________________
सुर्दाशिनी टोका ० सू० ३ यथा ये परिषद कुर्वन्ति तनिरूपणम्
५१५
परिग्रहे - परिग्रहनिपये
6
निविदकरणी
,
७
"
६
परिग्रहरुवयः - परिग्रहे रचि -आसक्तिर्यपां ते तथोक्ताः, तथा 'परिग्गहो ' विविधकरणद्धयः - विविधानि करणानि क्रिया' बुद्धिव येषां ते तथोक्ताः परिग्रहोपार्जनमतप इत्यर्थः एतादशा इन्द्रसहिता देना परिग्रह परिगृद्य न वप्ति, न तुष्टिमुपलभन्ते, इत्यप्रेण सम्बन्ध, तत्र 'देवनिकाया य देवनिकायाश्च वक्ष्यमाणा ता ने भवनपत्यादीन् नामनिर्देशपुरस्सर माह- 'असुर' असुरा:-असुरकुमारा. ' भुयग ' भुजगाः = नागकुमाराः 'सुवन्न' सुपर्णाः सुपर्णकुमाराः, विज्जु' विद्युतः- विद्युत्कुमाराः 'जलण ' ज्वलनाअग्निकुमारा. 'दीन' द्वीपा . - द्वीपकुमाराः ' उदहि' उदधिकुमाराः ' दिसि' दिशाकुमाराः 'पण' परनानायुकुमाराः ' वणिय' स्तनितकुमाराः, एते भननपतयः ?, ता- 'अगपनि य 'अनपनि का: ' अमज्ञप्तिकाः ' ' पणपनि य पणपत्रिका: ( पञ्चमतिका ) ' इमिवाड य ' ऋपिनादिका 'भूयनाइय' भूत वादिकाः ' कदि य ' क्रन्दिताः ' महाकदिय' महाक्रन्दिता 'कुहड' कुष्माण्डाः 'पतगदेव ' पतङ्गदेवाः, एतेऽष्टौ व्यन्तरनिकायदेवा २, असुराधारभ्य पतङ्गदेवपर्यन्तानामितरेतरयोगद्वन्द्वः । तथा ' पिसाय' पिशाचाः 'भूय ' भूताः ' जक्व' यक्षा " रक्खस 'राक्षसा: ' किंनर ' किन्नरा 'किंपुरिस' किम्पुरुषाः निकायों का बोध स्वय हो जाता है। इसलिये यहा चारो प्रकार के देव गृहीत हुए हैं। क्यों कि ये दव (परिग्गहे विधिह करणबुद्धी ) परिग्रह के विषय में इनकी विविध प्रकार की क्रियाएँ होती हैं, तथा उसमे इनकी बुद्धि भी सदा सचेष्ट रहती है । अर्थात् परिग्रह के उपार्जन करने मैं इनकी मति खूब निपुण होती है । इस तरह इन्द्रसहित ये चारो प्रकार के देवनिकाय परिग्रह को प्राप्त करके भी उसमें तृप्ति से विह्नने ही बने रहते है । ( देवनिकाया य-असुर-भुयग- सुवन्न- विज्जु-जलण -दीव उदहि- दिसि -पवण-थणिय- अणपन्निय-पणपन्निय-इसिवाइयभूयवाहय-कदिय- महाकदिय-कुण्ड- पयग- देवा पिसायभूय-जक्ख
-
ના આધ આપે। આપ થઈ જાય છે તે કારણે અહી ચારે પ્રકારના દેવે श्रयु रेस छे, जगण े ते देवे। " परिग हरुई" परिश्रमा रुथि -भासहित वाजा होय छे, भने “ परिग्गहे विधिहकरण बुद्धी" परिवहना विषयमा तेभनी વિવિધ પ્રકારની ક્રિયાઓ થાય છે, અને તેમા તેમની બુદ્ધિ પણ સદા સચેષ્ટ રહે છે. એટલે તે પરિગ્રહને પ્રાપ્ત કરવામા તેમની બુદ્ધિ ઘણી જ નિપુણ હાય છે. આ રીતે ઈન્દ્ર સહિત તે ચારે પ્રકારના દેવનિકાય પરિગ્રહને પ્રાપ્ત કરીને पशु तेनाथी अतृप्त रहे छे " देवनिकाया य-असुर - भुयग - सुवन्न- विज्जु-जलणदीव उदहि- दिसि - पवण-धणिय- अणपन्निय- पणपन्निय-इसिवाइय-भयवाइय-कदिये
-
