Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcaMdra kumAra. AnaMda madira. ( navala kathA. ) dvitIyAvRtti . saMvat 1964 yAne chapAvI prasidhdha kartA. zrI jaina dharma vidyA prasAraka varga pAlItANA Ana| prInTIMga presa-bhAvanagara. kIMmata rUA. 1-9 prata 1000 sane 1908 For Personal & Private Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 1 ajANyA musAphara 2 mArgamAM... 3 rAjA dIpacaMdra......... 4 rAjakanyAnuM dana.......... 5 paTarANInI paDhavI...... 6 paTTIpatinA parAbhava....... 13 10 7 mAtAne upadeza.... 1 8 eka nimittiyAnA vRttAMta. 20 9 sUvatIne svasadarzana.... 29 10 ragamAM bhaga 11 AnaMdamAM upAdhi. 34 31 .... ..... anukramaNikA. ******** pRSTha 1 OM 37 43 45 53 12 jayakumAranuM kapaTa......... 13 zrIcaMdrakumAranA janma.... 39 14 svamAnu` sAlyuM......... 15 kumAra viyeAga.... 16 pratApasiMhane bIjovijaya. 48 17 zrIcaMdranI mAlyAvasthA.... 50 18 udyAnamAM camatkAra.... 19 nidAna athavA nIyANu..... 58 20 vidyA gRhamAM nivAsa....... dara 21 zrIcadrakumArane inAma.... 27 22 azva parIkSA.... 23 adhakAriNI mulikA...... 73 24 tilakama jarI.... 25 svayaMvaranI taiyArI....... 26 rAdhAvedha... 69 77 80 43 .... 5 7 prakaraNa. 27 zrIcaMdrane dhanyavAda.. 28 tilakapuramAM khaLabhaLATa...... ra9 mahAmuninI dharma dezanA........ 30 caMdrakaLA padminI.... 31 caMdraLAnI mehudazA........ 1 3ra. Akhare vivAha....... 1 33 cAturya prakAza 34 35 1 patigRhe prayANa... ... 1 guNIjanonI kadara............ 1 .... .... 38 maMtra zuTikA... 39 kRSita sAMDha .... 36 prayANa.. 11 37 ataryaMtanu udghATana........ 1 1 1 .... 40 yakSa kanyA.................... 1 1 1 1 41 suleAcanA sulocanA thai.... 1 4ra kApaDI guma thaye.... 43 caMdra lekhA....... 44 ceginI.... 45 cakSu madira... 46 veSa parAvartta.... 47 madanapALanI viDaMbanA....... 21 48 zrIcaMdra guDhDhAmAM.... 49 dharma dezanA.... 19 2 21 .... For Personal & Private Use Only ..... .... .... **** 50 tripurAnanlR cegI.... 26 51 devadravya ane zakrAvatAratIrtha. 2 par manA haraNa.... 6 ......... *
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'pRSTa 270 275 200 93 vitadAna........... 28 nAnA upadeza........ 304 nAnuM bIjuM parAvata.. 314 meLApa... 320 332 340 354 epa nAda.... pa.... gara........ .... ..... ....... **** T ........ ..... 1004 ne putra.......... ' ..... prakaraNa. 64 vadhAmaNI... 65 370 samAgama... 66 guNacaMdrane jAtismaraNu. 376 67 zrI dharma ghoSa muni........ 380 68 rAjyAbhiSeka......... 391 69 suvRttAcArya.... 394 70 jayaNAnuM mahua......... 400 71 zrIcaMdranu' zayamarAjya.. 419 72 zrIca kevaLI............ 426 73 upasa dvAra... ...... 428 For Personal & Private Use Only .......... ......... 'sRSTa 361 .........
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAhera khabara. taiyAra che! teyAra che!! taiyAra che!!! zrAvikAnA satya alaMkAro. | sadagRhastha! A heDIMga tamene AzcaryakArI kAMI paNa thaI zakaze nahIM. kAraNake, Ane bhAvArtha tame jude ja samajI zakaze. satya AbhaSaNa, eTale savathA hitakArI ane nirbhayakArI kahevAya che. te zAthI maLe? tene mATe amArA taraphathI "zrAvikAbhUSaNa" nAme pustaka bahAra paDela che. jene mATe keTalAka sArA vidvAnonA mateSakAraka abhiprAya maLela che. AjakAlanA zrAvakasaMsArane sudhAra vAne A pustaka advitIya che. A graMthanA judA judA alaMkAre goThavelA che. temAM vividha pADavI AjanA jamAnAne tathA prAcIna kALane anusarIne sArA vidvAnanA hAthathI lakhAela che. A pustakanA be alaMkAro ame e amArI janaprajAnI samakSa mukelA che. ane tRtIyAlaMkAra thoDA vakhatamAM bahAra pADavA bhAgyazALI thaizuM. dareka zrAvake pitAnI yathAzakti sAvarNAdikanA alaMkAre pitAnI gRhI nA mATe kharIda kare che. paNa temaNe jANavuM joIe ke, jyAMsudhI AvA alaMga kare teone ApavAmAM AvatA nathI, tyAMsudhI suvarNanA bhUSaNa zelI zaktA nathI mATe dareka vIraputra, A alaMkAra kharIda karI temAMthI sAra grahaNa karI bhAgyazALI thaze. evI AzA che. joke, A graMtha maTe che. paNa tene judA bhAge vecavAthI tenI kIMmata paNa DI rAkhela che. mATe A amUlya alaMkAra kharIdavA bhalAmaNa che. prathamAlakAra dvitIyAvRtti rUA. 6-12-9 viratIyAlaMkAra rUA. 1-9-6 For Personal & Private Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAMcIne vinoda pAmo. tattvane jANavAnI darekane svAbhAvika IcchA haiAya che, paNa tenI zodha karavI te kartAne AdhIna che. AjakAla tattvecchu purUSo vadhAre jovAmAM Ave che, paNa temane tevA prakAnAM sAdhanA thADe aMze maLavAthI te AgaLa vadhI zakatA nathI AvA hetuthI janasamAjanA hitArthe amArA taraphathI "tattvAbhumimAM pravAsa" e nAmanuM purataka ahAra paDayuM che. jenI aMdara vidvAna kavi banArasIdAsanA patthA tathA tenuM bhASAMtara spaSTapaNe batAvavAmAM AvyuM che. prasaMge bedhaka leAkeA vigerethI paNa A graMtha a laMkRta che, bhASA madhura ane sarala che vAcakavRMdane priya thAya ane te vAMcI vine6 pAme teTalA mATe A graMtha cALIza phAramanA chatAM paNa tenI kImata tuja rAkhavAmAM AvI che. A pustaka tattvecchune vadhAre priya thai paDe tema che, mATe jemana ma'gAvavuM hAya, teoe nIcenA zIranAme patra lakhI jaNAvavuM. 'pAka' puDu' 192~~~ kAcuM puDuM' -- -14-2 prAcIna jaina mahAsatInA camatkArI caritrathI muzAbhita jaina satI maMDaLa bhAga 1 lo" A graMtha zrAvikAone saccaritrapara pAvavAmAM sahAyabhUta thai zake, Adhunika ane prAcina, A bhUminI sthitine citAra darzAvanAra ane vAcakanA hRdayane uttejita karanAra che, AjakAlanI zrAvikA prAcIna mahAsatInA adbhuta AcaraNa vAMcI, pAte paNa tevAM mane, evA hetuthI mAnavajIvana sudhAraka mATe A pustakanIteoe sahAyatA levI. A graMtha trIza phAramanA chatAM amArI zrAvikA mhenAne kharIda karavAmAMaDacaNa na Ave, teTalA mATe tenI sAdhAraNukI mata rAkhavAmAM AvI che. pAkuM puMDu ph j~~-~~ ' puta haiM, 1-2 = ? For Personal & Private Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ "vikA subodha darpaNa." vyavahArASayAgI A pustaka dareka strIne vAMcavA lAyaka che. strIe kevI rIte gharavyavahAra calAvavA tathA temAM naDatI aDacaNA zAthI dUra thAya? e mukhya bAbata strIne prathama jANavAnI che, potAnAM bALabaccAMone zI rIte ucheravAM tathA temanI magaja zakti ane zArIrikazakti zI rIte vadhe? teone kaye avasare kai vastu pathya che? ityAdi aneka upAye khatAvavAmAM AvyA che. sagAM sIe kevI rIte vartavuM? tathAM garbhanI kevI rIte sabhALa rAkhavI? AkhAbata savistara varNavelI che mALakanuM zarIra kema tadurasta kahe? athavA te kema bagaDe tenA mATe zA upAye levA? vigere vaidakanuM byAna Apelu che. A pustakathADI kIMmate vadhAre lAbhakAraka avazya thAya tevuM che. kAcu' puMDu rUA 0-80 . pAkuM puMDA-12-0 zrI jaina dharma vidhA prasAraka va pAlItANA. AI. maLavAnuM ThekANuM For Personal & Private Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ S AnaMda maMdira. prakaraNa 1 luM. ajANe musAphara. 3 dhyAnha kALa vItI gayo hato, gaganamaNi taraNie pitAne divya ratha 1. pazcima dizA tarapha utAryo hato. kArya sthAnamAM masalato cAlatI hatI, K D & rAja sevake divasanA kartavyamAMthI mukta thavAnI taiyArI karatA hatA, EaA vyavahAra mAgane mahA pravAha baMdha paDavAnI taiyArI mATe utsukha thavA tatpara hatuM, rAjakIya kAryamAMthI nivRtta thavA tatpara thayelA adhikArIo sAyaMkALanA svataMtra AnaMda mATe hRdayamAM umaMga rAkhatA hatA, udyoga karavA bAhera gayelA pationA samAgama mATe rAha joI rahelI ramaNuo aneka saMkaDa5 vikalpa karatI hatI. A vakhate eka musAphare AvI koI yogya purUSane puchayuM. bhadra ! A nagarInuM nAma zuM che ? ahIM rAjA keNu che ? rAjAne zI prajA che ? ane temanuM rAjya kevuM che ? A prazna sAMbhaLatAM te purUSa bolyo -bhAI ! A nagarIna nAma kuzasthalI che. keTalAeka kuzAvarta evA nAmathI paNa oLakhAve che. A nagara bharatakhaMDamAM prakhyAta che. vidvAna kavio A nagarInI AgaLa idanI amarAvatI. ne paNa halakI gaNe che. tenI suMdara zobhA jovAne dUra dezanA puruSe Ave che. A nagarImAM pratApasiMha nAme rAjA che. te mahA pratApI rAjA paropakAramAM agresara che, paradhanane levAmAM paMgu che, bIjAnA guNa kahevAmAM bAheza che, anyanA deSa kahevAmAM muMge che, ane pitAnA doSa jovAmAM hajAra netravALo che. e nyAyI rAjA hamezAM sAta kSetra ane supAtramAM dravyane Ape che. kezarIsiMhanI garjanAthI jema garjeTanI ghaTA nAzI jAya, tema rAjA pratApanuM nAma sAMbhaLI zatruo nAzI jAya che. e tejasvI mahArAjAnI rAjya samRddhi mATI che. tenA rAjyamAM daza lAkha zahera che, daza lAkha tejadAra ghoDAo tenI azvazALAmAM hajArava kare che. hAthI ane rathanI saMkhyA daza hajAranI che. tenA rAjyamAM eka karoDa dila che, sAmaMta ane tenA aMga rakSaka mahArAja pratApa pratye pUrNa vaphAdAra che. bhadra ! vadhAre zuM kahevuM ? e mahArAjAnA For Personal & Private Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda madira. pratApa AgaLa lajjA pAmI sUrya sarvadA gagana maMDaLamAM bhamyA kare che, ane udayArata pAmyA kare che. e mahAnubhAva pratApasiMha rAjAnA aMtaHpuramAM pAMcaso rANIe che. te sarvemAM ati priya jayazrI nAme tene paTarANI che. tenA udarathI kAMtithI prakAzamAna cAra putrA thayelA che. jeenAM jaya, vijaya, a MrAjita ane jayaMta evAM nAma che. bhadre ! A pramANe A nagarane mahArAjA pratApasiMha saMpUrNa bhAgyathI paripUrNa che. enA nyAyI rAjyamAM prajA sukhI che. sarva potapotAnA dharmamAM pravarte che. cAra, duSTa, kapaTI, ane durAcArI leAkeA A nagaramAM pezI zakatA nathI. pratApanuM pratApI nAma sAMbhaLatAMja te kapI cAle che. A sarva hakIkata sAMbhaLI te purUSa khuzI thaye. teNe A vRtAMta kahevA mATe te purUSaneA upakAra mAnyA, ane bane pUrNa sa MtoSa sAthe eka bIjAthI khudA paDayA. A nRtAMta puchanAra purUSa varadatta nAme eka musAra vyApArI che. te vyApAra mATe vividha dezamAM karyA karatA hatA, videzanAM kaiAtukA jevAne tene zekha hate. te varadatta vyApArI, rAjA pratApasi MhanA guNa ane tenA rAjyanI jAheAjalAlI sAMbhaLI, pratApasiMhane maLavA utsuka thayA. AvA guNI rAjAnA samAgamathI pote kRtArtha thaze, ema mAnavA lAgyA. tatkALa teNe kurazasthalI nagarImAM praveza karyA. nagarInI suMdara zerIo, dhanADhaya lekAnI havelIe, ane vimAna jevA jina caityAne jotA jotA varadatta rAjadvArane mArga puchatA cANyA. rastAmAM aneka kAtuka jovAthI hRdaya viSe AnaMda pAmatA varadatta rAjya dvAra AgaLa AvyA. pratihArane meAkalI, teNe mahArAjAne khabara ApyA. kaiAtukapriya evA pratApasiMhai tarataja pAse lAvavAnI AjJA ApI. pratihAra sanmAna sAthe varadattane nrupatinI sabhAmAM lAvyA. varadatta vinayathI praNAma karI, AgaLa beTho. tenA praNAmane svIkAra karI, pratApasiMha mAlyA--zeThajI ! kayAM rahe che ! ahIM AvavAnuM zuM prayeAjana che ? tamArAM aMga lakSaNa uparathI tame kulIna purUSa dekhAo che. varadatte punaH praNAma karI kahyuM, mahArAjA ! huM vyApArane prasaMge vividha dezamAM kurUM chuM, ApanI kRpAthI meM dhaNA deza joyA che. dareka sthaLe eka musAphara vyApArI tarIke huM prakhyAta chuM. vividha dezanAM kAtuka jovAnA mane bahu zokha che. mAruM nAma varadatta che. mahIpAle mAna dRSTi karI, pharIthI puchyuM--varadatta zeTha ! kahA, tame A nagarI joi haze. A nagarIthI caDIAtI kAi nagarI tamArA jovAmAM AvI che ? athavA kAMi AzcayaeN avaleAkayuM hAya teA jaNAvA. varadatta meklyA--mahArAjA ! ApanI suMdara nagarI joine mane apAra AnaMda thayeA che, tathApi dIpazikhA nAme eka nagarI AthI paNa suMdara che, e nagarIthIja huM ahIM AvuM chuM. A bhuvanamAM e nagarI jovA lAyaka che. e nagarInI AgaLa iMdranI amarAvatI paNa kAMI khIsAtamAM nathI, tenI suMdara racanA adbhuta che, dharAnI bAMdhaNI, manahara killA, ane vihAre sthaLa ati adabhuta che, dareka bhuvana vAstu zAstrInA niyamathIja bAMdhelAM che, tenI bajAra, cApha ane zerInI racanA manahara che, For Personal & Private Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgamAM je jotAMja hRdayamAM anahada AnaMda upaje che. tenI madhyamAM eka jinezvarane ramaNIya vihAra Ave che, nagarInA cAra daravAjAnI AgaLa dukAnanI eka sarakhI zreNI rahelI che, nagarInI cAre dizAomAM kramavAra varNanAM gharo goThavelAM che, IzAna dizAmAM rAjakuTuMba rahe che, agni dizAmAM vyApArIo vase che, vAyunuNamAM kSatriInAM sthAna che, ane nai| Rta dizAmAM bIjI tamAma komanA loko vase che. tenI bahAra eka kamaLa zreNIothI. suzobhita padma sarovara che, tyAM pASANanI setuo bAMdhelI che, vApikA, kuvA, vATikA ane mane hara sthaLo tenI AsapAsa AvelAM che. mahArAjA! e dIpazikhA nagarInuM jeTaluM varNana karyuM, teTaluM thoDuM che. te nagarI Apane jovA lAyaka che. Apa mahArAjAne je ketuka jovAnI IcchA hoya te, te nagarI jevA avazya padhAravuM. ApanI satkIrti sAMbhaLI huM khAsa Apa mahArAjAne nivedana karavA Avyo chuM. prakaraNa 2 juM. - mArgamAM pv SMS, GYAAwE rAbara madhyAnha kALane, samaya che, saritAnA tIra upara eka vizALa A taMbu goThavyo che, AsapAsa paherAgIra nagna zastra dharI ubhA che, keTalAeka saritAmAM snAna karavA jAya che, koI AsapAsathI vividha E vastuo lAve che, eka tarapha sainyane moTo paDAva paDe che, hAthI, ghoDA, ratha, ane pedala rUpe caturaMga senA e vizALa taMbunI AsapAsa paDI che, aneka subhaTo kolAhala karI rahyA che, jANe koI navIna nagara vaseluM hoya, tema chAvaNIno dekhAva thaI rahyA che, vananAM zIkArI prANIo bhaya pAmI dUra nAzI gayAM che, vanasthalI pUrNa rIte purasthalI thaI gaI che. * A samaye ke cAra purUSa pharatA pharatA tyAM AvI caDyA. subhaTonI senArUpa saritAne ullaMghana karI teo chAvaNInA madhya bhAgamAM AvyA hatA. pilA vizALa taMbunI pAse AvatAM teone paheregIre kyA, ane puchyuM ke, tame koNa cho ? teomAMthI eka catura purUSe javAba Apyo-ame kaLA jANanArA musApharo chIe. mArgamAM jatAM mahArAjAnI chAvaNa joI amane zibira patinAM darzana karavAnI IcchA thaI che, amArI kaLAnA parIkSaka rAjA zivAya koI nathI, evuM dhArI ame ahIM AvyA chIe. A mahArAjA kyAM che? ane koNa che? te jaNAvaze te kRpA thaze. paherAgIre kahyuM, A kuzasthalInA pratApI mahArAja pratApasiMha che. teo varadatta nAmanA koI musAphara vyApArInA kahevAthI caturaMga senA laI dIpazikhA nAmanI For Personal & Private Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. nagarI jevAne jAya che. teoe kuca karI ahIM potAnI chAvaNI nAkhelI che. tamAre tamArI kaLA darzAvavA je temane maLavuM hoya te, pelA taMbu vAMse rahelA pratihArane jaNAvaze, eTale te tamane tyAM laI jaze. peheregIre vizeSamAM jaNAvyuM ke, amArA mahArAjA kaLA kauzalya upara sadA khuzI che. temAM vaLI A temanI musApharI vadhAre AnaMdadAyaka che. jyAre mahArAjA pitAnI rAjadhAnImAMthI nIkaLyA, te vakhate temane zubha zukanee vadhAvI lIdhA hatA. vAjitronA nAda sAthe caturaMga sevAthI parivRta thai nIkaLatAMja mahArAjAe agaNita dAna ApyAM hatAM. prajAnA AgevAna gRhasthAe temane prayANanAM maMgaLa tilaka karyA hatAM, jaLa bharelA kuMbhALI saubhAgyavatIo prathama sAmI maLI hatI, vAchaDAvALI gAye AgaLa AvI zubha sUcana karyuM hatuM, te vakhate nidhUma agni, darpaNa, maMgaLapATha, zreNIbaMdha ATha baLada ane malapatA azva sAmA maLyA hatA. te kALe pavana anukuLa vAto hato, dizAo nirmaLa thaI hatI, sarva graha anukuLa hatA, zubha nakSatra ane zubha yoga prApta thayA hatA, a ne praveza bilakula na hato, madhu, madirA, mRttikA ane maMgalika padArthonuM darzana thayuM hatuM, kAka pakSI ane tetara pakSi vAma tarapha gayAM hatAM, jamaNI tarapha bhairava bolyA hatA, haraNa, ziyALa vigeree paNa zubha sucanA karI hatI, mALIe phaLa, tathA puSpanI mALA mahArAjAne arpaNa karI hatI, maMgaLa kathaka purohite dadhi, che ane kuMkuma AgaLa dharyA hatAM, uttama zubha zakunI pakSioe mahArAjAne pradakSiNAo karI hatI. AvAM zubha zukanathI amArA mahArAjAe ati prasannatAthI prayANa kareluM che, ane tethI teonI A musApharI ati AnaMdamaya che. A prasaMge tamAre meLApa saphaLa thaze, ane tamArI kaLAonI teo sArI kadara karazeja. paheregIranAM AvAM vacana sAMbhaLI, te cAra musAphara khuzI thayA, ane tenI rA laI AgaLa jaI pratihArane maLyA, ane mahArAjAne potAnA Agamana viSe kahevarAvyuM. pratihAranA kahevAthI rAjAe AjJA karI ke, teone satvara taMbumAM praveza karAvo. narapatinA AdezathI pratihAra temane paTa maMDapamAM lAvyA. mahArAjAne vinayathI praNAma karI, ane AzISa ApI, teo sanmukha ubhA rahyA. temane praNAma svIkArI pratApasiMha be -tame keNa cho ? tamArAM nAma zuM che ? tame zI zI kaLA jANe che ? tamAre, gurU koNa che ? ane ahIM zAmATe AvyA che ? teo aMjali joDI balyA-mahArAjA ! ame kuLAkuzaLa cAra musApharo chIe. catura, kuzaLa, soma, ane guNadhara evAM amArAM nAma che. temAMthI eka purUSa balya - huM pakSIonI bhASA jANuM chuM. bIjAe kahyuM, huM bIjAnA mananI vAta jANI zakuM chuM. trIje be - purUSa tathA strInAM lakSaNa jANuM chuM. cothAe kahyuM, huM bramanI kaLAmAM pravINa chuM. ama gurU zrIgaNadhara brAhmaNa che. Apa mahArAjAnI guNajJatAnI sIrti sAMbhaLI ame ahIM A vyA chIe. tamArA caraNanI sevA karavAnI icchA ame rAkhIe chIe. Apa guNI che, tethI guNIne guNa sAthe vasavuM game che. For Personal & Private Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA dIpacaMdra. te kaLA kuzaLa cAra purUSonAM vacana sAMbhaLI, pratApasiMhu khuzI thayA. te prathama thIja guNInA grAhaka hatA, tethI tene te catura musA| upara vizeSa prIti thaI. temane sanmAna ApI, potAnI pAse rAkhyA, ane dIpazikhA nagarInAM darzananAM kAtukathI thavAnA AnadanA teone bhAgIdAra karyA. rAjA pratApasiMhu tyAMthI kuca karI AgaLa cAlyeA. mArgamAM aneka jAtanI krIDA karatA hatA. nava navAM nagara, gAma, nadIe, vApikA, vADIe ane jaMgalane jotA jotA hRdayamAM AnaMda pAmatA hatA. ghaNAM rAjya tathA kazakhAmAM AvatAM tene uMcI jAtanI bheTa maLatI hatI, rastAmAM nava navAM kAtukane jotA hatA, aDhalaka dAna ApatA hatA, ane caMdranA jevI ujjaLa satkattine cetarapha phelAvate hateA. prakaraNa 3 jI. rAjA dIpacaMdra. dAna ane kavie rUpa alaMkArathI alaMkRta thayelI sabhAthI daraznAra suzAbhita lAge che, chaDIdvArA madhura ane dIrdha svare khamA khamA karI rahyA che, cAraNu bhATa madhura svare zAryatAthI biradAvalI elI rahyA che, eka tarapha maMtrI sAmatanA samAja namana karI vAdArI batAve che, vArAMganAe nRtyathI sabhyajananAM manane AkarSe che, mRdaMga, vINA ane khIjAM vividha vAdyA tAra sura sAthe vAgI rahyAM che. A mahA samAjanA AnaMdanI laheromAM magna thayelA mahArAjA madhya bhAge uMcA sihAsanapara virAjamAna thayA che. A vakhate pratihAre AvI ma MtrIne kAnamAM AvI khabara ApyA ke, "dhAnapALa AvI jaNAve che ke, ApaNA bAheranA udyAnamAM kuzasthalInA mahArAjA pratApasihu caturaMga senA lai utA che. " te sAMbhaLatAMja maMtrIe siMhAsana AgaLa AvI rAjAne te khabara ApyA. tatkALa tenI manevRttimAM hullAsa sAthe utkaMThA utpanna thai, ane mahArAjA pratApasiMhane svAgata pUrvaka Atithya karavA tatparatA batAvI. 66 d. vAMcanAra ! adhIrA thaze nahIM. Amanehara darabArane alaMkRta karI rahela te dIpazikhA nagarInA rAjA dIpacaMdra che. Aje peAtAnA rAjyAbhiSekanA divasa hovAthI te sabhA bharI mahAtsava karatA hatA. A ma MgaLamaya divase madrArAjA pratApasi MhanA akSNamanarUpa maMgaLa samAcAra sAMbhaLI tene vizeSa AnaMda thayA hatA. karatA dIpazikhA nagarI pAse AvelA udyAnamAM paDAva karI rInA darzananI tenI utkaMDa Aje kuzasthalI pati mArgamAM prayANu rahele hate. dIzikhA naga mahA pratApI saphaLa thavAnI aNI upara AvI che. For Personal & Private Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, pratApa rAjA potAnA pratApathI icchita manoratha pUrNa karavAne bhAgyazALI thayo che, te udyAnamAM paDAva karatAMja eka pakSIe madhura svara karI tenA snehIne samAgama sUcavyo hato, tethI pratApasiMha vizeSa ullAsa pAmI tyAM rahe che. tenI manevRttimAM nizcaya che ke, A dIpazikhA nagarImAMthI koI snehIne samAgama thavo joIe. mahA pratApI pratApasiMha te zubha zukananA phaLanI rAha jo, ane dUrathI dIpazikhA nagarIne mane hara dekhAva nirakhato udyAnamAM rahela che. A tarapha rAjA dIpacaMdra mahensavanI pariSadA visarjana karI, pitAnA parama snehI pratApasiMhane maLavA taiyAra thaye, pitAnI khAsa senA taiyAra karI vAjiMtronA nAda sAthe dIpacaMdra, pratApanI sAmo udyAnamAM AvyuM. dUrathI tene AvatA joI pratApane parama harSa thayo, ane potAnA Agamanane kRtArtha mAnavA lAgyA. pratApasiMha taMbunI bAhera nIkaLI jyAM sAme javA taiyAra thaye, tyAM te kSAtrakuLadIpaka dIpacaMdra rAjA utAvaLo cAlI AvI pahoMcyo, ane te pUrNa snehathI pratApanA caraNamAM namI paDe. pratApe beThe karI, tene umaMgathI AliMgana karyuM. sarva samAja te baMne bhAvika bhUpationI bheTa joI khuzI thayo, paraspara kuzaLatA puchayA pachI dIpacaMdra vinayathI bolyA-rAjeMdra ! ApanA AgamanathI huM kRtArtha thayo chuM. have caraNakamaLanA rajathI mArI nagarIne pavitra karo, Apa kSatriya kuLadIpaka mahArAjAnA padhAravAthI dIpazikhA nagarI potAnA nAmane Aje sArthaka karaze, mATe kRpA karI Apa nagarImAM padhAre. dIpacaMdra rAjAnAM AvAM vinaya bharelAM vacanathI pratApasiMhanI nagarI javAnI utkaMThA vizeSa thaI, ane AvA sanmAna sAthe nagara praveza thavAmAM prathama thayelAM zubha zukanane te saphaLa mAnavA lAgyo. A kSaNavAra pachI kuzasthaLInA mahArAjAne laI dIpacaMdra rAjA caDI svArIe nagarImAM Avyo. nagarInA rAjamArgamAM te puranI alaikika zabhA jovAmAM AvI. e suMdara nagarInA killAnI zobhA alokika hatI. gRhasthanAM maMdironI zreNIo gagana sAthe vAta karatI hatI, nagarInA daravAja toraNamALAthI alaMkRta hatA, suMdara zerIonI racanA jANe vizvakarmAnI kRti hoya tevI lAgatI hatI, uMcI caMdrazALAo nIce nakazIdAra jharUkhA AvI rahyA hatA, hemavarNa raMganI havelIomAM gokha ene galIcAnI racanA Azcarya utpanna karatI hatI, gavAkSamAMthI jotI gora aMgavALI garIonAM mukhathI AkAza seMkaDe caMdranI zobhA dharatuM hatuM, coTAmAM maLela lekenI ThaTha nagarInA janasamUhanI samRddhi sUcavatI hatI, hArabaMdha AvelI dhvajA patAkAnI paMktio vicitra zobhA jaNAvatI hatI, ardha caMdrAkAra ane caturastra zerIono dekhAva prekSanI dRSTimAM sudhA siMcana karato hate, dukAnamAM goThavelI mahA mUlyavALI vastuo pratyeka daTAne lalacAvI AkarSatI hatI, ThAma ThAma navaraMgita vezane dhAraNa karI ramaNIo pharatI hatI, uttama alaMkArathI alaMkRta thayelI gRhasthanI abaLAo mahArAjAnI svArI nIrakhavAne pitapatAnA maryAdAvALA sthAnamAM umaMgathI ubhI hatI, kanakathI kamanIya evI mugdha kanyAo mahArAjAne dukhaDAM laI vadhAvatI hatI. zaherIonI saibhAgyavatI suMdarIe For Personal & Private Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjakanyAnuM darzana. G puSpanA puMjathI purapatine vadhAvavA AgaLa AvatI hatI, tarUNa purUSo yAvananA baLathI janasamUhane prasAra karI agresara thatA, ane potAnA purapatine premathI praNAma karata! hatA, vRddhA strIe Ana MdapUrvaka aMtarathI AzISa ApatI hatI, pratyeka sthaLe navaragita dekhAvA thai rahyA hatA, svArInA agrabhAge gADhavelI caturaga senA vAjiMtrAthI ane jayadhvanithI gagana maMDaLane gajAvatI hatI, peAtAnA mahArAjAne Aje rAjyAbhiSeka divasa che, evuM dhArI sarva prajA vizeSa Ana Mda darzAvatI hatI. AvA mahAtsavathI virAjita evI dIpazikhAnagarI Aje adhika zAbhAthI virAjita hatI.. tenI divya zAbhA joi mahArAjA pratApasihune apAra AnaMda thatA hatA. prakaraNa 4 chu. rAjakanyAnuM darzana. pha suMdara mahelanA jharUkhAmAM jANe divase tArA ugyA hAya, tevA eka tejanA puMja dekhAtA hatA, maneAhura sAMryanAM kirAnA divya prakAza AsapAsanA pradezane prakAzita karI rahyA hatA, lAvaNyanA lAlityathI lalita evI khIjI lalanAonA samUha e tejane vizeSa puSTi ApatA hatA, A tejane puMja eka rAjakanyAne hatA, dIpazikhAnA dedIpyamAna mahArAjA dIpacaMdranA aMtaH puranA e mahela hato, mahArAjA pratApane sAthe lai AvatA dIpacadranI suzAlita svArI jovAne rAjakanyA sakhInA parivAra sAthe jharUkhAnA agrabhAge AvI hatI, pAtAnA pitAnA atithInu avaleAkana karavA tenI vizeSa utkaMThA thai hatI, potAnI rAjadhAnImAM eka abhinava mahArAjA Ave che, evu teNIe pUrvathI sAMbhaLyuM hatuM. pitAnA rAjyAbhiSekanA divasa che, ethI te mugdhAe maneAhara zAka dhAraNa karyA hatA, navaragita vezathI vibhUSita thayelI rAjakanyA rAjamArga tarapha eka dRSTie jotI hatI. nagarInI vividha racanA jotA jotA pratApasihu A rAjamehelanI najIka AvyA pratyeka pradezanu avalAkana karatAM mahArAjA pratApanI divya draSTi rAjakanyA upara paDI. mugdhAnuM maneAhara sAMdarya joi, mahArAjA ekAeka camakI gayA. tatkALa tenI manovRttimAM madana pragaTa thai mAvyo. tene jotAMja mahArAjAe ciMtavyu ke, zu A devakanyA te nahIM hAya ! urvazI ke rabhA ahIM kyAMthI AvI haze ? AvI divya kanyAnuM darzana- manuSyalokamAM kyAMthI ? zuM anupama sAMdarya ? kevu maneAhara lAlitya ? kevA vilAsamaya veSa ? kevuM lAvaNya ? A kAnA mehela haze ? A kanyAratne kaI puNyavatI pramadAnA uDarane alaMkRta karyuM haze ? mAnuSalekamAM AvAM ratnA avataratAM hoya, te pachI A For Personal & Private Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ . AnaMda maMdira. devalAka kema na kahevAya ? ahA ! ke! suMdara dekhAva che ? A mugdhAnA mukhacaMdra ga caLake che ? tenA lalATa upara kevu teja prakAze che ? tenI nAsikA, heDa, yuTI, ane kaMThanI zobhA anupama che. A suMdara bALA kyA puNyavAna purUSane mATe nirmANa thaI haze ? A mahAbhAgA kyA bhAgyavAn purUSane alakRta karaze ? je A suMdarI saMpAdana thAya tA, dIzikhA nagarInI musAI saphaLa thAya. rAjA dIpacaMdranI jo te kanyA hoya, te mArI AzAlatA vakhate saphLa thAya kharI, athavA rAjA dIpacaMdrane ghera atithI thai, A kanyAratnanI mAgaNI karavI te yogya nathI. A pramANe ciMtavana karatA pratApasiMha layamAM yogInI jema te kanyAmAM lIna thaI gayA. pratApanA manarUpa bhamarA te kanyAratnanA mukha kamaLamAM Asakta thai gayeA. kSaNu vAra layamAM jema yAgI sthira rahe, tema sthira ane zunya rahelA pratApane joi, tenA rathamAM pachavADe beThelA rAjA dIpacaMdrane eka sevaka klyA--mahArAjA ! huM kahuM te kSamA karajo. ApanI maneAvRtti vikArI thayelI dekhAya che, vastu joi tamane meTTu zuMcelA che, te vastu tamaneja prApta thaze. tamArA manAratha sukRtanA udayathI saphaLa thaze. A pramANe sevakanAM vacana sAMbhaLI pratApasi Mha AzcayaeN sahita khuzI thayeA. teNe sevakane kahyuM, rAjakkara / tane sAbAzI ghaTe che. mArI manetti te yathArtha rIte jANI lIdhI che. bhadra ! kahe, A krAne mehela che, ane maneAhara kanyA kaiAnI che ? sevaka eklyA--mahArAjA ! A tamAro parama bhakta rAjA dIpacaMdranI rANI dIpavatInA mehela che. rANI dIpavatInI kukSirUpI kamalinImAM haMsalI samAna e sUryavatI nAme tenI putrI che. e rAjakumArI pavitra guNanI khANlR che, traNa bhuvanamAM sArarUpa che, ane kaLAonA bhaDAra che. vidhAtAe eka sthAne peAtAnI racanAnuM sauMdarya jovA mATe banAvI hAya tevI te manehara che. e bALA Apane mATeja taiyAra thaI che. teNInA pUjya pitAnA evA saMkalpa che ke, ApaNI rAjadhAnImAM mIjamAna thaI AvelA mahArAnta pratApasihune A bhAgyavatI kanyAnIja bheTa karavI. A sAMbhaLatAMja pratApasiMhane ati AnaMda utpanna thai AvyA, tenA zarIra upara rAme gama pragaTa thayA, AnaMdanAM azruthI nayanakamaLa bharAi gayAM. teNe sevakane kahyuM, bhadre ! A badhI vAttA zI rIte che ? te kahe. sevaka khelyA--mahArAjA ! jyArathI A rAjakumArItA haivana vayamAM praveza thayA che, tyArathI amArA rAjAne ciMtA pragaTa thai che. AvI su Mdara kanyAne yogya pati zodhavA mATe mahArAjAe aneka upAya karavA mAMDayA, tathApi kAI yogya grAhaka maLato nahoto. mahArAjAnA hRdayamAM e ciMtAnI vALA prajvalita thaI pravarttatI hatI, tevAmAM Apa mahArAjAnI vadhAmaNI Aje vanapALanA mukhathI sAMbhaLavAmAM AvI. rAjyAbhiSekanA maheAtsavane prasaMge Apanu Agamana sAMbhaLI, temane apAra AnaMda thayA. teja prasaMge maMtrInI sAthe mahArAjAe jaNAvyu ke, AjanA mahAtsavamAM kuzasthalInA mahArAjAnuM Agamana mane vizeSa harSadAyaka thai paDayuM che. rAjakanyA sUryaMtInI je ciMtA mane udvega karAvatI hatI, te ciMtAne For Personal & Private Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjakanyAnuM darzana Aje aMta Avyo che. mArI IcchA evI che ke, kuzasthalInA mahArAjA pratApasiMha ApaNAthI moTA rAjA che, teonI tarapha rAjabhakti darzAvavI, e ApaNo dharma che. tevA samartha mahArAjA jyAre ApaNe ghera Ave, tyAre ApaNe temanuM uttama Atithya karavuM joIe. mahA pratApI pratApasiMhane ApaNuM rAjya taraphathI koI paNa bheTa dharavI joIe. te mArI evI IcchA che ke, te pratApI mahArAjAne rAjakumArI sUryavatInI bheTa karavI, ane e kanyAratnane sarva rIte te yogya vara che. A pramANe rAjA dIpacaMdra ane temanA maMtrI vacce vAtacIta thayela hatI, te meM pratyakSa rIte sAMbhaLI hatI, tethI huM Apane ApanA manoratha saphaLa thavA mATe kahevAne zaktimAna thaI zakyo chuM. rAja sevakanAM AvAM vacana sAMbhaLI pratApasiMhanA AnaMdamAM vizeSa vadhAre tha, dIpazikhA nagarInuM darzana saMpUrNa rIte kRtArtha thayuM, prayANa vakhate pitAne je zubha zukana thayelAM, te Aje saphaLa thayAM, ema tene nizcaya thayo. A pramANe AnaMda udadhimAM taNAtA baMne rAjAoe svArInA ThATha sAthe rAjakAramAM praveza karyo, ane rAjakanyA sUryavatInA saubhAgya pratApasiMha rAjAnA hRdayakamalamAM praveza karyo. moTA satkArathI mahArAjAnuM sanmAna karI kSAtrakula dIpaka dIpacaMdra pitAnA AtmAne kRtArtha mAnavA lAgyo. rAjadvAranI pAse eka suMdara mahelamAM pratApasiMhane utAravAmAM AvyuM, ane tenI caturaMga senA rAjyanA vizALa saMkhyAlayamAM goThavI dIdhI. pratApasiMhanA parikarathI, ane rAjakIya samRddhithI rAjA dIpacaMdranI rAjadhAnI vizeSa zobhavA lAgI. - jyAre pratApasiMhanI svArI rANI dIpavatInA mahela pAse AvI hatI, te vakhate suzobhita rAjakanyA sUryavatInI sthiti paNa pratApanA jevI ja thaI hatI. pratApasiMhanI pratApI mUrti joI, e mugdhAnA manamAM madanano janma thayo hato, kAmanA vikAroe e nava yuvatine cotaraphathI gherI lIdhI hatI. pitAnI sthiti haju mAtA pitAne AdhIna che, pite parataMtratAnA pAsamAM paDelI che, tathApi te rAjabALAe saMkalpa karyo hato ke, A mArA dakSiNa pANIne grahaNa karanAra A pratApI mahArAjAja thAya. A suMdara zarIrano bhaktA bhaviSyamAM A pratApa zivAya bIjo koI nathI ja. je pUrvanAM kAMI paNa sukRta hAya, kAMI dharmanI upAsanA karI hoya, jaina vrata tathA tapasyA je pUrve kAMI paNa Acaryo hoya, te A pratApasiMhanI sAthe A zarIrane saMbaMdha thaze. A saMkalpa karI, rAjakanyA pratApanI manahara mUrtinA mehamAM paDI hatI. pratApa rAjAnA rAja tejathI te mugdha ramaNI AkarSANI hatI, pratApanA aMganA pratyeka avayava avalokI, e rAjakanyAnI prItirUpa latA vRddhi pAmI hatI, pratApanA saiAdarya rasanuM pAna karatI, e caMdramukhI nirnimeSa dRSTie tenA sAmuM joI rahI hatI, pUrNa caMdra pratye cakerInI jema e caturAnI citta vRtti dekhAtI hatI. mahArAjA pratApasiMha dIpazikhA nagarInI zobhA joI, manamAM AnaMda pAmyo hata, te pachI jyAre nagarInA madhya bhAgamAM AvelA zrI jina catyanAM darzana karyo, tyAre tene vizeSa AnaMda thayo hato. e vimAna jevA caityamAM sthApita karelA zrI AdIzvara For Personal & Private Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 AnaMda maMdira, prabhune teNe trikaraNa zuddhithI vaMdanA karI, pitAnI uttama bhAvanA bhAvI hatI. rAja dIpacaMdra pratApasiMhane prasanna karavA aneka jAtanI goThavaNa karI hatI. moTA ThATha mAThathI nagarImAM praveza karAvI, nagarInA vizALa rAjamArgo zaNagAravAmAM AvyA hatA. pratyeka catvara upara mahArAjAne sanmAna ApavAne prajA varganAM gRhasthonAM maMDaLa goThavyAM hatAM, zerIomAM AvelI havelIomAM ubhI rahelI kulIna kAMtA baMne nRpatione bahAlathI vadhAvatI hatI. A suMdara dekhAvathI ane madhya bhAgamAM AvelA jina caityanI vaMdanANI, rAjakanyAnA avalokanathI, rAja sabhAnA sanmAnathI ane suMdara utArAnI goThavaNathI kuzasthalInA mahArAjAne eTale badhe AnaMda thayo che, je AnaMda tenA vizALa hRdayamAM paNa samAI zo nahi prakaraNa 5 muM. paTarANInI padavI. SiT je prAtaHkALano samaya hato, dIpazikhA rAjadhAnImAM AnaMda utsava samApta thaI rahyA hatA, rAjakumArI sUryavatInA lagna prasaMge AvelA videzI mijamAne vidAyagIrInA pizAka laI pitapotAnA sthAna pratye javA taiyArI karatA hatA. rAjA dIpacaMdra nImelA sarakAra maMDaLa taraphathI sarva jAtanI goThavaNa thatI hatI, sarvanI AgaLa yogyatA pramANe variSTa vAhane hAjara thatAM hatAM, Ahata bhakata snAna maMgaLa karI jina caityanI pUjAmAMthI paravArI svasthAna pratye javA utkaMThita thatA hatA. A samaye mahArAjA pratApasiMhanA utArAne mehela navaraMgita zobhA dharI rahyo hato, tenA dvAra AgaLa bhairava rAgane darzAvanArAM vividha vAjiMtra vAgI rahyAM hatAM. rAjA dIpacaMdranI kuLadIpikA suryavatIe kuzasthalI rAjadhAnInuM rANI pada meLavyuM hatuM. mahArAjA pratApasiMha jevA pratApI patinA samAgamanA sukhathI e suMdarI sarva rIte sArthaka thaI hatI. sUryavatI jevI saguNa suMdarInI bheTa laI pratApasiMha pitAnA AtmAne puNyavAna gaNato hato. pitAnI A musApharImAM teNe mATe vijaya, moTo lAbha, sarvottama samRddhi ane sarva zreSTa vilAsa prApta karyo hoya, tema mAnatA hatA. rANI dIpavatI pitAnI putrIne mATe navA navA padArtho tenA svataMtra mahelamAM mokalAvatI hatI. prabhAtamAM sukha zayana puchavAne rANI dIpavatInI dAsIo gamanAgamana karatI hatI. rAjA dIpacaMdra putrI saMbaMdhI sarva ciMtAmAMthI mukta thaI pitAnA yogya jAmAtAnI baradAza mATe aneka jAtanA upacAra karate ho. TuMkAmAM eTaluM ke, mahArAja pratApasiMha For Personal & Private Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ paTarANInI padavI. 11 potAnI rAjadhAnIthI pazu adhika vaibhava soMpAdana karI zvasura gRhamAM rahyA hatA, ane te nIcenI prasiddha kahevata kharAbara sArthaka karatA hatA. " vruSTanivAsaH svataMtutho nALAm // ' A samaye eka purUSa pratApasihunA mehela pAse AvI ubhA rahyA, teNe sabhyatAnA veSa dhAraNa karyuM hateA, tenA vizALa lalATa upara vidvatAnuM teja prakAzatuM hatuM, dravyanI apekSA chatAM te niHspRha dekhAtA hatA, eka hAthamAM sAmudrikanuM pustaka dharyuM hatuM, bIjA hAthamAM maMtra japatI mALA rahelI hatI, tenI nirmaLa manevRttimAM pratApasiMha jevA kRtajJa ane vidyA parIkSaka rAjAne maLavAnI utkaMThA utpanna thai hatI. dravyanA lAbha karatAM potAnA guNanI parIkSA karavAnA lAbha te vizeSa mAnatA hatA. teNe dvArapALane peAtAnuM Agamana mahArAjAne sUcavavA kahyuM, eTale tatkALa dvArapALa mahArAjAne nivedana karavA AvyA. A vakhate mahArAjA pratApasi Mha nitya kriyAmAMthI nivRtta thai, peAtAnI priyatamA suthaivatInI sAthe vAttA vinAda karatA hatA. dvArapALe te khabara kahyA, eTale pratApa rAjA khuzI thaye, ane peAtAnI priyAne kahyuM, kema priyA ! sAmudrikavettAne khelAvI kAMi vidyA vineda karavA che ? tamArI zI icchA che ? sUryavatI sAna MdA thai kheAlI-- prANeza ! jevI ApanI icchA. priyAnI manetti jANI rAjAe AjJA karI, eTale dvArapALa te sAmudrika lakSaNa jANunArane khelAvI lAvyeA. jyAM pratApasiMhaiM ane sUryavatI beThAM hatAM, tyAM tene dAkhala karyuM. te vidvAna purUSa AzISa ApI ubhA rahyA, eTale rAjA pratApasiMhe tene sanmAna pUrvaka Asana upara besAyA. mahArAjAe kuzaLatA prazna pUrvaka puchyuM, Apa kANu / ? ane kayAMthI Ave che ? te vidvAna purUSa khelyA-- pRthvIpati ! huM sAmudrika lakSaNa jANanAra eka videzI vidvAna chuM. dhaNA divasa thayAM A dIpazikhA nagarImAM AvI vasyA chuM. mahArAjA dIpacaMdra mArI vidyAnI kadara jANI mane Azraya Ape che. te kuzaLa mahArAjA mate dhaNI vAra khelAvI mArI vidyAnI parIkSA kare che, ane tethI khuzI thai, mate yogya inAma Ape che. huM bhikSA ke, dakSiNA lenAra yAcaka nathI, paNa rAjAe tathA gRhasthAne khuzI karI inAma lenArA chuM. huM prathamathIja dAna pAtra thavA icchatA nathI, paNa inAma ke, upahAra pAtra thavAne icchuM chuM, mane dravyane lAbha nathI, paNa guNajJanI sAbAzInA lAbha che. Apa mahArAjAnI satkIrti meM prathamathIja sAMbhaLelI che. eka vakhate ApanI satkati mane ApanI rAjadhAnI tarap AkarSaNa karavA tatpara thai hatI, paNa mahArAjA dIpacaMdranA draDha guNAe mane ahIMja bAMdhI lIdhA che, Apa uttama guNajJa, ane zvetA che|, tethI ApanI pAse aneka guNIjana AvyA haze, paNa A eka alpa guNIne tenI vidyAnI parIkSA karI uttama nyAya ApavA kRpA karaze. A vakhate huM khAsa Apane kahevA Avyo chuM ke, mahArAjA dIpacaMdranAM rAjakumArI raivatInAM sAmudrika lakSaNa camatkArI che, je Apane dhyAna pUrvaka sAMbhaLavA yAgya che. For Personal & Private Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, te videzI vidvAnanAM AvAM vacana sAMbhaLI pratApasiMha hAsya karI bo- paMDitavarya ! A tamArAM rAjakumArInAM sAmudrika lakSaNa kevAM che? te yathArtha rIte jaNAvo. pratApasiMhanAM A vacana sAMbhaLI, te catura vidvAna bolyo-mahArAjA ! e rAjakumArInAM sarva lakSaNa meM temanA pitAnA darabAramAM joyelAM che. have temanI phaLazruti saMbhalAvavA mATe ja huM ahIM Avyo chuM. e rAjakumArIne Apa mahArAjA paTarANInI padavI Apaje, e lakSaNothI ane bhAgyathI sarva rIte egya che. temanAM hastanI ane lalATanI rekhAonAM lakSaNathI huM kahI zakuM chuM ke, e mahA devInAM kukSi ranamAMthI be guNavAna putra pragaTa thaze. jema rahaNagirInI bhUmi ratnane janma Ape, tema te be kuLadIpaka putrane janma Apaze, temanA bhAgyavAna be putrothI pitA, zvasura, pitAmaha ane zirachatra mAtAmaha paNa pRthvImAM prakhyAta thaze. A manojJa mahAdevI tamArA aMtaHpurane dIpAvaze, temanA dhArmika ane pavitra putrathI jagatamAM dharma kIrtino prasAra thaze, e mahA devInA prabhAvathI tamAre prabhAvika pratApa pRthvI upara grISma rUtunA sUryanI jema tapaze, ane pratyeka sthaLe tamArI vijaya patAkA pharakaze. vaLI sUryavatInA sUrya jevA tejasvI putrathI A bharatakSetra sarvadA prakAzIta raheze, ane bhaviSyamAM bhAratanI jana prajA pitAnA pavitra dharmanI sAthe tenA nirmaLa guNanuM yazagAna karyA karaze. te vidvAnanAM AvAM vacana sAMbhaLI pratApasiMhanA mukha upara hanI prabhA prasarI rahI, ane tatkALa te madhura ane gaMbhIra svare bolI uTha-bhadra ! tamArAM vacana yathArtha thAo. AjathI huM A sUryavatIne paTarANunI mahAna padavI ApuM chuM kuzasthalInI rAjadhAnImAM e mahAdevI have paTarANI thaI pUjAze, ane mArA aMtaHpurano uttama alaMkAra thaI sarvadA rAja mAnathI virAjamAna thaze. A pramANe kahI, mahArAjAe te sAmudrika vettAne eka amUlya hAra arpaNa karyo, ane praNAma karI tenA prasanna mukha kamaLanI A ziSo grahaNa karI, kSaNavAra pachI te vidvAna AnaMda pAmato rajA laI cAlato thayo, ane mahArAjA pratApe sUryavatIne paTarANInuM saMbodhana ApI, premapUrvaka AliMgana karyuM. dIpazikhAnA mahArAjAnI rAjaputrIe kuzasthalInA mahArAjAnAM paTarANanI padavI prApta karI. For Personal & Private Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 6 huM. pahelIpatine parAbhava, (3 pazikhA nagarIne mahArAjA sabhAmaMDapamAM kheDA che, maMtrIe tathA sAmatA AvI hAjara thayA che, eka tarafa vArAMganA nRtya gIta kare che, rAjA dIpacaMdranA siMhAsananI dakSiNa bhAge pratApasiMha beThI che, sAsarA ane jamAInA saMbaMdha pratidina prItimAM vadhatA jAya che, mahArAjA pratApasihu potAnI rAjadhAnImAM javA vAraMvAra prArthanA kare che, tathApi rAjA dIpacaMdra ati AgrahathI te prArthanAnA bhaMga kare che. divasa upara divasa, ane mAsa upara mAsa, cAlyA jAya che, have pratApasi'hanI prArthanA saphaLa thavAnI vakkI che. dhaNA samayane lai rAjA dIpacaMdrane peAtAnA draDha Agraha zithila karavA paDaye che. Aja kAla vidAyagirIne samaya pAse AvatA jAya che, sUryavatInA viyeAga tenI mAtA dIpavatIne sahana karavAne samaya Avate jAya che. sUryavatI peAtAnI rAjadhAnI jovAne utkrAMti che, paNa pitA ane mAtAnA viyAgathI teNInuM hradaya kaMpAyamAna thAya che. vanamAM khAvAnA WEBS A samaye dvArapALe AvI namana karI dIpacaMdra rAjAne jaNAvyuM ke, mahArAjA ! koi dUta Apane maLavA AAA che, ane te satvara maLavA icche che. dIpade AjJA ApI, eTale dvArapALa te purUSane lai sabhAmAM AvyA. dUrathI mahArAjAne praNAma karI ubhA rahyA, ane teNe rAjasabhAnA lokeA tarapha draSTi karI, te uparathI rAjA dIpacaMdre tenuM hRdaya jANI lIdhuM, ane tatkALa sabhA visarjana karI. ceDA matrIo ane khAsa sAmatAne samasyAthI rekI, pote besI rahyA. te dUta khe!klyA--mahArAjA ! huM si MhapurathI AvuM chuM, ApanI bhatrIjI caMdravatInA pati zubhagAMga rAjAe mane mAkalyA che. temaNe kahyuM che ke, amArA si MhapuranagarathI pUrvamAM vAsatikA nAme eka bhaya kara aTavI che, tenI aMdara zUra nAme eka pakSIti rahe che, tene AcAra ati duSTa che, te amArI sAthe mATuM vara rAkhe che. hamaNAM evuM banyuM ke, amArA mahekamAMthI ekAvalI hAranI corI karI, cAra lekA nAzI gayA, amArA rakSakAe tenI pu pakaDI, ane chevaTe teene bAMdhI pakaDI lAvyA; jyAre temane mAra mAravAmAM AvyA, eTale te mAnI gayA ke, ame ? pallIpatinA dAsa chIe, ane tamArA hAranA cAra chIe. a For Personal & Private Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 AnaMda maMdira. mArA svAmI pallIpatinA kahevAthI ame A corI karelI che. te sAMbhaLatAMja mane krodha caDayA, ane temanI pAsethI hAra lai tene zULIe caDAvavAnI zikSA karavAmAM AvI, je zikSAthI e duSTa cAra pacatvane prApta thayA. A khabara kAi bAtamIdAra pAsethI sAMbhaLI zUra pallIpatine ati kApa caDI AvyA. te vanecaranuM moTuM sainya laI siMhapura upara caDI AvyA che. atyAre mArA nagara upara mATe dherA nAkhI e duSTa varecara paDayA che. dravyanA nidhAnane jema sarpe vIMTAi vaLe, tema tenA sainike mArA nagarane vIMTAi vaLyA che. te jo tamArAthI bane te mATuM sainya lai mane sahAya karavA Avaze. Apatti vakhate sahAya karavI, e saMbaMdhIne dharma che. mahArAjA ! A pramANe zubhagAMga rAjAe mane kahevAne mekalyA che. te sAM bhaLI dIpacaMdra vicAramAM paDayA, eka tarapha paitAne siMhapuranA rAjAne sahAya karavA javuM joie, ane khIjI tarapha e pallIpati dhaNA duya che, tenI sAme javuM, te paNa ati viSama che. A baMne vicArarUpa hiMcakAmAM dIpacaMdranuM zakita mana AMdolita thavAlAgyuM, te ciMtAnI asara tenI mukhAkRtipara chavAelI joi, pratApasiMhe puchyuM, rAjeMdra ! krama vicAramAM paDayA che ? te pakSIpati kevA che ? dIpacaMdra khelyA--mahArAjA ! e pa lIti kharekhara yamadUta che, e pradezamAM tenI hAka vAge che. vAsatikA aTavInA a dhA mArga teNe rayA che, cAra leAkeAnI mATI senA tenA tAbAmAM che, tenA bhayathI lAkA trAsa pAme che, teNe AsapAsanA mArga rokyA che, tethI kAi te raste jai zakatuM nathI. dhaNA lakAnA vyApAra bhAMgI gayA che, tenA tAbAmAM rahelI vanecaranI senA sarve sthaLe trAsa vartAve che. mahArAjA ! vadhAre zuM kahevuM ? tenI upara caDI javAmAM parAbhava zivAya khIjuM kAMi thavAnuMja nahIM. amArI nagarI paNa kugrahanI jema tenAthI bhaya pAme che. A vakhate zubhagAMJa rAjAnI sahAya karavI joie, paNa e duSTanI sAme thavAne mArI hi'mata cAlatI nathI. A viSe tamArI zI salAha che ? dIpacaMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI hastInI garjanA sAMbhaLI jema kezarIsi tu gAjI uThe, tema pratApasiMha gAjI uDayeA. tenAmAM kSAtrateja prakAzita thai gayuM. rAryatAne prabhAva tenA aMge aMgamAM vyApI gayA, dakSiNu hAthamAM khar3e uMcu karI te eyA--dIpazikhA pati ! cAlA, satkara taiyArI karA. kSAtratejanI AgaLa e pakSIti krANu mAtra che ? zIyALathI kezarI kema bhaya pAmaze ? kSatrIya vIranI AgaLa te vIcaranA zA bhAra che ? ATaluM kahetAMja teNe prayANunI bherI vagaDAvI. prayANanuM vAdya sAMbhaLI tenI caturaMga senA sajja thai gai, tenA zUravIra subhaTA masta thai mAhAlavA lAgyA. yudghanA utsAhathI sarvanAM mana praSullita thai gayAM. pratApasiMhanA pratApanuM teja pratyeka sainikamAM pragaTa thai gayuM. AvI mahAna taiyArI joi rAjA dIpacaMdra Azcarya pAmI gayA. pratApanI utsAha rAkti joi tenA manamAM nizcaya thayA ke, A pratApI pratApa jarUra pallIpatine parAbhava karaze. zubha mutte prayANa karI samathaLane viSama karatuM, te viSamasthaLane sama karavuM, For Personal & Private Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ praznIpatine parAbhava. 15 pratApanuM sainya siMhapuranI pAse AvI pahoMcyuM. te nagaranI saritAnA tIra upara pratApe potAnI chAvaNI nAkhI. eka meTA vizALa tajImAM rAjA pratApasiMha, ane dIpacaMdra sAthe rahyA. zubhagAMga rAjAne sahAya karavA AvelA A khate rAjAenI khabara zUra pakSIpattine kAi khAtamIdArathI maLI. peAtAnA sainya upara mATe dherA thaze, evI tenA bhillene dhAratI lAgI, tethI bhallAe pannIpatine kahyuM ke, kuzasthaLInA pratApa baLavAna che, tenI sAthe dIpacaMdranI senA maLavAthI temanA lazkarane mATe jamAva thayelA haze, tethI ApaNe ahIMyI nAzI chuTavuM cegya che. temanAM AvAM kAyaratAvALAM vacana sAMbhaLI pakSIpatie kahyuM, bahAdUra sainikA ! tame draDha thai ubhA rahejo, AvA kAyaratAnA vicAra lAvaze nahIM. vanecaranI senA AgaLa nAgarIka senA kANu mAtra che ? vIra purUSo mRtyuthI khItA nathI. tame dhairyatA rAkhA sAmA thAe, have nAmavAnA avakAza nathI. kuzasthaLInA pratApanA pajhAmAM tame sapaDAyA che, te hiMmata haze tA, temAMthI chaTakI zakaze. zUra pIpatinAM AvAM vacana sAMbhaLI, vanecarAne daDha hiMmata AvI. tatkALa dIpakamAM pataMgIyAnI jema te maraNIyA thai yuddha karavA tatpara thayA. teoe vicAryuM ke, je ApaNe nAzI jazuM, te lekamAM ApaNuM hAsya thaze. pachI dhanuSya bANu lai, pratApanA sainya upara dhasI AvyA, varSA kALanA meghanI jema mANeAnI dRSTi karavA lAgyA, daze dizAone khANAthI DhAMkI dIdhI. vanecaranA dhasArA joi, pratApasiMhanA sainikA yuddha karavA sAmA thayA. ane sainyanI vacce bhayaMkara yuddha pravartya. dhanuSya, bANu, khaDaga, bhAlA, ane agni zasranI vRSTi thavA mAMDI. vIra lekeAnA caraNa dhAtathI pRthvI kAMpavA lAgI. vanecara lAMkA maraNIyA thai pratApanA sainya upara tuTI paDayA. yuddha virAnA hAkArathI gagana gAjI uDayuM, zUravIrAnA siMhanAdathI badhuM vizva zabdAtmaka thaI gayuM. A avasare kApathI rAtAM lAcana karatA, padghipati madagadhI gajeMdra upara caDI, sainyanI meAkhare AvyeA. tenA gajeMdranA madagaMdhathI pratApanI senAnA gaje cIsa pADI nAsavA lAgyA. teNe peAtAnA prALa dhasArAthI pratApanA sainyamAM bhaMgANa pADayuM. te jotAMja rAjA dIpacaMdra camakI gayA, te vicAramAM paDayA ke, A zuM thayuM ? have zI rIte jItI zakAze ? dIpacaMdranI zaMkA jANI pratApasiMhe potAnA ratha AgaLa haMkAryo. sArathie caturAithI ratha hAMkI pratApane AgaLa kI, vIra rasane vadhAranArAM vAjitrA vAgatAM hatAM. pratApe bANAnI vRSTi karI, vanecarane haDAvI dIdhA. pratApasi tunA prADha pratAparUpa dIpakamAM vanecarA pataMgIyA thai paDavA lAgyA. keTalAeka bAvarA banI kaI dizAmAM javuM, tema ciMtAtura thavA lAgyA, daze dizAmAM bhInna leAkeAnI senA vIkharAi gai, pachI pratApe kSaNa mAtramAM parlIpati bhayabhIta thai pratApanI zaraNe AvyA. Aja dina cArInA mAla teNe pratApane tAbe karyuM. pratApasiMhanI senA evI TI ke, pakSItinA kabajAmAMthI kATI game dhana mAla lai, pratApasiMhanI AgaLa hAjara karI dIdhA, pratApanI vijaya patAkA caDelI joi, pakSIpatine keda karI lIdhA. sudhI ekaThA karelA leAkAnA For Personal & Private Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 AnaMda maMdira. rAjA dIpacaMdra khuzI thaye, ane siMhapurane rAjA zubhAMga harSa pAmato pratApasiMhanI pAse Avyo. pratApazALI pratApasiMhane ane dIpacaMdane praNAma karI, te namra vacane be -mahArAja ! Ape padhArI ane vijayadAna dIdhuM che. A vizvano mahA ripu palIpatine parAbhava karI, Ape aneka AziSa saMpAdana karI che, amArA badhA pradezane Apa mahArAjAe niSphaTaka karyo che. A siMhapura ApanuM sadAne mATe AbhArI che. pachI teNe pitAnA saMbaMdhI dIpacaMdra rAjAnI paNa keTalIeka prazaMsA karI, tenA saMbaMdhane laI, pratApasiMha jevA eka pratApI rAjAne saMbaMdha jANI zubhagAMgane vizeSa AnaMda thayo. pahelIpatinI pallIne ThekANe pratApe pitAnI priyAnA nAmathI sUpura nAme eka nagara vasAvyuM. zubhAMga rAjAnA AgrahathI siMhapuramAM keTalAeka divasa rahI, mahArAjA pratApasiMha tathA dIpacaMdra rAjA pAchA dIpazikhA nagarI tarapha javA taiyAra thayA. mahAna upakAramAM dabAelA zubhAMga rAjAe e baMne nRpationI ekaniSThAthI ane bhaktithI sevA karI hatI. pallIpatie je corIne mAla ekaTho karyo hato, te mAla te te mAla dhaNIne belAvI pratApe seMpI dIdho. tyArathI vAsaMtikA aTavI nirbhaya thaI, ane vyApArI musApharone mATe sarve rastAo khullA thaI gayA. pallI patine eka sevaka tarIke rAkhI pratApasiMha pitAnA sasarAnI sAthe pAcho dIpazikhA nagarImAM AvyuM. AthI pratApasiMhanI vijayakIrti vizvamAM vizeSa prasAra pAmI hatI. prakaraNa 7 muM. mAtAne upadeza, E - 01 - - - ga ke ie 'ma -1 - "ka che, ganamaNi pragaTa thaI AkAzane alaMkRta karI rahyA che, rAjA dIpacaM dranA darabAramAM lokonI ThaTha jAmI che, aneka jAtanI taiyArIo thaI rahI che, hAthI, ghoDA, ratha, ane dila sajaja thaI umA che, aneka jAtanAM rAjavAhane sajja thaI rAha juve che, rAjA dIpacaMdranA mukha Bad upara glAnI AvI gaI che, tenA aMtaHpuramAM zAMti sAthe taiyArI thatI jAya che. rANI dIpavatInA mahelamAM ghaMghATa chatAM zAMti dekhAya che, dAsa dAsIonAM mukha upara zokanI chAMyA prasarI rahI che, nagarInA loko utsAha vagaranA thaI ubhA che. ghaNA vakhatathI AnaMda maMgaLamAM mahAlelI dIpazikhA nagarI Aje AnaMda maMgaLanI samApti sUcave che. vAMcanArane utkaMThA thaI haze ke, A badhAnuM zuM kAraNa haze ? bIjuM kAMI amaMgaLa kAraNa nathI, maMgaLa chatAM amaMgaLane dekhAva ApanAruM e kAraNa che. Aje mahArAjA pratApasiMha saryavatIne sAthe laI pitAnI rAjadhAnI pratye prayANa kare che, temanA viyegathI A dekhAva thayela che. rAjA - . For Personal & Private Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtAne upadeza. pacaMdra ane rANI dIpavatI, kumArI suvatInA viyogathI zakAtura che. pratApasiMha jevA pratApI rAjAnuM gamana paNa rAja dIpacaMdrane nirutsAha karanAruM thayuM che. je mahelamAM. pratApasiMha raheto hato, te mahelane zUnya thayele jevAne dIpacaMdra asamartha thayo che. cirakALanA sahavAsathI dIpacaMdra rAjAne ghaNo AnaMda maLe che, te sAthe vaLI rAjakumArI savatIno viyoga tene vizeSa zotpAdaka thaI paDe che. savatInA samAgama sukhane sa vaMdA saMpAdana karanArI tenI sakhIo, dAsIe ane bIjo parivAra zokAtura che. eka tarapha rANI dIpavatIe potAnI priya duhitAne mATe aneka prakArane dAyaje taiyAra karAvI goThavI dIdho che, pitAnI priya putrInA viyogathI tenA mukhacaMdra upara zekanI malina chAyA paDI che, bAlya vayathI lAlana pAlana karelI, ane mAtAnAM madhura vAhAlamAM tathA lADamAM ramelI bALA Aje potAnI mAyALu mAtAthI vikhuTI paDe che. kSaNe kSaNe saMbhALa lenArI, ane premathI sadA magna rAkhanArI mAtA Aje garIba gAyanI jema putrIne parAdhInatAmAM dorAve che. pitRgRhanA vaibhavamAMthI mukta karI, tene patigRhanA vaibhavamAM muke che. putrIno janma AvAja kAraNathI adhama gaNe che. tenuM sarva jIvana be vibhAgamAM pUruM thAya che. janmanI sAthe ja tene janmabhUmino viyoga sahacArI thAya che, tenA saMsAranI racanA anya sthaLeja AraMbhAya che. mAtA pitAnA lAlana pAlananuM sukha tene tArUNya vayanA AraMbhamAMja samApta thAya che. pitagRhamAM vaibhava hoya, ane 5ti gRhamAM dArika hoya, te duhitA dArikanIja bhAgIyaNa thAya che, tenA jIvananI samApti parAdhInatAmAMja pUrI thAya che. kuzasthalIno pati jyAre taiyAra thaI ratha AgaLa ubho rahyA, tyAM nayanamAM zekAyu dhAraNa karato dIpacaMdra tenI pAse Avyo. aneka prakAre prItinAM vacana kahevAnI tenI I chA hatI, paNa te bolI zakyo nahIM; tenAM nayanamAMthI azranI dhArA vahevA lAgI, kaTha rUMdhAI gayo, ane premanA AvezamAM te pUrNa rIte dabAI gayo. chevaTe teNe gadgad svare kahyuM, mahArAjA pratApasiMha ! tamArI kuzaLatA pratikSaNe jaNAvaze, ane je prIti latA tame vAvelI che, tenI upara sarvadA sneha jaLanuM siMcana karo, tene kharuM jIvana ApI navapallavita karaje. tamArA udaya sAthe sUryavatInA bhAgane sUrya hamezAM udita rahI prakAzamAna thayA karaje. ATalA zabdo bolatAM teno kaMTha vizeSa rUMdhAI gaye, ane tenI premavANI tenA premasAgaramAM lIna thaI gaI. tene A premarUpa pUrNacaMdrane joI pratApasiMhano paNa premasAgara uchaLavA lAgyo. tenA hRdayamAM ataraMga prema pragaTa thavAthI te paNa vizeSa bolI zake nahIM. chevaTe teNe eTalA ja zabdo kahyA ke, tamArI ramaNIya rAjadhAnI cheDatAM mane apAra kheda thAya che, tamArA satkArathI ane tamArI prItithI mane je AnaMda prApta thayo che, tenuM varNana karavAne mArI pAse pUratA Dabdo nathI, tamArI prItino badalo vALavA mArI pAse kAMI paNa sAdhana nathI. te badala vALaze nahi, tyAM sudhI huM tamAre thAvajIvita RNI chuM. pratApasiMhanA A zabdoe dIpacaMdranA hRdayane vIMdhI nAMkhyuM. tevAmAM eka dAse AvI khabara ApI ke, mahArAjA ! rANuM For Personal & Private Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 AnaMda maMdira. dIpavatIne mahela padhAreA. sUryavatIbhA tamane maLavAnI rAha joi ubhAM che. te sAMbhaLatAMja dIpacaMdra pratApasiMhanI rajA lai dIpavatInA mehela tarapha AvyA. peAtAnA pUjya pitAne AvatA joi sUryavatIe lajjAthI abhinaMdana ApyuM. sUryavatIne jotAMja dIpacaMdranAM netra azruthI bharAi AvyAM, kaMThe gadgad thai gayA, pitAnuM putrI vAtsalya pragaTa thaI AvyuM. kSaNa vAra rAjA khAlI zakyA nahIM. pachI maMda svare eklyA--vase ! tArA viyeAga sahana karavAnA samaya amane prApta thayA che. jevI rIte teM tArA vRttathI pitR kuLane prakAzita karyuM che, tevI rIte tArA zvasura kuLane unnaLaje. tuM Arhuta dharmano upAsaka chuM, tethI tane vizeSa zikSAnI jarUra nathI. kSatriya kanyAemAM kuLAbhimAna svAbhAvika hoya che. beTA ! sadAcaraNathI suzobhita thai sarvadA satkRtta dhAraNa karaje, ane jyAre icchA thAya, tyAre tArA pitAnI rAjadhAnIne ala kRta karaje. tArA sAbhAgyane sUrya sarvadA prakAzita raheje--ATaluM kahetAMja dIpacaMdra gaLagaLA thai gayA. sUryavatIne beTI mastaka su MghI zAkamaya mudrA sahita rAnta te sthaLethI cAlI nIkaLyeA. tArA rAjA dIpacaMdranA javA pachI saNI dIpavatIe sUryavatIne vakSasthaLamAM dabAvI, ane tenA mastakane premAzruthI bhIMjAvI nIce pramANe kahyuM--priya sutA ! tArA sivAya A suMdara mahelamAM mane kSaNavAra paNa gamaze nahIM. tArA viyoganuM du:kha mane satata pIDA karaze, tathApi putrIne avatAra parane arthe che, eTale bIjo zA upAya ? saiAbhAgyanA mahimA patigRhamAMja vadhavAne che, tArA sarva jIvanane! sabaMdha zvasura kuLanI sAthe rahelA che, ane tArA sa MsArarUpa vRkSane pallavita thavAnI bhUmi paNa teja che. eTale bIjo kAMi upAya nathI. mArI vahAlI sutA ! tuM sarva guNu sapanna che, eTale tane vizeSa kahevAnI jarUra nathI, tathApi eka mAtA tarIke mArI pharaja bajAvavA khAtara huM tane zIkhAmaNa ApuM chuM. vhAlA ! tane have eka khInna rAjyamAM meAkalIe chIe, je rAjyamAM tuM rANI thai rahevAnI chuM. rAjakumArInI padavI have samApta thai che, ane mahArANInI padavI tane prApta thai che. putrI / rAjyane aMge aneka doSa uddabhave che. jevuM rAjya vaibhavanI khANurUpa che, tevuM te deSanI paNakhANurUpa che. sukha sauMpatti, vaibhava, bhAga ane vilAsa e rAjyarUpa vRkSanAM phaLa che, ane te kuLa je upayega pUrvaka bhAgavyAM hAya, te| pApanAM kAraNu thatAM nathI, ane upayoga vinA bhAgavyAM hoya te pApanAM kAraNarUpa thAya che. rAjya lakSmIne mada AMrmaka pravRttine bhulAvI de che. e madanA prabhAvathI dhaNA chatre nArakInA adhikArI thayA che. priya sutA ! tevA rAjyamAM have zreSTa padavI sAthe tArA praverA thAya che. tu kSaNe kSaNe cetIne cAlaje. prabhAtakALe patinI pahelAM jAgI navakAra maMtranuM smaraNa karaje, jina pratimAnI pUjA karyA vagara kadi paNa bAjana karIza nahIM, zrAvaka dharmanA sadAcAranu sevana karaje, je je AzAtanAo che, teone dUra karaje, vidhithI dharmanI ArAdhanA karaje, guNI ke vaDIla varganA vinaya karaje. mArI priya putrI ! sarvadA trividha zALanI yatanA karaje, zILa e suMdarIonA divya aA kAra che. tArA bhatAranI bhakti karaje, zuddha hRdayathI patinI sevA karanArI zrAvikA satI padanI adhikArI thAya che. vRddha jananAM vacanane aMgIkAra karaje, sarvadA jaina For Personal & Private Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtAno upadeza, tatvane vicAra karI mAnava jIvanane saphaLa karaje. priya sutA ! kulIna strIone kuLa lajjA e kalpalatA che. e kuLa lajajArUpa kalpalatAne tuM AdhAra maMDapa thaje, e kalpalatAne sarvadA siMcana karI tenA sadAcArarU5 phaLane saMpAdana karaje. manohara ! tane vizeSa kahevAnI koI jarUra nathI. tuM strI dharmane jANe che, jene satIonAM caritro teM sAMbhaLyAM che, AhaMta dharmanA pavitra saMskAra tArAmAM vAsa karI rahyA che, jena vrata ane tapa teM Acaryo che, sAdhvIonA upAzrayanuM sevana kareluM che, ane munionA mukhathI sadupadeza sAMbhaLyA che, tethI priya salA ! tane je zikSA ApavI te punarUkti jevI che. chevaTe eTaluM ja kahevAnuM ke, kSatrionI strIomAM je guNa svAbhAvika hovA joIe, te badhA guNa tArAmAM dekhAya che, temanuM sarvadA rakSaNa karaje. kSatriyANIo vIramAtA kahevAya che. kSatri dhanA dhuraMdhara kumAranI teo kSetra bhUmi che. vizvamAM zreSTha kuLanI padavI kSatriyone maLelI che. tIrthakaro, cakravartIo, vAsude, prativAsude, ane bIjA trizilAkA purUSonI janmadAtrI prAye karIne rAjaputrIo hoya che. satI dharmarUpa kalpa vRkSanI piSaka mAtA rAjaputrIo ja che. priya sutA tuM paNa te mahelI eka rAjaputrI chuM. bhaviSyamAM vIryadhAriNI vIramAtA thavAnI chuM. raNavIra, dharmavIra, ane dAnavIra purUSonI pragaTa karanArI tArA jevIja rAjaputrIo hoya che. A badhA vicAranuM manana karaje. tuM kai sthitimAM rahevAne yogya chuM, te tuM jANe che. jevI rIte tArA prakhyAta pitAnI kIrti vadhe, tArI mAtAne mAna maLe, ane dIpazikhA nagarInuM rAjakuTuMba, prazaMsA pAme, tevI rIte panigrahamAM vartaje. pratApasiMha jevA vIrapatinuM rANIpada dIpAvaje ane sarvadA Ahata dharmanI upAsanAmAM tatpara raheje. ATaluM kahI mAtA dIpavatI gaLagaLI thaI gaI, tenA kaMThamAMthI nIkaLate svara | badalAI gayuM. punaH putrIne bAthamAM laI belI-suryavatI ! tuM mArA hRdayamAM vasanArI ane mArA prANa AdhAra . tArA viyoganuM duHkha mArAthI zI rIte sahata thaI zakaze ? A mehelamAM jyAM tArI beThaka hatI, jyAM tuM sakhIonI sAthe gIta gAtI hatI, te sthAna tArA vinA mArAthI kema joI zakAze ? priya bena ! have samaya ghaNe thaI gayo che, prayANanuM muhUrta cAlyuM jAya che, mATe utAvaLa kara. punaH pAchI vahelI Avaje. tArA pitAnI rAjadhAnIne saMbhAraje. ATaluM kahI dIpavatIe sUryavatIne pAchI hRdaya sAthe dAbI. mAtAnuM heta joI, sUryavatInAM nayanamAMthI azrudhArA cAlatI hatI. pitAne mAtAne viyega sahana karavuM paDaze, ethI ghaNuM vasamuM lAgyuM, hadaya bharAI AvyuM, ane kaMTha gadagadita thaI gayo. cAlatI vakhate sUryavatI kAMI paNa belI zakI nahIM. chevaTe ghaNo prayatna karI, eTaluM belI ke, mAtA ! tamArA viyogathI A putrIne ghaNuM sahana karavuM paDaze. tamArA sahavAsamAM rahI, sUryavatIe je sukha prApta karyuM che, je lADa bhogavyAM che, je vaibhava sukha anubhavyAM che, ane je pitagahanA prIti rasane svAda meLavyuM che, te punaH jyAre prApta thaze ? jananI ! tamArI prema bharelI daSTi bIje kyAMthI maLaze ? A ja gatamAM duhitAone Azraya mAtAja che. putrI upara mAtAnuM je vAtsalya te svargIya vAtsalya che. vanitAonA jIvanane AdhAra pitagahamAM jananI ja che. mAyALu mAtA! have For Personal & Private Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 AnaMda maMdira, huM rajA lauM chuM. vAraMvAra A mAta viyegI duhitAne saMbhAraje, ane pachI satvare mane belAvI leje. ATaluM kahetAM sUryavatInuM hRdaya evuM bharAI AvyuM ke, te eka zabda paNa bolI zakI nahIM. tevAmAM eka sevake AvI jaNAvyuM ke, mahArAjA dIpacaMdra suryavatIbAne rathamAM besavA deve che. tatkALa mAtA ane putrI vikhuTAM paDayAM. pratApasiMhane ratha suvatIne sAthe laI rAjya dvAranI bahAra nIkaLyo. nagarInI bahAra keTaleka dura vaLAvI rAjA dIpacaMdra pAcho vaLyo. zvasura ane jAmAtA paraspara premAzru pADatAM judA paDayA. dIpavatI rANuM jyAM sudhI sUryavatIne ratha dekhAya, tyAM sudhI pitAnA mahela uparathI joI rahI. chevaTe viyoganA duHkhane anubhava karatI, mehelamAM mAMDa mAMDa samaya nirgamana karavA lAgI. rAjA dIpacaMdrane keTalAka divasa sudhI rAja mahelamAM gamyuM nahIM. chevaTe anaMtakALa zakitanA prabhAvathI sarva svasva kAryamAM pravRta thayAM. mahArAjA pratApasiMhe sUryavatInI sAthe mahotsava pUrvaka kuzasthalI nagarImAM praveza karyo. kuzarathalInI premI prajAe potAnAM navIna mahArANIne vadhAvI lIdhAM. prakaraNa 8 muM. eka nimittiono vRttAMta. . che PUS . zasthalInA rAjamahelanI caMdrazALA upara saMgIta krIDA thaI rahI che; sItAra, vINA, mRdaMga, ane sAraMgInA sara cAlI rahyA che, AsapAsa samAna vayanA tarUNe hAsyarasa anubhave che. saMgItanA pratinithI rAja mahela gAje che. kSaNavAra saMgIta virAma pAme eTale aneka hAsya rasanI, sAMsArika anubhavanI, ane vividha jana svabhAvanI vArtA cAle che, kaI vividha ceSTAo karI ane anya svabhAvanAM anukaraNa kare che, vaLI kSaNavAramAM pAchuM saMgIta cAle che. saMgItanA nAyake purUSa varganAja che, A maMDaLanI aMdara cAra kizoravayanA nAyake beThA che, temane raMjana karavAne sevaka jana aneka jAtanI ceSTAo kare che, ane temane AnaMda pamADI AtmAne kRtArya mAne che. vAMcanAra ! adhIrA thaze nahIM, e sarvanI oLakhANa tamane hamaNAM ja karAvIzuM. e cAra nAyaka te pratApasiMhanI pelI rANI jayazrInA jaya, vijaya, aparAjita ane jayaMta nAme cAra kumAra che. teo mehelanI agAzImAM besI saMgItano ane vArtAne vineda kare che. teo vidamAM magna thaI rahyA che, A vakhate caTAmAM nIcenI bhUmi upara lekenuM eka ToLuM temanA jevAmAM AvyuM. te jana chaMdamAM sAmela thavAne aneka leke rAjA mArgamAMthI deDI AvatA joyA. te joI te kumArane te jANavAnuM For Personal & Private Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka nimittinA vRttAMta. 21 kaitaka utpanna thayuM, tatkALa temaNe eka sevakane AjJA karI ke, * A zuM che ? ' te tapAsa karI lAva. sevaka doDaze jai tapAsa karI pA| AvyA. teNe kahyuM, rAjakumAra ! kAi vidvAna nimittie AvyA che. te leAkeAnA mananI vAta kahI Ape che, ane sArUM bhaviSya kahe che. te sAMbhaLI tarataja kumAree sa`gIta sabhAne visarjana karI, ane te nimittiAne melAge. te nipuNa nimittae kumAranI pAse Avye|, ane AzISa ApI ubhe rahyA. kumAree Adara ApI tene yogya Asane besA. rAjakumAra AyA--paDitajI ! kayAMthI Ave che ? ane kyAM jAe che ? tamArI zI icchA che ? rAjakumAre Adara joi te jozI khuzI thayA. jyAM mAna ke Adara maLe tyAM vidvAne nA manane vizeSa ullAsa thAya che. kumAreAnA satkArathI prasanna thayelA te vidvAna gake nIce pramANe kahyuM:-- mAnavatA rAjakumAre ! ApanA vAcika satkArathI mane parama sa teASa prApta thayeA che. tamArA jevA kRtajJa ane pati pUjaka rAjakumArane jo, kayA guNI purUSa prasanna na thAya ? je Apane vAttAvineAda upara rAga hoya to, mAre dhRtAMtta jANavA jevA che. vArtAnA zAkhIte sukhadAyaka thAya tevA che. huM gaNuka kuLane purUSa chuM, jyAtiSa vidyAmAM praviNa chuM, lAbha, alAbha, sukha, du:kha, vita, maraNa, gamana, ane Agamana--e ATha prakAranAM naimitta huM jANuM chuM, mArA sarva ItihAsa jANavA jevA che, je sAvadhAna thaI sAMbhaLaze. ahIMthI pazcima dizAmAM pRthvInuM AbhUSaNarUpa siMhapura nAme nagara che, tyAM nyAyI ane prajApALaka zubhagAMga rAjA rAjya kare che, e nagaramAM lakSmIne nivAsa che, leAkeA sarva rIte sukhI che, rAjA zumagAMga duSTAne zikSA Ape che, ane ziSTAtu sanmAna kare che. te nagaramAM zrIdhara nAme eka jozI vase che, tene ghera nAgilA nAme eka strI che, temane dharaNa nAme huM putra chuM. jyAre huM yAvana vayane prApta thayA, tyAre te nagaranA nivAsI priyaMkara nAmanA eka khIjA jozIne zILavatI nAmanI strIthI utpanna thayelI zrIdevI nAme eka kanyA hatI, zrIdevI rUpa kaLAnA bhaMDAra hatI. ladhruvayathI teNInAmAM jaina dharmanI vAsanA utpanna thai hatI, te zuddha hRdayathI jIvadayAne pALatI hatI. mArA pitA zrIdhare mAre mATe te guNavatI kanyAnI mAgaNI karI. tenA pitA priya kare te mAgaNI kamula karI, te kanyAne mArI sAthe vivAha karyo. e sadguNI vadhu mAre ghera AvI. tenAmAM sati dharma rahyA hatA, gurUjananI maryAdA sAcavatI, ane svadharmamAM tatpara rahetI, te khALA mArA kuTuMbamAM managamatI thai paDI. te kuLanI lAja vadhAranArI zrIdevI taraph khIjA sarvane prema vadhavA lAgyA, paNa karmayoge mArI mAtA nAgilA ke je tenI sAsu nAya, tene te pasaMda paDI nahi. kAli ane kAka pakSInI jema temanI vacce aNabanAva cAlavA lAgyA. zrIdevI haMmezAM niyamita rIte zayyA upADatI, dharanuM mArjana karatI, pANI gaLIne bharI lAvatI, svAdavALI rasAi karatI. dANA piSatI, gAya dAtI, chAza karatI, chekarAMone saMbhALatI, pIrasIne jamADatI, vAsaNa mAMjatI, ane For Personal & Private Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 AnaMda maMdira. sAsu, sasarA, svAmI, naNuMda vigere gurUjanane vinaya karatI, tathApi mArI mAtAne prema tenA upara thayA nahi, pavitra manathI te prabhunI pUjA karavA jatI, te paNa mArI mAtAne gamatuM na hatuM. hamezAM kSaNe kSaNe teNInA aparAdha jaNAvatI, ane kaThora zabdothI e kuLavadhUne duHkha detI hatI. karmanA udayathI tenI upara mArI mAtA nAgilA dhaNA dveSa rAkhatI, ane krAi vAra teA kaTu vacana kahI, te zAMta guNI bALAnA netramAMthI azrupAta paNa karAvatI. eka vakhate evuM banyuM ke, mArA pitA zrIdharanI mudrikA paDI gayelI, te gRha kArya karatI zrIdevInA hAthamAM AvI. teNIe sAre ThekANe mukI dIdhI. kSaNavAre mArA pitAe puchyuM ke, mArI mudrikA kyAM gai ? eTale te zuddha hRdayanI zrIdevIe lAvI ApI, ane peAtAnA sasarAne soMpI. te vakhate mArI mAtA zAkayanI jema khelI--jue, A ceraTInAM kevAM lakSaNa che ? AvI cera vahu dharamAM kema rakhAya ? potAnA pUjya sasarAnI cIja ceratAM paNa tene zaMkA AvI nahi, khIjAM zuM kahuM ? te teA pagale pagale aparAdha kare che, e nirlajja nArI vAdharaNunI jema valavala kare che. jema tema khAlI khIjAne ALa caDAve che, tevAmAM huM dhera AvI caDaye. zaMkhaNI sAsue mane te vAta jaNAvI, eTale mane rIsa caDI AvI. meM tene hAthe pakaDI, ane tenI upara muzaLanA prahAra karyA, muzaLanA viparIta mAra tenA mastakapara vAgavAthI mastaka chuTI gayuM, ane temAMthI rUdhiranI dhArA cAlI. AvuM anyA chatAM e zAMta mALA kAMi eTalI nahi, teNIe manamAM vicAryuM ke, A pUrva karmanAM mULa bhAgavavAM haze, jene mANasa du:khadAyaka mAne che, te teA nimitta mAtra che. zubhAzubha karmane laIneja zubhAzubha La maLe che. A sarva vAta kAie jai zrIdevInI mAtAne kahI, te sAMbhaLI chAtiATa rUdana karatI, tenI mAtA zALavatI putrInI vAre deADI AvI. putrI mAranA AdhAtathI bebhAna tha' paDI hatI. mAtAe ghaNI rIte khelAvavA mAMDI, tApaNu zrIdevIe kAMi javAba ApyA nahi. tenI mAtAe vilApa karatAM kahyuM, putrI ! tane zuM thayuM ? eka vAra tArI madhurI vANI sabhaLAva, mane have mAtA kahI kANu khAkSAvaze ? pachI tyAMthI tenI mAtA potAne dhera tene teDI gai. mAtAe tenAM netra udhADI puchavA mAMDayuM--priya sutA ! eka vAra uttara Apa. tArA vinA mAre sarva vizva zUnya thaze, eka vAra teA khela. AvI rIsa krAnA upara karI che ? he sadguNI sutA ! kAi vakhata paNa teM AvA dekhAva karyo nathI. tuM bAlyavayathIja avinaya te zIkhIja nathI, tuM arniza vinaya karanArI chuM, tane upAla bha tA AvaDatAja nathI, tArA mukha upara rUdana te ame joyuM nathI. khena ! eka vAra tArI mAtAne khelAva. tArA vinA dharmanI vAttAe kANu karaze ? A pramANe tenI mAtAe kalpAMta karavA mAMDayA, e vAta leAkAmAM phelAvAthI lokA mArI mAtAne niMdavA lAgyAM. kAi za MkhaNI, ane caMDALa kahI gALA ApavA lAgyAM. kAI amArA dhara pAse AvI, mane tiraskAra ApavA lAgyAM, e banAvathI amArUM kuTuMba AMkhu paDI gayuM, mArI mAtAne ane pitAne pazcAtApa thayo, tenA manamAM thayuM ke, A pApanuM kAraNa huM chuM, mArI sAsue paNa pAkAthI rUdana karavA mAMDayuM. For Personal & Private Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka nimittione vRttAMta. 23 A vakhate daivayoge koi vaidya AvI caDyo. teNe maMtra vidyAnA prabhAvathI zrIde. vinA zarIra upara jaLa chAMTayuM, tatkALa zrIdevI sacetana thai, sarva parivAra harSa pAme. kSaNavAre vaidhe kahyuM ke, A strI mArA mAtra prabhAvathI saceta thaI che, paNa tenI AyuSyano aMta Avyo che, have tene dharmarUpa auSadhanuM sevana karAve, ke jethI tene aMtakALa sudhare, ane duSkarmane laya thAya. vaidyanA upadezathI tene devagurUnuM smaraNa karAvI cAra zaraNa saMbhaLAvyAM. tenA bhAvika hRdayamAM zubha bhAvanA bhAvavAmAM AvI, corAzI lAkha chavAyonIne khamAvyA, aDhAra pApasthAnane sarAvyA, sukRtanI anumodanA karI, ane duSkatanI niMdA karI chevaTe navakAra maMtrane saMbhaLAvatAM mArI strI zrIdevIe potAnA prANane tyAga karyo. zrIdevInA mRtyuthI AkhA siMhapuramAM hAhAkAra thaI rahyA, tenAM mAtA pitAe aneka prakAre kalpAMta karyuM, putrInA mehathI temane ghaNuM lAgI AvyuM, anukrame tenI u ttarakriyA karavAmAM AvI, nagaranA che ke mArI mAtA nAgalAne phITakAra devA lAgyAM. A banAvathI mArA pitA zrIdhara gaNuka lekene mukha batAvI zakatA na hatA, tyAMthI bIje gAma jaI, teNe keTalAka divasa nivAsa karyo. keTalAka mAsa gayA pachI mArA pitA zrIdhare koi bIja jozInI umA nAme putrInI sAthe mane paraNAvyuM. e strI durgaNI, zaMkhiNI, kSaNe kSaNe rIsa karanArI, marma vacana belanArI, kara hRdayavALI, haThIlA, vAdilI, vaira karanArI ane mArakaNI hatI. prAya karIne pAtra gayA pachI ThIMkarUM ja maLe che. e strI kuDa-kapaTanI kothaLI hatI, teNImAM. jarA paNa dayA nahatI, te sAsune bakarI karI rAkhatI hatI, ane gharamAM vAgheNanI jema rahetI hatI. AvI kharAba strI gharamAM AvavAthI mArAM mAtA pitA ciMtavavA lAgyAM ke, A pApa kyAMthI maLyuM ? enA duzcaritrathI teo kaMTALI gayAM hatAM. rAjakumAre ! ema keTalAka divasa gayA pachI mArAM mAtA pitA mRtyu pAmI gayAM. sAsu sasarAnA maraNa pachI umA taddana svataMtra thaI, te niHzaMkapaNe cAlavA lAgI. te samartha strIe potAnI bhuDAIthI mane tAbe karI dIdhe, huM tene vaza thaI rahyA, bAhera ane aMdara tenA vinA rahI zakate nahato, te sAthe mane teNamAM ati meha paNa utpanna thaye hate; e mehanAe mArA manane markaTa banAvI dIdhuM. maMtrathI jANe vaza karyo hoya, tema huM tenI AgaLa bakarI je banI gaye, tenA avaguNone paNa huM guNa karI mAnavA lAgyA, ane tenA sahavAsathI mArA avatArane dhanya gaNavA lAge. jyAM tyAM te strInA guNanI huM prazaMsA karato, ane sarva jagatamAM umA jevI koIpaNa strI nathI, ema huM kahete hato. eka vakhate emadeva nAmanA mitranI sAthe vAtacita karatAM meM mArI strI umAnI prazaMsA karavA mAMDI-mitra semadeva ! mArA jevI lakSaNavaMtI ane guNavaMtI strI jagatamAM koI nathI, te ramaNInA jevA guNa kaI paNa bIjI rAmAmAM haze ja nahIM. mArI A prazaMsA sAMbhaLI, somadeva be -mitra ! huM tane satya kahuM chuM ke, tArI strInI For Personal & Private Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 AnaMda madira. gurUna praza sA AvI rIte tenA mukha AgaLa karIza nahi. nIti zAstramAM kahyuM che ke, " jananAM vakhANu pratyakSa karavAM, mitra ane ene parakSa rIte vakhANavA, sevAne kAma karyA pachI vakhANavA, putra ane strInAM vakhANa mRtyu pachI karavAM. " mATe tuM AvI prazaMsA tenI AgaLa karIza nahi. tArI strI tane uttama lAge che, paNa te uttama strI nathI, tenAmAM kulaTA strInAM jevAM vANu che. tuM e kulaTA strIthI cetatA raheje. e bhAminI tane bharamAve che. jo tu teNIne ati vaza thA te!, te chevaTe tArI sAthe cha karaze, adhama strIonA doSa ekI sAthe jovAmAM AvatA nathI; jaLanI jema nIca taraph hAya che, kulaTA kAminI anyane citave, anyanI sAthe rAga kare che. mitra ! tAre sArI rIte cetavAnuM che, e capaLA tAre ghera paNa raheze nahi. jo tAre tenI parIkSA karavI heya te, tuM paragAma javAne miSa karI bAhera jA, ane pachI chAneA gharamAM rahI tenI ceSTA jo, eTale tane tenAM kucaritranuM barAbara jJAna thaze. huM tane pratyakSa khatAvI ApuM. te strI tArI nathI, seAmadevanAM A vacana sAMbhaLI huM camakI gayo, mArA mugdha hRdayamAM sa karlsa vikalpa thavA lAgyA. mane vicAra thayo ke, A mArA mitra che, paNa te khaLatA kare che. amArA daMpati sneha upara tene RSyA AvI lAge che. jo huM te pratyakSa jouM, teAja kabula karUM. AvuM vicAratAM vaLI mArA manamAM AvyuM ke, umA sarva rIte zuddha che, tathApi A sAmadevane vIlakhA karI devA tenI parIkSA karI jevI. pachI huM ghera gayA, meM strIne kahyuM ke, priyA ! Aje eka jarUrI kAma mATe paragAma javAnuM che, huM tyAthI pAche satvara AvIza. mArI strIe mane kahyuM--prANeza ! tamArA vinA mArAthI kema rahI zakAya ? pachI tene samajAvI huM mAMDamAMDa gharanI bahAra nIkaLyeA. tyAMthI AkhA divasa somadevane ghera gupta raaA. jyAre rAtrInA aMdhakAra prasaryo, eTale ame baMne mitrA mArA gharamAM taskaranI jema pezI eka taraN saMtAi rahya. nIca nArIonI gati ane bhAgale ane kSaNavAra pachI krAi jAra purUSa mArA dharamAM AvyA, tene umAe palaMga upara besAryA. premathI snAna bhojana karAvI tenI sevA karI, ane te pachI te duSTa jAre mArI strInI sAthe bhAga karyAM. te jotAMja mane dhaNA kredha caDayA, paNa strI hatyAnA bhayathI huM te najare joi bezI rahyA. chevaTe kreAdhAdhIna thayelA meM vicAryuM ke, strI hatA te na karavI, paNa A jAra purUSanuM vaira levuM. A jAra jAte kSatriya che, tethI tene mAravAmAM kAMIpaNa anyAya nahIM thAya. pachI bhAgavilAsa karI sui gayelAM te bannemAMthI me khaDgavaDe te jArane nidrAmAMja mArI nAkhyA. pachI huM pAche gupta rIte te gharamAM chupAi rahyA. kSaNavAramAM tenA rUdhirathI zayyA bhInI thai, eTale te strI jAgI uDI. zayyAmAM rUdhira joI A zuM thayuM ? * ema vicAravA lAgI. te vakhate dharanuM dvAra udhADu hatuM, te joi teNe vicAryuM ke, kaiAi tenA vairIe A kArya karyuM haze, paNa tyAM kAi tenA jovAmAM AvyuM nahIM. pachI te himmatavALI strIe te jAranA zabanI poTalI bAMdhI baheranA kuvAmAM nAMkhI dIdhI. tenI AvI himmata joi mane vicAra thayA ke, juo, For Personal & Private Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimittaAne vRttAMtta. * 25. A strI kevI dhITha ane himmatavALI che ? kevAM kukarma karanArI che ? AvI adhama * nArIone dhikkAra che. pachI umAe " haju rAtrI bAkI che," evuM jANI eka kaDAha lIdhe, ane te vaDe vaDAM, veDamI, khIcaDI, pulA, lApazI ane tilavaTa banAvyAM. te padArtha te kaDAhamAM bharI sAthe lIdhA. gharane tALuM sAcavI te strI bAhera cAlI. huM paNa gumarIte tenI pAchaLa tenI ceSTA jevAne cAlyo. te paivALA umA nagaranI bAhera jyAM ramazAna hatuM tyAM AvI. smazAnanI pAse eka parvatanI guphA hatI, temAM te piThI. tyAM eka maMdira hatuM, tenI aMdara eka jogiNI ghaNuM ginInA parivAra sAthe beThelI jovAmAM AvI. te giNInuM nAma khaparA hatuM, te sarvamAM mukhya hatI; tene mArI strI umAe praNAma karyo. tene joI kharparA belI-umA ! tuM bhale AvI, tAruM kArya siddha thayuM che. pachI umAe te kaDAha AgaLa dharI kahyuM, mahA mAyA ! tame je maMtra mane Apyo hato, te meM sAthe che, tenuM A balidAna che, te grahaNa kare. mAtA ! je have mane tame tarUuDaNanI vidyA Apo te, huM mArA patinuM balidAna daIza. khaparA belIumA ! te vidyAno maMtra levA kRSNa caturdazInI rAtre vahelI Avaje, te vakhate kAjaLa je veza paheraje. A pramANe kahI, te yogiNIe umAne vazIkaraNanuM cUrNa ApyuM. ume te cUrNa laI ghera AvI, tenI pAchaLa huM paNa pAcho ghera AvyA. gharamAM AvyA pachI tenuM A caritra joI mArA manamAM zAMta rasa utpanna thaye. bhayAnaka, bIbhatsa, Azcarya, ane raudra rasa meM haiye rAkhI anubhavyA, zaMgAra ane hAsya rasane meM mArA manamAMthI dUra karI nAMkhyA. zarIramAM sarva sthaLe zAMta rasa prasarI rahyo. pachI te adhama nArIne dhikakAra huM gharanI bAhara nIka, ane mArA AtmAne dhikaDakAravA lAgyo ke, huM AvI nIca nArImAM mUDha banyo. pachI tyAMthI mArA mitra samadevane ghera gayo, te hitakArI mitrane A badhe vRttAMta jaNAvyuM. meM kahyuM, he upakArI mitra ! tuM mAre kharekhara hitakArI thayo chuM, te mArAM mAtA, pitA ane bhrAtAthI paNa adhika hita karyuM che. pavitra mitra ! teM mane A vakhate jIvitadAna ApyuM che. je teM mane cetAvyA na hota te, huM te kulaTAnA pAzamAM AvI jAta, ane mRtyune zaraNuM thaI jAta. samadeva belyo-mitra ! meM tAre zo upakAra karyo che ? mitrane sahAya karavI, e mitrane pavitra dharma che. bhAI dharaNa! havethI cetIne cAlaje. caMdra, ravi, graha ane tArAonuM caritra buddhimAna purUSa jANI zake che, paNa strIcaritra jANI zakAtuM nathI. jaLanI agAdhatA maccha jANe che, ane AkAzanI vizALatA pakSIo jANe che, paNa koI viSama caritravALI vAmAonuM caritra jANI zakAtuM nathI. mitra ! tArI strI kevI adhama ? tevI adhama nArIo patinuM bhakSaNa karatAM vilaMba karatI nathI. meM kahyuM, mitravarya! mane tenuM caritra bahu lAgyuM che. have huM e nIca nArInuM mukha joIza he, temaja A saMsAramAM paNa rahIza nahIM. AtmaghAta karI mArA AtmAne zAMti For Personal & Private Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, ApIza. somadeva bolyo-sakhA ! AvuM viparIta kara nahIM, te vicAra niMdita. gaNAya che, e kAma kAyara purUSanuM che, dhIra purUSAnuM nathI. dhIra purUSe zatrunA zira upara caraNa mukI evuM kArya karavuM, ke jethI sajjana purUSa prazaMsA kare. jyAre tuM Ama kAyara banI kAyA choDI de, te pachI tArI unmatta strI umA tArA dravyathI kukarma karaze. tevI adhama strIne dravyanI sahAya karavI te yogya nathI. mitra ! tuM himmata karI tAre ghera jA. tArA gharamAM je dravya hoya te svAdhIna karI le. tyAM sAvadhAna rahI pAcho te grahane kArAgRhanI jema choDI cAlyo Avaje. pachI kaI jaina gurUnI pAse AleyaNuM laI tArA pApane dUra karaje, manamAM zaka rAkhIza nahIM, sAhasathI tAruM sarva rIte zreya thaze, tArI pApI strI tenA pApathI pacAze. kahevata che ke, " lAMghaNathI roga pace che, kALathI phaLa pace che. kumitrothI rAjA pace che, ane pApathI pApI pace che. " mATe tuM ghera jaI tAruM kArya sAdhI le. - somadevanAM AvAM vacana sAMbhaLI, huM tarataja mAre ghera gaye. mane jotAMja mArI strI sAmI AvI, madhura vacana belI mane umaMgathI bheTI paDI. te mIThuM bolatI paNa mane gamatI nahatI, je je hAvabhAva karatI, te tarapha mane abhAva thatA hatA. prAtaHkALe pelA jAra purUSanI zodha thavA mAMDI, te nagaranA koTavALane raNadhIra nAme putra hate. zodha karatAM te kuvAmAMthI tene patto maLyo. tenA mRta zarIrane kuvAmAMthI bahAra kADhavA mAM AvyuM. A banAvathI siMhapuramAM hAhAkAra thaI rahyA. koIne te gupta vAtanI khabara paDI nahIM, tene ghAtaka koNa che, te kAMI paNa jANavAmAM AvyuM nahIM. huM mArA gharamAMthI kATeluM dravya laI, mArA mitrane ghera Avyo. thoDA divasa tenA gharamAM rahyA, pachI jema kahelI kAMjI ane khIcaDI tajI de, tema huM mAruM ghara ane strIne tacha mitranI rajA laI, siMhapuramAMthI nIkaLI gayA. . rAjakumAra ! siMhapura cheDayA pachI kApaDIne veza laI aneka nagara, gAma, ane vana pradeza joto jo AgaLa cAlyo. mArA hRdayamAM dharmabhAvanA pragaTa thaI. mane nizcaya thayo ke, dharmathI pApa dura thAya che, kugaMti tathA kusaMga TaLI jAya che, manavAMchita phaLe che, ane sarva prApta thAya che. Ama vicAra karato huM eka parvatanI pAse Avyo, tyAM eka siddha purUSa mArA jevAmAM Avyo. meM vinayathI temanA caraNamAM vaMdanA karI ane vivekapUrvaka tenI pAse beThe. mAro vinaya joI, te siddha purUSa mArI upara saMtuSTa thaze. teNe pUchyuM, bhadra ! tuM koNa chuM ? ane kyAMthI Ave che ? meM tene mAro sarva vRttAMta kahyA, ane jaNAvyuM ke, mane be pApa lAgyAM che, tene mane vistAra kaho. siddha be -are mugdha mANasa ! tuM bhakika lAge che. huM tene pApa zAmATe kahe che ? mane paNa eka ciMtA che. te vicArI tuM paNa teno upAya kahe.' mana sthira rAkhavAthI buddhi upaje che, ane dharma saphaLa thAya che, ane mana asthira rAkhavAthI A leka ane paralokanuM kAMI paNa phaLa thatuM nathI. meM te siddha purUSane pUchyuM, siddha purUSa! tamAre zI ciMtA che ? tame mahAbhAga ane virAgI che. siddha be -vidhAdhara gurUe For Personal & Private Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimittiAnA vRttAMta. 27 . mane eka vidyA zIkhavI che, paNa tene sAdhavAnA lAga AvatA nathI. tene mATe citta paNa sthira thatuM nathI. dhAtuthI badhAeluM A zarIra cittane AdhIna che. citta naSTa vAthI dhAtuo nAza pAme che, tethI yatnavaDe. cittanuM rakSaNa karavuM. jo citta svastha . hAya te, buddhi utpanna thAya che. te vidyA sAdhyA vinA mArA manane svasthatA maLatI nathI. te vidyA sAdhavAmAM suvarNanA rAzi tathA ratnA joie chIe, te jo tArI pAse hAya tA, ApaNe te vidyA siddha karIe. mArI pAse nathI. meM kahyuM, svAmI ! mArI pAse ratna dhAM che, ane gruvahu paNa dhaNu che, mATe cAleA, citta prasanna kare. ApaNe vidyAdhara gurUne maMtra siddha karIe. te sAMbhaLIne te siddha purUSa harSa pAmyA. teNe vicAryuM ke, A purUSa bhadrika lAge purUSane tene vizvAsa AvyA, vaLI te pApabhIrU ane sajjana che, ttama che ? mArA vinayathI e siddha purUSa prasanna thai gayA. kAmadhenu devatAne manavAMti Ape che, sevA purUSane manavAMchita Ape che, ane vinaya sarvane manati Ape che, vinaya guNathI pitA, gurU, zeTha ane devatA prasanna thAya che. mAro mugdhabhAva joi, te siddha purUSa santuSTa thai kheAyA--bhadra ! tuM kharekhara bhadrika chuM. AvA vizvAsa kASTanI. sAthe karIza nahIM. hAla kaLikALa che, A kALamAM khaLatA vizeSa hAya che, meM tArA sahanI parIkSA karI che, mAre kAMi paNa ratna ke suvarNanuM kAma nathI, mArI AgaLa kaNapicAzI vidyA che, te tArA kalyANane mATe ApuM, kalyANakAriNI vidyA che, mane gurUe prasanna thaIne ApelI che, te ApavAmAM Ave te kArya siddha thAya che, tArUM dravya tArI pAse rahA, nathI. A pramANe kahI, te siddha purUSe mane vidyAnA maMtra ApyA, vidhithI vidyA siddha karI. e vidyAthI sarva jAtanAM azubha dura thAya bya jANavAmAM Ave che. je cegya purUSane mAre tenI apekSA meM tenI samakSa che, ane bhavi che. mArA jevA ajANyA vinaya guNu kevA u hu keTalAeka divasa e siddha purUSanI pAse rahyA, pachI tenI bhAjJA lai mastake AziSa grahaNa karI tyAMthI dezAMtara javA nIkaLyo. vividha nagara, gAma ane sthAna jotA jotA, ane navanavA AcAra avalAkate ane zIkhatA eka vanamAM AvyuM. tyAM Amra vRkSanI nIce eka mahAmuni kAussagga karI rahelA jovAmAM AvyA. te uttama anagAranuM manarUpa mAnasa sarovara nirmaLa hatuM, temAM AtmArUpa rAjahaMsa ramI rahyA hatA. te rAjahaMsa sumatirUpa ha MsalInI sAthe ubhaya pakSe thai, krIDA karatA hatA. mahAmuni nirmaLa dhyAnamAM magna thai rahyA hatA, jJAnamArge jaDa cetana bhAvane jANI rahyA hatA, bhavarUpajaLane taravAmAM nAvarUpa bhAvane bhAvatA hatA, temanAM darzanathI mane parama harSe utpanna thayA. tenA caraNamAM meM va MdanA karI, ane AtmAne dhanyavAda ApyA. thADI vAra pachI e mahAtmA dhyAnathI mukta thayA. kAussagga pArI Asanane pujI te upara kheThA. gurUnI zAMta mudrA joi, mane Anandva upajyeA. meM aMjalI joDI kahyuM--mahAnubhAva ! mAre ApanA darzanathI mane kalpavRkSa kLyuM che, kAMi paNa dharmadezanA ApI, mArAM zravaNane pavitra karI, jethI mAsa * For Personal & Private Use Only huM niHspRha chuM, tuNu kara. e
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, * sarva pApa naSTa thAya. munivare prasanna thaI nIce pramANe amRta samAna vANIthI upadeza Ape. bhakaA jagatamAM jaina dharma jayavaMte che, e akhila vizvane AdhAra che, durgatimAM paDatAM jatuone dhAraNa kare, tethI te dharma kahevAya che. temAM sadabhAvanAthI bhAvelo bhAva dharma ziva sukhane ApanAra che, saMyama vigere daza prakArathI tenA daza bheda paDe che, sarvajJa prabhue e dharma prarUpI, jagatanAM bhavi jaMtuono mahAna upakAra karyA che. jene badhuM na hoya, teno te badhu che, asahAyane te sahAya karanAro che, asakhAne te sakhA che, ane anAthane te nAtha che. rAtrujaya samAna bIjuM tIrtha nathI, navakAra samAna bIja maMtra nathI, ane dayA samAna bIje dharma nathI-e vividha pApane hare che. jJAna, darzana, cAritra, ane tapa, e cAra mahAna guNa che. ahaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, ane muni e guNanA bhAjana che. navakAre gata paMca parameSTIne mahAmaMtra zivapada AkarSaka che, ene AzrayIne siddhacakra kahevAya che. siddhanuM prabhAvika kSetra siddhigiri che. jyAM dAna, dayA, ane dama rahelAM che, te dharma jagatamAM sArarUpa che, enA prabhAvathI jagatamAM atyaMta yaza, ane zobhA vadhe che. chakAya jIvane pitAnI samAna gaNavA, Ida nuM damana karavuM, ane vairAgya dhara-e dharmane sAra che. paMca parameSTInA smaraNathI bhavabhavanI Apattio jAya che, saMpattio maLe che, ane ubhaya lekanAM sukha prApta thAya che. sarva tIrthaziromaNi sihagirinA sparzathI anaMta munigaNa zivapadane pAmyA che. eka citte mana, vacana, kAyAvaDe tene sevyAthI ghaNuM bhavijana bhavapArane pAmyAM che, sahastra game karelA pApa e girinA prabhAvathI nAza pAmI jAya che. je prANI samakita meLavI, e tIrtharAve bhaje che, te te bo mokSa sukhanA adhikArI avazya thAya che. dAna vigere dharma mApanuM jaLa che, samakitarUpa kalpavRkSa je phaLita thAya, te saMsArane nAza . thaI jAya che. samA, saMvega, bhavane tyAga ( nirveda ) anukaMpA, ane AstA-e pAMca lakSaNothI kamati maLI jAya che. aparAdha kare te paNa tenI upara kapa na kare, e samatA kahevAya che; mokSane abhilASA te saMvega kahevAya che; AvanA tyAganI IcchA re, te nirvA kahevAya che; sukhI janane uddhAra karavAnI icchA te anukaMpA kahe. vAya che, ane nirdoSa paraSanAM vacana upara pratIti (vizvAsa) te pAstA (Astika) kahevAya che; e pAMca lakSaNa kayakitane oLakhAve che. tIrthasevA, prabhAvanA, bhaktirAga, guNa upara prIti, ane jina zAsanamAM kuzaLatA-e pAMca samakatanAM A bhUSaNa che." * A pramANe che puninI dezanA sAMbhaLI huM ghaNoja khuzI thaye, mArA hRdayamAM dharmabhAvanA pragaTa thaI. pachI meM e mahA munine pUchyuM ke, mahArAja ! mane hatyAnuM pApa lAgeluM che, te pApamAMthI huM zI rIte mukta thAuM ? te kRpA karI kahe. munirAja bebhA-bhadra! te pApanI zaMkA rAkhe che, tethI puNyAtmA ane laghukama chuM, e nizvaya mAnaje. tethI jo tuM siddhAcaLa jaI tapa kriyA kare che, tArAM saghaLAM pApa nAza For Personal & Private Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUcavatIne svama darzana.. 28 pAmI jaze. rAjakumAra ! muninAM te amRta samAna vacana sAMbhaLI mane apAra AnaMda thayo. " huM pApa rahita thaIza " evuM jANI mArI manovRttimAM caDatAM pariNAma thavA lAgyAM. tatkALa AnaMdanA AvezamAM ubhe thayo, ane bhAvapUrvaka te munine vaMdanA karI, A pramANe be mahAnubhAva ! tame paropakArI che, jagatanA jIvane uddhAra karavA sarvadA tatpara cho, mArA jevA aparAdhIne tame tAryo che, dezanA ApIne mAro janma sudhAryA che. ATaluM kahI e mahopakArI munirAjane vaMdanA karI, siddhAcaLanA tIrthanI mAtrA karavAnI icchAe huM tyAMthI cAlI nIkaLyo. mArgamAM navanavAM zahera, gAma tathA ramaNIya sthaLa ullaMghana karate, huM A kuzasthalI nagarImAM AvI caDe chuM A nagarIne joI mArA manane AnaMda upajyo. nagaramAM pezI jinacaitya tathA gurUne vaMdanA karI, ane sAdhama janane dekhI huM AnaMda pAmyo. rAjaputra A pramANe mAro datihAsa meM tamane jaNAvyo. mArgamAM AjIvikA mATe huM naimittionuM kAma karuM chuM. pelA siddha purUSanA prasAdathI huM nimita ane trikALanI vAta kahI zakuM chuM. sarva leka mane nimattika kahI bolAve che. . te dharaNane vRttAMta jANI pratApasiMhanA cAre kumAre khuzI thayA, ane temanI manovRttimAM eka ja prazna puchavAnI prabaLa IcchA utpanna thaI. prakaraNa 9 muM. sUryavatIne svapna darzana { "N do ma hArAjA pratApasiMha sUryavatIne sAthe laI kuzasthalImAM AvyA pachI sUryavatIne paTarANa pada ApyuM hatuM. sarva aMtaHpuramAM e saubhAgya zabhita vatI pradhAna padathI prakAzatI hatI. tenA utkarSathI bIjI che . sapatnIone irSA AvatI hatI. vizeSa karIne rANI jayazna vadhAre ISyabhAva rAkhatI hatI. kAraNa teNIe cAra kumArane janma Apa rathama paTarANI pada meLavyuM hatuM. tenI padavI upara sUryavatInA saubhAgyarUpe sarvane prakAza thavAthI enA manamAM e zalya vadhAre sAlatuM hatuM. tenA cAra kumAra paNa pitAnI mAtAne laI suvatI tarapha deSa bhAvathI jotA hatA. aMdhakArarUpa kRSNa vastrane oDhI nizArUpa nizAcarI jagatane nidrAmAM ramADatI hatI, jAgRtInA prabhAvika dharmane te lepa karatI hatI. vizvane cetana dharma zAMta thaI, tAmisa bhAvamAM lIna thayo hato, gaganamAM tArAgaNa caMdrane abhAve pitAnI sattA calAvato hato. sarvatra zAMti prasarI rahI hatI, A samaye kuzasthalInA aMtaHpuramAM mahArANI saryavatI bharanidrAmAM sutI hatI. sarva jAtanI ciMtAmAMthI mukta thaI nidrAnA nizcita For Personal & Private Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 AnaMda maMdira. AnaMdane te anubhavatI hatI, tenA zayanagRhamAM sarvatra zAMti prasarI rahI hatI, sarva sthaLe zAMtinuM sAmrAjya cAlatuM hatuM. A samaye e suvatInAM nidrita netranI AgaLa adabhuta svamAM dazyamAna thayAM. teNanA jovAmAM AvyuM ke, pUrNimAnI ardha rAtre caMdra maMDaLa calita thaI, jANe tenAmAM pezI gayuM, jANe keie praphullita padya suryavatInA hAthamAM ApyuM, te tatkALa saMkoca pAmela, paNa teNInA hAthamAM pAchuM vikAza pAmI gayuM, kaI jina caya sudhA (cunA) thI dhavalita karela paNa vRSTithI te meluM jaI jatuM, tethI jANe suvatIe tene maNimaya karI dIdhuM, koIe saMkoca pAmela chatra sarvavatInA zira upara dharyuM, te tatkALa vikAsa pAmI gayuM, A cAra spamAM sUryavatInA jovAmAM AvyAM. te avalokatAMja suryavatI jAgI gaI, tenA hRdayamAM aneka saMkalpa vikalpa thavA lAgyA, svamanI adUbhutatAthI kAMI paNa zubhanA lAbha mATe teNanA nirmaLa manamAM navanavA maratha utpanna thavA lAgyA. rANI suvatIne A svama vArtA pitAnA patine kahevAnI utkaMThA thaI. prAtaHkALa che, eTale rANI suvatIe potAnA pati pratApasiMhane svamAnI vArtA kahI saMbhaLAvI. svama uparathI rAjAnA manamAM atizaya ' harSa utpanna thayo. pratApasiMha ma phaLanA graMtho jANato hato. A svamAnuM phaLa tenA jaNavAmAM AvyuM. te vicArIne be -priyA ! have tame saubhAgyanAM zikhara upara caDaze. A svamAnuM zubha phaLa tamArA garbhAzayamAMthI ratna utpatti sucave che. devI ! a5 samayamAM eka devakumArane chate, te parAkramI putra tamArAmAM utpanna thaze. e dhArmika putra tamArI kukSane dIpAvaze, dharmarUpa kalpavRkSa tenAthI saphaLa thaze. e saubhAMgI putra sarvane sukhadAyaka thaze. pratyeka svamanA gUDhArtha jANavA mATe svama zAstranA vettAone bolAvI, huM vizeSa artha jANI laIza, te pachI tenAM zubha phaLane savistara jaNAvIza. priyA ! A rakhAMo tamArA saubhAgyarUpa sUryanA udayagirirUpa che, tamArAM puNya karmane pragaTa karanArAM che, ane tamArI dharmabhAvanAne puSTa karanArAM che. mahArANu ! have alpa samayamAM tamArA utkaMgamAM krIDA karatA eka tejasvI kumAranuM ame avalokana karIzuM. tamArA aMta:puranA AMgaNAmAM vividha krIDA karanAra eka rAjakumArane jovA ame saMpUrNa bhAgyazALI thaizuM. : * pratApasiMhanA mukhathI AvAM amRta samAna vacana sAMbhaLI, rANuM saryavatI apAra AnaMdamAM ubharAI gaI, tene mukhacaMdra pUrNa kaLAthI prakAzamAna thayo, "patinAM vacana satya ho " ema hadayane kahevA lAgI, tene vizALa lecanamAM AnaMdanuM teja caLakavA lAgyuM, pratyeka aMgamAM ramAvaLI thavA lAgI, pitAne jevuM paTarANI pada maLyuM che, tevuM mAtA pada prApta thaze, ema hadayamAM maratha karavA lAgI. potAnI mahArANane thayela svaranAM darzanathI AnaMda pAmate rAjA pratApasiMha sabhA sthAnamAM Avyo. tatkALa maMtrIone AjJA karI, svama pAThakone bolAvyA. te svapna pAThake aSTAMga nimittA jANanArA hatA, divya, AMtarikSa, bhAma, utpAta, aMga, svara, lakSaNa, vyaMjana ane svama uparathI teo zubhAzubha kahI zakatA hatA, gaMdharva, nagara, ulkApAta, ketu vigere divya utpAta, vAdaLa, vRSTi vigere AMtarIkSa utpAta, bhUmikaMpa nirdhata pramukha te bhAma For Personal & Private Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ raMgamAM bhaMga 31 , utpAta, aMga rapuraNa ceSTA te aMga, pakSIonA nAda jANavA te svara, hAtha paganI AkRtine lagatAM te lakSaNa ane meSa, tila e vyaMjana, ane svama ema ATha prakAra nAM nimitta che. satrArtha tAttika bhedathI teo sArI rIte temanuM vivecana karI zakatA hatA. te catura vidvAnone satkAra karI, pratApasiMhe cAre svamAnA vRttAMta nivedana karyA, ravAnA hetupUrvaka artha vicArI, te vicakSaNa joSIoe nIce pramANe vivecana karyuM. mahArAjA ! mahArANI sarvavatIe joyelAM A cAra svama ghaNaja uttama che. prathamanA svamAmAM "caMdra maMDaLa calita thaI pharI sthAne AvyuM. " te ema sUcave che ke, sUryavatIne evo putra thaze ke, je sthAnAMtare caMdranI jema kaLAvAna thaI, bhArata varSamAM prakAzita thaze. bIjA svamamAM je kamaLa saMkeca pAmI, suryavatInA hAthamAM pAchuM vikAza pAmyuM, te ema sUcave che ke, te rAjakumAra prathama viyogI thaI pachI saMgI thaze. trIja svamAmAM chatra darzana thayuM, tethI tamAro rAjakumAra vizvamAM eka chatradhArI thaze. cothA svamAmAM caya - maNimaya thayuM, tethI te prabhAvika kumAra dharma kRtyathI bhavita thaze. nareMdra! A svamAnuM sAdhAraNa phaLa ame kahIe chIe. teone gaMbhIra bhAva te ame kahI zakatA nathI. te bhAvArtha to kevaLI gamya che. nimittiAe kahelAM svamanAM phaLa, sAMbhaLI, pratApasiMha ghaNeja khuzI thaze. te khuzAlInA utsAhamAM, AvI teNe te nimittione puSkaLa dravya ApyuM. jethI teone parama saMtoSa prApta thaye. mahArAjAe te sarva hakIkata rANuM sUryavatIne jaNAvI, je sAMbhaLI mahArANuM mahAnaMdamAM magna thaI gayAM. prakaraNa 10 muM. raMgamAM bhaMga yaMkALane samaya hato, gaganamaNi pitAnI musApharI pUrNa karI astA- . caLanA zikhara upara caDate hato, kamalinI potAnA kAMtanA viyogathI bhayabhIta thaI bhramaranA nAdathI pikAra karatI hatI, joke pravRtinA mArgamAMthI nivRta thaI vizrAMtInI rAha jotA hatA, jinAlayamAM dIpapUjA ane ArAtrikAnA AraMbha thatA hatA, bhAvika zrAvako ' pratikramaNanI kriyAmAM pravartavA tatpara thatA hatA, rAtri bhojananA niyamavALA Astika Ahati e niyama jALavavAne eka niSThAthI rahyA hatA, rAjadvAramAMthI nigI adhikArIo nivRta thaI svasthAna pratye javA taiyAra thatA hatAM, zekhI gRhastho zItaLa pavananI upAsanA karavAne nagaranI bahera ughAna tarapha vaLatA hatA, pratyeka catvara, zerIo ane jana sthAnomAM lekAnA samUha jovAmAM AvatA hatA. For Personal & Private Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 AnaMda maMdira, A samaye kuzasthalInI mahArANI pitAnA mahelamAM eka sarvedIka gokhamAM bezI navanavA manoratha karatI hatI, tenA ramaNIya aMga upara garbhanAM cinha dekhAtAM hatAM; mukhanI chAMyAmAM pAMdutA, ane stanamaMDaLanA agra bhAge kRSNatA thaI gaI hatI, tenA nitaMbanI zobhAmAM vizeSa gaurava pragaTa thayuM hatuM, tenA nayana kamaLa upara vizeSa vikAza dekhAto hato, tevAmAM eka suMdara veza dharanArI tenI vizvAsu dAsI tyAM AvI. teNIe mahArANIne namana karI duHkhaDAM lIdhAM, tenA mukha upara glAni bhAva dekhAto hate, lalATa upara paDelAM vaLi tenI gaMbhIra ciMtAne sucavatAM hatAM, mukhanuM saudarya khaMDita lAgatuM hatuM, netra upara zekanI chAyA paDI hatI. dAsInI tarapha joI suvatIne zaMkA AvI. tatkALa teNIe adhIrAIthI puchayuM, dAsI ! tuM kayAMthI Ave che ? hamezAM hAsya karanAruM tAruM mukha glAna kema thayuM che ? tuM mArA hRdayanI prIti jANanArI chuM, Aje svamAnA AnaMdamAM huM magna chuM, tyAre tuM kema zAka mudrA dhare che ? keIe tAruM apamAna to nathI karyuM ? tuM mAruM prasAda pAtra chuM, tethI mArI patnIoe tane kAMI kaSTa to nathI ApyuM ? jayazrInA kopanuM phaLa tane te nathI maLyuM ? mArI patnInA putra tArI lajajA upara te nathI AvyA ? zuM che ? te tuM satya kahe. sacavatInAM AvAM vacana sAMbhaLI te dAsI bolI-bAI sAheba! tamoe je zaMkAo karI puchayuM, te mAMheluM eka paNa mArA zokanuM kAraNa nathI. mahArANInI maherabAnIthI A dAsI adyApi tevA duHkhanuM pAtra thaI nathI. mArA duHkhanuM kAraNuM nIce pramANe banyuM che, te Apa dhyAna daI sAMbhaLaze-- mahAdevI ! huM prabhAta kALe ApanA mehela tarapha AvatI hatI, tyAM jayazrInA cAra kumAra temanA mahela upara saMgItanI gammata karatA hatA, tevAmAM koI videzI naimittika cATAmAM pharato hato, tene teoe sevaka makalI bolAvyo. nimittiyAnA AvavA pachI kumArae te gammatanI maMDaLIne visarjana karI dIdhI. pote cAra bhAIoe mane zalata karI, te nimittione pitAnI pAse besAryo, te vakhate mane ketuka thayuM ke, teo nimittione zuM puche che ? AvuM dhArI temanI beThaka nIce AvelI nIsaraNanI the huM gupta rIte saMtAI gaI, ane temanI badhI vArtA sAMbhaLI lIdhI. mahArANa! jyArathI te vArtA sAMbhaLI che, tyArathI mane apAra ciMtA ane zoka thayA kare che, tene lIdhe ja mArA mukha upara glAni AvI gaI che. ApanI AgaLa te vRttAMta kahevAne mArI jIbha upaDatI nathI, tathApi mahArANInA zreyane khAtara mAre te Apane nivedana karavuM joIe. - te AvelA nimittayAnuM nAma dharaNa hatuM. prathama teNe pitAnA gharane badhe. vRttAMta kumArone AgaLa jaNAvyo, je sAMbhaLavAmAM mane paNa rasa Avyo hato. nimittione vRtAMta, sAMbhaLyA pachI cAre kumAroe masalata karI, prazna puchavAno nirNaya kathI. teomAMthI prathama jayakumAra tenI AgaLa phaLa dharIne be -paMDitajI ! amo tyAre sadara baMdhu chIe. A nagaranA mahArAjA pratApasiMhanI rANI jayazrInA udarathI utpanna thayA chIe. tame bhaviSyavettA che, tethI amAre eTaluMja puchavAnuM che ke, A For Personal & Private Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ raMgamAM bhaMga. 33 nagarInuM rAjya amArAmAMthI kene prApta thaze ? bhaviSyamAM kuzasthalIne mahArAjA keruM thaze ? te prazna sAMbhaLI te nimittie zAstra avalokI vicArI pitAnuM mastaka dhuNAvyuM. zaramAI gayo hoya, tema te nIcuM mukha karI nakhavaDe bhUmine khotaravA lAge. tenI evI mudrA joI, jayakumAre kahyuM, bhadra! je satya hoya te kahe. amArA manamAM tene kAMI kSobha thavAne nathI. vaLI tamArA kahevA uparathI ame tevA upAya karI zakIzuM. te sAMbhaLI nimittio belyo-rAjakumAro ! prazna jotAM mAluma paDe che ke, A samRddhivALuM rAjya tamArA cAramAMthI koInA bhAgyamAM nathI. kuzasthalInA siMhAsana upara koI bIje pratApI purUSa besaze. rAjakumAro Azcarya pAmI belyA-paMDitajI ! A zuM kahe che ? ame cAra jIvatA chatAM pitAnA RddhimAna rAjya upara koNa Avaze ? dharaNa bolya-rAjaputra ! tamArA pitA je dIpazikhA nagarInI rAjakumArI suryavatIne paraNuM lAvyA che, tene parAkramI kumAra A rAjya upara gAdInasIna thaze. nimittionAM AvAM kaTu vacana sAMbhaLI, cAre kumAre uzkerAI gayA, ane uMce svare belyA-are bhikSuka ! tuM annano kIDo zuM jANe ? tArAM vacana upara amane vizvAsa nathI. amArA cAre baMdhuomAM jyeSTa ane parAkramI e A jayakumAra kuzasthalInA siMhAsanane mAleka che. kumAranI AvI kaThera vANI sAMbhaLI te dharaNa nimittio bhaya pAmI bole-- rAjaputra ! atyAre mAruM citta didhA che, mArganI ciMtAe mArA cittane caMcaLa karI dIdhuM che. jyAre huM jAtrA karI pAcho AvIza, tyAre citta sthira karI, punaH tamArA praznanI nirIkSA karIza. ATaluM kahI teoe Apela phaLa tathA dravya laI, te nimittio jIva laI, tyAMthI palAyana thaI gaye. te anukrame sArASTra dezamAM rahelA zatruMjaya girimAM Avyo. tyAM munivaranA kahevA pramANe samabhAvathI teNe tapasyA karI, ane tapanA prabhAvathI pitAne lAgelA hatyAnA pApathI te mukta thaI gayo. bAI sAheba ! e nimittionA javA pachI te cAre kumAronA cittamAM ciMtAe praveza karyo. tatkALa temaNe paraspara kahevA mAMDayuM-baMdhuo ! vakhate e nimittionI vANI satya thAya, te pachI ApaNe zuM karavuM? teomAMthI eka kumAre kahyuM, are ! zI ciMtA karo cho ? zuM te jezI deva thaI gayo che, ke jenI vANI satya thAya ? bIjAe kahyuM, ApaNe evA upAya karIe ke, te jozInI vANuM asatya thAya. juone, pUrve paNa evI vAta thaI hatI. koI jozIe rAjAne vijaLIthI ghAta thavAne kahyuM hatuM. te vakhate rAjAne bhUmigRhamAM rAkhI, jezInI vANune juThI karelI hatI. udyama ane buddhithI zuM kArya nathI thatuM ? trIjAe kahyuM, je kadI sUryavatIne putra thaze te, ApaNe tene mArI nAMkhIzuM. cethAe kahyuM, are bhAIo ! zA mATe ciMtA kare che ? e jozI kAMI sarvajJa nathI. A pramANe vicAra karatAM teo tyAMthI uThI cAlavA taiyAra thayA, eTale huM tatkALa nIsaraNIethI gupta rIte nIkaLI cAlI AvI. sUryavatIbA ! te kumAranA kuvicAra sAMbhaLI, mArA manane apAra kheda utpanna thayela che. ApanI saMpatnIonA kumAranI manovRttimAM pApane praveza thayo che, te jANuM mane apAra ciMtA thayA kare che. huM aMtaHkaraNathI prabhunI prArthanA karuM chuM ke, AhaMta dharmanA prabhAvathI teonI malIna buddhi zuddha For Personal & Private Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 AnaMda maMdira. thai jAo, temanA kuvicAra suvicAra thai jAo, jaina zAsana devatA rAjagarbhanI rakSA karajo. kuzasthalInA rAjyanI kuLa devatA te bALa rAjAnu sarvadA rakSaNa karajo. bA sAheba ! A samAcArathI tamAre kAMi paNa ciMtA karavI nahi. tamArAM puNya karmanA udayathI sarva jAtanA aMtarAya dUra thaI jaze. tamArAM sAbhAgyarUpa sUryanA udayathI durbuddhi lokAnA hradayanA malina aMdhakAra nAza thai jaze. dAsInAM A vacana sAMbhaLI, bhAnumatine vizeSa zeka thai AvyA, teNInAM netramAMthI azrunI dhArA cAlI, zarIra ka MpavA lAgyuM, ane kaThe rUMdhAi gaye| kSaNavAre sUryaSatIe kahyuM, dAsI ! have zuM thaze ? mArA garbhanI rakSA kANu karaze ? e cAra kumArA baLavAna che. chevaTe mArA garbhane ke janma pAmelA kumArane mArI nAMkhaze. A mahA saTa zI rIte dUra thaze ? dAsI kheAlI, bA sAheba ! ciMtA kare nahi tamArA puNyanA prabhAvathI sarva vighna dUra thaI jaze. A vAttA mahArAjAne satvara jaNAvA. e iimattiAnI vANI saLa thaze, ane kuzasthalInA rAjyAsanane tamArA kuLadIpaka kumAra alaMkRta karazeja. bhaviSya vANI saLa thayA vinA raheze nahi. tame jarApaNa ciMtA rAkhazo nahuM kalpavRkSa jevA jaina dharmanI sahAya lyeA. samakitanuM zaraNa lIdhAthI tamArI mana:kAmanA pUrNa thaze, tamArA zubha svamAmAM prabhAva upara vizvAsa rAkho. advaita vANI anyathA thatI nathI, dAsInAM AvAM AzvAsana bharelAM vacanathI sUryavatIne dhIraja AvI. tenA hRdayamAM nivAsa karI rahelI dharma bhAvanA upara tene pUrNa zraddhA thai. prakaraNa 11 mu. smAna damAM upAdhi. rNimAnI rAtri che, pUrNa caMdra gaganamaMDaLane dIpAve che, caMdranA pratApanI AgaLa tArA jhAMkhA thaI gayA che, rUpagarvitA nAyikAnI jema nizA nArI pUrNacaMdranI sAthe khAlI che, zazi ma`DaLamAMthI sudhArlRAtanA pravAha prasarI rahyA che, bhUminI ASadhI e sudhAnA svAda meLave che, caMdra potAnI puNAvasthAnA prabhAvamAM AMdolana kare che; kharekhara te rajanInA rAjA thai prajAne rajata kare che. A vakhate rANI sUryavatI caMdrazALAmAM kheDI kheDI caMdra ma`DaLane jue che, cadranA prakAzathI prakAzita thai, parama AlhAda meLave che, caMdranI jyeATnAmAM maya thai. mahAlatI e bALAne kSaNavAra pachI dehada utpanna thayA. dAda pUrNa karavAne tenI manetti caMcaLa banI gai. tene icchA thaI ke, A nirmaLa sudhAmaya caMdranuM huM pAna karUM; te pAna karI mArA gaiAravavALA garbhane tRpta karI dauM. A icchAthI tenAmAM abhinava ciMtAe praveza karyo. garbhathI teNInuM zarIra kRza te| hatuM, te A ciMtAthI vizeSa kRza thai gayuM. For Personal & Private Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMdamAM upAdhi. A samaye rAjya kAryamAMthI nivRtta thaI pratApasiMha priyAnI pAse AvyA. caMdranI caMdrikAne AnaMda priyAnI sAthe levA tenI icchA hatI. caMdrazALAmAM praveza karatAM ja sUryavatIe maMdatAthI patine satkAra karyo. ghaNe prayatna karI uThavA mana karyuM, paNa garbha garavane jANanArA patie tene tema karavAnI manA karI, ane satvara suMdarInI samIpa besI gayo. sUryavatInA zarIranI kRzatA joI kuzasthalIpati bolya-AnaMdinI ! Ama kema thaI gayAM che ? garbhanI kRzatA ATalI badhI hoya nahIM, tamArA ardhacaMdrakAra lalATa , upara kAMI paNa ciMtAnA taraMga dekhAya che. gaI kAle je ullAsa jovAmAM Avato hato, te Aje nathI. satya kahe, zI cintA che ? A cintAne samaya nathI, niravadhi AnaMda bhogavavAno samaya che. je kAMI icchA thaI hoya te kRpA karI jazuM. game tevI asAdhya IcchA haze, paNa te pratApasiMha bAhubaLathI pUrNa karavA samartha che; manamAM jarA paNa zaMkA rAkhazo nahIM. garbhiNI ramaNIonA manoratha pUravA, te patino dharma che, temAM ja patinuM patitva che. pratApanAM AvAM prIti bharelAM vacana sAMbhaLI sUryavatI belI-svAmI ! Ape ApeluM AzvAsana mane AnaMda Ape che, paNa mArI cintA dUra thAya, tema mane lAgatuM nathI. ApanA bAhubaLathI asAdhya e mane manoratha thayela che, te manoratha pUravAne deva sivAya koI samartha nathI. te vAta mAnuSI zaktine asAdhya che; tathApi temArAM vacana upara vizvAsa Ave che, tethI huM jaNAvuM chuM.-prANeza! mane Aje A caMdra maMDaLanuM pAna karavAne dehada thaye che, e sudhAnidhinA pAnathI huM mArA garbhane sudhAmaya karavA IcchuM chuM. rANInAM AvAM vacana sAMbhaLatAM ja pratApasiMha camakI gaye. pitAnI zaktinA hadanI bAharanI vAta jANuM te gaMbhIra vicAramAM paDe, paNa tenA hRdayamAM eTalo te AnaMda Avyo ke, A dehadane prabhAva jotAM garbhamAMthI prabhAvika putra utpanna thaze. kSaNavAra vicAra karI teNe suvatIne kahyuM, priyA ! A tamAro dehada kacchasAdhya che, paNa tame nirAza thaze nahIM. jana dharmanA prabhAvathI te paripUrNa karI zakAze. te viSe vicAra karavA huM mArA vicAra bhuvanamAM jAuM chuM. kSaNavAra vicArI tene nizcaya karI; hamaNuM pAcho AvIza, nizciMta raheje ATaluM kahI te tatkALa vicAra bhuva tarapha vaLyo. pratApasiMhe tvarAthI eka dUta melI, pitAnA buddhimAna maMtrIne bolAvyo. vicakSaNa maMtrI AvyuM, eTale rAjAe rANI suvatInA asAdhya dehadanI vAta kahI. te sAMbhaLI te catura saciva belyo-mahArAjA! ciMtA karazo nahi. te dehada yukitathI pUrI zakAze. "eka navI prasavelI gAyanuM dUdha sAkaranI sAthe rUpAnA thALamAM laI, tenI aMdara caMdra maMDaLanuM pratibiMba pADe, pachI te rANIne pAna karAve. devI tenuM pAna karI le, eTale upara eka purUSane evI rIte goThave ke, je caMdra maMDaLane chAyA karI DhAMkI de. eTale mahArANI caMdra maMDaLanuM pAna kareluM mAnaze. te pachI temane mahelamAM laI zayana karAvI . " maMtrInI A yukti sAMbhaLI pratApasiMha khuzI thayo. tatkALa teNe te pramANe goThavaNa karI mahAdevInA dohadane pUrNa karyo. sUryavatI dehada pUrNa thavAthI AtmAne kRtArtha mAnavA lAgI. baMne daMpati AnaMda rasa anubhavavA lAgyAM. pUrNa dehadA mArIne pyArAe kahyuM, prANezvarI ! have alpa samayamAM tamAre utsaga putrathI alaMkRta thaze, tamAruM vana For Personal & Private Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 AnaMda maMdira. nitA jIvana vAtsalya rasathI vibhUSita thaze. prema taraMgamAM uchaLatAM pyArI meTyAM, prANujIvana ! tamArI vANI saLa thAo. jeTalo mane lAla che, teTaleAja lAbha tamane paNa che. mAtA pitAnA premanuM samAna pAtra saMtAna che. ATalu kahetAM sUryavatI zaramAI gai, ane mRdu hAsya karI teNIe mukhacaMdrane pAMcalamAM DhAMkI dIdhe, Ama "ne da Mpati vAkttAvineda karatAM hatAM, tevAmAM leAkeAnA mahAn kolAhala sAMbhaLavAmAM AvyA. mubAravanA pratidhvanIthI rAjamahela cha rAte sAMbhaLatAMja ane rAja da Mpati camakI gayAM. rAjA pratApasiMha mahelanI bAhera AvyeA. rAja catvaramAM lekAnu mATuM vRMdra jovAmAM AvyuM. tatkALa khaDaga lai rAjA nIce utaryA. pratApasiMhane jotAMja leAkA namana karI, sanmukha ubhA rahyA. rAjAe puchyuM, tame keNu che ? te khelyA, mahArAjA ! ame ApanI videzI prajA chIe, amArUM rakSaNa karo. nairUtya dizAmAM samudra kAMThe karNakADha ane ratnapura nAme e nagara che, temAM maA ane mahuAmadhU nAme e rAjAo rAjya kare che, teo bane ApaNA rAjyanI hadamAM AvI, vAyu ane agninI jema amene duHkha Ape che, dezanAM nagara ane gAmaDAMomAM aneka jAtanI rajADa kare che, tyAMnA kAi adhikArIne gaNatA nathI. te sAMbhaLI rAjA kezarIsiMhanI jema kApAyamAna thayA. teNe leAkAne dhIraja ApI kahyuM, jA, huM sainya lai, te banne zvAnane zikSA karavA AvuM chuM. pachI senApatine AjJA karI ke, prayANa bherI vagaDAvA, ane caturaMga senA taiyAra karo. AvI AjJA ApI, pratAUsahu sUryavatInI rajA levA mahelamAM AvyA. mahArAjAe mahArANIne jaNAvyuM, priyA ! prayANa karavAne vakhata AvyA che. prajAnA pAkarathI be mahAna zatruonI sAme yuddha karavA javu paDaze. tame nizciMta rahejo. huM vijaya karI satvara pALe AvIza. te sAMbhaLatAMja sUryavatI zAkAtura thai gai, tenA mukhacaMdrane zAka rAhue grasta karI lIdhA, te sAthe pelI dAsIe kahelI nimittiJAnI vAta smaraNamAM AvI, tethI ciMtAmAM vadhAre thayA. suryavatI maMda svare khAlI--prANeza ! prajAnA rakSaNa mATe javAmAM tamane AgrahathI rahevA kahevuM, te yogya nathI. prajAnuM rakSa karavuM, e tamArA dharma che, paNa tamArA sivAya A mahelamAM rahevuM dhAstI bharelu che. kRpA karI mane paNa sAtheja lye. A navaragita mahelanA karatAM mAre raNakSetramAM rahevuM sArUM che. pratApasiMha khelyeA--priyA ! A zu khele che ? ahIM tamane kAnI dhAstI che ? mArA rAjyadvAramAM praveza karI, tamane parAbhava karanAra kANu che ? te sAMbhaLatAMja sUryavatI khelI--prANezvara ! tamArA rAjyamAM kAi bIjo zatru Ave, tevI mane dhAstI nathI, paNa mArI sapatnInA cAra kumArAnI mane pUchuM dhAstI che. ApanA bAhera javAthI te jarUra mArA parAbhava karavAnAja. ema kahI teNe dAsIe kahelI pelA nimittiAnI vAta kahI batAvI. nimittinI vAttA sAMbhaLI, pratApasiMhane Azcarya te lAgyuM, paNa tenA manamAM vicAra thayA ke, rakhene te kumArA potAnA sApahna bhAva batAve, te pachI sUryavatInA garbhanI hAnI thAya, mATe yukti karI, te kumArete sAtheja lai javA. AveA vicAra karI, For Personal & Private Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayakumAranuM kapaTa, 37 rAjAe kahyuM, devI ! tamArA kahevA uparathI huM te kumArone sAthe laI jaIza, ciMtA karazo nahi. tamAro garbha prabhAvika che, te pitAnAja prabhAvathI rakSita thaze, tenuM azubha koInAthI paNa ciMtavI zakAze nahi. puNavaMta prANIo pitAnA puNyathIja rakSita thAya che, teone anyanI apekSA rahetI nathI. tamArI dharma uparanI pavitra zradA sarvadA garbhanI rakSA karaze. ATaluM kahI teNe garbhiNI bALAne cuMbana sahita AliMgana ApyuM. priyAe vijaya meLavI pAchA satvara padhAro " ema ciMtavI aMtaranI maina AziSa ApI. baMne daMpati ciMtAmAM ne ciMtAmAMja judAM paDyAM. prakaraNa 12 muM. jayakumAranuM kapaTa, - A rA trIne samaya hato, pratApasiMhanA aMtaHpuramAM zAMta bhAva prasarI rahe to ja hato, rANI suryavatI pitAnI dAsI sAthe aneka vicAra karatI, ane bhayanI zaMkA rAkhatI, zayA upara maMda thaI paDI hatI, kSaNe kSaNe A navakAra maMtranuM smaraNa karatI hatI, teNue mana, vacana, ane kAyAthI Ahata dharmanuM zaraNa lIdhuM hatuM, pavitra dharma bhAvanAnA prabhAvathI pite pitAne sanAthA mAnatI hatI, pratApasiMhanA javA pachI tenA cittamAM ciMtA te hatI, paNa dharmanA avalaMbanathI tene zamAvI detI hatI. catura dAsI tene dhIraja ApatI hatI. A vakhate aMtaHpuranA dvAramAMthI avAja thayo ke, " dvAra ughADe " avAja sAMbhaLatAMja mahAdevI camakI gaI. "A zuM vina AvyuM ?" ema tenA hRdayamAM thavA lAgyuM. dAsIe kahyuM, bA sAheba ! bhaya rAkhaze nahIM. jena dharmanI sahAya che. nimitiAnI vANI avazya saphaLa thavAnI ja. game tevA aMtarAya utpanna thaze, paNa tamArA pratApI garbhanA tejathI te dagdha thaI javAnA. dAsI pitAnI bAIne dhIraja ApI, dvAra ughADavA gaI. dvAra ughaDayuM eTale teo belyA-ame jayakumAranA sevaka chIe. kumAra sAhebe amane garbhanA rakSaNa mATe mokalyA che. mahArANIne khabara Apo ke, jyAre bALakane janma thAya, tyAre amane khabara Ape. ame ahIM dvAranI AgaLa rAtri divasa sAvadhAna thaI rahIzuM. AthI dAsI vicAramAM paDI, paNa temane tyAM rAkhI, suvatInI pAse AvI, ane teNIe A vRttAMta jaNAvyuM, eTale mahArANI vizeSa ciMtAtura thaI gayAM. dAsIe dhIraja ApI, dhamanuM zaraNa karavA vinaMti karI. vAMcanArane A ThekANe pUrvane saMbaMdha jANavAnI IcchA thaI haze, jyAre mahArAjA pratApasiMhe mala ane mahAmalo parAbhava karavA prayANa karyuM, te vakhate teNe For Personal & Private Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, pitAnI rANIne nirbhaya karavAnA irAdAthI cAre kumArone belAvI. puchyuM hatuM ke, tame mane sahAya karavAne sAthe Ave. kSatriya kumArone raNAbhyAsa karavo joIe. tamArA jevA yuvAna putra raNabhUmine raMga jue, te temane kSAtra dharmane paripUrNa anubhava thAya. kSatriya kumAranA zoryanI parIkSA raNabhUmi sivAya nathI. pitAnAM vacana sAMbhaLI temaNe sAthe javA nizcaya karyo, ane taiyAra thaI AvavAnuM kahI teo tyAMthI uThI nIka LyA. pitAne sthAne AvyA pachI kapaTI jayakumAre tenA baMdhuone sucavyuM ke, tame traNa sAthe jAo, ane huM jvara pIDAnuM bahAnuM kADhI ghera rahuM. te yojanA pramANe traNa kumAre sajaja thaI pitAne praNAma karI, AgaLa ubhA rahyA. pratApasiMhe puchayuM, jayakumAra kyAM che ? eTale temaNe kahyuM, pitAjI ! daivayoge jayakumArane javara pIDA thaI AvI che, tethI te AvI zakaze nahIM. ame ApanI sevAmAM hAjara thayA chIe. mugdha hadayanA pratApe te vAta mAnI, ane te traNa kumArone laI tarataja prayANa karyuM hatuM. ahIM pachavADe jayakumAra ekale suryavatInA prasavanI rAha joI, rAjyamAM rahyA hate. tenA hadayanI IcchA viparIta hatI, je sUryavatIne putra avatare, te tene saMhAra karI, rAjyanuM Adhipatya pitAne meLavavuM, Ave tene kuvicAra hato. rAjayabha e mahA pApanuM mULa che, e lebhane vaza thaI, bhAratavarSamAM apAra hiMsAo thaelI che, te lobharU5 rAkSasanA prasaMge aneka dura karma thayelAM che, rUdhiranI saritAo cAlI che, rAjyobharU5 mahAgnimAM aneka laya pAmyA che. jayakumAre e lebhane vaza thaIneja evI pApa dhAraNa karI hatI. pratApasiMhanA prayANa pachI tarata ja teNe suvatInA prasavanI. khabara rAkhavAne pitAnA vizvAsu mANasane tenA mehelanA dvAra AgaLa cakI karavA mekalyA hatA. teoe AvI, A vakhate mahelanA dvArane ughaDAvyuM hatuM, ane jyAM suvatI. ane dAsI rahetAM hatAM, tyAM rAtre AvI praveza karyo hate. jayakumAranAM mANase mehela AgaLa AvyAM, tyArathI suvatIne vizeSa zoka thayA karato hato. teNuM dharma upara pUrNa zraddhA rAkhI rahetI, paNa kSaNa kSaNa vAre tenA komaLa hadayamAM aneka viparIta zaMkAo uddabhavatI hatI. catura dAsI tene dharmanuM smaraNa ApatI hatI. sUryavatI prathamathI ja AhaMta dharma upara saMpUrNa Astika hatI. sAmAyika, pratikramaNa vigere dharma kriyA te sarvadA AcaratI. tenA sadAcaraNathI tene parivAra paNa dhArmika baneluM hatuM. AvI zraddhALu zrAvikA A vakhate pUrNa saMkaTamAM AvI hatI. pote pratApasiMha jevA eka mahArAjAnI mahArANuM chatAM atyAre pAmara strInI sthiti bhAgavatI hatI. pAMjarAmAM paDelI pakSiNanA jevI tenI dazA hatI. pApI jayakumAra kSaNe kSaNe tenI tapAsa rAkhatA hatA. dareka vastu jayakumAranI rajA sivAya sUryavatIne maLatI na hatI. tenA mahelamAM jayakumAranI AjJA sivAya koinAthI javAtuM nahIM. AthI saryavatI kharekhara kArAgraha vAsa bhegavatI hatI. tenI pAse keTalIeka dAsIo sivAya. vizeSa parivAra hAjara na hatA. For Personal & Private Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 13 mu zrIca drakumAranA janma. bha divasa, zubha veLA, ane zubha ghaDI pravarttatAM hatAM, dizAe prazna hatI, pavana anukuLa rIte vAtA hatA, caMdrane yoga uttama nakSatranI sAthe thayA hatA, graho ucca sthAnamAM rahelA hatA. A samaye madhya rAtre pUrva dizA jema sUryane janma Ape, tema saryavatIe eka tejasvI kumArane janma ApyA. A kumAranA janma chupI rIte rAkhavAmAM Avye hatA. jayakumAranI bhItithI rANI mehela zAMta hatA, jarA paNa AnaMda ke utsava dekhADavAmAM AvyA na hatA, sUryavatInI catura dAsIe sArI yukti vAparI, kumAranuM rUdana paNuM chupAvI rAkhyuM hatuM, rANInAM vizvAsu mANase je ghaNAM gheADAMja hAjara hatAM, tene te viSenI agAuthI sucanA ApavAmAM AvI hatI. Hungarw ryavatIne kumAranuM svarUpa joi harSa thayo, paNa jayakumAranA bhayane laine teNIne vizeSa ciMtA thavA lAgI. bALakumArane nIrakhI tenI mAtA aMtaramAM AnaMda pAmatI hatI. kumAranA zarIra upara zubha lakSaNA jhaLakI rahyAM hatAM, tenA tejanI AgaLa madhya rAtrinA dIvA jhAMkhA thai gayA hatA. rAjakumAranuM sukha pUrNa caMdranA jevuM hatuM, netra zaradaRtunA kamaLane anusaratAM hatAM, lalATa aSTamInA caMdra jevuM caLakatuM hatuM, jANe svargamAMthI azvinIkumAra Avela hoya te te dekhAtA hatA, tejathI teNe bhAnune jItI lIdhA hatA, sAmya guNathI te sAma [ cadra 3 nI tulanA karatA hatA, tenA rakta adhara maMgaLanA tArAne anusaratA hatA, budhanA jevA te guNanI khANurUpa hatA, gurUnI jema te sarva kaLAne nidhi hatA, kavinA [ zukranA ] jevA te kavi thavAnA hatA, RRtruomAM te rAhu jevA, ane parAbhava karavAmAM ketu jevA thavAnA hateA. A pramANe te prabhAvika kumAramAM nava grahanA prabhAva jovAmAM AvatA hatA. zrRMgAra, vIra vigere rasa paNa tenAmAM sphuraNAyamAna thatA hatA. AvA adbhUta ane divya kumAranAM darzanathI sUryavatIne dhaNeA AnaMda thAya, temAM zuM Azcarya ? jo ke jayakumAranA bhraya teNInA kAmaLa hRdayamAM aneka kutarka karAvatA hatA, paNa chevaTe e catura khALA evA nirNayapara AvatI ke, A mArA kumAra prabhAvika che, For Personal & Private Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. AnaMda maMdira. tenAmAM pUrvanA puNyanuM prabaLa che, tenA manohara mukha upara jaina dharmanAM jaya cinho ja1 NAI Ave che. Ahata AgamamAM je mAnava jIvananI dhArmika unnatinAM lakSaNo kahe. lAM che, tevAM lakSaNe mArA lADakavAyA kumAramAM spaSTa rIte jaNAya che. pApI jayakumAranI naThArI dhAraNuM niSphaLa thAo. AvuM vicAratAM teNInAmAM pAchI himmata AvatI hatI. kSaNavAre pAchI adhIrAI AvatAM te zaka sahita vicAratI ke, are deva ! AvA suMdara kumArano janma thatAM paNa mArA darabAramAM kAMI paNa utsava nathI, e kevI vAta ? mArA pratApI svAmI hAjara heta te, ke janmotsava thAta ? tejasvI kumArano janma aMdhakAramAM thavAthI mane apAra zoka thAya che. A pratApI putra pragaTa thatAM mahArAjA pratApasiMhanI rAjadhAnI utsava rahita ane zUnya rahe, e ke gajaba mArAM pUrvanAM karma kevAM haze ? are karma ! tame mane mahArANInuM ane te pachI rAjyamAtAnuM pada prApta karAvyuM, paNa te zA kAmanuM ? AvA sUryanA jevA kumArano janma thatAM paNa sUryavatI zekamAM rahe, e kevI ghaTanA? A pramANe sUryavatI jyAre zoka karatI, tyAre tenI caturA dAsI A pramANe dilAso ApatI hatI. bA sAheba ! zoka karaze nahi, tamArA tejasvI kumAra pUrNa bhAgyavAna che. pilA nimittionA kahevA pramANe te kuzasthalInA rAjasiMhAsananA adhikArI che; AgamanI vANI kadi paNa anyathA thatI nathI. tame ghaNIvAra sAMbhaLyuM haze ke, puNyavaMta prANInAM lakSaNa tenA zarIra uparathI jaNAya che. juone, amArA bALa rAja kevA tejasvI che ? temanI kAMtithI sUtikAgraha prakAzamAna thaI rahyuM che, temanuM AnaMdadarzaka mukhacaMdra ApaNAM netrane sudhAMjana Ape che, temanAM vizALa lecana kamaLanI lakSmIne tuccha kare che, juone, temanuM lalATa darpaNanI jema kevuM caLake che ? temanA hAtha paganuM saMdarya kevuM anupama che ? mahAdevI ! kuMvaranI manohara mUrti joI AnaMda pAmo, tame kuzasthalInAM rAjamAtA thaI cukyAM che, zA mATe ciMtA karo cho ? vIramAtA ! have Ahata dharmanuM smaraNa karo. dharmanA adhiSThAyaka devatA, A bALa kuMvaranI rakSA karaze. mahAdevI ! juone, tamArA kumAra kevA puNyavAna che ? temanA janma vakhate dizAo prasanna thaI rahI che, nava graha uccanA thaI tenA bhaviSyanA jIvanamAM unnati sucave che, gagana maMDaLa upara abhUta prasannatA prasarI rahI che, alpa puNyavALA prANInA janma vakhate A dekhAva thAya ja nahIM. mahApurUSanA janmanA je A dekhAva che. puNyavAnuM prANInuM jIvana sRSTinA saMdaryane vadhAre che. A samaye nArakInA jIva paNa zAtA pAmyA haze. vIra jananI ! have jarA paNa ciMtA karavAnuM kAraNa nathI. tamArA bALa kumArane janmotsava sRSTinI kudarate karyo che. manuSya kRta ma hotsava karatAM kudaratI mahotsava maTe che. mahArAjA pratApasiMhajI have vijaya meLavI satvara pAchA padhAraze. bA sAheba ! jarA paNa gabharAze nahIM. dAsInAM AvAM vacana sAMbhaLI sUryavatIne vizeSa AnaMda thaye, teNue eka draSTie pitAnA bALa putrane nIrakhI cuMbana karyuM, hRdaya sAthe cAMpI stanapAna karAvyuM. kSaNavAra pachI zakti hRdayA sUryavatI belI-dAsI ! tuM kahe che, te yathArtha che, paNa jyAM sudhI jayakumAra ApaNI upara deSa rAkhI, vigha karavA sajaja thaI rahyo che, For Personal & Private Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcaMdrakumArane janma - 41 tyAM sudhI ApaNe sarva rIte cetavuM joie. game te yukti karI, A bALa kuMvaranI rakSA karavAnI yojanA karavI joIe. kuMvaranA janmanI vAta je jayakumAranA jANavAmAM Avaze te, jarUra te moTuM vigha utpanna karyA vagara raheze nahi. vakhate dura buddhine jayakumAra A bALa kumArane nAza karI nAkhe. tenA pApI hRdayamAM rAjyamAM ramI rahyA che, tenI dhAraNa naThArI che, tene hetu viparIta che, mATe game te yukti karI, A bALa kuMvaranI rakSA karavI joIe. sakhI ! kahe, A kumArane zI rIte gupta rAkhave? prabhAta kALe te jayakumAra tapAsa karAvaze. catura dAsI vicAra karI belI-devI ! mane eka upAya sujhI AvyA che. A paNa mahelanI gRha vATikAmAMthI puSpane samUha laI hamezAM eka mAlaNa Ave che, te vizvAsa che. tenA puSpanA puMjanI aMdara gupta rAkhI, A kumArane tenI sAthe maklI devA. mAlaNa puSpanA puMjamAM tene gupta rIte rAkhaze, te vAta cokIdAranA jANavAmAM Avaze nahi. prAtaHkALe garbhane prasava thaI, tene nAza thaI gaye, evI vAta jayasArane jaNAvazuM. pachI ApaNe gupta rIte te puSpanA puMjamAMthI bALa kumArane laI AvIzuM. dAsInI A yukti sUryavatIne sArI lAgI. teNIe teNInAM buddhibaLane mATe sAbAzI ApI. prAtaHkALane samaya thayo, gaganamaNi sUrya kumAranuM mukha jevA jANe utsuka thaze heya, tema pitAnAM kAraNone prasAravA lAgyo. te samaye pelI mAlaNa nityanA niyama pramANe puSpa ApavA AvI. dAsI tene sUryavatInI pAse laI gaI. sUryavatIe mAlaNane pAse bolAvI kahyuM, bena ! tuM amArI vizvAsI ane rAjabhakta sevaka chuM. Aje eka kArya karavA mATe tene kahevAnuM che. mane AzA che ke, tArA jevI uttama sevaka strI te kArya karavA tatpara thayA vinA raheze nahi. bAI ! te kArya karavAthI ame tAro pUrNa AbhAra mAnIzuM, ane tene badale tene sArI rIte ApIzuM. sUryavatInAM vacana sAMbhaLI mAlaNa belI-devI ! tame amArAM annadAtA che, paraMparAthI amArA kuTuMbanAM pAlaka che, Apa mahArANuM thaI, mArA jevI sAmAnya dAsIne AvAM gIrava bharelAM vacana kahe che, te gya nathI, huM ApanI caraNaraja dAsI chuM, je kArya heya, te khuzIthI pharamAve. A hADa cAmaDI ApanIja che, ApanI sevA karavI, e amAre dharma che. ApanI upara jayakumAranI sakhtAI che, e mArA jANavAmAM che. sUryavatI belI-mAlaNa! A gaI rAtre mArA udarathI eka kumArane janma thayo che, te khabara je jayakumArane paDaze to, jarUra tene nAza karI nAkhaze. tenI khabara rAkhavAne mahelanA dvAra AgaLa cokIdAre beThelA che. have A vAta gupta rahe, tethI e kumArane puSpanA puMjanI aMdara gupta rAkhI tuM laI jA. tArI vATikAmAM tene yatnathI rAkhaje. ame jayakumAranI AgaLa garbhanA prasavano nAza thaze, evI vArtA calAvIzuM, te pachI tArI pAsethI e kumArane laI jaIzuM. bena ! tArA pUrNa vizvAsa upara A kAma karavAnuM che. rANuM sUryavatInAM vacana sAMbhaLI mAlaNa belI-rANI sAheba ! khuzIthI ApanuM e kArya karIza. mArA prANanI jema tamArA kumArane laI jaIza. jarA paNa ciMtA rAkhaze nahIM. mAlaNanAM vacana upara For Personal & Private Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ sara AnaMda maMdira. sUyaeNvatIne pUrNa vizvAsa AvyA. tatkALa te peAtAnA bALa kumArane lai AvI. sUryavatInI dAsIo AsapAsa ubhI rahI, kAie kumArane aMjana karyuM, kAie tenA kaMThamAM hAra paherAvyA, kAe tenA tejasvI lalATamAM tilaka karyuM, kAie caMdananAM chAMTaNAM karyAM, sUryavatI kumArane utsaMgamAM lai, rUdana karatI khelI--mArA prANa ! huM tArI mAtA thai, tane netrathI dUra karUM chuM. mArAM karmanI gati kevI vicitra ? janma ApI tarataja vahAlA putrane vikhuTA pADanArI mArA jevI abhAgIya! mAtAe jagatamAM thADI haze. putra 1 jaina dharmanA adhiSTAyaka deva tArI rakSA karo, zrI dharmanuM tane zaraNu hAjo, tArA kAmaLa zarIrane pa'caparamethrI vacarUpa thajo.rAjakumAra ! rUdana karIza nahi, tArA mastaka upara rAjyakSubdha zatru jAgrata thaI ubhA che. vatsa ! pAchA hamaNAMja tArI duHkhI mAtAne maLaje. ATalu' kahA sUyaeNvatIe te bALa kumAra mAlane soMpI dIdhA. catura mAlaNe suga MdhI puSpanA puMjamAM tene DhAMkI dIdhA, ane te sUyaeNvatIne dhIraja bharelAM vacana kahI, tyAMthI cAlI nIkaLI. ceAkIzarAe jarA paNa jANyuM nahi. mAlaNe vATikAmAM ratnakabalamAM vIMTAyelA te khALakane puSpanA pujanI aMdara rAkhyA. sUyaeNvatIne kumAra puSpanI zayyAmAM sui rahyA. mAlaNu kumArane lai cAlI, te vakhate rANI sUryavatI siMhAvalokanathI peAtAnA khALa putrane avaleAkatI na karatI hatI. rUdananeA svara kAne AvatAM ceAkIdAro camakyA, ane teonA hRdayamAM zakA AvatAM te vAsagRhamAM dAkhala thayA. teoe dAsIne puchyu, kahA dharamAM zuM che ? prasava thayA ke nahIM ? dAsImAMthI kAie uttara ApyA nahIM, tema tema tenA manamAM vizeSa zakA thavA lAgI. tarataja teoe jayakumArane khabara ApyA. pApI jayakumAra sUryavatInA mehelamAM dADI AvyA. AsapAsa jovA mAMDayuM. dareka khuNA, peTIo ane bhUmigRha jovarAvyAM. kAMi paNa jovAmAM AvyuM nahIM. jayakumAre dAsIne puchyuM--dAsI ! sAcuM kahe, zaiA prasava thayA ? dAsIe kahyuM, rAjaku mAra ! kaI kahevAnI vAta nahIM. amArA maneratha / manamAMja rahyA. prasava niSphaLa thayA che. A vacana sAMbhaLatAMja duSTa jayakumAra khuzI thayA, pAtAnA mastaka upara eka upAdhi dUra thai, ema te mAnavA lAgyA. nimittinI vANI niSphaLa thai, ema teNe mAnI lIdhuM. tenA lubdha hadayamAM aneka saMkalpa vikalpa thavA lAgyA. kuzasthalInA rAjya si MhAsananA alaMkAra huMja thaiza, ema tene nizcaya thayA. A khabara nagaramAM phelAtAM lakAe kalpAMta karavA mAMDayuM. sUryavatInA saubhAgyane le ni MdavA lAgyA. kAi dayALu lokeA ema paNa kahetA ke, AmAM kAMika dagA haze. pApI hRdayanA jayakumAre tenI sapatna mAtAnu viparIta--aniSTa karyuM haze. evI evI aneka vAA nagaramAM cAlavA lAgI. rAjamahelamAM aneka rAjasevA AvI mahArANI AgaLa zAka darzAvavA lAgyA. jayakumAranA manamAM putra janmathI paNa vadhAre AnaMda thayA hatA. te rAjyakSubdha pote kuzasthalIne mahArAjA thayA, ema mAnatA hatA. A banAvathI tenA Apta mitrA ane parivAranA mukhya lAkA jayakumArane abhinaMdana ApatA hatA. For Personal & Private Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 14 mu svapnAnuM sAphalya prA ta:kALanA samaya hateA, nabhAmaNu pAtAnA kAraNeAthI jagatanA adha kArane dUra karatA hatA, nizAmAM nidrAdhIna thaI paDelA pramAdIe te gulAkhI nidrA AvatI hatI, apramAdI Astika gRhasthA snAna pUjAnI pravRttimAM paDatA hatA.. A samaye eka purUSa peAtAnI priyA sAthe, AnaMdathI vArtAlApa karatA hatA, te purUSanuM hradaya pUrNa AstikahatuM, tenA nirmaLa hRdayamAM Arhata dharmanI pavitra zraddhAe vAsa karyoMryAM hatA, tenI sadguNI strI paNa tevIja hatI, teNInAmAM satI dharmanA aMkura pragaTa hatA. patinI AjJAne AdhIna rahenArI e ramaNI kharekharI zrAvikA kahevAtI hatI. purUSe AnaMdanA AvezamAM AvI priyAne kahyuM, chuM: Aja rAtre ApaNI dhArmika kriyA saphaLa thaI che. cukayA che. ApaNI je icchA dhaNA divasa thayAM AzAnA Aje mULavatI thaI che. dharmanI ArAdhanA kadi paNa niSphaLa thatI. nathI--e mahA vAya. akSarazaH satya TharyuM che. dharmarUpa kalpavRkSa saphaLa thayA vinA rahetuM nathI, dharmanA prabhAvathI prANI ubhaya lAkane sAdhe che--e kharekhara che. Arhata dharmanuM mahAtmya jagata upa sAmrAjya bhogave che. caMdravadanA ! tamArI zraddhA, tamArI dRDhatA, ane tamArI pati bhakti. saphLa thai che. patinAM AvAM vacana sAMbhaLI ramaNI khAlI--prANunAtha ! kaho, tevA AnaMdanI vAta zu che ? tamArI Anada joi mane te sAMlaLavAnu kratuka vadhatuM jAya che. ramaNInA AgrahathI te purUSa yeA gRhezvarI ! Aje madhya rAtre eka zubha sucaka svama AvyuM. " ApaNAM gAtradevI zveta vastra paherI mArI bhAgaLa .AvI ulAM sthAM, temaNe madhura vANIe kahyuM, vatsa ! beThA thA. tAre ghera pavRkSa rApuM chuM. huM tArI dharmabhAvanA joi prasanna thakhuM chuM. tane prAtaHkALe eka putranI prApti thaze. je kumAra tAre ghera Ave, tene tu` putravat mAna, tArA svajana varga teDI. te putranA janmotsava karaje. priyA ! ATaluM kahI te gotradevI aMtardhyAna thaI gayAM.. kAnamAM amruta jevAM A vacana sAMbhaLI te mAninI manamAM magna thai gai. pAtAne prApta thayela vaLyA dAthI 23 priye ! tane vadhAmaNI Apu tArA satI dharma sALa thaI. pravAhamAM taNuAtI hatI, te For Personal & Private Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 AnaMda maMdira. mukta thavAnA samaya jANI AtmAne kRtArtha mAnavA lAgI. gotradevIne namana karI dharmanA ati AbhAra mAnavA lAgI, vAMcanAra ! adhIrA thaze nahIM, . e strI purUSanI oLakhANu have karAvIe chIe. je purUSa che, te lakSmItta nAme kuzasthalI nagarIne eka dhanADhaya, ane Astika zrAvaka che. je strI che, te tenI lakSmIvatI nAme rUpa guNavatI rAmA che. A aMte dupatI svadharmamAM tatpara ane Arhata dharmanAM upAsaka che, temane kAMi paNa sa Mtati na hatI. sa MtatinA lAbhane mATe te aneka sukRtAcaraNa karatAM hatAM, ane dharmanAM dRDha rAgI nyAM hatAM. lakSmIdatta zeTha niHsa MtAna heAvAthI keTalAeka ajJAnI leAkeA tene vAMjhIyA zeThe kahI nivrutA hatA, ane lakSmIvatIne vadhyA strI kahetA hatA. temane Aje geAtradevIe svamAmAM putra prApti viSe jaNAvyuM, tethI tene ati AnaMda thayA Dhute. va varUpa kalakathI mukta thavAnA avasara AvavAthI tene je Anada thayela, te niHsIma AnaMda hatA. A AnaMdane laI lakSmIdatta zeThe prabhunI puSpamaya AMgI karAvavA sevAne puSpa levA mekalyA. thADI vAre te sevakA ceDAM puSpo lai pAchA AvyA, ane zeThane jaNAvyuM ke, vizeSa puSpa maLatAM. nathI, jeTalAM puSpa maLyAM, teTalAM lai ame AvyA chIe. AthI zeTha potAnI jAte jayakumAranI AjJA lai sevaka sahita rAjAnI gRha vATikAmAM puSpa levAM gayA. tyAM puSpanA karaDIA bharAvA mAMDayA. A vakhate evuM banyuM ke, pelI mAlaNu je puSpa pujamAM rAjakumArane rAkhI, kAryaM prasage tyAMthI yelI hatI, teja puSpa puja lakSmIdatta zeThanA sevAe levA mAMDayA. te letAM temAM eka suMdara kumAra ratnakabalathI vIMTAelA jovAmAM Avyo. sevakAe te vAta roDhane kahI. gAtradevInAM vacana pramANe lakSmIdatta zeThe harSathI te putrane lai lIdhA. rAja kumAranuM AnaMdajanaka svarUpa joi, zeTha atyaMta khuzI thayA. tatkALa ghera AvI, lakSmIvatIne arpaNa karyA. kumAranuM lAvaNya joi lakSmIvatIne apAra Anada thayA. putrane utsaMgamAM lai lakSmIvatI tene nirakhavA lAgI, tenuM anupama sAdarya joi joi netrAnaMda levA lAgI. te kahevA lAgI ke, ahA! mArA bhAgyane udaya thayA, AveA rUpanidhi kumAra AvavAthI mArA ghara upara kalpavRkSanI chAyA thai, ratnAnI artAkRta STi thai, mArI dharma upAsanA gotradevIe saphaLa karI. A pramANe kahetI lakSmIvatI putrane cuMbana karatI hRdayanI sAthe khAvA lAgI. lakSmIvatInA hRdayamAM kharekhara mAtRbhAva jAgrata thayA. te peAtAnA udaramAMthI avatarelA hoya, tema te kurane mAnavA lAgI. peAtAnA pUrvanA puNyanI praznaLatAne vakhANavA lAgI, ane AtmAne huve va'vyarUpa kalaMkathI mukta mAnavA lAgI. lakSmIdatta zeThe zaheramAM evI vAta phelAvI ke, mArI zrI lakSmIvatIne gupta garbha hatA, tethI Aje putra avataryo che. pratyeka sthaLe vadhAmaNIe kahevarAvI, ane zaheranA pratiSTita 'gRhasthAne dhera sAkara meAkalAvI. kuzasthalI nagarImAM lakSmIdatta zeDa pratiSThita hatA, tethI dhaNA leAkA tene ghera vadhAmaNI karavA AvatA hatA. zeThe meTA ThAThamAThathI putrane janma:tsava karyo, jina caityamAM pUjAe bhAvI, ane AMgIe racAvI. pote pavitra For Personal & Private Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ svapnAnu sAkSya 45 thai, Atra mahotsava karAbyA, yAcAne aNita dAna ApyAM, nATaka tathA saMgita karAvyAM, dhavala maMgaLanA dhvanithI daze dizA pUrI dIdhI, aneka maDaLIomAM nAca raMga karAvyA. kuzasthalI nagarImAM AnaMda utsava thai rahyA. A zaiAca vityA pachI bArame divase lakSmIdatta zeThe kumAranu zrIcaMdra evuM nAma pADayuM, e nAmanA hetu evo hato ke, jyAre kumArane puSpanA puMjamAM joela, tyAre caMdranA biMbanI jema lakSmIttane AnaMda sukha ApyuM hatuM. lakSmIdatta ane lakSmIvatI A kumAranA lAbhathI potAnA sauMsArane saphaLa mAnavA lAgyAM. jaina muni jema pAMca sumatithI pAlita thai vadhe, tema zrIcaMdra kumAra utsaga, kSIrapAna, snAna, maDana ane krIDA--e pAMca prakArathI pAlita thai vadhavA lAgyA. prakaraNa 15 mu. kumAra viyAga, cakumAra sUryavatInA mahelanI kharAkhara tapAsa karI gayA pachI sUyaeNvatIe keMdrI dAsIne kahyuM, dAsI ! have vizrva badhAM dUra thayAM che, pApI jayakumAranI zaMkA parAsta thaI che, mATe satvara vATikAmAM jA, ane puSpa pujamAMthI kumArane laI Ava. ghaNI vAra thai che, kumAra bhukhyA thayA haze, mArA stanamAMthI padhArA chuTe che. * sUryavatInI AjJAthI dAsI gRha vATikAmAM AvI. mAlaNane sAthe lai puSpane puja joyA, tyAM kumAra jovAmAM AvyA nahIM. dravyanA nidhinI jema tenI AsapAsa zeAdha karI, paNa krAi TekANe kumArane joyoM nahIM. tatkALa dAsInA hAza uDI gayA, tenA netramAM tamasa AvI gayuM, vizvAsI ane uttama hradayanI mAlajI paNa zyAma mukhI thai gai. dAsIe rUdana karatAM mAlaNune pUchyuM, kAI ahIM AvyuM te! na taMtu ? nA, bAi! kAi paNa AvyuM nathI. huM gheADIvAra eka rAjakIya kArye prasa Mge khAhera gai hatI. pachavADethI jo kAi AvyuM hAya te, banavA saMbhava che. mAla ! te khoTuM karyuM, kumArane ekalA puSpamAM rAkhI, tAre bahAra javuM na hatuM, daiva meAge te rAyA haiAya, ane jayakumAranAM mANasAne khabara paDI heya teA, vakhate viparIta thayuM hAya. mAlaNunA mukha upara glAnI AvI gai, teNInAM netramAMthI azrudhArA cAlI. yakSane badale apayaza maLyA, ethI teNIne bahu lAgI AvyuM. dAsI paNa gAbharI anI gai, rANI sUyaeNvatIne zo javAba ApavA, ema te vimarzamAM paDI. vATikAmAMthI mahelamAM AvavA tenA paga upaDatA na hatA. putra darzananI rAha joi rahelAM sUyaeNvatIne mAre kevA khabara ApavA ? A ciMtAmAM te magna thai gai, tenA snigdha hRdayamAM ka MpArI chuTavA lAgI. chevaTe nizvAsa mukatI maMda gatie cAlatI mahela tarax AvI. mArgamAM For Personal & Private Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 AnaMda madira. . -vicAratI ke, rANI sUyaeNvatIne sarvadA AnaMdanA khabara ApanArI, huM Aje kaivI sthitimAM AvI ? are deva ! Aje mArA dAsI dharma kala Mkita thayA, rAja kumAranA viparIta khabara ApI, rANI sUyaeNvatInA zAkanuM kAraNa huMja thaIza, Ama vicAratI pAchI ubhI rahe che. mahelamAM dAdara AgaLa AvI, caDavAnI zakti rahI nahi. hamaNuAMja mahArANI, mane puaze; dAsI ! mArA kumAra kyAM che ? tyAre huM zuM kahIza ? Ama vicAratI zane zanaiH dAdara upara caDI. ahIM sUryavatI kumAranI rAha joi eDI hatI, kSaNe kSaNe gAkhamAMthI dAsIne avalAkatI hatI, te sAthe maneAratha karatI ke, mArA suMdara kumAra zuM karatA haze ? dhaNI vAra thai che, tethI tene stanapAnanI pRcchA thai haze, te potAnI mAtAne rUdana karI kheAlAvatA haze, have huM e suMdara kumArane kayAre joiza ? dAsIne vAra thai, eTale teNInA hRdayamAM zaMkA thavA lAgI--dAsI kema rokANI haze ? mAsa netramaNi kumArane kAMi vizrva tA nahIM AvyuM. hAya ! A yuktinA khabara jayakumArane te| nahIM paDayA hAya ? kuzasthalI rAjadhAnI bhaviSyanA rAjA eka halakI mAlaNune soMpI dIdhA, e paNa meM sAhasa karyuM che. e mAlaNunI pavitratAmAM tA kAMi khAmI AvI nahIM hAya ? tr "" ATaluM kahI sUryavatIe prabhunI prArthanA karI. jaga ciMtAmaNI jinedra ! mArA kumAranI rakSA karajo, vizvamAM kalpavRkSarUpa jaina dharma mArA bALa kumArane sahAya kax rajo, Arhuta dharmanA adhiAyaka devatA kumAranI sarve sthaLe rakSA karo. ATaluM kahI. sUryavatI dAdara AgaLa AvI, tyAM dAsI ekalI AvatI jovAmAM AvI. dAsI ! kumAra mAM che ? mArA bIjo RNu kayAM mukI AvI? dAsInAM netramAMthI azrunI dhArA cAlI,-- gadgad karuM . khelI--bA sAheba ! puSpanA pu MjamAM kumAra nathI, AsapAsa vATikAmAM tapAsa karI, SaSNu kAi sthaLe kumAra jovAmAM AvyA nahIM; mAlaNanA pramAda thayeA che, te jAte nirdoSa che. ATaluM sAMbhaLatAMja vidyutpAta thavAthI jema vRkSanI zAkhA paDe, tema sUryavatI mU pAmI dAdaranI pAse paDI. tenA mukha upara keza vAi gayA, vastra viparIta thai gayAM, pasInAthI zarIra vyApta thai gayuM, rUdana karatI dAsIe zIteApacAra karAvyA. kSaNavAra pachI mUtra virAma pAmI, eTale suryavatI jarA sAvadhAna thai eDI thai, kaNu svare vilApa karavA lAgI. are kumAra ! tane krANu harI gayuM ? he jIvana ! he prANAdhAra ! duSTa daive A zuM karyuM ? mArA lADakavAyA ! tuM kyAM gayA ? tane ratanapAna kANu karAvaze ? daiva ! A zuM karyuM ? bane! bhaMDAra batAvI pAchA lai lIdhA, thALamAM bhAjana pIrasI cALa lai lIdhA, merUgiranA zikhara upara caDAvI mane nIce pADI, mArA maneratharUpa vRkSAne kuvADAthI chedI nAMkhyAM, mArA meneja doSa, bIjA kAinA doSa nathI. pUrve meM mahA pApa A haze, te Aje udaya AvyAM; meM pAMca mAcAra virAdhyA haze, guNIjananI upara ALa caDAvI haze, zIlanuM khaMDana karyuM haze, karmAdAna AvA haze, jI, mAkaDa, ane lIMkhanI hiMsA karI ro, kAinI bhIkhamAM vidha karyuM haze, jJAna dravya, deva dravya, ane sAdhAraN dravyanA nAza karyo haze, rokayanA bALakane vikhUTAM pADayAM haze, kAmaNu, vazIkaraNa, ane meAhana vigere karI, anyane duHkha ApyAM haze, kASTane dhaNA zApa ApyA haze, vRddha janane vinaya karyuM| nahIM hAya, cerInAM pApa karyA haze, e sivAya bhave bhava evAM duSTa karma For Personal & Private Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumAra viyoga. kayo haze ke, je kevaLI jANI zake. te vinA mAre kumAra kyAM jAya ? vatsa ! ekavAra tAruM manahara mukha batAva, tane netrathI nIrakhI huM mArA avatArane saphaLa kare. putra ! tArA pratApI pitA vijaya karI Avaze, tyAre huM temane zuM kahIza? putranA mukha darzananI icchA karanArA mahArAjA mane kaheze, devI ! kumAra kyAM gaye ? mArA rAjyane alaMkAra kema gumAvyA ? te vakhate mAre maraNa vinA bIjuM kAMI zaraNa nahIM thAya. are duSTa jayaku mAra! tane AvuM pApa karma karatAM bhaya kema na thayo? stanapAna karanArA nAnA bALakane mAtAne viyega karAvI, vinAza karatAM tArA hRdayamAM dayA kema na upajI? sUryavatIne zoka sAMbhaLI, rAjya kuLamAM aphasosa thayo, tethI vRddha rAja kuTuMbanA leke devIne AzvAsana ApavA AvyA. temaNe kahyuM, rANI ! zeka kare nahIM, bhavitavyatA baLavAna che. karelAM karma prANIne bhegavavAM paDe che. devI ! tame tatvajJAna jANe che, jina vacanane pramANa kare che. vilApa karavAthI zuM vaLavAnuM che ? vilApa choDI che, prabhunuM dhyAna karo. meghanI vRSTithI jema dAvAnaLa zamI jAya, tema prabhunA dhyAnathI zoka zamI jAya che. A pramANe kahI rAjakuTuMbanA vRddha jane cAlyA gayA. sUryavatIne jarA AzvAsana maLyuM, paNa tenA hRdayamAMthI zokane AghAta jAto nathI. kSaNe kSaNe kumAranI bALa mUrti tenA nayananI AgaLa khaDI thAya che, te vakhate tenAM stanamAMthI padhArA chuTe che, ghaNI vAra zoka karI karIne sUryavatI zAMta thaI gaI, jIna bhagavaMtanuM smaraNa karavA lAgI, prabhunuM dhyAna karI, teNue zokane zamAvavA mAMDe, paNa zokarUpa zaMku tenA hRdayamAMthI dUra thato nathI, tema karatAM sUryavatInAM nayana upara nidrA AvI. ati zokAtura mANasane nidrA sulabha che. putranA virahathI dahana thatI mahArANI nidrAnuM zItaLa siMcana anubhavavA lAgI. jema sudhAtura mANasa annanAM valakhAM mArI paDayuM rahe, tema sUryavatI valakhAM mArI nidrAnA ghenamAM paDI rahI. nidrA sukhane anubhava karatI mahArANane svama AvyuM. bhaveta vastra dharanArI kuLadevIe AvI svamAmAM kahyuM, vase ! beThI thA. kema paDI chuM ? huM tArI kuLadevI chuM. suvatIe kahyuM, mAtA ! huM dukhI chuM, tame padhAryA, te mArAM sadbhAgya. tamArAM pavitra darzana karI, mArAM netrane AnaMda thaye. mAyALu mAtA ! mane sukhI kare. mArA eka divasanA bALakane meLApa karAvo. gotra devI belyAM vase ! zoka karIza nahIM. tArI kumAra vijayI ane kuzaLa che. meM puSpanA puMjamAMthI uttama sthAne pahoMcADyo che. je te kumAra tArI pAse heta te, tane vigha Avata. sUryavatI ! jarA paNa aphasosa karIza nahIM. tAre putra sukhI che. beTI ! jarA paNa adhIrI thaIza nahIM, e kumAra tane bAra varSe maLaze. tenuM nAma zrIcaMdrakumAra paDaze. caMdranI jema zrIcaMdrakumAra bIje sthAne udita thayo che. gotradevInAM A vacana sAMbhaLI sUryavatI saMtoSa pAmI. zrI jIva bhagavaMtanA nAmanuM smaraNa karatI jAgrata thaI. pitAne bALa kumAra nirvigha ane jIve che, ema jANe tenA aMtaramAM AnaMda thaI Avyo. sUryavatIe jAgrata thaI svamAnI vAta dAsI janane jaNAvI. te sAMbhaLI sarva parivAra khuzI thayo. saMdI belI-bA sAheba ! gotradevIe sAkSAta AvI je kahyuM, te satya For Personal & Private Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 AnaMda maMdira, haze. jInAgamanI vANI vyartha thatI nathI. nimitta zAstra anyathA thAya ja nahIM. zrIcaMdrakumAra kuzaLa rahI, bAra varSe pAchA pragaTa thaze. kuzasthalI rAjadhAnImAM pratApasiMha jevA pitA taraphathI te yuvarAja pada prApta karaze. pApI jayakumAranA manoratha vyartha thaze. mahArANI ! chevaTe dharmane jaya thAya che, ane pApIne pralaya thAya che. rANI suvatI gotra devInAM vacana upara AdhAra rAkhI, dharma ArAdhanA karavA lAgI, prabhunI pUjAmAM pravRtta thavA lAgI, pratidina dAna, puNya, tapa, ane vrata upAsanA karavA lAgI. paMcaparameSTInI prArthanA karavAmAM, bhaktithI bhAvanA bhAvavAmAM ane ekaniSThAthI dharma AcaravAmAM te sarvadA tatpara rahevA lAgI. * prakaraNa 16 muM. pratApasiMhano bIjo vijya, | [ rA ! jA pratApasiMha traNa kumAra sAthe laI koTa ane ratnapuranA ' , rAjA malla ane mahAmahala upara caDI AvyA. kuzasthalInA bahA dura sainike siMhanAda karI nRtya karavA lAgyA. prayANa karatAM ja zubha zukanoe pratApane vijayanAM ciha sucavyAM hatAM. sainyanA rajathI daze dizAo chavAI rahI hatI. pratApanA pratApa AgaLa sUryane pratApa paNa jhAMkho thaI gayo hato. pratidivasa prayANa karato pratApasiMha naiRta dizAnA samudrane kAMThe AvI pahoMcyA. tenA sainyane mahAna kalAhala karNakoTa ane ratnapuranA killAmAM pratidhvanirUpe thavA lAgyA. AsapAsa pharatA bAtamIdAroe mala ane mahAmahalane A khabara ApyA. acAnaka thaDAI sAMbhaLI, te baMne vire sajaja thaI gayA. temaNe potapotAnA vIra sainikane taiyAra thavA bherInA nAda karAvyA. svAmInI AjJAthI baMne sainya bIjA samudranI jema uchaLavA lAgyAM, vIrarasamAM ramaNa karanArA subhaTo sAgaranA tIra upara harSanA nRtya karavA lAgyA, karNakoTanA rAjA mallanI senA pratApasiMhanA sainyanI sAme AvI ubhI rahI. senApatinI AjJAthI malalanA sainikee ekadama bhayaMkara dhasAre karI, pratApasiMhanI senAne mahAta karI dIdhI, te joI pratApasiMhanA traNe kumAre zatru sanya upara caDI AvyA. viSNue jema sAgaranuM mathana karyuM hatuM, tema pratApasiMhanA parAkramI pue mallanI mahA senAnuM mathana karavA mAMDayuM. senAne parAbhava thate joI raNamAM malla je mallarAjA pratApasiMhanA kumAranI sAme AvyA. male pracaMDa parAkrama karI, traNe kumAranI sAme tumula yuddha karavA mAMDyuM. kedhathI netrane rakta karate, ane heTha hasate malla pratApanA kumAre upara tuTI paDe. zastranA For Personal & Private Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratApasihunA bIjo vijaya. 4 prahArathI vijayakumArane mUrchAgata karI dIdhA; te jotAMja pratApasi Mhane krodha caDayo. tatkALa kezarIsiMhanI jema kudI mala upara dhasI AvyA, ane khanA prahArathI mallanA mastakane chUMdI nAkhyuM. mazkarAjAnI raNabhUmimAM maraNazayyA thai. mallane mRtyuzaraNa thayelA joi mahAmala jIva laine ratnapuramAM nAzI gayeA. mallanI senA daze deizAeAmAM vIkharAi gai. pratApanA sainyamAM jayadhvani pravo. senApatie raNusta bha upara vijayadhvaja caDAvI dIdhA. zatru ane aMgArI avazeSa na rAkhavA joie, AvuM dhArI pratApI pratApasiMha keTalAeka sainikeAne lai mahAmallanI pAchaLa paDayA. ratnapurane gherI teNe aMdara jai mahAmallane rUdhyeA. pratApanA zaiArya A gaLa mahAmalla TakI zakayA nahi. te dina thai pratApasiMhanI zaraNe thayA. dayALu pratApasi he dIna thai AvelA zatrune kSamA ApI choDI mukayA. pachI kaNakATa ane ratnapuranA kabajo peAtAne svAdhIna lIdhA. malla tathA mahAmallanA vijaya karyA pachI kuzasthalIpati samudranA ramaNIya tIra upara nivAsa karI rahyA hatA. tyAM rahI te vicakSaNlR rAjAe peAtAnA rAjyanI hada upara je avyavasthA hatI, te sudhArI ane videzI prajAne sukhazAMti ApI. pratApasiMha prajArakSaNa karavAmAM ati utsuka hatA. prajA pratye rAjAne ze| dharma che ? te sArI rIte samajatA hatA, ahaMnnIti zAstrane teNe pUrNa abhyAsa karyo hateA, rAjanItinuM mahAtmya tenA nirmaLa hRdayamAM ramI rahyuM hatuM, te vidvAna mahArAjA samajatA ke, " prajAte ra jana kare, te rAjA kahevAya che, prajAneA du:khabhaMjana ane raMjana karanAra je hoya, teja rAja padavIne yAgya che. rAjA, prajAne pALaka pitA che, prajAnAM sukhe sukhI ane du:khe du:khI thavuM, e kharA rAjadharma che, kSatrIyAnuM kharUM karttanya prajApAlana che. jenA nyAyI rAjyamAM prajA nirvighne sukha bhogave, eja rAjAnuM rAjya kRtArtha che. kSAtra dharmanI dhurAne dhAraNa karanAra narezvara game tevA parAkramI, udAra ke nipuNa hAya, paNa tenI satkIrtanuM bIja prajApAlana zivAya aMkurita thatuM nathI. jenuM yazogAna prajA satata karya kare che, jenA rAjyanI zitaLa chAMyA nIce prajA sukhazAMti bhagave che, ane jenA pratApathI prajAnA upadrava dUra thai jAya che, tevA rAjAnuM jIvana caritArtha che. vaLI pratApasiMha jANatA hatA ke, je rAjA duSTa bhAvathI prajAne dame che, anItine mAna Ape che, ane prajAne pIDA thAya, tevAM kArya tarapha upekSA rAkhe che, teve rAjA narakanA adhikArI thAya che, tevA rAjAnuM jIvana te mAnuSI jIvana nathI, paNa rAkSasI jIvana che. prajAne duHkha thatuM joi je zastra laI doDI jatA nathI, te rAjAnI jAti zoMkA karavA yeAgya che, tenI utpatti zuddha kSatriya pitAthI nathI, ema avasya jANavuM. tevA adhama rAjA prajAnA rakSaka nathI, paNa prajAnA bhakSaka che. tevA nIca nRpatione sahasravAra dhikkAra che. kuzasthalInA mahArAjA pratApasiMhanI manevRttimAM uparanA vicAro sarvadA sphurAyamAna thatA hatA. AvA vicArothI tenI kartta bhAratamAM sarva sthaLe prasarelI hatI. 19 For Personal & Private Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira pratApasiMhanuM pavitra nAma bhAratanI prajAmAM prakhyAta hatuM, tenI rAjanItine jaina gRhastha, vidvAne, kavio ane jana munie paNa vakhANatA hatA. pratyeka prasaMge rAjanItinA guNamAM pratApasiMhanuM ja daSTAMta apAtuM hatuM. pratApasiMha je nItimAna hatuM, tevo ja te rAjyakAryamAM kuzaLa hatA. tenI pAse ghaNAM buddhimAna maMtrIo rahetA hatA, pratApanI maMtrI sabhA sarva rAjemAM prathama pada dharAvatI hatI, teNe pitAnI rAjya kAryanI kuzaLatAthI kuzasthalInuM mahAnuM rAjya niSkaTaka karyuM hatuM. chevaTe A malla ane mahAmA zatruone paNa parAbhava karI, prajAnI sarva jAtanI pIDA dUra karI hatI. te pradezanA rAjyamAM zAMtikAraka vyavasthA karavA mATe te ghaNu vakhata sudhI ratnapuranI najIka samudranA tIra upara paDAva karI rahyA hatA. prakaraNa 17 muM. zrIcaMdranI bAlyAvasthA. 