Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ EDFEDAFEDED FEDAMEDAY AtmatattvavicAra [prathama bhAga] * lekhaka zra 10 pAka AcAya deva zrImad vijaya lakSmaNasUrIzvarajI mahArAja
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 00000000 0 000 no vizALa zrI Atma-kamala-labdhisUrIzvarajI jaina graMthamALA pupa 39 muM A mata vicAra [ prathama bhAga ] [pAMcamI AvRtti] - vyAkhyAtA - bahuzrata vyA. vA. paramazAsanaprabhAvaka pUjyapAda AcArya deva zrImad vijaya labdhisUrIzvarajI mahArAjanA paTTaprabhAvaka dakSiNadIpaka dakSiNadohAraka jainAcArya zrImad vijayalakSmaNasUrIzvarajI mahArAja - - - | saMgrAhaka : vilatilaka zatAvadhAnI pUjya AcArya deva zrImad vijaya kIrticaMdrasUrijI mahArAja - saMpAdaka - zatAvadhAnI paMDita zrI dhIrajalAla TekarazI zAha - enovostoes - w e re0000000000000000
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : zrI Atmakamala labdhisUrIzvarajI jaina jJAnamaMdira sTa muMbaI 28 dAdara B, B, | vi. saM. 2030 vi. saM. 2500 I. sa. 1974 AtmatattvavicAra bhAga -2 gujarAtI prathamavRti nakala 2000 gujarAtI dvitIyAvRtti nakala 2000 gujarAtI tRtIyAvRti nakala 2000 gujarAtI cothI AvRtti nakala 2000 gujarAtI pAMcamI AvRti nakala 1000 hindI prathamavRtti nakala 2000 aMgrejI prathamAti nakala 2000 13000 kiMmata 6 rUpiyA maLavAnuM sthAna : | mudraka : zrI Atmakamala labdhisUrIzvarajI | bhAnacaMdra nAnacaMda mahetA jaina jJAnamaMdira, jJAnamaMdira | zrI bahAdurasiMhajI piM. presa | muMbaI 28 dAdara B. B, T! pAlItANuM (gujarAta)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ dakSiNa dezadvAraka parama prabhAvaka pU. pAda AcArya deva zrImad vijaya lakSmaNusUrizvarajI mahArAja
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4-r-p / . -- / pU0 pAka AcArya deva 1 zrI vijayalakSmaNasUrIzvarajI mahArAjanuM * jIvana-darzana ja jaina samAjamAM bhAgye ja koI evuM haze ke je pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayalakSamaNasUrIzvarajI mahArAjanAM nAmathI paricita nahi hoya ? pratibhAzALI vyaktitva, gauravarNa, bhavya mukhAkRti ane camakatAM nayanane lIdhe teo prathama darzane ja sahanuM AkarSaNa kare che. temanI vANImAM madhuratA che, te sAthe saujanya tathA sahadayatAne paNa suMdara yoga che. vaLI temanuM hadaya sAdhujanacita saralatA, udAratA ane prasannatAthI pUrNa bhareluM che, eTale temane thaDe sahavAsa paNa AgaMtukanA mana para bhAre asara karanAro nIvaDe che. Aje agaNatara-69 varSanuM vaya hovA chatAM teo eka yuvAna je utsAha dharAve che. ane zAsana sevAnAM kAryomAM niratara mAgyA rahe che. temanuM vakatRtva atyaMta prabhAvazALI che. te kAritAne kemalatAmAM palaTI zake che, kRpaNutAne udAratAmAM pheravI zake che ane kuTilatAnuM saraLatAmAM parivartana karI zake che. bhAratavarSanA lAkho lakAe temane sArI rIte sAMbhaLyA che, ane temAMthI temaNe jIvana sudhAraNAnI prabaLa preraNA meLavelI che. temaNe chellAM pacIsa varSamAM AcAryapadane atyaMta zobhAvyuM che.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ manahara mAlava dezamAM AvelI jAva tenI janmabhUmi. temanA pitAnuM nAma mULacaMdabhAi, mAtAnuM nAma dhApubAI, janma saMvata 1953. jJAtie osavAla, temanuM mULa nAma dolatarAma. temane cha-sAta varSe meTAM rAjakuMvara nAmanA eka bahena hatAM, temanI bAlyAvasthAmAM pitAe dhaMdhAthe bIkAneramAM kAyamane vasavATa karyo, paraMtu teo tyAM lAMbo samaya AvyA nahi. mAtA paNa lagabhaga e ja arasAmAM maraNa pAmyA. AthI teo mAmAne tyAM ucharIne moTA thayA. teo sthAnakavAsI kuTuMbamAM janmyA hatA ane kadara sthAnaka vAsIne tyAM ucharyA hatA, eTale temanAM mana para mUrtipUjAnI virUddha saMskAra pamAM hatAM, paraMtu soLa varSanI umare pUjya AtmArAmajI mahArAjakuta samyaktva zahAra nAmanA graMtha vAMcavAmAM Avyo ane temanAM aMtarcakSu khulI gayAM. mUrtipUjA zAstrasiddha vastu che, e vAta temanAM samajavAmAM AvI tyArathI teo nitya jina madire jaI prabhudarzana karavA lAgyA te sAthe temaNe namaskAra mahAmaMtranI trikAla gaNanA karavA mAMDI. thoDA vakhata bAda kAraNa prasaMge dilhI javAnuM thayuM. tyAM jina maMdire darzana karavA jatAM eka hastapatra vAMcyuM ke Aje "rAmAM thiyeTaramAM munizrI labdhivijayajInuM (sva. pU. AcArya vijaya labdhisUrIzvarajI ma.) jAhera vyAkhyAna che. eTale teo e vyAkhyAna sAMbhaLavA rAMmA thiyeTaramAM gayA. e vyAkhyAne temanA dila-dimAga para abhUta asara karI ane teo vairAgya raMge pUrA raMgAyA. munizrI labdhivijayajI ke je pAchalA jIvanamAM jenaratna kavikulakIriTa vyAkhyAna-vAcaspati zrI vijaya labdhisUrIzvarajI mahArAja tarIke khyAti pAmyA. teo manuSyanI parIkSA karavAmAM
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghaNu catura hatA. temaNe A ratnane tarata pArakhI lIdhuM. dolatarAme paNa bhayAnaka bhavATavIne pAra karavA mATe temanA paga pakaDI lIdhA. amArUM te e daDha mAnavuM che ke manuSyane prabaLa puNyadaya heya te ja tene sadagurUnI prApti thAya che. ghaNAM vakhata sudhI gurUdeva pAse rahIne dhArmika abhyAsa karyo. temAM vairAgyane vizeSa raMga caDato ja gayo. Akhare saM. 1971 mAM sikaMdarAbAda AgrA khAte temaNe bhavatAriNuM bhAgavatI dIkSA grahaNa karI ane munizrI lakSamaNuvijayajI banyA. temanI smaraNazakti sateja hatI, vaLI dilamAM vijJAnane ane umaMga hato, eTale zAstrAbhyAsa sArI rIte thavA lAgyo. teo dharmazAstra uparAMta vyAkaraNa, nyAya, jyotiSa tathA maMtrazAstramAM paNa pravINa thayA. te sAthe temaNe upadeza ApavAnI kaLA paNa hastagata karI. temAM khUbI e hatI ke viSaya game tevo kaThIna heAya te paNa tene sarala-sugamya banAvI devo. temaNe thoDAM varSa pahelAM muMbaImAM AtmA, karma ane dharma para je vyAkhyAna ApyAM hatAM ane je Aje "AtmatatvavicAra nA be bhAga rUpe pragaTa thayelAM che, te A vastunuM prabaLa pramANa pUruM pADe che. teozrInA mudeva vijaya labdhisUrIzvarajI mahArAja sAhebe temane saM. 1991 mAM gaNapada, saM. 1992 mAM paMnyAsapada ane 1993 mAM citra vadi 5 ne rAja AcAryapada arpaNa karyuM. e vakhate pUjya upAdhyAyajI zrI gaMbhIravijayajI mahArAjane paNa AcArya pade ArUDha karavAmAM AvyA hatA ane padavI sthAnanAM sthaLe athata zihera (saurASTra ) zaheramAM ATha divasa sudhI bhavya utsava ujavAyo hato. te divasathI jainAcArya zrImad vijayalakSmaNasUrIzvarajI mahArAja tarIke prasiddha thayA ane Aje te e nAma hajAra heThe caDhI khUba ja lokapriya banI gayuM che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjya AcAryazrIe sUrimaMtranI pAMce pIDe siddha karelI che. temAM pahelI ane khIjI pIThe rAhIDA rAjasthAnamAM siddha karelI che, trIjI ane cothI pIDha aMdherI muMbaimAM siddha karelI che ane pAMcamI pIThe mu"aSramAM nipANInA cAturmAsamAM seALa Aya"bIla pUrvaka mauna pALI strInuM mukha joyA vinA siddha karelI che. tene ja e prabhAva che ke temaNe ciMtaveluM dareka kAryaM siddha thAya che ane leAkA para temanA ajanma prabhAva paDe che. sUrIzvarajInuM vyaktitva virala che. lAkhA manuSyamAM bhAgye ja joI zakAya tevuM che. temanAmAM pAMDityanA prakAza che, mutsaddInI kuneha che, sAdhutAnI suvAsa che, dharma pracAranI dhagaza che, ane sahuthI meTI vAta e che ke teo jyAM jAya tyAM nAnA ke meTAM, strI ke puruSa, zikSita ae azikSita sahu krAinu potAnA tarapha AkaNuM karI zake che. vyAkhyAna prasaMge temanI vANI jAhnavInA pavitra pravAhanI jema askhalita vahyA kare che. temAM siddhAMtanu chaTAdAra nirUpaNu hAya che. hetu ane yuktionu` prauDha pratipAdana hoya che ane vIra, adbhUta, hAsya, karuNu, bhayAnaka Adi rasAthI bharelA vividha dRSTatAnI kalAmaya rajAAta paNa heAya che. madArI meAralI vagADIne mRga samUhane mugdha karI zake che, tema sUrIzvarajI peAtAnI asAdhAraNa vaktRtvakalA cheDIne moTA moTA mAnava samUhane DAlAvI zake che ane temane matramugdha banAvI zake che. temanA vyavahAra udAra che ane mijAja AnaMdI che, tethI sahunI pAsethI sArI rIte kAma lai zake che. rASTrabharamAM vicaratA rahevu... ane leAne dhama' pamADavA e nim tha sUtranu AcAya zrIe pUrI cIvaTathI pAlana karyu che. gujarAta, saurASTra, kaccha, mAravADa, mALavA, madhya prAMta, mahArASTra, AMdhra ane tAmIlanADanI bhUmi temanA pagale pAvana banI che ane tyAMnA hajAro strI purUSAe temanAM dana, sahavAsa tathA vyAkhyAna zravaNathI
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtArthatA anubhavI che. Aja sudhI temaNe lagabhaga vIsa hajAra mAilane pagapALA pravAsa karyo che. - pUjyazrInA upadezathI hajAro mANasee jIvahiMsA choDelI che. mahesura sTeTamAM saMkhyAbaMdha gAmamAM varSanA amuka divasa kalakhAnAo baMdha thayelAM che ane saMkhyAbaMdha manuSyae jugAra, cerI, surApAna tathA vyabhicArane kAyama mATe tilAMjalI ApelI che. vaLI temanA upadezathI aneka jina maMdiranI pratiSThA thayelI che, je nIkaLelA che, upAzraya, pAThazALAo, jJAnamaMdira tathA AyaMbila khAtAo sthapAyelAM che ane sAdharmika bhakti tathA mAnava rAhatanAM kAryo thayelAM che. aneka AtmAoe jemanA upadezathI dIkSA aMgIkAra karI che. pUjyazrInAM pravacanane prabhAva evo che ke jyAM baso-pAMcaso rUpiyA thavAnI dhAraNA hoya tyAM hajAro rUpiyAnI rakama bharAya che ane jyAM hajAra be hajAranI AzA rAkhI hoya tyAM AMkaDA zAkhA para pahoMce che. teo jJAna ane kriyA ubhayane pracAra karavAmAM mAnanArA che tethI temanA hAthe sAhitya prakAzana sArA pramANamAM thayuM che ane zAntinA, upadhAnatapa tathA ujamaNu vagere paNa khuba thayelAM che. temanAM pravacane upAzraye uparAMta zALAo, vilAla (kalejo); thiyeTaro, tathA TAuna-hAlomAM paNa thatAM rahyAM che ane tenA pariNAme hajAre haiyAne palaTa thayela che. teo mumukSuoe puchelA game tevA phUTa praznonA uttaro khUba zAMtipUrvaka Ape che ane tethI aneka mumukSuo aneka vAra temanI pAse AvatA rahe che. temanA upadezathI mahesura nareza, bhAvanagara nareza, jAmanagara nareza, iDara nareza, nekhA nareza, sAMgalI nareza, mIraja nareza, delavADA nareza, vagere rAjavIo tathA cakravartI rAjagopAlAcArI, madrAsa rAjyanA rIlIjiyana ane enTAmenTa khAtAnA pradhAna zrI
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaMTaka svAmI nAyaDu, madrAsa rAjyanA DepyuTI spIkara, zrI bhaktavatsalama, madrAsa rAjyanA udyogamaMtrI zrI yu. kRSNarAva, mahesura rAjyanA mukhya maMtrI zrI hanumatayA, mahesura kAMgresanA pramukha zrI canaiyA, mahesura rAjyanA vidyAmaMtrI e. jI. rAmacaMdrarAva, bhArata sarakAranA udyoga pradhAna zrI ke. sI. reDI, zrI gopAla reDI, mejara janarala kariappA vagere jaina dharma pratye sadubhAvavALA banyA che. A rIte sahavAsamAM AvIne jaina dharmAnurAgI banelA nAnA adhikArIo, vakIla ane zikSake vagerenI saMkhyA ghaNI moTI che. teo varSamAM prAyaH eka vakhata temanA darzane Ave che ane kRtArtha thAya che. mahArASTranA gavarnara zrI zrI prakAza paNa temanI ojasvI vyAkhyAna zilithI atyaMta prabhAvIta thayA hatA. pUjyazrI udAratA, madhyasthatA, khuzamijAja Adi aneka guNothI alaMkRta che ane eka samartha jainAcAryanI khyAti dharAve che. aneka nagaranI nagarapAlikAoe tathA agresaroe temane sanmAnapatra arpaNa karelA che ane bhAvabharI aMjalio sapapita karelI che. vaLI temaNe dakSiNamAM dUra sudhI vicArIne je bhavya lokapakAra karyo te mATe temane dakSiNa dIpaka ane dakSiNa dezoddhArakanI padavIo arpaNa thayelI che. vaktA vidvAna haya, vimalacAritra-vibhUSita hoya ane vakatRtvakalA-vizArada hoya tyAM camatkArika pariNAma Ave emAM Azcarya zuM cAritranAyakanI dezanAe aneka hiMsAnI hiMsA choDAvI, aneka jUThAone sAcuM bolatAM karyA, aneka corone prAmANika jIvana jIvatAM zIkhavyuM, aneka viSayalaMpaTane sanmArge ANyA, aneka vyasanIone vyasanamAMthI mukta karyA ane jyAM kaleza, kaMkAsa tathA kusaMpanI heLIo saLagI rahI hatI, tyAM zAMti, samatA ane saMpanA kuvArA uDatA karyA. A badhAnuM vigatavAra varNana karavAne ahIM avakAza nathI, eTale tenuM digadarzana mAtra eka ja prasaMgathI karAvIzuM.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ vi. saM. 190-90 nI AsapAsane uttara gujarAtane A prasaMga che. cANasmAnA zrAvakee vinaMti karI ke "gurudeva! ahIMthI thoDe dUra rAmapura nAmanuM gAma che, jayAM coranA savAso jeTalAM ghara che. teo lUMTaphATa khUba kare che ane prajAne raMjADavAmAM bAkI rAkhatA nathI. je temane Apane upadeza lAge to kAma thaI jAya, mATe Apa kRpA karIne temane upadeza Apa." caritranAyake A vinaMtine tarata ja svIkAra karyo ane thoDA zrAvake sAthe teo rAmapura gayA. tyAM lokoe temanuM svAgata karyuM ane upadeza sAMbhaLavAnI icchA prakTa karI. caritranAyake temane sAdI ane saraLa bhASAmAM manuSya tarIkenuM kartavya samajAvyuM ane hiMsA, jU, corI, badamAsI vagere choDI devA para khAsa bhAra mUke. A upadezanI bhAre asara leba, pacIsa mANasoe tyAM ja UbhA thaIne praNAmapUrvaka jaNAvyuM ke "gurumahArAja, AjathI ame hiMsA karavAnuM cheDI daIe chIe, mAMsamadirA vAparavAnuM baMdha karIe chIe tathA cerI nahi karavA nirNaya karIe chIe. te mATe amane pratijJA karAvo.' eTale caritranAyake temane pratijJA ApI ane A rIte sArAM kAmanI pahela karavA mATe abhinaMdana paNa ApyA. te vakhate pelA mANasee kahyuM: "bApajI! najIkamAM suNasara gAma che, tyAM ceranAM cAra ghara che. temane paNa Apa upadeza Apa. ame ApanI sAthe cAlIzuM.' eTale caritranAyaka thaDA zrAvake tathA gAmalo sAthe suNasara padhAryA. lene khabara paDI ke koI moTA mahAtmA padhAryA che, eTale teo Dhola-nagArA laIne sAme AvyA ane umaLakAthI svAgata karatAM kahevA lAgyAH "mahArAja! Ape meTI maherabAnI karI Apa ahIM padhAryA, tethI amane ghaNe AnaMda thayo. have Apa ghoDA para birAje ane gAmamAM padhAra' ane temaNe eka suMdara zaNagArelo ghaDe hAjara karyo.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 caritranAyake kahyuM: " ame hAthI-gheADA para besatA nathI, page cAlIne ja badhe jae chIe ane leAkAne e zabdo sabhaLAvIe chIe. ' AthI badhA leAkeA khuza thayA ane temanA sArA zabdo sAMbhaLavA mATe eka vizALa vRkSanI chAyAmAM esI gayA. gAmanA nAnA-moTA tamAma mANasAe temAM hAjarI ApI. jevI sabhA tevuM vyAkhyAna, jevuM mAM tevu. TIlu'. zrotAe samajI zake tevu nahi mAlavAthI mahApati kumudacaMdra-je pAchaLathI zrI siddhasena divAkaranA nAmathI prasiddha thayA te-vRddhavAdI AcArya sAthenA vivAdamAM hArI gayA hatA. te khInA itihAsaprasiddha che. tethI caritranAyake gAmale samajI zake tevI bhASAmAM upadeza ApyA te jaNNAvyu' ke ' jIvahiMsA karavI niha. jevA ApaNA jIva tevA khIjAtA jIva. jUhu khelIne kAIne phasAvavA nahi. ApaNe khIjAne phasAvIe teA khIjA ApaNane *sAve. cArI muddala karavI nahi, kAinuM ghara phADIe, kAinI dukAna tADIe, kAi vaTemArgune lUTI lae ke krAinA Dhora-DhAMkhara tagaDI lAvIe te ApaNane temane zApa lAge ane pApanAM peDhalAM baMdhAya. enA bhAre daMDa bhAgavavA paDe. hAthe page lUlAM thaSTae, bairI mAMdI paDe ke chekarI marI jAya ane AvatA bhave narakamAM javu' paDe te juduM..' A upadezanI jAdui asara thaI. gAmanA AgevAne e UbhA thaine jaNAvyuM ke * pUjya mahArAjazrInAM mAnamAM eka mahinA sudhI kAe jIvahiMsA karavI nahi.' rAja base khase| janAvarAnA zikAra karanArAoe A rIte hiMsA cheADI dIdhI ane temAMnAM daza jaNA tA evA nIkaLyA ke jemaNe jIvanabhara hiMsA na karavAnI pratijJA lIdhI. vaLI temAMnAM keTalAke madirApAnanA tyAga karyo ane cArInA dhaMdhAne sadAne mATe tilAMjalI ApI te vakhate eka jaNe UbhA thaine zuM; mahArAja! hiMsA te AAjathI ja badha .
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 paNa levAdevAnI chUTa ! jo ema na karIe te amArAM bairAMkarAM khAya zuM...? ' caritranAyake tenA mananuM samAdhAna karyuM": jo sAcA mANusa thavuM hoya tA cArI cheDaye ja chUTakA. jeo cArI nathI karatA te zuM khAya che? zuM. temanAM bairAMkarAM bhUkhe marI jAya che ? mATe eka ja vAta rAkheA ke kAma karIne khAvu. harAmanu-khAvAnI dAnata rAkhavI nahi. A javAbathI temanA mananuM samAdhAna thayu. ane temaNe hiMsAnI sAthe cerInA dhaMdhAnA paNa tyAga karyo. pachI suNasaranA cerAe DAbheDhAnA cArAne jaNAvyu` ke have ame gurunA upadezathI sudharI gayA chIe. ane jIvahiMsA karavAnu tathA ceArI karavAnu cheADI dIdhu` che. mATe tame paNa jIvahi sA badha karI ane cArI karavAnI cheADI do. nahi te| tamArA ane amArA saMbaMdha tUTI jaze. A arasAmAM pU. gurudeva vijayalabdhisUrIzvarajI mahArAja tyAM padhAryAM ane temaNe e cArAne sArI rIte upadeza ApyA, eTale temaNe paNa jIvahi'sA cheDI dIdhI ane cArInA dhadhAne tilAMjalI AApI. A rIte guru-ziSyanA upadezathI cArAnA traNa gAma sudharI gayA. vizeSa jijJAsuone dakSiNamAM dvivyaprakAza nAmanA vizALa graMtha jovA bhalAmaNa che. temAzrI jaina zAsananI jagalata prabhAvanA karI 2028mAM dAdara A 40 labdhisUrIzvarajI jaina jJAnamadiramAM apUrva samAdhipUrvaka phrA. vadya nAmanI rAtre 3-30 kalAke svage sIdhAvyA. eka bhakate rUA. 25000) nI uchAmaNIthI agnisa sTAra karyo hatA. ane tezrInI pAchaLa aneka sthaLe labhya mahesA ujavAyA hatA,
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya * AtmAnI pratIti thayA vinA, temaja kamanA siddhAMtamAM zraddhA prakaTyA vinA dhama"nuM yathArtha ArAdhana thaI zake nahi, tethI huM chellA keTalAka varSathI AtmA, kama` ane dhama" viSe vyAkhyAne ApI rahyo chuM. ene huM pAyAnuM zikSaNa mAnu chuM. leAkAne e vyAkhyAne sAMbhaLavAmAM rasa paDe che ane tenuM su Mdara pariNAma Ave che. A zabdo dakSiNudIpaka dakSiNadezeAdhAraka AcAya deva zrImad vijayalakSmaNusUrIzvarajI mahArAjanA mukhamAMthI sarakI paDayA hatA ane te me krAneAkAna sAMbhaLyA hatA. leAkabhASAmAM sarala zailie upadeza ApavA e ApaNI prAcIna pavitra para parA ! tenuM A rIte pAlana thatuM joine kAne AnaMda na thAya ? meM temanI vyAkhyAnasabhA joI che ane vyAkhyAtA sAMbhaLyA che. temAM kaThina viSayane sarala banAvavAnI adbhuta kalA rahelI che, temaja prAsaMgika dRSTAMtA ane kathAo rajU karavAnI ane khI zailInAM darzana thAya che. zrotAonu` te bhAre AkaSa Nu kare che ane tethI sAmAnya divaseAmAM paNa e sabhAe paryuM paNuM parvanI sabhAe jevuM svarUpa dhAraNa kare che ! temanA A vyAkhyAnAnI rItasara noMdha thai e samAjanu sadbhAgya ! A nedhanA AdhAre ja evyAkhyAne vyavasthita akSarareha dhAraNa karI mumukSunI samakSa AvI rvAM che ane temane anerA Ana ApI rahyAM che.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ temanA utsAhI ziSyaratna kavikulatilaka zatAvadhAnI panyAsajI mahArAja zrI kIrtivijayajI gaNie (hAla AcArya zrI vijaya kIrticaMdrasUrijI) je dIrdhadaSTi deDAvI e nene saMgraha na karyo hota te A kAma bhAgye ja banI zakyuM hota, eTale A graMthaprakAzananA zreyamAM temane phALe agatyane che thI harakIzanadAsa jhaverI-pArlAvALAe A vyAkhyAne lakhavAmAM sAro evo parizrama uThAve che, temane paNa A prasaMge kema bhUlAya? saMgrahita dhene vyavasthita karavAnuM kAma saM. 2015nA muMbaI -keTa cAturmAsamAM mane soMpAyuM. ene huM mAruM ahobhAgya samajuM chuM. e kAya meM niSThApUrvaka pUrA parizramathI karyuM che ane temAM mane ghaNo AnaMda Avyo che. meM A vyAkhyAnanA viSatha gAThavyA che, AgaLa-pAchaLa kahevAyelI hakIkatene kamabaddha karI che ane keTalIka jagAe saMskaraNa paNa karyuM che, paraMtu ema karatAM temanI zailI ke temanA kahevAnA Azayane bAdha na Ave tenI pUratI kALajI rAkhI che. uparAMta pAThone viSaya samajavAmAM saralatA paDe te mATe keTalIka ne paNa ApI che. A vyAkhyAnano mukhya viSaya Atmatattva che ane tenAM anusaMdhAnamAM ja karma ane dhamane vicAra karavAmAM Avyo che, eTale AtmatattvavicAra? e nAma sArthaka che. huM AzA rAkhuM chuM ke bhautikavAdanI bhramaNAmAM paDelA aneka manuSyane te adhyAtmane umadA saMdezo Apaze ane temanA jIvanamAM vikAsanI kuMkuma pagalIo pADaze. tA. 24-7-60 1 muMbaI saMsevaka, dhIrajalAla TekarazI zAha
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prastAvanA lekhaka [preAphesara zrI ghanazyAma joSI M.A.] kAIpaNa graMthanI prastAvanA lakhavA mATe prastuta graMthane yathAya abhyAsa Avazyaka che. saddabhAgye prastuta maMtharatnanuM aMgrejI bhASAMtara karavAnu` kA` ane sAMpavAmAM Avyu. ane tethI graMthanu* bahiraMga ane aMtaraMga nirUpaNu karI mULa bhAvanAne yathAcitta samajI aMgrejI bhASA dehanirUpaNu kArya karatAM karatAM mane A graMthanu` parizIlana karavAnA avasara sadbhAgyavazAt prApta thayA. samudra ratnAkara che, marajIvAnI zakti para tenAM ratnAnA lAbha AdhAra rAkhe che, tema A AtmatattvavicAra * mahAgraMtharatnanI prastAvanA lakhavAnuM kArya parizIlanI sahadhyatA supAtratA para AdhAra rAkhe che. adyatana pazcimanA tattvaciMtakA buddhithI para paramajAvratAvasthA (Super Consciousness)ne svIkArI jyAna-ciMtana dvArA tene zeAdhavAne pathe prayANa karI rahyA che. bhAratIya jaina tattvajJAna buddhithI para Atmatattvane murti, yukti ane vyavahAradanathI siddha karI batAvavAmAM advitIya che. prastuta graMtha AtmA-dhama ane kramanA vaijJAnika graMtha che. jemAM vartamAna samayamAM zikSita varganA hRdayamAM jAgatI sava za`kA, kuzakA ane tane premapUrvaka adbhuta ane saraLa taka paddhatithI dUra karI AtmAnA astitvane dIvA jevuM spaSTa ane siddha karI batAvyuM che. *nI sUkSmAtisUkSma vicAraNA adyatana vaijJAnika vicArasaraNI dvArA karAi che ane kramanA pudgaleA sAthe ja astitva dharAvI
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNuM pratyeka kAryathI ApaNuM AtmA sAthe eka rasa thAya che, ema lAgyA vinA rahetuM nathI. pratyakSa pramANa karatAM balavattara pramANe dvArA paralokanuM astitva siddha karI pratyeka karmanI phalapariNati siddha karI AtmA svAbhAvika rIte ja dharmakArya karavA prerAya evI A graMtharatnanI mohinI che. Adhunika aMgrejI zikSaNa pAmelA mATe koIpaNa yunivarsiTinA snAtaka thayelA mATe-pazcimI saMskRtinA raMge raMgAyelA mATe ke keIpaNa dharmAvalaMbIne A graMtharatna sAthe ja kalpatarU samAna nIvaDaze. Aje vizvamAM pratidina TanabaMdha pustaka bahAra paDe che. ane cakale cale taravajJAnanI suphIyANuM vAte cAle che, tyAre hadaya parivartana samyagdarzana-samakitaprApti yathAyogya darzana taththAtathavimaza-koipaNa jAtanA durAgraha vinA karAvavAnI paramazakti A graMtharanamAM che. graMthakartAnI anubhUti-uDI samaja, utkRSTa vidvatA, ane parama dhamaparAyaNatA pRSTha pRSTha Tapake che. pU. AcAryazrI ArSadRSTA maharSi che. ane Adhi, vyAdhi, upAdhithI pIDAtA bhavya AtmA para karaNuM karI temaNe graMthanirmANa karI sumukSu jIvo para anahada upakAra karyo che. A graMtharatnanA baMne bhAge maLI kula 1000 pRSTha thavA jAya che, chatAM vAMcaka rasa-utsAhapUrvaka graMthane saMge pAMga vAMcI jAya che, tatvajJAnane rahasya (Mystery) mAnIne bhautikavAdIo tene upahAsa kare che. dhamane bAhya AcArano ADaMbara mAnIne rahasyavAdIo tenI upekSA kare che; A prakAranA vartamAna vicArapravAhamAM AtmatattvavicAra' abhinava zaili dvArA navI bhAta pADe che. prAyaH tattvajJAna-vedAMta zuSka ane karkaza buddhigamya manAya che, paraMtu ahiM keTalIka pAribhASika saMjJA ane vicAraNe bAda karatAM atyaMta saralatA ane sAdhAraNa buddhigamyatA najare paDe che.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnAM kendranI AsapAsa dhamanI ane karmanI vicAraNA kare che. karmanuM yathArtha svarUpe darzana vaijJAnika-sayuktika-buddhigamya che. svaga--nakanI kalpanA hakIkata bane che ane yathArthadhamanAM nirupaNathI vAMcaka karmanA baMdhanene teDavA prerAya che. A graMthanI prerakazakti adabhUta che. A graMthanA daSTAMte sacoTa che. viSayonI kavibaddhatA rocaka zaili, taka-yuktinI pracuratA A graMthane anivArya saMpatti banAve che. jene kamavimaza" atyaMta sUkSama che. je temano ahiMsA vimaza che te ja paraMtu kamanI prakRti, pudgala rakaMdhanijana, kamanI AtmAnA gapara thatI asara-kama daLiyAne AvirbhAva ane pariNati-A badhI ja prakriyAnI rajUAta prANavaMtI che. manabuddhithI para AtmAne buddhidvArA pAmavAne prayAsa saphala ane stutya che. ane A ja siddhi pU. AcAryazrInI apratima medhA, prakAMDapAMDitya ane ravAnubhUtine AbhArI che. 46 A bhAratanagara muMbaI-7 ghanazyAma joSI, (bIjI AvRttimAMthI) 3EB888BEIBBEHEBBEEEBBES prAsaMgika- == = REHERE == AtmatatvavicAra bhAga 1-2nI gujarAtI cAra AvRtti R TUMka samayamAM ja khalAsa thavAthI A pAMcamI AvRti pragaTa thaI che ja rahI che. jene hindI ane aMgrejImAM paNa anuvAda thayo che. A |pUAcAryadevanuM A pustaka atyaMta lokapriya ane mahAna upakAraka pUravAra thayuM che. 3ERE====== ==== =========B==== == --prakAzaka
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatAvadhAnI prakhara vakatA pU. pAda AcAryadeva zrImad vijaya kIrti caMdrasarijI mahArAja
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ST maMgala pAtheya te lekhaka: vidrava zAMtamUrti 5. paMnyAsajI zrI kanakavijayajI gaNivara [ hAla pU. A. zrI kanakacaMdrasUrijI ma] prakhara pravacanakAra pUjyapAda AcAryadeva zrImada vijayalakSamaNasUrIzvarajI mahArAjazrInAM AtmA paranAM pravacananAM tAjetaramAM prasiddha thayelAM prakAzano "AtmatatvavicAra bhAga-1 tathA 2 AtmArthI chone jarUra vAMcavA jevA che. krAuna 16 pejI 436 pejane prathama vibhAga tathA krAuna 16 peja 496 pejane bIjo vibhAga evA daLadAra graMthane hAthamAM letAM ja bAhya daSTie avazya gamI jAya tema che. ne aMdara-atyaMtara viSaya tarapha daSTipAta karatAM bane bhAgomAM AlekhAyela viSaya khUba ja molika, tAtvika tathA rasapracura che. AtmAne aMge to Ama ghaNuM ghaNuM lakhAyuM che. bolAyuM che. bhAratanA Astika darzanakAroe AtmAne ja madhyagata rAkhIne, kendrastha rAkhIne, aneka tAtvika carcAo karI che. kharI rIte Atmatatva sivAya koI paNa tatvanI vicAraNa susaMvAdI tathA saMgIna banI zakatI nathI. mATe ja veda-purANo-upaniSadone e ja sUra che ke AtmAne je, sAMbhaLo, mAna ne samaja. " g gALa re havuM prANa" je ekane jANe che-AtmAne jANe che, AtmAnA yathArtha svarUpane jANe che, te ja sarvane jANe che, A jaina darzanane Adarza che. A AtmatatvanI yathArtha vicAraNuM jhINavaTabharI hovA chatAM haLavI zailImAM, saraLabhASAmAM, sarva koIne grAhya thaI zake tevI rIte A graMthamAM
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ khUba ja hadayagama paddhatithI dalIle, chAta tema ja vistArathI sUmekSikApUrvaka rajU thaI che. prathama bhAgamAM 23 pravacane prasiddha thayAM che ne bIjA bhAgamAM paNa 27 pravacana pragaTa karAyAM che. AvA alpasaMkhyaka pravacanemAM thayela saMgraha saune manana-ciMtana pUrvaka vAMcavA jevuM che. enAM vAMcanathI AtmAnAM astitvanI vicAraNAthI mAMDI AtmAnuM svarUpa ane tenI akhaMDitatA, tenI saMkhyA, tenI mahatA, tenI sarvajJatA, tenI zakti ne tenAmAM raheluM sukha, tenI sUkSma-tAvika hovA chatAM sAtvika vicAraNuM gaMbhIra chatAM haLavI bhASAmAM ahIM prathama khaMDamAM prasiddha thayelI che. pAne pAne dalIle, dRSTAMto ane jhINavaTabharyuM UDANa ApaNane ahIM maLI rahe che. pustaka vAMcatAM jANe ApaNe pravacanakAra pUjyapAda AcAryadevazrInAM svamukhe ja vyAkhyAna sAMbhaLatA hoie te zelIe pustakanA viSayone saMkalita karIne saMpAdita karAyA che. A mATe saMgrAhaka zatAvadhAnI paMnyAsajI (hAla AcAryazrI) mahArAjazrIne parizrama prazaMsA mAMgI le che. taduparAMta saMpAdakano parizrama paNa avazya upakAraka che. AtmatattavanI vicAraNuM Aje sarvatra bhUlAI gaI che. tenA ja kAraNe Aje jagatamAM aneka prakAranA vaira, vikhavAda, kalaha, kaleze, anIti, atyAcAra tathA hiMsA, pharatA ane azAMtinAM nimito vadhatAM ja cAlyAM che. A ja kAraNe prathama khaMDamAM rajU thayelI AtmatatvanI vicAraNAnI sAthosAtha punarjanma ane jaina darzananAM cha dravya, jIvAdi navatara nuM svarUpa TuMkamAM paNa sAragrAhI paddhatie je saMkalana thayela che, te eka vakhata avazya vAMcavuM jarUrI che, ne emAMthI sau koIne suMdara badha ne saddavicAranuM maMgala pAtheya prApta thaze. jIvane payogI ghaNI ghaNI vAto A pustakonAM vAcanamAMthI avazya maLI rahe tema che. bAla ke yuvAna, pauDha ke vRddha darekane, vidvAna ke ajJAna pratyekane AmAMthI samajavA jevuM, jANavA jevuM ne grahaNa karavA jevuM ghaNuM ghaNuM che.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 viSayanuM pratipAdana durbodha thAya tevI zelI nathI, paNa sarala zilI che. raSTAMta prasiddha-aprasiddha aneka che. dravyAnuyogathI mAMDIne cAre anuganuM nirUpaNuM A graMthamAM karavAmAM AvyuM che. bIjA khaMDamAM jaina darzananA karmavAdanuM vAstavika svarUpa saMkaLAyuM che. jemAM prathama khaMDamAM AtmA jevA gahana padArthane sarala karIne pravacanakAra jANe ApaNI sAme teo vAta karatA hoya tema samajAvyuM che, tevI ja rIte AtmAnAM svarUpane samajavAmAM jene mahavane hisso che te karmavAdanuM tattvajJAna A bIjA khaMDamAM khUba vizada zailImAM nirUpita karavAmAM Avela che. karmanuM svarUpa, kamane zakti, kamabaMdhanAM kAraNo ane karmanA prakAro ItyAdi tArivAka hakIkata ahIM ghaNI rasamaya bhASAmAM haLavI zailIe rajU thaI che. jaina darzananuM kama viSenuM tattvajJAna A rIte pravacanamAM mUkavuM e paNa pU0 vyAkhyAnakAra AcArya mahArAjazrInI vakatRtvazaktinI viziSTatA tathA teozrInI nirUpaNapaddhatinuM apUrva kauzalya darzAve che. trIjA khaMDamAM dharmatattvanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. e rIte AtmA, karma tathA dharmatatvanI vicAraNAnA A sarvajanepayogI graMtho sarva rIte lekepakAraka jaina-jainetara prajA samakSa jainadarzanane vizada zailIe samajavA mATe anupama advitIya graMtharatna che. teozrInI vidvatA agAdha hovA chatAM ahiM teo dravyAnuyoga, gaNitAnuyega, caraNa-karaNanuga tathA dharmakathAnuga ema jaina zAsananA cAreya anuyogone je rIte sarala, ravaccha, bAla tathA lekagya zailIe rajU kare che, te teozrInAM hadayamAM rahelI sarva jana hitAvahatI maMgala bhAvanAnuM mUrtimaMta pratIka che. samagra rIte jotAM ahiM e bhAgamAM je je viSanuM nirUpaNa thayuM che, te tAtvika hevA chatAM kevuM haLavuM ane kevuM sarasa, sarala ane mananIya rIte thayuM che, te khUbInI vAta che. A banne bhAge A daSTie sAhitya jagatamAM ratnasamAM che. jainazAsanane tema ja jagatane jANavA mATe
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAgadazaka bhomiyA che ne gAgaramAM sAgararUpe samasta vizvanAM tatvajJAnane khajAne che. daSTAMtothI pustaka sabhara che. prAcIna tathA arvAcIna daSTAMte vAMcatAM pravacanakArathI vartamAna duniyAnA pravAhathI vizvanA vartamAna rAjakAraNathI mAMDI dareka viSayo viSe talasparzI jJAnamAhItI dharAve che, te samajI zakAya che. ekaMdare AvA sarvasaMgraha-AkArarUpa A graMtharatnamAM prasiddha thayelAM A pravacana eTale pU0 pravacanakArazrIne atula buddhivaibhava, agAdha jJAnagAMbhIrya tathA ananya janahitakaravRtti e traNeyano subhaga chatAM virala saMyoga ja kahI zakAya. te saMyogane A rIte sahaja banAvI sadA janakalyANanI bhAvanA jemAM otaprota rahI che te saMgrAhaka zatAvadhAnI kavikulatilaka panyAsajI (hAla AcArya zrI kIrticaMdrasUrijI) mahArAje bhAre parizrama laIne je potAnI zaktiono sadupayoga karyo che, te mATe samAja temano upakAra kadI bhUlaze nahI; te ja rIte saMpAdaka mahAzaye saMpAdanakAryamAM je cIvaTa, dhairya ane khaMta rAkhI kAryane sAMgopAMga pAra pADayuM che, te paNa avazya lekopakAraka che. aMtamAM A prasiddha thayela be bhAgo je sAhityika duniyAnAM uttama graMtharatane gaNAya evAM che. tene AtmArthI jIvo vAMce, vaMcAve ne vicAre ane sarva koIne AtmatattvavicAramAM rasa letAM karI AtmatatvanA yathArtha jANakAra banI, paramAtmapadane prApta kare, e ja maMgala bhAvanA. vi. saM. 2017, mAgazara vada-10 (paSadazamI). 5. kanakavijaya gaNi, (hAla A. zrI kanakacaMdrasUri)
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Tw deg | kiMcita TD zatAvadhAnI pUrva AcAryadeva zrImada vijya kIticaMdrasUrijI mahArAja-gurudevanI pUrNa kRpAnA prabhAve Aje jaina-jainetara jagatamAM prasiddhi pAmI avirata jaina zAsananI anupama prabhAvanA karI rahyA che. garagAma ane kAMdIvalInuM temanuM prabhAvapUrNa cAturmAsa enA javalaMta udAharaNa che. bhAdaraNa nagaramAM jina maMdiranI sthApanA-pratiSThA, ane pU. gurudeva vijaya lakSamaNasUrIzvarajI jaina pAThazALA, zrInagara sosAyaTImAM jinamaMdira AdimAM mahattvane phALe, nAlA pArAmAM pratiSThA, mahAvIranagaramAM prabhujInI padharAmaNI ane cala pratiSThA ane ujavAyela mahotsava tathA temanI vinaMtIthI dhAmadhUmathI thayela cAturmAstra parivartana
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 te pahelA kATaroDamAM mahatsava tathA zrI siddhacakra pUjana tathA javAharanagaramAM zrI siddhacakrapUjana, pa6 dikakumArIkAo, ane 64 Idro vi. bhavya ThAThathI ujavAyela snAtra mahotsava, jJAnamaMdiranuM udaghATana ane 10 hajAra janamedanI sAthe caitra suda 13 nI bha0 mahAvIrasvAmInA janma kalyANakanI bhavya ujavaNI, goregAmamAM thayela upadhAna tapa ane upadhAna nagaramAM thaI rahela gRhamadara. A badhA zAsana prabhAvanAnA kAryo sAthe vipula sAhityane chUTe hAthe pracAra, tAjetaramAM lakhela 44 pRSThanI rAthI bharapUra "mRtyunI gedamAM" nAmanI nAnI pustikA, jina dharmamAM upayoga e emanI vidvattA bharI kRti ane bha0 mahAvIra svAmInA 2500 varSanI pUrNAhUtinA maMgaLa prasaMganI kAMtIvalInA ItihAsamAM ciraNamaraNIya rahe tevI bhavya ujavaNI. temanA tAvika pravacane zravaNa karavA umaTatI janamedanI. khare ja teozrInAM puNya pagale sarvatra jaya jayakAra vartAya che. vyathathApaka,
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatAvadhAnI prakhara vaktA pU0 pAda AcAryadeva zrImad vijaya kIrticaMdrasUrijI manI preraNAthI pustaka prakAzanamAM nIce mujaba rakama maLI che. h4--4--dh --ngng jo ke pa000) geregAma jaina saMghanA jJAna khAtAmAMthI. 10) javAharanagara jaina saMghanA jJAnakhAtAmAMthI 1500) dAdara jaina jJAnamaMdiranA jJAnakhAtAmAMthI. pa) zA. popaTalAla premacaMda (dhAnera) javAharanagara, 1000) devakaraNa mena luhArayAla jaina saMghanA jJAnakhAtAmAMthI, 205) bhAdaraNanagara jaina saMghanA jJAnakhAtAmAMthI. 11) kAryakaroDa jaina saMghanA jJAnakhAtAmAMthI jemaNe mRtabhaktimAM lAbha lIdho che temane saharSa ame AbhAra mAnIe chIe, vyavasthApaka,
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka . vi Sa yA nu kema che ta khaMDa pahela : AmA vyAkhyAna paheluM , bIjI 36 viSaya AtmAnuM astitva , , pradezI rAjAne prabaMdha .. AtmA deha vagerethI bhinna che mahezvaradatanI kathA * * * huM eTale deha nahi, AtmA ... - dehAtmavAdIonI dalIle .. AtmA iMdriyothI bhinna che... prANu ane AtmA bhinna che. AtmA manathI jude che .... AtmA eka meTo pravAsI lakhorAzInA pherA ... * * * dharmazraddhA para maMtrInuM dRSTAMta ... * kathAMtagata rajapUtANunuM daSTAMta mULa kathA cAlu * * rAzI lAkha yoninAM nAma vagere . cha paryApti dehadhAraNukriyA . . * trIjuM 53 54 71
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ cothuM 14 75 77 : : : : : : 84 86 pAMcamuM 22 88 : : : ' punarjanma ... punarjanmane siddhAMta savajJakathita che . punarjanma mAnavAnA kAraNe ... pAMca prakAranAM zarIra ... saMskArane saMcaya ane tenI sudhAraNA vastupALatejapALanuM daSTAMta * * punarjanma kahenArA manuSya maLI Ave che AtmAnI akhaMDatA , akhaMDanI vyAkhyA - - AtmA sadA akhaMDa rahe che ... AtmA saMkeca-vistAranA guNavALe AtmA dehaparimANa che , eka zarIramAM AtmA keTalA ? kAkAza ... ... ... lokane sAmAnya paricaya - 97 AtmAne phasAvanAra pugala che zeTha ane jATanuM daSTAMta * * 101 nidrAnI chAtI para caDI besanAra zeThanuM daSTAMta AtmAnI saMkhyA pArasamaNinuM daSTAMta.... . . 121 AtmAnuM mUlya .. . . 123 traNa mitranuM daSTAMta puNyazALI AtmAne prabhAva * * 135 AtmAno khajAne bhIla rAjanI traNa rANInuM daSTAMta - 142 akkala levA aMge padabhraSTa maMtrInI kathA : : : : : : 100 105 107 sAtamuM AThamuM 13 150
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM 164 172 174 174 -175 176 17% 181 dasamuM 188 AtmAne khajAno (cAlu) * IlAputranuM daSTAMta - jJAnanI ArAdhanA .. matijJAnanA bhedo . autpattikI buddhi veneyikI buddhi ... . kAminI buddhi - pariNAmikI buddhi... zratajJAnanA bheda * - * avadhijJAna vagerenA bhede ... AtmAne khajAno (cAlu).. haMsa ane kezavanI vAta ... puruSArthanI pratiSThA. . - 194 puruSArthanAM pAMca pagathiyAM che. * saddAlaputranuM daSTAMta .. AtmAnI zakti kamathI dabAyelI 108 zraddhA * * * *** AnaMda * * * * 21 sarvatA ... . . . 204 kevaLajJAna kaI gatimAM thAya ?. .. 25 kevaLajJAna potAnA puruSArthathI ja prApta thAya che 200 kevaLajJAnathI badhuM jANI-joI zakAya che 208 mRgAvatI ane caMdanabALAne thayeluM kevaLajJAna 209 sarvajJatA zAstrasaMmata che . - 250 yuktithI paNa sarvajJatA siddha thAya che . 221 anubhava paNa sarvajJatAne maMjUra rAkhe che 214 14 15 100 agiyAramuM
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAramuM 227 228 21 22 23 234 236 teramuM mAnavI bhUta, bhaviSya ane vartamAna jANI zake che. 21 sarvajJatAthI jagatane thato mahAna lAbha - 226 AtmajJAna kyAre thAya? ... .. rara7 AtmajJAna kayAMthI maLe? ... vAMjhaNu gAyane kharIdanAranuM daSTAMta sadaguru kevA heAya ? . . AtmAna mAtra pustakathI maLI zake nahi guru e dIva che * - chokarAo guru pAse jaze te ... AtmajJAna vinA badhuMye nirarthaka nIvaDavAnuM che. cAra paMDitonI vAta .. * * 238 mithyAtvane mahArAga.. . . 241 AtmAnI zakti (1) * * 250 tIrthakare kaI jamimAM thAya , 250 tIrthakarone janma ane dikakumArikAnuM Agamana 252 eka prAsaMgika ghaTanA... ... ... 257 saudharmendrane janmanI jANa ane javAnI taiyArI 250 nAmanA moha para naraghAjIne kise . 225 harigameSInI upaNuM ane prayANa ... 257 meruparvata para nAtrAbhiSeka - A 258 saudharmendranI zaMkA ane prabhue batAvelI ajaba zakti snAtrAbhiSekanI pUrNAhuti * * 260 bakariyA siMhanuM dRSTAMta rU5senanI kathA - 258 -
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ caudamuM 273 275 paMdarbhe 298 300 - AtmAnI zakti (2) baLadevanuM baLa . 275 vAsudevanuM baLa cakravartInuM baLa 280 viSNukumAranI kathA - 282 Atmasukha (1) * * * 23 dunyavI sukha 294 vastumAM sukha ApavAnI zakti nathI - 25 dunyavI sukhe kSaNika ane tucha che 298 dunyavI sukho rAgadeSanI pedAza che bhamarA ane gIMgoDAnuM daSTAMta ... zeTha-zeThANanI vAta * * 305 dunyavI sukhanI sahuthI moTI kharAbI 300 sukha e AtmAne sahaja svabhAva che 310 cakravartInuM bhejana . * 311 Atmasukha (2) ... ... 314 mAnasika zAMtInI jarUra ... 15 deDakAthI dhaDo karanAra vANiyAnuM daSTAMta 317 IcchArodhanuM mahattva samaje ... 320 duHkha Ave tyAre ... * 322 paMDita ane rabArI .* * * 3ra3 kAmabhoga taraphanI Asakita ... 324 jyAM koI paNa prakAranuM duHkha nathI .... 325 muktinAM sukha saMbaMdhI keTalAMka udAharaNe 328 vApare teTaluM dhana tamAra- e para nagarazeThanuM dRSTAMta , 331 Atmasukhane anubhava kayAre thAya? 334 soLamuM
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 339 341 347 o 356 362 1 bIjo khaMDa karma vyAkhyAna viSaya pAnuM sattaramu kamanI oLakhANa kamaviSayaka bhavya sAhitya karmane artha cha dravyo ... . 344 kama e paugalika vastu 346 ThaNaThaNapAlanI vAta . aDhAramuM karmanI zakti .. cilAtIputranuM camatkArika caritra ogaNIsamuM kamabaMdha .. . . 384 AtmAne kamabaMdhana kyAre prApta thayuM ? .. 385 AmA karmanA baMdhavALo che . . 389 mUta karmonI amUrta AtmA para asara thAya che. 390 navatatva ane karmavAda ... dharmIonI saMkhyA keTalI ? (vArtA) karmabaMdhananAM kAraNe ... - 398 mithyAtva ... avirati . kaSAya. 403 ga 404 karmabaMdhanA prakAro 404 vIsamuM yogabaLa ... ... '08 vega eTale pravRtti . AtmapradezamAM AMdolana zAthI thAya? . 34 39 You 40
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekavIsamuM 439 441 444 thAgazyAnaka . . . 0 411 pradezabaMdha ... ... 412 prakRtibaMdha paNa gabaLathI ja paDe che ... 41 kamanI mULa prakRti - - 414 AyuSya prakRtine baMdha kayAre ane kema paDe? 414 sArthavAhanA putranI kathA .. ** 420 ATha karmo (1) .... ... ... 430 ATha karmonAM nAma A rIte kema goThavAyAM? 431 jJAnAvaraNIya karma .... * 432 darzanAvaraNIya karma * 436 vedanIya karma mehanIya kAma bAvAjInI vAta 445 mAna mAyA * 450 lebha ATha karmo (cAlu) . AyuSyAkarma... 456 mata mAganAra kaThiyArAnI vAta . 458 nAmakarma . - 460 gotrakama .. aMtarAyakama adhyavasAye .. adhyavasAyane artha. 474 avyavasAyanI mahattA krodha * 450 451 bAvIsamuM - 456 * 470 tevIzamuM * 474 * 475
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 480. 481 482 484 486 prasannaca rAjarSinI kathA - 475 adhyavasAyonI saMkhyA adhyavasAyo kone heya? " deDakAne thayelA zubha adhyavasAya adhyavasAyamAM parivartana : sthitibaMdhamAM adhyavasAye kAraNabhUta che. sthitinA prakAre " " 486 ATha kamanI sthiti ... ... kone ke sthitibaMdha hoya che , adhyavasAyanI taratamatAlezyA jabUvRkSa ane cha puruSo ATaluM yAda rAkhe ... ... ... 492 lezyA viSe keTalAka prazno cheluM puSTha , 444 486 489 . 490 491
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijayalakSamaNabhUrIzvarajI mahArAjanA AcArya padArpaNanA 25 varSanI pUrti prasaMge gavAyela, guru-guNa-gIta Atmakamala labdhimAMthI, pragaTayuM eka nidhAna, lakSaNavaMtA lakSamaNasUrijI, jinazAsananI zAna; vazIkaraNa zI vANu jenI, ti-kiraNa sama jJAna, AcAraja-pada paccIzI mahotsava, saMgha kare bahumAna, A0 1 janma dIdho aNamola ratanane, dhanya jAvA gAma, dIpAvyuM nija vatanane, nAma che delatarAma; nAnI vayamAM lupta thaI gaI, mAta-pitAnI chAyA, bhAgya prabhAve avara janonI, pAme mamatA mAyA; dolatarAmanI sAcI dolata, dharmanuM sAcuM jJAna. A0 2 latarAma gayelA dahI, tyAM dilaDuM raMgAyuM, labdhisarinI sUNuM dezanA, caraNe zIra namAvyuM; dIkSA lIdhI kelatarAma, lakSmaNavijayajI nAma, gurUdevanI AzISa maLatAM, karI rahyAM utthAna A0 3
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaI kaI veLA guru-ziSyanI, jeDI sAthe vicare, caka-jugArI-eTI-pramAdI, jana para jAdu kare; paMtha bhUlyA ajJAna jIvone, sAco rAha batAve, vera-jhera- kayA-kaMkAsa, kaleza-kusa5 miTAve, jaina ane jainetara janatA, kare ati sanmAna, A0 4 gAme gAma vicaratAM munivara, kacha kAThiyAvADa, gheluM kare gujarAtane, mahekAve mAravADa; pagale, pagale dharatI upara, dharma bIja ropAtAM, vANunI varSothI jANe jana hayA chalakAtAM, dharma dhajA laherAya gaganamAM, e ja niraMtara dhyAna. A0 5 eka hajAra navase trANa, citra pada pAMcamane dina, zaheranA AbAla-vRddha sau, bhaktibhAvamAM lIna dUra dUrathI bhaktajane kaMI, AvIne ubharAyAM, mAnavaMtA zrI lakSmaNa muninAM, guNa anerAM gAyAM; jaya jaya nAde gurue dIdhuM, AcArya padavI dAna, A0 6 kIrti upara kaLaza sarIkhe, dakSiNa deza pravAsa, sUrIzvarajInI zaktine e, anupama che itihAsa, zramaNa-saMskRti ke eNe dIdho dIvya prakAza, satya ahiMsA tyAga dhamanI, prasarAvI suvAsa; hajI sudhI ke anya munine, maLyuM na AvuM mAna! A0 7 rAjA mahArAjA ke maMtrIzvara, rAjyapAla paNa Ave, addabhuta vANI sUNutAM sUrine, caraNe zISa namAve; janadharmanA siddhAMtamAM, jijJAsA batalAve, pagale pagale lakSmaNasUrijI, parivartana upajAve, muktahRdayathI vIra vANInuM karAvatA ra3pAna, A0 8
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 sukha para vatsalabhAva camakatA, karuNA chalake AMkhe, zabde zabde zrotAjana para, jANe bhUrakI nAMkhe ! prabhAvazALI vANI sUNavA, TaLe TALA jAme, tAsIra che evI ke suSutA, kAi ne tRpti pAme; zAsanane saddabhAgye maLiyA, evA muni mahAna, AA09 evA sa'tapuruSanA khAje, aitihAsika prazna'ga, sagha sakala ujave che Aje, dharI mAM mana; guNa tamArA gAi rahyAM che, Aje sau naranArI, bhaktibhAve karIe vana, tamane he zAsanava sUrine jo, sUrina jo, dIrghAyu varadAna, AcAraja pada pacIzI mahe|tsava, satha kare bahumAna. A0 10 upakArI ! racayitA, zrI zAntilAla zAha prasiddha ma-gItaratna
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AtmakamalalabdhisUrIzvarajI jaina graMthamALA taraphathI pragaTa thayelA pustake 2000 2000 5000 1 AtmatatvavicAra bhA. 1-2 AvRtti-5 gujarAtI 10000 2 AtmatattvavicAra AvRtti-1 hindI a Philosophy of Soul AvRti-1 aMgrejI 4 saMskAranI sIDI AvRtti- gujarAtI 15550 5 aMtaranAM ajavALA AvRti-10 , 16750 6 Ahata dharma prakAza jainadharma) AvRtti-5 , 10000 7 Ahata dharma prakAza AvRtti-3 hindI 9000 8 Ahata dhama prakAza ,, AvRtti- tAmila 5000 0 Ahata dhama prakAza , AvRti-1 marAThI 10 Jainism in Nutshall AvRtti-2 aMgrejI 15000 11 Ahata dharma prakAza AvRtti-3 kannaDa 17000 12 ahiMsA ane mArgadarzana AvRti-1 gujarAtI 1000 17 ahiMsA ane mArgadarzana AvRtti-1 hindI 14 ahiMsA ane mAgadazana AvRti-1 kannaDa 15 Ahimsa AvRtti-2 aMgrejI 15000 16 ahiMsA ane mArgadarzana AvRtti-1 telugu 10) 0 17 namaskAra mahimA AvRti- gujarAtI 4000. 18 sanmArga darzana AvRti-1 marAThI 2000 19 traNa mahApuruSo AvRtti-1 gujarAtI 1000 20 zAsane prabhAvaka suradeva AvRti-1 gujarAtI 2000 21 jenAcArya vijayalakSmaNasUrIzvarajI AvRti-1 gujarAtI 1000 rara munirAja zrI kIrtivijayajI AvRtti- gujarAtI 27 amInA vaheNa AvRti-1 gujarAtI 150 1000 3000
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1500 5000 0 0 0 28000 2000 0 0 0 600 0 550 0 0 0 0 24 dIvAdAMDI ane mahAna vibhUtio AvRtti-1 gujarAtI 1500 25 nUtana stavanAvali AvRti-23 gujarAtI 23000 26 dakSiNamAM divya prakAza AvRtti-1 gujarAtI 2500 27 dakSiNamAM divya prakAza (nAnI) AvRtti-1 gujarAtI 28 nUtana gaDuMlI saMgraha AvRtti-5 gujarAtI 29 bAra vratanI TIpa AvRtti-2 hindI 30 bhagavAna mahAvIra AvRtti-4 39 Lord Mahavira AvRti-1 aMgrejI 32 prasaMga parimala AvRtti-3 gujarAtI 33 kathA parimala (suratathI) AvRtti-3 gujarAtI 34 zrAddhavidhi AvRti-1 gujarAtI 35 vividha vAnagI AvRtti-1 gujarAtI 36 mahAbaLakumAra AvRtti-1 gujarAtI 37 vidyA vilAsa saMvAda AvRti-1 gujarAtI 38 manoraMjaka gIta saMgraha. AvRtti-1 gujarAtI 39 bhaktirasa pyAlA AvRti- gujarAtI 40 karma phIlesophI ane bIjA pravacano AvRti-1 gujarAtI 41 karma phIlasophI AvRti-1 gujarAtI 42 jIvanamAM dhama zA mATe? AvRti-1 gujarAtI 43 cityanyavAda AvRti-1 gujarAtI 44 Adarza jIvana AvRti-1 gujarAtI 1000 45 nUtana sakjhAya saMgraha AvRti-1 gujarAtI 46 vairAgya rasa jharaNuM 1. AvRti-1 hindI 2000 2000 2500 1000 1000 1500 1500 1000 1000 1000 1500
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1000 0 8000 0 25000 0 0 2000 37 47 jagata ravataMtra kyAre? AvRti-1 hindI 48 prAsaMgiaMgrejI-kAnaDI tAmila 49 rAtribhojana AvRti- gujarAtI 50 guru-ziSya AvRti-1 gujarAtI 51 dhama tatva prakAza AvRti-1 gujarAtI para jaina dharmamAM upayoga AvRti-1 gujarAtI 57 aNamola ratna AvRtti-1 gujarAtI 54 jIvana saurabha che, 1 gujarAtI 55 tejasvI ratna AvRtti-2 gujarAtI 55 jIvana ghaDatara AvRtti-1 gujarAtI 56 jIvana sAphalya AvRti-1 gujarAtI 57 mRtyunI godamAM AvRti-1 gujarAtI 1000 2000 4000 3000 2000 2000 2000 d, FAla * *
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavikulatilAka zatAvadhAnI pU0 AcAryadeva zrI vijayakIrticaMdrasurijImanI le kapriya kRti o saMskAranI sIDI: dasamI AvRttinuM prakAzana eja enI leka priyatAne moTo pUrAvo che. nakala 15550 aMtaranAM ajavALAM : mahApuruSo ane mahAsatIonI kathAone A pustaka kAvyo sAthe romAMcaka bhASAmAM rajU kare che. tenI 10 mI AvRtti pragaTa thaI cUkI che. nakala 16756 hita dhAma prakAza : A laghu pustaka jaina dharmane suMdara paricaya Ape che. tene hiMdI, tAmIla, kAnaDI, marAThI temaja aMgrejI bhASAmAM anuvAda thayo che. nakala 61000 kathA parimala : A pustakamAM 20 jeTalI nAnI-meTI rasaprada kathAo lekabhogya zailimAM AlekhavAmAM AvI che. pR. 175 nakala 5500 (ze. namaM-sAhityohAra phaMDa taraphathI) (traNa A.) prasaMga parimala : lagabhaga 125 pRSThanA A laghu pustakamAM aneka vidha prasaMgonuM Alekhana thayuM che. AvRtti-3 6000 nAtana stavanAvali : A nAnakaDI pustikAmAM tana DhabanA bhAva vAhI gIto-stavanene saMgraha che. tAjetaramAM ja 23 mI AvRtti pragaTa thai che. nakala 23000 ahiMsA : A mananIya nibaMdha ahiMsAnuM suMdara mArgadarzana Ape che. 5 bhASAmAM jenI 21000 nakala pragaTa thaI che. Lord Mahavir: jenI 25000 nakala bahAra paDI cUkI che. tri-bhejana: jemAM rAtribhojana viSe TUMkamAM sacoTa lakhANa che. 6 AvRtti 25000 aNamola ratana- A. 1, 2000 jIvana saurabha- A. 1, 4000 tejasvI 2ne A. 3, 5000 jIvana sApha- A. 1, 2000 jIvana ghaDatara- A. 1, 2000 jaina zAsanamAM upayoga 1000 mRtyunI gAdamAM-A. 1, 2000 .: prApti sthAna : zrI Atmakamala labdhisUrIzvarajI jaina jJAnamaMdira che zAnamaMdira roDa, dAdara, bI. bI. muMbaI-28
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra khaMDa pahele
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - B%%S % : jajhacyck Atmata tvavicAra pahelo khaMDa [ pAMcamI AvRtti ] :: vyAkhyA tA :: jainAcArya zrImada vijayalakSmaNasUrIzvarajI mahArAja - -
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ apocar hocopa booooooo // OM maiM hU~ namaH / vyAkhyAna paheluM * AtmAnuM astitva ww m jiNavaNe aNurattA, jiNavayaNaM je kareMti bhAveNaM / amalA asaM ki liTThA, te huMti paritasaMsArI // zAstrakAra sthavira bhagavaMta zrI uttarAdhyayanasUtranA jIvAjIvavibhakti nAmanAM chatrIzamA adhyayananI A gAthAmAM 1 jaina dharmAMnA pramANabhUta mULa grathAne AmA kahevAya che. hAla AvA-45 AgameAnI prasiddhi che, temAM 11 agA che, 12 upAMgA che, 6 chedasUtreA che, 4 mULasUtreA che ane 10 prakIrNaka che. cAra mULa sUtreA paikI eka uttarAdhyayana sUtra che. temAM sAdhujIvanane uddezIne suMdara hRdayagama upadeza apAyelA che tathA khIjA paNa AnuSaMgika viSayAnuM vaNuMna che. bauddhadharmImAM je sthAna dhammapadanuM che te sthAna jaina sAhityamAM zrI uttarAdhyayana sUtranu` che, ' dhI sekreDa bukasU epha dha isTa' nAmanI jagaprasiddha graMthamALAmAM A sUtrane aMgrejI anuvAda prakaTa thayelA che tathA bhAratanA suprasiddha vidvAna Dai|, zatakADI mukarajI dvArA paNa tene aMgrejI anuvAda kalakattA yunivarsiTI taraphathI prakaTa thayelA che. A sUtra kula trIza adhyayanamAM vaheMcAyelu che. temAM chatrIzamuM-chelluM adhyayana jIva ane ajIvanAM vanane lagatuM che, eTale te ' jIvAvivabhakti' evI saMjJA pAmelu che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra alpesa'sArI AtmAnu' svarUpa khatAve cheH ' je AtmA jinavacanamAM anurakta che-zraddhAva`ta che, jinavacanamAM prarUpAcelAM ane kahevAyelAM anuSThAnA hRdayanA udyAsapUrvaka kare che. je malarahita tathA sakalezarahita pariNAmavALA che, te parimitasa'sArI bane che. ' samajavA A vacanA ga'bhIra che. tenA yayAtha bhAva mATe prathama AtmAnuM' svarUpa samajavu paDaze. AtmasvarUpamAM paNa prathama vicAra AtmAnAM astitvanA karavA paDaze, kAraNa ke AtmA vinA AtmasvarUpa saMbhavatu nathI. mUruM nAsti taNAvA ? jo mULa ja na hoya teA DALI-DAMkhaLAM zI rIte saMbhave ? zAstrakAra bhagavatAe samyaktvanAM 67 AleA kahyA che, temAM cha mala samyakRtvanAM sthAnane lagatAM che. te A pramANeasthi ni se nii, ttA mAttA ya punnAvALa | asthi dhuvaM nivvANaM, taduvAo atthi chaTTANe || 1 mala eTale mithyAtva Adi dASA. 2 sakaleza eTale rAga ane dveSane lIdhe thatA jIvane piraNAma. 3 jene saMsAramAM maryAdita samaya sudhI ja paribhramaNa karavAnu hAya te parimitasa`sArI ke alpa sasArI kahevAya che. parimita sa'sArI thavuM e AdhyAtmika dRSTie bahu meATI pragati che. 4-4 zraddhA, 3 liMga, 10 vinaya, 3 zuddhi, 5 dUSaNa, 8 prabhAvanA, 5 bhUSaNa, 5 lakSaNa, 6 yatanA, huM AgAra, huM bhAvanA ane 6 sthAna e zuddha samyaktvanA 67 bhedo che.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM astitva 1 jIva che, je te nitya che, 3 te karma karyA che, te karma phaLane bhoktA che, 5 mokSa che ane tene upAya paNa che." eTale je "jIva che" ema mAne che, arthAt AtmAnu astitva svIkAre che, tene ja samyakatva spazI zake che, bIjAne nahi. jo jIva ke AtmA jevI koI savataMtra vastune svIkAra karavAmAM na Ave te puNya-pApane vicAra nirarthaka Thare, svarga narakanI vAte paNa nirarthaka Thare ane punarjanma ke paralokanI vAte arthahIna banI jAya. eTale AtmAnA astitvano svIkAra e AtmavAda ke mokSavAdanA pAyAnI pahelI ITa che, ane tethI ja prathama vicAraNe tenI karavAmAM Ave che. keTalAka samajadAra ane bhaNelA gaNelA mANaso AtmAnAM astitvane svIkAra karatA nathI.* teo kahe che ke "AtmA dekhAtuM nathI, tene zI rIte mAnIe? je dekhADo te mAnavA taiyAra chIe. paraMtu AtmA e loDhAMlAkaDAM jevI vastu nathI ke tene hAthamAM pakaDIne dekhADI * Ajane zikSita varga meTA bhAge vaijJAnika maMtavya anusare che ane vaijJAnika maMtavya AtmA jevI keI svataMtra vastu hevAne inakAra kare che. paraMtu have e paristhitimAM palaTo Avyo che. pre. AlabarTa AITIna, sara e. esa. eDigTana, sara jemsa jIna, sara je. e. themasana, pre je. bI. ela. helDana vagere prakRtimAM svataMtra cetana hevAne svIkAra karavA lAgyA che. dhI greTa DIjhAIna nAmanAM pustakamAM temanA cetanAviSayaka abhiprAyono saMgraha prasiddha thayela che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra zakAya. je vastu arUpI che, najare dekhI zakAya tevI nathI, tene dekhavA mATe mahenata karavI paDe che, bhejuM karavuM paDe che ane tenI jANakArane sahavAsa paNa sevavo paDe che. jo ATalI taiyArI hoya te AtmAne dekhavAnuM-AtmAnI pratIti karavAnuM kAma jarA ye agharUM nathI. A duniyAmAM vastu ke padArtha najare dekhAya che, tene ja ApaNe mAnIe chIe evuM nathI, je vastu ke padArtha dekhAtA nathI, paNa tenuM kArya dekhAya che, tene paNa ApaNe mAnIe chIe. "ahIM 5000 varSa pUrve mohana-jo-Dere nAmanuM zahera hatuM, tenA rastA vizALa hatA, gharo suMdara hatAM ane te bAgabagIcAvALuM hatuM. evuM AjanA enA dekhAva uparathI mAlama paDe che, paNa tene kArIgara dekhAte nathI. A nagarane banAvanAra jarUra hatuM, paNa te Aje dekhAtuM nathI, tenuM nAmanizAna nathI, chatAM e banAvanAranI sAbitI tenAM kArya uparathI thAya che. pavana ke vAyu najare kaNa joI zake che? paNa vRkSanI DALIo hAlavA lAge ke maMdiranI dhajA pharakavA mAMDe te sahu koI bolI uThe che ke "vAyu vAya che." tAtparya ke jaina darzane pramANunA be prakAre mAnelA che, pratyakSa ane parokSa, temAM parAkSa pramANunA pAMca bheda che. (1) ramaNa, (2) pratyabhijJAna, (3) taka, (4) anumAna ane (5) Agama. eka cArvAka sivAya bIjA badhAM darzanee anumAna-pramANane svIkAra karelo che, eTale anumAna vaDe je jJAna thAya te paNa pramANabhUta che.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnu' astittva pavana najare dekhI zakAtA nathI, paNa tenAM kArya vaDe ja ApaNe tene jANI zakIe chIe. vIjaLI dvArA aneka prakAranAM kAryo thAya che. svIca (baTana) dAkhA ke pa kheA pharavA mAMDe che ane glemamAM ati prakAzavata dIvA thAya che. paNa e pakhA pheravanAra tathA prakAzavata dIvA karanAra vidyutazakitane kAie najare joI che kharI ? game tevI tINI najaravALA paNa ene joI zakatA nathI ane ekanu sAgaNu-hajAragaNuM batAvanAra durbIna AMkhe lagADA tA paNu e joi zakAtI nathI. mAtra tenA kAryAM parathI ja ApaNe kahIe chIe ke A jagamAM vidyut nAmanI eka zakita astittva dharAve che. > " ', ' A - " gIta kalakattAthI AvyuM ' ema Aja ghara-gharamAM DiyA vAge che ane A gIta amerikAthI Avyu, A gIta 'kAla'ethI AvyuM kahevAmAM Ave che. tA e gIta amerikA, kAla'e ke kalakattAthI ahIM (muMbaImAM) zI rIte Avyu ? kAie tene AvatAM yu kharuM ? jo ema kahevAmAM Ave ke e te ItharanAM mAjAmAM gatimAna thatuM ahI AvyuM ' te e tharane ke tenAM mAjAone gatimAna thatAM najare kANe joyAM ? mAtra kAya parathI ja tenI pratIti thAya che. , astitva Ave ke 'je vastu najare joie-dekhIe nahi, tenu' mAnavuM nahi ' ema kahenArAone pUchavAmAM " tamArA pitAmaTha hatA ke nahi? temanA pitAmaha hatA
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvy ke nahi? ane temanA pitAmaha (dAdA) paNa hatA ke nahi?" to e zuM javAba Apaze? te ema ja kaheze ke "hA, hatA." pharI temane pUchavAmAM Ave ke "tamArI semI peDhI hatI ke nahi? hajAramI peDhI hatI ke nahi? are! lAkhamI peDhI hatI ke nahi ?, to tene javAba paNa ema ja Apaze ke "hA, hatI." Ama kahevAnuM kAraNa zuM che? jyAM pAMcamI peDhI jovAnuM paNa muzkela che tyAM semI, hajAramI ke lAkhanI peDhI koNa joI zake vahIvaMcAnA copaDAmAM, ItihAsanAM moTAM pithAomAM ke purANA lekhomAM paNa tene nirdeza maLe nahi. chatAM kahe che ke "hA, hatI." tenuM kAraNa e ja che ke e peDhIo najare dekhAtI nathI. paNa tenuM kArya najare dekhAya che. tame pote ja enuM kArya che, eno jIvate-jAgate pUrAve che. je tamArI semI-hajAramIlAkhamI peDhI na hota to tame heta ja kayAMthI? A parathI eTaluM nakkI thayuM ke je vastu najare dekhAtI na hoya, paNa tenuM kArya dekhAtuM hoya, te astitvamAM che ema ApaNe mAnIe chIe ane ema ja mAnavuM joIe. have AtmAnuM kArya dekhAya che ke nahi ? te ApaNe vicArIe. eka mANasa mRtyu pAme che, tyAre zarIra te enuM e ja hoya che. e ja mukha, eja nAka, eja kAna, eja AkRti, badhuM enuM e chatAM te mRtyu pAmyA
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM astittva pachI kaMI karI zakatA nathI, tenuM kAraNa zuM? prathama ( mRtyu pahelAM ) bhUkha lAgatI tyAre khAvAnuM mAgatA, tarasa lAgatI tyAre pANI mAgatA, paNa have te kema kai mAgatA nathI ? kadAca vagara mAgye tenAM heAmAM annanA kALiyA mUkavAmAM Ave teA khAya kharA ? athavA pANI reDavAmAM Ave te pIe kharA? jyAre te jIvatA hatA, tyAre ema kahetA hatA ke A A mArI patnI che, , A mArI putrI che,' A mArAM sagAM * te mArA putra che, snehIe che, ' ' teA have te kema khelatA nathI ? ghaDI pahelAM te ema kahetA hatA ke have mArAM kuTuMbanu zu thaze ? mArI mAlamilakatanuM zuM thaze? je DhAraDhAMkharane me' ghaNA premathI pALyA che, tenu zuM thaze ?' ane te nisAsA mUkatA hatA, aksAsa karatA hatA, AMkhamAMthI AMsu sAratA hatA. te badhuM ekAeka baMdha kema paDI gayuM' ? zuM tenI kuTuMba pratyenI lAgaNI ghaTI gaI ? mAlamilakata paranI mamatA ochI thai gaI ? DhAraDhAMkhara paranA prema paravArI gayA? jo evuM thAya te! beTA pAra thaI jAya, paNa evuM kaI paNa anyA vinA tenuM madhu` kA` aMdha paDhI gayuM, e hakIkata che. < 6 mRtyu pAmelAne koi gALa de tA kheAlaze kharI ? athavA lAta mAre teA UkAra karaze kharA ? pahelAM kAI saLagatI dIvAsaLI cAMpe te garama thai jatA ane tenI sAthe laDI paDatA, paNa have tene lAkaDAMnI cehamAM AkhA
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra -~ ~ ~ ~~ ~~ ~~~ ~ ~~~ ~~ ~~~ ~ ~ ~ ~~ ~~ ne Akhe saLagAvI devAmAM Ave te paNa garama thaze nahi ke cuM cAM karaze nahi, enuM kAraNa zuM? kAraNa e ja ke temAM je jANanAro hato, jenAra hatA, sparzanAro hatA, saMghanAro hate, cAkhanAre hate, sAMbhaLanAra hatA, belanAro hate, vicAranAro hatA, ane IcchA mujaba kriyA karI zakanAra hatuM, te cAlyA gaye. je jANavuM-jevuM vagere kAryo zarIranAM heta te maDadAmAM zarIra mojUda che ane te kAryo thavA chatAM hatAM, paNa te kAryo thatAM nathI. eTale cokkasa che ke e kAryo zarIranAM nahi, paNa AtmAnAM ja hatAM. tAtparya ke caitanyabharyo jIvanavyavahAra e AtmAnAM astitvanI moTAmAM moTI sAbItI che. koIpaNa samajadAra tene InkAra kema karI zake ? kIDI-maMkaDI vageremAM caitanyabharyo jIvanavyavahAra che, eTale tenAmAM AtmA che. kAgaLa, pensIla, charI, cappa vageremAM caitanyabharyA jIvanavyavahAra nathI, eTale temanAmAM AtmA nathI. gAya, bheMsa, hAthI, ghaDA, mAchalAM, sApa, manuSya vageremAM caitanya jIvanavyavahAra che, eTale temanAmAM AtmA che. - jema dhUmADA parathI agninuM anumAna karI zakAya che, tema cetanya parathI AtmAnuM anumAna karI zakAya che. zAsakAra bhagavaMtee "vaitancaDhALo navaH | evuM sUtra kahyuM, teno artha e che ke "jyAM jyAM caitanya dekhAya, tyAM tyAM jIva ke AtmAnuM astitva mAnavuM."
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM astitva AtmAnAM astitva aMge pradezI rAjAno prabaMdha jANavA je che. e tame ekAgracitte sAMbhaLaze, te AtmAnAM astitva saMbaMdhI tamArAM mananA sarva saMzaya dUra thaI jaze. pradezI rAjAno prabaMdha. tevIzamAM tIrthakara zrI pArzvanAthanI paraMparAmAM kezIkumAra nAmanA zramaNa thayA. teo zAMta, dAMta, mahA tapavI tathA avadhi jJAnathI yukta hatA. bhavya janene pratibodha karatAM teo ekadA zrAvastI nagarIe padhAryA. rASTrabharamAM vicaratA rahevuM ane lokone kalyANano sAco mArga batAva, e tyAgI saMtanuM kartavya che. kezIkumAra zramaNanI khyAti A pradezamAM khUba phelAyelI hatI, eTale aneka lake temanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA AvyA. temAM kArya prasaMge zrAvastI Ave tAmbikA nagarInA rAjAne parama vizvAsu citra nAme sArathi paNa sAmela hatA. AcArya mahArAjanuM-guru mahArAjanuM vyAkhyAna zravaNa karavA mATe paNa keTalIka egyatA joIe che. eka kavie kahyuM che ke - prathama zretA guNa eha, neha dharI nayaNe nirakhe; hasita vadana huMkAra, sAra paMDitaguNa parakhe, * utarAdhyayanasUtranuM 23 muM adhyayana kezagautamIya nAmanuM che. temAM kezikumAra ane gautamasvAmI vacce thayelA eka suMdara saMvAdanI neMdha che.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra 12 zravaNa kriye guNa vayaNa, sayaNatA rAkhe sarakhe; bhAvabheda rasa prIMcha, rIja manamAMhI rAkhe. vedhaka manamAMhI vicAra, sAra caturAi guNa AgaLA; kahe kRpA evI sabhA, tatra kaviyaNa bhAkhe kalA, zrotAmAM prathama guNa e hAvA joie ke te khelanAranI-vaktAnI sAme snehabharI najara rAkhe ane sukha jarA malakatu rAkhIne huMkArA bhaNatA Ave. vaLI te vaktAmAM rahelA paMDita tarIkenA guNeAnI parIkSA kare arthAt gALakhALane sarakhA na gaNatAM A uttama vaktA che, A madhyapa vaktA che, A sAmAnya vaktA che, evA peAtAnA manamAM niNa ya kare, te peAtAnA kAna vaktAne tAbe kare ane je guNakArI vacanA tenAM mukhamAMthI nIkaLI rahyA hoya te kharAkhara sAMbhaLe. te AjImAjInA zrotAe sAthe sajjanatA rAkhe, eTale ' joine meseA ' nathI dekhAtuM?' 'krama paga lagAkyA' vagere vacanA melIne takarAra na kare, kayA viSaya cAle che ane tenA zu... adhikAra kahevAya che? te dhyAnamAM rAkhe ane temAM je rasanuM nirUpaNa thaI rahyuM hoya tene kharAkhara jhIle tathA tethI utpanna thatA AnaMda amuka aMze vyakta karatA rahe. vaLI manamAM vedhaka vicArA kare, eTale heya-jJeya-upAdeyanA viveka kare ane uttama prakAranI caturAI darzAve. kRpA kavi kahe che ke jyAM AvA zreSTa guNa hoya tyAM vaktAne peAtAnI kalA darzAvavAnA umaMga Ave che. ' 2 zrI kaeNzikumAra AcAya'nuM vyAkhyAna ekacitta zravaNu
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM astitva karatAM aneka manuSyo pratibaMdha pAmyA ane citra sArathie paNuM samyaktvamUla zrAvakanA bAra vrate grahaNa karyA che pachI teNe vidAya thatI vakhate AcAryazrIne vinaMti karI ke he bhagavan! tAbikA nagarI prAsAdika che, darzanIya che ane ramaNIya che, mATe tyAM padhAravA kRpA karaze." citra sArathie Ama be traNa vAra vinaMti karI, tyAre AcAryazrIe kahyuM ke "he citra! je vanamAM ghaNA duSTa sthApado rahetAM hoya, te vanamAM vasavuM salAmata gaNAya nahi. tema je nagaramAM krUra rAjAnuM zAsana pravartatuM hoya, tyAM AvavuM zreyaskara gaNAya nahi. " citre kahyuM: "he svAmI! Apa devAnupriyane pradezI rAjAnuM zuM kAma che? rAjadhAnImAM bIjA ghaNA zeTha-zrImaMta vase che, teo Apano Adara karaze ane AhA2pANI vagerenI * sarva vrata niyamo samyaktvapUrvaka saphaLa thAya che. eTale vrata dhAraNa karatAM pahelAM samyapha uccAravAmAM Ave che. ane tethI zrAvakonAM vrata samyaktvamUla kahevAya che. A vratonAM nAmo nIce pramANe samajavA. (1) pUlaprANAtipAta viramaNavrata. (2) sthUla mRSAvAdaviramaNavrata. (3) rapUla adattAdAnaviramaNavrata. (4) paradAravismazuravadArAsa teSavrata (5) parigraha parimANavrata (6) dikparimANuvrata. (7) bhogapabhogaparimANavrata. (8) anarthadaMDaviramaNavrata. (9) sAmAyikavata. (10) dezAvakAzikavrata. (11) piSadhavata ane (11) atithisaMvibhAgavata. AmAMnA prathama pAMca aNuvrata, pachInA traNa guNavrata ane chellAM cAra zikSAvrata kahevAya che. A vratanuM vistRta varNana AgaLa pIstAlIzamA vyAkhyAnamAM bIjA bhAgamAM) joI zakAze,
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattavicAra vipula sAmagrIthI ApanI sevA karaze. Apa tyAM padhArazo te mahA upakAra thaze, mATe jarUra padhAravAnuM rAkhaze." citranuM AgrahabharyuM vyavasthita AmaMtraNa jANI AcAryazrIe kahyuM: "jevI kSetrasparzanA," sAdhu munirAje AvA prasaMge nizcayakArI bhASAne prayoga karatA nathI, kAraNa ke saMgenuM baLa temane kyAre-kayAM khecI jAya te kahevuM muzkela hoya che. teo hA kahe ane jaI na zake te asatya bhASaNane doSa Ave ane mahApuruSe paNa AvuM mithyA bole che, e kemAM pravAda thAya. je keIpaNa rIte IcchavA yogya nathI. citra AcAryazrInAM iMgita parathI eTaluM samajI zakayo hato ke teo ekavAra tAmbikA jarUra padhAraze, eTale teNe tAkhikA pahoMcIne nagaranA udyAnapAlakone belAvyA ane kahyuM ke "he devAnupriye ! pArthApatya kezikumAra zramaNa pharatAM pharatAM ahIM AvavAnA che. teo ahIM Ave tyAre tame temane vAMda-namaje, rahevAnI anujJA Apaje ane pITha-phalaka vigere laI javAnuM AmaMtraNa karo. pachI temanA AgamananI khabara mane Apaje." keTalAka vakhata pachI udyAnapAlake AvIne citrane vadhAmaNa ApI ke "he buddhinidhAna! dhIra, vIra, anupama, udAra, nirgatha ane nirAraMbhI tathA cAra jJAnanA dhaNI evA zrI kezi nAmanA gaNadhara pitAnA ziSaparivara sAthe Aje prAtaHkALa udyAnane viSe samavasaryA che."
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnu' astitva " A vadhAmaNI sAMbhaLatAM ja ma`trIzvaranuM hRdaya AnaMdathI ubharAI gayuM ane teNe udyAnapAlakane jIvanabhara cAle teTalu prItidAna ApI vidAya karyAM. pachI te nAhI, zuddha vasro paherI tathA zarIrane zaNagArI AcArya zrInAM darzanArthe gaye ane temanA upadeza sAMbhaLyA pachI kahevA lAgyA ke huM bhagavan ! amArA zajA pradezI adhArmika che ane dezanA kArabhAra kharAbara calAvatA nathI. vaLI te kArya zramaNu, brAhmaNa ke bhikSuonA Adara karatA nathI. ane sa kAine herAna kare che. mATe Apa tene dharmopadeza kareA tA ghaNuM hallu' thAya. sAthe zramaNa, brahmaNu, kSuie, manuSya, pazuo ane pakSIettu paNu ghaNuM bhaluM thAya. ' 15 AcAya zrIe kahyuM : * hai citra ! tArA rAjA pradezIne ame dhama kevI rIte kahIe? te amArI pAse Ave tA ne ? ' citre kahyuM : 'huM tene kAI paNa upAye ApanI pAse laI AvIza. Apa tene khUba chUTathI dharmopadeza karo. lagAre sa'kAca rAkhazeA nahi. ' 6 pachI eka divasa citra sArathi prabhAtanA pahAramAM rAjA pAse gayA ane tene jayavijayathI vadhAvatA mA ke hai svAmI ! me Apane keLavelA cAra gheADAnI bheTa mAkalelI che. tene Aje Apa tapAsI jue. AjanA divasa ghaNA raLiyAmaNeA che, eTale A kAnA mATe Agya che. '
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra " rAjAe kahyuM: tu' e cAre gheADAone rathamAM beDI, te ratha ahI lai Ava. huM eTalAmAM taiyAra thAuM chuM. " 16 citra e rIte taiyAra karIne ratha lAvyA, eTale pradezI rAjA rathamAM beThA ane vaitAzmikA nagarInI vacce thaIne bahAra nIkaLyA. pachI citra sArathi e rathane ghaNe dUra khecI gayA, tyAre rAjAe garamI, tarasa ane uDatI dhULathI kaMTALIne kahyuM ke * citra! have ratha pAcheA vALa.' tyAre citre rathane pAchA vAnyA ane tene mRgavanaudyAna AgaLa lAvI UbhA rAkhyA ke jyAM kaeNzikumAra zramaNa peAtAnA ziSyaparivAra sAthe utaryAM hatA. 6 citre kahyuM : * mahAzaja ! A mRgavana udyAna che. tyAM gheADAne thADA thAka khavaDAvIe ane ApaNe| zrama pazu dUra karIe!' rAjAe hA pADatAM te rathane aMdara lai gA ane kezikumAranA utArAnI pAse jaI gheADAone cheDI nAkhI, temanI sArasabhALa karavA lAgyA. rAjA paNa rathathI nIce utaryAM ane gheADAonAM zarIra para hAtha pheravavA lAgyA. ema karatAM teNe sabhAnI vacce upadeza karI rahelA zrI kaeNzikumAra zramane joyA. emane jotAM ja pradezIne vicAra Avye ke A vaLI kANu jaDa muDiyA beThA che ? e zu' khAte haze ? zuM pItA haze? ke zarIre Ave alamasta ane dekhAvaDa lAge che? vaLI leAkeAne te evuM zu' Ape che ke jethI AvaDI mATI mAnavamedanI ahI ekatra thai che ? "
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM astitva 17 teNe kahyuM: 'citra! je te khare ke A badhuM zuM cAlI rahyuM che ? pele moTo jaDa barADA pADIne jaDa lokone zuM samajAvI rahyo che ? AvA naphakarA lokone lIdhe ApaNe AvI udyAnabhUmimAM paNa sArI rIte harIpharI zakatA nathI ! mAtra visAme ane zAMti meLavavA ahIM AvyA, te e moTA barADA pADIne ApaNuM mAthuM pakavI rahyA che !" citre kahyuM: "he svAmI! e kezikumAra zramaNa pArdhApatya che, jAtivaMta che, cAra jJAnanA dhAraka che ane teo annabhakSI che." rAjA kahe, "citra! tuM zuM kahe che? zuM e paramAvadhithI adhevati avadhijJAna thayeluM che eTale vizALa avadhi jJAnanA dhAraka che ? zuM e annajIvI che?" | citre kahyuM: "hA svAmI ! ema ja che." rAjA kahe, "tyAre zuM e puruSanI pAse javA jevuM che?" citra kahe, "hA mahArAja ! emanI pAse javA jevuM che.' ne pachI rAjA ane citra kezikumAranI sAme jaIne ubhA rahyA. rAjAe pUchyuM ke "he bhale! tame zuM paramAvadhijJAna dharAve che tame zuM anajIvI che ?"
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra javAne lIdhe tane prazna pUchatA mane joine tane evA vicAra jaDa bIjA jaDa leAkAne zu' mArAM udyAnamAM mATA kharADA DhatA nathI ? ' AcArye kahyuM : ' dANucArA dANamAMthI chaTakI javA mATe koine kharI rastA pUchatA nathI, paNa ADAavaLA mAge cAle che, tema huM rAjan ! vinayanA mAthI chaTakI paNa AvaDatA nathI, vAru, thayelA kharA ke A mATI samajAvI rahyo che ? ane pADIne mane zAMti levA 18 rAjAe kahyu, 8 e vAta sAcI che. paNa tame A zAthI jANyu ? tamane evu kayuM jJAna thayelu che ke jethI tame mArAM mananA vicAra jANI lIdhA ? ' AcArya' kahyuM : ' rAjan ! amArA zramaNunitra thAnA zAstramAM pAMca prakAranAM jJAna kahelAM cheH mati, zruta, avadhi, manaH va ane kevala. temAM mane prathamanAM cAra jJAna thayelAM che, tenA lIdhe tArAM mananA sakalpa huM jANI zakuM chuM 6 rAjAe pUchyu': 'huM bhagavata! huM ahI. esa'? ' AcArye kahyuM: A udyAnabhUmi tArI pAtAnI che, tethI ahI' besavu ke na besavuM e tArI icchA para che. pachI rAjA ane citra sArathi temanI pAse beThA. rAjAe AcAya ne pUchyuM ke huM bhaMte ! tamArA zramaNanitra thAmAM evI samaja che ke, 'jIva jUde che ane zarIra jAdu che,' e vAta sAcI ?' ( " kaeNzikumAre kahyuM ke 'hA, amArI samaja evI che, ' '
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM astitva rAjAe kahyuM: "jIva ane zarIra jUdA nathI, paNa eka ja che, evA nirNaya para huM zAthI AvyA, te sAMbhaLo. mArA dAdA A nagarIne ja rAjA hatA. te ghaNe adhArmika hatuM ane prajAnI barAbara sArasaMbhALa paNa karato na hato. te tamArA mata pramANe te maraNa pAmIne keI narakamAM ja gayelo hovo joIe. mArA dAdAne huM vahAla pautra chuM. tene mArA para ghaNuM heta hatuM. have tamArA kahevA pramANe jIva ane zarIra jUdA heya ane te marIne narakamAM gaye hoya te mane ahIM AvIne eTaluM te jaNAve ne ke "tuM koI paNa prakArane adhama karIza nahi, kAraNa ke tenAM phaLa rUpe narakamAM javuM paDe che ane bhayaMkara duHkho bhegavavA paDe che. paNa te hajI sudhI koI vAra mane kahevA Avyo nathI, mATe jIva ane zarIra eka ja che ane paraloka nathI, evI mArI mAnyatA barAbara che." AcAye kahyuM : "he pradezI ! tAre sUryakAMtA nAme rANI che. e rUDI-rUpALI rANI sAthe koI rUDo rUpALa puruSa mAnavIya kAmasukhane anubhava karato hoya te e kAmuka puruSane tuM zuM daMDa kare?" rAjAe kahyuM: "he bhaMte! huM e puruSane hAtha kApI nAkhuM, paga chedI nAkhyuM ane tene zULIe caDAvI dauM, athavA eka ja ghAe tene jAna lauM." AcArya: "he rAjana e kAmuka puruSa tane ema kahe ke "he svAmI! ghaDIka bhI jAo, huM mArA kuTuMbIo
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 AtmatatvavicAra tathA mitrone ema kahI AvuM ke kAmavRttine vaza thaI huM sUryakAMtAnA saMgamAM paDyo, tethI maraNanI zikSA pAmyA chuM. mATe tame bhUlecUke pApAcaraNamAM na paDaze." te e puruSanuM evuM kAkaludI bhareluM vacana sAMbhaLIne tuM ene sajA karate thoDI vAra thaMbhI jAya khare?" rAjA-he bhaMte ! ema te na bane. e kAmuka mArA aparAdhI che, eTale jarAye DhIla karyA vinA huM tene zULIe caDAvI dauM. AcArya-he rAjana! tArA dAdAnI hAlata paNa AvI ja che. te parataMtrapaNe narakanAM duHkha bhegavI rahyo che, eTale tane kahevA zI rIte AvI zake? nArakImAM Avele tAjo aparAdhI manuSyalokamAM AvavA te Irache che, paNa te cAra kAraNe ahIM AvI zakato nathI. prathama te narakanI bhayaMkara vedanA tene vihala karI nAkhe che, eTale te kiMkartavyavimUDha banI jAya che. bIjuM narakanA kaThera saMtrIoparamAdhAmIe tene ghaDIke chUTe mUkatA nathI. trIjuM, tenuM vedanIya karma pUruM bhagavAyeluM hotuM nathI. ane cothuM, tenuM AyuSya pUruM thayeluM hetuM nathI, eTale te manuSyalokamAM AvI zakatuM nathI. marIne narakamAM paDele prANa ahIM AvI zakatA nathI, tenuM kAraNa tenI parataMtratA che, nahi he naraka nAmanI gati nathI. rAjA-jIva kaI svataMtra vastu nathI e mArI mAnyatA daDhIbhUta karanAre bIjo dAkhalo sAMbhaLo. Aja nagarImAM mArI eka dAdI hatI. te ghaNuM dhArmika hatI ane zramaNe pAsikA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM astitva hatI. vaLI te jIva-achava vigere tane jANanArI hatI ane saMyama tathA tapa vaDe pitAnA AtmAne bhAvita karatI hatI. mArI A dAdI maraNa pAme ane tamArA kahevA pramANe e vargamAM gayelI hovI joIe. e dAdIne huM ghaNe vahAle pautra hatuM. te mane joIne ochI ochI thaI jatI hatI. teNe svargamAMthI AvIne mane ema kahevuM joItuM hatuM ke "he patra! tuM paNa mArA jevA dhArmika thaje, jethI tene svarganAM sukha prApta thaze. paNa te hajI sudhI mane evuM kahevA AvI nathI, eTale narakanI jema varganI vAta paNa mArA mAnyAmAM AvatI nathI. tethI jIva ane zarIra judAM nahi paNa eka ja che, evI mArI mAnyatA daDha thayelI che. AcArya-he rAjan! mAnI le ke tuM devamaMdiramAM javA mATe nAkhele che, bhInAM kapaDAM paherelAM che, tArA hAthamAM kaLaza-dhUpadAna raheluM che, ane tuM devamaMdiramAM javA mATe pagalAM upADe che, tyAM pAyakhAnAmAM beThela koI puruSa tane ema kahe ke "tame ahIM pAyakhAnAmAM Ave, beso, ubhA rahe ane ghaDIka zarIra lAMbu karo." te he rAjana ! tuM e vAtane sAMbhaLe kharo ? rAjA-he bhale huM e vAtane bilakula sAMbhaLuM nahi. pAyakhAnuM ghaNuM gaMdu hoya che, evI gaMdI jagAmAM kevI rIte jaI zakuM? AcArya-he rAjan ! e ja pramANe deva thayelI tArI dAdI ahIM AvI tane pitAnAM sukhe kahevAne Iccha,
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra te paNa AvI zake nahi. svargamAM tAje utpanna thayelo deva manuSyalokamAM AvavA te Icche che, paNa cAra kAraNone lIdhe te ahIM AvI zakato nathI, eka to e deva svargamAM divya kAmasukhomAM khUba mazagula banI jAya che ane mAnavI sukhamAM tenI ruci rahetI nathI. bIjuM, e devano manuSya sAthe saMbaMdha tUTI gayela hoya che ane devadevIo sAthene nA premasaMbaMdha temAM saMkramelo hoya che. trIjuM, divya sukhamAM paDelo e deva abaghaDI jAuM chuM. abaghaDI jAuM chuM." ema vicAre che. tyAM to keTaleya kALa vahI jAya che ane manuSyalakanA apAyuSI saMbaMdhIo marI gayelAM hoya che, kAraNa ke devanI ghaDI eTale ApaNuM hajAre varSa cothuM, manuSyalakanI durgadha ghaNI hoya che. te upara cAra pAMcase jana sudhI phelAya che, tene deva sahI zakatuM nathI, eTale vargamAM gayele prANI ahIM AvI zakatuM nathI. A parathI tuM samajI zakayA hAIza ke tArI dAdI devarUpe ahI AvI zakI nahi, tenuM kAraNa svarganAM majazokha taraphanI abhiruci che, nahi ke svarga nAmanI gati nathI. rAjA-jIva ane zarIra judA nathI te mATe eka bIjo purAvo paNa sAMbhaLo. huM rAjasabhAmAM siMhAsana para beThe hato, maMtrI vigere parivAra bAjumAM beThA hatA, te vakhate koTavALa eka cArane pakaDI lAvyA, meM te cArane jIvata ne jIvatA loDhAnI kuMbhamAM pUrI dIdho ne tenA para loDhAnuM sajajaDa DhAMkaNuM DhAMkI dIdhuM, tene leDhA ane sIsAnuM reNu karAvI dIdhuM ane tenA para mArA vizvAsu sainiko
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM astitva mUkI tenA para barAbara dekharekha rAkhI thoDA divasa pachI te kuMbhIne lAvIne joyuM, te pelA puruSane marele joyo. je jIva ane zarIra judA hoya te e puruSane jIva kuMbhamAMthI bahAra zI rIte jAya? kuMbhIne koI paNa sthaLe talamAtra jeTaluM ce kANuM na hatuM. je evuM kANuM hoya te ema mAnatA ke e raste jIva bahAra nIkaLI gaye, paNa kuMbhI kayAMyathI kANI na hatI. mATe jIva ane zarIra baMne eka ja che ane zarIra akriya thatA jIva paNa akriya thAya che, ema mAruM mAnavuM barAbara che. AcArya he rAjana ! ema samaja ke zikharanA ghATanI ghummaTavALI eka moTI eraDI hoya, je cAre kora lI pelI hoya, jenAM bAraNAM sajajaDa vAselAM hoya ane jemAM jarA jeTalIye havA paNuM pesI na zake tevI hoya, temAM kaI puruSa bherI ane ene vagADavAne daMDe laIne pese, pesIne enAM bAraNuM baMdha kare, pachI te bherIne moTethI vagADe te e bherIne avAja bahAra nIkaLe kharo? rAjA-hA, bhaMte! nIkaLe kharo. AcArya--e oraDImAM kayAMya kANuM che ? rAjA-nA, bhaMte! e oraDImAM kayAMya kANuM nathI. AcArya-he rAjan ! je pramANe e vagara kANAnI oraDImAMthI avAja bahAra nIkaLI zake che, tema vagara kANAnI kuMbhImAMthI jIva paNa bahAra nIkaLI zake che. arthAta dhAtu, paththara, bhIMta, pahADa vagerene bhedIne javAnuM
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra sAmarthya jIvamAM raheluM che, mATe tene game tyAM pUravAmAM Ave te paNa te bahAra nIkaLI zakavAne. rAjA-he bhaMte! jIva ane zarIra jUdA nathI, evI mArI dhAraNAne Teko Apate bIje paNa pUrA sAMbhaLe. mArA koTavAloe pakaDI lAvelA eka corane meM mArI nAMkhe ane tene loDhAnI kuMbhamAM pUryo. tenA upara majabUta DhAMkaNuM besADayuM ane tene revarAvI, tenA para pAkI cakI besADI dIdhI. pachI vakhata jatAM e kuMbhI ughADIne joyuM to temAM kIDA khadabadatA hatA. te kuMbhamAM kayAMya pasavAnuM sthAna nahotuM, chatAM temAM eTalA badhA kIDA kayAMthI AvI gayA? eTale huM te ema ja samaju chuM ke jIva ane zarIra eka ja che ane te badhAM zarIramAMthI ja nIpajyA hovA joIe. AcArya he rAjana! te koI vAra dhameluM loDhuM joyuM che ? athavA koI vAra letuM dhamAveluM che kharuM? rAjA-hA, bhate ? meM imeluM levuM joyuM che ane jAte dhamAveluM paNa che. AcArya-e leDuM agnimaya lAlacoLa thaI gayuM hoya che, e vAta sAcI ? rAjA-hA, bhaMte! e vAta sAcI che. AcArya-he rAjana! e nakkara loDhAmAM agni zI rIte peThe? temAM jarA jeTaluM ye kANuM na hovA chatAM jema temAM agni pesI zakyA, tema jIva paNa atizIvra gativALo.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwwwwww AtmAnuM astitva hevAthI sarvatra pesI zake che. eTale kuMbhamAM te je jIva jayA, te bahArathI peThelA che. rAjA-he bhaMte! ekavAra meM eka jIvatA cArane taLAvya, pachI tene mArI nAkhIne pharIvAra te, te tenA vajanamAM jarA paNa pharaka na paDaze. je jIva ane zarIra jUdA heya, te javA nIkaLI jatAM tenAM zarIramAMthI kaMIka vajana te ochuM thavuM joIe ne ? paNa tema banatuM na dekhAyuM, eTale java ane zarIra eka ja che, ema huM mAnuM chuM. AcArya he rAjana ! te pahelAM koIvAra cAmaDAnI mazakamAM pavana bharelo che kharo ? athavA bharAvela che khare? cAmaDAnI khAlI mazaka ane pavana bharelI mazaka e baMnenAM vajanamAM kaMI phera paDe che kharo ? rAjA-nA, bhate ! kaMI phera paDato nathI. AcArya-he rAjan ! pavana bharelI khAlI cAmaDAnI mazakanAM vajanamAM kaMI phera paDato nathI, tethI ema kahevAze kharuM ke e mazakamAM pavana ja na hato ? Ama kahevuM e vAstavikatAthI virUddha heI aprAmANika che. he rAjan ! vajana ke gurutva e pudgalane jaDane dharma che ane te vyakta thavA mATe sparzanI apekSA rahe che. eTale ke eka vastune jyAM sudhI sparza thAya nahi ke tene kaI rIte pakaDI zakAya nahi, tyAM sudhI tenuM vajana thaI zakatuM nathI. te pachI je padArtha pugalathI sarvathA bhinna che
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra AtmatatvavicAra ane jeno sparza ja thaI zakato nathI, ke jene koIpaNa rIte pakaDI zakAtuM nathI, tenuM vajana zI rIte thaI zake ? rAjA-he te ! eka vAra meM dehAMtadaMDathI zikSA pAmelA eka cAranA zarIranA bArIka TukaDA karAvIne joyuM ke temAM AtmA kayAM raheluM che ? paNa mane temAMnA keI TukaDAmAM AtmA dekhAya nahi, tethI jIva ane zarIra jUdA nathI, evI mArI dhAraNA puSTa thaI. AcArya-he rAjan ! araNInAM lAkaDAmAM agni rahe che, e vAta jagaprasiddha che, paNa te jovA mATe tene nAnA nAnA TukaDA karavAmAM Ave ne pachI tapAsavAmAM Ave ke agni karyAM che, te zuM e dekhAya kharo ? e vakhate agni dekhAya nahi, te zuM ema kahI zakAya ke temAM agni nathI? je kaMI evuM kathana kare te avizvasanIya ja gaNAya. te rIte zarIranA TukaDAmAM AtmA na dekhAya, mATe te nathI, ema mAnavuM e paNa cheTuM ja gaNAya. rAjA-he bhaMte ! jIva ane zarIra eka ja che, ema huM ekalo ja mAnatA nathI, paNa mArA dAdA ane mArA pitA paNa ema ja samajatA AvyA hatA, eTale mArI e samaja kulaparaMparAnI che, tethI e samaja huM kema cheDI zakuM? AcArya-he rAjan ! tArI e samajane tuM nahi choDe to pele leDhAne bhAre na choDanAra kadAgrahI puruSanI peThe tAre pastAvuM paDaze.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM astitva rAjA-e loDhAne bhAre na choDanAra kadAgrahI puruSa koNa hato ? ane tene kema pastAvuM paDayuM ? AcArya-he rAjana ! arthanA kAmI keTalAka puruSe sAthe ghaNuM bhAtu laIne cAlatAM cAlatAM eka moTI aTavImAM AvI caDyA, tyAM eka sthaLe temaNe ghaNAM loDhAthI bharelI khANa joI. AthI te paraspara kahevA lAgyA ke A leDuM ApaNane ghaNuM upayogI che. mATe tenA bhArA bAMdhI sAthe laI javuM sAruM che. pachI teo enA bhArA bAMdhI aTavImAM AgaLa cAlyA, tyAM eka sIsAnI khANa jovAmAM AvI. sIsuM leDhA karatAM vadhAre kiMmatI, eTale badhAe leDhAnA bhArAne choDI nAkhI sIsuM bAMdhI lIdhuM, paNa eka jaNe pitAne leDhAne bhAre na cheDa. sAthIoe tene ghaNuM samajAvyA, tyAre teNe kahyuM ke "A bhAre huM ghaNe dUrathI upADI lAvyo chuM ane tene ghaNo majabUta bAMdhe che, mATe tene mUkIne sIsAne bhAre bAMdhavA huM Icchato nathI." have sathavAre aTavImAM AgaLa vadhyA, tyAM anukrame trAMbAnI, rUpAnI, senAnI, ratnanI tathA hIrAnI khANe jovAmAM AvI. eTale teo ochA mUlyavALI vastuonA bhArA choDatA gayA ne vizeSa mUlyavALI vastuonA bhArA bAMdhatAM gayA. ema karatAM teo pitAnAM nagaramAM pahoMcyA. tyAM temaNe e bahumUlya hIrA vevyA. AthI teo ghaNA dhanavAna thaI gayA ane sukhethI rahevA lAgyA. pelA kadAgrahI puruSe pitAne loDhAne bhAre vece, tyAre bahu thoDA paisA maLyA. AthI te kheda pAmIne vicAra karavA lAgyo
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra ke "meM paNa mArA sAthIonI jema loDhAne bhAre cheDI vadhAre sArI vastuo lIdhI hota to huM paNa temanA je vibhava meLavI zakata.' A rIte he rAjan ! je tuM tAre kadAgraha choDIza nahi te A leDhAne bhAre ucakI lAvanAranI jema khUba pastAIza. zrI kezikumAra zramaNanAM AvA upadezathI pradezI rAjAne khAtarI thaI gaI ke AtmAnuM svataMtra astitva che ane te pote karelA puNya-pApane badale avazya bhagave che, eTale teNe AcAryazrI pAse dharmanuM zravaNa karI samyaka tvamUla zrAvakanAM bAra vrata aMgIkAra karyA ane te enuM vidhipUrvaka ArAdhanA karavA lAgyo. have tenuM valaNa pUrepUruM AdhyAtmika thatAM te bhegathI vimukha thayo. A vastu tenI rANa sUryakAMtAne pasaMda na paDI, eTale tene jhera ApyuM, chatAM teNe chevaTa sudhI mananI samAdhi barAbara jALavI rAkhI ane mRtyu bAda sUryAbha nAmane deva thayA ke jenuM varNana rAyapaseluI sUtramAM Ave che. AtmA che" e bhAratIya tatvajJAnanI amara gheSaNa che ane te sAcI che. tene svIkAramAM ja sarvenuM kalyANa raheluM che. + kaThopaniSadamAM naciketA ane yamane saMvAda Ave che, te AtmAnA astitva para suMdara prakAza pADe che. sanatakumAra ane nAradane saMvAda paNa AmAnA svataMtra astitvanI puSTi kare che. manusmRtinA bAramA adhyAyamAM kahyuM che ke OvAmapi ceteSAmAmaMjJA ghara mRtam sava jJAnamAM zreSTha AtmajJAna che."
