Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ arham zrIyazovijayajainagranthamAlA [29] zrIvinayacandrasUriviracitaM mallinAthacaritram / zAstravizAradajainAcAryazrIvijayadharmasUri pAdAmbhojacazcarIkAyamANAbhyAM zrAvakapaM0-haragovindadAsa-pecaradAsAbhyAM saMzodhitam / tacca vIsanagaravAstavya zreSThivarya jeThAlAla dIpacandra ityeteSAM sAhAyyena vArANasyAM zreSThibhUrAbhAItanujaharSacandreNa nijadharmAbhyudayayantrAlaye mudritaM prakAzitaM ca / vIrasaMvat 2438 / mUlyaM rUpyakatritayam / -----
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ YASHOVIJAYA JAINA GRANTHAMALA, 29. ***** THE MALLINATHA CHARITRA OF SHREE VINAYA CHANDRA SURI Bon EDITED BY SHRAVAK PANDIT HARGOVINDDAS AND SHRAVAK PANDIT BECHARDAS, MOST DEVOTED SERVANTS OF HIS HOLINESS SHASTRA VISHARAD JAINACHARYA SHREE VIJAYA DHARMA SURI 1090030 WITH THE PECUNIARY HELP OF JETHALAL DIPCHAND PARI. OF VISNAGAR. PRINTED AND PUBLISHED BY HARSHCHAND BHURABHAI Proprietor of Dharmabhyudaya Press. BENARES. **** Veer-Era, 243 1:000: Price, Re-3-0-0
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prstaavnaa| asya zrImallikhAmicaritanAno mahAkAvyasya praNetAraH kavicakrazakAH kundendukIrtaya AgamagaganagaganadhvajAH zrIvinayacandrasUrayaH ke ?, kIdRzAH ?, kaM ca lokaM kadA khacaritrapAvitryeNa pAvayAMcakrivAMsaH ?, iti jijJAsamAnasya jijJAsA'syaiva kAvyasya prazastipratiSThitazlokAn dRSdaivopazAmyati; tathAhi tamopahArI savRtto gacchazcandro'bhavad bhuvi / citraM na jaladhI rAgaM yatra cakre kadAcana // 1 // tasminnabhUt zIlagaNAbhidhAnaH sUriH samApUritabhavyavAgchaH / yatpaJcazAkhaH kila kalpavRkSa zchAyAM navInAM tanute janAnAm // 2 // yatpArzva kila devatA tribhuvanasvAminyupetA svayaM pUrvaprItitaraGgiteva vacasA baDheva kRSTeva ca / saubhAgyAdbhUtavaibhavo bhavamahAmbhorAzikumbhodbhavaH _zrImAnatra sa mAnatuGgagaNabhRnnandyAdavidyApahaH // 3 // yasyoccaiH paripAkapezalatarAM tRptiM pradatte'GginAM vyAkhyAparvaNi bhAratI rasavatI lAvaNyapuNyA bhRzam / etad nUnamajIrNamapyavikalaM yasyAH sukhaM nistuSaM zrImAneSa raviprabhaH sa vijayI stAtsUpakAraH paraH // 4 // vividhagranthanirmANaviraJciruciro guruH / yo'bhUd rajoguNo naiva nAlIkasthitimAn kvacit // 5 // zrImadaivatatuGgazailazikhare sudhyAnalInAyuSA svAyuHkarmataruprapAtavazato lebhe gatistAviSI / 1 daivI /
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) bhavyavrAtamanaHkuraGgazamakRt tatpabhUSAkaro rAmaH zrInarasiMhasUrirabhavat vidyAtrayIpAvanaH // 6 // nityaM yaH samitau rataH kalayate sadguptizaktitraya sAtatyaM vratapaJcavallabhalasadgandharvagarvoddharaH / zrImatpUjyaraviprabhapravikasatpadRkSamAlaMkRtiH sAkSAdeSa narendra eva jayati zrImannarendraprabhaH // 7 // durvAraprativAdivindhyazamakRccAndrekule vizruto devAnanda iti prasiddhamahimoddAmA munigrAmaNIH / aSTavyAkaraNAmbudhIn niravadhIn zabdormimAlA''kulAn ___ yaH svavyAkaraNaprazasticulukaizcitraM cakAroccakaiH // 8 // tacchiSyo'jani jAgarUkamahimA ratnaprabhAkhyaprabhuH paTTe zrIkanakaprabhaH pratimayA vAcaspatirmUrtimAn / tatpAdAmbujacaJcarIkacaritaH pradyumnasUrinava prItiH zrIvinayendunA tadakhilaM cAzodhayad bodhaye // 9 // pUjyazrIratna (?) siMhasUrisuguroH zrImannarendraprabho rAdezAd vinayAGkapArzvacaritasraSTAzayA (?) / gacchottaMsaraviprabhAbhidhaguroH ziSyo'lpamedhA api sUriH zrIvinayendureSa vidadhe mallezcaritraM navam // 10 // kSetre bhAratanAmake jinapateryAvat paraM zAsanaM (?) zasyImaMda vRSavrajaparIpoSakSama vardhate / etad nIradavRndasundaratanoH zrImallitIrthezituH prodAmaM rasapUracArucaritaM tAvacciraM nandatAt // 11 // ApAdayati cAtrArthe taireva nirmitasya kalpaniruktanAmno granthasya pAzcAtyaH kiyAnaMzo vizeSato dADharyam ; sa cAyam___ "saiddhAntikazrImunicandraziSyAH prAjJA anUcAnavarA jayanti / zrIratnasiMhAhRyasUrimukhyA macchiSyalezo vinayendusUriH // 1 //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvikramAt tattva-guNe-nduvarSe ( 1325) cUdi vIkSya svagurormukhAcca / jJAtvA'naghaM paryuSaNAbhidhAne ___ kalpasya kiMcid vidadhe niruktam" // 2 // kiJca, zrIdharmavidhigranthavRttividhAyakAH zrIudayasiMhasUrayo'pyetAnevAcAryavaryAn mahAkavitvena granthazodhakaziromaNitvena ca prakhyApayanti, tathAca dharmavidhiprazastiH "sa zrImANikyaprabhagurusevI svagurubandhusaMmatyA / AcArya udayasiMhazcakre zrIdharmavidhivRttim // 11 // zrImatpUjyaraviprabhamunipatipadakamalamaNDanamarAlaH / vRttimazodhayadenAM mahAkavivinayacandrAkhyaH // 12 // yA zAsanapuSTiparA jananIvad bhavyasaMtatiM pAti / sA zrIzAsanadevI zivatAtirbhavatu saMghasya // 16 // rasa-maGgala-sUrya(1286)-mite varSe zrIvikramAdatikrAnte / cakre candrAvatyAM vRttiriya saMghasAnnidhyAt // 17 // " ebhiH sakalaiH pramANaireSAM sUrivarANAM samayo dvAdazazatAbdyAdibhUtastrayodazazatAbdyantabhUtazceti nitarAM nizcIyate / sarasaM samupavarNitaM cAtra gaganakusumAyamAnamanomanorathalakSajalasaMkulaM dambhastambhAnekanakacakracakravAlabalaprabalaM duHkhAtmanaikaduSkaramakaraprakaraprapUritaM mithyAhaMkArAkArabhUribhUdharAdhRSyakUTavikaTaM sarvatra duryodhakrodhaprasarpatsarIsRpasarpaNabhISaNamanAdigabhIrApArasaMsArapArAvAraM saMzoSya, saMbhUSya ca khaM nikhilanirmalalokA'lokalokinyA vijJAnazriyA, pratiSThApya ca sakalalokA'mitahitAvahaM saMsArottArakaM tIrtham , pratibodhya ca gADhamithyAtvanizAnidrAvazIbhUtaprabhUtabhUtagaNAn , uttArya ca kAMzcana saMsArasAgarAt , prApayya ca pravarazivanagaranikaTam , paramAmanazvarImitaradevadavIyasI garIyasI padavI prAptAnAM zrImallisvAmijinezvarANAmAmUlacUlamadabhrapApAbhradhavitraM puSkarAriSTamalalavitraM nisargaguNagaNapa
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ vitraM caritram / anta vitAni cAtra zrImallimitraSaTakakathAnakAni / anyA api lokaprabodhavidhAyinyo bayaH kathAzca vyAvarNitAH / tatra tatra cAnurUpaM sundaraM sakalarasAvarSi saMvarNanamapi pAThakahRdayakozapravezaM praapitm| samAvezitAni cAtra mahAkAvyanikhilalakSaNAni / iti sarvaireva prakArairayaM caritagranthaH caritagrantheSattamaM sthAnaM lambhitaH / ime cAcAryapUjyA anyAnapi kalpanirukta-zrIpArzvacaritaprabhRtIn granthAn jagranthuH, vyazUzudhazca dharmavidhivRttipramukhAnalpagranthAn / eteSAM ca sUrivarANAM granthagranthitRtvaM granthazodhakatvaM cedamubhayaM tadapUrvAdRSyavaiduSya-lokopakArakatvA'nyathAnupapadyamAnaM teSAM paramakAruNikatvaM saMkalazAstraniSNAtatvaM ca spaSTaM niSTaGkayati / saMzodhakAzcAsya zodhakaprakANDatAM gatAH zrIpradyumnasUrayaH, yeSAM zodhananaipuNyaM bahavaH kavikuJjarA vyaavrnnyaaNbbhuuvaaNsH| ato'pi carita1 yadAha dharmakumArapaNDitaH khIye zAlibhadracaritre pratiprakramam "zrIzAlicarite dharmakumArasudhiyA kRte / zrIpradyumnadhiyA zuddha" antyaprakrame ca"iyaM kathA vRddhakumArikeva sadUSaNA bhUSaNavarjitA''sIt / pradyumnadevasya paraM prasAdAd babhUva prANigrahaNasya yogyA" // 153 // teSAM ca zrIvinayacandrasUrikRta zrImallinAthamahAkAvyam , zrIprabhAcandrAcAryaviracitaM zrIprabhAvakacaritram , zrIdevendrasUripraNItaH zrIupabhitibhavaprapaJcakathAsAroddhAraH, zrIratnaprabhasUrivihitA zrIkuvalayamAlAkathA, zrIbAlacandrasUrinirmitA zrIupadezakandalATIkA zrIvivekamajarITIkA, zrIudayaprabhasUriracitA upadezamAlAkarNikATIkA cetyAditAtkAlikabahugranthAnAM saMzodhakatvana granthasaMzodhananaipuNyam , zrIsamarAdityasaMkSepAdeH svatantraM saMvidhAnena ca zAstravaizAradyaM ca sutarAM pratItam / ye punastadAnIntanAcAryaibADhaM samAnitA babhUvurityapi zrImAnatuGgAcAryaviracitazrIzreyAMsanAthacaritrAntargatena "ziSyaH zrIkanakaprabhasya sukaviH zrIbAlacandrAnujo jyAyAn zrIjayasiMhataH pratibhayA zrIvastupAlastutaH / asmadgotramahattaraH kaviguruH pradyumnasUriprabhu. vidvadavRndakavitvazodhanadhano granthaM mudA'zodhayat" / / 1 // iti padyena vyaktamAvirbhavati /
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ midaM vizeSaNa mahattvamacakalat / ___ etasya zrImallicaritasya pustakacatuSTayamAvAM prAptavantau, tadartha ca tadarpayitRn nAmagrAhamabhivandAvahe1 zrImallicaritamasmadgurUNAM zrIzAstravizAradajainAcAryazrIvija yadharmasUrINAM zuddhadezyam / 2 " " puNyapattanasthaDakkanakaoNlejAkhyapustakAlayasya, nAtyazuddham / 3 " " munimohanalAlajipustakAlayasya, azuddham / 4 " " stambhanapurasthadharmazAlAbhidhabhANDAgArasya, apUrNam , . zuddhaprAyaM ca / tadevaM pustakacatuSTayamAzritya saMzodhitam , tatra tatra pAThAntaritaM ca cittAhlAdakamidaM caritaM sakarNA nijavimalanetrasannikarSAd nAyayantu svIyanetre pAvitryam / paThitvA caitat tyajantu kapaTanATakapATavapaTaM paTavaH, munayazca lokayantu karmanarapativaicitryam , mucyatAM ca sakalo lokaH, utsAhayantu cAsmatparizrAntim , saMzodhayantu sUcayantu ca matimAndyasahabhUni dRgdoSahetUni sIsakAkSarayojakajAtAni ca dUSaNAni haMsantaH samantataH santaH / asya ca mudraNAdivyayadAtuH paramodArazrIzreSThipravaragokulabhAitanujanuSo vadAnyavareNyasya zrIzreSThivaramaNilAlasya paramaM dhanyavAda samarpayAvaH / iti nivedytohrgovind-becrdaasau|
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA / sargaH / viSayaH / 1 maGgalAcaraNam / granthopakramaH / 3 4 pRSTham / 1 pratyekabuddhazrIratnacandra - satyaharizcandranidarzanayuktaH zrIbalanRpatibodhaH / dAna - zIla- tapo bhAvanAsu jinadatta - vanamAlA zrIvidyAvilAsakSitipati-zrIdRDhapratihArimahArSikathAsahitaH zrImahAbalarAjarSi acala-dharaNa-pUraNa-vasu-vaizramaNA'bhicandradIkSAmahotsavaH / 97 antaraGgadezanAsanAthaM prathama - dvitIyajanmavarNanam / cyavana- janmakalyANika dvitayavarNanam / dIkSA kevalajJAnotpattikIrtanam / 46 117 134 160 202 6 samyaktvaphale mahAsatyA davadantyA varNanam / 7 samyaktvapuraHsaraprANAtipAtAditrateSu sudatta - subandhu-saGgamakasudarzana-bhogadatta-mitrAnanda-bhIma - bhImasena-lAbhanandi-tArAcandra-candrAvataMsaka-dhanasena - zikhara sena - candanabAlA - phalani darzanam / 8 AstikanRpa - citrakumbha- naradevapAla- gopAla- yajJadatta-cilAtIputracaNDarudrAcAryaziSya-- kuladhvajamaharSikathAnakasamanvitamokSAbhidhAnam / 291 336.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha prazastiH / + **:3:*<<< tamopahArI sadvRtto gacchacandro'bhavad bhuvi / citraM na jaladhI rAgaM yatra cakre kadAcana // 1 // tasminnabhUt zIlagaNAbhidhAnaH sUriH samApUritabhavyavAJchaH / yatpaJcazAkhaH kila kalpavRkSa chAyAM navInAM tanute janAnAm // 2 // yatpArzvaM kila devatA tribhuvana svAminyupetA svayaM pUrvaprItitaraGgiteva vacasA badaiva kaSTeva ca / saubhAgyadbhutavaibhavo bhavamahAmbhorAzi kumbhodbhavaH zrImAnatra sa mAna tuGgagaNabhRnnandyAdavidyApahaH // 3 // yasyoccaiH paripAkapezalatarAM tRptiM pradatte'GginAM vyAkhyAparvaNi bhAratI rasavatI lAvaNyapuNyA bhRzam / etad nUnamajIrNamadhya vikalaM yasyAH sukhaM nistuSaM zrImAneSa raviprabhaH sa vijayI stAt sUpakAraH paraH // 4 // vividhagranthanirmANavirazciruciro guruH / yo'bhUd rajoguNo naiva nAlIkasthitimAn kacit ||5|| zrImadaivatatuGgazailazikhare sudhyAnalInAyuSA svAyuH karmataruprapAtatrazato lebhe gatistAviSI / bhavyatrAtamanaH kuraGgazamakRt tatpaTTabhUSAkaro rAmaH zrInarasiMha sUrirabhavat vidyAtrayapiAvanaH // 6 // nityaM yaH samitau rataH kalayate sadguptizaktitrayasAtatyaM vratapaJcavallabhalasaGgandharvagarvoddharaH / 1 daivI /
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) zrImatpUjyaraviprabhAvikasatpaTTakSamAlaGkutiH sAkSAdeSa narendra eva jayati zrImannarendraprabhaH // 7 // durvAraprativAdivindhyazamakRJcAndre kule vizruto devAnanda iti prasiddhamahimoddAmA munigrAmaNIH / aSTavyAkaraNAmbudhIn niravadhIn zabdormimAlA''kulAn yaH svavyAkaraNaprazasticulukaizcitraM cakArocakaiH // 8 // tacchiSyo'jani jAgarUkamahimA ratnaprabhAkhyaprabhuH paTTe zrIkanakaprabhaH pratimayA vAcaspatimUrvimAn / tatpAdAmbujacaJcarIkacaritaH pradyumnasUrinava prItiH zrIvinayendunA tadakhilaM cAzodhayad bodhaye // 9 // pUjyazrIratna (?) siMhamUrisuguroH zrImannarendraprabho rAdezAd vinayAGkapArzvacaritasraSTAzayA (1) / gacchottaMsaraviprabhAbhidhaguroH ziSyo'lpamedhA api mUriH zrIvinayendureSa vidadhe mallezcaritraM navam // 10 // kSetre bhAratanAmake jinapateryAvat paraM zAsanaM (?) zasyamidaM vRSavrajaparIpoSakSama vardhate / etad nIradavRndasundaratanoH zrImallitIrthezituH prodAmaM rasapUracArucaritaM tAvaciraM nandatAt // 11 // // iti prazastiH // ANSHer 1 (?) etacihnAGkitaM yAdRzamAdarzapustake samupalabdhaM tAdRzamevA'tra nyastam , AsIceyaM prazastirekasminneva pustake /
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhipatram / . pRSThe, paGktau, azuddham / 3 4 munerUpaM 13 11 -janAd 15 13 payaHpUNAJjali 15 14 tat kSaNaM 20 5 krodhAt mUrtA 18 purasthitaH 8 sasAdhyaH 5. -dvayAt jJA27 2 kArSAna30 3. 'dAt nRpa31 10 pRthavI32 21 vitta 17 ''sInaira-- 42 24 punAra44. 14 -can tI 18 pidadhan 13 kAMzcid 18 -bhAgAsmi 14. saumA59 26 nyasyat gu-- 23. suzIlApA 25 kAlambho66 25: duHkhatA 14 kopAndhA zuddham / mune rUpaM -janAja payaHpUrNAJjaliM tatkSaNaM krodhAd mUrtI puraH sthitaH sa sAdhyaH -dvayAd jJAkArSIna'dAd nRpapRthivIcittaM ''sInai rapunA ra-UcastIpidadhad kAMzcit -bhAgAsti saurA nyasyan gusuzIlA pAkAlAmbho-- duHkhitA kopAndhAH -laGkArA'rU -zrAvakavratA samyak saMjaya karmANi. zuzruve 72 1 -zrAvakavratI 87 17 samyag saM- . 93 23 jayakarmANi 94 22 suzrane
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSThe, paGktau, azuddham / ( 2 ) 99 100 26 113 12 117 8 24 --vartakSaya-_____ -nanapaGkajaH san uvAca zaraNAmA 117 9 muchvAse 119 6 -rvAssuka 119 11 -kaMprINA 110 3 kAzmIraiH 121 7 peThustava 122 12 - viDambikA: 122 24 -mabhUd ja 123 9 -kA 124 19 -kAt ca 127 25 paJca rUpo 128 9 132 17 132 17 134 2 136 9 camerandro uccAvaccapadai - rvagladbhi bhaved jina vIrItu abhUt ca catuH paya pRSTArtho 136 6 136 8 136 9 140 21 sauvidallA- 141 26 142 13 154 6 158 11 pUryA sacitraM - ghAn lA rambhoruka dampatIvana 163 1 165 165 . 167 23 nanvA 178 16 3 maNDape 4 maJcAsta nijadharmavi zuddham / -vakSaya -nanapaGkajam sannuvAca zaraNamA mucchvAse - suki - kampUNA kAzmIrai peThuH stava - viDambakA: mabhUjja -kA -kAJca paJcarUpo camarendro uccAvacapadai - valgadbhi bhavejina varItu abhUcca catuSpa pRSTArthaH sauvidalla puryA sacitra -ghAMlA~ rambhoruka dampatitvena maNDapam macAMsta natvA nijadharmavi
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) pRSThe, paGktau, azuddham / 191 8 191 25 1.96 24 200 5 200 10 200 17 205 17 -namuJcat 227 9 nRpAGgarakSAM pratiSThAH 207 27 208 25 -stannA'maM 210 7 216 11 218 17 19 8. samaya vadanta doSa nala sarvAnA devaddhirvR tyAya ratnoghaiH bhR campAnAma smaranmatraM -metasyAH 2.21 222 224 18 226. 27 2.27 16 230 10 231 1 243 2 243 244 246 11 datvA 246 14. tanvato 246 21 adRSTavye 206 23 tvadbhuvanaM 250 23 zreyoni 256 9 teSAmAyurddhamo 258 11 datvA 259 22. vezyAgRhaM 259 27 navA - prAntika - SbhayAdevI -bandhurA tatprabhAvA kRpANaiH ni cintA 9 krIDAvApiSu 9 haThAdantaH pure zuddham / samayaM vadantaM doSeNa nalaM sarvAnA - devarddhirvR -namucat nRpAGgarakSAM pratiSThA stAnnA'maM tyaye raughairbhu campA nAma smaranmantraM - metasyA zAntika - SbhayA devI bandhurAM tvatprabhAvA kRpANairni cintAM krIDAvApISu haThAdantaHpure dattvA tanvyato madraSTavye tvadbhavanaM zreyo ni teSAmAyurdvamo dattvA vezyA gRhaM na vA
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSThe, paGktI, azuddham / 263 19 prANA: - 264 17 tat 264 20 abandhayad 268 4 viSIdatAM 271 1 -goNIkaiH vR272 10 vivekinA 273 16 punaH mU273 26 -g pA275 3 kiJcid 275 20 sanyastaza277 3. sihAGkaH 277 4 kauzambI 277 13 durgAhya277 21 paryabhrAmyat 278 4 -mabhUt 279 1 tasyAH / 280 15 kecit 280 20 mukhitA 282 7 syAd 283 22 -yoniH ni285 2 kAsti 287 26 Agacchat 13 vakAd - 289 14 kramAd 290 8 -purassara 12 sudarzanaM 292 17 kacid 292 ... 23 ced 2 tasmAt ja. 293 15 tat jIvasya | 293 15 vIkSyamANaiH mu293 25 naH zuddham / - prANA tad abandhayat viSIdatAm -goNIkai vivakibhiH punarmUdrAk pAkiJcit saMnyastazasiMhAGkaH kauzAmbI durgrAhya. paryabhrAmyad mabhUd tasyA kecid maSitA syAt -yoninikvAsti Agacchad vakrAt kramAt -purassaram sudarzana kvacit cet tasmAja tajIvasya vIkSyamANairmu-naH ?
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 0 s . 0 s 0 s 0 s 0 s s 0 0 6 GMC 0 0 s s 0 s s s pRSThe, paGktau, azuddham / 295 22 datvA 298 22 vIkSyante .0 17 gopAlaH ci 8 devapAlaH 12 pramodabhAk 12 sarverSA17 cintA 27 pratiH 07 2 pRthvIbhuja, 07 21 praapt| mu. 308 16 diSTayA 10 3 sabandhaH 1. vastrAGgamalam 17 dhanaM314 24 AvAlaM 315 8 rabhUt 325 6 zrotrApeyaH 125 23 tUSNIMzAlo 325 23 -'bhavad 326 10 tAvad ce 18 -purarakSakairnaraH 327 8 -bindubhRkuTI 28 27 tatrAdhirohyatAM 330 7 maNinAmnA 30 20 dhig 332 10 bhrAmyat 333 11 durgAdyA 334 13 samyak 334 25 yuggam 335 6 nyadhAd zuddham / datvA vIkSante gopAlAzca: devapAlo pramodabhAga sarveSA cintA prati pRthivIbhujaH prAptAH pudiSTyA saMbandhaH vastrAGgamalaM dhanam AbAlaM -rabhUd zrotrA''peyaH tUSNIMzIlo -'bhavat tAvacce-purarakSakainaraiH -bindubhakuTitatrAdhirohya tAM maNirnAmnA dhik bhrAmyad dugrAhyA samyaka yugmam nyadhAt m m mmm m m
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvijayadharmasUribhyo namo.. mllinaathmhaakaavym| prathamaH srgH| mahAtejaHpramaH sarvamaGgalollAsakAraNam / arhan gaNAzrayaM prINan jayatAd dRssbhdhvmH|| kumbhajanmA sitadhyAnAJjalipItabhavodadhiH / zrImanmallirjino bhUyAt pApavAtApitApanaH // 2 // kramahIno dvijihvo'pi kSamAbhArakSamo'jani / AzrayAdyasya sa syAdvaH zriye pArzvajinezvaraH / / 3 // vndaarusurkottiirckoriickrcumbitaaH| jIyAsurinAthasya kramadvandvanakhendavaH // 4 // anyAnapi gatatrAsAn sacchAyAne vimalAnalam / naumi muktAvalImadhyanAyakAn jinanAyakAn // 5 // tripadyapi jinAnAM gaurjagadgocaracAriNI / sAlaGkArAginI me syAttattvapIyUSavarSiNI // 6 // rajAkSodapayodaM zrIvidyAyAvataMsakam / praNaumyahaM bhavodyAnabhaGganAgaM guruM svakam * // 7 // jagajjaitrasya yasyaite kiGkarAste surezvarAH / taM jigAya jino mAraM kaumAre'pi javenai yaH // 8 / / tasya zrImallinAthasya jagannAthasya pAvanam / zrotRzrotrasudhAsatraM saccaritramudIryate // 9 // (1) gaNazriyamityapi (2)-namalAna-ityapi (3) jitendriya itypi| * AdyAntyAkSarairguronAma kaveH zodhayituzca raviprabha, zrIkamakam /
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyezrISaSThAGgAdidaM citramahaM grazrAmi mAlyavat / ArAmika ivArAmAducitya sumanobharam // 10 // jambUdvIpa iti dvIpaH knkaaclkrnnikH|| spaSTASTadigdalAkIrNaH probhidrazatapatrati / / 11 / / tatrAparavideheSu vijayaH salilAvatI / vItazokA purI tatra vItazokajanAkulA / / 12 / / prabandhAH puSkariNyazca gmbhiirpdsNkrmaaH| rAjante yatra sarasAH kavimtrabhRtA kRtAH // 13 // paropakArapraguNA uttamarNAH priyambadAH / dhairyavanto janA yatra suSamAkAlajAtavat // 14 / / avRddhivAridhereva niSkozatvamaserapi / dAnacchedo gajasthApi na yasyAM pauruSeSvabhUt // 15 // balo nAma nRpastatra balena balasUdanaH / vairivArabalonmAthI RddhayA blinissuudnH||16|| ambhodhinA gabhIratve pArIndrazca parAkrame / kalpakSitiruherdAne jAne yasyAdhamarNyate / / 17 / / AkAra eva yasyocaiH zazaMsa prabhusampadam / chatracAmarakoTIrahAraprabhRti tu sthitiH / / 18 // vilAsarAjahaMsAnAM vikasvarasarojinI / vazIkaraNavidyeva shRnggaarrsyoginH|| 19 // devyasya dhAriNI nAma zIlAlaGkAradhAriNI / sAriNI guNavallInAM cAturyarasahAriNI // 20 // (yugmam ) puryAmanyagurudyAne vane nAmnendrakubjake / ratnacandrAbhidho'bhyAgAt munirdoSAndhakArabhit // 21 // yasyAsannasarastIrapAdapAH pratibimbitAH / (1) yoginiitypi|
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH srgH| bhAnti vAriNi sarvAGgaM nIraM pAtumidhAturA // 22 // puSpAkSatavihastairduhastairyadvijalIlayA / mantroccAramalidhvAnastanute'bhyAgataM prati // 23 // nakSatrariva sanmitraistadudyAnanabho'GgaNam / rAjA samAgamakSetrakairavasmeratAguruH // 24 // (tribhirvizeSakam ) tasmin vIkSya munerUpaM svarUpaM divasezituH / utphullavadano natvA rAjA papraccha sAdaram // 25 // rUpe'pyapratirUpesmin lAvaNye ca samujjvale / kathaM tyakA gRhasthatvaM bhavadbhirjagRhe vratam / / 26 // yotayabhiva dantAMzuDambarairambarAntaram / ramendurbhagavAne vyAjahAra manoharam // 27 // asAre'mutra saMsAre sarvameva virAgakRt / vizeSato'pi cAsmAkamidaM vairAgyakAraNam // 28 // tathAhyatra videhAkhye kSetre kuruvibhUSaNam / puraM candrapuraM nAma vAsokaH sarvasaMpadAm / / 29 // vasubhUtinRpastatra mahAtejAH prntpH| tasya ratnAvalI devI ratnacandrastayoH sutA // 30 // anyecurazvavAhinyAM gato nRpatinandanaH / ucairuccaiHzravastulyaM nirmAsamukhamaNDalam // 31 // laghustabdhazravoyugma pInaM pazcimapArzvayoH / dazAvartamanojJAjhaM manovegAtiveginam // 32 // dakSazcatuSpakArAsu dhArAsu kramayan kramAn / avAhayaddhayaM cAru lAtapAtAdi kArayan // 33 // (tribhirvizeSakam )
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeArUDhaH paJcamI dhArAmudRDhaH prauDhavikramaH / javaM cakAra caturaM vAjI kAjajitAnilaH / / 34 / / sphuratkhurapuToDDInarajaHsaGgamapi tyajan / . aGgamAlinyabhItyeva rabhasA nabhasi vrajan / / 35 // saritpuragirigrAmasagullaGghanajAvikaH / jagAma kAnanaM koDatpazcAnanabhayAnakam // 36 // ratnacandre samuttIrNe tatpRSThAbyasanAdiva / citrameko'pi sa prApa pazcatvaM dUralaGghanAt // 37 // ka sA rAjyasthitiH kaiSA mahAvanavibhISikA / ka ca bandijanollApaH ka cedaM vyAghrabRtkRtam // 38 // athavA kSINapuNyatvAditthaM sampadyatAM mama / nahi tyakSyAmi dhIratvakaGkaTaM saGkaTe sphuTam // 39 / / ityaM vicArya saddhairyaparicchadaparAvRtaH / cacAla pAdacAreNa mahAraNye nRpAGgajaH // 40 // hA tAta ! tAta hA ! bhrAtarhA bhrAtarbhuvanottama / khaNDazaH khaDgayaSTayA'haM kriye sUraNakandavat / / 41 // neyaM vIraprasUH kSoNI nApi saMkrandanAdayaH / lokapAlA yathArthAkhyA hanye yadabalA balAt // 42 // ratnacandra ! gataH kApi mamAbhAgyairbhavAnapi / yanmAM vyasanamApannAM na rakSasi mRgImiva // 43 // sarvajJeneva daivajJa ! yattvayA''khyAyi me pituH / / suptapralapitaM tatki kiM vA te mativibhramaH // 44 // sudatIM rudatImekAmitthaM sa krunnsvraiH| rodayantImaraNyAnI pratizabdaiH sakhImiva // 45 // zrutvA bhUmIpateH sUnurnidadhyAviti mAnase / (1) haya ityapi /
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH sargaH / keyaM roditi satrAsaM nivareva varAkikA ? // 46 // uccacAra kathaGkAraM mannAma prakaTAkSaram | sahakSANyabhidhAnAni zrUyante vA'vanItale // 47 // paraM dehavyayenApi savalairabalAjanaH / trAtavyo'tiprayatnena kSatriyArthaM vitanvatA // 48 // vimRzyeti kare kRtvA kRpANaM sakRpAzayaH / svarAnusAratastasyA dadhAve krodhadurdharaH / / 49 / / prajvalat khadirAGgArapUrNa kuNDataTasthitAm / kaNThapIThadhRtAraktakaravIrasrajaM puraH || 50 // baddhapANipadadvandvAM sunAnItAmajAmiva / bhayaloladRzaM cillIM zyenacaJcugatAmiva // 51 // adrAkSIdabalAM bAlAmAlAnitavazAmiva / kapAlinaM ca dhArAlakarttikAnarttanodyatam // 52 // (tribhirvizeSakam ) tamUce ca vimaryAda ! re re kApAlikAdhama ! | azaraNyAmaraNye kimenAM hantuM samudyataH 1 // 53 // re prahartumimAM pApa ! kathamutsahate manaH ? | athavA pApakumbhaste tUrNa pUrNo'ya vidyate // 54 // tanmanye tava nirlajja ! bhujaujaH ziSTagarhitam / yadIdRze jane dIne prajihIrSuH pravartase / / 55 // ityuktivyaktimAkarNya karNAyaH sUcisUcikAm / uddadhAvetarAM yogI bhImaH kalpAntabhImavat // 56 // kaTuvAkyagirAM kalpaH zikSito'dya kutastvayA / AvirAsId dhruvaM dhAtryAM yadi vA tvatta eva saH // 57 // re vIrakheTavAcATa ! yAhi dRSTena vartmanA / yadi vaiSa svabhAvena parataptiparo janaH || 58 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye vikramaikakathAvyAsazcandrahAso mamojjvalaH / sakalmaSANAM tadvAcAmAcAraM zodhayiSyati / / 59 / / ityuktavati satyasmin ratnacandro'vadattathA / muzca ghAtaM tathA cakre yoginA'nyo'pyavaJcayat / / 60 / / kApAlikaprahAre'tha vitathe ratnacandramAH / tadASuH kamalaM khar3agadhArAMzubhiramIlayat // 61 // vicchidya bandhasambandhaM premabandhaM prapaJcayan / uvAca kanyakA menAM kutastvaM kAsyayaM ca kaH ? // 62 // tadvIkSya jAtamandAkSA padmAkSI sA'bravIditi / samasti nagarI campA gatakampA ripuvrajAt // 63 // tasyAM bhUmipatiH zaGkhaH zaGkhazubhraguNojjvalaH / padmeva padmakheti tasya devI pativratA || 64 // tayorabhUvaM tanayA nAmnA'haM padmalocanA | unmathya bAlyapAthodhaM prapannA yauvanazriyam || 65 // mauhUrttikaM zubhaM nAma zubhAzubhavizAradam / anyedyuH zaGkhabhUpAlaH paryapRcchat kalAnidhim / / 66 // kI nAmAsyAH patirbhAvI rUpeNa vayasA samaH / khecaraH kSiticArI vA vicintya mama kathyatAm ||67|| abhyadhAdatha daivajJaH samyagjJAnabalena saH / kurudeze pure candrAbhidhAne sanniketane // 68 // vasubhUteH suto ranacandrastandrAvivarjitaH / pariNeSyati te putra rohiNImiva candramAH // 69 // evaM zubhagiraH zrutvA pitrabhUtiM purodhasam / varItuM ratnacandraM sma prahiNoti mahIpatiH // 70 // iti kApAliko'pyeSa jAlakAntaravarttinIm / dRSTvA mAM kRtrimaiH putraiH krIDantIM sasakhIjanAm // 71 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH sargaH / padminImiva mAtaGgaH kareNAbhyAsavarttinIm / apAhArSIdayaM pApaH pUrvavairasmRteriva // 72 // ( yugmam ) abhyarthitA tato'tyantaM na manye tadvaco yadA / tadA'nenAtipApena prApitA'smIdRzIM dazAm // 73 // tato roditumArabdhA virasaiH karuNasvaraiH / vidhure rodanAdanyanna bhIrUNAM balaM kila // 74 // svayameva vijAnAsi parantapa / tataH param / nijena tu caritreNa pavitraya gama zrutI // 75 // abhyadhAdatha ratnenduH smitazubhraradadyutiH / ahaM candrapure ratnacandrasyAsmi parigrahe || 76 // kalyANi ! tvAM tadAdezAdAyAtastrAtumAturAm / etasya zAsane zaktistasyaiveyaM pragalbhate // 77 // tayA viziSTaceSTAbhirlakSaNairapi lakSitaH / ratnacandraH sa evAyamiti svaM gopayannapi // 78 // bhavedanyasya kasyedaM vIravratamanuddhatam / yato mAM zrAtavAnasmAdyogino bhogino yathA // 79 // dhyAtvetyuvAca sA ratnacandramudvIkSya vismitA / gatosstyAnetumedhAMsi vIraziSyo'sya yoginaH ||80|| atyarthamasamarthaH saMzchalena ca balena saH / kiJcidatyAhitaM kuryAttadapakramaNaM kuru // 81 // yuktiyuktamiti proktastayA''taGkecittayA / prema sthaimAna mAnetuM mene tasyA vacastataH // 82 // zaktyevAsaktayA sAkaM tathA kSitipateH sutaH / pracacAlAcalaM prIta itazcAstamagAdraviH // 83 // aJjanArivodbhUtaH pAtAlavivarAdiva / sUcIbhedyastamastomaH prasasAra rasAM prati // 84 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeamUkaghUkaghUtkArairaTanti malinAnanAH / / astaM gate ravau nAthe dizaH zokAkulA iva // 85 / / vizvamitre jagannetre paralokamupeyuSi / tamobhiH paryapUryyanta locanAni tadA'GginAm / / 86 / / kAsArebhyaH zazAGkena muSyante kamalAkarAH / jaDAtmakAnAM geheSu na hi zrIH sthAyinI ciram / / 87 / / tataH kumAro ratnendurdustare vaMzagahare / zAyayitvA vizAlAkSIM tasya dvAristhitaH svayam / / 88 // vibhAtAyAM vibhAvaNaM yAvadAhvayati priyAm / dadau pratyuttaraM zailaH pratizabdaina sA punaH // 89 / / madIyA dayitA hanta ! na vedmi cchadmasamanA / hahA kenApi pApenApahatA'pahRtA'thavA ? // 9 // kuto'zvenApahAro me kutazvAsyAH samAgamaH / apahAraH kathaM caiSa UrddhasthAdapi jAgrataH ? // 91 / athavA puNyanirNAze jAyate sarvamIdRzam / vidhiva pragalbho'tra kRte yogaviyogayoH / / 92 / / evaM vimRzya ratnenduzcalitaH kAnanodare / ArAmamiva dharmadrArnidhAnamiva sampadAm / / 93 / / pidhAnamiva duSkarmavirocananiketane / dadarza devadhAmakaM vismayotphullalocanaH // 94 / / madhyecaityaM praviSTo'sau pramodamiva dehinAm / nidadhyau tIrthakRddhimbaM dRgmRgopAzabandhanam / / 95 // praNatya parayA bhaktyA vItarAgaM jagadgurum / abhyagAnmaNDape cArudantapazcAlikAdRte / / 96 / / itazcAgAnnaraH ko'pi jarAjarjara vigrahaH / kaupInavasanaH kSAmaH klinnaklinno malena ca // 97 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH srgH| sa praNamya jinAdhIzaM bhAvazuddhayA pavitritaH / kumAraM prati sasnehaM jagAda vadatAM varaH // 98 // gandhArazrAvakaM viddhi mAmayodhyAnivAsinam / dhuryeSviva svaputreSu nyastokobhArasampadam / / 99 / / janmadIkSAditArtheSu prtimaastrijgdguroH| vandamAno mahAtIrthamahamAgatavAniha // 10 // atraivAnazanaM kRtvA paralokaH sunirmalaH / upArjanIyo bhAvena no kArya mayakAparam // 1 // yato'hni hyastane bhadra ! vidyaadhrmhaamuniH| vandito bhAvato jJAnazAtavizvatrayasthitiH // 2 // sa praNamya mayA'pRcchi pramANaM nijkaayussH| tenoce jIvitaM bhadra ! pazcaiva divasAni te // 3 // mayA tadatrAyAtena sAdhyaivAnazanAsthatiH / muktiH zrIvazyavidyeva tvatta uttarasAdhakAt / / 4 // nizamyedamuvAyoccai rtnendurvismitaashyH| kiM sAhAyyaM mayA kArya paralokotsukasya te // 5 // athAbhASiSTa gandhAro gRhANa vidhipUrvakam / mantraM pazcanamaskArasaMjJayA khyAtimAgatam // 6 // yataH- . ye yAtA ye'pi yAsyanti ye ca yAnti paraM padam / te sarve'pi namaskAra smAraM smAraM kRtasmayAH // 7 // namaskAraH pitA mAtA namaskAraH paro guruH / namaskAraH priyaM mitraM namaskAraH kulaM balam // 8 // AyAnti yasya mAhAtmyAdAkRSTA iva sampadaH / vipadazca vinazyanti zruteriva kuvAsanAH // 9 // namorhadAdibhya iti mahAmantraM pavitradhIH / sthAtaH /
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeapaThacchrAvakAbhyaNe zuddhavarNa yathAvidhi // 10 // atha provAca gandhAraH samaye'smin sakhe ! mama / karNayornikaTasthena pradeyaH prakaTAkSaram // 11 // Ameti bhASite tena gandhAraH zrAvakottamaH / / akarot trividhAhAraparIhAraM yathAvidhi // 12 // karNAbhyAsaniSaNNena susvaraM nRpasUnunA / dIyamAneSu zuddheSu namaskAreSu bhAvataH // 13 // samAdhidhyAnamAdhAya zraddhAsaMzuddhamAnasaH / devabhUyamagAdeSa gandhAraH paJcame'hani // 14 / / (yugmam) ratnenduH pretakAryANi kRtvA'sya nijabandhuvat / tasmAJcacAla pUrvAzAmughamI devatAsakhaH // 15 // sicyamAnataruM mugdhatApasaiH kuTavAhibhiH / krIDanmRgAGganAgrAmaM nIvArai rAjitAjiram // 16 // iGgudItailanirmANavyagratApasakanyakam | timyattAravatantUnAM mAlayA rAjitoTajam // 17 // vedikAmArjanAniSThaRSipatnImanoharam / apazyadAzramamasau dRkcakorIhimadyutim // 18 // (tribhirvizeSakam ) tatra pravizya bhUpAlatanayo vinayojjvalaH / bhaktyA kulapatiM natvA niSasAda vineyavat // 19 // itazca tApasadvandve praNantari kRtAJjalau ! - papraccha tApasasvAmI svAgataM prItikArmaNam // 20 // atha tAvUcatuH pUjya ! svAgataM tvatprasAdataH / asmanmukhena vaH pAdAn zaGkharAjo namasyati // 21 // sukhena tatra saMprAptA pitrornetrasudhA prabho! / namatyasmadrAi yuSmacaraNI padmalocanA // 22 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH sargaH nizamya zaGkhanAmAdi babhASe ratnacandramAH / ko'yaM zaGkhamahIpAlaH kA veyaM padmalocanA ? // 23 // pratyavAdItkulapatizcampAyAM puri zaGkharAT / tasyAbhUnandinI netrAnandinI padmalocanA // 24 // itazca kenacidvAlA'pahRtA jAlakAntarAt / na bhavedanyathAbhAvaH pUrvopArjitakarmaNAm // 25 // etasyAM hanyamAnAyAM ratnacandraH kutazcana / samAgAttatra yuddhena yoginaM taM jaghAna ca // 26 // nRpaputryA tayA sArddhaM calito vasubhUtijaH / nizi vaMzadarIkoNe tAM kRtvA dvAri so'svapat // 27 // itazca yogiziSyeNa padikeneva gahare / samAgatyApajahe sA dvAraM nirmAya pazcimam // 28 // kaNThapIThe svasicayAJcalena surabhImiva / gahvarAccAlayAmAsa vinidrAM padmalocanAm || 29 // kiyanmArgamatikrAnte babhASe yogisevakaH / are re ! tava kiM kurve madguroH prANaghAtike ! // 30 // athoce bhUpatisutA dadhatI hRdi dhIratAm / nirmimISva vegena yatte saGgatimaGgati / / 31 // pratyavAdIdasau bAle ! jIvitaM na harAmi te / siddhamantrauSadhIvidhaM yadi mAM pariNeSyasi // 32 // idaM nizamya sA dadhyau mAnase padmalocanA / bhavitavyaM kathaGkAraM prApyo rAjasuto mayA // 33 // dhImAna zubhakAlasya haraNaM vidadhIta yat / na vidheyA kaciccintA kAlaH kAlo bhaviSyati // 34 // vimRzyaivaM sutA rAzastaM pratyAha smitottaram / yuktamuktaM tvayA sarva paraM mama vacaH zrRNu // 35 // 11
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 mallinAthamahAkAvyeasmadvayasyA devazrIvidyate taapsaashrme| .. prapannametayA sArddhamevaM zapathapUrvakam // 36 // AvAbhyAM rUpalAvaNyapuNyazrIbhyAM sasauhRdam / ekaH kAryaH patiH prItiratibhyAmiva manmathaH // 37 // tadAzramamanuprItastvarasva guNavAridhe ! / ekadrammeNa te bhAvi pANitadvayamuttamam / / 38 / / yogiziSyastathetyuktvA samAmAttApasAzramam sA'smannetrapathaM prAptA siMhAkRSTA mRgI yathA // 39 // bhadrAsya ! sA me jAmeyI jIvantI kulabhAgyataH / mude'janiSTa vallIva ghanA ghanaghanodayAt // 40 // yogiziSyastato'smAbhiH prahato muSTiyaSTibhiH / praNanAza mahAraNye ghUkavadbhAnudhAmabhiH // 41 // iyaM kathA mayA'jJAyi kathitA pdmnetryaa| iSTasaGge bhavetmAya udantaH sukhaduHkhayoH // 42 // athAnayorarpayitvA bhAgineyIM tapasvinoH / sA zaGkhabhUpateH pArthe preSitA prItinirbharam / / 43 // tAvimau tApasau zAntatAmasau kopanigrahAt / . ihAyAtau guNAmbhodhe ! praSTavyastvaM kutaH punaH // 44 // ahaM vaidezikaH svAmin ! pradezamimamAgamam / gantA campApurI pRthvIsamAlokanakautukI / / 45 // svAmin ! prasAdamAdhAya darzayAdarzazuddhadhIH / campAyAH padavIM sAdhuH prArthanAviekho nahi / / 46 // atharSirdayAmAsa campAmArga tapAvanAt / tasyAM puri samAyAto vasubhUtinpAtmajaH / 17 // vilokya nagarI sarvAM knyaantHpursnnidhau| . niviSTaH kAmadevasya prAsAde tuGgajAlake // 48 // ,
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH sargaH / sandhyAyAM valabhI padmalocanA nihitaasnaa| .... vilokate sma ratnenduM dvitIyendumivoditam // 49 // : candrAzmapratimevAsya sudhAMzoriva darzanAt / sisvide sarvataH padmA nizchamapremamandiram / / 50 // AlasyacaJcalairlajjAnirjitairnayanotpalaiH / papA padamA muhuH premarasaM nAlairivoccakaiH / / 51 // . ko'yaM kiM nAma kautastya iti pRSTe sakhIjanaiH / / sA'GguSThena vinamrAsyA vililekha mahItalam / / 52 // iGgitAkAratatvajJo jnyaatvaaNsttskhiijnH| .... nUnaM ratnakumAro'sau svAminIjIvitapradaH // 53 // tataH sakhIjanAd jJAtavRttAntaH kssitinaaykH| .. ratnaM mahotsavaiH saudhamAninye kAmamUrtivat // 54 // zubhe muhUrte daivajJajanena vinivedite / sAkaM ratnandunA rAjA paryaNAyayadaGgajAm // 55 // atiSThadralnacandro'tha mAsamekaM tadAlaye / api vijJapayAmAsa zvazuraM ziSyavad gurum / / 56 // kalAvAnapi saMpUrNatejA api pitA mama / labhate madviyoge'pi kRSNapakSAdiva kSayam // 57 // atastatrAzu gantAsmi paraM tava nidezataH / saMbhAvayAmi pitarau ciraM virahaduHkhitau / / 58 // : mahatyA'tha vibhUtyA'sau sAkaM raajiivnetryaa| . ratnendu preSayAmAsa zaGkhacandrapuraM prati // 59 // samAyAntaM sutaM zrutvA vasubhUtiH kssitiishvrH||... prasAdadhavalairnetrakamalairarghamAdadhau // 6 // devatAbhirdattamiva punarjAtamivAtmajam / - .... AliliGga mahIpAlazcirAnmiAlatamitravat // 61 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- 14 mallinAthamahAkAvye A vAjiharaNAcchrutvA vRttAntaM tanayodbhavam / yugapaccho kahaSIbhyAmabhyapUryata bhUpatiH / / 62 / / kiyatyatha gate kAle paralokaM prapitsunA / rAjye bhUpatinA nyasto ratnacandraH zubhe dine // 63 // asau rarakSa bhUpIThamakhilaM grAmalIlayA / ariSadakaM nijagrAha durgrahaM zAstrasampadA || 64 || anyedyavi nizAzeSe sukhasuptaM kSitIzvaram / sarpaH sadarpo nidrANaM vAmapANau dadaMza tam // 65 // AhUtA mAntrikAsteSAmupacAraparamparA / ajAyata vRthA sarvA durjanopakRtiryathA // 66 // atha vijJAya paJcatvaM prasthitaM padmalocanA | vilalApeti virasairviSadigdhairivAkSaraiH // 67 // etattadeva hRdayaM vizAlaM vyomapIThavat / yatra jyotsneva reme'haM zAradInahimadyuteH // 68 // he nAthanAtha ! vismeraprasUnaistvAM vinA'paraH / kaH kariSyati me karNau karNottaMsavibhUSaNau ? // 69 // anaGgalIlAlulitAnalakAnaticaJcalAn / kaH karttA sthAnavinyastasubhagAnnidhane tava / // 70 // viSamAyudhasantApatapte mama zarIrake / kaH kartA candanarasaiH zItazItairvilepanam // 71 // ko vidhAsyati me nAtha ! patravallIM kapolayoH ? / siktAM premarasaiH kAmaM kAmArAmikalAlitAm // 72 // vilapyaivaM priyA rAzaH prakRtIH pratyakRtrimam / yojayitvA karadvandvaM babhASe sAttvikaM vacaH // 73 // prANanAthapathaM bhadrAH ! yAtA'haM virahAsahA / yAnapAtramivAhnAya sajjIkuruta pAvakam // 74 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH srgH| . atha prakRtayaHprocurmA vAdIH svAminodRzam / anAthAH prakRtIH kRtvA gantAsi svAmivat katham // 75 / / pratyuvAca vaco dhIraM sAttvikaM pdmlocnaa| ambhodharaM varaM muskA kiM khelanti taDillatAH // 76 / / atha vAJchAdhikaM dAnaM dadAnA pdmlocnaa| sazokapauralokena vAryamANA pade pade // 77 // kArAgAracarAn vairivArAn dhRtazukAniva / mocayantI satIbhyaH khaM kathayantI vizeSataH // 78 // amAvAsyAmayamiva kurvANA nikhilaM puram / pitRvezmamyagAdevI pitRvezmeva saMmudA // 79 // citAyAM talpakalpAyAM dakSiNAzApateratha / . . candanaidhAMsi bhUyAMsi tatra yuktAni cikSipuH // 8 // payaHpUNAJjaliM baddhvA prajvalantaM havirbhujam / trizca pradakSiNIcakretat kSaNaM dakSiNArciSam / / 81 // itazcadivyarUpadharaH ko'pi diipymaanstnushrutaa| avAtatAra nabhasA rabhasA vijitAnilaH // 82 // mA padmalocane ! devi ! kuru sAhasamadbhutam / jIvayiSyAmi te nArtha keyaM viSavibhISikA? // 83 // zrutveti devI dadhyau kaH pUrayatyamRtaH zrutI ? / yadvA sattvaparIkSAyai pratArayati ko'pi mAm // 84 // ityasyAM dhyAtavatyAM drAgapi netranirIkSaNAt / sa bhUpaM nirviSIcake tottaleva mahezvaram // 85 // dhvastAzeSaviSo rAjA viksllocndvyH| mRtyave kRtanepathyAmapazyat padmalocanAm // 86 // purastAdUddhamaM divyaM divyarUpadharaM naram / ... ...