1 lI madatta zeThane ghera zrIcaMdakumAra zukalapakSanA caMdranI jema vadhato hate. anukrame te zizu vaya ane kizora vayanI saMdhimAM Avyo hato, la kSmIdatta ane lakSmIvatI putrane lAlana karAvI, saMsArane lAva letAM ka hatAM, bALakanuM komaLa bhASaNa sAMbhaLI, karNamAM anupama seMdarya nIrakhI -nayanamAM AliMgana karI, sparza zuM drayamAM sudhA siMcana meLavatAM hatAM, zrIcaMdranA prabhAvathI "lakSmIdA zeThane tenA vyApAramAM vizeSa lAbha thavA mAMDe. prabhAvika purUSanA AgamanathI -zuM na thAya ? puNyavaMta prANIone avatAra unnatinuM ja kAraNa thAya che. tenuM jIvana tenA pratyeka prasaMgamAM AvanArane lAbhaprada thAya che, tevI rIte zrIcaMdrakumAranA AvavAthI lakSmIdA zeThane apAra samRddhi thavA lAgI. te alpa samayamAM keTidhvaja sAhukAra banI ga, kuzasthaLInA zreSTi vargamAM teNe mahAna pratiSThA saMpAdana karI, tenI sakIrti sarva sthaLe prasarI rahI hatI. jo ke, prathamathI ja te kuzasthaLImAM pratiSThita hatA, tathApi zrIcaMdranA prabhAvathI tene sarva sthaLe prathamathI vizeSa mAna maLatuM hatuM. zrI caMdrakumArane tenA pAlaka pitAe zrAvakanA je je saMskAra anukrame karavA joIe, te te karyA hatA. pachI jAgaraNathI tene AraMbha thayo hato. nAmakaraNa, karNavedha, cAla, annaprAzana vigere jaina saMskArae caMdrakumAranI manovRttine saMskRta karelI hatI. saMskAronA prabhAvathI e capaLa kumAranuM buddhibaLa vizeSa caLakatuM hatuM, tenAmAM svAbhA vika dharma zraddhA saMskAranI sAthe ja utpanna thaI hatI, gRhastha dharmanA pavitra AcArarUpa aMkura saMskAranA siMcanathI navapallavita thAya che, ethIja zrI ahaMta prabhue zrAvaka For Personal & Private Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcaMdranI bAlyAvasthA. 53. ne sALa saMskArane adhikArI karelA che. saMskArathI rahita evA zrAvakre svAcAra bhraSTa ane zraddhAhIna thAya che. zrAvaka prajAne jaina saMskAranI pUrNa AvazyakatA che, saMskArane prabhAva jyAre pragaTa thAya che, tyAre zrAvakanA bALaka dhArmika ane sAsArika unnattimAM ravataH Ave che. ethIja lakSmIdatta zeThe zrIcaMdra kumArane anukrame cegya sa MskAra karelA hatA, kaLAothI caMdranI jema zrIcaMdra saMskArarUpa kaLAothI zAbhAyamAna thatA hatA, tenA tejasvI lalATamAMthI saMskAranAM kiraNA prasaratAM hatAM, zarIranI gAra kAMtimAM anupama lAvaNya ramatu hatuM, aMganA pratyeka avayava ramaNIya ane lAlitya bharelA dekhAtA hatA, tenA suzAbhita zarIramAM svAbhAvika zAbhAja rahelI hatI, tenI maMDana zAbhA te ulaTI tenAthIja zAbhA meLavatI hatI. zrIdrakumAranA bAhya vayathIja AnaMdI svabhAva hatA, bAlakrIDAmAM tenI maneAvRtti Asakti vagaraja ramatI hatI, kuzasthaLInA pratyeka jana zrIcaMdrane joi khuzI thatA hatA, tene premathI teDavAne, ramADavAne ane khelAvavAne sarve lalacAtA hatA. je sthaLe zrIcaMdra ubhA hAya ke AvatA hAya, te sthaLe leAkeAnuM vRMda tene avalokavAne ekaThuM thatuM hatu, kAkapakSIne sUryanI jema te sarvane priya thai paDayA hatA, samAna vayanA mitranI sAthe mArgamAM krIDA karatA zrIcaMdra mugdhAnA manane haraNu karatA hatA, tenI meAhaka mUtti svayaM avikArI chatAM paN vanitAonA vikAranu kAraNa thatI hatI, zrIcaMdranu sAMdarbhe joi pratyeka zivadanA sAna MdAzcarya thaI jatI hatI, tenI sAthe vAttAlApa karavAne dareka dArA lakSacAtI hatI. jyAre zrIcaMdra catvaramAM karavA nIkaLateA, tyAre kuzasthaLInI kAmani potapotAnA prAsAda uparathI tene nIrakhavAne AvatI hatI. te vakhate te vAmAenA nIce pramANe vAttAlApa thate! hatA. sakhI ! jo, A zrIdrakumAra kevA suMdara che ? tenA mukhacaMdra kevA suMdara dekhAya che ? tenA mRdu hAsyamAM kevuM lAlitya che ? tenA vizALa netramAM kevuM cAMcaya rahelu che ? ena ! A 'kumAranI mAtAne dhanyavAda dhaTe che ke, jenA udaramAMthI AvuM ramaNIya ratna pragaTa thayuM che. kharekhara lakSmIvatI puNyavatI che, je bhAgyavatI AvA bhavya kumArane sarvadA lAlana pAlana karatI haze. krApta vikArI vAmA khelImena ! tenI mAtAnA bhAgyanAM vakhANa kareA che, te te ThIka, paNa kharekharI prazaMsA te teNe pANignaNu karelI patnInI karavAmAM Avaze. bhaviSyamAM je bhAminI A bhavya kumAranI sahacAriNI thaze. tenA puNyanI zreNI kevI uttama ? eja sarva suMdarIonI zirAmaNI che. sAbhAgyanA zikhara upara eja caDelI che. zrIcaMdranI ardhAMganAnAM kevAM bhAgya ! AvA manehara kumArane AliMgana ApanArI, tenA mehaka mukhane cuMbana ApanArI ane tenI madhurI vANInA vilAsane anubhava karanArI kaI strI vidhAtAe nirmita karI haze ? zrIcakumAranu buddhibaLa khalya vayathIja caLakatu N hatuM. je kAMpa tenA sAMbhaLavA mAM AvatuM, tene te kadi paNu bhulatA na hateA. jANe janmathIja zikSita hAya, dhaNA kALanA abhyAsI hAya, ane pUrvanA saMskAra udita thatA hoya, tema tenAmAM cAturya For Personal & Private Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ para AnaMda maMdira. dekhAtuM hatu', te sAthe tenAmAM dhArmika saMskAra sArI rIte dekhAtA hatA. kAine du:khI dekhI tenu dayALu dila Ardra thatuM hatuM, upakAra vRttie tenA hRdayamAM vAsa karyo hateA, pAtAnI zerImAM pharatAM yAcakrane dekhI, te tenI pAse doDI jatA hatA, ane teene potAnA pitAnI pAse lai jai Icchita dAna apAvatA hatA, bALa krIDAne lai aneka jAtanI ramata gamata karatAM jo kAi sukSma jaMtu jovAmAM Ave te, temane yatanAthI pALateA hateA, ahiMsA dharmanA pavitra saMskAro tenAmAM svataH prApta thayA hatA. pazu pakSIne pIDita ke du:khI joi ghera lAvatA, ane temanI azana pAna vigere mAvajata karavAmAM tatpara thatA hatA. tenI krIDAmAM bIjI tophAnI ramatA na hatI. potAnA vizALa gRhanA eka bhAgamAM judA judA bhAga karI, dharmazALA, pASadhazALA, sAmAyikazALA, pAMjarApoLa, upAzraya ane caityanAM sthAna kalpI AtmAne Anada ApatA hatA. kAi vAra potAnA eka mitrane adhyApaka karI, pAte abhyAsI thai AgaLa besatA ane pAThazALAnu sthAna kalpI temAM bIjA chokarAne ekaThA karI judAM judAM inAmeA ApatA hatA. kAi vAra sabhA karI pote vaktAnuM Asana lai bALa bhASAmAM bhASaNa Apate, ane sabhA visarjana karI jAtajAtanA khAvAnA padArthonI prabhAvanA karatA hatA. ,, AvI putranI bAla krIDA joi, zeTha lakSmIdatta ane zeThANI lakSmIvatI apAra AnaMda pAmatAM hatAM, ane putranAM lakSaNa pAraNAmAMthI vatAya e kahevatane yAda karI, teo putranI bhaviSyanI dhAmi~ka unnatti viSe sArA mata bAMdhatAM hatAM. zrIcaMdra kumAra peAtAnA pitAnI sAthe caitya darzana karavA jatA, tyAM paNa prabhunI pratimA joi, tenAM uMcAM pariNAma thatAM hatAM, tena! mugdha hRdayamAM bhakti rasa ullAsa pAmatA, ane netramAMthI premAzru AvatAM hatAM. koi vAra teA advaitanI pratimAnuM dhyAna karI, Atma vRttine temAM tallIna karI deteA hateA. jyAre caityamAM praveza karatA tyAre nissahInA zabdo bALa bhASAmAM uccArI pitAne AnaMda ApatA, ane uttama bhAvanA bhAvI, pAche tyAMthI pitAnI sAthe vaLatA hatA. dezanAlayamAM paNa pitAnI sAthe niyama pramANe jatA, ane gurUnA sodhaka upadezane eka citte zravaNa karI, tenuM zraddhApUrvaka manana karatA hatA. A pramANe zrIcaMdra kumAranI bAlyAvasthA ucca vRtti sAthe prasAra thatI hatI, ane pratidina mAtA pitAnA lAlana pAlananA sukhAnubhavane sa MpAdana karatI hatI. For Personal & Private Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 ' ' 31 udhAnamAM camatkAra prakaraNa 18 muM. udyAnamAM camatkAra, EM e ka suMdara vATikA vividha kSethI vikAzIta thaI zobhatI hatI, AMbA, kadalI, khajUrI, nAraMgI, zrIphaLa, badAma, aMjIra, ane dADima vigere vRkSo pULanA bhArathI namita thaI rahyAM hatAM, potAnI upakAriNI bhUmi mAtAne jANe praNAma karatAM hoya, tevAM te dekhAtAM hatAM. AsapAsa vividha jAtanAM pakSIo madhura rava karI rahyAM hatAM, eka tarapha kephilanA kalarava thatA hatA. bIjI tarapha manahara kaLA karI, mayura pakSIo nRtya karatAM hatAM, kyArAnI zItaLatAmAM AvI, vividha prANIo pitAnA parivAra sAthe paDayAM hatAM, vaTa vRkSanI vaDavAI sAthe capaLa vAnarAo hIMcakA khAtA hatA, pitAnAM baccAMpara ati vahAla dharatI vAnarIo potAnI udara zayAmAM baccAMne vaLagADI nRtya karatI hatI, maMda, zIta ane sugaMdhI pavana sukha sparzathI sarvane AnaMda Apato hato, vRkSanI zAkhAmAMthI AvI ane pallavanAM chidramAMthI pasAra thaI, sUryanAM kAraNe chAyArUpe thaI prakAza ApatAM hatAM. A ramaNIya udyAnamAM eka AdinAtha prabhunuM citya devatAI vimAnanA jevuM dedIpyamAna dekhAtuM hatuM. tenI AsapAsa AvelI uMcA vRkSonI ghaTAnI bahAra tenuM su bhita zikhara gagananI sAthe vAto karatuM hatuM, te uMcI avajArUpa karathI Astika zrAvakone darzana karavAne belAvatuM hoya, tema dekhAtuM hatuM. maMdiranI divAlo upara namunAdAra ane uttama kArIgIrInuM kAma karavAmAM AvyuM hatuM. tenA garbha maMDapanI aMdara nakazIdAra staMbha zreNI ane pratimA gRhamAM karelI siMhAsananI racanA alaikika ane ati uttama zi95 kaLAthI paripUrNa hatI. A suMdara cityanI zobhA jevAne ane temAM virAjamAna thayelA prabhunAM darzana karavAne aneka yAtrALuo AvatAM hatAM. sAyaMkALe bahAranA pavananuM sukha levA AvanArA gRhasthoe udyAnamAM pharI A manahara caityanI bheTa laI pAchA nagaramAM jatA hatA. ArAtrika samaye te maMdiramAM ghaNe ThAThamATha karavAmAM AvatuM hatuM. nobata, viNa, sAraMgI, sItAra ane mRdaMganA nAda sAthe tyAM uttama prakAranI saMgIta pUjA thatI hatI. jhAlara, ghaMTA ane tUrInA dhvanIothI e manahara udyAna te vakhate gAjI rahetuM hatuM. A udhAnamAM eka vRddha gRhastha pitAnA eka bALa putrane laI udyAnamAM pharavA Avyo hato. udyAnanuM vividha sAMdarya tenA premapAtra putrane darzAvI pelA suMdara jinAlayanI pAse Avyo. caityanAM darzana karI dharma bALaka khuzI thato hato. catura bALaka je je prazna. kare, tene pratyuttara pitA Apata, ane putranuM cAturya joI, hRdayamAM ati AnaMda pAmate hate. A samaye eka moTA varaghaDA jevuM saraghasa te vATikAmAM dAkhala thayuM. temAM vividha jAtanAM vAji vAgatAM hatAM, sAthe ghaNuM guNijo gIta gAtA hatA, For Personal & Private Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 Anada maMdira. dhavala maMgaLanAM madhura gIta paNa gavAtAM hatAM, AgaLa aneka jAtanA naTa leke nRtya karatA hatA, jayadhvani sAthe harSanA kAlAhala thatA hatA. A mahA samAjanI pAchaLa eka parvatanA jevA zrRMgArayukta gajeMdra maMda maMda gatie AvatA hate, tenI upara pUrNa caMdranA jevuM chatra dharavAmAM AvyuM hatuM, tenI paDakhe ratnajaDita daDavALA cAmarI vIMjAtA hatA, gajeMdranI AgaLa sAmata ane ma`trIonA moTA parivAra cAlatA hatA, pachavADe gajeMdrAnI ane azvAnI zreNI cAlI AvatI hatI. A suzebhita vArI vATikAmAM thai, te caityanI AgaLa AvI. bIjo samAja dUra ubhA rahyA. caityathI thADe dUra gajeMdra ubhA rAkhI, te uparathI eka sArikA pakSiNI utarI, te vakhate sarve lokoe moTA jayadhvani karyeA. eka mahArANIne jevuM mAna maLe, tevuM e sArikAne mAna ApavAmAM AvyuM. sArikA caitya dvAramAM thai, a Mdara AvI. tenI sAthe bIjo parivAra jayanAda karatA a Mdara peThA. kSaNa vAre tenI pAchaLa sukhAsanamAMthI utarI eka bIjI strI AvI, te strInuM uttama sauMdarya hatuM. A dekhAva joi, pelA vRddha gRhastha ane tene putra Azcarya pAmI gayA. catura bALake pitAne pUchyuM, pitAjI ! jo AjJA Ape, te A camatkArI vRttAMta jANI mArA jaitune zAMta karU'. priya putranI icchA pUrNa karavAne pitA prasanna thayA, ane teNe putrane AliMgana karI AjJA ApI. capaLa kumAra caityamAM gayA. jyAM sArikA ane pelI strI ubhAM hatAM, tyAM AvyA. premI ane jinabhakta zrAvaka kumAre pelI strIne vinayathI kahyuM, bhadre ! A sArikA krANu che ? ane tame kANu che? A mahesrava zene ? A jina prAsAdamAM tame AvA meTA ADaMbarathI krama AvyAM che ? manahara bALakanA prazna sAMbhaLI e strI khuzI thai. e bALakanI suMdara AkRti ane cAlAkI joi, e ramaNI hRdayamAM AnaMda pAmI madhura svare khAlI--vatsa ! A kuzasthalInA pratApasihu rAjA che. te hAla ratnapura upara vijaya karavA gayA che. temane sUryavatI nAme eka rANI che, tenI sedrI nAme huM dAsI chuM. huM dAsI chatAM te mahArANI mane potAnI sakhI samAna gaNe che. A sArikA te mahArANIne ati vahAlI che. tenA mAnasarUpa mAnasa sareAvaranI te rAjasIrUpa che. e sArikAnI janmabhUmi kaMDheTaka nAmanA beTamAM che. eka dhanavAna vyApArI tene te eTamAMthI lAvela hate. te vyApArI ratnapurane nivAsI hovAthI teNe pA tAnA rAjAne te bheTa karI hatI. hamaNAM mahArAjA pratApasiMhe ratnapura tAbe karyuM, tyAre tenA rAjAe A sArikA mahArAjA pratApasi MhajIne bheTa karI hatI. theDA samaya upara amArAM mahArANI sUyaeNvatIne temanA putrane viyeAga thayA che, e samAcAra patra dvAsa mahArAjAnA jANavAmAM AvyA. potAnAM priya mahArANIne du:kha thayeluM joi, e dayALu mahArAjAe A pavitra ane catura sArikA mahArANInA Ana Mdane mATe mokalAvyAM che. A sArikA pakSiNI che, te chatAM manuSya bhASA meAlI zake che. te kAvya sAhityanI jJAtA che, zrI jina bhagavaMte kahelA upadezane jANe che, vairAgyane puSTi karanArI vAtAo, gItA ane subhASitanuM uMcuM jJAna te dharAve che. te patritra pakSiNInA hRdayamAM Arhata dharmanI AstA uttama prakAranI che. temanA sahavAsathI rANI sUyaeNvatIneA badhA samaya dharmagAzImAMja prasAra thAya che, satsaMganA mahimA moTo che, mAnava jIvananuM sAltha satta gatimAMja For Personal & Private Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 udhAnamAM camatkAra, katArtha che. A sAthvI sArikAnA samAgamathI mahArANI putra viyeganuM duHkha bhulI gayAM che, putranA mahA mohathI zoka sAgaramAM magna thayelAM sUryavatIbAne A sAdhvI sArikAe kharekharo uddhAra karelo che. jyArathI amArA rAjamahelamAM A pavitra pakSiNamAM praveza kare che, tyArathI amArI rANI sAhebanA badhA divase maMgaLamayaja thAya che, temanA mahelanI divAlamAM navakAra maMtranA pratidhvanI paDe che, mahArANunI mane vRtti sarvadA sAya dhyAnamAMja tatpara rahe che. jina pratimA ane jina vANInA prabhAvanuM ja dhArmika teja amArAM mahArANIne prakAzita kare che. A sAdhvI sArikAnI sAthe rANI sUryavatI trikALa devavaMdanA kare che, snehathI sAmAyika Acare che, ane premathI poSaha vrata Adare che, dareka parvaNIe vrata, upavAsa ane jinabhakti vizeSa kare che. pUrve A sAdhvI sArikAe eka vakhate ke uttama jJAnI sAdhunA mukhethI sAMbhaLeluM hatuM ke, " tuM AvatA bhavamAM eka rAjaputrI thaIza." AthI temanAmAM dhArmikavRtti vizeSa pragaTa thaI che; e pavitra pakSiNa ghaNI tapasyA kare che, ane zarIrane mahA kaSTa Ape che. amArAM mahArANIne temanA upara ghaNoja prema che. ati kaSTakArI tapasyA karavAne teo temane aTakAve che. A sAdhvInA zarIrane kaSTa thatuM joi mahArANI kheda pAme che, tathA pi te dharmAnurAgiNI sArikA tapasyAne choDatI nathI. thoDA divasa pahelAM te pavitra pakSi e aThThAI upavAsane tapa karyo hato. e tapasyAthI saMsAramAM puNyane lAva levA temaNe aThThAI utsava kare che, te utsavane prasaMge A vaDe kADhavAmAM AvyuM che. A AdinAtha prabhunA caityamAM vaMdanA karI, prabhunI bhAvathI bhakti karavAne e sAdhvI sArikA gaje upara caDI Avela che. amArAM mahArANIe te mahotsavamAM saMpUrNa bhAga lIdhe che. saMkIe kahelI sarva hakIkata sAMbhaLI e bALaka Azcarya pAmI gaye. tenA manamAM dhArmika bhAvanA vizeSa jAgrata thaI AvI. teNe manamAM ciMtavyuM ke, AhA ! puNyadayanAM kAma kevAM camatkArI che ? A pakSiNa tiryaMcanI jAti che, te chatAM tenAmAM dharma bhAvanA kevI uttama che ? te pavitra pakSIe puNyanI sAmagrI kevI meLavI che ? AhA ! AhaMta dharmane prabhAva ke uttama che? game te jAtimAM rahela badhibIja kevAM aMkurita thAya che ? cAla, have A sArikAnI jinabhakti jeuM. te tiryaMca jAti kevI bhAvanA bhAve che ? prabhunI AgaLa zuM bole che ? ane kevI dhAmaka lAgaNI darzAve che ? te je tamArA AtmAne kRtArtha karuM. A pramANe ciMtavI te bALaka cityanA garbha maMDapamAM jaI eka tarapha ubho rahyo. sArikA bhakti bhAvathI prabhunI pratimAnA mukhya dvAranI AgaLa ubhI rahI, pitAnI pAMkho phaphaDAvI, cAMca namAvI, teNIe aMtaranA bhAvathI prabhune vaMdanA karI, pitAnI draSTi prabhunI manohara mUrtinI sAme lagADI. hRdayane tallIna karI, te paMDita pakSi NI mAnava bhASAmAM stuti karavA lAgI; jene te catura bALaka eka tarapha rahI sAMbhaLo ha. vAMcanArane jijJAsA thaI haze ke, e bALaka koNa haze ? te pitA putra ahIM kyAMthI AvyA haze ? e vRddha gRhastha te kuzasthalIne prakhyAta zeTha lakSmIdA che, ane te bALaka tene putra zrI caMdrakumAra che. Aje pitA putra rathamAM besIne A vATikAmAM pha* ravA AvyA che. premI pitAnI icchA tenA bALakane navanavAM kautuka dekhADavAnI hatI. For Personal & Private Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 AnaMda madira. A prasaMge pitA lakSmIdatta pAtAnA dhArmika kumArane Adizvara prabhunA caityamAM darzana karA vavAne lAvyeA hateA. putranAM pariNAma pratidina vadhatAM thavAne pitAnI abhilASA hatI, te prasaMge,ahIM A sArikAnA camatkArI vRttAMta banI AvyA hatA. zrIcaMdrakumAra sAMbhaLatAM sArikAe madhura evI mAnavI bhASAmAM A pramANe stuti karavA mAMDIH-- * * name name zrI Adi jINu dane, karatI trividha praNAma; " paMcAbhigame namana karatI, kevaLa jJAnI nAma, bhAle dharI lalAma; e-AMkaNI. 1 " prabhujI pyArAre, puNya thakI meM dIThA; " prANu AdhArAre, sarasa sudhAthI mIThA. ' rAja purUSa upayoga karAve kAlAhalane zamAve; " sAcI vANIe bhAvanA bhAve, sahune acarata thAve, vAchatra nAda vAve, prabhu. .. huM teA kAbarI khAkhara dvIpanI, sAsa bharI e dehI; " svAmI kharAbara ke| nahIM dIThA, tuhI anehI1 adehI.2 prabhu. 3 "C tu niSkalaMka ane nimAhI, tuM adehI udAsI; " mArA mana mAMhethI keNIpare, kaheA have kema pharI jAsI. prabhu. 4 " jema paMkajamAM madhukara4 pese, tema manakajamAMpa peThe; .. tuma darzana pAmI nava harakhe, te niguNA te dhIDA.6 66 huM tiryaMcaNI te vaLI paMkhaNI, lAkheNI tuma sevA; " pAmIe teA e anupama bhAge, jima bhukhyA varamevA. prabhu. " bhava bhava tArI AjJA suragavI, hAjo avicala bhAve; .. tehathI gArasa 60 ra prabhu. jema dhRta Apa svabhAve nirmaLa, rasa zAkhyA kahyA na jAve; 66 tema tuma hete nija svarUpa te, nirAvaraNa pragaTAve. prabhu, 8 5 samakita sudhuM, jJAnane caraNa9 jamAve. prabhu., 7 * A stuti asala pustakamAMthI lIdhelI che. rAga kApI rAgamAM gavAya che. " harIe ApIre vRMdAvanamAM mALa "--e dezI, For Personal & Private Use Only 1 sneha vinAnA rAga rahita-vitarAga. 2 nirAkAra. 3 kamaLamAM. 4 bhamare 5 manarUpa kamaLamAM. 6 nirlajja 7 tamArI AjJArUpa kAmadhenu. 8 te kAmadhenunu gerasa rUpa samakita che, huM cAritra.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ udyAnamAM camatkAra 57 , anaMtA je samakALe, bhakti kare je behI " topaNa prabhu guNa samatA nA, to huM tAriNI kahI. prabhu. 9 : ' " sArikA eNapare Adi devanI. guNa thaI karavA lAgI; "sahu prazaMse juo e acarija, nAna vimaLa mata jAgI. prabhu. 10 A pramANe madhura kaMThathI sArikAe prabhunI stuti karI, tenA madhura dhvanithI garbha maMDapa gAjI uThaze, sarva zretAonA hRdayamAM teNIe bhakti bhAvanA jAgrata karI dIdhI, ahaMtanA stavanamaya saMgItathI sarva jana samAja stabdha thaI gaye, vATikAnI ramaNIya bhumimAM tenA pratidhvani payA, vRkSonI ghaTAmAM pakSIo zAMta thaI, tene sAMbhaLavA lAgyAM, potAnI jAtinuM temane abhimAna thayuM hoya, tema teo parama AnaMdane prA pta thaI gayAM, sArikAnA suMdara surathI AkaSI mRgalAonAM vRMda caitya bhuminI AgaLa ekaThAM thaI gayAM, udyAnamAM sarva sthaLe zAMta rasane ApanArI zAMti prasarI gaI. lakSmIdatta zeTha ane tene putra zrI caMdrakumAra bhakti rasamAM magna thaI gayA, sArikAnA stavanathI teo sAnaMdAzcarya thaI, paramAtmAnI sAthe ekatAna thaI gayA, temanI nirmaLa manovRtti zubha pariNAmanA zikhara upara ArUDha thaI. stavana karyA pachI sArikA eka vApikAmAM snAna karI AvI, pachI potAnI caMcu zuddha karI, muktAphaLanAM ATha maMgaLa teNe purI dIdhAM, te puSpanA pagara bharavA lAgI, dhupa dIpanAM pAtra sajaja karI dIdhAM, sAdhvI sArikAe aMbara ane kasturI mizra pavitra jaLathI prabhune snAtra karAvyuM, prabhunI pavitra pratimAne nirmaLa karI, pote karmamaLathI nirmaLa thaI, janma, jarA ane maraNarU5 raja dura karavAmAM AvI. arthamAM pravINa e paNiIe pUjA bhaNI, caDatA pariNAma pragaTa karyA, pUjA arcA karI, prabhunA manahara mukha sAmuM joI, teNe ghaNA praNAma karyA. sArikAnI AvI adabhuta pravRtti joI, zrIcaMdrakumAra cakita thaI gayo. te mAnava jIvananI keTImAM tiryaMcanA jIvanane gaNavA lAgyo, mAnavIno janma tiryaMcathI utarato kahevAmAM tene zaMkA paDI. A sArikA jevI tiryaMcanI jAti ke lAbha meLave che ? ane abhavI manubethI te kevA caDIAtA che ? ema mananI sAthe tarka vitarka karavA lAge. For Personal & Private Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 AnaMda maMdire. prakaraNa 19 muM. nidAna athavA niyANuM : rika prabhunI sarva prakAranI bhakti karI nivRtta thaI, premapUrvaka praNAma karatI pAchI haThavA lAgI. atyAra sudhI nirnimeSa draSTithI teNIe sarva : kriyA karI hatI, have teNInI draSTi pratimAnA dhyAnathI nivRtta thaI hatI. Lii jyAM eka tarapha joyuM, tyAM zrIcaMdrakumAra teNInI draSTie pa. kumAra ranA sAMda tenI draSTine AkaSI, akasmAta tenA nirmaha hRdayamAM mohane udaya thaI Abe, dharma bhAvanAmAM bhava bhAvanA jAgrata thaI. teNe vicAryuM, A suMdara kumAra koNa haze ? tenuM manehara mukha, vizALa vecana, zuka samAna nAsikA, biMba tulya heTha, gulAbI cahere, Ajanu bhujA, bhramaravata zyAma ane vAMkaDIA keza, namaNA paga ane maroDadAra sarva avayave sarakhI AkRti mane meha upajAve che. A bALakanuM tArUNya kevuM suMdara thaze ? game te jAtine e bALaka hoya, paNa te sarvottama che. tenAM zArIrika lakSaNa dharma bhAvanAne paNa sUve che. AvuM vicArI te sArikAnI pariNati badalAI gaI. . karmanI gati vicitra che; zubhAzubha karma kSaNe kSaNe ane samaye samaye vividha 5riNati baMdhAve che. karmanI prakRti prANune vividha sthitimAM mukI de che, ucca bhAvanAmAMthI kSaNavAramAM nIca bhAvanAmAM lAve che, caDatA pariNAmamAM AvelA jIvanane avanatinA mArga dore che. kamanI jALa *uNaMnAbhinI jema palmara prANIne guMcavaNamAM nAMkhI de che, karmarUpa pracaMDa cakravAka prANIne bhUtala upara bhamAvI pADe che, kamarUpa mahAsAgaranA mejAmAM sapaDAele jIvAtmA aneka viTaMbanAne anubhave che, karmanI mahAna zakti anaMta ane anivArya che, e mahA zakitane parAbhava karanAra keI viralA ja hoya che. A bhavarUpa - Na bhUmimAM kamarUpa mahAna yoddhAnI sAthe yuddha karanArA vIra puruSone janma ApanArI vIra mAtAo thoDI che. tevA vIra narethI ja A bhUmi viravatI, dharmavatI, ane prabhAvavatI che. evI kamanI aciMtya zaktie sArikAne parAsta karI dIdhI. te pakSiNI zrIcaMdranA mehamAM sapaDAI gaI, tatkALa pAchI prabhunI sanmukha thaI, uce svare bolI-he sarva kAma pUraka prabhu ! he devAdhideva ! jo meM kAMI paNa dharma ArAdhyo hoya, te pUrva bhave A suMdara kumAra mAro bharta thaje, te sAthe vaLI tame deva, nigraMtha muni, guru, ane ahiMsA lakSaNa dharma mane prApta thajo. A pramANe kahI sArikAe prabhunA caraNa AgaLa sAgArI anazana grahaNa karyuM. pakSiNInuM AvuM nidAna-niyANuM sAMbhaLI, zrIcaMdrakumAra vicAramAM paDyo. tenA manamAM AvyuM ke, A sArikAe zuM karyuM ? teNIe Akhare potAnuM ticapaNuM batAvyuM. * uNanAbhi=koLIo. For Personal & Private Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ nidAna athavA niyANu * 59 mehanIya karmanI kaI mahAna prakRtie tene bhramamAM nAkhI dIdhI. kSaNa vAra pachI zrIcaMdrane bIje vicAra Avyo. e sAdhvI sArikAne AvuM niyANuM karavAnuM kAraNa huM ja thaze. je A vakhate tenI sAnidhyamAM huM na heta che, tene Ave viparIta vicAra thAta nahIM. zubha pariNAmanAM uMcA zikhara upara caDelI e pakSiNInuM patana mAre lIdhe ja thayuM, have mAre mArI pavitra pharaja bajAvavI joIe. e pakSiNa ghaNI paMDitA che, tene mArA je mugdha bALaka bodha ApavAne yogya nathI paNa mAre tene yathAzakita badhaM Ape. AvA halakA niyANAthI teNIe potAnuM pAMDitya te gumAvyuM che. AvuM vicArI zrIcaMdrakumAra bolya- sArikA ! tame A zuM karyuM ? tamArA jevuM kaI prANI AvuM kArya kare nahIM. A kAryathI tame tamArI tiryaMca jAtine jaNAvI ApI che. paMDita pakSiNa ! tamArI caturAImAM be* TI khAmI AvI. vItarAga prabhunA zAsananA tame jJAtA che, tame temAM sAMbhaLyuM haze ke, " nidAna-nivANA vagara karele dharma mukitane Ave che. uttama dharma AcarI, temAM niyANuM karanAra prANI paMcAmRta jamIne upara khArA jaLanI aMjali pIve che, e kahevata tame yathArtha karI batAvI che. jina bhagavaMtane A tapasyA sahita aThThAI utsava karyo, ke jene anumodana karanArA ghaNuM ja samakitane prApta karaze, te badhuM AvA niyANuthI tame vyartha karI dIdhuM che. sArikA !' huM bALaka tamane vadhAre zuM kahuM ? paNa tame meTI bhula karI che, athavA karmanI gati vicitra che. bhAvI bhAva kadi paNa bartha thato nathI. - zrIcaMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI sArika belI--bhadra ! tame kahyuM, te yathArya che. guNakumAra ! meM jarApaNa bhUla karI nathI. mAro hetu tamArA jANavAmAM Avyo nathI, tethI tame mAre viSe judo mata bAMdhe che. suMdara kumAra ! kRpA karI mAro eka pUrve vRttAMta sAMbhaLo. pUrve eka saMyamazILa sAdhunI pAse meM samakti prApta karyuM hatuM, te jJAnI munie mane te vakhate jaNAvyuM hatuM ke, pakSiNI ! tuM Avate bhave eka rAjaputrI thaIza, muninI te bhaviSyavANuM mArA manamAM sparaNayamAna che. A vakhate tamAruM haidarya joI, mane te vaNI purI AvI. meM vicAryuM ke, jyAre strIne avatAra to avazya thavAno che, to pachI strIe egya patinI sAthe rahevuM, e tene pavitra vyavahAra che. mithyAtvanI jema sAhasathI vyavahAra mArganuM ullaMghana karavuM, te egya nathI; tethI meM AvAM zubha pariNAmamAM paNa niyANuM kareluM che. bhadra ! tamArI AkRti joI, mane mehanIya karmane udaya thaI Avyo che. te sAthe tamArAmAM dhArmika5NunA zubha cihA ke je huM zAstra daSTie joI zakuM chuM, te mArA jevAmAM AvyAM. parabhavamAM paNa dhArmika pati sAthe saMga thAya, te dharmanI saMpUrNa sAmagrI prApta thAya che. mithyAtvanA saMsargathI kASTa ghaMTAnI viDaMbanA jevuM thAya che. kumAra ! A dIdha vicAra karI, A a5 matinI pakSiNIe niyANuM kareluM che. huM sArI rIte samajuM chuM ke, nidAna rahita dharmanI sAdhanA muktinuM kAraNa che, paNa mAre tema thavAnuM nathI, te pachI jethI parabhavamAM zrI jina bhakti, jina matane rAga, saddabuddhi prApta thAya, te yoga za mATe na meLave ? bhadra! vaLI meM azubha niyANuM karyuM nathI. jinavANImAM zubha ane azubha evA niyANAnA bheda darzAvyA che. azubha For Personal & Private Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, niyANAthI prANI cAra gatinA vamaLamAM paDI athaDAya che, ane zubha niyANuthI prANa . smasa saMpAduna kare che, sArikAnuM AvuM bhASaNa sAMbhaLI zrIcaMdrakumAra khuzI thaze. tene uttama bedha ane vAkyAturya joi tenuM hadaya AnaMda sAthe camatkAra pAmI gayuM. tenA manamAM AvyuM ke, A pakSiNa kharekharI dharmanA rahasyane jANanArI che. enA hRdaya kamaLamAM svAdAda matano uttama siddhAMta ThasI gayo che. A pakSiNInuM pAMDitya pUrNa rIte prakAzita che. bhAratavarSamAM AvAM subodhI pakSIo. pratyeka sthAne rahetAM hoya, te keTale badhe lAbha thAya ? rANI sUryavatIne paNa dhanya che ke, jenA sahavAsamAM AvAM pakSIne satata rahevAnuM che. mahArAjA pratApasiMhe AvI uttama bheTa mokalI potAnI priyAne meTo upakAra . karela che. zrI caMdrakumAra AvuM ciMtava hato, tyAM saidrIe AvI khabara ApyA ke, paMDitA sArikA ! juo, A mahArANI sUryavatI ahIM Ave che. sArikAe premathI :"lokana karyuM. suvatI te sthaLe AvI pahoMcyAM. sArikAne udezI mahArANI bolyAM- ya bena ! zAtA che ? kema vilaMba thayo ? tamArA sivAya mane eka kSaNavAra paNa mahelamAM rAkhyuM nahi, eTale ratha joDAvI tamArI pAchaLa huM ahIM AvI chuM. cAle, satvara kare. tamAruM zarIra tapasyAthI dubaLa che; mahelamAM AvI kSaNavAra zAtA meLave. sUryavatI ema kahetAM hatAM, tyAM vacce seMdrI belI uThI-bA sAheba ! tame sAMbhaLI nAkhuza na thAo, te eka bIjI vAta nivedana karyuM. A sArikAe pAchuM bIjuM sAhasa karyuM che. te sAMbhaLI sUvitI camakIne bolI-sakhI ! kahe, vaLI zuM karyuM che ? saidrI. belI-juo, je A suMdara kumAra ubhA che, temane joi sArikAne meha utpanna thai AvyuM. prabhunI bhakti prema bhAvathI karyA pachI teoe prabhunI sanmukha anazana karI niyANuM karyuM ke, je huM Avate bhave rAjakumArI thAuM, to A suMdara kumAra mArA pati che, ane te bhavamAM ahaMta deva, saMyamazILa muni gurU, ane ahiMsA lakSaNa dharma mane prApta thaje. A sAMbhaLatAMja suvatIne lAgI AvyuM. te bolI-are sArikA ! te pAchuM AvuM sAhasa kema karyuM ? anazananA paccakhANanuM kArya ati duSkara che. bena ! A tapasyAmAM tArA jIvanane cheDe che. AvuM mahA duSkara vrata levuM na hatuM. pakSInI jIta sAhasI hoya che, prathamathI teM tAruM zarIra tapanA kaSTathI gALI nAkhyuM che. have A vrata tArA zarIrane aMta lAvaze. sakhI ! tAro viyoga mArAthI sahana thaI zakaze nahi. tArA vinA mAruM jIvana bhArarUpa thaI paDaze. aThThAI tapanuM pAraNuM karI tAre to mane AnaMda Apa hato. have kRpA karI te vrata cheDI de. mArA jIvanane dhamaryA banAva, huM tAro upakAra mAnIza. jina zAsanamAM kahyuM che ke, ayuSyanuM mAna jAya vinA anazana vrata karavuM na joIe. tuM tArA AyuSyanuM mAna jANatI nathI, te viSe - keIe tane jJAta karI nathI. vaLI tuM pakSInI jAta chuM. tane vrata choDavAmAM e mahAna deSa lAgaze nahi. bena ! amAruM vacana mAnya kara. je haTha ke Agraha na rAkhe, teNe ja jinamata jANyo che. For Personal & Private Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ nidAna athavA niyANuM. sUryavatInAM AvAM vacana sAMbhaLI sArikA belI-mahAdevI ! A zuM bele cho ? zuddha mana, vacana ane kAyAthI prabhunI AgaLa je meM pratijJA lIdhI che, te huM zI rIte choDuM ? jJAnInAM evAM paNa vacana che ke, " kAMI paNa jANavAmAM AvyuM hoya te, samayane anusAra anazanavrata grahaNa karAya che." mahAdevI ! have Agraha karaze nahIM, dharma dhyAnamAM tatpara rahejo. je kAMI svabhAvane laI kIdhuM hoya, te mithyA duSkRtya hajo. chevaTa eTaluM kahevAnuM ke, A tejasvI kumAra je tamArI pAse ubhA che, temano sadA saMsarga rAkhaje. e mahAnubhAva bALaka che, te chatAM jJAnavRddha che, temanA pavitra samAgamathI tamane ghare lAbha thaze. sArikAnAM vacana sAMbhaLI, sUryavaMtIe zrIcaMdranI sAme muM joyuM. kumAranuM teja, lAlitya ane lakSaNa joI, te camatkAra pAmI gaI, tenA avalokanathI sUryavatIne potAno guma thaelo kumAra sAMbharI Avyo, nayanamAMthI azrudhArA cAlavA lAgI. gotra devIe kahelI varSanI avadhi te gaNavA lAgI. gaNatAM gaNatAM zrI kakumAranA jeTaluM vaya gaNatrImAM AvyuM. pitAno kumAra paNa Ave, ane ATalI vayane ja haze, ema te mAnavA lAgI-eka draSTie kumAranI sAme kSaNa vAra joI, suvatI bolI-sArikA ! A kumAra konA che ? ane ahIM kayAMthI AvyA che ? sArikAe kahyuM, priya bena ! tamArA nagaramAM lakSmIdatta nAme je prakhyAta zreNI che, tenA e putra che. juve, temanA pitA paNa ahIM bAheraja ubhA che. te jANuM sUryavatIe kumArane kahyuM, bhadra ! sArikAe tamArI oLakhANa ApI, tethI tene upakAra mAnuM chuM. havethI kRpA karI mArA mahelamAM AvatA rahe che. tamArA jevA dhArmika janathI mane ghaNo ja lAbha thaze. jina vANI, jina mata ane jina dharmanI gAchI karavAmAM ja mAro samaya jAya che. e upakAra A parama sAdhI sArikAneja che. suryavatInAM A vacana sAM-- bhaLI kumAre te vAta aMgIkAra karI, ane mahArANuM sUryavatInA samAgamane mATe sArikAno moTo upakAra mAnya. have paMDitA sArikAe tatkALa mana karI dIdhuM. anazana vra tanI je bhAvanA karavI ghaTe, te bhAvanAmAM te pakSiNa pravRtta thaI. sArikAnI evI sthiti joI, sUryavatIne zoka thaI Avyo. pitAnI AvI sabodhaka upadezikAno viyoga thaze, tene mATe teNe ghaNe kalpAMta karyo. pitAnA dhArmika jIvanamAM A uttama kAryane paNa te aMtarAyarU5 mAnavA lAgI. chevaTe saidrI, zrI caMdrakumAra ane DAhyA maMtrIonA kahevAthI tenA manane jarA zAMti maLI. zrI caMdrakumAre keTale eka dhArmika bodha Apo, eTale sUryavatIne zoka zAMta thayo, pachI e pavitra mahArANIe pitAnI upakAriNI sArImanA anazanane mahatsava AraMbhyo. sArikAe uttama bhAvanAthI anazana vratane dIpAvyuM.. teNIe aDhAra 55 sthAnanI AleyaNuM karI, saghaLAM sutane anumoghAM. duSkatanI niMdA. karI, madane parihAra karyA. duSTa kavAyane nivArI dIdhA. sarvanI uparathI rAga dUra karyo. rANI sUryavatInI mAyA paNa utArI dIdhI. paMcaparameSTInuM dhyAna karatI e sArikAe sarvanI samakSa sarvane khamAvI nirmaLa manathI cAra zaraNa laI traNa divase anazananI A-- rAdhanA karI, parabhavane prApta thaI. sArikAnA viyogathI sarvavatIne ghaNe zAka thayo, paNa dharma catura zrIcaMdra kumAre badha ApI, suvatInA zakane dura karAvyo. sArikAnA saguNa For Personal & Private Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. saMbhArI saMbhArI rUdana karatI sUryavatIe zrIcake bedhanA chaTAdAra zabdothI khuzI karI dIdhI. sedrI vigere je sArikAnA sahavAsI hatA, teone paNa zrIcaMdra zoka rahita karI dIdhA. mIcaMdrakumAranA kahevAthI rANI sUryavatIe snehathI sArikAnA mRta zarIrane caMdana kATathI saMskRta karyuM, ane tenI pUrNa zraddhAthI tenI sarva jAtanI uttara kriyA saMpAdana karI. . A badhA vRttAMta najare joI lakSmIdatta zeTha camatkAra pAmI gayuM hatuM. sAri. kAnI sAthe potAnA putranI vAtacita uparathI tene ghaNo ja harSa thayo hato. putranI bhASa- . vayamAM AvI zakita joI, te potAnA AtmAne kRtArtha mAnatA hatA. A vRttAMta zeThanA mukhathI jANa, zrAvikA lakSmIvatIne, paNa apAra AnaMda thayo hato, jyArathI sArikA saMbaMdhI vRttAMta udyAnamAM bane, tyArathI rANa sUryavatI zrIcaMdrakumArane pitAnA mahelamAM pratidina belAvatI hatI. zrIcaMdra, ane sUryavatIne mAtA putrano saMbaMdha paraspara ajJAta hato. svAbhAvika rIte sUryavatIne zrIcaMdra upara putra vAtsalya pragaTa thatuM. paNa te paDadAmAM hatuM. zrI caMdrakumAra paNa sUryavatIne mAtR draSTithI jote hatA, paNa aMtarano bheda pragaTa thayelA nahe. zrIcaMdrakumAra pratidina pitAnAM mAtApitAnI AgaLa sUryavatInI prazaMsA karato, ane mahArANInA samAgamanuM kAraNarUpa banelI sArikAne te aMtarathI AbhAra mAnatA hatA. sArikAe karelA niyANAnI vArtA kuzasthalImAM ghera ghera cAlI, ane chevaTe ratnapuranA mahAsAgaratA tIra upara paDAva karI rahelA mahArAjA pratApasiMhanA kAna sudhI paNa pahoMcI hatI, thama ziromaNi pratApasiMhe kSaNavAra zoka karI tenI anumodanA karI hatI. PA na.. karI che. huM prakaraNa 20 muM. vivAhamAM nivAsa. * #aaN ku zasthalI nagarIthI thoDe dUra lakSmIpura nAme eka nAnuM gAmaDuM hatuM, tenI AsapAsa suMdara javAzaya, ane vRkSonI ghaTAvALI nAnI nAnI vATikAo AvelI hatI, gAmamAM vastI alpa hatI, thAva eka kRSia chI kAra rahetA hatA, teo e vATikAomAMthI pitAne nirvAha calAvatA hatA. tenI bhUmI rasALa hevAthI aneka jAtanAM phaLa puSpa tyAM jatAM hatAM, tenI AsapAsane kudaratI dekhAva draSTIne AnaMda Ape tevo hato. kuzasthalInA silA ane zakhI grahasthA, ke mahotsavane divase te pradezamAM AnaMda levAne AvatA hatA. rAjA pratApasiMhanA pitAnI AjJAthI lakSmIdA zeThe pitAnA nAmathI aMkti karI, e gAma vasAvyuM hatuM; tenI upara sarva jAtanI sattA e zeThanI hatI. lakSmIda te gAmamAM eka jina citya ane suMdara mehela karAvyA hatA. vastI alpa hevAthI tyAM zAti ghaNI lAgatI hatI. tene kelAhala ke, gIca vastI na hovAthI te sthaLa ekAMta jevuM hatuM. vyavahAra tathA saMsAranA 1 *ga : 1 +. 63.t". For Personal & Private Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyAgrahamAM praveza.. 63 karAva kAcathI kaMTALI gayelA leAkAne te uttama prakAranI zAnti Apatu hatu. A sthaLe vivekI lakSmIne pAMtAnA zrIcaMdra kumArane vidyAbhyAsa karavAne rAkhyA hatA, tene abhyAsa vAne mATe guNadhara nAmanA eka upAdhyAyane rAkavAmAM AvyA hatA. te upAdhyAya ghaNI vidyAomAM ane kaLAomAM pravINa hatA, nIti zAstranA jANu hatA; zAstramAM je guNu zikSakanA kahelA che, te badhA guNu tenAmAM.AvI vaselA hatA. je zAstrana heAya, nItimAM kuzala hAya, hRdu paraMparAe Avela heya, nilAbI hAya, guNAnidhi hAya, viSaya tathA pramAdane sevanAra na hAya, ane nyAyane pagale cAlanAra hAya, te paDhika kahevAya. e zAstra kathita sarva lakSaNa guNadhara upAdhyAyamAM pratyakSa dekhAtAM hatAM. khIjAnA cittane jANanArA je pUrva cAra purUSo vakhaNAE gayA che, temanA paNa e gurU hatA. teo jaina dharmanA uttama upAsaka hatA. prathama jyAre lakSmIdatta roDhe e guNadhara upAdhyAyane peAtAne ghera nimatraNa karI khelAvela, te vakhate e vidvAna zikSake potAnA zikSakapaNAnA guNu sArI rIte batAvI dIdhA hatA. zeThe tenI pahelI mulAkAta lIdhI, tyAre te zikSaka zireAmaNie A pramANe kahyuM hatu. zreSTivarya ! tamArA putrane joi mane dhaNA AnaMda thAya che, tenAmAM vinaya guNu savAttama dekhAi Ave che. juve, prathama teNe AvI mArA caraNamAM praNAma karI pachI tamane namI potAne yogya evu' Asana grahaNu karyuM. kevA tenA uttama vinaya che ? vaLI tenI zAMta. mukhamudrA upara satpurUSanAM sarva lakSaNa dekhAya che, A kumArane, joi mArU mana dhaNu prasanna thayuM che, huM tamArI pAsethI kAM dravyanI iccha rAkhateA nathI. vidyAnA vikraya . karanArA zikSakA uttama kahevAtA nathI. * sarva rIte niHspRha chu, * je vinayavAn ziSya hAya, tenA upara mane ghaNI prIti che. vinaya e sarvathI uttama guru che, vinaya guNane lai khInna guNA vadhe che, dharmanuM mULa paNa vinaya che. pitA, mAtA, gurU,ane svAbhI e vinayathI vaza thAya che. e mahAna guNa tamArA putra janmathIja sapAdana karelA che, - vidyA grahaNa karavAnA traNa prakAra che. vinayathI, badale vidyA ApavAthI ane dravyathI, e traNa prakAre vidyA levAya che; temAM vinayathI vidyA levI e sAttama pakSa che, ane vidyAne khadale vidyA levI, e madhyasa pakSa che, ane dravyathI vidyA levI e adhama pakSa che. pahelA be pakSa puNyAtmA jIvane, ane chellA pakSa puNyahIna jIvane heAya che. upAdhyAya guNadharanAM AvAM vacana sAMbhaLI zeThe lakSmIdatta dhaNA khuzI thayA hatA, ane te guNadhara upAdhyAyane vinayathI prArthanA karI, potAnA zrIyadrakumArane soMpyA hatA. te guNadhara zrIcaMdranI sAthe A lakSmIpura gAmamAM vidyAgraha karI rahetA hatA. kuzasthalInagarImAM te rAjyane dhIdhana nAme eka ma MtrI hatA, tene tirAja ane sudhIrAja nAme e putra hatA. temAM matirAja hAla pratApasiMha rAjAnA maMtripada upara nimAelA hatA, tene anuja badhu sudhIrAja hatA, tene kamalA nAme eka thakI guNacaMdra nAme eka putra thayA hatA, e gucadra sarva guNa saMpanna hovAthI zrIcadrakumAranA mitra thaye hatA. gurudra ane zrIyadranI vacce kSIra ane nIranI peThe gADha maitrI AnI hatI, temanI For Personal & Private Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, vaya paNa samAna hatI. zrIcaMdra guNacaMdanA cittane, ane guNacaMdra zrIcaMdranA cittano cora hata, nakha ane mAMsanI jema teo kSaNavAra paNa aLagA rahI zaktA nahatA. baMnene * jIva eka hatAmAtra dehaja judA hatA. guNacaMdrano pitA sudhIrAja potAnA putrane zrIcaMkane sahavAsa thavAthI ghaNeja khusI thato hato, tethI teNe potAnA putra guNacaMdrane zrIcaMdranI sAthe lakSmIpuranAM vidyAgrahamAM abhyAsa karavAne rAkhyo hato. baMne mitre AnaMda pUrvaka vidyAbhyAsa karatA hatA, temane je je padArtha joIe, te te padArtha lIdatta zeTha tyAM mokalAvato hato. te sthaLe vidyAgrahanI najIka pAkazALA, snAnazALA, pUjAgRta, pustakAlaya, ane vyAyAmazALA vigere arva sAmagrI goThavavAmAM AvI hatI. kaI kaI vAra lakSmIdatta zeTha putrane maLavA rathamAM bethI Avato, ane koI nimitte zrI caMdrane kuzasthaLImAM paNa bolAvato hato. zikSA gurU guNadhara je kahe tema lakSmIdatta tatkALa karato hato. jyAre vighA gRha sthApavAmAM AvyuM, tyAre zikSaka zirema Na guNadhare kahyuM hatuM ke, zeThajI ! abhyAsane mATe yogya vidyAgraha karavAmAM pAMca bAheranAM ane pAMca aMtaranAM ema daza * sAdhano rAkhavAM joIe. 1 AcArya, 2 pustaka, 3 nivAsa, 4 sahAya, ane 5 bhojana. e pAMca bAheranAM ane 1 Arogya, 2 buddhi, 3 vinaya, 4 udyama, ane 5 zAstra prIti e pAMca aMtaranAM e daza sAdhana kahevAya che. AvAM sAdhanonI pUrNa sAmagrI hoya to, * saMpUrNa vidyA prApta karAya che. jyAre zrIcaMdrane vidhA gRhamAM praveza karAvyuM, tyAre vidyA gurU guNadharanA kahevA pramANe zubha muhurta, zubha caMdroga, ane lagna baLa jovAmAM A vyAM hatAM. lekhazALAmAM praveza karavAno mahatsava e zraddhALu zeThe moTA ThAThamAThathI * karyo hato.' zrIcaMdra ane guNacaMdra baMne vidyAgrahamAM sAthe rahetA hatA. upAdhyAyanI AjJAmAM rahI nityanA niyama pramANe cAlatA hatA. guNacaMdranA karatAM zrI caMdrakumAra buddhibaLamAM - ghaNo ja caDhIAta hato. kArathI mAMDI sarva varNa jJAna melavI zrI caMdra anukrame zAstrIya jJAnamAM praveza karavA mAMDayo. vyAkaraNa, nyAya, kAvya, alaMkAra, jyotiSa, chaMda, gaNita zAstra, lakSaNa zAstra, sAmudrika ane vAstu zAstramAM te pravINa thaI gayo. ghaNI kaLAo teNe saMpAdana karI lIdhI. rasamaMjarI, zRMgAra, zAlihotra, ( azva parIkSA ) Aryaveda, ane tenA cha aMgamAM te kuzaLa thaye. jyotiSamAM herA, lagna, nADI vigere tathA svadaya, kALajJAna, zilpavidyA, piMgaLa, nATaya zAstra, ane akSara gaNita teNe hAtha karI lIdhAM, lekhana, graMthana vigere betara kaLAo teNe prApta karI, te sAthe guNacaMdra paNa tenI buddhinI zakti pramANe zIkhI gayo. zrI caMdrakumAranI pUrNa vinA joI zrI guNadhara upAdhyAyane saMtoSa thato, ane potAnI vidyA ane kaLA eka uttama pAtramAM prApta thaI tene * *te viSe A pramANe zloka che - " gAvA puratA nivAsa sahAya bhojyaM bAhyAzca paMca paThanaM parivarddhayanti / Arogya buddhi vinayodyama rAsarAnA rAtA: paTanA mavaMta" ? . ' For Personal & Private Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidyAgrahamAM praveza mATe tene pratikSaNa AnaMda Avato hato. koI vAra zrI caMdranI parIkSA karavAne te ghaNA kaThina ane karate, paNa zrIcaMdra potAnA cAturyathI tenuM uttama prakAre samAdhAna karato hato. koI vAra zrIcaMdra tarka karI pitAnA vidyAgurUne evA prazna puchatuM ke, jene pratyu sara karavAmAM upAdhyAyane paNa pUrNa vicAra karavo paDato hato. eka vakhate upAdhyAya guNadhare zrIcaMdrakumArane belavI A pramANe kahyuM, vatsa ! mArI pAse je vidyA ane kaLA hatI, te badhI teM yathArtha rIte zIkhI lIdhI che. have tArI chAtrAvasthA samApta thaI che, gRhasthAvAsamAM praveza karavAno samaya tane prApta thayo che, ane meM mAro zikSaka dharma bajAvI lIdhuM che, tethI have huM tane tArA pitAne seMpI, mArA svasthAna pratye javAne icchA rAkhuM chuM. vatsa ! chevaTe mArI eTalI zikSA smaraNamAM rAkhaje. lakSmImada, vIryama, vanamada ane vidyAmada-e cAra jAtanA mada kahevAya che. te madanI malinatAthI vidyA vigere guNo malina thaI jAya che, te tAre e cAra prakAranA mathI sarvathA dUra rahevuM. pUrvanAM puNyathI tArAmAM vinaya guNe prathamathI ja vAsa karelo che, e tArAM sadabhAgyanI nizAnI che. e mahAna guNane te kadi paNa choDIza nahIM. mAvaka dharmane tuM sArI rIte jANe che, zrAvakanA sadAcArane tuM pUrNa abhyAsI chuM. e sadAcAra pramANe sarva pravRtti karaje, vaDila-pUjya jananI sevA karaje, ane yAjajIvita AhaMta dharmI upAsanA karaje, A pramANe vartavAthI dhArmika ane sAMsArika unnati tane ke prApta thaze. vatsa ! have tArAthI judA paDIza. tArA jevA vinayI ane satpAtra ziSyathI judA paDatAM mane glAni Ave che, ema kahI upAdhyAye guNacaMdrane paNa ghaTato badha Ape. pitAnA vidyA gurUnAM A vacana sAMbhaLI zrI caMdrakumAranA mukha upara zokanI chAyA prasarI gaI. AvA mahopakArI upAdhyAyano viyoga tene zalyanA jevo lAge. netramAMthI azrunI dhArA cAlI, kaMTha rUMdhAI gayo, te vizeSa belavAne samartha thayo nahIM. chevaTe ghaNA prayatnathI A pramANe be -mahopakArI kRpALu gurUjI ! Ape A bALaka nI upara je upakAra karyo che, teno badale vALavAne huM kaI rIte paNa samartha thaI zakuM tema nathI. mArA jIvanane Ape sudhArI kRtArya kareluM che. mAnava jIvananA uMcAmAM uMcA mArga upara mane caDAvyo che. mUDhatA bharelA nirakSaranA kAMTAvALA mArgamAMthI mane bacAvyA che, te Apane je te upakAra nathI. Ape batAvelA vidyA mArge cAlI huM mArA AtmAne jJAna mArgane adhikArI karI zakIza. eTaluM ja nahIM, paNa je puNyane prabaLa coga haze, te dharmanI uttama sAmagrI paNa saMpAdana karI zakIza. mahAzaya ! Ape mane je amUlya bodha Ape che, te pramANe vartavAne huM sarvadA prayatna karIza. Ape kahelAM zikSAnAM vacana mArA hRdaya kamaLamAM kotarI rAkhIza. ATaluM kahI zrIcaMdra upAdhyAyanA caraNamAM namI paDe. mAyALu zikSakAcArya tene beDo karyo, ane aMtaranI AzISa uccArI tenA zira upara hAtha mukyuM. tevI ja AzISa guNacaMdra paNa saMpAdana karI. A pramANe gurU ziSya vAta karatA hatA, tyAM lakSmIdA zeTha rathamAM besI vidyAgahamAM AvI caDayA. zreSTIe zikSakAcAryane praNAma karyuM. zrIcaMdra ane guNacaMdra zeThane praNAma For Personal & Private Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, karyo. Asana para beThA pachI lakSmIdA zeThanI draSTi thI caMdranA mukha upara paDI. putranA mukha kamaLa upara glAni jevAmAM AvI. netramAMthI nIkaLatI azrunI dhArA najare caDI. pitAe putrane puchyuM-vatsa ! mukha upara glAni kema dekhAya che ? nayanamAMzrI nIra dhArA kema vahe che ? tane akasmAta zuM duHkha prApta thayuM che ? tArA zarIramAM kaI vyathA te nathI thai ? priya putra ! je satya hoya te kahe. zrIcaMdrakumAra maMda svare bolya-pujya pitAjI! mane koI paNa jAtanuM duHkha thayuM nathI. vidyAgurUnA pratApathI zarIra paNa nirAbAdha che. Aje mArA vidyAgurU ahIMthI javAnI IcchA rAkhe che. mAre sarva vidyAbhyAsa samApta thaye che. AvA upakArI ane vidvAna gurUne viyAga thaze-e mArA manane duHkhadAyaka thaI paDayuM che. pitAjI ! e mahAzayane jarA samajAve, chevaTe ghaDA; divasa rahe tevI prArthanA kare. zrI caMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI lakSmIdatta zeTha khuzI thayA. putranI gurUbhakti joI, tenA dhArmika hRdayamAM AnaMda thayo. teNe vicAryuM ke, gotra devIe kharekhara mAre upakAra karyo, A dhArmika putra ApI, mArA jIvanane kRtArtha karyuM che, tenAmAM kRtajJatAne guNa ke uttama che ? gurU bhakitanI uttama bhAvanA kevI jAgrata che ? vidyA gurU kevA upakArI che ? jeo manuSyane jaDatA ke muDhapaNAmAMthI bacAve che, ane mAnava jIvanane ucca vRttimAM muke che,-A badhuM zrI caMdrakumAra sArI rIte samaje che. AvI uttama buddhi putramAM prApta thAya, e kevAM bhAgya? AvA kRtajJa ane DAhyA putronA mAtA pitAne dhanyavAda maLe, emAM zuM Azcarya ? pitAnA jIvananI sArthakatA AvA putrothIja thAya che. je lAbha mane mArAM pUrvanAM puNya bhege prApta thayo che. vidyAdAna karanArA zikSakone mahopakAranI prazaMsA jaina zAstramAM varNavelI che, AhaMta vANI tevA zikSakonI sUtradhAra lAghA kare che, eka akSarane ApanAra purUSane paNa mahopakArI gurU jANa. tenA upakArane ziSya kadi paNa bhUlavo nahIM. AvAM vacana jaina AgamamAM padepade darzAvyAM che. vidyA gurUnI evI mahattA zrIcaMdra jANe che, e jANI mane ati AnaMda thAya che. A pramANe vicAra karI, AnaMda pUrvaka lakSmIdatta upAdhyAyane vinayathI kahyuM. mahAzaya ! ApanA ziSyanI vinatI dhyAnamAM le, ane thoDA divasa rahI, ziSyane gurU bhaktinuM phala Ape. huM paNa Apane te viSe vizeSa vinatI karuM chuM. ziSyanI manovRtti prasanna karavI, e paNa gurUnuM kartavya che, ane gurUe ziSya upara tevo anugraha karavo joIe. zeThanI evI vinatithI guNadhara upAdhyAye te vAta dhyAna upara lIdhI, ane ziSyanI gurU bhaktithI prasanna thaI, teoe keTalAka divasa vadhAre rahevAne kabula karyuM. dAkSiNyatAnA guNane vaza thayelA upAdhyAyajI keTalAka divasa AnaMdathI rahyA, tethI zrIcaMdrakumArane harSa thaze. gurUnA mukhacaMdrane nIrakhI, zrIcaMdrano hasAgara ullAsa karavA lAge.. chevaTe avadhi purI thatAM upAdhyAya zrIcaMdrane AzISa ApI vidAya thayA. zikSaka maNi guNadhara gurUe ApelI guNarUpa mANekanI manahara mALA kaMThamAM dhAraNa karI, zrIcaMdrakamAra kuzasthalImAM rahevA lAgyA, ane potAnA priya mitra guNacaMdranI sAthe zAna gaNI karatAM badho kALa AnaMdamAMja nirgamana karavA lAgyo. For Personal & Private Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ A zrIcaMdrakumArane inAma. prakaraNa 21 mu zrIca kumArane InAma, 67 je kuzasthalImAM AnaMda utsava thai rA che, ghera ghera dhavala maMgaLa gavAya che, cAMTAmAM dhvajA patAkA pUkI rahyAM che, navaraMgita ArakAnI . ' kamAnAnI zreNIe karavAmAM AvI che, te upara 46 jhurApo pativijJayatAm " evAM judAM judAM vAkayeA geDhavavAmAM AvyAM che, prajAnA AgevAne satkAra maMDaLAkAre sajja thai ubhA che, puSpanA karaDa lai kanyAe caMdrazALAmAM purapatinI rAha joi ubhI che, rAjA ane prajAnu aikaya pratyakSa jovAmAM Ave che, sarvatra A bALa vRddhamAM rAjakitanA raMga dekhAya che, rAja.. mahela upara UMcI jAtanA zrRMgAra karavAmAM AvyA che, sUyaeNvatIne mahela vAjiMtrAnA nAdathI ane strIonAM gItathI gAjI rahyA che, zerIe zerIe saiAbhAgyavatI sudarIonAM vRMda vadhAvavAne taiyAra thai ubhAM che, mahArAjA pratApasiMha potAnA traNa kumAreAnI sAthe ratnapurA vijaya karI, peAtAnI rAjadhAnImAM Ave che, samudranA tIr upara ATha varSa sudhI nivAsa karI, ratnapura ane kaNkeTa nagaranI prajAneA' prema saMpAdana karI Ave che, dhaNe kALe peAtAnA mahArAjA rUpacaMdrane nIrakhavAne sarva prAcArarUpa anI che, kurAsthalInI prajAne potAnA adhitipane viyeAga dUra thavAnA samaya Avyo che, sarva lekeAnAM mukha upara harSanA aMkura skurAyamAna thayelA che, kapaTI jayakumAra- pazu' pitAnI sanmukha svArI lai taiyAra thayA che. lakSmIdatta zeTha * zrIcadrakumArane zaNagArI, mahArAjAnI sAme javA tatpara thayA che. zrIdre uttama pAzAka paheryA hatA. uttama ala kArathI alaMkRta thayelA zrIcaMdra pUrNacaMdranI jema caLaka hatA, te A vakhate kharekharA rAjakumAra dekhAtA hateA. tenA manahara aMga upara rAjalakSmI chavAi rahI hatI. rAjA pratApasiMhanu vIryateja ane rANI sUyaeNvatInuM garbhateja tenA. lAlitya bharelA lalATa * upara caLakatuM hatuM. 66 svAgataM vaH svArI sAthe jayakumAra, prajA varganA agresara ane sAmaMta tathA ma MtrIMgaNu sahita mahArAnnatI sAme AvyA. teee vividha jAtanI bheTa lIdhI hatI. sarva samudAya mahArAjAnI pAse AvyA. yAgyatA pramANe purapatine praNAma karI, sarve ceAgya sthAne beThA. sarvatra AnaMda utsava thai rahyA hatA, pratApasi huM premathI sarva prajAnI bheTa lIdhI. potAnI vAdAra prajAne kuzaLatA puchI uttama prajAprIti darzAvI. cirakALe peAtAnI prajAnAM darzana karI pratApasiMhanA nayanamAMthI premAzrunI dhArA cAlI. prajA paNa peAtAnA rAjAnAM darzana karI AnadamAM magna thaI gai. For Personal & Private Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Anada maMdira. jayakumAra potAnA pitAne ane pachI potAnA traNa dhuAte premathI maLe. ghaNI vAra sudhI ratnapuranA yuddharnI ane tyAM anubhavelA AnaMdanI vArtAo cAlI. eka * tarapha sAmA ane matrIonI pa Mkita kheDI hatI, khIjI taraph prajA varganA agresarAnI zreNI yogyatA pramANe kheDI hatI. mahArAjA pratApasiMha sarvanuM nirIkSaNa karatA hatA, ane sarvane eLakhI yAgyatA pramANe kuzaLa vAttA puchatA hatA. jyAre sarva prajA varga bheTa karavAne taiyAra thaye, te vakhate lakSmIdatta zeTha peAtAnA putra zrIcadrakumArane sAthe lai bheTa karavA AvyA. sarvathI uttama bheTa arpaNa karI lakSmIdatta zeThe putra sAthe' pratApasi tune namana karyuM. te vakhate pratApanI draSTi zrIcadra kumAranI upara paDI. kumAranuM anupama sauMdarya joi, rAjA cakita thai gayA, A kAi rAjaputra che, ema tene nizcaya thayeA. tatkALa teNe lakSmIdattane puchyu, A kumAra kANu che ? ane te tamArI sAthe kyAMthI AvyA che ? zeTha namana karI melyA--mahArAja ! e kumAra ApanA sevakane che, tenuM nAma zrIcaMdra che. pratApasi Mha sAnaMdAzcarya thai kheAye--zeThajI ! tamAre ghera putranI kheATa hatI, te tamArA puNye pUrNa karI, te AnaMdanI vAta che. tamArA putra ratnane blei mane ghaNA sa tAja thayA che, tenI maneAhara ane vinaya bharelI mukha mudrA joi, mArUM hRdaya ati saMtuSTa thAya che. AvA putra ratnathI tame jagatamAM pUrNa bhAgyazALI banyA che, sadguNI putranA pitA A lokamAM sati saMpAdana kare che, tame karelI Arhata dharmanI upAsanA sa azrva che. A suMdara kumArane jotAMja mArA hRdayamAM svAbhAvika prema utpanna thayA che, tenA uttama aMganA dareka avayavamAMthI jJAna ane cAturyanA prakAza paDe che. zejI ! huM kumArane joi ghaNAja prasanna thayeAdhu, rAjAenI prasannatA saLa thavI tejIe, tethI A tamArA vidvAna kumAra zrIcaMdrane meM vijayathI tAe karelu kuNakATa nagara InAmamAM ApuM chuM. AjathI zrIca kahuMkeATa nagaranA adhipati che. 68 madrArAjA pratApasiMhanI AvI udAratA joi lakSmIdatta zeDa khuzI thai gayA. potAnA putrane mahArAjA taraphathI inAma maLyuM, tethI te peAtAnI pratiSThAne meTI mAnavA lAgyA: zrIcadrakumAre namana karI, mahArAnA upakAra mAnyo. kuzasthalInA lekemAM tethI vizeSa AnaMda utpanna thayA. te vAttA sarve sthAne prasarI gai. zrIcaMdra kumArane inAma ApI, mahArAjA pratApasiMha meTA ThAThamATha sAthe nagaramAM Avyo. kuzathalInI vaphAdAra prajAe potAnA svAmIne pUrNa snehathI vadhAvI lIdho. AkhA nagaramAM eka meTA utsava dekhA thai rahyA. For Personal & Private Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ rA azva parIkSA. prakaraNa 22 mu. andhe parIkSA. tritA'prathama prahara hatA, eka mehelamAM cAre taraph dIpakanI zreNIthI prakAza thai rahyA hatA, navaragita galIcA, paloMgA, si ddhAsanA, ane tejasvI darpaNA goThavelAM hatAM, vividha jAtanI vaibhava sAmagrI ekaDI karelI hatI, sarva sthaLe lakSmInu teja prakAzI rahyuM hatuM. AvA suMdara mahelamAM ratnajaData hIMDALA upara eka navaragita krizAra vayanA purUSa kheDA hatA, tenI AgaLa A krAMtimAna mugdhA ubhI hatI, te vidvAna purUSa temanI sAthe gammata sAthe dharma geSTI karatA hatA, te navADhA nArIe tene aneka prazna puchatI hatI, te catura nara tenA praznanuM sArI rIte samAdhAna karatA hatA, zrRMgAranA samayamAM pazu medhanIja vAttAe cAlatI hatI, te vicakSaNa tarUNanA mukhamAMthI strI dharmanI kathAonI, ane satIonAM caritrAnI vAttAe nIkaLatI hatI. vAMcanArane te tarUNuM purUSanI ane . ATha abaLAonI oLakhANa ApavI joie. ratnajaDatra dvIDeALA upara beThelA purUSa, te zrIdrakumAra hatA. tenI AgaLa ATha mugdhA, te tenI navaparIta ATha strIe hatI. zrIcaMdrakumAranI vidvatAnI, dhArmika vRttinI, ane suzIlapaNAnI prakhyAti kuzasthalImAM vizeSa thai hutI. rAjA pratApasiMhai inAmamAM ApelA karNakATa nagarathI temAM vizeSa vadhArA thayA hatA. AthI karIne aneka dhanADhaya purUSoe zrIdrakumArane kanyA ApavA lakSmIdatta zeThane prArthanA karI hatI. prArthanAnA bhaMga karavAthI bhIrU evA lakSmItte zrIca drane ekI sAthe AThu gRdusthAnI A kanyAe paraNAvI hatI. 1 dhanavatI, 2 dhanAi, OM dhAraNI, 4 dhArU kathA, pa lakSmI, 6 lIlAvatI, 7 lAchIAi, ane 8 lIlAi, evAM te kanyAnAM nAma hatAM. teenA pitAekanAM anukrame 1 dhanapriya, . 2 dhanadeva, 3 dhanadatta, 4 dhanasAra, 5 dhanezvara, huM dhanagApa, 7 dhamitra, ane 8 dhanacadra evAM nAma hatAM. ane temanI mAtAonAM anukrame 1 kramalasenA, 2 kamalavatI, 3 phamalazrI, 4 kamalA, 5 kanakAvatI, 6 kusumazrI, 7 katadevI, ane 8 keDiyadevA, evAM nAma hatAM. te sarva ramaNIe zrAvaka kuLanI hatI, ane zraddAthI zrAvikA dharma pALanArI hatI. e dhArmiTa lalanAo patibhaktA hatI, satI dharmanI te kharekharI abhyAsI hatI. tenA vivAha mahAtsA ghaNI dhAmadhumathI kuzasthalImAM karavAmAM AvyA hatA. A prasaMge mahArAjA pratApasi Mhe ghaNA sArA bhAga lIdhe hatA, zrIdranA lagna mahe!tsava lakSmIdatta zeThe seATI udAratAthI karyeA hateA. te prasa Mge yAcakAne aNuta dAna ApavAmAM AvyAM hatAM. kuzasthalInA rAja mArgamAM haratA pharatA leAkA lakhIdatta zeDanI chuTe mukhe prazaMsA karatA hatA. AvA moTA mahAtsavathI zrIca gADa kanyAonuM pANIyahaSNu kareluM hatuM, kaLAothI cadranI jema zrIcaMdra te naveTAthI 69 For Personal & Private Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. * prakAzita thaI, saMpUrNa rIte zobha hato. A aMganAonAM pratibiMba zrIcaMdranA hadaya darpaNamAM pratibiMbita thayAM hatAM. te patiprANu priyAoe 'priyatamanI apUrva prIta meLavI hatI. A vakhate zrIcaMdra pitAnI ATha aMganAonI sAthe dharma carcA karato hato. zrAvikA dharmanI jJAtA, evI nava vadhuo navanavA raMga karI patinA, hadayane apUrva AnaMda ApatI hatI. e zikSita suMdarIonI sAthe zrIcaMdra zRMgAra rasa karatAM samyakatva rasanuM vizeSa sukha meLavatA hatA. evI rIte zrI caMdrakumArane grahasthAvAsano AraMbha thato hato. pratidivasa tenAM pariNAma vRddhi pAmatAM hatAM, saguNarUpa ratnano te rohaNagiri ha, iMdranI jema vibudhathI parivRta raheto hato. sumanas janane naMdanavana hato, dIna duHkha janane kalpavRkSa hato, gAMbhIrya guNathI te samudrane anusaratA ho, hamezAM dAna puNyane pravAha vadhArato hato, te sivAya bIjA aneka guNe tenAmAM rahelA hatA. tenA mahAna guNanI prazaMsA karavAne bRhaspati paNa samartha nahatA. AvA uttama guNothI te kuzasthalInI prajAmAM ghaNo priya thaI paDayo hato. eka vakhate zrIcaMdra prAtaHkAlanI Avazyaka kriyA karI beTho hato, tevAmAM tene priya mitra guNacaMdra Avyo; guNacake AvI zrI caMdrane kahyuM ke, mitra ! je tamArI icchA heya, te ApaNe Aje nagarInI bAhera pharavA jaIe. mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke, baheranA udhAna pAse AvelA sarovaranA tIra upara jAtivaMta anuM eka vRMda AveluM che, te jovAnI je icchA hoya, te satvara taiyAra thAo. guNacaMdranAM vacana sAMbhaLI zrIcaka khuzI thayo, pite zAlihotra (azva vidyA) vidyA jANato hato, tethI tenA manamAM vizeSa ketuka thayuM; tatkALa pitAnI AjJA laI vAhana upara caDI te guNacaMdra mitranI sAthe cAlyo. teo aneka vArtAlApa karatA sarovaranA tIra upara pahoMcyA, tyAM AvI uttama sthAnamAM mukAma karyo. e tIranI pAse avenuM moTuM ToLuM temanA jevAmAM AvyuM. jANe sUryanA rathamAMthI chuTA paDyA hoya, tevA uttama jAtanA ao temanI najare paDyA. temane * joI zrIcaMdra khuzI thayo. azva vidyAmAM je je azvanAM uttama lakSaNe kahelAM che, te badhAM ahIM pratyakSa draSTAMtarUpe tenA jevAmAM AvyAM. tatkAla zrIcaMdra potAnA mitra guNacaMdrane kahyuM, mitra ! azva ghaNuM uttama che, AvA azva upara | karavAnI icchA thAya che, jo ke, pitAjInI AjJA meLavI nathI, tathApi kharIda kanuM sAhasa utpanna thAya che. Aja sudhI pitAjIe mArI icchAne kadi nirodha karyo ne, mArI manovRttimAM utpanna thayelI kAmanA pUrNa karavAmAM teo prathamathI ja kalpavRkSa thatA AvyA che, tethI A kAryamAM temanI AjJAnI apekSA hu jo te nathI. mATe A azvavaMdanA nAyakane ayanuM mUlya puchI je. zrIcaMdranAM vacana sAMbhaLI guNacaMdra tyAM rahelA eka vRddha purUSane te vize puchyuM. te vRddha bo-zeThajI ! meM aneka azva veMcyA che; have mAtra A seLa ghela uttama jAtinA 1 ida pakSe vimudha eTale devatA, ane zrIcaMdra pakSe vidvAna. 2 sumanas eTale devatA, ane sajajana purUSa. For Personal & Private Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ azva parIkSA. ' ha1. bAkI rahelA che, tamAre levAnI IcchA hoya te joI le. pachI zrIcaMdra te anI AgaLa gaye. guNacaMde kahyuM. mitra ! tame azvavidyA jANe che, A jAtivaMta avomAM kayA kayA azva uttama che ? ane teonI zI zI jAti che ? te kRpA karI jaNAvazo. zrIcaMdrakumAra bo -mitra ! A azva caraNa ane mukhamAM ujavala che, te azva gaMgAjaLanI jAti kahevAya che. je pelA azvanI upara ATha maMgaLa rekhA che, te tArca jAtine azva che. pelo je rakata vaNano azva che, te kIyAha jAtine che, je zyAmaLe azva che, te khuzAha jAtine che. A citra varNane azva hArAha jAtine kahevAya che. ghInA jevI kAMtivALo je A nirmaLa azva che, te sarAha jAtine che, kAMIka kRSNa ane kAMIka veta je azva che, te urAha jAtine che. je pelo jAnunA bhAgamAM kRSNa ane kAMIka pILo che, te rekanAha jAtino che, je A nIla varNana che, te harika jAtine che, je veta ane piMgaLa varNano che, te halaka jAtine azva che. A be azva paMcabhadranI jAtinA che, teo vegamAM ati uttama che, temanI chAtI, pRSTa mukha ane paDakhAmAM zubha lakSaNo vikAzita dekhAya che, teo paMcadhArA gatinA cAlanArA. che, te sAthe temanAmAM bIjAM evAM sUma lakSaNa che, ke je azva vidyAmAM pravINa hoya, teja jANI zake. jenA gharamAM athavA azva heya, te unnatine pAme che. mitra ! A azvanI joDa kharIdavA lAyaka che.. kadi eka lAkha suvarNa bese, te paNa te grAhya che. dhArita, vallita ane tRta- evI gatithI cAlanArA A ame tenA Arohakane AnaMda ApanArA che. A pramANe zrIcaMdra ane guNacaMdra vAta karatA hatA, tyAM rAjavaMzanA keTalAeka purUSo sAthe rAjakumAra AvyA. teo azvanA sthaLa parIkSA jANatA hatA, sUma parIkSAmAM teo taddana ajJAta hatA. temaNe paiDha zarIravALA je abdha hatA, teone paNa lAkha tathA adhalAkha dravya ApI kharIdI lIdhA. pelA paMcabhadra jAtinA ave bAkI paDayA mukyA. kAraNa ke te azvo dekhAve ati uMcAimAM na hatA. temanAM sUma lakSaNo pilA aA kretAnA jANavAmAM AvyAM nahi. je vAyuvega ane mahAvega nAme paMcabhadra jAtinA be azva bAkI rahyA hatA, teone ratha sAthe joDavAmAM yogya jANuM, zrI caMdrakumAre baMnenuM lAkha suvarNa vyanuM mUlya ApI kharIdI lIdhA. pilA rAjakIya purUSomAMthI koI purUSa pachavADe rahela, teNe A be azva eka lAkha suvarNa dravya ApI zrIcaDhe kharIda karyA, te vAta AvIne tenA pitA lakSmIdatta zeThane jaNAvI. saMsAramAM mitra, zatru ane madhyastha purUSo rahelA che, teNe AvI kahyuM, zeThajI ! tamArA putranuM DahApaNa juo. teNe be azva parIkSA karyA vagara eka lAkha suvaNanuM mUlya ApI kharIda karyA.. azvanA zarIranI uMcAI bIlakula joI nahIM; te sAthe ' teo nabaLA dekhAya che. A sAhasa kArya teNe tamArI salAha vagara kareluM che. rAjakumAre paNa azva kharIdyA che, te mUlyamAM ochA ane zarIre praDha che. AvuM akArya karanArA putrane tamAre zikSA karavI joIe. For Personal & Private Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, te purUSanAM vacana sAMbhaLI lakSmIdA zeTha bolyA, bhAI ! tame ATaluM badhuM zA mATe kahe che ? zrIcaMdra azvavidyAmAM pravINa che. teNe je azva kharIdyA haze, te barAbara parIkSA karIne ja lIdhA haze. teNe jeTaluM dhana ApyuM, te ye ja haze. bhadra! tame vizeSa bakavAda zA mATe kare che ? tamAre mArA dravyanI ciMtA karavI nahIM. mArA gharamAM je vaibhava samRddhi che, te zrI caMdrakumAranA puNyathIja che. e mahAnubhAva putranA prabhAvathI mArI jhAhojalAlI jhaLake che. zeThanAM AvAM vacana sAMbhaLI, te pizuna purUSa vilakho thaI gaze. zrI caMdrakumAranI upara tenA pitAnI apUrva prIti joI, pote karelI pizunatAne mATe tene pazcAtApa tha.. * pizana purUSa evAja hoya che. bIjAnA guNane teo deSarUpe juve che, koinI vacce deSa bhAva thAya, ke kaIne hAni thAya, te jevAne teo sarvadA IMtejAra rahe che. anya purUSanI unnati joI, teonA hRdayamAM zULa utpanna thAya che, sukha vaibhavamAM magna rahenArAM manuSyone teo joI zaktA nathI. temanA malina hRdayamAM kuvicAra, kutarka ane naThArI bhAvanA sarvadA udabhave che teo bIjAone kalaha joI rAjI thAya che, bIjAne duHkhI avasthAmAM jovAthI temane saMtoSa thAya che, temanuM badhuM jIvana irSAthI dagdha thayeluM hoya che. A vakhate zrI caMdrakumAra guNacaMdra mitranI sAthe pelA be jAtivaMta azva laI ghera AvyA. putre pitAnA caraNamAM praNAma karyo, ane kahyuM, pitAjI ! ApanI AjJA vinA eka lakSa suvarNa ApI, huM A be azva kharIdI lAvyo chuM. te kSamA karaze. lakSamIdate hAsya karI kahyuM, vatsa ! bahu sAruM karyuM. A azva joI huM ghaNo prasanna thayo chuM. putra ! tamane egya lAge tevA kAryamAM tamAre svecchAthI lakSmIne vyaya ka. temAM mArI AjJAnI jarUra nathI. vatsa ! tame sarva rIte sujJa ane uttama parIkSaka che, tame vicAryA vagara anucita vyaya karo nahIM, ema mane pUrNa khAtrI che. pitAnI sattA putranI upara hovI joIe; paNa te kayAM sudhI hovI joIe, te viSe nIti zAstranI maryAdA che. uttama pitAe putrane pAMca varSa sudhI lAlana pAlanamAM rAkhe. pAMcathI daza varSa sudhI zikSAthI vaza rAkha, ane dasathI paMdara varSa sudhI tene vidyA ke kaLAnA uttama jJAna sAthe joDavA prayatna kare. jyAre soLamuM varSa prApta thAya, eTale pitAe putrane mitravata gaNe. tenI sarva rIte yogyatA jovAmAM Ave, eTale tene parataMtratAnA pAzamAMthI mukta kare. putranI parataMtratA tenI yogyatA upara AdhAra rAkhe che. temAM paNa je sadguNI ane vinIta putra heya che, tenI tarapha pitAe mukta draSTithI jovAnuM che. vatsatuM kharekhara pitAne AjJAMkita putra chuM, tArAmAM mULathI ja dhArmikatAe vAsa kare che, vi. naya jevA uttama guNathI tuM sarvadA alaMkRta chuM, tethI tAre te mArI AjJAnI jarApaNuM" apekSA rAkhavI nahIM tArA jevA putranA pitAe thaDA haze, tArI jevA putrathI pitAnuM. jIvana kRtArtha che. pitAne je pavitra dharma nItizAstramAM varNavela che, te dharma tArA jevA putrathI ja caritArtha che. For Personal & Private Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhakAriNI malikA. 73 | pitAnAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdra khuzI thayo. pachI teNe kharIda karelA paMcabhadra jAtinA azvanAM lakSaNo pitAne samajAvyAM, ane pote karelI azva parIDhA te zAstrasiddha che, ema sAbita karI batAvyuM. pitAnI AjJA lai zrIcaMdra suvega nAme eka uttama kArIgarIvALo ratha karAvyA. garUDa jAtinAM ratnothI te rathane dekhAva divya ane adUbhUta karavAmAM Avyo hato. pratApasiMha rAjAnA vazaparaMparAe cAlyA AvatA sArathi kuLa dhanaMjya nAme eka kumAra hatA, tene A rathane sArathi nImavAmAM AvyuM. te dhanaMjaya svAmibhakta, gaMbhIra vinayI ane kAryakuzaLa hato. sArathimAM je je guNa hovA joIe, te badhA guNane te sthAnarUpa ha. zubha divase ane zubha muhUrta te suvega rAyanI sAthe vAyuvega ane mahAga atha joDI, dhanaMjaya sArathinI pAse rathavAhanano samAraMbha karAvyo hato. zrI caMdrakumAra guNacaMdra mitranI sAthe te suvega rathamAM besI jato hato, ane te jaI pavitra manano lapi pitA ati AnaMda pAmato ha. prakaraNa 23 muM. aMdhakAriNI malikA, vega rathamAM besI zrIcaMdrakumAra pratidina pratyeka dizAmAM pharato hato, to vAyuvegI ane vahana karAvI, aneka AnaMda anubhavatA ho, koI A gii vAra guNacaMdranI sAthe te rathamAM beTarI ghaNeja dUra nIkaLI jato hate. Us putrano premI pitA tenI rAha joI ciMtA karate ha; ane putrane vilaba na karavA vinati karatA hatA. koivAra vanamAM, koIvAra gAmaDAMmAM ane sarovaranA tIra upara, ema jude jude sthaLe te mitranI je vicaratA hatA. temanA rathane vAyuvega joI leke Azcarya pAmatAM hatAM, ane zrI caMdranI azva parIkSAnI sArI prazaMsA karatAM hatAM. je mArgamAM zrIcaMdano ratha AvatuM hoya, te mArge lekenI zreNI jevAne ekaThI thatI, ane dhanyavAdathI tene anumodana ApatI hatI. kuzAlI nagarIthI keTalAeka jana upara trikuTa nAme eka uMcA parvata hato, tenAM uMcAM zikhare gaganane samAgama karavA icchatAM hoya, tema dekhAtAM hatAM, vividha jAtanAM vRkSanI ghaTAthI e girirAja ati ramaNIya lAgatuM hatuM, svAdiSTa ane tRpti karanArAM aneka phaLa temAM utpanna thatAM hatAM, aneka sthaLe zitaLa jaLanAM jharaNuo nIkaLatAM hatAM, kezarIsiMha, vyAgha, varU, aSTApada vigere zikArI prANIo tyAM ghaNAM hatAM, pakSIonA vividha zabdonA pratidhvanAthI te girirAjanAM zikhara gAjI rahetAM hatAM, tyAM tApasa lekonAM aneka sthAna hatAM. tenI gaMbhIra guphAomAM gI leka samAdhistha thaI besatA hatA, sarva jAtanI vidyAonA sAdhako AvI, e girija Azraya karatA hatA. For Personal & Private Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. A suMdara girimAM bharava nAme eka mahAna yogI raheto hato. te gIrAja aneka vidyAonI sAdhanA te sthaLe rahI karate hatA. tene bhavya AzramamAM vidyA sAdhana nanI aneka sAmagrI goThavavAmAM AvI hatI, te kevaLa svAtha na hatuM, bIjAnuM hita karathAmAM tatpara rahetA hatA, tenAmAM dayA, dAkSiNya ane gAMdhI vigere gIravatAnA guNo rahelA hatA. te bhairava yogInI AkRti bhayaMkara hatI, tenA dehanuM pramANa mAnava pramANathI ghaNuM vizeSa hatuM, alpa zaktivALA bhIrU loko tenI pracaMDa AkRti joI bhaya pAmI jatA hatA, tenAM vizALa locanamAM agninI javALA jevI ratAza dekhAtI hatI, bhrakuTInA dekhAva daTane bhaya Ape te hato, tenA puSTa zarIra upara kRSNa varNanI prabhA prasarelA hatI. jyAre te yogAsana karI besate, tyAre nIlagIri eka bhAga hoya, tevo dekhAto hatuM, tene dUrathI joI zikArI prANIo paNa nAzI jatAM hatAM. A papAsa rahelA aneka tApaso tenAthI bhaya pAmI rahetA hatA, tenA kaMThano nAda ghaNA kaThora hato. jyAre te kAMI paNa belA, tyAre tenA nAdanA pratidhvanithI trikUTa parvata gAjI rahetA do. eka vakhate rAtrino samaya hate. zrI caMdrakumAranI evI IcchA thaI ke, Aje rAtrimAM rakriIDA karavAne bAhera javuM. ghaNIvAra divasanI kriDA karelI che, A jAtivata azvane vega divasamAM joyo che, paNa teone vega rAtre ke haze ? te anubhavavuM joIe. rAtrinA aMdhakAramAM mArgane krama bhulyA vagara vegathI cAlavAnuM cAturya A azvamAM kevuM haze ? te avazya jANavuM joIe. A vicAra karI te pitAnA pitAnI pAse Avyo. pitAne praNAma karI pUchyuM, pitAjI ! Aje rAtre rakriIDAmAM javAnI IcchA thAya che, je AnA Apa to, javAne sajaja thAuM. tamArA puNyanA pratApathI huM nirvita pATha satvara AvIza. mArA manamAM rAtrinI musApharI karavAnI ghaNI hoMza che, Apa jarApaNa bhayanI zaMkA rAkhazo nahi. zrIcaMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI lakSmIdA zeTha bolyA-vatsa ! A tArI icchA pUrNa karavAne mArA manamAM zaMkA rahe che. tArA rathano vega ghaNo che, ghaDAo paNa vegavALA che, vakhate mArganI khalanA thAya, to pachI upAdhI thaI Ave. kuzasthalInI AsapAsano pradeza pahADI che, aneka jaMgalI prANI rAtre pharavA nIkaLe che, tethI vatsa ! tArI A icchAne virAma pamADa. tArI pratyeka kAmanA pUrNa karavAnI mArI dhAraNuM prathamathIja che, paNa A kAmanA sarvathI kaThera ane vighabharelI che. zrIca ke kahyuM, pitAjI ! jarApaNa bhaya rAkhaze nahi. AhaMta dharmathI huM sarvadA rakSita chuM, paMca parameSTInuM smaraNa mArI manovRttimAM pravRtta che. huM Apane AgrahathI vinati karuM chuM ke, mArI A IchAmAM Apa A tarAyabhUta thaze naha. kIcaMdranI prabaLa icchA je, lakSamIdatta zeThe kacavAte mane AjJA ApI, ane putranI rakSA mATe zAsana devatAnI sahAya mAgI. pitAnI AjJA laI, zrIcaMdra ekalA rathamAM besI bahAra nIkaLyo. jAtivaMta ame tenA rathane khalanA zivAya vahana karavA - lAgyA, teno pavanavegI ratha trikUTa parvatanI taLeTImAM AvI pahoMcaze. pitAne dhanaMjaya sArathine rathanI pAse rAkhI, pate eka parvatanA gahana pradezamAM pharavA lAgyA. rAtrinA For Personal & Private Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMdhakAriNuM malakA. aneka dekhAve je jete kumAra, jyAM pele bhairava yogI raheto hato, te sthAne AvI caze. yogI padmAsana karI beThA hatA, ane koI vidyAnI sAdhanAnI sAmagrI karato hate. A tarUNa kumArane joI, barava khuzI thayo, ane zrI caMdrane potAnI pAse bolAvyuM. yogI be -vatsa ! tuM laghu vayano chuM, vastrAlaMkAra dhAraNa karI, atyAre ahIM kyAMthI Ave che ? A parvatanI aTavI bhayaMkara che, ahIM ekAkI AvavAnuM zuM kAraNa che ? zrIcaMke kahyuM. yogIrAja ! hu ketukane mATe ahIM ratha laI pharavA Avyo chuM. tamArA jevA yogIonA prabhAvathI A sthaLe koI jAtane mane bhaya nathI. zrIcaMdranAM vacana uparathI bharava gIe vicAryuM ke, A koI sAhasI purUSa lAge che. AvA purUSane sAdhaka kaya heya, te vidyA sadha sAdhI zakAya che. AvuM vicArI bhairava bolyo-naravIra ! tArI hIMmata joIne mane pUrNa saMtoSa thAya che. tArA jevA purUSanI sahAya heya te, amAre ghaNo lAbha thAya che. jo tuM sAdhaka thA te, ApaNe vidhi pramANe eka vidyA sAdhI laIe. Aje madhya rAtre tane uttara sAdhaka karI, huM eka vidyA siddha karI lauM. tethI tane ghaNaja lAbha thaze. zrIca ke hIMmata karI te vAta kabula karI, eTale rava gI bele-vatsa ! huM tane je maMtra ApuM,. te maMthI tuM AhUti Apaje. te vakhate aneka vIra tathA vaitALa Avaze, temanAthI tuM bhaya pAmIza nahi, temaja calAyamAna thaIza. ha, teonI upara jarApaNa vizvAsa rAkhIza nahi. yegIrAjanAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdra bedhye- mahAzaya ! tame jarApaNa mArI ciMtA rAkhazo nahi. tamAre jevI rIte sAdhanA karavI hoya, tema karaje. huM mArI daDhatyAthI DagIza nahIM. zrIcaMdranI AvI moTI himmata joi bhairava yogI prasanna thaI gaye.. te hAsya karI be--vatsa ! tArA sAhasane dhanya che. meM tArA viyenI parIkSA karavAnI khAtaraja Ama kaheluM hatuM. te kharekhara vIra nara chuM, sAhasika narene ziromaNI chuM, huM tAruM satva joI saMtuSTa thayela . vatsa ! A adhakAriNI mUlikA grahaNa kara. te. vighAthI siddha karela che. jenI pAse e mUlikA hoya, tenI AgaLa zudra jIva baMdha thaI jaya che, tenA upara zatruonuM jora cAlatuM nathI. zrIcaMdakumAre gIne namana karI vinayathI te aMdhakAriNI malakA grahaNa karI. bhairava yogIe pRSTa upara hAtha mukI zrIcaMdrane AzISa ApI. pachI zrIca 8 gIrAjanI AjJA laI tyAMthI cAlI jayAM pitAne ratha hato tyAM Avyo A pramANe puSavAna zrIcaMdra aMdhakAriNI mUlikA laI prAtaHkALe pitAne ghera AvyuM. jyAM lakSmIdatta zeTha putranI ciMtA karatA hatA, tyAM zrIcaMdra rathamAMthI utarI temanI pAse AvI caraNamAM nAkhyo. putrane jai pitAne apAra harSa utpanna thayA. zrIcaMdra kumAre bhairava gIne sarva vRttAMta ane pite prApta karela aMdhakAriNI mUlikAnA zubha khabara lakSmIdA zeThane nivedana karyA. putranI sAhasikatA joi pitAne vizeSa AnaMda thaze. te pachI lakSmIvatI mAtAne paNa e vRttAMta kahI zrIca ke khuzI ka. For Personal & Private Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 AnaMda maMdira. A pramANe puNane ane vidyA kaLAne rAzirUpa zrI caMdrakumAra potAnA mitranI sAthe te suvega rathamAM besI aneka krIDA karatA hatA. bhramaranI jema pratyeka ume te bramaNa karI sArarUpa sugaMdhane svIkArato hato. te bahAdura kumAra pitAnA puNanA prabhAvathI kAI sthAnethI vidyA, keI sthAnethI kaLA, kayAMthI AMdhI ane kayAMthI viSahara maNi ema camatkArI vastuo meLavato hato, ane pratidina dhAmaka vRtti sAthe vaibhava vilAsa bhogavate hate. puNathI zuM nathI thatuM ? puya e kaNa che, je je vastu vAMchita , te puSarUpe kalpa vRkSathI prApta thAya che. puranA prabhAvathI prANI sukha saMpatti ane vAMchita phaLa prApta kare che. zrI caMdrakumAra paNa tevAM pukhethI yukta hatA. tenAmAM je re guNo svataH prApta thayA hatA, te badhA punA veganuM ja phaLa hatuM. jeNe puNayarUpa kavaca dhAraNa karyuM hoya, te prANIne koI paNa zastra ke aMtarAya bhedI zakatAM nathI. puryanA tejanI AgaLa sarva bhautika padArtha parAsta thaI jAya che. puNayarUpa ciMtAmaNI jenI pAse heya, te purUSa sa jAtanI kAmanA pUrNa karavAne samartha thAya che. e purU5 citAma nA prabhAvathI zrAcaMdrakumAra pratidina ujAtapara Avato hato. kuzasthalI nagarImAM ghera ghera zrI caMdrakumAranA yazanuM gAna thatuM hatuM. rALa pratApasiMha ane rANI suvatI, e kumAra ratnane jemAM ghaNuMja khuzI thatAM, ane ghaNI vAra tene potAnI hajura mAM bolAvatAM hatAM. prathama gvaMDa samApta. For Personal & Private Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ tilakamaMjarI. khaMDa raje. prakaraNa 24 muM, nilakamaMjarI. che e huM ke suMdara bAlikA rAjamahelanA AMgaNAmAM ramatI hatI. samA vayanI sa khIo ane dAsIo temAM umaMgathI bhAga letI hatI. A mugdhAnuM vaya yauvana vayanA AraMbhamAM hatuM, tenA pratyeka avayavamAM vovana vayanI chAyA A prasaratI hatI, zarIranI svAbhAvika zobhAmAM lAlitya prakAzita thatuM hatuM, anupama saMdaryathI dedIpyamAna thatI hatI, mukhacaMdranuM mAdhurI draSTAne ati mohaka thatuM hatuM, mRdu hAsyanI zobhA AkarSaka hatI, nayanakamaLanI lakSmI haraNIone lajaja pamADatI hatI, kezaveNInI zobhA alaikika hatI. A samaye eka daMpatI mahelanI upara beThAM hatAM, bAlikAnI mugdha kaDA teo nAM hatAM. te bALAnA zarIranI zobhA joI, purUSanA manamAM aneka vicAra AvatA hatA. pupane vicAramagna joI strIe puchyuM, prANanAtha ! zI ciMtA karo cho ? juo A bALako kevI suMdara dekhAya che ? tenI mugdha kIDA joI ne AnaMda na thAya ? ju, te sakhIonI sAthe kevI rAsa krIDA kare che ? tenA zarIranI caMcaLatA temAM kevI dekhAya che ? sarva bAlavRdamAM te kumArikA judI ja paDe che. vidhunI jema te caLakATa ke pRthaka dekhAya che ? Avo AnaMdakAraka dekhAva joI sarvane AnaMdaja thavo joIe. te chatAM tamArA lalATa upara ciMtAnI vivalI kema paDI che ? zuM kAMI rAjyanuM kArya yAda to nathI AvyuM ? athavA koI zatra taraphanI ciMtA to nathI thaI ? prANeza ! je kahevA ga hAtha te A dAsIne te kahevAnI kRpA karaze te purUSa bojo-prayA ! mAre maM. trI maLa sAruM che. sadabuddhivALA sacivonI salAhathI vartavAmAM mane rAjyanI ciMtA kadi paNa Ave tema nathI. mArA sAmaMta ane senApatio vaphAdAra ane rAjyabhakta che, tethI zaone jarA paNa bhaya nathI. A bAlikAne krI karatI joIne mane ciMtA utpanna thaI che. tenA zarIramAM vana vayano samAraMbha thato Ave che, tenAM rUpa, guNa ane abhAvane anukuLa e pati kyAMthI maLaze ? tevA patinI zodha karatAM paNa koI jovAmAM aDavata nathI. A suMdara bAlikA egya patine prApta kare, evI mArI dhAraNA che, paNa te dhAraNuM kyAre pUrNa thaze ? A ciMtAe atyAre mArA hRdayamAM vAsa karyo che. priyA belI-prANeza ! tamArI ciMtA yogya che. duhitAo mAtA pitAnI ciMtAnuM kAraNa thAya, temAM kAMI Azcarya nathI. putrIone ke pati sAthe saMbaMdha kare che, e matA For Personal & Private Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 AnaMda maMdira, pitAne dharma che. "gAya ane duhitA dare tyAM jAya," e kahevata yathArtha che. putrIne jeva tevA patine ApI duHkhI karavI, e mAtA pitAne adhama mAne che. bALAonI unnatino sarve AdhAra jemAM rahelo che, tenA saMsArane zubhAzubha samAraMbha jene AzrIne thavA no che, ane je teNInA sukha duHkhane samabhAgI ane vyavahAra mArgane kharekhara netA thavAne che, tevA purUSanI yogyatA joyA vinA putrIone bhavapAzamAM nAkhanArAM mAtA pitAone sahastravAra dhikkAra che. prANanAtha ! tamane thayelI ciMtA ghaTita che. A rAjakumArIne saMbaMdha ke yogya sAjakumAra sAthe karavo joie. vAMcanAra ! adhIrA thaze nahIM. A vArtA karanAra daMpatI ane te bAlikAnI oLakhANa tamane ahIM ja ApIe chIe. A bharatakSetranI dakSiNa dizAmAM rUpasuMdarInA. tilaka jevuM tilakapura nAme nagara che, teno rAjA zrIlika nAme che, tene rati nAme guNavatI strI che, e rati samAna ratinA udaramAMthI tilakamaMjarI nAme eka putrI u. tpanna thai che. rAjamahelanA AMgaNAmAM sakhIo tathA dAsIonI sAthe krIDA karanArI mudhA te A tilakamaMjarI hatI, ane je daMpatI tenI krIDAne mehela uparathI jotAM hatAM, te teNInAM mAtA pitA rAjA zrAtila ane rANI rati hatAM. rAjA zrItilakane putrIne yogya vaye pahoMcelI joI, tenA vivAhane mATe yogya varanI ciMtA thai hatI, te saMbaMdhI te daMpatI ahIM vArtAlApa karatAM hatAM. rAjA zrItilakanA hRdayamAM tyArathI tilakamaMjarInA vivAhane mATe vicAra zreNI utpanna thavA lAgI hatI. pitAnA catura maMtrIonI sAthe ja te viSenIja masalata calAvato hato. eka vakhate rAjA pitAnA dhIra nAmanA mukhya maMtrIne bolAvI te viSe nirNaya karavA beTho. teNe nizcaya karyo, ke have putrI saMbaMdhI nityanI citAmAMthI mAre mukta thavuM. game te uttama prakArano nirNaya karI, AtmAne upAdhi mukta kare. mane khAtrI che ke, dhIra maMtrI ghaNo buddhimAna che, tethI tenI salAha mane zAMtikAraka thaI paDaze. AvuM ciMtavI zrItilake dhIra maMtrIne belAvIne kahyuM, maMtrIzvara ! tame mArA para paranA maMtrIkuLanA mukhya purUSa che, mArA rAjyanI dhurAne vahana karavAmAM pUrNa sahAyabhUta che, tamArA buddhibaLanA prabhAvathI ja mAruM rAjya nItivAkya kahevAya che. pitAnI prazaMsAnAM AvAM vacana sAMbhaLI dhIra maMtrI be -rAje ! e sarva apanI kRpAnuM ja phaLa che. ApanA vaMzanA mULa purUSoe amArA kuLanI paraMparAthI kadara jANI che. svAmImAM. kRtajJatA hoya, te sevakanuM buddhibaLa, vA tanubaLa jaNAI Ave che. Apa kRtajJa, ane nItimAna che, tethI ame sArI prazaMsAne pAtra thayA chIe. kahe zI AjJA che ? zrItilaka be -triva ! rAjakumArI tilakamaMjarI vilAhane yogya thaI che, tenAmAM vidyA, kaLA, ane sadguNo uttama rIte prApta thayelAM che, tenAmAM cAturyane evo uttama guNa che, ke je koIja rAjakanyA dhAraNa karatI haze. e rAjakumArIne megya e kaI rAjakumAra jovAmAM Avato nathI. bhAratavarSamAM aneka kSatriya vIre haze, paNa teonI zodha karavAmAM ke uttama sAdhana jovAmAM AvatuM nathI. AthI mArA hRdayamAM satata ciMtArUpa For Personal & Private Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ tilakama jarI. 76 mahA vALA prajvalita rahyA kare che. humAM krIDA karatI. te rAjakumArIne nei mane vizeSa ciMtA utpanna thai che. mArI ciMtArUpa mahA jvALAne zAMta karavA mATe tamArI salAharUpa sudhAnuM siMcana meLavavA Aje tamane kheAlAvyA che, have zA upAya karavA ? te hRdayamAM vicArI mane jaNAvaze. zrI tilaka rAjAnA A dhIra maMtrI ghaNe vicakSaNu hatA. rAjakIya kAryamAM tenuM cAturyaM vakhaNAtu hatuM. jyAre jyAre rAjA gu McavaNamAM paDatA, tyAre dhIra matrI tene ciMtAmukta karatA hatA, tenAmAM rAjabhakti ramI rahI hatI, svAmI ane sevakanA dharma te yathArtha natA hatA, nItinA gahana viSayamAM tenI vidvatA vizeSa dekhAtI hatI, te sAthe tenuM hRdaya dayAthI ardra hatuM, du:khIne sahAya karavAnA tenA muLa svabhAva hatA, paropakAra karavAmAM te prIti darzAvato hate. AvA AvA uttama guNAne laI dhIra maMtrI tilakapuranI prajAnA pratipAtra banyuM hateA. rAjA ane prajAnI prItinuM te kendra sthAna thaI paDayA hatA. dhIra ma`trI vicAra karI khestheA-mahArAjA ! bhArata varSamAM aneka rAjakumArI vidrAna guNI ane kalAna haze, paNa te sarvanI zodha pratyeka sthAne ApaNAthI thai zakaze nahi, tethI rAjakumArI tilakamAMjarIno svayaMvara karo. svayaMvaramAM Apane yogya lAge tevu eka paNa karI, je paNunI parIkSAmAM rAjakumAranI uttama kaLA ane guNa jaNAi Ave. dhIra ma MtrInAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjA zrItilaka khuzI thayA, ane A uttama salAhune mATe maMtrIzvarane ghaNI sAbAzI ApI. kSaNa vAra pachI tilakapuranA mahArAjAnA hRdayamAM evA vicAra 2purI Avyo ke, kSatrIona! guNanI parIkSA lakSyavedhamAM thAya che. yuddha kaLAnA pUrNa abhyAsI ane buddhinA ati cAturyathI alaMkRta evA kSatriyakumAra lakSyavedha karI zake che. lakSyavedhamAM uttamamAM uttama rAdhAvedha kahevAya che, tethI svayaMvaramAM rAdhAvedhanuM paNa rAkhavuM, ke jethI kSAtra tejathI virAjita evA uttama rAjakumAranI zeSa te prasaMge sahelAithI thai zakaze. rAnta zrI tilake A vicAra dhIra matrIne jaNAvyeA. dhIra maMtrIe tene harSathI anumodana ApyuM. chevaTe te nizcaya karI, visarjita thayA. rAjakumArI tilakama jarIe dAsI dvArA potAnA svayaMCvaranA zubha samAcAra sAM laLyA, eTale te vizeSa AnaMda pAmI. e mugdhA chatAM prADha vicAra karanArI hatI, potAnA pitAe jo ke A asAdhya mahA paNa kareluM hatuM, paNa tilakama jarI tene pasa Mda karatI hatI. teNInA mugdha hRdayamAM evA vicAra AvatA ke, sarva vanitAonI unnati patigRhamAM che, temAM rAja kanyAnuM sAbhAgya sarve gusapanna evA zuddha kSatriya vIrapati uparaja prakAzita thAya che, kSatriya kanyAe bhaviSyamAM vIra mAtA thavAnI che, te kSatriya vIrAnuM vIryadhAraka samartha kSetra che, kSetranI mahattAnA AdhAra vIrya upara che, prabaLa vIryane prabhAva uttama kSetramAMthI vizeSa dIpI nIkaLe che. pitAe je svayaMvaranA vicAra kathA te ThIka karyuM. tethI kAi uttama rAjakumAranI zodha thaI zakaze, ane rAja saauMsAra gRddhane For Personal & Private Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. Anada maMdira. uttama namune mane prApta thaze. AvA maneAratha karatI tilakama jarI manamAM ati AnaMda jAmatI hatI. rAjA zrI tilake svayaMvaranA samAraMbha karavA mAMDayA bhAratavarSanA rAjakumArane AmaMtraNa karavA dAne taiyAra karavA mAMDayA. ma`DapanI manehara racanA karavAne uttama kArIgarone kAme lagADayA. tilakapuranI aMdaranI ane bAheranI bhUmi upara uttama utArA racavA mAMDayA. rAja mahelane zrRMgArava.ne aneka jAtanI taiyArIo thavA mAMDI. maMtrIone judA judA kArya upara nimI dIdhA. rAdhAvedhanA sthAnamAM tene jANanArA catura purUSone rokavAmAM AvyA. tilakapuranI prajA umaMgathI potapotAnA sthAnane suzeAbhita karavA prayatna karavA lAgI - tilakapuranI rAjakumArI tilakamAMjarIne svayaMvara thavAneA che. ' evI vAta sarva dezamAM prasAra pAmI. Ger zasthaLInA rAjamArgamAM leAkeAnI bhIDa hatI, vAjiMtreAnA nAda thatA hatA, rAjyanI aneka sAmagrI sAthe meTI svArI nIkaLI hatI. avAnA hepAravathI bhUtaLamAM pratini paDatA hatA. bALathI te vRddha sudhInA lekA te jevA TALAbhaMdha AvatA hatA, jaya, vijaya, aparAjita ane jaya'ta e cAre kumAre| e svArInA nAmaka hatA. lalATamAM tilaka magaLa karI, zubha murto temaNe prayANu karyuM hatuM. A svArI lakSmIdatta zeThanA mahelanI pAse AvI. zrIdrakumAra potAnA pitAnI sAthe te jovAne gAkha upara AbyA, tenA manamAM aneka vicAra thavA lAgyA. A rAjakumAronI svArI zA mATe caDI haze ? ema jANa vAnuM tene dAtuka thayuM. svArI te mArge thaI AgaLa prasAra thai gai. zrIcaMdranA hRdayamAM kaiAtuka vadhavA mAMDayuM. ' ,, prakaraNa 25 mu. svayaMvaranI taiyArI. lakSmIdatta zeTha ane zrIcadrakumAra te viSe vicAra karatA hatA, tyAM gurudra AvyA. potAnA mitrane navIna samAyAra ApavAnA umAMgamAM te vegathI cAlatA hatA. zudrane joi zrIcaMdrakumAra khuzI thayA. tenA mukha uparathI tene dekhAyuM ke, te potAnu kAtuka zAMta karI zakaze. lakSmIdatta zeTha paNa te jANavA iMtejAra thai rahyA hatA. guNacaMdra smita hAsya karatA khAye-- mitra ! eka navA khabara lAvyA chuM, je jANIne tamane dhaNA AnaMda thaze. zrIcaMdra khelyeA--sakhA ! tArI AkRti uparathIja meM jANyuM hatuM. satvara kahe, te zA khabara che ? guNa, kahyuM, priya bhAi ! ahIMthI dakSiNu dizA tarao For Personal & Private Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ? svayaMvaranI taiyArI. tilapura nAme nagara che, te nagarane rAjA zrItilaka nAme che, tene tilakamaMjarI nAme eka kanyA che, e bhAgyavatI rAjakumArI atyAre bhAratavarSanI strIonA saMdaryane namUna che. tilakamaMjarInAM rU5 tathA mune egya e pati meLavavA tenA pitA zItalaka eka svayaMvara kare che, temAM rAdhAvedhanuM paNa rAkhavAmAM AvyuM che. AjathI sArame divase e svayaMvaranuM muhurta che. te rAjAne AmaMtraNathI pratApasiMhanA cAre kumAra ane tyAM jAya che. tenI suMdara svArI tame hamaNAM ja joI haze. rAjA pratApasiMhanA manamAM zaMkA che ke, A rAjakumAra rAdhAvedha karI zakaze nahIM. thoDA divasamAM teo lajajA gumAvI pAchA Avaze. guNanA parIkSaka mahArAjA potAnA putrane mokalavA hRdayamAM khuzI na hatA, paNa kumAroe javAne Agraha batAvyuM, eTale teo zAMta thaI besI rahyA. sarva kumAromAM jayakumAranA manamAM vizeSa garva che. rAdhAvedha karavAmAM te pitAne savathI cAlAka mAne che, ane pote "sarva kaLAomAM nipuNa che " evuM abhimAna dharAve che. - paMDitamAnI purUSo potAnA mithyA ahaMkAramAM taNAI jAya che, teo potAnI ahaMvRttimAM tadda aMdha thaI jAya che, ahaMkArarUpa giri upara caDelA purUSo potAnI daSTi e giri tarapha ja rAkhe che, ane chevaTe te uparathI savara pAchA paDe che. ahaMkArarUpa aMdhakAramAM bhramaNa karanArA teo kSaNe kSaNe khalanA pAme che, te chatAM teo pote TaTAra che, ema mAnI khevanAne bIlakula gaNatA nathI. ajJatAne teo sunnatA mAne che, mUDhatAne teo amUDhatA gaNe che, mUrkhatAne teo vidvatA mAne che, avicArIpaNAne suvicArIpaNuM mAne che, dhRSTatA upara uttamatA juve che, nirakSaratA ane sAkSaratAno taphAvata joI zakatA nathI, ane apavitratAmAM teo pavitratAnI buddhi dhAraNa kare che-ahaMkArI5NunuM kaTu phaLa aneka vAra cAkhyA chatAM teo durAgrahane choDatA nathI. mitravatuM ! jayakumAra paNa teja pramANe rAdhAvedha karavAnuM abhimAna dharAve che. rAjA pratApasiMha hRdayamAM jANe che ke, kumAronuM A sAhasa che. rAdhAvedhanI kaLA jANunAra koI viralA nara che, tethI teo udAsI bhAve rahyA che. guNacaMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI lakSmIdA zeTha zrIcaMdra pratye bolyA- vatsa ! rAdhAvedhanI kaLA jovA jevI che. je eka vAra tArA je catura purUSa tene jue che, te kaLAne jJAtA thaI jAya. mArI icchA ema thAya che ke, je tArI marajI hoya te, tuM paNa tyAM jAya ane rAdhAvedhanI uttama kaLA najare joI Ava. e nagara ahIMthI eMzI jana dUra che, tyAM javAmAM agAuthI taiyAra thavuM joIze. pitAnAM AvAM vacana sAMbhaLI zrI caMdrane utsAha Avyo, ane tyAM javAnI ukaThA utpanna thaI, paNa teNe manamAM zamAvI dIdhI. bIjA koInI AgaLa jaNAvI nahi. aneka rAjakumAro tyAM javAne taiyAra thaI cAlyA. bhArata varSanA bhUmipatiomAM A vArtAnI ja carcA thavA mAMDI. A camatkArI prasaMga jovAne aneka kaLAvaMta purU, kavio ane vidvAno javA lAgyA. tilakapuramAM lokonI medinI moTI saMkhyAmAM kArANI. sarva dezanI vividha bhAgA, vividha vera ane vividha rItivALA purU For Personal & Private Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 AnaMda maMdira ' SothI tilakapuranI bhUmi jANe bhAratavarSanuM saMgraha sthAna hoya, tema dekhAvA lAgI. A sarva vAto zrI caMdrane jANavAmAM AvatAM tene vizeSa ukaThA utpanna thaI. eka vakhate zrIcaMdra guNacaMdrane pUchyuM, mitra ! have tilakapuramAM kyAre javuM ? svayaMvaranA muddhartana divasa najIka Avato jAya che. ApaNe barAbara samaya upara tyAM pahoMcavuM joIe. rAdhAvedhanI kaLA jevAnI mane ghaNI hoMza che. guNacaMdra belyo mitra ! ciMtA karo nahi. ApaNI pAse tyAM javAnuM sAdhana sarvottama che. ApaNe suvega ratha eka divase tyAM pahoMcI zakaze. e zI janane mahA mArga suga rathathI kAMIpaNa asAdhya nathI. suvega ApaNu e asAdhya kAryane sahelAIthI sAdhI zakaze. mahAvega ane vAyuvega arbanI gati pavanathI paNa adhika che. zrIca ke pharIthI guNacaMdrane pUchyuM, mitra ! tamAruM kahevuM yathArya che, paNa mane eka zaMkA rahe che. tilakapurano mArga ApaNe jANatA nathI, to tenuM zuM thaze ? guNacaMdra gajenAthI bolyo, mitraratna ! e ciMtA karazo nahi. tilakapurane mArga Aje ajJAta raheze nahi. ti maMjarInA sauMdarya bhAratavarSanA rAjasamAjane AkaLI che, e mArga upara zreNIbaMdha gamanAgamana thatuM haze. kadi ApaNe TUMkI mudatamAM javAnA chIe, eTale te mArgano pravAha tuTayo hoya, te paNa ApaNane kAMI paNa harakata Avaze nahi. ApaNo dhanaMjya sArathi sarva dezanA mArganA jJAtA haze; dareka mArganuM jJAna sArathine hevuM joIe. dhana jaya sattama sArathi che, bhAra ratavarSamAM prakhyAta nagara, gAma ane araNya e uttama jJAtA haze, to te paNa zaMkA rAkhazo nahi. A pramANe mIcaMdra ane guNacaMdra vArtA karatA hatA, tyAM lakSmIdA zeTha ema. pitAne baMne mitroe mAna ApyuM cheTha belyA, vasa thI caMdra ! ke tilakapura jevA che. yAra thatA nathI? have mAtra eka ja divasa bAkI che. te divasa thaI gayA, te paNa kema taiyArI karatA nathI ? vatsa ! A avasara cukavA jevuM nathI. rAdhAvedhanI kaLA tArA jevA catura purUne ja darzanIya che. tane e kaLA darzAvavAnI mane paNa utkaMThA che. pUrvanA rAjAomAM rAdhAvedhanuM cAturya savottama gaNAya che dhanudhAmAM darzAvela lakSyavedhanI kaLAnA cAturyanI parIkSA rAdhAvedha che. kSatriya kumAranuM addabhUta baLa, zakti ane zastra astranuM cAturva rAdhAvedhamAM caritArtha che. putra ! jaina mahAvIra punAM carimAM e kaLA vize meM ghaNuM sAMbhaLeluM che, temaja te kaLAne pratyakSa jonArAonA mukhethI meM tenuM yathAsthita varNana davata jANeluM che. vasa! tuM satvara taiyAra tha; je javAnI IcchA hoya te, vi. laMba ka ga nathI; A avasara punaH maLa durlabha che. pitAnAM vacana sAMbhaLI zrIyaMdrane vizeSa utsAha thayo, teNe teja rAtre javAno nizcaya karyo. saMdhyAkALe suvega rathane taiyAra karavA dhanaMjayane AjJA ApI, baMne mitra taiyAra thaI sajaja thayA sAyaMkALa pachI suvega rathamAM besI teo kuzasthaLInI bAhara nIkaLyA. lakSmIdatta zeDa zivAya bIjuM koI A vAta jANatuM nahatuM. catura dhanaMjaye savega yane vegathI datigamAM haMkA. tilakapurane mArga tenA jaNavAmAM hato. suvega ratha, parvata, vana, sa For Personal & Private Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAdhAvedha. 83 revara, nagara ane aneka nadIne ullaMdhana karatA vegathI cAlyeA. prAtaHkALe pUrva dizAmAM suryanI jema tilakapuranA najikanA pradezamAM suvega rathane udaya thayeA. aneka rAjakumAranI chAvaNIthI, uttama rAjavaMzIonA utArAthI ane vividha dezanA lekAnA samUhathI suzebhita evuM tilakapura zrIcaMdranI dRSTie paDayuM. tilakapuranI zobhA zleSTha, zrIca ke guNacakrane kahyuM, mitra ! puNya cage icchita sthAnamAM AvI paheAMcyA chIe. jo, A tilakapura }vuM rAtre che ? A mahA nagara atyAre bhAratavarSanuM rAjanagara maLyuM che. zudre paNa tene anumedana ApyuM. pachI baMne mitra eka judA sthAnamAM suaga rathane sArathi sahita rAkhI prataHkALanI ninya Avazyaka kriyA karI svayaMvara maDapa taraph gayA. prakaraNa 26 mudra rAdhAvedha, A je tilakapuramAM svayaMvaranA samAraMbho divasa hatA, vividha dezanA rAjakumArA uttama zrRMgAravALA veSa dhAraNa karI, maMDapamAM AvatA hatA, lekAnA samUhane eka tara karavAne rAjapurUSAne mahA prayatna karavA paDatA te, gADI, gheADAnI dhamAla cAlatI hatI, vAtrAnA zabdathI nameAmaDaLa gAjI rahyuM hatuM, tilakapuranI pratyeka zerIe zaNagAravAmAM AvI hatI, nagaranA pratiti purUSo rAdhavedha jovAne svaya Mvara maMDapamAM zreNIbadha AvatA hatAM. A vakhate zrIyadrakumAra potAnA mitra gucadrane lai svayaMvara maDapamAM Avye. zrIdrakumAra kAMi rAjakumAra na hatA, te viSNuka kumAra hatA. tene mApanI aMdara rAja kumAranI ekamAM sthAna maLe tema nahatuM, tethI te potAnA mitranI sAthe jyAM prekSaka TekAnI eTaka hatI, tyAM beTho. te rAjakumAra na chatAM rAjakumAranA jevA tejasvI hatA. tenA tejanA prabhAvathI maMDapanA rakSakA vicAramAM paDayA hatA. zrIyadrane jotAMja teenA manamAM rAjakumAranIza kA thaI hatI, paNa jyAre zrIcake judI sAmAnya beThaka lIdhI, eTale tene 'e rAjakumAra nathI, ema nizcaya thayA. zrIcaMdrakumAra svayaMvara maDa panI racanA jevAne aMdara pharavA lAgyA. rAjAonI beThaka mATe suMdara mAMcaDA gADhavavAmAM AvyA hatA. mAMcaDAnI aMdara makhamalanI senerI gAdI pAtharelI hatI. maMDapanA staMbha upara uttama kArIgarI karavAmAM AvI hatI. pratyeka staMbhamAM rAjAonAM pratiSi ma paDavAthI adabhuta dekhAva thai rahyA hatA. maMDapanI upara suvarNa ane ratnajaDIta teraNA bAMdhelAM hatAM, tenI khAhera suMdara dhvajAonI zreNIo apUrva zAbhA darzAvatI hatI, sonerI paDadAo ane vicitra jAtanAM citrAnI lakSmI apUrva hatI. A dekhAva jotA jete zrIcaMdra rAdhAvedhanA sthAna AgaLa AvyA. 3 For Personal & Private Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. rAdhAvedhanuM sthAna svayaMvara maMDapanI eka bAju rAkhavAmAM AvyuM hatuM. eka majamuta ane uMcA staMbha rUpavAmAM AvyA hatA, tenI upara avaLAM ane savaLAM ADa cakra pUratAM hatAM, tenI madhye rAdhA nAmanI eka pUratI putaLI hatI, te ta Mbha nIce telanA kuMDa hateA, temAM e pUratAM cakranI sAthe rAdhAnuM pratibiMba paraMtuM hatuM. nIce dRSTi rAkhI pratibiMbane jo, upara pharatI evI rAdhAnI vama dRSTine je purUSa bANuthI vadhe, teNe rAdhAvedha karyo kahevAya. AvI rIte rAdhAvedha karanAra bhAgyavAna purUSane rAjakanyA prApta thAya.--A rAdhAvedhanI racanA joi, zrIdrakumAra ghaNAja khuzI thayeA. te catura kaLAmAM petAnA agAdha buddhibaLane te purAvavA lAgyo, ane dIrdha vicAra karI, te kArya karavAnI himmata tene prApta thai. 84 rAdhAvedhanI kriyAnuM manana karatA zrIyadra peAtAnA sthAna upara pA AvyA. kSaNavAra pachI vAjiMtrAnA nAda sAthe rAjakumArI tilakamAMjarI suMdara pASa!ka paherI hAthamAM varamALA laI svayaMvara maDapamAM AvI. rAjakanyAnAM sukhAsana AgaLa aneka dAsIe devIonA jevI cAlatI hatI. svayaMvara moMDapa rAjakumArAthI cikAra bharAi rahyA hatA, rAjakanyAnA sauMdaryathI rAjamaDaLa AkarSAI gayuM, AzAnA taraMgamAM sarve rAjakumAre uchaLavA lAgyA. rAjA zrItilaka pote potAnAM khAsa mAsa sAthe tyAM hAjara thaye.. tilakama jarInAM mukhacaMdra upara badhuM rAjacakra cakAraceSTA karavA lAgyuM, te vakhate badhe svayaMvara maMDapa khaLabhaLI cAlye. bANAvalI madana dhanuSya bANa lai sarvanA manArAya para tuTI paDaye . sarvanA hRdayamAM kAmavakArane prAdya pravAha vahevA mAMDayA. kSaNavAra pachI zrI.tilakanI AjJAthI mu Mdra nAmanA eka bhATe ubhA thai jAhera karyuM ke, je kASTha rAjakumAra A rAdhAvedha karaze, tene rAjakumArI tilakagujarI pAtanI varamALA paherAvaze. tenAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjAe! yAnIyA thavA lAgyA. prathama zrISeNu ane TuriSeNu rAjA ubhA thayA. rAdhAvedha karavAne dhRSNeA prayatna karreI, paNa te vyartha thayA. te pachI khInna rAjakumAre ubhA thayA. tilakama jarInA lAbhane mATe sarve ka prayatna karavA lAgyA, paN kAi kRtArtha thayA nahi. kei blerathI bANu nAkhatAM bhUmi upara paDI jatA, te vakhate leAkeA hAsya karatA hatA. kai dhareMdyAnA abhyAsI garvathI UbhA thatA, paNa chevaTe teme vilakhA thai esI jatA hatA. krAInA dhanuSyanI paNa tuTI jatI, eTale teone kanyAne badala hAsyane lAbha thatA hate. kAi uMcA hrAya karI bALu phUMkatA te pAchA nIce paDI jatA, ane sarvanA upadgAsyanuM pAtra thatA. kSaNu vAra pachI kuzasthalInA jaya vigere kumAra bahu parikara thai beThA thayA, prathama jayakumAre garvathI bANanA pravAha karyo. rAdhAvedha karatAM potAnAja 'ga vastrane vedha thai gayA. bIjA jayaMta vigerene prayAsa paNa niSphaLa thayuM. tatkALa temane mada utarI gayeA. vilakSa mukhe tee pAchA potAne Asane beThA, te joi zrIyaMtra ane gup caMdrane hAsya AvyuM. te pachI kAmapALa, vAmAMga, ane zubhamAMga rAkhtae ubhA thayA. teo kSatrimAM dhanvI gaNAtA hatA. kSaNu vAra pachI temane pazu nisteja thai e. For Personal & Private Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAdhAvedha, sI javuM paDayuM. dhIomAM mukhya evA zrImahala ane varacaMdra rAjA AvyA, teo paNa pAchA kIrti gumAvI amukha karI, Asane beThA. sarva rAjAonI AvI sthiti je naravaramA rAjAne cAnaka caDI. te lakSyavedhamAM nipuNa hatA. teNe ATha cakramAMthI eka cakrane vedha karyo, paNa bANa bhAMgI gayuM, eTale vila thaI gaye. je rAjakumAra DAhyA hatA, teo te ubhA thayA nahIM. bIjAonI dazA joI, pitAnA Asane ja besI rahyA. rAdhAvedhanI kriyA AvI asAdhya joI rAjA zrItilaka, tilamaMjarI ane temane parivAra ciMtAtura thaI gayo. catura buddhivALA maMtrIo vicAramAM paDayA. rAjA zrItilake dhIra maMtrInA sAmuM joI ni:zvAsa nAMkhyo. sarva rAjasamAja stabdha thaI gayA. vAjInA nAda baMdha thaI gayA. " have zuM karavuM ? rAjakumArI tilakamaMjarI svayaMvaramAMthI pAchI Avaze, ane sarva rAjAo muMge meDhe potapotAnA sthAna pratye cAlyA jaze, e kevo julama ? kaI vAra bhArata varSa upara A banAva banyuM nathI. ghaNI vAra rAdhAvedha jevA kaThIna paNa karavAmAM AvyAM che, paNa te kSatriya kumArae kRtArtha karyo che. kaI paNa rAjakumArI svayaMvaramAM kumArikA rahI nathI." A pramANe zrItilakanA sAmaMta ane meM trIe vicAra karatA hatA, tevAmAM mukuMda bhATa pAcho ubho thai nIce pramANe be kSatriyavaMzI rAjakumAro ! je koI dhavI hoya, athavA jenAmAM kharekharUM kSAtra teja ke kSAtravIrya heya, te A vakhate daza. zuM bhAratamAMthI kSAtra teja cAlyuM gayuM ! zuM koI kSatriya vIra rahyA nathI ? bhArata bhumI zuM ni thaI ? zuM Ahata dharmanuM upAdaka vIrya naSTa thayuM ? bharatacakrI ane bAhubalinA vaMzajo zuM rahyA nathI ? A che julama ? ke paNa kSatriya vIra rAdhAvedha karavAne yogya rahyA nathI ? e apakIrti rAjavaM. ne kala kita kare che. amArA rAjA zrItilakanuM A mahA paNa pUrNa karavAne je koi kSatriya vIra taiyAra hoya, tene rAjakanyA varamALA Aropaze. kadi koI mahArAjyane svA. mI na hoya, ane sAmAnya kSatriya heya, te paNa jo A mahAna kAma bajAze, to te tilakamaMjarIne svAmI thaze. " te bhATanAM vacana sAMbhaLI guNacaMdra zrIcaMdrane kahyuM, mitra ! have barAbara samaya Avyo che, tame lakSyavedhamAM nipuNa che, A avasara cukaze nahIM. ema kahIne te nIcenI eka bhAInI gAthA che. avasara laIne cukI, te zi nipuNatA tAsa; je avasara bhUle nahIM, tenA kAti vilAsa. " svAmi kumAra ! uparanI gAthAne marma tame samajayA haze. dhanurvivAnI kaLA pragaTa karavAne A avasara che; tamAruM cAturya A bhArata varSanA rAja samAjane batAvo. guNadhara gurUnI zikSaNa kIrtine prakAza pADI, sarvane cakti karI che. rAjA pratApasiMhanI sI tenI prajArUpe pragaTa kara, jayakumAra vageree jhAMkhI karelI pratApanI sAkI For Personal & Private Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, tane pAchI sateja kare. lakSmIdatta zeThanI yaza samRddhimAM vadhAro kare, ane tamArA aMtaHpuramAM eka rAja kanyAnuM sthApana karo. AvI rIte guNacaMdranA AgrahathI, ane tenI prabaLa preraNAthI zrI caMdrakumAra pitAnA sAmAnya AsanamAMthI beThe thaI rAdhAvedhanA sthAna pAse Avyo. sarva samAja tenI sAme joI rahyA. rAjA zrItilaka ane tilakamajarInA hRdayamAM pAchI AzArUpa latA punaH sajIvana thaI, zrIcaMdranI manohara mUrti, ane tenuM anupama sauMdarya joI, tilakamaMjarI moha pAmI gaI. teNIe ciMtavyuM ke, A ma. nehara kumAra pitAzrInA kaThina paNane pUrNa karaje, tenA puNyanI prabaLa latA tene anuLa thajo, ane zAsana devI tathA gotra devI mArA manorathane saphaLa karaje. tilakamajarI Ama ciMtavatI hatI, tyAM zrI caMdrakumAra rAdhAvedhanA sthAna AgaLa AvI uche rahyA. prekSakonI sahastra draSTie ekI sAthe tenI upara paDI. " A kumAra zuM parAkrama karaze ? " te kautukathI sarve jevA lAgyA. zrIMcake prathama ISTanuM smaraNa karI, potAnA vighA gurune namana karI, dhanuSa bANa taiyAra karyA. samudranI jema teNe dhanuSyane TaMkArava kavo, jenA pratidhvanithI svayaMvara maMDapa gAjI uThayo. catura zrIca ke adraSTi karI taMbha upara aSTa cakramAM pharatI rAdhAnA vAma cakSune tIra mArI vIMdhI nAMkhI. rAdhAvedha thatAMja sarva jana samAje jaya nAda karyo, te sAthe vAjitrone mahA dhvani karavAmAM Avyo. rAjakumArI tilakama jarInuM hadaya hathiI praylata thaI gayuM. rAjA zrItilaka, tene sarva parivAra AnaMda sAgaramAM uchaLavA lAgyo. " A kena kumAra che ? " tenAM bhAgya, rUpa, baLa, vidyA, ane dhanvIpaNAne dhanya che, ema rAjAo paraspara hatA, tene jovA uThayA. rajakumArI tilakamaMjarI hAthamAM varamALa laI, sukhAsana uparathI utarI tenI pAse AvavA taiyAra thaI. lokonI bhIDa rAdhAvedhane 2thAna AgaLa thaI paDI. te vakhate zrIcaMdra - kumAra potAnA mitra guNacaMdrane laI lokonA saMmarda mAM vacce paDI gupta rIte AgaLa nI kaLI gayo, ane jyAM pavanavegI suvega ratha rAkhyo hato, tyAM AvI satvara te taiyAra karAvI, tilakapuramAMthI cAlyo gaye. savega rathane ugra sAdhanathI te ghaNe dUra nIkaLI gayo. For Personal & Private Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdrane dhanyavAda. 87 prakaraNa 27 muM. zrIcaMdrane dhanyavAda.. is che taDakAne lakSmIdA zeTha nitya kriyA karI beThA hatA, tenA manamAM putra zrIcaMdra kumAranA ja vicAra AvatA hatA. " putra zrI caMdranuM zuM thayuM 3 9 F haze ? tenA prayANa vakhate svayaMvaranA mRrtane eka ja divasa avazeSa , je mAna che hato, te barAbara yogya samaye pahoMcyo te haze, rAdhAvedhanI uttama kaLA tenA jovAmAM te AvI haze, koI aMtarAya to nahi thayela hoya ? athavA puNyavaMta prANIno sarvatra vijaya thAya che. tenAM vAMchita kArya siddha thayA vinA rahetAM nathI. zrIcaM. kanuM puNyabaLa asAdhAraNa che, tenA dhArmika hadayanA vicAro nirvine saphaLa ja thAya che." A pramANe zeTha lakSmadAnuM hadaya ciMtA ane AnaMdanI vacce AMdolana thatuM hatuM, tyAM zrI caMdrakumArane gRhadvAramAM Avato joyo. kIcaDanAM darzanathI samudranI jema zeThanuM hRdaya ullAsa pAmI gayuM. harSanA AvezathI beThA , ane putrane bheTavA sAmA AvyA. zrI caMdra pitAnA caraNamAM namI paDyo. putrane beThe karI, pitAe AliMgana ApyuM, vinayathI praNAma karatA evA guNacaMdrane paNa zeThe abhinaMdana ApyuM. pitAe putrane samukha besAryA, ane rAdhAvedhane sarva vRttAMta kahevAne ketukathI jaNavyuM. A vakhate zrIcaMdranI mAtA lakamavatI paNa gharamAMthI AvI, putrane kuzaLatA pachI dukhaDAM lIdhAM. ma tA paNa hAni vadane te vRttAMta sAMbhaLavAne AgaLa beThI. mAtA pitAnI AvI ugra 9 ka joI thI vicAramAM paDayo. pote karela rAdhAvedhanuM mahAna kArya vastune varNana karavuM, tame yogya lAgyuM nahIM. teNe guNacaMdranI sAme draSTi karI. unama puruSo kadi paNa Atma prazaMsA karatA nathI. AtmazlAghA karavI, e mahAna avinaya che, pitAne mukhe pitAnI prazaMsA karavI, e vyavahAra tathA dharma nItithI virUddha che, bIjAnA guNa paramANu jevAM hoya, tene prazaMsAthI parvata samAna karanArA je sajajana purUSa che, teo pitAnAmAM guNa draSTie jotA nathI. jema ramaNiya evA mahelamAM AvelI pipalIkA ( kIDI ) chidraja juve che, tema AtmazlAghI purUSa bIjAmAM deja juve che, ane pitAnAmAM guNa juve che. AtmazlAghA karavAthI ahaMkAra utpanna thAya che, ane ahaMkAra aneka kukarmane baMdhAve che. mArA jevo koI udAra, dharmiSTa, ane pavitra purUSa nathI, meM aneka prANIonA upakAra karelA che, mArI AgaLa karyo purUSa TakI zake tema che ?" A pramANe AtmazlAghAnAM vacano tenA vaktAne kevI lajajA Ape che ? AthI zrIcaMdra pite karelA rAdhAvedhanI vArtA kahI zakyo nahIM. sajajana ziro. maLI chIcaMka AbhalAdhA thavAno bhaya lAge, tethI teNe potAnA mitra guNacaMdranI For Personal & Private Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. sAmuM joyuM. para hRdaya jANanAra guNa lakSmIdA zeThane kahyuM, zeThajI ! tamArA putra zrIcaMdra bhArata varSanA rAja maMDaLanI samIpa rAdhAvedha karyo che. prathama aneka dhavI ane baLavAna rAjAo te mahAna kArya karavA uThayA hatA, paNa kaI kSatriya putrathI e kArya thaI zakyuM nahIM. zrI tilaka rAjA ciMtAmAM paDI gayo, svayaMvaranI racanA thI thavAno samaya Avyo, te vakhate mArA AgrahathI bANAvalI zrI de sarvanI samakSa e savaMtama kaLA darzAvI hatI. sarva jana samAje uMcA avanathI jyanAda ka, vAjitronA zabdathI gagana maMDaLa gAjI uThayuM, A sAMbhaLatAM ja lakSmIdA zeThane ati AnaMda thaI ane punaH naharSanA AvezathI beThA thaI lakSmIda putrane AliMgana ApyuM, ane premAzrI dhArathI tenA mastakane ArTa karI dIdhuM. lakSmIvatIne paga te sAMbhaLI aMta AnaMda . guNacaMdra prayANathI mAMDIne rAdhAvedha sudhI badhe vRttAMta saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI zrIcadranAM mAtApitA sAnaMdAzcarya thaI gayAM. lakSmIdA zeThe guNacaMdrane puchayuM, rAdhAvedha karI prApta thaelI te rAjakanyA kayAM che ? guga ke dra be, zeThajI ! tamArI AjJA vinA rAjaputrInuM pANigrahaNa karavuM, te zrIcaMdrane e ya lAgyuM nahIM, rAdhAvedha karI tatkALa gupta rIte ame ahIM nAzI AvyA chIe. tilapuramAM pachavADe zuM thayuM haze ? te jJAnI jANe. zrIcaMdrasumAra pitAne AjJAMkita putra che, evuM jANI lakSmIdA zeThane vizeSa AnaMda thaze. teNe ciMtavyuM ke, pitAnI AjJAmAM rahevuM, ane pitAnI sevA karavI, e putrane pavitra dharma che, e dharmane yathArtha rIte jANanArA zrIcaMdranA jevA theDA putro haze. tilakamaMjarI jevI suMdara rAjakanyA prApta thayA chatAM jeNe pitAnI AjJA vinA tene aMgIkAra karI nahIM, e kevI AjJAMkitatA ? zrIcadra kharekhara putra dharmane namuno che. putrae pitAnI AgaLa kema vartavuM joIe ? pitR bhakti kevI rIte karavI joIe ? ane putranI putratA zemAM rahelI che ? e saghaLuM jANanAra zrIcaMdra ekaja putra che. pitAnAM vacanane anusarI vartanArA putra suputra che, teo kharekharA pitRbhakta che, kada pitA ad, mUDha, krodhI, karI ane durAcArI heya, tathApi tevA pitA tarapha pUjya buddhi rAkhavI, e putra dharma che. putra mAvajIvita pitAnA utpAdaka ane piSaka pitAne AbhArI che. unnatimAM AvavAnAM sAdhane putrane pitAthIja saMpAdana thAya che. bAlyavayamAMthI vidyA kaLA ane gRhadharmanuM uttama zikSaNa saMpAdana karavAmAM putranepitAnIja sahAya maLe che, samuNI ane pita dharmane jANanArA pitAo je sahAya putrane ApI zake che, te amUlya che, te sahAyane laI putra bhaviSyamAM potAnI sarva prakAranI sukha sAmagrI saMpAdana karI zake che. e arasAmAM jayakumAra vigere pratApasiMhanA kumAre tilakapurathI kuzasthalImAM AvyA hatA. zrI caMdrakumAre karelA rAdhAvedhathI temanA hRdayamAM utpanna thaI hatI. I. ne lai teoe nizcaya karyo hato ke, je tilakamaMjarI kuzasthalImAM Ave, te A paNe te rAjyakanyAne tAbe karavI. zrI caMdrakumAra ApaNe prajA che. ApaNuM sevakane paNa sevaka che. vaNika jAtine ghera rAjakumArI kema zobhe ? A kuvicAra karI, teo kuzasthalImAM AvyA hatA. zrIcaMdrakumAre karela rAdhAvedhane sarva vRttAMta temaNe pratApasiMhane ja. NAvyuM. te saMbhaLI rAjA cittamAM camakAra pAmI che. nirmaLa hadayanA pratApe harSa pAmI For Personal & Private Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcaMdrane dhanyavAda. 89 "" kahyuM, zrIcadrakumArane zAbAzI dhaTe che, tenA rUpa, kAMti, vidyA ane kaLA guNu kRtArtha che, tenA vitane dhanya che. hajAro rAjakumAromAM teNe potAnI dhanvI kaLA darzAvI ApI che. bhAratanA kSatriya vIrAne potAnA prabhAvika tejathI jhAMkhA pADayA che. zrIcaMdranAM mAtA pitAne paNa dhanyavAda dhare che. pratApe ema tenI ghaNI prazaMsA karI, pachI maMtrIne kahyuM, maMtrI ! zrIyadre A camatkArI kArya karI, ApaNA yAne vadhAo che. jema jayakumAra vigere mArA putrA che, tema huM zrIcaMdrakumArane gaNuM chuM. A mahat kArya karI, pratApI zrIcaMdre mArI kArttine digaMtamAM phelAvI che. leAkA kahetA haze ke, kuzasthalInA rAjA pratApasiMhanI prajA ane dhanurvidyAmAM nipuNa evA zrIdrakumAre tikSakapuramAM rAdhAvedha karyo che. " A pramANe tenA nAmanI sAthe mArA nAmanuM yazogAna jagatamAM thatuM haze. e prabhAvI vaNika kumAre mArI nAmanA vadhArI che. matrIzvara ! mane AzcarSa thAya che ke, e zrIcadrakumAra A kaLA kayAMthI zIkhyA haze ? ladhu chatAM ala jevAM parAkrama gAnArA te kevI rIte thayA ? tenAmAM viveka, nIti, gAMbhIrya, dhairya ane zamatA e guru mAMthI AvyA ? te kASTha daivika ane camatkArI prabhAvavALA che. maMtrI khalyeA--mahArAja ! Apa kaheA che, te badhuM AzcaryakArI che, paNa mane te eka khIjuM AzcayaeN thayu che. e parAkramI zrIcaMdrakumArane huM humezAM ahIMja jouM chuM. te tilakapuramAM yAre gayA haze ? ane rAdhAvedha karI pALe kyAre AvyA haze ? e kAMI samaja paDatI nathI. ahIMthI eMzI yeAjana dura rahelA tilakapuramAM zrIca MdranuM javuM, ane tyAMthI pAchuM AvavuM e akasmAt prema bane ? rAjedra ! A vAtamAM mane dhaNu Mja Azcarya thAya che. mArA baMne putra zudra tenA mitra che, te haMmezAM tenI sAthe jAya che, ane Ave che, tethI hu sArI rIte jANu' chuM ke, A vAtamAM kAMIka camatkAra che. maMtrInAM vacana sAMbhaLI rAnta pratApasiMhane vizeSa Azrarya thayuM. tenA hRdayamAM te jANavAnI prabaLa IcchA cakra AvI. tatkALa teNe guNucadra, lakSmIdatta zeTha ane zrIcaMdrane sAthe teDI lAvavA eka dutane AjJA karI. dutanA kahevAthI te sarve rAjA pratApasiMhanI AgaLa AvyA. pratApe dhaNA harSathI zrIcaMdranA satkAra karyo, pote uThIne zrIcadrane bheTI paDayA, ane lakSmIdatta zeTha tathA guNacaMdrane abhinaMdana ApyuM. pratApasiMhe moTI sabhA bharI tenI samakSa ubhA thaIne nIce pramANe bhASaNa karyuM. zeTha lakSmIdatta, gudra, sAmata, tathA mitravarga, ane gRhasthA ! mane kahevAne harSa thAya che ke, mArI prajAmAM agresara gaNAtA ane Arhata dharmanA pUrNa rAgI, zeDha lakSmIdattanA putra zrI kumAre bhArata varSanA bhUmitionI samakSa tilakapuramAM rAdhAvedha karyuM, tene mATe huM tene a Mta:karaNathI dhanyavAda Apu chuM. je kArya kSAtra dharmanA dhuraMdhara evA kSatriya vIrAthI thai zakatu nathI, te kAryaM eka vaNuka putra zrIcadrakumAre kSaNa vAramAM karI batAvI, svayaMvaranA samAjane, ane ApaNu sarvate AzcaryamAM nAMkhI dIdhA che. te dharmavIra, ane kalAvIra kumArane sasrahagaNI sAbAzI ghaTe che. pUrve bhArata bhUmi upara rAdhAvedha karanArA kSatrIoe je kIrtti prApta karI hatI, tevIja kIrtta mArA eka prajAgaNa mAMhelA vIra putra prApta karI che, tethI mane pUrNa sahaSa thAya che, yuddha kaLAmAM nipu 12 For Personal & Private Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Anada maMdira. ane lakSyavedhamAM agraNI evA kSatriyeAja kahevAtA hatA, te kSatriye!ne zrIcaMdrarUpI caMdre A bhArata bhUmimAM tArAnI jema nisteja karI dIdhA che. zrIdrakumAranA A parAkramathI mane paNa sItta prApta karAvanAra, ane vizvamAM vikhyAta karAvanAra e kumAranA hu` upakAra mAnuM chuM. AvI uttama kaLAnuM tenuM cAturyaM joi tenI vidyA ane kaLAnA zikSaka gurUne paNa dhanyavAda dhaTe che. supAtramAM ApelI vidyA ane kaLA kevI khIlI nIkaLe che ! e kahevata zrIcadre siddha karI Apela che. mArA rAjyamAM AvA eka vidvAna ane kaLA kuzaLa purUSa hAvAthI huM mArI kuzasthaLI rAjadhAnIne alaMkRta mAnuM , chevaTe rAdhAvedha karanAra zrIcadrakumArane abhina dana sahita AziSa Apu chuM ke, te sarvadA AvA kIrttivata kArcamAM vijayI thAya, ane lakSmIdatta zeThanI rAjya samAna samRddhine sukha sAthe cirakAra bhAgave. pratApasiMhanA AvA bhASaNathI jayakumAra zivAya sarve zrAtA khuzI thayA, pachI guNacaMdre zrIdrakumAre karelA e mahat kAryanuM rAjA pratApanI AgaLa varNana kahI batAvyuM. rAdhAvedha karanArane rAjakanyA maLavI joe, te zrIcadrakumArane tenA lAbha kema na thayA ? e rAjAnA praznanA guNacandre khula:sA karI batAyeA, je sAMbhaLI pratApasiMhe zrIcaMdranI pitRbhaktinI prazaMsA karI, tema vaLI zrIcadrakumAra AThe paheAramAM tyAM paheAMcyA, ane pAchA teTalAja samayamAM AvI pahoMcyA. e sutrega rathane camatkAra gu. caMdre sarvanI samakSa mahArAjAne jaNAvyA. A prasaMge pratApasi Mhai guNacaMdranI maitrIne paNa dhanyavAda ApyA. tyAra pachI sabhA visarjana karI pratApasi Mhe zrIcaMdrakumArane poSAka ApyA, ane gAjate vAte sarva sAmata tathA maMtrI varga sAthe tene ghera vidAya karyA. A prasage lakSmIdatta zeThanu dhara utsavamaya thai rahyuM hatuM, tenA suzobhita maMdiramAM nRtya, gIta ane saMgIta thavA lAgyAM, nagaranA leAkeA umaMgathI zeThanI AgaLa Anada darzAvavA AvavA lAgyA, putranA vijayathI harSa pAmelA zrAvaka caNI. zeTha lakSmIdatte jinacaityamAM pUjA, AMgI ane snAtra karAvyAM. kuzasthalI nagarInA bALathI te vRddhu sudhI sarvanA manamAM atyaMta harSa thayA hatA. For Personal & Private Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 91 . . . . . = A che ' tilakapuramAM khaLabhaLATa. prakaraNa 28 muM. tilakapuramAM khaLabhaLATa caMdrakumAra rAdhAvedha karI le konA samUhamAMthI guma rIte prasAra thaI cAlyo gayo, te koInA dhyAnamAM rahyuM nahIM. rAjA zrItilaka ane tene parivAra nA AvezamAMja magna thaI rahyA hatA, tilakakumArI pitAne pa vAMchita patinA lAbhanA AnaMdamAM mazagUla hatI. kSaNa vAre rAjA tilake AnA karI ke, e mahAvIra kumArane ahIM lAve, rAjakumArI tilakamaMjarI tenA kaMThamAM varamALA AropaNa kare. rAjaleka rAdhAvedhanI pAse. e kumArane levA AvyA, tyAM te jovAmAM Avyo nahIM. AsapAsa ubhelA prekSakone pUchavA lAgyA ke, e vIra kumAra kathA che ? sarvane saMbhrama thaI gaye, sadhAvedha karanAra kayAM che ? tenI kAMI khabara paDI nahIM. rAjapurUe deDatA AvI rAjAne khabara ApyA-mahArAja ! te kumAra rAdhAvedha karI kyAM gayA ? te keIne khabara nathI. rAjA camakI uTha, sAmaMta. ane maMtrIo saMbhramathI AsapAsa zodhavA lAgyA, jana samUhamAM pratyekane jovA lAgyA, koI javAmAM AvyuM nahIM. A khabara sAMbhaLI tilakamaMjarIne mUrchA AvI, kSaNa vAra pachI sAvadhAna thaI dAsIonI samakSa teNIe vilApa karavA mAM-mArA prANadhAra ! tame kyAM cAlyA gayA ? A kumArIe tamane tana, mana ane dhana arpaNa kayAM che, tame rAdhAvedhanI sAthe mArA hRdayane paNa vedha karyo che. prANeza ! Ama, hadayanI corI karI kyAM gayA ? huM tamane varI cukI chuM, je tame nahIM Ave che, A zarIra ane A dhIna thaze. tilakamaMjarInI mAtA rAtane apAra zoka thaze. svayaMvaranI sArthakatA vyartha thavAthI pitAnI putrInuM zuM thaze ? e mahA ciMtA tene thaI paDI. zrItilakano mukhya maMtrI dhIra vicAramAM paDyA, te pitAnA buddhi baLathI aneka tarka vitarka karavA lAge, svayaMvaramAM Avela rAjava AzcaryamAM paDe, ane ciMtavavA lAge ke, A banAva a bhuta lAge che, koI vidyAdhara ke devatA chaLavAne AvyuM haze ? athavA zrItilaka rA. jAnA koI zatrune AmAM hAtha haze ? tilapuranI prajAmAM ghera ghera A carcA thavA mAMDI, rAjya bhakta prajAnA manamAM pitAnA mahArAjAnI ciMtAne mATe zoka thaI paDo. prajA varganA pratyeka manuSya zrI tilaka rAjAne sahAya ApavA, pilA nAzI janAra kumAranI zodha karatA hatA, paNa tene patto maLe nahIM. jyAre zrIcaMdra rAdhAvedha karI prasAra thaI gaye, tyAre eka vIzvarava nAmanA gAyakanA jovAmAM te Avyo hato. te catura gAyake tene oLakhI lIdhuM hatuM. vINArava gAyaka zrItilaka rAjAne Azrita hato. aneka rAjyamAM uttama prasaMge tene AmaMtraNa karavAmAM AvatuM hatuM. te gAyana kaLAmAM atyaMta nipuNa hatA. jyAre vINuM lai te gAvA besate, tyAre che tAo tallIna thaI jatA hatA. tenA kaMTha mAdhuryathI moTA moTA rAjavaM For Personal & Private Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 AnaMda maMdira, zIo tene AdhIna thaI jatA hatA. je te gAyana kaLAmAM nipuNa hato, tevo ja te rAjakAryamAM paNa hatuM. rAjyanI khaTapaTa karavAnuM sAmarthya tenI buddhimAM raheluM hatuM, te chatAM te koIne apakAra karatA nahIM hamezAM upakAra karavAnI tenI Teva hatI, kAMI paNa muzkelI bhareluM kArya je paropakArI hoya, te te siddha karavAne vINArava AgaLa paDatuM hato. bhArata varSanA prakhyAta rAjyakartAone ane rAjakumArone te oLakhatA hate. koI rAjyamAM kAMI paNa navIna banAva bane te tarataja vINAvanA jANavAmAM Avato hate. jayAre zrIcaMdra rAdhAvedha karavA uThaze, tyAre tarataja viNAra tene oLakhI lIdhe hatuM. teNe jANI lIdhuM ke, A zrI caMdrakumAra kuzasthalI nagarInA lakSmIdA zeThane putra che, te ATha vaNika kanyAone ekI sAthe paraNya che, guNadhara nAmanA upAdhyAyanI pAse te sarva kaLA zIkhe che, tenI pAse suvega nAme eka suMdara ratha che, tene vAyuvega ane mahAga nAme be azva che. pratApasiMha rAjAe saMtuSTa thaI, tene karNATa nagara InAmamAM ApyuM che, te A zrIcaMdra rAdhAvedha karavA Ave che. zrIcaMdra rAdhAvedha karI palAyana karI gayA, te paNa te vINarava gAyakanA jovAmAM AvyuM hatuM. rAjA zrItilake zrIcaMdranI pachavADe zodha karavA aneka svAro ane dila sainika mokalyA hatA, teo jyAre pAchA AvyA, eTale zrI tilakane ghaNI glAni thaI gaI. A samaye jaya vigere kumAroe IrSAthI vicAryuM ke, zrIcaMdra rAdhAvedha karI nAzI gaye, tene lAbha ApaNe laie. rAjA zrItilakane zrIcaMdranI oLakhANa ApI, ApaNe e rAjakanyA laI jaIe. AvA vicArathI jaya vigere kumAre zrItilaka rAjAnI pAse AvyA. jenA mukha upara zekanI chAyA prasarelI che, evA zrI tilakane jayakumAre kahyuM, rAje ! ciMtA karo nahi, rAdhAvedha karI nAzI janAranuM nAma zrI caMdrakumAra che, te amArA nagaranA nivAsI lakSmIdA zeThane putra che. amArA pitA pratApasi he prasanna thaI, tene kaNakeTa nagara ApeluM che, te kumAra amArI prajA che. rAjakanyA tilakamaMjarIne amArI sAthe bole. ame kuzasthalImAM jaI e kumArane svAdhIna karI sukhI karIzuM. jayakumAre A khabara ApyA, te sAMbhaLI zrItilaka ane tene parivAra khuzI che. tenA manamAM je jJAnI hatI, te dUra thaI gaI. jayakumAre ApelA A khabara paDatAM mANasane jema hAthane Teke maLe, tema rAjAne temane Teke maLe. rAjAe zeka karatI tilakamaMjarIne AzvAsana ApI kahyuM, beTA ! zeka karIza nahi, tAro svayaMvara sArthaka thayuM che. tane rAdhAvedha karI varanAra purUSa kuzasthalI nagarImAM che, tyAM tane meTA parivAra sAthe mokalAvuM chuM, jarApaNa ciMtA karIza nahi. Ama kahI tilakamaMjarIne zAMta karI, pachI rAjAe tilakamaMjarIne jayakumAranI sAthe mokalavA taiyArI karavA mAMDI. svayaMvaramAM AvelA sarva rAjAone megyatA pramANe poSAka ApI, vidAya karavAmAM AvyA. A samaye dhIra nAmanA maMtrIe AvI zrItilakane jaNAvyuM, svAmI ! sAhasa kare nahi. jayakumAra zrI caMdrakumArane devI che, te jayakumAranI sAthe tilakamaMjarIne mekalaze nahi. je melaze te viparIta thaze. mAro eka sevaka jayakumAranI pAse have, For Personal & Private Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 93 mahA muninI dharmadezanA, te vakhate jayakumAre pitAnA baMdhunI sAthe e vicAra kapi che ke, zrIcaMdrakumAranA nAmathI ApaNe tilakamaMjarIne kuzasthaLImAM laI jaI ApaNuM aMtaHpuramAM ja rAkhIzuM. zrIcaMdrane te khabara ApavAja nahi. tene e vicAra te sevake mane hamaNAM ja jaNavyo, mATe jayakumAranI sAthe tilakamaMjarIne mokalavAM, te mane jarApaNa megya lAgatuM nathI.. maMtrInAM vacana sAMbhaLI rAjA zrItilake te vAta aMgIkAra karI, ane maMtrIne puchyuM ke, have zuM karavuM? catura maMtrI vicArIne bolyo- rAjakumArI tilakamaMjarIne ahIM rAkhavAM, ane caturaMga sanyanI sAthe ApaNA eka maMtrIne jayakumAranI sAthe mokale, te zrIcaMdrakumArane ahIM teDI lAve. maMtrInI A salAha rAjAe svIkArI ane kahyuM, maMtrIrAja tame kahe che te yathArtha che. rAjakumArIne sAthe mokalavAM, te mane paNa kAma lAgatuM nathI; tathApi jayakumAranI sAthe caturaMgI sabhya sahita javAne mane te tameja megya lAge che. zrI caMdrakumAra catura che, tene madhura vacanathI samajAvI ahI lAvavAne tamArA jevA baheza mANasanI jarUra che. zrItilaka rAjAnAM vacana sAMbhaLI pIramaMtrI kuzasthaLI nagarImAM javAne taiyAra thaze. rAjasamRddhine jaNAvanA keTalaeka sanya teNe sAthe lIdhuM. sarve kuzasthaLIne mArge prayANa karavAne taiyAra thayA. anAme prayANa karatA teo kuzasthalImAM AvI pahoMcyA. prakaraNa 29 muM. mahA muninI dharazanA - hA taHkALanA samaye eka ramaNIya vana khIlI rahyuM che, tenI pAse eka svaccha jaLanuM suMdara sarovara AveluM che, jaLamAM vRkSanAM pratibiMba paDe che, tethI jANe pitAne janmadAtrI bhuminI aMdara teo vasI rahyA ka hoya, te dekhAva thaI rahyA che, aneka musAphare tyAM vizrAMti karI atula AnaMda anubhave che. vividha jAtanAM svAdiSTa phaLone arpaNa karI, sthAvara ane jaDa vRkSo paNa paropakAranuM mahA puNya upAlana kare che. patra, pukha ane phaLathI tRpta thayelAM pazuo nRtya karatAM te sarovaranuM svAdiSTa jaLa pIvAne Ave che. aA pakSIo pitAnA pratidhvanine pratyuttararUpe samajI vAraMvAra kalakaDathI kaMjita karyA kare che. makaradamAM mama thayelA madhukara jANe vanalIlAnuM yazogAna karatA hoya, tema guMjArava karI rahyA che. A samaye be tANa purUSo eka vRkSa nIce besI vArtA kare che, temAMthI eka purUSe kahyuM, mitra ! A be phaLanuM zuM karavuM che ? bIjAe kahyuM, tamane jema yogya lAge tema karo. pachI te be phaLamAM je moTuM phaLa hatuM, te eka purUSe lIdhuM, ane bIjAM For Personal & Private Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 AnaMda maMdira. phaLa bIjA purUSane ApavAmAM AvyuM. te ane phaLa tee bhakSaNa karI, parama tRptine prApta thayA. ahIM vAcakanRdane adhIrAi thai haro ke, e bane purUSo kANu haze ? teone e mULa karyAMthI maLyAM haze ? ane temAM eka meTuM ane bIju nAnuM. baMnee juduM judu bhakSaNa karyuM, temAM ze hetu haze ? A ramaNIya vanamAM AvelA ane tarUNa puruSa te ApaNI vAtane nAyaka zrIcaMdrakumAra ane tenA mitra guNacaMdra hatA. tilakapurathI ghera AvI te pAchA sAyaMkALe krIDA karavAne bahAra puravA gayA hatA. dura jaI madhya rAtrI thatAM zrIcaMdrane nidrA AvavAthI koi vRkSa nIce rathamAMthI utarI eka vastra pAtharIne te sukha gayA hatA. gucaMdra mitranI rakSA mATe jAgrata thai, tenI pAse kheDA hateA, tevAmAM eka zu pakSInuM joDuM te nRkSa upara AvyuM. zuSkIe e kumArane joi zukate kahyuM, svAmI ! A krAi tejasvI kumArA rAjaputra che. temanuM lalATa bhAgyathI prakAzamAna che. ApaNI pAse mAtuliMga ( bIjorA ) nAM e phaLa che, te A dhArmika kumArane Ape to ThIka. te baMne kumArA ApaNA atithI che. A e mULamAMthI je kumAra meTuM phaLa khAze, te rAjA thaze, ane nAnuM phaLa khAze, te ma MtrI thaze. zuSkInA kahevAthI te zuka pakSI nIce utaryo, ane te banne phaLa teNe temanI pAse mukyAM. pachI te khate pakSInuM joDu tyAMthI uDIne bIjA vanamAM cAlyuM gayuM hatuM. jAgrata evA kumAra gu te paLa hAthamAM lIdhAM, jyAre zrIcaMdra jAgRta thayA, eTale cuke te zuka pakSIne sarva vRttAMta jaNAvyuM, je sAMbhaLI zrIcadrane ati harSa thayeA. zrIdre potAnA mitrane kahyuM ke, te pakSIo je mArge gayAM hoya, tyAM ApaNe jai tenA sthAnanA zeAdha karIe. pachI baMne rathamAM ezI AgaLa cAlyA. prAtaHkALane samaya thaye, tyAre A sarAvaravALA vanamAM AvyA hatA. ahIM nitya Avazyaka kriyA karI, ane pelA camatkArI LanuM bhakSaNa karatA hatA. je rAjya ApanAra mADhuM phaLa hatuM, te zrIcake bhakSaNa karyuM hatuM. ane maMtrIpadane ApanArUM je ladhu phaLa hatuM, tenuM AsvAdana guNudre karyuM hatuM. A suMdara sAvaranAM tIra upara phaLa bhakSaNa karI te tyAMthI vananI ramaNIyatA zvetA AgaLa cAlyA, tyAM eka mahA muninAM darzana thayAM. e pavitra muni zAMta ane dAMta hatA, temanA a'tara ane bAheranAM pariNAma nirmikAra hatAM, kriyAvata, sayama guNathI vibhUSita ane caraNu karaNamAM uttama hatA, SaTakAya jIva upara dayAvaMta hatA, temanI kAyA maitrI bhAvanAthI pavitra hatI, vAyunI jema te apratibadha vihAra karanArA hatA, temanA nirmaLa hRdayamAM mAyA-kapaTa jarA paNa na hatAM, trikaraNa zuddhithI e mahA muni dhyAna karatA hatA. AvA parama pavitra muninAM darzana karI, zrIyadra ane guNacaMdra ati harSe pAmyA. e pUSanA caraNamAM jai teoe vaMdanA karI. zrIdre hRdayamAM ciMtavyuM ke, uttama sAdhu e jaMgama tIrtha che, temanAM darzana karI Aje huM kRtArtha ane dhanya thayA chuM, pachI teo temanI AgaLa vinayathI yogya Asana upara beThA. temanI gurUbhakti ane bhadraka hRdaya joi muni AnaMda pAmyA. te tenA detu judA che, ane jIva eka che, For Personal & Private Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 95 mahA muninI dharmadezanA. ema temanA jANavAmAM AvyuM. upakArI munie dharma AziSa ApI, ane temane dhArmika hRdayanA dhaNI nIce pramANe dharmadezanA ApavA mAMDI - A jagatane viSe marUbhUmimAM kalpavRkSanI jema manuSya bhava maLa durlabha che. kadi manuSya bhava maLe te, karmabhUmirUpa Arya deza ane uttama kuLa-jAti maLavAM durlabha che, temAM paNa zarIranI ArogyatA durlabha che. e sarva vastu prApta thatAM paNa uttama deva, gurU ane dharmane vega durlabha che. e sarva sAmagrIne vega thAya, temAM AgamanuM zravaNa, zraddhA rUcI ane tenuM AdarapUrvaka AcaraNa e durlabha che. je prANI e sarva sAmagrI prApta karI, zrI jinavaranA mArgane Adara karato nathI, te bakarInA gaLAnA stananI jema ane ghAsane mathana karavAnI jema potAno mAnavabhava vRthA gumAve che. A pramANe jANI bhavi janoe zuddha jaina dharmano Adara kare. e dharma vinA mokSanuM uttama sukha prApta thatuM nathI. kumAra ! tuM dharmanI dhurAne dhAraNa karavAne yogya chuM, Aje zuddha samavane aMgIkAra kara. tArAmAM uttama lakSaNo rahelAM che, tethI sUryanI jema tuM prakAzamAna lAge che, tuM sarva rIte zrAvaka ziromaNI thavAne adhIkArI chuM, tuM rAjakumAra che, tArAM uttama lakSaNathI jaNAya che ke, tane uttama rAjya prApta thaze. ghaNuM rAjAo tArA caraNamAM AvI namana karaze, chatranA jevuM unnata tAruM mastaka chatrapatinI jema chatrane dhAraNa karaze, tAruM vizALa vakSasthaLa vaMzanI unnati sUcave che. jenA zarIramAM zubha lakSaNe heya, te dharmaratna dhAraka, sarvane upakArI ane samyakatvathI suzobhita thAya che. ' - bhadra ! deva, gurU ane dharmanuM yathArtha sparUpa jANavuM, ane tene anusaravuM, te samyakatva kahevAya che. je sarva bhAvane jANe, rAgAdi doSa jeNe jItyA hoya, je traNa jagatanA hitakArI hoya, je saMsArane zekI nAkhe, je yathArtha satya vacana belanArA hoya, ane je zuddha AcAra karanArA hoya, te deva kahevAya che. bIjA devane paraharI tevA devane Adara Apavo, tenuM ja dhyAna dharavuM, tenIja sevA karavI, ane tenuM ja zaraNa levuM, e ja devAdhIdeva mokSanAM mULa kAraNa che. je paMca mahAvratane dhAraNa kare, nirdoSa mAdhukarI vRttithI nirvAha kare, lAbha ane hAnImAM je samAna rahe, jenI manovRtti hINI na hoya, AzaMsA-je AzA rahita thaI dharmane Adara kare, tevA ja dharmane upadeza Ape, jenAmAM chaLa kapaTa heya nahIM, ane je guNavaMta haya, te gurU kahevAya che. upara kahelA nirdoSa devatAe kahelo, nispRha gue Adarela ane paDatAM evAM jaMtune dhAraNa avalaMbana kara, te dharma kahevAya che. te dharmanA kSAMti vigere daza bheda che. sattara prakAranA saMyama, nAna darzana ane cAritra-te dharmanA AdhArarUpa che, evA deva, gurU ane dharmane ravIkAravA, tenuM nAma sameva kahevAya che. te samyakatvanAM traNa tatva aMgabhUta che. nizcayathI sastakano laya thatAM e sakhyatva guNa kahevAya che. A anAdi saMsAramAM jyAM sudhI e samyakatva rUpI ratna prApta thayuM nathI, tyAM sudhI jIvane prayatna jarApaNa saphaLa nathI. e samyakatvathI hRdaya jyAre vAsita thAya che, tyAre AtmabhAva pragaTa thAya che. AtmabhAva pragaTa thavAthI sarva guNa prApta thAya, ane tethI chevaTe siddha thAya che.' For Personal & Private Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, avasare sAmAyika vratanuM grahaNa karavuM, temAM paMcaparameSTImaya navakAra maMtrano japa kare. sAmAyikane artha e che ke, jemAM sama eTale rAga devamAM samAna rahI, save prANI upara mitrI bhAva rAkhe, te sAmAyika kahevAya che. zuddha sAmAyika AcaravAthI vaimAnika devatanuM AyuSya baMdhAya che. devatAnA ekAvana suvarNagiri ekaThA karI Ape, ane eka sAmAyika kare, tathApi te sAmAyikanI barAbara thatuM nathI. pratidina eka lAkha suva nI khADI Ape, ane sAmAyika Acare, te sarakhuM puNya che. trasa ane sthAvara prANa upara samatA bhAva kare, te paNa sAmAyika kahevAya che. zrI bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke, sAmAyikavALe AtmA nirAvaraNu, ane mAyA rahita che. sama eTale AtmAnA guNa jJAna, darzana ane cAritra, tene Aya eTale lAbha te sAmAyika kahevAya che. sAmAyi mAM draya, bhAva, liMga, paripaNi, nizcaya, ane vyavahArathI bhedabheda rahelA che, temAM paM. caparamehIne kArya kAraNa bhAva saMbaMdha che; guNa, ane guNI aLagAM nathI, teo AdhAra ne Adheya bhAve che. guNathI alaMkRta, aDhAra devathI rahita, ane ujvaLa evA zrI arihaMta praNanuM dhyAna dharavuM. nAma, sthApanA, dravya, ane bhAva, e cAra nikSeparUpe temAM sAra rahe che. ATha karmane kSaya karI, ATha anaMta guNe pukta evA sihane padharAga maNinI jema rakta varNanA dhyAna karavA, trIza guNavALA, pravacananA guNavALA, ane pILo vaNavALA AcAryajIne pAvA, pacIsa guNarUpa maNithI vibhUSita, ane adhyayananA u5kArI evA upAdhyAyane priyaMgu varSanA bAvA, satyAvIsa guNavALA, ane labdhinA kSetra 5 evA anagAra gurUne aMjana varNanA bAvA. e paMcaparameSTIne dravya, ane bhAvathI je namana kare, ane temanA maMgaLarUpa nAmane jape, tenAM sarva pApa nAza pAmI jAya che. to, saMdha, ane pravacana, e traNa lekamAM zAzvata che, ane te trikALa nirAbAdha che, e 5Nu paMca parameSTI padanA mitra che, janma samaye temanuM smaraNa karavAthI bhaviSyamAM dharma prApta thAya che, ane aMta samaye smaraNa karavAthI saMsAranAM karma chuTI jAya che, bApattimAM smaraNa karavAthI Apattine nAza thAya che, ane saMpattimAM smaraNa karavAthI saMpattine sthira vAsa thAya che. jema garUDanA maMtrane artha bhAva jAyA vinA kevaLa prala rAkhavAthI te vaDe sapanA viSane nAza thaI jAya che, tema e paMca parameSTI maMtra ke. vaLa zrehAthI phaLadAyaka thAya che. kAmakuMbha, ciMtAmaNi, ane kalpavRkSa te ekaja bhave vAM. chita phaLa Ape che, ane e mahA maMtra te bhava vAMchita phaLa Ape che, yegI, bhogI, ane anubhavI le che paNa e navakAra maMtranuM dhyAna kare che. e mahAmaMtra parama padanI prAptine hetuM che, te pavitra maMtramAM kAra vagere ghaNuM bIje che, te tenAM sAhA ye karanArAM che. dra ! bI jina bhagavaMtanI pUjA karI, pavitra manathI eka lAkha navakAra maMtrane gaNe, te te mAnava avatAramAM tIrthaMkara pada prApta kare che. sAdhu ke pratimA samIpa karAva (karamAlA ) thI je navakAra gaNe che, tene bhUta, preta, pramukha zatruo chaLI zakatA nathI. naMdAvarta ane zaMkhAvavaDe je gaNe che, tene DAkaDa, rAkSasa, tAla, ane marakI kadI For Personal & Private Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahA muninI dharmadezanA. 97 paNa hotAM nathI, tenAthI durita dUra thaI jAya che. pavitra mane citavele navakAra maMtra bhaya ane sa MkaTane cUrNa karI nAkhe che, ane jema putrane mAtA rAkhe, tema te jApakane vAMchita ApI sukhI rAkhe che. jenA hRdaya kamaLamAM nava 16jIrUpa kezarI siMha vase, te karmarUpI gajedrA tyAM rahI zakeMtA nathI. navakAranA maiM akSarathI sAta sAgaropamanu pApa dUra thAya che, eka pada vaDe pacAza sAgareApamanAM pApa jAya che, ane sarva padavaDe sarva asaMkhya pApane prAya cAya che. zrI jIna zAsanamAM cAda pUrvane sAra evA che ke, je prANInA manamAM e mahA maMtranI AstA hoya, tene saMsAra zu karI zake ? e navakAra maMtrane zuddha svAmI te thAya che, ke je graMthibheda karI vidhivaDe tapasyA karI nava tattvane jJAtA hoya, kuLa dharmathI, abhyAsathI, kaSAyanI maMdatAthI ane mAyA--kapaTanA tyAgathI puNya prakRtivALA purUSane e maMtranA guNa satvara thAya che. karmarUpI subhaTane nAza karavAmAM yAddA jevA AzravanA rAdha jema jema karavAmAM Ave, tema tema e mahA maMtra guNakArI thAya che. aDasaTha, pAMtrIza; soLa, ATha, cAra, e ane eka akSara evA vidhithI je e mahA matrane mahuvA, jemAM gurUnI AmnAya-maryAdAnA viveka rahelA che. je zAMta, dAMta, iMdriyAne vaza karanAra, jIna tathA gurUnA bhakta, zraddhAvALA, udAra manavALA, upakAra karanAra, kRtajJa, dayALu, ane e bhaNavAthI jenu mana ullAsa pAme, tevA mANusa e pavitra maMtra bhaNuvAne, gaNuAne ane sAMbhaLavAne yAgya che. e mahA matra yogyatA joreja ApavAmAM Ave che. megyatA vinA te kadi paNa ApavAmAM AvatA nathI. bhadra ! tethI tArI yeAgyatA joi e matra tane ApavAnI huM`pRcchA karU chuM. hRdayamAM uttama bhAva rAkhI te navapadajInA manane dhAraNa karaje, samakita ratnane saMpAdana karaje, ane zaMkA, AkAMkSA vigere pa TALavAne yatna karaje. vatsa ! zakha, pravALA, sphaTika, maNI, ratna, rUpuM, suvarNa, ratAMjalI, drAkSa, caMdana ane uttama varNanAM mULanI mALAe karavI ema kaheluM che, te pAMca varNanI tathA uttama sUtranI paNa thAya che. rahasya, upAMzu ane bhASya evA japanA traNa prakAra che. japa karatI vakhate merU pArAnu ullaMdhana karavuM nahIM, nakhanA agra bhAge mALA rAkhavI, avidhi ane AzAtanA dUra karavI, pavitra thaine maMtra gaNavA. zUnya anADuta nAdathI, kAMi paNa kAmanA dhAyA vagara aMgehAdivaDe je japa karavAmAM Ave, te japa mekSa sukhane prAsa karAve che. rakta vahunI mALAvaDe japa karavAthI mehana, ane lakSmI sAdhya thAya che, temaja zatrunuM uccATana thAya che. pIta varNanI mALAvaDe japavAthI, yaza, zAbhA ane parivAranI vRddhi thAya che, nIla varNanI mALAnA japathI rAgAdika zamI jAya che, tarjanI, madhyamA, anAmikA ane kaniSTA AMgaLIvaDe gaNavAthI zatrune nAza, sukha ane yazanI vRddhi thAya che. ityAdi tenA sakAmika bheda dhaNA che. bhadra ! te zivAya mAsa, tithi, nakSatra, rAzi, ane vaNanA bhedathI te japanA prakAra te te kArya paratve judA judA kahelA che. vaLI tenI aDatAlIza mudrAo che, temAM 13 For Personal & Private Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, garAdika sAta mukAo prakhyAta che. siddhacakramAM nava pa aMtarbhuta che. te guNa ane gaNI bhAve addabhuta rIte rahelA che. prakhyAta paMDita zrI siddhasena divAkare tenuM tatva sArI rIte nirmANa karI darzAvyuM che. A pramANe e mahA maMtra jApa ubhaya lekamAM sukhadAyaka che. tene AtmarUpe bhAvavAthI nirmaLa ane sarvottama Atma guNa prApta thAya che. jak ! e e mahA maMtra tane samakita sAthe ApavAnI mArI IcchA che. tArA bhAvika hRdayamAM bhAvita karelA nava padajI ane paMcaparameSTInA nAmathI aMkita evA sihAyathI tArI sarva prakAranI unnati thaze. tuM AhaMta dharmane prabhAvaka ane dIpaka thaiza. munirAjanI AvI dharma dezanA sAMbhaLI zrI caMdrakumAranuM hadaya bhAvanAthI bhAvita thaI gayuM. maitrIbhAvanA udita thaI. aMtaramAM satya bhAva ullAsa pAmyo. traNa tatvanI vAthI te khuzI thaI gayo. guNacaMdra paNa AtmAne kRtArtha mAnavA lAge. pachI zrIca ke te gurUnI sAkSIe samyakatva muLa sAmAyika vrata aMgIkAra karyuM. pachI te vinayathI be -prabhu ! mArAM maliva netrane Ape jJAnarUpa aMjanathI nirmaLAM karyAM che. tame ane mAre sevya ane dhyeya che, temaja amArA hitakAraka che. hita kahenArA gurU vinA dhaene lAbha kayAMthI maLe ? gurU pravacananA sAkSI che. rasa, dhAtu, kaLA, vidyA, dharma, maMtra, taMtra ane devatA gurUnA upadeza vinA saphaLa thatA nathI. jo ke, maNi bahu mulyavALA heya, te paNa tene zatapuTa zodhana karyA vinA koi paNa mugaTa vigeremAM joDatA nathI. tema badhA guNa gurUnI samakSa zedhana karI, dhAraNa karAya che. mAtA, pitA, pati, baMdhu ane sakhA te A bhavane viSe sagAI batAve che, tethI paNa dharmanI sagAI adhika che, ke je bhavabhava sukhadAyaka thAya che. svAmI ! mane dhanya che, ane huM puNyavAna chuM ke, mane tamArAM darzana thayAM. sarva janamAM zreSTa evA tamArA samAgamathI mAro avatAra saphaLa thayo che. A pramANe muninI stuti karI, gurUnA caraNa kamaLamAM namana karI, tenI anumodanA karato ane e mahopakArI munirAjatuM hRdayamAM smaraNa karate, zrIcaMdrakumAra uttama gurU bhaktinI bhAvanA bhAvavA lAgyo. pachI zrIcaMdra nizcaya karI, paMcaparameSThI padane gaNavA sAthe sAmAyika vrata grahaNa karyuM. pite zraddhA sAthe samakita zobhAthI vibhUSita thayo. A zaMsA rahita ane trivarga ( dharma, artha, kAma ) ne bAdha na Ave tevI rIte sAdhana karavA tatpara thaye. AtmAnA mekSa sAdhaka guNa vadhAravA ukta thayo. A pramANe munirAjanI dezanAne sArthaka karato zrIcaMdrakumAra te munine vaMdanA karI, mitra guNacaMdranI sAthe tyAMthI beThe thaze. suvega ratha joDavAne dhanaMjaya sArathIne AjJA karI. ratha sajaja thayo, eTale temAM besI zrI caMdrakumAra aneka vananAM ketunuM avakana karate AgaLa cAlyA. For Personal & Private Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdrakaLA padminI prakaraNa 30 mu caMdrakaLA padminI. maiM dizamAM eka suMdara vana AveluM che, AMbA, kadaMba, jAMpu, jakhIru ketakI, dhaturA, kareNu, varA, sumA~dhI vALA, ca MkhelI, nAgadezara, laviMga,. zusa, mAMjIra, sAla, sAga, tAla, tamAla, khajura ane maMdAranAM padmavita kSeAnI ghaTA jAmI rahI che, eka tarapha keraDAM, AzApallava, zuka ane rANu vRkSo zreNIbadh ubhAM che, zuka pakSI, mayUra ane menA nRtya karI rahyAM che, kaiAkikSAnA madhura zabdo thai rahyA che, kayArAmAM zItaLa jaLanuM siMcana thAya che, zIta, maMda ane sugadhI. pavana. sukha sparsa karate vAya che, khInnerAM, ajIra, karkeTa, krArviMgA, khIjapura, dhAvaDI, khera, agurU caMdana, tapakhIra ane lAkhAnanAM vRkSo kramavAra ubhAM che.. pha te vananI dakSiNu tara eka svaccha jaLanuM sarAvara bhareluM che, kamaLanA parima LathI tenI AsapAsanA pradeza sugaMdhamaya thai ravA che; tenA svaccha ane zItaLa jaLanI sAthe mizra thai AvatA pavana RtuLa sukha Ape che. sArasa, 4 ane 9manI zreNiyA te surobhita che. munirAjanAM darzana karI AgaLa cAlatAM zrIcaMdrane mAnta kALe tRSA lAgavAthI te jaLa zeAdhatA A sthaLe AvI paheAMcyA hatA. A ramaNIya vananuM ane svaccha jaLavALA sarAvaranuM sAMdarya joi, tenA hRdayamAM AnaMda maiM uchaLatA hatA. sarAvaranI cama-kArI zAbhA joi, tenA manamAM thayuM ke, je divya mAnasa sarovara kahevAya che, teja A saravara zrI ca Mdre guNacakrane kahyuM, mitra ! A vakhatanI musArI sarvathI vizeSa mULavatI thai che. munirAjanI dharma dezanAnA apUrva lAbha A vakhateja maLyA che. sarve kAmapUra navapadajInI upAsanAnA mahA maMtra, sabhyatvanA lAbha ane sAmAyikanI prApti e uttarA ttara adhika lAbhanI paraMparA ApaNe meLavI che. jeza munirAje upadezathI AMtara sthAna ApyA hatA, tevA khAdya Anada A suMdara sthaLe ApaNane ApyA che. ubhaya AnaMda niravadhi che. aMtara AnaMda sarvathI adhika hAi AtmAta sAthe maLe che. sakhA! A vakhatanA pramANe ApaNane paripUrNa kRtAthe karyA che.. sarAvaranA tIra upara eka tarapha aneka vividha jAtanAM va suvelAM hatAM, aneka latAoe navaragita vastra, eya hatAM, tenAthI jarA dura eka. ahaM vayanA purUSa te vajranI rakSA kaste ubhA hatA.. zrIyadrakumAranI dRSTi te. vastra upara paDI. vajranA. samuhanI vacce eka suMdara sADI jovAmAM AvI, te sUkSma kamaLa ane tejasvI dvaMtI, sUryanAM kiraNAnA saMsargathI tenuM teja vizeSa aLakatuM hatuM, tenI upara bhamarAonAM vRMda uDatAM hatAM, te joi, zrI guNaca Mdrate kahyuM, badhuM ! A vajramAM camatkAra che. vasatI For Personal & Private Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 Anada maMdira parIkSA uparathI te vastranA dhArakanI parIkSA thAya che. guNacaMdra be -mitra ! kaho, temAM zuM camatkAra che ? zrIcaMdra be -A sADI kaI padminI strInI che, pazinI strInA zarIrane pasIne puSpanA sugadhathI paNa adhika sugaMdhI hoya che. te sugaMdhane lai tenI upara madhukaranuM mahA chaMda uDe che. guNacaMdra be -mitra ! mane padminInAM lakSaNa samajA. zrIcaMdra be - strIonI cAra jAti che, pazvinI, hastinI, citriNI, ane zaMkhiNI. patinI strIne sveda padmanA jevo sugaMdhI hoya che, hastinIne veda maghanA jeva, citriNIne citrakanA jevo ane zaMkhiNIno matsyanA je gaMdhAya che. padminIne alpa nidrA ane alpa AhAra hoya che. hastinI, citriNI ane zaMkhiNIne ghaNe AhAra hoya che. pazinI sadUguNa putrane janma Ape che, hastinI uddhata putrane janma Ape che, citriNI zAMta putrane ane zaMkhiNI dina ane hIna evA putrane janma Ape che. padhinIne prema praDha hoya che, hastinIne prema lajajAthI Take che, citriNIne prema kAryane aMge heya che, ane zaMkhiNIne prema kSaNika hoya che. pAnI pitAne aparAdha jue che, hastinI bIjAne aparAdha jue che, citriNI daMbha rAkhI bese che, ane zaMkhiNI kalahapriyA hoya che. patinI sarvamAM DahApaNavALI hoya che, haritanI kAma-vilAsamAM dakSa che, citriNI bhajana karavAmAM ane zaMkhiNI sarvadA zeka karavAmAM dakSa heya chepadminImAM alpa kAma heya che, hastinImAM dIyaM kAma hoya che, citriNImAM vicitra kAma hoya che, ane zaMkhiNImAM vAraMvAra kAma hoya che. zrIcaMdra A pramANe strIonA prakAra ane lakSaNa kahI batAvyAM, te sAMbhaLI guNacaMdra Azcarya pAmI gayo. je pele purUSa ubho hato, tenI pAse jaI guNa ke pUchyuM, bhadra ! tame koNa che ? kyAM rahe che ? A vastra konI che ? te purUSa bo --huM jAte dhobI chuM, mAruM nAma naLa che. ahIMthI najika dIpazikhA nAme nagarI che, temAM huM rahuM chuM. e nagarImAM zatrune vaza karanAra dIpacaMdra nAme rAjA che. A padma sarovara temanuM che, huM temane bebI chuM, ahIM rAjavane chevA Avyo chuM. guNacaMdra punaH pUchyuM, A suMdara sADI konI che, te jaNAvaze ? naLa dhobI be -amArA rAjA dIpacaMdrane pradIpavatI nAme rANI che, ane caMdrAvatI nAme eka bhatrIjI che, te zubhamAMga rAjAnI rANI thAya che, temane vAmAMga nAme eka kumAra ane zazikaLA tathA caMdrakaLA nAme be putrIo che, te rU5 lAvaNanI zALArUpa che, moTAM kumArI zazikalAne ratnapuranA rAjA mahAmahelanI sAthe paraNAvyAM che, ane laghukumArI caMdrakaLA haju kuMvArAM che. rU5 lAva vatI e bALA pitAnA mAtulaguhamAM rahe che, te ramaNInI A sADI che. jyAre caMdrakaLAno janma thayo, tyAre bhaviSyavettA jodhIe kahyuM hatuM ke, A bALA saubhAgyamAM caDIyAtI ane rAjAdhirAjanAM patnI thaze. eka mahAtmA sAdhunA mukhethI sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke, kuzasthaLInA mahArAjA pratApasiMhanAM patnI suvatIne eka pratApI putra avataraze. adyApi haju sUryavatInI putraIcchA pUrNa thaI nathI, tethI rAjA zubhamAMga ciMtA karatA hatA. tene svamAmAM AvI, kuLadevIe jaNAvyuM ke, caMdrakaLAne mAtulagrahamAM rAkho, tyAM tene vivAha thaze, tenI mAtA dIpavatI ane baMdhu vAmAMga kumAra tenA pANImocana For Personal & Private Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdrakaLA padhinI.. 