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAnubhAveA ! adapor nepoor reclosul tabooco cranben vyAkhyAna bIjI AtmA deha vigerethI bhinna che zrutasthavira bhagavaMte zrI uttarAdhyayanasUtramAM chatrIsamA adhyayananI 258 mI gAthAmAM alpasa sArI AtmAnu' je vaNuM na karyuM' che, te prasagathI AtmAnA viSaya cAle che. koipaNa vastunuM astitva je rIte jANI zakAya cheH eka tA tene najare jovAthI ane bIjI tenAM kAryA jovAthI. temAM AtmAnuM astitva tenAM kAryo ovAthI jANI zakAya che. A vastu, gata vyAkhyAnamAM aneka dAkhalA-dalIle pUrva ka samajAvavAmAM AvI che ane huM mAnuM chuM ke te tamArA gaLe kharAkhara utarI che. 4 AtmA che' evuM te! tame prathama paNa mAnatA haze| --mAnatA hatA. paraMtu kAI pUche ke ema zAthI kahI che? tA tenA spaSTa uttara ApI zakatA na hatA. have tenA spaSTa uttara ApI zakaze, ema mAnI laie ne ? AmAMthI ( zrotAvaga mAMthI ) kai'kanA cheAkarAo hAIskUla tathA kolejamAM bhaNatA haze. tene tyAM je zikSaNa ApavAmAM Ave che, temAM dhArmikanA viSaya zIkhavAtA nathI. keTalIka zALAomAM zIkhavAtA, te paNa sarakAre
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmataravavicAra baMdha karyo che. A saMyogamAM teo AtmA, karma ke dharma saMbaMdhI zuM jANI zake ? temane be ghaDI tamArI pAse besADIne AtmA saMbaMdhI vAta karaje ane ahIM je kaMI kahevAyuM che, te temanAM gaLe utAraje. "kurasada nathI" "zuM karIe ?" ema kahIne chUTI na jatA. jANe che ne ke svajanene dharmane upadeza kare e zrAvakanuM kartavya che ! je gRhastha pitAnA pagavagane dharmane upadeza karatA nathI, te pitAnI sAcI pharaja bajAvatA nathI. AtmA che" ema mAnavAthI ja tamAruM kAma pUruM thaI jatuM nathI. e te pAzerAmAM pahelI pUNI che. eka mANasa muMbaI Ave, paNa tenA keI vibhAga ke lattAthI paricita na hoya te muMbaImAM chUTathI harI pharI zake nahi, temaja tenI moja mANI zake nahi. e rIte jeo "AtmA che" eTaluM ja jANe, paNa tenuM svarUpa jANe nahi, tenA guNothI paricita thAya nahi, te AtmaguNene vikAsa zI rIte karI zake? Atmasukhane sAce AsvAda zI rIte mANI zake ? eTale AtmAnuM svarUpa vizeSa prakAre samajavAnI jarUra che. huM eTale mAro deha" ema samajIne tame vyavahAra calAve che ane tenI ALapaMpALamAM lAgyA rahe che. e ALapaMpALa ADe, tamane nathI te tatvanI koI vicAraNuM skuratI ke nathI te dharmanuM ArAdhana karavAnI phurasada maLatI, paNa A rIte jIvana gALanAranA hAla kevA thAya che? te jue.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM astitva mahezvaradattanI kathA vijayapura nAme eka moTuM nagara hatuM. temAM mahezvaradatta nAmane eka kSatriya rahetuM hatuM. tenI patnInuM nAma gAMgilA hatuM. A mahezvaradattanA mAtA-pitA vRddha thayAM hatAM ane dhAre te badhe vakhata izvarabhaktimAM-dharmadhyAnamAM gALI zake tema hatAM, paNa temAM temanuM citta jarAye coTatuM na hatuM. jemaNe AkhI jIMdagI saMsAranA vyavahAramAM ja gALI hoya temane izvarabhakti ke dharmadhyAna kayAMthI sUjhe? kaI divasa sAdhu-saMta pAse jatA hoya, vyAkhyAna-vANI sAMbhaLatA hoya ane kaMI paNa vrataniyama karatAM hoya te moTI uMmare temAM vadhAre rasa jAge ane pitAnuM jIvana sudhArI zake, paNa e kaI divasa sAdhusaMta pAse jatA nahi. e bhalA ne emane vyavahAra bhale ! mahezvaradattanI sthiti lagabhaga AvI ja hatI, te savArathI sAMja sudhI dhaMdhA rojagAramAM mA rahetA ane kuTuMbanuM pUruM karate. tenAM kuTuMbamAM mAMsabhakSaNa paNa thatuM ane madirA paNa pIvAtI. jyAM dharmanA saMskAro na hoya tyAM bhakyAbhaDhyane viveka kayAMthI hoya! Aje bhakyAbharyAne viveka ghaTI gayA che, tenuM kAraNa e che ke dharmanA saMskAro nathI. su te samajatA ja haze ke mAMsa bhakSaNa karanAro ane madirA pInAranI gati narakanI thAya che ane temane asahya yAtanAo bhegavavI paDe che. ekavAra mahezvaradattane pitA mAMdA paDaze. te ghaNA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 AtmataravavicAra osaDasaDa karavA chatAM sAro thaye nahi. osaDasaDa paNa AyuSya hoya te ja lAgu paDe che. pitAne aMtasamaya najIka Avele jANI te ciMtA kare che ke mArI patnInuM zuM thaze? mArA putranuM zuM thaze ? mArA kuTuMba parivAranuM zuM thaze ? ane meM je Dhere khUba mamatAthI pALyA che, tenuM paNa zuM thaze." tene cena paDatuM nathI, khUba akaLAya che. A joI mahezvaradatte kahyuM ke "pitAjI! ApanI kaMI IcchA heya te jaNa. te huM pUrI karIza. Apa koI paNa jAtanI phikara karaze nahi." tyAre pitAe kahyuM ke "beTA ! tuM DAhyo che ane khUba kAmagaro che, eTale kuTuMbanuM pAlanapoSaNa sArI rIte karIza, paNa have samaya bArIka AvyA che, mATe kharca karavAmAM sAvadhAnI rAkhaje ane ApaNI bheMsanI sArasaMbhALa barAbara karaje. meM temane bahu mamatAthI ucherI che ane bIjI eka vAta e ke ApaNAM kuLamAM zrAddhane dina AvatAM eka pADAnuM balidAna devAya che, te bhUlate nahi." | ATaluM kahI pitA maraNa pAmyA. aMta samaye prANIenI jevI mati hoya che, tevI ja gati thAya che, eTale mRtyu bAda te pitAnI eka bheMsanA peTe pADArUpe avataryo" thoDA vakhata pachI mahezvaradattanI mAtA paNa bimAra paDI ane te paNa "mAruM ghara, "mAruM kuTuMba" "mArI lAja" mAre vahevAra" ema "mAruM mAruM" karatAM maraNa pAmI, eTale kUtarI tarIke janma pAmI ane mahezvaradattanAM gharanI AsapAsa rahevA lAgI.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA deha vigerethI bhinna che | pitA ane mAtAnuM uttarakArya thayuM, nyAta jamI, mahezvaradattanI AbarU vadhI ane saMsAravyavahAranuM nAva AgaLa dhapyuM. mahezvaradattanI patnI gAMgilA rUpALI hatI, gharanA kAmakAjamAM kuzaLa hatI, paNa viSayalaMpaTa hatI. A durguNa e meTo che, ke je badhA saguNene DhAMkI de che. se maNa dUdhano tAvaDo bharyo hoya ane temAM DuM semala paDe to? e dUdhane tame sAruM kaheze kharA? sAsu-sasarA chAtI para hatA, tyAM sudhI gAMgilAnI A viSayalaMpaTatAne avakAza maLatuM na hatuM, paNa have te dUra thayA hatA ane mahezvaradatta dhaMdhArojagAra ane moTA bhAge bahAra rahete hate eTale tenI viSayalaMpaTatAne pUro avakAza maLI gayo. te parapuruSa sAthe premamAM paDI. paNa pApane ghaDe phUTayA vinA rahetuM nathI. eka divasa kaI kAmaprasaMge mahezvaradattane ekAeka ghare AvA vAnuM thayuM, tyAre aMdaranA bAraNuM baMdha joyAM. AthI tene vahema paDI. bAraNanI taDamAMthI joyuM te aMdara koI puruSa dITho. jyAre eka janAvara paNa potAnI mAdAne bIjA janAvara sAthe joI zakatuM nathI, tyAre manuSya kema joI zake? teNe bUma mArI ke "gAMgilA! bAraNuM ughADa." ghAMTe sAMbhaLatAM ja gAMgilAnA hozakoza uDI gayA. teNe pitAnA premIne-vArane chUpAvI devAno vicAra karyo, paNa tyAM chUpAvI zake evuM koI sthAna hatuM nahi, eTale
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra lAcArIthI khAraNAM ughADI nAMkhyAM ane bhayathI tharathara dhrUjatI bAjue ubhI rahI. jANe vAyuthI kaMpatuM pI'paLAnu' pAna ! mahezvaradatta eraDAmAM dAkhala thatAM ja gAMgilAnA yAranI gaLacI pakaDI ane tene gaDadApATu mAra mAravA mAMDayA. temAM eka pATu peDumAM AvI gayu, eTale tenA rAma ramI gayA! paraMtu A vakhate maranArane eTalI sanmati AvI ke 'mArAM kukarmanuM phaLa mane maLyuM che. temAM khIjA para krodha zA mATe karavA?' maraNu samayanI A sanmatine lIdhe tene manuSyanA bhava maLyA ane te gAMgilAnI kUkhe peAtAnAM ja vIya*mAM utpanna thayA. jIe! saMsAranI ghaTanA! eka vakhata pitA hAya te putra thAya che ane putra hoya te pitA thAya che. eka vakhata mAtA hAya te patnI thAya che ane patnI hoya te mAtA thAya che. ! 34 mahezvaradatte yArane mArI nAkhyA, paNa gAMgilAne adhika ThapakA ApTe nahi, kAraNa ke tema karavA jatAM peAtAnI ja phajetI thAya tema hatu. nItikArAe kahyu che ke AyuSya, dhana, ghanuM' chidra, maMtra, davA, kAmakrIDA, dIdhelu' dAna, maLelu` sanmAna ane thayelu. apamAna gupta rAkhavA ceAgya che. ' divase jatAM gAMgilAe eka suMdara mukhavALA putrane janma ApyA ane AkhuM ghara AnaMdathI ubharAI gayuM. putrajanma kayA mAtA-pitAne AnaMda ApatA nathI ? have zrAddhanA divase| AvatAM mahezvaradattane pitAnI vAta yAda AvI ane teNe bajAramAM jaI pADAnI tapAsa
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA deha vigerethI bhinna che 35 karI. paNa joIe teTalI kiMmatamAM sAro pADa maLe nahi, AthI teNe gharamAM rahelA pADAnuM balidAna devAno nirNaya karyo. e pramANe pADAnuM balidAna devAyuM ane tenuM mAMsa pakavIne sagAMvahAlAMone jamADavAnI taiyArI karI. tyAM pelI phatarI gharamAM AvI ane eThAM vAsaNa paDayAM hatAM, te cATavA lAgI. AthI mahezvaradattane krodha Avyo ane teNe pAse paDelI lAkaDIne chUTo ghA karyo. AthI kUtarInI kamara tUTI gaI ane te bUma pADatI bahAra cAlI gaI. hajI sagAMvahAlAone AvavAnI DIvAra che, eTale mahezvaradatta pitAnA bAlaputrane teDI bAraNAmAM ubhe che ane tene vAraMvAra cuMbana bharI pyAra kare che. evAmAM tyAMthI kaI jJAnI mahAtmA nIkaLyA. temaNe A dazya joI mAthuM dhUNAvyuM. te mahezvaradattanA jovAmAM AvyuM, eTale teNe vaMdana karIne pUchayuM ke "mahArAja! ahIM evuM zuM banI gayuM ke jethI Apane mastaka dhUNAvavuM paDayuM ?" mahAtmAe kahyuM ke "bhAI ! A vAta kahevA jevI nathI, chatAM tArI IcchA hoya te mane kahevAmAM harakata nathI." mahezvaradatte kahyuM: "te mane jarUra saMbhaLAve." mahAtmAe kahyuM: "he bhadra! Aje tuM tArA pitAnuM zrAddha kare che ane te mATe te eka pADAne vadha karyo che, e pADo tAre pitA pite ja che. maratI vakhate heramAM vAsanA rahI javAthI te tAre tyAM ja utpanna thaye hate. A zabda sAMbhaLatA ja mahezvaradattane kaMpArI AvI
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra " ( gai ane tenA peDhanA pAra rahyo nahi. teNe kahyuM : prabhA ! zuM A vAta sAcI che!' mahAtmAe kahyuM : hA, A vAta taddana sAcI che, paNa ATalethI ja aTakatI nathI. te thADIvAra pahelAM lAkaDInA chUTo ghA karIne je kUtarInI kamara teADI nAkhI te tArI mAtA che, te paNa mRtyu samaye 3 6 " mAru' ghara,' 'mAAM cheAkAM,' 'mArA vyavahAra,' ema mAru mAruM' karatAM maraNa pAmI eTale A sthiti pAmelI che. ' mahezvaradatte A sAMbhaLI kAne hAtha dIdhA. te vakhate mahAtmAe kahyuM ke he bhadra ! jyAre te vAta sAMbhaLI ja che, tyAre te pUrI ja sAMbhaLI le. tuM je putrane ATalI mamatAthI ramADI rahyo che, te bIjo kAI nahi, paNa tArI pATuthI maraNa pAmeleA tArI strInA yAra che. aMta samaye tene sanmati AvavAthI te manuSyagati pAmyA ane peAtAnAM ja vImAM utpanna thayA. " A zabdo sAMbhaLatAM ja mahezvaradattane sa'sAra para dhikkAra chUTace ane teNe te ja kSaNe pelA mahAtmAnAM caraNe peAtAnuM zira DhALI dai vina Mti karI ke he prabhu! ! mA A azvAra sa'sAramAMthI uddhAra karI. ' mahAtmAe tene kalyANanA mArga khatAbyA ane e mAge cAlIne teNe peAtAnA AtmAnuM kalyANa karyuM. huM eTale deha nahi, paNa AtmA. mahAnubhAvA ! hu* eTale maganalAla, chaganalAla, pAnAcaMda ke peApaTabhAInA nAmathI oLakhatA deha samajavAnA nathI, paNa temAM virAjanArA caitanyalakSaNavALA AtmA samajavAne
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA deha vigerethI bhinna che che. jema mahelamAM rahenArA ane mahela eka nathI tema dehamAM rahenArA ane deha eka nathI. taravArane myAnamAM rahelI joIne kAI taravAra ane myAnane eka ja samajI le tA ApaNe kevA kahIzuM? taravAra ane myAna e e judI judI vastuo che e tA eka nAnu cheAkarU paNa jANe che. dehAtmavAdIonI lIlA. 37 Ama chatAM keTalAka manuSyA dehane ja AtmA mAnavAnuM valaNa dharAve che ane te mATe keTalIka dalIleA AgaLa dhare che. eTale tenI ahIM samIkSA karazu. teo kahe che ke 'pRthvI, jaLa, vAyu, agni ane AkAza e pAMcabhUtanA ' sacAgeAthI caitanyazakti utpanna thAya che ane te dvArA A zarIranuM kAma cAle che, eTale caitanyanI utpattinuM sthAna deha che, ane caitanyavALI vastune ja AtmA kahevAtA hAya tA e dehathI bhinna nathI. vaijJAnikA pa'cabhUtanI jagAe bIjA padArthonA nAma le che, paNa temanA kahevAnI matalakha tA eja che ke jaDa padArthonA sacaiAgathI caitanyanI utpatti thAya che ane tethI ja zarIranI sarva kriyA cAle che. * deha ane AtmAnI bhinnatA darzAvavA mATe A dRSTAMta upayAgI che. paraMtu jaina darzana anekAntavAdI hAvAthI dehane AtmAthI sarvathA bhinna mAnatuM nathI. tene AtmAthI saMbaMdhita mAne che, eTale deDa AtmAthI bhinna paNa che ane abhinna pazu che; arthAta bhinnAbhinna che. x keTalAka bhUtanI saMkhyA cAranI paNu mAne che. temanA mate AkAza e bhUta nathI.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 AtmatattvavicAra "A zarIranuM kAma baMdha kema paDe che?" ema pUchIe te teo kahe che ke "jyAre pAMca paikInA koIpaNa bhUtane saMyoga sarvathA chUTo paDI jAya che, tyAre cetanya adazya thAya che ane zarIranuM kAma baMdha paDe che. tAtparya ke cetanyazakti athavA AtmA dehanI sAthe ja utpanna thAya che ane mRtyu bAda tenuM keI astitva rahetuM nathI." A paristhitimAM manuSya kevI rIte vartavuM?" tene javAba ApatAM teo jaNAve che ke - yAvajIvaM sukhaM jIveTaNaM kRtvA ghRtaM pobet / bhasmIbhUtasya dehasya punarAgamanaM kutaH // jIve tyAM sudhI sukhethI jI, eTale ezaArAmamAM rahI ane bane teTalI mojamajA karI le. je e mojamajAha karavAnI tamArI pAse pUratA paisA na hoya te koI sanehI-saMbaMdhI pAsethI uchInA le, paNa ghI pIvAnuM eTale mAlamalIdA jhApaTavAnuM cAlu rAkhe. A deha baLIne bhasmIbhUta thaI gayA pachI pharI AvavAno nathI, pharIne maLavAne nathI. eka nAstika pitAnI priyatamAne kevA zabdo kahe che, te sAMbhaLI le- piba khAda ca cArulocane ! catata vagAtra ! tanna te na hi bhIru ! gataM nivartate, samudayamAtramidaM kalevaram / / he suMdara netravALI strI! tuM khAIpIIne moja kara."
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA deha vigerethI bhinna che 39 he zreSTha aMgavALI! je gayuM te tAruM nathI, eTale yauvana cAlyuM gayuM te pharI maLavAnuM nathI. he bhIru ! (pApathI DaranArI) gayeluM (zarIra) pAchuM AvatuM nathI. A zarIra te mAtra paMcabhUtane samudAya ja che. arthAt tethI atirikta AtmA jevI kaI vastu nathI ke jene vicAra kare paDe ane pApa ke paralekathI DaravuM paDe." - nAstika ke "A bhava meThe, parabhava koNe dIThe?" ema mAnIne bhogavilAsamAM masta bane che, paNa jyAre teo vividha prakAranA rogothI gherAI jAya che, tyAre temanA zeka-saMtApane pAra rahetuM nathI. mRtyu temane bihAmaNuM lAge che ane tenAthI bacavA mATe teo aneka jAtanA prayatna kare che, paNa te badhA vyartha nIvaDe che. mRtyu temane choDatuM nathI. siMha jema bakarAnAM TeLA para trATake che, tema mRtyu temanA para trATake che ane teo aneka jAtano valepAta karatAM tenA paMjAmAM sapaDAI jAya che. daza daSTAMte durlabha mAnavabhavanI A * manuSyabhavanI prApti keTalI dulabha che, te samajAvavA mATe zAstrakAroe cakravartInA cUlAnuM, masAnuM dhAnyanA DhagalAnuM, jugAra, ratnanuM, svapnanuM, rAdhAvedhanuM, camanuM ( sevALanuM), samelanuM tathA paramANunuM ema daza daSTAMte ApelAM che. eka manuSyane prathama cakra vatanA cUle bhojana karAvyuM hoya ane pachI tenAM ( cha khaMDa dharatI para phelAyelAM vizALa) rAjyamAM dareka mUle bhojana karavAnuM hoya to pharI cakravartInA cUle bhajana karavAne vAre Avo jeTale durlabha che, teTalo manuSyabhava pAmavo durlabha che. A rIte daze daTAtanI janA samajavI.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 AtmatatvavicAra kevI durdazA je bhAvathI sakala dukAne aMta lAvanAra, mukti mokSa ke paramapadanI sAdhanA thaI zake tema che, tenAthI kaMI sadhAtuM nathI. ulaTuM durgatinuM bhAthuM baMdhAya che ane bhavabhramaNa anekagaNuM vadhArI devAmAM Ave che ! "pAMca jaDa vastuonA saMyogathI caitanyazakti zI rIte utpanna thAya?" ema pUchIe te bhUtavAdIo kahe che ke "jema madhanuM-zarAbanuM pratyeka aMga-jevuM ke dhAvaDInuM phUla, goLa, pANI e kAImAM madyazakti dekhAtI nathI, chatAM jyAre tene samudAya banI jAya che, tyAre temAMthI madyazakti utpanna thAya che ane te amuka kALa sthira rahI vinAzanI sAmagrI maLatAM naSTa thaI jAya che, tema pRthvI Adi pratyeka bhUtamAM citanyazakti dekhAtI nathI, paNa jyAre tene samudAya thAya che, tyAre te pratyakSa thAya che ane amuka kALa sthira rahI vinAzanI sAmagrI maLatA naSTa thaI jAya che." paraMtu A dAkhalo barAbara nathI. dhAvaDInAM phUla, goLa, vageremAM madhanI DI-ghaNI mAtrA rahelI che, tethI ja tenuM saMyojana thatAM madyanI zakti utpanna thAya che, jyAre bhUtemAM caiitanyanI utpatti thavAne saMbhava haragIja nathI. retInA koI kaNamAM temane aMza nathI, te retInA samudAyamAM te kayAMthI saMbhave ? Aja sudhImAM keIe retI pIsIne tela kADhayAnuM joyuM che-sAMbhaLyuM che? nahi ja. je paMcabhUtanA viziSTa saMyojanathI caitanyazakti pedA
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA deha vigerethI bhinna che 41 thatI hoya te te badhAM prANIomAM-badhA chomAM sarakhI rIte vyakta thavI joIe, paNa temAM taratamatA dekhAya che. paMcaMdiya (pacendriya ) prANIomAM e zakti jeTalA pramANamAM vyakta thAya che, teTalI cauridiya (caturindriya) prANIomAM vyakta thatI nathI, cauridiya prANIomAM jeTalI vyakta thAya che, teTalI teIndriya prANIomAM vyakta thatI nathI; teIndriya prANIomAM jeTalI vyakta thAya che, teTalI beIndriya (dvidriya) prANIomAM vyakta thatI 1. jene sparzanendriya, rasanendriya, ghrANendriya, cakSurindriya ane zrondriya e pAMca Indriye heya che, te paMcidiya-paMcendriya kahevAya che. manuSya e paMcendriya prANI che uparAMta gAya, bheMsa, gheDA, hAthI vagere bhUcare, mAchalA, kAcabA, magara vagere jaLacara ane kAgaDA, kabUtara, pipaTa, mera vagere khecare paNa paMcendriya prANuo che. 2. jene prathamanI cAra indriya hoya che, te cauridiyacaturindriya kahevAya che. vaLI, bagAI, bhamarA, bhamarI, tIDa, macchara, DAMsa, masaka, kaMsArI, khaDamAkaDI, vagere cariMdiya prANuo che. 3. jene prathamanI traNa Indrio hoya che, te te IyitrIndriya kahevAya che. kAnakhajUro, mAMkaDa, jU, kIDI, udheI, makoDA, iyaLa, dhImela, gAya vagere prANa para thatAM gAMgaDA, corakIDA, chANanA kIDA, gokaLagAya vagere indriya prANIo che. 4. jene prathamanI be indriya hoya che, te beIdriya-te indriyavALA prANa kahevAya che. zaMkha, kaDA, gaMDala (peTanA meTA kRmi), jaLo, caMdanaka, aLasiyAM, lALiyA, kASThanA kIDA, pANInA pirA, cuDela tathA chIpa vagere beIdiya prANIo che.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra mom nathI ane jeTalI beIdriya prANIomAM vyakta thAya che, teTalI ebiMdiya (ekendriya) prANIomAM vyakta thatI nathI. vaLI manuSya-manuSyamAM paNa zaktinI taratamatA jovAmAM Ave che. eka prakhara buddhizALI hoya che, te bIje akkalane bUTho hoya che. ekanI smaraNazakti ghaNI tIvra hoya che, te bIjAne pacIsa vAra gokhavA chatAM ya yAda rahetuM nathI. ekamAM cAlAkI-cabarAkapaNuM khUba dekhAya che, te bIje taddana bheTa hoya che. je bhUtanAM pramANamAM citanyane AvirbhAva svIkAravAmAM Ave te jADA mANasamAM vadhAre cetanya hovuM joIe ane pAtaLA mANasamAM ochuM caitanya hovuM joIe. paNa paristhiti tethI ulaTI ja jaNAya che. jADA mANasomAM skuti kama hoya che ane beThA. tyAMthI ubhA thavAnuM mana karatA nathI, jyAre pAtaLA mANasomAM kuti khUba hoya che ane te pharakaDInI jema pharyA kare che. je caitanyanuM kAraNa paMcabhUtanuM viziSTa vyaMjana che, te jIvananuM kAraNa zuM che? e prazna paNa khaDe thAya che. je paMcabhUtanuM viziSTa saMyojana e ja jIvananuM kAraNa 1. jene prathamanI eka eTale mAtra sparzanendriya hoya che, te egidiya-ekendriya prANu kahevAya che. te pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspatinuM zarIra dhAraNa kare che. tenAM vizeSa vana mATe javAjIvAbhigama tathA pannavaNAsUtra jevA jarUrI che. sAmAnya mAhitI mATe jIvavicAra tathA navatatva prakaraNe paNa upayogI che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA deha vigerethI bhinna che hAya tA madhAnu jIvana sarakhA AyuSyavALuM hovuM joie paNa temAM ghaNI taratamatA dekhAya che, eTale pacabhUtanu saceAjana e kAraNa ghaTI zakatuM nathI. sAcI hakIkata e che ke caitanyanuM kAraNu AtmA che ane jIvananuM kAraNa krama che. karmone lIdhe jeTalu AyuSya prApta thAya che, teTale vakhata prANI jIve che. jo AyuSya pUru thayuM na hoya te hAthapaga tUTavA chatAM prANI maratuM nathI. 43 pa'cabhUtanAM sa'cAjanathI caitanyanI utpattinA siddhAMta bIjI rIte paNa pAkaLa kare che. jyAre ApaNe evuM vidhAna karIe ke amuka vastunAM saoNMceAjanathI amuka vastu bane che, tyAre te vastuonAM samaiAjanathI te vastu avazya khanavI jeIe. haraDAM, maheDAM ane AMkhaLAnAM sacaiAjanathI trilA cU khane che, ema kahenArAe haraDAM, maheDAM ane AMkhaLAne bhegA karIne triphalA cUrNa karI khatAve che, tathA ApaNe paNa haraDAM, maheDAM ane AMbaLA samabhAge ekatra karIe tA trilA cUrNa ane che. A pramANe pAMcabhUtathI ke anya padArthAMthI caitanyazaktinI utpatti mAnanArAoe pacabhUtanAM sa'cAjanathI ke anya padArthonAM mizraNathI caitanyazaktinI utpatti karI khatAvavI joie. paNa hajI sudhI kAI bhUtavAdI ke vaijJAnika evA pAcA nathI ke jeNe A rIte caitanyanI utpatti karI batAvI hAya. AjanuM vijJAna AgaLa vadhelu gaNAya che. chatAM te AMkha jevI AMkha, kAna jevA kAna ke nAka jevuM nAka
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 AtmatatvavicAra banAvI zakatuM nathI. sAcI AMkha ane khoTI AMkha vacce ke taphAvata hoya che, te joyo che ne ? ekamAM anerI camaka dekhAya che, te bIjI sAva keDA jevI lAge che, banAvaTI kAna-nAkanA hAla paNa evA ja hoya che. jyAre jIvaMta zarIranA eka bhAganI paNa nakala thaI zakatI nathI, tyAre samagra caitanyanI utpatti te thaI ja zI rIte zake? cheDA vakhata pahelAM vartamAnapatromAM vAta AvI hatI ke raziyana DaoNkaTare maDadAne amuka prakAranuM IMjekazana ApIne jIvaMta karavAmAM saphaLa nIvaDayA che, paNa A vAta mAnavA gya nathI. vadhAre spaSTa kahIe te lokone eka prakAranA bhramajALamAM nAkhanArI che. mANasamAM prANa avazeSa rahI gayA hoya ane iMjekazanathI teno pharI saMcAra thAya te teNe marelAne jIvate karyo na kahevAya je te marelAne jIvatA karatA hoya te pachI e dezanA koI paNa mANasane maravA zA mATe de? kamamAM kama netAone te mRtyumAMthI mukti maLI ja jAya. paNa e dezamAM je pratidina hajAro mANase mare che ane temAM netAo paNa sAmela hoya che. eTale paMcabhUta ke amuka padArthonA saMyojanathI caitanyanI utpatti thAya che, e vAta pramANanI kasoTI para jarAye TakatI nathI ane tethI mAnavA yogya nathI. have A bhUtavAdIo ke vijJAniko mRtyu mATe je siddhAMta AgaLa dhare che, tenI pikaLatA paNa joI laIe. teo kahe che ke "pAMca paikInA koI paNa bhUtano saMyoga
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA deha vigerethI bhinna che 45 sarvathA chUTo paDI jAya te citanyazakti adRzya thaI jAya che, arthAt mRtyu nIpaje che." mRta dehamAMthI ka bhUta sarvathA chU paDI gaye?" ema pUchavAmAM Ave te teo vAyu ke agninuM nAma Ape che, paraMtu sthiti AvI ja heya te mRta zarIramAM naLI vATe vAyu dAkhala karatAM tenAmAM zaktine saMcAra the joIe, te bilakula thato nathI. eTaluM ja nahi paNa jeone sIlIDaramAMthI naLI vATe prANavAyu okisajana vAyu puro pADavAmAM Ave che. teo paNa maratAM jaNAya che, eTale vAyunI vAta keI zANe mANasa svIkAre tema nathI. agninI vAta paNa eTalI ja nirarthaka che. maDadAMne tapAsavAmAM Ave ke garama davAnAM ijekazana ApavAmAM Ave to zuM tenAmAM zaktino saMcAra thaze kharo? A rIte dehAtmavAdIonI badhI dalIlenuM dalana thAya che, eTale deha ane AtmAne judA ja mAnavA joIe, dehane AtmAnI bhinnatAne spaSTatayA svIkAra kare jaIe. AmA IndriyathI bhinna che. keTalAka kahe che ke dehamAM rahelI Indriyo e ja AtmA che, kAraNa ke tenA vaDe jJAna thAya che ane jJAna e AtmAno svabhAva che. paraMtu A mAnyatA paNa uparanI mAnyatA jeTalI ja bhUla bharelI che.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra indriyA vaDe jJAna thAya che, enA atha tA e thA ke indriya ane jJAna e ane judI vastu che. dAkhalA tarIke huthADA vaDe ghATa ghaDAya che.' ema kahIe tA hathADA ane ghATa e e vastue eka TharatI nathI, paNu judI judI vastu Thare che. tyAre jJAna e indriyAnA asAdhAraNa dharma (guNu) khanI jatA nathI. kAraNa ke je jenA asAdhAraNa dharma hAya te tenA vinA rahI zakatA nathI. uSNatA vinA agni ke ArdratA vinA jaLanI kalpanA kANu karI zake che? jyAre jJAna e indriyAnA asAdhAraNa dhama nathI, tyAre tene AtmA zI rIte mAnI zakAya ? jJAna e AtmAnA asAdhAraNa dhama che, tethI ja AtmA A vastu AvI che, A vastu tevI che.' ema jANI zake che ane tenI smRti paNa rAkhI zake che, jyAre indriya pAte kAI vastu jANI zakatI nathI ke tenA anulava yAda rAkhI zakatI nathI. e anubhava tA caitanyanA la'DAramAM ja paDayA rahe che ane nimittAnusAra vyakta thAya che. 6 ' " 46 6 jo indriyA pote ja jANI zakatI hota tA nidrAmAMce tenuM jANavAnuM cAlu raheta ane mRtAvasthAmAM paNa tenI e pravRttimAM koI aMtarAya AvyA na hota; paraMtu tema khanatuM nathI e vAta siddha che. indriyA vaDe jJAna kevI rIte thAya che ? te kharAkhara jANavAmAM Ave te tene AtmA mAnI levAnI bhUla kAI kare nahi, tethI e sa`kha dhamAM ahIM thoDuM vivecana karIzu.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA deha vigerethI bhinna che 47 dareka indriyanA dravya ane bhAvathI e prakAza che, eTale dravya sparzInendriya ane bhAva 5nendriya, dravya rasanendriya ane bhAva rasanendriya, ema badhI indriyAmAM samajI levAnuM che. dravyendriyamAM e vibhAgeA hoya che. temAMnA eka bhAgane nivRtti kahevAmAM Ave che ane bIjAne upakaraNa kahevAmAM Ave che. A nivRCtti ane upakaraNanA paNa mAhya ane abhyatara ema ame vibhAgeA che, eTale khAdya nivRtti, abhyaMtara nivRtti, bAhya upakaraNa ane abhyatara upakaraNa ema kula cAra vibhAgeA thAya che. temAM sparzanendriyane bAhya nivRtti hAtI nathI. indriyanI dRzya AkRtine nivRtti kahevAya che. e rIte jIbha e rasanendriyanI khAdya nivRtti che, nAka e ghrANe ndriyanI khAdya nivRtti che, AMkha e cakSurindriyanI mAhya nivRtti che ane kAna e zrotrendriyanI bAhya nivRtti che. te judA judA prANIene judA judA prakAranI hAya che. cAmaDI, jIbha, nAka, AMkha, kAna vagerenA cesa sasthAnAmAM rahelA pudgaleAnA AkAvizeSane abhya tara nivRtti kahevAmAM Ave che. temAM sparzanendriyanI abhyaMtara nivRtti judA judA prANIonAM zarIra pramANe hoya che, rasanendriyanI abhya Mtara nivRtti kSurapra eTale astrAnA AkAre hoya che, ghrANendriyanI abhya tara nivRtti atimuktaka la ke paDaghamanA AkAre hAya che, cakSurindriyanI abhyaMtara nivRtti masuranI dALanA AkAre hoya che; ane zrotrendriyanI abhyAMtara nivRtti kadamanA puSpa jevI geALArUpa hoya che.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra abhyaMtara nivRttinI aMdara viSayane grahaNa karavAmAM sama evA pudgaleAnI je viziSTa racanA hoya che. ane mAhya upakaraNa (instrument) kahevAya che ane tenI a'dara rahelI sUkSma racanAne abhyaMtara upakaraNa kahevAya che. temAM AghAta upaghAta vaDe jo kai khAmI Ave tA indriya peAtAnA viSaya kharAkhara grahaNa karI zake nahi. indriyAnu rakSaNa karavuM, e bAhya nivRttinuM prayAjana che. 48 bhAvendriyanA paNa e prakArA cheH eka labdhi ane bIjo upayAga. temAM matijJAnAvaraNIya vagere karmonA kSayApazama e labdhi. kahevAya che ane tenAM pariNAme viSaya sadhI AtmAnA je cetanAvyApAra thAya, tene upayAga kahevAya che. A rIte indriyA e eka jAtanAM yaMtra che ane AtmA e tene calAvanArA kArIgara che, eTale AtmA IndriyAthI bhinna che. prANa ane AtmA bhinna che. keTalAka prANane ja AtmA mAnavAnuM valaNa dharAve che, paNa prANa e zu' vastu che? tene khulAsA karI zakatA nathI. eka vAra tene eka jAtanA vAyu mAne che, te bIjI vAra tene sUkSma pravAhI padArtha mAne che, ane trIjI vAra tene sUrya*mAMnI garamI mAne che, paraMtu A badhAye bhautika padArthA che, eTale te AtmAnuM sthAna laI zake nahi. jaina zAstramAM prANanI sakhyA dezanI mAnI cheH pAMca indriyA, traNa
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA deha vigerethI bina che 49 prakAranAM baLa, eTale manobaLa, vacanabaLa ane kAyabaLa, tathA zvAse chUvAsa ane AyuSya. A daze prANune dhAraNa karanAre tenAthI bhinna e AtmA che ane tenA lIdhe ja te prANina -prANane dhAraNa karanAre kahevAya che. AmA manathI jIde che. keTalAka manane ja AmAM mAne che, te paNa vyAjabI nathI. mana vaDe vicAra karI zakAya che ane lAgaNuM tathA IcchAo pradarzita karI zakAya che, paNa e vicAra kara. nAro ane lAgaNI tathA IcchA pradarzita karanAro tenAthI jude paDe che ane te AtmA che. AjanA mane vijJAne manane khUba khUba abhyAsa karyA pachI jAhera karyuM che ke ApaNe jenA vaDe vicAro vyakta karIe chIe, te bAhya mana che. tenI aMdara eka bIjuM mana raheluM che, jene AMtaramana (subconcious mind) kahevAmAM Ave che. vicAro lAgaNIo ane IcchAone mULa srota emAMthI vahe che. paraMtu vaijJAnikenuM e AMtaramana jaina zAstrakAroe varNaveluM bhAvamana che, tethI atirikta bIjI koI vastu nathI. A rIte AtmA deha, Indriya, prANa tathA manathI bina vastu che ane vedAMta Adi anya daza e paNa tene e ja rUpamAM svIkAra kare che. jyAM sudhI deha-indriyo vagerene AtmA mAnavAne brama TaLe nahi, tyAM sudhI AdhyAtmika pragati zakaya nathI. * jaina darzane mananA be prakAra mAnyA che: (1) mana ane (2) bhAvamana. vicAra karavAmAM je pugalacanA nimitabhUta thAya te dravyamana ane AtmA te bhAvamana.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ doodle cost vyAkhyAna trIju AtmA eka meTe pravAsI hooooooor mahAnubhAve ! 6 zrI uttarAdhyayanasUtramAM AvelA alpasa'sArI AtmAnAM varNana parathI AtmAnA viSaya cAle che. temAM AtmA che? e vAta nakkI karI gayA ane te deha, indriyA, prANa tathA manathI bhinna che, te paNa joI gayA. have AtmA eka moTA pravAsI che, te hakIkata tamane samajAvavA mAgIe chIe. eka pravAsI pravAsa karatA karatA eka sthaLe jAya che. tyAM eka dharmazALA ke sirAImAM thADA vakhata sthiratA kare che ane tyAMthI bIje sthaLe cAlyA jAya che. tyAM paNa dhama zALA ke sirAImAM thADA vakhata rahe che ane tyAMthI trIje sthaLe cAlyA jAya che Ama te pravAsI jyAM sudhI peAtAnuM ga tavyasthAna na Ave tyAM sudhI pravAsa karyAM ja kare che. te ja rIte kramathI AvRtta thayeleA AtmA eka deDa dhAraNa kare che, temAM amuka vakhata sthiratA kare che ane te chADIne anyatra cAlyA jAya che. tyAM bIjo deha dhAraNa kare che ane temAM paNa amuka vakhata sthiratA karI trIje sthaLe cAlyA jAya che. A rIte tenA pravAsa-tenuM paribhramaNa jayAM sudhI muktinI prApti na thAya, tyAM sudhI cAlu ja rahe che, eTale ApaNe tene mATeA pravAsI kahI zakIe.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA eka moTA pravAsI 51 kAI mANusa pagapALA cAlatA hAya, te eka divasanA vIzeka mAIlanI musApharI kare ane eka mahinAmAM 600 mAIla cAle, bAra mahine 7200 mAIla pUrA kare. e 50 varSa sudhI cAla cAla kare tA 360000 mAIlanI musAphI thAya. jo manuSya relave dvArA musApharI karatA hAya, te kalAkanA 30 mAila kApe, cAvIza kalAkamAM 720 mAila jAya ane eka mahinA lAgaTa musApharI kare tA 21600 mAilanuM a Mtara vaTAve, jo tenI musApharI AkhA varSa cAlu rahe tA 259200 nI musApharI thAya. pacAsa varSe te 12960000 mAIlanI musAphI kare. vimAnamAM musAphrI karanAra kalAkanA 300 thI 400 mAIla kApe che. have navA jeTa vimAnA nIkaLyA che, te kalAkanA 600 mAilanI jhaDape pravAsa kare che. eTale temAM pravAsa karanArA relve karatAM vIza gaNe! vadhAre pravAsa kare ane pacAsa varSamAM 259200000 pacIza kroDa bANu lAkha mAIlanI musApharI kare. kadAca te se varSa sudhI pravAsa kare te tethI khamaNeA kare eTale 51840000 ekAvana kroDa ceArAzI lAkha mAilanA pravAsa thAya. paNa AtmAnA pravAsa AgaLa A pravAsa kai visA tamAM nathI. manuSyanuM zarIra che|DIne devaleAkamAM janArA AtmA ke devalAkamAMthI AvIne manuSya leAkamAM AvanArA AtmA AthI asagaMgaNA vadhAre pravAsa kare che.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra manuSyaleAka ane anuttara vimAna vacce kAMika nyUna sAta rajjunu aMtara che. A eka rajjunuM mApa keTaluM che te jANeA che? nimiSamAtramAM eka lAkha yAjana janArA deva cha mahinA sudhImAM jeTaluM aMtara kApe tene eka rA kahevAya. athavA 38127970 maNunA eka bhAra evA eka hajAra bhAravALA leAhugALAne uparathI jorathI nAkhavAmAM Ave ane te nIce paDatA 6 mAsa, 6 divasa, 6 paheAra, 6 ghaDI ane 6 samayamAM jeTalu aMtara kApe tene eka rantu kahevAya. para A mApa sAMbhaLIne bhaDakI na jatA. AjanA khagALe paNa AkAzI atara batAvavA mATe AvAM ja upamAnAnA prayAga karyAM che. athavA teA AthI paNa mATAM upamAnAnA Azraya lIdhe che * A vizvanI uMcAi cauda rAjanI che. tethI te cauda rAjaleAka kahevAya che. temAM eka rAjanuM mApa eka randvapramANa che. vizvamAM sahuthI upara siMhazilA che, tenI nIce pAMca anuttara vimAne che, tenI nIce nava greveyaka che, tenI nIce bAra devaleka che, tenI nIce caMdra sUryAdi che,ane tenI nIce manuSyalAka AvelA che. ATalA bhAga sAta rAjlAkamAM Ave che. eTale anuttara vimAna ane manuSyaleAka vaccenuM aMtara kAMIka nyUna sAta rajjunuM che. manuSyalekanI nIce vyaMtara ane bhavanapatinAM AvAseA che ane sAta narakanAM sthAna AvelAM che. bAkInA kaSTaka adhika 7 rannumAM A badhu` samAya che.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 AtmA eka mATe pravAsI have A vAta te AtmAnA eka ja pravAsanI thaI, paNa AvA pravAse te teNe Aja sudhImAM anaMtI vAra karyA che. zAstrakAra bhagavaMte kahe che ke - na sA jAI na sA joNI, na taM ThANaM na taM kulaM / na jAyA na muA jattha, sabve jIvA aNaMtaso // A lekamAM-cauda rAja pramANa vizvamAM evI kaI jAti nathI, evI kaI eni nathI, evuM keI sthAna nathI ane evuM kaMI kula nathI ke jyAM sarva jI anaMtI vAra jamyA ane maryA na hoya." A pravAsanA AMkaDA keNa mAMDI zake? eka lAkha mAila lAMbI kAgaLanI paTTI hoya te paNa te ochI ja paDe. tAtparya ke AtmA eka na kalpI zakAya e mATe pravAsI che ane tenA pravAsanuM kaI mApa nathI. lakha corAzInA pherA, janma dhAraNa karavAnAM kSetrane-sthAnane ni kahevAmAM Ave che. tenI saMkhyA corAzI lAkhanI hovAthI A saMsAra lakha corAzInA pherA kahevAya che. matalaba ke AtmAne pitAnAM karelAM karmone laIne A rAzI lAkha yonimAM pharI pharIne avataravuM paDe che. ghaNe bhAgyazALIo A cArAzI lAkha caninAM nAma jANatA nahi hoya, kAraNa ke e viSaya be pratikramaNamAM Ave che ane be pratikramaNa sudhI pahoMcanAza bahu thaDA hoya che.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 AtmatatvavicAra hamaNAM muMbaInI eka jJAtinuM vastIpatraka bahAra paDayuM. tenA kAma karanArAo DAhyA hatA, eTale temAM dhArmika zikSaNanuM paNa eka khAnuM rAkhyuM hatuM. tenA parathI hisAba nIkaLyo ke 8657nI vastI mAM mAtra 4801 strIpuruSo ja dhArmika bhaNelAM che, ane temAM paNa 664 puruSo ane 407 strIo be pratikramaNa sudhI pahoMcelA nathI ! bAkInA ye mAtra navakAra maMtra zIkhIne ja saMtoSa mAnelo che. jaina kulamAM janmelAonI A dazA? jaina kulamAM janamelAone pitAnA dharma para kevI zraddhA hoya te sAMbhaLe. dharmazraddhA para maMtrInuM daSTAMta. eka rAjAne maMtrI jena kulamAM ja hatuM ane jinezvara devano pAke bhakta hatA. te nyAyanItithI cAlatA, sadAcAranuM pAlana karatA ane keInuM paNa bhaluM karavAmAM utsAhI rahetA. rAjAnI sthiti AthI judI hatI. tene dharma para prIti na hatI, balake kaMIka dveSa hatuM ane tethI maMtrInuM A dharmaniSTha jIvana tene pasaMda na hatuM. paNa maMtrI potAnA kAmakAjamAM ghaNe kuzaLa hatuM. te gunAmAM na Ave tyAM sudhI rAjA tene zuM kahI zake ? eka vAra caudazane divasa AvyA, tyAre maMtrIe guru pAse pisaha lIdho ane te potAne samaya dharmadhyAnamAM gALavA lAgyA. have darabAramAM maMtrInI jarUra paDI, paNa
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA eka moTo pravAsI 55 maMtrI hAja2 nahi. rAjAe maMtrIne bolAvI lAvavA mATe sipAIo mokalyA. sipAIo maMtrInA ghare AvyA, paNa maMtrI gurudeva pAse pisahamAM che, eTale sipAIo tyAM pahoMcyA ane saMdeza Ape ke "rAjA Apane belAve che." sAmAnya loko rAjAnuM veNa utthApe nahi ane picaha choDI rAjadarabAramAM doDI jAya. manamAM ema mAne ke pisaha Aje nahi te kAle karIzuM, AvatI parvatithie karIzuM paNa rAjAnA hukamano anAdara kema thAya ? je anAdara karIzuM te jAnathI jaIzuM athavA bhUkhe marIzuM. paNa maMtrI AvA vicAro na hato. tenuM hadaya dharmanA raMge barAbara raMgAyeluM hatuM, eTale te mAnatA hatA ke dharma pahelo ane rAjasevA pachI. teNe sipAIone jaNAvI dIdhuM ke "Aje mAre piSadhavrata che, eTale AvI nahi zakuM." saMdeze rAjAne pahoMcyo, eTale tenI AMkho lAla thaI gaI. "A maMtrI zuM samaje che? te mArA hukamane anAdara kare che? pagAra mAre khAya che ane sevA dharmanI kare che. mATe huM tene joI lauM." ema vicArI teNe pitAnA eka vizvAsu aMgarakSakane maMtrI pAse mokalyo ane kahevaDAvyuM ke "rAjadarabAramAM Ave, nahi te maMtrI mudrA pAchI mokalo." A aMgarakSaka jAtane hajAma hatuM, ane hajAmanI Teva te tame jANe che ! nAradavidyA karavAmAM jarAya pAcho na paDe ane thoDuM ALuM maLyuM ke mAkhInI mAphaka ceTI paDe. teNe rUAbathI rAjAne saMdeza saMbhaLAvyuM ke "rAja
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra darabAramAM Ave nahi te maMtrI mudrA pAchI Apa." maMtrIne mATe A paLa kasoTInI hatI. maMtrI pada mUke te AjIvikA jAya ane Ijajata para pAchuM phare. chatAM teNe eka kSaNane paNa vicAra karyA vinA ke gurunI salAha lIdhA vinA maMtrI mudrA aMgarakSakanA hAthamAM mUkI. maMtrIe rAjAnI johukamIne kAraNe maMtrIpada choDayuM paNa siha na choDaze. A joI gurune Azcarya thayuMtemaNe maMtrIne pUchayuM ke "Ama zA mATe karyuM?" maMtrIe kahyuM ke "mudrA gaI te upAdhi gaI. te hatI tyAre dharmadhyAnanI vacce AvatI hatI have dharmadhyAna nirAMte karI zakIza." AvA zabda kayAre bolAya? AvI Teka kayAre Ave? jyAre dhamane rasa barAbara lAgyo hoya, tyAre ja AvuM banI zake. tamane A maMtrI je dharmane rasa lAgavo joIe. e rasa gurunA paDakhAM seve te jarUra lAgI zake. have ApaNe pelA aMgarakSaka tarapha AvIe. tenA harSane pAra nathI. te manamAM vicAra kare che ke rAjAnI mArA para pUrI maherabAnI che, eTale maMtrIpada te mane ja maLaze! paNa ene kayAM khabara che ke A maMtrI mudrA enA hAlahavAla karaze ? hajAma vicAra kare che ke A maMtrI mudrA jaIne hamaNa ja jAne ApuM ke thoDIvAra pachI ApuM? lAvane A mudrA paherI maMtrIpadanI moja mANI lau. ema vicArI rAjAne pUchyA vinA ja teNe maMtrI mudrA AMgaLI para paherI. have
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA eka moTA pravAsI je matrImudrA pahere te maMtrI kahevAya, eTale pAte matrI thayA che, ema batAvavA bajAra bhaNI cAlyA. 57 tyAM pahelI dukAna taMbALInI AvI. te matrone joi aDadhA aDadhA thai garcA, mArI dukAne maMtrI kayAMthI ? ema vicArI teNe eka suMdara pAna banAvI Apyu. ane hajAme tene mukhamAM mUkayuM, tyAMthI hajAma bIjI dukAne gaye, te tyAM paNa tevuM ja mAna maLyuM. mAna tA ma`trImudrAne che ne? anya dukAnadArAe paNa tenA su dara satkAra karyo ane hajAmabhAInA hRdayamAM AnaMda mAyA nahi. have AgaLa zuM bane che, te juo. rAjAnA keTalAka sAmatA peAtAnI marajI mujaba rAjyamAM vavAnI bhAvanAvALA hatA, paNa maMtrInI nyAyaniSThatAnAM kAraNe temanI vaga rAjA pAse bilakula cAlatI na hatI, eTale teo matrInu kAsaLa kADhavAnI taka zeAdhyA karatA hatA. A vakhate temaNe cAra mArAAne ughADI taravAre maMtrInuM kAsaLa kADhavA mAkalyA hatA. te nagaramAM peThA, tyAM pahelI dukAna ta mALInI AvI. temaNe tamALAne pUchyuM ke ahIM'nA rAjAnA maMtrI kayAM rahe che?' ta'mALIe AMgaLI cIpIne kahyuM ke pelA jAya te matrI.' pachI mArAoe bIjA dukA nadArane pUchyuM te temaNe paNa AMgaLI cIMdhIne te hajAmane khatAbve). AthI mArAone khAtarI thaI ke * pelA jAya che, te ja ahInA rAjAnA ma`trI che.' eTale tee enI pAchaLa 6
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra cAlyA. leke samajyA ke A te ma`trInA aMgarakSaka che, tethI A rIte tenI pAchaLa pAchaLa jAya che. have peleA hajAma eka zerImAM dAkhala thayA ke mArAe tenA para tUTI paDayA ane tenA TUkaDA karI nAsI chUTayA. tyAM peAlIsa AvI. paMcanAmu thayuM ane leAkeAmAM vAta vahetI thaI ke 8 maMtrI marAyeA. ' 58 " A bAju rAjA vicAra kare che ke hajI sudhI aMgarakSaka pAche! kema na pharyAM? zu maMtrIe tene dAda dIdhI nahi hAya? te pagAra khAya mArI ane sevA kare dhamanI, e have cAlavA nahi dauM.. huM pote ja tenI pAse jauM" ane tenI khakhara la' 6 rAjA gheADesvAra thaine ughADI taravAre ma`trInA sthAna bhaNI cAlyA. tyAM rastAmAM bUma sAMbhaLI ke 'maMtrI mAyA.' eTale gheADA parathI nIce utaryAM ane zerImAM dAkhala thaine joyuM teA peAtAnA aMgarakSaka hajAmanA TUkaDA thaI gayA che. ane tenI AMgaLImAM ma`trInI mudrA camakI rahelI che. Ama kema banyuM haze ? ' tenA vicAra karatAM rAjAne lAgyuM ke ma`trImudrA, gaI, eTale ma`trIe A kArasthAna racyuM. haze paraMtu A eka bhaLatuM ja anumAna hatuM. bhaLatA anu. mAnanA kevA bhavADA thAya che, te paNa tamane jaNAvIe. kathAMtagata rajapUtANInuM dRSTAMta eka gAmanI bahAra eka bAvAjI AvyA. te eka jhADa zeASI, tenI nIce dhUNI dhakhAvIne beThA. sAMjanA samaye gAmanI 6
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA eka moTo pravAsI 59 traNa strIo A jhADa najIkanA kUve pANI bharavA AvI temAM pahelI brAhmaNI hatI, bIjI rajapUtANuM hatI ane trIjI vANiyANa hatI. A vakhate bAvAjI jApa jape che ane te paNa moTethI. "agalI bhI acchI, pIchalI bhI arachI, bIca lIke jutte kI mAra." A sAMbhaLI brAhmaNa ane vANiyA moTuM DhAMkI hasavA lAgI ane rajapUtANIne to evo pItto gaye ke tyAM beDuM pachADI pitAnA ghare pAchI pharI. ghare pAchI pharyA pachI teNe na piTA cUlo ke na karyo dIvo. eka tUTela khATalAmAM jema tema paDI rahI. rAtre nokarI parathI tene dhaNI ghare Avyo. gharamAM aMdhAruM jaI Azcarya pAmyuM. teNe rajapUtANInA khATalA pAse jaIne pUchyuM ke Ama kema ? zuM tAjuM koIe apamAna karyuM che?" rajapUtANIe kahyuM: "jene paNa bAyale hoya, tenuM kaI paNa apamAna kare." A te rajapUtanI jAta, te AvAM vacane kema sAMbhaLI rahe? teNe hAthamAM taravAra lIdhI ane pUchayuM ke "koNa che tAruM apamAna karanAra ? jaldI tenuM nAma le. huM tenI khabara lauM chuM." rajapUtANIe kahyuM ke "gAma bahAra kUvA pAsenAM jhADa nIce eka jagaTo beThe che. teNe mAruM haDahaDatuM apamAna karyuM che." pachI badhI vAta karI. rajapUte kahyuM ke "hamaNAM ja huM tenuM mAthuM dhaDathI juduM karI AvuM chuM. tuM jarAye AmaNI hUmaNuM thaIza mA."
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra rajapUta kUvA pAse paheAMcyA, tyAM jhADa nIce bAvAjI AgaLa daza-bAra rajapUtAnI ma`DaLI jAmelI hatI. AthI sAhasa karavu cegya na lAgyuM. te jhADanI pachavADe chUpAI hyo ane cAgya samayanI rAha jovA lAgyA. dhIre dhIra rajapUtAnI ma`DaLI vikharAI gaI ane khAvAjI ekalA paDayA, eTale te khAlavA lAgyA ke agalI bhI acchI, pIchaThThI bhI acchI khicalI kaiA jItte kI mAra.' A zabdo sAMbhaLI rajapUta vicAramAM paDayAH 'atyAre ahIM kAI strI nathI, chatAM A mAvA Ama kema khelatA haze ? mATe AmAM kaMika rahasya chUpAyeluM che, tethI sAhasa karavuM nahi.' 6 60 6 6 pachI rajapUte khAvAjInI sanmukha bhAvI namaskAra karIne pUchyuM ke Apa zuM beAlI rahyA che ? khAvAjIe kahyuM ke e tA mAre samajavAnI vAta che, paNa tAre jANavI hAya tA kahu` ke ApaNI traNa avasthA che. bAlyAvasthA, yuvAvasthA ane vRddhAvasthA. temAM pahelI ane chellI avasthA sArI che kAraNa ke temAM AtmAne kAMi vAMdhA AvatA nathI. mAlyA vasthAmAM saMsAranuM ajJAnapaNu hAya che ane vRddhAvasthAmAM sa'sAranA pUrA anubhava thaI gayA hoya che. uparAMta indriyA paNa zithila thaI gai hoya che. mATe pahenrI bhI acchI ane pIchaThThI bhI acchI ema kahuM chuM. vacaDhI yuvAvasthAmAM indriyA tAkAnI gheADA jevI hoya che, eTale tene kAbUmAM rAkhavAnuM ghaNuM muzkela hoya che. matalaba ke te AtmAne khUba herAna kare che, eTale tene jItte mAravI joie, arthAt tenu
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 61 AtmA eka mATeA pravAsI niyaMtraNa karavuM joie. AthI kahuM chuM ke bicalIkA jutte kI mAra. ' A zabda sAMbhaLatAM ja 24pUta bAvAjInA caraNeAmAM paDayA ane kahevA lAgyuM| ke 'khApajI! mane kSamA ApeA. mArI srIe ApanAM A vacana sAMbhaLyAM hatAM, tethI tene gheAra apamAna lAgyuM hatuM, kAraNa ke traNa panihArIomAM te vacalI hatI ane tenA apamAnanA badale levA mATe huM Apatu. khUna karavA AvyA hatA, paNa Ape je khulAsA karyAM, tethI mArAM mananuM pUrepUruM samAdhAna thaI gayuM che. ' bAvAjIe tenAM mAthA para hAtha mUkayA, eTale rajapUta khuza thaI peAtAnAM ghare gayA ane strIne badhI vAta kahI sabhaLAvI tenAM mananuM paNuM samAdhAna karyuM". tAtparya ke eka vAtamAM UMDA utaryA vinA bhatuM ja anumAna karI letrAmAM Ave te mahA anatha thAya che. paNa rAjAe bhaLatu ja anumAna karI lIdhuM hatuM ane manamAM maMtrIne jAnathI mAravAnA skalpa paNa karI lIdhA hatA. mULa kathA cAlu A tarapha maMtrI manathI dRDha che. tene mana duniyAdArI karatAM AtmAnA dhama pahelA che. je dharmonI rakSA kare te AbAda thAya. je dharmanI avahelanA kare te barabAda thAya, Aje ja.tamAM trAsa-upadrava-azAMtinuM vAtAvaraNa jAmyu che, tenuM kAraNu dharmanI avahelanA che. AkhI duniyAnuM bhaluM karI
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra annun zake evI tAkAta dharmamAM rahelI che. je ApaNe dilamAM dharmane vasAvyuM hoya te te ApaNuM rakSaNa karI zake che, ApaNane zaraNa ApI zake che. kahyuM che ke - vyasanazatagatAnAM klezarogAturANAM / maraNabhayahatAnAM duHkhazokArditAnAm / jagati bahuvidhAnAM vyAkulAnAM janAnAM, rAjAmarALAnAM nityameva di dharma: II seMkaDo kaSTane pAmelA, kaleza ane rogathI pIDAtA, maraNanA bhayathI hatAza thayelA, duHkha ane zekathI rIbAtA ema bahu rIte vyAkula thayelA A jagatanA asahAya manuSyane dharma ja nitya zaraNabhUta che." rAja vicAra kare che ke "A maMtrI dharmI che; teNe vagara vAMke hajAmane zA mATe mAryo haze? hajAma to mAro aMgarakSaka che. cIThThIne cAkara che, mArA kahevAthI te maMtrI pAse gaye, temAM vAMka hoya te mAro che. maMtrIe je pitAnI tAkAta ja dekhADavI hatI, te mArA para dekhADavI hatI, paNa teNe eka nekara para hAtha zA mATe ugAmya !" | gusase jyAre utpanna thAya che, tyAre tene vega ghaNe hoya che, pachI jema samaya jAya che, tema te dhIme paDato jAya che. AthI ja anubhavIoe kahyuM che ke jyAre gusse Ave tyAre pariNAmane vicAra kare; paNa utAvaLa karavI nahi. ahIM vicAra karatAM keTalAka samaya nIkaLI gaye, eTale rAjAne gusse kaIka ThaMDo paDe te vicAravA lAge
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA eka mATe pravAsI 63 AAAA ke "maMtrI nyAyanItithI cAlanAre che eTale lokomAM khUba priya che. je tene ekAeka vadha karIza te khUba uzkeraNI phelAze ane mAre rAjyamAM rahevuM bhAre thaI paDaze. mATe prathama to tene guno sAbIta kare ane te mATe aMgarakSakanuM khUna karanArA mArAone pakaDI maMgAvavA. temanI pAsethI sAcI hakIkata jarUra jANI zakAze. rAjAne hukama thatAM mANase chUTayA. pelA mArAe pagapALA nAsatA hatA, jyAre A mANaso ghoDA para savAra thayelA hatA, eTale temaNe ceDA vakhatamAM ja mArAone pakaDI pADayA ane rAjA samakSa rajU karyA. rAjAe sattAvAhI avAje pUchayuM, ke "tame mArA aMgarakSaka hajAmane zA mATe mAryo ?" mArAoe kahyuM ke ame tamArA aMgarakSaka hajAmane nahi paNa maMtrIne mAthe che tenA hAthamAM rahelI mudrA tenI nizAnI che." A zabdo sAMbhaLatAM ja rAjAne sAcI hakIkatane khyAla AvI gayo, chatAM vadhAre khAtarI karavA mArAone pUchayuM, ke "tamane A kAma mATe keNe reyA hatA ? sAcuM bole, nahi to garadana mArIza." AthI mArAoe sAcA nAma ApI dIdhAM. A sAMbhaLI rAjA stabdha thaI gayo ane hajAma te maMtrIpaNAne lahAvo levA jatAM kUTAI gaye che, e vAta tenA dhyAnamAM AvI gaI paraMtu sAmatee maMtrIne mAravA mArA zA mATe mokalyA? e prazna tenA manamAM gheLAvA
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmatattvavicAra lAge. vadhAre vicAra karatAM te samajI gayo ke maMtrI rAjyane hitasvI che ane te mArA hakamAM jarAya nukazAna thavA detuM nathI, jyAre A sAmaMte mArI pAse manamAnyuM karAvavuM che, tethI temaNe vacce kAMTo kADhavA A tarakaTa racyuM ane maMtrIne badale hajAma mAryo gayo. je meM sAhasa karyuM hota te zuM thAta? ke mane ke gaNata? rAjAnI AMkha ughaDI gaI tene maMtrI mATe pahelAM karatAM paNa vadhAre mAna thayuM ane te manathI mAnavA lAgyo ke maMtrInI dharmabuddhie-maMtrInA pisahe ja mane bhAre apakIrtithI bacAvyuM che, eTale teNe hajAmanA hAthamAM rahelI vI TI kADhI laI pitAnI pAse rAkhI ane maMtrInI mAphI mAgI laI tene pAchI ApavI e vicAra karI, matrInA nivAsa bhaNI AgaLa vadhe. khullI taravAra hajI tenA hAthamAM emane ema rahelI che. pisahamAM beThelA maMtrI bArImAMthI rAjAne khullI taravAre pitAnA bhaNI Avate jue che, eTale te pitAne mAravA ja AvI rahyo che, e khyAla kare che tene khabara nathI ke rAjA tenI mAphI mAgavA, tene bheTavA, tene upakAra mAnavA A tarapha AvI rahyo che. maMtrI pitAnA AtmAne kahe che ke, "tuM A pahelAM ghaNI vakhata mAryo hoIza, paNa te te mohane vaza thaIne ke bIjA nimitte maryo haIza paraMtu dharmanAM kAraNe-dharmamAM aDaga rahIne hajI sudhI eke vAra maryo nathI. eTale A avasara tArA mATe apUrva che.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ ---- ------ -- AtmA eka moTe pravAsI tuM aDaga raheje. jarAye gabharAIza nahi ane mAnaje ke rAjA tAro mitra che. te duzamana nathI. e te kevaLa nimitta che. tenA para roSa zA mATe kare ? he Atman ! tuM zAMti rAkhaje, dharma ja tane A saMsAramAMthI tAranAro che. maravAthI tAre zA mATe DaravuM? "mane te vo haratA hai, jo vALI cA gAma " tuM nathI pApI ke nathI adharmI. te mRtyuthI zA mATe DaravuM?" maMtrI A rIte AtmAne hitazikSA ApI majabUta kare che, tyAM rAjA upara Ave che ane hAthamAMthI taravAra myAna karIne namaskAra karatA kahe che ke "maMtrIzvara ! tamArA dharmane kAraNe tame bacyA, huM paNa bA ane mAruM rAjaya paNa baccuM, mATe A maMtrI mudrAne pharI svIkAra kare. AjathI tamAro pagAra bamaNe karI ApuM chuM vaLI have pachI tamane dharmakriyA karavAmAM koI bAdha na Ave tenI pUrI kALajI rAkhIza. tamArI A dharmakriyA pUrI thaye tame kAma upara caDajo ane mane paNa tamArA je dharmI banAvaje." A zabdo sAMbhaLI maMtrI ghaNo khuza thaze. tenI khuzInuM kAraNa maMtrI mudrA pAchI maLI ke pagAra bamaNe thayo e na hatuM, paNa rAjA para dharmane prabhAva paDayo ane te dharma pratye prItivALe thaye e hatuM. je maMtrI dharmamAM aDaga rahyo, tenI zraddhA jarAye calita na thaI te pite unnati pAmya ane rAjA upara paNa upakAra karI zake. je te dunyavI vicAromAM phasA
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra Ine dharmathI DagamagI gayA hatA to dharma paNa gumAvata ane pitAne jAna paNa gumAvata. mATe sujJa purUe dharmamAM pUrepUro rasa levo ane prANAte paNa tene choDa nahi. rAzI lAkha yoninAM nAma vagere have ApaNe mULa vAta para AvIe. corAzI lAkha ninAM nAme zAstrakAroe A pramANe gaNAvyAM che 7 lAkha pRthvIkAya 7 lAkha apUkAyA 7 lAkha teukAya 7 lAkha vAukAya 10 lAkha pratyeka vanaspatikAya | 14 lAkha sAdhAraNa vanaspatikAya che 2 lAkha Indriya 2 lAkha teIndriya 2 lAkha caurindriya A badhI ekendriya jIvonI jAti che. * corAzI lAkha jIvani saMbaMdhI vicAra-prakaraNamAM nIcenI gAthAo jovAmAM Ave che - taha caurAsI lakkhA, saMkhA joNINa hoi jIvANaM / puDhavAINaM cauNhaM, patteyaM satta satteva // 45 // dasa patteya taruNaM, caudasa lakkhA havaMti iyaresu / vigaliMdiesu do do, cauro paMrcidi-tiriyANaM // 46 // cauro / cauro nAraya-suresu maNuANa caudasa harvati / saMpiMDiyA ya samve, culasI lakkhA u joNINaM // 47 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA eka moTo pravAsI 4 lAkha devatA 4 lAkha nArakI 4 lAkha tiryaMca paMcendriya 14 lAkha manuSya kula 84 lAkha yoni A corAzI lAkha nimAMthI devatAnI 1 gati nArakInI 1 gati, manuSyanI 1 gati ane bAkImAM badhAM tiyanI 1 gati gaNatAM kula cAra prakAranI gati gaNAya che. devatA, manuSya, tiryaMca ane nArakI e tene krama che. temAM devatAnI gati sahuthI uttama ane narakanI gati sahuthI kaniSTha che. * jemAMthI zaktine nAza thayo nathI ane je jIvane upUjAvavAnI zaktie karIne saMpanna hoya che, tevuM jIvana utpanna thavAnuM sthAna ni kahevAya che. tenA mukhya prakAre nava che. (1) sacita, (2) acita, (3) sacirAcita, (4) zIta, (5) uSNa, (6) ziSNa, (7) saMvRta, (8) vikRta ane (9) saMvRta-vivRta. temAM jIvapradezavALI ni te sacita, jIvapradezathI rahita ni te acita. te baMnenA mizraNavALI te sacirAcitta, jene sparza ThaDe te zIta, jene sparza garama te uSNa. jene sparza keTalAka bhAgamAM zIta ane keTalAka bhAgamAM uSNa te zItaLuM. je DhaMkAyelI hoya te saMvRta, ughADI hoya te vistRta . ane kaMIka DhaMkAyelI tathA kaMika ughADI hoya te saMvRta-vivRta. '
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra vaidika dharmamAM paNa ninI saMkhyA 84 lAkha manAyelI che. te A pramANe- sthAvaraM viMzaterlakSa, jalajaM navalakSakam / kRmizcarudralakSazca, dazalakSazca pakSiNa: // triMzallakSaM pazUnAM ca, caturlakSa tathA naraH / tato manuSyatAM prApya tataH karmANi sAdhayet // vRkSAdi sthAvarani 20 lAkha, jalajatuni 9 lAkha, kRminI 11 lAkha, pakSiAnI 10 lAkha, pazuyoni 30 lAkha ane manuSyani 4 lAkha. A corAzI lakSa yonimAM manuSyayoni prApta karIne zreSTha karmo karavAM." cha paryApti AtmA corAzI lAkha navanimAM paribhramaNa kare che, tene artha e nathI ke tyAM te jAtanuM zarIra taiyAra hoya che, temAM te praveze che; paNa teno artha e ke te tyAM utpanna thaIne pitAnA karmAnusAra dehanI racanA kare che. te mATe zAstrakAroe cha paryAptine je kama varNavyo che, te barAbara lakSamAM rAkhavA jevuM che. cha paryAptimAM pahelI AhAraparyApti che, bIjI zarIraparyApti che, trIjI Indriya paryApti che, cothI zvAsocchavAsa paryApti che, pAMcamI bhASA paryApti che ane chaThThI mana paryApti che. paryAptinuM aMtaraMga kAraNa kAmaNaga che ane bAhya kAraNa pudagalagrahaNa che. pudagalamAM rahela pariNamanazaktine upayogamAM levAnI jIvanI zakti enuM nAma paryApti che.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA eka moTo pravAsI pUrva sthAne pitAne deha cheDI pitAnI navI AnupUrvI, gati, jAti, Adi nAmakarmarUpa kAmaNa zarIra anusAra navIna janmakSetramAM pahoMcI svajAtiyogya deha dhAraNa karavA jIva je zakti vaDe pudgala grahaNa kare che, tene AhAraparyApti kahevAmAM Ave che. AhAraparyApti vagere paryAptie sarva jIvo bIjA janmamAM AvatAM ja zarU kare che. temAM AhAraparyApti pahelA samaye ja pUrI thAya che ane bAkInI paryAptio aMtamuhUrtamAM pUrI thAya che. ' AhAraparyApti vaDe grahaNa karela ane balarasa rUpe thayela pudagalamAMthI khala-asAra puddagalane tyAgI bIjA sAra pudagalane dhAturUpe pariNamAthI zarIranAmakarma anusAra tene deharacanAmAM rUpAMtara karavAM e zarIraparyApti che. sAta dhAtu rUpe pariNumAvela pudagalamAMthI indriyogya pugala grahaNa karI gati, jAti Adi nAmakarma anusAra dehanI indriyaracanA karavAmAM tene rUpAMtara karavA e Indriya paryApti che. sAta dhAtu rUpe pariNAvela pudgalamAMthI uddabhava pAmatI zakti vaDe zvAcchavAsa cagya pudgala grahaNa karI tene zvAsocchavAsa rUpe pariNumAvI zvAsocchavAsanI le-mUka karavI e zvAse zvAsaparyApti che. sAta dhAtu rUpe pariNAvela pudgalamAMthI udmAvatI zakti vaDe bhASAvargaNAnAM pudagale grahaNa karI tene vacanarUpe pariNAvI vacana rUpe le-mUka karavA e bhASA paryApti che. * A kamane paricaya bAvIzamAM vyAkhyAnamAM apAyele che.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra voru wwwwwwwww sAta dhAturUpe pariNAvela pudagalamAMthI udbhavatI zakti vaDe mane vargaNAnAM pudgale grahaNa karI tene manarUpe pari zumAvI, avalaMbIne, visarjana karavAnI zakti vaDe vicAra, ciMtana, manana Adi manovyApAramAM utAravA e manaH paryApti che. - zarIranI racanA prathama thAya che ane AtmA temAM pachI praveze che, ema je mAnavAmAM Ave to te vyAjabI nathI, kAraNa ke e rIte te mazInamAMthI bahAra paDatI TIkaDIonI mAphaka pudgalanAM banelAM badhAM zarIra sarakhAM ja hovA joIe; paNa tame juo che ke temAM keTaluM badhuM taphAvata hoya che.' kaI ema kahetuM hoya ke judAM judAM vIrya ane rajane lIdhe (utpAdana padArthone lIdhe) Ama bane che, te ema kahevuM paNa yukta nathI, kAraNa ke eka ja mAtApitAthI utpanna thatAM saMtAnanAM zarIra paNa rUparaMga, lAvaNya, AkRti ane 1. jaina zAstromAM AkRtine mATe saMsthAna zabda jAyela che ane tenA cha prakAre mAnavAmAM AvyAM che. (1) samacaturasabadhA aMge pramANapata ane lakSaNayukta. (2) nyAdhiparimaMDalanAbhinI uparano bhAga pramANe peta ane lakSaNayukta, paNa nIcene bhAga pramANa ane lakSaNathI rahita. (3) sAdi-nAmInI nIcenAM aMge pramANapata ane lakSaNayukta paNa uparanA aMgo pramANa ane lakSaNathI rahita. (4) vAmana-hAtha, paga, mastaka, Doka pramANopeta tathA lakSaNayuta paNa bIjAM aMgo pramANa tathA lakSaNathI rahita. (5) kuja hAtha, paga, mastaka, Doka pramANa tathA lakSaNathI rahita paNa bIjAM aMgo pramANe peta ane lakSaNathI yukta, (6) heDaka-zarIranAM badhAM aMge pramANu ane lakSaNathI rahita.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA eka moTe pravAsI bAMdhAomAM judI judI jAtanA hoya che, eTale AtmA dehamAM utpanna thatuM nathI, paNa dehane banAve che ane pUrvakama anusAra tenuM nirmANa kare che. ( dehadhAraNukiyA AtmAnI A dehadhAraNakriyA vasadhAraNa jevI che. te mATe bhagavadagItAmAM kahyuM che ke - vAsAMsi jorNAni vayA vihAya, navAni gRhNAti naro'parANi / tathA zarIrANi vihAtha jIrNA jema manuSya jUnAM vastro tyajIne navAM vastra dhAraNa kare che, tema dehadhArI AtmA, jUnAM zarIra tyajIne navAM zarIra dhAraNa kare che." 1. jaina zAstromAM zarIranA bAMdhAne mATe saMghayaNa-zabda vaparAyela che ane tenAM paNa cha prakAro mAnavAmAM AvyA che. (1) vajanaSabha, nArAca, saMghayaNa je sAMdhAmAM maTabaMdha (eka prakAranuM baMdhana,) tene pharate pATe ane tenI vacce vaja jevI khIlI mArelI heya, (2) aSabha, nArAca, saMghayaNa jemAM khIlI na heya paNa markaTabaMdha ane pATe heya. (3) nArA, saMghayaNa jemAM kevaLa maTabaMdha heya. (4) adhanArAya, saMghayaNa jemAM ardha markaTabaMdha hoya, (5) kIlikA, saMghayaNa jemAM markaTabaMdha bilakula na hoya paNa e sAMdhA khIlIthI jaDelA heya. ane (6) chevaheM, saMghayaNa jemAM sAMdhAo mAtra ekabIjAne aDIne rahelA heya. tIrthakare ane caramazarIrI prathama saMghayaNavALA hoya che..
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra AtmAnI eka dehadhAraNa karIne choDavA sudhInI kiyAne ApaNe bhava ke avatAra kahIe chIe. A bhava ke avatAranI zarUAta garbha dhAraNa ke janmathI thAya che ane aMta maraNathI Ave che, eTale AtmA janme ane maryo e zabda aupacArika che. janma ane maraNa dehanAM thAya che, paNa AtmAnAM thatAM nathI. AtmA kyAre paNa janmate nathI, eTale te Aja kahevAya che ane kadI paNa nAza pAmate nathI, eTale avinAzI ke amara kahevAya che. te arUpI hovAthI zo vaDe chedAnta-bhedA nathI, agni vaDe baLata-prajaLato nathI, pANI vaDe bhIMjAtuM nathI ke pavana vaDe sUkAto nathI. te game tevI kaThina divAle ke pahADane nimiSamAtramAMka bhagavaddagItAnA bIjA adhyayanamAM nikha paMktio najare paDe che - jaina chinita zAstrALi, nainaM Dhati vAva: | na cainaM kledayaMtyApoM na zoSayati mArutaH // A AtmAne zAstro chedatA nathI, ane agni bALa nathI, ane pANuM bhIMjavatuM nathI ane pavana sUkavatuM nathI, 1 x ahIM nimiSamAtra zabdano prayoga vastusthiti saralatA samajavAmAM Ave te mATe kare che. vAstavika rIte AtmA nimiSanA asaMkhyAtamA bhAge eTale eka, be, traNa samayamAM ja potAnA gaMtavya sthAne pahoMcI jAya che. AtmAnI A gatine vigrahagati kahevAmAM Ave che, AtmAnI svAbhAvika gati uSya che, te upara jaNAvyuM che.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA eka mATe pravAsI 73 oLaMgI jAya che ane koI tenI rUkAvaTa karI zakatuM nathI. tethI ja te cauda rAjalakanA eka cheDAthI bIjA cheDA sudhI game tyAM jaI zake che. AtmAne pravAsa, AtmAnuM saMsAra paribhramaNa kayAre zaruM thayuM te varSonI saMkhyAthI batAvI zakAya tevuM nathI. lAkha varSa pahelAM paNa tenuM saMsAraparibhramaNa cAlu hatuM, kroDa varSa pahelAM paNa cAlu hatuM ane abaja varSa pahelA paNa cAlu hatuM. te mATe je samayano nirdeza karo te pUrve paNa cAlu hatuM, eTale te anAdi saMsAramAM paribhramaNa karI rahyo che. sonuM jema pahelethI ja mATImAM maLI gayeluM hoya che, tema AtmA anAdikAlathI karmathI kharaDAyela che ane tenuM karmabaMdhana samaye samaye cAlu ja che, eTale tenAM phaLa bhegavavA mATe tene deha dhAraNa kare paDe che. jyAre karmane navIna baMdha thatuM aTakI jAya che ane sattAmAM rahelA karmo kharI jAya che, tyAre tene navIna janma dhAraNa karavuM paDatuM nathI. e vakhate te potAnI svAbhAvika udarvagatithI lekanA agramAne pahoMcI jAya che ane siddhazilAnA agrabhAge birAjI mokSanAM akSaya-anaMta sukhano upabhoktA bane che. tyArathI A mahAna pravAsIne pravAsa pUro thAya che ane te eka ja sthAne anaMta kALa sudhI sthira rahe che.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - * ja. 152amboooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooA Is & i s : mujaba, ciTO che A nA ha ka che jakaKE hakaka _QGtorbossifoooooooooooooooooooo Boooooooooooooooooooooooohoon che TO vyAkhyAna ceAthuM punarjanma mahAnubhAve ! zratasthavira bhagavate raceluM zrI uttarAdhyayanasUtra, tenuM chatrIzamuM adhyayana ane temAM a9pasaMsArI AtmAnuM varNana tenA parathI AtmAne viSaya cAle che. AtmA eka moTo pravAsI che ane te anAdi kALathI pitAnAM karmAnusAra cAra gati ane corAzI lAkha jIvayonimAM paribhramaNa karyA kare che. A paribhramaNane aMta tyAre ja Ave che ke jyAre te muktinI prApti kare che. A hakIkata tamane gata vyAkhyAnamAM vistArathI jaNAvI che, paNa keTalAkane punarjanama viSe zaMkA che, eTale e saMbaMdhI vizeSa vicAraNA karIzuM. jemane punarjanma viSe zaMkA che, teo ema kahe che ke "je amAre punarjanma thaye hoya te amane pUrvabhavanI vAta yAda kema na rahe? jayAre ame pacIsa, pacAsa ke tethI paNa adhika varSanI vAta yAda rAkhI zakIe chIe, tyAre amane pUrvajanmanI vAta paNa yAda rahevI ja joIe. koI ema kahetuM hoya ke amArI yAdadAsta eTalI tIvra nathI ke A badhuM yAda rahI zake, te A jagatamAM evI yAdadAstavALA mANaso paNa paDayA che ke je eka vAra * mRtyu pachI pharI janmavuM te punarjanma,
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ punarjanma 75 joyeluM ke ekavAra vAMceluM bhUlatA nathI, temane paNa pUrvajanmanI vAte yAda nathI, eTale mAnavAne kAraNa che ke punarjanma jevI kaI vastu ja nathI." punarjanamane siddhAMta sarva kathita che. A dalIlanuM ame barAbara nirAkaraNa karazuM, paNa te pahelAM eTaluM jaNAvavA IcchIe chIe ke punarjanmane siddhAMta keIe kapelo nathI, paNa jeo bhUta, vartamAna ane bhaviSyakAlIna sarva padArthonA sarva paryAne (savarUpine) sAkSAt jANI-joI zake che. temaNe kathana karela che, eTale te anyathA hoya ja nahi, e sarvajJa mahApuruSe vItarAga hatA, eTale temane koI pratye rAga ke koI pratye dveSa na hatuM. bIjA zabdomAM kahIe te temane A jagatane koI paNa svArtha na hato ke pitAnAM jJAnamAM vastune jue eka prakAranI ane varNave bIjA prakAranI eTale temaNe vacane je prakAre kahRAAM che, te pramANe ja tene mAnavI joIe. dharmazraddhALu AtmAo te e vacana e ja pramANe grahaNa kare che. anaMta jJAnInAM vacana para vizvAsa na rAkho ane pitAnI mAmulI-tuccha buddhi para vizvAsa rAkha, e kaI jAtanuM DahApaNa? tamAre moTI ImArata bAMdhavI hoya te tamArI buddhi para vizvAsa rAkhe che ke IjaneranI buddhi ke kevaLajJAnIne prathama jJAna ane pachI dazana hoya che eTale ahIM jANI-joI zake che, e prayoga kare che. tenI vizeSa hakIkata AgaLa Avaze.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra upara ? reganivAraNa karavuM hoya to tamArI buddhi para vizvAsa rAkhe che ke vaidya-hakIma-DaoNkaTaranI buddhi para je AvI bAbatamAM tame tamArI buddhi para vizvAsa na rAkhatAM eka kuzaLa Ijanera ke kuzaLa vidya-hakIma-DaoNkaTaranI buddhi para vizvAsa rAkhe che, te tatvanI bAbatamAM taravapAraMgata evA sarvajJa bhagavaMta para vizvAsa kema rAkhatA nathI? sarvajJa bhagavaMte saMsArane bhavasamudra kahyo che, tene artha e che ke bhavanI saMkhyA samudramAM rahelAM jalabiMduenI jema anaMta che. A bhavanI anaMtatA punarjanmane mAnyA sivAya zI rIte ghaTI zake? je pharI janma thata hoya te ja bhavanI saMkhyA aneka-asaMkhyAta-anaMta sudhI pahoMce. vaLI puNya-pApane eTale sArAM ane khoTA karmone bhagavaTe karavA mATe jIvane amuka gatimAM utpanna thavuM paDe che, ema paNa temaNe kaheluM che, te punarjanama sivAya zI rIte saMbhavI zake? vizeSamAM e sarvajJa mahApuruSoe pitAnA pUrvajonI hakIkata vistArathI kahelI che, tethI paNa punarjanma hovAnI khAtarI thAya che. je punarjanma jevI koI vastu ja na hoya te e mahApuruSe pUrvabhavanuM varNana zA mATe kare ? buddha paNa pitAnA pUrvabhavonuM varNana kareluM che ane hiMdu maharSioe paNa pUrvabhavanI aneka kathAo kahelI che. A rIte Arya saMskRti te punarja. nmamAM daDha zraddhA dharAvanArI che. koI paNa vastu traNa prakAre siddha thAya che-pRtathI (zAstrapramANethI), yuktithI (dalIlathI) ane anubhUtithI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ punaja ma 77 ~~^^ ( anubhava parathI ). temAM zrutinI vAta paNa ApaNe karI gayA. have AvIe yukti para. punarjanma mAnavAnAM kAraNeA. pUrvajanmanI vAta yAda nathI, mATe punarjanma nathI, ema kahenArane ApaNe pUchI zakIe ke 'tamane garbhanI vAta yAda che kharI? jo garbhanI vAta yAda hoya teA kahI batAveA.' te zuM javAba Apaze? 'galanI vAta yAda nathI. ' e ja ke bIjI kaI? jo garbhanI vAta yAda nathI te! tame galane mAnA che ke nahi ? tame garbhamAMthI utpanna thayA ke A jagatamAM emane ema paTakAI paDayA ? enA paNa javAba Ape. A jagatamAM jeTalA manuSya janmyA che, te badhA eka vAra mAtAnA peTamAM hatA, nIce mAthu ane upara paga. e rIte nava mAsathI pazu adhika samaya temAM laTakayA hatA. e hatI adhArI kATaDI! ane temAM hatI anAjane paNa pacAvI de evI utkRSTa garamI! uparAMta tyAM mADhu pheravI levAnu' mana thAya evI durgaMdha paNa hatI! rahevAnu hatu' kharAkhara jakaDAine, na hAtha lAMmA thAya ke na paga mUkA thAya. paNa garbhamAMthI bahAra AvyA pachI ekadama palaTI thayA ane ApaNe e badhu... bhUlI gayA. tethI ema kahevAze kharU ke ApaNe garbhamAM hatA ja nahi ? > jo manuSyane garbhAvasthAnu A duHkha yAda rahe te krI gabha mAM AvavAnuM pasaMda kare ja nahi, paNa manuSya
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 AtmatatvavicAra e badhuM bhUlI jAya che ane je navuM jIvana prApta thayuM che, temAM ja AnaMda mAne che. ApaNuM jIvana nadInA be kinArAne joDatAM pula jevuM che. temAM eka kinArAne ApaNe janma kahIe chIe ane bIjA kinArAne maraNa kahIe chIe. vAstavikatAe kaI taphAvata nathI. ekamAM AvavAnuM che, bIjAmAM javAnuM che. AvanAra pUrvamAM marIne ja Ave che ane janAra paNa marIne ja jAya che. paNa ApaNe janma vakhate vAjAM vagADIe chIe, mIThAIo vahecIe chIe ane mATe utsava mAMDIe chIe, jyAre mRtyu vakhate rokakaLa karIe chIe ne divase sudhI zoka pAmIe chIe. AnuM kAraNa zuM ? ApaNe rAga, ApaNe svArtha ke bIjuM kaMI ? rAga ane dveSa e be ja ApaNane A saMsAramAM rakhaDAvanArA mahAna zatruo che, chatAM ApaNe tenI sakhata mUkatA nathI, e zuM ochuM khedajanaka che? manuSya garbhAvasthAnuM duHkha bahAra AvatAM kema bhUlI jAya che? te paNa tamane samajAvavA mAgIe chIe. maraNa pathArIe paDelo mANasa ema kahe che ke "je huM bacIza te dharma karIza." paNa te kharekhara bacI jAya te zuM kare che? mAMdagImAM je aneka prakAranuM duHkha bhegavavuM paDayuM hatuM, temAMthI chUTakAro thayAne AnaMda mANe che ane e AnaMdamAM pite karele saMkalpa bhUlI jAya che. tame eka heDImAM beThA che ane pavananuM tophAna thatAM heDI DagamagavA lAge, tyAre zuM kahe che?" "he prabhu! mane bacAvo ! he zAsanadeva mArI rakSA kare! he cakezvarI mAtA!
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ punama mAre vAre dhAo. he padmAvatI mAtA! A pavananAM tophAnane zAMta karI do." vagere vagere. paraMtu pavananu tephAna pasAra thaI gayA pachI tame e badhAMne keTalA yAda karo che? be-cAra vAra nAma levuM e yAda karyA na kahevAya. dilamAM barAbara raTaNa cAle tyAre yAda karyA kahevAya. AvI rIte yAda keTalI vakhata kare che ? koI juvAnanuM maraNa thAya che ane tame AbhaDavA jAo cho, tyAre tamArA manamAM kevA vicAra Ave che? ahe! A saMsAra asAra che ! mRtyu koIne mUkatuM nathI! mAre paNa vaheluM-maMDuM A rIte javuM paDaze, mATe have bIjuM badhuM choDIne dharmanI ArAdhanamAM ja lAgI jAuM." paNa AbhaDIne pAchA Ave che ne vyavahAramAM paDe che, tyAre temAMnuM keTaluM yAda rahe che ? e ja khAna, e ja pAna, e ja raheNI ane e ja karaNI! badhuM pUrvavat cAlu thaI jAya che ane pele samazAniye varAgya bhaMsAI jAya che. nAnuM bALaka eka ramakaDAMthI rame che. e ramakaDuM hAnikAraka che, paNa tene AMcakIne laI levAmAM Ave te bALaka raDe che ane tephAna kare che, paraMtu jo tene phesalAvIne bIjuM ramakaDuM hAthamAM mUkI daIe to te rAjI thAya che ane tenAthI ramavA lAge che, eTale pahelAnuM ramakaDuM ApoApa chUTI jAya che. te ja rIte manuSyane navuM jIvana prApta thAya che. eTale te garbhAvasthAnuM duHkha bhUlI jAya che. garbhAvasthAmAM bALaka kaIka vakhata raDatuM hoya che. e saMbaMdhI eka kisso yAda Ave che, amadAvAdamAM eka
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmataravavicAra DaoNkaTaranI strInuM peTa vadhyuM. DokaTare mAnyuM ke te gAMTha che. amadAvAdanA sArA sArA DaoNkaTarone lAvavAmAM AvyA. badhAe dardIne tapAsIne ekImate jAhera karyuM ke "AnA peTamAM gAMTha che, te dUra karavA oparezana karavuM paDaze." oparezananI taiyArIo thaI. dardI strIne oparezana Tebala para suvADavAmAM AvI. have te ja vakhate mIrajane eka prakhyAta DaoNkaTara kaI kAmaprasaMge amadAvAda Avya hato. tenI phI eka hajAra rUpiyA hatI. tenA AvavAnI A DokaTarane khabara paDI, eTale tene bolAvIne salAha levAnuM nakkI karyuM. patnI para tene ghaNo prema hatuM. te sArI thatI hoya te hajAra rUpiyA e tene mana maTI visAta na hatI. teNe mIrajanA DokaTarane bolAvyuM ane e strInuM piTa jeyuM. pachI te hasatAM hasatAM kahevA lAgyA ke "tame A zuM karI rahyA che?" pelA DokaTaro paNa manamAM hasavA lAgyA, teo vicAra kare che ke, " ke mUkhe che? ATaluM paNa samaja nathI?" pachI prakaTa rIte javAba Apyo ke oparezana karIe chIe. " pelAe pUchyuM : "zAnuM ? DaoNkaTaroe kahyuM ke "gAMThanuM" tyAre mIrajanA DokaTare kahyuM ke "are bhAIo! A gAMTha nathI, A te garbha che." Ama kahIM teNe strInAM peTa para bhUMgaLI mUkI badhAne batAvyuM ke bALaka paNa garbhamAM jhINuM jhINuM raDe che. A joI amadAvAdanA DaoNkaTare khasiyANA paDI gayA. je teoe A strInuM oparezana karyuM hota to be jIvanI hAnI thAta ane vadhArAmAM pelA DaoNkaTaranuM jIMdagI sudhI maheNuM
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ punarjanma raheta. thoDA samaya pahelAM mIrajanA DokaTaranI manamAM hasI karanArAoe tene AbhAra mAnya. A strIe pachI garbhanuM pAlana karyuM ane pUrA divase putra avataryo. maraNanuM du:kha janmanAM duHkha karatAM ATha gaNuM vadhAre hoya che. hajAro-lAkhe vIMchI karaDe ane je yAtanA bhogavavI paDe, tevI yAtanA maraNa vakhate jIvane bhegavavI paDe che. tyAMthI te janmakSetramAM praveze che, tyAre maraNanAM dukhanI sarakhAmaNImAM ganuM duHkha ochuM hovAthI te pahelAnuM badhuM bhUlI jAya che. jeo pacIsa ke pacAsa varSanI vAta yAda rAkhavAnuM kahe che temane temanAM vartamAna jIvananAM pahelA ane bIjA varSanI hakIkate pUchIe te kahI zakaze kharA ? je tamane pitAnA jIvananAM pahelAM ane bIjA varSanI vAta yAda nathI, te paheluM ane bIjuM varSa hatuM ja nahi, ema kahevAze kharuM? AtmA jyAre garbhamAM hoya che, tyAre te koInI sebatamAM AvatuM nathI, chatAM eka bALaka krUra, bIje dayALu, trIje lebhI te the udAra zA mATe ? tene svabhAva ghaNI vAra mAtApitAthI paNa viruddha jovAmAM Ave che. mammaNazeTha kRpaNa hatA. paNa tenI mAtA kRpaNa na hatI. vasudeva bhegI hatA ane temanA cha putre parama virAgI hatA. bahAdura mAtAne putra kAyara ane kAyara mAtAno putra bahAdura, mUrkha pitAne putra jJAnI ane jJAnI pitAne putra mUrkha jovAmAM Ave che. vaLI tIrthakare asAdhAraNa kaTinA
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra hoya che, tenA mATe zuM kaheze? Ane khulAso eka ja hoI zake ke AtmAe jyAre A deha dhAraNa karyo, tyAre te pUrvabhavanA saMskAronI keTalIka mUDI potAnI sAthe lete AvyuM hatuM ane te ja A rIte vyakta thaI rahI che. ahIM e paNa jaNAvI daIe ke AtmA jyAre eka deha cheDIne bIje deha dhAraNa karavA mATe gati kare che, tyAre tenI sAthe A saMskAronI mUDI uparAMta tejasa ane kAmaNa nAmanA be zarIro paNa hoya che. A zarIra ati sakSama hovAthI koI tenI rUkAvaTa karI zakatuM nathI. eTale AtmAnI sAthe te game tyAM jaI zake che pAMca prakAranAM zarIra, ahIM tamane prazna thaze ke zarIra keTalI jAtanAM hoya che ? eTale tene khulAse karI daIe. zAstrakAra bhagavaMte zrIpanAvaNAsUtramAM kahyuM che ke-rAte ghanattA, taMgaddA roLei veaNa bahANa, te kSaNa / jJAnI bhagavatee pAMca prakAranAM zarIra kahelAM che, te A pramANe audArika, vikriya, AhAraka, tejasa ane kAmaNa je zarIra udAra eTale utkRSTa pudgalenuM baneluM hoya te audArika kahevAya. athavA anya zarIranI apekSAe je ucca svarUpavALuM hoya te audArika kahevAya. athavA jenuM chedana, bhedana grahaNa dahana vagere thaI zake te audArika kahevAya.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ punarjanma suraNa, zAstramAM audArikane mATe lohiya zabda che, te rAjI ke borAjI parathI khIleA che. temAM karaNa nA atha che virala, eTale A zarIra anya zarIrAnI apekSAe svalpa pradezavALuM che. virala pradezavALuM che. rAja nA atha che udAra, eTale A zarIra badhAM zarIrA karatAM thUla che, ema samajavAnu' che. oha nA atha che hADa-mAMsa eTale je zarIramAM hADa-mAMsa vigere hoya te audArika, bAkInAM zarIrImAM hADa-mAMsa hatAM nathI. 83 je zarIra nAnAmAMthI mATu' thavAnI ane mATAmAMthI nAnuM thavAnI, athavA jADAmAMthI pAtaLuM thavAnI ane pAtaLAmAMthI jADu' thavAnI athavA eka rUpamAMthI anekarUpa dhAraNa karavAnI ane aneka rUpamAMthI eka rUpa dhAraNa karavAnI vikriyAne pAme te vaikriya kahevAya. deva ane nArakIene AvuM zarIra janmathI hAya che ane manuSya ane tiya`cane labdhithI prApta thAya che. audArika zarIra AtmAthI chUTu paDayA pachI paNa evuM ne evuM rahI zake che, jyAre vaikriya zarIra AtmAthI chUTuM' paDayA pachI kapUranI jema uDI jAya che-vikharAI jAya che. caturda zapUrve dhara muni sUkSma arthanA sadaiha nivAravA kevalI bhagavaData pAse javA mATe athavA tIrthaMkaranI Rddhi jovAnA hetuthI tIrthaMkara pAse mAkalavA mATe vizuddha pu * caudapUrvane sUtra ane arthathI jANanAra caturda zapUrvadhara kahevAya che. caudaputra e bAramAM aMga dRSTivAdanA eka bhAga hatA ane temAM aneka gUDha vidyAo hatI.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra galAnuM banAveluM je avyAghAtI zarIra dhAraNa kare che, te AhAraka kahevAya che. je zarIra khAdhelA AhAranuM pAcana karavAmAM samartha che tathA tejomaya che ane uSmA ApanAruM che, te tejasa kahevAya che. ane jJAnAvaraNIyAdi ATha karmone samUha je AtmapradezamAM ekatA pAmela che, te kAmaNa zarIra kahevAya che A zarIre uttarottara sama che, eTale dArika karatAM vAkaya sUma che, vaikriya karatAM AhAraka sakSama che, AhAraka karatAM tejasa sUkSama che ane teja sa karatAM kAmaNa sUkSama che. saMskAra saMcaya ane tenI sudhAraNuM AtmA zarIra dvArA kriyA kare che ane tenA saMskAra tenA para paDe che eTale sArI kriyAnA sArA saMskAra paDe che ane kharAba kriyAnA kharAba saMskAra paDe che. jeo jinamaMdire jatA hoya, devadarzana karatA haya, sevApUjA karatA hoya, sadagurune samAgama karatA hoya, temanI vyAkhyAnavANI sAMbhaLatA haya, vrataniyama karatA hoya tathA sArAM sArAM dhArmika pustaka vAMcatA hoya te dhArmika bane che. ane jeo khAvApIvAnI vAtamAM ja magula rahetA hAya, navI navI bhegasAmagrI zedhatA heya, nATakatamAzAmAM pitAne samaya vItAvatA hoya tathA zarAbI, gaMjerI ke * koithI vyAghAta-bAdhA na pAme te avyAghAtI. A zarIra pahADa-patthara game te vastune bhedIne ArapAra cAlyuM jAya che.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ punarjanma jugArI mitronI sobatamAM phasyA hoya te adhama bane che. je saMga tevo raMga" e kahevata duniyAmAM prasiddha che. vastupALa-tejapALanuM dRSTAMta saMjogavazAt A saMskAro sudharI paNa zake che. vastupALa ane tejapALa pahelethI udAra nahotA. paNa eka vakhata sahakuTuMba jAtrAe javAnuM thayuM. milakata ghaNI hatI, te koNa sAcavaze? ema vicArI senA mahArano carU bharyo ane te sAthe lIdhuM. jAtrAmAM game tyAM jAya, tyAM sAthe rAkhe, pUjA karavA jAya te carU jaIne jAya ane pUjA karIne Ave tyAre pAcho joI le. pUjAmAM paNa dhyAna carUmAM rahe. khAtAM pItAM, uThatAM, besatAM, nahAtAM, detAM badhe vakhata carUnI phIkara rAkhe. temanI mAtA saMskArI hatA tenAthI A sahana na thayuM. teNe kahyuM: "beTAo! ghaDI ghaDI carUmAM dhyAna rAkhe che, te yAtrA zI rIte thaze? yAtrAmAM te dharma karavo joIe. te A rIte thAya nahi. AmAM te mohanI vRddhi thaI rahI che." putra vinayI hatA. temaNe kahyuM : "te A caranuM zuM karIe?" mAtAe kahyuM: "tene vagaDAmAM dATI de. vaLatI vakhate tyAMthI laI lejo." mAtAnAM A vacanane svIkAra karIne rAtrinA samaye bane bhAIo e carU dATavA vagaDAmAM gayA. tyAM thoDI jamIna kheDI te kodALI kaI nakkara vastu sAthe athaDAya. vizeSa khAvuM te temAMthI eka carU nIkaLyo. te he sudhI sonAmahorothI bharelo hato." teo bane carU mAtA pAse laI gayA. mAtAne lAgyuM
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ta AtmatattvavicAra ~ * kAnA' " ke upAdhi vadhI. teNe pUchyuM: 'beTA ! A car putrAe kahyuM ke - tenA mAlikanI khakhara nathI.' mAtAe kahyuM ke jema tenA dhaNI tene cheDI gayA, tema tamAre paNa ene cheADI javA paDaze ke nahi?' putrA A vacananA mama samajI gayA. temaNe e carU jamInamAM dATace nahi, paNa temAM rahelI lakSmI chUTA hAthe sukRtamAM vAparavA mAMDI ane khIjuM paNa ghaNuM dhana sArAM kAmeAmAM vAparI dAnezvarI tarIke prakhyAta thayA. tAtparyaM` ke nimitta maLatAM manuSyanA sakArAmAM parivartana thAya che. sa'skArathI svabhAva ghaDAya che ane svabhAva pramANe pravRtti thAya che. A rIte khALakAnA judA judA svabhAva ane judI judI pravRttionuM rahasya pUrva janmanA saMskArAmAM rahelu' che. A rIte yuktithI paNa punarjanma siddha thAya che. punarjanma kahenArA manuSyA maLI Ave che. have AvIe anubhUti upara A jagatamAM dareka samaye evA keTalAka manuScA maLatA rahyA che ke jemane pUrva bhavanuM jJAna thayuM hoya. Adhunika yugamAM paNa evA dAkhalAe jovAmAM Ave che ane te vartamAnapatranAM pRSTha para prakaTa thatA rahe che. tamArAmAMnA ghaNA kharAye te vAMcyA haze! prazna-paNa evA dAkhalA keTalA ? uttara-evA dAkhalA bhale lAkhAmAM be-cAra hAya, paNa te punarjanma sAbIta kare che, eTale tenI mahattA ghaNI che. AvA eka dAkhalA amane yAda che, te tamane jaNAvIe chIe.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ punarjanma pATaNa pAse cANamA nAme eka gAma che. tyAM eka chokarAne pUrvabhavanuM jJAna thayuM teNe kahyuM: "huM pUrvabhavamAM pATaNa zaheramAM amuka lattAmAM rahetA hatA. mAruM nAma kevalacaMda hatuM." A vAtanI khAtarI karavA loko tene pATaNa laI gayA. tyAM je rastethI tenA ghare javAtuM hatuM te raste teNe batAvI dIdhuM ane ghara paNa oLakhI batAvyuM tathA tene je je nizAnIo batAvI, te paNa badhI maLatI AvI. tyAM tenA chokarAne cheka maNilAla nAmano hato, tene paNa oLakhI lIdhe. eTale anubhUtithI paNa punarjanmanI vAtane sabaLa Teke maLe che, tethI punarjanmanA siddhAMtamAM koI zaMkA rAkhavA jevI nathI 29 - * misisa enI beseje "Reincarnation-punarjanma" nAmanuM eka mahatvapUrNa purataka lakhyuM che. temAM aneka dAkhalAdalIlethI punarjanmanI siddhi karelI che,
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1991,200 1000 toon odoropornors cuc000 000000 000000 song 00 3000 nA vyAkhyAna pAMcamuM AtmAnI akhaMDatA mahAnubhAve ! zrI uttarAdhyayanasUtranAM chatrIzamA adhyayanamAMthI upasthita thayelA AtmAnA viSaya AgaLa cAle che. temAM AtmAnI akha'DatA viSe vivecana karavAnuM che. A viSayane pasaMda karavAnuM kAraNa e che ke AtmAnI amaratAne AtmAnI akhaDatA sAthe nikaTanA sabadha che, jo AtmAnI akha'DatA dilamAM na vasI, te AtmAnI amaratA paNa dilamAM vasa vAnI nahi; ane AtmAnI amaratA dilamAM na vasI tA sthiti cArvAkA jevI ja thavAnI. jo AtmA rahevAnA nathI te| pApapuNyanuM phaLa bhAgavavAnuM kAne ? ane pApapuNyanu phaLa bhAgavavAnu` na hoya te tenA viveka karavAnuM pratyeAjana zu? eTale AtmA nitya che, amara che, e vAta aMtaranA aNue aNumAM ThasAvAnI jarUra che. tenI puSTi mATe ja AjanA A viSayanI pasa`dagI akhaMDenI vyAkhyA akhaMDa kAne kahevAya ? te pahelu vicArIe. jenA * khIjA vyAkhyAnamAM dehAtmavAdIone je ullekha che, tene agraNI cArvAka nAme hateA. te nAstika zirAmaNI hovAthI kAi te paNa nAstika kahevA hoya teA tenI upamA apAya che.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI akhaMDatA khaMDa eTale TukaDA na thAya te akhaMDa kahevAya. vizeSatAthI kahIe teA je vastunA eka, a, traNa athavA nyUnASika rUpamAM, pariNAmamAM, AkAramAM ke anya sabhAnya prakArAmAM kAI paNa kriyAthI TukaDA na thaI zake tene akhaDa kahevAya. 89 AtmA sadA akhaMDa rahe che. vastrAdi kAlAMtare phATe che, tUTe che ane tenA kha'Da kha'Da TukaDA thaI jAya che. vaLI vAdi taddana navAM hoya ane tenA TukaDA karavA dhArIe teA cIrIne, phADIne ke tADIne karI zakIe chIe. paNa AtmAnI sthiti AthI jUdI che. game teTale! kAla javA chatAM tene kAI pradeza tUTatA nathI, chUTA paDatA nathI ke tenAM svarUpamAM kAI nyUnAdhikapaNu thatu' nathI. vaLI tenA para game tevI kriyA karavAmAM Ave ke game tevA prayAga karavAmAM Ave te paNa tenA kha`Da ke TukaDA thatA nathI. 'nainaM chinTanti rAsrALi, nainaM vRtti pAvaH vagere vanAtenI A akha'DatA-amaratAnAM kAraNe ja uccArAyAM che. AnA atha ema samajavAnA che ke AtmA bhUtakAlamAM akhaMDa hatA, vartamAna kALe paNa akhaMDa che ane bhaviSyamAM paNa te akhaDa ja raheze. > tame kaheze! ke hAthInAM zarIramAM rahevA AtmA kIDInAM zarIramAM praveza kare tyAre zuM thatuM haze? hAthInu zarIra ghaNuM mATu heya che ane kIDInuM zarIra ghaNuM nAnuM * AtmAnA ati sUkSma aMzane pradeza kahevAmAM Ave che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra hoya che, tethI hAthInAM zarIramAM rahele AtmA jyAM sudhI khaMDa rUpa na bane tyAM sudhI kIDInA zarIramAM zI rIte dAkhala thaI zake? paraMtu A prazna AtmAnuM svarUpa nahi samajavAne lIdhe ja manamAM uThe che. AtmA saMkeca-vistAranA guNavALo che. AtmA jema akhaMDa che, tema saMkoca-vistAranA guNavALa paNa che tethI meTAM ane nAnAM badhAM zarIramAM temanI avagAhanA pramANe vyApIne rahe che. eTale hAthInA zarIramAM rahele AtmA kIDInAM zarIramAM praveza kare tyAre saMkecAya che, paNa khaMDita thaIne nAne banato nathI. eka vanI ghaDI karIne tene nAnuM banAvIe te tene saMkoca karyo kahevAya, ane tene phADIne nAnuM banAvIne te tene khaMDa kayA kahevAya, tenuM khaMDana karyuM kahevAya. saMkoca ane khaMDana vaccene A taphAvata have tamArAM lakSamAM barAbara AvI gayo haze saMkeca ane vistArane guNa samajavA mATe dIpaprakAzanuM daSTAMta upagI che. eka dIpane 40 x 40 phUTanA oraDAmAM mUka heya te tene prakAza teTalI jagAmAM vyApIne rahe che, 20 x 20 phUTane eraDAmAM mUkyA hoya to tene prakAza teTalI jagAmAM vyApIne rahe che ane 10 x 10 phUTanA oraDAmAM mUkyuM hoya te tene prakAza teTalI jagAmAM vyApIne rahe che.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI akhaMDatAM AtmA deha parimANa che. AtmA deha pramANe vyApIne rahe che, eTale dehaparimANa kahevAya te AtmAnA guNe deha bahAra jaNAtA nathI, eTale tene dehathI adhika parimANavALo mAnI zakAya nahi. je AtmAne dehathI adhika parimANavALe mAnIe te tyAM sukha-duHkhane anubhava zI rIte thAya? ane sukhaduHkhane anubhava na thAya te karmanuM bhakatRtva kayAM rahyuM ? je karmanuM bhakatRtva na hoya te kartutvane paNa zuM artha? A rIte AtmAne dehathI adhika parimANavALo mAnavA jatAM aneka Apattio Ave che. keTalAka AtmAne dehathI sUkSma parimANavALa mAne che. teo kahe che ke AtmA te mAtra cekhA ke javanA dANuM jeTaluM che. mAtra arIThA jeTalo che, mAtra veMta jeTale che, vagere. paNa AtmA e rIte dehathI sUkSama hoya te kayAM rahe che? e prazna thAya che. je ema kahevAmAM Ave ke te hRdayamAM rahe che, te bAkInA bhAgamAM sukha-duHkhanuM saMvedana * AtmA dehaparimANa che, evI mAnyatA upaniSadamAM paNa maLe che, kauSItakI upaniSadumAM kahyuM che ke jema che tenA sthAnamAM jema agni tenA kuMDamAM vyApta che, tema AtmA zarIranA nakhathI mAMDIne zikha sudhI vyApta che. taitarIya upaniSamAM AtmAne annamaya-prANamaya, mane maya-vijJAnamaya kahevAmAM Avyo che, te zarIra pramANu mAnatAM ja ghaTI zake che.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra kema thAya che? kaI hAtha paga para TAMkaNI ghoMce to tarata dukha thAya che ane caMdanAdine lepa kare te sukha upaje che. eTale AtmA dehathI adhika parimANavALa paNa nathI ane sUkSma parimANavALa paNa nathI. paraMtu deha jeTalA ja parimANavALo che. eka zrotA ahIM prazna kare che ke "barane kheMcIne khUba paheluM karIe, arthAt tene ghaNe vistAra karIe te tenA TukaDA thaI jAya che, tema AtmA kaI ghaNuM moTAM zarI2mAM jAya ane bahu vistAra pAme teM tenA TukaDA thaI jAya ke nahi?" tene uttara e che ke "AtmAnI zakti cauda rAjakaparyata vyApavA jeTalI che, eTale game tevA moTAM zarIramAM vyApavA chatAM tenA TukaDA paDatA nathI, khaMDa thato nathI." have bIje zrotA prazna kare che ke "zarIranI moTAmAM maTI avagAhanA 1000 ejanathI kaMIka adhika hoya che, tethI AtmAne vadhAremAM vadhAre 1000 thI kaMIka adhika vistAravAne prasaMga Ave, paNa cauda rAjalaka jeTaluM to kaI zarIra nathI, eTale vistAra thavAno prasaMga zI rIte Ave! * goyagusamargi zilimuE 261 che. -zrI bRhatasaMgrahaNIsUtra. ekendriyanuM utkRSTa dehamAna hajAra ejanathI kaMIka adhika hoya che. AvA avagAhanA teTalAM UMDAM jalAzayamAM kamala Adine Azrita mAnelI che.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI akhaMDatA ane jo e prasaMga na Ave te AtmAnI zakti cauda rAjalokamAM vyApavA jeTalI che, te zI rIte jaNAya ?" tene uttara e che ke zarIranI moTAmAM moTI avagAhanA 1000 vaijanAthI kaMIka adhika hoya che, te barAbara che, paNa jyAre AtmAne kevalI samuddaghAta karavAne prasaMga Ave che, tyAre Atmapradezo zarIranI bahAra nIkaLe che ane te cauda rAjalokapayata vyApe che. te A pramANe je sarvajJA kevalI bhagavaMtane nAma, gotra ane vedanIya e traNa karmanI sthiti pitAnAM AyuSyakamanI sthitithI adhika bhogavavI bAkI rahI hoya te te kevalI bhagavaMta ukta traNe karmanI sthiti AyuSyakarmanI sthiti jeTalI banAvavA mATe pitAnA Atmapradezane zarIra bahAra kADhI, pahele samaye kAnta eTale lekanA nIcenA cheDAthI uparanA cheDA sudhI cauda rAjaloka pramANa UMce ane svadeha pramANa jADe Atmapradezane aMDAkAra race che, bIje samaye pUrvathI pazcima athavA uttarathI dakSiNa lAMbo lekAMta sudhI kapATa AkAra banAve che, trIje samaye uttarathI dakSiNa athavA pUrvathI pazcima Atmapradeza laMbAvI bIje * samuddaghAtamAM Atmaprayatna ane karmanI udIraNa mukhya heya che. (udayamAM na AvelA kamane AkarSIne bhogavI levA tenuM nAma udIraNA.) te (1) vedanA, (2) kaSAya, (3) maraNa, (4) vaikriya, (5) taijasa, (6) AhAraka ane (7) kevalI ema sAta prakAre hoya che. temAM prathamanA cha charatha jIvone pratyeka aMtarmuhUrta pramANu heya che ane chelle sarvajJone ATha samaya pramANa hoya che. A samughAtanuM vizeSa varUpa daMDaka vigeremAMthI jANI levuM
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra kapATAkAra eTale mathAna AkAra (cAra pAMkhavALA ravaiyAne AkAra) banAvI cothe samaye cAra AMtarAM pUre che, eTale te kevalI bhagavaMtane AtmA svAtmapradezo vaDe saMpUrNa lekAkAzamAM vyApta thaI jAya che, kema ke eka AtmAnA pradeza kAkAza jeTalA che. tyAra bAda pAMcame samaye AMtarAmAM pUrva samaye pUrelA Atmapradeze saMhare che, chatte samaye maMthAnanA ardha bhAganA Atmapradeze saMhare che, sAtamA samaye kapATa saMharI le che ane AThame samaye daMDAkAra pradezo saMharI AtmA pUrvavata hate tema saMpUrNa zarIrastha thAya che. A kevalI samuddaghAta pUrNa thayA bAda kevalI bhagavaMta ata muhUrta jIvIne manavacana-kAyAne yoganirodha karIne mokSagAmI bane che. eka zarIramAM AmA keTalA ? have e jANavuM jarUratuM che ke eka zarIramAM eka AtmA paNa rahe ane anaMta AtmAo paNa rahe. ApaNA zarIramAM temaja gAya-bheMsa-ghe DA-hAthInAM zarIramAM eka AtmA hoya che, mAchalAM-deDakAM-pataMgiyA-kudAM -kIDImaMkoDI vigerenAM zarIramAM paNa eka AtmA hoya che, te ja rIte pratyeka vanasapatikAyanAM mULa, pAMdaDAM, bIja, che.la, lAkaDuM, phaLa vagere aMgomAM paNa eka AtmA hoya che, paraMtu sAdhA2Na vanaspatikAyamAM eka zarIre anaMtA AtmAo hoya che. tyAM tenuM mA5 AMgaLanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTaluM hoya che. *
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI akhaMDatA ATalA AtmAo eka sAthe zI rIte rahI zakatA haze? teo paraspara TakarAtA haze ke nahi ? paraspara saMgharSa thato haze ke nahi? teo eka bIjAnI asarathI khaMDita thatA haze ke nahi?" vagere prazno tamArA manamAM uThatA haze, paNa tenuM tarata ja samAdhAna karIzuM. jemAM eka ora DAmAM aneka dIpakonA prakAro sAthe rahI zake che tema eka zarIramAM anaMta AtmAo sAthe rahI zake che, A dIpakonA prakAze eka ja oraDAmAM sAthe rahevA chatAM jema paraspara TakarAtA nathI, paraspara saMgharSa pAmatA nathI ke eka bIjAthI khaMDita thatA nathI, tema eka zarIramAM anaMta AtmAo sAthe rahevA chatAM paraspara TakarAtA nathI. paraspara saMgharSa pAmatA nathI ke eka bIjAthI khaMDita thatA nathI. koI ema kahetuM hoya ke A AtmAo pANImAM mIThuM ogaLI jAya - laya pAmI jAya tema eka bIjAmAM laya pAmI jatA haze tethI ja paraspara Takkara lAgatI nahi hoya ke saMgharSAdi nahi thatA hoya, te e kahevuM vyAjabI nathI. dIpakanA vividha prakAro sAthe rahevA chatAM jema pitAnuM vyaktitva jALavI rAkhe che, tema anaMta AtmAe sAthe rahevA chatAM potAnuM vyaktitva jALavI rAkhe che. dIpakanA prakAza zI rIte pitAnuM vyaktitva jALavI rAkhe che?" ema pUchavAmAM AvatuM hoya te kahIe chIe ke e dIpakamAMthI koIpaNa dIpakane bahAra laI javAmAM Ave te tene prakAza paNa tenI sAthe ja bahAra jaze
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattavicAra tAtparya ke aneka dIpakonI sAthe rahevA chatAM te potAne mULa prakAza gumAvate nathI, pitAnuM vyaktitva choDatA nathI. re pitAnI zaktithI aneka jAtanAM rUpe banAvI zake che, e hakIkata jANItI che. mAne ke temaNe A lokamAM eka rUpa banAvyuM, te teo potAnA AtmAne eka khaMDa ke TukaDo temAM mUkI detA nathI, paNa pitAnA Atmapradezane tyAM sudhI laMbAve che. A laMbAyelA Atmapradezane keInI Takara lAgatI nathI ke agni, vAyu jaLa Adine upaghAta thatuM nathI, kAraNa ke svabhAvathI e akhaMDa ane arUpI che. je jamAnAmAM sUkSamadarzaka yaMtro na hatAM ke TelIskopa na hatA, te jamAnAmAM A badhuM kahevAyuM che, te zI rIte kahevAyuM haze ? sarvajJa bhagavaMtoe potAnAM jJAnathI je joyuM te ApaNane kahyuM che ane te parama satya che. AjanA vijJAne A viSayamAM thoDo caMcupAta karyo che, paNa te jaina zAsane ApelAM jJAnane pahoMcI zakayuM nathI. jenA zAsanamAM bhavya tatvajJAna uparAMta gaNita, khagoLa, bhUgoLa, ItihAsa vigerene khajAne bharela che, ITAliyana vidvAna Do. TesITorIe ThIka ja kahyuM che ke "Adhunika vijJAna jema jema AgaLa vadhatuM jAya che, tema tema jaina siddhAM. tene ja sAbIta karatuM jAya che. kAkAza eka AtmAnA pradeze lokAkAza jeTalA che, ema upara kahevAmAM AvyuM che, eTale ahIM kAkAza saMbaMdhI paNa
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ punarjanma thoDI spaSTatA karI laIe, AkAza eTale avakAza (Space) e bAbatamAM koIne ya matabheda nathI. AjanA vijJAne paNa tenI anaMtatA kabUla rAkhI che. A anaMta AkAzanA jeTalA bhAgamAM leka vyavasthita thayela che, tene kAkAza kahevAmAM Ave che, ane bAkInA badhA AkAzane alakAkAza kahevAmAM Ave che, eTale ke tyAM mAtra AkAza sivAya koI vastu nathI. lokone sAmAnya paricaya leka kone kahevo? athavA temAM zuM hoya? tene uttara zrI uttarAdhyayanasUtranAM aThThAvIsamAM adhyayanamAM A pramANe ApavAmAM AvyuM che. ghara ama mAlaM, jo putra-maMtava esa lAgoti paNNato. jiNehiM varadaMsihi // - "1 dharma, 2 adharma, 3 AkAza, 4 kAla, 5 pudagala, ane 6 AtmA. e cha dravyanA samUhane zreSTha darzanavALA eTale sarvajJa-sarvadazI jinezvara bhagavatee leka kahyo che." tAtparya ke ApaNe jene leka eTale vizva, brahmAMDa, jagata ke duniyA (Universe ) kahIe chIe, temAM mULa dravya cha che-(1) dharmAstikAya, (2) adharmAstikAya, (3) AkAzAstikAya, (4) kAla, (5) pudagalAstikAya ane (6) jIvAstikAya. pAMca dravyone atikAya zabda lagADavAnuM kAraNa e che ke temAM ati eTale pradezone, kAya eTale samUha hoya che. kAlane astikAya na kahevAnuM kAraNa
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 AtmatatvavicAra e che ke bhUtakAla te naSTa thayela che ane bhaviSyakALa avidyamAna che, tema ja vartamAnakALa te samaya mAtra che. eTale temAM pradezano samUha saMbhavI zakatuM nathI. AtmAnuM svarUpa sArI rIte samajavA mATe A drane sAmAnya paricaya meLavI le jarUrI che, eTale te saMbaMdhI ahIMnuM thoDuM vivecana karIzuM. (1) dharmAstikAya eTale gatisahAyaka dravya. (Medium) of motion ) te sakala lokAkAzamAM vyApeluM che ane jIva ane pudgalane gati karavAmAM sahAya kare che jema mAchalImAM tavAnI zakti hovA chatAM te jaLa vinA tarI zakatI nathI, tema pudagala ane AtmA gati karavAmAM samartha hovA chatAM dharitakAyanI sahAya vinA gati karI zakatA nathI. (2) adharmAstikAya eTale sthitisahAyaka dravya Medium of rest.) te paNa sakala lokAkAzamAM vyApeluM che ane padArthone sthiti thavAmAM sahAya kare che. jema musApharamAM sthira thavAnI zakti hovA chatAM vRkSanI chAyA sthira thavAmAM khAsa AlaMbanabhUta che tema pudagala ane AtmA sthira thavAne samartha hovA chatAM adharmAstikAyanI sahAya vinA sthira thaI zakatA nathI. prathama ghaNuM dArzanike A dharmAstikAya ane adhi * jene gamanAgamanAdi ceSTAmAM, bhASA grahaNamAM, maneyoga, vacanaga ane kAyayoga AdimAM paNa dharmAstikAya kAraNa bane che. (le. pra. 2. 19.)