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyedRSTvA jajalpa bhUpAlaH ke yUyaM kutra vAsinaH // 87 // atha vyAhRtavAneSa ratnendo ! vetsi kiM na mAm ? | so'haM gandhAranAmA'smi militastava yo vane / / 88 // tvattaH prAptanamaskArAdabhUvaM lAntake surH| idAnImavadhijJAnAdAgataste viSoddhRtau / / 89 // nedaM tavopakArasya pratyupakArakAraNam / kintvetallavaNodanvallavaNaprAbhRtopamam / / 90 // anyasminnapi vidhure smattavyo'haM padAtivat / ityuditvA sudhAbhojI punastridivamAsadat // 91 bandivRndeSu sAnandaM paThatsu virudAvalIH / AjagAma nRpaH saudhaM vimAnamiva nAkasat // 92 // tataH prabhRti padmAyAH premabhirbhUpatarmanaH / araJji kambala iva lAkSAragairvikasvaraiH // 93 / / evaMrUpakathopetaH so'hamasmi sudhiirblH| / yanme saMsAravairAgyaM tat sarva kathayiSyate // 94 // tathA'nyedhuryusanAtha iva dantIndrapRSThagaH / caturaGgacamUyuktaH krIDArthamacalaM pathi / / 95 / / / vismeramaJjarIpuJjama gunyjnmdhuvrtaiH| pathikAn paripRcchantamiva svAgatamAgatAn // 96 // caturdigantazAkhopazAkhAzatasamAkulam / sevitaM pakSisaGghAtaiH sahakAramathaikSiSi // 97 // (yugmama) vIkSamANasya tallakSmI netravyApAra eva me / vRttiH zeSendriyANAM tu sakalApi tiraskRtA // 9 // athAgamaM mahodyAnaM madhunA kRtasannidhi / yasmin pikIravairmanbodhyate makaradhvajaH // 99 // lolapravAlakalitA yasmin kiNkillivllyH|
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH sargaH 1 ibhyAGganA ivAbhAnti pikIravAvibhUSaNAH / 200 / / zrUyate carcarI yatra paJcamodgArahAriNI / zRGgAranIradheH medveleva taTagAminI // 1 // mekhalAkalitA kAcitkaTakA valimAlinI / lalanA khelati preGkhAsubhagA giribhUriva / / 2 // tasminnupavane krIDAmakArSa preyasIvRtaH / rAgasAgaramadhyasthaH puSpaketuvazaMvadaH // 3 // tasmAtpratinivRtto'hamatha tenaiva vartmanA / tameva cUtamadrAkSamanyAdRkSamiva vrajan // 4 // ko'yaM vRkSa iti bhrAntaM tasminmama manazviram / kSaNAdvimuktanepathyanaTarUpa ivAdhikam // 5 // mamAbhiprAyavijJAnAdabhyadhAt sacivottamaH / rAjan ! sa eSa cUto'yaM yaH purA dadRze tvayA // 6 // paraM davAgnicAreNa naraH kuSTharujA yathA / astokakAlataH svAminnanyAdRkSa ivAjani // 7 // zrutvedaM mantriNo vAkyaM sadguroriva bhAvataH / acintayamahaM tattvaM vairAgyadrumadohadam || 8 || manye yathA'sau mAkando'nyAdRkSo'jAyata kSaNAt / vinazvarI tathAnyA'pi dRSTanaSTA bhavasthitiH // 9 // putramitrakalatreSu yA''tmIyamiti vAsanA / pittodrekavataH seyaM zaGkhAdiSu suvarNadhIH // 10 // na duHkhaiH khidyate prANI na sukhairapi tuSyati / tasmAnmumukSubhiH kiM na bhUyate dvandvahAribhiH 1 // 11 // ya eva rUpAnnArINAM kandarpa tanutetarAm / sa eva vArddhake prApte kaMdarpa saMvidhAsyati / 12 // ya eva mandranAdena bhAratIvallakIyate / sa eva zleSmaNA inta / bhASamANo'raghaTTati // 13 // P
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 marikanAthamahAkAvye yaireva zyAmalaiH snigdhaiH kezapAzaiH prazasyate / taireva tUlapUlaprasparddhibhiH paribhUyate / / 14 / / ya eva surabhidravyaizcalatkarpUravRkSati / sa eva kuSThasambhUtavraNagandhaiH zavAyate / / 15 / / itthaM vimRzato me'bhUdvairAgyaM tattathA tadA / yena pratyekabuddho'hamabhavaM karmalAghavAt / / 16 / / viharan vasudhApIThaM pratibodhavidhitsayA / atrAgAM tava bodhArthamathoce balabhUpatiH / / 17 / / svAmin! vazcaritaM zrutvA vyAvRtto bhavavAsataH / paraM kramAgatAM kSoNIM na kSamastyaktumaJjasA // 18 // tathApi yena dharmeNa sukareNa munIzvara ! pavitraH syAM nRpatve'pi taM dharma madyamAdiza / / 19 // athAcAryoktasuzrAddhavratAni kSitinAyakaH / prapadya mene svaM janma kRtakRtyaM nidhIniva // 20 // itazcaitya nabhomArgAta kazvidvidyAdharo naraH / trizca pradakSiNIkRtya munIndraM sma namasyati // 21 // tIrthayAtrika ! vidyAbhRt ! praSTavyo'si, kuto'dhunA / ityukte sUriNAvAdIdasau vinayameduraH // 22 // nagI puNDarIkiyAM natvA pUjyapadadvayIm / vrataM prapitsu vaitADhya merunandIzvarAdiSu || 23 || tIrthAni vandamAno'haM kRtrimAkRvimANyapi / dakSiNe bhAratasyArddhe'yodhyAyAM puryagAM prabho ! ||24|| (yugmam ) tatra zakrAvatArAkhyaM tIrthaM dRSTaM manoharam / harizcandranarendreNa sammatyeva samuddhRtam / / 25 / / ekaM tAdRgmahAtIrthaM harizcandroddhRtaM param / ekaM suvarNamaparaM paraM parimalAkulam // 26 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH srgH| tatrAsthAM tIrthasevAyai kurvANo'STAhnikotsavam / . idAnIM prabhupAdAnte pravitrajiSurAgataH // 27 // athovAca balo rAjA kimidaM tIrthamuttamam / ko'yaM rAjA harizcandraH svAminniti nigdytaam||28|| mahIza !jambUdvIpe'smin kSetre dakSiNabhArate / abhUtkulakaro nAbhirAbhimukhyamiva zriyAm // 29 // marudevA priyA tasya svacchA zAntA ptivrtaa| tayorAtmabhavaH zrImAn bhagavAnRSabhadhvajaH // 30 // tadartha puruhUtena kRtA'yodhyA mahApurI / dvAdazayojanAyAmA navayojanavistRtA // 31 // tatra zakrAvatArAkhyaM yathArtha tIryamuttamam / yugAdidevapratimAbhAsuraM sampadA padam // 31 // harizcandro nRpastatra nAbheyAnvayabhUSaNam / nalinaM nItibhRGgINAM kAmakumbhaH sadArthinAm // 32 // sutArA preyasI tasya cchAyeva tuhinaateH| vasubhUtiramAtyo'sya nayavallIghanAghanaH // 33 // anyedhuryAminIzeSe sukhasuptaH kssitiishvrH| imaM zuzrAva sattvAmbujaladhi zlokamIdRzam // 34 // dhIrairvIraiH samaryAdaiH sattvaM rakSyaM vivekibhiH / samApane nijamANasaMzaye mumahatyapi // 35 // iti zrutvA paThanne nidrAM tatyAja bhUSatiH / asmaradvismayollAsAtpaunaHpunyena mantravat // 36 // itazca tApasaH ko'pi sabhIko'rigRhItavat / samAgAdityuvAcoccairvAcA sagrahakaNThayA // 37 // tvayi zAsati bhUnAtha ! medinImanyadehinAm / na bhayaM vAstavaM kiJcid dRzyate zazazRGgavat // 38 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeakasmAtparamasmAkaM jJAnadhyAnavatAM bhym| saMvRttaM yena ni thA iva smaH kSitinAyaka ! // 39 // kuto'pyabhyetya bhImAsyaH kolaH kAla ivAparaH / babhaJjAsmadrumAnputrAniva saMvarddhitAn svayam // 40 // cakataM ca latAH krodhAt mUrtI asmatkriyA iva / yajJAniva kuzAvAsAnAlavAlAnmamarda ca // 41 // AzramANAM purANAM ca trAtA yena tvameva bhoH / iti tasminvadatyeva rAjoce dhIrayA girA // 42 // eSa hanmi durAtmAnaM koDaM kulyaM virodhivat / evaM pratyazRNoddhIro munizvAya tirodadhe // 43 // atha prAtaH sa kRtyAni kRtvA senaapriitH| manojavamivAruhya vAjinaM niryayau tataH // 44 // kacitpAnthaiH kRtasnAnAM kacit yUpaizca danturAm / kacitsandhyAvidhivyagradvijalokasamAkulAm // 45 // kallolakrIDagAn haMsAn krIDayantIM sutAniva / / vIkSAMcakre kSamAdhIzaH sarayU sariduttamAm // 46 // (yugmam) rAjA papraccha pArzvasthau kapiJjalakapiGgalau / ka kroDaH pocatustau tu svAminneSa purasthitaH // 47 // sa kroDastadvacaH zrutvA shaurycryaatrnggitH| saMmukhIno'bhavattasya vAdIva prativAdinaH // 48 // atha rAjA dhanuH sajjaM kRtvA zauryamivAtmanaH / TaGkAraiH pUrayan vyoma pAtayAmAsa taM bhuvi / / 49 // yAvadeti nRpastatra taM svayaM hatamIkSitum / tAvadaivata bhUmiSThAM luThadgI hatAM mRgIm / / 50 // viSaNNamAnasaH smAha harizcandraH kRpAparaH / pim pigmAM hariNIbhrUNaghAtapAtakalaGkitam // 51 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH sargaH... durbhagopi daridro'pi sadAdhivyAdhimAnapi / ....... parAzrayAbhibhUto'pi prANI prANitumicchati // 52 / / iyataH kalmaSAcchuddhiH kathaM mama bhaviSyati / vinA munIn zamadhyAnatatparAn bhavatArakAn / / 53 / / vimRzyati dayAnino viraktaH pApavartmanaH / prAvikSadAzramaM padbhayAM sakhibhyAMsaha bhUpatiH // 54 / / tataH kulapatiM dRSTvA nanAma jagatIpatiH / nyadhAtpRSThe karakoDamuccarannAziSa sa ca / / 55 // harSAlavAlakalitaH phalitaH sukRtdrumH| yauSmAkaM darzanaM yanme jAtamityUcivAnnRpaH / / 56 / muniH prAha mahIpAla ! vayamadya jagatyapi / dhanyA yena bhavAn dRSTaH paJcamo lokpaalkH|| 57 / / asminnavasare tatra bahulastumulo'bhavat / abrahmaNyamabrahmaNyamiti dhvAnabhayaGkaraH // 58 // utkau~ munibhUmIndrau siMhanastadvipAviva / jAtAvagaNyakAruNyassasaMsiktamAnasau // 59 // tatastArataraM sAsU rudatIM sudatIM bhRzam / .. suvatsAM vazcanAM snehAdanuyAntIM zanaiH shnaiH|| 60 // rakSa rakSAzramaguro ! nirnAthAmiva mAmiti / jalpantIM nikRti bhAryAmapazyatsvAM tpodhnH||61|| (yugmam) RSiH putrI nirIkSyoca kathaM rodiSi baalike!| sA'vocattAta ! kenApi sakhI mama mRgI htaa||62 // sAsraM kulapatiH prAha yA kilAsIt prajAvatI / ekaM mRgIvadho'nyacca bhrUNahatyA vaco'tigA // 63 // kopAkrAntaH punaH prAha hRdayasphoTakRdvacaH / are re ! tena duSTena kRto'smAkaM kulakSayaH // 64 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 mallinAthamahAkAvye yataH-vinemA hariNI bAlavayasyAmiva mtsutaa| vipranakSyati pazcAnme nUnaM patnI vipatsyate // 65 // vinA prANapiyAmenAM kuto me syAttapovidhiH / vinA tapovidhiM kva syAd brAhmaNyamanaghaM mama // 66 // aho ! anyAya IdRkSaH kSamiNAmapi duHshH| yanmRgI mRgayA'ndhena hatA kenApi pApinA ? // 67 // evaM viSAdamApanno'vAdIt kulapatistataH / jJAtvA kuto'pi bhUpAla ! sasAdhyaH pitRvairivat // 68 // ito'bhyadhAna muneH putrI sAstraM janaka ! satvaram / praguNIkuru madyogyAM citAM vahnisamAcitAm / / 69 // kiM na vetsi mRgImenAM vinA me jIvitaM kutaH / pazcAdapi hi yat kRtyaM tat pUrva kiM na tanyate // 70 // atha sAsraM nRpaH proce duSkRtyanyaJcadAnanaH / zikSA kAsmi sarveSAM nAtmano nindyakarmaNaH // 7 // tacchrutvA sa muniH smAha yathArthaH kSatriyo bhavAn / satyArtheyaM tvayA cakre nitarAM prAkRtazrutiH // 72 // nirmitA zasyarakSArthe vRttiH kSetre kRssiivlaiH| sA cedattitarAM zasyaM kasya pUta kurmahe puraH / / 73 // praNipatya muneH pAdau rAjAvAdInayAnvitam / kSamasvedaM mamAgastvaM kSamAdharaziromaNe ! // 74 // zrRMtvetyAkhyat kulapatirmamApasara dRkpathAt / AH pApa ! kaulaTaro'si re re kSatriyapAMzana ! // 75 / / athAGgAramukho'vAdInmA ruSo vdtaaNvr!| naivApamAnamurvIzaH soDhuM parivRDhastava / / 76 // (1) sahasva mantumekaM me santo yannatavatsalAH ityapi / (2) muniH parAGmukhIbhUya cukroza kSitinAyakam itypi|
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH srgH| dhairya bhaja mahArAja ! pratIkAro'sti pApmanaH / / 'mAlinasyApi vastrasya zodhakaM vAri kiM nhi|| 77 // zuddhirjAyata evAsya pApasyApi prathIyasaH ! dadAsi rAjyaM yadyamai dAnaM hanti hi durnayam // 78 // sollAsamiva rAjJoce prasanno'smyupadezataH / bhavAnaGgAravaktro'pi sudhAvatro mamAbhavat / / 79 // sakozagrAmanagarA bhUriyaM vaardhimekhlaa| tubhyaM dattA tatprasIdetyutvA bhUpo'namanmunim // 80 // praNatyAmAravaktro'pi tamavAdIt kRtAJjaliH / ayaM yadAbhadhatte rAT pratipadyakha tattathA / / 81 // evaMmastviti bhASitvA sa sAkSepamado'vadat / adyaprabhRti dhAtrIyaM dhAtrIva dhyAyatAM tvayA / / 82 // athAbhyadhAd dharAdhIzo dharA dattaiva te'dhunA / pratibhUratra kauTilyo bhUmidAne vicintaya // 83 // atha vijJapayAmAsaM ko'pi ziSyo mahAmunim / na tapo na japastAvadyAvadasti mRtA mRgI // 84 // sakhedaM so'pyabhASiSTa kArayAnalasaMskRtim / vacanoce mayA sAkametasyAH sA bhaviSyati / / 85 // uvAca vinayAdrAjA vacane ! durnayaM mama / sahaskhaikaM mahAbhAge ! sArdA'si natadahiSu // 86 // ahaM tubhyaM pradAsyAmi svarNalakSaM sulakSaNe! / AmetyuvAca sA yadvA kiM na syAdAnakarmaNA ? ||87 // maharSiH prAha me yAhi purI lakSmIvikasvarAm / sandhyAkRtyaM vidhAyAzu pazyete vymaagtaaH|| 88 // evamAkarNya nirvarNya taM muniM kSitinAyakaH / satorAjanyamUrddhanyo'yodhyAM pApa nijAM purIm / / 89 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 mallinAthamahAkAnye AtmAnaM nirvasuM jJAtvA yAtyastaM tejasA patiH / tapasvipANDuracchAyAH prasasrastArakA amii|| 90 // iti vaitAlikImuktiM bhAvayana bhavitavyatAm / jagAma dhAma bhUmIzodhAmnAM nidhirivAmbudhim / / 91 // rAjAmitradvayAt jJAtavRttAntaH sacivAgraNIH / hatasarvasvavacchnyo vasubhUtiracintayat / / 92 // anena dambhinA bhUpo dambhito garbharUpavat / avicAritakartAro vimuhyanti pade pade // 93 // vidhervilasitaM hanta ! vicArANAmagocare / sughaTa yo viSaTayedaghaTa ghaTayedapi // 94 // vimRzyaivaM mahAmAtyaH sazalya iva duHkhitH| vilAsamaNDapAsInaM rAjAnaM prANamattadA / / 95 / / natvopaviSTaH sacivastad vRttaM vaktumudyatam / deva ! sarva mayA'jJAyi mA vAdIrityavArayat / / 96 // harizcandrastataH prAha sadhIraM niirddhvniH| mA viSAda vidagdho'si sattvaM yanmAninAM dhanam / / 97 // sattvamekamidaM mA gAt sarvamanyadbhaviSyati / sati kande na sandeho valyAH pallavasampadAm // 98 / / kaNThapIThI kuThAreNa bAdhyatAmastu bandhanam / na tu jAtu pratijJAtamarthamujjhanti sAttvikAH // 99 // iti rAjavacaH zrutvA vasubhUtirdhiyAM nidhiH| hRdaye cintayAMcakre sattvamatra vijRmbhate / / 300 // savineyo muniH so'tha samAgAtkRtazabdavat / ayAcata mahIpAlaM svarNalakSamalakSyadhIH // 1 // bhANDAgArikamAdizya kozataH krozato muneH| AnAyayat kSaNAdakSaH svarNalakSaM nitIzvaraH / / 2 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ . prathamaH sargaH / munirUce tataH kopabhRkuTIbhaGgabhISaNaH / ... cikIrSuranRNaM svaM madvittenApi vivakyAsa? // 3 // vrajAmo vayamenyatra dRSTaM sattvaM tvaaNdhunaa| vAvadakAzca vIkSyante niHzUkAzca gRhe gRhe // 4 // ayovAca mahIbhartA vilambadhvaM gunnaanghaaH!| yAvadapyanyataH svarNamAnayAmi kalAntaraiH // 5 // vaNijo bhUbhujAmIzaH samAkArya samAdizet / dadata svarNalakSaM me dAsye'haM vRddhisaMyutam / / 6 / / muninA divyazaktyA te harizcandre khiliikRtaaH| tatyajuste tadAdezaM natamastakakaitavAt // 7 // vilokya mApatirdadhyau kiM karomi prayAmi kam / / Anaye'haM kathaM svarNa maheMdeze yathA jalam ? // 8 // tataH kulapatiH kopakampamAnAdharo'vadat / / pApman ! kiyantamadyApi vilambaM me vidhAsyasi / / 9 / / vamubhUtistataH prAha maharSe ! hrssvrssk!| harizcandrasamaH kApi dRSTaH kiM sAttvikAgraNIH1 // 1 athAGgAramukho'vAdItsopahAsamamuM prati / , dRSTastvatto na vAcAlo harizcandrAca vaJcakaH // 11 // are re! karmacANDAla! kimabhirbhASitaistava' / ruSTo hi rUpakAt pAdavandanaiH kimu tuSyati / / 12 / / adatte'smin durAcAra ! kinu vAJchasi jIvitam ? / sava zlokasya lokasya kSaya eSa upAgataH / / 13 / / athAvAdInnaeNpaH sAdho ! kutastvattaH kulakSayaH ? / nahi pIyUSaponena mRtyuH kasyApi jAyate // 14 // jaghAna pANinA bhUpaM munI rAjA nanArma tam / kopinAM kSamiNAmAcaM saMjAtau sau nidarzanam // 15 //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 mallinAthamahAkAvye UceGgAramukhaH kopAdiplAvayasi kiM munim / .: nAya hAsyapade mUDha ! patrIbhrAteva te guruH // 16 // ityAkarNya vacaH karNadvayataptatrapuprabham / ghasubhUtiruvAcedaM mA vAdIriti rAjani // 17 // rAjaMstvamekamevainaM vAcAlaM vaaryaa'nythaa| etasya prakaTaM zikSA kasmiItyavadanmuniH // 18 // kuntalo basubhUtizca pocaturdAvapi sphuTam / yAvaddadAti te svarNa tAvadAvA gRhANa moH| // 19 // are ! jIrNavirAlAbhyAM mavadbhayA ki prayojanam / ityuktavati satyasmin rAjA kuntalamAdizat // 20 // sahitAM rohitAzena devImAkAraya drutam / vikrayAya savatsAM gAmivAvakrayavamani // 21 // .. pratipadyedRzaM duHkhI kuntalaH shlshkuntlH|| tAmAdAya samAyAtaH saputrAM nRpaparSadi // 22 // munimAnamya rAjA''ha gRhANAbharaNAdikam / tapasvyuvAca te keyaM dakSatA dAnakarmaNi // 23 // nepathyaM mAmakInaM yanmamaiva tadvitIryate / svasuH puSpANi adhyante svasureva hi satyagIH // 24 // athAGgAramukho'vAdIt svAminimAM na vetsi kim / kapaTAmbhodhicandrasya harizcandrasya vallabhAm // 25 // athoce kuntalaH kopAdAbaddhabhRkuTItrayaH / are! pativratAM kAntAM vetsi no satvazAlinaH // 26 // muniveSadharA yUyaM pratyakSA rAkSasA iva / madyamattA ivonmattA vAcAlA bAlakA iva // 27 // tataH kulapatiH kopAtkamaNDalujalena tam / AcchoTya kuntalaM cakre jambukaM kSaNamAtrataH // 28 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH sargaH / " kuntalo jambuko bhUtvA zabdaM kurbana bahiryayA / hi maharSe ! mA kArSArnatvedamavadannRpaH / / 29 / / muninA vihitaM dUre pAdenAhatya bhUpatim / vilokya rohitAzvo'tha ruroda karuNasvaraiH // 30 // mAM gRhANa sune ! tAtaM mA mA tADaya nirdayam / iti zrutvA zizorvAkyamRSistuSTo manasyabhUt // 31 // krodhottAlaM muniH prAha sutArAM prati nirghRNaH / re! tvayA zikSito bAlo jAnAti kathamIdRzam 1 // 32 // harizcandro'bhyaSAdityaM maharSe ! brahmasevadhe ! | mAsamekaM pratIkSasva tubhyaM dAsyAmi kAJcanam // 33 // sa muniH mAha kiM bhikSAM yAcitvA'tha nRpo'vadat / aikSvAkavospi kiM bhikSAM yAcante mAnino nanu ? 34 // kutastati tenokte bhUpaH mAha kRtasmitaH / kRtvA svaM paradAsye'pi tubhyaM dAsye yathocitam ||35|| bhavatvevaM mahIpAla ! mama muJca vasundharAm / naikSvAkavastyajantyeva sandhAM prANAyAdapi // 36 // vimRzyoce nRpaH subhu ! gacchAntaH puramaJjasA / nAyaM sor3hA zizurmArgakhedaM mRduzarIrakaH / / 37 / / sAvaSTambhaM sutAroce yadbhAvyaM tadbhaviSyati / AyAsyAmi tvayA sAkaM chAyevAtuhina zunA // 38 // ka yAtAsi sutAre ! tvaM muninA samudIritam / / sA'bhvadhAdAryaputreNa gantA, patyanugAH striyaH // 39 // mamAdhItAM harizcandra zreSyati tadadbhutam / pArIndravaktragAmeNa kiM gRhNanti madadvipAH 1 // 40 // vasubhUtiruvAcedaM prajvalana krodhavahinA / are ! tApasa! to vetsi lokamArga pulindavat // 41 // 27
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 mallinAthamahAkAvya parAyatAH kacinna syulalanAH pttidevtaaH| itismRtismRtau mUrkha ! kathaM tApasapazinaH ? // 42 // vasubhUtistatastena zapitvA kIrakIkRtaH / vaco hi bandhanAyaiva niSpastAvamudIritam / 43 / / raNDe ! saMtyaja nepathyaM yAhIti muninodite / / sutArA mumuce saghaH kirITAdi zarIrataH / / 44 // munIndrAvidhavAmAtracihna meM muJca kizcana / zrutvedaM saparIhAsamavadaniSThuro muniH // 45 // caNDi ! vaizika evAsti durbhagAyA vibhUSaNam / savASpaM sAtataH sarva nepathyaM tatpuro'mucat / / 46 / / tataH putrakalatrAbhyAM dhAretrIdhavapuGgavaH / araNyAnyA iva svasyA nagaryA niryayau tadA // 47 // anurAgAlluThadvASpamanuyAntaM purIjanam / abhASiSTeti bhUpAlaH prItipezalayA girA // 48 // ciraM paricayAt krodhAdajJAnAdvA prlobhtH| rAjyazrIpraNayonmAdAdaparAddhA yatastataH // 49 // tattat kSAmyantu me sarva yadyadAgo mayA kRtam / zrutvedamarudan paurA mRtapriyajanA iva // 50 // smarantaH svAminaH kAmaM guNAneNAGkanimelAn / nagarI nAgarA jagmurdehena manasA nahi // 51 // kizcinmArgamatikAntA parizrAntA sulocanA / kiyadadyApi gantavyamityapRcchad mahIpatim / / 52 // uvAca kSmApatirdevi ! kiM tAmyasi na pazyasi / / imAM vArANasI zrAntanetrapAnthaprapAprabhAm // 53 // vahantI nandanaM devi ! yadi khinnA'si duurtH| . anugAmimaM cAru campakaM drumamAzraya / / 54 // .
