________________
७३८
प्रश्नध्याकरणसूत्र अप्रीतीकजन के घर पर गोचरी के लिये नही जाता है, उनके द्वारा प्रदत्त पीठ फलक आदि का उपयोग नहीं करता है। दूसरों कि निंदा नहीं करता है, पर के दोपों की तरफ दृष्टिपान नहीं करता है, पर के व्यपदेश से अपने लिये तथा दूसरों के लिये कुछ भी वस्तु नहीं लेता है, गुर्वादिक से उनके शिप्यादिकों का भेद नरी कराता है, अभयदाना दिक को दे करके, यावृत्य को करके जो पीछे से पछताता नहीं है, सग्रहशील होता है-सविभागसारी शेता है, शिप्यादि सपत्ति बढाने में कुशल होता है ऐसा साधु ही महावत का आगक होता है। वैयाकृत्य जो आचार्य आदि की करता हैं-उसमें उसका अभिप्राय अपने में ज्ञानवृद्धि और कर्मो की निर्जरा होने का होता है। वैयावृत्त आचार्य आदि दस प्रकार के स्थान सेव्य होने के कारण दस प्रकार का है। सूत्र में यद्यपि चौदर प्रकार के चैयाकृत्य के स्थान प्रकट किये हैं पर अत्यत पाल और दुबल इन साधुओ का अन्तर्भाव ग्लान में एव क्षपक और प्रभावक साधुओं का अन्तर्भाव आचार्य में कर दिया जाता है, इसलिये इस प्रकार से ये दस ही होते है । मुरय रूप से जिसका कार्य आचार और व्रत ग्रहण कराने का होता है वह आचार्य है, मुख्यरूप से जिमका कार्य मूल सूत्र का अभ्यास कराने का होता અપાયેલ પીઠ, ફલક આદિને ઉપયોગ કરતું નથી અન્યની નિંદા કરતું નથી અન્ય ના દે તરફ નજર નાખતું નથી બીજાનું નિમિત્ત બતાવીને પિતાને માટે તથા અન્યને માટે હાઈ પણ વસ્તુ લેતે નથી, ગુર્નાદિક સાથે તેમના શિષ્યાદિમાં ભેદભાવ પડાવતે નથી, અભયદાન આદિ દઈને, વૈયાવૃત્ય કરીને જે પાછળથી પસ્તા નથી, એગ્રહશીલ હોય છે–સ વિભાગકારી હોય છે, શિષ્યાદિપ સપતિ વધારવામાં કુશળ હોય છે, એ સાધુ જ આ મહાવ્રતને આરાધક થઈ શકે છે તે આચાર્ય આદિની જે વૈયાવચ કરે છે તેમા તેને હેતુ પિતાના જ્ઞાનની વૃદ્ધિ તથા કર્મોની નિરા કરવાને જ હેય છે વૈયાવૃત્ય આચાર્ય આદિ દસ પ્રકારના સેવાને પાત્ર સ્થાન હોવાથી દસ પ્રકારનું છે સૂત્રમાં જે કે ચૌદ પ્રકારના વૈયાવૃત્યના સ્થાન બતાવ્યા છે પણ અત્ય ત ખળ અને દુર્બળ સાધુઓને સમાવેશ પ્લાનમાં અને શપક અને પ્રભાવ સાધુ એને સમાવેશ આચાર્યમા કરી દેવામાં આવેલ છે, તેથી આ રીતે તેના દસ પ્રકાર જ થાય છે મુખ્યત્વે જેનુ કાય આચાર અને વત ગ્રહણ કરાવવાનું હોય છે તે આચાર્ય કહેવાય છે મુખ્યત્વે જેનું કાર્ય મૂળ સૂત્રને અભ્યાસ
mary
