bhavanti ?, ata Aha-- AgADhajogavAhI, NijjUDhattaTThiA va pAhuNagA / se(pra.sA)hA sapAyachittA, bAlA vuDDhevamAIyA // 835 // (1)AgADhayogaH-gaNiyogastatrasthAH, (2) NijjUDha'tti kAraNAntareNAmanojJAstiSThanti te pRthaga bhuJjate, (3)AtmA1 te ca maNDalyAmasamuddezakAH kathaM syuH ? atao k / // 33 // wranww.jaineibrary.org Sain Education International
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI godhaniyuktiH // 332 // thikAca (4)prAghUrNakAca, yatasteSAM prathamameva prAyogyaM dIyate, zaikSA zikSakAH) api sAgArikatvena pRthaga bhojyante, Kaa (6)saprAyazcittAzca pRthag bhojyante, (7)vAla(8)vRddhAzca, AdigrahaNAt kuSThavyAdhyA padrutAH / / 835 / te cA''loke bhuJjate, sa ca dvidhetyAha-- duviho khalu Aloko, dave bhAve ya dabbi dIvAI / sattaviho puNa bhAve, Aloga(pra.go) taM parikahe'haM(pra.ssa) / / 36 // dvidhA''loko dravyabhAvabhedena, 2dravyataH pradIpAdiH / bhAvataH saptadhA, taM parikathayAmi // 836 / / (1)ThANe(2)disi(3)pagAsaNayA, (4)bhAya(prasa)Na(5)pakhevaNe ya(6)guru(7)bhAve / sattaviho Aloko, sayAvi jayaNA suvihiyANaM // 837 // tainiSkramapravezavarjite sthAne bhoktavyaM, gurorekasyAM dizyupaveSTavyaM, saprakAze sthAne bhokavyaM, bhAjane ca vistIrNamukhe, prakSepaNaM kabalAnAM, gurozcakSuHpathe bhoktavyaM, 'bhAve'. jJAnAdivRddhadhartha, saptavidhepyAloke sadApi yatanA suvihitAnAm / / 837 / imAM gAthAM vyAkhyAnayati-- 1 . dIyate tataste'pyekAkino bhavanti / 2 dravyaH pradIpAdibhiH / / // 332 // JainEducation international For Privale & Personal use only library
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ mnnddliimryaadaa| zrImatI piniyuktiH // 333 // Nikkhamapavesa maMDali, sAgAriyaThANa parihiyaTThAi / mA ekkAsaNabhaMgo, ahigaraNaM aMtarAyaM vA // 838 // niSkramapravezau varjayitvopavizati, maNDalIpravezaM ca varjayati / sAgArikasthAnaM ca, sAgArike prApte ekAzanabhaGgaH syAd, adhikaraNaM rATiyaM bhavati, anyasAdhusthAne upaviSTasyAntarAyaM bhavati // 838 // dizidvAramAha paccurasi-paraMmuha-paTTi-pakkha eyA disA vivjjettaa| IsANaggeIya va, ThAejja gurussa(pra.guruNa) guNakalio // 839 // pratyurasaM-gurorabhimukha parAGmukha ca nopavizati, pRSThataH pakSayorna, etA dizo varjayitvA IzAnyAM gurorAgneyyAM vA dizi tiSThed bhojanArtham // 839|| makkhi (pra.cchi)yakaMTaTThAINa, jANaNaTThA pagAsa jaNayA / aTTiyalaggaNadosA, vaggulidosA jaDhA evaM // 840 // makSikA-kaSTakA'sthyAdInAM jJAnArtha prakAze sthAne bhuGkte, eva ca galakAdau asthi-kaNTaka-laganadoSastyakto bhavati // 840 // 1 0 bhavati pArzve nipatati bahu / // 333 // wr For Privale & Personal Use Only
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurvAloke zrImatI paniyuktiH 334 // bhojana-mahattA je ceva aMdhayAre, dosA te ceva saMkaDamuhami / parisADo bahalevADaNaM ca tamhA pagAsamuhe // 841 // parizATirbhavati, 'bahulevADaNa' hastasyopari kharaNTate // 841 / / kukuDiaMDagamittaM, avigiyavayaNo u pakikhave kavalaM / aikhaddhakAragaM vA, jaM ca aNAloiyaM hajjA // 842 // kukuMthaNDakApramANaM kavalamavikRtavadane gurvA''loke bhoktavyam / guroradarzane kadAcitsAdhuH pracura bhujIta, akArakam-apathyaM, pracchanna yasnigdhadravyaM guroranAlocitamabhUttadapi bhujIta // 842 / / eesi jANaNA, guru-Aloe tao u bhuMjejjA / ___NANAisaMdhaNaTThA, Na vaNNa-balarUvavisayaTThA // 843 // eteSAM doSANAM jJAnArthaM gurvA''loke bhujIta / bhAvadvAramAha-jJAnAdibhAvatrayamabhujyamAne truTyati, ratata eteSAM | sandhAnArtha bhujIta na ca varNabalarUpaviSayArtham / / 843 // so AloiyabhoI, jo ee juMjae pae savve / gavisaNa-gahaNa-gghAsesaNAi tivihAi vi visuddhaM // 844 // // 334 // 1 ataH / / Sain Educat i onal For Privale & Personal use only jainelibrary.org
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrImatI modhaniyuktiH // 335 // maNDalIprayojanam / sa 2sAdhurAlokitabhojI ya etAni padAni sthAnAdIni prayukte, sa trividhayA'pyeSaNayA zuddhaM bhukte // 844 // evaM egassa vihI, bhottavye vaNNio samAseNaM / emeva aNeyANavi, jaM NANattaM taya vocchaM // 845 // ekasAdho(janavidhivarNitaH saMkSepeNa, evamanekeSAmapi(k) yat punarnAnAtvaM yadatiriktaM tadaha vakSye // 845 / / kiM punaH kAraNaM maNDalI kriyate?, ucyate ataraMtavAlavuDDhA, sehAesA gurU asahuvaggo / sAhAraNoggahA'laddhi-kAraNA maMDalI hor3a // 846 // __ glAna-bAla vRddha-zaikSya prAghUrNakAH guruH 'asahuvaggo'tti asamartho rAjaputrAdiH / eteSAM sukhanirvAhanArtha maNDalI kriyate, yena bahavaH pratijAgarakAH syuH yathA kazcikizcitkaroti, ekasyaiva vaiyAvRtyAdi kurvataH sUtrArthahAnirbhavati, tasmAdupagraho bhaktAdiko bhavati, sAdhAraNopagrahA maNDalI, sa sAdhAraNo'tulyo yasyAM sA / yo'labdhimAMstadartha maNDalI bhavati // 846 / / bhikSAgatAnAM vasatirakSapAlasyA'yaM vidhiH NAuM Niya?NakAlaM, vasahIpAlo ya bhAyaguggAhe / parisaMThiyacchadavageha-NaTaThyA gacchamAsajjA // 847 // 2 0 sAdhurmurorAlocita bhuGkte ya0 / ki // 846 // bhikSAgatApagrahA maNDalI, sa sAdhAraNasya yAvRtyAdi kurvataH sA maNDalI // 335 //
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH // 336 // Jain Education jJAtvA bhikSAgatAnAM nivarttakAlaM vasatipAlo nandIpAtra pratilikhyodgrAhayati / saMghaTTitenAsta ityarthaH / kimarthaM ?, parisaMsthitAcchadragrahaNArtham etaduktaM bhavati tatrAnIya sAdhavaH pAnakaM prakSipanti / parisaMsthitaM - svacchIbhUtaM tato'nyatra pAtra ke kriyate, yenA''cAryAdInAM svaccha yogyaM bhavati pAtrakAdiprakSAlanaM ca kriyate (k), gacchamAzritya dve trINi catvAri bhavanti pratilekhyAni // 847 || asai ya niyaMttasuM, ekaM cauraMguNa bhAsu / pakkhiviya paDiggahagaM, tattha'cchadavaM tu gAlejjA ||848 || vasatipAla - nandipAtrayorabhAve ekaM patadgrahaM caturaGgulanyUnapAtreSu prakSipya riktapAtre dravagalanaM kiyate, atrA'yaM niyamo, yaduta - tAvad bhikSA grAhyA yAvat pAtrakaM caturaGgulanyUnamAste ||848 || kimarthaM dravaM gAlayet ?, ityAhaAyariya-abhAviya- pANagaTTayA pAyaposa dhuvaNA / hoya suhaM vivego, suhaAyamaNaM ca sAgarie // 849 // AcAryAH, abhAvitazaikSA dipAnArtha, pAdadhAvanArtha, apAnadhAvanArthaM bhavati ( k ) sukhena viveka:- tyAgo'tiriktasya bhavati, tathA sAgAriNo'gre sukhenA''camanaM bhavati ||849|| 3kiyanti triyante pAtrANItyAha-2 * yaduta bhikSAM tAvat sAdhavo'yanti yAvat k * kiyanti pAtrANi galtidravasya bhriyanta ityAha k 1 * catvAri paJcAdIni yAvadudgrAhayati k vasatipAlakarttavyam / jala-gAlanama ||336 // melibrary.org
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH 1337 // gaucriipuurvvidhiH| - eka va do va tiNNi va, pAe gacchappamANamAsajja / acchadavassa bharejjA, kasaTTa-bIe vigicejjA // 850 // ekaM dve trINi vA bhriyante svacchadravasya, galite sati 'kasaTTa'tti kacavara' bIjAdi ca parityajet // 850 // atha punastatra galane kITikAmarkoTakAdayaH plavamAnA dRzyante, tatrAyaM vidhiH mUiMgAImakkoDaehiM, saMsattagaM ca NAUNaM / gAlejja chabbaeNaM, sauNIgharaeNa va davaM tu // 851 // kITikAdisaMsaktaM jJAtvA, gAlayet 'chabbaeNaM' vaMzapiTakena zakunigRheNa vA // 851 // iya AloiyapaTTavia-gAlie maMDalIi saTThANe / / sajjhAyamaMgalaM kuNai, jAva savve paDiNiyattA // 852 // evamAlocite sati, prasthApite svAdhyAye, galite pAnake, punazca maNDalyAM svasthAne upavizya svAdhyAyamaGgalaM karoti / yAvatsarve sAdhavaH pratinivRttA 1bhavanti / / 852 // yadi sahiSNavastato yogapadyena bhuJjate, asahiSNuSvayaM vidhiH 1 syuH / kisi - - // 337|| wronwr.ininelibrary.org
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI baniyuktiH 338 // maNDalIsthavirasvarUpam / kAla-purise va Asajja, mattae pakkhivittu to paDhamA / ahavAvi paDiggahagaM, muyaMti gacchaM samAsajja // 853 // grISmakAlAdyaGgIkRtyA'sahiSNuH, bubhukSAlurvA tamAzritya mAtra prakSipya bhaktaM prathamAlikA dIyate, atha bahavo bubhukSAlavastataH patadgrahaM muzcati tebhyo bhakSaNArtha, gacchamAzritya tadanurUpaM patadgraha muJcati // 853 / / cittaM bAlAINaM, gahAya ApucchiUNa AyariaM / jamalajaNaNIsariccho, NivesaI maMDalIthero / / 854 // TA cittaM bAlAdInAM gRhItvA, pRSThA''cArya, maNDalIsthaviro [upavizati, maNDalIsthaviro] gItArthI-ratnAdhiko'lubdhaH, [va] atra padatrayaniSpannA aSTau bhaGgAH // 854 // zuddhAzuddhAn darzayannAha jai luddhA rAiNio, hoi aluddho vi jAvi gIyattho / omovi hu gIyattho, maMDalirAiNi aluddho u // 855 // yadyasau maNDalIsthaviro lubdho ratnAdhikastatastiSThati na pravizati, anena lubdhapadena 2, 4, 6, 8 bhaGgAH azuddhAH, alubdho'pi yadi gItArthaH 'omo 'tti laghuparyAyaH sa maNDalyAM pravizati, ayaM prathamA'bhAve'pavAde zuddho | bhavati / 'gIya'0 yastu gItArthoM ratnAdhiko'lubdhaH sa pravizati, asAvAdyo bhaGgaH zuddhaH, yatra yatra lubdhapadama // 338 // fallow.jainelibrary.org JainEducation
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI bodhaniyukti // 339 / / gaucarIsthAnA nirUpaNam / gItArthapada ca sa sa [bhaGgaH] tyAjyaH / 'oma' ratnAdhikapada agItArthalubdhapadarahitaM zuddhamapavAdapade / / 855 / / te militA Aloke bhujate, sa dvidhA dravyAlokaH pradIpAdiH, bhAvAlokamAha ThANadisipagAsaNayA, bhAyaNapakkhevaNA ya bhAvagurU / so ceva a Alogo, NANattaM tadisA ThANe // 856 // ___ arthaH pUrvavat / 2yannAnAtvaM dizaH sthAnasya ca // 856 / / sthAnamAha-- Nikkhamapavesa mottuM, paDhamasamudissagANa ThAyati / sajjhAe parihANI, bhAvAsaNNevamAIyA // 857 // - niSkramapravezau pUrvabhuktAnAM muktvA tiSThanti, mArgA'bhAve svAdhyAyahAniH / bhAvAsanasya saMjJAdivegadhAraNe pIDA | [bhavati // 857 // digdvAramAha-- puvvamuho rAiNio. eko ya gurussa abhimuho ThAi / giNhai va paNAmei va, abhimuho iharahA'vaNNA // 858 // 1 idAnIM te. / 2 kintu nAnAtvaM / / // 339 // ar For Private & Personal use only
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI godhaniyuktiH // 340 // gaucarImaNDala vyavasthA / pUrvAbhimukho ratnAdhika upavizati, eko gurorabhimukhamupavizati, sa yathA guroratiriktaM gRhaNAti datte vA, || itarathA pRSThayAdi dattvopavizato'vajJA kRtA bhavati // 858|| jo puNa havejja khamao, atiuccAo va so barhi ThAi / paDhamasamuddiTTho vA, sAgAriyarakkhaNaTThAe // 859 // kSapakaH, atizrAnto, vA-prAghUrNakAdiH sa bahirmaNDalyAstiSThati, prathamasamuddiSTo vA sAgarikarakSaNArtham / / 859 / / ekekassa ya pAsaMmi, mallayaM tattha khelamuggAle / kaTTha(pra.kaMTa)TThie va chubbhai, mA levakaDA bhave vasahI // 860 // sAdhUnAM bhujatAmekaikasya pArzve mallakaM bhavati, tatra khelaH zleSmA-udgAlyate, bhujjataH kadAcitkaNTako'sthi | vA syAttatastatra kSipyate 1mA vasatirlepakRtA-anAyuktA bhavati // 860 // tathA'muM para vidhimAha-- maMDali bhAyaNa bhopaNa, gahaNaM sAhIya kAraNuvvarite / bhoyaNavihI u eso, bhaNio tellukkadaMsIhiM // 861 // 1 anyathA vasatirli o ki // 340 // Jain Educational For Privale & Personal use only nelibrary.org
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniryuktiH |341 // rust yathAnAdhikatayA kAryA / bhAjanAni pUrva ahAkaDAi bhuJjanti / bhojanaM ca snigdhamadhura pUrva bhoktavyaM, 1 pAtrAtkavalagrahaNaM, grahaNasyaiva zuddhirvAcyA'thavA zuddhirbhuJjAnasya yathA syAttathA vaktavyaM, kAraNe bhoktavyaM / atiriktavidhirvAcyaH / ayaM 2 bhojanavidhiH / dvAragAtheyam ||861 || 3 AdyAvayavamAha - maMDala aharAiNiA, sAmAyArI ya esa jA bhaNiA / putraM tu ahAkaDagA, muccaMti tao kameNiyare // 862 // yathAratnAdhikatayA sAmAcArI cAtra kAryA 'ThANa - disItyAdi, uktaM maNDalIdvAram // bhAjanadvAramAha-prathamaM yathAkRtAni parikarmarahitAni yAni labdhAni tAni bhojanArthaM mucyante / etaduktaM bhavati - pUrvamapratikarmA patadgraho bhrAmyate, krameNetare - alpaparikarma - bahuparikarmANi mucyante ||862 || bhojanadvAram - snigdhamadhurANi pUrvaM bhakSyante ( k ) buddhayAdivardhanArthe, 'ghRtena vardhate medhA' ityAdi / balena vaiyAvRtyAdi kartuM zakyate (k) duHkha' pariSThApayituM snigdhaM ghRtAdi bhavati, yato'saMyamo bhavati // 863 // 2 * vidhiH sugamaH ki 'grahaNa' ca pAtrAt kurkuTyaNDakamAtra kavala gRhaNAti k mihurANi puvvaM, pittAIpasamaNaTTayA bhuMje / buddhibalavaDhA, dukkha khu virgiciuM NiddhaM // 863 // 1 3 prathamAva0 ki maNDalIvidhiH bhojanakramatha // 341 //
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ gomatI niyuktiH 142 // kavalapramANam aahaarvidhishc| aha hojja NiddhamahurANi, appaparikamma-saparikammehiM / bhottUNa Niddhamahare, phusia kare muMca'hAgaDae // 864 // atha bhaveyuH(k) snigdhAni madhurANi cAlpaparikarmasu pAtreSu tataH ko vidhiH? ityAha-snigdhAdIni bhuktvA karau proJchayitvA yathAkRtAnyaparikarmANi samuddizanArtha mucyante // 864 // grahaNadvAramAha kukuMDiaMDagamittaM, ahavA khuDDAgalaMbaNAsissa / laMbaNatulle giNhai, avigiyavayaNo ya rAiNio // 865 // athavA 1kSullakaH lambanAzinaH-laghukavalabhojinastulyAn kavalAn gRhaNAti, avikRtavadano ratnAdhiko na bhAvadoSeNa mukhamatyartha bRhatkavalakSepArtha nirvAhayati kiMtarhi ?, svabhAvasthenaiva mukheneti // 865 // athavA'yaM grahaNavidhiH ___ gahaNe pakkhevaMmi a, sAmAyArI puNo bhave duvihA / gahaNaM pAyaMmi bhave. vayaNe pakkhevaNA hoi // 866 // ___grahaNe prakSepe ca kavalAnAM dvidhA sAmAcArI, grahaNaM pAtrakAkavalotkSepaH prakSepaNaM vadanaviSayam // 86 // pAtrAtkatha gRhyate tadAha 1 kSullakena lambanakenA'zituM zIla' yasya tasya kSullakalambanAzinaH || // 342 // Jain EducTANI national For Privale & Personal Use Only Jww.jainelibrary.org
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI proghaniryuktiH ||343 // kaDapayaraccheeNaM, bhottavyaM ahava sIhakhaieNaM / egehi agehivi, vajjettA dhUmai~gAlaM // 867 // kaTakacchedena bhoktavyaM yathA kaliJjasya khaNDalaM chiccApanIyate evamasAvapi bhuGkte, prataracchedena vA tarikAcchedenetyarthaH, siMhabhakSitena vA siMho hi ekadezAdArabhya tAvad bhuGkte yAvatsarvaM niSThitaM bhavati, taccaikena bahubhirvA bhoktavyaM varjayitvA dhUmAGgAre - rAgadveSAvityarthaH ||867|| vadanaprakSepaNamAhaasurasuraM acavacanaM, aduyamavilaMviaM aparisADi / maNavayaNakAyagutto, bhuMjai aha pakkhivaNasohi // 868 // 'asurasuraM'-saraDakAn akurvan, 'aca'0 valkamitra na carvayati, adbhutam - atvaritaM tathA'vilambitaM-amantharam, aparizATi manovAkkAyagupto bhuJjIta, evaM triguptasya prakSepaNa zodhirbhavati ||868 / / uggama-upAyaNAsuddhaM, esaNAdosavajjiaM / sAhAraNaM ayANaMto, sAhU havai asArao || 869 // udgamotpAdanAzuddhameSaNAdopavarjitaM sAdhAraNaM sAmAnyaM guDAdi ajAnAnaH atimAtra duSTena bhAvena vA''dadAnaH yosat patadgro bhramati tasmAt sAdhurasArako pradhAno bhavati jJAnAdyaGgIkRtya // 869 || AhAravidhiH // 343 ||
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI modhaniyuktiH // 344 // AhAraviSaye doSa-guNAH uggama-uppAyaNAsuddhaM, esaNAdosavajjiaM / sAhAraNaM viyANaMto, sAhU havai sasArao // 870 // sAdhAraNametad dravyamiti vijAnAno'duSTena? bhAvena kavalaM guDAderAdadAnaH sAdhurbha0 sasAraH // 870 // uggama-uppAyaNAsuddha', esaNAdosavajjiaM / sAhAraNaM ayANaMto, sAhU kuNai teNiaM // 871 // sAdhAraNamajAnAnaH-duSTabhAvenA''dadAnaH stainyaM sAdhu karoti // 871 // uggama-uppAyaNAsuddhaM, esaNAdosavajjiaM / sAhAraNaM viyANaMto, sAhU pAvai NijjaraM // 872 // sAdhAraNaM tulyametatsarveSAM jAnana duSTAntarAtmA svalpamAdadAno nirjarAM karoti // 872 // aMtaMtaM bhokkhAmitti, besae bhuMjae ya taha ceva / esa sasAraNiviTTho, sasArao uTio sAhU // 873 // 1 aduSTenAntarAtmanA kvalaM. ki // 34 // JainEducation For Private & Personal use only mbrary
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI baniyuktiH 345 // antyaM vallacaNakAdi tadapi paryuSitaM antyAntyaM bhakSayiSyAbhIti pariNAmenopaviSTo maNDalyAM, tathApariNAmo bhuGkte, eSa sasAra upaviSTaH, utthitazca, tasya zubhapariNAmasyApratipAtitvAt / / 873 // saMsAre samudraemeva ya bhaMgatiaM, joeyavvaM tu sAraNANAI / vnnigdRssttaantH| teNa sahio sasAro, samuddavaNieNa diTuMto // 874 // evameva bhaGgatrayaM yojanIyam / sArazcAtra jJAnAdi, atra samudravagijA dRssttaantH| 1eko vaNik samudrapAre sasAro 2gataH sasArazcA''gataH / evaM bhaGgAH // 874 // jattha puNa paDiggahago, hojja kaDo tattha bhae aNaM / maNDalyAM patadgraha bhrmnnvidhiH| mattaga gahiuvvariaM, paDiggahe jaM asaMsaDheM // 875 // yatra puna bhujAnAnAM patadgraho 'bhavetkaDo-niSThitabhakto jAtaH-sAdhuparyantamaprApta eva, tatastatra niSThitabhakte patadagrahe'nyada bhakta prakSipyate, tatazca yasmin sAdhau saMniSThitastata Arabhya punardhAmyati, mAtrake bAlAdInAM prAyogyaM / // 345 // gRhItamAsIt / uddharitamasaMsRSTaM patadgrahe kSiptvA bhrAmyati // 875 / / . 'eko xxx evaM bhaGgAH etAvAnezo'saMjJakapato nAsti |sN| 2 0 gataH draviNaM bahakRtya ssaa|| Sain Education International For Private & Personal use only
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImato niyuktiH 346 / / yad guroH zeSa tad bAlAdibhya dAtavyam / jaM puNa gurussa sesaM, taM chubbhai maMDalIpaDiggahake / bAlAdINa va dijai, Na chubbhai sesagANa'hiaM // 876 // sukkollapaDiggahage, viANiA pakkhive davaM sukke / abhattaTThiANa aTThA, bahulaMbhe jaM asaMsaTuM // 877 // yad guroH zeSaM bhujAnasya tatsaMsRSTamapi maNDalIpatadgrahe prakSipyate, tatazca bAlaglAnAdInAM dIyate, zeSANAM na prakSipyate, saMsRSTa sat , 'sukku' zuSkAyobhaktayoH patadgrahau bhavataH / vijJAya zuSka dravaM prakSipyate, yena toyaprakSepaNe saMjAtabandhaM bhaktaM sukhenaiva kavalaigRhyate, 1 athavA guDAdi labdha tadasaMsRSTameva dhriyate, kimartham ?, abhaktArthinAM yena | manojJaM bhavet // 876-877 / / uktA grahaNazuddhiH, bhujAnasya zodhimAha sohI caukabhAve, vigaiMgAlaM ca vigayadhUmaM ca / rAgaNa sayaMgAlaM, doseNa sadhUmagaM hoi // 878 // zuddhau catuSkaM bhavati, nAmasthApanAdravyabhAvarUpaM, dravyazodhiH pUrvavat , bhAve-vigatAGgAradhUmaM bhujato bhAvazuddhiH | / / 878 // 1 atha bahulAmaH saMjAtaH, pracuraM rabdha guDAdi tato'sa0 || // 346 // Jain Educa t ional For Privale & Personal use only jainelibrary.org
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI oSaniyuktiH // 347 // bhujAnasya shodhiH| jattAsAhaNaheuM, AhAreMti javaNaTThayA jaiNo / chA(pra.bA)yAlIsaM dosehi, suparisuddhaM vigayarAgA // 879 // cAritrayAtrAsAdhanArtha-yApanArthaM zarIrasaMdhAraNArtha yatayaH paTcatvAriMzadopaiH suparizuddham AhArayanti, ke ca te?, | poDazodgamadoSAH, poDazotpAdanAdoSAH, 1dazaiSaNAdoSAH / saMyojanA'tipramANaM sAGgAra dhUmagaM caite paTcatvAriMzadoSAH // 879 // hiyAhArA miyAhArA, appAhArA ya je NarA / Na te vijjA tigicchaMti, appANaM te tigicchagA // 880 // zlokaH spaSTaH // 880 // kAraNadvAramAha chaNhamaNNayare ThANe, kAraNaMmi u Agae / AhArejjA (u)mehAvI, saMjae susamAhie // 881 // SaSNAM sthAnAnAmanyatarasmin kAraNe sthAne Agate AhArayet // 881 // tAnyAha-- 1 dazaiSaNAta Arabhya SaSThaM dharma0 ityAdiparyantaH pAThaH k saMjJakapratI patito dRzyate |s| AhAra-kAraNA // 347 //
