________________
सुदर्शिनी टीका अ० २ सू० ९ अध्ययनोपसंहार
द्वितीय सपरद्वारमुपसहरमा - ' एवमिण ' इत्यादि -
मूलम् - एवमिण सवरस्स दार सम्म सचरिय होइ सुप्प : णिहिय इमेहि पंचहि वि कारणेहि गणवयणकाय परिरक्खिएहि निच्च आमरणंतच एस जोगो णेयव्वो धिइमया मइमया अणामवो अकलुसो अच्छिदो अपरिस्सावी असंकिलिडो सव्वजिणमणुनाओ । एव चीय संवरदार फासिय पालिय सोहिय तरिय किहिय अणुपालय आणाए आराहिय भवइ, एव
७०५
पाय के उदय से होता है ! जिससे चारित्र का मग होता है। दूसरे व्यक्तियों की गुप्त चेष्टाएँ भी इस हास्य के द्वारा प्रकट हो जाया करती हैं। यद्यपि चारित्र का उससे पूर्णरूप से भग नहीं भी होता है तो भी साधु इसके प्रभाव से महर्दिक देवो में उत्पन्न नही होता है । कान्दर्पिक आभियोगिक आदि देवो में ही उत्पन्न होता है, अतः शस्य का सेवन करना सत्यवती के लिये सर्वथा त्याज्य है, ऐसा समझ कर जो इसका परित्याग कर देता है वह सत्यव्रती अपने व्रत को पूर्णरूप से स्थिर कर पालन करता है । इस प्रकार हास्य जन्य दोषों का विचार कर हास्यवजनरूप वचनसम से अपनी आत्मा को भावित करके साधु अपने व्रताराधन में पराक्रमशाली बन जाता है और गृहीत सत्यव्रत को पूर्णरूप से सुरक्षित कर स्थिर बना लेता है || सृ० ८ ॥
દૂષણા જાહેર કરવા તે પ્રિય લાગે છે તે હાસ્ય નાકષ યના ઉદ્દયથી થાય છે, જેના કારણે ચારિત્રનો ભગ થાય છે, ખીજી વ્યક્તિઓની ગુપ્ત ચેષ્ટાએ પણ તે હાસ્ય દ્વારા પ્રગટ થયા કરે છે ભલે તેનાથી ચારિત્રને પૂર્ણત ભ ગ થતા ન હેાય, તે છતા પણ સાધુ તેના કારણે મહદ્ધિક દેવામા ઉત્પન્ન થતા નથી કાન્દપિંક, અભિચેગિક આદિ દેશમા જ ઉત્પન્ન થાય છે. તેથી હામ્યનુ સેવન કરવુ તે સત્યવ્રતીને માટે સધા ત્યાજ્ય છે, એવુ સમજીને જે તેના પરિત્યાગ કરે છે, તે સત્યમતી પેાતાના વ્રતને સ પૂર્ણ રીતે સ્થિર કરે છે અને તેનુ પાલન કરે છે આ રીતે હાન્યમાંથી ઉદ્દભવતા દેષોને વિચાર કરી હાસ્ય વનરૂપ વચનસ યમથી પેાતાના આત્માને ભાવિત કરીને સાધુ પેાતાના વ્રતની આરાધનામા સમ અની જાય છે અને ગ્રહણ કરેલ મત્યવ્રતનુ સ પૂર્ણ રીતે સુરક્ષિત કરીને સ્થિ અનાવી લે છે ! સૂ॰ ૮ ||
प्र ८९