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prathamaH srgH| devyA tathAkRte rAjA svakareNa nijakramAt / darbhAGkarAnsamAkarSadaya kIlakasannibhAn // 55 // kurvatI pAdarudhirairindragopAGkitA dharAm / mandamandaravA devI nyagmukhI roditi sma sA // 56 // rohitAzva uvAcedaM yadA padbhayAM mahImaham / acalaM tAta! maiM pAdau viddhA dAruNakaNTakaiH / / 57 // rAjA sakaruNaM pAha kataraste suta! kramaH / viddho yasmAdayaHzalyakalpaM kaNTakamAhareM // 58 // kaNTakaM kaNTakenaiva tatkramAbhyAM haratyasau / agnirevAnidagdhasya bhaiSajaM hi nizamyate // 59 // rohitAzvastataH prAha tAta ! tAta ! kssudhaarditH| athoce pUrvavadrAjA dehi putrAya modakam // 60 // devI sutArA zrutvedamantAhakaraM vacaH / " . kimidaM bhASase svAmin ! svamadRSTasamaM hahA? // 61 // rohitAzvaH punaHproce mAtarasmi kssudhaarditH| tArasvaraM rurodAsau balaM nAmyad mRgIdRzAm // 62 / / sarvalakSaNapUrNasya bhrtaanvyjnminH| avasthA keyamAyAtA hanta ! rorazizoriva 1 // 63 // nidadhyau bhUpatiH sAsra keyaM kAlasthitirmama / yadasya garbharUpasya kalyavarte'pyazaktitA // 64 // AstAM vinodayAmyenaM vinodaiH kautukapriyam / ' pazyaitAM svardhanI putra! kalahaMsasamAkulAm // 65 // iti viplAvayatyasmin rohitAzva kutuuhlaiH|" akasmAdAyayau ko'pi sapAtheyA kuTumbinI // 66 // pRcchantI nagarImArga bhUpayeSA vyacArayat / nRpalakSaNabhAjosyA'vastheyaM kathamIzI? // 67 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ _ marikanAthamahAkAbbekutastyo'si kutadhAmAstayeti vyAhate sati / anAkapeva tadvAkyaM maunyabhUminAyakaH // 68 // ayAcitaM svapAtheyaM vRddhAdAt nRpasUnave / ayAcitaM dIyate yattadAnaM zreyase khalu // 69 / gatasvedA'si ceddevi ! tadottiSTha purI prati / athAne gauriva pathA pravRttA sA'vadad nRpam / / 70 // rAjyalakSmIparibhraMzAllajjate na kimu priyaH / vairipuryA kathamasyAmAryaputraH pravekSyati // 71 // sAvaSTambhaM vabhASe'tha kA lajjA sattvazAlinAm / ApadaH sampadAyante pratijJAvArthakAriNAm // 72 // prabhavad nAryate kena kRtaM karma zubhAzubham / tanmAhAtmyAzAmA yoSA kiM pare dviSaH // 73 // pracacAla tataH kSamApaH purIM vArANasI prati / ito devyavadadeva ! samAsano'vadhiMne / / 74 / / mAM vikrIya gRhANAzu kAnanaM kizanAcanA / aya putro'navItAta ! vikreyo'haM nahi khAsA // 75 // mAtariya tAtaM me vikrINantaM catuSpathe / . rudatyAha sutArA'yaM vatsa! bhUpo bhaviSyasi // 76 / / mA rodIrbhadra ! mArodIstvAM vikretA na kazcana / matsamIpe niSIdAzutubhyaM dAsyAmi modakam / / 77 // sA nidadhyau hahA ! daivaM bhave bhavazatAni me| :. zailUSa iva rUpANi prapazcayati nATake / / 78 // vikretumatha rathyAyAM gato'sau saparicchadaH / vyasanaM sattvahemno hi kaSapaTTo nigadyate // 79 // citte'vadhArya bhUmIzastRNAnyAdhAya mastake / putrasya svakalatrasya tasthau sAzruvilocanaH // 8 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH srgH| kasA zirasi koTIrakoTI ravizatAyitA / kArya pUlakavinyAso nirNAzaH sarvasampadAm // 8 // dhyAsveti vyutsRjAmyenAM sAGgajA zivivezmAni / yadbhAvyaM bhavatAttanme dhyAtvedamavadannRpaH // 82 / / yAhi devi.! piturdhAma samAdAya stanandhayam / yathAtathA'pyahaM hema dAsye'vazyaM tapasvine / / 83 / / :: sAkSepamAcacakSe sA na yuktaM bhavatoditam / .. patikAryavidhAyinyo nizamyante ptivrtaaH|| 81 / / itazca brAhmaNaH ko'pi bhRtakakrayakAmyayA / samayA pRthavInAthamAgAt pratijanaM bhraman / / 85 vilokya bhUpamAdAya mastakaM zastalakSaNam / Uce kastvaM kathaM dehaM bhRtakIyasi rkht..|| 86 / / kRtamaunaM zucA bhUpaM vilokya brAhmaNaH sa ca / / sutArAM tAM lulattArAM sa nininda vidharvidhim / / 87 / / salakSaNaM sutaM dRSTvA tadA'cintayad dvijH|| trINyamUni na sAmAnyAnyatra vizvatraye'pi hi // 88 // kimasyA mUlyAmityukte brAhmaNena muhurmuhuH / .. mandagIravadad bhUmAnucitaM yaddadasva tat // .89 // .. asyA mUlye sahasrANi tubhyaM paJca dadAmi bhoH / / gadatIti dvije maunI samajAyata bhUpatiH // 9 // aniSiddhaM mataM kAryamiti dhyAtvA nRpAzcale. tAvadvabandha gAGgeyamaho ! vidhiviDambanA // 91 // tAM gAmivAgrataH kRtvA brAhmaNazcalitaH pathi : lagnaH suto'zcale'muSyAstAratArasvaraM rudan / / 92 // rudantaM taM sutAroce tiSTha tvaM piturantike / AnetuM modakAn haTTe gacchantyasmi guNAnaya ? // 93 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeatyajatyazcale tasmin bodhite'pi sutaasyaa| / kiM kiGkAra! vilambo'yamityaRdhyattarAM dvijaH / / 94 // yAntI mutArAM snehena yAvanmuzcati nArbhakaH / sAvattena padAgrAbhyAM nihatya bhuvi pAtitaH // 95 // sAsaM vilokya bhUpAlo luThantaM bhuvi nandanam / mumUrcha labdhasaMjJo'sau cintayAmAsa cetasi // 96 // indrasyApyaGkalAlyo'yaM rkssito'pynggrksskaiH| upayAcitasaMprAptaH kRtottAraNamaGgalaH // 97 // .. anekdevtaashessaashekhrottmmstkH| .. : ayaM vipreNa pAdena pAtyate rahavajhuvi // 18 // (yugmam) ayovAca dvijaM rAjA nAyaM tiSThedimAM vinA / eSo'pi hi bhavadguhekarma kizcitkariSyati // 99 // roSAdvabhASe vimo'syAH karmavighnakaraM zizum / .na gRhNAmi mudhA'pyenaM kiM punaH svarNadAnataH // 400 / / sabASpaM paTTadevyUce tAta! putraM vinA mama / .. bhavitA hRdayaM dvedhA pakevAruphalaM yathA / / 1 // mama prasAdamAdhAya gRhANamaM mahAgrahAt / arthinAM prArthanA santo nAnyathA kurvate yataH // 2 // zrutvedaM brAhmaNo dattvA sahasraM kAzcanasya ca / tAbhyAM sArddhamagAddhAma brAhmaNo harSapUritaH / / 3 / duHkhadhAryamidaM vitta yadyAgacchatyasau muniH / samIcInaM, tadA''yAsIJcintitopanato'tha saH / / 4 / / saziSyamAgataM vIkSya tamRrSi smAha bhUpatiH / : RSe! gRhANa hemeMdaM khedaM manasi mA kRthAH // 5 // krodhAndhaH sa muniH prAha grahIye'lpaM na kAzcanam / / athoceGgAravaktro'muM candrazekharamarthaya // 6 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH sarga: / rAjoce'GgArava ! tvaM kiM brUSe'nucitaM vacaH 1 / ikSvAkavospi kiM bhikSAmarthayanti kadAcana 1 // 7 // RSirUce puro'smAkaM mahattvaM svasya jalpasi 1 / pratijJAbhraSTa ! vAcATa ! kimAtmAnaM vikatthase 1 // 8 // sunIza ! mA kupastubhyaM labhyaM dAsyAmi kAJcanam / niSAdasyApi karmANi vidhAsyAmi gatatrapaH / / 9 // tataH kaupInavasanaH kAlaH kAla ivAparaH / saviSAdamaterasya niSAdaH purato'bhavat / / 10 / / bhUpAlaM vIkSya sa proce re ! tvaM karma kariSyasi 1 / tenetyukte mahInAtho nidadhyAviti cetasi // / 11 // krIDAM kRtvA nabhaHkroDe yayAvastaM gabhastimAn / na kazcit krAyako'smAkaM muniH svarNasamutsukaH // 12 // kariSye karma te'vazyaM rAjJetyukte'tha so'vadat / karttAsi kimu me karma 1, sa Uce yannidekSyati // 13 // kAladaNDAbhidhAno'haM niSAdaH kopakAnanam / gaGgAsavyazmazAnezo dvitIya iva daNDabhRt // 14 // rakSitavyaM zmazAnaM me grahItavyaM mRtAmbaram / kiJciddagdhAni kASThAni grAhyANi cititastvayA // 15 // yattatrotpadyate tasya gRhNAtyarddha mahIzvaraH / anyasyArddhasya bhAgau dvau mAmakastAvako'paraH // 16 // ityukte tena bhUpAla Ameti nyagadadvacaH / paraM maharSaye dehi niHzeSaM mama kAzcanam // 17 // atha dadhyau muniH svAnte namaste sanvazAline / namaste dhairyapAtrAya namaste karuNAtmane // 18 // kAladaNDo'pi tAvattad dattvA svarNa maharSaye / zmazAnamAtmanaH prApa- harizcandrasamanvitaH / / 19 // 33
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye ito vArANasIpuryAmazivaM samabhUt mahad / nilIyAsthAdiva kaoNpi yenocairmngglthvniH|| 20 // athAhAsta mhiicndro'tndrdhiishcndrshekhrH| mantriNaM satyavasvAkhyaM pratirUpamivAtmanaH // 21 // rAjAdezAt samAyAturmantriNaH ko'pi pUruSaH / antarA militaH pANau bibhrANaH kIrapaJjaram // 22 // kalahaMsa ! ka kIro'yaM sampApto mantriNodite ? / so'pyUce campopavanasthitamenamavApnuvam // 23 // iti tadvacanaM zrutvA sArdai tenaiva mantrirAT / bhAgAdupamahIpAlaM yathAsthAnamupAvizat // 24 // mantrin ! pazya purIloko cinA vyAdhiviDambanAm / akAle'staM prayAtyeva svasvadharmarato'nvaham // 25 // itazca kuTTinI kAcid rudatI karuNasvaraiH / hA! daiva! daiva ! muSTA'haM bhASamANA sadasyagAt // 26 // matputrI nAmato'naGgamaJjarI maJjulasvarA / rogayogaM vinA suptA mRtA'stIti vicintyatAm // 27 // nagaryA jagatInAtha ! vidyate mArirutthitaH / tacchodhaya tadutpattiM satyArtho nAnyathA nRpaH // 28 / / mantryUce deva ! mAryarthe praSTavyo mAntrikottamaH / AyAtaH sa svayaM puryA ujjayinyA nishmyte||29 / / atItAnAgatajJAnAkAlapuSpopadarzanaiH / vastrAkRSTikuTabhrAntimudgalAdiniyantraNaiH // 30 // dRSTimuSTizarAkAzabandhadRzyAdizaktibhiH / svamopadezazakunapratipAtrAvatAraNaiH // 31 // mantrAdAkRSTadevezo mantrAt yantritabhAskaraH / mantrAvartitazeSAhirmantrAt stambhitapAkkaH // 32 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 prathamaH sargaH 1 caturbhiH kalApakam / / nRpAdezAdasau prApto jJAtavRtto mahIpateH / dadhAno dhyAnamAcakhyau rAkSasIlalitaM svidam // 33 // ito vezyAsse sollAsaM putrikA maga mAntrika ! | mRtA mAriprayogeNa vinA''dhivyAdhigauravam // 34 // avAdId mantravAdI ca mantrAt prANiti te sutA / ito'bhyetyAgadacceTI svAminI mama jIvati / / 35 / / satyapratyAyitakSmApasamAdezena mAntrikaH / likhitvA maNDalaM hAMhIMmantravinyAsasundaram // 36 // kSAmakukSilalanetrAM caNDIM mUrttimatImiva / AnayadrAkSasI bhImAM sphArasphetkArakAriNIm / / 37 ( yugmam ) savismayaM nRpo dadhyau mahAmantravijRmbhitam / ya enAM rAkSasIM mantrimAnaiSIt pazyatAM hi naH // 38 // mAntrikaH mAha yat kAryyaM tat kRtaM tava sannidhau / bhAkAryatAM tato vegAnniSAdo'sya vadhAya saH 439 // athAsmAbhyeti cANDAlo harizcandrasamanvitaH / ayodhyezaM tato dRSTvA zukovAdId dvijAdivat // 40 // svasti tubhyaM harizcandra ! bharatAnvayabhUSaNa ! | sattvamAnavatAM dhurya ! zauryacaryAtaraGgita ! // 41 // sAkSepamatha rAjoce bhASase kiM pramattavat ? / nAtra kospi harizcandro mudhA bhrAnto'si re zuka ! | 42 ( yugmam ) sutArAM rAkSasIM vIkSya harizcandro vyacintayat / kasyaciddambhino vRttaM nedaM devIvijRmbhitam // 43 // kiM tu matkarmaghostvaM prasaratyanivAritam / yatkariSyati daivaM tanmayA sarva sahiSyate // 44 // uzInaramahIpAlaputri ! pAvitryadarzane ! / sutAre 1 te namaH kIraH samathAmamado'vadat / / 45 / /
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeare niSAdabhRtaka ! harizcandro'si stytH| iyaM te gRhiNI samyagityapRcchad mahIpatiH // 46 // nAhaM rAjan ! harizcandro neyaM prANapriyA mama / tiryagyonitvataH kizcicchuko vakti yathA tathA // 47 // zukaM pratyAha rAjA'tha kimasmAn vazcayasyare ! ? / tasmAdiyamiva tvaM re! vadhyo vandhyagiro giran // 48 // zuko'pyUce cyutA rAjyAdarivezmavihAriNaH / nAtmAnaM hi prakAzante sahante vipadAM padam / / 49 // tasyAdezAd harizcandraH khare tAmadhyaropayat / abhISTArthe'pi kiM kuryAt parAyatto vicakSaNaH ? // 50 / / sutAraiSA harizcandro yadubhau sto na bhUpate ! / dahyAddehaM mamArciSmAn satyaM cedastu vArivat // 51 // pratijJAmiti kRtvA'ya mantriNA racitAM citAm / jhampAM dattvA zuko'vikSadakSatAGgo viniryayau // 52 // mantryUce deva ! manye'haM kiJcinmAntrikavaizasam / AkRtyA sundarAkArA sambhAvyA rAkSasI katham // 53 // ityukte tena bhUmIzo rAsabhAdudatArayat / kiM kurmaH, karma kenApi nirmitaM marmavedhakam ? // 54 // iti kopAnutApAbhyAM saMpRktaH kaashypiiptiH| mAntrikaM vyasRjat kIraM paJjare'pi vyadhApayat // 55 / / harizcandro'pi caNDAlanidezAdivasAtyaye / zmazAnaM rakSitumasAvAyayau sAttvikAgraNIH // 56 // kacidrakSogaNAkIrNa kacidyogIndrasevitam / kacitpheraNDaphetkAraM kacidbhUtavibhISaNam / / 57 // kacidvibhISikAbhISmaM zmazAnaM sa paribhraman / rudatI sudatI kAzcid harizcandro vylokyt.|| 58 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prathamaH srgH| -- 37 Uce ca sutano! kiM te paridevanakAraNam / soce gatvA puraH pazya nyagrodhaM, sa tathA'karot / / 59 / / UrdhvapAdamadhovakaM vaTazAkhAvalambinam / naramekaM niraikSiSTa sarvalakSaNalakSitam // 60 // tannirIkSya nRpo dadhyau prAdAyi munaye mahI / munikanyAdhanopAye vikrIte sutavallabhe // 61 // jIvitasyApi nirviNNo mriye'haM yadi sAmpratam / paramANaparitrANakAraNAdbhAvi me zubham / / 62 / / vicintyeti nRpaH prAha kastvaM kasyAsi nandanaH / avasthA kathamIkSA, baddhaH kiM vaTapAdape ? // 63 / / : so'bravIddeva ! kAzIzacandrazekharanandanaH / / vidyAdharyA'smi pallyaGkAt samAnIto'tra spriyH||64|| mAMsena me mahAhoma sA kariSyati nizcitam / itastaraGgiNItIraM gatA'sti snAnahetave / / 65 // tamuvAca harizcandro gaccha tvaM zAdhi medinIm / yatkArya tat kariSye'haM vidyAdharyAH svamAMsataH // 66 // pratyAha candrasUrnedaM samIcInatvamaJcati / kharasyAyuHkSaye kApi mriyeta rajakaH katham ? // 67 / / punaH provAca bhUpo me prArthanAM mA kRthA vRthaa| ityutkA sthAna etasya skhaM babandha taroradhaH // 68 // sakalatraH sa vegena prayayau cndrnndnH| / athAgAllalanA vyomni dadhAnA sA''rdracIvaram / / 69 / / utkSipyotkSipya bhUmIzo nijamAMsaM samArpayat / vidyAsiddhinimittaM sA cikSepAgnau yathAvidhi / / 70 // ito gomAyuphetkAraH kuNDakaM parito'bhavat / Adizat khecaraM sA'tha vikhinnA tasya rakSaNe // 71 //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye-- tenAsau vAryamANo'pi samIpe pratyutAbhavat / jajAgArAzramamunistatrAgAdvAyuvad drutam / / 72 // are ! kimetadArabdhaM gadatIti mahAmunau / bhItA vidyAdharI kApi nanAza spricchdaa|| 73 // zAkhAbaddhaM nRpaM dRSTvA zvasantaM rudhirAvilam / upalakSyAtha kauTilyastamauSadhyA'karonbhavam / / 74 / / itazca-are ! ka tvaM gatosIti zabditaH zvapacena saH / upasRtya zmazAnAntaM zuzrAva karuNadhvanim // 75 // hA putra ! ka gato'sIti mUcrchantI hariNIdRzam / vilokya bhUpatiH prAha kasmAte nandano mRtaH // 76 // sA'bravIddeva ! patnyasmi hrishcndrmhiibhujH| rohitAzvAbhidhAno'yaM nandano netranandanaH / / 77 // mama niHkSINabhAgyAyA daSTaH phaNabhRtA sutaH / akRtopakRtirdaivAt sampApta IdRzIM dazAm / / 78 // harizcandro rurodAzu dhairya kasya sutavyaye / AzlikSad nitarAM putraM cumbati sma ca mUrddhani // 79 // ruSTo'si vArito vA'si kiM nu yacchasi nottaram ? / na mAM pratyabhijAnAsi cirakAlasamAgamAt / / 80 // itazca zvapacaH prAha kimArebhe'nayA samam / AnayAbhakavAsAMsi svAcAre ko vilambate 1 // 81 // iti caNDAlavAkyAni duHzravANi nizamya sH| bhUtvA parAGmukho'zakto yAcituM sphuTayA girA // 2 // AditsayA''cchAdanasya vicchAyavadanadyutiH / karaM prasArayAmAsa harizcandro, hahA ! vidhiH // 83 / / itazca vidadhuH puSpavRSTiM pIyUSabhojinaH / maho! sattvamaho! satvamiti vyAhAracAravaH // 84 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH srgH| tato'yodhyApurIsaMsthamAtmAnaM dRSTavAn nRpaH / / sevitaM guruvacchiSyairvamubhUtyAdisevakaiH / / 85 // yAvaJca vismayasmeraH kizcid dhyAyati bhUpatiH / tAvattatra kSaNAt mAptastridazastamavocata / / 86 // na vayaM tApasA rAjan ! naite nikRtivazcane / kiM tvasmAbhiH kRtaM sarva tava sattvaparIkSaNe / / 87 // zakraH svayaM mahIzaka! cakre sattvastutiM tava / sabhAmaNDapamAsIno vAcA dhIrapazAntayA / / 88 // harizcandro nRpaH sattvAd na devairapi cAlyate / Apane'pi nijaprANasaMzaye'pi kadAcana // 89 / / azradeyaM vacaH zrutvA'smAbhirIhaga viceSTitam / tatkSantavyaM, mahAtmAno vinamra hi kRpAlavaH // 9 // sattvena bhavatastulyo nAstyanyastrijagatyapi / tamaHstomApahaH ko'pi kiM sUryAdatiricyate ? // 91 / / stutveti jagatInAthaM natvA yojitpaannyH| divaukaso divaM jagmustatpazaMsAparAyaNAH // 92 // anyedhurbahirudyAne gataH kSoNIpatiH svayam / tIrtha zakrAvatArAkhyaM jIrNa zIrNa vyalokayat / / 93 // vasubhUtiruvAcAtha jJAtvA ceto mhiibhujH| iGgitAkAratattvajJA mantriNaH sarvavedinaH // 94 // vRSabhasvAmino vimbaM bhAsuraM zakranirmitam / idaM zakrAvatArAkhyaM mahAtIrtha mahItale // 95 // kAlakramAdidaM jIrNa babhUva kssitinaayk!| udArakAriNo yasmAt prabhavanti bhavAzAH // 96 / / bhavAnapyAdimajinasantAne samajAyata / kuruSvedaM navaM tIrya dehinaM rasavedivat // 97 // .:
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyebharatezAdityayazaHprabhRtInAM mahIbhujAm / svapUrvajAnAmAkhyAbhiH khyAtAHsa pratimA vyadhAt 98 amAripUrvakaM bhUridAnasamprINitArthi ca / pratiSThAM kArayAmAsa caityoddhAramakArayat / / 99 / / samyatvaM nirmalaM bibhrad vidadhAnaH prabhAvanAm / kAlakrameNa zuddhAtmA devabhUyamagAdayam / / 500 // athovAca balaH svAmin ! taddRSTAntazrutermama / amandAnandakandalyAH pramodaH samapadyata // 1 // ekaM sarvarasasyandi harizcandranidarzanam / paraM yauSmAkaniHsImavacoDambaragauravam // 2 // kecid mRtA api janAzcaritraizcitrakAribhiH / jIvanta iva jAyante kIrtirevAvinazvarI // 3 tato'yodhyAsamAyAtavidyAbhRnniyamotsavam / vidadhurjumbhakA devAH prAktanabhavabAndhavAH // 4 // atha rAjA'pi sUrINAM praNipatya padadvayIm / dharmakarmapravINAtmA jagAma sadanaM nijam // 5 // anyedyardhAriNI devI sukhasuptA mahAsatI / zAntaM kAntaM mRgAdhIzaM pravizantaM mukhAmbujam // 6 // vilokya nidrAvicchede smRtvA'bhISTaM jinezvaram / sthitvA vetrAsane citre nizAzeSamavAhayat / / 7 / / (yugmam) prabhAte dhAriNI devI mahAsvapnaM mahIbhujaH / acIkathad mahotsAhakSIravArtIndumaNDalam // 8 // vicAryAsau mahAsvapnametasyA nyagadat purH| pravIro jagadutkRSTo bhavitA tanayastava // 9 // . athAvarddhata dhAriNyA garbho vAJchAdrumAmbudaH / dAnapUjAdikRtyeSu bhAvazcAsya prabhAvataH // 10 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH srgH| pANinA vidhRtaM sakhyA apAsya maNidarpaNam / kaukSeyakeSu dhauteSu dhAriNI mukhamaikSata / / 11 // eNanAbhimapAsyocairvilAsamakarIkRte / / danvAbalamadaM devI pragrahItuM pracakrame // 12 // .. tasyAM garbhaprabhAvena dohadA hRtpramodadAH / paryapUryanta bhUpena latAyAM madhunA yathA // 13 // kriyamANeSu sarvatra zAntikeSu maharSibhiH / rakSAbhUtiSu dhAriNyA badhyamAnAsu doryuge // 14 // ghaTItAtparyayukteSu niviSTeSu dvijeSvapi / sUtikarmapravINAsu tallInAsu purandhiSu // 15 // paripUrNeSu mAseSu sArdhASTamadineSvapi / amRta dhAriNI putra rAjanItiryathA dhanam // 16 // . (tribhirvizeSakam ) . sarvAtizAyizobhA''DhyaM tadAnandakRtaM zubham / maGgalyadIpairakhilaiH sUtivezma tadA babhau // 17 // .yathAvidhi vyatikrAnte SaSThIjAgaraNotsave / mAnayitvA nijaM jJAtimitravargamanuddhataH // 18 // gurulokaM samabhyarcya mocayitvA'ribandinaH / dazame'hni balo'syAkhyAM mahAbala iti vyadhAt // 19 // svAGgairiva tadAkAraistadA jAtaiH stanandhayaH / anvIyamAnaH satataM balasUnurvyavardhata // 20 // pazcakhiteSu varSeSu kSIrakaNTho mahAbalaH / papATha sakalA vidyAH pUrvAdhItA ivA'jasA // 21 // kRtajJo vinayI dhIraH prnaariishodrH| bhaviSyacIrthanAmajIvAnAM lakSaNaM svidam // 22 // samyagdarzanalAbhasya virahe'pyeSa zuddhadhIH / / ayatnamapi kiM jAtyaratnaM ratnaiH samaM paraiH ? // 23 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 mallinAthamahAkAvyesArasvatamivodAmakAmavibhramavAGmaye / kAminImadajIvAturyauvanaM samupAgataH // 24 // kamalazrIprabhRtikAH kanyakAH kaashypiibhujaa| zatAni pazcaikadine kumAraH paryaNAyyata // 25 // (yugmam ) tasyA''san bAlamitrANyacalo dharaNapUraNau / vasurvaizravaNazcAbhizcandra ityabhidhAnataH // 26 // SadbhirmiramIbhiH sa varSakSoNIdharairiva / adhikAdhikalakSmIkairjambUdvIpa ivA'dyutat // 27 // kadAcit khelayAmAsa gajAnairAvatAyitAn / zakravad vibudhaiH sAkaM taccitraM yad balAGgajaH // 28 // kadAcidudyAnagato to mitrairguNairiva / cikrIDa vividhaiH krIDAcakrairvakretarAzayaH // 29 // kadAciduccaiHzravasaH sodarAna bhUgatAniva / -- lAtapAtasphuraddhauryavaryAn so'zvAnavAhayat // 30 // kadAcicitrakAvyAnAM rahasyAni vyacArayat / ekasthAnadhiyA''sInairasaiH sarvairiva sthitaiH // 31 // na sIdati yathA dharmo nArtho yAti kSayaM yathA / yathA na taralAyante bAhyAbhyantaravairiNaH // 32 // yathA na sthAnavinyastaH prakRtyogho virajyate / saMsArAzeSasarvasvamanvabhUd bhUpabhUstathA ||33||(yugmm) evaM saMsArakalpadrobubhuje viSayAvalIm / bhAvinastIrthajIvA bhAvadevA ivA'vanau // 34 // anyedhurbalabodhAya punAratnendusaMyamI / indrakubje mahodyAne sthitavAn zamatAnidhiH // 35 // pratyekabuddhaM nirgranthaM zrutvodyAnasamAgatam / bhave saMjAtavairAgya iti dadhyau balo nRpaH // 36 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH sargaH / alaM me putramitrAdisukhaiH kSaNavinazvaraiH / alaM me saMpadA kumbhikarNatAlavilolayA || 37 // alaM me bhavavAsena pAzenevA'ntarAtmanaH / dhyAtveti sutamAhUya mantriNazcAbhyadhAdidam // 38 // vayamatraiva rAjAno yUyamantrayamantriNaH / ato rAjyadhurAbhAro mayi yuSmAsvavasthitaH // 39 // bhayeyaM sAdhitA pRthvI bhavadbhiH kRtasannidhaiH / sutratA saurabheyI yat tad gopAlavizeSaNam // 40 // yad bhavanto mayaizvaryAt kheditAH zubhakarmaNi / yattu nyAyetaraM cakre bhUmipIThe madAndhyataH // 41 // cAlitA jayayAtrAyai calatA ye nirAgasaH / unmUlitA mahIpAlA vAtyayeva mahAdrumAH // 42 // vidhAya bhasmasAd grAmAn yallokA nirdhanIkRtAH / nazyadbhIrukarakroDAd yacca bAlA viyojitAH // 43 // tadargha kSAlayiSyAmi malaklinnamivA'mbaram / gRhItvA prabhupAdAnte saMyamaM yaminAM matam // 44 // sute nyasyAmi rAjyasya jarasA jarjaro bharam / pradoSakAle pUSeva nijaM tejo havirbhuji // 45 // amuSmin kavacahare mayIva nRpasaMsadi / vartitavyaM mahAbhAgAH ! yuSmAbhirmama zikSayA // 46 // * athetthaM mantriNo'pyRcuH svAmin ! jAto virAgavAn / anyathA kathamAsannamokSasyeva vacastava ? // 47 // yaH zreyasi pravRttAnAM niSedho mohato bhavet / sa zAlInUSarakSetreSvAropayati vaprataH // 48 // tavApi pUrvajA rAjan ! vArdhake munivRttayaH / sAmprataM sAmprataM tat te kRtajJatvaM prasarpati // 49 // 43
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeidaM rAjyaM kumAre'smin yat tvayA vinivezyate / / vicArya tatra kizcid nA'smAkameSa bhavAniva // 50 // pituzca sacivAnAM ca giraM zrutvA mahAbalaH / povAca tAtacaraNA aprasAdAH kathaM mama? // 51 / / athoce jagatIpAlo matputro'si kveikyasi / miro nirAkriyante me kimajJeneka tat tvayA? // 52 // tataH pitRgiraH zrutvA mahAbalakumArarAT / devAdezaH pramANaM me rAtrisvanopadezavat // 53 // asau nivezayAmAsa kumAraM sNmdoddhrH| abhiSekAsane zakraparya iva tIrthapam // 54 // maGgalyA''todyamAlAsu vAdyamAnAsu sarvataH / kumAra: siSice mUrdhni bhUbhujA tIrthavAribhiH // 55 // atha bhUmI jo'nye'pi sauvarNakalazairnRpam / vamabhyaSiJcan tIrthezavimbamiva pratiSThitam // 56 // athoditaM dvitIyendumiva namrazirodharAH / prANaman navamurvIzamakhilA api naagraaH|| 57 // sadazAni manojJAni vAsAMsi zrIbalA''jJayA / cyutAnIvendukiraNaiH paryadhAd nUtano nRpaH // 58 // candanaizcandrakAntAzmastyAnabindUdakairiva / tasyA'GgarAgaM sarvAGgaM vidadhurvArayoSitaH // 59 / / bhUSaNabhUSitastaistairmuktAmANikyasaMbhavaiH / navo rAjA rAjA'sau kalpadruH pallavairiva // 60 // mANikyabhAsuraM reje mukuTaM tasya mUrdhani / udayAdritaTe TIkamAnaM bimba raveriva // 61 // zrIbalo dhArayAmAsa cchatraM mUrti nivezitam / kSIrasAgaraDiNDIrapiNDairiva vinirmitam // 62 // 1 evamityapi /
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamaH sargaH / cAmarairvArarAmANAmatrIjyata kRtAdaraiH / navasaGgakRtollAsai rAjyalakSmIhasairiva // 63 // vizAle balabhUpAlastadbhAle laTabhabhruci / -tilakaM racayAmAsa rAjyazrInyAsamaNDalam // 64 // tataH zrIbalabhUpAlaH pAlitA'khilabhUtalaH / evaM zikSAM dadau tasya nItizAstravizAradaH // 65 // vArAMnidhijalotpatteriva nIcatvagAminI / naikatrasthAyinI velA saMkrAntavyasanAdiva // 66 // uddAmamadadAtrIyaM sahotpannadvipAdiva / lakSmIrdevI durArAdhyA vatsa ! rAdhApaterapi // 67 // etasyA rakSaNe vatsa ! yAmika iva vikramaH / jAgarUkastvayA kAryaH pradattanyAyavRttimAn // 68 // naro vikramavAn vatsa ! saccena paribhUSyate / tadeva yatnato rakSyaM svAmidattaprasAdavat // 69 // sasactvenA'pi nA''dheyaM pracaNDakara tANDavam / pazya caNDakaraM loko na dRzA'pi vilokate // 70 // pracaNDakaracAturye jAyate vyasanodayaH / tasmAd bhrazyati saMsAre'raghaTTIyo vRSo yathA // 71 // saptabhirvyasanaiH saptanarakAvAya kairiva / antaraGgAriSaDurga ujjAgarti navezvaraH // 72 // tadAdhInaH pumAn vatsa ! rajyate madanArthayoH / tAvapi strImRSAmUlau tayoreSA'styavasthitiH // 73 // doSodayakarI sUrakarANAmapyagocarI / kSaNaM raktA viraktA ca nArI sandhyeva rAjate // 74 // mRSAvAdAt kSayaM yAnti pratiSThAH pratyayAH kila / nadIpUrAdiva grAmAH kopAdiva suvAsanAH // 75 // iti vinayavinamra zikSayitvA narendraM pUrNa ha S 45
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAcyenavamabhinavabhaGgayA tAcikapremavRttyA / .. balanRpatirudAraM mohatAM moktu kAmaH sugurucaraNasevAlAlaso'gAd vnaantH||576|| ityAcAryazrIvinayacandraviracite zrImadAcAryapradyumnazodhite zrImalli vAmicarite vinayAGke mahAkAvye pratyekabuddhazrIratnacandrasatyaharizcandranidarzanagarbhitaH zrIbalanRpatibodhabandhuraH zrImahAbalarAjyAbhiSekotsavavyAvarNano.. nAma prathamaH sargaH // aham . atha dvitIyaH srgH| atha prahRSTasarvAGgaH kRtsnaanaadimngglH| sahasravAhyAM zivikAmAruroha balo nRpaH // 1 // dadAno vidhivad dAnaM bhAvazuddhyA vizuddhadhIH / upetyopavanaM tasyA asatAra bhavAdiva // 2 // ujjhAJcakAra nimveSa nepathyAdi svamohavat / zrIratnacandrapAdAbja vavande modameduraH // 3 // sAmAyikamahAmantraM satraM nirvANasaMpadAm / rAjarSirguruvaktreNocacAra prakaTAkSaram // 4 // vividhAbhigrahagrAhI nigRhiitkuvaasnH| anagAraH zamAgAro nirnidAnatapaHparaH // 5 // vidhivat pAlayitvA'tha suciraM saMyama yamI / jitvA karmANi rAjarSilebhe nirvANasaMpadam // 6 // (yugmam )
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH sargaH / mahAbalanarendreNa siMhasvamena sUcitaH / kamalazrImahAdevyAmudapAdi zarIrajaH // 7 // bhaviSyadbalabhadratvAditi dhyAtveva bhUbhujA / balabhadrAbhidhAnenA''hUtaH premakirA girA // 8 // anyadA bahirudyAne caJcaccampakacAruNi / varadharmAbhidhaH mUribhagavAn samavAsarat // 9 // tadA''gamanamaGgalyamAkA''rAmapAlakAt / yathecchaM pItapIyUSagaNDUSa iva so'haSat // 10 // taM namaskartumurvIzazvacAlA'calamAnasaH / pidadhAno varacchatrairdivaM haMsagaNairiva // 11 // dntaablairblodaamairbhrmuuvllbhaayitaiH|| turaGgazcApi mArtaNDarathAdapahatairiva // 12 // . rathaiH zrotrapathAdhvanyacArucItkArabandhuraiH / anantairbhaktasAmantaiH samantAt parivAritaH // 13 // bhUcarakharvadhUbhrAntipradavArapurandhribhiH / cAmarai ratnakhacitairvIjyamAnaH pade pade // 14 // bandibhogAvalIpAThaspardhAprasRmarairiva / nAdairmaGgalatUryANAM pidadhan rodasItalam // 15 // dharmAtantrairvRto mitraH ssddbhirlkssmiiviksvraiH| padAtibhizca paariindrprauddhvikrmvishrutaiH|| 16 // gajendraskandhamArUDhaH prauDhaprasRtabhAvanaH / tadudyAnamatha prApa nandanaM vAsavo yathA // 17 // (saptabhiH kulakam ) dUrAdevA'vanInAthaH kariskandhAd madAdiva / / uttIrya rAjacihnAni paJcA'muzcat samAhitaH // 18 // 1 navacchatrairiti pAThAntaram /
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyekrodhA'ndhakAramArtaNDaM mAnA'calapaviprabham / mAyAvallItuSArAbhaM lobhA'mbhodhighaTodbhavam // 19 // ArAmaM sAmyavallInAmabhirAmaM mhaavrtaiH| AtmArAmaM mahAsattvaM muktarAmaM virAgataH // 20 // labdhiratnAkaraM zrImajjinadharmamivA'Gginam / varadharmAkhyamAcAryamadrAkSIt kSitinAyakaH // 21 // (tribhirvizeSakam ) atha pradakSiNIkRtya muninAtha jinendravat / pulakacchamanA bibhrad bhaktiM mUrtI nanAma tam // 22 // kAMzcit padmAsanA''sInAn kAMzcid vajrAsanasthitAn / kAMzcid vIrAsanasthAMzca kAMcana barhaNAzritAn // 23 // kAMzcid bhadrAsanAsInAn kAMzcid daNDAsanAzritAn / kAyotsargasthitAn kAMzcid kAMzcid haMsAsanazritAn // kAMzcana zIlAGgarathaparAvartanatatparAn / / kAMzcidakSairvinikSiptairbhaGgAn gaNayato bhRzam // 25 // kAlAnuSThAnaniSThAMstAMstanvAnAn bahuzo'pi kAn / siddhAntavAcikAH kAMzcit kurvANAn parayA mudA // 26 // pAtralepaparAn kAMzcit kAMzcid maunamupAgatAn / zaikSAn zikSayataH kAMzcit kAMzcana paThataH padaH // 27 // kAMzcit karmaprakRtyAdivicAragranthanirNayam / kurvANAMzcUrNibhASyAdeH padavyAkhyAprakAzanaiH // 28 // kAMzcit prakaraNAnyuccainUtanAni prakurvataH / vandyAn vavande nirgranthAMstrividhaM kAzyapIpatiH // 29 // - (aSTabhiH kulakam) athopetya vanaM mUriM praNamya prmdaanvitH| mitraiH sAkamupAvikSat cakre ca vinayAJjalim // 30 // 1 muurdhntypi|
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH sargaH / atho dantAMzubhiH zubhraijrjyotsnAvyatikarairiva / saudhavacchubhrayan bhavyAnuvAcedaM mahAmuniH // 31 // caturgatikasaMsArakSAravArAMnidhAviva / potopamAnAzcatvAro dharmA dAnAdikA amI // 32 // teSAM madhyAd dAnadharmaH pRthakkRtya vitanyate / yaH siSeve jinAdhIzairAvarSa harSavarSibhiH // 33 // sarveSAmapi jIvAnAM dehaH sukRtasAdhanaH / pudgalaiH sa tu niSpanna AhArarasasaMbhavaiH // 34 // AhAraiH mAzukairye tu dAnaM dadati sAdhave / te saukhyabhAjino rAjan ! bhavanti jinadattavat // 35 // tathAhi puSkaradvIpe purI candrakalAiyA / abhidhAnavidhAnAbhyAM tatra rAjA parantapaH // 36 // tasya somAyazovatyau harasyevA'drijanuje / ameyarUpalAvaNye paTTadevyau babhUvatuH // 37 // padmazekhara AdyAyAH somAyAH sUra ityapi / vimAtRjAvapi prItyA tau putrau yugmajAtavat ||38|| yugapajjAgratostulya harSayostulyazokayoH / AjanmA'jAyata prItiretayornetrayoriva // 39 // anyedyuH somayA'dhyAya sapatnIje'tra jIvati / kathaM mAmakaputrasya rAjyaM sUrasya saMbhavi 9 // 40 // sApatneyazca rogazca nopekSyau hitamicchatA / mUlAdeva samucchedyau viSavRkSAvivodgatau // 41 // vicintyeti mahAdevI somAlIkaprakopanA / vAsAgAre nilIyA'sthAd meghacchannendukAntivat // 42 // pramAdavazato bhraSTavidyAM vidyAdharImiva / somAM vIkSya nRpo'pyUce premamantharayA girA // 43 // uttarAyaNatigmAMzubimbavad vadanaM tava / 49
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyegatatejaH kathaM jAtaM some ! somavarAnane ! ? // 44 // . tavAjJAkhaNDanaM mohAd mAdRzena vinirmitam / yadevaM kopasaMstyAye mohabhittighane sthitA // 45 // athA'bhyuvAca bhUpAlaM somA zyAmAsyamaNDalA / / cittena dhartuM no vaktuM zakyate yat tadA'bhavat // 46 // atho nirbandhataH pRSTA dattvoccaiH zapathAvalIm / / hRtaniHzeSasAreva sA'pyUce gadgadAkSaram // 47 // : tava vallabhaputreNa padmAkhyena smraanthytH| abhyarthitA kRtasnehaM pradoSe kulareNuno // 48 // . nizamyedaM mahIpAla: kopATopaM vinirmamau / yuktiyuktaM vaco naitadavicAryeti cetasA // 49 // : AhUya caNDanAmAnamagarakSaM nizAgame / mAraNIyo navaiArairbhavatA padmazekharaH // 50 // ityAdezaM nRpo dattvA tyaktodgAramiva krudham / saukhyabhAgI babhUvAzu kopAndhAnAM kuto mtiH||51|| caNDAgarakSakaH so'tha labdhvA''dezaM suduHzravam / vijane kathayAmAsa padmasya purato'khilam // 52 // azraddheyamidaM zrutvA kumAro hRdyacintayat / aprasAdaH kutastAtapAdairmama vinirmame ? // 53 // papraccha caNDamurvIzanandanaH kimu kAraNam / bhavAnAkArabhAvajJo daivajJa iva vartate // 54 // caNDo'vadad vimAtuste manye kapaTanATakam / nRpeGgitAt, kriyAtattvaM pratyayAdiva paNDitaH // 55 // " tato'nayA sphuTaM kRtvA kUTaM kiJcit kaThorayA / vyAmohito mahIpAlazchAyA lekhanayA ythaa||16|| jaganmohanidAnAya durlakSAya budhairapi / vivekijanamuktAya strIvRttAya namonamaH // 57 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH sargaH / susnehapAtra saMsthAyidImA dIpazikhA yathA / malinI tanute lolalocanA nijamAzrayam // 58 // evaM vibhAvya zuddhAtmA vimucya nagaraM nijam / uttarAzAmuttarAzaH pratasthe padmazekharaH / / 59 // vyAdhavyAhatasAraGgazunya bhrAmyanmRgIkulAm / vilokyamAnapArIndrapAdAM pAMzulabhUmiSu // 60 // nAhalairvaddhagoSThI ke jjyamAnapazuvrajAm / baMbhramyamANanistrAsayoginIzatasaGkulAm || 61 // kApAlikajanArabdhaghoramantraprasAdanAm / nizamyamAna zArdUlakrUra phutkAradAruNAm // 62 // bhavavad vipulAkArAM pretabhartuH priyAmiva / dinaiH katipayaiH padma ApapAta mahATavIm // 63 // ( caturbhiH kalApakam ) itazca pannagaH ko'pi nIcaiH kRtamahAphaNaH / daivadagdha va zyAmo dadRze tena mArgagaH // 64 // mandaM mandaM jagAdA'sAviti mAnuSyabhASayA / kumAravara ! mAM pAthastRSArta pAyayA'dhunA // 65 // anyathA mama jIvaDuH zoSaM yAsyati satvaram / khineSu duHkhiteSUcce mahAtmAnaH kRpAparAH // 66 // pazcAt tava kariSyAmi parAmupakRtiM sakhe ! | vismariSyasi na tvaM mAM manasyA''hitayA yayA // 67 // tataH kumAraH saMprApya nIraM tIravatIbhavam / pannagaM pAyayAmAsa nalinInAlacaryayA // 68 // athAbhavadasau vegAd divyarUpadharo naraH / dadhAnaH kararAjIve cAru kAJcanapaGkajam // 69 // Ahatya karapAdena padmo'sau vAmanIkRtaH / aho ! tasyopakArasya tena pinA // 70 // .0. 51
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeaho ! asya kaThoratvaM kulizeneva nirmitam / aho ! asya dvijihvatvaM yathArthamika lakSyate // 71 // vimRzyetyacalat pajha uttarAM prati satvaram / itazcaikSiSTa nizchidrAM rajorAjI prsrpinniim||72|| zRNoti sma turaGgANAM sphuratkhurapuTAravam / jayazrIkarakeyUratArAtkArasundaram // 73 / / astrANi dIpyamAnAni divaakrkrotkraiH| dRSTavAnavanInAthasUnuH sauryagRhA iva // 74 // upalakSya svakIyaM tad balaM balavadAkulam / apRcchat sAdinaM kazcid nAmataH prakaTAkSaram / / 75 / / athA'sau nyagadacandrakalAyAM puri bhUpatiH / parantapaH sutastasya padmazekharanAmakaH // 76 / / mayodAstambhamunmUlya mahAn matta iva dvipaH / devIM yazomatI kAmAt prArthayAmAsa padmakaH // 77 // agrAhyanAmA naSTaH sa caNDakAdaGgarakSakAt / / tasmAdidaM balaM bhadra ! preSitaM dikSu sarvataH / / 78 // anyacca mAmakaM nAma kathaM vijJAtavAnasi / padmo'pyuvAca tvadvasvAJcalA'kSaravilokanAt // 79 // tataH padyo mahATavyA niHsasAra bhvaadiv| ... bhujaGgakRtakharvatvaM cintayan jIvanauSadham / / 80 // masyA vinirgataH padmaH prApa zobhApuraM puram / itazca caNDo mArtaNDo nabhomadhyaM vyagAhata // 81 // nakhampacAsu dhUlISu duHsaJcAreSu vartmasu / bibhrANeSviva nikSiptakArIpAnalavibhramam / / 82 // harSAdadhyayanasthAnAd gRhItvA pustikAvalIm / baTharacchAtravargettiSThatsu nijakAsanAt // 83 // mArgabhramaparizrAntaH kssudhaakssaamkddevrH|. .