101 vakhate pAMca pAMcaso gajendra ane azva ApavAnA che, te sAthe bahu mUlya dAyane pUravAnA che. adyApi kei puNyavaMta pati caMdrakaLAne maLyuM nathI, e rAjabALAnI A sADI che, jenI upara bhramarAo guMjArava karI rahyA che. bhadra ! mane temanA eka sevaka tarIke ciMtA thayA kare che. sUryavatIne haju putra thayela nathI, ane caMdrakaLA varane megya thayAM che, tenA vivAhanI saMbhAvanA adyApi kAMIpaNa jovAmAM AvatI nathI, athavA vidhinA vyApArane pAra koI pAmI zakatuM nathI. vidhi manamAM aciMtya hoya, tene paNa yoga karI de che. karmanI prabaLa sattA akalita che. bhadra! tame videzI che, ahIM saheja AvI caDayA che, je avakAza hoya te dIpazikhA nagarI joI Avo. e nagarI dazenIya che, aneka videzI ke tene khAsa jevAne Ave che. - naLa dhobInAM A vacana sAMbhaLI zrIcaMdra ane guNacaMdranA manamAM nagara jovAnI utkaMThA thaI. kautukI purUSa ALasa ke pramAdI detA nathI. naLane vRttAMta sAMbhaLI temanA cittamAM camatkAra thaI Avyo. tatkALa suvega rathane tyAM rAkhI te baMne dIpazikhA nagarImAM AvyA. nagarImAM praveza karatAM aneka utArA, ramaNIya mahilA ane uMcI ImArate jovAmAM AvI. AgaLa jatAM keTalAeka lekanA jamAvavALuM eka moTuM kaTaka najare caDayuM, te nagarInI pAse chAvaNI nAkhI paDayuM hatuM. gajenI garjanAthI, azvetA hekAravathI ane zarIranA kolAhalathI zibira bhUmi zabdAyamAna thaI rahI hatI, Asa. pAsa rahelA taMbuo jANe zaheranA bhAgane vadhAratA hoya, tema dekhAtA hatA. te dekhAva joI zrIcaMdrakumAre guNacaMdrane kahyuM, mitra ! A konI chAvaNI haze ? te ApaNe jANavuM joIe. guNacaMdra tyAMthI pasAra thatA eka purUSane pUchayuM, bhadra! A kenI chAvaNI che? te purUSa bolyo, tilakapuranA rAjA zrItilakane dhIra nAme eka pradhAna che, te caturaMga senA laI kuzasthalI tarapha jAya che, tene Aja be traNa divasa thayAM mukAma che. tamAre je saMgIta vidyA upara prIti hoya, to tyAM jAo. te chAvaNImAM vINArava nAme eka gave che, dhIra maMtrIe tene sAthe lIdho che, tenuM saMgIta sarvottama gaNAya che. tenI pAse gAMdharvanA jevI gAyanakaLA che; vINaravanA je kaI bIje gAyaka A pRthvI upara nathI. Aje amArA rAjA dIpacaMdranA darabAramAM gammata thavAnI che, temAM vaNAravane gAyana karavAne belAvyo che. te purUSanAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdrane te navIna ketuka utpanna thayuM, koI prasaMge tenuM gAyana sAMbhaLavAno teNe nizcaya karyo. dIpazikhA nagarInI bahAra najikamAM eka suMdara vATikA hatI, aMtaHpuranI strIene mATe rAjA dIpacaMde te racAvI hatI, joke tene aMta:puropavana athavA janAnA bAga kahetA hatA. te upara eka vanapALane rakSaka tarIke nIme hatuM, tenI AjJA zivAya koI paNa purUSa temAM praveza karI zakto nahoto. te bAga nA hatA, paNa tenI ramaNIyatA ghaNIja uttama hatI, vividha jAtanAM vRkSonI zreNI: uttama prakAre temAM goThavI hatI, judI judI dizAomAM svAdiSTa phaLane ApanAruM vakSe pelAM hatAM, sarva kALa te vRkSamAMthI madhura phaLa utpanna thatAM hatAMeka dizAmAM tAla, tamAla ane hiMtAlanAM vRkSa For Personal & Private Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 Anada maMdira, rahelAM che, bIjI dizAe nAgakezara ane sAganAM jhADa ubhAM che, eka dizAe laviMga ane agara caMdananAM kSa rahelAM che, eka dizAmAM vAsaMtI latA, ane nAgaravelInA maMDapa che, eka tarapha sepArI, kaMkela, gulAba, caMpaka, tilaka, ane AsopAlavanA vRkSo zreNIbaMdha AvelAM che, eka tarapha dADima, bIjorAM, drAkha, badAma vigere mevAnI kabaMdha vRkSa che, eka tara6 vallIrUpa vanitAo pitAnA taravarAja patine AliMgana karI ubhI che, jene jotAM ja kAmI jananAM mana sthira rahetAM nathI. eka tarapha mAdhavI maMDapanI racanA karelI che, AvAM manahara , puSpanA sugaMdhathI, ane pathI pravAsIonuM Atithya karavAne tApasanI jema ubhAM hatAM. teo potAnAM palavarUpa hastavaDe tyAMthI pasAra thatA atithione AmaMtraNa karatAM hoya, tema dekhAtAM hatAM. A vATikAnI suMdara zobhA jevAne zrI caMdrakumAranI icchA thaI. te vATikAnA dvAra AgaLa ubhe rahe; tenA puNyanA prabhAvathI te vATikAne rakSaka dabAI gayo, kumAranI prabhAvika prajAe tene jhAkha karI dIdhe, jANe Ikane putra jayaMta A bAganI zobhA jevAne AvyuM hoya, tevA te kumArane joI bAgavAna ubho thA, vinayathI praNAma karI, bIcaMdrane guNacaMdranI sAthe vATikAmAM AvavAne AmaMtraNa karyuM. potAnA vAsasthala pAse Asana ApI besArI, pite madhura phalAhAra laI Avya, banene madhura phalanuM prAzana karAvyuM. phalAhAra karAvI temane prAzuka jaLanuM pAna karAvyuM, pachI temane vATikA jevA mATe aMdara javA prArthanA karI. zrIcaMdrakumAra pitAnA mitrane lai vATikAnuM sauMdarya jevA aMdara gayA. - vananA eka bhAgamAM eka suMdara kumArI sakhIonI sAthe kriIDA karatI hatI, pu05nA daDA paraspara uchALatI hatI, tenAmAM mugdha ane lalita lAvaNya ramI rahyuM hatuM, teNInA kamaLa hastane kamaLa jANa, gaMDasthaLa upara mauDAnAM puSpanI brAMti karI, netramAM nIla kamaLanI zaMkA karI, adhara heThamAM baporIyAnAM puSpane bhrama karI ane kezaveNImAM potAnA jevA varSanI pRhA karI, bhamarAo tenI upara uDI rahyA hatA, guMjArava karI te goravaNa bALAnAM saMdaryanuM yazogAna karatA hatA. A suMdara bALAnI daSTI zrI caMdrakumAra upara paDI. daSTI paDatAM ja prathama te tenA mugdha hRdayamAM madane praveza karyo, kumAranAM anupama sada tenA hadayane corI lIdhuM, te maneharAnA manamAM meha karAya che. te bALAe ciMtavyuM, A zuM thayuM ? vikAra koI kALe paNa mArA hRdayamAM udita thaye nathI, aneka suMdara purUSe jovAmAM AvatA, tathApi haju sudhI A hRdaya vikArathI ajJAta hatuM. Aje A zo banAva thaye? A kumArane jotAM ja mArA hRdayamAM judI ja bhAvanA pragaTa thaI, A prema sudhAne kuMDarU5 kumAra mArA pUrva bhavane pati te nahIM hoyatenuM avalekana karatAM ja huM jANe bIjI huM tevI thaI gaI chuM, AvuM ciMtavI te bALA tenI sAme aneka ceSTA karavA lAgI. mehamama thaelI mAninI potAnA premapAtra patine je vividha jAtanI ceSTAo kare che, te pitAnI nAbhine vAraMvAra pragaTa kare che, kaTAkSa nAkhI juve che, hAthane mULa bhAgane darzAve che, uMco hAtha karI mastaka upara puSpanI zobhA race che, tenA zarIramAM romAMca khaDAM thAya che, pasI Ave che ane mukhamAMthI bagAsA nIkaLe For Personal & Private Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdrakaLA banI, 103 che, vaLI teNInAM stana uparanuM vastra khasI jAya che, ane nI ivazva zathiLa thaI jAya che, vikArI vAmA pitAnA adhara kare che, ane aMga maraDe che. AvI AvI pitAnI vikArI ceSTA joI te bALAe sakhIne kahyuM, priya sakhI ! jA, pelA suMdara kumArane puchI je. mArA manarUpa dhana haranAro e cera koNa che ? rU5 lAvaNya ane lakSaNayukta evA e kumAranuM nAma, kuLa, gotra, deza ane nagara keNa che ? tenAM mAtA, pitA ane vaMzanI vikhyAti kevI che ? e badhe vRttAMta jANI pAchI satvara AvI mane jaNAva. tatkALa te caturA guNacaMdra pAse AvI, ane praNAma karI bolI-bhadra ! pelI rAjakanyA ubhI che, tenuM nAma caMdrakaLA che, rUpathI urvazIne jItanArI e patinI che, e mArAM bAI che, huM temanI premapAtra sakhI chuM, mAruM nAma caturA che, temaNe mane tamArI pAse mokalI che. A tamArA mitra kumAranuM zuM nAma che? temanuM kuLa, jAti, gotra ane mAtA pitA koNa che ? te kRpA karI jaNAvazo. guNacaMdra zrI caMdranI sarva hakIkta kahevAnI icchA karI, tyAM zrIcaMdrakumAre tene aTakAvyo ane kahyuM ApaNe prayajana vinA kAMI kahevAnI jarUra nathI, koI paNa kAraNa vagara rasa-purUSo potAnuM caritra kahetA nathI, ApaNe karyuM jAte kahevo, te lam bhareluM che. A pramANe kahI zrIcaMdra guNacaMdrane hAtha pakaDI mAM cAlyo gaye. vATikAmAMthI bAhara nIkaLI, teo nagaranI zobhA jotA AgaLa cAlyA. rAjakanyA caMdrakaLA paNa pitAnI caturA sakhInI sAthe egya vAhanamAM besI temanI pa* vaDe dUra cAlavA lAgI. dIpazIkhA nagarInA madhya bhAge eka devatAnA vimAna jevuM jina citya hatuM, jenI adabhUta racanA prekSakanA cittane AkarSatI hatI. te cetyane joI zrIcaMdrakumAra khuzI thayo. prabhunAM darzana karavAne tenA pavitra hRdayamAM bhAvanA pragaTa thaI. tatkALa te manohara jina maMdiramAM dAkhala thayo. maMdiramAM maNimaya te raNanI zabhA divyatA darzana vatI hatI, zikhara upara suvarNanA daMDa sahita dhvajA jhaLakatI hatI, hRdayamAM harSathI ullAsa pAmate nisIhI uccArate kumAra garbhagRhamAM gayA. tyAM teNe daza trika sAcavI, prabhunI pavitra pratimAne vaMdanA karI, pachI nIce pramANe madhura kaMThathI caityavaMdananuM madhura gIta zrIrAgavaDe gAvA mAMDayuM - arihaMta namo bhagavaMta name, paramezvara zrI jinarAja name prathama jinezvara preme pekhata, sIdhAM saghaLAM kAja name. ari. 1 prabhu pAraMgata parama maheya, avinAzI akalaMka name; " ajarAmara adabhUta ativayanA nidhi, pravacana jaladhimayaMka namo. ari. 2 tihuyaNa bhaviyaNa jaNa maNa vaMchiya, pUraNa deva rasALa name. " saLi laLi pAya namuM huM bhAle, kara joDIne trikALa name. ari. 3 1 pravacanarUpa samudramAM mRgAMka-caMdra jevA, 2 deva rasALa eTale kalpavRkSa. For Personal & Private Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 AnaMda maMdira. - sid buddha tuM jaMga jana sajjana, nayanAnaMdana deva name; 'da sakala surAsura naravara nAyaka, sAra aharniza seva nameA. r 6. tuM tirthaMkara zulakara sAheba, tuM niSkAraNu badhu me; zaraNAMgata jIvana hita vatsala, tuhIM kRpA rasa sIdhu namA. "C " kevaLa jJAnAdarI darzita, leka leAka svabhAva name; "6 nArthAita sakaLa kala'ka kaluSa gaNu, durita upadrava bhAva name. " jaga ciMtAmaNI jaga gurUM jaga hita, kAraka ja jana nAtha name; . ghera apAra bhavAdadhi tAraNa, tuM zivapuranA sAya namA. 6: azaraNu zaraNu nirAga nira Mjana, nirUpAdhika jagadIza namA; " khAdha dIyA anupama dAnezvara, jJAnavimaLa sUriza namA. ari. 4 ari pa ari. 6 ri. 8 zrI kumAra A pramANe caityavaMdana karatAM madhura gIta gAtA hatA. tenA kaMThe mAdhuryathI zreAtAnA zravaNanuM AkarSaNa thatuM hatuM, caityanI bAhera cadrakaLA caturA sAthe ubhA ubhI te gIta sAMbhaLatI hatI. kalakaMThanA mAdhuryane darzAvanArA te gItathI garbhama5 gAjI rahyA hatA--cadrakaLAnA vikArI hRdayamAM A gIte mAhanA vadhArA karyo. teNInuM mugdhamana dharma bhAvanA sAthe meAhamAM masa thai gayuM. caMdrakaLAe caturAne kahyuM, priya sakhI ! mane hRdayamAM vizeSa utkaMThA thAya che. A jaina bhakta pati mane zI rIte prApta thAya ? AvA dhArmika patinA sahavAsamAM sadA rahenArI suMdarInA janma sArthaka thAya che. priya bena ! mArA A bhavamAM te eja pati maLajo. huM mana vacanathI eneja varI cukI chuM. sakhI ! je tuM mArI parama hitakAriNI huM te game te prayatna karI, A kumAranAM kuLageAtra ane mAtA pitAnAM nAma jANI le. meM aitaja pati dhAo che. satI strIe dhArelA pati zivAya khIjAte varatI nathI. khena ! A cadrakaLA have e caMdranI sAtheja maLavAnI, ane tenA u daya astamAM tenIja samabhAginI thavAnI. e maneAhara kumAra ahIMthI kayAM jAya che, te ApaNe dhyAnamAM rAkhavuM. ApaNe have tenA pIae pakaDavA che. caMdrakaLAneA AvA nizcaya jANI caturA caityanAM dvAra AgaLa AvI guNacaMdrane maLI, tenI ati prArthanAthI guNacaMdre zrIcaMdranAM nAma, gAtra tathA mAtA pitA vigere samasyAthI oLakhAvI dIdhAM. zrIcaMdra caitya nI khAhera AvyeA. padminI animeSa draSTie tenA sAmu joi rahI. cakeArI jema caMdra sudhAnuM pAna kare, tema caMdrakaLAe zrIcaMdranI AkRtirUpa sudhAnuM pAna karyuM. For Personal & Private Use Only ari. 7 guNucadranI icchA peAtAnA rAjamitrane padminI strI prApta karAvavAnI hatI, potAnA mitraratna zrIcaMdra padminInA pati thAya, evI tenA mananI dhAraNA hatI. AthI teNe caMdrakaLAnI sakhI caturAne zrIcaMdranAM nAma, kuLa vagere samasyAthI jaNAvyAM hatAM. caturAe te vAta jaNAvI, eTale caMdrakaLA khuzI thai, teNe guNaca MdranA upakAra mAnyA. caityanI bAhera nIkaLatAM caMdrakaLAe samasyAthI upakAra mAnI guNacadrane sUcavyu ke, tamArA mitra zrIcaMdrane ahIM vilaMba karAvajo, tethI mArUM kArya siddha thaI jaze.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdrakaLA padminI. p caMdrakaLAnI sUcanA guNacandre svIkArI, caityanI AsapAsa rahelA niSi baMne Emana karavA zrIcaMdrane smaraNa Apyu. zrIcaMdra caityanI prakSiNamAM AvelA pratyeka jinabiMbane namato, ane tyAM citarelAM camatkArI citrane jotA jete vilaMbathI caityAre AvyA. bAhera nIkaLatAM gudre kahyuM, 'mitra ! kSaNavAra ahIM vizrAMta thAo. guNa: nA kahevAthI zrIcaMdra tyAM beThA, tevAmAM vidyutanI jema caLakATa mAratI caMdrakaLA jovAmAM AvI, kaLAtura zrIcaMdra tene otAMja camakI gayA, e kharekharI padminI che, ema tenA jANavAmAM AvyuM. jema camaka lehane khece, tema teNInAM sauMdarye zrAcaMdranA hRdayane kheMcI lIdhuM. samudranA taraMga jema caMdranI caMdrikA joSTa uchaLe, tema tenuM capaLa citta caMdrakaLAne joi uchaLavA lAgyuM, padminI caMdrakaLAne blei zrIcaMdrane sahA mAhunAM uDDaya thayA. teNe hRdayamAM ciMtavyuM ke, " ahA ! dhruvu suMdara mukha che ? nayana, ane lalATa kevAM vizALa che ? caMdramAM kalaMka che, ane A ramaNIne mukhacaMdra niSkalaMka che, teNInA kAna hiMDeLA samAna zeAbhe che, rasanAmAM amRtanuM sarAvara che, adharanI ratAza adbhuta che, ratiti madanane paNa AvA rUpane bhAgavavAnuM bhAgya nahIM hAya, raMbhA urvazI vigerene racanArA vidhie A bALAnuM rUpa nirmANa karavAne temAM abhyAsa karyo haze. meM aneka suMdarIe avalAkI che, paNa A ramaNImAM mArUM premALa mana lalacAya che. A pramANe citavatA zrIca Mdrane joi guMdra khuzI thayA. teNe jANyuM ke, mananI dhAraNA saxLa thAya, ema mitranI matevRtti khe McANI che, pachI zrI guNaca Mdrane kahyuM, mitra ! citta dunaya che; te rAyu zaMkAtuM nathI, jyAM snehanA vikAra thayA, tyAM te markeTanI jema capala thai doDe che, A saMsAramAM dhIra, ane vIra purUSA karADe! haze, paNa capaLa cittane vaza karanArA vinaM ralA hAya che, tevA purUSone sahaavAra dhanya che. kArmavakAranI utpattinI bhUmi che. ma nanI vikalpanArUpa samudramAM jetu vivekarUpa nAva cAlatuM hAya, paNa jo te vacamAM AvatAM kAmadaeNvarUpa parvatanI sAthe athaDAi bhAMge nahIM, te tevA purUSane bahu mAna maLe che. strInA mukharUpa caMdrane dekhI jenA premajaLanI vRddhi na thAya, ane tArUNya varUpa samudra gajenAthI gAje nahIM, te purUSa siddhine pAme che. jyAM sudhI ramaNInAM kaTAkSa, hradayamAM vAgyAM nathI, tyAM sudhI purUSane lajjA, vinaya, yaza, ane purUSArtha rahe che. mitra guNucadra A kAi e mArA avikArI hadayane vikArI kaM che, have ahIM rahevu mane yeAgya lAgatuM nathI, jyAM AvI suMdara strIe AvatI hAya, tyAM satpurUSoe rahevuM na joie; A pramANe kahI zrIcaMdra gune lai tyAMthI cAlI nIkaLyeA. zrIcaMdra nagaranA dvAra AgaLa pAchA AvyA. mitrane padminI strIno prApti karAvavAnI icchAvALA gurudre pAchaLa joyu. paNa caMdrakaLA tenI sakhI caturA ke kAI dAsa dAsI jovAmAM AvyAM nahIM. teNe citavyuM ke, have vilaMba zI rIte karavA ? caMdrakaLAnA kAMi paNa khabara AvyA nahIM, tathApi teNe manamAM dhAryuM ke, kai yuktithI mitra zrIcadrane 'ahiM rA, te vakhate kArya siddha thAya. zudra A pramANe vicAra karatA hatA, tevAmAM daivayoge tyAM eka mRdaMgane ni sAMbhaLavAmAM AvyA. te sAMbhaLatAMja gucadre kahyuM, mitra ! ahIM saMgIta thAya che, jarA vAra sAMbhaLIe, ema kaDI teNe Agraha karyo, eTale zrIda For Personal & Private Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, mitranI marajI rAkhavA te sthaLanI majika che. teo bAhera ubhA rahyA. tyAM saMgItane jamAva thaI rahyA hatA, vividha jAtanA abhinaya sAthe manehara nAca thato hato, zrIya eka citte sAMbhaLavA mAMDayuM, tyAM zrI caMdranI kIrtinu ja gAyana dhruva padamAM cAlatuM hatuM, jenuM nIce pramANe pada gavAtuM hatuM. bhAgya dhArI jyavaMta dharmamaya hejathI, " lakSmIdA suta zrI caMdra saluNa tejathI; " lakSmIvatIne naMdana bhoga nidAna che, jayavaMte te Aja cabuddhi nidAna che. " A pada sAMbhaLatAM ja zrIcaMdra camakI gayo. teNe guNacaMdrane kahyuM mitra ! A kenuM ghara haze ? guNacaMdra vicAramAM paDe, cAlo tapAsa karIe. teo gRhanA dvAra AgaLa AvyA. tyAM sAmeja beThele eka praDha vayane purUSa jovAmAM Ave. zrIyaMtra tene eLakhI lIdhe. A ghara dIpazikhA nagarInA dhanADhaya zeTha vadana hatuM, e zeTha eka musAphara vyApArI tarIke prakhyAta che. kuzasthalI pati pratApasiMhane dIpazikhA nagarImA lAvanAra prathama e gRhastha hatA, te viSe prathama prakaraNamAM AveluM che. A vadana zeThane ghaNA videzI vyApArIo sAthe saMbaMdha hato. pratyeka prakhyAta zaheranI aMdara tenA vyApAranI zAkhAo hatI. tevIja zAkhA kuzasthalImAM paNa hatI, jene saM" dha lahamIdata keTanI sAthe paNa hato, varadatta vyApAra arthe ghaNI vAra lakSmIdA zeThane ghera Avato hato, AthI zrIcaMdrakamAra tene sArI rIte jANato hato, tema te paNa zrI caMdrane jANa hare, te varadatta zeThanuM A ghara hatuM, tene saMgIta vidhAne sAro zokha hato. tenI sevAmAM aneka gAyake sarvadA rahetA hatA, zrI caMdrakumAranI kIrti tenA saMbadhIomAM vizeSa hatI, tethI varadatta zeThanA gharamAM zrIcaMdanuM ja yogAna thatuM hatuM. te varadatta zeThane oLakhe, ke tarata zrIcaMde guNacaMdrane kahyuM. mitra ! mArA pitAnA vepArane saMbaMdhI A te varadatta zeTha che. te mane sArI rIte jANe che. je te ApaNane oLakhaze, te pachI te kadi javA deze nahIM. ApaNe AdarathI aMtathi satkAra karaze. A pramANe te vArtAlApa karI, tyAMthI pAchA vaLI cAlatA thayA. temanI A vArtA dvArapALa sAMbhaLI hatI. te tatkALa varadatta zeThanI pAse che, ane te vAta zeThane jaNAvI. zrAca kanuM nAma sAMbhaLatAM ja varadata sAnaMdAzcarya thaI gayo. tenA manamAM AvyuM ke, A vAta asaMbhavita che. lakSmIdA zeThane kumAra zrIcaka rAjakumAranA jevI samRddhivALo che, te Ama ekale kema Ave ? tenI sAthe caturaMga senAnI samRddhi kema na hoya ? athavA keTalAMka vAhane ane sevaka te avazya hovA joIe. AvuM ciMtana varadatta zakita mane bahAra AvyA. thaDa dUra jatAM lIcaMdra ane guNacaka (nA mAM AvyA. takALa zrIcaMdakumArane oLakho te harSita thaI pAse do, AvI gAma pharI marI jaze. - For Personal & Private Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdrakaLA panI. - 107 raka ati vahAla batAvI che, ahA ! A che camatkAra? tamArA jevA prabhAvika purUSanAM mAre darzana thayAM, te mArA bhAgane udaya. Aje vAdaLa vagaranI vRSTi thaI ane puruSa vinA phaLa AvyAM. AjanI ghaDI ane mAruM jIvana saphaLa thayAM. mArA mRhanI bhUmi paNa jAyuvatI ke jemAM tamArA pavitra pagalAM paDe che. Aje mArA gRhamAM vadhAmaNI ane maMganamaya use thayA. mArA gRha pAse AvI pAchA jAo che, te yogya na kahevAya. A ka, samRddhi ane vaibhava tamArAM ja che. A sevakanI upara kRpA karI mAre ghera padhAre. mArA gharane tamArA caraNa kamaLathI pavitra karo. saheja AvI caDayA, te have mArUM Atie ravIkAravuM joIe. varadata zeThanAM AvAM AgrahI vacanathI zrIcaMdrakumAra pAchA AvyA. pitAnA mitrane ahIM rokAvuM paDayuM. te mATe guNacaMdrane hadayamAM vizeSa AnaMda thaze. padminI caMdrakaLA viSenI dhAraNA saphaLa thavAnI tenI AzA pAchI. sajIvana thaI. pachI guNacaMdra varadata zeThane jaNAvyuM ke baheranA saravara pAse amAre ratha che. pachI zeThe mANasa mekalI te ratha tathA sArathAne tyAMthI belAvI lIdhA. zrIcaMdrane ghera lAvI varadatte pitAnI strIne tenI oLakhANa karAvI. sadaguNI zeThANIe muktAphaLathI tene premapUrvaka vadhAvI lIdho. zeThanuM sadana maMgaLamaya ane utsavamaya thaI rahyuM. caMdranA atithi satkAra mATe varadate uttama prakAranI goThavaNa karI. dIpazikhA nagarImAM je varadata zeThanA dhanADhaya mitro hatA, teo zrI caMdrakumArane maLavA AvyA. mahArAjA dIpacaMdrane paNa te vAtanI jANa thaI, aneka vyApArIo zrI caMdrane AmaMtraNa ApavA AvyA. prAtaHkALe ane sAyaMkALe kIcadra sarva vyApArIonI sAthe pharavA jatA hatA. prahagaNamAM sUryanI jema te gRharAmAM dIpI nIkaLato hato. eka vakhate rAja dIpacaM moTI sabhA bharI hatI, te prasaMge tilakapuranA mA khyAta gAyaka ziromaNi vINAvane gAyaba karavA teDAvyuM hatuM. gAMdharva kaLAmAM ziramaNi evA vIrave mRdaMga, ane viNAnA madhura zabda sAthe gAyana zarU karyuM. gAyanamAM teNe zrI Tre karelA rAdhAvedhane praba dha gAvA mAMDayo. tilakapuranA svayaMvaranuM varNana karI rAdhAvaMdhanA dekhAvanuM teNe yathArtha varNana karavA mAMDayuM, jemAM bIjA rAjakumArone thayelI viTa. banAne Abehuba citAra Apyo hato, te prasaMge zrIya kakumArane sarSa bharela prabhAva paNa varNana karI bata . gAyananA madhura dhvanithI rAjA dIpacaMdranuM mana harI lIdhuM, ane mRtane tiraskAra kare tevI nava rasa bhavAnI madhustA, rAga, tAna, laya, ane mUchanA vagere saMgItanA bheda darzAvI, catura gajyaka vINAve rAja sabhAne citravata banAvI dIdhI. pAMcamA gAMdharva vedathI yogI, ane bhegInAM caMcaLa citta sthira thaI jAya che; tana mana arpaNa karI, ekAgra animeSa draSTie avalaMkI, uMcI grIvA karI, chetAo temAM tallIna banI jAya che. A catura gAyakanuM gAyana sAMbhaLavA mATe rAjA dIpacaMdra eka tarapitAnA aM. taHpura mATe goThavaNa karI hatI. rANI dIpavatI tathA caMdravatI pramukha strI samAja A madhura gAna sAMbhaLavA beTho hato. vINAnA suMdara saMgItamAM suMdarIone samAja anurakta thaI gayo hato. kaMThamAdhurya ane vAdyamAdhurvanA ucita nathI. jAmelA saMgIta For Personal & Private Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 AnaMda maMdira, rasamAM te rAjaramaNIo rasama thatI hatI. jyAre zrI caMdrakumAranA rAdhAvedhane prabaMdha - vaNarane mA, te vo dIpatIne zaMkA thavAthI caMdravatIe tenuM samAdhAna karyuM hatuM, te sAthe jaNAvyuM ke, caMdra vaNika putra che, ane eka catura kaLAdhara tarIke vizvamAM vikhyAta che, te hAla dIpazikhA nagarImAM Avelo che. A khabara mane kaMI dAsAe ApelA che. kSaNavAra pachI vaNAravanuM gAyana samApta thayuM. rAjA dIpacaMdra ane tene sabhya samAja te sAMbhaLI ghaNoja khuzI thaI gayA, vINAravanI upara dhanyavAdanI vRSTi thavA mAMDI. vizvamAM vikhyAta viNAravane dIpacake ne huM InAma ApyuM. tilakapuramAM AvAM guNI ne rahe che, tene mATe rAjA zrAtilakane abhinaMdana ApyuM. sarva samAja viNaravanI prazaMsA karate visarjana thaI gayA. prakaraNa 31 mu. caMdrakaLAnI mahadazA, emAM caMdrakaLAe zrIcaMdrane je hatA, te tyAMthI pasAra 24, zrIcaMdra varadatta zeThane ghera rahyA che. zrIcaMdra cityamAMthI pasAra thaI ga, te caMdrakALAnA jANavAmAM nahatuM. caMdrakaLAe pitAnI sakhI ca tune A vRttAMta kahevAne dIpavatI pAse mokalI hatI, pote zrIcaMdrakumAra zivAya bIjA koI patine varavAnI nathI, e nizcaya pitAnA mosALanAM mAtAvitA jANe, evI tenI icchA hatI. potAnI pAse priyaMvadA nAme eka bIjI sakhI hatI. caMdrakaLA cityanI bahAra AvI zrI caMdrakumAranAM darzananI rAha joI ubhI hatI, te anurAgI ramaNI jANatI hatI ke, zrIcaMdra hamaNAMja mane darzana Apaze, ane mArA aMtaranI kAtinI parIkSA karaze. dhaDI beghaDI pahera sudhI teNI ramaNanI rAha joI ubhI rahI, paNa teNIne bIcaMdranAM darzana thayAM nahi. zrI caMdrarUpa pUrNa drane nIrakhavA ubhelI caMdrakaLArUpa cakArI Akhare nirAza thaI, tenA aMtaramAM aneka saMka9pa vikapa thavA lAgyA. ciMtAmAM mama thayelI caturAe priyaMvadAne kahyuM, sakhI ! je, mArA hRdayane cera kayAM che ? punaH cetyamAM jaI tapAsa kara, e manahara kumAra kyAM che ? tenI suMdara AkRti joI, mArA nayanane sudhAMjana kyAre maLaze? ahA ! zuM adabhUta rUpa! zI manahara kAMti ! kevuM anupama lAlitya ! kevuM divya kaMThamAdhurya ! sakhI ! cityanI bAhera paNa joI Ava, koI rasika rasaNue tene rokyo te nahIM hoya ? ghaNI gaurAMgI gorIo te gAra AkRtinI grAhaka thAya tema che. vakhate keka ati rUpavatI rAmAe tenA hRdayane meM For Personal & Private Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdrakaLAnI mAzA, 109 haze, kAi kapaTI kAminIe temane potAnA traimapAsamAM sapaDAvyA haze. priya bena ! tenI sAthe tenA mitra che, te ghaNA upakArI che, te dayALu mitre mAre upakAra karavA kaheluM che, te guNacakra kharekharA guNI che, jo te maLe te satvara mane khabara Apaje, ane kaheje ke, zrIca drarUpa caMdra vinA caMdrakaLA zUnya che. caMdra kaLA vinA ane kaLA caMdra vinA kSaNa paNa rahetI nathI, caMdranuM cadratva kaLAthI che, ane kaLAnuM kaLAtva cakrathI che, te chatAM caMdra kaLA upara upekSA kare, e kA jIlama ? peAtAne Azraya thai rahelI kaLAne tiraskAra kare, tevA cadra hAya nahIM. caMdrakaLA zrIcaMdranuM smaraNa karatI ubhI rahI. priya vadA tenA zeAdha karavAne nIkaLI paDI.caityanI aMdara, bahAra avalAkana karyuM, te sAthe vATikA, cavara ane prakhyAta racyAe tapAsI, kAi sthaLe zrIyadranAM darzana thayAM nahIM. nirAza thai priya MvadA pAchI AvI. priya vadAne joi caMdrakaLA vicAramAM paDI. priyaMvadAnuM mukha harSita dekhAtu nathI, tenA caraNanA vega upara AnaMdano vega khIlakula nathI. mArAM bhAgya evAM uttama kayAMthI hoya ? priyaMvadAe myAna vadane jaNAvyuM--khA sAheba ! huM niSphaLa thakhuM chuM. krApta ThekANe zrIyaMtra ke zudra jovAmAM AvyA nahIM. huM priyavA khetI paDI chuM, tamArI AgaLa TuvadA thai chuM. te sAMbhaLatAMja caMdrakaLA nirAza thai gai, teNImAM unmAda zrAvasthA pragaTa thai, hRdayamAMthI ni:zvAsa mukavA lAgI, ane pralApa karavA lAgI. are abhAgI caMdrakaLA ! tuM nibhAgya zirAmaNI che. prApta thayelA te uttama vara te gumAvI dIdhela che, are gotradevI ! are kuLadevI ! tame kyAM gayAM ? mane duHkhIyArIne zrIcaMdrakumAra batAvI Apo. caityanI putaLIone puchavA mAMDayuM,--eneA ! tame zrIcaMdrane joyA che ke nahIM ? tame tamArA sAMdaryamAM meAhu pamADI chupAvyA hoya to, kRpA karI jaNAvo. tamArI pahelAM e suMdara vara upara mArA haka che. prathamathIja temate patirUpe huM varI chuM, tame anIti karI che, te megya nathI. tame AvA pavitra jinAlayamAM vasI, evuM kAma karaze nahIM. tame pavitra che, pavitratAthIja tamAre vAsa jinAlayamAM thaye che. AvAM dharma sthAnamAM nirvikArI rahevuM joie. kSaNavAre caityanI bahAra AvI, mayUra pakSiNIne joi khelI-- priya bena ! tane A vakhate nRtya krama sujhe che? tame strI jAti che, jAte jAtane sahAya karavI joie. zrIyadrakumAra kyAM che ? te jANatAM hA te| kRpA karI jaNAve; du:khI caMdrakaLA tamArA upakAra mAnaze. menA popaTane joi kahe che-- mAyALu menA ! mArA tetramaNine kayAMi tame joyA che ? tame pakSI jAtamAM catura che, cadrakaLAnA hRdayanA cArane batAve. tamArAM jevAM catura pakSInI cekImAMthI mArA hRdayanI cerI tha che. tame mArAM pagI thAe, pagIrUM kADhI mArA catura ceArane dazAve. jo tame emane joyA hatA, te kema khelAvIne rAkhyA nahIM ? mArA prANezane tame javA dIdhA, e khATuM karyuM. A pramANe caMdrakaLA dareka pakSIne, vRkSane ane je kAMi padArthane dekhe, tene zrI caMdranA khabara puchatI hatI; vaLI te sAthe ati pazcAtApa karatI hatI. cadrakaLAe mAkalelI catu| AvI caMdravatIne maLI, caturAnA caherA upara utsukatA dekhAtI hatI, te For Personal & Private Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 AnaMda maMdira, jeI caMdravatI belI- caturA ! caMdrakaLA kayAM che ? tame sAthe ja udyAnamAM ramavAne vaya hatAM. caturA belI bAI sAheba ! caMdrakaLA haju caitya dvAranI pAse ja che, huM tamane eka abhinava vRttAMta jaNAvavA AvI chuM, te Apa sAvadhAna thaI sAMbhaLaze. huM ane caMdrakaLA prathama aMtaHpuranA udyAnamAM ramavAne gayAM hatAM, tevAmAM eka svarUpavAna ane guNavAna purUSa AvI caDyo. tenuM anupama saMdarya joi, caMdrakaLAne meha thaze. te purUSa tyAMthI casadarzana karavA gaye, caMdrakaLA mane sAthe laIne tenI pachavADe cetyagRhamAM AvI. tyAM caityavaMdana karatA te maneharanuM vAgumAdhurya sAMbhaLI caMdrakaLAne vizeSa meha thayo che. e rAjakumArI tana manathI eja purUSane varI cukI che. A vRttAMta jaNAvA mane tamArI pAse mokalI che; have zI AjJA che ? te kahe. caMdravatI belI-caturA ! caMdrakaLAne jenA upara meha thayo che, te kumArane vRttAMta mArA jANavAmAM Avyo che. tenuM nAma zrIyaMtra che, kuzasthalInA prakhyAta dhanADhaya lakSmIdA zeThane te putra che, jAte vaNika che. vaNikane rAjakanyA zI rIte apAya ? kuLa zILa jANyA vinA kanyA kema apAya ? ethI kSatriomAM ApaNuM upahAsya thAya; tathApi A viSe rAjA dIpacaMdrane abhiprAya laIe. A pramANe caMdravatI ane caturA vAtacita karatAM hatAM, tyAM doge rAjA dIpaka caMdra AvI pahoMcyA. caMdravatIe potAnA pUjya kAkAne ubhA thaI mAna ApyuM. dIpacaMde harSita vadane jaNAvyuM, putrI caMdravatI ! kema che ? caturA sAthe zI vAtacIta thAya che ? 'kaI paNa vAte muMjhAzo nahIM, tamArI mukhamudrA upara koI paNa jAtanI ciMtAnAM ciha jaNAya che. caMdravatIe vinayathI jaNAvyuM, kAkA ! ApanA Azraya nIce mane saMpUrNa sukha che, bIjI kaI jAtanI ciMtA nathI, ciMtA mAtra caMdrakaLAnI che. haju sudhI sUryavatInA putra viSe kAMI jANavAmAM AvyuM nathI, caMdrakaLA caMdrakaLAnI jema vadhatI jAya che, A vakhate A caturA eka navIna khabara lAvI che. Aje aMtaHpuranI vATikAmAM caMdrakaLAe zrIcaMdrakumArane joye, ane tene jotAM ja teNanA mugdha hRdayamAM mehane udaya thaI AvyuM che. teNue A caturA sAthe kahevarAvyuM che ke, huM zrIcaMdrakumArane varI cukI chuM. A khabara sAMbhaLatAMja mane ciMtA thai paDI che, mArI ciMtAne graMthi bhedavA mATe ApanI pAse AvavA vicAra karyo hato, tyAM devayoge tame poteja darzana ApyAM. pitAnI bhatrIjI caMdravatInAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjA dIpacaMdra nAkhuza thaIne be --bena ! e kArya banI zake tema nathI. ca kakaLA haju mugdhA che, tenA vicAra pramANe ApaNAthI kema vartAya ? bALaka jema dhuLanAM ghara mAMDI, pAchI vinAza kare che, tevI rItanuM A sAhasa che. zrI caMdrakumAra varadatta zeThane ghera Avela che, e khabara mane vINaravanA saMgIta vakhate maLyA hatA. zrI caMdrakumAra sarva guNasaMpanna che, paNa te vaNika putra che. vaNika putrInI sAthe kSatriya kanyAne saMbaMdha kema thAya ? vaNikane rAjakanyA ApavAthI jagatamAM apavAda thAya, rAja kuLanI zobhAnI hAnI thAya, je A vArtA zubhamAMga rAjA sAMbhaLe, te tene ghaNaja pedA thAya, caMdrakaLAnI sAthe svatInA putra saMbaMdha thavAne che, e " For Personal & Private Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdrakaLAnI mehudazA. 111 vRttAMta caMdrakaLA jANe che, chatAM AvuM kArya kema kare che ? daivayeAge e ApaNA maneratha manamAMja rahyA. adyApi sUryavatI aputrA che. caMdrakaLA vanavatI thatI jAya che, karmanI gati vicitra che. ena caMdravatI ! tame caMdrakaLAne samajAvajo, athavA tene mArI pAse mokalajo, manamAM te viSenI ciMtA rAkhaze nahIM, chevaTe ApaNe caMdrakaLAnA svayaMvara karacuM, ane temAM caMdrakaLAne je rAjaputra yogya lAge, tenI sAthe tenA vivAha karIzuM. A pramANe rALa dIpacaMdra ane cadravatI vAcita karatAM hatAM, tyAM caMdrakaLA priyaMvadAnI sAthe AvI caDI. caturAne vilaMba thayA, eTale caMdrakaLAnI dhIraja rahI nahi. zrIca drakumAra viSe tenI utka MThA vRddhi pAmavA lAgI, caMdrakaLAne AvelI nei, rAjA dIpacaDe tene premathI khelAvI. pachI rAjabALA vinayathI mAtAnI pAse AvI ubhI rahI. premathI caMdrakaLAne cadravatIe kheALAmAM esArI A pramANe kahyuM, vase ! dhIraja rAkha, utsukapaNuM cheDI de, sarva vAta sArI thaze, manamAM kheda rAkhIza nahIM, bena ! tuM sujJa chuM, tatva jANanArI, buddhivALA ane DAhI chuM, manamAM duHkha lAvIza nahIM, tArUM zarIra kAmaLa che, tArI icchA haze teA ame svayaMvara karIzuM, utAvaLI thaze nahIM. rAjakanyA dIdhuM vicAravALI hoya che, kuLa tathA zIla jANyA vinA teo potAne pavitra prema kAi z nAta purUSanI sAthe joDatI nathI, kSatriya jAti sarva jAtimAM zreSTa che, te zivAyanI jAti tenAthI utaratI che. caMdrakaLAe mAtAne kahyuM, mAtA ! huM tamArI kukSimAMthI utpanna thai chuM, tame parama sati che, satinA garbhagRhamAMthI satija uddabhave che, satie manathI je patine vare che, teja tenA pati che, pachI anya narane' varatI nathI. satinI hradayarUpa guhAmAM premarUpa pAsathI baMdhAi je purUSa purAyA che, te yAvavita tenI hRdaya guhAne svAmI thAya che, sati kanyAe jyAM tyAM premane sthAna ApatI nathI, jyAre sthAna Ape, teA pachI tyAM premane vajralepa kare che, sationA pavitra prema temanA sati dharmanA prabhAvathI ayeAgya sthAne paDateja nathI, jyAM te paDe che, temAM jAti, kuLa, ane zItra vigere guNA svAbhAvika rIte rahelAja hoya che. mAtA ! have mAre svayaMvaranI kAMi jarUra nathI, huM zrIcadrakumArane varI cukI chuM, zrIcadrakumAra ane agni--e baMne A rArIrane sparI karavAnA adhikArI che, jAtinA durAgraha rAkhI, jo tame athavA mArA pitA ke kAkAjI mane anya nara sAthe joDavA prayatna karaze te, A zarIra amineja svAdhIna caze, A caMdrakaLA tenA pati premarUpa kiraNAnA abhAva thavAthI tenI meAsALa bhUmimAMja asta thai jaze, caMdrakaLA zrIca vinA rahI zakaze nahi. putrIne AvA nizcaya jANI caMdravatI vicAramAM paDI, teNInA hRdayamAM caMdrakalAnA nizcaya yogya lAgyA, manathI varelI rAjakanyA anyathA vicAra kare nahIM, e caMdrakaLAnA nizcaya bharelAM ane satI dharmane sUcavanArAM vacane caMdravatInA hRdayamAM utarI gayAM. putrInA sadvicAra joi mAtAne magarUrI thai, teNInA manamAM AvyuM ke, caMdrakaLA kha rekharI kSatriya kanyA che, tenAmAM satI dharmane prabhAva nacata che, AvI pavitra putrI pitRgRha, ane tihune dIpAve che, AvI smRti putrInI mAtA gai, huM mArA AtmAne For Personal & Private Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 93 AnaMda maMdira, dhanya mAnuM chuM, have putrIne nizcaya pheravo nahIM. dIpacaMda kAkAne samajavI caMdrakaLAnA manoratha pUrA karavA, satI padminI caMdrakaLA saMtoSa pAme tema karavuM. AvuM vicArI caM. davalIe carAne kahyuM-caturA ! rAjA dipacaMdranI AgaLa jA, temane vinaMtI karI kaheje ke, caMdrakaLAe je pati dhAryuM che, te khare che. padminI caMdrakaLAM potAne nizcaya pherave tema nathI. zrI caMdranI jAti mATe je zaMkA che, te dUra karaje. caMdrakaLA satI che; jenAmAM teNIe premabaMdhana kareluM che te kaI rIte jAtihIna nahIMja heya. manathI tene ja varelI caMdrakaLAnA pavitra nizcayane ApaNe duSita kare egya nathI. caMdravatIne A saM. dese lai caturA dIpacaMdranI pAse AvI. teNIne caMdravatIe je zabda kahelA, te badhA yathArtha jaNAyA. te sAthe vizeSamAM jaNAvyuM ke, mahArAjA ! A viSe Agraha rAkhaze nahIM, zrIcadrikumAra koI kSatriya kumAra lAge che, teno janma vaNIka jAtimAM hoya, te zaMkA bhareluM che, caMdrakaLAnuM pavitra hRdaya tenI sAkSI pUre che, caMdrakaLAe e mahAnubhAvane kharA premapAtra banAvela che, teNInA hRdayamAM zrIcaMdranuM ja smaraNa che, sarva vizvane zrI caMdramaya dekhe che, zayana, Asana, gamana vigere kriyAmAM paNa te zrIcaMdrane bhUlatA nathI. mahArAja ! A viSe Ape kAMi paNa Agraha rAkhe nahIM, caMdrakaLAnI AzA latAne mULamAMthI chevA prayatna kare nahIM, tame tenA mosALanA pitA che, tame e bALAne vivAhane mATeja Azraya Ape che, gotra devInuM vacana anyathA thaze nahIM, suvatInA putranI rAha jovI, te have yukta nathI, kanyA vayane kALatikrama thaI gayuM che. caturAnAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjA dIpacaMdra vicAramAM paDI gayo. tenA manamAM rachu ke, karmanI gati vicitra che, caMdrakaLAne ATale badhe prema zrI caMdramAM thayo, tenuM kAMIka prabaLa kAraNa haze, pUrvanA saMbaMdha vinA dAMpatyabhAva pragaTa thato nathI, kyAM vaNika putra ! ane kyAM rAjakanyA ! vidhie A ga ghaTAvyo, temAM kAMI camatkArI hetu haze. have caMdrakaLAnA nizcayane AgrahathI bhaMga kara, te yukta nathI. caMdrakaLA padminI strI che. pazcinIomAM satI dharma svabhAvIka rIte hoya che, te dRDha nizcayA rAjabALA potAno nizcaya pheravaze nahI. kSatriya kanyAnA deDha nizcayamAM aMtarAya kara, te rAjAne dharma nathI, je hetu svayaM. vasthI siddha karavAnuM hatuM, te hetu svataH siddha thaI cukya. AvuM vicArI caMdrasiMha catura rAne kahyuM. bhale ! caMdravatInA vicArane huM maLato chuM. caMdrakaLAne daDha nizcaya pheravavAnI mArI icchA nathItuM savara jaine nivedana kara ke, zrIcaMdrakumAra varadatta zeThane ghera ane tithi thaI rahela che, have huM te viSenI gaThavaNa karIza. caturA ! tArI sakhI caMdrakaLAne dhIraja Apaje, ane kahe che ke, tArA vicArane caMdrasiMha anumodana Ape che. suvanI sAthe ratnanI jema zrI caMdrakumAra ane caMdrakaLAne vega thAo, evuM te hadayathI rAjA caMsiMhanAM vacana sAMbhaLI AnaMda pAmelI caturA utAvaLI utAvaLI caMdravatI pAse AvI rAjAne uttama abhiprAya caMdravatIne jaNAvyuM, jethI putrIvatsalA caMdravatI ghaNo ja AnaMda pAmI. caturAe te pachI A zubha khabara caMdrakaLAne ApyA, ane zrI caMdrakumAra vadara zeThane ghera che, e paNa jaNAvyuM. rAjabALA te sAMbhaLI - For Personal & Private Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Akhare vivAha. 113 namAM mama thaI gaI. cAtaka pakSiNI meSanI jema te zrIyadranA darzananI rAhu joi rAjamahelamAM udAsInatAthI rahevA lAgI. 1 radatta zeThane ghera zrIyadra rahyA che, te vividha jAtanA atithi satkAra meLave che. rALa dIpacaMdra zrIcaMdrane vRttAMta jANyA pachI zrIcadrane ma LavAne utsuka thayA. teNe varadatta zeThane ghera eka purUSa mAkalI kaheva rAgyuM ke, tamAre ghera Avela atithI sarva rIte yeAgya che, tene maLavA mATe huM Aje sAkALe tamAre ghera AvIza. e sarvottama atithine maLavAthI mArA manane sa MtApa thaze. rAjadute AvI varadatta zeThane e samAcAra nivedana karyA. pAtAne ghera mahArAjA dIpacaMdranuM Agamana jANI, varadatta zeThane paNAja harSa thaye. tenA manamAM sphurI AvyuM hai, satsaMganA prabhAva kevA uttama che ? zrIcaMdra jevA uttama atithinA ceAge mAre dhera dIpazikhApati padhAraze, rAjAnA AvavAthI mArI pratiSThAmAM meTI vRddhi thaze. tatkALa teNe potAnA jIvanane vizeSa zaNugAravA mAMDayuM, rAjAne yeAgya lAge, tevA rAjakIya padAryAnI taiyArI karavA mAMDI, potAnA dharanA AMgaNAmAM uttama prakAranI zuddhi karAvI, caMdana jaLano chaMTakAva karAvyA. jyArathI zrIcadrakumAra Avela che, tyArathI tenuM dhara mahAtsavamaya te| hatuMja, paNu rAjAnA Agamanane mATe teNe rAjAne ghaTatI vizeSa ghaTanA karAvI. potAnA bhuvananA eka bhAgane rAjamaMdira jevA banAvI dIdheA. sAyakALanA samaya thayA pahelAM rAjA dIpacaMdra varadatta zeThane dhera AvyA. keTaleeka parivAra tenI sAthe Avye hateA. varadatte te prasaMga dIpAvavAme vINArava gAyakane bAlAvyA hatA, rAjAnA yeAgya satkAra karavA teNe khIjI aneka natanI gAThavaze karI rAkhI hatI. rAjA dIpacaMdrane zrIcakrane samAgama karAvyA. pUrNa caMdrane tiraskAra kare, tevI zrIcaMdranI ti, rUpa ane lAvaNya joi rAjA dIpacaMdra cakita thai gayA. tenAM manamAM AvyuM ke, ' caMdra kaLAnA prema sthAne che. kumAranuM anupama sAMye tenI sarva jAtanI zreSTatA sUcavI Ape che. cadrakaLAnI puNya saMpatti prabaLa hoya, teja te AvA patinI sahacAriNI thAya. satkarma ane puNyanA pasAye caMdrakaLA zrIcaMdranA yeAga meLavA, keLAdhara caMdrakaLA' vinA krama raheze ? " AvuM vicArI dIpacaMdre zrIcaMdranI mulAkAta ati premathI lIdhI. varadatta zeThe mahArAjAne siMhAsanapara besArI uttama bheTa AgaLa dharI. dIpade zrIcaMdrane peAtAnA utsaMga AgaLa besAryA, pachI guNuca AvI rAghna dIpacaMdranI AgaLa zrIcaMdranuM sarva ciratra kahI saMbhaLAvyuM. te pachI vINArava gAyake tenA caritrane gAyanamAM utArI saMbha 15 prakaraNa 32 mu. Akhare vivAha. '' For Personal & Private Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, LAvyuM. zrI caMdranA yazagAna sAthe mitra thayelA vINavanA saMgIte sarva samAjane citravata karI dIdhe. guNamaNi dhAraka ane kaLAvida zrI caMdranA mahimAnA saMgItanA pratidhvanithI varadatta zeThanuM sadana gAjI uThayuM. vIrave gAyelA rAdhAvedhanA prabaMdhe te hada vALI, teNe chevaTe nIcenI gAthA kahI prabaMdhanI samApti karI. sura guNa paNa navi kahI zake, jasa guNa ke aMta; artha prArthata suratarU, tilakamaMjarI kata " A gALAmAM " tilakamaMjarI kaMta " e sAMbhaLI sarva vizeSa sAnaMdAzcarya thaI gayAM. rAjA dIpacaMdranI AjJAthI zrIcaMdane jovAne dIpatI, caMdravatI, caMdrakaLA ane vAmAMga kumAra vagere sarva rAjakuTuMba varadatta zeThane ghera AvyuM. varadatta zeThe yogya bheTa AgaLa dharI, rAjakuTuMbane satkAra karyo, ane vinayathI kahyuM ke, Aje mAruM ghara pavitra thayuM, Aje mArAM bhAgya saphaLa thayAM. mahArAjA kuTuMba sAthe mArA jevA sAmAnya prahasthane -ghera Ave, e mArA bhAgyane hRdaya. videzanA vyApArathI je mArI vikhyAti che, te vi khyAti Aje Toce caDI. vizvamAM vikhyAta dIpazikhA nagarIne adhipati mAre ghera kaTuMba sAthe padhAryA, e mane keTaluM mAna ? AvAM vinaya vacana kahI varadA zeThe sarvano -satkAra karyo. rAjakuTuMba zrI caMdrane jotAMja stabdha thaI gayuM, tenA anupama saudaryathI rAjamaMDa"Lane ati AnaMda AvyuM. rANuM dIpavatIe caMdrakaLAnAM bhAgyanAM vakhANa karya, caMdravatI caMdrakaLAnI buddhine dhanyavAda ApavA lAgI, caMdrakaLAnA mehamAM vadhAro thavA mAMDyuM. varadatta zeThanA maMdiramAM rAjakuTuMba sAthe rAjA dIpacaMdra ghaNIvAra beThe, kSaNavAra pachI gAyaka tathA itara janane vidAya karI, rAjAe zrIcaMdrakumArane A pramANe kahyuM, guNI vIra ! tamane eka nivedana karavAnuM che, te upara pUrNa dhyAna Apazo. A mAruM rAjakuTuMba A mane jovA mATe Avela che, tame vidyA ane kaLAthI vizvamAM vikhyAta thayA che, A caMdravatI mArAM bhatrIjI thAya che te ratnapuranA zubhamAMga rAjAnAM rANI che, temane A caMdrakaLA nAme patinI putrI che, tenA pitA zubhagAMge vivAhane mATe ahIM mokalela che, e padma zarIra padminI vanarUpa savaranA tIra upara AvI che, e guNavaMtI bALAne mATe koI egya varanI zodhamAM ja ame hatA, tyAM tamArAM akasmAta darzana thayAM che; have e bALAne pANigrahaNa karI kRtArtha karaze. rAjAnAM vacanaWI zrIcaMdra vicAramAM paDyo, kSaNavAra vicArI namratAthI bolyo, rAjedra. Ape A pAnI rAjakumArI mATe je kahyuM, tethI mane moTuM mAna ApyuM che, paNa huM rAjakanyAne yogya nathI. pRthvI pati mahArAjAnI kamArI kayAM che ane vaNIka kuLane ane ApanA dAsane putra huM kyAM ? amAre yoga aghaTita che. jyAM samAna kuLa, Li ane guNane yoga thAya, te sarvottama saMbaMdha che. ranane yoga suvarNa mudrikA sAthe zobhe che, kAca ke pASANanI sAthe robhato nathI. mAmAnya jati sAthe uttama jAtinI kanyA, kAganA kaMThamAM ratnamALA jevI, ane kuja purUpanA gaLAmAM muktAvALI jevI che. mane game teTaluM mAna Ape, paNa huM vaNika putra kahe For Personal & Private Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Akhare vivAha, 11pa vAuM. prAsAdanA zikhara upara rahele kAgaDe haMsa kahevAto nathI. nIca narane abhiSeka kada rAjyasana upara thAya, paNa te nIca ja kahevAya. strIratna naThArA kuLamAMthI levuM, evI nIti zAstranI AjJA che. dukuLa naranI sAthe uttama kuLanI kanyA yejavI, evI kAMI nItizAstranI AjJA nathI. jene mATe nItiza ane nIcene ka kahevAya che. " bAlAdapi hitaM prAvaM adhyAdapi kAMcanam / nIcA dapyuttA vidyA strI ratnaM duSkulAdapi // 1 // " bALaka pAsethI paNa hitanuM grahaNa karavuM, apavitra vastumAMthI paNa suvarNa levuM, nIca purUSa pAsethI paNa uttama vidyA prahaNa karavI, ane naThArA kuLamAMthI paNa ane na levuM. " - mahArAjA ! tethI koI paNa rIte mAro saMbaMdha rAjakanyA sAthe ema nathI. svayaMvara karI ichita vara meLavavo, e rAjya rAti che. zrI caMdrakumAranA AvA vinIta vacana sAMbhaLI rAjA dIpacaMdrane vizeSa AnaMda thayo. teNe jANyuM ke, A kumAra zrIcaMdra kharekhara gaMbhIra, prADha ane ahaMkAra rahita che. rAjakanyAne tene lAbha thAya che, tathApi te lalacA nathI. e ke purUSa heya, ke je rAjakanyAnA lebhamAM na lapasaya? AthI nizcaya thAya che ke, kumAra zrIcaMdra keI ucca kuLane ane ucca guNane che. keTalAka kuLamAM ucca heya, te mugumAM nIca heya che, ane keTalAka guNamAM ucca haya, te kuLamAM nIca hoya che. A kumAra zrIcaMda ubhayamAM ucca che. lakSmIdatta vyavahArI usa kuLanA hovA joie, te A kumAranuM caritra sucavI Ape che. ATalI prazaMsA sAMbhaLe che, tathApi tenAmAM ahaMbhAva utpanna thatuM nathI, e kevI uttamatA ? AvA saguNa purUSa kAIja jovAmAM Ave che. nIca nagnI prazaMsA karavAmAM Ave te, te kAkIDAnI jema mastakane uMcuM kare che, ane ucca naranI prazaMsA karavAthI te lajjAthI namra thaI nIcuM jue che. saguNa purUSa pite sadaguNI che, evuM kaheto nathI, tema mAnato nathI, te viSe nItizAstra nIcene leka lakhe cheH " jAnisapavat tarava pure purA wiseta narava ja vAparo matta ?" a ane gadheDAnI spaSTatA prANa purUSe potAnI meLe ja jANe che. "huM kAma chuM " ema kadI haMsa kahe che, zuM tethI te kAgaDo thaI jAya che ? " AvuM vicArI rAjAe punaH nivedana karyuM ke, saNI kumAra ! tamAre amAre vacana mAnya karavuM paDaze. caMdrakaLAnuM pANigrahaNa karI, amane kRtArtha karaze. caMdrakaLA paNa tamane hRdayathI cAhe che. kSatriya kanyA je purUSane prema aNu kare, te purUSa zivAya bIjAne varatI nathI. je teNInA zuddha premane pAtra heya, teja teNIne pAvajachavitA For Personal & Private Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 AnaMda maMdira, nAyaka thAya che. rAjA dIpacaMde te sivAya keTalAMka Agraha bharelAM vacano khullI rIte kahyAM, paNa te badhAM zrIcaMdrakumAra sAMbhaLI rahyA. lajajAthI kAMi paNa teNe pratyuttara Apyo nahIM. varadatta zeTha potAne ghera rAjakuTuMba AvavAthI vizeSa khuzI thaze hato. teNe AgrahathI bhojana sAmagrI taiyAra karAvI hatI sarvane mATe rAja rati pramANe thALa pIra savA mAMDayA, ane rAjA dIpacaMdrane kuTuMba sAthe bhojana karavA vinaMtI karI. rAja dIpacaMdranI IcchA rAja kuTuMba sAthe bhojana levAnI jarA paNa nahatI. eka gRhastha vaNikane ghera dIpazikhAne adhipati kuTuMba sAthe bhojana karavA bese, e tene sarva rIte yogya lAgatuM hatuM, paNa zrIcaMdra sAthe caMdrakaLAne saMbadha karavAnA hetuthI temaja zrIcaMdranA samAgamanA premathI temane varadatta zeThanuM nimaMtraNa svIkAravuM paDayuM. varadate uttama prakAranI rasavatI rasoi karAvI hatI. sarvane snAna karAvI, bhajana karAvyuM, pachI caMdana vilepana ane puSpa mALAthI alaMkRta karI, uttama prakAranA zika parAvyA. rAjabhaktithI vibhUSita evA varadatta zeThe iSTa devanI jema rAjakuTuMbanI pujA bhakti karI, pachI sarve mahelanA uparanA bhAgamAM AvyA. A vakhate rANI dIpavatIne putra varacaMdrakumAra ane patinI caMdrakaLAne baMdhu vAmAMga kumAra zrIcaMdranI pAse AvyA. teo sarve samAna vayanA hovAthI paraspara na vacana kahevA lAgyA. keTalIeka kautuka vArtAo karyA pachI vAmAMgakumAre zrI caMdrakumArane kahyuM, bhadra! dIpacaMdra jevA mahArAne potAnI jAte tamane prArthanA kare, te tamAre svI. kAravI joIe, te kAryamAM vilaMba kare na joIe. mahArAjAnAM vacanane mAna ApavuM, e tamAro dharma che. varadatta zeTha mahArAjanI prajAmAM agresara ane mAnya che, teonA ane tithi thaine paNa te kArya avazya karavuM joie. dudhamAM sAkaranA je, nAgaravelamAM se pArInAM phaLa jeva, ane kalpavalI sAthe kalpakSa je, caMdrakaLA ane tamAre ema che. vAmAMgakumAranAM AvAM vacana sAMbhaLI, zrI namratAthI kahyuM. tamAruM kahevuM yathArtha che. rAjA dIpacaMdra mArA svAmI che. sevake svAmInAM vacanane anusaravuM joie, paNa A vakhate huM pitAnI AjJAne AdhIna chuM, jayAM sudhI pUjya pitA vidyamAna hoya, tyAM sudhI putra svataMtra nathI. pitabhA putrae pitAnI AjJAne sarvadA tAbe rahevuM joIe, vaLI huM dizAonAM tuka jevAne bAhara nIkaLyo chuM. sAmAnya rIte bAhera gayele putra svataMtrapaNe vivAha karAvI, kanyA laI gharamAM Ave, e kevuM lajajA bhareluM kArya ? sahune vakila varganI AgaLa lajA rAkhavI joIe. nileja putronI jagatamAM niMdA thAya che. lajajA viSe nIcenI kavitA sarvane smaraNamAM rAkhavA yogya che. " lAja gaNanI mAvaDI, lajajA riddhi nidhAna, " * * " lajA hIna je mAnavI, nahIM tasajJAna ne mAna.'' - | zrIca A kavitA kahI, te pAse beThelI caMdravatIe sAMbhaLI. tatkALa teNue zrIcaMdrane udezIne kahyuM. kumAra ! A zuM bele che ? tame vidvAna ane catura che. A For Personal & Private Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Akhare vivAha, 117 paNa dhamane prAcIna itihAsa jANatA haze, tame je mAtA pitAnI AnA viSe kahyuM, te vAta satya che, ane kuLane ucita che, paNa pUrve paNa kaLAvAna purUSo bhAgyanI parIkSA karavAne videzamAM gayelA che, teone dravya ane rAjaya vaibhava prApta thayelAM che, keTalAeka uttama kanyAo sAthe dhana samRddhine prApta thayA che, te prasaMge teoe mAtA pitAnI AjJAnI apekSA rAkhI nathI. rAjakumAra ! tame catura ane zANuM che, tame A rAjakanyA svIkAravAthI mAtA pitAnA aparAdhI thaze nahIM. A pavitra padminInI sAthe AvelA tamane joI tamArAM mAtA pitA ati AnaMda pAmaze, ane umaMgathI dhanyavAda Apaze. caMdravatInAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdrakumAra vicAramAM paDe, tenI mane vRttipara caMdravatInAM vacane sArI asara karI hatI. te jai vacce maMtrI belI uTha- rAjaputra A kArya kAMI duSkara nathI, tamArA vaNika kuLane AmAM utkarSa che. rAjakanyA rAjakuLa zivAya hAya ja nahIM. marU sthaLamAM narmadA nadIno pravAha kayAMthI hoya ? maMtrI vacanane paNa zrI caMdra sAMbhaLI rahyA, te joI vAmAMga kumArane vizeSa Azcarya thayuM. ahA! A kumAra kharekhara gRhastha gI che, yegI paNa bhogane lAbha maLatAM lalacAya che, A dhIra vIra kumAra ke daDha rahyA che, paDhinInA lAbhane paNa te tRNavat gaNe che. sarva ekaThA thaI tene AgrahapUrvaka lalacAve che, tathApi nirmaLa cAritradhArI muninI jema te daDhatArUpa mahA zilA upara ubhe che, A kumAra koI sAmAnya purUSa nathI, koi rAjavIra kuLane vIra nara che. vAmAMga kumAra A pramANe ciMtavI kSaNa vAra pachI be -bhadra ! uttama purU kedanI prArthanAno bhaMga karatA nathI. tame batAvelI daDhatA joI mane saMtoSa thAya che, tathApi have bIjAnI khAtara e daDhatA tamAre zithiLa karavI joIe. vAmAMga kumAranAM vacana sAMbhaLI zrI caMdrakumAra hAsya sahita bo -rAjakumAra ! tame sujha , rAjakuLa ane vaNika kuLanA gahadharma jANe che. hadayamAM vicAra kare, vaNikanI strI pitAne ghera rasoI vigerenuM kAma kare, ane rAjakanyAthI te kAma na thAya, rAjaya lakSmInA tejathI prakAzita rAjakuLa kayAM ? ane tethI utaratuM vaNikanuM kuLamAM rAjakuLa sattAthI alaMkRta ane svAmitva tathA sevya dhArUM, ane vaNakakuLa sattA rahita ane parAdhIna sevakatva dharanAruM che. tame pavinI rAjakanyAnA hitaciMtaka che, rAjakanyAne sukhI karavA Icche che, tathApi A Agraha rAkhe che, e AzcaryanI vAta che. vicAra karo vaNika kuLamAM varalI rAjakanyA zI rIte sukhI thAya ? vaLI AvI rAjakanyAne yoga je mAre ucita heta te, mAre avatAra vaNika kuLamAM kema thAya ? A yojanA vidhieja racelI che. vidhinI ghaTanA anyathA zI rIte thAya? zrIcaMdranAM AvAM cAturtha bharelA vacane sabhaLI vAmAMgakumAra mina dhArI beThe. bIjAo paNa zAMta thaI gayA. A dekhAva joI caMdrakaLAne ciMtA thaI paDI, tenI AjhAlatA dAvA lAgI, zrI caMdranA mehane lIdhe teNIne ghaNuM duHkha lAgI AvyuM, nayanamAMthI azrudhArA cAlI, nirjaLa sthaLamAM paDelI mAchalInA jevI tenI sthiti thaI gaI, caMdrakaLA bIjanI caMdrakaLA For Personal & Private Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ - AnaMda maMdira, jevI thaI. caMdrakaLAnI A sthiti tenI sakhIe dIpavatIne jaNAvI, eTale rANI dIpajatI caMdrakaLAne potAnI pAse bolAvI. ciMtAtura caMdrakaLA tyAM AvI. rANIe tene brisaMgamAM besADI A pramANe kahyuM-vase ! tane dhanyavAda ghaTe che. te je naranI sAthe ema joDavAnI Iccha karI che, te kharekhara egya che. guNavAna ane sarva lakSaNa saMpanna patine te barAbara zokha che. tArI caturAi jai amane pUrNa sateja thAya che. tArA pUjya kAkAjI paNa ethI khuzI thayA che. bena manamAM jarA paNa ciMtA sakhIza nahIM. pariNAme sAruM thaze, bharI AzIlatA navapallavita thayA vinA raheze nahIM, tArA sarvicAra, tArI eka niza, ane tArI alokika pAtra parIkSA joi ame sAnaMdAzcarya thayAM chIe. bena ! tuM nizcita raheje, tArAM prabaLa puNya e pratApI purUSane kheMcI lAvyo che, prANI mAtrane puNyanI samRddhi sarvotkRSTa sukha Ape che. mAnava jIvananA ucca pradezamAM javAne mArga puNya zreNI darzAve che. puNyanA pavitra prabhAvathI game tevuM duHsAdhya heya, te paNa te sApya thaI zake che. puthanI mahAna zakti AgaLa mAnuSI ke devatAI, ke.I paNa sukha asAdhya nathI. priya bena ! tAruM puNya prabaLa che, puNya vinA AvA patine vega kyAMthI thAya cheA pavitra purUSathI tane divya sukha prApta thaze. bhaviSyamAM tAro gRha vyavahAra satvaSTapaNe pravartaze. vase !' zAMta thA, tArA manoratha have saphaLa thavAne unmukha thayA che, te sahelAIthI iSTa phaLa meLavI zakIza tArI manogata icchA avazya saphaLa thaze, nirAza thaIza nahi, maI jatanAM vidmanI zaMkA rAkhIza nahIM. tane koipaNa aMtarAma karaze naI. tArA udayane mArga nivedane khullo thayo che. tArI ane bhAvanA sarva rIte nirAbAdha thaI che. dIpavatInAM AvAM utsAhadAyaka vacana sAMbhaLI caMdrakaLAne jarA AzvAsana maLyuM. te vakhate varadatta zeTha vacamAM bolI uThyA-vahAlI ! tame oNgya parIkSA karI che jenI upara tame bhaviSyamAM prahAvAsane pA nAkhavA dhAryo che, te kharekhara stutya che. je abhinava puSane tame mAnasika rItie patipada ApeluM che, te purUSa kharekhara rAjavIra che. devage tenI utpatti vaNika kuLamAM thaI gaI haze, paNa tenAmAM uttama jAtinA zA svabhAva siyA rahelA che. tame tenA sahavAsamAM rahevA nizcaya karyo che, te yogya che. pAkinInI mAtA aAtra upara thAya ja nahIM. have tame tene varI cukyAM che. rAja kanyA pratye eTalAM vacana kahI, te ca ziromaNI zeThe zrI caMdrane kahyuM, kumAra ! dIdhuM dathiI vicAra karaje. baka bALA tamane manathI varI cukI che. e patinI pramadA have anya patine varavAnI nathI. tame jANo che ke, kulIna kanyA ekaja vAra ekane ja apAya che. te viSe nIcene dehe yAda kare. bone ke manakA bacyo, paraNe tehina kaMta / eka kAra kanyA dIye, eka bAra bade saMta // 1 // kumAra ratna ! mArI vinaMti pamAnamAM che. A pavitInI pati padavI aMgIkAra For Personal & Private Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Akhare vivAha, kare. A rAjakanyAnA pANahaNathI ghaNo lAbha thaze. anukrame rAjaya samRhinA ektA thaze. A kanyAnuM pANagrahaNa karanArane ati lAbha che, ema mimittikanAM, ane jJAnIonAM vacana che. tamAruM kuLa, gAma vigere jANavAmAM AvyuM che, bhaviSya sAruM dekhAya che, e rAjabALA tamArA sivAya bIjAne varavAnI nathI, tene mugdha hRdayamAM pUrva janmane prema pragaTa thayo che. kSaNe kSaNe tamArU ja raTaNa kare che. te maneharAe pitAnA hRdayamaMdiramAM tamane sthApita karyA che. naramaNi! e padminI jinadharmathI alaMkRta che, prabhunA kacanane jANa nArI che, samyakatvanI zobhAthI suzobhita che, jinapUjAmAM pravINuM che, e zuddha zIlavatIsuMdarI paMcaparameSTIno jApa kare che, AhaMtazAstranA dharma pramANe vartanArI che, e abA AgrahI che, saMkalpa pramANe cAlanArI che, teNIe je purUSa manamAM karyo haze, tene ja e varavAnI, tenI pratijJA mevata acaLa che. kumAra ! tamAre A vAta aMgIkAra karavI paDaze, ane tema karavAthI amArA sarvanA manamAM sneha vadhaze, bATaluM kahI varadatta zeTha bolatA baMdha thaI gayA. temAM ane rANInAM vacananI asara zrI caMdranA hadayamAM utpanna thaI. e catura nAyake vicAryuM ke, devage A saMbaMdha joDAze, je mArA aMtaramAMthI paNa anumodana prApta thAya che, mArI pUrvanAM karma A yoga meLavavAne anukULa hoya, tema lAge che. e pazvinIno prema apUrva che, e mRgAkSInA sagaNoe mane prathamathI ja A kI che, vaLI A kArya karavAthI rANI dIpavatInI ane varadatta zeThanI prasannatA prApta caze, A pramANe zrIcaMdra vicAramAM paDe. teNe hA ke nA kahI nahIM, eTale ja manamAM AvyuM ke, zrI caMdrakumAranI IcchA anukULa thaI, te caMdrakaLAne aMgIkAra jI che, AvI sarvanI preraNuM thaI, eTale catura caMdrakaLAe zrIcaMdranA kaMThamAM varamALa ane paNa karI dIdhI. zrIcaMdranA mukha upara prasannatAnA aMkura phurI rahyA. rAjabALA caMdrane jema cakarI juve, ane meghane jema mayurI juve, tema lajajAthI vAka daSTie pitAnA prANezane nIrakhavA lAgI, tenA hRdayamAM harSanI umio uchaLavA lAgI, pitAnuM manavAMchita kArya siddha thayuM. tene mATe te manamAM atize AnaMda pAmavA lAgI. rAjAnI AjJA thaI, ke ahapa samayamAMja A vivAha usavanI taiyArI thavA mAMDI. caMdrakaLAne saMbaMdha zrI caMdrakumAranI sAthe thaye, A khabara jANuM vanitA enA dhavala maMgaLathI rAjamahela gAjI uThayo. vAjiMtranA nAdathI sarva bhuvana nAma thaI gayuM. caMdrakaLA sabhAgyane lake vakhANavA lAgyAM. zaheramAM zerIe zerIe Akta sava prasarI rahyA. " zubha divase, ane zubha muhUrta caMdrakaLAnuM pANihaNa karavAmAM Avaze, evI sane jANa thaI. mata pramAM caMdrakaLA, ane zrI caMdranuM tArAmaitraka alma samayamAM thaze, caMdrakaLA pitAnuM patinI jIvana kRtArtha karaze, ane zrIcaMdranA sahajasanuM mahA phaLa prApta karaze. zrIcaMdra padminIno pati thaI, puNya zreNI para ArUDha thaze. bane abhinava daMpati navanavA bhAva anubhavavA unmukha thaze. mahArAjA caMdrakaLAnA karamacana vakhate aneka dAyajo arpaNa karaze, zrIcaMdranI AgaLa rAjakIya padAthone rAzi ekaThA thaze, vividha jAtanI lamanI bheTo tenI AgaLa dharavAmAM Avaze, alpa samayamAM ja hA vane AnaMda ApaNe vAta karIzuM. " A pramANe leke ciMtavatA hatA. caMdrakaLA For Personal & Private Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, paNa manavAMchita prApta karI zrIcaMdranA samAgamanI utkaMThA dharavA lAgI. zrIcaMdra tene chemathI cAhata hatuM, paNa te pitAnA vikArane dabAvI zakti hate. puNyanA praDha pratApathI koI paNa vikArI vastu tene AkarSaNa karatI nahatI. caMdrakaLA jevI pavinI paNa tenI svataMtra ane draDha manovRtti tAbe karavAne samartha nahatI. te apUrva AtmabaLane dhAraka hato, kaI vikArI vyasane tene parAbhava karI sakatAM nahatAM. A pramANe draDha hadayavALA zrIcaMdra caMdrakaLAnuM pANigrahaNa svIkAryuM hatuM, tathApi te tyAMthI prayANa karavAnA samayanI rAha jotA ho, paNa mAtA pitAnI AjJA vinA te kAma karavA tenI aMtaraMga icchA nahotI. te prakaraNa 33 muM. cAturya prakAza trine samaya hate, sarvatra zAMti hatI, paNa te zAMtino bhaMga thavAnI taiyArI thavAne thoDIkaja vAra hatI, brAhma murti jAgrata thanArA ugI purUSanA sUkSma DelAhala thatA hatA, paNa te samayane haju vilaMba hatuM, AhaMta bhakatanA mukhamAMthI prabhAtanAM madhura rAgamaya tavane prakAza thayAM na hatAM, Avazyaka kriyAnA udagAro haju nIkaLatA na hatA. A samaye zrIcaMdrakumAra jAgrata thaye, tenI mane vRttimAM prayANa karavAnI IcchA hatI, pitAnI abhinava priyAne ahIM mukI, te tyAMthI cAlyA javAnI dhAraNuM rAkhatA hatA. AvI dhAraNAthI jAgrata thaI, te taiyAra thavA lAgyA. caMdrakaLA aMtaHpuramAM zavyA upara ardha nidrAmAM ane adha jAgrata thai aneka maratha karatI hatI, mugdha hadayanI bALA zrIcaMdranA AvA vicArane jANatI na hatI. zrI. caMdra raoNca kriyAnuM bahAnuM karI mitra guNacaMdrane jANa karI nice javA sUcavyuM. te vAta aMgIkAra karavAmAM AvI, eTale zrIcaMdra uThIne mahelanI nIce utaryo. zrIcaMdranA hRdayane jANanAra guNacaMdrane A vakhate vicAra thaze ke, jarUra zrIyaMtra mitra kaI paNa mikSa karI cAlyA jaze, keIpaNu yuktithI tene cheDe vakhata ahIM roka joIe. padminI caMdrakaLAnA premapAzamAM tene bAMdhI le joIe. adyApi koI paNa ramaNanA meha jaLamAM te phasAye nathI, have tene caMdrakaLAnA vizeSa sahavAsamAM rAkhavAnI jarUra che. AvA viSayamAM pAradanI jema e sarvadA capaLa rahe che, te koI paNa premanA, zRMgAranA, kaLAnA ke mitrInA baMdhanamAM AvatuM nathI, kaI paNa sAMsArika mehaka padArtha tene AkarSI zakatA nathI, paNa have tene ahIM rokavAnI jarUra che. AvuM vicArI guNacaMdra beThe thaze. teNe AvI rANI dIpavatIne khabara ApyA ke, zrIcaMdrakumAra gupta For Personal & Private Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAturya prakAza 121 rIte cAlyA jAya che, tame tene yuktithI aTakAve. tatakALa rANI caMdravatI, vAmAMgakumAra, varadatta zeTha ane caturA vigere sarva parivAra ekaTho thaI gayo. jyAM zrIcaMdrakumAra ratha AgaLa ubho have tyAM AvI, caMdrane jema tArA maMDaLa vIMTI vaLe, tema sarve zrIcaMdrane vITAI vaLyAM. guNacaMdra ane caMdrakaLA paNa tyAM AvyAM. zrI caMdrakumAra sarvane AvelAM jiI Azcarya pAmI gayo. te samaye caMdrakaLAnI preraNAthI caturA sakhI hasatI hasatI lI-priyanAtha ! tamAro vidyAbhyAsa uttama che, tamoe sarva kaLAomAM 5Tu thaturya meLaveluM che, to mArA keTalAka praznanA camatkArI uttara Apazo. ema kahI caturAe rAjakumArInI pratinidhi thaI eka tAMbalanI bIDI kumAranA hAthamAM ApI, ane madhura svare kahyuM, svAmI ! prathama A tAMbUlanA je guNa hoya te darzAvI, pachI tene upayoga karajo. priyAnA pratinidhi dvArA premI vacana sAMbhaLI zrIcaMdra nIce pramANe tAMbUlanA guNa viSe be tAMbUlaM kaTu tikta muSNa madhuraM kSAraM kaSAyAnvitaM . ghAtalaM kaphanAzanaM kRmiharaM durgadhanirnAzanam / vaktrasyAbharaNaM. vizuddhikaraNaM kAmAni saMdIpanam tAMbUlasya ime trayodaza guNAH saMsAriNAM durlabhAH // 1 // bhAvArtha- tAMbUla kaTu, tIkhuM, garama, mIThuM, khArUM, kaseluM, vAyune haranAruM, kaphane nAza karanAruM, karamIyAne haranAruM, dudhane naSTa karanAruM, mukhanuM AbhUSaNa, zuddhi karanArUM, ane kAma tathA agni [ jaTharAgni ] ne uddIpana karanAruM che. e tera guNuM tA. bulamAM rahelA che, te saMsArIone durlabha che. A pramANe talanA tera guNa zrIcaMdra kahI batAvyA, eTale caMdrakaLAnI sakhA nIce pramANe eka saMskRta vAkaya belI svAminnebhiridaM trayodazaguNairyuktaM prasAdI kRtam he svAmI ! tamane je A tAMbala dharavAmAM AvyuM che, ke te tera guNavaDe yuta che. ATaluM kahI caMdrakaLArUpa caturAe punaH prazna karyo-svAmI ! tame A dravya tAMbUlanuM varNana karyuM, paNa bhAvatAMbUla, athavA aMtaraMga tAMbUla kevuM hoya ? te kahe te sAMbhaLI zrIcaMdra nIce pramANe aMtaraMga bIDInuM varNana karyuM. deho. priyavaca nAgaravelidala, zuddha prema te pUga, * samakita cUrNa kapUra dhati, rUci nirjara saga. 1 - For Personal & Private Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ athavA AnaMda maMdira, evuM bIDuM mukha dhare, tasa sugaMdha mukha thAya, acana khAsa thAya nahIM, jinavara dhyAna kesA. 2 - rAjakumArI te bhaLI khuzI thai, teNe caturA sakhIne saMjJA karI eTale cAra belI-ravAmI ! aMtara, bIDInuM vahana zaMskRtamAM che. bIcaMda mAre tevAja jAvAvanuM varNana saMskRtamAM che. dhanAgAbAni miyaH priyaMvataH satyanAni draSTi cUnakaH / saMtoSa para gaMpatikA so pITakamastu me pibho // 1 // sassaM paMco nAgarasaMDa bITakam samyaktvapUrNa zubhataravacUrNakam / svAdhyAyakara mugaMdharita rAjA zivaH zivamasthAna 2 parara5ra priya vacana balavA, tepa nAgaravelanAM patra che, premarUpI temAM sopArI hi, samagRSTi ane che, zatASara kapUranI sugaMdhI che. te viju ! evuM to cAra che. satya vacanarUpa nAgaravelanuM patra, varU5 repArI, zubha tatva5 cuno, ane svAbhAva5 sugaMdha pUrNa evuM tAMbula he sakhI! ane mekSa sukhane bApanAruM thA. pachI saMkaLAe sucanA karI, eTale caturA sakhIe kahyuM, svAmI ! snAnamAM kevA guNa rahelA che ? te kupa karI jaNAve. catura zrIcaMdra nIce pramANe be - snAna nAma manaH prasAdajananaM duHsvapnavidhvaMsanaM saupANyAyatanaM malApaharaNaM saMbadana tejasaH / rUpapotakaraM ziraHmukhakara kAmAnisaMdIpanaM strINAM manmathamohanaM zramaharaM snAne dazaiteguNAH // 1 // manane prasannatA ApanArUM, duHsvapnane nivAranArUM, sabhAgyanuM sthAnarUpa, maLane haranAruM, tejane vadhAranAruM, rUpane prakAza karanArUM, mastakane sukha ApanAruM, kAmAgnine For Personal & Private Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAturya prakAza 123 uddIpana karanArU, ene kAmadevane meha karanAra ane zramane nAza karanAra snAna che, e Daca guNu snAnaMmAM rahelA che. 1 hA---zrAiya ka caturAe hAsya karI puchyu, have bhAvanAna athavA aMtaHnAnaH nIcenA dADDA pe bhramatApa amRta jaLamAM snAna karavuM, te aMtaraMga snAna che, tethI viSapa kAdavano maLa dUra thAya che, ane tRSNAnA paritApa bujhAi jAya che. aMtaraMga ranAna have dAkhe, he sama sa mijaLa cAkhe, jethI viSama maLI javuM, tAnA patiApa evAve caMdrakaLAnI preraNAthI caturA bArbI--kumAramaNi ! bApa catura che, gANe dravyakhIcaDI jANIe chIe, ane khAIe chIe, paNa bhAvakhIcaDI ane kahevAya ! te kRpA karI jaNAve. zrIcaMdra hAsya karI kheo--- guNa tadula zuM nIpanI, kA dAli pAsa, samati dhRta zuM chamIe, teA bhAMge bhava bhUkha teja varjuna sa MskRtamAM kahe che. guNa taMdula niSpanmA sanmaitrI dAla maMdirA | samyak ghRta saMpUrNA kA dAyi // 1 // gurUpa cokhAthI banelI, anyetrIpa dALavaDe suMdara ane rAmakitapa othI bhAgapUra evI AA kSiprA ( khIcaDI ) jamI se. te sAMbaLA samaDhAra pAmela thatuAMne ana khALAe bhaguTInI saMjJA karI, eTale teNIe puchyuM ke, svAmI ! aMtaranI vANI karI hoya ! kumAra smita vadane tya. tenuM te varjIna sarakRtamAM nIce pramANe kahyuM lapana zrI vidhAbhaktiH tribhaktiH surAjitA / sA nityaM zujyamAnAhi tatu zobhA vitandatAm // 1 // .. lapana mI jeka tridhArI, aga ya bhASapUna zarI, nAnA viSe jemara bhArI, vidhi racanAne eka dhArI. traNa prakAranI vicitra racanAvALI suMdara lApazI nitye jamavAthI, te sarIranI sAlA vadhAre che. - caturAe rIthI kahyuM, tevIja rIte aMtaranI parpaTikA ( goLapApaDI ) strI batAve. For Personal & Private Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 AnaMda maMdira. guDaparpati kahe kehI, jaDabhAvana lAdhe jehI; anuka Mpa cita kIrttadAna, eDanA jihAM bhAvapradhAna. aMtara ge aihija jANA, mana kRNapaNuM nava ANe; em beAjananI durasAi, nitya kIje tehi bhalAi, kumAre tevuMja vana saMskRtamAM karyuM. tridhA dAna mamAnaM yad bahumAnena saMyutam / guDaparpaTikA tUrNaM bhujyatAM pratyahaM sakhe // 1 // huM mitra ! citAna, anuka MpAdAna ane kIrttiAna--e traNa prakAranuM dAna bahu mAna sAthe karavuM, tepa meALapApaDInuM hamezAM sattara mAjana kara. A pramANe 'drakaLA te camatkArI prazneAttara sAMbhaLI dhaNIja khuzI thai gai, A vakhate varadatta zeDa vigeree pAtAnI jijJAsA pUrNa karavAne deva, gurU ane dharmanAM tatva viSe prazna karyA, te sAMbhaLI caturazirAmaNI zrIcadrakumAra aMgamAM umaMga dharI e, bhadra ! tamArA prazneAthI mane apUrva Anada Ave che. kSaNavAra pahelAM je praznAnA uttara meM ApyA che, te praznA sAMsArika bhAvana.ne vadhAranArA hatA, ane A tamArA prA dhArmika bhAvanAne vadhAranArA che; pUrvanA pratattaramAM jarA azuddha thayelI mArI javA A tamArA uttama praznettaranI vANIrUpa ga'gAmAM snAna karI pavitra thaze. tamArA A pavitra e sa.rI dharmabhAvatA jAgruta karI che, bhava vAsanAmAM lubdha thayelA mArA capaLa cittune tame. cuma mArge deluM che. A prArUpa caMdranA udayathI mArA hRdayasAra ullAsa mAne che. zaddha AkAramAM magna thayelA mArA malina hRdayane tame tatvajJAnarUpa dIpakane prakAza ApyA che. mArA patRita hRdayanI upara tame susi Mcana karavAnA prayoga Ara ye! che. A praznothI huM tamAre pUrNa AbhArI thaye chuM. hUMta zAstramAM lakheluM che ke, dharma karanArathI dharmanuM smaraNuM karAvanAra adhika che, bhava sabaMdhI Adhi, vyAdhi ane upAdhimAM paDelAM prANIne bhaSamAMthI uddhAra karanAra, dharmanuM smaraNa karAvavuM, e kevA upakAra ? aneka bhavi prANIoe devakRtimAM gayA pachI potAnA pUrva upakArInA pratyupakAra karelA che. dharmabhAvanAne jAgrata karavA, tenuM yathArtha smaraNa karAvavA, aneka vaikriya rUpa dhAM che, aneka camatkArI ceSTAo karelI che, ane vividha jAtanI zakti darzAvI che. ATaluM rahI zrIcake nIce pramANe anukrame praznanA uttara ApavA mAMDayA. jenAmAM aDhAra prakAranA dekha na heAma, jenAmAM ceAtrIza atizaya prakAzI rahyA DhAya, cAra nikSepa jyAM satya che, cAra praznAre jemanI vANI satya che, je traNa lAkamAM pUjita che, sarva -jagatanuM hita karavAmAM je tatpara che. uttama jJAna ane darzana je dhAraNa kare che, ane je devatAonA paNa deva che, te kharekharA zrI dvaitaprabhu zuddha deva che, e parama pavitra prabhunI bhavelava seza karavI. je samakRita yukta hoya, je sarvadA iMdriyAnuM For Personal & Private Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAturya prakAza, 125 damana kare, zrI nitatvanA rasanI je kAmanA kare, pAMca samiti ane traNa guptine je dhAraNa kare, jeo pote tarIne bIjAne tAre che, sarvadA SaTkAya jIvanI rakSA kare, jIna bhagavatanA zuddha mArgane je jaNAve, jeAmAM mamatA hotI nathI, ane je sarvadA samatAnA upAsaka che, tevA zuddha gurU upAsanA karavAne yeAgya che. je zrI vItarAga bhagava Mte prarUpelA che, je sarvadA hitakArI che, munie niSkapaTa paNe jene Adara Ape che, je pravacanane anukULa heAya che, jemAM mukhya rIte dayA rahelI che, je vinaya mULa che, durgatimAM paDatAM prANIone je dhAraNu kare che, ane kSAMti-kSamA vigere jevA daza bheda che, te zuddha dharma kahevAya che. e zuddha deva, zuddha gurU ane zud dharma jenA nirUpAdhika hRdayamAM rahelA che, purUSa A traNa jagatamAM tilaka samAna che. A traNa tatvanuM mahAtmya zrI advaita prabhue potAnA AgamamAM pade pade. darzAvyuM che. te mahAtatvanI upAsanA karavAthI prANI A bhavapAzamAMthI mukta thAya che. e traNa tatva rUpa nAvamAM beThelAM bhava prANI A dustara bhavasAgarane tarI jAya che. pUrvanAM ha~ puNya vinA e traNa tatvanI ArAdhanA thatI nathI. ugna pAparUpa kAdavathI lipta thayelA prANInI zuddhi e traNa tatvarUpa nirmaLa gAMgA pravAhavaDeja thAya che. te pavitra pravAhamAM sadA snAna karanAra prANI kadi paNa pAparUpa maLathI malina thatA nathI. bAhya ane ataraMga bane prakAranI zuddhi tene prApta thAya che, tenAmAM divya ane prabhAvika evuM dhArmika teja jhaLakI nIkaLe che. zrIcanAM A vacana sAMbhaLI varadatta zeThe khuzI thaI gayA, caMdrakaLA ane dIpavatInA hRdayamAM atyaMta AnaMda upajyuM. kSaNavAra pachI caMdrakaLAnI preraNAthI caturA ajaMla joDI khelI--svAmI ! ApanA mukhamAMthI AMtaraMga bejana sAMbhaLavAnI icchA che. dravyabhAjana karatAM bhAvabhI jana dhaNuMja uttama che, ane te dhAmi~ka hovAthI pavitra ane hRdayane zuddha karanArUM che; Apa kRpA karI te bhAjananuM sakSepamAM varNana karaze. zrIcaMdra AnaMdathI paripUrNa thai elyA--bhadre ! spa`taraMga bhejananI sAmagrI sAMbhaLavA jevI che. e pavitra bhojananuM varNana eka citte sAMbhaLajo. aramAvartta ane caramakaraNurUpa eka suMdara bhAjana maDapa che, e mahA maDapane joi citta kare che, te maMDapamAM zubha sAmagrIrUpa bAjo che, ane cittarUpI siMhAsana geThaveluM che. ucitatA vigere guNarUpI bIjAM nAnAM pAtrA che, temAM utsAhana rUpa jaLa kaLaza sAthe che. zubha cirUpa eka vizALa ane surobhita thALa che, guNarAgarUpa temAM suMdara vATakA che, gurUjanarUpa hitkArI te bhojanavidhinA karAvanAra che, bhavanAM duHkhane bhAMganAra satarUpa sukhaDI temAM pIrasavAmAM Ave che, paramArthanA stuvanarUpa daLavALI, guNIjananI sevArUpa mIThAzavALI maLa purI ane jina bhaktirUpasvAdiSTa jalebI temAM Ave che. temAM niyamanI sAvadhAnIrUpa vividha jAtanAM pakavAna che, moTuM mana rAkha vArUpa mAtIcUra che, paccakhANurUpa ghekhara che, jIna bhuktinAM gItagAna te mIThA mevA che, jemAM vacane vacane rasa maLe che. zrutajJAnanI lIlArUpa zALanA bhAta che, zuddha Azaya pa pILI dALa che, kAryane vivekarUpa kara e che, dizakSArUpa camakA che, anubhavarUpa zItaLa jaLa che, bhAjanane aMte te jaLa lai prANI pavitra thAya che. For Personal & Private Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. zrAvaka bhAione A aMtaraMga bhojana parama tRptine ApanAruM che. A bhAvAtmaka bhojana dabAbhA ejanathI vadhAre svAdiSTa che. A bhajana karanArA bhavi prANIonI pay mA evI rIte zamI jAya che ke, je punaH kadi paNa utpanna thatI nathI. zrAvaka jIvanane vAvanA ane kadi chaNa nahIM thanAruM A bhAvAtmaka bhajana jagatamAM sarva ja che. dravya bhojana maLane vadhAranAruM ane pariNAme virasa ApanAruM che, ane A pavitra bhejana maLa rahita ane sarvadA parama rasa ApanAruM che. zrIsaMdhanA mukhathI AvAM cAturya bharelAM vacana sAMbhaLI sarve camatkAra pAmI gayAM. tenI vArSi vitA jemAM tharvane addabhuta AnaMda thai gaye. paDakhe ubhela vAmAMgakumAra A sAta no viSa pAmI gayo. teNe vicAryuM ke, A vidvAna kamara aMtaraMga bhejavI je varSata karyuM, te camatkArI che. A mahAnubhAva kharekhara dattara paNa che. tenI kumatimAM divya zakti dekhAya che. AvA manuSyanuM jIvana jagatamAM kRtArtha che. A sArI vAmAMgakumAre namana karI zrI caMdrane kahyuM, catura ziromaNi kumAra ! ApanA prAtA bharelA vicAra sAMbhaLI amane ghaNo AnaMda Ave che. ApanA cAturyane virodha AnaMda levAne mAre eka prazna puchavAno che. saMsArI rasika jIvo buddhinuM cAturya khIlAhavAne segaThAbAjI rame che. e dravya bAjumAMthI leko ihalekane kSaNika AnaMda meLave . che, te amAre jAtA mukhathI bhAvabAjI athavA aMtaraMga bAjI sAMbhaLavAnI utkaMThA che, to bApa amane taraMga bAthane AnaMda ApavA kRpA karaze. vAmAMgakumAranAM AvAM vacana sAMbhaLI bIcaMdane harSa thaze. te maMda hAsya karI bolyA-bhadra ! A caturgati saMdhArarUpa eka pATa che, temAM rAga ane deva be pAzA che. kaSAyarUpa seLa semaThAM che, kaccha, nIla vigera lesyAorUpa te segaThAnA raMga che, e bAjImAM unmatta e mAtmApa rAjA khela kare che, tenI sAme kumatirUpa be ramavA beThe che. je pAdharA dAva na Ave che, e bhavarUpa epATamAM AtmA jItI zakatA nathI. bhava paMpano khela tene muMjhAve che, ane durgatirUpa gaja tene lAgI jAya che. * * te pATanuM bIjI rIte evuM paNuM varNana che ke, cAritrarUpa eka capATa che. bAra bhAvanA tathA maitrI pramukha cAra-ema maLIne seLa tenI sAgaThIo che. tAna ane danarUpa be pAsA che. zveta, pILe ane rAte temAM raMga che. e capATathI saMsArane khela chatAya che. avirati, mithyAtva, kapAya, pramAda, e cAra cekaDa sAmenA bhera thAya che. traNa ema tathA rAga ane deza e dugathI sAme dAva maMDAya che. ajJAnarUpa eke paNa nAkhavAmAM Ave che. traNa ga, tathA pace nAkhI e ramatane raMga barAbara jAme che. je A camatkArI ramata ramI jANete aMtara bhAvane jANI zake che, ane jinamatanA rasamAM rasIla kahevAya che. jAka! mA pATane evuM paNa rUpaka apAya che ke, vIza 'ThakanI kAra e sogAAM chetenI anubhAga te cesa khAnAM che. zubha ane azubha a avazvAya25 pAi che. je aviratinAM kAra che, te be ke maLIne bAra thAya che. viratinA bAravaDe be core ATha thAya che, gati, Agati, vacana ane utpAta, e cAra segamAM paNa For Personal & Private Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAturya prakAza. 127 kahI zakAya che. vivekathI vicAra karatAM tenA aneka artha thaI zake che. A pATanA judA judA prakAranuM sArI rIte manana karavAthI temAM aMtaraMga AnaMda utpanna thAya che, jJAna bAjImAM catura evA gurUo e ramatanA pUrNa rasika hoya che. A bhAvabAjIthI temanI bhavya bhAvanA umaMgathI ullAsa pAme che, ane temanA rasika aMtaramAM aMtaraMga AnaMda uddabhave che. zrIcaMdranA A camatkArI vivecanathI vAmAMgakumAra cakita thaI gayo. tene nirmaLa hadayamAM zrIcaMdrane mATe bahu mAna pragaTa thayuM. varadatta zeTha paNa hRdayamAM AnaMda pAmI belI uThayA-kumAracaMdra ! ApanA vAgavilAsathI ghaNo AnaMda Ave che. ApanI bhavya buddhi navanavI bhAvAtmaka bhAvanA utpanna karI zrotAonA cittane camatkAra Ape che. dareka kIDAomAM, gAchIomAM ane sAMsArIka pravRttiomAM dravya ane bhAvanI khabhuta camatkRti rahelI heya che. dravya camatkRti te mAnava buddhine satvara mAhya thaI zo che, paNa bhAva camatkRti te koI lakattara mAnava buddhine ja mAhya che. tene prabhAva vizva pratibhAnI aMdara sadA prakAze che. ATaluM kahI varadatta zeTha bolyA-mahAzaya ! A jagatamAM dravyathI sAta vyasane ati duHkhadAyaka che, tethI teone dUra karavAM joIe. paNa je e sAta vyasana bhAvathI dUra karavAmAM Ave che, paramAnaMda prApta thAya che. vRta, mAM, vezyA, madirA, corI, mRgayA, ane vyabhicAra-e sAta vyasanemAMthI eka paNa sevyuM heya te, te narakanAM dvArarUpa thAya che. kadi e vyasana lajajAne lai sevAya nahIM, tethI te jAtithI dUra thAya che. paNa jo tene aMtaraMga bhAvathI dUra karyuM na hoya te, te avazya naraka gatinAM kAraNupa thAya che. varadatta zeThanAM khAvAM vacana sAMbhaLI tura zrIcaMdra hAsya karI bo-karmanI prakRti uta bane che. tevaDe rAta divasa prANuM khelyA kare che. bIjAnI niMdA karavI, e bIjuM mAMsanuM vyasana che. meha rAkhavo, e madirAnuM trIjuM vyasana che. kumatino - na kare, te vezyAnA saMganA cothA vyasana jeve che. caturvidha adata levuM, te corInuM pAMcamuM vyasana che. durbAna dharavuM, te mRgayAnuM chaThuM vyasana che, ane paranI AzA rAkhavI, e parastrInuM sAtamuM dusana che. A aMtaranAM sAta varSanA prANIne mahA duHkha Ape che. te aMtaraMga sAta vyasano tyAga karavAthI prANI siddhi padane saMpUrNa adhikArI thAya che. zrIcaMdranAM A amRtamaya vacanathI varadattanA hRdayamAM pramoda utpanna thaye. tatkALa teNe bIjo prazna karyo. mahAnubhAva! anagAra munio kuTuMba vagaranA nirAdhAra heya che, te teo zI rIte sukhI kahevAya? zrIcaMdra hAsya karI be-bhadra! e mahAtmA saMpUrNa sukhI che, teone prema bhareluM aMtaraMga kuTuMba hoya che, jenA bAzrayathI teo saMsArAvAsa karatAM seMkaDo gaNuM sukha bhogave che, te viSe nIcene cha kahevAya che. chapo, dharma kahIne tAya, mAta jasa kSamA bhaNI, prAtA saMyama sAra, dayA jasa bahena suNaje; For Personal & Private Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 AnaMda maMdira, satya sumitra pavitra, bhUmitala piDhIya sajA, bhajana jJAna sutattva, daze diza vastra vasajajhA; virati nArI dIpaka vaLI, caMdra cihuM dizi jhaLahaLe, jJAnavimala gurU sAdhane, sayala kuTuMba sAthe maLe. nija bhuja vara upadhAna, pavana ati vIMjaNa bhAve, caMdriodaya AkAza, vipula jaza aMta na Ave; muktA phaLa upamAna, tAra mAlA ati phAve, dizi kanyA anukULa, supare jasa vAya DhaLAve; jutA virati sunArizuM nizadina satI, jJAnavimala kahe nRpatipare, sukhe seve che yati nayara viveka udAra, sAra samakita dRDha pAye, nava tasvaha darabAra, bodha mahe te mana bhAvyo; dharma rayaNa bhaMDAra, dAma dama phalaka nipAye, ratha zIlAMga aDhAra, sahassa senA samavAya; Agama nayanI gaja ghaTA, dhvajA mahAvrata lahalahe, naya kahe sama saMtoSa, parimala aMge caMdana mahamahe. Agama pATha saMgIta, rati tihAM vaMza vajAve, nATaka sayala saMsAra, jIva naTa nRtya dekhAve; vajaI mala mAna, tAna vaLi lebhaja gAve, neTa nAyaka tihAM meha, hAvabhAva bhalA suNAve; eNapare rUSi rAjA sadA, je tAna ulaTa dharI, jJAnavimala munirAjanI, kIrti cahu dizi vistarI. kaSTa kahe kema eha, jeha etApara vari, zrI jinavaranI ANa chatra zira upara dhariye; pahepa zIla saMnAha, teha saMvega kara lIdhe, jina upadeza sucakra, dharI savi thaye suprasiddha; rAga dveSa duzmana haNyA, haNuM ciMtA mana taNI, jJAnavimala sudhA sAdhanI, ache e prabhutA ghaNI. te chappAnuM vivecana karatAM zrIcaMdra be - bhadra ! dhamarUpa jene pItA che, kSamA jenI mAtA che, saMyamarU5 bhrAtA che, dayA jenI behena che, satyarUpe pavitra mitra che, bhUmirUpa zavyA che, tavajJAnarUpa bhajana che, dizArUpI vacce che, viratirUpI strI che, ane caMdrarU5 dIpaka jenA gharamAM prakAzI rahyA che, evA sarva kuTuMbanI sAthe rahelA vana tine zI nyUnatA che ? te sarvadA kuTuMbanAM sukhe pUrNa sukhI che. 1 For Personal & Private Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAturya prakAza. 129 peAtAnI bhujAnuM jene ezIdyuM che, pavana paMkhA nAkhe che, jhrAkAzarUpa ca daravA che, jemAM caMdranA udayarUpa anaMta yaza rahelA che, tArAonI zreNI te muktAphaLanI mALA che, dizArUpa kanyAo anukULa vAyu DhALe che, saraLatA ane viratirUpa satI e tenI sAthe rahelI che, AvI rIte munirAja mahArAjAnI jema sukhe suve che. ra yatizya rAjendra vivekarUpa naramAM rahe che, samakitarUpa zreSTa pAyAdAra tene kakSA che, navatattvarUpa tene mArA darabAra che, jenI aMdara manamAnyA khevilAsa maLe che, dharmarUpa ratnanA bhaMDAra jenA tAbAmAM che, damanarUpa dAma jenI pAse che, zILarUpa jene tha che, aDhAratujAra zILanA agarUpa jenI senA che, AgamanayarUpa gajeMdranI baTA che, mahAvratarUpa vRndrae jyAM kurakI rahI che, saMtASarUpa caMdananI sumadha jevA agamAM prasarI rahI che. 3 te yutirUpa mahArAjAnI pAse Agama pArUpa saMgita thAya che, zubha rItirUpa vAMsaLI vAge che, sarva saMsArarUpa nATaka jAmeluM che, jIvarUpa naTa peAtAnuM nRtya te mahArAjAne batAve che, mAna mRga bajAve che, lebha temAM tAna Ape che, naTane nAyaka mAha hAvabhAva suNAve che, e nATaka munimahArAjA ulaTa lAvI jue che. 4 e munirUpa vIrane kaSTa zI rIte paDe ? kadi paNa paDeja nahIM. zrI jinAjJArUpa chatra teNe mastakapara dhAraNa karyuM che, zIlarUpa khakhkhara zarIra upara paheryuM che, sa`vegapa kha, hAthamAM rAkhyuM che, jitepadezarUpa cakra dhAraNa karI te prakhyAta thayeA che, AvI prabhutAne dhAraNa karatA te yati vIre potAnA zatru rAga ane dveSane DhaNI nAMkhyA che, ane pete sarva rIte nizcita thayela che. 5 varadatta zeTha khuzI thai puta: elyA-- dharmavIra ! ApanAM vacanAmRtathI ameAne tRpti thatI nathI. vAraMvAra AvA prazna puchavAnI icchA thayA kare che; ethI Apane puchanAnuM ke, jagatamAM dIpAsavI athavA dIvALI dravyathI te| prakhyAta che, paNa bhAvathI eTale aMtaraMga dIpotsavI kevI haze, te kRpA karI jaNAvaze| ? zrIcaMdrakumAra madhura smita karatA nIce pramANe gIrvANu vANInuM subhASita kheDyeAH-- sad dhyAnojvaladIpakaH suvilasatsvAdhyAyakA'rAtrikaH zuddhAhAra subhojanaH suguNavAktAMbUlazobhAbhRtaH / azrI nirmalakSaNAgamajaya jjyeSThAvanA mottaraH zIlAlaMkRtibhAg mude bhavatu bo'IddharmadIpotsavaH // 1 // jemAM sadradhyAnarUpa ujavaLa dIvA che, pravarttatA evA svAUAyarUpa jemAM AratIA thAya che, jemAM zuddha-prAsuka AhAranAM bhAjana thAya che, saguNavALI vANIrUpa tAMbUlanI jemAM zAbhA che, parizcaMhane bhAga, mamatAnA tyAga, sumatA jaya ane vaDIlane 17 For Personal & Private Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, namana, e rUpa jemAM utsava che, ane zIlarUpa alaMkAne je bhaje che. ane jene dharmarUpa dALane utsava tamArA harSane thAo. 1 A subhASita belyA pachI zrIca ke tenuM nIce pramANe vizeSa vivecana karyuM. bhavijano ! e dIvALI parva jagatamAM prakhyAta che; prabhunA nivANanI nizAnane sUcavanAruM e manahara parva che, e parvane divasa bhagavaMtanA nirvANa utsavane prakAzaka che, e mahotsavamAM syAdvAdarUpa ghara dhoLAvAya che, darzanarUpa zuddhi thAya che, cAritrarUpa caMdaravA baMdhAya che, te vaDe rajane dUra karavAmAM Ave che, jInarAjanI sevArUpa ramata ramAya che, bhAvanArUpa vividha padArtho ane pakavAna, tathA mevAo jamAya che, guNIjananA caraNanA nAmanarUpa navA varSanA juhAra thAya che. vivekarUpI ratnanAM merAmAM karI, temAM dIpakanI zebhA karavAmAM Ave che, tenI aMdara anumodanarUpa tela pUraya che, manarUpa maMdiramAM sumatirUpa suMdarI viratirUpa sAhelInI sAthe vase che, ane aviratirU 5 aLaza ( alakSmI) dUra karavAmAM Ave che. dharma vAsanArUpa suMdara zRMgAra dharavAmAM Ave che, darzana guNarUpa raMga devAmAM Ave che, paropakArarU5 cunAne chaMTakAva thAya che, A mahatsavamAM zrI jinezvararUpa vararAjA siddhirUpa kanyAne paraNavA Ave che, prabhunI sAthe anagArarUpa jAnaiyA thAya che, siddha zilArU5 corInI vedikA vivAha maMgaLanI kriyA mATe karavAmAM Ave che, muktikanyAne mATe anaMta catuSTayarUpa dAyajo pUrAya che, ega nirodharUpa pezaka apAya che, ane jIvara e pavitra kanyAne moTA utsava sAthe paraNe che. A aMtaraMga dIpotsavInuM varNana sAMbhaLI, sarva sAnaMdAzcarya thaI gayAM. caMdrakaLAnI preraNAthI catura purUe zrIcaMdrane kahyuM. mahAnubhAva ! kRpA karI aMtaraMza geDIdaDanI ramata saMbhaLAve. - zrIcaMdra sasmita vadane be moharUpI rAjA, krodha, mAna ane bharU5 traNa purUSa ane bhAyArUpa eka strInI sAthe geDI daDAnI ramata rame che; e krIDA A saMsArarUpa kuMDamAM AvelAM jaturUpa daDAthI ramAya che, aviratirUpa geDI tathA ajJAnarUpa daMDavaDe e daDAne uchALe che. bhavya ane abhavya jIva be pakSIo durvAsanArUpa pavananA vaMToLIyAvaDe te daDAne vAraMvAra saMsAra kuMDamAM beLe che. te kaMduka krIDAne bIje zubha prakAra paNa che. cAritrarU5 rana, dAna, zILa ane tapa e traNa purUSa ane bhAvanArUpa strInI sAthe kaMduka krIDA kare che. zraddhArUpa geDIthI prANIrUpa daDAne siddhi kuMDamAM uchALIne nAkhe che, e ramatamAM chatI bhavanA bhayathI bhavi prANI mukta thAya che. A pramANe zrIcaMdranA mukhanI vANI sAMbhaLI, sarva sakhI samAja sAthe caMdrakaLA khuzI thaI. teNe AnaMda sAthe caturAne caMdranA svarUpane camatkArI rIte varNana karavAnI For Personal & Private Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAturya prakAza 131 IcchA batAvI, eTale caturA khelI--sakhI caMdrakaLA ! tame caMdranA prakAzanuM camatkArI varNana karo. caMdrakaLA nIcenuM saMskRta kAvya khelaH-- lakSmI kelisaro'gRhAsanicayo dikkhIvadhUdarpaNaH zyAmAvalisumaM khasiMdhukusumaM vyomAbdhiphenodramaH / tArA gokula mukti gaura nigRhaM chatraM smarakSmApate caMdraH zrIsakalazviraM vijayatAM jyotsnAsudhAvApikA // 1 // A caMdra, lakSmIne krIDA karavAnuM sAvara che, aTTahAsanA samUha che, dizArUpI enuM darpaNa che, rAtrIrUpa velanuM puSpa che, AkAzarUpa samudranuM kamaLa che, AkAzarUpa samudramAM pINune gAhA che, tArArUpa gAkuLane heADavAnuM ghara che, kAmadevarUpa rAjAnuM chatra che, ane caMdrikApa amRtanI vApikA che, tevA lakSmIthI pUSNu evA caMdra cirakALa vijaya pAmeA. caMdrakaLAtI vANI sAMbhaLI sarve khuzI thayAM. pachI sarve maLI zrI pratye mAlyAM-- paMDita ratna ! tame have caMdrakAnuM varNana Ape. zrIcaMdra harSa pAmatA. nIcenuM saMskRta kAvya elye.. oMkAroM madanadvijasya gaganakroDasya daMSTrAMkura: tArAmauktika zuktistamasaH staMveramasyAMkuzaH / zRMgArArgalakucikAvirahiNI mAnacchidAM karttarI saMdhyAvAravadhUnakhakSitiriyaM cAMdrI kalA rAjate // 1 // bhAvArtha--A caMdrakaLA kAmadevarUpa brAhmaNane ekAra che, AkAzarUpa varAhunI dADhane akura che, tArArUpa metInI chIpa che, aMdhakArarUpa hAthIne akuza che, zrRMgArarUpa argalA ( bhUgala ) nI uMcI che, virahI enA mAnane chedavAnI kAtara che, ane sa dhyArUpa vArAMganI nakhakSiti che, te A caMdrakaLA zAkhe che. 1 A varNana sAMbhaLI sarvenA manamAM thayuM ke, A varakanyAnI joDa kharekharI jagatamAM paDita che. suvarNa ne rananI jema A yega maLyA che. zrIcadrakumAranuM dhArmika nA ane camatkArI buddhi ndrei nizcaya thAya che ke, e naratna kharekhara kulIna che, viSNuka jAtithI oLakhAya che, paNa tenI kulInatA rAjakuLanA jevIja dekhAya che. sarva guNusa panna e kumAranI dhArmika vRtti kharekhara leAkeAttara che, te sAthe aneka prakAranI vidyA ane kaLAmAM tenI kevI addabhuta kuzaLatA che ? AvI rIte vineda vArtA karatAM rAtri cAlI ga. zrIcaMdra ratha upara besavA taiyAra thayA, tyAM sarve tene kara jhAlI vaLagI paDa For Personal & Private Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 AnaMda maMdira chevaTe varadatta zeTha kumArane samajAvI pitAne ghera laI gayA, ane bIjAo kumAranA vacanAmRtathI atRpta thaI punaH tene rarika samAgamanI IcchA rAkhI pitapotAne sthAne cAlyAM gayAM. prakaraNa 34 muM.. patigRha prayANa. jA dIpacaMdranA darabAramAM Aje judI tarehanI dhamAla thatI hatI, rAjaleka aneka kAmamAM guMthAyA hatA, dAsa ane dAsIo rAjakAramAM uparAupara AvajAva karatAM hatAM, aneka ja tanA padArtho goThavAIne baMdhAtA hatA. te uparathI prayANa karavAnI te yArIne dekhAva thaI rahyA hata; A samaye caMdrakaLAnI premapAtra sakhI, ane dAsI thaturA rAjamahelanA gokha upara ubhI ubhI ciMtA karatI hatI, te vakhate eka bIjI yuvAna strI tenI pAse AvI; tene dekhAva dAsI vargathI judo paDato hato, tenA kAnata ane kamanIya mukha upara kulInatA prakAzatI hatI, te strInuM nAma zAtA hatuM. A bALA caMdrakaLAnI sahAdhyAyI sakhI hatI. te baMne ekaja gurUnI ziSyA hatI, vidyA ane kaLAnA abhyAsamAM sAthe ja hatI. Aje caMdrakaLA patigRhamAM jAya che, evuM sAMbhaLIne pitAnI sahAyAyI sakhIne maLavA AvI hatI. zAntA eka zrAvaka kuLanI kanyA hatI, teno pitA pra khyAta dhanADhaya vyApArI hato. rAjA dIpacaMdanI tenA upara kRpA hAI, rAja mAnane laI tenuM kuTuMba rAja kuTuMbanI sAthe saMbaMdha dharAvatuM hatuM. jyAre caMdrakaLAne zrI caMdrakumAranI sAthe vivAha thayo, tyAre A saguNa zAtA pitAne sAsare gaI hatI. potAnI rAja sakhI caMdrakaLAnA vivAhanI vArtA jyAre teNe sAMbhaLI, eTale te patinI AjJA laI pitAnI sakhIne maLavA AvI hatI. teNInA sAsarAnuM nAma te nagarathI daza gAu upara hatuM, tene pati eka vidvAna gRhastha hato. patibhaktA zAMtAnI upara tenI apratima prIti hatI. zAMtA pavirNa caMdrakaLAnA sahavAsanuM sukha hamezAM tenI AgaLa varNavatI hatI, AthI caMdrakaLA upara paNa tene parokSa rIte prema upajato hato. tene lIdhe ja teNe caMdrakaLAne maLavA zAMtAne AjJA ApI hatI. - ahIM zatA rAjamahelamAM jyAM catura ubhI hatI tyAM AvI. zAMtAne joI caturA khuzI thaI premathI kuzaLatA puchI, ane tene saMbhramathI AdaramAna ApyuM. pachI caturAe caturAIthI pUchyuM, bahena zAMtA ! kayAMthI Ave che? ane kema dekhAtAM na hatAM? zAMtA belI-caturA ! huM mAre sAsare hatI. bahena caMdrakaLAnA vivAhanA ane pati ghera javAnA khabara sAMbhaLI huM tene maLavA AvI chuM. vahAlI caMdrakaLA rAjakumArI che, te je For Personal & Private Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ patigraha prayANa. 133 sAsare jaze, te punaH bhAgye ja te pitagamAM AvavAnI. rAjakumArIone pati ghera gayA pachI punaH pitRgRhanAM darzana durlabha hoya che, tethI chevaTano samAgama karavAne huM AvI chuM. caturA ! caMdrakaLA kayAM che ? te batAva. ghaNA divasa thayAM tenuM madhura mukha mArA jovAmAM AvyuM nathI. mane jovAnI ghaNI utkaMThA che. te sAdhvInAM darzanathI huM mArAM netrane tRpti ApuM. priya bahena ! caMdrakaLAnuM vivAhita svarUpa jovAnI mane ati utkaMThA che. jyAre huM vivAhita thaI patigRha javAne nIkaLI, te vakhate teNIe mRduhAsya sAthe mane sUcavyuM hatuM. bahena zAMtA ! tuM amane viyega ApI sAsare naya che, paNa have amane zI AzISa Ape che ? te vakhate meM caMdrakaLAne kahyuM hatuM ke, rAjakumArI ! mArA jevI tamArI sthiti paNa satvara thAya; evI AzISa ApuM chuM. te vakhate rAjabALA khuzI thaI hatI, pachI caMdrakaLAnAM AlphAdaka darzana mane thayAMja nathI. caturA-zAMtA ! kSaNavAra rAha jue. e bALA hamaNuMja ahIM Avaze. Aje tene sAsare vaLAvavAnuM muhUrta che. rAjabALA aMtaHpuramAM zRMgAra dharavAne gayAM che, hamaNuMja ahIM Avaze. zAMtA-bahena caturA ! rAjakumArI caMdrakaLAnA vivAhanI ane bIjI koI takanI vArtA karI mane AnaMda pamADa. caMdrakaLAnA pati kevA che? e paNiIne yogya pati kayAMthI maLyA? temanA pavitra premanI zRMkhalA zI rIte baMdhANI ityAdi je jANavAnuM hoya te saMkSepamAM javAnI kRpA kara. - caturA-bahena zAMtA ! caMdrakaLA kharekhara egya patine varyA che, emanA patinuM nAma zrIcaMdrakumAra che, teo jAte vaNika che, paNa svAbhAvika rAjateja, ane kSatriteja dhAraNa kare che. pUrvanA puNyoge caMdrakaLAne tene yoga thaI gayuM che. kumAra zrIcaMdra manuSya chatAM alokika zakti dharAve che, jyArathI kumArInI draSTie e mahAzaya AvyA, tyArathI ja rAjakumArIe temane ja varavAne saMkalpa karyo hato. zrI caMdrakumAra paNa caMdrakaLA upara rAgI hatA, tathApi te mAtApitAnI AjJAnI apekSA rAkhatA hatA. A apekSAne laI zrI caMdrakaLAnI sAthe vivAha karavAmAM Agraha karAvyo hato. chevaTe bhAgyavatI caMdrakaLAe vijaya meLavyuM, ane teone vivAha moTA utsava sAthe karavAmAM Avyo.' priya sakhI ! zradrakumAranI sAthe caMdrakaLAe ane bIjAoe keTalAeka adubhuta pranattara karyo, temAM zrI caMdrakumAre pitAnI buddhinI divyatAne camatkAra sArI rIte batAvyo hato, tethI rAjakumArI caMdrakaLAne vizeSa meha thai gaye. A praznottara thaI rahyA pachI rAjA dIpacaMdra bIje ja divase lagna divasane nirNaya karavA jatiSa verAone bolAvyA, teoe bIje ja divase lamano divasa nirNata karyo, AthI mahArAjA te vakhate ciMtAmAM paDayA. eka divasamAM lagnane samaya kema sacavAze ? caMdrakaLAnA pitA zubhAMga rAjAne eka divasamAM kema bolAvI zakAze ? AvuM ciMtavI mahArAjAe joSIne jaNAvyuM ke, te lagna zivAya bIjuM kayuM lama Ave che, te juo. vidvAna joSIoe vinayathI jaNAvyuM. rAjedra ! AvatI kAlanuMja lagna uttama che. AvatI kAle vaizAka mAsanI zukala For Personal & Private Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zi34 AnaMda maMdira, paMcamI che, te sivAya bIjuM uttama lagna AvatuM nathI. A laramAM vivAhita thaelAM daMpati sarvatkRSTa sukha meLavaze. amArI paNa prArthanA che ke, AvuM uttama lagna jevA dezo nahIM. AthI rAjA dIpacaMdra vicAramAM paDayA, paNa chevaTe tene teja lagna vivAha karavAne nizcaya karavo paDyA. tatkALa umaMgathI vivAhanI sAmagrI taiyAra karavA mAMDI, AkhA nagaramAM dhAmadhUma cAlI rahI. vaphAdAra prajA rAjAnI AjJAthI nagarazebhA ane gRhazobhA karavAmAM mazagula thaI. bIje divase mahArAjae maTI dhAmadhumathI vivAhane AraMbha karyo. zrIcaMdakumArane vivAha zRMgAra karavAmAM AvyuM. samaya thayuM eTale e suMdara kumArano gaDha upara varaghoDe caDyo. vagheDAmAM mahArAjAnI rAjya samRddhithI suzobhita evI me TI svArI temAM sAmela karamAM AvI, aneka subhaTo azva upara ArUDha thaI zatrene caLakAvatA cAlA lAgyA. gajendronI zRMgAradhAraka zreNI AgaLa cAlI. madhyabhAge vararAjA ne gajeMdra jaMgama parvatanA je cAlavA lAge, tenI AgaLa baMdIjana jayazvanI karatA hatA zrI caMdrakumAra gajeMdra uparathI yAcane agaNita dAna ApatA hatA. batrIsa prakAranA nATakakAro vividha jAtanAM nATa karatA hatA. priya bahena zAMtA ! te vakhatanA dekhAvanuM zuM varNana kare te alaikika zebhA, te divya ane adbhuta racanA, atyAre draSTi AgaLa khaDI thAya che. te pachI te zrIcaMdrakumAra caDI svArIe maMDapamAM AvyA, tyAM barAbara lamazuddhi vakhate sakhI caMdrakaLAnuM pANagrahaNa karavAmAM AvyuM. cAra maMgaLa vartAvavAmAM AvyAM. hathevALe cheDatI vakhate hAthI, ghaDA, vigere kImatI vastuo varane bheTa karavAmAM AvI. dharaNe ke AvI kumArane eka amUlya hAra Ape. rAjA dIpacaMdra agaNIta dravya, tathA suvarNanA alaMkAra arpaNa karyA. rANuM caM. dravatIe udAratAthI aneka amUlya vastuo bheTa karI, caMdrakaLAnA bhAI vAmAMgakumAre siM. hapuramAMthI AvelI bhavya vastuo arpaNa karI, pratyeka paMcavarNa akSa, palaMga, mudrikA di alaMkAra, siMhAsana, mugaTa, zayA, caMdaravA, uzIlA, meTA thALa, mahela, vajA, chatra, toraNa, dIpikA, suvarNakuMbha, bhAlA, kha, dhanuSya, bANa, lehAstra, bakhtara, ane saghaLI jAtanAM AbhUSaNa vararAjAne bheTa karyo. rANIe caMdrakaLAnI sAthe huM te, vidyA ane priyaMvadA vigere sakhIo, ane bIjI kaLApraviNa dAsIe ApelI che. A sivAya zubhagAMga rAjA paNa AvIne bIjI bheTa ApavAnA hatA. priya bahena zAMtA ! A samaye eka kautuka utpanna kare te banAva banyo hate. te tamAre sAMbhaLavA lAyaka che. zAMtAe adhIrAIthI kahyuM, sakhI ! satvara kahe, te zuM banyuM hatuM ? caturA belI- caMdrakaLAnuM pANigrahaNa karI prAtaHkALe zrI caMdrakumAra gajendra upara caDI pAchA vaLyA, te vakhate varakanyA sAthe beThaM hatAM. prajAjana e vivAhite daMpatInAM darzana karavAne umaMgathI zreNIbaMdha ubhAM hatAM, aneka jAtanAM vAjiMtro vAgata hatAM, sarva sthaLe jayadhvani prasarI rahyA hatA, varakanyAno gajendra cAlato cAlato eka mahelanI pAse Avyo. te mahela rAjamahela jevo suMdara hato. tenI AsapAsa For Personal & Private Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ patigraha prayANa 135 davA patAkA AvelI hatI, te navaraMgita mehelanI pAse gaje Avyo. tyAM eka sugadhI puSpamALA te mahelanA gokhamAMthI majedanA hoddA upara thaI zrI caMdrakumAranI agaLa paDI. catura kumAre te puSpamALAne paDatI jaI uMcI draSTi karI avalokana karyuM, tyAM eka suMdara kumArikA jovAmAM AvI. suMdara zRMgArathI suzobhita evI te bALA zrIcaMdrakumAranI sAme prema draSTie jotI hatI te premALa draSTimAM lajajA ane vikAra, samAna bhAve rahelAM hatAM. mugdha bhAvanI sAme praDhatAne prAdurbhAva thato hato. te ramaNIne jotAM ja zrI caMdrakumAra tenA AMtarabhAvane jANa che. tatkALa te pupamALAne tapAsI, tapAsa karatAM temAMthI eka bhujapatranI patrikA nIkaLI, temAM nIce pramANe lakheluM hatuM. nirarthaka janma gataM nalinyA yadA na dRSTaM hi sudhAMzuvicam / utpattiriMdoH viphalA ca yena, spRSTA na phullA nalinI karaiH svaiH // 1 // je caMdranuM biMba jovAmAM AvyuM nahIM, te piyaNIne janma vyartha gaNe che, je te ca ke pitAnA kiraNethI praphullIta piyaNane sparza karyo nahIM, te pachI te caMdranI utpattija niSphaLa che. 1 A kalekane marma-artha vAMcI zrIcaMda khuzI che, ane te patrikA teNe caM. kakaLAne ApI dIdhI. zAMtA-bahena caturA ! e kanyA koNa hatI ? ane zrI caMdrakumAranI upara tene rAga kyAre ye hato ? caturA-priya sakhI ! A nagaramAM kanakadatta nAme eka vyApArI gRhastha che. tene rUpavatI nAme eka suMdara kanyA hatI. koI vAra zrI caMdrakumAranI mohaka mUrti joI e bALI tenA upara rAgI thaI hatI. mohane vaza thayelI e bALa vanitAe lajA choDI pitAnA pItA kanakadattane kahyuM, pItAjI ! zrIcaMdrakumArane varI cukI chuM. bIjA purUSane huM varavAnI nathI. kanyAnAM AvAM vacana sAMbhaLI kanakadatta Azcarya pAmI gayo. paNa kSaNa vAra vicArI teNe rUpavatIne kahyuM beTA ! A zuM bole che ? tArI buddhi mUDha thaI gaI che. teM zuM nathI sAMbhaLyuM ke, e kumAra rAjakumArI padmiNIne paraNavAno che? tevI manohara rAjakanyA paraNavAmAM paNa tene rAjA vigerethI ati Agraha karavAmAM Ave che; mAMDa mAMDa teNe te vAta svIkArI che, te tArA jevI eka sAdhAraNa gRhasthanI kanyA joDe te kema lagna kare ? pitAnAM AvAM vacana sAMbhaLI rUpavatI nirAza thaI gaI. tathApi teNe zrI caMdrakumArane pitAnI icchA jAhera karavAnA aneka upAya ciMtavyA, che For Personal & Private Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. vaTe jayAre varakanyAne varaghoDe pAchA pharyA ane tenA mahelanI pAse thaI nIkaLe, tyAre teNIe uparanuM kAvya lakhI, te pavikA nAkhI hatI. zAMtA-sakhI ! pachI patrikAne uttara maLe ke nahIM ? caturA-bahena ! zrI caMdrakumAra te patrikA caMdrakaLAnA hAthamAM ApI, caMdrakaLAe vAMcI pitAnI pAse rAkhI. meTA ADaMbara sAthe te varagheDa utAre Avyo, tyAM varakanyAe paraspara bhajana vidhi karyo. te divase AkhA nagarane bhejana ApyuM hatuM. varakanyA bhajana laI beThAM hatAM, tyAM pelI rUpavatIe eka dAsIne caMdrakaLAnI pAse mekalI, dAsIe AvI patrikAne javAba mAgya, caMdrakaLAe hadayamAM vicAryuM ke, A bALA paNa mArI jema Atura thaI haze, tene nirAza karavI te yukta nathI. AvuM ciMtavI dAsIne kahyuM ke, dAsI! rUpavatIne kaheje ke, caMdrakaLAe kahyuM che ke, vahAlI ! tuM nirAza thaIza mI. AgaLa upara tArI AzA saphaLa thaze, atyAre tene avasara nathI. dAsIe caMdrakaLAne A saMdezo rUpavatIne kahyA. te sAMbhaLI 2pavatIne saMtoSa thayo. e utsAhI bALA AzAnuM avalaMbana karIne rahI, paNa tene manane cena paDayuM nahIM. kumAra zrI caMdrane meLavavA tenI AturatA ghaNI hatI, tathApi chevaTe e ramaNI caMdrakaLAnA zabdo upara vizvAsa mukI zrI caMdranuM sarvadA dhyAna karatI karatI hAla divasa nirgamana kare che. zAMtA-e bALAnA manoratha sakhI caMdrakaLAnI jema saphaLa thAo. caturA-bahena ! tevAmAM vaLI evuM banyuM ke, pUrve zrIcaMdrakumAra tilakapuramAM jaIne tilakamaMjarI nAme eka rAjakumArIne svayaMvaramAMthI pitAnI karela, paNa te bALAnuM pANiprahaNa karyA vinA te gupta rIte cAlyA AvyA hatA. AthI tilakapuramAM hAhAkAra vAI rA. zrIcaMdrakumAranI sarva sthaLe zodha karI, paNa tene patto bIlakula lAgyo nahIM. chevaTe likapuranA rAjAe pitAnA dhIra nAmanA maMtrIne tenI pAchaLa zodha karavA mokale che. tenI sAthe vINarava karIne eka catura gAyaka hatA. te zrIcaMdra kumArane oLakhato hato ane svayaMvaramAM rAdhAvedha karanAra teja kumAra hato, e nizcaya hato. AthI te dhIramaMtrI vINaravane sAthe laI ApaNuM nagarImAM AvI caDe. te zrIcaMdrakamArane maLe, ane tilakapura AvavAne prArthanA karI. vivekI kumAra dhIramaMtrIne kahyuM, maMtrIrAja ! te viSe mArA pitA jANe, huM parataMtra chuM. pitAnI A jJA zivAya mArAthI kAMI paNa thaI zake nahIM. te vakhate vaNArava gAyake kahyuM, svAmI ! A vAta mAnya kare, huM tamArA guNenAM gIta gAuM. kumAre kahyuM, hamaNuM gAvAne samaya nathI. jyAre samaya Avaze, eTale te vAta karaje. A pramANe zrIcaMdrakumAra temane uttara ApI cAlyA gayA. tyAra pachI bIjuM kAMI navIna banyuM nathI. atyAre rAjakumArI caMdrakaLAne belAvavAne samaya che, hamaNuM caMdrakaLA aMtapuranA parivAra sAthe ahiM Avaze. bahena zAMtA ! tame barAbara samaya upara AvyAM che, tamane tamArI sakhInI sAsare javAnA prayANunI chellI bheTa maLaze, For Personal & Private Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ patigraha prayANa. 137 A pramANe zAMtA ane catura vAtacita karatAM hatAM, tyAM caMdrakaLA moTA parivAra sAthe AvI, tenI AsapAsa saMbaMdhIone ane sakhIono parivAra vIMTAI. vaLyo hato, sarvanAM netramAMthI azrunI dhArAo cAlatI hatI; mAtA dIpavatI pitAnI premapAtra putrInA viyogathI duHkhI thatI hatI. sarvatra zAMti prasarI rahI hatI, caMdrakaLA vivAhita mAMgalyala paherI nayanamAMthI azrudhArA pADatI hatI, bAlyavayathI ja pitAnA sahavAsamAM ati paricayamAM AvelAM sakhIjanathI judA paDatAM tenuM hRdaya bharAI AvatuM hatuM, kaMTha gagadita thavAthI te kAMi paNa bolI zakatI nahatI, zreDhavayanI vRddha dAsIo tene dhIraja ApatI hatI. A samaye zAMtA AvI caMdrakaLAne bheTI paDI. tene jotAMja caMdrakaLA kaMpI cAlI, paNa divasanA viyogathI zAMtAne akasmAta maLavAthI tene vadhAre lAgI AvyuM. zAMtA paNa kSaNavAra te kAMI paNa bolI zakI nahIM; chevaTe ghaNo prayatna karI, te madhura svare rUdana karatI belI-rAjakumArI ! tamArAM darzana karavAne huM khAsa patigRhamAMthI AvI chuM. chevaTe tamArAM prayANa darzana thayAM, tethI huM mArA AtmAne kRtArtha mAnuM chuM. bahena ! bAlyavayane tamAro sahavAsa, te samayanI bALalIlA saMbhArI saMbhArI manamAM kSebha thAya che, te samaya have AvavAne ja nathI. vanitAonA avatArane AraMbha ane tenI samAptinAM sthAna judAM judAM thAya che. pitRgRha ane patigRhanI vacce nArI avatAra samApta thAya che. bahena ! tame su che, sarva guNasaMpanna paviNa cho, tamane zo bodha Ape ? have vizeSa zoka nahIM karatAM patigRha padhAre, ane navanavI gRhasaMpatti bhogavo, ane zrAvikApadane dIpAvI, aMte AtmasAdhana karavA tatpara thAo, eja mArI AziSa che. ATaluM kahI zAMtA virAma pAmI. jenA netramAMthI azrudhArA cAlatI hatI, ane je vAraMvAra viganuM duHkha saM. bhArI nizvAsa nAkhatI hatI, evI mAtA dIpavatI tyAM AvI. teNe rUdane karatAM caMdrakaLAne AliMgana karI kahyuM-vase ! tArAthI judA paDatAM amane ghaNo zoka thAya che, tArA jevI sadguNI ane pativaNI putrIo cheDI haze. putrI'bAlyavayathI tArA sahavAsamAM rahenArI tArI sakhIone ghaNuM duHkha thaze. bahena ! teM tArI suzIlathI ane zAMta svabhAvathI sarvane vaza karyA che. tArA jevI mAtRbhakti ane pitRbhakti kaIkaja putrIomAM haze. te pitRgRha karatAM ahIM vadhAre rahI chuM, te chatAM tArAmAM mAtApitAnI bhakti apUrva che. bahena ! tArI samakSa tArA guNanuM vizeSa varNana karavuM, te yogya nathI, tuM sarva rIte zikSitA chuM, nItinAM ane vyavahAramAM tane tuM sArI rIte samaje che, rAjarIti ane viveka tArAmAM apUrva che, sagAvaTa athavA sahata prema e to tArAM pati sutra che. pitRgRha ane mAtAmahagrahamAM rahI teM tArI bAlyAvasthA nirgamana karI che; tethI patigRhamAM vartavAnI rIti teM joI nathI, tathApi aMtaHpuranA sahavAsane laine ane jaina satIonAM caritra vAMcI vAMcIne teM te zikSA paNa hastagata karI che, eTale tane vize kahevAnI kAMI jarUra nathI, tArA jevI caturane je kAMI kahevuM, te punarUkita karyA For Personal & Private Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, jevuM che, tathApi mAtAnI pavitra pharajane laI mAre kAMI paNa A prasaMge kahevuM jora e. bhadre ! have tAro pitRgRhamAMthI patigRhamAM praveza thAya che, te eka judI ja sthitimAM Ave che, te tAre smaraNamAM rAkhavAnuM che. piyara ane mazALamAM rahetAM je tAre chuTa hatI, te have taddana rAkhavAnI nathI. mArA pavitra ane suMdara zarIranI AsapAsa sADInI jema have lajajA AvavI joIe. bahena ! tuM kSaNe kSaNe maryAdA rAkhavAne sAvadhAna raheje. tArAM AcaraNa uparaja amArA kuLanI pratiSThAno AdhAra rahe che. priya bahena ! sarvanI sAthe saMpathI cAlaje, mAnApamAnane gaNIza nahIM, sarva upara samAna bhAva rAkhaje, abhimAnI ane IrSavALA dekhAya, temane paNa patigRhanA saMbaMdhamAM hoya, te prItithI mAna Apaje, svAmInI AjJAmAM sarvadA tatpara raheje, temane ISTavata gaNI mAnaje, tArA taraphathI svAmIne koI jAtanI ciMtA ke upAdhI na thAya, tema tuM vaje; jeo patinA mAnelA hoya, teo kadi durgaNI hoya, tathApi tuM temanI avajJA karIza nahIM. tevA lekenI sAthe dezabhAva rAkhavAthI vakhate meTI hAni thAya che. putrI ! vaDilavargane aMtaHkaraNathI mAna Apaje, teonI tarapha sarvadA pUjyabhAva darzavaje, vRddha jananI sevA karavAmAM tatpara raheje, teonAM vacanane mAnya karaje, teonA mukhathI hitazikSA zravaNa karaje, kadi vRddha ke vaDile krodhAdikane vaza thayA hoya, tathApi teone anAdara karIza nahIM, teonI AjJA mastaka para caDAvaje, kadi teo avajJA kare, athavA Thapake Ape, te te sahana karaje, temanA do tarapha daSTi karIza nahIM, teomAM guNabuddhija rAkhaje. - priya putrI ! tane vize zuM kahevuM ? tuM sarva zikSAmAM catura che, mAtAoe putrIone ghaNuM jAtanI zikSA ApavAnI che, paNa huM tane saMkSepamAMja kahuM chuM ke, tArA jevI padmiNane vizeSa zikSAnI jarUra nathI. ApaNA zAstrakAroe aneka jAta hitazikSA zAstradvArA jaNAvI che, te tArA jANavAmAM che. chevaTe patibhakti mATe sarva strIzikSAne sArarUpa nIcene leka tuM kaThe karI rAkhaje. abhyutthAnamupAgate nijapatau tadbhASaNe namratA tatpAdArpitadRSTirAsanavidhistasyopacAryaH svayam / supte tatra zayIta utprathamato muMceta zayyAmiti prAcyaiH putri niveditAH kulavadhUsiddhAMtadharmA amI // 1 // pitAne pati Ave, tyAre sAmA ubhA thavuM, tenI sAthe bhASaNa kara paM namratA rA. khavI, tenA caraNa upara dRSTi rAkhavI, pote temane Asana ApavuM, pati suve te pachI suvuM, ane savAre temanI pahelAM uThavuM, A pramANe pUrva purUe kuLavadhunA dharma kahelA che. * ATaluM belI dIpavatI virAma pAmyAM. caMdrakaLA namra mukha karI te badhuM sAMbhaLI rahI, pachI mAtA tathA bIje saMbaMdhIone ane sakhIone premathI bheTI rUdana karatI For Personal & Private Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNIjanonI kadara. 139 karatI judI paDI. cAlatI vakhate caMdrakaLA mukhathI kAMI paNa bolI zakI nahIM. rAja dIpacaMdra paNa tene premathI maLyo, ane cAlatI vakhate tene aMtaHkaraNathI AziSa ApI. kumAra zrI caMnne badhAM vaLAvavAne AvyAM hatAM. thoDA divasanA sahavAsane laI teone bIcaMdra upara ati prema thayo hato, prayANa vakhate sarvanAM manamAM duHkha lAgI, AvyuM. zrI caMdranuM hRdaya paNa te vakhate sanehathI ArTa thaI gayuM hatuM, tevI ja rIte gurucaMdra upara paNa sarvee uttama bhAva darzAvyuM hatuM. guNacaMdrane paNa temanAthI judA paDatAM A bhAva thayo hato. chevaTe zrIcaMdra sarvane samajAvI pAchA vALyA varadatta zeThane zrIcaMdrane viraha ati dusaha thaI paDayo hato. te tenA premabaMdhanamAM daDha rIte baMdhAI gaye hato. tene judA paDatAM ghaNe ja hRdayamAM AghAta lAgyA. amRta jevI madhura vANIthI zrIcaMdra tene zItaLa karI atyaMta AzvAsana ApyuM. te mAMDamAMDa ubho rahyo, paNa jyAM sudhI zrI caMdrakumAra daSTie pa, tyAM sudhI sAthu nayane jete je te varadatta tyAMja ubhA rahyA. guNacakane badhe parivAra soMpI zrIcaMdra ekale rathArUDha thaI, potAnA nagara pratye vegathI cAlato thaze. te mAnavamaMDaLamAM saMyoga upayoganuM pUrNa dRSTAMta batAvate gayo. prakaraNa 3pa muM. guNIjanonI kadara. che ? A vasanA trIjA pahorane samaya hato, loke rAjadvAramAM umaMgathI jatA hatA, sarvathI rasika varga vadhAre AnaMda pAmate hatA, sarvanA mukha upara ( ra nA aMkura prakAzI rahyA hatA, hadayamAM navAM navAM ketuka pragaTa thatAM hatAM, ja rAjasabhAne maMDapa cIkAra bharAI rahyA hatA, ciTAthI te rAjAra sudhI * gRhastha varga zreNibaMdha Avato hato, mArgamAM AvatAM leke ketuka bharelI aneka vArtAo karatAM hatAM, koI kahetuM hatuM ke, Aje rAjasabhAmAM divya gAyana thavAnuM che. vINArava nAmano eka prakhyAta gavaiyo Ave che, tenI gAyanakaLA jagatamAM sa. kaSTa gaNAya che, tenA divya gAyanathI devatAo paNa cakita thAya che, tenI gAMdharva vidyA bhAratavarSamAM prazaMsanIya thaI cukI che. mahAna rAjAo paNa te sAMbhaLavAne sarvadA IjAra rahe che, tethI teo gAyaka paMDitane moTuM mAna Ape che, e saMgItanA samaye vidvAna sarvadA meTA moTA bhUpatio utsava prasaMge belAve che. A pramANe vArtAlApa karatA leke rAjasabhAmAM AvavA lAgyA che. " For Personal & Private Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 AnaMda maMdira. A vakhate rAjamahelanA eka bhAgamAM jayaMta vigere rAjakumAro ekaThA thayA hatA. gAyananA samayanI rAha joI teo rahyA hatA. rAjakAra tarapha AvatA lokone joI, teo vizeSa AnaMda pAmatA hatA, ane kautukathI teo lekIne jatA hatA. A samaye jayaMta kumAra AnaMda pAmato, ane pitAnA manoratha saphaLa thayA ema mAnatA bolya-baMdhuo ! Aje ApaNe vijayano divasa che. kaLAonA vizeSa jJAnathI ane sAdhana saMpattithI, ane sarva sthaLe vijaya meLavavAthI zrI caMdrakumAra AgaLa paDe che, teNe rAdhAvedhanA svayaMvaramAM ApaNI avajJA karAvI che, tenA parAbhavane Aje divasa che, tenI pAse divya ratha, ane divya azvanI joDa adbhuta che, te uttama ane camakArI sAdhanathI zrIcaMdra ati gaSTa thaI gayuM che, tenA garvarUpa parvatane bhedavAne Ajano A mahatsava che, sarva samAjanI vacce zrI caMdrane nisteja athavA te sAdhana rahita karavAnI yukti bAje ubhI karI che. jayaMtanAM vacana sAMbhaLI bIjA kumAro belyA-STa baMdhu ! A yuti tame kyAre karI, ane te yuti zuM che ? te jaNAvavA kRpA karazo. jayaMta bolyo-baMdhuo! ApaNe pratispardhI zrI caMdrakumAra pAcho eka bIjo jaya meLavIne Avyo che. te dIpacaMdra rAjAnA darabAramAMthI eka caMdrakaLA nAme padmiNIne paraNI lAvyo che. gaI kAle meTI senA sAthe padmiNIe ApaNuM puramAM praveza karyo hato. rAjA dIpacaMdra caMdrakaLAnI sAthe ghaNe uMcA prakArano dAyajo Apela che, te sivAya keTalIeka senA ane dAsadAsIone moTo parivAra sAthe Ave che, ethI zrIcaMdrakumArane utkarSa ghaNo thayo che. baMdhuo ! tamane vadhAre zuM kahuM ? paNa jyAre e dAyajAnI savArI ThAThamAThathI AvI, tyAre ApaNI rAjasamRddhi paNa tenI AgaLa alpa jaNAtI hatI. zrIcaMdranAM mAtApitA te Azcarya pAmI gayAM hatAM. rAjakumAre bolyA- ceSTa baMdhu ! zrIcaMdrakumAra temanI sAthe hato ke nahIM ? jayaMte uMce svare kahyuM, nahi, te te pelA pavanavegI rathamAM besI pahelethI ghera AvyA hatA. guNacaMdra badhI svArI laIne pachavADethI Avyo hato. jyAre zrIcaMdra ekalo ghera Avela, te vakhate tenAM mAtApitA e vRttAMtathI taddana ajJAta hatAM, teo te cirakALe AvelA zrI caMdrakumArane upAlaMbha ApatAM hatAM, ane putranA vAtsalyathI punaH tema nahIM karavAnI vinatI karatAM hatAM. eka vakhate zrIcaMdranI mAtAe putrane dakSiNa hathe maMgaLa dore bAMdhelo joyo. tatkALa te Azcarya pAmI, ane putrane umaMgathI puchavA lAgI. tevAmAM ja guNacaMdra badhI dAyajAnI rIhAsatanI svArI laI AvI pahoMcyo. guNacaMdra AvI harSita vadane vadhAmaNI ApI ke, zrIcaMdrakumAra caMdrakaLA nAme padmiNIne paraNI lAvyA che, e paghaNI rAjA zubhagAMganI rAjakumArI che, tene mosALa taraphathI rAjA dIpaca ke A moTo dAyajo Apela che. A khabara sAMbhaLatAM ja zrIcaMdranAM mAtApitAne AnaMdane pAra rahyo nahi. teoe guNacaMdrane AzIrvacanathI vadhAvI lIdhe, ane pitAnA gharamAM meTo utsava karI For Personal & Private Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNIjanenI kadara. 141 sarva parivArane poSAka Apo. putranA lagnanI vAta sAMbhaLI hadhelI thayelI tenI mAtAe zrIcaMdranAM dukhaDAM lIdhAM, ane vAtsalyathI pitAnA priya putrane AliMgana karyuM. A sarva dAyajAnA saraghasanI sAthe eka be purUSo AvelA che, teo tilakapurathI Ave che. temAM eka dhIra nAmane te rAjAne maMtrI che, ane bIjo vINAravA nAmane eka prakhyAta gavaiyo che e rAjakIya ane bhAratavarSanA prakhyAta gavaiyAnuM nAma te ApaNe vAraMvAra sAMbhaLeluM che. te samartha ane divya saMgIta jANanArA gavaiyAnI mulAkAta thavI paNa muzkela che, te tilakapuranA rAjAnI kumArInA svayaMvarane sArthaka karavA ane ne zrI caMdranI sAthe tilakamaMjarIne yoga karavA Avela che. A prasaMgane lAbha laI meM eka navIna yukti ubhI karI che te vINArava gayAne maLI meM evuM sUcavyuM che ke, ame tArA gAyanane mATe eka moTe darabAra bharazuM, ane te prasaMge aneka vidvAna kavione samAja ekaThA karIzuM. te vakhate tAre zrI caMdrakumAranA svayaMvaranuM ane tenA adabhuta parAkamanuM saMgItamAM khyAna karavuM. tArA saMgItathI prasanna thaI zrI caMdrakumAra tane kAMI paNa ApavAnuM vacana Apaze, te vakhate tAre tenI pAse eka azvaratnanI mAgaNI karavI. eka azva javAthI tene bIje azva ane ratha nakAmA thaI jaze. e dAnavIra kumAra sabhA vacce tane ApavAnI nA kahI zakaze nahIM. jyAre tenI pAsethI e azvaratna jaze, eTale tene sAdhana saMpattine garva khaMDita thaze. eTale te tilakamaMjarIne svayaMvara kabula karaze. A pramANe yukti karI meM tene kahyuM, eTale vINarava gAyaka khuzI thaze, ane tema karavAne usuka thaI gaye. baMdhuo ! cAle, have ApaNe satvara sabhAmAM jaIe. vINAravA jevA vidvAna gAAyakanA mukhanuM saMgIta sAMbhaLI anupama AnaMda meLavIe. te sAthe ApaNe zaheranA pra khyAta kaviono moTo samAja eka thavAno che. teonA paNa vANIvilAsa sAMbhaLI zravaNane kRtArtha karIe. A pramANe kahyuM eTale sarva kumAro beThA thayA. jayaMtane AgaLa karI rAjasabhAmAM AvyA. rAjakumArone AvatA joI sabhya maMDaLe beThA thaI temane mAna ApyuM. jana samAja zAMta thaI gaye. sarva samAja vacce vINAve pitAnuM gAyana zarU karyuM. prathamathI ja zrI caMdrakumAra nA rAdhAvedhanuM Abehuba varNana karavA mAMDayuM, je sAMbhaLI zrotAo tallIna thaI gayA. te pachI AzAvarI rAgamAM teNe zrI caMdrakumAranA chatA guNanuM varNana karavA mAMDayuM. jemAM te Ne pitAnuM kavicAturya ane gAyana pAMDitya uce prakAre darzAvyuM hatuM. kuzasthaLI nagarInI prajAne zrI caMdrakumAra upara atyaMta prema hato. tenA guNanuM Abehuba mAdhurya bhareluM varNana sAMbhaLI sarva prajA khuzI thaI gaI. sabhAnI eka tarapha zrIcaMdrakumAra beThe hato, te zAMta thaI pitAnA chatA guNa sAMbhaLato hato. AtmaprazaMsA tene priya na hatI, paNa vINAravanA svara mAdhuryathI te vizeSa raMjita thato hato. te sAthe pitAnA chatA guNanuM varNana sAMbhaLI tenI manovRttimAM koI vilakSaNa AnaMda Avato hato, te sAthe evI bhAvanA bhAvato ke, pratyeka manuSya evA sadUguNa saMpAdana karavA ke, je lokapriya heya, temaja sAcA heya. For Personal & Private Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 AnaMda maMdira, chatA guNanI prazaMsA sAMbhaLatAM je AnaMda utpanna thAya che, te achatA guNanA zravaNathI jarApaNa thato nathI. achatA guNanuM varNana tenA zrenAne lajA utpanna karAve che, ane sarvane te hAsyanuM pAtra thAya che. zrI caMdrakumAramAM tema na hatuM, te potAnA chatA guNo ja sAMbhaLato hato. tethI tene vizeSa AnaMda thato hato. A pramANe ghaNIvAra zrIcaMdranA guNanuM rAgamAM varNana karI, chevaTe teNe nIce pramANe saMskRta kavitA vINAmAM utArI ane temAM tenA ja guNanuM varNana karavA mAMDayuM buddhicetasi bhAratI ca vadane bhAgyaM ca bhAlasthale lakSmIrvezmani zUratA bhujayuge vAci sthitaM sUnRtam / dAnaM pANitale rucistutimanasyahan kriyAyAM dayA sthAnAprAptirupeva yAtyurudizaH zrIcaMdra kIrtistava // 1 // he zrIcaMdra ! tArA cittamAM buddhi che, mukhamAM sarasvatI che, lalATamAM bhAgya che, gharamAM lakSmI che, bhujAmAM zairya che, vANImAM satya che, hAthamAM dAna che, stutimAM rUci che, manamAM ahaMta prabhu che, ane kriyAmAM dayA che, temaja tArI kIrtisthAnanI prApti na thavAnA reSathI heya, tema meTI dizAomAM phare che. 1 Asye paadhiyA gabhIrahUdaye vArAMnidheH zaMkayA nAbhau padmanadabhramAtmakaradvaMdve'ruNAbjehayA / phulleMdIvaravAMchayA nayanayodateSu vajrAkara- - bhrAMtyA kalpatarubhrameNa vapuSi zrIcaMdra te zrIrabhUt // 2 // he zrIcaMdra ! lamI tArA mukhamAM padmanI buddhithI AvI che, tArA gaMbhIra hadayamAM samudranI zaMkAthI AvI che, nAbhimAM padmahanA japathI AvI che, hAtha pagamAM arUNa kamaLanI icchAthI AvI che, netramAM praphullita kamaLanI vAMchAthI AvI che, dAMtamAM vajanI khANanA bramathI AvI che, ane zarIramAM kapakSanA bhramathI AvI che. 2 kSAro vArinidhiH kalaMkakaluSazcaMdro ravistIkSNaruka jImUtazcapalAzrayo'rdhapaTalAdRzyaH suvarNAcalaH / kASTaM kalpataruSatsuramaNiH svardhAmadhenuH pazuH zrI zrIcaMdra sudhA dvijihavidhurA tatkena sAmyaM tava // 3 // samudra khAre che, caMdra kalaMkI che, sUrya taNa kAMtivALo che, megha capaLA-vija For Personal & Private Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 143 guNIjanenI kadara. LInA Azrita che, suvaNano gari-merU ardha bhAgane adazya che, kalpavRkSa kASTa che, ciM. tAmaNI pASANa che. kAmadhenu pazu che, ane amRta sarSathI vidhura che, tethI he zrIcaMdra ! tArI tulanA konI sAthe karIe ? 3 zrIcaMdra kalAmanoramaH spRzasi tvaM svakaraiH parapriyAM / / yadvA sRjati nirmalaM cittaM yadbhuvi nimalo'nizam // 4 // he zrIcaMdra ! tuM kaLAothI manahara chuM, tethI pitAnA karathI bIjAnI priyAne parza kare che, je nirmaLa citane sUje che, te pRthvImAM hamezAM nirmaLa kahevAya che. 4 bhAvArtha e che ke, caMdra jema kaLAothI parapriyA-pRthvIne potAnAM kIraNothI sparza kare che, ane te pRthvImAM nirmaLa kahevAya che, tema zrIcaMdrakumAra pitAnI kaLAethI hAthavaDe bIjAnI strIne sparza kare che, arthAta pANagrahaNa kare che, te chatAM jagatamAM nirmaLa kahevAya che. gAyaka ziromaNi viNa jyAre A ko viNAnA svara sAthe gAI batAvyA, tyAre leke ghaNAja khuzI thayA, sarva zrIcaMdranA mukha sAmuM jovA lAgyA. ati udAra zrIcaMdrakumAra paNa hadayamAM AnaMda pAmyo, tathApi mukha upara koI jAtanAM garvanAM ciha dazAvato nahato, te zAMta ane gaMbhIra mudrAthI suzobhita hato. vINAve saMgIta samApta karyuM. badhe janasamAja zAMta thaI beThe hato, te vakhate zrIcaMdrakumAra bolyo-gItapaMDIta vaNArava ! tamArAM madhura gAyanathI mAruM mana atyaMta prasanna thayeluM che, tame darzAvelI saMgItanI divya cAturIe mArI manovRttine saMgItamaya banAvelI che, te sAthe mArAM satkarmanAM prabhAvika caritrane saMgItathI vyApta karI tame je cAtu banAveluM che, te mArI aMtaraMga udAratAne pragaTa kare che. te udAratAne vaza thaI huM tamane kahuM chuM ke, tamArI je IchA hoya, te mArI pAsethI mAgI le. dhana, AbhUSaNa, je kAMI vastunI ichA hoya, te prakAzita karo. zrIcaMdranAM vacana sAMbhaLI kumAra jayaMte prathamathI ja paDhAvele vINArava be -dAnavIra ! tame sarva guNa saMpanna che, amArA jevA guNijananI kadara tamArA jevA kRtajJa purUSanI AgaLa ja thAya che, tamArA jevA dAnavIra purUthI ja A vasuMdharA ratnAvatI che, tamArI satkIrtinuM sogaMdha sarva dizAomAM prasarI rahyuM che, tame je je adUbhuta kAryo karelAM che. te te malokanA mAnavamaMDaLane cakita karanArAM thaI paDyAM che. AvI mahA sabhAmAM tame mArI icchA pUrNa karavAnuM je mahAvAkya balyA, tene mATe huM tamAro AbhArI chuM. A mahA vAkaye tamArI mahAna udAratA, ane kRtajJanA darzAvI ApI che. guNajananI icchAo pUrNa karavI, te kharekhara prazaMsanIya che, te kAma dAnavIra puruSo sivAya bIjAthI thaI zakatuM nathI. udAra purUSanAM @aaN AraMta AgamamAM kSaNe kSaNe darzAvyAM che. mAnava jIvananI praDhatA udAratAnA mahAna guNamAM rahelI che. udAra carita puranuM jIvana A vidhAlayanAM zikhara upara pitAnI For Personal & Private Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 AnaMda maMdira, vijayapatAkA pharakAve che, A vizvamAM udAra purUSe na heta, te caMdrikA jevI ujvaLa sakIrtine janmaja kayAMthI thAta ? ane kavionI rasIka vANIne avakAzaja kyAMthI maLata ? kavijIvanane mULa pAye guNA ane udAra purUSonAM jIvanacaritra uparaja che, temanI pratibhAne mahAna prabhAva prabhAvika purUSanAM parAkramI caritranuM ja avalaMbana laI rahela che. saMgIta vidyA kavi vidyAnI prakAzaka che. kavitArUpa vanitAne bharta gItA che, ane tene utpAdaka kavi, te vanitAne pitA che. A pramANe kahI vidvAna vINAravA be -mahAnubhAva ! tajJa mahArAjAo, ane Apa jevA parikSaka purUSanA pratApathI huM sarvadA sukhI chuM. dhana, vaibhava, gAma ke kSetranI mAre icchA nathI. huM mArA saMgItanA AnaMdamAMja mama rahI kALa nirgamana karavAnuM pasaMda karuM chuM, paNa je A5 kRtajJa ziromaNI mArI kaLAthI prasanna thayA ho, ane mane vAMchita vara ApavAmAM draDha prati he te, ApanI pAse vAyuvega nAmane je azva che, te Apa. te azvaranathI mArA AtmAne kRtArtha mAnIza, ane tethI ApanI kRtajJatA ane ApanuM vacana jagatamAM prazaMsanIya thaI paDaze. ' vINAravanuM A vacana sAMbhaLI zrIcaMdrakumAra stabdha thaI gayo. teNe vicAryuM ke, A gAyake vAyuvega azvanI mAgaNI karI, te pachI te mAruM rathanuM upayogI sAdhana vyartha thavAnuM. eka aN vinA te sAdhana tuTI paDaze. have je gAyakanI icchA pUrNa na kare che, sabhA vacce ApeluM vacana vyartha jaze, ane huM lekamAM upahAsyanuM pAtra thaIza. AvuM vicArI zrI caMdrakumAre nisteja vadane kahyuM, gAyakamaNi ! A zuM bole che ? tArI icchA pUrNa karavAne huM baMdhAyelo chuM, paNa te IcchA ghaTita hovI joIe. tArI mAgaNI ane vicArI che. eka anya mAgI levAthI tArI ane mArI baMnenI kAryasiddhi nahi thAya, rathanI gati be azvathI cAle che, te eka anya javAthI te azvara nakAmo thaI paDe. tAre je azvanI icchA hoya che, tene badale bIjA ekahajAra azva mAgI le. tArI icchA pUrNa karavAnI mArI icchA che. vINA aMjali joDI kahyuM, caturakumAra ! mAre bIjA avenI jarUra nathI. e vAyuvega azva heya, eTale basa thayuM. eka caMdra hoya, to sekaDe tArAnI zI jarUra che ? ciMtAmaNI AgaLa bIjA maNi zA kAmanA che ? zrIcaMdra kumAra ! tamArA mananI je prasannatA hoya, tame udAratAthI vacana ApyuM hoya, te vAyuvega ane Apo, nahIM te bIjA azvanI mAre jarUra nathI. vINAravAnI AvI daDhatA joI udAra manane caMdrakumAra bolya-sevaka ! jA gharamAMthI andhAnI sAthe joDI ratha ahiM lAva. sevaka satvara jaI rathane laI AvyuM. zrI caMdrakumAre gAyakane kahyuM, saMgItavIra ! jAo, A badhe ratha tamane bheTa karuM chuM. tame to mAtra eka ja azva mAge che, te huM badhe ratha ApuM chuM. yAcanAthI vizeSa Ape tenuM nAma ja udAratA che. ATaluM kahI vAyuvega ane mahAvega aothI joDAelo sugaratha zrIcaMdra vINaravane arpaNa karyo. zrIcaMdranI udAratA joi rAjasabhA Azcarya pAmI gai. udAratA e mAnavabhUmine divya guNa che. e mahAna guNa sarakIrtirUpa gaMgAne For Personal & Private Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNIjanenI kadara. 145 himAlya che. amaranAma ane avicaLa kIrti e udAratAthI sthApita thAya che. audAryanA gathI purUSArthanI prabaLatA pragaTa thaI zake che. udAra purUSanAM jIvanacaritra adyApi va. tA ane zrotA baMnene sAnaMdAzcarya kare che. udAratA vinA uttama purUSo A kSaNika che. vanane ucca gatimAM mukI zakatA nathI. udAratAnA AlaMbanathI paruSeya kharekharUM kRtArtha thaI zake che. audArvarUpa sugaMdhI puSpaguccha tenI suvAsa sarva sthaLe prasarAve che. udAratA eka abhuta camatkArI vazIkaraNa vidyA che. audArya guNathI dAnanuM pavitra puNya upArjana thAya che. tIrthakara jevA mahAtmA bhagavaMta paNa e guNane mAna Ape che. ahaMta prabhu vagrahaNunI pUrve vArSika dAnamAM e mahAna guNane prakAza kare che. je kALe gIrvANa patio ahedAnama hodAnama" evA divya vanithI gaganamArgane gajAvI muke che, e addabhuta prabhAva udAratAne che. udAratA e tyAga zabdanI aMtaraMga khubIne darzAve che. dravyamUchane dUra karI bane tRNavata gaNI, ghaNuM mahAzayoe udAratAnI prabhAvanA karelI che. A audArya guNa zrIcaMdra dhAraNa karato hato, tethI teNe pitAne divya ratha vINarava gAyakane arpaNa karI dIdhe. vaNArava ghaNaja khuzI thaze. pitAnI IcchA pUrNa thaI tenA mATe tenA hRdayamAM utsAha utpanna thaye. zrIcaMdranI udAratA joI, te cakita thaI gayo. sarva samAjanI samakSa vINAve ratha aMgIkAra karyo. ratha ApyA pachI zrIcaMdra tenI upara keTalAMeka kIMmati vastrAbhUSaNa bheTa karyo. tene A viveka joI sabhAnI aMdara beThelA bIjA bhATa kavio zrIcaMdranI prazaMsA karavA lAgyA. temAMthI eka bhA2 kavi nIcenuM kavitA - dhIravIra kathIra, dAna zira mugaTa samANo, tahAre sujaza kalApa, vizva savi ujvala jANe, kADho kRpaNutA zyAma, te jaine kihAM rahI, kAjala ahi tava vairI, vadana paMkaja saMgrahi. kalakaMTha varNa ghanaghoramAM, kRSNa nizAdika bhAmarI, zrI caMdradAna guNa nIpanI, kIrti mUrti tehavI dharI. 1 bIje kavi saMskRta kAvya be- vIra tvaM jaya ko bhavAn kaviridaM ki patramatrAsti kiM kAvyaM vAcyaguNo'tra ko'dbhutarasaH sa procyatAM zrUyatAm / * bhAvArtha e che ke, tArA ujavalayazanA prakAze vizvamAMthI kRpaNutArUpa A matA bAhara kADhI te tArA zatrunA mukhamAM, keyalamAM, meghamAM ane kRSNa pakSanI rAtrimAM AvI rahelI che. zrIcaMde dAnaguNathI utpanna thayelI kIrUpa idhAraNa karI che. For Personal & Private Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 AnaMda maMdira. zrIcaMdra tvadanalpazuklayazasA zvetIkRte viSTape cahnApe ziva jAtipu ud taviDhazA tumezA // // he vIra ! tuM jaya pAma. te sAMbhaLI teNe kahyuM, tame kANuM che ? huM kavi chu. A tamArI pAse zuM che ? patra che. temAM zuM che ? kAvya che tenI aMdara vAcya guNa kayA che ? adbhuta rasa che. te vAMcaze ? hA, sAMbhaLeA he zrIcaMdrakumAra ! A badhuM jagata tamArA ghaNA uvaLa yazathI zveta thai gayu che. temAM caMdra tathA dhRjala vigeremAM je kALAza che, te tArA zatruonI durdazA che. 1 bIjA kAi kavie te kAvyanu uttarArdha A pramANe kahyuM. vIratvaM trijagadvibhittava yazaH satpuMDarIkaM madaM / brahmasthAna marAla viyadaM bhRMgAlibhicuMbate // te kAvyane bhAvArtha bIje kavi nIcenA kavitathI kheokavita, kavi eyeA zrIdra mahIMdra bhAva eka avara kahIje, na jaza sita puMDarIka, traNa jaga uvaLa kIje; gaye Akaza tihAM, brahma kamaLa vaLI vAtuna haMsA, dhavala thayAM tasa saMga, kRSNa guNathI janasyA; tihA jai kamaLa mAMhe rahyA, bhramara zreNIrUpe thai, atha caMdramA ujvala thayA, paNa agIze asitA rahI. ra A katrita khelanAra kavine eka lAkha suvarNanuM dAna ApyuM. te pachI trIne chappA. tava trIne bhaNe bhara, evu te besyA sAcu, e nrupatA jazarAza, eka rasanAe krama vAMcyuM. ki bahunA kahe hoya, ehathI avara na dU, khAga, tyAga, para bhAga, thAya guNe ehIja pUrjA je jaga ujvaLa vastu che. te zrAcadra yaza deza che, nararUpa bhUpati lakhkhA yame, eha vAta ama mana ce. A kaLita sAMbhaLI, eka lakSa dravyanu dAna Apyu, For Personal & Private Use Only 1