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH // 348 // 'veyaNe tyA gAthA-varNana veyaNaveyAvacce, iriyaTThAe ya saMjamaTThAe / taha pANavattiyAe, chaTuM puNa dhammaciMtAe // 882 // kSudvedanopazamArtha ravaiyAvRttyAthai 3IryAzodhanArtha saMyamArtha 5 pANavattiyAe'tti prANasaMdhAraNArtha 6SaSTha' dhrmcintaarthm| / / 882 // imAM gAthAM vyAkhyAnayati NatthiM chuhAe sarisayA, veyaNa bhujejja tappasamaNaTTA / chAo veyAvaccaM, Na tarai kAuM ao bhuMje // 883 // nAsti kSutsadRzI vedanA, tatpazamArtha bhuGkte, dvaar| 'chAoM' bubhukSito vaiyAvRtyaM kartuM na zaknoti, ato bhukte (dAraM) / / 883 // iriya(pra.cana sohei)Navi sohei, pehAIyaM ca saMjamaM kAu / thAmo va parihAyai, guNaguppehAsu ya asatto(pra.asamattho) // 884 // IyAM na zodhayati kSudhitaH, dvAra / prekSAdikaM saMyamaM kartuM na zaknoti, dvaar| thAmaH-prANastasya parihAnirbhavati, | dvAra / guNanaM pUrvapaThitasyAnuprekSaNa-cintanaM granthArthayoH, asamarthaH san bhuGkte // 884 // 1 * rthayoretadasau partumasa0 / // 348|| Jain Educationa For Privale & Personal Use Only Clainelibrary.org
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ paha anAhArakAraNAni / zrImatI ghaniyuktiH // 349 // ahavA Na kujja AhAra, chahiM ThANehiM saMjae / pacchA pacchimakAlaMbhi, kAuM appakkhamaM khamaM // 885 // athavA na kuryAdevAhAram ebhiH pabhiH sthAnavakSyamANaiH, SaSTha padamAha-'pacchA' pazcimakAle-saMlekhanAkAle, AtmakSamAm-AtmahitAM kSAntiM kRtvA pazcAt-zarIraparikarmAnantaraM sarvA''hAra muzcati // 885 // tAni SaT sthAnAnyAha Aryake uvasagge, titikkhayA baMbhaceraguttIe / pANadayAtavaheDaM, sarIravoccheyaNaTThAe // 886 // AtaGkoparasargayostitikSArtha-sahanArtha brahmacaryaguptyarthaM ca prANadayA tapaH 6zarIravyavacchedArtha na bhoktavyam // 886 // imAM gAthAM vyAkhyAnayati Aryako jaramAI, rAyA saNNAyagA va uvasaggA / baMbhavayapAlaNaTThA, pANadayAvAsamahiyAI // 887 // 1AtaGko-jvarAdiH, 2rAjJA rAjakuladhAraNAdirUpo yadyupasargaH kRtaH, 'sa' svajano yAnniSkramaNArthamupasarga karoti, 3brahmavratapAlanArtha, tathA prANadayArtha na bhuGkte, yadi varSati mahikA vA nipatati // 887 / / 1 tatra SaSThaM padamAha niyuktikAraH-pacchA' / / 2 kSAntimupazamaM kR.k| // 349 // Jan Education Interational
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 350 // Jain Education tavau utthAI jAva chaummA (pra.caumA ) sio tavo hoi / chaTuM sarIravoccheya-paTTayA hoyaNAhAro // 888 // 5 tapo'rtha - tacca caturthAdi yAvatpaNmAsAstAvattapo bhavati tadarthaM, 6zarIravyavacchedArthaM na ca bhuGkte ||888 || ehi chahi ThANehi, aNAhAro ya jo bhave / dhammaM NAikame bhikkhU, jhANajogarao bhave // 889 // spaSTa ||889 || AdamuktaM SaDbhiH kAraNairbhoktavyaM ca tataH kimetat ?, bhojanamapavAdapadam 1, ucyate - apavAdapadameva, yataH - ional bhuMjato AhAraM, guNovayAraM sarIrasAhAraM / vihiNA jahovaiTuM saMjamajogANa vahaNaTTA // 890 // bhuJjannAhAra, kiMbhUtaH, guNAnAM jJAnAdInAmupakArakaM, zarIrasaccAdhArakaM, yathopadiSTam - AdhAkarmAdirahitaM, saMyamayogAnAM vyApArANAM vahanArthaM bhuJjannapavAdastha eva bhuGkte nAnyathA / / 890 / / samuddiSTe sati saMlihanakalpaH kArya ityAha 1 * dhArakamAhAra bhuJjan vidhinA grAsaiSaNAvizuddha, yatho0 ki AhArasyApavAdapadatA / // 350 // Jainelibrary.org
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH // 351 // bhuTTiyAvaseso, tilaMgaNA hoi saMlihaNako / apahupatte aNNaM pi, choTaM tA lavaNe Dhava // 891 // bhuktAnAmavazeSo yaH saMlihanakalpaH kAryaH sa bhukkA'vazeSaH / kavalatrayapramANaH saMlikhanakalpaH kAryaH / sa yadA trikavalapramANo na bhavati ?, tadA'paryApyamANe'nyadapi tasmin pAtra ke bhakta prakSipya trIn kavalAn sthApayati / / 891 / / saMdiTTA saMlihiu, paDhamaM ka karei kaluseNaM / taM pAu muhamAse, vitiyacchadavassa givhaMti // 892 // saMdiSTA bhuktAH santaH saMli pAtrANi prathamaM kalpaM dadAti kaluSodakena, tatpItvA 'mu'0 mukhasya parAmarza:pramArjanaM karoti, dvitIyakalpArthamacchadravasya grahaNaM kurvanti // 892 || dAUNa vitiyakappaM, vahiA majjhaTThio u davahArI / to deti tayakappaM, donhaM dohaM tu AyamaNaM // 893 // dattvA dvitIyaM kalpaM bAhyataH pAtraka prakSAlanabhUmau te ca maNDalyA kAreNopavizanti teSAM madhye sthito dravadhArI 2 pAtrakaprakSAlanaM sarveSAmeva prayacchati, tato dadati tRtIyakalpaM, pAtrakaprakSAlanAnantara' 'duhaM' dvayoH 2 sAdhvomatrakeSu 'A'0 1 * kAreNa tatropavizanti / 2 * dhArI bhavati sa ca pAtra0 k saMdiSTAnanta patrikAdipra lanavidhiH / / / 351 / /
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 352 // uddharitabhatta vidhiH| || nirlepanArthamudakaM prayacchati // 893 // uddharitabhaktavidhimAha hojja siA uddhariyaM, tattha ya AyaMbilAiNo hujjA / paDidaMsi a saMdiTTho, vAharai tao cautthAI // 894 // syAtkadAciduddharitaM tatra sAdhUnAM madhye kecidAcAmlAdayo 2bhavanti, tatastasmin bhakte uddharite AcAryAya darzite sati ratnAdhikaH saMdiSTaH san caturthAdIn sAdhUn byAharati // 894 // naitAn [cyAharati] mohacigiccha-vigiheM, gilANa-attaTThiyaM ca mottUNaM / sese gaMtuM bhaNaI, AyariyA vAharaMti tumaM // 895 // ___ mohacikitsArtha ya upoSitastaM, tathA vikRSTatapasaM ca na vyAharati / tasya kadAciddevatA pratihArya karoti, ato na dIyate, glAno jvarAdinA, 3AtmArthika, etAn mutkvA, zeSAn gatvA bhaNati, yaduta-AcAryA yuSmAnvyAharanti // 895 / / yazcaturthAdika AkAritaH sa AkarNya kiM karotItyAha-- 1 0 cchati // 895 // eSo'nuddharitabhakte vidhiruktaH yadA tU daritabhaktaM tadA ko vidhirityAha Ik 2 0 bhavanti AdigrahaNAdabhaktAthiko vA ko'pi, tad uddharita ratnAdhika AcAryAya darzayati, guruNA ca saMdiSTo yaduta AvayAcAmlAdIn , yena tebhyo dIyate, punazvAsI saMdiSTaH san cartuthAdIn byAharati, sa ca naitAn vyAharati * ki 'hojja' ityAdigAthA ksaMjJakapratAvanayA rolyA vyAkhyAtA |s| Atmalabdhika na vyAharati / ki // 352 // Jain Education alle For Privale & Personal use only NW elibrary.org
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI odhaniyuktiH // 353 // i zeSasyabha ktara pAriSThApanaka vimarzaH / apaDihaNato AgaMtu, vaMdiu bhaNai so u Ayarie / saMdisaha bhuMja jaM sarati, tattiyaM sesa tasseva // 896 // ___ gurvAjJAmanatilaGghayan Agatya vanditvA bhaNati, saMdizata yUya', bhaNati guruH bhujIta, so'pi bhaNati 1 'jaM sarai tattiyaM' bhujAmi, zeSamuddharitaM tasyaiva yasya satkaH patadgrahaH, punazvAsAveva pariSThApayati // 896 // abhaNaMtassa u tasseva, sesao hoi so vivego u / bhaNio tassa u guruNA, esuvaeso pavayaNassa // 897 // 'jaM sarai tattiya'ti, abhaNatastasyaivoddhRtaM bha0, sa eva vivecaka:-pariSThApakaH, bhaNite tasyaiva sAdhoH patad | grahaH, sa eva kalpa dadAti, ayaM pUrvoktaH pravacanopadezaH / / 897 // bhuttami paDhamakappe, karemi tasseva deMti taM pAyaM / jAvatiaMti abhaNie, tasseva vigicaNe sesaM (pra.e bhUmi) // 898 // uddharite bhakte bhukte sati, pAtrakasya prathamakalpe kRte, yasya satkaM pAtra tattasyaiva dadAti 'jasaraI' ityabhaNite tasyaiva yadudhRtaM zapa' tatparityAjyaM bhavati / idaM pUrvoktasyaiva vyAkhyAnaM na punaruktamiti // 898 // caturthopavA. | sikAdeH kIdRza kalpate ityAha // 353 // For Private&Personal Use Only
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH 354 // vidhyavidhigRhIta svarUpam / vihigahiaM vihibhuttaM, airegaM bhattapANa bhAttavyaM / vihigahie vihibhutte, ettha ya cauro bhave bhaMgA // 899 // __ vidhinA gRhItamudgamAdidoSarahitaM, vidhibhuktaM-kaTakacchedAdinA bhuktaM, yadyatiriktaM jAtaM bhaktaM pAnakaM vA tad bhoktavyaM pariSThApanakaM kalpate / / 899 // vidhyavidhigRhItasvarUpamAha uggamadosAijaDhaM, ahavA bIaM jahiM jahA paDiaM / iya eso gahaNavihI, asuddhapacchAyaNe avihIM // 900 // udgamAdibhistyaktaM yadvastu-maNDakAdi, yathA patitaM tattathaiva, na samAracayatyeSA grahaNavidhiH / udgamAdidoSAnvitasyA'zuddhasya grahaNamidamavidhigrahaNaM, athavA guDAdermaNDakAdinA pracchAdya 2yadekatra sthApanaM, tadavidhigrahaNam // 900 // avidhibhuktamAha kAga-siyAla-kkhaiyaM, daviarasaM savvao parAmaTuM / eso u bhave avihI, jahagahiaM bhoyaNaMmi (muMjao ya) vihI // 901 // kAkabhuktaM, zagAlabhuktaM, davita[saM-drAvitarasamityarthaH, sarvataH parAmRSTa-utthallapatthallaNeNa bhuktaM, idama1 pariSThApanaka na kalpate / 5 / pariSThApanikAkAraNa iki 2 . katra deze0 / / // 354 // aurelibrary.org Jain EU
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI odhaniyuktiH // 355 / / vidhyavi bhuktAdi vidhibhuktaM, yathaiva gRhItaM pAtre tathaiva bhukte idaM vidhibhuktaM // 901 / / dvAragAtheyam , 3AdyAvayavamAha ucciNai va viTThAo, kAgo ahavAvi vikkhirai savvaM / viSpekkhai ya disAo, siyAlo aNNoNNahiM giNhe // 902 // yathA kAka uccityoccitya viSThAdemadhyAvallAdi bhakSayati evamasAvapi, athavA vikirati sarva, kAkavadeva kavalaM | mukhe prakSipya dizaH prekSate, zRgAla ivAnyatra 2 pradeze bhakSayati / / 902 // surahIdoccaMgaTTA, choTUNa davaM tu piyai daviyarasaM / heTTovari AmaTuM, iya eso bhuMjaNe avihI // 903 // surabhiryad 'doccagaM' tImanamodanAdinA yasmin mizrIbhRtaM tatra dravaM prakSipya yo niryAsaH saMjAtastapibanaM yattad dravitarasamucyate, adhastAdupari ca yad 'AmaTTha' viparyAsIkRtaM tadetatparAmaTTha', aya' bhojane'vidhiH // 903 // ko grahaNabhojanayovidhirityetadAha jaha gahiaM taha NIyaM, gahaNavihI bhoyaNe vihI iNamo / ukkosamaNukkosaM, samakayarasaM tu bhuMjejjA // 904 // 3 prathamAvaya0 / / 4 'parAmahati bhaNyate / / Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ogha niryuktiH // 356 // yathaiva gRhItaM - gRhasthena dattaM tathaivA''nItamaya grahaNavidhiH / bhojane punarayaM vidhiH / yadutkRSTamanutkRSTa dravyaM tatsamIkRtarasaM bhuJjItetyayam / prathamo bhaGgaH zuddhaH ||904 || taeva avihigahiaM, vihibhuttaM taM gurUhi'NuNNAyaM / sesA NANuSNAyA, gahaNe datte ya NijjuhaNA // 905 // tRtIye bhage'vidhinA gRhItaM vidhibhuktaM samIkRtarasaM taca guruNA'nujJAtaM, zeSau dvau bhaGgau nA'nujJAtau, yastu Safari at zRgAlAdirUpaM bhaktaM dadAti, yo gRhNAti tayornirddhAraNaM - niSkAzanaM kri0 / tathA vidhigR0 avidhimuktaM yo dadAti gRhNAti vA tayorniSkAzanaM kri0 // 905 || Jain Educational avAvi akaraNAra, uvaTTiyaM jANiUNa kallANaM / ghaTTe diti gurU, pasaMgaviNivAraNaTTAe // 906 // atharvaitaddoSA'karaNatayA - anAsevanatayopasthitaM dAtAraM ca jJAtvA saMgopAyana' kriyate, ghaTTayitvA - tiraskRtya yaduta - tvayA punarevaM na kArya, prasaGgasya punarAsevanasya nivAraNArtham 1 dAtAraM gRhItAraM ca |k kalyANaM ca gururdadAti, // 906 || grahaNa bhojana vidhiH / ||356| ainelibrary.org
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 357 // ghAsaNA ya esA, kahiyA bhe ! dhIrapurisapaNNattA / saMjamatavaiDhagANaM, NiggaMthANaM maharisINaM // 907 // eyaM ghAsesaNavihi, juMjaMtA caraNakaraNamAuttA / sAhU khavaMti kammaM, aNegabhavasaMciyamataM // 908 // etto parivaNavihi, vocchAmi dhIrapurisapaNNattaM / jaM NAUNa suvihiyA, kareMti dukkhakkhayaM dhIrA // 909 // spaSTa || 907 || spaSTA // 908 // spaSTA // 909 / / uddharitadvAramAha, athavA svayameva bhASyakAraH sambandha pratipAdayati bhattaTThi uvvariaM, ahava abhattaTThiyANa jaM sesaM / saMbaMdheNANeNa u, pariThAvaNiA muNeyavvA // 910 // bhaktArthikAnAM athavA bhaktArthikAnAM bhuktAnAM pariSThApanikabhAkavRNAM yaduddharati tatpariSThApyamiti kRtvA'nena sambandhena pAriSThApanikA jJeyA // 910 // pariSThApanikA vidhiH / / / 357 / /
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniryuktiH ||358 / / Jain Education sA puNa jAyamajAyA, jAyA mUlottarehi u asuddhA / lobhAtiregagahiyA, abhiogakayA visakayA vA // 911 // 1 jAtA - grahaNakAla eva prANAtipAtAdibhirazuddhA / yadvA jAtA-AdhAkarmAdidoSayuktA 2 / jAtAsvarUpamAha - mUlaguNaiH-prANAtipAtAdibhirazuddhA, uttaraguNairAdhAkarmAdibhirazuddhA, lobhAtirekatayA gRhItA sApyazuddhA jAtocyate, abhiyogaH kRtA viSakRtA'pyazuddhA // 911 // imAM gAthAM vyAkhyAnayatimUlaguNehiM asuddhaM; jaM gahiaM bhattapANa sAhUhi / esA u ho jAtA, vucchaM si vihIeN vosiraNaM // 112 // vakSye 'asyA' - jAtAyA vidhinA vyutsRjana' parityAgam // 912 || etamaNAvAe, accitte thaMDile guruvaTTe / Aloe egapuMjaM, tiTThANaM sAvaNaM kujjA // 913 // Aloke -same bhUbhAge na garttAdau / yatra prAghUrNakAdayaH sukhena pazyanti triH 0 zrAvaNAM karoti yadutavyuSTam // 993 // onal: 1 sA pariSThApanikA jAtA grahaNakAla eva prANAtipAtadoSeNa jAtotpannA, ajAtA '' dhAkamArdidoSeNA'dUSitA tatsvarUpamAha / k 2 * yuktA, UjAtA adhArmA dadoSeNA'dUSitA, tatsvarUpamAha * ISI 3 abhiyogo vazIkaraNacUrNa mantrazca sA'pyazuddhA imAM 0 k jAta bhikSAyAH svarUpam / / / 358 / / ainelibrary.org
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI odhaniyuktiH // 359 // lobhAtiregagahiaM, ahava asuddhaM tu uttaraguNehiM / esAvi hoti jAyA, vocchaM si vihIeN vosiraNaM // 914 // 'abhiyoga athavottaraguNairazuddham , iyamapi bhikSA jAtetyucyate // 914 // vyaakhyaa| egaMtamaNAvAe, accitte thaMDile guruvaiTre / Aloe duSNi puMjA, tiTThANaM sAvaNaM kujjA // 915 // kevalamatra dvo pujau kriyate // 915 / / 'abhiyoga'tti Aha duviho khalu abhiogo, dave bhAve ya hoi NAyabyo / davyaMmi hoi jogo, vijjA maMtA ya bhAvaMmi // 916 // yogacUrNastanmizraH piNDaH / bhAvAbhiyogazca vidyAbhimantritapiNDaH / sa ca pariSThApyaH // 916 // vijjAe hoagArI, aciyattA sA ya pucchae cariaM / abhimaMtaNodaNassa u, aNukaMpaNamujjhaNaM ca khare // 917 // // 359 vidyAbhimantritapiNDe bhAvAbhiyoge'gArIdRSTAntaH-sA bhartana rocate / carikA pravrAjikAM pRcchati patyurvazIkara|| NArtha tayaudanamabhimantrya dattaM, patyurmaraNAnukampayA na dattam , utkuruTikAyAmujjhana kRtaM sa ca khareNa bhakSitaH // 917 // / / For Privale & Personal use only
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ogha niryuktiH // 360 // vArassa piTTaNama a, pucchaNa kahaNaM ca hoagArIe / siTTe cariyAdaMDo, evaM dosA ihaMpi siyA // 998 // + sa gardabha Agatya [ dvAra' ] piTTyati mantravazIkRtaH san bhartrA pRSTayA tayA svabhAve kathite carikAyA daNDaH kRtaH / yadi tirazcAmapyevamavasthA syAttadA nRNAM vizeSataH, ata IdRzaH piNDo na grAhyaH // 918 // dravyAbhiyoge cUrNavazIkaraNapiNDe aviratAdRSTAntaH-- jogaMmi u aviraiyA, ajjhuvavaNNA sarUvabhikkhuMmi / kaDajogamaNicchaMtassa, dei bhikkhaM asubhabhAve // 919 // 'ajjhovavaNNA' - anuraktA surUpe bhikSau anicchatastatkarma kartu kRtayogo bhikSApiNDo dattaH punastasya tadgrahaNAnantaramevAzubhamAvo jAtaH - tadabhimukhaM cittam // 999 // saMkAsa yiTTo, dAUNa gurussa kAiyaM Nisire / tesipi asubhabhAvo, pacchA ( pra . pucchA) u mamApi ujjhayaNA // 920 // 1 sa ca garda 0 kt dravyAbhiyoge aviratA-dRSTAna // 360||
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtApAriSThApa nikAyAM tristha zrAvaNam / yogakRtabhikSAzaGkayA nivRttya gocarAd guroH patadgraha samarpya kAyikAbhUmi yAti, gurorshubhbhaavH| tataH sAdhuzrImatI || rAgatyA''locate, gururapyAha-mamApyasti bhAvaH, tato vidhinojjhanaM kriyate / 920 // mopaniyuktiH emeva visakayaMmi vi, dAUNa gurussa kAiyaM Nisire / // 36 // gaMdhAi viNNAe, ujjhaNa avihI siyAlavahe // 921 // navara grahaNAnantarameva tasya zirovedanA, guruNA gandhAdinA jJAte, AdizabdAdbhaktasya 1uphasaNeNa vA, vidhi: nojjhanaM kriyate, avidhityAge zRgAlAdivadhaH // 921 / / evaM vijjAjoe, visasaMjuttassa vAvi gahiyassa / pANaccaevi NiyamujhaNA(pra.jjhiavva) udouM paTTiANaM // 922 // evaM vidyAyogaviSayuktasya prANAtyaye'pyatyarthaM kSutpIDAyAmapyavazyamujjhana karoti / tasya ca pariSThApanavidhisyam / / 922 // egaMtamaNAvAe, accitte thaMDile guruvaiTTe / chAreNa akkamittA, tiTThANaM sAvaNaM kujjA // 923 // || 1 uphisaNeNa vA / / // 36 // Jain Education international For Privale & Personal use only
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH || // 362 // ajAtapAriSThA panikAyAMtristhAnaMzrAvaNaM bhUtyA''kramya-mizrIkRtya // 923 // 'tiTThANaM sAvaNa'ti vyAkhyAyate doseNa jeNa duTuM tu, bhoyaNaM tassa sAvaNaM kujjA / __evaMvihavosaTe. verAo muccaI sAhU // 924 // doSeNa yena mUlakarmAdinA vA duSTa tasya ratriH zrAvaNaM karttavyaM, yaduta mUlakarmAdidoSairduSTamiti / evamuttaraguNayoga-mantra-viSakRtaduSTAnAmapi triH zrAvaNaM karttavyam / evaM byutsRSTe vairAt-karmaNo mucyate / athavA vairAtjantuvadhajanitAnmucyate sAdhuH ||924||aah-idmukt zuddhAyA bhikSAyA yatpariSThApana, sA ajAtA pariSThApaniketyucyate jAvaiyaM uvaujjai, tattiamitte vigicaNA Natthi / tamhA pamANagahaNaM, aDaregaM hojja u imehi // 925 // yAvanmAtramevopayujyate tAvanmAtre gRhIte pariSThApanA nAsti, sUrirAha-atiriktamebhiH kAraNairbhavati // 925 / / Ayarie ya gilANe, pAhuNae dullabhe sahasadANe / evaM hoi ajAyA, imA u gahaNe vihI hoi // 926 // kasmiMzcit kSetra AcAryaprAyogyaM durlabha bhavati, tataH sarve saGghATakA gRhaNanti, evaM varddhate / evaM glAnA1 bhojane 'chAreNa' bhUtyA0 / ki 2 tisro vArAH zrA0 / / // 362 / / For Privale & Personal use only Hainelibrary.org
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ zrImatI ApaniyuktiH // 363 // ajAtapArika kAraNAni / dInAmapi, durlabhalAme sarvairgahIte uddharati, tathA sahasadANe-aprataki dAne sati prcurmurti| tato'jAtA pariSThApanikA bhavati / tatrAcAryAdInAM grahaNe'yaM vidhiH // 926 / / jai taruNo Niruvahao, bhuMjai to maMDalIi aayrio| asahussa vIsugahaNaM, emeva ya hoi pAhuNae // 927 // kecanaivaM bhaNanti / yadyasAvAcAryastaruNo nirupahatapaJcendriyazca tato'sau maNDalyAmeva bhuGkte, athA'samarthastasya | tataH pRthag grahaNaM prAyogyasya kartavyaM, evameva prAghUrNake'pi vidhiH, yadi prAghUrNakaH samarthastatA nava tatprAyogyagrahaNaM kriyate / athA'samarthastataH pRthag grahaNaM kriyate // 927 / / kecideva bhaNanti yaduta-2samarthasyApi prAyogyaM grahaNaM kArya, yata ete guNA bhavanti suttatthathirIkaraNaM, viNao gurupUya seha(pra.sa)bahumANo / dANavati-saddhavuiDhI, buddhibalavaddhaNaM ceva // 928 // manojJA''hAreNa sUtrArthayoH sthirIkaraNa kRta' bhavati, 3vinayazca kRto bhavati, gurupUjA ca kRtA bhavati sehasya ca | guru prati bahumAna darzitaM bhavati, prAyogyadAnapateH zraddhAvRddhiH kRtA bhavati, gugebalasya ca varddhana kRtaM bhavati // 928 // 1 naitat / / 2 0 syApi AcAryasya pA0 / 3 vinayazcAnena prakAreNa pradarzito bhavati / / 4 . bhavati, tatra mahatI nirjarA ||928|| ki // 363 // For Private&Personal use only.