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH srgH| suSvApa sahakArasya cchAyAyAM pdmshekhrH|| 84 // isazcAgatya tatpAdAGguSThaM cazcanakhaprabham / acAlayat karAgreNa naraH kazcid mhaamnaaH|| 85 // atha nidrAM parityajyopAvikSata pdmshekhrH| . kastvaM bhavAn kathaM nidrAvidrAvaNaparo'si me // 86 // so'pyuvAca mahAbhAga ! puraM zobhApurAbhidham / atrAsti bhUpatiH somaH somAnvayavibhUSaNam / / 87 // tasyAhaM sacivAdhIzaH subuddhirnAma sanmate ! / mama rAjyabharaM rAjA nyastavAn dhuryavaJciram // 8 // bhadra ! somanRpo devAdAkrAnto'sti rujA bhRzam / yatra mantra ivA'karNe niSphalA aussdhkriyaaH||89|| duzcikitsyanRpavyAdhivIkSaNAJcintayA''kulaH / ahaM nirgamayAmAsa dinaM saMvatsaropamam // 90 // nizAyAmadya nidrANe mAya kAcana devtaa| evamAdezayAmAsa mA mA cintAturo bhava // 91 // yaH prAtaH sahakArasya cchAyAyAM mArgakhedataH / zayitaM vIkSase rAjye taM bhadra ! vinivezayaH // 92 // padmazekhara ityasya nAma sthAmamanoharam / yasmAd rAjyazriyo vRddhiH saMbhaviSyati nishcitm||13|| satyAkartumahaM manye bhavadAgamanotsavaH / samAyAto'si no bhAgyaiH pAhi raajymkhnndditm||14|| tataH payo nijaM dRSTvA vapurnaisargikAkRti / acintayadaho ! kIhak puNyodayavijRmbhitam // 15 // atha rAjye'sako nyasto bhUpo'bhUt pdmshekhrH| puNyAni sahacArINi videze'pi mahAtmanAm // 16 // itazca tatraiva pure parakarmopajIvakaH / ....... mahodarAkhyayA. khyAtaH samabhUt kulaputrakaH // 97 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 mallinAthamahAkAvye vijJAtaniSphalopAyo 'sukRtAdvaitamAvahan / upavAsAn vitanvAnaH padadevyAH puro'patat // 98 // mahAzaktyopavAseSu kRteSu nizi devatA / prAdurAsIt purastasya dIpyamAnA tanudyutA // 99 // varaM vRNu mahAbhAga ! tuSTA'haM tava sAhasAt / sutramekSaNavad moghaM nA'smAkaM darzanaM yataH || 100 // yadi tuSTA'si padreze ! svarNalakSaM prayaccha me / anyathA mama vAJchadurgatamUlaH patiSyati // 101 // smitvA padrezvarI proce svarNalakSaM na saMnidhau / mamAsti bhadra ! kintUccairupAyaM darzayAmi te // 102 // athAbhyadhAdasau devImupAyaM prakaTIkuru / na kiM kalAntarAkRSTAd vittAd vittamupArjyate / / 103 // gRhANa puruSAkAraM naraM mRtsnAmayaM tanu / dAridryamasya nAmeti duHsthitAdayitAnvitam // 104 // smitvAdadasau devi ! praNatavatsale ! | dAridryasya prasAdena prApta etAdRzIM dazAm // 105 // anena nidhaneneva na me kArya kadAcana / yAsyAmi nijasaMstyAyaM lAbho mama tapasyabhUt // 106 // punarapyavadad devI kazcidenaM vinizcitam / grahItA svarNalakSeNa dadhAnaH satvamadbhutam // 107 // no ce tubhyaM pradAsyAmi svarNalakSamasaMzayam / putrasyeva tavAnena na kurve vipratAraNam // 108 // Adezapamitirme'stu nigadyeti sa pUruSaH / dAridryapuruSaM mUrdhni nyasyA'smAd niragAd nrH|| 109 // kimidaM labhyate bhadra ! pRSTe sati purIjane / dAridryaM svarNalakSeNa prApyate dayitAnvitam // 110 // hA ! pApa ! pApa ! hA! tApakAraNaM sukhavAraNam /
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH srgH| gRhItaM kimidaM gADhakrozAyaitat krayANakam ? // 111 // itthaM paurajanodgIrNa zRNvAno vAkyatANDavam / paryabhrAmyadasau puryA bhUtAta iva sarvataH // 112 // paribhrAmyan paribhrAmyan rAjasaudhamasau gtH| . itazca taM gavAkSastho vIkSAJcakre kSitIzvaraH // 113 // tamAzvAkArayAmAsa mUrtavyasanacakravat / so'pyAgatya praNatyainaM babhASe yojitaanyjliH||114|| devaitad devatAdattaM dAridyaM puruSAkRti / na kenApi gRhItaM tad dadhatA sattvamadbhutam // 115 // asmin sattvavinirmuktA vasanti purvaasinH| asAttvikaM puraM sarvamidaM svAmin ! tvayA vinA / 116 // itthaM tasya vacaH zrutvA babhASe narapuGgavaH / arpayA'muM gRhANa tvaM. svarNalakSaM nijaM yathA // 117 // gRhIte sati dAridyapuruSe dharaNIbhujA / tadbhayAdiva mArtaNDo yayau pazcimabhUdharam // 118 // daurbhAgyamiva dAridye prasasAra tamastatiH / dUrAd dhvasto gAlokaH sAdhuvAda iva drutam // 119 // itazca smerarAjIvaM dadhAnA karapadmayoH / lakSmIH prAdurabhUdagre puNyakSIrAmbudheH sutA // 120 // deva! yasminnayaM bhadraH sukhaM khelati kautukii| ahaM tatra na tiSThAmi satIva gaNikaukasi // 121 // aho ! vidadhatAGge'haM satya AbhAnakaH kRtH| UrNAyuH prajvalaMstArNapANIkasi nivikssipn||122|| kArya kimapi no kAryamavicArya vickssnnaiH| pratyakSeNA'numAnena parIkSA ca vidhIyate // 123 / / avicArya kRte kArye pazcAd buddhivicAraNam / setubandhanavad dhira dhig gatapAthasi bhUyAsa // 12 //
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 mallinAthamahAkAvye itthamuktvAtha devI zrIniryayau rAjavezmanaH / itazcAgAd naraH ko'pi purastAt pRthivIpateH || 125 // athAbhyuvAca bhUpAlaH kastvaM kasmAt samAgataH ? | sospyUce deva ! dAnAkhyaM puruSaM mAM vicintayeH // 126 // yatra lakSmIravasthAnaM tanute sukRtodayAt / prAyazastatra tiSThAmi marAla iva mAnase / / 127 // ciraM sthitastavAssvAse prAptaM lakSmIphalaM mayA / yAsyAmo vayametarhi svasti tubhyaM mahAtmane // 128 // itthaM dAnanaro bhUpaM pratyuktvA'tha zriyaM prati / calito dattasaMketa iva rAjaniketanAt // 129 // itazrAgAd narastadvat purataH pRthivIbhujaH / deva ! tvaM viddhi mAM zlokanAmAnaM vegavattaram // 130 // lakSmIlatAphalaM yatra deva ! dAnaM vijRmbhate / tatrAhaM satataM kurve'vasthAnaM guNavaddhavat / / 131 // tUSNIMbhAji mahInAthe zlokanAmA naraH kSaNAt / tatpAdAbhyAmacalat tadAhUta ivoccakaiH / / 132 / / itazca caNDakodaNDaM dordaNDe kalayan kalam / prAdurbabhUva manujaH ko'pi kArtasvarAkRtiH / / 133 / / kastvaM bhavasi bhUpena pRSTe sati mahAtmanA / / so'bhASiSTa vacazcAru rUpyaghargharanisvanaH // 134 // bhUpate ! sacvanAmAnaM mAM viddhi nararUpiNam / zriyaM prati prayAtAsmi na sthAsyAmi tavAntike // 135 // vihasyetyagadad rAjA tvAM samuddizya cittagam / gRhItamidamuddAmaM dAridryaM dayitAnvitam // 136 // zrIryAtu yAtu dAnaM ca yAtu zloko'pi lokataH / gamanamA jIvamanumanyAmahe vayam / / 137 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH sargaH / 57 sarve'pyAstvayi sati prApyante paannipngkje| ' : na narastvAM vinA bhAti vaktA nirlakSaNo yathA // 138 // arthAstAvad guNAstAvat tAvat kIrtiH samujjvalA / yAvat khelasi sattva! tvaM cittapattanamadhyagaH // 139 // nizamyedamuvAcAtha sattvanAmA mhaamtiH| / deva! sthAsyAmi yauSmAkaguNasaMbandhavaddhadhIH // 140 // ito'bhANi zriyA devyA haMho! dAna! narottama / naivAdyApi samAyAti sattvanAmA mhaablH||141|| vayamekAkinaH sarve tamekaM puruSaM vinA / locanaM hi vinA sarvamaGgopAGgaM hi paGguvat // 142 // tato dAnanaro'cAlIdAhAtuM sattvapUruSam / vRpapArzva samAgatya dRSTvA'muM tatra sNsthitH||143|| anAyAte nare dAne dadhyau lakSmIH svacetasi / bandigrAheNa mAM kazcid grahItA gatayAmikAm // 144 // atha zlokena sA sAkaM samAgatya nRpAgrataH / uvAca devI bhUpAlaM dIpyamAnA radadyutA // 145 // devA'haM padradevyasmi tvtpurdvaarvaasinii| matsakhI candrabhAgA'smi candrajyotsneva nirmlaa||146|| tayA'bhANi vihasyedaM tava navyasya bhUpateH / kiM yadastitarAM satvaM rAjyazrIpratibhUnibham // 147 // tato dAridyanAmA'yaM mayA cakretarAM nrH| tava sattvaparIkSAyai mahAsattvaziromaNeH // 148 // varaM vRNu mahAbhAga ! tuSTAhaM tava sAhasAt / athovAca nRpo devi! hRSitAsi yadi sphuttm||149|| zatroramArakaM rAjyalakSmIvRddhinibandhanam / varaM prayaccha me devi! yadi tuSTAsi stytH||150|| aMtha tasmai dadau devI divyaratnaM sphuratprabham /
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 mallinAthamahAkAvyeasmin baddhe dhanurdaNDe nidrAtyaribalaM raNe // 151 // atho tirodadhe devI ttstvaalokvismitaa| rAjApi nitarAM dadhe paramAmodasaMpadam // 152 // athAnyeAryazo nAma dUta etya vyajijJapat / deva ! candrakalApuryA bhUmInAthaH parantapaH / / 153 // tasya somAGgabhUH sUraH padmo yazomatIbhavaH / bhujAviva samamANAvabhUtAM tanusaMbhavau // 154 // kaitavena vinikSiptaH somayA pdmshekhrH| tadviyogena bhUpAlaH paralokamupeyivAn // 155 // - - babhUva tatpadasvAmI sUraH somAsamudbhavaH / so'pi tvaddezabhAgeSu samAgAca yuyutsayA // 156 // sahajaM kRtrimaM vApi yattu vairaM samaM mayA / tadahaM veni naH svAmin ! gUDhamantraH sa bhuuptiH||157|| so'yaM bhavAnivA''kRtyA lkssyte'lkssytejsaa| .: yuvayorna tilenApi bhedaH kSIrAmbunoriva // 158 // tatkSaNaM knnikaagupydgurvaadibhirnekshH| vyAnaze nagarIbAhyapradezo'GgIva karmabhiH // 159 // babhUvurmaNDalAdhIzAH srvsnnhnodytaaH| jahapurvIrabhogINavAhavo bAhusaMbhavAH // 160 // : vindhyAdribhUrivA''bhAti nirydbhirbhuurmtnggjaiH| hayaizca sindhuvAhIkA''karanirmitavad bhRzam // 16 // suSamAkAlajAtairvA pattibhizca pade pade / sthairanekaniSpannapradyotanarathairiva // 162 // prayANairutpayANaizca bahubhiH pdmshekhrH| khakIyadezasImasthaH samabhUd bhUrisainyavAn // 163 // sUro'pi nikaTIbhUya tasthivAn blmedurH| AvAsasaMsthayA bibhrat sArvabhaumabalazriyam // 16 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH sargaH / saMjagmAte krameNA'tha senAmbhodhI mahArayau / / khanatsamaratUryAlIgambhIraravabhISaNau // 165 / / gajA gajairayudhyanta yodhA yodhai rathA rthaiH|| dantAdanti khaDgAkhaDgi tuNDAtuNDi ythaakrmm||166|| rajorAjyA'mbare channe ghaNTAnAdairmahAgajAH / subhaTairanvamIyanta prodgArairiva bhojanam // 167 // mudgaraiH ke'pi pAtyante pavanairiva pAdapAH / adhAvan kecanodagrA uddantA iva dantinaH // 168 // padmazekharabhUpAlabalaM nirbalatAM gatam / sUrabhUmIpateH sainyasannipAtena sarpatA // 169 // . dattaM devatayA ratnaM kodaNDe pdmshekhrH| dhvAntAdhAyi parabale vaMze dhvajamivAdadhe // 170 / / athA'vaSTabhya kodaNDe svadordaNDa ivArpite / nidrAnti sma bhaTAH saumAzciraM bhrAntA'dhvagA iv||17|| kecid ratheSu rathinastalpeSu raciteSviva / prasArya caraNadvandaM zerate sma raNAGgaNe // 172 // keSAM pANitalAdatraM hiyeva galitaM ttH| pUrvAdhItaM yathA zAstramiva smaraNavarjanAt / / 173 // turaMgA api nidrAnti kishcinmiilitlocnaaH| UrdhvasthA navamudgAMnAM khecchayA khAdanAdiva // 174 // atho padmamahIpAlo niyamya nijabAndhavam / sUraM nije rathe nyasyat gumpherthamiva stkviH||175|| kodaNDAd devatAratnamuddadhe pdmshekhrH| suptotthitA iva bhaTA babhUvuH sUrasevinaH // 176 // : jitakAzI nRpaH padma AsAdya viSayaM nijam / / purI candrakalAM prApa pratApajitabhA patiH // 177 // parantapa iva prAjyaM rAjyaM prblvikrmH|
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 mallinAthamahAkAvye AsasAda puraM cApi sa tvaritabalAnvitaH / / 178 // anyedyuH ko'pi nirgrantho granthavadvarNabhAkharaH / satattvaH sajjanAnandI pUrva hi samavAsarat // 179 // taM vandituM mahInAthaH sanAthaH parayA mudA / agAdupavane tasmin mahAmunipavitrite / / 180 // praNamya parayA bhaktyA sukhAsIne kSitIzvare / mahAmuniruvAcedaM mohadhvAntadivAmukham / / 181 // amuSyAM saMsRtau sarvamasthairyasya mukhaM sukham / dArAH kArAgRhANIva jIvitaM phenavaccalam // 182 // zrutvedaM padmabhUpAlo bhavavairAgyabhAvataH / avocata prabho ! karmavipAkebhyo vibhemyaham // 183 // karmabandhacchidaM kaJcid mArge sanmArgadezaka ! | nivedaya paraM pUrvabhavaM zrotuM samutsukaH // 184 // athAbhyuvAca nirgranthaH purAtanabhave'bhavaH / bhAllUkanAmAni grAme jinadattaH kRSIvalaH // 185 // bhISme grISme tvamanyedyurgRhItvA zakaTAvalIm / anekaiH kiMkaraiH pUrNAmAyAsIbhamakAnanam // 186 // laGkoddezamivottAla palAzazatasaMkulam / geyavad vilasattAlaM sazAlaM nagaraM yathA // 187 // pANDuputramiva darjunena prasAdhitam / harivakSa iva krIDadvanamAlAvibhUSitam // 188 // (tribhirvizeSakam ) kAMzciducchedayAmAsa mUlAdapi virodhivat / zAkhopazAkhAvikalAM ke kAMcana bhUpavat // 189 // gaganAGgaNamAdhyasthyaM gate gaganadIpake / agAH samaM karmakaraiH saro mAnasavibhramam // 190 // hastapAdAdikaM zaucaM vidadhuH kiMkarAstava /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH srgH| itavAgAd muniH kazcid mArgabhraSTastadantike // 191 / / diSTyA dRSTA muniM dadhyau dhanyo'haM yadasau muniH| mayA dRSTo mahAraNye kalpadruma ivA'GgavAn // 192 // tadeva bhojanaM zasyaM yad dattaM gurave bhavet / saiva prajJA yayA pApaM na kuryAd vidhureSvapi // 193 // vimRzyedaM vizuddhAtmA bhuuribhaavvishesstH|| dviH karambeNa pIyUSazItena pratyalAbhayat // 194 // tavAbhyarNacaracaNDo bhavantaM dAnatatparam / vilokya dhanyo'yamiti muhustvAmanvamodata // 195 // vasantI jagatIM prApa tvatsArthena mhaamuniH| krameNa ca bhavAMllebhe saudharme tridazazriyam // 196 // atha cyutvA bhavAJjajhe narendraH pbshekhrH| / karambadAnAd dvilAbho'bhavad rAjyadvayasya te // 197 // caNDo'pi kramazo jajJe tasmin yakSo mahAvane / bhavAn yatra samAyAto devIkUTaprayogataH // 198 // yakSeNa phaNino rUpaM vidhAya tvaM ca rkssitH| saMhRtaM tava kharvatvaM rAjyalakSmIsamAgame // 199 // aho ! supAtradAnasya yat phalaM jAyate'GginAm / vAgIzo'pi girAM gumphaistad vrnnyitumkssmH||20|| yatvayAacchi bhUnAtha ! samupArjitakarmaNAm / vipAko bandhasattAtmA caturgatinibandhanam // 201 // sa vipAkaH kSiternAtha ! sarvakarmalatApanaH / jinabharturvinA dIkSAM badhyamAno na rakSyate // 202 // yataHpravrajyA bhavapAthodhinistAraNatarInibhA / pravrajyA sAmyamAkandavasantasamayopamA // 203 / / zrutvedaM padmabhUpAlo rAjyasausthyaM vidhAya ca / ...
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyepravajyAmAdade rAjaputraH sAkaM tadantike // 204 // paripAlya ciraM cAru cAritraM rAjasaMyamI / ekAvatAraH samabhUd vaijayante sa nAkasat / / 205 // tasmAcyutvA videhe'sau prApya tIrthaGkaravratam / akSayaM nIrujaM kAntaM nirvANapadamaSyati // 206 // zrutvedaM hanta ! satpAtraM phalaM na vikalaM zriyA / uvAca vismito rAjA rAjamAno mahAbalaH // 207 // sAmprataM zrotumicchAmi guroH zIlanidarzanam / utsuko'smIti gadite babhASe saMyamIzvaraH // 208 // sarveSAmapi dharmANAM duSkaraM zIlapAlanam / idaM vazaMvadaM sarva bhuvanaM puSpadhanvinaH / / 209 / / zIlaM bhAvalatAmUlaM zIlaM kiirtindiigiriH| zIlaM dharmAbdapAthodhiH zIlaM pApagireH pvidhaa210|| yathA mahIpatirnItyA yathA rAtriH shshidyutaa| yathA ca dayayA dharmo yathA pUrvaprasaMpadA // 211 // yathA kSAntyA ca nigrantho yathA granthaH sadAkhyayA / yathA jJAnaM kriyayAGgI tathA zIlena bhUSyate // 212 / / (yugmam ) . ilathasadbhAvanAdharmaH strIvilAsazilImukhaiH / sunayodvAhato'dhastAd nipatecchIlakuJjarAt ||21shaa akIrteH kAraNaM yoSid yoSid vairasya kAraNam / saMsArakAraNaM yoSid yoSitaM parivarjayet // 214 // suzIlApAvanA kAcit stUyate vibudhairapi / yathA pautikavRttAnte zrUyate vanamAlikA // 215 // tathAhi puSkaradvIpe kAlambhodhimanohare / puraM bibhUSaNaM nAma bhUtadhAtrIvibhUSaNam // 216 // .. nirAlambaparibhrAnto yatra zrAnto divaakrH|
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH srgH| abhraMlihagRheSvasthAt pradatteSvAsaneSviva // 217 // saudhajAlakanirgacchaddhRpadhUmaM ghanopamam / . vilokya kekinaH kekA kurvate yatra veshmgaaH||218|| tasmin babhUva bhUpAlo vimalo vimlaashyH| mUrtyA somo'pi yaH sUraH pratApena prakAzate / / 219 // nAmnA campakamAleti puSpamAleva sadguNA / tasyAsIt preyasI premaratnarohaNacUlikA // 220 // anyedhurmagayA''sakto mahAvanamagAd nRpaH / pItavastraparIdhAnaiH sAkaM vyAdhaighRNojjhitaiH // 221 // tato herambavat kepi samudyataparazvadhAH / kecit prAkAravad bhUrinyastayantrAH pade pde||222|| jaghAna nizitaiH kuntaiH kazcidAhUya zUkaram / kazcicchazagrahavyagro nilIno'sthAlatAntare // 223 // uDDInapakSipakSotthavirAvaiH krunnaakraiH| aho ! anyAyavAkyaM tu vyAjahAreva kAnanam // 224 // etanmarandadambhena rudatsviva vaneSviva / bhayena kampamAnAsu vallarISu bhujAkhiva // 225 // keSucit pAdahIneSu dhAryamANeSu keSucit / keSucit prothahIneSu pucchahIneSu keSucit // 226 // keSucid badhyamAneSu mAryamANeSu keSucit / keSucid nazyamAneSu zvApadaugheSu sarvataH // 227 // itazca kazcidAgatya praNamya parayA mudA / vyajijJapad mahIpAlaM kAlaM kAnanacAriNAm // 228 // . .... (caturbhiH kalApakam) deva ! RkSAdhvacAreNa gacchatA dUrato myaa| / ekA nirIkSitA bAlA kAmasaMjIvanauSadham // 229 // tasyA rUpapraticchando darpaNe yadi vIkSyate /
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 mallinAthamahAkAvyesudhArasasya kiM tulyaM trijagatyapi vartate // 230 // tadrUpaM vIkSamANo'haM nirnimeSavilocanaH / ko'haM kutazca kiM nAma na jAnAmIti mattavat 1 // 231 // sarvAzcaryanidhAnAyA yadi tasyA bhavAn ptiH| puruSArthastRtIyo'pi tataH prathamatAM gataH // 232 // nizamyedaM mahIpAlo vimlshcitritaashyH| tanmArga darzayA'smAkamakAraNasuhRttamaH / / 233 // tasyAdhvadarzanenA'tha dhruvasya gurupotavat / saMcere dhariNInAthastatkAnanamahodadhau // 234 // dUrAdeva samAyAntamavalokya tpodhnaaH| uttasthurudayAhAryoditatigmAMzubimbavat // 235 // SaDaMzabhAgine tasmai pAdyamarthya yathAvidhi / dattvA kuzA''sane rAjA maharSibhinivezitaH // 236 // taSAM mukhyo jagAdaivaM candraH kulptisttH| . dhanyA vayaM yato diSTyA dRSTastvamasi tattvavit // 237 // bhavate tatrabhavate saparyA kaanycnaa'dhunaa| kariSyAmo'tithibhyo hi pradattaM zreyase kil||238|| athAha dhariNInAthaH paathonaathpRthudhvniH| yuSmAkamidamAtithyaM yadAzIrvAdamaGgalam // 239 // atha provAca sa RSirvihasya jagatIpateH / yadAzIrvAdaduSpApaM tad mayA dAsyate'dhunA // 240 // tataH purasthitAM kanyAM dhRtavalkalavAsasam / sAkSAtsiddhimivAtmIyAmadIdRzadasau RssiH||241|| uktimatyuktikAlo'yaM naivA'smAkaM gunnaangh| paramekAM varAM kanyAM kRtArthaya karagrahAt // 242 // atho babhASe bhUpAlaH keyaM kiM nAma kanyakA / kamalaGkurute vaMzaM kimarthamiha saMsthitA // 243 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ --dvitIyaH srgH| ityukte dhariNIbhaLa jgaadrssirmhaatpaaH| . zubhAkhye pattane bhUmAn samabhUd meghavAhanaH // 244 // nijnaathmnHpaanthvishraammaantrmpaa| tasya lakSmIvatI devI lakSmIrlakSmIpateriva // 245 // vArdhakotpannavairAgyo lakSmIvatyA samanvitaH / girigarbhAzrame ramye tApasavratavAnabhUt // 246 // devyA pUrvabhavo garbhaH pUrva rAjJo'prakAzitaH / avardhiSTA''zramasthAyA vallyAH phlmivocckaiH||247|| suSuve sA sutAM kAntAM gaGgeva svarNapadminIm / vanamAleti nAmA'bhUdasyA dattaM maharSibhiH // 248 // bAlyAvasthAM vyatItyA'sau vlklaambrdhaarinnii| rUpasaundaryarAjiSNuyauvanaM samupAyayau // 249 // asyAH priyo bhavAneva jJAnAjjJAto mhiipte|| dinAdhipaM vinA nAnyaH kamalinyA yato vrH||250|| arthinAM kAmadhukkalpaH kalpadruriva jaGgamaH / lAvaNyajalapAthodhidRzAM vizrAmapallavaH // 251 // kalAnAmeka AdhAraH kSatravaMzasamudbhavaH / evaM vimRzatAmatrabhavAnatra samAyayau // 252 // (yugmam) vallInibhAlitA yaiva saiva lagnA padAmbuje / ekaM hariH paraM gehamAyAta iti satyagIH // 253 // ityuktvA kulapo bhUpaM sumuhUrte zubhe dine / lakSmImivA'mbudhiH kRSNaM paryaNAyayadaGgajAm // 254 // praNatya munimurvIzo nivRttaH svapuraM prati / Uce parijanaM sarva girA meghagabhIrayA // 255 // yaH kazcid mohato lobhAd yadvA kalahakautukAt / imAM campakamAlAyAH purataH kathayiSyati // 256 // svayaM gatadayaM hanta ! haniSyAmyahitaM hi tam / .,
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeityukte tajjano'vAdId nAtha ! zozrUyatAM vcH||257|| yuSmatprasAdapAtraM sa nrmkelirviduusskH|| rakSaNIyaH prayatnena zapathairapi sarvathA // 258 / / narmakelirathA'vAdId muktvA vyatikaraM tvamum / . nAnyad bhoH! kathayiSyAmi ytHstyyudhisstthirH|259| haho! grahila ! mA grAmaM jvAlayeti nivaarite| smArito'haM zubhamiti lokoktiH satyavAk kRtaa||260|| itthaM nirbhaya' bhUpAlo narmakeli vidUSakam / nyakSepayat kSaNAt kArAgAre narakasanibhe // 261 // yogIndro bhairavAnandI khavAGgIha samAgamat / tamupAsitumetarhi gacchAmi mRgalocane ! // 262 // vyapadizyati bhUpAlo devI campakamAlikAm / vanamAlAM navAvAsavAsinImabhyapadyata // 263 // kiyatyapi gate kAle devI cmpkmaalikaa| brAhma muhUrte viduSI cintayAmAsa cetasi // 264 // yogIndravyapadezena niSidhya svaparicchadam / navoDhAM yoSitaM kAJcid yAtyasau kapaTe paTuH // 265 // vimRzyeti sahA'stokalokA cmpkmaalikaa| yAvat kArAgRhAbhyarNe saMprApat kopnaa''shyaa||266|| tAvadaizyata sA devI tatkSaNaM narmakolinA / meghadRSTiriva zuSyacchasyaughena kuTumbinA // 267 // karamUrdhva vitanvAnaH zAkhoddhAramivA''yatam / uvAca devi! tvatkArye mama jAtaM nibandhanam // 268 // zrutvedaM vismitA devI tatrAgatyetyuvAca sA / kimarthaM tava saMjAtA mama kArye hi duHkhatA ? // 269 // devi ! zrIvimalo rAjA mRgyaayaamupaagtH| vanamAlAM pariNinye pradattAM tApasarjanaiH // 270 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH srgH| bhayapUrva niSiddhe'tha samaste svpricchde| mayA saMlapitaM devyAH kathayiSyAmi nishcitm||271|| tAM citte bibhratA bhasmAGkurAM rAjJA mamopari / prItiM vimucya mayuccairIdRzI vidadhe dazA // 272 / / pradIpyamAnA kopena kArAgArAdamuM tataH / AkRSya narmakeliM ca babhASe bAndhavo'si nH||273|| jagAma vanamAlAyAH saudhaM campakamAlikA / vidUSakapraNItena sA mArgeNa nirargalA // 274 // avaskandamivAyAntIM tAM dRSTvA saudharakSakAH / palAyAzcakrire bhiitishlthmuurdhjbndhnaaH||275|| asUnatha samAdAya vanamAlA bhayadrutA / saudhotsaGgAd dadau jhampAM bhayArtAH kiM na kurvate // 276 // nipatantIM dvijaH kazcit svAmidattaprasattivat / vanamAlAM gRhItvA''zu nyakSipad grbhveshmni||277|| bibhrANAH subhaTAH kecid romAzcAn kavacAniva / kaukSeyakAn samAkarSan ymjihvaabhyngkraan||278|| kecid dRDhataraM dattvA bhItyA dvAraM stanandhayAn / rudato'pi niSedhanti dattvA pANiM mukhAgrataH // 279 // akriyanta pratolyo'pi dattadvArA mhaabhttaiH| niSiddhalokasaMcArA mahatISu nizAkhiva // 280 // nRpaH kRtvA samAgacchan vAhAlyAM vAhavAhanam / zrutvA tumulamaprAkSIt kimetaditi rakSakAn ? // 281 // tataH kalakalaM rAjA nizamyoce svarakSakAn / kimAgAt paracakraM bhoH! kiNvaa'kaannddyugkssyH||282|| uvAca rakSako jJAtvA samudbhUtaM tadadbhutam / tacchrutvA zUnyacetaskaH so'bhavad gtvittvt||283|| 1 niSiddhe tu ityapi paatthH| 2 sAkSepamiti c|
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeatha campakamAlApi bhUpateH pArzvametya ca / abhASiSTa mRSAvAdI tvatto nAnyo jgtypi||284|| yoginaM bhairavaM nantuM prayAmItyupadizya mAm / bhairavIM tAM muhuryAsi sevituM nijavallabhAm // 285 / / ityuktvA kopanA devI kopAgAramupetya ca / udvandhanaM vyadhAdA''zu nAsti kopavatAM mtiH||286|| anveSitA'pi zatazo mahIzena jnairpi| na dRSTA vanamAlA sA hastabhraSTANuratnavat // 287 // yaH kazcid vanamAlAyA udantaM kathayiSyati / tasmai lakSaM pradAsyAmi dInArANAM vinizcitam // 288 // iti ghoSaNayA rAjA tADayAmAsa DiNDimam / zuddhistathApi na kApi lebhe duHkhI tato nRpH||289|| nivRtte sarvathA'muSyA udante dikSu vistRte / samAtRko dvijastasmAt tayA sAkaM viniryyau||290|| kizciAgamatikAnto dvijaH provAca tAM nizi / duHkhAd rakSitapaJcatve! sAmpataM vallabhA bhava // 291 // Akaryetyavadad devI dvijo'si matimAnasi / kSatriyANyA samaM kAmaM saMgamaM kiM vidhitsasi // 292 // pratApAkrAntaloko'pi parAsakto divaakrH| aparAdhIva daivena pAtyate vArdhipAthasi // 293 // purANavedino yUyaM yadyanyAyaM kariSyatha ? / tadA satyeti gIrAsIt samudrAd dhuulirutthitaa||294|| ApAtaramyairviSayaiH kimpAkadruphalairiva / kathaM svakulamaryAdAM tyajasi kSayavAdhivat ? // 295 // divA na vIkSate ghUkaH kAko naktaM na vIkSate / kAmAtaH ko'pi pApIyAn divA naktaM na vIkSate // 296 // 1 abhASateti pAThAntaram /
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH srgH| jIvitaM zIlamevaikaM kulInasya kSamAtale / / AyurmutAdabhyadhiko yataH zIlamRto'zubhaH // 297 // gurustvaM prANadAtRtvAd mahIzastava nndnH| ... ahaM putrI snuSevA'tha kathamanyad vibhASase ? // 298 // eSa provAca kopena viduSyasi durAtmike ! / atastvAM mArayiSyAmi mArairnavanavairaham // 299 // tvadarthe viSayastyaktaH sevito'pi hi pUrvajaiH / paraM tavedRzI ceSTA nikRSTe ! duSTaceSTite ! // 300 // tyaktaM rAjyaM tvadarthena dezo bandhuH kulaM gRham / vittaM mitraM nijA bhUmiH paraM te ceSTitaM hyadaH // 301 // vanamAlA'pyathovAca rakSatAd mAM mahApadaH / janako'si sadAcAraparopakRtisundaraH // 302 // . athAkarSad dvijazcarmakozAdastrI bhRzaM sitAm / .. kAmAndhA iva kopAndhAH kRtyaakRtypraangmukhaaH303|| brAhmaNasya tato mAtA babhASe premabandhuram / jIvan prANI sute ! bhadrazataM pazyati nizcitam 304 // vanamAlA'gadad mAtaH ! paJcatvaM mama jAyatAm / tathApi zIlavidhvaMso mA me bhavatu jAtucit // 305 // jJAtveti nidhanatve'pi saspRhAM zIlapAlanAt / sahasreNa suvarNasya vikrINIte sma sa dvijaH // 306 // krAyakeNApi tenAzu prArthitA dvijavad bhRzam / tadvat provAca sA sAdhvI hyekarUpA satI ytH||307|| tato barbaradeze sA vikrItA tena vipravat / ekatrApi hi durdaivAd bhave bhavazataM bhavet // 308 // kadanabhojinI kAmaM malAvilakalevarA / vanamAlA'bhajad nUnaM zuSkamAleva heyatAm // 309 // anyeAstRNakASThaughamAnetuM kAnanaM gtaa|
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 mallinAthamahAkAvyetataH sA mUrcchayA'bhrazyat pRthivyAM chinnkssvt310|| mRteva gataniHzvAsA mauninI yoginIva sA / alabdhasaMjJA suciraM sthitA hI vidhijRmbhitm||311|| mRtakalpAmimAM caJccA tato bhAraNDapakSirAT / jagRhe nIradherantIpe candrakalAhvaye // 312 // ambhodhivIcibhirlabdhasaMjJA'bhUd vanamAlikA / saMzuSyadvallarIvoccaiH prathAmbhodadRSTibhiH // 313 // kizciJcalattanUM dRSTvA tAM muktvA ca nabhastale / dayAdharmaparAyattazcalati sma sa pakSirAd // 314 // vasthA sA hRdaye dadhyau tad vRttaM svapnadRSTivat / ka cAzramo maharSINAM ka ca raajyprikriyaa||315|| ka cA'yamantaradvIpe nivAso janavarjite / kva ca mUrchAgamo'raNye kva cA'yaM viicisnggmH1316|| athavA duHkhasaMdoho mamA'nyo'pi prasarpatAm / pazcAdapi hi yad deyaM tatpUrva kiM na dIyate ? // 317 // iti mImAMsamAnAyAM tasyAM kazcana pUruSaH / samabhyetyA'bhyadhAdevaM premamantharayA girA // 318 // kAsi vismerapadmAkSi ! kasmAdiha samAgatA ? / ityukte tena sA kAmaM maunamudrAmazizriyat // 319 // so'thA'bhASiSTa vRttaM me zRNu zobhanadarzane ! / kAsAranagarAvAsI bhagnapoto mahodadhau // 320 // daivAt phalakamAsAdyA'ntarIpaM prApya sundari ! / ekAkino'dvitIyA me dvitIyA tvaM bhaviSyasi // 321 // zrutvAtha dadhyAvityeSA hA ! dUrakSamidaM vratam / yatra vA tatra vA yAtu karpAso loThyate janaiH // 322 // uvAca vanamAledaM mA bAndhava ! vadedRzam / 1 tasthuSaH ityapi paatthH|
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH srgH| lokadvayaviruddhaM hi kiM kurvanti vivekinaH ? // 323 // atha bauhitthikastasyAH kaNThapAzaM dadau dRDham / evaM saudharmakalpasya pazyanti sma sudhAbhujaH // 324 // tAM paJcatvadazAM prAptAmapi pAlitasavi'tAm / vanamAlAM vilokyate prAdurAsan sudhAzanAH // 325 // re pautika ! parastraiNasaGgalAlasamAnasa ! / kathametAM satI haMsi zauniko varkarImiva ? // 326 // zIlavrataprabhAveNa vayamasyAH padAtayaH / tavaitatprANaghAtena kRtAntA'nucarA iva // 327 // tataH potavaNig bhuJjanivA''sye'kSipadaGgulIH / sarvAsAmapi bhItInAM maraNaM hi mahad bhayam // 328 // athaitaiH karuNAsAndrastaM vimucya nRppriyaa| vijJAyA'vadhinA nItA vibhUSaNapure pure // 329 // AvAsamadhyamAsInAM tAM nirIkSya kssitiishvrH| vismayasmerahadayo yAvad dhyAyati kiJcana // 330 // athocuste suparvANo deva ! dhanyA vayaM nanu / satIcUDAmaNerasyAH praNataM yat padadvayam // 331 // amuSyAH zIlamAhAtmyaM vAgIzo vaktumakSamaH / manye zUnyapadabhrAnti nityaM nityaM dadhAtyalam // 332 // tataH pautikavRttAntamanalpaM klpvaasinH| prajalpanti sma vismeravadanAmbhojarAjitAH // 333 // asyAH zIlamanazlIla harervarNayituM purH|| gacchAmo vayamityuktvA praceluH klpvaasinH||334|| sasnehamagadad devI deva ! kasmAt kRzAGgakAH / bhavantaH zvetavasanAH saMprAptadarzanA iva ? // 335 // devi! tvadvirahe prApte kSamiNaH sAmyabhAjinaH / jainAcAryAH samAjagmurviharantaH kRpAlavaH // 336 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeteSAmante'rhato dharma zrutvA nyagadamaJjasA / dIkSAM datta bhavAmbhodhau maGginImaGginImiva // 337 // rAjan ! bhogaphalaM karma tavAdyApi hi vartate / tato'haM nyagadaM tUrNamapUrNakhamanorathaH // 338 // vanamAlAM vinA svAmin ! sarvastrIniyamo mama / tasyAH zuddhirmayA labdhA na carairapi bhuuribhiH||339|| akhaNDazIlAlaGkArArundhatIva mhaastii| rAjan ! dvAdazavarSAnte miliSyati tava priyaa||340|| svAmin ! mama kathaM duHkhaM jAtaM dvAdazavArSikam / athoce bhagavAnevaM jJAnajJAtajagattrayaH // 341 // anekagodhanakhAmI bhadrasaMjJaH kRssiivlH| zAligrAme purA''sIstvaM dInadAnaparAyaNaH // 342 // zaratkAle samAyAte kedAre zAlizAlini / gatastvaM haMsamithunamapazyaH kAmamohitam // 343 // gRhItvA vAralAM pAzairTaSasyantImathaikadA / AlimpastvaM kuGkumenAtmAnaM cAzubhakarmaNA // 344 // tadviyogAturo haMsaH paribhramannitastataH / naivA''da vizakhaNDAni naivA''pa salile ratim // 345 // atha taM tAdRzaM vIkSya vAralAM jaladhArayA / ante dvAdaza nADInAM prakSAlya dayayA'mucaH // 346 // dInadAnaprabhAveNa tvamabhUd dhrnniishvrH| dAnena paramA bhogA bhavanti bhavavartinAm // 347 // tvayA dvAdazanADIbhiryat karma samupArjitam / vAdazabhirbAdaM tadazeSaM sahiSyate // 348 // yataHadIrghadarzibhiH krUraiTairindriyavAjibhiH / hasadbhiH kriyate karma rudadbhiranubhUyate // 349 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH srgH| tava prAgbhavapatnIyaM tvatkRtamanvamodata / tato'syA apahAro'bhUt kRtaM karmaiva naa'nythaa||350|| zrutvedaM sugurun natvA prApya zrAddhavratAvalIm / atiSThaM pauSadhagrAhI catuSpA nijaukasi // 351 // devairasi tvamAnItA mama bhAgyairiva drutam / na prApnoti kimu prANI dharmakarmaNi karmaThaH // 352 // atha bhUmipatiH sAkaM tayA vaiSayikaM sukham / bhuJjAno nyagamat kAlaM sudhAbhugiva bhuucrH||353|| paryante'nazanaM kRtvA dravyabhAvavibhedataH / jagAma lAntakaM kalpaM kramAd nirvANameSyati // 354 // vanamAlApi sNpraaptdvaadshshraavkvtii| itavatyacyutaM kalpaM tasmAd mokSamavApsyati // 355 / / yathA'nayA niSkalaGka suzIlaM paripAlitam / tathAnyairapi bhUpAla! pAlanIyaM mahAbala! // 356 // vAmin ! zIlavatImadhye dhanyaikA vanamAlikA / tvarate brahmacaryAya yaccaritreNa manmanaH // 357 // mUDho viSayasevAbhirvidhatte janma niSphalam / vikrINIte na kiM bAlo ratnaM svalpaiH kapardakaiH // 358 // narakAya prajAyante viSayA hanta ! sevitAH / teSAM tyAgastu bhAvenApavargapathadarzakaH // 359 // yathoddezaM hi nirdeza iti dhyAyan mehaamuniH| upAkramata mAhAtmyaM tapaso vaktumapyatha // 360 // tapo vijayatAmekaM kArmaNaM bhuvnshriyH| dharmarohaNamANikyaM karmakakSA''zuzukSaNiH // 361 // vidhivadvihitAdasmAt karmamarmavibhedakAt / sugatiM labhate vidyAvilAso nRpatiryathA // 362 / / (yugmam) 1 'tvaryate' ityapi / 2 -- mahAmatiH' iti pAThAntaram /