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNIjanonI kadara. 187 te pachI somezvara, virezvara, mahezvara, mAdhava, bhUdharezvara, vigere kavio e zrI caMdranI kIrtinuM yazagAna ghaNI chaTAthI karavA mAMDayuM. udAra dilanA zrIcaMde teone InAmamAM ghaNuM dravya ApyuM, A samaye zrIcaMdrakumAre keTIgame suvarNa ane ratnanAM inA AdhAM. tenI apUrva udAratA, joI, leka cakita thaI gayA. samAja visarjana thatAM AkhA nagaramAM zrI caMdranI udAratAnI prasaMzArUpa saritAnA pravAha vegathI chuTavA mAMDayA. caTA, ceka, zerIe zerIe, ane ghera ghera tenIja vArtA pravartavA lAgI, zrI caMdranI udAratanI kIrtine mahAdhvaja nagarInI cAre tarapha pharakavA lAge.. A vArtA zeThanA sAMbhaLavAmAM AvI ke, zrIcake, eka gAyakane suverA ratha adha sahita ApI dIdhe; te sAMbhaLI zeThane ciMtA thaI ke, kumAre kharekhara divya ratna gumAvI dIdhuM. punaH ghaNuM dravya prApta thaze, paNa e azvanI joDa ane ratha maLaze nahIM. AvuM ciMtavI zeThe zrIcaMdrane teDAvyo, ane ekAMte laI jaI kahyuM, vatsa ! tuM bhAgyaziromaNI che, ApaNA kuLanuM AbhUSaNa che, te ghaNAM dAna ApyAM, tethI mane saMtoSa thaye che; paNa temAM jarA vivekadaSTa rahI nathI, game tevA paNa ApaNe gRhastha vyApArI kahevAIe. rAjasabhAmAM rAjAthI adhika dAna devuM, te ApaNane ghaTe nahIM. vaLI ApaNe e rAjAnA tAbAmAM rahevuM che, kadi rAjAnA hRdayamAM judA vicAra thayA, te pachI, ApaNane moTI hAni thAya. bhadra ! mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke, rAjakumAra jayaMta vigerenI tArA upara itarAjI che, tAro utkarSa joI teo hadayamAM prajavalita thAya che, teo hamezAM ApaNuM chaLa jotA rahe che, dhIra pradhAne paNa eka vAra te viSe sUcanA karelI che. vaNarava gAyaka rAjakumArane maLI gayo hoya, ane tenI dvArA mATe samAja karAvI tArI pAsethI ratha ratna kheMcAvI lIdhuM hoya, to paNa saMbhavita che. tamAre moTI udAratA darzAvavA bIjI game. te vastuo athavA kaTIgame dravya ApI devAmAM pAchuM paDavuM na hatuM, paNa A divya ratha. ApIne. ApaNe sAdhana rahita thayA chIe. sujJa kumAra ! je hajI bane te bIjAM game te ApI vaNAravanI pAsethI te suvege ratha pAcho laI le. e gAyaka game te saMgItane vidvAna hoya, paNa te e rathane adhikArI nathI. jo A ratha rAjAne Apyo hato, te te ucita kahevAta. mahArAjA ApaNI e divya bheTathI prasanna thAta, ane koI vAra tene uttama badale ApaNane prApta thAta. lakSamIdatta zeThanAM vacana sAMbhaLI zrI caMdrakumAra vinayathI be, pitAjI! tamArA vacana mAre mAnya che, tamArI AjJA mAre mastakathI vaMdanIya che, ane tame mArA parama pUjya che, tathApi dIrdhadRSTathI vicAra kare. yAcakane ApeluM dAna pAchuM kema levAya? have tenI pAsethI laI rAjAne ApavuM, te paNa kevuM anucita kahevAya ? pitAjI ! je ApaNe tema karIe, te lekamAM ApaNuM hAMsI thAya, evuM hAsyotpAdaka kArya zI rIte thaI zake ? janasamAja vacce ApeluM dAna pAchuM levuM, te kevuM niMdanIya kAma ? pUjya pitA ! e ratha ane anya mane lAgyathI prApta thayAM hatAM, je bhAgya haze te pAchAM prApta thaze. For Personal & Private Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 AnaMda maMdira. tamArA prasAdathI mAre kAMI paNa nyUnatA nathI. pUjya purUne prasAda kalpavRkSanI jema vAMcchita phaLa Ape che, tethI A viSe jarApaNa ciMtA karazo nahi. kumAranAM vacana sAMbhaLI lakSmIdA zeTha jarA zAMta thayA, paNa tenA hRdayamAMthI e divya rathane lAbha ocho thayo nahIM. svajAtine svabhAve te pAchA zrIcaMdra pratye bolyA-kumAra ! tame kahyuM, te yogya che; paNa Avo divya ratha tevA sAdhAraNa gAyakane ApI de, te mane yogya lAgatuM nathI; game tema karIne paNa te 5che te joIe. ApelI vastu pAchI na levAya, e nyAya rAjAone che, ApaNe vaNikane zuM che ? ApaNe te eka vyApArI kahevAIe. koI yukti karIne paNa tamAre te ratha pAcho levuM joIe. pitAnA AvA ayogya vicAra jANI, zrI caMdranA hRdayamAM kSobha thayo, pote mULa kSatriya jAtine hovAthI tenA manane te vAta jarApaNu rUcI nahi kAMI paNa uttara ApyA vinA zrIcaMdra cAlyo gayo. pitAnA ekAMta rathAnamAM AvIne te A pramANe vicAra karavA lAgyo. AhA ! lAbha zuM nathI karato ? lebharU5 rAkSasa jene vaLagyo hoya, te purUSa rAkSasaja banI jAya che. sadUguNarUpa amRtamAM lema e viSabiMdu che, udAratA jevA divyA guNane e sadAne mATe kalaMkita kare che, akArya karavAnI preraNA lebhaja karAve che, lebhanA malina saMsargathI game te pratiSTita ke mAna pAmele purUSa adhama vRttine aMgIkAra kare che. prAcIna vidvAnee lebhane pApanuM mULa kahyuM che, te barAbara che. lobhArUpa mULane AdhAre vRddhi pAmeluM pAparUpa viSakSa prANIne mahAna hAnI kare che, e viSakSanI chAyA nIce rahelAM prANI aneka jAtanI yAtanAo veThe che. pitAjIne evA adhama lebhane saMga thayo che, ethI teonA hRdayamAMthI viparIta vicAramALA pragaTa thAya che. sarva rIte mAre pitAjI pUjya ane mAnya che, temanI AjJA mAre zirodhAryuM che, paNa A vakhatanI AjJAne mAna ApavuM, te mane yogya lAgatuM nathI. je huM temanI AjJAne mAna nahIM ApuM, te pitAzrIne khoTuM lAgaze, ane kadi nahIM banela te viparIta prasaMga mane. prApta thaze, mATe have ahIMthI cAlyA javuM ja yogya che. AvI parAdhInatAmAM paDayA rahevuM, te yogya nathI. AvuM ciMtava zrI caMdrakumAra Asana upara beThe hato, ane te nIcenA subhASitane madhuratAthI belavA lAge - ko videzaH suvidyAnAM kiM dUraM vyavasAyinAm / ko'tibhAraH samarthAnAM ka:paraH priyavAdinAm // 1 // sadavivAvALAne videza kare che ? ugIne dUra zuM che? samarthane ati bhAra che che, ane priyavAdIne zatru koNa che ? 1 zrIcaMdra punaH bIjuM subhASita bolyo - dezATanaM paMDita mitratA ca . vArAMganA rAjasabhA pravezaH / For Personal & Private Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNIjanenI kadara. 149 aneka zAstrArtha vilokanAni cAturyamUlAni bhavaMti paMca // 1 // 1 dezATaNa, 2 paMDitanI mitratA, 3 vArAMganAne paricaya, 4 rAjasabhAmAM praveza ane 5 aneka zAstranuM avalokana, e pAMca cAturyanAM mULa che. A subhASita belI teNe hRdayamAM potAnA prabaLa sAhasane jAgRta karyuM. pAcho vicAra karyo che, tema karavAthI kevuM phaLa maLaze ? te te kamAdhIna che. kadi viparIta phaLa thAya, to pachI zuM karavuM ? lekamAM hAsya to nahIM thAya? ATaluM vicAratAM zrIcaMdrane pAchuM eka subhASita yAda AvyuM, te pitAnA saMgItamaya kaMThamAMthI be. tAzI jAyate buddhiyavasAyAzca tAdRzAH / sahAyAstAdRzA jJeyA yAdRzI bhavitavyatA // 1 // jevI bhavitavyatA hoya, tevIja buddhi thAya, tevAja uga sujhe, ane tevI ja sahAya maLe. 1 A pramANe ciMtavyA pachI teNe nizcaya karyo ke, have pitRnivAsa gRhamAM rahevuM yogya nathI. Aja rAtre gupta rIte cAlyA javuM, koIne kahevuM nathI. mitra guNacaMdrane paNa khabara ApavA nahIM, rakhe te mArI pAchaLa Ave. e sahadaya mitra mArAthI kadi paNa jude paDaze nahIM. punaH pAcho vicAra thayo, paNa prANapriyA caMdrakaLAnuM zuM thAya ? e padminI AzA bharI AvAsamAMja paDI rahe, ane mArA acAnaka viyegAmamAM prajvalita thAya, te mugdhAne chetaravI te paNa anucita che. e patiprANune mahA kaSTa ApavuM te paNa pApane hetu che. tene maLavuM joIe. e prema umaMgI abaLAnA aMta:karaNanI AzISa saMpAdana karavI joie. AvA aneka vicAranI zreNIne prakaTa karate zrIcaMdra ghaNI vAra sudhI ekAMte rahyA. chevaTe tenA hRdayane nirNaya caMdrakaLAne maLavAne the. A pramANe zrIcaMdra nirNaya karI rahyA, tevAmAM mitravarSa guNa tyAM AvI pahoMcyo. tenI mukhamudrA upara harSanA aMkura purI rahyA hatA. teNe AvI zrI caMdrane utAvaLA kahyuM, bhAI zrIcaMdra ! Aje eka gupta vArtAno prakAza thayela che. te sAthe tamArI ciMtAne ata Avyo che. zrI caMdra utsuka thaI belyo-mitra ! te zuM che ? satvara jaNAva. tame pelA vINAvane rathanuM inAma ApyuM, ane bIjA bhATa kavione meTAM inAma ApI pAchA vaLyA, te pachI samAja visarjana thaye hatuM. te vakhate huM mAre ghera gaye, kSaNavAra beThaka tevAmAM te vINArava mAre ghera Avyo. tenA mukha upara pazcAtApanAM cihe jaNAtAM hatAM, teNe aMjalI joDI kahyuM, priya guNacaMdra !tamArA mAnavaMtA ane udAra hRdayanA mitra zrIcaMdrakumAre mane ratha ApI dIdhe; te temanI udAratAne jeTale dhanyavAda ApIe, teTalo thoDa che, paNa mane te pazcAtApanuM kAraNa thaI paDela che. mArA jevA gAyakane tevo ratha anucita - A For Personal & Private Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 AnaMda maMdira. che. evA divya rathanI samRddhinA adhikArI zrI~cadrakumAra ekaja che, huM game teve guNI chuM, paNa sevaka varga mAMhelA chuM. zrIyadra jevA parAkramI purUSanA guNuvAda karavAnA huM adhikArI chuM. meM evA rathanI mAgaNI karI te moTI bhula karI che. te bhula karAvanAra ane tevI preraNA karanAra rAjakumAra temAM kAraNabhUta thayA che. mAnyavara mahrAzaya ! mArI upara kRpA karI te ratha pAcho zrIcaMdrakumArane soMpI de, ane mArA aparAdha kSamA karAve. tema karAvazeA, te huM ApanA upakAra mAnIza. vINAravanI AvI prArthanAthI huM to Azcarya pAmI gayA. rAjakumAranu` A kAva tarUM jANI huM cakita thai gayA. tatkALa vINAravane samajAvI zAMta karI, ane vidAya karI satvara tamArI pAse Avyo chu. mitramaNi ! kaheA zA vicAra che ? vINArava tamane prArthanA pUrvaka te ratha pAchA ApavA dhAre che, ane teNe karelA aparAdhanI kSamA mAge che. guNudranAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdra khelyeA, mitra ! A zu khele che ? game tema hAya, paNa ApeluM dAna pAchuM levuM, te anucita che. sarva samAja vacce je hu khelyA chuM, te kadI pharavAnu nathI. me tene ratha arpaNa karI dIdhA, te have mAre kadi paNa svIkAravA yAga nathI. tame mArA parama mitra thaine evI adhama salAha Apaze| nahIM. mArUM kaheluM vacana vyartha karI tame mane lekApavAdathI kalaMkita karAvaze nahIM. mArI sattimAM tamAre saMpUrNa bhAga che. sunna mitra ! tame jANeA che ke, satpurUSonAM vacananI kismata kevI che ? temanI jiAmAMthI ekaja vacana nIkaLe che, ane te vacanane khIje rUpe grahaNa karavA tenI satya jiA kadi paNa tatpara thatI nathI, te viSe sAhityakArA nIcenA zrlokanI AdheSaNA kare che. -jilaikaiva satAM mukhe phalabhRtAM sraSTu catastro'thavA tAH saptaiva vibhAvasau nigaditAH SaT kArttikeyasya ca / paulastyasya dazaiva tAH phaNipate jiMhAsahasra dvayam jihA lakSasahasrakoTiguNitA no durjanAnAM mukhe // 1 // satpurUSonA mukhamAM ekaja jibDA hAya che, brahmAne cAra, agnine sAta, kArttikaSane cha, rAvaNune daza, zeSanAgane be hajAra ane durjananA mukhamAM te| hajArA, lAkhA ane kATIgaNI jInhA paNa heAtI nathI, arthAt ethI paNa vadhAre hoya che. mitra ! have te viSe vizeSa kahevAnuM nathI. te divya ratha je ApyA te A kheAja, kadi paNa pAA levAnA nathI. AvI zrIcaMdranI dRDhatA joi guNucadra AzcayaeN pAmI gayA; te pachI eka pazu zabda lyeA nahIM, dRDhatijJa zrIyadrane praNAma karI guNacaMdra cAlatA thayA. guNacaMdranA javA pachI zrIcaMdra caMdrakaLAnI pAse javA vicAra karatA hatA, tyAM For Personal & Private Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNIjanenI kadara. 151 nIcethI eka purUSa doDato Avyo. tenA hAthamAM cAbukha hato, netramAMthI azranI dhArA cAlatI hatI, teNe praNAma karI zrI caMdrakumArane kahyuM-svAmI ! Ape vINavarane ratha tathA azva ApyA, te eka rIte ApanA audArya guNanI satkIrtine puSTi ApanAruM kArya thayeluM che, paNa temAM eka bIjo banAva banyo che, te huM Apane vidita karavA AvyA chuM. ApanI AjJAthI huM ratha joDIne viNAravanI pAse gaye, ratha tene arpaNa karI huM tenA tAbAmAM rahyA. vaNarava keTalAeka pazcAtApa karI ApanA mitra guNacaMdrane maLavA gayo hato, tyAM zuM banyuM, te mArA jANavAmAM kAMI AvyuM nathI. be ghaDI pachI vaNarava pAcho Abe, teNe ratha joDavAnI mane AjJA ApI. meM ratha taiyAra karyo, pachI te AvI rathArUDha thayo, eTale meM azvane hAMkavA mADyA, baMne azva cAlyA nahi. ghaNI vAra prayatna karyo, paNa teo haTha karIne ubhA rahyA pachI nIce utarI temanA mukha upara kara sparza karavAne huM AvyuM, tyAM te azvanA netramAMthI azrudhArA cAlatI hatI, te joI mArA manamAM AvyuM ke, jarUra catura prANIone potAnA svAmi viyoga utpanna thayo lAge che. A devatAI azva, kumAra zrIcaMdraneja vahana karavAne khuzI che, pitAnA rathamAM ArUDha thavAne e parAkramI kumAraja adhIkArI che. bIje kaI adhIkArI nathI. A vicAra karI huM Apane jAhera karavA Avyo chuM. gAyaka vaNArava paNa manamAM lebha pAme che. pite moTo aparAdhI thaye heya, tema khinna vadane dekhAya che. svAmI ! Apa tyAM padhAre, ane tamArA priya ane AzvAsana ApI samajAve. zrI caMdrakumAra Azcarya pAmI bolyodhanaMjaya ! tArI vArtA sAMbhaLI, mane A zcarya thAya che, te sAthe pratIti paNa Ave che ke, e mArA priya azva svAmIbhakta haze. temanI mArI pratye apUrva prItI prathamIja che. tuM sArathi che, eTale tArI AgaLa vizepa kahevAnI jarUra nathI. te avanI zubha prakRti tArA jANyAmAMja hevI joIe; cAla, huM te premI prANInI chellI bheTa karavAne AvuM; ATaluM kahI, catura zrIcaMdra jyAM vINuMravane ratha ubhe hato, tyAM gaye. te tyAM jaI, azvanI AgaLa ubho rahyA. pitAnA priya vAmIne joi, bane azvanA mukha upara harSane dekhAva thayo. teoe te harSa pragaTa karavAno mukhathI khAro karyo, ane pitAnA AgalA pagathI pRthvIne khodavA mAMDI; ane nI ceSTA uparathI temanI svAmIbhakti joI, zrIcaMdra khuzI thaze. pitAnI upara eka avAcaka prANIne ATale prema joI, te hRdayamAM ghaNo ja AnaMda pAmavA lAgyo. zrI caM. dra - svAmibhakata turaMgarAja ! tamArI svAmibhakti joI mane atyaMta AnaMda Ave che. tamArA jevAM svAmibhakta prANIonA janma sarva rIte kRtArtha che, tamArA jevA kRtA prANIothI judA paDatAM mane aphasa thAya che. suna pazuo! tamAre ane mAro ekaThoja saMbaMdha hato, have ApaNe judA paDavAno vakhata Avyo che. havethI tame gAyaka paMDita vINAvanA sevaka thayA che, tamArA upara have tenI saMpUrNa sattA che. tame havethI tenuM mArI daSTie avalokana karaje. mane tadrupaja jANaje. tame sujJa che, kRtanuM che ane svAmibha For Personal & Private Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 Anada maMdira. kta che, tamArI sevaka dharma parAdhIna che, je svAmI thAya, tenA tamAre sevaka thavuM joie, A pramANe azvane kahI zrIcaMdrakumAre vINAravane kahyuM, saMgItAlaMkAra ! AjathI A azva tamane bhaLe che. te azva asAdhAraNu che. sAdhAraNu pazu jevA nathI, temAM camatkArI divyatA rahelI che. teonI upara sAmAnya pazunA jevI buddhi rAkhazeA nahIM, temaja kevaLa sevakanI draSTie joze nahIM. ATaluM kahI zrIcake AjJA karI, eTale azva cAlavAne taiyAra thayA. vINArave aMjali joDI zrIcaMdrane praNAma karI aMtaranI AzISa ApI. suvega ratha potAnA camatkArI ane prabaLa vegathI AgaLa cAlye. jene zrIyadrakumAra eka dRSTie joi rahyA. prakaraNa 36 mu. prayANa. trine pahelA paheAra hatA, cAre tara taiyArIo thatI hatI, vikArapurane zAMtinA rAjyanA Ara Mbha thavAnI mahArAjA madana vijaya karavAnI taiyArI karatA hatu; zrRMgAranI zobhAnA samAraMbha daMpatI bhUvanamAM thatA hatA, dhArmika vRttinAM manuSyA e samayane paNa Atma sAdhanamAM yA jatAM hatAM, gRhAvAsamAM dIpaka zreNIo prakAzamAna thaI rahI hatI, rAtrirUpa kRSNugApikA tArAmaMDaLanA zrRMgAra dhAraNa karI, peAtAnA pati caMdranI AgaLa nRtya karatI hatI, kSeAthI gahana evA pradezamAM aMdhakAre ponAnI ghATI chAvaNI nAMkhI hatI. A samaye cadrakaLA peAtAnA vAsagRhamAM hIDALA upara ekI hatI, aneka dAsIe vAsagRhanI bAhera rahI rahI hatI, caMdrakaLA ekalI patidarzananI rAha joi aneka maneAthanI mALA guMthatI hatI. zrIcaMdrakumAre vINArava gAyakane ratha ApI dIdhA, te vAttA teNIe dAsInA mukhathI sAMbhaLI hatI. te sAthe peAtAnA patinA AdArtha guNanI praza MsAnA dhvatie paNa tenA kAnamAM AvyA hatA. AthI tenA hRdayamAM vizeSa AnaMda thatA hatA. sudara zRMgAra dhAraNa karyA hatA, navaraMgita mahelamAM tenA divya zRMgAranAM pratibiMba paDatAM hatAM, tethI vAsagRhanA dekhAva adbhuta lAgatA hatA. padmiNI caMdrakaLAne Aje potAnA patinI sAthe dhaNI vAtacita karavAnI hatI. je divya rathane pote lAbha levAnA maneAratha karatI, te ratha arpaNa karI dIdhe, AthI tenA manamAM jarA kSeAbha thayA hatA, ane tethI te potAnA patine upAlaMbha ApavAnA vicAra karatI hatI, tathApi patinI udAratAnI sakIrti sAMbhaLI te pAchA judoja vicAra bAMdhatI hatI. A vakhate zrIcadrakumAra vAsagRhumAM AvyA. caMdrakaLA patine joi Ana pUrvaka hIMDALA uparathI utarI dvArasudhI sAmI AvI, vinayathI namana karI For Personal & Private Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 153. prayANa be kara joDI ubhI rahI. ramaNInAM romerome premakaLA chavAI gaI. raMgalI rAmAe umaMgathI ramaNane mAna ApyuM. tenA mukha upara mRduhAsya purI rahyuM. patine hIMDoLe besArI pote sanmukha ubhI rahI. patie AgrahathI kara jhAlI priyAne pitAnA Asanane ardha bhAga Ape. AliMgana karI ardhAMganAnI padavI sArthaka karI, caMdra sAthe caMdrakaLA maLI gaI. zrIcaMdra prema darzAvate bolyA-prANezvarI ! kema cho ? zA vicAra karo cho ? Ajano raMga kAMIka navIna dekhAya che. AnaMda aMkurae mukhamaMDaLane gherI lIdhuM che. hAsyanI prabhAthI mukhacaMdra vizeSa prakAze che. kahe e zo AnaMda che ? caMdrakaLA mRduhAsya karatI belI-netramaNi ! Apa jevA patinA prasAdathI A naMdaja heya. svAmInI kRpArUpa kalpalatAnA Azraya nIce rahelI premavatI patnIne sarvadA AnaMdaja heya che. patidevatA ane patiArAdhaka abaLAne zI khoTa hoya ? temAM paNa A panA jevA parAkramI ane pratApI patinI AzritAnI te zI vAta karavI ? prANeza ! A dAsI A5nI zubhaciMtaka che, ane sarvadA ApanA zubhaciMtananAja vicAra kare che. hameMzanA karatAM Aja vizeSa AnaMda thavAnuM kAraNa e che ke, kuzasthaLI nagarInI rAjasabhAmAM janasamAjanI vacce Ape Aje alokika udAratA darzAvI, tenI prazaMsAnA dhvani ApanI dAsInA karNa para AvyA che, tethI Aje tene vizeSa AnaMda che. patinI prazaMsA sabhaLI, kaI suMdarIne AnaMda na thAya ? Ape vaNaravane divya ratha ApI dIdhe, e asAdhAraNa audArya darzAvyuM che. A dAsIne e camatkArI rathane mATe je maratha hatA, te kadi saphaLa na thayA, paNa Ape bIjAnA manavAMchita pUrA karyA, tethI huM khuzI thaI chuM. ethI ApanI kIrti sarva dizAomAM prasAra thaI che. jaina zAstramAM ghaNe ThekANe mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke, dAnaguNa sarva guNamAM uttama che. udAratAne prabhAva e guNathI prakAze che. mahadAnI purUSanuM yazagAna svarga lekamAM paNa thAya che. e divya guNane devatAo paNa meTuM mAna Ape che. ApanAmAM te guNa prakAzita che, e jANI huM udAra patinI patnI chuM, ema mane abhimAna Ave che. ApanAmAM gupta rIte rahele te guNa Aje pUrNatAthI pragaTa thayela joI ne AnaMda na thAya ? A pramANe kahI caMdrakaLA virAma pAmI-eTale zrIcaMdra be priyA ! tamArA AvA uttama vicAra jANI mane ghaNoja harSa thAya che. tame karelI audArya guNanI moTI prazaMsA sAMbhaLI mAro aMta rAtmA ati AnaMda pAme che. lalanAo prAye karIne lubdha hoya che. A apavAda tame dUra karyo che. uttama padArtho jemAM strIo temAM mamatA bAMdhe che. A vAtane tame taddana asatya karI che. tamArA jevI sadguNasuMdarIne lAbhathI huM mArA jIvanane kRtArtha mAnuM chuM. zAstrakAroe padmiNInA je guNa varNavelA che, te kharekhara tame dhAraNa karyA che.. ATaluM kahI zrIcaMdra stabdha thai gaye, tenA manamAM vicAra thayo ke, "pitAnA duHkhane laIne AvI saguNa strIne tyAga kara paDaze, mArA prayANanA khabara ApI huM caMdrakaLAmAM rAhurUpa thavA Avyo chuM. " AvA vicAra karatAM karatAM tenA netramAMthI azrudhArA cAlavA lAgI --caMdrakaLA patinI mukhamudrA gAni pAmelI je vicAramAM paDI, For Personal & Private Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, -A zuM haze te svAmInA netramAM azrudhAra kema cAlI haze ? zuM kai koinuM smaraNa te nahIM thayuM hoya ? kSaNa vAra pahelAM jenA mukha upara AnaMdanI prabhA dekhAtI hatI, harSagarbhita madhura -zabda bolAtA hatA, ane vANImAM premano pravAha prasaratA hatA, teo akasmAta kema badalAI gayA che te suMdara dekhAvane kSaNamAM kema lepa thaI gaye ? A bAbatamAM kAMI paNa bheda che. mAre tene nirNaya karavo joIe, patinAM sukha duHkhamAM bhAga le, e pativratA strIne dharma che. caMdrakaLA bolI-prANezvara ! zA vicAramAM paDyA che ? tamArA lalATa upara ciMtAnI patrivelI dekhAya che, mukhacaMdranA lAlitya upara gaglAninI AchI AchI chAyA paDelI che, kaho zI ciMtA che ? zrIcaMdre kahyuM, "hezvarI! tame karelI kalpanA satya che. udAra purUSa pitAne dAve guNa prakAzI vizeSa AnaMda pAme che, audArya guNane upaga thavAthI mane AnaMda prApta tha joIe, paNa daivayoge mArA AnaMdamAM bhaMga paDe che. mArI A udAratA pitAzrIne pasaMda paDI nathI. teomAM lebha guNane pUrNa udaya thayo che, gAyaka viNAravane meM suvega ratha Apo, te temane pratikULa thaI paDayuM che. pratikULa thayuM che eTaluM ja nahIM, paNa teo te ratha pAcho levAnI IcchA rAkhe che, ane tema karavAnI mane pharaja pADe che. pUjya pitAnI AthI AjJA ullaMdhana karavA samaya mane prApta thayela che. have zuM karavuM te vicAravA yogya thaI paDayuM che. uttama purUSe koIne ApI pAchuM levAnI IcchA kare, e kevuM adhama kRya ? prANavallabhe ! A ciMtArUpa agnijavALA mane mastakathI caraNa sudhI dagdha kare che. A gRhavaibhava, samRddhi sarva cheDI videza javAne meM nizcaya karyo che, ane te kAryamAM tamArI utsAhapUrvaka AjJA meLavavAne huM atre Avyo chuM. prANapriyA ! tamArA aMtaraMga premanA pAzathI huM baMdhAyeluM chuM. tamane choDI videzamAM javAnI mArI icchAno pravAha khalita thaI jAya che, paNa bIjo upAya nathI. pitAnI AjJA viSama che. huM sArI rIte jANuM chuM ke, mAtA pitA jaMgama tIrtha che, teonI zikSA putre mAnya karavI joIe, te viSe mane nicene leka vAraMvAra yAda Ave che- amRtarasAdapyadhikA zikSA mAtuH pitRgurujanasya / ye manyate na manAka te vihitAH sarvadAkudhiyaH // 1 // mAtA, pitA ane gurUjananI zikSA amRta rasathI paNa adhika che. je purUSo te zikSAne jarApaNuM mAnatA nathI, teonI sarvadA kubuddhi che. 1 prANavallabhA ! A lekanuM maraNa thavAthI mArA hRdayamAM atyaMta pIDa pragaTa thAya che. huM mArA malina AtmAnI niMdA karuM chuM ke, karmayoge huM kevo adhama thayo ke, jeNe pitAnI AjJAnI avagaNanA karI. have AjJA bhaMga karanAra A adhama putrane A grahavAsamAM rahevuM na joIe, je huM ahIM rahIza, to A ciMtAmi kadi paNa nirvANa For Personal & Private Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayANa 1pa pAmaze nahIM, tenI bhayaMkara vALA mArA hRdayane dahana karyA karaze. priyA ! tethI have videzamAM jaI vasavAno nizcaya karyo che. tame mane umaMgathI AghA Ape, te huM videzamAM sukhI thaIza. videzamAM navanavAM kautuka joI mArI ciMtA parAsta thaI jaze. vaLI koI sthaLe bhAgyanI parIkSA paNa sArI rIte thaI zakaze. zrIcaMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI caMdrakaLA, vajrAhata heya, tevI thaI gaI. tenA mukhacaMdra upara zokanI chAyA prasarI gaI, thoDI vAre AtmAne zAMta karI belI-prANeza A zuM bole che ? sAhasa karaze nahIM, tamArA jevA dhIravIrane AvI kAyaratA ghaTe nahIM. pUjya pitAnI mati viparIta thaI gaI che. keka- purUSane vRddhAvasthAmAM buddhi viparIta. thAya che. pitAnI AvI. AjJA AcaraNIya nathI, temaja AdaraNIya nathI, paNa tethI kAMI gRhatyAga karavAnI jarUra nathI. A rAjya samAna gRhabhavane tyAga karI videzamAM bhramaNa karavuM, te kevuM kaSTakArI ? Apa dIrdha draSTithI vicAra kare, ApanA vinA mArAthI kema rahI zakAya ? Apa videzamAM saMkaSTa bhogave, ane huM havaibhava bhogavuM, te kema bane ? je Apa pitAnA duHkhane lIdhe ciMtAmukta thavA videzamAM javA avazya dhAratA che, te mane paNa sAthe laI jAo. pati vinA patnI kema rahI zake ? patinA sukha duHkhamAM bhAga leze, te kulIne kAMtAne dharma che. caMdra vinA caMdrakaLA kema rahI zake ? kaThora kaSTa bhagavata patine joI kaI bhAminI bhogavilAsanI bhuktA thAya? A pramANe kahetI kahetI caMdrakaLA rUdana karavA lAgI, tenA nayanamAMthI azrudhArA cAlavA lAgI. priyAne dukhI je premI patine dukha thaI AvyuM, tenA nayana paNa azrI vyApta thaI gayAM, te garA kaMThe be -prANezvarI ! zAMta thAo, rUdana karo nahIM, tamane mArA sogana che. grahadIpikA ! tame sarva rIte su cho, pavitra hadayanAM patnI che, mArA kalyANanAM maMdira che, mahatvanI khANa che, ane mArAM gRhalakSmI cho. tamArA samaya, preme mArA hRdayamAM vAsa kare che. saguNI suMdarI ! tame kSatriya kanyA cho, kSatriyANa kadi paNa nahimata thatI nathI. vIrabALA ! tamAro atulita pratApa mane sahAyarUpa thaze joIe. saMkaSTamAM sAya ApavI e kSatriya kanyAne dharma che. mane ciMtAmAMthI mukta karAva, e tamAruM kartavya che. ciMtArUpa bhayaMkara rAkSasIe mArI upara humalo karyo che. tene parAbhava karavA huM samartha thaI zakato nathI, e ghera rAkSasInI utpattinuM mULa kAraNa pitAjI che, tethI huM hatavIrya thaI gayo chuM. A vakhate mAre videza vinA bIjI koI paNa zaraNa nathI. prANapriyA ! have mane tema karavAnI saMmati Ape. tamArI AjJArUpa sahAyathI huM mArA pratyeka kAryamAM vijayI thaIza, ane pAcho nizcita thaI tamane satvara AvIne maLIza. tamArA jevI prema paMDita patnIne zikSA ApavAnI koI jarUra nathI, jema tamane ucita lAge tema vartaje. kulInatAnA je dharma tame svabhAvathIja dhAraNa karelA che, te dharmane sAcavI kartavyamAM parAyaNa rahejo mArI saghaLAM sukha tamArA sahavAsamAM samarpita karuM chuM. saMkSepamAM eTaluM ja kahevAnuM ke, sarva prakAranA guNe svAbhimAnanI aMdara rahelA che, eka svAbhimAnane tyAga karavAthI sarva guNo dUra thaI jAya che. eka vidvAna For Personal & Private Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 AnaMda maMdira kavie svAbhimAnane vRkSanuM rUpa ApeluM che, te ghaNuM manana karavA yogya che. uDDInA guNapatriNaH sukhaphalAnyArAdvizIrNAnyadhaH paryastAH parito yazastabakitAH saMpallatApallavAH / mAgeva prastAH pramodariNAH chAyA kathAMtargatA dainyAraNyamataMgajena mahatA bhane'bhimAnadrume // 1 // dInatArUpa jaMgalane mahAna hastI jyAre abhimAna5 vRkSane bhAMge che, tyAre guNarUpa pakSIo uDI jAya che, suphaLarUpa phaLa verAIne nIce paDe che, yazarU5 puSpavALI saMpattirUpa latAnAM pa cAre tarapha patharAI jAya che, harSarUpa hari prathamathI ja nAzI jAya che, ane chAyA ( kAMti)nI vAta te aMtardhAna thaI jAya che. * prANezvarI ! tethI kadi paNa svAbhimAnane choDaze nahIM. huM koNa chuM ? mAruM kuLa kevuM che ? ityAdi vicAra karaje, mArA saMbaMdhI kAMI paNa ucATa karazo nahIM, huM sarvadA vinathI dUra chuM, ema tame mAnaje. - caMdrakaLA maMda svare belI-prANeza ! tame kahelI zikSA mATe sarvadA mAnya che. A dAsI kadi paNa tenA vartanathI bhraSTa thaze nahIM, te viSe Ape avazya nizcaya rAkha. paNa tamArA viyogane sahana karavAne huM asamartha chuM. ApanA vinA A suMdara mahelamAM ekAekI vasavuM, te agnijavALAmAM vasavA jevuM che. prANanAtha ! kRpA karI mane sAtheja laI jAo. ApanI chAyA chuM; chAyA kadi paNa judI paDe ja nahIM. pati vinA patnInuM jIvana zA kAmanuM che ? patiyANAnAM prANa judAM paDe, to pachI tenA zA hAla thAya che prANapati ! ApanA jevA dayAdhArmine AvI nirdayatA karavI ghaTe nahIM; kapA karIne mArAM vacanane mAnya kare. abaLAnI AcAlatA hedavI, te yukta nathI. - caMdrakaLAnAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdra sAbu nayana thaI gaye, teNe gadagada che kahyuM, bALA ! tame kahyuM, te satya che. ati nirdaya banyo chuM, paNa nirUpAya chuM. je tamane mAre viga dusaha che, te mane paNa che. tamane sAthe laI javAmAM ghaNI viTaM baNA che. videzamAM aneka jAtanAM saMkaSTa AvI paDe che, mArganI viSamatAne sahana karavA vanitAnuM vadhu asamartha che, te sAthe mAre tamAruM baMdhana thaI paDe. strI jIvana nirvAha karave, te videzamAM azakya che. prANapriyA ! tame pote ja vicAra kare, tamAre sarva prakArane pavitra nirvAha mArI sAthe kema thaI zake ? tamArA nirvAhane mATe, ane tamArA pativratanA rakSaNa mATe mAre keTale prayAsa kare paDe ? tame mArAM duHkhanAM kAraNa thaI paDe, e tamane kema sAruM lAge ? tethI tamAre sAthe AvavAno Agraha karavo nahIM. patinI ArA mAnya karavI, e pativratAne dharma che, tame mArAM vacanathI ghera rahe. pratidina Ahata dharmanI upAsanA karaje, bhakti bhAvathI trikALa jinapUjA Acaraje, gRhastha For Personal & Private Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayANa. 157 dharmane barAbara sAdhaje, samakti mULa zIla guNanI rakSA karaje, evAM evAM AcaraNathI mArI videzanI vipatti dUra thaI jaze, dharmanA prasAdathI mane sarvadA sukhazAMtA raheze, dharmanA AcaraNamAMja mAruM zubha che, mAruM kalyANa che, ane mAro udaya che. patinAM AvAM vacana sAMbhaLI caMdrakaLAnuM mana zAMta thaI gayuM, tenA hRdayamAM jarA ullAsa AvyA, te vinayathI belI-prANeza ! have kAMI kahevAnuM nathI. je " na jAo" ema kahe che, amaMgaLa kahevAya, " jAo " ema kahuM te sneha vagaranuM vacana lAge. * ahiM rahe " ema kahuM, te mArI prabhutA vartAya, "tamane rUce tema kara " ema kahuM, te udAsInatA dekhAya, 'hu sAthe AvuM" ema kahevAthI kadAgraha lAge, ane " ema kare nahIM " ema kahuM, te tucchatA kahevAya, tethI have " zuM kahevuM " te huM kAMI jANI zakatI nathI, ATaluM kahI, teNIe vizeSamAM jaNAvyuM ke, prANeza ! chevaTamAM eTaluM kahevAnuM ke, Apa sarvadA paMcaparameSTInuM dhyAna karaje. e dhyAna Apane vajanA kavaca jevuM che. mastakathI te caraNa paryata A kavaca ApanI rakSA karaze, ApanA zarIranI bAhera teneja vijaya kIllo thaze, ApanI upara te vaja maMDa525 thaI chAyA dhAraNa karaze, enAthI baMSTa mahA bhaya pAse ja nahIM Ave, te sAthe tamArA pApa ane vidhra pralaya thaI jaze. parameSTI namaskAranA nyAsa, mudrA, kavaca, prasthAna, ane Asana vigere gurUmukhe jANI lejo. e pavitra kiyAnA pasAyathI ApanuM videzamAM zreya thaze. vizeSa zuM kahevuM? Apa sarva rIte sujJa che, videzanA vartananA vettA che, ApanA saghaLA mArga maMgaLamaya thaje. zvAsanI jema mane saMbhAraje, ane niyamita rIte patra tathA saMdezA mokalatA rahejo. kadi mArA aparAdha smaraNamAM Ave, te kSamA karaje. ATaluM kahI caMdrakaLA nIcene bleka aMjalI joDIne belI taba vartmani vartatA zivam punarastu tvaritaM samAgamaH / ayi sAdhaya sAdhayepsitaM smaraNIyAH samaye vayaM sadA // 1 // ApanuM mArgamAM kalyANa thAo, punaH pAcha satvara samAgama thAo, Icchita arthane sAdha, ane sarvadA avasare amane saMbhArajo. 1" A subhASita belI caMdrakaLAe eka phaLa lAvI, patinA karamAM arpaNa karyuM. patie tenA badalAmAM pitAnuM hadaya priyAne ApyuM. prathamathI ja zrIcaMdra pitAnA mitra guNacaMdrane sarva vastune adhikAra se hate. dhanaMjaya sArathine pitAne senApati karyo hatA, ane bIjA je sevaka hatA, teone inAma ApI saMtuSTa karyA hatA, chevaTe cAlatI vakhate te caMdrakaLA pAse AvyA hata; te mAtra pitAnA mAtApitAthI gupta rahyA hato. teone potAnA prayANanA khabara ApyA nahatA, teonAthI gupta rIte caMdrakaLA pAse Avyo hato. caMdrakaLAnI rajA meLavI, teNInA hadayanI AzISa saMpAdana karI, zrI caMdrakumAra cAlI nIkaLe.. For Personal & Private Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 AnaMda maMdira, priyAne bheTI priya judo paDe. aMtaranA umaMgathI premI priyAe premI patine AzISa ApI,baMne ekI draSTa joI rahyAM. priyAe nayanamAM AvelA azru pravAhane amaMgaLanI zaMkAthI rokI rAkhyAM. chevaTe zrIcaMdra uttara dizA tarapha cAlI nIkaLyA, tenuM pramANa bIjAthI sarva rIte gupta rAkhavAmAM AvyuM hatuM. prakaraNa 37 mu. aMtarpanuM uddhATana mIdatta zeThanA gharamAM sarva sthaLe zAMti prasarI gaI che, zekanI mane8 kI nimAM suvega rathanA vicAra udabhavyA kare che, te vicAramAM ne vicAramAM Saa zeTha zrI caMdrane bhUlI gayA che, lebhanI malinatAe tenA netrane aMdha karI | dIdhAM che. sarvadA suga rathanI hAni thavAnA vicAra Ave che. tevA lobhane laI tenA hadayamAM zrIcaMdranuM smaraNa AvatuM nathI. jaNe saMtA rahita thayA heya, koIe sarvasva laI lIdhuM hoya, tevI temanI vicitra sthiti thaI gaI che. strI, putra, gRha ane saMpatti emAMthI koI temane zAMti ApatuM nathI. A vakhate eka sevake AvI jaNAvyuM, zeThajI ! ApaNe ghera mAhArAjA sAheja padhAryA che. satvara Apane maLavA icchA rAkhe che. te sAMbhaLatAM zeTha saMjamathI beThA thayA, dvAra AgaLa AvI mahArAjAne praNAma pUrvaka maLyA, sanmAna sAthe pitAnA maMdiramAM laI gayA. uttama Asana upara besADI zeThe kuzasthalI patinuM vidhipUrvaka Atithya karyuM. aMjali jevI lakSmIdazeka AgaLa ubhA rahyA. zeThe punaH namana karI kahyuM, svAmI ! ane kasmAt AvI mArA maMdirane pavitra karyuM, tethI huM kRtArtha thayo chuM, kahe zI AjJA che ? sevaka upara ATalI badhI kRpA karI, te mane pUrNa harSanuM kAraNa kyuM che. pratApasiMha rimata hAsya karI be --zrAvaka ratna ! Aje prAta:kALe dIpacaMdra rAjAnA senApatie AvI mane khabara kahyA ke, zrI caMdrakumAra caMdrakaLA pazciNine paraNIne AvyA, te caMdrakaLA rAjakanyA che, AthI meM rANu suvatIne te vAta jaNAvI, eTale rANIe mane jaNAvyuM ke, caMdrakaLA mArI bhANeja thAya che. mArI bahena caMdravatInI te putrI thAya che. mane tene satvara samAgama karAve. priya bhANejane maLavAnI mane bahu u. kaMTha che, te sAMbhaLI huM ahiM Avyo chuM; rANI suryavatI paNa mArI pachavADe ja A ve che. A pramANe vAtacita thatI hatI, tyAM sUryavatI umaMgabhathI AvI pahoMcyAM. tatkALa lakSmIdA zeThe tyAM caMdrakaLAne bolAvI; caMdrakaLAne jotAM ja sUryavatInA hadayamAMthI premane pravAha chuTayo, nayanamAMthI premAzrunI dhArA cAlI, caMdrakaLAne hadayanI bheTa ApI, For Personal & Private Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtardhaTanuM uddhATana 159 usaMgamAM besADI, mukhapara cuMbana karI, sUryavatI mastakanuM AdhANa karavA lAgI. mAzI * ane bhANejane apUrva ne jAgrata thaI gaye, ane banee paraspara kuzaLatA puchI. te pachI karamocana vakhate je dAyajAmAM ApavAmAM AvyuM hatuM, te caMdrakaLAe mAzIne kahiI saMbhaLAvyuM. mAzIe pitAnA taraphathI keTalIeka lagnanI bheTa ApI; te laI caMdrakanA atyaMta AnaMda pAmI. kSaNavAra pachI rajA pratApasiMhe lakSmIdatta zeThane kahyuM ke, zrIcaMdrakumAra kayAM che ? tene ahiM bolAve. rAjAnA kahevAthI lamIdatta zeThe zrIcaMdrane dhavA mANasa mekalyAM. zrIcaMdra be divasa thayAM cAlyo gayo che; A khabara zeThanA jANavAmAM ja rahetA. sugarathanI ciMtAmAM prasta thaelA zeThe zrIcaMdrane bhAvaja pu nahetA, tenuM apUrva putravAtsalya lebhasAcaranA pravAhamAM taNAI gayuM hatuM. bhadhi draSTivALA lakSmIdattanI premadraSTi asta thaI gaI hatI. zrI caMdrane zodhavA gaelAM mANase pAchI AvyAM, zrIcaMdrakumAra koI sthaLe jovAmAM Avato nathI. nagaranA bAhya ane aMdaranA pradeza teoe joI lIdhA, koI sthaLe zrI caMdrakumAra daSTie paDe nahIM; teo lAna mukhe pAchA AvyA. AthI zeThanA hadayamAM ciMtA utpanna thaI. " zrI caMdrakumAra yAM gaye haze ? suvega rathane pAcho saMpAdana karavA te nahIM gayo hoya ? mArI AjJAthI rakhe tema karavA gayo hoya. zrIcaMda mArI AjJAMkita putra che, mArI AjJA sArthaka karyA vinA raheja nahI. jarUra te vINAravanI pachavADe gaye haze.A pramANe lakSmIdA zeTha ciMtavavA lAgyA.. A vRttAMta kuzasthaLImAM prasarI gayA. leke te saMbaMdhI carcA karavA lAgyA. zrIcaMdra ekAkI guma thavA viSe leke aneka jAtanI vAta karavA lAgyA. keI lakSmIdatta zeThane ane koI vINaravane dhikkAra ApavA lAgyA. rAjA pratApasiMhane paNa Azcarya thayuM ke, zrI caMdrakumAra kema guma thayela haze? tevo sujJa ane vidvAna nara ekAeka cAlyo jAya, e asaMbhavita che. tenA guma thavAmAM mahAna hetu hovo joIe. sugarathanuM dAna ApyA pachI pazcAtApa kare, te te adhama purUSa nathI. tenAmAM divya zakti che. Ahata zAstrane te mahAna vettA che, te sAdhAraNa kAraNane laI AvuM sAhasa kare nahI. AvuM vicArI pratApasiMhe tenI zodha karavA aneka dUtane mekalyA, 5Na zrIcaMdrakumAra saMbaMdhI kaI paNa vRttAMta jANavAmAM AvyuM nahIM. zrIcaMdranA mitra guNacaMdrane A khabara maLatAM atyaMta zaka thaI Avyo. te agAuthI eTaluM te jANato hato ke, zrI caMdrakumAranuM hadaya pitAnA svabhAvane laine ciMtAgrasta che, te kuzasthaLImAM have cirakALa Takaze nahIM, tathApi jyAre tenA jANavAmAM AvyuM ke, pitAne prANapriya mitra zrIcaMdra sarvane choDI cAlyo gayo, tyAre tene bahu duHkha lAgI AvyuM kSaNavAra te teNe mUcha sthiti anubhavI, tenA netramAMthI azrudhArA cAlavA lAgI, chevaTe mukta kaThe rUdana karavA lAgyuM. teNe pitAnA hadayane saMbodhIne kahyuM, are hadaya ! teM tArI apUrva zAMti gumAvI che. tane zItala chAyA ApanAra ane vizrAMtine AnaMda arpaNa karanAra eka suMdara kalpavRkSane teM gumAvyuM che. mitra zrIcaMdra ! tArA jevA For Personal & Private Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 AnaMda maMdira, sura narane Ama kaTa karavuM ghaTe nahIM. te mane kadi paNa vikhUTo karyo nathI, maitrIdharmanA taravane tuM jANe che, zuha maitrInuM lakSaNa tArA dhyAnamAMthI cAlyuM jAya, e Azcarya che. akasmAta A zuM karyuM ? tArA Azrita ane tArA bAdhArathI jIvanane jIvana ApanAra guNacaMdrane dUra karavAmAM tuM tArA dayA dharmane bhulI gaye, e kevI vAta ? mitra ! je Ama karavuM hatuM, te mane tArA premasAgaramAM mama kara nahe. prema e divya vastu che, paNa te virahamAM viSa samAna thaI paDe che. suha6maNi ! tuM pramazAne jJAtA chuM, premanA pavitra pAThe tane kaMThastha che, premajIvananA tavane tuM pUrNa abhyAsI che, prema ane viga e baMne zabdane saMdhi ke bhayaMkara che, te tuM mArI rIte jANe che. prema zabdanI sAdhanA eka kavitAmAM varNavela che. ATaluM kahI guNacaMdra nIcenI kavitA uMce svare bolyo premataNe be laine, yamane lai sakAra, prema IsI para nIpaje, tithI duHkhadAtAra prema te prANIne kare, prANuto paravAra, prema te himapara dAjha, mukha muke nIsAsa. A kavitA belI teNe ghaNe kheda karyo, bIjA tenA snehIoe tene AzvAsana ApyuM. kSaNavAra AzvAsana prApta karI, guNacaMdra glAna mukhe rUdana karate caMdrakaLAnI pAse AvyA. jyAre zrIcaMdrakumArane patte koI ThekANe maLe nahIM. eTale lakSmIdatta zeThane nizcaya thayuM ke, jarUra putra mArA vacanathI duHkha pAmI videzamAM cAlyo gayo. suvegarathanuM dAna ApI, pitAnA AtmAne kRtArtha mAnanArA mArA putrane meM viparIta AzA karI, te moTI bhula karI che. zrIcaMdra je udAra purUSa ApeluM dAna pAchuM le, te ane saMbhavita che, te chatAM meM lobhagrasta thai, tevI preraNuM karI, te ghaNuM viparIta karyuM. are ajJAnI hRdaya ! teM ze vicAra karyo ? are duSTa lebha ! tane jarApaNa lajajA AvI nahIM ? mArA nirmaLa hRdayamAM praveza karI, mane kalaMkita kema karyo? vatsa zrIcaMdra! teM tArA lubdha pitAne tiraskAra kema na karyo ? Ama acAnaka videzamAM kema cAlyA gaye ? are dayALu putra! vRddha mAtApitAnI Ama upekSA karavI, te tArA jevA AjJAMkita putrane ghaTe nahIM. A graha, vaibhava, saMpatti vigere tArA vinA zUnya che. A pramANe kahetA kahetA lakSmIdata zeTha mUcha pAmI bhUmi upara paDI gayA. rAjA pratApasiMhe zItapacAra karAvI svastha karyo. pachI keTalAeka zAMta vacanethI temane AzvAsana ApI, rAjA pratApasiMha sUryavatInI sAthe zoka karate, pitAnA mahelamAM cAlyA gaye. A pramANe traNa divasa sudhI kuthasthalImAM sarvatra zaka prasarI rahe, loke paNa zrIcaMdranA saguNa saMbhArI aphasesa karatA hatA. rAjA pratApasiMhane paNa ghaNe zoka thata hatA, rANu sUryavatI zrIcaMdranA sadguNe saMbhArI saMbhArI ghaNe aphasosa karatI hatI, ane tenA viyogane zoka aMtaHkaraNathI darzAvatI hatI. pratApasiMhanA rAjamahelamAM For Personal & Private Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtardhaTanuM udaghATana 161 sarvatra zokano dekhAva thaI rahyA hatA, tenAM dAsa, dAsI ane rAjaparivAra sarvenI mukhamudrA upara zekAMkura phurI rahyAM hatAM. lakSmIdatta zeThanI koI niMdA karatAM hatAM, koI temAM karmano deSa jaNAvatAM hatAM. zrIcaMdranA guma thavAmAM rAjasevake aneka aneka kalpanAo bAMdhatA hatA, koI vINArava gAyakane tiraskAra ApatA hatA, koI lebhanI niMdA karatA hatA. mahArAjA pratApasiMha ane rANI sUryavatI baMne mahelanA ekAMta bhAgamAM beThAM hatAM, zrIcaMdranA guma thavAnI vArtA cAlatI hatI, aneka tarka vitarka karI sUryavatI pitAnA patinI sAthe te viSenI carcA calAvatI hatI. chevaTe sUryavatIe rAjA pratApasiMhane jaNAvyuM, prANanAtha ! Aje rAtre zrIcaMdrakumAnAja vicAra AvyA hatA. nidrAmAM paNa e tejasvI kumAranAM darzana thatAM hatAM, jAgrata ane svama baMne sthitimAM mane zrIcaMdranuM ja smaraNa thAya che. putranA viyoge tenI putra vatsalA mAtAnI jevI sthitI thAya, tevI sthitI mArI thaI che. zrIcaMdrano viyoga ane putra viyoganA jevo dusaha lAge che, mArI manovRttimAM putravAtsalyane pravAha vahana kare che, kSaNe kSaNe ciMtAmaya taraMga hRdayasAgaramAMthI ubharAi jAya che. prANa pati ! A zuM haze ? te bheda mArA jANavAmAM AvI zakatA nathI. AmAM kAMI paNa gupta ane camatkArI hetu rahela hoya, ema mane lAge che. te viSe kAMI paNa nirNaya thaI zakato nathI. AvA guma ane camatkArI hetuo kevaLIgamya heya che. A pramANe sUryavatI pitAnI vAdhArA calAvatI hatI, tyAM chaDIdAre AvI khabara ApyA ke, kaI sevaka mahArAjAne maLavA doDato Avyo che. pratApasiMhe praveza karAvAnI AjJA karI, eTale chaDIdAra tene laI aMdara Avyo. sevaka vinayathI namana karI be- kRpAnAtha ! baheranA udyAnamAM koI jJAnI munirAja padhAryA che. te khabara sAMbhaLatAM pratApasiMha khuzI thayo. tatkALa te khabara lakSmIdA zeThane mokalAvyA. mahArAjA pratApasiMha sUryavatI ane bIjA rAjakuTuMba sAthe munine vaMdanA karavA utsava sahita udyAnamAM Avyo. zeTha lakSmIdatta paNa pitAnuM sarve kuTuMba laI munine vaMdanA karavA AvyA. zrI caMdrakumArano priya mitra guNacaMdra ane pariNI caMdrakaLA paNa muninA caraNakamaLanI sAnidhya prApta thayAM. sarva zrAvaka maMDaLe parama bhaktithI munine vaMdanA karI. ratnamayadhArI kRpALu munie premapUrvaka temane dharmalAbhanI AzISa ApI. bhuvaka maMDaLanI pariSadA joI prasanna thayelA munivare nIce pramANe vairAgya poSaka dezanA ApI- bhadrika zrAvaka ! A saMsAra sAgara anaMta duHkhathI bharelo che. Adhi, vyAdhi ane upAdhirUpa taraMgenI zreNI temAM kSaNe kSaNe udbhavyA kare che. temAM magna thayelAM prANIo je pramAdarUpa khaDakanI sAthe athaDAya, to teo dharma vimukha thaI mahAna hAnine prApta kare che. kadi purva puNyanA bhege jaina dharmarUpa draDha nAva tene prApta thAya, te te e mahAnasAgarane sehelathI tarI jAya che. dharmanA prabhAvathI prANI aneka prakAranAM sukha saMpAdana kare che. dharmarUpa kalpavRkSa dharmanA sarva vAMchita pUrA kare che. dharmarUpa prajavalita agnimAM prANIonAM pApa dagdha thaI jAya che. saMsArarUpa viSavRkSanA kaTu phaLane bhakSaNa karanArAM prANIo je dharmarUpa amRtanuM sevana kare che, teo nirviSa thaI adhyAtma sukhanA bhAjana 21 For Personal & Private Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 Anada maMdira. thAya che. pratyeka vivekI manuSye potAnA AtmAne sodhI sUcanA ApavI. are AtmA ! tane nirdoSa ratnanA jevA A manuSya bhava prApta thayA che, te sAthe sakuLamAM janma thaye che, te chatAM jo tuM pramAdathI Arhata dharmanA tattvane samajIza nahIM, te pachI A du:khamaya sasAracakramAM tAre bhramaNa karavuM paDaze. are bhavAMdha jIva ! tu kaSAyathI dUra raheje, kredha sarvadA tiraskAranuM pAtra che, mAna madanu sthAna che, mAyA karmaba MdhanA hetu che, ane lAbha sarva pApanuM mULa che, e vAta tArA aMtaragamAM dhAraNa karaje. are adhama jIva ! teM tArU bAlyavaya mAhamaya aMdhakAramAM magna thai gumAvI dIdhuM, tArUNyavaya tarUNInA bhAgamAMja Asakta karI prasAra karyuM, ane vRdvavaya jarAvasthAthI zakti rahita thai gumAvIza, te| pachI tArI zI gati thaze ? are caMcala citta ! jene mATe tuM samudrane ullu dhana kare che, bhaya kara aTavImAM bhramaNa kare che, lekAne chetare che, ane vacananA bhaMga kare che, tevA dravyathI nivRtta thai jA, ane dharmanA pavitra mArga grahaNa kara, are jIva ! dravya, jaLanA parapoTAnA jevu capaLa, zarIrane dIvAnA kapanA jevuM kSaNabhaMgura, tANyane capaLA strInA kaTAkSanA jevu' asthira, ane baLane vidyunA jevu calita jANI, dAna, dhyAna, tapa ane vratadhA pavitra evA dharmate dhAraNa kara. A pramANe AtmAne pratiSThAbha ApI, sarva prANIe dharma AmaraNa karavuM. sarvadA hRdayamAM zrA advaita prabhunuM dhyAna karavuM. jenA pavitra hRdayamAM sarvadA paramAtmAnuM dhyAna pravarttamAna hoya, tene tarka, chaMda, zastra, svAdhyAya pATha ane lakSaNazAstranI zI jarUra che ? te prANI paDita zirAmaNI che. A mahA poMkarUpa saMsAramAMthI potAnA AtmAnA te uddhAraka che. yogyatArUpa ragita vastrane dhAraNa karanArI, zIlarUpa puMgarAgathI suzebhita, zraddhA, dhyAna tathA vivekarUpa AbhUSaNavALI, karUNArUpa hArane paheranArI, sodharUpa aMjanathI ra Mjana karanArI, ane cAritrarUpa patalakathI ala kRta evI kSamArUpa priyA tevA purUSaneja Ali Mgana kare che. e navaragita suMdarIne te sarvadA bhoktA thAya che, bhavi jane ! sarvadA tamAre jinavANIrUpa sudhAnuM pAna karavuM, e pavitra vANInA prasAdathI aneka prANIe bhavAdadhIne tarI gayAM che. Arhata vANInA pratidhvani jenA karNa mArgamAM paDelA che, te prANIonu mAnava jIvana unnattie paheAMcelu che, tevAM prANIe jJAnaneja peAtAneA mitra mAne che, kAmane zatru mAne che, strIeneja jarAvasthA gaNe che, ane ahiMsAneja parama dharma gaNe che. prabhunI vAsmudhAnuM sevana karanArA samyakatvadhArI purUSA kadi paNa bhavavAsamAM Asakta thatA nathI, vanitAnI vikArI ceSTAne AdhIna thatA nathI, ane kaSAyanA malina bhAvanA viSayamAM AvatA nathI, tevI advaita vANInuM sevana karavu, sarvadA tenu Mja manana karavuM, mana, vacana ane kAyAvaDe te upara zuddha zrahA dhAraNa karavI, eja mArgAnusArIone parama dharma che, ane eja AduHkhamaya saM. sAramAMthI mukta thavAno upAya che. jinavANInA prabhAva kevaLI zivAya bIjAthI varNavI zakAya te nathI, e sAmAnya jananI vANInA agAyara che, nirvAMcanIya chaeN, ane agamyuM che. For Personal & Private Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtaraMTanuM uddaghATana. A pramANe dezanA ApI muni virAma pAmyA, eTale rANI svatI vaMdanA karI vinayathI belI-munirAja ! keTalAMka varSa pahelAM mAre putra thayo hato, mArA sapanna putra jayakumAra vigerenA bhayathI meM mArA bALaputrane koI gupta sthAne rAkhyo hato, tyAMthI te putra akasmAta guma thaI gayela che, te kyAM haze ? je tene puSpanA rAzImAM rAkhyo hato, mAro anAtha bALaputra kAnA hastamAM Avyo haze ? Apa trikALajJa cho, paropakArI che, ane duHkhI prANIonA AdhArarUpa cho. mArA saMzayane chedI dUra karazo. e mArA rasa putrano saMgama mane thaze ke nahIM ? mAruM jIvana e kumAraratnanA darzana nathI kRtArtha thaze ke nahIM ? e Apa jJAnanA prabhAvathI jaNAvaze. bhavasAgaramAM magna rahenArI, ane rAga dazAne sarvadA anubhava karanArI, A adhama nArIne putrameha atyaMta duHkha Ape che. saMvega ratna Apa kRpA karI te vRttAMta jaNAvaze, te mArA mehamama hRdayane zAMti maLaze. gRhasthAvAsamAM rahI, dharmasAdhana karavAmAM mane saMpUrNa sahAya maLaze. Apa sArI rIte jANo cho ke, gRhasthAvAsI manuSyonI rAgadazA prabaLa hoya che, e prabaLa rAgadazAne laIne temane aneka aMtarAyo utpanna thAya che, e aMtarAyathI teone dharmasAdhana karavAmAM zithilatA thaI jAya che. sUryavatInAM AvAM namra vacana sAMbhaLI anagAra ziromaNi jJAnadraSTithI avalokI jarA vicAra karI bolyA-sUryavatI ! tAre putra tane ghaNI vAra maLe che, paNa ajJAnarUpa aMtarpaTane laI, tuM jANI zakI nathI. jyAre sapanU putranA bhayathI teM tArA putrane puna rAzImAM mukyo, tyAre gotradevInA kahevAthI A lakSmIdatta zeThe grahaNa kare che. aputra lakSmIda tene putravata mAnI svIkAre che. tenuM nAma zrI caMdrakamAra che. juvo tenI mudrikA upara te nAma lakhavAmAM AvyuM che, zeThANI lakSmIvatIe ucherele te putra hAla vana lyane prApta thayo che. rAja pratApasiMha ! tamAre jyAre tene prathama samAgama thayo, tyAre tamane tenI upara ati vAtsalya utpanna thayuM hatuM. ullaMgamAM besArI ataranA snehathI tame tene karNakoTa nagaranuM rAjya inAmamAM ApyuM hatuM, e tamAre apUrva sneha putra vAtsalya suya hate. sUryavatI ! tAro tenI upara je apUrva prema hato, te tArI putratAne jaNAvato hato. zrAvikA sUryavatI ! A pramANe tArA putranI sthitI thaI che. bIjuM zuM jANavAnuM che ? te kahe. muninAM AvAM vacana sAMbhaLI sUryavatI Azcarya pAmI gaI, tenA nayananI AgaLa zrIcaMdranI manohara mUrti khaDI thaI gaI. stanamAMthI payodhArA chuTavA lAgI. tenA hRdayamAM putrane maLavAnI utkaMThA vizeSa jAgrata thaI AvI, vadhu uM. para reme dugama thaI Abe, rAjA pratApasiMha paNa sAnaMdAzcarya thaI ga. zrIcaMdrakumAra pitAne Arasa putra jANuM te pitAne dhanya mAnavA lAgyo. te kuzasthaLI nagarIne bhavi dhyamAM rAjA thavAthI te pitAne ane pitAnA rAjyane AbAda jANavA lAgyuM. zrI caMdrakumArane maLavAnI AturatA vadhavAthI tene AtmA apAra utkaMThAmAM magna thaI gayA. lakSmIdA zeTha ane lakSmIvatI baMne ajAyabI sAthe moTA vicAramAM paDayAM, eka rAjakumAranuM vaDilapaNuM ATale vakhata saMpAdana karyuM, tene mATe teo pitAne kRtArtha mAnavA lAgyAM. te sAthe temanA hRdayamAM e vicAra thayo ke, have zrIcaMdra amArA gharamAM raheze For Personal & Private Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 AnaMda maMdira, ke nahIM ? e rAjakumAra vaNikagRhamAM rahevAnuM kema pasaMda karaze ? rAjya lakSmInA vilA samAM magna thaI e amane taddana bhulI jaze. 1. sUryavatI hRdayamAM AnaMda pAmI, gurUne premapUrvaka vaMdanA karI balI-mahA muni ! have e kumAra mane kyAre darzana Apaze ? te kRpA karI jaNAvaze. Ape mArA mananI bhrAMtine nirmaLa karI che. Apa mahAzayanA jJAnatejathI mArU3 cirakALanuM aMdhakAra dUra thaI gayuM che; paNa sAMpratakALe e zrIcaMdra amane viyogAgnimAM mukI cAlyo gaye che, tethI tenA samAgamane mahAna lAbha amane kyAre prApta thaze ? te jANavAnI prabaLa IcchA che. jJAnarU5 divyamaNithI prakAzita e mahAnubhAva muni maMda hAsya karatA bolyA-rA jazrAvikA ! ciMtA karaze nahIM. tamAre kumAra zrIcaMdra sukhI che. AjathI khaka varSe tene sukhadAyaka samAgama tamane prApta thaze, tyAM sudhI ja tamAre putra viyogano adha che. e mahAnubhAva rAjakumAra tamArAM rAjakuTuMbane AnaMdarUpa thaze. chevaTe AtmasvarUpane avalekI, te potAnA AtmAne paNa zreya zreNImAM ArUDha karaze. bhAratavarSamAM eka advitIya kevaLIpada saMpAdana karaze. | munivaranAM AvAM vacana sAMbhaLI rANI sUryavatI, rAjA pratApasiMha, ane lakSmIdatta, tathA lakSmIvatI paramAnaMdane prApta thaI gayAM. munavare ApelAM A satya AvAsanAthI teonI viyogAgninI javALA lagabhaga nirvANa pAmI gaI, temanI AzAlatA hRdayarUpa kyArAmAM navapallavita thaI gaI, patiprANu caMdrakaLAne navuM jIvana prApta thayuM. pite eka rAjavIranI patnI che, ema jANe teNInA hadayamAM AnaMdano pAra rahyA nahIM have eka varSa pachI te eka mahArANInI padavInI adhikAriNI thaze, ane bhaviSyamAM kuzasthaLI purInA yuvarAjA ane anukrame mahArAjAnI eka paviNa paTarANI thaze. A manorathe te NInA aMtaraMgamAM zItaLatAno saMcAra karavA mAMDayo; sarva rAjakuTuMba ane zreSTikuTuMba ati AnaMdane prApta thayuM. kSaNa vAra pachI lakSmIdata zeThe munine vaMdanA karI pu. chayuM-svAmI ! zrI caMdrakumAra cAlyo gayo, tenuM zuM kAraNa haze ? muni bolyA-bhadra ! tenuM kAraNa tame pite ja cho, teNe ApelA divya rathane pAcho levAnA tamArA Agrahe e rAjakumAranA hRdayane bha karyo che. tamArI vaNika jAtinA svabhAve darzAvela lebha, e rAjavIrane kema pasaMda paDe ? A sAMbhaLI lakSmIdA zeThane pazcAttApa thayo. zrI caMdra jevA udAra ane saguNI putrane pite dubhAvya, tene mATe pitAne zoka utpanna thayA. lakSmIda. ttanI mukhamudrA plAna joI, rAjA pratApasiMhe kahyuMlestrazreSTivarya ! tame aosa karazo nahIM. sarva prANI mAtrane preraNA karanAra karma che, karmanA prabhAvathI prANI parAdhIna thaI jAya che, temAM tamAre kAMI paNa aparAdha nathI. tame te mAtra nimittarUpa che. AvAM rAjAnAM vayanathI lakSmIdA zeThane jarA AzvAsana maLyuM; sarve jaina dharmano jaya bolAvI pitatAne sthAne cAlyAM gayAM. paramajJAnadhArI muni tyAMthI bIje vihAra karI cAlyA gayA. For Personal & Private Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtardhaTanuM uddaghATana. 165 zrI caMdrakumAra eka varSa pachI Avaze, ane te rANa sUryavatIne guma thaele kumAra hatA A vArtA zeramAM phelAvAthI lekemAM AnaMda utsava thaI rahyuM. zrI caMdrakumAra bhaviSyamAM pitAne rAjA thaze, evA umaMgathI loko harSanA AvezamAM AvI gayAM. cATe, cakale, ane zerIe zerIe AnaMda maMgaLa vartAI rahyA, rAjA pratApasiMha ane rANI sUryavatIe caMdrakaLAne lAvI, putravadhu tarIke mAna ApyuM, paviNa caMdrakaLAne mahArAjAnA aMtaHpuramAM nivAsa sthAna ApyuM, lakSmIdA zeThane duHkha na lAge tevA hetuthI caMkakaLA kaI vAra thoDA divasa sudhI temane ghera paNa rahetI hatI, pitAnA dharmavIra patinI rAha joI Ahata dharmanuM ArAdhana karatI hatI. e sadguNI rAjazrAvikAe nizcaya karyo hato ke, dharmanA prabhAvathI sarva saMpatti, rUpa, bhAgya, saubhAgya, ane satkIrti prApta thAya che. dharmanA pasAyathI roga, vipatti, saMkaSTa, ane kaleza dUra thAya che. e mahAzayA rAjamahelamAM rahI, dharma ArAdhana karatI, patinuM zreya ciMtavatI, ane sarvadA nIcenA lokanuM smaraNa karatI hatI. dharmo'yaM dhanavallabheSu dhanadaH kAmArthinAM kAmadaH saubhAgyArthiSu tatpadaH kimaparaM putrArthinAM putradaH / rAjyArthiSvapi rAjyadaH kimathavA nAnAvikalpaiHkRtai, stakki yanna karoti kiMtuM kurute svArgApavargAvapi // 1 // dharma, jemane dhananI icchA hoya temane dhana Ape che, kAmanA athaone kAma Ape che, saubhAgyanA arthaone saubhAgya Ape che, putranI kAmanAvALAne putra Ape che, ane rAjyanI IcchAvALAone rAjya Ape che, athavA evA vividha jAtanA vikalpa karavAthI zuM ? evuM zuM che ke, je dharma karI zakato nathI ? te svarga ane mokSane paNa Ape che. | dvitIya khaMDa samApta . For Personal & Private Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 AnaMda maMdira. tRtIya khaMDa prakaraNa 38 muM. maMtra guTikA, e ka bhayaMkara jaMgalamAM vividha jAtanAM vRkSanI zreNI AvelI che, eka kaatI tarapha nAnI nAnI TekarIo jANe mahA girinI putrIo haya, tema ( zreNIbaMdha ubhelI che, AsapAsa pazu pakSIonIja vastI rahelI che, A kSaNekSaNe vanavAsI mRganA bhayaMkara dhvani thAya che, eka tarapha girimAMthI nirmaLa jaLanAM jharaNAMo madhura ra vahe che, koI kaI sthaLe pavanathI mRtya karatAM vRkSamAMthI addabhuta avAja udbhave che, vananAM vikarALa prANIonA garjaravathI giriguhAo gAjI rahI che, pavananA pracaMDaSyanI sAthe mizra thayele zuSkapaNane paTavanI prasarI rahyA che, AvA ghora araNyamAM eka tarUNa purUva hadayamAM aneka taraMga karato cAlyo jatA hatA. tenA ghavALA hRdayamAM jarA paNa bhayane avakAza maLatuM na hatuM. tenA pavitra hRdayamAM dharma bhAvanA jAgrata hatI, parameSTI maMtrane mahAjapa te japate ha, aMtaraMgamAM AhaMta dharmanI mahAyota prakAzatI hatI, roma rema ahaMtaprabhunI bhaktino prakAza vyApI gayo hato, e dharmavIra vaibhavane tRNavat gaNI, ane viSayanA lAlityane asAra mAnI A nirjana arayamAM vicaratuM hatuMtenA hRdayamAM koI vAtane meha utpanna thayo nahato. keTaleka dUra jatAM sAyaMkALane samaya tenA jovAmAM Avyo. gaganamaNine ratha astagirinA zikhara tarapha vaLatA hatA, pakSIo madhura dhvani karatAM potAnAM vAsasthAnamAM ekaThAM thai vizrAMti levA AvatAM hatAM, aMdhakArarUpa malina rAjA pitAnuM mahAsainya laI vizvane AkrAMta karavA Avato hato. A samaye te dhArmika vize vicAryuM ke, A araNya hA vizALa lAge che, koI gAma ke nagara najika jovAmAM AvatuM nathI, tethI ahiM koI vRkSa taLe vizrAMti karI nizA nirgamana karavI yogya che. AvA bhayaMkara jaMgalamAM maMgalarUpa parameSTI maMtrInuM zaraNa levuM UMcata che. tenA hRdayamAM "gharmo rakSati rakSita:" e mahAvAkya syurI AvyuM. tatkALa evo nizcaya karI te tarUNa purUSa eka chAyAdAra vRkSa nIce vizrAMti levA beThA. keTalIeka ghaDI rAtri gayA pachI caMdrane udaya thaye, mahArAjA nizAkare pitAnAM karaNonA prakAzathI rAtri rANane zaNagArI dIdhI. nizA nArIe AchA AchA tArArUpa alaMkAra dhAraNa karavA mAMDayA. A vakhate te yuvAna purUSa vizrAMta thavAne vRkSa upara caDI gayo. bhUmi upara rahevA karatAM tene vRkSa upara rahevuM vizeSa yogya lAgyuM. vRkSanI zAkhAmAM For Personal & Private Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra guTikA. 167 vizrAMta thaI beTho, tyAM eka purUSanI chAyA tenA jovAmAM AvI, prakAzita rAtrie te che ne anusAre teNe cotarapha javA mAMDayuM, paNa keI AkRti jovAmAM AvI nahIM, tenA manamAM Azcarya utpanna thayuM, teNe ciMtavyuM ke, " A kei siddha purUSa lAge che, aMjanAdikanA yogathI teNe pitAnI AkRti chupAvI che, mATe cAla tenI pachavADe jAU. "AvuM ciMtavI te taraNa purUSa tenI pachavADe gaye. AgaLa jatAM vRkSonI ghATI jhADI AvI, eTale te tyAM ubho rahyA. ema karatAM sUryodaya thayo. sUryanA prakAzathI pRthvI upara pagalAM paDelAM jovAmAM AvyAM. tene anusAra te yuvAna AgaLa cAlyo. tyAM eka mahA parvata Avyo. parvatanI pAse te pagalAMnI zreNI eka guphA tarapha paDelI joI, te gudAnI pAse Avyo. ahiM pravezanAM pagalAM tenA jevAmAM AvyAM, paNa nIkaLavAnAM jovAmAM AvyAM nahIM, AthI te puruSa nIkaLavAnI rAha joI tyAM rahyA. tenI pAse eka svaccha jaLanI vApIkA hatI, temAMthI jaLa laI phaLAhAra ane jaLapAna karI te yuvAna tyAM eka vRkSa nIce pelA purUSanI rAha joI beTho. divasanA trIje pAra thaze. eTale te guhAmAMthI eka tarUNa purUSa nIkaLe, tenA veSa uparathI te era hoya tema dekhAto hato. vApIkAmAM AvI teNe jaLapAna karyuM, pachI pilI guhA upara eka zilA ADI mukI pAcho vApikAmAM AvyuM. tyAM snAna karI eka vastranI gAMTha choDI temAMthI eka prabhAvika guTikA laI mukhamAM AropaNa karI. tatkALa te guTIkAnA prabhAvathI adazya thaI gayo. pachI AgaLa kaI nagara tarapha cAlyo. chAyAne anusAre pele tarUNa purUSa paNa tenI pAchaLa cAlya, pele guTIkAnA prabhAvathI vegavaDe doDavA lAgyo, eTale A tarUNa purUSa pAcho vaLyo, jyAM pelI tenI guphA hatI, tyAM Avyo. te baLavAna purUSe baLathI guhA uparanI zilA ukheDI nAMkhI, ane meTI hIMmata dharI aMdara dAkhala thayo. guhAnI aMdara keTaleka dUra jatAM eka ratnabharita suMdara ghara jovAmAM AvyuM, tenI aMdara eka sAMdaryathI suzobhita ane praDha tejathI prakAzita mane hara bALA jovAmAM AvI. A tarUNa narane joI bALa camakI gaI, eTale te pavitra purUSa bolya-bena ! tame koNa cho ? AvA bhayaMkara sthAnamAM kayAMthI AvyAM che ? ane ekalAM kema rahe che ? bALA ! mArAthI bhaya pAmazo nahIM, mane tamAro bhrAtA jANajo. te purUSanI bhadra AkRti joI e suMdarIne purNa AzvAsana maLyuM. teNInAM netramAMthI azrudhArA cAlavA lAgI, rUdana karatI e ramaNI vinayathI belI-bhAI ! huM saMpUrNa duHkhI chuM, mAruM caritra kaSTa bhareluM che. ApanuM A hRdaya joI mane kahevAnI preragAM thAya che. anAtha baMdhu ! nAyakapuramAM sArathipati nAme eka brAhmaNa rAjA che, tene ravidatta nAme maMtrI che, tenI zivamatI nAme huM patnI chuM. e nagaramAM hamezAM adUbhUta corI thatI hatI, te cera gAmamAM corI karIne vicitra rIte saMtAI jato hato. rAja dvijapatie ghaNI cokIo rAkhI, paNa koI rIte te siddha cara pakaDavAmAM Avato nahato. rAjAe tene pakaDavA mATe aneka yukti karI, ane moTAM moTAM InAma jAhera karAvyAM, to paNa koI tene pakaDI zakatuM nahatuM. je koI pakaDavAnI hIMmata kare, tenAja For Personal & Private Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 AnaMda maMdira. gharamAM teja rAtre corI thatI hatI A addabhuta banAvathI gAmamAM hAhAkAra thaI rahyA ha, loko duHkhI thaI nAyakapurane choDI cAlyA javAne taiyAra thaI gayA. rAtre koI sukhe tuM nahIM, te nirdaya corane bhayaMkara trAsa vartAI gaye. badhu ! AthI karIne nAyakapura nA rAjAe phedha karI mArA svAmi ravidattane bolAvIne kahyuM ke, maMtrI ! game tema karIne A bhayaMkara ane camatkArI corane pakaDI lAvo. nahIMta maMtrIpada cheDI che. athavA mArI zikSA sahana karo. rAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLI mArA zAMta pati kaMpI cAlyA, teNe prANa jAya topaNa bhale, evo nizcaya karI te corane pakaDavAnuM kArya mAthe lIdhuM. te pitAnuM ghara khAlI rAkhI, mane ekane temAM rAkhI coranI zodha mATe rAta divasa bhamavA lAgyA. mArA patine nizcaya jANI e IrSALu duSTa cera mArA gharamAM AvyuM. ghara khAlI kareluM hatuM, kAMI paNa dravya ke vastu hAtha AvI nahIM, pachI te dura mane upADIne ahiM lAvyA che. priya bhAI ! tyArathI huM e duSTanA pajamAM sapaDANI chuM. mAre eka bALapu. tra che, tenI zI dazA thaI haze ? pati ane putranA viyoge huM ahiM kaSTa dazA bhogavuM chuM. e duSTa core mane A bhayaMkara kArAgRhamAM nAkhI che. puNyayoge huM adyApi pavitra rahI chuM. sadaivanI anukULatAthI mArA zILane huM sAcavI zakI chuM. hAlA bhAI ! jo zakti hoya te mArI sahAya karaze. e duSTa cora koinAthI parAbhUta thAya tevo nathI. te ceranuM nAma ratnAkara che, tenI pAse eka siddha aMjana guTIkA che, tenA prabhAvathI te adazya thaI zake che. kRpALu baMdhu ! ApanA vizALa lalATa upara kSAtra teja caLakI rahyuM che, ApanuM sAmarthya, AkRti uparathI dekhAI Ave che. dayA lAvI A du:khI benanI rakSA kare mArA bALaputranA mukhanuM darzana ane karAve, A pramANe kahI te ramaNI uce svare rUdana karavA lAgI. vAMcanAra ! adhIrA thazo nahIM, A tarUNa purAya te A vArtAno nAyaka zrIcaMdrakamAra hatA. lakSmIdatta zeThanI lubdhatAthI kaMTALI kuzasthalInagarIne choDI cAlyA pachI A bhayaMkara aTavImAM te AvI caDayo hato, e dharmavIra zrI caMdrane A guhAmAM te duHkhI strIne samAgama thaI Avyo hato, te bALAne duHkhI joI, tenA dayALu hadayamAM ghaNI asara thaI hatI. zrIcaMdrakumAra-dharma bhaginI ! rUdana kare nahIM, huM tamAro dharma baMdhu chuM, kaI jAtanI ciMtA rAkhazo nahIM. huM videzI chuM. sarvadA mane rUce tyAM huM bhaNuM chuM. yathAzakti tamane sukhI karavAno huM prayatna karIza. bena ! mArI sAthe cAlo, huM tamane tamAre ghera pahoMcADuM. te duSTa cera AvyA pahelAM ApaNe cAlyA jaIe to sAruM. zrIcaMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI zivamatI satvara taiyAra thaI. zrIcaMdra zivamatIne laI nAyakapuramAM AvyA. tyAM tene ghera pahoMcADI, tene pati ravidatta pitAnI strIne joI apAra AnaMda pAmyo. zivamatIe pitAnA upakArI rAjakumAranI prazaMsA karI, eTale ravidatta zrIcaMdranA caraNamAM paze. atyaMta prema lAvI, tene satkAra karyo, ane potAnA taraphathI suvarNa dra. bane badale tene ApavA mAMDyo. upakArazaLa zrIcaMde te levAnI nA pADI, ane pitAnI For Personal & Private Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtra guTikA. kharekharI akAraNa baMdhutA darzAvI ApI. ghaNe Agraha karatAM paNa jyAre zrIcaMdra kAMIpaNa lIdhuM nahIM, tyAre ravidatta vinayathI be - upakArI mahAzaya ! Ape karelA upakArane badale mArAthI zI rIte vaLaze ? jyAre Apa mArI pAsethI kAMIpaNa upahAra letA nathI, te chevaTe mArI eka prArthanA che, te Apa svIkAraze. tamArA jevA mahepArI mahAzayanuM mane sarvadA smaraNa rahe, tethI ApanA nAmanI mudrA ane arpaNa karo. zrIcaMdra snehathI potAnI nAmamudrA ravidatane ApI, pitAnI dharmabena zivamatInI rajA laI zrIcaMdra tyAMthI cAlI nIkaLyo. lekenA sukhane mATe pelA ratnAkara corane nigraha karavAnI tenI icchA thai, tethI zrIcaMdra pAcho te bhayaMkara guhA tarapha cAlya. pelo duSTa cora ratnAkara gAmamAMthI AvI, guhA pAse Avyo tyAM guhAnuM dvAra zilA rahita joI Azcarya pAmI gaye. aMdara praveza karI jue, tyAM te strIne paNa joI nahi, AthI tenA manamAM moTI ciMtA utpanna thaI ke, mArA gupta dvAramAM kANuM AvyuM haze ? A gupta sthaLamAM koIthI AvI zakAya tema nathI. mArI guphAnA dvAranI zilA mArA zivAya udhADI zake tevo ke haze ? Ama ciMtavate guhAnI bahera Avyo. cAre tarapha jevA mAMDayuM, tyAM zrI caMdrakumArane Ave . ratnAkara cAre vicAryuM ke, A kaI cora haze, tene ahIM belAvuM. ratnAkare tene pAse belAvIne kahyuM - bhAI ! tame koNa cho ? ane tamAruM nAma zuM che ? zrIcaMdra yukti karI che mAruM nAma lakSmIcaMdra che, huM eka svecchAcArI musAphara chuM. tame koNa che ? ane tamAruM nAma zuM che? ratnAkara bo -mAruM nAma ratnAkara che, huM eka paropakArI purUSa chuM. te sAMbhaLI zrIcaMde kahyuM, tamArA jevA paropakArI mitrane joI hu khuzI thaye chuM. mitra ! tamArA mukha upara glAni kema dekhAya che ? evI zI ciMtA che ? te kRpA karI jaNAvazo. ratnAkare kalpita uttara Ave. mitra ! mArA mastaka para kAryane bejo ghaNo che. parakAryanI upAdhine laI mAruM mukha sarvadA glAnine dhAraNa kare che. A pramANe teo baMne vAtacita karatA hatA, tyAM koI pAMca musApharo AvI caDyA. temane joI A ThagArA core vicAryuM ke, je bane te A purUSane ThagI levA, temanI pAse kAMI dravya haze, AvuM vicArI ratnAkare temane premathI belAvyA, paraspara sukhapRchA karavAmAM AvI. mugdha hRdayanA te musApharo ratnAkaranAM vaMcaka vacanothI bhoLavAI gayA. te musApharone jeyA, eTale duSTa ratnAkare potAnI pAse rAkhelI pelI siddhaguTikA chupI rIte potAnA mAthAnA pheMTAnI sAthe bAMdhI lIdhI, te zrIcaMdrakumAranA jovAmAM AvI. catura kumAre nizcaya karyo ke, have kaI yukti karI A guTikA chInavI levI, jethI ghaNuM lokonuM kalyANa thAya. AvuM ciMtavI zrI caMdra bolya-mitra ratnAkara ! mAre tamArI sAthe gammata karavI che, ema kahI tene pheMTa pate hAthamAM lIdhe, tenI sAthe pitAnuM vastra rAkhI baMne vastra eka zilA nIce dabAvyAM. pachI kahyuM ke, ApaNAmAMthI je kaI A zilA nIcethI vastra kheMcI le, tene huM eka suvarNa mudrA ApIza, ane je je vastra kheMcI le, tene te vastra paNa maLaze. A TharAvamAM pelA pAMca musApharone sAkSI rAkhavAmAM AvyA, pachI catura zrIcake be vastra laI zilAnI nIce dabAvyAM. For Personal & Private Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 AnaMda maMdira, suvarNa mudrAnA lAbhathI ratnAkara ati baLa karI, te vastra kheMcavA lAgyo, tathApI zilA nIcethI te kADhI zake nahIM. teNe prasveda utpanna thAya tevI rIte zarIrane ghaNe prayAsa Ape, tathApi zilA nIcethI vastro nIkaLI zakayAM nahIM. te pachI pelA pAMca musApharo atibaLathI ane bAhara kADhavA mathyA, temanAthI paNa zilA calAyamAna thaI nahIM, jyAre teo zAMta thaI ubhA rahyA, eTale baLiSTa rAjakumAre te sarvanI samakSa zilA nIcethI te va kheMcI lIdhAM. vastranI sAthe tene guTikAne alabhya lAbha maLI gayo. tenA manamAM vAMchita lAbha maLavAthI apAra harSa utpanna thayo. pachI rAjakumAre AmraphaLa maMgAvyAM, te vaDe sarvane tapta karyA. duSTa ratnAkara nisteja thaI gaye, vastranI sAthe bAMdhelI guTIka javAthI tenA manamAM atize kheda utpanna thayo. je te guTIka jAhera karI mAgI le, te rAjakumAra tene Ape tema nahoto, pelA pAMca musApharonI sAkSIe teNe prathamathI ja TharAva karyuM hatuM ke, je te vastrane kheMcI le, te vastrane svAmI thAya. ratnAkare manamAM vicAryuM ke, A kumAra baLavAna che, te je guTikAne prabhAva jANe, to pachI mArI gupta guphAne oLakhI le, mATe hAla kAMI paNa kahevuM nahIM, haLave haLave yukti karI tenI pAsethI te meLavI laiza, AvuM ciMtavI ratnAkara kAMI paNa be nahIM. A pramANe pelA pAMca musAphara ke jeo cora hatA, te ane ratnAkaranI sAthe zrIcaMdrakumAra aneka jAtanI gaMmata karate hato, tevAmAM dUrathI eka meTe kolAhala sAMbhaLavAmAM AvyuM. te kolAhala nAyakapuranA rAjAnAM mANasone hato. teo coranI zodhamAM karatA hatA. te kolAhala sAMbhaLatAM ja pelA pAMca zera jIva laIne nAzI gayA. ratnAkara paNa bhaya pAmato palAyana karI gaye. te vakhate zrIcaMdrakumAra pelI siddha guTikA mukhamAM rAkhI, adazya thaI vRkSa upara caDIne ubho rahyo. rAjasevoe tyAM AvI joyuM, eTale kAI cera loka jovAmAM AvyA nahIM, teo temane pagale pagale AgaLa zodhavAne cAlatA thayA. zrIcaMdrakumAra e sthAnane nizAnIthI dhyAnamAM rAkhI videzanAM kautuka jevAne tyAMthI prasAra thaI gaye. For Personal & Private Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ duSita sAM. 1chI prakaraNa 39 muM, duSita sAM. pra : takALane samaya hate, gaganamaNimAMthI kIraNone prakAza vizvane suvarNaraMgI " kA karate ho, pravRttimAna pravAha mAM pravartato hato, gADha aMdhakA &ii ramAMthI mukta thaeluM jagata aneka AnaMdanI AzAo bAMdhatuM hatuM, Bka che nizApati potAnI rAtriramaNInA viyogathI nisteja thaI, zaka pradarzita karate heya, tema dekhAte hato. A samaye eka suMdara mugdhA jAgrata thaI hatI; paNa tenA netranuM aMdhakAra dUra thatuM nahatuM, te janmathI ja ghora aMdhakAramAM mama hatIvidhAtAnI prakAza zaktine te bIlakula jANatI nahatI; e bALA janmathI aMdha hatI, tenuM sauMdarya anupama hatuM, paNa A mahAna dezathI te dUSita hatuM. aMdhatva ApanArI karma prakRtinI te bhoga thaI paDI hatI. nagrata thayA pachI e bALA aphasosa karatI belI ke, are karmarAje ! tArI sattA sarvoparI che. sarva jAtanAM jaMtujALa upara tArUM eka cArAjya cAle che. sthAvara jaMgama sarva padArtha tArI anuedhya AjJAne tAbe che, tArI icchAthI mAnavamaMDaLa pravartI che. raMka rAjA thavAne, ane rAjA raMka thavAne tArI AgaLa ubhA che; A vizvanI camatkArI mahA vidyA tArA eka dezamAM rahelI che, e mahA vidyAno adhyApaka tuM mahArAjA ekaja chuM. are rAjA ! loko tene vidhAtA nAmathI paNa oLakhe che, ane duHkhI leke tane nirdaya kahI bolAve che. jaina tatva zAstranuM thoDuM ghaNuM jJAna meM sAMbhaLI sAMbhaLI tAruM svarUpa jANyuM, tethI huM tane nirdaya kahetI nathI. tathApi mArA svArthane laI duHkhathI eTaluM to kahevuM paDe che ke, mArA duHkhane aMta kyAre Avaze? rAjAne ghera janma thavAthI rAjakumArI kahevAuM chuM. te sAthe leke mArA saidayane vakhANe che, je saidirya kevuM che, te mArA jevAmAM AvyuM nathI. pratyeka prekSaka mane joI niHzvAsa muke che ane tArI upara vividha gALe ane zApanI vRSTi kare che, karmapati ! have tArI kRpA kyAre thaze ? tane anukULa karavAne meM AhaMta dharmanuM zaraNa lIdhuM che. A pramANe te mugdhA zayA upara beThI beThI zeke dugAra kADhatI hatI, te vakhate eka praDha vayanI strI tenI pAse ubhI ubhI sAMbhaLatI hatI. te sAMbhaLatAM teNInA netramAMthI azrudhArA cAlatI hatI. kSaNa vAra pachI rUdana karatI te praDhA tyAMthI cAlI gaI. vAMcanArane jANavAnI utkaMThA thaI haze. te aphasesa karanArI mugdhA keNuM haze? tene zokedagAra sAMbhaLI rUdana karatI cAlI janArI preDhA paNa keNa haze ? e mugdhA For Personal & Private Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 AnaMda maMdira. mAheMdranagaranA rAjA trilocananI putrI sulocanA hatI. rAjakumArI sulocanAnuM sAMda alaikika hatuM. mAnava saudaryamAM teNe agrapada meLavyuM hatuM. paNa karmayoge te janmAMdha hatI. tenAM premI mAtApitAe putrI premane vaza thaI teNInuM nAma sucanA pADayuM hatuM, paNa te nAma A manahara bALAmAM kRtArtha nahatuM. kaI jJAnIe bhaviSyamAM te sulocanA thaze, evI sUcanA karavAthI putrIvAtsalyane vaza thayelA rAjA trilocane te nAma kAyama rAkhyuM hatuM. jyAre sucanA prAtaHkALe pitAnA aMdhapaNAne asa karatI hatI, te vakhate tenI mAtA guNasuMdarI AvI caDI hatI. putrIno vilApa sAMbhaLI teNInuM hadaya bharAI AvyuM hatuM, teNInAM nayanamAMthI azrudhArA cAlatI hatI. putrI vatsalA mAtA pitAnI janmAMdha putrIne joI, pratidina apAra zaka karatI hatI. sulocanAnI pAsethI guNasuMdarI potAnA pati trilocana rAjA pAse AvI, priyA ne azupUrNanayanA joI, rAjAe kahyuM, priyA ! prAtaHkALamAM AvuM amAMgalya kema karo cho ? zayAmAMthI uThayAM tyAre mukhacaMdra upara harSamaya kiraNo sparatAM hatAM, ane kSaNavAramAM te kema badalAI gayAM ? patinA AvA prazna sAMbhaLI rAjamaNuM guNasuMdarI bolI, prANanAtha! zavyAmAMthI uThIne huM sulocanA pAse gaI hatI. catura putrI pitAnA janmAMdha paNAne aphasosa karatI uThatI hatI. prANeza ! game tema karI e priya putrIne duHkhamAMthI mukta karAve. kadi ardha rAjya ke anagaLa dravyane vyaya thAya, te paNa e kArya ApaNe mahAna prayAsathI karavuM joIe. AvI aMdha putrI mAvajIvita gharamAM rahe, te ati kaSTa che. rAjaputrInI jiMdagI niSphaLa thAya, e ApaNane nAmezI che. game te upAya karI e rAjakumArIne duHkhamAMthI mukta kare. putrI vAtsalya pUrNa rIte prakAza karo, ane pitAnI pavitra padavIne kRtArtha kare. rANI guNasuMdarInAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjA trilecananA hRdayamAM ghaNI asara thaI AvI. putrIne aMdha5NunA doSamAMthI mukta karAvavA prayAsa karavAne teNe hadayathI nizcaya karyo. rAjAe hadayathI kahyuM, priyA ! tamArAM vacana sAMbhaLI mArA hRdayamAM ghaNI asara thaI che. sucanA jevI sudara putrI aMdha thai aMtaHpuramAM rahe, e mane ghaNI nAmozI che. mahAna prayAsa karI e rAjaputrIne duHkha mukta karavI joIe. jyAM sudhI sucanA aMdhapaNAnuM duHkha bhogave che, tyAM sudhI mArA jIvitane dhikkAra che. jagatamAM trilecana rAjA niMdAnuM pAtra che. priyA !have satvara tene upAya karavA huM prayAsa karIza. ATaluM kahI rAjA trilocana tyAMthI beTho thayo, sabhA maMDapamAM AvI teNe potAnA mukhya maMtrIne bolAvyo. kSaNavAre maMtrI hAjara thayo, eTale rAjA trilocane AjJA karI-sacivamaNi! Aje mAheMdranagaramAM evI AgheSaNa karAve che, " je ke purUSa divya vidyAthI, maNi, maMtra, ke ASadhInA prayogathI rAjaputrI sulocanAne kharekharI sulocanA karaze, tene ardha rAjya, te putrI ane sarva prakAranI mitratA sAthe sattA ApavAmAM Avaze. " rAjAnI AvI AjJA mastaka upara caDAvI maMtrI vidAya thayA. For Personal & Private Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ yakSa kanyA. 173 mAheMdranagaramAM te ASaNA karavAmAM AvI, ethI aneka prakAranI lekacarcA utpanna thaI. dezavidezamAM paNa e vArtA prasAra pAmI. A vArtA sAthe sulocanAnuM sauMdarya paNa vizeSa prakAzamAM AvyuM. ghaNA divasa sudhI ASaNA karavAmAM AvI, paNa koI tene camatkArI purUSa maLyo nahIM. rAjA trilocana hRdayamAM nirAza thayo, paNa teNe te udyoga jArI rAkhyo. dezavidezamAM A vArtA prasAra pAmavAthI aneka mAMtrike, netrarva ane upAsaka tApase AvI, vividha jAtanA prayogo karavA lAgyA, paNa koI sulocanAne sulocanA karI zakyuM nahIM. rANI gurusuMdarInA hRdayamAM ciMtA thavA lAgI. pitAnI priyaputrInuM aMdhatva dUra karavA te mahArANI aneka kaSTa bharelAM tapa karatI hatI, aneka auSadha upacAra jANanArA vaidyanI ane mAMtrika mahAzayonI sevA karatI hatI. - - - prakaraNa 40 muM. - yakSa kanyA, 1] hIM zrIcaMdrakumAra anukrame pharate pharate eka suMdara nagaranI najIka Ave, dUrathI te zahera ghaNuM ramaNIya lAgatuM hatuM, tenI aMdara dhanADhayanI havelIo My zreNIbaMdha ubhI hatI. temanI caMdrazALA ( agAzIo ) gagananI sAthe ja vAta karatI hatI. zaheranA killAnI zobhA ati ramaNiya hatI, nagaradvAra upara AvelI kamAne kArIgIrIthI suzobhita lAgatI hatI. A ramaNIya nagarane dUrathI joI zrI caMdrane harSa utpanna thayo, teNe vicAryuM ke, " ahA ! A kevuM suMdara zahera che ? temanI ramaNiyatA pratyeka pathikanA hadayane AkarSe tevI che. tene suMdara killo ke bhavya lAge che ? dhanADhayonI havelIo kevI manahara che? A nagara kharekhara jovA lAyaka che. bhAratavarSanI ramaNIyatA AvA zaheranI zobhAne laIne ja lAge che. Aje mArAM aneka take pUrAM thaze. ATalA divasanI musApharI Aje saphaLatA saMpAdana karaze. " AvuM vicArI zrIcaMdra utAvaLe cAlI nagarahAra AgaLa AvI pahoMcyo. nagaradvAranI AgaLa ubhA rahyA, tyAM koI manuSya te kAramAMthI nIkaLa, ke pesate jovAmAM Avyo nahIM. AthI tene Azcarya thayuM. AzcaryathI kSaNavAra vicAra karI nagaradvAramAM pesavA mAMgyuM, tyAM dvAranA udde bhAgethI " rAjakumAra praveza karaze nahIM, praveza karavAmAM ghaNuM vidane che. " A vAkya sAMbhaLI zrIcaMdra camakI ubho rahyA. uce draSTi karI joyuM, tyAM eka sArikA jevAmAM AvI. kumAra sArikAne joI bolya-pakSiNI ! mane praveza karatAM kema vAro che ? AvA suMdara nagaramAM pisavAmAM zuM vita che ? ahIM koI paNa mANasa kema jovAmAM AvatuM nathI ? A zaheramAMthI prajA For Personal & Private Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. bAhera kema nIkaLatI nathI ? sArikA belI-rAjakumAra ! ahIM kuMDaLagiri nAme eka giripradeza che, tenI AsapAsa mATe deza rahele che, tenI rAjadhAnI A kuMDaLapura nAme nagara che, A nagaramAM arjuna nAme eka rAjA thaI gayo che, tene pAMca rANIo hatI, te sarvamAM rUpathI ratine tiraskAra karanArI surasuMdarI nAme paTarANuM che. A suMdara nagaramAM cha divasa gayA pachI sAtame divase corI thatI hatI, A corIne patti bIlakula lAgato nahIM. AthI rAjA arjuna ajAyaba pAmI pitAnI jAte tenI tapAsa karavA lA . eka vakhata sAtame divasa AvyuM, eTale rAja arjuna zaheramAM pharavA nIkaLe. devage pele cora koIne mAla laI jate dRSTie po. rAjA gupta rIte tenI pAchaLa cAlyo. sAthe koTavALane parivAra lIdhe. Deka dUra jatAM te pUrva cera sarvanI najara cukavI ke maThamAM pisI gayA. tyAM koI tApasa sUto hato, tenI pAse te dhanane mAla mukI cora kyAMI cAlyo gayo. rAjA arjune ane pilIse ghaNI vAra sudhI te cerane ze, paNa pa maLe nahIM. chevaTe rAtrI vItI gaI, tyAM savAre pelA maThamAM paDele tApasa jovAmAM AvyuM. tApasanI pAse cerIne mAla joI polIse tene pakaDaze, ane krodha pAmelA rAjAnA hukamathI tene tyAMja mArI nAkhavAmAM AvyuM. rAjakumAra ! te niraparAdhe tApasa haidra dhyAna karatAM mRtyu pAmI rAkSasa . pitAnuM vaira levA teNe A nagaramAM moTA upadrava karavA mAMDayA. zaheramAM aneka lekene chavathI mArI nAkhavA mAMDayA. chevaTe rAjA arjunane aMdhArI rAtre mArI tenI senAnAM ane pilIsanAM mANasane paNa ghera saMhAra karavA mAMDe. rAkSasanA trAsathI kuMDaLapuramAM hAhAkAra thaI rahyA. leke zehera choDI jIva laI nAsI gayA rAjAnI tamAma senA, ane maMtrIvarga bhaya pAmI cAlyA gayA, te nirdaya rAkSase arjuna rAjAnA aMtaHpurane rodha karyo, ane tenI pAMca rANIone bhoganI lAlasAe tyAMja jIvatI rahevA dIdhI, temAM rANuM surasuMdarIne garbha hato, ane prasava thavAne vakhata najIka hatuM, te catura rANee jANyuM ke, je mAre putra thaze, te te A nirdaya rAkSasane mArI mane duHkhamAMthI mukta karaze, AvI uttama Aza dhAraNa karI rahelI, te rANIne eka putrI thai, jenA janma vakhate rANI nirAza thaI mUcha pAmI hatI, te putrInuM nAma caMdramukhI che, hAla te yogya vaye pahoMcI che. rAjakumAra ! te nirdaya rAkSasa A ujajaDa nagaramAM eka rahe che, te rANIonA aMtaHpurathIja AnaMda mAne che, je koI manuSya A nagaramAM Ave, tene te jIvathI mArI nAkhe che, tevI rIte aneka mAnava hatyA karI, te AtmAne kRtArtha mAne che. bhadra rAjakumAra ! tethI huM tamane aMdara javAnI nA kahuM chuM, tamArI suMdara AkRti joI, ane tamArA jevA nararatnanuM jIvana upayogI jANI, mane tamArA puNya preraNA karI che, game te parAkramI heya, tepaNa te duSTa rAkSasane bhoga thaI paDe che. jyAM sudhI tenAM pApI pariNAma pramukha thayAM nathI, tyAM sudhI koI paNa tene mAravAne samartha thaI For Personal & Private Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ cakSa kanyA, 175 zakatuM nathI. suMdarakumAra ! tame kharekharA vIra dekhAo che, tamArA lalATa upara kSAtrateja jhaLake che, tathApi AvA sAhasamAM utaravAne huM tamane salAha ApI zaktI nathI. sArikAnAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdra hAsya karatAM kahyuM, bhadre ! tamAruM kahevuM yathArtha che. keTalAMeka vidha bharelAM kArya sAhasathI karavAM azakya thaI paDe che; tathApi A duSTa rAkSasanuM caritra sAMbhaLI mane atizaya krodha utpanna thAya che, tene parAbhava karavAnI mArAmAM zakti che ke nahIM, te huM garvathI kahI zakatuM nathI, paNa tevA duSTane zikSA karavAnuM mAruM kartavya che, ema to mArA hadayamAM nirNaya thAya che. kSatrionuM jIvana paro. pakArI, sAhasa bhareluM ane nirbhaya hoya che, prajA upara zAsana calAvavAnI zakti dhAraNa karanAra koI paNa rAjavIra prajAne duHkhI joI zakatA nathI. tatkALa te prajAnI sahAya karavAne AgaLa paDe che. te pitAne prajApAlanane dharma samajI prANane paNa gaNato nathI. bhadre tame mArA hitanI khAtara mane javAnI manA kare che, paNa huM sAhasa karI aMdara praveza karIza, je banaze te, e rAjavaMzI ramaNIone duHkhamAMthI mukta karAvIza. zrIcaMdrakumAranuM apUrva dharca ane kSAtra jAtinuM abhimAna joI, sArikA harSa pAmI, tene hadayathI AziSa ApI uDI gaI. rAjakumAre te zanya nagaramAM praveza karyo. rAjamArgamAM navaraMgita havelIonI zreNIo, gekha, aTArI, agAzI ane chajAonI namunAdAra racanAo ane hakAranA teraNAlaMkRta kamAnadAra dekhA ujaDa thayelAM joI zrIcaMdrane 'vizeSa aphasosa thayo. judIjudI AkRtivALI zerIo, hArabaMdha cATAnA mArge, namunAdAra dukAnenI zreNI jote jete zrIcaMdrakumAra darabAragaDha pAse AvyA. mahArAjA arjuna nRpatinuM rAjadvAra jaI te cakita thaI gayo hate. amUlya ratna, hIrA ane mANekathI suzobhita rAjamahela joI te sAnaMdAzcarya thai gayo. Avo suMdara rAjamahela ke jemAM hajAre dAsadAsIo pharatAM hoya, tevA dekhAvanuM smaraNa karI, rAjakumAre uDe niHzvAsa mu, ane te duSTa rAkSasa upara tene vizeSa reSa utpana thaze. AvI manahara rAjadhAnIne ujaDa karanAra te duSTa rAkSasane zikSA karavAne teNe nizcaya karyo. anukrame AgaLa cAlI rAjakumAre rAjamahelanI a dara praveza karyo. dhaMdharUpI tIkSaNa ane dhAraNa karI, vIraputra arjuna narezanA aMtaHpuramAM AvyA. aMdara jaIne teNe pitAne rAjaveSa dhAraNa karyo. tyAM AkAza tarapha joI ciMtavana karatI gokha upara beThelI rANIne joI, tenI draSTie na paDAya, tema chupI rIte pAcho vaLI mahelanA eka bhuvanamAM AvyuM, tyAM eka suMdara hIMDoLAkhATa laTakatI hatI, te upara kamaLa taLAI ane upara svaccha zvetavaNa ochADa pAtharyo hata; A zUnya zayA upara zrIcaMdra suI gaye. teNe paMcaparameSTInA prabhAvika maMtrathI potAnA aMganI rakSA karI, e mahAmaMtrarUpa kavaca paherI rAjakumAra nizcita thayo hata; zayana karatAM ja tene nidrA AvI gaI. ghaNA divasa thayAM aramravAsa karI zAMta thayelA rAjakumArane pUrvanI sthitInuM sukha saMpAdana thayuM. lakSmIdatta zeThanA suMdara mehelamAM teNe jevI nidrA lIdhela, te nidrAno Aje anubhava thayo. For Personal & Private Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 AnaMda maMdira. A kSaNavAra pachI naramAMsa bhakSaka pele rAkSasa baherathI Avyo. rAjamehela AgaLa AvatAM te manuSyanA pagalAM tenA jevAmAM AvyAM. te pagalAMnI zreNI rAjamahelanI aMdara jatI joI te Azcarya pAmyo. tene anusAra mahelamAM zodha karatAM jyAM zrIcaMdra nizcita thaI suto have, teja bhuvanamAM Avyo. tene jotAMja rAkSasa Azcarya pAmI gayo. tenA manamAM AvyuM ke, A dhIra purUSa keNa haze ? potAnA jIvitanI apekSA karyA vagara mArI zayA upara AvI sute che, e kevuM sAhasa ! A nirbhaya purUSane suteja jaLamAM pheMkI dauM, nathI tenA cUrecUrA karI nAkhuM, ke daMDavaDe zayA sahita TIpI dauM? AvuM ciMtavI rAkSase hAka mArI, are nirlaja! tuM keNa che? satvara uThI jA. re gamAra!tuM kayAM su chuM ? e vicAra kara. A konA sthAnamAM Avyo chuM? are zIyALa ! kezarIsiMhanA sthAnamAM AvI sutAM tane kema zarama AvatI nathI ? huM koNa chuM ? te tene vicAra paNa na thayo ? AvAM rAkSasanAM vacana sAMbhaLI rAjakumAra jAgI gayo. teNe pitAnI pAse una bhelA rAkSasane joye. rAjakumAra namratAthI be, are bhAI ! tuM nIti jANe ke nahIM? koI paNa sutelA mANasane jagADave te nIti viruddha che. te nIti virUddha vartanAra adhama purUSa kahevAya che. jene mATe nIce pramANe nItine leka che. dharmaniMdI paMktibhedI nidrAcchedI nirarthakaH / kathAbhaMgI guNadveSI paMcaita paramAdhamAH // 1 // dharmanI niMdA karanAra, paMktibheda karanAra, nIrarthaka nidrAne bhaMga karanAra, kathAmAM bhaMga pADanAra, ane guNano deva karanAra, e pAMca ati adhama purUSa che. 1 bhadra!tu vicAra kara, huM tAre ghera musAphara atithi Avyo chuM. ghera AvanAra atithine ghaNe sneha batAvavo joIe. uttama purUSa ghera AvelA mijamAnanI sArI baradAsa kare che. rAjakumAranAM AvAM vacana sAbhaLI rAkSasa be, are adhama ! tuM zA mATe mArI khuzAmata kare che ? have tArA prANane aMta AvavAne che, puchayA vinA bIjAnA gharamAM praveza kare, te kevuM nIca kAma che ? tArA jevA bIca purUSanuM Atithya karavuM yaMgya nathI. zrIcaMdra krodha karI be -are duSTa ! AvAM anucita vacana kema bole che ? huM mArA banathI tArA gharamAM peTho chuM. napuMsakanI jema yAtaddA zuM bake che ? te ghaNAM dUra karma kAM che, adyApi phUra karma karavAthI zuM nathI thAkyo ? haju tArAM kukarmathI tuM tRpta thayo nathI ? AvA samRddhimAna rAjyane te pAyamAla karI dIdhuM, e kevI vAta ? are adhama! A rAjakuTuMbane kArAgrahamAM rAkhatAM tane lajajA paNa AvI nahIM ? tArA marmane huM sArI rIte samajuM chuM. tuM ema jANe che ke, huM zastradhArI chuM, ane A kumAra zastra rahita che, tethI zuM thayuM ? ethI tAre jarA paNa phulAI javAnuM nathI. kadi mUrkha sthala heya, ane prAsa kRSa hoya, tethI zuM thayuM ? kAkapaMkita uMcA vRkSa upara bese, ane haMsazreNI bhUmi upara cAle, tethI kAMI haMsazreNInuM gaurava ghaTatuM nathI. For Personal & Private Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 197 yakSa kanyA, rAjakumAranAM AvAM vacana sAMbhaLI rAkSasa camakI gayo. kumAranI prAbhAvika kAMti joI te nisteja thaI gaye. tatkALa tenA hadayamAM vicAra thayo, A rAjakumAra kharekhara kIMmatavAna che. mArA jevA krUra rAkSasanA gharamAM AvI te nizciMta thaI suI gayo, e kevuM dhertha ! AvA vIra ziromaNi kumArane mAre dhanyavAda Apavo joIe. AvuM vicArI rAkSasa khuzI thaI bolyo, rAjavIra ! tamArI hiMmata joI huM khuzI thayo chuM. tamAruM apUrva satva joI mAruM hadaya ati saMtuSTa thayuM che, je IcchA hoya te mAgI le. tamArI himmata, vIratva ane vairya je tamArI ke uttama jAti che, ema jaNAI Ave che. rAjakumAra prIti darzAvI be -bhadra ! je tame kharekhara prasanna thaI mane vara ApavA IcchatA ho te, eTalIja mAgaNI che ke, "havethI phUrapaNuM choDI ghA, ane dareka manuSya upara sArI najarathI avalokana karo. A ujaDa nagara vasAya tema karo, ane puNya buddhi dhAraNa karo. " zrIcaMdranI AvI mAgaNI sAMbhaLI te rAkSasa prasanna thaye. premathI rAjakumAranA caraNamAM namI be -bhadra ! tame mArA dharmadAtA che, mArI upara asAdhAraNa upakAra karanArA che, A kuMDalapurane uddhAra kare. tame dharmI che, dharmanI pasAyathI sarva jAtane udaya thAya che. tamArA jevA dharmavIranAM jyAM pagalAM thAya, tyAM sarva prakAranI samRddhi thAya che. mahAnubhAva ! have mArI jema A rAjadhAnIne dIpAve. A pramANe kahI te rAkSasa zrI caMdrane laI aMtaHpuramAM Avyo. arjuna rAjAnI rANI surasuMdarIne namIne bo -bhadra ! mArA ane tamArA bhAgyathI koI A sukRti purUSa AvyA che. te mahAnubhAvanAM darzana karI tame kRtArtha thAo. devI ! mArA aparAdhane kSamA karaje. AjathI tame mArAM bhaginI che. meM A tamAruM rAjya e mahAnubhAvane soMpyuM che. A naravaranA puNyathI tame sukhI thaze. rAkSasanI AvI satti joI rANI khuzI thaI. zrIcaMdranI saumya ane suMdara mUrti joI tenA hadayamAM pUrNa sa Sa thayo. rANI vinayathI namana karI bolI-mahAnubhAva! ApanI AkRti ja uttama kuLa, jAti ane saguNa sUcavI Ape che. tethI je kAMI te viSe puchavuM, te punarUkti che. tathApi eTalI te prArthanA che ke, Apa kyAMthI Ave che? ane A ujaDa nagaramAM kema AvI caDayA ? te saMkSepamAM jaNAvazo. rAjakumAre sasmita vadane kahyuM-bhadre ! huM eka musAphara chuM. videzI kautuke jovAnI IcchAthI bhAratavarSa upara bhamyA karuM chuM. ghara choDayA pachI aneka sthaLe pharatA pharate eka musApharonI dharmazALAmAM AvI caDyo. rAtrI paDavAthI meM paNa teja dharmazALAmAM vAsa karyo. vividha dezanA musApharo tyAM sutA sutA aneka jAtanI vAta karatA hatA, tevAmAM koI vaitAlike mArI pUrvanI vArtA kahevA mAMDI. jemAM prathamathI te Aja sudhInI mArI sthitinuM teNe yathArtha khyAna karyuM, je sAMbhaLI huM ghaNoja Azcarya pAmI gayo. prAtaHkALe meM AnaMdathI te vApta karanArAone bhojana karAvyuM, ane keTalIka vastuonI bheTa ApI khuzI karyA. mahAdevI ! mAMthI huM AgaLa cAle, keTaleka dUra jatAM daMDakA nAme eka evI For Personal & Private Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 AnaMda maMdira, AvI, te aTavI bhayaMkara hatI, paNa puNyanA prasAdathI huM temAM nirAbAdha rahyA. aTavInA madhyabhAge AvatAM sUrya asta giri para AvI gayo, ane rAtri paDI gaI. bhayaMkara aTavImAM rAtri nirgamana karavA eka vRkSa nIce ubho rahyA. te vRkSa upara zuka pakSIone moTo samUha raheto hato, vividha pradezamAMthI AvelA zuka pakSIo paraspara navIna samAcAra pUchatAM hatAM, tevAmAM eka vRddha zuka pakSI bolya-baccAMo ! huM Aja traNa divase ghare AvyA chuM. baccAMo badhAM-pitAjI ! kAMI paNa navIna samAcAra lAvyA ho te kahe. amAre kautuka sAMbhaLavAnI ghaNI icchA che. vRddha zuka bo -putro ! mArI navIna vArtA sAMbhaLI tamane Azcarya lAgaze. ahiMthI pUrva dizAmAM mAhedra nAme nagara che, temAM trilecana nAme rAjA rAjya kare che, tene guNasuMdarI nAmanI rANIthI sucanA nAme putrI thaI che, e rAjakumArI cosaTha kaLAmAM pravINa ane saMdaryavatI che, tathApi te janmathI aMdha che. aMdha bALA prajJArUpa cakSuthI sarva vidyA ane kaLAmAM pravINa thaI che. rAjaputrIne vinavatI joI, tenI mAtA guNasuMdarI putrInA vivAha mATe ciMtAmagna rahyA kare che. rANanI ciMtA jANI rAjA trilocane maMtrIne bolAvI mAheMdra nagaramAM paDe vagaDA ke, je koI rAjakumArI sulocanAne dekhatI kare, tene te putrI ane ardha rAjya ApavuM. A paDadanI AghelaNAnI vArtA ghaNuM pradezamAM phelANI che. Aje pAMca mAsa pUrA thaI chaTho mAsa beTho, tyAM sudhI e pahane keIe sparza karyo nathI. have tenuM zuM bane che te jovAnuM che. laghu pakSIo bolyAM-pitAjI ! te bIcArI rAjakumArInuM zuM thaze ? janmathI aMdha thayelAM manuSyane dekhatAM karavAnA upAya jANanAra koI maLaze ke nahIM ? te upAya jagatamAM hoya ke nahIM ? te kRpA karI kahe. vRddha zu bolyo-baccAMo ! tevo upAya ahIMja che, ane mArA jANavAmAM che, paNa te tamane kahI zakAya tema nathI. tevI vAta guhya rAkhavI joIe. kada kahevI heya, te rAtre te kahevAya ja nahIM. baccAMo AgrahathI bolyAM-pitAjI ! amane kahyA vinA cAlaze ja nahIM, rAtre zA mATe na kahevAya ? vRddha zuka bo -zizuo ! rAtre gupta vAta kahevAnI nIti zAstramAM ne kahelI che, tene bleka nIce pramANe che - divA nirIkSya vaktavyaM rAtrau naivaca naivaca / saMcaraMti mahAcA vaTe vararuciryathA // 1 // divase gupta vAta kahevI hoya te, AsapAsa tapAsIne kahevI; rAtre te kahevIja nahIM. kAraNa ke, meTA dha leke rAtre gupta rIte pUryA kare che. te pramANe vaDanA vRkSa upara varacine banyuM hatuM For Personal & Private Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ yakSa kanyA 17 bALa, strI ane mUrkha lokAnI haTha ghaNI hoya che. baccAMoe kaeN karI kahyuM-- tAjI ! game tema karo, paNa amene te vAta kahyA vinA cAlaze nahIM. baccAMonI AvI haTha joi vRddha zuka khelyuMA-- zizue ! sAMbhaLeA. A vRkSa nIce be prakAranI auSadhIo che te prabhAvika ane pILA vadhunI che. temAM pelI aSadhI amRta saMvinI che, jenAM patra lAMbA ane pahoLAM che. bIjI traNa haraNI nAme che, tenAM gALAkAra nAnAM pAtrAM che. prathamanI ASadhIthI aMdhatva dUra thai jAya che, ane khIjI ASadhIthI zasrAdikanA dhA rUjhAI jAya che. vRddha zukanAM AvyuM vacana sAMbhaLI tenAM baccAM khuzI thai gayAM. devI ! vRkSa nIce rahelA meM te vRddha zunAM vacana sAMbhaLI lIdhAM. tatkALa te ASadhI laI huM tyAMthI cAlatA thayA. khIcArI janmAMdha rAjakumArI sulocanAne upakAra karavA mAhedra nagara tarapha jatA hatA, tyAM mArgamAM A ujaDa nagara joqha ahi Avyo chuM. A nagaranA itihAsa meM kAi sArIkA pAsethI sAMbhaLI, mate ahiM AvavAnuM vizeSa kaiAtuka thayuM hatuM. tamArA duHkhanI vAta jANI mane sahAya karavAnI IcchA thai, ane A rAkSasa purUSe vigraha kayA vagara peAtAnI krUratA cheADI dIdhI, tethI huM mArUM Agamana kRtArtha mAnuM chuM. A bhadraprakRti purUSa mane A nagaranuM rAjya ApavA kahe che, paNa te levAnI icchA nathI, tame prasanna thai, mane rajA Ape. kAI khIjA kuLavAn rAjaputrane Apaze. rANI--bhadre ! A zuM khele che ? tamArA jevA uttama purUSa amane kyAMthI maLe ? prApta thaela amRta rasa jevAM madhura jaLane tRSAtura manuSyakrama na pIe ? rAjavIra ! kRpA karI hiMja rahI. A mArI putrI caMdramukhIne tamArI aAganA karo. zrIcaMdra--mAtA ! kuLa, jAtI ane zILathI huM ajJAta chuM, tevA ajJAtane rAjakanyA ApavI, te yukta nathI. te viSe dIrdha vicAra kare. te sAMbhaLI rAkSasa khelI uyA--mAtA ! te game tema kare, tepaNu tamArUM vacana temane mAnya karavuM joize. mahAna purUSa sarvamAM niHspRha hAya che, tathA je udaya Ave, te TALI zakAtuM nathI. ema kahI, te caMdranA caraNamAM namI pAye, ane ati prArthanA karI, te yakSe kanyAne svIkAravAnuM kcyula karAvyuM. yakSanA ati cyAgrahathI zrIae te rAjya traNa karyuM, ane gAMdharva vidhithI rAja-kanyAnuM pANIzrahaNa karyuM. caMdramukhI zrIcaMdra jevA sadguNI patine varI atya Mta AnaMda pAmI. zrIdra paNa yakSa kanyAnA abhinava vilAsa sukhathI parama saMtuSTa thayA. anukrame kuMDala girinI rAjyadhAnImAM leke AvI vasavA lAgyAM. rAjyanA maMtrI ane sAmA pAchAAvyA. rAjyasenA, hAthI, dheDA, ane ratha tathA rAjyanI sarva samRddhi ekatra thai gai zrIcake kuMDalapurane pUrvanI sthItimAM mukI dIdhuM. sarvatra jayanAda pravartI. eka vakhate yakSe mahArAjA zrIcaMdrakumArane vinati karI ke, vajrapura nAmanA re mane khetI ALa caDAvI mAryeA hatA, te camatkArI cera ahiMthI dUra AvelA kuka For Personal & Private Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 AnaMda maMdira, girinA zikhara upara raheto hato, meM tene tyAMja mArI nAkhe che, te raLei teNe lekeno corIne ghaNo kIMmatI mAla saMgrahita kare che; te badhe giri suvarNa ratnathI ja bhare che, mATe tyAM jaine te saMcaya hastagata karo. pakSanA kahevAthI zrIcaMdra kuMDaLagirinA zikhara upara Avyo, tyAM jaI teNe te ceranuM anagaLa dravya hAtha karyuM. te pachI yakSanA kahevAthI te sthaLe caMdrapura nAme eka bIjAM zahera vasAvyuM. jenI aMdara uttama kArIgIrIvALI havelIo ane cATAnI zreNIo goThavavAmAM AvI, jayAM ceranuM vadhasthAna hatuM tenI upara eka yakSacetya banAvyuM, temAM pakSanI pASANumaya mUrti karI sthApti karI, vajapura ceranI mUrti upara te marine besArI, tenuM nAma naravAhana pALyuM. keTalAka divasa tyAM rahI, zrIcaMdrakumAra pAcho kuMDaLapuramAM Avyo, tyAM maMtrIvargane rAjya zAsananI AjJA ApI, rAjyasiMhAsana upara pitAnI pAdukA rAkhI, yakSanI AjJA saMpAdana karI, tyAMthI mahedrapura javA taiyAra thaye. cAlatI vakhate caMdramukhInI pAse AvI rajA mAgI, premapUrNa caMdramukhI vina. yathI bolI-prANeza ! have punaH kyAre maLazo ? sAhityakAro je kahe che, te tame yathArya kare che, ema kahI caMdramukhI nIce pramANe ardha zleka belI. "vimA Dhi je AMthana sATuM" " jagatamAM keine prema ja haze nahIM, kadi hoya to musApharanI sAthe thazo nahIM." zrIcaMdrakumAre kahyuM-priyA ! nizciMta raho, dharmanA prabhAvathI sarva prakAranuM sukha thAya che. huM kArya siddha karI pAcho satvara AvIza, ATaluM kahI sAthunayanA caMdramukhIne AliMgana karI zrIcaMdra priyAthI chuTA paDe. nagaranI bAhara nIkaLI pelI guTikAno prayega Adaryo, ane musApharIne pUrva veSa dhAraNa karI cAlato thayo. For Personal & Private Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 sucanA, sucanA thaI. prakaraNa 41 muM. sucanA, sucanA thaI temaja haidranagaramAM Aje lekenAM ToLeToLAM rAjamahela tarapha jAya che. prajAnA mukha upara harSanA aMkura phurI rahyA che, leke zerIe zerIe vividha jAtanI vAta kare che. nagaranI madhya bhAge koI be purUSane deDatA joieka kautukI purUSe puchyuM, mitre ! Ama utAvaLA mAM jAo cho ? Aje darabAramAM lokonI medanI kema bharAya che ? te deDanAra purUSo rAjasevaka hatA, teoe pitAnA jANItA mitrane kahyuM, mitra ! zuM tane kAMI khabara nathI ? Aje amArA mahArAjA trilocananAM kuMvarI sulocanAne koI siddha purUSa dekhatAM kare che. cha mAsa thayAM je paDaha AghoSaNA thatI hatI, te Aje kRtArtha thaI che. koI musAphara te asAdhya kArya karavAne taiyAra thayo che. mahArAjAnA manoratha pUrNa thavAno Aje samaya AvyuM che. jAhera darabAra bharI mahArAjanI samakSa te camatkArI prayoga thavAne che. te jovAne leke ToLAbaMdha tyAM jAya che. mitra ! tuM paNa amArI sAthe cAla. A vArtA sAMbhaLI te purUSa paNa temanI sAthe darabAramAM gayo. rAjamahelamAM lokonI dhamAla macI rahI hatI, chaDIdAro meTA pikAra karI lekene zAMta karatA hatA, rAja zAsananA prabhAvathI lekane kolAhala zAMta thaye, eTale kehArAjA trilocana samAja vacce hAjara thayo. eka tarapha maryAdA sAthe aMtaHpuranI beThakanI goThavaNa karavAmAM AvI hatI. barAbara samaya thayo, eTale A vArtAno nAyaka zrIcaMdrakumAra rAjAe mokalelA gajeMdra upara caDI, gAjate vAjate darabAramAM Avyo. rAjAnA pradhAna maMDaLe sAmA jaI tene satkAra karyo, ane sanmAna sAthe sabhAmAM tene praveza karAvyuM. mahArAjAe ubhA thaI zrIcaMdrane kara grahaNa karyo, ane uttama Asana upara tene besA. harSa yukta narapatie te musApharane vinayathI kahyuM, bhadra ! tamArA jevA siddha purUSanAM darzanathI ame kRtArtha thayA chIe. rAjakumArInA bhAge tamArA jevA saguNa purUSane AkarSI che. tamAro nivAsa kayAM che ? ane ahIM AvavAnuM prayojana zuM che ? zrIcaMdra vinayathI kahyuM, rAjedra ! huM kuzarathaLanagarIne nivAsI chuM, ahIM AvavAnuM prajana bIjuM kAMI nathI. bhAratavarSanAM kautuka jevAnA zekhathI sarva sthaLe bhramaNa trilecane AturatAthI jaNAvyuM, have kArya karavAnuM che, tene satvara AraMbha karo. kumAre jaNAvyuM, rAjakumArI kayAM che ? tene ahIM belA. tatkALa mahArAjAe AjJA karI, eTale sevake rAjakumArIne tyAM lAvyA. suMdara veSa dharanArI dAsIo e rAjabALane deratI deratI tyAM lAvI. sulocanAe rAjazAka paheryo hato, tenuM anupama saMda For Personal & Private Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 AnaMda maMdira. meM dedIpyamAna lAgatuM hatuM, tenA lAvaNyanI prabhAthI sarva samAja prakAzita thai gayA. AvA nirUpama sAMdaryane joi, zrIcaMdra cakita thai gayA. ahA ! kevuM anupama sauMdarya ! AvA sAMdaryane kalaMkita karanAra vidhAtA peteja lakita thayeA che. te vakhate zrAdrI nIcenA bleka Ada AvyA zazini khalu kalaMka: kaMTakaH padmanAle jaladhijalamapeyaM paMDite nirdhanatvam / dayitajanaviyogo durlabhatvaM svarUpe dhanavati kRpaNatvaM ratnadoSI vidhAtA // 1 // caMdramAM kalaMka, kamaLanA nALamAM kAMTA, samuddhu jaLa khArUM, paMDitamAM nirdhanatA, priya janane viyoga, svarUpanI durlabhatA, ane dhanavAnamAM lebha, eTalAM viparItapaNe karanAra vidhAtA kharekhara ratnane dUSita karanArA che. pachI zrIcaMdrakumAra eAA thayA, pavitra jaLa maMgAvI cAre tarapha chAMTayu madhyabhAge kevaLajJAnI tathA devanA moTA paTTanI sthApanA karI, kanyAne paDadAmAM ubhI rAkhI. pachI do dizAe baLidAna ApyAM, ane " OM OMA 19 e satranA jApa karyA. zakti bhavAnI ane zAMbarI devInA ullekha karyA, A badhA dekhAva karI, zrauMcadra paDadAmAM gayA. kannanAM netra upara patra rAkhI, temAMthI pelI camatkArI auSadhI rasa dvArA aMdara haLave haLave dAkhala karyo. raso sparza thatAMja suleAcanA, sulAyanA thai gai. tenAM netramAMthI divya nyuti pragaTa thayuM. ku maLanA patranI jema netranA vikAza thayA. teNInA janmanuM aMdhakAra dUra thaI gayuM. rAjakumArIe netra ughADI, peAtAnA parama upakArI purUSanAM darzana karyuM. darzana karatAMja te stabdha thai gai. zrIca pAtAnI mudrikA AgaLa dharI karyuM, sajamALA ! A akSara vAMcI jue. prajJAthI je lipI jJAna hatuM, te atyAre kRtie sphurita thai gayuM. sthApanA svarUpe paNa tenA manebaLamAM praveza karyo. rAjakumArIe te mudrAlekha vAMcI joyA, mudrA upara zrIcaMdrakumAranuM nAma akSare akSara eALakhI vAMcyuM. te vAMcatAMja - maMgamAM AvI rAjabALA khelI--upakArI mahAzaya ! mArA pitAnI pratijJA pramANe tame mArA prANeza thai cukayA che, eTale tamane prANanAtha kahevAmAM huM duSita nathI. huM Apane mana, vacana, ane kAyAthI varI cukI chuM. ApanA mudrAlekha uparathI jAti, kuLa, vigere jaNAi Ave che. A dAsI tamArA maheApakAramAM AkrAMta thai gai che. mAsa nirarthaka jIvanane Ape sAyaka karyuM che. zarIra ane prANudAtAnI samAnaja Apa upakArI mA che, tenA badalAmAM je kAMi mapAya te ati svalpa che. ghuMTa T svAhA For Personal & Private Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ kApaDI guma thaye. 183 sulocanAnuM AvuM saMkSipta belavuM sAMbhaLI zrIcaMdra prasanna thai gayo. tatkALa te javanikAmAMthI bahAra Avyo. sarpanI samakSa javanikA dUra karI rAjakanyAne bahAra lAvavAmAM AvI. anupama saMdaryavatI sucanAne dekhatI joi, sarva samAja sAnaMdAzcarya thai gayo. padmanAM jevAM vizALa locanavALI rAjabALA netra pheravatI sarva samAjane jovA lAgI. mahArAjA trilocana harSanA AvezamAM beThe thayo, putrIne AliMgana karI usaMgamAM lIdhI, prajAjane mahArAjAnI jaya bolAvI. jayanAda ane harSanAdanI garjanAthI darabAra gAjI uTho. aMtaHpuramAM AnaMda AnaMda thaI rahyA. rANu guNasuMdarIne harSane pAra rahe nahIM. rAjaputrInuM jIvana saphaLa thayeluM jANI, te apAra harSa dhAraNa karatI, putrIne maLavA utsuka thaI. rAjabALA pitAnA usaMgamAMthI mAtA pAse AvI. putrIvatsalA mAtAe harSanAM azu lAvI bALAne hRdayathI cAMpI, ane premathI duHkhaDAM laI mukha nirIkSaNa karyuM. A prasaMge maheMdranagaranI prajAe moTo mahotsava karyo, dhvajA patAkA ane teraNathI sadana zabhA karI dhavalamaMgaLanAM gIta gAvA mAMDayAM. zerIe zerIe abhinava vastrAbharaNa dhAraNa karatI para vanitAo rAjakumArIne jevA ane vadhAvA zreNIbadha A. vavA lAgI. rAjakIya ane prajA vargadha agresara leko zrIcaMdrane abhinaMdana ApavA lAgyA, ane eka avAje kahevA lAgyA ke, rAjakumArI sucanAne kharekharI sulocanA karanAra AvA siddha purUSe bhAratavarSamAM bhAgye ja maLe. prakaraNa 4ra muM. kApaDI guma tha. 2 che. rA huM jA trilecana maMtrIonI sabhA bharI beTho che, putrInuM janmAMdhapaNAnuM kha ( dUra thavAthI tenA hRdayanI ciMtA dUra thaI che, tevAmAM chaDIdAre AvI khabara ja ApyA ke, koI tApasa ApanI pAse maLavA Ave che. rAjAe maMtrInA mukha sAmuM joI AnA ApI, eTale chaDIdAra te tApasane aMdara teDI lAvyA. 1 A tApasa A vAtano nAyaka zrIcaMdra hato, te rAjaputrIne dekhatI karI koI sthaLe jaI rAjaveSa dUra karI bIje tApasano veSa laI Avyo hato. vastra upara koSAya raMga lagAvyo ha, zArIre bhasma coLI hatI, keza chuTA rAkhyA hatA, teNe rAjAnI pAse AvI kahyuM, rAjendra ! meM mAruM kartavya pUrNa karyuM che, have zI AnA che ? For Personal & Private Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda madira. rAjA tApasanA veSathI tene oLakhI zakyA nahi, kSaNavAra vicAramAM paDI, eTale catura maMtrIe kahyuM ke, mahArAjA ! sule:canAne sulAcanA karanAra ApaNA upakArI purUSa AvyA che. tatkALa rAjAe tene oLakhI lIdhA, kApaDInA veSa joi rAjA vicAramAM paDayA. jo ke mArI pratijJA pramANe ardha rAjya ane rAjakanyA A purUSane ApavAM joie, paNa A veSa uparathI tenI jAti ane kuLa kevAM haze ? AvA ajJAta purUSane rAjya ApavuM te kAMika yogya, paNa rAjakanyA ApavI megya nathI. rAjAne vicAramAM paDelA jANI catura maMtrI samajI gayeA. tatkALa vinayathI te kApaDIne puchyuM, bhadra ! Apa jAte kevA che ? kayA vaMzamAM Apane janma che ? 184 zrIcaMdra mIDamAM eklyA--rAjeMdra ! have kuLa, jAti puche, te zA kAmanAM che ? pANI pIne dhara puchavA jevA nyAya tame karI che, tamAre have te vicAra karavAnA nathI. je pratijJA tame karelI hatI, te satya karavI che ke nahIM ? roga maTyA pachI vaidya verI thAya, e pramANe tamArUM varjhana thAya che, tathApi mArI jAtine itihAsa sAMbhaLeA. kuzasthaLanagaramAM lakSmIdatta nAme eka zreSTa che, teneA huM vyasanI putra chuM. gharamAMthI chAnI rIte laI lakSmI uDADavAnuM mArAmAM vyasana che, mArA e vyasanathI kaMTALI pitAe mane dhaNAM vAra vAyA, tathApI huM sudharyA nahIM, eTale mArA pitAe mane dharamAMthI kADhI mukyA che, mAre dhana kharcavAnuM vyasana hAvAthI dravya vInA mane getuM nahatuM, tethI meM musApharI karI eka siddha purUSane zodhI kADhaye. teNe maMtra, taMtra ane auSadhanA prayeAge mane batAvyA, je mAre dravya upArjana karavAmAM sAdhanabhUta thayA che. dravyanI aa mATeja meM tamArI samakSa A prayAga karyo che, have zuM kaheo che ? kApaDInAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjA vizeSa vicAramAM paDyeA. A vAtanA nirNaya karavA rAjAe te kApaDIne vinati karI kahyuM, bhadra ! mArI pratijJA niSphaLa nahIM thAya, thoDA divasa A nagaramAM kRpA karI nivAsa kare. A pramANe rAjAnA kahevAthI te rajA lai potAne utAre AvyA. rAjA trileAcana have zuM karavuM, te viSe nirNaya karavA aMtaHpuramAM gayeA. rANI guNasuMdarI rAjAne AvatA joi harSabhera beThI thai, utsagamAM eDelI sulecanA paNa ubhI thai. narapatinA mukha upara glAni joi catura rANI khelI-- prANanAtha ! AvA utsava prasage mukha upara glAni kema dekhAya che ? putrInuM janmAMdhapaNAnuM duHkha dUra thavAthI mAheMdrapuranI sarva prajA AnaMdamAM magna che, tyAre Apa mahArAjAnA mukha upara glAni kema ? narapatie kahyuM, rANI ! suleAcanAne mahAna doSa dura thayA, tethI Ana Mdaja thavA joie; paNa me' karelI pratijJA mane ciMtAnuM kAraNa thaI paDI che. rAjaputrI te upakArI purUSane ApatAM AnaMda Ave tema nathI. te purUSa hIna jAtinA dekhAya che, te chatAM vaLI vyasanI che. tevA jAtihIna ane vyasanI purUSane rAjakanyA ApavI, te vicAravAnuM che. je na ApIe teA pratijJAnI hAni thAya che; have zuM karavuM, te nirNaya thai zakatA nathI. rAjAnAM A vacana sAMbhaLI, caturA sulecanA lajjAthI AkrAMta ya, paNu For Personal & Private Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ kApaDI guma thayA, 185 hamata karI bolI-pitAjI ! ApanI AgaLa lajajA sAthe jaNAvavuM paDe che ke, te purUSa jAtihIna nathI, meM tenI mudrikA upara lekha vAMcyo hato. ApanI pratijJA sAthe ja meM te purUSane patipadI ApI dIdhI che. tevA upakArI purUSonI AgaLa pratijJA bhaMga ka, ravI, te pratiSThAnI hAninuM mahAna kAraNa thAya. rAjakanyAo kSatriya kanyA che, te dhArelA purUSa zIvAya bIjAne varI abhizApa pAmatI nathI. sucanAnAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjA trilocana khuzI thayo. tenA hRdayamAM rAjakanyAnI vANue ghaNI asara karI. tatkALa svastha thaI, rAjAe potAnI pratijJA saphaLa karavAno nizcaya karyo. tyAMthI sabhA maMDapamAM AvI maMtrIone bolAvyA, ane sarvanI saMmati laI, lagnano nizcaya karavA rAjajopione bolAvyA. te prasaMge kApaDIne viSa dharanAra zrI caMdrakumArane teDavA rAjasevakone utAvaLA mokalyA. jevIo gaNita vidyAthI lagnano nirNaya karatA hatA, eka tarapha mahArAjA vilecana siMhAsana upara beTho hate, bIjI tarapha maMtrIonAM Asana anukrame AvelAM hatAM, eka tarapha rANI tathA sulecanA suMdara pizAkathI prakAzatAM hatAM. kSaNa vAra vicArI vidvAna jevIoe lagnane divasa nakkI karI, mahArAjAnI samakSa jAhera karyA lagnamAM AvelA grahanuM baLa teo pramANa ApI siddha karatA hatA. te pachI rAjya gurUe ubhA thaI, savane kuMkumanA gaMdhAkSata karyA. prasanna thayelA rAjAe uttama dAna ApI, sarva jevIone saMtuSTa karyA. temaNe hadayanI prasannatAthI badhA rAjakuTuMbane AzIrvacana ApyAM. ahIM samAraMbha zrI caMdrakumAranI rAha joI beThe che, tevAmAM tene teDavA gaelA rAjasevakoe AvI khabara ApyA ke, mahArAjA ! koi ThekANe te videzI purUSane pattA lAgatuM nathI. pratyeka prakhyAta sthAnamAM tenI vizeSa zodha karavAmAM AvI, paNa koIe tenA khabara ApyA nahIM. A uparathI ema samajAya che ke te nArAja thaIne vakhate cAlyo gaye heya. A khabara sAMbhaLatAMja abhinava AzArUpa saritAnI laharImAM dalita thatI sulocanA latAnI jema mUchita thaI, pRthvI upara paDI gaI. kSaNa vAre sAvadhAna thaI, karUNa svare vilApa karavA lAgI. putrInI AvI daDha lAgaNI joI, rAjA trilocane maMtrIone AjJA karI ke, ApaNa nagaramAM koI kuzasthaLamAMthI Avyo hoya, te tenI tapAsa kare, ane kuzasthaLamAM zrIcaMdra ke prakhyAta che ? te jANI lIo. rAjAnI AvI AjJAthI maMtrIoe nagaramAM tapAsa karavA mAMDI. daivayoge kaI purUSe AvI khabara ApyA ke, huM kuzasthaLapurInI vAta jANuM chuM. maMtrIo te purUSane rAjA trilocana pAse laI gayA. rAjAe puchyuM, bhadra ! zrIcaMdra viSe zI vAta jANe che ? te kahe. te purUSa bo -huM eka dhana nAmanA zeThane sevaka chuM. mArA zeThanI dhanavatI nAme putrI che, tene zrIcaMdrane ApI che. te zrIcaMdra lakSmIdA zeThane putra che. kurArathaLI nagarImAM ghaNo vikhyAta che. A kRta naNI rAjA khuzI thaye, teNe AvI rANI guNasuMdarInI samA te 24 For Personal & Private Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 AnaMda maMdira. vRttAMta sulocanAne jaNAvyuM, ane dhIraja ApI kahyuM ke, ahIMthI tene teDavAne mANaso mekalavAmAM Avaze, te sAthe vizeSa jaNAvyuM ke, zrIcaMdra kuzasthaLImAM prakhyAta purUSa che, ghaNA dhArmika, vidvAna ane sadguNI che, te sAthe tenI samRddhi rAjasamRddhinA jevI che. pitAnAM AvAM vacana sAMbhaLI sucanA AzvAsana pAmI. pite eka saguNI ane prakhyAta pati saMpAdana karyo che, tene mATe magarUra thavA lAgI. mAheMdranagaramAMthI zrIcaMdra nIkaLI gayo, e vAta prajA vargamAM carcAvA lAgI. leke aneka prakAranI kalpanAo karavA lAgyA. sulocanA punaH AzIlatAnuM avalaMbana karI, rAjamehelamAM zoka sahita rahetI hatI, ane mana, vacana, tathA kAyAvaDe caMdrane varavAne nizcaya karI, tenuM ja smaraNa karatI hatI. prakaraNa 43 muM. caMdralekhA. Bka e ka suMdara udyAna vasaMtanA prabhAvathI khIlI nIkaLyuM hatuM, AsapAsa vasaMtanI vana samRddhi pUrNa rIte vikAzatI hatI, vividha kSenI ghaTAmAMthI pakSIonuM kUjitarUpa saMgIta cAlatuM hatuM, vasaMte potAnA mitra madanane jANe AmaMtraNa karela hoya, tema navaraMgita pukharUpa galIcA vRkSa sthaLa upara pAtharyA hatA, cAre tarapha zAkhArUpa patAkAo premathI pharakatI hatI, kAkSA maMDaLamAM vividha jAtanI kamAne karavAmAM AvI hatI. AvA suMdara udyAnanI najIka eka kamaLa puSpathI suzobhita svaccha jaLavALuM sarovara AveluM hatuM. sarovara ane udyAnanI vacce mAtra eka kSetra pramANa bhUminuM ja aMtara hatuM. A sarovaranA tIra upara eka musAphara ubhA ubho sarovaranI zobhA jete hato. kamaLa upara krIDA karatAM pakSIonA chaMda upara tenI dRSTi sthira thaI hatI. A musApharanI baTuka murti hatI, nAjuka aMga upara teNe kApaDIne veSa dhAraNa karyo hato, tenI mukha mudrA upara kautuka jovAnI vAMchA prabaLa hatI. draSTi zAMta chatAM cApatyathI bharelI hatI. A baTuke sarovaranI zobhA joI paDakhe draSTi karI, tyAM tarataja peluM suMdara udyAna tenA jovAmAM AvyuM. tatkALa te udyAna tarapha cAlyo. kSaNavAramAM to udhAnamAM praveza karI madhya bhAge Avyo, tyAM teNe cittane camatkAra kare tevo nIceno dekhAva avalo . eka kumAra valkala vastra paherI hIMDoLA upara hIMcako hatA. tenA mastaka upara For Personal & Private Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdralekhA. 187 cAMda caLakatA hatA, tenI kAMtinA prakAza hIMDALAnI AsapAsa paDatA hatA, tenA hIMDALAnI bhaMne bAju e tApasa khALA ubhI hatI. hIMcakA letA te tApasa kumAra aneka jAtanI gammata karI te ane bALikAne AnaMda ApatA hatA. A dekhAva joi baTuka Azcarya pAmI gayA. tene pUrNa rIte jovAne eka najIkanA vRkSanI nIce beThA beThA vicAra karavA lAgyuM. A udyAna rAjakIya jevuM lAge che, paNu te rAjakIya nathI. kudaratI rIte vRkSAnI racanA udyAnanA jevI thai gai che, athavA kAi tApasee athAga zrama laine A vanane udyAnanA rUpamAM mukyuM che. ahIM najIkamAM kAi zahera ke gAma dekhAtuM nathI, te chatAM ahIM lAMkAnuM gamanAgamana hoya tevuM bhAse che. A kumAra ane bALikA tApasa lAge che. temaneA dekhAva tApasanA jevAja che, tArkApa teonA lalATa upara rAjateja caLake che. haDALA upara hIMcanAra A tApasa kumArane dekhAva veSa uparathI purUSanuM bhAna karAve che, paNa tenA avayavanI racanA nA jevI dekhAya che. tenI ceSTAemAM kSaNe kSaNe strI jAtinA bhAva jaNAI Ave che. " A pramANe baTuka vicAra karatA hatA, tevAmAM dakSiNutaranI vRkSa ghaTAmAMthI eka khALikA nIcenI gAthAne madhura svare gAtI gAtI AvI. gAthA. k rAjakumArI cadrakaLA sarva kalyANunuM pAtra thaI jaya pAme che, jeNIe peAtAnI meLe parIkSA karIne zrIcaMdrakumArane pati . '' caMdakalA rAyasuyA, sA sabvakallANabhAyaNaM jayaha / siricaMdo varo jAe, sayameva parikkhijaNa kao // 1 // * A gAthA sAMbhaLI te baTukane vizeSa taka thayuM. A zuMro? caMdrakaLAsa MbadhI mArA vRttAMta A bALA karyAMthI jANatI haze ? ahIM kAMika jANavAnuM maLe tema lAge che, tyAM jaine jIjJAsA tRpta karUM. AvuM ciMtavI te Tuka tApasa beThA thayeA, jyAM te tApasa bALikA krIDA karatI hatI, tyAM AvI pahoMcyA. catura vAMcanAre A baTukane praznaga uparathIja jANI lIdhA haze. ApaNI vAttAnA nAyaka zrIcaMdrakumAra che. mAhedranagara-mAMthI dehaciMtAnuM bahAnuM karI, utArAthI prasAra thai, te adRzya guTikAnA prabhAve ahI AvI caDayA che. A vicitra baTukane joi te tApasa bALikAe tenI sAme AvI, puSpanI mALA arpaNu karI svAgata puchI, tene eka rAyaNanA vRkSa nIce khesA, ane teo vi. nayathI khelI--mahAzaya ! Apane joi ame atyaMta prasanna thayAM chIe. kSaNavAra vistRta thaI amArUM Atithya svIkArI; ema kahyA pachI temaNe phaLa jaLa lAvI, temanI AgaLa nivedana karyuM. sarva tApasa ramaNIe tenI AsapAsa vIMTAi vaLI. For Personal & Private Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. A samaye eka vRddhA tApasI tyAM AvI, te vidhavA hatI. zveta vastra teNIe paheryA hatAM. tenI mukhamudrA upara thraDhatAne pUrNa prakAza dekhAto hato. teNIe pelA A veSadhArI tApasane purUSane veSa Apo. tarataja teNInI dRSTi baTukanI upara paDI, baTukane jotAM ja tene prema utpanna thayuM. te vinayathI namI baTuka pratye belI-bhadra ! apa koNa che ? ane kayAMthI Ave che ? baTuke kahyuM, mAtA ! huM musAphara chuM, kuzasthalI nagarImAMthI AvuM chuM. kuzasthalInuM nAma sAMbhaLatAM ja sarve usuka thaI gayAM, bIjI tApasa bAlikAo IMtejArIthI belI uThI, mahAzaya ! bahuM sAruM thayuM. je vAtanI amAre jijJAsA hatI, te saphaLa thavAnuM kAraNa banyA. kahe, kuzasthalInA zA khabara che ? rAjakumArI caMdrakaLAne koI pati the ke nahIM ? te jANatA ho to kRpA karI kaho. baTuka be -lakSmIdA zeThane putra zrI caMdrakumAra caMdrakaLAno pati thayo che. temane vivAhetsava ghaNI dhAmadhumathI karavAmAM AvyuM che. te sAMbhaLI sarva bALIkAo umaMgathI bolI-caMdrakaLA sukhI che ? baTuke upekSA batAvI kahyuM, te sukhI che ke nahIM, te huM kahI zakto nathI. huM kApaDI musAphara chuM. vizeSa vRttAMta meLavavAnI mAre zI jarUra ? kahe tame badhAM koNa che ? A ekAMta udyAnamAM kema vasyAM cho ? vRddhA nayanamAMthI azru pADatI bolI-mahAzaya ! huM duHkhI strI chuM, mAro vRttAMta Apa eka citte sAMbhaLo. vasaMta nAmanA nagaramAM vIrasena nAme rAjA hatA, tene vIramatI ane vIraprabhA nAme be rANIo che. temAM vIramatI huM pote chuM. mArA pitAnuM nAma maMgu rAjA che. mArA pitA maMgune be putrIo che, temAM moTI jayazrI ane nAnI putrI huM chuM. mAruM bIjuM nAma vijayavata che. mArI moTI bahena jayazrI kuzasthalInA pratApa siMha rAjAne Apela che, tene jaya vigere cAra putro che. huM vasaMta nagaramAM hatI. mArA rAjayamAM ghaNAM pramANika ane amArA pitarAI zubhamatI nAme maMtrI che. mArI patnI viraprabhAne naravarmA nAme eka putra che, te ghaNe sAhasI, parAkramI ane zastra vidyAmAM nipuNa thaze. mAre vIrava nAme putra ane caMdralekhA nAme eka putrI thaI che. A purUSano veza paherI rahelI te mArI putrI caMdralekhA che. mAro putra vIra varga pAMca varSane thaye che. juo, te A rahyA. eka vakhate rAjA vIrasenane akasmAta kALajavara Avyo. tenAthI tenA zarIramAM dAha utpanna thayo, te vakhate rAjAe potAnA vizvAsu maMtrI zubhamatIne teDAvI kahyuM ke, kumAra vIravane mAruM rAja Apaje. te pachI eka muddhaja pachI rAjAe svargavAsa ka. jadra mahAzaya ! rAjAnA svargavAsa pachI baLavAna kumAra naravarmAe pitAnA jerathI rAjya dabAvI lIdhuM ane amane nagarInI bAhara kADhI mukyAM. huM mArI purI ane For Personal & Private Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdralekhA. 189 bALaputrane laI abupAta karatI nagaranI bahAra nIkaLI, te vakhate amArI vaphAdAra prajAe amArI sAthe ja athupAta karyo. maMtrivara zubhamatinI sahAyathI ame koI araNyane A zraya levA mAge cAlyAM. thoDeka dUra AvatAM eka vidvAna nimittio amane sAme maLe. amArI dIna sthitI joI te mahAnubhAvane dayA utpanna thaI. amArI sAthe cAlatAM maMtrI zubhamatie vinaMtI karI, te vidvAna jevIne eka vRkSa nIce besArI A pramANe puchyuMmahAzaya ! A bALakumArane rAjyasukha maLaze ke nahi ? A rAjakumArI caMdrakaLAne svAmI keNa thaze ? te Apa kRpA karI jAvaze. vidvAna gaNake samayane anusAra prazna bAMdhI kahyuM, maMtrirAja ! tamAre chevaTe sukha maLavAnuM che. A caMdrakaLAne pati pratApasiMhane kumAra thaze, te kumAra bhAratavarSamAM prakhyAta che. ahIMthI thoDe dura eka khadiranuM vana Ave che, tyAM tame nivAsa karI raheze, suMdara udyAnamAM rAsaDA karI, kALa nirgamana karaje. je koI purUSa A caMdrakaLAne pati thavAne che, te tyAM Avaze. je purUSanI upara te rAyaNanA vRkSamAMthI dudhanI dhArA chuTe, te caMdrakaLAne pati, ema samajI lejo. A pramANe kahI teNe amane eka gAthA lakhI ApI, te pachI te vidvAna joSI amAro sakAra laI tyAMthI cAlyo gayo. mahAnubhAva ! te joSInAM vacane amane pUrNa AzvAsana ApyuM, tyArathI ame ahIM AvIne rahyAM chIe. te upakArI joSIe uddhava ane mAdhava nAme be purUSa gIne veSe mokalyA hatA, temaNe amane caMdralekhAne vivAha koI zreSTInA putra sAthe karo, rAjakumAra sAthe kahA nahi; AthI ame vizeSa zaMkAmAM paDyAM chIe. adyApi koI purUSa maLyo nathI. tenI rAha joine kALa nirgamana karIe chIe. A bALA caMdrakaLA purUSo veSa paherI tenI sakhIonI sAthe gammata kare che, keI vAra madhura saMgIta karI, AtmAne ati AnaMda Ape che. te vRddhAnA mukhathI A vRttAMta sAMbhaLI, baTuka kApaDI vicAramAM paze. " ahIM paNa baMdhanano yoga thayo, cAla have ahIMthI cAlyA jaIe." AvuM vicArI baTuka ubho che. ume thaI cAlavA lAgyo, tyAM rAyaNanA vRkSamAMthI dudhanI dhArA chuTI. te je sarva rAjakuTuMba ane sakhIo Azcarya sAthe AnaMdamagna thaI gaI. mAtAnA kahevAthI caMdralekhAe vinayathI kAyA namAvI, te baTunA kaMThamAM varamALA AropaNa karI. sarva sakhIoe maLI gIta gAyAM, ane svAdiSTa phaLa pula lAvI vivAhabhojana karyuM. yathAzakti dAna ApavAmAM AvyAM. zrIcaMdra paNa caMdralekhAne varI, hRdayamAM harSa pAme. pachI vIramatI pitAnA bALakumAra viravarmAne AgaLa karI, zrIcaMdrane kahevA lAgI mahAvIra ! A kumArane nidhAnanI jema gupta rAkhI ucheryo che. have tame tene svAmipada Ape. jo ke te vayamAM bALa che, paNa tamArA jevA Azrayane laI te have me thayo che. guNInA AzrayathI vadhu paNa gurU thAya che. te viSe eka nItine ka yAda Ave che. mAtrayavarona riyA vinA ra nA teDavANa ! vidhye vidhyasamAnAH kariNo vata darpaNe laghavaH // 1 // For Personal & Private Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19o AnaMda maMdira, purUSone guratA ane laghutA Azrayane laine thAya che. viMdhyAcaLanA AkyathI gaje viMdhyAcaLa jevA dekhAya che, ane darpaNanA AzrayathI darpaNanA pramANamAM laghu dekhAya che. mahAnubhAva ! puSpamALAnA saMgathI sUtrane taMtu mastaka para dhAraNa karAya che. zaMkare mastakapara rAkhelo caMdra niSkalaMka gaNAya che. A kumArane have tamAreja Azraya che. tame amArA aMtaranA hitecchu thayA che, je yogya lAge te karazo. sAsunAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdra belyo-mAtA ! manamAM jarApaNa ardha rAkhazo nahi, tamane zubhamati pradhAnanI sahAya che, te tamArI pUrNa sahAya karaze. mArI saMmati pramANe tame ahIMthI kuMDaLapuramAM jAo, tyAM mAro pUrNa saMbaMdha che. tyAMnA maMtrI upara huM eka bhaLAmaNa patra lakhI ApuM. ema kahI zrIcaMde eka kuMDaLapuranA maM upara patra lakhI Ape. bIcadra patra ApatAM jaNAvyuM, bhadre ciMtA karazo nahi. huM ahIMthI videzamAM jAuM chuM, kArya siddha karI pAcho satvara AvI, tamane kuMDalapuramAM maLIza. ATaluM kahI zrIcaMdra sarvanI rajA laI cAlata thaye. judA paDatI vakhate sarva parivAranA netramAMthI azru pravAha chuTache. jyAM sudhI te mArge jovAmAM AvyuM, tyAM sudhI sarva tenuM darzana karavA utsuka thai ubhAM rahyAM. bIcaMdra gayA pachI vRddha rANI vIramati pitAne parivAra lai kuMDaLapune mArga cAlI. anukrame cAlatAM mAhedranagaranA sImADAmAM AvI pahoMcyAM. e suMdara zaheranI bahAra eka udyAnamAM vizrAMta thaI beThAM, tyAM nIcenI gAthAo sAMbhaLavAmAM AvI. rAhAveha vihIe, sayaMvare pari yo tilaya maMjarIe / saca nivagavvaharaNo, vIriko jayau siricaMdo // 1 // siMhapure viyaNayare, suhagAMga muyAi punvabhavanehA / paumaNIcaMdakalAe, variNIo jayau siricaMdo // 2 // Nayare kuzasthalaMmi, puhavIsapayAvasiMhakulacaMdo / siri muriyavai taNo, siricaMdo jayau bhuvaNayalo // 3 // * tilakamaMjarIne rAdhAvedhanI vidhithI je varela che, ane je sarva rAjAo garvane haranAra che, te ekavIra zrIcaMdra jaya pAme. siMhapuranagaramAM zubhagAMga rAjAnI putrI caMdrakaLA paviNa pUrva bhavanA snehathI jene varI che, te zrIrAMndrakumAra jya pAme. kura For Personal & Private Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAginI. 1 sthalI nagarInA rAnna kuLacaMdra pratApasi Mha rAjAnA putra zrIcadrakumAra A pRthvItala upara jaya pAme. "" A gAthAne artha naNI tava pAmatI vIramati potAnA parivAra sAthe te udyAnamAM gai, tyAM mAhedranagara pati potAnA kuTuMba sAthe AvyA hatA, tene jaine rANI vIrati maLI. teNIe vistArathI potAne vRttAMta ane zrIcaMdrakumAranA saMbaMdha jaNAvyA, te jANI rAjA trilecana ane tene parivAra khuzI thayA. sanmAna sAthe te pAtAnA daraAramAM temane lai gayA, ghaNA Agraha karI, temanA Atithya satkAra karyo. sulocanA ane caMdralekhAnA paraspara sakhIbhAva thayA. zrIcaMdranA guNunuM smaraNa karI te baMne rAjabALAe ayaMta AnaMda pAmyAM. kaiTalAeka divasa sudhI vIramati saparivAra tyAM rahI, pachI kuMDaLapura javAne rAjA trilecananI AjJA mAgI. chevaTe rANInA Agraha uparathI rAjA trilocane temane kuMDaLapura javAnI AjJA ApI. have AgaLa zrIcadrakumAranuM zuM thayuM, te ApaNe jANIe. prakaraNa 44 mu. cAginI. tenI AsapAsa navaragita vAvaTA LI upara sUryanA taDakA paDavAthI ka suMdara mahela potAnAM UMcAM zikhareAthI gagananI sAthe vAta karatA hatA, karakatA hatA, tenA gAma ane jA abhinava zeAbhA thatI hatI, pratyeka gA kha upara manane AkarSe tevI uttama kArIgarI karavAmAM AvIdyutI, mArga cAlatA lokeA tenI zobhA oi, Ana Mda pAmatA hatA, keTalAeka gokhanI AgaLa menA popaTanAM suvarNamaya pAMjarAM laTakAvyAM hatAM, raste janArAM strI purUSone te zuka pakSIo AvakAranA zabdothI khelAvatAM hatAM. mehelanI cAre bAju judI judI AkRtinA manehara gekha mukavAmAM AvyA hatA, keTalAMeka dAsadAsI te su Mdara geAkhAMthI sukha kADhI nagara carcA jotAM hatAM. ma A mahelanA eka gAma upara kAi tarUNa purUSa beThA hatA, tenA hRdayamAM vi. Saya vikAranA pravAha vahana thatA hatA. tenI vaya mAtra sALa varSanI hatI. adyApi te zrRMgAra rasathI ajJAta hato, haju teneA zrRMgAra mAtra vAttAmAMja samApta thatA hatA. kAi suMdara bALAne saMpAdana karavAnI te umadI AzA bAMdhatA hatA. kAi tarUNu strI te mArge prasAra thatI, te tene te vikArI draSTie jotA hatA, tathApi tenA vikAra mAnasika hatA, kAyika vikArathI te dUra hatA. For Personal & Private Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, vAMcanArane jijJAsA thaI haze. A suMdara mehela hemapura nagaranA rAjA makara davajano che. e gekha upara beThelo purUSa te madanapAla nAme tena kumAra che, te - vanavayane prApta thayo che, tathApi te avivAhita che. rAjA madanapAla kumArane mATe uttama kanyAnI zodhamAM che, paNa haju koI kanyA prApta thaI nathI. kumAra madanapAla gekha upara besI pitAnA vivAhanA ane zRMgAra vilAsanA mAnasika saMkalpa karate hato, tyAM eka giNI te mArge prasAra thatI jovAmAM AvI. coginIne veSa manahara hatA, tenA hAthamAM eka citrapaTa hatuM, tenA mukha ane nayana upara cAturtha prakAzanuM hatuM. viSa uparathI te yoginI che, ema jaNAI AvatuM hatuM. tene jotAMja rAjakumAra utsuka thaI gaye. tatkALa teNe ginIne pitAnI pAse bolAvI, ane mAna ApI puchayuM, bhadre ! kuzaLa che ? caturaginI belI-bhadra! A asAra saM. sAramAM kuzaLatA zuM puchavI ? bhAI ! vicAra kara, kALanA mahAna prabhAva AgaLa keNa kuzaLa rahI zake ? jarAvasthArUpa pracaMDa rAkSasI jyAre mastaka upara AvI caDI bese che, tyAre zyAmavarNanA suMdara keza dhoLA thaI jAya che, ane indriyanI zakti hatI jAya che, vana vayanI suMdara imArata te rAkSasI kSaNamAM toDI nAkhe che, tethI zarIranuM sauMdarya naSTa thaI jAya che, ane mANasa virU5 banI jAya che. bhadra! tuM mane bheLo lAge che, mAnava jIvananI kuzaLatA puchavI ja nahIM. eka palakamAM AyuSya pUrNa thaI jAya che, te pachI ku zaLatAnI vAta zI karavI? te chatAM prANu kAma, krodha ane mohane vaza thaI narakanI pI. DAne pAtra bane che. bhadra ! nIcenI gAthAo vicArI je, eTale tene kuzaLatA puchavAnI khabara paDaze. TthA kuzaLa tehane jeha na jAyA, jAyA teha maraMdA / to zI kuzalanI bAta kahI je, e dIse janadA // 1 // Asana mAre paNa Aza na mAre, bhasma dhuNI aMga dhAre / kaMthA dhare paNa vikathA na chaMDe, to zI mudrA dhAre // 2 // paherI kopina paNa kiMci na parihare, mAMDe janazuM mAyA / yuMhI saMsArame AyA jAyA, kIdhA yoga na pAyA // 3 // cArakhANa caLazI lakha joNI, tihAM rahi bhami bhami AyA / viSaya pAyA tRNazaM mana TAle, to parabrahmahI pAyA // 4 // For Personal & Private Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAginI. te mATe je jina dharma jANe, kuzaLapaNuM te vakhANI, mAre bAhya AbhyaMtara kuzalaM, jANuM zrI jina vANI. // 5 // mekiMganInA mukhathI uparanI gAthAo sAMbhaLI, madanapALane jarA asara thaI, paNa tenA hRdayamAM prabaLa vikAre hAvAthI te asara astavyasta thai gai. ceAginI puna: vinayathI khelI--rAjakumAra ! avinayane mATe kSamA karajo. ta mArA mukha upara vikRti joi, khAsa kheodha ApavAnI khAtaraja meM tamane kahyuM che. have mArUM vRttAMta sAMbhaLeA. huM kAMtinagarathI AvuM chuM, mAre kuzasthaLI nagarImAM javAnu che, khAsa eka kAryane mATe jAuM chuM. ema kahI teNIe peAtAnA hAthamAMthI citrapaTa khatAvI kahyuM, rAjakumAra ! jue A citrapaTa. madanapALa te citrapaTa jotAMja cikata thai ga yo. tenA hRdayamAM prabaLa meha utpanna thai AvyA. madanapALanI upara madananA mRdu chatAM tIkSaNa khaNanI piSTa thavA lAgI, madana upara madane caDI karI, bIjA madane te mAnuSI madanane parAjita karI dIdhA. madanapALe vikArI vANIe kahyuM, bhadre ! A anupama rUpa ketuM che ? Avu apUrva sAMdarya jovAne mane prathama vakhata maLyA che. bhAratavarSamAM AvAM sudaya vizeSa nahIM hoya. A cittaDurA citramaya suMdarI kANu che ? te kRpA karI jaNA vaze. tenu vAraMvAra darzana karatAM paNa tRpti thatI nathI. e citrapaTa mane satata jovAne Apo te, A jIvana kRtArtha thAya. yAginI khelI--rAjakumAra ! kAMtipuramAM nRsiMha nAme rAjA che, tene priya guma jarI nAme kanyA che, tenuM A citrapaTa che. te rAjakumArI guNadhara nAmanA zikSakanI pAse sarva vidyA ane kaLAe bhaNelI che. te zikSake kurazasthalI nagarInA bIcadrakumAranA guNanuM varNana karavAthI teNe te kumAraneja varavAno nizcaya karyo che. zrIcadrakumAra paNa guNadhara gurUnI pAse bhaNela che. mahA rAnna nRsiMhe potAnI putrIne karAdo jANI, mane A citrapaTa lai, kuzasthalI nagarIe mekalela che. rAjakumAra ! rajA Ape, have huM jAuM chuM. madanapALe te citrapaTa levA Agraha jaNAvyo, paNa yoginIe tene zAMta vacanathI samajAvyA, ane citrapaTa ApyuM nahIM, ane te tyAM sattara cAlI nIkaLI. 5 193 ceginInA gayA pachI madanapALane vizeSa mADu vRddhi pAmyA, te citrapaTa upara cItarelI sudarIte vAraMvAra yAda karI, virahAtura thavA lAgyA. bhAjana, zayana, ane kAi paNa vilAsa tene gamatA nahatA. sarvadA udAsIna pittae besI rahetA hatA. kumAranI A sthitInA khabara tenA mitra taraphthI pitA makaradhvajanA jANavAmAM AvyA. makaradhvaja putravatsala pitA hatA. putranI RSNA pUrNa karavA te sarvadA tatpara rahetA hatA. rAjA makaradhvaje potAnA khAsa matrIne kAMtipura mAkaLyA; teNe priya guma jarIne mATe nRsiha rAjAnI pAse mAgaNI karI, rAjAe putrInI icchA jANI lai makaradhvaja rAjAnA ma MtrIne nA kahI. maCtrI nisteja thai pALe AvyA, ane te vRttAMta peAtAnA svAmIte jaNAvyA. For Personal & Private Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 AnaMda maMdira, rAjA makaradhvaja pitAnA kumAranI pAse AvyA. putrane utkaMgamAM besArI A pramANe kahyuM, vatsa ! hRdayamAM zA mATe zoka kare che ? bhAratavarSa upara bIjI ghaNI rAja kanyAo svarUpavatI che, priyaMgumaMjarIne mATe vRthA Agraha zAmATe rAkhe che ? bIjI sedaryavatI suMdarInI sAthe tAre vivAha karIza. rAjA nRsiMhe mAruM apamAna kareluM che, teno badale huM AgaLa upara laIza. putra ! tevA abhimAnI rAjAne vAraMvAra prArthanA karavI, te kSatriyavaTane ucita nathI. rAjA siMhe ApaNuM maMtrIne nA kahI che, eTaluM ja nahIM, paNa eka nIcene zleka lakhIne sAthe mokalAvyo che. yavAgUjaraNe jADyaM modakAnAM tu kA kathA / vacane'pi daridratvaM dhanAzA tatra kIdRzI // 1 // je rAbaDI [ jAvalI ] ne pacAvavAne azakta che, temanI AgaLa lADunI te zI vAta karavI ? jyAM vacanamAM daridratA che, tyAM dhana meLavavAnI AzA kayAMthI rakhAya ? A uparathI ApaNe jANavuM joIe ke, tamAre priyaMgumaMjarInI AzA rAkhavIja nahIM. vatsa ! tuM sujJa che, tevI durlabha rAjakanyAnI AzA zA mATe rAkhavI joIe ? tAre mATe bIjI hajAro rAjakanyAo taiyAra che. A pramANe rAjA makaradhvaje tene ghaNuM samajAvyo, paNa te durAgrahI rAjakumAra samajyo nahIM. tenA hRdayamAMthI citrapaTanI moharA jarA paNa dura thaI nahIM. pratidina tenuja ciMtavana karavA lAgyo. ghaNuM divasa sudhI mehelanA gokha upara besI, teneja vicAra karavA lAgyo. hAlatAM, cAlatAM, uThatAM ane besatAM tenuM ja manana karato hato. punaH te yoginI kyAre maLe ? evI havAI kalpanA karI, teja dizA tarapha joto hate. chevaTe rAjyavaibhavane anAdara karI, te mehI madanapALa nagaramAMthI gupta rIte cAlyo gayo. rAja makaradhvaja ane tenuM rAjakuTuMba bhAre ciMtAmAM AvI paDayuM For Personal & Private Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 195 yakSa maMdira, prakaraNa 4pa muM. yakSa maMdira, e ka ramaNIya nagaranA dvAra AgaLa lekenuM ToLuM ekaThuM thayuM hatuM, judI judI jAtInA leka aneka jAtanI vAta karatA hatA, keI vRddha jana ( % AvI teone vAratA hatA, ane hitakArI upadeza ApatA hatA. "bhAIo!rA saEche. jAnI je te vA karavI, te yukta nathI. rAjakIya carcAthI vakhate rAjakopa thAya che. prajA varSe rAjasthAmAM sAmela thavuM na joIe. pitAnA svAmInI vArtA ke carcA karavI, te rejadroha gaNAya che. rAjakuTuMbanI vAta sArI ke naThArI cArUpe na karavI joIe. tema karavAthI rAjA prajAnI aikyatA rahetI nathI. rAjA, te prajAno pAlaka pitA che. tenI stuti, tenuM yazogAna karavuM, teja ApaNo dharma che ? vRddha jananAM AvAM vacanathI leke samajI gayA, keTalAeka te te ToLAmAMthI cAlI nIkaLyA, keI judA judA besI chAnI rIte belavA lAgyA, tathApi te lekenuM vRMda te temanuM tema ekaThuM thatuM ubhuM rahyuM hatuM A vakhate ApaNI vArtAne nAyaka zrIcaMdrakumAra kApaDIne veSa laI, te nagaranA daravAjA pAse nIkaLe. lekenuM ToLuM ekaThuM thaeluM jemAM zrIcaMdra ubho rahe. tenA hadayamAM tenI jijJAsA utpanna thaI, tevAmAM eka prauDha vayane vaNika tyAMthI pasAra thatA jovAmAM Avyo. kumAre vinayathI tene puchayuM, bhAI ! A lekonuM ToLuM kema ekaThuM thayuM che ? A nagaranuM zuM nAma che ? te vaNika ubho rahI be -bhadra ! tame kaI kulIna purUSa dekhAo che, tamAre veSa kApaDIne che, paNa tamArI mukhamudrA upara kulI. natA dekhAI Ave che. A nagaranuM nAma kapila nagara che. ahIM jitazatra nAme rAja che, temanI rANInuM nAma rati che, te ratinA udarathI kanakaratha nAme eka kumAra ane kanakavatI nAme putrI thaela che. thoDA divasa pahelAM vINArava nAme eka prakhyAta gavaiye ahIM Avyo hato, teNe amArA darabAramAM rAdhavedhane khela karI batAvyo hato. te camatkArI khelamAM kuzasthaLInA zrIcaMdrakumAranuM caritra darzAvI, ane tenu yazagAna karI, rAjakuTuMbane khuzI karyuM hatuM. te vINAva keTalAeka divasa sudhI rahI, amArA rAjA jitazatru pAsethI inAma tathA satkAra meLavI cAlyo gaye, te gayA pachI kumAra kanakaratha keTalAka mitronI sAthe te rAdhAvedhane khela karavA lAge. mahAzaya ! e catura kumAra tiAnA mitronI sahAyathI rAdhAvedhane sAro khela bhajavI batAve che. keI rAdhAvedhane staMbha kare che, koI zrIcaMdra For Personal & Private Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. kumAra banI rAdhAvedha karavA ubho thAya che, koI rAjakanyA thaI pAlakhImAM besI rAdhAvedha karanAra zrI caMdrane varavA Ave che, koI rAjakanyAnI sakhIo thaI tenI pAse hAjara rahe che, kaI rAdhAvedha thAya, eTale zrI caMdrane jayanAda karI, svayaMvara maMDapane gajAve che, te vakhate zrIcaMdra ane purUSa sarva samAja vaccethI prasAra thaI jAya che, ane cAre tarapha tenI zodhAzodha thaI paDe che. - bhadra ! A pramANe kumAra kanakaratha potAnA darabAramAM ane lokonA samAjamAM rAdhAvedhanA khela karI sarvane AnaMda Ape che. gaI kAle kumAre aMtaHpuramAM te khela bhajavI batAvyo hato. te vakhate tenI bena kanakavatI potAnI traNa sakhIonI sAthe tyAM rahelI hatI. rAjakumArI kanakavatIne prema ane vizvAsanuM pAtra premavatI, dhanathI ane hemazrI nAme traNa sakhIo che. premavatI mukhya maMtrInI putrI che, dhanathI sArthavAhanI putrI che, ane hemathI nagarazeThanI putrI che. zrI caMdrakumAre karela rAdhAvedha ane tenA guNanuM khyAna sAMbhaLI rAjaputrI kanakAvatIe ane tenI traNa sakhAoe zrAcaMdrakumArane varavAno nizcaya karyo che. rAdhAvedhanA khelamAMthIja te bALAonA vicAra utpanna thayA, ane dhAtrI mAtAnI dvArA te vRttAMta rAjAne jaNAvyuM. rAjA jitazatru moTI ciMtAmAM AvI paDe, te sAthe tene maMtrI, sArthavAha ane nagarazeTha paNa ciMtAtura thaI gayA. sarva kumArIo Agraha karI beThI, eTale rAjAe Aje kuzasthaLImAM zrI caMdranI zodha karavA maMtrI vigere mANasone mokalyAM che. - A vAtanI carcA nagaramAM utpanna thaI che, ane te cacAne mATe A lekonuM ToLuM ekaThuM thayuM che. rAjakIya vArtA carcavI te yukta nathI, ema jANI huM temAMthI prasAra thaI cAle jAuM chuM. A pramANe kahI te praDha vaNika tyAMthI cAlI nIkaLyo, ane zrIcaka paNa pitAne baMdhana thaze, evo bhaya rAkhI te nagarInI aMdara nahIM jatAM, parabhA baje mArge cAlate the. AgaLa jatAM eka suMdara maMdira jovAmAM AvyuM. maMdiranI zobhA apUrva hatI. uMcA zikhara upara dhvajAo pharakatI hatI, prajAonI sAthe ghaMTaDIonA nAda thatA hatA, maMdiradvAra upara aneka jAtanI pASANamaya pratimAo goThavI hatI, te maMdiranI AsapAsa vRkSonI vATikA hatI, vATikAmAM aneka jAtanAM raMgaberaMgI pUSpo vikasita thayAM hatAM; gulAba, jAsuda, juI, caMbelI, kareNa, ane megarAnAM punAM vRkSa zreNIbaMdha ubhAM hatAM. A puSpathI loke te maMdiramAM rahelA yakSanI pUjA karatA hatA. keTalAka paLanAM vRkSomAMthI phaLa laI, te yakSane naivedya dharatA hatA. zrI caMdrakumAra vATikAmAM pharI yakSa maMdiramAM Avyo. vATikAnA madhya bhAge deva vimAnanA jevuM suMdara maMdira joI tene tyAM rahevA prIti utpanna thaI. maMdiranI kArIgarI ane bhavya dekhAva joI te maMdiranA karanAranI prazaMsA karavA lAge. maMdiranI zobhA ja to je te rAjakumAra aMdara gaye, tyAM yakSanI moTI pratimA jovAmAM AvI. pratimAnI upara caMdana akSata ane puSpanI mALAo jaththAbaMdha rahelI hatI. pratimAne dekhAva ugra chatAM suMdara hato. te pratimAne joI jamaNI tarapha rAjakumAranI dRSTi paDI, tyAM eka tarUNa purUSa bharAI beThela For Personal & Private Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ yakSa maMdira. 197 joyo. te purUSo mukha upara glAni, zoka ane ciMtA bharapUra dekhAtAM hatAM, te tejasvI chatAM ciMtArUpa aMgna javALAthI dagdha thaI, nisteja thaI gayo hato. te purUSane joI kIcaMdra ubho rahyA, tenA hRdayamAM tene mATe dayA utpanna thaI. te bo -bhadra ! tame koNa che? tamArI AkRti pUNe ciMtA sUyavI Ape che. A maMdiramAM AvI kema beThA che? yakSanI ArAdhanA karI che, ke gupta rahevA AvyA che? je kAMI paNa bAdha na hoya, te tamAruM vRttAMta mane jaNAvaze. te purUSa zrI caMdrane joI prasanna thayo. " A kaI kulIna purUSa che," ema tene nizcaya thayo. pitAnA duHkhanA bhAgIdAra thAya, tevA A suzIla purUSa che. tene mAre vRttAMta jaNAvuM, te vakhate lAbha thAya. Ama vicArI te purUSa belyo, mahAzaya ! huM ane tyaMta du:khI chuM, anivArya ciMtAe mane gherI lIdho che, mAro vRttAMta Apa jevA paropakArI purUSane sAMbhaLavA yogya che. ahIMthI nairUtya khUNAmAM hemapura nAme nagara che, temAM makaradhvaja nAme rAjA che, tene madanapALa nAme eka kumAra che, te kumAra eka vakhata gokhamAM beThe hato, tyAM koI yoginI citrapaTa laIne nIkaLI, tene kumAre belAvI. giNIe pitAne vRttAMta jaNAvI, te citrapaTa madanapALane batAvyuM. madanapALa te citrapaTa joI mehamagna thaI gayo. tatkALa teNe citrapaTano vRttAMta puche, eTale te yogiNIe kahyuM, rAjakumAra ! A citrapaTa kAMtinagaranA rAjA nRsiMhanI putrI priyaMgumaMjarInuM che. priyaMgumaMjarIne tenA zikSaka gurU zrIguNadhare kuzasthaLInA zrIcaMdrakumAranI ati prazaMsA karI, tethI e rAjabALAe zrI caMdrane varavAno nizcaya karyo che. putrIne daDha nizcaya jANI rAjA nRsiMha A citrapaTa laI mane kuzasthaLImAM mokale che. bhadra ! te citrapaTane mATe moha pAmelA madanapALe ghaNI prArthanA karI, paNa yoginIe te citrapaTa ApyuM nahIM. madanapALane madanapIDAmAM nAkhI, eginI tyAMthI cAlI gaI. kumAra madanapALa tyArathI priyagumaMjarI mATe tIvra IcchA rAkhI tenuM ja smaraNa, tenuM ja dhyAna ane tenuM ja manana karavA lAge. A khabara tenA pitA makaradhvajane paDavAthI teNe kumAranI IcchA pUrNa karavA pitAnA maMtrIne kAMtipuramAM priyaMguma jarInuM mAguM karavA mokalyA. rAjA nRsiMhe nA pADI, eTale maMtrI niSphaLa thaI pAchA AvyA. pitA makaradhvaje putra madanapALane samajAvyA. ke, tAre mATe bIjI suMdara rAjakanyA zodhI lAvIza; paNa madanapALane priyaMgumaMjarIne meha dUra thayo nahIM, tene vizeSa ciMtA thavA lAgI, chevaTe te rAjyavaibhava choDI priyaMgumaMjarIne mATe phakIrI levA taiyAra thaye, nagaramAMthI rAtre guptapaNe cAlI nIkaLyo. - bhadra ! te huM poteja madanapALa chuM, ati ciMtAthI vyAkuLa thaI, A yakSamaMdiramAM AvI gupta rIte rahyo chuM. ahIMthI kAtipura najIka che, rAjakumArI priyaMgumaMjarI pratidivasa A vATikAmAM ramavA Ave che, tene meLavavAnI AzAe huM ahIM rahyo chuM. mitra ! gaI kAle A vATikAnI mAlaNa mane maLI hatI, te mAlaNa rAjakumArInI pAse ghaNI vAra jAya che, meM tene dravya ApI svAdhIna karI lIdhI che. mAlaNanI sAthe rAjabALA priyaMgumaMjarIne sneha che. meM vinati karI mAlaNane kahyuM ke, bena ! rAjakumArIne For Personal & Private Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 AnaMda maMdira, mArI vatI nivedana kara ke, hemapurInA rAjA makaradhvajano madanapALa nAme kumAra che, te citrapaTa upara tamAruM anupama sauMdarya joI, meha pAmI gayuM che. tamArA guNa ane rUpathI AkarSAI, te yakSamaMdiramAM AvI rahyA che; te tamArA rAgI tarUNane tame premane pAtra karI kRtArtha karo, te uparAMta tane je yogya lAge, tema bIjAM miSTa vacana ucaraje. huM tArA upakArano badale sArI rIte vALIza. mArA vacanathI te nimakahalAla mAlaNe rAjakumArIne mAro saMdezo kahyA, te uparAMta teNue mArA guNanuM yathArtha ane atizayokti bhareluM varNana karyuM. pachI catura kumArIe puSpanI chAbamAMthI eka rAtuM puSpa lIdhuM, tene kAna upara caDAvI dUra karyuM, pachI bIjuM so pAMkhaDIvALuM kuMkumavaNuM puSpa laI netra pAse rAkhI hRdaya upara mukyuM. A pramANe samazyA karI rAjakumArIe mAlaNane kahyuM, bena ! te kumArane kaheje ke, A puSpanI samasyAne uttara Ape. te pratyuttara lAvyA pachI huM temanI cAturI jANI laIza. priya mitra ! Aje mAlaNe AvI mane te samasyAnI vAta kahI; huM temAM jarA paNa samaja nathI. ghaNuM vAra sudhI tene vicAra karyo, paNa mArI manovRttimAM te AvI nahIM. chevaTe nizvAsa mukI, nirAza thaI annajaLane tyAga karI ahIM beThe chuM. - bhadra ! te rAjakumArI hamezAM ahIM Ave che, paNa mArA jovAmAM AvatI nathI. teNInI sAthe aMgarakSaka purUSa AvI prathamathI kaI purUSane ahIM rahevA detA nathI, tethI huM chupI rIte ahIM besI rahuM chuM. hAlA mitra! tamAruM hRdaya premALa che, tame paraduHkha bhaMjana dekhAo cho, A duHkhI janane koIpaNa sahAya karavA kRpA karo. tame videzI cho, chatAM tamArA hRdayamAM sarvane svadezI samaje che, tamArA aMtaraMgamAM "vasudhera TuM e mahAvAkya ramI raheluM che, paropakAra karavAmAM tamArI pravRtti jAgrata che. mitra ! tame upakAra dharmanI mahattA jANe che. A pramANe kahI madanapALa nIcenA dehA bole. ro. ArisA pare saMkrame, paraduHkhahRdaye jeha / viralA paraduHkha dekhIne, te sajjana guNageha // 1 // jenA hRdayamAM darpaNanI jema bIjanuM duHkha pratibiMbita thAya, tevA sajajana purUSa viralA heya che. madanapALanI sthIti joI zrIcaMdrane dayA AvI. tenA hRdayamAM thayuM ke, ahA ! zrI moha ke prabaLa che? strIonA mehajALamAM A dIna kumAra phasAI paDe che, mAre { yathAzakti sahAya karI, A duHkhI purUSane uddhAra karavo joIe. mRgAkSIonA mehapAsamAM baMdhAelA yuvAnanI kevI adhama sthitI thAya che ? A mahI madanapALane rAjyavaibhava, rAjabega, ane lakSmIvilAsa atyAre viSamaya thaI gayAM che. rAjakumArI priyaMgumaMjarIe For Personal & Private Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ yakSa maMdira, puchelI samasyA kharekharI cAturyanI parIkSaka che, samazyA uparathI samajAya che ke, mArA vidyAgurU zrI guNadharanI te ziSyA haze. zrI guNadhara A dezamAM AvelA hatA, ema meM pUrva sAMbhaLyuM hatuM, AvuM vicArI rAjaputra belyo-bhAI madanapALa ! ciMtA karazo nahIM, huM mArAthI banaze teTalI tamane sahAya karIza. rAjakumArIe puchelI samasyA gUDhArtha che. puSpanI chAbamAMthI rAtuM puSpa laI kAne ane netre aDADI nIce mukyuM, ethI e catura bALAe sUcavyuM ke, tame A rAtAM puSpanI jema mArI upara rakata che, paNa tame kevA che ? te meM kAne sAMbhaLyA nathI, ane najare joyA paNa nathI. bIjuM e pAMkhaDIvALuM kamaLa lai kAne aDADI hRdaya u ra nAkhyuM, tethI ema sUcavyuM ke, kuzasthalIne zrI caMdrakumAra mArIpara rakata nathI, paNa meM temanA guNa kAne sAMbhaLyA che, tethI meM tene hRdayamAM rAkhyo che. sarvadA te raMgI zrIcaMdra mArA hRdayamAM vasyo che. zrIcaMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI madanapALa cakita thaI gayo. ahA ! kevuM cAturya ! kevI vidvatA ? ke vAgavilAsa ! AvuM pADiya chatAM tenA mukha upara jarA paNa garva nathI. pratyeka aMga upara vijyanI chayA kevI prasarI che ? vacanamAM kevuM mAdhurya che ? ATaluM citavI madanapALa zrI caMdrane namI paDyo. upakArI badhu! tamArI buddhinI zuM prazaMsA karuM ? A du:khI jana tamArI sahAyathI sukhI thaze, koI paNa upAya karI e caturAnI sAthe mAre yoga karI de, mArA paritapta hRdayane zAMti Apo, mArA kAryanI siddhi tamArAthI ja thavAnI che. mArA jIvananI sArthakatA tamAre svAdhIna che. mitravarya ! duHkhasAgaramAM paDatA evA mArA hastane avalaMbana Ape. A pramANe baMne vAta karatA hatA, tyAM vATikAmAMthI zaMkhane nAda sAMbhaLavAmAM Avyo. tarata madana bolyA-mItra ! sAMbhaLo, A zaMkhane nAda thAya che; rAjakumArI priyaMgumaMjarI pitAnA parivAra sAthe udyAnamAM Ave che. mRdaMga, viSNu, zaMkha, kAMsI, ane kaDatALa vAgI rahyAM che, asaMkhya yoddhAo tenI sAthe parivRtta thaI cAlyA Ave che, juo pelI sakhIo ahIM Ave che. cAlo, ApaNe eka khuNAmAM bharAi besIe. zrIcaMdrane laI madanapALa yakSa maMdiranA eka khuNAmAM bharAI rahyA. pelI sakhIo yakSa maMdiramAM AvI dAkhala thai, tevAmAM rUdanane mahA dhvani sAMbhaLavAmAM AvyuM. maMdiramAM AvelI sakhIo camakI gaI. dvAra bAhara nIkaLI, tyAM eka dAsI doDatI AvI. sakhIoe saMbhramathI puchyuM-bena ! A zuM thayuM ? rAjakamArI kuzaLa te che ? te bolI bena ! eka citte sAMbhaLa. ApaNu mahArAjAe je yoginIne kuzasthaLI mokalI hatI, te niSphaLa thaI pAchI AvI che. kuzasthaLImAM zrIcaMdrakumAranA nivAsane pattA maLe, paNa te jovAmAM Avyo nahIM. rAjakumArI tene zeThane putra dhArI varI hatI, paNa te rAjaputra nIkaLyo che. tenAM mAtA pitAe tene oLakhI lIdho che. A khabara yoginI pAsethI sAMbhaLatAMja rAjakumArI priyaMgumaMjarI mUcha khAI nIce paDI gaI, te joI sakhIo AkraMda karI rUdana kare che. cAle, ApaNe tyAM jaI For Personal & Private Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 AnaMda maMdira. kapUra ane caMdana jenuM siMcana karI rAjakumArIne sAvadhAna karIe. tarataja sarva sakhIe tyAMthI prasAra thaI gaI. A vAttA sAMbhaLI zrIcaMdra khelye--mitra madanapALa ! priya guma jarInI prIti zrIcaMdra upara dhaNI lAge che. e kharekhara zrIyadranIja rAgI thai che; parakIyA thayelI, te premadA tamane zI rIte maLaze ? vanitAe vidyuttI jema capaLA che, tevI strInA pratikha dhathI purUSane karmanA baMdha thAya che. mItravarya ! bane te A kdamAM paDaze| nahIM, te mehanAnI mAyA tamAre duHkharUpa thaze, tene mATe Arhata dharmamAM niSedha karelA che. jenA sArarUpe nIcenI kavitA che, te eka cItte sAMbhaLe. madanapALa ve, suMdara zIkha suNI je, jaNa jaNa tI ve, yArI prIti na kIje. ( troTaka . ) kIje navi parataruNI setI, ketI vAra e prItaDIyAM, viSaphalInIpare mukhaDe mIThI, pariNAme duHkhavelaDiyAM | zelaDiyAMpare grahilo jANe, aMte virasaduHkha dehaDiyAM, dIvAnApare phare puravane, bhItara bAhira zeraDayAM. ( troTaka . ) niMda na Ave ve, rasika na rayaNI vihANe, anya na bhAve ve, dhIraja manamAM nANe. nANe koi zaMkA jANI raMkA, laMkApati pareM duHkha pAye / rAja maryAdA ghare navi tehanI, jehanI mati strI zuM bAMdhI, iha bhava parabhava kero koi, paramAratha na zake sAdhI. // 2 // // 1 // rAga dekhAve ve, rAti kaNayara kaliyAM, aMtarakAlI ve, kAThI borake ThaliyAM . ( troTaka . ) maliyA zuM heje haLI maLatI, chiname cheha dekhAvatiyAM, jhera halAhalathI paNa adhikI, jehanI jANI je chatIyAM / iMdracaMdra nAgeMdra bholAe, nisuNI nirupamajasa vatIyAM, harihara brahmA taruNI puraMdara, vikala thaI karatAM natiyAM // 3 // For Personal & Private Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ yakSa maMdira. 201 viSakI kadalI be, bhUmivinA jagamAhi, vira vAghA re, rAdhi para niri. ( . ) nirnAme koi aparamahAgraha, viSa nAmAMtara nipAyu; phaNi viNu sApiNI pApiNI jANe, jasa mana tarUNI lAyu; dvAdazamo chAyAsuta beTho, jasamanapara tarUNI ihA, gati mati chati savi hoi hINI, hoi valI durbala dehA // 4 // ima mana jANI ve, caMcalatA nivArI, kRti pati ghari re, zikSA vidhArI. ( . ) dhArI je zikSA thai dakSA, lakhyA lekha na chuTI je, tuM kumara bhUbhAlA madanapAlA, satva thakI navi truTI je / jJAnavimala mati zuM citta dharaje, zIkha hamArI ati sArI, jama ihabhave parabhave hoya sukhakArI, sahejathakI muNo nara nA che che. mitra madanapALa ! uparanI kavitAnA arthanuM manana karo. strI moha svarUpa che, tenI sAthe yArI karavI na joIe. temAM parastrInI sAthe te kadi paNa prIti karavI nahIM. e strI, viSa phaLanI jema mukhe madhurI lAge che, paNa pariNAme te duHkhanI vallI thaI paDe che e parastrI dazamo graha che, bIjA nAmanuM viSa che, ane phaNa vagaranI sarpiNa che, jenuM mana parastrImAM Asakta che, tene bAramo rAhu beTho samaja. strInA prasaMgathI gati, mati, ane manobaLa hINa thaI jAya che, zarIra durbaLa thaI jAya che. rAjaputra ! vairya rAkho, gurUnI zikSA hRdayamAM dhAraNa kare; tame rAjAnA putra che, tamAre satvathI bhraSTa thavuM na joIe. hitazikSA ane dhArmika sAva rAkhavAthI A bhava ane parabhavamAM sukha prApta thAya che. mitra ! A zikSAno pratibodha dhyAnamAM rAkhavA yogya che. te chatAM tamArA hadacamAM je mohanI sattA ochI thAya tema na hoya, to have koI yukti karI, te rAjabALAne saMpAdana karo. yukita karyA vinA A kArya siddha thaze nahIM. prathama te dravya vAparavAnI udAratA rAkhavI paDaze, asAdhyamAM asAdhya kArya paNa dravyathI sAdhya thaI zake che. dravyane mATe nIcenI kahevata che - For Personal & Private Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. dhana upAya kari melie, dhanathI hoye savi kAma, avaguNa paNa guNa kariliye, jagamA mohana dAma. // 1 // kurUpa rUpa nirguNa guNI, saghaLA vAMchita thAya, lokataNo vyavahAra che, prAye ema kahAya. // 2 // mitra madanapALa ! tame kAMtinagaramAM jai nivAsa karo. rAjakumArane suMdara vela dhAraNa karI, gupta rIte rahejo. huM tamArI sAthe sevaka thaIne rahIza. koI koI leka pAse " zrIcaMdrakumAra chuM " ema gupta rIte vAta calAvajo. je koI yAcaka Ave, tene ane gaNita dAna Apaje, gRha vaibhavano dabadabo rAkhaje, ema karavAthI anukrame nRsiMha rAja evuM jANaze ke, zrIcaMdra gupta rIte ahIM AvI rahelo che; tema karatAM je tamArAM bhAgya haze, te tame priyaMgumaMjarIne meLavI zakaze. zrIcaMdra AvI yukti batAvI, tethI madanapALa khuzI thaze. tatkALa te zrIcaMdranI sAthe kAMtinagaramAM AvyA. madanapALanI pAse ghaNuM dravya ane jhaverAta hatuM, temAMthI teNe eka sAta mALanI havelI kharIda karI. zaheranA guNIjanene belAvI, nitya goSTI karavA lAge. teone moTAM moTAM inAmo ApI, satkAra karavA lAge. asaMkhya yAcakone vAMchita dAna ApI, saMtuSTa karavA lAge. zaheramAM pratyeka sthAne tenA guNanA pravAha chuTavA mAMdhyA. lake zrIcaMdranuM. yazagAna ati AnaMdathI karavA lAgyA. A vRttAMta rAjA nRsiM. hanA jANavAmAM AvyA. pitAnA rAjyamAM zrI caMdrakumAra AvI gupta rIte rahelo che, ema jANI rAja ati khuzI thayo. pote dhArelI dhAraNuM anAyAse saphaLa thaI, tethI te patAne caritArtha mAnavA lAgyo. teNe pitAnA maMtrI ane sAmaMta vargane sUcanA karI ke, zrI caMdrakumAranI sAthe prIti karI, rAjakumArIne saMbaMdha joDI dyo. rAjAnI icchAthI maMtrIo ane sAmaMta madanapALane utAre javA lAgyA. alpa samayamAM madanapALanI sAthe teonI prIti thaI. badhA kAMtipuramAM zrIcaMdranI kIrti caMdravata prakAzavA lAgI. zrIcaMdranA mehela AgaLa rAjamaMtrIo ane sAme tenI gADIonI zreNI sarvadA ubhI rahevA lAgI. kAMtipuranA dhanADhaya vyApArIo ane guNI janonAM chaMda uparAupara tyAM AvavA lAgyAM. zrIcaMdra sevaka thaI madanapALane cAturya bharelI zikSA Apate hate. madanapALa te pramANe pravRtti karatA hatA. tenI udAratAthI, vinayathI, ane premathI kAMtipuranA lekanAM mana ati raMjita thayAM hatAM. ghera ghera tenIja prazaMsA ane tenI carcA thatI hatI. * madanapALa e zrIcaMdra che " ema lekene pUrNa khAtrI thaI gaI hatI. jyAre madanapALa gADImAM besI pharavA nIkaLate, te vakhate lokonA ToLeToLAM tene jovAnuM ekatra thatAM hatAM. For Personal & Private Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 203 veSa parAvarta. prakaraNa 46 muM. veSa parAvarta.. - ses che ; tinagaramAM Aje dhAmadhuma thaI rahI che, darabAragaDha dhvajA patAkAthI zaNagAravAmAM Avyo che, maMgaLa raNanI mALA cAre tarapha laTakAvI che, mAninInA mukhamAMthI mAMgalya gIta gavAya che, vividha jAtanAM vA jitronA nAda thaI rahyA che. zaheranA leke navaraMgita AbhUSaNa dhAraNa karI, maMDapanI racanA jevAne AvajAva kare che, rAjyanA adhikArIo ane sAmaMto suMdara pozAka paherI rAjabhuvanamAM gamanAgamana karI rahyA che. kumAra madanapALanA mahelane paNa sArI rIte zaNagAravAmAM AvyuM che, tenAM dvAra AgaLa madhura vAji 2 vAgI rahyAM che, navanavA poSAka paherI madanapALane sevaka varga taiyAra thaI rahyA che, rAjakumAra vivAhano pozAka paherI gekha upara sajaja thai beTho che, pitAnA upakArI mitra zrI caMdranI sAthe navanavA maratha bharelI priyaMgumaMjarInI vArtA kare che. A vakhate be suMdarIo gekha nIce pANInA beDAM laI jatI hatI, teoe suMdara pizAka paheryo hato, navIna tArUNyanA navaraMgathI te raMgita hatI. temAMthI eka strI belI-priya bena ! Aje rAjakumArI priyaMgumaMjarInA lagnamAM zuM thavAnuM che? tenI vAta te kara. te bolI-bena ! tane paNa tenI khabara haze. nA bena ! mArA jANavAmAM bIlakula nathI. Aje rAjakumArInA lagnano divasa che, eTaluM ja huM jANuM chuM, paNa lagnamAM zuM thavAnuM che, tenI mane bIlakula khabara nathI. te belI-sakhI ! mArA gharanI najIka rAjakumArInI khAsa dAsI rahe che, tenA mukhathI mArA sAMbhaLavAmAM AvyuM che ke, Aje zrIcaMdrakumAranI sAthe priyaMgumaMjarInAM lagna thaze, pANigrahaNa vakhate rAjakumArI padmiNI vigere strIonAM ane purUSanAM lakSaNe puchaze, te sAthe cesaTha kaLI strInI ane betira kaLA purUSanI puchavAmAM Avaze. ApaNuM rAjakumArI ane zrIcaMdra eka gurUnAM ziSyo che. sarva prakAranI parIkSA karyA pachI rAjakumArInuM pANIgrahaNa thaze. A zivAya bIjI keTalIeka vArtA karatI te be strIo AgaLa cAlI gaI. kumAra madanapALa te strIonI vAta sAMbhaLI ciMtAmAM paDyo. teNe niHzvAsa mukI zrIcaMdrane kahyuM, mitra ! mArA bhAgyamAM A rAjakanyAne gaja nathI, strI ane purUSanAM lakSaNe cesaTha tathA betere kaLAonI mane bIlakula khabara nathI; huM te caturAne zI rIte uttara ApIza ? mitra ! lagnamaMDapamAM mAruM upahAsya thaze, have zuM karavuM? mArA hRdayamAM ghaNaja pazcAtApa thAya che; rAjakumArane je je vidyAo ane kaLAo zIkhavI joIe, te huM pUrNa rIte zIkhyo nathI. meM pitAne, mAtAne ane gurUno upadeza mA nahIM. For Personal & Private Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 AnaMda maMdira. ahA ! kevI ajJAnatA ? kevI mUrkhatA ? je bALake pitA vidyamAna chatAM vidyA saMpAdana karatAM nathI, te kharekhara mArI jema upahAsyanuM pAtra thAya che. vidyA ane kaLA vinAne purUSa pazu samAna che. priyaMgamaMjarI eka strI jAti che, purUSathI utaratI che, tenAthI mAre bhaya pAmavuM, e kevI zaramanI vAta ? huM kharekhara napuMsaka banI gayo chuM. priya mitra ! mArA jevA nirakSarane uddhAra kara, huM digamUDha thaI gaye chuM, have zuM karavuM ? te mane bIlakula sUjhatuM nathI. madanakumAranI dInatA joI zrIcaMdrane dayA upajI, teNe vicAra karI jaNAvyuM, rAjamitra ! ciMtA karo nahIM, tamAro veva mane Apo, ane vivAha maMDapamAM paNa mane ja mokale, tame mAro veSa paherI sAthe Ave, chevaTe rAjakumArIne kara tamane ja soMpIza, koI vAte ciMtA rAkhazo nahIM, mAruM hRdaya zuddha che. madanapALe te vAta svIkArI, ane zrI caMdrane mAMgalya veSa paherAvyo. tamane samaya thayo, eTale maMgaLa gIta ane vAghanA nAda sAthe sarva sAjana mAjanA taiyAra thaI rAjabhuvanamAM cAlyuM. zrIcaMdra vaSa dhAraNa karI sAthe cAlyo, suvarNa ratnanA zirobhUSaNathI ane hIrAjaDita kuMDaLothI dedIpyamAna zrIcaMdrakumAra moTA saraghasa sAthe maMDapa tarapha cAle, mArgamAM agaNita dAna Apato hato. jyAre rAjyadvAra ovyuM, eTale tAraka nAme bhATa nIcenI kavitA prAkRta bhASAmAM belyo. taiyA vivAhasamae, dhaNavai pamuhANa aTThakanhANaM / siricaMdo siThi ghare, jo dilo soimo jayau // 1 // vivAha samayamAM dhanavaMtI pramukha ATha kanyAone paraNanAra je zrIcaMdakumAra zreSTine ghera dITha hato, te zrIcaMdrakumAra jaya pAme. zrIcaMdranI pUrNa caMdra jevI manahara chabI joI kAMtipura pati atyaMta khuzI thaze. pite sanmukha levA Avya, zrIcaMdrane sanmAna sAthe maMDapamAM suMdara siMhAsana upara besAya. rAjakumArI priyaMgumaMjarIne mAtRhamAM padharAvavAmAM AvI, dhavalamaMgaLanA gItano AraMbha thA. jaina vivAhanA vidhi maMtronA uccAra thavA lAgyA. pANigrahaNano samaya che, eTale rAjabALA sarvanI sAkSIe lajajA sAthe madhura svare varanI pratye belI-strInA keTalA bheda che ? zrIcake uttara Apo-strInA cAra bheda che. 1 padminI, haritanI, 3 citriNa ane 4 zaMkhinI. For Personal & Private Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 205 35 52||t. padminInAM lakSaNa nIce pramANe che. savaiyA. padma upamAna deha, mukhajita amRta jeha, haMsagati gamana reha, snigdha tanudaMta hai; sukha magna zyAma keza, dIrgha netrako hai niveza, pRthulahi uroja deza, alpa niMda letu hai. alpa kAma alpa mAna, patiseM rahe ekatAna, alpa sveda alpa roSa, vIjakI camaka hai; alpa hAsa alpa bhASa alpa hai. nighAsa padmAkara puSpa bhoga priyakI dhamaka hai // 1 // jenA zarIramAM kamaLanI khuzaba hoya, caMdrane parAbhava kare tevuM mukha haya, haMsanA jevI jenI gati hoya, jenA dAMta sama ane snigdha heya, keza zyAma hoya, netra vizALa hoya, stana goLa ane puSTa heya, nidrA alpa haya, kAma tathA mAna alpa haya, patinI sAthe ekatAna hoya, patine ane roSa DAM hoya, vIjaLInA jevI camaka hoya, bhASaNa ane hAsya a5 heya, ane puSpane bhoga priya heya, te padmiNInAM soLa lakSaNa che. hastinI lakSaNa. vijita gati gayaMda, tAsa madamatta gaMdha, thUla keza naina ladhu paramattavArI hai; bahu kAmako umeda, bahu sveda bahu kheda, bahuta vyApAra bheda, bahuta AhArI hai. zaMkha viSama he hasta, mauktika piya prazasta, Apa mata rahe masta, krodhabhara bhArI hai| hastinIkI eha jAti, jAnie yuM bhalibhAtI, paminI ye vijAtipara, buddhibaLa sArI hai // 2 // For Personal & Private Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. jenI gajeMdranA jevI gati hoya, zarIranI khuzakhA madirA jevI hAya, keza jADA hAya, naitra jhINAM hAya, madamatta rahetI hoya, kAma dhaNA hAya, umeda ghaNI hAya, pasina dhaNA AvatA hAya, kheda bahu hAya, vyApAra-udyAga dhaNA hoya, AhAra ghaNA hAya, hrAtha zaMkhanA jevA viSama hAya, meAtInA alaMkAra priya haiAya, manamAM masta rahenArI hoya, bhAre krodhI hAya, ane buddhibaLa dhaNuM hoya, te hastinI strInAM sALa lakSaNu che. te padminIthI viparIta hoya che, 206 citriNI lakSaNa. citriNIko vicitra gaMdha, uru zobhA sudRDha baMdha, eNagati suSamadaMta, kezako kalApa hai; unnata uroja roja, netra jita nIla saroja, alpa niMda hai hag2aja, madhura AlApa hai. mitAcAra mitAhAra, vAra vAra kAma pracAra, madhya sveda tIcchaNa, kaTAkSa kheda vyApa hai; makara samAna hasta, bhUSaNa priyA vihasta, gaMgA ane raMga, anaMga merI chApa hai // rU // jenA zarIramAM vicitra khuzakhA hema, sAtheALanI zaiAbhA sArI hAya, badhA majabhuta hAya, haraNanA jevI cAla hoya, dAMta sarakhA hoya, keza kalApa moTA hoya, stana meTAM hoya, nIla kamaLa jevAM netra hAya, nidrA thADI hAya, bhASaNu madhura hAya, AcAra thoDA hAya, AhAra alpa hAya, kAma vAraMvAra thatA hAya, pasinA madhyama hoya, kaTAkSa tIkSNa hoya, kheda vyApatA hAya, hAtha madhara jevA hAya, alaMkAra priya hAya, agamAM aneka raMga thatA hoya, ane kAmadevanI aMgamAM chApa hoya, te citriNI strInAM lakSaNa che. zaMkhinI lakSaNa. zaMkhinIko matsya gaMdha, zobhA kucakI prabaMdha, dIrgha stana dIrgha daMta, kharakI gati dhArI hai; ' piMga netra piMga keza, karata hai vicitra veSa, dIrgha hAsyako praveza, dIrgha kAma vikArI hai. '' For Personal & Private Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ veSa parAvarta. 207 dIrgha ropa dIrgha zoSa, akAjaseM pIyata koSa, na pekhata nija doSa, amitAhAra AhArI hai| matsya sama viSama hAtha, kalahapriya ke liye sAtha, duzamanatA pANanAthaseM, paNa dhArI hai. // 4 // jenA zarIramAM matsyanA jevI khuzabe haya, stananI zobhA bhAre haya, stana moTAM heya, dAMta moTA hoya, gadheDAnA jevI cAla heya, netra mAMjarAM hoya, keza bhukharA hoya, vicitra veSa dharatI hoya, khaDakhaDa hastI heya, kAmavikAra ghaNe heya, krodha lAMbe cAlato hoya, rIsa ghaNI hoya, akArya upara prIti hoya, pitAnA doSa jetI na hoya, AhAra ghaNo hoya, matsyanA jevA hAtha heya, kacho gamato heya, kIDApara prIti heya, ane pati sAthe vairabhAva hoya, te zaMkhinI strInAM lakSaNa che. te pratyeka strInAM soLa soLa lakSaNe che, te ekaMdara cosaTha lakSaNo thAya che. temAM paNa jAti, guNa ane lakSaNane aneka bheda thaI zake che. rAjabALA ! strInA zubha ane azubhA e bheda, lakSaNa uparathI kahI zakAya che. zubha lakSaNavALI zubhA, ane azubha lakSaNavALI azubha kahevAya che. zubhA strInA zarIra upara rekhA, vyaMjana | masA tila vigere ] ane avayavanAM zubha ciho zubha hoya che, ane azubhAnA aMga upara azubha cihe hoya che. je strI pUrNacaMdra jevA mukhavALI ane jenA zarIranI kAMti bALa arUNunA jevI dIpAyamAna haiya, mukha vizALa hoya, hoTha rAtA hoya, ane avayava nAjuka haya, te zubha lakSaNavALI strI che. sulakSaNa-sArAM lakSaNavALo purUSa naThArAM lakSaNavALI strInA vegathI hInabhAgya thaI jAya che. kAMjInA saMgathI dUdha dUSitaja thaI jAya, je strInA hastamAM aMkuza, kuMDaLa ane cakranAM cinha hoya, te strI prathama putrane ja janma Ape che, ane tene pati prAmAdhIza thAya che. jenA hAthamAM gaDha, toraNa, maMdira, padma, kuMbha, chatra ane cakranAM cihe hoya, te dAsa kuLamAM janmI hoya, to paNa te rAjAnI patnI thAya che. jenA hAthamAM mera ane chatranI rekhA heya, te ghaNA putravALI rAjapatnI thAya che. te sAthe te patiraktA ane suzIla hoya che. jene keza kalApa vakra, mukha goLAkAra ane nAbhi dakSiNAvarta hoya, te puNyavatI, premavatI, ane ghaNuM putra putrIonI mAtA thAya che. jenA keza lAMbA ane AMgaLIo lAMbI hoya, te dIrdhAyu, dhana, dhAnya ane parivAravALI thAya che. tenI upara 5tinI prItA ghaNI hoya che. jene caMpakavaNuM heya, vacana sneha bharelAM hoya, aMga snigdha ane netra premALa haiya, te ghaNAM suvarNa AbhuSaNa paheranArI ane sukhI thAya che, je strIne hAsya karatAM lalATapara svastika ( sAthIyAne ) AkAra paDe, tene ghaDA, hAthI ane rathanA vAhanano lAbha maLe che. jenA DAbA aMga upara masa, tala ane gaLA tathA stana For Personal & Private Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 AnaMda maMdira, upara te cinha hoya, te putrane ja prasava karanArI, ane dAridrane dhanArI thAya che, strIne alpa pasina, apa rUvAMTA, alpa nidrA, a5 bhojana, alpa hAsya ane aMga upara rUvAMTA na hoya, te strI uttama gaNAya che. stana bharelAM, sAthaLa hAthInI sUMDha jevA, enI pIpaLAnA pAna jevI, nitaMba ane lalATa vizALa, nAbhi gUDha ane uMDI heya, zIta ane uSNa RtumAM AliMgana sukha sarakhuM heya, rUvAMTA na hoya, te nirdhana kuLamAM heya, topaNu rAjAnA jevuM sukha bhogave che. je strInA aMdhA, stana, mukha ane heTha upara rUvAMTI heya, nAbhi tathA lalATa bhamarALAM hoya, te strI satvara vidhavA thAya che. je strInI jaMdhA ghaNI jADI hoya, ane paga capaTA hoya, te strI dAsI, daridrI, duHkhI, mRtaprajA ke vaMdhyA thAya che. jene pRSTa bhAge Avarta ( ghumarI) heya, te patine mAranArI thAya che, hadayamAM Avarta hoya, te patibhatA thAya che, kaTa upara Avarta hoya, te svacchaMda-vyabhicAriNI thAya che. e strIonI traNa gati kahelI che. je strIne lalATa, udara ane yoni e traNa lAMbAM hoya, te strI sAsarAne, dIyarane ke varane haNanArI, ane putra sukhathI rahita thAya che. je strInI jIbha kALI hoya, netra pILAM heya, haTha lAMbA hoya, svara ghogharo hoya, ane aMge ati kALI ke ati gorI hoya te strI varjavA yogya che. je strIne hAsya karatAM gAla upara khADA paDe, te strI pati ghera rahetI nathI. svecchAcArI thaI kuLa lajajA gumAvatI phare che. jenA aMguThA pagathI vadhatA hoya, te strI paNa pitAnA gharamAM rahetI nathI, ane jenA paganA aMguThA madhya bhAge uMcA heya, te kAma vinA rahI zakatI nathI. jenA caraNanA bhAga pRthvIne aDe nahIM, ane pAnI upaDatI heya, temaja anAmikA AMgaLI paNa pRthvIne sparza nahIM, te jArane ghera rahenArI thAya che. jenA paganI TacalI AMgaLI bhUmine aDatI na hoya, te paNa jAra strI hoya che. jeNInA keza kapalavaNuM hoya, te daridrI ane dAsI thAya che. jenA hAtha ane paga sarakhA heya, ane jaMghA paNa tevI hoya, te gRhamAM rahenArI thAya che. jene svara kAgaDAnA je hoya, jaMghA paNa kAgaDAnA jevI hoya, dAMta lAMbA heya, ane pRSTa bhAge rUvAMTI * hoya, te paraNyA pachI daza mAse patine haNanArI thAya che, te viSa kanyA gaNAya che. jenA AMgaLAMmAM chidra paDatAM hoya, AMgaLIo viSama hoya, ane nAsikA cIpaTI hoya, te zrI vaira vadhAranArI ane patine aNagamatI thAya che. je dhamadhamATa karatI cAlatI hoya, te paNa vaira vadhAranArI thAya che. je strI ati lAMbI, ati TuMkI, ati dubaLI, ati kALI, ane ati gorI hoya, te strI vAdilI ane kalaha karanArI thAya che. je strI bIjAnA gharanI prazaMsA kare, bIjAne anukULa rahe, asthira Asane bese, ane sAmo uttara Ape, te strI vaMzane pratikULa samajavI. je patinI sAme Akroza kare, je paga pahoLA karI bese, mukha vAMkuM rAkhe, ane DoLA pILA hoya, tevI strI putravatI hoya, te paNa tyAga karavA yogya che. te zubha ane azubhA strI oLakhavA mATe nIcenAM be saMskRta kAvya sarvadA manana karavA egya che- For Personal & Private Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ veSa parAvarta. 209 pInoruH pInagaMDA muzamitadazanA dakSiNAvarsanAbhiH snigdhAMgI cAruzubhrA pRthukaTijaghanA musvarA cArukezI / kUrmapraSTA dhanUSNA dviradasamapRthuskaMdhabhAgA muvRttA sA kanyA padmanetrA subhagaguNayutA nityamudrAhayogyA // 1 // jenA urU puSTa hoya, gaMDasthaLa bharelAM hoya, dAMta sarakhA ane nAnA hoya, nAbhi dakSiNAvarta heya, aMga cIkaNuM heya, suMdara geravarNa hoya, keDa ane jadhana [ paDane bhAga ] vizALa hoya, svara madhura hoya, keza suMvALA hoya, pRSTa bhAga kAcabAnA je hoya, zarIramAM garamI ane zItaLatA samAna hoya, skaMdhano bhAga hAthInI jema sarakho hoya, goLa AkRti hoya, netra kamaLa jevAM hoya, ane guNa sArA haiya, tevI kanyA vivAha karavAne lAge che. 1 piMgAkSI kUpagaMDA parapuruSaratA sthUlajaMghordhvakezI laMroSTI dIrghavaktrA praviraladazanA zyAmatAlboSTa jihvA / zuSkAMgI saMgaraktA viSama kucayugA nAsikAkrAMtavaktrA sA kanyA varjanIyA suta sukharahitA bhraSTazIlA ca nArI. // 2 // jenAM netra pIMgaLAM hoya, gaMDasthaLa kuvA jevA hoya, je parapurUSamAM Asakta hoya, jadhA sthaLa hava, keza ubhA hoya, hoTha lAMbA hoya, mukha lAMbuM hoya, dAMta chuTA chuTA hoya, tALa, hoTha ane jIbha zyAma haya, AMga sUkAyAM hoya, sa ga karavAmAM rAgI hoya, stana viSama hoya, ane mukhamAM nAka beTheluM hoya, tevI putra sukha vinAnI zILa rahita kanyA varjavA yogya che. 2 - mukha uparathI DahApaNa, netra uparathI AcAra, nAsikA uparathI saraLatA, ane zarIra pramANe sukhitA, ema aneka sAmudrikanAM lakSaNa joI, strInI parIkSA thAya che. strIonA bIja 1 uThA, 2 anaTa, 3 svakIyA ane 4 parakIyA evA cAra bheda thAya che. te sivAya jJAtavanA, ajJAtavanA, prauDhA, madhyA, dhIrA, vAsakazayA, atisArikA, kAmakaMdanI, mugdhA, vipralabdhA, vizradhdhA ane preSitapatikA vigere ghaNu bheda cAya che. te rasamaMjarI, rasikapriya nATaka ane zRMgArazataka vigeremAM darzAvyA che. A pramANe strInAM zubha azubha lakSaNe zrI caMdranA mukhethI sAMbhaLI priyaMgumaMjarI khuzI thaI; tatkALa teNIe prasannatAthI bIjo prazna karyo. nAyaka keTalA prakAranA che ? zrIcaMdra bo -- anukuLa, dakSiNa, zaka, ane praNa, e cAra prakAranA nAyaka che. For Personal & Private Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 AnaMda maMdira. je parastrImAM prIti kare nahi, pitAnI strImAMja prIti kare, ane strIne khuza rAkhe, te anukULa nAyaka kahevAya che; te sarvadA zubha lakSaNavALo hoya che. jenA cittamAM parastrI ramI rahI hoya, paNa tevA vikAro dekhAva kare nahIM, ane kuLAcArane cuke nahIM, te dakSiNa nAyaka kahevAya che. mukhe priya bole, paNa priya kare nahIM, ane kepa rAkhyA kare, te zaTha nAyaka kahevAya che; evA nAyakane pracAra ghaNe hoya che. je pitAnA aparAdha jANe nahIM, ane apamAna kare, to paNa ajJAnathI kAma kare, te dhaSTa nAyaka kahevAya che. e sivAya varNabhedathI teonA cAra cAra bheda thatAM ekaMdara soLa bheda thAya che. nAyakanA bheda yathArtha sAMbhaLI prasanna thayelI priyaMgumaMjarIe punaH prazna karyo- svAmI ! rasa keTalA ? - zrIcaMdra bolya-rasa nava. zRMgAra, hAraya, vIra, karaNa, adUbhUta, bhA-raudra, bIbhatsa ane zAMta. te pratyekanA sthApIbhAva, saMcArIbhAva, sAtvikabhAva vigere prakAra che. zRMgArarasa strI purUSanA rAgathI utpanna thAya che. te saMga zRMgAra ane viga zRMgAra evA be prakAra che; tenA paNa pracchanna, apracchanna vigere ghaNA prakAra thAya che. hAsyarasa sahaja ane nimitta hAsya, ema be prakAre thAya che. vIrarasanA dAnavIra, dharmavIra ane yuddhavIra evA traNa prakAra che. karUNarasanA bheda mUMgAranI jema thaI zaMka che. raudra ane bIbhasarasa zarIranA Aveza tathA ceSTA uparathI jaNAya che. raudrarasa bhayaMkara dekhAvathI utpanna thAya che, bIbhatsanI utpatti gaMdAImAMthI thAya che. pUrvanA sarva rasanI puchatA jenA guNathI thAya, te zAMtarasa; ne sarvathI vizeSa poSaNa karavAne yogya che, tene mATe arvatanI vANImAM ghaNuM varNana kareluM che. samyagjJAna samutthAnaH zAMtA niHspRha nAyakaH / rAgadveSaparityAgAcchAMto rasa udAhataH // 1 // samyaga jJAnathI utpanna thayelo ane nispRha nAyaka zAMta kahevAya, ane rAga, deSanA tyAgathI zAMta rasa kahelo che. - rasanuM saMkSepamAM varNana sAMbhaLI priyaMgumaMjarI prasanna thaI, tatkALa te hRdayathI teja patine varI. premathI saMbodhana ApI bolI-prANanAtha ! purUSanI botera kaLAnAM nAma kahe. zrIcaMdra bo-1 lekhana, 2 gaNita, 3 citra, 4 gIta, 5 nRtya, 6 vAgha, 7 sAta svaranuM jJAna, 8 mRdaMgAdivAgha, 9 tAlamAna, 10 jugAra, 11 pAsA, 12 zegaMja-bAjI, 13 janavAda, 14 dakSatA, 15 miTTInuM jJAna, 16 azana, 17 pAna, 18 vastra, 19 vilepana, 20 zayana vidhi, ra1 AthI, rara prahelikA, 23 mAgadhakA, 24 For Personal & Private Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSa parAvarta. 211 gAthA, 25 gItikA, 26 zleka, 27 hiraNa-suvarNa, 28 cUrNa, 29 mega, 30 bhUSaNa dhAraNa vidhi, 3 tarUNa sevAnuM karma, 32 strI lakSaNa, 33 nara lakSaNa, 34 a% lakSaNa, 35 gaja lakSaNa, 36 vRSabha lakSaNa, 37 maNa parikSA, 38 kurkaTa lakSaNa, 38 chatra, 40 daMDa, 41 kha 42 kAkiNI ratna, e sarvanAM lakSaNa tathA guNa doSa jANavA. 43 vAstuvighA, 44 graha sthApanA, 45 nagara mAna, 46 cAra, 47 praticAra, 48 senA bRha, 49 prati bRha, pa0 yuddha, 51 niyuddha, [ bAyuddha ] para cakra vyuha, 53 zakaTa bRha, 54 garaDa vyuha, 55 ati yuddha, 56 asi yuddha, pa7 muSTi yuddha, 58 bAhu yuddha, 59 dhanurveda, 60 kSara prabheda, 61 vRSada, 62 isa latAyuddha, 63 hiraNya pAka, 64 suvarNa pAka, 65 sUtra kheDa, 66 vastra kheDa, 67 betra kheDa, 68 ghaTI kheDa, 69 kASTa ghaTana, 70 sajIvakaraNa, 191 nirjIvakaraNa, kara zakuna-pakSI vANI jJAna, e batara purUSanI kaLA kahevAya che. koI zAstramAM bIje prakAre paNa betara kaLA kahelI che, te nIce pramANe kAvya che. likhita paThita saMkhyA gIti nRtyAni tAlA paTaha marujavINA vaMzabherI parIkSA / dvirada turaga zikSA dhAtudRg maMtravAdA valipalita vinAzau ratna nArI nRlakSam // 1 // chaMdastarka sunIti tatva kavitA jyotiH zrutivaidyakam bhASAyoga rasAyanAM janalipi svameMdrajAlaM kRSiH / bANijyaM nRpasevanaM ca zakunaM vAryagnisaMstaMbhanaM dRSTilepanamardanogatayo baMdhabhramau dvau ghaTe. // 2 // patracchedanamarmabhedanakalAkRSyaMbudRSTilatA lokAcArajanAnuttiphalabhitkhaDgakSurIbaMdhanam / mudrau joradakASTacitrakRtidorTagmuSTidaMDAyasi vAgyuddhaM garuDAdi bhUtadamanaM yogAdi nAmAlayaH // 3 // 1 lekhana, 2 paThana, 3 saMkhyA, 4 gIta, 5 nRtya, 6 tALa, 7 Dhela, mRdaMga, che vINA, 10 vaMza, 11 bherI, ( e sarvanI parIkSA ) 12 gaja zikSA, 13 azva zikSA, 14 dhAtuvAda, 15 draSTivAda, 16 maMtravAda, 17 valIyAne nAza, 18 paLIyAne nAza, 19 For Personal & Private Use Only www.jaineltbrary.org