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ punarjanama mastikAyanAM nirUpaNa aMge jaina darzananI majAka karatA hatA paNa Adhunika vijJAne ItharanI zodha karI ane dhvani vagerene gati karavA mATe tenI upayogitA svIkArI, tyAre temanAM moDhAM utarI gayAM. tAtparya ke gatisahAyaka ane sthitisahAyaka dravyono sahuthI pahele khyAla jaina darzane Apyo che ane te sAco che. (3) AkAzAstikAya. (Space) tenI hakIkata upara AvI gaI che. (4) kAla. (Time) koI paNa vastunI vartanane khyAla A dravyane lIdhe Ave che. A vastu hatI, A vastu che, A vatu haze. e badhuM kAlanA AdhAre ja kahevAya che. | (5) pulAritakAya eTale pUraNa ane galana sabhAvavALuM aNu ane skaMdharUpa varNAdithI yukta dravya (Matter) pUraNa eTale bhegA thavuM ane galana eTale judA paDavuM. varNAdi eTale varNa, gaMdha, rasa, saparza ane zabda, tAtparya ke je dravya bheguM paNa thaI zake che, chUTuM paNa thaI zake che, tathA jene rUpa hoya che, vAsa hoya che, savAda hoya che, sparza hoya che tathA jenAthI zabda eTale ivani ( Sound ) utpanna thAya che, tene puddagaladravya samajavAnuM che. je * saddaghayAra ujjoo, pahA chAyA''tavei vA / ao-sAMgha--BInA putra tu travALe che | zrI uttarAdhyayanasUtra, a0 28 mu. " "zabda, aMdhakAra, prakAza, kAMti, chAyA, tapa, vaNa rasa, gaMdha ane sparza e pudgalanuM lakSaNa che.'
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 AmataravavicAra A pAMce dravyo jaDa eTale citanyarahita che ane chaThuM dravya AtmA te caitanyathI yukta che. A AtmA saMbaMdhI ApaNe keTaluMka vivecana karavAnuM che, paraMtu ahIM prAsaMgika eTaluM jaNAvI daIe ke AtmAne phasAvanAra pudgala che. AtamAne phasAvanAra pudgala che. sAre zabda, sAru rUpa, sArI gaMdha, sAru meM jana, vahAle sparza AtmAne phasAve che, kharAba, kaDavI ke dudhavALI vastu AtmAne phasAvI zakatI nathI tamane kaI kaThera sparza vALA khATalAmAM sUvADe te sUe kharA? sukumArInI vAta te ghaNI jANItI che. dhanavAnanI putrI hovA chatAM te kurUpa hatI. tene paraNavA koI taiyAra na hatuM. are! tenI najIka javA mATe paNa koInI taiyArI na hatI. chevaTe dhanika pitAe tene eka raste rakhaDatAM bhIkhArI sAthe paraNAvI. e bhUkhyA, behAla, gharabAra vinAnA rajhaLatA bhIkhArIne zeThe dhana ApyuM, makAna-milakata ApyA, suMdara jariyAna vastro paherAvyAM, paNa jyAre te sukumArikAne bheTaye, tyAre tene atyaMta aniSTa sparza kSaNa paNa sahI na zaka ane badhuM choDIne bhAgI gayela Indriye capaLa che DA jevI che. tene bahekAvaze te tamane kayAMnI kyAM laI jaze! tene te jinezvaranA upadeza * draupadI pUrvabhavamAM sukumArikA nAmanI zeThanI putrI hatI. tenI A kathA che.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ punama 101 rUpI deraDAthI bAMdhI leze te ja ThekANuM paDaze. je IndrienA viSayamAM lalacAyA te DUkhyA samajaje. tenAthI dUra bhAgavuM ja sAruM che. InDiyAnA sukhe guDarAba jevAM che ane Amika sukha baraphI paeNDA jevA che, te mATe eka daSTAMta sAMbhaLe- zeTha ane jATanuM daSTAMta mAravADane eka vepArI zeTha sAsare javA nIkaLyo, sAsaruM pAMca keza dUra. savAramAM cAlavAnuM zarU karyuM ke daza vAge aDhI keza pahoMcyA. have mAthe taDako ane nIce garama veLu retI) A marUbhUmimAM AkaDAnA ane kera- DAnA nAnA nAnA jhADa sivAya eka paNa jhADa jevA na maLe. AkaDAnI chAyA te tenA pitAnAmAM ja besI jAya. zeTha muMjhAyA. AgaLa kema javuM? teNe pAchaLa joyuM te eka jAtanuM gADuM cAlyuM AvatuM hatuM. tene UbhuM rAkhIne zeThe pUchayuM: "kayAM jAo cho ?" pelAe javAba Ave : "AgaLanA gAma." zeThe kahyuM: "huM thAkI gayo chuM. tArA gADAmAM besavA daIza ?" jATe paNa zeThanI A sthitine lAbha laI pUchayuM : "zuM Apaze?" zuM joIe tAre ?" zeThe sAmuM pUchayuM, jATe IzArAthI kahyuM : "khAvAnuM." zeTha te jamAI tarIke javAnA hatA, eTale temaNe hA pADI. pelAe kahyuM: "chAzariTale nahi cAle. guDarAba Ape te AvuM."
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 AtmatatvavicAra - have zeTha jANatA hatA ke jamAIne dUdhapAka maLe, rabaDI paNa maLe, je pakavAna-miSTAna joIe te paNa maLe, paraMtu sasarAnA gharamAM guDarAba na maLe, kAraNa ke te garIba lokonuM miSTAnna che. eTale temaNe kahyuM "guDarAba karatAMye sAruM khAvAnuM ApIza paraMtu jATe kahyuM: "nA zeTha! A jagatamAM tenAthI sAruM kaMI na hoya. mAre te guDarAba joIe. je te mATe kabUla thatAM he te besavA dauM, nahi te huM mAre A cAle." zeThe samaya oLakhI tenI zarata kabUla karI. Ama gADAmAM besI zeTha sAsare AvyA. zeTha sAthe jATane paNa satkAra thaye. zeThane navarAvyA-dhavarAvyA ane sAthe pelA jATane paNa navarA - dhavarAve. paNa pelAne cena na paDe. tenuM mana te guDarAbamAM ja bharAI gayuM hatuM. paraMtu A zeThanuM sAsaruM hatuM, eTale belAya nahi, eTaluM te sama jate hate. baMnene jamavA besADayA. baraphI, peMDA ane bIjI jAta-jAtanI vAnIo pIrasAI, paNa pelI guDarAba eTale gaLanuM garamANuM na AvyuM. pIrasavA dhAreluM te badhuM pIra 'sAI gayuM, eTale sALAoe zeThane kahyuM ke "jamavAnuM cAlu kare." A vakhate zeThe jATanA sAmuM joyuM ane IsArAthI jamavAnuM cAlu karavA kahyuM, tyAre jATe IsArAthI sAmuM pUchyuM ke "guDarAba kayAM ?" zeThe ghasArAthI kahyuM: "e hamaNAM Avaze, tuM khAvA mAMDe."
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ punarjanma 103 AthI jATa khIjAya. te manamAM vicAra kare che ke bAra vAgyA sudhI mane bhUkhyA besADI rAkhI have A dhULa ane DhephAM Ape che ane zarata pramANe guDarAba nathI Apate mATe tene joI lauM." zeTha A vastu pAmI gayA. paraMtu sALAonI AgaLa kaMI belAya tema na hatuM. have sALAone bIjA oraDAmAM mokalavA zeThe moDhAmAM keLiye mUko. mAravADane rivAja che ke mahemAna jamavAnuM zarU kare, pachI ja bIjAethI jamAya, zeThe jamavAnuM zarU karyuM jANuM sALAe bIjA oraDAmAM jamavA mATe cAlyA gayA. pitAne bhUkhyA rAkhI zeThe jamavAnuM cAlu karyuM, e joI jAtane pitte gaye. kheDUta e kheDUta, teNe bheTa bAMdhI ane hAthamAM DAMga lIdhI, pachI zeThanI pAse jaIne kahyuM ke "tame jUThuM bolyA che ane zarata teDI che, mATe tenAM pariNAma mATe taiyAra rahe." zeTha paNa gAMjyA jAya tevA na hatA. teo jANatA hatA ke A gamAre hajI sudhI baraphI-peDAne savAda cAkhyo nathI, eTale "guDarAba" "guDarAba" gokhyA kare che. paNa eka vAra tene svAda cAkhaze, te badhuM bhUlI jaze. AthI teo uThayA ane jATanI thALImAMthI baraphIne eka mATe TukaDo laI jATane bocIethI pakaDI teNe bolavA mATe phADelAM mukhamAM khosI dIdhe.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 AtmatattvavicAra www have jATa pelA TukaDA mADhAmAMthI khahAra kADhavAnA prayatna kare, te pahelAM tene svAda tenI jIbhane lAgI gayA hatA, eTale tenA gusse ThaMDA paDI gayA ane DAhyoDamaro thaI peAtAnI jagAe besI gayA. zeDa paNa pAtAnI jagAe besI gayA. zeThe hajI be traNa kALiyA gaLe utAryA haze, tyAM tA pelA jATanI thALImAM pIrasAyeluM adhu' khatama. zeThe adhI vastuo bIjI vAra maMgAvI ane pote aDadhuM-paDadhuM jamyA, tyAM pelAnI thALI pharI vAra khatama. A rIte zeTha jamI rahyA tyAM sudhImAM peleA jATa cAra thALI bharIne mIThAi saphAcaTa karI gayA. have te zeTha para khUba khuza hatA. teNe peAtAnI mUcha maraDatAM kahyu ke * zeTha ! have jyAre tamAre sAsare AvavAstu' thAya, tyAre mAre gAma kahevaDAvI deze, tA huM gADuM joDIne aradhI rAte paNa cAlyA AvIza ane tamane sAsare sArI rIte pahoMcADI daIza. ' zeThanA para jATanI AvI kRpA utaravAnuM kAraNa uttama prakAranI mIThAionA lahAve| hatuM. AtmAnu paNu Avu ja che. jenee dunyavI sukhA rUpI guDarAkhane svAda cAkhyA che, paNa Atmika sukharUpI mIThAionA svAda cAkhyA nathI, tene jo zeTha jevA kAi gurU maLI jAya ane Atmika sukhAnA svAda lagADI de, teA pachI pelA dunyavI sukharUpa guDAma
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ punaHjanma 105 sAmu jue paNa nahi, kAraNa ke e sukhA tA tene kharakhAda karanArAM che, dugaCtie laI janArAM che. je cIjanA rasa lAgavA joie, te na lAge, tenI upAdhi che. tamane sAruM sAru khAvAnA, paheravAnA, sArI jagAmAM rahevAnA, saMsAra mAMDavAnA rasa lAge che, pazu rasa tA jJAna, darzana ane cAritrarUpI traNa ratnAne lAgavA joie. guru AvA rasa lagADavA mATe sUtrasiddhAMtanuM vyAkhyAna kare che ane tattvajJAnanA viSaya pIrase che. tyAre bhAgyazALIeAnI hAlata kevI hAya che, te juo. nidrAnI chAtI para caDI besanAra zeThanuM dRSTAMta guru mahArAjanuM vyAkhyAna cAlI rahyuM hatuM. te vakhate eka zeTha saheja meADA paDayA, paNa AgevAna hAvAthI temane AgaLa besADavAmAM AvyA. A vakhate keTaleAka viSaya cAlI gayA hatA ane tattvajJAnanI jhINI vAta NAtI hatI, eTale zeTha te pakaDI zakayA nahi. temanI AMkhA UMghathI gherAvA mAMDI, AthI guru mahArAje pUchyuM; 'kema zeTha U'gheA che?" zeTha jarA ramujI hatA. temaNe kahyu: ' gurudeva ! huM UMghatA nathI, paNa nidrAdevI AvavA mATe taiyArI karI rahI che, tethI huM AMkhanA daravAjA madha karI rahyo chuM. " vyAkhyAna AgaLa cAlyuM ane zeTha ke caDayA. A
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 AtmatattvavicAra " che ?' tyAre zeThe kahyu: paNa nidrAdevI mane pUche tene kahu chuM ke AvI jA joI guru mahArAje pharI pUchyuM': kema zeTha! jhekAM khAe 'gurudeva! huM jhokAM khAtA nathI, che ke hu... aMdara Avu? eTale ? zeThanI A ramujathI vAtAvaraNa jarA haLavu thayuM ane guru mahArAjanuM vyAkhyAna AgaLa cAlyu' paraMtu gheADI vAre zeTha DhaLI paDayA, eTale guru mahArAje jarA mATA sAde pUchyuM ke kema! UMghI gayA ? AthI zeTha saphALA jAgI uThayA ane kahevA lAgyA ke 'gurudeva! hu UMghI gayA na hate, paNa nidrAdevI AvI gai, tethI tenI chAtI para caDI beThA hatA !' , A javAkhathI badhA zrotAe hasI paDayA ane guru mahArAjane paNa haMsavu' AvI gayuM. jyAM sudhI tattvajJAnanI mAmatamAM rasa paDatA nathI, tyAM sudhI Avu. ane che. tethI bhAgyazALIoe tattvanI vAtamAM rasa levA joie. zAstrakAroe kahyuM che ke vudde, ruM tattvavicAraLa zva-buddhinu kula tattvanI vicAraNA che.' 6 tame badhA tattvanI vAtamAM rasa lai rahyA che, te AnadanI vAta che, paNa hajI vizeSa rasa cA ane tattvamedha pAmI sAcA puruSArtha karavA mAMDA e amArI bhAvanA che.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ I Aoooooooon, 0thaooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo ka*- vika kA Viooooooooooooooo0NTY 2 : - 0:0 0 GoogorsGoooodisgood # vyAkhyAna che AtmAnI saMkhyA mahAnubhAvo ! zrI uttarAdhyayanasUtranA chatrIzamAM adhyayanamAMthI u bhale AtmAne viSaya cAlI rahyo che. tame tenuM reja zravaNa karIne "zroti kinavaratnamati zrAva -je jinavacanone gurumukhethI sAMbhaLe te zrAvaka" A vyAkhyA siddha karI rahyA che, paraMtu eka kAnethI sAMbhaLI bIjA kAne kADhI nAkhavuM, e kharuM sAMbhaLyuM na kahevAya. sAMbhaLavAnI paNa rIta che ane te zrAvaka zabdanA bIjA artha mAM batAvelI che. zrAvaka zabdane bIjo artha e che ke je zrA eTale zraddhA, va eTale viveka ane ka eTale kiyAthI yukta hoya, te zrAvaka. tethI tame je kAMI sAMbhaLe, te zraddhApUrvaka sAMbhaLavAnuM che, jinavacana anyathA hAya nahi evA daDha vizvAsa pUrvaka sAMbhaLavAnuM che. temAM A jANavA yogya che, A AcaravA yogya che, A choDavA gya che, e manathI nirNaya karatAM jAo. e viveka che ane je AcaravA yogya lAge tenuM AcaraNa karatA rahe, e kriyA che. je eka jANe che, te sarvane jANe che" evuM jJAnI
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 AtmatatvavicAra bhagavaMtanuM vacana che, tethI tame eka AtmAne ja sArI rIte jANI le. AtmAnuM astitva che, te nitya eTale ajara-amara che, karmanAM phaLo bhegavavA mATe judI judI peniomAM jame che ane hara hAlatamAM akhaMDita rahe che. ATalI vAta ApaNe vistArathI joI gayA. have AtmAnI saMkhyA keTalI? te saMbaMdhI keTalIka vicAraNA karIe. keTalAka kahe che ke A lekamAM vizvamAM eka brahma (AtmA) che, bIjuM kaMI nathI temane pUchIe ke "A vizvamAM eka brahma ja hoya te saMsArane prapaMca zAthI jaNAya che?" te kahe che ke "mAyAthI." Ane artha te e thayo ke A vizvamAM mAtra brahma nathI, paNa mAyA nAmanI bIjI vastu paNa che. A mAyA kayAMthI AvI?" ema pUchIe te kahe che ke "avidyAnA pratApe " "A avidyA zuM che?" ema pUchIe te kahe che ke "ajJAna." A te "muA nahi ne pAchA thayA" enA jevI vAta che. mAyA kahe, avidyA kaho ke ajJAna kahe, ethI paristhitimAM zuM phera paDaya? eka brahmane badale bIjI vastu mAnavI ja paDI. A bIjI vastu zuM che ? kema AvI? kayAMthI AvI? tene spaSTa khulAse teo karI zakatA nathI * AtmA eka ja che evo mata vedAMta dazanane che. nyAya. vaizeSika, sAMkhyayoga, uttaramImAMsA vagerenI mAnyatA AthI bhinna che.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI saMkhyA je A vizvamAM eka ja brahma hoya te badhA jIvonA vAva sarakhA hovA joIe, badhAMnI pravRtti paNa samAna joIe ane badhAne sukha-duHkhane anubhava paNa sarakhA pramANamAM tha joIe. paNa ApaNe joIe chIe ke jInA svabhAva judI judI jAtanA hoya che. keI udAra te kaI kRpaNa, koI zUravIra te kaI bAyalA, koI mahenatu te koI ALasu, koI zAMta te keI ugra vaLI badhA nI pravRtti paNa judI judI hoya che. koI adhyayana adhyApana kare che te koI zastrasajaja thaI laDAI laDe che, koI khetI kare che, te kaI gopAlana kare che, koI vepAra kare che, te kaI majUrI kare che. te ja rIte badhAne sukha-duHkhane anubhava paNa judI judI jAtane hoya che. jyAre keTalAka jI gAnatAnamAM masta banI khUba AnaMda mANatA hoya che, tyAre keTalAka ja karuNa AkaMda karI potAnuM kaSTa je AtmA eka ja hoya te saMsAramAM pratyakSa thatA aneka jIvane tenI sAthe zo saMbaMdha che? te khulAso jarUrI che. A khulAse ApavA brahmasUtranA vyAkhyAnakAroe prayatna karyo che, paNa temAM eka matI jaLavAi nathI. zaMkarAcArye tene khulAso mAyAvAdathI karavAne prayatna karyo to bhAskarAcArye sopAdhivAdane AgaLa karyo. rAmAnujAcArye viziSTAdvaitavAda para jora ApyuM te nimbArka vaitAdvaita eTale bhedabhedavAdanuM samarthana karyuM. mabrAcArye bhedabhAvane ravIkAra karyo te vijJAnabhikSue avibhAgIdaitanI gheSaNa karI. cita aciMtya bhedAbhedavAdane prAdhAnya ApyuM te vallabhAcArye zuddhAta mArganI prarUpaNuM karI. A matabhedanuM vizeSa varNana jevuM hoya temaNe zrI goviMdalAla ha. bhaTTa kRta brahmasUtrANubhASyanA gujarAtI bhASAMtaranI prastAvanA jevI.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11e AtmataravavicAra pradarzita karatA hoya che. keTalAka sAhitya, saMgIta ane kalA vaDe ucca prakArano AnaMda mANatA hoya che, te keTalAka gALAgALI karI bhAre kalaha macAvatA hoya che ane ekabIjAne pI TI duHkha upajAvatA hoya che. keTalAka zarIrane suMdara vastrAbhUSaNethI zaNagArI utsavamAM mahAlatA hoya che, te keTalAka bhayaMkara rogone bhoga banI pathArImAM paDayA paDayA hAyaya karatA hoya che. A pramANe jInA svabhAva, pravRtti ane sukha-duHkhanA anubhavamAM ghaNI taratamatA dekhAya che. vaLI A vizvamAM eka ja brahma hoya te badhAnI unnati ke avanati sAthe ja thavI joIe paraMtu jovAmAM juduM ja Ave che. eka jIva unnatinI Toce jaNAya che, bIje unnatinA mArge jaNAya che, trIjo avanati tarapha prayANa karatA hoya che, te cothe avanatinA nIcalA thare pahoMcI gaye heya che. vaLI A vizvamAM eka ja brahma vyApela hoya te baMdha ane mokSa jevI koI vastu saMbhave nahi. jyAM eka brahma hoya tyAM baMdha zene thAya? je baMdha mAne te bIjI vastu svIkAravI paDe. "hAthe pATo bAMdhe " ema kahe te hAtha ane pATa, AvI be bhinna vastuo siddha thAya ke nahi? te ja rIte jyAM eka ja brahma hoya tyAM mikSa kone thAya ? keNa konAmAMthI chUTe? "vADAmAMthI pADuM eka chUTuM thaIne nA DuM cheka" ema kahIne tyAM vADo ane pADuM ema be vastuonuM pratipAdana thAya ke nahi? .
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI sakhyA 111 eka AtmAnA siddhAMta samajAvavA mATe keTalAka ema kahe che ke' cadra eka hAvA chatAM, jema tenu pratiSi'kha aneka jalAzayAmAM paDe che, tema AtmA mUlasvarUpe eka hevA chatAM tenuM pratiSi'. judA judA jIvAmAM paDe che AnA atha tA e thA ke badhA jIvAmAM je AtmA jAya che, te sAceA nathI, paNa bhAsa mAtra che, ahI vicAravAnuM e che ke jo badhA jIvAmAM rahelA AtmA sAthe na hoya ane bhAsamAtra hoya te te AtmAnuM kAya. kevI rIte karI zake? jalamAM rahelu' caMdranu' pratiSi'kha zu' sAcA caMdranuM kArya karI zake kharuM! tyAre ahIM tA dareka AtmA AtmAnuM kAya karatA jaNAya che eTale A mAnyatAne UbhA rahevAnA paga nathI. jo kahevAnA Azaya evA hoya ke mULa AtmA tA eka ja che, paNa badhA jIvAmAM tenA aMza hAya che, te e kathana paNa cagya nathI, kAraNa te e rIte badhA AtmAnI sthiti eka ja prakAranI hAvI joie. eka kArakhAnAmAMthI nIkaLelA peTanTa mAla eka sarakhA hoya ke jUdo ? DAkA chApanA dvArA levA hoya teA tenu game te Telara le, paNa temAMthI DhArA eka sarakhA ja nIkaLavAnA. A rIte badhA AtmA eka AtmAnA a'za hAya tA svabhAva, prakRti, sukhaduHkhanA * va va hai mUtAtmA, mUte mUrta pratiSTitta. / ekadhA bahudhA caiva dRzyate jalacandravat // --brahma biMdu-upaniSad.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 AtmatatvavicAra anubhava badhuM samAna prakAre ja thAya; paNa vastusthiti judA prakAranI javAya che, eTale badhA AtmAone eka ja AtmAne aMza mAnI zakAya nahi. A rIte eka AtmAne vAda eTale ekAtmavAda ke advaitavAda ApaNI buddhine saMtoSI zakato nathI, eTale tene svIkAra kema thaI zake? buddhimAna manuSya te ema ja kahe che ke jyAre dareka bhUta, sattva ke prANIenuM pitAnuM vyaktitva hoya che, pitAnI khAsiyata hoya che, ene sukha- duHkhane anubhava bhinna bhinna prakAre thAya che. tyAre te darekamAM jude ja AtmA mAno joIe, jJAnI bhagavaMtenuM vacana paNa AvuM ja che. teo puDhavI jIyA puDho saptA, AujIvA tahA'gaNI / vAujIvA puDhA sattA, taNa-rukkhA sabIyagA // ahAvarA tasA pANA, evaM chakAya ahithA / eyAvae jIvakAe, nAvare koi vijjai // - sUyagaDAMga sUtra 1, 11 pRthvI, jala, agni, vAyu ane bIjasahita tRNa, vRkSa Adi vanaspatikAya e sarva jI pRthaka pRthaka che. arthAt uparathI eka AkAravALA dekhAvA chatAM te dareka juduM juduM vyaktitva dharAvanArA jevo che. ukta pAMca sthAvara che uparAMta bIjA trasa prANIo paNa che. badhAne chakAyaSakAya kahevAya che. A saMsAramAM
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI saMkhyA 113 jeTalA paNa jIve che, te sarvane samAveza A SanikAyamAM thaI jAya che. enA sivAya anya kaI javanikAya nathI." jinazAsanamAM prANIo viSe jeTaluM vijJAna che, teTaluM bIje nahi maLe prANu keTalA prakAranA hoya che? te darekanAM zarIranuM jaghanya ane utkRSTa pramANa ? te darekanuM AyuSya keTaluM? vagere tamAma hakIkate tamane jinazAsanamAMthI maLI zakaze. zrI jIvAbhigamasUtra, zrI pannavaNAsUtra e viSayanA mahAna graMtha che. zrI bhagavatIjI vigeremAM paNa tene lagatA aneka prazno carcAyelA che. te badhAne sAra tamane TUMkamAM jANavA maLI jAya te mATe jIvavicAra ane daMDaka jevA prakaraNa graMtha paNa racAyelA che. tamArAmAMnA keTalAke tene abhyAsa karyo haze. jeNe na karyo hoya te hajI paNa dararojanI ekaeka-be-be gAthAo laIne tene abhyAsa jarUra karI le. have saMkhyA para AvIe, paNa saMkhyA viSene ApaNe khyAla ghaNe saMkucita che, pelA kUvAnA deDakA jevo che eka vAra kaI sarovarane deDako kUvAmAM AvI gaye. tyAM eka deDako kAyama raheto hato. A deDakAe pelA sarovaranA deDakAne pUchayuM, ke "bhAI! kayAMthI Ave che?" pelA deDakAe kahyuM ke "arevaramAMthI." AthI kUvAnA deDakAne kaMI samaja paDI nahi. teNe pelAne pUchayuM ke sarovara eTale zuM?" pelAe kahyuM "sarovara eTale pANIne moTo jaththo." kUvAnA deDakAe pUchyuM: "meTe eTale keTalo? zuM A kUvAnA cothA bhAga jeTalo haze?" sarovaranA deDakAe ThaMDe kaleje javAba Apyo ke "nA, ghaNe mATe." tyAre kUvAnA deDakAe pharI pUchyuM ke
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 AtmatattvavicAra ' " : 'zuM te kUvAnA ardhA bhAga jeTaleA haze?' pelAe prathamanI Dhabe ja kahyuM: 'nA, ethI ghaNeA mATeA. AthI kUvAnA deDakA Azcaya pAmyA ane kahevA lAgyA ke, tyAre zuM te AkhA kUvA jevaDA haze?' pelAe bilakula Tha'DA kaleje kahyuMH 'are bhAi! ethI paNa ghaNuMA mATeA.' A sAMbhaLI kUvAnA deDakAe kahyuM: ke ' A te tuM mArI manAvaTa karI rahyo che. A AkhA kUvA karatAM pANInA koI jaththA mATeA hoya ja nahi. meM' mArI AkhI jIMdagImAM AthI mATe pANInA jaththA jAye nathI.' tamane pUchIe ke 'mATI saMkhyA kaI ? ' tA tame kroDa ke abaja kaheze. kAie lIlAvatI vagere jUnAM gaNitA joyA haze, te kaheze parA. paNa A kaI sakhyAnA cheDA nathI. emAM tA mAtra aDhAra ja aDakA hoya che, jyAre sakhyA te tethI ghaNI AgaLa vadhe che. jaina zAstrakArAe 194 aMkanI sakhyAne zISa prahelikA kahI che, ane jyAtiSa kara'Daka vagere graMthAmAM 240 aMkanI saMkhyA paNa Ave che. vaLI ma'jJAthI sakhyA khatAvavI hAyatA aMkanI sakhyA lAkhA-kroDA sudhI x zI prahelikAnI sakhyA nIce mujaba samajavI ~~~ 758, 267, 253, 73, 010, 241, 157, 973, 569, 975, 696, 406, 218, 966, 848, 080, 123, 296, e rIte kula 54 aMka ane upara 140 zUnya eTale kula aMka 194. OM jyAtiSakara DakamAM nIcenI rakama Ave che-- 187, 955, 179, 550, 112, 595, 419, 109, 699, 813, 430, 770, 77, 465, 494, 261, 977, 747, 657, 257, 345, 718, 681, 6 kula 70 a'ka ane upara 170 zUnya A rIte kula aMka 240.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI saMkhyA 115 pahoMce che. dAkhalA tarIke nava upara nava ane tenA para navanI saMkhyA lakhI DhAya (99) tA tenA javAba 38 kroDa aMka karatAM paNa vadhAre Ave. tame pUchaze ke A zI rIte bane? eTale tenA thADA khulAseA karIzuM. jyAre koi paNa sakhyAnA vaga vagere batAvavA hAya tyAre tenA upara eka nAnA aka mUkavAmAM Ave che. 9 upara jhINA 2 mUkIe enA atha e thayA ke 9 guNyA 9 tenA javAkha 81 Ave ane ahIM huM upara huM ane tenA upara 9 mUkayA che, tenA atha e thayA ke 9 nI upa2 387420489 mUkele che, (987420479). have huM te ATalI vAra guNavAnA hoya teA tamArAmAMnA kAI te guNI zake nahi. gaNitanA mATeA prophesara hoya te paNa guNI zake nahi. emAM keTaleA vakhata jAya ane kevaDAM mATAM sAdhanA joie tenA vicAra karA ! paraMtu temAM keTalA aka Ave te jANI zakAya. 9ne jeTalI vAra 9 thI guNatA jAo eTalI vAra eka eka aMka vadhatA jAya che, eTaleA tenA X . x t 81 me aka x 9 729 traNa aka x 6 6561 cAra aka x e 5049 pAMca a'ka vagare.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 AtmatatvavicAra javAba 38 kroDa, 74 lAkha, 20 hajAra ane 489 aMkane Ave. upara vakhata ane sAdhananI vAta karIe tene khulAso paNa karI daIe. eka mANasa khAvuM-pIvuM badhuM choDIne mAtra aMke lakhatA ja rahe ane eka mInITanA 10 ako lakhe te A saMkhyAne lakhatAM lakhatAM lagabhaga 74 varSa lAgejha ane eka iMcamAM 10 akSaro lakhe te tene lakhavA mATe 611 mAIlathI paNa vadhAre lAMbI paTI joIe. have tame ja kahe ke ATalo samaya ane ATaluM sAdhana koNa lAvI zake? paraMtu zAstrIya gaNita AthI paNa AgaLa vadhe che ane utkRSTa saMkhyAne khyAla anavasthita, zalAkA, pratizalAkA ane mahAzalAkAnAM upanAmo vaDe Ape che. ahIM e jaNAvI daIe ke vyavahAra-gaNita gaNanA mATe saMkhyAta ane asaMkhyAta evA be ja prakAre mAne che ane asaMkhyAtane ja anaMta kahe che, paNa jaina zAstrakAroe ethI AgaLa vadhIne vastunI gaNanA mATe praNa prakAre batAvyA che. saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta. temAM saMkhyAta traNa prakA2nA batAvelA che-jaghanya, madhyama ane utkRSTa. 1 nI gaNanA saMkhyAmAM thatI nathI, eTale 2 e jaghanya saMkhyA che, 3 thI mAMDIne utkRSTa sudhInI saMkhyA mAdhyama che ane 1 miniTanA darA, te kalAkanA 600 ane 24 kalAkanA 14400 tene varSanA divasa 360 thI guNae te 1584000 nI saMkhyA Ave. tene uparyukta 787420489 saMkhyAe bhAMgatAM 74 bhAgAkAra Ave. ane 3604489 zeSa vadhe eTale ahIM lagabhaga 74 varSa kahyA che.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI saMkhyA 117 jenuM upara jaNAvelAM upamAna vaDe kathana karavAmAM Ave che, tenAthI mAtra 1 ocho te utkRSTa saMkhyA che. asaMkhyAtanA traNa prakAro che paritta, yukta ane nijapadayukta. A traNenA pAchA traNa traNa prakAre cheH jaghanya, madhyama ane utkRSTa, eTale asaMkhyAtanA kula nava prakAre thAya che. te A pramANe. 1 jaghanya paritta asaMkhyAta. 2 madhyama paritta asaMkhyAta. 3 utkRSTa paritta asaMkhyAta. 4 jaghanya yukta asaMkhyAta. 5 madhyama yukta asaMkhyAta. 6 utkRSTa yukta asaMkhyAta. 7 jaghanya asaMkhyAta asaMkhyAta. 8 madhyama asaMkhyAta asaMkhyAta. 9 utkRSTa asaMkhyAta asaMkhyAta. utkRSTa saMkhyAmAM 1 umerIe eTale jaghanya parita asaMkhyAta bane. A rIte asaMkhyAtanuM gaNita ghaNuM sUkSama che, eTale tenuM vivecana nahi karIe, paraMtu TUMkAmAM eTaluM jaNAvIzuM ke asaMkhyAtane asaMkhya vAra guNIe tyAre asaMkhyAta asaMkhyAta thAya che. A utkRSTa asaMkhyAta asaMkhyAtamAM eka umerIe eTale anaMta kahevAya. zAstrakAroe anaMtanA paNa traNa prakAro mAnyA che. parita yukta ane nija padayukta. ane tenA paNa
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 AtmatatvavicAra ~~ ~ ~~~ ~~~ ~~ jaghanya, madhyama ane utkRSTa evA traNa prakAre mAnyA che. eTale anaMta paNa nava prakAranuM bane che. te A pramANe 1 jaghanya parita anaMta. 2 madhyama paritta anaMta. 3 utkRSTa parita anaMta. 4 jaghanya yukta anaMta. 5 madhyama yukta anaMta. 6 utkRSTa yukta anaMta. 7 jaghanya anaMtAnaMta. 8 madhyama anaMtAnaMta, 9 utkRSTa anaMtAnaMta. temAM gaNanA to madhyama anaMtAnaMta sudhInI ja thAya che, paNa utkRSTa anaMtAnaMta sudhInI thatI nathI ja eTale ke te mAtra samajavA pUratuM ja che. utkRSTa anaMtAnaMta kema nathI ? teno eka dAkhale vyavahAra gaNitathI ApIzuM. eka manuSyane ema kahIe ke, 1 nA bamaNA karatAM ja jAo te te kayAM sudhI karI zake? mAne ke e manuSyanuM AyuSya amaje varSanuM che. te paNa e prakriyAne aMta Ave khare? te ja rIte 1 nA be be vibhAga karavAnA hoya te paNa tene aMta Ave nahi. eTale anaMta e buddhigamya hovA chatAM chevaTe te an-aMta-cheDA rahita ja rahe che ane tethI utkRSTa anaMta saMbhavatuM nathI. * " 3osarca maitALuM natyi' utkRSTa anaMtAnaMta nathI. --zrI anuyAgadvArasUtra,
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI saMkhyA 119 anaMta viSe bIjI paNa eka vAta samajI levAnI che ke anaMtamAM anaMta umerAya to paNa anaMta rahe che ane anaMtamAMthI anaMta bAda thAya te paNa anaMta ja rahe che. samudranA pANImAM pAMca lAkha maNa navuM pANI Ave to enuM kada vadhI jatuM nathI ane pAMca lAkha maNa temAMthI laI levAmAM Ave te te ghaTatu nathI. saMkhyAo viSene A khyAla manamAM rAkhIne ApaNe AtmAnI saMkhyA para AvIe. A vizvamAM manuSyanI saMkhyA thaDI che, eTale ke madhyama saMkhyAta che. deva ane narakanA jInI saMkhyA tethI asaMkhyAta guNa che ane tiryaMcanI saMkhyA anaMta guNa che. ahIM tiryaMca zabdathI jalacara, sthalacara ane bhUcara evA paMcendriya prANIo ja nahi paNa ekendriyAdi cAre vage paNa samajavAnA che. ekendriyanA pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAukAya, ane vanaspatikAya e pAMca bhede che. temAM prathamanA pRthvI Adi cAre jIvo sUkSama ane bAdara e be jAtanA che. vanaspati kAyanI be jAte che. eka pratyeka ane bIjI sAdhAraNa. temAM pratyeka vanaspati eka zarIramAM eka jIvavAnI che, jyAre sAdhAraNa vanaspati eka zarIramAM anaMta jIvavAnI che. A sAdhAraNa vanaspatinAM jIvonAM zarIrane ja nigoda tarIke oLakhAya che. temAM pratyeka vanaspati bAdara ja hoya che ane sAdhAraNa vanaspati athavA nigoda sUkSama ane bAdara baMne prakAranI hoya che. zAstrakAra bhagavatee nigoda aMge kahyuM che ke -
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra gIlA ya asaMkhijA, asaMkha nigoao havai golo / ekkammi nigoe jaNaMta jIvA muNeyavvA // * A vizva eTale cauda rAjaleAka asaMkhya ( sUkSma ) gALAethI vyApta che. A dareka gALAmAM asa`khya nigeAda che ane dareka nigeAdamAM anaMta jIvA che, ema jANavu'.' 120 eTale ekalA sAdhAraNa vanaspatikAyanA jIvAnI saMkhyA ja ana tAna'ta che. temAM bIjA game teTalA AtmAe umerAya tA pazu e mApa anatAna'tanuM ja rahe che, eTale AtmAnI sakhyA madhyama anatAna'ta che, ema samajavAnuM che. 6 A vizva anAdi kALathI cAlI rahyuM che ane temAM rahelA jIvAnuM muktigamana cAlu che, teA kAi kALe A vizva AtmAthI taddana rahita thaI jAya ke nahi ?' tenA uttara nIcenI gAthAmAM Ape che. jaiAi hoi pucchA, jiNANa maggaMmi uttaraM taiyA / F niovala, a Mta mALo 3 siddhino | jinamAga mAM jyAre paNa evI pRcchA karavAmAM Ave che ke atyAra sudhImAM keTalA AtmAo siddha thayA, tyAre tenA uttara e maLe che ke atyAra sudhImAM eka nigeAdanA ana'tamA bhAga siddha thayA che. ' 6 eTale anaMtamAMthI ana ta javA chatAM anaMta ja rahe. vAnu' ane A vizva AtmAethI kadI khAlI nahi thavAnuM, e nizcita che. A badhI vAte sUkSma che, paNu sadgurunA saMga karA
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI saMkhyA 121 ane temanA sahavAsamAM AvatA rahe te ajJAnane paDade ucakAtA vAra lAgaze nahi. pArasamaNi ane loDhAnI DabI vacce rahelo paDado ucakAya ke loDhAnI DabI senAnI banI gaI, e daSTAMta ahIM vicAravA yogya che. pArasamaNinuM daSTAMta- eka bAvAjI hatA. temanI pAse eka pArasamaNi hate. pArasamaNi lokhaMDane aDe te lokhaMDanuM senuM thaI jAya. gAmanA nagarazeThane A vAtanI khabara paDI, eTale pitAne dhaMdhApo choDI bAvAjI pAse deDiyA ane temanI cAkarI zarU karI dIdhI. bAvAjIne kaSTa na paDe te mATe zeThe potAnuM rahevAnuM khAvAnuM, sUvAnuM, besavAnuM badhuM bAvAjInI sAthe rAkhyuM. bAvAjI uThe te pahelAM zeTha uThI jAya ane bAvAjInI sevAmAM lAgI jAya. bAvAjInAM dAtaNapANI, nAna, kapaDAM, bhojana, zayana badhAnI khUba kALajI rAkhe ane khaMtapUrvaka khAtara-baradAsa kare, paraMtu A sevA zeTha kenI karatA hatA ? pelA bAvAjInI ke pArasamaNinI? lAlaca evI vastu che ke te mANasa pAse game tevAM kAma karAve che. bAvAjI paNa pAkA hatA, badhe tAla joyA karatA paNa kazuM bolatA nahi. ema karatAM bAra varasa vItI gayAM, tyAre bAvA ja prasanna thayA ane zeThane kahevA lAgyA ke "tamArI sevAthI huM prasanna thayo chuM mATe tamAre mAgavuM hoya te mAgo." zeThe kahyuM. pArasamaNi Apa." bAvAjIe kahyuM : bahu sAruM, te pelI jhoLImAM lekhaMDanI DabImAM paDayA che, mATe jhoLI ahI lAvo."
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra zeThe teA sAMbhaLyuM hatuM ke pArasamaNi leAkhaMDane aDe te sAnuM thai jAya ane bAvAjI kahe ke te lAkha`DanI DabbImAM paDayA che, eTale zeThane vahema paDaye ke khAvAjI pArasamaNine badale peAtAne kAI bIjI ja vastu vaLagADI deze. khAra bAra varasanI eka sarakhI sevAcAkarInuM zuM A phaLa? A vicAre zeTha DhIlA paDI gayA. pazu khAvAjIe kahyuM hatu, eTale uThIne jhALI lai AvyA ane te khAvAjIne ApI. 122 mAvAjIe temAMthI lAkhaDanI eka DakhkhI kADhI ane tene khelI teA kapaDAMnI pATalImAM kaMika bAMdheluM hatu. zeThane vahema che ke AmAM pArasamaNi nahi, paNa bIjI' ja kai AMdheluM che paNa khAvAjIe kapaDAMnI pATalI cheADI ke jhaLahaLa prakAza thayA ane te maNa DhAya evu lAgyuM. pachI te maNine lAkhaDanI DabbImAM mUkayA ke te seAnAnI thai gai. AthI zeThanA jIvamAM jIva AvI gayA ane A jarUra pArasamaNi che, evI khAtarI thaI gaI. bAvAjIe temane e pArasamaNi bheTa ApI dvIdhA mane zeThanI icchA pUrI karI. lAkhaMDa ane pArasamaNi vacce kapaDAMnuM aMtara hatuM, eTale lAkhaMDanuM seAnuM thatuM na hatu, tema tamArI ane gurunI vacce mAhamAyAnu aMtara che, eTale tamane sAcuM jJAna thatu' nathI. jo e mAhamAyArUpI paDado haThI jAya tA tamane Aje ne akhaghaDI ja sAcu' jJAna prApta thAya ane tame tenA AdhAre cAritramAM pragati karI ana'ta sukha bheAgavI zako. mATe meha mAyA che|DA ane saddaguru saga karavAmAM ujamALa raho. vizeSa avasare kahevAze.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ ooooooooooooooooooooooooooooooonA OOOOOOOOOOOOOOOOOOO ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo vyAkhyAna sAtamuM AtmAnuM mUlya mahAnubhAvo ! zrI uttarAdhyanasUtramAM chatrIzamA adhyayanamAM AvatuM alpasaMsArI AtmAnuM varNana e ApaNA viSayanI mULa pIThikA che. je AtmAnuM svarUpa sArI rIte samajAyuM hoya te ja e pIThikA para tamArI daSTi sthira thAya ane tame paNa apasaMsArI AtmAnA guNe keLavI A bhayAnaka bhavasAgarana zIdhra pAra pAmI zake, tethI AtmAnuM svarUpa prakAzavAno amAro prayAsa che. - jinavacana ApaNe mATe chello zabda che. Ama chatAM tenI sAthe ame yukti ane udAharaNe paNa sArA pramANamAM ApIe chIe, jethI tamArA manamAM uThatI zaMkAonuM samAdhAna thAya ane tame niHzaMka banIne ArAdhanAmAM AgaLa vadhI zake. tame vyApArI che ane dareka vastunuM mUlyAMkana karo cho. temAM je vastu vadhAre mUlyavAna-vadhAre kiMmatI jaNAya tene mahatva Ape che ane tenI prAptithI AnaMda pAme che jenI pAse thoDA trAMbiyA che, te cAMdInA sikakAthI AnaMda pAme che, kAraNa ke tenuM mUlya trAMbA karatAM vadhAre che jenI pAse cAMdInA sikkA che te sonAmahorothI AnaMda pAme che, kAraNa ke tenuM mUlya cAMdI karatAM vadhAre che. jenI pAse senA
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 AtmatattvavicAra mArA che, te maNi-muktAthI AnaMda pAme che, kAraNa ke tenuM mUlya sAnA karatAM vadhAre che ane jenI pAse chuimuktA che, te mahAmaNi ke uttama muktAthI AnaMda pAme che, kAraNa ke tenuM mUlya sAmAnya maNi-muktA karatAM vadhAre che. Ama jenu mUlya vadhAre hAya te tamane vadhAre Anada Ape che, e vastu kharAbara ne? paraMtu duniyAnI mahA mUlyavAna vastuo karatAM paNa tamAruM zarIra vadhAre mUlyavAna che. kAI tamane mUThI bharIne hIrA Ape ane badalAmAM kAna ke nAkanI mAgaNI kare athavA eka hAtha ke eka paga ApavAnu jaNAve, tA tame Ape| kharA ? eka mAsa savArathI sAMja sudhI mahenata-majUrI karIne peTa bharatA haze, te paNa A mAgaNI kabUla nahi kare, kAraNa ke dhanadolata ke maNi-muktA karatAM zarIranI kiMmata tame vadhAre AMkA che. jA tAva Avye, mAthuM dukhyu ke peTapIDa upaDI te tata vaidya--jhukIma--DaoNkaTarane khelAvA ane te mATe teTalI phI ApIne davA leA che. te ema kahe ke 'khImArI UDI che ane tamAre phATA kaDhAvavA paDaze, amuka iMjekazananA kAsa levA paDaze tathA amuka khaca karavA paDaze,' tA te mATe tame kabUla thA che te je dhanane ghaNI mamatAthI ekaThu karyu" hAya tenI kAthaLInu mAhu cheADI nAkhA cheA. e tamane dhana--dAlata karatAM zarIra vadhAre tame zarIranI khAtara dhananA bhAga kema pyAruM na heAya te Ape ?
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM mUlya 125 zarIra tamane pyAruM che, eTaluM ja nahi paNa te khUba pyAruM che. tene rakhe kaMI thaI jAya e bhIti tamArA manamAM sadA rahyA kare che ane tethI ja tame aneka jAtanI sAvacetI rAkhe che, aneka jAtanA upAye karo cho. | jIvana saMrakSaNanI bhIti zarIra para kevI asara upajAve che, e eka vAra cAra DaoNkaTaroe bhegA thaIne prayoga karyo hate. eka taddana taMdurasta ane khaDatala jaNAtAM mANasane tapAsIne prathama DokaTare kahyuM ke "Ama te tamAruM zarIra barAbara jaNAya che paNa thoDI vAramAM tamane tAva Avaze." A sAMbhaLI pelo mANasa bhaDakyo. "zuM mane tAva Avaze?" e vicAra tenAM manamAM savAra thaI gayA. thoDI vAra pachI bIjA DaoNkaTare tene tapAsIne kahyuM ke "tamArA zarIramAM tAva che ane te vadhI javA saMbhava che, mATe hamaNuM ja davAne eka Dojha laI le." A sAMbhaLI pelA mANasane phALa paDI ke koI moTI bimArI te lAgu nahi paDI jAya? tenAM manamAM e bhayanI eTalI badhI asara thaI ke te thoDI ja vAramAM tAvathI hamahamavA lAgyo. tene trIjA DokaTare tapAsyo tyAre tenAM zarIramAM 104 DIgrI tAva hato. tene bhayanI asara pUrepUrI thaI cUkI hatI. eTale have tene bhayamukta karavAnI jarUra hatI. AthI e DaoNkaTare kahyuM ke "tamane tAva khUba Avela che, paNa amArI pAse tenI akasIra davA che. tame jarAye phIkara karaze nahi. thoDI vAramAM tamAre tAva utarI jaze. AthI pelA mANasane khUba rAhata maLI ane DaoNkaTaranI davA pIdhA pachI thoDI ja vAramAM tAva utaravA lAgyA. tyArabAda cethA DaoNkaTare tene tapAsya
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 AtmatatvavicAra ane kahyuM ke "mANasanuM zarIra che, te kaI vAra tAva-tarIye AvI jAya. bAkI tamArA zarIramAM kaI roga nathI. tame thoDA ja vakhatamAM sArA thaI jaze." A zabdae pelA mANa sanAM manamAMthI bhItine sadaMtara bhUMsI nAkhI ane te tAvathI taddana mukta thaI gayo. kahevAno matalaba e che ke A zarIra tamane eTaluM pyAruM che ke tene kaMI paNa thaI javAnA vicAre paNa tame bhayathI vyAkuLa banI jAo che ane aneka jAtanA vicAro karavA lAgI jAo che. zarIra dubaLuM na paDI jAya te mATe tapazcaryA karatA nathI. moTI tithi ke parvane dahADo hoya te paNa traNe TaMka sArI rIte jhApaTe che. nokArasI jevuM nAnuM paccakakhANa-nAne niyama paNa teo karatAM nathI. A te zarIra parane kevo vyAmoha? paNa jANe che ke A zarIra nityamitra jevuM che. ane te tamane vaphAdAra rahevAnuM nathI. traNa mitronuM daSTAMta- rAjAne eka kArabhArI. te kAmakAjamAM ghaNe kuzaLa. pitAnI javAbadArI barAbara adA kare. tene eka vakhata vicAra Avyo ke "Aje te rAjAnA mArA para cAre hAtha che, paNa te kayAre rUThe te kahevAya nahi mATe eka e mitra karuM ke je mane muzkelInA samayamAM madada kare tethI teNe eka mitra banAvyuM. tenI sAthe pAkI dostI karI che eTale sudhI ke haMmezA sAthe rAkhe, sAthe navaDAve, sAthe khavaDAve ane jyAM jAya tyAM sAthe laI jAya.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmAnuM mUlya 127 ^^ ^ ^^^^^^^ ^ ^^^^ ^^ ^ ^ ^^ keTalAka vakhata pachI e kArabhArIne vicAra Avyo ke eka karatAM be bhalA eTale bIje mitra banAvyuM, paraMtu tene koI parva ke tahevArane dahADe hoya tyAre ja maLavAnuM rAkhyuM. tyAra pachI eka trIje mitra paNa banAvyuM, paraMtu te kaIka ja vAra maLatA ane juhAra karIne cAlyo jate. Ama ekanA be thayA ane enA traNa thayA, eTale temane oLakhavA mATe kaMIka nAma rAkhavuM joIe, tethI kArabhArIe e traNe mitronA nAma rAkhyAM. pahelAMnuM nAma nityamitra, bIjAnuM nAma parvamitra ane trIjAnuM nAma juhAramitra. eka vakhata kArabhArIne vicAra AvyuM ke "meM mitro te banAvyA, paNa te saMkaTa samaye keTalI sahAya kare che, tenI parIkSA karavI." AthI teNe eka prapaMca racyuM. rAjAnA kuMvarane pitAne tyAM jamavA teDA ane tene pitAnA putranI sAthe ramatagamatamAM lagADI gharanI aMdaranAM gupta bhoMyarAmAM utArI dIdho. pachI bIjA putranI sAthe potAnI strIne piyara mokalI dIdhI ane jenAM peTamAM vAta na Take evA eka nekarane bolAvIne kahyuM ke "Aje rAjAnA kuMvarane ApaNe jamavA teDayo hato, paNa tenAM ati mUlyavAna ghareNA jaIne mArI buddhi bagaDI. eTale meM tenI Doka maraDIne ghareNAM kADhI lIdhAM. paNa have mane rAjAnI bIka lAge che, eTale huM ghara choDIne jato rahuM chuM ane keIka sthaLe saMtAI rahIza. je rAjAnA mANase tapAsa karavA Ave te A gupta bheda prakaTa karIza nahi, paNa tArI akkala laDAvIne eno javAba Apaje ke jethI mArA para dhADa Ave nahi." ATalI bhalAmaNa karI
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 AtmatatvavicAra kArabhArIe pitAnuM ghara choDayu ane te sIdho nityamitrane tyAM gayo. kArabhArI ekAeka hAMphaLA phAMphaLo potAne tyAM AvyA, eTale nityamitra vicAramAM paDI gayA ane dALamAM jarUra kaMIka kALuM che, evA anumAna para AvI gaye. paraMtu kArabhArIe te kaMI paNa savAla pUche te pahelAM ja jaNAvI dIdhuM ke "mArA vahAlA mitra! kahetAM jIbha upaDatI nathI, paNa Aje mArA hAthe eka evuM kAma banI gayuM che ke jethI rAjA mane jarUra paDaze ane phAMsIe laTakAvaze. mATe mAruM rakSaNa kara." nityamitre pUchyuM, paNa vAta zuM banI che?" kArabhArIe kahyuM ke, "Aje rAjAnA kuMvarane mAre tyAM jamavA te hate. te ati suMdara AbhUSaNathI sajaja thaIne mAre tyAM AvyA hate e joI mAruM mana lalacAyuM ane tenuM khUna karI badhAM AbhUSaNo utArI lIdhAM. paNa have mane rAjAne Dara lAge che, mATe mane bacAva." nityamitre kahyuM: "tame te bhAre karI eka rAjakuMvaranuM khUna chUpuM kema rahI zake? hamaNAM rAjAnA sipAIo chUTaze ane te ghareghara DhuMDhI kADhaze. te vakhate tame mAre tyAMthI maLI Avo, te mArI zI dazA thAya? mATe tame vadhAre vakhata lagADayA vinA ahIMthI gupacupa cAlyA jAo ane bIjA koI sthaLe Azraya lo. kArabhArIe pitAne Azraya ApavA mATe tene khUba samajAvyuM paNa e badhI samajAvaTa niSphaLa gaI. jyAre
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'AtmAnuM mUlya 129 kArabhArIe tene tyAMthI vidAya lIdhI, tyAre pelAe potAnAM gharanuM bAraNuM baMdha karI dIdhuM ne "Avajo" eTaluM paNa te meDhethI be nahi, e te ema ja samaje ke A balA mAMDa chUTI. kArabhArI samajyA ke A mitra pUre matalabI che, eTale tyAMthI nIkaLIne sIdhA parva mitrane tyAM gayA ane pitAnI hakIkata jaNAvI Azraya ApavAnI vinaMti karI. tyAre parva mitre kahyuM ke "tamane madada karavI e mArI pharaja che. paNa mArA gharamAM tamane chUpAvI zakuM evuM sthAna nathI. vaLI huM bALabaccAvALo mANasa rahyo, eTale rAjAne mArA para khopha utare ane jela bhego thAuM te mArI barAM chokarAnuM zuM thAya? mATe tame koI bIjA sthaLe goThavaNa karI le." kArabhArIe kahyuM ke "hAla te mArI mati muMjhAI gaI che. tethI kayAM jAuM ne zuM karuM? te sUjhatuM nathI mATe tuM ja bhalo thaIne Azraya Apa"parvamitra ekano be na thA. eTale kArabhArI manamAM pAmI gayo ke A paNa pUro svArthI che. tyAMthI pahecyA juhAramitrane tyAM. teNe kArabhArIne jotAM ja AvakAra Apyo ane "mArA lAyaka zuM kAma paDayuM?" ema premathI pUchyuM. kArabhArIe badhI hakIkata jaNAvI ane pitAne Azraya ApavAnI mAgaNI karI juhAramitre kahyuM : mArAM evA sadabhAgya kayAMthI ke Apane huM kAma AvuM. hAla khuzIthI mAre tyAM rahe. Apane koI jAtanI agavaDa AvavA nahi dauM.' Ama kahI teNe kArabhArIne Azraya Apyo.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra A mAjI zu' hakIkata banI te paNa joie. chIcharAM peTamAM kaI vAta TakatI nathI, athavA te bhUDA bhUMDAnA bhAva jarUra bhajave che. pelA nAkare kArabhArInI vAta gupta rAkhavAne madale rAjAnI AgaLa jaine khullI karI dIdhI ke jethI tene vahAlA thavAya ane kaika InAma maLe. 130 A vAta sAMbhaLIne rAjAnA krodhanA pAra rahyo nahi. teNe rAjasevakane hukama ApyA ke ' A kamakhamta kArabhArIne game tyAMthI pakaDIne mArI AgaLa hAjara karo.' AthI rAjasevaka chUTayA ane kArabhArInA besavA-uThavAnAM je ThekANAM hatAM, tyAM tapAsa karavA lAgyA. ema karatAM teo nityamitrane tyAM AvyA. tyAre nityamitre kahyu ke e kALAM kAmanA karanArA kArabhArI mAre tyAM AvyA hatA ane AzrayanI mAgaNI karatA hatA, paNa hu evA mUkha` nathI ke tenA jevA eka khUnIne Azraya ApuM. huM mAnuM chuM ke te ghaNA bhAge pamitrane tyAM gayA haze, mATe tyAM tapAsa karI.' 6 nityamitre saDakaTa samaye sahAya teA na karI paNa uparathI rAjasevaka AgaLa tenu vAMku khelI Azraya meLavavAnuM sabhavita sthAna paNa khatAvI dvIdhu...! rAjasevaka pamitrane tyAM pahoMcyA, tyAre teNe kahyu ke meM kArabhArIne Azraya ApcA nathI. zaka AAvatA hoya tA mAruM ghara tapAsI leA. bAkI enA viSe huM kaMi jANatA nathI ' have rAjU sevaka koInI pAsethI samAcAra maLatAM juhAra
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM mUlya 131 " " mitrane tyAM gayA ane dama mArIne kahevA lAgyA ke tame kArabhArIne Azraya ApyA te sAru karyuM... nathI. hajI paNa tamAru' hita cAhatA hai| te temane amAre havAle karA. tyAre juhAramitre kahyu' ke 'e vAta khATI che. tamAre tapAsa karavI hAya tA karI zakA che. ' rAjasevakAe be traNa vAra pheravI pheravIne kahevA chatAM jIhAramitre eka ja javAba ApyA, eTale pelAenI zakA TaLI ane tyAMthI cAlatA thayA. koi sthaLethI kArabhArIneA patto maLyA nahi, eTale rAjAe DhaDA pITAnyA ke ' je kAi kArabhArIne pakaDI lAvaze, tene rAjya taraphathI mATu InAma maLaze !" kArabhArIne traNe mitronI parIkSA karavI hatI, te pUrepUrI thaI gaI hatI, AthI teNe jIhAramitrane kahyuM ke 'tuM rAjAnA DhaDhA jhIlI le ane rAjAnI pAse jaine kahe ke huM kArabhArIneA patto meLavI ApuM, paNa tame dhAro che evI rIte kArabhArI gunegAra nathI, kAraNa ke akhaMDa AyuSyavALA kumArazrI salAmata che ane Apa AjJA karI te samaye ja ahI' AvI zake tema che.' juhAramitre te pramANe karyuM, eTale rAjAe kuvara tathA kArabhArIne hAjara karavAnA hukama karyo. jIhAramitre te ba Mnene hAjara karyAM. A joIne rAjA ghaNNA khuza thayA ane juhAra mitrane meTuM InAma ApyuM. pachI rAjAe kArabhArIne pUchyu }' A badhuM zuM che?' tyAre kArabhArIe athathI mAMDIne iti sudhInI tamAma hakIkata kahI saMbhaLAvI. AthI rAjAne tenI
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 AtmatatvavicAra dIrdhadaSTi mATe ghaNuM mAna upajayuM ane tenA pagAramAM ghaNe vadhAro karI Ape pachI kArabhArIe nityamitra tathA parva. mitranI saMgata cheDI dIdhI ane mAtra juhA mitra sAthe ja mahebUta rAkhI AthI te ghaNe sukhI thayo. ahIM kArabhArI te jIva jANa. nityamitra te haMmezanA paricayavALuM zarIra jANavuM. parvamitra te sagAMvahAlAM ane saMbaMdhIo jANavA ane juhAramitra te kaIka vakhate thatuM dharmanuM ArAdhana jANavuM. jyAre mRtyu AvIne ubhuM rahe che, tyAre zarIra sarva saMbaMdha choDIne aLaguM thaI jAya che ane sAme paNa jotuM nathI. sagAMvahAlAM thoDe sudhI vaLAvavA Ave che ane AMkhamAMthI be AMsu pADI tarata pAchA vaLI jAya che jyAre juhAramitra same dharma gheDo Acaryo hoya to paNa palakamAM sAthe Ave che ane vipattiomAMthI rakSaNa karI sukha-zAMti Ape che, tethI nityamitra jevA bevaphA zarIrane moha choDo ane juhAramitra samA parama vaphAdAra dhamamitranI sebata karo zarIra karatAM paNa eka vastu vadhAre mUlyavAna che ane te tamAro AtmA. jo e na hoya te A zarIranAM rUparaMganI laMbAI paheLAInI kaI kiMmata kharI? jayAre AtmA zarIrane choDIne cAlyA jAya che, tyAre loko zuM kahe che? have utAvaLa rAkho. zenI utAvaLa? pelA Atmarahita zarIrane gharamAMthI bahAra kADhavAnI vadhAre vakhata jAya te maDaduM bhAre thAya ane ucakavuM muzkela paDe, eTale tene gharamAMthI jaladI bahAra kADhI vAMsa-naLInI banelI nanAmImAM bAMdhavAmAM Ave che ane
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM mUlya 133 smazAna bheguM karavAmAM Ave che. tyAM ene lAkaDAMnI cehamAM mUkI agni prakaTAvavAmAM Ave che ane temAM te bhaDabhaDATa baLI jAya che. tame je zarIrane nitya navAM navAM bhejane karAvI ruSTapuSTa rAkhatA hatA, snAnavilepanathI svache ane sugaMdhita rAkhatA hatA ane jenI kALajI karavAmAM dharmanI ArAdhanA paNa visarI jatA hatA, te zarIranI chevaTe A kevI dazA? . A rIte AtmA e jagatanI sahuthI mUlyavAna vastu che. lAkhe-koDa hIrA paNa tenI AgaLa kaMI visAtamAM nathI, chatAM tenI darakAra tame keTalI rAkhe che? paNa sAcI hakIkata e che ke tamane AtmAnuM sAcuM mUlya samajAyuM nathI. je sAcuM mUlya samajAyuM hoya te A hAlata hAya nahi. - kiMmatI vastunuM mUlya karavuM hoya te akkala ane anubhava baMne joIe. ' pizvA nAnA phaDanavIsa bahu buddhizALI gaNAtuM hatuM. tene jevA mATe loko dUradUrathI AvatA hatA, eka vakhata eka sodAgara tenI sabhAmAM AvyuM ane teNe eka pANIdAra hIro kADhI tenuM mUlya pUchayuM. e rAjasabhAmAM keTalAka jhaverIe paNa beThA hatA. temaNe e hIre jaIne kahyuM ke AnI kiMmata Azare rUpiyA doDha lAkhanI gaNAya. pachI e hIre nAnA phaDanavIsanA hAthamAM Avyo. teNe enuM bArIkAIthI nirIkSaNa karavA mAMDayuM. evAmAM eka mAkhI uDatI te hIrA upara beThI. AthI nAnAphaDanavIsane tarata ja khyAla AvI gayo ke A hIro sAco nathI, paNa banAvaTI che ane te eka prakAranI
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 AtmatatvavicAra sAkaramAMthI pahela pADIne banAvyo che, nahi te mAkhI tenA para bese nahi. pachI teNe pelA sodAgarane uddezIne kahyuM ke tame A hIrAnuM mUlya pUche che, te huM jaNAvuM chuM ke tenI kiMmata sAkaranA eka kakaDA jeTalI che." ema kahI teNe e hIrA moDhAmAM mUkI dIdho. ene badhAnAM dekhatAM kaDakaDa cAvI nAkhyo. pelA sodAgare kAna pakaDayA. paraMtu tame te sAkaranA TukaDAne ja hIro mAnIne kAma calAvI rahyA che ane pAchA jagatamAM buddhimAna tarIke DAhyA tarIke khapa cho. tame mAno cho ke ame divasarAta mahenata parizrama karIne kamANI karI rahyA chIe paNa je kamANI mAMthI kaMI paNa sAthe na Ave te zA kAmanI? eka mANasanA makAnamAM Aga lAgI. tenAM AkhA jIvananI kamANI tenI tIjorImAM hatI. te ja tIjorInAM eka khAnAmAM keTalAMka kerAM kAgaLiyAM paNa hatAM. pelA mANasane AgamAMthI mAtra tIjorI bacAvavAnuM mana thayuM, eTale utAvaLa ane gabharATamAM tIjorInuM khAnuM khAlI je hAthamAM AvyuM te laIne bhAgye. bahAra nIkaLatAM lokoe pUchayuM ke "zuM lAvyo? pelAe kahyuM: "mArAM jIvananI kamAI" A vakhate tenA hAthamAM korAM kAgaLiyAM ja hatAM. A joI lokee hasatAM hasatAM kahyuM : "vAha re tArI kamAI! zuM tArI jIMdagImAM tuM A kamAyo ?" zarIrarUpI makAnamAMthI bhAgatI vakhate tamArA hAthamAM korAM kAgaLiyA na AvI jAya tenI sAvacetI rAkhaje, "
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~~~ ~~~~ ~~ ~ ~~ AtmAnuM mUlya 135 ~ ~ paisAnI kamANI e sAcI kamANuM nathI, kAraNa ke temAMthI sAthe kaMI paNa AvavAnuM nathI. hIrA-motInA dAgInA ke neTanAM baMDalamAMthI kaMI paNa sAthe AvavAnuM hoya te kahI deje. jyAM dAMta khetaravAnI saLI jeTaluM ye sAthe laI zakavAnA nathI, tyAM bIjI vastunI vAta zI karavI? sAthe AvavAnAM che, mAtra puNya ane pApa, je puNyanI kamANI karI haze te gati paNa sArI maLaze, zarIra paNa sAruM maLaze ane saMge paNa sArA maLaze. puyazALI AtmAne ke prabhAva hoya che, te para eka daSTAMta sAMbhaLo- puNyazALI AtmAne prabhAva. eka gAmane rAjA sabhA bharIne beThe che. tyAM eka nimitti Ave che. nimitti eTale aSTAMga nimittine jANakAra, bhaviSyavettA. rAjA tene pUche che ke "bhaviSyamAM zuM thavAnuM che?" nimini kahe che ke "he rAjanaAvate varSe moTo dukALa paDe evA grahayogo che, mATe anAjane pUrate saMgraha karI lejo, jethI prajA bhUkhe mare nahi rAjA kahe che ke "huM anAjane saMgraha te karuM, paNa sukALa paDe ane bhAvamAM nukazAna thAya te ? nimittiyo kahe, "je mAruM vacana kharuM na paDe te mArI jIbha kheMcI nAkhaje. bIjuM to zuM kahuM? rAjAe tene najarakeda rAkhe ane gAmaparagAmathI anAja ekaThuM karavA mAMDayuM. paraMtu jeTha mahine beThe na hatuM, tyAM AkAza vAdaLethI
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 AtmatatvavicAra. ~ ~ ~ ~ ~ ~~~ ~~~~~~ ~~ gherAvA lAgyuM ane varasAda-pANI khUba sArAM thayAM. e varSe eTaluM anAja pAkayuM ke kUtarA paNa na khAya. AthI rAjA vicAra kare che ke anAjane mATe ja have pheMkI de paDaze ane rAjyane tethI khUba nukazAna sahana karavuM paDaze. A badhuM nukazAna pelA nimittiyAne AbhArI che, mATe tene sakhata zikSA karavI joIe." evAmAM eka jJAnI puruSa te gAmamAM padhAryA. loko temano upadeza sAMbhaLavA umaTayA. zuM temano upadeza! zuM temanI vANI! lokonA AnaMdano pAra rahyo nahi. A vAta rAjAe jANuM, eTale te paNa upadeza sAMbhaLavA AvyA. upadeza sAMbhaLatAM tenA mana para khUba asara thaI ane hRdayamAM bhaktibhAva jAgyo. pachI te roja upadeza sAMbhaLavA Ave. eka vAra rAjAe pUchayuM ke "he bhagavaMta! nimitti ghaNe jJAnI hatA, chatAM khATe kema paDaye? tenA kahevA mujaba dukALa te na paDe. paNa e sukALa paDaye ke na pUcho vAta." gurue kahyuM ke "grahanA ega evA che ke A varSe dukALa paDave joItuM hatuM, paNa eka zeThane tyAM mahApuNyazALI AtmAne janma thaye, eTale dukALa sukALamAM pharI gayA ane sahune lIlAlahera thaI. " A ja vakhate vyAkhyAnamAM pelA zeTha hAjara hatA ke jene tyAM ene janma thayo hato. teNe guru mahArAjanAM kathanamAM saMmati ApIne kahyuM ke "A chokarAne janma thayA pachI mArI riddhisiddhimAM ghaNe vadhAro thayo che. Aje ame khUba sukhI ane saMtuSTa chIe."
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnuM mUlya 137. wwwwwww ... pachI gurumahArAje e chokarAnA pUrvajanmanI vAta kahI. ' "A chokarA pUrvajanmamAM bhIkhArI hatA. tene potAnA jIvana pratye bhAre aNagamo thayA, tyAre mArI pAse AvyA ane keIpaNa rIte pitAne UMce lAvavAnI mAgaNI karI. meM tene navakAra maMtra zIkhavyA, sAthe eka leka paNa zIkhavyuM ane kahyuM ke A jinezvaradevanI stuti che. roja jinezvaradevanA maMdiramAM jaI A stuti karaje ane je kAMI maLe temAMthI tho bhAga garIba-garabAMne ApI deje." bhIkhArIe te pramANe karavA mAMDayuM. roja navakAramaMtra gaNe, pele leka bele ane bhikSAmAM je kaMI prApta thAya temAMthI cothA bhAga garIba-garabAne ApI de. game tevA pratikULa saMgomAM paNa teNe A niyama pALavA mAMDayo. have lokone jANa thaI ke gurumahArAje eka bhikhArIne zrAvaka karyo che ane te vrataniyama barAbara pALe che, eTale teo ene khAvAnuM vadhAre pramANamAM ApavA lAgyA. te paNa pele bhIkhArI pitAne niyama cheDate nathI. je maLe che, temAMthI garIbane cothe bhAga ApyA kare che. Ama karatAM tenI pAse cheDA paisA ekaThA thayA, temAMthI teNe baMdha karavA mAMDaze ane temAM saphaLatA maLatI rahI, eTale thoDA ja samayamAM te eka moTA vepArI banI gayA Ama chatAM te pitAne niyama bhUlyA nahi tene je kaI napho maLatuM, tene cotho bhAga garIba-garabAne ApI dete. A rIte puNyane saMcaya thavA mAMDe ane chevaTe ghaNuM puNya
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 AtmatattavicAra ~~~~ ~~ ~ ~~ ~~~~ ekatra thayuM. pachI samAdhipUrvaka kALa karI, puNya prabhAte A zeThane tyAM janma pAmyA. gurumahArAjanAM mukhethI A vAta jANa rAjAe pelA nimittiyAne najarakedamAMthI mukta karyo ane sAcI bhaviSya vANI badala zirapAva paNa Ape. pachI rAjAe pelA zeTha pAse tenA putranI mAgaNI karI, kemake tene vArasa na hate. A rIte zeThane putra rAjAne vArasa banyuM. te rAjA banyA pachI e rAjyamAM kaI vAra dukALa paDaye nahi ke khoTuM saMkaTa AvyuM nahi. puNyazALI AtmAne prabhAva A heya che. samasta lokamAM cha dravya vyApelAM che. temAM AtmA ja cetanavALo che, bAkInAM badhAM jaDa che, eTale pradhAnatA AtmAnI che. je AtmA na hoya te bAkInA dravyonI kiMmata zuM ? tame AtmAnuM A mUlya barAbara samaje ane tenA hitanI pravRtti kare. vizeSa avasare kahevAze.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ oooooooooooooooooooooooooooooo ooooooooooooooooooA kAma N A kaIRANI STDNoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooochaoooooooo 875 paDaN - 2 TaSHOD s, soos hoooooooooooooo vyAkhyAna AThamuM AtmAno khajAno mahAnubhAve ! zratasthavirabhagavaMta praNIta zrIuttarAdhyanasUtra, tenuM chatrIsamuM adhyayana ane temAM alapa saMsArI AtmAnuM varNana. A vastuo tamane barAbara yAda haze. temAMthI nIkaLelA AtmAnA viSaya aMge atyAra sudhImAM ThIka ThIka vicAraNA thaI che, paraMtu viSaya ati gahana che, eTale te saMbaMdhI hajI ghaNuM vicAraNA karavAnI bAkI rahe che. tame zrImaMta ke rAjAnA khajAnA joyA haze. temAM rokaDa nANuM, senuM, rUpuM, tathA hIrA, motI, mANeka, nIlama vagere jhavezata hoya che. keTalAka rAjAnA khajAnA bahu moTA hoya che ane temAM ghaNI kiMmatI tathA ajAyaba cIjo saMgharelI hoya che. thoDA vakhata pahelAM loko vaDedarAnA najarabAga pelesamAM gAyakavADa sarakAranuM jhaverAta jevA jatAM ane temAM sAcAM metInI cAdara vagere joI Azcarya anubhavatA. ema kahevAya che ke naMdarAjAnA khajAnAmAM ghaNuM dhana hatuM ane sikaMdarane khajAne senA tathA jhaverAtanI bahu mUlya vastuothI tara hatA. paraMtu A badhA khajAnA karatAM
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ -140 AtmatatvavicAra AtmAne khajAne mATe che ane te Aja tamArI samakSa kholI nAkhavAne che. vaLI tenI cAvI paNa tamane ja soMpavAnI che, mATe pUrI sAvadhAnI rAkhaze. A khajAne khelatAM pahelAM tenI be vizeSatAo jaNAvI daIe. zrImaMta ke rAjAnA khajAnAo cAra-DAkuo vaDe lUMTAya che, agni vaDe baLI jAya che ane jalapralayAdi kudaratI Aphaktane kAraNe nAza pAme che, paraMtu AtmAne khajAne nathI te cora-DAkuo vaDe lUMTI zakAte ke nathI te agni vaDe gALI zakAte ke nathI te jalapralayAdi kudaratI Aphatone kAraNe nAza pAmate. bIjuM, zrImaMta ke rAjA bahAra jAya ke pravAsamAM sIdhAve tyAre pitAne kiMmatI khajAne sAthe laI jaI zakatA nathI. kadAca laI jAya te bahu moTuM jokhama kheDavuM paDe che, paraMtu AtmAne khajAne eve che ke te jyAM jAya tyAM sAthe laI jaI zakAya che ane temAM kaMI jokhama kheDavuM paDatuM nathI. khajAne meLavavA khAtara loko kevAM jokhama kheDe che? teo aMdhArI rAte jaMgalano pravAsa kare che, pahADonI bihAmaNI guphAomAM dAkhala thAya che ane UMDA aMdhArAM bhoMyarAomAM paNa utare che. vaLI cAre bAju sAgaranI choLo uchaLatI hoya ane jyAM khAvApIvAnI koI vastu bhAge maLatI hoya evA beTomAM paNa jAya che ane kaI temanA mArgamAM aMtarAya nAMkhe te temanI sAthe jIva sasaTanA yuddha paNa khele che. paraMtu AtmAne prajAne meLavavA mATe tamAre jaMgala, pahADa, bhoMyarA ke dariyAI
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmAno khajAne 141 beTamAM javAnI jarUra nathI. e tamArI najIka che, ghaNe najIka che ane temAMnI vastuo tame sahelAIthI prApta karI zake tema che. A kaMI jevI tevI taka na gaNAya! paraMtu e khajAnAne tamane kharo khyAla nathI, eTale maLelI taka eLe jAya che ane tame jIvanabhara dariddhI rahI jAo cho. - dhananI daridratA karatAM guNanI daridratA vadhAre khataranAka che. ekathI anna, vastra tathA raheThANa vagerenI taMgI anubhavavI paDe che, jyAre bIjAthI pragati, vikAsa, ke aspRdayanA sarva mArgo rUMdhAI jAya che ane mAnavatA cAlI jAya che. AthI guNanI daridratAne te paDachA paNa leze nahi. AtmAnA khajAnAmAM aneka guNaratna bharelA che, paNa temAM be guNaratna bahu moTAM che. temano prakAza anero che, temanuM pANI ane khuM che. temanAM nAma chejJAna ane darzana. utpattinA kramathI joIe te darzana paheluM che ane jJAna pachI che, mahavanI daSTie joIe te jJAna paheluM che ane darzana pachI che. - jJAna prAptinuM nimitta maLatAM ApaNane "kaMIka, e je askuTa ke sAmAnya bodha thAya che. te darzana ane tenA * jaM sAmannagahaNaM bhAvANaM naiya kaTu AgAraM / avisesiuNa atthe daMzaNamii buccae samaye // phuTa AkAra karyA vinA tathA arthanI vizeSatA vinA bhAvonuM je grahaNa karavuM tene zAstromAM darzana kaheluM che. " hAlanuM mAnasazAstra A kriyAne Perception kahe che,
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ smAtmatattvavicAra rUpa, raMga, avayava, sthAna vagerenA sphuTa vizeSa edha thAya che te jJAna. jJAte anena amAr vA tijJAnam - -jenA vaDe te jenAthI jANI zakAya te jJAna. A vyAkhyA pramANe dazanane paNa jJAnanA ja eka bhAga kahI zakAya, kANu ke te vastunuM jJAna thavAmAM upayogI che. 142 jANavu e eka prakAranA cetanAvyApAra che, eTale te cetanAyukta dravyamAM ja sabhave che, AvuM cetanAyukta dravya AtmA che, eTale jANavAnI kriyA AtmAmAM ja sabhave che. taLAI mazarUnI hAya. paNa tenI suMvALapa khATalA ke pala`gane jaNAtI nathI. mIThAI game teTalI svAdiSTa hoya. paNa kaDachI ke camacAne tenA svAda lAgatA nathI. phula game tevA sugaMdhI hAya, paNa TApalI ke phuladAnIne tenu bhAna thatuM nathI. mugaTa, hAra vagere game teTalAM suMdara heAya, paNa DAbhaDAne e suMdaratAnA khyAla AvatA nathI. ane vINA-sItAra vageremAM svaranI game tevI madhuratA hoya, paNa khurazI ke divAlane tenA anubhava thatA nathI. cetanA vyApArane kahevAmAM Ave che upayAga, paNa te tame samajo che evA arthamAM nathI. eka ja zabdanA judA judA arzI thAya che. te para eka chAMta sAMbhaLe. bhIla rAjAnI traNa rANInuM dRSTAMta. traNa rANIo sAthe laIne bhIla rAjA pravAsa karI rahyo hatA. jyAM pahoMcavAnu` hatu`, te sthAna hajI ghaNuM dUra hatuM. te vakhate eka rANIe kahyuM ke he svAmin! tarasathI "
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne khajAno 143 mAruM gaLuM sUkAya che, te pANI lAvI Apa." bIjI rANIe kahyuM ke " he nAtha ! mane khUba bhUkha lAgI che ane ApaNI pAse kaMI bhAtuM nathI, mATe koI prANIne zikAra karI lAve te mArI bhUkha bhAMguM." trIjI rANIe kahyuM ke "have to raste bahu kaMTALA bharelo lAge che, mATe koI suMdara gIta gAo, te citta prasanna thAya ane raste sahelAIthI kapAI jAya." bhIla rAjAe traNenI vAta sAMbhaLyA pachI javAbamAM eTaluM ja kahyuM ke "ra nathi " AthI traNe rANIone ema lAgyuM ke amArA praznano javAba maLI gayo che. pahelI samajI ke najIkamAM koI sara eTale sarovara nathI, te pANI kayAMthI lAvuM? ema e kahe che." bIjI samajI ke bhAthAmAM sara eTale bANa nathI, te zikAra zI rIte karuM?" ema e jaNAve che. trIjI samajI ke "sara eTale svara nathI, te zI rIte gAuM? ema ene javAba che." Ama sara zabdanA traNa artha thayA : sarovara, bANa ane svara ahIM upayoga zabdano artha che, vastunA bodha prati AtmAnI pravRtti athavA viSaya taraphanI abhimukhatA. zAstrakAroe tene ja jIvanuM lakSaNa mAnyuM che. zrI uttarA ___ x upayujyate vastuparicchedaM prati vyApAryate jIvo'nenetyupayogaH / jenA vaDe jIva vastunA pariccheda eTale bedha prati vyApAra karepravRtta thAya te upayoga. athavA upa eTale samIpa ane yoga eTale jJAna darzananuM pravatana. jenA vaDe AtmA jJAna darzananuM pravartana karavAnI abhimukhatAvALe, thAya e je cetanA vyApAra te upayoga.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 144 AtmatattvavicAra dhyayana sUtranA aThThAvIzamA adhyayanamAM 'navo vagoLavaLo' evA zabdo Ave che ane pAMcaseA prakaraNu graMthanA kartA vAcaka zekhara umAsvAti mahArAje tattvArthasUtranA bIjA * adhyAyamAM 'jIyono haLam' e sUtrathI * jIvatu lakSaNa upayAga che' ema kahyu che. jIva upayAga lakSaNavALA che. enA atha e ke dareka jIvane upacAga hoya che ane tethI te vastunA sAmAnya ane vizeSa ezva prApta karI zake che. ahIM tame pUchaze ke nigeAdanA jIvana upayAga hoya che kharA? tee zuM jANI zakatA haze ?' para'tu nakrisUtramAM kahyuM che ke 'sarva jIvAne akSaranA anatamA bhAga ughADA hoya che.' eTale tamane paNa upayega hAya che ane te paNa kaika jANe che. ahI' eTalI vastu dhyAnamAM rAkhA ke upayoga dareka jIvane hAya che. paNa te badhAne sarakhA hAtA nathI. kamanA kSayeApazama pramANe te AcheAvatto hoya che. dIvA para khAdInu jADuM kapaDuM DhAMkelu hoya teA temAMthI AvatA prakAza ghaNeA mada hoya che. mAdarapATanu kapaDuM DhAMkayu hoya te temAMthI mAvatA prakAza kaika ThIka hAya che ane zarakhatI malamala * te AkhI gAthA nIce mujaba che. * vattaLAvaLo hAjo, nIvo kayonarukalano / nANeNaM daM6NeNaM ca, suheNa ya duheNa ya // 80 // kAla vartanAlakSaNavALA che ane jIva upayAga lakSaNavALA che. te jJAna ane dana vaDe tathA sukha ane duHkhanA anubhava vaDe jANI zakAya che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ a'tmAnA khajAnA 145 DhAMkI hoya te| temAMthI AvatA prakAza ghaNA tejasvI hoya che. A rIte je AtmAne kamanuM AvaraNa gADha hoya tenA upayoga AA hoya che ane kanuM AvaraNa pAtaLuM hoya tenA upayoga vadhAre hAya che. AtmAnI madhyamAM AvelA AThe rucaka pradeze| sava thA zuddha rahe che, eTale tenA para kanru Ava raNa hAtu nathI. jo A pradezA paNa kamathI DhaMkAI jatA hota te jaDa padA'mAM ane tadna nIcalA tharanA AtmAmAM kAI taphAvata raheta nahi. jJAna ane darzana e A upacAganA ja be prakArI che. je upacAga sAkAra eTale vizeSatAvALA DhAya te jJAna kahe vAya ane je upayeAga anAkAr eTale sAmAnya prakAranA hAya tene darzana kahevAya. tame ahI beThA che ane vyAkhyAna sAMbhaLI rahyA che. eTale tamArA upayoga vyAkhyAnamAM che, ema kahevAya, tame DAku pAchuM pheravA ane kANu AvyuM, e jue eTale tamArA upayAga tyAM gayA gaNAya. athavA ghaDiyALa sAme jue ane tenA kAMTA para najara nAkhA tA tamArA upacAga tyAM gayA gaNAya. A rIte tame kAI paNa vastu sAMbhaLe, jue, sUMghA, cAkhA ke spaze, tyAre tamArA upayAga temAM gayA gaNAya. tema ja manathI koI vicAra karavA mAMDA, tyAre upayAga temAM gaNAya. ApaNA upayAga karatA rahe che, eka ja vastu para sthira rahetA nathI. jo eka ja vastu para sthira rahe te ApaNane 10
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 AtmatattvavicAra dhyAna siddha thai gayu' gaNAya ane tethI ApaNA kheDA pAra thaI jAya' paNa chadmastha AtmAone eka vastu parane darzonApaMcAga tathA jJAnApayeAga vadhAremAM vadhAre aMta-muhUta sudhI hAya che, temAM darzanApayoga karatAM jJAnApayeAganA samaya saMkhyAta gaNA vadhAre hAya che. kevaLIAne ane upayAga ekeka samayanA ja hAya che. ApaNuM jJAna vRddhi pAme che, te sAkAra upayoga ke jJAnApayeAgane AbhArI che. te sa`kha'dhI zAstrakAra bhagavate e kahyuM che ke ' savvAo laddhoo sAgArova ogava uttassa no anAcArononavarattasa-kevalajJAnAdi sarva bdhie sAkAra upayAgavALA AtmAne ya che, paNa anAkAra upayeAgavALA AtmAne hotI nathI. ' > jJAna pAMca prakAranuM che : (1) mati, (2) zruta, (3) avadhi, (4) manaHpava ane (5) kevaLa, * leka prakAzamAM kahyuM che ke-- samayebhyo navabhyaHsyAt prabhRtyantarmuhUrtakam / samayona mUhUrtAntamasaGkhyAtavidhaM yataH // " nava samayeAthI mAMDIne aMtamu dUtanI zarUAta thAya che ane eka samaya echA rahe tyAM samaya eTale jenA kalpanAthI nivibhAjya bhAga. te mRta eTale e ghaDImAM jyAM sudhI sudhInA badhAM samayAMtarAne lAgu paDe che.' pazu e bhAga na paDI zake evA kAlane
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA khajAnA 147 sparzanendriyAdi pAMca iMdriyA ane chaThThA mana vaDe vastunA je Adha thAya, tene matijJAna kahevAya chex zabdanAM nimitta vAcya vAcakanA sa`keta rUpe indriyA ane mana dvArA je maryAdita jJAna thAya tene zratajJAna kahevAya che. indriya ane mananI madada vinA AtmAne pratyakSa thatuM amRka kSetravat-amuka kAlavat jJAna te avadhijJAna kahevAya che. kaivalajJAna utpanna thAya tyAre mati, zruta, aSi ane mana:pava jJAna hAtAM nathI, eTale te eka hAya che. te vakhate jJAnAvaraNIya kramanA mela jarA ce hAtA nathI, eTale te nimala hAya che, temAM keAI jAtanI apUrNatA hotI nathI, eTale te paripUrNa hAya che. tenA jevu khIjuM jJAna hai|tuM nathI, eTale te paripUrNa hoya che. ane AvyA pachI cAlyu jatu nathI, eTale te anaMta hAya che.x 'jene kevaLajJAna thAya te AtmA te ja bhavamAM sakala kamanA kSaya karI meAkSamAM jAya che, eTale sava mumukSuonuM dhyeya A kevaLajJAnanI prApti hoya che. * x tattvArtha sUtranA prathama adhyayanamAM kahyuM che ke mati: smRtiH saMjJA cintADiinayoSa canarthAtaram / mati, smRti, sa`jJA, citA abhinamAdha e ekArthI zabdo che, AgameAmAM mati jJAnane mATe miniyoni-abhiniSeAdhika e zabdanA prayAga vizeSa thayelA che. ami-abhimukha, nAi-maryAdita, vodha-jJAna, indriyA ane mananA nimittathI thatu je jJAna arthAbhimukha ane maryAdita heAya te abhinimodh x jJAnanuM vizeSa varNa na AgaLa Avaze.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra mithyAtvInuM matijJAna te matiajJAna kahevAya che. mithyA tvInuM zrutajJAna te zrutaajJAna kahevAya che ane mithyAtvanuM avadhijJAna te vidha gajJAna kahevAya che. mithyAtvIne manaH va ajJAna ke kevaLa ajJAna saMbhavatA nathI. 148 A rIte pAMca jJAna ane traNa ajJAna maLI jJAnApaMcAga ATha prakAranA manAya che. darzana cAra prakAranuM che. (1) cakSudana, (2) acakSu dana, (3) avadhidarzana ane (4) kaivaladana cakSu cakSu vaDe vastunA sAmAnya Adha thavA te cakSudana sivAyanI bIjI indriyA tathA mana vaDe sAmAnya Adha thavA te acakSunnuna. indriya ane mananI sahAyatA vinA AtmAne rUpI dravyanA je sAmAnya medha thAya te avadhidarzana ane AtmAne kevaLajJAna thayA pachI je sAmAnya upayoga thAya te kevaLadarzIna. kevaLajJAna ane kevaLadana sAthe ja hAya che. ahIM tamane prazna thaze ke cakSudana ane acakSuna evA e bhedA kema karyo? tenu samAdhAna e che ke cakSudarzana e sAmAnya medha hovA chatAM bIjI indriAnI apekSAe vizvasta che, eTale tenA bheda judA gaNyA. ' manaH yadana kaeNma nahi?' e prazna paNa tamArAM manamAM uThaze, paNa manaH paya mAtra mAgata bhAvanAeAnuM ja jJAna kare che, eTale tenA viSaya che AleAcanAtmaka jJAna, mAnasika avasthAonuM jJAna, tethI temAM manaH pavadana hetuM nathI.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne prajAne 149 ATha prakArano jJAnapaga ane cAra prakAranA darzane. paga maLI upayoga kula bAra prakArane thAya che. AtmA jyAre janAvaranI yonimAM jAya che, tyAre tenuM jJAna manuSya karatAM ochuM thaI jAya che. cauridiyamAM tethI ochuM, tediyamAM tethI ochuM, beIdiyamAM tethI ochuM ane ebiMdiyamAM tethI ochuM thAya che. jema senuM ghaDatAM ghaDatAM ochuM thavA chatAM e senuM ja rahe che, tema jJAna ochuM thavA chatAM AtmA e AtmA ja rahe che. manuSyanimAM jJAnane ghaNo vikAsa thaI zake che, TheTha kevaLajJAna sudhI pahoMcI zakAya che, tethI ja tene zreSTha bhava gaNavAmAM AvyA che. manuSyano bhAva maLavA chatAM jeo jJAnane vikAsa karatA nathI, tene mATe zAstrakAroe kevA zabda vAparyA che, te jANe che ? jJAna vinA pazu sArIkhA, jANe INa saMsAra; jJAna ArAdhanathI lachuM, zivapadamukha zrIkAra. A saMsAramAM jeo jJAna vagaranA che, arthAt pitAnAM svAbhAvika jJAnaguNano vikAsa karatA nathI, te pazu jevA che. jemaNe jJAnanI ArAdhanA-upAsanA karI che, temaNe zrIkAra evuM mokSasukha meLavyuM che." jJAna-mati akkala vinA sAmAnya vyavahAra paNa cAlate nathI. tethI ja anubhavI puruSoe kahyuM che ke potAnI akkala na pahoMcatI hoya te bIjAnI akkala levI." padabhraSTa maMtrIe
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 AtmatatvavicAra bIjAnI akkala lIdhI, to pharI maMtrIpade AvyuM ane sukhI thayo. ala levA aMge padabhraSTa maMtrInI sthA. eka rAjAne maMtrI svabhAvane saraLa hato ane nAyaba maMtrI mahA khaTapaTI hate. caMdrane mATe rAhu je A nAyaba maMtrI mukhya maMtrInI viruddha roja rAjAnA kAna bhaMbheryA karate. doraDuM roja patthara sAthe ghasAya che, te pattharamAM paNa khADo paDI jAya che, te jIvaMta evA mANasanuM kahevuM zuM? rojanI bhaMbheraNIthI rAjA bharamAyo ane teNe maMtrIne padabhraSTa karyo tenuM sthAna pelA nAyaba maMtrIne ApyuM, paraMtu nAyaba maMtrIne eTalAthI saMtoSa na thaye padabhraSTa maMtrI pAse paisA hoya, pratiSThA hoya te pharI potAnuM sthAna khUMcavI le, eTale aneka jAtanA kAvAdAvA karI, tenI pAsenA tamAma paisA khalAsa karAvI nAkhyA. paisA jAya eTale pratiSThA jAya, e dekhItuM che. have padabhraSTa maMtrIe vicAra karyoH "A gAmamAM vadhAre vakhata rahevuM sAruM nathI. maMtrIpada gumAvyuM, paisA gumAvyA, tema kadAca jAna paNa gumAvIza, mATe bIje gAma cAlyA javuM ane tyAM nazIba ajamAvavuM. A vakhate tenI pAse mAtra savAso rUpiyA bacyA hatA. te laIne paragAma cAlI nIkaLyo. - thoDA divasa bAda te eka zaheramAM dAkhala thayo. tyAM pharatAM pharatAM eka dukAna joI. tenA upara "akkalanI dukAna" evuM pATiyuM mAreluM hatuM. maMtrIe Aja sudhImAM aneka
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne khajAno 151 prakAranI dukAne joI hatI, paNa temAM akkalanI dukAna na hatI. akkalanI dukAna jevAne prasaMga A pahelavahelo ja hatuM, eTale te Azcarya ane kutUhalathI dukAna upara caDa. | dukAnamAM eka mANasa beThe beThe vAMcate hatA. tenI AsapAsanA kabATamAM pustako sivAya bIjuM kaMI najare paDatuM na hatuM. dukAnadAre pUchyuM: "kema bhAI! zuM joIe che?" maMtrIe kahyuMH "zuM tame akakala veco che? e vecAtI maLI zake kharI?" dukAnadAre kahyuM: "alabatta, akkala amAre tyAMthI vecAtI maLI zake che. bole tamAre keTalAvALI akkala joIe che? ochAmAM ochI pacIza rUpiyAvALI che. vadhAre te mAge teTalI. A javAba sAMbhaLI maMtrIe vicAra karyo ke mArI pAse savAso rUpiyA che. temAMthI pacIsa rUpiyAvALI eka akkala levA de." pachI dukAnadArane kahyuM ke "mane pacIsa rUpiyAvALI akkala Apo.' | dukAnadAre kahyuM: "rUpiyA pahelA Apa, mAla pachI maLaze." eTale maMtrIe pacIsa rUpiyA rokaDA gaNI ApyA. dukAnadAre te pisA gallAmAM mUkyA, pachI maMtrIne kahyuM ke "musApharImAM javuM te ekalA na javuM. A sAMbhaLI maMtrIne lAgyuM ke pitAnA paisA pANImAM gayA. ANe AmAM navuM zuM kahyuM? paNa hAryo jugArI bamaNuM rame, e nyAye teNe bIjA pacIsa rUpiyA ApIne kahyuM ke bIjI akakala Apo." tenA manamAM ema ke pahelAMnI kasara bIjAmAM vaLI raheze.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra AtmatattvavicAra dukAnadAre e pacIsa rUpiyA galAmAM mUkIne kahyuM ke pAMca mANasa kahe te vAta mAnavI." paraMtu maMtrIne A akkalamAM paNa khAsa navuM lAgyuM nahi. eTale bIjA pacIsa rUpiyA ApIne kahyuM ke "A vakhate koI suMdara akkala Apo." pelAe rUpiyA ThekANe mUkIne kahyuM ke "je jagAe badhA nAna karatA hoya tyAM ApaNe nAna na karavuM." "AmAM te dukAnadAre kaI akkala ApI nAkhI?' e vicAre maMtrIne bhAre vasavaso thaye, paraMtu eka vAra vadhu ajamAyaza karavA de. ema vicArI teNe cothA pacIsa rUpiyA ApyA ane cothI akkala mAgI. pelAe rUpiyA laIne kahyuM ke koI gupta vAta strIne na kahevI." maMtrI vicAra kare che ke "A to bhAre thaI. je ATalA rUpiyA khAvApIvA mATe sAthe rAkhyA hota to ghaNuM sAruM thAta. paNa raDayA pachInuM DahApaNa zA kAmanuM?" dukAnadAra tenA moDhA parathI samajI gayo ke meM Ane ApelI cAra salAhathI saMteSa nathI thayuM, eTale teNe kahyuM: kema bhAI! tane mArI A salAhamAM vizvAsa nathI besate? A vAta jyAM sudhI vicArarUpe che, tyAM sudhI tane ema ja lAgyA karaze ke AmAM zuM? paNa jyAre tuM ene anubhava karIza tyAre enI mahattA samajAze. tema chatAM je tuM bIjA pacIsa rUpiyA kharcavA taiyAra che te tane eka evI camatkArika vastu ApuM ke jenuM phaLa tane najara sAme ja maLe." have pacIsa rUpiyA kharcavA eTale gajavAnI badhI mUDI
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ VND vvvvvvvv - AtmAne prajAne 153 -~~-~~~-~~-~~~-~~0000000000000sApha karI nAkhavI. AthI maMtrI khUba vimAsaNamAM paDaye, chatAM "palALyuM te pUruM mUMDAvI levA de" e vicAra karI teNe bAkInA pacIsa rUpiyA paNa pelA dukAnadArane ApI dIdhA. A vakhate dukAnadAre potAnI pAsethI ceDAM bIja kADhI retI para pAtharyA ane tenA para pANI reDayuM ke tarata sAkaraTeTIne vela phUTa ane jotajotAmAM tenA para suMdara majAnI TeTI besI gaI. A TeTI kApIne maMtrIne khavaDAvI te amRta jevI mIThI lAgI pachI pelA dukAnadAre kahyuM ke AmAM khUbI te e che ke A rIte TeTI taiyAra thayA pachI temAMthI je bIja thaze te paNa AvuM ja kAma Apaze." pachI temAMnA thoDAM bIja teNe maMtrIne ApyAM. A chellI vastu maMtrIne gamI, eTale pisA gayAno aphasa ghaNe che thaI gayo. teNe vicAra karyo ke "have paradeza javAnI jarUra zI che? A bIjanI karAmatathI ja joItA pisA pidA karI levAze. mATe ghara tarapha pAchA pharavuM. te ghara tarapha pAcho pharyo, tyAM pahelI akkala sAme AvI ke "musApharImAM javuM te ekalA na javuM. paraMtu ahIM sathavAro kone lAva? thoDI vAra vicAra karIne te Aju bAju najara kare che, tyAM vADanI najIka paDela eka zera tenI najare paDaze. zere goLa daDA jevo hoya che ane tenI cAre tarapha tIkSaNa kAMTA hoya che. khAvA vagerenAM kAmasara te mahuM bahAra kADhe che, nahi te kocalAmAM moTuM chUpAvI rAkhe che. "jyAre bIje kaI sathavAre maLatuM nathI, tyAre A
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 AtmatatvavicAra zero zuM che e paNa jIva kahevAya. ema vicArI maMtrIe tene khaDiyAmAM nA ane musApharI cAlu karI. sAMja veLAe te eka jhADa AgaLa AvyA, tyAre khUba thAkI gayA hatA, eTale UMghavAne vicAra karI, jhADanA eka thaDa pAse leTaye, tyAM pelo zere yAda AvyuM. je tene bahAra chUTe mUkI de te pharI patto lAga muzkela, eTale khaDiyAmAMthI derI kADhI tene zerAnA eka page bAMdhI ane tene bIje cheDe pitAnA page bAMdhyo. AthI zera chUTathI harIpharI zake ane bhAgI paNa na zake. pachI te sUtAMnI sAthe ja ghasaghasATa uMghI gaye. - savAre uThIne joyuM te bhayaMkara dazya najare paDyuM. thoDe dUra eka kALe nAga lohIluhANa hAlatamAM niprANa thaIne paDayo che ane tenI pUMchaDI zerAnA mukhamAM che. AthI maMtrI samajI gayA ke rAtre mAro kALa AvI pahoMcyA hatA. paNa A zerAe tenI sAthe laDAI karIne mane bacAvI lIdho che. A vakhate teNe pelA dukAnadAre ApelI suMdara akkala mATe tene AbhAra mAnyo ane have pachI te pramANe ja vartavuM e nirNaya karyo. sAMje eka gAmamAM pahoMce tyAM utAre corAmAM karyo ane tenA jevA bIjA keTalAka musApharo sAthe sUI rahyo. savAre uThIne joyuM to eka sivAya bIjA badhA musApharo uThIne cAlyA gayA hatA. tapAsa karatAM te jANI zako ke pele na uThanAra musAphara rAtri daramyAna mRtyu pAmela che.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAno khajAne 155 thoDI vAra pachI gAmaleka core ekaThA thayA. tyAre prazna e thayo ke Ane avalakaMjala keNa pahoMcADe? musAphara taddana ajANyo hato, tenuM saguMvahAluM ahIM koI na hatuM. eTale badhA lekee maMtrIne kahyuM ke tame Ane avalakaMjala pahoMcADI de. A vakhate maMtrIne bIjI akkala yAda AvI ke "pAMca mANasa kahe te karavuM." eTale maMtrI maDaduM khabhe uMcakIne tene smazAnamAM laI gaye. tene agnidAha detAM pahelAM tenuM zarIra tapAsyuM te kamare eka vAMsaLI bAMdhelI hatI ane te sonAmahorothI bharelI hatI. maMtrIe te kADhI lIdhI ane maDadAne agnidAha dIdhe. Ama bIjI akkala phaLelI jatAM maMtrInA AnaMdano pAra rahyo nahi. have agnidAha dIdhA pachI snAna karavA mATe te nadI para gaye, tyAM ghATa para ghaNA loko nahAtA hatA. A vakhate trIjI akkala yAda AvI ke "je jagyAe badhA snAna karatA hoya tyAM ApaNe nAna na karavuM." eTale ghATathI thoDe dUra sArI evI jagA zodhI kADhI jhaTapaTa nAnAdi kriyA patAvI laI sudhA saMtoSavA gAma tarapha cAlyo. thoDe dUra jatAM pelI vAMsaLI yAda AvI. te teNe snAna karatI vakhate nadIkinAre mUkI hatI, paNa utAvaLamAM levAnI bhUlI gayA hatA. "have vAMsaLInuM zuM thayuM haze?" e vicAre tenA peTamAM phALa paDI, eTale te deDIne nadIkinAre pahe, tyAM vAMsaLI enI e hAlatamAM paDI hatI. te jotAM tenA jIvamAM jIva AvyA ane A trIjI akakala paNa phaladAyaka banI, te mATe pelA dukAnadArane AbhAra mAnavA lAgyA.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra thADA divasa mAda te ghare pahoMce ane utsAhanA AvezamAM pAte anubhavelI badhI vAta pAtAnI patnIne jaNAvI dIdhI A vakhate tene khyAla na rahyo ke pAte cAthI alanA bhaga karI rahyo che. vaLI teNe pelAM bIja pazu patnIne ApI dIdhAM. 156 bIje divase savAre te rAjadarabAramAM gayA. rAjAe tene AvakAra ApI kuzaLa samAcAra pUchyA. nAyaba maMtrIne A na gamyuM. zenuM game? jenuM hRdaya mAtra svArtha ane luccAIthI bharelu hAya te khIjAne sArA ke sukhI joi zakatA nathI A vakhate matrIe vAtamAM ne vAtamAM kahyuM ke 6 mahArAja! A jagatamAM kaIka camatkAra jevu paNa che,' e sAMbhaLI nAyama maMtrI smelyuM ke 'A jagatamAM camatkAra jevI keAI vastu che ja nahi. e tA leAkeAne chetaravA mATenI cAlabAjI che. jo kharekhara camatkAra hoya te karA grAmIta.' 6 A sAMbhaLI maMtrIne paNa pAnA caDaye teNe kahyuM " jo huM sAbIta karI ApuM te tuM zuM heDamAM mUkIza?' pelAe kahyuM: je jIte te sAmAne ghare jAya ane je vastune hAya lagADe te vastu jitanAranI ma`trIe A zarata kabUla karI. have pAtAne akkala ApanAra para tenI zraddhA pUrepUrI besI gaI hatI. uparAMta rAjAne peAtAnI buddhipratibhA khatAvavAnI paNa nema hatI, eTale rAjAne sAkSImAM rAkhIne kahyuM ke 6 A khIja sAkaraTeTInAM che. te caitI para nAkhIne tenA para pANI chAMTIza ke velA kuTaze ane tenI sAkaraTeTI tamane
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAno khajAno 157 khAvA maLaze " A sAMbhaLI nAyaba maMtrI luccuM hAsya karavA lAgyo. maMtrIe bIja retI para nAkhyAM ane pANI reDayuM, pachI pariNAmanI rAha jovA lAgyA. paraMtu thoDI vAra thavA chatAM e bIjamAM kaMI pheraphAra na thaye. A joI maMtrI hebatAI gayo. tene samaja na paDI ke Ama zAthI thayuM? badhI akole phaLI ne AmAM vAMdhe kema Avyo? teNe potAnI hAra kabUla karI, paNa zaratano amala karatAM pahelAM paMdara divasanI mudata mAgI nAyaba maMtrIne jitane mada ho, vaLI te pite bahu udAra che, ema rAjAne dekhADavA mAgato hato, eTale teNe paMdara divasanI mahetala kabUla karI. mAjI maMtrI ghare pAcho na jatAM daDamajala karate pelA akkala vecanAra dukAnadAra pAse pahoMcyA ane banelI badhI hakIkta akSarazaH kahI saMbhaLAvI. dukAnadAre kahyuM ke "AmAM tame eka sthaLe bhUla khAdhI che. badhI vAta strIne kahevI joItI na hatI. je tame ene vAta na karI heta te badhAM sArAM vAnAM thAta. mane lAge che ke tamArI strI ane nAyabamaMtrI maLelAM che ane temaNe tamane uthalAvI pADavA mATe chetarapIMDI karelI che. tame A bIja bArIkAIthI joze te khabara paDaze ke te zekAyelAM che." pachI dukAnadAre potAnI pAsenAM bIja kADhI pharI prayoga karI batAvyuM ane navAM bIja ApyAM tathA have zuM karavuM? e bAbatamAM cheDI salAha paNa ApI. AthI mAjI maMtrI
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 AtmatattvavicAra sa'teSa pAmyA ane peAtAne gAma pAche . paNa te ghare na jatAM sIdhe rAjadarabAramAM gaye| ane have peAtAnI zarata pALavA taiyAra che, mATe tame nAyabama'trIne sAthe laI ghare padhArA ema jaNAvI peAtAnAM ghare gayA. maMtrInu' ghara jUnI khAMdhaNItuM hatuM. upara meTe caDavA mATe eka nIsaraNI mUkavI paDatI hatI. teNe e nIsaraNI mAraphata patnIne upara mAkalI ane bhoMyataLiyethI dareka cIja upara caDAvI dIdhI. pachI patnIne paNa upara ja rahevA dIdhI, te ema kahIne ke tuM upara hAya tA joitu karatuM nIce ApI zake ane nIsaraNI bAjue mUkI dIdhI. thADI vAra pachI rAjA pelA nAyabama'trIne laI matrIne dhare AvyA. matrIe temanu svAgata karyuM. have nAyama matrI cAre bAju najara karIne jue che, paNa je cIja para peAtAne hAtha mUkavA che, te najare paDatI nathI. A vakhate maMtrInI patnIe zarama cheADIne kahyuM kai, 'huM upara beThI chuM' eTale nAyama maMtrIe tenAM mAthe hAtha mUkavAnA vicArathI upara caDavAnA nirNaya karyo ane tyAM paDelI nIsaraNI upADI dAdara para geAThavI. e ja vakhate matrIe kahyu, 'khasa, ApaNI zarata pUrI thAya che. tame A nIsaraNIne hAtha lagADayA che, eTale e nIsaraNI tamArI che.' tyAre ja nAyaba matrIne bhAna AvyuM ke pAte gabhIra bhUla khAdhI che. paNa have bIje upAya na hatA. A vakhate matrIe kahyu ke " mahArAja ! A badhI
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA khajAnA 159 vastu te patI, paNa mAre tamane TeTIvALA camatkAra batAvavAnA che' ema kahI peAtAnI pAsenAM bIja kADhayAM ane ratI para nAkhI, pANI chAMTayuM ke tarata temAMthI velA phuTayA ane sAkaraTeTI taiyAra thaI gaI e rAjAne cakhADI te amRta jevI mIThI lAgI. te khUkha khuza thaI gayA. teNe maMtrIne pUchyuM ke jo A trIjamAM AvI zakti che, tA prathama Ama kema thayuM? maMtrIe kahyuM ke 6 A nAyama matrInI dagalabAjIthI e khIja rAtAAta zekAI gayAM hatAM.' A uttarathI rAjA samajI gayeA ke nAyaba maMtrIe nIsaraNI para hAtha mUkaye te nIsaraNI levA mATe nahi, paNa nIsaraNI parathI upara caDhIne matrInI srI para hAtha mUkavA mATe ja mUkayeA hatA, tethI A maMtrI kharAma cAlanA che ane mArA sAcA matrIne khATI rIte herAna karavA mAge che. AthI rAjAne nAyaba maMtrI para khUkha gussA AvyA ane tenA gaLAmAM pelI nIsaraNI mAMdhI tene AkhA gAmamAM pheravyeA. pachI tene padabhraSTa karI dezanikAlanI sajA karI ane tenu sthAna jUnA maMtrIne Apyu. A rIte akkala maLavAthI padabhraSTa matrI pharI peAtAnAM sthAne AvyA ane sukhI thayA. eTale jJAnanu mahattva kadI paNa echuM AMkavuM nahi. jJAnanA prakAro tathA bIjA guNNA viSe jJAnI mahArAje joyu haze te have pachI kahevAze.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ ET gaos oooooooooooooooooA9099241 69 ka Is 8 23:55 ISAR DASADA R ' karI ooooooooooooood6dSkookhdoooooooooooooooooooooooooooood ha*IES ,ARE , .ka che' te vyAkhyAna navamuM AtmAne khajAno || cAlu) mahAnubhAve ! vyAkhyAnanA prAraMbhe zrI uttarAdhyayanasUtra ane chatrIzamuM adhyayana yAda karI laIe, kAraNa ke te cAlI rahelA AtmAnA viSayanuM udgamasthAna che. loko nadI karatAM nadInAM mULane vadhAre pavitra mAne che ane tethI ja nadInI parakammA karatA karatAM tenA mULa sudhI pahoMce che. dara varSe hajAro loko himAlayanAM gaMgotrI-jametrI zikharanI yAtrAe jAya che, tenuM mukhya kAraNa e che ke gaMgA ane jamanA nadInAM mULa tyAM mAna che. gaI kAle AtmAne khajAne che ane temanuM jhaverAta tapAsavA mAMDayuM, tyAM jJAna-darzana ApaNI najare caDyA, temAM paNa jJAne ApaNuM dhyAna vizeSa kheMcyuM. Aje A jJAna viSe ja tamane kaMIka vadhu kahevuM che. jJAna e AtmadravyanI vizeSatA che. te tamane koI jaDa padArthamAM maLaze nahi. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAsitakAya, kAla ane pudagalAstikAya, e pAMca jaDa che. te keImAM jJAna hotuM nathI.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA khajAnA 11 AtmA jJAna vaDe padArthane jANe che ane jue che, tenA para zraddhA kare che tathA haiya-upAdeyanA viveka karI cAritra mAgamAM AgaLa vadhavAne zaktimAna thAya che. eTale jJAna e dhArmika pragatinu' mULa che, AdhyAtmika vikAsanA pAcA che ane siddhisApAna caDavAnI nIsaraNI che. 8 paDhamaM nALa tao dayA' ' nANakariyAhiM mokkho' ' samyag jJAnakriyAbhyAM mokSa!' vagere sUtro jinapravacanamAM pracalita che. tenA atha e che ke dayA, saMyama athavA koi paNa prakAranI dhArmika kriyA karavI hoya te prathama jJAna joie. jJAna na hoya tA e kriyAe khAkhara thai zake nahi, peAtAnuM kharuM phaLa ApI zake nahi. jIvAnI dayA pALavI, evuM gurumukhethI sAMbhaLyuM, pazu jIva kAne kahevAya ? ajIva kAne kahevAya? jIvatu lakSa zu? jIvanA prakArA keTalA? e jANavAmAM na Ave te vanI dayA zI rIte paLAya ? te ja rIte sayama tathA bIjI kriyAmAM samajI levAnuM. sathArApeArisImAM eka gAthA Ave che. ego me sAsao appA, nANadaMsaNasaMjuoM / sesA me bAhirA bhAvA savve saMjogalakkhaNA || A gAthAnA atha barAbara samajavA jevA che. AtmAnuM anuzAsana kema karavuM, AtmAne ThekANe zI rIte rAkhavA? e saMbadhamAM A gAthA kahevAyelI che. tyAM prathama ema ciMtavavAnuM che ke 'zo, nathi me joae-huM A jagatamAM 11
