________________
૪૬
प्रशयाकरणसूत्रे
'
"
अल्पजन निवासस्थानानि 'मटव' मडना=सार्थकीयग्रामातरन्याः सत्राहाः =धान्यादिरक्षणदुर्ग विशेषा ' पट्टण पचनानि=मालवस्तुमाप्तिस्थानानि चेत्पे तेपा यानि सहस्राणि तै: 'मडिय ' मण्डिता या सा तथा ता 'ग्रिमियमेयणिय' स्तिमित मेदनीका निथलमजा निरस्तसमस्तानुजना द्विभयरहितजनयुक्ताम्, ' एगच्छत्त ' एकच्छत्राम्=उतर भूपतीना तातिवादेकस्यैव राज्ञः स्वातन्त्र्येण प्राधान्यादेकमेव छत्र यत्र सा तथा ता, तथा 'ससागर 'ससागग समुद्रसहित वसुह' वसुधा=पृथिनीं - भरताद्वदिरूपा 'सुमिरण' शुक्लाद चक्रवर्त्तिनो वाले हजारो द्रोणमुखोसे से, धूलिमाकारमय हजारो सेटों से, अल्पजननिवासभूत हजारों कनेटो से अढाईकोशनक ग्रामान्तरों से शून्य हजारो मडनों से, हजारों सवारों से वान्यादिकों की जिनकेद्वारा रक्षा की जाती है ऐसे दुर्गविशेषों से एव सकल वस्तुओं की प्राप्ति के स्थानभूत हजारों पत्तनों से मंडित (थिमिय मेयणिय ) तथा शत्रु आदि के भय से रहित होकर प्रजाजन जिसमें आनद के साथ निवास कर रहे है ( एगच्छत्त ) और जिस में किसी अन्य राजा कीस्वतंत्र आज्ञा नहीं चलती है - दूसरे राजाओं के होनेपर भी उसी एक के वशवर्ती होने के कारण स्वतंत्र रूप से अपनी आज्ञा नहीं चला सकते है किन्तु उसी एक की आज्ञा के अनुसार ही अपनी आज्ञा चलाते हैं, ऐसी स्थिति वाला साम्राज्य जहां होता है - उस साम्राज्य सपन्नभूमि को एकछत्र वाली भूमि कही जाती है । ऐसी ( ससागरा) आसमुद्रान्त - (वसुर ) पृथिवी को - भरतार्द्ध रूप भूमि को ( भुजिऊण ) भोगकर के ( नरसीहा) जो
―
=
"
સ્થળમા વાણી હજારા દ્રોણુમુખાથી, ધૂળના કિંડલાવાળા હજારો ખેટાથી, ઘેાડી વસ્તીવાળા હજારો કટાથી, જ્યાથી અઢી ગાઉ સુધી ખીજા ગામે ન હોય તેવા હજારા મડમેથી, હજારો સવાહેાથી-( ધાન્યાદિની જેનાથી રક્ષા કરાય છે એવા દુ વિશેષા) અને સઘળી વસ્તુના પ્રાપ્તિ સ્થાનરૂપ હજારા પત્તનાથી " थिमियभेयाणियं યુક્ત, તથા શત્રુ આદિ ભયથી રહિંત મનીને પ્રજાજન नेमा ज्ञानपूर्व २हे, " एगच्छत्त " सने नेमा जील अर्ध शमनी સ્વતંત્ર આજ્ઞા ચાલતી નથી–બીજા રાજાએ હૈાવાછતા પણ તેઓ તે એકને જ “ ચક્રવતી રાજાને ” વશ હોવાને કારણે સ્વતંત્ર રીતે પેાતાની આજ્ઞા ચલાવી શકતા નથી પણ તે એની આજ્ઞા પ્રમાણે તેમને વવુ પડે છે, એવી સ્થિતિવાળુ સામ્રાજ્ય જયા હોય છે, એ પ્રકારના સામ્રાજયવાળી ભૂમિને એક છત્ર નીચેની ભૂમિ કહે છે એવી ससागर समुद्रना भन्त सुधीनी "वसुह पृथ्वीने- लरतार्द्ध३५ लूभिने “ भुजिऊण " लोगवीने " नरसीहा " ने विशिष्ट
27
ܕ