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 AnaMda maMdira. ratna lakSaNa, 20 zrI lakSaNa, 21 purUSa lakSaNa, 22 chaMda-pIMgaLa, 23 tarka, 24 nIti, 25 tatva, 26 kavitA, 27 jyotiSa, 28 zruti [ veda ] 28 vaghaka, 30 bhASA, 31 yoga, 32 rasAyana, 33 aMjana, 34 lipi, 35 svani, 36 idrajALa, e sarvanuM jJAna] 37 kRSi, 38 vyApAra, 39 rAjasevA, 40 zakuna, 41 jaLa staMbhana, 42 agni staMbhana, 43 draSTi, 44 lepana, 45 mardana, 46 urdhvagati, 47 ghaTa baMdha, 48 ghaTa bhrama, 49 patra chedana, 50 marmabhedana, 51 kRSi jJAna, para jaLa jJAna, 53 vRSTi jJAna, 54 lekacAra 55 janAnuvartana, pa6 phaLa bhedana, 57 kha, 58 surI baMdhana, 59 mudrA, 60 oja, 61 daMta, 6ra kASTakRti, 63 citrakRti, 64 bhuja yuddha, 65 draSTi yuddha, 66 muSTi yuddha, 7 daMDa yuddha, 68 kha yuddha, 69 vAyuddha, 70 garUDAdi bRha, 75 bhUtadamana, ane kara ga, e betara kaLAo che. A pramANe judA judA prakAre purUSanI betara kaLA sAMbhaLI, priya gumaMjarI khuzI thai. punaH madhura svare belI-prANeza ! strInI cosaTha kaLAnAM nAma kahe. * * zrIcaMdra tatkALa nIce pramANe strInI cosaTha kaLAnAM nAma ApyAM-1 tya, 2 ucita, 3 citra, 4 vAjiMtra, 5 maMtra, 6 taMtra, 9 jJAna, 8 vijJAna, 8 dabha 10 jaLa staMbhana, 11 gIta jJAna, 12 megha vRSTi jJAna, 13 vRddharopaNa, 14 AkAra gopana, 15 anna sRSTi, 16 kRSi jJAna, 17 dharma vicAra, 18 zakuna jJAna sAra, 19 kriyA kalpa, 20 saMrakRta jalapana, 21 graha nIti, 22 dharma nAti, 23 lIlA gati, 24 kAma vikAra bhASaNa, 25 suvarNa siddhi, 26 varthaka vRddhi, 27 sugaMdhi taila karma, 28 azva parIkSA, 29 gaja lakSaNa, 30 purUSa lakSaNa, 31 zrI lakSaNa, Dara aDhAra lipa, 33 suvaNu ratna bheda, 34 tAtkALika buddhi, 35 vAstu siddhi, 31 vaidyaka kriyA, 37 kAma kriyA, 38 ghaTa bhrama, 39 segaThAbAjI, 40 cUrNa yoga, 41 aMjana yoga, 42 hasta lAghava, 43 vacana paTutA, 44 bhojana vidhi, 4pa vANijaya vidhi, 4 mukha maMDana, 47 zAla khaMDana, 48 kAvya zakti, 49 kathA kathana, 50 rAdana kaLA, 51 puSpa grathana, para vAta, 53 veSa nidhAna, 54 AbhAra vidhi, 55 sakaLa bhASA jJAna, 56 bhRtyopacAra, pa0 gRhacAra, 58 para vacana nirAkaraNa, 59 keza baMdhana, 60 vINA vAdana, 61 leka vyavahAra, kara eka vidyA, kaTa vitaMDAvAda, ane 64 prazna prahelikA. A cosaTha kaLA uparAMta zrIcaMdra trirAzi, lIlAvatI, guNAkAra, bhAgAkAra ane mULa ghanavarga vigerenuM savistara varNana karI batAvyuM. rAjabALA hRdayamAM ati AnaMda pAmI gaI. zrIcaMdra ane pitAnA vidyAgurU ekaja che, tevo tene nizcaya thai gaye patinuM apUrva cAturtha tenA jANavAmAM te AvI gayuM, paNa tenA hRdayamAM zrIcaMdranI madhura ane vikatA bharelI bhASA sAMbhaLavAne bhAva vadhavAthI teNIe prahelikAthI prazna karavA mAMDayA For Personal & Private Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 213 veSa parAvarta. paDhamakkhara viNa jaga jIvADe, majakkhara viNu jagane pADe, aMtakkhara viNa sahune mITho, so svAmI meM nayaNe dITho // 1 // pilo akSara na hoya te jagatane jIvADe, vacale akSara na hoya te jagatane pADe, ane chello akSara na hoya to sarvane mAThe lAge, te zuM ? zrIcaMde tatkALa uttara Ape- " kAjaLa ? rAjakumArI bolI paDhamakkhara viNa mITho lAge, aMtakkhara viNu paMkhI lAge, vajakkhara viNa sukhamAM jAya, te Ave to bahu pasAya // 2 // pele akSara na hoya to mIThe lAge, chelle akSara na hoya te pakSI thAya, ane vacale akSara na hoya te sukhamAM jAya, te Ave te ghaNI maherabAnI kahevAya. kahe te zuM? zrIcaMde tene uttara Ape-te "kAgaLa manjakkhara viNa jalamAM vasato, Adikkhara viNa ghara sohaMto aMtakkhara viNu sahupeM vAhAlI, tumane jovAne meM AlI // 3 // je vacale akSara na hoya to jaLamAM vasanAra thAya, je pelo akSara na hoya te, tethI ghara zebe, ane je chelle akSara na hoya te te sarvanI vahAlI hoya te thAya, te meM tamane jevAne ApI che. kahe te zuM ? zrIcake satvare kahyuM, "AMkhaDI ? aMtakkhara viNu vahe sanyAsI, majakkhara viNa kare avimAsI, Adikkhara viNu likhatA bAlA, ziseM zohA te he sukumAlA // 4 // chello akSara na hoya to te sanyAsI rAkhe che, vacalo akSara na hoya te te avicArI mANasa kare che, ane pele akSara na hoya te te vaDe bALake lakhe che, te mastaka para kamaLapaNe zobhe che. kahe te zuM ? zrIcaMdra - " rAkhaDI rAjakumArI hRdayamAM prasanna thaI nIcenI samasyAnuM kavita belI - For Personal & Private Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 AnaMda maMdira. koi akkhara nara nAra kopa caDI narane mAre, dekhe saghaLA loka, thoka paNa koi na vAre nATho jANI nAtha, keDe zira jhAlI ANyo, vaLI diye bahu mAra, nArI guNa teha vakhANyoH kara paga viNu ema khelanA kare karAve ati ghaNI, avadhi kahI cha mAsanI, nArI vAMkI te suNI // 1 // yatura zrIyaMdra sarapa2 moTyA- tene| ta2, 2017 rAjakumArIe bIjI samasyA kahI. traNa akSaranI nAra, nagara mAMhe bahu dIze, vadana aneka vizAla, jIbha kara pAya na dIse, nATaka kare apAra, anna khAtI na dharAye; kyAre na pive nIra, jIva viNa saghaLe vyApe, te nArIne dAkhavo, avadhi mAsa SaT jANIye; turata kahe je tehanI, buddhi sarava vakhANIe // 1 // catura rAjakumAre uMce svare kahyuM -tene uttara, "cALaNI ? manamehanA viyaMmaMjarIe pharIthI puchayuM- piu paradeza sIdhAvate kare samazyA nArI, paya jala sUraja dviradanA, kare AkAra manohAra // 1 // e zuM maMgAyuM te kaho ? zrIcaMdra tene uttara dehathI ja Apo. tava zrIcaMdra kahe izyuM, khArodaka gaja vAra, maMgAviyuM dhaNiyANIe, e saMjJA citta dhAra // 1 // te strIe bAragaja khAdaka [ gerIyuM | maMgAvyuM. rAjakumArI bolI For Personal & Private Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSa parAvarta. 215 priya paradezathI Aviyo, dIdhI muktA rAzi, priyA kare guMja jANie, nAkhI diye kari hAMsi, zrIcaMdrakumAra be - tehano hetu dAkhIye, kahe zrIcaMdrakumAra, aruNa karatale biMbiyA, nayana kAMti chabI dhAra. te samasyAne artha samaju rAjakumArI belI- kavita. haiyA ma kariza hoMza tuM, dekhI parAi Rddhi, para Aze zuM nIpaje, jihAM sAhasa tihAM siddhiH jihAM sAhasa tihAM siddhi, buddhi paNa tehavI Aye, tevA maLe sahAya dAya paNa tevA thAve; je pAme mukhacena, teNe kAMi Age dIyA, ihAM nahiM koino cAra, dhairya dhari rahe tuM haiyA. tarataja rAjakumArI nIcenI gUDhaktinuM kAvya belI - giritanayA mAtA taNo, jAmAtA suta yAna, tasa bhakha tasa ripu tasa pati, tasa baMdhava ripu jANa; tasa riSu tasa suta tuma prate, maMgala karo vicitra, A avasara te thApiyeM, ehavaM kahe pavitra // 1 // zrAva thA thu, teno uttara gaNeza : A uttara sAMbhaLatAM rAjabALAnA aMga upara reme dugama thaI Avyo. tarataja lAvaNyanI kAMti sAthe priyaMgumaMjarI ubhI thaI. premavatIe premathI zrIcaMdranA manahara kaMThamAM varamALA AropaNa karI, lekee maMDapane jayadhvanithI gajAvI mukaze. te pachI gRhastha gurUe jaina vedanA maMtronuM uccAra karI vivAhavidhine AraMbha karyo. corImAM cAra maMgaLa vartAvavAmAM AvyAM. pratyeka maMgaLa mahArAjA nRsiMhe varavadhane amUlya dAya For Personal & Private Use Only
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 AnaMda maMdira. arpaNa karyo. vAjizanA nAda sAthe vivAhavidhi samApta karavAmAM AA. te pachI abhinava daMpatIne varaghoDA caDayA. mArgamAM IMdra IMdrANI, kAma rati, kRSNu lakSmI, caMdra rAhiNI, ziva pArvati ane sUrya rAnAdenAM sAbhAgya lekA tarathI kahevAmAM AvyAM. zrIdra rAjaramaNIne lai madanapALanA mahelamAM AvyA. mahelane prakAzamAna rUzanAthI prakAzita karavAmAM AvyA hatA, ratimadiranI zaiAbhA adbhuta karavAmAM AvI hatI, cAre tarapha manahara vilAsanAM ane zrRMgAranAM suzobhita citrA mukelAM hatAM. managamatA vidvAna ane vilAsI patinI sAthe ratisukhanI uMmadI icchA karatI priya guma jarI palIMga upara AvI. samAna vayanI sakhIe ane dAsIe sAthe mukavA AvI. zayana maMDapamAM jatAM sakhIe ane dAsIe bahAra ubhI rahI. rAjabALA mukhavajra udhADu karI ramaNanI sAme vinayathI ubhI rahI, te vakhate zrIdre kahyuM, rAjakumArI ! AjJA Ape, mAre zarIra ciMtAe javuM che, pAcho huM satvara AvuM chuM. catura priyA lajjAthI hA nA kahI zakI nahIM. zrIcaMdra mahelanI nIce utaryA; tyAM madanapALa AkuLa vyAkuLa thai ubhA hatA. zrIcaMdre kahyuM, mitra ! have kArya siddha karyuM che, huM cAlyeA jAuM chuM, ema kahI je rAjA taraphathI bheTa maLI hatI, te tene seAMpI, sAsarAe nAkhelI mudrikA peAtAnI AMgaLImAMthI kADhI ApI. peAtAne navaracita veSa madanane paherAvyo, pote kApaDInA veSa dhAraNa karyo. zrIcaMdra javA taiyAra thayA, eTale madanapALa elseA, mitra ! tArA jevA upakArI mitra theADA haze, mAre mATe teM bahu karyuM che, eka videzI thai mArA jevA aparicita mitrane te je sahAya ApI che, te khIjAthI ApI zakAya tema nathI. mitra dharmane kharekharA namune tArAmAMja che. mitra kevA joie ? maitrI dharmamAM zuM rahasya che ? mitranuM kartavya zuM che ? e badhA pATha taneja vidita che. upakArI vIra ! jagatamAM tArA jevA paropakArI, dayALu ane paraduHkhabhaMjana viralA haze, mitratAnI ujvaLa kArtti, mitratAnI parama pavitratA tamArA aMtaragamAM rajurI rahelI che. priya bAMdhava ! tamAre huM pUrNa AbhArI chuM, yAvavita tamArI dAsatitta karavA taiyAra chuM. kahA mitra ! have pAchA kyAre maLaze ? A sadAnA tamArA rUNI mitrane kiMcit pratyupakArarUpa sevAnA lAbha kayAre Apaze| ? ATaluM kahI madanapALa zrIcaMdranA caraNamAM namI paDayA. zrIcaMdra tene karavaDe * kheDA karI premAliMgana ApI, tyAMthI satvara vidAya thayA. For Personal & Private Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ dI madanapALanI viDaMbanA, prakaraNa 47 mu maDhanapALanI viDaMbanA, 217 paka zreNIthI suzobhita ratima MdiramAM priya gumaMjarI palaMga upara besI, patinI rAha jotI hatI, dvAranI bahAra tenI sakhIe ane dAsI ubhI ubhI caturAnI ceSTA jotI hatI, rAjabALA ciMtavavA lAgI, prAbhunAtha kema hajI AvyA nahIM ? kASTa meAhita dAsIe ke, mArI svArthI sakhIe temane rokyA teA nahIM hoya ? e madanamUrtti, prANezanI premamUrtti, kane rUcikara na thAya ? teoe deciMtAnuM bahAnu te batAvyuM nahIM hoya ? vakhate mArI tarathI kAMi anAdAra thayA haze ? athavA meM temane samasyA ane prane puchyA, tethI kAMi mArIpara abhAva te nahIM thayA hoya ? A pramANe rAjabALA vicAra karatI hatI, tyAM madanapALa nIcethI moMgaLa pe zAka dhAraNa karI Avyo. peAtAnA svArtha siddha thavAthI tenI mukhamudrA harSita dekhAtI hatI, kAmanA AdezathI tenA caraNa vegathI upaDatA hatA, satvara AvI, te zayana ma MdiramAM dAkhala thayA. priyaMguma MjarI saMbhramathI beThI thai, zrIyadra AvyeA dhArI, tenA mukhacaMdra - para hAsyaprabhA paDI gai. tatkALa teNIe potAnA prANezanI sAmuM joyuM; jotAM te sAMdarya, te bhavyatA, te cAturya bharela cAlAkI, kAMi paNa jovAmAM AvyuM nahIM. zrIcaMdranI chaSmI je teNInA maneAdvAramAM citrAi gai hatI, te jovAmAM AvI nahIM, khIjIja AkRti jovAmAM AvI, kRtrima veSa oLakhavAmAM Avye. tatkALa rAjaputrI zayana maMdiramAMthI bahAra AvI, teNIe pAkAra karyA sakhI ! jue, A kAi banAvaTI veSa paherI purUSa AvyA che, tapAsa karA, e kANu che ? sakhIe ane dAsIo doDI AvI. te khAlI--priya mena ! bIjo kANu hAya ? tamArA patija haze, kharAkhara nirIkSaNu kare. rAjakumArI khelI--bhadre ! huM satya kahuM chuM, mArA kharA pati nathI; A krAi vilakSaNa, kAmI, ane kapaTI purUSa che, tame tenI pAse japta puchI jue. tatkALa sarve sakhI madanapALanI pAse AvI, tene zvetAMja teoe jANI lIdheA. jarUra kAMi paNa dagA thayA, A purUSa te dvArapALa hatA, hamaNAMja ApaNe joye hateA, zrIcadrakumAra te nahIMja, evA nizcaya thayA. mahelanI AsapAsa zeAdha karI, paNa zrIcadrakumAranA pattA lAgyA nahIM. rAjakumArI priya'guma jarI eka dAsIne tyAM rAkhI, bIjI sakhIone sAthe lai, peAtAnI mAtA pAse utAvaLI AvI. mAtA putrIne rAtre pAchI AvelI joi, AzraryaM pAmI gai. mAtAne jotAMja priya guma jarInA netramAMthI azrudhArA cAlavA lAgI, ane zarIra kapavA lAgyuM. mAtA chAtI sAthe dabAvI, bhaya pAmI kheAlI--vase ! zu che ? harSane sthAne zAka kyAMthI ? tane zuM thayuM ? je heAya te satvara jAva. priya guma jarI 28 For Personal & Private Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 AnaMda maMdira, maMda svare rUdana karatAM bolI-jananI ! vivAhamAM kAMI dago thayuM che. mane paraNanAra rAjaputra kyAMIka cAlyA gayA. keI bIjo purUSa tene veSa paherI mArA maMdiramAM Avyo che. vivAhita pati dehaciMtAnuM bahAnuM batAvI cAlyA gayA che, tene kyAMI patto nathI. bIjA koI arasika ane akulIna patie zayanagRhamAM praveza karyo, tethI huM ya pAmI ahIM chuTI AvI chuM. mAtA ! dharmanI sahAyathI mArA zILanuM rakSaNa thayuM che. have zuM karavuM ? te purUSa adyApi mArA mahelamAM rahyA che. rANI Azcarya pAmI belI-beTA ! e banavuM asaMbhavita che, game tema thAya, paNa tane paraNanAra te vIra purUSa kadi paNa tevo dago kare nahIM. kadi koI kAraNathI tema banyuM hoya, to paNa tane mukI dIye, e vAta to bane ja nahIM, game tyAMthI te pAcho AvI, tane zaraNa Apaze. tevA vidvAna ane vIra rAjaputra pitAnI pariNIta patinane parapurUSane arpaNa kare, te asabhavita che. putrI ! dhe rAkha, nizciMta rahe, hamaNAMja tenI tapAsa karAvIe. rANI pitAnA mehelamAM putrIne rAjAnI pAse lAvI, banela sarva vRttAMta nivedana karyuM. te sAMbhaLI rAjA Azcarya pAmI gayo. tatkALa teNe maMtrIne bolAvI, zrIcaMdranA ne hela upara paherI rAkhavA AjJA karI. prAtaHkALe nRsiMha rAjAe krodhathI siMhavata banI, madanapALane potAnI pAse belAvyuM. tene suMdara veSa joI, rAjA vicAramAM paDayo. AkRti uparathI " A zrIcaMdra" nathI, e nizcaya te thayo, tathApi tene zaMkA rahevAthI puchyuM, rAjakumAra ! je tame kharekharA zrIcaMdra che, te mudrAlekha batAve, ane vivAha vakhate je prazna puchavAmAM A vyA hatA, te pharI vAra jazuM. rAjAnAM A vacana sAMbhaLI, madana pALa bhayabhIta thaI gayo, te kAMI paNa bebhyo nahIM, tenuM zarIra kaMpavA lAgyuM; te jotAMja rAjAne vadhAre va. hema paDaze. kSaNa vAre nizcaya thatAM tatkALa rAjA krodhathI be -are kapaTI ! tuM koNa che ? Avo banAvaTI veSa laI rAjamaMdira Avyo, te zuM vicArIne ? tathApi madanapALa kAMI bolyA nahIM, eTale rAjAne vizeSa kapa caDayo. tatkALa madanapALanI upara cAbukhanA ghA karavA mAMDayA; mAra e paMdaramuM ratna che. tatkALa madanapALa pikAra karato bolyo- svAmI ! kSamA kare, huM makaradhvaja rAjAno putra madanapALa chuM, tamArA rAjyanA pADoza mAMja mArA pitAnuM rAjya che. zrIcaMdra mAro upakAra karavA veSa parAvarta karI, rAjakumArIne paraNyo hato. te upakArI purUSe prathamathI ja mArI sAthe saMketa karI, A kAma karyuM hatuM, ema kahI potAno sarva vRttAMta prathamathI nivedana karyo. madanapALanI vAta upara rAjane jarA vizvAsa Avyo, tatkALa teNe eka rAjapura jANI choDI dIdhe, ane je lagnamAM dAyajo vigere ApavAmAM Avela, te baM! rAjAe pAchuM laI lIdhuM. madana jIva laI potAnI rAjadhAnImAM cAlate the. For Personal & Private Use Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcaMdra guphAmAM. 219 rAjA nRsiMhe pitAnA maMtrIone ane zaheranA AgevAnone bolAvI, zrIcaMdrane mATe zuM karavuM, tene vicAra karyo; te vakhate tAraka mane e : bhATa ke je zrIcaMdranI sthitIne jANatA hatA, teNe rAjAne dhIraja ApI kahyuM ke, mahArAjA ! ciMtA karazo nahi, zrIcaMdra pAchA satvara AvI, rAjakumArIne maLaze. te vidvAna guru che, ghaNe sthAne temanA AvI rIte ja vivAha thaelA che. AthI rAjAne vizeSa dhIraja avI. te catura bhATe vilApa karatI rAjakumArI priyaMgumaMjarIne paNa AzvAsana ApyuM. priya bena ! ciMtA karazo nahIM, rAjakumAra zrIcaMdra ahIMthI jatAM mane maLyA hatA, temaNe tamane ApavAne A mudrikA ApI che, ema kahI te bAroTe rAjakumArInA hAthamAM mudrikA ApI, ane kahyuM ke, A mudrikAne patinI premamUrti jANaje, ane pratidivasa tenI pUjA karaje. te mudrakA laI priyaMgumaMjarI khuzI thaI, ane AzArUpa saritAnA pravAhamAM taNAtI taNAtI pitRgRhamAM rahI, divasa nirgamana karavA lAgI. prakaraNa 48 muM. zrIcaMdra guphAmAM. ka bhayaMkara guphA hatI, guphAmAM utaravAne pagathIyAMnI moTI zreNI hatI, AgaLa jatAM eka be mALanuM navaraMgita maMdira ubhuM hatuM, maMdira AgaLa sAro prakAza paDato hato, te prakAza sUryane na hato, paNa vividha jAtanAM ratnano hato, maMdirano dekhAva ghaNo ramaNIya hatA, ratnajaDIta thAMbhalAothI te ghaNuM suzobhita lAgatuM hatuM. A maMdIramAM eka purUSa dAkhala thaye. tene veSa kSatriya kumAranA je have, hAthamAM eka divya khaDuM rAkhyuM hatuM te vIranara A navIna maMdiranA mALa upara caDe, tyAM eka vicitra maNimaya maMDapa jovAmAM Avyo. maDapanI cAre bAju suMdara pharanIcara goThaveluM hatuM, madhya bhAge eka si hAta mukela hatuM. pelA yuvAna puruSa te siMhAsana upara jaIne beThe. AvA suMdara gRhamAM koi paNa manuba nave tenuM kAraNa haze ? ema te vicAra karate hatA, tyAM maMDapanI eka tarapha jarA khulluM raheluM eka dvAra nA AvyuM. te jotAMja yuvAna beTho thayo, te dvAra ughADI aMdara peThe, tyAM eka namasa zayA upara beThelI vAnarI jovAmAM AvI AvA nirjana sthaLamAM A prANI kayAM ? ema te Azcarya pAme. For Personal & Private Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 AnaMda maMdira, te purUSane jotAMja vAnarI zayAmAMthI beThI thaI, caraNamAM AvI teNIe vaMdanA karI, ane te yuvAna purUSane cheDe pakaDI tene Agraha darzAvI zayA upara besA. te joI tarUNa purUSa Azcarya pAmI gaye. tatkALa teNe vAnarIne kahyuM, are muMgA prANI ! tuM uparathI mane manuSya jAtI lAge che, te chatAM vAnarIrUpe kema dekhAya che ? tAruM vRttAMta jANavAnI mane utkaMThA che. tarUNa purUSanAM AvAM vacana sAMbhaLI vAnarInA netramAMthI ane sudhArA cAlavA lAgI. rUdana karatI kapinIe pitAne hAtha lAMbo karI, te purUSane eka A rIyuM batAvyuM. te saMjJAthI jANI laI, purUSe beThA thaI te ArIyuM ughADayuM, temAM be kuMpA jovAmAM AvyA. kuMpAnI aMdara ekamAM kALuM ane bIjAmAM chelluM, ema be ja tanAM aMjana jovAmAM AvyAM. vAnarIe zyAma aMjana upara AMgaLI karI, pitAnI AMkhane sparza karyo. e ceSTA uparathI jANI laI tarUNa purUSe, te zyAma aMjana vAnarInA netramAM AMkyuM, aMjana jatAMja te kapirUpa choDI suMdara mAnuSI thaI ubhI rahI, tenA zarIra upara divya srada jhaLakI uThayuM, manahara mukhanI chabI pUrNacadrane zaramAvavA lAgI, pAnAM jevAM vizALa lecana upara capaLatA chavAI rahI, pavanathI lalita e lalanAe kSatriya kumArane praNAma karyA. tarUNa purUSa be -suMdarI ! tame koNa che ? AvA e kAMta sthaLamAM tamane keNu lAvyuM che ? A sthAna kenuM che ? tamArA jevI manahara mAnuSa strIne vAnarIrUpe karanAra koNa che? AvuM adharma kArya koNe karyuM ? A sarva vRttAMta jANuvAnI mane utkaMThA che, je kaI paNa bAdha na hoya, te mane jaNAvazo. e suMdarIe vinayathI tarUNa purUSane A pramANe jaNAvyuM. temapura nagaramAM rUpathI kAmadevane jItanAra makaradhvaja nAme rAjA che, tene madanAvalI nAme rANI che, teNInA udarathI madanapALa nAme eka putra ane tethI nAnI madana suMdarI nAme putrI thaI che. rAjakumArI madanasuMdarI tenA mAtApitAne vadhAre vahAlI che, anukrame te bALA yauvanavayane prApta thaI, mAyALu mAtApitAe te bALAne vidyAbhyAsa karAvyo, strIonI ane purUSonI kaLA teNune zIkhavI, temAM purUSonAM batrIsa lakSaNe teNInA jANavAmAM AvyAM, eTale te ALAe nizcaya karyo ke, batrIsa lakSaNavALo je purUSa hoya, tenI sAthe mAre vivAha kare. AvI tenI pratijJA mAtApitAnA jANavAmAM AvI, temaNe paNa temAM anumodana ApyuM. vIra mahAzaya ! eka vakhata evuM banyuM ke, madanasuMdarIne bhAI madanapALa pharavA jato hato, tyAM priyaMgumaMjarI nAme eka kumArIkA tenI najare caDI gaI. teNInuM suMdara rUpa joI madanapALa deha pAmI gaye, tenA hadayamAM teNune virahAgni pragaTa thayA. rAgI madanapALa banatA prayatna karIne paNa priyaMgumaMjarI meLavavAne yatna karavA lAge. tene yatna saphaLa thato na hato, kAraNa ke priyaMgumaMjarI rAdhAvedha karanAra eka zrIcaMdrakumAra upara rAgI thaI hatI. zrI caMdrakumAranA rAgane laI teNIe madanapALa upara jarA paNa prema karyo nahIM. AthI madanapALa ghelA je thaI rAjyamAMthI cAlI nIkaLyA. rAtadivasa priya For Personal & Private Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zrIcaMdra guphAmAM. 221 gumaMjarInA nAmanI japamALA pheravI te jaMgalamAM bhaTakavA lAge, ane rAgadhela thaI ghaNI viTabanAo bhogavavA lAgyo. eka vakhate koI pravINa gAyaka hemapuranA rAjAnA darabAramAM AvI caDe. tenI gAyana kaLA sAMbhaLavAne rAjA makaradhvaje eka jAhera sabhA bharI. te catura gAyaka kuzasthalInA rAjA pratApasiMhanA putra zrI caMdrakumAranA guNonuM gAyanamAM varNana karyuM, te sAMbhaLI mahArAja ane bIjA zrotAo ghaNA khuza thaI gayA. rAjA makaradhvaje te gAyakane moTuM InAma ApyuM. zrI caMdrakumAranA guNa sAMbhaLI rAjA makaradhvaje pitAnA maMtrI sAthe vicAra karyo ke, rAjakumArI madanasuMdarIne saMbaMdha zrI caMdrakumAranI sAthe kare, ane tene mATe yogya goThavaNa karavA paNa mAMDI. A arasAmAM madasuMdarI sakhIonI sAthe vanamAM ramavA gaI. te bAlikA eka puSpagrahamAM potAnI sakhIonI sAthe ramatI hatI, tyAM koI vidyAdhara AkAzamAMthI acAnaka Avyo. kAmapIDita e vidyAdhara madana suMdarIne tyAMthI harI cAlate thaye. te vidyAdhare pitAnI strInA bhayathI te rAjakumArIne A guphAmAM mukI, te madanasuMdarI huM teja chuM. te duSTane meM ghaNI prArthanA karI, paNa teNe mAnyuM nahIM, ane baLAtkAre mArI sAthe vivAha karavAnI IcchA karI, te vivAhanI sAmagrI levAne bahAra gayuM che. mane pelA kaMpAmAMthI aMjana lagADI vAnagI banAvI cAlyo gayo che. te gayA Aje pAMca divasa thayA che, meM jyAre rUdana karI ghaNI AjIjI karI, tyAre teNe cAlatI vakhate mane kahyuM-suMdarI ! huM ratnasuDa nAme vidyAdhara chuM, mane svAmI tarIke svIkAratAM te ghaNuMja sukhI thaIza. mArA gotranA vidyAdhara rAjAoe ekaThA maLI, mane mArI rAjadhAnImAMthI bahAra kADhI muko che, maNibhUSaNapura nAme mArI suMdara rAjadhAnI che, mAruM rAjya teoe pitAne svAdhIna karI lIdhuM che. mRgAkSI ! eka vakhate padabhraSTa thaI huM bhaTakatA bhaTakate kuzasthaLI nagarImAM AvI co, tyAM eka moTA sainyane paDAva mArA jovAmAM AvyuM. hAthI, gheDA, ratha ane pedalanI ghaNI saMkhyA temAM sAmela hatI, temAM dAkhala thaye; tyAM eka meTe vizALa taMbu jovAmAM AvyuM, temAM suvarNanA palaMga upara eka paviNa zrI pitAnI sakhIonI sAthe krIDA karatI beThI hatI. tenA taMbunI AsapAsa ughADI taravAra lai vIra subhaTa cekI karavA pharatA hatA, te padmiNa pitAne sAsarethI pitAne ghera jatI hatI, te mane ramAne jotAMja mane ghaNo meha utpanna thayo, tenuM haraNa karavAne lAga joI huM chAnI rIte tyAM rahyA, paNa mane lAga maLe nahi; vaLI te bALA satI hatI, pati zivAya prANute paNa anya purUSane sparza kare tevI na hatI, teNInAM zIlanI rakSA karavA mATe divya purUSo tenI pAse rahetA hoya, tevuM mane bhAna thayuM, tethI huM nirAza thaI pAcho pharyo. te pachI ! koI paNa bIjI suMdara strInI zodhamAM dezadeza huM karavA lAgyA. pharatAM pharatAM hemapura naga ramAM Avyo, tyAM mArA jevAmAM tuM AvI, tArA alokIka saMdarya upara mAruM citta karyuM, For Personal & Private Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 AnaMda maMdira. ane lAga joI huM tane haraNa karI ahIM lAvyo chuM. mArI strI svabhAve ujha che, tethI tenAthI bhaya pAmI huM tane ahIM ekAMte lAvyo chuM. te sAthe teNe jaNAvyuM ke, Ate gurUvAre madhyAnha huM tArI sAthe lagna karIza. huM lagnanI sAmagrI levA jAuM chuM. " mahAnubhAva! te duSTa vidyAdhara A pramANe kahI gayo che. Aje gurUvAranA divasa che, e duSTa hamaNAM ja AvI pahoMcaze, te pahelAM mAro bacAva kare.. A pramANe mAre vRttAMta meM Apane jaNAvyo, have Apa koNa che ? ane kyAMthI Ave che ? te kRpA karI jaNAvaze. AkRti uparathI tame koI parAkramI dekhAo che, mArAM zubha karma Apane mokalyA hoya tema lAge che. have huM nirbhaya chuM, ema mane nizcaya thAya che. tamArA jevA sAhasika ziromaNi naranAM darzanathI huM pUrNa rIte kRtArtha thaI chuM. mArA zILano bhaMga thavAnI zaMkA have jarApaNa rahetI nathI. vAMcanAre anumAnathI te jANyuM haze ke, A tarUNa purUSa te ApaNI vAtane mukhya nAyaka zrI caMdrakumAra che. e samartha vIra yakSakanyAne prApta karI AgaLa cAlyo, te vakhate teNe kSatriya veSa dhAraNa karyo hato. AgaLa jatAM eka bhayaMkara aTavI AvI, te aTavImAM pallIpatio ghaNuM rahetA hatA, jAtajAtanAM zIkArI prANIonA avAja sAMbhaLavAmAM AvatA hatA. bhayaMkara aTavImAM pharato zrIcaMdrakumAra eka ghATI jhADImAM dAkhala thaye. vRkSonI ghaTAthI sUryanAM kIraNo paNa dekhAtAM na hatAM, cAre tarapha aMdhakAra chavAI rahyo hato. AgaLa jatAM eka vRkSa nIce tejane goLo jovAmAM Avyo, cAre tarapha teno divya prakAza thaI rahyA hatA. sAhasika zrIcaMdre tyAM jaI joyuM, tyAM eka tejasvI kha paDeluM joyuM. rAjakumAre khaDe hAthamAM lIdhuM, tyAM tenA jANavAmAM AvyuM ke, "A to caMdrahAsa kha che." AvA ghATA jaMgalamAM A kharuM ke lAvyuM haze ? ityAdi aneka vicAra karatA zrIcaMdra khaDuM laI, AgaLa cAlyo. thoDe dura jatAM eka vAMsanuM jALa jovAmAM AvyuM, khanI tINatA jevAne kumAre te jALa upara ane ghA karyo, tyAM jALanI sAthe eka purUSane kapAya je. kamaLanAM nALavAMnI jema purUSanA be kaTakA jaI, zrIcaMdra camakI gaye. are ! A zuM viparIta banyuM ? meM kaI purUSane ghAta karyo, mahA pApa lAgyuM, A pApathI narakamAM paNa mAro vAsa thaze nahIM. mArA jevA ahiMsAdharmane paM caMdriyane ghAta mahA pApanuM kAraNa thayo. A pApamAMthI huM kayAre mukta thaI. ? AvuM ciMtavI te kapAelA paNa taDaphaDatA purUSanI AgaLa caMdra AvyA, teNe petAnuM ! tenA hAthamAM ApI kahyuM, bhadra ! huM tAro ghAtaka mahA aparAdhI chuM, A khavaDe mAruM mastaka chedI nAkha, jethI huM tArA aparAdhamAMthI mukta thAuM. te dhAyela purUSa zithiLa thaI gaye hato, teNe saMjJA karI jaNAvyuM ke, mane jaLapAna karAve. te jANI zrIcaMdra pAsenA eka jharaNumAMthI jaLa lAvI ApyuM. jaLapAna karI te mRtyu pAmI gaye. zrIcaMdra te Akho divasa pApanA pazcAtApamAM AkuLa vyAkuLa rahyA, teNe Akho divasa anna jaLa lIdhAM nahi. jyAre rAtri paDI, eTale te koI Azraya zodhavAne A For Personal & Private Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcaMdra guphAmAM. 223 gaLa cAlya, hAthamAM caMdravAsa kha lIdhuM. thoDe dUra jatAM eka vaDanuM jaMgI jhADa AvyuM; te vaDanI nIce eka darbhano saMthAro jovAmAM AvyuM. zrIcaMdra te upara suvAnI icchA karI, ane manamAM ciMtavyuM ke, je pelA narano meM ghAta karyo, te purUSanuM A zayanasthAna haze. AvuM ciMtavI teNe rbhano saMthAro uMco karyo, tyAM eka bakhola jovAmAM AvI, te upara kASTa tathA ghAsa DhAMkayAM hatAM, te dura karI joyuM, tyAM eka guphA jovAmAM AvI; temAM utarI AgaLa cAlyo, tyAM eka zilA paDelI joI. zilAne dura karI, tyAM pagathIyAMnI zreNI jovAmAM AvI, te zreNImAM cAlatAM upara kahela navaraMgita bhuvana ane madanasuMdarIne vRttAMta banyo hato. zrIcaMdra kahyuM -bhadra ! eka musAphara chuM; huM kuzasthalImAMthI Avyo chuM, dAri, dathI du:khI thaI dravyane mATe dezATana karuM chuM, karmayoge A guhAmAM AvI caDyo chuM, tame manamAM jarA paNa kheda karaze nahIM. kadi te vidyAdhara paraNe, te paNa kheda karaze nahIM, kamanI rekhA kadi paNa TaLatI nathI; prANIne karma preraka che, mATe haiye rAkhaje. karmathI koI baLavAna nathI, A sacarAcara jIvaloka karmane AdhIna che. zrIcaMnAM AvAM vacana sAMbhaLI badasuMdarIe hRdayamAM vicAryuM; " AkRti uparathI A koI purUSa batrIsa lakSaNavALo dekhAya che, mATe A purUSane ja pati kara gya che." AvuM ciMtavI manAtura madanA belI-rAjakumAra ! mArA bhAgyayoge tame padhAryA che, mAruM hRdaya huM Apaneja tAbe karuM chuM. have huM ApanI thavA icchuM chuM. mahAnubhAva ! meM prathama pratijJA karI hatI ke, batrIsa lakSaNavALA purUSane varavuM, te mArI pratijJA tamArAthI saphaLa thAya tema che, tamArA suMdara zarIra uparaja batrIsa lakSaNe spaSTa dekhAya che. zrIca ke hasatAM hasatAM kahyuM-rAjakumArI ! mArAmAM batrIsa lakSaNo hoya, te mAre dezATana karavuM kema paDe ? vaLI te batrIza lakSaNo kayAM ? te mane jaNAvo. madana suMdarI bolI-mahAnubhAva ! te batrIsa lakSaNavALo purUSa dezATana kare, tacApa tene sarva sukha prApta thAya che, tene vistAra sAmudrika zAstramAM kahe che. jenA zarIramAM pAMca lAMbAM, cAra TuMka, pAMca sUma, cAra uMcA, sAta rAtAM, traNa paheLAM, traNa gaMbhIra ane eka zyAma aMga hoya, te batrIsa lakSaNavALo purUSa hoya che. be hAtha, be netra, AMgaLAM, jIbha ane nAsikA, e pAMca lAMbAM hoya; vAMse, kaTi, liMga ane jAMdha, e cAra TuMkAM heya; dAMta tvacA, nakha, parva ane keza, e pAMca jhINuM hoya; kAkha, khaMbhA, mastaka ane paga e cAra uMcAM hoya, hAthapaganAM taLIyA, tALavuM, jIbha, netranA khUNA, nakha ane heTha, e sAta rAtAM hoya; lalATa, hRdaya ane mukha, e traNa paheLAM hoya, nAbhi, satva ane svara, e traNa gaMbhIra hoya, ane jenA keza ati zyAma heya, te batrIsa lakSalavALo purUSa kahevAya che. vaLI bIje prakAre paNa batrIsa lakSaNa rekhA uparathI gaNAya che. jeonI re bAomAM 1 chatra, 2 kamaLa, 3 dhanuSya, 4 vaja, 5 vAvya, 6 svastika, cha taraNa, 8 ratha, For Personal & Private Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 AnaMda maMdira, 9 aMkuza, 10 kAcabo, 11 siMha, 12 dhvajA, 13 kSa, 14 hAthI, 15 masya, 16 java, 17 mahela, 18 stUpa, 19 parvata, 20 darpaNa, 21 cAmara, 22 sarovara, 23 pupanI mALA, 24 vRSabha, 25 kamaMDaLa, 26 pUrNakuMbha, 27 kamaLAkara, 28 cakra, 29 zaMkha 3. mera, 31 maghara ane 32 samudra; evAM ciha heya, te paNa batrIsa lakSaNavALA purUSa kahevAya che. AvAM lakSaNavALo purUSa jyAM jAya, tyAM samRddhi pApta thAya che, tenA mahelanI AgaLa nebatone nAda thAya che, tenA rUpa upara suMdara ramaNIo meha pAme che, bhaya kara aMtarAya paNa tene naDI zakato nathI, tenA zarIramAM varNathI adhika snigdhatA hoya che, ane snigdhatAthI adhika vacananI kamaLatA hoya che, ane komaLatAthI vizeSa gAMbhIrya hoya che. A badhAM lakSaNo tamArAmAM spaSTa dekhAya che, tethI mana, vacana ane kAyAe karI meM tamane pati karyA che prANanAtha ! A dAsIne svIkAra kare, A saMsAramAM have tamAroja AdhAra che. kadi e vidyAdhara Ave, to paNa mAre tenuM koI kAma nathI. pItaLanI sAthe suvaNane yoga karavA koNa IcchA kare? prANeza ! have mAro uddhAra karo. te duSTa vidyAdhara AvyA pahelAM ahIMthI cAlyA javuM joIe. have tene AvavAne samaya che. durjanathI dUra rahevuM e sAruM che; te viSe sAhitya zAstramAM nIcenuM eka padya kahevAya che zakaTaM paMcahastena, dazahastena vAjinam / gajaM hastasahasreNa, dezatyAgena durjanam // 1 // gADAMthI pAMca hAtha dUra rahevuM, ghoDAthI daza hAtha dUra rahevuM, hAthIthI eka hajAra hAtha dUra rahevuM, ane durjanathI dezane tyAga karI dUra rahevuM. 1 prANeza ! athavA mAre have zI ciMtA che? te ciMtA Apane rAkhavAnI che. je siMhanA utsaMgamAM bese, tene bIjA zIkArI prANIone zo bhaya heya ? have satvara gAMdharvavidhithI mAruM pANigrahaNa kare. madana suMdarInAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMde kahyuM, rAjakumArI ! te vidyAdharanI bIka rAkhazo nahi, devagurUnuM smaraNa kare. karmanI ghaTanA haze te, tamArI icchA saphaLa thaze. tame kahe che ke, madhyAnha kALe lagnane samaya che, te te samaya A guphAmAMthI zI rIte jANI zakAze ? rAjakumArI belI, svAmI ! A maMdiranI najIka eka khADa che, temAM eka bArI che, te bArIethI bAherane bhAga dekhAya che, te uparathI divasanuM parimANa thAya che, ema kahyA pachI zrIcaMdrane madanAe te bArI batAvI. madanasuMdarIe madhyAnha kALa thayo, eTale prathama divasanA apavAsanuM pAraNuM karI zrIcaMdranI sAthe gAMdharvavidhithI vivAha karyo. nAgaravela ane sopArInI jema temano yuga For Personal & Private Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdra guphAmAM 225 zobhavA lAge, rananI sAthe suvarNano vega thaye, rAjakumArI strIjIvanane kRtArtha mAnavA lAgI, navayauvanA suMdarI vaivanavayanuM phaLa prApta karI hRdayamAM atyaMta AnaMda pAmI. | madhyAntakALa thayA pachI rAjabALAe svAmIne puchayuM, kAMta ! adyApi te vi. ghAdhara kema nahIM Avyo hoya ? zrIcaMdra jaNAvyuM, priyA ! pApI pitAnA pApathIja nAza pAmI jAya che, te viSe eka saMskRta kAvya jANavA jevuM che. kubhatraiH pacyate rAjA phalaM kAlena pacyate / laMghanaiH pacyate tApaH pApI pApena pacyate // 1 // rAjA nArA vicArothI pacAya che, kALavaDe phaLa pacAya che, lAMghaNa karavAthI tAva pace che, ane pApI pApavaDe pace che. 1 rAjakumArIe puchayuM, te zI rIte banyuM ? priyA ! jyAre huM A vanamAM Avyo, tyAre A caMdrahAsa kharuM paDeluM mArA jevAmAM AvyuM. te kha laI meM eka vAMsanA jALa upara vAparyuM. te jALanI sAthe eka purUSa kapAI gayele mArA jevAmAM AvyuM, e narahatyAthI mane ghaNo pazcAtApa thayo; adyApi mArA hRdayamAM te zalyanI jema pIDe che. te purUSe prANAMtakALe mArI pAse jaLa mAgyuM, meM tene jaLapAna karAvyuM, jaLapAna karyA pachI te paraloke cAlyo gayo, ane mArA hRdayamAM pApano pazcAtApa mukato gayo. prANezvarI! mane lAge che ke, e maranAra purUSa teja vidyAdhara haze. e pApI pitAnA pApathI vinAza pAmI gayo. A vRttAMta sAMbhaLI madanA nirbhaya thaI gaI. pachI pelA be camatkArI kaMpA laI, baMne daMpati guphAnI bahAra nIkaLI AgaLa cAlyAM. guphAnI upara eka zilA mukI dIdhI, ane pitAnI vivAhabhUminI rakSA karI, zrI caMdra hAthamAM caMdrahAsa kha laI, pitAnI priyAnI sAthe AgaLa cAlyo. araNyane ullaMghana karI cAlatAM eka gAma AvyuM, tyAM rahelI musApharonI dharmazALAmAM te daMpati utaryo. dharmazALAnI AsapAsa eka nAnI vADI hatI, vADIne rakSaka mALI, te dharmazALAnA musApharonI baradAsa karatA hatA, ane temAMthI potAne nirvAha calAvatA hatA. zrIcaMdra dharmazALAmAM pitAnI priyAnI pAse rasoI karavA IcchA jaNAvI. madanA tethI khuzI thaI, mALInI pAse ghI, sAkara, mazAle ane bIjI uMcI sAmagrI maMgAvI, madanAe priyane mATe svAdiSTa rasoI banAvI. mAlapuvA, ghebara, modaka, ane jAtajAtanAM zAka saMskArathI sudhArI taiyAra karyA. zrIcaMdrane bhojana levA vinaMtI karI, eTale Astika ziromaNI zrIcaMdra snAna karavA gayo. prAsuka jaLathI snAna karI, pavitra vastrAbharaNa dhAraNa karI, tIrthanI sanmukha ubho rahI, pachI paMcAMga praNAma karI, uttarAsaMga rAkhI, karakamaLa lalATa upara jeDI, ane mada matsara bhAvane tyAga karI, nIce pramANe ramaityavaMdana teNe madhura svare uccAryuM. For Personal & Private Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 AnaMda maMdira. paramAnaMda prakAza bhAsa, bhAsita bhara pILA, kaleka leka, nita evI lIlA; bhAva nibhAvapaNe karI, jeNe rAkhe aLage, tapare paya meLavI, teha thakI navi vaLage; teNI para Atama bhAvane e, vimaLa ke jeNe pura, te paramAtama devanuM, dina dina vadhatuM nura. 1 nAme te jagamAM rahyA, thApanA paNa timahIM, davya bhava mAMhe vase, paNa na kaLe kimahI; bhAva thakI savI eka rUpa, tribhuvanameM trikALe, te pAraMgatane vaMdI, vihu ne sva bhALe; pALe pAvana guNa thakI e, ega khemakara jeha, jJAnavimaLa darzana karI, puraNa guNamaNi neha, 2 A pramANe caityavaMdana karI " namuzkaNuM ? e stavana bhAvathI bhaNI, zrIcaMdra tIrthAbhimukhe aMga namAvI, vaMdanA karI. tyAM rasoI karI prANezanI rAha joI ubhelI madanAe zrIcaMdranA nAmanI mudrA dIThI, ane te nAma vAMcI AtmAne te kRtArya mAnavA lAgI. rAjakumArIe vicAryuM ke, kuzasthalIpurane pratApI zrIcaMdra te A pateja, jenA guNanuM yazogAna pilA gAyake pitAnA darabAramAM karyuM hatuM. have mAro janma saphaLa thayo. pitAjInI dhAraNuM pUrI thaI. A pramANe manamAM magna thatI madanA AzAnA aneka taraMgo uchALavA lAgI, ane bhajanane mATe svAmInI rAha joI ubhI rahI. For Personal & Private Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma dezanA. 227 prakaraNa 49 muM. dharmadezanA. che che muni zAMta mudrane dhAraNa karatA. vicare che, temanA zarIra upara muni dhana mane prakAza paDI rahyA che, hAthamAM rAkhelAM rajoharaNa jANe ahiMsArUpa, rAjya lakSmInAM cAmara hoya, tevAM dekhAya che, zyAma varNanA daMDa jANe ja naThArAM kamane zikSA karavA dhAraNa karyA haiya, tema lAge che, mukha zRMgAra * vagaranAM virUpa che, tathApi te upara dharmanuM sAMdI aLakI rahyuM che. A baMne anasAra pAraNAne mATe bhikSA levA jatA hatA. te bhikSA zarIranI puSTi mATe na hatI, paNa dharma nirvahanuM sAdhana zarIra hovAthI tene mAtra AhAra ApavAne mATe hatI. A tarapha manasuMdarI rasoI taiyAra karI ubhI hatI. zrIcaMdranuM kharuM svarUpa jANI, tenA manamAM harSollAsa thato hate. zrIcaMdra caityavaMdana karI, bhojana karavA Avyo, paNa tenA Astika hRdayamAM atithI saMvibhAga vratanuM smaraNa thaI AvyuM. koI supAtrane bhikSA ApavAnI manamAM abhilASA thaI, te abhilASAthI te ubho ubho dizAvakana karatuM hatuM, ane manamAM uttama bhAvanA bhAva hato. te baMne pavitra anagAra zrIcaMdranI daSTie paDyA. bhAgya yoge supAtrane vega thaI AvyuM. caMdrane jevAthI cakora pakSInI jema, ane sUryanAM darzanathI cakravAkanI jema zrIcaMdra ane madanasuMdarIne AnaMda thayo. bhAvanAthI bhavya hadayavALe zrIcaMdra munionI sAme AvyuM ane vaMdanA karI, bhikSA levAnI prArthanA karI. AhAranI apekSAvALA munioe prArthanA svIkArI ane tenA sthAnamAM AvI ubhA rahyA. umaMgaraMgamAM bharapUra evA zrIcaMdra munione uttama pAna ane zAkAdi ema padArtho vaherAvyA. munione pratilAbhita karI, zrI caMdra AtmAne kRtArtha mAnavA lAge; pachI pote priyAnI sAthe bhojana lIdhuM, pitAnI musApharImAM Ave apUrva lAbha tene A prathamaja maje, tene mATe teNe madanAne dhanyavAda Ape, ane hRdayamAM nizcaya karyo ke, A sArAM pagalAMnI patnine sarvadA sAthe rAkhavI. madanAnuM saubhAgya baLavAna thayuM. bhojana karyA pachI pitAnI priyAne laI, zrIcaMdra jyAM te banne munione vAsa hato tyAM gayo. munione vidhipUrvaka vaMdanA karI, ane supAtrane vega pitAne prApta * zyAma varNanA laMDane niSedha karele saMbhaLAvya che, tethI nizcaya kare. [ juo pravacana sAroddhAra, } For Personal & Private Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 AnaMda maMdira. thaye, tene mATe muniyAnI AgaLa vAttA calAvI. te pachI prasaMgane lai, upakArI ana gAra mAlyA----bhadra ! supAtranA yAga durlabha che. supAtre avasare dAna, zuddha buddhi, nirUpAdhi, ane aMte samAdhi-maraNa, e abhavya jIvane prazna thatAM nathI. pAtranA uttama, madhyama ane jadhanya, evA traNa prakAra che. uttama sAdhu te uttama pAtra, zubha zrAvaka madhyama pAtra, ane avirata samyaSTi, te jadhanya pAtra che. ratna, suNuM, rUpuM, kRtikA, ane leha, e pAMca prakAranAM pAtranAM, jevAM anukrame jina, muni, zrAvaka, sakitI, ane mithyAtvI, e pAMca kahevAya che. mukhya rIte AgamamAM traNa pAtra kahelAM che; jemake:~~ uttama sAhu majjima pattaM ca sAvayA bhaNiyA / aviraya sammaddhihI jahana pattaM muNeyavvaM // 1 // sAdhu uttama pAtra, zrAvaka madhyama pAtra, ane avirata samyagdaSTi dhanya pAtra, ema jANavuM. munienI A vANI sAMbhaLI, zrIcadrane khuzI upajI. pachI pUrve karelA pelA narahatyAnA pApanuM tene maraNa thai AvyuM. tatkALa vinayathI aMjaLI joDI zrIcake puchyuM, mahAzaya ! jema vAdya haraNane mAre, tema meM aTavImAM krUratAM ajJAnatAthI eka purUSane mAryA che, e mahA pApa mate hRdayamAM zalyanI jema khaTaka che, te Apa kRpA karI tenuM prAyazcita Ape. Apa jevA parama pavitra gurUne yAga mane lAbhakAraka thavA joie. zrIca nAM AvAM bhakti bharapUra vacana sAMbhaLI muni khelyA-bhadra ! tArI bhadrikatA joi amane trI thAya che ke, tuM kharekhara zuddha zrAvaka chuM. puNyAtmA ! teM je pApa kareluM che, te ajJAnathI kareluM che. tuM kharekharA pApathI bhIrU che, tArUM pApa te tArA pazcAtApathIja dUra thai jaze. pramAdathI thayelA pApanuM prAyazcita hRdayanA pazcAtApa che. vaLI te ecitte arihaMtanuM dhyAna kareluM che, te paNa tArAM pApane dUra karavAnuM heturUpa che. arihaMtanuM caitya karAvavAthI, temanA upadeza sAMbhaLavAthI, ane nirmaLa mane temanuM dhyAna karavAthI lezamAtra pApa rahetuM nathI. tene mATe mAmiyAye ' ityAdi siddhAMtamAM kaheluM che. bhadra ! tArUM pApa ! jarA paNa raheze nahIM. tArI nirmaLa bhAvanArUpa mivALA pApane satvara dahana karI nAkhaze. tArA lalATa upara dekhAtAM lakSA uparathI tuM samRddhimAna ane prabhAvika rAjA chuM ema nizcaya thAya che. have samyakatvane bhajI dharmamAM riyara rahe, eja amArA upadeza che. zrAvakarmANi ! tuM samyakatvanuM svarUpa jANe che, tathApi upadeza ApavA, e amArA dharma che, tethI puna: kahevAnuM ke, A sa MsAramAM samyakatva ekaja sArarUpa che, samyakatva vinA deva vagaranAM derAMnI jema dharma zAlateA nathI. devatAomAM jema iMdra, tArAgaNamAM jema caMdra, parvata jema mA~dagari, strIomAM jema lakSmI ane sarva devatAomAM jema For Personal & Private Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma dezanA 229 jinacaMdra; tema sarva dharmamAM samyakatva che. samyakatva vinA bIjI kriyAo A saMsArarUpa nATakanA cALA jevI che. ciMtAmaNi, kalpavRkSa, kAmadhenuM, pArasamaNi ane nidhiratna e samyakatvanI AgaLa sevaka samAna che. tene mATe siddhAMtamAM lakhe che ke - sammattaM paramaM tattaM sammattaM paramo guru / sammattaM paramo devo sammattaM paramaM payaM // 1 // samyakatva eja parama tatva, parama gurU, parama deva, ane parama tatva che. (1) e samyakatva dharmarUpa kalpavRkSanuM mULa che, cAritra35 devAlayanI te pITha che, dha"rUpa vahANanuM te jaLasthAna che, ane sarva guNarUpa maNiono nidhAna-bhaMDAra che. te samyakatva AtmabhAvathI athavA upadezathI prApta thAya che, samyakatva prApta thavAthI karmanI sAte prakRtine kSaya thAya che, ane anAdi padamAM doSane nAza thaI jAya che. je jIva samakitane sparza, te addha pudgala parAvarta kare che. tenI bhavamAM karelI azAtanAo dUra thaI jAya che, utkRSTapaNe samyakatva-darzanano ArAdhaka e jIva, je cAritravaDe yukata thAya, to te ATha bhave zivapurInAM darzana kare che, samyakatvane prApta karI, je jIva tene hAre che, te te anaMtakALa sudhI bhavabhramaNa kare che. jJAna ane darzana ane sAthe hoya, ane temAM je cAritra bhaLe, to tene kSaNamAM mekSapada maLe che, ane tenAM saMsAranAM saMkaTo kSaNamAM TaLI jAya che. jema zaradaRtu kamaLa vinAnI zebhe nahIM, tema samyakatva vinA kriyAo zobhatI nathI. caturaMgI senA jema nAyaka vinA zobhe nahIM, tema samyakatva vinA kriyA zobhatI nathI. bharasamudramAM saDha vinAnuM nAva taratuM nathI, tema samyakatva vinA A saMsArarUpa samudra tarI zakAto nathI. jema saMgrAma bhUmimAM hathIAra vinAne zUravIra nakAme che, ane IMdhaNuM vinAno agni nisteja che, tema samyakatva vinA kriyA tevI che. samyakAva vinAnI kriyA vaDe nirjarA thatI nathI, samakita vinAnuM anuSThAna bujhAI gayelA agni jevuM, berAnI AgaLa vAta karyA jevuM, ane aMdhAre nATaka bhajavavA jevuM che. jyAM sudhI mithyAtva zamyuM nathI, tyAM sudhI samyakatvane mATe je prayatna kara, te photarAM khAMDyA jevuM, ane zabane zaNagAyA jevuM che. keTalAeka ema kahe che ke, " ame sabhyatvavALA chIe" e abhimAnanAM vacana che. samyakatvavALA tevuM kahetA nathI, je zarA heya, te zarApaNuM kahe nahIM, paNa zarApaNuM karI batAve che. saMsAranA sukhathI je ke rahita hoya, to paNa zuddha samakitavALA purUSe parabhavathI Dare che; teo kadipaNa AtmaprazaMsA karatA nathI. gaNadhara moTA samartha hoya che, tathApi teo svaprazaMsAnI vANI kahetA nathI, paNa teo ulaTA bIjAnA guNo sAMbhaLavA ichA kare che. keTalAeka aviratinA baLathI paccakhANa karatA nathI, teo A saMsAra sukhanA sevaka thaI rahe che. viratimAM udyamavALA purUSo svadharmamAM vizeSa daDha rahe che, ane anya matanA daMbha dekhIne teo pitAnuM mana * mehanIya karma kSaya, kSayopazama, ke upazama, anAdi mithyAtva de. For Personal & Private Use Only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 AnaMda maMdira, lalacAvatA nathI. tevA mahA purUSo bIjAno upakAra paramANu je hoya, tene me parvatanA je gaNe che. bIjAe karelA upakArane teo kadi paNa bhulatA nathI, ane bane tyAM sudhI bIjAnAM duHkhane dUra kare che. rAga dejavALA devane teo gaNatA nathI, dUSita vacanane sAM bhaLatA nathI. jyAM saMvara heya, tyAMja tatvane mArga che; Azrava saMsAranA mArgane vadhAre che. rAjakumAra ! samyakatvane mATe zAstramAM ghaNuM kaheluM che; te upara vijaya rAjA ane haribaLa rAjAnI prakhyAta kathAo che. tamArI manovRtti pavitra joI, amane saMtoSa thAya che. tame evA samyakatvanuM sarvadA sevana karo, e amAro upadeza che. A pramANe dezanA ApI, muni virAma pAmyA. muninI dezanAthI zrIcaMdra ane madana suMdarI ghaNuja khuzI thayAM. teonA hRdayamAM samyakanuM svarUpa pAchuM vizeSa tAjuM thayuM, bhAvanA ullAsathI zarIra upara rAdUgama thaI gaye, AhaMta dharmanA prabhAvika tejathI teo prakAzamAna thaI gayAM. ugravihArI munio tyAMthI bIje vihAra karI gayA. zrIcaMdra ane madanA munione vAMdI pitAne sthAne AvyAM. te rAtrI tyAMja rahI bIje divase teo paNa AgaLa cAlavAne tatpara thayAM. jemanuM darzana ApaNane have bIjI bhUmikAmAM thaze. prakaraNa 50 muM. tripurAnaMda yogI. daranagaranI bahAranI bhUmimAM eka avadhuta purUSa beTho che, mAthe ja rAkhelI che, kaMThamAM moTA pArAnI mALAo paherelI che, te zarIre kadAvara ane puSTa che, tenI braguTIne dekhAva bhayaMkara che, netranA khuNAmAM ratAza dekhAya che, zarIre kRSNa varNa che; A bhayaMkara purUSanI dRSTi nagara tarapha hatI. koI paNa purUSa tyAM thaIne pasAra thato, tenuM te avadhUta sUkSma daSTie nirIkSaNa karate hato. ghaNI vAra thaI, paNa tenI dhAraNuM pramANe kaI purUSa tene maLI AvyuM nahi, eTale te lAMbo nizvAsa mukI beThe the. haLave haLave zaheranA vastIvALA bhAgamAM AvavA lAge. vAMcanArane A purUSane oLakhavAnI icchA thaI haze. te purUSa A cAlatA prakaraNane nAyaka che, tenuM nAma tripurAnaMda yogI che, tene suvarNa purUSa sAdhave che. te sAdhanAmAM batrIsa lakSaNavALA eka uttara sAdhaka purUSanI jarUra che, te kaI purUSa tene maLatuM nathI. pratyeka zahera ane gAme te zodha karate kare che, tathApi haju tenI IcchA saphaLa thaI nathI. jayAM e purUSa atyAre phare che, te kayANapara nAme nagara che, A nagaramAM For Personal & Private Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ tripurAnaMda yegI. 331 jaina varatI ghaNI vase che, guNavibhrama nAme tyAM rAjA che, tenA tAbAmAM bIjA sAta deza che; AthI kalyANapuranuM rAjya jagatamAM moTuM rAjya gaNAya che, vaLI te yAtrAnuM sthaLa che. daMDakaLaza nAme eka jinAlaya kalyANapuramAM AveluM che, te merU parvatanA jevuM uMcuM ane namunAdAra che, tenI aMdara uMcI jAtanI kArIgarI karavAmAM AvI che, videzI yAtrA juo zreNIbaMdha tenAM darzana mATe Ave che, daMDakaLaza catyanI divya zobhA joI, prekSake cakita thaI jAya che. tenI aMdara AvelI jina pratimA ghaNI manohara, divya ane camatkArI che. adhiSThAyaka devanA prabhAvathI e jinAlaya prabhAvika tarIke vizvamAM prakhyAta thayuM hatuM. pele tripurAnaMda yogI cAlatA cAlate A jinAlaya pAse Avyo, tyAM lokonuM moTuM ToLuM jamAva thatuM tenA jevAmAM AvyuM, strI purUSa dehAdeDa karI rahyAM hatAM. A dekhAva joI legIe vicAryuM ke, AvA janasamUhamAM vakhate ke tevA purUSane vega thaI jAya te, kAryasiddhi satvara thAya; AvuM vicArI, yogI cityanAM dvAra AgaLa ubho rahyo. lenuM meTuM vRMda aMdara eka thaI zAMtapaNe ubhuM hatuM, sarvanI zravaNa Idriya sudhApAna karatI hatI, tripurAnaMda paNa kaMThamAdhuryathI mehita thaI, bahAra sAMbhaLavA ubho rahe, tevAmAM tyamAMthI nIcenuM stavana vasaMta rAgamAM tenA sAMbhaLavAmAM AvyuM. zrI jina stavana. [ rAga vasaMta, ] jinarAja hamAre dila vasyA, kima vasyA kima vasyA kima vasyA, * jina. nyuM ghI mera cakora kizora ke, caMdrakaLA jema mana vasyA. jina, 1 (e AMkaNI) vItarAga tuma mudrA Aga, avara deva kahiye kizyA, jina, rAgI thI kAmI phedhI, je hoye teonI zI dizA. jina, 2 Adhi vyAdhi bhavanI bhramaNA, AmathI te saghaLA nazyA, jina, jeNe tuma seva lahIne cheDI, teNe madhumazapa kara ghazyA, jina. 3 mohAdika ariyaNa gayA dure, Apa bhayathI te khazyA, jina, tALI daI sayaNa sadAgama, pramukha te savi mana vazyA, jina, 4 prabhu tuma zAsana Age avaranA, mata bhAsita phikA jisyA, jina, Aja amAre ehu zarIre, harakha mAMcita ullasyAM jina, 5 For Personal & Private Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 AnaMda maMdira, mithyA mata uge bahu prANI, je haTha viSa pharase DazyA, ji. te have jJAnavimaLa prabhu pAmI, sarasa sudhArasa meM lakSyAM. jina. 6. " uparanA gItane madhura dhvani cAre tara4 vyApI rahyA, tene pratidhvani mAdhuryanA vadhArA sAthe sarvatra paDI rahyA, chetRvarga citravata khaMbhita thai gaye, kaMThanA mAdhurya uparathI yegI tripurAnaMde nizcaya karyo ke, A dhvani koI lakSaNavALA purUSane lAge che. vasaMta rAganuM svarUpa teNe yathArtha khaDuM karyuM che, tAla ane te sAthe pUrNa rIte rAgane prakAza karanAra A kaI kaLAvAna purUSa dekhAya che. tripurAnaMda AvuM ciMtavana karatuM hatuM, tyAM tenI dakSiNa bhujA ane dakSiNa netra pharakavA lAgyAM. A zubha sUcanAe tenA utsAhane dviguNa karyo. yogInA hRdayamAM AzAne AnaMda vyApI rahyA. umaMga raMgamAM girAja ramI rahyA. kSaNa vAra thaI, tyAM cityamAMthI eka strI purUSanuM joDuM bAhara nIkaLyuM. priya ane priyAnI sarakhI joDI joI, kalyANapuranI jena prajA saMtoSa mAnavA lAgI. prasAra thatAM e jeDAM u5ra zrAvaka ane zrAvikAonI sahastra dRSTi paDatI hatI. keTalAka bhAvika leke muninI jema temane kara joDI vaMdanA karatA hatA, koI Atithya karavAno Agraha karatA hatA. A zrAvaka daMpati koNa che? te vAMcanAranA jANavAmAM AvI gayuM haze. pelI dharmazALAmAMthI AgaLa cAlIne zrIcaMdra tathA madanasuMdarI A kalyANapuramAM AvI caDyAM che, nagaranI jAherathIja daMDakaLaza caityane joI, ane lekenI pAsethI tene yAtrAnuM sthaLa jANI, teo satvara caityamAM AvyAM hatAM. pavitra hRdayathI zrIcaMde priyAnI sAthe citya pratimAnAM darzana karyo, ane upara kaheluM stavana vasaMta rAgamAM gAyuM hatuM. e stavananAM mAdhudhaMthI kalyANapuranAM zrAvaka zrAvikAo sAMbhaLavAne doDAdoDa karI ekaThAM thayAM hatAM, te viSe upara kahevAmAM AvyuM che. ahIM cityamAMthI zrIcaMdrane bahAra nIkaLato joI, yogI tripurAnaMda khuzI thayo. e vIranaranI AkRti ane tenAM lakSaNa joI, yogIne nizcaya thayo che. A purUSa kharekhara batrIsa lakSaNa che. tenA lalATa upara ravAbhAvika dayALutA dekhAI Ave che; te uparathI khAtrI thAya che ke, te paropakArI purUSa kadi paNa mArI kAryanI siddhi mATe AnAkAnI karaze nahIM. Avo uttara sAdhaka purUSa maLaze, te pachI huM sahelAIthI suvarNa purUSane sAdhI zakIza. mArI jamaNI bhujA ane netre pharakIne je vijaya sUcavyo che, te saphaLa thavAne. AvuM ciMtavI tripurAnaMda yogI zrIcaMdanI pAchaLa haLave haLave cAlavA lAgyo. te premI jevuM tyAMthI thoDe dUra AvelA eka udyAnamAM AvyuM. vRkSanI ghATI chAyA nIce temaNe utAro karyo. yegI temanI ceSTA jeta, udyAnanA eka bhAgamAM dUra jaI beThe, ane te samayanI rAha joI AzAnA taraMgamAM mahAlavA lAge. zrIcaMdra priyAne rasoI karavAnI AjJA karI, mALInI pAse rasoInI sAmagrI maMgAvI, catura madanAe alpa samayamAM rasoI taiyAra karI, baMne premI daMpati AnaMdapUrvaka For Personal & Private Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ tripurAnaMda egI. 233 bhejana laI tRpta thayAM. videzanAM kautukenI aneka vArtAo karI, paraspara AnaMda pAmavA lAgyAM. A samayane lAbha levA pelo tripurAnaMda yogI jyAM te premI daMpatI beThAM hatAM, tyAM Avyo. yogInI pracaMDa AkRti joI madanA vicAramAM paDI, ane tene pratyakSa vigharU5 mAnavA lAgI. yogI zrIcaMdranI pAse ubho rahyA; kSaNavAra zrI caMdranI sAmuM joI, te nIce pramANe bolyoH dayAvara ! AkRtithI tame koI paropakArI ane dayALu jaNAo che, tamArA lalATa upara dhArmika teja caLake che, hRdaya nirmaLa dekhAya che, mukhamudrApara gAMbhIrya ane vidvatAnuM darzana thAya che. mahAnubhAva ! huM eka sAhasika tApasa chuM, mAruM nAma tripurAnaMda yogI che, suvarNa purUSanI siddhine mATe ghaNuM divasa thayAM mAro prayAsa che; bIjI sarva prakAranI taiyArI meM karelI che, mAtra unarasAdhaka purUSanI jarUra che. batrIza lakSaNavALo eka uttarasAdhaka purUSa koI mArA jevAmAM Avato nahote, tenI zodhamAM huM ghaNA divasa thayAM bhamyA karuM chuM, Aje mArAM bhAgyayoge tamAro meLApa thayo che. tamArI AkRti upara batrIsa lakSaNe spaSTa dekhAya che, je kRpA karI mArA kAryamAM sahAya Apaze, te huM tane mAro AbhAra mAnIza. tame nItizAstranA jJAtA che; parakArya karanArA purUSone mATe sAhityakAra zuM lakhe che, te nIcenI gAthA Apa dhyAna daI sAMbhaLazo. viralA jANati guNA viralA picchaMti attaNo dosA / viralA parakajja karA paradukkhe dukkhiyA viralA // 1 // viralA hi bhaye dhIrA viralA pAlaMti nighaNA nehA / viralA atahiM hiM pIDiyA parasuhe suhiyA viralA // 2 // bIjAnA guNane jANanArA, pitAnA doSa jenArA, parakAryane karanArA, ane pArake duHkhe duHkhI thanArA purUSo viralA che; bhayamAM dhIrA rahenArA viralA hoya che, potAnA nehane pALanArA, ane bIjAnAM sukhane mATe ati pIDA pAmanAra viralA heya che. mahAnubhAva ! upakArane mahimA judo ja che; caMdananuM vRkSa phaLa vagaranuM che, te pitAnA zarIrathI bIjAne upakAra kare che, kRSNagarU pite dAhane sahana karI, bIjAne khuzaba Ape che, e sarva vAta tamArI jANamAM che. tame paNa AkRtithI paraduHkhabhaMjana dekhAo che, tethI huM Apane prArthanA karuM chuM ke, mane mArI vidyA sAdhavAmAM sahAya Ape. AzA che ke, mArI prArthanAno bhaMga nahIM thAya. prArthanA bhaMga karanAra ke halako heya, tene mATe nIcenI gAthA Apane vidita haze. parapaththaNA pavajaM mA jaNaNi jaNesi erisaM puttaM / pA uyarovi dhirilai sUpathyaNabhaMgo ko jeNaM // 1 // For Personal & Private Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 AnaMda maMdira, je bIjAnI pAse prArthanA kare, tevA putrane mAtA janma na Apo, temaja je bIjAnI prArthanAne bhaMga kare, tevA putrane udaramAM dhAraNa na kare." ' megInAM AvAM dIna vacana sAMbhaLI upakArI zrIcaMdranuM hadaya AduM thaI gayuM; teNe tatkALa UDha svare jaNAvyuM, yogIrAja ! huM khuzIthI tamAro uttarasAdhaka thaIza. mAre lIdhe je tamArA sArA kAryanI siddhi thatI hoya, te mAre pachI mArI jAtane zAmATe upayogI na karavI ? mAnava jIvana paropakArathI alaMkRta thAya che. jo koI paNa mAnava zarIra upakAra thaI zake tema hoya, te zA mATe upakAra na karavA? pazu pakSIonAM zarIra ane sthAvara jAti bIjAnA upayogamAM Ave che, te A sacetana mAnava zarIrathI paropakAra kema na karavo ? yogIrAja! kahe, kayAre tamAre mArI jarUra che? bIjI sAdhananI sAmagrI taiyAra che ke kema? zrIcaMdranAM AvAM utsAha bharelAM vacana sAMbhaLI yogI khuzI thayo. te AnaMdanA ubharAthI be -mahAnubhAva ! Aja rAtre te kriyA karavAnI che; smazAnamAM jaI eka purUSanA zaba upara te sAdhanA thaze. huM tyAM jaI badhI goThavaNa karuM chuM, samaya vakhate Apa kRpA karI hAjara thaje. A pramANe kahI yogI beThe thaye; AnaMdathI utAvaLAM pagalAM bhArate sAdhanAnI sAmagrI taiyAra karavAmAM tatpara thaye, yegI gayA pachI zrI caMdra priyAne kahyuM, prANezvarI ! Aje A zarIrathI upakAra karavAno samaya Avyo che, te bicArA yogInuM kArya siddha karavA huM jaiza, te samaye tame kayAM raheze? patinAM vacana sAMbhaLI madanA belI-svAmi ! Apa paropakAra buddhie javA taiyAra thayA che, paNa mane zaMkA Ave che. e peginI AkRti pracaMDa che, rakhe temAM kAMI kapaTa haze, te pachI zuM karIzuM? prANeza ! prathamathI dIrdha vicAra karI, pagaluM bharajo; mane te moTI zaMkA rahe che. te yogInI AkRti joIne ja mAruM aMga kaMpatuM hatuM; evA kuTila hRdayavALA tApasane saMga kara, te mane te jarA paNa rUcatuM nathI. nAtha ! tevI ghera sAdhanAmAM tamane huM nahIM javA dauM. A pramANe rakajhaka kastAM rAtri thavA AvI, madanA patinA vastrane cheDe jhAlI ubhI rahI. zrIcaMdra maMdahAsya karI be -AgrahI abaLA ! have rajA Apa; manamAM jarA paNa zaMkA rAkhazo nahIM, navakAra maMtranA prabhAvathI mArA aMganI rakSA thaze. jyAM sudhI AhaMta dharmanI jyoti mArA hRdayamAM prakaTe che, tyAM sudhI mane koI jAtane bhaya nathI; mArA aMganI cAre tarapha jaina mahA maMtranI rakSA che. priyA ! vizvAsa rAkho. jenuM hRdaya nirmaLa che, je trikaraNa - mana, vacana ane kAyAne] yoge zuddha che, tene sarvadA zubha maMgaLaja thAya che, aMtarAyanI malina chAyA tenI upara paDatI nathI. je malina hRdayanA heya, temanI upara duHkhanI paraMparA Ave che; pApI pitAnA pApanoja bhoga thaI paDe che, hadayezvarI ! vaLI vicAro ke, meM te yogIne vacana ApyuM che, mArA vacana upara vizvAsa rAkhI, e tApasa nizcita thaI pravarte che. vacanane bhaMga kara, e uttama purU For Personal & Private Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ tripurAnaMda yogI. 235 pane ghaTe nahIM. jagatanI maryAdA mahAna purUSonAM vacana uparaja TakI rahI che. vacanane mATe dharmavIre nIcenuM ramaNIya padya uMce svare bele che. rAjyaM yAtu dhiyo yAMtu yAMtu prANA vinazvarAH / paraM yA svayameSoktA vAcA mA yAtu zAzvatI // 1 // * rAjya jAe, lakSmI cAlI jAo, ane nAzavaMta prANa bhale jAe, paNa pitAnI jAte je vacana kaheluM hoya, te zAzvata vacana na jAo. " gRhezvarI ! tame paNa mArI sAthe cAlo; pelA prabhAvika aMjanavaDe tamane vAnarI banAvI, te pAsenA vRkSa upara rAkhIza. AhaMta zAsanane mahA maMtra ApaNA zarIranI rakSA karaze, zAsananA adhiSThAyaka devatAo cokIdAranI jema ApaNe AgaLa ubhA raheze. priyA ! hIMmata rAkho. A pramANe zrIaMke kahyuM, eTale madanAnA hRdayamAM hImmata AvI, te Astika abaLA patine anusaravA ubhI rahI. zrIcaMdra prabhAvika aMjanathI tene vAnarI banAvI, smazananI bhayaMkara bhUmi tarapha cAlyo. kalyANapuranuM smazAna bhayaMkara hatuM, kALI caudazanI rAtri hevAthI te vizeSa bhayaMkara lAgatuM hatuM, cAre tarapha citAgnimAMthI agninA bhaDakA nIkaLatA hatA, eka tarapha zvAnanA ghera zabda thatA hatA, ziyALa, varU vigere mAMsabhakSI prANIo Amatema pharatA hatA, asthionI rAzi zreNIbaMdha najare paDatAM hatAM, bhUta, preta ane vetAla vikrALarUpe nRtya karI rahyAM hatAM, A bhUmimAM zrIcaMdra Avyo. eka tarapha agnikuMDa pAse purUSanuM zaba rAkhI, yogIja uttarasAdhakanI rAha joI ubho hate. madanA vAnarIrUpe pAsenA vRkSa upara caDI gaI. zrIcaMdra yogInI pAse AvI be - mahArAja ! huM AvI pahoMcyo chuM, tamAro uttarasAdhaka chuM, je kArya hAya, te kahe. yogI zrIcaMdrane pitAnI pAse besArI, maMtra, jApa ane tema karavA lAge. keTalIeka kriyA karatAM ardhI rAtri thaI, eTale yogIe zrIcaMdrane kahyuM, mahAnubhAva ! have tamAruM kAma paDayuM che, ahIMthI thoDe dura eka vaDanuM moTuM vRkSa che, tyAM eka caranuM zaba che, te vaDanI zAkhA sAthe laTake che, tene ahIM lAve che, mAruM kArya siddha thAya. vIramaNi zrIcaMdra sAhasathI beTho thaye. uttara dizAmAM rahelA vaDanI pAse vaDa upara caDI, khavaDe muDadAnA baMdhane teDI pADI, zaba nIce pADayuM, ane pote nIce utaryo. punaH te zaba pAchuM tyAM jaIne vaLagyuM. pachI pite upara caDI, baMdhane cheDI, zabane hAthe pakaDI nIce utAryuM. hAthavaDe majabuta pakaDI, khAMdha upara caDAvyuM, eTale muDa6 khakhaDa hasIne belyuM, rAjakumAra ! tuM vIra rAjaputra che, mane eka kathA saMbhaLAva, te tArI sAthe AvuM, te sAbhaLatAMja zrIcaMdra Azcarya pAmI gayo, ane Azcaryane lIdhe kSaNavAra mauna dhArI rahyA. jyAre zrIcaMdra be nahIM, eTale zabe kahyuM, rAjakumAra ! je tuM hekAre Ape, to tane eka patrAvatInI vArtA kahuM, ema kahI mudAo nIce pramANe vArtA zarU karI:-- For Personal & Private Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. kSitipratiSThita nagaranA rAjAne guNasuMdara nAme eka kumAra hato, tene subuddhi nAme guNapara prIti rAkhanAra eka maMtri hatA. eka vakhate te rAjakumAra ane maMtra baMne viparIta gati zIkhelA azva upara besI pharavA nIkaLyA. viparIta gativALA ane temane eka moTI aTavImAM kheMcI lAvyA, baMnene tRSA lAgI. azva ubhA rahyA, eTale teo eka sarovara upara AvyA. sarovaranI pALa upara eka yakSanuM maMdira hatuM. jaLapAna karyA pachI rAjakumAra maMtrine azva sepI sarovaramAM kriIDA karavAne game, tevAmAM kAMThA u. para eka suMdara kanyA jovAmAM AvI, teNInA hAthamAM eka kamaLanuM puSpa hatuM. rAjakumAra guNasuMdarane jotAMja te kanyAe kamaLa, dAMta ane kAnano sparza karI saMjJA batAvI. evI saMjJA karI, te kanyA pitAne sthAne cAlI gaI. rAjakumAra vicAramAM paDyA, tenI saMjJA barAbara samajyo nahIM. tatkALa teNe AvI subuddhi maMtrIne puchyuM, maMtrizvara ! A sarovaramAM krIDA karavA jatAM taTa upara eka suMdara kanyA ubhI hatI, teNInA hAthamAM kamaLa hatuM. mane joI teNIe kamaLathI dAMta ane kAnane sparza karyo, ane mane te batAvI cAlI gaI, eno artha zuM haze? catura maMtrie buddhithI vicAryuM, ane te balya, rAja kumAra ! e kanyAne Azaya mArA jANavAmAM AvI gayo che. te dAMtAnagaranA rAjA karNa" devanI paDyA nAme putrI che, te tamArI upara anurAga darzAvavA e saMjJA karI cAlI gaI che. A sAMbhaLI rAjakumAra khuzI thayo, ane maMtrinA cAturyane teNe dhanyavAda Ape. pachI rAjakumAra mitra sahita dAMtAnagaramAM game. bAharanI vADImAM utarI eka mAlaNane dravya ApI, padmAvatI rAjakumArI pAse pitAnA AvavAnI khabara ApavA mokalI, ane sarovare je pote maLela te idhANa kahevarAvI. mAlaNe e khabara rAjakumArIne kahI; te sAMbhaLatAM ja teNIe mAlaNanA mastaka upara caMdanathI bharelAM pAMca AMgaLAMvALA hAthavaDe lapaDAka mArI, ane bahAra kADhI mukI. mAlaNa vilakhI thaI rAjakumAranI pAse AvI, ane teNIe pitAne vRttAMta nivedana karyo. catura mitra maMtri te marma jANI gayo, ane teNe rAjakumArane kahyuM, mitra ! nAumeda thazo nahIM, te rAjabALAe pAMca AMgaLI vaDe mastakamAM lapaDAka mArI, tamane evI sUcanA karI ke, AvatI zukala paMcamIne divase teno meLApa thaze; A saMketa jANuM guNasuMdara khuzI thayA, pachI baMne mitra nagaramAM eka ghara bhADe rAkhIne rahyA. jyAre pAMcamano divasa Avyo, eTale rAjakumArane utkaMThA thaI. padmAvatIne yAda ApavA mATe mAlaNane punaH javA kahyuM. mAlaNe pitAnuM apamAna thayela, tethI javAnI nA kahI. rAjakumAre teNIne ghaNuM dravya ApavAnI lAlaca batAvI, eTale mAlaNa chevaTe javAne taiyAra thaI. dravyathI zuM nathI thatuM ? mAlaNe AvI rAjakumArIne kumArane saMdezo kA, te sAMbhaLatAMja rAjakumArIne rIsa caDI. kukama bharelAM cAra AMgaLAMvALA hAthavaDe gAla upara lapaDAka mArI, ane mahelanI pachavADenI bArIethI derIvaDe bAMdhI utArI mAlaNane kADhI mukI. AvuM bhAre apamAna thavAthI mAlaNa jIva laIne nAzI AvI. teNIe pitAnIpara vItele vRttAMta For Personal & Private Use Only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ tripurAnaMda vegI. 237 rAjakumArane jaNAvyuM, ane kahyuM ke, have huM kadi paNa tyAM jaIza nahi. catura maMtri mitra teno bhAvArtha samajI gayo. teNe rAjakumArane jaNAvyuM ke, mitra! hAla dhiraja rAkhe. kuMkumavALAM cAra AMgaLAMvALA hAthanI lapaDAka uparathI evI sUcanA kare che ke, te hAla rajasvaLA che, cAra divase zuddha thaze. mahelanI pAchaLa thaI bArIe deravaDe tamane bolAvaze. cAra divasa vadhAre vilaMba thayo che. mitra ! utAvaLA thaze nahi, utAvaLe AMbA pAkatA nathI. he rAjaputra ! te pachI jyAre pAMcama pachI navamIne divasa Abe, eTale rAjaputra guNasuMdara rAtre padmAvatInA mahelanI pachavADe gaye. rAha joI beThelI rAmAe kumArane joye, eTale derInA yogathI upara caDAvyo. kumAra rAjabALAne premathI maLe, paraspara krIDA sukhane AraMbha thavA lAgyo. rAjabALAe kahyuM, priya ! mArA kahevAne Azaya tame zI rIte jANe lIdhe ? kumAra be, priyA ! mArI sAthe mAre eka catura maMtri mitra che, je tamAre dIyara samAna che, tenI buddhinA prabhAvathI meM tamAre saMketa jA hatA. pachI ramaNIe ramaNane uttama rasoithI jamADe, ane ghaNe Adara satkAra karyo. prAtaHkALa pahelAM te svasthAne javA nIkaLyo, te vakhate padmAvatIe vakra hRdayathI jherane medaka pitAnA dIyarane mATe kumAranI sAthe mokalAvyuM. rAjakumAra pitAne sthAne Avyo. potAne sarva vRttAMta mitrane jaNAvyA ane kahyuM ke, tamAre mATe rAjaku mArIe A eka modaka mekalAvyo che, ema kahI maMtrine modaka Apo. modaka laI catura maMtrie vicAryuM ke, rAjaputrI mane jarA paNa jANatI nathI, to A modaka mekalAvI zA mATe mArI upara rAga kare ? AmAM kAMIka vicAravAnuM che. ema karatAM sUryodaya thayo, modaka pitAnI pAse mukya, kSaNavAre te upara beThelI mAkhIone marI gayelI joI, te uparathI tene nizcaya thayo ke, A jherane medaka che, tatkALa tene bhUmimAM dATI dIdho. strIonI irSa buddhine dhikkAra Apyo. bIje divase rAtri thaI, eTale maMtrie rAjakumArane zIkhavyuM. mitra! jo Aje rAjakumArIne maLavA javuM hoya te, huM tamane eka upAya kahuM, te karo. jyAre rAjakumArI nidrAvaza thAya, tyAre tenI jAMga upara traNa rekhAvALuM trizuLa karI, pagamAMthI eka jhAMjhara kADhI lAvajo; ema karavAthI ApaNane e kumArI svataMtra rIte maLaze. maMtrinA kahevA pramANe rAjakumAre bIjI rAtre tema karyuM. pachI baMne mitroe yogIne veSa lIdhe, eka gurU ane bIjo ziSya thayo. bane smazAnamAM jaI vasyA. ziSya peluM suvarNanuM jhAMjhara laI nagaramAM Avyo. sonAvALAnI dukAne jaI kahyuM ke, A jhAMjharanuM je mUlyathAya, te Apa. jhAMjhara jotAM ja vepArIe e rAjAnuM , ema oLakhI lIdhuM. tatkALa te rAjAnI pAse laI gaye. rAjAe pitAnuM nAma vAMcI, te ziSyane bolAvI puchayuM ke, A jhAMjhara kayAMthI maLyuM ? ziSya kahyuM, mane kAMI khabara nathI. mArA gurU jANe. pachI rAjAe smazAnamAMthI gurUne bolAvI puchayuM ke, A jhAMjhara tamane kayAMthI maLyuM ? gurU balyA, Aja rAtre smazAnamAM eka ugra baLavAnI zakti AvI hatI, meM tene page For Personal & Private Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 AnaMda maMdira, pakaDavA mAMDI, paNa te jera karI cAlI gaI. cAlatI vakhate amoe tenI jAMga upara traNa rekhA karI, ane A jhAMjhara kADhI lIdhuM che. te zakti tamArA aMtaHpuramAM gaI che. A sAMbhaLI rAjA aMtaHpuramAM game tapAsa karatAM pitAnI putrIne dUSita thayelI joI. tatkALa rAjAe yogIne pAse bolAvI kahyuM, mahAnubhAva ! tamAruM kahevuM yathArtha che. mArI putrIja dUSita thaI che. have te nirdoSa kevI rIte thAya ? te kRpA karI jaNAvo. tame sarva vidyAnA jANe che, ane meTA deva samAna che. yogI bolyo, rAjA ! tamArI putrIne nirdoSa karavAne eka upAya che. huM tamane eka maMtreluM vastra ApuM, tevaDe rAjakumArInA paga ane mukha bAMdhI, ane AMkhe pATA bAMdhI rathamAM besArI, pUrva dizAmAM eka vRkSa nIce mukI Ave. tamArA subhaTe tenI sAmuM joyA vagara pAchA cAlyA Ave, pachI te rAjakanyA ATha pahora sudhI vanamAM svecchAe pharaze, eTale te tatkALa nidaoNSa thaI jaze. tyAra pachI meTA utsava sAthe tene darabAramAM lAvaje. A pramANe rAjAne upAya batAvI, baMne gurU ziSya potAne ghera gayA. rAjAe rAjakanyAne yogInA kahevA pramANe te rAtre vanamAM mokalI. baMne mitra, gI ane ziSyane veSa choDI daI, ghoDA upara besI, jyAM rAjakanyA hatI tyAM AvyA. rAjakanyAnA baMdha choDI bane teNIne azva upara besArI pitAnA nagaramAM lAvyA. mArgamAM rAjabALAe maMtrine kahyuM, dIyaracha ! A zuM karyuM ? maMtri balya, bhAbhI ! e tamAruM kAma che. je jheranA modakathI uga, te AvI buddhi sujhI. have kRpA karI, hRdaya nirmaLa rAkhajo. Ama vAtAvinoda karatAM teo pitAnA nagaramAM pahoMcI gayAM. ahIM ATha pahora vItI gayA, pachI rAjA potAnI putrIne jovA vanamAM Avyo. koI ThekANe putrI jovAmAM AvI nahIM. AthI hRdayamAM meTe AghAta thaye, ane tethI rAjA mRtyu pAmI gayo. zabe zrIcaMdrane kahyuM, rAjakumAra ! kahe, e rAjAnI hatyA kAme lAgI ? kanyAne, rAjakumArane, ke tenA mitrane ? jo tuM jANyA chatAM nahi kahe, te A hatyA tane lAgaze. zrIcaMdra vicAra karI che, are muDadA ! mArA vicAra pramANe te e hatyA rAjAne pitAne lAgI che. teNe pitAnI putrIne zA mATe meTI karI ? e rAjAne ja anyAya che. zrIcaMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI, te zaba pAchuM vaDe jaIne ceTI gayuM. zrIcaMdra zabane durAgraha joI Azcarya pAme, ane pachI tene levAne vaDa upara gayo. punaH zabane nIce utAryuM, eTale rAjakumAranI AgaLa zabe nIce pramANe bIjI vArtA kahevA mAMDI. bhagavatI nAme bhagI lene AnaMda ApanArI eka nagarI hatI. temAM rUpasena nAme rAjA hatuM, tene managamatI eka kanyA paraNavI hatI. te rAjAnI pAse pAMjarAmAM eka kaLAvAna ane vicakSaNa pipaTa raheto hato. eka vakhate rAjAe pipaTane puchyuM, are pakSI ! tuM kaI jANe che? pipaTa balya, rAjA! sarva jANuM chuM. rAjA be, te kahe, kevI kanyA mane prApta thaze ? popaTa belo, rAjA ! magadha dezanA rAjAne surasuMdarI nAme strI ane madanamaMjarI nAme putrI che, te tamArI A For Personal & Private Use Only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ tripurAnaMda yogI. 239 thaze. te rAjaputrInI pAse eka caMdraprabhA nAme sArikA che, teNIe paNa Aja pramANe sArikAne puchyuM hatuM ke, mAro bhartA koNa thaze ? tyAre sArikAe tamAruM nAma ApyuM che, ane tamArA rUpanI prazaMsA karI che, AthI madanamaMjarIne tamArI upara rAga thayo che. zrIcaMdrakumAra ! te pachI evuM banyuM ke, madanamaMjarIe pitAne IrAdo sakhIdAra mAtAne kahevarAvyuM. mAtAe rAjAne jaNAvyuM, rAjAe maMtrine goThavaNa karavA kahyuM, AthI maMtrie rUpasena rAjAne saMketathI jaNAvyuM, ane chevaTe zubha divase madanamaMjarInI sAthe rUpana rAjAne vivAha thayo. rAjA anukrame nagaramAM Avyo. madanamaMjarI pitAnI sAthe caMdraprabhA sArikAne letI AvI, zuka ane sArikAne eka pAMjarAmAM rAkhyAM. rAjA manavAMchita ramaNane yoga thavAthI ghaNo AnaMda mAnavA lAgyA, ane sukhe kALa nirgamana karavA lAgyo. eka divase pAMjarAmAM rahelA popaTe sArikAne kahyuM, priyA ! tuM kema bhoganI upekSA rAkhe che ? mArI sAthe svecchAe bhega bhogava. A saMsAramAM bhogaja sAra che, A vana vaya caMcaLa che, pharIthI te prApta thavAnuM nathI. te viSe eka rasika puruSe kaheluM che ke - saMsAre sarva jIvAnAM bhogamAptiH phalaM zubham / gataM te jIvitaM bhIru jIvanaM ca nirarthakam / yA na vetti sadA puMsAM caturANAM ratipadam // 1 // he bIkaNa strI ! A saMsAramAM sarva ne bhoganI prApti thavI, te zubha phaLa che. je strI catura purUSone rati ApanAruM sukha jANatI nathI, tenuM jIvita cAlyuM gayeluM ane nirarthaka che. zukanAM AvAM vacana sAMbhaLI, sArikA belI -zukarAja ! huM purUSanI sAthe bhoganI icchA rAkhatI nathI; purUSa jAti ghaNu kharAba hoya che, meM zAstramAM te viSe nIce pramANe sAMbhaLyuM che. svArthaniSTA mukhe miSTA drohiNaH paravaMcakAH / mAyAvinaH kRtaghnAzca nirdayAH puruSAH punaH // 1 // purUSa svAtha, meTe mIThA, droha karanArA, bIjAne chetaranArA, mAyAvI, kRtadhI ane nirdaya hoya che. sArikAnA mukhethI purUSa jAtinI niMdA sAMbhaLI zuka be-sArikA ! A zuM For Personal & Private Use Only
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 AnaMda maMdira, bole che ? purUSothI strIo vadhAre kharAba hoya che. strIo durAcaraNI, patighAtaka ane pApiNa thAya che, tene mATe paNa sAhityamAM nIce pramANe lakhe che. anRtaM sAhasaM mAyA mUrkhatva matilobhitA / nirva ja strInAM roja mAvanA che ? . bhavabIjaM nArakasya dvAramArgasya dIpikA / zucAM sthAnaM kalelaM duHkhAnAM khAniraMganA // 2 // asatya, sAhasa, kapaTa, mUrkhatA, ati lAbha, apavitratA ane nirdayapaNuM, e strIonA svAbhAvika deSa che. strI saMsAranuM bIja che, narakanA dvAranA mArganI dIvI che, zokanuM sthAna che, kaLi kalahanuM mULa che, ane duHkhanI khANa che. 1-ra A pramANe zuka sArikAnI vacce moTo vAda thaI paDyo. e vAta rAjA ane rANunI pAse AvI, rAjAe AvI sArikAne puchyuM, A vAda thavAnuM zuM kAraNa che ? tyAre sArikAe te vAdanuM mULa jaNAvatAM nIce pramANe eka vArtA kahevA mAMDI - kAMcanapura nAme eka nagaramAM mahAdhana nAme eka zeTha raheto hato, tene dhanakSaya nAme putra hatA, puNya vardhana nAmanI nagarInA uddhava nAmanA eka zeThanI putrI sAthe tene vivAha thayo hate. dhanakSaya mahA vyasanI hatuM, tethI tenA pitAnuM dhana teNe uDAvI dIdhuM. tenI strI pitAne pIyara cAlI gaI hatI. keTaleka divase jyAre dhanakSayanI pAse kAMI paNa dravya rahyuM nahIM, eTale te pitAnI strIne bolAvavA uddhava zeThane ghera gayo. keTalAeka divasa tyAM rahI, potAnI strIne teDI pAcho pharyo. tenA sAsu sasarAe putrIne zaNagArI, tenA patinI sAthe mekalI. thaDA rastA sudhI vaLAvI, mAtApitA putrIne hitazikSA ApI pAchAM vaLyAM. dhanakSaya strIne laI AgaLa cAlyo, tyAM rastAmAM eka ujajaDa gAma AvyuM. te joI dhanakSaye tenI strIne kahyuM, priyA ! A mArga vikaTa che, mATe tamArAM vastrAbhUSaNa mane bAMdhI Ape, rakhe kaI cera AvI harI jAya, bheLI strIe tema karyuM. pachI AgaLa cAlatAM eka u aMdhArIo kuvo Avyo, temAM dhanakSaye strIne acAnaka upADI kuvAmAM nAkhI dIdhI. duSTa dhanakSaya vastrAbhUSaNa laI pitAne gAma cAlyo Avya. ahIM aMdha kRpamAM paDelI strI valakhAM mAravA lAgI, tevAmAM koI musAphara tyAMthI jatA hatA, temaNe dayA lAvI, te strIne kuvAmAMthI kADhI. musApharoe tene kuvAmAM paDavAnuM kAraNa puchayuM, eTale te strIe kahyuM, kaI cere AvI, mArA patine bAMdhIne mAryo, ane mArAM vastrAbhUSaNa laI, mane kuvAmAM nAkhI cAlyo gayo. mArA pati jIvatA haze ke zuM ? te huM jANatI nathI. A kalpita vRttAMta kahI, te strI koI dayALu musA For Personal & Private Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ tripurAnaMda yAgI. 242 krUranI sAthe pAchI potAnA pIyaramAM AvI. potAnAM mApitAnI pAse paNa teNIe te kalpita nRttAMta kahyA. mAyALu mAtAe putrIne hRdaya sAthe dAkhIne kahyuM, beTA ! ciMtA karIza nahIM, vastrAbhUSaNanA jarA paNa zeka na rAkhIrA. jo jamAI jIvatA haze, teA pAchA maLaze, ane tuM sukhI thaIza. ahIM dhanakSaye strInAM AbhUSaNa vastra vigere vecI durvyasanamAM uDAvI dIdhAM. alpa samayamAM te pAche nirdhana thai duHkhI thavA lAgyA, eTale te nirlaja pAcho potAnA sAsarAte gAma Avye. tenA manamAM pote karelA kukarmane mATe zaMkA hatI, paNa tene kalpita uttara kahevA te IcchatA hatA; tevAmAM potAnI strIne joi, strI patine joi khuzI thai, ane peAtAne dhanya mAnavA lAgI. strIne jIvatI joI dhanakSayanA manamAM vicAra thayA ke, A zu ? meM mArI jAte te strIne kuvAmAM nAkhela, te ahIM jIvatI kyAMthI ? AvuM vicArI teNe nizcaya karyo ke, karmanI gati vicitra che, vakhate temAMthI kAie bacAvI haze. have strI tenI upara prasannatA darzAvavA lAgI. kAivAra paNa kuvAnI vAta teNIe jaNAvI nahIM, keTalAka divasa ema cAlyA gayA, pachI eka divase zrI sutI hatI, tenA zarIra uparathI AbhUSaNu utArI, tene mArI nAMkhI, dhanakSaya rAtre sAsarAne gherathI pA cAlye! gayA. duSTa jana potAnI duSTatA kadipaNa cheDatA nathI. sArikAe kahyuM, he rAjA ! purUSAnAM kAma evAM naThArAM hAya che. keTalAMeka pratyakSa joyelAM che, ane keTalAMeka sAMbhaLyAM che, mIThAimAM meLavelA jheranA jevA purUSA thAya che. AthI me nizcaya karyo che ke, purUSanA sa Mga karavA nahIM, ane tethI A zukanI rAthe mAre vAda thAya che. zuka pakSI klyA--rAjA ! tame taTastha che, eka taraphI sAMbhaLI nirNaya karazA nahIM. e sArikAnuM kahevuM Tita nathI, badhA purUSo tevA hetA nathI. kAI purUSa tevA duSTa thAya, tethI kAMi purUSajAti badhIte apavAda lAgatA nathI. pApanI anaMta rAzi uDDaya AvavAthI strIveda baMdhAya che, te paNa karmathI prApta thAya to, levA paDe che. durjanathI DarI gayelA leke sajjanathI paNa bhaya rAkhe che. garama dUdhathI dAjhelA mANasa chAzane paNa jhukIne pIe che. vacce sArikA eTalI uDI, zukarAja ! zuM vadhAre vANImAM paMDitAI batAve che ? jo purUSa jAtinA jevI strIjAti hAya to, tene kAi dAkhalA Apo. tame mArI sAthe sarakhA utaraze ? kAMI vANInA vilAsamAM vijaya nathI. ghaNA vAcALa purUSo bIjAne chetarI pADe che; durjanothI chetarAelA purUSA pachI sajjanane paNa vizvAsa kara tA nathI, te viSe sAhityamAM nIce pramANe lakhe che. ye vaMcitA dhUrttajanena lokAste sAdhusaMge'pi na vizvasaMti / uSNena dagdhAH kila pAyasena pibaMti phutkRtya dadhInitakram // 1 // 31 For Personal & Private Use Only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 AnaMda maMdira. jeo dharsa janathI chetarAyA hoya, teo sAdhuonI upara paNa vizvAsa karatA nathI. unA dudhathI dAjhelA purUSo dahIM ane chAza jhukIne pIe che. vaLI strI ane purUSa vizeSamAM ghaNo taphAvata che, ane strInI yogyatA tathA ayogyatA purUSa vizeSane prApta karavAthI jaNAya che, te viSe sAhityamAM nIcenAM padya lakhe che. bAjivAraNalohAnAM kASTapASANavAsasAm / nArI puruSatoyAnAmaMtaraM mahadaMtaram // 1 // azva, hAthI leha, kASTa, pASANa, vastra, strI, purUSa ane jaLamAM meTuM aMtara che. sarva zArva vidyA vA vaLA nara nAra nA puruSa vizeSaM prAptA bhavaMti yogyA ayogyAzca // 1 // zastra, zAstra, vidyA, vANI, vINA, nara ane nArI, purUSa vizeSane prApta thaI che: ane agya thAya che. A pramANe catura buddhivALA zuke nIce pramANe vArtA kahevA mAMDI - kAMcanapura nagaramAM sAgaradatta nAme eka zeTha raheto hato, tene zrIdatta nAme puNyavAna ane pavitra putra hato, bIpura nagaranivAsI somadatta zeThanI jayazrI nAme eka putrInI sAthe zrIdatta paraNyo hato. zrIdatta jayazrIne paraNIne ja tenA pIyaramAM mukI karIyANa laI sa yuddha mAM vepAra karavA gayo. pachavADe jayazrI yauvanavayane prApta thaI kAmi purUSone navanavA raMga dazAvavA lAgI. vanavayamAM vizeSa lAvaNya jaNAya che. kahyuM che ke yauvanamudagrasamaye karoti lAvaNyagatiM kurupe'pi / darzayati pAkakAle liMbaphalaM cApi mAdhuryaM // 1 // kurUpI janamAM paNa vanavaya pitAnA ugra samaye lAvaNyane utpanna kare che, lIMbaDAnAM phaLa paNa pAkavA vakhate madhuratA darzAve che. eka divase jayazrI maMdiranA gekha upara beThI hatI, tyAM koI svarUpavAna purUSa jato teNInA jovAmAM Avyo. asatI strIonuM evuM lakSaNa che ke, te suMdara purUSane joI vikArI banI jAya che. kahyuM che ke surupaM puruSaMdRSTvA bhrAtaraM pitaraM sutam / zravate yonayaH strINAmAmapAtramivAMbhasA // 1 // For Personal & Private Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ tripurAnaMda yogI. 243 svarUpavAna purUSa kadI te bhAI, pitA ane putra hoya, to paNa tene joIne strI. onI yoni pANI vaDe kAcAM pAtranI jema stravyA kare che. agnikuMDasamAnArI ghRtakuMbhasamo nrH| saMpar te nityaM jiMpunaH varasAda triAH | ? | strI agnikuMDanA jevI che, ane purUSa ghInA ghaDA jevo che, te saMparkathI hamezAM kave che, te pitAne vaza rahenArI strIonI zI vAta karavI ? vanavatI jayazrIne te ravarUpavAna purUSa joI kuvicAra Avyo. takALa mAlatI nAmanI eka pitAnI sakhIne te purUSanI pAse mokalI. purUSe mAlatInI mAraphata kahevarAvyuM ke, eka mAlaNane tyAM te mane maLI zakaze. baMnee saMketa sthaLa nakkI karyuM, ane mAlaNane ghera temane yoga thayo, tyArathI pratyeka divase teo maLatAM ane viSayabhoga karatAM hatAM. keTaleka divase zrIdatta samudranI musApharImAMthI pAchA AvI, te jayazrIne teDavA sAsarAne ghera Avyo. pitAnA patine Avelo joI, pelA jAra purUSane maLavAmAM aMtarAya thavAnI jayazrIne ciMtA thaI paDI. jayazrIe pitAnI ciMtA sakhInI AgaLa jaNAvI; ciMtA e kaniSTa vastu che, AnaMdanA mArgane rodha karanAra che. ciMtAne mATe sAhityamAM nIcenAM po lakhe che. ciMtA citA samAnAsti ciMtA caiva griiysii| sajIvaM dahate ciMtA nirjIvaM dahate citA // 1 // ciMtA ane citA sarakhI nathI, citAthI ciMtA ati moTI che, citA jIva vinAnAne bALe che, ane ciMtA chavavALAne bALe che. ati pralApo hi niraMkuzatvaM bhartuHpravAsaH svarucistIrthayAtrA / IrSyAlutA svairiNIsaMgamatA ca svabhAvataH zIlaviluptakAime // 1 // ati baLavApaNuM, niraMkuzapaNuM, patine pravAsa, pitAnI rUci pramANe pravartana, tIrthayAtrA, IrSyALupaNuM ane svachaMdI strIne saMga, e svabhAvathI zIlane lepanArAM che. - sakhIe jayazrIne samajAvI ke, vizeSa ciMtA rAkhIza nahIM. je lAga maLe, te patine chetarI jArane samAgama karaje. sakhInAM AvAM vacana sAMbhaLI jayazrI jarA zAMta thaI. For Personal & Private Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244. AnaMda maMdira. zrIdattane tenAM sAsu sasarAe AgatavAgata karI ghaNuM mAna ApyuM. uttama prakAre bhojana karAvI, ekAMtamAM zayana karAvyuM. jayathI patinI AgaLa AvI, sneha darzAvI teNIe pitAnA patine anukULa karI lIdhe, strIo purUSane anukULa karavAne aneka ceSTAo kare che. jemake - snehaM manobhavakRtaM janayaMti bhAvA nAbhibhujastanavibhUSaNadarzitAni / vastrANi saMyamana kezavimokSaNAni sejitarAnirIkSari || ? . nAbhi, hAtha, stana ane AbhUSaNa batAvavAM, vastra bAMdhavAM, keza chuTA mukavA, braguTI kapAvavI, ane kaTAkSathI jevuM; e sarva hAvabhAva kAmadevanA snehane utpanna kare che. jayazrI patine nidrA AvI, eTale tyAMthI uThIne pitAnI sakhIne ghera AvI. mArgamAM koI ceranA jovAmAM AvI, core lakSaNa uparathI teNIne vyabhicAriNI jANuM lIdhI. te divase teja rAtre koI strI purUSa cATAnI eka tarapha prathama samAgama mATe maLI vAnAM hatAM. karma yoge jayazrI tyAM AvI caDI. rAha joI beThelA rAjapurUSanI sAthe tene yoga thaye, tevAmAM koi koTavALa tyAM Avyo, teNe coranI bhrAMtithI te rAjapurUSane mArI nAkhe. kAmAtura strI, te purUSanA zabane AliMgana ane cuMbana karavA lAgI, tathApi teNIne kAma zAMta thayuM nahIM. pele cAra A badhI ceSTA jote hato, tevAmAM te sthAne eka yakSa hatA, tene A ceSTA joI kAma utpanna thayo. tatkALa te pitA zabamAM peThe, eTale zaba beThuM thayuM, teNe jayazrInA kAmane zAMta karyo, ane te pachI te strInI nAsikAne dAMtavaDe toDI nAMkhI. pachI pite zabamAMthI nIkaLI, koI vRkSa upara besI gaye. jayazrI rUdhirathI liMpAtI ane zoka karatI pitAnI sakhI AgaLa AvI; teNIe badhI vItelI vArtA sakhIne jaNAvI. karmanI gati kevI vicitra che ? mANasa zuM dhAre ane karma zuM kare che? anyathA ciMtitaM kArya devena kRtamanyathA / malinIvazacUrNena bhadinI pralayaM gatA // 1 // mANasa anyarIte kArya ciMtave, ane daiva-karma anyarIte kare che. malinInA vazIkaraNa cUrNathI bhadinIne pralaya thayo hato. jayazrInI sthitI joI, tenI sakhIe kahyuM, bahena ! Amane Ama sUrya ugyA pahelAM tArA patinI pAse jA, ane A badho Aropa tenA upara muka, jayazrI sakhInA kahevAthI pati pAse AvI, pele cera paNa guptarIte For Personal & Private Use Only
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ tripurAnaMda cAgI. 245 teNInI pAchaLa pAchaLa tyAM gayo. kSaNavAra pachI jayazrIe Dhaga karyo, uMce svare rUdana karavA mAMDyuM. teNInuM rUdana sAMbhaLI gharanAM mANaso ekaThAM thayAM, zrIdatta jAgI gayo. sarvee AvI joyuM, tyAM jayazrInuM nAka kApeluM joyuM. badhAM ekI avAje bolI uThayAM, are duSTa nirlaja ! teM A zuM karyuM ? amArI niraparAdhI putrInI nAsikA zA mATe chedI ? zrIDara to vicAramAM paDyo ke A dhatiMga kyAMthI jAgyuM? kahyuM che ke - na vizvasennRpe zudre kRSNe caiva na brAhmaNe / na vizvasetkRSNasarpa kAye naiva ca vizvaset // 1 // rAjA, zuddha, kALA vAhmaNa, kALo sarSa ane zarIra eTalAM vizvAsa na kara. madyapAH kiM na jalpati kiM na bhakSati vAyasAH / kAyaH kiM na bodhaMti kiM na kurvati pAsulAH // 1 // madirA pInAra zuM nathI belatA ? kAgaDAo zuM nathI khAtA ? kavio zuM nathI jANatA ? ane dUSita strIo zuM nathI karatI ? te cakita thaI gayelA ane gabharAI gayelA zrI dattane tenA sAsarIe rAjakAramAM de. kahyuM che ke - durbalAnAmanAthAnAM bAlavRddhatapasvinAm / anyAya paribhUtAnAM sarveSAM pArthivo gatiH // 1 // durbaLa, anAtha bALaka, vRddha, tapasvI ane anyAya karanArA, e sarvanI gati rAja che. azvaplutaM vAridagarjitaM ca strINAM caritraM puruSasya bhAgyam / avarSaNaM cApi hi varSaNaM ca devo na jAnAti kuto manuSyaH // 1 // gheDAnuM ThekavuM, varSadanuM gAjavuM, strIonuM caritra, purUSanuM bhAgya, medhanuM varNavuM ke , na varSavuM, e deva paNa jANatA nathI, te mANasa te kyAMthI jANe ? sae rAjAne zrIdattanA aparAdhanI vAta kahI, paNa te rAjAnA manamAM utarI. For Personal & Private Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 AnaMda maMdira. nahIM, tathApi rAjapurUSoe sAkSI ApI ke, te vAta satya che, te duSTe A satIne kalaka ApyuM che. temanA kahevA uparathI rAjAe zrIdattane dehAMta zikSA karI, tevAmAM pelA gupta rIte rahele cAra pragaTa thayA, teNe kharekharA sarva vRttAMta rAjAnI AgaLa jAhera karyo. ane jaNAvyuM ke, kASTha rIte A purUSa vadhyuM nathI; rAjAne te nizcaya thayA. jayazrInI upara gusso Avyo. zrIdattane cheDI mukI sukhI kayA, ane duSTa kulaTA jayazrIne mastaka muMDAvI gadheDA upara besArI badhA zaherAmAM pheravI, ane AvAM kukarma karanArI enI AvI dazA thAya che, ema lekanI AgaLa darzAvI ApyuM. tevI duSTa strIne mATe sAhitya zAstramAM nIcenuM pagha gavAya che. ( stragdharA ). AvarttaH saMzayAnAmavinayabhavanaM pattanaM sAhasAnAM doSANAM saMnidhAnaM kapaTazatamayaM kSetramapratyayAnAm / svargadvArasya vinaM narakapuramukhaM sarvamAyAkaraMDaM strIyaMtraM yena sRSTaM viSamamRtamayaM prANinAmekapAzaH // 1 // saMzayanA Avartta ( marI ), avinayanuM dhara, sAhasanuM zahera, deSanA bhaMDAra, sekaDA kaparTa bharela, avizvAsanuM kSetra, svargadvAranuM vizrva, narakapurane daravAjo, sarve kapaTane kaDIyA ane amRtamaya jherarUpa evuM rUpa yaMtra kANe sarajyuM che ? je sarva prANIone eka pAzarUpa che. zrIdatta pachI khIjI kulIna strIne paraNI sukhI thayA. he rAjA ! jue, strI jAti kevI adhama hoya che ? Apa pakSapAta vagara kaho ke, strI ane purUSa durAcaraNamAM sarakhAMja utare che. rAjAe te vAta mAnya karI. pelA zame zrIcaMdrane jaNAvyuM, rAjakumAra ! tuM kahe, te strI ane purUSa durAcaraNamAM sarakhAM thayAM, ke kAMi nyUnAdhika che ? zrIcaMdre kahyuM, mane strI jAti vizeSa pApi NI lAge che. leAkamAM ane zAstramAM strIne vadhAre niMdavA yogya kahelI che. zAstramAM lakhe che keH-- gururagnirdvijAtinAM varNAnAM brAhmaNo guruH / patireva guruH strINAM sarvasyAbhyAgato guruH // 1 // dvijAti ( brAhmaNu, kSatriya ane vaizya ) te gurU agni che, badhA varNanA gurU brAhmaNa ( jaita brAhmaNa ) che, strIone gurU pati che, ane sarvane gurU abhyAgata che. For Personal & Private Use Only
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ tripurAna'da cAgI. niMdyA yoSinna maryo hi yato yoSidvinA narAH / dharmAdharma vicAreSu tanniyuktA bhavati yat // 11 2 11 strI niMdavA yogya che, purUSa nathI; kAraNa ke, tethI karIne strI zivAya purUSA dharma tathA adharmanA vicAra karavAne nimAya che. zrIcaMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI, zaba pAchuM potAne sthAnake cAlyuM gayuM. rAjakumAra Azcarya pAmI pache tene lai Avyo. zakhe nIce pramANe trIjI vAttA zarU karI. vardhamAna nagaramAM zUdeva nAme rAjA hatA. eka vakhate rAjA darabAramAM sabhA sthAne beThA hatA, teNe cApadArane pUchyuM, copadAra ! kAi rAjadvAra upara che ke nahIM ? cepadAre kahyuM, mahArAjA ! bIjuM kAi nathI, paNa artha jatA dhaNA ubhA che. zrIma MtanA dvAra AgaLa AzA bharelA arthIe athaDAya, temAM kaMi AzcayaeN nathI. eka vidvAna te viSe lakhe che.~~~~ ** 147 ehyAgaccha tvamuttiSTa vada maunaM samAcara / evamAzAgrahagrastaiH sevyate dhanino'rthibhiH // 1 // ,, ahIM Ava, tuM beTho thA, khela, cupa rahe. A pramANe AzArUpa graheAe grasta thayelA arthIe zrImaMta jananAM dvAra seve che. dvArapALa rAjAne praNAma karI rAjadvAra AgaLa AvyA. tyAM kAi purUSane bheTa lai ubhelA joyA. dvArapALa rAjAne khabara ApI AjJA lai, te purUSane a Mdara lai gayA. purUSa bhUpatine praNAma karI ubhA rahyA. rAjAe pUchyuM, tame kANa che ? te purUSe kahyuM, mahArAjA ! huM dakSiNamAMthI AvuM chuM. te dezanA rAjAne vIvara nAme huM kumAra chuM, ema kahI teNe rAjAnI AgaLa bheTa dharI. rAjAe bheTa svIkArI kahyuM, ahIM AvavAnuM zuM prayeAjana che ? kumAre kahyuM, mAre ApanI AkarI karavI che. guNI jananI sevA te kalpavRkSanI sevA che. rAjAe pUchyuM, zuM pagAra leze ? kumAre kahyuM, hamezAM eka hajAra gadIyANA seAnuM laiza. rAjAe kahyuM, tamAre teTale zA parivAra che ? hAthI, ghoDA, ratha ke khIjuM zuM che ? kumAra kSeA--nA, te kAMi nathI. eka putra, eka putrI, strI ane huM ema cAra mANasA chIe. te sAMbhaLI rAjAne Azcarya thayuM. tApi rAjAe vicAryuM ke, tenA pagAra pramANe te phaLa Apaze. AvuM vicArI bhaMDArIne khelAvIne kahyuM ke, A vIravara kumArane pratidivasa eka hajAra gadIyANA suvarNa Apajo. vIravara dhaNA udAra hatA, yAcakAne agaNita dravya ApatA, je kAi duHkhI Ave, tene bhojana vastra ApatA. AvA meTA kharcamAM tenA dravyanA upayoga thatA hatA, te rAtre rAjAne paheregIra thai udhADI taravAre cAkI karatA hatA. For Personal & Private Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. kAi vakhate ardha rAtre rAjAe mahelamAMthI pUchyuM ke, kANu paheregIra Age che ? tyAre vIravara javAba ApatA hatA. ati kaSTa bhogavI sevA karatA hatA. sevakane kevuM kaSTa hoya ? tene mATe nIcenAM padya smaraNa karavA yogya che. 248 kaSTaM bho sevakAnAM tu parArthacAnuvarttinaH / svayaM vikrItadehasya sevakasya kutaH sukham / sevAne kharekharUM kaSTa che, bIjAne mATe anusaranArA ane pote zarIrane vecanArA geA sevakane kyAMthI sukha hoya ? maunAnmUkaH pravacanapaTurvAtulojalpakovA kSAMtyA bhIruryadi na sahate prAyazo nAbhijAtaH / . dhRSTaH pArzve vasati ca yadA dUrato vA pramAdI sevAdharmaH paramagahano yoginAmapyagamyaH // 1 // jo sevaka mu MgA rahe, te tene muMgA kahe, vadhAre mele te elakA ke vAyaDe kahevAya, kSamA rAkhe teA khIkaNa kahevAya, jo sahana kare nahi, teA sArA kuLaneA na gaNAya, jo pAse hAjara rahe to dhITha kahevAya, ane dUra rahe ! pramAdI kahevAya; A pramANe sevA dharma e gahana che ke, je yogiAne paNa agamya che. -- - eka vakhate rAjAe madhya rAtre vIravarane bolAvIne kahyuM ke, smazAnamAM kAi zrI rUdana kare che, mATe tenI tapAsa karI lAva. muzkelI vakhate sevakane mekalavAmAM tenA parIkSA thAya che. kahyuM che keH-- jAniyAt preSaNe bhRtyAn bAMdhavAn vyasanAgame / mitramApattikAle ca bhAryAca vibhavakSaye // 1 // sevaka mokalavAthI jaNAya che, badhu du:khamAM jaNAya che, Apatti vakhate mitra oLakhAya che, ane vaibhavanA kSaya thAya, tyAre strI oLakhAya che. vIravara rAjAnI AjJAthI smazAnamAM gayA. zabdane anusAre jyAM strI rUdana karatI hatI, tyAM Ao. rUdana karatI te strI raMbhAnA jevI svarUpavAna hatI, tenI AgaLa jai kumAre puchyuM, bAi ! tuM kANu chuM? ane zAmATe rUdana kare che ? te strI khAlI huM rAjalakSmI chuM, AjathI trIje divase A nagaranA rAjA mRtyu pAmaze, tethI huM rUdana karUM chuM. kumAre kahyu,nagarapati rAnna mRtyu na pAme, tene kAI upAya che ? te strI For Personal & Private Use Only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ tripurAnaMda vegI. 249 belI, hA, eka upAya che. te rAjA jevA svarUpavAna purUSanuM je nagaradevIne baLidAna ApavAmAM Ave, ane pitA, putranuM mastaka chede, to rAjA so varSa sudhI jIve. A carcA jevAne rAjA gupta rIte viravaranI pachavADe Avyo hato, viravara rAjalakSmInAM vacana sAMbhaLI potAne ghera AvyuM. rAjA paNa gupta rIte tenI pAchaLa Avyo. viravare potAnI strIne jagADI pitAnI pAse bolAvI. bhadre ! te pativratA ane sujJa chuM, jenuM ApaNe nimaka khAIe chIe, te rAjAne mATe mAre prANa ApavAno vakhata Avyo che. strIe te viSe puchayuM, eTale rAjakumAre smazAnano badhe vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. chevaTe jaNAvyuM ke, priyA ! tuM A bALakone laI tAre piyara jA. tAre mArI AjJA mAnya karavI paDaze. patinI AjJAne mAne, teja uttama strI kahevAya che. tevI strIone mATe sAhityakAro nIcenAM padya bole che - te putrA ye piturbhaktAH sapitA yastu poSakaH / / tanmitraM yatra vizvAsaH sA bhAryA pativAkyagA // 1 // je pitAnA bhakta hoya, te putro, je piSaNa kare, te pitA, je upara vizvAsa mukAya, te mitra ane je patinAM vacanane anusare te strI kahevAya che. ArtedhArtA dviSidviSTA proSite malinA kRSA / mRte mriyetayAnArI sA strI jJeyA pativratA // 1 // pati duHkhI hoya che, je strI du:khI rahe, patinA dezI upara deva karanArI thAya, pati pravAsa kare, to malina ane dubaLI rahe, ane pati mRtyu pAme, te marI jAya, te strI pativratA jANavI. mitaM dadAti hi pitA mitaM bhrAtA mitaM sutaH / amitasya hi dAtAraM bhartAraM kA na pUjayet // 1 // pitA, bhAI ane putra mita-mAna pramANe Ape che, ane bhartI amita-dhaNuM Ape che, to tevA bhane kaI strI pUje nahIM ? na dAnaiH zudhdhyate nArInopavAsazatairapi / avratApi bhavecchuddhA bhartRsadgatamAnasA // 1 // . strI dAna ApavAthI ke seMkaDo upavAsa karavAthI zuddha thatI nathI. vrata na karatI hoya, paNa je patimAM hadaya rAkhe, to te strI zuddha thAya che. For Personal & Private Use Only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 AnaMda maMdira, tyajetputraM ca baMdhuM ca pitarau zobhanau tathA / bhIramApadi gataM na tyajetsA mahAsatI // anyaM naraM na pazyaMti svabhAvagocarairapi / AkopitAno kupyeta hyucyate sA mahAsatI // aMdhaM kubjatvayuktaM ca kuSTAMga vyAdhipIDitam / / ApadgataM nijaM nAthaM na tyajet sA mahAsatI / / eSa dharmo mayAkhyAto nArINAM paramAgatiH / yayAnyathA ca kriyata sA yAti narakaM dhruvam // je strI, putra, baMdhu ane sArA mAtApitAne choDI de, paNa ApattimAM AvelA patine na choDe, te mahAsatI kahevAya che. je bIjA purUSane jue nahi, ane svabhAvikapaNe kopa karAve, te paNa je kepa kare nahIM, te mahAsatI kahevAya che. pitAno pati AMdhaLo, kubaDe, kaDhI, rogI ke ApattimAM Avela hoya to paNa je strI teno tyAga kare nahIM, te mahAsatI kahevAya che. A strIone dharma kahevAmAM Avyo che, te ja dharma strIonI gatirUpa che. je strI te dharmane anyathA kare, te strI avazya narake jAya che. vIravaranAM AvAM vacana sAMbhaLI tenAM bALa putra ane putrI balI uThayA-pitAjI ! je ApaNA AzrayadAtA ciraMjIvI rahetA hoya, te amAre vadhu khuzIthI kare. ethI amArI kIrti phelAze. - vIravaranAM kuTuMbanAM bALakono A vicAra jANI, gupta rahelo rAja Azcarya pAmI gaye, ane temane manamAM dhanyavAda ApavA lAgyo. rAjAne te prasaMge nIcenuM kAvya smaraNamAM AvyuM. sA sA saMpadyate buddhiH sA matiH sA ca bhAvanA / sahAyAstAdRzA jJeyA yAdRzI bhavitavyatA // jevI bhavitavyatA hoya, tevI buddhi, tevI mati, tevI bhAvanA ane tevI sahAya maLe, ema jANavuM. strIe paNa te vAtane anumodana ApyuM. pachI vIravara badhAM kuTuMbane laIne na garadevInA maMdiramAM Avyo. rAjA gupta rIte carcA joto hato, zuravIra vIravare khAM taiyAra karI devIne kahyuM, mahAdevI ! amArA rAjAne se varSanuM AyuSya Apaje, ane A putranuM baLIdAna karaje, ema kahI, khaDe putranuM mastaka cheDI nAkhyuM, "tAnA bhAInI dazA For Personal & Private Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ tripurAnaMda yegI. 25 joI, tenI bahena khapha AgaLa AvI ubhI rahI. rivare tenI upara ghA karyo nahIM, pachI te peTamAM charI mArI, pitAnI jAte marI gaI; te joI mAtAne zara caDyuM. pitAnAM lAcAra bALakone maratAM joI, teNIe paNa AtmaghAta karyo. kuTuMbane nAza thayela joI varavare vicAryuM ke, have mAre suvarNane mATe jIvavuM anucita che, AvuM ciMtavI teNe pitAnA zira upara ane ghA ka; A dekhAva joI rAjA pite kaMpI cAle, ane te che ke, mAre mATe A viravare sarva kuTuMbane vAta koM; mArA rAjyane ane mane dhikkAra che. tenA manamAM nIcenuM padya yAda AvyuM. paraprANairnijaprANAn sarve rakSati jaMtakaH / ninA varAchAnuM rakSati virA banAH it sarva prANI bIjAnA prANathI pitAnA prANanI rakSA kare che, paNa pitAnA prAzuthI bIjAnA prANanI rakSA karanArA viralA purUSo che. pachI rAjAe pitAnA mastaka upara na ugAmyuM, tyAM nagaradevI prasanna thayAM; tatkALa rAjAne bacAvyo, ane amRta chAMTIne viravara vigere sarvane sajIvana karyA. rAjAe vIravarane sAbAzI ApI. vIravara praNAma karI nIcenuM pUrvArdha be kSamI dAtA guNagrAhI svAmI puNyena labhyate / kSamAvAna, dAtAra, ane guNagrAhI svAmI, puNethI maLe che. sajA paNa nIcenuM uttarArdha belyo anuraktaH zucirdakSaH svAmIna bhRtyo'pi durlabhaH // 1 // anurAgI, pavitra ane DAve sevaka paNa maLa durlabha che. prAtaHkALe rAjAe te varavarane pitAnuM ardha rAjya ApyuM, ane moTI dhAmadhUmathI tenuM sanmAna karyuM. muDadAe zrI caMdrane puchyuM-rAjakumAra ! kahe, e badhAmAM vadhAre satva nuM che kumAre kahyuM e sarvamAM rAjAnuM sAhasa prazaMsanIya che, bIjAo tenAthI utaratA che. kAraNa ke, vIravare je sAhasa karyuM, te tenI pharaja che. sevake svAmIne mATe prANa ApavA joie. sAhityamAM tene mATe nIcenuM kAvya prasiddha che. svAmyarthe sevakAH prANAn tyati tRNavataH yuge / paraM svAmI svabhRtyArtha prANAn lajati durlabhaH // For Personal & Private Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Anada maMdira. sevakrA svAmIne mATe tRNunI jema prANa cheDe, paNa sevakane mATe svAmI prANu hADe te durlabha che. 5ra A uttara sAMbhaLatAM zaba pAchuM tyAMthI uchaLI potAne sthAne cAlyuM gayuM. traNavAra te zrIdre kSamA karI, paNa A vakhate teNe potAnuM parAkrama batAvyuM, zabane baLAtkAre pakaDayuM, ane yegInI pAse te lAvavA nIkaLyA. rAjakumAranuM parAkrama joi, rAme kahyu--mahAvIra ! tame catura ane vilakSaNa che; te yogI upara ATalA badhA rAga kema rAkho che ? te yogI dhRtta, nirlaja, ane nirdaya che, kuDa kapaTanA li MgI che, mAyAne bhaDAra che, tamane bhALavI mArAthI te kArya sAdhavA taiyAra thayA che. tevAmAM kAi AdheDa vayanI strI tyAM azrudhArA varSAvatI AvI, tene kumAre pUchyuM--tuM kANu che ? strI khAlI, A nagarathI dakSiNa dizAmAM naMdigrAma nAme eka gAma che, temAM huM rahuM chuM. mArA pati daradrI hatA, te cerIne dhadhA karI, AjIvikA calAvato hato. A vaDanA vRkSa upara polIsa leAkAe tene bAMdhIne mArI nAkhyA che, A khabara sAMbhaLIne huM atyAre ahIM AvI chuM. vaDamAMthI mArA patinuM zastra lai jatAM meM tamane joyA, eTale ahIM AvI chuM. A zAne tame zuM karaze! ? zrIcaMdra khelyeA--eka yogInI pAse sAdhavA mATe tene lai javuM che, tenA ma agnikuMDamAM karI suvarNa purUSa karavAnA che; tAre A zabanuM kAMi kAma che ? je hAya, te kara. pachI te strIe zabanI upara jaLanI dhArA karI, caMdananA lepa karyo. tevAmAM me eThA thai, te strInuM nAka kApI khAdhuM. strI rUdana karatI peAtAnA gAma tara%0 cAlI gaI. pachI zrIcadra rAkhane lai, megInI pAse AvyA. agnikuMDanI DAbI tarapha zayane mukayu, yogIe vidhithI jaLavaDe zabane navarAvyuM, pachI caMdana puSpathI tenI pUjA karI, yogI zakhane lai, kuMDa pAse ubhA rahyA. teNe zrIyadrane kahyu, rAjakumAra ! have sAvadhAna rahejo. zrIcaMdra navakAra maMtravaDe aMgarakSA karI beThe. yAgI kuMDamAM ceAkhA, sarasava vigerenA hAma karavA lAgyA, ane te dANA zakha upara chAMTavA lAgyA. jema jema chaMTakAva kuravA mAMDayA, tema tema zabamAMthI devatAi prabhAva pragaTa thavA lAgyA. te vakhate yAgIe puchyu, rAjakumAra ! zu kAMi japo che ? zrIyaMtre kahyu, trikaraNa zuddhithI je japavA yA. gya hAya, te japuM chuM. te navakAra ma Mtrane jApa karatA hatA kahyu che keH-- yathA cittaM tathA vAcA yathA vAcA tathA kriyA / citte vAci kriyAyAMca sAdhUnAmekarUpatA // jevuM manamAM, tevuM vANImAM, ane jevuM vANImAM, tevuM kriyAmAM. sAdhu purUSone cittamAM, vANImAM ane kriyAmAM ekarUpatA hoya che. ceogIe ekaso ne AThavAra zabanI upara ta Mbula chAMTayuM, paNa te zAne suvarNa For Personal & Private Use Only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ devadravya ane zakrAvatAra tIrtha. 253 purUSa thayA nahIM. kAraNa ke, zamanA mukhamAM pahelI strInuM nAka hatuM, tethI maMtra saLa thayeA nahIM. pachI vidyAnA devatA zakhamAM peDo, ane te yogI pratye khelyuM!-- are duSTa yogI ! tArA vicAra mArA jANavAmAM che; A uttarasAdhaka purUSa dhArmika che, tene vijaya thaze. tene nAza karavAnA tArA irAde che, te tuja suvarNa purUSa thai jA, ema kahI te zake ceAgIne upADI, agnikuMDamAM nAkhI dIdhA. te jotAMja zrIcake kheda sAthe ciMtavyu, are! A yAgInu zu thayu ? tenA kAryanI siddhine badale hAni thai. tevAmAM te yAgI poteja suvarNa purUSa thai gayA, ane devatA zakhamAMthI nIkaLI cANyA gayA. zrIyade zane agnisaMskAra karyo, ane pApAnu dhIrUpa te suvarNa purUSane kuMDamAM geApavI, ane tenI upekSA karI, te ubhA thayA. pachI vRkSa upara vAnarIrUpe rahelI manasuMdarIne aMjana vidhithI mAnudhI karI, anne strI purUSa nirvighne premathI bhegAM thayAM. dhamane prabhAva kevA camatkArI che ? cegInI icchA evI hatI ke, zama tathA zrIcaMdra bannenA suvarNa purUSa karavA, paNa te kAMi banyuM nahIM, maiiM upara kubuddhi karanAra poteja kuddhinA bhAga thai paDe che. bhayaMkara ApattimAMthI dharmajana kSaNavAramAM tarI jAya che. traNa jagatamAM dharma kharekhA rakSaka che. zrIcaMdrane dharmathI jaya thayA, peAtAnI priyAne premathI maLyo. banne strI purUSe yAgInI vAttA karI, keTalAka kALa tyAM nirgamana karyuM. prakaraNa 51 mu. devadravya ane zakrAvatAra tIrtha. "C 19 ke gaganataLa sparzI suMdara ana prAsAda ubhA che, aneka videzI yAtrAjinaay namaH LuonAM TALeToLAM te tarapha Ave che, ane jAya che. evuM mahA vAkya darekanA mukhamAMthI uccare che, cAre tara' dharmanA udyAta dedI pyamAna lAge che, caityanI bAheranI bhUmimAM zrAvikAo dharmanAM gIta gAya che, leAkeA dUrathI A mahA tIrthanAM darzana karI gAMDA ghelA thai jAya che, sarvanA hadayamAM dharmanI prabhAvika chApa paDI rahe che, jIna prAsAdanI bahAra zreNIbaMdha dharmazALA ubhI che, jANe bIjAM nagara hAya, tevA tenA dekhAva lAge che, maMdiranA ghaMTanAdethI dizAmaDaLa gAjI rahe che, vividha svaranA mAdhuryathI stavanAnA dhvani gaganane gajAve che, bhAvika zrAvakA vividha jAtanI pUjAe bhaNAve che, mRdaMga, vINA, sItAra, jhAMjha, pakhAja, khAMsI ane sAraMgInA tAlakSa dha sura thaI rahyA che, nRtyanA tAla sAthe dharInA nAda thAya che, sarvatra dharma magaLa thai rahyuM che. For Personal & Private Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 AnaMda maMdira. A vakhate ApaNI vArtAne nAyaka zrIcaMdra manasuMdarIne laI pelA smazAnamAMthI jude paDI ahIM Ave che. dUrathI A mahA caityane joI tenA hRdayamAM apAra harSa thaI Avyo. teNe madanAne kahyuM, priyA ! AjanI musApharI kRtArtha thaI che. juo, A suMdara chana prAsAda ke gagananI sAthe vAta karate ramaNIya dekhAya che? cAlo, ApaNe e mahA prAsAdanAM darzana karI pavitra thaIe. jina pratimAnuM pavitra dhyAna dharI, mAnava bhavane kRtArtha karIe. Astika ziromaNI amadA te sAMbhaLI harSa pAmI. bane utAvaLe pagale AgaLa cAlyAM. anukrame chana prAsAdanI najIka AvyAM. baMne zrAvaka daMpati trikaraNa zuddhithI pavitra thaI jinAlayamAM peThAM. parama bhaktibhAvathI pratimAne nIrakhI, vaMdana karI, zrIca nIcenuM stavana madhura svare gAvA mAMDayuM stavana, rAga bihAgaDe manamAM Avajo re nAtha, huM thaye Aja sanAtha. mana. ( e AMkaNI. ) jayajineza niraMjane, bhaMjano bhavaduHkha rAzi, raMjana savi bhavi cittane, maMjaNe pApanA pAcha. mana 1 Adi brahma anUpa tuM, abrahma kIdhA dUra, bhavabhrama savi bhAMjI gayA, tuMhi cidAnaMda sanara. mana 2 vItarAga bhAva na AvahI, jIhAM lage mujane deva, tihAM lage tuma pada kamalanI, sevanA rahe e Teva. mana. 3 yApi tame atulI baLI. yazavAda ema kahevAya, paNa kabaja AvyA muja mane, te sahajathI na javAya. mana manAvyA viNa mAharuM, kema baMdhathI chuTAya, manavAMchita detAM thakA, keAI pAlavaDe na jhalAya. mana 5 haTha bALane hoye Akaro, te kahe che jinarAja, jhAjhuM kahAve zuM haiye, girUA garibanivAja. mana6 jJAnavimaLa guNathI lahe, savi bhavika mananA bhAva, te akSayasukha lIlA diye, jema have sujaza jamAva. upara pramANe prabhunI stuti karI, romAMcita zarIra hanI bhakti darzAvI, baMne daMpati bAhara nIkaLyAM. mana 4 mana. 7 A jina prasAda te zakAvatAra nAme tIrtha kahevAtuM hatuM. tenI pAse siddhapura For Personal & Private Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ devadravya ane zikAvatAra tIrtha. 255 nAme nagara hatuM, jenI pADozamAM A mahA tIrtha AveluM hatuM. caityanI bAhara nIkaLI bane daMpatI siddhapuranA daravAjA AgaLa AvyAM. nagaramAMthI nIkaLatA lekene dekhAva dayAjanaka jovAmAM AvyA, koI purUSa, ke strInA mukha upara lakSmI teja na hatuM, sarva nirdhana kaMgAla hAlatamAM hatAM, sarvanA zarIra upara phATela vacce laTakatAM hatAM. koI rogI, kaI vaMdhya, koI kaDhIe, koI aMdha, kaI pagU ane koI unmatta jovAmAM AvatAM hatAM. strIo prAye karIne saubhAgya vagaranI dekhAtI hatI. pratyeka sthaLe vidhavAo ane durbaLa strIo najare paDatI hatI. bALaka ane bALakIo buddhi vagaranAM, mUrkha ane dInamukhA jovAmAM AvatAM hatAM. siddhapuranI prajAne A dekhAva joI zrIcaMdrane Azcarya lAgyuM. AvA suMdara tIrthanI AgaLa A nagaranI AvI sthiti joI tenA manamAM aneka vicAra AvavA lAgyA, tevAmAM koI vRddha purUSa nagaramAMthI bAhera Avate jovAmAM AvyuM. zrIcake te vRddhane puchayuM, bhadra ! A nagaranuM nAma zuM ? A nagaranI prajA naThArI sthitimAM kema de. khAya che ? AvI tIrthanI bhUmI dAridrathI pIDita hoya, te amane Azcarya lAge che. te vRddha be, videzI mahAnubhAva ! tame puchyuM, te barAbara jANavA jevuM che. A jina prAsAda zakrAvatAra nAme tIrthathI oLakhAya che, A nagaranuM nAma siddhapura che, ahIM jaina lekenI meTI yAtrA che, videzI yAtrALuo AvI, A tIrthamAM bhaktithI cekhA, phaLa, vastra, ratna, ane suvarNa vigerenI bheTa dhare che, aneka saMdhapatio AvI, ahIM meTI moTI prabhAvanAo kare che, ahIMnA le che eka saMpa karI A devadravyanuM bhakSaNa kare che. lAbhane vaza thaI zrAvakapaNuM bhulI jAya che, e devadravyanA bhakSaNathI badhI prajA dAridrathI pIDita thaI gaI che. koI rogI, kaI kADhIA, koI vAMjhIyA, koI nirdhana, ane koI AMdhaLA ke apaMga thaI gayA che. devadravyanA bhakSaNarUpa agnimAM siddhapuranI jaina prajA dagdha thaI gaI che. mahAnubhAva ! AvuM azubha phaLa bhogavatAM chatAM paNa teo adyApi e malina karmane choDatA nathI, teo pramAdathI pApAnubaMdhI pApa bAMdhatA jAya che. A pramANe kahI te vRddha tyAMthI cAlyA gayA. zrIcaMdra madanAne kahyuM, priyA ! ApaNe A sthaLe kAMI paNa bhojana karavuM nathI. ahIM pratyeka vastu devadravyamaya thaI gaI che. sarva lekanA gharamAM devadrabeja vAsa karelo che. yAtrALuone AdhAre ja A nagarane nirvAha che. tathApi mArA manamAM evo vicAra Ave che ke, ahIMnA agresara lekene bolAvI, devadravya na khavAya te viSe baMdha kare, ane e mahA pApamAMthI teone uddhAra karavo priyA ! A kArya kharekharA upakAranuM che. A pavitra kSetra pApakSetra thaI paDavuM che, tenI rakSA kai paNa prakAre karavI joIe. AvuM vicArI zrIcaMdra nagaramAM gayo, ane saMghanA agresarone eka sthAne bolAvI, zrAvakane moTo samAja ekaTho karyo. sarva samAja vacce ubho thaI zrIcaMdra - gRhastha ! huM eka videzI zrAvaka chuM, yAtrA nimitte ahIM Avyo chuM, A pavitra kSetrane For Personal & Private Use Only
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 AnaMda maMdira, ane A ramaNIya jinaprAsAdane joI mane ati AnaMda upaje che. AvA AnaMdanI sAthe eka moTe kheda paNa thAya che, je kheda A siddhapuranI zrAvaka prajAnI sthitI joIne thAya che. sAdharmi baMdhuo ! thoDA varSa pahelAM ApanI sthitI evI uttama hatI ? te sAMbhaLI mane tamArI hAlanI sthitI joI ghaNIja dilagIrI thAya che. dilagIrI thAya che, eTaluM ja nahIM, paNa dayA upaje che. A sthitI thavAnuM zuM kAraNa? te viSe tapAsa karatAM jANavAmAM AvyuM che ke, devadravyanuM bhakSaNa karavAnuM ja A phaLa che. zakrAvatAra tirthanI moTI mAtrAmAM videzI yAtrALuone moTo samUha AvyA kare che, teo navanavI vastuonI bheTa A tIrthane sthAne dhare che, ane te bheTane upayoga ahIMnA tame zrAvake raheMcI khAo che, te vAta sAMbhaLI mane kaMpArA sAthe moTo paritApa utpanna thAya che. baMdhuo ! tamArI A sthitI thavAnuM kAraNa e devadravyanuM bhakSaNa che. e mahA pAparUpa agnie tamArI unnatine dagdha karI nAkhI che. devadravyanuM bhakSaNa karavuM, e kevuM pApa che ? te tamAre vicAravuM joIe. jaina zAstrakAroe te pApane meTI avanatinuM kAraNa kaheluM che, je zrAvaka devadravyathI pitAnA dhananI vRddhi kare, tenA kuLane kSaya thaI jAya che, ane te narake jAya che, devanA rUNathI buddhine nAza thAya che. je devadravyanI sAthe potAnuM dravya meLave che, te maSanA kucAthI pitAnA gharane ghoLe che. devadravyane khAnAro anaMta saMsArI thAya che. devadravyanI Avaka ane jAvakanI tapAsa na rAkhe, ane tenI upekSA kare, te paNa dIrdha saMsArI thAya che. devadravyane vadhAravAmAMja zrAvake tatpara thavuM joie. te paNa devadravyanI vRddhi nyAyapArjita dravyavaDeja karavI, anyAyapArjita dravyathI karavI nahIM. nyAya mArge upArjana karelA dravyathI devadravyanI je vRddhi kare, te tIrthaMkara padane ane siddhine prApta kare che. te zrAvaka jagatamAM samRddhi saMpAdana karI, guNI janamAM gavAya che kIrti ane kamalA tenI AgaLa nRtya kare che. devadravyane rakSaka ane bhakSaka ke thAya, tene mATe ApaNA AgamanI nAcenI gAthA sarvadA smaraNamAM rAkhavA rogya che. bhakkhaNe deva davvassa paraththINaM tu saMgame / sattamaM narayaM jaMti sattavArAo goyamA // 1 // jiNapavayaNa vuddhikaraM pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / bhakkhaMto jiNadavvaM aNaMtasaMsArio bhaNio // 2 // jiNapavayaNavuddhikaraM pabhAvagaM nANadaMsaNa guNANaM / rakhaMto jiNadavvaM parittasaMsArio hoi // 3 // For Personal & Private Use Only
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ devadravya ane zakAvatAra tIrtha. 257 jiNapavayaNa vuddhikaraM pabhAvagaM nANa desaNa guNANaM / vaQto jiNadavvaM tithyayarattaM lahai jIvo // 4 // jiNapavayaNa vuddhikaraM pabhAvagaM nANa desaNa guNANaM / dohaMto jiNadavvaM so bahu saMsArio hoi // 5 // he maitama ! devadravyanuM bhakSaNa karavAthI ane parastrIne saMga karavAthI mANasa, sAta vAra sAtamI narake jAya che. jina pravacanane vRddhi karanAra, ane jJAna tathA darzana guNanuM prabhAvaka evuM jina dravya bhakSaNa karanAra purUSa, anaMta saMsArI thAya che. jina pravacananI vRddhi karanAra, ane jJAna tathA darzana guNanuM prabhAvaka evuM jina dravya rakSaNa karanAra purUSa, sasArane pAragAmI thAya che. jina pravacananI vRddhi karanAra ane jJAna tathA darzana guNanuM prabhAvaka evA jina dravyanI vRddhi karanAra chava, tIrthaMkarapaNuM prApta kare che. jina pravacananI vRddhi karanAra ane jJAna tathA darzana guNanuM prabhAvaka evA jinadravyane je hAni pahoMcADe, te ati saMsArI thAya che; vaLI eTale sudhI jaNAve che ke - ceiyadavvaviNAsai siddhAye pavayaNassa uDDAhe / saMjaiNa cauththabhaMge mUlAggI bohilAbhassa // 1 // cadravyane nAza kara, pravacananI niMdA karavI, ane saMyamInA cothA vratane bhaMga kare, e badhi lAbhanA mULamAM agnirUpa che. baMdhuo ! devadravyanuM bhakSaNa karavAthI, tenI upekSA karavAthI prANI bhabhava bhaTake che, te jIva daridrI thAya che, niMdApAtra bane che, ane ati kaSTa bhogave che. zrAvake devadravyanuM rakSaNa karavuM joIe, yatnathI tenI vRddhi thAya, tevA upAya javA joIe. paMcanI sAkSIe devadravyano vyavahAra calAva, ane jemAM pApavRtti thAya, temAM te dravyane bheLavavuM nahIM. devadravyanI Avaka ane jAvakane vahIvaTa jude rAkhavuM joIe. zrAvake pitAnA gharanA dravyanI sAthe tene seLabheLa thavA na de, ema vartIne je devadravyanI vRddhi kare, te purUSa tIrthakara gotra bAMdhe che. sAdhama baMdhuo ! devadravya viSe saMkAza zrAvakanI kathA sAMbhaLavA jevI che. saMkAza zrAvakanA gharamAM devadravyanI mAtra agIyAra kAMkaNI vAparavAmAM Avela, teTalAthIja tene ati kaSTa bhogavavuM paDayuM hatuM; paNa e pavitra zrAvaka chevaTe siddhine pAtra thayo hato. e vArtA saMkSepamAM nIce pramANe che gaMdhilAvatI nagarImAM saMkAza nAme eka zrAvaka raheto hato, te samyaga darzanavaDe zuddha hatA, bAra vatane pALanAro hato, jIva ajIva vigere tatvane jANato hato, baMne 33 For Personal & Private Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 AnaMda maMdira, kALa Avazyaka kriyA karato hato. e saMtelI zrAvaka pratidina tapasyA Acarato, ane sAta kSetramAM potAnuM dravya vAparatA hatA. gaMdhilAvatI nagarImAM zakrAvatAra nAme eka citya hatuM, tenI yAtrA mATe ghaNuM yAtrALuo AvatA, tethI temAM devadravyanI upaja ghaNI thatI hatI, saMkAza zrAvaka pavitra hadayathI te tIrthane vahIvaTa karato hato. sarva leke caityadravyanI thApaNa saMkAzanI dekharekha nIce rAkhatA hatA, saMkAza zuddha bhAvathI devadravyanI rakSA karato, ane nyAya pramANe devadravyane vadhAre karate hate. sarvane saMkAza upara evo vizvAsa besI gayuM hatuM ke, kaI tenA vahIvaTane mATe puchatuM na hatuM, tema kaI tapAsa paNa karatuM na hatuM. eka vakhate te saMkAzathI devadravya khavAI gayuM. e mahA pApa karIne paNa tenA manamAM pazcAtApa thaye nahIM. karmayoge tevAmAM tenA AyuSyane aMta Avyo. mRtyu pAmI te saMkAza cAre gatimAM bhamavA lAge. prathama teNe nArakInI daza prakAranI vedanA bhogavI, aneka jAtanA rogane anubhava karyo, jvalAyamAna aMgArAvALA vajaku bhI kuMDamAM tene baLI kA, jyAM teNe karUNa svare rUdana karyuM hatuM, bhaThThI upara tene bhaDathuM karI zekavAmAM Avya, leDhAnI tapAvelI putaLInI sAthe tene AliMgana karAvyuM, dhagadhagatA sIsAne rasa karI tenuM pAna karAvyuM, tenA mAMsanA kaDakA karI teneja khavarAvyA, asipatra vanamAM laI jaI tenA galabaMdha ane mastaka chedana karavAmAM AvyAM, mAthe se kaDe maNane be mukI vitaraNuM utaravAnI tene pharaja pADI, aNIyALI soye tenA zarIramAM bhoMkavAmAM AvI, pRSTa bhAge agninA AMka karavAmAM AvyA, khas, bhAluM ane zuLIthI tene parovavAmAM Abe, paramadhAmioe tenA kAna teDavA mAMDyA, AMkho kADhavA mAMDI, ane cheda tathA vedha pADavA mAMDyA. uMcA hAtha nIcuM mukha karAvI, tenI jIbha, tALavuM, ane dADha kheMcavA mAMDI, ItyAdi aneka prakAranI nArakInI vedanA bhogavI, saMkAza tiryaMcanI gatimAM AvyuM. te gatimAM kAna vigerene cheda, nAka vIMdha, bhAravahana, derInA baMdha, aMkuza, paroNuM, cAbukha ane lAkaDIonA mAra, zIta, taDake, varasAda, sudhA ane tRSAne sahana karavAM, vigere ati kaSTa bhogavyAM. tyAM paMce driya, saMmaIima, vikalaiMdriya, jaLacara, sthaLacara ane khecara banI aneka prakAranI yAtanAo bhogavI; te pachI te manuSya gatimAM Avyo. devadravyane bhakSaka devagatimAM ja nathI. manuSyamAM mastaka, hAtha, paga, nAsikA, haTha, jIbha, ane kAna cheda, kArAgRhamAM vAsa, dAsapaNuM, baMdha, pIDA, zeka, dAridra ane apamAna vigerenAM aneka kaSTa teNe sahana karyA. evI rIte anaMta bhavabhramaNa karI, ane aneka vedanA bhegavI, saMkAza manuSyamAM kaI dhanADhaya zeThane ghera putrarUpe the. teno janma thatAMja tenAM mAtApitA gujarI gayAM, ane gRhanI samRddhine nAza thaI gayA. lekamAM te niMdita gaNAvA lAge. chevaTa tene anna pANInI paNa tANa paDI, ghera ghera bhIkha mAgI, udara piSaNa karavAne vakhata Avyo. te sAthe roga ane zokanuM sthAna che page. For Personal & Private Use Only
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ devadranya ane zakrAvatAra tIrtha, 25 eka vakhate vihAra karatAM kAI kevaLI tyAM AvI caDyA. e duHkhI jIva mahA muninI pAse AvyA. teNe munine va MdanA karI pUchyuM, mahAnubhAva ! mane AvI mahA vipatti kema paDI haze ? jJAnI mahArAje kSaNavAra vicArI kahyuM, bhadra ! teM pUrva bhave agIyAra kAMkaNI devadravya khAdhuM che, tethI tuM AvI mahA vipattinA pAtra thayA chuM. eTaluM sAMbhaLatAMja sa MkArAnA jIve AtmaniMdA karavA mAMDI. are ! huM mahA pApI thayA, manuSya bhava prApta karI me' jaina dharmane ArAdhyeA nahIM, siddhAMta sAMbhaLI meM mArUM jIvana sArthaka karyuM nahIM. ahA ! huM kuLamAM gAra thayA, devadravyanuM bhakSaNa karI me' mahA pApa upAjana karyuM, mArA vitane dhikkAra che. pachI teNe vinayathI munirAjane pUchyuM, mahArAja ! huM A mahA pApa karmamAMthI kevI rIte chuTuM ? te upAya kRpA karI batAveA. nAnI khelyA, bhadra ! jo nyAyathI upArjana karelA dravyavaDe devazu ApI, temAMthI mukta thA tA, tuM pAche sukhI thaIza. te sAthe evA abhigrahu karaje ke, tAre pAtAne mATe jeTaluM anna, vastra, joie, teTaluM dravya rAkhavuM, ane bAkInu dravya kATIgame hoya, paNa te caityadravyane arthe vAparavuM. AvA uttama abhigrahanA prabhAvathI tuM sarva rIte sukhI thaI, uttama padanA adhikArI thaiza. jJAnInAM AvAM vacanathI teNe tevA abhigraha dhAraNa karyA. munirAja tyAMthI vihAra karI cAlyA gayA; pachI sa`kAzanA jIvanI sarva prakAre unnati thavA mAMDI. vyApAramAM teNe anagaLa dravya prApta karyuM, alpa samayamAM te kATIdhvaja thai paDayA. peAtAnA abhigraha pramANe nivAha jeTaluM dravya rAkhI, bAkInuM dravya teNe caitya arthe kharcI nAkhyuM. bhAratavarSa upara dhaNuM sthaLe suMdara jina prAsAde baMdhAvyAM, devadravyanI vRddhi thAya, tevI moTI meTI dravyanI thApaNA mukI, saMdhane sAMpI dIdhI. sAta kSetramAM paNa dravyane upayega sArI rIte karyuM. anukrame saMyama lai, tapasyA karI, saMkAzanA jIvane kevaLajJAna upajyuM, ane meAkSanA mahA mArgane te sa pUrNa adhikArI thai gayeA. priya baMdhu ! e saMkAzanuM dRSTAMta lai, tamAre pravarttana karavuM joie. mAtra agIyAra kAMkaNInA devadravyathI saMkAze keTalI viDakhanA bhAgavI, tene khyAla karI. zrAvaka kuLamAM janma laI devadravya khAvuM, tenA karatAM anna jaLa vinA mRtyu pAmavuM sArUM che, ta mArI AjIvikAnAM jagatamAM ghaNAM sAdhana che, te chatAM chevaTe bhIkha mAgI khAvuM, pa devadravyanI icchA karavI nahIM. devadravyane mATe nIcenAM traNa padya Arhata zAsanamAM lakhelAM che. devadravyeNa yA vRddhirgurudravyeNa yaddhanam / taddhanaM kulanAzAya mRto'pi narakaM vrajet // 1 // anyAyadeva pASaMDisaMbaMdhAddhanamIhate / samaSIkUrcakairddhAma dhavalIkarttumIhate // 2 // For Personal & Private Use Only
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra60 AnaMda maMdira. varaM ca jvalane vezo varaM ca viSabhakSaNam / paraM yalliMgi dravyeNa saMbaMdhaM naivaM kArayeta // 3 // devadravyathI ane gurUdravyathI je dravyanI vRddhi karavI, te dravya kuLanA nAza mATe thAya che, ane mRtyu pAmyA pachI narake jAya che. je anyAya, deva ane pAkhaMDIne saMbaMdhathI dravyanI IcchA rAkhe che, te aSanA kucaDAthI pitAnuM ghara dhaLavA IcchA rAkhe che. ane gnimAM pisavuM sAruM, ane viSa bhakSaNa karavuM sAruM, paNa liMgI muninA dravyanI sAthe saMbaMdha kare sAre nahIM. baMdhuo ! devadravya viSe bIjI eka jANavA yogya kathA che. sAketa nagaramAM sAgara nAme eka zeTha rahetA hatA, te zeThanI pratiSTA sArI hatI, te dharmane rAgI hato, te nagaramAM eka bhavya derAsara hatuM, tenI aMdara pratimAjI prabhAvika hatAM, tethI loko durathI tenI yAtrA karavAne AvatAM hatAM. AthI te jina caityane vahIvaTa mATe thaI paDayo hata. sAketa nagaranA saMghe maLI, tenA vahIvaTanuM kAma sAgara zeThane soMpyuM hatuM. caityanI Avaka, jAvaka ane nokarenI badhI vyavasthA sAgara zeTha rAkhato hata; sarva paMce maLIne sAgara zeThane kulasattA ApI hatI. - sAgara zeThane judA judA karIyANAne vepAra hatA, tenI dukAna upara jaththAbaMdha mAla khapa hato, mAlamAM vizeSa nANuM rokavAthI tene ghaNo lAbha Avato hato. prathama te sAgara zeTha cokho rahyo hato, paNa pAchaLathI lobhanA udayathI tenI vRttimAM phAraphera thayA. pitAnA vepAramAM teNe devadravya rokavA mAMDayuM. ane tene lAbha pote levA lAgyo. devadravyathI goLa, ghI, ane vastra pramukha kharIdI, tene moMdhe bhAve, vecI teNe sArA lAbha meLavyuM. te devadravyano Avo pitAnA vepAramAM upayoga karate, tathApi manamAM ja rApaNa zaMkA lAvate nahIMkarmayoge tenA AyuSyano aMta Avya; AvuM ghora karma upAjana karI, sAgara zeTha mRtyu pAme. prathama te nArakImAM paDe, tyAMthI nIkaLI te jaLa manuSya thayo, te pachI bIjI nArake gayo, pachI moTe bhasya thaI avata; kaI le che te matsya kharIda karyo. tenA aMganuM chedana karI, che ati kaSTa pamADe. pachI te cothI nArake gayo; pAcho mAsya thaze, ema bevAra sAte narakamAM bhame. eka hajAra kAMkaNI devadravya khAdhAthI teNe ghaNI viTaMbanA bhogavI. te pachI dhAna, bhuMDa, bakaro, meMDhe, deDako, mRgale, sasale, zAbara, ziyALa, mArjara, uMdara, naLIo, gharoLI, jhuDa, masya, sarpa, vIMchI ane viSTAno kIDe, ema ekahajAra jAtanA avatAra tene levA paDyA. te sivAya pRthvI, jaLa, teja, vAyu ane AkAzane varUpe thayuM. te pachI ekedriya, beIdri, teIdri, coIdri tathA paMcendriya jIva thayo. tevA lAkhe bhava anubhavI, pAcho manuSya bhavamAM Avyo. vasaMta nagaramAM vasudatta nAmanA keTI patinI strI vasumatinA udaramAM avataryo, te garbhamAM AvatAM ja vasudatta zeDanI badhI samRddhi nAza pAmI gaI. teno janma thatAM pitA, ane pAMca varSanI vaya thatAM mAtA mRtyu pAmI gaI; AthI ke tene ni:puNya For Personal & Private Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ devadravya ane zAvatAra tIrtha. 261 kahevA lAgyA; Akhare ghaNeja duHsthitimAM AvI paDe. eka divase paragAmathI tene mAme Avyo, tene dayA AvavAthI te tene potAne ghera laI gaye, tenA AvavAthI mAmAnA gharamAM moTI cerI thaI, tyAMthI te bIjA koI saMbaMdhIne ghera gayo, tyAM paNa tema banyuM, AthI ke tene saMgharatA nahIM, ane apamAna karI tene bAhara kADhI mukavA lAgyA. du:khI thaI rajhaLate te tAmralipI nagarImAM AvyuM, tyAM te koI zeThane ghera nekara rahyA, teja divase zeThanA gharamAM moTI Aga lAgI, AthI tene haDakAyA zvAnanI jema kADhI mu. pachI te koI vahANe caDI dvIpAMtara gaye, jatAM pracaMDa pavanathI te vahANa DubI gayuM, paNa eka pATIyuM meLavI, te tarI gayA. kAThe AvatAM kaI ThAkaranuM gAma AvyuM, ThAkare dayA karIne tene rAkhyo, tevAmAM kaI palapatie humalo karI ThAkoranuM gAma bhAMgyuM, ane moTuM nukazAna pahoMcADayuM. tyAMthI te niHpuNya apamAnathI dura thaye. AvA puNya rahita purUSa jyAM jAya che, tyAM Apattio AvyA kare che. te viSe sAhityakAra A pramANe lakhe che - mahotsave'pyapuNyAnAM vipadaH syurna saMpadaH / janA naMdati dIpAlyAM naMti sarvepi zUrpakam // 1 // mahotsavamAM paNa puNya rahita mANasane vipattio Ave che, saMpattio AvatI nathI. sarva leke dIpotsavImAM khuzI thAya che, paNa sUpaDAne mAre che. (navA varSe ALasa kADhavA vakhate loko sUpaDuM vagADe che. ) khalvATo divasezvarasya kiraNe bilvasya mUlaMgato vAMchan sthAnamanAtapaM vidhivazAtsaMtApito mastake / tatrApyasya mahAphalena patatA bhagnaM sazabdaM ziraH prAyo gacchati yatra daivahatakastatraiva yAMtyApadaH // 1 // koI mAthe TAlavALe purUSa sUryanA kiraNothI masta tapyuM, eTale koI taDakA va* garanA sthAnamAM javAnI icchAthI eka bIlInA vRkSa nIce ubhA rahyA, tyAM bIlInuM eka meTuM phaLa tenA mastaka upara paDayuM, jethI tenuM mastaka bhAMgI gayuM, ane kapI cAlyuM; tethI jyAM abhAgIo mANasa jAya, tyAM game tyAMthI Apatti AvI paDe che. 1 te pramANe te nipuNya ne thatuM hatuM. tyAM aneka jAtanAM duHkha bhogavI, te eka meTA jaMgalamAM gaye, tyAM himasalaka nAmanA eka yakSanA maMdiramAM AvyuM, tyAM teNe ekavIza upavAsa karI, yakSanI ArAdhanA karI. yakSe saMtuSTa thaI kahyuM, are duHkhI mANasa! sAMbhaLa, hamezAM saMdhyAkALe mArA gharane AMgaNe eka senAnAM pIchAMvALo mora AvI nAce che, nAca karatAM tenI kaLAmAMthI eka pIchuM paDe che, te pIchuM tuM leje; ema pratidivasa For Personal & Private Use Only
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 Anada maMdira. eka eka pIchu levAthI tArU dAridra dUra thai jaze. yakSanAM AvAM vacana sAMbhaLI te turka pAmyA, ane teNe manavAMchita pUrA thavAnI AzA bAMdhI. pachI pratidina eka eka pIdhu letAM tenI pAse navANu pIchAM ekaThAM thayAM, tyAre teNe vicAryuM ke, mArI pAse samRddhi thai, have zAmATe jaMgalamAM rahevuM ? have Aje te mAranAM badhAM pIchAM eka sAthe pakaDI lauM, ane pachI jaMgalamAMthI cAlyeA jAuM, AvuM vicArI te mAranAM badhAM pIchAM pakaDavA gayA, tyAM te mArI kAgaDA thai gayA, ane je pahelAnAM navANu pIchAM hatAM, te paNa badalI gayAM. tatkALa te du:khamAM AvI paDayA, ane potAnAM karmane mATe pazcAtApa karavA lAgyA. ni:puNya ciMtAtura thaI AgaLa cAlye, tyAM kASTa jJAnI muni jovAmAM AvyA. temanA caraNamAM paDI teNe puchyuM, svAmI ! mArA karmaneA pAra kyAre Avaze ? munie pra camathI tenu' pApa, ane tethI thayelA badhA pUrva bhavanuM svarUpa kahI saMbhaLAvyuM. te sAMbhaLI ni:puNye kahyuM, kRpALu mahAmuni ! mane prAyazcita Ape, devadravyanA bhakSaNathI lAgela mahA pApa dUra thAya, tevA upAya davA. muni khelyA--devadravyanuM RNa mukta thAya, teTalu adhika dravya ApavA vicAra karI vepAra kara. mAtra tArA nirvAha thAya, teTalu anna, vastra rAkhI bAkInu dravya devane arpaNa karavAnA abhigraha kara. muninAM vacanathI niHpuNye tevA abhigraha dharyo, ane pachI vyApAra karavA Ara bha karyA. tenI zubha vAsanAthI dravyanA lAbha maLyA, ane te dravyathI te deva RNamAMthI mukta thayA. pachI te zrAvaka dharmamAM nizcala thayA. anukrame potAnA nagaramAM AvI, rAjamAnya evA dhanADhaya nagarazeThanI padmIne te prApta thayeA. pratyeka parve jina pUjA, mahAtsava, ane sAdharmI vAtsalya karI, teNe jina nAma karma bAMdhyuM. avasare sayama lai, gItArtha thaI, dezanA ApI, arituMtanI bhakti karI, prathama sthAnaka sevI, sarvArthasiddhe devatA thaI, mahA videha kSetramAM te siddhine prApta thayA. sAdharmAM baMdhuo ! A kathA uparathI tamAre devadravyane mATe dhaNA kheAdha levAneda che. tevI rIte sAdhAraNa dravya; ane jJAnadravya viSe paNa tamAre vicArI levuM, te dravya paNu devadravyanI jema abhakSya che. zrAvakanA putra kadi paNa sAdhAraNa ane jJAnadravyanI icchA kare nahIM. te viSe karmasAra ane puNyasAranI kathA jANavA jevI che, te kathA nIce pramANe che. bhAgapura nagaramAM dhana nAme eka zeTha hateA, te cevIkSa kATI suvarNanA adhipati hatA, tene dhanavatI nAme strI hatI, tenA udarathI karmasAra ane puNyasAra nAme e putra thayA, teone mAtApitA uttama lADathI ucheratAM hatAM. eka vakhate dhanazeThe kASTha nimittiyAne puchyuM ke, A baMne putrAmAM bhAgyazALI putra kayA che ? ane bhAgya rahita kyA che ? nimittiyAe kahyuM, zeThajI ! A tamArA karmasAra putra zazna, buddhi vagaranA, nirdhana ane bhAgya rahita che, te tamArUM badhu dravya gumAvaze, ane navuM dravya upArjana karI zakaze For Personal & Private Use Only
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ devadravya ane zAvatAra tIrtha. 263 nahIM. A puyasAra teja thaze, paNa te kaLAmAM kuzaLa thaze. baMne putra vRddhAvasthAe sukhIyA thaze, te vakhate temane ghaNuM dhana prApta thaze. nimittiyAnAM AvAM vacana sAMbhaLI dhanazeTha manamAM kheda pAmyo. pachI teNe baMne putrane abhyAsa karAvavA eka vidvAna adhyApakane sayA. puNyasAra sarva kaLA zIkhI gaye, ane karmasAra mUDha rahyo, tenA upara zikSake ghaNe prayAsa karyo, paNa tene vidyA caDI nahIM. anukrame baMne kumAro yovanavayane prApta thayA. koI uttama zeThanI kanyAo sAthe temane vivAha karyo. vivAha thayA pachI baMne bhAIo vacce kajI thavA mAMDe. pachI dhanazeThe temane bAra bAra koTI suvarNa vaheMcI ApI judA karyA. tyArabAda dhana, zeTha saMyama laI, vrata pALI svarga gayA. karmasArane pUrvanAM dukRta karma udaya AvyAM, tene vepAramAM ghaNI hAni thavA mAMDI. alpa divasamAM tenuM bAra keTI dravya uDI gayuM. puSya sArane tyAM paNa cora lekee khAtara pADayuM, temAM tenA dravyane nAza thaze. baMne bhAi nirdhana thaI gayA. sagAMvahAlAMoe paNa temano anAdara karavA mAMDyo. temanI strIo bhojana vastra vinA duHkhI thaI potAne piyara cAlI gaI. leke mAM abhAgI ane nirdhana tarIke temanI khyAti thaI. dravya vinA koI temane mAna ApatuM nahatuM. AthI kaMTALIne teo dezatiramAM cAlyA gayA. koI zaheramAM baMne judA judA zeThane ghera sevaka thaI rahyA. karmasAra kRpaNu ane juThe hato, tethI tenA zeThane apriya thaye, ane tene eka keDI paNa maLI nahiM. bIjA puNyasArane sevAmAM kAMIka dravya maLyuM, paNa dhUrtapaNAmAM teNe gumAvI dIdhuM. pachI tyAMthI judA paDI teo bIje sthAne gayA, tyAM dhAtuvAda, rasAyaNa, siddhAMjana vigere prayoga karavA mAMDayA, temAM paNa karmayoge teo niSphaLa thayA. pachI teo te kAma choDI koI jaMgalamAM gayA, anukrame koI baMdara upara AvyA. tyAMthI vahANa upara caDI ratnadIpamAM AvyA. tyAM ratnavinuM maMdira hatuM. temAM jaI baMne ArAdhanA karavA beThA. bhayaMkara maraNAMta sudhIne abhigraha laI, temaNe anazana karyuM. aSTama thatAM devIe pratyakSa AvI karmasArane kahyuM, tArA bhAgyamAM game te karIza tepaNu dravya nathI. te sAMbhaLI karmasAra nirAza thaI uThI gaye, puNyasArane ekavIza upavAsa thayA, eTale devIe pratyakSa AvI tene ciMtAmaNi ratna ApyuM. te ratna meLavI puNasAre karmasArane kahyuM ke, baMdhu ! ciMtA karIza nahIM, ApaNane ciMtAmaNi ratna maLyuM che, pachI te ratna laI teo vAhANe caDI svadeza tarapha ravAne thayA. mArgamAM pUrNimAnI rAtri AvI, eTale pUrNa caMdrane udaya thayo. caMdranA prakAzanI sAthe ciMtAmaNine prakAza jevA teoe ciMtAmaNi ratna vAhaNa upara prakAzita karyuM. ratnanA teja AgaLa caMdra jhAMkho paDe, te joI baMne ati harSa pAmyA, Amatema ratnane pheravatAM najaracuka thaI ane te rana samudramAM paDI gayuM. tatkALa baMne bhAI vilakhA thaDI gayA. ati duHkha pAmatA potAne nagara AvI pahoMcyA. duHkha sahita mAMDamAMDa teoe rAtri prasAra karI. prAtaHkALe koI jJAnI gurU AvyA, temanI pAse teo gayA, jJAnI mahArAjAonI AgaLa potAnuM duHkha nivedana karyuM. jJAnIe jJAnathI avakana karI kahyuM, tamane pUrvaka naDe che. For Personal & Private Use Only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 AnaMda maMdira, tame baMne pUrve caMdrapuramAM janadatta, ane jinadAsa nAme zrAvaka hatA. jaina dharmamAM ghaNI prItIvALA ane ghaNuM Astika hatA. tamArI zuddha vartaNuka joI caMdrapuranA zrAva koe tamane sAdhAraNa dravya ane jJAnadravyanI vyavasthA karavAnuM sopyuM. keTalAeka vakhata sudhI tame e dravyanI sArI rakSA karI. eka vakhate jinadatta pitAne mATe eka pustaka lakhavA ApyuM. potAnI pAse jJAnadravya kAMI hatuM nahIM, eTale sAdhAraNa dravya temAM vAparyuM. ane teNe vicAryuM ke, A dravya paNa jJAnadravya jevuM ja che, AthI pustaka lakhanArane bAra kAma temAMthI ApyA. bIjA jinadAse ekavAra evuM vicAryuM ke, sAdhAraNa dravya sAte kSetramAM kAma Ave che, tethI sAta kSetra mAMhela zrAvaka paNa tene vAparI zake che. te viSe AgamamAM nIcenI gAthA lakhelI che - jiNabhavaNa biMba puththaya, saMgha sarUvAi satta khittAI / vivihaM ghaNapi jAyaM zivaphalayamaho aNaMtaguNaM // 1 // jinabhavana, janabiMba, pustaka, saMgha vagere sAta kSetromAM je vividha dravya vAve, tene anaMta guNavALuM mekSakaLa maLe che. AvuM vicArI teNe nizcaya karyo ke, huM paNa sAta kSetramAM chuM, mATe te dravya vAparI zakuM. pachI teNe potAnA gharanA vyavahAramAM bAra kAma sAdhAraNa khAtAmAMthI vAparyA. A mahA pApa lAgavAthI teo baMne AyuSya pUrI karI pelI nArakIe gayA, e mahA pApane mATe vedAMta pramukha anya zAstra paNa nIce pramANe lakhe che - prabhAsve mA matiM kuryAt prANaiH kaMThagatairapi / agnidagdhAH prarohaMti prabhAdagdho na rohati // prabhAsvaM brahmahatyA ca daridrasya ca yaddhanam / gurUpatnI devadravyaM svargasthamapi pAtayet // are prANI ! tuM sAdhAraNa dravya khAvAnI buddhi karIza nahIM. agnithI dadha thacelA pharIvAra uge, paNa sAdhAraNa dravya khAIne dagdha thayele pharIvAra ugatuM nathI. sAdhAraNa dravya, brahmahatyA, daridranuM dravya, gurU patnIne saMga ane devadravya te svargamAM rahelAne paNuM pADe che. pahelI nArakInuM duHkha bhogavI teo bhuja parisarSa thayA, te pachI bIjI nArake gayA, tyAMthI nIkaLI gIdhapakSI thaI trIjI nArake gayA. ema ekAeka bhava karI sAta nArake gayA. te gachI ekeMdrIya, beidrI, vigere tiryaMca gatimAM bhamyA-ekaMdara bArahajAra bhavamAM temaNe bhramaNa karyuM, tyAMthI cavIne tame atyAre manuSya thayA che. sAdhAraNa ane jJAnadravyamAMthI bAra kAma dravyane durUpayoga karavAthI tame AvAM kaSTa bhogave che, jJAnadravyanI For Personal & Private Use Only
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ devadravya ane zakrAvatAra tIrtha. 265 AzAtanAthI kamasAra buddhi vagarane thayo che. have tame te pavitra dravyanA raNamAMthI mukta thavAne abhigraha dhAraNa kare, ane tenuM prAyazcita . - jJAnInAM AvAM vacana sAMbhaLI puNyasAra ane kamasAra baMnee zrAvaka dharmane Adara ApI, prAyazcita lIdhuM. bAra kAmane badale bArahajAra kAma ApavAno abhigraha karyo. te sAthe vIgeno tyAga karI vividha jAtanA niyame levA mAMDayA. anukrame teo dhanavAna ane sukhI thayA. temaNe bAra kerI suvarNa jJAna khAtAmAM ane sAdhAraNa khAtAmAM arpaNa karyuM. sAdharma baMdhuonA uddhArane mATe ghaNuM dravya kharcavA mAMDayuM. zrAvaka dharmane pALI chevaTe temaNe saMyama lIdho. saMyama vrata khaLatAM temane kevaLajJAna thayuM, ane anukrame teo ajara, amara, niSkalaMka mokSa sukhane prApta thayA. baMdhuo ! A kathA uparathI tamAre vicAravAnuM che ke, jJAnadravya, ane sAdhAraNa dravya viSe paNa zrAvake kevI rIte pravatavuM joIe. mAtra thoDI rakamanI bhula karavAthI karmasAra ane puNyasArane mAthe kevI vipatti thaI ? jJAnadravya, ane devadravyanI upekSA karavAthI mahA pApa che, te tene khAvAthI kevuM pApa haya, te to uparanI kathAethI jANyuM haze. mitro ! tamArA hitanI khAtara huM A kahuM chuM, mAro temAM kAMI svArtha nathI. tame Aja sudhI moTI bhula karI, devadravya khAdhuM che, have temAMthI mukta thavAne upAya karo, ane AjathI te mahA pApano mArga baMdha kare, te paNa tamAro koI ve uddhAra thaze. devadravyanA bhakSaNathI tamane A bhavamAM kevI zikSA thaI che ? tene vicAra kare. siddhapuranI jana prajA pAyamAla thatI jAya che, tenuM kAraNa devadravyanuM bhakSaNa che. tame tamArI sthItine vicAra karo, tamArI dayAjanaka sthiti joI mArA hRdayamAM ghaNe kheda thAya che. A zakrAvatAra tIrthamAM tamAre vAsa che, te tamAre dhanyavAda mAnavAno che. A tIrthamAM barAbara zrAvaka dharma pALyo hoya, te te siddhagati sudhI pahoMcADe che. A tIryavAsane sadupaga karI, tame tamArA mAnavabhavane kRtArtha kare; vizeSa kAMI kahevAnI jarUra nathI. have huM mArI vANIne virAma ApuM chuM. eja. zrIcaMdranuM AvuM bhASaNa sAMbhaLI siddhapuranA zrAvakanA hRdayamAM asara thaI AvI. teo pitAnA pApane mATe pazcAtApa karavA lAgyA. sarve maLI zrI caMdrano AbhAra mAnya. kaI pitAnA hRdayamAM nizcaya karavA lAgyA ke, havethI devadravyane sparza kare nahIM, koie zakrAvatAranA yAtrALuonI sAthe vahIvaTa na rAkhavAno niyama grahaNa karyo, koIe derAsaranI kaI paNa vastune sparza na karavAnA pratyAkhyAna karavAno nizcaya karyo, ema vividha jAtanA zubha vicAro siddhapuranI jaina prajAmAM utpanna thayA. zrI caMdranI dhArmika vANue sarvanI upara sArI asara karI, pachI zrIcaMdra te sarvanI AgaLa kSamA mAgI, zakrAvatAra tIrthanA nAyaka zrI jina pratimAnAM bhAvathI darzana karI, potAnI priyA sAthe tyAMthI vidAya thayA. devadravyanA upayogathI bhaya pAmI, te tIrthamAM temaNe bhajanAdi paNa kayAM na hatAM. For Personal & Private Use Only
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 AnaMda maMdira. prakaraNa para muM. madanA haraNa CAROSL hma muhUrtano samaya hato, zrAvakanI dinacaryA pramANe jAgrata thavAne avachA sara hato. A pavitra samaye dhArmika zrAvaka jAgrata thaI, Atmacitavana jI kare che. huM te keNa chuM? kayAM su chuM? bhUmi upara chuM, adhara chuM, dIka ke kyAM chuM? mAre A vakhate zuM karavuM joIe ? e vicAra pavitra zrAvakanA hRdayamAMthI uddabhave che. kAMIpaNa saMcAra karyA vagara yatanApUrvaka zrAvakaputra te samaye jAge che, ane dharmakriyA ArAdhe che, rAtrirUpa mahArANI pitAnA mahArAjya uparathI vidAyagIrI le che. teno prakAzamAna tArArUpI jhamo adazya thatuM jAya che, caMdrarUpa patine viyogathI te pitAnA zRMgArane tyajI de che. A samaye eka daMpatI aTavAmAM eka chAyAdAra vaDanA vRkSa nIce vAsa karI rahyAM che, premI priyAnI rakSA mATe tene premI pati paheregIra thayo che, rAtrinA pratyeka prahare pati jAgrata rahe, tene mATe premapUrNa patnI ciMtAtura rahe che, ane patine suvADI pite jAgrata rahevA prayatna kare che, rAtrinA keTalAka samaya sudhI patine vizrAma ApI, cothe pahore te nirmaLa hRdayanI nArInAM nayana upara nidrAmAM moTo dhasAre karyo che, gara aMgavALI bairI gADha nidrAmAM tallIna thaI gaI che, brahma muhUrta thayuM che, tathApi te haju nidrAne mahAnaMda anubhave che. anukrame arUNodaya thavA AvyA, tathApi ghaTAdAra vaDa nIce haju aMdhakAra bharAI rahyo che, tenI AsapAsa tene paheregIra hAthamAM nagna kha lai phare che, tenA hRdayamAM priyAne nidrAnuM pUrNa sukha levA devAnI prabaLa IcchA pragaTI rahI che, priyAne nidrAmAM bharapUra joI te vidvAn nAyaka nIcenI gAthA saMbhAre che. jananI janmabhUmizca nidrA pazcimarAtrijA / iSTayogaH sugoSTI ca durmocAH paMca dehinAm // 1 // jananI mAtA, janmabhUmi, pAchalI rAtanI nidrA, iSTa janane yoga ane sArI goSTa-gamata, e pAMca vAnAM prANIone choDavAM muzkela che. "AthI priyA gulAbI nidrA letI haze, rAtrIe keTalAka samaya te jAgrata rahelI che." A pramANe vicAra karatAM zrIcaMdra kukaDAno zabda sAMbhaLe, arUNanI raktaprabhA jhAMkhI thavA mAMDI, eTale te nIcenuM padya - For Personal & Private Use Only
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ madanA haraNuM. projjRMbhate parimalaH kamalAvalInAm zabdAyate kSitiruhopari tAmracUDaH / mArgastavApi sukaraH khalu zItalatvA dutthIyatAM sunayane rajanI jagAma // 1 // kamaLanI zreNIonI khuzoA vadhatI jAya che, vRkSa uparathI kukaDA zabda kare che, vaLI zItaLatAne lai cAlavAnA mArga sugama che, mATe he suMdara netravALI strI ! tuM uThe, rAtri cAlI gai. e padya khelI rahyA, tathApi zrIcaMdre kAMi paNa priyAnA saMcAra ke zabda sAMbhaLyA nahIM; tevAmAM ghAsane caravAne nIkaLelAM haraNAne, uDatAM pakSIone ane sUryanI raktavarNI mUttine dekhAva joi te nIcenuM padya khelye!-- ete vrajaMti hariNAstRNabhakSaNArtha cUrNI vidhAtumatha yAMti pakSiNo'mI / zRMgaM spRzatyudayasAnumato vivasvAn utthIyatAM sunayane rajanI jagAma // 1 // 267 A harA dhAsa caravAne pUre che, A pakSIo caNu levAne jAya che, ane A sUrya udayagirinA zikharane sparza kare che, huM suMdara netrA ! uThe, rAtri cAlI gai. A padya khelI, priyAne pratyuttara sAMbhaLavA te tatpara rahyA, tathApi kAMi paNa priyA tarathI tene pratyuttara maLyo nahIM. AthI te nirAza thai gayA. haLave haLave vaDa nIce AvyA, priyAnuM mukha joi prabhAta maMgaLa karavA te utsuka thayuM, tyAM tene bhayaMkara ama gaLa dekhAyu bhUmizayyA zUnya levAmAM AvI, te jotAMja tenA hRdayamAM AdhAta thai AvyA. priyA kayAM gai ? vAtsalyanI vidyut yAM jhabakI gaSTha ? A zuM thayuM ? cAre tarapha cakita netre avalokana karavA mAMDayuM, tathApi kASTha draSTimArge paDayuM nahIM. premI priyanA nayanamAMthI azrudhArA cAlI, te AkAza tarapha draSTi karI khAlyA--" priyA ! tuM kyAM a MtardhyAna pAmI ? A araNyamAM mane ekAkI krama mukyA ? AvI nirdayatA tane kaNe zIkhavI ? athavA tArA jevI prema ragilI rAmA nirdaya thAya nahIM. jarUra kAMi azubha anya che, kAi duSTa chaLa karI tArUM haraNa karyuM haze ? are prItivratA ! tu premInAM darzanarUpa siMcana vinA zuSka thai vinaSTa thai jaIza. ATaluM kahI te purUSane mUrchA AvI. kSaNavAre sAvadhAna thayeA. tatkALa advaita dharmanuM smaraNa thaI AvyuM, dharmanA pasAyathI dhairya utpanna thayuM, mAha dazAnuM baLa ghaTavA mAMDayuM. tenA pavitra hRdayamAM vicAra AvyA ke, je banyuM te kharUM. have tene sahana karavu oie. karmanI ghaTanA camatkArI che. vidhi ane daiva e kamanA paryAya che, tene mATe nItizAstramAM uttama ane manana karavA lAyaka paddA lakhelAM che, have te pauAnuM ja smaraNu karavuM yukta che. ema kahI teNe nIcenAM pA uMce svare "" uccAyA. For Personal & Private Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 AnaMda maMdira, yatkadApi manasA na ciMtyate yatspRzaMti na giraH kaverapi / svapattirapi yatra durlabhA jaiva vijAti kriyA che ? . kadi paNa jenuM manamAM ciMtavana na thAya, kavinI vANI paNa jene sparza karI zake nahIM, ane jene mATe svamAmAM paNa khyAla na hoya, te banAva vidhi [ karma ] helA mAtramAM kare che. 1 aghaTita ghaTitAni ghaTayati mughaTita ghaTitAni jarjarIkurute / vidhireva tAni ghaTayati yAni pumAn naiva ciMtayati // 2 // vidhi na ghaTe tevuM ghaTAve che, sArI rIte ghareluM hoya, te zithila karI nAkhe che, ane je purUSanA ciMtavavAmAM na Ave, tene paNa ghaTADe che. 2 jaM ciya vihiNA lihiyaM, taM ciya pariNamai sayala loyassa / iya jANe viNu dhIrA, vihurevina kAyarA huMti // 3 // je vidhie lakheluM hoya, teja sarva lene pariName che, ema jANI dhIra pura kAyara thatA nathI. te A padyanuM uccAraNa karI teNe vicAryuM ke, have vizeSa ciMtA na karavI, ciMtA karavAthI vizeSa zeka thAya che. hAni, lAbha sarva karmanI sattAne AdhIna che. temAM bIjo te mAtra nimitta che. je karmane na mAnI bIjA upara AdhAra rAkhe che, te kalpavRkSane cheDI bAvaLanA vRkSa sAthe bAtha bhIDe che. karmanI sattA moTI che. koI prANI akhaMDita sukha meLavI zakatuM nathI. udaya ane asta sAthe ja che. AvuM vicArI te nIcenuM eka 5i be kasya sthAna skhalanaM pUrNAH sarve manorathAH kasya / kasyeha sukhaM nityaM daivena na khaMDitaH kovA // 1 // koNa bhUla karatuM nathI ? konA manoratha pUrNa thatA nathI ? A jagatamAM nitya sukha kone rahe che ? daivathI khaMDita ke zuM nathI ? For Personal & Private Use Only