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 AtmataravavicAra eka chuM. mAruM koI nathI" "nAma naraka tema huM paNa keIne nathI." jenAM sagAMvahAlAM marI paravAryA che, teo paNa dIna banIne-rAMka banIne A vicAra kare che, paNa ahiM evI dInatAthI A vicAra karavAnuM nathI. ahIM te AtmAnI sAcI paristhiti samajIne A vicAra karavAne che. tethI ja kahyuM che ke "vuM zILamANo gavALamajusAra- A rIte adIna manathI AtmAnuM anuzAsana kare." - pachI je vicAravAnuM che, te A gAthAmAM kahyuM che. "jo me tAro kagi--eka mAro AtmA ja zAzvata che." A AtmA ke che? "vALAnaMgbo-jJAna ane darzanathI yukta" jJAna ane darzana e AtmAnA svAbhAvika guNe che, eTale te koI kALe chUTA paDatA nathI. mATe ja AtmAne jJAnadarzana yukta kahyo. ahIM koIne e paNa prazna thAya ke AtmA jo eka ja che, te mAtA, pitA, bhAI, bhaginI, patnI, parivAra, sagAvahAlAM, sabaMdhIjane, mitro vagere zuM che? zuM te pitAnA nathI?' tyAM ema samajavAnuM ke "resA me vA imAvA, sarve saMkosTivavA-jJAna ane darzana sivAyanA badhA bhAve bahirzAve che, kAraNa ke te janmanA saMgathI prApta thayelA che, eTale A janma pUratA ja che, paNa bIjA janma vakhate sAthe AvavAnA nathI." jemane tame "mArA" "mArA" kare che ane jemane pALavA, piSavA tathA rAjI rAkhavA mATe na karavAnAM kAmo karavAnI hade pahoMcI jAo che, te tamane be DagalAM vaLAvIne ja pAchA phare che, paNa temAMnuM keI sAthe AvatuM nathI. tyAre
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAno khajAno dhanamAla zuM sAthe Ave che? ghareNanA dAbaDA, neTanA baMDala ane AlIzAna ImArate badhuM ye ahIM ja paDayuM rahe che. AtmA A vastuonA mohathI duHkhI thAya che ane durgatimAM jAya che, eTale A badhA saMyogo AtmAne duHkhadAyI hovAthI tyAjya che. AtmA eLe AvyuM ane eka javAne; emAM kaMI phera nathI. AtmAnI jJAnazakti ghaNI moTI che. joke aNuba ane aNuzastronI vAta sAMbhaLIne cakita thaI jAya che, paNa e zodhyAM koNe? jJAne ke bIjA keIe? alabatta, AvA jJAnane ApaNe ajJAna kahIe chIe, kAraNa ke te mithyAtvathI cukta che, paNa e eka prakAranuM jJAna te che ja. aNuzaktimAM pudagalanA aNunuM pheTana karavAnI gajaba zakti manAya che, paNa AtmA jJAnazakti vaDe keDo varSamAM saMcita thayelAM karmanAM kSaNa mAtramAM bhukkA uDADI de che. kahyuM che ke jJAnI sAmesAsameM kare kamane beha; pUrva keDI varasA lage, ajJAnI kare teha. "ajJAnI je karmane kSaya kroDa varSanA parizrama karI zake che, te kamano kSaya jJAnI mAtra zva cchavAsa jeTalA samayamAM karI nAkhe che." Ane kaI atizayokti na mAnatA. atizayokti kavio kare. paNa jaina maharSie na kare. teo te jevuM hoya
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 AtmatatvavicAra tevuM ja kahe. paraMtu tamArI buddhi dAkhalA ane dalIthI TevAyelI che, eTale dareka bAbatamAM dAkhalA-dalIlanI icchA rAkhe che. ame paNa tamArI buddhine saMtoSavA pUratA pramANamAM dAkhalA-dalIla ApIe chIe. A viSayamAM tamArAM mananuM samAdhAna eka daSTAMtathI karIzuM. IlAputranuM dRSTAMta dhanadatta zeTha badhI vAte sukhI hatA. paNa temane eke putra na hatuM. loke putra mATe zuM nathI karatA? aneka jezIone pUche che, bhagata-bhUvAne maLe che tathA deva-devIonI bAdhA-AkhaDI rAkhe che. A pramANe dhanadatta zeThe ghaNI bAdhA-AkhaDI rAkhyA pachI IlAdevInI kRpAthI temane eka putra thaye, eTale tenuM nAma IlA putra rAkhyuM ekano eka putra ane zrImaMta ghara eTale tenA laDa koDamAM zI maNa rahe? "dina degunA, rAta gunA" e rIte ucharIne te mATe thayo ane anukrame yuvAvasthA pAmyA. A avasthAmAM manuSyane viSayAbhilASA jAge che ane pUrva saMskA. ranuM baLa pUratA pramANamAM na hoya te tene hAthe keTaleka anartha thAya che. IlAputranuM paNa tema ja banyuM. eka vAra naTa loko ramavA AvyA. temanI eka yuvAna putrIne jeIne IlA putra mohita thaye. "je paraNuM te A naraputrIne ja paraNuM. evI manamAM gAMTha vALI, pachI te Ama-damaNe thate eka tUTelI khATa para sUI rahyo mAtA * jaina sAhityamAM anyatra IlAcIkumAra evuM nAma paNa Ave che.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne khajAno 165 pitAe tene ghaNe manA, tyAre bolyA ke "Aje ApaNA makAnanI nIce je naTa leke nAcatA hatA, temanI putrI mane paraNo te hA, nahi te nA." pitAe kahyuM: "ApaNe tyAM suMdara kanyAnI kayAM kheTa che ke tuM A naTaputrIne paraNavAnI IcchA rAkhe che? paNa IlAputra samaje nahi. Akhare dhanadatta zeThe naTakone bolAvIne kahyuM, ke "tamAre levuM hoya teTaluM ghana lo, paNa tamArI putrI mArA putrane paraNA." naTale kee kahyuMH zeTha! ame amArI putrIne vecavA icchatA nathI. paraMtu tamArA putra je amArI sAthe rahe ane amArI badhI vidyAo zIkhI koI rAjAne rIjhave ane tenI pAsethI moTuM InAma meLave, te tene amArI putrI paraNAvIe. A zaratane nAmozIbharelI gaNuM dhanada zeThe tene spaSTa InkAra karyo, paNa ilAputranuM mana naTaDImAM ceTayuM hatuM eTale teNe e zarata svIkArI lIdhI ane mAtapitA tathA dhanavaibhavano tyAga karI naTanI sAthe cAlI nIkaLyA. mehathI manuSyanA manamAM kevI vyAkuLatA pedA thAya che, tene A namune che. naTanI sAthe rahetAM IlAputra temanI badhI vidyA zIkhI gayo ane rAjAne rIjhavavAnA IrAdAthI te benAtaTa nagare AvyA. tyAM rAjAnI rajA laI rAjamahelanI pAsenA cokamAM khela karavA lAgyA. Aje sarkasanA khela joI lake mahAmAM AMgaLA nAkhe che, paNa ApaNa naTakonA khele tenA karatAM ghaNA caDiyAtA hatA. vAMsa para vAMsa bAMdhe ane tenA para
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 AtmatattvavicAra na paNa vAMsa bAMdhe, pachI mAthe sAta beDAnI hela laI tenA para caDI jAya, temAM na te tene paga lathaDe ke na eke beDuM kuTe. te ja rIte hAthamAM charA, jamaiyA ke talavAra le ane vAMsa para caDI tenA aneka prakAranA khela karI batAve. IlAputre paNa AvA addabhuta khele karavA mAMDayA. rAjA ane rANI A khela jovA mATe jharUkhe AvIne beThA ane leke cokamAM TeLe maLyA. IlAputra vAMsa para caDayo che ane naTaputrI pagamAM ghugharA bAMdhI, kinnara sAde gAyana gAtI, DhAla bajAvI rahI che. "A khelathI rAjA jarUra rIjhaze ane naTaputrI sadAne mArI thaze." e IlAputrane daDha vizvAsa che, paNa rAjAe naTaputrInuM adabhUta sauMdarya joyuM, tyArathI enI dAnata bagaDI che. te e vicAra kare che ke "je A naTa vAMsa parathI nIce paDe ane mRtyu pAme te A naTaputrIne huM mArA aMtaHpuramAM besADI dauM." A paNa karmanI eka vicitratA ja gaNAya ne! jene rIjhava che, jene rIjhavIne moTuM InAma levuM che, te ja manamAM duSTa vicAra karI rahyo che. IlAputre khela ghaNe addabhUta karyo ane lake khUba rAjI thayA; paNa rAjA rIjhayo nahi. eTale te pharI vAra vAMsa para caDe. chatAM ye pariNAma pahelAM jevuM ja AvyuM. je rAjA rIjhe nahi, te jene mATe bAra bAra varasa mahenata karI hatI, te badhI phegaTa jAya, eTale IlAputra trIjI vAra, cothI vAra vAMsa para caDa ane pitAnI vidyAnuM pANI
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne khajAne 167 ~~ ~ batAvavA lAgyo, paNa jeNe pahelethI ja manamAM gAMTha vALI heya te zene re? loko vicAra kare che ke AvA addabhuta khela chatAM rAjA kema rIjhate nathI? jarUra dALamAM kaMIka kALuM che. rANIne paNa rAjAnuM A valaNa UMDA vicAramAM mUkI de che ane rakhe rAjAnI dAnata pelI naTaputrI para paDI hoya, evI zaMkA tenAM manamAM pedA kare che. chevaTe IlAputra pAMcamI vAra vAMsa para caDayo ane jIva saTosaTane khela karavA lAgyo. tyAM tenI najara bAjunI havelImAM gaI. tyAM eka atyaMta rUpavatI navayauvanA strI hAthamAM modakano thALa laIne ubhI che ane munirAjane te grahaNa karavA vinaMti karI rahI che, paNa munirAja modaka letA nathI ke AMkha UMcI karIne pelI strI sAmuM jotA paNa nathI. jJAna thavAmAM paNa kaMIka nimitta joIe, te ilAputrane maLI gayuM. te vicAra karavA lAgyo ke pote yuvAna che, sAme rUpavatI strI che ane ekAMtane yoga che, chatAM temanuM rUMvADuM pharakatuM nathI ane huM eka naTaDInA premamAM pAgala banIne Thera Thera bhaTakI rahyo chuM. dhikkAra che mArI jAtane ! phITakAra ho mArI A mohAMdha dazAne! huM A bujhadIla rAjAne rIjhavavA mArI jIMdagIne hoDamAM mUkI rahyo chuM e paNa mUrkhatAnI parAkASTA che. huM ghaNuM bhUlyA, paNa have mArI bAjI sudhArI laIza. IlAputrane bheganI niHsAratA samajAI ane AtmA
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 AtmatattvavicAra pratyenuM kartavya yAda AvyuM. AnuM nAma ja kharu jJAna. e jJAnanA jhaLahaLATa jema vadhatA gaye, tema tenA kamarAzi nAza pAmavA mAMDayA. hajI te vAMsa para ja che, lekA tene khela karatA joi rahyA che, evAmAM raga badalAi gayA. kroDA varSeAMthI upArjita karelAM karmo nAza pAmyAM ane tene kevalajJAna utpanna thayuM. te ja kSaNe camatkAra khaDA thayA, vAMsa maTIne si'hAsana banI gayA ane ilAputra kevaLI tenA para birAjelA sahunA jovAmAM AvyA. devAe tyAM jJAnamahA utsava karavA mAMDayeA. 6 A joI rANI vicAra karavA lAgI ke * ATaATalI rUpALI rANI ataHpuramAM hAvA chatAM rAjAnu mana eka naTaputrImAM gayu, mATe A sasAra ja asAra che,' A rIte tenAM hRdayamAM jJAnanI jayeAti prakaTI ane te pratikSaNe vadhavA lAgI, eTale tenAM ghAtIkInA paNa nAza thaye ane te kevalajJAna pAmI. A dRzya jotAM zAnuM hRdaya paNa palaTAyuM ane tene peAtAnI adhamatA mATe tiraskAra chUTayA. tenI AMkhamAMthI pazcAttApanAM Asu Tapa Tapa TapakavA lAgyA. tene paNa A sasAra asAra bhAsyA ane temAMthI AtmAne ugArI levAnI bhAvanA prakaDhI, A bhAvanAnA pratApe te paNa gheADI kSaNAmAM ghAtIkA nAza karI kaivalajJAnI banyA. A khAjI naTaDI vicAra anathanuM mULa chu, mArAM rUpe ja kare che ke 'huM ja badhA A ilAputrane ghelA karyAM
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne prajAne 169 ane rAjAnI dAnata bagaDI, mATe dhikAra he A rUpane ! have mAre A naTavidyAthI paNa sayuM! huM sAdhutAnA mArge saMcarIza ane mAruM kalyANa karIza" jJAnano udaya ajJAnane nAza kare che, mohane parAjaya kare che, eTale naTaDInA hadayamAM paNa bhAre parivartana thayuM ane zubha bhAvanA bhAvatAM te paNa kevalajJAna pAmI. pachI te cAre kevaLIoe jagatane dharmano baMdha ApI mahA upakAra karyo . tAtparya ke je kamane ajJAnI koDe varSamAM khapAvI zakato nathI, te jJAnI mAtra zvAse chuvAsamAM khapAvI de che ane kevalajJAna prApta karI muktino adhikArI bane che. jJAnanI ArAdhanA dareka varSe jJAnapaMcamI Ave che ane jJAnanI ArAdhanA utkaTa bhAve karavAno sAda daI jAya che, paNa e sAdane koNa-keTale sAMbhaLe che? jo e sAda sAMbhaLatA hoIe to ApaNuM sthiti AvI na hoya. dharmazAstranuM jJAna nathI, AtmAnuM jJAna nathI, kartavyanuM jJAna nathI, bhakyAbharyA ane piyA peyano vicAra paNa bahu thoDAne Ave che, je sAcuM jJAna vadhe te A paristhiti dUra thAya ane uddhArane mArga mokaLo banI jAya. jJAna pAMca prakAranuM che, e vAta gaI kAle kahevAI gaI che. Aje tenA bhede para prakAza pADIzuM, jethI jJAnanuM varUpa tamArI samajamAM barAbara AvI jaze.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 AtmatatvavicAra matijJAnanA bhedo. matijJAna cAra pagathiye thAya che, eTale tenA mukhya bheda cAra che. (1) avagraha, (2) IhA. (3) apAya ane (4) dhAraNA arthane eTale jANavA gya padArthane grahaNa kare te avagraha temAM prathama vyaMjana (padgalika sAmagrI) grahaNa karAya che ane pachI kaMIka e avyakta baMdha thAya che. eTale avagrahanA paNa vyaMjanAvagraha ane arthAvagraha evA be prakAra che. cakSu ane manane vyaMjanAvagraha thata nathI, kAraNa ke te aprApyakArI che. aprApyakArI eTale vastune prApta karyA vinA ja tene baMdha karanAra, cakSu dUra rahelA vRkSa, parvata tathA caMdrasUryAdine joI zake che ane mana ahI beThuM dUrasudUranA vicAra karI zake che. A zuM haze ?" e te vicAra IhA, "A amuka vastu che" evo nirNaya te apAya, ane tenuM avadhAraNa karavuM eTale yAda rAkhavuM te dhAraNuM. tamane ema thaze ke ApaNe te ghaDAne jotAM ja A ghoDe che, ema jANI jaIe chIe. temAM A cAra pagathiyAM zI rIte maMDAtAM haze? paNa e avazya maMDAya che. ciraparicita vastumAM ApaNe upaga ghaNe jhaDapI levAthI badhAM pagathiyAMne khyAla AvatuM nathI, paNa koI ajANI vastu joIe, tyAre e khyAla barAbara Ave che. mAne ke sAMja veLAe tame eka khetaramAM thaIne pasAra thaI rahyA che tyAM dara kaMIka dekhAya che, eTale tame barAbara najara mAMDo cho
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA khajAnA ane vicAra karaza che ke < 171 A zuM haze ? zuM e kAI tame evA vicAra manuSya ?' pachI jhADanuM huM huM haze ke karA cheA ke 6 mANasa hAya tA kaika halanacalana thAya, vaLI tenA uparanA bhAga nIcenA bhAga karatAM pramANumAM nAnA hoya, tyAre A tA taddana sthira jaNAya che ane tenA uparanA bhAga nIcenA bhAga karatAM pramANamAM kaika mATe lAge che, mATe te jhADanuM ThuMThuM ja che.' pachI tame yAda rAkhI le che ke meM jhADanu huM...huM ja joyuM. A rIte tamane avagraha, ihA, apAya ane dhAraNA e cAre pagathiyAM ahI spaSTa samajAya che. 6 e prakAranA avagatu, IhA, apAya ane dhAraNA e pAMcane pAMca indriyA ane chaThThAM manathI guNIe tA 30 nI sakhyA Ave, paNa temAM cakSu ane mananA vyaMjanAvagraha hAtA nathI, eTale matijJAnanA kula 28 bhedo gaNAya che A bhede jJAnaprAptinA kramane anulakSIne mAnavAmAM AvyA che, * matijJAnanA je 28 bhedA thAya che, te badhA kSaye|pazama ane viSayanI vividhatAthI bAra bAra jAtanA thAya che. (1) bahugrAhI, (2) alpagrAhI, (3) bahuvidhagrAhI, (4) a5vidhamAhI, (5) kSipragrAhI, (6) akSigrAhI, (7) anizritagrAhI, (8) nizritamrAhI. (9) asaMdigdhagrAhI, (10) sagvigrAhI, (11) dhruvagrAhI, (12) apruvagrAhI. eTale matijJAnanA kula 28 x 12 = 336 bhedanI gaNunA paNa zAstramAM thaelI che. A bhedanA avivecana mATe jIe tattvArtha sUtranA prathama aghyAya, sUtra 16,
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 AtmatattvavicAra paraMtu mati eTale buddhinA prakAro joie te cAra che. 1 autpattikI, 2 vanayikI, 3 kAmi~kI ane 4 pAriNAmikI. je buddhi sUtra, guru ke vaDIlanI madada vinA janmAMtarIya sakArAnI kSaceApazamanI tIvratAne lIdhe vastunA yayAtha mane pakaDI zake che ane tenA ceAgya upAya caiAjI zake che, te aupattikI. je buddhi guru ane zAstranA vinaya karavAthI pragaTe che, te vayikI. je buddhi kama eTale vAraMvAranA abhyAsathI utpanna thAya che, te kAmikI; ane je buddhi anubhavathI pAkaTa thayelI hAya che, te pANiAmikI buddhinA A cAre prakArAnu svarUpa tenAM dRSTAMtathI khyAlamAM AvI jaze. aupattikI mudi gAmaDAnA eka kheDUta kAkaDInuM gADu' bharIne najIkanA zaheramAM vecavA gaye. tyAM eka cAlAka mANase AvIne kahyuM ke e kAI mANusa A gADAnI badhI kAkaDIe khAI jAya tA tene zuM Ape?' A te kaI banatu haze? ema mAnIne pelA kheDUte kahyuM ke * jo koI ema kare te tene A nagaranA daravAjAmAMthI bahAra nIkaLI zake nahi evA lADu' Apu' " cAlAka mANase e zaratanA svIkAra karyo ane tenAM gADAmAM bharelI badhI kAkaDIe jarA jarA cAkhI lIdhI. pachI te kheDUta e kAkaDIo vecavA lAgyA, tyAre leAkAe kahyuM ke A badhI kAkaDIe khAdhelI che.' pelA cAlAka A zabdo pakaDI lIdhA ane kheDUtane jaNAvyuM ke 'mArI zarata me pUrI karI che, mATe tArI zarata tu pUrI kara. '
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAno khajAno 173 AAAAAAAAAAAAAA kheDUte te mAneluM ke A lADu ApavAno vakhata ja AvavAno nathI, eTale te saMbaMdhI teNe kaMI vicAra karele nahi, paNa have te gabharAye ane pelAne zaratamAMthI mukta karavA mATe pacIsa rUpiyA ApavA lAgyA. paraMtu pilAe tene svIkAra karyo nahi. kheDUte tene pacIsane badale pacAsa rUpiyA ApavAnI vAta karI, so rUpiyA ApavAnI vAta karI, paNa pelo mAnyo nahi. chevaTe kheDUte vicAra karyo ke "A dhUrta mane cheDavAno nathI. mATe kaI buddhizALIne zedhI kADhuM ane Ano upAya pUchuM" pachI te eka buddhizALI mANasa pAse gaye ke je tenI aupattikI buddhi mATe paMkAte hate. te buddhimAne kheDUtanI badhI vAta sAMbhaLIne kahyuM ke AmAM gabharAya che zuM? A te bahu sahelI vAta che. tuM e mANasane e lADuM ApI zakIza ke je nagaranA daravAjAmAMthI bahAra nIkaLI zake nahi." pachI teNe zuM karavuM te jaNAvyuM. have te gAmaDIo kaMInI dukAnethI mUThImAM samAya te eka lADuM laIne pelA dhUrta tathA nagaralako sAthe zaheranA daravAje gaye ane te lADune daravAjA vacce mUkIne kahevA lAgyA ke "he lADu! tuM A nagaranA daravAjAmAMthI bahAra nIkaLa." paNa lADu nagaranA daravAjAmAMthI bahAra nIkaLI zakyo nahi, eTale teNe e lADu dhUne ApatAM jaNAvyuM ke "A lADu e che ke je nagaranA daravAjAmAMthI bahAra nIkaLI zake evo nathI." pele zuM bele? zerane mAthe savAzera barAbara maLI gayo hate.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 AtmatatvavicAra veneTikI buddhi, eka rAjA sainya laIne vijayayAtrA karavA nIkaLyo. te daDamajala karate eka jaMgalamAM AvI pahoMce. tyAM badhAM tRSAtura thaIne pANInI zodha karavA lAgyA, paNa pANI maLyuM nahi. Akhare eka vRddha sainike kahyuM ke "gadheDAone chUTA mUko. te bhUmi suMghatAM je sthaLe pahoMcaze. tyAMthI pANI maLI Avaze" sainyamAM bhAra uMcakavA mATe keTalAMka gadheDAM paNa rAkhavAmAM AvyAM hatAM, tene rAjAe chUTAM mUkI devAno hukama karyo. A gadheDAM bhUmi suMghatAM sUMghatAM evA sthaLe pahoMcyAM ke jyAM pANIthI bhareluM eka taLAva hatuM. e taLAvanuM pANI pIne rAjAe tathA sinya pitAnA prANa bacAvyA. ahIM vRddha sinikanI buddhine niyikI jANavI, kAraNa ke teNe A buddhi vaDIlene vinaya karIne meLavI hatI. kAmikI buddhi ghANI calAvavI ane lokone tela ApavuM, e ghAMcIne che. ghAMcaNa roja thaDe besatI ane tene joItuM tela ApatI. ema karatAM tene joItuM tela ApavAno khUba mahAvarA paDI gaye. ekavAra kaMI kAme te meDI upara gaI ane nIce gharAko AvI pahocyA. teo kahevA lAgyA ke "A gharAkITANe ghAMcaNa kayAM gaI? amAre kayAM sudhI rokAvuM?" ghAMca upara rahyAM A zabdo sAMbhaLyA, eTale te bolI ke "jene tela levuM hoya te A bArI nIce Ave. jene jeTaluM joIze teTaluM ApIza." eTale tela lenArA bArI nIce goThavAI gayA.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne prajAne 175 pahelAe kahyuM: "eka zera " eTale ghAMcaNe uparathI telanI dhAra karI. tenAthI vAsaNamAM barAbara eka zera tela paDayuM. na ochuM ke vadhAre. vaLI teNe dhAra evI karI ke tenuM eka TIpuM paNa bahAra paDayuM nahi. A rIte je gharake jeTaluM tela mAMgyuM. teTaluM teNe barAbara ApyuM. A tenI kArmikI buddhi jANavI. pariNAmikI buddhi rAjAne tyAM nAnA-moTA aneka sevaka hoya che. temAMthI eka vAra taruNa sevakoe rAjAne kahyuM ke "mahArAja ! sapheda vALavALA ane jINuM zarIravALA vRddhone nokarImAM na rAkhatAM je taruNa heya tene ja nokarImAM che, jethI Apane mahela zobhaze " rAjA karela hatuM, arthAt pariNAmikI buddhivALe hate. teNe kahyuM: "huM tamArI vAta dhyAnamAM rAkhIza." - A vAtane thoDA divasa vItI gayA pachI rAjAe taruNa sevakone bhegA karIne pUchayuM ke "mane lAta mAranArane zuM zikSA karavI joIe ?" taruNa sevakoe tarata javAba Apyo ke "ene zULInI zikSA karavI joIe. pachI rAjAe vRddha sevakone bhegA karIne e ja savAla pUcho, tyAre temaNe kahyuM ke "amane thoDo samaya Apa vicArIne uttara ApIzuM." badhA vRddha sevako bhegA thaIne vicAra karavA lAgyA ke "rAjAne lAta keNuM mArI zake ? kAM te rANu ke kAM te
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 AtmatatvavicAra temanA bALakuMvara. mATe teno te satkAra kare jaIe." thoDIvAre temaNe javAba Apyo ke "mahArAja! Apane lAta mAranArane satkAra kare joIe Azaya pramANe javAba maLavAthI rAjA khuza thaye ane teNe tarUNa sevakone A javAbane havAlo ApIne kahyuM ke "have tame ja kahe ke mAre taruNa nekarone nekarImAM rAkhavA ke kema ?" taruNa sevako zuM javAba Ape? temaNe manathI rAjAnI tathA vRddhonI Tharela buddhinI prazaMsA karI. matijJAnano viSaya ahIM pUrI thAya che. have zrutajJAnanA bhe vicArIe. zrutajJAna kone kahevAya? te ame gaI kAle jaNAvyuM che. je jJAna pustaka vAMcIne, gurune upadeza sAMbhaLIne ke zabdanAM nimittathI thAya te zrutajJAna kahevAya che. ApaNuM jJAnane bahu moTo bhAga A rIte prApta thAya che, eTale tenuM mahattava ghaNuM che. zAstrakAroe cAra jJAnane mUMgA kahyA ane zratane belatuM kahyuM, te Aja kAraNe. kevaLI bhagavaMte kevaLajJAnathI badhuM jANI zake, paNa tenuM vyAkhyAna te zabda dvArA ja kare che. kRtajJAnanA cauda bhedo mAnavAmAM AvyA che. tene tamane sAmAnya paricaya karAvI daIe A bheda jANavAthI tamane zrutajJAnane lagatI paribhASA barAbara samajAI jaze. vividha prakAranI lipio eTale akSaro vaDe je jJAna
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA khajAnA 177 a thAya te akSaragruta kahevAya ane akSaranA upayAga vinA eTale hAtha-paganA izArAthI, DAku halAvavAthI, capaTI vagADavAthI khAMkhArA khAvA vagerethI je jJAna thAya te anakSatruta kahevAya. asaMjJI jIvAnu` je zrutajJAna te asaMjJIzruta kahevAya. ekendriyathI sa'mUrcchima paMcendriya sudhInA jIvA asa'nI che. ane bAkInA paMcendriya jIvA sajJI che, eTale sa'nI jIvAnuM je zrutajJAna te sa'jJIzruta kahevAya. samyakatvadhArInu' raceluM zruta te samyakdyuta kahevAya ane mithyAtvIenu' raceluM zruta te mithyArthAta kahevAya. je zrutanI Adi hoya te sAdizruta kahevAya ane smAdi na hoya te anAdizcaMta kahevAya. je zrutanA aMta hoya te sapa vasitazruta kahevAya ane aMta na hoya te pavasitazrata kahevAya, sAdi, anAdi, sapayavasita ane apayavisata zrutanA vicAra dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe karavAnA che. eka vyaktinI apekSAe zrutajJAna Adi ane aMtavALuM che, eTale te sAdi ane sapa vasita che ane aneka vyaktinI apekSAe te Adi ane atavALu nathI, eTale anAdiapa vasita che. kSetranI apekSAe pAMca bharata ane pAMca eravatamAM sAttisapayavasita zruta che ane mahAvidehamAM anAdiapa vasita zruta che. kAlanI apekSAe utsarpiNI ane avasarpiNImAM sAdisapa visata zruta che ane nAutsaNInAavasarpiNI (mahAvideha kSetramAM AveA kALa che)mAM anAdi apaya visata zruta che. bhAvanI apekSAe bhanya jIvA mATe 12
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 AmataravavicAra sAdisaparyavasita zrata che, abhavya che mATe anAdi apayaMvasita zrata che. jemAM sarakhA AlApako hoya tevuM daSTivAda (bAramA aMga)nuM zruta te aMgamikazruta kahevAya ane jemAM sarakhA AlApa nathI, tevuM daSTivAda sivAyanuM bIjuM zruta te agamizruta kahevAya. zrIgautamasvAmI vagere gaNadhara bhagavaMtoe raceluM te aMgapraviSTazruta kahevAya ane zrI bhadrabAhuvAmI vagere sthavira bhagavaMte e raceluM te aMgabAhyazruta kahevAya. dvAdazAMgI e aMgapraviNabhRta che ane upAMga, pannA vagere aMgabAhyabuta che. zAstronuM jJAna sAMbhaLavAthI maLe che, tethI tene mRta kahevAmAM Ave che. ApaNuM zruta-sAgara jeTaluM vizALa che, eTale tene mRtasAgaranI upamA apAya che. jJAnane lagate je ATha prakArane AcAra che, te A zrutajJAna aMge samajavAne che. zrata egya kAle bhaNavuM, te kAla nAmane jJAnAcAra, zrata guru ane zAstranA vinayapUrvaka grahaNa karavuM, te vinaya nAmane jJAnAcAra zrata guru ane zAstra pratyenA bahumAna pUrvaka grahaNa karavuM, te bahumAna nAmane jJAnAcAra, zrata upadhAnapUrvaka grahaNa karavuM te upadhAna nAmane jJAnAcAra. upadhAna te Aje khUba thaI rahyAM che, eTale tenuM svarUpa tame jANatA ja hazo. - jJAna ApanAra gurunuM nAma, jAti vagere chUpAvavA nahi, te anihUnavatA nAmano jJAnAcAra sUtrapAThanA akSare hoya * zrI haribhadrasUrie zrI mahAvIrastuti apanAma saMsAradAvA nala ratutinAM bIjA padyamAM "sAruM vIrAnamajhanidhi sAruM sAdhu che. e zabdothI AgamonI sarakhAmaNa sAgara sAthe karelI che, anyatra paNa temaNe jinAgamane sAgara sadaMza kahyAM che.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne khajAno 17 te pramANe ja grahaNa karavA, te vyaMjana nAmano jJAnAcAra; sUtrapAThane artha hoya te pramANe ja grahaNa kare, te artha nAmanA jJAnAcAra ane akSaro tathA artha ubhaya zuddha prakAre grahaNa karavA, te tadubhaya nAmane jJAnAcAra. jema TIpe TIpe sarovara bharAya che ane kAMkare kAMkare pALa baMdhAya che, tema thoDuM thoDuM zIkhatAM ghaNuM jJAna maLI zake che, tethI jJAna prAptinI IcchAvALAe reja zeDo zAstrAbhyAsa avazya kare. tame sAMbhaLyuM haze ke - devapUjA gurupAstiH svAdhyAyaH saMyamastapaH / dAnaM ceti gRhasthAnAM SaTkarmANi dine dine / gRhastha cha kartavya haMmezAM karavA lAyaka che. paheluM devapUjA, bIjuM gurunI sevA, trIjuM svAdhyAya eTale zAstrano abhyAsa, cothuM saMyama, pAMcamuM tapa ane chaThuM dAna, eTale zAstrAbhyAsa e mAtra sAdhuonuM ja nahi paNa tamAruM ye nitya kartavya che. tame adhikAra mujabanA graMtha vAMcI zako cho. avadhijJAna vagerenA bhede. avadhi, mana:paryava ane kevaLa e traNe ucca keTinAM jJAne che. te manuSyone saMyama tathA tapanA prabhAve pragaTa thAya che. deva tathA nArakInA jIvane avadhijJAne bhavapratyaya eTale ke bhavanAM nimittathI sahaja hoya che. avadhijJAnane upaga mUke eTale AtmA dUra-sudUra rahelAM rUpI dravyone joI-jANI zake che. avadhijJAnanA mukhya bheda cha che. anugAmI eTale avadhijJAnavALA puruSanI sAthe janAruM. ananugAmI eTale sAthe nahi janAruM. vadhamAna eTale uttarottara vRddhi pAmanAruM
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra ane hIyamAna eTale uttarottara ochuM thanAruM. pratipAtI eTale AvyA pachI cAlyuM janAruM ane apratipAtI eTale AvyA pachI kAyama rahenAruM. - AjanA vijJAne kaleravoyansa vagere zaktione mAnya rAkhI che, te A jJAnanA pUrAvArUpa che. mana paryaya jJAnanA be bhede che. jumati ane vipula mati, temAM Rjumati mane gata bhAvene sAmAnyarUpe jANe che ane vipulamati vizeSa rIte jANe che. Aje jene TelIpathI kahevAmAM Ave che, te AvuM jJAna hovAnI sAbItI Ape che. kevalajJAnamAM koI bheda nathI, eTale te eka che. A rIte matijJAnanA 28, zrutajJAnanA 14, avadhijJAnanA 6, mana:paryayajJAnanA 2 ane kevalajJAnane 1 maLI jJAnanA kula 51 bheda thAya che. AtmAnA khajAnA vize hajI keTaluMka kahevAnuM che, te avasare kahevAze. jaghanya dezAvadhinuM kSetra utsadhAMgulane arAMkhAtamo bhAga che. utkRSTa dezAvadhinuM kSetra saMpUrNa leka che ane ajaghanyatkRSTa dezAvadhinuM kSetra e baMnenI vaccenuM che, je asaMkhyAta prakAranuM che. jaghanya paramAvadhinuM kSetra eka pradezAdhikaloka che. utkRSTa paramAvadhinuM kSetra asaMkhyAta pramANa che ajadhatkRSTa paramAvadhinuM kSetra e baMnenI vaccenuM che. | sarvAvadhinuM kSetra utkRSTa paramAvadhinAM kSetrathI paNa asaMkhyAta gaNuM vadhAre che. lothI adhika kSetra hotuM nathI, kAraNa ke tyAM evo koI padArtha nathI ke je avadhijJAnI jANuM zake. tethI ahIM lekathI adhikane je nideza che te uttarotara jJAnanI sUkSmatAno samajo.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - - - -ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo IA - o oA - saV &N[ PTC -EArA Nooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo Good Afr soorm vyAkhyAna dazamuM AtmAne khajAno (cAlu) mahAnubhAvo ! sAgara samA vizALa jaina zratamAM aneka rane paDelAM che, temAMnuM eka mahAna te zrI uttarAdhyayanasUtra. tenAM adhyayane adhyayanamAMthI prajJAne pavitra prakAza jhaLahaLe che ane te mumukSuone mokSa sAdhanAnuM suMdara mArgadarzana karAve che. chatrIsamAM adhyayanamAM apasaMsArI AtmAno viSaya Ape, te parathI ApaNe AtmasvarUpanI uMDI vicAraNA karavA mAMDI. temAM bIjI aneka bAbate uparAMta AtmAnI amaratA joI, akhaMDatA joI, saMkhyA tathA mUlyane paNa vicAra karyo ane have tene samRddha khajAnA tarapha vaLyA chIe. hAla te khajAne tapAsavAnuM kAma cAlI raheluM che. AtmA jema jJAnadazanathI yukta che, tema vIryathI paNa cukta che. vidakanI paribhASAmAM viryane artha zukra thAya che, paNa ahIM tene artha kriyAzakti samajavAnuM che, A kriyAzakti vaDe AtmA koI paNa kriyA ke pravRtti karavAne zaktimAna thAya che. khAvuM, pIvuM, sUvuM, uThavuM, besavuM, cAlavuM. deDavuM, vicAra karavA, vAta karavI, AnaMdavineda kare,
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 AtmatatvavicAra bhogavilAsa kare, dharmanI ArAdhanA karavI vagere kriyAo AtmAnI A zaktine lIdhe ja saMbhave che. je AtmAmAM A zakti na hoya te AtmAnuM kaMI paNa saMbhave nahi. jaDa vastuomAM yaMtrAdinA prayogathI kriyAzakti utpanna thAya che, paNa te kriyAmAM ane A kriyAmAM ghaNe meTo taphAvata che. yAMtrika kriyAmAM saMjJA (Instincto vicAra (Thought, lAgaNe (Feeling) ke icchA (Will) jevuM kaMI hotuM nathI. mAtra ekadhArI gati (Motion ) hoya che ane te vega (Speed) pUro thatAM aTakI paDe che, jyAre AtmA vaDe thatI kriyAmAM saMjJA, vicAra, lAgaNI ke IcchAnuM tatva hoya che ane tethI temAM vividhatA dekhAya che. kUtarAnuM ramakaDuM cAvI devAthI cAle-doDe kharuM, paNa te jIvaMta kurakuriyAnI jema IcchApUrvakanI vividha gati karI zake nahi. jIvaMta kurakuriyAne cAlatAM AnaMda Ave to te potAnI pUchaDI paTapaTAve, kAna UMcAnIcA kare ke jIbha bahAra kADhepaNa jaDa ramakaDuM tevuM kazuM karI zake nahi. manuSya, pazu Adi jIvaMta prANuo cAlIne ke deDIne amuka sthaLe pahoMcI zake che, paNa jaDa yaMtro potAnI meLe cAlIne ke gatimAna thaIne amuka sthaLe pahoMcI zakatA nathI. * je AtmAo hajI avikasita sthitimAM che temanI kriyAomAM vicAra nahi paNa saMjJA mukhya hoya che. AhAra, bhaya, maithuna ane parigraha e cAra mukhya saMjJAo che. prakArAMtare daza, paMdara ane soLa saMsAone paNa zAstramAM ullekha che.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAno khajAno moTara pitAnI meLe cAlaze ke gatimAna thaze kharI? moTa2mAM peTrola bharIne tene cAlatI karI hoya ane eka dizAmAM choDI mUkI hoya te zuM pariNAma Ave? manuSya, pazu vagere jIvaMta prANIo rastAmAM vaLAMka AvatuM haze te vaLAMka leze, khADe AvatuM haze te kUdI jaze ane sAmethI mAlanI bharelI koI lorI AvatI haze te bAjue haThI jaze. paNa maTara nahi te vaLAMka le, nahi te khADo kUde ke nahi te bAjue haThe. e te cAlI eTale cAlI. pachI bhale thoDI ja vAramAM akasmAta thAya ane tenA bhukko uDI jAya. je mATara pitAnI meLe ja keI sthaLe pahoMcI zakatI heta te DrAIvaranI jarUra raheta nahi. paNa dareka meTarane DrAIvara joIe che, te ema batAve che ke te pitAnI meLe kaI paNa sthaLe jaI zakatI nathI. relave, sTImara, sabamarIna, vimAna vagere sarva yAMtrika vAhananuM ema ja samajavuM. manuSya, pazu vagere jIvaMta prANIo amuka sthaLe javuM heya te rastAmAM bhaze, ArAma karaze, khAze-paze ane vaLI pitAne mArga kApaze, paNa yaMtrathI gatimAna thayela jaDa padArtha tema karI zakaze nahi. baMdukamAMthI goLI chUTI eTale sIdhI nizAna tarapha ja javAnI. te rastAmAM kayAMya thobhe ke kayAMya ArAma kare. yaMtrabaLathI gati karatuM eka rokeTa hamaNAM caMdranI sapATI para pahoMcyuM kahevAya che. te tyAM jaIne athaDAyuM ke utaryuM? je temAM jIvaMta kriyAzakti heta te te rItasaranuM utarANa
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 AtmatatvavicAra karata, paNa e hatI jaDa zakti eTale athaDAyA sivAya bIjuM pariNAma zuM Ave? rekeTamAM manuSyane mokalavAnA prayatna thAya che, te eTalA ja mATe ke yaMtra para kAbu rahI zake. tenI dizA badalavI hoya te dizA badalI zake ane dhAyuM utarANa karI zake. A rIte jaDanI kriyAzaktimAM ane AtmAnI kriyAzaktimAM ghaNo moTo taphAvata che. je AtmA zubhakriyAomAM pravRtta thAya te puNyane saMcaya kare che ane azubha kriyAomAM pravRta thAya te pApane saMcaya kare che. A puNya-pApanAM phaLa tene A lokamAM ke paralokamAM avazya bhogavavA paDe che, tethI ja AtmAne karmane kartA ane bhaktA mAnavAmAM AvyuM che. keTalAka kahe che ke AtmA pote kaMI paNa kriyA karato nathI, paNa Izvara tene kriyA karavAnI preraNA kare che, eTale te sArI ke khoTI kriyA karavAmAM pravRtta thAya che. ahIM prazna e thAya che ke je Izvara ja AtmAne kriyA karavAnI preraNuM karato hoya te mAtra sArAM kAma karavAnI ja preraNA kema karato nathI? kharAba ke duSTa kAma karavAnI preraNA zA * Izvaraprerito gacchet , svarga vA zvabhrameva vA / anyo janturanIzo'yamAtmanaH sukhaduHkhayoH // IzvaranI preraNAthI jIva svargamAM athavA narakamAM jAya che, tema ja IzvaranI preraNuM vinA A jIva potAne sukha meLavavAmAM ke dukha meLavavAmAM samartha nathI."
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne khajAne mATe kare che? kharAba ke duSTa kAma karavAnuM pariNAma duHkhaprAptimAM ja Ave, eTaluM ApaNe sAmAnya buddhinA mANase paNa jANIe chIe, te sarvajJa evA IzvaranI dhyAna bahAra e vastu kema heya? je e vastu dhyAnamAM hovA chatAM te prANIo pAse duSTa kAmo karAve te ene artha e thaye ke prANIone te jANIbUjhIne duHkhanAM dariyAmAM dhakelI de che. te pachI "mahAdayALuM" "kRpAsiMdhu" "parama pitA" e vizeSaNa sArthaka zI rIte thavAnA ? duniyAno kAyado te ema kahe che ke je gune kare te sajAne pAtra ane gune karAve te paNa sajAne pAtra. keIne gune karavAnI uzkeraNI karavA mATe iDiyana pInala keDamAM 114 mI ane 109 mI kalamo rAkhelI che, te jANe che ne? eTale prANIo pAse duSTa kAryo ke gune karAvavA mATe izvara paNa sajAne pAtra ja gaNAya. ahIM koI ema kahe ke "Izvara sahuthI moTo che, tethI tene sajA bhegavavAnI hoya nahi." te AmAM nyAya kayAM rahyo? moTo guno karavAnI preraNuM karIne chUTI jAya ane nAne gune karavAnI sajA bhegavyA ja kare e te haDahaDate anyAya ja kahevAya. je kharAba kAma mATe zikSA thatI hAya-thAya ja che-te te baMnene thavI joIe ane sarakhA pramANamAM thavI joIe. Ama Izvarane karmane preraka mAnavA jatAM tenAmAM aneka doSone Aropa thAya che, eTale ema mAnavuM egya nathI. paraMtu A siddhAMtanI sahuthI vadhAre kharAbI che tyAre prakaTa thAya che ke jyAre manuSya aneka prakAranAM duSTa karmo
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 AtmatatvavicAra karavA chatAM potAne javAbadAra mAnatA nathI ane tenA deSane sarva Tepale Izvarane mAthe oDhADe che. "te dArU kema pIdho?" te kahe ke "Izvare preraNA karI." "te mAMsa kema khAdhuM?" te kahe ke "Izvare preraNA karI." "te amukane tyAM corI kema karI ?" te kahe ke "Izvare preraNA karI." ane "te amukanI strI sAthe vyabhicAra kema karyo?" te paNa kahe ke "Izvare mane preraNA karI." thoDA vakhata pahelA ja eka kisso che. eka manuSyanAM manamAM evI bhramaNuM thavA mAMDI ke "mArAM gharanA badhA mANase duSTa che" AthI teNe eka rAtre IzvaranuM smaraNa karyuM ane "he Izvara! tuM mane A duSTone saMhAra karI nAkhavAnuM baLa Apa." evI prArthanA karI badhAnAM khUna karI nAMkhyA. savAre lokone khabara paDI, eTale temaNe polIsane khabara ApI ane polIse khUnanA Aropasara tenI dharapakaDa karI. te aMge kAma cAlyuM, tyAre nyAyadhIze pUchyuM, ke "te A badhAnAM khUna zA mATe karyA?" tyAre pelAe javAba Apyo ke "Izvare mane preraNA karI, eTale meM A khUne karyA che." A sAMbhaLI nyAyAdhIze kahyuM, ke "Izvara mane evI preraNuM kare che ke tene phAMsInI sajA karavI, eTale tane phAMsInI sajA pharamAvuM chuM." Izvarane karmane preraka mAnavA jatAM nyAya ane nItinuM tathA saMyama ane sadAcAranuM kevuM devALuM nIkaLI jAya che, te A parathI spaSTa samajI zakAze, eTale sArA ane beTAM
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne khajAne 187 nammmmm mmaaaaa baMne karmone kartA AmA ja che ane tenAM phaLe tene avazya bhogavavAM paDe che. bRhadAraNyaka upaniSadamAM eka sthaLe kahyuM che ke "yathAkaarii yathAcArI tathA bhavati, sAdhukArI sAdhurbhavati, pApakArI pApo bhavati puNyaH puNyena karmaNA bhavati, pApaH pApena / atho khalvAhuH kAmamaya evAyaM puruSa iti sa yathAkAmo bhavati, tatkarturbhavati yatkarturbhavati tatkarma kurute kadabhisaMpadyate / -mANasa jevuM kAma kare che ne jevuM AcaraNa rAkhe che, te te bane che. sAru kAma karanAre bane che, pApanuM kAma karanAre pApI bane che. tethI ja kahyuM che ke mANasa kAmanAone banelo che. jevI temanI kAmanA hoya, te te nizcaya kare; je nizcaya kare tevuM kAma kare, jevuM kAma kare tevuM phaLa meLave. A zabda sAMbhaLyA pachI kAIne AtmAnI katva ane bhakatRtva zakti viSe kaMI paNa zaMkA rahevI na joIe. AtmAnI kriyAzaktine kAme lagADavI, tene puruSArtha kahevAya che. A puruSArthanA vege ja dharmanI ArAdhanA thaI zake che. puruSArtha na kare te ahiMsA pALI zakAya nahi, tema ja saMyamamAM sthiratA Ave nahi. dharma thavo haze te thaze ema mAnIne besI rahe te dharmanuM ArAdhana kadI paNa thaI zake ja nahi. te mATe daDha saMkalpa karavo joIe ane AtmAnuM vIrya barAbara pheravavuM joIe. haMsa ane kezavanI vAta sAMbhaLe, eTale tamane A vAtanI khAtarI thaze.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 AtmatattvavicAra hasa ane kezavanI vAta. eka gAmanI bahAra e bhAie cAlyA jatA hatA. temAM ha sa mATA hatA ane kezava nAnA hatA. rastAmAM guru mahArAja maLyA. temaNe naine upadeza ApyA ke rAtribhAjana e narakanA daravAjo che, mATe tenA tyAga karI. te vakhate kha'ne bhAIoe rAtribhAjana na karavAnI pratijJA lIdhI. kAmathI paravArI ghare pAchA pharyAM, tyAre rAtri paDI gaI hatI, eTale temaNe jamavAnI nA pADI dIdhI. pitAe pUchyu ke 'kema jamavuM nathI ?' tyAre temaNe pAtAnI pratijJAnI vAta karI. pitAne A khilakula gamyuM nahi. temaNe gharamAM kahI dIdhuM ke ' AvatI kAlathI Amane divasanA bhAgamAM kaI paNa khAvAnuM Apaze| nahi. ' savAre tene dukAne lai gayA ane sAMja sudhI cheADyA nahi. rAtre pAchA AvyA, tyAre mAtAe zeAjana AgaLa dharyuM, paNa pratijJAmAM deDha rahI baMne jaNAe jamavAnI nA pADI dIdhI. mA-bApane thayuM ke Aje nahi teA kAle jamaze. bIjA divase paNa pitAe temane dukAne laI jaI sAMje cheADyA ane teo rAtre ghare pahoMcyAM. A vakhate temanI AgaLa khAvAnuM dharavAmAM AvyuM, paNa temaNe enI sAme najara paNa karI nahi. Ama karatAM ceAtheA divasa thayA, tyAre pitAe kahI dIdhuM ke mArA gharamAM rahevuM hAya te rAte jamavuM paDaze, nahi te tame tamArA rastA zeAdhI le.'
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA khajAnA 189 AthI mane bhAIe tyAMthI cAlatA thayA. paNa e vakhate ha'sane kaMika DhIlA joI pitAe tenA hAtha pakaDI lIdhe ane tene gharamAM rAkhyA. kezava peAtAnI pratijJAmAM acaLa che, para`tu khane che evuM ke divase kaI khAvAnuM maLatu nathI, eTale tene kaDAkA upara kaDAkA thAya che. A rIte sAtamA divasa thayA. tyAre te madhyarAtrinA samaye bha'DIrava yakSanAM madira pAse AvI pahoMcyA. pUnamanI rAtri che ane leAkA tyAM yakSanI prArthanA karatAM beThAM che. temane evI pratijJA che ke A vakhate kAi atithi AvI pahoMce, tA tene jamADIne jamavuM, teo kezavane jotAM hamAM AvI gayA ane tene jamADavAnI taiyArI karavA lAgyA. paraMtu kezave jaNAvI dIdhuM ke 'mAre jamavu' nathI; mATe kai taiyArI karaze nahi. ' leAkA tene vinave che ke bhAI Ama zA mATe karA che ? ame badhA ahI bhUkhyA beThA chIe. tame jamI leA, eTale ame paNa jamI zakIe.' sAta divasanA kaDAkA che, leAkAnI khUba vina'tI che, paNa kezava peAtAnI pratijJAmAMthI caLatA nathI. te leAkAne namratApUrvaka kahe che ke 8 mAre rAtre nahi jamavAnI pratijJA che. mATe tame savAra sudhI theAbhI jAe. pachI huM jamIza.' leAkA kahe che keH jo tame atyAre nahi jamA, tA vAta kAla madhyarAtri para jaze ane tyAM sudhImAM keTalAka bhUkhanA mAryo marI paNa jaze; mATe bhalA thaine amAru' mAnA. tamAre rAtre na jamavAnI pratijJA hoya tA <
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 AtmatatvavicAra paNa ghaNAnAM kalyANanI khAtara rAtre jame." paraMtu e vacane kezavane tenI pratijJAmAMthI calAvI zakyA nahi. have e ja vakhate yakSa prakaTa thayA ane hAthamAM mugara laI kezavanI samakSa Avyo. te kedhathI dhamadhamate moTA avAje kahevA lAge ke "A lekonuM kahyuM tuM kema mAnate nathI? je jIvavuM hoya te atyAre ja jamI le, nahi te A mudagarathI tAruM mAthuM pheDI nAkhIza." yAtrALuo yakSane joI harSanA pikAra karavA lAgyA, paNa kezavanI sthiti ghaNI kaDI thaI paDI, te vicAra kare che. "have zuM karavuM? A yakSa mane jIvate cheDaze nahi. tenuM kahyuM mAnI levuM ane jIva bacAvo ke pratijJA pALIne prANunuM balidAna ApavuM ?" je tenI jagAe koI kAropica mANasa hota te yakSanI dhamakI svIkArI lIdhI hota ane cUpacApa jamI lIdhuM heta, paNa kezave bhAre hiMmata dAkhavIne kahyuM ke "Apane karavuM hoya te kare, bAkI atyAre mArAthI jamI zakAze nahi." A vakhate yakSa tene pratijJA ApanAra guru mahArAjane hAjara kare che ane guru mahArAja kahe che ke "have bahu thayuM. tuM ghaNAnAM bhalAnI khAtara jamI le." paNa kezava vicAramAM paDe che. je gurue mane rAtre na jamavAnI pratijJA ApI te mane rAtre jamavAnuM kema kahe? mATe AmAM kaMIka dage lAge che. eTale te kaMI paNa bolyA vinA UbhuM rahyo tyAre yakSe kahyuM ke "je tuM nahi mAne te tane
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA khajAnA ww pratijJA ApanAra A gurunA nAza karIza ane tArA paNa nAza karIza.' ema kahIne teNe guru para muLaranA prahAra karyo. guru ArttanAda karavA lAgyA, paraMtu hajI cai kezavane lAge che 'mArA guru te evA zaktizALI hatA ke tene A rIte kAI yakSa satAvI zake nahi ane teo mane A rIte khAvAnI vina'tI paNa kare nahi, mATe mAre AnAthI chetarAvu' nahi.' 191 yakSe joyu. ke AthI paNa kezava DagatA nathI, eTale te gurune cheDIne tenA tarapha vaLe che ane dAMta kacakacAvIne mudgara ugAmatAM khele che ke ' joI le, mArI AjJA na mAnavAnuM pariNAma. ' eka mahAkhaLavAna yakSanA lAkha'DI mura mAthA para paDe te mAnavInA zA hAla ? paraMtu tyAM hakIkata jUdI ja manI. tenAM mAthA para tALAcelA muddAra adRzya thayA, yakSa paNa adRzya thayA ane yAtrALue paNu adRzya thayA. eka mahA tejasvI deva tenI samakSa UbhA che ane kahe che ke ha kezava! A badhI devamAyA hatI, tArI AvI aDaga pratijJAthI huM prasanna thayA chuM, mATe tane traNa varadAna ApuM chuM. AjathI sAtame divase tuM rAjA thaiza. tArA zarIranA keIpaNu bhAga dhAi te pANI rAgInAM zarIra para chAMTIza, tA game tevA bhAre rAga paNa maTI jaze ane tArA Atura mane je icchA karIza, te huM pUrNa' karIza. ATalu kahI deva adRzya thaye. bIjA divase kezava eka nagaramAM dAkhala thayA ane tyAM pAraNuM' karyuM. cha divasa tyAM pasAra karyo. have te rAtre sUtA
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 AtmatattvavicAra che, tyAM gAmanA rAjA aputricA maraNa pAme che, eTale matrI vagere paMcadivya kare che, temAM hAthaNInI sUMDhamAM kaLaza ApI navA rAjAnI zodhamAM nIkaLe che te hAthaNI cAlatAM cAlatAM jyAM kezava sUtA che tyAM Ave che, ane tenAM mAthe kaLaza DhALe che. evI rIte bIjA paNa cAra divyeza thAya che AthI matrIe vagere tenA rAjA tarIke svIkAra karI rAjamahelamAM laI jAya che ane tene gAdIe besADI vidhisara abhiSeka kare che. A rIte devatAnu' Apelu prathama varadAna pUru* thAya che. thADA divasa bAda kezava zaheramAM pharavA nIkaLyeA che, tyAM eka cItharehAla bhIkhArI jevA gharaDA mANasane jue che. tenuM mADhuM' jotAM ja te samajI jAya che ke ' A bIju kAi nahi, paNa mArA pitA che.' eTale doDIne page paDe che ane pUche che ke 'pitAjI! A zuM?' pitA paNa tene oLakhI le che ane kahe che ke 'beTA kezava! tuM ahIM karyAMthI !' kezava kahe che: 'huM. ahIMnA rAjA thA chu.' pachI khadhI vAta kare che. te vakhate pitA kahe che ke 'bhAI! teM bahu sArUM kayuM". jo Teka na cheADI, tA AvA sArA divaseA jovAnA vakhata AnyA. huM tA tu gayA che, te divasathI duHkhI duHkhI thaI gayA chuM. te divase tArA bhAI haMse rAtribhAjana karyuM, temAM koi jherI jaMtunI lALa AvI gai, AthI tene ulaTI ane jhADA thavA lAgyA. ghaNA upacAra pachI paNa tenA para kAbU Avye nahI', tenuM zarIra DhIluM kAca thai gayu. ane AkhA zarIramAM vedanA thavA lAgI. game teTalA upAye karavA chatAM A vedanA maTI nahi. Akhare eka anubhavI vRddha vaide kahyuM ke, tame trIsa
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAtmAno khajAno divasa pahelAM amuka auSadha laI Ave to tamAro putra sAje thaI zakaze, pachI koI upAya nathI " eTale huM auSadhanI zodhamAM nIkaLyo chuM ane gAmegAma rakhaDI rahyo chuM. A sAMbhaLI kezavane ghaNuM duHkha thayuM. pitAnuM aMga dhAIne tenuM pANI pAya te ene re ga jarUra maTI jAya paNa e seMkaDo mAIla dUra, tyAM zuM thAya? evAmAM devanuM trIjuM varadAna yAda AvyuM, eTale pitAne tathA potAnA pitAne pitAnAM mULa ghare mUkI devAnI utkaTa icchA karI ane deve temane thoDI ja vAramAM tyAM mUkI dIdhA. deva nimiSa mAtramAM dhAryuM kArya karI zake che, e bhUlavAnuM nathI. kezave pitAnuM zarIra gheIne pANI haMsane pAyuM ke haMsanuM zarIra mULa raMgamAM AvI gayuM ane tenI vedanA paNa zAMta thaI gaI. badhAe kezavane khUba dhanyavAda ApyA ane have pachI rAtribhejana na karavAnI pratijJA lIdhI. pachI pitAnA badhA kuTuMbIjanone sAthe laI te pitAnA rAjyamAM gaye ane dharmanuM pAlana karI sukhI thaye. tAtparya ke dharmanuM ArAdhana karavuM hoya te daDha saMkalpa ane puruSArthanI jarUra che. puruSArthanI pratiSThA. vyavahAramAM paNa puruSArthanI pratiSThA ochI nathI. eka kAma hAtha dharI tenI pAchaLa satata maMDyA rahenAra game tevAM durghaTa kAryo paNa pAra pADe che ane yaza-lAbhanA adhikArI 1
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 AtmatatvavicAra thAya che. mahAbhAratanA morace jaya meLavavo e jevuM tevuM kAma na hatuM, paNa pAMDavoe puruSArtha choDayo nahi, ane vijaya meLavyuM. zrI rAmacaMdrajIe laMkAnA yuddhamAM vijaya zI rIte meLavyo? sinyamAM vAnare hatA. samudra taravAne hato ane sAme mahAbaLiyo rAvaNa je rAjA hatA, chatAM puruSArthane vaLagI rahyA, te vijayanI varamALA temanA gaLAmAM paDI. kavio, lekhaka, patrakAra ane rAjadvArI puruSanAM jIvanamAM paNa tamane A hakIkatane puSTi karanAra aneka dAkhalAo maLI Avaze. - keTalAka kahe che ke lakSmI te bhAgyane khela che, paNa bhAgya e pUrva bhavanA puruSArtha vinA bIjuM zuM che? pUrva bhavamAM je puNyanI kamANI karI tenuM nAma bhAgya, eTale A khare te badhI vAta puruSArtha para AvIne UbhI rahe che. puruSArthanAM pAMca pagathiyAM. puruSArthanAM pAMca pagathiyAM mAnavAmAM AvyAM che, te paNa tamAre jANI levA joIe. utthAna eTale ALasa maraDIne UbhA thavuM, e paheluM pagathiyuM che. kama eTale kAme lAgavuM, e bIjuM pagathiyuM che bala eTale svIkArelAM kAryamAM kAyA, vANI ane manamAM baLane bane teTale upa ga kara, e trIjuM pagathiyuM che. vIrya eTale svIkArelAM kAmane pAra pADavAne ullAsa rAkho, AnaMda mANe e cothuM pagathiyuM che ane parAkrama eTale game tevI muzkelIono sAmano karIne dhapUrvaka UbhA rahevuM, e
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA khajAnA sa pAMcamu' pagathiyu' che. prabhu mahAvIre sAdhanAkAlamAM kevu parAkrama darzAvyuM hatuM te tame jANeA che. gaiAzALA kahetA hatA ke jagatamAM badhA bhAvA niyata che, eTale utthAna, karma khala, vIya ane parAkramathI kaI paNa thavAnuM nahi. sukha-duHkha niyata che ane te prANIne avazya bhAgavavAM paDe che.' tenA A niyativAdanI nira katA prabhu mahAvIre kevI rIte darzAvI ApI, tenI noMdha zAstramAM thayelI che. niyativAdanI nirarthakatA upara saTTAlaputranuM dRSTAMta pAlAsapuramAM sadRAlaputra nAme eka gRhastha rahetA hatA. tenI pAse puSkaLa dhana hatuM. eka kATi hiraNya nidhAnamAM hatu, eka kATi vyAje pharatu hatu... ane eka kATi peAtAnA vyavahAradhaMdhAnA upayAgamAM hatuM. tenI pAse dasa hajAra gAya hatI, tenI mAlIkInAM pAMcaseA hATa pAlAsapura nagarInI bahAra AvelAM hatA. temAM teNe aneka mANaseAne rokayAM hatAM. teo vAsaNa tathA bIjI vastue manAvatA hatA ane rAjamAga mAM lai jaine vecatA hatA. saddAlaputranI patnInu nAma agnimitrA hatu.. saddAlaputra geAzAlAnA bhakta hatA, eTale niyativAdamAM dRDha zraddhAvALA hatA. eka vAra te peAtAnA pagIcAmAM beThA hatA, tyAM AkAzavANI thaI ke ' AvatI kAle ahI eka sarvAMga saCdarzI zaileAkayapUjita mahApuruSa padhAraze temane tu' vadana karaje ane azanapAnAdinuM nima MtraNa karaje,'
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra saddAlaputra samajyA ke AvA mahApuruSa te mArA guru ge!zAlaka vinA khIjA kAi hAya nahi. paraMtu bIjA divase zramaNa bhagavAna mahAvIra tyAM padhAryAM. AkAzavANI thaI hatI, eTale saddAlaputra temanAM darzane gayA. te vakhate bhagavAne AkAzavANInI vAta kahI. AthI sAlaputra Azcaya pAmyA ane temanA pratye zraddhAvALA thayA. pachI teNe bhagavAnane peAtAne joitI vastuo levAnuM nimaMtraNa ApyuM. 192 6 eka vAra saphAlaputra kAcAM vAsaNeAne taDake sUkavatA hatA, tyAM bhagavAna padhAryAM ane temaNe kahyuM : huM saddAlaputra ! A vAsaNa kevI rIte khanyuM che?' sAlaputre kahyuM: 'bhagavan! pahelAM te te mATIrUpe hatu. pachI tene masaLIne cAkaDe caDAvavAmAM AvyuM, tyAre have te vAsaNarUpe banyuM che. bhagavAne kahyuM : 'temAM utthAna, krama, ala, vIya ane parAkramanI jarUra paDe ke nahi?? A praznathI saphAlaputra camakayA, paNa teNe peAtAnA AjIvikA siddhAMta pramANe javAba ApyA ke, 'bhagavan ! utthAna, krama, bala, vIya ane parAkrama vinA ja niyatapaNe te manye jAya che. ' bhagavAne kahyuM: jo 'he saddAlaputra! koI mAsa tArAM A vAsaNA upADI jAya, phekI de ke phADI nAkhe athavA tArI A agnimitrA bhAryo sAthe bhege bhAgave te tuM tene zikSA kare ke nahi ? ' sAlaputre kahyuM : 'he bhagavan ! te huM jarUra te duSTa puruSane pakaDuM, mAMdhuM ane mAru', '
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne prajAne 197 bhagavAne kahyuM: "badhuM koInAM utthAna, karma, bala, vIrya ane parAkrama vinA niyatapaNe banatuM hoya te koI vAsaNa cAratuM nathI, pheDatuM nathI ke tArI strI sAthe bhega bhegavatuM nathI, te pachI tuM zA mATe e puruSane pakaDe, bAMdhe ane mAre? tAre hisAbe to A badhu niyata che ane keInA prayatna vinA bace jAya che." A zabdoe savAla putranI AMkha ughADI nAkhI. pachI teNe bhagavAnane siddhAMta sAMbhaLavAnI IcchA karI. bhagavAne tene pitAnA siddhAMta sArI rIte samajAvyuM, eTale teNe pitAnI strI sahita bhagavAnanA siddhAMtane svIkAra karyo ane temanI pAse zrAvakanAM bAra vrata aMgIkAra karyA. A vratanuM pAlana teNe evI daDhatAthI karyuM ke te prabhu mahAvIranA suprasiddha zrAvakomAM sthAna meLavI zako. 9 * bhagavAna budde paNa gozAlakanA niyativAdane nikRSTa go hato. aMguttaranikAyanA maMphakhalivargamAM kahyuM che ke "he bhikSuo ! A avani upara micchAdaSTi jevo bIje koI ahitakara pApI nathI mithAdaSTi e sarva pApIomAM ziromaNi che, kAraNa ke te sahamathI vimukha rAkhe che. te bhikSuo ! AvA mithAdaSTi jIvo ghaNuM che, paNa medhapuruSa gozAlaka jevuM anyanuM ahita karanAra huM bIjA koIne jete nathI, samudramAMnI jALa jevI rIte aneka mAchalIo mATe duHkhadAyI ahitakara ane dhAtaka nivaDe che, tevI rIte A saMsAra sAgaramAM moghapuruSa gozAlaka aneka jIvone bhramamAM nAkhIne duHkhadAyI ane ahitakara nIvaDe che. maMli gozAlakane vAda badhA zramaNavAdamAM nikRSTa che."
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 AtmatatvavicAre AtmAnI zakti kamathI dabAyelI che. jema karmane lIdhe AmAnI-jJAna-darzanazakti dabAya che, tema kriyAzakti paNa dabAya che. tethI ja jUdA jUdA prANIemAM tenI taratamatA jaNAya che. jyAre karmanAM AvaraNe sadaMtara haThI jAya che, tyAre AtmA A zaktine svAmI che, e vAta siddha thAya che. paramAtmA mahAvIra svAmIe jamyA te ja rAtrie meru parvata upara cosaTha Indra vaDe thatA abhiSekanA samaye pitAnA paganA aMgUThAnAM jarAka dabANathI lAkha je janane meru parvata kaMpAvyA, tevI zakti ApaNAmAM paNa che, paNa ApaNI zakti kamaMthI dabAyelI che. AkhA jagatane vaMsa ane rakSaNa karavAnI tAkAta AtmAmAM rahelI che. karmane lIdhe ApaNe kamajora chIe, kamane vaMsa thatAMnI sAthe ja AtmA anaMta balI bane che. zraddhA puruSArtha zraddhAthI udabhave che ane zraddhAthI ja AgaLa vadhe che. tamArA manamAM evI zraddhA hoya ke huM amuka raste cAlIza ane amuka aMtara vaTAvIza te amuka sthaLe pahocAze, tyAre ja tame e gAma taraphano rasto pakaDo che ane cAlavA mAMDo che. tamArA manamAM evI zraddhA hoya ke huM amuka jAtanuM bhojana karIza te mAruM zarIra sAjuM-navuM raheze, te ja
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne khajAne 199 tame e jAtanuM bhajana karo cho ane tamArA manamAM evI zraddhA hoya ke huM amuka ghadhe karIza te dhana kamAIza, tyAre ja tame e baMdha karavA tayAra thAo cho ne e baMdha karavA lAgo cho. manuSya deraDAnA AdhAre game tevI uMcI bhIMta para caDI jAya che, paNa e deraDuM tUTe te zuM pariNAma Ave che? zraddhAnI bAbatamAM paNa ema ja samajavAnuM che, kAraNa ke e paNa eka jAtanuM AlaMbana che. jyAM zraddhA tUTI, vizvAsa Dage, eTale pravRtti khalAsa. A dhaMdhAmAM barakata AvavAnI nathI. ema tamArA manamAM pAkuM hasyA pachI tame e dhadha kare kharA? dharmAcaraNanI bAbatamAM zraddhAne pahelI mUkavAmAM Ave che. zraddhA vinAnI kriyA pUrNa phala ApatI nathI. jo tamane dharma pravartaka pratye zraddhA hoya, dharmaguru pratye zraddhA hoya ane temanA dvArA upadezAtA siddhAMte pratye zraddhA hoya te e siddhAMtane AcaraNamAM mUkavA taiyAra thAo, eTale prathama puSTi zraddhAnI karavAmAM Ave che. | zraddhA konA para mUvI ? te paNa vicAravA jevuM che. beTI davA para zraddhA rAkhIne tenuM sevana karyA karIe te phAyade dUra rahe ane tukazAna jarUra thAya. deva, guru ane
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 AtmatatvavicAra siddhAMtanI bAbatamAM paNa ema ja samajavAnuM che. jeo kudeva, kuguru ane kuvacanamAM zraddhA rAkhIne tene anusare che, temane phAyado thavAne badale nukazAna thAya che, tethI ja zAstrakAroe deva, guru ane pravacananI parIkSA karavAnuM kahyuM che ane temAM je samyapha eTale sAcA jaNAya, tene anusaravAne Adeza Ape che. sudeva, suguru ane sudharma paranI zraddhAne samyaktva kahevAmAM Ave che. samyaktvanA pratApe ja jJAna ane kriyA saphaLa thAya che. eka manuSya bahuzruta hoya ane dhArmika kriyA paNa karatA hoya, paraMtu te samyaktvathI rahita hoya te tene AdhyAtmika vikAsa thavAne nahi zAstrakAra bhAgate kahe che. vinA samyaktvaratnena vratAni nikhilAnyapi / mazyanti tatkSaNAdeva Rte nAthAdyathA camUH // tavimuktaH kriyAyoga: prAya: svalpaphalapradaH / vinAnukUlavAtena kRSikarma yathA bhavet // samyakatva ratna vinA badhAM vrate senApati vinAnI senAnI jema tarata ja nAza pAme che. anukULa pavana vinA jema khetI phaladAyaka thatI nathI, tema samyakatva vinA badhI kiyAe prAyaH a5 phaLa ApanArI thAya che." zrAvakanAM bAra trata samyaktvanuM mUla kahevAya che, kAraNa
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAno khajAne 201 ke temAM paheluM samyaktva uccAravAmAM Ave che ane pachI tratA apAya che. samyaktva viSe AgaLa ghaNuM vivecana karavAnuM che, tethI ahIM tene vistAra nahi karIe, paNa eTaluM jaNAvIe chIe ke "samyaktva e AtmAne mULa guNa che, eTale tene barAbara khela. jenuM samyaktva nirmaLa ane daDha haze te eka kALe avazya mukti pAmaze. " leke AnaMdane zodhe che. koI khAnamAM, kaI pAnamAM kaI gAnamAM te kaI tAnamAM. keIne te kaMcanamAM dekhAya che, te koIne kAminImAM dekhAya che. koIne te makAnamahelomAM dekhAya che, te koIne te mAna-pAna ne adhikAramAM dekhAya che. paNa e badho bhrama che, mAyAjALa che. e kaImAM AnaMda nathI, AnaMda ApavAnI zakti nathI. A te kasturiyA mRga jevI sthiti che. kasatUriyA mRgane karatUrInI mIThI sugaMdha Ave che, ethI te mahita bane che AvI sugaMdha kayAMthI Ave che? te zodhavA AkhA vanamAM bhame che, paNa te enuM mULa sthAna zodhI zakatuM nathI. karatUrI che potAnI TImAM ane zodhe che bahAra te kayAMthI maLe? A rIte AnaMdane zveta vahe che tamArA AtmA- mAMthI ane zodhe che bahAra, te tamane kayAMthI maLe?
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra khAnapAna, gAnAna vageremAM tame AnaMda mAnyA che, mATe te AnaMdadAyaka lAge che, arthAt e AnaMda khAnapAna, ke gAnatAna vagerenA nathI, paNa tamArI mAnyatAneA che. e mAnyatA badalAya te temAMnI kaI vastu AnaMda ApI zake? 202 aruci rAgavALAnI AgaLa mevA-mIThAInA thALa dharA tA te zuM kaheze ? 8 maheraJAnI karIne A vastuo dUra laI jAo.' e ja ke khIjuM kaMi? keAI mANasane yuvAna putra maraNa pAmyA hoya ane tenI AgaLa gAnatAna karavAmAM Ave te te tarata ja mAlI uThaze ke bhalA thaIne A badhuM baMdha kareA ane mane zAMtithI besavA deA.' ka'cana paNa tevuM ja che jyAM sudhI manamAM mAharAyanuM tAMDava cAlu hAya che, tyAM sudhI te AnaMdajanaka lAge che, paNa e tAMDava zamyuM ke te khadhanarUpa bhAse che ane tenA pAzamAMthI chUTavAstu mana thAya che. mAnyatA badalAya tA maheaA kedakhAnAM jevA lAge che, mAnapAna mithyA pacAra bhAse che ane adhikAra akaLAmaNu jagADanArA jaNAya che. AtmA A badhI vastuomAM Ana Mda mAne che, tenuM kAraNu tenI vibhAva dazA che. vibhAva dazA eTale mAhagrasta sthiti, A sthiti jema jema dUra thatI jAya svabhAvamAM AvatA jAya che ane nijAna che tema tema te mANutA thAya che,
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA khajAnA 203 AtmAnA khajAnAmAM AnaMda ThAMsI ThAMsIne bharyAM che, eTale ja te AnaMdaghana kahevAya che, A AnaMda kadI khUTe evA nathI, kadI nAza pAme eve nathI, eTale te akSaya ane avinAzI che. siddha bhagava Mte AvA AnaMda sadA mANI rahyA che ane te ja sarva AtmArthI puruSAnu lakSya che. tame mAhane cheADA, eTale A AnaMdanA anubhava thaze. eka vAra A AnaMdanA anubhava thayA ke pachI tamane paud galika AnaMda gamaze nahi, paulika AnandvanI IcchA thaze nahi. jene cakravartInuM bheAjana maLatuM hoya te kusakAkAdarInAM bhAjananI IcchA zA mATe kare ? ame tamane A vyAkhyAnanA prAraMbhamAM ja kahyuM hatu` ke AtmAnA khajAnA apUrva che, tenI sarakhAmaNI A jagatanA kAi paNa pArthiva padAthI thai zake tema nathI,' e vacanAnA mama have kharAkhara samajAya che ne? vizeSa avasare kahevAze. "
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ . god .. . ... . ... .. 0909 2000000000000000000 Ne, Sponsoreoooooooooooooooooooooooooooo 1 : doshootdooooooooooooooo - - - - oGhooooooooooooooo i vyAkhyAna agIyAramuM sarvajJatA mahAnubhAve ! | zrI uttarAdhyayanasUtranAM chatrIzamAM adhyayanamAMthI udabhavelA AtmAnA viSaya para atyAra sudhImAM keTaluMka vivecana thaI gayuM che, te tamane yAda haze. mahatvanI vAte te tame nahi ja bhUlyA he sAMbhaLelA viSaya para ciMtana-manana karavAthI te barAbara yAda rahe che ane tenuM rahasya paNa hRdayamAM UMDuM utare che. paraMtu ahIM sAMbhaLeluM ahI ja mUkatA jAo te sthiti raLiyA gaDhavI jevI samajavI. "raLiyA gaDhavI kayAM gayA" tA, te kahe TheranA Thera." svAdhyAyanA pAMca prakAromAM trIjo prakAra parAvartanAne che. eno artha che ke je kaMI zIkhyA hoIe, tene vAraMvAra yAda karatAM rahevuM. eka guru celAne pUche che ke - pAna saDe cheDA haThe, vidyA visara jAya; tavA upara reTI jale, kahe celA kayuM thAya? he celA? nAgaravelanAM pAna saDI rahyA che, gheDe haTha karI rahyo che, zIkhelI vidyA bhUlAI rahI che ane tavA upara nAkhelI roTalI baLI rahI che, tenuM kAraNa zuM?" celo buddhizALI che. te cAre praznane eka ja uttara Ape che ke "gurujI pheravyA vinA. eTale nAgaravelanAM
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnA khajAnA 2015 pAnane pheravyA hAta tA te saData nahi, gheADAne rAja pheravyA karyAM hAta tA te haThIlA banata nahi zIkhelI vidyAne pheravyA karI hAta te| bhUlAta nahi ane tavA para roTalI nAkhyA pachI tene pheravI hota te te maLI jAta nahi. eTale je kaI zIkhA-sAMbhaLe tene pheravatA rahevAnI jarUra che. keTalAka sajJatA viSe sAzaka che, teA keTalAka sajJatA hAi zake ja nahi, evA abhiprAya darzAvI rahyA che. khedanI vAta tA e che ke keTalAka jaina paDitA paNa AvuM mAnavAmanAvavA lAgyA che. A havA tamArAM dilane sparzI na jAya te mATe Aje sajJatA sa''dhI ja viziSTa vivecana karavA IcchIe chIe jJAna ane dana AtmAnA svabhAva che, tethI AtmA kadI paNa jJAna ane dazanarahita hAtA nathI. AtmA jyAre prAthamika nigeda avasthAmAM hoya che, tyAre tenu' jJAna ochAmAM echu' hoya che ane jyAre te kevalajJAnI ane che, tyAre tenuM jJAna vadhAremAM vadhAre hoya che. kevalajJAnI eTale pUrNa'jJAnI, sarvajJa. te sarva padArthonA sarvAM paryAye jANIjoI zake che, tema ja bhUta, bhaviSya ane vartamAna kALanI tamAma hakIkatA mAluma karI zake che. kevaLajJAna kai gatimAM thAya? krama vazAt sa'sAramAM paribhramaNa karI rahelA AtmA deva, manuSya, tiya iMca ane nArakI e cAra paikI eka gatimAM avazya hAya, temAM kevaLajJAna kaI gatimAM thAya? te prathama khatAvIzuM. devAne sukhavaibhava ghaNuMA hoya che, paNa cAritra hAtu' nathI,
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra teo aMtarathI Icche che ke je amane mAtra be ghaDI sAmAyikanI sAmagrI maLI jAya, arthAta cAritranI prApti thAya to amAruM devatva saphala thAya, paNa e sAmagrI temane prApta thatI nathI, dene avadhijJAna janmathI hoya che, paNa cAritranA abhAve teo kevaLajJAna prApta karI zakatA nathI. . nArakInA cha devanI mAphaka janmathI ja avadhijJAnavALA hoya che, paNa niraMtara duHkhano anubhava karatA hovAthI cAritrapariNAmI thatA nathI, eTale temane paNa kevaLajJAna thaI zakatuM nathI. tiyAnI hAlata kevI kanphiDI hoya che, te tame jANe che. bhUkha, tarasa, ThaMDI, garamI tathA bIjA aneka jAtanA upadrava temane sahana karavAnA hoya che, temAM cAritranAM pariNAma kayAMthI hoya? x tiya"ne-saMjJI paMcendriyane nimittavazAt jAti maraNajJAna thAya che ane teo pitAne pUrva bhava joI zake te tathA temane nimittavazAt avadhijJAna paNa thAya che. paraMtu cAritranA abhAve teo kevalajJAna pAmI zakatA nathI. * sAmAiyasAmaggiM, devAvi ciMtaMti hiMyayamajjhammi / jai hoi muhattamegaH, tA amha devattaga sulahaM // * tiyAmAM mahAvratone Aropa hovA chatAM temane cAritranA pariNAmone abhAva hoya che, A vastu zrI jinabhadragaNikSamAzramaNe vizeSaNavatI nAmanA graMthamAM spaSTa karI che. * zrItatvArthasUtranA prathama adhyAyamAM "thonimittaH ghavirAH zeSAnAm II 23 me e sUtrathI nAraka ane deva sivAyanA bIjAone nimitavazAta avadhijJAna thAya che, ane te cha prakAranuM hoya che, ema jaNAveluM che.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJatA 207 bAkI rahI manuSyagati. temAM cAritra levAthI kevaLajJAna saMbhave che, manuSya gatine-manuSyabhavane zreSTha mAnavAnuM koI paNa kAraNa heya, te te A ja che. manuSyabhava vinA cAritra nathI, cAritra vinA kevaLajJAna nathI, ane kevaLajJAna vinA mukti nathI. jJAnanA mati, kRta. avadhi, manaparyava ane kevaLa evA je pAMca prakAro kahyA che. te pAMca manuSyane viSe ja saMbhave che. mati ane zratajJAna tene sahaja hoya che. tathA avadhi, manaH5ryAya ane kevaLajJAna labdhijanya hoya che. kevaLajJAna pitAnA puruSArthathI ja prApta thAya che. kevaLajJAna keI nuM ApyuM AvatuM nathI. paNa jAte ja meLavavAnuM hoya che. je puruSArtha kare arthAt saMyama-tapajapa dhyAnanA mArge vicare ane temAM apramatta rahe tene te prApta thAya che. Aja sudhImAM anaMta kevaLIo thaI gayA che, te badhAe kevaLajJAnanI prApti A rIte ja karelI che ane have pachI je anaMta kevaLI thavAnA che, teo paNa kevaLajJAnanI prApti A rIte ja karavAnA che. kevaLajJAnI pitAnuM paNa bhaluM kare che ane duniyAnuM paNa bhaluM kare che. tamAre paNa pitAnuM tathA duniyAnuM bhaluM karavuM hoya te kevaLajJAnI banavAnuM dhyeya rAkhavuM joIe. koI ema kahetuM hoya ke AvuM dhyeya rAkhavAthI zuM phAyado ? kevaLajJAna te hAla prApta thavAnuM nathI, te e kahevuM samajaNa vinAnuM che. Aje vepAra karIe ane Aje ja lakSAdhipati thaI
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 AtmatatvavicAra jaIe evuM hotuM nathI. chatAM vepAra karavAmAM Ave che, tenuM kAraNa zuM? e ja ke bhaviSyamAM mATe napho thavAnI dhAraNA che. te ahIM paNa bhaviSyamAM thanArA moTA lAbhane dhyAnamAM rAkhIne kevaLajJAnI banavAnuM dhyeya rAkhavAnuM che. A bhave nahi te bIjA bhave, bIjA bhave nahi te trIjA bhave. trIjA bhave nahi te teramA bhave, ane teramA bhave nahi te tetAlIzamAM bhave paNa kevaLajJAnI thavuM e sAcuM, e daDha saMka95 manamAM karyo haze ane te anusAra puruSArtha karavA mAMDayA haze, te eka kALe tame avazya kevaLajJAnI thavAnA. daDha saMka95 ane puruSArtha jIvanane saphaLa banAvavAnA amogha upAya che, e kadI paNa bhUlatA nahi. kevaLajJAnathI badhuM jANuM-joI zakAya che. Aje ApaNane koI paNa pUche ke tamArI pITha pAchaLa zuM thaI rahyuM che? te te ApaNe kahI zakatA nathI, kAraNa ke ApaNu jevAnI zakti maryAdita che. paNa kevaLajJAna-kevaladarzananI prApti thAya te ApaNe pITha pAchaLa zuM thaI rahyuM che, te joI zakIe; bhIMta pAchaLa zuM thaI rahyuM che, te paNa joI zakIe; aMdhArA bhoMyarAmAM zuM banI rahyuM che te paNa joI zakIe; ane nagaramAM, jIllAmAM, prAMtamAM, dezanA koI paNa bhAgamAM, zuM banI rahyuM che, te paNa joI zakIe. ghuvaDa rAte aMdhArAmAM joI zake che, paNa divase joI zakatuM nathI. kAgaDo divase joI zake che, paNa te joI zakato nathI. ApaNe divase sArI rIte joI zakIe chIe ane rAtre sAmAnya joI zakIe chIe. kadAca aMdhAruM
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukSatA vadhAre hoya te rAtre joI zakatA nathI, paraMtu kevaLajJAna thAya tA ApaNe divase ane rAte kharAkhara joI zakIe. game tevA ghAra adhakAra paNa ApaNI e danaktine AvarI zake nahi. ati gheAra adhakAramAM mRgAvatI sAvIe kALA nAgane pasAra thatA joyA hatA. 20 A mRgAvatI ane caMdanabALAne thayela. kevaLajJAna, bhagavAna mahAvIra kauzAMbImAM virAjatA hatA, tyAre ca ane sUya pAtAnA svAbhAvika vimAna sAthe temane vaDana karavA AvyA. e vimAnanA tejathI AkAza prakAzavatu rahyuM, tethI leAkeA mADI rAta thavA chatAM hajI divasa che, ema samajIne esI rahyA. sAdhvI mRgAvatInu' paNa ema ja thayuM, jo ke temanAM guruNI mahattA ca'nakhALA tA cagya samaya thatAM pAtAnAM sthAne cAlyA gayA hatA. jyAre mRgAvatIne khyAla AvyA ke A tA mADI zata thaI gaI che, tyAre temane AghAta thayA ane tee pAtAnI bhUlanA pazcAttApa karavA lAgyA. teo upAzraye pahaoNMcyA tyAre caMdanabALAnI mAphI mAgavA lAgyA. guruNI ca'danakhALAe kahyuM ke 'sAdhvIothI mADI rAta sudhI bahAra rahI na zakAya. temaNe samayasara upAzrayamAM AvI ja javu' joIe. ' mRgAvatI phAI sAmAnya sAdhvI na hatA. te mahAzajA ceTakanI putrI hatA, kauzAMkhInI rAjarANI hatA. saMsArIpakSe ca'danabALAnAM mAsI hatA ane karavA dhAre te bacAva thaI x A ghaTanAnI gaNunA eka Azcaya kArI ghaTanAmAM thAya che. 14
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2i10 AtmatatvavicAra zake ema hatuM, paNa bhUlano bacAva zA mATe? ema vicArI teo cUpa rahyA. "jyAre meM sarva choDayuM, tyAre ATalI ye khalanA zA mATe?" e vicAre temanAM manane AvarI lIdhuM, teo zuddha bhAvanAthI dAruNa pazcAttApa karavA lAgyA. A pazcattApanA pariNAme temanI karmazRMkhalAo tUTI gaI ghAtIkarmo nAza pAmyAM ane teo kevalajJAna pAmyA. - mRgAvatIne saMthAro mahattarA caMdanabALAnA saMthArAnI pAse hate. e vakhate upAzrayamAM rAtrine gADha aMdhakAra vyApelo hato. evAmAM mRgAvatIe caMdanabALAnA hAtha tarapha AvI rahela eka kALe nAga joyo, eTale temaNe caMdanabALAne hAtha uMco karyo e nAga caMdanabALAnA hAtha nIcethI pasAra thaI gaye. - caMdanabALA jAgI gayA ane temaNe pitAne hAtha UMco karavAnuM kAraNa pUchyuM. mRgAvatIe kahyuM ke ApanA hAtha tarapha eka kALo nAga AvI rahyo hato, eTale meM Apane hAtha UMce karyo. paNa tame AvA gADha aMdhakAramAM eka kALA nAgane je zI rIte ?" mahattarA caMdanabALAe AzcaryathI pUchyuM. ApanA pratApe thayelAM kevalajJAnanAM kAraNe" sAthvI mRgAvatIe vinayathI javAba Apyo. te ja vakhate caMdanabALA UbhA thayA ane temaNe mRgAvatInAM caraNomAM paDI thayelI AzAtanA mATe kSamA mAgI. A badhI ghaTanA para vicAra karatAM temanAM hRdayamAM paNa pazcAttApane agni prajavalita thaye
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajJatA ane tenA vaDe sarva ghAtaka baLIne bhasma thatAM temane paNa te ja vakhate kevaLajJAna utpanna thayuM. | sarvajJatA zAstrasaMmata che. keTalAka kahe che ke AtmAnI jANavAnI-jevAnI zakti ame kabUla rAkhIe chIe, paNa te sarva jANI joI zake e vAta amArA gaLe utaratI nathI, "kema utaratI nathI?" ema pUchIe te teo kahe che ke "e vAtanuM koI pratyakSa pramANa nathI. Aje keI sarvajJa hoya te batAvo" paraMtu dareka vastu pratyakSa pramANathI ja siddha thatI nathI. keTalIka zAstrAdhAre siddha thAya che. keTalIka yuktithI siddha thAya che, te keTalIka anubhavanA AdhAre siddha thAya che. vaLI Aje koI sarvajJane bhale batAvI na zakIe, paNa evI vyaktio jovAmAM Ave che ke jenA parathI sarvajJanuM anumAna ApaNe karI zakIe chIe. zAstromAM jJAnanA pAMca prakAra jaNAvelA che, temAM kevaLajJAnano nirdeza che. je kevaLajJAna jevI-sarvajJatA jevI koI vastu A vizvamAM heta ja nahi, te zAstrakAro teno nirdeza zA mATe karata? vaLI daraka tIrthakaro sarvajJa ane sarvadarzI hoya che, tethI ja temanI saMvarajULa vyaritIf" tarIke stuti karavAmAM Ave che. temane A sarvajJa-sarvadarzI paNuM kevI rIte prApta thAya che, tenAM viratRta varNane zAstramAM prApta thAya che. anya mahApuruSa ane mahAsatIone kevaLajJAna prApta thayAnI hakIkata paNa zAstromAM-caritragraMthamAM saMgrahAyelI che. zuM A badhuM ye kheDu? zAstrakArone bhUlyA mAnIe, paNa
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 AtmatatvavicAra badhA zAstrakAro bhUlyA? koIne sAcuM kahevAnuM na sUjhayuM ? badhA zAstrakArone beTA kahevAnuM sAhasa te teo ja karI zake ke jenI pitAnI buddhi ThekANe na hoya, athavA bhautikavAdanA bhArathI jaDa banI gayelI hoya. yuktithI paNa sarvajJatA siddha thAya che. yuktithI vicAra karIe te paNa palluM sarvajJatAnI tara pheNamAM ja DhaLe che. phAnasa para jADuM kapaDuM DhAMkayuM hoya te dIvAne prakAza ocho Ave che. pAtaLuM kapaDuM DhAMkayuM hoya to e prakAza vadhAre Ave che ane kapaDuM uThAvI lIdhuM hoya te e prakAza pUra Ave che, tema AtmA parathI karmanuM AvaraNa pUrepUruM haThI jAya to ene pUrNajJAna kema na thAya? je karma e jJAnanuM AvaraNa karanAra padArtha che, te ene nAza thavAthI AtmAne pUrNajJAna thavuM ja joIe. vaLI je thoDuM jANI zake te vadhAre jANI zake ane vadhAre jANI zake te pUruM paNa jANI zake e nyAya che. ka ne jANanAro kha, ga, gha vagere a ne jANe zake che ane kha, ga, gha, vagere akSarane jANanAre bAkInA badhA akSarone jANI zake che. A rIte AtmA thoDAmAMthI vadhAre ane vadhAremAMthI pUrNa kema na jANI zake? ApaNuM jJAna sAmAnya hovA chatAM ApaNe bhUta ane bhaviSyanuM anumAna karI zakIe chIe. pagalAM joIne kahevuM ke ahIMthI haraNa pasAra thAya che, te bhUtakAlIna ghaTanA saMbaMdhI anumAna che ane vAdaLAM tathA pavana vagere parathI kahevuM ke amuka samayamAM varasAda Avaze, e bhaviSyakALanI ghaTanA
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJatA 213 saMbaMdhI anumAna che. ApaNuM A anumAna ghaNI vakhata sAcuM hoya che. te pachI jeo sarvazreSTha jJAnavALA che, te bhUta ane bhaviSyakAlanA sAkSAta darzana kema na karI zake? tarka karaze ke ApaNI pAse sAmagrI che, vastu che, kaMI paNa padArtha ke nIzAna che, mATe ApaNe bhUtakAlIna ke bhaviSyakAlIna anumAna karI zakIe chIe. paNa jyAM vastunuM nAmanIzAna na hoya, koI paNa eMdhANuM na hoya, tyAM tenuM sAkSAt darzana zI rIte thAya? paraMtu A tarka karanAre bhUlavuM na joIe ke dravyanA paryAno nAza thAya che, paNa dravyane nAza thatuM nathI, e te A vizvamAM koIne kaMI svarUpe vidyamAna hoya ja che. eTale tenA parathI bhUtakAlIna tathA bhaviSyakAlIna sthitinAM darzana karI zakAya. khANamAMthI nIkaLelA eka patthara judA judA aneka hAthamAMthI pasAra thaIne "sAIkameTrI' jANanAra pAse Avyo hoya te e tene kapALe aDADIne kahI zake che ke A patthara amuka khANamAMthI nIkaLe che, tene amuka vyaktie kADhyo che, tenI pAsethI amuka amuka pAse AvyA che, vagere. AmAMnI badhI vyaktie vidyamAna hoya che, evuM nathI. ghaNI marI paravArI hoya che, chatAM sAIkemeTrIsTa tenA nAme kahe che. tenuM varNana kare che ane te kharUM hoya che. rAvaNa eka nItimAna rAjA hatA. tene phakta sItA tarapha ja rAga ja hato. te sivAya koI parastrI targyu teNe UMcI AMkhe joyuM na hatuM. eka divasa teNe rAjayanA nimittiyAne tiSIne bolAvIne pUchayuM ke mAruM maraNa kayAre-kema che?"
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 AtmatatvavicAra nimittiyAe grahadazA joI barAbara gaNatarI karIne kahyuM ke "bhaviSyamAM thanAra dazaratha rAjAnA putro baLadeva ane vAsudeva dvArA ane janakarAjAnI putrI sItAnAM nimitte tamAruM mRtyu thaze" A vyaktie te vakhate jagatamAM vidyamAna na hatI, chatAM nimittiyAe e vAta karI ane ApaNe jANIe chIe ke te kharI paDI. nimittiyAo A pramANe cokakasa bhaviSya bhAkhI zakatA, kAraNa ke bhAvInA A banAva temanAM aMtaracakSu samakSa khaDAM thatAM, te pachI tenA karatAM anekagaNu zaktizALI kevaLajJAnInAM aMtaracakSu samakSa e badhuM khaDuM kema na thAya e vastune te yathArtharUpe kema na jANI zake? ApaNe mANasone judA judA viSayamAM niSNuta joIe chIe. koI vyAkaraNamAM niSNAta, keI kAvyamAM niSNAta, keI itihAsamAM niSNAta, kaI bhULamAM niSNAta, kaI tatvajJAnamAM niSNAta, te kaI vijJAnamAM niSNAta. sAmAnya manuSyanI apekSAe temanuM A jJAna ghaNuM ja ucca koTinuM hoya che. vaLI evA paNa prabhAvazALI mANaso jovAmAM Ave che ke je seMkaDo loko eka vAra sAMbhaLIne yAda rAkhI le ane barAbara belI batAve. eTale AtmAnI jJAnazakti agAdha che. A zakti jyAre carama sImAe pahoMce tyAre sarva vastuonA sarva bhA kema na jANI zake? anubhava paNa sarvajJatAne maMjura rAkhe che. tame memerIjhama karanAra mANasone joyA haze. jene memerAIjha karavAmAM Ave che, tenI AMkhe pATA bAMdhI devAmAM
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ sava jJatA 215 Ave che, athavA tenA AkhA zarIra para kALu jADu kapaDuM' ADhADI devAmAM Ave che. pachI mesmerIjhama karanArA peAtAnA hAthamAM kAI cApaDI le ane tenA para mITa mAMDe ke pelA memerAijha thayelA manuSya te kaDakaDATa khAlI jAya che athavA kAI mANumra rastethI pasAra thatA hAya tenA take mesmerijhama karanArA AMgaLI karIne pUche te pelA tenuM yathArtha varNana karI jAya che. kevalajJAna na hovAnA tarka karanArane ame pUchIe chIe ke jyAre eka manuSyanI AMkheA badha hoya che ane tenA upara kapaDu..DhAMkeluM hoya che, tyAre te manuSya A badhuM zI rIte joi zake che?' A parathI eTaluM samajI zakAya che ke AMkhA vinA paNa joI zakAya che ane te jonArA bIjo kAI nahi pazu AtmA che. " hImneTIjhamanI avasthAmAM manuSya behoza hAya che, chatAM tenI AgaLa mUkavAmAM AvelAM pustakamAMthI te hIpnoTIjhama karanAra dhAreluM pAnuM kADhe che ane temAMnA dhArelA paricche vAMcI jAya che ane kAgaLa para lakhI paNa Ape che. khUbInI x peAla branTana pIeca. DI. ke je jagatanA eka mahAna lekhaka che ane jeNe duniyAnAM aneka bhAgamAM saMzAdhana karIne aghyA- vidyA upara pustako lakhyAM che, teNe 'A searoh in secret Egypt-gupta ijiptamAM zodhakheALa ' nAmanAM ati vakhaNAyelAM pustakamAM pRSTha 97 thI zarU karIne hIpneATIjhamanAM adbhuta prayAgA karI batAvanAra meAMzyara eDavarDa eDIjhanuM je varSoMna karyuM che, te A viSayamAM 'pramANurUpa che. AvRtti 16 mI pR. 100 upara A rIte lakhI ApelI paktionuM citra paNa Apelu che.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 AtmatatvavicAra vAta to e che ke A pustaka temaNe agAu kadI joyeluM hetuM nathI. | muMbaImAM vasatA adhyAtmavizArada Do. muLazaMkara hIrajIbhAI vyAsa ahIM beThAM seMkaDo mAIla dUranI vastu jeIne tenuM varNana karI zake che. temaNe saM. 2015nI sAlamAM suMdara bAI helamAM jaina sAhitya prakAzanamaMdira taraphathI jAelA zikSAsmRti-samAroha prasaMge AMkhe pATA bAMdhIne aneka vastunAM nAma kahI ApyAM hatAM, tathA judI judI bhASAnAMpustakonAM nAma paNa kahI ApyAM hatAM. temanI AMkho prathama baMdha karAvIne upara rUnA moTA pila mUkavAmAM AvyA hatA, pachI rUmAla kasIne bAMdhavAmAM AvyuM hatuM, tyAra bAda AThavaDuM khAdInuM kapaDuM bAMdhavAmAM AvyuM hatuM, eTale pATAmAM koI gaphalata hovAnI zaMkAne sthAna nathI. jyAre teo kabATamAM rahelI, bhayamAM rahelI, pANImAM rahelI ane seMkaDo mAIla dUra rahetI vastu kahI zake che, tyAre ApaNane AtmAnI game teTalI dUra rahelI vastu jevA jANavAnI zakti viSe khAtarI thAya che. thoDA vakhata pahelAM muMbaI samAcAra sAptAhikamAM zrI girizacaMdra vanavAsIe "mAnavI bhUta, bhaviSya ane vartamAna * A samAroha jaina zikSAvalInI prathama zreNInAM prakAzananimitta saM. 2015 nA mahA vadi 13 nA divase zrI maMgaladAsa pakavAsAnAM adhyakSasthAne ujavAyo hato ane temAM muMbaInA aneka dhImAna-zrImAne hAjara hatA. temanI samakSa A prayoga karavAmAM AvyA hatA,
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJatA 217 jANI zake che." e eka lekha pragaTa karyo hato. temAM je hakIkata jaNAvI che te, dhyAnamAM levA jevI che. teo e mananIya lekhamAM jaNAve che kemAnavI bhUta bhaviSya ane vartamAna jANI zake che? ApaNe aneka dhArmika purANa-kathAomAM ApaNe mahAna RSimunione bhUta, bhaviSya ane vartamAna batAvanAra tarIke vAMcIe chIe ane hajI paNa tevA saMta-mahAtmAo ApaNA bhAratamAM che ke jeo himAlaya, giranAra vagere pahADonI guphAomAM vAsa kare che ane potAnI dayeya-sAdhanAmAM magna rahe che. te saMta-mahAtmAo koI koIne maLe che ane temanI vAta sAMbhaLI ApaNe vicAramAM paDI jaIe chIe ke zuM sAce ja mAnavI bhUta, bhaviSya ane vartamAna jANI zake che? hA, e vAta sAcI ja che. ghaNA mANase kahe che, bhUta, bhaviSya ane vartamAna mAnavIe jANI zakavAnI vAta vAhiyAta ane eka jAtane daMbha che. ApaNA bhAratIya RSi-munionI mahattA vadhAravA mATe AvI aphavAo uDADavAmAM Ave che. bAkI je mAnavI bhUta, bhaviSya ane vartamAna jANI zakate heya te duniyAmAM je azAMti che, te tarata ja dUra thaI jAya, vagere mane temanAM ajJAna upara hasavuM Ave che ane dukha thAya che. Aje paNa helAMDamAM A eka mAnavI vase che. tenuM nAma che piTara harakosa. te bhUta, bhaviSya ane vartamAna jANI
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra (iMglAMDanA) skoTaleMDa yArDanA eka peAlISTha adhikArIe A vAta sAMbhaLI ane te zakita banatA Azcaya pAmyA. tene ane tenA sahakAryakartAone A aMge khAtarI karavA vicAra thayA. ane temaNe piTarane teDu' mAkalyuM. I. sa. 1951nI nAtAlanA tahevArA hatA. te vakhate skoTaleMDa yADaeN nI peAlIsanuM teDu' AvatAM piTara vicAramAM paDyo, paNa te bahAra Avye, peAlIsa adhikArIe piTarane AvakAra ApatAM kahyuM: * mi. piTara ! ame sAMbhaLyuM che, ke Apa bhUta, bhaviSya ane vartamAna jANI zakA che, e vAta sAcI che? jI.......' piTare namratApUrvaka mAthuM namAvatAM kahyu, ane piTara e peAlIsa adhikArInI khurasImAM geAThavAyA. 6 6 ema? Apa bhUta, bhaviSya ane vartamAna jANI zakA che ?' adhikArIe Azcaya pUrvaka pUchyuM.. * jI........hAlAMDavAsI badhAya A hakIkatathI vAkepha che.' piTare hasIne kahyu. 218 tA Apa ApanI zakti amane batAvaze? amane madada karaze! ?' pelIsa adhikArIe pUchyuM, , ' kahA, 'piTare Tre'kamAM ja javAba ApyA. 6 vesTa minasTara aemAMthI rAjyAbhiSekanI eka mahu mUlyavAna cIja cArAI gaI che. tenI zeAdhamAM Apa amane madada karazeA te ahesAna bhUlAze nahi ane ApanI e adbhuta zaktinI amane pratIti paNa thaze.' peAlIsa adhi kArIe kahyu.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJatA avazya, Apane madada-sahakAra ApIza ? te cAle laMDana..." pilIsa adhikArIe kahyuM, ' "huM taiyAra ja chuM." ane piolIsa adhikArI sAthe piTara eroplenamAM laMDana Avyo. havAImathake laMDananA polIsa adhikArIe piTaranuM AzcaryapUrvaka bahumAna karyuM. piTarane tarata ja vesTa minisTara abemAM lAvavAmAM AvyuM. . piTara AvavAnI jANa thatAM keTalAya laMDanavAsI prekSako piTarane jovA umaTI paDyA. polIse prekSakone dUra karyA ane vesTa misTara abenA daravAjA baMdha karyA. Apa zAMtipUrvaka badhuM joyA karaje ane huM je kahuM tenI noMdha karaje. keIpaNa bAlaze nahi ane zAMtino bhaMga karazo nahi, evI mArI vinaMti che; piTare kahyuM. ane badhA ja polIsa adhikArIe-sI. AI. DI. (laMDana) ophisare Azcarya pAmatAM piTaranI kAryavAhI jetA ja rahyA. - pAMceka miniTamAM zAMtibharyuM vAtAvaraNa chavAI gayuM. piTara beThe ghuMTaNabhara rAjyAbhiSekanA siMhAsana sAme. ane te dhyAnastha banI gayA, jANe koI bhAratIya gI! DIka kSaNe vahI gayA pachI piTare bolavuM zarU karyuM. corI pAMca mANasee karI che.' sI. AI. DI. ephi. sare DAyarImAM nedha karI.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 AtmatattvavicAra 8 eka e aMdara AvyA che ane bAkInA bahAra cAkI karatA hatA.' piTare maDha svare kahyu. tenI AMkheA khaMdha hatI, zvAsa dhImA ane maMDha cAlatA hatA. sI. AI. DI. eki sare tenI paNa nadha karI lIdhI. piTara malatA baMdha thayA, thADIvAra mauna rahyo ane pAchA te melyAH 8 cArImAM maTaranA upayAga karavAmAM Avela.' te mATaranI lAyasansa pleTanA AMkaDA piTare kahyA ane te pAche! theADIvAra mauna rahyo. < leAmbara kaeNmsa sTrITa' piTare kahyu ane te bhAganuM citra paNa batAvyuM. piTaranA eka eka zabda peAlIsa azvikArIe Azcaya mugdha banatA jatA hatA. teNe je sTrITanu nAma ApyuM ane citra khatAvyu. te kharAkhara hatu ane piTara yAre ya A pahelAM iMglAMDa AvyA na hatA! tamArI pAse cArI karanAra DAkuonI kAI cIja che?' piTare peAlIsa adhikArIone pUchyuM. 'hA, A kAza che. tenAthI DAkuoe tALu tADayuM che.' peAlIsa adhikArIe kAza piTara sAme rajU karatAM kahyuM. piTare kAzane joI ane kAza upADI pAche. dhyAnastha anyA. pAMceka miniTa ema ja pasAra thayA pachI piTara AMkhA kheAlatAM AvyA ke cAle! mArI sAthe, ' " * kaI tarapha ? " peAlIsa adhikArIe pUchyuM,
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ muLajJatA 221 ' grInalenamAM' piTare kahyu, ane teo badhA eka meTaramAM caDI beThA. thADIvAra mATara grInalenamAM AvI pahoMcI. 'sAme luhAranI dukAna che, tyAMthI pelA cArAe A kAza kharIdI che.' piTare kahyuM ane pAchA teo vesTa mInasTara amamAM AvyAM. lu'nI cIja pahelAM la'DanamAM ja khapAvelI, paNa pachI glAsagA lai gayela che ?' piTare kahyu. ane pelIse, sI. AI. DI. kAme vaLagI gayA. piTare kahetI hakIkata satya ja hatI. Akhare gunhegAro pakaDAyA ane piTarane prasiddhi maLI. laMDananA patrAmAM tenA phATAA ane paricaya chapAyA. AvA ja eka bIjo prasa`ga perIsanA che. I. sa. 1952mAM perIsanA eka lattAmAM jUnAM makAnamAM jUnA sAmAna vecavAnI dukAna hatI temAM bhedI khUna thayu. khUnIe khUna karIne zaba zuma karyuM hatuM. perIsanI peAlIsane khUna thayAnI jANa thatAM te ghaTanAsthaLe AvI ane tenI kAryavAhI zarU karI. khUnIne pakaDavA mATe polIse te makAnanA mANasAnA ane AjImAjImAM rahetA pADAzIonAM nivedanA lIdhAM paNa na khUnI maLyA ke na khUna thayela vyaktinuM zukha maLyuM. khUnanI jagyAnI AsapAsa sI AI. DI. ane peAlIsA sAdA vezamAM pharyo karatA hatA, paNa kaMI paNa jANavA maLatu' na hatuM.
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra perIsanI peAlIse kamara kasI khUba daoNDadhAma karI zaka paDatI vyaktione pakaDI, caudamA ratnanA paracA paNa batAvyA, khUba samajAvyA, pazu peAlIsanI e SadhIya mahenata vya gai. khUna thayAne eka saptAha....bIjI' saptAha....trIjI' saptAha vyatIta thayuM. 2 vata mAnapatrA perIsanI peAlIsanI kaDaka TIkA karatAM hatAM tyAre peAlIsA Amatema doDadhAma karI vyatha pazInA pADatAM hatAM. khUnI pakaDAtA na hatA, zatra hAtha lAgatuM na hatu. khUna thayAne cAthuM saptAha, pAMcamuM saptAha; ' saptAha pasAra thayuM. perIsanA polIsa adhikArIe mAthe hAtha daine beThA ! sI. AI. DI.ee kapALa phUTayu' tyAM eka peAlIsa adhikArI kUdakA mArIne UbhA thayA gayA varSamAM laDanamAM rAjyAbhiSekanI cArAyelI cIjanA gunhegAro meLavI ApanAra bhaviSyavaktA piTara yAda AvyA. ane te haSa'mAM nAcI uThayA piTarane lUka DhAla karyAM. anela ghaTanAnI jANa karI ane perIsa melAnyA. gheADA ja vakhatamAM piTara perIsa polIsa adhikArI sAme hAjara thaye. teNe vistRta hakIkata mAgI ane peAlIsa adhikArIoe te pUrI pADI, piTara sthaLa jovA mAgyuM ane je vyaktinuM khUna thayuM hatu. tenA phATA jovA mAgyo. peAlIsa adhikArIoe mRta vyaktinA phATA ApyA. piTara te phATA sAme dhyAnastha khanI joI rahyo. khAda khelyA 'mArI sAthe cAleA. ' ane piTara cAlate thayA,
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvatA perI sanI UMcAM UMcAM makAno ane zerIo vaTAvate te jUnA makAna pAse AvIne Ubho rahyo. polIsa adhikArIo tenI sAthe hatA. teo Azcaryamugdha banI gayA. te makAnamAM AgaLa vadhyA. piolIsa adhikArIoe tene ghaTanAsthaLa batAvyuM. "khUna ahIM thayuM nathI " piTare kahyuM. zuM kahe che, mi. piTara?" polIsa adhikArIthI pUchAI gayuM. "A ghaTanAsthaLanA pUrAvA kahe che khUna ahIM ja thayuM che!" "tamArA pUrAvA kahetA haze. tame A makAnanuM khUba jhINavaTapUrvaka nirIkSaNa karyuM che?" piTare pUchyuM. hA. makAnane eka paNa khUNe ane eka paNa divAla khUba ja nirIkSaNa pUrvaka joyA vinA mUkyA nathI. polIsa adhikArIe kahyuM. - A makAnamAM bhUgarbha che. nIce eka oraDo che." "zuM kahe che? zuM A vAta zakya hoI zake? Azcarya! mI. piTara! bhrama te nathI ne?" piolIsa adhikArIe pUchayuM. A" piTare kahyuM ane teNe eka jagAe bUTanI eDI dabAvI ke sAme bhUgarbhamAM rahelA eAraDAnuM dvAra khulI gayuM ane te bhUgarbhamAM utaryo. bhUgarbhanA oraDAmAM eka khUNe batAvyo. "ahIM khUna thayela vyaktinuM zaba che," piTare kahyuM. ane polIsoe te sthaLa tarata ja khedayuM to maranAra vyaktinuM zaba maLI AvyuM. pachI piTare tyAM UbhA UbhA ja
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 AtmataravavicAra tenuM khUna karanAra eka strI ane be puruSonAM nAma ApyAM. piolIsane temAMnI eka vyaktinAM raheThANanI te khabara hatI. A rIte piolIse piTaranI adabhuta zaktinI madadathI eka mukela ane muMjhavaNabharyo gunha pakaDa. A baMne kissAo bhUtakALanA joyA. have tenI bhaviSyakathananI zaktine eka kisse joIe. perisamAM eka "lIboregeTa' nAmanA parAmAM vasatAM ane eka sAro udyoga dharAvatA vahepArIe piTarane bolAvyo. piTara vahepArIe ApelA samaye tenAM kArakhAne-ophise maLyo. e vakhate te vepArIne kArbonika gesanI bATalImAM bharavAne eka na ughoga zarU karavAno vicAra hatA. tenA mATe ja vahepArIe piTarane bolAvyuM hatuM. vahepArI ane piTara eka bIjAne jarA paNa oLakhatA na hatA, tema vahepArInuM kArakhAnuM paNa piTare kayAreya joyuM na hatuM. tema tenA kArakhAnAmAM rahelAM Adhunika mazIne paNa joyA na hatAM. vahepArI, menejara, kArakhAnAne mikenika ane piTara pharatAM pharatAM eka pachI eka mazIna jotAM jAya che. evAmAM piTara eka mazIna para hAtha mUkatAM nyo ane be : A mazIna nahi cAle ane tamane khUba ja muzkelImAM mUkaze." | menejara piTaranI vAta sAMbhaLI upekSApUrvaka hasyo ane bolyA: 'mi. piTara! tame kevI vAta karo cho ? A mazIna taddana navuM che, kema kAma nahi Ape?"