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 364 // prAyogyagrahAM guNAH kAraNa eehiM kAraNehi u, kei sahassavi vayaMti aNukaMpA / guruaNukaMpAe puNa, gacche titthe ya aNukaMpA // 929 // ebhiH kAraNaiH samarthasyApyanukampA kAryeti kecidvadanti // 929 / / sati lAbhe puNa davve, khette kAle ya bhAvao ceva / gahaNaM tisu ukkosaM, bhAve jaM jassa aNukaMpa(pra.kulaM) // 930 // kaSTa grAhyama / triya dravyAdiSatkRSTa kArya, bhAve yadvastu yasyAnukUla bhavati // 930 // imAM gAthAM vyAkhyAnayati kalamotaNo u payasA, ukkoso hANi kodavubbhajjI / tattha vi miu-tuppatarayaM, jattha va jaM Acca dosu // 931 // kalamazAlyodana' payasA saha dravyata utkRSTa grAhya, tadalAbhe hAnyA tAvadyAvatkuddavajAulaya mRdu gR0, 'tuppa'0 atisnigdhatara tadeva jAulaya gR0, dvayoH kSetrakAlayoyadvastu yatra pUjita tattatra gRhyate, bhAvotkRSTa punarniyuktikAraNava vyAkhyAtam // 931 // yadukmAcAryAdInAM gRhItaM sadyayAddharati tathAha // 364 / Education For Privale & Personal use only
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajAtA pariSThApani zrImatI | yaktiH // 365 // lAbhe sati saMghADo, geNhai egA u iharahA savve / tassappaNo ya pajjatta-geNhaNA hoi otaregaM // 932 // sati lAme ghRtAdInAmeka eva saMghATako guruyogya' gR0, anyathA sarve gRhaNanti, tato gurvAtmanoH paryAptyA grahaNe'tirikta' bhavati, tatastatpariSThApyate // 932 // 1gilANatti [dvAramAha] gelaNNaNiyamagahaNaM, NANattobhAsiyaMpi tattha bhave / obhAsiyamuvariaM, vigicae sesagaM bhuMje // 933 // glAnasya niyamena prAyogyaM grAhya, yadi paraM nAnAtvaM, 'u'. prArthitamapi glAne bhavati, tatazca obhAsitaMprArthitaM sad glAnArtha yadudvRttaM tatyAjya, zeSamuddhRtaM bhujIta, prAghUrNaka AcAryavadvayAkhyAta eva draSTavyaH // 933 // 'dullabha'ti dullabhadavvaM va siA, ghayAi ghettUNa sesa bhuMjaMti (pA. sesamujhaMtti) / thovaM demi va geNhAmi, yatti sahasA bhave bhariyaM // 934 // 1 gilANa'tti 126 tamA gAthA draSTacyA sa! // 365|| For Privale & Personal Use Only
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ matI neyuktiH 366 // pariSThApananirga sajhotsarjanabuddhau mArga darzanam / durlabhaM dravyaM vA syAt-ghRtAdi, tad gRhItvA-paribhujya ca zeSamuddhRtaM tyajanti / 'sahasadANati Aha-stokaM dAsyAmi-lAsyAmi veti gRhisAdhvozcintayatoratakiMtameva sAdhubhAjanaM bhRtaM bhvti||934|| eehi kAraNehiM, gahiyamajAyA u sA vigicaNayA / AlogaMmi(pra.AloIya)tipuMjI, (pratiNNi eMjA)addhANe NiggayAtINaM // 935 // | emiH kAraNairyad gRhItaM bhakta-sA'jAtA vigizcanA [pariSThApanA], tasyAzcAjAtAyAH sAdhvAloke trayaH pujAH | kriyante, 'adhvAne nirgatAstadartha, kadAcitte gRhNanti // 935 // eko va do va tiNNi va, puMjA kIrati kiM puNa NimittaM ? / vihamAiNiggayANaM, suddheyarajANaNaTThAe // 936 / / eko dvau trayo vA pujAH kriyante, kimartham ?-ucyate / vihaH panthAH tadarthaM nirgatAnAM zuddhatarabhaktaparijJAnArtham , AdizabdAdvAstavyAnAzca // 936 // 1 adhcAne nirgatA tadartha, kadAcitta eva kAraNe utpanne gRhNanti // 935 // k 2 * ucyate, bahavaH panthAnastadartha nirgatAnAM / / / ucyate pahiH panthAstadartha nirgatAnAM sAnAM zuddhatarabhaktaparijJAnArtha trayaH pujAH kriyante, AdigrahaNAttadvAstavyAnAmeva kadAcidupayujyate // 936 // // 366 // Sain Educat For Private & Personal use only Hew.jainelibrary.org
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH // 367 // pariSThApane saJotsarjana buddhau mArgadarzana evaM viniciuM Niggayassa, saNNA havejja taM tu kahaM ? / NisirejjA ahava dhuvaM, AhArA hAi NIhAro // 937 // evaM pariSThApanArtha nirgatasya yadi sajJotsarjane buddhirbhavati, kiM tadA kAryam ?, ityAha 'ni0 utsRjet ; athavA ki praSTavya',-dhrupamAhArAnIhAro bhAti, // 937 // tataH sthaNDile vyutsRjyate, taca pUrvameva bhaNitamityAha thaMDilla puvvabhaNiyaM, paDhamaM Nidosa dosu jayaNAe / NavaraM puNa NANattaM, bhAvAsaNNAe(pra.saNNea) vosiraNaM // 938 // navaramida nAnAtvaM, yaduta-'bhAvAsaNe ti pIDAyAM vyutsRjanamanujJAtam / tatrAnujJA naiva kRtA''sId , iha ca kRtA, | o nAnAtvaM, tatazcaturthabhaGgA''sevanamapyanujJAtameva / / 938 // adhunA pUrvoktasthaNDilAni bhASyakAra Aha aNAvApamasaMloyaM, aNAvAyAloya tartiya vivarIyaM / AvAtaM saMlogaM. puvuttA thaMDilA cauro // 939 // anApAtamamaMlokaH prathamo bhaGgaH zuddhaH, 1etAni pUrvoktasthANDilAni catvAri // 939 / / 1 anApAta' sAloka' (2), sApAtamasaMloka (3) sApAta sAloka (4) ime zeSabhaGgAH |sN| // 367 // Jain Education international For Privale & Personal use only
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI bhAvAsanne nAnAtvam / // 368 / / aNAvAyamasaMlogaM, Nihosa bitiyacarima jayaNAe / pauradavakurukuyAdI, patteyaM mattagA ceva // 940 // dvitIyatRtIyacarame bhageSu yatanayotsarjana kAryam / yataneyam-kurukucAdi kArya, pratyekaM mAtrakANi sapAnakoni bhavanti / 940 // taievi ya jayaNAe, NANataM Navari saddakaraNaMmi / bhAvAsaNNAe puNa, NANattamiNaM suNasu vocchaM // 941 // tRtIye sthaNDile yatanAyA nAnAtvaM, yaduta-zabdaM kurvANairgamyaM, bhAvAsanne punaryatanayA yanAnAtvaM tat zRNuta, vakSye // 941 // jadi paDhamaM Na tarejjA, to vitiyaM tassa asaie taiyaM / tassa asaI cautthe, gAme dAre ya ratthAe // 942 // yadi prathama sthaNDilaM gantuM na zaknuyAttato dvitIya, tadabhAve tRtIya, tadabhAve caturthaM vrajati / turyAbhAve prAmadvAre vyu-sRjati, tadazaktau rathyAyAM vyutsRjati // 942 // 1 0 tadabhAve turya sthaNDila bajedyadA caturthamapi gantuM na zaknotIti tadA grAma / / // 368 // Jain EducatioriMARJonal For Privale & Personal use only W inelibrary.org
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH 369 // rathyAgamanAzaktau 'sAhI 'tti- gRhapaGkteragrato? vyu0, 'puro'0 agradvAre vyu0, upAzraye mAtrake vA vyu0 atyuskaTavege [maMDalipAsaMmi vasiraha] ||943|| agra kathAnakam - sAhI purohaDe vA, uvassae mattagaMmi vA Nisire / accukkaDaMmi vege, maMDalipAsaMmi vAsiraha // 943 // kenApi rAjJAmISTe vaidye mRte tatputraprazne'vIrAsa karUvaidyakaputrItyukte, sA''kAritA, pRSTA ? kiM tvayA vaidya [ka] madhItaM na vA 1, sAss - adhItamiti, atrAntare vAtakarma tathA kRtaM / vaidyA isanti sA vaidyAnAM rAjJazca kathayati yathA / / 944|| 1 rAyA vijjami mae, vijjasuyaM bhaNar3a kica te ahiyaM ? / ahiyaMti vAyakamme, vijje hasaNA ya parikahaNA // 944 // tiSNi sallA mahArAya ?, assi dehe paTTiyA / vAyamuttapurIsANaM, pattavegaM Na dhAra // 945 // khaDakkiAyAM 'khaDakI' iti bhASAyAM gatvA vyutsRjatIti bhAvaH saM0 bhAvAsanne nAnAtvam / H369 / /
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ gomatI niyuktiH 70 // sAmAcAryA prtilekhnaa| esA parivaNavihIM, kahiyA bhe dhIrapurisapaNNatA / sAmAyArI etto, vucchaM appakkharamahatthaM(pra.sesaM jahA vihiNA) // 946 // dAraM / spaSTA // 945 / / adhunA sAmAcArI vyAkhyAyate // 946 // saNNAto Agato carama-porisiM jANiUNa ogADaM / paDilehaNamappattaM, NAUNa karei sajjhAyaM // 947 // sajJAmutsRjyAgataH / caramapauruSI-caturthapraharaM jJAtvA avagADham-avatIrNa pratyupekSaNAM karoti, aprAptAM pauruSIM jJAtvA svAdhyAyaM karoti // 947 // puvvuddiTTho ya vihI, ihapi paDilehAi so ceva / jaM etthaM NANattaM, tamahaM bucchaM samAseNaM // 948 // 2yadatra nAnAtvaM tadahaM vakSye // 948 // paDilehagA u duvihA, bhattaTThiya-eyarA ya NAyavvA / doNha vi ya AipaDilehaNA u muhaNaMtaga-sakAyaM // 949 // 1 sAdhuH saJjJAM* ki 2 pUrboddiSTo mukhayastrikAdikaH yadatra. ki // 370 // in Edullalla For Privale & Personal use only
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH |371 // pratyupekSakA dvidhA-bhaktArthikAH itare-upoSitAH / dvayorAdau mukhavatrikA pratyupekSyA, tataH svakArya nijadeha pratyupekSante mukhavastrikayA // 949 / / abhaktArthinAM pratilekhanAyAM vidhimAha abhaktArthinAM tatto gurU pariNA, gilANasehAti je abhattaTThI / pratilekhanAsaMdisaha pAyamatte ya, appaNo paTTagaM carimaM // 950 // vidhiH| mukhavastrikApratyupekSaNA'nantaraM gurorupadhiM pratyupekSayanti / 'pariNa'tti-anazaninaH, tadanantara glAnasya tathA ziSyakasyAbhinavapravajitasyopadhi pratyupe, zikSaNArtha tasyaivA'grataH, AdizabdAd vRddhAdInAM, tatoguru maMdizApayitvA, 'saMdisaha icchAkAreNa upadhi pratilekhayAmi' evaM bhaNitvA pAtraM-patadgrahaM pratyu0 mAtrakaM cAtmIyaM, sakalamupadhi pratyupekSate, yAvaccaramacolapaTTastamapi pratyupekSante // 950 // bhuktAnAM vidhimAha bhuktAnAM pratilekhanApaTTaga mattaya sayamoggaho ya, gurumAiyA aNuNNavaNA / vidhiH / to sesa pAyavatthe, pAuMchaNagaM ca bhattaTThI // 951 // ||371 / / mukhavatrikApratilekhanAnantara colapaTTakaM pratyu0, tato gucchaka:-yaH pAtrakasyopari dIyate, pazcAtpratilekhanikA / pAtrAbandha-paTalAni-rajasrANaM pAtrakaM ca, yadi mAtrakamariktaM tata eva', atha riktaM tadA tadeva pratyupekSya sva -AS
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI zodhaniyuktiH // 372 // sthaNDilAnAM pratyuprekSaNA kIyamavagraha patagraha pratyupekSante, tato guruprabhRtInAM satkA upadhayaH / tato gurumanujJApya zeSANi gacchasAdhAraNAni pApANi vakhANi cA'paribhogAni yAni tAni pratyupekSante, tataH pAya0 rajoharaNaM ca pratyupekSante bhktaarthinH||951|| jassa jahA paDilehA, hoi kayA so tahA paDhai sAhU / pariyaTTei va payao, karei vA aNNavAvAraM // 952 // yasya yathA pratilekhanA kRtA saMpUrNA bhavati sa tathaiva paThati / parAvarttayati guNayati vA prayatnataH, anyenAbhyarthitaH kizcidvyApAraM karoti vA // 952 // caubhAgavasesAe, carimAe paDikamittu kAlassa / uccAre pAsavaNe, ThANe cauvIsaiM pehe // 953 // ahiyAsiyA u aMto, AsaNNe majjhi taha ya dUre ya / tiNNeva aNahiyAsI, aMto chacchacca bAhirao // 954 // emeva ya pAsavaNe, bArasa cauvIsaI tu pehittA / kAlassavi tiNNi bhave, aha sUro asthamuvayAI // 955 // // 372 / / For Privale & Personal use only
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUmitraya pratyupekSaNA / zrImatI dhaniyuktiH // 37 // caturbhAgAvazeSAyAM caramapauruSyAM pratikramya kAlam uccArAdInAM sthaNDilAni pratyupekSante // 953 / / adhikAsikA bhRmayaH-yAH saJjAvegena pIDitaH sukhenaiva gantuM zaknoti, tAstisraH, 'anta:'-madhye'GgaNasya pratyupekSyAH / ekA basaterAsannA, anyA madhye, anyA atidare evametAstisraH 3 tathA'nyAstisra eva tasminnevAGgaNe AsannatarA bhavantya nadhikAsikAH, evametA antarmadhyA'GgaNasya paT, aGgaNasya bahistAt paT // 954 / / ____ evameva prastravaNe dvAdaza bhUmayaH "pratyupekSante, evametAH sarvA evaM caturvizatiH tAM prata pekSya,kAlasyApi tisraH pratyupekSaNIyA bha0, atha sUryo yathAstamupayAti // 955 / / jai puNa NivvAdhAo, AvAsaM to kareMti savvevi / saiDhAikahaNavAghAya-tAe (pra.o.ya.) pacchA gurU Thati // 956 / / 1 uccArArtha prasavaNArtha ca caturviMzatisthAnAni pratyupezante iti bhAvaH / idaM ca pratyupekSaNaM muharttadvayAyaziSTe divase bhavatIti |sN| 2 . vegenA''pIDita: Isiki 3 tisraH sthaNDilabhUmayaH syu: / / 4 0 kAsikAH sajjhAvegAtpIDitaH yAmu yAti tA api tina ekA basaterAsannatare pradeze'nyA madhye'nyAdare evametA anta:-madhye GgaNasya pada SaT ca bAhyataH, aGgaNasya bahiH paDevameva ca syuH / / // 954 // * pekSante SaDaGgaNamadhye, paDa vaanggnnbaa| evametAH sarvA eva caturviMzatiH-pratyupekSyAH syuH / tAca kAlabhUmayo jaghanyena hastAntaritAH pratyupekSyante, evamanena kRtena yathA sUryo'stamupayAti tathA kartavyam // 955 // ki // 373|| can Education International For Private & Personal use only
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka zrImatI opaniyuktiH vidhiH| // 374 // zrAddhAdikathanavyAghAte guruH pazcAd Avazyake tiSThati // 956 // sesA u jahAsatto, ApucchittANa ThaMti saTTANe / suttatthajharaNaheuM, Ayarie~ ThiyaMmi devasiyaM // 957 // zeSA ApRcchaya gurUM, svasthAne tiSThanti.2 suutraarthkssrnnhetoH3| AcArya svasthAne sthite devasikaM pratikrAmati // 957 / / jo hoja u asamattho, vAlo vuDDho gilANaparitaMto / so Avassagajutto, acchejA NijjarApehI // 958 // 4yo'nAgatotsarge'samartho bha0 / sa upaviSTaH kAyotsarga karoti // 958 / / AvAsagaM tu kAuM, jiNovadiTuM gurUvaeseNaM / tiNNithuI paDilehA, kAlassa vihI imo tattha // 959 // 1 0 evaM sUryAstasamayAnantaraM yadi nirvyAghAto guruH kSaNika Aste tataH sarva evA''vazyaka-pratikramaNa kurvanti, atha zrAddhadharmakathAdinA vyAghAto gurorjAtaH-akSaNikanva, tata: [pazcAd] gururAvazyakabhUmau santiSThate / / 956 / 1ki,k saMjJakapratI gAthevamanayA rItyA vivRtA'ti sN0| 2 0 svasthAne svasthAne yathAratnAdhikatayA''vazyakoyI tiSThanti sUtrArthakSaraNahetoH sUtrArtha guNananimittaM kAyotsargeNa tiSThanti. kecana bhaNanti sAdhavaH sAmAyikasUtrapaThitvA kAyotsargeNa tiSThanti. kAyotsargasthA granthAn cintayanti yAvad gururAmataH tato guruH] sAmAyikasUtramAkRSya devasikAna ticArAn cintayati sAdhavo'pi gurI tathAsthite devasikaM0 ki 3 0 rthasmaraNahetoH / kis / 4 yo hyanAgatotsarge'samartho bhavati / ki // 374 // For Privale & Personal use only MP.jainelibrary.org
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI odhaniyuktiH // 375 // kAlavelA nirupaNavidhiH / stutitrayaM maGgalArtha paThitvA kAlasya pratyuprekSaNArtha nirgacchanti // 959 // tatra kAlavelAnirUpaNe'yaM vidhiH duviho ya hoi kAlo, vAghAtima eyaro ya NAyabbo / vAdhAo ghaMghasAlAe~, ghaTTaNaM saDDhakahaNaM vA // 960 // dvidhA kAlo vyAghAtetarabhedAt , vyAghAtaH-ghadhazAlAyAmanAthamaNDape'nyonya' ghaTanA vaidezikaiH stambharvA bhavati, zrAddhadharmakathayA vyAghAto bhavati // 960 // vAghAte taiyo si, dijjai tasseva te NiveyaMti / NivvAghAte duNNiu, pucchaMtI kAla ghecchAmo // 961 // evaM ghazAlAyAM vyAghAte tRtIya upAdhyAyo dIyate, nirvyAghAte dvau daNDabhRtkAlagrAhiNau niryAtaH, punazca tau pRcchataH kAlaM gRhaNIvaH? // 961 / / etairvyAghAtaihanyate kAla:1 ghadhazA gayAM maNDape dIghe ghaTanA paraspareNa caidezikairvA stambhairvA saha nirgacchataH pravizato vA tAdRzo vyAghAtakAlastathA zrAddhakAdInAM yatrAcAryoM dharmakathAM karoti, so'pi vyAghAtakAlaH, na tatra kAlagrahaNaM bhavati // 960i ki // 375 Sain Education International For Private & Personal use only
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAle vyaaghaataaH| zrImatI dhaniyuktiH // 376 / / ApucchaNa kiikamma, AvassiyakhaliyapaDiyavAghAo / iMdiya disA ya tArA, vAsamasajjhAiyaM ceva // 962 // ApRcchya gacchanti daNDikAM gRhItvA 'matthaeNa baMdAmi kAlavelaM nirUvemo' ityabhagane vyAghAto bhavati, vandanA'karaNe vyAghAto'vinayena vA vandanaM kurvanti / AvazyakyakaraNe vyAghAtaH, skhalanaM stambhAdA patanaM vA / 1 indriyArthA'nanukUle vyA0, digmohaH0, tArikAH patanti, varSaNaM vA bha0, ebhirvyAghAtaiH kAlo na grAhyaH / asvAdhyAyakaM cetsyAt // 962 / / jai puNa vaccaMtANa', chIyaM joiM ca to NiyattaMti / NivyAghAte doNNi u, acchaMti disA NirikkhaMtA // 963 // brajatAM kSunaM jyotirvA-agniH udyotI vA bha0, tato nivartante, nirvyAghAte ddhAveva dizaM kSaNamAtra nirUpayataH // 963 // ebhizca kAlabhUmau gatAnAmupaghAto bhavati - goNAdi kAlabhUmIeN, hojja saMsappagA va uTe jA / kavihasiya vAsa vijjuka-gajjie vAvi uvaghAto // 964 // // 376 / / 1 02drayANAM yadi viSayA ananulAH syuH / / Jain Education ! !! For Privale & Personal use only amr.jainelibrary.org
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH 377 // kaalgrhnnaavidhiH| kAlamaNDale gaurupaviSTo bha0, kadAcitkAlabhUmau saMsarpagA:-pipIlikAdaya uttiSTheran // 964 // sajjhAyamacitaMtA, kaNagaM daLUNa to (pra. paDi)NiyattaMti / velAe dapDadhArI, mA bolaM gaMDae uvamA // 965 // svAdhyAyamakurvANA ekAyAH kAlavelA nirUpayanti / velAyAM pravizya gurusamIpe daNDadhArI vakti. mA bolaM kuruta, yathoddiSTo daNDakaH kasmiMzcitkAraNe Apanne utkuruTikAmAruhya bhaNati 'grAme, idaM prAtaH kAryam,' evaM daNDa dhAryapi bhaNati, yaduta-kAlagrahaNavelA vartate, tatazca bhavadbhirjitAdipayujyAm / / 965 / / Aghosie bahahiM, suyaMmi sesesu NivaTai daMDo / aha taM vahUhi Na surya, daMDijjai gaMDao tAhe // 966 // spaSTA2 // 966 // * kuruta. alpazabdavahitazca bhavitavyam, atra ca daNDakaTAnto. yathA hi daNDakaH / / 2 saMjJakapratAviyagAthA'nayA rItyA vyAkhyAtA |s'0|-ebmaaghodhine bahubhiH zrune storna zrutaM tatasteSAmapari daNDo nipatati-sUtrArtha karaNaranAnujJAyate, atha bahubhi zuta [ratokaiH zrutaM] tataH daNDadhAriNa eva daNDaH svAdhyAyanirodhaH kriyate, yathA daNTakA ghoSAmastokairazrute stokAnAM daNDaH / / 966 / / ki // 377|| Jan Eden
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI piniyuktiH // 378 / / kaalgrhnnaadhikaarH| kAlo sAjhA ya tahA, dovi samapaMti jaha samaM ceva / taha taM tulaMti kAlaM, carimadisaM vA asAjhAgaM // 967 // tau ca pratyupekSako kAlaH sandhyA ca dve api samakameva samAptiM vrajatastathA kAlaM tulayataH / carimA-pazcimA dika asandhyA-vigatasandhyA bha0, yathA kAlazca samApyate tathA gRhaNanti // 967 // evaMvidhena kAlo grAhyaH --- piyadhammo daDhadhammo, saMviggo ceva'vajjabhIrU ya / kheyaNNo ya abhIrU, kAlaM paDilehae sAhU // 968 // khedajJaH - gItArthaH // 968 // daNDadhAriNi ghoSayitvA nirgate dvitIyaH kAlagrAhI kAlasaMdeza nAtha guroH samIpaM yAti / katham AyuttapuvabhaNie, aNapucchA khaliyapaDiyavAghAte / ghosaMtamUDhasaMkiya, iMdiyavisaevi amaNuNa // 969 // 1 priya iSTo-xxxx yasya sa mokSAbhilASI, 'a' * pApabhIruH khedazo-gItArthaH abhIma:'- sattvasaMpannaH / / // 378 / / Jain Education.in For Privale & Personal use only pa w.jainelibrary.org
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImato piniyuktiH kaalgrhnnaadhikaarH| upayuktaH san pravizati, pUrvabhaNitametat-yato nigacchato yo vidhiH, pravizato'pi sa eva vidhiH / anApRcchaya gRhItasya vyAghAtaH, tathA skhalitasya-vyAghA0, guruvandanakAle kenacitsaha jalpato vyA0, 1mRDho yadi bha0, IN AvartAn viparyAsena ka., zaGkA kima ?-AvartA dattA na veti // 969 // praviSTazcAsau kiM karotItyAha / NisIhiyA NamokAre, kAussagge ya paMcamaMgalae / puvAuttA savve, paTTavaNacaukkaNANataM // 970 // pravizabhiSIdhikAM karoti, namaskAraM ca ka Namo khamAsamaNANaM,' prAptazcaryApathikI(kA)pratyayamaSTotsvA(cchavA)sotsarga ka0, namaskAraM ca cintayati paJcamaGgalakamityarthaH / punazca saMdizApayitvA kAlagrahaNArtha nirgacchati, AvazyakyAdayastathaiva, 'puM. pUrvameva daNDadhArighoSaNAnataraM sarve garjitAdau upayuktA bhAnti, gRhIte kAle svAdhyAyaM prasthApayanti, 'cau'0 kAlacatuSkasya [yathA] nAnAtvaM bhavati, tathA vakSyAmaH // 97 / / kAlaM gRhaNato'yaM vidhiH / thovAvasesiyAe, saJjhAe ThAi uttarAhutto / cauvosagadumapuphiyaM-puvvaga ekekkayadisAe // 971 // 1 mUDho dizyadhyayane vA yadi bhavati / // 379 //
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI 'ghaniyuktiH ||380|| stokAvazeSAyAM sandhyAyAM kAlamaNDalaM pramRjya nipIdhikAM kRtvA kAlamaNDale pravizati / uttarAbhimukhaH kAyotsarga karoti / tasmiMzrASTacchvAsotsarI ka0, namaskAreNotsArya mUka eva caturviMzatistavaM paThati, tathA drumapuSpikaM, 'dhammo maMgalapuNyagaMti, zrAmaNyapUrvakaM 'kahaM nu kujjetyAdikamityarthaH / etaccaikaikasyAM dizi kati daNDadhAryapi uttarAbhimukhasaMsthitasya vAmapArzve'grato daNDakaM dharati / UrdhvasthitaH punastasya pUrvAdiSu calatastathaiva bhramati // 971 / / bhAsaMtamUDhasaMkiya- iMdiyavisae ya hoi amaNuSNe / vidUya chIpariNaya, sagaNe vA saMkiyaM tinhaM // 972 // bhASamANaH - oSThasaJcAreNa paThan yadi kAlaM gRhNAti tato vyAhanyate kAlaH, tathA zaGkitenA'pi garjitAdinA trayANAM kAlo bhajyate naikadvayoH / tacca svagaNe[gacche] na paragaNe // 972 // imAM gAthAM kiJcidvayAkhyAnayati / - mUDho va disa'jjhayaNe, bhAsato vAvi givhas Na sujjhe / aNNaM ca dijyajhaNaM, saMkaMto'NivisayaM vA // 973 // 1 * kAlaH mUDheo dizi adhyayane vA bhavati, bindururipatati zarIrasyopadhercA, 'apariNata' iti kAlagrahaNabhAvo'pagato'nyacitto jAtaH Istk kAlagrahaNA dhikAraH / ||380||