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74. mallinAthamahAkAvyetathAhiasti strIsparzavat sarvaviSayeSvAdima puram / kAJcanAkhyaM lasadbhadrazAlaM kAzcanazailavat // 363 // tatrAsIt pRthivIpAlaH sUraseno mahArathaH / dharaNIdhAriNInAmnI tasya devyau babhUvatuH // 364 // vijJAtajIvAjIvAdinavatattvaH sadA''stikaH / tasminneva pure zreSThI zrIpAlaH paramAItaH // 365 // suzIlalAlasA dharme dAnazauNDA dayAvatI / zrImatI tasya jAyA'bhUd dhImatI paramAhatI // 366 // catvAro nandanAstasya lakSmIbhaturbhujA iva / zrIdharaH zrIpatizca zrIdattaH zrIvatsa ityapi // 367 // anyeyuH kautukAcchreSThI talpasthaH sarvanandanAn / papraccha kena kena svamupAyenArjayiSyatha ? // 368 / / tanmadhyAt prathamo'vAdIt tAta! cintAturAH katham / vittArjanaM kariSyAmi nAnAratnaparIkSayA // 369 // suvarNasya tathA vastrasamUhAnAM ca vikrayaiH / vittotpattiM vidhAsyAva ityanyau pocatuH sutau // 370 // zrIvatso'tha jajalpocairgeyadattamanA manAk / lakSapAkAditailena kRtAbhyaGgAGgamardakaiH // 371 // vihitasnAnamaGgalyaH paJcatUryalayAnvitam / sauvarNaratnapratimAH pUjayan lAsyabandhuram // 372 // nAnAprasAdapAtraughaiH pattibhiH parivAritaH / kurvANo bhojanaM bhojyalehyapeyasupezalam // 373 // suzliSTazATakamAntanidharitakaradvayaH / zalAkA'vasarasphUrjadgeyadattazravoyugaH // 374 // zayyAyAM pulinAbhAyAM niviSTastridazezavat / , 'maraseno'bhidhAnataH' iti /
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH srgH| ekasyAM mUrdhni badhnatyAM dhammillaM nvbhnggibhiH||375|| nikSipantyAM dvitIyasyAM tAlavRntAnilaM mRdu / tRtIyasyAM dadatyAM tu tAmbUlaM premagarbhitam // 376 / / caturthyAM dayitAyAM tu mardayantyAM kramAmbuje / evaMbhUtaH kariSyAmi rAjyaM zrIsUrasenavat // 377 // (saptabhiH kulakam ) are re ! vakSi vAcATA'saMbaddhaM kimidaM vacaH ? / mAmakaM tyaja dhAmedamamuM zreSThItyatarjayat // 378 // tejaH saMgRhya caNDAMzurvAridheriva rNhsaa| kSIrakaNTho'pi tadgehAd niryayau zreSThinandanaH // 379 / / apamAnena tAtasya preritaH prApa sundaram / . puraM ratnapuraM nAma sazrIkaM smerapadmavat // 380 // tatra zrIratnaketvAkhyo harivaMzAnvayI nRpH| sudakSiNA priyA tasya kratoriva sudakSiNA // 381 // caarusaubhaagysaudhaagrptaakaakaashcncchviH| . saubhAgyamaJjarI tasya nandanI netranandanI // 382 // nayasAro yathArthAkhyo mantriputraH pavitradhIH / apAThId vimalAkhyasyopAdhyAyasyAntike tthaa|383|| adhIyAnazchAtravargaH sevitakramapaGkajam / zrIvatso nagarasyAnnastamupAdhyAyamaikSata // 384 // taM praNamyA'vadat pUjya ! mahyaM vidyAprado bhava / ityukte'pAThayadasau sutavacchreSThinaH sutam // 385 // puraatnbhvopaattjnyaanaavrnnkrmnnaa| paThannapi na jAnIte kiJcanA'saMjJijIvavat // 386 // mUrkhacaTTa iti sphItaM guNaniSpannamIdRzam / tasya nAma daduzchAtrA yataste kelivRttayaH // 387 // anenAhUyamAno'sau dUyate sma kSaNe kSaNe /
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyepranaSTeneva zalyena ghanAghanaghanodaye // 388 / / .. nihrotavyamidaM kenApyupAyena mayA katham / vimRzyeti muhuzcake chAtrANAM bhaktimadbhutAm // 389 // uttiteja kapardena paTTikAH prativAsaram / paryapUryanta pAtrANi vidhAya khaTinIdravam // 390 // chAtrANAmAsanAnyeSa vinyasyati divAnizam / padasaMvAhanAdIni karmANi vidadhetarAm // 391 // nAma cchAtrairdade'thAsya vinayacaTTa ityapi / durbhikSaM nAma teSAM hi kimAkhyAsu vijRmbhate ? // 392 // amuSya bhakticaTTasya pAThakuNThasya sarvathA / evaM dvAdaza varSANi harSotkarSajuSo'vrajan // 393 // tasyAM tu lekhazAlAyAM paThantI rAjakanyakA / saubhAgyamaJjarI nAnA jajJe yauvanapAvanA // 394 // kasmaicid gatavidyAyA'vadyavAkyavarAya mAm / dAsyate jagatInAthaH kanyArtho mtygocrH||395|| nayasAraH punarasau mantriputro nidhirdhiyaam| vIraHzUro nayI zAntaH sudAkSiNyaH priyNvdH||396|| yadyeSa mama jIvezo jAyate punnyyogtH| tuSTA me devatAH kulyAH satyAcAzI prmpraaH||397|| itthaM vicintya sapremaprapaJcavacanaM ca saa| nayasAraM prati prItyA babhASe rahasi sthitA // 398 // nayasAro'pyuvAcedaM kaitavena kRtsmyH| yuktamuktaM tvayA bhadre ! zRGgAradudhanAvali ! // 399 // devAnAmarthanIyA tvaM yadi prArthayase ca mAm / tad me sabhAgyaM saubhAgyaM kintu kizcana vcmyhm|400|| tvaM kanyakAsi bhUmIndostatpatterasmi nndnH| 1 'khaTikAdravam' itypi|
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 77 dvitIyaH sargaH / mRgadvipena saMbandhaH kiM bhadrAyAH prazasyate ? // 401 // athoce bhUpateH putrI satyameva tvayoditam / paraM vidyAguNaiH ko'nyastava tulyo jgtypi?||402|| kasyApi guNahInasya kiM kariSyAmi paannigaa| kakudmato gale baddhA'naDDAhIva varAkikA // 403 // nayasAro'dadhAccitte'nuraktaM mayi mAnasam / rakSituM zakyate naiva niSiddhamapi yuktibhiH // 404 // yataHapi caNDAnilodbhutataraGgasya mahodadheH / zakyeta prasaro roDhuM nAnuraktasya cetsH|| 405 // uvAca rAjaputrI ca yadi tvaM sadayo mayi / tadA satyaM kuru vaco'parathA'gnirvaro mama // 406 // omityukte nayenA'tha dAkSiNyana kSaNAdapi / anyeyuH preSayAmAsa tadante ceTikAM ca sA // 407 // asminneva dine lagnaM paramocagrahAnvitam / AkRSTamAvayoH pauNyairaMzairiva puraHsaram // 408 // karabhyo vAyuveginyo goNI pUrNA maNIgaNaiH / praguNIkAritAH santi pracchannaM mntrinndnH||409|| Ametyukteti kApaTyAdasau vinayacaTTakam / rahasyuvAca bhoH! rAjakanyakAM dApayAmi te // 410 // azraddheyamidaM zrutvA vyomapuSpamivA'vadat / nayasAra! kathaM daivahataM hasasi kelinA? // 411 // ayuktaM vaktumanyAyyaM hanta ! yuSmAdRzAM vizAm / na bhAti caraNe baddhaM karabhasya hi nUpuram // 412 // haMho! vinaya ! jalpAmi vacanaM satyamIdRzam / nAtra hAsyA''spadaM kiJcidbhavatA saha tanyate // 413 // kRtvA saubhAgyakandalyA pANigrahamahotsavam /
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 mallinAthamahAkAvyeuSTrImAruhya gantavyamujjayinyAM tvayA drutam // 414 // atha pramANamevAstu jajalpa zreSThinandanaH / - saktumadhye ghRtakSepo harSotkarSAya kasya na? // 415 // pradoSe'dhyApakaM natvA'vAdId vinayacaTTakaH / tAta ! prAtargamiSyAmi pitRpAdanamasyayA // 416 // haMho ! vatsa! mamAbhyaNe sthito vinayabhRcciram / paraM vidyAlayo jJAto na tvayA pUrvakarmataH // 417 // gurUNAM kramasevA hi niSphalA na prjaayte| eSa pravAdo mA bhUyAdasatya iti cintayan // 418 // abhimanya pavitrAtmA zrIsArakhatavidyayA / apAyayad gharSayitvA candanaM zreSThinandanam // 419 // praNipatya guroH pAdau nayasAranivedite / tasmin sthAne gato rAtrau hRSTo vinayacaTTakaH // 420 // tasya sAhAyakaM kartumiva dhvAntaM jagatyapi / prasRtaM puNyapAtrANAM sahAyaH ko na saMbhavet // 421 // nayasArAmbaraM prItyA paridhAya vaNiksutaH / tAmAyAtAM pariNIyA'dhyAsAmAsa kramelakIm // 422 // gatavatyatha bhUyasyAM kAzyapyAM rAjakanyakA / adrAkSId vinayaM sarvapAThakAnAM vidUSakam // 423 // tptgraavtlkssiptvimugdhshphriiyitaa| sarvAGgataptA samabhUd nitarAM sajakanyakA // 424 // avicArya kRtaM kArya yattat sphuTaM nirIkSitam / gurudrohaparAyA me sarvamalpamidaM punaH // 425 // anyAsAmapi svacchandacAriNInAM jagatyapi / bhano mArgo mayA'vazyaM nayasAraprayogataH // 426 // AtmakulakSayatrAsAd nayasAreNa buddhitaH / udvAhito dhiyA nyUno nUnaM vinayacaTTakaH // 427 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH srgH| itthaM cintAturA dUraM taruNaM taraNiM yathA / dRzA saMbhAvayAmAsa taM na zreSThitanUdbhavam // 428 // . athojjayinyAM saMprApto gRhiitottunggmndirH| janagoSThISu vicaran raJjayan janamAnasam // 429 // navyaiH kAvyaiH zubhaiH zrAvyaiH sarasAthaiH svayaMkRtaiH / vidyAvilAsa ityAkhyAM lebhe puryA manoharAm // 430 // (yugmam ) gRhApavarakAsInA rudatI krunnsvraiH| vAsarAn gamayAmAsa kRcchrAt saubhaagykndlii||431|| anyeyuravadad dhAtrI devyasau shresstthinndnH| zAstrAmbhonidhipArINodhurINaH skriyaavtaam||432|| yauvanodyAnadahanaM mAnaM muktvA manasvini! / premAmRtarasApUrNa tUMrNa brUhi svavallabham // 433 // pratyuvAca sutA rAjJo yAdRzo'styeSa dhAtrike / jAnAmi tAdRzaM dRSTo mayA dvAdazavatsarIm // 434 // kalAnAM kauzalAd devi ! raJjito nAgaro janaH / vidyAvilAsa ityAkhyAM tato nAmAsya nirmame // 435 // kathaJcittena khagitvAd raJjito dhAtrike ! janaH / jAnAti kanakamadhyaM svarNakAraH, paro nahi // 436 // itazvakAzmIramaNDalAdhIzabhImanAmnA mahIbhujA / lekhaH zrIratnaketozca preSitaH sandhivigrahe // 437 // salipyantarasaMpUrNo lekhaH kenApi naiva saH / vAcito guruNA nUnaM dattamudra ivoccakaiH // 438 // jagAda sacivaH svAmin ! vAcyate kevalaM dhiyA / yadi vidyAvilAsena zAstrAmbhodhihimAtA // 439 / / 1 manjarI' iti c| 2 'bhASakha nijavallabham' ityapi /
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye nRpAdezAt samAhUtaH pUrvaM paThitavatsukham / taM lekhaM vAcayAmAsa niHzeSalipikovidaH || 440 / / tatkSaNaM parituSTena mahInAthena sanmatiH / sthApitaH sacivatve'sau na zraddhAlurguNeSu kaH ? // 441 // nRpapradattasAmrAjyabhAraH sumatihetibhiH / duHsAdhyAn sAdhayAmAsa sacivaH zucibhUSaNaH || 442 // kadAcit kathayAmAsa ko'pi kSoNIpateH puraH / jagatpriyo'pi devAyaM na priyo nijayoSitaH || 443 || kathaM vetsi nRpokto'sau babhASe hanta ! horayA / deva ! jAnAmi kAminyA nijAyA vallabho na yaH / 444 / zrutvedaM kautukAdeSa sevAvasaramAgatam / uvAca sacivaM cAru samakSaM nijaparSadaH // 445 // mantrinnabhinava mantrI rAjJo bhojanadAyakaH / ityasmAkaM sadAcAraH kartavyaH satvaraM tvayA || 446 // AmetyuktvA gato gehaM vimanasko gatasvavat / uvAca dhAtrikA mantrizreSThaM zreSThagirA tayA // 447 // apamAnaM mahIbhartrA kiM te vatsa ! prakAzitam / kiMvA dhIviSaye'pyuccaiH kazcidarthastvagocaraH 1 // 448 // na me mAtarmahIbhartrA mAnamlAniH prakAzitA / kazcidartho na me dhAtri ! matyagocaratAM gataH // 449 // paraM krUranidezo'yaM dattaH kSoNIbhujA svayam / yattavaukasi bhoktavyaM kalpo'smAkaM kule hyayam // 450 // gRhaessed mahInAthe mantriNyAH kila ceSTitam / prakaTaM bhavitA sarvaM tadarthaM kheda eSa me / / 451 // mantrI ! cintayA cittaM khedakrAntaM karoSi kim ? | bhojane sajjayiSyAmi rAjJaH saubhAgyakandalIm ||452 // 80
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH srgH| 81 sadvacaHzravaNAdeva sudhAsikta ivAbhavat / hastAvalambanaM puMsAM patatAM kiM mude nahi ? // 453 // uvAca dhAtrikA mantrigehinI dhIrayA giraa| ekAgrahA'si he vatse ! kRtyAkRtyabahirmukhi! // 454 // mAmakaM vacanaM vegAdekaM kurvbhimaanini!| jananyA iva nAjJA me lejituM yujyate kacit // 455 // sacivo jagatIpAlaM tvadgRhe bhojayiSyate / abhyadhAditi te bhartA manmukhena tvaagrtH||456|| mAtaH! kenApi bhUpAlo jJApitazcaritaM mama / bubhukSurmA dikSuzca tad manye tena hetunA // 457 // mAtastaIi madAkArA madyAmaya icaa'praaH| samAnavastrAlaGkArAstisrastUrNa samAnaya // 458 // bhojayantI mahIpAlaM tAbhiH sAkamalakSitA / / yathA bhavAmyahaM mAtastathA kuru guNAkare! // 459 // tasyA vacasi satyArthe praguNe vihite cirAt / bhUpamAmantrayAmAsa sacivo bhaktimeduram // 460 / / AvAse mantriNo'thAsya vimAnasadRze shriyaa| rAjA'gAt kRtazRGgAraH parIvAraparIvRtaH // 461 // bhojanAyA''sanAsIne bhUpAle saparicchade / ekA mumoca sauvarNa vizAlaM sthAlamuttamam // 462 / / pIyUSarasaniSyandisaMpUrNAnIva tatkSaNam / ekA cikSepa pakAni phalAnyavikalAnyapi // 463 // aparA kApi hRyAni pakAnAni samantataH / drAk pariveSayAmAsa kaNakaGkaNapANinA // 464 // ekA parimalodgArahRdyamodanamadbhutA / akSipad bhUpateH sthAle vizAle saadhucittvt||465|| 1 hastAvalambada ityapi / 2 lajitA'rhanidezavat / 11
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeiyaM tviyamiyaM mantrigehinIti vicinvatA / na samyag vivida rAjJA sAdRzyaM bhramakArihi // 466 // kRtabhuktirmahIpAlo'zaknuvan prssttumnyjsaa| - samIpe mantriNo maunamAdhatte sma savismayaH // 367 // saparyA mantriNaH prApya gatavAn mandiraM nRpH| . svAnuvAca narAnevaM na jJAtA sacivAGganA // 468 // tasyA nirIkSaNe kAryaH ko'pyupAyo vishaardaaH| te procurdeva ! nagarabAhye'sti puradevatA // 469 // kArya nRtyaM mantripanyA mantriNyA''todyavAdake / puro devyAH puraH paurairdevena jJAyate yathA // 470 // bhavatvevaM nRpaH mocya dvitIye'hni mhiiptiH| purataH kathayAmAsa tamAdezaM manogatam // 471 // kSudrA''dezamimaM zrutvA gatvaukasi svismyH| azeta mandirasyAntazcintAsantAnatApitaH // 472 // mantrI khedaparo dhAcyA pRSTaH proce mahattamaH / kSudrA''dezasya pRthvIzodhAtri! pAtrIcakAra mAm 473 // jagAda bhUpateH putrIM dhAtrI pAvanayA giraa| samAdezaM mahIbharturduHzravaM dhImatAmapi // 474 // paTahe paTupATaM ca vAdyamAne'munA mudaa| ahaM nRtyaM vidhAsyAmi hasantIti jagAda sA // 475 // vAdayitumamuM putri! cedasau jJAsyate nahi / / lapsyate hAsyatAM mantrI samakSaM nRpaparSadaH // 476 // tadAbhASiSTa hRSTA sA purataH sacivezituH / duSpApArthasya lAbhe hi harSo yAti prakarSatAm // 477 // atha devIgRhasyAntarmazcavinyAsasundaram / sAkaM paurajanaiH sarvairupaviSTe mahIbhuji // 478 // mandramadhyAdibhedena tttetidhvninaadtH|
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH sargaH / mantriNA vAdyamAne'pi paTahe paTuniHkhane / / 479 // vihitodAmazRGgArA rambheva kSitigocarI / harantI pauracetAMsi samAgAd mantrigehinI // 480 // (tribhirvizeSakam ) dhvanimAkarNayatyeSA paTahasya yathA yathA / tathA tathAsne romAJco'kUrapUramapUrayat / / 481 // aho ! IdRka kuto'nena jJAtaM paTahavAdanam || citrIyamANA hRdaye narnartti sma layottaram // 482 // nRNAM nirIkSamANAnAM dampatyostaM kalAkramam / zeSendriyabhavA vRttirlocaneSu layaM yayau // 483 // mUrdhAnaM bhUpatirdhunvan vismayasmeratAM gataH / sarvatatrapravINo'si vyAjahAreti mantriNam // 484 // tApUrvI kalAM dRSTrA padminIprANavallabhaH / mApa dvIpaM paraM draSTumivAnyatrApi tAdRzIm // 485 // parispandaiH samaM rAjA pratasthe nagarIM prati / Uce'tha mantriNI nAtha ! karamudrA mamApatat ||486 // sAnvayA subhagAssneyA sasnehamiti vAdinI / prAvizad nagarasyAntarhRSTA saubhAgyakandalI // 487 // tadA''dezavazAdeSa pramodonmAdamAsadat / dhanyo'hamadya sadgAcyA bhASito gauravottaram ||488 // vijane tatra tAM vIkSya labdhvA ca karamudrikAm / acAlIdujjayinyAM hi bahiHsthAnAM bhaved mRtiH // 489 // zIghramAyana purIM dattakapATaM gopuraM puraH / nirIkSya vapravistIrNapayo mArgamupAyayau // 490 // vizrAnto'ntarbhujaGgena daSTaH spaSTamayo kare / hAheti nyagadad mantrI mRtyoH paTahavibhramam // 491 // itava saudhamAsInA vAravezyA'vanIzituH / 83.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye taM zuzrAva mahAnAdaM karNayorviSasecanam / / 492 / / adrAkSIt patitaM kSoNyAM sacivaM prasaradgaram / akSAlayacca pANisthaM maNiM nIreNa bhUriNA / / 493 // apAyayadamuM tacca paropakRtitatparAM / so'bhUdapaviSo yasmAdacintyaM maNivaibhavam // 494 / / punarjAtamivAtmAnaM manyamAnaH kRtajJarAd / sacivastAmuvAcedaM kiM kurve tava vAJchitam // 495 // ced nAtha! varado'si tvaM matto'nyatra tvayA ttH| bhavenaiva bhavAnIto na gantavyaM kadAcana // 496 // tayA sAkaM caturyAmImatibAhya ghaTImiva / prAtaHkRtyAni kRtvA'sau niSasAda mahAsane // 497 // kenacid yoginA dattaM prabhAvauSadhikaNDakam / avadhAta paNapadmAkSI caraNe sacivezituH // 498 // tatprabhAvAdasau jajJe candrakI vrcndrkH| ekasmin janmani prAptajanmAntara iva kSaNAt // 499 // uDDIya barhiNo bhrAmyan gatatrAsaM pure'khile / sandhyAyAM tatra paNyastrIgehaM yAti sma sarvadA // 500 // kaNDakavyatyayAdeSa yavanikAntarAdiva / prAptapuMstvo naTa iva vAhayAmAsa zarvarIm // 50 // ramayitvA nizAM sarvA paNastrINAM karaNDakAt / pratyahaM vidadhe mantripuGgavaM barhiNAkRtim // 502 // itastato'pi geheSu bhrAmyanneSa dine dine / rAtrau paNAGganAgehamAgacchati vazIkRtaH / / 503 // ito mantriNyanAyAte mantriNyadhRtikAriNI / ratiM na kvApi sA prApa grISme haMsI marAviva // 504 // so'nyezubarhirUpeNa bhrAmyan svagRhatoraNam / . 1 muhUrtavaditi ca pAThaH /
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH sargaH / AcchAdya picchasaMbhAre vitene toraNazriyam ||505 // patyurvi rahataptAyA mAtareSa kalApavAn / priyAgamanavatprItiM pradatte mama netrayoH // 506 // ajJAnato mayA pUrva dRSTaH prANapriyo'priyaH / idAnIM pUrvaduSkarmavipAkAd dUrato gataH / / 507 // chadma zrI sadmanastasya priyasyAhamajAnatI / purAspi rodanaM cakre'dhunA'pi cirazikSitam ||508 // bhogibhogaviSajvAlAlIDhaM dahatu candanam / kathaM dahatu me dehaM niHsandehaM himadyutiH || 509 / / itthaM vilApaM kurvANA muhuH saubhAgyakandalI / nipapAta mahIpIThe hatajIveva kenacit / / 510 / / dhAtryA parijanenApi pratIkAre kRte sati / atucchamUrcchA'pagamAt svasthA tasthau kathaJcana // 511 // evaM ca bhASamANAyAM tasyA gehAdatho zikhI / anyedyuragamadbhUpaputryAH saudhe manohare / / 512 // tatsakhyA kautukAdeSa vidhRto gRhijAtavat / arpito madanAvalyA vizrAma iva cetasaH / 513 // kaNDakaM troTayAmAsa vIkSamANA zikhaNDinam | nararUpiNamadrAkSIdamuM sA sacivottamam // 514 // kimetaditi vismeranayanA madanAvalI ? | romAJcakaNTakabhayAdivAsanamathAmucat / / 515 // satyasminnAsanAsIne kimetaditi sA'vadat ? athoce sacivaH sarvametasyAH purato mudA / / 516 // mantrin ! tvadvirahe rAjA nikhilA nAgarA api / vimUDhamanaso'bhUvan digmUDhAH pathikA iva // 517 // mantrin ! niSThuracitto'si rUpaM saMgopayannijam / kurute lekhyamekosnyo lekhAmapi dadAti na // 518 // 85
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeyatpajalpasi tatsatyaM vAcA baddho'smi nizcitam / muzca mAM barhiNaM kRtvA baddhA ca kramakaNDakam / / 519 / / ityukte kekirUpe'sminnanayA vihite gate / itavAbhANi taddhAcyA narazabdo mayA zrutaH // 520 // upamAtaH ! kathaM puMsaH saMcAraH saMbhavediha / . yadIdagbhASase nUnamasaMbaddhamivAdhunA // 521 // paunaHpunyena dhAtrI sA tAmUce zapathAnvitam / atha sA kathayAmAsa tatsarva sacivoditam // 522 // dvitIye'hayeSa sa bhrAmyan kRtasaGketazabdavat / samAgAt tatra dhAtrI sA'varddhayajjagatIpatim // 523 // jJAtavRttaH sametyAsau kartitvA karakaNDakam / mukhyarUpadharaM cakre dharaNIzo'tha mantriNam // 524 // sAnandenAtha rAjJoce mama putrI samudraha / vezyAvRttaM ca tenAsya samastaM viniveditam // 525 / / sAkUtamatha sA''hUtA kSoNIzena paNAGganA / khAmin ! prasAdamAdhehi mmaa''deshnideshtH||526|| vAcA baddhamamuM muzca sacivaM dattajIvitam / yathA'GgajAyA me pANiM gRhNAti zubhavAsare // 527 // Ametyukte nRpastasyAH prasAdaM bahakArayat / ucitAnucitajJAnaM vAravezyAsvavasthitam // 528 // sundaraveSThinaH putryA sahitAM madanAvalIm / paryyaNAyayadurvIzo mantrIzaM zubhavAsare // 529 / / sthApito yuvarAjatve dattvA dezAn mahattamaH / na puNyaM dehinAM mAtuM zakyate'mbho'mbudheriva // 530 // tisRbhiH pariNItAbhirvezyayA saha mantrirAT / bubhuje viSayAn martyajanmacUtaphalopamAn // 531 // kAlena kiyatA ratraketuH kSitipatirbhRzam /
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ - dvitIyaH srgH| bhavodvigno'grahIda dIkSAM tApasAnAM yathAvidhi // 532 // vidyAvilAsaH samabhUd bhUpAlaH pAlayan prajAm / pracaNDazAsanaH pAkazAsanaH svarivA''gataH // 533 // anyeAH zreSThim rAjA cturnggcmuutH| rurodha kAzcanapuraM jambUdvIpamivA'mbudhiH // 534 // tejo'dhigamya duHsahyaM tasya vyomamaNeriva / ulUka iva vAgmUkaH sUraseno nanAza ca // 535 // nIlapatrAvalIkIrNe baddhakAJcanatoraNe / tatrAvikSat pure rAjA savidyudvAridopame // 536 // svarNapAtrANi saMbhRtya ratnaiH paurA DuDhaukire / prasAdaM teSu cakre'sau vAJchitArthasamarthakam // 537 // zreSThyAgAd nagarImukhyaH zrIpAlaH sUnubhiH saha / zreSThin ! mAmabhijAnAsi bhASate smeti bhuuptiH||538|| so'pyUce sUryavat khyAtaM rAjAnaM tvAM na vetti kaH / vastutastu yathAvasthaM no vemi tvAM mahIpate // 539 // samakSaM sarvalokAnAM tataH zrIvatsabhUpatiH / caritraM mUlataH samyag saMkSepeNetyavocata // 540 // tava sUnurahaM zreSThin ! zrIvatsa iti vishrutH|| rAmAcatuSTayIyogamabhRtervacanAt purA // 541 // kopATopotkaTaM spaSTaM vijJAya tvAM vinirgtH| imAzcatasraH saMprAptAstava paadprsaadtH||542||(yugmm) saccakre pRthivIpAlaH zrIpAlazreSThinaM tataH / vadhvaH sarvAzva hRSTAGgayo hyAcAraHkulayoSitAm / / 543 // yauvarAjye pade nyasya zrIdharaM prathamAjam / 'rAjyayugmamatha prAjyaM nayavRttyA zazAsa sH|| 544 // anyadopavanasyAntaH sUriH shriimtisaagrH| saviteva tapodIptyA pUrbahiH samavAsarat // 545 //
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ . mallinAthamahAkAvyetaM vandituM mahIpAlaH pAlayana pAvanI kriyAm / :: jagAma bhaktitastatra pauravRndaparIvRtaH / / 546 // dezanA'nte mahipAlaH pRSTavAniti tAn gurun / purA kathaM mamAjJAnaM sarvatrollasitaM prabho // 547 // kathaM pazcAd mune ! jJAnaM prasRtaM mama kovidAt / ityukte nyagadacchrImAn mUribhUriguNottaraH // 548 // purAjanmani paThatAM mahAvighnastvayA kRtH|| atastatkarmabandhena jJAnollAso'bhavad na te // 549 // guruNA kenacit pazcAt sadvAkyaiH pratibodhitaH / bhaktiM cakre dhiyA teSu pratyahaM pustakAdibhiH // 550 // satkarmabandhato'bhUstvamupAdhyAyavizAradaH / jJAnavighnAcca mUrkhatvaM pUrva saMprAptavAnasi // 551 // zrutvedamavadad rAjA karmabandho mahAn kRtH| kathaM zlathI bhaved nAtha ! tataH provAca sNymii?||552|| baddhaspRSTanidhattAkhyAstrayo bhedA mahIpate / mithyAduSkRtabhaNanAdibhirjeyAH suhetibhiH // 553 // tadanyaH karmabandho yo nikAcita iti smRtaH / bhUyasA tapasA so'pi vijetavyo mumukSubhiH // 554 // yathA tuSArapAtena dahyate'nokahavrajaH / yathA''mlarasaviSTabdhaM laGghanenApadizyate // 555 // yathA davAgninA'raNyaM dahyate'sahyatejasA / tathA sarvANi karmANi jIyante tapasA cirAt // 556 // (yugmam ) kIrtergarvAd bhayAd vA'pi sudeyaM dAnamaGginAm / kulalajjAbharAbhyAM ca sukaraM zIlapAlanam // 557 // mRSA'nyaraJjanAd vA'pi sukarA hanta ! bhAvanA / duSkaraM tu tapastaptuM dehadhAtukSayAvaham // 558 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH srgH| zrutveti nandane rAjya madamAvalisaMbhavam / saMsthApya sUriSAdAnte zrIvatso jagRhe vratam // 559 // so'bhyasya dvividhAM zikSA dakSaH kkssiikRtkriyH| vizeSatastapastaptuM traividhyena pracakrame // 560 // yathA yathA tapo dehatanutAM tanute tanau / sathA tathA'sya sadbhAvamahimA nahi hIyate // 56 // paritakSya tapaSTaGkaH zilAmiva nijAM tanUm / uccakAra tathA so'bhUd yathA jaGgamadaivatam // 562 // AyuHkSaye sa rAjarSirgRhItvA'nazanaM cirAt / ekAvatArakhidazo jajJe tasmAcca setsyatti // 563 // vidyAvilAsarAjarSiryathA vepevarA tpH| tathA'nyairapi mAvena pAlanIya mahAbala ! // 564 // tato mahAbalo rAjA jagAdeti kRttasitam / kariSyAmi tapaH zuddhaM svAmin ! vidyaanrendrvt||565|| dAnazIlatapodharmA amI bhAvaM vinA trayaH / na phalanti mahIpAla ! zAlA iva RtuM vinA // 566 // yadvad rUpaM dRzA yadvadalatkRtyA kvervcH| yadacandro gutA tadvad dharmo bhAvena bhUSyate // 567 // bhavino bhAvanaivaikA muktisaGgamadUtikA / bhave bhavedihaivA''zu dRDhamahArisAdhuvat / / 568 // tathAgAsIt pure kazcid mahAkopI dvijaatmjH| ambAyakAriNAmAbo yauvanaM caapyupaayyau||569|| granthibhedaM vyadhatvoccaiH sa kadAcana bhanyavat / kacicca khAnakhAtrANi lola kola ivAnizam / / 570 // avadhyatvAdasau rAjanRbhinirvAsitA purAt / athA'gAccaurabhUpallI caurIhallIsaMkAkulAm // 571 // caurasenApatiM zazvat sevate sma dvijAtmajaH /
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyesthAnalAbhAt kRtArtha skhaM manyamAno mano'ntare // 572 / / taistairudanacaritairAtmatulyaM vilokya tam / amanyata sutatvena caurasenApatiH svayam // 573 // dasyukhAmini paJcatvamupeyuSi sa dasyubhiH / tatpade sthApitazcaNDakarmA'jani vizeSataH // 574 // sudRDhaM praharatyeSa prANino niSkRpaM yataH / tato dRDhapahArIti sAnvayaM nAma 'nirmame // 575 // babhaJja nagarANyeSa jagrAha pathikavajAn / grAmAn prajvAlayAmAsa paJjikArtha kRtAgrahaH // 576 / / anyedyustaskaraiH sAkaM svAMzairiva pRthaggataiH / bhaktuM kuzasthalaM grAmamagAdeSa mahAbhujaH // 577 // tatrAsti devazarmeti brAhmaNaH shrmvrjitH| . vAGgavat sahajaM yasya daurgatyaM prasRtaM ciram // 578 // / tadaiva bAlakaireSa kSIrAnaM yAcito dvijaH / bAlakA na hi jAnanti sadasattvaM nijaukasi // 579 // .. yataHdasyavo DimbharUpANi rAjAnazca dvijA api / parapIDAM na jAnanti gRhNate ca yathA tathA // 580 // paribhramyA'khilaM grAmaM yAcitvA ca kacit pyH| kacicca tandulAn styAnIbhUtendukiraNAniva // 581 // kApi kApi guDaM hRdyamabhyarthya svastibhASaNAt / kSareyI pAcayAmAsa snAtuM cAgAd nadIraye // 582 // itazcogradRzo gehamAgacchaMstasya taskarAH / teSAmekatamo'nazyat kSaireyIM prApya raGkavat // 583 // athocaimbhirUpANi cakrandurvirasasvaram / uditaM ruditaM hyastraM vAlAnAM yoSitAmiva // 584 // 1 nirmitamityapi pAThaH / .. 2 pRthUnatairiti ca /
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ - dvittIyaH srgH| rudantaste nadIM gatvA tUrNa janakamUcire / kenacit pazyatAM tAta ! jahe naH pAyasaM gRhAt // 585 // tadAkA'dadhAcitce daivaM durbalaghAtakam / anyeSu vezmasu grAme durbhikSaM kiM vijRmbhate // 586 // adhyanatha dvijastAmravardano grAmamIyivAn / ... bhujAbhyAM parighaM pretabharturdaNDamivAyatam // 587 // . AdAya gehamAgatya sa bhUta iva nuutnH| samullAsitadordaNDo jaghAna stenmnnddlm||588|| (yugmam ) dRSTA vitrasyatazcaurAstena vAtena tUlavat / . .. dadhAve taskarAdhIzo yamadUta iva svayam // 589 // satvaraM dhAvamAnasya pravAhasya zilA ythaa|.. antarAle babhUvA'sya saurabheyI gaticchide // 590 // merita iva durgatyAdhiSThita iva rakSasA / niSkRpastAM kRpANena nijaghAna niSAdavat // 591 // taskarANAmadhIzasya saMmukhIno'bhavad dvijH| mRgo mRgAdhipasyeva zizupAlanavatparaH // 592 // ... re ! re ! taskara! maddezma vizan mUrkha! mumUrSasi / / zApenApi mamA'nantAH kSayaM nItA vadhaM vinA // 593 // tadAphA'tha caurezo maNDalAreNa coprdhiiH|. . phalavat pAtayAmAsa ziro roradvijanmanaH // 594 // ; AH pApa! pApinAmAdya ! brahmahatyAvidhAyaka ! / : evamuktvA'bhyagAdasya velAmAsavatI vdhuuH||595|| durgateH saGgadUtena dhautena taravAriNA / vidadArodaraM tasyAzcaNDaH kUSmANDakhaNDavat // 596 // garbha jarAyumadhyasthaM kampamAnaM bhayAdiva / nirIkSya puratastasya karuNA taruNAyate // 597 // -nastAmrapautrAdityapi pAThaH / 2 -rAnamuSmA tUlapUlabaditi ca / . .
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvehA mAtastAta ! hA! mAtavilapanta iti sphuTam / ete stanandhayA mohAd mayaika nihatAH khalu / / 598 // pitRmAtRparityaktAH kimu jIvanti baalkaaH| kaThoreNa kuThAreNa vilUnAH pallavA iva // 599 / / gobrahmavanitAbhrUNahatyAmityAdapad bhRzam / pAtakaM pAtakaM jantodhigArjayamanAryavat // 600 / svayaM khaM hanmi kiM zascyA kUpe jhampAM dadAmi kim / vizAmi calane kiMvA viSAdA viSamani kim?||601|| evaM vicintayaneSa jAtavairAgyabhAvanaH / vyAvartamAna udyAne sthitAn sAdhUnavaikSata // 602 // praNipatyeti tAnUce pApAtmA'haM durAzayaH / dRzA'pyadRzyo vacanairabhASyo'haM bhavAdRzaiH // 603 // nAsti mattaH kacit pApI nAsti matto'pi nighRNaH / nAsti matto'pi nirdharmA nAsti mtto'dhmaadhmH||604|| IdRkSamapi mAM trAtuM yUyamahaMta sAMpratam / prAyazcittarahasyajJAH sarvasAdhAraNA yataH // 605|| tataste sAdhavaH sAdhudharmatacamupAdizan / zrAmaNyameSa jagrAha pApapaGkanadIrayam // 606 // yasminnahi svato'nyasmAdapi smAsmi pAtakam / tatra tatraiva no bhokSye kRtaparvatapA iva // 607 // kartAsmi zAntimakSaNAmityabhigrahayoyugam / agrahIdeSa zuddhAtmA bhavavairAgyaraGgitaH // 608 // athAvaskandite grAme tasminneva kuzasthale / vijahAra mahAsattvaH karmakSayakRtAgrahaH // 609 // vidhAyaiSa mahApApI naTavad veSamocanam / punarkhaNTayituM grAmamAyayau herikopamaH // 610 // 1 -manArjavaH iti c|
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH sargaH // re ! bhrUNAdimahApApakArako'pi na mAritaH / darzanavyAjato'smAbhirityatayeta tairjanaiH // 61.1 // bhikSArthaM pravizaneSa grAmavezmasu saMyamI / kITakairbhakSitazcaiva loTakhaNDairatAcyata // 612 // vizeSatastADyamAnastatpApaM saMsmarannasau / nAthu kimuta kSAntiM vidhatte sma divAnizam // 613 // yaSTibhistADayAmAsustaM durdAntamahokSavat / jaghnu muSTibhiH kAmaM vapurgulmavidhAyakam // 614 // kAyotsargasthitaM grAmyAH pidadhuH pAMzuvRSTibhiH / dezAriSTasamudbhUtA utpAtA iva pattanam ||615 // itthaM kadarthyamAno'sau grAmINaiH prativAsaram / evaM vibhAvayAmAsa mudhyamAnarajoguNaH // 616 // dUyase kimu re ! jIvA'nargalaiH khalu jalpitaiH / pradattaM labhyate naivApradattaM hi kadAcana // 617 || zubhetara parINAmAkRSTametat tavA'matam / tenArjitaM svayaM bhoktA hetumAtraM paraH pumAn // 618 // yadupAttaM tvayA pApaM bhogyaM jananakoTibhiH / tadihaiva zubhakhAnto bhokSyase kSaNamAtrataH // 619 // yataH ajJAnI yat kRtaM karma kSiped vatsara koTibhiH / tajjJAnI guptisaMpUrNaH kSipeducchvAsamAtrataH // 620 // jAtyaratnamivA'prAptaM prApya cAritramadbhutam / zamena jayakarmANi zarmAdhyapi tathA'rjaya ||621|| prathamaM kaTukaM pazcAt pIyUSati yathauSadham / tathA grAmyavaco jIva ! vicintaya sacetanaH // 622|| karmakSayasakhA assau jIva ! mA klIvatAM bhaja / etatsAhAyyataH sarvakarmanirmUlako'si yat // 623|| 93
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ A mallinAthamahAkAvye ciraM sahitvA duHkhAni tvaM ced nedaM sahiSyase / tad vRthA prAktanaM sarva matiryA'nte hi sA gatiH / / 624 // yAdRk karma kRtaM jIva ! bheja tAdRgavedanam / na zAliyate kApi vapane kodravasya yat / / 625 // vadanacchAyayA karma yayA jIva ! tvayA'rjitam / 'tAmeva vibhRhIdAnImekarUpA mahattarAH || 626 // evaM bhAvayatastasya bhAvanAzuddhacetasaH / utpannaM kevalajJAnaM lokAlokaprakAzakam ||627 // niHzeSakSINakarmazo'yogistho yoginAM varaH / dRDhaprahArI bhagavAn prapede paramaM padam / / 628 // bhAvanAyAH phalaM rAjan / na samyag vaktumIzvaraH / yadIdRzo'pi tamasaH paraM padamavAptavAn / / 629 // ityAditIrtha kRddharma zrAvaM zrAvaM mahAbalaH / romAJcaraJcito dehe bhAvanA'mbhodavindubhiH ||630 // athA'calAdayo'pyUcurnRpamitrA munIzvaram / vrataM vayamapi prItyA grahISyAmo narendravat ||631 // yAvad rAjye'GgajaM nyasya samAgacchAmi satvaram / bhavadbhistAvadatraiva stheyaM mayi kRpAparaiH ||632 || atha provAca bhagavAn varadharmA munIzvaraH / devAnumiya! mAkArSIH pramAdaM zreyasaH kRte // 633 // prabho ! pramAdaH sutarAM tadaiva tatyaje mayA / daiva bhavatAM vANI suzruve tasAriNI || 634 // atha natvA guruM gatvA parSadaM jagatIpatiH / balabhadrakumArasyAbhiSekArthaM kRtodyamaH ||635|| papracchA'STAGganimittatattvajJaM gaNakottamam / brUhi lagnaM yathA zuddhaM rAjyalakSmIpravardhakam // 636 // 1 bhava tAdRgavedane iti pAThAntaram / .