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ sava zatA 225 : kAma nahi AApe e vAta cAkkasa che' piTare kahyu, ane teo AgaLa cAlyA. " eka divasa piTaranAM ghare phAna AvyAH mi. piTara ! Ape kahela hakIkata sapUrNa satya TharI che. Aje ame e mazInane cAlu karavAnI khUba mahenata karI, paNa teNe Akhare kAma na ApyuM. piTara kAI mikenika nathI, chatAMya te mazInanA doSA joI zake che. e rasAyaNuzAstrI nathI chatAM rasAyaNanI fAmyuM. lAone jANI zake che. A adbhuta zaktinAM kAraNe te jANItI reDiyA-TelIvIjhana nirmANa sasthA phIlIpsa - nImAM bhAre pagAre joDAI gayA che. piTara pahelAM te sAdhAraNa-sAmAnya majUra hatA. te makAnAne ragavAnuM kAma karatA hatA ane sAdAIbhayuM" sAmAnya mAnavInuM jIvana jIvatA hatA. I. ma. 1934mAM eka UMcA makAnanI mArIne raMgatA hatA. te khArI jamInathI 40-45 phuTa UMcI hatI. tene raMga karatAM karatAM tenA paga lapasyA ane eka cIsa nIkaLatAM ja te sIdhA jamIna para paTakAye, tenAM mAthAmAM sakhta vAgyuM. khUba ja leAhI vahI gayu ane te bebhAna anI gayA. tene embyulansamAM nAkhI haoNspITalamAM lAvavAmAM AnyA. piTarane bhAnamAM lAvavAnA DaoNkTarI upacArA zarU thayA. paNa te bhAnamAM na AvyeA. aThavADiyA sudhI mehAza rahyo. eka divasa te heAzamAM AvyeA, jAgRta thayA ane sAthe sUtelu* bhAgya paNa jAgRta manyu'! tene bhUta, bhaviSya ane vartamAna 15
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 AtmataravavicAra AA jANavAnI addabhuta zakti maLI gaI hatI ! e adbhuta zakitanA kAraNe te badhuM adazya jovA mAMDayo. piTarane paNa Azcarya thayuM ke A badhuM zI rIte joI zakAya che?" AvAM jJAnane ApaNe virbhAgajJAnanA prakAra tarIke varNavI zakIe. kayA kAraNe te utpanna thayuM, te kadAca kahI zakIe nahi. tenuM kAraNa game te ho, paNa AvA banAve puravAra kare che ke AtmAmAM bhUta, bhaviSya ane vartamAna e traNe kALane jANavA-javAnI zakti che, tethI sarvajJatA e siddha vastu che. temAM koIe kazI zaMkA karavAnuM kAraNa nathI. sarvajJatAthI jagatane thata mahAna lAbha, parama puruSa AvuM jJAna meLavIne jagatane kalyANane sAce mArga batAve che. te sAcA mArgane meLavIne jagatanA kroDA ja pitAnuM kalyANa kare che ane haMmezane mATe parama sukhI thAya che. AvA parama maharSionuM jIvana, jJAna ane carcA jagatanA tamAma AtmAonAM hitane mATe hoya che, AvA mahAna puruSe dunyavI padArthonA poSaNamAM paDatA nathI, paraMtu sAco mArga batAve che. * sarvajJatAnI siddhi karanArA aneka graMthe ane graMthAdhikAra jaina zratamAM mejuda che. zrI haribhadrasUrinI sarvasiddhi, naMdisUtranI vyAkhyAmAM zrI malayagiri mahArAje kareluM sarvisiddhinuM nirUpaNa, sanmatitakanI nivRttimAM zrI abhayadevasUrie racele sarvajJatAvAda, kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrie pramANumImAMsAmAM karelI sarvajJasiddhi vagere A viSayamAM khAsa jovA lAyaka che.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyAna khAsuM AtmajJAna kayAre thAya ? barodotulat mahAnubhAve ! vyAkhyAnanAM prAraMbhe ApaNe zrI uttarAdhyayanasUtranu abhivAdana karIe, kAraNa ke temAM uMDu. adhyAtmajJAna bhareluM che. tenAM chatrIsamAM adhyayane ApaNane alpasa'sArI Atma'nuM svarUpa samajAvyuM che ane AtmA saMkha'dhI vizeSa vicAra karavAnI preraNA ApI che. " AtmajJAna kayAre thAya?' e mAja vistArathI samajA vavuM che. jo A vastu kharAbara samajAze, tA meDApAra che, nahi te| hAlata kaphoDI samajajo jIvananI sAcI kamANI zuM? AtmajJAna ke rUpiyA! jo AtmajJAna haze teA pApathI khacI zakazA, puNya upArjana karI zakaze| ane sayamanA mAge saMcarI meAkSanI sAdhanA karI zakazeA. rUpiyA tamane zuM madada karavAnA? je udAratAthI enA sadupayoga karazeA tA puchya maLaze paNa e udAratAye AtmajJAna vinA gheADI ja udbhavavAnI ? AtmajJAna kayAMthI maLe ? tamAre zAka levuM hAya tA kAchiyA pAse jAo che, anAja levuM hAya tA dANAvALA pAse jAe che, kariyANu levAM hoya te gAMdhI pAse jAo che, kApaDa levu' hAya tA
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 AtmatattvavicAra kApaDiyA pAse jAo che ane ghareNAM levAM hoya teA seAnI ke jhaverI pAse jAme che, tema AtmajJAna levu. hAya tA sadguru pAse javuM joie. AtmajJAnanA vepArI-AtmajJAnanA prakAza karanArA, AtmajJAnane ApanAra sadguru che. e mAla temanA sivAya khIjA kAI pAsethI maLI zakaze nahi. tame kAchiyAnI dukAne jaine kApaDanA tAkA mAgeA ke dANAvALAnI dukAne jaI hIrAnA hAra mAge tA kayAMthI maLe? je vastu jyAMthI maLatI hoya, tyAM ja maLI zake. eTale tamAre e vastu levA tyAM ja javu joie. sadguru zabdanA prayoga karyo che, te lakSamAM rAkhajo. game tevA guru tamane AtmajJAna ApI zakaze nahi. jo koI kugurunA panAre paDyA tA dhanamAla dhUtI leze ane tamArU magaja bhamAvI deze. bahAranA DALadamAmathI jazaye leAbhAzeA nahi. jo leAbhAyA tA pelA vAMjhaNI gAyane kharIdanAranA jevA hAla thaze. vAMjhaNI gAyane kharIdanAranuM dRSTAMta. eka manuSya khUba bhALeA hatA. te bimAra paDatAM vaidyoe evI salAha ApI ke 'tamAre mAtra gAyanA dUdha upara ja rahevuM.' gAyanuM dUdha halakuM ane pAcaka che tathA khaLa-buddhine vadhAranArU che. mAtra gAyanA dUdha upara ja rahevu' hAya tA rAjanuM chasAta zera dUdha joie. tethI pelA bheALA manuSye eka gAya kharIdI levAnA vicAra karyAM. te DhAra-bajAramAM gayA ane gAyAnA vibhAgamAM pahoMcyA. tyAM aneka jAtanI gAyA
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna kayAre thAya ? 229 UbhelI hatI. keTalIka rAtI, keTalIka pILI, keTalIka kALI keTalIka kAkharI teA keTalIka dhALI, temAM keTalIka gAyA duHkhanI hatI, keTalIka madhyama hatI ane keTalIka ruSTapuSTa hatI. temAM eka ruSTapuSTa gAyanA gaLe ghaTa mAMdhelA hatA. A joine pelAe vicAra karyo ke bIjI kAI gAyanAM gaLe ghaTa mAMdhelA nathI ane A gAyanAM gaLe ghaTa bAMdheleA che, mATe te ja madhAmAM sArI hovI joIe. vaLI zarIre ruSTapuSTa che, eTale te bIjI gAyA karatAM vadhAre dUdha ApatI haze.' " A rIte tenuM mana mAnyuM, eTale vizeSa pUchaparacha karI nahi, gAya vecanAre mAgyA teTalA rUpiyA gaNI ApyA ane gAyane ghare lAvyeA. tenI gharavALI catura hatI. teNe A gAyane jotAM ja pUchyuM ke A gAyane keTalAM vetara thayAM che ? ' pelAe kahyuM 'e tA meM pUchyuM nathI.' strIe pharI pUchyuM, 'e dUdha keTalu' Ape che?' pelAe kahyuM; 'e paNa me pUchyuM nathI,' teA zu' ene dohIne lIdhI che?' strIe navA prazna koM pelAe kahyuM: 'nA, ene meM dAhI paNa nathI.' tyAre enuM Au tapAsu che ? ' tenA uttara paNa pelAe nA mAM ja ApyA. chevaTe srIe pUchyuM ke te tame A gAyane zI rIte kharIdI ?' pelAe kahyuM ke badhI gAyAmAM e ruSTapuSTa hatI ane gaLAmAM sudara ghaTa mAMdhelA hatA, eTale me' jANyu ke 6 A gAya badhAmAM sArI che ane khUba dUdha detI haze. eTale mAM mAgyA paisA ApIne tene kharII lIdhI.' strIe kahyuM: 'e badhA paisA pANImAM gayA. A gAya te pAMkaNu d
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra (vAMjhaNa) che. te jarA paNa dUdha Apaze nahi." A sAMbhaLIne pele bhoLa manuSya vicAramAM paDI gaye. have zuM karavuM? te DIvAre bolyA ke "vAta jo ema hoya te A gAya ApaNe bIjAne vecI daIzuM.' strIe kahyuM: "paNa tamArA jevAM haiyAkuTA bIjA koNa haze ke je gAyane A rIte vagara tapAye leze? eTale ATalethI ja sayuM.' tAtparya ke e gAya pelAne mAthe paDI ane badhA paisAnuM pANa thayuM. - A zAstrIya daSTAMta che ane zAstrIya daSTAMta ghaNA dhArmika hoya che. judA judA raMganI gAyo te judA judA vezavALA gurue samajavA. temAM pAtaLApaNuM, madhyamapaNuM ane ruchapuSTa paNuM tyAga ane tapazcaryA aMge samajavuM. je guru AtmAnI unnati karavA mATe tyAganA mArge saMcare che ane vividha prakAranI tapazcaryA kare che, te zarIre dubaLA-pAtaLA hoya che, je gurue utsAhathI tyAgamArgane svIkAra kare che. paNa tapazcaryAdi vizeSa pramANamAM karI zakatA nathI te madhyama zarIravALA hoya che ane jeo sAdhupaNuM lIdhA pachI tyAga vairAgyane bhUlI jaI managamatA mAlamalIdA uDAve che, te zarIre ruSTapuSTa hoya che evAo bAhya ADaMbara ghaNe e paNa dharma rUpI kUdha ApI zakatA nathI tevA guruo gaLAmAM ghaMTavALI suMdara gAya jevA samajavA, AvA guruonI samIpe javAthI, temanuM zaraNa svIkArathI AtmajJAna rUpI dUdha maLI zakatuM nathI.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna kayAre thAya ? sadaguru kevA hoya? sadaguru kevA hoya ? tene javAba kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAje yogazAstramAM Ave che. mahAvratadharA dhIrA, bhaikSyamAtropajIvivanaH / sAmAyikasthA dharmopadezakA guravo matA: // matratadhara eTale jeo mahAvratane-pAMca mahAvratane dhAraNa karanArA hoya, dhI eTale je dhIra hoya, sahanazIla hoya, bAvIza prakAranA pariSaha sahana karanArA hoya, mikSyamAtronavina eTale teo mAtra bhikSA upara nabhanArA heya paNa raDA calAvanArA na hoya ke jAte raseI karIne khAnArA na hoya, sAmAcivasthA eTale jeo sAmAyikamAM rahenArA hoya, samabhAvane dhAraNa karanArA hoya, eka pratye rAga ane bIjA pratye dveSa karanArA na hoya. ane rAjA eTale dharmano upadeza karanArA hoya, zrI sarvajJa bhagavaMtee prANI mAtranAM hitane mATe je dayAmaya-dAnamaya dharma batAvyo che, tenI prarUpaNA karanArA hoya te jinazAsanamAM guruo manAyelA che. AvA guruone zAstrakAroe gAya jevA, mitra jevA, baMdhu jevA, pitA jevA, mAtA jevA ane kalpavRkSa jevA kahyA che. te ja tamane sAcuM AtmajJAna ApI zake ane A saMsAramAMthI tamAro uddhAra karI zake.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 - AtmatatvavicAra AtmajJAna mAtra pustakathI maLI zake nahi. keTalAka kahe che ke "AtmajJAna levuM hoya te guru pAse javAnI zI jarUra che ? ghare beThA AtmAne lagatA pustako vAMcIzu te paNa AtmajJAna thaI jaze." paraMtu A moTI bhUla che. mAtra pustaka vAMcIne meLaveluM jJAna adhuruM hoya che, apUrNa hoya che ane zAstrakAranA zabdomAM kahIe te jAra puruSathI utpanna thayelA putranI jema zobhAne dhAraNa karI zakatuM nathI. pustako vAMcIne potAnI meLe AtmajJAnI keTalA thayA? Ano artha koI ema na samaje ke ame pustako vAMcavAno niSedha karIe chIe ke virodha karIe chIe. sArA pustakonuM vAMcana svAdhyAyarUpa che ane te karmanijerAnuM kAraNa che, paNa mAtra pustaka vAMcavAthI ja AtmajJAna maLI jAya ema mAnavuM bhUlabhareluM che. pustakomAM amuka hakIkata amuka svarUpe lakhelI hoya te pitAnI meLe yathArtha paNe samajAya nahi. vaLI e hakIkate vAMcatAM manamAM anekavidha zaMkAo uThe, tenuM samAdhAna paNa thAya nahi. tethI ja ame kahIe chIe ke sAcuM jJAna saddaguru ja ApI zake. zrI iMdrabhUti gautama Adi agiyAra brAhmaNa vidvAnee ghaNAM pustako vAMcyAM hatAM ane temAMnI dareka bAbata para vAdavivAda karavAne paNa teo samartha hatA, paraMtu temanA manamAM keTalIka zaMkAo karAI peThI hatI, tenuM samAdhAna keme ya thatuM na hatuM, eTale teo AtmajJAnathI vaMcita rahyA hatA. jyAre temane mahAvIra prabhu jevA saddaguru
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna kayAre thAya ? 233 maLyA ane temaNe temanI zakAonuM nirAkaraNa karyu, tyAre ja tee sAcu' AtmajJAna pAmI zakayA. guru e dIvA che. guru e dIvA che. te tamArA hRdayamAM rahelA mithyAtvarUpa a MdhakArane dUra karI zake che ane tamAre je mAge javA jevuM hAya tenuM satya dana karAvI zake che. vaLI e mArga vikaTa hAya, vidhnAthI bharelA hAya tA teo bhemiyAnu' kAma paNa kare che ane tamane sahIsalAmata pAra utArI de che. jema pArasamaNinA sparzathI leAtu suvaNu khanI jAya che, tema sad gurunA saMgathI game tevA nAstika manuSya paNa Astika manI jAya che ane sa'sAra parathI vairAgya pAmI sayamanA mAge vaLe che. rAhaNiyAnA pitA pAkA cAra hatA. teNe peAtAnA putrane Adeza ApyA ke 'tuM badhuM ja karaje paNa mahAvIranI pAse jaIza nahi ane kadAca javAnA prasaga Ave tA tenA upadeza kAne dharIza nahi. ' rANiyAnA Apa mahAvIranI tAkAta jANatA hatA. tene khakhara hatI ke jo rANiyA temanI pAse jaze ane temanA upadeza sAMbhaLaze te A cArInA dhadhA cheDI reze, eTalu ja nahi paNa te sa'sAranA tyAga karI sAdhu thaI jaze. * gadharavAdamAM A hakIkata savistara jaNAvelI che, tenu vyAkhyAna paryuSaNu parvanA chaThThA divase thAya che.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 AtmatattvavicAra chekarAo guru pAse jaze te A aDhI hajAra varSa pahelAMnI vAta che. tyAre cArA AvuM khelatA hatA. Aje zAhukAro AvuM khelatA thayA che. teone khIka che ke chekarAe guru pAse jaze teA dhanA raste caDI jaze ane sa'sArI maTI sAdhu thaI jaze. tethI teo emane anAya nI sAkhata karavA de che, game tenI sAthe rakhaDavA de che ane je keLavaNImAM kaze| zakaravAra nathI, te ApavAmAM AnaMda pAme che. A AkarAenuM kalyANa zI rIte thavAnuM ? jUnA jamAnAmAM kSIrakadama upAdhyAya tenA traNa ziSyA sAthe rAtre agAzImAM sUtA hatA, tyAre tyAMthI e cAraNu munie pasAra thayA temAMnA eke bIjAne kahyu` ke A traNa ziSyAmAMthI eka svage jaze ane e narakamAM jaze. svage janAr nArada hatA ane narakamAM janAra vasu ane paryaMta hatA. kSIrakadama upAdhyAya jAgatA paDyA hatA, tethI temaNe munivANI sAMbhaLI ane temane khUba lAgI AvyuM. tee vicAra karavA lAgyA ke jo mArI pAse bhaNanAra narakamAM jAya tA mane dhikkAra che.' temane peAtAnI zikSaka tarIkenI zaktimAMthI zraddhA uThI gaI ane temaNe sasAranA tyAga karyAM. tyAre AjanA zikSakA ghama'DI thaIne kre che ane mithyAjJAna Ape che. vaLI nIti, sadAcAra tathA susa skArAnu pASaNa paNa joIe tevuM karatA nathI. AvA zikSakAne paisA ApI tamAra bALakAnu bhAvI jokhamamAM zA mATe mUkA che ?
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna kayAre thAya che 235 je mAtapitA tarIke tamArA bALakonuM kalyANa IcchatA che te paNa nAnapaNathI ja temane tyAgI guru mahArAjane saMga karA, guru mahArAjanAM paDakhAM sevavA de, teo emane je jJAna Apaze je saMskAra Apaze te A bhADutI zikSake ApI nahi zake. chokarAone prathama rakhaDavA devA ane pachI bUma mAravI ke chokaro rakhaDela thaI gaye." "koInuM mAnate nathI." "hAthathI go" ethI ze dahADo vaLe? DAhyA mANase je kaMI karavuM te prathamathI ja samajI-vicArIne karavuM. tamane bhIti che ke bALakane je tyAgI guru mahArAjano saMga karAvIzu, temanI pAse vadhAre javA daIzuM te te vairAgI. tyAgI banI jaze ane ApaNAM kAmane nahi rahe, paNa daza daSTAMte durlabha evo manuSyabhava pAmIne te ajJAnamAM sabaDe, anAcAranuM sevana kare ane parigrahamAM mUchita banI durgatine bhAgI thAya, enI koI phikara nathI ne? vairAgya ane tyAga sArI vastu che ke kharAba? ene prathama tamArA dilamAM barAbara nirNaya karo. tame vairAgya ane tyAgane kharAba mAnatA he ane saMsArasukhane ja sAcuM sukha mAnatA che te tamArAM bALakane tyAgI guru mahArAjathI dUra rAkhe e samajI zakAya evuM che, paNa tame vairAgya ane tyAgane uttama mAne, tenI vAraMvAra anumodanA karo ane tamArAM bALakone tyAgI guru mahArAjathI dUra rAkhavAno vicAra karo, e kaI rIte saMgata gaNAya? jema hasavuM ane leTa phAka e saMgata nathI, tema vairAgya-tyAgane uttama mAnavA ane bALakone tenAthI dUra rAkhavA e saMgata nathI,
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra tame nAnapaNathI dharmanA 'skAro pADyA ane mATI umare tenuM mahattva samajatA thayA te niyamita devadana ane sevApUjA karI cheA. guru mahArAjanAM vyAkhyAna-vANI sAMbhaLeA che ne yathAzakti vrata-niyamanI ArAdhanA karI che. paNa je nAnapaNamAM kai dhama saskArI nahi pAme tenI dazA zI thaze? 236 AtmajJAna vinA badhuM ye nirka nIvaDavAnu che. Aje bhautikavAda jora para AvyA che, eTale jyAM tyAM Arthika vikAsa, hunnaraudyoganI khIlavaNI tathA vadhAre utpAdananI vAtA sa`bhaLAya che, paNa AtmajJAna vinA A badhuM ce niraCka nIvaDavAnuM che. enAthI duniyA sukhazAMtinA anubhava karI zakavAnI nathI. Aje Arthika vikAsane nAme yatravAdane AgaLa dhapAvavAmAM Ave che, paNa tethI keTalA svAzrayI leAkeA ekAra banI jAya che, tenA vicAra Ave che kharI? mATAM moTAM kArakhAnAothI mArthika vikAsa thatA hAya aa mUDIvAdIonA thAya che, tethI garIba mANasAne kai rAhata maLatI nathI. sekaDA dhadhA bhAMge ane pAMca mANasAne kArakhAnAmAM kAme lagADavAmAM Ave e vyavasthA kharAkhara gaNAya nahi, jyAre A dezamAM yatravAda AnyA na hatA, tyAre dezanI Arthika sthiti vadhAre sArI hatI ke atyAre ? te vakhate jeTaluM sAnuM-jeTalu dhana A dezamAM hatu, tenA sAme bhAga paNa atyAre rahyo che.
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna kathAra thAya? 237 hunnara-udyoganI khIlavaNInA, nA me, vadhAre utpAdanane nAme Aje hiMsA khuba vadhI rahI che ane anAjanAM be hUMDAM meMmAM nAkhavA mATe janAvarane goLI mAravAmAM Ave che. te mATe khAsa zikArI TeLIonI goThavaNa karavAmAM AvI che. vaLI matsyaudyoga jevA ati hiMsaka udyogane paNa uttejana apAI rahyuM che. A badhA dharmavihIna keLavaNane pratApa che ane e ja sthiti cAlu raheze te mANase para kudaratI kopa moTA pramANamAM utaryA vinA raheze nahi. Aje pahelAM karatAM kudaratI kepanuM pramANa vadhyuM che ane jyAM tyAM jaLapralaya, dharatIkaMpa, relave akasmAta ane vimAnI henAratanI vAte saMbhaLAya che, tenuM kAraNa e che ke anIti vadhI che, anAcAra vaLe che ane Atmahita ke AtmakalyANa tarapha bila kula lakSa rahyuM nathI. jyAM AtmajJAna nathI tyAM Atmahita ke AtmakalyANa tarapha lakSa rahe ja kayAMthI ? Arthika vikAsa e jIvananI eka jarUriAta che, paNa te jIvananuM dhyeya heI zake nahi. jIvananuM dhyetra hoya to AtmakalyANa ja hoI zake ane te mATe sAcA AtmajJAnanI jarUra che. AtmA viSe zAstramAM hajAro ke lakhAyelA che, te badhAne sAra ahIM tamane thoDA zabdomAM maLI jAya che. koIne ema lAgatuM hoya ke hajAro lekone sAra thoDA zadamAM zI rIte Ave ? te cAra paMDitanI vAta tamArA mananuM samAdhAna karaze
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 AtmataravavicAra cAra paMDitonI vAta eka nagaramAM cAra mahApaMDite rahetA hatA. eka Ayu vedane mahApaMDita, bIje dharmazAstrane mahApaMDita, trIjo nItizAstrane mahApaMDita ane cothe kAmazAstrane mahApaMDita. temaNe potapotAnA viSayane eka mahAgraMtha racavAno vicAra karyo mahAgraMtha eTale daza-vIza hajAra loka nahi. paNa pUrA eka lAkha ka. temaNe pitAnI je paMDitAI hatI, te badhI A graMtha racanAmAM pUrepUrI reDI dIdhI. AgalA jamAnAmAM A dezamAM Arya saMskRtinA poSaka sAhityanI khUba kadara thatI ane suMdara kalekaracanA mATe lAkhalAkha sonAmahora InAmamAM apAtI. eTale A paMDitane lAgyuM ke koI kadaradAna rAjAne ApaNuM A graMtharacanA batAvize te prasanna thaIne ApaNane khUba moTuM InAma Apaze ane ApaNane jIvanaparyata arthaciMtA-dhanaciMtA karavI nahi paDe. paMDitene paNa peTa vaLagyuM che, te bhUlavAnuM nathI. samaya thAya, eTale temane paNa khAvA joIe che, vaLI pustakapAnAM paNa sArA pramANamAM rAkhavAM paDe che ane kuTuMbane nirvAha karavAne tathA vyavahAra sAcavavAne hoya che. te vakhate jitazatru rAjA bhAre kadaradAna gaNAte, eTale A cAre paMDite pitAnA graMthane suMdara rezamI baMdhanamAM sArI rIte bAMdhI, majUranAM mAthe upaDAvI jitazatru rAjA AgaLa laI gayA ane kahevA lAgyA ke he "rAjana ! ame suMdara graMtharacanA karI che, te tame sAMbhaLo.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna kayAre thAya ? 239 ' rAjAe kahyuM: A graMthA tA bhUkha mATA jaNAya che.' . tenu' leAka pramANa zuM che? paDitAe kahyuM: 'dareka graMtha eka lAkha zlAka pramANu che.' A sAMbhaLI rAjAe kahyuM ke he paDitavoM! tamArI buddhine dhanya che ke tame eka eka viSaya para lAkha lAkha zlAkanI racanA karI, paNa tame mArI sthiti jANeA che. mAre rAjyane lagatI aneka mAkhatA sAMbhaLavAnI hAya che, tethI tame A graMthanA sakSepa karI tA sAMbhaLI zakuM. ' paDitAe zajAnI A sUcanA para vicAra karIne jaNAvyuM ke 'Apane vadhAre samaya na hoya tA dareka graMthane pacIsa pacIsa hajAra leAkamAM samAvI daIe.' rAjAe kahyuM: 'e paNa vadhAre kahevAya.' eTale paDitAe hajAra hajAra leAkanI darakhAsta karI, paNa rAjAnuM mana mAnyuM nahi. pachI teo rAjAnuM mana manAvavA hajAra parathI pAMcasA para AvyA, sA para AvyA, dasa para AvyA ane chevaTe eka zlAka para AvyA. rAjAe kahyuM ke hajI paNa AnA saMkSepa thatA hAya tA karI. tyAre cAre pahitA mAtra eka eka caraNa sa'bhaLAvavA taiyAra thayA. rAjAe te sAMbhaLavAnI icchA darzAvI. prathama paMDite kahyuM: gaurnemonanamAtreya: khIjAe kahyu: viru trALInAM cA| trIjAe kahyuM: vRttivizvAsa:, ane cAthAe kahyuM: pAzcA: strInu mAnam // A rIte zlAka pUrA thayA. AnA artha samajIe. AyurvedanA mahApaDite kahyuM ke
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 AtmatattvavicAra 6 amAza zAstramAM Atreya RSinA mata ghaNA pramANabhUta gaNAya che. teo ema kahe che ke prathamanu' leAjana pacI jAya pachI ja leAjana karavuM. Ama karanAra rAgamAMthI khacI zakaze ane dIrgha AyuSya bhAgavI zakaze.' dharmazAstranA mahApaMDite kahyuM ke ' amArAM zAstramAM kapilaRSine mATe ghaNuM mAna che. teo ema kahe che ke 'prANIo pratye dayA zakhavI, enAthI zreSTha kAI dhama nathI.' nItizAstranA mahApaDite kahyu ke nItizAstro te aneka racAyAM che, paNa temAM bRhaspatinuM sthAna ghaNu' 'cu' che. teo kahe che ke ' jIvanamAM saphaLa thavuM hAya tA kAI para AMdhaLA vizvAsa mUkavA nahi. ' cAthA kAmazAstranA mahApaDite kahyuM ke kAmazAstramAM parama vizArada pAMcAla RSine abhiprAya evA che ke 'prItanI sAcI rIta strIe sAthe mRdutAthI vartavuM e ja che.' " ' A zlAka sAMbhaLI rAjAe kahyu` ke 'huM paMDitavaryAM! tame eka eka viSaya para lAkha lAkha aAka racyA, eTale tamArI buddhi viSayanA vistAra karavAmAM ghaNI nipuNa che, e vAta prathama ja mArA lakSamAM AvI gaI hatI, paraMtu mAre e jovuM hatu ke tame kAIpaNa viSayanA sakSepa karavA hAya tA keTalA karI zakA che? te tame ajaba rIte karI batAyai che. tamArI AvI pragalbha buddhithI huM ghaNA prasanna thayA chuM ane tamane darekane lAkha lAkha seAnAmahArA inAmamAM Apu chuM. A rIte paDitAnI kadara thai, eTale tee khUba AnaMda pAmyA. pachI InAma laI, rAjAne AzIrvAda ApI hasate
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna kayAre thAya ? 241 mukhaDe potAnA ghare pAchA pharyA. tAtparya ke hajAro kone sAra thoDA zabdomAM samAI zake che. AvA sArabhUta vacane sAMbhaLavA maLe tene paNa prabaLa puNyodaya samaja. zAstrakAra bhagavaMtae manuSyanI jema zAstrazravaNanA vegane paNa durlabha ja kahyo che. je tamane A vacana para ruci thAya, zraddhA thAya, anurAga thAya te samajajo ke tame a9pasaMsArI che, tamArAM bhavabhramaNanI maryAdA baMdhAI gaI che. alpasaMsArI AtmAnuM varNana prathama vyAkhyAnamAM ja kareluM che, te tamane yAda haze. temAM jinavALe yttA e zabda prathama Ave che. mithyAtvane mahAroga. tamane paisAnI vAtamAM rasa Ave, strInI vAtamAM rasa Ave, nATaka-sInemAnI vAtamAM rasa Ave, krikeTa ane kuTabolanI meca ramAtI hoya tenA samAcAra sAMbhaLavAmAM rasa Ave ane gAmagapATA ke keInI kuthalI cAlatI hoya te sAMbhaLavAmAM rasa Ave, paraMtu sarvajJa bhagavaMtanAM vacane ke jene jeTa A jagatamAM nathI, je pIyUSarasathI pUrNa che ane jenAmAM AtmAnuM kalyANa karavAnI zakti bhArobhAra bharelI che, te sAMbhaLavAmAM rasa na Ave, ruci na jAge te samajaje ke sthiti gaMbhIra che. AtmAne lAgele mithyAtvano mahAroga TaLe nathI. - mithyAtva-mahAroganAM pariNAmo kevAM bhayaMkara che, te tamArA dhyAna bahAra te nahi ja hoya. AtmA mithyAtvanA
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmmmmmmmmmmmmm 242 AtmatattvavicAra ge asatyane satya mAne che ane satyane asatya mAne che, eTale te kheTA raste caDI jAya che ane pariNAme tenuM bhavabhramaNa anekagaNuM vadhI jAya che. bhavabhramaNamAM janma, jarA ane mRtyunAM mahAdukhe uparAMta bIjA paNa aneka prakAranAM duHkha bhogavavA paDe che. AvA mahA anarthakArI mithyAtvane tame hadayamAMthI dUra na kare, hAMkI na kADhe te tamArI caturAI zA kAmanI? tamArAM DahApaNane upayoga zo? ame te tamane jinavacana anusAra pikArIne kahIe chIe ke "mithyAtvane dUra kare, eTale samyakatvane sUrya tamArA hRdayamAM prakAzamAna thaze ane sa tvane sUrya prakAzamAna thaze, eTale badhI vastuo sAcAM svarUpe najare paDaze jene samyaktva prApta thayuM nathI, tene samyagajJAna prApta thatuM nathI. te aMge zAstrakAra bhagavate kahe che ke nAdaMsaNissa nANaM, nANeNa viNA na huMti caraNaguNA / aguNissa natthi mokkho, natthi amokkhassa nivvANaM / / jene samyagadarzana arthAta samyakatva prApta thayuM nathI, tene samyagajJAna prApta thatuM nathI. jene samyajJAna prApta thayuM nathI, tene samyapha cAritra prApta thatuM nathI, jenAmAM samyaphacAritranA guNe prakaTyA nathI, te karma baMdhanamAMthI mukti pAmatuM nathI ane je karmabaMdhanamAMthI mukti pAmate nathI, tenuM nirvANa thatuM nathI." Ano artha ema samaja ke je samakitI che, jene
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna kayAre thAya? deva, guru ane dhama para pAkI zraddhA che-te ja sAcu' Atma jJAna pAmI zake che ane mAkInA badhA rakhaDI jAya che. bhagavadgItAmAM paNa kahyuM che ke zraddhAvAMlabhate jJAnaM, tatparaH saMyatendriyaH / jJAnaM labdhvA parAM zAntimacireNAdhigacchati // 243 * zraddhAvAna, jJAna meLave che ane jJAnI jItendriya ane che ane te (Atma) jJAna meLavIne tarata. pazma zAMti pAme che.' ajJazvAzraddadhAnazca saMzayAtmA vinazyati / nAyaM loko'sti na paroM na sukhaM saMzayAtmanaH // " paraMtu ajJAnI tathA zraddhA vinAnA saMzayamAM rahI nAza pAme che. sazayamaya rahelAne A lAka nathI, paraleAka nathI ane sukha paNa nathI. ' > mANasa vidvAna hoya, pa'DitanI prasiddhi pAmyA hoya ane rAjadarabAramAM tenAM vakhANa thatAM hoya ke tenI kRtieAne inAma maLatAM hoya, paNa hRdayamAM zraddhAnA chAMTA na hoya tA e badhu ce dhULa che. e vidvatA, e paDitAi, e AjadarabAranAM sanmAna ke inAmA tene bhavabhramaNamAMthI bacAvI zakavAnAM nathI. nItikArAe kahyu che ke , durjanaH parihartavyo vidyayAlaMkRto'pi san / maNinA bhUSitaH sarpaH kimasau na bhayaMkaraH || vidyAthI vibhUSita hAya tA paNa durjanane cheADavA. sApa maNithI vibhUSita hoya te paNa zuM te bhaya'kara hAtA nathI?'
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra zraddhAhIna zuSka tarkavAdI paMDitane dujena samajavA, kAraNa ke teo khoTA tarka karIne bhUMDA hAle mare che ane sAthe bIjA anekanuM bagADatA jAya che. eka tarkavAdI paMDita hatA. te dareka vAtamAM tarka karyA kara ane koInI vAta mAne nahi. eka vAra te cAlyA Avate hatA tyAre sAmethI hAthI Avyo. upara mahAvata beThela hato, paNa hAthI mastIe caDele hovAthI tenA kAbUmAM rahetuM na hatuM. AthI mahAvate bUma mArI ke "alyA bhAI! dUra bhAga, nahi te A hAthI tene mArI nAkhaze." A te paMDita, e kaMI eka abhaNa mahAvatanI vAta ema ne ema DI ja mAnI le? teNe pitAnI Teva pramANe tarka karIne kahyuM ke "alyA mahAvata ! A hAthI aDIne mAraze ke aDyA vinA mAraze ? je te hAthI aDIne mArate hoya te tuM aDIne rahyo che, chatAM kema marI gaye nathI? ane A hAthI aDyA vinA mArate hoya te huM game teTale dUra bhAguM te ye zu? mATe tAruM kahevuM nirarthaka che." e tarkavAdI rastAmAMthI dUra haTha nahi. evAmAM hAthI AvI pahoMce ane teNe e tarkavAdIne suMDhathI pakaDI pitAnA paga nIce dabAvI jetajotAmAM mArI nAkhe che A taka vAdIe anubhavI mahAvatanuM kahevuM mAnyuM hota te tene hAla kadApi AvA thAta nahi mATe anubhavIonuM mAnavuM ane bInajarUrI khATA tarka karavA nahi.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna kayAre thAya che 245 jeo vidyAnA madamAM AvI mahApuruSonA upadezane khoTo TharAvavA mathe che athavA tenI hAMsI-majAka uDAvavA prayatna kare che, teonuM bhavabhramaNa anekagaNuM vadhI javAnuM ane teo vividha prakAranI bhayaMkara yAtanAonA bhoga thavAnA, mATe bhUlecUke AvAonA paDachAyAmAM javuM nahi ke temanI vAta mAnavI nahi. sAcuM jJAna kene kahevuM ? te paNa barAbara samajI levuM joIe. zAstrakAroe sAcA jJAnane khyAla ApavA mATe traNa prakAranuM jJAna kahyuM che, te ahIM vicAravA che. paheluM viSaya pratibhAsa, bIjuM AtmapariNatimatuM ane trIjuM tatvasaMvedana jemAM viSayane nAma mAtrathI baMdha hoya paNa tenA heya upAdeya aMzenuM jJAna na hoya te viSayapratibhAsa nAmanuM jJAna kahevAya. dAkhalA tarIke bALaka ema jANe che ke A jhera kahevAya, A mATe kahevAya, A ratna kahevAya, paNa jhera zA mATe tyAjya che? kAMTe zA mATe parihArya che? ane ratna zA mATe grahaNIya che, te e jANatuM nathI. athavA popaTa kAInAM zIkhavavAthI meDhe "rAma, rAma" evA zabdo bele che, paNa rAma keNa hatA? ane temanuM nAma zA mATe bolavuM? te viSe kaMI paNa jANato nathI. vyavahAramAM AvA jJAnane piTiyuM jJAna kahevAmAM Ave che. A rIte je manuSya moDhethI "AtmA che, AtmA che? evuM bole che, paNa te kevo che? kayAM rahe che? tenAmAM
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 246 AtmatatvavicAra kevI zaktio rahelI che? vigere viSe kaMI paNa jANatA nathI, temanuM jJAna viSaya pratibhAsa ke popaTiyuM che. jemAM vastunA haya ane upAdeya aMzenuM jJAna hoya paNa tathAvidha nivRtti ke pravRtti na hoya te AtmapariNatimatuM jJAna kahevAya. dAkhalA tarIke paMDita puruSe jANe che ke vidhya ane kaSAya cheDavA yogya che, kAraNa ke tethI AtmAnI asadagati thAya che, paNa teo e jAtanI nivRtti ke pravRtti yathArtha paNe karI zakatA nathI, eTale temanuM e jJAna Atma pariNatimat che. che. jema ke, zreNika mahArAjA samyagadaSTi hatA, eTale Azrava ane baMdha choDavA yogya che tathA saMvara ane nirja rA AdaravA yogya che, ema jANatA hatA, paNa tathAvidha nivRtti ke pravRtti karI zakatA na hatA. keTalAka mANasane samyajJAna paNa hetuM nathI ane samyaga zraddhA paNa hotI nathI. khAlI vAte karavAmAM hoMziyAra hoya che. AvI vyaktinA vyavahA2mAM AvA jJAnane pithInAM rIMgaNAM jevuM kahevAmAM Ave che. keTalAMkane piothImAMnAM rIMgaNAM zuM? enI khabara nahi hAya, eTale khulAse karIzuM. eka zAstrIjI kathA karI rahyA hatA. temAM abhakSyane viSaya AvyA ane rIMgaNAnI vAta nIkaLI. zAstrIjIe aneka dAkhalA-dalIlathI puravAra karI dIdhuM ke rIMgaNAM abhakSya che, tethI te na ja khavAya.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna kayAre thAya ? 247 "vvvvvvvvvvvvvvy temanAM A vaktavyathI zrotAo mugdha banI gayA ane temAMnA keTalAke have pachI rIMgaNa na ja khAvA evI Teka lIdhI. ema karatAM kathA pUrI thaI ane zAstrIjI piothI bagalamAM mArI cAlavA lAgyAM, tyAM hAthamAMnI thelI paDI gaI ane temAMthI be-traNa rIMgaNAM bahAra nIkaLI paDyAM. AthI zrotAo Azcarya pAmIne pUchavA lAgyA ke "zAstrIjI A zuM? tame pite rIMgaNuM khAo cho?" zAstrIjIe ThAva kAIthI javAba Apyo ke "pothImAMnAM rIMgaNAM na khavAya, bAkI A rIgaNa khAvAmAM harakata nathI." A ja eka kisso vaDodarAmAM banele, gAyakavADa sarakArane vidyA pratye bhAre prema hato, eTale te judA judA vidvAnone AmaMtraNa ApatA ane potAnA lakSmIvilAsa mahelamAM rAjakuTuMba vagere samakSa temanAM bhASaNa karAvatA. A rIte eka vakhata eka vidvAnane ahiMsA para bhASaNa karavA netaryA. A vidvAne ahiMsA para ghaNuM suMdara bhASaNa karyuM ane mAMsa, macchI tathA IMDAnuM bhakSaNa karavAmAM je mahAde rahelA che, tenuM caceTa nidarzana karyuM. A vakhate garamInA divaso cAlatA hatA ane bhASaNa khUba jorathI thatuM hatuM, eTale vidvAna vaktAne khUba pasIne vaLyo ane te pasIno lUchavA mATe teNe gajavAmAMno rUmAla kheMgyo. e ja vakhate rUmAlanI sAthe gajavAmAM raheluM eka iMDuM bahAra nIkaLI paDayuM ane te jamIna para pachaDAIne phUTI gayuM.
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 AtmatatvavicAra A bhASaNa sAMbhaLIne badhAne ema thayuM hatuM ke have pachI A vastuo na ja vAparavI, paNa vaktAnAM gajavAmAMthI iMDuM nIkaLI paDayuM, teNe badhA raMga palaTI nAkhe. gaMbhIra tAnI jagAe hAsyanuM mojuM pharI vaLyuM ane vidvAna vaktAne tyAMthI vidAya letAM bhAre vimAsaNa thaI paDI. tAtparya ke eka vastu samajaNamAM utare paNa zraddhAmAM na hoya ane AcaraNamAM paNa na hoya te evAM jJAnathI kalyANa sAdhI zakAtuM nathI. jeo AtmA che, te nitya che, puNya pApana kartA che, puNya pApanAM phaLane bhaktA che, vagere vAta kare che paNa pApane choDatA nathI ke puNyanI vRddhi karatA nathI, temanuM e jJAna zA kAmanuM ? zAstrakAre ene ajAgalastanavata, bakarInAM gaLe ugelA AMcaLa jevuM nirarthaka gaNe che. jemAM vastunA heya ane upAdeya aMzenAM yathArtha jJAna sAthe tathAvidha nivRtti ane pravRtti hoya tene tavasaMvedana jJAna kahevAya. mahApuruSe AvAM jJAnavALA hoya che. tethI jevuM samaje che, tevuM ja bole che ane jevuM bole che, tevuM kare che. heThe eka vAta ane haiye bIjI vAta e vyavahAra temanAmAM heta nathI. AvuM jJAna e sAcuM jJAna che ane tethI ja kalyANa sAdhI zakAya che. je manuSya jIva ane ajIvanI, AtmA ane anAmAnI judAI barAbara jANe che ane huM AtmA chuM, deha nathI, Indriya nathI, prANa nathI, mana nathI, evuM satata bhAna
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmajJAna kayAre thAya che 249 zakhI. mAtra AtmakalyANanI pravRttimAM ja nira'tara macyA rahe che. temane sAcu AtmajJAna thayu' kahevAya. jemane Avu' jJAna thayu hoya te pudgalane pASavAnI vRtti dharAve nahi, viSayane viSa mAnI tenI najIka jAya nahi ane kaSAyane kALA nAga mAnI tenAthI sadaMtara mItA rahe. ' tamane AtmA ane anAtmAnA bheda barAbara samajAya te mATe ame AtmAnA viSaya ATalA vistArathI carcarcA che ane tenI aneka bAjue tamArI samakSa rajU karI che. tame enA nira'tara vicAra karatA raheA tA 'huM deha chuM." evI buddhi haThI jaze ane 'huM' saraeNjJa sa* zaktimAna AtmA chu'' evI buddhi utpanna thaze. jyAre evI buddhi tamArAmAM sthira thai haze, tyAre zreya sAmu Avaze ane kalyANa tamArA kAnamAM phuMka mArIne kaheze ke ' huM tamArI pAse AvI gayela chuM. ' vizeSa avasare kahevAze.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ noun no obvpoooooooooooooooooo CM 2. Ms & News ACARA DOVOG POPUPUUSO9001 Ae ? ha : che - dazA ka - ka 2 ka [ C phae| booooooooooooooooooooooooooot 1000 vyAkhyAna teramuM. AtmAnI zakti. mahAnubhAvo ! adhyAtmanA khajAnArUpa uttarAdhyayanasUtranuM smaraNa karatAM ja tenuM chatrIsamuM adhyayana yAda Ave che, ane temAM alpasaMsArI AtmAnuM je varNana karyuM che, te najara samakSa taravaravA lAge che. je AtmAnuM svarUpa barAbara samajIe te A varNana ApaNAM manamAM Thase, ApaNAM dilamAM barAbara utare, e hetuthI ame AtmAnuM svarUpa vistArathI samajAvyuM ane hajI je thelI vastuo bAkI rahI gaI che te tamane samajAvavA IcchIe chIe. AtmAnI zakti keTalI?" e viSaya eka rIte na nathI. kAraNa ke AtmAne khajAne ke samRddha che? tenI vicAraNA karatI vakhate AtmAnI kriyAzakti viSe keTalAka ullekha karyo hato ane AtmA anaMtabaLI che, ema paNa jaNAvyuM hatuM, paraMtu e vakhate samayanA abhAve tenA para vizeSa pravacana karI zakyA na hatA. te vivecana Aje karIe chIe. eka AtmAmAM keTalI zakti hoya che? tene khyAla ApaNane tIrthakaronAM jIvana parathI AvI zakaze kAraNa ke temanI zaktine vikAsa carama sImAe thayelo hoya che.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti 251 tIkarA kai bhUmimAM thAya ? ja'bhUdvIpa, dhAtakIkhaDa ane adha puSkarAvata khaMDa maLI aDhIdvIpa kahevAya che. tenu' kula mApa pIstAlIsa lAkha cAja navuM che. hAlanI bhUgALavALA duniyAnA parIgha 22000 mAilanA matAve che, paNa e bhUgeALa pUrI nathI. pahelAM teone amerikAnI khabara na hatI, esTreliyAnI bhALa paNa pachI ja maLI. e rIte tee pAMca kha'Dane pUrI duniyA mAnavA lAgyA. paNa chellAM thADAM varSathI chaThThA khaMDanI vAta bahAra AvI che ane tyAM pravAseA thavA lAgyA che. huve pachInAM thADAM varSo vyatIta thayA pachI sAtamA khaMDanI vAta nahi Ave enI zI khAtarI? saikA-e sakA bAda temane AThamA tathA navamA kha`Da paNa jaDI Ave. sAcI hakIkata e che ke Aje jene duniyA kahevAmAM Ave che, te ja mUDhIpanA bharatakha`DanA eka bhAga che. aDhIdvIpamAM 15 **bhUmi, 30 akama bhUmitra ane 56 aMtaradvIpamAM manuSyanA vAsa hoya che. A kSetrA paikI tItha x jarmanInA suprasiddha tattvaci Mtaka pre|. nitze vageree Superman-sarvazreSTha manuSyanI je kalpanA karI che, tenAM karattAM paNa tIthaMkarAnu jIvana vadhAre suMdara ane vadhAre zaktizALI hAya che. ethI vizeSa zakti A sasAramAM kAi AtmAnI heAtI nathI. tIrthaMkara eTale catuvidha sadharUpI tItha ne karanAra-sthApanAra, arhat, jina, jitezvara e tenA paryAya zabdo che. * akama bhUmimAM rahenAra manuSyA yugalika avasthAmAM haiya che, eTale tyAM saMskRta ke dhama / pracAra heAtA nathI. tyAM sadAkALa sahaja jIvana ja hAya che,
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 AtmatatvavicAra karone janma 15 karmabhUmimAM ja thAya che, kAraNa ke kRSi, vANijya, Adi karmone vyavahAra e bhUmimAM ja hoya che ane tapa saMyama Adi anuSThAne paNa e bhUmimAM ja thAya che. 15 karmabhUmimAM 5 bhArata, 5 eravata ane 5 mahAvi deha hoya che. temAM bhArata ane airavatamAM avasarpiNI tathA utsarpiNI kALa hoya che. tenA trIjA ArAmAM ane cothA ArAmAM tIrthakara janme che.4 mahAvidehamAM badhe kALa samAna hoya che ane tyAM tIrthakara sadA vidyamAna hoya che. tIrthakarane janma ane dikumArionuM Agamana tIrthakarone janma barAbara ardharAtrie vijaya muhUrtamAM * kAlacakranA be bhAga heAya cheH avasarpiNa ane utsarpiNI jemAM vastunA rasa-kasanuM avasarSaNa thAya, utaravApaNuM thAya te avasarpiNI ane utsarSaNa thAya, caDavApaNuM thAya te utsapi. A dareka kAlanA cha-cha bhAga hoya che, jene cha ArA kahevAmAM Ave che. avasarpiNane trIje Are suSama-duHSamA ane cotho Aro duSama-suSamA hoya che. utsarpiNIne trIjo Aro duHSamasuSamA ane cothe A suSama-duSamA hoya che. hAla avasarpiNane duHSamAM nAme pAMcamo Aro AvI rahyo che, jemAM duHkhanuM pramANa ghaNuM moTuM hoya che. * devo daza prakAranA hoya che. (1) indra, (2) sAmAnika, (3) trAyatripAta, (4) pAriSadya, (5) AtmarakSaka, (6) lopAla, (7) anIka, (8) prakIrNaka, (9) abhiyogya ane (10) kibiSika. temAM abhigya deva dAsasthAne deya che, eTale temane dAsa jevuM kAma karavAnuM hoya che.
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ ^^^^^^^^ ^^^^^ ^^ ^^^^^^^^^ AtmAnI zakti 253 thAya, je temane janma thAya ke tarata ja dikumArikAonA Asana kaMpe, Asana kaMpyA pachI pitAnAM sahaja avadhijJAnathI teo jANI le ke have kanya sthaLe kone tyAM tIrtha". karane janma thayo che. tyAra pachI Abhigya devane vimAna banAvavA ane taiyArI karavAno hukama Ape ane vimAne taiyAra thatAM temAM caDI janmasthaLe AvI pahoce. tIrthaMkaranI mAtAnuM sUtikA karma ane bIjuM kAma A diphakumArikAo saMbhALI le. eka prAsaMgika ghaTanA dee AvavAnI gati saMbaMdhamAM eka prAsaMgika ghaTanA kahIzuM. thoDA vakhata pahelAM jyAre amAruM comAsuM beMgaloramAM hatuM, tyAre madrAsanI grAutha phalera mIlavALA zeTha punamacaMda rUpacaMda amArI pAse paryuSaNa parva karavA mATe AvyA. paryuSaNa pachI teo beMgaloranA eka bhAI sAthe haisUra javA mATe moTaramAM nIkaLyA. rastAmAM e moTarane akasmAta thayA. e ja vakhate emanAM mukhamAMthI "name arihaMtANuM" zabda nIkaLI paDe. jemane namaskAramAM zraddhA hoya, dilamAM namaskAranuM raTaNa heya, tenAM manamAMthI ja AvI rIte aNInA samaye "namo arihaMtANuM"ne uccAra thAya. pachI zuM thayuM? tenI temane khabara na paDI. jyAre AMkhe kholI tyAre moTaramAM beThelA badhA moTaranI bahAra UbhA hatA. kaIne kazI IjA thaI na hatI. phakta pelA beMgaloravALA bhAIne pagamAM DuM vAgyuM hatuM. bAjumAM moTa2 tUTelI paDI
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 AtmatatvavicAra hatI. daravAje kayAre khulyo? teo bahAra kayAre nIkaLyA? kevI rIte nIkaLyA? te viSe kaMI paNa jANatA na hatA. paraMtu namaskAranAM smaraNathI prasanna thayelA adhiSThAyaka deve sahAya karI hatI. devatAne khabara paDe eTale AMkhanA palakArAmAM AvI pahoce ane badhuM kAma patAvI de. A badhuM moDhethI kahetAM vAra lAge, teTalI vAra paNa devatAone AvatAM lAge nahi. saudharmendranAM janmanI jANuM ane javAnI taiyArI. dikakumArikAonuM badhuM kAma patI gayA pachI saudharmendranuM siMhAsana kaMpe. saudharmendra 32 lAkha vimAnevALA saudharmadevakano mAlIka che. jevuM tenuM siMhAsana kaMpe, te te avadhijJAnane upaga mUke ane jANI le ke tIrthakara bhagavaMtane janma thayo che. pachI te harigameSa devane bolAvIne hukama kare ke "badhA dene khabara Apo ke tIrthakara bhagavaMtano janma thayelo hovAthI Indra abhiSeka karavA jAya che, mATe sahue taiyAra thaIne IndranI pAse hAjara thavuM. A khabara ApavAnI rIta paNa samajavA jevI che. saudharma devalekamAM saudharmAvalaMsaka vimAnamAM saudharma sabhAmAM suSA nAmane eka mATe ghaMTa che. te harigameSI deva vagADavA mAMDe ke batrIsa lAkha vimAnamAM rahelA ghaTe paNa vAgavA lAge che. A ghaMTa kula traNavAra vagADavAmAM Ave che. vimAnamAM moTA ane zAzvata mahele hoya che ane te dareka mahelanI aMdara AnaMdapramodanAM sAdhana hoya che. tethI deve niraMtara AnaMdamaya-prabhedamaya krIDA karatA hoya che. A
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti 255 mahelamAM bahAranA bhAgamAM ghaMTaDIo hoya che. jyAre hari- chegameSI sughASA ghaMTa vagADe tyAre vimAnamAM rahelA sthAnika ghaMTa vAgavA lAge che ane tenI sAthosAtha mahelanI ghaMTaDIo paNa raNakI uThe che. A vAta ApaNe eka AtmAmAM keTalI zakti rahelI che. ane tene prabhAva indro ane deve para paNa ke paDe che? e darzAvavAnA hetuthI kahI rahyA chIe. tIrthakaronI pUjA karatI vakhate Indro paNa temane potAnA svAmI kahIne saMbodhe che. ene artha e ke ATalI riddhisiddhinA mAlIka Indro paNa temanA sevaka che. nAmanA meha para naraghAjIno kisso, guru mahArAja AgaLa zrAvakonuM sthAna paNa evuM ja gaNAya, paraMtu AjakAla AcArya mahArAja kaI paisAdAra zrAvakane nAmathI bolAve ane tenI AgaLa mAnAthe zeTha na kahe te tene khoTuM lAgI jAya che ane A AcArya mahArAja te kaMI kAmanA nahi" evuM bolavA mAMDe che. dAdA guru zrI vijayakamasUrIzvarajI mahArAja AcArya hatA, tyAranI A vAta che. e vakhate zrI vIravijayajI mahArAja upAdhyAya hatA ane mAravADamAM vicaratA hatA. teo svabhAve hasamukhA hatA. temane vyAkhyAna vakhate zrAvakane nAmathI bolAvavAnI Adata hatI. vyAkhyAna sAMbhaLavA gAmanA nagarazeTha naraghAjI paNaniya. mita AvatA. te vakhate guru mahArAja "kema naraghAjI? A vAta kharIne?" e zabdothI saMbodhana karatA. paraMtu te vakhate
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 AtmataravavicAra narahyAjInuM moTuM utarI gayelA jevuM jaNAtuM. guru mahArAjanI cakara daSTimAM te AvyA vinA na rahetuM. temane Azcarya thatuM ke jyAre huM naraghAjIne nAmathI bolAvuM chuM tyAre temane AnaMda thavAne badale duHkha kema thAya che? vaLI vyAkhyAna pUruM thAya che ke teo eka miniTa paNa thaMbhyA vinA cAlyA jAya che. eTale temane koI paNa prakAranuM manaduHkha avazya che. mahArAje pitAnI jijJAsA saMtoSavA eka zrAvakane tenuM kAraNa pUchyuM. te zrAvake prathama te kaMI paNa kahevAnI AnAkAnI karI, paNa guru mahArAjane vizeSa Agraha thaye. eTaNe teNe jaNAvyuM ke "naraghAjIne gAmamAM badhA ThAkAMjInAM mAnabharyA nAmathI bolAve che ane Apa temane naraghAjI kahe che te gamatuM nathI. paraMtu te vivekI hevAne kAraNe ja vyAkhyAna sabhAmAM niyamita hAjarI Ape che." bIje divase vyAkhyAnamAM prasaMga AvatAM guru mahArAje kahyuM: "kema ThAkarAMjI kharI vAta ne? A zabda sAMbhaLatAM ja naraghAjInA mukha para prasannatA chavAI gaI ane harSanA Ave. zamAM teo ekadama UbhA thaI gayA. pachI temanI bhASAmAM mahArAjazrInAM tathA temanAM vyAkhyAnanAM bemoDhe vakhANa karavA lAgyA. mahArAjazrI ane AkhI sabhA khaDakhaDATa hasI paDI. tyArathI mahArAjazrI temane ThAkarAMjI kahIne saMbodhatA ane ThAkarAMjI vyAkhyAna pachI paNa guru mahArAja AgaLa besIne vArtAlApa karatA. tamane bahumAnathI bolAvavAmAM Ave te tamane game che.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti -257 paNa tethI tamAro dahADo zuM vaLavAne nAma karatAM kAma para vadhAre lakSa Apo. je tamAro AtmA uMco haze, paropakArI haze, nItimAna haze, dharma buddhithI dharmanI ArAdhanA karanArA haze, zuddha haze te tamAruM kalyANa thavAnuM. vaLI guru mahArAjanA te tame upAsaka che, sevaka che, eTale tamane sAdA nAme bolAve te paNa tamAre AnaMda mAna joIe, harisegameSInI uSaNuM ane prayANa A pramANe ghaMTa vAgI rahyA pachI badhA de idrano hukama sAMbhaLavA sAvadhAna thAya che. te vakhate harigamelI deva AkAzamAM khUba UMce jaI ghaNA moTA avAjathI badhA devane saMbhaLAya te pramANe udaSaNA kare che ke "tIrtha, kara bhagavaMtane janma thayo hovAthI tene utsava karavA Indra mahArAja padhAravAnA che. mATe dareka devoe temanI sAthe javA mATe taiyAra thaI javuM. pachI IndranA hukamathI pAlaka nAmano deva suMdara vimAna taiyAra kare che, temAM besIne badhA manuSyalokamAM tIrthakaranA janmasthaLe Ave che. prabhune meru pratye laI javuM temAMthI Indra nIce utarIne tIrthaMkaranI mAtA pAse jAya che ane temane namana karIne kahe che ke "tame jarA paNa gabharAzo nahi. ame tIrthakara bhagavAnane abhiSeka karavA temane meru parvata para laI jaIe chIe." Ama kahI Indra bhagavAnanuM eka AbehUba pratIka banAvI mAtAnA paDakhAmAM mUke che. 17.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmataravavicAra mahAvIra prabhunA saMbaMdhamAM paNa A pramANe badhe vidhi thayA pachI InDe pAMca rUpa banAvyA. temAMnAM eka rUpe prabhu jIne grahaNa karyA, be rUpe cAmara vIMjhavA lAgyA, eka rUpe chatra dharyuM ane eka rUpe aMgarakSakanI jema hAthamAM vA laI AgaLa cAlavA lAgyA. IndranI AgaLa ane pAchaLa de varaghaDArUpe AnaMdathI cAlavA lAgyA. A varaDo thoDI ja vAramAM meru parvata para pahoMcyo. meruparvata para snAtrAbhiSeka - saudharmendra vagere devone vaghADe meru parvata para pahoMce tyAre 63 IndronAM* siMhAsane kaMpyAM, eTale te paNa saudharmendranI jema taiyAra thaI meru parvata para temanA parivAra ane vaibhavasahita AvI pahocyA. pachI bAramA devalokanA InDe eTale amyatendra abhi cogya devene abhiSeka mATe sAmagrI taiyAra karavA hukama Apyo. zrI tIrthakara bhagavAnanA snAtrAbhiSekamAM kula 250 abhiSeka thAya che. A abhiSekamAM kaLazo ghaNA moTA hoya che. tenI kalpanA sAmAnya manuSyane AvI zake nahi. temAM kSIrasamudranuM pANI bharI lAvavAmAM Ave che, kAraNa ke te ghaNuM mIThuM ane dUdha jevuM ujaLuM hoya che. * sura-asuranA maLI IndronI saMkhyA 64nI hoya che,
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti saudharmendranI zakA ane prabhue batAvelI ajakhazakta. 259 " sahuthI prathama abhiSeka bAramA devaleAkanA indranA thAya che, A vakhate vizALa snAtrakaLazemAMthI zrI mahAvIra prabhunA zarIra para dhAdhamAra pANI paDavAnu che. A pANImAM eTaluM khaLa hoya che ke temAM hAthInA hAthI taNAI jAya. saudharmendrane kAI tIrthaMkara vakhate zakA thaI na hatI paNa A vakhate zaMkA thai ke prabhu ATalI mATI jaLadhArAone kema sahana karI zakazA ?' indra bhaktiparAyaNa che ane te jANe che ke A sAkSAt paramAtmA che. chatAM tene zakA thai te bhagavAne peAtAnAM avadhijJAnathI jANI ane tenI zaMkA dUra karavA pAtAnI zakti patAvavA mATe DAkhApaganA aMgUThA sihAsana para dakhAnyA ke te siMhAsana, zilApaTa ane samasta meru paryaMta dhrujI uThyo. AkhA jamUdrIpamAM kapArI thaI. tenA khaLabhaLATa laNusamudra sudhI pahoMcce. A badhuM AMkhanA palakArAmAM banI gayuM. hajI teA khAramA devalAkanA indranA abhiSeka thavAnA che. saudharmendra meru parvata ane jamRdvIpane kaMpatA joine tathA lavaNasamudramAM khaLabhaLATa thatA joine vicAra karavA lAgyA ke ' A badhuM zuM thAya che?' tene kaMika kroSa paNa ALye ke AvA zubha avasare AvA upadrava karanAra kANu che? eTale teNe avadhijJAnanA upayoga mUkayA ane joyuM teA sAva jhakhavAtheA paDI gayA. te vicAravA lAgyA ke A tA khuda bhagavAne mArAM mananA saMzaya dUra karavA pAtrAnA agUTho dabAvyeya tenA pratApa che. kharekhara 6
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 AtmatattvavicAra prabhunI zakti agAdha che. teo mArI zakA jANI gayA. tenuM nivAraNa karavA ja temaNe Ama karyuM' che.' eTale tene zakA ane krodha karavA badala pazcAttApa thayA ane te bhagavAnanAM caraNamAM paDI kSamA mAMgavA lAgyA. pachI badhuM zAMta thaI gayuM, tarka karanArAo, jainetarA, are ! dayAnada sarasvatI jevA paNa tarka kare che ke bhagavAna saheja agUThA dakhAve ane meru pava ta hAlI UThe te pachI te cAle tyAre tA pRthvI keTalI krapatI haze ? te vakhate jamInamAM khADA kema paDatA hi hAya? paraMtu AvA prazna karanArAe sAmAnya buddhinA paNu upayAga karatA nathI. pahelavAna zamamRti cAlatI mATarane aTakAvavAnI zakti dharAvatA hatA. A mATaranI tAkAta 30 hAsa pAvaranI hatI; eTale te 30 gheADAnA maLane rokavAnI zakti dharAvatA hatA. te peAtAnI chAtI para hAthI paNa UbheA rAkhatA, chatAM zuM te cAlatA tyAre jamInamAM khADA paDatA mANasa cAle tyAre pAtAnAM zarIranAM vajana para cAle che ane jyAre baLanA prAgA kare che, tyAre peAtAnA AtmAnI zakti pramANe kArgI kare che. dIvAsaLInI AkhI peTI rUnA DhagalAmAM rahI zake che. paNa eka ja dIvAsaLI ghasIne-saLagAvIne mUke teA hajArA maNu ne mALI nAkhe che, eTale baLanA jyAre prayAga thAya che, tyAre ja tenA kharA khyAla Ave che. snAtrAbhiSekanI pUrNAhuti. khAmAM indranA abhiSeka pUrA thayA pachI bIjA IndranA
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 261 AtmAnI zakti vAra Ave ane te badhAe abhiSeka karyo. chevaTe IzAnendra bhagavAnane kheALAmAM besADyA ane saudharmendra khUba dhAmadhUmathI abhiSeka karyo. A utsAhamAM de eTalA AnaMdamastImAM AvI jAya che ke tenI pAse temane devakano AnaMda-pramoda tuccha lAge che. tyAra pachI mahAvIra prabhune jema meru parvata upara lAvyA hatA, tema janmasthale pAchA lAvyA ane mAtAnA paDakhAmAM sUvADI badhA deve pitAnA sthAne sIdhAvyA. | tIrthakaramAM anaMta zakti hoya che. te AtmAnI che. je tIrthakarane AtmA te ApaNe AtmA. te pachI ApaNA AtmAmAM AvI zakti-AvuM baLa kema nathI? AtmAnA guNAmAM ke mULabhUta zaktimAM koI taphAvata nathI ? paNa ApaNAmAM e zakti kamane laIne dabAyelI che ane tIrthakara devamAM anaMta zakti pragaTa rUpamAM che. kharekhara ! ApaNI hAlata bariyA siMha jevI che. bakariyA siMhanuM dRSTAMta eka bharavADane vanamAM bakarAM cAratAM taratanuM jameluM siMhanuM baccuM maLI AvyuM. te ene ghera lAvyA ane bakarAnuM dUdha pIvAvI meTuM karyuM. te siMha hatuM, paNa bakarAMnI sAthe ja haratApharato ane sAthe ja khAte pIte, eTale pitAne bakarI ja mAnate ane jIvanane sarva vyavahAra bakarAnI mAphaka ja calAvatA. eka divasa badhAM bakarAM mege te vanamAM caravA gaye,
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 AtmatattvavicAre tyAre eka siMha tyAM AvI caDyo ane teNe potAnA svabhAva mujaba garjanA karI. AthI badhAM bakarAM nAsavA lAgyAM. temanI sAthe pele bakariye siMha paNa nAsavA lAgyo A joIne vananA siMhe kahyuM : "are bhAI! mArI gajenAthI bakarAM te nAsI jAya, paNa tuM kema nAse che? tuM te mArA jevA siMha che." tyAre bakarariyA siMhe kahyuM ke, tu khoTuM bole che. huM siMha nathI, paNa bakaro chuM ane tAruM khAdya hovAthI tArAthI bhaya pAmIne nAsI jAuM chuM. - vanane siMha samajI gaye ke A ghaNA divasa bakarAMnI sobatamAM rahyo che, eTale pitAne bakare mAnI beThe che. paraMtu eno bhrama bhAMgavA de. teNe kahyuM: "bhAI! mAruM kahevuM TuM che? je tuM tArAM moTAM zarIra parathI ema samajate hoya ke huM moTe bakaro chuM, te e samaja sAcI nathI. tAruM moTuM mArA moDhA jevuM goLa che, paNa bakarA jevuM lAMbu nathI. tArI keDa mArI keDa jevI pAtaLI che, paNa bakarAM jevI jADI nathI. vaLI tArA page nahera che, paNa bakarAM jevI kharIo nathI. ane tAruM pUchaDuM te je! te kevuM lAMbuM ane suMdara che? jyAre A bakarAMnuM pUchaDuM te taddana nAnakaDuM che ane dekhAvamAM jarAye sAruM nathI. temaja tArI garadana para kezavALI che, evI kaI bakarAMnI garadana para dIThI? mATe tArAmAM ane bakarAmAM mATe taphAvata che. dareka bakarAne mAthe babe zIMgaDAM ugelAM che, ane tAre bhalA bhAI! eka paNa zIMgaDuM ugeluM nathI! mATe tAro bhrama dUra kare ane te paNa mArA je siMha che, ema khAtarIthI mAna."
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti 267 A zabdoe bakariyA siMhano bhrama bhAMgI nAMkhyo. te have pitAne siMha svarUpe jovA lAgyA ane pelA siMhanI sAthe vanamAM jaI siMhanuM jIvana jIvavA lAge. A rIte tame paNa lAMbA samayathI dehAdi pudagalonI sAme rahyA cho, eTale potAne deharUpa mAne che ane tamArI zakti bahu maryAdita AMko che, paNa dehAdi pudagale e tamAruM vAstavika svarUpa nathI. tame anaMta zaktimAna AtmA cho, e vAta dhyAnamAM rAkhI tamArI zaktione vikAsa thavA de ane te mATe viSaya tathA kaSAyathI dUra rahe. jeo viSayanI pAchaLa bhUlA bhame che, teo rUpasenanA jevI durda. zAne prApta thAya che. rUpasenanI kathA pRthvIbhUSaNa nAme eka nagara hatuM. tyAM prajAnA pAlaka rAjA kanakAvajane sunaMdA nAme eka suMdara putrI hatI. te yauvananA uMbare paga mUkI cUkI hatI ane tenuM rUpa prabhAtanAM kamaLanI jema anerI chaTAthI khIlI uThayuM hatuM. te eka divasa mahelanA jharUkhAmAM besIne nagaracarcA joI rahI hatI. evAmAM tenI najara sAmenAM makAnamAM paDI. tyAM eka puruSa pitAnI strIne nirdaya mAra mArI rahyo hato. strI page paDIne kahetI hatI ke "he savAmin ! huM pharIne bhUla nahi karuM." chatAM pelo tene mAravAnuM baMdha karatA na hatA. A dazya joI sunaMdA kamakamI uThI. teNe vicAra karyo ke lagnajIvanamAM je AvI parAdhInatA
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAre hoya, AvAM duHkha sahana karavA paDatAM hoya, to bahetara che ke paraNavuM ja nahi. sunaMdA umara lAyaka hatI ane rUpalAvaNyathI yukta hatI, eTale tenA hAtha mATe deza paradezathI mAgAM AvatAM hatAM, paraMtu mAtA-pitA pUche tyAre te eka ja uttara ApatI hatI ke "mAre paraNavuM nathI." mAtA-pitAne A uttara sAMbhaLI vicAra thato ke A paraNavAnI nA pADe che, te zu dIkSA levAnI bhAvanA vALI haze ? paraMtu evuM ce kazu bolatI nathI, mATe AgaLa para sau sArAM vAnAM thaI raheze. te nagaramAM vasudatta nAmanA eka vyApArIne cAra putra hatA. temAM sahuthI nAnAnuM nAma rUpasana hatuM. nAnA putra vadhAre lADake hoya che ane tenA para kAmakAjane baje ochA hoya che. rUpAsenatuM paNa ema ja hatuM. AthI te icchA mujaba nagara-udyAna vageremAM pharyA karatA ane AnaMdamAM divase gujArate, te divase te pharate pharate rAjamahelanI sAme AvelI pAnavALAnI dukAne Avyo hato. ane tyAM eka Asana para besIne pAna khAte hato. tyAM sunaMdAnI najara tenA para paDI, eTale tene ati harSa thayA. te ja vakhate teNe kArya karavAmAM ati catura evI dAsIne nIce mokalIne pelA yuvAnane kahevarAvyuM ke "tamAre roja ahIM AvI amArI sakhIne darzana ApavA." rUpAsenane e vAta pasaMda paDI, eTale teNe A vAtane svIkAra karyo, ane te roja tyAM AvavA lAge. atyAra sudhI nahetuM rUpasenane kaI vAtanuM duHkha ke
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti nahetI sunaMdAne koI prakAranI ciMtA. baMne pitapotAnA jIvanamAM masta hatAM ane sukhacenamAM divase pasAra karatAM hatAM. paNa have baMnene pitAnI sukhazamyA jhera jevI lAgavA mAMDI, kAraNa ke baMnene ekabIjAne maLavAnI tAlAvelI jAgI hatI. sunaMdAnuM hadaya rUpasene cArI lIdhuM hatuM ane rUpalenanuM hRdaya sunaMdAe gherI lIdhuM hatuM. baMne ekabIjAnA mohamAM paDavAthI dukhane anubhava karI rahyA hatA, mATe ja zAstrakAroe mahane sarva duHkhanuM kAraNa kahyo che. A rIte divase upara divasa pasAra thAya che ane baMnene arasaparasa maLavAnI utkaMThA tIvra banatI jAya che. evAmAM rAjA taraphathI DhaDhero pITA ke kaumudI-utsava najIka AvI rahyo che, tenI ujavaNI mATe rAjArANI nagara bahAra padhAraze, te vakhate badhA nagarajanoe temanI sAthe gAma bahAra AvavuM ane utsavamAM bhAga le. sunaMdAne lAgyuM ke A avasare rUpAsenane maLI zakAze, eTale teNe rUpasenane kahevaDAvyuM ke "tamAre koI paNa bahAnuM kADhIne ghare rahevuM ane amuka samaye rAjamahelanA pAchaLanA bhAgamAM AvavuM. tyAM upara caDavA mATe deraDAnI sIDI tayAra haze." kaumudI-utsavanA divase sunaMdA mAthuM dukhavAnuM bahAnuM kADhI ghare rahI, rUpasena peTa duHkhavAnuM bahAnuM kADhI ghare rahyo have zatri kyAre paDe ane ekabIjAne kayAre maLIe, e
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 269 AtmatattvavicAra vicAra anenAM manamAM ghALAI rahyo che. tyAM manAva kevA ane che, te juo. 6 eka jugArI jugAra ramatAM ghaNA paisA hArI gayA che ane devAdAra banI gayA che. jItanAra tenI pAse paisAnI ugharANI kare che, ane paisA nahi Ape te jAnathI mArI nAkhIzuM evI dhamakI Ape che. peleA temane AzvAsana ApatAM kahe che ke bhalA thaIne eka divasa vadhu thebhI jAe, huM cArI karIne paNa tamArA paisA ApI daiza.' jItanArAe tenA para vizvAsa rAkhIne teNe mAgelI mudata Ape che. have te jugA2I ' zu' karavuM? kayAM javuM ? cArI kai rIte karavI?' tenA aneka vicAro karatA rAtrinA adhakAramAM cAlyuM jAya che. adhA nagarajanA utsava mANavA nagara bahAra gayA che, eTale rAjya taraphathI zaheramAM polIsanA khaMDhAkhasta ghaNA majabUta rAkhavAmAM AvyA che. AthI jugArI galI-kucIe mAMthI pasAra thAya che ane rAjamahelamAM cArI karavAnA vicAre tenI pAchalI galImAM AvI pahoMce che. te divAlanI ATheAThe cAle che, tyAM DhAraDAnI sIDI jovAmAM Ave che ane te kharAkhara majabUta che ke kema? te jovA mATe tene halAve che sa'keta sIDIne halAvavAnA hatA, tethI dAsIe samajI ke rUpasena AvI gayA. temaNe sunaMdAne khabara ApI. sunatAe
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti 227 6 kahyu ke tene jaldI upara khe'cI leA. ' AthI dAsIee sIDI kheMcI ane pelA jugArI upara AvI gayA. tene tA bhAvatu` hatu` ane vaidye kahyA jevu' thayuM. paNa samaja paDatI na hatI, ke Ama zAthI mRtyu ? e game te hoya paNa have maLelI takanA pUro lAbha levA evA teNe manathI niNaeNya karI lIdhA. mahelamAM aMdhArapaTa hatA, kAraNa ke AvuM kAma karanArA ajavALuM rAkhe nahi. aMdhakAramAM A rUpasena che ke bIjo te oLakhI zakAye nahi. dAsIe e tene laI jaIne sunaMdAnA palaMga upara besADyo. suna'nA te ema ja samaje che ke rUpasaina Avye che, eTale tene premathI bheTe che. jIgArIne sunaMdAnA pa thatAM kAmavikAra jAge che ane te enI sAthe bhAgavilAsa mANe che. sunaMdA tenA niSedha karatI nathI. evAmAM keTalIka dAsIe hAthamAM dIveA laI sunaMdAnA khaMDa tarapha AvatI dekhAya che, eTale sunaMdA kahe che ke ApaNane vAta karavAnA aMtarAya haze, eTale kaI paNa vAta karI zakayA nahi, paNa hAla tA tame jatA raheA, phrI phAIvAra maLazuM', ' peaA jugArI paNa na khelyAmAM nava guNa mAnI tyAM kAmakrIDA karatAM tUTI paDelAM ki'matI ala kArA laIne je rastethI AvyA hatA, te rastethI ja cArlse jAya che. 6
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra A mAjI rUpasenanuM zu thayuM? te paNu joie. te nirdhArita samaye rAjamahelamAM AvI pahAMcavA mATe gharethI nIkaLe che ane galI'cIe vaTAvatA AgaLa vadhe che, tyAM eka jarjarita makAnanI divAla tUTI paDe che ane temAM te dakhAI jatAM maraNa pAme che. aMtasamaye jevI mati hAya tevI gati thAya che, eTale te marIne pelA jugArInAM vImAM sunaMdAnI kukSie garbha paNe utpanna thAya che. 268 samaya jatAM sunaMdAnuM peTa vadhe che, tethI te gabharAya che. mAkhApane khabara paDaze te teo mane dhikkAraze ane duniyA paNa phITakAra Apaze, e bhayathI te vizvAsu dAsIe mAraphata davA ma'gAvI garbhapAta kare che, gamAM ja maraNa pAmavu', e kai echu' duHkha nathI, paNa mAhagrasta AtmAonI hAlata AvI ja thAya che. rUpasenanA AtmA tyAMthI sapacaiAnimAM jAya che ane grupa bane che. have sunaMdA puruSaaSiNI rahI nathI. tene lagnanI IcchA thAya che ane tene eka rAjA sAthe paraNAvavAmAM Ave che. te peAtAnA pati sAthe yatheccha viSayasukha bhAgavatI divase pasAra kare che. have je nagaramAM ane je maheleAmAM te rahetI hatI, tenA agIcAmAM ja peDhe sarpa utpanna thayele che. te eka divasa pharatA pharatA mahelamAM Ave che ane sunaMdAne jue che. pUnA rAga che, eTale te huM mAM AvIne DAlavA lAge che tathA sunaMdAne maLavA mATe suna'DhA tarapha doDe che. eka bhayaMkara sApane peAtAnA tarapha AvatA joi sunaMdA zaDa
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti pADe che ane sipAIo ughADI talavAre deDI AvI te sarSanA TukaDA karI nAkhe che. sunaMdAnI sAthe bhoga bhogavavAnA vicAramAM rUpasenanA traNa bhava pUrA thayA. cothA bhavamAM te kAgaDo banyuM. eka vakhata rAjArANI saMgItanA jalasAmAM beThA che ane tenI moja mANa rahyA che, tyAM pele kAgaDo AvI pahoMcyA ane sunaMdAne jotAM ja harSanA AvezamAM AvIne kAkA karavA lAgyo. kAgaDAne kaThora avAja kone game? vaLI te saMgItanA rasAsvAdamAM khalela pahoMcADanAro hate. AthI rAjAe potAnA sipAIone hukama karyo ke "A duSTa kAgaDAne ahIMthI dUra kare." sipAIo samajyA ke kAgaDAne uDADI mUkIzuM te te pitAnA svabhAva pramANe pharI AvIne kA-kA karyA vinA nahi rahe, mATe tene pUre ja kare ane temaNe tIra choDI tenA prANa harI lIdhA. pAMcamAM bhave rUpasena haMsa thayA ane rAjamahelanA bagIcAmAM AvelAM taLAvamAM moTe thavA lAgyA. eka vAra sunaMdAne jotAM tenA dilamAM pUrva rAga ja , eTale te uDI uDIne sunaMdAnA zarIra para paDavA lAgyo. AthI sunaMdA kaMTALI gaI ane teNe bUma mArI sipAIone bolAvyA. temaNe AvIne A haMsane mArI nAkhyA. viSayavAsanA AtmAne janma janmAMtaramAM kevo rakhaDAve che ane tenA zA hAla thAya che ? te A parathI samajI zakAze. chaThThA bhAvamAM te haraNa thAya che ane jaMgalamAM rahI pitAnuM peTa bhare che,
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra have eka vAra sunaMdA rAjA sAthe mRgayA evA ja'galamAM jAya che. tyAM pAridha leAkA pAvA vagADe che ane haraNA tA sAMbhaLavA UbhA rahI jAya che. temAM pelu` haraNa paNa AvI paheAMce che ane te sunadAne joI haSa anubhave che. te sunaMdAnuM rUpa jovAmAM evuM TvIna thaI jAya che ke tene mIjI kaI khabara rahetI nathI. evAmAM rAjA khANa mAre che ane te vidhAI jAya che. pachI rAjA tenuM mAMsa pakavavAnA sevakane hukama kare che. sevakA tene upADI rAjavATikAmAM lAve che. ane tyAM tenu mAMsa pakave che. 270 rAjArANI A heraNanu mAMsa khAi rahyA che ane tenAM vakhANa karI rahyAM che, tyAM e munivareza tyAMthI nIkaLe che. te jJAnI che, eTale sunaMdA ane rUpasenanu' caritra jANI peAtAnuM mAthu halAve che. A joI rAjA vicAramAM paDe che ane te pelA munivarane bAlAvI mAthu' halAvavAnu kAraNa pUche che. munivaro kahe che ke 'A vAta jANuzA teA tamane duHkha thaze, mATe jANavI rahevA do.' paraMtu rAjArANI khaMnenA Agraha thatAM te athathI iti sudhI badhI vAta kahI sabhaLAve che. te sAMbhaLI rAjArANI tene saMsAra parathI vairAga thAya che. chevaTe sunA pUche che ke 'haraNa marIne kayAM utpanna thayele che? tenA uddhAra thaze ke nahi ?' pelA munivarA kahe cheH 'haraNu marI viSya aTavImAM sugrAma najIka hAthI thayeleA che. te tamArA upadezathI pratimAdha pAmaze ane jAtismaraNuthI peAtAnA pU. lavA nihALI, vairAgya pAmI, tapa karIne AThamA devalAkamAM
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti 271 utpanna thaze ane tyAMthI cyavIne manuSyabhavamAM AvI mokSa pAmaze." pachI rAjA-rANI baMne bIjA aneka nagarajano sAthe dIkSA le che ane sunaMdA sAdhvIne saMyamanuM pAlana karatAM avadhi jJAnanI prApti thAya che. A jJAna thI hAthIne pratibodha karavAne samaya najIka jANa te pitAnI guruNInI AjJA laI vidhya aTavInA kinAre Avela sugrAma gAmamAM cAturmAsa kare che ane cAturmAsa pUrNa thaye hAthIne pratibaMdha karavA tenA tarapha jAya che. A hAthInA trAsathI AkhuM gAma gabharAI gayuM hatuM, kAraNa ke teNe A gAmanA aneka loko ane gharano nAza karyo hate. jyAre paNa te hAthI A tarapha Avate dekhAte, tyAre leko ADAavaLA thaI jatA ne koI UMcA chAparA ke vRkSa para Azraya letA. gAma lokee sAthvIne jaMgala tarapha jatAM joyA ane jyAM hAthInuM raheThANa hatuM, te tarapha ja AgaLa vadhI rahelA nihALyA, tyAre teo kahevA lAgyA ke "Apa e raste jaze nahi. hAthI Apane avazya mArI nAkhaze." chatAM sunaMdA sAdevI nIDaratAthI e tarapha AgaLa vadhavA lAgyA. evAmAM hAthI jhADImAMthI bahAra AvyA ane sunaMdA sAdhavInI sAme dharyo, chatAM sAdhvIe hiMmata choDI nahi. temaNe te ene uddhAra karavAne daDha saMka9pa pitAnA manathI karI ja lIdho hato. loko samajyA ke hamaNAM A sAdhavInuM AvI banaze. A madonmatta hAthI koIne choDavAne nahi. paraMtu hAthI najIka AvyuM ane jyAM sAdhvIne joyA
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 AtmatatvavicAra ke te ThaMDo paDI gaye pUrvanAM prabaLa saMskAro zuM nathI karatA? tene sAdhvI para rAga thayo ane te pitAnI sUMDha UMcI-nIcI karI e rAga pradarzita karavA lAgyA. sunaMdA sAdhavIe kahyuM: "hajI rAgathI dharAye nathI ? mArAM nimitta tuM cha cha bhavamAM maraNa pAmyo, mATe have samaja ane e rAgane tArA hadayamAMthI dUra kara." te ja vakhate hAthI taddana zAMta banI gayA ane tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM e jJAnanAM baLe teNe pitAnA pUrvabhave joyA ane te pratibaMdha pAmyA. A joI lokonA Azcaryane pAra rahyo nahi. teo sAvInAM saravane vakhANavA lAgyA, pachI cAvInAM vacanathI te gAmane rAjA e hAthIne pitAnI hastIzALAmAM laI gayA. tyAM e hAthI chane pAraNe chaThTha karavA lAgyo. teNe bAkInAM samasta jIvanaparyata tapa karyuM ane e tapanA prabhAve marIne AThamA devaleke deva tarIke utpanna thayA. tyAMthI cyavIne jJAnI munivaronA kahyA pramANe te manuSyane bhava pAmI mekSamAM jaze." viSayavAsanAnuM A pariNAma jANu sujJajanee tenAthI dUra rahevuM ane dharmanuM ArAdhana karI potAnA jIvanane saphaLa banAvavuM, e maharSione upadeza che ane amAruM kahevuM paNa e ja che. AtmAnI zakti vize hajI vizeSa kahevAnuM che, te avasare kahevAze.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 00000 20000000 oddoor throbot locat 0000000 0000000 reportabooooooo become pagod, droop tre vyAkhyAna cAmu AtmAnI zakti. [ 2 ] mahAnubhAvo ! AtmAnI zakti keTalI hoya che? e viSaya cAlI rahyo che. temAM tItha karanI zaktinA keTalAka paricaya zrI mahAvIra prabhunAM dAMtathI kAvyeA. have manuSyamAM mahAbalI gaNAtA khaLadeva, vAsudeva tathA cakravartInI zaktinA paNa keTaleka paricaya karAvIzuM. eka avasarpiNI ke utsarpiNIkALamAM jema 24 tItha''karA thAya che, tema 12 cakravartI, 9 vAsudeva, 9 prativAsudeva ane 9 khaLadeva paNa avazya thAya che, e badhAne samagra rIte tresaTha zalAkA puruSa kahevAmAM Ave che. zalAkA puruSa eTale pavitra * A avasarpiNInA 24 tIrthaMkaronAM nAma prasiddha che. 12. cakravata nAM nAmeAH (1) bharata, (2) sagara, (3) madhavA, (4) sanata kumAra, (5) zAMti, (6) kunthuM, (7) ramara, (8) subhrama, (9) mahApadma, (10) hariSaNa, (11) jaya ane (12) brahmadatta. 9 vAsudevanAM nAmeH (1) tripRSTha, (3) svayaMbhU, (4) puruSAttama. (5) puruSasiddha, (6) puruSapuMDarIka, (7) datta, (8) lakSmaNu ane (9) kRSNa. 18
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 AtmatattvavicAra puruSa, jemanAM mAkSagamananA ni ya thayelA che, evA mahApuruSa kalikAlasarvajJa zrI hemaca'drAcAya mahArAje A trezaThe zalAkA puruSanAM caritra saskRta bhASAmAM suMdara AAkabaddha racanA vaDe AlekhelA che. Aje tA kAI khaLadeva, vAsudeva ke cakravartI ApaNI sAme nathI eTale tenAM maLanA khyAla kayAMthI AvI zake? paNa evA manuScA jovAmAM Ave che ke je baLavAna Akha lAne peAtAnA hAthanI eka ja kANI mArIne nIcA pADI de, maThThonmatta hAthIne mUThIo mArIne mahAta karI de ane vAgha tathA si'hu jevA bhayAnaka pazuenI sAthe kustI karI tene harAvI de. muMbaImAM thADA vakhata pahelAM duniyAbharanA kuztIkhAjonuM eka da'gala geAThavAyuM hatu. te vakhate kIMgakAMge eka kustImAjane havAmAM ATha phuTa UMcA uchALI nAkhyA hatA. dhrAMgadhrAnI gAdIe rAyamala nAmanA eka rAjA thaI gayA. temanAmAM eTaluM baLa hatu` ke temaNe eka mUkI mArIne dilhInA lAla killAnA patthara nIcenA bhAgamAMthI kADhI nAkhyA hatA. te aMge nIcenA duhA pracalita che. 9 prativAsudevanAM nAmeAH (1) azvagrova, (2) tAraka, (3) meraka, (4) madhu, (niSkuMbha), (6) li, (7) pralAda, (8) rAvaNu ane (9) jarAsaMdha. 9 baLadevanAM nAmeA: (1) acala, (2) vijaya, (3) bhadra, (4) suprabha, (pa) sudaUna, (6) AnaMda, (7) naMdana, (8) padma, (zrI rAmacaMdra) ane (9) rAma (baLabhadra).
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti 275 kaTArI amarasarI, tegArI taravAra, hatherI rAyamalarI, dilhI je darabAra baLadevanuM baLa baLadevanuM baLa AthI ghaNuM vadhAre hoya che. te eka hajAro yoddhAne bhAre paDI jAya che. anAryo moTI saMkhyAmAM mithilA para caDI AvyA, mithilAnA daravAjA baMdha thaI gayA ane janakarAjAe madada mATe ayodhyApati dazarathane saMdezo mokale, tyAre dazarathe zrI rAmane sainya sAthe mithilA mokalyA. e sainya anAryo sAthe laDavA lAgyuM, paNa anAe tene jotajotAmAM veravikhera karI nAkhyuM. A vakhate zrI rAme ekalAe e badhAne sAmane karyo ane prANavRSTi karI badhAne harAvI dIdhA. zrIrAma baLadeva hatA, eTale temanAmAM A jAtanuM baLa hatuM - vAsudevanuM baLa baLadeva karatAM vAsudevanuM baLa bamaNuM hoya che. prativAsudevanuM baLa tenA karatAM kaMIka ochuM hoya che. lakSmaNajI * amarasiMha rAThoDanI kaTAra calAvavAnI karAmata, tegAjI rAjaputanI taravAra calAvavAnI kaLA ane rAyamala rAjAnI hatheLInuM baLa dilhInA darabAramAM abhUtapUrva prazaMsA pAmyAM hatAM. * jaina sAhityamAM prAkRta, saMskRta tathA kannaDa bhASAmAM padma caritra arthAta rAmAyaNa racAyelAM che. vAlmikIkRta rAmAyaNa ane A rAmAyaNanI hakIkatamAM ghaNo phera Ave che ahIM je ullekha karavAmAM Ave che, te jaina rAmAyaNa mujabane samajo.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 AtmatatvavicAra vAsudeva hatA. temanA para rAvaNe zaktine prayoga karyo ane teo beheza banI gayA. AthI rAma gabharAyA ane temaNe vizalyAne laI AvavAne hanumAnajIne hukama Ape. A vizalyAmAM evI zakti hatI ke te koI behoza mANasa para hAtha pherave te te zuddhimAM AvI jAya ane game tevA rAgIne paNa sAjo karI zake. hanumAnajI vizalyAne laI AvyA, teNe lakSmaNajInA zarIra para hAtha pheravyo ane lakSmaNajI hozamAM AvI gayA. rAmanI senAmAM AnaMda vyApI gayo. have te senA bamaNuM jorathI laDavA lAgI. A senAe kuMbhakarNa vagere keTalAka senApatione pakaDI keda karI lIdhA. phakata rAvaNa eka bAkI rahyo, te laDAI baMdha karI bahurUpiNa vidyA sAdhavA besI gaye, A vidyAnI sAdhanA kaThina che, paNa eka vAra siddha thaI ke manuSya dhAre teTalAM rUpa karI zake che ane pitAnAM kAryamAM siddhi meLavI zake che. rAvaNa potAnA mahelanI nIce bhUgakhaMDamAM A vidyA sAdhavA beThe che. maMdodarIe gAmamAM DhaMDhero pITAvyuM che ke "keIe hiMsA karavI nahi." A vastunI aMgada vagerene khabara paDI, eTale teo e vidyAnI siddhimAM vidana nAkhavA mATe rajA levA rAma pAse gayA. rAma samaju ane udAracarita hatA. temaNe aMgada vagerene vidano nAkhavAnI nA kahI. vadhArAmAM jaNAvyuM ke "je AtmA zAMta citte ArAdhanA karato hoya tenAM kAryamAM khalela karavI nahi." paraMtu aMgada vagerene bhaya lAgyo ke rAvaNane A vidyA
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti 277 siddha thaI jaze te badhAne nAza karI nAkhaze ane pote sarvoparI banI jaze eTale rAmanI bhaktine vaza thaI AjJAnuM ullaMghana karIne rAvaNanI sAdhanAmAM teo jAtajAtanAM vidane nAkhavA lAgyA, paraMtu AthI rAvaNa Dagyo nahi. je rAvaNa hajAra vidyA sAdhatI vakhate de ane devIonA samUhathI Dagyo na hato, te A lokothI zeno Dage? maMdarI reja rAvaNanI bAjumAM besatI. aMgada vageree chelle prayatna karI je teo koI paNa rIte rAjamahelanI nIce AvelA bhUgarbha khaMDamAM pahoMcI gayA ane temaNe maMdedarInA vALa pakaDIne tene rAvaNanI samakSa ghasaDI. eka rAjAnI rANInuM, prativAsudevanI ardhAMganAnuM AvuM apamAna keNa sahana karI zake? AvA vakhate bhalabhalA manuSya tapa ke sAdhanA choDI de dhanA AvezamAM AvI jAya ane A rIte apamAna karanAranuM mAthuM dhaDathI juduM karI nAkhe. paraMtu A te rAvaNa hatuM. te jarA paNa calAyamAna thaye nahi. te ja vakhate tene bahurUpiNa vidyA siddha thaI gaI. A vastunI khabara paDatAM ja aMgada vagere palAyana thaI gayA. bahurUpiNI vidyAe prasanna thaI rAvaNane je joIe te mAgavA kahyuM. rAvaNanA harSane pAra na rahyo. teNe kahyuM: "huM bolAvuM tyAre Avaje." pachI rAvaNa sItA pAse gayA ane pitAnI zakitanuM varNana karIne kahevA lAgyuM ke "mArI A zakitathI have tArA rAma-lakSamaNa ane tenI sene koI jIvatA rahI zakaze nahi. huM tane mArI banAvIza, mATe mArI sAthe lagna kara."
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 AtmatatvavicAra paraMtu sItA mahAsatI hatI, te enI vAta kabUla zenI kare? tene te A zabda sAMbhaLatAM ja mUcha AvI gaI A bAju rAmanI senAmAM rAvaNane bahurUpiNI vidyA siddha thayAnA samAcAra pahoMcatAM ja hAhAkAra macI gaye. paNa rAma-lakSamaNanuM rUMvADuMya phaRyuM nahi. jyAM sudhI rAvaNa vidyA sAdhatuM hatuM, tyAM sudhI laDAI baMdha hatI, kAraNa ke A yuddha nItinuM hatuM. have rAvaNa pharI laDAImAM utaryo ane jorathI laDavA lAgyA. rAvaNa madAMdha banelo hato. tene potAnI zakitamAM vadhAre paDate vizvAsa hato. tene lakSamaNajI sAthe yuddha zarU karI dIdhuM ane bahurUpiNe vidyAne yAda karI, have lakSmaNane cAre tarapha rAvaNa sivAya bIjuM koI dekhAtuM nathI. badhA rAvaNe ekalA lakSamaNa upara eka sAmaTA bANe vasAve che. paraMtu lakSamaNajI vAsudeva che, mahAbaLavAna ane mahAdharyavAna che. te jarAye hiMmata hAratA nathI. potAnA khAsa dhanuSya para cIla jhaDape bANa caDAvI eka pachI eka choDaye ja jAya che ane rAvaNanA eka eka rUpane eka yA bIjI jagAe ghAyala kare che, te rAvaNa sahana karI zakatuM nathI. manamAM samajI jAya che ke lakSamaNa sAme TakavuM ghaNuM agharuM che. eTale pitAnAM mULa svarUpamAM AvI chelo pAso pheMkavAne nizcaya kare che. chevaTe pitAnA devAdhiSThita cakrane yAda kare che. yAda karatAMnI sAthe ja te caka rAvaNanA hAthamAM AvI jAya che. pachI lakSamaNajIne kahyuM: hajI samajI ane sItAne mane soMpI de. nahitara tAruM meta tArI rAha joI rahyuM che."
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti 209 lakSmaNe zAMta citte hasatAM hasatAM javAba ApyuMH 'A tArA lAkhaMDanA TukaDA mane zuM karavAnA hatA ? cheDa tAre cheADavA hAya tA.' ane rAvaNu jorathI cakra cheADe che. A bAju rAmanI senA A cakranA sAmanA karavA mATe aneka prakAranA zasra-astranA prayAga kare che. paNa jema kamaLa-patra para jaLabiMdu athaDAine kharI jAya, tema e zastro-astro cakrane athaDAine kharI paDe che ane cakra lakSmaNu pAse AvI pahoMce che. A dRzya jotAM ja rAma suddhAM badhAne zvAsa caDhI jAya che, pazu cakranA evA niyama che ke te vAsudevane kaMI karI zake nahi. eTale te lakSmaNanI traNa pradakSiNA daine UbhuM rahe che ane temanA hAthamAM Ave che. have lakSmaNa rAvaNane namratAthI kahe cheH 8 sItAjIne sepI de ane tArAM rAjyamAM lahera kara. amAre rAjyanA khapa nathI. nahitara tAruM' A cakra tAru ja meAta lAvaze.' rAvaNa hajI ahaMkAramAM che. te ema samaje che ke mAruM' cakra mane zu' karaze? paNa prativAsudeva peAtAnAM cakrathI ja mare che ane leAkanA e zAzvata niyama hovAthI temAM kai phera paDatA nathI. rAvaNu kahe che; e cakrathI mane kaI nahi thAya, mATe tAre che|DavuM hoya tA cheADa.' lakSNujI peAtAnAM khaLathI ?
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 287. AtmatatvavicAra e caka choDe che, te sIdhuM rAvaNa bhaNI jAya che, tenI chAtImAM athaDAya che ane tenuM prANapaMkherU uDI jAya che. parastrImAM laMpaTa thanAra ane chevaTa sudhI pitAnI bhUla na sudhAranAra AtmAnI gati kevI thAya ? te tame samajI zako che. rAvaNano AtmA cothA narake gaye ane tyAM Aje paNa ghora yAtanA bhogavI rahyo che. rAvaNanAM mRtyuthI tenI senAmAM hAhAkAra macyo ane rAmanI senAmAM harSanA pikAra thavA lAgyA. rAme laMkAnuM rAjya bibhISaNane soMpyuM. tAtparya ke rAvaNa jevA eka mahAna baLavAna rAjAe pitAnAM lAkha rU5 karyA, chatAM te vAsudevane mahAta karI na za, eTale vAsudevanI zakti gajabanI hoya che. cakavatanuM baLa. cakravartI eTale samasta bharatakhaMDane rAjA. tenA rAjya vistAramAM nAnA moTA 32000 deza, 72000 hajAra nagara ane 96 keDa gAmaDAM hoya che. te 6 keDa pAyadaLa sainya vagere maTI Rddhine temaja 14 ratna, 9 nidhi ane 64000 strIne svAmI hoya che. ratna eTale hIrA-mANeka vagere na samajatA. evA ratna te tenI pAse lAkhonI saMkhyAmAM hAya. ahIM ranathI viziSTa
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti 281 zakitavALI vastu samajavAnI, te A pramANe-paheluM senApatiratna, bIjuM gAthA patiratna, trIjuM purohitaratna, zuM azvaratna, pAMcamuM gajaratna, chaThuM vardhakiranca, sAtamuM strIrana, AThamuM cakarana, navamuM chatrarana, dazamuM carmaratna, agiyAramuM maNiratna, bAramuM kAkiNIratna, teramuM khagarana ane caudamuM daM Daratna. cakravartIne senApati evI kuzaLatAvALe heya ke mahAna lazkarane yogya daravaNuM ApI zake ane cakravatInI sahAya vinA paNa deza jitI zake. gRhapati cakravartInAM lakarane joitI bhajanasAmagrI tathA phaLaphUla pUrAM pADe. purohita ratna zAMtikarma kare tathA dhArmika kriyAo karAve. azvaratna cakravartIne besavAnAM kAmamAM Ave. e azva duniyAmAM bIje na maLe. gajaratna eTale uttama prakArane hAthI, te paNa cakravatane besavAnA kAmamAM Ave. vadhakirana dareka jAtanuM bAMdhakAma kare tathA rastAmAM pu vagere banAve. strIratna eTale cakavartInI paTarANuM thavA gya strI. te paNa viziSTa zakitavALI hoya. cakaratna eTale zatruno parAjaya karanArUM zastra, chatraratna eTale mastake dhAraNa karavAnuM ati manahara chatra. carmaratna eTale cAmaDAnuM eka prakAranuM viziSTa sAdhana. te nadI, sarovara vagere jalAzane pAra karavAmAM
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 AtmatattvavicAra upayAgI thAya. A carmaratna dvArA AkhI senA nadI vagere tarIne kinAre paheoMcI zake che. maNiratna eTale dUra sudhI prakAza ApanArA eka prakAranA adbhuta maNi. kAkiNIratna eTale khaDakane paNa kArI zake evI eka prakAranI viziSTa vastu. khaDagaratna eTale uttama prakAranI taravAra ane daDaratna eTale viSama bhUmine sama karanAra tathA adbhuta tvarAthI jamIna kheADhI ApanArU eka prakAranuM hathiyAra. A ratnA vaDe cakravartI rAjyanA vistAra karI zake che. navanidhimAM zAzvata kalpA hoya che ane temAM aneka prakAranI vidyAe tathA vastunu vana hoya che. tethI cakravartI peAtAnAM rAjyanI AbAdI bahu sArI rIte karI zake che. navanidhinAM nAmA A pramANe samajavAM naisapa, pAMDuka, pi'galaka, savaratna, mahApadma, kAla, mahAkAla, mANuvaka ane za'kha. cakravartIne 64000 srIe hAya, cakravartI je dezane jIte che, tyAMnI eka rAjakanyA ane eka bIjI sudara strI ema e e strIe tene lagnadAna tarIke ApavAmAM Ave che. ane AvA nAnA mATA dezeA 32000 hAvAthI tenI saMkhyA 64000 mane che. A badhI strIo pAse cakravartI peAtAnAM bIjA rUpA karIne jaI zake che, eTale cakravartI peAtAne varelI viziSTa zaktithI 64000 rUpe karI zake che.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti 283 have cakravartInAM khaLa para AvIe. te kUvA ke vAvane kAMThe snAna karatA beThA hAya, te vakhate eka hAthe dAraDu... pakaDe ane tenA bIjo cheDo tenuM AkhuM lazkara pUNu khalathI khece tA paNa tene tyAMthI haThAvI zake nahi ane tenA hAthane namAvI zake nahi. e tA deraDAnA eka cheDA 54DIne khIjA hAthe peAtAnI snAna kriyA cAlu rAkhe. zerane mAthe savAzera hoya tema keAIvAra cakravartI karatAM paNa vadhAre baLavAna mAse nIkaLI Ave che. dAkhalA tarIke bharata cakravartI hatA, paraMtu khAhubalImAM temanAM karatAM vadhAre khaLa hatuM. temanI sAthe dvaMdvayuddha karatAM bharata hArI gayA hatA, paraMtu AvA dAkhalAo apavAdika samajavA, sayamapUrvaka AkarI tapazcaryA karatAM AtmAne aneka labdhio prApta thAya che, ane tenI zakti Azcaya janaka banI jAya che. mahAmuni viSNukumAranI kathA tamane A vAtanI khAtarI karAvaze. tapasvInAM baLa para mahAmuni viSNukumAranI kathA. prAcIna kALamAM hastinApuranI jAheAjalAlI ghaNI hatI. tyAM padmottara nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. temane javAlA rANIthI be putraratnA utpanna thayAM. temAM meTAnuM nAma viSNukumAra hatuM ane nAnAnuM nAma mahApadma hatuM. ane putrA tejasvI, parAkramI ane buddhinAM nidhAna hatA. vaLI kuzala AcAya pAse vividha vidyA tathA kalAo zIkhIne vidyAvata tathA kalAvata pu thayA hatA.
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra eka vakhata vAlAdevIe jinezvaranA mahAna ratha taiyAra kAkhyA, tyAre lakSmIdevI nAmanI mIjI rANIe IrSyAthI brahmaratha taiyAra karAkhyA. pachI rathayAtrAnA prasa`ga AvyA tyAre lakSmIdevIe padmottara rAjA AgaLa mAgaNI karI ke ' nagaramAM mArA brahmaratha pahele cAle, nahi te huM ApaghAta karIne maraNu pAmIza.' vAlAdevI kahe, 'jo mArA jinaratha pahelA nahi cAle te mAre AjathI ja annajaLanA tyAga che, ema samajajo.' A rIte bannene caDasa para AvelI joi padmottara rAjAe trIjo ja mArga kADhyo, ke 'kAie paNa ratha kADhavA nahi.? jyAM emAMthI kAi namatuM na Ape, tyAM khIjuM zu khanI zake? 284 A banAvathI mahApadmakumArane ghaNuM khATu' lAgyu.. rAjyamAM pAte kartA-hartA ane peAtAnI mAtAnA ja tha A rIte aTake, te tenAthI sahana thayuM nahi. teNe e ja vakhate manathI sa`kalpa karyo ke 'jayAre mArI mAtAnA ratha A nagaramAM huM niraMkuzapaNe pheravuM tyAre ja kharo, ' ane te ja rAtre teNe hastinApuranA tyAga karyAM. savAre sahune khabara paDI ke mahApadmakumAra ekAeka cAlyA gayA che, tyAre sahunA zAka tApanA pAra rahyo nahi. viSNukumAra thADA anucarA sAthe tene zedhavA nIkaLI paDyA, paraMtu patto lAgyA nahi. AthI te niAza thaIne pAchA pharyo. tyArathI temanuM mana vairAgya taraph DhaLyuM ane tee sAdhu-sa tAnA vizeSa samAgama karavA lAgyA.
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAtmAnI zakti 185 mahApadma cakravartI thavA sajAyelA hatA, eTale tenI bhujAmAM apUrva baLa hatuM. teNe dhIme dhIme sainya ekaThuM karyu" ane eka pachI eka deza jitavA mAMDyA. ema karatAM cha kha'Da dharatI tiI lIdhI. ane tevijayanA nizAnaDakA vagADatA hastinApura Avye. padmottara rAjA tenAM parAkramA jANI cUkayA hatA, eTale temaNe enu khUkha ThAThathI svAgata karyuM ane mahApadma paNa hAthInA hAddA parathI nIce utarI mAtApitAnA caraNe zira jhukAvI putrAcita vinaya pragaTa karyAM. Aja arasAmAM zrI munisuvrata svAmInA hAthe dIkSita thayelA suvrata nAmanA AcAya vizALa munima'DaLa sAthe hastinApura AvyA. temanI dezanA sAMbhaLI padmottara rAjAne sasAra parathI vairAgya AvyeA. temaNe rAjamahelamAM pAchA krI matrImaDaLane ekaThuM karyuM' ane temanI samakSa viSNukumArane gAdI ApI dIkSA levAnI bhAvanA pragaTa karI. paraMtu viSNukumAre gRhyuM ke 'pitAjI! mAru' mana rAjya bhAgavavA tarapha jarA paNa nathI. huM paNa tamArI jema A sa`sAranA tyAga karI AtmakalyANa karavA icchu chuM. mATe mahApadmane ja gAdIe besADA. " AthI mahApadmakumAranA rAjyAbhiSeka karavAmAM Avye. te bharatakha'DanA navamA cakravatI tarIke prasiddha thayA. pachI teNe jinezvarAnA mATA ratha taiyAra karAvI AkhA nagaramAM nira kuzapaNe pherabyA ane peAtAnI mAtAnI IcchA pUrNa karI tathA namuci nAmanA maMtrIne mukhya pradhAna banAvye.
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra kAlakrame padmottara muni tratAnu' niraticAra pAlana karIne siddha-buddha-nira'jana thayA ane zrI viSNukumAra muni AkarI tapazcaryA karavA lAgyA. A dIrghakAlIna AkarI tapazcaryAMnAM pariNAme temane aneka prakAranI ladhi thai. 286 have eka vAra sutratAcAya' munima`DaLa sAthe vihAra karatAM hastinApura padhAryA ane zrIsa'ghanI vijJaptithI cAturmAsa rahyA. temanI vANImAM amRtanuM mAdhurya hatu, ajama prakAranu AkaSa Na hatuM, tethI zAsananI prabhAvanA khUba thavA lAgI. namucine A rucyuM nahi. dharatI jyAre lIlIchama thAya che, tyAre javAse| sUkAvA lAge che, e tA tame jANeA che ne? namucine agAu eka vAra A AcAya sAthe dharma sa''dhI vAdavivAda thayelA. ane temAM te hArI gayeleA. rAtre te A AcAyanA vadha karavA mATe gayelA, tyAre tenA hAtha tha'bhI gayelA ane mananI melI murAda pAra paDelI nahi. A vakhatathI tenAM manamAM vera baMdhAyuM hatuM, pachI rAjyakhaTapaTane lIdhe tene ujjayinI cheADavuM paDayuM ane hastinApuramAM Azraya maLelA. ahIM teNe siMhubaLa nAmanA eka madonmatta rAjAne vaza karelA, tethI mahApadmakumAra khUba khuza thayelA ane vacana mAgavA kaheluM. te vacana teNe mAgI na letAM anAmata rAkheluM. have prasaMga AvelA jANI teNe mahApadma rAjAne e vacananI yAda ApI, eTale vacanapAlaka rAjAe te vacana khuzIthI mAgI levA jaNAvyuM. tyAre namucie kahyu ke ' mAre eka yajJa karavA che, te yajJa pUrA thAya tyAM sudhI tamAru rAya mane
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti 287 nmanA sepi." mahApa rAjAe te pramANe namucine rAjya soMpyuM ane pite aMta:purano Azraya lIdhe. namucie hiMsaka yajJa zarU karyo. A vakhate rAjyanA maMtrIo, zeTha-zAhukAro tathA judA judA dharmanA AcAcA tene abhiSekavidhi karavA AvyA, paNa nagaramAM cAtumaya rahelA suvratAcArya AvyA nahi. AthI namucie temanI AgaLa jaIne kRtrima kedha karatAM jaNAvyuM ke "je rAjA hoya tene sarva dharmanA sAdhuo Azraya kare che. vaLI sarva tapovana rAjAo vaDe ja rakSAya che, tethI tapasvIo potAnAM tapane chaThTho bhAga rAjAne Ape che. paNa tame adhama pAkhaMDIo mArI niMdA karI che, abhimAnathI akakaDa thayelA che tathA lekaviruddha ane rAjyaviruddha vartanAra cho, tethI tamane jaNAvuM chuM ke tamAre mAruM rAjya choDIne tAbaDatoba cAlyA javuM, nahi te mAre nirupAye tamAro vadha kare paDaze." sutratAcArya kSamAzramaNa hatA. eTale temaNe namucine uttaramAM eTaluM ja kahyuM ke "tamane abhiSeka kare tyAre AvavAne amAro AcAra nathI, tethI ame AvyA nathI. bAkI ame keInI niMdA karatA nathI ke rAjyaviruddha vartatA nathI." namucie kahyuM: "AcArya ! meM tamAre javAba sAMbhaLI lIdho che. have vadhAre kaMI paNa bolavAnI jarUra nathI. je tame ahIM sAta divasathI vadhAre raheze te rAjAjJAnA bhaMga
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 AtmatatvavicAra badala tamane ucita zikSA karavAmAM Avaze." ATaluM kahI te pitAne sthAne cAlyA gayA. sutratAcA pitAnI sAthenA munimaMDaLane pUchyuM ke "A saMgamAM ApaNe zuM karavuM?" tyAre eka munie kahyuM ke "zrI viSNukumAra munie cha hajAra varSa sudhI AkaruM tapa kareluM che ane tenA cage temanAmAM aneka prakAranI labdhio prApta thayelI che. hAla teo maMdarAcala parvata para che. je teo ahIM Ave te zAMti thAya, kAraNa ke teo mahArAjA padmanA moTA bhAI che, eTale namuci temanAM vacananuM ullaMghana karI zakaze nahi mATe je sAdhu vidyAlabdhivALA hoya te temane teDavAne jAya. zrI saMghanAM kAmamAM labdhine upayoga karavAmAM deSa nathI." A sAMbhaLI bIjA munie kahyuM ke "huM AkAzamArge maMdarAcala parvata para javAne zakitamAna chuM, paNa AvavAne samartha nathI, mATe A saMbaMdhamAM mAruM je kartavya hoya te jaNa." sutratAcArye kahyuM ke "tamane viSNukumAra muni pAchA lAvaze, mATe temane teDavA jAo." gurunI AjJA thatAM ja e muni vidyAnAM baLe maMdarAcala parvata para gayA ane temaNe viSNukumAra munine vaMdanA karI sarva hakIkta jaNAvI, teo kartavyane prasaMge upasthita
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti thayele jANa thoDI ja kSaNamAM pilA muni sAthe hastinApura AvyA ane pitAnA guru suvratAcAryane vaMdanA karI sAdhuonA parivAra sAthe namuci AgaLa gayA. AkhI rAjasabhAe zrI viSakumAra mahAmunine vaMdanA karI, paNa namucinuM mastaka jarAye namyuM nahi. sAgarasama vizALa hadayavALA e mahAmunie tenA tarapha lakSa na ApatA zAMta gaMbhIra avAje kahyuM ke "he buddhimAn rAja! AvaDAM moTA nagaromAM amArA jevA thoDA bhikSuko bhikSukavRttithI rahe, temAM tamane zI hAni che? vaLI varSARtune samaya cAlI rahyo che, temAM munione vihAra karo kalpata nathI, mATe badhA munie A nagaramAM bhale rahe " paraMtu sattAno naze eka bhUrI cIja che. tenAthI manuSya bhAna bhUle che ane na karavAnuM karI bese che. uttaramAM namuci kahyuM ke "meM AcAryane eka vAra jaNAvI dIdhuM che ke tamAre ahIMthI sAta divasanI aMdara cAlyA javuM, anyathA tenuM pariNAma bhogavavA mATe taiyAra rahevuM, e mArAM vacanamAM huM kaMI pheraphAra karavA mAgatA nathI." mahAmuni viSNukumAra aneka prakAranI labdhiothI yukta hatA, paNa pitAnA zramaNadharmane yogya zAMti dhAraNa karI kahevA lAgyA ke "he rAjana! je tamane amArA nagaranivAsa koI paNa kAraNe na rucatuM hoya te A munio nagara bahAra udyAnamAM jaIne rahe." e sAMbhaLI namucie kahyuM ke " huM tamArI gaMdha paNa
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra sahana karavAne taiyAra nathI. je tamane jIvavuM hAluM hoya te jema bane tema vahelA ahIMthI cAlyA jAo, nahi te tamane mArI nAkhIza." mahAmuni viSNukumAre kahyuM: "he rAjana ! Ama utAvaLA zA mATe thAo che ? tame rAjyasUtra hAthamAM lIdhuM che, eTale nyAyanItinuM pAlana karavA baMdhAyelA che. koI paNa niraparA dhIne daMDa de e eka nyAyI rAjavIne zebhatuM nathI. vaLI sAdhupuruSe sAthe techaDAIthI vartavuM e paNa rAjyanI svIkRta nItithI taddana viruddha che. ! paNa namucine sattAne mada pUrepUro caDI gayA hatA, eTale teNe A mahAmuninAM satya ane hitakArI vacanane lakSamAM lIdhA nahi. teNe pitAnI e ja udaMDatAthI kahyuM: A sivAya tamAre bIjuM kaMI kahevAnuM che?" mahAmuni viSNakumAre kahyuM ke rAjana ! sAdhu-mahAtmAone Ama vinA vAMke kADhI mUkavA, e koI paNa rIte ucita nathI. mATe temane rahevAnuM koI paNa sthAna ApavuM joIe, eTale temane traNa DagalAM jeTaluM sthAna rahevAne mATe Ape, eTaluM ja mAre kahevAnuM che." namucie kahyuM ke "vAru, huM tamane traNa DagalAM jamIna rahevA mATe ApuM chuM, temAM tamAre rahevuM. paraMtu je koI paNa sAdhu tenI bahAra rahete mAluma paDaze to tatkAla tene ziraccheda karavAmAM Avaze." mahAmuni viSNukumAre kahyuM: "tathAstu' (temaja ha) pachI
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAnI zakti temaNe vikriya labdhinA ge potAnuM zarIra vadhAravA mAMDayuM ane jotajotAmAM tene eka lAkha vajana pramANavALA meruparvata jevaDuM banAvI dIdhuM ane potAno eka paga lavaNasamudranA pUrva kinAre ane bIjo paga pazcima kinAre mUkIne UbhA rahyA. tAtparya ke have temane trIjuM pagaluM bharavAnI jarUra rahI na hatI. A bhayaMkara banAve pRthvImAM hAhAkAra macAvI dIdhe. e joIne Indra devAMganAone AjJA karI ke "mahAmuni viSNukumAra kopa pAmyA che, mATe tame sarvajJanAM kahelAM zAstrone bhAva gAyanamAM utArI te gAyana temanI AgaLa gAo, eTale temane kopa zAMta thAya. anyathA A akhila vizva ghaDIkamAM ja abhUtapUrva AphatamAM sapaDAI jaze. AthI devAMganAo e prakAranA gAyana gAvA lAgI. A bAju namuci tenA siMhAsana parathI paTakAI paDayo hatA ane tenA mukhamAMthI lehI nIkaLI rahyuM hatuM. bIjI bAju mahArAjA padma-mahAmuni viSNukumArane gadagadda kaMThe prArthanA karI rahyA hatA ke " he maharSi! he karuNAsAgara! Apane kepa zAMta karo. A narAdhama namuci sAdhu mahAtmAone satAvI rahyo che, tenI mane hajI sudhI khabara paDI nahi, temaja koIe mane kahyuM paNa nahi paraMtu namuci mAre sevaka hovAthI e aparAdha mAro che, mATe mane kSamA Apa." deva ane dAnavonA rAjA paNa AvI ja stuti karI rahyA hatA ane sakaLa saMgha paNa temane zAMta thavA vinavI
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 AtmatattvavicAra rahyo hatA, tethI mahAmuni viSNukumAre vicAra karyo 'ke zrI sagha mane mAnya che ane mArA bhAI tathA deva-dAnava save anuka'pA karavA cAgya che. ' eTale temaNe A rUpa saharI lIdhu' ane peAtAnA mULa svarUpamAM AvI gayA. pachI saghanA AgrahathI temaNe namucine cheDI dIdhA; eTale rAjAe tene jAkAro dai nagaranI bahAra kADhI mUkayA ane rAjyanI lagAma peAtAnA hAthamAM lIdhI. A traNa pagalAMnA banAvathI mahAmuni viSNukumAra trivikramanI khyAti pAmyA ane phrI AlAyA-tapazcaryA vaDe zuddha thaIne kevaLajJAna pAmI mAkSe gayA. A parathI AtmAnI zakti keTalI che ? tenA tamane pUrepUrA khyAla AvI zakaze. tame akSaya-ana ta zaktinA laDAra cheA, e kadI na bhUlatA. jo cagya rIte puruSA karazeA tA e zaktinA pUrNa vikAsa karI zakaze| ane tamArU sthAna ana ta zaktimAnanI harAlamAM jarUra jamAvI zakaze| vizeSa avasare kahevAze.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - ooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooops - - - - - - - - - - rAha , , . * kAma - , ka ka oooooooooooooooooooooooo assionals said so obs vyAkhyAna paMdaramuM, Atmasukha. ( 1 ) mahAnubhAvo ! ApaNe paMcaparameSThIne praNAma karyA, RAra tathA gurudevane vaMdanA karI zrutasAgarane namaskAra karI laIe, kAraNa ke tenI pracaMDa pavitra laharie ApaNAM cittane pAvana kare che ane ApaNuM jIvanane dharmAbhimukha banAve che. zrutasAgaramAM paNa ApaNe zrI uttarAdhyayanasUtrane viziSTabhAve namaskAra karIe, kAraNa ke tenAM chatrIzamA adhyayane ApaNane apasaMsArI AtmAne suMdara paricaya Apyo che ane AtmatattvanI UMDI vicAraNA karavAnI eka aNamala taka pUrI pADI che. Aje ahIM Atmasukha saMbaMdhI keTalIka vicAraNA karavI che. A vicAraNA ghaNuM mahatvanI che, tamArA jIvanane sIdhI sparza karanArI che, mATe tenA para barAbara dhyAna Apaje, tenI hakIkata para pUro vicAra karaje. "tuma kahate he, hama sunate hai" e rItithI kAma nahi cAle, kAraNa ke
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 AtmatattvavicAra niSphaLa zrotA mUDha yatti, vaktAvacanavilAsa; hAvabhAva yU' srI taNA, pati adhAnI pAsa. vaktAnA vacanavilAsa game tevA suMdara hoya, paNa zrotAo mUDha hAya, sArAsAranA vicAra karanArA na hAya, sAru' lAge te grahaNa karanArA na heAya, te e vacanavilAsa niSphaLa jAya che. eka strI game tevA hAvabhAva kare paNa pati AMdhaLA hAya tA e zA kAmanA? dunyavI sukha ATalA prAstAvika sAthe ApaNe mULa viSayamAM praveza karIe. anAdi kAlathI sa'sArasAgaramAM paribhramaNa karI rahelA A AtmAe sukha meLavavA mATe ghaNA ghaNA prayatnA-prayAse karyAM, koI vAte mA na rAkhI, chatAM tene sukha maLyuM nahi. hA, kayAreka dunyavI sukha-bhautika sukha-paudgalika sukha maLyuM kharU', paNa AtmAnAM svabhAvika sAcAM sukha AgaLa tenI zI gaNanA 1 zAstrakAra maharSie dunyavI sukha ane AtmAnAM sukhanI tulanAM karatAM jaNAve che ke 'cauda rAjaleAkamAM rahelA dareka AtmAnu' bhAgajanya-paudgalika sukha ekaThu karIne tene eka khAjI rAkhA ane bIjI bAju AtmAnuM sAcu' sukha sUkA ta pelu sukha AtmasukhanA ana`tamA bhAge paNa nahi Ave.' ahI. prazna thaze ke 'dunyavI sukha AtmasukhanA ane tamA bhAge paNa kema na Ave?' paraMtu sAnAnI sarakhAmaNI tA
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha senAnI sAthe ja thAya. e pIttaLanI sAthe thaI zake nahi. koI paNa sonAne ApaNe se TacanA sAcA sonA sAthe sarakhAvIne kahI zakIe ke temAM keTalo phera che, keTale taphAvata che, paNa je senuM ja nathI, mAtra pIttaLa che, tene sarakhAvIne zuM kahIe? se (100)nI saMkhyAne kaI paNa saMkhyAthI bhAge te bhAgamAM kaMIka paNa Ave, paraMtu zunyathI bhAgavA bese te zuM Ave? duniyAdArInuM sukha bramapUrNa, kAlanika ane tuccha che, chatAM tame mAnI beThA che ke e sAcuM sukha che. AvuM bramapUNe-kAlpanika-tuccha sukha AtmAnAM anirvacanIya apAra sukhanA-anaMtamA bhAge paNa kayAMthI Ave? keTalAMka nAnAM bALako pitAne aMgUTho cUsatA hoya che tene choDAvavAno prayatna karo te paNa na chUTe, kAraNa ke temAMthI dUdha Ave che, e temano bhrama che, paraMtu kharekhara te temane potAnI lALa ja maLatI hoya che. - kUtarAM hADakAM cATe che, e vakhate temane lohIne eka prakArano svAda Ave che, paNa temane khabara hatI nathI ke je hADakAMne teo cATI rahyA che, tene kaThaNa cheDo tALavAmAM vAgavAthI A lehI temanAM pitAnAM mukhamAMthI ja nIkaLatuM hoya che. duniyAdArInAM sukha-dunyavI sukhe paNa AvA bhramapUrNa che. temAM vAstavika sukha nathI, chatAM sukha hovAne bhrama thAya che.