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI gopaniyuktiH // 38 // saMkrAntojyAM dizam adhyayanaM vA'nyatsaMkrAnto drumapuSpikA muktvA zrAmaNyapUrvake gataH / uttarAto dizo dakSiNAM | gtH| tadA na zuddhayati // 973 // kAlagrahaNajo vaccaMtami vihI, AgacchaMtami hAi so ceva / vidhijaM etyaM NANattaM, tamahaM vucchaM samAseNaM // 974 // nirUpaNam / yaH prathamaM vasatebajato vidhiruktaH, Agacchato'pi vasatau sa eva vidhiH / yad nAnAtvaM tadahaM vakSye // 974 // NisIhiyA NamukkAraM, AsajAvaDapaDaNajoikkhe / apamajiya bhIe vA, chIe chiNNeva kAlavaho // 975 // 'NamukkAraM' 'Namo khamAsamaNANaM' ti, tathA AsajjAsajjetyakaraNe vyaa0| kasyacidAbha(bhiDaNe vyA0 / patanaM - leSTvAderAtmano vA jyotiHsparza vyA0 / yadyapramArjaya npravizati, bhItastrasto vA ced bhavati, yadi mAMjArAdistiryag chindan vrajati, tataH kAlavadhaH / / 975 // Agama iriyAvahiyA, maMgala AveyaNaM tu maruNAyaM / // 38 // savvehivi paTTaviehi, pacchAkaraNaM akaraNaM vA // 976 // Agatya gurusamIpamIyAM pratikrAmati / utsarge'STocchvAsaM cintayati / tato gurorAvedayati kAlaM atra maruka- ||| Jain Education international For Private & Personal use only
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ See: zrImatI modhaniyuktiH // 382 // kAlagrahaNa vidhinirUpaNam / dRSTAntaH / / kvApi pattane rAjJA brAhmaNAnAM dAnaM dattaM, taizca ghoSitaM yaH samarthaH sa Agatya gRhaNAtu bhAgam / eva. mAhUte (ya) Agatastena lbdhH| yo grAmAdau gataH sa bhraSTaH / evaM daNDadhAriNA ghuSTe ye upayuktAH prasthApitasvAdhyAyAzca teSAM svAdhyAyakaraNaM dIyate netarepAm // 976 / / etadevAha saNNihiyANa vaDAro, paTTaviya pamAya No dae kAlaM / bAhiThie paDiyarae, pavisai tAheva daMDadharo // 977 / / sanihitAnAM traividyabrAhmaNAnAM 'vaDArotti vnnttkH| ye tu nAgatAsteSAM na vaNTakaH-vibhAgo jAtaH / evamatrApi prasthApitasvAdhyAyAnI svAdhyAyo dIyate na tu prmaadinaaN| niveditakAle'nyaH pratijAgarako bahiryAti daNDadhArI pravizati // 977 / / paTTaviya vaMdie yA. tAhe puccher3a ki suya bhaMte ! / te vi ya kahaMti savvaM, jaM jeNa suyaM va diTuM vA // 978 // prasthApitasvAdhyAyo vandita guruzca sAdhUna pRcchati daNDadhArI / / 978 // ekassa doha va saMkiyAmi, kirai Na kIrae tiNhaM / sagaNa mi saMkie paragaNa mi gaMtuM Na pucchaMti // 979 // // 382 / / For Privale & Personal use only
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH // 383 // kAlagrahaNa vidhinirUpaNam / paragaNe gatvA na pRcchati, yataH sa kadAcitkAlagrAhako rudhirAdinA yukta AsIttato devatA kAlaM zodhayituM na dadAti, tatra tu-paragaNe naivaM, athavA paragaNa evAnAyuktaH kazcid bha0 / iha tu naivaM tasmAtparagaNo na pramANam // 979 / / kAlacatuSke nAnAtvamAha kAlacaukke NANattaya' tu, pAdosiyaMmi savvevi / samayaM paTTavaya'tI, sesesu samaM va visamaM vA // 980 // ___prAdoSike kAle sarve samakaM svAdhyAyaM prasthApayanti, zeSeSu triSu samakaM viSamaM vA prasthApayanti // 980 // kanakamAnamAha iMdiyamAuttANa', haNati kaNagA u satta ukkosaM / vAsAsu ya tiNNi disA, uuvadve tAragA tiNNi // 981 // varSAsu prAbhAtike kAle gRhyamANe tisRSu dikSu-1 yathA''lokobhavati, tato gRhyate kAlo'nyathA vyAghAtaH, zeSeSvAdyeSu catasRSvapi dikSu cedAloko bhavati, tato gRhyate nAnyathA // Rtubaddhe tArikAtrayaM dRzyate, tataH zuddhathati nAnyathA AyeSu triSu kAleSu, prAbhAtikastu ekasyAmapi tArikAyAM gRhyate // 981 // imAM gAthAM vyAkhyAnayani - 1 yadyA0 / / // 383|| Jain Education n ational For Private & Personal use only wrownw.jainelibrary.org
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ a zrImatI gopaniyuktiH // 384 // kAlagrahaNa vidhinirUpaNam / a a a kaNagA haNati kAlaM, ti-paMca-satteva ghi-sisira-cAse / ukkA u sarehAgA, rehArahito bhave kaNato // 982 // kanakA nanti kAlaM trayaH pazca sapta yathAkramaM grISma-zizira-varSAsu // 982 // sabvevi paDhamajAme, doNNi u vasabhA u (pra. Na) AimA jAmA / taio hoi gurUga, cautthao hoi savvesi // 983 // dvau Adyau yAmau vRSamANAM bhavataH // 983 // vAsAsu ya tiNNi disA, havaMti pAbhAiyammi kAlaMmi / sesesu tIsu cauro, uuMmi cauro caudisaMpi // 984 // varmAsu tisRSu divAlophe prAbhAtiko gR0, zepeSu 2triyu catasRSvapyAloke sati nAnyathA, Rtubaddhe catvAro'pi kAlAzcaturdikSvAloke gRhyante nAnyathA // 984 // 10 bhavataH, te hi praharadvayaM sUtrArtha cintayanti k 2 triSu-kAleSu sa01 a ||384 // naa aa Jain Education For Privale & Personal use only Hew.jainelibrary.org
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI zodhaniyuktiH // 385 / / kAlagrahaNavidhiH / tisu tiSNi tAragA u, udumi pAbhAie adiTTe vi / vAsAsu atArAgA, cauro chaNNe NiviTThovi // 985 // Rtubaddhe triSvAdyeSu kAleSu trayastArA vilokyante / prAbhAtikastArA'darzane'pi gR0, varSAsu ghanAcchAditeSu api adRSTatArAzcatvAro'pi gR0, prAbhAtikamupaviSTo'pi gR. // 985 / etadevAha ThANA'sati viMdusu, geNhai ciTTovi pacchimaM kAlaM / paDiyarai bAhi eko, eko aMtaTrio giNhe // 986 // binduSu patatsu eko dvArasthitaH prati jAgati eko antargrahaNAti // 986 / / pAosiyaaDDharatte, uttaradisi puva pehae kAlaM / verattiyaMmi bhayaNA, puvadisA pacchime kAle // 987 // prAdoSikorddharAtrikazcottarasyAM dizi prathama pratyupekSyete, vairAtrike bhajanA uttarasyAM prAcyAM vA, pazcime tu prAbhAtike 2pUrvasyAmeva // 987 // 1. * jAgarti ulkAdipAta eko'ntamadhye gRhNAti kAlam * ki 2. pUrvasyAmeva dizi prathamaM gRhNAti / ki // 385 / / wronww.ininelibrary.org
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 386 // sajjhAyaM kAUNaM, paDhama vitiyAsu dAsu jAgaraNaM / / / aNNaM vAvi guNaMtI, sugaMti jhAyaMti vA'suddhe // 988 // kAlagrahaNacecchuddhathati prAdoSikaH kAlaH / tataH svAdhyAyaM kRtvA prathamadvitIyapauruSyorjAgaraNaM kurvanti / azuddhe'nyaH ||5|| vidhiH / dutkAlikaM guNanti zRNvanti dhyAyanti vA // 988 // jo ceva a sayaNavihI, NegANaM vaNio vasahidAre / so ceva ihaMpi bhave, NANataM Navari sajjhAe // 989 // ___ya eva zayitavye vidhiH 2 pUrvamekAnekAnAM pratyupekSakANAM vyAkhyAtaH vasatidvAre, sa evA'trApi, nAnAtvaCI| mida, yaduta svAdhyAyaM kRtvA svapanti // 989 / / esA sAmAyArI, kahiyA bhe! dhIrapurisapaNNattA / sammattaM piMDadAraM / etto uvahipamANaM, bucchaM suddhassa jaha dharaNA // 990 // 386 / / 1. yadi 2 pUrvamekAnAM / / For Privale & Personal use only www.Jainelibrary.org
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ciniyuktiH| // 387 // upadhidvAre upadhiparyAyAH / uktaM piNDadvAram / upadhidvAramAha-zuddhasya vastrAderyathA dharaNaM bhavati, tathA vakSye // 990 // tatvabhedaparyAyAkhyeti nyAyAt paryAyAnAha uvahI uvaggahe saMgahe ya, taha paggahuggahe ceva / bhaMDaga uvagaraNe yA (pra. viya), karaNevi ya hu~ti egaTTA // 991 // upadadhAtItyupadhiH, kiM ? dravyataH zarIraM, bhAvato jJAnAdIni upadadhAti 1, upagRhaNAtItyupagrahaH 2. saMgRhNAtIti saMgrahaH 3, prakarSeNa gR0 pragrahaH 4, avagRhNAtItyavagrahaH 5, bhaNDakaM 6, upakaraNaM 7, karaNaM 8, ityete ekArthAH | // 991 / / tadabhedamAha ohe uvaggahami ya, duviho uvahI u hoi NAyavyo / ekeko vi ya duviho, gaNaNAe pamANato ceva // 992 // oghopadhiH upagrahopadhizceti dvidhopadhiH, sa ekaiko dvidhA gaNanayA pramANatazca, tatraudhopadhiH nityameva yo gRhyate, upagrahopadhistu kAraNe Apanne saMyamArtha yo gRhyate / / 992 // tatrauSopadhirjinakalpikAnAM pratipAdyate, tatrA'pi gaNanApramANata Aha 1. gaNanApramANena pramANapramANena ceti bhAvaH |sN| // 387|| For Privale & Personal use only
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI piniyuktiH li388aaaa KAKA upadhinirUpaNam / pattaM pattAbaMdho, pAyavaNaM ca pAyakesariyA / paDalAI rayattANaM ca, gucchao pAyaNijjogo // 993 // pAtrakasthApanakam / pAtraniryogaH pAtraparikaraH // 993 / / tiNNeva ya pacchAgA, rayaharaNaM ceva hoi muhapattI / eso duvAlasaviho uvahI jiNakappiyANaM tu // 994 // trayaH pracchAdakAH kalpAH / eSa dvAdazavidha upadhirjinakalpikAnAm // 994 // sthaviropadhi gaNanApramANata Aha ee ceva duvAlasa, mattaga airegacolapaTTo ya / eso (pra. u) caudda(pra. da)saviho, uvahI puNa therakappammi // 995 // eta eva dvAdaza,atiriktastu mAtrakavolapaTTazca bhAti, eSa cartudazavidhopadhiH sthavirakalpike bhavati !!995 // adhunA saMgrahagAthAmAha jiNA vArasarUvAI, therA caudasarUviNo / ajjANaM paNNavIsaM tu, ao uDDhaM uvaggaho // 996 // ||388 / / N w.jainelibrary.org
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI mopaniyuktiH // 389 // jinAnAM-jinakalpikAnAM dvAdazarUpANi uktalakSaNAni bhavanti, AryANAM bhikSuNInAM paJciviMzatirUpopadhivakSya sthavirakalpi mANaH, ata urdhvamupagrahopadhirveditavyaH // 996 // sa jinakalpikasthavirakalpikopadhiH sarva eva tridhA bhavati, kAnAmupadhitatra jinakalpikAnAmAha gaNanA / tiNNeva ya pacchAgA, paDiggaho ceva hoi ukkoso / gucchagapattagaThavaNaM, muhaNaMtagakesari jahaNNo // 997 // trayaH pracchAdakAH patadgrahazca, eSa utkRSTaH pradhAnazcaturvidho'pyupadhiH, gocchakaH pAtrakasthApanaM mukhAnantakaM | mukhavatrikA pAtrakesarI eSa caturvidho jaghanyo'pradhAnaH, pAtrabandhaH paTalAni rajasvAgaM rajoharaNamityeSa caturvidho'pi madhyamaH // 997 / / sthavirakalpikAnAmAha paDalAI rayattANaM, pattAbaMdho ya colapaTTo ya / rayaharaNa mattao'vi ya, therANaM chaviho majjho // 998 // eSa paividho madhyamaH, utkRSTo jaghanyazca jinakalpikavat // 998 / / AryANAM gaNanApramANata oghopadhimAha- 1|| pattaM pattAbaMdho, pAyaTThavaNaM ca pAyakesariyA / // 389 // paDalAiM rayattANaM, gocchao pAyaNijjogo // 999 / / Jain Education Intematonal For Private & Personal use only wronw.jainelibrary.org
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH | // 39 // AryANAM paJcaviMzatyogho. padhinAmAni / spaSTA // 999 // tiNNeva ya pacchAgA, rayaharaNaM ceva hoi muhapattI / tatto ya mattago khalu, caudasamo kamaDhago ceva // 1000 // uggahaNaMtagapaTTo, addhoruga calaNiyA ya bodavvA / abhitara bAhiriyaM, saNi taha kaMcuge ceva // 1001 // ukkacchiya vekacchI, saMghADI ceva khaMdhakaraNI ya / ohovahimi ee, ajjANaM paNNavIsaM tu // 1002 // kamaDhakametadartha bhavati, yatastAsAM pratigrahako na bhramati, tucchasvabhAvatvAt, kamaDhake bhuJjate // 1000-1-2 // bhASyakAro gAthAdvayaM vyAkhyAnayati NAvANibho ugmahaNaMtago u, so gujjhadesarakakhaTThA / so u pamANeNego, ghaNamasiNo dehamAsajjA // 1003 // paTTo vi hoi ekko, dehapamANeNa so u bhaiyavyo / chAyaMtoggahaNataM, kaDibaMdho mallakacchA vA // 1004 // ||390 // dainelibrary.org
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ropaniyuktiH // 391 // AryANAM paJcaviMzatividhoghopadhivarNanam / aiDhorugo u te dovi, gehiu~ chAyae kaDivibhAgaM / jANupamANA calaNI, asIviyA laMkhiyAevva // 1005 / / aMto NiyaMsaNI puNa, lINatarA jAva addhajaMghAo / bAhirakhAlu(hiM khaluga)pamANA, kaDI ya doreNa paDibaddhA // 1006 // 'ghaNamasiNo' raghanam ArtavaM bIjapAnarakSArtha vA, masRNaM karkazasparzatyAgArtha, kasyAzcitsUkSmaM kasyAzcitsthUlaM | paTTazcaturagula:-pRthuH kaTImAnadIrghaH, pRthukaTyAM dIrghaH kRzakaTyA hasva-iti mallacara[la]NAkRtiH // 1003-1004 // adha UrukArddha bhajatyorukaH, paramRrvorantare Urudvaye ca kazAbaddhaH / laMkhi[ya]kA vazopari nartakI tatparidhAnavat // 1005 / / antarnivasanI punaH uparikaTibhAgAt [Arabhya adhaH] bahirnivasanI gulpho yAvat adhaH SaDvidhopakaraNam uktam // 1006 // chAei aNukkamai (pra.kuie), uroruhe kaMcuo ya asIvioya / emeva ya okacchiya, sA NavaraM dAhiNe pAse // 1007 // 1. ghanavastramityarthaH |s| // 39 // For Privale & Personal Use Only
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH // 392 // AryANAM paJcaviMzatyoSApadhinAmAni / [svahastena] sArddhatrihastadIrgha:, hastapRthuH, svadehamAnaniSpanno vA pArzvadvaye'pi kazAbaddhaH / aNuH-svalpaM kaJcukAbhyantare sasaMcArA, [uroruhAvityarthaH] 'evameva ca' kaJcukavatkakSAsamIpAcchAdikA upakakSikA sArddhahastamAnA caturasrA // 1007 // veka(pra. ga.)cchiyA u paTTo, kaMcuyamukkacchiyaM va chAei / saMghADIo cauro, tattha duhatthA uvasayaMmi // 1008 // vaikakSikA vAmapArzve, saMghATikA pracchAdyaH, tattha jA saMghADI duhatthiyA 'pihutteNa sA khomiyA hoi // 1008 / / duNNi tihatthAyAmA, bhikkhaTTA ega ega uccAre / osaraNe cauhatthA, NisaNNa pacchAyaNI masiNA // 1009 // khaMdhakaraNI ya cauhattha-vitthaDA(rA) vAyavihuyarakakhaTThA / khujjakaraNI u kIrai, rUvavaINaM kuDa(Da)hahe // 1010 // 2saMghAimea(ta)rA vA, savvoveso samAsao uvahI / pAsaga baccha majjhusiro, jaM cAiNNaM tayaM eyaM // 1011 // 1. . pihutaNe na sA khomiyA . / 2.2. saMghAime' ityata Arabhya 'bucchAmi' paryantAH gAthA: / ki saMjJakayatI na santi |s| // 392 // JainEducation For Private & Personal use only A n nar.jainestorary.org
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 393 / / AryANAmutkRSTAdyupadhivarNanam / 1jiNA bArasarupANi // 1011 / / ukosago jiNANaM, cauvviho majjhimo vi emeva / jahaNNo cauviho khalu, itto therANa vucchAmi // 1012 // ukkoso therANaM, cauviho chavviho a majjhimao / jahaNNo caubiho khalu, itto ajjhA(jjA)ga bucchAmi // 1013 // ukoso aTTaviho, majjhimao hoi terasaviho u / jahaNNo cauvihovi ya; teNa paramuvaggahaM jANa // 1014 // utkRSTopadhiH pAtra, saMghADI 4, khaMdhakaraNI, aMtoNiyaMsaNI bahiNiyaMsaNI, ayamaSTavidhaH pradhAnaH / pAtrabandhaH 1. paTalAni 2. rajasvANaM 3. rajoharaNaM 4. mAtraM 5. upagrahAnantakaM 6. paTTakaH 7 aorukaH 8. calaNI 9. kaJcukaH 10. upakakSikA 11. vaikakSikA 12. kamaDhakaH 13. ayamAthikANAM trayodazabhedo madhyamopadhiH / pAtrasthApanakaM, pAtrakesarikA, guccho, mukhavastrikAzcAyaM jaghanyazcatuHprakAraH / ataH para yaH kAraNe saMyamArtha gRhyate sa upa[ava grahopadhiH // 1014 // 1. iyaM pUrva 996 tamakramA draSTavyAGke |s| // 393 / / For Private & Personal use only wrwww.ianelibrary.org
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI prmaannprmaannm| gopaniyuktiH // 39 // egaM pAyaM jiNakappiyANa, therANa mattaA biio / eyaM gaNaNapamANaM, pamANamANaM ao vucchaM // 1015 // ekameva pAtraM jinakalpikAnAM, sthavirakalpikAnAM tu mAtrako dvitIyo bhavati, idamekadvayAdikaM gaNanApramANam // 9015 // ita ucaM pramANapramANaM vakSye tiSNi vihatthI cauraMgulaM ca. bhANassa majjhimapamANaM / itto hINa jahaNaM, airegataraM tu udhosaM // 1016 // samacaturasraM vRttaM doreNa mIyate, tiryagadhvodho yadi sadavarakastisro vitastayazcaturaGgulAni bhavanti tato bhAjanasyedaM madhyamapramANam, ito'smAtpramANAdyaddhInaM tajaghanyaM yadatiriktaM tadutkRSTam // 1017 // prakArAntareNa pramANamAha iNamaNNaM tu pamANaM, NiyagAhArAu hoi NiphaNaM / . kAlapamANapa(pra. ppamANa)midvaM, udarapamANeNa ya vayaMti // 1017 // idamanyat pramANaM, yenAhAreNa niSpannam / etadaktaM bhavati, kAMjikAdidravopetabhaktasya caturaGgulainyunaM yatpAnaM yadi sAdhu Gkte tattAvidhaM madhyamapramANaM, taccekavidhaM grISmakAlapramANasiddhamudarapramANasiddhaM vdnti||1017|| etadevAha ||394|| JainEducation a l For Private & Personal use only Hew.jainelibrary.org
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH / / 395 / / ukkosa tisAmAse, dugAuadvANamAgao sAhU | cauraMgulUNa bhariyaM, jaM pajjattaM tu sAhussa || 2018 // utkRSTatRNmAsayorjyeSThASADhayordvigavyatAdhvAnA'gato yo bhikSucaturbhiraGgulaindhUnaM bhRtaM sat payAptyA [ yat ] sAdhurbhuGkte taditthaMbhUtaM kAlapramANodarapramANasiddha pAtraM madhyamaM bhavati ||1018 || evaM ceva pramArga, savisamaya aNuggahapavattaM / katAre dubhikakhe, rohagamAIsu bhaiyavvaM // 1019 // etadeva pUrvoktaM pramANaM yadA savizeSataram atiriktaM bhavati, tadA tad anugrahArtha pravRttaM bhavet etaduktaM bhavati, bRhattareNa pAtreNA'nyebhyo dAnenAnugrahArthamAtmanaH kriyeta, tacca kAntAre mahatImaTavImuttIryAnyebhyo'pyarthaM gRhItvA vrajati-yena bahUnAM bha0, tathA durbhikSe alabhyamAnAyAM bhikSAyAM vahnadivA bAlAdibhyo dadAti taccAtimAtre bhAjane sati bha0 tathA rodhake koTTasya jAte sati kazcidbhojanaM zraddhayA dadyAttatra tannIyate yena bahUnAM bha0, eteSu 1 bhajanIyaM sevanIyaM tadatimAtraM pAtram ||1019 || imAM gAthAM vyAkhyAnayati 1 veyAvaccagaro vA, gaMdIbhANaM ghare uvaggahiyaM / so khalu tassa viseso, pamANajuttaM tu sesAgaM // / 1020 // * bhajanIyaM tada0 1k1 prakArAntareNa pramANam / // 395 //
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI prodhaniyuktiH // 396 // nndiipaatrsyopyogitaa| vaiyAvRtyako vA nandIpAtraM dhArayatyaupagrahikaM gurusamarpitaM nijaM vA, sa khalu tasyaiva ravaiyAvRtyakarasya vizeSaH, etaduktaM bhavati-yadatiriktaM pAtradhAraNamayaM tasyaivaikasya cayAvRtyakarasya vizeSaH kriyate, zeSANAM tu sAdhUnAM pramANayuktameva pAtraM bhavati // 1020 / / dijAhi bhANapUraMti, riddhimaM kovi rohamAIsu / tatthavi tassuvaogo, sesaM kAlaM tu paDikuTTo // 1021 // 2dadyAdbhAjanapUrakaM kazcid RddhimAn pattanarodhakAdau, tatra tasya nandIpAtrasyopayogaH, zeSakAlaM tasyopayogaH pratikruSTaH // 1021 // pAyassa lakkhaNamalakkhaNaM ca, bhujo imaM viyANittA / lakkhaNajuttassa guNA, dosA ya alakkhaNassa ime // 1022 // // 396 // 1. * tyakRto* Isiki 2. etazca tena (pramANAtiriktena pAtreNa, prayojanam / For Private & Personal use only wraram.amesbrary.org
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 397 // lakSaNAlakSaNopeta pAtrasya phldossau| pAtrasya lakSaNamalakSaNaM jJAtvA bhUyaH punarlakSaNopetaM grAhya, yato lakSaNopetasyA'mI guNAH, apalakSaNopetasyA'mI doSA vakSyamANAH / tasmAllakSaNopetameva grAhyam // 1022 // tacvedam varlDa samacauraMsaM hoi, thiraM thAvaraM ca vaNaM ca / huMDaM vAyAiddhaM, bhiNNaM ca adhAraNijjAiM // 1023 // vRtta, samacaturasra, sthiraM-supratiSThAnaM, sthAvaraM na parakIyaM yAcitaM, vayaM-snigdhavarNopetaM yadbhavati tad grAhyaM KInetarat , uktaM lakSaNopetam / huNDaM kvacinimnaM kvacidunnataM, 'vA'. akAlenaiva zuSkaM saMkucitaM palibhRtam / bhinna-rAjiyukta sacchidre vA, etAni na dhAryante // 1023 // lakSaNayuktasya phalamAha-- saMThiyaMmi bhave lAbho, patiDhA supatiTThite / NivvaNe kittimArogaM, vaNNaDDhe NANasaMpayA // 1024 // saMsthite vRttacaturasra pAtre dhriyamANe lAbho bhavati, pratiSThA gacche bhavati supratiSThite sthire, nivraNe / kIrtirArogyaM ca bhavati, varNADhathe jJAnasaMpad bhavati // 1024 // apalakSaNayuktadoSamAha 1. *Ana panad gRhyate, tathA sthAvara, na parakIyopaskaravan katipayadinasthAyi, tathA nigdhao ki // 397 // Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI zrodhaniyuktiH // 398 // lakSaNAlakSaNopeta pAtrasya phldossau| huMDe carittabhedo, sabalaMmi ya cittavinbharma jANe / duppae khIlasaMThANe, gaNe ca caraNe ca No ThANaM // 1025 // huMDe cAritravinAzo bhavati, zabale-citrale cittavibhramaH-cittaviplutirvA bhavati, 'duSpae' adhobhAge pratiSThite, tathA 'kIlavardhvasthAne, gaNe caraNe vA na pratiSThAnaM bhava.te // 1025 / / paumuppale akusalaM, savvaNe vaNamAdise / aMto bahiM ca daiDaMmi, maraNaM tattha Nidise // 1026 // __ aH sthAsakAkAre pAge'kuzalaM bhavati, 2savraNapAtre vraNo bhavati tatsvAminaH / tathA anta hirvA dagdhe sati maraNaM nirdizyate // 1026 // akaraMDagammi bhANe, hattho u8 jahA Na ghaTTei / evaM jahaNNayamuha, vatthu pappA visAlaM tu // 1027 // 1. * dUrva saMsthAne Isi ki 2. savraNe braNazca tatsvAsminaH / / // 398|| Jain Education For Privale & Personal use only riginelibrary.org
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI gopaniyuktiH // 399 // karaNDako-vaMzagrathitaH samatalakaH karaNDakasyevAkAro yasya satkaraNDaka, na karaNDakamakaraNDakaM, vRttacaturastramityarthaH, tasminnevaMvidhe pAtre hastaH pravizan oSThaM-karNa yathA na ghaTTayati na spRzati 1etajaghanyasya pAtra', vastu prApya2vastvAzritya sukhenaiva gRhItaM-dadAtItyevamAdyAzritya vizAlataraM mukhaM kriyate // 1027 // kimartha bhAjanagrahaNamiti paatrgrhnnpryojnaani| ceducyate chakkAyarakkhaNaTA, pAyaggahaNaM jiNehiM paNNataM / je ya guNA saMbhoe, havaMti te pAyagahaNevi // 1028 // SaTakAyarakSaNArtha, pAvarahitaH saadhubhojnaarthii 3SaDapi [kAyAn ] vyApAdayati, tasmAtpAtragrahaNaM jinaH prajJaptaM, || ya evaM guNA maNDalIsaMyo[bhoge vaNitAsta eva pAtragrahaNe'pi // 1028 // ke ca te, tadAha ataraMtavAlavuDDhA, sehAesA gurU asahuvagge / sAhAraNoggahA'laddhi-kAraNA pAdagahaNaM tu // 1029 // ebhiH kAraNaiH pAtragrahaNaM bhavati, ukta pAtrakapramANam // 1029 / / 1.. etajaghanyasya pAtraetajjaghanyamukha pAtrakamityarthaH |sN| 2. * vastvAzritya vizAlatara' mukha kriyate kimartha / / 3. * SaDapi kAyAn vyA. ki // 399 // Jain Education international For Privale & Personal use only
