________________
-
-
-
-
-
१३८
प्रश्नध्याकरणसूत्र तत्र तत्रैव चतुरिन्द्रियेष्वेव ' जम्मणमरणाणि' जन्ममरणानि 'अणुहवता ' अनु भवन्तः कुर्वन्तः 'नेरइयसमाणतिव्यदुक्खा । नैरयिकसमानतीयदुःखाः नारकै। समानानि-नरके नारकाः यादृशानि दु यानि अनुभनन्ति तत्तुल्यान्येव तीवाणि-कठोराणि असहानीत्यर्थः दुःखानि येषा ते तथा नारकदुःखतुल्या समवेदनावन्तः, 'फरिस-रसण-घाण-चक्सुसदिया ' म्पर्श-रसन-घ्राण-चक्षुः सहिता स्पर्शादीन्द्रियचतुष्टययुक्ताः 'सखिज्ज काल' मरयात कालसरयातवर्षे सहस्र काल यावत् 'भमति' भ्रमन्ति=पुनः पुनर्यो नितो योनि प्राप्नुवन्तीत्यर्थः।।४१॥
अथ त्रीन्द्रियदुःखानि वर्णयति 'तहेवे ' त्यादि ।
मूलम्त हेव तेइदिएस कुथु-पिवीलिया-उद्देहियाइएसु य जाइकुलकोडिसयसहस्सेहि अट्टहि अणूणगेहिं तेइदिदियाण तहि तहि चेव जम्मण मरणाणि अणुहवता कालं संखेजगं भमति नेरइयसमाणतिबदक्खा फरिस-रसण -घाण-संपउत्ता ॥ सू० ४२ ॥
टीका-'तदेव ' तथैव चतुरिन्द्रियेषु यथा दुःखान्यनुभवन्ति तथैव 'ते इदिएसु' त्रीन्द्रियेषु 'कुथु-पिवीलिया उद्देहियाइएमु ' कुन्यु पिपीलिकोपदेहि पर-चतुरिन्द्रिय जीवों में ही-जन्म मरणों को (अणुहवता) करते हुए वे पापी जीव (नेरइयसमाणतिव्वदुक्खा) नरकगति जैसे असाथ दुःखों को भोगते हुए (फरिस-रसण-घणचरखुसहिया) स्पर्शन, रसना, घाण और चक्षु इन इन्द्रियो से युक्त हुए ये चतुरिन्द्रिय जीव (सखिज्ज काल) सख्याता हजार वर्षतक (भमति) उसी योनि में जन्म मरण करते रहते हैं ॥ सू. ४१॥ ___अय त्रीन्द्रिय जीवों के दुःखों को वे भोगते हैं ऐसा वर्णन सूत्रकार or rम भर "अणुहवता" अनुसता ते पापी “ नेरइयसमाणतिव्व दुक्खा" २४ गति असह्य भाग छ भने “फरिस-रसण-घाण -चक्खुसहिया " २५शन, २सना, प्र], मने न्यक्षु से यार छन्द्रियोथी युत
यतुरिन्द्रिय ! " ससिज्ज काल" सज्यात १२ वर्ष सुधी "भमति" . તે એનિમા જન્મ મરણ અનુભવ્યા કરે છે, uસૂ-૪૧n
હવે તે ત્રીન્દ્રિય જી જે દુખે ભગવે છે તેનું સૂત્રકાર વર્ણન કરે