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra vastumAM sukha ApavAnI zakti nathI. - dhana, vaibhava, patni, parivAra, mAnapAna ane adhikAramAM manuSya sukha mAne che, paNa e koI vastu mAM sukha ApavAnI zakti nathI. mAtra manuSya temAM sukhanI kalpanA karI che, tethI ja te sukha ApanAra bhAse che. thoDA vivecanathI A vastu vadhAre spaSTa thaze. eka mANasa taddana nirdhana hatuM. tenI pAse phUTI badAma paNa na hatI. e hAlatamAM tene ekAeka paisA maLavA mAMDyA ane AMkaDo pAMca lAkha upara pahoMcI gaye. AthI te atyaMta khuza thayA. te roja pAMca lAkha rUpiyA gaNe che ane AnaMda pAme che. have pAMca lAkhanA vadhatA vadhatA daza lAkha thayA. te vakhate enA AnaMdamAM zI maNuM hoya ? paNa thoDA vakhata bAda vaLatAM pANI thayAM ane rUpiyA ghaTavA mAMDyA. e ghaTatAM ghaTatAM pAMca lAkha sudhI AvI pahoMcyA tyAre e mANasa ghaNe kheda karavA lAgyA ane taddana asvastha banI gayo, prathama ATalA rUpiyAthI AnaMda thaye ane have tene kheda thAya che, te phera kayAM paDyo? pahelAM tene ema thatuM ke mArI mUDI vadhI rahI che, e kAraNe tene AnaMda thato ane have tene ema lAge che ke mArI mUDI ghaTI rahI che, eTale tene kheda thAya che. eTale je phera paDayo te ka95nAmAM paDayA che. pahelAM pAMca lAkhathI je sukha jaNAyuM te enI kalapanAmAM hatuM ane hAla pAMca lAkhathI je
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha 297 kheda jaNAya te paNa enI kalpanAmAM ja hato. je pAMca lAkhamAM sukha hoya te atyAre paNa pAMca lAkha te hAjara ja che. navAM lagna thAya tyAre manuSyo khuzAlI manAve che ane varavadhUnA AnaMdanI sImA hotI nathI. pati patnIne sukhanuM kAraNa mAne che, paNa thoDA divasa bAda najIvA kAraNasara jhaghaDA thAya che, abolAM levAya che, ane eka bIjAnuM moTuM jevuM paNa gamatuM nathI. je pati ke patnI e ja sukhanuM kAraNa hoya te baMne vidyamAna che. chatAM A hAlata zA mATe ? bhartRharine prathama pAMgaLA mATe keTale prema hate? paNa e ja pIMgaLA azvapAlaka sAthe premamAM paDI ane bhatRharinuM dila tUTIne TukaDA thaI gayu. teNe saMsArane sArarahita samajIne tene tyAga karyo. eka strInI sAthe premamAM baMdhAyele mANasa tene joIne jIvananI saphaLatA mAne che, tenA saMgamAM sukha mAne che, paraMtu jyAre te ja mANasane prema badalAya che, ane navI strI sAthe prema baMdhAya che, tyAre pahelI gamatI paNa nathI. pahelIne jaIne kaMTALo caDe che. strI te ja che paNa dila pharI gayuM, have prANapyArI bIjI banI. AmAM zuM pharyuM, tenI kalpanA karo. putrano janma thAya tyAre te ati AnaMda pAmanAra thaI paDe che. e ja putra mATe thAya, vinaya na sAcave, sAmuM bole ane pitAnA uddhata svacchaMdI vartanathI kuLanI AbarUne kalaMka lagADe, tyAre pitAne keTale kheda thAya che? - putra sAro hoya, tenA para ghaNe rAga heya, tenA vinA
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 AtmatatvavicAra gamatuM na hoya, tene joIne AnaMda thAya che jyAre koI paNa kAraNe bIjuM lagna thAya ane tyAra pachI navI strIne putra thAya tyAre rAga navA putra upara vadhI jAya che ane jUnIne putra aLakhAmaNe thaI paDe che, te je gamatuM nathI, tene jevAthI duHkha thAya che. putra e ja che, te temAM zuM pharyuM ? eTale dhana, saMpatti, patnI, putra vageremAM sukha ApavAnI zakti nathI, paNa tenI kalapanAthI manuSya sukha mAne che. tethI ja jJAnIoe A sukhane kApanika kahyuM che. dunyavI sukhe kSaNika ane tuccha che. dunyavI sukhe cirasthAyI AnaMda ApI zakatA nathI, te mAtra kSaNika AnaMda ApI zake che. tamane lAkha rUpiyA maLe tyAre jeTale AnaMda thAya, teTalo AnaMda eka kalAka pachI thAya khare? ane eka divasa bAda, aThavADiyA bAda, mahinA bAda, varSa bAda keTale thAya? kaMI ja nahi. e ene javAba che ane tethI ja AvA AnaMdane, AvAM sukhane kSaNika ke kSaNabhaMgura kahevAmAM Ave che. je vastu kSaNabhaMgura hoya te tuccha lekhAya, eTale A sukhone tuccha kahIe te kaMI anucita nathI. dunyavI sukhe rAgadveSanI pedAza che. dunyavI sukha ke jenI pAchaLa tame bhUlA bhamo che ane jene mATe rAta-divasa mahenata kare che, te rAgadveSanI pidAza che. je vastu pratye tamane rAga heya tene saMga thAya te temAM tame sukha mAne che ane tene viyoga
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmazakti 29 thAya to temAM duHkha mAne che. te ja rIte je vastu pratye tamane zreSa-vRNA-napharata hoya tene viyega thAya te sukha mAne che ane saMga thAya te duHkha mAne che, paraMtu A saMyoga para tamAro koI kAbU nathI. tame AvatI kAle lAkha rUpiyA maLavAnI dhAraNuM rAkhI hoya tyAM kheTa jAya che, ane managamatI suMdara kanyA paraNavAne jAna joDI hoya, tyAM tenA akALa mRtyu thavAnA samAcAra Ave che. te ja rIte tame rogathI Dare che, dUra bhAgo che, tene bheTe thAya e haragIjha IcchatA nathI, chatAM te jhaDapathI AvI pahoce che ane tamane AliMgana Ape che. zatrunI caDAI, AsmAnI Aphata vagerene satkAravA koNa taiyAra hoya che ? chatAM temanuM Agamana thAya che ane tamArI sukhaviSayaka sarva kapanAone te dhULamAM ragadoLI nAkhe che. eTaluM yAda rAkho ke rAgadveSanI jeTalI tIvratA, teTaluM duHkha vadhAre. yugalI AomAM rAgadveSanI tIvratA hotI nathI, tethI teo devanAM jevuM sukha bhogave che ane duHkhane anubhava te nahi jevo ja kare che. rAgadveSa ghaTADo ane kaSAyone maMda kare te sukhane anubhava jarUra karI zake. zAstrakAroe "#pAcamutti 4ikuttiva" e zabdo kahyA che tene artha e che ke kaSAyo choDanArane muktAtmA jeTaluM sukha maLe. "vitarAgI sadA sukhI A ArSavacananuM rahasya paNa A ja che. rAgadveSane tamane anAdi kAlathI saMsarga thayele che, eTale te tamArA svabhAvarUpa banI gayela che, paNa tame zekavAra e
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 AtmatattvavicAra tenA tyAga karI ane vItarAgatAnA anubhava karo, tA tamane tamArAM uparyukta vacanAnI sArthakatA samajAze. tame vepArI che, zANA cheA, kunehamAja che ane kAI. paNa jAtanA vepAra karatAM pahelAM pAkI gaNatarI karI che ke AmAM lAbha thaze ke nahi ? thaze tA keTalA thaze? vagere. Ama chatAM tame asalI sukhane badale paulika sukha meLavavAmAM jakhkhara thApa khAdhI che. eka lAkha rUpiyAnA hIrA zera geALa sATe vecI mArcI che, ema kahIe tA paNa khATu nathI, ane pAchA malakAe chA ke ame kevA zANA! kevA kunehabAja ! ' jyAM sudhI tame kAlpanika-kSaNabha'gura-tuccha-paulika sukhAne cheADA nahi, tyAM sudhI tamane sAcAM AtmasukhanA AsvAda AvavAnA nahiM. bhamarA ane gI geADAnu dRSTAMta sAMbhaLeA eTale tamane amArAM kathananI khAtarI thaze. bhamarA ane gIMgADAnuM dRSTAMta, jaMgalamAM eka sarAvara hatuM. tenA kinAre eka bhamarA rahetA hatA. tenAthI thADe dUra eka gIgADA rahetA hatA, te 'tene DhAstI thaI. bhamarA rAja gIgADAne tyAM jAya, pazu tenAthI viSTAnI durgaMdha sahana thAya nahi, chatAM de|stInI khAtara jA-Ava kare. eka vakhata bhamarAe gIgADAne kahyuM, ke 'huM tAre tyAM rAja AvuM chuM, paNa mArAthI viSTAnI vAsa sahana thaI zakatI nathI. tuM mAre tyAM Ava tA khatAvuM ke kevAM suMdara sthAnamAM rahuM chuM.
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmazakti 301 gIgeDAe kahyuM"tArUM sthAna AthI kevuM sAruM haze? e te cahu pitAnI vastune ja sArI mAne." bhamarAe kahyuM: "dosta! evuM nathI te eka vAra mAre tyAM AvIne thoDI vAra besa, eTale tane mArA kahevAnI khAtarI thaze." A rIte bhamarAne khUba Agraha thavAthI gIgeDe tene tyAM javA taiyAra thayo. paNa tene viSTA vinA ghaDI paNa cAle nahi, eTale jatI vakhate viSTAnI eka goLI pitAnAM moDhAM nIce mUkI dIdhI. jene je vastu priya heya tene te vinA cAlatuM nathI. tethI ja kavie kahyuM che ke jenuM mana jethI maLyuM, tene teja sahAya, drAkSa taNe tacha mAMDe, kAga lIbeLI khAya. athavA jene bhAve te bhaluM, nahi sadaguNavicAra, tajI gajamuktA' bhIlaDI, pahere gujAhAra, gIgoDa bhamarAne tyAM pahoMcyA. bhamarAe tenuM premapUrvaka vAgata karyuM ane tene eka kamaLa para besADyo. pachI thoDI vAre gIgoDAne pUchavA lAgyo ke "kema? ahIM kevuM lAge che?" paNa gIgoDAnI sthiti te vicitra thaI paDI hatI. kamaLanI sugaMdhane kAraNe tene viSNAnI durgadha barAbara AvatI na hatI ane viSTAnI durgadhanAM kAraNe kamaLanI suvAsa mANe 1 hAthInAM mastakamAMthI nIkaLelAM motI. 2 caNoThIne hAra,
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 AtmatatvavicAra zakAtI na hatI. eTale tene te ema ja lAgatuM hatuM ke ahI kayAMthI AvI caDaya? A karatAM te mAruM sthAna hajAra darajaje sAruM hatuM. eTale teNe kahyuM: "dosta! have huM rajA laIza." bhamAne samaja paDI nahi ke A gIgoDo A rIte A sthAna ATaluM jaladI zA mATe choDI jAya che? te vicAramAM paDyo. evAmAM tenI najara gIgaDAnAM moDhAM nIce rahelI viSTAnI gaLI upara paDI. eTale kAraNa tenA samajavAmAM AvI gayuM. teNe kahyuM: "tuM DIvAra thaMbhI jA. ATalI utAvaLa zA mATe kare che?" pachI tenAM meDhAM nIcenI viSTAnI gelI kADhI nakhAvI, tene sarovaranAM nirmaLa jaLathI sArI rIte snAna karAvyuM ane pachI eka moTAM kamaLa para besADayA. have gIgoDAne kamaLanI sugaMdha AvavA mAMDI ane tethI te svargamAM birAjato hoya evuM bhAna thavA mAMDyuM. te emAM laTuM banI gayo. thoDIvAra pachI bhamarAe pUchayuM ke "kema deta? have ghare pAchA javuM che kharuM?" gIgaDAe kahyuM ke e mUrkha koNa hoya ke je A svarga choDIne narakamAM jAya?" sagAsaMbaMdhI, sAdhanasaMpatti, adhikAra-kIrti vagere parane maha viSTAnI gaLI jevo che. te tamane Atmasukha rUpI kamaLanI sugaMdha levA detuM nathI. jyAre tame e goLIne dUra karaze, tyAre ja tamane AtmasukharUpI kamaLanI sugaMdha barAbara Avaze ane temAM tame lIna thaI jaze. eka pudgalane bIjA pudagala sAthe saMga thAya ke tenAthI
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmazakti viyoga thAya, temAM ApaNe zuM ? A vicAra tamArA manamAM Ave ane te daDha thAya, te pachI nakalI sukha taraphanuM tamArUM valaNa jhapATAbaMdha ghaTI jaze ane sAcAM sukha taraphanuM valaNa jhaDapI banaze. | nakalI sukhanAM dhyAnamAM ne dhyAnamAM ApaNane sAcAM sukha sAme jevAnI-mITa mAMDavAnI phurasada maLatI nathI ? paraMtu A nakalI sukhanuM pariNAma duHkha che. "putranAM lakSaNa pAraNamAMthI" e kahevata tame ghaNI vakhata bole che. aMgrejImAM paNa eka kahevata che ke "AvatA banAvo tenI chAyA prathama pADe che." A kahevatane artha-bhAva tamAre ahIM vicAravAne che. je dunyavI-nakalI sukha vartamAnakALamAM ja dukhe ApatuM hoya te bhaviSyamAM te zuM zuM na kare? mANasa svAdathI utpanna thatAM sukhane kAraNe peTa ThAMsIne bhajana kare che. pachI ajIrNa thatAM keTalAka divasa sudhI khAvAnuM choDI devuM paDe che, temaja cUMka, vADha vagerenAM dardathI pIDAvuM paDe che. e darda maTADavA dehAdeDI karavI paDe che, vaidya-hakIma-DokaTarane Azraya le paDe che, Thapako sahana kare paDe che ane kharca paNa thAya che. te ja rIte vastrAbhUSaNanuM sukha mANavA jatAM guMDAone zikAra banavuM paDe che; capu, charI ke taravAranA ghA khAvA paDe che ane vakhate prANanuM balidAna ApavuM paDe che. sattAnuM sukha bhogavavA jatAM paNa AvA ja kaDavA anubhavo thAya che. kayAre duzamana humale karaze ? enI ciMtA satata rahyA kare che ane upAdhio eka pachI eka Ave ja jAya che. AvAone savA
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra maNa rUnI rezamI taLAI AnaMda ApI zakatI nathI. ghaNI vakhata te te bhaDabhaDa baLatI agnicitA samAna thaI paDe che. zAstrakAre kahe che ke "A dunyavI sukha, A viSayabheganuM sukha madhulipta asidhArA jevuM che." eTale eka talavAranI dhAra para madha cepaDayuM hoya ane tene cATavA jatAM jevuM pariNAma Ave tevuM pariNAma lAvanArUM che. madha cATatI vakhate te jIbhane svAda Ave che, paNa bIjI ja kSaNe jIma talavAranI tIkSaNa dhAra vaDe kapAI jAya che ane tyAre duHkha-pIDAne pAra rahetuM nathI. mANaso anukuLa viSayane cAhe che ane pratikuLa viSayane tirarakAre che. temAMthI A kharAbI utpanna thAya che. tIkhuM khAnArane moLuM maLe ane meLuM khAnArane tIkhuM maLe athavA ThaMDuM cAhanArane garama maLe ane garama cAhanArane ThaMDuM maLe te duHkha thAya che, paNa jene tIkhuM ke meLuM, ThaMDuM ke garama samAna che. koI para Asakita nathI, tene kaMI paNa duHkha thatuM nathI. mANase pote mAnelI anukULatA prApta karavI tathA pratikULatA dUra karavA khAtara aneka prakAranI pravRttio kare che ane temAM prANAtipAtathI mAMDIne mithyAtvazalya sudhInA aDhAre pApasthAnakonuM sevana kare che. zuM A sthiti zAcanIya nathI ? anubhavIoe pharI pharIne kahyuM che ke "jeTalA bhega teTalA rega." chatAMye bhego pratyenI Asakita ochI thatI
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 305 mAtmasukha w nathI, jo tamAre rAga-vyAdhi-AtakathI khacavuM hAya ane du:khI na thavu' hAya teA bhAganI tRSNAne bhedI nAkhA, ApaNe ema mAnIe chIe ke ame bhAge bhAgaLyA, paNa kharI rIte te ApaNe bhAgaiA vaDe bhAgavAIe chIe. tethI ja bhatRhari jevA eka vizagI mahAtmAne kahevu paDayu. ke 'bhogA na bhuktA vayameva bhuktAH / dunyavI sukhanA leAbhI jIvaDA evAM cIkaNAM krama madhe che ke tenAM phaLa bhAgavavA mATe tene narakanagAdamAM utpanna thavuM paDe che, tiya iMca ceAnimAM bhamavuM paDe che ane manuSyAdi ceAnimAM paNa aneka prakAranAM duHkhA bhAgavavA paDe che. A rIte dunyavI sukhA mANavA jatAM lene gaI pUta aura khA Ai khasama' jevI sthiti utpanna thAya che ane viTa`khanAnA pAra rahetA nathI. jene AMgaNe sukhI sa'sAra kahIe chIe, tenI bhItaramAM paNa duHkha-mu`jhavaNa-muzkelInI kevI Aga bhabhakatI hoya che, tenA khyAla tamane zeTha-zeThANInI vAta parathI AvI zakaze. zeTha-zeThANInI vAta. eka zeTha maheALA vepAra kheDatA ane temAM racyApacyA rahetA, eTale temane ghaDInIya phurasada maLatI nahi. trIjI khAjI zeThANIne mAthe kAmaneA khAsa Ajo nahi. gharanuM paracu raNu kAmakAja hoya te nAkara kare. AthI temane khUba navarAza maLatI. ' navarA beThA nakhkhAda vALe' e kahevata tA tame sAMbhaLI ja haze, tenA artha e che ke mANusa jyAre tana 20
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra 306 www navarA paDe che tyAre tenAM manamAM aneka prakAranAM vicArA Ave che ane te pramANe vartana karatAM te pAtAnI jAtane tathA bIjAne bahu mATu' nukasAna paheoMcADe che. khUba* navarA paDatA zeThANI bhaTakavA lAgyA. zeThe Ave daza daza vAge ane zeThANI Ave mAra vAge. paraMtu zeTha svabhAve narama ane zeThANI khUba jorAvara, eTale kaI kahI zake nahi. vaLI jhaghaDA karatAM gharanI ekha khUlavAnA tathA AbarUnA kAMkarA thavAnA Dara paNa kharA. te kAivAra ADI vAta kADhIne zeThANIne samajAve, paNa bahAra bahu rakhaDavAthI zeThANI evI naphaTa thaI gayela ke temane e samajAvaTanI kaMi paNa asara thAya nahi. Akhare eka divasa hi`mata lAvI zeThe bAraNu sAMkaLa caDAvI dIdhI ane te aMdara sUI rahyA. 6 peAtAnA rAjanA samaya thayA, eTale zeThANI AvyAM, ane khArAMne dhakko mAryAM, paNa bAraNu khulyu' nahi. zeThANI vicAra karavA lAgyAM ke Aje Ama kema? mArA dhaNInI tA AvI `imata cAle nahi, paNa keie tene caDAvyeA lAge che. paraMtu phikara nahi. huM. paNa tene kharAkhara joi laIza.' pachI teNe bUma mArIne kahyuM ke khAraNAM khAlA.' zeThe javAba ApyA 'mArAM nahi khUle. je rakhaDavAnu` baMdha kara ane kAgaLa para lakhI Apa ke have pachI kadI paNa nahi rakhaDu', te ja bAraNAM khulaze.' ' zeThANIne rakhaDavAnA casakA lAgyA hatA, vaLI te mAthA bhAre hatAM, eTale te A zarata zenAM kabUla kare ? A
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha 30 A khAjI zeThe paNa manamAM gAMTha vALI hatI, eTale ghaNI rakajhaka thavA chatAM temaNe bAraNAM khAlyAM nahi tyAre zeThANIe kahyuM ke 'khAraNAM khelA nahi teA hu kUve paDIza. para tu tamane lakhI tA nahi ja ApuM.' Ama kahI zeThANI najIkamAM kUvA hatA, tenA tarapha cAlyA. zeThe khAraNAMnI tirADamAMthI joyu ke zeThANI kharekhara kUvA tarapha jaI rahyAM che ane vakhate ApaghAta karI besaze, eTale DhIlA paDyA. A khAjI zeThANIe eka mATeA patthara uMcakIne kUvAmAM nAkhyA. enA avAja kAne paDatAM ja zeTha samajyA ke ' nakkI AAthe kUvAmAM paDatuM mUkayu', ' eTale khAraNAM ughADIne kUvA bhaNI doDyA. ahI' zeThANI kUvAmAM patthara nAkhIne chUpI rIte gharanI pAse AvI gayAM hatAM ane dIvAlanI Athe lapAI gayAM hatAM. temaNe bAraNAM khulelAM joine aMdara dAkhala thaI khArAM a'dha karI dIdhAM. tenA avAja kAne paDatAM ja zeTha bheThA paDI gayA ane doDatA pAchA AvyA. temaNe zeThANIne khAraNAM ughADavA kahyuM, paNa have zeThANInA hAtha upara hatA, te ema zenAM mAne? teNe javAma ApyuMH rAta AkhI rakhaDe che. ne UjAgarA karAvA che te zarama nathI AvatI ? have tA lakhI ja Ape ke A rIte koI divasa bahAra rakhaDIza nahi tA ja khAraNAM ughaDaze, ' 6 " ' cArI ane vaLI zirorI' te Anu nAma, gunegAra pAte che, vAMka peAtAnA che, chatAM te zeThane dabaDAve che ane
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 AtmatattvavicAra kAgaLa lakhI ApavAnuM kahe che. zeTha ghaNI vinaMti kare che, paNa zeThANI mAnatA nathI. ATalI mADI rAte kAI sAMbhaLI na jAya te mATe zeTha dhIme khele che, te zeThANInA ghAMTA dareka vakhate mATA thatA jAya che, A paristhiti joine zeThe kahyuMH ke teM kUvAmAM paDavAnA dekhAva karIne mane zvetace! paNa huM tA sAcesAca kUvAmAM paDuM chuM. AvuM jIvana jIvavA karatAM na jIvavuM zuM khATu ?' ema kahI tee kUvA bhaNI javA lAgyA. zeThANInA vicAra zeThane namAvavAnA hatA, paNa vidhavA thavAnA na hatA, eTale teNe mAraNAM khAlI nAkhyAM ane DhADIne zeThane kUvA tarapha jatAM aTakAvyA. pachI hAthe-page lAgIne zeThane gharamAM lAvyAM. para`tu sIdarI maLe te paNa peAtAnA vaLa mUke nahi, e nyAye te zeThane kahevA lAgyAM ke tamane kAgaLa lakhI ApavAmAM zuM vAMdhe che? mAtra eTalu' ja lakhI Ape ke havethI huM rakhaDavA jaiza nahi ' zeTha khUba saraLa hatA, svabhAve namra hatA eTale ja zeThANIe A pramANe kahevAnI hi'mata karI. para'tu zeThane tA have A kajiyA kAi paNa rIte zAMta pADavA hatA, eTale temaNe e pramANe kAgaLa lakhIne zeThANI tarapha pheikaryA. zeThanI A bhalamanasAIe zeThANInA hRdaya para bhAre asara karI ane teNe tarata ja e kAgaLa phADI nAkhI zeThanA paga pakaDI lIdhA; peAtAnI bhUlanI mAphI mAgI. pachI mane jaNAe gurumahAzaja AgaLa jai sadAcAranuM vrata lIdhuM. jo ke zeTha tA sadAcArI ja hatA ane temane vrata levAnI jarUra na hatI, paNu
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha 309 patnI sadAcAramAM sthira thAya te mATe ja temaNe tenI sAthe A pramANe vrata lIdhuM hatuM. tyAra pachI zeThANI koI vAra rakhaDavA gayAM nahi ane patinI sArI rIte sevA karavA lAgyAM, paNa kahevAtAM sukhI saMsAranuM bhItarI dazya kevuM che, te ApaNe A vAta parathI jANI zakIe chIe. dunyavI sukhanI sahuthI moTI kharAbI. dunyavI sukhanI sauthI moTI kharAbI e che ke tenI lAlasAmAM sapaDAyelA jIvane vAraMvAra ArtadhyAna thayA kare che, ane temAMthI raudradhyAna paNa utpanna thAya che. A baMne dhyAne azubha karmabaMdhanA hetu hovAthI durgatine nimaMtraNa ApanArAM che. bhagavaMta zrI hemacaMdrAcArya zAstranA navamA prakAzamAM pharamAve che ke - nA'saddhyAnAni sevyAni, kautukenA'pi kiMtviha / svanAzAyaiva jAyante, sevyamAnAni tAni yat // mATe IcchA vinA, kevaLa kautuka mATe paNa asadadhyAnenuM AlaMbana levuM nahi, kemake te asadhyAne sevavAthI potAnA ja vinAzane mATe thAya che." keTalAka kahe che ke "sukhaprApti IcchA-AkAMkSA rAkhIe temAM AdhyAna zu?" paraMtu teo je sukhaprAptinI IcchA rAkhe che, temAM paugalika padArtho pratyene prabaLa rAga kAraNabhUta hoya che, tethI manamAM tenuM satata raTaNa cAlatuM hoya che. je
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra temaNe IcchelA padArthonI prAptimAM kaMI paNa aMtarAya ke vidana AvavAnI saMbhAvanA UbhI thAya te temanI mAnasika hAlata ati kaphoDI banI jAya che. teo pitAne kamanasIba, bhAgyahIna ke bhArekarmI mAnI ghaNuM duHkha anubhave che, eTale padagalika sukhanI IcchA e ArtadhyAnanI janetA che, AdhyAnane piSanArI eka moTI nIka che, ArtadhyAnane puSTa karanAruM eka prabaLa auSadha che. tamArI pAse lAkho rUpiyAnI mUDI hoya, rAjadarabAra vagerenI jabara lAgavaga hoya ke gavarnara janaralane ho hoya, paNa tamArAM cittamAM koI prakAranI zAMti na hoya, tamArA dilane koI prakArane karAra na hoya te e dhana, lAgavaga ke sattAnuM kaI mUlya kharUM? azAMti e ja duHkha che, azAMti e ja kaSTa che ane azAMti e ja sarva sukhane saMhAra karanArI DAkaNa che. sarva paugalika sukhanuM paryavasAna azAMtimAM ja thAya che, tethI kaMTaka ane viSanI jema te pariharavA yogya che. AtmAnAM sukhamAM kadI duHkha hetuM nathI, kAraNa ke sukha e tene svabhAva che. potAno svabhAva pitAne kadI dukha na Ape. siMhane joIne ApaNe dhrujIe chIe, paraMtu e te enA svabhAvamAM ja masta hoya che. sukha e AtmAne sahaja svabhAva che. sukha e AtmAne sahaja bhAva che, svabhAva che, tethI ja tene saccidAnaMda, sahajAnaMdI, AnaMdaghana vagere zabdathI
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha 311 saMbodhavAmAM Ave che. tame A zabdonA artha para kadI vicAra karyo che khare? jemAM sata, cit, ane AnaMda e traNa vastu hoya te te saccidAnaMda kahevAya. AtmA satavALe che, eTale te satya vastu che, ke kAlpanika vastu nathI. AtmAnAM astitva saMbaMdhamAM ame je pramANe ApI gayA chIe, te tame bhUlyA to nahi ja che. AtmA citavALe che, eTale cetanAmaya che, citanyane bhaMDAra che. paNa keTalAka mAne che, tema jaDa ke jaDapariNati nathI. AtmA AnaMdavALe che, eTale AnaMda anubhavavAnI zaktivALe che, AnaMdamaya che, sukhamaya che. je sahaja AnaMdI eTale svabhAvathI ja AnaMda hoya te sahajAnaMdI kahevAya. kalama AnaMda pAmavAnA svabhAvavALI nathI, eTale tenA vaDe game tevAM rasika kAvyo lakhatAM hoya ke game tevA suMdara sUktonuM Alekhana thatuM hoya te paNa tene AnaMda Avato nathI. kaDachI AnaMda pAmavAnA svabhAvavALI nathI, eTale te dUdhapAka ke bAsudInA tAvaDAmAM game teTalI vAra phare te paNa AnaMda pAmatI nathI. AnaMdaghana zabda AnaMdanA ghananuM-samUhanuM sUcana kare che, eTale AtmA AnaMdano bhaMDAra che, AnaMdanuM dhAma che, AnaMdanuM akalpanIya uddagamasthAna che. AtmAnuM sukha game teTaluM bhagave te paNa dukha ApatuM nathI, ulaTuM te vadhAre ne vadhAre mIThuM lAge che. AtmAnuM sukha te cakravartInAM bhajana karatAM paNa vadhAre mIThuM che, jethI eka paNa vAra tene vAda cAkhyo hoya te kadI bhUlAtuM nathI.
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 AtmatatvavicAra cakavatInuM bhajana, brahyadatta cakravata banyA, te pahelAM ghaNI kaDhaMgI hAlatamAM pharato hato. eka vAra tene eka gAmathI bIje gAma jatAM eka brAhmaNane bheTe thaye ane te baMnee traNa divasa araNyamAM sAthe musApharI karI. pachI chUTA paDatI vakhate brahmadare pelA brAhmaNane kahyuM ke "huM bhaviSyamAM cakavartI rAjA thavAne chuM. je cakavatI thAuM te mane jarUra maLaje." kAlakrame brahmadatta cakavata thayA ane pitA brAhmaNane tenI khabara paDI, eTale te brahmadattanI pAse AvyA. brahmadatta tene khUba nehabharyo satkAra karyo ane je joIe te mAgI levA jaNAvyuM. AthI brAhmaNa muMjhAye. zu mAgavuM? tenI samajaNa paDI nahi, eTale teNe brahmadattane kahyuM ke "huM mArI patnIne pUchI AvuM. pachI mAgavuM haze te mAgIza." brahmadatta te maMjUra rAkhyuM. brAhmaNe ghare AvIne patnIne badhI vAta karI. tenI patnI catura hatI, te vicAravA lAgI ke "je Ane rAjya mAgavAnuM kahIza te e ghaNuM rANuo paraNaze ane mane bhUlI jaze. temaja aDhaLaka dhana mAgavAnuM kahIza te tenI vyavasthAmAM mane yAda nahi kare, eTale e mArga sUcavuM ke "lAkaDI bhAMge nahi ane sApa mare nahi." teNe patine kahyuM ke "tamAre cakravartInA gharathI zarU karIne tenAM rAjyanA dareka gharamAM ApaNe baMnene eka divasanuM bhejana tathA eka senAmaheranI dakSiNa maLe ema mAgavuM."
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha 313 brAhmaNa-patnInI A buddhi para khuza thayA ane teNe brahmadatta pAse jaine te ja pramANe mAgyuM. AthI brahmadattane hasavuM AvyuM ke A brAhmaNe mAgI mAgIne zuM mAgyuM ? paNa tene te mAgyA pramANe ja Apavu hatuM, eTale teNe brAhmaNanI mAgaNI kabUla karI. prathama divase brAhmaNu ane tenI patnI cakravartIne tyAM jamyAM. vividha vyaMjanA tathA tenI khAsa prakAranI bhAjananI banAvaTanA lIdhe e bhAjanamAM atyaMta svAda hatA ane tenI sugaMdhathI nAka tara thaI jatuM hatuM. jagatamAM AvuM paNa bhAjana ane che, enI kalpanA A brAhmaNa patIne pahelI ja vAra AvI. AvAM bhAjana ArogatAM maMtrIza kAThe dIvA thAya emAM navAI zuM? bhAjana karyA pachI eka seAnAmahAranI dakSiNA lai te peAtAnAM ghare gayAM. khIjA divase pradhAnanA vArA AtmyA, pachI matrIonA vArA AvyA ane chevaTe sAmAnya nAgarikAnA vArA AvyA, paNa brAhmaNa'patIne A bhAjanA phIkkAM lAgyAM, kAraNa ke tenI dADhamAM cakravartInA bhAjananA svAda rahI gayA hatA! AtmAnuM A sukha kevI rIte prApta thAya, te amAre tamane samajAvavu che, te jJAnI mahArAje dekhyu haze te have pachI samajAvIzuM'. LE
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10000OOR 00000000000ad 600000 0066350000000 booooo vyAkhyAna seLayuM, Atmasukha. ( 2 ) mahAnubhAvo ! sava arihaMta deva sarva siddha paramAtmAo, sarva AcArya bhagavaMte, sarva upAdhyAya bhagavaMte ane sarva sAdhu bhagavaMte ApaNuM kalyANa karo. temanA aciMtya prabhAvathI ja A jagatamAM sarva prANIone sukha ApanAruM dharmatIrthanuM pravartana ane saMcAlana thaI rahyuM che. dharmatIrthamAM pravacananI mukhyatA che, kAraNa ke tenAM puSTa AlaMbana vaDe ja sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikArUpa caturvidha saMgha A saMsArapArAvArane pAra karavAne zaktimAna thAya che. A pravacana rUpI mahAvRkSanI aneka zAkhA-prazAkhAo che, temAMnI eka zAkhA te zrI uttarAdhyayanasUtra. tenI chatrIza prazAkhAo paikI chatrIzamI prazAkhAe ApaNane A saMsArI AtmAnAM varNanarUpI suMdara phaLa ApyuM ane temAMthI ApaNe Atmatatva vicArane madhura rasa cAkhyo; eTale AjanA A maMgala avasare tenuM abhivAdana karI laIe.
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha AtmAnA viSayamAM A vyAkhyAna chelluM che ane temAM Atmasukha kema meLavavuM? e vicAraNA agrasthAne rahevAnI che. eTale tamArI cittavRttino pravAha A tarapha ja vahete rAkhaje. zAstrakAra bhagavatee cAra durlabha vastumAM zruti eTale zAstrazravaNanI paNa gaNanA karelI che, eTale zAstrazravaNanA gane tame nAne sune mAnaze nahi. jyAre rAgAdi deSanI pariNati maMda thaI hoya, kaSAyeluM jora narama paDayuM hAtha ane kalyANanI kAmanA pragaTI hoya, tyAre ja sarvajJapraNatazA sAMbhaLavAnI jijJAsA thAya che ane prabaLa puNyanA udaye te saMbhaLAvanAra saddagurune yoga sAMpaDe che. apasaMsArI AtmAnuM prathama lakSaNa jinavacananI atu. raktatA che, eTale tamane A jinavacanarUpI pravacanamAMvyAkhyAnamAM rasa AvatuM hoya ane te sAMbhaLavAnI IcchA- AkAMkSA haradama manamAM rahyA karatI hoya te jarUra mAnaje ke tame apasaMsArI che, have tamAre saMsAra bahu thoDo bAkI rahyo che ane tamArA AtmavikAsane aruNodaya thaI cUkayA che. pagalika sukhe nakalI che, banAvaTI che, kAlpanika che, kSaNika che, kSaNabhaMgura che, tuccha che, niHsAra che, nikRSTa che, e vAta ame gaI kAle vistArathI samajAvI gayA chIe ane tene choDyA sivAya sAcAM AtmasukhanI prApti thavAnI nathI, e hakIkata paNa bhArapUrvaka jaNAvelI che.
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 AtmatattvavicAra mAnasika zAMtinI jarUra. AtmAnuM sukha meLavavA mATe prathama jarUra mAnasika zAMtinI che paNa Aje te tenA dukALa paDayA hAya evI sthiti najare paDe che. prAimInIsTarathI mAMDIne paTAvALA sudhI ane zeThathI mAMDIne majura sudhI koine zAMti nathI. je mahine daza hajAra kamAya che, tene paNa hAyavAya che ane pAMca hajAra kamAya che, tene paNa upAdhi che, vaLI mahine daza hajAranI pedAzavALAne paNa eTalI doDAdoDI che ane jakhAna para lAkhAnA sAdA karanAranAM magaja paNa ciMtAthI mukta nathI. leAkA jhaMkhe che zAMti, pazu jIvanakrama evI rIte geAThavAyA che ke jemAM zAMtinA darzana thAya ja nahi! A AkhI ce paristhiti sudhAraNA mAge che. ApaNane eka vastu meLavAnI IcchA thayA pachI jayAM sudhI te vastu maLatI nathI, tyAM sudhI manane zAMti thatI nathI; ane e vastu maLyA pachI tarata ja bIjI vastu meLavavAnI IcchA jAgRta thAya che, eDale maLelI zAMti TakatI nathI. Ama icchA ane pUrti, pUrti ane icchAnu je eka cakra khane che, te sadA cAlatuM ja rahe che, tethI kayAreya zAMti dekhAtI nathI. tamArA cheAkarA zALAmAM bhaNatA hoya tyAre ciMtA thAya che ke te kayAre meTrIkamAM ke esa. esa. sI.nI parIkSAmAM uttINa thaze ? te meTrIka ke esa. esa. sI.nI parIkSAmAM uttINa thAya tA tarata ja ciMtA thAya che ke tene koi sArI
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ Amasukha u17 kaoNlejamAM praveza maLaze ke nahi? je koI sArI kaoNlejamAM praveza maLI jAya ane abhyAsa AgaLa cAle te tarata ja e ciMtA thAya che ke te have snAtaka (grejyueTa) kayAre thaze? kaI viSayano snAtaka thAya te tarata e ciMtA thAya che ke have tene nokarI kayI maLaze? athavA dhaMdhAmAM joDAIne sthira kayAre thaze? je tene sArI nokarI maLI jAya ke tenI dhaMdhAmAM sthiratA thAya te tarata e ciMtA thAya che ke have tene sArA gharanI suzIla kanyA kayAre maLaze? je sArA gharanI suzIla kanyA maLI jAya ane vivAhAtsava dhAmadhUmathI thaI jAya te tarata e ciMtA thAya che ke have temane saMsAra ke cAlaze ? temane saMsAra sAre cAle to tarata e ciMtA thAya che ke have temane tyAM putranuM pAraNuM kayAre baMdhAze? Ama eka pachI eka ciMtA lAgu ja paDI hoya che. tame ema mAne che ke have A sukha maLyuM, te sukha maLyuM, paNa tyAM tamArAM mAnelAM bIjA sukho cAlyAM jAya che ane tamArI sthiti deDakAthI dhaDo karavA janAra vANiyA jevI thaI paDe che. deDakAthI dhaDo karanAra vANiyAnuM dRSTAMta. eka vANiye rabArIvADe ghI levA gayo. tene pAMcazera ghI joItuM hatuM, eTale sAthe pAMcazerI lIdhI. paNa nAnAMmoTAM bIjA koI kATalAM lIdhA nahi. ghI tapelImAM levAnuM hatuM, eTale tene dhaDe kara joIe, paNa tyAM ghaDo karI zakAya evI koI vastu najare paDI nahi. AthI te rabArIvADAthI thoDe dUra gaye, tyAM eka nAnAM khAciyAnA kinAre
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 AtmatattvavicAra keTalAka deDakA kUdAkUda karI rahyA hatA. vANiyAe temAMthI thADA deDakA pakaDIne khesanI phAMTamAM nAkhyA ane te pAche ANye. pachI tapeDhInI sAme deDakA mUkIne dhaDA karavA lAgyA. teNe tapelInAM vajananu anumAna karIne cha deDakA sAme mUkayA, paNa te eAchA paDyA. eTale trAjavu' nIcu' mUkI kAMTamAMthI e deDakA bIjA kADhyA. paraMtu eTalI vAramAM tA chAmaDAmAMthI traNa deDakA kUdIne bahAra nIkaLI gayA ane khUNe-khAMcare bharAi gayA. vANiyA e traNa deDakAne levA doDayA, tyAM bIjA e traNa deDakA nAsI chUTayA, ane vANiyA nAsI chUTelA deDakAne lAvI chAbaDAmAM mUke ane chAbaDAmAMnA deDakA nAsatA jAya, e rIte cAlyA ja karyuM. AthI chevaTe tene deDakA vaDe dhaDA karavAnA vicAra mAMDI vALavA paDacA ane mATI, patthara vagere lAvI peAtAnu` kAma patAvavu paDayuM. tAtparya ke sa'sAranAM sukhA A deDakAnA SaDA jevA che, eTale te pUratA pramANamAM kadI bhegA thatA nathI. e sukhA maLe tyAM eka jAya, eka maLe tyAM eka jAya, eka maLe tyAM e jAya, ema cAlyA ja kare che. AthI dunyavI sukhAmAM saMlagna thayelAM tamArAM manane zAMtinA anubhava thatA nathI. para Mtu A sAgamAM zAMtinA anubhava zI rIte thAya ? e ame tamane batAvavA icchIe chIe. tamane je zarIra, rUpa, sthiti, sace ge| maLyA hoya temAM satASa mAnatA zIkhA ane tethI nArAja thavAnI ke tene ni'vA-vakhADavAnI vRddhi rAkhA nahiM. samajo ke tamArAM zarIranA rga saheja zyAma
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha 319 che ane te tamane gamatA nathI. paNa tame enI vAra'vAra nidA karaze. ke ene vakhADazeA tA zu' e sudharI jaze kharA ? athavA tamArA kAna pramANamAM mATA che ane dAMta jarA AgaLa paDatA che, athavA nAka jarA cItru che ane vALa kharabacaDA che, tethI nArAja thaye zu dahADA vaLaze ? 'hu' A kuLamAM- kuTu'khamAM kAMthI janmyA ?' kAI rAjA, zrIma'ta ke jANItA mANasane tyAM na janmyA ?' evA vicArA karavAthI tamAru' kuLa ke kuTu'ba badalAI javAnu nathI, teA pachI zarIra, rUpa, sthiti sacAge je prakAranA prApta thAya che, temAMthI sa MtuSTa rahIne kAma kema na calAvavuM? maLelAmAM saMtASa rAkhavA ja joIe! ethI udvega ke azAMtinA anubhava thaze nahi ane manamAM zAMti rahyA karaze. kramanA siddhAMta ApaNane ema kahe che ke AtmAe pUrva janmamAM je prakAranA karmo karyA hoya che, te pramANe tene gati ( narakAdi ), zarIra, iMdriyA, rUpa, raMga, kula-kuTuMba ( gAtra) prApta thAya che, eTale ApaNuM' karelu. ApaNe bhAgavavAnu che. temAM UMcA-nIcA thaie ke AmaNA-mA thaIe teA zAka, saMtApa, du:kha, ci'tA vadhe, paNa bIjo lAbha thAya nahi; tethI kamakuLane zAMtithI vedI levA e ja hitAvaha che. manuSyane pAtAnuM jIvana calAvavA mATe kAI ne kAI prakAranA puruSArtha karavA ja paDe che. paraMtu ghaNIvAra tenuM phaLa dhAryA pramANe AvatuM nathI. AthI mANasA hatAza-nirAza
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra thaI jAya che ane bhAre azAMti bhogave che. te kahe che arere! ame ATaATalI mahenata karI chatAM amane kaMI maLyuM nahi!" ahIM temaNe e vicAra karavo joIe ke yogya puruSArtha kare e mArI pharaja che ane te meM barAbara bajAvI che. tenuM phaLa maLavuM e bhAgya, nazIba ke karmane AdhIna che. te ochuMvattuM maLe ethI mAre hatAzanirAza zA mATe thavuM?" A vicAra karanArane mAnasika azAMti thaze nahi. navI navI icchAo karavI, aneka prakAranI lAlace rAkhavI, tRSNAne tAra jhaNajhaNa rAkho ane te pUrNa na thAya tyAre hAya, haiyApITa ke kAgAroLa karavI tenA karatAM IcchA lAlaca ketRSNAne tilAMjali ApavI zu beTI? DahApaNa bhAre mAga to e ja che ke pANI je bApherAmAMthI AvatuM hoya te bAkorAMne ja koI paNa prakAre baMdha karI devuM. IcchAdhanuM mahattva samaje. Arya mahApuruSoe ApaNane icchAdha, tRSNatyAga ke saMtoSano saMdezo Apela che. te pramANe jIvanavyavahAra calAvIe te kadI paNa duHkha, kaSTa ke azAMtino anubhava thAya nahi, paraMtu Aje e saMdezA tarapha avagaNanA thaI rahI che ane jaDavAde-bhautikavAde pracArelA "vadhAre kamAo ne vadhAre khAo" nA siddhAMta tarapha lekapravAha vaLavA mAMDyo che. tenuM ja e pariNAma che ke jIvanamAM azAMtinuM
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha karata pramANa vadhyuM che ane eka mAjI dhanasa'grahe tathA mIjI mAjI ekArI, haDatALa, tAphAnA vagerenA vaTALa UbheA thayA che. AkhI gADI UdhA pATe cAlI rahe che, paNa bhautikavAdanI bhramaNAmAM selAone te sIdhA pATe cAlatI jaNAya che ! vadhAre paisA maLavAthI manuSya sukhI thaze, ema mAnavuM e sarAsara bhrAMti che. aNasamajI leAkeAnA hAthamAM vizeSa paisA AvatA tenA kevA upayAga thAya che, te ApaNA kAryathI ajANyu nathI; eTale te mATe kharI jarUra samajaNa keLavavAnI che, satASa keLavavAnI che. jo sa`tASa keLavAya tA mANasa koi paNa paristhitimAM sukha-AnaMda mANI zake che. eka kavie kahyu` che ke sarpAH pibanti pavanaM na ca dubalAste, zuSkestRNarvanagajA balino bhavanti / vanyaiH phalairmunivarA gamayanti kAlaM, santoSa eva puruSasya paraM nidhAnam // 'sa mAtra pavananuM bhakSaNa karIne rahevA chatAM dukha la thatAM nathI, vananA hAthIe mAtra sUkuM ghAsa khAvA chatAM khUba balavAna thAya che ane RSimunie mAtra vananA phUlo khAIne samaya pasAra kare che, chatAM sukhI hAya che. tethI satASa e ja puruSAtu' mATu' nidhAna che. mATI mUDI che.' jemaNe smRti eTale hindudharmanA kAyadA lakhyA, te manu mahArAja kahe che-- sa saMtoSa paramAsthAya sukhArthI saMyato bhavet / sukhaM saMtoSamUlaM hi duHkhamUlaM viparyayaH / ,
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmataravavicAra sukhanuM mULa saMteSa che ane duHkhanuM mULa tRSNA che. tethI sukhane icchanArA puruSe saMteSane Azraya grahaNa karIne saMyamI banavuM." saMtoSI rojanuM roja kamAya te paNa sukhI hoya che ane asaMtevI dhananA DhagalA paDyA hoya te paNa dukhI hoya che, saMteNI ekale hoya, koI sagA saMbaMdhI na hoya te paNa masta hoya che. asaMtevI aneka sagAM-vahAlAM ane mitre hovA chatAM duHkhI hoya che. duHkha Ave tyAre tame kaMI paNa duHkha, kaSTa ke Aphata Ave tyAre gabhazAI jAo cho ane tamAruM mana asvastha banI jAya che, paNa e vakhate tame vicAra karo ke "he jIva! A dukha, kaSTa ke Akta vagara AmaMtraNa Avela nathI. te pUrve tArAM karmo dvArA AmaMtraNa ApI rAkheluM che, mATe ja te AvyA che. te have tenuM svAgata kara. paNa tethI gabharAIne dUra bhAga mA. dukho te vAsudeva, cakavartI ane tIrthakarone paNa Ave che, te tuM keNa mAtra? tuM A badhAM duHkhane zAMtithI sahana karI le, jethI navuM karmabaMdhana thAya nahi. AvA vicAro karavAthI tamAruM mana zAMta raheze ane dukha dukharUpa jaNAze nahi. pudgala tarapha zA mATe AkarSAe che? pudgala tarapha tame zA mATe AkarSAo che ? te kaMI tamArAM sagAM nathI, paNa pAkA virodhI che, parama duzmana che.
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha 323 ~ temaNe tamane ATaATalA rakhaDAvyA; ATaATaluM duHkha dIdhuM' chatAM tame tenA saMga krama cheADatA nathI ? AAAAAAAA kAmasukhanI vAsanA jema bhAgave tema vadhe ane na bhAgavA tA ja ghaTe. kAmavAsanAne zAstrakArAe agni jevI kahI che, eTale temAM bhAgarUpI zrI nAkhyA kare| tA e prajava lita thAya. tene ThaMDaDI pADavA mATe tA vairAgyarUpI jaLanA chaMTakAva karavA joIe. vairAgya abhayane ApanArA che, tethI ja sava' mahApuruSa e tenI joradAra himAyata karI che. pudgalanA sa`ga chUTyo, eTale mukti AvI samajo. mukti eTale mahAsukha, paramasukha, ananya ane aniva canIya sukha. AtmAnI aMdara sukhanA je gebI bhaDAra chUpAyelA che, te badhA e vakhate prakaTa thaI jAya che. jema sUryanA udaya thatAM ghuvaDa peAtAnuM mukha chUpAvI de che, tema AtmAnuM sAcu' sukha prakaTa thatAM du:khA, kaSTo, muzkelIo, muMavaLuA peAtAnu... mukha chUpAvI de che ane te bilakula najare paDatAM nathI. paraMtu tamane muktinA ke muktinAM sukhanA kai paNa khyAla nathI! tethI ja tenA viSe citravicitra khyAleA sevA che!' pahita ane ArI eka vAra eka paDita rabArI pAse AnyA. te rakhArI saheja ADA paDIne hAkA pItA hatA. tene paDite kahyu, ke 'bhAI! Ama paDyo na rahe. tuM kaika dhama kara, ' khArIe pUchyuM ke dharma eTale zu? te karavAthI zu' thAya ?' paMDite kahyu: 'dharma eTale sArAM kAma, te karavAthI mukti maLe.' "
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra 2bArIne muktinI zI gatAgama? temaNe pUchyuM ke "tyAM hokI maLe?" paMDite kahyuM ke "tyAM heko na maLe, paNa bIjuM sukha ghaNuM maLe." tyAre rabArIe kahyuM ke "bhAI ! e mukti mArA kAmanI nahi. mane te hekA vinA ghaDI ye na cAle." kAmaga taraphanI Asakti, A te rabArI hatuM, abhaNa hatAteNe A javAba Apyo, paNa keTalAka khUba bhaNelA ane paMDitanI padavI pAmelA manuSya paNa ema kahe che ke "je muktimAM khAvApIvAnuM sukha nathI. mAjazekha nathI, bhogavilAsa nathI, e muktine ame zuM karIe ? evI mukti mAM javA karatAM te vRMdAvanamAM vizALa rUpe avataravuM sAruM ke jethI suMdara gAvALanAM mukha te jovA maLe !" kAmaga taraphanI parama Asakti temane A zabda bolAve che, paNa jeo jagata ane jIvananuM tamAma rahasya jANe cUkayA che, evA mahApuruSe kahe che ke - sallaM kAmA visaM kAmA, kAmA AsIvisovamA / zAne ja paLe mAnA, vAmA vaMti tomAruM ! kAmabhAge zalyarUpa che, viSarUpa che ane viSadhara sarSa jevA ati bhayaMkara che. kAmaganI lAlasA rAkhanArA prANuo tene prApta karyA vinA ja atRpta dazAmAM eka divasa durgatine pAme che." khaNamettasokkhA bahukAladukkhA, pagAmadukkhA aNigAmasokkhA /
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha saMsAramokkhassa vipakkhabhUyA, ( khANI aNatthANa u kAmabhogA / 325 kAmabhAge kSaNamAtra sukha denAra che ane cirakAla duHkha ApanArA che. temAM sukha bahu thADu' che ane duHkha ghaNuM vadhAre che. te mAkSasukhanA bhaya ka zatru che ane anarthInI mATI khANa che. , tApaya ke jene bhAga taraphanI Asakti chUTe tene ja mukti, mAkSa ke nirvANanI vAta ruce ane tee ja AtmAnuM anicanIya apAra sukha segavI zake. jyAM koi paNa prakAranuM du:kha nathI. A vizvamAM mukti, mAkSa ke nirvANu ja eka evI avasthA che ke jyAM koI paNa prakAranuM duHkha nathI. tame pUchaze ke badhe du:kha che ane tyAM duHkha kema nathI ? tenA javAba e che ke 'A vizvamAM duHkhanAM kAraNeA tarIke bhUkha, tarasa, rAga, zAka, bhaya, kheda, upadrava, AkramaNa, parAdhInatA, paratatratA, janma, jarA, mRtyu vagere gaNAya che, temAMnAM kAI kAraNanI tyAM vidyamAnatA nathI. ', jyAre kAI paNa vastunI jarUra hoya tyAre tenI icchA thAya ane te na maLe tyAre duHkha-kaSTa-azAMti thAya, paraMtu A avasthAmAM te koI paNa jAtanI IcchA ja hAtI nathI, kAraNa ke temanA sarva atha siddha thayelA haiAya che, pachI tyAM duHkha, kaSTa ke azAMti kayAMthI thAya? e tA tame jANatA ja haze! ke icchAe vAsanAne lIdhe udbhave che ane muktAvasthAmAM
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra6 AtmatattavavicAra te sarva vAsanAone kSaya thayela hoya che, tethI tyAM koI paNa prakAranI IcchA ja thatI nathI. vaLI IcchA thavAmAM eka prakArane mohajanya mane vyApAra nimittabhUta heya che, paraMtu A avasthAmAM to nathI hote mahajanya vyApAra, nathI hotI Indriyo ke nathI hotuM koI paNa prakAranuM zarIra! temAM mAtra AtmA ja zuddha svarUpe virAjate hoya che, eTale tyAM mane vyApAra thavAne ke IcchA uThavAne prazna ja nathI! "zarIra ane Indriya vinA AtmA ekalo zI rIte hete haze!" evo prazna paNa keTalAkane uThe che. tenuM samAdhAna e che ke "AtmA eka svataMtra dravya che, eTale bIjA pratyenI jema te paNa eka AkAzamAM rahI zake che." zarIra vinAno AtmA AkAzanA kyA bhAgamAM raheto haze?" ene uttara e che ke "AtmAnI svAbhAvika gati udava che, eTale jyAre te sakala karmathI rahita bane che, tyAre sIdhI udarva gati kare che ane lokanA agrabhAge jaIne aTake che. tuMbaDAne mATIne lepa karIne tenA para kapaDuM vIMTALyuM heya pAche tenA para mATIne lepa karyo hoya ane kapaDuM vIMTALyuM hoya, ema aneka lepe karyA hoya, eTale te tuMbaDuM bhAre thavAthI pANInAM taLiye bese che, paNa pANInAM jerathI jyAre e badhA lepa dhovAI jAya che ane kapaDuM phATItUTIne dUra thaI jAya che tyAre te tuMbaDuM taravAnA svabhAvavALuM hovAthI sIdhuM pANInI sapATI upara pahoMcI jAya che,
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha 37 te ja rIte AtmA paNa sakala karmathI rahita thatAM sIdhI urdhvagati karavAnA svabhAvavALe hevAthI lekanA agrabhAge pahoMcI jAya che. te tyAMthI AgaLa kema jate nathI? tenuM kAraNa paNa samajI levuM joIe. tyAM AgaLa alokAkAza zarU thAya che ane temAM dharmAsisakAya tathA adhamastikAya nAmanA gatisahAyaka tathA sthiti sahAyaka dravyanI vidyAmAnatA nathI, tethI te pradezamAM AtmAnI gati thaI zakatI nathI. karmahita zuddha AtmAne ApaNe siddha bhagavaMta ke siddha paramAtmA kahIe chIe. AvA siddha paramAtmAo Aja sudhImAM anaMta thaI gayA. te badhA siddhazilA upara lekanA agrabhAge sthira thayelA che, eTale te sthAna siddhazilA tarIke oLakhAya che. siddhazilA guNa ujaLI, lekAMte bhagavaMta, vasiyA teNe kAraNa bhavi, zizikhA pUjana, A duhe tame prabhupUjA karatI vakhate rAja bole che. teno artha e che ke "lekanA aMte eTale agrabhAge siddha zilA AvelI che. te ujajavaLa guNavALI eTale sphaTika jevI nirmaLa che. tenA para lekanA aMtane aDIne prabhu mukta avasthAe rahelA che. prabhunI zirazikhA e siddhazilAnuM smaraNa karAvatI hovAthI atyaMta pavitra che ane te ja kAraNe huM tenI pUjA karuM chuM. keTalAka kahe che ke siddhazilAmAM rahelA AtmAone koI
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 AtmatatvavicAra jAtanuM duHkha na hoya, e ame samajI zakIe chIe. paNa tyAM sukhane anubhava zI rIte thAya? e amArI samajamAM utaratuM nathI, eTale tene khulAse paNa karI daIe. ahIM praznakAra ema kahevA IcchatA hoya ke sukha te anya vastunA saMyogathI ja thAya, te Atmasukha e koI saMyogajanya vastu nathI ke jene anubhava karavA mATe tene anya koI vastunI apekSA rahe. sukha e AtmAne svabhAva che, eTale tenAM pratibaMdhaka kAraNe dUra thatAM te sukhane anubhava karavA lAge che ane anaMtakALa sudhI e ja pramANe sukhano anubhava karyA kare che. eka manuSya lAMbA vakhatathI kedakhAnAmAM paDa heya ane vividha prakAranI yAtanAo bhogavate heya, te rAjAne tyAM putrane janma thavAthI ekAeka chUTa thAya, tyAre ke AnaMda pAme? tame kahezo ke enuM mApa kADhavuM muzkela. to pachI je AtmA anaMta bhavathI karmanA baMdhanamAM sabaDe che ane vividha prakAranI yAtanAo bhogave che, tene jyAre karmabaMdhanamAMthI sarvathA chUTakAre thAya, tyAre tene ke AnaMda thatuM haze? kevuM sukha lAgatuM haze? tenI kalpanA karI . | muktinAM sukha saMbaMdhI keTalAMka udAharaNa. * je A viSayamAM tamArI kalpanA cAlatI na hoya te ame thoDAM udAharaNothI tene khyAla ApIzuM. mAnI lo ke eka manuSya pAse suMdara kapaDAM che, managamatAM ghareNuM che, mATe AlIzAna baMgale che, pAMca-sAta moTara che, gharamAM kuLavatI
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha zIlavatI bhAryA che, vinIta putra-putrIone parivAra che, vaphAdAra nokara cAkara che, nakhamAM ke roga nathI, keInI rokaToka nathI, mAthe keInuM karaja nathI ke rAjya taraphathI koI kanaDagata nathI. vaLI dhadho rojagAra dhamadhokAra cAle che ane pAse lAkha rUpiyAnI mUDI che. A manuSyane jeTaluM sukha hoya tenA karatAM muktAtmAne anaMtagaNuM sukha heya che. zAstrakAroe cakravartIne bhegapuruSa kahyo che, kAraNa ke mAnuSika bhAgomAM te Indra samAna hoya che. AkhuM bharatakSetra tene AdhIna, seLa hajAra de tenI sevAmAM. cAsaTha hajAra strIo tenAM aMtaHpuramAM, vikriya labdhinAM baLe te cosaTha hajAra rUpa laI badhI rANIo sAthe eka ja vakhate bhegavilAsa kare. tenuM mukhya zarIra te paTarANI pAse ja hoya. A paTarANuM eTale rUpane aMbAra, lAvaNyane bhaMDAra. tenI jeDa sAro e bhAratavarSamAM maLe nahi. uparAMta nIrogI ane tejasvI zarIra, nizcita jIvana, badhAM rAjAo, badhI senA, badhI prajA tene vaphAdAra. AvA cakravatIne je sukha hoya tenA karatAM muktAtmAne anaMtagaNuM sukha hoya che. Indra asaMkhyAta dene mAlika che. hajAro-lAkha varSe paNa te gharaDo thatA nathI. kamajora thatuM nathI. saMkhyAbaMdha rUpavatI-lAvaNyavatI devAMganAo tenI tahenAtamAM hAjara hoya che. A devIonAM rUpa-lAvaNyanI ApaNane kalpanA paNa na Ave. kumAranaMdi nAmanA sanIe hAyA prahAsA nAmanI sAmAnya devIonuM rUpa joyuM hatuM, tethI te gAMDA jevo thaI gayo hate.
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra hajI zrI mahAvIra paramAtmAe dIkSA lIdhI na hatI, te vakhatanI A vAta che. tenI pAse krADAnI milakata hatI ane te srIonAM rUpanI pAchaLa dIvAnA hatA. kAi paNa suMdara kanyA jovAmAM Ave ke te pAMcasA seAnAmahArA kharacI tenI sAthe lagna karatA. 330 A rIte teNe eka ekathI caDiyAtI evI pAMcase strIone peAtAnA raMgamahelamAM ekatra karI hatI. para`tu teNe eka vAra hAsA-prahAsAnu rUpa joyuM ke te pAMcasA ce strIonAM saune vIsarI gayA ane hAsA-prahAsAnI pAchaLa pAgala banyA. te ene paraNavA mATe game te karavA taiyAra hatA. devIoe tenI peAtAnI badhI milakatanuM dAna karI niyANuM khAMdhIne maravAnuM kahyuM, te pramANe teNe peAtAnI badhI mila katanu dAna karI dIdhu' ane maratI vakhate hAsA-prahAsAne maLavAnI tIvra IcchA karI, tethI bIjA janmamAM te hAsAprahAyAnA svAmI thayA. tAtparya ke manuSyalAkanI suMdaramAM suMdara strIonuM rUpa paNa sAmAnya devIonAM rUpa AgaLa pANI bhare che, eTale devIonu rUpa AvuM hAya che, te iMdrANIonuM rUpa kevuM haze? tenI kalpanA karI. iMdra AvI anupama rUpavatI iMdrANIo sAthe bhAga karatA hoya ane je sukha anubhave, tenA karatAM muktAtmAnuM sukha ana'tagaNuM vadhAre hoya che. zAkArA kahe che ke suragaNasuhaM samattaM savvaddhA piMDia anaMtaguNaM / na ya pAvai muttisuhaM NaMtAhiM vaggavaggUhi //
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha 331 devanAM sarvakAlanAM ekaThAM karelA samasta sukhane anaMtagaNuM karavAmAM Ave ane tenA vargane varga anaMta vAra karavAmAM Ave te paNa te mukitasukhanI barAbarI karI zake nahi." muktAvasthAmAM-siddhAvasthAmAM AtmAnAM jJAna, darzana, baLa ane sukhane carama vikAsa hoya che. AthI zreSTha avasthA bIjI koI saMbhavatI nathI, tethI sujJa puruSone sarva prayatna e avasthA prApta karavA mATe ja hoya che. A sarva prayatnanuM eka nAma dharma che. AtmAnuM sAcu sukha mANavA mATe te tamAre AcaravAno che. dharma saMbaMdhI ame tamane AgaLa upara vistRta samaja ApavAnA chIe, paNa ahIM TuMkamAM eTaluM jaNAvIe ke dAna-zIla-tapa-bhAvanuM sArI rIte ArAdhana kare ane dinapratidina temAM keTalI pragati karI, tene AMka tapAsatA rahe. tame "mArI pAse ATaluM dhana che, teTaluM dhana che." vagere vicArathI saMtoSa mAne cho, paNa dharmanA raste vAparo teTaluMja dhana tamAruM che ane bAkInuM tamAruM nathI, nathI ne nathI. vAparo teTaluM dhana tamAruM e para nagarazeThanuM daSTAMta eka gAmamAM gurumahArAja padhAryA. e gAmanA loko bhAvika hatA. teo IcchatA hatA ke gurumahArAja ApaNA * e ja saMkhyAne te ja saMkhyAe guNavI e varga (square) karyo kahevAya.
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra gAmamAM comAsuM kare te sAruM. eTale temaNe nagarazeThane AgaLa karyA ane badhAnI vatI gurumahArAjane comAsAnI vinaMti karavA jaNAvyuM. vyAkhyAna pUruM thayA pachI nagarazeTha ane bIjA thoDAka gurumahArAja pAse beThA. te vakhate vAta-vAtamAM gurumahArAje zeThane pUchyuM: "kema zeTha ! AnaMdamAM che ne ? tamArI pAse keTalI milakata che?" guru mahArAja prazna pUche, eTale javAba te Ape ja joIe, eTale temaNe javAba Ape ke mahArAja ! eka lAkha sonAmahera che. have gurumahArAje sAMbhaLyuM hatuM ke zeTha pAse traNa lAkha senAmahoro che, eTale temane lAgyuM ke A zeTha kRpaNa che. te dharmanA mArge paisA zuM kharcavAnA ?' chatA zeThanI saccAI cakAsavA bIjo prazna pUcheH "zeTha! tamAre keTalA chokarA che?" zeThe kahyuM: "mahArAja mAre eka chokare che." zeThane traNa chokarA hatA te AkhuM gAma jANatuM hatuM ane gAmaleka pAsethI gurumahArAje te jANyuM hatuM, eTale temane lAgyuM ke A gAmamAM mAsuM karavuM yogya nathI. temaNe pitAnI sAthenA sAdhuone vihAranI taiyArI karavAnI AjJA karI. - sAMje badhA pratikramaNa karavA AvyA, tyAre vihAranI taiyArIo joi temaNe zeThane khabara ApI. zeTha gurumahArAja AgaLa AvyA. te vakhate ocIMtI vAI AvavAthI
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmazakti 333 te paDI gayA ane bezuddha banI gayA. jANakAroe zeThanA chokarAone A vAtanI khabara ApI, eTale zeThane sahuthI nAne chokaro davA laIne doDato Avyo. davA lIdhA pachI thoDIvAra zeTha zuddhimAM AvyA ke tarata AsapAsa vIMTaLAyelA lokone pUchyuM: "tame mArI A sthitinI badhA chokarAone khabara ApI hatI?" lokoe kahyuM : "hA, tamAza traNe chokarAone khabara ApI hatI." temaNe zuM javAba Apyo? zeThe pUchyuM. pelAoe kahyuM ke ame tamArA sahuthI moTA chokarAne khabara ApI, tyAre te bolyA ke "AvuM te emane ghaNIvAra thAya che. A divasa temanI pAchaLa kayAM deDayA karIe? pachI bIjA chokarAne khabara ApI, tyAre teNe kahyuM ke "atyAre huM kAmamAM chuM. tame thoDI sAravAra kare, tyAM huM AvI pahoMcuM chuM." pachI tamArA sahuthI nAnA chokarA pAse gayA, tyAM grAhakonI dhamAla macI hatI, eTale tene bAjue bolAvIne samAcAra ApyA che te badhuM kAma paDatuM mUkIne davA laIne ahIM doDate Avyo. A badhI vAta guru mahArAja sAMbhaLatA hatA. temane uddezIne zeTha bolyA: "savAranA meM Apane kahyuM hatuM ke mAre eka ja chokaro che, tyAre Apane lAgyuM haze ke huM asatya boluM chuM, paNa have te Apane khAtarI thaI haze ke mAre kharekhara eka ja kare che. tevI ja rIte mArI pAse traNa lAkha senAmahe che, paNa temAMthI eka lAkha
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra ja dharmanA mArge vaparANI che, eTale te mArI che; bAkInI mArI nathI. jo Apa ahIM cAmAsa' karavAnI kRpA karA tA eka lAkhanI be lAkha thAya kharI.' 334 zeThanAM A vacanA sAMbhaLatAM ja guru mahArAja satya paristhiti samajI gayA ane temane khUba AnaMda thayA. temaNe cAmAsu` karavAnI zeThanI vina'tInA svIkAra karyAM. e cAmAsAmAM dharmanuM ArAdhana ghaNI rUDI rIte thayuM ane temAM zeThanI AgevAnI rahI. Ama dharmAMmAM rAke| eTaluM dhana tamAruM, bAkIttuM nahi. tame tamArA mAjazekha ke ezaArAma mATe ja dhana vAparI tethI krama khaMdhAya ane tenAM kaTuLA tamAre avazya bhAgavavA paDe. vastunI lAlaca hAya tA azAMti ane lAlaca na hoya tA zAMti. dharmakriyAmAM vastunI lAlaca hAtI nathI, mATe temAM zAMti che. Atmasukhane anubhava kayAre thAya ? zAMta dazA na hoya tyAM sudhI AtmAnuM sukha na maLe, eka taLAvamAM le'sa nahAtI DAya tyAre nIcenA kacarA upara Ave ane pANI DaheALAvAne lIdhe gaTTu lAge. e vakhate tenuM taLiyuM dekhAya nahi. paraMtu e kacarA esI jAya ane pANI zAMta thAya tyAre tenuM taLiyu' dekhAya. e rIte kSayApazama bhAvathI kanA kacarA besI jAya ane
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmazakti 335 mana sthira thAya, tyAre bhItaramAM rahelA AtmasukhaAnaMdane anubhava thAya. jo ke A AnaMda vItarAgI AtmAnA anaMtamAM bhAge che, chatAM eka vakhata tene anubhava thayA pachI te vAraMvAra meLavavAnuM mana thAya che. huM AtmA chuM, anaMtajJAnavALo chuM, anaMta zakti vALo chuM, anaMta sukhane bhaMDAra chuM, mArA guNa ke AnaM- dane kaI lUMTI gayuM nathI. e te mArAmAM ja che, Ama AtmAnA savabhAva para vicAra karatAM AgaLa vadhI zakAya. AtmA chuM, deha jaDa che, jagatanA padArtho jaDa che. huM ekale Avyo chuM ane eka javAna chuM. mAruM koI nathI." AvA vicAra daDha thatAM dhamayAnanI vRddhi thavA lAge. e vakhate je zAMti-sukha-AnaMdane anubhava thAya, te apUrva hoya. tenI tulanA A jagatanA koI pArthiva padArthathI thaI zake nahi. A sthitimAMthI AgaLa vadhavA mATe paramAtmA pratye aMtaraMga bhakti joIe, saMyamanI sAdhanA joIe ane tapanuM paNa ArAdhana joIe. paramAtmAe saMyama ane tapa vaDe AtmAnuM zuddha svarUpa prakaTa karyuM ane sAcuM sukha mANyuM, e vastu ApaNA mATe mArgadarzaka che. ApaNe e ja raste AgaLa vadhavAnuM ane AtmAnuM sAcuM sukha mANavAnuM.
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattavicAra ApaNuM mana mAMkaDA jevuM che. te ApaNane nacAve che, tethI ghaDIkamAM A levAnI ane ghaDIkamAM te levAnI IcchA thAya che. ene vaza karavuM saheluM nathI, paNa abhyAsa eka evI vastu che ke tenAthI sarva kArya siddha thaI zake che. myAna ricAM vitta" e mahApuruSanuM vacana che, eTale kharI jarUra tene abhyAsa karavAnI che. dharmakriyA rAgadveSa ochA karavA mATe che, kaSAye teDavA mATe che. e dharmakriyA je chaLakapaTa ke daMbhathI thAya ke sAMsA rika sukhe meLavavAnI IcchAthI thAya te anaMta janma-maraNa karavA paDe, arthAt saMsAra vadhI jAya, AtmA AtmAnA svabhAvamAM rame te baLavAna thAya, pachI bhale te karmanA pAMjarAmAM pUrAyele hoya, paNa parabhAvamAM ramavA lAge ke tenuM baLa kSINa thaI jAya.. ATalI vastu tame gokhI rAkho ke AtmA jema vItarAgatAnI najIka ja jAya, tema tene AnaMda vadhatuM jAya. . vItarAgatAthI ja AtmAnuM sAcuM sukha pragaTe che. tame A vItarAgatAne tamAruM dhyeya banAve, eTale AtmAnuM sAcuM sukha mANI zakaze.
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra khIjo khaMDa ****.................. ZZ 22 .................. kema ------
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0000000000000000000000000000000000000000000 neese peo che , more, che. phaka bross Gooood Soor doodedhoonoor dara Gooooo oooooooooooooooAddonation vyAkhyAna sattaramuM karmanI oLakhANa mahAnubhAvo ! atyAra sudhI ame AtmAnAM svarUpa upara vivecana karyuM, temAMthI e phalita thayuM ke AtmAnuM svataMtra astitva che, te dehAdithI bhinna che, ajara-amara-akhaMDa che ane anaMta. jJAna, anaMta darzana, anaMta vIrya ane anaMta sukha vagere guNothI yukta che, paNa karmanA saMbaMdhane lIdhe-AvaraNane lIdhe tenA A guNe maryAdita svarUpe pragaTa thAya che. lokomAM ema kahevAya che ke saMbaMdha jema jUno tema vadhAre mIThe, vadhAre lAbhadAyI, paNa karmane AtmA sAthe saMbaMdha ghaNe jUno hovA chatAM teNe kadI AtmA sAthe mIThAza dAkhavI nathI ke AtmAne kaze lAbha karyo nathI. eTaluM ja nahi, paNa uMdara sAthe bilADI ke sApa sAthe neLiye prakAranuM vartana kare, tevuM vartana teNe AtmA sAthe karyuM che ane AtmAne herAna-parezAna karavAmAM kaI bAkI rAkhI nathI. tAtparya ke karma e AtmAne parama zatru che, mahAna duzamana che ane AtmAnuM nitAMta ahita karanAra che. AtmA, anaMta dukhethI bharelA A saMsAramAM anAdi kAlathI rakhaDI rahyo che, tenuM kAraNa tene karma sAthe A kuTIla saMbaMdha ja che. keTalAka mANase bhUtakALamAM ghaNu kharAba rIte vartI
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmatatvavicAra hoya, paNa pachI potAnuM vartana sudhAre che ane bhaviSyamAM bahu sArI rIte varte che, paNa jeo duna-duSTa che, teo pitAnuM vartana-va-Adata-prakRti kadI sudhAratA nathI. eka kavie kahyuM che ke - duSTa na cheDe duSTatA, lAkha zikhAmaNa ti, jyama bahu bahu dhAyA chatAM, kAjaLa heya na veta, kAjaLane game teTalIvAra dhUo chatAM te tasapheda thatuM nathI, tema duSTa mANasane lAkha vAra zikhAmaNa Apo, paraMtu te potAnI duSTatA choDatuM nathI." karmo paNa A duSTa manuSyo jevA che, te chevaTa sudhI pitAnI duSTatA choDatA nathI, eTale ApaNA AtmA sAthe tene saMbaMdha cAlu rahe che te AphatakArI nIvaDavAne ane ApaNuM dazA dAruNa dAvAnaLamAM sapaDAI gayelI sasalA vagere janAvaro jevI thavAnI. karmanA AphatakArI-aniSTakArI saMbaMdhone kAyamI aMta lAvavo hoya te pahelAM ApaNe tenuM svarUpa barAbara jANI levuM joIe. keTalAka kahe che ke ApaNe te AtmAne vikAsa karavA IcchIe chIe, tethI AtmAnuM svarUpa jANuM levuM jarUranuM che, paNa karmanuM svarUpa jANavAnI zI jarUra che paraMtu Ama kahevuM ucita nathI, eka vastune vikAsa karavA mATe jema tenuM svarUpa jANavAnI jarUra che, tema eka vastune vinAza karavA mATe paNa tenuM svarUpa jANavAnI jarUra che. Arogya IcchatA manuSyo vyAdhinuM svarUpa na jANe te tene vinAza-tenuM nivAraNa zI rIte karI zake? athavA eka senAnAyakane zatrune duza.
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ kramanI ALakhAyuM 31 kATa killA tADavA hoya te tenI pUrI mAhitI meLavyA vinA te zI rIte tADI zake? viSayaka bhavya sAhitya A vastusthiti lakSamAM rAkhIne zAstrakAra bhagavaMtAe jeTalu vadhuna AtmasvarUpanuM karyu. che, teTaluM ja vana kama svarUpanuM. paNa kayuM" che. jinAgamAmAM aneka sthaLe kama nuM' vaNu na Ave che. ane cauda pUrvamAMx kamapravAda ( kammapavAya ) nAmanuM eka khAsa pUva paNa hatuM. vaLI bIjA AgrAyanIya pUrva (angenIyapU.1) mAM pazu ka`sa'kha'dhI ghaNuM vivecana hatuM ke jemAMthI sAra grahaNa karIne zrI zivazama sUrie prAkRtagAthAmaddha kama prakRti nAmanu eka mahattvapUrNa prakaraNa raceluM che. zrI malagiri mahArAje tathA zrImad yavijayajI upAdhyAye tenA para saMskRta bhASAmAM suMdara TIkAonuM nirmANa karelu che. karmInuM maulika jJAna meLavavA mATe prAcIna kALamAM cha graMthA mAbUda hatA, je cha kama graMthenA nAme eLakhAtA hatA. zrI devendrasUri mahArAje tenA parathI pAMca navIna kama graMthanI racanA karI ane zrI candra mahattarAcArye saRtikA nAmanA chaThTho navIna kama graMtha mana cA. pAMca navIna krama graMtha upara gujarAtImAM zrI jIvavijayajI mahArAja tathA zrI yaza sAmaNie banAvelA TakhA mAjUda che. krama upara khIjuM paNa ghaNuM sAhitya racAyeluM che, temAM zrI candraSimahattaraskRta paMcasa'graha nAmanA graMtha khAsa x bAramA dRSTivAda aMgenA eka bhAga cauda pUrva tarIke oLakhAtA. te pUrvInAM nAma A pramANe samajavAM:
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 AtmatattvavicAra ullekhanIya che. digambara sampradAyamAM paNa krama viSe ghaNu sAhitya che. paraMtu tamArAmAMthI A kaoNMg`thenuM-kama sAhityanuM adhya yana karanArA keTalA ? prathama te zrAvakAmAM paNa krama graMthanA sArA abhyAsI hatA ane tee guru mahArAjane aneka aTa paTA prazno pUchatA. tethI guru mahArAjane AnaMda thatA ke amArA zrAvaka| AvA sArA jANakAra che ane tee e praznonuM suMdara samAdhAna karatA. paraMtu Aje tA evA abhyAsIe ane evA prazna pUchanArAo AMgaLInA Terave gaNAya eTalA pazu rahyA nathI ! Ama chatAM tame A viSaya jANavA IMtejAra anyA che, tethI amane AnaMda thAya che. have thADA divasa sudhI ame A ja viSaya para vivecana karIzu ane uparyukta sAhityanuM tamAma navanIta tamArI AgaLa rajU karIzuM. teneA keTale upayeAga karavA, te tamArA hAthanI vAta che. jo tame ekAgra citte thyA vastunuM zravaNa karazeA tA amArI khAtarI che ke tamane ka viSayaka sArA Adha prApta thaze ane te tamArA AtmavikAsamAM khUba upayegI nIvaDaze. kunA atha * pha` ' zabda ahIM kayA arthamAM vaparAyele che, te (1) utpAdapUrva, (2) AthrAyanIyapUrva, (3) vIya pravAdapUrva, (4) astinAstipravAdapUrva, (5) jJAnapravAdapUrva, (6) satyapravAdapta, (7) AtmapravAdapUrva, (8) ka`pravAdapUrva, (9) pratyAkhyAnapravAdapUrva, (10) vidyApravAdapUrva+, (11) kalyANupravAdapUrva (12) prANAvAyapUrva, (13) kriyAvizAlapUrva, ane (4) lokabindusArapUrva
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama no eALakhANu 343 tamAre jANI levu joie, kAraNa ke eka ja zabdanA judA judA artha thAya che ane ekanI jagAe bIjo atha karatAM anatha pedA thAya che. ajanA atha trIhi eTale na uge tevI DAMgara paNa thAya ane bakarI paNa thAya. temAM vrIhine badale makarA atha karatAM kevA anaya thayA hatA, te tame nArada, parvata ane vasunI vAta parathI jANI cUkayA hazeA. eka vAra eka kavie rAjasabhAmAM AvIne rAjAne AzIrvAda ApatAM nIcenA laika kahyoH yudhiSThirasya yA kanyA / nakulasya yA gehinI // bhImasenasya yA mAtA / sA mAtA varadA ava // > A zlAka sAMbhaLatAM ja tyAM beThelA samAjanA UMcA nIcA thayA ane A kavie tA asa'bhavita doSathI bharelI kavitA kahI ema jaNAvI tenA tarapha kaMika ghRNA paNa matAvavA lAgyA. A kavitAnA khitA atha evA hatA ke je yudhiSThiranI kanyA che, nakulanI strI che ane bhImasenanI mAtA che, te mAtA varadAna ApanArI thAo. ' have yudhiSThira, nakula ane bhImasena tA eka ja mAtAnA putra che, khaMdhu che, tethI ekanI kanyA te bIjAnI strI ane trIjAnI mAtA krama hAI zake ? para'tu AzIrvAda ApanAra kavi eTalA mUkha na hatA ke te AvA arthamAM A zabdonA prayAga kare, teNe badhAne vicAramagna joI arthanA sphoTa karyo ke je yudhiSThira eTale yuddhamAM sthira rahenAra arthAt paryaMtanI putrI che, je nakula
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 AtmatatvavicAra eTale kula vinAnA evA zaMkaranI strI che ane je bhImasena eTale jenI senA baLavAna che evA kArtikeyasvAmInI mAtA che, te pArvatI tamane varadAna ApanArI thAo." A artha sAMbhaLI badhA vismaya pAmyA ane rAjAe tene moTuM InAma ApyuM. karma za kartavya, pharaja, anuSThAna, dhaMdhA, uddeza ke hetu batAvavA mATe vaparAya che, paNa ahIM te artha prastuta nathI. ahIM te "ghavALa mALe nighALA" chinna vasuduM je "maghaLamukhya mahUvaLA tA vagere pamAM je arthamAM vaparAyela che, te ja prastuta che ane tenuM ja ame spaSTIkaraNa karavA IcchIe chIe. cha dravyo prathama to A leka Sadravyamaya anAdi kAlathI che, e vAta tamArA khyAlamAM barAbara rahevI joIe. ghaNA bhAgyazALIone cha dravyanAM nAma yAda nahi hoya. eTale e nAmo ahIM jaNAvI daIe. te che dharmAstikAya, adhamatikAya, AkAzAstikAya, kAla, pudgalAstikAya ane jIvAstikAya. che dravyomAM AkAza kSetra che ane bAkInAM kSetrI che, eTale tenI aMdara rahenArAM che. cha dravyamAM prathamanAM pAMca jaDa che ane chelle eTale jIvadravya cetanyayukta che. A vAta ame ahIM bhArapUrvaka 1. A pada "tassa utarI " sUtramAM Ave che. 2. A pada "sAmAIyavayajuro' sUtramAM Ave che. 3, A pada "uvasaggahara ? tetramAM Ave che. 4. A pada jagaciMtAmaNi caiityavaMdanamAM Ave che. A badhAM sUtro pratikramaNanAM pustakamAM joI zakAze,
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama nI eALakhANu 345 kahevA IcchIe chIe, kAraNa ke keTalAka jaDa evA pudgalanAM sayAjanathI paNa caitanyanI utpatti mAne che ane AtmatattvanI svata tratA uDAvI a che, paraMtu puddagalamAM caitanyane eka aMza paNa nathI, eTale game teTalAM pudgalAne game te rIte, game te prakAre, ekatra karavAmAM Ave te paNa temAMthI caitanyanI utpatti thaI zakatI nathI. chadrabyAmAM dharmAstikAya,adharmAstikAya, AkAzAstikAya, kAla ane jIvAstikAya arUpI che ane pugala rUpI che. arUpInA guNNa arUpI ane rUpInA guNNA rUpI. Ama chatAM arUpI padArtho jANI zakAya che. samaya pasAra thAya che, e dekhAtA nathI. paNa tenAM kAya vaDe jANI zakAya che. AmAM dekhAtA nathI, paNa tenAM kAya vaDe jANI zakAya che, te ja rIte dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAza paNa tenAM kAryo vaDe jANI zakAya che. jeTalu' mApa lAkAkAzanuM, teTaluM ja mApa dharmAstikAyanuM, jeTalA pradeza leAkAkAzanA, teTalA ja pradezA dharmAstikAyanA AkAzanA eka pradezamAM dharmAstikAyanA eka pradeza hAya, paNa me nahi, kAraNake te vyApaka che, enA sakAca thaI zakatA nathI. dharmAstikAyanuM' paNa ema ja samajavuM, paraMtu AkAzanA eka pradezamAM AtmAnA asakhyAta pradeze DAya che, kAraNa ke AtmA hamezAM sarvavyApaka nathI, kavacit ja lAvyApI ane kSetra eTale tenA saDhAca-vikAsa thai zake che. x samuddhAta vakhate A sthira khane che. tenA khulAsA 'AtmAnI akhaMDatA' viSayaka pAMcamAM vyAkhyAnamAM apAyelA che,
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 AtmatatvavicAra Adhunika vijJAnamAM bhautikazAstra(Physics)nI mukhyatA che ane tenI bolabAlA thaI rahI che, paraMtu A viSayamAM jaina darzananA kheDANane kaI pahoMcI zake tema nathI. jaina darzanamAM pudagalanAM sUmamAM sUkSama svarUpathI sthUla svarUpa sudhIne vicAra barAbara karavAmAM Avyo che ane tenAthI nirmita thatAM zabada, aMdhakAra, prakAza, kAMti, chAyA Atapa, vagerenuM paNa vizada varNana kareluM che. jyAre bhAratanA anya dazane zabdane AkAzane guNa mAnatA hatA, tyAre jaina dazane tene pudagalane guNa mAnyo hato ane te kSaNa mAtramAM lekanA eka cheDAthI bIjA cheDA sudhI pahoMcavAnI zAkta dharAve che, ema jAhera karyuM hatuM. te Aje reDiyenI zodha thatAM sAbita thaI gayuM che. A rIte jaina darzana ghaNuM sUkSma tathA satya che ane dinapratidina vidvAnone tenI vizeSa ne vizeSa khAtarI thatI jAya che. karma e paugalika vastu che kamanI oLakhANa karavA mATe prathama pudagalanI eLakhANa karI levI paDaze. kAraNa ke kama e paugalika vastu che. pudagala aNurUpe paNa heya ane aMdharUpe paNa heya. eka oraDAmAM bAkorA vATe sUryane prakAza Avato hoya te temAM asaMkhya rajakaNe uDatAM najare paDe che, tene ApaNe khUba nAnA, bArIka ke sUkSama kahIe chIe, paNa A te vyAvahArika vacana che. gharamAM sIttera varSanI DesI hoya, pacAsa varSane pitA hoya, pacIsa, vIsa ke paMdara varSanAM bhAI-bahene hAya,
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamanI oLakhANa 347 tethI pAMca varSane chokaro ghaNe nAne kahevAya che, paNa vAstavika rIte e ghaNe nAno nathI. keI be varSa bAda na chokaro Ave to e moTo gaNAze ne pele nAne gaNAze. te ja rIte pachInA chokarAthI e paNa moTe gaNaze ane na Avela nAne gaNAze. tAtparya ke A rajakaNe khUba nAnAM kahevAya che, paNa vAstavika rIte te khUba nAnAM ke taddana nAnA nathI. tenAthI paNa vadhAre nAnAM bIjAM rajakaNe hoya che. A rajakaNanA jyAre bhAga paDe ane te bhAganA paNa vizeSa bhAga paDe, tyAre te eTalA sUkSama banI jAya che ke game tevA prakAzanAM bibamAM paNa ApaNe tene joI zakIe nahi. Ama chatAM ka95nAthI tene khyAla lAvavA cAhIe, te lAvI zakIe kharA, jemake eka rajakaNane AThamo bhAga, seLo bhAga, sema bhAga, hajAro bhAga vagere. A rIte tenA ka95nAthI bhAga karatAM karatAM jyAre evI sthiti AvI pahoMce ke teno bhAga na ja thaI zake, tyAre tene nAnAmAM nAne, sUkamamAM sUkSama ke sUkSmAtisUma aMza kahevAya. AvA sUkSamAtisUkSama aMzane ja zAstrakAroe "ANunI saMjJA ApI che. AnAthI koI vastu nAnI nathI. eTale tene ja paramANu samajavAne che. je vastu sahuthI nAnI te paramANuM. game tevA moTA sUkSamadarzaka yaMtrathI paNa te joI zakAtA nathI. eka aNu ke paramANu bIjA aNu ke paramANu sAthe joDAya tyAre skaMdha bane che. be paramANune kayaNuka, traNa 52. mANane vyaNuka, cAra paramANune caturaNuka, ema asaMkhya paramANune asaMkhyAmuka ane anaMta paramANune anaMtANuka
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348, AtmatatvavicAra bane che. A badhAe skaMdhanA prakAro hovAthI sakaMdhanI saMkhyA anaMtAnaMta che. skaMdha keTale vakhata TakI zake, tene khulAso jaina zAstromAM thayela che. jaghanyathI skaMdha eka samaya Take, madhyamathI lAkho, keDe, abajo varSa sudhI Take ane utkRSTathI asaMkhyAta varSa sudhI Take. paraMtu tyAra pachI tene nAza thAya ane te chUTe paDI aNu-paramANunA rUpamAM AvI jAya. AvA aNu-paramANu pharI pAchA bhegA maLe ane tene skaMdha racAya. Ama pudgalamAM bhegA thavAnI ane chUTA paDavAnI kriyA thayA ja kare che, tethI zAstrakAroe tenuM "pudagala" evuM guNaniSpanna nAma ApyuM che. - je puddagalanA aNu-paramANu bhegA thatA na hoya te kaI paNa vastu banI zake ja nahi. tame pATa, bAjoTha, pustaka ThavaNa, thALa, dIvAla vagere je kaMI juo cho, te badhI vastuo paramANu bhegA thavAthI ja banelI che. te ja rIte moTA kaMdhamAMthI nAnA che ane nAnA aMdhAmAMthI vadhAre nAnA che chUTA paDatA na hoya te kaI paNa vastumAM kaze pheraphAra thaI zake ja nahi, je vastu jevI heya tevI ja rahe, paNa ApaNe joIe chIe ke vastuo tUTe che, phUTe che, bagaDe tattvArthasUtranI siddhasenIya TIkAmAM "dUranAranArApurA' ema jaNAveluM che. A 5-1. digambara graMtha rAjavAtikamAM "pUraLanAnaasaMjJavAta pustrAH ' ema jaNAvyuM che. a. 5. sU. 1 dhavalA harivaMza purANa (sarga 7) vageremAM paNa lagabhaga AvI ja vyAkhyAo AvelI che.
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ kramanI oLakhANu 349 sudhare che. ane khaDa kha'Da TUkaDA banI nAza paNa pAza che, eTale 'dhA tathA aNu-paramANu chUTA paDe che, e vAta nizcita che. ahIM utpatti ane vinAzanI je vAta AvI, te AkRti ke paryAya aMge samajavAnI che. mULa dravya tA dhruva nitya zAzvata hoI temAM utpatti ke vinAza sa'bhavatA nathI. A vastu kharAkhara nahi samajavAthI ghaNAM mANasA ghaNI vAra bhramamAM paDe che ane eDanu cADa vetarI nAkhe che. 6 'eka navIna vastunI zeAdha' evA samAcAra chApAmAM vAMcIne eka bhAI amArI pAse AvyA ane kahevA lAgyA ke Apa tA kaheA che ke koi vastu tadna navIna banatI nathI ane A chApAvALA zuM lakhe che ? eka navIna vastunI zodha. jyAre eka vastu navI zodhAI haze, tyAre ja te ema lakhatA haze ne ?' ame kahyuM: 'mahAnubhAva ! tame amArAM kahevAnA bhAvAtha kharAkhara samajyA nathI. ame ema kahIe chIe ke A jagatamAM jeTalAM drabyA che, teTalAM ja rahe che. temAM krAI dravya navuM utpanna thaIne UmerAtu nathI ke nAza pAmIne ghaTatuM nathI. jyAre jue tyAre chanA cha ja heAya che. paraMtu tenA pAMca badalAtA rahe che ane jyAre ApaNA jevA-jANavAmAM na hoya tevA kAI paryAya jovA-jANavAmAM Ave che, tyAre ApaNe tene navIna zabdathI samAdhIe chIe. * kAla'khase zeAdhelA eka navIna deza ' eneA artha ema nahi samajavAnA ke pahelAM e deza hatA ja nahi ane navA utpanna thayeA. e deza teA lAkhA kroDA-akho varSothI tyAM ja hatA, paNa tenI kAla khasane tathA tenA mitrone khabara na hatI, eTale teNe ene navIna deza
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 AtmatatvavicAra kahyo. te ja rIte jene eka navIna vastunI zodha kahevAmAM Ave che, tenuM mULa dravya te A vizvamAM anAdi kALathI hatuM, mAtra tenA paryAyamAM phera paDayA, eTaluM ja. tethI ame je kahIe chIe ke koI vastu taddana navIna banatI nathI, te barAbara che. eka vastumAMthI rUpAMtara pAmIne bIjI vastu bane tene taddana navIna kahevAya nahi, kAraNa ke tenuM mULa dravya te pahelAM paNa hatuM ja eTale ahIM navIna zabdane je prayoga che, tene ApekSika samajavAne che.. Aje aNu zabda pracalita banyuM che. chApAmAM roja aNu baba, aNuzastra vagerenI vAta Ave che, eTale nAnA nAnA vidyArthIo paNa e zabdone upaga karatA thaI gayA che, paraMtu Aje aNu zabadathI je vastu pracAramAM che, te vAstavika rIte aNu nathI paNa eka jAtane rakaMdha che. je e aNu hoya te tene pheTa zI rIte thaI zake ? AjanA vaijJAniko kahe che ke ANune pheTa thavAne lIdhe temAMthI mahAna zakti utpanna thAya che, paNa je kharekhara aNu hoya tene sphoTa thaI zake nahi. pheTa te skaMdhane ja thaI zake mATe te aNu nahi paNa skaMdha ja che. je dhe sUkSama pariNAmI hoya che, te najare joI zakAtA nathI. paNa bAdarapariNamI hoya che, te najare joI zakAya che. #cha dravyomAM mAtra pudagala dravya evuM che ke je najare dekhI sUkSamatA ane sthUlatAnI apekSAe yugalaskalpanA cha prakAre mAnavAmAM AvyA che. (1) atisthala, (2) dhUla, (3) thulasUma, (4) sUkSmaNUla, (5) sUma ane (6) ati sUkSma.
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ kramanI oLakhANa 31 zakAya che ane bIjI indriyAnA viSaya paNa banI zake che A jagatamAM ApaNe je kaI joIe chIe te badhI puddagalanI ja racanA che. sajAtIya ana ta kaMdhA bhegA thAya, tene vagaNA kahevAya. sajAtIya eTale jenI jAti samAna hAya tevA. jAtithI ahIM keTalIka samAna lakSaNavALI vastu samajavAnI che. rajapUta, vANIyA, brAhmaNu, kheDUta, sAnI, sai, sutAra, luhAra, mAcI, vaNakara vagere jAtisUcaka zabdo che. eka rajapUta ane bIjo rajapUta sajAtIya kahevAya. eka vANiyA ne khInne vANiyA zrI kuMdakuMdAcAye niyamasAramAM tenuM varNana karatAM jaNAvyuM che ke je pudgalaskandhanuM chedana, bhedana tathA anyatra vahena sAmAnya rUpathI thaI zake te pudgala skandhane ati sthUla (Solid) samajavA. jemake bhUmi, patthara, lAkaDuM vagere. je pudgalaka dhanuM chedana-bhedana na tha zake paNu anyatra vahana thai zake te pudgalaska dhane sthUla (LiquidpravAha) samajavA. jemake ghI, tela, pANI Adi. je pudgalanskandhanuM chedana-bhedana ke anyatra vahana thaI zake, paNa netrathI dRzyamAna thAya te pudgalaraka dhane sthUlasUkSma samajavA. jemake chAyA, tApa Adi. temane cheADIne bAkInI cAra indriyonA viSayabhUta thanAra pudgalaka dhane sukSmasthUla samajave. jemake vAyu tathA anya prakAranA geseA. je pudgalaskandha atIndriya hAya te sUkSma samajavA. jemake manevaNA, bhASAva NA, kAma vagaNAnA AdinA pudgalA ane je pudgalaskandha manAvANI AdithI paNa sUkSma hoya te sakSama-sUkSma samajavA. jema ke pridezI smudha, tripradezI rakadha vagere. A cha prakAro gAmmaTasAranI jIvakAMDa gAthA 602 mAM paNa jaNAvelA che.
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ anmaramanmara anorama 52 AtmatattvavicAra sajAtIya kahevAya. te rIte ja paramANuvALe aMdha ane paramANuvALo skaMdha sajAtIya kahevAya, vara paramANuvALo skaMdha ane je paramANuvALo skaMdha sajAtIya kahevAya. sajAtIya ska anaMta prakAranA che, eTale vaNAe paNa anaMta prakAranI che. " prathama eka vastu sAmAnya rUpe kahevAya che ane pachI tenI vizeSatAnuM varNana thAya che. tamane cunIlAla zeThanI oLakhANa karAvavI hoya te prathama ema kahevAmAM Ave che ke A cunIlAla zeTha pachI kayAMnA rahIza che? kaI jJAtinA che? keTalI uMmaranA che? zuM dhaMdhe kare che? kevA svabhAvanA che? vagere jaNAvavAmAM Ave che, AthI tamane cunIlAla zeThanI oLakhANa barAbara thaI jAya che. pachI cunIlAla zeTha sAmA maLe te temane juhAra karI che ane "koI vAra ghare padhAraje" evuM AmaMtraNa paNa Ape che. tatvane-zAstrIya padArthone bodha karAvavA mATe paNa A ja krama che. prathama tene nirdeza thAya che, pachI tene paricaya karAvavAmAM Ave che ane chevaTe tenA dareka aMgapaganuM bArIkAIthI vivecana karavAmAM Ave che. AthI tatva bodha barAbara thAya che ane koI paNa vAtamAM gothA khAvAne vakhata AvatuM nathI. anaMta vagaNAomAMthI sola vaNAo vizeSa prakAre samajavA yogya che, tethI prathama tene nAmanirdeza karIzuM ane pachI tene paricaya ApIzuM, seLa vagaNanA nAme nIce mujaba che -
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmanI mALakhANa (1) dArika zarIra mATe agrahayogya mahAvagaNa. (2) audArika zarIra mATe grahaNagya mahAvagaNa. (3) audArika-vakiya zarIra mATe agrahaNagya mahAvagaNa. (4) vikiya zarIra mATe grahaNayogya mahAgaMNA. (5) vakriya-AhAraka zarIra mATe agrahaNagya mahAvaNa. (6) AhAraka zarIra mATe grahaNagya mahAvarga che. (7) AhAraka-tejasa zarIra mATe agrahaNayogya mahAvagaNa. (8) tejasa zarIra mATe grahaNayogya mahAvargaNA. (9) tejasa zarIra ane bhASA mATe agrahaNagya mahAvarga . (10) bhASA mATe grahaNayogya mahAvagaNa. (11) bhASA ane zvAsocchavAsa mATe agrahaNagya mahAvarga NA. (12) zvAsocchavAsa mATe grahaNayoga mahAvagaNa. (13) zvAsocchavAsa ane mane mATe grahaNayogya mahAvargaNA. (14) mana mATe grahaNa yogya mahAvaNA. (15) mana ane karma mATe aMgrahaNayogya mahAvargoNu. (16) karma mATe grahaNagya mahAvargaNA. A seLamI vagaNane kAmaNavarga NA kahevAmAM Ave che. jemAM ghaNI peTAvargaNAo hoya te mahAvaNA kahevAya. A mahAvagaNaomAM keTalIkane agrahaNayogya kahI che ane keTalIkane grahaNa yogya kahI che, tene vAstavika artha zo che? te tamane samajAvIzuM. dhono ja mATe hoya ane temAM paramANu ochA
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 AtmatattvavicAra hAya tA tenuM audArika zarIra banI zake nahi. AvA kadhA paNa duniyAmAM anaMtA che. tene audArika zarIra mATe agrahaNIgya vaNA kahevAya che. AvA dhAtuM svarUpa nAnuM thAya ane temAM paramANunI sakhyA vadhe teA te audArika zarIrane mATe caiAgya ane, tene oDhAki zarIra mATe grahaNa ceAgya kahevAya. audArika zarIra mATe yeAgya vaNAnA kaoNMdhAnuM svarUpa nAnu' thAya ane temAM paramANu vadhAre hoya teA tenu audyArika ke vaikriya zarIra banI zake nahi, eTale te audAki tathA vaikriya zarIra mATe agrahaNayeAgya kahevAya. tenuM kada nAnu thAya ane paramANuonI saMkhyA vadhe tyAre te vaikriya zarIra mATe grahaNu ceAgya thAya. AhAraka zarIra, tejasa zarIra, bhASA, zvAseAAsa, mana ane kramanI vagaNuAone mATe paNa Ama ja samajavuM. paramANuonI sakhyAmAM vadhaghaTa thavAthI agrahaNucAgya vaga zAe grahaNyeAgya mane che ane grahaNa|gya vaNAe amAnya bane che. eTalI vAta lakSamAM rAkhavI. khadhI vaNA eka ja sthAnamAM kema rahI zake? eka * rUnA jaththA meTA hoya che ane paramANu ochA heAya che. sAnAneA jaththA nAnA heAya che ane temAM paramANu vadhAre hoya che. eka maNu rU Aya te tene meTA gAMsaDA bAMdhavA paDe che ane eka maNa seAnu hoya te lagabhaga pANA dhana phuTa jeTalI jagAmAM te AvI jAya. jema kadhamAM paramANu vadhAre, tema tene parINAma sukSma.
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ kramanI mALakhANu khIjAmAM bhegI kema na thaI jAya ? dAkhalA tarIke AtmA audArika zarIrane ce!gya vagaNAo bhegI karIne audAki zarIra khanAvatA hoya, tyAre temAM vaikriya zarIranI vaga NAe kema na AvI jAya ? e tamAre jANavuM joie 355 ^^^^ paramANumAM ane tenA skadhAmAM evI tAkAta che ke tenA te AkAzamAM eka, be ke asakhyAta anaMta paNa sAthe rahI zake. dIvAnuM dRSTAMta sAme rAkhavAthI A vastu vadhAre spaSTa samajAze, eka oraDAmAM eka dIvAnA prakAza paNa rahI zake che, be dIvAnA prakAza paNa rahI zake che, khAra dIvAneA prakAza pazu rahI zake che ane khatrIza dvIvAnA prakAza paNa rahI zake che. te rIte se'kaDA ane hajArA dIvAnA prakAza paNa rahI zake che. Ama chatAM te prakAzA aMdara adara athaDAtA nathI, ke TakarAtA nathI ke eka bIjAnA nAza karatA nathI. ane dareka dIvAnA prakAza jyAre joIe tyAre judA ja hAya che. je dIvAne bahAra laI jAo tenA prakAza paNa tenI sAthe jAya che. vaLI tenA te ja AraDAmAM khattInA prakAza uparAMta tamAre rahevu hAya tA paNa rahI zakeA che, tamArA kuTuMbane rAkhavuM hAya tA paNa rAkhI zakA che ane gharavakharInI nAnI mATI vastuo rAkhavI hAya te| te paNa rAkhI zakA che. temAM kAI khAdha AvatA nathI. A prakAza najare joI zakAya evA sthUla che, chatAM te sAthe rahI zake che ane temAM kaI avarodha AvatA nathI, teA je paramANu ati sUkSma che ane najare paNa joI zakAtA nathI tene sAthe rahevAmAM zA avarAdha Ave? tAtparya phaeNna ja Ave.
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 AtmataravavicAra jema eka gharamAM mAtA, pitA, bhAI, bhaginI vagere judI judI vyaktio rahI zake che, tema eka AkAzanA pradezamAM judA judA dravya rahI zake che. temAM dharmAstikAya ane adhamastikAya vyApelA hoya che, paramANu rUpe pudgala hoya che ane AmAonA pradeze paNa anaMtA anaMta hoya che. paraMtu te eka bIjAne dhakko lagADatA nathI. samasta lekamAM pudagale ThAMsI ThAMsIne bharelA che ane kArpaNa vagaNa paNa sarvatra vyApelI che, tethI cauda rAjalakanA keI paNa bhAgamAM rahele AtmA A kArmaNa vagaNanA pudagalene tarata ja grahaNa karI zake che A pudgale grahaNa thayA pachI Atmapradeza sAthe otaprota thaI jAya, tyAre tene karma kahevAmAM Ave che. ahIM koI prazna kare che ke "bIjuM kaMI nAma na ApatAM karma nAma kema ApyuM?" A praznane ame uttara ApIe chIe. A duniyAmAM keTalAMka nAma guNaniSpanna hoya che ane keTalAMka nAme rUDha hoya che. tame chokare rupALe hoya chatAM kALiye ke kAlidAsa kahe che. DAhyo hoya chatAM gAMDa ke gAMDAlAla kaho cho ane baDe tophAnI hoya chatAM zAMti ke zAMtilAla kahe che. A badhA rUDha nAma che. ghaNA mANasa nAmanA zokhIna hoya che, eTale temane karNamadhura suMdara nAmo game che. paNa jevAM tevAM nAmo gamatAM nathI. AthI teo pitAnuM nAma badale che ane manamAM kulAya che ke amAruM nAma kevuM suMdara paDayuM! paNa nAmamAM zuM rAkhyuM
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ kramanI oLakhANa 357 che? tame zuThaNupAlanI vAta sAMbhaLeA, eTale nAma viSenA tamArA mAha uDI jaze. ThaMguThaNupAlanI vAta. eka zeTha pAse paiseTakA sArA hatA ane tee adhI vAte sukhI hatA, paraMtu temanA kAI paNaputra khAra mahinA karatAM vadhu vakhata jIvatA nahi. temane cha putra thayA ane ye A rIte maraNa pAmyA. pachI sAtamA putranA janma thayA, tyAre e putranuM nAma zuThapAla pADayuM. A putra ceAgA nuyeAge khALamaraNathI kheMcI gaye ane kAlakrame yuvAna thayA. A vakhate keTalAka mitre tene kahevA lAgyA, ke 'tArU nAma bIjuM kaI nahi ne zuzupAla kema pADayuM? A nAma teA ghaNu lajAmaNuM lAge che ! kaMi nahi ne DhaNu.......... pAla!' Ama ghaNA mitrAe cIDavavAthI te potAnA pitAne kahevA lAgyA ke 'pitAjI A duniyAmAM nAmeAnI kheTa kayAM hatI ke tame mAru nAma ThaThazupAla pADayuM ? A nAma bahu khAkha lAge che, mATe sAru nAma badalI nAkheA.' pitAe kahyuMH ke 'beTA! mANasanu'nAma teA jIMdagImAM eka ja vAra paDe, vaLI je nAma leAjinhAe caDI gayu hoya te ApaNuM" badalyu. badalAya nahi, mATe koI game tema kahe, paNa tAre enA para dhyAna ApavuM niha. ' zuThaNapAle kahyuM: ' paraMtu pitAjI! A nAma tA sAMbha LavAmAM ghaNuM kharAba lAge che. te mane jarAya gamatuM nathI.' pitAe kahyuH * eTA ! kAine e nAma sAMbhaLavAmAM
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 AtmatatvavicAra kharAba lAgatuM haze, paNa amane te e bahu madhura lAge che. jyAM ame ThaNaThaNapAla e zabda sAMbhaLIe chIe, tyAM amArAM aMtaramAM AnaMda ubharAvA lAge che, amAruM haiyuM harSanA hele caDe che. beTA! badhAM nAme kaMI sAthe hatAM nathI. koInuM nAma kacaro hoya che, keInuM nAma pUje hoya che, keInuM nAma bhIkha hoya che, tema A ThaNaThaNapAla. sAcI vAta e che ke ApaNe nAma karatAM kAma para ja vizeSa dhyAna ApavuM joIe. je sArAM kAma kare tenuM nAma sAruM, bAkI nAma game tevA rUDArUpALAM hoya te zA kAmanAM? RSabha artha vRSabha eTale baLada thAya che, paraMtu temaNe mAnavasamAja mATe navayuga pravatavyo ane potAnuM AtmakalathANa sAdhI lokone tAravA mATe dharma tIrthanI sthApanA karI, te Aje teo zrI RSabhadeva tarIke sarvatra pUjAya che ane lAkhe-keDo mAnavInA Adarza banelA che. yudhiSThira, bhIma, arjuna, nakula, e nAmo paNa arthamAM suMdara nathI, chatAM temanAM kAmane lIdhe ja te lokapriya banelAM che, mATe tAre nAma karatAM kAma para ja vizeSa dhyAna ApavuM." paraMtu pitAnI A zikhAmaNathI ThaNaThaNapAlanAM mananuM samAdhAna thayuM nahi, tyAre pitAe tene suMdara nAma zedhI lAvavAnuM jaNAvyuM, have thoDA divasa bAda kaI kAmaprasaMge ThaNaThaNapAla gAmanI bahAra gayo. tyAM eka AdheDa uMmaranI strI tene jovAmAM AvI. tenAM vastra phATelAM-tUTelAM hatAM ane Akho divasa mahenata-majUrI karavAthI tenuM zarIra zayAma banI gayuM hatuM. teNe savArathI madhyAhna sudhI mahenata karIne aDAyAM-chANano
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamanI oLakhANa pa9 eka moTo Topale bhareluM hatuM. teNe ThaNaThaNapAlane kahyuM: bhAI ! A Tepale mAthe caDAvavAmAM mane jarA hAtha Ape." eTale ThaNaThaNapAla tenI pAse gayA ane TepalAne hAtha detAM belyo, ke "bahena ! tamAruM nAma zuM ?" pelI strIe kahyuM ke "lakhamI." ThaNaThaNapAlane A nAma sAMbhaLI kaMIka Azcarya thayuM. teNe lakhamIne pUchayuM ke "bahena ! tamAruM nAma te lakSamI che ane tame A chANA vINavAnuM kAma kare che ? lakhamIe kahyuM: "bhAI ! nAmane zuM karavAnuM? A duniyAmAM "nAma meTAM ane darasaNa beTA" e ja vyavahAra cAle che. mArI rithati ghaNuM garIba che, tethI A rIte chANa-lAkaDAM vINane bajAramAM vecuM chuM ane tenAthI mAruM gujarAna calAvuM chuM. ATaluM kahI lakhamI cAlatI thaI ane ThaNaThaNapAla potAnA raste paDayo, paNa AkhA raste tenAM manamAM be ja zabdo zuM jyA karyA "lakhamI' ane chANAM." te thoDuM AgaLa cAlyA, tyAM eka mANasa sAmo maLe tene ThaNaThaNapAle pUchyuM, ke "bhAI ! tamAruM nAma zuM? pelAe javAba Apyo, ke "dhanapAla." A nAma sAMbhaLI ThaNaThaNapAla khuza thayA. teNe kahyuM. "vAha! tamAruM nAma te bahu suMdara che vAru, Apa hAlamAM zuM kAma kare che ? dhanapAla che, eTale meTo vepAravaNaja kheDatA haze ema mAnuM chuM." A sAMbhaLI dhanapAle kahyuM: "bhAI ! mAruM nAma dhanapAla che, eTaluM ja. bAkI
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra mAre ane dhanane bAramo caMdramAM che, eTale je kaMI dhana Ave te mArI pAse TakatuM ja nathI. hAlamAM huM mAgI-bhIkhIne jema tema mAruM pUruM karUM chuM." A zabda sAMbhaLatAM ja ThaNaThaNapAla TharI gayA. lakSmI chANAM vINe ane dhanapAla bhIkha mAge, e te bhAre ajAyabI! AgaLa jatAM zamazAna AvyuM, tyAM ghaNA mANase ekatra thayA hatA ane eka maDadAne agnidAha devAI rahyo hato. ThaNaThaNapAle svAbhAvika jijJAsAthI e mANasone pUchayuM, ke "are bhAI! keNa marI gayuM?" tyAre DAghumAMnA eke javAba Ape, ke "A te amarasIbhAI gujarI gayA. mANasa bahu bhalA hatA ane nakhamAMye roga na hato, chatAM keLu jANe kema Aje vahelI savAramAM TharI gayAM." A sAMbhaLI ThaNaThaNapAle kahyuM: "paNa amarazIbhAI mare kharA!" pelAne A prazna ghaNe vicitra lAge, chatAM teNe zAMtithI javAba Ape, ke "bhAI ! A jagatamAM te amarazIbhAI hAya, anaMtarAya hoya ke akSayakumAra heya. vaLI IzvaralAla, bhagavAnadAsa, mahAdevaprasAda, murAri, dhruva ane nityAnaMda sahune eka divasa avazya maravAnuM che. mRtyune hajI sudhI kaI TALI zakAyuM nathI ane TaLe paNa nahi." - A javAba sAMbhaLatAM ThaNaThaNapAla cUpa thaI gaye, ane ghare AvI pitAnAM kAme lAgyuM. thoDA divasa pachI pitAe pUchayuM: "kema beTA ! te keI suMdara nAma zodhI kADhyuM ?" tyAre ThaNaThaNapAle kahyuM :
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamanI oLakhANa lakhamI chANu vINuMtI, bhIkha mAge dhanapAla, amarazI maratAM dIThe, bhale huM ThaNaThaNapAla, lakhamIne chANA vINatI joI, dhanapAlane meM bhIkha mAgatAM joyo ane amarazIne meM maratAM dIThe, eTale kaImAM paNa nAma pramANe guNa joyA nahi, tethI mAruM nAma ThaNaThaNapAla che, e ja ThIka che." A javAbathI pitAe khUba AnaMda pAmI tene sAbAzI ApI. A te prAsaMgika vAta thaI, paNa karma nAma guNa saMpanna che, eTale tenAmAM nAma pramANe artha che. je vastu kriyAjanya hoya te karma kahevAya. A karma kriyAjanya che, AtmAnI kriyA vaDe utpanna thayela che, eTale tenuM nAma sArthaka che." A vivecananAM sArarUpe eTaluM yAda rAkhavAnuM ke kama e kalpanA nathI. paNa eka vastu che, te pudagalane eka prakAra che, svabhAve jaDa che, ane AtmAnAM virodhI tattva tarIke kAma kare che. prANIone A jagatamAM je kaMI dukha kaSTa, Apatti, ke mukelIne anubhava kare paDe che, te karmanA saMbaMdhane AbhArI che. karma ApaNuM mitra, deta ke hitasvI nathI, paNa parama zatru che. mahAna dumana che ane ApaNuM aneka prakAre ahita karanAra che tethI tene saMbaMdha kema chUTe? tenI ja peravImAM ApaNe rahevuM joIe. vizeSa avasare kahevAze.
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ popboozoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo hoonoodooOOOOOO vyAkhyAna aDhAramuM karmanI zakti mahAnubhAvo ! vaidakanA viSaya sAthe rasAyaNa viSaya jema saMbaMdha dharAve che, tema AtmAnA viSaya sAthe karmane viSaya ghaNe nikaTane saMbaMdha dharAve che, tethI gaI kAle ApaNe tene hAtha dharyo che. paraMtu A viSaya sUkSama che, vadhAre spaSTa kahIe te seyanAM nAkA je sUkSama che, paNa prayatna karaze te tamAre manarUpI doro temAM jarUra parovAI jaze. tame kakako ghUMTavA mAMDyo tyAre e kAma agharuM lAgatuM hatuM. ka-ne vaLAMka keme karI besatuM na hatuM. kha paNa tamArAM khamIranI kaseTI karatA hatA. paraMtu tame prayatna cAlu rAkhyo teM ka-kha ane bAkInA badhA varSo barAbara zIkhI gayA ane Aje AkhI varNamAlA tame mAtra eka ja mInITamAM lakhI zake che. prayatnane TakAvanAra zraddhA che, eTale te paNa tamArAM hadayamAM pUratA pramANamAM hevI joIe. eka vAra abhaNa abUjha gaNAtA mANase zraddhApUrvaka prayatna karavAthI paMDitanI paMktimAM birAjI zakayA, te tamArA jevA bhaNelAgaNelA ane pAMcamAM pUchAtAM mANase zraddhApUrvakanA prayatnathI zuM na karI zake?