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryutiH 1180011 Jain Education li pattA baMdhapamANaM, bhANapamANeNa hoi kAyavvaM / jaha gaMThimi kami, koNA cauraMgulA huMti // 1030 // pAtrabandhapramANaM bhAjanapramANena bha0 yathA granthau kRte datte koNau caturaGgulapramANau bhavatastathA kAryam ||1030 || pattaTTavaNaM taha gucchao ya, pAyapaDilehaNIA ya / tirapi yamANaM. vihatthi cauraMgulaM ceva // 1031 // pAtrasthApanaM, gucchakaH, pAtramukhavastrikA eteSAM trayANAmapi vitastizcatvArya gulAni ca pramANaM caturasraM draSTavyam / pAtrasthApanagucchau UrNAmayau, pAtrakesarI khomiyA // 1-31 // mAdikakhaNaTTA, pattaTTavaNaM jiNehi paNNattaM (pra. viU uvahasaMti ) / ho pamajjaNahetu, gocchao bhANavatthANaM // 1032 // raja Adi rakSaNArtha pAtrasthApanakaM bhavati, gucchako bhAjanavastrANAM pramArjananimittaM bhavati, gucchakena hi paTalAni pramRjyante || 1032|| 1. 0 gucchakaH pAtrapratyupekSaNikA pAtramukhavastrikA eteSAM k pAtra bandhAdInAM pramANam / // 400 // ww.jainelibrary.org
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH // 401 // pAyapamajjaNa heuM, ve sariyA pAeN pAe~ ekekA / gocchagapattaTTavaNaM, ekekaM gaNaNamANeNaM // 1033|| pAtre pAtre ekaikA pAtrakesarikA bhavati, tathA gucchakaH pAtrasthApanakaM zcaikaikaM gaNanAmAnena bhavati / / 1033 / / jehi saviyA Na dIsai, aMtario tArisA bhave paDalA / tiSNi va paMca va satta va kayalIganbhovamA masiNA // 1034 || yaiH paTalaistribhirekIkRtaiH savitA antarito na dRzyate, paJcabhiH saptabhirvA, kadalIgarbhopamAni zuklAni masRNAni ghanAni paTalAni bhavanti ||1034|| yaduktaM trINi paTalAni paJca sapta vA etadeva kAlabhedenA''ha gimhAsu tiSNi paDalA, cauro hemaMta paMca vAsAsu / ukosagA u ee, etto puNa majjhime vucchaM // 1035 // grISme trINi, hemante catvAri, varSAsu pazca yadyutkRSTAni masRNAni bhavanti / ita Urdhva madhyamAni-na zobhanAni nA'pyazobhanAni vakSye ||1035 || 1. 01 151 uttamapaTalAnA kAlabhedena saMkhyA | / / 401 / /
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH 402 // | madhyame jaghanyapalAnAM saMkhyA kAlabhedena / gimhAsu huti cauro, paMca ya hemaMti chacca vAsAsu / ee khalu majjhimayA, etto u jahaNNao vucchaM // 1036 // | grISme catvAri madhyamAni-manAka jIrNAni, hemante paJca, varSAsu SaT, etAni madhyamAni // 1.36 // jaghanyAnyAha gimhAsu paMca paDalA. chappuNa hemaMti satta vAsAsu / tivihaMmi kAlachee, pAyAvaraNA bhave paDalA // 1037 // grISme paJca jaghanyAni-jIrNaprAyANi gRhyante, SaT hemante, varSAsu sapta paTalAni, evaM trividhe'pi kAlacchedekAlaparyante pAtrA''varaNAni paTalAnyanyAni cAnyAni gRhyante // 1037 // eSAmeva .mANamAha aiDhAijjA hatthA, dIhA chattIsa aMgule ruddA / vitiyaM paDiggahAo, sasarIrAo ya NipphaNaM // 1038 // addhatRtIyahastadIrghANi bhavanti patriMzadagulAni rundAni-vistIrNAni bhavanti, dvitIyame pramANaM pAtrAcchAdanena zarIraskandhAcchAdanena ca niSpannam , etaduktaM bhavati-mikSATanakAle skandhaH patraM vA cchAdyate yAvatA tatpramANa paTalAnAm // 1038 // 1. madhyamAni na pradhAnAni nA'pyapradhAnAni, IKI // 402 // Jain Education For Privale & Personal use only law.jainelibrary.org
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH 118-311 pupphaphalodayarayareNu - sauNaparihArapAyarakkhaTTA / liMgassa ya saMvaraNe (pra. AvaraNe), vedodayarakkhaNe paDalA // 1039 // asthagita pAtre puSpaM phalaM vA nipatati, rajaH sacitto reNurdhRliH, zakuniparihAraH - zakunipurISaH -- tatpAtarakSaNArthe, 'liGgasthaganaM tairbha0, puMvedodaye stabdhatA''[cchA]danArthe paTalAni bhavanti / 1039 / / rajastrANapramANamAhamANaM tu rattANe, bhANapamANeNa hoi NiphaNNaM / pAyAhiNaM kareMtaM, majjhe cauraMgulaM kamar3a || 1040 // mAnaM rajastrANasya bhAjanapramANaM bhavati, tacca pradakSiNAM kurvANaM tiryag dIyate madhye pRthutvena catvAryagulAni kramate gacchati pradakSiNAM kurvANam // 1040|| mUsaya-raja-ukkere, vAse sinhA rae ya rakkhaTThA hAMti guNA rayatANe pAde pAde ya ekkekaM // 1041 // mUSaka rajautkerarakSaNArthe, varSodakaM, sneho'vazyAyastadrakSaNArtha, rajaH saccintaH / rajakhANasyaite guNAH / taca pAtre pAtre ekaikaM bhavati ||1041|| kalpa 2pramANa [ pramANa ] mAha 1. 0naM ca taiH / / 2. * kalpapramANapramANa let paTalAnAM pramANa kAraNatA c| | rajastrANapramANam ||403||
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 404 // rajoharaNasvarUpam / kappA AyapamANA, aiDhAijjA u vitthaDA hatthA / do ceva sottiyA uSNio ya taio muNeyabvo // 1042 // kalpA yAvanmAtrAH prAvRtAH skandhasyopari prakSiptAstiSThinti etAvadAtmapramANam / arddhatRtIyahastAn vistRtAH / dvau mUtriko tRtIya UrNikaH // 1042 // taNagahaNANalasevA-NivAraNA dhammasukkajhANaTThA / diTuM kappaggahagaM, gilANamaraNaTThayA ceva // 1043 // tRNagrahaNA'nalasevAnivAraNArtha, tathA dharmazukladhyAnArtha, yataH kalaM vinA zItAdinA bAdhyamAno dharmazukladhyAne dhyAtumasamarthoM bhavati, glAnarakSaNArtha ca, mRtasyopari dIyate kalpaH // 1043 / / ranoharaNasvarUpamAha ghagaM mUle thiraM majjhe, agge madavajuttayA / / egaMgiyaM ajjhusiraM, porAyA tipAsiyaM // 1044 // mule-daNDaparyante ghanaM niviDaM bhavati / madhye sthiraM kAryam, agre-dasikAparyante mArdavayukta mRdu kArya, ekAGgikaM. tajAtadazikaM, dazikAH kambalIkhaNDaniSpAditA ityarthaH / [na] granthilA dazikA niSadyA ca jhusirA yasya tadajhusiraM, 'porAyAma'ti aGguSThaparvaNi pratiSThitAyAH pradezinyA yAvanmAtra zuSiraM bhavati tadApUrakaM kArya, daNDikAyuktA niSadyA yathA tAvanmAnaM pUrayati tathA kArya 'tripAzitaM' trINi veSTanAni davarakena datvA pAzitaM yatra bandhanena // 1044 // // 404|| For Privale & Personal use only Jain Education Intel Llalla library
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniyuktiH // 405 // appollaM miu pamhaM ca, paDipuNNaM hatthapUrimaM / rayaNopamANamittaM, kujjA porapariggahaM // / 1045 // amumeva zlokamA 'appo[pra. pu. ]llaM' dRDhaveSTanAt, mRdupakSma mRdUni dazikApakSmANi kriyante, pratipUrNa bAhyaniSadyAdvayena yukta hastaM pUrayati yathA tathA kArya, ratnipramANamAtra yathA daNDo hastapramANo bhavati, kiJciccAdhikaM bhavati, tathA kArya, 'pora0' aGguSThaparvaNi lagnayA pradezinyA yadbhavati chidraM tadyathA pUryate tena daNDakena vAhyanipadyAdvayarahitena tathA kAryam ||1045 || adhunA samudAyarUpasyaiva pramANamAha battIsaMgula dIhaM, cavIsaM aMgulAI daMDo se / ahaMgulA dasAo, egayaraM hINamahiyaM vA // 1046 // dvAtriMzadaGgulAni sarvameva pramANato bhavati, tatra ca rajoharaNasya caturviMzatyaGgulAni daNDakaH, aSTAGgulapramANAzra dazikA bhavanti, ekataraM daNDakasya dazikAnAM vA kadAcidvInamavikaM pramANato bhavati // 1056 / uSNiyaM uTTiyaM vAvi, kaMvalaM pAyapuMchaNaM / tiparIyallamaNissa rayaharaNaM dhArae egaM || 1047 // . rajoharaNa pramANam 1180 1
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ IRAN __ zrImatI modhaniyuktiH // 406|| rajoharaNaprayojanAni / tadrajoharaNa kadAcidUrNamayaM bhavati, uTrorNAmayaM bhavati, kambalamayaM bhavati, pAdapuJchanazabdena rajoharaNameva gRhyate, triHparivarta-trayo veSTakA yathA bhavanti tathA kArya, 'aNisaTuM' tti mRdu kArya, rajoiraNaM dhArayedekameveti // 1047 / / AyANe Nikkheve, ThANa-NisIyaNa-tuvaTTa-saMkoe / puvvaM pamajaNaTTA. liMgaTThA ceva rayaharaNaM // 1048 // AdAnaM grahaNaM, nikSepo nyAsaH, sthAna-kAyotsargaH, niSIdanamupavezanaM, tuyaTTaNaM-zayanaM, saMkocanaM jAnusaMdaMzakAdeH, | etAni pUrva pramRjya 2kriyante, liGgamiti kRtvA rajoharaNam // 1048 // mukhavastrikApramANamAha cauraMgulaM vihatthI, eyaM muhaNaMtagassa u pamANaM / vitiyaM muhappamANaM, gaNaNapamANeNa ekekaM // 1049 // catvAryagulAni vitamtizca etaccaturasraM mukhAnantakapramANam , athavedaM dvitIyaM-pramANaM, yadata-mukhapramANaM kArya, etaduktaM bhavati-vasatigramArjanAdau tryakhaM koNadvaye gRhItvA yathA kRkATikAyAM granthi dAtuM zaknoti tathA kArya, | gaNanApramANena punastadekekamevaM mukhAnantakaM bhavati // 1049 / / 1.0 grahaNa, tatra pramAnArtha rajoharaNaM gRhmate, ik2. * kriyante'taH pramArjanArtha rajoharaNaM kriyate, ki | mukhava strikApramANa prayojanazca / // 406 // JainEducation
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI o niyuktiH // 40 // saMpAtimarayareNU - pamajjaNA vayaMti muhapatti | NAsaM muhaM ca baMdhai, tIe vasahi pamajjaMto // 1050 // saMpAtimasarakSaNArthaM jalpadbhirmukhe dIyate rajaH saccittareNustatpramArjanArtha 1mukhavatrikAM vadanti, nAsikAM mukhaM ca nAta tayA kiyA vasatiM pramArjayan yena mukhAdau na rajaH pravizati ||1050 / mAtrakapramANamAha yo mAgadhikaH prasthastatsavizeSataraM mAtrakaM bhavati, do amaIo pasaI dohiM pasaIhiM seDayA hodd'| causeIo ya kuDao, caukuDao patthao hoi // 1 // dvayorapi varSAvayo:- varSA RtubaddhayoryadA''cAryAdiprAyogyadravya grahaNaM tri.yate. ayamadhikArastasya mAtrakasya idaM prayojanamityarthaH // 1051 // athavedaM pramANaM manyate-- 1. jo mAgahao pattho, savisesataraM tu mattayapramANaM / do vidavvaggaNaM, vAsAvAsAsu ahigAro // 1051 // sUvodaNassa bhariuM, dugAuadvANamAgao sAhU / bhuMja egaTTANe, evaM kira mattayapamANaM // 1052 // grahaNa pratipAdayanti pUrvarvayaH (k mAtrakapramANam / 1180011
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 408 // maatrkopyogvicaarnnaa| sUpasyodanasya bhataM dvigavyatAdhvA''gataH sAdhurbhuGkte ekasthAne tadeva mAtrakapramANam // 1052 / / Aha-kasmAduktaII pramANAllaghutaraM na kriyate ? ucyate - laghutare ese doSAH saMpAimatasapANA, dhUlisarikkhe ya parigalaMtaMmi / puDhavi-daga-agaNi-mAruya-uddhaMsaNa-khisaNA Dahare // 1053 // atilaghuni mAtre AhAraNa mate yadyAcchAdanamutkSipyate tadA zupireNa saMpAtimAstrasAH, dhUliH, sarajaskaH chAraH. ete pravizanti, parigalamAne bhUdakAgniremArutAnAM 'uddhaMsaNaM'vadho bhavati, tathA khisanA-paribhavo bhavati / yadutAnenA'tRptenaitAvat gRhItaM, tato Dahare mAtrake ete doSAH // 1053 / / AcAryAdikArye mAtrakasyA'nujJAmAha Ayarie ya gilANe. pAhuNae dullabhe sahasadANe / saMsattabhattapANe, mattagaparibhoga aNuNAo // 1054 // tasya ca mAtrakasyAnena krameNa paribhogaH kAryaH, yadyAcAryaprAyogyasya tatra kSetro dhruvalAbhastadaika / saMghATako gurupAyogyaM gRhNAti na sarve // 1054 // taukasaMghATakasya gRGgato'yaM vidhiH 408 // 1. / . dhvAnAdAgataH . k / 2. * mArUtAnAM vinAzaH saMbhAvyate ki Jain Education in For Privale & Personal use only Mr.jainelibrary.org
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 409 // mAtrakagrahaNaprayojanam / ekaMmi u pAuggaM, guruNo vitioggahe ya paDikuTuM / giNhai saMghADego, dhuvalaMbhe sesa ubhayapi // 1055 // ekapAtre gurupAyogyaM gRhNAti, dvitIyapAtre paDikuTuM'tti saMsaktabhaktAdi gRhaNAti, athavA 'paDikuTuM' viruddha yatkAdhikAdi tad dvitIyapratigrahake gRhaNAti eka eva saMghATaka: dhravalambhe satyayaM vidhiH, zeSA-anye saMghATakA AtmAthemubhayamapi bhakta pAnakaM ca gRhaNanti. ekaH pAnakamekA pAtra gRhaNAti, dvitIyo bhaktam / eva sarve'pi saMghAGTakA aTantIti // 1055|| prAyogyadhravalambhA'bhAve'yaM vidhiH asaI lAbhe puNa mattae ya, savve gurUNa geNhaMti / emeva kamo NiyamA, gilANasehAiesuMpi // 1056 / / alAme prAyogyasya, sarve mAtreSu guruyogyaM gRhaNanti // 1056 // . dullabhadavvaM va siyA, ghayAi taM mattaesu gehaMti / laddhevi u pajjatte, asaMthare sesagaTTAe // 1057 // tathA labdhe'pi bhakte paryApte'pyAtmArtha, tathApi yadi na saMstarati na sarati glAnAdInAM, tato'saMstaraNe NI tAvatparyaTati yAvatparyApta bhakta glAnAdInAM bhavati // 1057 // athavA'nena prakAreNa mAtrakagrahaNaM bhavati prakArAntareNamAtrakagrahaNaprayojanam / // 409||
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI gopaniyuktiH // 410 // colapaTTapramANam prayojanazca / saMsattabhattapANesu, vAvi desesu mattae gahaNaM / puvvaM tu bhattapANaM, soheu chuhaMti iyaresu // 1058 // yatra deze svabhAvenaiva bhakta pAnaM saMsajyate, tatrAdau mAtreNa gRhyate bhaktAdi, punastatpUrvameva 2saMzodhyetareSu kSipyate // 1058|| colapaTTapramANamAha duguNo caugguNo vA, hatthA cauraMsa colapaTTo u / therajuvANANahA, saNhe thulaMmi ya vibhAsA // 1059 // dviguNazcaturguNo vA kRtaH san yathA hastapramANazcaturasro bhavati, tathA colapaTTakaH kAryaH, sthavirANAM dvihasto, yUnAM caturhastaH, paramayaM vizeSaH-sthavirANAM zlakSNaH kriyate yUnAM punaH sthUlaH // 1059 / / veya(u)vivAuDe vAtie hie khaddhapajaNaNe ceva / tesiM aNuggahatthA, liMgudayaTThA ya paTTo u // 1060 // 1. dezeSu / / 2 . zodhayitvA prakSipantItareSu patadgraheSu * k / / / 410 // JainEducation Hinwr.ininelibrary.org
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 41 // yasya sAdhoH prajananaM vikRtaM bhavati, tatpracchAdanArtha, kazcidvAtiko bhavati vAtena tatprajananamutsUnaM bhavati, hokaH-lajAluH kazcidbhavati, 'khaddhaM ti0 bRhatpramANaM svabhAvenaiva kasyacitprajananaM bhavati, tatazcaiteSAmanugrahArtha, tathA aupagrahikoliGgodayArtha 1ca, striyaM dRSTvA liGgasyodayo bhavati // 1060 // ukta oghopadhiH, adhunA aupagrahikopadhimAha padhiH / saMthAruttarapaTTo, ajhDhAijjA ya AyayA hatthA / dohaMpi ya vitthAro. hattho cauraMgulaM ceva // 1061 // ___ saMstArakottarapaTTau ardhatRtIyahastau deryeNa pramANato bhavataH / dvayorapyana yorviratAro hastazcAyagulAni ca |aupagrahikopachi bhavati / 1061 / / kiM prayojanamebhirityAha prayojanam / pANAdireNusArakkha-gaTTayA hAMti paTTagA cauro / chappaiyarakkhaNaTThA, tatthuvari khomiyaM kujjA // 1062 // prANireNusaMrakSaNArtha paTTakA gRhyante, prANinaH pRthivyAdayaH, reNuzca svapataH zarIre lagati, tadrakSArtha, te ca | catvAro bhavanti, dvau saMstArakottarapaTTAvuktAveva, tRtIyo rajoharaNabAhyaniSadyApaTTakaH pUrvokta eva, caturthaH kSaumiko'bhyantara // 411 // 1. * ca; kadAcit striyaM dRSTvA liGgasyodayo bhavati, athavA tasyA eva striyA liGga dRSTvA liGgamyodayo bhavati taM pratyabhilASo bhavatItyarthaH * k:
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH // 412 // vrssaaklpaadi| niSadyApaTTakaH 1SaTpadIsaMrakSaNArtha saMstAropari kSaumamuttara kuryAt , yena dehakambalasaMstArakaghaTTane SaTpadA[dyona virAdhyante // 1062 // abhyantarakSaumaniSadyApramANamAha rayaharaNapaTTamettA, adasAgA kiMci vA samatiregA / ekaguNA u NisejjA, hatthapamANA sapacchAgA // 1063 // rajoharaNapaTTaH yatra dazikA lagnAH, tatpramANA dazikArahitA kSaumA niSadyA bhavati, kiJcinmANAdhikA / 'ekaguNa'tti ekaiva sA niSadyA bhavati, hastapramANA ca pRthutvena bhavati, 'sapacchAga'tti saha bAhyayA niSadyayA hastapramANayA bhavati, etadukta bhavati-bAhyA'pi niSadyA hastamAtraiva // 1063 / / vAsovaggahio puNa, duguNA avahI u vAsakappAI / AyAsaMjamaheuM, ekaguNA sesao hoDa // 1064 // varSAsu aupagrahikopadhivarSAkalpAdidviguNo bhavati, 2AtmarakSArtha, zeSopadhirekaguNa eva // 1064 // jaM puNa sapamANAo, Isi hINAhiyaM va laMbhejjA / ubhayapi ahAkaDayaM, na saMdhaNA tassa chedo vA // 1065 // 1. * SaTpadakA 015) 2. NArtha saMyamarakSaNArtha ca * ki // 412 // Jain Education Int! For Privale & Personal use only M.jainelibrarvoro
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH ||413 // yat punaH kalpAdirUpakaraNaM svapramANAdIpadUnamadhikaM vA labhyeta tadubhayamapi - odhaupagrahikau, yadivA tadeva hInamadhikaM vA labdhaM sat yathAkRtaM alpaparikarma yallabhyate, tasya sandhanA na kriyate hInasya, nA'pi chedo'dhikasya kriyate // 1065 // daMDa laTThiyA ceva, cammae cammakoer | cammacchedaNa paTTavi, cilimilI dhArae guru // 1066 // ayamapara aupagrahiko bhavati sAdhoH sAdhordaNDo vidaNDazca bhavati, yaSTizca, 'ceva' grahaNAdviyaSTizva, ayaM sarveSAmeva pRthaka pRthaka, ayaM guroreva - carmakRtichavADiyA, carmakAzo - nakhaharaNyAdisthAnaM, carmacchedanakaM - vardhapaTTikA'thavA pippalakAdiH, 'paTTe'tti yogapaTTaH, cilimilI || 1066 || jaM caNNa evamAdI, tavasaMjamasAhagaM jaijaNassa / ohAiregagahiyaM, ovaggahiyaM viyANAhi // 1067 // oghopadheratirikta' gRhItamaupagrahikaM vijAnIhi || 1067 || yaSTyAdisvarUpamAha - laTThI AyapamANA, vilaTThi cauraMguleNa parihINA / daMDI bAhupamANo, viDao kakkhametto u // 1068 // 5 yaccAnyadvastu evamAdi upAnahArdi, tapaHsaMyamayoH sAdhakaM, yatijanasyeti droNIyavRttistho'za atroddhRtaH tAtparyAvabodhAya siM0 // yaSTathAdisvarUpam // 413 //
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ prA yssttyaadisvruupm| zrImatI piniyuktiH // 414|| 1anyA nAlikA-AtmapramANAccaturaGguleratiriktA, tayA jalaM mIyate / yaSTayAM javanikA badhyate, viyaSTirupAzrayadvAraghaTTanI bhavati, daNDaka Rtubaddhe mikSAmaTadbhidyate / vidaNDako laghutvAdvarSAkAle gRhyate // 1068 // yaSTilakSaNamAha ekapavvaM pasaMsaMti, dupavvA kalahakAriyA / tipavvA lAbhasaMpaNNA, caupavvA mAraNaMtiyA // 1069 // spaSTA paMcapavvA u jA laTThI, paMthe kalahaNivAraNI / chaccapavvA ya Aryako, sattapavvA arogiyA // 1070 // spaSTA cauraMgulapaiTThANa sattapavvA u jA laTThI, mattAgayaNivAriNI // 1071 // catvAryagulAni adhaH pratiSThAnaM yasyAH sA, tathA'STau aGgulAni parvopari ucchritA yA sA // 1071 / / aTThapavvA asaMpattI, NavapavvA jasakAriyA / dasapavvA u jA laTThI, tahiyaM savvasaMpayA // 1072 // spaSTA 1. 0 yaSTirAtmamAnA. viyaSTiH caturbhiraGgulai rahitA, daNDako 'bAhupramANo' skandhapramANaH vidaNDakaH, kakSApramANa: / / 414 // A w .jainelibrary.org Jain Educationa lhal
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ yssttyaadisvruupm| vaMkA kIDakkhaDyA, cittalayA pollaDA ya daDDhA ya / zrImatI laTThI ya unbhasukkA, vajjeyavvA payatteNaM // 1073 // spaSTA dhaniyuktiH visamesu ya pavvesuM, aNiphaNNesu acchim / // 415 // phuDiyA pharusavaNNA ya, NissArA ceva NidiyA // 1074 // viSameSu parvasu satsu yaSTirna 'grAhyA, tathA aniSpannAnyakSINi-bIjapradezasthAnAni yasyAH sA ninditA, | () sphuTitareparuSavarNA, niHsArA, ninditA // 1074 / / / taNUI pabamajjhesu, thUlA poresu gaMThilA / athirA asArajaraDhA, sANapAyA ya NidiyA // 1075 // tanvI parvamadhyeSu, poreSu ca sthUlA granthiyuktA ityarthaH / asthirA-aDhA, asArajaraDhA-akAlavRddhA ityarthaH / | adho yA zvapAdarUpA vartulA, sA ninditA // 1075|| 1. * grAhyA, eka parva laghu punahat punarlaghu ityecaM yA yaSTiH * k / 2. paruSavarNA-rukSavarNA, niHsArA=pradhAnagarbharahitA. ki // 415 // For Privale & Personal use only
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniyuktiH // 416 // upkrnnpdvyaakhyaa| ghaNavaddhamANapavvA, NiddhA vaNNeNa egavaNNA ya / ghaNamasiNavaTTaporA, laTTi pasatthA jaijaNassa // 1076 // ghanAni varddhamAnAni parvANi yasyAH sA, snigdhA, varNenaikavarNA, ghanAni masRNAni vartulAni porANi | | yasyAH sA // 1076 / / duTTAsu-sANa-sAvaya-cikkhala-visamesu udagamajjhesu (pra. maggesu) / laTThI sarIrarakkhA, tavasaMjamasAhiyA bhaNiyA // 1077 // | 'cikkhala' sarkadamaH pradezastadviSameSu tathodakamadhyeSu rakSaNArtham // 1077 / / kathaM tapaHsaMyamasAdhiketyAha mokkhaTThA NANAI, taNU tayaTThA tayaTThiyA laTThI / / divo jahovayAro, kAraNatakAraNesu tahA // 1078 // mokSArtha jJAnAdInISyante, jJAnAdepartha tanuriSyate, tadarthA ca yaSTiH / atra ca kAraNatatkAraNeSvupacAro dRSTo, yathA 'ghRtaM varSati antarikSamiti // 1078 // na kevalaM jJAnAdInAM yaSTirupakaraNaM, anyadapi yadapakaroti tadevopakaraNametadevAha // 416 // w For Private&Personal Use Only ibralo