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ madanA haraNa, 290 vAMcanAra anumAnathI A daMpatIne jANI zakayA haze, tathApi punarUkti karavI paDe che. te zrI caMdrakumAra ane madanasuMdarI hatAM, teo musApharI karatAM A araNyamAM AvI caDyAM hatAM, tyAM koI duSTa madanAnuM haraNa kareluM che. zrIcaMdra pramAdamAM rahyA na hata, te sarvathA jAgrata hatuM, tathApi karmanI prabaLatAthI A banAva banyo hato, madanAnuM haraNa koNe karyuM, te vAta AgaLa spaSTa thaze. atyAre zrIcaMdra pai rAkhI sAvadhAna rahyA hata, karmanI camatkRti ane bhAvinI sattA upara vicAra karI teNe vairya dhAraNa karyuM hatuM, te sAthe dharma bhAvanAmAM jAgrata thayo hato, Ahata dharmanI upAsanAne yoge tenAmAM madanAnI mahadazA vRddhi pAmI na hatI, tenAmAM draDhatA AvI hatI, ane te karma upara AdhAra rAkhI temAM acaLa rahyA hatA. zrIcaMdra madanAne hadayamAM sthApI, bhAvI upara AzA bAMdhI AgaLa zuM karavuM ? te vicAra buddhinI vizALatA upara rAkhI, zrIcaMdra tyAMthI A gaLa cAlyA. kSaNe kSaNe pitAnI sahacAriNI madanA tene yAda AvatI hatI, paNa pitAnA bairyathI tenA hRdayamAM zoka ke, saMtApa pragaTa thatuM nahate. vaLI kaI veLA te e vicAra paNa karato ke, premALa hadayanI adanA mArA sivAya zI rIte rahI zakaze ? te 5tiprANA pramadAnI zI gati thaze? tenA jIvitanI hAnI te nahIM thAya ? vakhate kaI duSTa teNInI upara baLAtkAra karaze. te te satI zrAvikA zI rIte potAnuM jIvita dhAraNa karaze? satI strIo prANa jatAM paNa zIyaLarUpa ratnane gumAvatI nathI. zIyaLavatI zrAvikAo pitAnA zIyaLane prANathI hajAra daraje zreSTha gaNe che. prANarUpa mahAmUlya ApI te zIyaLa ratnane kharIda kare che. zIlAlaMkArathI suzobhita zrAvikAoja A Arya dezane dIpAvanArI che. madana suMdarI paNa te mahelI che. te kadi paNa zIyaLa gumAvaze nahIM. te premavatI patnI mArA zivAya zI rIte rahI zakaze ? duSTa dhAraNAthI teNInuM haraNa karanAra kAmI purUSa te suzIlAne ati saMtApa karaze, te vakhate te abaLA konuM zaraNa leze? AvuM vicArI zrIcaMdra AkAza tarapha draSTi karI bolyo-zAsana devatA ! e satI zrAvikAnuM rakSaNa karajo. meM je kAMI paNa jaina dharma ArAdhyo hoya, koI paNa deva gurUnI sevA karI heya, ane mArAmAM kAMI paNa samyakatvanI prabhA rahelI hoya, te madanA nirAbAdha raheje. teNInA zIyaLanuM sarvadA rakSaNa thaze. ATaluM bolI zrIcaMdra pitAne mArge cAlato thayo. have ApaNane tenI kyAM bheTa thAya che, te jovAnuM che. For Personal & Private Use Only
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra70 AnaMda maMdira. prakaraNa pa3 muM. mitrano meLApa. RSS ka ghera jaMgalamAM moTuM sainya LavaNI nAkhI paDayuM hatuM, cAre tarapha vIra che purUSanA zabdanA pratiSyanI paDatA hatA, temanA trAsathI vananAM prANIo (2) cakita thaI Amatema doDatAM hatAM, phaLavALAM vRkSo upara sudhAtura sainIke roja caDI caDI phaLa pADatA hatA, keTalAeka phaLanA rAzi karI AsapAsa - jana karavA besI gayA hatA, kaI jaLAzaya upara snAna-pAna karatA hatA, A kaI jaLa krIDA karavAne jaLAzayamAM magharanI jema paDatA hatA. keTalAka asvAra thaI aTavImAM aTana karatA hatA, kaI uMTa, kaI hastI, ane koI khaccarapara ArUDha thaI, vana zobhA jovAne nIkaLI paDyA hatA. A vakhate eka tarUNu purUSa te chAvaNInI AgaLa prasAra thaze. durathI senAne paDAva joI, te manamAM Azcarya pAmI gayo. te purUSanI AkRti vIra purUSanA jevI hatI, tenI khadha upara eka majabUta lAkaDI hatI. tenuM zarIra dhULathI dhUsaruM thaI gayuM hatuM, tenI pAse bhikSApAtra ane jaLanuM kamaMDaLa hatuM, tene dekhAva kharekhara yogInA je hate. A musAphara jyAre chAvaNInI pAse thaI nIkaLyo, tyAre eka sinika deDato do Avyo; teNe musApharane ubho rAkhyo, ane vinyathI kahyuM bhaka, ! cAlo tamane amArA mahArAjA chAvaNumAM bolAve che, ane khAsa tamane teDavA mATe mokalyo che. te sAMbhaLI musAphara vicAramAM paDe, huM keNu? ane mahArAjA keNa? mane bolAvavAnuM kAraNa zuM haze? mArA jevA ajANyA mANasane mahArAjA kayAMthI oLakhe? AvuM hRdayamAM ciMtavI te musAphare kahyuM, bhAI ! mane mahArAjA zAmATe belAve che ke huM tamArA mahArAjAne oLakhato nathI, tema mArA hRdayamAM koI jAtanI AzA nathI. huM eka duHkhI musAphara chuM, mArI musApharIne hetu gaMbhIra che, mAre koI jAtanI apekSA nathI. sainike pharIthI jaNAvyuM, bhadra ! rAjAonI AjJA sarvane mAnya che; tame nispRha che, tathApi rAjAnI AjJA pramANe vartavuM joie. amArA mahArAjA kAMI kAraNa vinA pravRtti karatA nathI. teo dhArmika ane kRtajJa che, temanI manovRtti sadA nirmaLa che, tamAruM darzana thatAMja teonI mukhamudrA upara vilakSaNa dekhAva thayo hata; jANe tamArA pUrva paricita hoya, tema teo dekhAyA hatA. bhadra ! satvara cAle, mahArAjA tamane maLavAne utsuka che, vilaMba karo nahIM. sainikanAM AvAM vacana sAMbhaLI te musAphara chAvaNI tarapha vaLe, chAvaNInI pAse AvelA eka AmravRkSa nIce be purUSo ubhA hatA, azvakrIDA karI teo zAMta thaI gayA hatA. pele sainika musApharane laI, tyAM AvI ubhA rahyA. A bane purUSamAM eka ma For Personal & Private Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitrano meLApe. 27 rAjA hato, ane bIjo tene maMtrI hatA. maMtrI potAnA maMtrIpaNAnI sAthe mitrapaNuM dharAvato hato. teo chAvaNImAMthI azvakrIDA karavAne bahAra pharavA nIkaLyA hatA. krIDAthI zAMta thaI ahIM AmrarakSa nIce beThA hatA. teomAMthI je mahArAjA hatuM, te A musApharane ja joI usuka thayo hato. tyAre musAphara pAse AvI ubho rahyo, eTale mahArAjA utsuka thaI beTho thaye, tenA netramAMthI anI dhArA cAlavA lAgI, zarIrapara romAMca khaDAM thayAM. teNe beThA thaI te musApharane premathI AliMgana karyuM. pitAnA aMgane umaMgathI tenI sAthe saMlagna karI dIdhuM. vAraMvAra bheTa laI teNe cirakALane viyegAgni zAMta karyo; pachI prema vacana bole, mitra guNacaMdra ! ahIM kayAMthI ? A veza kevo ? A tarapha nIkaLavAnuM zuM prayojana ? tamArA zarIranI pUrva sthiti kayAM gaI ? te bhavyatA, te suMdara teja, te utsAha ane te dekhAva kyAM gayo ? zuM mAre mATe tamArI A sthiti ! mitranI pAchaLa zuM tame A phakIrI lIdhI ! jagatamAM mitradharmanI pratimA tame poteja che. mitranuM jIvana kevuM hovuM jeIe? tenuM pratyakSa draSTAMta tame piteja thayA che. tamArA jevA purUSothIja jagatamAM mitra dharma sajIvana che. kharekhara mitra dharmanI mahattA tamArAmAM dekhAya che, ema kahI punaH tene AliMgana karyuM. musAphara kSaNavAra vicAramAM paDyo, paNa tatkALa teNe mahArAjAne oLakhI lIdhe. te tenA caraNamAM namI paDyo. netramAMthI premAbunI dhArA cAlI, kaMTha gadgadita thaI gaye, mahArAjAe tene beThe karI daDha AliMgana karyuM. musAphara be, mitra ! A zuM ? eka mitra phakIra ane bIjo mitra mahArAja e kevI vicitratA? jene mATe phakIrI dhAraNa karI che, te mitra mahArAjA thaI mahAle che; e ke kALa ? te bhale thayuM. karmanI gati gahana che. tamArA bhAgyanI chatA sarvottama che. jyAM zrIcaMdra tyAM zrI sAthe ja che. zrI saMpattinuM ane caMdra AlhAdanuM kArya kare che. kaha, tame mahArAjA kayAMthI banyA ? zarIra saMpattinI kuzaLatA to pratyakSa ja che. zrIyaMka be -mitra! je kahevuM hoya te kahI de. huM tamAre aparAdhI chuM, mitranA duHkhanuM kAraNa huM poteja thaI paDe chuM. jeTalAM meNuM kahe te sAMbhaLI sahana karavAne saMpUrNa adhikArI chuM, tame kuzaLa che ? kuzastha lInA zA khabara che ? ApanuM kuTuMbanI kuzaLatA te che ? pavitra pitA, mAyALu mAtA ane premI patnInA zA khabara che ? guNacaMdra bo. priya mitra ! tamArA javA pachI sarvanA hRdayamAM je du:khAgni pragaTa che, te adyApi nirvANa pAmyo nathI mAtA pitA ane ca kakaLAnI ciMtA varNavI zakAya tevI nathI, vihAra karatA keI jJAnI muninAM vacana nathI temanuM jIvana AbAda rahyuM che. tamArI puNya lakSmInuM baLa avalaMbIne ja sarvane dhIraja rahI che. tame je rAtre nIkaLI gayA, teja rAtre mane vicitra svapna AvyuM hatuM. prAtaHkALe uThI huM caMdrakaLAnI pAse Avyo hato. tyAM caMdrakaLAe tamArA khabara puchayA, meM temAM mArI asatA jaNAvI, eTale te mahAzayA cho khAIne bhUmipara paDI. aneka upajethI tene sAvadhAna karI huM pitA mAtAnI pAse gayAteoe paNa tamAre mATe atyaMta For Personal & Private Use Only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 AnaMda maMdira. kalpAMta karavA mAMDayuM, kSaNavAramAM mahArAjA pratApasiMhane te vAtanI khabara paDI, eTa le teoe mane potAnA rUbarU lAvye. meM je hakIkata hatI, te nivedana karI, te pachI mahArAjAe ane rANI sUryavatIe dhaNA kalpAMta karyAM, tevAmAM kASTha jJAnI muna kuzasthalImAM AvI caDayA. mahArAjA pratApasiMha ane rANI sUyaeNvatIe jJAnI mahArAjAne tamAre mATe puchyuM. eTale te mahAtmAe tamArUM pUrva svarUpa pratApasiMha rAjAne jaNAvyuM. tame sUyaeNvatInA putra che, ema sarvanA jANavAmAM AvI gayuM. te sAthe te mahAzaye jaNAvyuM hatuM ke, zrIcaMdrakumAra kuzaLakSema pAchA eka varSamAMja Avaze. te jJAnInAM vacana upara vizvAsa rAkhI, sarvee potAnuM jIvana TakAvI rAkhyuM che, te pachI cadrakaLAne tamArI bhAjAjInA sahavAsamAM rAkhI huM A kAra veSe tamArI zeAdha karavA cAlI nIkaLyeA hateA. mahArAjA pratApasiMhe paNa tamArI zeAdhane mATe tene mekalyA che. sUryavatI sagabhA che. tathApi jyAM sudhI tamArAM darzana na thAya, tyAMsudhI ghebara vigere miSTAnnanA tyAga karavAne abhigraha te karI kheDAM che. huM tamArI zAdhane mATe kuzasthalImAMthI nIkaLyo, tyAre caMdrakaLA vigerene mATe zu zikSA ApI dhanajayane rAkhyA che, tyAMthI prathama kuMDalapuramAM AvI caMdralekhAne maLyo, tenI vAta sAMbhaLI tene sAMtvana karavA traNa rAtri sudhI te nagaramAM rahyA, tyAMthI mAhedrapuramAM AvyA, tyAM suleAcanAne maLyA, tyAM hemapuramAM tamArA khabara sAMbhaLavAmAM AvyA, eTale huM tyAM gayA, tyAMnA rAjA madanapALe tamAre vRttAMta jaNAvyA, ane kahyuM ke, zrIcaMdra khIjAne mATe rAjakanyA paraNyA, te AzcaryanI vAttA sAMbhaLIne huM kAMtipuramAM A nyA, tyAM priya guma'jarIne maLyo, tenI sAthe tamArI vAttA karI A aTavImAM nIkaLyA, tyAM ahIM tamArA meLApa thaI gayA. meM rastAmAM evI vAta sAMbhaLI hatI ke, zrIcak nAme eka navalAkha dezanA rAjA thayA che, te rAjA dhaNA dhArmika ane pratApI che, AthI mArA manamAM zaMkA thai hatI ke, vakhate tame poteja te haro. te Aje pratyakSa neI dhaNA harSa thAya che. priyamitra ! kahA, tamAre vRttAMta zuM che ? zrIcaMdra ye--mitra ! kuzasthaLI che|DayA pachI mane mArgamAM aneka kAtuka thayAM che, je sAMbhaLavA Agya che. pachI teNe saMkSepamAM potAnA sarva vRttAMta jaNAvI dIdhA, prathamathI mAMDIne tripurAnada yAgInA vRttAMta sudhInI vAttA kahI, pachI te sasmitavadane eyo--primitra ! Aja sudhImAM meM kAMi paNa kaSTa bhogavyuM nathI, sarva sthaLe mArA vijayaja thatA Ave che. mAtra madanasuMdarInuM haraNa thayuM, te mane hradayamAM zalyarUpa lAge che. guNucadre sabhramathI puchyuM, mitra ! madanasuMdarI karyAMthI prApta thayAM hatAM ? ane temanuM haraNa zI rIte thayuM ? te kaheA. pachI zrIya madanasuMdarIne sarva vRttAMta jaNAyeA, te sAMbhaLI guNudre punaH puchyuM, rAmitra ! manasuMdarInA haraNa thayA pachI tame A mahArAjA kevI rIte banyA ? zrIcake te vAttA vistArathI nIce pramANe kahevA mAMDI. mitra ! madanAnuM haraNa thavAthI mane ghaNuM duHkha lAgI AvyuM hatuM, mArA hadayamAM tene paritApa zeA cA hatA, paNa mArA puNyane lIdhe A dharme mane sadAya For Personal & Private Use Only
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitrane meLApa. 273 karI hatI. e prabhAvika dharmanA smaraNathI madanasuMdarI viSenI mArI mehadazA taddana zIthila thaI gaI. bhAvI upara AdhAra rAkhI huM te sthaLethI AgaLa cAlya, thoDe dUra jatAM kanakapura nAme eka nagara AvyuM, tenI pAsenA vanamAM jaI meM vizrAma lIdho. e kanapura nagarane rAjA kanakadhvaja putra rahita akasmAta zaLanA rogathI mRtyu pAmyo hato, tenA lakSmaNa nAmanA Astika maMtrIe rAjyanI adhiSThAyaka devInI ArAdhanA karI, eTale te devIe pratyakSa thaI kahyuM, maMtrI ! ciMtA kare nahIM. paMcadivya karI koi uttama purUSane zodhI rAjA banAvo. devInI AjJAthI maMtrIe pAMcadivya karyo. eka hAthiNInI suMDhamAM suvarNa kaLaza Apyo, te hAthiNI vigere paMcadivya traNa divasa sudhI gAmamAM pharyo, paNa koI yogya purUSa maLyo nahIM. pachI teo nagaranI bAhera gayAM. je sthaLe huM zAMta thaI beThe hato, tyAM te paMcadivya AvyAM. maMgaLarUpa hAthiNIe mArI upara kaLazavaDe abhiSeka karyo. adhe khoMkhAro karyo. chatra ane be cAmare mane alaMkRta karyo. baMdIjane jayanAda uccAryo. tatkALa lakSmaNa maMtrI mArI pAse AvI belya-mahAnubhAva! tame amArA mahArAjA thayA che, A kanapura tamArI rAjadhAnI che, A deza navalAkha gAmane che, amArA svargavAsI mahArAjA kanakadhvajane kanakAvatI nAme putrI che, tenA tame svAmI thAo, ane A mahArAjya upara tamArI AjJA pravartAve. ame badhA ApanA sevaka chIe. mitra ! lakSmaNa maMtrInAM A vacana meM mAnya kayAM. tatkALa teNe mArA hAthamAM kha ApyuM. jyAre meM hAthamAM lIdhuM, te vakhate te catura maMtrIe mAro mudrAlekha vAMcI mAruM nAma jANI lIdhuM. mAruM prakhyAta nAma jANI, te ghaNo harSa pAme. tatkALa teNe moTA pAyA upara mAro purapraveza utsava karAvyo. kanapuranI prajAe umaMgathI mane vadhAvI lIdho. te prasaMge yAcakone agaNita dAna ApavAmAM AvyAM, baMdIvAnone choDavAmAM AvyA, ane jinAlamAM pUjA bhaNAvavAmAM AvI. IdanA rAjyAbhiSekanA jevo ja mAro rAjyAbhiSeka karavAmAM Avyo hato. mitra ! kanakapuranI prajAnA AgevAne mane rAjayAsana upara maLavAne AvyA. mane joi teo atyaMta AnaMda pAmatA hatA. koI mane jai " kanakapuranuM rAjya kRtAthI thayuM, " ema kahevA lAgyA, keI " kanakapuranI bhUmi rAjanvatI che" ema uce svare belavA lAgyA, keTalAeka mane joIne ja kahetA ke, " A koI rAjakumAra che.' ApaNane ge kharekhare rAjA maLe che. rAjakuTuMbanA leke mane joI ghaNeja AnaMda pAmA, ane mAro sadAcAra joi, teonA hRdayamAM ghaNo ja saMtoSa thayo, teo mane joi paraspara saMtoSa jaNAvatAM nIcenuM padya bolatA hatA. ___ AcAraH kulamAkhyAti dezamAkhyAti bhASaNam / saMbhramaH snehamAkhyAti rUpamAkhyAti bhojanam // 1 // pu 35 For Personal & Private Use Only
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. AcAra kuLane kahI Ape che, bhASaNa dezane jaNAve che, sazrama sneha darzAve che, ane rUpa bhAjana-khArAka jaNAve che. 274 mitra ! vadhAre zuM kahuM ? mAre mATe lokoe sArA vicAra khAMdhyA. dairibaLa mAchInI jema mArA puNye mane unnati upara mukI dIdhA. kanakapuranI prajAne ane rAja kuTuMbane huM ghaNAja priya thai paDayA. eka vakhate kanakapuramAM gAyakAnAM vRMda AvI caDyAM, teoe rAjyadvAra AgaLa AvI gAyana karavA mAMDayuM. gAmana pUrNa karyA pachI eka catura gAyaka nIcenuM kavita ubhA thaine bheTyA~~~ ppA. nayara kuzasthala Iza, sUryavatI rANI kAMta hrA, pratApasiMhaiM jasa nAma, teja pratApa mahaMta hA, zAkya putranI bhIti, rIti jANIne mUke; nija vADImAM phula, pagaramAM buddhi na cUke, lakSmIdatta zeThe grahyA, lahI vRddhi titAM ati ghaNI, karyuM nAma zrIcaMdra tasa, kaLA sarva teNe bhaNI. rAdhAvedha vidhAna, padminI vaLI jeNe paraNI, vINAravane dAna, turaga ratha jAya na varaNI, nIsariyA che videza, bhAgyabalI guNunA Agara; pratyAdika guNa rAzi, sAMbhaLI harakhyA nAgara, deSTha dAna tehane bahu, kahe tumeA tasa eLakhA, vRddha kahe ama nAyaka, lei dAna tasa jasa lakhyo. ra A kavitA sAMbhaLatAM lakSmaNa ma trIe mArA sAmuM joyela, te vakhate svaprazaMsA sAMbhaLI huM nIcuM mukha karI rahyA hatA. mane tema rahelA joi, lakSmaNe ciMtavyuM ke, peAtAnA guNanI prazaMsA sAMbhaLI uttama purUSa namukha thAya che, tethI jarUra A pAteja zrIcaMdra haze; AvuM ciMtavI maMtrI hradayamAM satAya pAmyA. pachI ame ane A vanamAM meTI senA lai azvakrIDA karavAne puravA nIkaLyA chIe. ahIM tamArA samAgama thayeA, tethI amArUM Agamana kRtArtha thayuM che. mitra ! A pramANe mArI Aja sudhIne vRttAMta che. have cAle, ApaNe kanakapuranI rAjadhAnImAM jaIe. pachI lakSmaNlR maMtrIe ubhA thaI akSi joDI gucadrane kahyuM, bhadra ! tamArA darzanathI mane dhaNA AnaMda thayA che, Apa amArA mahArAjAnA mitra che, te jANI vaLI vizeSa harSa utpanna thAya che, tame kRpA karI mahArAjAnI sAthe rAjadhAnImAM padhArA, ane mahArAjAnA mukhya maMtrInI padavI svI kArA. tamArA jevA catura ane mitra ma MtrInA ceAgathI mahArAjA zrIyaMtranuM rAjya vizeSa zebhA prApta karaze; eTaluMja nahIM, paNa A bhAratamaDaLamAM te sarvottama unnati a MpAdana For Personal & Private Use Only
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasaMta vinoda karaze. lakSmaNa maMtrInA vacanane zrIcaMdra anudAna ApyuM, ane guNacaMdrane maMtrIpada levAne ati Agraha karyo. pitAnA ISTa mitranA AgrahathI guNacaMdra kanapuranA rAjyanuM maMtrIpada svIkAryuM; pachI teo badhA kAnapuramAM AvyA. zrIcaMdra maTI darabAra bharI guNa caMdrane maMtrIzvaranI padavI ApI. prajA vargane pitAnA ISTa mitranI oLakhANa karAvI. sarvatra AnaMda prasarI rahyA. mahArAjA zrIcake kanakapuranA rAjya upara sArI chApa besArI. guNacaMdra paNa pradhAnapadane nyAyathI dIpAvyuM. mahArAjAnI AjJAthI kanakapuranuM rAjya eka namunAdAra dharma rAjya banI gayuM, rAjyamAM sarva prakhyAta sthaLe dAnazALAo, jJAnazALAo ane dharmazALAo racAvI, jaina parvanA divasomAM amArI zeSaNA karAvavA mAMDI, pitAnI prajAmAM sAta vyasanane nAza thAya, tevA upAyo jyA, sthaLe sthaLe duHkhI janonA uddhArane mATe navAM khAtAo ughADyAM, jaina maMdirone AdhAra karAvyo. koI sthaLe navA jinAlaye paNa sthApita karyo. munionA vAsa mATe uttama upAzraya ane paiSadhazALAo sthApI, jenA bAlikAone jJAna ApavAne jaina kanyAzALAo moTA pAyA upara sthApita karI. zrAvikAone sabodha karavAne zrAvikAzALAo paNa moTA zaheramAM goThavI. AvI uttama rAjya paddhatI karI zrIcaMdra rAjAe sArI kIrti saMpAdana karI, tenuM yazogAna bhAratavarSa upara thavA lAgyuM, pratyeka dezamAM tenI satkIrti caMdrikAnA jevI ujavaLa thaI caLakavA lAgI. AvuM rAjA ane maMtrInuM yugala joI, kanakapuranI prajAne dhaNo AnaMda thate te. prakaraNa 54 muM, vasaMta vinoda, STinA kudaratI sauMdaryane khIlAvanAra vasaMtaRtu vizvane vinoda ApavAne pravartI che, vanalIlAe pitAnuM pUrNa svarUpe pragaTa karyuM che, cAre tara4 vananAM vRkSoe nIlavarNa pizAka dhAraNa karyuM che, ughAnanA mahArAjyamAM karI jAhejalAlI thaI rahI che. kokilAo uMce svare vasaMtarAjanA chaDIdAronuM kAma kare che, premana madhukara madhura zabdathI mahAnAda karI rahyA che, kamaLAnI zreNIomAM ghera guMjArava thaI rahyA che. vAsaMtIlatA pUrNa vaivana pAmI nRtya kare che, Amra, beDalI ane suga dhI meMdIne manahara dekhAva prekSakonA hRdayane AkarSe che, praphullita thayelI pupalatAo vasaMtane anumodana Ape che, vividha jAtanAM vRkSo vividha vikAsa karI vasatane vadhAve che, madhara zabdavALAM pakSIo pitAnA mAdhuthI madhanuM yazogAna kare che, For Personal & Private Use Only
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 AnaMda maMdira, paMcama ravarane mahAnAda pratyeka sthaLe thai rahyaM che, navapallavanI zobhAthI suzobhita thayelI vanazreNI vasaMtanI zobhAne vadhAre che. A vakhate kanakapurane mahArAjA zrIcaMdra vasaMtanI vanalIlA jevAne utsuka thaye hato, tenA hRdayamAM pitAnA priya mitra guNacaMdrane AnaMda ApavAnI IcchA hatI, pitAne mATe athAga zrama lai dezATana karanAra guNacaMdrane vasatinA vidathI AnaMda Ape, Avo teNe nizcaya karyo hate. prAtaHkALanI nityakriyA karI nivRtta thaI zrIca ke pitAnA mitra guNacaMdrane sabhA maMDapamAM belA. guNacaMdra vinayathI namra thaI ubho rahyo. zrIca ke kahyuM, mitra ! Aja kAla vasaMtaRtu cAle che, sarva RtuomAM vasaMtane RturAjanI padavI maLI che, e vilAsI tumAM vanalIlAne AnaMda meLavavAnI mArI icchA thaI che. tamArA jevA premI mitrane lai, vanalIlAno anubhava karavA ane AtmAne uttama Anada ApavA mArI manovRti pravRtta thaI che. Aje ghaNe divase A mahA lAbha prApta thayuM che. mitragoSTInI mahattA sarvathI moTI che, mitrono AnaMda alaikika che, mitra dharmanI mahattA AvA madhura samayamAM ja dekhAI Ave che. A samayane sukhAnaMda saMpAdana karavAne ApaNe saMpUrNa bhAgyazALI thayA chIe, mitravarva ! A digya samayane lAbha levA ApaNe cukavuM na joIe. vanalIlAnI kudaratI zobhA mitranI sAthe jovAnI mane ghaNI heza che, vananuM sauMdarya vasaMtane dIpAve che, vasaMtano mahAnaMda divya darzana Ape che. mitra ! cAle, e alaukika AnaMda laIe. vananI manahara bhA tamArAM netranetRpta karaze, puSpanI lI jatadAra khuzabo tamArI dhrANedriyane saMtuSTa karaze, kokilAne paMcama svara tamArA zravaNane AnaMda Apaze, svAdiSTa vanaphaLo tamArI rasanAne mAdhurya Apaze, ane vanano zIta, maMda tathA suga dhI pavana, tamArA aMgane sukha sparza thaze. mitra ! vividha jAtanAM vana, pazuo, ane pakSIonI kriIDA joI tamArUM kautuka pUrNa thaI jaze. pAtheya bhojana laI, ane jharaNAnA kudaratI jaLanuM pAna karI, tRpta thayelA pathikajane chAyAdAra vRkSonI nIce beThelA joI, tamane ati AnaMda utpanna thaze. Amra vRkSanI ghaTA nIce rAsaDA laI gamata karatI, bhIlanI bAlikAo tamArAM naya. nane ketuka Apaze, vaDanA vRkSa nIce vaDavAInA hIMcakA upara hIMcatA vAMdarAMone joI tamane ghaNI gamata paDaze, jemAMthI nIkaLatA madhura svara sAMbhaLI tamane ati vinoda thaze. mitramaNi! cAle, savara taiyAra thAo. vasaMtaRtuno vineda anubhavI jIvananA sukhamAM vadhAro karo, kanakapuranI vanazobhA darzanIya che, A deza phaLadrupa che, aneka jAtanI abhinava auSadhio A dezamAM utpanna thAya che. vananA vilAsI vaibhavathI A deza sarva dezathI caDIyAta che, vividha jAtanI kuLa samRddhi A dezanI bhUmine alaMkRta kare che, kAnapuranI prajA vasaMtanA vilAsano yathArtha anubhava kare che, ahIMnA lekamAM vanavilAsa pradhAnapaNe rahe che. vananI ramaNIyatAne lAbha levAne ramaNIya varga vadhAre bhAga le che. vasaMtane variSTha mitra kAmadeva, A Rtune zRMgAranI sahAya Ape che; premI daMpati vasaMtane vilAsa ullAsathI bhogave che. kanakapuranI kAminIo vasaMta vilAsa bhera For Personal & Private Use Only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasaMta vinoda, ra77 gavavAne vizeSa bhAga le che. mitra ! jevI rIte sAMsArika samRddhi vasaMtamAM pravarte che, tevI rIte dhArmika samRddhi paNa vasaMtano lAbha meLave che. vasaMtanAM vikasita kupo laI saduzapaNI zrAvake jina pratimAnI pUjA kare che, puSponI sugaMdhI mALAothI jina bhagavaMtanI pavitra pratimAonI AsapAsa uttama prakAranI AMgI race che; mALAkAranI mahilAo paMcaraMgI puSpanI chAbaDIo bharI jinAlaya tarapha jAya che. zrIcaMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI guNacaMdra bole, priya mahArAjA ! tame vasaMtanuM varNana karyuM, tethI kAMI huM vanamAM javAne lalacAta nathI, paNa tamArA jevA pavitra mitranA sahavAsanuM sukha saMpAdana karavAnI icchAthI ja mane vanamAM AvavAnI utkaMThA thAya che. priya mitranI sAthe rahI, vana zobhA jevA bhAgyazALI thaye, tene mATe huM mArA A tmAne abhinaMdana ApuM chuM. vasaMtanA vilAsa karatAM mane mitra goSTIne vilAsa vadhAre AnaMda Ape che. dhana, gRha, vaibhava, strI ke rAjya sukhane huM mitra sukhanI AgaLa tRNa vata gaNuM chuM. Ape mane maMtrI pada ApyuM, te kAMI mArA AnaMdane hetu thAya tema nathI. kAraNa ke, te padavInA karatAM caDIyAtI mitratvanI padavI tame mane prathamathIja ApelI che, je padavI saMpAdana karI, huM atyAra sudhI kRtArtha thaye chuM. Apa mane vasaMta vilAsa karavA vanamAM javAnuM AmaMtraNa kare che, te paNa huM mArA moTA bhAgyanuM zubha cinha gaNuM chuM. kAraNa ke, Ape kareluM premapUrvaka AmaMtraNa mArA hRdayane ati AnaMdakAraka thaI paDaze. mitra ! vizeSa zuM kahevuM, A zarIra tamAreja AdhIna che. mAvajIvita tamArI sevA karavAne A jIvana nirmabhuM thayeluM che. cAlo taiyAra chuM. guNacaMdra maMtrInAM A vacana sAMbhaLI zrIcaMdra ghaNoja khuzI thayo, teNe sevakane vanamAM javAnI taiyArI karavA AjJA karI, mahArAjAnI AjJA thatAMja sarva jAtanI taiyArI thaI gaI. banne rAjA ane maMtrI eka suMdara rathamAM besI kanakapuranI najIka rahelA suMdara vanamAM AvyA, vanabhUmine jotAMja teone alakika AnaMda utpanna thaye. vasaMte pitAnI rAjadhAnI pravartAvI hatI, pratyeka sthaLe kudaratI ramaNIyatA khIlI rahI hatI, navapallavathI suzobhita vRkSomAMthI paMcama svaranA pokAra thatA hatA, zIta, maMda ane sugaMdhI pavana AmravRkSane AliMgana karI prasarato hato, premI priyanI AgaLa jema rasika priyA hAvabhAva kare, tema vAsaMtIlatA pitAnA vRkSarUpa patinI AgaLa hAvabhAva karatI hatI, u. laMkita aMganAnI jema vallIo vRkSone bheTI paDI hatI, punAM vRkSo pitAnA gucchathI jANe hAsya karI AmaMtraNa karatAM hoya tema dekhAtAM hatAM, tAla, tamAla, hiMtAla, ane sopArInAM vRkSo jANe vasaMtanI dhvajAo heya, tevAM dIpatAM hatAM, jharaNunA avanio vasaMtarAjAnI nobatanI garaja sAratA hatA, tilaka, azoka ane varUNanAM cha navapallava thaI vanane dIpAvatAM hatAM, madhukara ane madhukarI puchaparUpa pAtramAM makaraMda rasanuM pAna karatAM hatAM, hariNa ane hariNI potAnAM zIMgaDAMthI paraspara khujalI karI prema darzAvatAM hatAM, hAthIo pitAnI zuMDhamAM jaLa bharI, hAthionI cUMDhamAM prItithI reDatA hatA, cakalI ane maka paraspara mukhapara cuthI cuMbana karatAM hatAM, kAmadeva potAnAM pAMca bANathI For Personal & Private Use Only
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra78 AnaMda maMdira, viyegI daMpatione unmAda, moha, ane zeSaNa dazAne pamANe hato, paMcama svarane travaNa karI saceta prANImAM vikAra utpanna thato hato, saMyogIne sukha ane viyogIne duHkha prApta thatAM hatAM, vasaMtane vana vaibhava joI mAninIonuM mAna utarI jatuM hatuM, menA, pipaTa, koyala, ane mera suMdara krIDA karatAM hatAM. jaLAzayomAM daMpati jaLakrIDA karatAM hatAM, paraspara jaLanI picakArI mArI ati AnaMda letAM hatAM, koI kezara jaLanI pIcakArI bharI sUkSma vastrapara chAMTatAM hatAM. A dekhAva joI ane mitro ati AnaMda pAmyA, aneka jAtanI vananI krIDAo karI hRdayane vineda ApavA lAgyA. vasaMtavaDe pradIpta thayelI vananI zobhA jevAne vanabhUmimAM pharavA lAgyA. koI sthaLe kekilAne paMcama svara, koI sthAne vanavAsIonA mukhathI herInAM gIta, ane kaI rathaLe veNuM gAna sAMbhaLI, teo ati harSa pAmyA. vasaMtathI suzobhita vanabhUmimAM vicaratA banne mitro paraspara vAvida karatA hatA, koI sthaLe abhinava tuka joI, teonA hRdayamAM ati AnaMda AvatuM hatuM. vasaMtanA vihArathI manovRttine prasanna karatA teo ghaNIvAra sudhI vanabhUmimAM pharyA, ane gIta nAda nA vinethI temaNe pitAne kALa nirgamana karyo. sapurUSane samaya zreSTha AnaMdamAM ja vyatita thAya che; teonI manovRttimAM durA cAra praveza karI zakatuM nathI. durAcAra, anIti, vyasana, duHceTA, ane kuvicAra nI pratibiMba teonA hadayarUpa darpaNamAM paDatAM ja nathI, kusaMga temanAthI ghaNo ja rahe che, Asakti temanA aMgane sparza karI zakatI nathI, laMpaTapaNe temanAthI dUra bhAse che, krodha temanAmAM AvI zakato nathI, mAna teonuM mAna rAkhe che, mAyA-kapaTa tenAthI aMjAI jAya che, ane virodha temanI sAthe virodha kare che. AvA purUSone kALa nItinA, metrInA, ane zAstra tathA gItanA vidathI nirgamana thAya che. tene mATe sAhityakAra nIcenuM padya pikAra karI kahe che. gIta nAda vinodena kAlo gacchati dhImatAm / vyasanena hi mUrkhANAM nidrayA kalahena ca // 1 // buddhimAna-purUSane kALa gIta nAdanA vidathI nirgamana thAya che, ane mUrkha kone kALa vyasana, nidrA ane kaleza-kaMkAsathI jAya che. A pramANe kanakapurapati zrIcaMdra ane guNacaMdra maMtrino samaya, vasaMtanA vinedathI prasAra thato hate. teo pUrvanI vArtAo karI, pUrva caritro saMbhArI, vividha jAtanI gamata karatA hatA, te sAthe samasyA, pAdapUrti, ane camatkArI kavitAone vinoda paNa karatA hatA. ghaNuM vAra sudhI kanakapuranI vanabhUmimAM vihAra karI, te bane pitAnI rAja. dhAnImAM pAchA pharyA. zrIcaMde guNacaMdratA AtmAne sarva prakAre tRpta karI dIdhe, pite karelA For Personal & Private Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasaMta vinoda, 276 amane badale teNe alpa samayamAM vALI Ape. rAjyavaibhava, ane adhikAranA mukhane svAda lai, guNacaMdra AtmajIvanane kRtArtha karato hato. zrIcaMdranA puNyane prabhAva joI tenA hRdayamAM ahata dharma upara ati zraddhA thatI hatI. dharmane prabhAva, dharmanI mahattA, dharmanI divya zakti ane dharmanuM uttama pariNAma joi, guNacaMdra hRdayamAM cakti thaI AnaMda pAmate hato, ane te nIcenuM gIta gAI dharmanI prazaMsA karatA hata- dharmagIta. [ rAga dhanyAzrI ] 2 mA hita karI pairya dharI dharma karI, karmanA marmanI keDi bhAMje; che. sukha anusare, prANIo bhava tare, dharma bhavataraNano pravara hAMje AtamA 1 dharma te trijago eka AdhAra che, sadupayoga karyo dharma tAre; dharma te dravya ne bhAvanA vegathI, azuma savi helamAtra nivAre. AkhA 2 saMta te satya karI dharmane sadahe, dharma te saMta AdhAra kahiye. ema anya AzrayathakI dharmanI, vAsanA karmanI kehi dahiye. sAtamA 3 dharmanuM mULa te parama saMtoSa che, viSaya jyathI sadA teha thAve, viSayane jaya have tapa ane dAnathI, teha abhidAna nirjara kahAve. AtamA 4 teha tapa kIdhale pUrva bhava nimeLo, AMbila varNamAnAbhidhAne, aravata kSetramAM teha zrIcaMdra pa, sukha lahyA bhAratamAM sAvadhAna. AtamA, 5 sUrI zrI jJAnavimaLe ema bhAkhIyuM, pUrNa adhikAra e thAya trIje, zuddha bhAve karI bhavi suNo hita dharI, eha sama avara rasa nahiMya dUjo. AtamA 6 uparanuM gIta gAyA pachI tenA AtmAmAM dharmabhAvanA vizeSa pragaTa thaI AvI, manAvRti upara dharmanI daDhatA pAchI sajIvana thaI gaI, puna: te nIcenuM saMskRta padya - zizizi. jagaddhAdhAraM sacasadupayayogasthiratanu lasatsatyAH saMtastadapi sukhasaMtoSavazagam / sa saMtoSaH preSadviSayavijayopArjitajaya stapaH sAdhyaH so'pi prabhavati tapovaibhavapidam // 1 // For Personal & Private Use Only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. A jagat dharmane AdhAre che, te dhama~ satpurUSAnA upayegamAM sthira che, te sa purUSa satyavALA hoya che, te satya sukha tathA saMtoSane vaza che, te satASa viSayanA vijayathI jayavaMta che, ane te viSayane viSaya tapane sAdhya che, tethI A badhA tapanA vaibhava che. 1 A pramANe kanakapuramAM zrIcaMdra ane gurudra rAjya vaibhava bhogavI AnaMda letA hatA, te sAthe Arhata dharmanI upAsanA karI jaina jIvanane kRtArtha karatA hatA. kharuM trIjo samApta. 280 caturtha khaMDa. makaraNa 55 mudra mAtR meLApa. mA. taHkALanA samaya hato, vRkSamAMthI pakSIo Agrata thaI prabhAta gIta gAtAM hAya tema dekhAtAM hatAM, pUrva dizAe aNune utsaMgamAM lIdhA hato, A samaye e musAA eka yakSa madiramAM rAtri vAsa karI, jAgrata thayA hatA. maMdiranI bAhera AvI ta vanabhUminuM suMdara prabhAta ava leAkatA hatA, eka bIjAne vananuM prAbhAtika sAdarthe darzAvI vineAda meLavatA hatA. yakSa maMdiranI jarA bAhera AvI te musA| AgaLa cAlyA; tyAM eka suMdara pozAkavALI jovAmAM AvI. strInI vaya gaiADha hatI, zarIra upara sAbhAgyanuM teja prakAzatuM hatuM, teNInA dekhAva rAjakuTuMbanI nA jevA dekhAtA hatA, teNIe dhAraNa karelAM divya vastra dAnA nayanane AkarSatAM hatAM, te kaiDha ramaNI sagabhA hatI, garbhanA gAravathI te maMdamaMda cAlatI hatI. A baMne purUSone joI te ramaNI temanI taraph vaLI; jANe temanuM zaraNu levA IcchatI hoya, tema te ati prayAsathI tenI sAme AvI. jema jema najika AvatI gai, tema tema te musA tenI sAme vilakSaNa dRSTie jovA lAgyA. te jotAMja pekSA musAphrAmAMthI eka jaNa teNInI AgaLa dhasI AvyA, ane tarataja te pavitra pramadAnA caraNamAM namI paDayA, ane vinayathI melyuM--mAtA ! tame ahIM kyAMthI ? dhRNA divasa thayAM mAtRviyeAgathI pIDita evA A putrane Ave! acAnaka lAbha kyAMthI hoya ? kharekhara mArA puNyane udaya thayA che. gai rAtre eka uttama svapra AvyuM hatuM, te mane Aje For Personal & Private Use Only
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtR meLApa, 281 tarataja saphaLa thayuM. e svamAmAM iSTa yogane mahA lAbha sUcavelo hato, je mahA lAbha mane akasmAta prApta thaI AvyuM. mAtuzrI ! Aje A sevaka kRtArtha thayo che, mArA jIvananI sArthakatA thaI che. mAtA ! tamAre pUrNa AbhArI A putra kharekhara dhanyatAne pAtra thayuM che. mAtAnuM darzana e putrane parama lAbhakArI che. udaramAM dhAraNa karI jIvana ApanArI jananIne putra yAjajIvita AbhArI che, putranI putratA mAtRbhaktimAMja caritra tArtha che, mAtAnI pUrNa bhakti karanArA putroja sadgatinA pAtra che. mAyALu mAtA ! huM tamAro putra zrIcaMdra chuM, A mAro mitra guNacaMda che. zrIcaMdranuM nAma sAMbhaLatAM ja te strI cakita thaI gaI, tenA stanamAMthI padhArA chuTavA lAgI, putrane pavitra prema stananA payarUpe dekhAya. kSaNavAra saMbhrama pAmatI ane netramAMthI premAzru varSAvatI, te strI putrane bheTIne bolI, vatsa ! A araNyamAM kyAMthI AvyA ? Aja eka varSa thayAM tArA viyogathI pIDita chuM, tArA vinA mAro rAjyavAva ane rAjamahela zUnya hatA, kuzasthalI rAjadhAnI mane samazAna jevI lAgatI hatI; Aje tArAM darzana karI sUryavatInuM hRdaya sudhA kuMDamAM magna thayuM che. jo ke huM atyAre rAjadhAnIthI vikhuTI paDI chuM, tArA pitA mArA mATe ati zeka karatA haze, tathApi tArA meLApathI mAruM duHkha vinaSTa thaI gayuM che. mArA duHkhane ati zubha pariNAmI thayo che, mane duHkha ApanArano huM atyAre upakAra mAnuM chuM. karmanI vicitratA avarNanIya che, tenA yogathI kaIvAra duHkha paNa harSanuM kAraNa thaI paDe che. putra ! A camatkArI meLApane hetu zo haze ? game te hetu hoya, paNa te A vakhate AnaMdadAyaka thaI paDayo che. A pramANe kahI sUryavatIe guNacaMdrane kahyuM, vatsa ! tArA mitra dharmane dhanyavAda ApuM chuM. te zI rIte mitra samAgamano lAbha meLavyo ? mitranI pAchaLa phakIrI laI, cAlI nIkaLanAra tArA jevA mitra vizvamAM viralA che. mitratAnuM mAhAya tuM ekaja jANe che. vatsa ! tAro vRtatta jANavAnI icchA thAya che, te koI prasaMge jANI laIza. A pramANe sUvatIe guNacaMdrane kahyuM, eTale guNacaMdra nagna thaI bolyo, mAtuzrI ! mane dhanyavAda Ape che, te kAMI yogya nathI, meM kAMI paNa karyuM nathI, yathAzakti meM mArI pharaja bajAvI che. tamArA putra zrI caMdrane mATe jeTaluM karIe teTaluM thoDuM che, te mahAnubhAve mane bAvathI potAne karI mAne che, temanI puNya samRddhi mATI chatAM teo mArA jevA garIbane premathI bolAve che, eTaluM ja nahIM, paNa eka pitAnA sadara baMdhu je te mane gaNe che, temanA pratApathIja mAruM jIvana kRtArtha che, zrIcaMdra jevA kRtasa mitra jagatamAM thoDAja haze; te sAthe mitratAnI mamatA dharanArA tevA vIra mitrane ghaNA dhanyavAda ghaTe che. A pramANe sUryavatInI sAthe vArtAlApa thato hato, tyAM zrIca ke praNAma karI mAnAne puchyuM, mAtA ! tame A sthAne kayAMthI AvyAM ? mArA pitAzrI kayAM che? kuzasthalImAMthI ahIM AvavAnuM zuM prayojana che ? tamArI sAthe koI paNa rAjaparivAra kema nathI ? sUtI bAlI puna : tAre khare meLApa mane Aje bAra varSa thayA che. kaI jJAnI mu For Personal & Private Use Only
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 AnaMda maMdira, ninA kahevAthI tuM mAro putra chuM, evuM mane hamaNA jJAna thayuM che, te guma thayo. tyAre mane apAra du:kha thayuM hatuM, huM hamezAM tAruM smaraNa karIne divasa nirgamana karatI hatI. thoDA divasa pahelAM evuM banyuM ke, garbhanA prabhAvane laI mane e dehada thaye ke, huM rUdhiranI vApikAmAM ekalI snAna karUM. A dehadanI vArtA meM tArA pitAne jaNAvI. temaNe mAro dehada pUrNa karavAne maMtrIne puchI racanA karI. kuzasthalInA vanamAM eka vAva hatI, temAM alatAne rasa nakhAze, tethI te rUdhiranI vAyakA hoya, tevI thaI gaI. pachI mane subhaTonI sAthe tyAM snAna karavA mokalI. subhaTa mArAthI dUra rahyA, ane huM ekalI te vApikAmAM snAna karavA utarI. ghaNIvAra rUdhIranI buddhie temAM kIDA karI, meM mAro deha da pUrNa karyo. rUdhiranA snAnathI tRpta thaI huM te vApikAnA kAMThA upara beThI. mAAM vastra alatAne rasathI rAtAM thaI gayAM hatAM, tevAmAM AkAzamAMthI uDatA ke bhAraDa pakSIe mane tyAM rahelI dIThI. rUdhIramaya dekhAva uparathI mAMsanI buddhithI te pakSI mane tyAMthI upaDIne uDayuM. mAro pikAra sAMbhaLI subhaTo zastra laI doDI AvyA, paNa teo badhA niphaLa thayA. Akho divasa ane rAtre AkAzamAM bhramaNa karI, te pakSIe mane jIvatI jANI kaI vanamAM zilA upara choDI dIdhI. huM ' mpaH 'e mahAvAkaya bolI tyAM pachI mArA zarIranuM mane jarA paNa bhAna rahyuM nahIM, te bhayaMkara arthamAM zIkArI prANIonA zabda sAMbhaLI huM ghaNe trAsa pAmI, pachI zarIre kaMpatI huM te aTavImAMthI nasavA lAgI; anukrame A sthaLamAM AvI pahocI. putra ! sArA bhAgya ge ahIM tamAro meLApa thaze. meM bhagavelAM kaSTano ane uttama prakArane badale maLe. mukarmanA prabhAvathI mAre harSa sAgara uchaLA game, tathApi hRdayamAM tArA pitAne mATe ciMtA thayA kare che. mArA vigathI tene ghaNuM duHkha lAkhaze. haju tArA viDaganI pIDA teo anubhave che, temAM A mAre viyoga tene ataze kaSTarUpa thaI paDaze. kuzasthaLI rAjadhAnImAM e mahArAjanA atyAre bharapura duHkha evA haze putra ! have tyAM sara pahoMcAya te upAya karavA joie. zrI caMdra punaH mAtAne namana karI kahyuM, mAtA ! tamAruM ane pitAnuM kaSTa sAMbhaLI mane ghaNuM duHkha lAge che, have te du:khe dUra karavAne ApaNe samathe thaI zakIzuM. ciMtA karaze nahIM. mArA puNanA prabhAvathI tamAruM darzana thayuM, te huM AtmAne bhAgavAna mAne chuM. bhArapakSI dIpAMtaramAM jaI zake che, ane tenAmAM divya zakti rahelI hoya che. kada je te pakSI tamane koI dIpAMtaramAM laI gayuM che, te mane tamAruM darzana kayAMthI cAta ? sAre bhAge sarave anukula thayuM che. mAtA ! tamAre upakAra apratIkAra che. mAtAnA vAtsalya jevuM bIjA keinuM vAtsalya gaNAtuM nathI. mAtAnuM hRdaya drAkha, amRta rasa, mAkhaNa ane caMdrane sAra laI ghaDavAmAM AvyuM che, ema nItizAstra jaNAve che, te yathArtha che. jananIne prema divya che, mAtAnA hRdayane bhAva alaikika che. mAnA putranAM kevAM upakArI che, tenuM bAna sAhibakAra nIcenA pavathI varNave che. For Personal & Private Use Only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 283 mAtR meLApa. UhA garbhaprasavasamaye duHkhamatyugrazUlaM pathyAhAraiH snapana vidhibhiH stanyapAnaprayatnaiH / viSTAmUtraprabhRtimalinaiH kaSTamAsAdya mAtrA trAtaH putraH kathamapi yayA stUyate saiva mAtA // 1 // mAtA garbhanA prasava vakhate ati ugra mULa vigerenuM du:kha vahana karanArI che; te pachI pathya AhAra karAve, snAna karAvavuM, stana pAna karAvavuM, viSTA ane mUtra vigere malinapaNAmAMthI rakSaNa karavuM."ma kaSTa pAmI mAtA putranI rakSA kare che. te mAtAnI stuti karAya temAM ziA navA ! mAtAjI ! tamArA upakArane badale putrathI kaI rIte vaLe tema nathI. putra yAvajajIvita sudhI mAtAne RNI che. evAM upakArI mAtAnAM Aje mane darzana thayAM. e mArAM kevAM bhAgya ? A pramANe kahI zrI caMdra punaH mAtAnA caraNamAM namI paDe. mAtAe hAtha jhAlI beTho karI putrane usaMgamAM besA. mAtAe premathI puchayuM. vatsa ! tAruM vRttata zuM che ? ane A guNacaMdra tane kyAM maLyo? te kahe. pachI zrIca ke guNacadranA mukha sAmuM joyuM, eTale guNa ke tene sava vRttAMta jaNAvyo. punaH maryavatIe puchayuM, vatsa! A sthAne tame kayAMthI AvyA ? te mane jaNAve. guNacaMdra - mAtA ! A tamArA putra kanakapuranA rAjA thayA che, ane huM temane maMtrI thayo chuM. lakSamaNa nAmanA eka junA maMtrIne kanakapuranA rAjyanI sattA ApI, ame baMne mitra pharavAne nIkaLyA hatA. vegavALA azva upara besI amo bane kanakapuranI bahAra nIkaLyA, keTaleka dUra jatAM eka jaMgala AvyuM, jagalamAM cAlatAM eka vRkSa nIce sutelA vRddha ane vasthAvALo kApaDI jovAmAM Avyo, tene jagADI ame tenI sthiti viSe puchyuM, eTale teNe dIna svare kahyuM, bhadradu:khI chuM, mane atisAra ( jhADa ) no roga thAya che, tethI pIDita thaI huM A vRkSa nIce azakta thaI paDayo chuM. ahIM mArI sAra saMbhALa lenAra koI nathI, je tame kRpA karI mane sahAya karo, to huM tamAro upakAra mAnIza. mArA A kaSTasAdhya rogane kAMI paNa upAya karo. huM vRddhAvasthAne laIne te roganI pIDA sahana karI zakatuM nathI. te vRddha kApaDInAM dIna vacana sAMbhaLI amane ghaNI bA AvI, ame banne ame zva uparathI utarI paDayA; e nirAdhAra kApaDIne rogamukta karavAno amoe nizcaya karyo. zrIca ke tene AzvAsana ApI kahyuM. bhadra ! ciMtA karaze nahIM, amo banatI mahenata laI tamArA rogane upAya karIzuM. A nirjana vanamAM bIjuM kAMI sAdhana nathI, paNa ahIMthI dUra bhIla lokonAM gAma che, tyAMthI kAMI audhI lAvI, tamArI pIDA dUra thAya, yatna karIzuM te DosAe kahyuM, vatsa ! tamAruM kalyANa thAo. mane atakALa tamArA jevA sapurUSa maLI gayA, tethI huM bhAgyavAna chuM. tamArA jevA nibakAraNa upakArI joDa, mane For Personal & Private Use Only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 AnaMda maMdira. pUrNa AzvAsana prApta thAya che. tamArA jevA upakArI puthIja A pRthvI ratnagarbha kahevAya che. je purUSone janma bIjAnA upakArane mATe thatuM nathI, te purUSanuM jIvana nirarthaka che. eka nIti vidvAna tene mATe nIce pramANe lakhe che. yAcamAnajanamAnasavRtteH pUraNAya bata janma na yasya / tena mRmirati bhAratavatIyam na drumai giribhirna samudraH // 1 // yAcanA karanAra mANasanA mananI vRtti puravA mATe je purUSane ja ma thato nathI, tevA purUSavaDe A pRthvI ati bhAravALI che. vRkSethI, paraMtathI, ane samudrothI bhAravALI nathI. 1 te vRddhanAM AvAM vacana sAMbhaLI amone ghaNI asara thaI. tatkALa ame pAsenA bhIla lokonA gAmamAM gayA, ane atisAranA rogane nAza karanArAM padho tyAMthI lAvyA auSadhane upacAra karI madanapUrvaka snAna karAvI, te DosAne svastha karyo. be pahoramAM te tene roga maTI gayo, ane te svastha thaI beTho thayo. te vRddha amArI upara ghaNe prasa. na thayo, ane teNe jhoLImAMthI eka pASANa kADhI amone Ape, ane kahyuM, bhadra ! A sparzamaNi che; leDhAne A maNithI sparza karazo, te te senuM thaI jaze. mane kaI mahAtmA pAsethI prApta thayuM che. tamArA upakArane badale bIjI rIte mArAthI vALI za. kAya tema nathI, tethI A eka upayogI vastu tamane bheTa karI, huM mArA AtmAmAM saMtoSa mAnIza. zrIca ke te maNi lIdho nahIM ane kahyuM, vRddha ! manuSya manuSyane jAti mitra che; duHkhI janane sahAya karavI, te pratyeka manuSyane dharma che. kAMI 5 badale levAnI icchAthI ame karyuM nathI, mATe e maNi ApavAnI kAMI jarUra nathI. evI upayogI vastunI tamAre jarUra che. vRddhAvasthAmAM dravya he, te sevA thaI zake che, mATe tame te viSene Agraha karaze nahIM. tarataja vRddha saMbhramathI bolI uTha, are bhAI ! A zuM bolo cho ? mAre hAtha pAcho Thelazo nahIM, mAre have A vastunI jarUra nathI, A vastunA adhikArI tameja che; vaLI sarva rIte supAtra cho, huM kaI badale Apato nathI, paNa mArA eka garIba vRddhanuM sarvadA smaraNa rahevAne mATe A vastunI bheTa ApuM chuM. je tame na svIkAro te, tamane mArA sogana che; ema kahI te vRddha ati Ama karI, amane te sparzamaNa bheTa karyo. te pachI vRdde jaNAvyuM. mAruM AyuSya pUrNa thayuM che, have huM A zarIra choDI dauM chuM, ema kahI te nIce paDI gaye. mRtyu vakhate teNe ane sUcanA karI ke. A sparzamaNithI agaNita dravya saMpAdana thaze, tethI te dravyano sadupayoga karajo. A bhAratabhUmine aNu rahita karajo, dIna jAne uddha 2 karajo, sAdhama vAta tame karI jana vargane udaya kajo, ahaMta dharmanI unnati thAya, tevAM sArvajanika kAmo ubhAM karaje, For Personal & Private Use Only
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtR meLApa. 285 ane A mArA mRtyune sthAne eka jaina vihAra karaje A pramANe kahI te ddha pitAne prANa choDI dIdhuM. mAtuzrI ! tenI uttarakriyA karI ame tyAMthI AgaLa cAlyA. thoDe dUra jatAM eka suMdara bAga jovAmAM Avyo, ame tenI aMdara dAkhala thayA, tyAM eka vAMsanuM jALa jevAmAM AvyuM. te vAMsane se parva hatAM, te pakava, sarala ane unnata hate. zAstra pramANe tenAM lakSaNa joI ame te vAMsane cIrya, temAMthI nara ane mAdA ema be maNi nIkaLyAM. tenAM lakSaNa joI zrIcake mane kahyuM, mitra ! A uttama prakAranAM vaMzamaNi che, je A vRddha maNi che, te nara che, ane je A laghu maNi che, te mAdA che. A maNiomAM evo guNa che ke je A mAdA che, te dravya laIne bIjAne ApIe, te pachI te mAdA jyAM nara hoya, tyAM svataH Ave che, paNa te dravya ghaNuM duSTa kahevAya che. kAraNa ke tethI bIjAne chetaravAnuM thAya che, mATe uttama purUSa evuM kAma karatA nathI. jananI ! ame tyAMthI AgaLa cAlyA, tyAM eka uMco parvata jovAmAM AvyuM, parvatanI racanA joI amane jovAnI icchA thaI, te upara caDatAM eka guphA AvI, te guphAne dekhAva jevAne ame aMdara gayA, temAM ghaNIvAra pharyA, tethI amane ghaNI tRSA lAgI, bAhara nIkaLI koI jaLAzaya zodhavA mAMDayuM. jaLAzaya zodhatAM eka strIne rUdana karatI dIThI, teNIne ame jaLane mATe puchyuM, eTale te strIe eka leDhAno kuMbha amArI AgaLa lAvIne mukyo. te strI kaI jAtinI che, te jANyA vinA amane teNInuM jaLa pIvuM yogya lAgyuM nahIM, pachI teNe batAvelA jaLAzayamAM jaI ame tRptithI jaLapAna ane snAna karyuM. pAchA te duHkhI strInI pAse AvI tenA revAnuM kAraNa puchayuM, eTale te strIe nIce pramANe pitAno vRttAMta kahyA. bhadra ! huM bhIla jAtinI strI chuM, A parvatanI najIka vINApura nAme nagara che, te nagarano padmanAbha nAme rAjA che, te rAjAnA nagaranI najIka eka bIjuM nagara che, temAM eka rAjA che, tenA darabAramAM eka suvarNano kuMbha hato. eka vakhate koI core te rAjAno suvarNa kuMbha corI lIdhe, pagI lekae te corInuM pagIrUM kADhyuM, daivayoge te paga ahIM mArA sthAna AgaLa Avyo. tarataja rAjapurUSoe mArA patine keda karI lIdhe. ame niraparAdhI hatAM, te lokonI AgaLa ghaNuM kAlAvAlA karyA, paNa teoe mAnyuM nahIM, ane mArA patine kArAgRhamAM laI gayA. rAjAe evI AjJA karI che ke, jyAre te bhila sonAno kuMbha Ape, tyAre tene cheDa. bhadra ! mArA gharamAM te kuMbha kayAMthI hoya ? ane mArA pati zI rIte chUTe ? A aphasosathI huM rUdana karuM chuM. te bhIlaDInI upara zrIcaMdrane dayA AvI. tatkALa teNe teNInA gharamAMthI pahelo leDhAne kuMbha maMgAvya, tene sparza maNIthI suvarNa karI dIdhuM. te kirAtI Azcarya pAmI gaI, tatkALa te suvarNano kuMbha rAjAne ApI tenA patine choDAvyo. bhIlaDIe pitAnA patine caMdra kumAranA niSkAraNa upakAranI vArtA jaNAvI. bhale rAjakumArane ghaNo For Personal & Private Use Only
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 AnaMda madira. AbhAra mAnyA, ane pAtAnAthI tene badale vALI zakAya tema nathI, tene mATe a sAsa karyo. mAyALu mAtA ! tyAMthI ame banne cAlIne vINApura nagaramAM AvyA. te prakhyAta nagaranA gaDhanI tathA madiranI zobhA joi amane ati AnaMda thayo ghaNI vAra pharIne ne ramaNIya nagaranI racanA ame jovA nIkaLyA, pachI zAMta thai eka rAjamArganI vacamAM kheDA, tevAmAM eka adbhuta banAva banyA vINApuranA rAjA padmanAbhane dhara padmazrI nAme eka putra che, te pelI sArikAne jIva hatA sArikA mRtyu pAmIne padmANa rAjAne ghera janmI hatI, te padmazrIne te rAjAnA maMtrInI putrI kamaLazrInI sAthe maitrI hatI. kamaLathI sarvadA padmazrInI sAtheja rahetI hatI, baMne sakhIe krIDA karIne AvatI hatI. je mArge ame zAMta thai beThA hatA, tyAMthI padmazrI sakhI sAthe prasAra thai. tatkALa padmazrInI dRSTi zrIyadra upara paDI, pUrva bhavanA saMbaMdhane lai teNInA hRdayamAM tatkALa rAga utpanna thayA. pavitra premanuM khIja teNInA hRdaya kSetramAM aMkurita thai gayuM. te rAjabALAe' khAvanA caMdanathI zikhA sudhI bhareluM eka kacALu potAnI sakhInI sAthe zrIcaMdrakumAranI AgaLa mAkalyuM. sukhIe namra thai rAjakumArane kahyuM, mahAnubhAva ! A nagaranA rAjA padmanAbhanI kuMvarI padmazrIe A caMdanapatra Apane bheTa mekalyuM che. catura kumAre te kacALuM zreSTha vicAryuM ke, A vastu bhAganI che, paNu te bhAgane mATe meAkalyu nathI, mAre ArAya jANavAne mekalyuM che. AvuM ci MtavI rAjakumAre te kaceALAmAM peAtAnI mudrikA mukI, ane sakhIne vidAya karI, sakhIe padmazrIne te ApyuM, eTale rAjakumArI khuzI thai, ane peAtAnuM kArya siddha thayu, ema teNIne nizcaya thaye. pachI rAjaputrIe keTalAMeka chuTAM puSpa mekalyAM. catura zrIae tenI mALA guMthIne sAmI mAkalI. A samasyA joi mane Azcarya thayuM. meM te viSe spaSTa jANavA rAjakumArane vinaMti karI, eTale rAjakumAre mane jaNAvyuM, mitra ! A samasyAnA bhAvArtha evA che ke, caturAe caMdananuM bharela pAtra mokalI ema ja NAvyuM ke, A caMdana pAtranI jema mArAmAM uttama prema bharyA che, Apa ravIkAre. me mudrikA mukI ema jaNuAvyuM ke, A mArA mudrAratnanI jema mArUM paNa temAM sthAna che, AthI saMtuSTa thaI rAjabALAe chuTAM puSpa mAkalI jaNavyuM ke, huM A chuTAM puSpanI jema nirguNa ane sahAya vagaranI chuM, meM tenI mALA guMthI jaNAvyuM ke, puSparUpa guNanI sagatathI A mALA mastakapara dhAraNa karavAne yogya che. A bhAvArtha jANI mane dhA Anada thayA, pachI paraspara draSTirAga darzAvI, rAjakumArI tenI sakhI sAthe potAne sthAne cAlI gai. pUrva bhavanA saMbaMdhane lai te prema vRkSa pavita thavAne yogya thayu. padmazrIe sakhIdvArA te vicAra peAtAnA pitAne jaNAvyo, rAjA padmanAbhe paNa tene hRdayathI anu* medana ApyuM. mAtA ! te daramIyAna pelA vananA bhIla amArI pAchaLa zevate zeAdhatA AvyA, 1 A sArikA sUyaeNvatInI pAse rahetI hatI, jeno sabaMdha AgaLa kahevAmAM AvyA che. For Personal & Private Use Only
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtR meLApa, 287 teNe AvI ane vinayathI jaNAvyuM, upakArI mahAzaya ! mArI jhUMpaDImAM padhArI mAruM Atithya aMgIkAra kare. tame mane jIvatadAna ApyuM che. tenA nirmala AgrahathI ame te bhI. lane ghera gayA; dAkha, AmraphaLa, nAraMgI, phaNasa, ane bIjAM madhura phaLa ApI, te bhale mAruM uttama prakAre Atithya karyuM. te vakhate hemaMtaRtu cAlatI hatI, te chatAM vasaMta vigere RtuonAM madhura phaLa , amane Azcarya thayuM. rAjakumAre te kirAtane puchayuM, bhadra ! A hemaMtaRtumAM bIjI RtuonAM phaLa kyAMthI ? tenuM zuM kAraNa che ? te kahe. kirAta belyo--mahAnubhAva ! A uMcA parvatane pAMca moTA zikharo che, temAM eka zipara ghaNuM ja uMcuM che, te upara izAna khUNe vijayA nAme tenI adhiSThAtrI devI rahe che, e devInI A parvatane ghaNI sahAya che. te mahAdevanA maMdira AgaLa eka vRkSa che, temAM sarva RtuonAM sarvadA phaLa thAya che. e mahAmAyA zaktinA pratApathI koI duSTa jana ahIM rahI zakato nathI, girivananA vAsIo te devIne paramezvarI, zabarI, zaMkarI, bhagavatI, bhavAnI, bhAsurI, jagadaMbA, ane mahAmAyA kahI stave che. punA hArathI, caMdanathI, ane vividha jAtanAM naLidAnathI te mahAdevanI mahA pUjA kare che. vananI gopIkAo e garInAM gIta gAya che. jo ApanI IcchA hoya, to te devInuM maMdira jevA padhAre, e sthaLa ghaNuM ramaNIya che. * mAtA ! te bhIlanA kahevAthI ame te uMcA zikhara upara caDayA, tyAM vananI ramaNIyatA joI amane ghaNo AnaMda Avyo. upara jatAM eka svaccha jaLanuM suMdara sarovara AvyuM, temAM amoe snehathI snAna karyuM, pachI AgaLa cAlyA, tyAM e adhiSThAtrInuM manohara sthAna jovAmAM AvyuM, tenI AgaLa vividha jAtanAM vRkSonI zreNI AvelI hatI, gostanI, AMbA, kadaMba, kadalI, nALIera, khajura, rAyaNa, jAMbu, je bIra, lIMbu, bIjorA, jAma, nAraMgI, dADama, phaNasa, cArolI, AMbaLAM, AMbalI, pIlu, karaNa, vANA, gudA, beraDI, TImaNuM, cIbhaDI, drAkha, lavIMga, elAIcI, nAgaravela, juI, kevaDo, jANe, De.lara. caMparka, ketakI ane mAlatI vigere ghaNu manahara vRkSe pallavita thaI ubhAM hatAM, te joI amane atyaMta AhalAda thayo. te uttama sthaLa joi, rAjakumAre tyAM ghaNA divasa paDAva nAMkhe. te adhiSThAtrIne prasanna karI, te sthaLe eka girinagara vasAvI, suMdara vimAnanA jevuM jinAlaya karAvyuM. tenI pratiSThA karI, cayanA nirvAha mATe goThavaNa karI, te bhIlane uttama prakAranI zikSA ApI, pachI ame tyAMthI nIce utaryA. mAtuzrI ! tyAMthI ame AgaLa cAlyA, tyAM koI eka tarUNa purUSa be popaTanAM pAMjarAM sAthe amane sAmo maLe. tene amoe puchayuM ke, tame kyAMthI Ave che ? ane A pakSIo kevAM che ? te vakhate te zuka pakSIoe amArI sAthe bhASaNa karavA mAMDyuM. bhASaNa uparathI te pakSIonuM zAstrajJAna jANavAmAM AvyuM te sAMbhaLI rAjakumAra ghaNuM khuzI thayA. temaNe te musApharane puchyuM ke, A pakSI kyAMthI lAve cho ? AvAM pahelAM paNa tamane kyAMthI maLyAM ? te koinAthI prApta thayAM che, ke vecAtAM lIdhAM che ? te For Personal & Private Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 AnaMda maMdira, musAphara bolyA, bhadra ! naMdanagaramAM hariNa nAme rAjA che, te ghaNe guNavAna ane kRtajJa che, temane tAralocanA nAme eka kumArI che, vINApuranA rAjAnI padhatrI nAme eka guNavAna putrI che, tenI te tArAcanA premapAtra sakhI che, te bALAe pitAnI sakhI pAzrIne mATe A be pakSIo bheTa mokalyAM che, ane mArI sAthe teNae kahevarAvyuM che ke, sakhI ! te svayaMvaramAM je patine pasaMda karavA dhAryA che, teja mAro pati che. ApaNu baMne eka ja patine varI, mAvajIvita sAthe rahezuM. mAro sneha tArI sAthe salama che, mAruM jIvana tArA jIvananI sAthe abhedapaNe rahe, evI mArI icchA che. A pramANe kahI te musAphara amane praNAma karI, ane rajA laI cAlyA gaye. te gayA pachI meM rAjakumArane jaNAvyuM ke, mitra ! viNApuranA svayaMvaramAM A paNe jaIe. e mahA svayaMvara jovA jevo thaze. deza dezanA rAjAo temAM sAmela thaze. ame Ama vArtAlApa karatA hatA, tevAmAM koI purUSe AvI jaNAvyuM ke, vINApura ravayaMvara jovA jevo che. rAjakumArI padmazrIe amuka puruSane varavAnI pratijJA karI che, svayaMvarane maMDapa ghaNo suzobhita banAvavAmAM Avyo che, rAjA padmanAbhe ati AdarathI moTA moTA mahIpatione lAvyA che, A sAMbhaLI amane tyAM javAnI vadhAre urjA thaI, pachI ame baMne mitra vegathI vINApuramAM AvI pahoMcyA. mAtA ! jyAre svayaMvarano divasa Ape, te vakhate rAjakumArothI bharapUra thayelA maMDapamAM ame dAkhala thayA. zrI caMdrakumAra jyAre maMDapamAM AvyA. eTale bIjo koI rAjavIra temane oLakhI zake nahIM, paNa prathama maLelA hari nAmanA eka cAraNe temane oLakhI lIdhA. tatkALa te ubho thai, nIce pramANe prAkRta kAvya - dAne kIrti vadhe ghaNI, dAne dolata hoya, dAna kihAMe dIdhuM hatuM, aphala na thAye koya // 1 // te pachI te nIcenuM saMskRta padya - pAtre puNyanibaMdhanaM taditare dIne dayAkhyApakam mitre prIti vivarddhanaM ripujana vairApahAra kSamam / bhaTTAdau ca yazaskaraM narapatau sanmAnasaMpAdakaM / bhRtye bhaktyatizAyi dAna maphalaM zrIcaMdra na kApite // 1 // pAtramAM ApeluM dAna puNyane bAMdhanAruM thAya che, bIjA dIna janane ApeluM dAna dayA jaNAve che, mitramAM ApeluM hoya te, prIti vadhAre che, zatrujanane ApeluM hoya te, vairane nAza karavAmAM samartha thAya che, bhATa, cAraNa vigerene ApeluM dAna yaza vadhAre che, For Personal & Private Use Only
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtR meLApa 289 rAjAne ApeluM dAna sanmAna apAve che, ane sevakane ApeluM dAna atize bhakti karAve che. he zrIcaMdra ! tamAruM ApeluM dAna kyAMI paNa niSphaLa thatuM nathI. te kAvya belyA pachI te nIcene chaMda be - je paranArI sahodara suMdara, duHsthita jana AdhAra; je kAyara nara jaraNAgata vara, vajepaMjara anukAra. 1 je niSkAraNa megha taNIpare, karatA bahu upakAra; te zrIcaMdra sadA jayavaMta, arthita sura sahakAra. 2 A kAvyo sAMbhaLI rAjakumAre te hari cAraNane gupta rIte inAma ApyuM, pachI kumAre mane kahyuM ke, mitra guNacaMdra ! A cAraNa ApaNane chatA karaze, mATe cAle ane hIthI cAlyA jaIe. pachI ame ekamata karI tyAMthI cAlI nIkaLyA. anukrame A araNyamAM AvI yakSamaMdiramAM rAtrI rahyA. prAtaHkALe Apa parama pavitra mAtuzrInAM ane darzana thayAM; jene atula AnaMda atyAre anubhavIe chIe. mAtA ! zrI caMdrakumAranI puNyasamRddhi ghaNI baLavAna che; jemAM ame vighanI zaMkA karatA, temAMthI amane lAbha thato hato. tamArA pratApI putre sarva sthaLe atyAra sudhImAM vijayaja meLavyo che, temanA dhArmika vicAro, zrAvaka dharmapara daDhatA, ane pavitra bhAvanAe sarva sthaLe temanuM yazogAna karAve che. A pramANe zrIcaMdra. guNacaMdra ane sUryavatI vArtAlApa karatAM hatAM, tyAM eka purUSa azva upara berI, pagalAM to tyAM Avyo. te purUSanI AkRti vIranaranA jevI hatI, tenA hAthamAM caLakatuM bhAluM raheluM hatuM, mukhamudrA upara vicAramALAnAM cinha dekhAtAM hatAM, pizAka sAdo hato, tathApi tene dekhAva rAjakIya purUSanA jevo lAgato hato. te zrIcaMdrane jotAM ja azva uparathI utarI paDaze; tenA hRdayamAM zrIcaMdranI oLakhANa AvI gaI. pAse AvI teNe zrIca drane praNAma karyo. zrIca kre tene praNAma svIkArI puchayuM, tame koNa che ? te vinayathI be, rAjakumAra ! huM viNApuranA rAjA padmanAbhane buddhisAgara nAme mAM trI chuM, Apane maLavAne mATe khAsa ahIM Avyo chuM. amArA rAjakumArI pazrIe Apane joyA che, tyArathI te tamArI para anurAgI thayAM che. temanI sAthe rahenArI mArI putrI tamArA mitra A guNacaMdra upara rAgI thayelI che. A vRttAMta jANuM amArA mahA rAjAe mane tamArI zodhane mATe mokalyo hato. huM ghaNe sthaLe uryo, paNa koI ThekANe ane tamAro patte maLyo nahIM. chevaTe A tarapha joIne mAre pAchA jevuM hatuM, tyAM ahIM tamArAM darzana thayAM, tethI mArA manane ghaNo AnaMda thayo che. have kRpA karIne mArI sAthe vINApuramAM padhAre. tyAM mahArAjAe padmazrIne svayaMvara ro hatA, ghaNuM rAjakumAroe temAM bhAga lIdhe hato, paNa padmazrIe koI rAjakumArane pasaMda karyo nahIM. AzAbharelA rAjakumAra pAbInA anAdarathI nirAza thaI cAlatA thayA. pite karela svayaMvara vyartha thavAthI For Personal & Private Use Only
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 Anada maMdira. ,, amArA mahArAjAne ghaNA kSeAna thai paDayA che. madgArAjA ciMtAtura thai have zuM karavuM " evA vicAramAM magna thai gayA che, bhAratabhUmimAM vINApuranA rAjanI svayaMvarane mATe cA thajI paDI che. padmazrIne yogya kASTha rAjavIra maLaze nahIM, ane te rAjakumArI kuMvArIja raheze, ema lekavAA thavA lAgI che. mahAnubhAva ! have kRpA karI padhAraze. vINApuranA adhIzvaranI pratiAnA sattara uddhAra kare, rAjAenI putti rAjAeeja vadhAravI joe, koi paNa kSatriyanI carcA thAya, te dareka kSatriyaLane lajjA karanArUM che, mahAnubhAva! jyAre huM ahIM AvavA taiyAra thaI rAjA AgaLa AvyA, tyAM eka adbhuta banAva banyA hatA. kAi purUSa menA pApaTanI bleDa lai padmazrIne bheTa karavA AvyA. padmazrI pitAnA utsa MgamAM beThAM hatAM, tyAM te purUSa AvI ekSA, mahArAjA ! A menA popaTanI joDa amArI rAjakumArI tArAlacanAe rAjakumArI padmazrIne mATe bheTa meAkalAvI che. tatkALa padmazrIe harSe pAmI, e pakSInI joDa dvAthamAM lIdhI. temane jotAMja rAjakumArI mUrchA khAi bhUmi upara paDI gayAM. mahArAjAe zItaLa upacAra karI padmane sAvadhAna karyAM, ane pachI mUrchA AvavAnuM kAraNa puchyuM. rAjakumArIe peAtAnA pitAne kahyuM, pitAjI ! A pakSIone joi mane jAtismaraNa thai AvyuM che. pUrve kuzasthaLI nagarImAM rANI sUryavatInI pAse huM menArUpe hatI, mane jaina dharma upara ghaNI AtA hatI. eka vakhate nagaranI bAheranA udyAnamAM Avela AdinAtha prabhunA maMdiramAM huM pUjA karavAne gai hatI, tyAM me eka rAjakumArane joyA, ane tenI upara rAga karI, anazana lai, niyANuM karI, meM mArA dehane choDI dIdhA; tyAra pachI huM ahIM tamAre ghera avatarI chuM. pUrve dhArelA teja rAjakumAranAM mAre punaH darzana thayAM che, tethAja meM tene varavAne nizcaya karyo che. have AjathI huM bhAjana pAnano tyAga karUM chuM, te prathama dhArelA patine meLavyA pachIja huM anna, jaLa laza. pachI mahArAjAe mane satvara AjJA karI, ane huM ApanI zodha karavAne nIkaLI paDayeA; mahAnubhAva ! have satvara taiyAra thA. e rAjakumArInA jIvanane TaMka ApyuM. moMtrI muddhisAgaranAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdra kAMi paNa khelyeA nahIM. lajajAvALA mukhe rAjakumAre mAtAnI sAmuM joyuM, eTale sUryavatI elI, vatsa ! taiyAra thA, rAjakumArI padmazrInA jIvanane avalabana Apa. bhAi gudra ! tuM paNa ubho thA, A maMtrInI sutA kamaLazrInuM pANIgrahaNa kara. mane putrane vivAha karavAnI dhaNI heAMza thai che. tamArA baMnene vivAhotsava o, huM hRdayamAM AnaMda pAmI mArA jIvanane kRtArtha karUM. putranuM vivAha mAMgalya joi kai mAtA khuzI na thAya ? mATe putra! cAle! mArA mAratha pUrNa karo. mAtAnI AjJA mAnya karavI, e vinayI putrane dharma che. mAtAnAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdranA hRdayamAM asara thai AvI. tarata teNe guNacaMdrane samasyA karI. ane kumAre| mAtAne lai maMtrInI sAthe vINApuramAM AvyA. matrInI sUcanAthI sUryavartIne mATe eka sArA utArAnI geAThavaNa karI. vINApuranA rAjA padmanA For Personal & Private Use Only
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtR meLApa, aMtaHpura taraphathI muvatIne bhAre mAna maLyuM. haju svayaMvaranI zobhA temanI tema rAkhI hatI, padmarAjA pitAnI putrI padmazrIne laI svayaMvara maMDapamAM Avyo, avaziSTa rahevA sarva rAjamaMDaLamAM zrIcaMdra potAnA mitranI sAthe dAkhala thayo. zrIcaMdrane jotAM pelo pUvine hari cAraNa nIcenuM kavitA - chapa. pUrva kuzasthaLa nayara, prathama jinabhavane dekhI, sArikA kare nidAna, cArU jina dharmane pekhI; aNasaNa karI thaI iccha, nayara vINApura rAjA, padma padmAvatI kata, padmazrI putrI tAjA; prathamA nija buddha karI, pachI jAtismaraNathI pekhI; te zrIcaMdra jayociraM, Aja nayaNe meM nirakhie. 1 A kavitA sAMbhaLI sUvatIne ati Anada utpanna thayo, teNIe tarataja eka kImatI hAra te kavine bheTa karyo. zrI caMdrakumArane dekhatAM ja padmazrInI mukhamudrA prasanna thaI gaI, aMgapara romagAma thaI Avya, sAtvika bhAvanA aMkura khuraNayamAna thai gayA, pavitra premanI chAyA chavAI gaI, rAjabALAe AvI aMtarathI patinI prema pUjA karI, kaMThamAM varamALA AropaNa karI, te vakhate harSanI garjanAthI svayaMvara maMDapa gAjI rahyA. vAjIe madhura nAda sAthe anumodana ApyuM. vINApuranuM rAjakuTuMba harSamAM magna thaI gayuM. A kriyA pUrNa thaI, tyAMja vivAhanI mAMgalya kriyAne AraMbha thaye. buddhisAgara maMtrInI putrI kamaLathI maTA ThAThamAThathI tyAM AvI, teNue sarva samakSa guNacaMdranI kaMThamAM varamALA AropaNa karI, baMne mitronI lagna kriyA tyAM ja karavAmAM AvI. jena vivAha saMskAranA pavitra maMtrothI lagna maMDapa gAjI rahyA. A prasaMge padmazrInI sakhI tArAcanA Avela, te paNa zrI caMdrane varI hatI. putrane vivAtsava joI, sUryavatI ullAsamAM AvI gaI. teNIe vara kanyAnAM ovAraNuM laI, hRdayathI AzISa ApI. vivAhita vara kanyA mAtAnAM caraNamAM namI paDayAM. padma rAjAe paNa AnaMdapUrvaka lagnanI bheTa arpaNa karI. vivAha kriyA pUrNa thayA pachI zrIcaMdra caDI svArIe rAjabALAnI sAthe gAjate vAjate pitAnA utArAmAM Avyo guNacaMdra paNa kamaLazIne laI sAtheja AvyuM. baMne mitroe vivAha vijaya karI, mAtA sUryavatIne ha pamADI, ane pitAnA vaDilanI AjJAne mAnya karI. vAMcanArane ahIM zaMkA thaI haze ke, zrI caMdra ane padmazrIne vega pUrva bhavanA saMbaMdhane laIne jema thayo, tema guNacaMdra ane kamaLathIne sa ba dha kevI rIte thayo ? temAM kAMI paNa hetu ho joie. pUrvanA saMbaMdha vinA vivAhane vega thatuM nathI, e AhaMta dharmane siddhAMta che. te zaMkAnA samAdhAnamAM kahevAnuM ke, guNacaMdra ane kamaLazrone yoga paNa pUrvanA saMbaMdhathIja che. jene pUrva vRttAMta nIce pramANe che. For Personal & Private Use Only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 AnaMda maMdira. prathamanA khaDamAM dharaNa nAmanA eka jevIne vRttAMta Avyo hato. dharaNa pitAne lAgela strIhatyAnA pApane dUra karavA zatruMjaya tIrthe gayo hato, tyAM e mahAnubhAva japa, tapa, ane dhyAna karI, hatyA pApamAMthI mukta thayA. dharaNane strIhatyAnuM pApa lAyuM hatuM, patAnI pahelI strI zrIdevIne teNe jIvathI mArI nAkhI hatI, zrIdevI AhaMta dharmanI bhakta hatI, tethI te samAdhi maraNathI mRtyu pAmI, punaH mAnuSa bhavane prApta thaI, naMdapuramAM suMdara zeThane ghera jinadattA nAme te putrI thaIne avatarI hatI. pUrvanAM sukRtathI jinadattA parama zrAvikA thaI hatI. te vanavayane prApta thaI, tathApi tenAmAM patinI icchA thatI nahatI. eka vakhate jinadattA pitAnA saMdha sAthe zatruMjaya tIrthanI yAtrAe AvI hatI, tIrthamAM pitAnA pUrva pati dharaNane tapasyA karato joI, pUrva bhavanA saMbaMdhane lai, tenA hadayamAM prema utpanna thaI AvyuM. teNInuM hRdaya atyaMta prasanna thaI gayuM, tarataja teNIne jAtismaraNa thaI AvyuM. dharaNane paNa jinadattAne je prema utpanna thaye, ane jAtismaraNa thaI AvyuM. paraspara khamatakhAmaNAM karyA pachI teNe niyANu karI, anazana laI, pitAnA dehane choDI dIdhuM. tIrtha bhakitanA mahimAthI tyAMthI mRtyu pAmIne te dharaNa A guNacaMdra thaI avataryo che, ane jinadattA paNa brahmacaryane dhAraNa karI, cittanI samAdhithI mRtyu pAmI kamalI thaI che. e pUrvanA saMbaMdhathI guNacaMdra ane kamalazrIno vivAha thayeluM che. e premI daMpati pUrvanA pavitra premanAM pAtra thayAM che. AhaMta siddhAMtamAM premane pravAha pUrvanA saMbaMdhathI chuTe che." e kathana temaNe sArthaka karyuM che. rAjamAtA sUryavatI, putravadhU padmazrIne joI ati prasanna thayAM che, keTaleka samaye pitAne putra tathA putravadhU prApta thavAne mahA bhAgyane bhogavavAne pite pUrNa bhAgyazALI thayAM che. A uttama sukhanuM pAtra mahArAjA pratApasiMha ThakyAre thAya ? e vicAra rAvatInA hRdayamAM AvyA kare che, pite svAmIthI vikhUTAM paDI ekAkI sukhI thayAM, paNa pitAnA pati haju duHkhI che, tene mATe teo hRdayamAM paritApa karatAM hatAM. potAnI rAjadhAnI kuzasthalapurImAM putravadhu sAthe praveza karavAnA manoratha sUryavatInA hadayasAgaramAM taraMganI jema uchaLI rahetA hatA. For Personal & Private Use Only
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdrapura nagara, prakaraNa 56 muM. caMdrapura nagara. kavi zrI caMdrakumAre potAnI mAtAne AnaMda pamADavAno nizcaya karyo. mAtA pu. BIkarI nI trane vaibhava joI hadayamAM saMtoSa pAme, e vicAra zrIcaMdrane skraravA Eo zuM lAge . mAtAnA manoratha pUrA karavAne zrIcaMdra sAvadhAna rahevA lAge, che. mAtA je kahe te vacana pUrNa karavAne zrIcaMdra tatpara che. teNe vINapuramAM rahI mAtAne prasanna karavA dhArmika utsava karavA mAMDayA. arihaMta prabhunI bhaktine mATe te aneka prakAranAM parva utsava karavA lAge. padmazrI paNa potAnI sAsunI sevA karavAne tatpara rahetI hatI, sAsu upara mAtRbhakti rAkhI, te temanI sAthe vartatI hatI, kulIna zrAvikAne kharekharo dharma padmazrI da. zAvatI hatI, sAsunI AjJA puSpamALAnI jema mastaka para dhAraNa karatI hatI, putra vadhune pavitra prema joI, sUryavatI hadayamAM harSa pAmatI hatI, te paNa putrInI draSTie padmazrIne jetI hatI, kulIna putra vadhune vinaya joI, tenI pavitra bhakti joI, suvatInA hRdayane parama zAnti maLatI hatI. - catura ane parAkramI zrIcaMdra zrIgirinI pADozamAM caMdrapura nAme eka nagara vasAvyuM zrIcaMdranA pUrva upakAranuM smaraNa karanAra pelA bhilanI IchA tema karIne teNe pUrNa karI hatI. pUrve pitAne prApta thayela sparzamaNinA vegathI teNe e nagarane suvarNanI khANa banAvyuM hatuM. nagaranI AsapAsa uMco ane majabUta kIle bAMdhavAmAM AvyA hato, pratyeka sthaLe lokonAM nivAsagRha ghaNI suMdara racanAthI racavAmAM AvyAM hatAM, vividha AkRtivALI vizALa zerIone goThavavAmAM AvI hatI. zaheranA daravAjA ghaNuM karaNIdAra ane ramaNIya banAvyA hatA, sAta sAta mALanI havelIo ane vimAnanAM jevAM jinAlaya AkAzanI sAthe vAta karatAM hoya, tevAM ubhAM karavAmAM AvyAM hatAM, jevI zaheranI aMdara zobhA karavAmAM AvI hatI, tevI ja bAhera paNa zobhA karavAmAM AvI hatI. saro vara, vApikA ane suMdara bagIcA banAvavAmAM AvyA hatA, kuvAo, jAhera sthAne, ane moTAM stUpe goThavavAmAM AvyAM hatAM, zrIgirinA madhya zikhara upara eka suMdara jinAlaya karavAmAM AvyuM hatuM, tenuM nAma caMdramahadaya rAkhyuM hatuM. bhila lekenA nirvAha mATe te nagaramAM aneka yojanAo karavAmAM AvI hatI. sarva yAtrALuonA sukhane mATe dAnazALA, dharmazALA, ane jJAnazALA karavAmAM AvI hatI. zaheranA madhya bhAge rAjamahela ane tenI AsapAsa aMtaHpurane rahevA mATe navIna prAsAda karavAmAM AvyA hatA, kene nyAya ApavAne mATe tyAM nyAyazALA karI, tenI aMdara pharIyAdIne dAda meLavavAmAM sAdhanarUpa ghaMTa bAMdhavAmAM Avyo hato. te sivAya prajA varganI saMtatine jJAna meLavavAne For Personal & Private Use Only
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, mATe pAThazALAo sthApavAmAM AvI hatI, tene lagatI pustakazALAo moTA pAyA upara racavAmAM AvI hatI. vividha jAtanI kaLAone meLavavAne jAtajAtanI udyogazALAo ughADavAmAM AvI hatI. A pramANe zrIgarinI najIka caMdrapura vasAvI, temAM zrIcaMdra pavA rAjAnI A jJAthI nivAsa karyo. rAjamAtA sUryavatIne mATe navIna mahela taiyAra karAvyo; pitAnA rAjamahelanI pAse maMtrI guNacaMdra ane kamaLatrIne rahevAne eka bhabhakAdAra mahela judA baMdhAvyo. mahArAja zrIcaMdra A caMdrapuranA rAjyane nItithI calAvato hato. caMdrapuranI rAjabhakta prajA zrI caMdrane devanI jema mAnatI hatI. pratyeka kSaNe zrIcaMdra sAvadhAna thaI prajAnI sarva prakAranI khabara leto hato. jaina dharmanA utane mATe teNe aneka khAtAMo sthApyAM hatAM, devavya, gurUdravya, ane sAdhAraNa dravyanI vyavasthA karavAne teNe judI judI sabhAo sthApI hatI. pratyeka khAtAMone AbAda karavAnuM rAjya taraphathI te moTI madada ApatA hatA. parvanA divasomAM AhaMta zAsanano ughAta thAya, tevA mahatna karavAne te umaMgathI pravartato hato. eka vakhate sUryavatI rAjamahelamAM beThI hatI, zrIcaMdra jevA putranI samRddhi ane mAta bhakti joI te ati AnaMdamAM magna thatI hatI, tathApi tenA huMdayamAM pitAnA prANeza pratApasiMhanA viyoganuM duHkha tene zalya jema sAlatuM hatuM. A vakhate ekAMtamAM beThelI sUryavatIne kuzasthalInuM smaraNa thaI AvyuM. potAnA pratApI prANanAthanAM darzana karavAnI tene icchA thaI. zrI caMdrakumAranI sAthe potAnA rAjakuTuMbanI bheTa levAnI teNIne prabaLa vAsanA jAgRta thaI. rAjaramaNIe vicAryuM ke, mArA pratApI patinI zI sthiti haze ? mArA viyogathI e mahAnubhAvane ati duHkha thaI paDayuM haze. temane pavitra prema mane bahu yAda Ave che, huM ATale vakhata sudhI putranA mohamAM patine bhulI gaI, te meM sAruM karyuM nahIM. putra game tevA pratApi, paMDita ane mAtRbhakta hoya, paNa te patithI bIje daraje che. putrarUpa manorathane pUranAra, kalpavRkSa te kAntAne kAntaja che. daMpatIrUpa premavakSanuM e bIja che. putranA lAbhamAM lubdha banI lalanAo potAnA patithI vimukha banI, putra premamAMja pitAnA svArthane siddha thayela mAne, e kevI mUrkhatA ? huM tevI mUrNa mahilA banI chuM. Aja dina sudhI patinA duHkhano upAya meM kAMI paNa nahIM. vanitAnA viyAgathI vipattimAM paDelA patine meM kAMi paNa zubha saMdezo kahAvyo nahIM, temaja zrI caMdrakumArane pitAnI saMbhALa levAne kAMI paNa kahyuM nahIM, e mArI kevI ajJatA? Avo pazcAtApa karI sUryavatI satvara beThI thaI, zrIcaMdranI pAse AvI. mAtAne AvatI jaI zrIcaMdra vinayathI beThe thaI sAme Avyo, uttama Asana upara mAtAne besADI, zrIcaMdra-zI AjJA che ? ema kahI sanmukha ubhA rahyA. sUryavatIe putrane sAme besArI nIce pramANe kahyuM - vahAlA putra ! Aje mane mArI ajJAnatAnuM bhAna thayuM che. tArI samRddhi, tAruM For Personal & Private Use Only
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdrapura nagara, 295 parAkrama ane tArI dhArmikatA joI mane pUrNa saMtoSa thAya che, te sAthe tArI apratima mAtRbhaktie mane vaza karI lIdhI che, je bhaktithI tuM ATalA samayamAM ja mAtAnA RNamAMthI mukta thavA pAmyo chuM. putra ! have te vize tArI kRtArthatA pUrNa thaI che; paNa have tArI janmabhUmi, tArA upakArI pitA, ane pALaka mAtA pitA tarapha dRSTi kara. kuzasthalInI janmabhUmine smaraNamAM lAva, tArA du:khI pitAne zAMti ApavA tatpara thA. ApaNe ahIM sarva prakAranA sukhamAM magna chIe, paNa tArA pitAnI zI sthiti haze ? te tuM vicArI jo. huM acAnaka bhAra pakSIne bhoga thaI chuM, mArA viyegathI tArA pitA pUrNa duHkhI che. putra ane patnI baMnenA viyegathI kuzasthalI pati pUrNa rIte pIDita haze. vatsa tArA hadayamAM rahelI pAtRbhaktine jAgrata kara, pitA taraphanI tArI pavitra bhAvanA hRdaya upara ArUDha kara, tArA je saputra pitAnI piDAne sahana karI zake nahi; pitAne du:khe duHkhI thanArA kulIna putrathI ja A bhAratabhUmi bhUSita che. sUryavatInAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdranA hadaya para ghaNI asara thaI AvI. pitRbhaktirUpa kalpalatA tenA hRdayarUpa kayArAmAM tatkALa aMkurita thaI gaI. zarIra upara romAMca thaI AvyAM, nayanamAMthI premAbunI dhArA cAlavA lAgI, premI hRdayamAM pazcAtApa thaI Avya, kSaNavAra vicAra karI zrIcaMdra aMjali joDI mAtA pratye bole, mAtA ! Ape tenuM smaraNa ApI mane pApamAMthI bacAvyo che. mArA pitAnI sthitinuM bhAna Aja sudhI mArA hRdayamAM AvyuM nahIM, tene mATe ati kheda utpanna thAya che. mArA jevA a9pamati putre A jagatane kalaMkti kare che. mAjI ! mAre aparAdha kSamA karo. A svArthI pitAne je duHkha ApyuM che, je kaSTa bhagavAvyuM che, te mahA pApamAMthI huM kayAre mukata thaiza? mAtA ! tamAro meLApa thayo, tyAre ja meM pitAnI sthiti jANI hatI, te chatAM ATalo vilaMba karyo, tene mATe mane ati pazcAtApa thAya che. zrIcaMdranAM AvAM pazcAtApa bharelAM vacana sAMbhaLI sUryavatIne saMtoSa thayo. putranI pitRbhakti mATe teNIne hRdayamAM sAruM lAgyuM. te belI-vatsa ! have vizeSa pazcAtApa karIza nahIM, je banavAnuM hatuM te banyuM che. moha e ati niMdavA yogya padArtha che, neharUpa bhayaMkara rAkSasa sarvane parAbhava karI zake che. mane putra meha thayo, ane tene mAtRmeha thayo, e mehanuM ja A pariNAma che, duSTa mehanAM pariNAma ghaNuM viparIta hoya che. jenA hRdaya upara meharAjAnI sattA pravartI, te purUSa jIvatAM chatAM zaba je thaI jAya che, tenI smaraNazakti ane vicArazakti vimUDha thaI jAya che. meharUpa mahA viSa jenA aMgamAM vyApta thAya, te purUSanA hRdayamAMthI tIvra duHkharUpa javALAo nIkaLe che. meharUpa mahA zatra e pracaMDa che ke, je kSaNamAM parAbhava karI prANIne pAtALamAM nAkhI de che, moha e viparIta zikSA karele azva che, te pitAnA svArane durga sthAnamAM laI jaI athaDAvI pADe che. meha kharekhara mAraNa tathA uccATanane mahAmaMtra che. e mahAmaMtranA jApathI prANI mAraNa ane uccATananI sthiti pAme che. tevA duSTa mohane parAbhava karavA mATe ja zrI tIrthakaroe dharmarUpa mahA zAstra racyuM che. e apratihata zAstrane hAthamAM laI, For Personal & Private Use Only
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 AnaMda maMdira. jaina maharSioeja mAhu upara vijaya meLavyo che. pacamahAvratarUpa vA pAMjaramAM esI, te mahAzayA e mahu'n cAhyAne parAbhava karI zakayA che, tathApi te kSaNe kSaNe kezarIsihunI jema tenAthI DaratA rahelA che, e meha rAjA sa'sArarUpa chAvaNI nAkhIne A jagatamAM paDayA che. pratyeka sthaLe ane pratyeka padArthe e krUra cAddAthI sarvane cetatA rahevAnuM che. A vizvarUpa araNyamAM meharUpa kezarI jyAM sudhI garjanA karI rahyA che, tyAM sudhI pratyeka sa MsArI prANIne sAvadhAna rahevAnuM che, te pracaMDa kezarI riNanI jema dharma rahita evA pAmara prANIonA kSaNamAM zIkAra karI zake che. vasa zrIcaMdra ! evA samaye ane duSTa mADunA prabhAvathI ApaNe A meTI bhula karI che. have banyuM te kharUM, tene vizeSa aseAsa nahIM karatAM je karttavya che, temAM parAcaNu thA. tArA du:khI pitAne satvara ApaNA zubha samAcAra paheAMce tevA upAya kara. e zubha samAcAra sAMbhaLI tArA pitAne dhaNuM AzvAsana maLaze. eTaluMja nahIM paNa temanA hRdayamAM pragaTelI ciMtArUpa mahA jvALA tarata nirvANa pAmI jaze. mAtA sUryavatInAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIyaMtre satvara buddhisAgara maMtrIne khelAvI, A pramANe kahyuM, matrI ! tame mArA vizvAsI maMtrI che, eka vegavALI sAMdra upara besIne kuzasthaLImAM jAo. mArgamAM kanakapura Ave, tyAre tyAM lakSmaNa nAmanA maMtrIne mArA khabara ApI, kuzasthaLImAM jajo. mArA pitAzrI pratApasiMhane amArA zubha samAcAra Apajo. temane mArA praNAma kahI jaNAvajo ke, tamArA svArthI putra thoDA samayamAM AvI tamane maLaze, tenI mAtA sUryavatI kuzaLa che, ane te temanI sAthe zrIgirimAM caMdrapura nagare rahe che. A pramANe pitAjIne khabara ApI temanA hRdayanI ciMtA dUra karAvo. tame amArI je sthiti -- tyakSa judA che, te temane satya rIte jaNAvajo. zrIcaMdranI AjJA thatAMja maMtri buddhisAgara taiyAra thayeA. teNe uSTa zALAmAMthI eka pavanavegI sAMDha magAvI. musAImAM ghaTe teve| sAmAna lai, buddhisAgara zrIcaMdrane praNAma karI cAlI nIkaLyA. buddhisAgara cAlatI vakhate keTalAeka zubha zukana thayAM hatAM. potAnA svAmInI AjJA saMpAdana karI tene saphaLa thavAnI AzA rAkhI; te umagamAM rahI cAlatA hatA. buddhisAgara maMtri gayA pachI zrIcadra mAtAnI AjJA lai, rAjamahelamAM AvyA. te vakhate guNacaMdra maMtrinI sAthe te rAjadhAnImAM karavA nIkaLyA. aneka sthaLe karatAM te pote sthApelI dAnazALAmAM AvI caDayA. dAnazALAmAM videzI yAtrALuo ane musAne mATe uttama prakAranI gAThavaNu karavAmAM AvI hatI. sarva prakAranI sAmagrIvaDe tyAM uttama prakAranuM Atithya thatuM hatu. e pavitra bhUmi sAmeM badhuonI sevAnuM eka sthaLa thai paDI hatI. videzamAMthI AvatA musApharonA satkAra mATe temAM uttama yojanA karavAmAM AvI hatI. te sthaLe khAsa eka Astika adhikArIne nimyA hatAM. dAnazALAne vihavaTa karavAmAM bIjA paNa keTalAeka sahAyakArI sevake nimavAmAM AvyA hatA, AvI uttama prakAranI For Personal & Private Use Only
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdrapura nagara, 287 yojanA karyA chatAM zrIcaMdra potAnI jAte ghaNI vAra dAnazALAnI bheTa leto hato. pote sthApelAM zubha khAtAMnI vyavasthA kevI thAya che, tene mATe te sUkSma rIte avalokana karate hate. A vakhate zrIcaMdra dAnazALAmAM Avyo, AvIne teNe pratyeka sthAnanuM nirIkSaNa karyuM, tyAM kevA atithi AvelA che ? ane teo kevI vArtA kare che ? ityAdi tapAsa karate te AsapAsa pharato hato. tevAmAM eka yuvAna purUSa jovAmAM Avyo, tenI AkRti zAMta hatI, tIrthayAtrAnI pavitra bhAvanA tenA dekhAva uparathI jaNAI AvatI hatI, lalATa upara jena teja prakAzanuM hatuM, zrAvaka vratanAM bhavya kiraNo tenI mukhamudrA upara caLatAM hatAM; satya, zuddha hRdaya, nirmaLatA, pramANiktA, vinaya, namratA, dhairya, dhArmikatA, AstA, ane bIjA uttama guNo tenAmAM vAsa karI rahyA hoya, tema te dekhAte hato. tene joi zrIcaMdra prasanna thaye, AvA pavitra zrAvaka atithi dAnazALAne upayoga kare che, tene mATe te AtmAne kRtArtha mAnatA hatA. pote hamezAM sAdharma baMdhuonI sevAnuM mahAphaLa meLave che, tene mATe jIvanane caritArtha gaNavA lAgyo. zrIcaMde te yuvAnane puchyuM, tame koNa cho ? ane kayAMthI Avo cho? te tarUNa purUSa - yAtrALu zrAvaka chuM, kalyANapuramAMthI nIkaLela chuM; Aje kanakapurane cAle ahIM vegathI Avyo chuM. zrIcaMdra--be divasano mArga eka divasamAM 'ATopIne AvavAnuM zuM kAraNa hatuM ? tenI utAvaLa zA mATe karavI paDI ? tarUNa purUSa bolyo-mahAnubhAva ! kanakapuramAM Aje eka tophAna jAgyuM che, te nagarane rAjA pitAnA lakSmaNa nAmanA ma trIne rAjya soMpI, koI kArya mATe bahAra gayela che, maMtrI sAvadhAna thaI rA jyanuM kArya karatA hatA, tyAM guNavirAma nAme kaI baLavAna rAjA moTuM sainya laI caDI Avyo che, te samartha rAjAe potAnA moTA sainyathI kanapurane gherI lIdhuM che. A banAva joI huM tyAMthI vege nAzI chuTaye, ane utAvaLo utAvaLA ahIM AvI pahoMcyo chuM. A khabara sAMbhaLI zrIcaMdra camakI gayo; kanakapurapata pitAno saMbaMdhI che, tethI tene satvara sahAya karavAnI tenI IcchA thaI. tatkALa zrIcaMdra guNacaMdrane kahyuM, mitra ! cAle ApaNe ApaNuM hI kanakapuranA rAjAnI madade jaIe. snehane sahAya karavI e snehIne dharma che, kanakapuranA rAjA mAre mATe ja bahAra gayA haze, te samayano lAbha levA guNavibhrama rAjA caDAI karIne Avyo haze. zrIcaMdranAM vacana sAMbhaLI guNacaMdra be -rAjamitra! tamAruM kahevuM yogya che, te kArya satvare karavuM joIe; paNa rAjamAtA sUryavatIne ahIM ekalAM mukyAM, te mane yogya lAgatuM nathI. te putravatsalA mAtA pachavADe ciMtAtura raheze, mATe mane ekane ja tyAM javAnI AjJA Ape, ane tame mAtAnI AgaLa hAjara raho. zrIca ke mitranA te vicArane sAbAzI sAthe anamedana ApyuM; pachI teo pelA tarUNa atithine dhanyavAda ApI mahelamAM AvyA. tyAM padmarAjAne te vAta jaNAvI, eTale padmarAja guNacaMdranI sAthe sainya sahita javAne taiyAra thayuM. zrIcaMdra te vArtA svIkArI, ane pitAnuM caMdrahAsa nAmanuM divya kha guNacaMdrane yuddha kAryane mATe ApyuM. pagharAjA ane guNacaMdra zrI caMdranI AjJA laI, moTI senA sAthe kanakapurane mArge cAlyA. vINApu 38 For Personal & Private Use Only
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 AnaMda maMdira, ranA sinikonA siMhanAdathI dizAomAM pratiSyanI paDavA lAgyA. zrIcaMdra sUryavatI ane paghazrInA sahavAsamAM caMdrapuramAMja rahyA. prakaraNa 13 muM pitAne jIvitadAna. che e ha ka ghATA jaMgalamAM koI purUSa mRtyunI sAmagrI ekaThI karI ubho che, tenI AjubAju lekenuM moTuM ToLuM ubhuM ubhuM rUdana kare che, tenuM kuTuMba AkraMda besADI karI te purUSane vinave che, tenA sevake azrudhArA vadhAvatA tene vinatI kare ba R . che. mahArAja ! AvuM sahAsa karo nahIM, ApanAM mahArANI ane rAjakumAra jA" kuzaLatAthI pAchAM Avaze, have keTaleka kALa sudhI dhIraja dharo, jJAnIonAM vacana upara vizvAsa rAkhe. mahArAjA ! Apa saMsAranuM svarUpa jANe che, Ahata vANIne upadeza ApanA hRdayamAM peThe che, ane jina munionA upadezane Ape mAna ApyuM che, te chatAM AvuM anucita AcaraNa karo cho, te kevI vAta ? dIrdha vicAra kare. AvuM zAstra ane leka virUddha kArya karavAmAM agraNI thAo nahIM. AtmahatyAnA mahA pApane vicAra kare, e mahA pApanuM phaLa kevuM kaSTa bhareluM che ? tene hRdayamAM dIdha vimarza karo, jina vANIno anAdara karo nahIM. kASTa bhakSaNanI adhama kriyAne mATe jina zAstramAM zuM lakhyuM che ? te vicAra karI juo. jina nAmathI pavitra evA ApanA AtmAne A mahA pApathI kalaMkita kare nahIM. kRpALu rAjA ! ApanA vinA amAro kaI AdhAra nathI, A samRddhimAna rAjadhAnIne ane prajAno pAlaka koI amone haju prApta thayo nathI, te vicAre. ApanA jevA AhaMta adhipati amane kayAMthI maLaze ? ApanI prajA prIti, svadharmaniSThA ane rAjanIti ame kyAMthI lAvIzuM? pujya mahArAjA ! amArI sAmuM dayA draSTithI avalokana karo. kadi amArA aparAdha hoya, te kSamA karo. ApanA jevA dharmapitA prajAnA aparAdha gaNatA nathI. ApanA dharma rAjyathI prajAe ane sevaka varge je sukha meLavyuM che, tevuM sukha bhAratamAM koI bIjI prajA bhAgyeja meLavI zakaze. mahArAjA ! amArI vinatI svIkArI, A akAryathI nivRtta thAo. koIvAra pUjya ane sevyajano paNa pUjaka ane sevakonAM vacanane svIkAre che. A pramANe vinatInAM vacana sAMbhaLate, paNa pitAnA zakAzane laI tenI avagaNanA karato, te purUSa maravAne taiyAra thaze. teNe pitAnI jAte agni prajavalita karyo, ane pote temAM jhaMpalAvAne A gaLa ubho rahyA. A maraNonmukha thayelA purUSe snAna karyuM hatuM, lalATa upara tilaka lagAvyuM hatuM, pitAnI gotradevIne uddezI te nIce pramANe AkAza tarapha praSTi karI che - For Personal & Private Use Only
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ . pitAne jIvitadAna. 299 huM pavitra devI ! mArA kumArAmAM je rAjyane lAyaka kumAra che, tenI tame rakSA karajo. mArA rAjyanI prajAnuM pAlana karavAne e kumArane preraNA karI mokalajo, jaya vi gere kumArImAM sadguddhine AreApajo, A rAjya vaibhavanI unnata thAya, tevI yeAjanA karavA sadA tatpara thajo. mahAdevI ! tame amArA kuLanAM trAtA che, amArA vazaparaMparAnAM rakSaka che, tamArA prabhAvathI amArA varaze prakAzita che, amArUM aizvaryarUpa rAteja, tamArA bhujAbaLane AzrIne Take che, mArA rAjamahelanI upara tamArA pavitra nAmanA nizAnarUpa caDhelI dhvajA taraph tame sarvadA STi rAkho, bhAratavarSamAM prasarelI mArI nItimaya rAjyanI ttine tevI ne tevI AbAda rAkhajo. A pramANe kahI teNe pAse ubhelA matrivarga ane prajAvargane jaNAvyuM, mahArA vAdAra maMtrie ! mArI dacchA pramANe rAjyanI upara me` mArA yogya kumArane nimavA jaNAvyuM che, te pramANe barAbara karo, ane tenI AjJAmAM pravartto; te rAjakumArane uttama prakAranI salAha Apo, rAjA ane prAnI aikyatA karavAnAja sadA upadeza Apajo, rAjanItinA pavitra mArge pravattAvavA sarvadA prayatna karajo, navIna rAjAne utsAha vadhe, tevAM kAma karavAne hamezAM preraNA karyA karo. durAcAra, vyasana, ane a. nItithI tene dura rAkhajo. sadAcAranI zikSA saMpAdana thAya, tevAM sAdhane tenI pAse gevajo, durguNI mANasAnA prasaMgamAM te na Ave, tevuM dhyAna rAkhajo, jagamAM sarva. mAnya thaelA jaina dharmanI upAsanA karavAne tene humezAM upadeza maLe, tevI gADhavaNu karo. Arhata dharmanAM tA ane AcAreAthI te kadi paNa vimukha na thAya, ane te dhamane pUrNa rAgI thAya, tevI ceAjanA karavAnA upAya sarvadA sajja rAkho. priya ma trie ! mArA thaelA aparAdha kSamA karajo, kAi paNa rAjakIya kAmane lai, meM kAMi paNa tamAre mATe ayeAgya karyuM hoya, tene kSamA karI, mArA rAjyane ane mArI prajAne ekaniSThAthI jALavajo, have huM tamane chellA praNAma karU chuM. A pramANe kahI, te purUSa citAmAM paDavA jatA hatA, tyAM ekAeka pachavADethI buddhimAna mahArAjA ! sAhasa karI nahIM. Apane zubha samAcAra ApavA tr rAbda thayA. AvyeA cheM. A vacana sAMbhaLI, rAjAe vismaya pAmI, pachavADe joyuM. bIjA prekSakA cakita thai jovA lAgyA, tyAM eka purUSa nimittiAne veSe AvyA, tenA eka hAthamAM jyotiSapatra hatuM, khIjo hAtha rAjAne aTakAvavAne uMcA karyA hatA, lalATa upara tilaka karyuM hatuM, tenA zarIranI AsapAsa brahmateja prakAzI rahyuM hatuM, tene jotAMja sarva khuzI thayA. maraNAnmukha thaelA rAjAe tene praNAma karyAM, khIjA maMtrI vigere paNa tenA caraNamAM namI paDayA. te pa MDita zizamaNi sarvane AzIrvAda kahI ubhA rahyA. tenA mukhamAMthI zuM vacana nIkaLaze, te sAMbhaLavAnI rAha joi, sarva kahudriyane sAvadhAna karI ubhA rahyA. priya vAcakavRMda ! A samayanuM spaSTIkaraNa have karIe chIe. hRdayamAM jarA paNa adhairya rAkhaze nahIM. je citAgnimAM maravAne taiyAra thayA che, te kuzasthaLIne mahArAjA For Personal & Private Use Only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 AnaMda maMdira. pratApasiMha che. pitAnA putra zrI caMdrakumAranuM ane rANI sUryavatInuM guma thavuM, tene ghaNuM duHsaha thaI paDayuM hatuM. rANI ane rAjakumAranA viyoga du:khathI kaMTALI mahArAjA pratApa AtmahatyA karavA taiyAra thayA hatA. tenA rAjakuTuMbe, maMtrIo ane prajAe ghaNI vinaMti karI, tathApi e draDha saMkalpI rAjAe potAnA vicAra pheravyo nahIM, AvA bhaNIne vakhate je A bIjo purUSa nimittione rUpe AvI caDe, te tene putra zrIcaMdakumAra che. zrIca ke A vArtA mAMthI sAMbhaLI ane te zrIMgarimAM rahela pitAnI mAtAnI pAsethI ahIM zI rIte Avyo, te vRttAMta jANavA jevuM che, te nIce pramANe ApIe chIe. padmanAbha rAjA ane guNacaMdrane kanakapuranA rAjAnI sahAyamAM mokalI, zrIcaMdra pitAnI mAtA sUryavatInI sAthe zrIgirimAM rahyo hato. eka vakhate rAtricaryA jevAne zrIcaMdra rAtre bahAra pharavA nIkaLe, eka pathikazALA ke jyAM videzI musApharo AvI utaratA hatA, tyAM te AvI ca zrIcaMdra tyAM gupta rIte pharate hatetevAmAM kaI musApharo judI judI vAto karatA hatA. teomAM eka musAphara belyo, mitra ! mAro eka vRttAMta sAMbhaLavA jevo che, te sAMbhaLe. gata divase huM kuMtala nAmanA nagaramAM rAta rahyo hato, te gAmamAM sudhana nAmanA eka zeThane cAra putravadhu che, te hamezAM madhya rAtre uThIne snAna zrRMgAra karI kaI vADImAM jAya che. tyAM eka khIjaDAnA vRkSa upara caDIne kayAMi uDI jAya che. deva yoge huM te sthaLe jato hato, ane te dekhAva joIne ghaNo bhaya lAgyo. te gAma ahIMthI vIza gAu dUra AveluM che. A vArtA zrIcaMdra gupta rIte sAMbhaLI lIdhI, pachI bIje divase pite te sudhana zeThane ghera sAyaMkALe gaye, aMjana guTikAnA vegathI gupta rIte gharamAM rahyA. barAbara madhya rAtri thaI, eTale te pelI vadhUonI sAthe vADImAM gaye, ane khIjaDAnA vRkSa pAse ubho rahyA. te vadhue paraspara kahevA mAMDyuM ke, bahene ! Aje kayAM javuM che ? teomAMthI eka belI-gaI kAle ApaNe je vAta sAMbhaLI che, te Azcarya jevAne Aje kaTaka dvIpamAM jaIe. pachI temaNe yoginIne maMtra japa, eTale zamIvRkSa AkAza tarapha uDyuM. zrIcaMdra tenA thaDane vaLagI rahyA. tatkALa teo kaTaka dvIpamAM AvIne utaryA. pachI vRkSane bAhera mukI teo nagaramAM piThAM. zrIcaMdrakumAra paNa temanI pAchaLa cAlyo. te vanitAe te nagaranA rAjakAramAM AvI, temaNe aMdara praveza karyo. rAjamahelamAM eka suzobhita maMDapanI madhya bhAge ratnajaDita siMhAsana mukyuM hatuM, prajavalita dIvAonI kAntIthI vividha jAtanA caMdranI bhrAMti thatI hatI, te siMhAsana AgaLa raheluM pAdapITha mukatAphanathI virAjita hatuM. jAtajAtanI kArIgarIvALA tenA pAyA suzobhita lAgatA hatA, jANe vimAna hoya, tevuM te siMhAsana jaI zrI caMdrane vicAra thayo ahA ! kevuM suMdara siMhAsana che ? AvuM manahara Asana zUnya hovAthI zobhatuM nathI, A kaI vIranarane bhogya che. zayana, Asana, vAhana, zastra, zAstra, bhajana, ane pAna e savane sAdhAraNa che, paNa puNyanidhAna purUSone te uttama rIte bhogya che. AvuM vicArI dharmavIra zrIcaMdra mukhamAMthI aMjanaguTikA bAhara kADhI pratyakSa thaI, te siMhAsana upara nirbhaya thaI For Personal & Private Use Only
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitAne jIvitadAna. 301 caDI beThe. hAthamAM cakacakita kha dhAraNa karyuM hatuM, parvatanA zikhara upara jema kezarI zobhe tema te zobhavA lAge, tenI pAse nAgaravelanA patrane eka bharelo thALa paDe hato, temAMthI eka tAMbalane svAda karI, rAjakumAra darpaNamAM mukhAvakana karavA lAgyA. A avasare paDadAmAM beThelA keTalAka catura purUSe jayajaya zabda karatA bAhera AvyA. temaNe AvIne kahyuM, to pratyakSa thayA, te ghaNuM sAruM thayuM. ema kahI teomAMthI kaI vAjIMtro vagADavA lAgyA, koI saMgIta karavA lAgyA ane koI pitAnA bhAgyanI prazaMsA karavA lAgyA. tevAmAM subhaTothI vIMTAele te nagarane adhIza tyAM AvyuM, teNe zrIcaMdrakumArane usaMgamAM lIdhe, tenI tejasvI mUrti joI te janapatine atizaya AnaMda thayo. te umaMgamAMthI be -rAjakumAra ! amArA bhAgyathI tamAruM Agamana vAdaLa ane gAjavIja vinA jema varasAda thAya tema thayuM che. huM A karka Taka dvIpano raviprabha nAme rAjA chuM, mAre nava putrIo che, temanAM 1 kanakasenA, 2 kanakaprabhA, 3 kanakamaMjarI, 4 kanakAbhA, dha kanakasuMdarI, 6 kanakamALA, 7 kanakaramA, 8 maneramA, ane 9 suvarNA evAM nAma che. e nava putrIo vanavatI thaI, eTale tenI ciMtAthI huM ciMtAtura raheto hato, vinavatI putrInA pitA sarvadA ciMtAturaja rahe che. tene mATe zAstrakAra nIcene bleka lakhe che - jAteti pUrva mahatIva ciMtA kasmai pradeyoti tataH pravRddhA / dattA sukhaM sthAsyati vA naveti kanyApitRtvaM kila haMta kaSTam // 1 // jyArathI putrIne janma thAya, tyArathI ja moTI ciMtA thAya che. jyAre te moTI thaI, eTale ke A putrI kone ApavI ? evI ciMtA vadhe che, ane kadi te koIne ApI, te pachI tene sukha maLaze ke nahIM ? ema ciMtA thAya che; tethI kanyAnA pitAne ghaNuM vaLI kahyuM che ke - nijaghara sosA paraghara maMDaNI kula kalaMka kali bhavaNaM / jehiM na jAyA dhRyA te moheyA jIvaloga mi // 1 // pitAnA gharane zeSanArI, bIjAnA gharane mAMDanArI, kuLamAM kalaMkarUpa, ane kalahanuM ghara, evI putrI jene thaI nathI, te purUSa A jIvalekamAM sukhI che. rAjaputra ! eka vakhate meM koI nimittiyAne sabhAmAM bolAvI puchyuM ke, A nava kanyAne svAmI koNa thaze ? te sarvane ekaja pati thaze, ke judA judA pati thaze ? For Personal & Private Use Only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 AnaMda maMdira. te vakhate e jepIe mane kahyuM ke, A nave kanyAne ekaja pati thaze. bIjA dvIpamAM thI kai mahArAjA AvIne temane paraNaze. te mahArAjAnuM nAma kahene mArAmAM jJAna nathI, paNa eTaluM te kahuM chuM ke, AvatI dazamInI madhyarAtre te AvIne tamane maLaze te divasa lagnane che, mATe lagnanI taiyArI karI rAkho. te pachI amee lagna maMDapa ka. rAvIne A siMhAsana taiyAra rAkhyuM hatuM teja pramANe Aje tame akasmAta AvyA che. amArI dhAraNa saphaLa thaI che. atyAranuM nirdoSa lagna che, mATe jema caMdra rohiNInuM pANigrahaNa kare, tema tame A kanyAnuM pANigrahaNa karaze. rAjA raviprabhanAM AvAM vacana sAMbhaLI, zrIcaMdra harSathI tenuM pANI grahaNa karyuM. A vakhate nagaranA lokonI sAthe pahelA sudhana zeThanI putravadhuo tyAM jevAne AvI hatI; temane jeI kumAre ciMtavyuM ke, A strIo je cAlI jaze, to mAre pachI ahIMja rahe vuM paDaze, mATe ahIMthI Ajaja rAtre yukti karI cAlyA javuM joIe. mArA vinA mArI mAtA sahita zrIgirine deza zunya che. AvuM ciMtavI kumAre eka rAjakanyAnA pAnetara u. para kuMkumanA akSare lakhyuM ke, huM pratApasiMhane putra zrIcaMdra chuM, kuzasthaLImAM kuzaLa kSema rahevAne chuM. " pachI te zarIra ciMtAnuM bahAnuM karI, vaSa dharIne cAlyo gayo. te pelI putravadhuonA zamI vRkSanI pAse AvI ubho rahyo, tevAmAM khaperA ane umA nAme giNio paraspara vArtAlApa karatI tyAM AvI. kharparAe umA yegiNIne kahyuM ke, bahena umA ! A zeThanI cAre putravadhUne meM prasanna thaIne vidyA ApelI che. umAe puchyuM, tuM zA mATe prasanna thaI hatI ? kharparA belI, eka vakhate huM ati sudhAtura hatI, te sudhana zeThane ghera bhikSA levA gaI, te samaye A putravadhuoe mane bhojana karAvI ati tRpta karI. te pachI meM temanI upara prasanna thaIne A vidyA ApI che. yoginIno A vArtA lApa sAMbhaLI te putravadhuo tyAM AvI, ane temanA caraNamAM namI paDI. teo belI, mAtA ! ahIM kyAMthI padhAryA, ane kayAM jAo che? yoginIe kahyuM, bhadre ! ame Aje kuzasthalI nagarImAM javAnAM chIe. vadhuo belI, tyAM Aje zuM kAMI kautuka che? kharparA belI, kuzasthalIne rAjA pratApasiMha, tene sUryavatI nAme rANuM che, te sagarbhA thatAM tene rUdhiravaDe snAna karavAne dehada thaye; te pUravAne maMtrInI buddhithI rAjAe goThavaNa karI. jyAre te rUdhira jevA raMganA jaLamAM snAna karatI hatI, tevAmAM bhAraDa pakSI tene rUdhirane piMDa jANI upADI uDI gayuM. AthI rAjA pratApasiha ghaNe zoka karavA lAgyuM. keTalAka vakhata rANInI zodhamAM nirgamana karI, chevaTe e rAjA Aje citAgnimAM praveza karI, AtmaghAta karavA taiyAra thayA che. tenuM rAjakuTuMba, maMtrIo ane prajAjana zokA varSAve che; A kautuka jevAne amAre Aje kuzasthalI javAnuM che. ginInAM A vacana sAMbhaLI sudhazeThanI putravadhuoe vinati karI ke, te ketuka jevAne amane paNa sAthe . A badhe vRttAMta sAMbhaLI zrIcaMdrakumAra ciMtAtura thayo hato. te pitAnA pitAnA prANanI rakSA karavAne te vadhaonI sAthe zamIkSane avalaMbI For Personal & Private Use Only
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitAne jIvitadAna. 303 kuzasthalImAM AvyA hatA, ane teNe nimittiane veza lai, potAnA pitAne citAgnimAM paDatA aTakAvyA, je vRttAMta A vAttAnA prasagamAM upara kahevAmAM AvyuM che. '' ahIM rAjA pratApasiMha ane tene matrovarga tathA prajAvarga te nimittiyAnI zubha vANI sAMbhaLavAne IMtejAra thai ubhA hatA. pachI catura nimittie prasannatAthI jaNAvyuM, mahArAna ! huM brAhmaNa chuM, nimittiyAnI vidyA jANuM chuM, tithipatra ane svara jJAnathI bharbhAvaSya kahI saku chuM. je manamAM ciMtanuM hoya, te kSaNamAM jANI zakuM chuM. tamAre mATe meM joyuM che, tamArAM rANI sUryavatI putra sahita jIvatAM che, kaiAi sArA sthAna upara sukhe rahyAM che, have alpa samayamAM tamAre temane meLApa thaze. prAye karIne ATha divasamAMja te AvI paheAMcaze. tethI dhairyane dhAraNa karI rAha jue. mArI vAgImAM kAMi paNa zakA rAkhaze nahi. tenAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjA ane matrI vigere ghaNAja khuzI thayA. jayAtiSInAM vacanAmRta sAMbhaLI, temane parama AnaMda prApta thayo. ma MtrIe punaH praNAma karI khelyA, mahAnubhAva ! tamArI vANIrUpa sudhAe amane jIvana ApyuM che. mahArAjAnI geAtradevIe tamArA jevA paDitaratna mekalyA hoya, tema lAge che. kuzasthalInI prajAnI bhAgyadevI Aje amArI upara prasanna thayAM. amArA zirachatra mahuAsajA pratApasihune Ape ceAgya avasare navuM jIvana ApyuM che. Apane A mahApakArane badale amArAthI dipaNa apAya tema nathI. kuzasthalInA pratApI IMdrane Ape bacAvI, amArA jIvanane sudhAryuM che. A pramANe kahI teoe pharIthI e nimittiyAnI pUjA karI. mahArAjA pratApe tenA ati AbhAra mAnI, satkAra karyuM. pachI mahArAjAe AnaMda utsava sAthe puramAM praveza karyo. jema mRtyu pAmyA pachI smazAnamAMthI sajIvana thai ghera Ave, ane jeve Anadetsava thAya, tevA kuzasthalInI prajAe AnaMda utsava pravarttAvyA. saghaLI nagarImAM gheraghera maMgaLa gIta gavAyAM, rAjakuTuMbamAM harSa sAthe jayadhvani thai rahyA, mahArAjA moTA sanmAnapUrvaka nimittiyAne rAjadvAramAM lai gayA. moTA mAna sAthe tenuM Atithya karavAnI goThavaNu karavAmAM AvI. te catura nimittiye ke je zrIcaMdra poteja che, teNe vicAryuM ke, jo pelI ceAgi NIe cAlI jaro, te pachI ahIMja rahevuM paDaze. zrIgirimAM ekalAM rahelAM sUryavatI mAtAne NA satApa thaze, mATe AjanI rAtrImAMja tyAM javuM yogya che. AvuM citavI te vIra kumAra chAnI rIte jyAM pelI cekiMganInuM zamIvRkSa hatuM, tyAM Avyo. kAi yAganI ke zamIvRkSa jovAmAM AvyuM nahIM. tenA hRdayamAM ciMtA thai, paNu pitAnA jIvitane ugAravAnuM mahA kArya siddha thavAthI te hradayamAM pUrNa sa MSa mAnI, pAche pAtAne sthAne AvyuM. AvI rIte catura zrIcaMdra potAnA pitAne vitadAna ApI, kuzasthalImAM rahyA. rAjA pratApasiMhu tene oLakhI zakayA nahIM. eka vidvAna nimittajJa naNIne tenuM bahu For Personal & Private Use Only
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 AnaMda maMdira. mAna karato hato. hamezAM vividha jAtane zAstrIya vinada lai, tenI sAthe divasa nigemana karato hato kamanI vicitratA kevI camatkArI che ? kuzasthalIne yuvarAja pitAnI rAjadhAnImAM pitAno upakArI thaI, eka jelIrUpe pUjAya che. pitA putrane oLakhI zakato nathI, ane putra pitAne oLakhatAM chatAM gupta rIte rahI, pitAnuM zubha ciMtana ciMtave che. prakaraNa 58 muM. gavidyAne upadeza. - - - = n D SSS dhyAnhane samaya hato, zarIranA nirvAha mATe janasamUha AhAranI kri yAmAM pravartI rahyA hatA, udyoganI pravRttimAM vizrAMti levAne e vakhata jhI hatA, Astika dharmakriyAmAMthI, ugI udyogamAMthI ane abhyAsIo cheabhyAsamAMthI nivRtta thaI bhojananI kriyAmAM pravartatA hatA. A samaye mahArAjA pratApasiMha bhejana laI, te navIna nimittiyAne utArAmAM AvyuM. kAMI paNa dharmacarcA karavAnI tenI icchA hatI. tene AvatA joI sevakae khabara ApyA ke, Aje joSIjI prAtaHkALathI dhyAna lagAvI beThA che, temanI manovRttimAM Aje samAdhi karavAnI IcchA thaI che. temaNe amone prathamathI jaNAvyuM che ke, huM madhyAha sudhI dhyAna karIza. je kaI Ave, tene sUcanA Apaje. sevakanAM vacana sAMbhaLI mahArAja pUjAgrahamAM gayA, tyAM tenI dhyAnamUrti jovAmAM AvI. jethI daDha Asana upara beThA hatA, temaNe yogamudrA dharI hatI, zarIra kASTravata thaI sthirabhAve rahyuM hatuM, lalATa upara dhyeya vastunI ekatAnuM teja caLakatuM hatuM. AvI dhyAnAvasthA joI pratApasiMhane Azcarya thayuM. teNe vicAryuM ke, A koI mahAyogI lAge che, tenA trikALa jJAnane hetu A yogavidyA ja haze. A maha. vidyAne mATe ghaNuM jANavA gya hoya che. uttama dhyAnanA prakAra e vidyAthIja jANI zakAya che. siddha paramAtmAnA svarUpane pratyakSa oLakhavAnuM mahA sAdhana samAdhividhA ekaja che, mATe A purUSanI pAsethI te yogavidyAnuM zravaNa karyuM hoya, te ghaNo lAbha thAya. rAjA Ama ciMtavatA hatA, tyAM te joSIjI dhyAnamAMthI jAgrata thayA. tatkALa tenI dRSTi mahArAjAnI upara paDI. sasmita vadane beThA thai, te catura jevI pUjAlayamAMthI bAhera nIkaLI pratApasiMhanI pAse AvyA pratApasihe praNAma karI kahyuM-mahAzaya ! tame gavighA jANe che, e Ajeja jANyuM. tamArI dhyAnAvasthA joI, mane ghaNo AnaMda thayo che. AhaMta graMthomAM yoga viSe meM ghaNI vAra sAMbhaLyuM che, paNa te viSaya barAbara sAMbhaLavAmAM Avyo nathI, tethI te jANavAnI mArI ghaNI IcchA che. jo kRpA karI ane te viSe vivecana karI samajAve, te Apane AbhAra mAnIza. mArA caitanya jIvanane tame jIvana For Personal & Private Use Only
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ ceAgavidhAnA upadeza. 305 ApyuM che, paNa paramAtmAnA svarUpanA jJAnarUpa jIvanane ApavA mATe jo cAvidyAne upadeza kare, te ApanA samAgamanuM mane pUrNa phaLa prApta thaze. prathama Apa bhAjana karIDhyo, ane pachI tamArAM vacanAmRtathI mArA kaNane tRpti Ape. vidvAna zrIcaMdrakumAra hAsya karI meTyA--mahArAjA ! ApanI AvI uttama icchA jANI mane ati AnaMda udbhave che, have bhAjana karavAnI mArI icchA nathI, samAdhine uttama svAda lai mate apUrva tRpti maLI che. jo ke, zarIranA nirvAha mATe yAgIne bhAjananI apekSA rAkhavI paDe che, paNa tenA karatAM yeAgAmRtanI tRpti vadhAre AnaMdakAraka che. A udara, ke je apAra bhakSya meLavatAM chatAM hamezAM apUrNa rahenAra, ane bhAjananI vAsanA rAkhanArUM che, tene annanu aLidAna ApyA vinA cAle tema nathI, sarva prakAre ja dararUpa mahAgan pUryA vinA kAMi paNa kArya thai zakatu nathI, tene mATe zAstramAM nIce pramANe lakhe che. << manuSyanuM peTa jo bhAtathI bharyuM hoya, to deha, sneha, svaranI madhuratA, buddhi, lAvaNya, lagna, prANa, kAmadeva, vAyunI samAnatA, krodhanA abhAva, vilAsa, dharma zAstra, devagurUne praNAma, kAca ane AcAranI citA, e sarva sabhave che. dehaH snehaH svaramadhuratA buddhilAvaNyalajjAH prANAnaMgaH pavanasamatA krodhahAnirvilAsAH | dharmaH zAkhaM suragurutiH zaucamAcAra ciMtA bhaktApUrNa jaTharapiThare prANinAM saMbhavati // 1 // AthI cegIe paNa annane Adara ApavA paDe che. te viSe prAkRtamAM paNa kahevata che ke~~ jaThara pipTara keDe paDayuM, te pUre hAya samAdhi; anna te deha AdhAra che, dehathI buddhi agAdha, 1 tethI tatva ciMtA bane, tethI upaje dhyAna, dhyAnathI layaguNa upaje, tethI hAya ekatAna, 2 mahArAjA ! anna vinA kAine cAle tema nathI, tathApi Aje mAre A vakhate tenI jarA paNa apekSA nathI. have Apa eka citte yAvidyAnuM svarUpa sakSepathI sAMbhaLe ceANa sarva krayAmAM zreSTa che, e parama rasanu mukhya aMga che; aSTAMga prakArane je gega zubha pariNAmathI prApta thAya che. yama, niyama, praNidhAna, Asana, prANAyAma, DAra, dhyAna, ane dhAraNA, e ceganAM ATha aMga che. te zivAya tenA bhInuM ca zya For Personal & Private Use Only
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 AnaMda maMdira. che, je gavidyAnA graMthomAM vistArathI darzAvyA che. vAyu-prANanI sAdhanA, nidrA, vikathA tathA AhArane AsananA bhedathI jaya karI, dhyAnAraMbhane vicAra kare joIe, ane te sarvathI brahma bIjanuM smaraNa karavAnuM che, temAM mukhyapaNe AdhAra liMga, nAbhi, hRdaya, karakamala, kaMTha, tathA lalATa e sthAnakemAM rahelAM patra sahita kamaLa ane cakronAM sthAna jANavAM joIe. tenuM varNana A pramANe che. gudAnA mULamAM cAra daLavALuM AdhAra cakra che. temAM 2, 5, sa, ane maNe 2 kAra che. liMga mULamAM svAdhiSThAna cakra che, te paTa. kaNAkRti cha daLavALuM che, nAbhimAM daza patravALuM maNicaka che, hadayamAM bAra daLanuM anAhata caka che, kaMThamAM soLa cakravALuM vizuddhi cakra che, ane lalATamAM batrIza daLavALuM praNava bIja cakra che. e cha cakronuM svarUpa yathArtha jANavAthI yogI yogavidyAno parama upAsaka thaI zake che. eja bhAvArthane darzAvanArUM nIcenuM padya yogavidyAmAM gavAya che. " AdhAre liMganAbhau idi karakamale kaMThadeze lalATe de patre SoDazAre dvidaza dazadale dvAdazArdai catuSTe / nAsAMte vAlamadhye DaphakaThasahite kaMThadeze svarANA mityevaM brahmabIjaM sakalajanahitaM brahmarUpaM namAmi" // 1 // A yogavidyAnI upAsanAthI sarva prakAranI labdhio prApta thAya che, yogavidyAnuM mULa kartavya manane nigraha kare, te che. jyAre dharmavIra yogArAdhaka aSTAMga yoganI upAsanA karavA tatpara thAya che, tyAre te mana, vacana ane kAyAnA yoganI parama zuddhi prApta kare che. draDha Asana upara ArUDha thaI beThele yogI je asAdhya hAya, te paNa sAdhavAne samartha thaI zake che. AsananI draDhatAthI tenA mananI draDhatAne puSTi maLe che, yama niyamanA uttama mArgamAM praveza karavAthI yogI mananI zuddhi prApta karI, parabrahmanuM darzana meLavI zake che, A lekanI kSaNikatA, ke je sAMsArika padArtho tarapha vairAgya bhAvane pragaTa karanArI che, tene samartha yogasAdhaka purUSa alpa samayamAM jANuM laI, Atma sAdhana karI zake che. mahArAjA ! te yogavidyAne prabhAva alaikika che, AtmAnaMdanA divya sukhane A panAro che, Ahata dharmanuM badhibIja, ke jene mATe jaina sAdhake aneka prayatna karI, meLavavAne ati kaSTa sahana kare, te bodhibIja vega sAdhananA prabhAvathI prApta thAya che. rAjedra! te yogavidyAnuM svarUpa saMkSepamAM kahyuM, te Apa dhyAna ApIne zravaNa karo. chaghasya yogio eka muhUrta sudhI manane sthiratA Ape, e dhyAna kahevAya che. te dharma dhyAna ane zukala dhyAna evA be prakAranuM che. jeo sagI kevaLI che, temane te mana, vacana, ane kAyAnA nirodhane je kALa, teja dhyAna gaNAya che. kAraNa ke, teo eka deze haNI evI pUrva keTI sudhI mana, vacana ane kAyAnA vyApAra sAthe vihAra kare che, ane mokSane vakhate te vyApArane nirodha kare che. eka murta vAra pachI ciMtA athavA sthAnAMtara For Personal & Private Use Only
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ gavidhAne upadeza. 307 hoI zake, ane ghaNuM ane je saMkrama heya, te lAMbA kALa sudhI paNa dhyAnanI paraM. parA thaI zake che. dharma dhyAnanI puSTine mATe yogIe matrI, pramoda, kArUya, ane madhyasthapaNArUpa bhAvanAnI ejanA karavI joie. mitrI bhAvanAmAM sarva jagatane mekSa meLavavAnI buddhi karavAnI, ane sarva prANIone sukhI jovAnI icchA rahelI che. ameda bhAvanAmAM nirdoSa ane jJAna tathA kriyAe yukta evA munionA guNamAM pakSapAta rAkhavAnI ejanA che. karUNa bhAvanAmAM dIna, pIDita, bhayabhIta ane jIvitanI yAcanA karanArAM prANIo tarapha pratikAra karavAnI buddhinI ghaTanA che, ane madhyastha bhAvanAmAM phUra karma karanArA, niHzaMkapaNe devagurUnI niMdA karanArA ane AtmAnI prazaMsA karanArA prANI tarapha upekSA rAkhavAnuM che. A uttama bhAvanAthI megI jyAre AtmAne viSe bhAva dhare che, tyAre tenI tuTI gayelI zuddha dhyAnanI paraMparA pAchI saMdhAya che. A uttama dhyAna koI tIrtha athavA pote svastha rahI zake, tevA sthAnamAM karavAnuM che. te pega dhyAna karavAne mATe keTalAM Asanone a bhyAsa kare joIe. jemAM paryakAsana, vIrAsana, vajAsana, kamaLAsana, bhadrAsana, daMDasana, ulaTikasana, gehikAsana ane kAryotsarga e mukhya Asane che. je AsanathI mana sthira thaI zake tema lAge, te Asana upara yogIe ArUDha thavuM joIe. mahArAjA ! samAdhi sukhanI icchA rAkhanArA yogIe te Asana upara besI, kevI sthiti rAkhavI joIe ? te viSe sAMbhaLo. prathama sukhAsane besI, zarIranI ane mananI svasthatA saMpAdana karavI, baMne haTha joDI devA, nAsikAnA agra bhAga upara dRSTi rAkhavI, upalA ane nIcalA dAMta judA rAkhavA, mukha prasanna rAkhavuM, pUrva ane uttarAbhimukhe besavuM. AvI sthiti saMpAdana karyA pachI mana ane pavanane jaya karavAne prANAyAma kare. mana ane vAyu dudha jaLanI jema joDAI rahe che, jyAM mane tyAM vAyu, ane jyAM vAyuM tyAM mana hamezAM hoya che. e baMnemAMthI je ekano nAza thAya, te bIjAno paNa nAza thAya che. je eka vidyamAna heya, te bIjo paNa vidyamAna hoya, ane jyAre baMnene nAza thAya, eTale Idriya ane matine nAza thAya che, te vakhate paramAnaMda mokSano mahA mArga prakAzita thAya che. jyAre zvAsa ane usanI gati rokavAmAM Ave, tyAre prANAyAma thAya che. te recaka, pUraka ane kuMbhaka, evA traNa bhedathI prakhyAta che. vaLI pratyAhAra, zAMta, uttara ane adhara, e cAra bheda vadhAre gaNutAM tenA sAta bheda thaI zake che. udaramAMthI yatanApUrvaka vAyune nAsikA, brahmaraMdhra ane mukhathI je bahAra pheMka, te recaka prANAyAma kahevAya che. bahAranA vAyune AkarSaNa karI, cheka apAna sudhI udarane bharavuM, te pUraka prANAyAma kahevAya che, ane te vAyune nAbhi kamaLamAM sthira karI roka, te kuMbhaka prANAyAma kahevAya che. nAbhi vigere sthAnathI vAyune hRdayAdi sthAnamAM kheMca, te pratyAhAra kahevAya che. tALu, nAsikA ane mukhadvArathI vAyune nirodha kare, te zAMta prANAyAma kahevAya che, bahAranA pavanane laI, tene uMce caDAvI, hRdaya vigeremAM je For Personal & Private Use Only
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 AnaMda maMdira, dhArI rAkhave, te uttara prANAyAma kahevAya che, ane tethI je viparIta te adhara prANAyAma kahevAya che, arthAta temAM vAyune ucethI nIce lAvavAmAM Ave che. rAjedra ! A prANAyAmanI kriyA zArIrika saMpattimAM vadhAro kare che, zArIrika baLane arpaNa karI uttama prakAranI divya smRrti Ave che, recaka prANAyAma udaranI pIDA tathA kaphano nAza kare che, pUraka vyAdhiono nAza karI puSTi bakSe che, kuMbhaka hRdaya kamaLane vikasvara karI, aMdaranI graMthi teDI baLanI sthiratAmAM vadhAro kare che, pratyAhAra baLa ane kAMti vadhAre che, zAMta prANAyAma sarva jAtanA devane dUra kare che, ane uttara tathA adhara kuMbhakane sthira karavAnuM sAmarthya arpe che. evI rIte prANAyAmanA judAjudA prakArathI judAjudA guNa thAya che. je yogI prANa pramukhanAM sthAna, varNa, kriyA artha ane bIjane jANe che, to te prANAyAmanI kriyAthI prANavAyune, viSTAdikane dura karanArA A pAnavAyune, rasa pramukhane uMce laI janArA udAnavAyu, ane zarIramAM be vyApanArA vyAnavAyune jItI zakAya che. prANavAyu nAsikAnA agramAM, hRdayamAM, nAbhimAM e paganA aMguThAnA agra bhAgamAM rahe che, tene raMga lIle che, gamanAgamananA prayogathI athavA dhAraNa karavAthI teno jaya thAya che. apAna vAyu gaLAnI pAchaLanI nADIomAM, gudAmAM, ane paganA pAchalA bhAgamAM rahe che, tene raMga kALo che, te vAraMvAra recana ane pUraNathI jItI zakAya che. samAna vAyu hRdaya, nAbhi ane sarva sAMdhAomAM rahe che, tene raMga zveta che, ane te vAraMvAra recana athavA pUraNathI jItI zakAya che. udAna vAyu hRdaya, kaMTha, tALu ane bhrakuTInA madhya bhAgamAM tathA mastakamAM rahe che, tene raMga rAte che, te gamanAgamananA niyogathI thatI zakAya che. nAsikAne kheMcI udAna vAyune hRdayAdikamAM sthApaka ane baLathI uce caDatA evA, tene rokIne vaza karo. dhyAna vAyu tvacAmAM rahe che, teno raMga da dhanuSyanA je che, tene saMkoca ane prasare karIne kuMbhakanA abhyAsathI jItI levAno che. mahArAjA ! e vAyunuM svarUpa pUrNa rIte jANI prANa, apAna, samAna, udAna ane vyAna vAyumAM anukrame "jai jai ? e bIjenuM dhyAna karavuM. ane je sthAne prANIne pIDA karanAra roga thayo hoya, te roganI zAMtine mATe te te sthAne prAdika vAyuone dhAraNa karavA. evI rIte prANAyAma karyA pachI mananI sthiratAne mATe dhAraNA vigereno abhyAsa karavo joIe. dhAraNAne praga A rIte che ke, vAyune dhIre dhIre recakathI recI DAbI nADIthI mananI sAthe paganA aMguThAthI mAMDIne cheka brahmakAra sudhI lAvI, tevaDe zarIrane puravuM. temAM pahelA paganA aMguThAmAM, pachI paganA taLIyAmAM, pachI pAchallA bhAgamAM,pachI zuMTImAM, pachI jaMghAmAM, pachI chuM TaNamAM, sAthaLamAM, gudAmAM, ligamAM, nAbhimAM, udaramAM, hRdayamAM, kaMThamAM, jihAmAM, tALumAM, nAsikAnA agra bhAgamAM netramAM, bhrakuTImAM, kapALamAM ane mastakamAM, ema anukrame vAyunI sAthe manane te ne cheka brahmakAra sudhI tene bharo. pachI anukrame tevIja rIte cheka utArI utArIne . aMguThA sudhI lAva, ane nAbhi kamaLamAM lAvIne pavananuM virecana karavuM, AnuM For Personal & Private Use Only
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ gavidyAne upadeza. 309 nAma dhAraNa kahevAya che. mahArAjA ! A dhAraNuM uttama phaLane ApanArI che. paganA aMguThA vigeremAM dhAraNa karela vAyu zIdhra gati ane baLane mATe guNakArI che, nA bhimAM rahelo varAdi roga zamAve che, jaTharamAM rahele kAyAnI zuddhi kare che, hRdayamAM rahele jJAna Ape che, kurma nADImAM rahela roga tathA varane dura kare che, kaMThamAM sudhA tRpAne zamAve che, jIhAne agra bhAge rasanuM jJAna ape che, nAsikAnA agrabhAge gadhanuM jJAna vadhAre che, cakSumAM rahelo rUpanuM jJAna dazAve che, kapALamAM tyAMnA rogane nAza, ane krodharUpa kaSAyane zamAve che. ane brahmaThAramAM rahele vAyu sAkSAta siddhAnAM darzana karAve che. te vAyunA cAra gamana ane sthAnanA jJAnathI abhyAsane yoge zubha azubha phaLanA udayavALA kALa ane AyuSya jANI zakAya che. A pramANe prANAyAma ane dhAraNAthI gIe pavananI sAthe manane kheMcI, hRdayakamaLanI aMdara sthApita karI kabaje karavuM. jyAre manane nigraha thayo, eTale avidyAo laya pAme che, viSayanI icchA nAza pAmI jAya che, vikalpo nivRtta thAya che, ane aMdara jJAnanuM jyoti pragaTa thAya che. jyAre hadayakamaLamAM mana sthira thayuM, eTale "vAyunI gati kayA maMDaLamAM che ? vAyunuM saM. kamaNa ane vikramaNa kyAM thAya che ? tathA nADI kaI cAle che ? e saghaLuM jANavAmAM Ave che. rogavidyAne aMge e camatkArI svarodaya jJAna pUrNa rIte prakAze che. nAsikAnA chidromAM anukrame bhUmi, varUNa, vAyu ane agni saMbaMdhI cAra maMDaLo kahelAM che, te cAre maMDaLamAM saMcAra karato vAyu, cAra prakArane thAya che, te vAyu judAM judAM zubhAzubha phaLa sUcave che, e sarva jJAnanuM mULa manane nigrahaja che. A vidyAne age keTalIka siddhi-labdhio prApta thAya che, je karmanI utpAdaka thaI, mekSamAM vigharUpe thaI paDe che. - rAje ! e dhyAna karavAmAM ghaNuM sAvacetI rAkhavI paDe che. dhyAna dharanAra ke joIe ? te paNa avazya manana karavA jevuM che. prANa jAya, paNa je saMyamanuM agresarapaNuM tyaje nahIM, potAnA AtmasvarUpathI judo thayA vinA je bIjAne paNa potAnI meLe ja jue che, je zIta, pavana ane taDakAthI paNa paritApane pAmato nathI, je meladAyaka amRtane pIvAnI IcchA kare che, je pitAnA manane rAgAkrAMta, krodhAdikathI dUSita ane AtmArAmarUpa banAve che, te sarva karmamAM nirlepa rahe che; kAma bhegathI virata thAya che. pitAnA zarIramAM paNa nispRha rahe che, sarvatra zamatAne Azraya karI, saMveganA dhromAM magna rahe che, rAjA ane raMkanuM sarakhI rIte kalyANa Icche che, tenA hRdayamAM karaNane bharapUra sAgara uchaLyA kare che, saMsAranAM koI paNa jAtanAM sukhanI te darakAra rAkhata nathI, merUnI jema niSkapa, caMdranI jema AnaMdadAyaka, ane pavananI jema niHsaMga thaI pravarte che; Ave sadbuddhimAnuM dhyAtA sarva rIte prazaMsanIya che. evA uttama dhyAtA ne dhyeya ke heya, te prathama vicAravAnuM che. dhyAnanA AlaMbanarUpa geyanA cAra prakAra kahelA che. piMDastha, padastha, rUpa, ane rUpavata (rUpAtIta) e cAra prakAranA dhyeyane judI judI dhAraNAo heya che. pAvI, agnI, mArUtI, vA. For Personal & Private Use Only
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 AnaMda maMdira, rUNI ane bhU, e pAMca dhAraNAo piMDabhya dhyeyamAM upayogI thAya che. te eya AtmA nA svarUpane jyAre pArthivI dhAraNAthI dhyAvuM hoya, tyAre tirlokanA pramANa jevaDA kSIra samudramAM jaMbudvIpa samAna sahastrapatra kamaLanuM dhyAna karavuM; te kamaLanI aMdara pILAM va nI merU samAna karNikA para rahelA veta siMhAsana upara beThelA karmanAzaka AtmAnuM ciMtavana karavAmAM Ave che. agneyI dhAraNAthI nAbhine viSe rahelA seLa patravALA kamaLamAM "ba" e mahA maMtranuM dhyAna karAya che, te kamaLanAM dareka patre svaronI paMkti che, te mahA maMtramAM repha, biMdu ane kaLAthI AkrAMta e dR e je akSara che, tenA rakamAMthI nIkaLatI dhUmarekhAnuM smaraNa karavAmAM Ave che, ane te smaraNa pUrvaka dhyAnamAM agninA taNakhA ane javALAonI zreNIvaDe hRdayastha kamaLane bALI nAkhatAM jemAM ATha ka baLIne bhasma thAya, evI dhAraNa karavAmAM Ave che. agni dhAraNAnA prabhAvathI maMtranI zikhA ane aMtara agninI samIpa deha ane padmane bahAra kaDhADIne bhasma karyA pachI zAMta thaI javAnuM che. vAyavI dhAraNAthI traNa jagatane purI parvata tathA samudrane calAyamAna kare, vA pavananuM dhyAtAe dhyAna karavuM; te pachI uparanI bhasmane vAyuthI uDADI, draDha abhyAsI A tmAne zAMta kare. vArUNI dhAraNAthI amRta vRSTi karanArI meghamALAthI paripUrNa evA AkAzanuM smaraNa karavuM. te pachI ardha caMdravaDe AkrAMta ane vArUNIthI aMkita evA maMDaLanuM ciMtavana karavuM. tyArabAda te nabhastalane amRta samAna pANIthI snAvita karI, te ekaThI thayelI rajane dhoI nAkhavI. bhUdhAraNAthI sAta dhAtu rahita, pUrNa caMdranA jevuM ujvala, sarvajJa samAna AtmasvarUpanuM smaraNa karavuM. pachI siMhAsana para ArUDha, sarva atizayathI suzobhita, samagra karmane nAzakAraka, kalyANa mahimAthI virAjita evA AtmAne potAnA aMgane garbhamAM nirAkArapaNe ciMtavavA.. A pramANe pAMca dhAraNAthI piMDastha dhyeyanA dhyAnamAM abhyAsI e megI, mekSa sukhane prApta karI zake che. te yogIne piMDastha dhyAnanA prabhAvathI uccATana, mAraNa, staMbhana vigere vidyAo tathA maMtra, maMDaLa, zakti vigere tene parAbhava karI zakatAM nathI. te sivAya bhUta, preta, pizAca, DAkaNI tathA duSTa evA hAthI, siMha, aSTApada, ane sarpa vigere ghAtakI prANIo paNa tenAthI dura rahe che. mahArAja ! te pachInuM padastha dhyeya kahevAya che. maMtranA pavitra padanuM AlaMbana laine je karavAmAM Ave che, tethI te padastha dhyAna kahevAya che. te dhyAnamAM nAbhikamaLanI aMdara svaronI zreNInuM dhyAna thAya che. te pachI hRdayastha kamaLa, tenI vIza pAMkhaDio ane karNakA upara pacIza vyaMjane, bIjA ATha patravALAM mukhakamaLa upara ATha vyaMjanenuM dhyAna thAya che. A mAtRkAnA smaraNathI yogIne trikALa jJAna thAya che. A padastha dhyeyamAM vyaMjanAkSaranA dhyAnathI naSTAdikanuM jJAna che, eTale jene janmatithi ane mu LAnuM jJAna na hoya, tevAonI janmatithi tathA muhUrtaveLAne te jANI zake che. For Personal & Private Use Only
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ gavidyAne upadeza. 311 mahArAjA pratApasiMha ! e padastha beyamAM "cha hai' e padanuM bhAna karavAmAM Ave che. e pada prANa pratine sparza karanAruM tathA pApane dahana karanAruM che. emAM mastakane viSe phaTika jevA nirmaLa parameSTI ahaMtanuM dhyAna thAya che. te vakhate dhyAnanA AvezathI " to " ema vAraMvAra uccAratA niHzaMkapaNe paramAtmAnI sAthe AtmAnI ekatA thaI zake che. rAga, deva, ane mehathI rahita, savadarzI devatAone pUjanIya evA paramAtmA dharmadezanA ApatA haya, te vakhatanI sthitinuM dhyAna karavAmAM AvatAM te yogI kalezane nAza karatAM paramAtmApaNAne prApta thAya che. rAjedra ! yeyanA trIjA prakAramAM rUpastha beya Ave che. te rUpastha dhyAnamAM mekSa lakSmInI sanmukha rahenArA, sarva karmane nAza karanArA, sarva jagatane abhaya ApanArA, cAra mukhavALA, caMdra maMDaLa jevA traNa chatrothI suzobhita, bhAmaMDaLathI sUryane anusaranArA, divya dudubhinA zabdothI ane saMgItanI saMpattithI virAjita, bhamarAnA jhaMkArAthI zabdAyamAna evAM azoka vRkSathI suzobhita siMhAsana para beThelA, cAmarethI vIMjAtA, sura asuranA mugaTa ratnanI kAntIthI prakAzita caraNavALA, divya puSponA rAzithI bharapUra evI pariSadAmAM rahelA, ane mRga ane siMhAdi prANIo sthira rahI, jemanA madhura zabdane sAM. bhaLe che, evA zrI kevaLa jJAnathI prakAzita ahaMta prabhune samavasaraNamAM rahelA dhyAna karavAmAM Ave che. e dhyAnamAM rAga dveSa tathA meha vikArothI rahita, niSkalaMka, zAMta, suMdara, mohara, sarva lakSaNothI yukta, yogamudrAthI suzobhita, netrane atyaMta AnaMda ApatuM jineMdra pratimAnuM svarUpa animeSa draSTie ciMtavavAmAM Ave che. satata abhyAsanA yogathI tanmaya thayele rUpastha dhyAnI yogI potAnA AtmAne sarvajJarUpa jue che. je sarvajJa bhagavAna che, te huM poteja chuM, ema mAnI tanmayatAne darzAve che. A dhyAnanA prabhAvathI yogInI sthiti uttarottara uttama prakAranI thatI jAya che. mekSane avalaMbI rahelI sarva jAtanI siddhio tene svataH siddha thAya che, ane tethI karIne te mekSanA sukhane pUrNa adhikArI thaI cuke che. rUpAtIta nAmanA dhyeyane prakAra e sarvathI vilakSaNa che. e dhyAnanI parAkASTA che. amUrta, cidAnaMda, ane niraMjana paramAtmAnuM rUpa rahita dhyAna hevAthI te rUpAtIta kahevAya che. te dhyeyane dhyAtA grAhya ane grAhakanA bhedathI rahita thaI, tanmayapaNAne prApta kare che. te bIjAnuM zaraNa meLavyA vinA te dhyeyamAM e lIna thAya che ke, dhyAtA ane dhyAna, bannenA abhAvathI te dhyeyanI sAthe ekatAne pAmI jAya che. A te yogInI sthiti teja samarasI bhAva, ane teja ekIkaraNa kahevAya che. A dhyAnanA prakAramAM evI zikSA ApelI che ke, layanA saMbaMdhavALA sthaLathI alakSya evA sUkSmanuM ciMtavana karavuM, ane sAlaMbanathI nirAlaMba tatvanuM ciMtavana karavuM, AvI rIte piMDastha, padastha, rUpastha, ane rUpAtIta, e cAra prakAranA dhyAnarUpa For Personal & Private Use Only
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 AnaMda maMdira. * amRtamAM je munInuM mana magna thAya, te mahAzaya A vizva tatvane sAkSAta karI, Atma zuddhi dhAraNa kare che. mahArAjA ! te pramANe AjJA apAya vipAka ane saMsthAna, e cAra prakAranA bIjA paNa dhyeya kahevAya che, ane te pramANe caturvidha dharmanuM dhyAna thaI zake che. sarvajJa prabhunAM AzA vacanane mAnya karI, tatvathI je artha ciMtavana karavuM, te AjJAdhyAna kahevAya che. A AjJA dhyAnamAM e nizcaya karavAmAM Ave ke, sarvAnuM sukSma vacana hetuothI abAdhita che. kAraNa ke, zrI jinezvara mRSAvAdI detA nathI. rAga, deSa, ane kaSAya vigerethI utpanna thatA apAyonuM jyAM ciMtavana thAya, te apAyadhyAna kahevAya che. A dhyAnamAM Aleka ane paraleka saMbaMdhI apAyo dUra karavAmAM tatpara thaI, taraphanA pApamAMthI pAchA haThavAnuM mukhya kartavya che. kSaNe kSaNe karmanA phaLane vicitra u. daya jemAM ciMtavavAmAM Ave, te vipAkadhyAna kahevAya che. e dhyAnamAM ema ciMtavAya che ke, arihaMta padanI samRddhi te puNyanuM prabaLa, ane nArakInI vipatti, te pApanuM prabaLa che. anAdi, anaMta, sthiti, utpatti, ane nAzanA svabhAvavALA lekanI AkRti jemAM ciMtavAya, te saMsthAna dhyAna kahevAya che. e dhyAnathI vividha jAtanAM dravyanI aMdara rahelA anaMtA paryAya pharyA kare che, evuM jJAna thavAthI temAM rakta thaeluM mana rAgAdikathI AkuLavyAkuLa thatuM nathI. A dharmadhyAna karavAthI kSayopathamika vigere bhAva thAya che, ane te pachI anukrame pIta, pa, ane zita evI leyAo paNa prApta thAya che, ane te sivAya jyAre te dharmadhyAna vairAgyanI sAthe taraMgita thAya, tyAre dhyAtA prANIne, Idrine agocara evuM AtmasaMvedya sukha prApta thAya che. te dharmadhyAnane mATe anubhavI mahAtmAo ema paNa lakhe che ke, niHsaMga yogIo dharma dhyAnathI greveyaka vigere devalokamAM devatA thAya che. te devapaNAmAM moTA mahimAvALuM, zarada RtunA caMdra jevuM, tejasvI ane alaMkAra tathA divya vaccethI suzobhita evA zarIrane saMpAdana kare che, te pachI teo vizeSa vIrya tathA dha meLavI kAma pIDAthI rahita thaI aMtarAya rahita evA anupama sukhane seve che. potAnI icchA pramANe sarva arthathI manahara evA te sukharUpa amRtane nidhine bhegavatA, teo pitAnA gata janmane jANatA nathI. te divya sukhane bhegA karyA pachI teo devalokamAMthI cavIne uttama zarIramAM janma laI, pRthvI upara avatare che, tyAM divya vaMzamAM utpanna thaI, a. khaMDIta manorathavALA thaI vividha bhegane bhogave che. pachI vivekane Azraya karI, badhA bhogathI virakta thaI dhyAnarUpa agnithI karmane dahana karI, avyayapadane prApta thAya che. mahArAjA ! e dharma dhyAnanuM svarUpa ApanA jANavAmAM AvyuM. have zukala dhyAnanuM svarUpa dhyAnamAM le. jevuM dharmadhyAna svarga ne mokSanuM kAraNa che, tevuM ja zukala dhyAna mokSanuM ja kAraNa che. vajaRSabha nArAnI saMdhayaNavALA pUrvadhArIo A dhyAnanA adhikArI thAya che. alpa satvavALA tenA adhikArI thatA nathI. A mahA dhyAna vartamAnakALe thaI zakatuM nathI. nAnA mRta vicAra, aikya zrata vicAra, suhamakiya, ane usanakriya evA zukla dhyAnanA cAra bheda che. te anukrame ekatra yogI, For Personal & Private Use Only
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ cogavidyAno upadeza. 313 eka yogI, tanu vegI, ane nigIne prApta thAya che. A zukala dhyAnarUpa agni jyAre tIvra rIte prajavalita thAya, tyAre yogIMdranAM ghAtI kamIne te dahana karI nAMkhe che. ghAtI karmane nAza thayA pachI te yogI kevaLajJAna ane kevaLadarzana prApta karIne, A lekAlakane yathArtha rIte jANI zake che, ane joI zake che. tIrthakara, kevaLI vigerenA atizaya tathA camatkArI prabhAvanA mahimAnuM kAraNa eja dhyAna hoI zake che. rAjedra ! evI rIte anukrame abhyAsanA AdezathI nirAlaMba dhyAnane bhajanAro ane samatA rasanA svAdane prApta karanAra mahA yogI chevaTe durlabha evA parama AnaMdane anubhave che. bAhya AtmAno tyAga karI, prasana bhAve aMtarAtmAthI te yogIM tanmaya thaIne paramAtmAnuM ciMtavana karI zake che. Ama buddhithI grahaNa karela kAyAdi te bahirAtmA, ane kAyAdi pratye adhiSThAyaka te aMtarAtmA evA bhedanuM tene yathArtha bhAna thAya che. cidrupa, AnaMdamaya, nirUpAdhi, zuddha, draSTine agocara, ane anaMtaguNI paramAtmAnuM svarUpa te sUkSma rIte jANI zake che. te paripakava yogI kAyAthI AtmAne ane AtmAthI kAyAne pRthak jANI AtmAnA nizcayamAM virAma pAme che. jyAre te yogI AtmAne viSe AtmajJAnanI icchA kare, tyAre jJAnI purUSa te ayatna prApya evuM mokSapada saMpAdana kare che. mahArAja ! AvI gavidyA mokSa sAdhavAnI sarvottama kaLA che, tene prApta thAya, to mAnava jIvana kRtArtha thAya che. mahArAjA ! Apa Ahata che, dayA dharmanA rAgI che, tamArA hRdayamAM zuddha samyaka sarvadA vAsa karyo che, tethI A mahA vidyAnI upAsanA karaje. pratyeka kSaNe niraMjana prabhunuM dhyAna dharavA tatpara thaje. huM hamezAM e yogavidyAnA prabhAvathI trikALI jJAna dhAraNa karuM chuM. mArA aMtaraMgamAM e mahA vidyAe pitAno divya prabhAva darzAvyo che. te nimittayAno A upadeza sAMbhaLI pratApasiMha ghaNo AnaMda pAme, yoga samAdhinA tatvajJAnarUpa amRtathI tene niravadhi tRpti prApta thaI. hRdayamAM AnaMda sAgara uchaLI jo, zarIrapara romegama thaI Avyo, teNe beThA thaI te nimitiyAne bhaktithI vaMdavA karI kahyuM, mahAnubhAva ! tame mArI upara apAra upakAra karyo che; mRtyunA mukhamAMthI bacAvI mane jIvitadAna ApyuM, ane chevaTe A yogavidyAnA upade zathI mArA jIvanane kRtArtha karAvyuM. ApanA samAgamathI mane je lAbha thayo che, te avarya che. tene mArAthI alya pratIkAra paNa thaI zake tema nathI. AhaMta zAstromAM sasaMgane mahimA je varNavyA che, te tame yathArtha karI batAvyo che. tamArA saMtsagathIja mane aMtaraMga baLa prApta thayuM che, mArA AtmAmAM atulita manobaLa saMpAdita thayuM che. Aja sudhI mAtra yogavidyAnuM nAma ja huM sAMbhaLato hato, te ApanA mukhathI savistara sAMbhaLI mane tenuM pUrNa bhAna thayuM che, Aje mane ApanA taraphathI apUrva lAbha maLe che. A pramANe kahI pratApasiMha potAnA mehelamAM gaM, ane te pI 5 zrI caMdra For Personal & Private Use Only
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 AnaMda maMdira. pitAnA kartavyamAM parAyaNa thaI pravartavA lAgo. zrIgirimAM rahelAM mAtuzrI sUryavatIne mALavAnI tene utkaMThA thatI, ane pitAnA viyogathI mAtuzrInI zI sthitI thaI haze ? tene mATe apAra ciMtA thatI hatI. prakaraNa 59 muM. niminiyAnuM bIjuM parAkrama, zasthalInI bahAra eka suMdara mehela banAvavAmAM Avyo hato, te mahelanI racanA uttama prakAranI karavAmAM AvI hatI, teno dekhAva ghaNo suMdara hatA, che . tenA gokha, jALiyAM vigeremAM nakazIdAra kAma karavAmAM AvyuM hatuM, mehethI lanI racanA thaDI mudatamAM taiyAra thaI hatI, tathApi jANe lAMbA kALa sudhI tenuM kAma cAlyuM hoya, te tene dekhAva hate. A mahelamAM be purUSe AvyA, temAMthI eka purUSa belyo-mahArAjA ! mahela ghaNe suMdara banAvyo che, tenI kArIgarI ane vicitra zobhA joI, prekSakane ati AnaMda upaje che. te sAMbhaLI bIjA purUSe javAba Apyo, mahAnubhAva ! tamArA kahevA pramANe mehelanI racanA sArI che, paNa mane A mahela joIne zaMkA Ave che ke, A suMdara mehela kSaNa vAramAM zI rIte banAvyuM haze ? AjathI ATha divasa pahelAM Aja mArge huM pharavA nIkaLyo hato, tyAre ahIM kAMI paNa na hatuM, A sthaLa zunya dekhAtuM hatuM; Aje ahIM mehela thaI gaye, e kevuM Azcarya ? A pramANe te baMne purUSo vAtacita karatA hatA, tyAM akasmAta agnine bhaDake jovAmAM AvyuM. tenI dedIpyamAna javALAthI teo bane bhayabhIta thaI gayA. tarataja te baMne purUSomAMthI eka purUSa bIjA purUSano hAtha jhAlI nIce laI gayo, ane eka vizALa bhUmi gRhamAM thaI tene bIje mArga pasAra karI dIdho. ekanA rakSaNathI bIjAnuM paNa 2kSaNa thayuM. baMne purUSo mRtyunA mukhamAMthI bacI gayA. vAMcanAra ! zaMkAmAM magna thaze nahIM, A bAbatanuM spaSTIkaraNa A pramANe che--jyAre kuzasthalInA pratApI pratApasiMhane A paNa chellArI rimittikAe tikramAMka : be, ane te AnaMda kuzasthalInI prajAmAM pravarte hato, paNa tenA jaya, vijaya, aparAjita, ane jyata e cAra kumArone te AnaMda thayo na hato. teo ulaTA vizeSa For Personal & Private Use Only
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimittiyAnuM banuM parAkrama, 315 zAkAgrasta thayA hatA. jyAre pratApa punarjIvana meLavI pAche AvyA, ane tenI vAdAra prajAe tene premathI vadhAvI lIdhA, te pachI uparathI AnaMda darzAvI, te kapaTI kumAre ekAMtamAM ekaThA thayA hatA. temAMthI eka kumAre jaNuAvyuM ke, baMdhuo ! ApaNI dhAraNA niSphaLa thai che. pitA pratApasiMhane mRtyumAMthI nimittiyAe bacAvI lIdheA, eTaluMja nahIM, paNa teNe sUryavatI tathA zrIcaMdra ATha divasamAM kuzaLakSema pAchAM Avaze, ema paNa jaNAvyuM. have ApaNe zuM karavuM? e pitA citAmimAM nAza pAmyA hAta, te ApaNA artha siddha thAta. tyArabAda kadi zrIcaMdra Avata, tepaNu tenuM kAMI cAlata nahIM. kuzasthalInA rAjyAsana upara jayakumArane esArI deta, paNa ApaNI e dhAraNA niSphaLa gai. have zuM karavuM ? tyAre temAMthI eka bIjo kumAra eklyA, badhue ! mane eka upAya sujhI AvyA che. ApaNe nagaranI bahAra eka lAkSAprAsAda-lAkhanA mahela ubhA karIe. hajAro mANasethI e mahelane cAra divasamAM taiyAra karAvIe, pachI temAM ApaNA pitAne dekhADavAne bahuAne lai jai, agnithI bhasma karI nAkhIe. tenA A kuvicArane khIjAee anumedana ApyuM. tatkALa temaNe tevA banAvaTI mahela taiyAra karAvI dIdhA hatA, ane rAjAne nimittiyA sAthe tyAM khelAvyeA hate. e mahelamAM je e purUSA hatA, te rAjA pratApasiMha ane pelA niiittae huteA. te mahelane temaNe ami lagADayA hatA. te vakhate catura joSI, rAjA pratApane lai, bhUmigRhamAM thaine cAlye! gayA hatA. e bhUmigRha kevI rIte raceluM hatuM, tene vRttAMta A pramANe cheH-- jyAre jaya vijaya vigere kumAreA rAjAnuM aniSTa citavatA hatA, tyAre joSIrUpe anelA A vAttAnA nAyake aMtardhyAna vidyAthI te vicAra sAMbhaLI lIdhA hatA. tatkALa teNe potAnA upakArI pitAne bacAvavAne gupta rIte eka bhUmigRha sura Mga karAvavAnI yAjanA karI hatI, je yAjanAthI rALa pratApasihu ane zrIcaMdra joSI lAkSAmahelamAMthI bacI gayA hatA, teo sura gaddArA Aje mArge kuzaLakSema nIkaLyA hatA. muddhanI gati vicitra che, zvetAnA yAvavita upakArI pitAnuM aniSTa citavavuM, tevI kumuddhi karavI, e putranuM kevuM ghera kRtya ? jene mATe zAstrAmAM bahu mAna che, jene jaMgama tIrthaM mAnavAmAM Ave che, jenI bhaktine mahimA avarNe kahelA che, evA pitAnI upara kubuddhi karanArA putrAne sahasravAra dhikkAra che. putranI pitA taraph kevI bhakti joRe ? putrane dharma zA che ? ane putra, pitAnA keTale AbhArI che ? e vicAra karyA vagara pitAnuM aniSTa karavA vicAra kara, ane te paNa sAhasathI amalamAM lAvavA, e kevI duSTatA ? AvA kuputra ane akRtajJa pApI putrAja pRthvIne bhArarUpa zA mATe avataratA haze ? sarva bhArate sahana karanArI vasudhA evA putrAthIja bhAravatI che. AryamAtA ! evA duSTa putrane janma Apaze| nahIM, tevA pApI garbha dhAraNa karI, pApa mArganI utte jikA thaze nahIM. tevA putrA karatAM vadhyApaNuM ghaNe darajje sArUM che. evA adhama putrAthI kai aMganA peAtAne putravatI kahevarAvavA icchA kare che ? tevA putrane prasava kara For Personal & Private Use Only
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 AnaMda maMdira, nArI mAtAonAM jIvita kalaMkti che, tevAM saMtAnathI mAtA pitAne adhamukha thavAnuM che. eTaluM ja nahIM, paNa tenA jIvane mATe pazcAtApanA pAtra thavAnuM che. - lAkSAmahela baLI gayA, ane temAM rAjA ane nimittio paNa sAthe baLI gayA, A vAtanI leTemAM jANa thavAthI kuzasthalImAM hAhAkAra thaI rahyA, bALakathI te vRddha sudhI sarva prajAvarga apAra zoka karavA lAgyo, sarvanA netramAMthI azrudhArA cAlavA lAgI, lekanAM ToLeToLAM rAjadvAra AgaLa ekaThAM thavA lAgyAM. maMtrIo, sAmate ane bIjA hajuranAM mANase Ajhada karI rUdana karavA lAgyAM, prata pasiMhanA sadaguNonuM smaraNa karI, teonA hRdayane vadhAre AghAta thatuM hatuM. kapaTI hRdayanA jaya vigere kumAro paNa uparathI zeka batAvatA hatA. have A tarapha je rAjA pratApasiMha suraMga dvArathI bIje sthAne kuzaLa kSema nIkaLyuM hatuM, tenA hRdayamAM " A zuM thayuM ? A sura gA koNe karI ? AvA bhayaMkara agni kayAMthI jAge ?" ItyAdi aneka tarka vitarka thatA hatA. rAjAne ciMtAtura je, nimittio be, mahArAja ! ciMtA karazo nahIM. zubha karmanA pariNAmathI ApaNe bacI gayA chIe. A banAvanI hakIkata tamArA jANavAmAM che ? limittiyAnAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjA pratApasiMha saMbhramathI bolI uThayo, upakArI mahAzaya ! kaho, A zuM thayuM ? nimittiyAe aMjalI joDI jaNAvyuM, mahArAjA ! tamArA hRdayamAM jemane mATe zaMkA paNa na Ave, jene tame sarvathA hitakArI jANe che, jemanA tame parama upakArI che, ane jeone udaya, vaibhava ane sarva jAtanAM sukha tamArAthI ja prApta thAya che, tevA tamArA jaya, vijaya, jayaMta ane aparAjita e cAra kumAranuM A caritra che. temaNe rAyelobhane laIne ja A viparIta kAma kareluM che. tene lebAMdha thaI tamArA mahAna u. pakArane bhulI gayA che. rAjedra ! tamAro nAza karavAne mATe temaNe te lAkhano mahela karAvyo hato, te mahelamAM tamane mAravAne mATeja banAvyA hatA. A temane kuvicAra prathamathI ja mArA jANavAmAM AvyuM hatuM. meM tamane citagnimAMthI baLatA bacAvyA, tethI teone mArI upara paNa IrSyA thaI hatI. tamArI sAthe mAre paNa ghAta karavAnI temanI dhAraNa hatI. joSInAM AvAM vacana sAMbhaLI pratApasiMhane roSa utpanna thayo. tenA hRdayamAM Azcarya sAthe aneka vicAra thavA lAgyA. te krodhAvezathI be, jevI mahArAja ! A ke julama ? jemane huM pUrNa vAtsalya bhAvathI rAkhuM chuM, te chatAM teo mArI sAthe vaira buddhithI ve, te kevI vAta ? AvA pitRvAtI putrone sahastravAra dhikkAra che, AvA putra kharekhara zikSAne pAtra che. mahAzaya ! huM e duSTa putrane pUrNa zikSA karIza, temane mArA rAjyanI hadapAra karIza, athavA temane zArIrika zikSA karI mahAna daMDa ApIza. AvA durNahi putranI pratye pitAe putravAtsalya rAkhavuM, te anucita che. kadi AvA kumati punuM daSTAMta laI, bIjA putro paNa AvAM durAcaraNa karavA zIkhe, tethI A putrane kharekharI zikSA ApavI joIe. For Personal & Private Use Only
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimittiyAnuM bIjuM parAkrama. 317 pratApasiMhanAM AvAM vacana sAMbhaLI catura jevI belyA-mahArAjA ! ApanAM vayana yathArtha che, tevA putro zikSAne lAyaka che, paNa have ApaNe zuM karavuM? tene Apa vicAra karo mArI IcachA evI che ke, Apa satvara nagaramAM padhAro, kuzasthalImAM hAhAkAra thaI rahyA haze, ApanA mRtyunA khabara jANI, maMtrI, sAmaMta, ane bIjA rAjasevake ati zokamAM AvI paDyA haze, kapaTI rAjaputro ane tenAM mANaso rAjyanA padArthone hAnI karavA mAMDaze, teo luMTArAnI jema rAjyanI rIyAsata luMTI jaze, rAjyanA moTA bhaMDAra ane khajAnAnI khuvArI karaze, mATe have Apane satvara tyAM javuM joie. joSInA kaheve uparathI rAjAe potAnA aMgarakSakone bolAvyA. aMgarakSaka rAjAne joI Azcarya pAmI gayA, pitAne svAmI jIvato che, e khabara jANI bIjA paNa hajurI mANase AvI ekaThA thaI gayA, paraspara e vArtA cacANa ane tamAma maMtrIvargane tathA prajAvaH | ne paNa jANa thaI gaI jema mRtyu pAmela punaH sajIvana thaI Ave, tema rAjAne joI sarvanA manamAM ati AnaMda utpanna thayo. kuzasthalInI prajA ati AnaMdamAM AvI gaI; te Azcarya ' pAmI pitAnA mahArAjAnAM darzana karavAne umaMgathI cAlI nIkaLI, AkhA nagaramAM e vAtanI ja carcA thaI paDI. A prasaMgano harSa batAvavAne jaya vigere kapaTI kumAre rAjAnI sAme AvavA taiyAra thayA. pitAnI dhAraNuM saphaLa na thaI, tene mATe teone hRdayamAM apAra zeka thayo. sarva samAja mahArAjAne sAme maLyo, ane teo temane joI netramAM parama tRpti pApta karI, caraNamAM namI paDyA. prajAnI uttama bhakti jemAM mahArAjAnI manovRttimAM parama AnaMda utpanna thaye. prajAvarga, maMtrivarga, ane sAmatavarganA moTA samAja sAthe pratApasiMha potAnA darabAramAM Avyo. sabhAmaMDapamAM AvI, teNe sarvanI vacce pitAnA cAra kumArane belAgyA. te vakhate rAjAnI mukhamudrA upara krodhanA aMkuro sparatA hatA, ne raktatAne dhAraNa karatAM hatAM, ane haTha kaMpatA hatA. A krodha darzAvI, pratApe gajenAthI kahyuM dUcha putra ! tamane dhikkAra che, tame mArI tarapha je vartaNuka calAvI che. te mArA jANavAmAM AvI che. mAre ghAta karavAne mATeja tame lAkSAmahela karyo hato. A upakArI joSI mahArAja na hota te, agninI bhayaMkara jvAlAmAM mAruM apamRtyu thAta. duSTo ! huM mRtyuthI Darate nathI, paNa tamArAM AvAM dUSTa kAryane mATe ja mane tamArI tarapha tiraskAra Avyo che. tamArA jevA kuLAMgAra ane pitRghAtI putrone meTI zikSA thavI je ie; tamArA jevA durAcArI putranuM jIvana jagatamAM nakAmuM che, tamane dehAMta zikSA ApavI joIe, paNa A joSIrAjanAM vacanathI ane dayA dharmanA avalaMbanathI huM tamane bhayaMkara zikSA karatA nathI, paNa jAo mArAthI vimukha thAo, ane kASTranA pAMjarAmAM mArI bIjI AjJA thAya, tyAM sudhI paDyA rahe. A pramANe kahI rAjAe senApatine AjJA karI, eTale te cArene kASTanA pAMjarAmAM purI dIdhA. For Personal & Private Use Only
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 AnaMda maMdira, rAjA pratApasiMha zAMta thaze, eTale maMtrIoe AvI temane takhta upara be sArI punaH mAMgalya karyuM, tenI banne bAju cAmara vIMjAvA lAgyAM, ane pUrNacaMdranA jevuM ujvala chatra mastakapara dhAraNa karavAmAM AvyuM. te vakhate hRdayamAM prasanna thaelA pratApasiMhe pitAnA upakArI nimittiyAne pitAnA takhtanI pAse ati Agraha karI besA. lakoe harSanA nAda karyo, sarvatra AnaMda maMgaLa vartAI rA. sarva samAja zAMta paDyA pachI pratApasiha AjJA karI, amUlya ratno ane mahA mUlya vastrothI bharelA thALa maMgAvyA, tarataja te hAjara karavAmAM AvyA. mahArAjAe ubhA thaI, te thALa joSI mahArAjanI AgaLa che. jenA hadayamAM dravyanI spRhA nathI, evA nimitioe ubhA thaIne kahyuM, mahArAja ! A zuM karo cho ? A viveka karavAnuM kAMI kAraNa nathI. meM Apane prathamathI ja kahyuM che ke, mAre koI jAtanI lAlasA nathI. bIjAne upakAra karI tene badale le, evI adhama paddhati mane pasaMda nathI, tene mATe nIcenI kahevata meM yAda rAkhI che - " kari upakArane icche, tasa upakAraDo; te te na saMta kahaya, heya lebhIjaDe, vaLI karI yogane daMbha, hAya je lobhIo; te te dharma pizAca, mehAdike thebhiyo " 1 mahArAjA ! A kahevata mArA hRdayamAM satata rahyA kare che. koI jAtanI spRhA rAkhyA vinA paropakAra kare, eja kharo paropakAra che, ane mArA jIvanamAM eja paropakAra karavAnI meM pratijJA karI che. jevInAM AvAM vacana sAMbhaLI pratApasiMha hadaya yamAM AnaMda pAme, teNe AnaMdanA AvezamAM jaNAvyuM, mahAnubhAva! tamArA vicAra pavitra che, mahAtmAonI e suMdara prakRti che. pratyupakAranI AzA rAkhyA vinAja mahAtmAo upakAra kare che, tathApi mane saMtoSa ApavAne mArA taraphathI kAMIka bheTa svikAra, te vadhAre sArUM. Apane mArI upara mahAna upakAra che, Ape be be vAra mane jIvitadAna ApyuM che, dharma sAdhanamAM upayogI evA mArA mAnava jIvanane moTA ghAtamAMthI bacAvyuM che, tene badale game teTalo ApuM, paNa mArAthI vaLe tema nathI. have kRpA karI je kAMI huM AvuM chuM te svIkAro, ane mArA ardhI rAjyanA svAmI thAo, mane kAMI paNa ApanA RNamAMthI mukta kare. mahA purUSono pratyupakAra keinAthI thaI zakato nathI. A panA jevA paropakArI purUSAthI ja A pRthvI bahuratnA che. svArthI ane duSTa prANIone vahana karI, bhAravatI thayelI bhAratabhUmi Apa jevA mahAnubhAvane vahana karavAthI AzvAsana meLave che. A pramANe rAjA pratApa, ane jethI vacce vArtAlApa thatuM hatuM, tyAM akasmAta chaDIdAre AvI khabara ApyA ke, koI purUSa sAMDha upara besIne Avyo che, ane For Personal & Private Use Only
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimittiyAnuM bIjuM parAkrama. 319 te satvara Apane maLavA icche che. rAjAe praveza karAvavAnI AjJA ApI, eTale dvArapALa tene aMdara laI gayo. A purUSa upara nimittiyAnI draSTi paDI, turata teNe tene oLakhI lIdhe. AvanAra purUSa jevInA mULa svarUpane oLakhI zakyo nahIM. te purUSe AvI praNAma karI pratApanA hAthamAM eka patra Ape. rAjAe patra hAthamAM laI tene puchyuM, kayAMthI Ave che ? te AnaMdapUrvaka belya-mahArAjA ! ApanA putra zrIcaMdra rAjAne huM buddhisAgara nAme maMtrI chuM, teo mArI upara sArI kRpA rAkhe che, Apane khabara ApavAne mane mokalyo che. rANI sUryavatI temanI sAthe che. mAtA ane putra kSemakuzaLa che, temanA mitra guNacaMdra paNa temanI sAthe che. girinivAsamAM temanuM nIti rAjya pravarte che, temanA guNo te sthaLamAM badhe prasarI gayA che, tethI karIne temanI caMdranA jevI ujavaLa kIrti tarapha pravarte chetemanA yazogAnane vidvAna kavio uce svare gAya che. mahArAjA ! te tamArA putranI preraNAthI huM tyAMthI ahIM Avyo chuM. e zrIcaMdra rAjAnA tAbAmAM kanakapura nAme eka bIjuM nagara che, te nagaramAM zrIcaMdra rAjAnI AjJAthI lakSmaNa nAme eka maMtrI rahe che, tene maLavAnI mane temanA taraphathI bhaLAmaNa thaI hatI, tethI tene maLIne Aje huM ahi Avyo chuM. pachI te kanakapuranA rAjyane zrIcaMdra kevI rIte meLavyuM, ane tyAM be kanyAnuM zrIcaMdra, ane eka kanyAnuM guNacaMdra kevI rIte pANigrahaNa karyuM, e badhe vRttAMta buddhisAgare pratApasiMhane savistara jaNAvyo. te pachI pratApasiMhe zrI caMdrane patra vAM. A khabara kuzasthaLImAM prasarI gaI. sarva prajA AnaMda magna thaI gaI. mahArAjA pratApe te khuzAlImAM yAcakane agaNita dAna ApyAM, jaina maMdiramAM pUjA bhaNAvavAmAM AvI, vidvAna munione pratilAbhita karavA prayatna karavA mAMDayA, moTA moTA ADaMbarathI dhArmika vAtsalya karavAmAM AvyAM, dina tathA duHkhI janane uddhAra karavA mAMDe. kArAgRhamAMthI baMdIvAnane choDI mukyA, avAcaka prANIone chuTAM mukI tRpta karAvavA mAMDyAM, kuzasthaLImAM ghera ghera AnaMda maMgaLa vartAI rahyA. lekee moTo utsAha darzAvI, aneka jAtanA utsava karyo. mahArAjAnA darabAramAM uparAupara vadhAmaNuo AvavA lAgI. cAraNa, bhATa, rasAlaMkAravALAM kavita belI, moTAM moTAM inAmo meLavavA lAgyA. pratyeka cakale ane zerIe lokonAM vaMda ekaThAM thaI, mahArAjAnI AgaLa harSa batAvavA lAgyAM. kuzasthaLImAM A banAva adUbhuta hato. mahArAjAnA punajivanathI paNa te vadhAre hate. ghaNA kALa thayAM zrI caMdrarU5 caMdranAM darzana karavAne cakeranI ceSTA karatI, kuzasthaLInI prajAne evo AnaMda thAya, temAM zuM Azcarya ? zrIcaMdra jevA rAjakumArane kaI prajA na cAhe ? koNa tenA darzanathI tRpta na thAya ke te mahAnubhAva kumAre bAlya vayathI ja sArA guNo dhAraNa karelA che, tenAmAM dhArmikatA uttama prakAranI che, ane te kharekhara dayA dharmane upAsaka che, AthI tenuM zuddha pravartana sarvane vazIkaraNarUpa thAya, temAM zuM Azcarya ? For Personal & Private Use Only
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. prakaraNa 60 muM. mohinIne meLApa. re tarapha bubArava thaI rahyo che, te Amatema doDAdoDa karI rahyA che, pakaDa " " mAro " evA zabdo cotarapha saMbhaLAya che, pracaMDa pavanathI jema samudra kSema pAme, tema AkhuM nagara kSobha pAmI khaLabhaLI rahyuM che, rasa vRddha pitAnI azaktinI niMdA karatA ane kSaNe kSaNe athaDAI paDatAdekhavAmAM AvatA hatA, bALake vegathI doDAdoDa karI pitAnA Azraya tarapha ravAnA thatA hatA, mAtAo potAnA zizuone saMbhALI levA zerIe zerIe bhayabhIta thaI bhamatI hatI, patitAo bahAra gaelA potAnA patione mATe ciMtAtura thaI, dvAra AgaLa cakita daSTie avalokatI hatI, pAThazALAmAM gayelAM bALakanI kuzaLatAne mATe mAtApitAne apAra ciMtA thaI paDI hatI, pitA putrane ane putra pitAne zodhatA hatA, gRhakArane baMdha karavAmAM leke ekatAne lAgyAM hatAM, sarvane Azraya levAnI akasmAta jarUra paDatI hatI, je jyAM AvI caDyuM, te tyAMja bharAI rahyuM hatuM. jayAre eka tarapha lekonI daDadaDa thatI hatI, tyAre bIjI tarapha rAjAnA sevakAnI ane sainikonI dehAdeDa thaI rahI hatI. koI za laI, keI sakaLo laI, kai rAMDhavAM lai, koI cIpIyA laI, keI sANasA laI, kaI vIMchInA AkAra jevAM sAdhana laI, ane kaI meTAM bhAlAMo laI, Amatema bhamatA hatA. koI ghoDesvAra thaI, ane koI uTapara ArUDha thaI hakArA karatA doDatA hatA, koI pitAnuM zarya darzAvavA, koI pitAnI himmata batAvavA, ke pitAnuM atula parAkrama dekhADavA, koI mahAna zakti batAvavA, kaI rAjabhakti dazAvavA, ane koI prA prema pragaTa karavA AgaLa paDI doDatA hatA. temanI doDAdoDIthI pRthvI uparanI raja uDatI hatI, AkAzamArga dhumravarNa thaI gayA hatA. A vakhate mahArAjA pratApasiMha, ke je potAnA kumAra zrIcaMdranA zubha samAcAra jANI ati AnaMdamAM hato, ane e khabara lAvanAra maMtri buddhisAgarane amUlya poSAka ApI, pitAnI kRtajJatA darzAvato hato; tenI pAse AvI eka sevake praNAma karI khabara ApyA, mahArAjA ! ApaNI gajazALAmAMthI jayakaLaza nAme hAthI tophAnamAM Avyo che, te pitAne bAMdhavAne khole ukheDI, ane mahAvatone pADI, unmatta thaI gAmamAM pharavA nIkaLe che. je koI sAmuM Ave, tenI upara mAravA dhasI paDe che; kSaNa vAramAM to teNe aneka prakAra nI raMjADa karI mukI che. keTalAMka gharanAM chAparAM ane mehelAtone te bhAMgate jAya che, moTI bhayaMkara garjanAthI lekene bhayabhIta karI de che, AthI kuzasthaLImAM hAhAkAra thaI rahyA che che, lekAmAM bhAre trAsa vartAI rahyA che, aneka sainika, catura mahAvato, ane ghoDesavAranA ustAda tenI peThe paDyA che, tathApi tene jarA paNa parAbhava thaI zakatuM nathI. te For Personal & Private Use Only