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ kramanI zakti 363 zarUAtamAM bALakone dUdha pacAvavuM bhAre paDe che, tethI temAM pANI umeravAmAM Ave che. A pANIvALu dUdha te sahelAithI pacAvI jAya che ane dhIme dhIme dUdha pItA thaI jAya che. ame paNa tamane nakkara jJAnarUpI dUdha ekadama nahi pace ema mAnIne tene yukti, anubhava tathA dRSTAMtarUpI jaLathI mizrita karIne pIsIe chIe, ethI A jJAna pacAvavAmAM tamane jarApaNu muzkelI nahi ja paDatI hoya. ahIM je kai kahevAya te ekAgra citta sAMbhaLe ane samaya meLavI tenA para U'DA vicAra karA. gAya-bhesa vagere janAvarone jema khAdheluM vAgeALavAthI AnaMda Ave che tema tamane paNa sAMbhaLeluM sArI rIte vicAravAthI AnaMda Avaze ane tamArA AtmA prasanna thaze. jJAnamAM AnaMOM ApavAnA bhAre guNa rahelA che, tethI ja manuSya sAdhanarahita avasthAmAM paNa apUrva AnaMda mANI zake che. krama e pudgala che, jaDa che, tethI temAM zuM zakti hoya ? ema kAI mAnazeA nahi. jaDa rekhAeAtuM khanelu doraDu' mATA mATA hAthIone bAMdhI rAkhe che ane jaDa vastuonA sacAgathI banelA dArU paLavAramAM prANIonA prANa harI le che, sane 1944nA eprila mAsanI 14mI tArIkhe muMbainI geAdImAM paDelI eka sTImaramAM dArUgeALAnA dhaDAkA thayA, teNe AkhA muMbaine dhaNadhaNAvI nAkhyuM hatuM, e dhaDAkAe lekhaDanA mATA moTA gaDaronA TukaDA karI nAkhyA hatA ane tene havAmAM uchA LIne ardhA mAila dUra mAkalI ApyA hatA. e vakhate havAmAM
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 AtmatattvavicAra je dakhANu AvyuM, teNe najIkanA ane dUranAM makAnAnAM madha bAraNAM eka se'kaDamAM ja ughADI nAMkhyAM hatAM ane doDha DhIDha iMca jADA pIttaLanA saLIyA vALIne dhanuSyAkAra karI nAMkhyA hatA. premanA dhaDAkA AthI paNa vadhAre joradAra hAya che ane te makAna-mALA, pula, rastA vagerene ghaDIkamAM teDI nAMkhe che. have teA hAiDrojana AMkha nIkaLyA che, te A bhekha karatAM sA gaNI vadhAre zakti dharAve che ane aNuprema te tethI paNa ghaNA AgaLa vadhI gayA che. chellA vizvayuddhamAM jApAnanA hIrAsImAM zahera para eka nAnakaDA aNuaeba nAkhavAmAM AbyA hatA, teNe bhayakara tArAjI karI hatI. temAM 240000 manuSya jAnathI mAryA gayA hatA, 170000 ne nAnI mATI ijAo pahoMcI hatI ane 7000 mANusA epattA khanI gayA hatA. mATA aNuAkha te AkhA pradezanI tAzajI karavAnI zakti dharAve che. tAtparya ke jaDamAM paNa anaMta zakti haiAya che ane tethI ja te AtmAnI zaktine-AtmAnA guNNAne dabAvI zake che, * ahIM tamane prazna thaze ke ' AtmAnI zakti paNa anaMta ane ka*nI zakti paNa anata e rIte te mane samAna zaktivALA thayA. teA pachI kama AtmAnI zaktine AtmAnA guNeAne zI rIte dabAvI zake ?' eTale tenu... kramAdhAna karIzuM. AtmAnI zakti jyAre pUNa vikAsa pAme che, tyAre ana'tI hAya che, tethI nizcayanayanI dRSTie ema kahevAya che.
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamanI zakti ke " AtmAnI zakti anaMta che. paraMtu vyavahArathI joIe te e zaktimAM ghaNI tarataratA che, eTale prAraMbhamAM te ati a5 zaktivALe heya che. pachI dhIme dhIme zaktine vikAsa karato jAya che ane chevaTe anaMta sudhI pahoMce che. A saMyogomAM ati baLavAna evI karma sattA tene dabAvI zake e svAbhAvika che. paraMtu ahi e jaNAvI daIe ke AtmAnI A chevaTanI anaMta zakti karmanI anaMta zakti karatAM ghaNI jorAvara hoya che. eTale te karma zaktine mahAta karI zake che ane tene saMpUrNa nAza karavAne samartha thAya che. jema be manuSya vacce, be ghoDAo vacce ke be hAthIo vacce taphAvata hoya che, tema be anaMta vacce paNa taphAvata hoya che. tethI eka anaMta moTuM vadhAre jorAvara ane bIjuM anaMta nAnuMkamara saMbhavI zake che. bIju vizvayuddha zarU thayuM, tyAre IMglAMDa ane phrAMsanI senAe sapta hAra pAmI rahI hatI ane cAre bAju hiTalarano jayajayakAra thaI rahyo hato. e vakhate ema ja lAgatuM hatuM ke hiTalaranI senA badhA dezone jotajotAmAM jItI leze ane hiTalara eka jagavijetA tarIke bahAra Avaze paNa yuddha AgaLa laMbAyuM ane paristhitimAM palaTo AvavA lAgyo. te eTale sudhI ke hiTalara hArI gayA ane tene ApaghAta karIne mAravAno vakhata Avye. AtmA ane karmanA yuddhamAM paNa barAbara AvI ja sthiti najare paDe che. prathama karmo ghaNuM jera kare che, paNa dhIme dhIme AtmA baLavAna thato jAya che ane chevaTe te kamenI sattAne saMpUrNa rIte phagAvI de che.
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra paraMtu A te chevaTanI vAta che, eTale hAla te ApaNe karma sattA baLavAna che, ema mAnIne ja cAlavAnuM che. zAstrakAroe karmasattA aMge nIcene zleka ko cheniicaiau trAvatArazcaramajinapatermallinAthe'balAtva mAndhyaM zrI brahmadatte bharatanRpajayaH sarvanAzazca kRSNe / nirvANaM nArade'pi prazamapariNati: sthAJcilAtIsute vA, trailokyAzcaryaheturjayati vijayinI karmanirmANazaktiH // sarva padomAM jinapati eTale tIrthakaranuM pada zreSTha gaNAya. teo UMcA kSatriyakuLamAM janma dhAraNa kare evI parApUrvanI rIti, chatAM carama tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmI bhagavAna dazamA prANata devalokamAMthI cyavana RSabhadatta brAhma NanI bhAryA devAnaMdAnI kukSimAM avataryA. brAhmaNakuLa eTale bhikSukanuM kuLa. tethI tenI gaNatarI nIcA kuLamAM thAya. tIrtha". kara chatAM temane AvAM nIcAM kuLamAM avataravuM paDyuM! kAraNa vinA kArya hAya nahi. eTale tenuM paNa kaMI kAraNa hovuM joIe. A kAraNe temaNe marIcinA trIjA bhavane viSe kuLamadathI bAMdheluM nIcagAtra nAmanuM karma hatuM. "mArA dAdA tIrtha, karomAM prathama; mArA pitA cakravartIomAM prathama ane huM vAsudevomAM prathama thaIza. ahe mAruM kuLa kevuM uttama ? ema bolIne temaNe jAtimada karyo hate ane pitAnI bhujAo vAraMvAra ThapakArI hatI. A karma aneka bhavamAM bhogavavA chatAM bAkI raheluM temane chellA bhavamAM udayamAM AvyuM, eTale nIcA kuLamAM janma thaye. tIrthakarane janma eka brAhmaNakuLamAM
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmasukha 367 thavA e eka Azcaya gaNAya, paNa kramasattAnAM prAbalyane lIdhe te manavA pAmyuM hatuM. badhA tIthakarA puruSarUpe janma, e paNa pApUnI rIti. tame namAbhruNa' sUtramAM tItha karadevanI stuti karatAM. ' purisuttamANaM, purisasIhANaM purisavarapuMDarIANaM purisvrgndhhasthIna' vagere padA khele che ne ? tenA artha e che ke tIrthaMkarA badhA puruSAmAM uttama hAya che jo puruSane vanapazuenI upamA ApIe te tItha karo temAM siMha samAna che. jo puruSone kamalanI upamA ApIe te tIrthaMkarA temAM zreSTha puMDarIka (zveta kamaLa) kamala samAna che. je puruSAne hAthInI upamA ApIe te tItha karo temAM uttama gadhahastI samAna che. Ama tIrthaMkaranuM uttama puruSatva siddha hovA chatAM egaNIsamA tItha kara zrI mallinAtha akhaLAnA avatAra pAmyA e zuM ochu Azcaya che ? mahAkhala kumAranA bhave temaNe khUba tapazcaryA karI hatI paNa temAM keTaluMka mAyAnuM sevana thayuM hatuM, tethI A bhavamAM temane strI vedanAmanuM kama udayamAM AvyuM hatuM. cakravartIe uttama lakSaNathI yukta hoya che ane temanuM zarIra ghaNu' dekhAvaDuM' hoya che. temanAM kAI aMgeApAMgamAM khAmI hotI nathI. Ama chatAM brahmadatta cakravartIne adhApeA AvyA ane te seALa varSa sudhI bhAgavavA paDyo, e krama janita Azcaya nahi te bIjuM zuM che ? brahmadatta cakravartIne aMdhApA zI rIte AvyA, te paNa ahIM prAsaMgika jaNAvI daIe.
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra eka vAra eka brAhmaNa mitre brahAdattane Agraha karyo ke AvatI kAle mAre kuTuMba sAthe tamAre tyAM bhojana karavuM che." brahmade kahyuM ke "bhAI ! mAruM bhojana mane ja pace evuM che. te bIjAthI jIravI zakAya evuM nathI, mATe mAre tyAM jamavuM rahevA de. paraMtu brAhANa-mitre haTha pakaDI, eTale brahmadare tenuM kahevuM maMjUra rAkhyuM. bIjA divase brAhmaNa ane tenuM kuTuMba rAjamahela jamavA gayuM. tyAM teo puSkaLa tejAnA ane mAdaka padArthothI banAveluM bhejana jamyA. AthI temanI sAna ThekANe na rahI, manavRtti khUba caMcaLa banI ane teo bhAna bhUlIne mAtA, bhaginI Adi akathya, agya, agya kIDA karavA lAgyA. savAre jyAre e bhajanane kepha utarI gaye, tyAre e akala, agya, ayogya kIDA karavA mATe teo bahu zaramAI gayA. brAhmaNa samaye ke brahmadatte IrAdApUrvaka mane kaMIka khavaDAvI dIdhuM ane mArI hAlata AvI karI, tethI tene joI le. eka brAhmaNa-cakravartIne zuM karI zake ? ema tamane lAgaze, paNa nAnakaDo macchara hAthInA kAnamAM pesI jAya che te tene tabAha pokArAve che ke nAne sakho agnine taNakha ghAsanI gaMjImAM paDe che te tene bALI nAkhe che, e bhUlatA nahi. A brAhmaNa vera levAnA IrAdAthI tyAMthI cAlI nIkaLyA have te brAhmaNa eka jaMgalamAMthI pasAra thatA hatA, tyAre teNe eka bharavADane galola vatI pIpaLAnAM pAnAmAM kANAM pAData je. tene lAgyuM ke A mANasa mArAM kAmane che, tethI tenI lA,
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamanI zakti najIka gayo ane tenI AgaLa senAmahAranI DhagalI karI, AthI bharavADa khUba khUza thaI gaye ane bolyA ke "mArA lAyaka kaMI kAmakAja hoya te kahejo." brAhmaNe kahyuM ke "tamAruM eka kAma che. huM tamane je mANasa batAvuM, tenI be AMkhe tamAre galela mArIne pheDI nAkhavI" bharavADe te kabUla karyuM, pachI te brAhmaNa bharavADane laIne kAMpatyapura Avyo ke je brahmadatta cakravartInI rAjadhAnI hatI ane jyAM brAhmaNa pote raheto hato. tyAM brAhmaNe brahmadattane batAvyo ane bharavADe eka vakhata lAga joI galolamAMthI be kAMkarA cheDayA, te AbAda brahmadattanI AMkhomAM seMsarA utarI gayA ane tenI baMne AMkhe phUTI jatAM aMdhApo AvyA. rAjAnA sipAIoe bharavADane pakaDayo ane te maraNanA bhayathI gabharAyo, eTale teNe banelI badhI hakIkata kahI dIdhI. AthI brahmadatta cakravartIne brAhmaNa para khUba kaidha caDhaye ane teNe pradhAnane hukama karyo ke haMmezA thALa bharIne brAhmaNonI AMkhe mArI sAme lAve, pradhAna rAjAne tAbedAra, eTale tene A kAma karavuM paDayuM. te roja seMkaDo brAhmaNone marAvI temanI AMkho rAjA samakSa rajU karavA lAgyo. brahmadatta e badhI A hAthamAM laI, cALI, phADI nAkha ane vera levAyAnI tRpti anubhavate, paraMtu A hatyAkAMDa kayAM sudhI cAle? Akhare pradhAnane arakAre thayo ane teNe brAhmaNone mAravA baMdha karyA. temanI AMkhene sthAne teNe ThaLiyA vinAnA vaDaguMdA mUkavA mAMDyA. e paNa barAbara AMkhe jevA ja lAgatA aMdha cakravartI tene cakSu mAnIne cALI nAkhate 24
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmataravavicAra soLa varSa sudhI A kAma cAlu rahyuM ane brahmadare chelle zvAsa lIdho, tyAre ja te baMdha paDayuM. AvI ghora hiMsAthI te maraNa pAmIne sAtamI narakamAM utpanna thaye. kharekhara ! karalAM karma koIne cheDatAM nathI. eka kavie ThIka ja kahyuM che ke - AkAzamutpatatu gacchatu vA digantamammonidhiM vizatu tiSThatu vA yatheSTham / janmAnttarArjitazubhAzubhakRnnarANAM, chAyeva na tyajati karma phalAnuvandhi // tame AkAzamAM uDI jAo, dizAonI pele pAra jAo, sAgaranAM taLiye jaIne bese ke tamArI IcchAmAM Ave tyAM pahoMcI jAo. paNa janmAMtaramAM je zubhAzubha karma karyA hoya te tamArI chAyAnI mAphaka tamane choDaze nahi. te potAnuM phaLa avazya Apaze." bharatarAyanI gaNanA eka mahAbaLavAna cakravatI rAjAmAM thatI. cakravartInuM baLa keTaluM hoya che, te ame tamane pUrva vyAkhyAnamAM jaNAveluM che. te kUvAnA kAMThe besIne eka hAthe nhAto hoya ane bIjA hAthe sAMkaLa pakaDI rAkhe; te enuM AkhuM lazkara kheMce te paNa casakAvI zake nahi. AvA atula baLavALA cakravatIM pitAnA baMdhu bAhubalinI sAthe dvayuddha khelatA hArI gayA. ene karma prabhAva sivAya bIjuM zuM kahIe !
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ kramanI zakti 301 zrIkRSNa vAsudeva hatA, apUrva riddhisiddhinA svAmI hatA ane game tevAM kaThina kAyane siddha karavAnI ajaba zakti dharAvatA hatA. dhAtakIkha'DanI aparakakA nagarImAM kropaTTIne pAchI lAvatI vakhate te darA cAjananA paTavALI gagAnadIne bhujAethI tarI gayA. paraMtu AkharanA samaye dvAztiAmAM dADha lAgyA, peAtAnA sava parivAra ane sagAM-sa'kha'dhI temAM nAza pAmyA. mAtapitAne A savanAzamAMthI ugArI levAnA temanA bhagIratha prayatna, chatAM temAM saphaLa thayA nahi. vasudeva ane devakIjI daravAjAnI zilA tUTI paDatA maraNu pAmyA. mAtra mATAbhAI malabhadra ane te ja kheMcI zakayA. tyAMthI jagalamAM jatAM pANInI khUba tarasa lAgI, khalabhadraM pANI levA gayA ane A mAjI jarAkumAranAM khANuthI temanA prANa cAlyA gayA. A sthiti kramasattA sivAya khIjA kAne AbhArI gaNAya ? te saMbadhamAM eka duho kahevAya che, te tame sAMbhaLyeA haze ! dAjhI nagarI dvArikA, nAThA madhava dAya; tarasyA trikama vana mUA, mAna na karaze| kAya. cilAtIputranuM camatkArika caritra cilAtIputranu` caritra sAMbhaLeA. temAM paNa tamane kramanA ajakha camatkAra jovA maLaze. puNyanA eTale zubha kamanA prakhaLa udaya hAya tA ja manuSyabhava maLe. temAM paNa adhika puNyazALInA janma A dezamAM ane ucca kulamAM thAya. cilAtIputranA janma magadhadezanI rAjadhAnI rAjagRhI nagarImAM
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 AtmatattvavicAra thayA hatA, paNa ucca kuLamAM thayA na hatA. paNa dhanadatta zeThanI cilAtI nAmanI eka garIba dAsIne peTe janmyA hatA. ekanA janma thatAM khAra prakAranA vAjiMtrA vAgavA mAMDe ane mIThAie vaheMcAya, ane bIjAnAM janma vakhate kAMsAnI thALI paNa na vAge ke gALanI kAMkarI paNa na vaheMcAya, ene paNa ApaNe karmAMne camatkAra mAnave rahyo. rAjAnA putra rAjagAdInA dhaNI thAya ke me!TI jAgIra bhAgave, zeThanA putra lAkhAnI milakatanA mAlika thAya ane baheALA vepAra-vaNaja kare ane garIbanA putra mahenata-majUrI karIne peTa bhare, eTale kula-kuTu banI asara manuSyanAM jIvana para bahu gherI paDe che, temAM paNa zAstrakAroe kramanA prabhAva mAnyA che. cilAtIputra zeThane tyAM ja mATA thayA. gharanuM' paracuraNa kAmakAja karavu ane bALakAne ramADavAM e enI khAsa kAmagIrI hatI. anya sAthe vAhane cAra putra upara eka putrI thaI hatI. A putrI rUpa-lAvaNyathI bharapUra hatI ane mAtApitAne darzana mAtrathI sukha upajAvatI hatI, tethI tenuM nAma suSamA rAkhyu hatuM. cilAtIputra A suSumAne ramADatA, khelavatA ane pharavA paNa laI jatA ema karatAM tenA para atyaMta sneha utpanna thayA hatA. ekane jotAM sneha utpanna thAya ane bIjAne jotAM dveSa ke nata utpanna thAya e paNa kramanI ja karAmata che. gautamasvAmI eka kheDUtane pratibeAdha pamADI dIkSA ApI zrI mahAvIra svAmI pAse lAvyA. e kheDUte dUrathI temane joIne kahyu
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamanI zakti 374 ke "je A ja tamArA guru hoya te mAre dIkSA joItI nathI." gautamasvAmIe pUchyuM: "paNa tenuM kaMI kAraNa?" kheDUte kahyuM: "basa, ema ja. e tamArA guru hoya te mAre dIkSA joItI nathI. ane te rajoharaNa vagere tyAM ja mUkI daI pAcho pharyo ane pitAnuM haLa grahaNa karyuM. e kheDUta pUrvabhavamAM siMha hatA, tyAre mahAvIra prabhunA jIve tripRSTha vAsudevanA bhavamAM tene mAryo hato, eTale temane jotAM ja A pramANene dubhava tenA manamAM utpanna thayo hato, cilAtIputra suSamAne jete, ramADate ane tenI sAthe vAte karate, tyAre ja tene saMtoSa thatuM. AMtarika rIte te suSamA ja tenuM jIvana banI gaI hatI. have koI kAraNathI nArAja thayelA dhanya sArthavAhe tene nekarImAMthI rajA ApI, eTale tene emanuM ghara choDavuM paDyuM. paNa tene jIva te suSamAmAM ja bharAI rahyo. tyArapachI cilAtIputre eka-be sthaLe nokarI karI, paNa tenuM citta temAM karyuM nahi. chevaTe te jugArIonI sebatamAM paDaze ane jugAra ramavA lAgyA. jugAra ramatAM bIjA paNa ghaNA deze utpanna thAya che, jemake cepI karavI, madyapAna karavuM, vezyAgamana karavuM vagere. cilAtIputra A badhA vyasanemAM pUro thayo. sArAM kuTuMbanI chAyA heya, mAthe saMskArI vaDIlo hoya, tyAM AvuM bhAgye ja bane, paNa cilAtIputrane te AvuM kaMI hatuM ja nahi. je gaNe te eka mAtA ja hatI, paraMtu te ya atyAre maraNa pAmI hatI.
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 AtmatatvavicAra mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm cilAtIputra ekavAra corI karatAM pakaDAI gayA, eTale koTavALe tene rAjA samakSa rajU karyo. rAjAe tene hadapAranI zikSA pharamAvI, eTale te rAjagRhI nagarI chaDI gayo, upara Abha ane nIce dharatI sivAya ene bIje kaMI AdhAra na hato, eTale ahIM tahIM rakhaDavA lAgyo ane ema karatAM eka cara5llImAM pahoMcyA tyAM sAhasa, nirdayatA vagere guNo vaDe te pahelI patinI kRpA pAmyuM. ane pallI pati maraNa pAmatAM tenA sthAne AvyuM. have te cerIo karavI, dhADa pADavI, lUMTaphATa calAvavI ane mANasenAM khUna karavAM e eno vyavasAya banI gayA. eka vAra teNe sArI taiyArI karI rAjagRhI nagarImAM praveza karyo ane dhanya sArthavAhanAM ghara para dhADa pADI. dhanya sArthavAha mAladAra hatA, eTale tenA sAthIonA hAthamAM puSkaLa mAlamattA AvI. cilAtIputra hajI suSamAne bhUlyA na hatuM, eTale teNe suSamAne zodhI kADhI ane tenuM haraNa karyuM pachI te pitAnA sAthIo sAthe tyAMthI nAsI chUTa. dhanya sArthavAhe joyuM ke puSkaLa dhanamAla uparAMta pyArI putrI suSamAnuM paNa haraNa thayuM che, eTale teo potAnA cAra putro ane rAjyanA keTalAka sainike sAthe tenI pAchaLa paDyA. raste uMca-nIce Avyo, aTapaTe AvyA, chatAM dhanya sArthavAha vageree tene pIcho choDaze nahi. ema karatAM aTavIne bhAga zarU thayA.
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama nI zakti 375 ahIM cilAtIputrane vicAra AvyA ke dhanya sACvAhane dhanamAlanI tA kaMI paDI nathI, paNa te suSumAnI khAtara ja mArA pIche| pakaDI rahyA che. jo huM temanA hAthamAM paDIza tA mArA sAce varSa pUrA thaI javAnAM. AthI teNe taravAranA eka ja jhATake suSumAnuM mastaka kApI nAkhyuM ane te mastaka hAthamAM laI AgaLa bhAgavA mAMDayuM. suSumAnuM dhaDa tyAM ja paDayuM rahevA dIdhuM. gheADI vAramA dhanya sAvArha vagere tyAM AvI pahoMcyA ane putrInI karapINa hatyA thayelI joI kalpAMta karavA lAgyA. pachI teo tyAMthI pAchA pharyAM. cilAtIputra aTavImAM AgaLa vA. A aTavI ghAra che. jhADa para jhADa ugyA hoya evA enA dekhAva che. temAMthI ja'galI jAnavaronA citkAra sabhaLAya che, paNa tenI chAtI dhaDakatI nathI. je zata-divasa ja`gala veThatA hAya ane sAhasathI bharelAM niya kAmA karatA hoya, tene AvA citkArI bhaya zenA upajAve? paraMtu have tene bhUkha-tarasa khUma lAgI che ane thAka paNa jaNAya che, vaLI pAchaLa je bhaya hatA te paNa cAlyA gayeA che, eTale te dhImA paDe che ane kAI bhakSaNa karavA ceAgya phaLaphUla maLe tenI zeAdha kare che. evAmAM eka vRkSanI nIce kAI sAdhumunirAja dhyAna dharIne UbhA rahelA tenA jovAmAM AvyA. cilAtIputrane e khyAla hatA ke sAdhu-mahAtmAe dhama kahe che ane tethI mANasane ghaNA lAbha thAya che, eTale te pelA sAdhumahAtmAnI najIka gayA ane kahevA lAgyA ke " huM 6
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 AtmatatvavicAra sAdhu ! tame mane TuMkamAM dharma kahe. je nahi kahe te tamArA hAla A suSamA jevA ja karIza." mahApuruSa AvI dhamakIthI DaratA nathI. je DaratA hoya te AvAM ghera jaMgalamAM AvIne tapa-dhyAna zA mATe kare ? vaLI dareka prakArane bhaya jita e emanuM khAsa lakSya heya che, eTale teo AvI dhamakIne vaza thAya nahi, paraMtu temanuM hadaya paropakArathI pUrNa hoya che ane koIne paNa lAbha thata hoya te dharma avazya saMbhaLAve che. A sAdhu mahAtmA ghaNI ucca keTinA hatA ane cAraNalabdhi pAmelA hatA, eTale AkAzamAM uDavAnI zakti dharAvatA hatA. temaNe lAbhanuM kAraNa jANI cilAtIputrane kahyuM: "upazama, viveka, saMvara' ane teo AkAzamAM gamana karI gayA. cilAtIputra vicAramAM paDI ke "sAdhue mane A zuM kahyuM?" AkhI jIMdagI pApakarmamAM vitAvI hatI, koI sAdhusaMtane sahavAsa karyo na hato, eTale A zabdonA artha te kayAMthI jANe? paraMtu kahenAra mahApuruSa hatA ane camatkArika zakti dharAvatA hatA, eTale temaNe kaheluM ati upayogI che, eTalI vAta te tenAM manamAM barAbara vasI gaI hatI. AthI te zabdanA artha para vicAra karavA lAgyA. jJAna bahArathI AvatuM nathI, paNa aMdarathI pragaTe che ane temAM ciMtana-manana nimittabhUta bane che. eTale DI ja vAramAM cilAtIputrane upazamano artha samajAya ke "upazama
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ kramanI zakti 370 " eTale upazamavu, zAMta paDavu', krepa cheADI devA. ' AthI teNe peAtAnA hAthamAM rahelI krodhanA pratikarUpa talavArane cheDI dIdhI. pachI bIjA 'viveka' pada para vicAra karavA lAgyA, e vicAra niSThApUrvakanA hatA. dhagazathI thatA hatA, eTale tenA atha paNa samajyuM ke 'tana, dhana, ane svajana paranA mAha cheDavA enu' nAma viveka.' AthI teNe jenA para adhika mAha hatA, evI suSumAnuM mastaka hAthamAMthI dUra phagAvI dIdhu. " pachI trIjA 'sa'vara' pada para vicAra karavA lAgyA, keTalAka ciMtana pachI tenA atha paNa samajAyA ke indriyA tathA mananI pravRttine rokavI tenu nAma savara.' zarIra halA- vatAM saMvarabhAva rahetA nathI, mATe zarIra halAvavAnuM adha karyuM, ane vicArA karatAM mananI pravRtti thaI gaNAya, eTale te e ja sthaLe zAMta thaine sthira citte ubhA rahyo. savara ALye, eTale sAdhutA AvI. cilAtIputra bhAvathI sAdhu banyA. A ghaTanA echI camatkArI na gaNAya. mANase jIvanabhara sAdhu-sa MtAnAM vyAkhyAne sAMbhaLe che, sArAM sArAM pustaka vAMce che ane aneka prakAranI kriyAo kare che, chatAM indriya ane manane vaza AkhI zakatAM nathI, tyAre cilAtIputre tA Akhu jIvana adhamatAmAM vItAvyuM hatuM. kadI sAdhu-sa`tAnA samAgama karyo na hatA ke dhamanA upadeza sAMbhaLyeA na hatA. paraMtu zubha kramanA udaya thavAthI
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 AtmatatvavicAra bharajaMgalamAM sAdhu-mahAtmAnAM darzana thayAM, temanAM vacana para zraddhA jAmI ane tethI je kaMI samajAyuM, tene tarata amalamAM mUkayuM. sarajeluM amalamAM mUkavuM, e sahelI vAta nathI. zAstrakAra bhagavatee kahyuM che ke - cattAri paramaMgANi, dullahANIha jaMtuNo / mANusattaM sui saddhA, saMjamammi vIriyaM // "A saMsAramAM prANIone cAra vastunI prApti thavI muzkela che; manuSyatva, zrati (zAstrazravaNa), zraddhA ane saMyamane viSe puruSArtha." ' have AgaLa zuM banyuM te sAMbhaLo. cilAtIputra bhAvasAdhunI koTimAM pahoMcI gayA che ane teo dhyAnamAM magna che, paNa temane deha hajI tAjAM lehIthI kharaDAyelo che. tenI gaMdhathI AkarSAIne keTalIka vanakIDIo tyAM AvI pahoMcI, ane te cilAtIputranAM zarIra para caDIne lehIne AsvAda levA mATe temane caTakA bharavA lAgI. vanakIDIne caTake sAmAnya na hoya. eka caTako bhare tyAM ApaNe uMcA-nIcA thaI jaIe, tyAre ahIM te seMkaDo kIDIo jamA thaI gaI hatI ane te eka sAmaTA caTakA bharI rahI hatI. paraMtu zilAtIputra upazamanuM rahasya samajyA eTale temaNe kIDIo para kedha karyo nahi, vivekanuM 2hasya samajyA hatA, eTale temaNe zarIra para mamatA
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ kramanI zakti 379 dAkhavI na;i ane savastu' rahasya samajyA hatA, eTale duHkhanA kAI paNa prakAranA pratikAra karyAM nahi. dharmanA mArge cAlatAM kaseATI paNa thAya che, paNa e kasA TImAMthI pAra utaranAranA kheDA pAra thaI jAya che, e bhUlavAnuM nathI. kIDIenA upadrava ghaDI-be-ghaDI nahi, prahara-e prahara nahi, paNa pUrA aDhI divasa cAlye ane tema chatAM ce cilAtIputre peAtAnAM manane jarAya DagavA dIdhuM nahi. jyAre temaNe raha cheDayeA, tyAre cittamAM zAnti hatI, samatA hatI, AthI teo svage sIdhAvyA ane devatAI sukha bhAgavavA lAgyA. kama sattA manuSyanAM jIvanamAM kevuM Akasmika parivatana lAve che, tenuM A javalaMta udAharaNa che. eka kALe cilAtIputranu nAma levuM e paNa pApa manAtuM, te cilAtIputranuM nAma Aje ApaNe prAtaHkALamAM laIe chIe ane temane vaMdana karIe chIe ! A rIte kazakti trileAkamAM-samasta vizvamAM aneka AzcaryAne utpanna karanArI che, mATAonA paNa parAbhava karanArI hAI vijayinI che ane te sarvatra jaya pAme che, eTale peAtAnuM kArya avazya kare che. laukika zAstromAM paNa kramanI zakti viSe AvA ja eka zlAka kahevAya che H-- brahmA yena kulAlavanniyamito brahmANDabhANDoda re, viSNuryena dazAvatAragahane kSipto mahAsaGkaTe /
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 VvM AtmatatvavicAra rudro yena kapAlapANipuTake bhikSATanaM sevate, sUryo bhrAmyati nityameva gagane tasmai namaH karmaNe / / te karmanI zaktine namaskAra che ke jeNe brahmA jevA mahAna devane A vizvamAM kuMbhAranAM jevuM kAma sepyuM. laukika zAstro ema mAne che ke A sRSTinuM sarjana brahyA kare che, eTale nAnA-moTA sarva padArtho tenA vaDe ja ghaDAya che. A rIte nAnA-moTA padArthone niraMtara ghaDayA karavA e kuMbhAranAM jevuM ja kAma thayuM. paraMtu karma zakti ATalethI ja aTakI nathI. viSNu ke je A sRSTine pAlaNahAra mATe deva gaNAya, tene daza avatAra levAnuM gahana kAma saMpIne moTA saMkaTamAM mUkI dIdho. avatAra le eTale janma, jarA ane maraNanI sAMkaLamAMthI pasAra thavuM, tethI temAM saMkaTa paDe e dekhItuM che. matsya, kacchapa, varAha, nRsiMha vAmana, parazurAma, kRSNa, rAma buddha, ane kalkI e daza viSNunA moTA avatAra manAya che. temAM nava avatAra thaI gayA ane dazame kalkIne avatAra have pachI thaze, ema temanI mAnyatA che viSNunA moTA avatAra covIza manAya che, temAM AThame avatAra zrI RSabhadevajIne gaNe che. bhAgavatanA paMcamaskaMdhanA trIjA adhyAyamAM temanAM mAtA-pitAnAM nAma marudevI ane nAbhirAja ja ApelAM che. vaLI temanA putranI saMkhyA paNa sonI ja jaNAvelI che. eTale zrI RSabhadeva eka aitihAsika puruSa hatA, te A parathI siddha thAya che.
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamanI zakti 381 rudra eTale zaMkara mahAdeva ke maheza te A suSTine saMhAra kare che, evI pANika mAnyatA che, paraMtu kameM temane paNa choDayA nathI. temane hAthamAM bhikSAnuM pAtra ApyuM che ane tenA vaDe teo potAne nirvAha kare che ! sUryanI gaNanA paNa moTA devamAM thAya che. nave ya grahamAM tenI mukhyatA che. te jagatanAM badhA prANIone uSmA ApIne jIvanakriyAmAM madada kare che. paraMtu tenA hAla paNa kemeM bUrA karyA che. roja paribhramaNa karavAnuM ane te paNa AkAzamAM ke jyAM bIjI koI vastune AdhAra nahi ! bauddha zAstromAM nIcene kaleka daSTigocara thAya che. ita ekanavatitame kalpe, zaktyA me puruSo hataH / tena karmavipAkena, pAde viddho'smi bhikSivaH // vihAra daramiyAna buddhanA pagamAM kAMTe bheMkAya che, tyAre teo bhikSuone uddezIne kahe che ke "he bhikSuo ! AjathI ekANumA kape huM jyAre rAjA hatA, tyAre eka puruSane meM bhAlA vaDe haNyA hatA, e kavi pAkathI Aje huM kAMTA vaDe vIMdhA chuM." tAtparya ke hajAro-lAkho varSa pachI paNa kama pitAnuM phaLa batAve che, eTale tenI zakti amogha che. have karmanI zakti zI rIte ochI karavI? te paNa tamane batAvIzuM. duzmanane duzamana te ApaNe mitra, e nIti vyavahAramAM pracalita che, AmAne duzamana karma che ane kamane duzmana dharma che. mATe te ApaNe mitra che.
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 AtmatattvavicAra tene ApaNe khetI ke tAraNahAra kahIe tA paNa cAle. dhama ApaNuM bhalu' kanAra che, paNa tenI ArAdhanA karyA sivAya bhaluM thAya nahi. duniyAmAM le|hu` che, tema pArasamaNi paNa che, para'tu kAi paNa upAye teneA paza thavA joie. jo e spaza thAya nahi teA leADhAnu' seAnuM ane nahi. pArasamaNinI vAta AgaLa AvI gayeDhI che. pAtramAM rahelu* pANI agninI acathI echu' thatuM jAya che, tema kramanI zakti dhamanI AzadhanAthI ghaTatI jAya che ane chevaTe te sAva DhIlI paDI jAya che. jema TapAlanI TIkITa uparathI zu'daranI cIkAza kADhI nAkheA pachI te parakhIDIyA para Ti nahi, e rIte dharmanA . ArAdhanathI krama'nI cIkAza kADhI nAkheA, te te tamane vaLagI raheze nahi. tame anAdi kALathI dunyavI sukhAnI ArAdhanA karatAM AvyA che, paraM'tu have dharmanI ArAdhanA karA, devagurunI bhakti karA ane krAne tADavAnI kAzIza karo. krama tUTI gayA pachI dharmanI ArAdhanAnI jarUra rahetI nathI. tamane lAkhanI IcchA hAya ane lAkha maLI jAya tathA vadhAre meLavavAnI icchA na heAya teA pachI mahenata karavAnI karyAM rahI ? eka pANInA ghaDA bharAtA hoya te te bharAya tyAM sudhI ja mahenata karavAnI jarUra che. bharAi gayA pachI mahenata karavAnI jarUra rahetI nathI, kAraNa ke vadhArAnuM pANI ghaDA bahAra vahI jAya che, tethI krama na tUTe tyAM sudhI dharmanI ArAdhanA karo.
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamanI zakti ApaNe A bhavamAM kamane saMpUrNa teDI na zakIe te paNa tene DhIlAM te karI ja zakIe. DhIlA karmonuM phaLa pramANamAM ochuM bhogavavuM paDe che, jyAre majabUta karmanuM phaLa pramANamAM ghaNuM vadhAre bhogavavuM paDe che. jema kApI nAkhelAM mULavALuM vRkSa lAMbA samaya TakI zakatuM nathI, tema DhIlA karelAM kamI paNa lAMbA samaya TakI zakatAM nathI. raste cAlyo jate mANasa sAme khADe che, ema jANe paNa cete nahi te temAM paDe ane tenuM phaLa bhogave, tema ApaNe paNa kamarUpI khADAne jANyA pachI tenAthI cetIe nahi te temAM paDIe ane tenAM kaDavAM phaLo bhegavIe. keTalAka kahe che ke amane dharmanuM ArAdhana karavAnI te ghaNI ja IcchA che, paNa anekavidha aMtarAyone laIne tema karI zakatA nathI. paraMtu sabaLa IcchA hoya te dharmanuM ArAdhana avazya thaI zake che. vizeSa avasare kahevAze.
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ ikabajo Shahrushti - - sscoooooook - vyAkhyAna egaNIzamuM karmabaMdha mahAnubhAve ! Atmatatvano vicAra karatAM karmane viSaya upasthita thaye che ane tenuM varNana cAlI rahyuM che. rAmAyaNa vAMcatAM rAvaNanuM ane mahAvIracaritra vAMcatAM gozALAnuM varNana Ave, e svAbhAvika che. ' "karma kone kahevAya?" tathA "kamanI zakti keTalI ?' e viSe gata vyAkhyAnamAM ame vistArathI vivecana kareluM che, paNa A viSaya gahana che ane te viSe amAre hajI ghaNuM kahevAnuM che, mATe tame barAbara dhyAna Apaje. kAyA ahI ane mana bIje, evI hAlatamAM koI paNa sUma viSaya grahaNa thaI zake nahi" raMgabhUmi para bhajavAtAM nATakomAM sajajana ane khala e baMne jAtanA pAtra hoya che. temAM khalanuM kArya sajajana puruSanI vividha rIte satAmaNI karavAnuM hoya che. A kAryamAM te keTalIka vakhata phAvI jAya che, paNa Akhare tenA hAtha heThA paDe che ane te bhUMDA hAle mAryo jAya che. saMsArarUpI nATakamAM paNa barAbara AvI ja ghaTanA bane che. temAM sajajanane sthAne AtmA che ane khalane sthAne karyuM che,
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma baMdha 385 karmanuM mukhya kArya AtmAne satAvavAnuM che. temAM te ghaNavAra phAvI jAya che, paNa AmA baLavAna banatAM tenA hAtha heThA paDe che ane chevaTe te nAza pAme che. je AtmA ekalo heta te te zuddha savarUpI heta, cidAnaMda avasthAmAM heta ane anaMta anaMta sukhano upaga karate heta, paNa te ekalo nathI, karmathI yukta che. vadhAre spaSTa kahIe te tene karmanuM baMdhana che, eTale tene eka gatimAMthI bIjI gatimAM saMsaraNa karavuM paDe che ane janma, jarA, vyAdhi tathA mRtyunAM vividha dukhe gavavAM paDe che. AtmAne kamabaMdha kyAre prApta thayuM ? eka mahAnubhAva prazna kare che ke, "AtmAne karmabaMdhana kayAre prApta thayuM? tene ahIM uttara ApIzuM. AtmA prathama zuddha hatA ane pachI tene karma vaLagyA-karmabaMdhana prApta thayuM, evI kaI sthiti nathI; kAraNa ke zuddha AtmAne kama vaLagatA hoya to muktAvasthA ke siddhAvasthA prApta thayA pachI paNa karmabaMdhanane prasaMga prApta thAya ane siddhone pharI saMsAramAM paDavAno vAro Ave. keTalAka ema mAne che ke siddha thayelA jIva jagatanA lokone duHkhI joI temane uddhAra karavA mRtyulokamAM janma le che, paNa evI mAnyatA siddhAMtasiddha nathI, ane vicAra karatA A vastu yuktisaMgata paNa jaNAtI nathI. zrI vizoSAvazyakabhASyamAM siddhano artha A pramANe karyuM che. 25
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatanayavicAra rI -zaM tu yA re niyamaTTA siyaM dhaMtaM ti siddhassa, siddhattamuvajAyai // 3029 / / "pravAhanI apekSAe dIrghakAlanI sthitivALuM ane svabhAvathI AtmAne malina karanAruM je karma te ATha prakAre baMdhAya che. A aSTavidha baDhakarmane bALI nAkhe athI tene kSaya kare te siddha kahevAya, kAraNa te ja siddhanI siddhatA che.' zAstromAM 12 prakAranA siddhonuM varNana Ave che, (1) karmasiddha (kriyAsiddha) (2) zilyasiddha, (3) vidyAsiddha, (4) maMtrasiddha, (5) gasiddha, (6) Agamasiddha, (7) arthasiddha, (8) yAtrAsiddha, (9) abhiprAyasiddha, (10) tapasiddha ane (11) karmakSayasiddha. temAMthI keTalA karmakSa siddhane ja ApaNe ahIM siddha kahIe chIe ane temane paMca parameSThinAM bIjA pade roja sUtA-uThatA-besatAM namaskAra karIe chIe. vicAra, lAgaNI ke IcchA e badhI kamajanya vastuo che, te AvA sakalakarma rahita siddhAtmAone zI rIte hAI zake? eTale jagatanA lokone duHkhI joI temane uddhAra karavAnI bhAvanAthI ahIM AvavuM ane janma le e asaM. bhavita che. vaLI janma, jarA ane mRtyu paNa kamajanya avasthA che ane siddha paramAtmA kamarahita hoya che. siddhAtmAe mRtyulokamAM AvI keI strInAM peTe janma dhAraNa kare, e paNa saMbhavita nathI. zAstrakAroe spaSTa kahyuM che ke - nitthinna-savvadukkhA, jAI-jarA-maraNa-baMdha-vimukkA / atrAbAhaM sukkha, aNuhavaMti sAsayaM siddhA //
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamabaMdha 387 sarva dukhone sarvathA tarI gayelA ane janma ja tathA maraNanA baMdhanathI chUTA thayelA siddho zAzvata ane avyAbAdha sukhane anubhava kare che. " tame arihaMta paramAtmAnI stutinimitte rAja namuthuSa sUtra bole che, temAM siddhagatine mATe kayA vizeSaNo vaparAcelAM che? ghaNA bhAgyazALI e sUtra kaDakaDATa bolI jAya che, paNa tene arthe vicAratA nathI. eTale temAM zuM kahyuM che ane zuM nahi ? te jANatA nathI. sUtra bhAvapUrvaka bolavuM joIe. e bhAva artha samajyA vinA Ave nahi. "namuthuluM sUtra'nAM padamAM ghaNe gaMbhIra artha rahela che. te sUripuraMdara zrI haribhadrasUrijIe lalitavistarA caityavaMdanavRttimAM samajAvela che. A vRtti vAMcI zrI siddharSigaNinI DagamagI gayelI zraddhA sthira thaI hatI. bIjA paNa aneka che e vRtti vAMcIne zrI jinezvaradevanI zraddhA-bhaktimAM daDha thayelA che. namultha sUtramAM zrI arihaMta devene siddhiArUnAmartha TALe saMpattA kathA che, eTale je je arihaMta deva thAya, te badhA siddhigati nAmanA sthAnane prApta thayelA che. ema samajavAnuM che. A siddhiArU Adi padonI pUrve "zivamayamabaLatarAma vAvAdamapuLarAvitti" e zabdo Ave che, te siddhagatisthAnanAM vizeSa che. kacaruM eTale e sthAna acala che, sthira che, kadI calAyamAna na thAya evuM che. mA eTale e sthAna vyAdhi ane vedanAthI rahita che. vyAdhinuM mULa zarIra che ane vedanAnuM mULa azuddha mana che. A baMne vastune tyAM abhAva che, eTale vyAdhi ke vedanA zI rIte hoI zake?
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ gee bhAmatavicAra aLatuM eTale e sthAna anata che, 'tarahita che. varca eTale e sthAna akSaya che, jemAM kI ghaTADA na thAya evuM che. avAvAnuM eTale e sthAna anyAmASa che, nyAmAthAthI rahita che, kramajanya koI pIDA tyAM hAtI nathI. apunarAvRtti eTale e sthAna evuM che ke jyAM gayA pachI pAchA pharavAnuM hotuM nathI. jo zuddha eTale kama zaheta AtmAne kramanA a'dha mAnavAmAM Ave te mukti e zAzvata sukhanuM dhAma banI zakatI nathI, kAraNa ke tyAM rahelA AtmAne game tyAre kramanA badha thAya ane pariNAme duHkha bhogavavuM paDe. jo mukti e zAzvata sukhanuM dhAma na hota tA tene meLavavAthI lAbha zuM ? kAI buddhimAna manuSya tA tene mATe prayatna kare ja nahi. vaLI dhama paNa muktine arthe ja karavAmAM Ave che, eTale tenI ArAdhanA paNa nirthaka There. A rIte zuddha AtmAne kramabadha mAnatA aneka dASAnA sabhava hAvAthI ' AtmA prathama zuddha hatA ane pachI tene kamA~ vaLagyAM' ema mAnavuM ucita nathI. satya haMkIkata e che ke AtmA prathamathI ja krama yukta hoya che ane kramaphaLa bhogavavuM tathA navAM karmo bAMdhavAnuM nira'tara cAlu rahe che, tethI te koI vakhata sava thA krama rahita thayelA nathI. jo te sava thA krama hita thayA hAya tA peAtAnI svAbhA vizva UdhvagatithI leAkanA agrabhAge pahoMcI siddhazilAmAM virAjatA hoya ane cAra gati tathA ceArAzI lAkha jIvaceAnirUpa saMsAramAM bhaTakIne vividha duHkhAnA anubhava na ja karatA hota.
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmabaMdha 389 " AtmA prathamathI ja karmayukta zI rIte hoI zake ?" e prazna paNa keTalAkanAM manamAM uThe che, paNa tenuM samAdhAna saheluM che. zarUAtamAM sonuM khANamAM hoya che, tyAre mATIthI maLeluM hoya che. lagabhaga mATI jevuM ja hoya che, tenA jevI A sthiti che. tenuM khANamAMthI bahAra nIkaLyA pachI aneka prakAranA prayogo vaDe zodhAya che ane tyAre ja te carcakita pILA raMganI uttama dhAtu tarIke ApaNuM dhyAna kheMce che. te ja rIte AtmA dharmanAM sAdhane pAmI jema jema zuddha thato jAya che, tema tema tene prakAza-svarUpa khIlatuM jAya che ane chevaTe zubha dhyAnanI dhArAge caDhI sarva karmane kSaya kare che, tyAre tene prakAza-svarUpa pUrNa kaLAe khIlI uThe che. AtmA karmanA baMdhavALe che. ahIM e jANI levuM jarUranuM che ke je AtmAne karmano baMdha na hoya te badhA AtmAonI avasthA samAna hoya, kAraNa ke badhAnuM Atmatva samAna che. paNa ApaNe joIe chIe, ke keTalAka AtmAo svargamAM utpanna thaI devanuM sukha jogavI rahyA che, keTalAka AtmAo narakamAM utpanna thaI nAraka tarIke ghara vedanAne anubhava karI rahyA che, keTalAka AtmAo tiryaMca tarIke utpanna thaI aneka prakAranAM dukha veThI rahyA che ane keTalAka AtmAo mAnavakulamAM utpanna thaIne manuSya tarIkenuM jIvana vItAvI rahyA che. vaLI badhA manuSya manuSyatvamAM samAna hovA chatAM temanI avasthA samAna nathI. temAMnA keI rAjA che, te kaI raMka che, keI zrImaMta che, te koI bhIkhArI
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 AtmatatvavicAra mm che, koI paMDita che, to koI mUrkha che, keI svarUpavAna che, te kaI virUpa che, keI nIrogI che, te koI vividha rogothI gherAyelA che. jagatanuM tamAma vicigya karmane AbhArI che. mUrta karmonI amUrta AmA para asara thAya che. mUrta karmonI AtmA para asara thAya kharI?" A prazna paNa keTalAka taphathI pUchavAmAM Ave che, eTale tene khulAse karI daIe. mUrta vatu amUrta vastu upara asara na ja karI zake evo niyama nathI. jJAna amUrta che, chatAM madirA, viSa Adi mUta vastuothI tenA para upaghAta (mAThI asara) thAya che ane ghI, dUdha vagere puSTikara padArthothI anugraha ( sArI asara) thAya che. A rIte mUrta karmo amUrta evA AtmAnI zakti para asara pahoMcADI zake che. paraMtu ahIM e samajI levAnI jarUra che ke saMsArI AtmA ekAMte eTale sarvathA amUrta nathI. te kathaMcit mUrta paNa che. jema agni ane leDhAne saMbaMdha thatAM loDhuM agnirUpa thaI jAya che, tema saMsArI AtmA ane karmane anAdi kALathI paraspara saMbaMdha hovAne kAraNe te karmanAM pariNAmarUpa banI jAya che, tethI te kathaMcita mUrta paNa che ane mUrta vastunI mUrta vastu para asara thavAmAM te koI Apatti nathI, eTale karmanI kathaMcit bhUta AtmA para asara thAya che, ema mAnavAmAM jarAya vAMdho nathI. kamane keTalAka sAmAnya vastu mAnI karmavAdane niMde che, paNa jaina dharmo prarUpele karmavAda sAmAnya vastu nathI, e te vizvanI aneka rahasyamayI ghaTanAone ukela karanArUM mahA
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamabadha 391 vijJAna che ane chevaTe te puruSArthane prazasta payagAma ApI jAya che. jaina tattavajJAnamAM karmavAda otaprota che, e vAta paNa tamAre lakSamAM rAkhavAnI che. navatara para eka AchI najara nAkhI juo, eTale A vastu tamArA khyAlamAM barAbara AvI jaze. navatatva ane karmavAda jemaNe prakaraNa graMthano abhyAsa karyo haze, teo navatonA nAma barAbara jANatA haze. navatarava-prakaraNanA prAraMbhamAM ja kahyuM che ke jIvA'jIvA puNNaM, pAvAsavasaMvaro ya nijaraNA / baMdho mukkho ya tahA, navatattA huMti nAyavyA // "jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa e nava to jANavA yogya che." A loka, vizva ke duniyAmAM jeTalI vastuo che, te badhIne samAveza jIva ane ajIvamAM thaI jAya che, tethI A be to vizeSa prakAre jANavA yogya che. jIva eTale cetanAyukta dravya, athAt AtmA. ajIva eTale cetanArahita dravya. te pAMca prakAranA che. dharma, adhama, AkAza, kAla ane pudgala. kama e pudgalanuM ja pariNAma che, e vAta ame pUrve samajAvI gayA chIe. phalanI apekSAe kamanA be prakAre che. eka zubha phaLa
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392 AtmatatvavicAra ApanAruM karma ane bIjuM azubha phaLa ApanAruM karma. temAM zubha phaLa ApanAruM kama te puNya ane azubha phaLa ApanAruM karbha te pApa. keTalAke karmanA zukala ane kRSNa evA be bheda batAvyA che. te keTalAka kuzala ane akuzala evA be prakArenuM varNana karyuM che, paNa vAta ekanI eka che. je puNya che te ja zukala ke kuzala karma ane je pApa che te ja kRNa ke akuzala karma. temAM vAstavikatAe koI taphAvata nathI. sArAnuM phaLa sAruM ane kharAbanuM phaLa kharAba, emAM koIne zaMkA che kharI? keIe AMbo vAvyo hoya ane lImaDo ugyo hoya ke lImaDo vAgye hoya ane Abo ugyo hoya te kahI deje. eka abhaNa kheDutane pUche che e paNa kaheze ke bhAI! jevuM vAvIe tevuM laNAya. ghauM vAvIe te ghauM laNIe ane bAjarI vAvIe te bAjarI laNae. temAM kaMI phera paDe nahi." paraMtu Azcarya ane khedanI vAta che ke A sIdhI sAdI vAta paNa keTalAkanAM gaLe utaratI nathI. vAstavamAM teo puNyapApanI koI vicAraNA ja karatA nathI ane IcchA mujabanuM jIvana jIvI manuSyabhava pUro kare che. AvAe kaI gatie javAnA? e vAta tamArA dilamAM kotarI rAkhe ke AvAone aMta ghaNe karuNa hoya che. jyAre temane ema lAge che ke have amAre javuM paDaze, tyAre temanI hAyeyane, temanA valopAtane pAra rahetuM nathI, temanI AMkhamAMthI bora bora jevA AMsu Tapake che ane "ame puNyanuM bhAtuM bAMdhyuM hata. te sAruM" evA vicAro Ave che, paNa rAMDyA pachInuM DahApaNa zA kAmanuM ?
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama badha 393 thADA divasa pahelAM bhAratanA mahAmAtya paMDita javAharalAla naherue kahyu' hatuM ke ' dharmanI bAbatamAM mArI samajaNu uMDI nathI, paNa sArAnuM phaLa sAru maLe che ane khUzanu phaLa mUru' maLe che, e bAbatamAM mArA pArkA vizvAsa che. A zabdo temaNe ghaNA anubhava pachI uccAryAM che. eTale zubhAzubha karmanAM zubhAzubha phaLa sakha`dhI kAie za'kA rAkhavI nahi. Azrava eTale kamanuM AtmA bhaNI AvavuM. jema garanALA e taLAvamAM pANI AvavAnu sAdhana che, tema Azrava e AtmAmAM kramane dAkhala thavAnu sAdhana che. savara eTale AtmA bhaNI AvI rahelAM karmonI aTakAyata, jema garanALAne khaMdha karI devAthI taLAvamAM navuM pANI AvatuM nathI, tema saMvarane dhAraNa karavAthI AtmAmAM navIna karmAM dAkhala thatAM nathI. nirjarA eTale karmAnu' kharI javuM, chUTA thaI javuM. je kramAM AtmAne vaLagelA che, AtmAmAM tAdAtmyabhAva pAmelAM che, te karmI amuka aMze . AtmapradezeAthI chUTA paDe tyAre kramanI nirjarA thaI kahevAya. baMdha eTale kAmaNu va AnA pudgalAnuM AtmA sAthe joDAvuM, tAdAtmyabhAve pariNamavuM. krama nA adha kayA hetuothI paDe te ane tenA keTalA prakAro hoya che vagere khAkhatA ame have pachI vistArathI samajAvavAnA chIe, eTale ahI vizeSa vivecana karatA nathI.
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmataravavicAra mokSa eTale karmanA sarva baMdhanamAMthI AtmAne chUTakAro. mukti, siddhi, zivapada, paramapada, paMcamagati, nivaNa e tenA paryAya zabda che. A nava tamAMthI karmavAdane kADhI le, te bAkI zuM rahe? eTale ja ame kahIe chIe ke jaina tatvajJAnamAM karmavAda otaprota che. jaina dharmane karmavAda puNya-pApane suMdara viveka karI batAve che, tethI koI paNa mumukSu pApano parihAra karI puNyane saMcaya karavAne zaktimAna thAya che. jeo puNya ane pApane bheda samajatA nathI ke pApane puNya mAne che, te pApathI zI rIte bacavAnA ? paraMtu duniyAne DhaMga e che ke pApI paNa pitAne dharmI tarIke oLakhAve ane dhamIonI haroLamAM birAje. ahIM amane prAcIna kALanI eka vAta yAda Ave che. dhamaonI saMkhyA keTalI ? magadhapati mahArAjA zreNaka sabhA bharIne beThA che, vividha praznonI carcA thAya che, tyAM eka prazna uThe ke "ApaNuM nagaramAM dharmIo vadhAre ke adharmIo vadhAre ?? tene badhAe eka ja uttara Apyo ke ApaNuM naga2mAM dhamIonI saMkhyA vadhAre che, adhama te koI gaNyA gAMThayA ja haze. paraMtu abhayakumArane A uttarathI saMtoSa thayo nahi. temaNe kahyuM A duniyAmAM nirdaya vadhAre hoya ane dayAvAna ochA hoya, asatyavAdI vadhAre hoya ane satyavAdI ochA hoya, cAravRttivALA vadhAre hoya ane pramANika ochA hoya, viSayI
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamabaMdha 395 vadhAre hoya ane brahmacArI ochA hoya. ApaNe paNa eja duniyAno eka bhAga chIe, eTale ApaNe tyAM dhama karatA adharmIonuM pramANa moTuM hovuM joIe. " paraMtu temanI e vAta koIe maMjUra rAkhI nahi. maMtrIzvara abhayakumAra buddhinA nidhAna hatA ane samayajJa hatA, eTale samajI gayA ke atyAre vivAda karo nakAme che. A vastu samaya Avye siddha karI batAvavI. pachI temaNe rAjagRhI nagarInI bahAra be moTA mahela tayAra karAvyA. temAM ekane bagalAnI pAMkha je dhoLo banAvyo ane bIjAne kAjaLa je kALo banAvyuM, A be mahelonI vacce temaNe eka suMdara bagIco banAvyuM ane temAM hajAro mANasa besI zake tevI goThavaNa rAkhI. have eka divasa maMtrIzvara abhayakumAre temAM ujANI rAkhI ane temAM bhAga levA mATe saMkhyAbaMdha strI puruSe hAjara thayAM. abhayakumAre temane uddezIne kahyuM ke "sajajane ane sannArI! tamArA pikI jeo dhama hoya te dhoLA mahelamAM jAya ane adhama hoya te kALA mahelamAM jAya. tyAM ujANInI tamAma vyavasthA rAkhavAmAM AvelI che. " A sUcanA pramANe hAjara thayelAo e be mahelamAM dAkhala thaI gayA. temAM be mahela lokothI khIcokhIca bharAI gayo ane kALA mahelamAM mAtra gaNyA gAMThayA mANaso ja dAkhala thayA. thoDI vAre abhayakumAra temane pUchavA lAgyA ke tame zuM dharma karo che ke A dheLA mahelamAM dAkhala thayA,
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 AtmatatvavicAra che ?" te vakhate kasAIe kahyuM ke huM jIvane na mAruM ane tenuM mAMsa na vecuM te mAMsa khAnAranI zI vale thAya? eTale temane niyamita mAMsa pUruM pADIne mAro dharma bajAvuM chuM. vaLI mArA dhaMdhA aMge huM ghaNA janAvaronuM piSaNa karuM chuM. tethI paNa dharmI chuM eTale A dhoLA mahelamAM dAkhala thayo chuM." kalAle(dArU vecanAre) jaNAvyuM ke "huM aneka mANasanI dArU pIvAnI talapa bujhAvIne dharmanuM pAlana karI rahyo chuM. vaLI mAre banAvelo dArU pItAM mANase khUba chUrtimAM AvI jAya che ane A duniyAnAM tamAma duHkha-dardo bhUlI jAya che. jANe svargamAM mahAlatA hoya te temane anubhava thAya che, tethI eka dhAma tarIke huM A dheLA mahelamAM dAkhala thayo chuM." vezyAe javAba Ape ke "paNa aneka mANasonAM mananuM raMjana karuM chuM tathA temanA manamAM prakaTelI viSayanI vAlAne bujhAvuM chuM, tethI eka dhama tarIke A dhoLA mahelamAM dAkhala thaI chuM.' kheDUte kahyuM ke "tamArA pavitra puruSo je anna khAya che, tene nIpajAvanAro huM chuM, eTale badhA para mAre mATe upakAra che, tethI huM A dhoLA mahelamAM dAkhala thayo chuM." vepArIe jaNAvyuM ke "loko je je vastuone khapa heya che, te badhI huM pUrI pADuM chuM. jo huM mIThuMmaracuM, tela -dhI, anAja-dAla-ATo vagere pUrAM na pADuM te lokonI zI vale thAya? tethI badhA para mAre mATe upakAra che ane te kAraNe ja huM A dhaLA mahelamAM dAkhala thayela che.
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama badha 390 A rIte dareke potapAtAnA dhadhAmAM upakAra gaNAvyA ane peAtAnI gaNatarI eka dhI puruSa tarIke karAvI. pachI maMtrIzvara akSayakumAra kALA mahelamAM gayA. tyAM mAtra cAra ja puruSa| beThelA hatA. te cAre sagRhasthA hatA, zraddhALu hatA, vivekI hatA ane yathAzakti dhamanuM ArAdhana karanArA hatA, chatAM temAM dAkhala thayA hatA, temanAM eka-bene tA matrIzvara ALakhatA paNa hatA. maMtrIzvare pUchyuM ke 'tame A kALA mahelamAM kema dAkhala thayA che? dheALA mahelamAM jagA na maLI ke zu'? pelAe javAba ApyA ke 'maMtrIzvara! evuM nathI. ame tA jANIne ja A mahelamAM dAkhala thayA chIe, kAraNa ke hajI amAzamAM dheALA mahelamAM pesavA jeTalI caiAnyatA nathI. ame atyAra sudhImAM pApapuNya viSe ghaNu jANyu che, tema chatAM pApanA parihAra pUrNa rIte karI zakatA nathI ane je cheDayuM' che, temAM paNa aneka jAtanA apavAdo rAkhelA che. A sayAgAmAM amArAthI dhALA mahelamAM dAkhala zI rIte thaI zakAya? ame eTalu' samajIe chIe ke je mANasa hi'sA kare nahi, parigraha rAkhe nahi, krodha kare nahi, mAna seve nahi, mAyA Acare nahi, leAbhane vaza thAya nahi ane kajiyA-kakAsamAM paDe nahi, tema ja kheATI mAnyatA dharAve nahi, te ja sAcA arthamAM dharmI kahevAya ane AvuM dharmIpaNuM' hajI amArAmAM pragaTayuM nathI, tethI ame amArI jAtane adharmI mAnIe chIe, alakhatta! temAMthI jaldI kema chUTAya, tenA
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 AtmatatvavicAra manoratha sevIe chIe, chatAM ame dharmI chIe, evuM kahevAnI hiMmata karatA nathI. maMtrIzvare kahyuM: "mahAnubhAvo ! dhanya che tamane ane dhanya che tamArI samajane ! tamArI dhAraNA mujabane dharma tame AcarI zakyA nathI, paraMtu AcaravAne prayatna karI rahyA cho ane temAM thatI nAnI moTI khalanAo dUra karI rahyA che, mATe tame ja kharA dhama cho. kharekhara tamArA jevA puruSathI ja A rAjagRhI nagarI ujaLI che." - pachI temane dhoLA mahelamAM laI gayA ane temanI hakIkata samajAvatAM badhAe potAnuM mastaka nIcuM namAvyuM. A prayAgathI badhAne khAtarI thaI ke potAnA nagaramAM dharmIonI saMkhyA ochI che ane adharmIonI saMkhyA vadhAre che. karmabaMdhanA kAraNe. AtmA anAdi kAlathI karmabaddha che, e vastu vistArathI jaNAvI gayA. have AtmAne kamane baMdha zAthI thAya che? te jaNAvIzuM. "kAraNa vinA kArya hAya nahi." e siddhAMta te tamane badhAne kabUla che ne? jagatanA tamAma vicAraka puruSae A siddhAMta mAnya rAkhela che ane cAre tarapha jenI bolabAlA thaI rahI che, e vijJAne paNa tenA para maMjUrInI mahora mArI che. kamabaMdha eka prakAranuM kArya che, eTale temAM paNa kaMIka kAraNa hovuM joIe. A kAraNamAM jinezvara dee cAra vastuo batAvI cheH (1) mithyAtva, (2) avirati, (3) kaSAya
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamabaMdha ane (4) yoga. A cAre kAraNonuM, svarUpa barAbara samajI lezo to karmabaMdhanathI bacI zakazo. mithyAtva zAstrakAro kahe che ke "A jagatamAM zatruo ghaNA hoya che, paNa mithyAtva je koI zatru nathI; viSa aneka prakAranuM hoya che, paNa mithyAtva jevuM koI viSa nathI; rAga aneka prakAranA hoya che, paNa mithyAtva je koI roga nathI; ane aMdhAruM aneka prakAranuM hoya che, paNa mithyAtva jevuM koI aMdhAruM nathI." A parathI mithyAtva e kevI bhayaMkara vastu che, tene khyAla AvI zakaze. AbhiggahiyaM aNabhiggahiyaM taha abhinivesiyaM ceva saMsaiyamaNAbhogaM micchattaM paMcahA bhaNiyaM // * tattvArthasUtranA AThamA adhyAyamAM kahyuM che ke-divAnAvirattikamANAnA vaghatavaH mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yoga e pAMca karmabaMdhanA hetuo che.' guNasthAnanA kramamAM prathama mithyAtva jAya che, pachI avirati jAya che, pachI pramAda jAya che, pachI kaSAya jAya che ane chevaTe yoga jAya che, eTale ahIM karma baMdhanA pAMca hetuo A krame jaNAvelA che; paNa pramAda e eka prakArane asaMyama ja che ane tethI te avirati ke kaSAyamAM AvI jAya che; eja draSTie kamaprakRti vagere graMthamAM karmabaMdhanA cAra kAraNe mAnavAmAM AvyAM che. mithyAtva ane avirati kaSAyanA svarUpathI judA nathI paDatA; tethI eka paraMparA kaSAya ane yoga e bene ja kamabaMdhanA hetuo mAne che. AmAM nirUpaNa zailine bheda che, tAtvika kaI taphAvata nathI.
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ 400 Atmata vicAya - mithyAtva pAMca prakAranu kahela' cheH mAbhigahika, ana bhihika abhinivezika, sAMyika ane anAleogika, ' khA-khATAnI parIkSA karyA vinA peAtAnI matimAM AvyuM te ja sAcu'mAnI levuM, te Abhigrahika mithyAtva. badhA dharmone sArA mAnavA, badhAM snAne rUDAM mAnavAM, sahune vavu, sahune pUjavA, ema viSa ane amRtane sarakhAM gaNavAM te anabhigrahika mithyAtma, satya mAga jANavA chatAM kAi prakAranA Agraha baMdhAI javAnI asatya mAnI prarUpaNA karavI te AbhiniveSika mithyAtva, je nidbhave thayA te A prakAranA mithyAtvavALAhatA. pAtAnAMajJAnathI jinavANInA atha samaje nahi ane temAM DagamagatA rahe te sAMyika mithyAtva, ane ajANapaNAne lIdhe kaMi samaje nahi, te anAbhAgika mithyAtva. avyakta evA ekendriyathI mAMDIne asa'nI pa'cendriya sudhInA jIvAne A prakAranuM mithyAtva hoya che, mithyAtva e eka prakAranA draSTiviparyAsa che. tenA lIdhe jIva adhama mAM dhama sa jJAvALA ane dhamamAM adhama sajJAvALA thAya che; amAga mAM mAga sa'jJAvALA ane mAga mAM amAga sa`jJAvALA thAya che; + nihanava eTale apalApa karanAra. jene jaina dharmanA anya siddhAMtA kabUla hovA chatAM amuka siddhAMtAnA apalApa karyAM, te nihanava gaNAyA. sthAnAMgasUtramAM AvA sAta nihanavAne ullekha che; jamAlI, tiSmagupta, aSADhAcAya nA ziSya, amitra, gaMga, rAhagupta ( paGalUka ) ane gAnDrAmAhila, zrI jinabhadragaNikSamAzramaNe AThamA nirjhAnava tarIke zivabhUtinA ullekha karyo che ke jeNe meTika eTale digambara paMthanI sthApanA karI che.
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajIvamAM jIvasaMjJAvALo ane jIvamAM ajIvajJAvALo thAya che asAdhumAM sAdhusaMjJAvALe ane sAdhumAM asAdhu saMjJAvALe thAya che, temAM amuktamAM muktasaMjJAvALo ane muktamAM amu tasaMjJAvALe thAya che. vaLI je deva, guru tathA pa laukika eTale sAmAnya koTinA-mAtra vyAvahArika sapATIne ja sparzanArAM che, temAM paNa anurAgavALo thAya che ane je deva, guru ane parvo lokottara eTale uttama koTinAM-tAvika bhUmikAne sparzanArAM che, temanA vaDe zreyanI sAdhanA karavAne badale preyanI peravImAM paDe che, AthI tenuM karmabaMdhana cAlu ja rahe che. ane bhayaMkara bhavasamudrane pAra karI zakAtuM nathI. mithyAtvanuM pratipakSI samyakatva che. tethI prApti thAya te ja mithyAtva heThe, tethI badhA mumukSuoe samyakatvanI prApti mATe prayatnazIla rahevAnuM che. tame "o rasa 3 gore" Adi padathI tIrthakaronI stuti karyA bAda zuM kahe che? kittIya-vaMdiya-mahiyA, je e logassa uttamA siddhA / Arugga-bodilAmaM, samAhivaramuttamaM ditu // "jeo lokottama che, siddha che ane mana, vacana tathA kAyAthI ratavAyelA che. teo mane Arogya eTale bhAvaArogya arthAt muktinuM sukha Apo, bAdhilAbha eTale samyakatva Apa, ane maraNa samayanI zreSTha samAdhi Apo." * kItana vaDe vAcita stuti, vaMdana vaDe kAyika stuti ane pUjana vaDe mAnasika stuti thAya che, eTale ahIM mana, vacana tathA kAyA vaDe stavAyelA ema samajavAnuM che. uttama zabda maraNa saMbaMdhI sUcana kare che ane varano artha zreSTha che, eTale ahIM maraNa saMbaMdhI zreSTha samAdhi samajavAnI che, 26
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmataravahiyAra avirati, jemAM virati na hoya te avirati kahevAya. ahIM viratinI mukhyatAe avirati kahevAya che, eTale viratine artha samajI levo joIe. virati eTale vrata, niyama, tyAga ke pratyAkhyAna, je AtmA koIpaNa prakAranuM vrata le che, niyama dhAraNa kare che, tyAga Acare che ke pratyAkhyAna kare che, te viratimAM che ane jene koI paNa vrata, niyama, tyAga ke pratyAkhyAna nathI, te avipatimAM che. aviratinA kAraNe AtmA pAMca indriya ane chaThThA mana dvArA viSayasukhamAM tallIna bane che ane cha kAyanA chAnI hiMsA Acare che, tethI aviratine karmabaMdhanuM kAraNa mAnavAmAM AvyuM che. bAraNAM baMdha na karyA hoya te gharamAM kacare AvyA ja kare, tema je AtmAoe kaI paNa prakArane viratibhAva dhAraNa na karyo hoya, tene karma lAgatA ja rahe, vaLagatA ja rahe, e dekhItuM che. ahIM e spaSTatA karavI jarUrI che ke AtmA pote kamane grahaNa kare che, te paNa kama lAgyA, karma vaLagyA, ema kahevAya che, te eka jAtane bhASAne vyavahAra che. ApaNe guMdara lagADIne pisTanI TikiTane cAMTADIe chIe, chatAM TikiTa caTI ema kahevAya che, tenA je ja A zabdaprayoga che. - sAdhu mahAtmAo tamane roja vyAkhyAna-vANI saMbhaLAve che ane kaMIka paNa vrata-niyama-tyAga-pratyAkhyAna karavAnuM kahe che, tenuM rahasya e ja che ke tame karmabaMdhanamAMthI bacI zake ane tamArA A mAne uddhAra karI zake.
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamabaMdha kaSAya jIvana zuddha svarUpane je kaluSita kare, te kaSAya kahevAya che. athavA jenAthI kaSa eTale saMsArano Aya eTale lAbha thAya, arthAt saMsAra vRddhi pAme te kaSAya kahevAya che. A kaSAyanA cAra prakAro cheH (1) kedha, (2) mAna, (3) mAyA ane (4) lobha. zAstrakAroe tene bhayaMkara adhyAtmade kahyA che kohaM ca mANa ca taheva mAyaM, lomaM cauttha ajjhtthdosaa| - kaidha eTale gusse, dveSa ke vaira levAnI vRtti. mAna eTale abhimAna, ahaMkAra ke mada. mAyA eTale kapaTa, dage ke anyane chetaravAnI vRtti ane lAbha eTale tRSNA, lAlasA, ke vadhAre ne vadhAre levAnI vRtti. A dareka kaSAyanA anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya ane saMjavalana evA cAra cAra prakAro che, tenuM varNana AgaLa para karIzuM. A soLa prakAranA kaSAyane janma ApanAra nava prakAranA nekaSAyo che, eTale tene nirdeza paNa ahIM avazya kare joIe. te A pramANeH (1) hAsya, (2) ti, (3) arati, (4) bhaya, (5) zoka, (6) jugupsA, (7) puruSaveda, (8) strIveda ane (9) napuMsakaveda. ahIM veda zabdathI kAma saMjJA sexual instinct samajavI. kaSAya e karmabaMdhanuM prabaLa kAraNa che, tethI ja zAstrakAroe tenAthI dUra rahevAne vAraMvAra upadeza Ape che.
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 AtmatattvavicAra nnnnnn cANa cUlA para pANInI dega caDAvI hAya ane pANI garama thavA lAge tyAre enA pradezamAM je rIte spaMdana thAya che, adAlana jAme che, cacaLatA pragaTe che, teja pramANe khAdya ane abhya'tara nimitto maLatAM AtmapradezAmAM spaMdana thAya che, dAlana jAme che, ca'caLatA pragaTe che, tene zAstrIya paribhASAmAM yAga kahevAmAM Ave che. A ceAga traNa prakAranA che. (1) manAyeAga, (2) vacanacega ane (3) kAyayeAga, mananA vividha vyApAra e maneAyeAga che, vANI ke vacanane lagatA vyApArI e vacanAga che ane zarIra ke kAyAne lagatA vyApAra e kAyacAga che. kramanA madha thavAmAM caiga ati mahattvanA bhAga bhajave che, e bhUlavAnuM' nathI. ka baMdhanA prakAra karma baMdhanA kAraNeA #majyA pachI karma baMdhanA prakAro pazu samajI levA joie. kama badhanA cAra prakAra che: (1) prakRti khaMdha, (ra) sthitima'dha, (3) 2sabaMdha ane (4) pradezakha dha prakRti eTale svabhAva, sthiti eTale kAlanI maryAdA, rasa eTale anubhava ane pradeza eTale paramANue. jema keAI lADu vAyu kare, kAi lADu pitta kare, kAi lADu kapha kare, e tene svabhAva kahevAya, tema kAI krama jJAnane razake, kAI krama darzanane razake, kAI krama zaktine rAke te enA svabhAva kahevAya. karma AMdhatI vakhate A svabhAva nakkI thAya che.
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamabaMdha 405 ~ jema vRkSane phaLa ApavAne kALa hoya che, tema kamane paNa phaLa ApavAne kALa hoya che. A kALa ochAmAM ochA aMtamuhUrtana ane vadhAremAM vadhAre sIttara koDAkoDI sAgaropamano hoya che. karma bAMdhatI vakhate A kALa niyata thAya che. karma bAMdhatI vakhate tIvra athavA maMda jevA pariNAma heya, te rasa paDe che ane je rasa paDa hoya, te pramANe tenuM ati tIvra, tIvra, maMda, maMdatara phaLa bhegavavuM paDe che. AtmA pitAnI samIpe rahelAM karma sane yoganAM kAraNe pitAnA bhaNI kheMce che ane Atma pradezamAM otapreta banAvI de che, tene zAstrIya paribhASAmAM pradezabaMdha kahevAmAM Ave che. ahIM e jaNAvavuM jarUranuM che ke je AkAza pradezamAM Amapradeza avagAhIne rahelA che, te ja AkAzapradezamAM karma cogya pudgaladhe paNa avagAhIne rahelA che. AvA ja pud. galakaMdhe jIva grahaNa karI zake che. je AkAzapradezane AtmAe avagahelA nathI ane je karma adhe AtmapradezathI dUra che tevA karmapudgala grahaNa karavAnuM ke tene kamarUpe pariNamAvavAnuM . hetuM nathI. AtmAnA pradeza sAthe avagADha karmadhe paNa sthita arthAt sithara heya, tene ja jIva grahaNa karI zake che; asthira athavA caMcaLa karma skaoNne jIva grahaNa karato nathI. (eTale kAmaNa vagaNanA pudgalene ) jIva karma baMdha be prakAre kare che. nikAcita ane anikAcita. karma bAMdhatI vakhate jIva je kaSAyanA tIvra pariNAma
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra vALo hoya te tene nikAcita karmabaMdha thAya che ane karma bAMdhatI vakhate je kaSAyanA maMda pariNAmavALe heya te tene anikAcita karmabaMdha thAya che. anikAcitapaNe azubha karma bAMdhyuM hoya ane pAchaLathI jIvanA pariNAma badalAI jAya te vrata, niyama, tapa, dhyAna Adi dvArA te karmanI radaya bhegavyA vinA paNa nirjarA thaI jAya che. anikAcita karmabaMdha paNa traNa prakAra hoya che. pRSTa, baddha ane nidhatta. temAM je karmabaMdha ati zithila hoya te pRSTa, zithila heya te baddha ane kaMIka gADha heya te nidhattA kahevAya che. soyanA daSTAMtathI A vAta vadhAre spaSTa thaze. seyane eka Dhagale paDaye heya, enA para hAtha mUkIe te te vIkharAI jAya che. e rIte je karmonuM baMdhana ati zithila hoya ane sAmAnya pazcAttApa AdithI tUTI jAya te pRSTa karmabaMdha jANa. sane derAmAM parovI hoya te tene kharatAM, nIkaLatAM chUTI paDatAM vAra lAge che, e rIte je karmanuM baMdhana teDatAM kaMIka vAra lAge ane viziSTa AlecanAdithI tUTe te baddha karmabaMdha jANa. je sone dorAmAM parovI hoya ane kATa lAgI javAthI te arasaparasa cUMTI gayelI hoya to tene chUTI pADavAmAM mahenata paDe che, tema je karmabaMdhana gADha heya ane jene teDavA mATe tapAdi viziSTa anuSThAna karavuM paDe che, te nidhatta karmabaMdha jANu.
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamabaMdha You je soyane agnimAM mUkI dhamavAthI tathA pachI phUTI kUTIne teno gaThTho karI nAkhyuM hoya to te koI rIte chUTI paDI zakatI nathI, tema je karmabaMdhana ati gADha hoya ane jenuM phaLa bhegavyA vinA chUTako ja na hoya, tene nikAcita karmabaMdha jANo, azubhakarmane nikAciva baMdha thAya te jIvane aneka prakAranI yAtanAo sahana karavI paDe che. mATe temAMthI bacavuM. hasatAM hasatAM bAMdhelAM kameM game teTaluM rovA chatAM chUTatAM nathI, e vAta yAda rAkhavI. zreNaka mahArAjA jyAre dharma pAmyA na hatA, tyAre temaNe eka hariNIne zikAra karyo. hariNI garbhavatI hatI. rAjA zreNikanAM bANathI eka sAthe banenA prANa cAlyA gayA. rAjA zreNike vicAryuM ke "huM ke parAkramI ! ke baLavAna ke eka ja bANe banene vIMdhI nAkhyAM." AvA tIvra adhyavasAyathI temane kamane nikAcita baMdha thayo ane narakamAM avazya javuM paDayuM. anikAcita karmabaMdhamAM zubha adhyavasAya dvArA pAchaLathI parivartana thaI zake che, paNa nikAcita karmabaMdhamAM kaMI parivartana thaI zakatuM nathI. tethI ja jJAnIoe e karmabaMdhana na karavA vAraMvAra cetavaNI ApI che. vizeSa avasare kahevAze.
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ '' '' ' ' ' vyAkhyAna vIsamuM cogabaLa mahAnubhAve ! ApaNe karmanA viSayamAM AgaLa vadhIe te pahelAM eTaluM jANavuM jarUrI che ke dareka zAstrane pitAnI paribhASA hoya che, te barAbara lakSamAM rAkhavI joIe, je e lakSamAM na rahe te vAta goTALe caDe ane arthano anartha thAya. kaI ema kahe ke "saMdhava lA." ahIM je bhajanane prasaMga hoya to siMdhAluNa lAvavuM joIe ane raNe caDhavAne prasaMga hoya te gheDo hAjara kara joIe. paNa bhejananA prasaMge ghoDo lAvavAmAM Ave ane raNanA prasaMgamAM siMdhAluNa hAjara karavAmAM Ave che tethI zuM artha sare? gata vyAkhyAnamAM ame karmabaMdha vize keTaluMka vivecana karyuM ane temAM karmabaMdhanAM kAraNe eTale hetuo jaNAvyA. A hetuomAM cotho hetu "ga" hatuM. A yoga zabdane artha tamArA lakSamAM barAbara rahyo che ne? zAstromAM aneka jagAe yoga zabdane prasaMga Ave che ane temAM ema paNuM kahevAyuM che ke "yogathI karma baMdhana tUTe che. paraMtu ame ahIM ema kahevA IcchIe chIe ke "gathI karmabaMdhana thAya che." A be vastuo tamane bhramaNAmAM na nAkhe eTalA mATe ja A prazna pUchIe chIe.
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ cogabaLa tame A baMne vAka para vicAra karo ane kaMI sUjha na paDe te zuM kahevAnA? " zAstromAM paNa paraspara viruddha vAta kahelI che," e ja ke bIjuM kaMI? paNa tame khAtarIthI mAnaje ke sarvajJa vItarAga bhagavaMtanAM zAstromAM paraspara viruddha vAte kadI paNa hoya ja nahi. e tamArI samajane deSa che ane teno Topale tame zAstronAM mAthe oDhADe te yogya nathI. thoDAM spaSTIkaraNathI A vastu barAbara samajI zakaze. jyAM ema kahyuM che ke "gathI karmabaMdhana tUTe che" tyAM yogano artha praNidhAnathI atyaMta zuddha thayela e dharmavyApAra samajavAnuM che. AvA dharmavyApArathI karmabaMdhana tUTe, emAM Azcarya zuM? je je mahApuruSanAM karmabaMdhana tUTayAM, te praNidhAnathI atyaMta zuddha thayelA dharma vyApAra vaDe ja tUTayAM che. ahI ame ema kahevA IcchIe chIe ke "gathI karmabaMdhana thAya che. A vAta paNa eTalI ja sAcI che. paraMtu ahIM yoga zabda praNidhAnathI atyaMta zuddha thayelA dharmavyApAranA arthamAM nathI. e AtmapradezanA AMdolana ke spaMdananA artha mAM che. AmapradezanAM Adelana ke paMdanarUpI gavaDe x mukkheNa joyaNAo, jogo savvevi dhammavAvAro / parisuddho vinneo, ThANAigao viseseNaM // -zrI haribhadrasUrikRta yogavizikA. praNidhAnathI aAMta zuddha thayela e sarva paNa dharmavyApAra mekSamAM joDanAre hevAthI yoga jANavo ane vizeSathI te sthAnAdigata evo je dharmavyApAra tene yoga jANavo."
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 AtmatatvavicAra AtmA kAmaNavargaNAne pitAnI aMdara meLavI de che ane e rIte kAmaNavargaNAnuM AtmA sAthe maLI javuM e ja kamabaMdha che. eTaluM yAda rAkhajo ke kAmaNagaMNuo jyAre AtmA sAthe maLI jAya, tyAre ja te karma kahevAya che, te pahelAM nahi. ga eTale pravRtti ahIM tame prazna karaze ke, "AtmapradezanAM AMdolana spaMdanane anya koI saMjJA na ApatAM jogasaMjJA kema ApI?" tene khulAso e che ke ga zabdane eka artha vyApAra ke pravRtti thAya che ane AtmapradezanuM AMdolana ke spaMdana e AtmAne vyApAra ke pravRtti che, tethI tene vegasaMjJA ApavAmAM AvI che. sAmAvika grahaNa karatI vakhate tame je mane ! sAmAthe savaoNM no paravazvAmi' e zabda belo che. tyAM "Gi" eTale meMgane artha vyApAra ke pravRtti ja che. AtamapradezamAM AMdolana zAthI thAya che? AtmapradezamAM je AMdolana ke spaMdana thAya che, te zAthI thatuM haze?" e prazna paNa tamAruM manamAM uThaze. tene uttara e che ke "AtmAne svabhAva saMyoga arthAt kAraNa maLatAM AMdalita thavAnuM che. kAraNa na hoya to te taddana sthira rahe che. dAkhalA tarIke siddha bhagavaMtanA Atmapradeza taddana sthira che, kAraNa ke tyAM Atmapradezane Alita karanAruM kaI paNa kAraNa vidyamAna nathI."
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogabaLa ( 411. ahIM e spaSTatA karI daIe ke AtmAnA badhA pradezo AMdalita thAya che, paNa tenI madhyamAM je ATha rucaka pradezo che, te kadI AMdalita thatAM nathI, arthAta taddana sthira rahe che. enuM kAraNa e prakArane tene svabhAva che. Atmapradezane AMdolita karanAruM kAraNa e prakAranuM hoya cheH eka bAhA ane bIjuM atyaMtara. temAM bAhya kAraNane zAstrIya paribhASAmAM abhisaMdhi kahevAmAM Ave che, eTale tenAthI thato yoga te "abhisaMdhija yoga" che ane atyaMtara kAraNane zAstrIya paribhASAmAM anabhisaMdhi kahevAmAM Ave che, eTale tenAthI thato pega te "anabhisaMdhija ga" che. khAvuM, pIvuM, hAlavuM, cAlavuM, deDavuM, kheMcavuM, vagere bAhya kAraNa che. tenA lIdhe AtmapradezomAM AMdolana thAya che, tame deDatA che ke koI sAthe kustI karatA he, tyAre tamArA zarIramAM lohIno vega keTalo vadhI jAya che ? e abhisaMdhija yoga che. temAM prayatnanI mukhyatA che. tame zAMta beThA che ke UMghatA che, tyAre paNa tamArA AtmapradezamAM AMdolana cAlu hoya che, te vakhate kaI tamArI nADI tapAse to temAM dhabakArA thAya che ke nahi? e anabhisaMdhija yoga che. temAM prayatnanI AvazyakatA nathI. gasthAnaka yoganuM baLa dareka vakhate sarakhuM hetuM nathI. temAM sagavazAta echAvattApaNuM thayA ja kare che. A ochAva
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 AtmatatvavicAra rApaNuM sUcavavA mATe zAstramAM yogasthAnaka" zabdano upayoga thayela che, Aje koI paNa mazInanuM baLa batAvavuM hoya te horsapAvaranI saMjJAne upayoga thAya che. jema ke A mazInamAM 50 he saMpAvaranuM baLa che, 100 hersapAvaranuM baLa che, vagere. vIjaLInuM baLa batAvavA mATe voTanI saMjJAno upayoga thAya che. jemake-ahIM vIjaLInuM dabANa 400 lTa che, 600 veTa che, vagere, yogasthAnaka e bheganuM baLa batAvanArI saMjJA che. yogabaLanuM pramANa aneka-asaMkhya prakAranuM hAI vega sthAnake paNa asaMkhya prakAranA saMbhave che. pradezabaMdha A parathI ema samajavAnuM ke dareka samaye AtmAmAM koI paNa eka prakAranuM sthAna avazya hoya che ane AtmA te gasthAnaka pramANe ja kArma vagaNA grahaNa kare che. je yogasthAnaka maMda hoya to AtmA ochI kAmaNavargaNA grahaNa kare ane tIvra, tIvrata, tIvratama hoya te te pramANe vadhAre kAma vagaNa grahaNa kare, kApaDano koI saM dhImI gatie cAlato hoya te ochuM kApaDa vaNe ane jhaDapathI cAlatuM hoya te vadhAre kApaDa vaNe, e tame jANe che. kAmaNavargaNAo grahaNa thatAM ja te Amapradeze sAthe bhaLI jAya che tathA pUrvanAM karmo sAthe ceTI jAya che. tame pUchaze ke navAM kameM pUrvanAM karmo sAthe zA mATe cUMTI jAya? eTale jaNAvIe chIe ke navAM karmanAM paramANuomAM cIkAza hoya che, eTale te pUrvanAM karmo sAthe ceTI jAya che.
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogabaLa 415 A kriyAmAM kAmaNavagaNanA paramANuono samUha Atma pradeza sAthe mizra thAya che, eTale tene pradezabaMdha kahevAmAM Ave che. prakRtibaMdha paNa yogabaLathI ja paDe che. A prakAranAM karmabaMdhanamAMthI pradezabaMdhanI vAta thaI. bAkI rahyA traNa karma baMdha : prakRtibaMdha, sthitibaMdha ane rasabaMdha temAM prakRtibaMdha paNa yogabaLathI ja paDe che. eka sAthe be badhe zI rIte paDatA haze?' evo prazna kadAca tamArA manamAM uThaze, paNa ekI sAthe aneka kriyAo thaI zake che. enjinamAM kolasA pUrAtA hoya che, paNa ukaLI rahyuM hoya che, tenI varALa thatI hoya che, tene dhakko lAgatAM daMDa U nIco thato hoya che ane piDuM cAlatuM hoya che; vagere vagere ahIM paNa tema ja samajavuM. je samaye kAma vagaNA Amapradeze sAthe mizrita thAya che. maLI jAya che, te ja samaye cagasthAnakanAM baLa mujaba tenA bhAgalA paDI jAya che ane te dareka bhAgalAnA svabhAvanekAryone niyama thaI ja, tenuM ja nAma prakRtibaMdha. je karmanA bhAgalA na thatA hoya ane tene jude jude svabhAva nakkI na thatuM hoya to karma eka prakAranuM ja rahe ane tenuM pariNAma gaNuM eka prakAranuM ja Ave. paNa ApaNe jANIe chIe ke kamanuM pariNAma vicitra hoya che, eTale karma ne svabhAva eka sarakhe nahi paNa vividhatAvALo che. ane te pradezabaMdha paDatI vakhate ja nirmANa thAya che.
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 AtmatatvavicAra ahIM eTaluM yAda rAkhavuM ke kAmaNa vagaNanA bhAgalA paDe che, tyAre te pote pitAnA jaththAmAM ceTiI jAya che, eka moTI vakhAramAM aneka jAtane mAla Ave che, paNa te badho piotapotAnI jAtamAM goThavAI jAya che, tenA jevI ja A kriyA che. karmanI mULa prakRti kamane havabhAva ATha prakArane che, eTale kamanI mULa prakRti ATha mAnavAmAM AvI che. (1) jJAnAvaraNaya, (2) darzanAvaraNIya, (3) vedanIya, (4) mohanIya, (5) AyuSya, (6) nAma, (7) gotra ane (8) aMtarAya. ahIM eka mahAnubhAva prazna kare che ke "kamanI prakRtine mULa vizeSaNa lagADavAnuM kAraNa zuM?" tene uttara e che ke "dareka kamanI uttaraprakRtio paNa che, tenAthI bhinnatA darzAvavA mATe ahIM mULa evuM vizeSaNa lagADeluM che.' - tame "aSTakama' e zabdaprayoga te ghaNI vAra sAMbhaLyuM haze. cityavaMdane, stavane, sajajhA vageremAM te aneka vakhata Ave che. tyAM aSTakamathI A mULa ATha prakRtio samajavAnI che. AyuSya prakRtine baMdha kayAre ane kema paDe? karmanI ATha prakRtiomAM AyuSya prakRtine baMdha eka ja vAra paDe ane bAkInI sAta prakRtiene baMdha samaye
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAgabaLa kopa samaye paDatA rahe. kAI paNa sa`sArI AtmA evA na hAya ke je peAtAnA bhava daramiyAna AyuSyakrama adhyA vinAnA rahe. AyuSyakrama hoya tyAM sudhI jIvAya. e krama pUru' thayuM ke dehane cheDavA paDe ane navA deha dhAraNa karavA paDe. tame muMbaithI suratanI TIkITa kaDhAvI hoya tA muMkhaithI surata sudhInI musAphI ja karI zake, surata sTezane tamAre nIce utaravuM ja paDe. A sthitine tenA jevI ja samajo. gayA janmamAM tame je AyuSya krama mAMdhIne AvyA, te A janmamAM bhegavavAnuM ane vamAna janmamAM je AyuSya. krama aMdhaze| te AvatA janmamAM bhAgavavAnuM, jyAM sudhI tamAruM' AyuSya hAya, tyAM sudhI tame jIMdagI bhAgavI zake ane tenA sadupayAga kare| te AtmAnuM bhaluM karI zakA. jo e jIMdagI game tema veDaphI nAkhA tA bhAre kama khaMdhana thavAnuM ane tenAM phaLa bhogavavA mATe vividha ceAniemAM parIbhramaNa karavAnuM. tyAM kevAM kevAM duHkhe bhAgavavAM paDe che, te tame sArI rIte jANeA che. A janmamAM kevuM AyuSya bAMdhavuM, te tamArA hAthanI vAta che. jo dAna, zIla, tapa, bhAva vagerenuM ArAdhana karazeza, tA manuSya ke devanuM AyuSya khAMdhI zakaze| ane AraMbha-samAraMbha parigraha bhAgavilAsa ke durAcAramAM paDazA tA tiya ca ane narakanuM. AyuSya bAMdhaze.
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ 415 AtmatatvavicAra tame mAne che ke jema jema divase jAya che, tema tema tamArI uMmara vadhe che ane AyuSya moTuM thAya che, paNa e eka jAtane bhrama che. eka divasai eTale AyuSya eTaluM ghaTayuM. paraMtu A jagatamAM keTaleka bhASAprayAga avaLe thAya che. - AMkhamAM kaMI rega thayo hoya ne te lAlaghuma banI jAya tyAre ApaNe kahIe chIe ke " AvI, paraMtu kharI rIte te e javA beThI che. koIne peTane dukha thatuM hoya tyAre junavANI vicAra pramANe loDhAne eka saLiye dhagadhagate garama karI tene DAma devAmAM Ave che, ene kahevAya che "TADha dIdho." eka mANasane be patnI heya te ekabIjAne zakya mAne ane bIjAnI bhayaMkara IrSA kare, paNa kahevAya tyAre bahena, A dezamAM golA nAmanI eka jAti che, te daLavA, khAMDavA, bharaDavA vagere mahenatamajUrInuM kAma kare che, paNa kahevAya che rANA. A rIte mArI uMmara vadhI ema tame kahe che, te paNa eka jAtane avaLe bhASAprayoga che. kharI rIte tamArI uMmara vadhatI nathI, paNa ghaTe che. eka vidvAnane koIe pUchyuM ke "kema bhAI kuzala che ?" e vidvAne javAba Ape ke "jyAM pratidina AyuSya ochuM thatuM hoya, tyAM kuzalatA kevI ?" paNa tamane evI kaI phikara ciMtA nathI, eTale pitAne kuzala mAne che ane AyuSya jhapATAbaMdha cAlyuM jAya che.
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAzaJaLa mahApuruSa kahe che : utthAyotthAya bodhavyaM kimadya sukRtaM kRtam / AyuSaH khaNDamAdAya, ravirastamayaM gataH // 17 www " uDI uThIne vicAra karI ke AyuSyanA eka TukaDA laIne su tA astAcala samIpe gayA, te daramiyAna ma zuM sukRta karyuM ?' paNa tame pramAda ke mUDhatAnI gherI nidrAmAM paDathA che, eTale uThatA nathI, jAgatA nathI. ane kadAca jAgatA haze. tA AvA vicAra karatA nathI. AyuSyakrama jIvanamAM eka vAra baMdhAya, tyAre jevI bhAvanA, maneAvRtti ke kriyA DAya te pramANe badhAya, je bhAvanA, manavRtti ke kriyA zubha hoya tA AyuSya sadgatinuM badhAya ane azubha hoya te duga-tinuM baMdhAya. mATe manuSya sadA zubha bhAvanA, zubha manAvRtti rAkhavI joIe ane jJAnIoe khatAvelI sata kriyAmAM mazagula rahevuM joie. jeNe AkhuM jIvana pApamaya pravRttiomAM gALyuM hoya, kharAma kAmA karyAM. hAya, halakI bhAvanA rAkhI hAya te AyuSyakama bAMdhatI vakhate krugatinuM AyuSya bAMdhe. jo ke AmAM paNa apavAda che. keTalAka manuSyeA AkhI jIDhaMgI sAru jIvana gALe ane jyAre AyuSyakamanA badha paDavAnA vakhata Ave, tyAre ja temanI bhAvanA ke matimAM khagADA thAya. AthI te dugaCtinuM AyuSya baMdhe. te ja rIte keTalAka mAthusAe Akhu jIvana kharAba gALyuM hoya 27
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 AtmatathavicAra paNa jyAre AyuSyane baMdha paDavAno hoya, tyAre temanI mati sudharI jAya ane teo sadgatinuM AyuSya bAMdhe. paraMtu AvA dAkhalAo kavacita ja bane, tethI tene apavAdarUpa samajavA. rAjamArga te upara jaNAvyA te che. ApaNane ApaNI janma tArIkhanI khabara che, paNa maraNa tArIkhanI khabara nathI. Ane artha te e thayo ke ApaNe badhe vakhata sAvaceta rahevuM joIe ane sArA kAryo karavA joIe. saMkhyAta varSanI uMmaravALA manuSya ane tiya tenI jIMdagInA trIjA bhAgamAM AyuSya bAMdhe. dAkhalA tarIke koInI umara 60 varSanI hoya te 40 varSa sudhI na badhe, paNa 40 varSa pUrAM thAya te ja samaye bAMdhe. A vakhate tenI uMmarane trIjo bhAga bAkI hoya che. je e vakhate AyuSya na bAMdhe te keTalA varSa bAkI rahyA tenA trIjA bhAge madhe, arthAta 13 varSa ane 4 mahinA jAya tyAre badhe. tyAre na bAMdhe te bAkI rahelA 6 varSa ane 8 mahinAnA trIjA bhAge bAMdhe. ema AyuSyano trIjo bhAga karatAM javAnuM, je e koI samaya daramiyAna AyuSyakama na baMdhAya te chevaTe maraNa samaye aMtarmuhUrtamAM paNa bAMdhe. paraMtu bAMdhyA sivAya rahe nahi. jJAnIo kahe che ke AyuSyane baMdha moTA bhAge parva tithine divase paDe che, eTale te divase dharmArAdhana vizeSa pramANamAM karavuM joIe. ApaNe tyAM parvatithine divase
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ pagabaLa 410 pauSadha karavAno rivAja che ane te na banI zake to yathAzakti tapazcaryA tathA dharmadhyAna karavAnuM vidhAna che. chevaTe abhayano tyAga, lIlotarIne tyAga, rAtribhojanano tyAga te avazya karavo ghaTe che. parve anAdi kAlathI cAlyA AvyA che. e divase ulAsa vadhe che ane bhAvanA jAge che, tethI gurukama AtmA laghukamI banI jAya che. A rIte kAla paNa kayAreka kAraNa bane che. | tIrthakSetramAM paNa pavitra vAtAvaraNane kAraNe dharma karavAnI bhAvanA vizeSa jAgRta thAya che. sAmAnya rIte kaMjusa gaNAtAM mANase paNa tyAM jatAM udAra banatAM ane pisA kharacatAM jovAmAM Ave che. eTale vAraMvAra tIrthakSetramAM javuM ane yathAzakti dharmArAdhana karavuM. A rIte e kSetra paNa bhAlAsanuM kANuM bane che. Ano artha koI ema na samajaze ke dharma te parva divase ke tIrthakSetramAM jaIe tyAre karavA yogya che. e te dararoja karavA yogya che. hara ghaDI ne hara paLe AcaravA cogya che. jeo dararoja dharma karatA hoya temaNe parvatithinA divase vadhAre dharma karavAne, tIrthakSetramAM jAya tyAre vadhAre dharma AcaravAno. e vakhate ullAsanuM pramANa vadhAravAnuM. bhAvanA ke ulAsa vinAnI kriyA dharmanuM phaLa dhIme dhIme Ape che ane phaLa pramANamAM va95 hoya che, tyAra
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420 AtmataravavicAra bhAvanA ke ulAsapUrvaka karavAmAM AvelI dharmakriyA pitAnuM phaLa khUba Ape che. dhImI AMca prasaMga Avye tIvra ke ugra banI zake che, paNa jyAM AMca ja na hoya tyAM tIvra ke ugra banavAne prasaMga kayAMthI Ave ? mATe roja yathAzakti dharma karatA rahe, te eve samaya paNa Ave ke jayAre bhAlAsa khUba vadhI jAya ane bhavanAM pApa khapI jAya ane ApaNuM kArya thaI jAya. mAtra bhogavilAsa rahevAthI te tamArI sthiti sArthavAhanA putre jevI thaI paDaze. bhogavilAsanI bhayaMkaratA aMge sArthavAhanA punI kathA caMpAnagarImAM mArkadI nAme eka sArthavAha rahetA hatA. tenI pAse puSkaLa dhana hatuM ane lokomAM te ghaNe pratiSThita hatuM. tene be putro hatA, temAM ekanuM nAma jinapAlita ane bIjAnuM nAma jinarakSita. A baMne putra vidyA, sAhasa ane parAkramathI zobhatA hatA, temaNe agiyAra vAra dariye beDa hatuM ane ghaNuM dhana pedA karyuM, te paNa teo bAramI vAra dariyo kheDavA taiyAra thayA. manuSyanA lAbhane thobha kayAM che? - temaNe mAtA-pitA pAse rajA mAgI. mAtA-pitAe kahyuM: "putre ! ApaNI pAse puSkaLa dhana che. sAta peDhI sudhI khUTe tema nathI, mATe khAo, pIo ane AnaMda karo. have dariyAnI sAhasabharI saphara karavAnI zI jarUra
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogabaLa 421 6 ati sarvatra varjayet ' .... ' che? vaLI anubhavIonuM vacana che ke eTale A khAmI yAtrAthI pazu putra emanA vicAramAM makkama hatA, eTale chevaTe mAtA-pitAe rA ApI ane te vahANamAM vividha kariyANAM bharI sAga ranI saphara karavA lAgyA. gheADA divasa badhu ThIka cAlyuM ane temanA samaya AnaMdavinAdamAM pasAra thayA, paNa tyArabAda pavananuM pracarDa tAphAna thayuM, vahANe| Ama tema uchaLavA lAgyAM ane tenAM pATiyAM jotajotAmAM tUTI gayAM. badhA mANasA dariyAmAM paDyA ane vahANAmAM lAkhA rUpiyAnA mAla bharyAM hatA, te DUbI gayA. paNa sArAM nazIbe sAtha vAhanA putrAnA hAthamAM eka mATuM pATiyu AvI gayuM. teo ene vaLagI paDayA ane tenA AdhAre taratAM taratAM eka beTa pAse jaI pahoMcyA. e eTa ajANyA hatA ane ajANyA eTamAM utaravuM e eka sAhasa gaNAya, paNa anya kAI upAya na hatA, eTale khIju zu kare ? ane bhAIe e beTamAM utaryAM. tyAM vanA vINI lAvIne leAjana karyu" ane nALiyeranAM pANIthI peAtAnI tRSA chIpAvI. pachI ArAma levA mATe te pattharanI eka mATI zIlA para beThA. A vakhate ca'pAnagarI, mAtApitA, temaNe kahelA zabdo, peAtAnA Agraha, AzAbharyu" prayANu, e badhuM yAda AvyuM ane have zuM karavuM ?? tenA vicAra karavA lAgyA. evAmAM eka adbhuta ramaNI temanI sAme AvIne UbhI rahI. tenA 6
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra hAthamAM khullI talavAra hatI ane mukha upara eka jAtane Aveza hato. teNe AMkhanAM bhavAM UMcAM karatAM kahyuM. "are musApharo! tame kayAM AvyA che, tenuM kaMI bhAna che? A ratnadIpa nAmane beTa che ane huM tenI adhiSThAyikA - devI chuM. mArI rajA vinA tame A beTa para kema utaryA?" sArthavAhanA putra zUravIra hatA ane keIthI gAMjyA jAya tema na hatA, chatAM samaya oLakhIne temaNe kahyuM: "devI ! ame ahIM AvyA nathI, paNa saMgo amane ahI ghasaDI lAvyA che. emAM kAMI aparAdha thaye hoya te mApha karaze." rayaNAdevIe kahyuM: "tamAre aparAdha mATe che ane prANadaMDane pAtra che, paNa eka zarate tamane mAphI ApuM ke tame mArI sAthe mArA mahelamAM cAle ane mArI sAthe kAmakrIDA karIne mane AnaMda Apo." mAgaNI vicitra hatI, chatAM tene AdhIna thayA vinA chUTako na hatA, eTale bane bhAIe cUpacApa tenI sAthe cAlyA ane ratnajaDita mahelamAM pahoMcyA. tyAM bhegavilAsanI anupama sAmagrI temane svAdhIna karavAmAM AvI. baMne bhAIo bhegavilAsamAM masta banyA ane niraMtara Amodapramoda karavA lAgyA. ema karatAM teo svajana, saMbaMdhI, gharabAra badhuM bhUlI gayA. mANasanuM mana jyAre eka vastumAM otaprota bane che, tyAre tene bIjI vastunuM bhAna rahetuM nathI. keTaleka kAla A rIte vyatIta thayA pachI eka divasa rayAdevIe kahyuM ke "zakendranI AjJAthI lavasamudranA adhi.
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAgamaLa 423 pati susthitadeve mane hukama karyo che ke 'tAre A lavaNusamudramAM je kaMi kacarA hoya te sApha karavA ane AvI kriyA kula ekavIza vAra karavI.' tema karavAne huM adhAyelI chu', eTale mAre gayA vinA cAle tema nathI. paraMtu huM pAchI AvuM tyAM sudhI tame A mahelamAM sukhapUrvaka rahejo ane Ana-pramAda karo. kaDhI kaMTALA Ave te AsapAsanA suMdara vanakhaDAmAM TahelIne dila bahelAvajo. paNa eka vAta yAda rAkhajo ke dakSiNa taraphanA vanakhaMDamAM tamAre javuM nahi, kAraNa ke tyAM eka viSa sarpa rahe che, eTale tamArA jIva jokhamamAM AvI paDaze.' A rIte be-traNa vAra zikhAmaNa ApIne rayaNAdevI peAtAnAM kAme cAlI gaI. devInA gayA pachI anne bhAione cena paDayuM nahi, eTale teo uttara, pUrva ane pazcimanA vanakhaDAmAM gayA ane vividha prakAranI krIDA karavA lAgyA, paNa temanu citta prasanna thayuM nahi. Akhare tee vicAra karavA lAgyA ke ' kahA na kaho, paNa devIe ApaNane dakSiNa vanakhaMDamAM javAnI manAI pharamAvI che, temAM kaMika rahasya chUpAyeluM che, mATe te ApaNe zeAdhI kADhavuM. ' pachI te dakSiNa dizAmAM AvelA vanakhaMDamAM dAkhala thayA ane khUba sAvadhAnIthI cAlavA lAgyA. A rIte temaNe keTaluka 'tara vaTAvyuM, tyAM nAkane phADI nAkhe evI durgadha AvavA lAgI. A vanakhaMDamAM 6 AvI durgaMdha
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ 424 AtmatattvavicAra zAnI ?' e vicAre temanu kutuhala vadhyuM ane te makkama pagale AgaLa vadhyA. tyAM leAkhaMDanI eka zULI joI ane tenA para pAvAyelA eka mANasa joyA. tenI najIkanA kUvAmAMthI asahya duga'dha AvatI hatI. sAtha vAhanA putrAe e kUvAmAM TAkiyuM karyuM, te 'dara manuScAnAM zakha eka para eka khaDakAyelAM hatAM ane te badhAM kaiAhAI rahyAM hatAM. temane e samajatAM vAra na lAgI ke prathama A badhAne zULIe parAvelA che. ane temanA prANa gayA pachI temane kUvAmAM phekI devAmAM AvyA che. zULI para parAvAyeleA mANasa hajI jIvatA lAgatA hatA, eTale ane bhAIo tenI najIkamAM gayA ane tene pUchavA lAgyA ke ' bhAi ! tame kANuM che ? ahI kema AvyA ? ane tamArI A durdazA koNe karI ? ' uttaramAM pelA mANase kahyuM : " huM kAkI nagarImAM rahenArA gheADAnA vepArI chuM. eka vAra aneka jAtanA gheADA tathA bhAMDa-upakaraNa laIne lavaNusamudranI yAtrAe nIkaLye, tyAM taphAna thatAM vahANu bhAMgyuM ane pATiyAnA AdhAre A beTa para AvI caDayA, tyAM rayaNAdevInA Ama'traNathI tenI sAthe rahIne bhAga bhAgavA lAgyA, eka vAra anyata najIvA kAraNasara te kopAyamAna thaI ane mArI A durdazA karI. tamArI paNa AvI durdazA na thAya te joze. ' A hakIkata sAMbhaLI banne bhAIe bhaya pAmyA. raya AdevI ATalI krUra-ghAtakI-niSThura haze tenI kalpanA temane
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogabaLa www w AvI na hatI. temaNe pelA puruSane pUchyuM : "rayaNAdevInA paMjAmAMthI chUTavAno koI upAya kharo ?" tyAre pelA puruSe kahyuM ke "pUrvadizAnA vanakhaMDamAM yakSanuM eka maMdira che, temAM selaka nAmane eka yakSa rahe che. te caturdazI, aSTamI, amAvAsyA ane pUrNimAnA divase prakaTa thaIne bole che ke, konuM rakSaNa karuM? kone tAruM?" tyAre tame kaheje ke amAruM rakSaNa karo, amane tAro," he devAnupriye! tame bane tyAM jAo ane tenI vividha prakAranAM puSpothI bahumAnapUrvaka pUjA kare. e sivAya bIjo koI upAya nathI. baMne bhAIo pUrva dizAnA vanakhaMDamAM gayA, tyAM eka manahara vAvamAM snAna karyuM, najIkanAM sarovaramAMthI kamaLanAM puSpo cUMTyAM ane yakSamUrtine bhAvapUrvaka praNAma karIne tenI kamalapupa dvArA pUjA karI, pachI tenI paryuM pAsanA karatA sAme beThA. anukrame selaka yakSa prakaTa thayA ane bolyo ke konuM rakSaNa karuM! kone tAruM!" tyAre baMne bhAIone kahyuM ke "amAruM rakSaNa kare, amane tAro." selaka yakSe kahyuM: "he devAnupriye ! tamane bacAvavAne mATe huM taiyAra chuM. paNa mArI eka vAta sAMbhaLI le. huM azvanuM rUpa dhAraNa karI tamane mArI pITha para besADIza ane lavaNasamudra oLaMgI tamAre kyAM javuM che, tyAM pahoMcADI daIza. paraMtu e rIte jyAM huM lavaNasamudranI madhyamAM AvIza, tyAM tamArI puMTha pakaDatI paNAdevI AvI pahoMcaze ane pratikULa tathA anukULa ema baMne prakAranA upasargo karI
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ 426 AtmatatvavicAre mmm tamane calAyamAna karavAne prayatna karaze. te vakhate tame calita thayA ane tenA pratye AkarSAyA te te ja kSaNe tamane mArI pITha parathI pheMkI daIza. mATe vicAra karIne javAba Apo.' sArthavAhanA banne putra koI paNa rIte rayaNAdevIne paMjAmAMthI chUTavA mAMgatA hatA, eTale temaNe A zarata kabUla karI. yakSe azvanuM rUpa dhAraNa karyuM ane temane pITha para besADIne lavaNasamudra oLaMgavA lAge. rayaNAdevIne jANa thaI ke sArthavAhanA banne putra ratna dvIpa choDIne pitAnAM mULa vatana tarapha jaI rahyA che, eTale te atyaMta kopAyamAna thaI ane hAthamAM taravAra tathA DhAla laIne temane pIcho karavA lAgI. ema karatAM lavaNasamudranI madhyamAM temanI pAse AvI pahoMcI ane kahevA lAgI ke are mAkaMdIputra! tame A zuM karyuM? mArI AjJA vinA tame ratnadvIpa zA mATe choDyo ? hajI bhalA thaIne mArI sAthe pAchA phare, nahi te tamArA rAI rAI jevaDA TukaDA karI nAkhIza." paraMtu sArthavAhanA putrae tenI sAme na joyuM, selaka yakSa AgaLa ne AgaLa javA lAgyA. A rIte pratikULa upasarga niSphaLa jatAM raNadevIe anukuLa upasarga karavAne nirNaya karyo ane te kahevA lAgI ke "tame mArI sAthe aneka vAra hAsya, vineda ane kutUhalathI bharelI kAmakrIDA karI che tathA vana-upavanamAM sAthe pharyA che zuM e badhuM
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ cogabaLa cheka ja bhUlI gayA? A rIte niSpharatA dhAraNa karIne mAro tyAga zA mATe karo cho ? kayAM gaI tamArI sajajanatA ? ane kayAM gayA tamAre ne ! A vacanethI jinarakSita kaMIka DhIluM paDaze, eTale rayaNAdevIe tene uddezIne kahyuM ke, "huM jina pAlitane apriya hatI ane mane paNa te apriya hate. paNa he jinazakSita! tuM te mane atyaMta priya hatuM ane huM paNa tane atyaMta priya hatI. tuM mArAM vacanonI upekSA kema kare che? tuM mane ekalI anAtha mUkIne kema cAlyA jAya che? tArA vinA huM eka kSaNa paNa rahI zakIza nahi, mATe bhale thA ane pAchA phara. je mAro kaMI aparAdha thayo hoya tenI huM vArevAra mAphI mAguM chuM. e hadayavalalabha ! tuM eka vAra mArI sAme premapUrNa daSTipAta kara; jethI tAruM suMdara mukhakamalA joIne mArAM saMtapta manane zAMta karuM." A premapUrNa madhura vacanothI jinarakSitanuM citta calita thaI gayuM ane te prathama karatAM paNa vadhAre premathI RNadevI tarapha AkarSita thaye ane tenA tarapha vikArayukta daSTithI jevA lAgyo. A vastu selaka yakSe pitAnA jJAna baLathI tarata ja jANe lIdhI ane tene potAnI pITha parathI pheMkI dIdhe. te samudranAM agAdha jaLamAM sarakI paDe te pahelAM rayaNAdevIe tene khaDuganI aNI para jhIlI vIMdhI nAkhe. A rIte jinarakSitanA bhUMDA hAla karyA pachI te jina. pAlitanI pAchaLa paDI ane tene calAvavA mATe aneka
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ 428 AtmatatvavicAra ~ ~~~ jAtanA prayatno karavA lAgI. paNa te calAyamAna thayo nahi. Akhare 25NAdevI atyaMta nirAza thaIne je dizAmAMthI AvI hatI, te dizAmAM pAchI cAlI gaI. selaka yakSe caMpAnagarInI bahAra AvelAM eka manahara udyAnamAM pahoMcIne jina pAlitane pitAnI pITha parathI nIce utAryo ane javAnI rajA mAgI. jinapAlite tene khUba AbhAra mAnya ane vidAya ApI. jina pAlita pitAnA ghare pahoMcyo ane badhI vAta athathI iti sudhI kahI saMbhaLAvI. mAtApitAe jinarakSi tane ghaNo zeka karyo ane sagAMvahAlAMnI sAthe maLIne tenI laukika kriyA karI. eka vAra prabhu mahAvIra caMpAnagarInA pUrNabhadra cityamAM padhAratAM jinapAlita temane upadeza sAMbhaLavA gaye ane vairAgya pAmI prajita thayA. anukrame teNe agiyAra aMgenuM adhyayana karyuM ane aMta samaye eka mAsanuM anazana karatAM saudharmaka9pamAM devarUpe utpanna thaye. tyAMthI vIne mahAvidehakSetramAM te utpanna thaze ane sarva karma- baMdhane kApIne siha, buddha, niraMjana thaze. A duniyAmAM ghaNA manuSyanI sthiti sArthavAhanA putra jevI ja hoya che. teo dhanalAbhane kAbUmAM rAkhatA nathI tathA vadhAre ane vadhAre dhana maLe te mATe game tevAM sAhasa-dusAhase karavA prerAya che. Ama karatAM teo
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAgabaLa aNadhArI musIbatamAM phasAI jAya che ane mane zaraNa thAya che. e vakhate nathI thaI zakatI aMta samayanI ArAdhanA ke nathI thaI zakatuM pUrvakRta pApanuM paryAlacana. pariNAme teo durgatinA bhAgI thAya che ane anaMtakAla sudhI bhavabhramaNa karI bhayAnaka dune anubhava kare che. temAMthI jina pAlita jevA bacI jAya che, paNa evA bahu ochA hoya che. sArthavAhanA putra yaNadevIthI moha pAmyA ane tenI sAthe aneka prakAranI kAmakrIDA karavA lAgyA, tema aneka manuSya lalanAonA hAvabhAva ke aMgamaroDathI mAhita thAya che ane temanA sevaka banIne rahe che, te vakhate teo ema ja samajatA hoya che ke A jagatamAM suMdarInA samAgama jevuM bIjuM sukha nathI paraMtu e samAgama Akhare aneka Aphatone netaranAro thaI paDe che ane temanuM jIvana barabAda karI che. mATe kaMcana ane kAminInA mohane choDo ane daSTi AtmA tarapha rAkhI tenuM kalyANa karavAmAM ujamALa bane. vizeSa avasare kahevAze.