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATI zrImatI moghaniyuktiH // 41 // ajato ajayaM, upkrnnsyaa'dhikrnntaa| pariharana kAra jJAnAdInAmupayujyA 'jaM-jujai uvakaraNe (pra.0 yAre), uvagaraNaM taM si hoi uvagaraNaM / atiregaM ahigaraNaM, ajato ajayaM pariharaMto // 1079 // 2upakAre jJAnAdInAmupayujyate tadevopakaraNaM, se tasya sAdhobhavati, 'aja0' 3ayatnavataH / ayataM-ayatanayA pariharan pratisevamAnaH // 1079 // uggamauppAyaNAsuddhaM,-esaNAdosajjiyaM / uvAhi dhArae bhikkhU, pagAsapaDilehaNaM // 1080 // prakaTA pratilekhanA yasyAH sA / etaduktaM bhavati-yasyAH prakaTameva kalpAdyupadheH pratyupekSaNA kriyate na tu mahAghamaulyAcaurabhayAdabhyantare yA kriyate sA, tAdRzI na dhAraNIyA // 1080 // uggamauppAyaNAsuddhaM, esaNAdosavajjiyaM / uvahiM dhArae bhikkhU , jogANaM sAhaNaTTayA // 1081 // 1 jujjai' itigAthA'nantaraM 'na u' iti gAthA pratyantare vartate sA'dho mudritA / (pra.) na u kevalamairina, uvagaraNa parimipi jo ajao / paribhujaha uvagaraNa, ahigaraNa tassa bI hoi // 0 // 2. . yatupakaraNa pAtrAdi upakAre . ki. 3. atra droNIyavRttI prathamAnirdezaH saM. 4. ayatanayopakaraNa pratisevamAnasyAdhikaraNa bhavatIti bhAvaH saM // 417|| kaba For Privale & Personal Use Only
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI moSaniryuktiH // 418 // Jain Education in yogAH saMyamAtmakAH tatsAdharnAtham // 1.81|| uggamaupAyaNAsuddhaM, esaNAdosavajjiyaM / as arre bhikkhU, appaduTTo amucchio // 1082 // apradviSTo'mUcchitaH san ||1082|| uggama uppAyaNAsuddhaM, esaNAdosavajjiyaM / varhi dhArae bhikkhU, sadA ajjhatthasohie || 1083 // adhyAtmazuddhayA hetubhUtayA || 1083 || ajjhatthavisohIe, uagaraNaM bAhiraM pariharaMto / apariggahItti bhaNio, jiNehiM telukkadaMsIhi // 1084 // adhyAtmavizuddhayA bAhyamupakaraNaM 'pari'0 pratisevamAno'parigraho bhaNito jinaiH ||1084|| atrAha - boTika - pakSapAtI, yadyupakaraNasahitA api nirgranthA evaM tahiM gRhiNo'pi nirgranthAH, yataste'pi sopakaraNA varttante ? ucyate--- ajjhaSpavisohIe, jIvaNikAhiM saMthar3e loe / desiyamahiMsagattaM, jiNerhi telokkadaMsIhiM // 1085 // upadhidhAraNaprayojanAni / // 418 // ow.jainelibrary.org
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI |ghaniryuktiH // 419 // nanvidamuktameva yaduta - adhyAtmavizuddhayA satyapyupakaraNe nirgranthAH sAdhavaH, yadyadhyAtmavizuddhirneSyate tato jIvanikAyaiH saMstRte vyApte loke 1 nagnastvaM na vadhako bhavasi 1 ato jIvavinAzepyadhyAtma vizuddhayA darzitamahiMsakatvaM jinaiH || 1085 // ityAha uccAliyaMmi pAe, IriyAsamiyassa saMkamaTTAe / vAvajjejja kuliMgI, marijja taM jogamAsajjA // 1086 // IryAsamitasya sAdhoH sakramArthamutpATite pAde vyApadyeta saMghaTTanaparitApaiH kuliGgI - dvIndriyAdiH paritApyeta, mriyate vA'sau vyApAdanayogamAsAdya || 1086 | na ya tassa taNimitto, baMdho suhamovi desio samae / aNavajjo u paogeNa, savvabhAveNa so jamhA // 1087 // na ca tasya tannimitto bandhaH sUkSmo'pi sarvabhAvena manovAkkAyakarmabhiranavadyo'sau yasmAttasmAna sUkSmapi bandhastasya || 1087 // 1 * nagnakazcakaman vadhako bhavati, ato * ikt satyupakaraNe'parigrahatA / // 419 //
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI propaniyuktiH // 420 // prANivadhe'pyavadhakaH / NANI kammassa khayaTTha-muTTio'Nuhito ya hiMsAe / jayai asaDhaM ahiMsattha-muTThio avahao so u // 1088 // jJAnI samyagjJAnayuktaH, karmaNaH kSayArthamusthitaH-udyato hiMsAyAM ca na sthitaH / jayati-karmaNaH kSaye prayatna karoti, ahiMsArthamutthitaH, kintu sahasA kathamapi prayatnaM kurvato'pi prANivadhaH saMjAtaH, sa evaMvidho'vadhaka eva sAdhuH // 1088 / / tassa asaMceayao, saMceyayato ya jAI sattAI / jogaM pappa viNassaMti; Nathi hiMsAphalaM tassa // 1089 // tasyaivaMprakArasya jJAninaH karmakSayArthamabhyudyatasyA'saMcetayato-ajAnAnasya, kiM savAni, kathaM? prayatnavatA:pi kathamapi na dRSTaH, prANI vyApAditazca, tathA saMcetayato-jAnAnasya katham ? astyatra prANI jJAto dRSTazca na prayatnaM kurvato'pi rakSituM pAritaH, tatastasyaivaMvidhasya yAni sattvAni yoga-kAyAdi prApya vinazyanti, nAsti tasya hiMsAphalaM sAmparAyika-saMsArajananaM, yadi paramIryApratyayaM karma bhavati, tadekatra samaye baddhamanyatra kSapayati // 1089 / / jo apamatto puriso, tassa ya jogaM paDucca je sattA / vAvajjate NiyamA, tesiM so hiMsao hoi // 1090 // // 420 // Sain Education International For Privale & Personal use only
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghiniyuktiH // 42 // hiNskaahiNskaadisvruupm| yazca pramattastasya sambandhinaM yogaM kAyAdi pratItya ye sacA vyApAdyante teSAM niyamAt sa hiMsako bhavati // 1090 // je vi na vAvajjaMtI, NiyamA tesiM pahisao so u / sAvajjo u paogeNa, savvabhAveNa so jamhA // 1091 // ye'pi na vyApAdyante tepAmapyasau niyamAddhisakaH yataH sAvadyaH sapApaH prayogeNa kAyAdivyApAreNAto'vyApAdayannapi vyApAdaka eva // 1091 // yatazcaivamataH AyA ceva ahiMsA, AyA hiMsatti NicchI eso / jo hoi appamatto, ahiMsao hiMsao iyaro // 1092 // 1 spaSTA // 1092 / / prakArAntareNa tathAvidhapariNAmavizeSAt hiMsAvizeSaM darzayannAha jo ya paogaM jhuMjai, hiMsatthaM jo ya aNNabhAveNaM / amaNo u jo pauMjai, ittha viseso mahaM vuttoM // 1093 // 1. * AtmaivA'hiMsA hiMsA ca. ityayaM nizcayaH, yo'pramattaH so'hiMsakaH * ki // 421 // For Privale & Personal use only
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI opaniyuktiH ."122 // hiMsakAdisvarUpam / yazca jIvaH prayoga manovAkAyakarmamihisArtha yunakti, yazcAnyabhAvena, etaduktaM bhavati-lakSyavindhanArtha bANaM kSiptaM yAvatA'nyasya mRgAderlagnaM, tasyAnantaroktAnarAn mahAn vizeSaH / 'ama' amanasko-manorahitaH saMmUrcchaja ityarthaH, sa ca prayogaM kAyAdikaM prayuGktena vizeSo mahAnuktaH // 1093 // etadevAha hiMsatthaM jujato, sumahaM doso aNaMtaraM iyro| amaNo ya appadoso, jogaNimittaM ca viNNeo // 1094 // hiMsArtha prayoga yuGkte 2sumahAn dopo bhavati, itarazvA'nyabhAvena yo yuGkte tasyA'nantaro doSo'lpatara ityarthaH / amanaskasyAlpataratamadoSo bhavati, ato yoganimittaM yogakAraNaH karmabandho vijJeyaH // 1094 // ratto vA duvo vA, mUDho vA jaM pauMjai paogaM / hiMsA vi tattha jAyaDa, tamhA so hiMsao hoDa // 1095 // raktaH-ohArAdyartha siMhAdiH, dviSTaH-sarpAdiH, mRdo vaidikAdiH, prayoga kAyAdi prayukte, tatra hiMsA'pi bhavati / apizabdAdanRtAdi ca, 5tasmAnsa hiMsako bhavati // 1095 / / 1 kANDaM / / 2. sa mahAn / / 3. 0 syAlpatamadoSo 0 / / 4. yogakAraNikaH / ki 5 0 tasmAtsa hiMsako yo raktAdibhAvayuktaH // 1095 // ki // 422 // Jain Education in For Privale & Personal use only All jainelibrary.org
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI piniyuktiH // 423 // hiMsakAdisvarUpam / Naya hiMsAmittaNaM, sAvajjeNAvi hiMsao hoi / suddhassa u saMpattI, aphalA bhaNiyA jiNavarehiM // 1096 // na ca hiMsAmAgreNa hiMsako bhavati, kutaH ? 1zuddhasya karmasaMprAptiraphalA bhaNitA jinaiH // 1096 // jA jayamANassa bhave, virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi NijjaraphalA, ajjhatthavisohijuttassa // 1097 // yA virAdhanA yatamAnasya bhavetsUtravidhisamagrasya gItArthasya adhyAtmavizodhiyuktasya [sA bhavati nirjaraphalA] // 1097 / / paramarahassamisINaM, samattagaNipiDagajharitasArANaM / pariNAmiyaM pamANaM, NicchayamavalaMbamANANaM // 1098 // paramaM rahasyaM tattvaM, RSINAM samagragaNipiTakasya kSaritaH 3paThitaH sAge yaisteSAM, pAriNAmikaM pramANaM, pariNAmena bhavaM pAriNAmikaM, nizcayanayamavalamba mAnAnAm // 1098 / / Aha-yadyayaM nizcayastato'yamevAvalambyatAM 1. * zuddhasya puruSasya karma . k 2. vizuddhabhAvayuktagItArthatvena jAyamAnA virAdhanA'pi nirjarAheturitibhAvaH / / 3. patita iti pATho mudritapratAvasti |sN0| 4. * mAnAnAM, yataH zabdAdinizcayanayAH pAriNAmikamicchantIti * ki // 423 // For Private & Personal use only
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI piniyuktiH // 424 // ekAntanizcayA'GgIkAre caraNAdi naashH| kimanyena ?, ucyate NicchayamavalaMbatA, Nicchayao NicchayaM ayANaMtA / NAsaMti caraNakaraNaM, vAhirakaraNAlasA kei // 1099 // nizcayanayamavalambamAnA nizcayataH-paramArthato nizcayamajAnAnAH santazcaraNakaraNaM nAzayanti, bAhya karaNA'lasAH kecidevamaGgIkurvanti, yaduta-pariNAma eva pradhAnaH-na tu bAhyakriyA, etacca nAgIkartavyaM, yataH pariNAma eva bAhyakriyArahitaH zuddho na bhavati, tato nizcayavyavahAramatamubhayarUpamevAGgIkAryam / uktamupadhidvAram // 1099 // AyatanadvArasambandhamAha evamiNaM uvagaraNaM, dhAremANo vihIsuparisuddhaM / havati guNANAyataNaM, avihi asudhdhe aNAyayaNaM // 1100 // evamuktanyAyenopakaraNaM dhArayan vidhinA guNAnAmAyatanaM sthAnaM bhavati, avidhinA azuddhamupakaraNaM dhArayannanAyatanaM sa eva sAdhurbhavati // 1100 / / adhunA Ayatanasya paryAyazabdAnAha sAvajjamaNAyataNaM, asohiThANaM kusIlasaMsaggI / egaTThA hoti padA, ete vivarIya AyayaNA // 1101 // 1. 0 bAhyakaraNA'lasA-bAhya-paiyAvRttyAdikaraNa (tatra alasAH-prayatnarahitAH) ok) aaytndvaarm| // 424|| Jain Educationa lore For Privale & Personal use only W aiteibrary on
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH // 425 // laukikalokottarAnAyatanAni / sAvadyamanAyatanaM azodhisthAnaM kuzIlasaMsargiH[rgaH], etAnyekAthikAni, etAnyeva ca viparItAni Ayatane syuH // 1101 / 'vajjettu aNAyataNaM, AyataNagavesaNaM sayA kujjA / taM tu puNa aNAyayaNaM, NAyavvaM davvabhAveNaM // 1102 // spaSTA // 1102 // (dravyA[nAyatanamAha-k) davve rudAigharA, aNAyataNaM bhAvao duvihameva / loiyaloguttariyaM, tahiyaM puNa loiyaM iNamo // 1103 // dravyaviSayamanAyatanaM rudrAdInAM gRhaM, bhAvAnAyatanaM dvidhA, AyatanaM laukikaM lokottaraM ca, laukikamidam // 1103 // khariyA tirikkhajoNI, tAlAyara samaNa mAhaNa susANe / vagguriya vAha gummiya, hariesa puliMda macchaMdhA // 1104 // 1. 'vajjettu' 0 ityAdi gAthA / k) saMjJakapato nAsti |sN| // 425 //
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH / 426 // laukikalokottarAnAyatanAni / dvayakSarikA yatrAste tadanAyatanaM, tiryagyonayaH, tAlAcarAzcAraNAH, zramaNA-zAkthAdayaH, brAhmaNAH, zmazAnaM, vAgurikAH, vyAdhAH, gulmikA:-guptikArAH, harikezAH, pulindrA, matsyabandhAzca, yatra tadanAyatanamiti // 1104 // khaNamavi na khamaM gaMtuM (pra. kAuM), aNAyataNasevaNA suvihiyANaM / jaMgaMdha hoi vaNaM, taMgaMdhaM mAruo hoi // 1105 // kSaNamapi na kSamaM yogyaM anAyatanaM gantuM tathA AsevanA vA anAyatanasya // 1105 / / je aNNe evamAdI, logaMmi duguMchiyA garahiyA ya / samaNANa va samaNINa va, Na kappaI tArise vAso // 1106 // ye'nye evamAdayo jugupsitA dvayakSarikAdayo'nAyatanavizeSAstatra zramaNAnAM zramaNInAM vA na kalpate tAdRzo vAsaH / ukta laukikam // 1106 // aha louttariyaM puNa, aNAyataNaM bhAvato muNeyavva / je saMjamajogANaM, kareMti hANi samatthAvi // 1107 // 1. 0 dvayakSarikA-vezyA . k / 'yakSarikA padena dAsItyartho'nekatrasthale dRzyate / / // 426 // Jain Education For Privale & Personal use only Aliww.jainelibrary.org
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH 1427 // anaaytnmiisaaNsaa| ye saMyamayogAnAM hAni kurvanti samarthA api, tallokottarAnAyatanaM, taizca saMsagirna kAryA [saMsargoM na kAryaH] // 1107 // yataH aMvassa ya Nibassa ya, duNhaMpi samAgayAI mUlAI / saMsaggIeN viNaTTo, aMbo NivattaNaM patto // 1108 // spaSTA // 1108 // para Aha suciraMpi acchamANo, NalathaMvo ucchavADamajhaMmi / kIsa Na jAyai mahuro, jai saMsaggI pamANaM te // 1109 // spaSTA // 1109 / / 1punarapi para Aha suciraMpi acchamANo, verulio koyamaNiyaomIse / Na uvei kAyabhAvaM, pAhaNNaguNeNa NiyaeNa // 1110 // spaSTA // 1110 // AhA''cArya: bhAvuga-abhAvugANi ya, loe davihAI haMti davvADaM / verulio tattha maNI, abhAvugI aNNadavaNaM // 1111 // // 427|| 1. punarapyAha paraH / ki For Private & Personal use only
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH // 428 // lokotarAnAyatanAni / dvidhA 1dravyANi bhAvukAbhAvukabhedena // 1111 // UNagasayabhAgeNaM, biMbAiM pariNamaMti tabbhAvaM / lavaNAgarAisu jahA, vajjeha kusIlasaMsaggI // 1112 // nyUnazatatamabhAgena lavaNAdivyAptena bimbAni-carmakASThAdIni tAni lavaNena nyUnazatatamabhAgaspRSTena tadbhAvaM lavaNabhAvaM pariNamanti / atilavaNAkarAdiSu yathA tasmAdvarjayetkuzIlasaMsargim // 1112 / / jIvo aNAiNihaNo, tabbhAvaNabhAvio ya saMsAre / khippaM so bhAvijai, melaNadosANubhAveNaM // 1113 // sugamA / jaha NAma mahurasalilaM, sAgarasalilaM kameNa saMpattaM / pAvai loNiyabhAvaM, melaNadosoNubhAveNaM // 1114 // spaSTA / evaM khu sIlamaMto; a(pa.ku.)sIlamaMtehi melio saMto / pAvai guNaparihANI, melaNadosANubhAvaNaM // 1115 // kaNThayA // 1115 / / 2yasmAdevaM tasmAt1. 0 dravyANi AmrAdIni bhAvukAni k 2 . yasmAdevaM tataH / / // 428 // Jain Educationa l For Privale & Personal use only
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokottarAnAyatanAni / zrImatI dhaniyuktiH // 429 // NANassa daMsaNassa ya, caraNassa ya jattha hoi uvaghAto / vajjeja'vajjabhIrU, aNAyayaNavajjao khippaM // 1116 // anAyatanavarjakaH kSipram // 1116 // jattha sAhammiyA bahaba, bhiNNacittA aNAriyA / mUlaguNapaDisevI, aNAyataNaM taM viyANAhi // 1117 // vizeSato'nAyatanamAha-mUlaguNAH-prANAtipAtAdayastAn pratisevinaH, te yatra nivasanti tadanAyatanam // 1117 / / jattha sAhammiyA bahave, bhiNNacittA aNAriyA / uttaraguNapaDisevI, aNAyataNaM taM viyANAhi // 1118 // uttaraguNAH / piNDavizuddhathAdayastatpratisevino ye // 1118 // jattha sAhammiyA bahave, bhiNNacittA aNAriyA / liMgavesapaDicchaNNA, aNAyataNaM taM viyANAMhi // 1119 // liGgaveSamAtreNa praticchannA bAhyato'bhyantaratazca punarmUlottaraguNasevinaH // 1119 // adhunAyatanamAha // 429 //
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhaniyuktiH // 430 // drvybhaavaaytnaani| AyayaNaMpi ya duvihaM, davve bhAve ya hoi NAyavvaM / davvami jiNagharAI, bhAvaMmi ya hoi tivihaM tu // 1120 // bhAve trividhaM jJAnadarzanacAritrarUpam // 1120 // jattha sAhammiyA bahave, sIlamaMtA bahussuyA / carittAyArasaMpaNNA, AyayaNaM taM viyANAhi // 1121 // sugamA / suMdarajaNasaMsaggI, sIladaridaMpi kuNai sIlaiDhaM / jaha merugirIjAyaM (pra. laggaM), taNaMpi kaNagattaNamuvei // 1122 // spaSToktamAyatanam // 1122 / / pratisevanAdvArasaMbandhamAha evaM khalu AyayaNaM, NisevamANassa hujja sAhussa / kaMTagapahe va chalaNA, rAgadose samAsajja // 1123 // evamuktena nyAyenA''yatanaM sevamAnasyApi kaNTakapatha iva chalanA, kimAsAdya ? rAgadveSau samAsRtya [samAsAdya-prApya] // 1123 // 1. * syA'pi sAdhorbhavecchalanA, kimAsAdya ? ata Aha- rAgadveSau samAzritya * Ioki // 430 // For Privale & Personal Use Only bayong Jain Education
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH 431 // sevA yaduvihA, mUlaguNe ceva uttaraguNe ya / mUlaguNe chaTTANA, uttaraguNi hoi tigamAI // 1124 // pratisevanA dvidhA, mUlaguNe uttaraguNe ca, mUlaguNe SaTsthAnA, uttaraguNA trikAdikA - udgamotpAdanaiSaNA rUpA, AdigrahaNAtsa mitayo bhAvanA tapo dvividhamityevamAdIni gRhyante // 1124|| mUlaguNAnAha - hiMsAliyacorike, mehuNapariggahe ya Nibhitte / iya chaTTANA mUle, uggamadosA ya iyaraMmi // 1125 // udgamadoSAdikA itarottaraguNapratisevanA, AdizabdAdutpAdanaiSaNAdayo gRhyante // 1125 / / paDisevaNA mailaNA, bhaMgo ya virAhaNA ya khalaNA ya / uvaghAo ya asohI, savalIkaraNaM ca egaTThA // 1126 // pratisevA, malinatA, bhaGgaH, virAdhanA, upaghAtaH, azodhiH, zabalIkaraNaM cetyekArthikAH zabdAH / uktaM pratisevanAdvAram // 1126|| AlocanAdvArasaMbandhamAha - chaTTANA tigaThANA, egatare dosu vAvi chalieNaM / koyavvA u visohI suddhA dukkhakkhaTTAe // 1127 // pratisevanA dvAram / // 431 //
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniryuktiH // 432 // Jain Education donal paTsthAne prANAtipAtAdike, udgamAdike ca trike, anayorekatare dvayorvA chalitena - skhalitena vA sAdhunA vizuddhiH kAryA, niHkalaGkA duHkhakSayArtham // 1127 // sA ca vizuddhirAlocanApUrvikA bhavati, iti kRtvA''locanAmAha - AloyaNA uduvihA, mUlaguNe ceva uttaraguNe ya / ekkA caukaNNA, duvagga siddhAvasANA ya // 1128 // dvividhA'pyekaikA''locanA catuHkarNA bhavati, dvayorapi sAdhusAdhvIvargayorekaikasya, prathamaika AcArya:dvitIya AlocakaH sAdhuH, evaM sAdhuvarge, ekA pravarttinI dvitIyA''locayitrI, evaM sAdhvIvarge, 1 athavA dvayozva sAdhusAdhvIvargayormilitayoraSTakarNA, katham ?, AcArya AtmadvitIyaH pravartinI cAtmadvitIyA''locayati / SaTkarNA vA kathaM ? vRdvAcAryasyaikasyA'pi sAdhvIdvikamAlocayati / AcArya gItArthAdyabhAve siddhasAkSyA''locanA grAhyA // 1128 // AloyaNA viyaDaNA; sohI sambhAvadAyaNA ceva / NidaNa gariha viuTTaNa, salluddharaNaMti egaTThA // 1129 // 1 * athavA mUlaguNe uttaraguNe ca catuSkarNA * k 2. 0 sAmAnyasAdhvI vA yadyAlocayati SaTkarNA * iki AlocanA dvAram / // 432 // www.jaintelibrary.org
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ | vizuddhidvAram / zrImatI baniyuktiH // 433 // mmmmmmmy AlocanA vikaTanA zuddhiH sadbhAvadarzanA nindanA garhaNA viuTTaNA zalyoddharaNaM 1caikArthikAni // 1129 / / vizuddhidvoramAha itto salluddharaNaM, vucchAmI dhIrapurisapaNNattaM / jaM NAUNa suvihiyA, kareMti dukkhakkhayaM dhIrA // 1130 // spaSTA / duvihA ya hoi sohI, davvasohI ya bhAvasohI ya / davvaMmi vatthamAI, bhAve mUluttaraguNesu // 1131 // dravyeSu vastrAdizuddhiH / bhAve tu mUlottaraguNA''locanayA bhAvazuddhiH // 1131 // chattIsaguNasamaNNA-gaeNa teNa vi avassa kAyavvA / parasakkhiyA visohI, suThuvi vavahArakusaleNaM // 1132 // 3SaTtriMzadguNasamanvitena tenA'pi parasAkSikI zuddhiH kAryA // 1132 // atrodAharaNam 1. * kAni uktamAlocanAdvAram // 1129 // .k) 2 yacchalyoddharaNaM jJAtvA kurvanti duHkhakSayaM * // 1130 // / / 3. * jAtikule0 SaT / ki | // 433 // wrownw.jainelibrary.org
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI paniyuktiH // 434 // prAyazcittagrahaNavidhiH / jaha sukusalo'vi vijo, aNNassa kahei appaNo vAhI / soUNa tassa vijjassa, sovi parikammamArabhai // 1133 // spaSTo / evaM jANaMteNavi, pAyacchittavihimappaNo sammaM / tahavi ya pAgaDatarayaM, AloetavvayaM hAi // 1134 // tathApi prakaTataramAlocyamavazyam // 1134 // gaMtRRNa gurusakAsaM, kAUNa ya aMjali viNayamalaM / savveNa attasohI, kAyavvA esa uvaeso // 1135 // spaSTA / Na hu sujjhaI sasallo, jaha bhaNiyaM sAsaNe dhuva(ya)rayANaM / uddhariyasavvasallo, sujjhai jIvo dhuyakileso // 1136 // yathA bhaNitaM dhutarajasAM zAsane 1tathA zuddhayati // 1136 // sahasA aNNANeNa va, bhIeNa va pillieNa va pareNa / vasaNeNAyaMkeNa va, mUDheNa va rAgadosehi // 1137 // 1. * zuddhavyati tathA zuddharuddhRtasarvazalyaH * // 11.36 // ik // 434 // For Privale & Personal use only Doww.jainelibrary.org
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI bAlavadAlocanA krtvyaa| dhaniyuktiH // 435 // sahasA apratarkitameva, ajJAnena, bhItena, parapraritena, vyasanena, AtaGkena, maDhena, rAgadvaServA yatkiJcidakAryaM kRtam // 1137 // tataH jaM kiMci kayamakajjaM, Na hu taM labhA puNo samAyari / tassa paDikkamiyavvaM, Na hu taM hiyaeNa voDhavvaM // 1138 // yatkizcit kRtamakArya naiva punaH samAcarituM 'labbha'tti upalabhyate tathA tasya pratikrAntavyaM, na tu tadakArya hRdi 2voDhavyam // 1138 // jaha vAlo jaMpaMto, kajjamakajja va ujjuyaM bhaNai / taM taha AloejjA, mAyAmaya vippamukko u // 1139 // spaSTA / tassa ya pAyacchittaM, jaM maggaviU gurU uvaisati / taM taha AyariyavvaM, aNavatthapasaMgabhIeNa // 1140 // tasya sAdhoryatprAyazcittaM gurakho mArgavido dadati tattathaivA''caritavyaM sAdhunAnavasthAprasaGga bhItena // 1140 // 1. . yathA tathA * / 2. sarvamAlocayitavyamityarthaH siN0| 3. AlocayitavyaM kathamityAha / / 4. anavasthA yadyakAryakAraNAt prAyazcittaM na dIyate-na kriyate tato'nyo'pi pA niHzaGkaH syAdityanavasthA ki // 435 // For Privale & Personal Use Only .