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH srgH| atho vicArya saMsthApya lagnaM dharaNimaNDale / - naimittika uvAcocyoti zAstramahodadhiH // 637 // pAtena lattayA vedho pragrahaikArgalAdibhiH / doSairebhirvinirmuktaM rogairiva kalevaram // 638 // tyaktakrUragrahagrAmaM krUrAliGgitameva ca / vArasya janmabhaM yattu tasmAca dazamaM param // 639 // . aSTAdazaM tathaikonaviMzaikaviMzameva ca / varjanIyaM mayA proktaM nakSatraM kSitivAsava ! // 640 // . ... (tribhirvizeSakam ) sakrUrA janmabhUrdagdhA tArA sAmyavatI tathA / tridinasparzinI cApi riktA bhadrA'nvitA tthaa||641|| saMkrAntigrahaNAbhyAM ca hInakAlamukhI tithiH / adyAnekaguNA rAjan ! puNyA tithirivAgatA // 642 / / rAhuketuyamacchAyA krUravArastathaiva ca / dinavArArihorA ca krUravArasya sA punaH // 643 // yamaghaNTakarkayogAvutpAto mRtyukaannko|| saMvartaka iti doSA vAre'smin santi na kcit||644|| viSkambhagaNDazUlAzvAtigaNDo vvaidhRtii| vyAghAtaH parizcApi vyatIpAtayutA nava // 645 // etairyogaiH parityaktaM zubhayogaiH parAvRtam / kunAmakAladaNDAdyupayogairujjhitaM dinam // 646 // muhUrta pAvanaM rAjan ! bababAlavakaulavaiH / trisaMkhyaiH karaNaihRyaitrilokIzatvasUcakaiH // 647 // ajanmamAsi nirmuktadhanurmInasthabhAskaram / / asiMhasthasurAcArya lagnametad manoharam // 648 // maghA punarvasuH puSyo hastaH svAtizca revatI / 1 -rivAjaneti ca pAThaH / .. ... ... ... . . .
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyerohiNI zravaNaM caiva dhaniSThA cottarAtrayam // 649 // mRgazIrSa tathA mUlamanurAdhA narAdhipa / pazcadazApi RkSANi pratiSThAyAM zubhAnyaho / // 650 // zanyarkakSitijAH SaSThatRtIyasthAH shubhaavhaaH| . dvitristhazcandramAH zreSThaH sarvakAryaprasAdhakA // 651 // ekadvitricatuSpaJcadazamastho budho mataH / ekadvitricatuSpazcanavasaptadazasthitaH // 652 // guruH zubhataraH prokta ekapaJcacatuHsthitaH / navacaturdazasthazca zukraH prItikaraH satAm // 653 // ketuvidhuntudo nUnamekAdazagatau zubhau / pratiSThAyAM grahA ete lagnasyAtizayapradAH // 654 // zrutvedamucitaM dattvA tebhyaH svaM kSitivAsavaH / lagne'sminneva rAjye zrIbalabhadraM nyavIvizat // 655 // athAdhirUDhaziviko narendraH zrImahAbalaH / munipAdarajaHpUtaM mahodyAnamupeyivAn // 656 // khapadanyastasatputro'thAJcalo nizcalAzayaH / guNaiH sthairyAdikairvardharaNo dhariNIyitaH // 657 // saptakSetryAM dhanaM nyasya pUraNo'pyanRNo nRNAm / vasubhiH pUrayan vizvaM vasurvasuriva zriyA // 658 // vaizramaNaH zramaNatve baddhakakSo mahAmatiH / abhicandrastu nistandro guruzuzrUSaNAzayA // 659 // sarve'pyamI yathA vittaM dadAnA bhaavnoddhtaaH| zivikAsthA guroH pArthe vratamAptumupAgaman // 660 // (caturbhiH kalApakam ) athA'vAmAn vAmapArce kRtvaitAna vidhipUrvakam / dharmadhvajAdi tat sarvamadAdatha munIzvaraH // 661 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH srgH| paJcabhirmuSTibhiH kezAn mUrtimadviSayAniva / khayamutpATayAmAsurete gurunidezataH // 662 // sAmAyikamahAmantraM pAtraM niHzreyasazriyAm / guroruccArayAmAsuste pIyUSakirA giraa||663|| tatkAlamAptasAdhutvaliGgino'pi tpodhnaaH| saMvRtAGgAH samAdhisthAzciraMdIkSitavad babhuH // 664 // pradakSiNAtrayIM dattvA praNipatya gurukramau / upAvikSan purastAt te vinyaa''nmrkndhraaH||665|| athopazlokayAmAsa gurustadbhAvavRddhaye / / asAre'pi bhave prAptaM zrAmaNyaM muktipUrathaH // 666 // cakritvaM tridazatvaM ca nRpatvamahamindratA / vidantu sulabhaM caitad durlabhaM tu jinavratam // 667 // , yataHekAhamapi nirmohaH pravrajyAparipAlakaH / na ced mokSamavAmoti tathApi svargabhAra bhvet||668|| kiM punaste mahAbhAgAstyaktvA tRNamiva zriyam / Adriyante parivrajyAM suciraM pAlayantyapi 1 // 679 / / iti vinayavinamrA dezanAM pAvanAM tAM ___ kumatatimiravIthIbhAvadaMzuprakArAm / zrutipathamupanIya prItibhAjo munIndrA vidadhati mudamete sapta sAmyaikatAnAH // 670 // iti zrIvinayacandrasUriviracite zrImallikhAmicarite vina- . . yAGke mahAkAvye dAna-zIla-tapo-bhAvanAsu jinadatta- vanamAlA-zrIvidyAvilAsakSitipati-zrIdRDhaprahArimaharSikathAgarbhitaH zrImahAbalarAjarSi-acala-dharaNapUraNa-vasu-vaizramaNA-'bhicandravratamahotsava vyAvarNano nAma dvitIyaH sargaH /
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. . aham atha tRtIyaH srgH| atha svaguruNA sAkamaviyuktA guNA iva / sattvarAzihitotkRSTA vijaduste tapodhanAH // 1 // gurvAjJAmiva samitI rakSantaste yathAvidhi / abhajantatarAM sAmyaM niHsImAcaraNapriyAH // 2 // kAyotsargajuSAmeSAM skandhakaNDUyanaM mRgAH / vidadhunizitaiH zRGgaistIkSNairvAsImayairiva // 3 // kSudhArtA apyamI dhIrAH kurvANA dustapaM tapaH / eSaNA na vyalavanta nijacchAyA ivAGginaH // 4 // araNyAnIpathi bhrAntA bADhaM pipAsitA api / no vavAchurjalaM zItaM sphItaM pItAmRtA iva // 5 // zItena bAdhyamAnAste tuSArakaNavAhinA / Ipu! jvalanajvAlAM grISmasantApitA iva // 6 // uSNena dahyamAnAGgA na cchAyAM phalinasya te / asmaran kAyamAnasthAH susthA ibhyajanA iva // 7 // mazakairapi saMdaSTA ayaHzUcImayairiva / nodvegaM vidadhuH kApi na dveSaM ca manAgapi // 8 // itthaM parISahacamUM jayantaste tapodhanAH / vItazokAM purI jagmurgu deshvshNvdaaH||9|| tdaagmnklyaannmudyaantrurksskH|| tatkSaNAt kathayAmAsa jayetyAzIHpuraHsaram // 10 // tataH prakRtibhadro'sau balabhadraH kSitIzvaraH / tAn vanditumagAd bhaktyA pauralokairalaGkRtaH // 11 // 1 -guktA iti ca /
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH srgH| panditvA khocite sthAne niSaNNe pRthivIbhuji / teSAM mukhyo'vadad vAgmI mhaablmhaamuniH|| 12 // anAdimUlaparyantaH saMsAro nAma pattanam / vinA kevalinaM yasya svarUpaM na nigadyate // 13 // yasmin devakulAyante saudharmAdyAH suraalyaaH| paNyAkulApaNAyante krmaa'krmbhuvo'khilaaH|| 14 // zaivA vaizeSikA bauddhAH kApilA nAstikA amii| vANijyakArakAyante yatra caattuvickssnnaaH|| 15 // moho vaprAyate yatra tRSNocaiH parikhAyate / vizAlavizikhAyante sukhaasukhsmaagmaaH||16|| zabdAdyA viSayA yatra pazcAmI padradevatAH / vizAlakAnanAyante jantudehAH samantataH // 17 // tatra karmaparINAmo nAma bhUpo mhaablH| yadAjJA mAlyavat sarvairuhyate nRsurairapi // 18 // . sarvatrA'layaracanA vacanA'gocarodhamA / tasyAgramahiSI kAlasaGgatirgatizobhanA // 19 // . devapUjAparaH zAntaH zobhanaH svmsuucitH| alpakrodho'lpamAno'lpamAyo'lpAhaGkRtiH kRtI 20 AstikaH sAttvikaH prAjJaH zubhamArgaprarUpakaH / bhanyo nAma tayoH putraH pvitraacrnnpriyH|| 21 // . (yugmam ) . kalahI kliSTakarmajJo mahAmohasakhaH khlu| . . nigodapRthvIkAyAdisthititattvakRtotsavaH // 22 // pudgalAnAM parAvartakSAyasevadhirakSakaH / abhavyanAmA samabhUd dvitIyazca tayoH sutaH // 23 // ....... (yugmam ) kramAdudyauvanaM bhavyetaraM putraM vilokya sA /
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye cintAsantAnavidhurA samajAyata jAtucit // 24 // tAmAlokya mahIpAlo babhASe subhagottame ! / kathaM cintAparA'si tvaM brUhi varNaiH sukomalaiH 1 // 25 // devAsbhavyasutaH prAptayauvano'pi kathaM tvayA / uttamakulanandinyA sAkaM no pariNAyyate 1 || 26 // athovAca nRpaH suSThu smArito'smi sulocane ! | anekakAryanighnasya vismRtirme garIyasI // 27 // tataH kliSTAzayaM nAma daivanaM karmabhUpatiH / AjUhavat pratIhArapreSaNAt sarvakAryavit // 28 // tasminnupAgate rAjA babhASe vadatAM varaH / jJAnAdabhavyaputrasya snuSAM yogyAM nivedaya / / 29 // jJAnAt samyag vicAryoccaiH kSaNaM sthitvA jagAda saH / asti kAlapratiSThAkhyamavyavahArapattanam || 30 / / tatrAnAdivanaspatinAmA rAjati rAjarAT / anantakAlacakrAkhyA tasya prANapriyA priyA // 31 // tIvramohoditirnAma tayorekA tanUdbhavA / yasyA rUpamatizAyi na draSTumapi pAryate // 32 // amuM bhavyetaraM putraM tayA yojayase yadi / svarNa surabhi jAyeta ratnaM svarNena yojyate // 33 // zrutvedaM nAstiko nAma dUto bhUmIbhujA svayam / preSitastasya sAmIpye sa praNatyetyavocata / / 34 // manmukhena mama svAmI svAmin! vyAharate vacaH / nijAM mohoditiM putrIM matputrAya prayacchata / / 35 // yuvayoryadyapi snehaH kulakrama samAgataH / tathApi taM sthirIkartuM saMbandhaH kriyate'dhunA // 36 // . vanaspatirathovAca vismitAnanapaGkajaH / luloTha svardhunImadhye nAlasyopahatasya me // 37 // 1.00
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ .tRtIyaH srgH| asaMbhAvyamabhAgyAnAM manorathazate'pi yat / . . . tadetanmama saMpannaM pAtranAmAtRlAbhataH // 38 // zrImatkarmamahIpAlasamAdezaH sudurlabhaH / suciraM vidhRto maulau haricandanadAmavat // 39 // tAmbUlavastrapAtrAyaiH pUjayitvA samuccakaiH / . mukhyaM saMkhyAvatAM madhye AtmAnaM manyate sma sH||40|| nAstiko'tha samAgatya niHzeSa krmbhuubhujH| taduktaM kathayAmAsa saMyojya karakuDmalam / / 41 // tadvacaHzravaNAdeva jaatromaanycknycukH| . . . . AjUhavannimitvajJaM kliSTaM kliSTAzayAbhidham // 42 // daivajJa ! vada sallagnaM paramocagrahAnvitam / yatprabhAveNa matputro jaayte'nntsnttiH||.43 // daivajJaH paTTake nyasya grahacakraM ythaavidhi| . devAmuSmAdinAllagnaM paJcame'hni vimRzyatAm // 44 // tataH zubhataraM lagnaM vatsarAnte mahIpate / / vilambaH puNyakAryANAM na kSoNIza! vidhIyate // 45 // mithyAdarzananAmAnaM mantriNaM pRthivIzvaraH / . tatkSaNaM preSayAmAsa. samIpe zrIvanaspateH // 46 // vanaspatimahIbhartuH purataH karmamantrirAT / naikaTyaM kathayAmAsa lagnasyottamatAjuSaH // 47 // vanaspatiratha proce pramANamidamastu bhoH|| satvaraM kArayiSyAmi vivAhasyocitaM vidhim // 48 // yataH-devAnAM manasA sAkaM pArthivAnAM girA samam / dhaninAmarthadAnena kArya. syAt kssnnmaatrtH||49|| athAdikSad nRpo bhRtyAn nigodAna bAdarAnasau / kriyantAminduvizadAH pakAnasya hi.parvatAH // 50 // 1 mahIpAla ityapi / ..
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 mallinAthamahAkAvye AjyaiH prAjyaiH prapUryantAM mahAvApyaH pade pade / . vararUpaiH sucitrADhyamaNDapA api vezmanAm // 51 // bhavitavyatAprabhRtiH sarvaH suvAsinIjanaH / parpaTAdikRte bhUyAt kalolulusvarottaram // 52 // lekhyantAM gotriNAM lekhA vivaahaa'honivedinH| kuGkumaiH kSullakabhavagrahaNAbhidhalekhakaiH // 53 // atha saMpreSito rAjJA mantrI prApya puraM nijam / vivAhapraguNaH svAmin ! jajJe'nantavanaspatiH // 54 // unmArgadezakAbhikhyA varAkRSTividhAyinaH / saMsArapattanaM prApurvanaspatinidezataH // 55 // pravezitA mahotsAhapUrvakaM karmabhUbhujA / nRtvA'bhidhAnamAvAsamAsthitAH samadekSaNAH // 56 / / marmodghaTTanayA vadhvA kRtasnAnamahotsavAH / kSArampakRtA nItA durvAkrasavatIgRhe // 57 // vinyastamatsarasthAlA anAryAcaraNAdikAH / drAk pariveSayAmAsuH kuraGgArbhakalocanAH // 58 // bhojanAnte nRpasyAnte saMsthAyonmArgadezinaH / amumAmantrayAmAsuH karagrahaNaparvaNi // 59 // .. vastrAyaistAn sa saMpUjya janyayAtrAkRtodyamaH / khAvAsAn dApayAmAsa nidhattastambhavezmani // 6 // abhigRhItaprabhRtibhrAtaraH paJca durjayAH / tatrA''gacchan sazRGgArA bhrAtRvyakaramaGgale // 61 // dvAdazArakanAmAnaH kAlasaGgatisodarAH / upAjagmurgRhItvocairmAtRzAlAvidhikSaNam // 62 // ratipriyaratiprItigIyamAnorumaGgalaH / varo bhavyetaro'cArId rajaHkAlIkRtAmbaraH // 63 / / ApatantaM varaM zrutvA vnsptimhiiptiH| .........
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH srgH| puraM vyadhApayat ketulolamAlAsamAkulam // 64 // vanaspatisamAdiSTaM rAgAkhyaM janyamandiram / haMsaH sarojavanavadalacakretarAM vrH||65|| kuvAsanAmayaM tatra dhRlIbhaktaM vnsptiH| sotsAhaM preSayAmAsa kAmecchAdhavalottaram // 66 // nikAcitAhvaye cAruvarNake karmanandanaH / vinyastaH svastivacanaracanAbhiH purndhribhiH||67|| nIraGgIpUrvakaM shvetpotpraatvigrhH|| unmAdAkhyaM varo nAgamAruroha yathAvidhi // 68 // dravyakSetrakAlabhAvasthUlasUkSmavibhedibhiH / dhavalaiH pudgalaparAvarteH saMgItavikramaH // 69 // vitriindriyaadibhirjiivairbndivRndairivocckaiH| / puraHsthairvarNitAzeSaguNagrAmaH pade pade // 70 // kautukAgArasAmIpyaM prApya bhavyetaro vrH| uttatAra dvipAdasmAt prabodhAdiva durmatiH // 71 // (tribhirvizeSakam ) anantakAlacakrAkhyakhasrAkRSTaH svavAsasA / saMvyAnasaMpuTasphoTaM cakre pAdamahArataH // 72 // yathApravRttinAmAkhyAM kuladevIM praNamya sH| mohodayavadhRtArAmelakaM vidadhe tadA // 73 // anAdibhavarUpeNa kRtajJena dvijanmanA / kAritaH karasaMyogo'nayormantrapuraHsaram // 74 // .. vanaspatimahIpAlaH karamocanaparvaNi / bhavavedyAbhidhAM vidyAM dadAvakSayakAriNIm / / 75 // vRtte vivAhamaGgalye dazA'hAni mahotsavAt / sthitvA varaH samAgacchad nija saMsArapattanam // 76 // bhuJjAnaH paJcadhA bhogAn tayA sAkaM narendrajaH / ....
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeamRta nandanAn pazca vikArAn viditAn bhuvi ||7jaa AsannadUrasiddhikavezmAnyeSa divAnizam / upAdrauSIt sutaiH sAkaM paJcabhirvAmaceSTitaiH // 78 // AsannadUrabhavyAdyA militvA tairupdrutaaH| Agaman karmabhUmIzasamIpe prAbhRtottarAH // 79 // praNamya karmabhUpAlaM tatsarva te vyajijJapan / parairhi paribhUtAnAM sarveSAM pArthivo gtiH|| 80 // yadUce durbalAnAmanAthAnAM bAlavRddhatapasvinAm / anyAyaiH paribhUtAnAM sarveSAM pArthivo gatiH // 81 // taM nizamyA'vadad bhUmAn re re ngrvaasinH| madvallabhasutasyAyamanyAyaH pUtkRtaH katham // 82 // yadyanmamAGgabhUrlokAn gRhNAti gRhmdhytH| tattasya zeSamanyasya prasAda iti yatkRtaH // 83 // . yadyatra sthAtumIzA na tato gacchata me purAt / nagarasya na koNe'pi mamAyaM kUNayiSyati / / 84 // . tataH kaliH pratIhAraH saMjJito netrasaMjJayA / tAnarddhacandrayAmAsAnAthAniva nRpAgrataH // 85 // : te khinnamAnasA dInavadanA bhraSTabuddhayaH / vimRzya suciraM citte bhavyaprAsAdamAsadana // 86 // tAnAyAtazciraM dRSTvA muhuH snehalacetasA / abhyutthAnamalacakre sarvasyAbhyAgato gurUH // 87 // kiJciducchrasitAste'tha pradattadraviNA iva / prANaman karmabhUpAlakumAraM parayA mudA // 88 // karmaNA vihitaM yacca te'jalpannapamAnanam / suhRdAM kathitaM duHkhaM laghUbhavati nizcitam // 89 //
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH srgH| samIpavartI tanmitraM sadAgama iti shrutH| ... dvitIyaM mAnasamiva bhavyasya nRpajanmanaH // 90 // nidadhyau tanmukhaM bhavyaH so'pyUce deva ! mdvcH| zRNvamISAM yathA trANasAmarthya taiva jAyate // 91 // amuSmin bhavapAthodhau dvighnasaptakarajjuke / granthibhedAbhidho dvIpoprApto'bhavyetarairnahi // 92 // apUrvAnivRttisaMjJakaraNArakSakAnvitaH / kohaH sAsvAdano nAmA'tikramyo yaH SaDAvaliH // 13 // samyagdRSTiriti khyAtaM tasminnasti mahApuram / subodho yatra bhUpAlastadbhAryA buddhisundarI // 94 // tripuJjIkaraNo nAma tasya bandI mhaamtiH| yaH sadA vItarAgasya paThed bhogAvalI kila // 95 // tataH paramaviratinAmA'sti nagarI shubhaa|| trayastriMzadabdhimAnA'nuttarasurabhAsurA // 96 // tasyA dezaviratyAkhyo mahAgrAmo virAjate / yasminnupAsako bhavyasaMjJaH khelati dhArmikaH // 17 // tataH sarvaviratyAkhyaM nAmA'sti nagaraM mahat / yasmiMzcAritrabhUpAlaH parAkramamahAnidhiH // 98 // tasya kSamAbhidhA paTTadevI komalagIH sudhiiH| munIndrarapi yadrUpaM gIyate jJAnagItibhiH // 99 // asti tasya mahAmAtyaH samyagdarzanasaMjJakaH / mizrAkhyaH praNidhiryasya sarvagaH pavano yathA // 10 // samIpe tasya ced bhavyamahAbhAgyena gamyate / avazyaM kartumasyocairapamAnaM hi zakyate // 10 // niHsahAyairmahAbhAga ! na kiJcidapi zakyate / vAyunA kRtasAnidhyo.dahet kakSaM hutAzanaH // 102 // 1 mameti pAThAntaram / . ...
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 mallinAthamahAkAvye yataH asahAyaH samartho'pi tejasvI kiM kariSyati ? | nirvAte jvalito vahniH svayameva prazAmyati // 103 // zrutvedaM nizitaiH sarvaiH samitraH karmanandanaH / cacAla zakunaizvAru preritaH sukRtairiva // 104 // prAtasteSAM gRhANyeSa zUnyAnyAlokya sarvataH / loko vijJapayAmAsa rAjAnaM kopanA''zayam // 105 // tanizamya vaco rAjA kopavahniprabhaJjanam / AjUhavad mahAmAtyaM mithyAtvaM bahusaMmatam // 106 // athAvAdId mahAbhAga ! sanIrajaladakharaH / mamA mizratena jagade jagadekadhIH // 107 // bhavyo bhavyasamUhena sAkaM svAmin ! nizIthataH / uccalya sarvaviratau nagare gatavAn khalu // 108 // sa ca cAritrabhUpena kRtasaMmAnapUrvakam / samIpe sthApitaH putravad dRSTazca divAnizam // 109 // cAritrabhUpateH sAdhu dharmaputreNa saGgatam / nIlI raktAmbaramiva jajJe tasyA'vinazvaram 110 // sanmArgadezanAnAmnI vAravezyA sulakSaNA / tasyA gehe sthito bhavyo virAgI bhavataH prati / / 111 // kramazaH kramazastena tatpuraM karmabhUpate ! | udvAsitaM subodhena stokalokaM bhaviSyati // 112 // zrutveti karmabhUpAlaH krodhenauSThadalaM dazan / Uce cAritrabhUpAlaM haniSyAmi zRgAlavat // 113 // mayA cAritranAmApi zrutamadya mahattama ! / mAM muktvA'nyo mahIpAlo na kApi zrUyate kSitau // 114 // athavA kalpavRkSespi vidyamAne'rthinAM priye / snuhImahAvRkSa iti kiM mUDhairno nigadyate ? / / 115 //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH srgH| 107 yastAyapakSaH pakSAlIcikIrmaGgha svasAyake / 'digdantidantaiH preyasyAH stkngknncikiirnrH||116|| siMhasya kezarai kssaarsdigdhairivaarunnaiH| veNIbandhacikIryazca sa me pitRsapatnati // 117 // (yugmam ) durnayasya phalaM sadyo darzayAmi raNAGgaNe / madvikramakathAH sabhyAH ! vIkSantAM paunruktytH||118|| atha karmamahIpAlaH prajvalan krodhavahninA / kuvAsanAbhidhAM bADhaM jaitraDhakkAmavIvadat // 119 // tasyA nAdaM samAkarNya zauryadrumaghanAghanam / kAmAdyA maNDalAdhIzAH sarve saMnahanaM vyadhuH // 120 // AhArabhayasaMjJAzca catasro yaankaahlaaH| caturdikSu jayAyeva tADitAH karmabhUbhujA // 12 // kadAgrahamayAstatra niHsvAnAH saskhanustarAm / pazcendriyavikArAzca paJca tUryANyapi sphuTam // 122 // atha karmamahIpAlaH kRtaprasthAnamaGgalaH / ArurAhAbhimAnAkhyaM nAgaM nagamivonnatam // 123 // abhavyairmaNDalAdhIzaizcalatkarmaguNairiva / dUrabhavyaistathA vargapattibhiH parivAritaH // 124 / / prabhaJjana ivoddAmo nskhltpaurussottrH| dadau yojanamAnena prayANaM krmbhuuptiH||125|| itthaM prayANakaM kurvan sarvagaH karmabhUpatiH / granthibhedAbhidhe dvIpe kRtavAso vyarAjata // 126 // mizranAmA mahAdUtaH preritaH krmbhuubhujaa| samyaktvamantriNo gehamabhyagAJcittavad drutam // 127 // svAmin ! karmamahIpAlo manmukhena tavAgrataH / IdRzaM kathayAmAsA'vadhArya tanmayoditam // 128 / /
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye bhavyasArthAnvito bhavyakumAro yattvayA dhRtaH / tat prasupto mRgAdhIzo hato hanta ! capeTayA // 129 // etAvatA'pi no naSTaM kimapyasti mahIpate / / gatvA kSamaya niHzeSaM natigrAhyA hi sAdhavaH // 130 // iti bruvANaM taM dUtaM zrutvA cAritrabhUpatiH / sahAsyamavadat pAthaH pUrNapAthodaniHkhanaH / / 131 // tvannAthanagaralokaiH sadAgamavimocitaiH / madIyaM nagaraM bhadra ! vasadasti nirantaram / / 132 // amumarthaM tava svAmI jAnannapi nije hRdi / kathamadyodyato jajJe vigrahAya samaM mayA ? // 133 // athavA vigrahaM matvA sarvo'pi paramaNDale / pravezaM kurute dhImAn kIrtihAso'nyathA bhavet // 134 // na nyUnaM tava nAthena tolanIyaM mamAdhunA / ityuktvA vyasRjad dUtaM tatazcAritrabhUpatiH / / 135 // atha prabhAvanAM jaitraDhakkAM cAritrabhUpatiH / tatkSaNAt tADayAmAsa vairiMgarvagireH paviH // 136 // zamasaMvega nirvedapramukhAstasya bhUpateH / sarvAbhisAraprayatA babhUvurmaNDalezvarAH / / 137 // jJAnamaunakriyAzIlasaMpado yAnakAhalAH / samatADyanta bhavyena zravaNapramadamadAH / / 138 // atha cAru muhUrtte'hni kRtaprasthAna maGgalaH / Aruroha vratakSmAbhRt saMyamAbhidhakuJjaram // 139 // jainadharmAbhidho bandI bhAvanAturagIsthitaH / evaM vaco'gadat kAmamAzIrvAdapurassaram // 140 // jaya cAritrabhUpAla ! malInAzeSakalmaSa ! / jaya bhavyajanArAmavasantasamayAyita ! / / 141 // 1 - varga - iti ca pAThaH / 108
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. tRtIyaH srgH| - 109 jaya trailokyamANikya ! jaya sAmyamahAnidhe / jaya durjayadarpograkandarpapavanAzana ! // 142 // ahiMsA dhyAnayogazca rAgAdInAM vinirjyH| sAdharmikAnurAgazca sArametat tavA''game // 143 // arhan devo guruH sAdhustattvaM tIrthakaroditam / iti yasya sphuratyantaH saMsAro'sya karoti kim|144|| ityAdhairvacanairSIraiH pUrayan rodasItalam / cAritrabhUpateragre prAsarad bandisundaraH // 145 // zukladhyAnanaro dadhe mUrdhni cchatraM samujjvalam / kevalajJAnanAmA'sya lokAlokaprakAzakam // 146 // ArohakaH samatvAkhyaH kumbhikumbhe vyavasthitaH / anye'pi balino yodhAH santoSazamasaMjJakAH // 147 // pryaannkshtairmishrkottdurgsmiipgH| babhUva vratabhUpAlo vihitAvAsasaMhatiH // 148 // : zamasya mArdavasyA'pyArjavasaMtoSayorapi / raNapaTTA abadhyanta zrImaccAritrabhUbhujA // 149 // krodhAhaGkArayormAyAlobhayorapi tatkSaNam / karmakSoNIbhujA bhAle'vadhyanta raNapaTTakAH // 15 // atha sainyadvayaM tatra DuDhauMke rnnrnggtH| . briyante subhaTA yatra sAbhijJAnapurassaram // 151 / / rnntuurvaadymaanairbndikolaahlaistthaa| vIrANAM siMhanAdaizca zabdAdvaitamabhUttadA // 152 // zaracchannapataddaNDairucchaladbhirmuhurmuhuH / tadA jajJe sitacchatraiH zatacandraM nabhastalam // 153 // raNakRttazirobhizca huGkAraravabhISaNaiH / parivyAptaM nabho bhAti vAcAlairiva rAhubhiH // 154 // 1 -grahaghasmara iti ca pAThaH / .
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 mallinAthamahAkAvye nAstyAtmA nAsti devo'pi nAsti kAcana nitiH| nAsti puNyaM tathA pApaM kintu bhUtamayaM jagat // 155 / / ekasmin dRSadi nyasya paaddvndvmupaaskaiH| abhyarcyate zilA tvanyA zavamaNDanalIlayA // 156 // kiM tayA vihitaM pApaM yasyA upari saMsthitam / sthApyante caraNA anyAH pUjyAstatkiM kRtaM zubham 1157 yad buddhayate na tattvaM tad yattatvaM tanna budhyate / atattvalolupo loko dhigmUkhairvipratAryate // 158 // itthaM vacanavIthIbhirbhallIbhiriva taadditaaH| dravyazrAddhA abhavyastaiH kSaNAdeva vinirjitAH // 159 // (caturbhiH kalApakam ) atra cAritrabhUpAlaM praNamya paramAhatAH / abhavyastaiH samaM yoddhaM pravRttA raNaraGgiNaH // 160 // yaducyate bhavadbhizca nAstIti vacanaM bhRzam / astItyupekSayA tacca ghaTAkoTimupaiti bhoH! // 161 // caraNasthApanaM bhaktipUjanaM yacchilAvalam / tatpratiSThAphalaM nA''bhiH puNyApuNyamupArjitam // 162 // itthaM vAkyaiH sarvalohamayairasvairivoccakaiH / palAyAzcakrire vegaadbhvyaastaadditaasttH|| 163 // sAkaM saMcAribhI rAjaputraiH kramAgatairiva / sAttvikairanubhAvaizca zAntaiH praharaNairiva // 164 // lIlAvilAsavicchittivibbokAdimavibhramaiH / ityAdyaiH sahajairyuktA rAgavArddhihimAMzubhiH // 165 // maNDalAdhipakandarpanidezAd viSayA bhaTAH / sthAyibhimUrtatejobhiriva yoddhu DuDhaukire // 166 // (tribhirvizeSakam ) teSAM darzanataH shriimdvtraattpkssvrtinH| .
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH sargaH / dravyato yatayo nezuH kiMkartavyavimohitAH // 167 // svabalaM bhagnamudvIkSya balAtkarmamahIbhujaH / azikSateti nirgranthAn zrImaccAritra bhUpatiH // 168 // yUyaM dhanyA mahAsattvA AjanmabrahmacAriNaH / yathAkhyAtavratAstIrNaghorasaMsArasAgarAH // 169 // yuSmadIyaM vrataM bhadrAH ! pAlitaM saphalaM tadA / yadA'mUn viSayAn ghorAn jetAro brahmavikramaiH // 170 // anyathA viSayairebhirbrahmacaryamahAnidhiH / 111 avazyaM gRhyate sarvo bhavatAM jIvatAmapi // 171 // amuSmin durgrahe durge nirjite viSayAbhidhe / bhavAdRzairnijaM gotramadyaivA'laM vibhUSyate / / 172 // eSAmapi patiH kAmaH prakAmabaladudharaH / brahmAdyAstridazA yena lIlayaiva vazIkRtAH // 173 // etajjayo vidhAtavyaH zucibrahmaniSevaNaiH / vasatistraiNavArtAdinavaguptivizeSitaiH / / 174 // ityupabRM bhUpAlo vijitendriyasaMjJakam / tAmbUlaM pradadau teSAM svahastena prasAdavat // 175 // atha cAritra bhUpena samAdiSTAH samantataH / sarvAGgamalasannAhA brahmaguptyastrabhAsurAH / / 176 // nirIhatAturaGgasthA nizAtazamasellakAH / yoddhuM tAbhiH samaM viSvag Dhaukante sma maharSitAH // 177 // ( yugmam ) teSAM darzanamAtreNa praNezurviSayA bhaTAH / udaye tejasAM bhartuH kimu khelanti kauzikAH 1 // 178 // zamaH kopamatho mAnaM mRdutA raNapaTTabhRt / mAyAmArjavavIrezo lobhaM toSastato'jayat // 179 // atha karmamahIpAlaH sAkaM cAritrabhUbhujA /
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 mallinAthamahAkAvye yoddhuM pravavRte'tyantaM bandhasattA''divarmabhRt // 180 // matizrutA'vadhimanaH kevalAvaraNaiH samam / * jJAnAvaraNakarmA'thA'calat karmadvipAnugam // 189 // cakSuracakSuravadhikevaladarzanAvRtiH / AdyA nidrA nidrAnidrA macalA ca tRtIyakA // 182 // pracalApracalA styAnadhirevaM navabhistataH / darzanAvaraNaM karma pANibhAge'bhavattarAm / / 183 // sAtAsAtabhidAbhyAM tu vedanIyaM tadagrataH / tiryagnArakatRsvargabhedAdAyuzcaturvidham // 184 // gatijAtitanUpAGgabandhanAdivizeSataH / tryuttarazatena nAma saMnahya praguNaM sthitam // 185 // uccainIcairdvidhA bhinnaM gotraM tasya purassaram / antarAyo dAnalAbhIryabhogopabhogayuk / / 186 // kaSAyainakaSAyaizca yodhairiva mahAbalaiH / raNakAmI bhavasvAmI raNakSetramamaNDayat // 187 // tato vratamahIpAlaH satkriyAkavacottaraH / avarSad dharmacApena dezanAnirmitaiH khagaiH // 188 // pAtrasyAnupaghAtenA'niDavena gurorapi / jigAya jJAnAvaraNadarzanAvaraNe nRpaH / / 189 / jinendrasiddhacaityaughasaMghasya dveSavarjanaiH / anantaduHkhasaMbhAraM so'jayad dRSTimohanam // 190 // tIvrakroghaparIhArairbhavabhramaNavAraNaiH / cAritramohaM cAritrabhUpAlo jitavAMstadA / / 191 // mahArambhaparityAgaistItrarAgavivarjanaiH / vratezo narakAyuSkaM samUlamudapATayat / / 192 / sanmArgadezakatvena tiryagAyustataH param / vijayena kaSAyANAM manuSyAyurathA'jayat // 193 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. tRtIyaH srgH| 113 tapobhirnirmalaiH kAmaM nirjarAbhiH pade pade / devAyuSkaM lIlayaiva jitavAn saMyamAdhipaH // 194 // gAravANAM parityAgAd nIcairgotramadhikSipat / uccairgotraM tu cAritravratAyuHparipUraNaiH // 195 // antarAyaM parAjigye dAnalAbhA'nivAraNaiH / .. itthaM karmamahIpAlo mUlAdunmUlitastadA // 196 // jitakAzI tataH zrImaccAritrakSitinAyakaH / nirvANanagarI pApa bhAsurAM zAzvataiH sukhaiH // 197 // tadA''dezena bhavyAnAM pratibodhaparAyaNaH / balabhadramahIpAla! baMbhramImi yathAvidhi // 198 // tattvArtharasikAmenAM dezanAM karmanAzinIm / / zrutvA saMsArabhItaH san uvAca balabhadrarAT // 199 // tAvadarkabhavastApo yAvacchatraM na tanyate / tAvadbhavasya bhIryAvad na zrutA dharmadezanA / / 200 // prabho! dezaviratyAkhye yathA puri vasAmyaham / tathA kuru gurUpAsteH sarvamalpamidaM mama // 201 // kramAttatroSitenezazcAritro drakSyate mayA / tasmAdabhISTasiddhirme bhavitaiva mahAmate ! // 202 // tato dezaviratyAkhyaguNAn dehi mhaamune!| tato'pyuvAca nirgranthaH kSamAdipuruSopamaH // 203 / / samyaktvapUrvakaM paJcA'NuvratAni guNAstrayaH / zikSAvratAni catvAri vratAnyetAni gehinAm // 204 // 'zrutvedaM sa samyaktena pUrvakaM gRhamedhinAm / vratAni dvAdazA'gRhNAd mahAbalanidezataH // 205 // tadvadanye'pi bhAvena jagRhuAdazavatIm / samyazraddhAnasaMzuddhA yathA rAjA tathA prjaa||206|| pratijJeyamabhUt teSAM saptAnAmapi dhImatAm / 15
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeanyairapi hi tatkArya yayekaH kurute tapaH // 207 // te sarve'tha caturthAdi karmagranthavibhedakRt / ... caturthapuruSArthasya kAraNaM tepire tapaH // 208 / / adya duSyati me mUrdhA duSyatyadya mamodaram / vartate'dyA'ruciH prAjyarasavIryavipAkataH // 209 // adyAhArasya nAmApi sarvathA na sukhAyate / athodgArairmukhaM vA'pi kaTukaiH kaTukairiva // 21 // vyapadizyati rAjarSiH svsyaa'dhikphlecchyaa| .. pAraNAhe'pi nA'bhuta mAyayA tAn vavaJca saa211|| bhUyasA tapasA zazvad mAyAmizreNa sarvataH / / strIvedakarma so'badhnAd mahAbalamahAmuniH // 212 // arhadbhaktyAdibhiH sthAnaviMzatyA nRpsNymii| tIrthakunAmakarmoccai/mAnarjitavAniti // 213 // . arhatAM pratimA''rcAbhirahatAM stvnaadibhiH| ekamarjitavAn sthAnamavarNAdinivAraNaiH // 214 // siddhisthAneSu siddhAnAmutsavaH prtijaagraiH| ekatriMzatsiddhaguNakIrtanaizca dvitIyakam // 215 // pravacanonnateH samyag glAnabAlAdisAdhuSu / anugrahamanojJAyAH sthAnametat tRtIyakam // 216 // guruunnaamnyjlebndhaadvsvaahaaraadidaantH| asamAdhiniSedhena sthAnametat turIyakam // 217 / / sthavirA dvividhA moktA vayasA suguNairapi / teSAM bhaktividhAnena paJcamaM sthAnakaM viduH // 218 // bahuzrutAnAM granthA'rthavedinAM tattvazAlinAm / pAzukA'nAdidAnena SaSThaM sthAnamudIritam // 219 // tapasvinAM sadotkRSTatapaHkamesthirAtmanAm / vizrAmaNAdivAtsalyAt saptamaM sthAnamiSyate // 220 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ . tRtIyaH sargaH / / jJAnopayogasAtatyaM dvAdazAGgA''gamasya ca / sUtrArthobhayabhedena sthAnaM nanu tadaSTamam // 221 // zaGkAvihInaM sthairyAdisahitaM darzanaM smRtam / / zamAdilakSaNaM yattu sthAnakaM navamaM matam // 222 // vinayo yazcaturbhedo jJAnAd darzanato'pi ca / cAritrAdupacArAcca sthAnaM tad dazamaM matam // 223 // AvazyakaM bhavet sthAnamekAdazamidaM punaH / / icchAdidazadhA yA sA sAmAcArI jinoditaa||224|| zIlavrataM vizuddhaM yad navaguptiniyantritam / tatpAlyaM niratIcAraM sthAnaM tad dvAdazaM bhavet // 225 / / trayodazamidaM sthAnaM kSaNe kSaNe lave lave / zubhadhyAnasya karaNaM pramAdaparivarjanAt / / 226 // tapo vidhIyate zaktyA baahyaabhyntrbhedtH| asamAdhiparityAgAt sthAnamuktaM caturdazam // 227 // tyAgo'tithisaMvibhAgaH shuddhaanodkdaantH| .. tapakhinAM svayaM zaktyA sthAnaM paJcadazaM tu tat // 228 // vaiyAvRttyaM tu gacchasya baalaadidshbhedtH| bhaktavizrAmaNAyaiH syAt sthAnaM SoDazakaM kila // 229 / / samAdhiH sarvalokasya pIDAdikanivAraNAt / manaHsamAdhijananaM sthAnaM saptadazaM bhavet // 230 // apUrvajJAnagrahaNAt sUtrArthobhayabhedataH / aSTAdazamidaM sthAnaM sarvajJaiH paribhASitam // 231 // zrutabhaktiH pustakAnAM lekhanAdiSu karmasu / vyAkhyAvyAkhyApanairekonaviMzaM sthAnakaM bhavet // 232 // prabhAvanApravacane vidyaavaadnimitttH| : zAsanasyonateryA syAt sthAnaM viNshtisNjnykm||233|| 1 'bhedinaH' itypi|
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye 116 ekaikaM tIrthakRnnAmakarmabandhasya kAraNam / sarvairArAdhitairebhistad babandha sa saMyamI // 234 // pUrvalakSacaturazItyAyuSko nRpasaMyamI / paryantamAtmano jJAtvA vyadhAdArAdhanAmiti // 235 // akAlavinayAdyairyo jJAnAcAre'STarUpiNi / atIcAraH kRtastatra syAd mithyA duSkRtaM mama // 236 // aSTadhAdarzanAsscAre bhedairniHzaGkitAdibhiH / yosaicAraH kRtastatra bhUyAd me duSkRtaM khalu // 237 // samitibhiH paJcabhizca guptibhistisRbhirvRtam / **** -2 pAlitaM yad na cAritraM tatra me duSkRtaM tathA // 238 // tapasi dvAdazabhede bAhyAbhyantarabhedataH / yosaicAraH kRtastatra mithyA me duSkRtaM bhavet // 239 // nigRhitaM balaM yaca dharmAnuSThAnakarmasu / tamahaM bhAvato vIryAcAraM nindAmi sarvataH // 240 // sAnAM sthAvarANAM ca yA hiMsA prANinAM kRtA / krodhAdibhiH kaSAyaizca yadalIkaM mayoditam // 241 // yat kApi bhUri vA'lpaM ca paradraviNamAdRtam / tairathaM divyamAnuSye yanmaithunamakAri ca // 242 // lobhodrekAd mayA'kAri bahubhedaparigrahaH / pratyakSaM sarvasiddhAnAM sarva nindAmi tat tridhA ||243 || ( yugmam ) prANighAto mRSAvAdo'dattAdAnaM ca maithunam / parigrahastathA kopo mAno mAyA ca lobhakaH // 244 // rAgo dveSo ratyaratyAbhyAkhyAnaM kalahastathA / paizunyaM parivAdazca mAyA sUnRtameva ca // 145 // mithyAdarzanazalyaM ca bhavasantatikAraNam / amUnyaSTAdazA'vadyasthAnAni vyutsRjAmyaham // 246 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH srgH| 117 ekendriyAdikA jIvA ye kecana bhavAmbudhau / bhramatA pIDitAsvaidhaM tAn kSamayAmi zuddhahRt // 247 // yaccakre pApazAstrAdi tad nindAmi smaahitH| zIlaM yat pAlitaM zuddhaM tadabhiSTaumi tattvataH // 248 // glAnAnAM yatsamAcIrNa vaiyAvRttyAdikaM myaa| SaDvidhAvazyakaM zuddhaM yaccakre tat stavImyaham // 249 // zaraNaM mama tIrthezAH siddhAzca zaraNaM mama / sAdhavaH zaraNaM sarve dharmaH shrnnaamaaiitH|| 250 / / upadhiM dehamAhAramuchAsenAntimena ca / trividhaM vyutsRjAmyuccairnirmamatvavibhUSitaH // 251 // ye jAnanti jinAH samyagaparAdhAn mayA kRtAn / tAn bhUribhAvataH sarvAna garne'haM siddhsaakssikm||252|| eSa jIvaH kriyat pApaM chamasthaH smarati svayam / yadahaM na smarAmyatra mithyA duSkRtamastu tat // 253 / / vartamAnajinendrANAM siddhAnAM ca purassaram / / prAk kRtaM duSkRtaM sarva nindAmi vyutsRjAmi c||254|| zubhadhyAnaparo mRtvA namaskAraparAyaNaH / . ... bhAsure vaijayantyAkhye vimAne jAtavAn suraH // 255 // anye'pi munayaH kRtvArAdhanAM paavnaashyaaH| tasminneva vimAne'guH pUrva saGketitA iva // 256 // : SaDapi munaya ete bhAvanApAvanAnta:-- karaNakamalabhAjo jnyaatsiddhaanttttvaaH| sugurucaraNasevAlabdhakIrtipracArAH surasadanamagacchan vaijayantAbhidhAnam // 257 // ityAcAryazrIvinayacandrasUriviracite zrImallikhAmicarite. mahAkAvye vinayAtre'ntaraGgadezanAgarbhitaH prathama., dvitIyabhavavyAvarNano nAma tRtIyaH sargaH // .. ~
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ arham atha caturthaH srgH| jinAnAmiva nAbheyaH sarasAmiva mAnasam / tarUNAmiva kalpadrurbharatazcakriNAmiva // 1 // devAnAmiva sutrAmA grahANAmiva bhAskaraH / dvIpAnAmAdimo dvIpo jambUdvIpo'sti vizrutaH // 2 // ... (yugmam ) tatrAsti bharatakSetraM kSetravat prAjyavistaram / / bahudhAnyAyasAmarthya yataH prasarati kSitau // 3 // videhaviSayastatra graamaakrpuraakulH| nopamAnaM nopameyamanyeSAM dadhate zriyA // // 4 // nidhAnAnIva puNyAnAM kuNDAnIva yazo'rNasAm / pratigrAma pratipuraM yatra caityAni rejire // 5 // yatra grAmAH purAyante svargAyante purANyapi / upamAnavihInAni nagarANi gurUNi tu // 6 // tatrAsti mithilAnAma nagarI shriigriiysii| zvastanIvacanAnIva guNinyo yatra yoSitaH // 7 // ynycaitydhuupvelotthdhuumvlliibhirmbre| ayanapaTavAsatvaM khecarINAM vitanyate // 8 // dadhAnA jagatIM zlAghyAstu raGgaH zubhadarzanaiH / prAsAdA yatra rAjante mattavAraNabhAsurAH // 9 // yasyAM gaNakRtaM vyartha zAstreSveva nishmyte| . vidvadgaNakRtaM viSvak pramANaM jinavAkyavat // 10 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 . caturthaH srgH| kumbhabhUvairigAbdheH kumbhaH kiirtisudhaambhsH| tatrAbhUd bhUpatiH kumbhaH kAmakumbha ivArthinAm // 11 // sazrIke yasya khaDgAndhau zaGkhazItAMzupuSkare / kIrtayaH pratyanIkAnAM nipeturnimnagA iva // 12 // bhramantyAH zeSakailAsavidhuvyAjAd jagattraye / yatkIrtezcaNDikAkAntervA'sukaH sthAnabhUrabhUt // 13 // yatkhaDgaH samitau svargimuktAmubhayataH srajam / samAsAdya dadhau kakSAnvitadantAbalazriyam // 14 // vaktraprabhAparAbhUtapArvaNenduH prabhAvatI / satImatallikA tasya jajJe devI prabhAvatI // 15 // tasyAH zIlamanazlIlaM lokaMmINA guNA api / rUpaM surUpamurvazyAH vAco'pi ca sudhAmucaH // 16 // suvistIrNanitambazrIryA cacAra zanaiH shnaiH|| matpatedhRtabhUpIThabhAro mA bhUd mahAniti // 17 // bubhuje kumbhabhUpAlo bhogasaukhyaM tayA samam / lakSmyeva lakSmIramaNaH zacyeva ca shciiptiH||18|| ito mahAbalasyAtha jIvaH puurnnnijsthitiH| pracyutyA'cyutasatkarmA vaijayantavimAnataH // 19 // azvayuksaMsthite candre krUragrahavivarjite / phAlgunazvetacaturthyA divase vijayAbhidhe // 20 // zrImatkumbhanRpAgAre devyAH kukSAvavAtarat / kandarAyAM suvarNAdreH kalpopapadazAkhivat // 21 // .... (tribhirvizeSakam ) tadAvatArayAminyAM sukhasuptA mhaastii| vIkSAzcakre kramAdetAn mahAsvamAn prabhAvatI // 22 // gokSIradhArAgaurAGgaH kakumAn madameduraH / unnadan madhuradhvAnamAnandaM modvirabhiva // 23 //
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 mallinAthamahAkAvye caturbhirdazanaiH zubhairupAyairiva bhUpatiH / karI madaruciH preDadrolambaravaDambarI // 24 // rajyadbhiriva kAzmIraiH rAjitaH skandhakezaraiH / / kezarI saumyakAmAsyaH zaralIkRtabAladhiH // 25 // karIzvarakarakoDasvarNakumbhajalomibhiH / saMsicyamAnapuNyaduriva lakSmIH puraHsthitA // 26 // kalpadrupArijAtAdiprasUnastomagumphitam / dAma dAmA'cchinnamiva caJcalAyAH sadA zriyAH // 27 // tanvan kuvalayollAsaM dRkcakoramudaM dizan / rAjamAnaH karai rAjA puNyapAdapadohadaH // 28 // bhAbhiruyotitAzeSadikcakrazcakravAndhavaH / pUrvAdrimaulimANikyapadminIvanavallabhaH // 29 // suvarNakiGkiNIkANairjagato'zeSasaMpadaH / vyAharanniva sadvaMzabhrAjiSNuzcapalo dhvajaH // 30 // nIlAmbaro'mbareNeva rociSNuH prblairdlaiH| kAmakumbhaH zriyo devyAzcitraM lIlAvilAsabhUH // 31 // AkaNThaM pUrNamambhobhiH sudhAkuNDamivAparam / tApopatApavidhvaMsi padaramyaM sarovaram // 32 // maryAdodayarociSNurkIjiSNurvAhinIzataiH / sArvabhaumabhrama cinvan gambhIraH sritaaNptiH|| 33. // grbhjiivsphurtmaajyhrssvytikraadiv| ..... vimAnamanugaM sphUrjakiGkiNIkANabhAsuram // 34 // ki rohaNaM kare kRtvA kiMvA ratnAkaraM punH| .. ratnoccayaH puraH puNyasampadA prAbhRtIkRtaH // 35 // dadhAno vaidrumI bhrAnti jvAlAmAlAkarAlitaH / udyadinezasadRzo nirdhUmazca vibhAvasuH // 36 // .