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ M . : 2 ke kizAha) haae h is : 1 1 TO : SS :ene ka haNN)ka FRIkat| 90000000000O TO000000000000000000000000000 SOOOO DOL 00000OOL TO000000000000 RIDGE S T". vyAkhyAna ekavIsamuM ATha karmo mahAnubhAve ! karmanI mULa prakRti ATha che ane tene ja ATha karmo kahevAmAM Ave che, e vastu ame gata vyAkhyAnamAM spaSTa karI gayA chIe. have A ATha karmone ke svabhAva che ane te zuM zuM kAma kare che te tamane jaNAvavA IcchIe chIe. keTalAka kahe che ke "ka" te jaDa che, tene svabhAva zI rIte hoI zake?" paNa teo svabhAvane artha samajyA nathI. svabhAva eTale pitAne bhAva, pitAnA guNa te jaDa padArthone paNa avazya hoya che, mIThAza e sAkarane svabhAva che, kaDavAza e kavInAInane svabhAva che. tIkhAza e maracAMne svabhAva che, be cakamakane sAmasAme aphALe, eTale temAMthI agninA taNakhA pedA thAya; lAkaDAne agnimAM nAkhe, eTale temAMthI bhaDakA nIkaLe. jene je svabhAva hoya te pramANe te kArya kare. keTalAka kahe che ke "karmanA AvA bhedAnabheda na kare te na cAle? ApaNe to karmane nAza karavAnuM che, eTale teno ja upadeza Ape te kema?" paraMtu manuSyane rega thayo che, eTaluM kahevA mAtrathI tenA rogane nAza karI zakAto nathI. ene kayA prakArane rega thaye che, te kayA kAraNathI udbhavyo che, te AgaLa vadhe te kevuM pariNAma Ave? tene siddha
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamabaMdha 431 upAya zu? vagere bAbato jANavI paDe che ane te ja tenA rogano nAza karI zakAya che. roganuM svarUpa pUrepUruM jANyA vinA rogano nAza karI zakAto nathI, tema karmanuM svarUpa pUre. pUruM jANyA vinA karmano nAza karI zakAto nathI. vaLI judAM judAM svarUpe tenuM phala kema male che, tenAthI paricita thavA mATe paNa karmanA bhede jANavAnI jarUra che. ATha karmonA nAma anAdikALathI A rIteja che, chatAM enA kamanI goThavaNImAM hetu che. te samajAvavAmAM Ave che. ravi pachI soma, sema pachI maMgaLa, maMgaLa pachI budha e rIte sAta vAronAM nAma goThavavAmAM jema cokkasa hetu rahelo che, athavA kArataka pachI mAgasara, mAgasara pachI piSa, piSa pachI mAha, e rIte bAra mahinAnA nAma goThavavAmAM jema cokkasa hetu rahele che, tema jJAnAvaraNIya pachI darzanAvaraNIya, darzanAvaraNaya pachI vedanIya, vedanIya pachI mohanIya, mohanIya pachI AyuSya, AyuSya pachI nAma, nAma pachI getra ane gotra pachI aMtarAya e rIte ATha karmonA kramamAM paNa cokkasa hetu rahela che. - nAgaravALA , raMarati tadA | veyaNijjaM tahA mohaM, AukammaM taheva ya // nAmakammaM ca gottaM ca, aMtarAyaM taheva ya // evameyAI kammAI, aTheva u samAsao / / -zrI uttarAyana sUtra, a0 33, karmagraMthomAM paNa nAmano A kama ja Apela che.
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmataravivAra AtmAnA badhA guNemAM jJAnanI mukhyatA che, tethI tene rodha karanA 2 karmane prathama mUkavAmAM AvyuM che. jJAna pachInuM sthAna darzanane prApta thAya che, tethI jJAnAvaraNIya pachInuM sthAna darzanAvaraNIya kamane apAyeluM che. A baMne AvaraNIya karmo potapotAnuM phaLa batAvatAM sukha-duHkharUpa vedanIya vipAkanA hetu thAya che. tethI darzanAvaraNIya pachI tarata ja vedanIya kamane mUkeluM che. vedanIya karmanA udaye jIvane kaSAyAdi avazya thAya che, tethI vedanIya pachInAM sthAnamAM mohanIya kamane mUkavAmAM AvyuM che. mohanIya karmathI muMjhAyela jIva aneka prakArane AraMbha-samAraMbha kare che ane narakAdi AyuSya bAMdhe che, tethI mohanIya pachI AyuSyakarmane mUkeluM che. AyuSyakarma zarIra vinA zI rIte bhogave? mATe AyuSya pachI nAmakarmane rAkheluM che. nAmakarmane udaya thaye ucca-nIca gotrane udaya avazya thAya che, tethI nAma pachInuM sthAna gotrakamane prApta thayeluM che. ane uccanIca gotranA udaye anukrame dAna-lAbha Adine udaya tathA vinAza thAya che, tethI gAtrakama pachI aMtarAyakamane mUkavAmAM AvyuM che. jJAnAvaraNIya karma je karma jJAnane Avara, jJAnane DhAMke, jJAnane prakAza ocho kare te jJAnAvaraNIya karma kahevAya. jema AMkhamAM jevAnI zakti che, paNa tenA para pATe bAMdhavAmAM Ave te te joI zakatI nathI, tema AtmAmAM sarva kaMI jANavAnI zakti che, paNa jJAnAvaraNIya karmane lIdhe te jANI zakatuM nathI.
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ pATha kamA w jJAnAvaraNIya karmane jeTalo kSaye pazaya thAya teTaluM ja AtmA jANI zake, tethI vadhAre nahi. jenAM jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama ocho hoya te ochuM jANI zake ane vadhAre hoya te vadhAre jANI zake. kevaLI bhagavaMtanA jJAnAvaraNIya karmano saMpUrNa kSaya thayele heya che, tethI teo badhuM jANI zake che. manuSyamAM jJAnanI je taratamatA dekhAya che, te A jJAnAvaraNIya karmane AbhArI che. tame eka vastu pUrve jANe che ane atyAre yAda karavA Icche che, paNa te yAda AvatI nathI. thoDI vAra pachI yAda Ave che. Ane artha e thayo ke vismRti thavAnA samaye paNa jJAna te hatuM ja, nahi te thoDI vAra pachI yAda zI rIte Ave? have jJAna hatuM ane vikRta thayuM, tenuM kAraNa zuM? kAraNa e ja ke te yAda na AvyuM. te vakhate jJAna para Ava2Na hatuM, jJAnane rokanArI koI vastu tyAM mojUda hatI. te khasI gaI eTale yAda AvyuM. dIvA upara kapaDuM thayuM hoya te prakAza Ave nahi. te laI laIe ke tarata prakAza Ave. te pramANe ja ahIM samajavuM. jJAna pAMca prakAranuM che. (1) matijJAna, (2) zrutajJAna, (3) avadhijJAna, (4) mana 5ryayajJAna ane (5) kevalajJAna * A jJAnanA vizeSa paricaya mATe juo vyAkhyAna AThamuM navamuM tathA agiyAramuM. 28
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ 431 AtmahatyavicAra Tale jJAnAvaNIya kramanI uttaprakRtimA paNa pAMca prakAranI che, je matijJAnanuM AvaraNa kare te matijJAnAvara NIya, je zrutajJAnanuM AvaraNa kare te zrutajJAnAvaraNIya, je avadhijJAnanuM AvaraNa kare te avadhijJAnAvaraNIya, je manaHpaya yajJAnanu' AvaNu kare te mana:paryaM yajJAnAvaraNIya ane je kevalajJAnanuM AvaraNa kare te kevalajJAnAvaraNIya. jIva cha kAraNe A jJAnAvaraNIya krama upAje che. (1) jJAna, jJAnI tathA jJAnanAM sAdhanA pratye zatruvaTa zakhavI, virAdhabhAva darzAvavA. ahIM jJAnathI mati Adi jJAna, jJAnIthI jJAnavAna eTale sAdhu, pa`Dita vagere ane jJAnanAM sAdhanAthI pustaka, pATI, lekhaNa vagere samajavAM, (2) jJAnadAtA gurune eLavavA, temanu' nAma chUpAvavuM. (3) jJAna, jJAnI ke jJAnanAM sAdhanAnA nAza karavA. (4) jJAna, jJAnI ke jJAnanAM sAdhanAnA dveSa karavA. (5) jJAna, jJAnI ke jJAnanAM sAdhanAnI AzAtanA karavI. (6) kAMi jJAnaprApti karatA hAya, temAM atarAya nAkhavA, zAkArAe kahyuM che ke ---------- virAdhayanti ye jJAnaM, manasA te bhavAntare / hyu: zUnyamanano mA~, viverinitA: // * jee mana vaDe jJAnanI virAdhanA kare che, te para bhavamAM zUnya manavALA ane vivekahita thAya che. '
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ A karmo 45 viparita che hA, rANA hi sudhaa | mUkatvamukharogitva-doSAsteSAmasaMzayam / / je huNa buddhivALAo vacana vaDe paNa jJAnanI virAdhanA kare che, tene nakkI mUMgApaNuM tathA mukhanuM pAgIpaNuM vagere doSa thAya che." vidhatti je jJAna, kAnAvartanA ! duSTakuSTAdirogAH syusteSAM dehe vigarhite // jeo jayaNA rahita kAyAvaDe jJAnanI virAdhanA kare che, teonAM niMdanIya zarIramAM koDha vagera duSTha roga thAya che." manovAlAyo, jJAnAzAjanAM rahA kurvate mUDhamatayaH kArayanti parAnapi / / teSAM parabhave putra-kalatrasuhRdAM kSayaH / dhanadhAnyavinAzazca tathAdhivyAdhisambhavaH // je mUDhamativALA mana, vacana ane kAyA e traNe page vaDe haMmezAM jJAnanI AzAtanA kare che ane bIjAo pAse karAve che, teone parabhavamAM ghaNuM sahana karavuM paDe che. temanA putra, strI ane mitrone kSaya thAya che, dhana-dhAnyane vinAza thAya che tathA Adhi ane vyAdhinI utpatti thAya che." tame varadatta ane guNamaMjarInI kathA sAMbhaLI haze* guNamaMjarI janmathI ja rogiSTa ane mUMgI thaI, kAraNa ke teNe pUrve suMdarInA bhAvamAM chokarAMone bhaNavA mATenAM * jJAnapaMcamI parvanuM mahAtma darzAvavA mATe A kyA kahevAya che,
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmataravavicAra lekhaNa, khaDiyAM, pustaka pAnAM vagere jJAnanAM sAdhane bALI mUkayAM hatAM. keTalAkane bhaNavuM gamatuM nathI, bhaNavA besADIe te UMgha Ave che ane paMdara divase paNa eka gAthA thatI nathI, te jJAnAvaraNIya karmane udaya samaja. mATe mahAnubhAve ! jJAna, jJAnI ane jJAnanAM sAdhanonI AzAtanA tamArA hAthe kadI paNa thAya nahi, e barobara jozo. dazanAvaraNIya karma je karma AtmAnA darzanaguNane Avare, darzanaguNane DhAMke te darzanAvaraNIya karma kahevAya. darzana eTale vastune sAmAnya bola. jema rAjAnI sAthe mulAkAta karavI hoya te piLiye ke daravAna aTakAve che, tema A karma vastune sAmAnya bodha thatuM aTakAve che. A kamane jeTalA pramANamAM kSayapazama hoya teTalA pramANamAM ja A AtmA vastune sAmAnya bodha karI zake, tethI vadhAre nahi. jyAre AtmA A karmane saMpUrNa kSaya kare, tyAre kevaladarzananI prApti thAya. | dazanAvaraNIya karmanI uttaraprakRtie nava che. (1) cakSudarzanAvaraNIya, (2) acakSudarzanAvaraNIya, (3) avadhidarzanAvaraNIya, (4) kevaladarzanAvaraNIya, (5) nidrA, (6) nidrAnidrA. (7) pracalA, (8) pracalA pracalA ane () satyAddhi (thINuddhI). darzana saMbaMdhI vizeSa vivecana AThamAM vyAkhyAnamAM thayeluM che.
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATha ke 437 je cakSurindriya dvArA thatA vastunA sAmAnya bodhane (darzanane) ke te cakSudarzanAvaraNIya, je cakSu sivAyanI bAkInI cAra Indriyo tathA pAMcamA mana dvArA thatA sAmAnya bodhane roke te acakSudarzanAvaraNaya, je AtmAne thatAM rUpI dravyanA sAmAnya bodhane roke te avadhidarzanAvaraNaya ane je kevaladarzanadvArA thanArA vastu mAtranA sAmAnya dharUpa kevaladarzanane roke te kevaladarzanAvaraNIya. nidrAmAM jIva upaga mUkavAnI sthitimAM hoto nathI eTale tene vastune sAmAnya bodha zI rIte thAya? tethI, nidrAnA pAMca prakArone darzanAvaraNaya karmanI uttara-prakRtio mAnavAmAM AvI che. sukhapUrvaka eTale avAja mAtrathI uThAvI zakAya evI nidrA te nidrA. duHkhapUrvaka eTale khUba DhaDhaLavA vagerethI uThADI zakAya evI nidrA te nidrAnidrA. beThAM beThAM ke UbhAM UbhAM AvatI evI nidrA te pracalA, cAlatAM cAlatAM AvatI ane duHkhapUrvaka jagADI zakAya evI nidrA te pracalA pracalA. ane jemAM divase ciMtaveluM kArya rAtre karI nAMkhavAmAM Ave ane jAge tyAre khabara paNa na hoya evI gADha nidrA te ratyAddhi ke thIthahI. A nidrA vakhate ghaNuM baLa utpanna thAya che. je puruSa chevaTTu saMghayaNavALo hoya che, tenuM baLa bamaNuM-tamaNuM vadhI jAya che, ane je puruSa vaja-RSabhanArAcasaMghayaNavALa hoya che, tenuM baLa vAsudevanAM ardhA baLa jeTaluM thAya che. vAyudevanuM baLa keTaluM hoya che ? tene khyAla ame caudamAM vyAkhyAnamAM Ape che,
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 AtmatattvavicAra eka rajapUta sAdhu thayA. te pUrvajIvanamAM mAMsAhArI hatA, paNa sAdhu thayA pachI teA mAMsAhAranA tyAga ja hoya. A sAdhune thIzuddhI nidrA AvatI hatI. eka vakhata teNe rastAmAM pADA joyA. te ghaNuA masta hatA, mAteaA hatA, A pADAne joine tene vicAra Avye ke AvA mAtelA pADAnuM mAMsa khAvA maLe te kevuM sAruM!' paNa sAdhujIvanane kAraNe e vicAra vicAra ja rahyo, 6 have rAta paDI ane tene thINuhI nidrAnA udaya thayA, eTale te UMghamAM ne UMghamAM uThayA, teNe pelA pADAne pakaDayA ane tene kAI tIkSNa zastrathI mArI nAkhI tenuM mAMsa khAdhuM ane bAkI vadhyuM teTaluM agAsImAM sUkavavA nAkhI, peAtAnA sthAne AvIne sUI gayA. savAre keTalAka sAdhue agAsImAM gayA, tyAM mAMsa joyuM ane stabdha thaI gayA. AvI pavitra jagAmAM mAMsa kayAMthI AvyuM ? temaNe tapAsa karavA mAMDI te A rajapUta sAdhunAM kapaDAM leAhIthI kharaDAyelAM dIThAM. tene A sabaMdhamAM pUchavAmAM AvyuM teA javAba maLyA ke ' mane kaI khabara nathI,' pachIthI AsapAsanA pUrAvAo bhegA karatAM khabara paDI ke A rajapUta sAdhune thINuddhI nidrA Ave che ane teNe ja nidrA daramiyAna pADAnA vadha karI A mAMsa ahIM mUkeluM che. pachI te sAdhune kADhI mUkayA. kAraNa ke thIzuddhI nidrAvALA cAritrane lAyaka gaNAtA nathI. vata mAnakALe thIzuddhI nidrAnA aneka dAkhalAo maLe che
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATha mAM 439 ane AjanAM mAnasavijJAne vicitra prakAranI nidrA tarIke tenI noMdha lIdhI che. zAstrakAra kahe che ke jene cIluddhI nidrAnA udaya hAya te maraNa pAmIne avazya naraka gatimAM jAya che, je cha kAraNeAthI jIva jJAnAvaraNIya krama bAMdhe che, te ja cha kAraNeAthI jIva dazanAvaraNIya kama khAMdhe che. vedanIya ku. je karma AtmAne sukha-duHkhanu vedana kAve-anubhava karAve te vedanIya krama kahevAya. AtmA svarUpe AnaMdaghana che, chatAM A kamane lIdhe te kAlpanika sukha-duHkhanA anubhava kare che. madhathI kharaDAyelI taravAranI dhArane cATatAM sukhanA anubhava thAya che ane jIbha kapAtAM duHkhanA anubhava thAya che, A kramanI uttaraprakRttie e che. (1) sAtAvedanIya ane (2) amrAtAvedanIya. Adhi, vyAdhi ane upAdhi e traNamAMnA game te eka, be ke traNathI gherAyela jI je duHkhanA anubhava kare che, te asAtAvedanIyanA udaya gaNAya ane zarIra nIrAgI hAya, pAse paisA hAya, khAsa ci'tA karavAnuM kAraNa na hoya, kuTuM'khanI anukULatA hoya, evA evA anukULa satyAgAne laIne je sukhanA anubhava thAya, te sAtAvedanIyA uddaya gaNAya. * sAtAvedanIya ane asAtAvedanIya krama zAthI maMthAya ?' tenA uttaramAM zAstrakAroe karyuM che ke
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440 AtmatatvavicAra gumatti-vati-haLA-vA-jhona-vAsAyika-rAkumo daDhadhammAi ajjai, sAyamasAyaM vivajjao // ahIM thoDA zabdamAM ghaNuM vastuo kahevAmAM AvI che. (1) gurumatti e dharmAcArya tathA paMcamahAvratadhArI muni vagere pUjya varganI sevA-bhakti karanAra sAtA vedanIya karma upAje. | (2) vaMti eTale kSamAne dhAraNa karanAra sAtA vedanIya karma upAje. (3) vALA eTale jagatanA sarva prANIo pratye dayAbhAva rAkhanAre sAtA vedanIya kama upAje. (4) eTale sAdhu ke zrAvakanAM vrate pALanAra sAtAvedanIya karma upAje. paMcamahAvrata e sAdhunAM vrata che ane samyakavasahita pAMca aNuvrata traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata e zrAvakanAM vrata che. (5) joga eTale saMyamaganuM pAlana karanAra sAtAnIya karma upAje. (6) sAvitrI eTale krodha, mAna, mAyA ane lobhane kAbUmAM rAkhanAra sAdAvedanIya karma upAje. (7) hAra ApanAra sAtavedanIya karma upAje. (7) sUtradhAru daDha dharmI Adi paNa e ja rIte sAtAvedanIya karma upAje.
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATha ka jenu' vatana AthI viparIta haiAya te badhA asAtAvedanIya krama upAje . Aje tamArAM jIvanamAM dhamAla-hAyavAya-asrAtA vizeSa jaNAya che; tenu kAraNa e che ke tame gurubhakti bhUlyA che; kSamAvAn rahyA nathI; dayALu echA thayA che; vrata, sayama ane kaSAyavijayamAM pAchA paDyA che; zuddha dAna daI zakatA nathI; gheADu' dAna kareA te paNa kIrtinI AzA zAkhA che, ane jenuM dAna karI che. te prAyaH nyAyapArjita hAtuM nathI. vaLI dhama'mAM deDha rahyA nathI. kAI vAMku' mele, adhikArI AMkha kADhe ke thADu' nukazAna sahevAnA prasaga Ave tyAM DhIlA paDI jAe che ane dharmane cheADI de| che. A vastu sthitimAM sudhAro thaze tyAre sAtAnu pramANa vadhaze ane tamArAM jIvanamAM kAi paNa prakAranI hAyavAya nahi hoya. mAhanIya ka 441 je karmane lIdhe jIva mAhagrasta khanI saMsAramAM aTavAI paDe tene mAhanIya krama kahevAya. A kama madirApAna jevuM. che. madirApAna karavAthI jema manuSyanAM sAnabhAna ThekANe rahetA nathI. tema A krama ne lIdhe manuSyanI vivekabuddhi tathA vatana ThekANe rahetAM nathI. AtmAne sa`sArI banAvavAmAM, tenI zaktione khAvavAmAM mAhanIya kramanA hissA sahuthI mATA che, eTale tene kAMnA rAjA gaNavAmAM Ave che. jyAM sudhI A rAjA jorAvara hAya, tyAM sudhI badhAM karmI jorAvara rahe ane jyAM A zA DhIDhA paDyA ke badhAM karmo DhIlA paDe.
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ 442 AtmatatvavicAre AtmA jJAnI hoya to moha DhIlo paDe, moha o che thAya ane ajJAnI hoya te moha jera kare, mohanuM pramANa vadhe; eTale jJAna meLavavA sadA tatpara rahevuM joIe. ahIM jJAna zabadathI dhArmika jJAna ke AtmajJAna samajavuM. kAraNa ke vyAvahArika jJAnathI mohanuM pramANa ghaTatuM nathI. je tame mohanIya karmane pUro nAza kare te aMtarmuhUrtamAM ja kevaLajJAnanI prApti thAya. | mohanIya karmanA mukhya be vibhAgo che-(1) darzanamohanIya ane (2) cAritramehanIya. temAM darzanamohanIya mAnyatAne muMjhave che ane devaguru dharma pratye azraddhA pedA kare che ane cAritramohanIya vartanane vikRta banAve che. mANasa samajadAra hoya chatAM satya padArtha mAnatAM lapase che, eTale mAnavuM paDaze ke mAnyatAne muMjhavanAruM koI karma che, tame relvemAM musApharI karatA ho te tamArI gADI cAlatI chatAM sthira dekhAya che ane sAmI gADI sthira chatAM cAlatI dekhAya che. te ja rIte dana mohanIya karmanA pratApe AtmAne bhrama thAya che, tethI asatyane satya samaje che ane satyane te asatya samaje che. pariNAme te pitAnAM darzana, jJAna ane cAritraguNanI zakti pIchAnI zakato nathI. temaja tenAM mULa savarUpa evA sata, cita ane AnaMdanuM darzana karI zakatuM nathI. darzanamohanIya karma traNa prakAranuM che. (1) samyakatva mahanIya, (2) mizramohanIya ane (3) mithyAtvamohanIya. AtmA pitAnA athavasAyathI mithyAtvanA muddagale zuddha
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATha karmo kare te zuddha thayelA pudgalene samyakatvamohanIya kahevAya. zuddha thayelA mithyAtvanA daLiyA pradezathI vede tyAre kSApazamika samyakatra thAya che. jyAre A daLiyA pradezathI paNa na ve tyAre AtmAne aupazamika samyakatvane lAbha thAya che. te kacaro nIce besI gayelA nirmaLa jaLa jevuM jANavuM mithyAtvanA zuddha, azuddha ane azuddha e traNe daLiyA sarvathA nAza pAme tyAre jIvane kSAyika samyakatvane lAbha thAya che. kSAyika samyakatva e AtmAne mULa guNa che. AthI samyakatva mehanIya sAyika samyaktvane rodha kare che, ema jANavuM. mithyAtvanA pudagalo aDadhA zuddha thAya ane aDadhA azuddha rahe tene mizra mAhanIya kahevAya. tenA udayamAM AtamAo anizcita dazAmAM vartatA hoya che. te dahIM ane dUdha baMnemAM paga rAkhatA hoya che. ane badhA dharmone sarakhA mAnatA hoya che. tAtparya ke teo satya-asatyane viveka karatA nathI, satyane Agraha rAkhatA nathI. jenA lIdhe AtmA mithyAtvamAM rAce te mithyAtva mohanIya kahevAya. je dharmamAM viSayane virAga che, kaSAyane tyAga che ane AtmAnA guNe sAthe anuzana che, temaja siddhAMta mujabanI kriyA che, tenAthI koIne hAni na pahoMce. A dharma sAcA * daMsaNamohaM tivihaM sammaM mIsaM taheva micchattaM / suddhaM avisuddhaM asuddhaM taM havai kamaso // prathama karmagraMtha gAthA. 14
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra kahevAya ane te ja muktino upAya banI zake. je dharmanA deva vItarAgI hoya ane guru tarIke sAdhu-saMte tyAgI mahApuruSa hoya tenuM ja ArAdhana karavuM ghaTe. keTalAka sAdhu thaIne hiMsA kare che, huM bole che, corI kare-karAve che, temanI sevA bhakti karavAthI zuM lAbha? - bAvAjInI vAta. eka bAvAjI pitAnA celA sAthe vagaDAmAM cAlyA jatAM hatAM, tyAM rastAmAM zeraDIne suMdara vADha AvyA. te joI temanAM moDhAmAM pANI AvyuM. temaNe celAne kahyuM ke, A kethaLo laIne vADhamAM jA ane temAM bharAya teTalI zeraDI bharI le." mAlikanI rajA sivAya kaMI paNa levuM e corI che, paNa svAdanA rasiyA e vAtane svIkAra kayAM kare ? cele hoziyAra hatA. te gurunI AjJA pramANe vADhamAM dAkhala thayA ane potAnuM kAma karavA lAgyo. bAvAjI bahAra UbhA rahIne ceka karavA lAgyA. evAmAM teNe cAra kheDUtone hAthamAM kaDiyALI DAMga laIne AvatA jovA, eTale te gabharAyA. temane thayuM ke cele zeraDI kApatAM pakaDAze te sArI rIte TIpAze ane tenA gurU tarIke mane paNa mAra paDaze, mATe koI evI yukti karavA de ke jethI A kheDUte AgaLa vadhe nahi ane cele sahIsalAmata bahAra nIkaLI Ave." temaNe suMdara rAgamAM gAvA mAMDayuM saMta pakaDa le, saMta pakaDa le, A gaye garbhAdhArI,
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATha kA --- 445 --- " khAvAjInA kaMTha madhura hatA, gAvAnI chaTA sura hatI, eTale kheDUtA UbhA rahyA ane A pada sAMbhaLavA lAgyA. temAM cukti e hatI ke kheDUte eka atha samaje ane cele bIjo atha samaje. A paktithI kheDUtAne kahyu.. ke tame ghaNA vakhatathI mAhamAyAmAM selA che ane tethI lakha ceArAzInA pherA pharatA AvyA che, temAMthI chUTavuM hoya tA kAI satane pakaDI le, arthAt saMtanA samAgama karo. anyathA gAMdhArI eTale yamarAjAnA dUtA AvI gayA che, ema samajo. celAne kahyuM ke A vADhanA-khetaranA mAlIka AvI rahyA che; mATe jaldI jaldI zeraDInA sAMDhA bharI le.' bhajana ATale ja aTake tA kheDUta AgaLa vadhe ane celA phasAI jAya, eTale temaNe bIjI pAkti lalakArI-- ' lakhe heA ta cheTe kara le, kara leA guptAdhArI' temaNe kheDUtAne kahyuM: 'tamArA janmajanmAMtaranA patha lAMbA hAya tA sa'tasamAgamathI TukA karI nAkheA. TuMkA jIvanamAM ghaNA kAma vadhArI mUkayA che, jene laIne dhama mATe phurasada maLatI nathI, mATe A kAmane TuMkA karA ane dharmane mATe ane paramAtmAnAM bhajana mATe phurasada kADhA. bIjA arthamAM celAne cetavaNI hatI ke 'zeraDInA sAThAM bahu mATA hAya tA enA TukaDA karIne nAnA karI nAkha ane thelAmAM gupta karI le jethI kAine khabara na paDe. ' bAvAjIe paNa kamAla karavA mAMDI. eka bAju kheDUtAne adhyAtmanA upadeza ApavA mAMDayA ane bIjI khAju celAne
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra AphatamAMthI ugArI levAno prayatna Adaryo. temaNe bhajanane AgaLa laMbAvyuM caramadAsakI mAra pagI, pUjA hozI thArI." AthI kheDutane ema kahyuM ke "jo tame saMtasamAgama nahi karo te janAvarone avatAra dhAraNa kara paDaze ane cAbUka-parANA vagerene mAra khAvo paDaze." ane ziSyane cetavaNI ApI ke "have te vadhAre vAra karIza te kheDute AvI pahoMcaze ane tane paroNAne mAra mAraze tathA tArI bIjI rIte pUjA (?) karaze." bAvAjInAM manamAM ema ke A zabdo sAMbhaLatAM ja cele badhI paristhiti samajI jaze ane vADhamAMthI jaldI bahAra AvI jaze, paNa cele bahAra Avyo nahi, tethI bhajananI eka paMkti vizeSa uccArI - aMdara pUjA thArI hazI, bAhira hazI hamArI. A zothI kheDutane e bodha Ape ke "je tame saMtasamAgama nahi kare ane pApa nahi choDo te aMdarathI tamArI pUjA thaze. arthAt nArakI jevA bhayaMkara sthAnamAM paramAdhAmInA hAthe mArapITa rUpa pUjA thaze ane tamArI eTale tamane upadeza na daIe te tamArA roTalA khAnAranI bahAra eTale tiyaca gatimAM tamArA jevAne hAthe mArapITa rUpe pUjA thaze. celAne mATe te e spaSTa cetavaNI ja hatI ke have tuM jarA paNa vadhAre samaya lagADIza te kheDute AvIne tane mAraze ane tArA guru tarIke mane paNa mAra paDaze."
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ khATha kamAM cele hoziyAra hato. teNe zeraDInA dazabAra sArA soDhA ukheDI lIdhA hatA ane kakaDA karI nAkhyA hatA. te badhA kothaLAmAM bharI rahyo hato. e kAma pUruM thAya ke tarata bahAra nIkaLavAnI tenI dhAraNA hatI. paNa ahIM gurujanI dhIrajano aMta Avyo hato, eTale temaNe eka vizeSa paMkti lalakArI rAma nAma ke raTa kara cale, Ta5 jA paralI kyArI. " A zabdomAM kheDUtane evo bAdha thayo hato ke "mArA pyArAo! tame rAmanuM nAma laIne saMsArane pelI pAra pahoMcI jAo." ane ziSyane evI cetavaNI hatI ke "have jokhama bahu vadhI gayuM che, mATe rAmanuM nAma lete pelI bAjunI kayArIthI tuM bahAra nIkaLI jA. A tarapha AvIza te kheDUtenI najare paDIza." A vakhate ziSya potAnuM kAma pUruM karyuM hatuM. eTale te kothaLe laIne bIjI bAjunA khetaramAMthI bahAra nIkaLyo. bAvAjIe tene jotAM ja chUTakArAne dama kheMce ane AgaLa cAlavA mAMDayuM. kheDute te bhajana sAMbhaLavAmAM evA lIna thaI gayA hatA ke temane kharekhara zuM banI gayuM, tene kaMI paNa khyAla Avyo na hato. paraMtu A rIte corI karanAra tathA karAvanAranI gati kevI thavAnI ?
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra sadguru te pote paNa tare ane ziSyane paNa tAre. te ziSyanuM ahita thAya e upadeza ke Adeza kadI paNa kare nahi, mATe tyAgI ane nispRhI guru baLIne temanI tana, mana ane dhanathI khUba sevA karI pitAnuM kalyANa karavuM. ame tamane karmanuM svarUpa samajAvI rahyA chIe, te tamAruM hita thAya eTalA mATe ja samajAvI rahyA chIe. Aja sudhImAM karmoe tamAruM khUba khUba ahita karyuM che, nukazAna karyuM che, chatAM tame enI detI choDatA nathI! "nAdAnakI dastI jAnakA khatarA" e kahevata tame sAMbhaLI haze, paraMtu nAdAna dostanI sabata choDo cho kayAM? ame tamArI e dostI choDAvavA IcchIe chIe ane tethI ja tenI duSTa prakRtithI-duSTa svabhAvathI tamane vAkepha karI rahyA chIe. jenA lIdhe AtmAnAM mULa guNarUpa cAritrane roSa thAya te cAritramohanIya karma kahevAya. eka vastu samajavA chatAM AcaraNamAM mUkI zakAtI nathI, eTale mAnavuM paDaze ke cAritrane rAdha karanArI koI vastu che. cAritramohanIya karmanI kula 25 prakRtio che, temAM 16 prakRti "kaSAya" kahevAya che ane 9 prakRtio nokaSAya" kahevAya che. temAM darzanamohanIya karmanI
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ bADamAM prakRti meLavatAM mAhanIya kramanI kula uttaprakRti 28 thAya che. krodha, mAna, mAyA ane kaiAza e cAra mukhya kaSAya che. te darekanA tIvrAtitIvra, tIvra, madhyama ane jaghanya evA prakAza pADatAM kaSAyanI sakhyA 16nI bane che. zAstrIya paribhASAmAM tIvrAtitIvra kaSAyane ana'tAnukha'dhI' kahevAmAM Ave che, tIvra kaSAyane apratyAkhyAnI' kahevAmAM Ave che. madhyama kraSAyane pratyAkhyAnI' kahevAmAM Ave che ane jaghanya kaSAyane sa'jvalana' kahevAmAM Ave che. A seALe kaSAyanuM svarUpa samajavA mATe zAstramAM krodha sa'javalana--pANImAM DhAyelI rekhA jevA. pANImAM rakhA DhArI hAya tA tarata laya pAme che, tema A krodha pa tarata zAMta thaI jAya che. pratyAkhyAnIya--ratImAM DhArelI rekhA jevA, ratImAM DhArelI rekhA hAya tA pavananA sapATA AvatAM laya sAme che, tema A krodha thADA vakhatamAM zAMta thAya che. x zAstramAM sajvalananI samayamaryAdA paMdara divasanI, pratyAkhyA nIyanI samayamaryAdA cAra mAsanI, apratyAkhyAnIyanI samayamaryAdA eka vaSa~nI ane anaMtAnubaMdhInI samayamaryAdA yAvajjIva batAvelI che, juo kama gra^tha pahelA, gAthA 18. 20
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ 450 AtmatatvavicAra apratyAkhyAnIya-pRthvImAM paDelI rakhA-phATa che. pRthvImAM phATa paDI hoya te varasAda Ave tyAre TaLe che, tema A keka ghaNA vakhate zAMta thAya che. anaMtAnubaMdhI-parvatamAM paDelI rekhA-phATa che. parvatamAM phATa paDI hoya te te saMdhAtI nathI, tema A krodha utapanna thayA hoya te jIvanabhara zAMta thatuM nathI. mAna saMjavalana-netaranI soTI je, je sahelAIthI namI jAya. pratyAkhyAnIya-kANa jevo, je upAye name. apratyAkhyAnIya-hADakAM je, je mahAkASTa name. anaMtAnubaMdhI-paththaranA thAMbhalA je, je kaI rIte nAme ja nahi, mAyA saMjavalana-vAMsanI chAla jevI, je saraLatAthI potAnI vakatA choDe. pratyAkhyAnIya-baLadanAM mUtranI dhArA jevI, je pavana AvatAM dUra thAya. apratyAkhyAnIya-gheTAnAM zIMgaDA jevI, je ghaNA prayatna potAnI vakatA choDe. anaMtAnubaMdhI-vAMsanA kaThaNa mULa jevI ke je koI rIte pitAnI vakatA choDe nahi.
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe meM 451 lAla saMjavalana-haLadaranA raMga jevo ke je sUryane taDake lAgatA phUra thAya. pratyAkhyAnIya-vae lAgelA dIvAnA kAjaLa je ke je thoDA prayatna dUra thAya. apratyAkhyAnIya-gADAnAM paiDAmAM hoya te maLI che ke jene DAgha lAgyo hoya te ghaNA prayatane dUra thAya. anaMtAnubaMdhI-kiramajanA raMga je ke je eka vakhata caDayo hoya te dUra na thAya. AtmAne krodha zAthI Ave che? mohanIya karmanA udayathI. e nazo lAvanArI cIja che. jema nazAmAM rahelA mANasa bhAna bhUlI jAya che ane na karavAnuM karI bese che, tema krodhamAM Avela manuSya viveka, saMbaMdha, pariNAma badhuM bhUlI na karavAnuM karI bese che. krodhathI manuSya zAMta maTI azAMta bane che, eTaluM ja nahi paNa te bIjAneya azAMta karI mUke che. mAna, mAyA ane lobha paNa AtmAmAM azAMti pedA karavAnuM ja kAma kAma kare che. krodha ane mAna garama prakAranI azAMti che, jyAre mAyA ane lobha ThaMDA prakAranI azAMti che. lebhamAM jhaghaDo ke vera nathI, paNa tenAM kAraNe AtmAne vadhu ne vadhu meLavavAnI IcchA thAya che ane te asaMteSamAMthI azAMti jame che.
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmataravaviyA lAlacane kAraNe mANaso ja huM bole che, kapaTa kare che ane anIti karavA prerAya che. A badhI vastuthI AtmA guMgaLAya che, tene cena paDatuM nathI. jene zAMta dazAne sAco anubhava hoya te ja zAMta dazAnuM sAcuM mUlyAMkana karI zake, paraMtu je haradama azAMta dazA ja anu mAvate hoya te zAMtinuM mUlya zuM AMkI zake? jenA jIvanamAM krodha, mAna, mAyA ane lebha na hoya tene ja sAcI zAMta dazAne anubhava thAya. - A duniyAmAM laDAI-jhagaDA karAvanArA kaSAye che. te koI jagAe mAna-abhimAna-ahaMkArathI karAve che, koI jagAe mAyA-kapaTa-luccAIthI karAve che, te kaI jagAe lobhalAlacathI karAve che. dareka laDAI-jhaghaDAmAM mohanIya karmanuM koIne koI varUpa javAbadAra hoya che ja. - narakamAM gayelA AtmAne paramAdhAmI mAre che, kApe che, tenA zarIranA TukaDA kare che ane tene aneka rIte satAve che. A rIte paramAdhAmI eka AtmAne asaMkhyAta varSa sudhI satAvI zake, tethI vadhu nahi. paraMtu mohanIya karmajanya kaSAya A paramAdhAmI karatAM paNa bhUMDA che. te anAdikALathI AtmAne azAMti karatA AvyA che, satAvatA AvyA che, chatAM ApaNane A paramAdhAmInI jeTalI bIka che, teTalI A kaSAyanI nathI, tenuM kAraNa zuM ? A vastuno zAMta citta vicAra karIe, te kaSAyanI bUrAI khyAlamAM AvI jAya ane kalAne
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4pa AThama umowimnan rammmmmmmum ghaTADavAnI buddhi thAya tathA krame krame abhyAsa karatAM kaSAyo maMda thaI jAya ane baMdha paNa thaI jAya. kaSAye mohanIya karmane laIne che, e vAta pharI paNa eka vAra dhyAnamAM rAkhe. anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA ane lAbha AvelAM ekadama jatA nathI, lAMbo vakhata rahe che. tenA udayamAM samyakatva hoya nahi. heya te jAya, AveluM Take nahi. kAraNa ke te TakavA de nahi. je A kaSAyamAM rahIne ApaNe AtmA AyuSya bAMdhe to te narakanuM ja bAMdhe. A kaSAyanA AvezamAM eka aMtamuhUrtamAM-be ghaDImAM eka koDa pUrvanuM puNya nAza pAme. eka pUrva eTale 84 lAkha 4 84 lAkha varSa (8400000 4 8400000 = 7056 0000000000 tene 10000000 kroDathI guNatA uparanI saMkhyA para sAta mIMDAM vadhe). anaMtAnubaMdhI kaSAyo samyakatvane ghAta kare eTale tenA udaye samyaphavanI prApti na thAya. apratyAkhyAnI kaSAyo dezaviratine ghAta kare eTale tenA udaye zrAvakadharmanI prApti na thAya. pratyAkhyAnI kaSAye sarvaviratine ghAta kare eTale tenA udaye sAdhudharmanI-saMyamanI prApti na thAya. ane saMjavalana kaSAya yathAkhyAta cAritrane ghAta kara. eTale tenA udaye vItarAgatAnI prApti na thAya. kaSAyane uddIpana karanArA nava prakAranA kaSAye cheH (1) hAsya, (2) rati, (3) ati, (4) bhaya, (5) zoka, (6) jugupsA, (7) puruSada, (8) strIveda ane (9) napuMsakavera,
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4pa4 AtmatatvavicAra vvvvvvvvvvvvvvwvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv jIvane hasavuM Ave che, te A hAsyamahanIya karmane prabhAva jANa. viSayasAmagrI malavAthI pati arthAt prIti thAya che, te rati mehanIya karmane prabhAva jANa. jIvane ISTanI aprApti ane aniSTanI prAptinAM kAraNe arati arthAt aprIti thAya che, A aratimohanIya karmane prabhAva jANa. teja rIte bhaya, zoka, jugupsA-ghaNA-sUga paNa te te prakAranAM mohanIya karmane lIdhe thAya che. - jIvane strI saMsarganI lAlasA karAvanAra puruSaveda mohanIya karma che, puruSasaMsarganI lAlasA karAvanAra strIveda mohanIya karma che ane strI tathA puruSa baMnenA saMsarganI lAlasA karAvanAra napuMsakadamohanIya karma che. jema capaLa vAMdara kadI eka ThekANe bese nahi ane AmathI tema ThekaDA mAryA kare, tema mehanIya karmanAM kAraNe AtmA caMcaLa banI jAya ane aneka prakAranAM sAvadya kAryo karyA kare, tethI mehanIya karmane AtmAne kaTTo zatru samaja. meharAyane cAra akSarane maMtra te "mahuM mama' arthAta huM ane mAruM." abhimAna-ahaMkAra e mohanAM gharanI milakata che, te AtmAne dabAve che, chatAM tame roja roja e maMtra gaLyA kare che. jJAnI puruSe tamane A cAra akSaranA maMtramAM phakata eka eka akSara vadhAravAnuM kahe che. "nAraM-namama." "huM koIne nathI, mAruM kaI nathI." A maMtrano jApa karavAthI tame
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATha 455 moharAjAne jarura jItI zako ane bhayaMkara bhavasAgarane pAra pAmI zake. unmArganI mAgarUpe dezanA ApanAra, janmAgane nAza karanAra, devadravyanuM haraNa karanAra tathA jina, muni, citya ane saMghane virodha karanAra darzanamohanIya karma bAMdhe ane kaSAya tathA nekaSAya karanAra karAvanAra cAritramohanIya karma bAMdhe. AThaka paikI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya ane mohanIya kamane tamane paricaya karAvya. bAkInAM karmone paricaya avasare apAze. = = 6
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ broo borator vyAkhyAna bAvIzamu A ka [ 2 ] mahAnubhAvA ! " 'bavA soM paramA' e mahApuruSAnuM TakazALI vacana che. tenA atha e che ke AtmAnI zaktie pUrNa paNe prArTa tA ja te paramAtmA bane che, paramAtmA e AtmAthI atirikta kAI bhinna vastu nathI. ' - ahIM prazna uThe che ke ' AtmAnI zakti kema prakaTatI nathI ?' uttaramAM kahevu' paDe che ke jaDa kramanI asara che, jaDa karyAMnu dabANu che, pUrNapaNe prakaTatI nathI. pUrNa paNe tenA para eTale te krama e zuM vastu che ? tenI zakti keTalI che ? AtmAne tenA baMdha kevI rIte paDe che? e vastu tamane pUrva* samajAvI gayA chIe. have ATha krarmotu vaSa~na cAle che. temAM cAra karmonuM vadhu na thaI gayu che ane cAra karmonuM khAkI che, te Aje kahevAze. AyuSyama e kamane lIdhe AtmAne eka zarIramAM amuka mudata sudhI rahevu' paDe te AyuSyakrama' kahevAya. A krama heDanA jevuM
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ ATakamAM 457 che. DeDamAM pUrAyelA cArane tenI mudata pUrI thAya tyAM sudhI temAM rahevuM ja paDe che. tema AtmAe je AyuSya mAMdhyu. hAya, te pUru thAya tyAM sudhI, tene eka zarIramAM rahevuM ja paDe che. AyuSyakamanI uttara prakRtie cAra che: (1) devatAnuM AyuSya, (2) manuSyanuM AyuSya, (3) tiya canuM AyuSya ane (4) narakanuM AyuSya. devatAnAM AyuSyane kAraNe jIva devaleAkamAM utpanna thAya che ane devatAnuM jIvana bhAgave che. manuSyanAM AyuSyane kAraNe jIva manuSyaleAkamAM utpanna thAya che ane manuSyanuM jIvana bhAgave che. tiyacanAM AyuSyanAM kAraNe jIva tiya ca gatimAM utpanna thAya che ane tiya cattu jIvana bhAgave che. ahIM tiya ca zabdathI jaLacara, khecara ane bhUcara e tiyA~ ceA ja nahi paNa ekendriya, eindriya, taiindriya, caurindriya ane asa'nI 5'ce ndriya jIvA paNa samajavA, narakanAM AyuSyane kAraNe jIva narakamAM utpanna thAya che ane nArakInu jIvana bhAgave che. deva, manuSya ane tiya`cane peAtAnuM jIvana priya hAya che, tethI e traNe prakAranuM AyuSya zubha samajavu. nArakInA jIvA macchune vAMche che, mATe tenuM AyuSya azubha samajavuM. tame kaheze ke ema tA manuSyamAM paNa ghaNA maraNane icche che teA e AyuSyane azubha kema na samajavu ?' paNa manuSyamAM maraNune icchanArA bahu ja thADA hAya che ane te paNa du:khI dazAmAM, duHkhano nAza thatAM ane sukhanA samaya AvatAM e vicAra paNa palaTAi jAya che, eTale temane jIvana ati priya che. nArakI jIvAne te jIvavuM ja gamatuM nathI.
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ 458 AtmatatvavicAra mata mAganAra kaThiyArAnI vAta eka kaThiyAro hato. te Akho divasa mahenata-majUrI karIne lAkaDA bhegA karato ane bajAramAM vecato, tyAre mAMDa mAMDa tenuM peTa bharAtuM. tenI pAse koI jAtanI milakta na hatI. paheravA mATe pUratAM vastra paNa na hatA. eka kapaDAnI laMgoTI vALa ane pitAnuM kAma calAvate. te gAma bahAra eka phUTIphUTI jhUMpaDImAM rahete. anukrame te eMzI varSa thayA, tyAre zarIre azakta banI gayo ane tenAthI kaMI paNa kAmakAja thaI zake evI sthiti rahI nahi. tyAre e jaMgalamAM Ubho rahIne bhagavAna pAse mata mAgavA lAgyA, he bhagavan! have te motane mokalo te sAruM." A jaMgalamAM AMbalInuM eka jhADa hatuM temAM eka bhUta rahetuM hatuM. bhUtane ApaNe vyaMtara jAtine deva mAnIe chIe. e devanuM jIvana manuSya karatAM ghaNuM sukhI hoya che, koI jAtanI upAdhi hotI nathI. vyaMtaronA upabhoga mATe suMdara devIe hoya che ane teo ochAmAM ochuM daza hajAra varSanuM AyuSya bhogave che. bhUte kaThiyArAnI mAMgaNI sAMbhaLI, eTale tene parIkSA karavAnuM mana thayuM. e te vaikiya zarIravALuM eTale kSaNamAtramAM dhAryuM rUpa karI zake, teNe pizAcanuM bihAmaNuM rUpa dhAraNa karyuM ane "khAuM khAuM" karatuM sAme AvyuM. ene jotAM ja kaThiyAro khUba gabharAI gayo, chatAM hatI teTalI hiMmata ekaThI karIne tene pUchayuM ke tame koNa cho?"
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ AThakamAM 4pa9 pizAce javAba Apyo ke "thoDIvAra pahelAM tuM jenI mAgaNI karatA hatA, te huM mata chuM. bhagavAne mane mokalyuM che.' A te bhAre thaI ! mata ATaluM jhaDapathI ane AvI rIte AvI pahoMcaze enI te kalpanA paNa na hatI. have zuM karavuM ! game tema paNa tene atyAre maravuM na hatuM, eTale teNe buddhi laDAvIne javAba Ape ke AsapAsa kyAMya paNa meM A lAkaDAne bhAra uMcakAvanAra koIne je nahi. paraMtu mane khabara hatI ke mota badhe hoya che, eTale meM bhagavAna pAse mata mAgyuM ke jethI te AvIne mane lAkaDAne bhAro ucakAve." | bhUta badhI vAta samajI gayuM. tene to mAtra parIkSA ja karavI hatI, eTale bhAre hacakAvIne te potAne raste paDayuM. Ama duHkhamAM paNa mANasane mata gamatuM nathI. AyuSya be prakAranuM che : (1) sepakrama ane (2) nirupakama. temAM zastra, viSa, agni tathA bIjA akasmAtane kAraNe jenI kAlamaryAdA hIna thaI jAya te sopakama ane hIna na thaI zake te nirupakema samajavuM. tiya"ca ane manuSya sepakama AyuSyavALA hoya che, paraMtu temAM keTaloka apavAda che. asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiyaca, yugalika manu, carama zarIrI eTale jene e ja bhavamAM mokSe javAnuM che te tathA zalAkA puruSa eTale tIrthakara, cakavartI, baladeva, vAsudeva ane prativAsudeva e nirupakama AyuSyavALA hoya che.
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatattvavicAra AtmA cAre prakAranuM AyuSya zI rIte khAMdhe ? te paNu tamane jaNAvIzuM. je AtmAne mahAraza ane mahA-pazmiDhamAM tIvra Asakti hAya, parigraha rAkhe ane raudrapariNAmI hAya te narakanuM AyuSya bAMdhe, khIjA prANIone duHkha ApavAnI kaSAyayukta pravRtti e AraMbha kahevAya ane bheAga-upaleAganI vastunA saMgrahanI kaSAyayukta pravRtti e parigraha kahevAya. Aje AraMbha ane parigraha baMnenI vRtti jora pakaDI rahI che, e zuM sUcave che ? je AtmA mAyAnu' sevana kare te tiya canuM AyuSya Adhe. mAyA eTale chaLa-prapaMca, dagA, TakA, kuTilatA, dasa ke sthA. 460 je AtmA apAra'bhI, alpaparigrahI svAbhAvika rIte Rju ane mRdu svabhAvavALA hoya te manuSyanuM AyuSya madhe. apAra bhI eTale echI hisrA karanArA svAbhAvika rIte Rju ane mRdusvabhAvavALA eTale saraLatA ane dayAnA pariNAma rAkhanAre. je AtmA sarAgasayama ke sayamAsayama pALe, kAma jiMza kare, khalatapa kare te devanu AyuSya bAMdhe sapUNu kaSAya chUTyA pahelAnuM' cAritra te sAgathama a'zataH cirati eTale dezivati ke sayamAnnayama, IcchA vinAnA tyAgane lIdhe kamanirjarA te akAmanirdeza ane ajJAna sahita karAtuM tapa te khAlatapa. AnA atha e thaye ke vrataniyama ane tapa-japa bhale vagara samajye kare te paNa devatAnuM AyuSya bAMdhe,
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ kramAM jA nAmama je kramane lIdhe AtmA bhUtapaNAne pAme ane zubha azubha zarIrAdi dhAraNa kare tene nAmakrama kahevAya. A krama citArA jevuM che. citArI jema judI judI jAtanAM citrAnuM nirmANa kare che, tema nAmakrama paNa AtmAne dhAraNa karavAnAM sArAM-narasAM rUpa, raMga, avayava, yaza, apayaza, saubhAgya, durbhAgya vagerenuM nirmANa kare che. nAmakramanI uttaprakRti 42 cheH 14, pi'DaprakRti, 8 pratyeka prakRti, 10 sthAvaragdarzaka ane 10 trasadazaka temAM pi'prakRtinA peTA bheda 95 che, tenI sAthe pratyeka prakRtinA 8. sthAvara dazakanA 10 ane zakrAkanA 10 bheda ane 10 dhana meLavatAM nAmakramanI kula uttaprakRti 103 thAya che. keTalAka kahe che ke vastunA bhedAnubedaine amane kaTALA Ave che. emAM amAru' magaja kAma karatuM nathI. vAta sIdhI ane sAdI haiAya te jhaTa grahaNa thaI zake. paraMtu Ama kahevuM vaigya nathI. mAtra 8 varSa' kahIe. tA badhA vyavahAra cAle kharA ? tenA mAsa, mAsanA pakSa ane pakSanI tithie vagere bhedAnubeda karavAmAM Ave che, te ja badhA vyavahAra saralatAthI cAle che. tattvajJAnamAM paNa tema ja kramajavuM, vastunuM svarUpa barAbara samajAya teTalA mATe ja tenA bhedAnubheda karavAmAM Ave che. jo temAM rasa hoya te e bhedAtubheda grahaNa karatAM kaTALA nahi, paNa Anada Ave. mULa vAta rasanI che. te marAmara dAkhavA tA A bheDhA hastAmala kavartI spaSTa samajAI jaze. 2
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatatvavicAra jemAM be, traNa ke tethI vadhu prakRti sAthe hoya te piMDa prakRti kahevAya. tenA cauda prakAro cheH (1) gati, (2) jAti, (3) zarIra, (4) upAMga, (5) baMdhana, (6) saMghAta, (9) saMhanana, (8) saMsthAna, (9) varNa, (10) rasa, (11) gaMdha, (12) sparza, (13) AnupUrvI ane (14) vihAgati. gati zabdane sAmAnya artha che ja, paNa ahIM eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM javAnI kriyAne mATe te khAsa vaparAcelo che. dAkhalA tarIke jyAre koI AmAM manuSyabhavanuM AyuSya pUrNa karIne devatAnA bhavamAM javA mATe prasthAna kara che, te kSaNathI laIne te jyAM sudhI devanA bhAvamAM rahe che, tyAM sudhI devagati kahevAya che. bIjI gatinuM paNa ema ja samajavuM. gati cAra cheH (1) nAraka, (2) tiyaca, (3) manuSya ane (4) deva zAstromAM paMcamagati evo zabda paNa jovAmAM Ave che, paraMtu e gatine mAtra kamarahita AtmAo ja prApta kare che, karmavALAo nahi. karmavALA AtmAo te A cAra gatimAM ja bhamatAM rahe che ane pitAnA karmonuM phaLa bhagave che. A cAra gatimAnI game te eka gatimAM utpanna karAvanArUM karma te gatinAmakarma. jAti pAMca che. (1) ekendriya, (2) bendriya, (3) teIndriya, (4) caurindriya ane (5) paMcendriya. A pAMca jAtimAMnI game te eka jAtimAM utpanna karAvanAruM karma te jAtinAmakama. saMsAranA sarva che A pAMca jAtimAM samAI jAya che.
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ AThamAM zarIra jIvane kriyA karavAnuM sAdhana che, tenA pAMca prakAro cheH (1) audArika, (2) kriya, (3) AhAraka, (4) tejasa ane (5) kAmaNa, tenuM varNana ame cothA vyAkhyAnamAM kareluM che. pAMca zarIramAMthI koI paNa zarIranI prApti karAve te zarIranAmakarma, upAMga che: (1) mastaka, be hAtha, be sAthaLa, udara, pITha ane hRdaya e ATha vagere aMgo kahevAya. AgaLa, nAka, AMkha, kAna, jIbha Adi upAMgo kahevAya tathA nakha, rekhA, vALa, rema, veDhA Adi aMge pAMge kahevAya. e pahelAM traNa zarIrane heya che, tethI uparanA traNa bheda mAnavAmAM AvyA audArika upAMga, vaikriya upAMga ane AhAraka upAMga. ahIM upAMga zabdathI aMga, upAMga ane aMgopAMga samajavAnAM che. baMdhana : pUrve bAMdhelAM ane navA baMdhAtAM audyArikAdi pudagalane saMbaMdha karanAra te baMdhananAmakarma kahevAya. tenA pAMca prakAre che. audArika baMdhana, vaikriya baMdhana, AhAraka baMdhana, tejasa baMdhana, ane kArya baMdhana. A karmanI sattAne AzrIne baMdhananA nava prakAre gaNAya che, te A rIte audArika, vikiya ane AhArakane potAnI sAthe tathA tejasa ane kAmaNa sAthe yuddha karatAM traNa traNa ema nava baMdhana thAyaH (1) audAridArika baMdhana, (2) audA. rikatajasa baMdhana, (3) dArikakAmaNa baMdhana, (4) kriya. vikriya baMdhana, (5) vikritijasa baMdhana, (6) kriyakAmaNa baMdhana, (7) AhAraka AhAraka baMdhana, (8) AhAraka tejasa
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 AtmatattavicAma madhana ane (9) AhArakakAmaNuM baMdhana. vaLI te traNane taijasa ane kAmaNu sAthe yukta karatA traNa kha'dhana thAya. (10) audArikataijasakAma Nu ma'dhana, (11) vaikriya taijasakAma Nu madhana ane (12) AhArakataijasakAmaNu adhana ane taijasra kAma jInA paraspara traNa maMdhananA vizeSa thAya, (13)tejasatejasa kha'dhana (14) taijasakAmaNu kha'dhana ane (15) kAma*Nu kAma zuM 'dhana. A rIte badhananA 15 prakArA thAya. ' ahI' evA prazna thaI zake che ke pAMca zarIranA dvikAdi sacege 26 bhAMgA thAya che, te teTalAM adhanA kema nahi? tenA zAstrakArAe uttara ApyA che ke audyArika, vaikriya ane AhAraka e traNa zarIrA paraspara viruddha heAvAthI tenA sa'adha thatA nathI; tethI para ja khadhana thAya che; tethI adhika thatAM nathI. ' saghAta : daMtALanI jema ghAsanA samUhane ekaThA kare; tema saghAtanAmAma audAkiAdi pudgaleAne ekaThA kare, tenA pAMca prakArA cheH (1) audvArikasaghAtanAmakrama', (2) vaikriya saghAtanAmakarma, (3) AhArakasa'ghAtanAmakrama', (4) tejasa - saghAtanAmakrama ane (5) kANusaMghAtanAmakama sahanana : eTale sayaNu, zarIranA bAMdhe, te cha prakAranA hoya che; vaRSabhanArAca Arki, sasthAna eTale AkRti, te paNa cha prakAranI hAya che; samacaturaAdiza * cha saMdhANu tathA cha sa`sthAnanI vigata mATe jue vyAkhyAna trIjuM, pAdane dha
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAmAM 45 vaNu : zarI, a'ga, urvAMga, 'gAMga vagerenA vadhuna kAraNa vadhunAmakrama che. vadhu pAMca prakAranA che. (1) kuSNava ( kALA raMga) kAjala jevA. (2) nIlavaNuM ( lIlA ra'ga ) pApaTanI pAMkha jevA. (3) raktavaNa (zatA ra'ga) majITha jevA. (4) pIta vaNa (pILeA ra'ga) haLadara jevA ane (5) zveta. vaNuM (dhoLA raMga) zakha, dUdha vagera jevA. rasa : zarIra vagerenA rasattu' kANu sranAmakrama che. zya pAMca prakAranA che. (1) tiktarasa (kaDavA) lIkhaDA vA. (2) kaTurasa (tIkhA) sUTha-mari jevA. (3) kaSAyarasa (tA) triphaLA vagere jevA. (4) Amla (khATA) AkhalI vagera jevA. (5) madhura (mIThA) sAkara vagere jevA. sa'skRta bhASAmAM tiktanA atha kaDavA ane kaTunA artha tIkhA thAya che. e vAta barAbara lakSamAM rAkhavI. gadha : zarIra vagerenAM gadhanuM kAraNu gaMdhanAmakrama che. gaMdha e prakAranA che. (1) sugadha-kastUrI vagere jevA. (2) du''dha-lasaNa vagere jevA. sparza : zarIra vagerenA sparzanuM kAraNa speza nAmakrama che. sparza maTha che. (1) bhAre, leAhAdi jevA. (2) halakA AkaDAnA rU vagere jevA. (3) mRdu mAkhaNa jevA. (4) khara * za-karavata jevA. (5) zIta-kharaph jevA. (6) uSNuagni jeve. (7) snigdha (cIkaLeA)-talAdi jevA ane (8) rukSa (lUkhA) bhasma vagere jevA AnupUrvI : jIva deha cheADyA pachI bAMdhelI gati anusAra 30
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ t bhAmatavicAra navI gatimAM vakra gatie paheoMce tene A gatimAM paheoMcADanAru je krama' te AnupUrvI, nAmakrama. A krama baLadanI nAtha jevuM che. jema nAthane pakaDIne baLadane yArela sthaLe laI javAya che tema A krama jIvanI sAthe rahIne tene dhArelAM sthaLe laI jAya che. tenA cAra prakAro che. (1) devAnupUrvI, (2) manuSyAtupUrvI, (3) tiya``cAnupUrvI ane (4) nakApUryAM. vihAyAgati : jIvanI gamanAgamana pravRttimAM niyAmaka thanAru' je krama te vihAcaiAgati nAmakama. tenA be prakAro che, zubha vihAgati ane azubha vihAyagati. huMsa ane hAthInI gati zubha gaNAya che ane UTa zasabhatIDa tathA kAgaDAnI gati azubha gaNAya che. AgaLa gati nAmanI eka peTA prakRti AvelI che. tenAthI bhinnatA darzAvavA mATe ahIM vihAyAgati evA zabdaprayAga karelA che. vihAyAgati eTale AkAzamAM thatI gamanakriyA. A rIte 14 pi'DaprakRtinI 65 peTA prakRti thaI.+ + pAkane barAbara khyAlamAM rahe te mATe tenI tAlikA nIce ApI che:1 gati ra jAti 3 zarIra 4 upAMga 5 budhana 4 5 5 3 5 5 huM saMdhAta 7 sahuna $ 8 saMsthAna 9 va 10 sa 11 gadha 12 spa 13 AnupUrvI 14 vihAyeAgati ---- kula 65 5 5 ra 4 ra
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAThaka je prakRti ekalI heya paNa piMDarUpa na hoya te pratyeka prakRti kahevAya. tenA ATha prakAro cheH (1) agurulaghu (2) upaghAta, (3) parAghAta, (4) Atapa, (5) udyota, (6) zvAse. chuvAsa, (7) nirmANa ane (8) tIrthakara. agurulaghunAmakarma : A karmanA udayathI jIvane ati bhAra paNa nahi ane ati halakuM paNa nahi, evuM sama zarIra prApta thAya. upaghAtanAmakarma : A karmanA udayathI jIva cora. dAMta, raselI, vadhAre AMgaLAM, eAchAM AgaLa vagerethI upaghAta pAme, duHkha pAme. parAghAtanAma kama : A karmanA udayathI jIva pitAnI hAjarI athavA vacanabala vaDe bIjA para potAno prabhAva pADI zake che. ApanA makama : A karmanA udayathI jIvanuM zarIra tApayukta hoya. sUryanAM vimAnamAM pRthvIkAyanA jIve che, temanuM zarIra zItaLa hovA chatAM dUrathI te bIjAne tApa kare che. temane A AtapanAmakarmane udaya jANa. temanA sivAya bIjA jIvone AtapanAmakarmane udaya hoto nathI. ahIM koI prazna kare ke "agnimAM rahelA ane Atapa nAmakarmano udaya hoya ke nahi ? tene uttara e che ke temane AtapanAmakarmane udaya hete nathI, uNapane ane rAtA varNane udaya hoya che." udyotanAmakarma A karmanA udayathI jIvanuM zarIra
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmataravaviyA agNa prakAzarUpa udyota kare. jyotiSInA vimAnanA jIvo A prakAranA hoya che. vaLI khadyota eTale AgiyA ane keTalIka vanaspati vagerenA che paNa A prakAranA hoya che. yati ane devanAM uttarakriya zarIramAM paNa udyotanAmakarmane udaya hoya che. zvAsozvAsanAmakarma : A karmanA udayathI jIvane zvAsa chuvAsa (UMco zvAsa ane nIce zvAsa ) levAnI labdhi prApta thAya che. nimaNunAmakarma : A karmanA udayathI jIva aMgopAMganuM nirmANa kare che. tIrthakara nAmakarma A karmanA udayathI chava traNe bhuvanane pUjanIya thAya che, tathA trIza atizaya, pAMtrIza guNavALI vANI tathA aSTa mahApratihAryathI yukta bane che. tIrthaMkaranAma kamane udaya kevalajJAna pAme tyAre thAya, paNa pahelAM na thAya. sthAvaradazaka ane trasadazaka e be pratipakSI che. eTale tene vicAra sAthe karIzuM. te vinA e barAbara samajAze nahi. sthAvaranAmakarmathI zarU thatI 10 prakRtie te sthAvaradazaka ane vyasanAmakarmathI zarU thatI 10 prakRtie te vasadazaka. baMnenI kula 20 prakRtie thAya. sthAvaranAmakarmathI jIvane sthAvarapaNuM prApta thAya. te eka sthAnethI bIjA sthAne gamanAgamana karI zake nahi. vasanAmakarmathI jIvane trAsapaNuM prApta thAya. te eka sthAnethI bIjAM sthAne gamanAgamana karI zake. pRthvIkAya, apakAya, teukAya
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAkamAM 49 vAukAya ane vanaspatikAyanA jIvA sthAvara che, eindriya ane tenI AgaLanA jIvA trasa che. sUkSmanAmakarmathI jIvane ati sUkSma zarIra prApta thAya ke je kAI paNa IndriyathI jANI na zakAya ane khAdI nAmakramathI jIvane mAdara zarIra prApta thAya ke je indriya vaDe jANI zakAya. aparyAptanAmakrama thI jIva pAtAne prApta karavA cAgya paryApta pUrI karI zake nahi. paryAptanAmakamathI jIva peAtAne prApta karavA ceAgya paryApti pUrI zake. paryApti 6 che, tenA paricaya AgaLa AvI gayeleA che, kAipaNa jIva AhAraparyApti zarIraparyApti ane indriyaparyApta e traNa tA pUrNa kare ja, jyAre tenI AgaLanI paryAptimAM bhajanA hoya che. tethI ja jIvanA paryAptA ane aparyAptA evA e bheDhA paDe che. sAdhAraNanAmakama thI ana ta jIvAtu. eka sAdhAraNa zarIra hAya ane pratyekanAmakamathI dareka jIvane potAnuM svataMtra zarIra hAya. asthiranAmakama thI peAtAnAM sthAne rahelAM avayavA asthira hAya, jema ke jIbha, AMgaLAM, hAtha, paga vagere ane sthiranAmakramathI peAtAnAM sthAne rahelAM avayava sthira hAya, jema ke dAMta, hADakAM vagere. azubha nAmakamathI nAbhi nIcenu zarIra aprazasta hAya eTale ke tenA sparzathI khIjAne aprIti thAya ane zubhanAmakramathI nAbhi uparanuM zarIra prazasta hAya, eTale ke tenA sparzathI bIjAne prIti thAya.
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7Tha AtmatatvavicAra durasvaranAmakarmathI savAra karkaza ane arucikara hoya ane susvaranAmakarmathI svara madhura ane sukhadAyI heya. durbhAganAmakarmathI chava sahune aLakhAmaNo lAge ane subhaganAmakarmathI sahune vahAluM lAge. anAdeyanAmakarmathI jIvanAM vacana bIjA vaDe mAnya na thAya ane AyanAmakarmathI jIvanuM vacana bIjA vaDe mAnya thAya. ayazakIrtinAmakarmathI chava game teTaluM kAma karavA chatAM yaza ke kIrti pAme nahi ane yazaH kIrtinAmakarmathI jIva thoDuM kAma karavA chatAM yazaH ke kIrti pAme. ahIM yaza zabdathI amaryAdita kSetramAM prApta thayelI khyAti samajavAnI che. nAmakarmanA zubha azubha evA be sAmAnya bhAgo che. temAM zumanAmakarmathI badhI vastuo zubha maLe ane azubhanAmakarmathI azubha maLe. je cha mana, vacana, kAyAnI pravRttimAM ekasUtratA jALavatA nathI tathA dAMbhika pravRitta kare che, tene azubhanAmakarma baMdhAya che ane tethI viruddha pravRtti karanArane zubhanAmakarma baMdhAya che. darzanazuddhi, vinayasaMpannatA Adi vIza sthAnakomAMthI eka be ke vadhAre sthAnikone parzanAra tIrthaMkaranAmakarma bAMdhe che. jenA lIdhe jIvane UMcA-nIcApaNuM prApta thAya te gotrakama kahevAya. tenA be prakAre che. (1) uccagotra ane (2) nIcagotra, temAM khyAtivALA kuLavAna kuLamAM janma apAve te
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ AThakamAM 471 uccageAtra kahevAya ane akhyAta ke niMdya kuLamAM janma apAve te nIcageAtra kahevAya. svani'dA, paraprazasrA, bIjAnA srarguNeAnu' udbhAvana ane DhASAnu' AcchAdana, temaja vinaya ane namratA vaDe tathA madarahita paThana-pAThananI pravRtti vaDe jIva uccageAtra khAMdhe che ane parina'dA, Atmapraza'sA, peAtAnA guNeAnu' udbhAvana ane DhASAnuM AcchAdana ane madya vagerethI nIcageAtra khAMdhe che. peAtAnI bhulA jovI ane AtmAne Thapako ApavA e niMdA ane khIjAtu ghasAtuM khelavuM, vAMkuM khelavuM te parinaDhA. bIjAnA sArA guNeAnI prazaMsA karavI te paraprazaMsA ane peAtAnI vaDAi pAte karavI te AtmaprazaMsA. khIjAnA saguNAne prakAzavA, e mANasa beThA hAya tyAM kahI batAvavA, e sadguNAnuM uddbhAvana ane bIjAnA durguNuMAne prakAzavA, e mANasa beThA haiAya tyAM kahI batAvavA, e asadguNeAnu udbhAvana. kAinA durguNa DhAMkavA, ema DhAMkavI e asadguNNAnuM AcchAdana ane kAInA guNu DhAMkavA, guNanI vAta Ave tyAM paDado pADavA te sadguNeAnu... AcchAdana. aMtarAyaka je kramane lIdhe AtmAnI labdhi (zakti) mAM aMtarAya paDe, vighna Ave te aMtarAyakrama kahevAya. tenI uttarapakRti pAMca cheH (1) dAnAMtarAya, (2) lAAMtarAya, (3) bhAgAMtarAya, (4) upabheAgatarAya ane (5) vIryA'tarAya. ApaNe koinI pAse kaIka levA gayA. ApanAra sucegya
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ jiheze. AtmatatvavicAra che, ene ApavAnuM mana che, ApavAnI sAmagrI mejUda che. chatAM ApavAno utsAha thato nathI. tyAM ApanAra mATe dAnAMtazaya ane lenAra mATe lAbhAMtarAya che. je lAbhAMtarAya tUTa hoya te lAbha thAya, nahi te thAya nahi. rAjane roja navI vastu bhegavavAmAM Ave to bhoga ane ekanI eka vastu bhagavAya te upaga. suMdara majAnAM pakavAna taiyAra che, thALI pATalA maMDAyA che, tame jamavA bese cho, badhuM pIrasAI gayuM che, tame hAthamAM kaLiye le che, evAmAM pittaprakopa thAya che ke jhADAnI hAjata thAya che ane khAvAnuM khAvAnI jagAe rahI jAya che. e tamArAthI khavAtuM nathI, e bhegAMtarAya. tame vivAhita thayA che, patnI sAthe bhega bhogavavAnI tAlAvelI hoya, evAmAM patine TI. bI. ne rAga thAya, DokaTara havAphera karavAnuM kahe, strIsahavAsanI baMdhI pharamAve ane tame lagnanuM sukha bhogavI zake nahi. A rIte upabhegamAM aMtarAya lAvanAra te upabhegAMtarAya. kaIka kaheze ke AvuM pApanuM sAdhana na maLe, temAM aMtarAya Ave te ApaNe pApathI bacI jaIe, paNa ema kahevuM barAbara nathI, kAraNa ke tyAM bhega-upabhoganI icachA che chatAM te bhogavI zakatA nathI, eTale duHkha thAya che. je tame samajIne bhega-upaga na karo to pApathI bacI zake ane tamArA AtmAne sukha zAMtino anubhava thAya. mANasa yuvAna che, jeItuM khAvAnuM-pIvAnuM maLe che,
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ AThakame 477 kasarata kare che, mahenata kare che, chatAM zakti AvatI nathI, tenuM kAraNa vIryaMtarAya che, vrata-niyamo savIkAravAmAM, temaja tyAgavRtti keLavavAmAM je utsAha pragaTa joIe, te na pragaTavAnuM kAraNuM paNa vIyatarAya che. jinapUjAno niSedha, hiMsA, asatya, cerImaithuna, parigraha zarijana vageremAM tatparatA, mokSamArgamAM doSa batAvI vidma nAkhavuM, sAdhuone bhAta-pANI, upAzraya-upakaraNa auSadha vagera ApavAno niSedha kare, bIjA jIvonA dAna-lAbha-bhogaupagamAM aMtarAya kara, maMtrAdikanA prayogathI bIjAnuM vIrya haNavuM, chedana-bhedanAdithI bIjAnI iMdriyonI zaktine nAza kara vagere kAraNethI aMtarAyakarma baMdhAya che. A rIte ATha karmonI uttaraprakRti 158 thaI. tene tALa ahIM meLavI laIe. jJAnAvaraNIya karmanI uttaraprakRti darzanAvaraNIya e vedanIya mohanIya AyuSya nAma 103 getra aMtarAya kula 158 ATha karmamAMthI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNaya, mohanIya
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ 474 AtmataravavicAra ane aMtarAya e cAra karmI ghAtI kahevAya che, kAraNa ke AtmAnA mULa guNe jJAna darzana, kSAyika samyakatva tathA cAritra ane vIryane vAta kare che. bAkInA cAra karmo vedanIya, AyuSya nAma ene gAtra aghAtI kahevAya che, kAraNa ke te AtmAnA mULa guNane ghAta karatA nathI. AtmAnI kharI laDAI ghAtI karmo sAthe ja che. ghAtIkarmo dUra thAya, eTale kevalajJAna ane kevaladarzana prakaTe tathA te AtmA avazya mokSe jAya. bAkInA cAra karmone aMta samaye nAza thAya ja. kama saMbaMdhI hajI ghaNuM kahevAnuM che, te avasare kahevAze.
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii, ' ka' : 666bababajAja vyAkhyAna trevIsamuM adhyavasAye mahAnubhAve ! karmanA viSayamAM ApaNe AgaLa vadhI rahyA chIe ane tenI paribhASAthI kramazaH paricita thaI rahyA chIe. Aje kama sAhityamAM vAraMvAra vaparAtA adhyavasAya zabdathI tamane paricita karavA che. adhyavasAyane artha kaI sAhityakArane pUchIe ke adhyavasAyano artha zuM ? to te tarata ja kaheze ke " prayatna, mahenata ke utsAha." paraMtu A ja prazna koI dArzanikane pUchIe te tene uttara juda maLaze. naiyAyika kaheze ke adhyavasAyane artha nizcaya che, vedAMtI kaheze ke adhyavasAyano artha buddhidharma che ane sAMkhya matavALAo kaheze ke adhyavasAyano artha vRtti ke jJAna che. paraMtu ApaNe jene te AtmAnA parikAmane sUcavavA mATe ja teno upayoga karIe chIe. adhyavasAya eTale AtmAnA pariNAma. adhyavasAyanI mahattA vicAra, lAgaNI, IcchA e badhuM AtmAnA pariNAma para avalaMbe che, eTale adhyavasAyanuM sthAna jIvanaghaDataramAM bahu
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ 476 AtmatattvavicAra mATu' che. jo adhyavasAya zubha hoya teA jIvana uttama prakAre ghaDAya ane azubha hoya te kharAbI thavAmAM kaMI bAkI rahe nahi. adhyavasAyAthI ja caDavAnuM' che ane adhya vasAceAthI ja paDavAnuM che, e vAta tamArAM manamAM kharAkhara hasavI joie. prasannacaMdra rAjarSinI kathA sAMbhaLeA, eTale tamane A vAtanI pUrI pratIti thaze. prasannacaMdra rAjarSinI kathA eka vAra tribhuvanatAraka jagadya carama tIrthaMkara zrI mahAvIra prabhu rAjagRhI nagarInI bahAra udyAnamAM samavasaryAM. temanI sAthe tapasvI, jJAnI ane dhyAnI munivarAnA mATeA samudAya hatA. temAM prasannacaMdra nAmanA rAjarSi dhyAnanA abhyAsI hatA. teeA mATA bhAge peAtAnA samaya dhyAnamAM ja vyatIta karatA hatA. temaNe udyAnanA eka cheDe dhyAna lagAvyuM, temAM eka page UbhA rahyA, ane hAtha UMcA rAkhyA ane STi sUryanI sAme sthApana karI. AgaLa AvAM ugra dhyAnAnA Azraya ghaNA levAtA, Aje e pravRtti maMda che, vadhAre spaSTa kahIe te ati ma' che. zreNika rAjAne udyAnapAlaka dvArA samAcAra maLyA sarva jJa ane sava darzI evA zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmI nagara bahAra udyAnamAM samavasaryAM che, eTale temaNe peAtAnA putraparivAra sAthe darzane javAnI taiyArI karI. deva ke gurunAM darzane javuM hoya teA hRdayamAM ullAsa dhAraNa karavA joie ane vastrAla kAra paNu rUDI rIte paheravAM joIe. gRhasthAnA
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ khamavasAyA 477 A AcAra che. je rAjA hoya to e pUza ThAThathI jAya, jethI bIjA AtmAone paNa darzananI bhAvanA jAge. zreNika rAjA moTI savArI kADhIne prabhunA darzane cAlyA. temAM aneka hAthI hatA, aneka gheDA hatA, 2tha ane pAyaLane pAra na hato. A savArInA mokhare be sipAIo cAlatA hatA. temAM ekanuM nAma sumukha hatuM ane bIjAnuM nAma durmukha hatuM. temaNe udyAnanA cheDe dhyAna dharI rahelA prasannacaMdra rAjarSine jeyA, eTale sumukha belya : "joyA A munivara ? temaNe kevuM ugra dhyAna dharyuM che? AvuM dhyAna te koIka ja ghara, eTale huM temane vAraMvAra dhanyavAda ApuM chuM." A zabdo sAMbhaLI durmukhe kahyuM: "hA, jeyA e munivara! emane huM barAbara oLakhuM chuM. e che pitanapuranA rAjA prasannacaMdra. emaNe potAnA dUdha pItAM bALaka para rAjayane bhAra nAkhI A rasto lIdho che, paNa pAchaLa hAlata kevI thaI che, tenI emane zI khabara ! emaNe je maMtrIone rAjyane kArabhAra seMgyo hato, temanI dAnata bagaDI che ane teo rAjya hastagata karavA aneka prakAranA kAvatarAM karI rahyA che. emanAM aMtaHpuranI badhI rANIo Aja kAraNe nAsI chUTI che ane bALarAjA temanA kabaje paDyo che, eTale bicArAnuM AjakAlamAM kAsaLa kADhI nAkhaze ! je pitA potAnA putranAM hitamAM bedarakAra rahe, tene huM adharmI, pApI samajuM chuM ane tene seMkaDo vAra dhikkAruM chuM." nI tapuranI kabaje ja pi
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ 478 AtmatatvavicAra A rIte vAta karatA teo tyAMthI pasAra thaI gayA, thoDIvAra zreNika rAjA tyAM AvyA ane temaNe dhyAnamagna munivarane vaMdana karyuM. pachI teo prabhu mahAvIranI samIpe pahocI temanI dharmadezanA sAMbhaLavA lAgyA. tyAM avasara joIne temaNe pUchayuM ke "he prabho ! meM 22tAmAM dhyAnamagna prasannacaMdra rAjavine vAMdyA. teo e sthitimAM kadI kAladharma pAmyA hatA te kaI gatie jAta? prabhue kahyuM "sAtamI narakamAM." kSaNavAra pachI temaNe pharI prazna karyo. "he prabho ! prasanna caMdra rAjarSi kadI hamaNAM kAladharma pAme te kaI gatimAM jAya ?' prabhue kahyuM: "te sarvArthasiddha vimAnamAM devapaNe utpanna thAya." ane kSaNa pachI te tyAM duMdubhi vAgavA lAgI ane jayanAda thavA lAgyA, eTale zreNika rAjAe pUchayuM: "he prabho ! A duMdubhi zenI vAgI? ane jayanAda zeno thAya che ? prabhue kahyuM : he rAjan ! prasannacaMdra zASine kevaLajJAna thayuM, tethI deva duMdubhi vagADe che ane jayanAda kare che. prabhu mahAvIre kahyuM: "rAjan ! tuM ahIM vaMdana karavAne AvI rahyo hato, tyAre tArI savArInA mokhare cAlanArA be sipAIoe prasannacaMdra rAjarSi viSe arasaparasa vAta karI, ane te temanA sAMbhaLavAmAM AvI, eTale teo dhyAna cUkyA. * vijaya, vaijayaMta, jayaMta, aparAjita ane sarvArthasiddha e pAMkha vimAno sahuthI UMce AvelAM che. te savathI zreSTha hovAne ladhe anuttara kahevAya che.
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyavasAyI 479 vakhate temane evA vicAra AvyA ke jemanA me' Aja sudhI sudara satkAra karyAM. jemanA para pUrA vizvAsa rAkhyA teja AvA bevaphA nIvaDyA? zuM te mAza khALakuMvane mArI nAMkhaze ? nA, nA, huM tema thavA nahi ja dauM. huM... e duSTonI sAna jarUra ThekANe lAvI daIza AvA vicAra karatAM temA krodhAyamAna thayA ane e krodha vadhatA ja gayA. ema karatAM te peAtAnuM sAmAyikravrata cUkI gayA ane e maMtrI jANe pAtAnI sAme khaDA hoya ane laDAI karavA lAgyA hAya evA khyAla temane pedA thayA, eTale tee enI sAthe laDavA mATe taiyAra thayA. te eka pachI eka zastro temanI sAme phekavA lAgyA ane tenA joradAra sAmanA karavA lAgyA ema karatAM temanI pAsenAM badhAM zo chUTI gayAM ane sAmanA karanArA paNu khatma thayA, paraMtu eka sAmanA karanAra bAkI rahyo, tyAre temaNe vicAra karSI ke " mAruM mastakanA mugaTa phUMkIne huM tenA nAza karu.' Ama vicArI te atyaMta koSAyamAna thayA, te ja vakhate huM zreNika! te emane praNAma karyA hatA, eTale tAza prathama praznanA uttara me' ema ApyA ke te sAtamI narake jAya.' < < tyAra pachI temaNe jevA mastaka para hAtha mUkI ke muDeluM (lAca kareluM) mastaka yAda AvyuM ane temanA krodha utarI gayA. te vicAravA lAgyA ke ma tA jIvanabhara sAmAyikanuM vrata (cAritra) lIdhu che ane mana, vacana, kAyAthI kAI paNa jIvanI hihaMsA na karavAnI pratijJA grahaNa karI che ane A zuM karyuM...! kharekhara! huM. dhama dhyAna cUkI gayA ane
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka AtmatattvavicAra rodra myAnamAM caDI gayA! jyAM satra jIvA pratye maitrI bhAva zakhavAnA che, tyAM putra pratye zaga kevA ane matrIe pratye dveSa davA hA! hA! mArAM A duSTa kRtyane dhikkAra che. huM e duSkRtyanI niMdA karu chuM, goM karuM' chuM ane e duSTa adhyavasAyamAMthI mArA AtmAne pAchA kheMcI la' che'.' huM rAjan! jyAre te Ave! vicAra karI rahyA hatA, tyAre te' khIjo prazna karyo, eTale meM kahyuM ke, 'te sarvArtha siddha vimAnamAM devapaNe utpanna thAya.' pachI paNa emanA adhyavasAyAnI zuddhi cAlu ja rahI ane te uttarAttara mAgaLa vadhatA sapakezreNi para ArUDha thayA. tyAM temanAM cAre ghAtImAMnA nAza thayA ane temane kevaLajJAna utpanna thayuM.? prabhu pAsethI AvA uttara sAMbhaLatAM zreNika mahArAjanA mananuM samAdhAna thayuM. AtmA zubha avyavasAye thI caDe che ane azubha adhyavasAyathI paDe che, e A kathAnA mukhya Adha che. uparAMta temAMthI nIcenI khAkhatA paNa tarI Ave che: (1) AtmAnA adhyavasAya badhA vakhata eka sarakhA rahetA nathI, paNa te badalAyA kare che. (2) AtmA zubha adhyavasAyamAMthI azruma adhyavasAyamAM ane azubhra adhyavasAyamAMthI zubha adhyavasAyamAM AvI jAya che. (3) adhyavasAcA badalAvAmAM nimitto kAma kare che. je kharAba nimitta maLI jAya te azubha adhyavasAye zarU thAya che ane sAru' nimitta maLI jAya te| zubha adhyavasAye zarU thAya che.
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ khamAsAmAM ayavasAyanI sayA, AtmAnA adhyavasAya badalAyA kare che ane navA navA adhyavasAyo utpanna thAya che, eTale adhyavasAyonI saMkhyA ghaNI moTI che. jema AkAzanA tArA ane pRthvIpaTa paranAM ratInA kaNe gaNI zakAtAM nathI tema athavasAyonI saMkhyA paNa gaNI zakAtI nathI. tAtparya ke ayavasAyanA sthAnaka asaMkhyAta che. AtmAnA athavasAyo badalAtA na hota ne badho vakhata eka sarakhA rahetA hatA te caDatI ke paDatIne anubhava thAta nahi, temaja karmanI sthitimAM je cidhya dekhAya che, te paNa dekhAta nahi. adhyavasAyo kene kahevAya. prazna-AtmA nigodamAM jaDaprAya: avasthAmAM hoya che, tyAre tene adhyavasAyo thatA haze kharA ? uttara-AtmA nigodamAM jaDaprAyaH avasthAmAM hoya che, tyAre paNa tene adhyavasAco hoya che. je adhyavasAya na hoya te tenAmAM ane jaDamAM phera ja zuM rahe? adhyavasAyanAM kAraNe te tenuM karmabaMdhana cAlu rahe che. ahIM prAsaMgika e paNa jaNAvI daIe ke jyAre nigoda avasthAmAM adhyavasAya hoya che, tyAre tenAthI caDiyAtI sthitimAM eTale pratyeka vanaspatikAya Adi ekendriya jIvamAM, beIndriya jIvomAM, teIdriya jIvamAM, cahAradriya jIvomAM ane paMcendriya jImAM paNa ayavasAya hAya e svAbhAvika che. mAtra vItarAga dazA 25
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ 482 AtmatattvavicAra pAmelA sarvajJa paramAtmAne sa'kalpa-vikalparUpa adhyavasAya hotA nathI. prazna-vanaspatine adhyavasAyA hAya che enuM kAMi pramANa kharUM' ? uttara-vanaspatine adhyavasAyA hoya che, ema ApaNAM zAstro kahe che ane te ja mATu' pramANa che. tamAre laukika pramANI joItAM hoya tA te paNa maLI zake ema che. kha'gALanA suprasiddha vaijJAnika jagadIzacaMdra ejhe prayAgAthI siddha karI ApyuM che ke vanaspatine paNa ApaNI mAphaka harSa, zAka, bhaya, ci'tA vagere lAgaNIo hAya che ane tenI temanAM jIvanavyavahAra para asara paDe che. lAgaNIe adhyavasAya vinA mUlave nahi, eTale vanaspatine paNa adhyavasAyA hoya che, e nakkI che. prazna-tiya cAne zubha adhyavasAya hAya kharA? uttara-hA. nimitta maLatAM tiya cAne paNa zubha adhyavasAya aMge che. zAstrAmAM tevA aneka dAkhalAo noMdhAyelA che. ahI' temAMnA eka dAkhaaA ApIzuM', deDakAne thayelA jIbha adhyavasAya. naMda maNiyAra prathama samakitI hatI, pachI niga"tha gurunAnA paricaya na rahetAM ane mithyAtvIenA sasaga vadhatAM mithyAtvI thayA. teNe vAvavA gaLAvavAmAM tathA leAkeAne annapANItu' dAna karavAmAM AtmAnA uddhAra mAnyA. bhUkhyAne anna
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ ayavasAya ApavuM. tarAne pANI pAvuM e puNyanuM kAma che, paNa AtmAne uddhAra kara hoya, AtmAne kamanI kuTila jaMjIromAMthI mukta karavo hoya te saMvara ane nirjarA eTale saMyama ane tapane mAga grahaNa karavo joIe, paNa A vastumAM tenI zraddhA rahI nahi. teNe pitAnI mAnyatA anusAra eka suMdara vAva banAvI ane tenI cAre bAju annachatra, ArAmagRha vagere banAvyAM. tene dhIme dhIme e vAva para Asakti thaI ane aMta samaye paNa tenuM mana e vAvamAM bharAI rahyuM. tethI maravuM bAda e ja vAvamAM te deDakArUpe utpanna thayA. e deDako pANInA mela vagerethI pitAnI AjIvikA kare che ane kAla nirgamana kare che. evAmAM teNe vAvamAM pANI bharavA AvanAra panihArIonA mukhethI sAMbhaLyuM ke "zramaNa bhagavAna mahAvIra najIkamAM padhAryA che ane temanAM darzana karavA hajAro mANase jaI rahyA che." A zabdo sAMbhaLatAM ja tenA manamAM e adhyavasAya utpanna thaye ke "meM AvuM nAma kayAMka sAMbhaLeluM che. tenA para vAraMvAra uhApoha karatAM tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM ane pote mahAvIra prabhu pAse vrate grahaNa karyA hatAM, temAM zithilatA AvI, vAva baMdhAvavAno mane ratha utpanna thayA ane tenI AsaktithI mArI A hAlata thaI, vagere bAbatene khyAla AvI gaye. AthI teNe e vicAra karyo ke "huM paNa mahAvI2. prabhunAM darzana karuM" deva-gurunAM darzana-samAgamane vicAra e zubha ayavasAya kahevAya. tenAthI prANIne zubha karmane baMdha thAya ane
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 mAtmatatvavicAra tenAM mULarUpe aneka zubha vastunI prApti thAya. have A deDakA ghaNA prayatne vAvamAMthI bahAra nIkaLyo ane ThekatA ThekatA prabhu mahAvIranI dizAmAM javA lAgyA. tyAM zreNika rAjAnI savArInA eka gheADAnA paga tenA para paDyo ane te ghaNA jakhmI thayA. tame krAi gADI ke mATaranI haDapheTamAM AvI gayA ha| ne tamArA hAtha ke paga cagadAI gayA hoya tA zu karaza? e mATaravALAne pakaDA, mArA ane peAlIsa cAkIe laI jAva tathA tenA para kATamAM kAma caDhAvI bhAre daMDa karAve, paraMtu A deDakAe tA gheADesvAra ke gheADA phrAI para krAya karyo nahi. te haLavethI bAjIe khasI gayA ne rastAnI eka bAju para paheAMcI vicAra karavA lAgyA ke 'hA! hA! huM. kevA hatabhAgI ke prabhu ATalA najIka hovA chatAM mane temanAM darzana thayAM nahi! have A lagna zarIra temanI pAse tA paheAMcI zakuM' tema nathI, mATe ahIMthI ja temane vadana karI lau, hai prabheA ! lavAbhava mane tamAruM ja zaraNa hato.' AvA zubha ayyavasAyamAM teNe deha cheADyo, eTale marIne te kamAMka nAmanA vaimAnika maharSika deva thayA. adhyavasAyAmAM parivatana. AtmA zula adhyavasAyamAMthI azubha adhyavasAyamAM ne azubha adhyavasAyamAMthI zubha adhyavasAyamAM AvI jAya che, ge vastu tA tame paNa anubhavI ja haze. tame ahI AvIne vyAkhyAna sAMbhaLeA che, tyAre tamane evA ayyavasAya thAya
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ ayyavasAya che ke have krodha kara nahi, abhimAna karavuM nahi, koI jAtanuM chaLakapaTa karavuM nahi, lobha bilakula rAkhavo nahi vagere, paraMtu ahIMthI bahAra gayA pachI ane vyavahAra ke vyApAramAM paDyA pachI e adhyavasAo rahe che kharA ? tyAM koI tamAruM apamAna kare ke gALa de to tarata laDavA taiyAra thAo cho ne sAmI be-cAra gALa copaDI de che. tamane keTalIka vAra zubha adhyavasAya thAya che, paNa te TakatA nathI ane tethI ja je AtmavikAsa ke Atmapragati thavI joIe te thatI nathI. tame koIvAra gussAmAM AvI gayA ho ane azubha adhyavasAyamAM paDI gayA che, paNa keI murabbI ke sajajana AvIne tamane be zabdo hitanA kahe, te zAMta thaI jAgo cho ane zubha adhyavasAyamAM AvI jAo cho. adhyavasAye badalavAmAM nimitte kAma kare che, e pas bhUlavA jevuM nathI. tame abhimAnamAM AvI gayA che ane bIjAne tuccha gaNatA che evAmAM bAhubalIjInI dhyAnastha mUrtinuM citra jovAmAM Ave to tamArA adhyavasAya tarata badalAI jAya ane "he jIva! tuM zuM karI rahyo che !" e prazna tamArA manamAM jarUra khaDe thAya. "bAhubali sarvasavano tyAga karIne dhyAnamAM UbhA rahyA, paNa abhimAnane zeDo aMza rahI javAthI kevaLajJAna na pAmyA. jyAre paramAtmA RSabhadeva savAmIe brAhmI ane suMdarIne mokalI. temaNe bAha. balIne samajAvyA, bAhubali mahAmunie abhimAna cheDayuM ane adhyavasAye parama zuddha thayA ke tarata ja kevalajJAna
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmaravavicAra pAmyA. te he jIva! tuM te abhimAnathI chakI gayA che, tAruM zuM thaze ? A adhyavasAya tamane thayA vinA rahe nahi, tIrtho, maMdira, upAzraye, jJAnabhaMDAro, sadagurusamAgama, utsava-maherA e badhAM adhyavasAyane zuddha karavAnI prabaLa nimitta che. tethI ja mahApuruSee tenI joradAra himAyata karI che, e tamAre bhUlavAnuM nathI.nimitte nabaLAM paDyAM ke azubha adhyavasAye tamArA para joradAra humalo karaze ane tamArA jIvananI bAjI bagADI nAkhaze. AtmAnA pariNAmo ke adhyavasAyanI zuddhi e ja bhAvadharma che ane bhagavAne tene dAna, zIla tathA tapa karatAM paNa uttama mAnya che, kAraNa ke bhAva na hoya to A kaMI kriyA zobhatI nathI ke pitAnuM vAstavika phaLa ApI zakatI nathI. hajAra rUpiyAnI AzA rAkhI hoya, tyAM daza maLe e vAstavika phaLa kahevAya nahi, te sthitibaMdhamAM adhyavasAye kAraNabhUta che. karmane pradezabaMdha ane prakRtibaMdha paDavAmAM cogabaLa kAraNabhUta che, tema karmane sthitibaMdha paDavAmAM adhyavasAya kAraNabhUta che. AtmA je adhyavasAyasthAne vatato hoya te pramANe karmanI sthitine baMdha paDe che, sthitinA prakAre sthiti arthAt kAlamaryAdA traNa prakAranI che: (1) jaghanya, (2) madhyama ane (3) utkRSTa. je sthiti TUMkAmAM TUMkI hoya tene jaghanya kahevAya; je sthiti lAMbAmAM lAMbI hoya tene
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ athathamAyA vac utkRSTa kahevAya; ane je sthiti e be vaccenI hoya te madhyama kahevAya, AThe |'nI sthiti. ahI. AThe kramanI sthiti keTalI hAya che? te tamane jaNAvIzuM, krama 1 jJAnAvaraNIya 2 dazanAvaraNIya 3 vedanIya 4 mAhanIya 5 AyuSya 6 nAma 7 gAtra 8 aMtarAya jadhanya sthiti aMtamuM hata "" khAra murhuta a'tam hata' "" ATha muhUta utkRSTa sthiti 30 kATAkoTi sAgaropama ,, "9 99 70 kATADhATi sAgarApama 33 sAgarApama 20 kATAkATi sAgaropama 99 aMtamuM hUta kATAkATaTa sAgaropama 30 jadhanya sthitithI eka samaya vadhAre ane utkRSTa sthitithI eka samaya echA hoya tyAM sudhI madhyama sthiti jANavI. jyAM vijJAna DhAya tyAM gaNita hAya, ane jyAM gaNita hAya tyAM nAnI-mATI aneka prakAranI gaNatarI hoya. AjanA kAi paNa vaijJAnikane pUche ke tene gaNita vagara jA paNa cAle che kharu? AjanA vijJAne seka'DanA paNa hajArI lAga karyo che ane amuka kriyA mATe tenA upayAga karavAmAM Ave che, paNa ApaNuM kAlamAna tethI paNa ghaNuM sUkSma che,
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmalamavagrAma winnivinnumannammmmmmmmm jenA ka9panAthI paNa be bhAga na thaI zake evA kALanA sUkSama bhAgane "samaya" kahevAya. AvA asaMkhya samaya ekaThA thAya tyAre AvalikA kahevAya. AvI saMkhyAta AvalikA bhegI thAya tyAre zvAsa kahevAya. eka zvAsozvAsane prANa kahevAya ane sAta prANane to kahevAya. evA sAta stoka bhegA thAya tyAre lava kahevAya ane evA 77 lava bhegA thAya tyAre eka muhUrta kahevAya. AvAM trIza muhUrta thI eka aherAtra bane. (divasa ane rAta be maLIne eka ahorAtra kahevAya che. ) A zabdo barAbara lakSamAM rAkhaze, kAraNa ke zAstromAM teno upayoga thayela che ane tethI vastusthiti samajavAmAM saraLatA paDaze. paMdara ahorAtrane pakSa, be pakSano mAsa ane bAra mAsanuM varSa e gaNatarI jagatamAM paNa prasiddha che. pAMca varSane yuga kahevAya ane AvA 20 yuganI eka zatAbdi kahevAya. Aje yuga zabda kALanA bahu moTA pramANa mATe pracalita che, paNa tene AnAthI bhinna samajavo. daza zatAbdine sahastrAbdi kahevAya ne ATha hajAra cAra sahastrAbdine eTale 84 lAkha varSane eka pUrvaga kahevAya. pUrvanuM mApa keTaluM moTuM che, tene khyAla AthI AvI zakaze. eka pUrvamAM 70560 abaja varSe Ave. - tyArapachI truTitAMga, truTita, aAMga, aTaTa vagere aneka prakAranAM mApe che. temAM 194 aMkanI saMkhyAne zIrSa-prahevikA kahevAmAM Ave che.
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavasAyA Taha A rIte sakhyAtanI gaNatrI enAthI pazu mATI che. tyArabAda asakhyAtanI zarUAta thAya che, palyApama ane sAgaropama e paNa A jAtanAM mApA che. eka ceAjana lAMJA, eka yAjana pahALeA ane eka ceAjana UMDA khADA jhINAmAM jhINA vALanA eTale eka vALanA asrakhyAta TUkaDA thAya tevA jhINA TUkaDAthI bharavAmAM Ave ane tenA para thaine cakravartInI senA cAvI jAya te paNa damAya nahi, e rIte ThAMsI ThAMsIne bharavAmAM Ave, pachI temAMthI se| varSe eka vALanA jhIMNAmAM jhIMNNA TukaDA kADhatAM jeTalA varSe e khADo khAlI thAya teTalA kAlane pacApama kahevAya. ane AvA daza phADArkADi eTale 10 kroDa x kreDa patyeApamanA kAne sAgarApama kahevAya. kAne kevA sthitimadha hAya ? have tamane sAgarApamanA khyAla barAbara AvI gayA haze. ahIM AyuSyanA utkRSTa sthitibaMdha 33 sAgarApamanA jaNAvyA che, te sarvo siddha vimAnavAsI jIvane tathA sAtamI narakanA jIvane hoya che. bAkInI sAta prakRtinA utkRSTa sthiti badha mithyAdaSTi paryApta sanI pacendriya jIvane hAya che. aMtarmuhUta nI AyuSyanI jaghanya sthiti tiyaca ane manuSya e e prakAranA jIvAne hAya che. ane bAkInI prakRtinI jaghanya sthiti sUkSmasa'parAya eTale dazamA guNasthAne vatA jIvane-manuSyane DhAya che. guNasthAnakanA vicAra mAgaLa Avaze paNa hAla tA tenu' nAma yAda rAkhA,
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmataravavicAra adhyavasAya vizeSa eTale AmAnA pariNuma vizeSanuM nAma lezyA. kRNa Adi dravyanI sahAyatAthI AtmAnA pariNAma vizeSa thAya tene vezyA kahevAmAM Ave che. ane te rasabaMdhanuM mukhya kAraNa che. karma bAMdhatI vakhate je tIvra-maMda rasa bAMdhyA hoya ane pachI pheraphAra thayo hoya te te pramANe, tenuM tIvra-maMda phaLa bhegavavuM paDe che. lezyAnuM svarUpa samajavA mATe zAstramAM jabUvRkSa ane cha puruSanuM daSTAMta ApavAmAM AvyuM che, te barAbara samajI levuM joIe. jabUvRkSa ane cha puruSe cha musApharo eka jaMbUvRkSa nIce AvyA. temAMnAM pahelAe kahyuM : "A jAbUDAne teDI pADIe te managamatA phaLa khavAya." bIjAe kahyuM : AkhAM jhADane toDI pADavAnI zI jarUra che? tenuM eka moTuM DALuM teDI pADIe te paNa ApaNuM kAma thaze. trIjAe kahyuM : "are bhAI! moTuM * zrI haribhadrasUrie Avazyaka TIkA pR 645 para nIce zleka A pramANurUpe TAMkA che. kRSNAdidravyasAcivyAtpariNAmo'yamAtmanaH / sphaTikasyeva tatrA'yaM lezyAzabdaH pravartata // AtmAnuM sahaja rUpe raphaTikanI samAna nirmaLa che. tenA bhinna bhinna pariNAma je kRSNa, nIla, Adi aneka raMgavALA pudagala vizeSanI asarathI thAya che tene lesyA kahevAmAM Ave che."
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyavasAya ka DALuM toDI pADavAnI jarUra nathI. tenI eka nAnI DALI toDI pADaze to paNa cAlaze." thAe kahyuM : "maTuM ke nAnuM DALuM toDavAnI zI jarUra che ? ApaNe temAMthI phaLavALA gucchA ja teDI le ne ?" pAMcamAe kahyuM : "mane te e paNa vyAjabI jaNAtuM nathI. je ApaNe jAMbUDA khAvAnuM ja kAma che, te temAMthI jAMbUDAM ja zA mATe vINuM na levAM?" chaThThAe kahyuM: "bhAIo mAre mata tamArA badhAthI judo paDe che. bhUkha zamAvavI e ja ApaNuM prayojana hoya to ahIM je tAjA jAMbU kharI paDyAM che, tene ja zA mATe vaNa na levA ! temAMthI ApaNe bhUkha jarUra bhAMgaze." ahIM prathama puruSanA adhyavasAyo ghaNA azubha-tIvra tama hovAthI tene kRSNalezyA samajavI, bIjA puruSanA adhyavasAyo tIvratara hovAthI tene nIleyA samajavI, trIjA puruSanA adhyavasAyo tIvra hovAthI tene kApatalezyA samajavI. kRSNa, nIla ane kApata A traNa leyAonI gaNanA azubha lezyAomAM thAya che, temAM pUrva pUrvanI vadhAre azuddha che. cothAnA azubha adhyavasAye maMda hovAthI tene tene vezyA samajavI, pAMcamA puruSanA azubha adhyavasAya maMdatara * zrI uttarAdhyayana sUtranA vazamA adhyayanamAM lezyAonAM nAma darzAvanArI gAthA nIce mujaba che. kihA nIlAya kAuya teu pamhA taheva ya / sukSaNAya chaEAya, nAmAduM tu re cha lezyAnAM nAma kramAnusAra A pramANe che. kRSNa lezyA, nIlezyA, kApatalezyA, tejolesyA, padmalezyA ane zukalezyA.
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmataravavicAre hovAthI tene padhavezyA samajavI ane chaThTha puruSanAM azubha ayavasAyo maMdatama hovAthI tene zukalayA samajavI. teje, padma ane zukala lezyAonI gaNanA zubha lezyAomAM thAya che ane te uttarottara vadhAre zubha che. ATaluM yAda rAkhe ATalI vastu yAda rAkhe ke jema rasa vadhu tema kamane baMdha tIvra ane rasa o che tema karmano baMdha DhIle. puNya bAMdhatI vakhate je vicAra karIe te rasathI- vilAsathI karIe te te tIvra rUpe baMdhAya ane tenuM phaLa ghaNuM zubha maLe. puNya maLe. paraMtu te rasa vinAnuM hovAnAM kAraNe tenuM phaLa sAdhAraNa maLe, pahelAM jevuM na maLe. mATe jyAre dharmakriyA kare, tyAre AnaMda-utsAha-rasapUrvaka karo. jethI tenuM phaLa suMdara maLe ane sAMsArika ke pApamaya kAryo karavA paDe tyAre dubhAtA dile karo, jethI karmane baMdha DhIluM paDe ane tenuM vizeSa duHkha bhogavavAno vakhata Ave nahi. lezyA viSe keTalAka prazno prazna-lezyAonAM nAma raMga pramANe goThavAyAM che, temAM koI hetu che? uttara-AtmAe grahaNa karelAM je pudagale zyArUpe pariName che, te dravyalezvA kahevAya ane AtmAnA je adhyavasAye te bhAvalezyA kahevAya. dravyalezyAne varNa, gaMdha, rasa, ane sparza hoya che, temAM je leyAne jevo varNa arthAta raMga hoya te nAmathI tene sUcita karyo che. prathama sahuthI ghere
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ avyavasAyI raMga, pachI tenAthI utaratA Rga, e pramANe geADhavaNapUrvaka azuddhamAMthI zuddhanA krama matAnyeA che. jenA adhyavasAya aSamAdhama hAya tenI drazyalezyA kRSNu eTale kALA raMganI hAya, e pramANe badhI leyAnuM samajI levuM. prazna-AnA artha tA eja ne ke adhyavasAyAne pazu raMga hAya che ? 43 uttara-AmAM thADI samaja phera thAya che. adhyavasAyAne raMga hAtA nathI, paNa te vakhate je drazyalezyA te che, tene raMga hAya che. prazna-lezyAnA vicAra khIjA kAie karyo che kharA? uttara- ge| zAlakanA matamAM jIvAnI kRSNa, nIla, leAhita, pIta, zukala ane atizukala evI cha abhijAti darzAvelI pata'jali munie ceAgyada namAM kRSNa, zuSka kRSNa, zukala ane azukalaSNu evA cAra bhedo batAvyA che. thiyeAseAphIvALAe manuSyamAMthI judA judA prakAranI rAMga dhArA vahe che, ema mAne che ane judA judA adhyavasAyenu pariNAma gaNAve che. hAlanA manAvijJAne paNa vicAronA prakAra pramANe raMganI dhArA vahevAnA siddhAMtane mAnya rAkhyA che, kAraNa ke jeo kaleravAyanTa ' che, te e rageA joI zake che, ane tenA parathI manuSya kayA vicAza karI rahyo che, te kahI zake che. keTalAka 'kaleravAyanTa' nA artha avadhijJAnI kare che, paNa te khATA che. evA puruSAnI indriyazaktinA viziSTa rIte vikAsa thayeleA hoya che, >
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmatarapavitA prazna-leyAone gaMdha hoya che, ema Ape kahyuM, te kaI vezyAne kevo gaMdha hoya che? uttara-kRSNa, nIla, ane kApata, e traNa azubha vezyAno gaMdha marelI gAya ke marelA kUtarAnI vAsa Ave tenA karatAM paNa vadhAre kharAba hoya che. jyAre tene padma ane zukala vezyAne gaMdha kevaDA vagere puchapa karatAM paNa vadhAre sArA hoya che. prazna-lezyAne 2sa ke hoya che? - uttara-kuNa lezyAno rasa ati kaDavuM hoya che, nIla lezyAne 2sa ati tIkho hoya che, kApatalezyAne rasa ati tUro hoya che, te jalezyAne rasa khaTamIThe hoya che. patralezyAne rasa mIThe hoya che ane zukalezyAne rasa madhura mAtra gaLe hoya che. prazna vezyAone paze ke hoya che? uttara-pahelI traNa legyAeAne sparza ati kaThaza kharabacaDo hoya che ane pachInI traNa vezyAone sparza ati kemaLa hoya che. jJAnI bhagavatee A badhuM pitAnAM jJAnathI joyuM che ane te mumukSuonA hitArthe prakaTa kareluM che. AvuM sUkamajJAna jaina darzana vinA bIje koI ThekANethI maLI zake tema nathI. vizeSa avasare kahevAze. pahele bhAga samAsa,
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ namaskAra anAdi kAlano che. je jaina dharma anAdi che, te arihate anAdi kharA ke nahi? je ariharato na hoya te dharmanuM pravartana na thAya, mATe temane paNa anAdi ja mAnavA paDe. have arihaMta nirvANa pAmyA pachI avazya siddha thAya che, temaja je ja potAnA sakala karma khapAve che, te paNa siddha thAya che. eTale siddhone paNa anAdi ja mAnavA paDe. A vAta tamArA aMtaramAM lakhI rAkho ke siddhazilAnI opanIMga serImanI eTale uddaghATana kyiA keInA hAthe thaI nathI. e sthAna to anAdi kALathI tyAM ja che ane mukta jIne pitAnA agrabhAge sthAna ApI rahela che. tyAM game teTalA ja bhegA thAya to paNa saMkaDAza paDe ema nathI, kAraNa ke jIbha svabhAve arUpI che; eTale eka sthAnamAM game teTalI saMkhyAmAM rahI zake che. arihate niyamA dharmatIrthane sthApanArA hoya che, eTale sAdhu, sAdhavI, zrAvaka, zrAvikA vagerene paNa anAdi kALanA ja mAnavA paDe. have vicAra karo ke jyAM sAdhu-rAvIne vizALa samudAya hoya tyAM AcArya ane upAdhyAya hoya ke nahi ? je AcArya na hoya to gachane sAcave keNa ane sAdhuonI sAraNA-vAraNa-cAyaNuM-paDiceyaNA kare keNu? vaLI upAdhyAya na hoya te sAdhuone dvAdazAMgInuM jJAnAtmaka ane kriyAtmaka svarUpa samajAve keNu ! tAtparya ke sAdhuone anAdi mAnIe tenI sAthe AcArya tathA upAdhyAyane paNa anAdi ja mAnavA paDe. have paMcaparameSTi hoya tyAM temane namaskAra karavAnI kriyA heya ke nahi ? tene vicAra karo." | [ namaskAra-mahimAmAMthI ]
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka kAvya AtmatattvavicAra AtmatattvavicAra e ja che, jaina dharmanA sAra AtmatattvavicAra e ja che, jIvananA AdhAra 'tanA TahUkAra sathavAra AtmatattvavicAra e ja che, AtmatattvavicAra e ja che, muktinA lakSmaNasUri AcArya devanI, magaLamaya A vANI bhruga juganAM tarasyA vAna, pAye nirmaLa-pANI Atmatattvane oLakhavAnI, dRSTie khatalAve mAnavabhavanI sAkatAnA,saMdezA sabhaLAve sakala dharmanA sAra sUrie, ahIM samajAvI dIdhe Atma vINA akAra madhuro, ahIM sA~bhaLAvI dIdhA jIvana patha bhUlyA pathikAne, sAcA rAha batAvI dIdhA 'AtmatattvavicAra' grantha che, sUrIzvarajInI siddhi ghara gharamAM vaheMcAtA enI, jagamAM thaI prasiddhi 2 cayitA, prasiddha sa'gItaratna, zrI zAMtilAla zAha
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ | ka eka abhiprAya paE prakhara pravacanakAra pUjyapAda AcArya deva zrImad vijaya lamaNasUrIzvarajI mahArAjazrInA AtmA paranAM pravacanAnAM tAjetaramAM prasiddha thayelAM prakAzanA 6 Atmatava vicAra " bhAga-1 tathA bhAga-2 AtmAthI jIvane - jarUra vAMcavA jevA che. krAuna 16 pejI 494 pejanA prathama bhAga tathA 494 pejane bIjo bhAga evA DhaLadAra grathane hAthamAM letAM ja bAhyadaSTie avazya gamI jAya tema che, ne aMdara atyaMtara viSaya ta2pha dRSTipAta karatAM ane bhAgomAM AlekhAyaeNla viSaya khUba ja maulika, tAtvika ane 2sa pracura che. AtmatatvanI yathAthI vicAraNA jhINavaTabharI hovA chatAM haLavI zaili mAM saraLa bhASAmAM sava koIne grAhya thaI zake tevI rIte A baMne bhAgamAM khUbaja hRdayaMgama paddhatithI dalIle, dRSTAMte temaja vistArathI sUrmakSikA pUvaka rajU thaI che. tema ja addabhuta tava jJAnane 2jU krare che, A grantha jainazAsananA cAreya anuyAgane je rIte sarala, svaccha bhAla tathA lokabhogya zailie rajU kare che. samagrarIte jotAM A baMne bhAgamAM kevuM haLavuM ane kevu sarasa, saraLa ane mananIya rIte thayuM che te khUbInI vAta che, sAhi. tyika jagatamAM A grantha jaina samA che, jaina zAsanane tema ja jagatane jANavA Shas 7 mA che ne gAgaramAM sAgarUpe samasta - thI ) (11675 gyanmadir@kobatirth.org ( hAla pU0 + rijI ma. ) .