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH // 436 // Jain Education onal vitaM satyaM va visaM va, duppautto va kuNai veyAlo / jaMta va duppauttaM, sappo va pamAiNo kuddho // / 1141 // na tatkaroti duHkhaM zastraM viSaM duHprayukto - duHsAdhito vetAla:, pramAdinaH puruSasya // 1141 // jaM kui bhAvasallaM, aNuddhiyaM uttamaTTakAlaMmi / dullabhavohIyattaM, anaMtasaMsAriyattaM ca // 1142 // anazanakAle durlabhabodhitvamananta' saMsAritvaJca // 1142 // yantraM vA duHprayukta, sarpo kruddhaH to uddharaMti gAva - rahitA mUlaM puNabhavalayANaM / micchAdaMsaNa sallaM, mAyAsallaM NiyANaM ca // 1143 // evamAlocya gAravarahitA 2 munaya utpATayanti mUlaM punarbhavalatAnAm ||1143 // tataHuddhariyasavvasallo, AloiyaNidio gurusagAse / hoi atiregalahuo, ohariyabharovva bhAravahI // 1144 // 1. 0 vaM cAtaH sarvamAlocayitavyam k / 20 munaya uddharantyutpATayanti / gAravarahitA''locanA kAryA / // 436 // ww.jainelibrary.org
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH 437 // ArAdhanA yAH phalam / atirekamatyartha laghurbhavati // 1144|| uddhariyasavvasallo, bhattapariNAe~ dhaNiyamAutto / maraNArAhaNajutto, caMdagavejhaM samANei // 1145 // bhaktapratyAkhyAne dhanikamatyartha yuktaH sa evaM vidhazcandrakavedhaM samAnayati karotItyarthaH / candrakavedhagadhAvedham // 1145 // ArAhaNAi jutto, sammaM kAUNa suvihio kAlaM / ukkosaM tiNNi bhave, gaMtUNa labhejja NivANaM // 1146 // 2 utkRSTazabdo'trAtizayArthe draSTavyo na tu bhavAnaGgIkRtya // 1146 // esA (pra.esoha) sAmAyArI, kahiyA bhe dhIrapurisapaNNattA / saMjamatavaiDhagANaM, NiggaMthANaM maharisoNaM // 1147 // spaSTA / 1. 0 TuktaH prayatnaparaH . ki 2. * utkRSTato'tizayena samyagArAdhanaM kRtvA zrIn bhavAn gatvA nirvANamavazyaM prApnoti utkRSTazabdaH .ki // 437 // For Private & Personal use only
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niyuktiH // 438 // ArAdhanAyutasya utkRSato bhavAH evaM samAyAri, jujaMtA caraNakaraNamAuttA / sAhU khavaMti kammaM, aNegabhavasaMciyamaNaMtaM // 1140 // spaSTo / esA aNuggahatthA, phuDaviyaDavisuddhavaMjaNAiNNA / / ikkArasahiM sAhi, egaNavaNNehi sammattA // 1149 // spaSTA / // zrIzrIdroNAcAryakRtavRtteH zrImadoghaniryuktyavacUriH zrIjJAnasAgaramarikatA samAptA ch|| zrImattapAgaNanabhogaNabhAskarAbha-zrIdevasundarayugottamapAdukAnAM / / ziSyaijinAgamasudhAmbudhilInacittaiH, zrIjJAnasAgaragurUttamanAmadheyaiH // 1 // [vasantatilakA] nidhivahnimanu1439mite'bde-vacUNireSA kRtaudhaniyukteH / svaparopakRtikRte ta-dvivRtarupari sphuTAjayatAt // 2 // // 438 // For Privale & Personal Use Only O ww.jainelibrary.org
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazastiH // zrImatI niyuktiH 1439 // zrIzAlivAhanazAke 1370 prabhavasaMvatsare / phAlguna zudi 11 gurau tAjanapure pustakamalekhi // zubhaM bhavatu zrIsaMghasya // zrIrastu // ' saMjJakapratiprAntasthitA prazasti : saMvat 1530 varSe mAdhasudi 14 bhaume zrI DuMgarapuranagare rAulazrIsomadAsavijayarAjye dhIrAlikhitaM / zubhaM bhavatu // 3 // kalyANa bhUyAt ||ch|| * ch|| '5' saMjJakapratiprAntasthitA prazaritaH iti zrodroNAcAryavRttyanusAreNairdayugInasuvihitaziro'laMkaraNakoTIrakaraNibhaTTArakaprabhubhIjJAnasAgarasUripAdaviracitA zrIodhaniyuktyivacUrNiH samAptA // 2 // zrImattapogaNanabhogaNa bhAskarAbha-zrIdevasundaragurUttamapAdukAnAm / ziSyairjinAgamasudhAmbudhilInacittaH, zrIjJAnasAgaragurUttamanAmadheyaiH // 1 // (vasaMtatilakA) nidhivahimanu 1439 mite'nde'-vacUrNireSA kRtopaniyukteH / svapa kRtikRte tad-vivRtarupari sphuTA jayatAt // 2 // (AryA) ch|| ||ch|| ||shrii|| / / graMthAgraM 330. / / / / zubhaM bhavatu / / kalyANamastu ||ch|| ma. jIvAlikhitamidaM ||ch|| // 439 // Jan Education n ational
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI niryuktiH |440 // Jain Education // zrIMmatI AdyaniryuktiH sAvacUrikA samAptA // phra ||440||
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ naryukti thAH 11 // / pariziSTa - 1 / || oghaniyuktiudvAra - gAthAH // arihaMte vaMdittA caudamaputrI taheva dasaputrI / ekkArasaMga suttattha - dhArae savva sAhU ya duvizevakamakAlo sAmAyArI ahAuyaM ceva / sAmAyArI tivihA ohe dasahA payavibhAge vaya - samaNadhamma saMjama veyAvacca ca baMbhaguttIo / NANAitiyaM tava -kohaNiggaddAi ya varaNamevaM piMDa visohI samaI- bhAvaNa paDimA iMdriyagigeho / paDileddaNa- guttIo abhiggahA caitra karaNaM tu udhe raharaNaM vAsAvAmAsu pAyalehaNiyA / vaDa uMcara pilaMkhU tassa alaMbhabhi ciMciNiyA bAramaaMgula dIkSA aMgulamegaM tu hoi vitthiSNA / ghaNa-masiNaNivvaNA vi a purise purise ya patteya || 6 ||[61] umao nahasaThANA sacittAcittakAraNA masiNA / AukkAA duviho bhomo taha aMtalikkho jaMghaddhA saMghaTTA NAbhI levo pareNa levuvariM / ego jale thalego nippagale tIramussaggo dagatIre tA ciTThe NiSpagalA jAba colapaTTo a / samae palaMbamANaM gacchaI kAraNaM apphusaMto 1 avacUristhemA gAthA tathA Ava0 niyukti'thA 665 tameya gAthA0 / saM / ||5|| [60] a // 3 // 11211 // 2 // [ 4 ] // 4 // [5] // 7 // [62] ||8|| [ 68 ] 11811 [02] pariziSTa 1 / // 441 //
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 10 niyukti ragAthAH 442 // sAgAra saMvaraNaM ThANatiyaM pariha rittu NAvAe / ThAI NamurakA tIre "jayaNA imA hoI // 10 // [72] tiviho vaNassaI khalu parittaNato thirAthirikkiko / saMjogA jaha hiTThA akkaMtAI taheva ihaM // 11 // [7] tivihA beiMdiyA khalu thirasaMghayaNe gharANo duvihA / avakaMtAI ya gamA jAva u paMciMdiyA NegA .12 // [77] puDhavidae ya puDhavIe udae puDhaSi tasa vAla kaMTA ya / puDhavi vaNassaIkAe te ceva u puDha vie kamaNaM / / 13 / / [78] puDhavi tase tasarahie niraMtara tase su puDhavIe ceva / Au vaNarasaI kAe NeNa NiyamA vaNaM udae // 14 / / [79] teU vAravihagA evaM sevAvi savyasaMmogA / NaccA virAhaNadugaM bajato jayasu uvautto / 15 // [8.] savvattha saMjamaM saMjamAo appANameva rakkheto / muccaI aivAyAo pugo visohI Na yAviraI // 16 // [81] je janiA ya heU bhavassa te ceva tattiyA mukkhe / gaNaNAIyA logA duNha vi puNNA bhave tullA // 17 // [87] iriyAvahiyAIyA je ce havaMti kammabaMdhAya / ajayANa te ceva u jayANa NivyAgagamaNAya // 18 // [88] vajjemitti pariNao saMpattIe vi muccae verA / avahaMto Na vi Na muccaI kiliTThabhAvo aivAyassa (tti vA tassa) / / 19 / / [4] gAmaduvArababhAse agaDasamIve mahANamo vA / pucchijja sayaM pakkha viyAlaNe tassa parikahaNA / / 20 / / [100] jaha sAgarami mINA saMkhohaM sAgarassa asatA / Niti tao suhakAmI NiggayamittA viNassati / / 21 // [182] evaM gacchA mudde sAraNavIIhi coIyA saMtA / miti tao suhakAmI mINA va jahA viNamsaMti // 22 // [183] // 442 // Jain Education For Private & Personal use only .
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 11 niyuktiragAthAH 443 // cakke me paDimA jammaNa NikkhamaNa-NANa-NivvANe / saMkhaDi vihAra AhAra uvahi taha daMsaNaTThAe // 23 // [185] [ete] akAraNA saMjayassa asamatta-tadubhayassa bhave / te ceva kAraNA puNa gIathavihAriNo bhaNiyA // 24 / / [186] gIttho avihAro bIo gIatthamIsio bhaNio / itto taIyavihAro NANuSNAo jiNavareNa hi) // 25|| [187] saMjama-AyavirAhaNa gANe taha daMsaNe carite ya / ANAlova jiNANaM kumvai dIha ca saMsAra // 26 // [188] muttaNirohe cava vaccaNigehe a jIviya cayaI / uTThaNigehe koThaM gelaNNaM vA bhavai nisuvi / 27 / / [292] 1jaDDo jabAta vo sukumAra mahi sio mahurabhAso / go) sugaMdhidavva icchai emeva sAhU vi||28|| [372] alasaM ghasiraM sudhiraM khamaga koha-mANa-mAya-lobhillaM / kohalapaDibadhaM veyAvaccaM Na kArijjA // 29 // [374] 2saDAsa pamajjittA puNo vi bhUmi pamajjijjA NisIe / gao a puvvabhaNiyaM tuaTTaNaM kappae Na divaa||30|| [420] ghettuM thira anuriyaM tibhAgabudvIi cakkhuNA pehe / to biiyaM paphoDe taIyaM ca puNo pamajjijjA // 31 // [426] 1 hastI / 2 jAna / // 443 // For Privale & Personal use only
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa / pukti thAH 44 // aNaccAviyaM abalI li)ya aNANubaMdhi a mosaliM ceva / chappurimA Nava khoDA pANI pANapamajjaNaM // 32 // [427] 5 appANIma cauhA aNaccAviyaM avaliyaM ca / aNubaMdhi NiraMtarayA tiriuDDhaha (ya) ghaTTaNA muslii||33|| [428] pasiDhilapalaMbalolA egAmosA aNegarUvadhuNaNA / kuNaI pamANapamAyaM saMkiya gaNaNovagaM kujjA // 34 // [432] pasiDhilamaghaNaM atirAIyaM ca visamagahaNaM va koNaM vA / bhUmIkaralolaNayA kaDDhaNagahaNekaAmosA // 35 // [164 mA0] dhuNaNA tiNha pareSAM vahaNi vA ghettu ikko dhuNai / khoDaNa-pamajjaNAsu ya saMkiyagaNaNaM kara pamAI // 36 / / [434] aNUNAI rittapaDilehA avivaccAsA taheva ya / paDhamaM payaM pasatthaM sesANi ya appasatthANi // 37 // [435] paDilehaNaM kurNato (pra. karato) mihA kaI kuNaI jaNavaIkaha vA / deI va paccakkhANaM vAeI sayaM paDicchaI vA // 38|| [440] puDhavI AukkAe teU-vAU-vaNassaI-tasANaM / paDihaNApamatto chAhapi virAhao hoI // 39 // [441] puDhavI AukkAe teU-bAU-vaNasmai-tasANaM / paDilehaNamAutto chaNDaM pArAhao hoi // 40 // [444] jogo jogo jiNasAsaNaMmi dukkhakkhayA pajate / aNNoSNamabAhAe avasattA hoi kAyavvo // 41 // [445] // 444 // For Privale & Personal use only wronaw.jainelibrary.org
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 / piniyuktidvAragAthAH // 445|| joge joge jiNasAsaNaMmi dakkharakhayA pajate / ekkekkami aNaMtA vaTTatA kevalI jAyA // 42 // [446] evaM' paDilehaMtA aIyakAle agaMtagA siddhA / copragavayaNaM savayaM paDilehA himo jao siddhI // 43 // [447] sesesu aba to paDileha'to desamArAheI / jaI praNa savvAgahaNamicchasi to NaM NisAmehApra.hi // 44.[448] paMcidiehiM gutto maNamAItivihakaraNamAutto / tavaNiyamasaMjamaMmi ya julo Agahao hoi 45 / [449] . NavagaNivese dugao ukkage mamaehi ukkiNNo / Niddhamahi harataNU vA ThANa' bheSaNa pavisijjA / 46 // [468] kutthalagAriagharagaM ghaNasanANAiA va laggijA / ukkera' sahANe harataNU ciTThijja jA sukko // 47 // [469] 2paDilehaNIyAkAle phiDie kallANadagaM tu pacchitaM / pAyassa pAsu ciTTe sovitta talleso 48 // [174bhA0] iyaresu porisitigaM saMcikakhAvetta tattiyaM chide / sava' pA vigiceI vArANaM maTTiya tAhe // 49 // (470) viTaya baMdhaNa dharaNe agaNI teNe ya da Diyakakhome / uubaddha dharaNa baMdhaNa vAsAsu abaghaNA ThavaNA // 50 / / (472) - aNAvAyamasaMloe parassa'NuvaghAIe / sameaNajhusire yAvi acirakAlakayaMmi a 1 bhramarIgRhaM / 2 iyaM gAthA avacUrimadhye na dRzyate kintu uddhArakRtA droNIyavRttisamalaMkRtIghaniyuktitaH samudhdhatA'to'Gkopi droNIyavRtteriti jJeyam // 0 // // 445|| Jain Education Internatiorial For Privale & Personal use only
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 gopaniyuktidvAragAthA: // 446 / / vitthiNNe dugmogADhe NApaNNe bilava Dijae / tasapANabIarahie uccArAINi vosire // 52 // [494] AyA-pavayaNa-saMjama tivihamuvaghAiyaM gdhAiyaM ) tu NAyavvaM / ArAma vacca agaNI piTTaNa asuI ya aNNattha // 53 // [496] je jammi umi kayA payAvaNa, Ihi thaMDilA te u / haMti annaMmi (hoti paraMmi) cirakayA vAsA vucche ya bArasagaM / .54 // [498] itthAyAma caurassa jahannaM joyaNe bichakki prN| cauraMgulappamANaM jahaNNayaM dUramogAI // 55 // [499] disi-pavaNa-gAma-mUria chAyAha e) pamajjiUNa tirkkhutto| jassoggahotti kAUNaM vosire Ayami (me) jo vA // 56 // [502] uttara puvvA pujjA jammAe misiarA ahivaDaM ti / ghANA'risA ya pavaNe sUrIagAme avaNNe a (u) // 57 // [503] saMsattaggahaNI puNa chAyAe niggayANa vosire(rii| chAyA'saI uhaMmivi vosiriya muhuttagaM ciTThe // 58 // [504] abbocchinnA tasA pANA paDilehA Na sujjhaI / tamhA hadu samattha (paha; ssa aTThabho na kapa // 59 // [510] ataraMtassa va pAsA gADha dukkhaMti teNa'vaTThabhe / saMjayapiTThI thaMbhe sela-chuhA kuDDa viTi (viTTi) e||60||[514] paMthaM tu vaccamAgo jugaMtaraM cakkhugA va paDilehe / aidUracakkhUpAe suhuma tiricchaggayA Na pehe // 61 // [515] accAsaNNa Nigehe dukkhaM daDupi pAyasaMharaNaM / chakAyavioramaNaM sarIra taha bhattapANe a // 2 // [516] // 446 // Jain Education For Privale & Personal use only Pw.jainelibrary.org
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaniyukti dvAragAthA: ||447|| uho karato avayavakhato viyadakhamANAM vA / vAyarakoe vahae taseyare saMjame dosA eyaM paDilehaNavihiM jujutA caraNakaraNamAuttA | sAhU khavaMti kammaM aNegabhavasaMciyamaNaM taM khIra - duma- he paMthe kaTThollA iMdhaNa ya mIso ya / porisi ega duga-tigaM bahughaNamajjhathAve AesatigaM bubu biMdu taha cAulA pasijjhati / mottRNa tiSNi ee cAulaudagaM bahu ues or bAusa vaMbhaviNAso aThANaThavaNa ca / saMpAimavAivo palavaNa AtopaghAto ya ||37|| [542] abhAra cuDaNa paNae sIyala pAvaraNa jIragelaNaM / ovaNa kAyavo vAsAsu adhovaNe dAsA ||68 || [543] Ayariya - gilANANaM maIlA maIlA puNA vidhovaMti / mA hu guru avaNNA logaMmi ajIraNaM ire // 6 / / [546 ] abhiMtaraparibhogaM ubara pAuNaI nAtidUre y| tiSNi ya tiNi ikkaM NisiM kAuM parikkhijjA || 70 || [ 547 ] keI sores fife saMvAseu tihA pari (u)cchati (paDicchejjA) / pAuNIya jar3a Na laggati chappayA tAhe dhovejjA / / 71 / / [ 548 ] accholapaTTaNAsu a Na dhuve dhove payAvaNaM na kare / paribhogamaparibhogaM chAyA''yava peha kallANaM 118311 [484] ||64|| [ 526 ] a || 65 // / [ 533 ] pasaraNaM / / 66 / / [ 539 ] // 72 // [551] paDhamacaramA sisire gimhe addha ca (tu) tAsi vajjijjA / pAyaM Thave siNehAti rakkhaNaTThA paveso vA // 73 // [612] pariziSTa 1 / 1188011
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 / opaniyuktiuddhAragAthAH // 448 // saMnamaheU lebo na vibhUsAe vayaMti titthayarA / saI asaI diTTha saI-pAhamme utraNa o u // 74 // [618] Ayarie ya gilANe pAhuNae dullahe sahasalAme / saMsattabhattapANe mattagagahaNaM aNuNNAya // 75 // [658] bAhAhi aMgulII va laTThII va ujjuo Thio saMto / Na pracchijja Na dAvijjA paccAvAyA bhave dosA // 76 // [672]] chakAyadayAvaMto vi saMjao dullahaM kuNaI bohiM / AhAre NihAre dugaMchie piMDagahaNe a // 77 / / [676] jo jaha va taha va laddhaM gihaI AhAramuvahimAI ya / samaNa(gaNa) mukka jogI saMsArapavai o bhaNio // 78 // [687] tivihovadhAyame pariharamANo gavesae piMDa / vihA gavasaNA khalu dave mAre imA davve // 79 // [684] jiyasattu devi pittasaha pavisaNaM kaNagapiTTapAsaNayA / DAhala duccala pucchA kahaNaM ANA ya purisANaM // 80 // [685] sIvannisarisamodagakaraNaM sovannirukkhaheDhesu / AgamaNa kuraMgANaM pasatya apasastha uvamA 3 // 1 // [686) viiyameyaM kuraMgANaM jayA sIvanni sIdaI / purAvi vAyA vAyaMti na uNaM puMjagapuM..gA // 82 / / [687] hatthigahaNami gimhe araha hi bharaNaM tu sarasINaM / accudaeNa NalavaNA abhirUDhA gayakulAgamaNaM / / 83 / / [688] viiyameya gayakulANaM jahA rohaMti NalavaNA / annayA vi jharaMti saro na evaM bahuodagA // 4 // [689] // 448|| Jain EducatioraM For Private & Personal use only lat ur.jainelibrary.org
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirmukti dvAragAthA: ||40|| // 86 // pAyapamajjaNa NisIhiyA (pra. bAhiM NisIhi ) ya, tiSNi u kare pavesaMmi / aMjali ThANavisohI dauMDaga uvafree // 85 // [ 782] kAusaragama Thio ciMte samuANie aIyAre / jA NiggamappaveseA tattha u dose maNe kujjA [ 790 ] icchijja Na icchijja va tahavi payao NimaMta sAhU / pariNAmavasaddhIe NijjarA hoagahie vi bharavayavidehe paNNarasavi kammabhUmIyA sAha / ikkaMmi hIliyaMmi savve te hIliyA huti veyAvacca' niyaya kareha uttamaguNe dharaM [ra]tANaM / savvaM kira paDivAI veyAvacca apaDivAI pabhiggassa mayassa va NAsaI caraNa surya aguNaNAe / Na hu veyAvacca' ciya suhodayaM // 87 // [ 812] // 88 // [ 813] // 89 // [ 819] NAsae kammaM 118011 [20] lAbheNa jojayaMto jar3aNo lAbhaMtarAIyaM haNai / kuNamANo ya samAhiM savvasamAhiM lahaI sAha yAvacce asi sahAe kAukAmassa | lAbho caiva tabassissa hoI akSINamaNasasma aha hoI bhAvaghAsesaNA u appANamadhpaNA ceva sAhU bhujiukAmo aNusAsaI nijjaraTTAe bAyAlI sesanakaDa mi gahaNaMmi jIva ! gahU chaliyo / ehi jaha Na chalijjayi bhuMjata rAgadosehi ||14|| ja abha gaNale vo sagaDakkha-vaNANa junio hu'ti / iya saMjamamaravaddaNaDa-yAe [sAhUNa] AhAro || 95|| kaDapayaracchreNa bhottavvaM ava sIhakhaieNaM / egeNa aNegehi vivajittA dhUmamaMgAlaM // 96 // // 91 // [ 821] / 92 / / [824] // 93 // [ 831] [ 832 ] [ 833] [ 867 ] 83 pariziSTa 1 / // / 449 //
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ o niyukti uddhAragAthAH / // 450 // Jain Education Ind asurasura acatracatra' aduamavilaMbitra aprisaarddi| maNavayaNakAyagutto. bhujai aha pakkhivaNasohi // 97 // [ 868 ] anaMta bhokkhAmiti vesae bhujae ya taha caitra / esa sasAraNiviTTho sasArao uDio sAhU || 98 / / [ 873 ] hiyAhArA miyAhArA appAhArA a je garA / Na te vijjA tigicchati appANa' te timicchA ||19|| [ 880] veNa veyAvacce iriTTAe a saMmaTTAe / taha pANacittI[batti]yAe haTTaM puNa dhammaciMtAe // 100 // [ 882 ] Aryake uvasagge titikkhayA baMbhaceragutI [ e ] / pANidayA tabaheu sarIra - kuccheanaDAe ||101 / / vigiyiM viddittaM airege bhattapANa bhoktavyaM / vihimadiye vibhutte ittha ya cauro bhave bhaMgA kAgasIyAlakkhavaM daviarasa sAo praam| emo ubhave afast jagaddiya bhoaNaMmi [882 ] || 1 : 2 // [ 899 ] [bhujao ya] vihI 103 // / [ 901] jaha gahiyaM tahaNIya gahaNa bhojaNe viho gamo uvakosamaNukkosa samakayagsa' tu bhujijjA // 104 // [ 904 ] asiyA aMta AsaNe majjhi duri bhAve ya (va. taha ya dUre ya) / tiSNava aNahiAsI aMtA chacchacca bAhira / / 15 / / [954] emejaya pAsavaNe vArasa caDavIsiyAMca pAminA kAlasya vitiSNi bhave aha sUro atthamuvayAi // 106 // [ 905 ] kaNagAbhA hI kala' tipaMca satte [vi] gimhi sisirAse / ukkAu sarehAgA raMhArahio bhave kaNagI to) // 107 // [ 922] // pariziSTa 1 / // 450 // v.jainelibrary.org
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 / ovaniyuktiudvAragAthAH / // 451 // vAsAsu atiSNi disA havaMti pAmAiyami kaalNmi| sesesu tIsu cauro (uDe) uThe mi cauro caudisi pi // 108 // (984) tisu tiSNi tAragAuo uDu'(uu)mi pAbhAie adivavi / vAsAsu a tAragA cauro chaNNe NiviTTho vi| // 109 / / (995) pAosiya aiDharatte uttaradisi punca pehae kaal| veratiya mi bhayaNA puvadisA pacchime kAle // 110 // (997) ukkosa tisAmAse dugAuaddhANamAgao sAhU / cauraMgUlaNabhariya' japajjata tu sAhussa // 11 // (1012) vaTTa caurasa hoi thira' thAvaraM ca vaSNaM ca / huDa' vAyAidaM bhiSNa ca adhAraNijjAI // 112 / / (1035) egapavya' pasaMsaMti dupacyA klhkaariyaa| tipavvA lAbhasaMpaNNA caupavvA mAraNaMtiyA // 113 // (1069) paMcapavvA u jA laTThI pathe kalahaNivAraNI / chapavA ya vAyaMkA sattapavvANi[arogayA // 114 // (1070) cauraMgulapaiTThANA aMDagulasamRmiyA / sattapaccA ya (u) jA laTThI mattAgayanivAriNI / 115 / / (1071) aTThapavvA asapattI NavapavvA jskaariyaa| dasapabvA ya (u) jA laTThI tahiyaM savvasaMpayA // 116 // [1072] vaMkA kIDakvaiyA cittalayA pollaDA (ya) daiDhA ya / laTThI ya ubmasukkA vajjeyavyA payatteNa // 117 // (1073) ghaNavaDhamANapavvA NiddhA vaNNeNa egavaNNe ya / ghaNa-masiNa-vaTTa-porA laTThi pasatthA jaijaNassa // 118 / / (1076) // 451 // wronw.jainelibrary.org Sain Education International