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ mohinIno meLApa. 321 meTI deTa karI sarvane nasADI muke che, tenI AgaLa javAne koInI paNa himmata cAlatI nathI, A bhayaMkara utpAtathI badhI kuzasthalInI prajA kaMpI cAlI che. sarvane jIvitane mATe saMzaya thaI paDayo che, Apa sahAya karI sarvanuM rakSaNa karo. A pramANe te sevake khabara ApyA, tyAM koI bIjo sevaka doDato Avyo. svAmI ! sAvadhAna raho, te unmatta hAthI ApaNA darabAramAM Ave che. te sAMbhaLatAMja pratApasiMha beThe thayuM. teNe mahelanA dvAra AgaLa joyuM, tyAM madathI bharele, pitAnI suMdane Amatema uchALa, ghurI karI uchaLato, pitAnA jaMtuzaLathI pRthvIne khedato, rAtAM netrothI cAre tarapha avalakato ane pitAnA pagane uMcA karI kudate, te gajendra rAjAnA jovAmAM Avyo. tenI bhayaMkara mUrti joI, pratApanA hRdayamAM jarA bhaya utpanna thaye, tevAmAM te te hAthI rAjAnI najIka AvI pahoMcyo. teno ugra dekhAva joI, rAjA pitAnA jIvitanI zaMkA rAkhavA lAgyo. tenA hRdayamAM vicAra thayuM ke, "A bhayaMkara gajeMdra ane vazya mAro saMhAra karaze. tenI pracaMDa zakti atyAre vizvane pralaya kare tevI che, tenA dAMtano AghAta jyAre pRthvI upara thAya che, tyAre pRthvI kaMpAyamAna thAya che. " A pramANe rAjA bhaya sahita mRtyunI ciMtA karatA hatA, tyAM akasmAta te parAkramI nimitti gajenI sAme cAlyo. siMhanI jema talapa mArI, te hAthInA skaMdha upara caDI gayo. rAjA tene durathI aTakAvatA rahyA. gazikSAmAM catura evo zrIcaMdra pitAnA parAkramathI ane baLanA prabhAvathI gajeMdrane khUba damana karavA lAgyo, damana karavAnI caturAIthI te hAthIne nagaranI bahAra lAvyo. unmatta ane prabaLatAthI vadhele gajuM tenI preraNAne vaza thaI gayo. kSaNavAra gajendra pitAnuM praDha baLa darzAvavA jata, paNa jepIrU5 rAjaku mAranI sAmartha bharelI kaLA AgaLa tenuM kAMI paNa cAlatuM nahIM. nagaranI bahAra nIkaLI gajene rAjakumAra dUra kheMcI gayo. keTaleka dUra jatAM te madenmatta hAthI taddana zithiLa thaI gaye, tenAM sarva aMga ati namra thaI gayAM, tenI upara zrI caMdranI sarva sattA pravartivA lAgI, AgaLa jatAM eka ghATAM vRkSothI bharapUra ane zikArI prANIonA nivAsathI bhayaMkara evI aTavI AvI, temAM eka uco parvata ane tenI taLeTImAM eka sarovara jovAmAM AvyuM. sarovaranI aMdara bhramarAonA guMjAravathI zabdAyamAna kamaLavana AveluM hatuM, bane taTa upara zveta haMsonI zreNI jANe rUpAnI kaTImekhaLA hoya, tema cAlatI hatI. A suMdara dekhAva joI, jepIe te sthaLe vazIbhUta thayelA gajeMdrane ubho rAkhe. pite tenA aMdha uparathI utarI paDe. pachI nimittiyAne veSa pheravI, pote svAbhAvika veSe thaI gayo; kharekhara zrIcaMdra banI gayo. te suMdara sarovaramAM snAnapAna karI, kumAre gajeMdrane tenA nAmathI bolAvyo. gajeke pitAnA pUrva paricita rAjakumArane oLakhI lIdhe. vAgha ane vAhaka bhAvathI pavitra e svAmI-sevaka bhAva pragaTa thaye. gajeMdra jANe potAnA aparAdhanI kSamA mAgatA hoya, tema suMTha namAvI, tenI AgaLa vinayathI ubho rahyo. 41 For Personal & Private Use Only
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 AnaMda maMdira, A vakhate eka bIjo banAva banyo. te aTavImAM bhIla lekena meTo samUha rahetuM hatuM. te bhIla aTavInAM phaLakhulathI ane luMTanA dravyathI jIvana nirvAha karatA hatA. teonI uttamamAM uttama samRddhi vanabhUmi hatI, vananI ramaNIyatAmAM ja teo vilAsa sukha bhogavatA hatA, araNyanI avanImAM temanuM sAmrAjya hatuM, vananA kudaratI bheganA teo uttama bhogI hatA, te bhIlanA rAjAe A gA~ne sarovaranA tIra upara pharato je. gajene dekhAva, tenAM lakSaNo ane tenuM sAMdarya je, zabarapatine maha . pitAnA vanarAjyamAM AvuM prANI saMpAdita thAya, tene mATe tene prabaLa IcchA thaI. tatkALa te bhIla lekenuM moTuM sainya laI, te gajene levA Avyo. gajendra camatkArI hato, tenAmAM heya upAdevanuM jJAna hatuM, AthI te bhIlanI sAme thaye sarva bhIlo ekaThA thaI gaje. kanI upara dhasI AvyA, eTale rAjakumAra yuddha karavAne sajja thaye. bhIla lokenA sainike tenA upara tuTI paDyA, paNa moTA parAkramathI zrIke temane parAbhava karavA mAMDyo. te bAhubaLI kumAra ekalAe bhIlanA pracaMDa sainyane kSaNamAM parAsta karI dIdhuM. siMhanI AgaLa jema ziyALIyAM nAzI jAya, tema tenI AgaLa bhIla leke nAzI gayA. tenA addabhUta parAkrame sarva vanavAsIone cakita karI dIdhA. parAjita thayelA bhIlaDA tenA vIryane vakhANutA pitApitAne sthAne cAlyA gayA. kumAra zrIcaMdra bhIla lokone harAvI, vizrAma levAne eka vRkSa nIce jarA vAra beThe, tyAM bhIlaDIonuM eka chaMda tenI pAse AvyuM. kirAta strIoe vicAryuM hatuM ke, " ApaNu baLavAna bhIlone kSaNamAM harAvanAra koNa vIra che? te darzanIya vIranuM ApaNe avalokana karIe." AvI dhAraNAthI sarva kirAtIo jyAM zrIcaMdra vRkSa nIce beTho hato, tyAM AvI hatI. A kirAtIonA chaMdamAM bhIlanA rAjAnI mohinI nAme eka kanyA AvI hatI, te bhalakanyA chatAM tenAmAM vinavayanA vakAzathI sAruM sAMdarya dekhAtuM hatuM, vanavAsinI chatAM te nAgarI navavadhanA cAturyane dhAraNa karatI hatI. A kirAta kanyA zrIcaMdrane joI mehita thaI gaI. te prabhAvika vIranI suMdara AkRtie kirAtabALA kAmane vaza thaI gaI zrI caMdranA elAkika sAMda tene daDha rIte AkarSI, ane parAdhIna karI dIdhI. tenA aMtaraMgamAM zrIcaMdrane teNe sthApita karyo, ane tenI sAthe pavitra premanuM baMdhana karavAno saMkalpa karyo. kirAtIo rAjakumArane nirakhI sAnaMdAzcarya thaI pAchI pharI. bIjI kirAtIo mAnasarUpa Asana upara zrI caMdrane avakAza ApI, pitapotAnA kAryamAM pravartI, paNa ekalI mAhitI zrIcaMdranI mohinI thaI gaI, ane te zrI caMdrane premAlayane manathI pati banAvI manamagna thatI pitAnA pitAnI pAse AvI. bhIlabALA jarA lajajA dharatI pitA pratye bolI-pitAjI ! tamane ane tamArA sainyane parAbhava karanAra te vIra purUSane huM hRdayathI varI cukI chuM, A bhavamAM e kumAraja mArA pati che, bIjA purUSane huM patipada ApavAne nI nathI. medanImAM AmAM meTita na marI, kirAta pati vicAramAM For Personal & Private Use Only
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ mehinIne meLApa. paDe. kSaNa vAra vicAra karI, ane pitAnI putrIne daDha nizcaya jANI, te rAjakumAranI pAse mahinane laIne AvyA. kirAtapatie AvI kumAranA caraNamAM praNAma karyo, ane vinayathI te be -rAjakumAra ! tame moTA rAjA che, ame eka vanavAsI chIe, ajJAnatAne laine amoe je sAhasathI aparAdha karyo, tene mATe kSamA karaze. ame vanavAsI jaMgalI kahevAIe, amArI manovRtti upara ajJAnatAnuM AcchAdana sarvadA rahyA kare che, tethI amo dIrdha vicAra karyA vagara ja ApanI sAme thayA hatA. rAjeMdra ! Apa dayALu ane kSamAdhArI che, tethI huM eka vinati karavA Avyo chuM. mehinI nAme mAre eka putrI che, te ApanA suzIla ane sidaryamAM rAgiNI thaI che, tene Apa aMgIkAra kare. mahAna purUSo koinI prArthanAne bhaMga karatA nathI. bhIlanAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdra kahyuM, bhIlarAja ! tame karelA aparAdhane mATe mArA manamAM kAMI nathI, bIjAnI uttama vastu bhogavavAnI IcchA thavI, e rAjasI prakRti che; tevI prakRtine laI yuddha thAya, temAM kAMI Azcarya nathI, ane tene mATe koine kSobha karavAnuM nathI. bIjuM tame tamArI putrIne mATe je kahyuM, te vAta anucita che. ame zuddha kSatriya chIe, ane tame bhIla jAti che, kayAM maNi ! ane kayAM kAca ! rAjakanyAne mukI bhIla kanyAne kema paraNI zakAya ? ema karavAthI amAruM kuLa kalaMkita thaI jAya pachI bhAratavarSamAM prakhyAti pAmelA kSatriya vaMzane kaI mAna Ape nahIM, mATe A kArya mArAthI zI rIte thAya ? te vakhate lajaja choDI mehavatI mahinI bolI-rAjakumAra game te karo, paNa mAre vicAra karavAno nathI. je mane pANIgaNa karI nahIM paraNe, te tamAruM vastra ane pAdukA Ape, tenI sAthe huM mAro pavitra saMbaMdha joDIza. tamArA nAmathI aMkita thaI huM tamArI dAsI thaIne rahIza, mAro aMgIkAra karo. tamArA gharanI bahAranuM kAma karavAne mAro niyoga karajo. tamArI dAsI bhAve sevA karavAne mane adhikAriNI kare, eTale mAruM jIvana saphaLa thAya. je mArI te prArthanAne paNa bhaMga karaze, te pachI agnimAM praveza karIza. mohinInAM A vacanathI zrIcaMdranuM hRdaya ArTa thaI gayuM, tenI manovRttimAM mahinIne mATe dayA upajI, vanavAsinI vanitAno uddhAra karavA tenA manamAM AvyuM. tarataja pitAnuM vastra ane pAdukA tenA hAthamAM mukI, te je bhIlapati khuzI thayo, tarataja teNe bhalene bolAvI, temano vivAhotsava karyo. vivAhane prasaMge ratha, ghoDA, hAthI, bela, motI, mANeka ane bIjI vastrAdi sAmagrI zrIcaMdrane bheTa karI. zrIcaMdra tene svIkArI ghaNeja khuzI thaze. A prasaMge eka camatkAra banyuM. bhIlapatie ApelA dAyajAmAMthI eka ratha AvI zrI caMdranI pAse ubhA rahyA. rathanA ghaDAo paganA puMchaDAnA ane mastakanA cALAthI ghaNo harSa davavA lAgyA. temanAM netramAMthI harSanA azrunI dhArAo cAlI, pitAnAM mastaka namAvI, e prabuddha prANIe zrIcaMdranI AgaLa pitAne prema darzAvyuM. temane A dekhAva joI sarva bhIle cakita thaI gayA, mAtra zrIcaMdra te vAta samajI gayo. zrIcaMdra ubhA thaI pitAne hAtha te azvanA pRSTa upara phera. divya alpAe uttama ceSTAthI sAme prema darzAvyuM. For Personal & Private Use Only
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 AnaMda maMdira, zrIcaMdra mRduvANIthI A thai bokSA--mArA premI prANI ! tamArUM ahIM acAnaka darzana thavAthI mane ati AnaMda upaje che, ghaNe divase tamArA samaiga mArA pUrvanA viyeAgane visarAve che. mArA priya vAhano ! tamArA viyeAganuM kAraNa huM poteja chuM. mArA udAratAnA guNu tamAne doSarUpa thai paDayA che, tene mATe kSamA karajo. tamArI pUrvanI sevAnuM smaraNu mane satata rahetuM hatuM, te maraNanA zrama Aje saphaLa thayA che. vhAlA vAjI ! have ApaNA sa yeAga viyAganuM kAraNa na thAya, tevI mArI icchA che. mArAM pUrvanAM satkarmo je tamArA saMcAga, ane viyeAga karAvyA hatA, teNeja pA punaH sayAga karAvyA che, te khAte mane pUrNa sa MtoSa prApta thAya che. abhyAne AliMgana A pramANe kahI zrI ApyuM. priya vAcakavRMda ! tame tamArI buddhinA prabhAvathI jANyuM te! haze, tathApi na jAyuM hoya, teA punaH smaraNa karIza. vAyuvega, ane mahAvega nAmanA azvathI yukta evA A zrIcaMdranA pUrvane suvega ratha hatA. e divya ratha tene kevI rIte prApta thayelA ? ane tenAmAM kevuM sAmarthya che, te tamArA jANavAmAM che. peAte udAratAnA mahAna guNathI e ratha eka uttama kavite bheTa ApyA hatA, te paNa tame jANA che. A rathanI udAratAja zrIcaMdrane moTI musAphrI karavAnuM kAraNu thayuM hatuM, e ratha tene karmanA camatkArI cege ahIM prApta thayA che. dareka vastune saMyega, ane viyeAga karmanI mahAt sattAne AdhIna che. karmanI sUkSma prakRtinI AgaLa vizvanA badhA padArthA rAMka che. kayAM zrIca Mdranu A araNyamAM joSIrUpa badalAvI AvavuM ! kayAM madonmatta hAthIne yoga thA ! kayAM bhila lekAnuM yuddha ! kayAM billa kanyA mahinIne meLApa ! ane kayAM suvega rathane acAnaka lAla ! A dekhAva joi bhillu leAkeA Azcarya pAmatA hatA. te vakhate zrIca ke kahyuM, kirAtarAja ! kahA, zmA uttama ratha tamane kayAMthI prApta thayA ? te adbhuta vArtA jANavAnI mArI pUrNa icchA che. kirAtarAjA khelyo-mahArAja ! Apa mArA pUrNa sabadhI thayA che, have ApanI AgaLa je yathArtha hoya, te kahevAmAM kAMi paNa zaMkA nathI. rAjeMdra ! ahIMthI gheADe dUra kuMDalapura nagara che, te nagaranA rAjAnA tAbA nIce ame A araNyamAM rahIe chIe, cerI karavAnI amArI AjIvakA che, je krAi mArge pra sAra thatuM hoya, tene luTI te dravyathI amAre nirvAha yAle che. kuMDalapura patine jyAre yuddhanA prasaMga Ave, tyAre ame temane sahAya karavA jaie chIe. eka vakhate A mArge gAyakAnuM vRMda jatuM hatuM, teenI AgaLa A ratha hato. ame temane luTIne A ratha lAvyA chIe. amArA trAsathI te gAyakA jIva laIne nAsI gayA, tyArathI A azva sahita ratha amArA tAbAmAM AvI gayo. te ratha Aje zubha prasa Mge tamane bheTa karavAmAM AvyA che. rAjakumAra ! eka khIjI vicitra vAta e che ke, jyArathI ame A tha amArA tAbAmAM lAvyA chIe, tyArathI A rathanA dhoDA durbaLa thatA jAya che, duHkhathI nizvAsa muke che, temanAM netramAMthI ahArAtra nira dhArA cAle che, Aje tamArAM For Personal & Private Use Only
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAhinIne meLApa. 325 darzanathI teme dhaNA khuzI thayA hoya, tema mane lAge che. e prANIne tamArI taraphanA prema apUrva dekhAyA che, anu zuM kAraNa haze ? temanA AvA praznathI pachI zrIcaMdre potAne pUrvanA sabadha savistara kahI sabhaLAvyo, je sAMbhaLI sarva kirAte Azcarya pAmI gayA. pachI kirAtAne jaNAvyuM ke, priya vanavAsa ! have mAre utAvaLathI kanakapuramAM javAnu che. A hAthI, kanyA, ane khIjA sarva padArtheA kuzasthaLImAM athavA kuMDalapuramAM paheAMcADajo, ane mArA sadeze temane jaNAvajo. tamArA sahavAsathI mane ati sa MteSa thayA che. zrIcaMdre jyAre rajA mAgI, tyAre bhIla leke tenA caraNamAM namIne khelyA, mahAzaya ! ApanA viyeAga amArAthI sahana thai zake tema nathI, tathApi ame vanavAsI Apane zI rIte rAkhI zakIe ? ApanA jevA uttama purUSanuM yogya Atithya amArAthI zI rIte thai zake ? kyAM kSAtrateja ! ane yAM ame ! tathApi amArA hitanI kAMi paNa zikSA hAya, te amane kRpA karI kaheze, zrIcadre te sAMbhaLA vicAra karyo ke, A leka luMTArA ane hiMsaka che. AvA leAkAnA dviMsaka svabhAva dUra thAya, tevA jarA medha ApyA hoya, te vakhate temane lAbhakArI thAya; ane vaLI temanI mArI tarapha mAnyatAnI buddhi che, tethI te jarUra mAnya karaze. AvuM vicArI zrIcaMdra khelye, vanavAsI mitrA ! huM jatA pahelAM mAre tamane keTalIeka hitazikSA ApavAnI che, te tame dhyAnapUrvaka sAMbhaLazA. prathama te to nIcenI kavitA sarvadA hRdayamAM dhAraNa karajo. dvita zikSA che ATalI, je che zikSA sAra; uttama saMgati guNa kare, lahIe zubha AcAra. keTalA nara ehavA, svArathanA vi yAra; pazu uttama niHsvArathe, karatA che upakAra. dharma samAna na kAi che, hitakArI jagamAMha; bhavasamudra taravA bhaNI, dharma te peAta athAha. mAnava bhava pAmI karI, nava jANe je dharma; te du:khiA bhava bhava phule, vi pAme ziva zarma. pApa mULa hiMsAja che, te tajatAM sukha thAya; hiMsA naraka duHkhadAyinI, hiMsA bhava duHkhadAya. 1 For Personal & Private Use Only ra 3 5 kirAta bhAi ! e kavitA hamezAM smaraNamAM rAkhIne tamAre vattavuM. A jagatamAM je Arabha che, te hi'sAnuM mULa che, te ArabhathI ghaNA daMbha vadhe che. bIjA prANIone peAtAnI samAna gaNavA joie, kadi sarvadA hiMsA rahita na thavAya, teA cAra parvamAM te hiMsA thAya, te AraMbha karavAja nahi, zrI ni bhagavatanAM kalyANu paNu jALavavAM 4
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 AnaMda maMdira, joIe. te kalyANaka pAMca parvanA sthAnarUpa che. te parvane mATe ekaluM jina zAstramAM kahyuM che tema nathI; paNa bIjA anya matamAM paNa ghaNe sthaLe kaheluM che. viSNupurANamAM lakhe che ke, caudaza, AThama, amAvAsyA, pUrNimA ane sUryasaMkramaNa, e pAMca parva kahevAya che, te parvanA divasomAM tela, mAMsa ane strIne bhoga karanArA purUSa maryA pachI vimUtra magana nAmanA narakamAM jAya che. mahAbhAratamAM lakhe che ke, "hiMsA karanAra, hiMsAnI anumodanA karanAra, mAMsabhakSaka mAMsa vecanAra. ane kharIda karanAra, e pAMce prANinA ghAtaka gaNAya che. he rAjA ! jeTalAM pazunI upara rUvATAM hoya, teTalAM hajAra varSa sudhI pazughAtaka manuSya pIDAya che. mahAbhAratanA zAMti parvamAM nIce pramANe lakhe che-- yUpaMchitvA pazUn hatvA kRtvA rudhirakardamam / / yadyevaM gamyate svarge narake kena gamyate ? // 1 // cA taMbhane chedI, pazuone haNI, ane rUdhirane kAdava karI, jo varga jAtuM hoya, te pachI narakamAM kene javAnuM ? 1 mArkaDeya purANamAM paNa lakhe che - jIvAnAM lakSaNaM zreSTaM jIvA jIvitakAMkSiNaH tasmAtsamastadAnebhyo'bhayadAnaM prazasyate // 2 // " jIva jIvavAnI icchA rAkhe, e jIvanuM zreSTa lakSaNa che; mATe sarva dAnamAM jIvane abhayadAna ApavuM, te prazaMsanIya che." 1 mArkaDeya purANamAM ATha puSpo kahelAM che. te nIce pramANe " ahiMsA prathamaM puSpaM puSpamiMdriyanigrahaH / sarvabhUtadayA puSpaM kSamA puSpaM vizeSataH // 1 // dhyAnapuSpaM tapaH puSpaM jJAnapuSpaM tu saptamam / satyaM caivASTamaM puSpaM tena tuSyanti devatAH // 2 // paheluM puSpa ahiMsA, bIjuM puSpa Idriyone nigraha, trIjuM puSpa sarva prANi upara dayA, cothuM puSpa kSamA, pAMcamuM dhyAna, chaThuM puSpa tapa, sAtamuM puSpa jJAna, ane AThamuM puSpa satya, e ATha puvaDe devatA saMtuSTa thAya che. 1-2 For Personal & Private Use Only
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 327 mohinIne meLApa. mahAbhAratamAM vaLI lakhe che - yUkAmatkuNadaMzAdIn ye sadA jJAninastathA / putravatparirakSati te narAH svargagAminaH // 1 // AtapAdau ca yeghnanti te vai narakagAminaH / jIvAnAM sarvathA kAryA rakSA caivAparAdhinAm // 2 // je jJAnI puruSa chuM, mAkaDa, ane DAMsa vigerenI putranI jema rakSA kare, te pura che svarge jAya che. jeo juM, mAkaDane taDakA vigeremAM mAre che, teo paNa avazya narake jAya che. aparAdhI jIvenI paNa sarvadA rakSA karavI. jenI rakSAne mATe pANI gaLavAnI yatanA rAkhavI joIe, ane tene mATe purANomAM nIce pramANe kaheluM che - viMzatyaMgulamAnaM tu triMzadaMgulamAyatau / / tadvastraMdviguNI kRtya gAlayitvA pibejjalam // 1 // tasmin vastrasthitAn jIvAn sthApaye jalamadhyataH evaM kRtvA pibettoyaM sa yAti paramAMgatim // 2 // dRSTipUtaM nyasetpAdaM vastrapUtaM pibejalam / satyapUtaM vadedvAkyaM manaHpUtaM samAcaret // 3 // saptagrAmeNa yatpApaM agninA bhasmasAtkRtam / tatpApaM jAyate tasya madhubiMdumabhakSaNAt // 4 // vIza AgaLa pahoLuM, ane trIza AgaLa lAMbuM vastra laI, tene bevaDuM karI, tevaDe gALIne pANI pIvuM. te garaNAmAM rahelA jIvane jaLanI aMdara pAThavavA. A pramANe karIne je jaLapAna kare, te parama gatine prApta thAya che. draSTithI pavitra karI paga muka, vastrathI pavitra [ gaLeluM ] pANI pIvuM, satyathI pavitra vANI elavI, ane mananI pavitratAthI pravartatuM. sAta gAmane agni lagADI bALavAthI je pApa thAya, teTaluM pApa madhanuM me 1 mA . For Personal & Private Use Only
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 AnaMda maMdira. viSNupurANamAM lakhe che ke - " grAmANAM saptake dagdhe yatpApaM jAyate kila / . tatpApaM jAyate pArtha jalasyAgalite sati // 1 // saMvatsareNa yatpApaM kaivarttasyaiva jAyate / ekAhena tadAmoti apUtajalasaMgrahI // 2 // yaH kuryAtsarvakarmANi vastrapUtena vAriNA / sa muniH sa mahAsAdhuH sa yogI sa mahAvrataH 3 // " he arjuna ! sAta gAma bALavAthI je pApa thAya, te pApa gaLyA vinA jaLa pInArane lAge che. DhImarane eka varSamAM jeTaluM pApa lAge, teTaluM pApa gaLyA vinA jaLa pInArane lAge che, gaLelA jaLathIja badhAM kAryo kare che, te ja kharo muni, kharo sAdhu, kharo yogI ane khara mahAvratadhArI che. itihAsa purANamAM ahiMsAne mATe nIce pramANe lakhe che - " ahiMsA paramaM dhyAnaM ahiMsA paramaM tapaH / ahiMsA paramaM jJAnaM ahiMsA paramaM sukham // 1 // ahiMsA paramaM dAnaM ahiMsA paramo damaH / ahiMsA paramo yajJo ahiMsA paramaM zubham // 2 // tameva hyuttamaM dharma ahiMsA dharmalakSaNam / ye carati mahAtmAno viSNulokaM vrajati te // 3 // ahiMsA e parama dhyAna che, ahiMsA parama tapa che, ahiMsA parama jJAna che, ahiMsA parama sukha che, ahiMsA parama dAna che, ahiMsA parama dama che, ahiMsA parama yA che, ane ahiMsA parama zubha che. je mahAtmAo te ahiMsA lakSaNa uttama dharmane Acare che, te mahAtmAo viSNalekamAM jAya che. kUrma purANamAM nagapala graMthamAM lakhe che - " abhakSyANi hyabhakSyANi kaMdamUle vizeSataH / nUtanodayapatrANi varjanIyAni sarvataH // 1 // For Personal & Private Use Only
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAhinInA meLApa. madyapAne matibhraMzo narANAM jAyate khalu / na dharmo na dayA teSAM na dhyAnaM na ca satkriyA // 2 // 2 madyapAne kRte krodho mAno lobhazca jAyate / mohazca matsarazcaiva duSTabhASaNameva ca // 3 // vAruNIpAnato yAMti kIrttikAMtimatizriyaH / vicitrA citraracanA vAMchaMti kajjalAdiva // 4 // bhUtArttavannarInatiM rAraTIti sazokavat / dAhajvarArttavad bhUmau surApo loluTIti ca // 5 // " saghaLAM abhakSya bhakSaNa karavA yogya nathI; temAM kada, mULa ane jemane navAM patra AvyAM hoya, te vizeSa varjavA yogya che. madyapAna karavAthI purUSAnI buddhi bhraSTa thAya che, tebhane dharma, dhyA, dhyAna yAne sahAranI yAmo rahetI nathI. bhadyapAna azvAthI zeSa, bhAna, lobha, moha, matsara, ane duSTa bhASaNa thAya che. vAilI - bhahirAnuM pAna khAthI arti, kAMti, mati, ane lakSmI cAlI jAya che. kAjaLInI jema vicitra citra racanAnI icchA thAya che. dirApAnI purUSa jANe bhUta vaLagyuM hAya, tema ati nAce che, zAkavALA hAya, tema atize ve che, ane dAntarathI pIDita hoya, tema pRthvI upara ALATe che. yAgana zAstramAM paNa nIce pramANe lakhe che:-- "mayaM pitvA tataH kacit mAMsaM ca spRhayennaraH / kazcidvadhaM karotyukta jaMtusaMghAta ghAtakaH // 1 // madye mAMse madhuni navanIte takrato bahiH / utpadyate vipadyante susUkSmA jaMturAzayaH // 2 // putramAMsaM varaM bhuktaM natumUlakabhakSaNam / bhakSaNAnnarakaM yAti varjanAgamApnuyAt || 3 || madyanuM pAna karyA pachI kAi purUSa mAMsanI spRhA kare che, ane kaiApta hiMsA kare che, mane tumonA samUhana ghAta thAya che, madya, mAMsa, madhu tathA chAzamAMthI bahAra kArelA mAkhamAM ati sUkSma jaMtuno samUha utpanna thAya che, ane vilIna thai nnaya 329 For Personal & Private Use Only
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 Anada maMdira. che. putranuM mAMsa khAvuM sAruM, paNa mULIyAMnuM bhakSaNa karavuM sArUM nahIM. te bhakSaNa karavAthI mAsa narake jAya che, ane tene vajavAthI svarge jAya che. tene mATe jaina siddhAMtamAM paNa lakhe che-- " majjamiya masaMmiya NavanIyaMmi caudhthae / upajjaMti asaMkhyA tavannA tattha jaMtuo // 1 // " madirAmAM, mAMsamAM, mAkhaNamAM ane madhamAM tenA jevA raMgavALA asaMkhya jIvA utpanna thAya che. kirAta mitrA ! A vAta dhyAnamAM rAkho. te zivAya anya matanA mArkaDeya purANamAM evA paNa lekha che ke, je purUSa zrAddhamAM dharma meLavavAnI icchAthI madha Ape che, te te bhojana karanArA lapaTa purUSonI sAthe ghera narakamAM jAya che. .kaMda mULane khA nArA mithyAtvIenA zAstramAM paNa te vAtane niSedha che. itihAsa purANamAM lakhyuM che ke, je nRtAka, kAliMgAM ane mULAnuM bhakSaNa kare che, te mUDha purUSa aMtakALe duHkha pAmaze. jenA dharamAM sArUM anna chatAM mULA raMdhAya, te tenuM ghara smazAna jevuM che, ane tenA dharamAM pitri rahetAM nathI. padma purANamAM lakhe che ke, aDada athavA maga vigere +gArasanI sAthe bhakSaNa kare, to te mAMsa tukSya che. sUrya asta thayA pachI jaLa, rUdhira samAna ane anna, mAMsa samAna gaNAya che, ema mArkaMDeya munie kaheluM che. vaLI te lakhe che ke, rAtri bhojana, parastrI gamana, saMdhAna ( meLa athANuM ) ane anaMta kAyanuM bhakSaNa, e cAra narakanAM dvAra che, hai kirAtalAke ! keTalAeka abhakSya pAyA che, te tamAre jANavA joie. jemAM sakSepathI madya, mAMsa, mAkhaNa, madha, bahubIjI, kada, mULa vigerene sarvathA tyAga karavAM; tenI aMdara sUkSma jIva utpanna thAya che. te anya matamAM paNa eTale sudhI lakhe che keH-- pRthivyAmapyahaM pArtha vAyAvanau jale'pyaham / vanaspatigatazcAhaM sarvamAtmamayaM jagat // 1 // tanmAM sarvagataM jJAtvA na hiMsyeta kadAcana / ahaM sarvasya tulyatvaM bhajAmi kalpojhitaH // 2 // he arjuna ! pRthvImAM, vAyumAM, agnimAM, jaLamAM ane vanaspatimAM huM pote jIva rUpe rahelA chuM, ethI A badhuM jagat Atmamaya che. mane sarvavyApaka jANIne kAinI hiMsA karavI nahIM. huM kalpa rahita chane sarvanI tulyatAne bhajI' chuM. 1-2 + kAcuM-uSNu nahIM karelu dudha, dahIM ke chAza. For Personal & Private Use Only
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ mohinIno meLApa. 331 kirAta mitro ! tame araNyamAM rahe che, mATe tamane bhakSyAbharyAnI khabara hatI nathI, tethI tamAre ajANyAM phaLa, barapha, mATI vigere abhakSya vastune tyAga kare. ane naMtakAyane tyAga karavAne mATe zAstramAM lakhe che ke, vajakaMda, sUraNa, Adu, haLadara, Alu, kacUra, kuMAra, lasaNa, thohAra, girikaNuM, vAMsa, kArelAM, luNI, satAvarI, lIlI metha, gAjara, ratALu, piMDALu, mULA, amRtavela, vRkSanI aMtarachAla, thega, suri, AmaLI, khileDA, badhAM kamaLa pAna, gaLA ane bhUmichatra, e badhAne je purUSa tyajI de che, te A saMsAra sAgarane tarI jAya che. mitro ! tame tamArI AjIvikA luMTavA upara rAkhI che, te ghaNI adhama AjI vikA che. havethI tevI AjIvikAno tyAga karajo. te adattAdAnathI mahA pApa lAge che, cerInuM vyasana e narakanuM dvAra che. bIjAnI vastu harI levAthI tene aMtarAtmA paritApa pAme che, tenI zubha vAsanAne viccheda thAya che, ane te sarvadA tene mATe ati duHkha rAkhyA kare che, tevuM kAma karavAmAM keTaluM pApa ? teno vicAra karo. have cerIrUpa mahApaMkanI sAthe tame tamArA AtmAne lipta karazo nahIM. te mahA pApanuM phaLa kevaLa paralokamAM maLe che, eTaluM ja nahIM, paNa A lekamAM paNa te maLe che. bhillarAja ! jevu corInA vyasananuM pApa che, tevAM bIjA paNa pApanAM kAraNe ghaNuM che. mitrano deha, svAmIne ha, vizvAsaghAta, karelA gaNane ghAta, ane chaLakapaTa, e narakanI gatine ApanArI che. tethI tevAM badhAM pApane tyAga karaje. nItirU5 kalpalatAnuM sarvadA sevana karo. tame vanavAsI che, nAgarika jananA AcArathI ajJAta che, tathApi nAgarika jananA karatAM tamArAM hadaya vizeSa nirmaLa hoya che. je draDhatA tamArAmAM che, tevI nagaravAsIomAM hotI nathI. tamArI buddhi apa hoya, paNa tamArA hRdayamAM nimaLatAne prakAza vizeSa hoya che, tethI tame alpa samayamAM sArI gatinA pAtra thavAnI egyatA meLavI zake che. kirAta gRhastho ! have chevaTe eTaluM ja kahevAnuM ke, tame manuSya che, tamArI zakti uttama che, tamAruM jIvana jevI unnati meLavavI hoya, tevI meLavavAne lAyaka che, tamAre vAsa araNyamAM hovAthI tame sadAcAranI yogyatAnA adhikArI thaI zakyA nathI, tema tamane tevI yogyatA saMpAdana karAve, tevA koI dhArmika purUSane samAgama paNa thayuM nathI, tethI tame Aja sudhI ajJatAmAM magna thaI rahyA hatA. have udayane samaya Avyo che, tamArI kanyAne svIkAra karI, meM tamArI sAthe pavitra saMbaMdha joDe che. mArA saMbaMdhane kRtArtha kare, e tamArA hAthamAM che. tamArA saMbaMdhathI mane lokomAM lajajA thavI na joIe. tame vanarAjyanA rAjA che, tamArI kanyA eka rAjakanyA che, te sthitIno vicAra karI meM joDelo A saMbaMdha jevI rIte lokamAM prazaMsApAtra thAya, tevI rIte tame pravartana karajo; ane ati durlabha evA A mAnava jIvanane saMpUrNa rIte kRtArtha karaje. A pramANe zrIcaMdrikumAre upadeza Apyo, te sAMbhaLI bhila leke ghaNA khuzI For Personal & Private Use Only
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 AnaMda maMdira. thaI gayA. temanA jaMgalI vicAromAM ghaNo pheraphAra thaI gaye, temanA malina saMskAromAM uttama prakArano sudhAro thaI AvyA, teonA hadayamAM mAnava jIvana kAMIka uttama padArtha che, evuM bhAna AvyuM. teo badhAe vinayathI namana karI, zrIcaMdrane upakAra mAnyo, ane tene manA viyogane mATe hRdayane zaka pradarzita karyo. temanAmAMthI jayakuMjara nAmanA eka uttama jatanA kSatriyane pitAnA suvega rathane sArathi nimI ane bhilakanyA tathA bIjA parivArane kuzasthalIpurImAM jaI aMgIkAra karavAnI pratijJAnAM vacana ApI, zrIcaMdra mArge ravAne thayo. premI kirAta varga ane kirAta kAMtAo tene valeTAvAne keTaleka dUra AvyAM. zrI caMdrane ratha jyAM sudhI dekhAya, tyAM sudhI teo eka draSTie tenI sAme joI rahyAM, ane jyAre adarzana thayuM, tyAre nayanamAMthI azrudhArA cAlavA lAgI. mehinI ane teno parivAra bIje mArge gayo hato. zrIcaMdra ane hinInA mArga atyAre judA hatA, paNa temanA premano mArga ekaja hato. te premayajJanI samApti Akhare kuzasthaLI nagarInI rAjadhAnImAM thavAnI che. sugarathane divya prabhAva potAnA mULa nAyakane maLavAthI vizeSa pradIpta thayo. have te ratha ane tenA nAyakano caritAnuyoga kyAM thaze, ane temAM bIjo zo camatkAra Avaze ? te vAcakane AgaLa jaNAze. prakaraNa 61 muM. - sarasvatI. ' na e ka suMdara yakSa maMdira AveluM che. maMdiranI zobhA vimAnanA jevI che, tenA kAkI manohara staMbha upara abhuta kArIgarI racelI che, pratyeka staMbha upara namunAdAra putaLIo goThavelI che, maMdiranA madhya bhAge uMce ane moTA phI gherAvavALo ghumaTa AveluM che, ghumaTanI cAre bAju judAM judAM camatkArI citro citarelAM che, koI devatAnAM, koI devIonAM, koI rAjAonAM, koI zUravIranAM, ane kaI zAsana devatAonAM che, pratyeka citra jANe pratyakSa rUpe hoya, tevAM dekhAya che. AvA suMdara maMdiramAM eka rAjakanyA be sakhIonI sAthe phare che. rAtrine samaya che, maMdiramAM jaDelAM ratnonA prakAzathI aMdhakAra dUra thaI gayuM che, temAM vaLI A rAjakanyAnA tejathI ane tenAM ratnamaya AbhUSaNothI e prakAzamAM vadhAro thAya che te traNe bALAo pharatI pharatI maMdiranA eka bhAgamAM AvI, tyAM eka tarUNa purUSa sate jovAmAM AvyuM. tenI AkRti mehaka hatI, tathApi rAtrinA jhAMkhA prakAzathI te joIe tevI dekhAtI nahatI. nidrAe tene manobaLane mUDha banAvI dIdhuM hatuM. tenI badhI zArIrika For Personal & Private Use Only
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarasvatI. 333 ceSTA zAMta paDI gai hatI, nidrAnI mahA zaktie tene nizceSTa ane sUTa karI dIdhA have, rAtrinA samaya ane maMdira ekAMta hatuM, tathApi te nirbhayapaNe nidrAno. svAda leteA hatA. tyAM putI te traNa bALAomAM eka mukhya hatI, ane bIjI e tenI Azrita sakhIo hatI, bIjI e tenI Azrita chatAM te mukhya nAyikAnI samAnatAne dhAraNa karatI hatI. mukhya nAyikA tenuM mAna sAcavatI, ane kSaNe kSaNe tenI tarapha premadaSTie jotI hatI. te sUtelA purUSane jotAMja mukhya nAyikAne sa Mbhrama thai gayA. pAtAnI mane%0. ttinI dhAraNA saphaLa thavAthI teNI atyaMta AnaMda pAmI gai. tatkALa teNIe potAnI baMne sakhIene kahyuM, sakhI ! yakSanI vANI saLa thai. jene mATe yakSa deve preraNA karI ApaNane ahIM meAkalyAM, teja A vIra purUSa che. sakhIe ! A sUtelA vIra purUpane jagADavA joie; jarUra teja purUSa che. sakhIo melI, priya sakhI ! tamArUM kahevuM yathArtha che, tamArA mananI icchA pUrNa karanAra ane tamArA maneArathane samULa karanAra, A vIra naraja che. sakhI ! have tene jagADA, ane tamArUM suMdara darzana karAve. haju te gADha nidrAmAM tallIna che. A mahAzayanAM satkarmane paDado jyAM sudhI paDayA nathI, tyAM sudhI te ajJAna dazArUpa nidrA sukhane anubhave che. tene khabara nathI ke, mAre mATe eka suMdara rAjakumArI varavAne taiyAra thai ubhI che. bhAgyanA uMcA zikhara upara mAre hamaNAMja caDavAnuM che, mAre pUrva karmanAM mahA La anubhavavAnA samaya najIka AvyA che, ane mArI AAlatA navapallava thai madhura phaLa ApavAne unmukha thai rahI che. sakhIenAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjabALA khelI, prANanAtha ! jAgrata thAo. A rAjaputrI peAtAnI bhAgyadevInI pUjA karI, ApanI pUjA karavAne taiyAra thai ubhI che. Apa mahAzayane maLavAnA mahA mArga e bhAgyadevIe mane darzAvyA che. te mArgane anusAreja huM ApanI sanmukha AvI ubhI chuM. prANeza ! jAgrata thAo, ApanI pahelAM mArAM ane tamArAM sadbhAgya jAgrata thai gayAM che. AvA rAjabALAnA zabdo te rAjakumAranA purNa mArgamAM thai aMtaramAM peThA. tarataja nidrAnA mahA meAha pavanathI vAdaLanI jema vIMkhAi javA lAgyA, mUrchA ane jAti vacce yuddha cAlyuM; jAgratie jora karI malina mUoAne dabAvI dIdhI. te purUSa tarataja jAgrata thai kheDo thayA; AgaLa avalokana karatAM rAjabALA ane tenI e sakhI STie paDI. vAMcanAra ! cAlatA prasaMgane lachaM tame A jAgelA purUSane oLakhI lIdheA haze. e purUSa tamAre dhaNA paricita che, tenAM unnati bharelAM caritrA tame prathamathIja vAMcatA AvA che; eTale te purUSanA jJAnanuM pratibiMba tamArA hRdaya darpaNamAM paDI gayuM haze. zrIjI je traNa suMdarIe che, tene tame oLakhI zakaze| naDDIM kAraNa ke, teo tamArI For Personal & Private Use Only
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 Anada madira. paricita nathI, temanAM caritranuM, ke temanI utpatti tathA A pravRttinuM tamane khIlakula jJAna nathI, cAlA have tamane e badhAM pAtrA oLakhAvIe. A yakSa maMdiramAM sUtele purUSa te AMpaNA dhArmika nAyaka zrIcaMdra che, te A yakSa madiramAM AvI mUtA che. A yajJa madira kuMDalapuranA udyAnamAM AveluM che. rAjakumAra zrIcaMdra sutreya ratha tathA kujar sArathine sAthe lai kuMDalapura AvyA hatA. potAnA kAleA khIje sthaLe rAkhI, te kuMDalapura jovAne gayA hatA. sa MdhyAkALa thayA, eTale tyAMthI pAchA pharI te A yakSa madiramAM AvI sUte hato. A vakhate kuMDalapuranI rAjakumArI sarasvatI petAnI e sakhIonI sAthe ahIM AvI che. te baMne sakhIonAM nAma sunAmikA ane surUpiNa che. A vIra purUSane sutA joi, teo Azcarya pAmI jAya che, ane je jAgrata karavAnA prayatna kare che. karmanI gati kevI vicitra che ? sukRtanI prabaLatA kevI Rdbhuta che ? purUSa game tyAM gayA hoya, ane game tyAM chupI rIte rahyA hoya, paNa samRtanI zreNI nRtya karatI karatI zubha mULa laIne tenI pAse Ave che. sAhityakAra tene mATe nIcenuM pada lakhe che:-- yadyapi kRtasukRtalavaH prayAti girikaMdarAMtareSu naraH / karakalitadIpakalikA vilokya lakSmIstamanu yAti // 1 // bhAvArtha--eka ceADu' sukRta karI purUSa parvatanI gufAmAM cAlye! jAya, tarthApa lakSmI hAthamAM dIvI laIne tene jotI jotI tenI pAchaLa jAya che. 1 te viSe jJAnavimaLasUri paNa peAtAnA rAsamAM tene maLatuMja nIce pramANe lakhe cheH-- jehane sAthe sukRta che, te jANA tihAM jAya, karatala dipakanI pare, lakSmI heAya sahAya, kSaNuvAra pachI rAjakumAra sAnadAyaeN thai lye, suMdarIe ! tame kANu che ? AvA ekAMta sthaLamAM rAtre kyAMthI Ave che? tamArI sAhasa zakti baLavAna lAge che, AvA sthaLamAM abaLA ti Ave, te joi ne Azcarya na thAya ? A vakhate tame ahIM AvyAM, tenuM zuM prayeAjana che ? vaLI mArI gADha nidrAne bhaMga karavAnuM kAraNa zuM e ? ma MdiranI bahAra kAi tamArI sAthe Avela che ke nahIM ? rAjakumAra zrIcaMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI, teomAMthI eka strI kheAlI-- mahAvIra ! A suMdarI arimardana rAjAnI putrI sarasvatI che, te haMmezAM yakSanI pUjA kare che, petAnA sAlagyanI vRddhine mATe teNInI AstA yakSanI upara vadhAre che, yakSanA prabhAvathI tenA bhAgyane mahimA vadhyA che. eka vakhate rAjakumArI potAnA pitAnA utsaMgamAM eDI hatI, putrInuM sarya ate yogyapaNuM joi, rAjAe maMtrIne jazuAvyuM ke, A putrInA varane mATe tapAsa kare!. For Personal & Private Use Only
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarasvatI. 335 koI vIra mAnava ratnane zodhI kADhe. rAjA A pramANe maMtrIne kaheto hato, tyAM eka vAcaka nIce pramANe bolI uThayo- kuzasthaLapurane rAjakumAra zrIcaMdra che, te dAtA, bhaktA, sAhasI ane guNarUpa maNiratnano bhaMDAra che, te mahAvIra koI kAraNathI rIsAine bahAra cAlyo gayo che." yAcakanA A zabdo kavitArUpe sAMbhaLI, rAjA Azcarya pAmI gayo, pitAne e vAta anukuLa hatI, tathApi te mauna dharIne besI rahyA. Aja divase rAjakanyAne svamAmAM AvI yakSe kahyuM ke, rAjakumArI ! ciMtA karazo nahIM, AjathI pAMcame divase huM tane manovAMchita varanI sAthe bheTADIza. yakSanAM AvAM vacanathI rAjakanyA ghaNI khuzI thaI. te vAta teNIe amo, ke je temanI sakhIo chIe, temane jaNAvI. A arasAmAM evuM banyuM ke, nagaramAM zrI datta nAme maMtrIne putra hata, te rAjakumArInA saMdaryathI teNInI upara rAgI thayo hato, teNe rAjakanyA meLavavAne aneka upAya karavA mAMDayA. maMtrInA kahevAthI arimardana rAjAnA manamAM paNa ema thayuM ke, A rAjakanyA maMtrIputra zrIdattane ja ApavI. A khabara jANI daDha hRdayanI rAjabALAe ane te vAta jaNAvI, ane yakSanA kahevA pramANe Aje vivAhanI sAmagrI laIne ame ahIM chupI rIte AvelAM chIe, ane e mahAzayAnA mahA bhAgyathI Aje tamArAM darzana thayAM che. rAjaputra ! have satvara taiyArI kare, A bALAnA manoratha pUrA karo. je A khabara amArA mahArAjAne kAne Avaze te, viparIta thaze. A badhe vRttAMta sAMbhaLI, zrIcaMdra nizcaya karyo ke, " AzA dharI AvelI A rAjakanyAne nirAza karavI nahIM; vaLI teNInI sAthe mAro saMbaMdha karbhajanita che." AvA nizcayathI caMdra te rAjakanyAnuM pANigrahaNa karyuM. sadbhAgyanA prabhAvathI ane puNyanA pratApathI zrIcaMdra sarasvatIne pati thayA. eka sadguNarUpa sarasvatIthI te prathama te subhita hato, te A saguNa sarasvatIthI vizeSa suzobhita thaye. zrIcaMdra jevA sadaguNI patine saMpAdana karI, sarasvatIe pitAnA saubhAgyane sArthaka karyuM. jevI rIte A mahAna lAbhathI rAjakumArI sarasvatInA hRdayamAM AnaMda thayo hato, tevI ja rIte tene AnaMdanI sAthe ciMtA paNa thaI hatI. te rAjabALAe vicAryuM ke, " A vivAha vidhi guNarIte karavAmAM AvyuM che, tethI pitAne atizaya kopa thaze. kepe prerAyelA pitA ne caDAI karIne Avaze te, A sahAya vagaranA rAjakumArane nigraha thaI jaze. mArA nimitte rAjakumAra atizaya kaSTa pAmaze, tethI have ahIMthI sahIsalAmata cAlyAM javuM joIe. AvuM vicArI rAjakanyA bolI " prANanAtha ! satvara taiyArI karo, have ahIM rahevuM salAmata nathI. ApaNe mATe yakSa maMdiranI bahAra sAMDhaDI ubhI rAkhI che, e pavanavegA sAMDhaDI ApaNane kSaNamAM ghaNe dUra laI jaze. " For Personal & Private Use Only
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 AnaMda maMdira, priyAnAM AvAM vacana sAMbhaLI zUravIra zrIcaMdra belyo-prANezvarI ! tamAruM kahevuM yathArtha che. huM sArI rIte samajuM chuM ke, have ahIM rahevuM sahIsalAmata nathI; paNa AvA aMdhakAramAM zI rIte javuM ? vaLI sAMDhaDIne hAMkavAnuM kAma paNa huM jANato nathI. sAMDhaNane haMkAravI ane jhokAvavI, eja kharekhara jANavAnuM che; tethI have prabhAtakALa thAya, tyAM sudhI ahIM ja rahevuM paDaze, je thavAnuM hoya te thAya. prANIne zubhAzubha karma, kuLa ApyA vinA rahetAM nathI. priyA ! kaI jAtanI ciMtA karazo nahIM, puNyane prabhAva meTe che. je puNya prabaLa hoya, te cakravartI rAjA paNa parAbhava pAmI jAya che, ane asahAya ane ekAki mANasa vijaya meLave che. atyAre ApaNane puNyanI sahAya che. paMcaparameSTInuM smaraNa karo, navakAra maMtranI nirmaLatAne prakAza karanAra ahaMta prabhunuM zaraNa lyo. priyanAM AvAM vIratva bharelAM ane puNyanI pragaTa zraddhAnAM vacana sAMbhaLI rAjakumArIne dhIraja AvI; pachI te mahAnubhAvAe ratnadIpaka laI potAnA patinA mukhane barAbara avelekayuM. mukhanA nirIkSaNathI tenA hRdayamAM vizeSa sateja thayo. caMdranA jevuM lalATa, kamaLanAM jevA netra ane mukhAkRtinuM lAlitya jeI, sarasvatI sAnaMdA thaI gaI. pitAnA saMdaryane ane saubhAgyane te sArthaka thayeluM samajavA lAgI. kSaNavAra pachI sarasvatIe kahyuM, prANeza ! yakSanAM vacanathI ApanA svarUpane meM jANeluM to che, tathApi punaH vizeSa sa toSa prApta karavAne puchavAnI icchA thAya che. prANeza ! kaho, Apa koNa cho ? ane kayAMthI Avo che ? zrIcaMdra hAsya karI bolyo-priyA ! vivAhathI hadayane arpaNa karI, pachI pUchavuM, te anucita che. catura mANasa pUcha pachIja hadaya arpe che, ane saMbaMdha joDe che. sarasvatIe iMtejArIthI jaNAvyuM, prANapati ! meM AnaMdanI khAtaraja pUchayuM che, tamAre mATe mAruM mana niHzaMka che, tamArA hRdayathI meM tamArI sarva jAtanI parIkSA karI che. nirmaLatA joineja meM tamane mArA manamaMdiramAM sthAyA che. have IrachAmAM Ave te jaNAvo, nahIM to mAre kAMI jANavAnI jarUra nathI. sarasvatInAM AvAM sApekSa vacana sAMbhaLI zrIcaMdra hasato hasate betho-sarale ! zAMta thAo. tamArA pavitra premanI parIkSA sArI rIte thaI che, hRdaya uparanuM aMdhakAra dUra thaI gayuM che, mArA hRdaya para tamArA premane prakAre sAruM ajavALuM pADayuM che. mArA vRttAMta sAMbhaLo. huM jAte kSatriya chuM, mAruM nAma zrIcaMdra che, kuzasthaLI nagarImAMthI musAphara thaI ahIM Avyo chuM. videzanAM aneka kaeNtaka jevAno lAbha saMpAdana karavAnI IcchAe hamezAM huM vicaruM chuM. A sAMbhaLI sarasvatInA AnaMdamAM vadhAro thaI gayo. pitAne manovAMchita pati maLavAthI strI jIvanane kRtArtha mAnavA lAgI, temaja hRdayamAM uMDI rIte pitAnA A gupta vivAhanA vijayanI AzA rAkhavA lAgI. pachI sarasvatIe aMjalI joDI kahyuM, prANeza ! mArA AnaMdamAM moTo vadhAro thayo che. AnaMdanAM tejasvI kIraNo mArA hRdayAMdhakArane dUra kare che, tathApi te aMdhakArano samULage nAza thato nathI. hRdayanA eka pradezamAM aMdhakAranI malina chAyA rahe che. zrIcaMdra iMtejArIthI puchayuM, prANezvarI : te zuM ? mane phuTa karI samaja prakAzanI aMdara thoDo paNa aMdhakAra na rahe te joie, For Personal & Private Use Only
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarasvatI. 337. tamArUM te vacana kAMIka hetu sahita lAge che. sarasvatIe punaH jaNAvyuM, prANAdhIza ! Apa jevA catura purUSathI te ajJAta rahe, e asaMbhavita che; tathApi ApanI IcchA mAre mukhe sAMbhaLavAna che, ema jaNAya che. svAmI! e prakAzamAM aMdhakAra te mArA hRdayanI ciMtA che. have kSaNavAramAM mArA pitA AvI tamAre nimaha karaze, ane tame sahAya vagaranA elA zuM karI zakaze? A ciMtAnA aMdhakAre mArA AnaMdanA prakAzane jhAMkha karI dIdho che. svAmInAtha! tamArA puNyanA prakAzathI e ciMtArU5 aMdhakAra dUra thaI jAo. zrIcaMdra utsAhathI kahyuM, "priyA ! himmata rAkhe, tamArA pitAthI zuM anartha thaI zake tema che ? te mAnavarUpe che, ane huM paNa mAnavarU5 chuM; temAM ze bhaya rAkhavAne che ? je bhAvI haze te banaze, karmanI prabaLa sattA AgaLa huM ane te baMne rAMka chIe. kSAtratejamAM bhayane aMdhakAra pesI zakatA nathI. jagatamAM kSAtrabaLa apratihata che, sAhasanI sImA kSAtratejamAMja samApta thAya che. " AvAM zrIcaMdranAM vacana sAMbhaLI sarasvatInA hRdayamAMthI ciMtAMdhakAra dUra thaI gaye, hRdayanA sarva pradezamAM AnaMdano prakAza paDI rahyA. patinA kSAtratejanI chAyA teNInA upara ArUDha thaI gaI. jyAre prAtaHkALa thayo, eTale yakSanA pUjArIe A sarva banAva joI lIdhuM. koI ajANyA purUSanI sAthe rAjakanyA paraNI, e vAta tenA jANavAmAM AvI. tarataja te kuMDalapuranA darabAramAM doDI Avya; teNe A vAta rAjA arimardanane jaNAvI. te sAMbhaLatAMja kuMDaLapuranA patine atizaya krodha caDI Avyo. yakSamaMdiramAM banelA A gupta banAvathI pitAnI pratiSThAnI hAnI thavAno vicAra Avyo. tarataja teNe pitAnA maMtrIne bolAvyo, ane pote jAte yakSamaMdiramAM javAne taiyAra thayA. catura maMtrIe rAjAne tyAM jatAM aTakAvyo, ane caturaMga sainyane laI senApatine mokalavAno TharAva karyo. rAjAnI AjJAthI senApati caturaMga senA laI yakSamaMdira upara caDI Avyo. uchaLatA samudra jevA sainyane AvatuM joi, rAjakanyA kaMpI cAlI. teNe svAmIne kahyuM ke, prANanAtha ! have kenuM zaraNa levuM ? zrIcaMdra vIratA darzAvI kahyuM, priyA ! nAhIMmata thAo nahIM, ApaNe dharmanuM zaraNa che, tame jarApaNa gabharAzo nahIM. A meTA sainyanA zA bhAra che? huM tene kSaNamAtramAM vikherI nAkhIza. A pramANe priyAne zAMta karI zrIcaMdra garjanA karI sainyanI upara tuTI paDaze. kSaNamAtramAM to teNe badhA sainyane sara karI dIdhuM. tenA utkRSTa puNyathI moTI baLavAna senA vikhAI gaI. sainyane parAbhava joI maMtrI pite tyAM Avyo; teNe hAka mArIne zrIcaMdrane pUchyuM, are cera ! tuM keNa che ? rAjakanyAnuM haraNa karI kyAM jadaza ? tAruM nAma, kuLa ane vAsasthAna jaNAva. zrIcaMdra sAmI hAka mArI jaNAvyuM, are gaSTa ! tArA jevA adhamanI AgaLa mAre nAma ThAma jaNAvavAnI kAMI jarUra nathI. meM mArA parAkramathIja rAjakanyAnuM haraNa karyuM che, tAre yuddha karavAnI IcchA hoya te, sAme Ava. A pramANe kahI zrIcaMdra maMtrInI sAme thayo, ane teNe pitAnA atula baLathI maMtrIne sainya sahIta pAcho haThAvyo. For Personal & Private Use Only
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda madira. A nRttAMta jANI rAjA arimardana moTuM sainya lai caDI AvyA. peAtAnA pitAne AvatA joi sarasvatIe zrIca'drane kahyuM, prANeza ! have mArA pitA jAte Ave che, temanI sAthe meTI senA che, AvI mahAna senA lai AvelA mArA pitAne Apa zIrIte jItI zakazeA ? zrIcaMdra khelyuM--priyA ! ciMtA karo nahIM, puNyanI prabaLatA haze, te tamArA pitAne paNa kSaNamAM jItI laiza. A pramANe kahI zrIyadre peAtAnA nAmanI ratnamudrikA sarasvatIne ApI, ane zvetAnI sarva jAtanI oLakhANa karAvI. pachI pote eka ajana guTIkAnA prayeAgathI sarasvatIne vAnarI banAvI dIdhI. te capaLa vAnarI zrIcaMdna dranI sAme jotI jotI ubhI rahI. tenI sakhIo te joI Azcarya pAmI gai. kSamAtramAM rAjA arimardane yakSa maMdirane gherI lIdhuM, ane zrIcaMdrane pakaDavAne pote gajeMdra upara esI najIka AvyA. zUravIra zrIcaMdra rAjAne gajeMdra upara AvatA joi, tarataja parAkrama darzAvavA kudI paDayA, ane ati orathI rAjAne kheMcI gadra uparathI pADI nAkhyA. te pachI rAjAne bAMdhIne badhIvAna karI dIdhA. A vakhate rAjAnA sainikAe kAlAhala karI mukayA, ane rAjakumAranuM atula parAkrama joi sarve cakita thai gayA. 338 AvuM mahA parAkrama darzAvI zrIcaMdra raNabhUmimAMthI pasAra thai gayeA. te kayAM gayA ? ane zI rIte gayA ? e kAinA paNa jANavAmAM AvyuM nahIM. zIyALanAM TALAMmAMthI jema kezarIsiMhu cAlyA jAya, tema te dhIravIra mahA purUSa sainikAnA samUhamAMthI cAlye gayA. pachI maMtrI vigere baMdhanamAM paDelA rAjAnI pAse AvyA. maMtrIe peAtAnA mahArAjAne baMdhanamAMthI mukta karyo, ane kAmaLa vacanothI tenA uzkerAyelA hRdayane zAMta karyuM. zAMta thayelA rAjA yakSamadiramAM potAnI putrIne maLavA ane zeAdhavA jatA hatA, tyAM eka cAraNanA mukhathI nIcenI kavitA sAMbhaLavAmAM AvI. gAhAmait guNa kahe, jehanA satya caritra | guNInA guNa paDhatA thakA, rasanA hoya pavitra // 1 // coragihAo jeNaM baMbhapiyA bAlaputra virahahayA | bahiyA niyapiyarahiyA so dhIro jayausiricaMdo // 2 // kuMDalapurassa rajjaM caMdamuhArAyakani pariNayaNaM / jakkhavayaNao vihiya caMdapuraM vAsiyaM jeNa // 3 // so kuMDalapura ahivara, siricaMdo jayau payAvasiMhasUo / saMphusai jassa taiyA, jarUkho bhattIi pAyatale // 4 // jenAM satya caritranA guNu gAthAmAM kahevAmAM Ave che. tevA guNI purUSanA For Personal & Private Use Only
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarasvatI. 339 guNu kahevAthI rasanA [ jIbha ] pavitra thAya che, khAla putranA virahathI duHkhI ane peAtAnA patithI rati evI strIne jeNe cAranA dharamAMthI mukta karI hatI, evA zrIca'drakumAra jaya pAmo. jeNe kuMDalapuranuM rAjya tathA caMdramukhI rAjakanyAnuM pANigrahaNu karyuM, ane yakSanAM vacanathI caMdrapura nagara vasAvyu, te kuMDalapuranA avipati ane pratApasiMhu rAjAnA putra zrIcaMdra jaya pAmeA. yakSa paNa bhaktithI jenAM caraNa taLaneA sparza kare che, te zrIcakra jaya pAme. cAraNanI A kavitA sAMbhaLI, rAjA arimardanane zrIcaMdranuM smaraNa thai AvyuM, potAnA sarva sainyane parAbhava karanAra, ane peAtAneA baMdha karI garva utAranAra, te kuzasthaLInA rAjaputra zrIcaMdra hatA, A vAta jANI tenA hRdayamAM harSane ubharA AvI gayA. tatkALa teNe potAnA yeddAone AjJA karI ke, mane bAMdhanAra ane ApaNA parAbhava karanAra te vIrakumAra kayAM che ? tene ahIM lAvo. meM ajJAnatAthI moTI bhula karI ke, jenI sAme hu yuddha karavAne caDI Avyo. jo e vIranare rAjaputrInuM haraNa karyuM hAya, te mArUM jIvana kRtArtha thayuM che. mArI rAjakanyAnA bhAgyaneA mahAna udaya thayA che. zrIcaMdra jevA divya purUSane sa MpAdana karanArI suMdarIonA jIvananI sArthakatA saMpUrNa rIte thAya che. vIra yeddA ! satvara jai e mahAvIrane ahIM lAvA. e mahAzayanAM pavitra darzana mane karAveA. rAjAnAM AvAM vacana sAMbhaLI, sarva yoddhAmA tene zeAdhavAne cAre tarapha doDAdoDa karavA lAgyA, paNa kAi ThekANe zrIcadra jovAmAM AvyA nahIM. ghaNIvAre teoe pAchA vaLI rAtnane jaNAvyu ke, svAmI ! rAjakumAra kAi sthaLe nathI. kSaNa mAtramAM te kyAM cAlyA gayA ? te jANavAmAM AvatuM nathI. A sAMbhaLI jenA mukha upara glAni thayelI che, evA arimardana rAjA yakSama diramAM peAtAnI putrIne maLavA AvyA. tyAM rAja kumArI jovAmAM AvI nahIM, paNa eka vAnarI jovAmAM AvI. peAtAnA capaLa svabhAvane dUra karI, vAnarI rAjAnI pAse ubhI rahI, ane nayamAMthI azrudhArA vahAvavA lAgI. rAjA hRdayamAM Azcarya pAmI gaye. teNe sunAmikAne puchyu, A vAnarI kyAMthI ? ane rAja kumArI kyAM che ? sunAmikAe badhA vRttAMta kahI sabhaLAvyA, te sAMbhaLI rAjA zAka dharA melyA--vase ! ciMtA karIza nahIM, tArA guma thayelA patine zodhI lAvIza, ane tane sukhI karIza. pachI rAjA vAnarIrUpa sarasvatIne potAnA nagaramAM lAvye, ane kuzasthaLI nagarI tarapha zrIdrA zodha karavA mATe aneka subhaTane taiyAra karavA lAgyA. A vAttAnA pracAra kuMDaLapuramAM thai rahyA, ghera ghera rAjakumArI sarasvatI sabadhI vAttAnIja carcA thavA lAgI. rAjakumArIne vAnarIrUpe rAjamahelamAM rAkhavAmAM AvI. rAjA arimardana rAjakumArInI jema tenI upara vAtsalya bhAva darzAvatA hatA. For Personal & Private Use Only
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 AnaMda maMdira. kaI vAra sarasvatI tiryaca bhAvane pAmI pitAnAM karmane hRdayamAM niMdatI, paNa zrIcaMdranA punaH samAgamanI AzA rAkhI, divasa nirgamana karatI hatI. kuMDalapuranI sarva prajA rAjakumArInuM vAnarIrUpa joI, karmanA prabhAva upara vizvAsa rAkhI, AtmasAdhana karavAne vizeSa pravRtta thatI hatI. A vArtAno nAyaka zrIcaMdra tyAMthI prasAra thaI kyAM gaye ? ane tenAM puNyane prabhAva kayAM pragaTa thayo ? te ApaNe have joIe. prakaraNa 62 muM. kASTa bhakSaNa, E! Ps yaMkALanA samayanI taiyArI hatI, gaganamaNine ratha astAcaLanA zikhara tarapha vaLyA hatA, evihAranA pratyAkhyAna karanAra dhArmika jene AhAra pANI karavAnI taiyArI karatA hatA, jena upAzrayamAM AhAra pANInA = yogane mATe yojanA thatI hatI, tapadhArI puSe sAyaMkALanA pratikramaNanI rAha jotA hatA, pravRtti mArgamAM paDelI sarva prajA zAMti sukhane svAda levAnI taiyArI karatI hatI, sUryanAM kiraNae pAtharelI prakAzita jAjama saMkelAtI hatI, ane nizArUpa malina dAsI aMdhakAranI zyAma raMganI jAjama pAtharavAnI taiyArI karatI hatI. A samaye eka tarUNa bALA kASTa bhakSaNa karavAnI taiyArI karatI hatI, keTalAeka tenAM saMbaMdhIo tene tevA kAmamAMthI aTakAvavAno prayatna karatAM hatAM, koInAM netramAMthI azrudhArA cAlatI hatI, koI uMce svare rUdana karI, e catura tarUNIne prArthanA karatuM hatuM. eka tarapha eka vRkSanI sAthe kaI tarUNa purUSane bAMdhavAmAM Avyo, leke aneka jAtanA tiraskAranA zabdothI tene tarachoDatA hatA, keI kara draSTithI tenI sAme jotA hatA, koI tene mahA zikSA karavAnI sUcanA karatA hatA, koI hRdayamAM dayA lAvI, tene mArI ApavAnI bhalAmaNa karatA hatA, koI pracaMDa zabdo uccArI tene gALo ApatA hatA, ane kaI tenI dhUrtatAne pragaTa karavA tenAM chaLa kapaTane vRttAMta jaNAvatA hatA. A vakhate A vArtAne nAyaka zrIcaMdra potAnA suvega rathamAM besI te mArga pasAra thaze. tenI sAthe kuMjara sArathi ane madanA nAme potAnI strI rathamAM beThAM hatAM. A sthaLe uparane dekhAva joI teo pUrNa Azcarya pAmI gayAM. temanI manovRttimAM aneka jAtanAM kautuka thavA lAgyAM, te viSenI prabaLa jijJAsA utpanna thaI. For Personal & Private Use Only
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ kASTa bhakSaNa. 341 vAMcanArane paNa A sthaLe jANavAnI pRcchA thai haze ke, zrIcaMdra ahIM kyAMthI AvyA ? tenI sAthe rathamAM beThelI A krANu che ? ane A sthaLa zuM che ? A sarva bAbatanuM spaSTIkaraNa karavAnI jarUra che. kuMDalapuranA rAjA arimardananI putrI sasvatIne vAnarI karyA pachI zrIcaMdra yakSa maMdiramAMthI nIkaLI, raNabhUmimAM thaIne prasAra thai gayA hatA. jyAM kuMjara sArathi sahita suvega ratha hatA tyAM AvI, te suvema rathamAM besI AgaLa cAlyeA hatA. mArgamAM jatAM jyAM rAtri paDe, tyAM vizrAma karatAM hatAM. zrIcaMdra ane ku Mjara sArathi paraspara rAtre zayanamAM eka bIjAnI rakSA karatA hatA. eka vakhate jaMgalamAM rAtrie zrIcaMdra ane ku Mjara vizrAMta thayA hatA, tyAM mRdaMganA dhvani temanA sAMbhaLavAmAM AvyA. mRda MganI sAthe sAraMgInA suMdara svara thatA hatA, vacamAM AMtare AMtare tAkSama paNa levAmAM AvatI hatI. A dhvani sAMbhaLatAMja zrIcaMdranA hRdayamAM te jANavAnuM kaiAtuka utpanna thayuM, tarataja te dhvanine uddezIne AgaLa cAlye, thaDe dUra jatAM eka yakSanuM madira jovAmAM AvyuM, ma MdiranuM dvAra baMdha hatuM; catura rAjakumAra dvAranI AgaLa ubhA raDyA, teNe kamADanA chidramAMthI joyuM, tyAM madanasuMdarI jovAmAM AvI. teNInI sAthe ADe kanyA hatI, te ene madanA tAla, mUnA, svara, ane layanI tAlama ApatI hatI, vaLI saMgItanA jJA nanI sAthe nRtya karavAnA hAvabhAva tathA niyamA zIkhavatI hatI. madanAne jotAMja zrIcaMdra khuzI thaI gayA, peAtAnI priyA madanAne joi tenA hradayamAM atizaya AnaMda utpanna thaye.. ahA ! teja mArI priyA madanA ! pUrvanI prema mudrAthI mudrita thayelI madanA ! have A madanA ane bIjI kanyAe kyAM jAya che ? te avazya jAvu joie. Ave vicAra karI zrIcaMdra adrazya guTikA lai temanI pAchaLa javA taiyAra thayA. prAtaHkALe te kanyA sa hita madanA tyAMthI nIkaLI, eka pAsenA parvatanI guDDAmAM gai. zrIcaMdra paNa temanI pAchaLa gayA. guAmAM midIpakanI nyAta jhaLakI rahI hatI, tenI aMdara AvelA eka mahelamAM praveza karatAM madanAnuM vAma aMga kayuM, eTale te vakhate madanA khelI--priya sakhIe ! Aje zubha zukana thAya che, mArAM vAma aMga krUke che, jarUra priya pAtanA meLA thavA joie, te vakhate tenI ratnacUlA nAmanI sakhIe kahyuM, priya bahena ! mArAM paNa vAma aMga krUke che, mane paNa zubha phaLa maLavuM joie, je divasathI tame ahIM AvyAM, tyArathI huM AMkhelanuM tapa karUM chuM, AMkhelanuM tapa kadi paNa niSphaLa thatuM nathI. A vakhate kAi bIjI sakhI AvI, teNe kahyuM, priya bahena ! tamane ane khIjI bahenane mAtA ratnavegA jamavAne khelAve che. te sAMbhaLI madanA khelIbaheneA ! tame badhI jamavAne jAe, mane bhAjana karavAnI icchA nathI. A khabara mAtA ratnavegAne ApyA, eTale te pAtAnI jAte AvI, ane khelI-putrI ! jamavA cAla, thA mATe nathI AvatI ? tArA vinA huM jamIza nahIM. For Personal & Private Use Only
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 AnaMda maMdira, madanA belI-mAtA mane cena paDatuM nathI, tethI huM jamavA AvIza nahIM. ratnagA belI-beTA ! zA mATe aphasosa kare che ? tArAthI huM vadhAre du:khI chuM. vidyA sAdhavAne gayelA mArA patine koIe mRtyu pamADyA che, tethI karIne mAre sthAna bhraSTa thavuM paDyuM che. huM jANuM chuM ke, tuM paNa tevIja rIte dukhI chuM, tArA duHkhane cheDe theDAja divasamAM Avaze. te vizenI ciMtA karIza nahIM. cAla beThI thA, bhojana karI le. tuM bhajana karIza nahIM, te bIjA koI bhojana karaze nahIM. tAre bIjAne aMtarAya kare na joIe. AvAM tenAM vacana sAMbhaLI adazya rahelA zrIca ke vicAryuM ke, jaMgalamAM vidyA sAdhatAM je vidyAdharane meM mArI nAkhe, teja vidyAdharanI A strI lAge che. teNInI madanAnI upara prIti che, ane tene laIne mArI upara paNa prIti lAge che. tethI A sthaLe pragaTa thavAmAM kAMI harakata nathI. pachI zrIcaMdra adazyarUpe bahAra gaye, pachI pitAnuM rUpa pragaTa karI, te mahelanA dvAra AgaLa Avyo. potAnA nAmanI mudrA ApI, dvArapALane aMdara mokalyA. dvArapALe te mudrikA suvegAne ApI. te jotAMja suvegA sAmI AvI, ane premathI pUrNa thaI zrI caMdrane mehela upara laI gaI. madanAe paNa pitAnA patine oLakhI lIdhe. teNInA hadayamAMthI premAmRtanI dhArAo chuTavA lAgI. madanAe pitAnI sakhIone zrIcaMdra oLakhAvyo. A vadhAmaNI ratnagAnI pAse AvI, eTale te ghaNI khuzI thaI. sarva suMdarIomAM rahele zrIcaMdra tArAomAM jema caMdra zobhe tema zobhavA lAge. ratnagAnI saMmatithI madanAnI bIjI sakhIoe zrIcaMdranA kaMThamAM varamALA AropaNa karI. zrIcake teone premadaSTithI avalokana karI temane svIkAra karyo. sarvanAM hadaya AnaMdamaya thaI gayAM. suMdarIonA saMpAdanathI saMtuSTa thayelA zrIcaMdra suMdara svarathI jaNAvyuM-mAtA ! tamAro AbhAra mAnuM chuM. mane jANavAnI icchA thAya che ke, tame ahIM AvA sthaLamAM kyAMthI AvI caDayAM ? AvA bhUmigRhamAM rahevAnI zI jarUra paDI? je kahI zakAya tevuM hoya te, mArA jevA jijJAsunI jijJAsA tRpta karazo. zrIcaMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI vidyAdharI ratnagAe nIce pramANe pitAne vRttAMta kahyA-- vaitADhya parvata upara maNibhuSaNa nAme eka nagara che, tyAM racUDa nAme vidyAdhara rAjA che, ane tene maNicUDa nAme yuvarAja che. ratnagA tathA mahAgA nAme ame be te ratnacUka rAjAnI strIo chIe, tene ratnacUla ane maNicUla nAme be putra tathA cAra putrIo che. amArA gotranA eka sugrIva nAmanA vidyAdhare krUratAthI amAruM rAjya jItI lIdhuM, ane amane bAhara kADhI mukyAM, ane te duSTa amArA kuTuMbanuM sarvasva laI lIdhuM. pachI ame tenA bhayathI ahIM pAtALamAM AvI rahyAM chIe, pachI keTaleka kALe ratnacUDa pitAnA dezane pAcho levA aTavImAM vidyA sAdhavA gayela, tyAM tenuM acAnaka mRtyu thaI gayuM. tene koNa mArI gayuM ? te amArA jANavAmAM AvyuM nahIM. pitAnA pitA ratnacUDanA maraNathI duHkhI thayela, teno putra ratna dhvaja tenA zatrunI zodha karavAne vanamAM phare che, te radhvaja A ratnacUlAne moTo bhAI thAya che. eka vakhate tenA jANavAmAM AvyuM ke, madanAno pati tenA pati ratnacUDane mAranAra che, tethI te madanAne For Personal & Private Use Only
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiSTa bhakSaNa, 343 ahIM harI lAvyo che, tyArathI ja A madanA ahIM rahe che. e zILavatI ane guNavatI che. pratidina anurAgiNuM thai, e bALA patinuM smaraNa kare che. teNIe nizcaya karyo che ke, je pati dhAryo che, tene ja pati kare. rAjaputra ! eka vakhate ratnacUle koI nimittione puchayuM ke, mAruM rAjya mane kyAre maLaze ? ane A ATha kanyAone pati koNa thaze ? nimittioe tene jaNAvyuM ke, ATha kanyAone ekaja pati thaze. te mahA satyavAna ane parAkramI purUSa tArA rAjyane pAchuM lAvaze. tame apraticakA vidyA sAdhavA jAo, e vidyAnA prabhAvathI tamArI kArya siddhi satvara thaze. nimittionAM AvAM vacana sAMbhaLI te ratnasUla ane maNicUla baMne bhAI vidyA sAdhanA karavAne gayA che, te vidyA sAdhatAM cha mAsa thAya che. teo devagiri para AvelA naMdana vanamAM rahI vidyA sAdhana kare che. temane vidyA sAdhatAM cAra mAsa to vItI gayA che, have be mAsa bAkI rahyA che. tame A kanyAne varI be mAsa sudhI ahIM rahe. te avadhi pUro thatAM te baMne bhAI ahIM AvI pahoMcaze. zrIcaMdra bo -mAtA ! mArAthI rahI zakAya tema nathI. mAre hajI ghaNuM kAryo sAdhavAnAM che. ahIMthI kanakapura javAnI mArI icchA che, tyAM aneka kAma karavAnAM che. mAtA ! mane satvara AjJA Ape. jyAre tamArA putra vidyA sAdhIne Ave, tyAre temane A vRttAMta jaNAvaje, ane mane khabara karaje, eTale huM AvIza. have huM jAuM chuM. satkarmanA yogathI tamArAM darzana thayAM, te dUdha ane sAkara maLyA jevuM thayuM che. tenAM AvAM vacana sAMbhaLI mAtA belI-mahAvIra ! jyAre tame tamArA kAryanI utsukatA vizeSa jaNAvo cho, tyAre huM tamane vizeSa Agraha karatI nathI, tathApi eTalI vinaMti karavAnI che ke, A madanAne sAthe laI jAo. have madanA tamAro viyega sahana karI zake tema nathI. A pati premA madanAne sAthe laI khuzI kare. zrIcaMdra tema karavAne kabula karyuM, eTale mohita thayelI ratnacUlA zrIcadranA vastrano cheDe pakaDI ubhI rahI, ane madhura svare nIcenI kavitA belI - amane rahevuM nahi ghaTe, AvIzuM tuma sAtha pativratAne pati samI, avara na belI Atha. 1 zrIcaMdra zAMta svare bolyo-tame badhAM adhirAM thAo nahIM. huM avadhi pramANe AvIne ahIM ubho rahIza. haju mAre ahIM ghaNuM kAma karavAnuM che. maNicUla vidyAdharane tenA pitAnuM rAjya pAchuM apAvavuM che, ane tenA gayelA rAjatejane pAchuM prakAzamAna karavuM che. tame badhAM alpa samayamAMja mane pAchAM maLaze, ane AjanI jema huM pAcho tamArA prema bharelA AvakArane grahaNa karIza. A zrIcaMdranAM vacanapara zraddhA rAkhaje. Ahata dharmano upAsaka rAjaputra kadi paNa mRSAvAda bole nahIM. adharma ane asatyanA mArgathI dUra rahenAra manuSyanA jIvanane huM vadhAre upayogI gaNuM chuM, ane tevuM upayogI For Personal & Private Use Only
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34. AnaMda maMdira, jIvana dhAraNa karI A mAnava bhavane kRtArtha karavAnI uttama dhAraNA A musApharanA hadayamAM hamezAM rahyA kare che, tethI mArA vacana upara vizvAsa rAkhaje. zrIcaMdranAM AvAM asarakAraka vacana sAMbhaLI vidyAdharIe tene javAnI AjJA ApI. tarataja madanAne laI te rAjaputra tyAMthI cAlI nIkaLyuM. tenI bIjI priyAo Atura hRdaye tenA sAmuM joI rahI, ane nayanamAMthI azrudhArA varSAvatI madanAne kRtArtha mAnavA lAgI. zrIcaMdra kanakapurane uddezIne AgaLa cAlyo. vAMcanAra ! have tamArA hRdayamAM saMteSa thayo haze. ApaNI vArtAne nAyaka tyAMthI judo paDI A sthaLe AvI caDyo che, te suvega rathamAM priyAnI sAthe beThe che, A sthaLa rUdrapurInuM udyAna che, te kanakapuranA mArgamAM Ave che. tyAM eka tarUNa strI agninI citA khaDakI kASTa bhakSaNa karavAne taiyAra thaI che, ane paDakhenA vRkSanI sAthe eka tarUNa purUSane bAMdhela che. A dekhAva joI dayALu zrIcaMdra eka vanapALane puchayuM-bhadra ! A zuM che ? ahIM A leke zuM karavA ekaThA thayelA che ? vanapALa namratAthI be --mahAzaya ! A rUdrapalI nagarInuM udyAna che. A nagarInA rAjAnuM nAma vajasiMha che, tene kSemavatI nAme rANI che, tene haMsAvALI nAme eka suMdara rAjakumArI che, ATalI vAta vanapALe kahI, tyAM vajasiMha rAjAne maMtrI haribaMdhu zrIcaMdranI pAse Avyo. rAjA vasiMhe zrIcaMdrano addabhuta ratha joI, tene teDavAne tene mokalyo hato. tenA kahevAthI zrIcaMdra tyAM gaye, te vakhate eka baMdI nIcenI kavitA bolyo - zrIgiri parvata phUTa paMca che atihi utagA, girisuri vijayA nAma prathama che zikhara sugaMgA, sadA phaLa sahakAra sAra che tenI pAse, agni keNe agni kuMDa kanakanI khANa vibhAse, madhya phUTe jinageha phUTa dura kelInuM kAma che, milarAya rakSaka ke te zrIcaMdra manamAM e. vaLI zrIparvata zRMga caMdrapura paNa vAryuM, vijayadevI ANaMda jeha suhaThANa vilApyuM, pura mathe eka citya prathama jinanuM maNi ke, bAruM aticAruM jayatAM jANe merU, dharma karma karatAM ghaNuM janmAre saphala kare, te zrIcaMdra nariMdajI kIrti jagamAM vistare. For Personal & Private Use Only
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ kASTa bhakSaNa 345 baMdInA mukhathI uparanI kavitA sAMbhaLI vajesiMha rAjAe zrIcaMdrane oLakhI lIdho. tatkALa rAjA putrIne sAthe laI tenI sAmo Avya, rAjakumArane laI te pitAne sthAne Avyo, ane tene egya sthAne besAya. rAjakumAre yogya sthAne besI rAjA vajasiMhane kahyuM. rAjendra ! A zuM che ? rAjaputrIne AvI duHsthitimAM kema AvavuM paDayuM che ? A yuvAna purUSane vRkSanI sAthe kema bAMdhe che ? vajasiMha vinayapUrvaka belyo, rAjaputra ! A vRttAMta jANavA jevuM che, eka citte sAMbhaLo. navalakha dezane kanakasena nAme rAjA che, tene kanakAvalI nAme putrI che, te A mArI putrI haMsAvaLInI sakhI che, te kanakAvalI pUrva tamane varelI che. potAnI sakhInA sahavAsanI IcchAthI temaja tamArA saguNa sAMbhaLavAthI haMsAvALIe sarvanI samakSa evo nizcaya karyo ke, je patine kanakAvalI varela che, te ja mArA pati thAo. mana, vacana ane kAyAthI huM temane ja varI cukI chuM. rAjakumArIne Avo draDha nizcaya jANI, tamArI zodha karavAne mArA vizrata nAmanA eka maMtrine meM mokalyo hato. maMtri vizrutane mArgamAM lakSmaNa maMtri maLe, teNe jaNAvyuM ke, zrI caMdrakumAra videzamAM che. A khabara vizrute AvI mane kahyA, ane te rAjakumArInA jANavAmAM paNa AvyA. tethI te ghaNI duHkhiNI thaI gaI; hamezAM tamArA nAmanuM ja smaraNa karatI, ane mana, vacana, kAyAthI tamAruM ja raTaNa karatI e bALA tyArathI divasa nirgamana karavA lAgI. A arasAmAM kuMDalapura rAjAno kumAra caMdrasena, rAjakumArI haMsAvaLIne pUrNa rAgI thayela, te pratidina huM sAvaLI meLavavAno prayatna karato hate. caMdrasena kapaTa vidyAno kuMbha hato, kaI paNa chaLa kapaTa karI, te haMsAvaLIne meLavavAne lAga jete hatA. e kumati kumAra tamArA khabara jANa, eka sevaka laIne rAtre kAnapuramAM Avyo. teNe tamArA jevA veSa pahekI zrIcaMda nAma dhAraNa karyuM. ghaNA divasa sudhI te chAnI rIte ka. napuramAM rahyA; tamArI jema te lokomAM dAnaguNa pragaTa karI ghaNI prazaMsA pAme. tenA kapaTane koi paNa jANuM zakyuM nahIM, huM pote paNa pataMganI jema tenA kapaTAmAM homAI gayo. caMdrasenane zrIcaMdra dhArI rAjakumArI haMsAvaLI paNa lebhANI, ane gupta rIte tene varavAno prayatna karavA lAgI. rAjakumArInI pavitra prIti jANI meM tene caMdrasenanI sAthe vivAha karyo. Akhare caMdrasene tamArA nAmathI moTI phateha meLavI. A arasAmAM koI vaNika gRhastha kanakapuramAM AvI caDe, teNe AvI caMdrazenanI vAta udhADI pADI. te vAtanI khAtrI thatAM mane ghaNo krodha caDyo, tatkALa tene zikSA karavAne pakaDe, ane A vRkSanI sAthe bAMdhI mAravA lIdho. mAranA bhayathI teNe kabula karyuM ke, " huM kuMDalapurapatine putra caMdrasena chuM, meM kubuddhithI A chaLa kapaTanuM kAma karyuM che, mane kSamA kare, punaH AvuM viparIta kArya kada paNa karIza nahIM. " A khabara rAjakumArI haMsAvaLIne paDI, eTale teNInA hRdayamAM ghaNo ja kheda thayo. pitAnA jIvananI naThArI sthiti thayelI joI, tenuM hRdaya zekAnaLathI atize dagdha thavA lAgyuM. A samaye amAre mokalele aMgada bhATa Abe, teNe mArIne tamArA guNa saMbhaLAvyA, te sAMbha For Personal & Private Use Only
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 AnaMda madira. LatAMja rAjakumArI mUDita thai gai. kSaNavAra pachI teNIe vicAryuM ke, A ArIra jene trikaraNa zuddhie arpaNa karavAmAM Avela, te mahAvIra mane vA nahIM; chaLa kapaTathI khIjA purUSe mArA jIvanane kala Mkita karyuM. have A malina jIvana dhAraNa karIne zuM karavuM che ? kSAtrasutA kalakita thai jIve, e sarva rIte anucita che, tethI A zarIra maraNai zaraNu karavuM yogya che. AvA vicAra karI rAjakumArI huMsAvaLI A kASTa bhakSaNa karI maravAne taiyAra thai che. amee ghaNuM kahyuM, ghaNu samajAvyuM, ane ghaNuM proAdhyuM, paNa e rAjabALA potAnA vicAra pheravatI nathI, tenA saMbaMdhane laine, ane tenA premane laine ame badhA apAra kheda karIe chIe. rAjavIra ! A vakhate karmanI anukULatAthI tame AvI caDayA che, tethI have amArA hradayamAM sArI AzA udaya pAme che. prathamathIja tame tenA hRdayaMgama che!, teNInA mugdha hRdayamAM tamArI prema mUrtinu prAiba ba paDeluM che, tethI tamArI vANI upara te pratIti dhAraNa karaze. tamArA pavitra hRdayanA baLathI, teNInuM hRdaya sAdhya thai zakaze, tethI he mahAzaya ! kRpA karI tame A bALAne samajAvA. AtmadhAtanA mahA pApamAMthI e abaLAne uddhAra karA, temaja A pApI, ane kapaTI purUSa ke je A nirdoSa bALAnA AtmazrAtanuM kAraNa thai paDayA che, tene amAre zI zikSA karavI ? te paNa batAveA. Apa mahAzaya nyAya tAnI sUkSmatA jANI zakA che, ApanI nyAya buddhimAM nyAyanI khArIkItuM mahAjJAna raheluM che, e jJAnanA prabhAvathI ApanI nyAyavRtti jagatamAM prazaMsanIya thayelI che. A duSTa purUSe eka nirdoSa rAjakanyA upara julama gujAryA che, tenI vizvAsAtinI chaLatA jeSTha atize krodha utpanna thAya che. teNe kareluM A sAhasa ghaNuM pracaMDa che. AvA sAhasathI teNe potAnI dhAraNA gheADe aMze saphaLa karI, paNa Akhare tenu aniSTa phaLa bhAgavAne vakhata AvyA che. sahasA kArya karavAthI zuM thAya che ? te viSe eka nIcenu saMskRta padma mane yAda Ave cheH-- sahasA vidadhIta na kriyA mavivekaH paramApadAM padam / vRNate hi vimRzyakAriNaM zuLahudhAH svayameva saMvat // ? // sahasA kAma karavuM nahIM, sahasA kAma karavAne aviveka meATI ApattinuM sthAna che. gulubdha evI soMpattie vicArIne kArya karanAra purUSane potAnI meLeja "" vare che. * rAjA si'hanAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdra vicAramAM paDaye tenI mane For Personal & Private Use Only
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ kASTa bhakSaNa 347 vRttimAM ati Azcarya utpanna thayuM. rAjakumArI haMsAvaLIne AtmaghAta na thavA de, eve teNe hRdayamAM nizcaya karyo. A bALAne AtmaghAta pitAne uddezIne che, evuM dhArI teNe rAjakumArIne vicAra pheravavAne mATe hadayamAM aneka janAo racavA mAMDI. prathama teNe rAjA vajasiMhane sAMtvana karavA nIce pramANe kahyuM - mahArAja ! A vRttAMta sAMbhaLI mane hRdayamAM kheda, ane Azcarya baMne utpanna thAya che. A viSe tamAre koIpaNa aphasosa kare nahIM. A jagatamAM karmanI gati vicitra che. jIvane anAdi kALathI karmanI sAthe saMbaMdha che, te saMbaMdha pratyeka samaye navA navA svarUpane dhAraNa kare che. koI ThekANe jIva baLavAna hoya che, ane koI ThekANe karma baLavAna hoya che; jene mATe nIcenI gAthA jaina AgamamAM gavAya che- kattavi jIvo baliyo, kattavi kammAi hu~tti baliyAI / jIvassaya kammassa ya, puvva nibaddhAi vairAiM // 1 // koIvAra jIva baLavAna hoya che, ane koIvAra karma baLavAna hoya che. jIvane, ane karmane pUrvano saMbaMdha che. " A pramANe karmanuM svarUpa jANIne tamAre hadayamAM kheda rAkhe nahIM. A ajJa rAjakumAre mohAMdha thaIne A kArya kareluM che. te mUDha karmavaLInA bhramathI bhulAI gayo che, temAM tene deza nathI. pracaMDa karmarUpa pavane tene uchALAne A duHkhanA gartamAM nAkhyo che, te bicAro pAmara A vakhate tamArAthI kRtrima baMdhane bhoktA thaI paDe che, paNa haju para baMdha tene have bhogavavAno che. rAjana ! karmanA svarUpane jANI. ane dayA dharmanA aMkurane pragaTa karI A pAmarane choDI muke. zrIcaMdranAM AvAM vacanathI vasiMhe te caMdrasenane cheDI mu. pachI vidvAna zrIca ke rAjakumArI haMsAvaLIne pratibodha ApavA mAMDyo-rAjaputrI ! tame su che. karmanA sukama svarUpane oLakhI, AvuM sAhasa kema kare che ? A ciMtAmaNi ratna samAna mAnava janma pharI pharIne maLI zakato nathI. e durlabha janmane nAza kare, e pitAnI meLe vahorI lIdhela mahA pApa che. bhadra ! tame rAjazrAvikA che, dIrdha vicAra karo. AtmahatyAnA mahA pApane svayameva aMgIkAra karo nahi. AtmaghAta karanArA prANIonI gati kevI naThArI thAya che ? tenuM zAstrIya vicArathI manana karo. rAjaputrI ! kSatriya kumArI ekaja patinI nArI thAya che; manamAM dhArele pati meLavatAM kadi chetarAya, to paNa satI potAnA vicAra pheravatI nathI. karma yoge je bhaoNM maLe, tethI satiSa mAnI te mahAzayA satIvratane Acare che. pUrva karmanA vegathI je pati prApta thAya, tene iSTadevanI samAna gaNanArI suMdarIonI jagatamAM sArI kIrti kahevAya che. jene mATe dezI bhASAmAM nIcenI kavitA gavAya che - For Personal & Private Use Only
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 AnaMda maMdira, pANigrahaNe je Adariye, teja bha nArIe vario; eka vAra caDe kASTa hAMDI, pachI caDhe te thAye bhAMDI. 1 A kavitAnA marmane vicAra karI barAbara manana kare. tame jene vala che, te paNa rAjaputra che. kadi nIca jAtinA purUSe chetarIne tevuM kAma karyuM hoya to te vicAravAnuM; paNa A kAma karanAra eka pratiSThita rAjyane kumAra che. tenI sAthe tamAro vidhithI vivAha thayo che. tamArA pitAe tene sarvanI samakSa tamAruM dAna karyuM che. ApeluM dAna have pAchuM levuM, te sarva rIte anucita che. jene mATe lakika sAhityamAM nIcenuM padya kahevAya che - " sakRjjalpaMti rAjAnaH sakRjjalpaMti sAdhakaH sanyAH vIte traNetA- saMskRta saMta ? che ? " rAjAo ekaja vAra bele che, sajajana purUSo ekajavAra kahe che, ane kanyA paNa ekavAraja apAya che, A traNa vAnAM ekavAraja thAya che. " 1 rAjaputrI ! A badho vicAra karI, tame AtmaghAtanA mahA pApamAMthI virAma pAme. kASTa bhakSaNanI kriyA jaina zAstranI viruddha che. tamArA jevI rAjazrAvikA thaI jyAre AvuM zAstra virUddha AcaraNa kare, to pachI bIjAo kare temane zuM karavuM ? je koI paNa bAbata asAdhya, lekaniMdita, ane ghaNI ja viparIta hoya, te AtmaghAta karavA, te agya chatAM kAMIka egya gaNAya, paNa A tamAro AtmaghAta eka sAhasa che, tenI aMdara kAMI leka niMdita ke viparIta bAbata jovAmAM AvatI nathI. je rAjaputre tamane chetaryA che, te paNa lagnanA vidhithIja chetarIne dura rahyA che, teNe haju koI jAtanA bhogane prasaMga tamArI sAthe lIdho nathI, te chatAM AvuM sAhasa zA mATe karo cho ? AvAM viparIta karmathI virAma pAme. uttama kuLanI kanyAo AtmaghAtanA karmane niMde che. zrI caMdrakumAranAM AvAM vacana sAMbhaLI haMsAvaLI pitAnuM satya pragaTa karavAne ane pote karelAM karmane prazaMsavAne madhura svare vinayathI belI-rAjakumAra ! tame kahyuM te satya che, paNa tenI aMdara keTalAeka apavAda che, te dhyAna ApIne sAMbhaLe. kuLavatI kanyA je patine vare teja pati pramANa che, paNa te manathI varela hovo joIe. manathI varele patija pramANabhUta che. kAyAthI varelo pati pramANabhUta gaNAtuM nathI. gIta ane nRtyamAM jenuM nAma gAeluM che, ane jenI satkIrti bhArata maMDaLanA sarva bhAgamAM prasarelI che, tevA vIra purUSane mAnasika bhAvanAe varyA pachI chaLa kapaTanA prabhAve teja bhAvanAe bIjAne varavAmAM Ave, ane te je khulluM thAya, te pachI kAyika saMbaMdhavALA patine For Personal & Private Use Only
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ kASTa bhakSaNa. 34 krama lajAya ? vaLI zAsrane anusAre karavAmAM AvelA pANigrahaNamAM je patinI sAthe sarvanI samakSa kaTapaNe kAyika sabadha thayA hAya, tevI leAka maryAdAne kevI rIte DAya ? A umaya rIte asAdhya upAdhi Ave, te pachI kulIna kanyAne kASTa bhakSaNa zivAya khIjuM zuM zaraNa che ? tame je A kASTa bhakSaNathI mane bacAvavAne dharatA hA te, tamArAthI baca:vI zakAya tema che. mana vacanathI prathama varelA evA tame jo ema dhAro ke, je bALA mate zuddha hRdayathI varI cukI che, tene chaLa kapaTa karI varIne bIjo kaNa lai janAra che ? si MhanA bhAgane ziyALa kema lai jaze ? A pramANe jo Apa sAbhimAnapaNAthI mArI upara mamatva rAkho, te pachI mAre lAka maryAdAnI jarUra nathI. me maNinI bhrAMtithI kAca lIdho, paNa jyAre te rmANane badale kAca nIkaLyeA, ane tenI khAtrI thai, te pachI te kAcane zA mATe levo ? rAjakumAra ! huM je chetarAi chuM, te tamArA nAmathAja chetarASTra chuM. tamArA nAmathI ane veSathI mArA hRdayamAM bhrAMti tha, ane te brAMtine yAge huM vilema karmamAM homAi gai chuM. mAro uddhAra tamAreja karavAnA che. jo mArA uddhAra nahi thAya, ane mAre kASTa bhakSaNa karavuM paDe teA, tethI tamArI lAja javAnI che, temAM mAre kAMi nathI. rAjaputra ! vaLI AmAM ekalI leAka rUDhI jovAnI nathI, paNa zAstranI rUDhI jovAnI che. zAstramAM lakhe che ke, je kAma manathI thAya, teja kharekharUM kAma gaNAya che. vacana tathA kAyAthI karavAmAM AveluM kAma nirarthaka gaNAya che, jene mATe saMskRtamAM nIcenuM pagha gavAya che. (: mana eva manuSyANAM kAraNaM baMdha mokSayoH / manuSyane baMdha ane meAkSanuM kAraNa manaja che. jevI rIte ane AliMgana karavAmAM Ave, tevIja rIte bahenane paNa Aligana karavAmAM Ave che. "" vaLI tevAja arthanI prAkRta kavitA nIce pramANe kahevAya che-- tr baMdha meAkSanA hetu che, mAnavane mana eva, AliMgane samAna che, bahena ne strI svayameva. 1 yathaivAliMgya bhAryA tathaivAliMgya svasA // 1 // he rAjaputra ! ethI karIne siddha thAya che ke, manavaDe karelI kriyA baLavAna gaNAya che, mATe huM prathamathIja manavaDe tamane varI hatI. je purUSa mane chaLa kapaTa karI varSA, te mAtra kAyAthIja. temAM paNa tamArAja bhrama hatA. to mArA te purUSanI sAthenA vivAha krama vyartha na gaNAya ? For Personal & Private Use Only
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ Anada maMdira. zrIca eyA-rAjakumArI ! tamArAM vacanathI joie teTalA prakAra paDato nathI. kaMda kAi bIjI vastune parAvartta thai zake, paNa vivAhita purUSanA parAvartta kadi paNa thai zakatA nathI. kadi lavaNane sAkaranI bhrAMtithI dudhamAM nAkhI dIdhuM, ane te dudhanI sAthe eka thai gayuM, to pachI tene dudhathI juduM karI zakAtuM nathI. tete mATe eka nIcenI kahevata che:-~~ 350 mIThA prANIne bhrame, kaNikA khAre nIra, melI paNa mIThI na hAya, tema vihita vIra. 2 kara meLApaka jehune, thayA bhrAMte atha jANu, te tehanA bharatAra thayA, aparane parastrI vANu, A kahetA artha kharAkhara samajaze! teA, tamane nizcaya thaze ke, mane je purUSa vI che, teja mArA kharA bhattA che. rAjaputrI ! have bIjo vicAra kare! te anucita che. tame jyAre anya purUSanI sAthe vidhithI vivAhuita thayAM, te pachI tamane mA rAthI krama paraNI zakAya ? tame mAre parastrI che, tame khIjAnAM che. lagnanA kAyadAthI tame bIjAnI sAthe baMdhAyAM che. zrIcaMdranAM AvAM nayana sAMbhaLI hasAvaLIne dhaNuM mAThuM lAgyuM, potAnA nizcayane bhaMga karavAnAM vacane sAMbhaLI te vadhAre uzkerAi gai, pachI vizeSa vacane na khelatAM rAjakumArI TuMkAmAM sarva samakSa nIcenI gAthA uMce svare khelI-- ema suNI kanyA kahe, vIra suhmA muja vAta, mana vAcAe tuma vA, avara sarva nara tAta. 1 paraNI eNe chaLa karI, paNa mukhe na kahuM e ta; satI athavA asatiya chuM, te jANe bhagavata. 2 A gAthA khelyA pachI rAjakumArIe aMjali joDI kahyuM, tame mArA nizcayane mAnya karaze nahi. ane mane parastrI jANI mAre nahi, teA have mAre khIju kAi zaraNa nathI. A agninI (catA ane bIjuM anazana tapa. 1 rAjaputra ! kadi a gIkAra karaze mAre enuM ja zaraNa levAnuM che. eka te huM sAvaLInAM AvAM nizcita vacane sAMbhaLI zrIdrakumAranA hRdayamAM asara thai gai, tenA hRdayamAM khAtrI thai ke, A bALA kharekhara mArI upara premavatI che, temaja zIla guNathI suzAbhita che. AvI zILavatI zrAvikAothIja jaina dharma caritArtha che. AvI strIrUpa alaMkAro sa MsArane sa MpUrNa rIte zAbhAve che. AvuM vicArI haMsAvaLInA zILanI dRDhatA joi, prasanna thayelA zrIcake nIce pramANe varjaMsaha rAjAne kahyuM-- For Personal & Private Use Only
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ kASTa bhakSaNa. 351 rAje ! A piTI rAjakumAra sarva rIte nigraha karavA yogya che, tathApi mohanA svarUpa tarapha daSTi karI e kumAra sArI rIte dayApAtra che. mahArAjA ! A jagatamAM strI eka maharAjAnI rAjadhAnI che. aneka prANIone e moharAjAe viSayamAM roLavI dIdhA che, tenI AgaLa pAna, ane raMka bane sarakhA che. dravya, jIvita, bhaga, bhajana, ane pAnamAM saghaLAM prANI tRSAtura che. e tRSNAmAMja kaika cAlyA gayA, keka cAlyA jaze, ane kaika cAlyA jAya che. e tRSNAnA vegamAM taNAelAM prANI cAra gatirU5 khANamAM bhamyA kare che, tyAM temane kAmadevarUpa pizAca chaLe che. strInA udaranI trivaLI upara mahIta karI tamane nIce pADe che. tyAM AvelA puSTa stanarUpa catarA upara temane te athaDAve che, ane tyAM rahI, teo tarUNInA capaLa netrane nIrakhI sta bhita thaI jAya che. AvAja bhAvArthane sUcavanArI nIcenI saMskRta kavitAne sAhityanA upAsake nitye smaraNa kare che - dhaneSu jIvitavyeSu strISu cAhArakarmasu / atRptAH pANinaH sarve yAtA yAsyAMta yAMti ca // 1 // madhyatrivali tripathI pIvarakucacatvare ca capala dazAm / chalayati madanapizAca purUSasyamano'pi ca skhalitaM // 2 // rAjedra A jagatamAM traNa prakAranI madirA kahevAya che. piSTanI, madhunI, ane gaLAnI, e traNa prakAranI madirA uparAMta cothI madirA kAminI che. e madirAne nisso bIjI badhI madirAthI vilakSaNa che. e madirAthI A jagata mohita thaI gayuM che. bIjI madirA pIvAthI mada kare che, ane A madira te jovAthIja mada kare che. rAjendra ! strIonA prasaMgamAM cAra mArga che, te catuH patha kahevAya che, teo saMkaTa mArga, viSama mArga mAhA cArga-ane sama mArga evAM nAmathI oLakhAya che. e cAra mArga kharekhara u. laMdhana karavA yogya che. jyAM sudhI e mArganuM ullaMdhana na thAya, tyAM sudhI mokSano mArga maLI zakato nathI. mokSa mArge javAmAM e mArga sArI rIte vitakAraka thaI paDe che. e cAra mArganuM svarUpa A pramANe che-parastrI e saMkaTane mArga che, vidhavA strI e vijaya mArga che, vezyA e mahA mArga che, ane pitAnI strI e sama mArga che. e cAra mArgamAM bIjA mAne tyAga karI prANuo sama mArge cAlavuM joIe. sama mArga zivAyanA bIjA mArge cAlanArAM prANInuM zILaratna harAI jAya che. badhA karmamAM mAhitI karma jItavuM ati duSkara che, vratomAM brahmacarya rAkhavuM muzkela che, ane traNa guptimAM manogupti karavI muzkela che. rAjedra ! jeo puSpa, phaLa, rasa, madirA, mAMsa, ane strIomAMthI virata thayA che, te purUSo kharekhara duSkarakAraka che, ane vaMdavA gya che. tene mATe tevAja bhAvArthanI gAthA nIce pramANe kahevAmAM Ave che- For Personal & Private Use Only
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ Anada maMdira. pupphaphalANaM ca rasaM surAIsANa mahiliyANaMca | jANatA je virayA te dukkarakArayaM vaMde // 1 // rAjedra ! vaLI prANIne bedhIratna meLavavuM atyaMta muzkela che. e mahA ratnane mATe ghaNAe bhrAMta thai bhamyA kare che, tathApi e ratnane mahA prasAda temane prApta thaye nathI, devatAnA vimAnamAM vAsa meLavavA sahelA che, ane pRthvInuM ekachatra rAjya prApta karavuM, te saheluM che, paNa edhiratna meLavavuM dhaNuMja muzkela che, tene mATe tevAja bhAvArthavALI nIcenI gAthAne jinAgama uMce svare pokArI jaNAve che: 352 sulaho vimANavAso egacchattA vi meiNI sulahA | dulahA puNa jIvANaM jiNaMdAvarasAsaNe bohI // 1 // rAjedra ! AvAM bodhi ratnane mATe pratyeka manuSye prayatna karavA oie jyAM sudhI edhiratna prApta thAya nahIM, tyAM sudhI mAnava bhava kRtArtha thatA nathI. jeNe mana, vacana ane kAyAthI odhiratna meLavyuM che, ane te meLavIne Atma sAdhanane mahAna, udyAga karyA che, teja purUSanuM jIvana kRtArtha che, tevA purUSathI A ratnagabhA pRthvI ala`kRta che. jenA hRdayarUpa mugaTamAM edhiratnanA caLakATa paDe che, tenA hRdayanuM ajJAnarUpa aM dhakAra turata nAza pAmI jAya che. jyAre ajJAna aMdhakAra nAza pAme, eTale tenAmAM jJAnanI mahA jyAta pragaTe che. A pramANe zrIcaMdranAM bedha vacana sAMbhaLI sarva samAja khuza thai gayo. rAjA vajrasiMha, matrI vigere badhA hRdayamAM camatkAra pAmI gayA. sarve zrIcaMdranA DAhApaNanI prarazaMsA karavA lAgyA, te vakhate baMdhamAMthI mukta karAvelA kumAra caMdrasena ubhA thayA, ane zrIcaMdranA caraNamAM namI A pramANe melyA--upakArI mahAzaya ! Ape mArI upara apAra upakAra karyA che, mane kharekharUM jIvana dAna ApyuM che, eTaluMja nahIM, paNa mArA AtmAnuM zreya thAya, tevA edha ApI mArA jIvanane kRtArtha karyuM che. ApanAM edhi vacanee mArA hRdaya upara eTalI badhI asara karI che ke, jethI huM mArA AtmasvarUpane oLakhI zakayo chuM. pApanA kaSTa bharelA mArgamAM huM kadi paNa prayANu karIza nahIM, jenAthI huM badhananI adhama dazAne prApta thayA hatA, tevA menuM svarUpa Ape mane sakSe5mAM darzAvI ApyuM che. jagata mAhinI mahilAone meha kevA kharAba che ? ane meharUpa madirAthI matta thayelA tarUNa purUSa kevI sthItimAM Ave che ? te badhuM meM sArI rIte anubhavyu che, tathApi meAhanI prabaLatAthI huM tene bhulI jAta, paNa Apa mApakArInA samAgamathI mane te viSenI sArI jAgrati maLI che. mahAnubhAva ! have kRpA karI A se vakate mAthe hAtha mukI pAtAne karo, ane dAsapaNAnI padavI ApI kRtArtha karo. For Personal & Private Use Only
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ kASTa bhakSaNa. / , 353 huM sAvaLIe paNa zrIyadrane jaNAvyuM, mahAzaya ! Ape prathamathI mArUM mana harI lIdhuMja hatuM, paNa A vakhate dharmadezanA ApI vadhAre harI lIdhuM che, eTaluMja nahIM, paNa ApanAM medhavacana sAMbhaLI mArA hRdayamAM vizeSa ullAsa prApta thayA che. kASTa bhakSanA viparIta kAmathI huM have virAma pAmuM chuM. A sAhasathI huM A saMsAramAM durgatinuM pAtra thai paData, temaja A mAnava jIvana ke je ci MtAmaNI samAna gaNAya che, tene huM kSaNamAM gumAvI deta. tame mArA vitadAyaka ane dharmadAyaka thayA che, tamArI vA NIe arihaMta zuddha deva, dayAmULa dharma, ane tamArA jevA gurU, e tripuTInA mane lAbha thayeA che, mahAnubhAva ! tamArA pasAyathI zILaguNune mATe mane vadhAre mAna thayuM che, havethIja mArUM zALaratna vizeSa nirmaLa thayu che. jinAgamamAM zILanuM je mahAtmya varNavavAmAM AvyuM che, tenuM mane vizeSa smaraNa thAya che. strIone meTAmAM mATe alakAra zILa che, sarva dharmamAM ane sarva soMpradAyAmAM zILane sarvottama gaNeluM che, zALanA prabhAvathI mANasa A bhavasAgarane tarI jAya che, zILarUpa siMhanA trAsathI pAparUpa mRgalAMo palAyana karI jAya che, zIlanA mAn zikhara upara caDelAM prANIe kadi paNa pAchAM nIce paDatAM nathI. zILanA mAhAtmyane jinAgama nIce pramANe gAya cheH-- " sIlaM ciya AbharaNaM, sIlaM ruvaM ca parama sohagaM / saddhi piya paMkitatta, sAruM piyA nizcama dharma // // " " zILa teja AbhUSaNa che, rUpa tathA parama sAbhAgya paNa zILa che, zILaja paMDitapaNuM che, ane zILa e nirUpama dharma che. 1 huM sAvaLInAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdra vigere badhA khuzI thai gayA. kumAra zrIcadra paNa tenI draDhatA joine hradayamAM prasanna thaI gayA. rAjA vasiddhe peAtAnI putrIne draDha nizcaya, ane zrIca drakumAranA vicAra sAMbhaLI hRdayamAM vicAryuM ke, rAjakumArI haMsAvaLI potAnA vicAra pheravaze nahIM. te zILavatI bALAne nizcaya kAinAthI AthiLa karI zakAya tema nathI, AvuM vicArI rAjA vajrasiMha khelye--rAjakumAra ! ApanI upadeza vANIe sarvanAM hRdayane kheMcyAM che, rAjaputrI haMsAvaLInA vivAhanI vAta teA manamAM rahI, kRpanA dhananI jema, ane vidhavAnA yauvananI jema amArA te viSenA maneratha nartha thayA, have jo amArI prArthanA saphLa karA tA, eka vinati karavAnI che. A rAjamArI huMsAvaLIne caMdrAvaLI nAme eka nAnI vhena che, te khALA ApanAthI sAbhAgya vadhAravAnI icchA rAkhe che, ApanA pavitra Azraya nIce rahI AtmajIvanane kRtArtha karavAnI kAmanAne te dhAraNa kare che. A vAta sAMbhaLI madanA ane haMsAvaLIe tene anumeAdana ApyuM, ane cadrAvaLane paraNavA zrIyaMdrane pradu karyo. 45 For Personal & Private Use Only
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 AnaMda maMdira, rAjA vasiMha, madanA ane haMsAvALAnI icchAo pUrNa karavA, temaja pitAnA pUrva karmanI janatAne sArthaka karavA zrIcaMdra te vAta mAnya karI. tatkALa rAjA - siMhe meTA ADaMbarathI vivAhatsavane samAraMbha karyo, jethI vajasiMhanI rAjadhAnI mAMgatya dhvanIothI gAjI rahI. A pramANe zrI caMdrakumAra haMsAvaLIne kASTa bhakSaNamAMthI bacAvI madana ane caMdrAvaLInI sAthe ghaNuM saMpatti laI, tyAMthI AgaLa cAlyA. rati ane prItithI jema kAmadeva zobhe, tema zrIcaMdra te banne yuvatiothI zobhato hato. rUdrapallI nagarImAM AgaLa cAlI, te mahAvIre navalAkha dezanI sImAnuM ullaMghana karyuM hatuM. puNyane prabhAva ke che ? tenuM pratyakSa draSTAMta zrI caMdra jagatane jaNAvI ApyuM hatuM. puNyathI kevAM kevAM asAdhya kAryo sadhAya che ? puNyanuM baLa kevuM anivArya che? puSya prakRtinI AgaLa konI sattA che ? ane puNyanAM vAvelAM bIja kevAM susvAdu tathA alokika phaLa Ape che ? e badhuM zrI caMdrakumAranA prabhAvika caritra uparathI siddha thAya che. prakaraNa 63 muM - mAtA ane putra. thai che zrI giri parvata ghaNo manohara parvata hatA, e suMdara girine dekhAva bhavya have, tenI aMdara vividha jAtanI vanaspatio khIlI hatI, siMha, vyAdhra, varU, aSTApada, ane bIjA vividha jAtanAM mRgalAMo e girinI taLeTImAM ETA vicaratAM hatAM, camarI mRga pitAnAM puMchaDAMthI tyAMnI vanalakSmIne rAjyalakSmInI zobhA ApatAM hatAM, kokilAo madhura svarathI vananuM saiAdarya batAvavAne pathikane AmaMtraNa karatI hatI, vividha jAtanAM vRkSonI zreNIo e girirAjanI samRddhine darzAvI kRtArtha thatI hatI; ThAma ThAma AvelAM jaLAzaya, ane jharaNuothI te sthaLanI saMpUrNa upayogitA dekhAtI hatI. A parvatanI pAse caMdrapura nagara AveluM che, e nagaranI prajAnuM sarva jAtanuM vaibhavasukha zrIgiri parvatathI saMpAdana thatuM hatuM. zrIgiri parvatanI zobhA joI, ane tyAM vasanArI prajAne sarva jAtanAM sukhanI prApti joIne puNyAtmA zrIcaMdra te vasAvyuM hatuM. e nagaramAM dharmazALA, dAnazALA, ane bIjAM upayogI sthaLAnuM sthApana karI zrIcaMdra tyAMnI prajAne sarva jAtanuM sukha karI ApyuM hatuM. zrIcaMdra prApta karelA sparzamaNinuM sarva mahA te sthaLeja pradarzita karavAmAM AvyuM hatuM. For Personal & Private Use Only
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtA ane putra 355 ') mAtra tenA mukhakamaLa upara caMdrapura nagaranA eka bhavya sthAnamAM eka paiADhA strI beThI che, tenA utsaMgamAM eka laghuvayanA bALaka paDayA paDayA rame che, e bALaka taddana nAnA che, tenA mukhamAMthI haju vaikha rIvANI sphurI nathI, hajI te taddana nirdoSa avasthAmAM rame che, tenI sarva jAtanI icchAe rUdana karavAthIja siddha thAya che. bAlAnAM rodanaM balaM e kahevata pramANeja tenI prakRti che. bALakane hajI bIjI sattA AvIja nathI, mRdu hAsyanA aMkuro sphuryA kare che. putrane hulAvatI mAtA putra ! tArA jyeSTa kha Mdhu hajI AvyA nahIM. e puNyavAna putra kASTha sthaLe puNyanA sukhamAM magna thai mAtAne bhulI gayA. huM bApa ! tuM zuM joi hase che ? atyAre tArA AdhAra huM ekaja chuM. tArA pitA, ane tArA baMdhu videzamAM che, tuM eka maheATA mahArAjAne putra chuM, tArI sevAmAM aneka sevakA hAjara rahe tevI tArI sthiti che, te chatAM karma yAge tAre videzamAM ekalAM rahevuM paDe che. A pramANe melI-vhAlA A pramANe mAtA putranI sAthe vAttAlApa karatI hatI, tyAM teNInuM vAmanetra prakaryuM. tarataja hRdayamAM chupI rIte rahelI AzAlatA pallavita thai gai. AzAnA umaMgamAM AvelI mAtAe putrane uMce lai keTalAMeka premanAM cuMbana lIdhAM. A vakhate eka anucara doDatA AvyA, teNe AvI te prADhAne praNAma karyAM. jenA mukha upara harSanA aMkura sphurI rahyA che, evA purUSe AvI jaNAvyuM ke, mAtA ! vadhAmaNI che. ApanA pratApI putra meTA parIvAra sAthe nagaranI bAhera AvyA che. A vadhAmaNI sAMbhaLI e prADhA zrAvikA atyaMta AnaMda pAmI gai, tarataja peAtAnA bALa putrane prema cuMbana ApI, ane pAraNAmAM suvArI te AnaMdanA vegathI prerIta thai putradarzana karavAne ati Atura banI gai. priya vAcakavRMda ! A gaiADhA strI kANu, e Ape anumAnathI jANyuM haze, zrIgiri tathA caMdrapura nagaranuM sthaLa tene sArI rIte jANavAmAM vadhAre ajavALuM pADe che. tame kadi A paidA Ane oLakhazeA, paNa tenA utsa MgamAM je bALa putra ramatA hatA, tene tame oLakhI zakazo nahIM. te ciratra nana abhinava che. tenuM spaSTIkaraNa karavAnI have jarUra che. te zA ii te zrIcadrakumAranI mattA sUryavatI che, tenA utsaMgamAM je nirdeSa bALaka rama hatA, te tene nAneA putra che. zrIdre peAtAnI mAtAne zrIgirinA caMdrapuramAM rAkhI hatI. pUrve jyAre sUryavatInuM kuzasthaLImAMthI haraNu thayuM, tyAre te sagarbhA hatI. zrIae peAtAnI mAtAnI sagabhA sthiti joineja A sthaLe rAkhI hatI. mAtA sUryavatIe thoDA samaya thayAM eka bALakane janma ApyA che. teja bALaputra mAtAnA utsaMgamAM ramatA hatA, tevAmAMja teNe je vadhAmaNI sAMbhaLI, te zrIya ate tenA bIjA piravAranA AvavAnI vadhAmaNI hatI. zrIcaMdra rUdrapallI nagarIthI nIkaLIne krUratA kratu caMdrapura AvyA hatA, tenA For Personal & Private Use Only
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 AnaMda maMdira, parivAramAM moTI senA sAthe vasiMha rAjA Avyo hato, temaja tenI sAthe mArgamAM a - 1 guNacaMdra paNa mana hato, sAthe madanA ane caMdrAvaLI paNa hatAM. A badhe parivAra laI zrIcaMdra caMdrapura Ave ane jayAM pitAnI vahAlI mAtA sUryavatI, putrane maLavAnI IcchA rAkhI sanmukha a.taiyAra thatI hatI, tyAM zrIyaMdra AvIne mAtAnA caraNakamaLamAM namI paDo. harSanI azrudhArAthI mAtAnA caraNamAM teNe siMcana karyuM. mAtAe harSanA azruthI putranA mastakanuM siMcana karyuM. mAtA, ane putra baMnenI vacce adUbhUta premarasa pragaTa thaI Ave. vAsavya rasa, ane bhakti rasa bane tyAM bheTo thayo. putravatsalA mAtAe putranAM dukhaDAM laI hadayamAM dAkhyo, ane Aja sudhInA viraha tApane zamAvI dIdhuM. pachI guNaze ke mAtA sUryavatInA caraNamAM praNAma karyo, mAtAe tene paNa prema daSTa - kI, ane ati AdarathI saMtuSTa karyo. madanA, ane caMdrAvaLI paNa pitAnI ja ka sUra page paDI. sAsUe Adara sahita joI, temane hRdayanI AzISa ApI anukrame pAthe AvelA rAjAoe ane vaphAdAra maMtrIoe rAjamAtAne praNAma karyA. zrIcaMdra caMdrapura AvatAM mArgamAM ja sAMbhaLyuM hatuM ke, potAne eka laghu baMdhu pragaTa thayo che. A khabara thatAM ja tenA hRdayamAM ati harSa thayo hato, tethI A vakhate teNe premathI mAtAne puchayuM kemAtA ! nAnAbhAI kyAM che ? mane batAve. sUvatIe pAraNa tarapha hAthanI ceSTA karI, eTale zrIcaMdra potAnI jAte pAraNA pAse Avyo, tyAM bALa putra pAraNAmAM dhutkAra zabda karato ramate ha. pitAnA sahodara baMdhune joI, jANe vizeSa khuzI thayuM hoya, tema te pAraNAmAM hasato hasato uchaLavA lAge. zrIcake prema dharI tene pAraNAmAMthI lIdhe, ane hRdayanI sAthe cAMpI bhrAtR prema darzAve che. A maMgalika prasaMgane ujavavAne tyAMja yAcakane teNe ghaNAM dAna ApavA AjJA karI. paraspara baMdhuonI bheTa, ane temanuM sAbhrAtR joI sUvatIne vizeSa AnaMda prApta thayo. keTalIeka paraspara vAta karI, mAtA ane putra pitatAnAM hadaya ThAlavyAM. ane puNyanA adabhUta prabhAvane mATe temanA hRdayamAM Ahata dharmanI upara vadhAre draDhatA thaI. pachI mAtA sUvatIe zrIcakane kahyuM, putra ! mAtra bAhera javAnI AjJA laI. ATale vakhata kyAM rahyA ? ane A rAjakanyAo kayAMthI saMpAdana thaI ? ane tAro A mitra guNacaMdra kyAMthI maLyo ? zrIcaMdra AtmaprazaMsAnA bhayathI kAMI bolyA nahIM teNe potAnA priya mitra guNacakanI sAmuM joyuM, eTale guNacaMdra vinayathI be. -mAtA ! e vAta mane ja pucho. rAjakumAra pitAnA puNyane prabhAva pAtAne mukhe nahIM kahe. mAjI ! tamArA putranA puNyane prabhAva abhUta che, tamArAthI judA paDI e mahAvIre aneka parA krama karyA che. rAtre dAnazALAmAM chupI rIte pharatAM temaNe evA khabara sAMbhaLyA che ke, kanakapurane rAjA pitAnA lakSmaNa maMtrIne rAjya bhAra soMpI bAhera gaNe che. A lAgI joI kalyANapurano rAjA guNavizvama kanapura caDI Ave che. A khabara sAMbhaLI For Personal & Private Use Only
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 357 mAtA ane putra. rAjakumAre pavarAjAne, ane mane kanakapuranI sahAya karavAne mokalyA hatA, ane temAM sahAya karavA te paropakArI vIre mane caMdrahAsa nAmanuM eka kha ApyuM hatuM. amane tyAM mokalyA pachI pote pathika zALAmAMthI eka sudhana zeThanI cAra putravadhanI vArtA sAMbhaLI tenI zodhamAM cAlyA gayA. te prasaMge kekaTaka dvIpamAM AvI, te dIpanA rAjAnI nava kanyAo paraNyA. te kanyAone tyAM rAkhI pachI potAnA pitA pratApasiMhane tamArA, ane putranA viyegathI kASTa bhakSaNa karI AtmaghAta karavA taiyAra thayelA sAMbhaLI nimittiyAne viSe kuzasthaLI mAM gayA, tyAM jaIne pitAne bacAvyA, ane jayAdika kumAra, ke jeo pitAne lAkSAgRhamAM bALavAnA aparAdhI thayA hatA, temane kASTa paMjaramAM nakhAvI pitAnA AvavAnA khabara pitA pratApasiMhane vINApuranA maMtrI buddhisAgaranI dvArA jaNAvI dIdhA. te pachI guNacaMdra sUvatIne jayakaLaza hastInI vArtA kahI saMbhaLAvI; pachI kuMDalapuranA bhila lokonI sAthe thayeluM yuddha, ane mAhinInA mohane badhe vRttAMta jaNAvyuM. pachI vAyuvega tathA mahAga azva, ane kujara sArathi sahita rathane meLApanI vArtA paNa kahI. te pachI madanAne meLApa sarasvatIne samAgama, ane maNibhUSaNa nagaranA racUDa vidyAdhara vigerenI kathAo saMkSepamAM kahI saMbhaLAvI, ane tyAra pachI tyAM AvelI caMdrAvaLAnI vArtA jaNAvI. A badhI vAttAo sAMbhaLI sUryavatI sAna dAzcarya thaI gaI, teNInI pravRttimAM pitAnA putranA mahimAne mATe ghaNuM mAna utpanna thayuM. rAjamAtA AnaMda pUrvaka belyAM-vatsa guNacaMdra ! tame rAjakumArane kyAre maLyA ? e vAta kahe. tamane je kanakapuranI sahAya karavAne mokalyA hatA, tyAM zuM banyuM ? ane rAjA guNavibhramano parAbhava thayo ke nahi ? guNacaMdra bolyo-mAjI ! e vAta sAMbhaLavA jevI che. mahAvIra zrIcaMdra rUdrapallI nagarIthI rAjA vajasiMhanI sAthe moTA sainya sahita nIkaLI AgaLa cAlyA. navalAkha dezanI sImA upara AvI, teo chAvaNI nAkhI paDayA hatA. A khabara sAMbhaLI padmarAjA, lakSmaNa maMtrI, ane huM temanI sAme AvyA. pratApI, ane te prANapriya svAmIne ame premathI maLavA AvyA. paraspara premanA uchaLatA sAgaramAM amoe snAna karyuM, eka bIjAnA kuzaLa vRttAMta puchI keTalIeka vArtA karI, mahAvIra zrIca ke mane prema darzAvI puchayuM ke, mitra ! kanakapuranA zA khabara che ? duSTa buddhinA guNavibhramane zI zikSA karI ? e durAcArIne kADhI mukyo ke nahi ? zrI caMdra kumAranA AvA praznathI mane lajajA to bAvI, paNa je kharekharI hakIkata hoya, te yathArtha kahevI joIe evuM dhArI meM temane vinaMti pUrvaka kahyuM, svamI ! durAcArI guNavibhrama mArAthI jItI zakAyo nathI. e durAzaya sarva rIte ajeya che, tenA jevo koI kapaTI zatru mArA jovAmAM AvyuM nathI. sAma, dAma, bheda ane daMDa-e cAre upAyanI janA karavAmAM AvI, tathApi te jarA paNa Dagyo nahIM. sthaLamAM cAlatI jaLanI relanI jema, te mArAthI kaI rIte vaza thaI zako nahIM. te hamezAM navI navI jAtanA saMdezA laI dUtone mokalatA, ane amane ghaNI bhiti darzAvato hato, tenI kapaTa kaLAmAM amo badhA muMjhAI gayA hatA, tyAMja tame For Personal & Private Use Only
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 AnaMda madira. AvI pahoMcyA. svAmI ! have e duHsAdhyane sAdhya karI, ane A caMdrahAsa khane pUchuM rIte kRtArtha karI. mAtA ! te pachI ApanA pratApI putre je parAkrama darzAvyuM hatuM, te alaikika hatuM, tenuM varNana mArAthI thai zake tema nathI. gAMoSTa thai sAmA AvelA guNavibhrame prathama te meTA chApA mAryA hatA, paNa pAchaLathI tamArA vIraputre te garvAMTa zatrune harAvI dIdhA, tenA moTA sainyane chinnabhinna karI nAkhyuM. chevaTe pracaMDa kApa karI mahAvIra zrIcaMdra caMdrahAsa khar3e laI guNuvibhrama upara dhasI AAvyA, paNa te dayALu mahAzayanA hRdayamAM tatkALa dayA utpanna thai AvI. teNe zatrunA mastakane chelluM nahIM, paN yAthI tene jIvato bAMdhI lIdhA, ane sarvanA jotAM eka kASTanA pAMjarAmAM pUrI dIdhA. A banAvathI amArI senAmAM jaya jaya dhvani thaI rathA. rAjA vagaranA anAtha sainyane pachI ame tAme karI lIdhuM. keTalAeka tenA pakSanA rAjAe khuTIne amArA pakSamAM AvyA. pachI tamArA vIraputra kalyANapuramAM potAnI AjJA pravattAvI, pAtAnA matrIene rAjya upara nImI dIdhA. mAtA ! e kArya siddha karyal pachI tamArA putranA hRdayamAM tamAruM smaraNa thaI AvyuM, ane mahepakArI mAtuzrInAM darzana karavAne temanuM hRdaya utkaMThita thayuM. tyAMthI caMdrapurane mArge prayANu karatAM temanA sAMbhaLavAmAM AvyuM ke, temane eka laghu baMne lAbha thayA che; A khabara sAMbhaLI temanA manamAM atyaMta harSa thayA, ane mArgamAM tene janmAtsava karAvyeA. huM mAtA ! tyAra pachIja ame ahIM AvyA, ane amane ApanAM pavitra darzanane mahAna lAbha thayA. guNacaMdranA mukhathI A pramANe peAtAnA putrane dhRttAMta sAMbhaLI, mAtA sUyaeNvatIne atyaMta Ana Mda utpanna thayA. putranI puNyalakSmI AvI alArkika joi, te peAtAne kRtAtha mAnavA lAgyAM. AvA mahAna puNyavALA putranI pe!te eka mAtA che. evuM jANI petAnA AtmAne dhanyavAda ApavA lAgyAM, ane pote AcarelA sukRtanuM ane zrAvikA dharmanuM pUrNa rIte sAsthya mAnavA lAgyAM. zrIcaMdra mAtAne praNAma karI meTyA--pUjya mAtuzrI ! ApanA prasAthI mArAM sarva kAryo siddha thayAM che, have pitAzrInAM darzana karavAnI icchA thai che. Apa pavitra jananInAM darzana thayAM, have janmabhUminAM darzana karavAnI pRcchA thAya che, te sAthe mArA parama pavitra pitAzrInAM darzana karavAnI abhilASA paNu utpanna thAya che. premI pitA ghaNA divasa thayA viraha pIDita che. tamArA ane mArA viyeAgathI prerAelA pitAzrI citAgnimAM paDavAne taiyAra thayA hatA, temanI anupama prItine badale koi rIte vaLI zake tema nathI, e pitAnI sevA karI, putrapaNAne kRtArtha karavAnI mArI abhilASA che. upakArI pitAnA upakArane badale For Personal & Private Use Only
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtA ane putra. 359 vALavAne koI paNa putra samartha thayo nathI, thato nathI, ane thaze paNa nahIM. e mahepakArI pUjya tAtanI pavitra mUrti avalokI mArA jIvittane caritArtha karavAnI mArI saMpUrNa icchA thai che. mAtuzrI ! have AjJA Apo te, ApaNe kuzasthaLImAM jaIe. ghaNo kAba thayAM e nagarIne ane tenI prajAne viyoga che. putranAM AvAM vacana sAMbhaLI sUryavatI sAnaMdA thaI betyAM-vatsa ! je abhibhASAe tArA hadayamAM sthAna karyuM che, teja abhilASAe mArA hRdayamAM paNa sthAna karyuM che. putra ! tArA vicArane huM sarva rIte maLatI chuM. tArI pitRbhakita joI, mane ati AnaMda thAya che. pitRbhaktithI bhAvita hadayavALA putrane ja dhanyavAda ghaTe che. je putra mAtApitArUpa jaMgama tIrthanA upAsaka che, tevA putrathI ja A bhUmi ratnagarbha che. vatsa ! have satvara taiyArI kare. tArI jema mArA hadayamAM paNa kuzasthaLI nagarImAM javAnI zikaThA vizeSa thaI che. suvatInAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdra pitAnA mitra guNacaMdrane ane bIjA sahAyakone jaNAvyuM ke, kuzasthaLI tarapha kuca karavA taiyArI karAve. zrIcaMdranI icachA thatAM ja tatkALa cAre tarapha taiyArIo thaI rahI, badhI senA khaLabhaLI cAlI, AkAzamAM jema megha caDI Ave, tema tenI moTI senA prayANa karavA caDI AvI. hAthI, ghoDA, ratha, ane dila upara rahelA sainike jayadhvani karavA lAgyA. AsapAsanA snehI rAjAo moTI merI bheTe laI, zrI caMdrane maLavA AvyA. pratyeka naranA mukhamAM " zrI caMdrane jaya cAo " evA uccAra nIkaLavA lAgyA. chatra, cAmara, ane chaDI vigere rAjya lakSmInI zobhAthI zrIcaMdra prakAzavA lAgyo. pitAnA putranI AvI samRddhi ane puNyathI caDIyAtuM saubhAgya joi, mAtA sUryavatI hadayamAM vadhAre AnaMda pAmatI hatI. A pramANe taiyArI thaI, eTale zrI pitAnA sthApelA zrIgiri parvatanA rAjyanI sArI vyavasthA karI, pitAnA pUrvopakArI ane sahAyaka nehIone judA judA rAjyanA bhAga vaheMcI ApA, vAmAMga mAtulane badhA khAtAne adhikAra Ape. dhanaMjayane senApati karyo, bIjA parivArane khAsa pitAnA aMgarakSaka banAvyA, caMdrakaLAne paTarANI karI, ane malla nAme je bhIla hato, tene gajene adhipati karyo. A pramANe zrIgiri parvatanA rAjyanI vyavasthA karI, zrIcaMdra potAnI janmabhUmi tarapha javA taiyAra thaye. jayAre tenI AgaLa prayANane ratha AvI hAjara thayA, te vakhate tene smaraNa thayuM ke, A avasare mAre ISTa devanAM darzana karavAM joIe. jemanA anugrahathI huM AvI puNya sthiti bhogavuM chuM, svadeza tarapha prayANa karavAnuM prathama mAMgalya zrI ahaMta devanAM darzana che. pavitra jina pratimAnA prabhAvathI mAruM, mArA kuTuMbanuM, mArA rAjyanuM, mArA dezanuM ane mArI prajAnuM kahyANa thAya, ane sarvadA mArAmAM dharmanI jAgRti rahyA kare, AvuM vicArI saguNa zrIcaMdra pitAnA khAsa parivArane lai, jina caityamAM darzana karavAne ga. trikaraNa zuddhithI For Personal & Private Use Only
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 AnaMda maMdira, prabhunI pratimAne vaMdanA karI, teNe bhakti ullAsa darzAvyo. pratimAnA darzana karatAM ja tenA zarIra para medugama thaI Avyo, ane kaMThe gadgad thaI gaye. nayanamAMthI premAbune varSavato, ane hRdayane bhaktirasamAM bharapUra karo, zrIcaMdra nIce pramANe jina stuti karavA lAge - jina stuti. rAga dhanyAzrI. [ sAmuM juo sevaka kahIne bolAvo--e rAha ]. Aja mAhArA sAhiba sunajara karine, sevaka sAme nihALe; janma kRtAratha jenI pare thAve, ja kalimala kALAre. Aja--e Teka. 1 bhava bhava saMcita dukRta durgati, pAlaka paMka pakhAla; je anAdi azuddha aphaLatA, gahana graMthilatA gALore. Aja. 2 prabhu tuma nAma dhyAna sthiratA, na hove arati ucAle; para AzA pAzA viSavelI, samabhAve parajAlore. Aja. 3 bhaktavatsala zaraNAgata paMjara, pramukha birUda saMbhALe; maitrI bhAve tribhuvana rAkhe, [ paNa ] sevakane pratipALore. Aja. 4 Aja prabhu darzanathI jANuM, dIdhe durgati tALo; bAhya atyaMtara duzmana jo re, janma maraNa bhaya TALore. Aja, For Personal & Private Use Only
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 361 vadhAmaNuM, prabhu tuma pada kejarane tilake, zobhita bhAla suhAle; jJAnavimala guNa udaya adhika hoya, samakita sUtha sugAlore, vRddhi to varasAlere. Aja. 6 prakaraNa 64 muM. vadhAmaNuM ka zasthaLamAM mahArAjA pratApasiMha nItithI rAjya calAve che, niminiyAnAM vacana upara vizvAsa rAkhI, pitAnI rANI sUryavatI ane zrIcaMdranA samA I che gamanI rAha juve che, patnI ane putranAM priya darzana karavAne te ati dIkarI Atura thaI rahela che, rAjya vaibhavanI upekSA rAkhI, rAje chatAM yegadranA jevI sthiti bhagave che, trikALa jina pUjA karI, ane uttama bhAvanA bhAvI divasa nirgamana kare che, satI dharma parAyaNa ane zrAvikA evI sUryavatI rANI ane zrAvaka dharma parAyaNa evA puNyavAna putra zrIcaMdra vinA te pitAnA rAjya saMsArane apUrNa mAne che, eTaluM ja nahIM, paNa pratApathI paripUrNa ane prakAzamAna evA pitAnA rAjatejane te sarva rote jhAMkhu gaNe che. divase, rAtre, khAtAM, pItAM, sutAM ane besatAMte jinabhagavaMtanA smaraNanI sAthe pitAnAM patnI ane putrInuM smaraNa paNa kare che. rAjyanAM dareka kAryo niyama pUrvaka kare che, paNa te badhAM kAryomAM potAnAM be ratnonuM manana thayA kare che. jyAre jyAre sune ane caMdrane juve che, tyAre tyAre tenA hRdayamaMdiramAM suvatI ane zrIcaMdranI mUrtio dazyamAna thAya che. eka vakhate prAtaHkALe pratApasiMha nitya niyamamAMthI paravArI sabhA maMDapamAM beTho hatuM, tyAM tenAM dakSiNa aMga pharakavA lAgyAM. A zubha sucanathI tenA hRdayamAM vadhAre utsAha AvyA. AthI te pitAnA manamAM ciMtavavA lAge, ane hRdayane saMbodhIne kahevA lAga-priya hadaya ! adhIrU thaIza nahIM, tArI AzAlatA navapallavita thAya, tevAM zubha cinho thAya che. have alpa samayamAM ja tArA manoratha siddha thaI jaze, ane vidvAna nimittiyAnI vANI saphaLa thaze. Aja dina sudhI je te apratima vairya rAkhyuM che, te phaLa tane maLyA vinA raheze nahIM. te Aja dina sudhI rAjyavaibhavane gaNyA nathI, At For Personal & Private Use Only
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, aMtaHpuranI IcchA rAkhI nathI, uttama prakAranAM khAnapAna upara Asakita karI nathI, rAjayamada, lakSmImada, ane prabhutAno mada dhAraNa karyo nathI, ane sarva jAtanA rAjakiya vilAsathI tuM AkarSAyuM nathI, te sAthe virahanI tIvra vedanAne te anubhavI che. zoka, azupAta ane rUdananA gupta dhvani karI, te tArA svarUpane vikala karyuM che, e tAruM tIvra tapa joI, tArAM zubha karma tane sAruM phaLa Apaze. kareluM kAma kadi paNa niSphaLa jatuM nathI. A pramANe pratApI pratApa rAjA hRdayamAM ciMtavato hato, tyAM dvArapALe AvI khabara ApyA ke, koI cAra adhikArI purUSo Apane maLavA Icche che, ApanI zI AjJA che ? pratApe praveza karavAnI AjJA ApI, eTale dvArapALa te purUSane laI mahArAjAnI sanmukha Avyo. teo mahArAjAne vinayathI namana karI sanmukha ubhA rahyA. mahArAjAe temane yogya Asane besAryA, ane puchyuM ke, tame koNa che ? ane kayAMthI Avo cho? teo bolyAmahArAja ! ame cAra maMtrIo chIe, lakSmaNa, sudhIra, rAja suMdara ane buddhisAgara, evAM amArAM nAma che. ame kuMDaLapurathI parabhA AvIe chIe. ApanA pratApI putra zrIcaMdrakumAre Apane khabara ApavAne mekalyA che. mahArAjA ! A harSadAyaka vadhAmaNuM A pavAne ame bhAgyazALI thayA chIe. thoDAja vakhatamAM zrI caMdrakumAra ahiM padhAraze, ane ApanA mukharUpa kamaLamAM sUrya samAna thaze. A vacana sAMbhaLatAM ja pratApasiMhanA hRdayamAM AnaMdasAgara uchaLI rahyA, ane tenA mukhakamaLa upara koI vilakSaNa vikAza thaI gayo. AnaMdanA ubharAmAM AvelA pratApe premapUrvaka puchayuM, bhadra ! tame ApelI vadhAmaNI mArA manarUpa kumudane caMdrikArUpa thaI paDI che. Aje mArAM dakSiNa agoe khurI purIne pitAne prabhAva sArthaka karyo che. kahe, mAre vIraputra kayAM che ? ane kyAre Avaze ? maMtrIoe kahyuM, mahArAja ! teo maheMdranagara AvI pahoMcyA che. amone tamane khabara ApavAne mATeja agAuthI ja mokalyA che. amArA rAjamAtA sUryavatI paNa temanI sAthe che. mArgamAM temaNe je je caritra karyo, te badhAM sAnaMdapaNe sAMbhaLavA gya che. tevA dhArmika, vIra ane prabhAvika putranA pitAnI padavI saMpAdana karanAra evA tamane ame ghaNaja dhanyavAda ApIe chIe. rAjedra ! vaLI Apane kahevAne AnaMda thAya che ke, pratApI zrIcaMdrakumAranI sAthe temanA eka nAnA bhAI che, je bALakumAra rAjamAtA sUryavatInA usaMgane alaMkAra che. have e pratApI kumAra a9pa samayamAM AvI pahoMcaze. maheMdrapurathI tilapuramAM A vaze, tyAMthI ratnapura ane siMhapura thaine teo ahIM Avaze. ati utsAhathI AvIne tamArA caraNa kamaLamAM teo hamaNAMja vaMdanA karaze. pratApasiMhe harSanA AvezamAM puchayuM, maMtrIzvara ! kumAra zrIcaMdra kayAMthI Ave che ? ane teNe zuM zuM kAma karyuM ? te kAMI jANatA he, to tenuM camatkArI caritra mane saMbhaLAve. maMtrIo vinayathI bolyA, mahArAja ! tamArA vIra putranAM caritra ghaNAM addabhUta che. tenuM savistara varNana karavAne ame samartha nathI. temaja prathamanAM tenAM caritra ane yathArtha rIte jANatA nathI. zrIgirithI nIkaLyA pachInuM temanuM caritra ame barAbara jANIe chIe; te Apa eka dhyAne zravaNa karo. For Personal & Private Use Only
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ vadhAmaNI. 363 pratApI zrIcadra peAtAnI mAtA ane laghu ane zrIgiranI rAjadhAnImAM maLI pachI moTA moTA rAjAe ane meTA sainyanI sAthe zrI jina caityamAM prabhunAM darzana karI, moTA ThAThamAThathI nIkaLyA hatA. pANuigrahaNa karela e suMdarIethI te virAjita hatA. temanI samAM dekhAva adbhUta hatA. te cakravartInI mahAn samRddhinuM smaraNa karAvatA hatA. jyAre mahAvIra zrIcaMdranuM sainya pRthvIpara cAlatu, te vakhate catura kavie nIcenA padmathI tenuM varNana karatA hatAH-- ( zArlRviiiratam ). zeSaH sIdati kurmarAT vilikhati solItalaM majjati kSubhyaMtyaMbudhayaH pataMti giriyaH kadaMti digdaMvinaH / luptaM vyomatalaM dizaH kavalitA ruddho raviH pAMzunA cakre tasya camUH sthale jalamaho trailokyamapyAkulam // 1 // " tenA sainyanA baLathI zeSanAga sIdAya che, pRthvI nIce rahela kUrma [ kAcA ] du:khI thAya che, pRthvI jaLamAM DubI jAya che, samudre kSeAla pAme che, parvatA paDI jAya che, diggajo AkraMda kare che, AkAza badhuM leApAya che, dizA DhaMkAI jAya che, rajavaDe sUrya rUMdhAya che, sthaLamAM jaLa thai jAya che, ane traNa lAka AkuLavyAkuLa thai jAya che. '' A pramANe kavie jenA sainyanuM varNana kare che, evA mahA parAkramI zrIyadrakumAra mArge prayANu karatA karatA aneka lokeApakAra AcaratA hatA. kAi ThekANe zALA, kAi ThekANe pANInI paraba, kAi ThekANe maTha, kAi ThekANe pASadhazALA, kAi ThekANe jinAlaya, ane kAi ThekANe pAzALA sthApatA hatA. sthAne sthAne tIrthanI sthApanA karatA zrIcaMdra kanakapuramAM AvyA hatA. tyAM keTalAka divasa rahI kalyANapuramAM AvyA, kalyANapuranA rAjA guNavibhrame te prasage moTA utsava karyo, ane peAtAnI guNavatI nAmanI putrIne zrIcadrakumA ranI sAthe paraNAvI hatI, te sthaLe madanAe suvarNa purUSanA badhA vRttAMta jaNAvyeA, te sAMbhaLI badhAne AzcaryuM thayuM hatuM. te rAjA, te kanyA, ane te suvarNa purUSane sAthe lai zrIcaMdra aTavImAM AvyA hatA. tyAM rahelA aMdaranA maNigrahamAMthI ratnAdi sAra va stu lai te AgaLa cAlyA, pachI jyAM ratnacUDane mAnA hatA tyAM AvyA, ane te sthaLe eka suMdara jina caitya karAvyuM. tyAMthI pratApI zrIdrakumAra kAMtipuramAM AvyA. tyAM te nagaranA rAjA siMhai moTA utsavathI rAjakumAranA pravezatsava karyA hatA. te sthaLethI AgaLa jatAM vaDagAma AvyuM, jemAM rAjakumAranA vidyAgurU guNadhara paMDita rahetA hatA. peAtAnA pAThaka ane parama upakArI e gurUnAM darzana karavA zrIdrakumAra parivAra sAthe tyAM gayA, udAra rAjaputre gurU, ane gurUnAM patnInA caraNukamaLamAM praNAma karI, sArI bheTa For Personal & Private Use Only
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 AnaMda maMdira, AgaLa dharI hatI temaja gunA baMdhu, sagAM ane bIjAM saMbaMdhIone paNa sAro satkAra ke hate. pachI nRsiMharajAna priyaMjarI raNa sahita sAthe laI, tyAMthI AgaLa cAlIne hemapara nagaramAM AvyA, tyAM makara rAjA, ke je madanapALane pitA thAya, teNe rAjaku ne kanane mATe moTo utsava karyo, tyAM sadanasuMdarInA khabarathI temane ghaNo harSa thayo hatA. te rAjA moTA parivAra sAthe zrIcaMdrakumAranI sAthe cAlyo. tyAM keTalAka divasa rahI, pachI juo kapilapuramAM AvyA. tyAM rahelA jitazatru rAjAe temane moTA ADaMbarathI nagara praveza karyo. te rAjAne kanakAvatI vigere cAra kanyAo hatI, temane zrIcaMdra, mAtAnA AgrahathI paraNyA. A vakhate vaNArava gAyake AvI, nIcenI camatkArI ane alaMkArika kavitA kahI saMbhaLAvI hatI. [ pArTUrAvarita ]. balgattuMgaturaMganiSThurakhurakSuNNe raNakSmAtale nirbhinnAdvipakuMbhamauktikakaNavyAjena biijaavliiN| khaDgaste vapati sma kuMDalapate lokatraye maMDapAn prAptAM prIDhimasatyakIrtilatikA gulmasya niSpattaye // 1 // . " he rAjA kuMDalapati ! tamAruM khaDa deDatA ane uMcA evA ghoDAonI tIkSNa kharIothI kheDAelI raNabhUminI aMdara kapAelA hAthIonA kuMbhasthaLanAM metIrUpa bIjanI paMktine vAve che. je bIja paMkti traNa lokarUpa maMDapamAM patharAine tamArI preDha evI satkIrtirUpa latAnA gucchane utpanna kare che." (anuSTa) tvatkRpANavinirmANazeSadravyeNa vedhasA / tAH kRtAMta paraMtu tAnamaH || 8 || he rAjA ! vidhAtAe tamArA khakanuM nirmANa karatAM je bAkIne bhuke vadhyo hato, tenAthI yamarAja banAvyo, ane je teno mela che, tenAthI sapi banAvyA. A camatkArI kAvya sAMbhaLI zrIcaMdra ghaNu khuzI thaI gayA, ane tene sAruM inAma ApavAmAM AvyuM; pAMca lAkha sonaiyA sAthe uttama poSAka te kavine arpaNa karavAmAM Avyo. te vidvAna gAyake vega rathane oLakhI lIdhe, ke je rathamAM teNe agAu vihAra karyo hato. For Personal & Private Use Only
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ vadhAmaNI. 365 he rAjA pratApasiMhajI ! A arasAmAM ApanA dharmavIra kumAre eka camatkArI parAkrama karyuM hatuM, te sAMbhaLI Apa Artha pAmI jaze. maheMdrapuranA sImADAmAM vajApura, leAhukhura, ane ratnapura nAme traNa cAra rahetA hatA, ane tenI AsapAsanA pradezamAM tee Azcarya rIte cerI karatA hatA. cerI karIne tee evI rIte adRzya thai jatA ke, kAinA jovAmAM paNa AvatA na hatA, ghaNAeka bAheAza purUSo paNa temane pakaDI zakatA na hatA, meTA parAkramI ane sAhasika purUSA paNa tenI zeAdha karI zakatA nahIM, ane Akhare lajjAthI namra mukha thaI pAchA pUratA hatA. tee evI caturAithI corI karatA ke, jethI catura nagara rakSA dhaNuM ja Azcarya pAmI jatA. A traNa corAne khabara maLyA ke, kuzasthaLInA rAjakumAra zrI vINArava gAyakane mATuM inAma Apyu che, te nAmamAM ghaNA kIMmatI mAla che, AvuM vicArI je divase kapilapuramAM zrIcadrakumAre vINAravane inAma ApyuM, teja rAtre te traNe dhUtta cerI peAtAnA cAturyathI gAyakanA gRDhamAMthI badhA mAla corI gayA, ane te potAnA gupta sthAnamAM lai gayA. je divase te cAra gAyakane mAla cerI gayA, teja divase kapilapuranI prajAnA mukhamAMthI rAjakumAre sAMbhaLyuM hatuM ke, kASTa dhUrta cAra camatkArI rIte nagaramAMthI cerI kare che, ane rAjA jitazatruthI teneA pattA meLavI zakAtA nathI. te duSTa cArathI AkhA nagaramAM trAsa vartI rahyA che. A khAra sAMbhaLI paropakArI rAjaputra teja rAtre adazya guTikAneA prayAga karI, te traNa cArenI pAchaLa gayA. teo je gupta gRhamAM cArIne mAla rAkhatA hatA, teja gRhamAM rAjakumAre praveza karyo, ane te cAra leke gAyaka vINAravanA gharamAM corI karI je mAla lAvelA, te badhuM pAchaLa jaIne rAjakumAre jANI lIdhuM hatuM. te cAra lokeA judI judI vidhA jANatA hatA. eka avasvApinI nidrA jANatA, ane khIjo zabdavedha vigere prayoga jANatA, ane trIjo haraNa kriyAmAM catura hato. A traNe cAra gAyakanA gharamAMthI corI karI, te cerIne mAla bhUmigRhamAM rAkhI, te upara eka zilA ADI mukI, barAbara majabuta kAma karI, pachI yAgIne veSa lai, bahAra rahelA maThamAM AvIne sutA. mahAvIra zrIcaMdra temanI A badhI ceSTA joi, pachI potAne sthAne avyA. a dRzya kiAnA prayoga dura karI, te zayyAmAM suI gayA. prAtaHkALa thayA, eTale pelA vINArava gAyaka pekAra karatA karatA kumAranI AgaLa AvyA. teNe namana karI vIra kumArane jaNAvyuM, svAmI ! ApanA jevA parAkramI purUSa vidhamAna chatAM mArA gharamAMthI moTI corI thai. gai kAle Ape je inAmamAM dravya ApyuM hatuM, te badhuM corAi gayuM. jene mATe A nagaramAM cArInA pekAra thAya che, teja camatkArI ceArAe mAphaka dhana harI lIdhuM. draDha sthAnamAM rAkhelA dhanane tee! kSaNa mAtramAM laI gayA. mahArAjA ! temAM For Personal & Private Use Only
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. Apane za Sa kADhave ? mArA bhAgyane ja te mahimA che. dhanavaMtapaNAnA bhAgyane huM koI rIte adhikArI nathI. Apa jevA udAra svAmIe mArAM dAridrane cheda karyo hato, ane mane jagatamAM dhanavaMtanI zreNImAM mukyo hato, tathApi huM pAcho mArI pUrva sthitimAMja Avyo. mArI sthiti joI, mane nIcenI kavitAnuM smaraNa thAya che - deSa kizo dAtArane, je kameM navi hoya, sarva rana deve prazno, zaMbhu kALakUTa joya. 1 vINAravanI AvI pharIyAda sAMbhaLI rAjakumAre tarata jitazatru rAjAne bolAvyA, ane bIjA adhikArIone paNa bolAvyA. sarvanI samakSa rAjakumAre jitazatru rAjAne gussAthI kahyuM, rAjana ! A zo julama ? tamAre zaramAvAnuM che. kapilapuranI prajA ghaNe vakhata thayAM pokAra kare che, tathApi koI temanI saMbhALa letuM nathI, e kevI anIti ? narapati ! tame rAjA nAma dhAraNa karI, tamArI pratiSThAne gumAvI che. prajAnuM rakSaNa nahIM karanArA nRpatio rAjA nathI, paNa rAjAne veza paheranArA naTaDA che. tame rAjaya sattA dhAraNa karyA chatAM AkhuM zahera hamezAM luMTAya, e kevI vAta ? AkAza, pAtALa, ke aMtarIkSamAM rahelA te duSTa cerone zodhIne tamAre zikSA karavI joIe, jenA rAjyamAM prajA duHkhI thAya, ane rAjA rAjya vaibhava bhagave, te rAjA narakanA adhikArI thAya che. rAjakumAra zrIcaMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI jitazatru rAjAne ghaNI lajA AvI. te ghaNI vAra nIcuM joIne rahyA. pitAnA manamAM eTale sudhI thayuM ke, je dharatI mArga Ape, te huM ahIMja samAI jAuM. jitazatru rAjAnA mukha upara AvI glAni joI, zrIcaMdra eka bIDuM maMgAvyuM, ane te hAthamAM lai sarvane jaNAvyuM ke, je kaI te cora pakaDavAne mATe A bIDuM grahaNa karaze, tene huM suMdara pilAkanI sAthe moTuM InAma A pIza. A pramANe kahI, ghaNI vAra sudhI bIDuM rAkhyuM, tathApi koI bIDuM levAne A vyuM nahi. ghaNI vAra thaI, eTale sabhAjana bolyA ke, mahArAja ! A pramANe ghaNI vAra bIDAM karavAmAM AvyAM hatAM, tathApi koI paNa hajI sudhI e bIDIne grAhaka thaze nathI. zA mATe Apa vilaMba karo cho ? e camatkArI coranI zodha karavAne koI paNa vIra samartha tha nathI. ghaNI vAra bIDAne grahaNa karI, prayAsa karanArAo chevaTe niSphaLa thayA che. mahArAja ! Apa te viSene Agraha choDI che. rAjAnuM rAjatvavIranuM vIratva, dhamanuM dhAtva, ane abhimAnInuM abhimAna e duSTa ceree vyarya karyuM che. sabhAjananAM A vacana sAMbhaLI rAjaputra uparanA dekhAvathI vicAramAM paDyA haiya, tema dekhAyA; paraMtu teo e camatkArI cerane nigraha karavAne upAya jANatA hatA, tethI teo pitAnA nizcayathI calita thayA nahIM. ghaNI vAra sudhI sabhAmAM besI For Personal & Private Use Only
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ vadhAmaNuM, rahyA. jyAre madhyAha kALa thaze, eTale rAjamAtA sUryavatIne ciMtA thaI ke, rAjakumAra adyApi sabhAmAMthI kema AvyA nahIM heya ? te dayALu mAtAe tarataja eka dUtane patrikA laI mokalyo, ane mukhethI kahevarAvyuM ke, rAjakumAra ! ghaNI vilaMba thaI gaI che, deva pUjA ane bhajanane kALAtikrama thai gayo che, mATe satvara padhAre. ahIMnuM sarva rAjamaMDaLa bhajananI rAha joI beThuM che. ApaNe jene ghera mijamAna thaI AvyA chIe, tene ApaNA taraphathI jarA paNa duHkha na thavuM joIe. jenA javAthI gRhapati khuzI thAya, ane tenuM kuTuMba rAjI rahe, tenuM nAma ja uttama atithi kahevAya che. ApaNuM nimittathI jitazatru rAjAnA darabAramAM badhuM rAjakIya maMDaLa kSudhAthI pIDAya che. sudhA kevI kharAba che, te tame jANo cho, te chatAM tenuM punaH smaraNa ApavAne ekalAvelI patrikAnI aMdara je saMskRta kavitA che, tenuM vAMcIne barAbara manana karaje. dUte AvI rAjamAtAnI patrikA kumAranA hAthamAM mukI, ane mAtAe je saM. deze kahyo hato, te badho rAjakumAranA zravaNamAM sthApita karyo. pitAnI mAyALu mAtAne sa deze sAMbhaLI smita hAsya karatAM kumAre te patrikA ukheLAne vAMcI. jemAM nIce pramANe saMskRta kAvya lakheluM hatuM - yA sadrupavinAzinI zrutaharI paMceMdriyotkarSiNI cakSuH zrotralalATadainyakaraNI vairAgya mutpAdinI / badhUnAM tyajanI videzagamanI cAritravidhvaMsinI seyaM bApati paMcabhUtadamanI prANApahArA kSudhA // 1 // che je sArA rUpane nAza karanArI che, sAMbhaLelAne bhulAvanArI che, pAMca Idrione kheMcanArI che, netra, karNa, ane lalATane dInatA ApanArI che, vairAgyane utpanna karanArI che, baMdhuone tyAga karanArI che, videzamAM laI janArI che, cAritrano nAza karanArI che, ane pAMca bhUtane damana karanArI che, tevI te prANahAriNI sudhA, atizaya pIDA kare che." A patrikA vAMcI rAjakumAra vicAramAM paDyA, tarataja temaNe maMtrIne ekalI mAtuzrIne jaNAvyuM ke, mAjI ! jyAM sudhI A bIDuM koi leze nahIM, tyAM sudhI mAre jamavAne abhigraha che; bIjAone mArA sogana ApI jamADaje, jyAre mArI pratijJA pUrNa thaze, tyAre ja huM te jamavAne chuM. maMtrIe AvI rAjamAtAne e khabara ApyA. tarataja rAjamAtAe bIjA rAjakIya mANasane jamavAne Agraha karyo. mAtra teija "putra vinA jamavuM nahIM " evo nizcaya karI beThAM. rAjakumArane A draDha nizcaya che, temanA priya mitra guNacaMdra namratAthI jaNAvyuM, mahArAja ! A abhigraha karyo, te sAhasa che. e ceranI cerI camatkArI che. kaI paNa samartha vIra tenI zodha karI zake nathI, ane karI zake tema paNa nathI, For Personal & Private Use Only
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 AnaMda maMdira. guMdranAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjakumAra tarataja meThA thayA. sabhA visarjana karI, mitrane sAthe lai azvArDha thai nagaranI bAhera cAlyA. rAjakumAre rAtre je mArga joyA hatA, teja mArge teo AgaLa cAlyA. AgaLa jatAM eka udyAna AvyuM. udyAnanI aMdara praveza karatAM mar3a jovAmAM AvyA, te mAnI aMdara aneka musA AvI utaratA hatA, te maThamAM jatAM traNa yogIe jovAmAM AvyA, te yAgIo mukhamAM tAMbula cAvatA hatA, ane paraspara vAttA karatA hatA. te yeAgIone rAjaputre peAtAnI pAse kheAlAvyA. yAgIoe zAMta prakRtithI kumArane AzIvAda ApyA. rAjakumAre mRduhAsya karI te yAgIone kahyuM, bhadra ! tame kharekharA yogI che ke bhAgI ? yAgIe camakIne bolyA----mahArAja ! ame yAgI chIe, bhAgI tA Apaja kahevAo. rAjA kholyuMA--jo tame bhAgI na heA, ane ceAgI na hA, te| tAMbUlanA alaMkArathI ala"kRta kema thayA che ? rAjakumAranAM AvuM vacana sAMbhaLI, te kRtrima yAgIe zyAma sukha thai gayA. tarataja rAjAe temane oLakhI lIdhA. pachI temaNe AjJA karI ke, A mamAM ghaNA musAphrA Ave che, tethI A mane vizALa karavAnI jarUra che. pachI tarataja ghaNA lakAne nagaramAMthI khelAvyA, ane maThanI AsapAsanI bhUmine kheAdAvA mAMDI, te khodatAM eka zilA jovAmAM AvI, ane te zilA nIce mAruM bhUmi nIkaLyuM, tenI A dara hIrA, ratna, meAtI ane kIMmatI dAgInAe tathA suMdara vastra jaththAbaMdha nIkaLavA mAMDayAM. tyAM jitazatru, vINArava, ane bIjA prajAnA AgevAnAne khelAvyA. te kIMmatI mAlanA DhagalA joi, badhA Azcarya pAmI gayA. cArInA mAlanA pattA lAgavAthI nagaranA leA AvIne ekaThA thai gayA. rAjakumAre AjJA karI, eTale vINArava vigere badhA luMTAelA lekA potapAtAnA mAla oLakhIne lai gayA. nagaramAM ceArAelA mAla pA maLavAthI leAkeAnI aMdara AnaMdotsava thaI rahyA. pachI tarataja rAjakumAre AjJA karI, eTale pahelA traNe yAgIone bAMdhI lIdhA. .aneka prakA ranI zikSA karavAmAM AvI, tApi teoe potAnA gunhA kabula karyuM| nahIM. pachI mahAvIra rAjakumAre temane phrAMsInI zikSA karamAvI. jyAre phrAMsIne bhayaMkara sthAne AvyA, eTale dayALu mahArAjA zrIcaMdra temanI pAse gayA, ane puchyuM, are du ! tame krANu che ? ane A cerInuM kAma tame karyuM che ke nahIM ? te badhuM satya hoya te kahe, nahIM te tamane dehAMta zikSA karavAmAM Avaze. lAhakhure jaNAvyuM, rAjA ! ame kAMI paNa jANatA nathI, tame! dayALune jema yagya lAge tema kare. rAjakumAre hasatAM hasatAM kahyuM, are mUrkha ! sAcesAcu` kahI de, huM tane oLakhuM chuM, tArUM nAma leAhakhura che. meM tane mahedrapuranI sImamAM jIvatA mukayA hatA, kema bhulI jAya che ? tuM avasvApinI nidrA jANe che, kema sAcI vAta che ke khArI ? rAjakumAranAM A vacana sAMbhaLI te Azcarya pAmI gayA; tarataja temaNe hradayamAM vicAryuM ke, A kharekhara zrIcadra rAjA che, temaNe ApaNane oLakhyA che, have je sAcuM hAya, te kahI devu joie. vaLI mAtA, pitA, gurU, deva ane rAjAnI AgaLa hamezAM sAcuM ja khelavuM, e nIti che. AvuM vicArI leAhakhura khelyA svAmI ! For Personal & Private Use Only
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ vadhAmaNI. 369 tame kahe che te satya che. tame paropakArI che, tamAre AdhAre prANa arpaNa karI huM satya kahuM chuM. lehabaMdhanA ame traNa putro chIe, vajIpura, lohakhura, ane khura evAM amArAM nAma che, kuMDaLaToLaka parvatanI pAse AvelA maheMdrapuranA sImADAmAM ame rahIe chIe; cAkaLAmAM ane praviNa chIe, adazya guTikAthI ame camatkArI corI karIe chIe, Aje ApanA tAbAmAM AvI gayA chIe, havethI Apa amArA svAmI che, je yogya lAge te karo. te coronI vinaMtIthI zrIcaMdrakumArane dayA AvI, tatkALa temane dehAMta zikSAmAMthI mukta karyA, ane dharma saMbhaLAvI pratibaMdhita karyA. je dharmanA pasAyathI teo duSkarmathI mukta thayA; tevA durAcArI paNa sadAcArI thaI gayA. rAjakumAranI AjJA laIne teo ha sAthe maheMdrapura gayA. besatAM, uThatAM, ane bIjI yogya kriyAo karatAM teo navakAra maMtranuM smaraNa karavA lAgyA. teo cAre parvaNImAM piSaha vrata karatA, pAMca parva jJAna bhaNatA, cha parva tapasyA karatA, ane sAta kSetre dhana vAvatA, ane hamezAM trikALa jinapUjA karatA hatA. zrI caMdrakumAranA saMgathI teo sarvarIte zuddha zrAvaka thaI gayA, temaja maheMdrapurano rAjA paNa ghaNoja Astika thaI gayo, he mahArAjA pratApasiMhajI ! tamArA putranA prabhAvathI maheMdrarAjAnA hRdaya upara ghaNI asara thaI gaI. pachI rAjakumAre sucanA rAjaputrInuM vidhithI pANIgrahaNa karyuM. A mahotsavamAM rAjakumAra zrIcaMdranI sakIrti cAre dizAmAM prasarI gaI che. rAjeMdra ! tyArapachI mahArAjA zrI caMdrakumAre Apane khabara ApavA amone ahIM mokalyA che; rAjakumAra ApanAM pavitra darzana karavAnI icachAthI cAda rAjAonI sAthe kuzasthaLI rAjadhAnImAM have Ave che. tamArA rAjaputre Ahata dharmanA vijayadhvanithI bhAratane gajAvI mUkayuM che, puNyanA prabhAvika prakAzathI bhArata prajAne aMjAvI nAkhI che. maMtrIonA mukhathI A vRttAMta sAMbhaLI kuzasthaLI pati ghaNI ja khuzI thaI gaye, takALa teNe moTA mAnanI sAthe te cAre maMtrIone pizAka Ape, ane kuzasthaLImAM mahotsava karavAnI AjJA karI, potAnA rAjakumAranAM darzananI icchAthI prajA atyaMta A naMda pAmI gaI. bALakathI te vRddha sudhIne tamAma prajAvarga kuzasthaLanA pATavI kumAranA Agamanane vadhAvavAne taiyAra thaI gaye, kuzasthaLIpurI dhvajAo ane teraNAthI alaMkRta thaI gaI, pratyeka catvare ane zerIe aSTamaMgaLanAM citramaya cinha sthApita karavAmAM AvyAM, ane navaraMgita ArakAo karI, temAM " zrIcaMdrakumArane jaya" ItyAdi AzirvAdasUcaka mahAvAkyo lakhavAmAM AvyAM, saubhAgyavatI suMdarIo navaraMge alaMkRta thaI, rAjaputrane suvarNa tathA metIe vadhAvavAne taiyArI karavA lAgI, jaina pAThazALAmAM bhaNatA vivA o jina stuti gArbhita AzirvAdanAM vacananA zuddha uccAra zIkhI taiyAra thavA lAgyA, jaina bAlikAo pitAnA yuvarAjanAM ovAraNAM levA taiyAra thavA lAgI, ghera ghera AnaMda 47. For Personal & Private Use Only
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 AnaMda madira. utsava thai rahyA, ane sarva prajA zrIdrakumArarUpa caMdranI zItaLa ane sudhAmaya chAyAne Azraya levAnA abhilASa dharI AnaMdamAM magna thavA lAgI. prakaraNa 65 muM. suhRta samAgama zasthaLImAM AnaMdamaMgaLa varttAi rahela che, potAnA rAjakumAranAM darzana kuravAne prajA, caMdra upara cakAranI jema catura ceSTA kare che, zerIe zerIe mahAmaMgaLa vattAi rahyA che, pUrNa kuMbha, vedikA, ane teAraNanI zobhAthI gRhaMgaNu dIpI rahyAM che. vicitra raMganI patAkAonI zreNIthI rAjamArga zele che, navaraMgita pozAka dhAraNa karI, nagarajanA pratyeka sthAne krUre che, vividha raMgathI suzebhita karelI aTArIomAM tathA agAzIe mAM puraramaNIo sajja thai ubhI rahevAnI taiyArI kare che, ane potAnA yuvarAjane puSpApahAra, suvarNa tathA metIethI vadhAvavAne umaMga dhare che. vividha jAtanAM vAjiMtrAnA nAdathI gaganama`DaLa gAjI rahyuM che, rAjamahelamAM jAtajAtanI racanA karavAmAM AvI che, navaraMgita patAkAonI zreNIothI rAjagRhane suobhita karavAmAM AvyuM che, teAkhata, saraNAi, bherI, ane mRdaMganA zabdonA pratidhvanithI rAjama hela gAjI rahyA che, pavananA prasArathI calAyamAna thayelI khvAe jANe peAtAnA yuvarAjane khelAvatI hAya, tema dekhAya che, rAjapurUSA navIna pe.SAka dhAraNu karI navIna rAjAne namana karavAneA umaMga dharI kare che, vastrAla kArathI dedIpyamAna dekhAtI dAsIo suMdara zRMgAra dhAraNa karI, yuvarAjane vadhAvavA taiyAra thAya che; mahArAjA pratApasiMhaiM putranAM darzana karavA utkaMThita thaI ITApAsanA kare che. A vakhate nagaracaya ane gRhucaityamAM mahAtsava pUrvaka jinapUjA bhaNAvA lAgI, uttama prakAranI AMgIe racI ane dIpamALa pUrI jinapUjAnI bhakti karavA mAMDI, aTThAnna utsava ane jaLayAtrA vigere Arhata utsavAnA samAraMbha karavAmAM AvyA, peAtAnA maneratha siddha thavAthI pavitra hRdayanA pratApasiMhai devabhakti, gurUkti, ane dharmabhaktinI vRddhi karavA mAMDI, eka tarapha laiAkika utsava ane eka taraph dhArmika utsava ArabhI, mahArAjAe A prasa Mge dAnadharmane prabhAva paNa pravattAvavA mAMDayA. pAtradAna, dayAdAna ane kArradAna, e vividha dAnanA pravAha pravarttavA lAgyA; kavio, vidyAno, ane guNijanAne meTAM meTAM nAma ApavAmAM AvyAM, dIna, duHkhI ane nirAzrita leAkAnA sArA uddhAra karavA mAMDayeA, kArAgRhamAMthI aparAdhIone paNa mukta karavAmAM AvyA, A sarvethI sAdhAmaivAsaNya karavAmAM mahArAjAe mATI udAratA darzAvI hatI. jaina pAThezALAomAM bhaNatAM zrAvaka zizu ane bALazrAvikAne sArAM sArAM inAme vaheMcavAmAM 2 For Personal & Private Use Only
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ suta samAgama, 371 AvyAM, pIdhazALAnA tapathIone bhojana vastranAM dAna ApavAmAM AvyAM, ane divasanA cAre hira sudhI dAnazALAnAM dvAra ughADAM rAkhavAmAM AvyAM. A pramANe kuzasthaLImAM dhAmadhUma pravartI rahI hatI. ahiM pratApI vIra zrIcaMdra pitAnA pitAnI rAjadhAnImAM AvatA pahelAM je je rAjAonA saMbaMdhamAM pate joDAela, ane je je rAjakanyAne potAnA premathI aMkita karela, te badhAMne te utsAhathI maLyo hato. pite kahelAM vacanane sArthaka karavA te khaMtIle hato. je je purUSa ke strI tenA vacana upara rahela, tene game te prakAre vacana pUrNa karavAno tene daDha nizcaya hato. pitAnA priya mitra guNacaMdranI preraNAthI te pUrve vaza karelA gaMdhahastIne vaza karavAne pAcho suvegarathamAM besI kuMDalapuramAM gayo hato. idra jema erAvata upara bese, tema te gajeMdrane bolAvI tenI para ArUDha thaI, maheMdrapuramAM Avyo hato. tyAMthI tilakapuramAM AvatAM trilocana rAjAne maLI tene sAthe lIdho hato. te pachI vasaMtapuramAM jaI vIravamane teNe rAjya ApyuM, ane te pachI naravane atithi satkAra grahaNa karyA hatA. evI rIte mArge ghaNuM rAjAone teNe ekaThA karyA hatA. je nRpatioe tenI AjJA mAnya karI, tevAonA manoratha teNe pUrA karyA hatA. keTalAekane inAma Apa, ane je unmata thatA temane zikSA ApatA hatA. gajekapara svArI karI teNe aneka kAryo siddha karI pitAnI ula kIrtine bhAratanA kSetra upara prasarAvI hatI. pitAnA gamanathI pavitra thayelA pradezamAM teNe jevI pitAnI vIratA darzAvI ApI hatI, tevI ja teNe dhArmikatA paNa darzAvI ApI hatI. A pramANe gajeMdrapara svArI karI te pAcho tilapuramAM AvyuM. tyAM vizrAMta thayelA zrI caMdrane eka dUte AvI vijJapti karI ke, svAmI ! ApanA pitA pratApasiMhajI Apane maLavAne ratnapura AvelA che. putranAM darzana karavAnI AturatAthI teo pUrNa rIte gherAelA che, temanI dRSTi putranAM darzanArUpa amRtamAM magna thavAne Atura banI rahI che, temanI bhujAo Apane daDhAligana karI maLavAnI utkaMThA dhAraNa kare che, temanI ghANa Idriya ApanA mastakanuM AdmANa karavA tatpara thaI rahI che, cirakALanA ApanA virahathI te ati pIDita che. dUtanA mukhathI A khabara sAMbhaLatAM ja zrIcaMdra pitAnA darzanamAM utsuka thaI gayo, pitRbhaktinA prabhAvathI tenA zarIra para romAvaLI pragaTa thaI gaI, tenA hRdayamAM AvyuM ke, Aje mAruM ahobhAgya, ke jethI huM pavitra pitAnAM darzana karIza. e jaMgama tIrthanA caraNamAM namana karI huM mArI putratAne sarva rIte kRtArtha karIza. Aje cirakALa sevele Ahata dharma mane saphaLa thaye, caturvidha purUSArthane pUrNa karanAra mAre. caturvidha dharma Aje kalpavRkSanI jema phaLanukha thaze. A pramANe vicArI zrIcaMdra tila kapurathI AgaLa cAlyA. For Personal & Private Use Only
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. kaiTale!ka mArge ullaMdhana karatAM pratApasihanI svArI sAmI AvatI jovAmAM AvI kuzasthaLI rAjadhAnInI keTalIeka mahAna samRddhine jotAMja zrIcaMdranA netramAMthI harSAzrunI dhArA cAlI. potAnA sainikAnI patAkAomAM kuzasthaLInA rAjyanAM cinho joI tenA hudayamAM ghaNI asara thai gai. janmabhUminA prabhAva alaiAkika che. mANasa game tyAM jAya, game tyAM jaI asaMkhya dhana meLave, mahAna samRddhi sa MpAdana kare, karttanA keTa ubhA kare, pUrva sanmAna soMpAdana kare, adbhuta parAkrama darzAve, leAkAne cakita karI de, ane jayadhva niyA gaganane gajAvI muke, tathApi tene potAnI janmabhUmi kadipaNa vistRta thatI nathI. jyAre janmabhUmi ke, tenA dekhAvAnAM darzana thAya, tyAre tenA hradayamAM alAkika AnaMda pragaTa thai Ave che. janmabhUminuM vAtsalya divyatAne dhAraNa kare che. jyAM tAnuM bhAlavaya nirgamana thayuM hoya, jyAM zizuvayane nirdoSa AnaMda anu,bjeA hAya, jyAM mAtA pitAnA sahavAsanuM sukha sa MpAdita karyuM hoya, jyAM trividha jAtanI bALakrIDAe AcarI hAya, jyAM mitramaMDaLamAM rahIne adbhUta vinAda karelA hAya, jyAM samAna vayanA mitrAnI sAthe pAThazALA ke jJAnazALAmAM rahI, uttama abhyAsa AcaryuM hoya, ane vidyArthI avasthAnA svataMtra mukha sAthe vidyA vilAsa anubhavyo hAya, te janmabhUminuM--bAlyavayanI krIDAbhUminuM vismaraNa kAne thAya ! kAne paNa thAyaja nahIM. janmabhUminuM vAtsalya kevuM prabhAvika che ? tene mATe lAkika zAstramAM vAravAra lakhavAmAM AvyuM che. eka vidvAn kavi nIcenuM padha lakhe che:-~~ 372 '' jananI, janmabhUmi, pAchalI rAtrinI nidrA, iSTa janane yAga, ane sArI gammata-e pAMca prANI mAtrane duAca che, eTale du:khe mukI zakAya tevAM che. 1 jananI janmabhUmiva nidrA pazcimarAtrijA / iSTayogaH sugoSTI ca durmocA: paMca dehinAm // 1 // pratApI pratApasiMhanI svArI najIka AvI, eTale rAjakumAra zrIcadra gajeMdra uparathI nIce utarI paDayA. pitAnA caraNamAM khAvI daMDavat praNAma karyA. putranAM darzana karatAMja pratApasiMhanA hRdayamAM eTalA badhA AnaMda AvyA ke, tenuM varNana sasra jivhAthI paNa thai zake tema nathI. tenA netramAMthI AnaMdanA azrune pravAhu chuTavA lAgyo, zarIra romAMcita thai gayuM. tarataja premanA ubharAthI pratApe putranI bheTa lIdhI. e ghaDIvAra sudhI pratApasiMha prema mUrchAmAM mUDha banI gayA. putranA aMgasparzathI tene krima AnaMda utpanna thayA, AvI rIte pitA, ane putranuM paraspara vAtsalya joi, bIjA prekSakA paNa cakita thai gayA. kSaNavAra pachI sUryavatI paNa potAnA patinI pAse AvI sarvenI samakSa arpuTa jaNAtA, temaneA dAMpatya prema nahIM gupta, ane nahIM prakAza ema dekhAyA. sUyaeNvatIe vinayathI peAtAnA patine praNAma karI kuzaLatA puchI. For Personal & Private Use Only
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ mut samAgama, 373 A pramANe meLApane mahesava thai rahyA hatA, tevAmAM eka tejasvI bALaka zrIcadranI pAse AvI ubheA rahyA. si MhanA zizu jevA e khALake vinayathI pratApasiMhane praNAma karyA. tenI tejasvI, ane vikrAMta mUrti joi, pratApasiddha vicAramAM paDayA, AvuM tejasvI bALaka keAnuM haze ? tenI AkRti upara kSAtra dharmanAM sarve cinho prakAzI rahyAM che, bALa AkRti chatAM temAM pracaMDatA dekhAya che, kamaLanA jevAM vizALa netrAmAM karUNA, ane vIra, banne rasa vAsa karIne rahyA hoya, tema jaNAya che. pratApasiMhunI AA za MkA tenA netra vikArathI catura zrIcake jANI lIdhI. tatkALa te vinayathI ajali beDI khelyA, pitAjI ! ApanA hRdaya premanuM sthAna jevI rIte huM chuM, tevIja rIte A bALaka paNa tenA adhikArI che. jevI rIte tamArUM putravAtsalya mArI tarapha vikAzita che, tevI rIte A bALaka tara pazu vikAzita thavAne yeAgya che. zrIcaMdranAM AvAM hetugArbhata vacana sAMsaLI pratApasiMhuM jANI gayA. peAtAnI rANI sUryavatI sagabhAvasthAe bAhera gayela, e vAta tene yAda AvI, tarataja tene nizcaya thayA ke, A kumAra te peAtAneAja kumAra che, te zrIcadranA sahAdara badhu che. tarataja tenA hRdayamAM vAtsalya rasa utpanna thai Avye. putra varavIrane potAnA hRdayanI sAthe dAkhyA, tenA kramaLa mastakapara harSAzrunI dhArAthI si Mcana karyuM. Aja prasage eka mATA harSanuM bIjuM kAraNa utpanna thayuM. zrIcaMdranAM pALaka, ane poSaka mAtA pitA zeTha lakSmIdatta, ane lakSmIvatI ratnapurathI tyAM AvyAM hatAM. rAjA pratApasiMhe zrIcaMdranA AvavAnA khabara temane ApyA hatA. temane umaMgathI AvatA joi zrIcakrane dhaNeAja Ana Mda utpanna thayA. peAtAnAM upakArI mAtApitAnAM darzana thatAMja zrI temanI sanmukha deDI Avyo, ane te mAtApitAnA caraNamAM daMDavat namI paDayA. zeThe lakSmIcake aMtaraMga premathI tene AliMgana karyuM. cirakALanA viyAgarUpa amithI dagdha thayelA hRdayane putra aMganA sparza sukhathI zAMta karyuM. mAtA lakSmIvatIe putranAM ovAraNAM lai netramAMthI Ana dAzru pADyAM. paraspara kuzaLavAttA puchI hRdayakamaLane pUrNa AzvAsana ApyuM. te pachI zrIcaMdrakumAranI vivAhIta patnIe AvI pUjya vaDIla zrI pratApasiMhane, lakSmIdatta zeThane tathA lakSmIvatIne namana karyuM. Dila varSe putravadhUne uma'gathI AziSa ApI. zrIcaMdranA punaH samAgamathI rAjI thayelA maMtrIo, adhikArI tathA kurazasthaLIpurInA AgevAno rAjakumArane premathI maLyA. vinaya ane vivekathI temaNe paraspara kuzaLa samAcAra puchyA. A sthaLe kanakakuMDaLa rAjyanA maMtrI lakSmaNu, vAmAMga, varacaMdra, dhana Mjaya senApati ane madanapALa vagere AvI zrIcaMdrane premathI maLyA, temanI tarapha zrIdre paNa peAtAnA apUrva prema darzAvyo. temanI apUrva rAjyabhakti joi, rAja kumAre ghaNI praza MsA sAthe temane abhinaMdana ApyuM. For Personal & Private Use Only
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. catura buddhinA guNacandre prasa Mgane lai rAjA pratApasiMhunI AgaLa zrIca nuM musArImAM thayeluM camatkArI caritra vistArathI kahI batAvyuM. videza yAtrAmAM teNe je adbhUta parAkrama, ane puNyaneA prabhAva darzAvela, te badhA mitra guNakya pratApasiMhanI AgaLa varNana karI batAvyA, te sAMbhaLI kuzasthaLAMta ghaNA khuzI thai gayA. parAzcamI, ane vidvAna putranI prazaMsA sAMbhaLI kayA pitA khuzI na thAya? satputranAM succaritrA jANI, vidvAna pitA peAtAnA janmanI kRtArthatAja mAne che, jenA putranuM niSkala'ka, parAkrama bhareluM ane nItithI nirmaLa caritra hAya, to tevA pitAnuM jIvita sArthaka che, tevA putrathIja pitA kharekhara putravAna che. 374 prabhAvika pratApasiMha, putranI prazaMsA bharelI caritra kathAe! sAMbhaLI vAja khuzI thayA; te sAMbhaLatAM peAtAne, kuzasthaLInA rAjakuTuMbane ane kuzasthaLInI prajAne te puNyavAna tathA bhAgyazALI mAnavA lAgyA. putranA utkarSa sAMbhaLI tenI manevRttimAM zreNIja uttama prakAranI asara thai AvI; te prasage tene nIcenuM mahAvAkya yAda AvyuM:-- " sarvatra jayamanvicchetputrAcchiSyAtparAjayam / ?? " sarva sthaLe jaya pruSThavA, paNa putrathI ane ziSyathI parAjaya Icchave. pratApasiMhe prema pUrvaka puchyuM, vatsa ! tArA samAgamane mATe eka avadhUta nimittiyAnA huM ghaNAja AbhArI chuM. e mahAtmAe mane kharekharUM jIvitadAna ApeluM che; te sAthe yogavidyAne upadeza ApI, mArA jIvanane sudhAryuM che. tenuM smaraNa karatAM mane ghaNeAja seAsa thAya che, te mahAzayanA upakAranA badalA huM jarA paNa vALI zakyA nathI. meM temane dhaNI vinati karI, ghaNI prArthanA karI, ane ghaNI AjIjI karI, paNa te niHspRha mahAtmAe mArA taraphanI kAMi paNa icchA rAkhI nahIM. tenA jevA niHspRha ane paropakArI mahAtmA bhAgyeja jovAmAM Ave che. tevA upakArazILa mahAtmAthIja A pRthvI ratnagabhA che. citAgnimAM bhasma thavAne taiyAra thayelA mArA AtmAne teNe acAnaka AvI bacAvyA hatA. , pitAnAM A vacana sAMbhaLI, zrIcadra hRdayamAM te vAta jANI gayA hatA, tathApi e vAtane prakAzita karavAne teNe pitAne punaH prazna karyA. pavitra pitAjI ! e mahAtmA kayAM gayA, ane teNe kevI rIte tamArA upakAra karyA ? e badhA vRttAMta kRpA karI kahe.. putranA vacana uparathI pratApasi Mhe te badhI vAta vistArathI kahI saMbhaLAvI. samagra vRttAMta sAMbhaLyA pachI zrIcaMdra vinayathI khelyA--pitAjI ! e camatkArI nimittie tamArA dharaneAja mANasa hatA. teNe karelA upakAra tamArA upakAranI AgaLa kAMipaNa khIsAtamAM nathI. te viSe have vadhAre kahevAnI IcchA thatI nathI, eTaluMja basa che. zrIcaMdranAM vacana sAMbhaLI pratApasi Mha vicAramAM paDayA. tyAM catura guNacaMdre vinayathI jaNAvyuM, svAmI ! For Personal & Private Use Only
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ suhatu samAgama Apa zo vicAra kare che ? e nimittio bIje ja nahIM, paNa A tamAre pratApI putra zrIcaMdraja hatA. te sAMbhaLatAMja pratApasiMha sAnaMdAzcarya thaI gayuM. tarataja te pramANu sahita be -vatsa ! tane jeTalo dhanyavAda ApuM, teTale zeDo che. A saMsAramAM mAtApitA mahAna upakArI gaNAya che, paNa tene badale ApanArA tArA jevA thoDA putra haze. teM kharekhara mahAna upakAra karyo che. tArI mAtA ane tArA viyogarUpa agnithI dagdha thayeluM A zarIra punaH pratyakSa agnithI dagdha thavA taiyAra thayuM hatuM, te vakhate tAruM Agamana mArA jIvItanuM Agamana thaI paDyuM hatuM. paNa vatsa ! mane ati Azcarya thAya che ke, te vakhate tuM kyAMthI Ave ? pitAnAM vacana sAMbhaLI zrIca ke AtmaprazaMsA doSa na lAge, tevI rIte pitAne sarva vRttAMta jaNavyo, je sAMbhaLI sarva samAja cakita thai gaye. A vRtAMta sAMbhaLI sUryavatIne vadhAre Azcarya thayuM. pitAnA putre e vArtA teNIne spaSTa rIte jaNAvI nahatI, tethI tenA hRdayamAM aneka prakAranI vicAramALA pragaTa thavA lAgI, ane teNIne nizcaya thayuM ke, A jagatamAM AtmaprazaMsAnA mahAna doSathI adUSita e rAjakumAra zrIcaMdra ekaja che. vaLI potAnI tarapha pratApasiMhane uttama prema jANI, teNInI manovRttimAM vadhAre khuzI utpanna thaI. dAMparA premane namune pitAnA kuTuMbamAM ja rahe che, ema tenuM hRdaya sAbhimAna thayuM. A jagatamAM patibhA strIo kadAca vizeSa jovAmAM Ave che, paNa patnIbhA purUSo koI javAmAM AvatA nathI. e kahevata potAnA pati pratApasiMhe khoTI pADI che. pitAnI priya patnInA vi gathI prANa tyAga karavAne taiyAra thaelA pratApasiMha mahArAjA patnIbhAne eka draSTAMta levA lAyaka namuna banyA hatA. vaidhavyanA duHkhane nahIM sahana karanArI pativratA premane vaza thaI, kASTa bhakSaNa karavAne jema taiyAra thAya che, tema vidhura avasthAnA meTA duHkhane nahIM sahana karanArA patnIvratadhArI mahArAjA pratApasiMha patnInA premane AdhIna thaI, kASTa bhakSaNa karavAne taiyAra thayA hatA. A pramANe sarvane meLApa thayA pachI harSita thaelA zrIcaMdra teja sthaLe e prema svarUpa meLApanuM smaraNa rahevA mATe meLakapura nAme eka nagara vasAvyuM hatuM. vividha varNanI prajAo moTI samRddhi sahita tyAM AvIne vasI hatI, te sivAya tenAthI thoDe dUra samudrane kAMThe eka bIjuM nagara paNa vasAvyuM hatuM. pitAnA pitAnA nAmathI te nagaranuM nAma pratApapura rAkhyuM hatuM. moTI moTI navaraMgita havelIothI, aTArIethI, ane vimAnanA jevA jinaprAsAdothI tene ghaNuM suzobhita banAvyuM hatuM. pratApapuranI ramaNIyatA evI sarasa banAvI hatI ke, jene jevAne videzI prajA u. maMgathI AvatI hatI. pratApapuramAM moTe bhAge zrAvaka prajA vasAvelI hatI. pratyeka zerIe zerIe jina caitya AvelAM hatAM, te sivAya bIjA graho paNa sthApita karavAmAM AvyAM hatAM, ethI karIne pratA5pura eka jaina dharmanI rAjadhAnI thaI paDayuM hatuM. pitAnA nAmane cirakALa rAkhavAne mATe pratApapura vasAvIne temanI nAma mudrAthI aMkita karI, For Personal & Private Use Only
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 * AnaMda maMdira, senAnANuM, rUpAnANuM, ane tAMbAnANuM paNa zrIcaMdra e nagaramAM calAvyuM hatuM. pratApanI dravya mUrtine cirakALa rAkhavA e mudrAnI aMdara tenI pratimA sAthe rAjacihane sthApita karavAmAM AvyuM hatuM. A arasAmAM kaTaka dvIpamAMthI sUryaprabha rAjAnI sAthe nava rAjakanyAo pAMcaso vAhANa sahita tyAM AvI hatI, je rAjakanyAomAM kanakasenA mukhya hatI. suryapratye ghaNI samRddhi sAthe te rAjakanyAo zrIcaMdrane arpaNa karI ane temane pUrva saMbaMdha sarvanI samakSa jAhera karyo; AthI pitAnA putranA puNyanI mahAna samRddhi joI, pratApasiMhanA AnaMdamAM moTe vadhAro thayo, ane teNe sAnaMdAzcarya thaI, potAnA nirmaLa hRdayathI priya kumArane abhinaMdana ApyuM, tevuMja abhinaMdana pALaka pitA lakSmIdatta zeThe paNa hadayathI ane vacanathI prakAzita karyuM. prakaraNa 66 muM.. guNacaMdrane jAtismaraNa ka suzobhita mahelamAM tejasvI siMhAsana upara tejasvI purUSa beThe che, tenI pAse maMtrI samAja rAjakAryanI vyavasthA kare che, maMtrIo eka pachI eka rAjakIya kArya viSe te purUSane puche che, paNa tenI taraphathI koI paNa saMtoSa' kAraka javAba maLato nathI. kSaNavAra te harSanA AvezamAM AvI jAya che, vaLI kSaNamAM ciMtAtura rahe che, A dekhAva joI eka zANA maMtrIe puchyuM, rAjedra ! Aje zA vicAramAM che ? tamArA mukhakamaLa upara kSaNe harSanAM ane kSaNe zekanAM cinha jovAmAM Ave che, tenuM zuM kAraNa che ? siMhAsana para beThelA purUSa vicAra karI jaNAvyuM, maMtrIo ! bIjuM kAMI nathI. mAtra rAjaputrInuM smaraNa thAya che, cirakALathI vimukta thayelI rAjaputrIne maLavAnI utkaMThA thaI che. jyArathI mane tenuM smaraNa thavA mAMDayuM che, tyArathI mArAM dakSiNa aMga pharake che. tevA zubha ciha joI mane have thAya che, ane jyAre te vAta durlabha mAnuM chuM, tyAre pAchI ciMtA thAya che, AthI kSaNamAM harSa ane kSaNamAM ciMtA thayA kare che. vAMcanArane bhrama paDayo haze ke, A siMhAsana para beThele purUSa koNa haze ? ane tenI rAjaputrI paNa koNa haze ? A siMhAsana para beThele siMhapurano rAjA zubhagAMga che, te caMdrakaLAne pitA thAya che. pitAnI putrI caMdrakaLAnuM tene smaraNa thaI AvyuM For Personal & Private Use Only