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH srgH| 121 ityetAn harSakalpadroH sumerugirikandarAn / prabhAvatI mahAdevI dRSTvA svamAn vyabudhyataH // 37 // - (paJcadazabhiH kulakam ) itastatra samAgatya sarve'pi tridsheshvraaH| calatkuNDalamANikyaracitendradhanuryutaH // 38 // kirITaspRSTabhUpIThA netrairnIlotpalairiva / prabhAvatIM samabhyarcya peThustavanamIdRzam // 39 // prabhAvati ! namastubhyaM prabhAvAtizayAnvite ! / sadvRttA'doSatIrthezaratnarohaNacUlike ! // 40 // prabhAvamahimAlAsyamauSadhaM sudRzAM param / anUpe'mbunipAnaM ca marau nadyavatAraNam // 41 // daridrANAM dhanamidaM prapA bhavapathe nRNAm / yattvayA trijagannAtho dhriyate kukssikndre||42|| (yugmam ) prabhAvatImiti stutvA dvIpe nandIzvarAbhidhe / kRtvA mahotsavaM sthAnaM svaM svamIyuH surottmaaH||43|| svamAntAdapi jAgratyA prabhAvatyA mhiipteH| kathayAmAsire prAtaryathAdRSTamamUnyatha // 44 // RjunA manasA svamAn vicArya kssonninaaykH| AcakhyAviti te devyapatyaratnaM bhaviSyati // 45 // vizeSatastvamISAM tu phalaM jJAtuM dhreshvrH| AjUhavat pratIhArAt svamazAstravizAradAn // 46 // paarvnnenduvdaa''nndsmpaadnkRtodymaaH| vaMzagorocanApuNDrA AjagmuH svamapAThakAH // 4 // AryavedodbhavAn mantrAnuccAryodAmayA giraa| upAvikSanAsaneSu marAlA nalineSviva // 48 // AsayAmAsa bhUpAlo jAyAM javanikAntare / athaiSA nyagadat svamAnA''ptatattvayujA girA // 49 //
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 mallinAthamahAkAvye svamAn dvAsaptatiM rAjan ! prazastAn kovidA viduH / tanmadhyAt triMzataM teSu mahAsvamAMzcaturdaza // 50 // arhatAM cakriNAM mAtA caturdazaiva pazyati / harermAtA tathA sapta caturaH sIriNo'pi ca // 51 // amutra bharatakSetre jinA aSTAdazA'bhavan / cakriNo'STau bharatAyAH SaTkhaNDabharatezvarAH // 52 // ekonviNshtiirtheshjnirudbhaavyte'dhunaa| athavA cakriNorAjan ! navamasya hi sAmpatam // 53 // parituSTo'tha bhUnAthastadvacaHzravaNAdasau / dadau grAmAkarAyuccairvAso'laGkaraNAdi ca // 54 // vastrAlaGkaraNairete kalpadrumadalairiva / rAjamAnA yayugeMhaM zriyA zrIdaviDambikAH // 55 // devAnubhAvasampUrNamanorathatayA bhRzam / muditAyAH sukhenaiva garbho devyA vyavardhata // 56 // sArdhASTamadine mAsanavake gatavatyatha / mArgavizuddhaikAdazyAmazvinyAM ca nizAkare // 57 // grahepUccasthiteSUccaistajanmauko didRkSayA / ekonaviMzamahantaM nIlAbha kumbhalAJchanam // 58 // prAgjanmamAyayopAttastrIkarmatvena kanyakAm / prabhAvatI prasUte sma gaGgeca svarNapadminIm // 59 // . (tribhirvizeSakam ) anukUlA vavurvAtAstajanmasukhitA iva / suprasannA dizo'bhUvan kRtakRtyA iva prajAH // 6 // ariSTAni kSayaM jagmuH zubhazasyamabhUd jagat / nArakANAmapi sukhamAkasmikamabhUt kSaNam // 61 // dikkumAryo viditvA'tha tajanmAsanakampataH / adholokAt samAjagmuraSTau devyaH sasaMbhramam // 62 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH srgH| __tAzcaitA:bhogaGkarA bhogavatI subhogA bhogamAlinI / suvatsA vatsamitrA ca puSpamAlA tvaninditA // 63 // ekonaviMzatIrthezamambAM ca jagatAM pteH| anupradakSiNIkRtya natvA bhaktyetthamUcire // 64 // samuyotitabhuvane ! jagannAyakajanmanA / jagadvandyaguNAdhAre ! jaganmAtarnamo'stu te // 65 // adholokanivAsinyo vayamaSTau jagannate ! / tIrthakRjjanmamahimAM ka kAmA ihAgatAH // 66 // asmattastad na bhetavyamuktvA pUrvottarasthitAH / pAGmukhaM sUtikaukastAzcakruH stambhasahasrayuk // 67 // abhitaH sUtikAdhAma tataH saMvarttavAyunA / kaNTakatRNakASThAghamAyojanamapAharan // 68 // atha saMhRtya pavanaM praNamya jinanAyakam / AsannA''sanamAsInA gAyantyo'sthuryathAvidhi // 69 // suvarNAdrikRtAvAsAstadvadAsanakampataH / UrdhvalokAt samAjagmuraSTau devystthaa'praaH||7|| meghaGkarA meghavatI sumeghA meghamAlinI / toyadhArA vicitrA ca vAriSeNA balAhikA // 71 // vikRtya jaladaM kRtvA prazAntarajasaM mahIm / vidhAya puSpavRSTiM ca taagaayntyo'vtsthire|| 72 // paurastyarucakAdaSTau pUrvasyA diza AgatAH / hastasthadarpaNA devyo jagustatrAhato guNAn // 73 // tAzca nandottarAnande sunandAnandivarddhane / / / vijayA vaijayantI ca jayantI cA'parAjitA / / 74 // apAcyarucakAdisthA dakSiNasyA dizo'parAH / 1 trijagatpateH' itypi| .
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 mallinAthamahAkAvyeaSTAvetya svadigbhAge'gAyan bhRGgArapANayaH // 75 // tAzcemA:samAhArA supradattA suprabuddhA yazodharA / lakSmIvatI zeSavatI citraguptA vasundharA // 76 / / tatastasya girereva prahRSTA vaarunniidishH| saMsthAnaM tatra devyo'STau cakrurvyajanapANayaH // 77 // tAzcemAHilAdevI surAdevI pRthivI padmavatyatha / ekanAsA'navamikA bhadrazoketi naamtH|| 78 // evamuttaradigbhAgAdapi rucakavartinaH / sametyASTau sthitiM cakrustatra caamrpaannyH|| 79 // tAzcemAHalambuzA mizrakezI puNDarIkA ca vaarunnii| . hAsA sarvaprabhA caiva zrI_rityabhidhAnataH // 80 // catasro vidigrucakAt sadIpA dikumaarikaaH| citrA citrakanakA sutArA sautrAmaNI tathA // 81 / / praNipatya jagannAthaM jagannAthasya maatrm|| IzAnyAdividiksaMsthA babhUvurdIpapANayaH // 82 // devyo'nyA madhyarucakAt catasraH smupsthitaaH| rUpA rUpAzcikA cA'pi surUpA rUpakAvatI // 83 / / tAzcaturaGgulIvarja nAlaM chittvA bhuvo'ntre| kSiptvA ratnamayaM ratnadUrvApIThaM vicakrire // 84 // vihAya pazcimAM janmagRhAd dikSu tisRSvapi / rambhAgRhANi catvAri devyastAzca vicakrire // 85 // teSAM madhye catuHzAlaM vizAlaM nijacittavat / pratyekaM racayAmAsuH siMhAsanavikasvaram // 86 // dAkSiNAtye catuHzAle nItvA'muM vinivezya ca /
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH sargaH siMhAsane sutailenA'bhyAnaJjurmRdu mardanam // 87 // jananyA samamabhyarcya zIghramudvartya ca prabhum / ninyire nibhRtaM devyaH paurastye kadalIgRhe // 88 // tatra gandhAmbubhiH puSpAmbubhiH zuddhAmbubhistathA / dvAvapi snapayitvAtha bhUSayanti vibhUSaNaiH // 89 // nItvottarasyA rambhAyAH sadane haricandanaiH / prajvAlyA'raNinA vahniM tAtha bhUtiM vicakrire // 90 // rakSAbandhaM vyadhustAzca jananIsvAminoH kare / rakSA duritabhidrekhAM labhate sarvavastuSu // 91 // parvatAyurbhavetyuccairuktvA karNAntike prabhoH / avAdayaMstato ratnapASANau kAMsyatAlavat / / 92 // sUtikAdhAma tA ninyurjananIM jinamapyatha / SaTpaJcAzaddikkumAryastA gAyantyo'vatasthire / / 93 // itazca saudharme prathame kalpe kalpezo'nalpavaibhavaH / aneka devadevInAM koTIbhiH parivAritaH // 94 // gIyamAnaguNagrAmo gandharvaiH komalasvanaiH / stUyamAnayazAzcAru cAraNairvirudAlibhiH / / 95 / dodhUyamAnacamaro devanArIbhirAdarAt / yAvadAste haristAvadAsanaM kampamAsadat // 96 // (tribhirvizeSakam ) 125 tatprakampAdasau ruSTastAmrIkurvan dRzoryugam / antarjvalatkopavahnijvAlAH prakaTayanniva // 97 // vakrIkurvan bhruvoryugmaM kodaNDamiva bhISaNam / jvalajjvAlAkulaM pANau vajraM vajradharo'dharat / / 98 // tatkopATopa mudvIkSya namramauliH kRtAJjaliH / prAcInavarhiSaM proce naigameSI camUpatiH / / 99 //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye kathaGkAraM prabho ! kopo mayi satyapi tanyate / zRNu svA''sanakampasya kAraNaM zrotrapAraNam // 100 // dvIpAye jambUdvIpe'smin varSe dakSiNabhArate / mithilAyAM mahApuryA zrImatkumbhamahIpateH / / 101 // paTTadevyAH prabhAvatyA adyaiva trijagatpatiH / ekonaviMzatIrthezo bhagavAn samajAyata / 102 || ( yugmam ) tenAsanaprakampo'yaM tIrthakRjjanmasUcakaH / divyasaukhyapramattAnAM kathaM vosvadhiranyathA // 103 // zrutvedaM tridazAdhIzastasmin duzcintite nije / mithyAduSkRtamavadan nindannAtmapramAditAm / / 104 // athotthAyAsssanAdindraH saptASTau ca padAnya'dAt / saMmukhaM jinanAthasya tataH stotuM pracakrame / / 105 // sampUrNastvaM tribhirjJAnairgarbhavAsAdapi prabho ! / ato'pi yo guNocchrAyaH sa bhavet kasya gocaraH // 106 // evaM jinastutiM kRtvA senAnyaM hariNAnanam / Adidezeti sutrAmA girA dhIraprazAntayA / / 107 // jambUdvIpe mithilAyAM zrImatkumbhasya bhUpateH / ekonaviMzastIryezaH prabhAvatyAmajAyata / / 108 // kartuM tasyA janisnAtramAhUyantAM divaukasaH / kalyANikotsavavidheradhikAro yato'sti naH // 109 // avAdayadasau ghaNTAM parimaNDalayojanAm / sughoSAM tanninAdena ghoSaH sarvAsvajAyata / / 110 // dvAtriMzatIvimAnAnAM ghaNTAlakSeSvatha svanaH / samakAlaM samuttasthe zabda | dvaitamabhUt tadA / / 111 // saMbhrAntAn raNanaistAsAM dRSTvA tAniti so'vadat / janmastrAtre jinendrasya sahendreNa prasarpatAm // 112 // kespi zakrAjJayA celuH kecid bhaktyA jinaM prati / 126
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH srgH| 127 vicitrairvAhanai rUDhAstridazAH zakrasannidhau // 113 // pAlako ghusadIzenA''bhiyogikaziromANaH / AdiSTo vidadhe vegAdvimAnaM bahumAnataH // 114 // bhujairiva dhvjairnRtycchtrairhsdivojjvlaiH| vIkSayamANaM yaduttuGgairgavAkSarnayanairiva // 115 // tataH pradakSiNIkRtya prAcyasopAnavartmanA / dhusannAtho vimAnaM tadAruroha samaM suraiH||116||(yugmm) gandharvanATyAnIkAbhyAM kautukaakssiptmaansH| abhisvayambhUramaNaM tenAcAlIt purndrH|| 117 // hastivAhana ! mA gAstvaM puraH siMhabhRto mama / azvasAdinito yAhi mahiSo mama vAhanam // 118 // sarpagAminnito yAhi na me tAyaH sahiSyate / madvimAnaM vimAnApraiH kiM ghaTTasi sudhAzana !? // 119 // itthaM saudharmakalpasya devAnAM parisarpatAm / kolAhalai bho vyApi saridghoSairivAmbudhiH // 120 // athA'saMkhyAtadvIpAbdhInatikramya kSaNAdapi / saMkSipan saMkSipannuccaistadganthavat purandaraH // 121 // bhArate dakSiNe puryA maghavA samupAgataH / tasmAduttIrya tIrthezaM tadambAM cA'namattarAm // 122 // prabhAvati ! prabhAyukte ! jinakalpadrumaprade / / namo dattajagaddIpe ! namazcintAmaNiprade ! // 123 // iti prabhAvatIM stutvA dattvA ca svApinIM hriH| pratirUpaM prabhormuktA calito'bhisurAJcalam // 124 // vajaM chatraM jinaM bibhracAmare ca pRthak pRthak / itIndraH paJca rUpo'bhUd mArge meruM prati vrajan // 125 // tato devaanggnaadevkottilksssmnvitH|| pUrayan gaganaM tUryaghoSaiherSamayairiva // 126 // .. ..
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 mallinAthamahAkavyenimeSArdhena gatvA'sau suvarNAcalacUlikAm / atipANDukambalAyAM zilAyAM prAGmukhaH sthitH||127|| evamIzAnakalpezaH sntkumaarsNjnyikH| .. mAhendro brahmalokezo lAntakastridazAdhipaH // 128 // zukrazakraH sahasrAra AnataH prANatezvaraH / AraNAcyutarAjo'pi dazetthaM klpvaasvaaH||129|| zreNidvayanikAyeSu dazasUbhayataH kramAt / amI viMzatirindrAH syubhavanAnAmadhIzvarAH // 130 // puryAM camaracazcAyAM camerandro balistathA / dharaNendro bhUtAnando harissahaharisvabhau // 131 // veNudevo veNudArI tvagnizikhAgnimANavau / velambaprabhaJjanAkhyau sughoSo bhavanezvaraH // 132 // mahAghoSo jalakAnto jalaprabha iti smRtaH / pUrNo viziSTazakrazca tvamitAmitavAhanau // 133 / / evaM ca vyantarazreNyordakSiNottarakoNayoH / aSTAvaSTanikAyAH syusteSvindrAH SoDaza krmaat||134|| kAlazako mahAkAlaH surUpaH prtiruupkH| pUrNabhadro mANibhadro bhImo yakSagaNezvaraH // 135 // mahAbhImaH kinnarazca kiMpuruSastataH param / tathA satpuruSamahApuruSo vAsavAvimau // 136 // atikAyamahAkAyau mahoragaprabhAvimau / gItaratirgItayazA gandharvANAmadhIzvarAH // 137 // tadvadAprajJaptipaJcajJaptyAdInAM tu SoDaza / vyantarASTanikAyANAM vAsavAH smupaagtaaH||138|| tathAprajJaptInAM zakraH saMnihitaH samAnakaH / dhAtA vidhAtA ca harI RSizva RssipaalkH||139|| Izvaro mahezvarazca suvatsakavizAlako /
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH sargaH / hAsahAsaratI zvetamahAzvetau purandarau // 140 // pavakapAvakapatI patrakAnAM tu vajriNau / evaM SoDaza devendrA AyayurmerumUrddhani // 141 // jyotiSkANAmazeSANAM candrAdityAvadhIzvarau / catuHSaSTiritIndrANAM merumUrddhAnamAyayau // 142 // AdidezA'cyutendro'thA''bhiyogikadivaukasaH / kSIrodAdi samAnetuM jinastrapanahetave / / 143 // kSIrodAdisamudreSu gaGgAdiSu nadISu ca / tIrtheSu mAgadhAdyeSu te gatvA jagRhurjalam // 144 // tadvanmRtsnApayojAdi lAtvA kSIrodavArddhitaH / gozIrSacandanAdIni te zakrebhyo DuDhaukire / / 145 // sauvarNAn rAjatAn rAtnAn svarNarUpyavinirmitAn / ratnasvarNamayAn divyAn rajatasvarNaratnajAn // 146 // rUpyaratnamayAn bhaumAn vicakruH kalazAMzca te / aSTottaraM sahasraM syAtteSAM pratyekameva ca // 147 // (yugmam) atipANDuzilApITharatnasiMhAsane svayam / saudharmendro niSadyA dadhau trijagatAM patim // 148 // acyutendrastato bhaktyA karpUrAgarudhUpitam / mumoca vizvanAthasya purataH kusumAJjalim / / 149 // tADyamAnAsu bherISu mRdaGgeSu svanatsvatha / muhurAsphAlyamAnAsu kAMsyatAlAsu nirdayam / / 150 // smayamAnairiva nyastavismerakusumotkaraiH / adhIyAnairiva snAtrazlokAn guJjadalicchalAt // 151 // acyutendreNa taiH kumbhairyojanA''syairjagadguroH / snAtraM cakre mahAnandAt sudhAzugbhiH samaM nijaiH // 152 // (tribhirvizeSakam ) evaM dvASaSTiranye'pi snAtraM cakrurjagatpateH / 17 129
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 mallinAthamahAkAvyebhaktyA mahatyA'nujyeSThaM sodaryA iva harSataH // 153 // yadaikaH kurute snAnaM zakro'nye harayastadA / sarve'rhataH puraH santi dhRtacAmarapANayaH // 154 // vikRtya paJca rUpANi tadvadIzAnavAsavaH / saudharmendrAdhipasthAne dadhannAthamavasthitaH // 155 // atha saudharmanAtho'pi caturdikSu vyadhAt kramAt / vRSabhAMzcaturaH sphArasphATikopalanirmitAn // 156 // teSAmuttuGgazRGgAgraprasRtA gaganAGgaNe / prasamurambhasAmaSTau dhArAzcandrakalojjvalAH // 157 // ekIbhUya patantyastAzcandrakAntasamujjvalAH / nimnagA iva pAthodhau nipetuH prabhumUrddhani // 158 // snapayitveti tIrthezaM bhAvinaM tridazAdhipaH / ratnadarpaNavadvegAd mamArjAGgaM vibhoratha / / 159 / / tato ratnamaye paTTe sa lilekhA'STamaGgalIm / nijapuNyairivAkhaNDaistaNDulai rUpyanirmitaiH // 160 // tato vilepayAmAsa vAsavo'haM jagatpateH / bhUSaNAni ca pratyakSaM vAsavaH paryadIdhapat // 161 // vinidrapArijAtAdyaiH kusumaiH paramezvaram / mukhakozamanohAri pUjayAmAsa vRtrahA // 162 // uttArya lavaNaM trizca sarvadoSavibhedakRt / ArAtrikamupAdatta purobhUya harivibhoH // 163 // itazca vismitAH kecid maiju guJjanti bhRGgavat / kecicca bRMhitaM cakruH kuJjarA iva nirjraaH||164|| kecittakAradhIkAraM vAyairiva mukhairvyadhuH / siMhanAdaM muhuH kecid naTA iva vitenire // 165 // 1 'tridivAdhipaH' ityapi / 2 'dIprANi' iti ca / 3 'saMjagurjAtibhRGgavat ' ayamapi pAThaH /
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH sargaH / 131 kecit kolAhalaM cakrurjitadyUtapaNA iva / ahAsayan surAn kecid viTavad narmabhASaNaiH // 166 // evaM janmotsave ko'pi harSo jajJe divaukasAm / / vAgIzo'pi gira gumphairya varNayitumakSamaH // 167 // vAma jAnumathA''kuJcya zironyastakaro hariH / paramAnandanirmagnaH zakrastavanamujjagau // 168 // namo'rhate bhagavate AditIrthakRte namaH / khayaMsaMbuddhatattvAya narANAmuttamAya ca // 169 // narasiMhAya puruSapuNDarIkAya te namaH / nRvaragandhakariNe namo lokottamAya ca // 170 // lokanAthAya lokAnAM kRtottamahitAya ca / lokAnAM tu pradIpAya lokapradyotakAriNe // 171 // namo'stvabhayadAtre ca cakSurdAtre ca sarvadA / mArgadAya zaraNyAya bodhidAtre namo namaH // 172 // dharmadAtre dharmadeSTra dharmAdhipataye namaH / dharmasArathaye dharmacaturantaikacakriNe // 173 // namaH sadApratihatajJAnadarzanadhAriNe / vigatacchamane nityaM jinAya jApakAya ca / / 174 // tIrNAya tArakAyocairbuddhAya bodhakAya ca / muktAya mocakAya sarvajJAya sarvadArzane // 175 // zivA'calA'rujA'nantA'kSayA'vyAbAdhanirvRtau / / samprAptAya namastubhyamiti zakraH stavaM vyadhAt // 176 // kRtakRtyamivAtmAnaM manyamAno'rhato natau / romAJcitavapuH zakra iti stotuM pracakrame // 177 // namastubhyaM jinAdhIza ! paramAnandadAyine / ullasatkaruNAkSIrapAthodhizazalakSmaNe // 178 // tvayA trijagatAM nAtha ! phliniidlkaantinaa| :
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 mallinAthamahAkAvye baddhendranIlamukuTa ivA''bhAti surA'calaH // 179 // stutveti mithilAM gatvA hRtvA ca svApinImapi / bhUtvA mAturjinaM pArthe muktvA shkro'bhydhaadidm||180|| asmin svAminyakalyANaM yo'dhamazcintayiSyati / tasyArjamaJjarIvA''zu sphuTiSyati ziraH svym||181|| pUrayitvA vibhorvezma ratnasvarNAdibhiH sa ca / yAtrAM nandIzvare kRtvA khaM sthAnaM harayo yyuH||182|| prabhAvatImatha jJAtvA prasUtAM smbhrmaanvitaaH| striyaH zrIkumbhabhUpasya sutotpattiM babhASire // 183 // svakirITaM vinA tAbhyaH svAGgikaM bhUSaNaM dadau / vRttiM ca cakrire yAvad veNikAmapi saptamIm // 184 // ratnasvarNAdibhiH pUrNa gRhaM vIkSya nreshvrH| ajJAsIt tanayotpattau devendrANAM samAgamam // 185 / / tato mumucire rAjJA kArAgArAd dviSannRpAH / kArayAzcakrire pUjA jainacaityeSu sarvadA // 186 // samAjagmurupAdhyAyAH paThantaH sutamAtRkAm / uccAvaccapadaizchAtraivegladbhirmarkaTairiva // 187 // candrArkadarzanaM bhartustRtIye'hni pramodataH / SaSThIjAgaraNaM SaSThe pitRbhyAM ca vyaracyata // 188 // garbhasthe'smin prabhau mAturmAlyazayanadohadam / babhUva tanmalliriti prabho ma pratiSThitam // 189 // aGguSThasthAM papau svAmI zakrasaMkramitAM sudhAm / udaye'pi kSudhaH stanyaM na pibanti jineshvraaH||190|| reje dehaH zucirbharturaprakSAlitanirmalaH / nirAmayaH sugandhizca pUrNakarpUrapAtravat // 191 // padmakiJjalkasurabhirbabhau zvAso jagatpateH / gokSIradhArAgaure ca rejAte rudhirAmiSe // 192 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 133 caturthaH sargaH / vibhorAhAranIhArau crmckssurgocrau| : ... catvAro'tizayA ete sahajotthA guNA iva // 193 // majanastanyanepathyakrIDAlAlanakarmasu / . karmaThAH paJca dhAnyo'tha zakreNa viniyojitaaH||194|| lAlyamAnaH prabhustAbhirdehopacayamAgamat / krameNa yauvanaM pApa trailokyazrIgauSadham // 195 / / paJcaviMzatidhanvocco nIlotpaladalacchaviH / vajrarSabhasaMhananadhArI kalazalAJchanaH // 196 // .. mallIsurabhiniHzvAso nivAsaH sarvasampadAm / pAzo ratipriyanyakoH zrImanmallirabhAttarAm // 197 // . (yugmam ) namannRpatizIrSeSu kundkaantmkhendvH| ... vismeraketakIpatrazobhA bhejurjagatpateH // 198 // eNIjaGghopamaM jaGghAyugmaM bhAti jagatpateH / nAbhizca saritAM bhartRkalpo lavaNimAzrayaH // 199 // prabhorvaktrazriyaM prAptuM magnamAkaNThamambujam / rolambaravajavyAjAd mantrajApaM tanotyalam // 20 // prabhornetrAbjayorlakSmIrvAci devI sarasvatI / kalaGkamiva saMmASTuM snehAdekatra tiSThataH // 201 // navyaH zriyaH patiH svAmI hiraNyakazipupadaH / yasya vakSaHsthitA lakSmIrjagatkAmyA virAjate // 202 // vidrumairiva kiMkillipallavaiH komalairiva / kuruvindairivAliptaM prabhoH pANitalaM babhau // 203 // alIkatvaM prabhoH keze vakratvaM lttbhbhruvoH| / tucchatvaM madhyadeze'pi nAnyatra svAmini sthitm||204|| ahaMpUrvikayA sarvairlakSaNaiH prylkRtH| 1 tumula ' ityapi /
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 mallinAthamahAkAvyebabhau deho jagadbhartunaMdyopairiva vAridhiH // 205 // ko bhaved jinarUpasya nipuNo varNanaM prati / devadehA api babhuryatpuro'GgArakA iva // 206 // alikakalitapANidvandvavibhrAjamAno __ bhavajaladhinimajjajantupotopamasya / jinapariDhamalle: puNyavalleH svarUpaM vinayavinatamUrtivarNayAmAsa rUpam // 207 / / ityAcAryazrIvinayacandrasUriviracite zrImallisvAmicarite mahAkAvye vinayAGke cyavanajanmakalyANika dvitayavyAvarNano nAma caturthaH sargaH / / - aham atha paJcamaH sargaH itazca vaijayantAkhyavimAnAt sa pricyutH| jIvo'calasya sAkete pratibuddhipo'jani // 1 // kAmo vayasi pIyUSaM yo vacasi mahIyasi / gISpatiH sadasi tvaSTA mahasi kSAtrasaMmbhave // 2 // devI padmAvatI tasya padmA padmApateriva / nizchadmasadma niHzeSaguNAnAmanaNIyasAm // 3 // itazca tasminnagare garIyo nAgavezmani / IzAnyAM dizi nAgAnAM pratimAzcintitapradAH // 4 // AnacustAH pratidinaM nAgarA bhktisaagraaH|| upayAcitasantAne sampUrNa sati sarvadA // 5 // ApRcchaya kSitipaM tAsAM yAtrAyai harSitAzayA / agAta padmAvatI devI nAgadaivatavezmani // 6 // pratibuddhirmahIpAlaH sazRGgAro'samaH shriyaa|
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 . paJcamaH srgH| imAmanvagamad devIM ketakImiva SaTpadaH // 7 // puSpamaNDapikAM nAgapratimAmanunirmitAm / vilokya mudgaraM pauSpaM cA'vadad nRpapuGgavaH // 8 // subuddhe ! sacivAdhIza ! tvamasmatpreSaNotsavaiH / IdRksvarUpaM strIratnaM jAtyaratnamivojjvalam // 9 // rAjJAM vezmani kutrApi dakSa ! vIkSitavAnasi / kausumaM mudgaraM bibhramadbhamaradhoraNIm // 10 // (yugmam) vihasya sacivAdhIzaH subuddhiyaMgadad nRpam / tvadAdezena bhUmIza ! gato'haM mithilAM purIm // 11 // kanyakAM kumbhabhUpasya netrasAraGgavAgurAm / mano'dhvanInavizrAmadrumacchAyAsahodarIm // 12 // anekairlakSaNaiH puNyaiH puNyairiva samanvitAm / mallImityahamadrAkSamasrAkSamapi saMmadam // 13 // tasyAH strIratnamukhyAyA Ayurgranthau mahIpate / / vidhIyate sako'pyuccairnissImaH pusspmudgrH|| 14 // tavaiSa purato yasya lakSAMzenApi sarvathA / . na bhAti kintu vicchAyadarpaNatvaM dadhAtyaho! // 15 // yadyekadApi zrImallerdadRze rUpavaibhavam / tadA bhUmisthitenApi prApyate'nimiSasthitiH // 16 // malleH pratikRtiH svAmin ! darpaNeSveva dRzyate / upamAnaM mahAmbhodhermahAmbhodhirnigadyate // 17 // na meroradhikaH zailo mAnasAd na paraM saraH / nAkAzAdadhikaM kiJcit tadrUpAdadhikaM nu kim // 18 // mallIrUpaM na dRSTaM yaiH sphAratArairvilocanaiH / sa manye nararUpeNa kUpamaNDUkasanimaH // 19 // sakarNakarNapIyUSaM zrutveti pratibuddhirAT / romAJcairazcito dehe kadambaH kusumairiva // 20 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 mallinAthamahAkavye sa pUrvajanmanaH snehAd vIrItumatha kanyakAm / dUtaM praiSId nisRSTArtha kumbhabhUpAntike nijam // 21 // iti mallivA mipUrvabhavAcalaprathamaparamamitrotpattiH / itazca cyutvA dharaNajIvospi vaijayantavimAnataH / abhUt campAmahApuryA candracchAyAbhidho nRpaH // 22 // vijJAtajIvA'jIvAditattvaH savakRpAparaH / catuH parvyA kRtatapAH samAdhizritapauSadhaH / / 23 // labdhagRhIta pRSTArtho pihitadvArabandhuraH / vastrapAtrA''sanAvAsapradaH sAdhujaneSvalam // 24 // kRtajJo vinayI dhIraH paranArIsahodaraH / tasyAmeva mahApurthI zrAvako'rhannayAhvayaH // 25 // (tribhirvizeSakam ) so'nyadA vArddhiyAtrAyai manazcakre mahAmatiH / kSaNamAtrAd daridraghnaM sAmudraM paryupAsanam // 26 // yataH ikSukSetraM samudrazca yonipoSaNameva ca / prasAdo bhUbhujAM ceti kSaNAd ghnanti daridratAm ||27| vividhaM vittamAdAya sametaH suhRdAM gaNaiH / asau vArAMnidhestIramacAlIdacalAzayaH // 28 // cAruvastraparidhAnAM gRhItAkSatabhAjanAm / arthasiddhimivAdrAkSIdAyAntIM purataH striyam // 29 // zakunaiH preritaH puNyairiva zreSThitanUdbhavaH / prApa vArAMnidheH kUlaM mUlaM vANijyazAkhinaH ||30|| svanAmeva mahAmbhodherAvartAdi vidanti ye / tebhyo niryAmikebhyaH svaM dadau sAMyAtrikAgraNIH // 31 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH srgH| 137 nIlIguggulalAkSAzca nimbacIvarasaMhatIH / asau saMgrAhayAmAsa haridrAdi vizeSataH // 32 // zukravAre'tha visphUrjajaitravAditrasundaram / potaM prapUrayAmAsa samudrA_purassaram // 33 // dhruvacakrapramANena siddhAntenA'tha sAdhuvat / saMcere saritAM nAthe poto vegena vAyuvat // 34 // zakraH sabhAmupAsIna upArhannayamAhatAH / tridazAnAM purazcakre varNanaM kalayA girA // 35 // manuSyakITako dharmAdacAlyastridazairapi / avocad yadvacaH zakrastadadyA'lIkayAmyaham / / 36 // iti dhyAtvA suraH kazcid mtsraadhmaatmaansH| adhivArSi mahAmeghaM vicakre vyomamaNDale // 37 // nIlIrakteva sarvatra jajRmbhe ghnmnnddlii| potasthajanajIvAnAM grasane rAkSasIyitA // 38 // sattvahemnaH parIkSAyAM zANAyante ciryutH| garjitAnyapi jIvAnAM ThAtkArA iva nigrahe // 39 // yathA yathA pravahaNaM kampate caityaketuvat / / tathA tathA'ginAM bhItigrahilAni manAMsyapi // 40 // kampamAne pravahaNe vIcibhiH puuritaambre| spardhayA dhIvarA vAri cikSipuzcaTasaibahiH // 41 // vicakre'thAnilaM svargI jhaJjhAvAtabhayaGkaram / yenekSaNAni potasthA mimIluH svadhiyA samam // 42 // hA mAtastAta ! hA bhrAtahIM bandho ! kuldevtaaH|| asmAkaM kurutA'mutra sAhAyyaM mahadApadi // 43 // ityAdilokasaMlApaiH karNAya sUcikopamaiH / vyAnaze rodasIkUpo nirbhImairyarjitaiH samam // 44 // kumbhalakSaiH kariSyAmi snAnaM kuGkumavAhibhiH / 18 -
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye amuSmAd vidhurAdAzu devi ! tAraya tAraya / / 45 / evaMrUpA vidadhire upayAcitasaMhatIH / ArtA hi devatApAdabhaktiM vidadhatetarAm // 46 // ityupadravamAlokya smRtapaJcanamaskRtiH / pavitrAsanamAsInaH pratyAkhyAnasamAhitaH // 47 // vItarAgaM mano'mbhoje vidadhAnaH zubhAzayaH / zrAvako'rhannayo'smArSIdanityAdikabhAvanAm // 48 // ( yugmam ) amIdRgvidhaM vIkSya kSobhAya surapAMsanaH / 'vicakre rakSaso rUpaM kAlarAtrisahodaram // 49 // mukhajvAlAsphuliGgoccairdyA khadyotamayImiva / kurvan hAsyacchaTApAtaiH kSamAM phenamayImiva // 50 // pAdadardurikAghAtairadhaH kSoNIM kSipanniva / uccaiH kalakalArAvaM tanvan pralayarudravat // 51 // udvahan kartikAM pANau pretabhartuH priyAmiva / Uce naktaMcaraH krUro re re zrAvakapAMsana ! // 52 // muJca dharmamimaM muJca no cet kartikayA muyA / pAtayiSyAmi te muNDamakhaNDaM phalavattaroH // 53 // balAd baliM kariSyAmi yAdasAM tvAM durAzaya ! | nAyaM dharmo'lo bhAvI patato'mbhodhipAthasi // 54 // AtmAnaM zrAvakatvena bhASamANaH pade pade / kuruSe'mbunidho yAtrAmaho ! nirghRNadhUrvara ! // 55 // evaM vibhASamANe'sminnarhannaya upAsakaH / svadhyAnAd nA'calacchailaH kiM vAtena prakampate // 56 // bhadra ! saudharmazakreNa saMstuto'sIti parSadi / tridazairapi svadharmAdacAlyo'rhannayaH sudhIH // 57 // tatprazaMsAmimAM zrutvA parIkSArthamihA''gamam / 138
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH sargaH / 139 meha ceSTitaM sarvaM kSamasva karuNAnidhe ! // 58 // ziloccaya ivAsi tvaM manAgapi na kampitaH / mattasya dantinoM dantaghAteneva mayA nanu // 59 // divyaM kuNDalayordvandvaM tasmai dattvA sa nAkasad / saMhRtya meghavAtAdi tiro'bhUda bhragenduvat / / 60 / / kSemeNA'nnayo vArdhi tIrtvA goSpadavat kramAt / gRhItAszeSabhANDaugho nagarIM mithilAM gataH // 61 // ekaM zrIkumbhabhUpasya prAbhRte kuNDaladvayam / dade'nayaH potavAhakaH sAdarAzayaH / / 62 // tadevaM pRthivInAthastAM divyAM kuNDaladvayIm / duhitre netramitrAyai zrImatyai mallaye dadau // 63 // arhannayAya pAtrajJo dattvoccaiH pAritoSikam / visasarja mahIpenduryathA'mbu jaladhirghanam // 64 // krItavikrItaniHzeSabhANDazcampAmupAgataH / candracchAyanarendrasya sabhAmaNDapamabhyagAt / / 65 // cakAra prAbhRte zreSThI dvitIyAM kuNDaladvayam / padArthAH khalu yujyanta uttamAnAmihottamAH // 66 // rAjoce'rhannaya ! zreSThin ! kuto'daH prAptamIdRzam ? | neha martyatale bhAvikAntyA jitadivAkaram // 67 // Adau samudravRttAntaM vidhAya zreSThinandanaH / ante vitatya campAyA AgamaM sarvamabravIt / / 68 / / keyaM mallIti papraccha candracchAyakSitIzvaraH / apUrvazravaNe yatnaH kiM sakarNasya no bhavet 1 // 69 // athA'sau nyagadacchreSThI deva ! zrImithilApuri / vijayI zrI kumbhabhUpAla ikSvAkukulabhUSaNam // 70 // tatsutA jananetrANAmadhvagAnAmiva prapA / mallimallismitA cAruguNavallIva jaGgamA // 71 //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyepuro yasyA mukhasyoccanirmAlyamiva candramAH / yasyAzca netrayolakSmIralakSmIrambujabaje // 72 // itthamAkarNya candrezaH prAgjanmasnehamohitaH / mallI varItuM pAhaiSId dRtaM kumbhamahIpateH // 73 // // iti zrImallisvAmipUrvabhavadvitIyamitrotpattiH // : itazca pUraNaprANI vaijayantaM vihAya saH / zrAvastyAmabhavat puryA rukmI nAma kssitiishvrH||74|| tasyA'bhUddhAriNI nAma svardevIva mahIcarI / rUpAtizAyinI zAntA kAntAkArA sulakSaNA // 7 // ajaniSTa tayoH saumyA subAhunAma knykaa| lakSmIriva surendrasya samudrasyeva vArdhijA / / 76 // sA'tIva dharaNIbhartuH svaprANebhyo'pi vllbhaa| itarebhyo'pyapatyAni kiM punaH pRthivIbhujAm // 77 // sA'nyeAH parivAreNa caturmAsyAM vizeSataH / akAryatatarAM snAnakSaNaM maGgalyapUrvakam // 78 // antaHpuravadhUlokamuditaiH snapitA'sako / lavaNottAraNAyuktavastrAlaGkArapUrvakam // 79 // aGgIcaGgIprabhRtibhizceTIbhiH privaaritaa| praNantuM janakaM prApa sabhAmaNDapamuttamam ||80||(yugmm ) tAmutsaGge samAropya vallakImiva sadguNAm / sauvidallAmabhASiSTa nRpaH premataraGgitam // 81 // kanyAyAtrotsavo bhadramukhedRgvIkSitaH kacit / atha smitvA'nadadasau rAjan ! zRNu giraM mapra // 2 // tvadAdezena bhUmIza ! gato'haM mithilApurIm / zrIkumbhasvAminaH putryAH zrImalleH pravaraghuteH // 83 // Ayugranthau bhavatyuccaiH sa ko'pi snapanakSaNaH / 1 'kalAkalApakalitA bhAgyabhRGgayA mahotpalam ' ityapi pAThaH /