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 / gopaniyuktidvAragAthAH // 452 / / jaM jujjai uvayAre (karaNe) uvagaraNaM ta si hoi upagaraNaM / airega ahigaraNaM ajA (pra. to) ajayaM pariharaMto // 119 // [1079]] uccAliyaMmi pAe iriyAsamiyassa saMkamaTThAe / vAvajjijja kuliMgI marijja ta jogamAsajjA // 120 // [1086] Na ya tasma taSNimitto baMdho suhumo vi desio samae / aNavajjo u paogeNaM savvabhAvaNa so jamhA // 121 // [1087] jA jayamANassa bhave virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi NijjaraphalA ajjhatthavisohijuttassa // 122 / / [1097] Na hu sujjhaI sasallo jaha bhaNiyaM sAmaNe dhuyarayANaM / uddhariyasavvasallo sujjhaI jIvo dhuyakileso // 123 / / [798] jada bAlo jaMpato kajjamakajja va unjuyaM bhaNaI / ta taha AloijjA mAyAmayavippamukko y||124|| [801] Navi ta satthaM va visaM va duppautto vi kuNai veyAlo / jaMta va duppauttaM sappo va pamAiNo kuddho||125|| [803] jaM kuNai bhAvasalla' aNuddhiyaM uttama kAlaMmi / dullahabohiyatta aNatasasAriyattaM ca // 126 / / [804] eyaM sAmAyArI jujaMtA caraNakaraNamAuttA / sAhU svani kamma aNagabhavasaMciyamaNata // 127 [810] // iti zrI opaniyukti- uddhAragAthAH samAptAH // zrI zubha' bhavatu // // 452 / / Jain Education ibrary
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrImatI shodhniyuktiH| // 453 // zuddhipatrakam / zuddhipatrakam / . zuddham patram paMktiH azuddham zuddham patram paMktiH azuddham samAcArI padArtha katavyo sAmAcArI padArthaH kartavyo gharANA Sar3a vyogAta Ver>> gharaNA. SaDa vyAgAt evaM niyukti bhabatIti aguAgA niyukti balastaMti sAdAharaNa yAdInA dravyANAM nirIkSaNA' varAdibhiH phiDitA NijjavagAsa evaM m mraruvv balavattaMti sodAharaNam yAdinAha . dvArANAM nirIkSaNAss varAdibhiH phiDito Nijjava-ssa >>vor sarve save to niryukteyukti bhavatIti aNu-bhogA niyukti // 453 // gacchatA samae gacchato. samaye Jain Education international For Privale & Personal use only
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI gopaniyuktiH / 1184811 Jain Education Internet azuddham khaNDevakaH 1 saMyabhA 116811 // 81 // prANAtta 0 * pradArthA eriyA 0 sAbo 60 sAghorA 0 0Nate bandho bairAt mukutra parrika0 pRchat zuddham saNDevakaH 72 saMyamA0 // 81 81 A // prANAti* 0 padArthA iriyA 0 sAdho ha sAdhorA Nate bandho vairAt mukatra parika pRcchet h patram 39 41 45 45 45 46 47 47 47 48 49 49 49 51 52 52 paMkti: 7 12 Y 1 2 13 7 azuvam athava bhAva vadya sAghubha nAvaka ! / saMsada karAti caturdhi // 0 pannAnam buccha yacyAtara khaggaDAn dA velAya m 6jana0 zuddham athavA bhAva vaidya sAdhubhiH nodaka 1 ; saMsade karoji catuvA panthAnam puccha zayyAtara khaggUDAn do ve yAm prajan patram 53 53 54 54 70 70 76 81 100 100 108 109 114 114 120 121 paMkti: 8 12 6 zuddhipatrakam / / / 454 // jainelibrary.org
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuddham zuddha patram paMktiH | azum zuddham patram paMktiH 159 3 zuddhipatrakam / __ zrImatI maaghniyuktiH| // 455 / / khADa 122 122 123 darzayanti bhaGgA yAvasikA gacchanti koDa dRSTAnto khaggaDa gacchAnna kAi darzanAyA gItA (298 gAdA. pravizAnta statA wr82. daMzayanti bhaGga (jAva siyA) hapAntA cauddasa dhIrAyAM hastA ghaDa paMcidiehiM gutto trividha baizAkha. uru 14 CNG. cauddisa vIrAyAM hasto ghaDa paMcidiehiM 188 192 darzanIyA gItArtho 287 gAthA. mr'ihaani stato vyApya tamagAthAyAm rAtrI 332 prasiddhau 194 14. 141 jApya trividha vaizAkha magAyAyAm rAmA 150 152 155 kara prasiddhA kAyikA kAyikI bhUtA dhAto'pi pAte to ghAto'pi ApAte // 455 / / jinA jino 216 Jain Education international For Privale & Personal use only
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuddham patram azuddham patram paMktiH zuddhipatrakam / zrImatI oSaniyuktiH / // 456 // lh 259 zuddham dAlI kokilikA mArge (agaDAdau) lekhano. bubbuya dAlA kokilA mAge (agaDAdA) lekhanA. vunya 22. . lhy 282 . 226 227 283 bahu . Irom varur zuddham * zvAdirakSArtham sarpiSAdinA manujJAtam hasthi . NalavaNA puMjAH rucervaja karoti gRhIta zrotrAdyaiH sAdhorapi voccheya 'tassavAvi grAhyeva Y 4 0 zvAdikSArtham sarpiSA binA maDanujJAtam isthi . Na latraNA pujA rucevana karAti gRhAta zrotrathaiH sAdhArapi voccheo 'tasa'bAvi grAvI . . . RAN MANANU pAvaNa vAyAzca hastakaNDaka ekoNike vAvA. praglAnAni nanta / nasya dvindriya. bhujamANassa AY .m palavaNa vAyozca hastekaNDaka ekoNikI vAyavo. pramlAnAni nantavanasya. dIndriyA0 bhujamANassa . MY 305 MY y MY // 456 / / MY 314 . Jain Education.inralia For Privale & Personal use only ainelibrary.org
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ azuddham paMktiH patram acam azuddham patram zuddham paMktiH shuddhipptrkm| zrImatI piniyuktiH // 457 // zuddham vakkhice Niyaya, kareha zruta pyeSAM duSpraveze 326 . .. 330 avavikhate Niyaya kareha, zrata pyevAM *I praveze zaSa dAccaga bhAkatRNAM 0kamAda aprataki dAne AJcaya zeSa doccaMga 355 357 bhoktRNAm kamadi apratarkitadAne acciya prapekSya pratyupekSya 373 stambhAdA stambhAdau indriyANAM 376 pathikI pathikI 379 * puphiya * puphiya 379 pramArjayana pravizati pramANa yan 381 pravizati sasaMcArA sasaMcArau 392 tyoghA. tyAMgho0 392 jaNANa jiNANa * kramA, draSTavyAke kramAke draSTavyA 393 mataA sacceka taccaka tiSThAna pratiSThAna 398 . 358 hAi mattao carame vAsiraha dAvahA * casmeSu vosirada duvihA AWAB AMBABAR te, // 457 // tatA
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI azuddham patrama paMktiH / azuddham paMktiH dhaniyuktiH / // 458 // hastAn 4.4 12 svapa kRti odyani. *dasiphA. hastA dhaNaM *daziphA. sahitena 404 rahitena . 3 zuddham patram svaparopakRti0 439 bhodhani0 440 zuddhipatrakano vadhAro aNuvaesA zAkAdi bAhulye 99 jogA jogA 193 omA-bAlA, 268 glAnArtha, saMghAiTakA *zcarvAya * kAzI saMghATakA *zcatvArya * kezo ktaughani0 aNuevasA zAkAdibAhulye joge joge oma-lAnArtha . . kRtAdhani. 438 // 458 // For Private & Personal use only
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-2 opaniyukti-avacUriMgata-viziSTavyAkhyAtazabdAnAmarthasaMgrahaH / zrImatI dhaniyuktiH / // 459 // pariziSTa-2 patra artha atha 28 kArakANi avame avamaudarika uttamArthaH phiDitaH sAMbhogikeSu saMgAraH phiDitaH 25 - tanugamanikA 28... vAsibhatta' udAharaNAni durbhikSe durbhikSa' anazanaM bhraSTaH, mArgabhraSTaH sAmAcArIsameSu saMketaH bhraSTaH, mArgabhraSTaH saMjJAbhUmi dopAna vRSabhAH saMkhaDiH bhrASTiH ciciNikAmayoM saNDevakaH saMghaTTaH lepaH lepoparijala AbhogaH mArgataH gItArthAH mojanakaraNaM, prakaraNa rohitA bhRH ambilikAmayI pApAgaH aMdhAdhamAtrapramANa jalaM nAbhipramANaM jalaM nAbhipareNa jala upakaraNaM pRSThataH 41 // 459 // 42 wow.jainelibrary.org
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUla patra mUla artha zrImatI piniyuktiH| // 46 // pariziSTa-2 kRttiH anantakaM DevanaM nitambaH khaggUDaH uddhaMsanaM rodhaH vinipAtaH saMkhaDiH zaThaH AkrozakaraNaM gamanavyAghAtaH vrajaH artha came kambalAdivatra laGghanaM parvataikadezo vananikuJjo vA bhaGgaH (prakAra:) visadRzatA vandanaka purI pravacanopadezaparvaka karkazabhaNanaM pratipAlana nIrasaM gamaH vidhuratA kRtikarma chagaM kharaNTaNaM bhojanakaraNaM, prakaraNaM gokula zrAvakaH kAgjikaM, udaka sajjhI (saMjJI) 67 prabhUtaM +paDDacchikSIra kSaNa: pratIkSaNa prAntaM pArihaTTikSIra utsava darzanakaraNaM sAdhukhedajJaM pazyatA 'oyaviya" 73 // 460 // JainEducation in For Privale & Personal use only Anjainelibrary.org
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra artha patra aa 75 89 AhiNDikaH zrImatI niyuktiH| // 46 // pariziSTa-2 artha agItArthaH bhramaNazIlaH vAyupravezaH 'ohAmioM varNa: 'ohAtA' gavAkSaH parAjitaH (bahubhistiraskRtaH) yazaH cikitmako vadyaH upAnadgUDhapAdAH maNDalabandhena sthitAH dvadhakSarikA-vezyA pRthaka antargatakuTI ghoraNakaraNaM (ghora) viharati utthitaH haritaparNI 81 96 'tegicchiti sopAnakAH 'cakkavAla'ti 'khariyA' 'visuni +phalahikA AharaNA 'duijjaI' pravrajyAderapasarpantaH gRhasthatAM pAvasthAditAM yA prApnuvanta ityarthaH udvasitaH zAkAdi-lIlotarI athavA balidAnamA gharapara karelI lIlo pAMdaDAnI nizAnI snigdha prArthitaH // 461 // 107 112 praNItaM 'ohAmi For Privale & Personal use only wo
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ogha niyuktiH / 1188311 Jain Education Int patra 113 120 120 122 "" 128 128 130 132 135 136 mUla duSTAzvaH kubja: vaDabhaH prakaraH kumAra: ubhAmaga cilimaNI samudAnaM jaDhAH asaMkhaDa gulmaM kurukucA madaH atha gardabhaH vakraH vAmanaH dhAnyasya mardana' saukarika: (kasAI) pAradArikaH javanikA bhikSAM tyaktAH kalahaH sthAnaM pAdaprakSAlanA aha kAraH patra mUla 138 saMDAsa "" 150 154 155 "" 159 164 165 165 170 175 Aloka' audArika +puti prAntaH 'aciyate 'acchaNa 'ti jAvasiA ghasi kRtayoginaM 'Asa' kSapakaH artha urusandhi [urusaMdhi] dvAra caGgakaM ciliminIM adAnazIlaH sAdhvAgame'prIticintaka: svAdhyAya sthAnaM ghAsavAhikA bahubhakSakaM gItArtha prAghUrNaka tapasvI pariziSTa - 2 // 462 // ainelibrary.org
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra artha patra artha mUla UdhavedikA 177 antarapallI pariziSTa-2 zrImatI shodhniyuktiH| // 463 / / 186 azevedikA anubandhaH ArabhaDA +sammardA tiryagvedikA mosI vivakSitagrAmAdAsanno | 187 grAma: nirantaratA 188 tvaritaM anyAnyavanagrahaNaM upadhau upavizya pratilekhanAkaraNaM muzalanI jema upara tathA nocenA bhAgamA kapaDu aDe tevu paDilehaNa vastra pratilekhayitvA javanikAdau kSepaNaM sA athavA vastrAJcalA- 16 nAma kSepaNa jAnunorupari hastau kRtvA pratilekhana' yatra sA jAnunoradho hastau kRtvA yat pratilakhanaM sA saMdaMzayormadhye hastau kRtvA yat pratilekhanaM sA bAhavorantaga dve jAnunI kRtvA yat pratilekhana sA bAhavogntAka jAnu kRtvA yat pratilekhanaM sA cakSuSA nirUpya yatkAryakaraNaM ubhayavedikA vikSiptA ekatovedikA prakSAsaMyamaH // 463 //
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI ghaniryuktiH / // 464 // Jain Education Int patra 196 201 pupphaga ghanasaMtAnakaH ** 205 anApAto 208, 411 'kha' 209 212 215 217 mUla upekSAsaMyamaH 19 218 apuSpitaM ger: saMsaktagrahaNiH +lRtA dAli: vizvambharaH artha sAdhunodana viSayakaH, gRhiNastvanodana viSayakaH budhnaM kolikapuTaM anabhyAgamaH bRhatpramANe zephe [puruSacine] tarikArahitaM jala tRNAdicchanno bhAgaH kRmisaMsaktodaraH koliyakaH jIvavizeSaH rAja: [phATa jIvavizeSaH patra 218 "" 219 219 226 "" 229 229 233 233 19 " 11 mUla unduraH gRhako kilikA yugaM + omo +avaradvigA ghaTTakaH cAkusika: 'obhAvaNa' odanaM vyaJjanaM pAnakaM AyAma Dagalaka artha saraDa: (gIrolI) caturhastapramANaM bAlaH latA jIvavizeSaH pASANavizeSaH lepitapAtragharSaNArthaH bhUSaNazIlaH paribhavaH kurAdi timmaNaM AcAmlaM ava zrAvaNaM iSTakAkhaNDa pariziSTa-2 // 464 // fainelibrary.org
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra mala artha artha sacoppaDagaM | pariziSTa-2 zrImatI ropaniyuktiH / // 465 // sasnehaM tilatailaM 'khara" tADanaM S 0 auSadhaM bheSaja yakSaH bhRguH pratIcchaka 246 mallikA patra 257 259 263 265 268 272 278 279 loTTaH [kuTTitatandulAH] antarupayogI bahirupayogI thA rAjI [phATa] sUtrArthagrAhI pAtravizeSaH [malI koDiyu iti bhASAyAM zarAvaM bhRti pUrvalepitaM [tasminneva dine pUrva liptam] 239 244 paMtAvaNa ucchuddha omaH veNTala vRttakhuraH pratikuSTa vikSiptaM bAla: nimitta azvapradhAnaH chimpakAdigRha sUtakopetagRha vA mlecchagRha anI timatkula tRNavizeSavanaM upaghasarasthAna [khAla] 246 246 253 mallakaM kSAra arajitaM milakkhU 283 aciyattagRhaM nalavana nirdhamanasthAnaM // 465|| 290 Sain Education International For Private & Personal use only
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ mala artha pariziSTa 291 aSTavarSamadhyaH zrImatI opniyuktiH| // 466 / / kuSThI avyaktaH tvagdoSaH bAlavatsA caturtharasikaM 292 'khaMtiya kepaTThi patra mUla artha 298 , udvATakapATa anargalitakapATana kintu dattakapATa [sAMkala vagaranuM baMdha karela kabATa gantrIsaMbandhi patthikA bRhatIpeTiko alindaM kuNDakaM garaH AhAraM staMbhayati kArmaNaM vA 309 bAusiyA vibhUSaNazIlA avagraha patadgrahaM [pAtaru] 'sapacchAgaM' sapaDalaM [paDalA sahita] 317 sAmudAnikAticArAn bhikSAticArAn zizupAlakA kAjikaM [pIvAnI kAMjI]] jananI pavarSIyA vA saptavarSIyA bAlA saMdeza Apavo AliGganam ityarthaH chardanam [ulaTI] akSiptaH pIjabAnuM sAdhana 292 appAhaNa 'avayAsa' vamanaM 315 // 466 / loDhaNa Jain Education in G e library.org
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra patra artha pariziSTa-2 zrImatI bhopniyuktiH| // 467 // 317 vikaTanA 318 AyukA 320 uccAtaH 326 baDunivemaM 327 pratibhagnaH atha AlocanA upayogapara zrAntaH bahavAyaM uniSkrAntaH [dIkSAtyAgI vaiyAvRtyaM kuruta gugerabhimukha hastasyopari kharaNTanaM [jemAM hAthano uparano bhAga kharaDAya] vipulamukhe bhAjane apathyaM parisasthita 337 'kasaTTatti 337 'chabbaeNaM' 338 gotArthaH 338 'omoti 342 lambanAzinaH 343 'asurasura" 328 333 334 'paDitappaha'tti pratyugmaM +bahulevADaNaM svacchIbhRtaM kacavara vaMzapiTakena ratnAdhika: laghuparyAyaH laghukavalamojinaH maraDakAn akurvana [saNDa evA zabdone na kare] vakamiva na cayati [catra caba karatAM na cAve bubhukSitaH prANaH 343 acavaca // 467 // 334 333 'pagAsamuhe' akArakaM 348, 'chAo' 348 thAmaH For Privale & Personal Use Only
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra | patra mUla pariziSTa-2 zrImatI gopaniyuktiH / // 468 // 349 375 +ghaGghazAlA 377 351 353 365 artha pazcimakAle saMlekhanAkAle AtmakSamA AtmahitA AtaGkaH jvarAdiH +saMlihanakalpaH pAtra sApha karavAnI rIta vivecakaH pariSThApakaH obhAsita prArthita panthAH sAhI'tti gRhapaGkteragrabhAgaH [khaDakI pariNatti anazaninaH adhikAsikAbhUmayaH saMjJAvegena pIDitaH yatra sukhenaiva gantu zaknoti tA bhUmayaH 382 387 387 saMsarpagAH khedajJaH 'vaDAro'ti oghopadhiH upagrahApadhiH artha dIrgho'nAthamaNDapaH [vistIrNazAlA pipIlikAdayaH gItArthaH vaSTaka:-vibhAgaHityarthaH nityameva yA gRhyate kAraNe Apanne saMyamArtha yA gRhyate pAtraparikaraH jyeSThASADhamAsau na parakIyaM yAcitaM, katipayadinasthAyi, api tu svakIya pAtra vihaH 369 388 371 373 pAtraniryogaH utkRSTatRNmAsau sthAvara // 468 // Jain Education inale For Privale & Personal use only
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha patra mUla 397 varNya patra 404 porAyAma pariziSTa-2 zrImatI gopniyuktiH| // 469 // aMguThAnA parva para pradezinI AMgalI mukavAthI jeTalugola bane teTaludAMDI ane niSadyA sahita rajoharaNa hoya 'vAyAviddha bhinna 405 aMguSThaparva artha snigdhavarNopetaM kvacinimnaM kvacidunnataM yat pAtra tat akAlenaiva zuSkaM saMkucita valibhRtam [trAMsuthayelaM rAji[taraDa]yukta sacchidraM vA pAtraM citrala' apratiSThatAdhonAgavat pAtra vaMzagrathitaH samatalakaH vistIrNa zakanipurISaH davarakena trINi veSTanAni daco yatra pAzita zabala 398 398 pora sthAna tuyadRNa saMkocana karaNDakaH kAyotsagaH zayanaM jAnu-saMdaMzakAdeH [hIMcaNanA sAMdhAne vAlavA] mAthAnA pAchalA bhAgamA Avela sthalavizeSa oThanI lAInanA barAbara pAchalA bhAgamA te sthAna che. 402 403 404 kRkATikA zakuniparihAraH 'tipAsiya // 469 // For Privale & Personal use only
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra mUla artha patra 413 vadhaH pariziSTa-2 zrImatI gopniyuktiH| // 470 // 'uddha'saNaM' khisanA mUla yaSTiH viyaSTiH vidaNDaH 'Dahare 411 413 hIkaH carmakAzo carmacchedana paribhavaH laghumAtrake lajjAlu: nakhaharaNyAdisthAna vardhapaTTikA athavA pippalakAdi yogapaTTaH cilimilI AtmapramANAcatura'gulairadhikA yaSTiH artha dehapramANA caturaGzalanyUnadehapramANA kakSApramANaH varasAdamAM bhIno na thAya te sAru kapaDAvaDe DhAMkIne lai jaI zakAya tevo akAlavRddhA ddhIndriyAdiH guptikArAH rAdhAvedham 415 'paTTe 4 nAlikA 426 37 asArajaraDhA kuliGgI gulmikAH candrakavedha // 470 // JainEducation.in
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-3 akArAdivarNAnukrameNa gAthAnukramaNikA / pariziSTa-3 zrImatI moghniyuktiH| // 471 / / gAthAGka 673 543 516 490 492 1084 1 aibhAracuDaNa. 2 airegagahaNa. 3 aidUragamaNa 4 aibhAreNa 5 airegovahi. 6 aIsesio va seha 7 aisesa0 8 akaraMDagammi 9 akkhe varADae vA gAthAGka 10 agaNINa va 11 accAsaNNaNirohe 12 ajugaliA 13 ajjhatthavisohIe, 282 14 acchoDapiTTaNAsu ya 199 15 aDhagaheu 16 aTThArasa 1027 17 aTThapavvA 528 / 18 aDDhAijjA 24 678 // 471 // 1072 1038 Jain Education international For Privale & Personal use only
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH / // 472 / / Jain Education Inter 19 aDDhorugo 20 aNabhiggaddie 21 aNaccavia 22 aNabhogeNa 23 aNAvAyamasaMloe aNavAe 24 aNAvAya0 25 aNAvAyamasaMloe aNA0 26 aNAvAyamasaMloga Niddosa 27 aNumitto'vi 28 aNukaMpAyariyAI0 29 aNujANaha 30 aNuva 31 aNukaMpA-paDiseho gAthAGka 1005 208 427 751 476 493 939 940 91 399 300 615 696 32 aNUgAirita0 33 aNNaM gAmaM 34 aggo'NNa 35 aNaM ca e 36 atara to va 37 atarata pAdagaNaM tu 38 atara tassa 39 atarasaMta bAla- buDDhA 40 attAddiTTiya jogI 41 atthaMDila 42 aTThe kiM velA 43 addhA parissaMto 44 adyAgamaMgalaM vA gAthAGka 435 392 603 779 304 1029 514 846 642 46 154 421 629 pariziSTa - 3 ||472 // ainelibrary.org
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthAGka gAthAGka 390 pariziSTa-3 zrImatI opaniyuktiH / // 473 // 604 197 897 458 535 45 apaDihaNato 46 apahuppate kAle 47 appaDilehiadosA 48 appaDilehi 49 appakkharaM0 50 appatte ciya 51 appabhu 52 appAhi0 53 appahusaMdidve 54 appo mUlaguNesu 55 appodagA ya 56 appola 57 abhitaraparibhogaM 896 / 58 abhaNie 59 abhattaTThiyANa 60 abhaNaMtassa 290 61 amaNuNNa 62 ayaNAIya0 544 63 avaraddhiga 722 64 avayAsa0 43 65 avi ajaNo 729 66 avisiTuMmi vi 319 250 1045 1 Aiduve 547 / 2 AujjovaNa 724 A 759 // 473 // 266 For Privale & Personal use only
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI oghaniryuktiH / 1189811 Jain Education In 3 Aesatiga 4 Agamma0 5 AgamaNadAyagassa 6 AgADhajogavAhI 7 Agama 8 Aghosie 9 Apucchatti 10 Apucchiya 11 ApucchaNatti 12 uttapuvvabhaNie 13 Abhoga maggaNa 14 Ayariyo 15 AyariavayaNa 0 gAthAGka 539 303 745 835 976 966 644 387 644 762 18 265 283 16 Ayariya- aNuTThANe 17 AyariyaaNukaMpayAe 18 Ayari 19 Ayariya - gilANANaM 20 AyariyANA 21 Ayarie ya 22 AyaparobhayadosA 23 AyariyagilANaDA 24 Ayariya 25 Ayarie ya 26 Ayariya 27 AyayaNaM pi 28 AyA-pavayaNa-saMjama gAthAGka 351 367 389 545 645 658 723 774 849 926 1054 1120 496 pariziSTa - 3 1189811 w.jainelibrary.org
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-3 zrImatI oghaniyuktiH / // 475 // 700 gAthAGka 488 959 429 1146 628 150 29 AyA-pavayaNa 30 AyAvaNaTTameNaM 31 AyAM pavayaNa 32 AyANe 33 AyA ceva 34 AyaMke 35 Ayako 36 Avassaga 37 Avassaga 38 AvAya 39 AvAsaga 40 AvAsayaM 41 AvassaamAsajja. gAthAGka 567 42 AvAyadosa 43 AvAsagaM tu 714 44 ArabhaDA 1848 45 ArAhaNAi 1092 46 AreNa 886 47 AloaNamAlAvo 48 AloittA 252 49 AloyaNA u 50 AsaNNA u 294 51 AsADhe mAse 325 52 AsADhabahulapakkhe 336 / 53 AhaNaNAi 887 802 1128 647 459 326 461 // 475 // 486 Jan Education a l For Private & Personal use only wronww.jainelibrary.org
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthAGka 852 pariziSTa-3 __ zrImatI opaniyuktiH / // 476 // 156 1 icchijja Na 2 iTTagapAgAINaM 3 iNamaNaM 4 itto salluddharaNaM 5 itthigahaNaMmi 6 itthIgahaNe 7 iMdiyavisayaNiroho 8 iMdiyamAuttANaM 9 iya davao 10 iyaresu 11 iyaro vi gAthAGka 12 iya Aloiya 13 iriyAI 812 14 iriyaM [pra. ca na sohei] 552 15 iriyAvahamAIyA 1017 16 ihaloiA 1130 688 653 1 uubaddhadhuvaNa 450 2 ukkacchia vekacchI 3 ukkosadanvakhetaM 4 ukkosago jiNANa 470 5 ukkoso therANaM 8106 ukkoso aTThaviho 542 981 443 705 1012 1013 1014 // 476 / / Jain Education in For Privale & Personal use only