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaca'dane jAtismaraNa. 397 che. agAu tenA sAMbhaLavAmAM Avela ke, peAtAneA jAmAtA zrIyadra, rAjaputrI caMdrakaLAne sAthe lai videza gayela che, te hajI sudhI Avela nathI. tyArathI kAi kAI vAra tenA manamAM te viSenI ciMtA thatI hatI, paNa Aje zubha zukana thavAthI tene kSaNamAM harSe, ane kSaNamAM ciMtA thAya che. Aja vakhate eka dUte AvI khabara ApyA ke, " siMhupuranA sIma DAmAM zrIcaMdrakumAra potAnA rAjakuTuMbanI sAthe Avela che, '' amRtanA sicana jevA A zabdo sAMbhaLI zubhamAMga rAjAne ghaNAja Ana Mda thaI gayeA. manavAMchita saphaLa thavAthI tenI manovRttimAM zubha nimittane mATe moTA vizvAsa utpanna thayA, te sAthe Arhuta dharma upara vizeSa zraddhA utpanna thai. tarataja pote siMhAsana uparathI kheDA thayA, ane maMtrIone tenA purapravezane utsava karavAnI AjJA ApI. rAjAnI AjJAthI tatkALa siMhapurane zaNugAravAmAM AvyuM. dhvajA, patAkA, ane toraNanI zobhAthI sarva nagarane alaMkRta karavAmAM AvyuM. vividha jAtanAM vAjiMtrAnA nAdathI zubhagAMga rAjAnA darabAramAM bhAre garjanA thai rahI. gheADA, hAthI, ratha, ane pedala sAthe meTI svArI taiyAra thai. rAjyanI rIyAsatathI sAmaiyAnI zAlA divya banI rahI. rAjA zubhagAMga moTA ThAThamADhathI siMhapuranA sImADAmAM sAme Avye. premathI bharapUra hRdaye potAnA jAmAtA zrIyadrane maLyA, rAjakumArI caMdrakaLAne joi netramAMthI harSamAM azrunI dhArA cAlI. jo ke cadrakaLA bALavayathI potAnA meAzALamAM ucharI hatI, tathApi tenA pitA zubhagAMga rAjAnI teNInI upara ghaNI prIti hatI. caMdrakaLA pitAne maLavAthI ghaNIja khuzI thaI, teNIe peAtAnAM pUjya sAsu sUyaeNvatIneA hRdayathI upakAra mAnyA. kAraNa ke sUryavatInI preraNAthIja zrIcaMdra si MhapuramAM AbyA hatA. rAjA zubhagoMga putrIne maLyA pachI tarataja sUyaeNvatIne maLyA, ane kuzaLa samAcAra puchyA. aMtaHpuranA sarva parivAra AvI caMdrakaLAne premapUrvaka maLyA. rAjakumArIne pUrNa saiAbhAgyavALI joi, sarvee maLIne abhinaMdana ApyuM. sarvane paraspara meLApa thayA pachI te svArI meTI dhAmadhuma sAthe nagaramAM AvI. zrIcadrakumAra ane rAjakumArI caMdrakaLAne si'hapuranI prajAe vadhAvI lIdhAM. prajAjananAM netrane utsava ApatI, te svArI rAjadvAramAM AvI pahoMcI. A prasage eka camatkArI banAva anyA. jevAmAM svArI rAjadvAra AgaLa AvI, tyAM guNacaMdrane mUA thai AvI. tatkALa tenu zarIra rathamAMja DhaLI paDayuM. zrIcaMdra te joi camakI gayA, tene sAvadhAna karavAnAM sAdhanA levAne sevakaiAnI doDAdoDa thai paDI. rAjA zubhagoMga paNa tyAM doDI AvyA; teja kSaNe sUryavatI ane caMdrakaLAnI sAthe kheDelI kamaLazrIne paNa tyAMja mUrchA AvI. e khabara paNa zrIcaMdranA jANavAmAM AvyA. tatkALa te baMne strI purUSane rAjamadiramAM lai javAmAM AvyAM. mUrchAnA upacAra karyA pachI kSaNavAre baMne sAvadhAna thayAM. kRpALu rAjakumAra zrIca Mdre guNudrane puchyu, mitra ! A 48 For Personal & Private Use Only
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 AnaMda maMdira. zuM thayuM ? tane akasmAta mUcha kema AvI ? AvA mahotsavamAM harSa thavAne badale macho thavAnuM zuM kAraNa ? guNacaMdra sAvadhAna thaI be -mitravarya ! A nagaranI bhUmi jotAM ja mArA hRdayamAM judI ja asara thaI gaI che. A pradezamAM pUrve huM Avyo chuM, evuM mane bhAna thaI AvyuM, ane tarata ja mArA pUrva janmanuM smaraNa thaI AvyuM. priya mitra ! kharekhara mane mArA pUrva janmanuM ahIM smaraNa thaI AvyuM che. mArA pUrva janmanI sthiti mArI draSTi AgaLa khaDI thaI gaI che, huM pUrva dharaNuM nAma joSIne putra hatuM. mArA pitAnuM nAma zrIdhara ane mAtAnuM nAma nAgilA hatuM, mArI strInuM nAma zrIdevI hatuM, e pavitra zrIdevI mArI mAtA nAgilAne apriya thaI hatI. devayoge mAreja hAthe e satIne saMhAra thaI gayo hato. e pApanuM prAyazcita karI huM zuddha thavAne adhikArI thaze, paNa mane A vakhate te badhe vRttAMta draSTigocara thayo che. mitra ! kamaLakIne paNa pitAnA zrIdevInA janmanuM smaraNa thaI AvyuM che, AthI te paNa mUcha pAmI che. tIrtharAdhananA prabhAvathI huM A gatine pAmyo chuM, tema zrIdevI bIje bhave jinadattA zrAvikA thaI. janmathI te brahmacAriNI rahI, namaskAra maMtranA prabhAvathI hAla kamaLathI thaI che. te vakhate somadeva vigere je hatA, te badhA pratibodha pAmyA hatA, huM eka umA nAme bIjI strI para hatA, temaja eka kharparA nAme giNI te prasaMge vidyamAna hatI. priya mitra ! mArI draSTi AgaLa pUrvano sarva saMsAra pratyakSa thaI Avyo che. A badhA tIrthane, ane navakAra maMtrane mahimA che. guNacaMdranI A vArtA sAMbhaLI zrIcaMdra vigere sarva samAja sAnaMdAzcarya thaI gaye. sarvanA hRdayamAM Ahata dharmanI bhakti jAgrata thaI, jaina tIrthanI ane paMcaparameSThIrUpa navakAra maMtranI praza sAnA uddagAra sarvanA mukhamAMthI nIkaLavA lAgyA. mahArAjA zubhagAMge zrIcaMdrakumAranuM sahakuTuMba Atithya karyuM. pratidina navanavAM khAnapAnathI, vividha jAtanA satkArothI, rAjakIya kIDAothI, rasa bharelI vArtAonI geSTiothI, azvavidyA, gajeMdra zikSA, ane mallayuddhanA akheDAothI rAjA bhagAMge zrIcaMdrakumArane ghaNo vinoda pamADe. te sAthe Ahata dharmanA utsavo, dharmanI prabhAvanAo, cityapUjAnA mahensa, ane jJAnagoSTinA vinodathI kuzasthaLInA yuvarAjane ghaNAja prasanna karavAmAM AvyuM. keTalAka divasa sudhI Agraha karI, rAjA zubhAMge zrIcaMdrane pitAnI rAjadhAnImAM rAkhe. eka divase sUryavatIe rAjakumArane jaNAvyuM, vatsa ! je tamArI IcchA hoya, te ahIMthI tamArA mosALamAM jaIe. ghaNAM varSa thayAM meM janmabhUminAM darzana karyo nathI. tamArAM darzana karavAne tamArA mAtAmaha dIpacaMdra rAjA ghaNA Atura haze. putra ! je mezALanI rAjadhAnImAM jaze, to tamAre mazALa pakSa khuzI gaze. pitAzrI dIpacaMdra rAjA For Personal & Private Use Only
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNacaMdane jAtismaraNa 379 ane mAtA dIpavatI tamane joI ghaNuM ja khuzI thaze. tamArA jevA parAkramI ane gyavAna bhANejane joI, mArA pitRgRhamAM AnaMda utsava thai raheze. tamane vadhu sahita dekhI tamArAM mazALIyAo ghaNuMja prasanna thaze. tamArA mazALanI sajadhAnI dIpazikhA nagarI eka kharekhara AnaMdanuM dhAma thaI paDaze. zALAnI mAnItI prajA tamAruM pavitra darzana karI pitAnA hadayane premArTa karaze. mAtAnAM AvAM vacana sAMbhaLI zrIcaMdra kSaNavAra vicAramAM paDe. kSaNavAre teNe nizcaya karyo ke, mAtAnI IcchA pUrNa karavI joIe. mahopakArI mAtAnI manovRttine mAna ApI anusaravuM, e AjJAMkita putrane dharma che. nava mAsa udaramAM rAkhI upakAra karanArI mAtAnA maratha ko kulIna putra pUrA na kare? mAtRbhaktithI aMkita thayelA putranuM jIvana kRtArtha che. jenA hRdayamAM mAtRbhaktirUpa pavitra gaMgAne pravAha vahyA kare che, te putranI putratAne sahastravAra dhanyavAda che. upakArI mAtAnAM vacana pramANe nahIM vartanAra adhama putronA janmane dhikkAra che. bhaviSyamAM yogya vayavALA putra pAsethI AtmasevAnI AzA. rAkhanArI mAtAne nirAza karanArA putro narakanAja adhikArI che. AvuM vicArI rAjaputra zrIca ke potAnI mAtA sUryavatIne vinayathI jaNAvyuM, pUjya mAtA ! ApanI icchA pramANe karavAne huM taiyAra chuM, mane mArA mazALamAM javAnI ghaNI hoMza che. mAtu gRhanA managamatAM lADa bhogavavAnI mArA hRdayamAM abhilASA che. dIpazikhA nagarInI rAjadhAnImAM rahI, mazALanAM mAna meLavavAne mAre aMtarAtmA utkaMThita thayo che. putranAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjamAtAnA hRdayamAM AnaMda utpanna thayo, ane AjJAMkita putranI mAtRbhakti joI, teNInA hRdayamAM zAMti thaI. pachI zrIcadra siMhapurapatinI pAse AgrahathI rajA mAgI, ane dIpazikhA nagarI tarapha javAnI sarvanI icchA jaNAvI. zrIcaMdra, caMdrakaLA ane svatI vigerenuM rAjakuTuMbathI juduM paDavuM, e zubhagAMga rAjAne gamyuM nahIM, paNa temanA AgrahathI chevaTe tene mAMDa mAMDa rajA ApavI paDI. caMdrakaLA judI paDaze, ema sAMbhaLI caMdravatI rANIne ghaNuMja mAThuM lAgyuM. netramAM premAzrane dhAraNa karatI caMdravatI caMdrakaLAne maLavA AvI. paraspara premAzrane varSAvatAM baMne gADha AliMgana karIne bheTI paDyAM. cAlatI vakhate zubhagAMga rAjAe potAnA jamAI zrIcaMdrane sAro satkAra karyo. vivAhane aMge jeTaluM ApavuM joIe, teTaluM sainya, vAhana, dAsa, dAsI, rIyAsata ane pozAka vigere teNe A prasaMge ApyuM. sarva parivAra sAthe laI, zrIcaMdra dIpazikhA nagarIne mArga vidAya thaye, ane tyAM jai teNe mazALa taraphanuM moTuM sanmAna saMpAdana karyuM. sUryavatInA pitA dIpacaMdra rAjAe pitAnA bhANejane ghaNuM premathI AvakAra Apyo, ane te prasaMge pitAnI rAjadhAnImAM AnaMda utsava pravartAvyuM. For Personal & Private Use Only
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 AnaMda maMdira, prakaraNa 67 muM. zrI dharmaSa yuni. pi , Sii gara ka suMdara vana hatuM, vividha jAtanAM vRkSonI zreNIthI ghaNuM ramaNIya lA gatuM hatuM, kokila, mayUra, zuka, sArikA ane bIjAM madhurabhASI pakSIonA chA zabdothI zravaNedriyane te AnaMda ApatuM hatuM, sthaLe sthaLe tApasInAM LASche Athame jovAmAM AvatAM hatAM, munionA saMcArathI tyAM rahelAM virodhI prANIo pitApitAnAM varane choDI detAM hatAM, siMhaNa mRganAM baccAMne dhavarAvatI hatI, mArI mUSakanA zarIrane premathI cATatI hatI, mayUra ane sarpa paraspara AnaMdathI krIDA karatAM hatAM, pena pakSInI sAthe cakalAM ramatAM hatAM, ane zIkArI zvAna sasalAMne paMpALatA hatA. AvA manahara udyAnamAM eka mahA muni AvI, prAsaka sthaLe utaryA hatA. te dayALu anagAra zAMta thaI, muni dharmanI kriyA AcaratA hatA, pratilekhanA ane kAryotsarga karI, teo paramAtmAne ciMtavatA hatA. temaNe muniveSa dhAraNa karyo hato, tathApi temanA zarIranI zobhA anupama hatI, vizALa lalATa upara dharmateja caLakatuM hatuM, pratyeka aMga tathA upAMganuM sauMdarya uttama prakAranuM hatuM, mukha upara karUNAnAM kiraNo prakAzI rahyAM hatAM, mRdu hAsyanI sAthe zAMtinuM svarUpa jaNAtuM hatuM, temanuM zAMtimaya svarUpa joI, prekSakonA hRdayamAM zAMtinI sudhA prasaratI hatI. A vakhate traNa purUSo moTA parivAra sAthe tyAM AvatA hatA, temanAM hRdaya muninAM darzana karavAne utkaMThita hatAM, meTA ADaMbarathI teo muninA vAsasthaLa pAse AvyA. te traNa purUSa sarvanA nAyaka thaI AgaLa AvyA. teoe paga abhigama sAcavI, sacitta dravyano tyAga karyo. acattane svIkAra karyo, ane mananI ekAgratA karI, gurUnuM darzana thatAM ja temaNe uttarAsaMga karI, a jali jeDI, chatra, kha, mugaTa, upAha ane cAmara, e rAjacihane tyAga karyo. pachI gurUne traNa pradakSiNA karI, be khamAsaNAM ApyAM, ane mukhathI IcchAkAra e maMtrano uccAra karyo. temanI pachI parivAranA bIjA lekee paNa gurUne vaMdanA karI. sarva samAja gurUnI sanmukha dharmavANI sAMbhaLavAnI IcchA rAkhI tatpara thaI rahyA, sarve yogya sthAne beThA. | vAMcanArane hRdayamAM zaMkA thaI haze ke, e ughAna karyuM haze ? te muni keNi haze ? ane temane vAMdavAne moTA parivAra sAthe AvelA traNa purUSe paNa keNa haze ? A udyAna te vaitADhaya giri para AveluM maNibhUSaNa nAme vana che, tenI aMdara For Personal & Private Use Only
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dharmadhASa muni. 381 dharmadhyeASa nAme eka jJAnI muni AvI caDyA che, temane vAMdAne maNicUDa ane ratnacU vidyAdhara tathA zrIcadrakumAra AvI caDelA che; e traNa purUSanI sAthe bIjo dhaNA rivAra che. zrIcaMdra potAnA saghaLAM rAjakuTuMbanI sAthe che. gayA prakaraNamAM ApaNe zrIcaMdrane dIpazikhA nagarImAM mukyA hatA, tyAMthI ahIM zI rIte AvyA ? te jANavAnI vAMcanArane utkaMThA thAya. e svAbhAvika che. zrIcadrakumAra potAnA methaLanI rAjadhAnImAM ghaNA divasa rahyA hatA. caMdrakaLAnA vivAha nimitte saMkalpa karelI keTalIeka lagnanI bheTa dIpacaMdra rAjAe peAtAnA bhANejane arpaNa karI hatI, te pachI teja sthaLe zrIdre kanakadattanI putrI rUpavatInuM pANigrahaNa karyuM hatuM. A sadguNI suMdarIe peAtAnA pavitra prema nAma ThAma sahita geAkhamAMthI patrikA nAkhIne jaNAvyA hatA. meAzAnI rAjadhAnImAM dhaNA divasa rahIne zrIcaMdra pA pAtAnI rAjadhAnI kuzasthaLAmAM AvyA hatA. kurAsthaLInI prajAe potAnA yuvarAjanAM darzana karavAne mATe ghaNA utsAha darzAvyA hatA. kuzasthaLI nagarI yuvarAjanA jayadhvanithI gAjI uThI hatI, navaragita dhvajAothI, ratna tathA kanakanA kaLazeAthI ane teAraNanI zreNIothI nagarIne ghaNI rAgAravAmAM AvI hatI, zerIe zerIe aTArI upara caDelI zrRMgAra dhArI suMdarIo potAnA yuvAna rAjAne vadhAvA ubhI hatI, vAjiMtrAnA nAdanA pratinIethI nabhomaMDaLa gAjI rahyuM hatuM, mahArAjA pratApasiddha ane yuvarAja zrIcakranA meLApa oi, prajAnA nayanamAMthI harSAzrunI dhArAo cAlatI hatI. A samayanI prajAnI rAjabhakti, prajAnA hRdayane prema ane prajAnI uttama vAdArI alaiAkika hatI. bALakathI te vRddha sudhInA tamAma prajAvarga ane sevakavarga AnadasAgaranI taragamALAmAM uchaLatA hatA. AvI rIte potAnI rAjadhAnI kuzasthaLAmAM zrIcaMdrakumAra AvyA hatA, tyAM prathamaja kArAgRhamAM badhIvAt thai paDelA potAnA ajaya, vijaya vigerene teNe che|DAvyA hatA. jaya, vijaya potAnA baMne upakAra mAnI pitane caraNe lAgyA hatA. A kArya karavAthI zrIcaMdranI satkarttamAM moTA vadhArA thayA hatA, ane tenA dayALutAnA khullA dilathI vakhANa karavAmAM AvyAM hatAM. A arasAmAM vidyAdhara maNicUDa ane ratnacUDa, ke jeo merU parvata upara vidyA sAdhavAne gayA hatA, te peAtAnA pAtALa nagaramAM AvyA, tyAM temaNe khabara sAMbhaLyA ke, kuzasthaLInA yuvarAja zrIcaMdrakumAra potAnI rAjakanyAne paraNI gayA. AvA khabara sAMbhaLI te dhaNA harSe pAmyA, ane tarataja zrIcaMdrane maLavAne vimAnamAM besI kuzasthaLapurImAM AvyA. tyAM AvI temaNe potAnI oLakha ApI, ane zatrune jItavAmAM sahAya karavAne zrIcaMdranI prArthanA karI. jeNe te kArya karavAnuM vacana ApyuM hatu, eve zrI pAtAnuM vacana satya karavAne potAnAM ane mAtApitA ane badhI patnIonA parIvAra lai vimAnamAM besI pAtALa nagaramAM gayA hatA. tyAM AvI yuddhanI sAmagrI lai, badhAM vaitADhaya parvata upara gayAM. For Personal & Private Use Only
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 AnaMda maMdira vijayane sUcavanArAM vAjinA dhvaniothI vanabhUmine gAvatAM teo Ama NibhUSaNa vanamAM AvyAM hatAM, tyAM temaNe vanacaranA mukhathI sAbhaLyuM ke, ahIM dharma che AcArya AvelA che. A khabara jANI zrIcaMdra ane vidyAdharone sAthe laI bIjA sarva parivArathI vIMTAine ahIM AcArya vaMdanA karavA Ave che. ATaluM jANI have vAMcanAranA hadaya upara sAruM ajavALuM paDayuM haze. A samaye pRthvI upara dharmaghoSa muni ghaNu prakhyAta AcArya hatA. temaNe potAnA utkRSTa kRtajJAnathI chatara matanA vAdIone parAbhUta karyA hatA. temane ghaNA rAjAo moTA ADaMbarathI vAMdavAne AvatA hatA. zrIcaMdra, maNi cUDa, ane ratnacUDa vigere badho parivAra AcAryanI sanmukha vinayathI beThe, te vakhate sugrIva vigere vidyAdharo paNa temane vaMdanA karavAne AvyA hatA. sarva samAjamAM pratApI zrIcaMdra nAyakarUpe dekhAto hato. gurUnA mukhanI upadeza vANI sAMbhaLavAne te ite jArI rAkhI rahyA hatA. upakArI AcArya mahArAja sakaLa samAjane zravaNamAM utsuka joI, ati, prasanna thayA. temanI draSTi zrIcaMdranI upara paDatAM temaNe jANyuM ke, A purUSa puNyano rAzi che. dezanA sAMbhaLavAmAM je buddhinA ATha guNa kahelA che, te badhA A dharmavIra purUSamAM dekhAI Ave che. zuzruSA zravaNa, prahaNa, dhAraNA, uha, apaha, vicAra ane arthazAna, e buddhinA ATha guNa kahevAya che. gurUnI sevA athavA sAMbhaLavAnI icchA te zuzruSA kahevAya che. sAMbhaLavuM ane sAMbhaLeluM grahaNa karavuM te grahaNa, je grahaNa kareluM hoya tene dhAravuM, te dhAraNuM. tene tarka karI nizcaya karavo te uhA. sAMbhaLatAM netranI kaI ceSTA karavI te apaha, sAMbhaLelAne vicAra karavo te vicAra, ane kahelA arthanuM jANavuM te artha. jJAna, A buddhinA ATha guNa gurUe zrIcaMdramAM joyA hatA. AcArye prasanna hadayathI dezanA AraMbha karyo. prathama teo tapasyAnA prabhAvanuM varNana karavAne nIcene bleka bolyA na nIcairjanmasyAtprabhavati na roga vyatikaronacApyajJAnatvaM vilasati na dAridyalasitam / parAbhUtirnasyAt kimapi na durApaMkilayatastadeveSTamAptau kuruta nijazaktyApi sutapaH // 1 // he bhavi prANIo ! tame tamArI zakti pramANe iSTa vastunI prAptine mATe tapa karo. je tapanA prabhAvathI nIca kuLamAM janma thatuM nathI, reNa utpanna thato nathI, For Personal & Private Use Only
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dharmadheSa muni. 383 ajJAna rahetuM nathI, dAridra AvatuM nathI, koInAthI parAbhava thatuM nathI, ane kAMI paNa vastu durlabha rahetI nathI. 1 A leka kahyA pachI munie vizeSamAM jaNAvyuM--bhavya jIvo! tapasyAno prabhAva e uttama che. parokSarIte teno prabhAva tamane kahevAmAM AvyuM che, paNa jo tene pratyakSa prabhAva jANa hoya che, te paNa ahiMja che. juo, A kumAra zrIcaMdra, ke jeno puNya prabhAva pRthvI taLamAM prasarI rahyA che, jenuM caritra jANI jagatanA mahA purUSo paNa Azcarya pAmyA che, ane pAme che, te zrIcaMdra AvI sthitie AvyA, tenuM kAraNa pUrvanI tapasyA che. pUrva bhAve karelI tapasyAthI tenuM caritra lekottara thayuM che. AcAryanAM A vacana sAMbhaLI sarva samAja Azcarya pAmI gayA. temAM paNa sarvanAthI zrIcaMdranA hadayamAM vizeSa ketuka thaI AvyuM. te vakhate sugrIva vidyAdhara vinayathI bholI uThyA. svAmI ! ApanuM kahevuM yathArtha che. tapanA prabhAva vinA AvI prabala puNya lakSmI thAya ja nahIM. zrIcaMdrakumAre sarva jagatane cakita karI nAkhyuM che. devatAne durlabha evI saMpattio paNa teNe AtmabaLathI sAdhI che. je vastu aneka vidha bharelI hoya, ane je prApta karavAmAM maraNane zaraNa thavuM paDe tevuM hoya, tevI vastu paNa A bahAdura kumAre kSaNavAramAM meLavelI che. temaja te naranA puNya bhege A mahArAjA pratApasiha jevA pitA, sUryavatI mAtA, caMdrakaLA vigere vadhUo ane guNacaMdra jevA mitra prApta thayA che. AthI amane khAtrI thAya che ke, pratApI zrIca Tre pUrve kAMI paNa tapa kareluM hovuM joIe. punaH zrIcaMdra bo--gurUvarya! me pUrve zuM tapa karyuM hatuM ? te jANavAnI icchA che, to Apa kRpA karI jaNAvaze. te sAMbhaLI AcArya takALa nIcenI gAthA uce svare bolyA - eravaya khittami caMdaNa bhavaMmiNuddiya vavassa mAhappA / accuya iMdo jAo taha rAyAhi rAya siricaMdo // 1 // " he zrIcaMdra ! prathama airAvata kSetramAM AjathI trIje bhave tuM manuSyabhava pAme hatA, tyAM bedhibIja prApta karI te AMbavardhamAna nAme tapa karyuM hatuM, tyAMthI mRtyu pAmI amyureMdra thayela ane te pachI A zrIcaMdra tha chuM." A pramANe saMkSepathI pUrva bhavane vRttAMta sAMbhaLI zrIcaMdra aMjaLI joDI vinaMti karI, svAmI! kRpA karI te vRtAMta vistArathI saMbhaLAve. zrIcaMdranI vijJaptithI ane bIjA zretAono upakAra thAya, evI dhAraNAthI AcArya zrIcaMdranA pUrva bhavane vRttAMta nIce pramANe kahevA mAMDaH For Personal & Private Use Only
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 AnaMda maMdira. A jaMbadvIpanA videha kSetramAM bRhaNI nAme nagarI che. tyAM jayadeva nAme eka rAjA hato. teNe potAnA parAkramathI zatruone vaza karI lIdhA hatA. tene jyAdevI nAme rANI hatI. anukrame gRhasthAvAsa bhogavatAM temane naradeva nAme eka putra thayo. rAja jayadevane varlDana nAme eka maMtrI hatA. tenI strInuM nAma vallabhAdevI hatuM. tene caMdana nAme putra thayo hato. maMtrI vardhana ghaNo guNa hato, ane tethI te rAjAne priyamitra thaI paDyo hato. rAjakumAra nadeva ane maMtriputra caMdana e baMne sAthe rahetA hatA. yogya vaya thatAM temane ekaja nizALamAM koI paMDitanI pAse bhaNavA besAryA, anukrame teo sarva kaLAmAM kuzaLa thayA, baMne sarakhAja pravINa ane sarakhI vidvatAne dhAraNa karanAra thayA, ema karatAM teo baMne yauvanavayane prApta thayA. kSitipratiSThita nagaramAM prajApaLa nAme eka rAjA che, tene devI nAme rANIthI azakazrI nAme putrI thaI hatI. e rAjakumArI bhramarInI jema vana vayarUpa puSpane prApta karI, khIlI nIkaLI hatI. azokaLInuM anupama ane camatkArI sidarya joI, rAjA prajApALe tene svayaMvara karavAno nizcaya karyo. svayaMvaranI kukumapatrikAo sarva sthaLe mokalavAmAM AvI. A prasaMga upara kumAra naradeva potAnA mitra caMdanane laI, teNInA svayaMvaramAM AvyuM. vividha dezanA rAjAo svayaMvara maMDapamAM ekaThA thayA. rAjakumArI azokathI pUrva janmanA saMbaMdhathI sarva rAjakumArone cheDI, maMtrIputra caMda nane varI. kumAra naradeva te joi, manamAM harSa pAmyo. caMdana rAjakanyAne varI ghera AvyA, te vAta prajApALa rAjAe jANI. pachI teNe zrIkAMtA nAme pitAnI eka bhANejIne naradevanI sAthe paraNAvI. te vivAha moTA utsavathI karavAmAM Avyo. baMne mitro sAtheja navavadhunA zRMgAra sukhanA saMpAdaka thayA. maMtrIputra caMdanane paraNe jyAre cha mAsa thayA, eTale pUrva karmanA udayathI tene dezAMtara javAne vicAra thaze. sevA vRttine dhikkAranAre caMdana, vyApAra vRttithI pitAne udaya karavA pitAnI AjJA laI, samudra mArge cAlI nIkaLyo. - catura caMdane pitAnI sAthe pAMca vahANa lIdhAM hatAM, te ratnadIpamAM Avyo. tyAM vepAra karatAM tene anagaLa dravyane lAbha maLe, tyAMthI te koNapapuramAM AvyuM, tyAM AvatAM samudra mArgamAM tophAna thayuM. te kAnamAM caMdananuM vahANa DubI gayuM, daivayoge eka pATIyuM caMdanane hAtha AvyuM. bIjAM je cAra vahANa hatAM, te daivayoge zabara maMdiramAM taNAtAM gayAM. te sthaLe muktAphaLa utpanna thatAM hatAM, jenAthI te vAhaNa purAI gayAM. caMdana pATIyAnAM sAdhanathI bAra varSe keNupapurane kAMThe Avyo. caMdananA vahANamAMthI eka bIjo mANasa paNa pATIyuM laIne nIkaLI gayA hatA. te pharato pharato bahaNa nagaramAM Avyo. teNe caMdananAM vahANa DubavAnI vArtA tene ghera jaNAvI, AthI caMdananAM mAtApitA ane tenI strI azokathI ghaNAM duHkhIyAM thayAM. caMdananA pitA vardhana maMtrIe bIjAM vahANo mekalI, samudramAM caMdananI zodha karAvI, paNa For Personal & Private Use Only
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dharmaSa muni. 385 caMdanane pati kyAMi paNa lAge nahIM. sAta varSa sudhI rAha joI, pachI caMdananA mRtyu viSe badhAne nizcaya thayo. lokApavAdane laIne zILavatI azakazrIe vidhavAne veSa dhAraNa karyo, patinA zekathI azokathI zarIre kRSa thaI gaI, ane te ja ciMtAmAM te rAta divasa dahana thavA lAgI; vaLI azakazrI pratidina ekaniSThAthI AhaMta dharmanI upAsanA paNa karatI hatI. bAra varSe koNupapura Avele caMdana pitAnA nagaramAM AvyuM, tene joI mAtApitA ghaNaja khuzI thayAM. vidhavA banelI azozrI sadhavA thaI. A utsava nimitte vana maMtrIe moTA utsAhathI dhArmika utsava karyo, ane aneka prakAranAM prAtradAna tathA anukaMpAdAna ApyAM. leko caMdanane jIvato Avele joI, azakazrInuM dharmarUpa kalpavRkSa saphaLa thayuM, ema kahevA lAgyA. vaLI keTaloka kALa thayA pachI naradevakumAra rAjA thayo, caMdana maMtrI thayo, temaja te nagarazeTha paNa thaze. A arasAmAM jJAnasUri nAme eka munirAja te nagaramAM AvI caDyA. munirAjanAM darzana karavAne rAjA naradeva, maMtrI caMdana tathA rAja kuTuMba ane maMtrIkuTuMba tene vaMdanA karavAne AvyuM, temanI sAthe nagaranA bhAvika ane Astika le kemAM paNa ToLeToLAM AvavA lAgyAM. rANI zrIkAMtA ane caMdananI strI azokathI paNa tyAM AvyAM hatAM. sarva parSadA bharAyA pachI munivare nIce pramANe dharmadezanA ApI. takrAdiva navanItam paMkAdiva padmamamRtaM jaladheH / muktAphalamivavaMzAt dharmaH sAraM manuSyabhavAt // 1 // saMsAre mAnuSyaM sAraM mAnuSyake ca kolInyam / kaulInye dharmitvaM dharmitve cApi sadayatvam // 2 // chAzamAMthI jema mAkhaNa sAra che, kAdavamAMthI jema kamaLa sAra che samudramAMthI jema amRta sAra che, ane vAMsamAMthI jema muktAphaLa sAra che, tema manuSya bhavamAMthI dharma sAra che. saMsAramAM sAra manuSyapaNuM che, manuSyapaNAmAM kuLavApaNuM sAra che, kuLa vAnapaNAmAM dharmI paNa sAra che, ane dhamapaNAmAM dayALupaNuM sAra che. A pramANe dezanA ApI; pachI rAjA naradeve vinayathI puchayuM, svAmI ! A maMtrI caMdanane kayAM karmathI azokathI viyoga thaze, ane pAcho kayA dharmathI yoga thayo ? te kRpA karI jaNAve. pachI kRpALu munivara nIce pramANe chellA - kadi sUrya pazcima dizAmAM uge, meparvata calAyamAna thAya, agni zItaLa thaI 49. For Personal & Private Use Only
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 AnaMda maMdira, jAya, ane kamaLa parvatanI zilA upara uge, te paNa bhAvI karmanI rekhA pharatI nathI. parve tanA zikhara upara jAo, samudranuM ullaMghana karIne pAtALamAM jAo, topaNa vidhie lalATamAM je lakhyuM hoya, te thAya che; rAjAthI kAMI thatuM nathI. sukha duHkha karavAmAM pitA zivAya bIjuM koI kAraNa nathI. je sukRta tathA duSkatane karanAra AtmA che, teja temAM kAraNa che. koTI kalpa paNa karelAM zubhAzubha karmane bhogavyA vinA chuTake nathI, mATe karelAM zubhAzubha karma avazya bhogavavA paDe che. karmane mATe laikika zAstramAM eka nIceno loka lakhe che - brahmA yena kulAlavaniyamito brahmAMDabhAMDodareviSNuryena dazAvatAragahane kSiptaH punaH saMkaTe / rudro yena kapAlapANipuTake bhikSATanaM kAritaHsUryo bhrAmyati nityameva gagane tasmai namaH karmaNe // 1 // je kameM A brahmAMDarUpa pAtrane banAvavAmAM brahmAne kuMbhAranI jema kabaje karyo che, je kameM viSNune daza avatAra levAnA saMkaTamAM nAkhe, je karma zaMkarane hAthamAM khoparI laI bhikSA mAgavAne pheravyo, ane je karmathI sUrya gaganamAM bhamyA kare che, tevAM karmane namaskAra che." A pramANe dezanA ApI jJAnasUrie maMtrI caMdana zeThanA pUrva bhavanI vAta ja. NAvI. maMtrIzvara ! AthI trIje bhave tuM sulasa nAme zeTha hato, ane A azakA kaI kuLaputranI bhadrA nAme kanyA hatI. sulasa ane bhadrA banne paraNyAM, te avasthAmAM tene maNe viyoga nimittanuM karma bAMdhyuM hatuM, tethI sulasane bhadrAnI sAthe covIza varSane viyoga thayo hato. eka vakhate koI purUSa kuvAmAM paDI Dubato hato, te vakhate susa pharato pharate tyAM AvI caDyo. te purUSane Dubate joI sulasanA hRdayamAM dayA upajI; tarataja teNe derI nAMkhI te mANasane kuvAmAMthI bahAra kADhaye. A prayogathI teNe ghaNuM puNya upArjana karyuM. pachI sulase pitAnI strI bhadrAnI sAthe rahI, pAMcase abela karyA hatAM. abela tapanA mahAna prabhAvathI teoe prabhAvika puNya upArjana karyuM. daivayoge te banne kALadharmane prApta thayAM. puNyanA sarvottama prabhAvathI teo banne devakamAM gayAM, devalokanuM sukha saMpAdana karI tyAMthI AvIne sulasane jIva A caMdana thayuM che, ane bhadrAne jIva A azokathI thayo che. pUrva bhavanA saMbaMdhathI azakazrI rAjaputrI chatAM, A caMdana zeThane varI che. pUrvanAM avazeSa rahelAM bIjAM karmane laIne A caMdana ane azokagrIne viga rahyA hatA. je purUSane teNe kuvAmAMthI bAhara kADhayo hato, teNe ghaNI tapasyA karI hatI, tethI te mRtyu pAmIne A naradeva rAjA thayo che. pUrvanA upakArane laIne tenI caMdananI sAthe maitrI thaI che. For Personal & Private Use Only
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dhamaSa muni. 387 sUrIzvaranAM A vacana sAMbhaLI sarva samAja cakita thaI gaye. pavitra hRdayavALA caMdananA manamAM ghaNI sArI asara thaI. pitAne pUrva bhava jANI, tenI manavRtti AhaMta dharma tarapha vizeSa AkarSavA lAgI. tenA hRdayakSetra upara bedhibIja sajaDarIte ArUDha thayuM. jaina munIzvarenI tarapha tenI atyaMta bhakti vadhavA lAgI. pachI munine trikaraNa zuddhithI namana karI, caMdana aMjali joDI bo-kRpALu sUrIzvara ! Ape mArA hRdayanuM aMdhakAra dUra karyuM che, ajJAnanA malina paTaLamAMthI mAro uddhAra karyo che. mArA pUrvabhavanA vRttAMtanA zravaNathI mArA aMtaramAM dharmanI uMDI chApa pADI che, te sAthe munIzvaronA divyA jJAna tarapha pUrNa zraddhA utpanna thai che. svAmI ! mAre Apane eTaluMja puchavAnuM che ke, haju mAre bhogavavAnAM karma bAkI che ke nahIM ? je te karma bhogavavAno bAkI hoya, te jevI rIte te karmamAMthI mAro chuTakAro thAya, tevo upAya batAve. Apa paropakArI che, ApanI vANInA prabhAvathI aneka jIvane uddhAra thAya che. ApanI dezanAe mArA hRdayane aMtapeTa khullo karyo che, mArA aMtaranuM tatva Ape guma thayelA ratnanI jema mane pratyakSa darzAvI ApyuM che. pUjya mahAzaya ! mane kamarAzine mahAna bhaya che. mane e bhayamAMthI mukta karo. caMdananI AvI prArthanA sAMbhaLI, munIzvaranA hRdayamAM dayA utpanna thaI AvI. dayALu anagAra hasatA hasatA bolyA-bhadra ! tArA hRdayanI nirmaLatA joI mane AnaMda thAya che, tuM kharekhara upadezane pAtra chuM, tArA jevA zrAvakane jaI upadezakane parama saMtepa thAya tevuM che. dhArmikamaNi ! je tAre karmanA kaThora kaSTamAMthI mukta thavuM hoya, te eka sarvottama upAya che. AMbela vardhamAna tapanuM tuM AcaraNa kara, e tapa tapasyAmAM prakhyAta che, kamarUpa mRgalAMne sADavAmAM te kharekhara kezarI che, pAparUpa kAdavane prakSAlana karanAra nirmaLa vAri che. AMbila tapanA prabhAvathI ghaNAM prANIo puNya sthitie pahoMcyAM che. AMbelanA tapapa taraNInA prakAzathI ajJAna aMdhakArane nAza thaI jAya che. pavitra ane bela tapamAM anukrame caDhavAthI olI thAya che, tenA saMpUrNapaNAmAM upavAsa Ave che. olInA kramathI karelI tapasyA mokSapadane Ape che. mokSarU5 rAjamahelanI e majabUta nisaraNI che. bhadra caMdana ! tame baMne strI purUSa e tapasthAne AraMbha karo. mana, vacana ane kAyAnI zuddhithI e mahA tapanI ArAdhanA kare, jethI tamAre avazeSa karmo bhogavavAM paDaze nahIM. munizvaranAM AvAM vacana zravaNa karI, caMdana ane bhadrAe te mahA tapa AraMbha karyo. nidAna vagaranI te tapasyA temaNe eka niSThAthI ArAdhavA mAMDI. caMdana zeThane ghera hari nAme eka sevaka hato, ane bIjI tenI eka dhAvamAtA dAsI hatI, temaja tenA pAna DozanI bIjI seLa ramI hatI, te badhAMe A daMpatinI sAthe abela tapanI ArAdhanA karavA mAMDI. e ugra tapasyA temaNe niSkAmapaNAthI ane pavitra buddhithI AcarI hatI. dUdha, dahIM, chUta ane bIjA mIThA padArthanI icchA jarApaNa rAkhI nahIM, rasane tyAga karI, For Personal & Private Use Only
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 AnaMda maMdira, rasanA Idriyane vaza karI, temaNe rUkSa AhAra karavA mAMDyo. saMyamathI sarva Idrine tAbe karI, hRdayamAM savegane raMga pragaTa karyo. e mahA tapasyAne tenA mitra naradeve hadayathI anumodana ApyuM hatuM. vidhithI tapanuM pAraNuM karI, temaNe e mahA tapanuM ughApana karyuM. pUrNa vidhithI karelA ughApanane prasaMge sAta kSetramAM agaNita dravyano vyaya karyo, te prasaMge pAtradAna ane anukaMpAdAna ghaNI udAratAthI karavAmAM AvyAM. AthI karIne temane puNyanuM poSaNa ane azubhanuM zoSaNa thayuM, ane karmathI nirmaLa thayAM. chevaTe baMne da patI saMyama laI mRtyu pAmyAM. puNyavAna caMdana amyuka thaye, ane bhadrA sAmAnika devatA thaI. ' dharmaghoSa muni kahe che...he zrIcaMdra ! te caMdazeThane jIva aspRdrapaNAthI cavIne tuM zrIcaMdra thayo. tAre mitrarUpa sAmAnika devatA thayela bhadrAne jIva tyAMthI cAlIne A caMdrakaLArUpe tArI strI thaI avataryo. pUrva bhavanA snehathI teNIe tArIpara parama prema dhAraNa karyo hato. je naradeva hatA, te keTalAeka bhavamAM bhamIne siMhapuramAM dharaNa nAme brAhmaNa thaI avataryo, te bhave zatruMjaya tIrthanI sevA karatAM mRtyu pAmIne A zrI caMdrano mitra guNacaMdra thayela che. pelo haridAsa ane dhAvamAtA mRtyu pAmIne pUrvanA puNyayoge A lakSmIdatta zeTha ane lakSmIvatI thaI avatayAM che, jemaNe pUranA sneha saMbaMdhane laI zrIcaMdranuM pAlanapoSaNa karyuM hatuM. pelI pADozInI soLa strIo AMbela tapanA prabhAvathI mRtyu pAmIne devatA thaI, tyAMthI cavIne teo A bhave rAjaputrIo thaI, zrI caMdranI premavatI soLa strIo thaI che, sulasanA bhavamAM je bhaginI vezyA hatI, te hinI nAme bhIlaDI ine avatarI che, jene zrIcaMdranI upara ghaNo prema pragaTa thayo hato. bhadrajano ! A pramANe tamArA pUrva bhavane vRtAMta che. pUrva bhavanA saMbaMdha vinA :gaTa thatuM nathI. premano pravAha divya che, te pravAha pUrva saMbaMdhanA avalaMbanathI vahe che. sneha e divya vastu che, tenI mahattA akika che. je praI prANIne amuka prANI, upara sneha thAya, te te pUrvanA saMbaMdhanuM sUcana che. sacetananI vAta to eka tarapha rahI, paNa je acetana-jaDa padArtho che, teomAM paNa snehanI mudrAnI asara hoya che. vizeSa karIne e bAbata strI purUSamAM vadhAre jovAmAM Ave che. strI purUSanI aMtaranI prakRtinI gati dhIredhIre ekaja rIte thavAnI tarapha lagabhaga eka ja vastunI upara dapatine virAga ane ekaja viSaya upara cAha utpanna thAya che. ekAkAra thavuM athavA vazIbhUta thavuM, e ja pUrva premano dharma che. dareka saMsAramAM tenAM daSTAMta jevAmAM Ave che. je pUrva saMbaMdhane pavitra tAra baMdhAyo hoya, ekamekanA svabhAvadvArA purUSa ane strIne parasparane svabhAva kaMIka anuraMjita thaze ne thaze. kadAca baMnenuM parivartana thaze nahi, te ekabIjAne anurUpa thaze. krodhI paNa akrodhImAM maLyAthI phodhI akrodhI athavA akrodhI krodhI thaze. pUrvanA saMbaMdhathI pazutva devatvanI tarapha kheMcAya che, nahi to pazutva devatvane kheMcI nIce laI jAya che. divya jJAnI mahAtmAnAM AvAM vacana sAMbhaLatAMja te zretAonA hRdaya para vicitra jAtanI DAra thaI gaI, dharmavIra zrIcaMdranA hRdayamAM tatkALa vicAra cakra pharI gayuM. buddhitatvamAM For Personal & Private Use Only
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dharmadhASa muni. 389 akasmAta Araphera thai gayA, tenI smaraNukti vikAza pAmI. smaraNurAktinI asarathI dRSTi AgaLa pUrva bhavanAM svarUpa khaDAM thayAM, jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, tenI sAthe caMdrakaLA vigerene paNa pAtaputAnA pUrve bhava daSTigata thayA. gurudre paNa pUrva bhavane vRttAMta ramaraNa mArge avalo. sugrIva vidyAdharanI putrI ratnavatI jAtismaraNu thatAM premathI zrIcaMdrane varI. zrIcakre vaira yuddha cheDI, sarva vidhAdharAne khamAgyA. gurUnI sAkSIe ratnacUDe potAnA aparAdha jaNAvI khamAbhyA. maNicUDa ane ratnacUDa paNa eka bIjAne khamAvI tamI paDyA. pachI vidyAdharAMta vigere badhA gurUne vadanA karI potAnA nagaramAM gayA. maNacUDe vairabuddhi cheDI potAnA virodhI vidyAdharone nagarapraveza karAvyo. dakSiNa ane uttara zreNInA vidyAdharonA rAjAe aDhaLaka dravyanI sAthe petAnI putrIne zrIcadranI sAthe para NAvI. ratnacUDA, ratnavatI, maNiculA, maNimALA ane ratnakAMtA vigere khIjI je vidyAdharanI putrIe hatI, te badhIne zrIcadra premapUrvaka paraNyA. temanA vivAhamAM vidyAdharAe karameAcana samaye ghaNuM dravya arpaNa karyuM; te sAthe AkAzagAminI ane kAmarUpiNI vigere siddha vidyA paNa arpaNa karavAmAM AvI. sugrIva vigere ekase ne daza vidyAdharAnA rAjAee maLIne te mahAtsava karyo hato. zrIcaMdranA puNya prabhAvathI ane tenA anupama sAmarthyathI prasanna thayelA vidhAdharAe tene vidhAdharAnuM cakravartI patra ApyuM. vidyAdharonI sAmrAjya lakSmIe pratApanA pra tApI kumArane rAjyatilaka karyuM. sarva sthaLe jayadhvanI pravartI rahyA. zrIcaMdra potAnAM mAtApitA ane bIjo parivAra lai vividha prakArathI zAzvata caityanI yAtrA karI, ane vidyAdharAnI rAjadhAnInI ramaNIyatA premapUrvaka avalelakana karI. yAtrAmAM pharatA evA rAjakumAranI AsapAsa vidyAdharonI mahAn samRddhi parivRtta thai samudranA jevuM vidyAdharAnuM sainya tenI sAthe vicaratuM hatuM. vidyAdhara vIrAnA vicitra raMga era`gI pezAkAthI ane zastrAnA caLakATathI gagana upara vicitratAnI bhAta paDatI hatI. tenI aMdara vijaLInI jema camatkArI caLakATa paDatA hatA. tenA nizAnanA dhvanithI zatru varga trAsa pAmatA hatA. gajeMdranA jharatA madathI pRthvIpara si Mcana thatuM hatu. AkAzamAM uDatI dheALI dhvajAe bagalIonI jema dekhAtI hatI. A vakhate kavie zrIca'drane melanI upamA ApatA hatA, ane te upamAnI pUrNatA nIcenI kavitAthI darzAvatA hatAH---- - prakAzatI hatI. uchaLatA " nIzANu dhvani gItathuM, gaje arijana trAsa, mada jharatA mAtaMga zuM, si Mce bhUtaLa vAsa. For Personal & Private Use Only 1
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira zukla dhvaja bagalI re, dAridratApa vilAsa, saghaLe zasya vadhAro, zeSe kumatija vAsa. 2 sajana mora ullAsa, zrIcaMdra 5 jaLadhAra; apara rAja graha tejano, saMdhe sarva pracAra.."- 3H zrIcaMdrarUpI megha nIzAnanA dhvanithI zatrajanane gajAva hato, madajharatA hastIenA madajaLathI pRthvI para chaMTakAva karate ho, dhaLa dhvajArUpa bagalIone pharakAva hato, dAddhirUpa tApane zamAvate ho, prazaMsArU5 dhAnyane vadhAratuM hatuM, kumatirUpa javAsAne zeSavate hatA, sajajanarUpa merane ullAsa karAvatA hatA, ane bIjA duSTa rAjAorUpa grahanA tejanA pracArane dUra karato hato. A pramANe zrIcaMdra mahArAjA vidyAdharanuM Adhipatya saMpAdana karI, te dezamAM keTaleka samaya rahyA hatA. vidhAdharonI vidyAothI, temanA rAjyabhavathI ane temanI jAherajalAlIthI paripUrNa AnaMda saMpAdana karatAM chatAM zrIcaMdranI manovRttimAM koIpaNa vikAro thayA nahatA. Ahata dharmanI upAsanAmAM te tallIna rahetA ho, zrAvakanA sadAcAro teNe jarA paNa tyajI dIdhA hatA, jaina parva jaina mahatya ane jaina dharmanI kriyAomAM tene abAdhita rAga rahyA hatA, rAjakIya vaibhavanA mahAna sukhane te ladhu jANatuM hatuM, rAjabhogane te asthira jANato hato, vanitAonA vilAsane te vidyutavilAsa samajato hato, vidyAdharanI rAjyalakSmI, camatkArI vidyAo, divya sukhanI paraMparA ane vidyAdharIone zRMgAra, te badhAM tenA dhArmika hRdayane dharmanA pavitra mArgamAMthI AkarSaNa karI zakyAM nahotAM. te sarvamAM anAsakta thaI dharmakriyAne pUrNa Adara Apato hato. AthI karIne tenA puNyane prabhAva pratidina vRddhi pAmate hato. For Personal & Private Use Only
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjyAbhiSeka. prakaraNa 68 muM. rAjyAbhiSeka tApI zrIcaMdra vidyAdharane cakravartI thayA pachI pitAnA parivAra sAthe kuzache A 8 thaLImAM Avyo hato. te vakhate kuzasthaLInI rAjabhakta prajAe pitAnA yuvAna rAjAne bhAre AvakAra Apyo hato. eka vakhate putranI mahAna thiI samRddhi taTasthapaNe rahI jevAne icchanArA mahArAjA pratApasiMhe vicAra rAva karyo ke, yuvarAja zrIcaMdra have rAjyadhurA vahana karavAne pUrNa adhikArI "za thayo che. kuzasthaLInuM rAjya siMhAsana eka sarva guNa saMpanna yuvAna rAjAne ArUDha karavAne Icche che. ghaNo kALa rAjyavaibhavane upabhoga karavAthI huM have zrAMta thaI gayo chuM. rAjyadhurAnA bhArathI mukta thavAnI mane IcchA utpanna thAya che. zrIcaMdra je pratApI putra rAjyane dhuraMdhara hoya, te chatAM zAmATe mAre rAjya ciMtAthI Atura rahevuM joIe ? rAjyasukha ane sAMsArika sukhano aMta lAvI, upazamanA mahAna sukhane saMpAdana karavAne have samaya Avyo che. zAMtinA pavitra pravAhamAM magna thaI, A Atmika sukhane adhikAra saMpAdana karavAne kALa prApta thayela che. A pramANe vicArI pratApasiMhe potAnA putra zrIca ne rAjyAbhiSeka karavAne nizcaya karyo. pitAnA e nizcayane vadhAre dRDha karavAne rAjyanA buddhimAna saciva vargane belAvI, teNe eka moTI sabhA bharI, te sabhAnI aMdara sAme, maMtrIo ane uttama salAhakArone bolAvyA, ane te sivAya rAjyanA Azrita vidvAne, ane rAjakavione paNa temAM sAmela karavAmAM AvyA. jyAre sabhA maMDapa cIkAra bharAI rahyA, ane zrIcaMdrane rAjyAbhiSeka karavAne suvicAra mahArAjAe jaNAvyuM, eTale sarva taraphathI uttama prakAranI temAM saMmati maLI; te vicAra sAMbhaLatAM ja sarvanA hRdayamAM satsAha AnaMda vyApI rahyA. A vakhate chaDIdAre AvI mahArAjAne jaNAvyuM ke, keTalAeka rAjAo rAjakanyA sAthe ahIM AvavAnI rajA mAge che. te sAMbhaLI pratApasiMha Azcarya pAmI gaye, ane teNe temano satvara praveza karAvavAnI AjJA ApI. prathama kuMDalapuranA rAjA AvyuM. pratApasiMhane ane zrIcaMdrane praNAma karI, te AgaLa beThe. te vakhate teNe moTI bheTanI sAthe eka vAnarI zrIcaMdranI AgaLa arpaNa karI. vAnarIne jotAMja sabhAjana Azcarya pAmI gayo. pachI rAjAe uThIne zrIcaMdrane vinati karI ke, Apa kRpA karI ajJAnatAthI karelA badhA aparAdha kSamA kare. te vakhate sabhAjane te viSe puchatAM teNe sarva vRttAMta jaNAvyuM, je sAMbhaLIne sabhyajano vadhAre For Personal & Private Use Only
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 AnaMda maMdira Azcarya pAmI gayA. pachI zrIca ke pitAnI AjJA laI, te vAnarInA netramAM kRNAjanane prayoga karyo, eTale te sura suMdarI jevI thaI gaI. tenuM manohara svarUpa joI, sabhyajana cikita thai gayA. lajajAthI nIcuM mukha karI rahelI e rAjabALAne zrIcaMdra svIkArI. prasanna mukhI ramaNa potAnA sasarAne caraNamAM namI paDI, ane pachI sAsune vAMdavA gaI. te daramIyAna arimardana rAjA potAnA putra madanapALanI niMdA karato Avyo. ane teNe zrIcaMdrane namana karyuM, madanapALa paNa lajajA vanIta thaI, zrI caMdrane namI paDyo. tyAra pachI tarataja bhillAnI sAthe ghaNAM rane laIne pelI mohinI AvI, e jaina dharmanA pasAyathI bALa brahmacAriNI rahI hatI, te zrIcaMdranI pAdukAne praNAma karI divasa nirgamana karatI, ane mAnava janmane saphaLa karatI, te bhila bALA A saMsAranA pArane pAmI hatI. te pachI zivamatI brAhmaNIne paNa tyAM yoga thaye, nAyakapurano deza tene soMpavAmAM Avyo, ane dhananA moTA bhaMDAro bheTa karavAmAM AvyA. pachI mahArAjA pratApasiMhe rAjyAbhiSekanA utsavane samAraMbha karyo. zubha divase ane zubha muhUrta zrIcaMdranA rAjyAbhiSekanI kriyA karavAmAM AvI kuzasthaLI rAjadhAnI AnaMda utsavathI gAjI rahI, ghera ghera maMgaLa gIta ane jayadhvani thaI rahyAM, pratyeka rijana te utsavamAM sAmela thayAM, zrImatI caMdrakaLAne paTarANInuM pada ApavAmAM AvyuM, ane tenI nIce bIjI saLa paTarANIo sthApavAmAM AvI. kanakAvaLI padmazrI, madana darI, ratnacUlA, rastavatI, priyaMgumaMjarI, maNicUlA, tArAcanA, guNavatI, caMdramukhI, caMdralekhA, tilakamaMjarI, kanakA, kanakAvatI, sucanA ane sarasvatI e soLa paTarANIo mukhya hatI. tenI nIce bIjI seLa ane ATha mukhya maLI chatrIza paTarANIo thaI hatI. te sivAya bIjI soLa rANIonA parivAra thayo hato. caMdrAvaLI, ratnAvaLI, ratnakAMtA, dhanavatI, caturA ane kovidA vigere bIjI pAMca hajAra bhogatarUNI hatI. teo lAvaNya, rUpa, sibhAgya ane kIDAnA sthAnarUpa hatI. pUrvanAM bhogya karmathI zrIcaMdrane temane vega maLI AvyA hatA. rAjyAbhiSeka karyA pachI zrIcaMdra kuzasthaLIne mahArAjA thaye. laikika rAjya prApta thatAM paNa te dharmanA rAjyane bhulI gayo nahoto. puNyanA prabhAvathI teNe je je dhana upArjana kareluM, tene te sadupayoga karato, ane sAta kSetramAMja dravyo vyaya karI, te atulita puNya upArjana karato hato. je je vidyAo teNe pUrve siddha karI hatI, te te vidyAonA baLathI te aneka dezane tAbe karate. evI rIte teNe alpa samayamAM ja traNa khaMDa sAdhI lIdhA hatA. caturaMga baLa, anupama rAjyanI rIyAsata, ane buddhino mahAna vaibhava, e trividha prakArathI te navIna IMdranA je lAgatuM hatuM. kalpavRkSanI jema te pitAnI prajAnI AzAone purate hato. prajA tenA nirmaLa yazanuM gAna karatI hatI. manamAM je je icchAo thatI, te badhI IcchAone te lIlA mAtramAMja purI karatA hatA. sparza maNinA vegathI jema leha suvarNa thAya, tema daridrI ane dusthita jane tenA samAgamathI For Personal & Private Use Only
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjyAbhiSeka 393 dhanavAna ane vaibhava vilAsI thatA hatA. cha RtuonAM vividha jAtanAM sukha te bhogavate hate. A pramANe sarva guNa saMpanna zrIcaMdra kuzasthaLImAM mahAna samRddhi saMpAdana karI, nIti rAjya karato hato. tenA rAjyamAM nItirUpa kalpalatA cAre tarapha chavAi rahI hatI, soLa hajAra deza tenI AjJAne uThAvatA hatA. hAthI, ghoDA, ratha ane pedala tathA divya vastunI samRddhithI te IMdranI prabhutA dekhADatA hatA. mahImaMDaLa upara lakarAjya, ane dharmarAjya calAvanArA mahArAjA zrIcaMdra je je pitAnA saMbaMdhI ane sahAyaka hatA, teonI sArI kadara jANI hatI. sugrIva vidyAdharane uttara zreNInuM, ane radhvaja maNicUDane dakSiNa zreNInuM rAjya ApyuM hatuM. pitAnA aparAdhI chatAM namI paDelA jaya vijaya vigere cAre baMdhuone cAra dezanAM rAjya ApI, teNe sukhI karyA hatA. dharmanA sAmrAjyane vadhAranArA zrIcaMdra badhA mahImaMDaLane jina prAsAdathI maMDita karI dIdhuM, ane jiteMdranA dhavala vihArarUpa hArathI bhramirUpa bhAminIne vibhUSita karI dIdhI. jagata upara teNe zatru vagaranuM niSkaTaka rAjya pravartAvyuM, dAnamAM kalpavRkSa jevA zrIcaMdra mahArAjAe yAcakone dhanADhaya karI dIdhA hatA, vidyAdharonA cakravartI zrIcaMdra pitAnA rAjakIya parivAramAM moTo vadhAro karyo hate. dezono adhikAra dharmarUci evA soLahajAra maMtrIone teNe seMpI dIdhuM hatuM, buddhinA nidhAna evA soLase mukhya pradhAne karyA hatA, lakSmaNa vigere soLa mahA maMtrIzvara banAvyA hatA, ane te sarvanI upara saMpUrNa sattA sAthe potAnA mitra guNacaMdrane nimI dIdho hato. rAjyanA bIjA aMgamAM paNa teNe sAro vadhAro karyo hato. tenI caturaMga senAnI racanA moTA pAyA upara karavAmAM AvI hatI. temAM beMtAlIzalAkha gaje dro hatA, daza karoDa ghoDA hatA, teTalAja rama, gADAM ane uTa hatA, aDatAlIza keTI subhaTo hatA, teo aMjalI jeDI, mastaka para AjJA uThAvavAne hAjara rahetA hatA. te badhI senAnA mukhya adhikAranI padavI dhanaMjayane ApavAmAM AvI hatI. tenI samRddhimAM gagananI sAthe vAta kare, tevA beMtAlIza hajAra uMcA dhvaja hatA. naravAhana zibikAo ane vAjinAM maMDaLo asaMkhya hatAM, tenAM caLatAM nizAna sUryathI adhika tejasvI dekhAtAM hatAM, camara chatrane dhAraNa karanArA hajAro aMgarakSake mastaka namAvIne hAjara rahetA hatA, haritAraka, cAraNa, bhATa, rAjakavio aharniza tenuM yazogAna karatA hatA, teomAM vIrava mukhya hato. gavaiyAo ane apsarAo vigere tenI dAnakIrti ane dharmakIrtinuM gAna rAsamaMDaLathI karatAM hatAM. mahArAjA zrIcaMdra Ahata dharmanI prabhAvanA moTA ADaMbarathI karato hato, dhArmika parvanA utsava ghaNuM bhabhakAthI ujavato hato, dharmanA bhAre udyotathI teNe aDhAra varSamAM jaina dharmanI pravRtti karAvI hatI, moTI sAmAyikazALAo, pavadhazALAo, maTha, pAThazAbAo, dharmazALAo, cetyo, yakSamaMdire, vana ane vATikAo racAvI, teNe pitAnI rAjadhAnIne suzobhita karI dIdhI hatI. 50 For Personal & Private Use Only
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 394 AnaMda maMdira. A zivAya zrIcaMda mahArAjAe potAnA utpAdaka ane pAlaka mAtApitA tathA parivArane lai, moTI yAtrAo harI hatI. AthI zrIcaMdra bhUmipati ane saMdhapati pUrNa rIte banyo hato. nitya vividha prakAranI pUja bhaNAvI, te pUjAnA pavitra prabhAvane vadhA rato hato. tenA rAjyamAM koI giri, ke gAma evuM nahotuM, ke jemAM jinAlaya na hoya. vaLI te ja AvazyakanI kriyA karavAmAM tatpara raheto hato, teNe dhanane mATe vyaya karI, jJAnanA asaMkhya bhaMDAro karAvyA hatA. AvI mahA sattA prApta thatAM paNa te pitAnI AjJA laIne ja dareka kAma karato hato. saghaLA kuvyApArane te tyAga karato hato, ane cAre parvamAM zubha dhyAna Acarato hate. zrIcaMdranA mahAna rAjyamAM cerI, vyabhicAra, chaLa, kapaTa ane niSidha AcAra tho nahIM, ane AkhA rAjyamAM amArI ghoSaNA thatI hatI. zrIcaMdranA nIti rAjyamAM prajAne svarganuM sukha maLatuM hatuM. joke nizcita ane nirbhaya thaI, AtmasAdhana karatA hatA. prakaraNa 69 muM. * : pa. suvRttAcArya, A ku ! zasthaLImAM AnaMda utsava thaI rahyo hato, zrIcaMdranI rAjanItithI prajA raMjana thatI hatI, dharma, artha ane kAmane sAdhavAmAM zrIcaMdra pUrNa phateha ja meLavI hatI, zrIcaMdra jevA nItimAna rAjAthI kuzasthaLI rAjanvatI kahevAtI che A hatI, zrIcaMdra rAjakIya vaibhavanA vilAsamAM magna rahetAM paNa, rAjayogI ka hevAte hato, te hamezAM niyamita rIte samaya pramANe pravartana karI, bIjAone draSTAMtarUpa thato hato. amuka vakhate amuka kAma karavuM. evA niyamathIja tenuM Anika cAlatuM hatuM. Avazyaka kriyAmAM te sArI rIte sAvadhAna rahetuM hatuM. pAtradAna, dayAdAna vigere karavAmAM tenuM audArya uttama prakAranuM dekhAtuM hatuM. kavio, vidvAno ane yAcako tenI dAnakIttane dizAomAM prasAratA hatA, IdanA je vaibhava chatAM tenuM hRdaya abhimAnane vaza thayeluM nahotuM, durbasane tene AkarSavAne samartha thayAM nahotAM, tenA hadayamAM zAMtine pravAha satata vahyA karate, tethI krodha, mAna, mAyA ane lobha, e cAra kaSAyo tenAthI dUra rahetA hatA, tenAmAM pratApane ucca guNa chatAM upazamano bhaMga thato nahata, rajogu. NanI yogyatA rAkhavA chatAM satvaguNanuM prabaLa ghaTatuM nahotuM. AvI rIte kuzasthaLIne adhipati zrIcaMdra, caMdranI jema rAjyarU5 gaganamAM caLakato hato; tenI rAjanItinI prazaMsA sAMbhaLI vRddha pratApasiMhane ghaNo AnaMda thayo hate. For Personal & Private Use Only
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ suvRttAcArya. 395 eka vakhate abhinava mahArAjA zrIcaMdra rAjasabhAmAM beTho hato, tenI AgaLa ucca Asana upara pratApasiMha bIrAjato hato, maMtri, sAmaMta vagere sarva parivAra tyAM hAjara hatA. A vakhate eka yuvAna purUSa daDo Avyo, ane dvArapALanI dvArA aMdara javAnI rajA meLavI rAjasabhAmAM Avyo. bhUmipara mastaka namAvI te purUSe vinayathI kahyuM-pUjya vRddha mahArAjA ane vidyAdhara cakravarta mahArAjAdhirAja zrIcaMdra Aje ApaNuM udhAnamAM eka jJAnI sUrizvara padhAryA che. A khabara sAMbhaLI pratApasiMha, zrIcaMdra ane tene parivAra khuzI thaI gayo. zeTha lakSmIdatta paNa tyAM hatA, te A vRttAMta jANIne ati AnaMda pAmyA. zrIcaMdra vadhAmaNI kahenArane sAruM InAma ApyuM. pachI e khabara aMtaHpuramAM pahoMcADavAmAM AvI, eTale sUryavatI, lakSmIvatI vigere rAjamAtAo ane caMdrakaLA vigere rANIo tyAM AvI hAjara thaI. kuzasthaLImAM cAretarapha A khabara phelAI gaI, eTale bIjA gRhastha paNa sUrIzvaranAM darzana karavAne utsuka thayA. mahArAjA zrI caMdranI AjJAthI AcAryane vAMdavA javAnI moTI taiyArI thavA mAMDI, moTA ADaMbarathI rAjyanI tamAma rIyAsata svArIrUpe goThavavAmAM AvI. mahA jJAnI suvRttAcArya te samaye jagatamAM vikhyAta hatA, Ahata munIzvaromAM teo jJAna saMpanna kahevAtA hatA, temanA upadeze AkhA vizvanI upara sArI asara karI hatI, bhAratavarSanI AhaMta prajAmAM te AcAryanI dhamakIrti sarvatra prasAra thaI hatI, muni dharmanuM pUrNa svarUpa tenAmAM dekhAtuM hatuM, e mahAna AcArya caraNa karaNanA guNanA rAgI hatA, jANe mUrtimAna dharmano puMja hoya, evA te dekhAtA hatA. pAMca mahA vratane temaNe trikaraNa zuddhithI dhAraNa karyA hatAM, daza prakArane yatidharma, sattara prakArane saMyama, daza prakAranuM vaiyAvacca, ane nava prakAranuM brahmacarya teo ekaniSThAthI pALatA hatA. jJAna, darzana ane cAritra, e traNa ratnothI teo prakAzatA hatA, nidAna (niyANuM) karyA vagara bAra prakAranuM tapa AcaratA hatA, ane krodhAdi cAra kaSAyano nigraha karatA hatA. A pramANe caraNa sIttarInuM teo sArI rIte pratipAlana karatA hatA, tevI ja rIte karaNa sIrImAM paNa teo sarvadA tatpara rahetA hatA. AhAra, zayA, vastra ane pAtra, e cAra prakAranI piMDa vizuddhi teo sArI rIte sAcavatA hatA. pAMca prakAre samiti, bAra bhAvanA, bAra pratimA, pAMca indriono nirodha, pacIza prakAranI pratilekhanA, traNa gupti ane cAra abhigraha, A karaNa sArIrUpa kalpalatAne teo sarvadA Azraya letA hatA. AvA mahAna prabhAvika vRttAcAryane vAMdavAne kuzasthaLI pati meTA ThAThamAThathI Avyo. ughAnanI pAse AvI rAjA pratApasiMha ane zrIcaMdra rAjyacinha dUra karI, namra bhAvathI sUrIzvaranI pAse AvyA. AcAryanI adabhUta tejane dhAraNa karanArI ane zAMta rasanA pravAhane prasAra karanArI suMdara mUrti joI pratApa ane zrIcaMdra parivAra sahita sAnaMdAzcarya pAmI gayA, temanA hRdayamAM gurUbhaktinI prajA paDI gaI. gurU darzanathI jIvanane kRtArtha mAnanArA teoe AvI sUrIzvarane pradakSiNA pUrvaka vaMdanA karI. gurUnI bhavya mUrtinAM For Personal & Private Use Only
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira, darzana ane vidhipUrvaka vaMdanA karatAM, teonA hRdaya ane zarIra upara sAtvika bhAva pragaTa thaI Avyo, zarIra romAMcita thaI gayuM, kaMTha gAdita thaI AvyuM, ane nayanamAMthI AnaMdAzrunA pravAha chuTavA lAgyA. jyAre sarva parivAra vaMdanA karI gya sthAne beTho, eTale paropakArI ane karU sthAnidhi sUrIzvare dharmalAbhanI AziSa ApI dharmadezanA AraMbha karyo. bhavya rAjeMdra ? A saMsAranuM svarUpa vicitra che, te duHkharUpa chatAM temAM sukhane AbhAsa mAnavAmAM Ave che, e purepurI ajJAnatA che. AvA asAra ane duHkhAtmaka saMsAramAM dharma ekaja sAra che, ke je dharma zrI sarvAnA mukhathI pragaTa thayo che. dharma e e uttama padArtha che ke, je pariNAme karmanA kIllA teDAvI, mokSa sukhane saMpAdana karAve che, e dharmanA sarva virati ane deza virati evA be prakAra che. deza virati e sAgArika-gRhasthane dharma che, ane sarva virati e anagAra-sAdhune dharma che. e dharmamAM trividha karaNano yoga, paMca mahAvrata kSamA vigere daza prakAra, pAMca AcAra, pAMca samiti ane traNa gupta vigere aneka bhede rahelA che, jethI karIne zivagatinI prApta thAya che, e dharmanA prakAra cAritra dharmanI sAthe uttama rIte rahelA che. gRhastha-sAgAra dharmamAM deza virati samyakatvane yoga kahe che, temAM virati dhanI rUci haiya, paNa viSaya kaSAyanA saMparkathI viratI dharma sarva aze prApta thato nathI. niHzaMka ane niratIcAra samakita guNanuM temAM dhAraNa thAya che, bahu prakAranI jina pUjAnuM temAM ArAdhana thAya che, pUjAnA prabhAvathI cittanI samAdhi thAya che, ane samAdhi pAmeluM citta prasannatA meLave che. jyAre citta prasanna thAya, eTale zubha dhyAnanI prApti thAya che, ane zubha dhyAnathI anupama mekSa saMpAdana thAya che, jemAM asamAna sukha anubhavAya che, jene mATe jinAgamamAM nIcenI gAthA gavAya che. " pUyAe maNasaMtI maNasaMtIe suhAvara jhANaM / muhajhANAo mukhkho mukhkhe sukhkhaM avvAbAhaM // 1 // " pUjAthI manane zAMti thAya che, mananI zAMtithI zubha dhyAna thAya che, zubha dhyAnathI mokSa thAya che, ane mekSamAM nirAbAdha sukha prApta thAya che. 1 " te pUjAnA be prakAra che. dravyapUjA ane bhAvapU. dravyapUjAnA aneka bheda che. jagatamAM je je sArarUpa dravya che, te pUjAmAM upayogI thAya che. dravyapUjAne pUrNa rIte karanAra bhavya manuSya ayuta kalpa sudhI jAya che. aMgapUjA ane apUjA evA tenA bheda thaI zake che. e sarvathI bhAvapUjA utkRSTa che. bhAvapUjA saMyama sAdhavAthI thaI zake che, jethI pariNAme melasukha prApta thAya che. jinapUjAthI tIrthaMkaranI padavI paNa meLavI zakAya che. samakita ane deza virati vratanI zobhAthI zrAvaka saMpUrNa rIte zobhAyamAna thAya che. deza virati bAra vratane dhAraNa karanAra zrAvaka mukta vadhune varavAno pUrNa adhi For Personal & Private Use Only
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ suvRttAcArya. 397 kArI thAya che. rAjeMdra ! dravyapUjAthI bhAvapUjA vadhe che. te pUjA saMvararUpa hAvAthI sAdhu dharmane yogya thai, chevaTe arUpa mekSa sthitine prApta karAve che. e bhAvapUjA tapa sayamanuM svarUpa che. sayamane prabhAva sarvathI caDIyAteA che, tene mATe jinAgama nIcenI gAthA pokAre cheH-- " kaMcaNa maNisovANaM thaMbhasahassasyaM suvaNNatalam / jo kArijjara jiNaharaM taovi tavasaMjamo ahio // 1 // " suvarNa maNinA pagathIAvALuM, hajAro saikA staMbhathI suzobhita ane suvarNanA taLiAvALuM jinAlaya je purUSa karAve, tenAthI paNa tapa sayama adhika che. " 66 Ave! tapaHsaMyama pratyeka manuSya AcaravA yogya che, te tapa sayamanA prabhAvathI cAra prakAranuM dharma dhyAna thai zake che. te dhyAnanA piDastha, padastha, rUpastha, ane rUpAtIta evA cAra bheda paDe che. tIrthaMkaranA janmanI avasthA, rAjyAvasthA, ane zramaNAvasthAnuM dhyAvuM, te piMDastha dhyAna che, kevaLajJAnanI avasthA, te padastha dhyAna kahevAya che. mRtyu pachI pratimAvasthAnuM ciMtavana te rUpasya dhyAna, ane siddhAvasthAnuM ciMtavana e rUpAtIta dhyAna kahevAya che. A mahAdhyAnane mahimA apAra che, ke jenAthI svarga, ane meAkSanAM uttama sukha prApta thaI zake che. he rAjeMdra ! A pramANe meM tamane dharmanuM sakSma svarUpa kahelu che. e svarUpanuM tame ekAgratAthI manana karajo, ane tamArA manuSya janmane kRtArtha karavAnA prayatna karo. A dharma sAdhanane yogya evA mAnuSya bhava vAravAra prApta thatA nathI. sarvamAM mAnava jIvana durlabha che. e mahA jIvanane zAstrakAro ciMtAmaNI ratnanI upamA Ape che. ciMtAmaNi ratnathI jema je je icchAo pUrNa thAya che, tema durlabha mAnava jIvanathI badhI jAtanI icchA pUrNa thAya che. A lekanAM, paralokanAM temaja paramAnaMda padmanAM anupama sukha meLavavAnu sAdhana eka mAnava jIvanaja che. vimAnavAsI devatAe paNa parama sukha meLavavAne e jIvananI sarvadA apekSA rAkhe che. yAgIMdra, munIMdra, kevaLI, ane tIrthaMkara jevI mahAna padavIomAM praveza karavAnuM dvAra paNa mAnava jIvana che. suvRttAcArya A pramANe kahI virAma pAmyA, temanI dezanAthI kuzasthaLInA pUrva rAjA pratApasiMhanA hRdaya upara ghaNI asara thai gai, tenA rame rAme sa Mvega rasanI dhArA prasarI gaI. tarataja mahArAjAe hradayamAM vicAryuM ke, A saMsAramAM mAnavajIvana eka amUlya ratna samAna che. AvA uttama jIvanane me' adyApi sArthaka karyuM nathI, Aja sudhI huM rAjya lakSmI, ane kuTuMbanA mehamAM masa rahyA chuM, have Atma sAdhana karavuM joie. zrIyadra jevA pratApI putre mane nizciMta karyo che. kuzasthaLInI prajA kharekhara sanAtha thai che. rAjyanA sAta aMgee pAtAne yeAgya eve svAmI meLavyo che. have mAre paraloka tarapha draSTi karavI joie. jenI AgaLa mArU rAjya, mArA vaibhava, mArA pratApa, For Personal & Private Use Only
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398 AnaMda maMdira. ane mArI zakti laghu gaNAya, tevA aneka cakravartIo, ane mahArAjAoe A leka rAjyane choDIne saMyama rAjya lIdheluM che. A asAra saMsAranuM svarUpa jANI laI, pitAnA AtmAnA uddhArane mATe temaNe cAritrane mahAna mArga lIdhela che. A saMsAra, A zarIra, A vaibhava, ane badhA drazyamAna haka padArtho asthira che. AvA asthira padArtho upara meha rAkhavo te niSphaLa che. have te saMyama laI A manuSya jIvanane kRtArtha karavuM. Aja vicAra rAjamAtA sUryavatInA hadayamAM paNa thayo hato, te zivAya - kSmIdatta zeTha, lakSmIvatI zeThANI, ane bIjA vRddha pradhAne paNa saMyama levAne utsuka thayA hatA, mahArAjA pratApasiMha mahe vrata levAne zrI caMdranI AgaLa pitAnI te IcchA batAvI, ane Atma sAdhanA karavAno saMyama sUcavyo, eTale pitRbhakta zrIcaMdra keTalIka vAra pitRbhakti darzAvI, ane pitR viyoganuM duHkha jaNAvyuM, paNa chevaTe te dharmanuM mahAzaya pitAnA vicArane saMgata thaye. zrIcaMdra pitAnA pitA pratApasiMhano dIkSA mahotsava ghaNu ThAThamAThathI karyo, aThThAI mahatsava karI vividha prakAranI pUjA bhaNAvavAmAM AvI, puSparAvarta meghanI jema aDhaLaka dAna ApavAmAM AvyAM. hajAra purUSo vahana kare, tevI zibikAmAM pitAne besArI moTo varaghaDe kADhavAmAM Avyo. zubha divase ane zubha lagna jIvattAcArya kuzasthaLInA pUrva mahArAjAne saMyama rAjya upara sthApita karyo. temanI sAthe ja svatI, lakSmIdatta zeTha, lakSmI. vatI ane bIjA vRddha pradhAnoe paNa vrata grahaNa karyuM hatuM. A vakhate bIjA keTalAka samyakatva ane koIe deza virati vrata grahaNa karyA hatAM. rAjA zrIcaMdra paNa patnI sahita zrAvakanA bAra vata grahaNa karyA, te sivAya bIjA keTalAeka abhigraha niyamo teNe lIdhA hatA. gurUnI AgaLa teNe pratyAkhyAna laI kabula karyuM ke, svAmI ! ApanA pasAyathI huM mArA samyakatva vratamAM sAvadhAna rahIza. ATha AcAra ane cAra AgAra evA samyakatvane huM AdarapUrvaka sevIza. munIMdra ! tame tAraka che, bhaktanA uddhAraka che, tamArA jevA dayALane avatAra amArA jevA aA purUSonA uddhAra mATe thAya che. tamArA kahevA pramANe aDhAra dUSaNa rahita arihaMta deva traNa rane dhAraNa karanAra gurU, ane tame kahyA te zuddha dharma, e mArA samakitane sAra che. te devagurU ane dharma mane yAvajIvita prApta thAya. hamezAM trikALa jina pUjA, SaTa Avazyaka ane bIjI vividha prakAranI niyama kriyAomAM huM trikaraNa zuddhithI pravarte, traNaso kAussagane sajhAya karuM, eka sahastra nakAra gaNuM, pratyeka divase eka lAkha dravya sAta kSetramAM vAparuM, daza AzAtanA ane bIjI cerAzI AzAtanAne tyAga karuM, cAra prakAranI zraddhA, traNa liMga, daza prakAranA vinaya, traNa prakAranI zuddhi, pAMca dUSaNa, ATha prabhAvaka, pAMca bhUSaNa, pAMca lakSaNa, cha prakAranI jatanA, cha AgAra, cha bhAvanA ane cha sthAna, e badhA bheda jANI samyakatvane Adara For Personal & Private Use Only
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ suvRttAcArya, pUrvaka bhajuM, je anya matanA pAkhaMDI ane kuliMgI che, temane na bhajuM, lakika devanI sevanA na karuM, hamezAM dAnazILa thAuM, avidhinI AzAtanA TALuM. pariNAmane vadhatA karuM, devadravya tathA guNadravyano upabhoga na AcaruM, tevo upabhoga karanArane saMga paNa na karuM, aDhAra pApa sthAnane evuM nahIM, bega upabhegamAM abhakSya tathA anaMtakAyanA tyAganA yAjajIvita paccakhANuM karuM, Arta, radra vigere azubha dhyAnane tyAga karuM, kASTa bhakSaNa vigere durAcArathI dUra rahuM, zrAvakanAM bAra vrata trikaraNa zuddhithI ArAdhuM, badhA paMcAzI prakAranA aticArathI dUra rahe, pAMca prakAranI dharma saMlekhanA kare, jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapaAcAra ane vicAranI sAnaMdapaNe sevana kare. te sivAya AhaMta dharmano je zuddha sadAcAra che, tenuM yathAzakti pAlana kare. munIzvara ! A pramANe mArA hRdayamAM dharmabhAvanA pragaTa thaI che. deva, gurU ane dharmanA prasAdathI Ape upadeza karela AhaMta dharmanA mahAbhyane meM jANyuM che. mArA manuSyabhavane kRtArtha karavAnuM kAraNa Apa piteja banyA che, Ape upadeza karelA samyakatvanA tIvra prakAzathI mAruM ajJAnarUpI aMdhakAra dUra thaI gayuM che. A pramANe kahI zrIcaMdra ubho thayo. teNe pitAnA upakArI gurUne traNa pradakSiNA karI, ane zuddha hRdayathI bhaktipUrvaka vaMdanA karI, pachI uMce svare nIcenI gAthA be sammattamUlo guNaAlavAlo, silappavAlo vayasaMghasAlo / gihaththadhammo varakapparukhkho, phaleu me sAsaya mukhkha sukhkho // 1 // samakatarUpa mULavALo, guNarUpa kyArAvALo, zILarUpa pallave yukta ane vratarUpa zAkhA sahita, e gRhastha dharmarUpa uttama kalpavRkSa zAzvata sukharUpa mekSarUpa arthe philita thAo." 1 zrI caMdranI gurUbhakti joI, suvRtAcArya ghaNuMja prasanna thaI gayA, zrIcaMdranI pavitra bhAvanA joI temanI manovRttimAM dhArmika AnaMda ubharAI gayuM. tarataja teoe tyAMthI vihAra karavAnI IcchA karI. gurUzrInI sAthe rAjarSi pratApasiMha, munivarya lakSmIdatta, sAdhvI sUryavatI, sAdhvI lakSmIvatI ane bIjo parivAra vihAra karavAne taiyAra thaze. pUrva saMbaMdhane laIne zrIcaMdra ane tenA kuTuMbane kSaNavAra vigapIDA utpanna thaI. kuzasthaLInI pUrva lAlita prajAe potAnA svAmInI navadIkSita mUrtine prema bhaktithI vaMdanA karI, ane nayanamAMthI azrudhArA varSovI. bhUtaLarUpa kSetra upara dezanAnI dhArA varSAvanAra bedhibIjarUpa vividha dhAnyane utpanna karanAra suvattAcArUpa gaganamaNi sarva rAjakIya cAritradhArI pari. vArane laI jagatanA upakAranI buddhie ajJAnarUpa aMdhakArane dUra karavA prakAzamAna thaI, tyAMthI vihAra karavA pravartI For Personal & Private Use Only
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 400 AnaMda maMdira, suvRttAcAryanI dezanAe kuzasthalInI prajA upara bhAre asara karI hatI, tethI keTalAeka cAritradhArI, keI bAra vratadhArI ane kaI samyakatvanA dhAraka banyA hatA. te pachI rAjA zrIcaMdra kuTuMba sahita hRdayamAM gurUbhaktinI bhAvanA bhAvate rAjadvAramAM Ave, ane teNe pitAnA zAsanathI dezamAM Ahata dharmane vijayavAvaTo pharakAvyo hato. mahA muni pratApasiMha vigeree sattAnI sAthe vihAra karyo hato. AcArya e navA dIkSita munione muni dharmane upadeza karyo hato, cAritranA caLakATane ApanArA muninA AcAra temane zIkhaDAvavAmAM AvyA hatA. koIe pUrva mRtanuM adhyayana karyuM, kaI agIyAra aMgamAM pAraMgata thayA, koIe vinaya zikSAne saMpAdana karI, Agamana sAMgapAMga abhyAsa karyo, pAMca samiti, traNa guddhigupta ane caraNa karaNanA dhAmarUpa banelA ane viSaya kaSAyane nivAratA teo pUrNa rIte saMyamane sAdhatA hatA. dravya ane bhAva saMyamanA guNathI teo virAchata hatA, chaThTha ane aThThama tapane teo AdaratA hatA, ugra vihAra karI parISahIne sahana karatA hatA, AtApanA vigere AcarI bAra pratimAne vahetA hatA, abhigraha grahaNa karI, bAra prakAranA tapane AcaratA teo guNa sthAnanuM ArohaNa karatA hatA. prakaraNa 70 muM. jayaNAnuM mahasya.' muTu tavaM kuNaMto jayaNavihUNo na pAvae siddhi / susaDDavya lahai dukkhaM kiMpuNa jIvo tavavihUNo // 1 // "je jIva sArI rIte tapasyA kare, paNa je jaNAthI rahita hoya, te te siddhine pAmate nathI; paNa te susa (suzrAddha) nI jema du:kha pAme che. 1) yaNa e AhaMta dharmanuM kharekharuM mULa che, jayaNA dayA dharmanI mAtA che, jayaNuM eja dharmanuM pAlana che, jayaNAthI tapa ane japanI vRddhi thAya che, eTaluM ja nahi, paNa jANuthI satvara mokSa maLe che. jayaNAnI sAthe jJAna, darzana ane cAritrane saMyoga hoya te, manohara muktisuMdarIne satvara meLApa thAya che. kadi japa, tapa ane dharmakriyA prabaLa heya, paNa je jANuM na heya, te te badhAM AkAza puSpanI jema niSkaLa che. For Personal & Private Use Only
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayaNAnuM mahAbhya. 401 AvI jayaNune mATe rAjarSi pratApasiMhane temanA gurU suvRttAcArye sAro baMdha Apyo hato. te jJAnavibhUSita AcArye eka vakhate pitAnA ziSya maMDaLa vacce jayaNAne mATe ghaNuM vivecana karyuM hatuM, ane tethI karIne sarva anugAra de pitAnA muni dharmanI aMdara jayaNane prathama pada ApyuM hatuM, ane jayaNAnuM pAlana karavAne mAvajIvita abhigraha dhAraNa karyo hate. vAMcanAra ! tamane paNa jayaNAne mATe jIjJAsA utpanna thaI haze. A AnaMda maMdiratA vAcakane jyaNAnuM mahA avazya jANavuM joIe. A vArtAnA nAyaka zrIcaMdranA itihAsamAM jevI rIte AMbila tapanuM mahAtamya mukhya che, tevI rIte bIjI tarapha jayaNAnuM mahAma paNa mukhya che. sanAtana jana mArgamAM jayaNAne prabhAva anAdi kALathI gavAya che. jayaNAnA prabhAva mATe susa-suzrAddhane ItihAsa jaina AgamamAM prakhyAta che. te itihAsa AnaMda maMdiranA vAcakanI AgaLa sarva rIte darzanIya che. pUrva vizALA nagarImAM eka ceTaka nAme rAjA hatA. te dezavirati vatathI alaMkRta thaI potAnA mAnava jIvanane kRtArtha karanAro hato. eka vakhate te nagarInA udyAnamAM gatama gaNadhara AvI caDyA. vanapALanI vadhAmaNIthI te khabara jANI ceTaka rAjA moTA ADaMbarathI gaNadharane vAMdavA AvyuM. pAMca abhigamapUrvaka pAse AvI teNe munIzvarane vaMdanA karI. paropakArI gaNadhara mahArAjAe dharmadezanA ApI. dezanAne prasaMge tapasyAnI vArtA cAlI, te vArtAmAM munivare AMbila vardhamAna tapane mahimA vizeSa varNavyo. temaNe e tapomaNine vidhi zrI vIrabhagavaMte kahela aMtagaDa sUtranA AdhArathI jaNAvatAM kahyuM ke, AMbila vardhamAnamAM eka eka AMbila vadhatAM se bila sudhI vadhAya che, ane aMte oLI thAya che, temAM pAraNAno AraMbha che. eka oLIne cheDe je zakti hoya, to upavAsa thAya, nahIM te pAraNuM karavuM paDe che. pAMca hajAra AMbila thAya, tyAre elInA se upavAsa thAya che, ane temAM cAra varSa, traNa mAsa ane vIza divasanuM parimANa che. A tapanA mahAmyamAM gaNadhare ApaNuM zrIcaMdra rAjAne vRttAMta jaNavyo hato. pratApI zrIcaMdra caMdananA bhavamAM AMbila varlDamAna nAme mahA tapa AcaryuM hatuM. te tapasthAnA prabhAvathI te mahA prabhAvika thayo che. tene badho vRttAMta gautame ceTaka rAjAne kahyA che, ane ApaNe ATale sudhI vAMcIne jANyuM che. A AnaMda maMdirane uddabhAva gaNadharanA mukhamAMthI ja thayo che. eka vakhate gatama gaNadhare upadeza prasaMge jayaNAnuM mahAsya darzAvatAM jayaNuM na rAkhavAthI japa tapa vigere vyartha thAya che, ane duHkhI thAya che, tenA dAkhalAmAM susahu nAmanA eka zrAvakanuM nAma ApyuM, eTale ceTaka rAjAe puchayuM ke, svAmI! susaTTa koNa hatA ? teNe jayaNAne mATe zuM karyuM hatuM ? e mane vistArathI vArtA kahe. A pramANe ceTaka rAjAe puchayuM, eTale kRpALu gaNadhara belyA ke, eka vakhata rAjagrahI 51 For Personal & Private Use Only
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 AnaMda maMdira. nagarImAM zrI vIra bhagavaMta samAsA hatA. temanI sAthe aiAda hajAra munie hatA. temaNe pakheMdAmAM yatanAne pratiSedha ApatAM mane musadgu zrAvakanI vAttA kahI saMbhaLAvI hatI. surlR zrAvaka dharmane anurAgI ane tapasvI hatA, paNa jayaNA pALavAmAM pramAda karavAthI te saMsAranA pArane pAmI zakyA nahatA. bharatakSetramAM avaMtI dezanI adhara sajIka nAme eka gAma hatuM, tyAM suziva nAme eka daridrI ane nirdaya brAhmaNa rahetA hatA, tene yajJayazA nAme strI hatI. teNInA udaramAMthI sujjazrI nAme eka putrI thai hatI. te evI abhAgaNu hatI ke, tenA janma vakhateja tenI mAtAnuM mRtyu thayuM, ane dharamAM keTalIeka hAnI thai hatI. huM ceTakarAjA! te vakhate meM zrI vIraprabhune puchyuM ke, e sujazrI durbhAgA kema thai ? tyAre prabhue jaNAvyuM ke, bharatakSetramAM AvelA kSitipratiSTita nagaramAM arimardana rAjA hatA. te sujjazrI te bhave varakAMtA nAme te rAjAnI rUpavatI strI hatI, teNIne eka khIjI zAkya hatI, tene eka putra hatA. eka vakhate zrIkAMtAe ciMtavyuM ke, je A zAkyanA putra marI jAya, to mAre ThIka thAya; badhuM rAjya mArA putraneja maLe; athavA jo te rokaya marI jAya, tApachI rAjAnA badhA bhAga mArI sAtheja rahe. AvA duSmAnathI teNIe azubha karma bAMdhyuM, ane tyAMthI mRtyu pAmIne A sunnatrI tha avatarI hatI. pUrvanA pApathI te dubhAgI thai hatI. eTale khAra gAtama ! sujazrI mAtA vagaranI thai, eTale tenA pitAe je te strIonI prArthanA karI, tene stanapAna karAvI moTI karI. jema jema te moTI thatI, tema tema te suziva vadhAre duHkhI thatA hatA. jyAre sujazrI ATha varSanI tha4, varSanA dukALa paDayA. lakAmAM bhAre bhukhamarA cAlavA lAgyA; AthI suziva paNa ghaNA duHkhI thayA. kSudhAthI pIDita thai, teNe putrInuM mAMsa khAvA sudhInA vicAra karyA. pachI teNe tevA kuvicArane mATe akasAsa karI, chevaTe suzrIne vecI devAnA nizcaya karyo. pachI gAviMda nAmanA eka dhanADhaya brAhmaNane tyAM sujjazrIne vecI dIdhI. putrInA vecavAthI tenI gAmamAM niMdA thavA lAgI, eTale te gAma cheDIne paradeza cAlyA gayA. paradezamAM paNa dravyanA lAbhathI jenAM tenAM bALakA vecavA mAMDayAM, ane dhaNuM dhana ekaThuM karyuM, ane te dravyathI ratna kharIda karyAM. tema karatAM karatAM suruzive dukALanAM ATha varSa pasAra karyuM. ahIM geviMda brAhmaNane paNa sujazrInA AvavAthI lakSmIne kSaya thaI gayA. jIvate jema AyuSya cAlyuM jAya, ane ajalimAMthI jaLa cAlyuM jAya, tema tenA dharamAMthI dhana cAlyuM gayuM, have tene dukALa prasAra karavAnI ciMtA thai paDI. kuTuMbane nivadga zI rIte karavA ? tene mATe kAMkAM mAravA lAgyo. sujazrInA udarathI keTalAMeka satAnA thayAM hatAM, te badhAnuM pASaNa karavAne tenI pAse kAMi paNa sAdhana na hatuM. kAi vAra rAjadarabAramAM yAcanA karavA jatA, tyAre dhAnya vigere kAMika lAvatA hatA, For Personal & Private Use Only
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayaNAnuM mahAbhya, 403 eka vakhata evuM banyuM ke, keI gekulI nAme govAlaNa mahI vecavAne goviMdane ghera AvI caDI, te cokhAne badale mahInI mATalI ApatI hatI. goviMda rAjamAMthI eka ADhaka jeTalA cokhA lAve, tethI teNe teNInuM mahI kharIdavAne sujajazrIne kahyuM ke, ApaNu gharamAM je cokhA che te ApI, A mahI kharIda kara. tarata sujajazrI cokhA levAne gharamAM gaI, cAre tarapha joyuM, paNa koI ThekANe dhAnya jovAmAM AvyuM nahIM. pachI te eka bIjA gharamAM gaI, tyAM pitAne ceSTaputra vezyAnI sAthe rativilAsa karatA jevAmAM Avyo. mAtAne joI putra uMce svare be, mAtA ! ahIMthI cAlI jA, nahIM to mArI nAkhIza. ema kahetAMja sujajazrI mUcha khAI. kASTavata pRthvI para paDI gaI. tatkALa goviMda doDyo Avyo, mUchI vaLavAnA upAya karyo. kSaNa vAre te beThI thai bolI, svAmI ! huM dhAnya levAne gharamAM AvI, tyAM meM eka akArya joyuM. te jotAMja mane jAtismaraNa thayuM, ane tethI mUcha AvI. mArI mane vRttimAM pUrvabhavanuM svarU5 khaDuM thayuM. mane saMga pragaTa thayuM che. A saMsAranAM pudgaLika sukha tarapha mane tiraskAra chuTa che. svajana, baMdhu, sagAM snehI se svArthI che, meM aneka kaSTa veThI, je putrane uche, ane vinavaya sudhI pahoMcADe, te putra duSTa kArya karavA tatpara thaye, ane te kAryane mATe teNe mAre ghAta karavAnuM paNa jaNAvyuM. ahA ! mArAmAM ke meha prabaLa che? putrane mATe meM mArA jIvanane svArthI karyuM. huM mAnavabhavane hArI gaI, mekSarUpa vRkSanA bIjarUpa samakitane meM dhAraNa karyuM nahIM, darzanazuddhi jinarAjanI dravyapUjA, bhAvapUjA ane trikALa jinastuti e kaI paNa meM AcaryA nahIM, A saMsArarUpa sAgarane taravAnuM nAva meM hAthe karIne gumAvI dIdhuM. paropakAra, sAmAyika, poSaha, tapa, parva ArAdhana ane jJAnAbhyAsa vigere bIjAM sukRtya mArAthI thaI zakyAM nahIM. bakarInA gaLAnA stana jevA mArA nirarthaka jIvanane dhikkAra che. - svAmI ! have huM dezathI ane sarvathI dharma AcaravAne Adara kare. A mAnava janma durlabha che. jyAM sudhI zarIramAM AyuSya che, tyAM sudhImAM jJAna, darzana ane cAritranI sevA karavA tatpara thauM. haju AtmasAdhana karavAno samaya che. jyAM sudhI A zarIramAM iddhi AbAda che, tyAM sudhI kAMI paNa dharma sAdhana thaI zakaze. je jarArUpa rAkSasI AvI A zarIrane vaLagaze, te pachI kAMIpaNa banI zakaze nahIM. te pahelAM mAre cetavuM joIe. A pramANe sujazrI jAti smaraNanA baLathI pratibadha pAmI gaI, teNInAM vacana sAMbhaLI geviMdane paNa pratibaMdha thayA. goviMda pitAnI priyAne saMvega viSe anumodana ApI, vrata levAnI IcchA jaNAvI. baMne daMpatIe tatkALa zrata kevaLA AcAryanI pAse dIkSA lIdhI. jJAna ane cAritra guNane ghaNo kALa ArAdhI teo teja ve siddha * eka jAtanuM dANAnuM mApa. For Personal & Private Use Only
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 AnaMda maMdira, thayAM. A vRttAMta sAMbhaLI tame Azcarya pAmI puchayuM ke, svAmI ! goviMda brAhmaNe pUrve zuM sukRta karyuM haze, ke jethI te eja bhavamAM siddha thayo ? prabhu bolyA--autama ! teNe pUrvabhave zalya rahita thaI yatanAthI AleyaNA karI hatI. gurUe ApelA prAyazcittane teNe yathArtha rIte AcarI, ane zuddha cAritrane ArAdhI uttama sukRta saMpAdana karyuM hatuM, ane caMdranI mukhya paTarANuM thaI, tyAMthI cavIne e brAhmaNa sulabhabodhi thaI hatI. ane tenAthI goviMde siddhisukha meLavyuM hatuM, te sAMbhaLI gautame pharIvAra puchayuM, svAmI ! e brAhmaNI pUrve zI rIte sAdhvI thaI hatI ? te kRpA karI kaho. prabhu belyA, te brAhmaNI pUrve eka gacchane nAyaka muni hatI, teNe gacchanA pravartanamAM ghaNI rIte mAyA, ane chaLa kapaTa Acarela, tethI teNe strI veda bAMdhyo hato. ga7pati sAdhu thatAM paNa teNe pitAnuM cAritra sArI rIte sAcuM nahIM, teNe mAyAnI racanA karI gurUne bhramamAM nAkhyA, tathApi gurU te mAyA pravacananI pratikULa joI, te pramANe varyAM nahIM, ane eka aNumAtra paNa mAyAnI chAyA lIdhI nahIM. pUrve te bharatakhaMDamAM cAda ratnane svAmI hatA. eka divase gurUnI pAsethI dezanA sAMbhaLI tenA hadayamAM sArI asara thaI gaI. saMsArathI bhaya pAmI, teNe saMyama lIdhe. sArI rIte zAstrano abhyAsa karI, te gItArtha thayo, ane sUripadane adhikArI thaze. AvI sthitie pahoMcyA hatA, tathApi tenA pUrva karmane doSa avazeSa rahyA, tethI tene devIrUpe thavuM paDayuM hatuM. gautama ! te brAhmaNe je mAyA karI hatI, te lAkha lavane aMtare paNa naDI hatI, te vRttAMta sAMbhaLo. kSitipratiSThita nagaramAM zrI sAmAnya nAme lekamAnya rAjA hato, tene rUpI nAme guNapAtra putrI hatI. te rUpa ane lAvaNyamAM raMbhA jevI hatI. anukrame te rAjabALAne paivana vayamAM paraNAvI. duSkarmane yuge te bALA tarataja vidhavA thaI. e durbhAgI rAjaputrIne ati kaSTa bharyuM vaidhavya duHkha prApta thayuM. putrIne duHkhI joI sAmAnya rAjA tene bodha Apato ke, priya sutA ! karmanuM baLa anivArya che, tene mATe vizeSa du:kha dha. ravuM nahIM. tuM sujJa chuM, teM ahata vANuM sAMbhaLI che, brahmadatta je samartha purUSa seLa varSa sudhI baMdha rahyo hato, tethI udaya AveluM karma bhagavyA vinA chuTako nathI. zANuM sutA ! zuddha hRdayathI Ahata dharmanI upAsanA kara, trikALa jinapUjA Acara, sAta kSetramAM dravya vAva, ane sAdharma jananI sevA kara. vaLI tuM pavitra bhAvathI jana sAdhu sAdhvInI ArAdhanA karaje. pitAnAM AvAM zikSA vacana sAMbhaLI rUpavatI rUpIe jaNAvyuM, pitAjI je AjJA Ape te kASTa bhakSaNa karI, A duHkhamAMthI huM mukta thAuM, mAre have zarIra upara koI jAtanI mamatA nathI. A saMsAramAM rahevAnI mArI IcchA nathI. putrInA AvA vicAra jANI rAjA khuzI thayo, tenA manamAM AvyuM ke, A putrIne dhanya che. AvI zIlavatI sutA mArA gharamAM che, tethI mArA gharanI zobhA che. pitAnA AtmAne niSkalaMka rAkhavAne tenI kevI prIti che ? mAre putra nathI, te A putrIne ja huM putra mAnuM. AvuM vicArI rAjAe rUpIne kahyuM, vatsa ! tuM dhIraja rAkhI For Personal & Private Use Only
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayaNAnuM mahAtmya. 405 A gharamAM rahe. tArA suvicAra jaI huM ghaNo ja prasanna thayo chuM. tuM sarva rIte zILanuM rakSaNa karavAne samartha che. vaLI mAre putra nathI, te tane huM putra tarIke mAnIza. tuM mAro rAjya pALaka putra chuM, ema huM jANIrA. mATe bIjo viparIta vicAra karavo nahIM. sarvadA jina bhASita dharmanI ArAdhanA kara. kASTa bhakSaNa karavAthI kAMI svargavAsa maLato nathI. nahIM to badhAM pataMgIyAM svarga jAya. mATe tAre prasanna citta dhamanI ArAdhanA karavI. bAhya ane AtyaMtara maLI bAra prakAranuM tapa AcaravuM, AMbila vardamAna; kanakAvaLI, muktAvaLI, zreNi prata, laghusiMha nikrIDita, vRddha kIlita, java, vaja, magna, pratimA, bhadra, mahAbhadra, sarvate bhadra, bAra pratimA paMcakalyANaka, vIsthAnaka, ane siddha, cakra vigere aneka jAtanAM tapa tapI dharmanuM ArAdhana karavuM. zANI putrI ! te Agraha choDI de. A mAnava bhava vAra vAra maLato nathI. pitAnAM AvAM vacanathI rUpInA hRdayamAM sArI asara thaI, teNIe rAjyamAM rahI, Ahata dharmanI upAsanA karavAno nizcaya karyo. pachI te bALA pitAnA vacanane anusarI rAjyamAM rahI, aneka prakAranAM dharma kArya karatI kALa nirgamana karavA lAgI, ane AtmajIvanane kRtArtha karavA lAgI. e arasAmAM daivege tenA pitA zrI sAmAnya rAjAnuM acAnaka mRtyu thayuM. pachI maMtri, senApati, ane nagarazeThe vicAra karyo ke, rAjA aputra mRtyu pAmela che, mATe A vidhavA rAjaputrIne ja rAjyasana upara besAravI. A nizcaya karI, sAmAnya rAjAnI gAdI upara rUpI rAjaputrIne rAjakumArane veza paherAvI besArI. kSitipratiSThita nagaramAM rUpI rAjAnA nAmanI ANa pheravavI. rAjyanA siMhAsana upara rUpI rAjAnI AgaLa sarva sAmatee ane maMtrioe namana karyuM. catura rUpI pitAnA pitAnuM rAjya nItithI pALavA lAgI, ane teNIe sarvanAM mana raMjana karI dIdhAM. kAma vikAra durjaya che, tenI AgaLa matinuM baLa cAlatuM nathI; rAjyalakSmInA madamAM AvelI rUpI, ekavAra mahelanA gekha upara ekalI beThI hatI, tevAmAM zIlasa zAha nAme eka sAmaMtane suMdara kumAra tyAM thaIne prasAra thato hato, tene jotAMja rUpInI draSTimAM vikAra utpanna thayo. sAmatakumAra guNI ho, vaLI zILa ratnathI vibhUSita hato, game te durdhaTa prasaMga Ave, paNa te Dage te nahota; te jaina tatvano jJAtA hevAthI tenA hRdaya upara sadAcaraNanI draDhatA sArI hatI. rUpIe AjJA karIne te tarUNa kumArane pitAnI pAse bolAvyuM, ane tene pitAnA nAmanI mudrA ApI. dharmaza kumAre rUpI rAjAnI draSTi joI manamAM dhAryuM ke, rUpInA hRdayamAM manobhAvanA vikAro pragaTa thayA che, rAjalakSmInA made A vidhavAnA mana upara naThArI asara karI che. AhA! viSayanI kevI prabhaLatA ! A rUpIne dhikkAra che. teNIe pitAnA zuddha jIvanane kalaMkita karyuM che, pitAnA zILaratnane kSaNamAM gumAvI dIdhuM che. AvuM vicArI te dhArmika kumAre pitAnA hRdayamAM nIcenI kavitA yAda karI:- - For Personal & Private Use Only
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406 AnaMda maMdira. zILa parama saibhAgya che. zILa parama che rUpa; zILa parama jIvita che, zILa vaze savi bhU. supurUSane zILa rAkhavuM, prANa tajI paNa eka prANa dhAraNa sthIti vizvane, [ paNa] saMtane zILazuM neha A subodhaka kavitAnuM smaraNa karI zIlasannAha kumAre vaLI vicAryuM ke, A rUpInI draSTimAM pUrNa vikAra che, vaLI teNInA hAthamAM rAjasattA che, mATe A vakhate ahIMthI cAlyA javuM egya che. AvuM vicArI te sAmaMtakumAra kAMI paNa bahAnuM batAvI tyAMthI cAlyA gaye, ane pitAnA pavitra zILanuM khaMDana thavAnA bhayathI te nagarane choDIne dezAMtara tarapha ravAne thayo. kumAra zIlasannAha tyAMthI AgaLa jatAM eka hiraNyakara nAmanA nagaramAM Avyo, te nagarane vicArasAra nAme rAjA hato. sevA karavAnI IcchAthI sAmaMtakumAra tenI pAse AvyuM. rAjAe tene potAnI sevAmAM rAkhe. eka vakhata rAjA vicArasAre tene puchyuM ke, tame kayA nagaramAM rahe che ? ane koNa che ? Aja sudhI tame konI sevA karI che ? tamAruM nAma zuM che ? tamArA hAthamAM A zenI mudrA che ? A pramANe rAjAe puchavAthI sAmaMtakumAre tenA badhA uttaro ApyA, paNa hAthanI mudrA upara je nAma hatuM, te kahyuM nahIM. tyAre rAjAe puchyuM, e mudrA viSe zuM che? te kahA, sAmata kumAra bolya-svAmI ! A mudrAmAM je nAma che, te jamyA pahelAM levAya tevuM nathI. jenuM nAma e mudrA upara che, te mANasa netra vikArI che, athavA cakSu kuzaLa che, tevAnuM nAma levAthI pApa lAge che, temaja je te nAma bhajana karyA pahelAM lIdhuM hoya, te traNa divasa sudhI khAvAne AhAra paNa maLatuM nathI, te sAMbhaLI rAjAne Azcarya thayuM. tatkALa rasoIne taiyAra thALa tyAM maMgAvyuM, ane kumArane kahyuM - huM tenuM nAma laIne pachI turata jamavA besIza. joIe mane zuM thAya che ? kumAra belyo-rA kadi tamane vinna thAya te zuM karavuM ? rAjA be - kumAra ! je A vakhate bhojanamAM vigha thAya; te mAre parivAra sAthe cAritra levuM. tatkALa sAmaMta kumAre dharmanuM ciMtavana karI, " cakSu kuzIla rUpI " evuM nAma lIdhuM, ane rAjAne paNa levarAvyuM. te vakhate zAsana devIe ciMtavyuM ke, " A kumAranuM paNa rAkhavuM ane dharmane prabhAva vadhAra." AvuM ciMtavI nagaranI bahAra eka meTuM zatrunuM sainya vikuvyuM. tatkALa eka anucare AvI khabara ApyA ke, mahArAja ! ApaNuM nagarane duzmanoe gherI lIdhuM che. A khabara sAMbhaLatAM ja rAja Azcarya pAmI gayo, ane For Personal & Private Use Only
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayaNanuM mahAbhya. 407 rUpInA nAmanI tene pratIti AvI gaI. te vakhate kumAra zIlasabrAhe vicAryuM ke, A khare kharo svAmi bhaktine samaya Avyo che. A vakhate mAre prANarpaNa karIne paNa svAmInuM kAma karavuM joIe. jagatamAM svAmI bhaktanAM nAma amara ane yazasvI rahyAM che; mATe huM sAgArI anazana vrata laI, mArA zaLa vratanI parIkSA karuM. AvuM vicArI zIlasannAha kumAra sainyanI sAme ekale AvyuM. teNe sainyanI najIka AvI jaNAvyuM ke, huM rAjA chuM, mArI sAme yuddha karavA Avo. te sAMbhaLatAMja sainike hakArA karI, tenI upara dhasI AvyA, tyAM zAsana devInA prabhAvathI badhA sainike citravata thaI rahyA. te vakhate zAsana devI AkAzamAM pratyakSa thaI nIce pramANe kAvya belI - kahI Dage kuLa parvatA, lepe jaladhi maryAda, vidhu tAte ravi zItaLa, kabahi hoya avisaMvAda. 1 paNa suzILanA zarmane, ne have tAsa pramAda, nirmaLa zArada zazI pare, jenA zIla saMvAda. 2 parama pavitra te purUSathI, pAvana hoya tribhuvana, savIrama sukhane nidhi, jasa trikaraNa zuddha mana. A pramANe kAvya belI, teNIe kahyuM ke, A zIlasannAha kumArane prabhAva che. sarve tene namana kare; ema kahI teNe te kumAranI upara puSpavRSTi karI. AthI cAre taracha zILanI udUSaNuM thaI rahI. A dekhAva joI kumAra zIlasannAhane mUrchA AvI gaI, ane tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, tenI sAtheja avadhi jJAna paNa utpanna thaI AvyuM. kSaNavAre machIthI nivRtta thaI te sAvadhAna thaye rAjA vicArasAra kumAranI zI sthiti thaI, te jovAne parivAra laI nagaranI bAhera AvyA. nagaranI bAhera AvatAM koI sainika paNa jovAmAM AvyA nahIM. jAtivaMta azva upara caDIne te eka parvatanI guphAmAM AvyuM, tyAM te kumArane dakSiNa karathI pitAnA mastakane leca karatA joyo. kSaNa vAra thaI tyAM munIMdra - yelA te kumAranI upara chatra dharIne ubhelA sadharma idrane je, ane devatAoe racelA suvarNanA kamaLa upara tene beThele che. avadhi jJAnanA baLathI teo asaMkhya janmanI vArtAo kahevA lAgyA. rAjA vicArasAre ane bIjA parivAre temanI AgaLa dIkSA lIdhI. caturvidha devatAo AvI muninI sevA karavA lAgyA. AkAzamAM duMdubhinA nAda ane stutionA uccAra thavA lAgyA. sAmaMta kumAra zIlasannAhanI AvI uttama sthiti sAMbhaLI, tame vIrabhagavaMtane puchayuM ke, svAmI ! e sAmaMta kumAra zIlasAha e sulabha bodhi kema thayuM ? ane tene je jati maraNa thayuM, te kaI jAtinuM smaraNa thayuM ? A pramANe gautamanA puchavAthI For Personal & Private Use Only
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. AnaMda madira. vIraprabhu khelyA, gAtama ! e sAmaMtakumAra pUrva bhave muni hatA. maNi ane tRNu tathA suvarNa ane pASANa tene sarakhAM hatAM. nirAbAdha saMyamane te pALatA hatA. eka vakhate te munie anAbhAgathI vacananA daMDa karyo, AthI teNe pracaMDa abhigraha laine evu prAyazcita karyuM ke, yAjjIvita sudhI mAna vrata grahaNa rAkhavu, evI rIte sayamanI A rAdhanA karatAM teNe kALa karyuM, ane te prathama kalpamAM devatA thayA, tyAMthI cavIne A sAmatakumAra zIlasannAha thayA, ane pUrvanA sayama baLathI te sulabha edhi tathA jAtismaraNa jJAnavALA thayA. he gaitama ! A pramANe tenA pUrva bhavane vRttAMta che. have te zIlasannAha mahA munie avadhi jJAnathI potAnuM alpa AyuSya jANIne ajita vigere tIrthaMkarAe pavitra karelA sametazikhara tIrtha tarapha javAne vihAra karyAM. tyAM mArgamAM kSitipratiSTita nagara AvyuM. mahAmuni zIlasannAha tyAM samAsanA, e khabara rUpI rAjAne paDI, e. Tale te parivAra sahita nAnI munIzvarane vAMdavA AvI. upakArI munirAje te prasa Mge dharma dezanA ApI. dezanA eTalI badhI asarakAraka ApI, ke jethI rUpI rAjAnI manetti badalAi gai. teNe zIlasannAha munine vaMdanA karI, ane mahA vrata levAne mATe prArthanA karI. munivare teNIne parivAra sAthe dIkSA ApI rUpI sAdhvI thai gurUnAM vacana upara rAgI thai, pAMca AcArane pALavA lAgI. munirAja zIlasannAhe badhA parivAra lai, sametazikhara tara vihAra karyo. anukrame teo tyAM AvI paheAMcyA. ajitanAtha vigere prabhue sparzathI pavitra karelA e tIrtharAjane trikaraNa zuddhithI vaMdanA karI, pachI eka zilApaTa upara tee ArUDha thayA. tyAM munionA parivAra sAthe munIzvare salekhanA lIdhA, te prasa Mge rUpI sAdhvIe vinayathI zilasannAha munine vinaMtI karI ke, bhagavan ! kRpA karI mane paNa salekhanA Ape. gurU premathI khelyA--sAdhvI ! tamAre jo salekhanA levI heAya, te pUrvanAM pAparUpa pakane dhAvA AleyA laine zuddha thAze.. A pramANe kahI, te mahAnubhAva nIcenI gAthA khelyAH-- zuddha bhIMte jema zaiAbhie, citrataNI jema rekha, tema niHzalya thayA pachI, je kIje te vizeSa. salekhaNA te joSaNA, e jina zAsana sAra, karma kaSAyanI salekhA, joSaNA zarIra AhAra. 2 A pramANe gAthAnA uccAra karI, te maTThA munie badhA guNuddAra viSe vivecana karI batAvyu, ane manuSya bhavanAM daza draSTAMtA ApI, mAnava jIvananI durlabhatA kahI saMbhaLAvI. 1 A badhuM sAMbhaLyA pachI rUpI sAdhvIe AkSepa karI kahyuM, svAmI ! Apa sane AlAyakzA Ape che, paNa mAre Apane eka kahevAnuM che, pUrve je Apane meM For Personal & Private Use Only
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayaNanuM mahAbhya. 409 joyA hatA, te kAMI kAma draSTithI joyA nahatA, paNa tamArA zILanI parIkSA karavAne mATe joyA hatA, to mane eloyaNa zenI Ape che ? rUpI sAdhInAM A vacana - sAMbhaLI zIlasaMnnAha munie manamAM ciMtavyuM ke, ahA ! strI svabhAvane dhikkAra che. A strIe juThI mAyA karI, mahA vrata grahaNa karI, japa, tapa, ane niyama grahaNa karyA, te paNa teNIe jAti svabhAva choDe nahIM. teNIne gurU upadeza gaLI gayo, puNyane abhiniveza cAlyo gayo, ane saMyamanuM mahA phaLa teNIe mAyAthI veheMcI dIdhuM. AvuM vicArI mahA muni bolyA-sAdhvI ! have mAyAno tyAga kare. Aja dina sudhInI pravajyA nirarthaka kare nahIM. tame rAjaputrI lakSaNA AryAnuM daSTAMta zuM nathI sAMbhaLyuM ? vicAra karo. e rAjabALAne mAyAthI keTaluM veThavuM paDayuM hatuM ? tene yAda karo. gatame vacamAM prabhune puchyuM, te lakSaNo Aya koNa hatI, ane teNIe zuM veThayuM hatuM, ane zuM karma bAMdhyuM hatuM ? te vRttAMta vistArathI kaho. pachI prabhue nIce pramANe lakSaNe AryAnuM caritra kahevA mAMDayuM - heDAvapaNI pahelI vIzIthI pahelI eMzImI covIzI jyAre cAlatI hatI, tyAre dharmasiMha nAme vIsamA tIrthaMkara, ke jemanuM zarIra sAta hAthanuM hatuM, teo bharata kSetramAM thayA hatA te vakhate kSitipratiSThita nagaramAM jaMbudADima nAme rAjA thayA hatA, tene zrImati nAmanI rANImAM aneka svarUpavAna ane guNa putro thayA, paNa koI putrI thaI nahIM. putrIne mATe rAjA ane rANIne icchA thatI hatI. ema karatAM sulakSaNA nAme eka putrI thaI. te vana vayamAM raMbhAthI paNa adhika rUpavatI ane cosaTha kaLAnI jANanAra thaI. te rAjabALAne vayamAM AvelI joI, rAjAne teNInA patine mATe ciMtA thavA lAgI. maMtrIonI saMmati lai rAjAe teNIne mATe svayaMvara raco. videzamAMthI aneka rAjAo ane rAjakumArone lAvyA. caturaMga senA sahita rAjAo maMDapamAM ekaThA thayA. sulakSaNA suMdara vaSa paherI maMDapamAM AvI. jaMbudADima rAjAnI AjJAthI sulakSaNAnI AgaLa badhA rAjAonAM vRttAMta kahevAmAM AvyAM. kuLa, deza, jAti ane zairya vigere bIjA guNene sAMbhaLatI sulakSaNe cAre tarapha pharavA le che. kAmadIpikA jevI e bALAne joI, rAjAo citravata thaI gayA. tema karatAM eka guNavAna rAjakumAra tene pasaMda AvyuM. sarvanI dRSTie sulakSaNAe tenA kaMThamAM varamALa AropaNa karI. svayaMvaramAM jaya jaya zabda thaI rahyA. jaMbudADima rAjA prasanna thayo. teNe vidvAnane, kavione, yAcakane agaNita dravya ApyuM. zubha lagna vivAhano AraMbha thayo. karmayoge pANigrahaNane samaye te rAjakumArane akasmAta vyAdhi thaI gaye, ane kSaNavAramAM te mRtyu pAmI gaye. je agni tenA cAra pherA pharavAne mATe pragaTAvyo hato, para For Personal & Private Use Only
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 AnaMda maMdira, teja agni tenI citAne agni thaze. svayaMvaramAM AvelA rAjAe tenA DAghuo thayA. A banAvathI sulakSaNane ane teNInAM mAtApitAne bhAre zeka thaI paDe. keTaleka samaya vityA pachI rAjA jaMbudADime sulakSaNAne kahyuM, bahena ! aphasosa karIza nahIM, je karma yoge thavAnuM hoya, te thAya che. have te tAre AtmasAdhana karavuM, trikaraNa zuddhithI jaina dharmanI ArAdhanA karavI, dAna, zILa, tapa ane bhAva, e caturvidha dharmanI tuM sevA kara, icchA pramANe dAna karI yAcake ne saMtuSTa kara, A rAjyalakSmI tArI che, jeTalo vyaya karavuM hoya, teTale vyaya karI Ahata dharmanI upAsanA kara, tAruM kartavya zuM che ? tene mATe hamezAM nIcenI kavitA smaraNamAM rAkha. vidhavA praSitapatikA satine, bhaNavuM zAstranuM sUgavuM; saMgati suzIla samaNInI kIje, ehaja cittamAM sUvuMcha. " 1 rAjAe A pramANe bodha ApI, sulakSaNAne dharma parAyaNa karI dIdhI. eka vakhate te nagaranA udyAnamAM jinabhuSaNa nAme jinavara AvI caDyA. devatAoe temanuM samavasaraNa ra. udhAnapALake vadhAmaNI ApI, eTale rAjA jabudADima pitAnA parivAra sAthe tyAM prabhune vAMdavA Avyo. rAjA nirmaLa hRdayathI prabhunI stuti karI, yogya Asane beThe. prabhue saMsAranI anityatA upara dezanA ApI. dezanAnA prabhAvathI rAjA, ane tenA parivAranA hRdayamAM vairAgya utpanna thayo. tarataja rAjA parivAra sahita dIkSA levAne ujamALa thayA. kRpALu prabhue rAjAne saparivAra dIkSA ApI, te sAthe sulakSaNAe paNa dIkSA lIdhI. rAjA vigerene sarva eka0 vIra munine soMpA, ane sulakSaNA eka sAdhvIjIne soMpI. teo anukrame divigha zikSA saMpAdana karI, saMyama dharmanA niyamomAM pravINa thaI gayAM. eka vakhate sulakSaNA sAdhvI pravartaNunA kahevAthI vasatinI zuddhine mATe kAMIka kAryane uddezIne anuyAga karavAne bahera gaI, tyAM koI karmayoge cIDIA, ane cakravAka pakSIono saMga teNInA jovAmAM AvyuM. te sAthe temanAM bIjAM prema vilAsanAM cinho paNa jovAmAM AvyAM. te jotAM ja sulakSaNa nirlakSaNA thaI gaI, teNInI manetRttimAM vikAra bhAva utpanna thaye, teNIe manamAM A pramANe ciMtavyuM" AhA ! A prANI kevAM puNyavAna che ? teo svataMtrapaNe kevo viSayAnaMda bhogave che ? Avo AnaMda meM bhogavya ja nahIM. huM abhAgIyaNa vaidhavyapaNuM prApta karI AvuM verAgIpaNAnuM duHkha bhogavuM chuM." A pramANe ciMtavI sulakSaNe kSaNavAra vicAramAM paDI. te pachI thoDIka vAre 1 jeno pati videza gayo hoya te. 2 sAdhvI. For Personal & Private Use Only
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayaNAnuM mahAbhya. 411 pAchuM teNIe ciMtavyuM ke, " are ! A zuM banyuM? huM koNa chuM? mAro AcAra zuM che? huM eka cAritradhArI sAdhvI chuM, mAre Avo kuvicAra na karavo joIe. mane viSe Akavi, e kevuM viparIta ? jinabhagavaMte anagAranI AcAra je varNavyuM che, te barAbara che. uttama anagAre anucita evuM kAMI paNa jevuM na joIe. saMyamanuM baLa ji. teMdriyapaNathI ja che. jitedriya evA saMyamIoe paNa viSayathI sAvadhAna rahevAnuM che. viSaya, viSathI paNa vadhAre hAnikAraka che, tene mATe nIcenI saMskRta kavitA gavAya che - " ekavarNAtirekeNa vipaviSayomaha daMtaram / vivaMtu malita ti viSayAH araba ? " viSa ane viSaya, e baMnemAM eka akSaranA vadhArAthI ghaNuM aMtara che. viSa khAvAthI mAre che, ane viSaye smaraNa karavAthI mAre che." 1 AvuM vicArI teNIe chAtI kuTatAM kuTatAM ghaNe AkraMda karyo. arere! meM mArA cAritrane kSaNavAramAM dUSita karI dIdhuM. Aja sudhI rAkhela zIlaratna meM kSaNamAM gumAvI dIdhuM. AvI viparIta vAta mArAthI gurUne paNa zI rIte kahevAya? jo huM A vAta nahIM kahuM, te e mArA hRdayamAM zalyarUpa thaze, ane tyAM sudhI mArI zuddhi nahIM thAya. A pramANe ciMtavatI sulakSaNe gurU pAse AvavA nIkaLI, tyAM caraNamAM kATa vAgyo, A teNIne apazukana thayAM. Ama thatAM paNa te gaNakAryA vagara cAlI, tyAM teNIne mAnarUpa parvate dabAvI dIdhI. " are ! huM koNa chuM ? mArA jevI kulIna strIe AvI halakI vAta karavI, te aghaTita che. huM kevA kuLamAM utpanna thaI chuM ? mAre AvI nabaLI vAta bIjAne na kahevI joIe. gurUnI AgaLa kahevAnI zI jarUra che ? tenuM prAyazcita huM pote ja laiza. kharuM prAyazcita tapasyA che, ane te tapasyArUpa prAyazcitathI huM mArI jAte ja zuddha thaiza. AvuM vicArI sulakSaNAe tapazyAne AraMbha karyo. chaThTha, aThThama, dazama, nItitapa, ekAsaNuM, besaNuM, mAsakSapaNa ane AMbila vigere tapasyA cAda varSa, soLa varSa ane viza varSanA parimANathI karI, e tapasyAmAM teNInAM pacAsa varSa vItI gayAM, te sAthe Avazyaka tathA AtApanA vigere kriyAo teNIe cheDI nahIM. A pramANe tapasyA karatAM sulakSaNAne eka vakhate duSkarmane yoge vicAra thaye ke, are ! meM A zuM karyuM ? AvI kaThina tapasthAthI meM mArA AtmAne vRthA zeSAvI nAkhyo, haju mArA hRdayanuM zalya gayuM nahIM. mAre have anazana karavuM joie. mane dhikAra che ke, meM je karavAnuM hatuM, te karyuM nahIM. Ama ciMtavatAM Arta tathA raudra dhyAna karatI sulakSaNa niyANu sahita matyu pAmI. Jain Education Intemational For Personal & Private Use Only
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 412 AnaMda maMdira. karmanI gati vicitra che. dunane yoge sulakSaNe mRtyu pAmIne eka nagaramAM kaI vezyAne ghera khaMDA nAme svarUpavatI ghasI thaine avatarI. ghaNuM kAma purUSe tene cAhatA hatA, paNa tenI je awA kuTTaNI hatI, te teNIne viza karatI hatI. chevaTe akSAe teNIne gharanI bahAra kADhavAno nizcaya karyo. te vakhate vaLI teNae vicAryuM ke, A rUpavatI che, mATe sarve kAmijana teNIne icche che. vaLI teNInI vANImAM mAdhurya che, mATe je te vadhI jaze, te mane duHkha Apaze; tethI tene rAtre virUpA karI nAkhyuM. AvuM ciMtavatI awA rAtre sutI, tyAM khaMDhAne rAtre svamAmAM koI vyaMtare AvIne jaNAvyuM ke, tArI akko tAre mATe viparIta ciMtave che. tatkALa te jAgrata thaI guNikAthI bhaya pAmatI uThIne tyAMthI chupI rIte nAzI gaI. cha mAsa sudhI bhamatI te dAsI kheDa gAmamAM AvI caDI, tyAM koI dhanADhayanA kuLaputranI dRSTie paDI. te meha pAmIne teNIne pitAnA gharamAM laI gayo. te kuLaputranA gharamAM tenI eka vivAhita strI hatI, teNIe zokyanuM zalya dUra karavAne upAya karavA mAMDaze. eka vakhate khaMDuTTAne cuDelanI jema vaLagI, ane tenI nimAM tapelI keza nA khI, tene mArI nAkhI. pachI tenA zarIranA kaTakA karI zvAna tathA pakSIone khavarAvI, dIdhA. tevAmAM kuLaputra ghare AvyA, tyAM teNe A vRttAMta jA. tatkALa pUrva karmanA, yegathI tenA hRdayamAM vairAgya bhAva utpanna thayo. saMsAranA svarUpane dhikArI te kaI muninI pAse gayo, ane zuddha hRdayathI mahA vratadhArI thaye. saMyamane yathArtha rIte pALI, chevaTe te siddhi padane adhikArI je. sulakSaNAne jIva A saMsAramAM bhamI bhamIne eka cakravartInI grI ratna pe ane va. tyAMthI pAchI chaThThI nArakImAM gayo, tyAMthI pAcho bhavamAM bhramaNa karI dhAna yonimAM Avyo. tyAM maithunakrIDA karatAM guhya bhAgamAM bANa vAgavAthI temAM kIDA paDyA, ane A khare mRtyu pAmI vezyAnA udaramAM putrIrUpe thaye tyAM be mAsanA garbhamAM ja vedanA sahana karI mRtyu pAme. evI rIte tene navANuM bhava thayA pachI dAridrathI pIDita evA mAnava bhavamAM te strIrUpe utpanna thayuM. te janma pAmatAMja tenAM mAtApitA mRtyu pAmI gayAM. te bALAne koI gevAlaNe ucherI meTI karI. te bhavamAM dahIM dUdha vecatI, ane anucita kAma karatI te karmajALa bAMdhavA lAgI. tyAMthI mRtyu pAmI aneka bhavamAM vadha, ba dhana ane maraNanAM duHkha anubhavI koI brAhmaNane ghera avatarI. pachI devI, aMtarI, brAhmaNa ane cAmuMDA devInA bhava karI, duSTa bIlADAnA bhAvamAM tene avatAra thaze. tyAMthI nIke jaI, teNIne sAta bhava sudhI phrara pADAnA avatAra levA paDyA. pachI manuSya, mAchaluM, nArakI, krara anArya strI, chaThThI nArakI, kaDhI purUSa, sAtamI nArakI, dRSTiviSa sarpa, ane pAMcamI nArakImAM utpanna thaI, teNe atyaMta kaSTa sahana karyA. jyAre padmanAbha jinezvarane vAro Avaze, tyAre te sulakSaNAne jIva pharato pharate eka gAmamAM khudhalA dehavALI strIrUpe utpanna thaze. eka vakhate tenA zarIranA guhya bhAgamAM For Personal & Private Use Only
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayaNAnuM mahAtmya. 433 chuMdara pesavAthI te ati du:khI thaze. pachI te khuMdhalI zrI padmanAbha prabhunA samavasaraNumAM AvI caDaze, prabhunAM darzana thatAMja teNInI badhI pIDA nArA pAmI jaze. teNI prabhune potAnA pUrva bhavane mATe puchaze, eTale prabhu teNIne teNInA badhA bhavana vRttAMta kaheze. pachI sulakSaNAnA bhavamAM je AleyaNA na lIdhela, tenuM kAraNu A du:kha che, ema jANI teNI prabhu pAse AleyA leze, ane niHzalya thaine karmarUpa maLane dUra karI deze. tyAra pachI te du:khI bALA cAritra laine mekSe jaze. zIlasannAha muni kahe che, huM rUpI sAdhvI ! e sulakSaNAne vRttAMta jANI tu pazu AleyaNA lai, zalyane dUra karaje. mAyAthI koi vAta chupAvIza nahIM, nahIM teA tArU cAritra niSphaLa thaze. A pramANe munie samajAvyu, te chatAM te kapaTI sAdhvI sAcesAcuM mAnI nahIM, ane khelI ke, me tamane zIla parIkSAne mATeja oyA che, kAmavikArathI joyA nathI. AvA durAgrahathI teNIe veda AMdhyA, ane tyAMthI mRtyu pAmIne vidyutsumAra devatAmAM neALIAnA vAhanavALI devIrUpe utpanna thai, tyAMthI cIne naThArI sthitivALA brAhmaNanI putrI thai. te abhAgaNI tathA durgaMdhA thai, pIDAne tiryaMcamAM AvI. pAchI mAnuSI, vaLI pAchI tiryaMcaNI thai, ane chedAtI bhedAtI bahu du:kha pAmI. rUpI AyAnA bhavathI mAMDIne teNIe eka lAkhamAM traNa bhava chA karyA. pachI kama~yeAge akAma nirjarA thatAM te sahaja dharmaguNu pAmIne manuSya bhavamAM pAchI avatarI, tyAM cAritra lai sUripadanI adhikAriNI thai. pravacanane anusAre gacchane dIpAvI, pUrva bhavanI mAyAnAM khIjane laine te iMdranI iMdrANI thai. tyAMthI cavIne ahIM zabuka nAmanA brAhmaNanI strI thai, tyAM jAtiramaraNa thavAthI pratikhAdha pAnI, ane atyAre A sulabhAdhI thai, te rUpI sAdhvI bhava bhramaNa karI, e gAvida brahmaNa thaine siddhipadane prApta thai. gAtame punaH prabhune puchyuM, svAmI ! te rUpI sAdhvI sAta ATha bhava mukIne pAchI bhavanA bhramaNamAM kema paDI ! prabhu khelyA, gaiAtama ! zIlasannAhasUrie khAdha ApyAM chatAM teNInA manamAM kAMi maLyuM nahIM. mAyAnA svarUpane samajI nahIM, tethI teNIne lAkha bhava karavA paDayA hatA. mAyA kevI naThArI che ? tene mATe nIcenuM prAkRta kAvya prakhyAta cheH-- mAyA viSavallInI mUlI, mAyA bhavasthaLa dhULI; mAyA caraNu dharmanI zI, dhanya jeNe mAyA unmUlI. jo rUpIe tevI mAyA na karI hota, te te sAdhvIpaNAmAMja teja bhavamAM siddhi pAmata. paNu bhavitavyatAnA yeAge teNInI mati mujhAi gai hatI. A pramANe rUpI sAdhvInu caritra dekhIne zIlasannAha muni pote niHzalya thayA pachI uttara dizAnA khUNAmAM AvI, 1 For Personal & Private Use Only
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 AnaMda maMdira, temaNe caityavaMdana karyuM. munijananA parivArathI vIMTAine temaNe palyakAsana karyuM. pachI paMcaparameSTInuM dhyAna karI, cAra kaSAya choDI, cAra zaraNa laI ane cAra AhAranAM paccakhANa laI, temaNe pApagama anazana lIdhuM. zukala dhyAnamAM ArUDha thaI, eka mAsa sudhI dhyAna karI, te zIlasannAha munIzvara anaMta sukhanA anubhavI thayA, ane mAyA zalyane dUra karavAno prabhAva temaNe badhA jagane darzAvI Apo. gatame prabhune puchayuM, svAmI ! pelI sujazrI AheraNInuM zuM thayuM ? te ja kahe. gatama! jyAre sujazrIe pelI govAlaNane khArUpa mUlya ApyuM nahI, eTale teNue kahyuM ke, mArA mahInuM mUlya Apa. mane ThagIne kyAM jaIza ? nahIM te mArI sAthe gokuLamAM Ava. je tuM vinayathI rahIza, te tane huM putrI tarIke rAkhIza. pachI sujajazrI te govAlaNanI sAthe tene ghera gaI, ane tyAM sArI rIte rahevA lAgI. | sujajazrIne pitA pele sujajaziva brAhmaNa dezamAM manuSya, pazu, dhAnya vigerene vepAra karI ghaNuM dhana kamAye. teNe dhananuM suvarNa, ane suvarNanAM ratna karyo. te ratnanA saMcayane ghaNI saMbhALathI rAkhato hato. dhana evuM duHkharUpa che ke, tene mATe sarvadA duHkhIja thavAya che. te viSe sAhityakAra nIcenuM kAvya lakhe che - dhanAnAmarjane duHkhaM duHkhaM tadanu rakSaNe / mA tuvaM ca durva zirSo suvamAnanaNa ? A dhana meLavavAmAM duHkha, meLavyA pachI tenuM rakSaNa karavAmAM dukha, AvakamAM duHkha ane kharcamAM duHkha, tethI e duHkhapAtra dhanane dhikkAra che. " 1 A pramANe te brAhmaNa dhanADhya thayo. eka vakhate teNe manamAM ciMtavyuM ke, ATaluM dhana kamAye, paNa svadezamAM rahI, teno upayoga karyA vinA saMteSa thato nathI. mATe svadezamAM javuM yogya che. AvuM vicArI te svadeza tarapha cAle. mArgamAM jyAM sujajazrI pelI govALaNane ghera rahI che, teja gAmamAM Avyo. sujajazrI navayauvanA thaI hatI. tenA zarIramAM tArUNya khIlI nIkaLyuM hatuM, te vakhate devage varSAkALa prApta thaye, eTale sujajaziva te gAmamAM vizrAMta thaye. gAmamAM pharatAM te navavanA sujajazrI tenA jevAmAM AvI. teNanA saMdaryathI sujajaziva mahita thaI gayuM. teNe ratna ApavAnI lAlaca batAvI, te sujajazrIne vaza karI. sujajazrIe te ratnanI kImata rAjAnI samIpe karAvI. rAjAe daza keTI dhana ApI, te ratna kharIda karyo. sujajaziva brAhmaNe rAjAne te ratna vecAtAM ApyAM, ane uparAMta tenI pAse tyAM rahelA eka parvatanI najIka gokuLa vasAvAne pacIza yojanA jamIna mAgI lIdhI. brAhmaNe svasti kahI, te bhUmi dAnamAM lIdhI. sujajazrI te kAmI brAhmaNanI sAthe dravyanI lAlacathI paraNI. baMne strI purUSa thaI, te sthaLe eka vAsamAM rahyAM, ane viSaya sukha bhogavavA lAgyAM. For Personal & Private Use Only
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayaNAnuM mahAma. 415 eka divase koI be munIzvara vihAra karatA tyAM AvI caDayA. sajajazrI temane vaMdanA karavAmAM AvI. munione vaMdanA karatAM te ghaNuM ja rUdana karavA lAgI. pitAnI priyAne rUdana karatI jemAM sujajazive puchayuM, priyA ! rUdana kema kare che ? A munionAM darzana thatAM rUdana karavAnuM zuM kAraNa che ? sujathI belI-prANeza ! mArI bAlya vayamAM mArA svAminI AvA munione pratilAbhatAM, ane paMcAMge vaMdanA karatAM hatAM, A munione joIne mane te mAtA sAMbharI AvyAM, AthI mane rUdana AvyuM. vaLI AvA uttama anagAranI sevA ghaNuM durlabha che, e vAta paNa yAda AvI. sujazive teNIne puchyuM ke, tArI svAminI koNa hatI ? ane te kyAM hatI ? sujajazrIe pachI pitAne pUrva vRttAMta ekAMte kahI saMbhaLAvyo. te vRttAMta jANatAM ja sujaziva pazcAtApanA sAgaramAM magna thaI, ciMtavavA lAgyo, ahA ! A zuM kArya banyuM ke A mArI putrI thAya, jenI sAthe meM ghera kRtya karyuM. mArA jIvanane dhikkAra che. AhA ! karmanI gati kevI vicitra che ? kayI putrI ane kyAM huM duSTa pitA ? have A kalaMkita jIvanane dhAraNa karavuM, te anucita che. are karma ! tArI sattA prabaLa che; meM duSkALamAM A putrIne vecI hatI. huM tene pALaka pitA thaI, tene ja bhakSaka thaI, pAchA tene ja bhoktA thaye. ahA ! kevo anartha ? meM mArA AtmAne hAthe karIne nArakI banAvyo. AvI AtmaniMdA karI, te agnimAM baLI maravAne taiyAra thayuM. teNe nagaranI bahAra kASTanI citA taiyAra karI, temAM agni prajavalita karavA mAMDe, paNa agni pragaTa nahIM; te joI lake kahevA lAgyA ke, A ke pApI, ke jenA aMgane agni paNa bALa nathI. pachI nagarajanoe te baMne daMpatine nagaranI bahAra kADhI mukyAM. A vakhate caitame prabhune puchyuM, svAmI ! te pApIne agnie kema bALe nahIM ? prabhue uttara Aye, maitama ! tenuM bIjuM kAMI kAraNa nathI, tenI ciMtAmAM je kASTa hatAM, tenAmAM dahaka zakti nahatI. tyAMthI baMne daMpati videzamAM cAlyAM gayAM. mArgamAM jatAM koI gAma AvyuM, temAM piThA, tyAM kaI munine joyA. muni gocarI laIne jatA hatA, temanI pAchaLa jatAM vanamAM eka jJAnavAna sUrIzvaranAM darzana thayAM. sura, nara, ane kinArAnI zreNI temanI sevA karatI hatI. te pApI daMpatie temanA caraNa kamaLamAM vaMdanA karI. sujajazive manamAM ciMtavyuM ke, A mahA muninI AgaLa huM mArAM mahA pApanI AloyaNA lauM. munIzvara tenA Azayane jANIne nIcenI upadezaka kavitA madhura bhASAthI belyA dharma kare bhavi dharma karo, trikaraNa yoge dharma kare, caraNa dharma pravahaNa avalaMbI, A bhavasAgara turata tare. dharma. 1 - badhi taraNike kiraNa pracAre, hadaya kamaLa vikasIta kare, rUM anAdi aMtara utA mithyA mata tata zita bhamaro. dharma 2 For Personal & Private Use Only
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 416 AnaMda maMdira. daza daSTAMte durlabha vallabha, lAdhe e narabhava sakharo, " te mudhA mama hAre bhaviyAM, pharI Avata nAhIM dusare. dharma. 3 karma mamake vaza the hevata. kabI pApa paMka pagara, se paNa AleyaNa zuddha hevata, je mile matidhara sujre. dharma. 4 nyuM vrata nimaLa nirjaLa jagameM, huM cAritrake dharma nara, avicaLa sukha laMbhanake hete, eha parama upAya dharo dharma. 5 viSaya kaSAya pramAdika, e kADhe kalimala kacaro, janma jarA maraNAdika bramarA, bhavi bhava bhavamAM nAhIM pharo. dharma. 6 jJAnavimaLa guNa gurUnA padakaja, prema karIne te anusare, parama nidhAna pAna dharmanuM, ehIja baMdira beca bisare. dharma. 7 sUrIzvare A pramANe dharmadezanA ApI. te sAMbhaLI sujazive pote karelAM pApane badhe vRttAMta kahyA, ane tenI AleyaNAne mATe vinaMtI karI gurUe teno zuddha bhAva joine AleyaNA ApI a leyaNAmAM je bhAre tapa kahyuM, te pramANe teNe zuddha hRdayathI AcaryuM. pachI sujazive sujazrI sahita dIkSA levAnI prArthanA karI, eTale sUrie kahyuM ke, A sajajazrI sagarbha che, mATe tenAthI dIkSA levAze nahIM. pachI sujajazive ekalA dIkSA lIdhI. vidhi sahita saMyama dharmane pALI, sujajaziva che ke niSkarma thaye. chavIza varSa ane tera divasa sudhI cAritra paryAya pALI, aMte pAdapapagama ane zana ArAdhI, karmane khapAvI, kevaLI thaI te siddhi padane prApta thayo. gotama gaNadhara belA-svAmI ! sujajaziva je mahA pApI aMtargaDa kevaLa thaI; parama sukhane pAtra thayo, tenuM zuM kAraNuM ? prabhu bolyA-gatama! te sujajazive zuddha bhAthI prAyazcita laI, saMyamanI ArAdhanA karI hatI. kSepaka zukala dhyAnanA pasAra yathI tenAM duSkata dura thayAM hatAM. ' " zaitame puna: vinayathI puchayuM ke, svAmi ! sujajazivanI strI sujjazrInuM pachI zuM thayuM ? te garbhiNunI zI avasthA thaI ? te kahevAnI kRpA karo. prabhue kahyuM-gaNadhara ! te sujazrIe prasava kALe garbhanI pIDAthI evuM ciMtavyuM ke, A garbha mane ati pIDA Ape che, mATe tene nAza karuM. AvA vaidra dhyAnathI mRtyu pAmI, te chaThI narake paDI, teNIe janma ApelA bALakane eka zvAna laI gaye. zvAne te bALakane kuMbhAranA cakra upara muko. zvAna tenuM bhakSaNa karavA jato hato, tyAM kuMbhAra AvI pahoMcyuM. kuMbhArane kAMI saMtAna na hatuM, tethI teNe potAnI strIne Ayo, ane teno janmotsava For Personal & Private Use Only
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ jayaNAnuM mahAtmya, 417 karyA. putranuM susanDru evuM nAma pADavAmAM AvyuM. mAtApitAe tene lAlanapAlana karI mATe karyA. susa%0 ku MbhAranI kaLAmAM pravINa thayA hatA, tathApi tenuM hRdaya dhArmika hatuM. eka vakhate te gAmamAM kAI jJAnI muni AvI caDyA, tene vAMdavAne AvatA leAkAnI sAthe susa paNa AvI caDayA. muninA mukhanI vANI sAMbhaLI susaDhDhanA manamAM sa Mvega prApta thayA, teNe tatkALa te muninI pAse dIkSA lIdhI. dIkSA lIdhA pachI susa++ sAdhue gurUnI sevanA, chaThTha aThThama vigere tapanI ArAdhanA ane mAsakSamaNA karI potAnA cAritrane dIpAvyuM. karmanI sattA prabaLa che, AvA uttama muni keTalAka kALa gayA pachI sayamamAM zithiLa thai gayA. jema tivata azva avaLA thAya, tema te avaLeA thai, gurUnI zikSAne mAnyA vagara mAtra tapasyAja karavA lAgyA. tenA manamAM tapane mATe sArA bhAva hato. saMyamanA bIjA dharmane teNe gaNakAryA nahIM. gurU tene kahetA ke, vatsa ! ekaluM tapa zA kAmanuM che ? tuM yatanA ( jayaNA ) rAkhIne tapasyA kara. rAkSA paNa te mAnA nahIM, ane jayaNA rAkhyA zivAya tapasyA karatA, uttama sayama mAnatA hatA. gurUnI AvI ane teneja susaTTanI AvI vartaNuka joi gurUnA hRdayamAM dayA AvI. gurUe manamAM vicAryuM ke, A muni cAritradhArI tapasyA kare che, paNa tenI te tapasyA yatanA vinA vRthA che, mATe tenA hitanI khAtara tene yathAzakti khAdha ApavA, te chatAM jo te alpa mati mAne nahIM, te| pachI tenAM karma jANe. AvuM vicArI eka vakhate gurUe susaTTane khelAvI A pramANe kahyuM: vatsa ! have dIrdha vicAra kara, zuddha bhAvathI yatanAne Adara kara, jayaNAne prabhAva divya che. jayA vinA tArI tapasyA kAyane kalezakAraka thaI paDaze,yatanAne mATe nIcenI gAthA samajI hamezAM tenuM manana karyA kara. samii kasAya gArava, iMdiyamaya baMbhaceraguttIya sajjANaviNaya tava ega, saDDhIoya jayaNA suvihiyANaM // 1 // jayaNAthI pAMca samitivAna thavAya che, kaSAya, gArava ane iMdriya madathI dUra rahe che, brahmacarya, gupti, svAdhyAya, vinaya ane tapa nirAbAdha thAya che, temaja gurUnI AjJAmAM praNayavAna thavAya che. ziSya ! jayaNAne mATe jevA uttama abhiprAya che, teAja gurUnI AjJAmAM paNa che. ziSya svataMtra rIte kAMi paNa kArya karavAnA adhikArI nathI. kadi te kArya uttama 5 For Personal & Private Use Only
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 AnaMda maMdira, prakAranuM heya, tepaNu gurUnI AjJA zivAya kareluM kArya tenuM pUrNa phaLa ApatuM nathI. jene mATe nIcenuM prAkRta kAvya smaraNIya che. Apa buddhie suMdara kahyuM, te suMdara nava hAya, je gurU vacana thakI karyuM, te zAsanameM seha. 1" vaLI yatanAne mATe paNa temaja kahyuM che - " yattanA pUrvaka tapa kare, jethI bhavane vAmo, ANu yatanA je maLe, te zivasukhane pAme. 1" gurUe A pramANe ghaNuM kahyuM, paNa susadgunA hRdayamAM jarA paNa utaryuM nahIM. te gurUnI avajJA karI, ane jayaNAne visArI kaSTa bharelAM tapa karavA lAgyo. AvI vartazuka rAkhI gurUnI sAthe vihAra karavA lAge. chevaTe gurUe tene prAyazcita levAne kahyuM, tathApi te prAyazcita lIdhA vagara svataMtratAthI vartavA lAge. gurU zikSA Ape, te paNa tenI darakAra rAkhe nahIM. jyAre Ama hada uparAMta suraddhanuM pravartana jovAmAM AvyuM, eTale gurUe tene saMdhanI samakSa pitAnA gacchanI bahAra kADho. gacchanI bAhera rahIne paNa te jayaNAM vagara ugra tapasyA karavA lAgyo. paTakAya jIvanI virAdhanAne nahIM gaNatAM kevaLa tapasyAmAMja te tallIna rahevA lAge. A pramANe yatanA rahita cAritrane pALatAM, te susaddane kALa Avyo. mRtyu pAmyA pachI tapanA prabhAvathI te sadharma devalekamAM idra sAmAnika devatA thaye. he gautama ! have te susaddanuM AyuSya A pramANe che. sadharma devakamAMthI cavIne te bharatakSetramAM vAsudeva thaIne avataraze, tyAMthI sAtamI nArake utpanna thaI hastIne avatAra prApta karaze. te bhave ati maithuna sevI, marIne anaMta kAyamAM jaze, ane pAcho caturgatinA moTA pherAmAM paDaze. he gautama ! jaya vinA kevI adhegati thAya che ? tene mATe te susadda pUrNa daSTAMtarUpa che. teNe ati mahAna tapazyA karI hatI, ane pitAnA zarIrane meTA kaSTanuM bhAjana banAvyuM hatuM, tathApi yatanA vinA tene uddhAra thaze nahIM. A anaMta bhavasiMdhune te tarI zakyo nahIM, eTaluM ja nahIM, paNa saMsAranI paraMparAmAM tene mahA kaSTa veThavAM paDyAM. tevI rIte je mANasa gurUnAM vacananI yatamA na kare, te susanI jema bahubhavI thAya che. je gurUnI AjJAthI teNe tapa AcaraNa karyuM hota, to te mahA phaLa prApta karI zakata. susaDha zrAvake je tapa karyuM che, te tapane AThamo bhAga je gurUnI AjJAe karavAmAM Avyo hota, to teja bhavamAM eNe jAta. jaina Agama pikAra karI jaNAve che ke, je kAMI dhArmika kriyA karo, te yatanA pUrvaka karajo. cAritrathI alaMkRta thaI, je tame jayaNano anAdara karaze, te tamAruM . cAritra vyartha thavAnuM ja. tevA cAritrathI tame alaMkRta thayA nathI, paNa zArirathI bhraSTa For Personal & Private Use Only
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcaMdanuM saMyama rAjya. 419 thayA che. tevA cAritradhArI tapasvIonA karatAM gRhastha zrAvake ghaNe darajaje sArA che. jene mATe nIcenI prabhunA mukhanI gAthA pramANabhUta che. jiNadikhkhaM vi gahIuM, jayaNavihUNA kuNaMti tivvatavaM / jiNaANa khaMDagAje, goyama gihiNovi. ajjahiyA // 1 // "he maitama ! jinadIkSA laI jayaNAvinA je tIvra tapasyA kare che, teo jina AzAne maMna karanArA che, tenAthI gRhastha zrAva vadhAre sArA che. " ceTaka rAjAne tame A pramANe kathA kahI, te sAMbhaLI ceTaka ghaNe khuzI thayA, tenI pavitra manavRttimAM jyaNAne mATe bahu mAna utpanna thayuM. suvattAcAryuM paNa rAjarSi pratApasiMhane yatanAne mATe sAre bodha ApI, tenA hRdayane yatanAmaya banAvI dIdhuM hatuM, tethI temanA hRdayamAM divasanA traNe kALa jayaNAnuM ja manana thayA karatuM hatuM. jayaNuM jaina matanI jayapatAkA che, jayaNA cAritrane caLakATa che, jayaNuM saMyamanI zobhA che, jayaNa syAdvAdanI sImA che, ane jamaNuM ziva sukhanI jananI che. AvAM nizcita vacane, te rAjarSi, pratApasiMhanA ane temanA dIkSita parivAranA mukhakamaLamAMthI, hamezAM nIkaLatAM hatAM. prakaraNa 71 muM. zrIcaMdranuM saMyama rAjya, SA/ ku mAra zrIcaMdra eka vakhate sabhA maMDapamAM beTho hato, sAmata ane mAMtri enA parivArathI te parivRtta hatA, samAjano dekhAva zAMta hate. hamezanA rIvAja pramANe khAsa adhikArIo pitAnuM kartavya nivedana karavAne ane rAjyataMtranI Avazyaka navI AzAo meLavavAne tyAM AvyA hatA, rAjyane lagatI judI judI vyavasthAne mATe vAtacIta thatI hatI, nyAyamUrti zrIcaMdra dIdhe draSTithI te vyavasthAmAM pitAnI yogya saMmati Apato hate. A vakhate dvArapALe AvI praNAma karI jaNAvyuM ke, koI gRhastha gurU Apane. maLavAne dvAra upara ubhA che. kaho, zI AjJA che ? tarataja catura mahArAjAe tene satvara praveza karAvavAnI AjJA ApI. gRhastha gurUne AvatA joI, kuzasthaLa pati ubhe. thayo. namaskAra karI, temane pinAnI pAse yogya Asana upara besAryA. mahArAjAe prasa For Personal & Private Use Only
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420 AnaMda maMdira, jatA pUrvaka AgamananuM prayojana puchayuM. gRhastha gurUe saharSa vadane jaNAvyuM, rAjedra ! AvavAnuM kAraNa bIjuM kAMI nathI. tamArA jevA jaina rAjAonA AzrayathI mane kaI vAtanI apekSA nathI, atyAre bhAratavarSa upara Ahata dharmane udhata thaI rahyA che, jaina munionA mukhamAMthI pragaTa thatI jinavANI jayavaMtI prasare che, zrAvaka prajAne ziSTAcAra sarva sthaLe prazaMsanIya pravartI rahyA che, dareka sthaLe zrAvikAo sati dharmanI dhurAne dhAraNa karI, jaina dharmanA zILavatanuM mAhAtma pragaTa karI rahI che, sthAvara, ane jagama jI nirbhaya rIte varte che, Arya dezanA dareka khuNAmAM zrIcaMdra mahArAjAnA pratApane prakAza paDI rahyA che, ApanA dhroDha pratApane laIne sarvatra amArI ghoSaNa pravartI rahI che. mArA AvavAnuM prayojana bIjuM nathI, paNa ApanA pitA rAjarSi pratApasiMha mahArAjanAM mane darzana thayAM, ane temane saMyama joI, mane je anahada AnaMda thayo che, te jaNAvavAne huM khAsa ApanI pAse Avyo chuM. ahA ! zuM temanuM cAritra ! zuM temanA saMyamano prabhAva ! te mArAthI varNana thaI zake tevuM nathI. jemane mATe kavio nIcenI kavitA gAya che. tapa japa saMyama khapa kare, na dhare manamAM mAya, kAma krodha mada mAna je, bhAje bhavanA dAya. vinayI ne lajjALu je, dayA dhIra damavata, dudhera tapa ArAdhatAM, zama dama sudhA saMta. kiyA karatA vidhipaNe, sAdhe akriya yoga, saMyamanA bhegI thayA, janathI haiye ayoga.. dhyAna jJAnamAM magna che, bhava yajJanA kAra, magna rahe nija bhAvamAM, nahi parabhAva vikAra, mayagalapare nitya malapatA, bhede kapaTa koTa, siMhapare durdharva che, detA pariSaha doTa. coTa kare kamapare, pAnAnaLanA geTa, upADI zama yaMtrathI, cure jema raja keTa. kahyAM jAya mukhathI nahi, te muni taNuM vakhANa, pravacana mAraga anusare, kare na tANetANa. rAje ! te mahA muni rAjarSinA saMyamanI prazaMsA mukhathI kahI zakAya tevI nathI. e mahA muni cAritra dharmanA yathArtha rIte ArAdhaka che. eSaNunA daza deva, AhAra-piMDanA caturvidhapaNe suDatAlI deSane teo dura karI, pitAnA saMyamane nirvAha kare che, pAMca samiti ane traNa guNine te samyak prakAre dhAraNa kare che. sukha saMyama For Personal & Private Use Only
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcaMdanuM saMyama rAjya. 421 nirAbAdha e cAritranuM maha vAkya temanAmAM zuddha rIte jaNAya che, teo pakAya jIvane abhayadAna Ape che, daza prakAranAM vaiyAvacca kare che, vinayanA badhA bheda Acare che, teo caMdranA jevA nirmaLa, haMsanA jevA ujavaLa, geMDAnA zIMgaDAnA jevA ekAkI, vRSabhanA jevA baliSTa, siMhanA jevA durdharva, ane parISahane sahana karanAra, kamaLanI jema asaMgI, AkAzanI jema nirAlaMba, kAcabAnI peThe guoNdiya, caMdra biMbanI jema sAme, suvarNanI jema jAtarUpa, pRthvInI jema sarvasa, zarada RtunA jaLanI jema maLa rahita hadayavALA, vAyunI jema ahoniza apratibaddha vihArI, ane bhAkhaMDa pakSInI jema apramatta che. AvA guNanA dhAraka chatAM temanuM citta daMbha rahita che, nitye AleyaNA laine teo zuddha mane rahe che, niraticArapaNe rahevAne daza prakAranAM prAyazcita Acare che, IrSA pathikInA niyamathI vicare che, niyamasara yogya pratikramaNa kare che, kSaNe kSaNe mithyA duSkRta ApI, AtmAne nirdoSa tathA apramAdI banAve che. durasvama vigere kAraNane laine vividha kAryotsarga Acare che, ziSyAdikamAM gurU tathA laghupaNAnI rItIe vaMdanA krama sAcave che, pAMca Azravane utkRSTa rIte seve che, vasatimAM ekAkI rahI, AlApa saMlApano tyAga kare che, grISma RtumAM cotha, chaTha, ane aThThama vigerene tapa kare che, zizira RtumAM chaTha, aThThama, tathA dazamAdi tapa kare che, varSamAM aTTama, dazama tathA davA lasa tapa kare che, tapane aMte nirlepa paNe bhakta pAraNuM kare che; vaLI sAdhunI daza prakAranI sAmAcArIne zuddha hRdaye seve che. e mahAzaya svAdhyAyamAM barAbara kALa pramANe paThana pAThana kare che. jJAna, jJAnI jJAnAbhyAsI ane jJAnanA upakaraNane vinaya karI varte che, sUtra pAThamAM adhyayanane mATe kahelA kALa pramANe svAdhyAya Acare che, sarva jAtanI jJAnanI AzAtanA dura karI, jJAnanuM bahu mAna kare che. bahu mAna sAthe hRdayamAM tenI upara potAnA prANathI paNa adhika prIti dhAraNa kare che, upadhAna tapanI vidhithI jJAnanI ArAdhanA kare che, " jJAna ApanAra upakArI gurUne apalApa karanAro purUSa nikAcita jJAnAvaraNIya karmanA baMdha kare che. " AvuM jANatAM teo pitAnA mRta jJAna ApanArA gurUnI elavaNuM nahIM karatAM bahu mAna kare che. vaLI temanA hadayamAM nIcenA kanuM manana sarvathA rahyA kare che - ekAkSarapradAtAraM yo guruM naivamanyate / zvAnanArA navA vAMTALyA jAya che ? eka akSara ApanArA gurUne je mAna Apato nathI, te zvAnanI yonimAM so vAra jaI, pachI cAMDAlamAM utpanna thAya che. " rAjedra ! te sivAyanA bIjA paNa cAritranA ujvaLa guNane teo dhAraNa kare che. tamArA pitAe A bhAratavarSa upara anupama saMyama dharmane dIpAvyo che, temanA saMyamanI zobhAne laine bharatakSetramAM jaina zAsanane ughAta thaI rahyA che. te sAthe teo satata, For Personal & Private Use Only
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 AnaMda maMdira, vihAra karI, mahAna upakAra karyA kare che, pitAnI dezanAthI aneka bhavyone pratibaMdha Ape che, temanAM darzanathI ja dhaNAe saMyamanA ArAdhaka thaI jAya che, temane vaMdanA karavAmAM hamanAM pariNAma divya thaI jAya che. A pramANe pitAnA saMcamadhArI tinuM mAhAtma bhareluM cAritra sAMbhaLI zrIcaMdranA hRdayamAM cAritrabaLa pragaTa thaI AvyuM. tenI pavitra manovRttimAM dharmanI prabaLa vAsanAo baMdhAI gaI; staja teNe nizcaya karyo ke, have A zrAvaka jIvanane kRtArtha karavAne mArga zodhave joIe. pitAzrIe potAnA pazcima jIvanane sudhAryuM che, temane page cAlI mAre paNa jIvanane sudhAravuM joIe. A vicAra karI, mahAnubhAva zrIcaMdra pitAnI pUrvopArjita vidyAone upayoga dharma kAryamAM karavA mAMDe. camatkArI vimAna banAvIne vidhi pramANe jina yAtrA karavA mAMDI. ghaNI vAra meTA saMgha kADhIne pitAnA narabhavane sArthaka karavA mAMDayo, mAnava jIvanane pUrNa lAbha levAnI icchAthI teNe dIna ane yAcakone agaNita dAna ApavA mAMDayAM. - priya vAcaka gaNa je tamAre mAnava jIvana kRtArtha karavA Ahata dharmarUpa amuka lya ratna saMpAdana karavuM hoya, to ApaNI vArtAnA nAyaka zrIcadranuM A chelluM jIvana caritra eka citte vAMcI tenuM manana karaje. dhamavIra zrIcaMdra pitAnI uttara vayamAM dharmanAM mahAna kAryo karavA mAMDyAM hatAM. vaitADhaya tathA naMdIzvara upara rahelAM zAzvata cetyone paNa zrIcaMdra sahakuTuMba vAMdavA gaye hato. te mahAnubhAva aDhAra prakAre kuzaLatA karI sainI sAthe prema rAkhata, ane zrAvakanA niyamone pALatA hatA. aha5 samayamAM te te dharma mahAnubhAve bhAratanI bhUmine jina cethI maMDita karI dIdhI. canI zreNI jANe bhUmirU5 bhAminIne hAra hoya, tema zobhatI hatI, teNe caityonI upara eTalAM badhAM tAraNo ane dhvajAo unnata karyA hatAM ke, jANe tenA yazanA rAzio hoya, tevAM te dekhAtAM hatAM. sAta vyasanane dUra karanArA zrIcakre seMkaDo jinabiMbanI sthApanA karI hatI, asaMkhya dharmazALAo baMdhAvI hatI, ane seMkaDe jJAnanA bhaMDAra bharAvyA hatA, te sivAya bIjI zubha karaNI te aparaMpAra karato hato. pitAnI patnIonI sAthe rathayAtrA karI, jinAlayamAM vividha jAtanI pUjAe bhaNAvatA hatA. TuMkAmAM te mahAnubhAve pitAnA zrAvaka jIvanane unnatinA uMcA zikhara upara mukyuM hatuM. A pramANe dhArmika mArgamAM pravartate zrIcaMdra dharma, artha, ane kAma, paraspara nirAbAdha rIte sAdhato hate. svadAra saMtoSathI vartanArA te dharmavIrane soLa putro, ane sattara putrIo thaI hatI. e sarvamAM pUrNacaMdra nAme eka pratApI putra hatA, te sarva kaLAone dhAraNa karanAra, ane mAtA pitAnI bhaktivALe hate. keTalAeka guNamAM te te zrIcaMdranuM pratibiMbarUpa hatuM, bIjA putra paNa sarva kaLAomAM prAvINya meLavI,. pitAnI dharma tathA nItinI kIrtine vadhAstA hatA. For Personal & Private Use Only
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcaMdanuM saMyama rAjya. 423 pitAnA jIvanane cAritra guNa tarapha dorI javAnI icchAthI zrIcaMdra pitAnAM samRddhivALAM rAjyo te guNa putrone vaheMcI ApyAM hatAM. prathama jyeSTha putra pUrNa caMdrane pitAnA vaDilopArjita kuzasthaLIne rAjya upara besAyo hato, tene rAjyAbhiSeka meTA utsavathI karavAmAM Avyo hato. bIjA kanakasena kumArane navalAkha dezanuM rAjya ApyuM hatuM. zrImalla nAmanA kumArane kuMDaLapuranuM rAjya ane ratnacaMdra kumArane vaitADhaya girinuM rAjya ApyuM hatuM. madanAnA putra madanacaMdrane malaya dezane rAjA karyA hate. kanakacaMdane karkoTaka dezanuM rAjya ApyuM hatuM. tArAcaMdrane naMdIpuranuM rAjya sepyuM hatuM, ane zivacaMdrana aMga deza upara rAjyAbhiSeka karyo hato. A pramANe pitAnA badhA putrone gyatA pramANe rAje vaheMcI ApI zrIcaMdra nizcita thaye, ane have te saMyama rAjyanI lagAma levA sarva rIte taiyAra thayo hato. dravya rAjyathI parama saMtuSTa thayelA zrIcaMde have bhAva rAjyanA siMhAsana upara ArUDha thavAnI IcchA karI. teNe A saMsAranAM svarUpa tarapha anitya bhAvanA jAgrata karI. teNe vicAryuM ke, A saMsAranA padArtho kSaNika che, rAjyavaibhava vidhutanI jema asthira che, kamaLanI pAMkhaDIrUpa paDelAM jaLanAM biMdunI jema A jIvita capaLa che, strI, putra, ane parivAra atithinI jema grahavAsamAM Ave che, ane jAya che, mATe have saMyama sAdhI AtmasAdhana karavuM egya che. punaH punaH A mAnavajanma prApta thato nathI, mAnavajanmarUpa ciMtAmaNi ratnane vyartha rIte gumAvI devuM na joIe. A pramANe zrIcaMdra vicAra karatA hatA, tyAM eka vanapALa doDato Avyo; teNe AvI mahArAjAne khabara ApyA ke, mahArAja ! ApaNuM udyAnamAM dharmazeSa sUrIzvara parivAra sahita samosa che. A vadhAmaNuM sAMbhaLatAM ja zrIcaMdrane harSollAsa pragaTa thaI Avyo teNe prasanna thaIne vanapALane sADIbAra keTI suvarNanuM inAma ApyuM, ane tarataja sUrIzvaranI pAse javAne moTA ADaMbarathI taiyArI karI. mahArAjAnI AjJAthI rAjyanI tamAma rIyAsata taiyAra thaI gaI. caturaMga senA ekatra thaI rAjakuTuMba parivAra sAthe taiyAra thaI gayuM. maMtrIzvaro ane sAmaMto pitAnA parivAra sAthe mahArAjAnI samakSa hAjara thaI gayA. pachI merA ThAThamAThathI zrIcaMdranI svArI sUrIzvaranI sanmukha cAlI. caMdrakaLA vigere rANao, guNacaMdra vigere maMtrio, senApati, nagarazeTha ane pAra varga tamAma maMDaLa mahArAjAnI sAthe cAlyuM. udyAnanI pAse AvI te svArI ubhI rahI. zrIcaMdra pAMca abhigama sAcavavAne cAmara, chatra, vAhana, zastra ane muguTa, e pAMca rAjacihuM dUra kayAM. vidhithI gurUne vaMdanA karI, kuzasthaLIne pUrva rAjA gurU vANIrUpa sudhArasanuM pAna karavAne Atura thaI, eka citta sUrIzvaranI sAme beTho. sUrIzvara bolA-guNavAna rAjeMdra ! A manuSyabhava daza draSTAMtathI durlabha che, temAM Adeza, uttama kuLa ane nirogI zarIra, e uttarottara vizeSa durlabha che, mATe viSaya, kamAnDa vigere durgAne choDI dharmanuM sAdhana karavuM eja kharUM kartavya che. ikiyAnI For Personal & Private Use Only
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ 424 AnaMda maMdira, paTutA hoya, tyAM sudhImAM uttama gurUnA yogathI zAstra zravaNa karavuM joIe. zraddhAne zuddha upayoga karI, paMDita vIryanA ullAsathI AraMbhelA kAryane yAvajIvita pALavuM joie, ane sarva rIte dezaviratI dharmanA badhA lAbha meLavI sarva virati cAritra dharmanI zuddha bhAvanA bhAvavI joIe. " A gRhAvAsa che, te pAzarUpa che, viSaya bhegamAM Atura evI iMdriya anartha karanArI che, ane strIo A saMsAra sAgaramAM pASANanI nAvikA che. " ema jANI sukatanI zreNI tarapha manovRtti lagADavI joIe. je purUSa A kSaNa paribhogI dhanAdi padArtho narakamAM sahAya karanArA che, ema manamAM ciMtavyA kare, te kharekharo zrAvaka kahevAya che. ATaluM kahI sUrIzvara nIcenI gAthAo bolyAH- kAka ciMte manamAM ehavuM, lauM sarva virati ke vAra, Agama bhaNi pratimA vahu, vaLI karUM ugra vihAra gItAratha gurU sevanA, paMca prakAra sajhAya, ityAdika bahu bhAvanA, evA manoratha thAya. te saMga maLe hute, na kare DhIla lagAra, te sAmagrI savi maLI, aphaLa kare che gamAra. A gAthAo sAMbhaLI mahArAja zrIcaMdra ghaNo ja khuzI thaI gaye; AthI karIne tenA hRdayanI vairAgya bhAvanAne paripUrNa puSTi maLI, nidrALune jema bIchAnuM maLe, tRSAturane jema amRta maLe, ane nirdhanane jema dhana maLe, tema tene A uttama upadeza maLatAM tene hadaya upara sArI asara thaI. tarataja te saMyama levAne utsuka thaI gayuM. pachI teNe nagaramAM AvI jAhera upaNa karAvI ke, " zrIyaMdra rAjA saMyama le che, mATe jenI IcchA hoya, teNe temAM sAmela thavuM. " kuzasthaLImAM e vAta badhe sthaLe prasarI gaI. mahArAjA zrIca ke pitAnA putra pUrNacaMdranI rajA lIdhI. AjJAMkita putrane pitAnA viyogane bhaya thayo, tathApi teNe pitAnI saMyamanI IcchAne anumodana ApyuM. pUrNacaMdra pitAnA dikSetsavane samAraMbha karyo, te prasaMge AkhA nagarane vividha jAtanI zobhAthI alaMkRta karavAmAM AvyuM. moTA ThAThamAThathI aThThAi mahatsavane samAraMbha karAvyo. dIkSAnA zubha murtinA divase rAjyanI tamAma rIyAsata sAthe moTo varaghoDe taiyAra karAvyo. hAthI, gheDA, ratha ane pedalanI paMktio zrRMgAra dhAraNa karI, svArImAM taiyAra thaI. kuzasthaLI nagarIe alakApurInI zobhA dhAraNa karI, bALakathI te vRddha sudhInA tamAma nagarajana mahArAjAnI dIkSita mUrtinAM darzana karavAne bahAra nIkaLI paDyAM. moTA ADaMbarathI mahArAjAnI dIkSA svArI sUrIzvaranI pAse AvI. durathI zibikAmAMthI utarI mahArAjA surIzvaranI pAse AvyA, sUrIzvarane vidhithI vaMdanA karI, teNe rAjacihe ane alaMkAro dUra karI dIdhAM; AthI je kRtrima zobhA hatI, te dUra thaI caI, ane tenA zarIranI svAbhAvika zobhA pragaTI nIkaLI, For Personal & Private Use Only
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcaMdanuM saMyama rAjya. kara5 sUrIzvare caturvidha saMghanI samakSa vidhi maMtranA uccAra sAthe zrIcaMdrane dIkSA ApI. kuzasthaLInA saMghanI caturvidha prajAe pitAnA pUrvapAlaka mahArAjAnI upara vAsakSepa nAkhe, te vakhate vAjinA ane jayakAranA dhvanithI gagana maMDaLa gAjI rahyuM. kuzastha LInA vizALa rAjyanA mahArAjA have saMyama rAjyane mahArAja tha. dharmaghoSasUrie uMcI ghoSaNA karI, pitAnA rAjarSi ziSyane saMyamanI grahaNa ane AvanArUpa be prakAranI zikSA ApI. cAritra dharmanA badhA niyamo zIkhI, rAjarSi zrIcaMdra eka pravINa muni thayA. te manI sAthe bIjA rAjyanA kuTuMba varge ane rAjakIya purUe paNa dIkSA laI, potAnAM zrAvaka jIvana kRtArtha karyo. rAjarSi zrIcaMdranuM pravartana jevI rIte grahavAsamAM utkRSTa hatuM, tevIja rIte tenuM pravartana saMyama mArgamAM paNa utkRSTa rIte pravartatuM hatuM. e rAjarSinA cAritra guNanuM yazagAna bhAratavarSa upara cAre tarapha thavA lAgyuM. rAjakavio ane dharma kavie tenA cAritra guNanuM alaMkArika yazogAna nIcenA kALathI karatA hatA. adhyAtama parimala phaLe, virati pulI vanarAya, kumalI avirati mAlatI, vikasita zubha paryAyasumati kokilA gahagahI, saMyama aMbane piSa, caraNa karaNe phulyo phaLe, maMjarI sarasa vizeSa. sama rasa jaLanAM chAMTaNAM, zubha rUci lAla gulAla, karUNarasa badhi bhalI, sukathA kathana bahu khyAla. mRta ghoSAdika ati ghaNuM, mAdalanA dekAra, ucita vinaya bhANe karI, guMje upakRti tAla. bhaMbhA bherI na pherIyA, bhuMgala je naya vAda, vividha hetu Ide karI, cAle teha saMvAda. cauvidha satya udAratAdika bahulAlaMkAra, addhi siddhi aNimAdikA, labdhi te vinatA sAra. sumati gupti parivAra zuM, viveka vRMdAvana mAMya, bAra bhAvanA bhAvatA, (te) tAnanA rasa sukhadAya. gArava rajane zamAvatA, mAyA rajanI virAma, dharma dhyAna siMhAsane, udyama chatra uddAma. cAmara tapa bahu bhedanA, garavo guhira nizANa, RSi rAjA eNI para rame, caraNa vasaMta maMDANa. For Personal & Private Use Only
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira prakaraNa 7ra muM. zrIcaMda kevaLI. canAra ! have ApaNI vArtAne aMta Avyo che. vArtAnA nAyakanuM te badhu jIvanacaritra teM joyuM che. puNane prabhAva kevo baLavAna che ? sukRtanI cheR) NIne mahimA ke addabhUta che ? tenuM tane have pUrNa bhAna thayuM haze. have che. ApaNuM vArtAne pavitra nAyaka potAnA jIvananI samApti kyAM kare che? teja mAtra kA jevAnuM che. jaina mArganA anuyAyIonA jIvananuM pariNAma kevuM uttama Ave che ? te bodha laI tuM tArA jIvanane mahA mArga sudhAraje. rAjarSi zrIcaMdra saMyama lIdhA pahelAM potAnAM badhAM kartavya purAM karyAM hatAM. pitA pratApasiMha, mAtA sUryavatI, upapitA lakSmIdatta ane upamAtA lakSmIvatI, e cAra gurU varga saMyama mArgane sudhArI, nirvANa padane pAmyAnA khabara jANI, zrIcaMdra mahetsavapUrvaka temanA nirvANa sthAnamAM cAra stUpa karAvyAM hatAM, je yAvacaMdra divAkara sudhI zrIcaMdranI mAtRpitR bhaktine sucavatAM rahyAM hatAM. chevaTanuM e kartavya pUrNa karI, zrI caMdra putra jIvananI kRtArthatA mAnatA hatA. have zrIcaMdra rAjarSi saMyama dharmanA dhuraMdhara thayA hatA. teNe jagatane cAritra dharmano caLakATa batAvI Apyo hato. te mahAnubhAva gurU sevAthI gItArtha ane guNapAtra thayA hatA. cAritrarUpa caMdramAM cakArarUpa banI, teo saMyama mArganA manona musAphara banyA hatA, aneka abhyAsI munione bhaNAvatA, ane bhaNatA hatA, pitAnA saMyamI zarIranI AsapAsa brahmacaryanI nava vADa rAkhI hatI. brahmacaryarUpa killAnA baLathI temaNe viSaya vikAro ane kAmarUpa yoddhAone harAvI dIdhA hatA, temaNe maryAdAthI dvAdazAMgIne paThana karI, ane sUtra tathA arthanuM manana karI, tenuM rahasya pitAnA matimaMdiramAM sthApyuM hatuM, temanI dRSTimAM pUrNa rIte samabhAva prakAzato hato, dareka kArya AraMbha gurUnI AjJApUrvaka thata hatA, sateSarU5 agastithI bharUpI mahAsAgarane temaNe zodhI lIdho hato, ane ahoniza jJAnarUpa sUryathI kaparUpa aMdhakArane dura karyuM hatuM. have rAjarSi zrIcaMdra kevaLajJAnanI samIpa AvI pahoMcyA. temanI rAjyavasthAmAM je vIratA hatI, te saMyamAvasthAmAM prakAzita thavA mAMDI. maitrI, pramoda, karUNA ane upekSA, e bhAvanAne hadayamAM sthApI, e dharmavIra rAjarvie pitAnAM akkala ane atuLa baLathI kamarUpa zatrunA kaTaka upara caDAI karavA mAMDI, temAM satva pradhAna guNavALA cAritra dharmarUpa eka baLavAna rAjAnI temaNe sahAya lIdhI hatI, zubha manarUpa bhUmi upara For Personal & Private Use Only
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIcaMda kevaLI, 424 teNe zubha rUcIrU5 nagara vasAvI ane tenI pAse vivekarUpa parvatanuM krIDA zikhara sthApI, temAM te cAritra dharmanA AnaMdane anubhava karavA lAgyA; cittanI ekAgratAnI AsapAsa dharmadhyAnarUpa gaDhane pAye nAkhI, apramattatArUpa bhUmikAnI aMdara te draDhatAthI rahevA lAgyA; AtmavIryanA ullAsathI kSamArUpa zastra laIne zAstrabodharUpa senApatine AgaLa karI, saMyamarUpa sanyanI sahAya laI, temaNe mana upara vijaya meLavI, zula dhyAnarUpa vijayane ke vagaDAvyo hato. pachI dhyAnArUDha thaI kSapaka zreNIvaDe teNe moharUpa harAmI, zatrune harAvI dIdho hato. prathama guNaThANAnA pakSane avalaMbI, mithyAtvane uDADI daI, baMdha, udaya, u dIraNA ane sattA vigere prakRtinA prabhAva para vijaya meLavatA hatA, ane pote karelA saMketa pramANe apramatta guNaThANa sudhI teo AvI pahoMcyA hatA. pachI pAMca AcArarUpa gajenI svArI karI, temaNe tenI vizeSa unnattine mahA mArga lIdhe hatA. zudhyAnanA pahelA pAyA sudhInI sthitI prApta karyA pachI rAjarSi zrIcaMdrakSaka zreNImAM ArUDha thatA gayA, e zreNInI anaMta zaktithI temaNe potAnAM badhAM karma khapAvI dIdhAM hatAM, ane Akhare karmano vilaya thayA pachI kAlokane pragaTa karanAruM temanAmAM kevaLajJAna utpanna thaI AvyuM. kevaLajJAnanA prakAzathI te mahAnubhAve hAthamAM rahelA nirmaLa jaLanI mAphaka sarva vizvane jovA mAMDayuM. kevaLajJAna e sarvottama jJAna che. e jJAnanA prabhAvathI siddha zilAno mArga sAnidhya thAya che; kevaLajJAnanuM mahAo divya che, tenI divya ane adbhuta zakti parama A zcarya utpanna kare che. kevaLajJAnanA yogathI AtmAnI pUrNa nirmaLatA pragaTa thAya che. jJAna, darzana ane cAritranI e parisImA che. ratnatrayInI ramaNIyatA kevaLajJAnathI ja dekhAya che. A jagatanA anaMta pravAhamAM pravahana thatA sarva padArtho kevaLIne ja gamya che. samyakatva dharmanA samArAdhananuM pUrNa sAphalya kevaLajJAnanI prAptimAMja che. AvuM kevaLajJAna saMpAdana karI mahAyogI zrIcaMdra AtmAnA zuddha svarUpane prApta thayA. temanI nirmaLatA AtmaguNane avalaMbI vizeSa zebhavA lAgI; temane paramAnaMdanA utkRSTa sukhane pUrNa anubhava thavA lAge. rAjarSi zrIcaMdra have kharekharA zrIcaMdra kevaLI thayA. A anaMta vizvamAM ane anaMtA kevaLIonI zreNImAM teo bhaLI gayA. temanA kevaLajJAnanA svarUpanAM darzana karI, mohita thayelA jaina bhakta nIcenI kavitA adyApi gAyA kSapaka zreNakI zakita anaMtI, tinase kama khapAye,. jJAna anaMta anaMta lahe taba, jayata nizAna bajAyo. jJAnavimaLa prabhutAI pAI, savi ari varga khapAyo, kevaLajJAna to guNa pAmI, cAmara chatra dharA, dAna zukala daI pAyo. 2 For Personal & Private Use Only
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda ma Mdira. mahAnubhAva zrIcaMdra rAai kevaLI thayA, e khabara avadhijJAnathI jANI lai, sarva sura asuranAM vRMdA temanA kevaLajJAnane! utsava karavAne bhUmipara AvyA. te kevaLI bhagavata suvarNanA kamaLa upara rahelA si MhAsananI aMdara ArUDha thayA. potAnI vANInI prabhAthI te bhavijananA hRdayanA aMdhakArane dUra karatA hatA. dhruvaLInI upadeza girAthI paritRpta thai, sarva parvadA AnaMda pAmI. kevaLajJAnanA maheAtsava karI, sura asuro potapatAne sthAne cAlyA gayA. pachI kevaLI bhagavAne tyAMthI vihAra karyo. AryakSetranA aneka bhavijanAne pratioSa ApI, teoe potAnA kevaLIpaNAnA jIvanane sArI rIte kRtArtha karyuM. potAne hAthe sALahajAra dharmavIrAne dIkSA ApI, ane AhAra sAdhvI karI, keTalAekane samakitadhArI karyA, keTalAekane bAravratadhArI zrAvaka banAvyA, ane samatA gu. suthI vaira-virAdha zamAvI, temaNe dvArA chavAnA upakAra karyA. 428 priya vAMcanAra ! jo tArAmAM zrAvaka dharma hoya, ane te samyakatvane svAda sa'pAdana kathA hoya, te| A mahAnubhAva zrIcaMdra kevaLane pakSa praNAma karaje. temanuM Avata jIvana caritra vAMcavAthI jo tArAmAM kRtajJatA ane dhArmika zraddA pragaTa thai hoya, te te mokSagAmI mahAzayanA jagata pratyenA upakAranuM smaraNa karaje ane temanA jevuM pavitra jIvana meLavavAnI bhAvanA bhAvI, tArA hRdayamAM umadI AzAne avakAza Apaje. AvA 5repakArI jaina vIreAthI bhAratamAM jaina zAsananeA udaya thayA che. bhAratanI Arya prajAnAM hRdayA tevA purUSoe khecyAM che. yAdharmarUpa kalpavRkSane siMcana karanArA jainanA mahAtmAeja thayA che. temanI dharma kIrtti bhAratanA cAre khuNAmAM prasarelI che, ane bhAratI prajA temanuM yazogAna adyApi paNa karyA kare che. prakaraNa 73 mudra upasa'hAra. A vizALa bharatakSetra upara Arhata dharmanA radhA anatA thaI gayA che, anaMta cAvIzIemAM anaMta jIvAe arjuna nAma saMpAdana karI, Ardrata zAsanane dIpAvyuM che, anata kevaLI utpanna thai, asaMkhya bhavinA uddhAraka thayA che, te mAMhelA A eka zrIcaMdra devaLo paNa thai gayA che. te mahAnubhAve potAnA camatkArI caritrathI bhAratanI jaina prajAne cakita karI hatI. te mahAzaye bAra varSa kumArapaNAmAM, ekase varSa rAjyAvasthAmAM, A varSe chadmasthAvasthAmAM ane pAMtrIza varSa kevaLa payAyamAM, ema ekaso ne pa McAvananuM pUrNa AyuSya bhogavyuM hatuM. For Personal & Private Use Only
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra 429 pitAnA sarva jIvanamAM te dharmavIre AMbila viddhamAna tapane pUrNa prabhAva darzAvyuM hatuM, ane e mahAtapanuM yazagAna bhAratanI jana prajA pAse karAvyuM hatuM. A mahamaMDaLamAM AMbila tapanA moTA mahimAnuM pUrNa draSTAMta zrIcaMdra ekaja che. e tapane tejasvI sUrya zrI caMdrarUpa udayAcaLa upara eka vAra udita thayo hato. kevaLajJAnathI vibhUSita evA zrIcaMdra kevaLI bhAratanI jaina prajAnI AgaLa vaheMmAna tapane prabhAva darzAvI, A vizvamAMthI vidAya thayA hatA. aMta samaye saMgI guNa sthAnamAM rahI, zeleSI karaNathI sthiratA meLavI, ane ayogI karaNamAM AvI, AyuSya samApta thatAM karmanI nirjarAthI teo nirvANa padane pAmyA hatA. te kALe e mahAnubhAva anazana karI, azaraNa bhAvanApUrvaka uttama dhyAnamAM ArUDha thayA hatA. zrIcaMdra kevaLInA parivAramAM guNacaMdra vigere munivaree paNa ghAtI karmane kSaya karyo hate. caMdrakaLA vigere sAdhvIo paNa eka bhavamAM svarge jaI chevaTe kevaLajJAnanI sahAyathI mekSanI adhikAriNI thaI hatI. vAMcanAra ! have tArI manovRttimAM nizcaya tha haze ke, jaina vIra maMDaLamAM vikhyAti dharAvanArA zrIcaMdra potAnA jIvanamAM vijaya meLavI, ane vardhamAna tapane mahAna prabhAva pragaTa karI, dhArmika jIvanane sudhAryuM hatuM. zrIcaMdra draDhaprati sajIva thaI gayo che. zuddha dhArmikatA tenA jIvananuM bhUSaNa hatuM, uttama zikSaNa ane viratva tenA cittane vinoda ApanArAM hatAM. te mahAvIre pitAnA badhA jIvanamAM dharmane mATeja Atma samarpaNa karyuM hatuM. chevaTe tenI chellI lIlA kevaLajJAnamAM ja pUrI thaI hatI. A mAnava jIvanamAM AnaMdanI hada nathI. dharmathI ajIva rAzimAMthI jIvarAzImAM AvIne ahaMta pada sudhI paNa pahoMcAya che. mRtyunA smaraNathI jIvatA mANasanuM mana dharmane mATe tRSita thAya, paNa tene unnatinA mArgamAM draDhatAthI laI javAya, e vAta zrIcaMdra ApaNane kabula karAvI che. saMsAra asthira che, e vAta pUrvathI ja siddha thatI AvI che, tathApi tevA asthira padArthamAM rahIne akhaMDa AnaMdanI sthIratA prApta karI zakAya, e vAtane uttama bedha AvA mahAnubhAvanA caritrathI ApaNane maLe che. e bodhane hadayanA uMDA pradezamAM sthApI | AvA mahAna naranA caritranuM thoDe ghaNe aMze anukaraNa karavAno prayatna kare che, ane ? AMbila vardhamAna jevI tapasyAo AcarI sukRtanI zreNInA sukhamaya bhAvI bhAva tarapha pUrNa zraddhA rAkhavI, eja jaina jIvananuM sAphalya che. te sAphalya saMpAdana karavAne tanavimaLasUrinuM nIcenuM padya sadA smaraNamAM rAkhavuM joIe. phaLIo phaLIore muja aMgaNa suratarU phaLIo, zrI jinarAja kRpAthI saMprati the, savithI huM baLIyere. muja. e AMkaNI. e zrIcaMdra caritrane bhaNatAM, anubhava AvI maLI, tava nava padanuM dhyAna dharata, meha miyA mata TaLI re, muja, 1 For Personal & Private Use Only
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnaMda maMdira. vividha zAstranA bhAva grahIne, sAra pare sa`kalIyA, nava rasa yadyapi emAM dIse, paNa navamA rasamAM bhaLIye re. darzana jJAna svarUpa che emAM, nahIM kihAM vayaNe khaLIyA, paNa mUDhane mana teha na bhaje, jema dhanajaLe maga saLIyere paMcAMgI sa`mata gItAratha, AvAsI patha taLA, grahA artha jema adatta na lAge, jJAna na hAye chela chaLIyA. khaLa aMtara mIThAza na dhAre, jema jema pIlunA kLIyA, upakRti na kare te karatAM vAre, jema tavara bAvaLiyA. sajjana sajjanatA navi mUke, jema agara agnipara jaLiyA, caMdana cheghA kare surabhitA, je vAMsa lai nirdeliyA. susvara sukavine hRdaya vikasvara, tasa mukhathI sAMbhaLiyA, adhika svAda dIye sAkara lave, mizrita medaka daLIyeA. 430 mUDha rahe e suNine kArA, khera mAMhe jema ThaLiyA, syAddAdanuM rUpa lahe navi, Apati bAuliyA. zrAtA jana nisuNIne harSe, jema jeDI jaLadhi utiLayA, ajJAnI emAM mujhAye, jema gAdheA pake kaLiyA. mAre te gurU caraNa pasAye, anubhava AvI maLIye, vizeSe guNinA guNa bhaNatAM, maga mAMhe zrI LiyeA. aMtara bhAva na sUjhe tene, je haiye mAhe chaLiye, teDu sadAgama sacitra pasAye, mithyA bhrAMti tama TaLiye, enDru caritra pavitra bhaNute, Aje dahADA viLayA, jJAnavimalasUri caraNa kRpAthI, maMgaLa kamaLA maLiye.. || samAsa ! For Personal & Private Use Only muja. ka muja. 4 muja. p muja. ra mu. cha muja. muja, Ta muja. 10 muja. 11 muja. 12 muja 13
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAherakhabara. zrI jaina dharma vidyA prasAraka varga taraphathI prasiddha thayelAM pustakAnI kIMmata tathA pesTeja, nAma. 1 zrI dharma ratna prakaraNa bhAga 1 lA, 2 je tathA trIjo sAthe...4-0-0 2 zrI dharma ratna prakaraNa bhAga 1 lA 3 2 jo 3 je * 4 .. 5 zrI dharma saMgrahu bhAga 1 le 6 AnaMda madira nAvela dvitIyAtti... 7 zrI jaina tatvAdI graMtha bhAga 1 lA 8 zra bhAga 2 jo 9 zrI zrAvikAbhUSaNa prathamAla kAra dvitIyAla kAra 10 15 " 16 zrI jaina dharma 99 11 zrI devasIyarAya pratikramaNa vidhi sAthe 12 zrI duniyAnA sAthI prAcIna dharma... 13 zrI zreNika caritra bhAga 1 lA 14 zrI pradyumna caritra bhAga 1 lA bhAga 2 jo ... .. " 17 99 18 zrI jaina dharma praveza pAthI bhAga 1 leA 19 bhAga 2 je 20 bhAga 3 jo 21 bhAga 4 za ... 22 zrI mAnada maMgaLa stavanAvaLI bhAga 1 le bhAga 2 jo ... g, ... 26 zrI dhanA caritra 27 zrI sukhaprAptinAM sAdhanA 28 zrI purUSArtha siddhi 29 zrI AnaMda vyAkhyAnamALA 30 zrI zrAvikA zikSaNu rahasya pahelI cApaDI dvitIyAvRtti ( chapAya che ) bIjI copaDI ... ... 23 24 zrI guNavarmA rAsa www 25 zrI vidhipakSa gacchIya sAthe poMcapratikramaNa ( pUrvADhuM ) ... 008 800 ... ... kImata. pAsTeja. 0-11-0 01410 *. dvitIyAtti ( chapAya che )... -5-0 ...9-3-0 For Personal & Private Use Only ...2-0-0 ...2-2-0 ...1-0-0 ...1-0-0 ...1-0-0 0-4-0 ...9-000 ...1-0 ...0-120 ...2-0-0 ~-~. 8-3-0 ...0-315 ...0-2-0 7-9-0 013-0 0-3-0 013-0 ...12-0 02-0 ...0.12. 7-2-0 ***0-9-0 02-0 ...-8-7 0-3-0 ...0=9-0 0-2-0 ....-6-0 --2-0 ...11610 ....-1-0 ...-2} ...018-0 7-2-0 01310 ...=5-0 ...-1-0 .. 0-4-0 7-1=0 ...0-120 0-3-0 3=00 -0-0 01110 01-0 -0-0 01110 -0-0 -0-0 -0-0 ....-27 ----- ...pa-ra 7=0-}
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ -5-0 31 zrI dezonnatine saraLa mArga ... .. *.0-2-6 0-0-6 32 zrI guhalI saMgraha . * * * .0-2-0 0-0-6 33 zrI zAmazatakama - 34 zrI samyakatva ane mithyAtvane saMvAda . . 0-1-3 0 -0-6 35 zrI jaina zALopayogI aMkagaNita bhAga 1 le ... ..0-1-6 0-0-6 36 zrI praveza piothI bhAga 1 lA 2 jAnA artha : ...0-1-0 0-0-6 37 zrI tapAgacchIya sArtha paMcapratikramaNa sUtra (pUrvArdha) .. ..0-6-0 0-1-0 38 zrI muktisuMdarIne svayaMvara * * -0-3-0 0-1-0 39 zrI jaina zALopayogI gujarAtI laghu vyAkaraNa - 0-2-6 0-0-6 40 zrI AnaMda ratnAvaLI .... -02-6 0-0-6 41 zrI jaina bALa garabAvaLI ...0-2-6 0-0-6 kara zrI dAnavIra rapALa * * pAkuM 0-12-0 kAcuM 0-8-0 0-2-0 43 zrI jaina itihAsa .. pAkuM 0-10-0 0-2-0 kAcuM 0-6-0 0-1-6 44 zrI jaina satI maMDaLa bhAga 1 le pAkuM 1-4-0 0-2-6 kAcuM 1-0-0 - pa zrI tatvabhUmimAM pravAsa... . pAkuM 1-2-0 kAcuM 0 14-0 0-3-6 46 zrI upadeza ratnAkara bhAga 1 le.. pAkuM 1-1ra-0 kAcuM 1-8-0 0-4-6 47 vidhipakSa sArya paMcapratikramaNa uttarArdha .. pAkuM 1-0-0 0-2-6 * " kAcuM 0-12-0 A pustaka paDatara kImate kAMIpaNa naphAnI AzA rAkhyA vagara vecavAmAM Ave che, mATe dareka gRhastha pitAnA zreya sArU tenI nakala kharIda karaze, evI AzA che. e pustakonA AvakanA paisA jJAnamAM kharAze; mATe eka paMtha ne do kAja thavA jevuM che. nIcene zIranAme lakhavuM. zrI jaina dharma vidyA prasAraka varga-pAlItANA na bukaselara meghajI hIrajI, The --zeTha umarazI nAgazIne mALabhAtabajAra mAMDavI-muMbai, : : : : : : : : : : : : : For Personal & Private Use Only