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH sargaH [: 141 yaH svarge'pi na saMbhAvyaH kiM punaH pRthivItale / || 84 // jaladherjaladhiryadvat sudhAyAzca sudhA yathA / mallirUpasya tAdrUpyaM malle rUpe vyavasthitam // 85 // martyamaNDalapAthodheH strIratnaM pRthivItale / tadevotpannamAbhAti jagannayanakArmaNam // 86 // zrutveti prAgbhavasnehAd bhUminAthena rukmiNA / apreSyatatarAM dUto nisRSTArtho dhiyAM nidhiH // 87 // // iti zrImallisvAmi pUrvabhavatRtIyamitra pUraNotpattiH // itazca vasujIvospi vaijayantavimAnataH / vANArasIpuryA zaGkho nAma nRpo'jani // 88 // zrImalleH kuNDaladvandvaM taddivyaM daivayogataH / tadA vijaghaTe kAmaM rAmaNIyakamandiram / / 89 // rAjJA saMghaTTanAyAssya mIlitAH svarNakArakAH / tadvIkSya zUnyamanaso'bhUvan saMjJItarA iva // 90 // deva ! divyamidaM dIpyad no saMghaTTayituM kSamAH / divyAnAM hi padArthAnAM divyA evaM vidhAyinaH // 91 // tato nirvAsitA rAjJA ruSTena svarNakArakAH / nRpAprasAdAdIdRkSaM na dUre puravAsinAm / / 92 / / se ca vArANasIM gatvA praNamuH zaGkhabhUbhujam / kautaskutA iti kSmApaH papraccha madhurAkSaram // 93 // devA mI mithilApuryAM vAsinaH svarNazilpinaH / bijJAnavallarIjAlamAtRkAlaghanAghanAH // 94 // vasatAM tatra cAsmAkaM pUrvajAnAM mahIpate ! / veNayaH sapta saMbhUtAH svarNatADanabhAjinAm / / 95 // mithilAsvAminA kumbharAjJA kuNDalayojane / anIzA Iza ! sarve'mI pUryA nirvAsitA haThAt // 96 // kuNDalaprakramaprAptaM zrImalle rUpamuttamam /
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 mallinAthamahAkAvye sadvarNairvarNayAmAsuharSotkarSamupAgatAH // 97 // Asyasya purato yasyAH zaGke dAsAyate zazI / etAvataiva tadrUpamasarUpaM nirUpyate // 98 // pUrvasnehAtirekeNa tadrUpazravaNAdapi / zrutveti tAM varItuM tu viziSTaM visasarja saH // 99 / / // iti zrImallisvAmipUrvabhavacaturthavasumitrotpattiH // jIvo vaizramaNasyA'tha vaijayantAt pricyutH| adInazatrunAmA'bhUd bhUpAlo hastinApure // 100 // itazcazrImalleranujo mallo nAnnA yauvanamAgataH / AjUhavacitrakarAn lepyakarmavizAradAn // 101 // bhittirvibhajya tebhyo'sau gotribhya iva sampadaH / sacitraM kArayAmAsonmIlitaM bhAgavartanaH // 102 // teSvekazcitrakadvaryo lbdhdaivtsdvrH| ekAGgadarzanenA'pi yathAvasthitarUpavit // 103 // antarjavanikaM pAdAGguSThaM mallenirIkSya sH| yathAvadrUpamalikhat sarvAGgopAGgazobhanam // 104 // mallastatrA'gamat krIDArasiko mitrsNyutH| zrImallisvAminIrUpaM citrasthamavalokayat // 105 // sAkSAtsvasAramUrdhvasthAM manyamAnastathA pdaiH| laja yA prasaratkulyAjalavat setuhetunA // 106 // (yugmam ) nivRttaM vegato dhAtrI dRSTipAtrIcakAra tam / / kathaM putra ! nivRtto'si tvaritaM tvaritaiH pdaiH||107|| kumAro'pyabravIdevaM mAtameM bhaginI purH| UrdhvA samasti khelAmi kathaM mitrairahaM vRtaH // 108 // samyaga nirUpya dhAnyoce neyaM mallI tava svsaa|
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH srgH| 143 kintu citrakRtA putra ! kRtA bhrAntipradA mudaa||109|| atha kruddho'nujo mallestasya citrakRto bhRzam / nikRtya dakSiNaM pANiM svadezAd nirvaasyt||110|| viSvag bhrAmyan mahIpIThaM gatavAn hastinApure / adInazatrubhUpAya namazcakre kRtAJjaliH // 111 // khavRttAntaM yathAbhUtaM mUlAdArabhya bhuubhujH| zrImallisvAminIrUpamevaM varNitavAnatha // 112 // nadInAM svardhanI yadvatsumanasvapi mAlatI / yadvat kAmagavI goSu tadvad rUpavatISu saa||113|| na dRSTA yena sA mallimanAkekighanAghanaH / tasya netradvayaM DitthaDavitthayugamazcati // 114 // yadIyaM lihyate rUpaM locanaizculukairiva / yadIyaM vaya'te cArucaritaM kavikuJjaraiH // 115 // evaM tadvarNanAM kRtvA citrakRccitrasaMsthitAm / arcAmadarzayad malledazorAyuSyakAriNIm // 116 // vIkSyemA vismitaH puurvsnehmohitmaansH| ... tadyAcanAya dUtaM khaM praiSIdupamahIpati // 117 // // iti zrImallisvAmipUrvabhavapara+mitrapaJcamavaizramaNotpattiH // itazca jambUdvIpe'smin kAmpilyanagare vare / abhicandrasya jIvo'pi cyutvA tsmaadvimaantH||118|| jitazatruryathArthAkhyaH samabhUtpRthivIpatiH / yatpratApAd vilIyante dviSaH styaanaajypinnddvt||119|| ___(yugmam ) dhAriNIpramukhAstasya sahasraM praannvllbhaaH| agaNyapuNyalAvaNyA bhUcaryo devatA iva // 120 // ito'bhUd mithilApuryA cokSA nAma vickssnnaa| mantrakArmaNaratnAnAM rohaNAcalacUlikA // 121 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 mallinAthamahAkAvyetridaNDamaNDitakarakoDA kaassaayitaambraa| zaucAya dadhatI darbhasagarbhI jalakuNDikAm // 122 // (yugmam ) sA'nyadA kumbhabhUpasya kanyAntaHpuramuttamam / askhalitagatiragAt sA vAtyeva niratyayA // 123 // zrImallisvAmipAdAnte sopAvikSad yathAvidhi / nijaM darzayituM dharma dambhasaMrambhayA girA // 124 // jalazaucamayo dharmastayA khyAtaH svistrH| tasyAH puraH purANasya vAkyairvAkyavidhijJayA // 125 // atha provAca zrImallidharmo'sti jalasaGgamAt / jitaM tarhi jhoMke jalasthAnanivAsibhiH // 126 // saivaM zaivaM nirAcakre zaucadharma suyuktibhiH| mukhamarkaTikAM dattvA tAM ceTyo niravAsayan // 127 // bhaved yatheyaM duHkhArtA sapatnIjanamadhyagA / tathA vegAt kariSyAmi sA yAntIti vyacintayat / / evaM vicintya darpaNAdhmAtA nirgatya pUrvarAt / kAmpilyanagaraM pApa paJcAlamukhamaNDanam // 129 // jitazatruH sabhAprAptAM tAM prIkSya smitacakSuSA / viSTaraM dApayAmAsa pUjanIyA hi liGginI / / 130 // mahatyA pratipattyA sA pUjitA jagatIbhujA / / aucityAcaraNaM santaH zikSyante kimu taadRshaaH||131|| sA proditAzIrvacanA tadAsanamazizriyat / AzIrmUladhanaM yasmAdakSayaM liGgadhAriNAm // 132 / / sA'vAdyata mahIbhA mahAbhaktitaraGgitam / nRpaprANapriyAbhizca, patimArgA'nugAH striyaH // 133 // jalazaucaparo dharmo rAjan ! rAjIvalocane ! / na bhUto na ca saMbhAvI pretyA'mutra priyaGkaraH // 134 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH sargaH - evamAkhyAya viratAM tAmudIkSya nRpo'vadat / bhagavatyakhilA dRSTA mahI sAgaramekhalA / / 135 / / IdRgantaHpuraM mAtaH ! kApi dRSTaM kacicchrutam ? | vAzA dUradRzvAno yadbhavanti vratasthitAH / / 136 // vilakSaM vismitaM kRtvA cokSoce bhUbhujaM prati / kUpamaNDUkasaMkAzo rAjan ! tvamasi bhUtale ||137|| yA zrImamithilApurvI kumbharAjasya putrikA / zrImallisvAminI devalalanAlalitAkRtiH / / 138 // tasyAH pAdadvayAGguSThasaMpadaH puratastava / idamantaHpuraM sarvamaGgArAdapi hIyate / / 139 / / zarIralakSmIH sA kA'pi yasyA upamitiH kacit / 'na vidyate tribhuvane kimanyatparigadyate 1 / / 140 // jitazatruriti zrutvA prAgjanmasnehamohitaH / upakumbhamayukA'sau tatkRte dUtamagrimam // 141 // // iti zrImallisvAmiprAgbhavaSaSTha mitrA'bhicandrotpattiH // itthaM prAgjanmamitrANAM paNNAvapi mahAdhiyAm / samAguryugapad dUtA mithilAyAM mahApuri / / 142 / / jJAnatrayadharaH svAmI mallisteSu kRpAparaH / evaM vinirmamau yasmAtpratibodhodyatA jinAH // 143 // azokavanikAyAM tu svarNabhittivikakhare / / saudhamadhyApavara ke ranapIThamanohare / / 144 // AtmanaH sadRzIM haimIM pratimAM sadalaGkRtAm / indranIladRzaM somAM vidrumAdharapallavAm // 145 // kajjalazyAmalakacAM pravAlAruNapANikAm / sadvarNA kalazAkArazirasaM laTabhabhruvam // 146 // AjAnudoryugAM madhyatucchAM svacchatanudyutim / 19 145
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyegUDhagulphA vRttajavAM trivalImistaraGgitAm // 147 // ____- (paJcabhiH kulakam ) tasyApavarakasyoccaiH puro bhittAvakArayat / SaD dvArANi kapATAbhyAM pihitAni bRhanti c||148|| dvArANAM puratasteSAM laghvapavarikAstu SaT / pratimApRSThabhAge'pi dvAramekamakArayat // 149 // AtAluzuSirodaryAmarcAyAM trijagadguruH / sakalAhArapiNDI tu prakSipya bubhuje'nvaham // 150 // itazcaiSAM samaM dUtAH zrIkumbhanRpavezmani / Agatya praNipatyedaM krameNA'tha babhASire // 15 // deva ! sAketapUrnAthazatrUnmASapratApavAn / pratibuddhiH subuddhInAM ratnAnAmiva sevadhiH // 152 // vIrabhogINadordaNDo mhaabaahurmhaablH| rUpanyakkRtakandarpaH sadarpaparivigrahaH // 153 // kheSTasodaravad mene yo dharma dhrmvtslH| guruvAkyamivA'maMsta vacanaM mantriNAM zuci // 154 // asau mallI tava sutAM pariNetuM mahIpatiH / yAcate hi satAM yAcyA viphalApi na hokrii||155|| yasya kasyA'pi deyeyaM kanyA paradhanaM yataH / jAmAtA tvIdRzaH prApyo na kutrApi gvessitH||156|| atha dvitIyadUto'pi jagAda vadatAM varaH / deva! campApurIsvAmI pInaskandho mhaabhujH||157|| kulyaH kalaGkavikalaH satyagIH stysgrH| saGgarArjitasatkIrtiH kIrtanIyaguNotkaraH // 158 // pUrNenduvadanacchAyazcandracchAyakSitIzvaraH / mArgayati tava sutAM mallImudvAhapaNi // 159 / / tRtIyenA'pi babhaNe zrAvastInagarIzvaraH /
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ patramaH srgH| 147 agraNIbheTakoTInAM kRtajJaH prAjJapuGgavaH // 160 // nikapaH zUratAhemnaH zaraNyaH zaraNArthinAm / / udyAnaM dAnadAkSiNyasthairyadhairyamahIruhAm // 161 // rukmI nAma mahIpAlaH pAlitakSatriyavrataH / pariNetuM mahAnandAt kanyakAM tava vAJchati // 162 // (tribhirvizeSakam ) caturtho'pyapravIdevaM deva ! kaashiipuriishvrH| nizAkarojjvalayazAH kalpadruranujIvinAm // 163 // nayakandalinImegho'moghagIraghahAnikRt / dAnazauNDaH pratApena durnirIkSaH kharAMzuvat // 164 // sadA sadAcArapathapravINaH kSitinAyakaH / zaGkhabhUmAnimAM pANigRhItI kartumIpsati // 165 // (tribhirvizeSakam ) itazca pazcamo'pyUce yddhaastinpureshvrH| smararUpopamaH saMkhyaniyUMDhaprauDhavikramaH // 166 // sAlamAMzumahAskandho guNajJo guNinAM ghrH| adInazatrubhUpAlastvatkanyAM hanta ! yAcate // 167 // (yugmam ) SaSTho'pItthamayovAca deSa ! kAmpIlyabhUpatiH / ameyaseno nirmAyaH zunAsIraparAkramaH // 168 // jitAntarAriSaDvargo jitadurdAntazAtravaH / jitazatrustava sutAM madvAcA yAcatetarAm // 169 // (yugmam) zrutvedaM kumbharAjo'pi jagAdaivaM kRtakrudhaH / IdagAzAparAH kiM vaH svAmino neha ljjitaaH||170|| trailokyajanatAratnaM kanyAratnamanuttaram / zarairapi namaskArya vivAhAya kathaM bhavet // 171 / /
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeasyA janmani devAdrau mimiilustridsheshvraaH| .. asyAH zarIravRddhizca babhUva sudhayA'nvaham // 172 // yenA'cinti virUpaM bho enAM prati duraashyaa| tasyArjamaJjarIvoccairasphuTat khaNDazaH ziraH // 173 // vadhAho api bho ! nUnaM vimuktA dautyakarmaNA / . strIvAladUtamUkAdIn na ghnanti nyAyavedinaH // 174 // bhrUsaMjJApreritA rAjapuruSAH parUSAkSaram / zIghra niSkAzayAmAsuretAMstADanapUrvakam // 175 // evaM te nyakkRtAH kAmaM gatvA'khyan svAmino'khilam / atha teSAM manaHkuNDe krodhavahniradIpyata // 176 // prayANabherImAGkAraira dUraM prasarpibhiH / vyAnaze rodasIkUpo nadIghoSairivArNavaH // 177 / / teSAM balajalaiolairAcchAdyata smnttH| pralayakSubhitAmbhodhivIcIbhiriva bhUtalam // 178 // celuH SaDapi mAnArtA mUrtA varSadharA iva / vitatairvajinIpaH kSobhayantaH kSitestalam // 179 / / rathai rathamayIvAbhUd gajaigajamayIva bhuuH| ..... azvairazvamayIvA'pi bhaTairbhaTamayIva nu // 180 // dhAtumattAmiva kuthAn vikiranto vikkhraam|| gaNDazailazriyaM bhejurjaGgamAM gandhahastinaH // 181 // kurvANAH sthalavad dhUlIpaTalIbhiH sarAMsyapi / sthalAnyapi hayakhurapuraizca kamalAkarAn // 182 / / sphaarsphaarsphttaavntshcndndrultaabhiv| . dehayaSTimiva zvAsanirodhAd yogavedinaH // 183 // pravezanirgamadvAraM niSedhantaH pade pade / arundhan mithilAM vArdhivIcayo dvArakAmiva // 184 // (tribhirvizeSakam )
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH srgH| 149 tena rodhena kumbho'pi khimA''khinnaH kdaacn| : cintAsantAnavAn jajJe hRtapANisthavittavat // 185 // udvignA iva kiM tAtapAdAstiSThanti sAmpratam ? / ityUce bhagavAn mlliyojitaanyjlikuddmlH||186|| udvegakAraNaM rodhalakSaNaM kSitinAyakaH / sarvamAkhyat puro malle sadguroriva bhaavikH||187|| mallirapyavadat tAta ! yugapad guuddhpuurussaiH| yuSmabhyaM dAsyate mallItyuktvA sarvAn prbodhy||188|| AkAryA mama te sarve tto'pvrkessvpi| ... pracchannAH sAyamAneyAH svalpalokaparicchadAH // 189 // tathaiva vihite sAyaM rAjAno muditaashyaaH| upAgatAH puro malle pratimAM vIkSya vismitaa||19|| mallIti dadRze diSTayA dhyAyanta iva cetasi / kRtakRtyamamanyanta svAtmAnaM siddhamantravat / / 191 // pRSThadvArAvibhAgena pratimAyA nRpaatmjaa| udaghATayat pratimAntaHsthitaM tAlucIvaram / / 192 // nikSiptakuthitagrAsagandhaH praasrducckaiH| duHsaho lazunasyeva sarvato'pasarajanaH // 193 // ahigozvAnamRtakadurgandhAdapi duHsahaH / / gandhaH SaNNAmapIzAnAM vyAnaze nAsikApuTIm / / 194 // tadndhAcchAtakuntAgramahArAdiva kaatraaH| adhomukhA ajAyanta mRtapriyasutA iva // 195 // tanivAco vilokyocairUce mllirjgdguruH| kiM yUyaM nyaGmukhA jAtA bhAsataziraso yathA // 196 // * soDuM na zaknumo nUnamamuM durgndhmucckaiH| evaM babhASire vastraprAntaiH pihitanAsikAH // 197 / / tAn svAmI pratyuvAcedaM pratibodhaparAyaNaH / ....
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyesauvarNI pratimA yad dRzyamAnA manoharA // 198 // tathA varAGganAH smerniilendiivrlocnaaH| viNmUtrazleSmamajjAsRgmaladhAtuprapUritAH // 199 // : akAmyAnapi rAmANAM kAmyAniva zarIrake / zarIrAMzAn prapazyantyanurAgahatalocanAH // 20 // pItonmatto yathA loSThaM suvarNa manyate janaH / . tathA strIsaGgajaM duHkhaM sukhaM mohAndhamAnasaH // 201 // jaTI muNDI zikhI maunI valkalI sutapA api / brahmA'pyabrahmazIlazcettadA mahyaM na rocate // 202 // kaNDUyan kacchuraH kacchU yathA duHkhaM sukhIyati / durvAramanmathAvezavivazo ratijaM tathA // 203 // nAryo yairupamIyante kAJcanamatimAdibhiH / AliGgayAliGgaya tAnyeva kimu kAmI na tRpyti|204|| yadevAGgaM gopanIyaM kutsanIyaM ca yoSitAm / tatraiva hi jano rajyan kenA'nyena virajyate // 205 // mohAdahaha ! nArINAmaGgairmAsAsthinirmitaiH / candrendIvarakundAdi sadRkSIkRtya dUSitam / / 206 // evaM saMsArakArAyA rAmAyA rUpavarNanAm / zrutvA kurvantu mA rAgamanAGgasya saGgame // 207 // ito bhavAt sRtIye me bhavantaH suhRdo'bhavan / samAnavayasastulyabhuktavaiSayikakSaNAH // 208 / / yugapat tulyanirmuktasAvadyAvadyaceSTitAH / yugapat tulyavihitacaturthAditapaHparAH // 209 // smarateti na kiM yUyaM prAktanaM bhavaceSTitam / ahaM vaH saptamaM mitraM kathAkhyAnAd mhaablH||210|| zrutvedaM vacanaM vANIdevatAhastapustakam / jAtismaraNameteSAmutpede karmalAghavAt // 211 // ,
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH srgH| 151 atha jAlakapATAni tIrtheza udaghATayat / ' ete'bhyAgatya sarve'pi pramodAzrujalAvilAH // 212 // prabodhonmuktakAlugyA zAradIna ghanAiva / bhagavantaM praNamyedamAkhyan SaDapi bhaktitaH // 213 / / smarAmaH prAgbhave pUjyapAdAH ! saptA'pi sattapaH / akRSmahi caturthAdi karmadharmaghanodayam // 214 / / bodhitA adhunA svaamipaadairdeshnyaa'nyaa| Adizantu vidheyaM yadbhavanto guravo hi naH // 215 // athovAca jaganAthaH paathHpuurnnghnsvnH| ahaM saMsArakAntAraM vimucyAniSTagehavat // 216 / / muktisaMvananaM karmaninAzanakRtodyamam / sattapasyAM prahISyAmi bhaviSyAmi ca nirmmH||217|| . (yugmam ) khAminnamI vayaM tAvad yuSmanmArgapravartanam / kariSyAmo gurormArge pravRttAnAM zubhaM nRNAm // 218 // ityudIrya punarnAthaM namaskRtya zubhAzayAH / SaDapi kSmAbhujo'gacchan khAM purI khabalaiH sh||219|| itaH paJcamakalpasya vimAne'riSTanAmani / lokAntikAnAM devAnAmAsanAni cakampire // 220 // tatkampAdavadhijJAnaprayogAdapi te surAH / sArakhatAdayaH sarve'jAnan dIkSAkSaNaM prbhoH||221|| etya zrImallinAthAgre te'vocanniti bhaktitaH / sarvajagajjIvahitaM svAmin ! tIrtha pravartaya // 222 // khAmI gArhasthyavAse'pi vairAgyaikaniketanam / vijJaptastairvizeSeNa dIkSAyAM satvaro'jani // 223 // atha vAtsarikaM dAnaM samArebhe jagatpatiH / sarve yena mahArambhA dAnapUrvA mahAtmanAm // 224 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 mallinAthamahAkAvye zRGgATakacatuSkAdisthAneSu prativAsaram / ArabhyaH sUryodayato ghopaNAM khAmyakArayat // 225 // yo yenArthI sa tadvastu gRhNAtu nijayecchayA / ... evaM varSAvadhi prAtaH prAtaruddhoSyate janaiH / / 226 // .. dhanAni dhanado yakSaH zakrAdezAd dine dine / . . . AhRtya bhraSTanaSTAni pUrayatyambuvad ghanaH // 227 / / sarvatrecchAnumAnena dIyante kuJjarA hayAH / rathAbharaNavastrANi ratnAnAM rAzayastathA // 228 // karabhA vesarAzcApi nagarANi guruNyapi / grAmagrAmA dharA''rAmA yathAkAmaM dhanAdayaH // 229 // .:(yugmas ) svecchayA yAcamAnebhyo yad gRhAdastu dIyate / palyaGkAsanayAnAdi saMkhyAtuM zakyate na tat // 230 // koTImekAM suvarNasya lakSANyaSTau dine dine / .. sUryodayAtmAtarAzakAlaM yAvad dadau vibhuH // 231 / / sarvAGke dattavAn svAmI hemakoTitrayIzatam / 'aSTAzItiM ca koTInAM lakSAzItiM ca srvtH||232|| sAMvatsarikadAnAnte saudharmAdipatiH svayam / . dIkSotsavaM vidhitsuH san smaagaaclitaasnH||233|| salilApUrNasauvarNakumbhasambhRtapANibhiH / suraiH zakraH samaM dIkSAbhiSekaM kRtavAn prbhoH||234|| vililepa prabhoraGgaM divyairgoshiirsscndnaiH| maulau santAnapuSpaizvA'badhnAddhammilamadribhit // 235 // vAsAMsyalakRtIH zakraH svAminaM paryadhApayat / jayantInAmazibikAM racayAmAsa ca svayam // 236 // dattahastasurendreNArurohainAM jgdguruH| pazcAdamayamaMtryaizvAgrabhAge sA samuddhRtA // 237 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH sargaH / T pArzvato mallinAthasya cakAze cAmaradvayam / dharmazuklAbhidhyAnayugmaM mUrtamivA'malam // 238 // vAditrANAM mahAghoSairvyAnaze sakalA dizaH / adharmavartI sarvatra sarvatastirayanniva / / 239 / / vRndArakANAM vRndebhyaH spaSTo jayajayAravaH / uttasthe moharAjasya pravAsapaTahopamaH || 240 // kSaNamagre kSaNaM pRSThe paurAstasthuH pramodataH / svAmino virahaM somaprauDhA iva sarvataH / / 241 // asoorruruharahAi saudhAgrANi ca kecana / sanmazcAgrANi kecica prabhodarzanakAmyayA / / 242 // hastyazvarathapAdAta pauravRndaparAvRtaH / zrImatkumbhamahIpAlacacAla jinapRSThataH / / 243 // kariNIpRSThavinyastamaJcikAsanamAsitA / prabhAvatyapi gotrastrIsaMhRtyA paryalaGkRtA / / 244 // svAmidIkSA zruterutkaiH pravivrajiSubhiH samam / rAjabhitrizatI saMkhyaiH saharSeragrataH sthitaiH // 245 // strINAmapyAntaraparIvArANAM ca tribhiH zataiH / didRkSubhiH paraM paurairutsavaM samupAgataiH // 246 // pUrNapArzvo jagannAtho mithilA madhyavartmanA / vadhUpANimivAdAtuM dIkSAmutko varo yathA // 247 // zivikAvAhinastatra divyAbharaNabhAsurAH / adadhurbhUgatAnekAzvinInandanavaibhavam // 248 // tadA zrImallinAthasya tasminniSkramaNotsave / gatakSUNo didRkSUNAM kSobhaH strINAM kSaNAdabhUt || 249 // ardhamotasphuratkAJcyA praskhalantyaH pade pade / tuGgajAlakamadhyAsuH kAzcit svAmididRkSayA ||250 // kAzcid dezAntarAyAtapriyavArtA apAsya tAH / 20 1.53
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye svAmidIkSotsavaM draSTuM celucapalalocanAH / / 251 // kAzcidibhyAGganAH pautrajanma zrutvA'pi pAvanam / na davA harSadAnAnyadhAvantodAmavalgitam / / 252 / / celAJcalAMzcaladRzacazcaccAmaravaibhavAt / kAvica cAlayAmAsuzcalahAvavapulatAH / / 253 // puNyAGkurAnivAspoghAn lAjAn kAzcana cikSipuH / kAvana tandulAnmaulau zukladhyAnalavAniva / / 254 // zItAMzukaramitrANi pUrNapAtrANi kAzcana / vidadhuH kararAjIve yazAMsIva jagadguroH / / 255 // svAmyaGkapUrNakumbhasya spardhinaH kAcidaGganAH / pUrNakumbhAn karakroDe dadhuH zreyaH phalopamAn // 256 // tatra kAcit pranRtyanti jAtaputrotsavA iva / gotravRddhA iva jagurmaGgalAnyapi kAzcana / / 257 // surendrANAM catuHSaSTinAvyAnIkaiH prabhoH puraH / nATyAni cakrire vyomni gandharvanagarANi vA / / 258 / / martyairamartyaiH pAtAlavAsibhistairupAgataiH / ekatraiva kRtavatI trilokI kautukAdiva / / 259 / / mithilAmaNDanaM rAjagandharvA navagItibhiH / agAyaMstrijagannAthaguNagrAmAnanekadhA / / 260 / / ibhya sAmantavargANAM saMmardAd galitacyutaiH / hArai racitapUjeva pUrabhUt sarvatomukhI // 269 // nirmamospi jagannAtho maGgalAni pade pade / pratIyeSA'nucarANAM sevAsthitivido janAH // 262 // kAMzcinnamasyato devAnAkAze bhuvanAdhipaH / kRtArthAn vidadhe smeranayanAmbhojavIkSaNaiH // 263 // evaM surAsuranaraiH kriyamANamahotsavaH / purImopuramullaGghaya bhavavAsanivAsavat // 264 // 154 4:
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamaH srgH| 155 kumudaamodsNmttrolmbrvddmbraiH| arthairiva mahAkAvyaM suucitsmrketkaiH|| 265 // elaalvnggkkolnaagrnggaadibhuuruhaiH| . sadAzApasRtaiH pUrNamiva sAdhumanorathaiH // 266 // abhralihAnokaheSu baddhadolaM kumArakaiH / mukhAsavAdhaiH paurIbhiH pUryamANadrudohadam / / 267 // cAlyamAnalatAcakra krIDayA paurabAlakaiH / uccIyamAnasumanomAlinIbhiH karAmbujaiH / / 268 // majuguJjaspikInAdairAbadiva jagadgurum / mahodyAnamatha pApa zrImanmallijinezvaraH / / 269 // athAmayAgchivikAratnAtyAMtAdiva mahAbhujaH / uttatAra svabAhubhyAM tarItuM bhavavAridhim // 270 // ujjhAJcakAra niHzeSaM nepathyAdi jgdguruH| nirmokamiva nAgendro mithyAtvamiva tattvavit // 27 // adRSyaM devadUSyaM svaaraajstrijgdiishituH| skandhe cikSepa sujJAnAprayAnamiva mUrtimat // 272 / / paJcaviMzatidhanvoccaH kRtaSaSThamahAtapAH / mArgazuklasyaikAdazyAH pUrvAhna bhe'zvayujyatha / / 273 / / zrImanmallijinAdhIzaH paJcabhirmuSTibhiH svayam / kezAnutpATayAmAsa mUrtimadviSayAniva // 274 / / pratyaicchat tridazAdhIzaH svAmidattaprasAdavat / abdamuktombuvat pRthvI nijacelAJcalena sH||275|| adribhitsvAminaH kezAn kajjalazyAmalazriyaH / prAkSipat kSIrapAthodhau nirmalIkaraNAya vA // 276 // vegAt tatraitya sadbhaktirU/kRtakaradvayaH / tumulaM vArayAmAsa vAsavo naTavad nRNAm // 277 // uktvA siddhanamaskAraM sAmAyikamathoccaran /
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 mallinAthamahAkAvye cAritraM jagRhe svAmI muktisaMvananauSadham // 278 // manaHparyAyasaMjJaM ca jJAnaM bharturabhUt tadA / kevalajJAnalAbhasya satyaGkAra ivAnaghaH / / 279 / / nArakANAmapi sukhamAkasmikamajAyata / saudAminyA iva dyotaH kSaNaM ca narake'jani // 280 // trizatIpramitA bhUpAstrizatIpramitAH striyaH / saMvegAmbhaH kRtasnAnAH prAbrajannanu tIrthapam // 281||. tataH pradakSiNIkRtya zrImallisvAminaM jinam / vAcA pIyupahAriNyArebhe stotuM purandaraH // 282 // namo mallijinezAya kumArabrahmacAriNe / vairAgyapayodaya klezAdezAbhivAriNe // 283 // .. karmabhistvamasaMspRSTaH padmapatramivodakaiH / tava saMsAravAso'pi muktivAsa ivA'jani // 284 // maitryAdivAsanApUtaM dUtaM zAzvatazarmaNi / P nAbhibhUtaM madenApi smarAmi tava zAsanam // 285 // svAmin ! vizvopakArAya tapasyAM prAptavAnasi / mArgaduH pAnthasArthAya phalaiH phalati pezalaiH // 286 // tvajita trijagannAthA'naGgatvaM dadhate smaraH / dagdha dugdhena yo loke saH phUtkRtya payaH pivet|| 287 // itthaM jagatpatiM stutvA bhaktimahaH purandaraH / anunAthaM dharApIThaM trirnamo vidadhetarAm || 288 || "atha cchatrAyamANasyA'zokadroH pravare tale / atiSThat pratimAgAM zrI jino lambibhujadvayaH || 289|| apramattaH saMyatAdiguNasthAnAni tatkSaNam / Azritya prAtikarmANi puploSa dhyAnapAvake / / 290 // tasminneva kSaNe vizvabharturvizvaprakAzakam / utpede kevalajJAnaM sarva paryAyatantravit / / 291 / /
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ . paJcamaH srgH| 157 atha kSaNAt sahasrAkSaH prayuktAvadhinA svayam / .. utpanna kevalajJAnamajJAsIduktavat tadA // 292 / / apaninyuhererAjJAvidhervAyukumArakAH / yojanapramite kSetre tRNakASThAdi vistRtam // 293 // tatra gandhAmbubhiH zuddhaskhAtijyotirbhavAmiva / ' rajaHpuJjapazamanIM vRSTiM cakrurdicaukasaH // 294 // . svarNaratnazilAjAlastUdrabandhurmahItalam / .. surAstatra bhRtezcaityamadhyavad medhyabuddhayaH / / 295 // jAnudanIM paJcavarNAmAmodAd mattaSaTpadAm / vikUNikA kUNayantIM vRSTiM pauSpI vyadhuH suraaH||296|| kRtvA'ntarmaNimayastUpamabhitastamadhaH surAH / raikapizIrSakaM varma vyadhu vanavAsinaH // 297 // jyotiSkAstad dvitIyaM tu sadanakapizIrSakam / cakrire kAJcanaiH sUryarazmibhiriva piNDitam / / 298 / / ratnaiH prAkAramuttuGgaM rohaNA hetairiva / ... surA vaimAnikAcakrurmANikyakapizIrSakam // 299 // varSa varSa prati kRtA pratolInAM catuSTayI / caturdigantalokAnAmAhvAtumica dUtikAH // 300 // : upariSThAt pratolInAM toraNAni ckaashire| vilokituM digantAni sthitAnIcordhvamambare // 30 // mukhanyastAmbujAH puurnnklshaastornnsthitaaH| rejire mohasaMtaptAn bhavyAn sektumivodyatAH // 302 / / 1. pratolInAM puro divyA vApyaH sauvarNapaGkajAH / / krIDArthamiva kaivalyalakSmayA ica sudIrghikAH // 303 / / matidvAraM dhUpaghakyaH sphuradUpAH pade pde| vipadaMzavinAzAya nirmitAstridazezvaraiH // 304 // devacchandaM jagadbharturvizrAmAya divaukasaH /
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye prAkAre madhyame cakruH pUrvodIcyAM yathAsthiti || 305|| dhanuHzatatrayaM prAMzuM caityatuM patralaM tatam / tRtIyazAlamadhyo vidadhurvyantarAmarAH ||306 || 158 : ( yugmam ) tataH siMhAsanaM divyaM cAruNI cAmare api / trailokyavibhutAzaMsi zubhraM chatratrayaM surAH // 307 // sarvAzvaryairiva kRtaM nirmitaM maGgalairiva / saMkIrNAmiva lakSmIbharivAvRtam // 308 // jagaccitrairiva vyAptaM nidhAnairiva sevitum / cakre samavasaraNaM zaraNaM parvaNAmiva // 309 // ekatra divyarambhorukaratADitadundubhIH / ekatra paJcasugrAmamapazcasthira kinnaram // 310 // ekatra lepyalalanAkarakumbhagalajjalam |TM ekatra ramamANasvaH kumArakRtahuMkRti / / 311 // ekatra svarvadhUlo hallI sakakRtotsavam / ekatra kinnarIgAnadattazravaNakinnaram / / 312 // (paJcabhirdvitIyazloka madhya kriyA kulakam ) muhuH saMcAryamANeSu lakSmIlIlA gRheSviva / svarNamayeSu padmeSu nyasya pAdau sukomalau || 313 / / purastAd bandibhiriva trirjayeti vibhASakaiH / amarairdaryamAnA'dhvA devIbhirgItamaGgalaH // 314 // pUrvadvArAt pravizyoccaizcaityadrozca pradakSiNAm / vidasarkAryANi jinA api vitanvate / / 315 / / namastIti vaco dhIradhIramudIrayan / divyasiMhAsane tasthau kumbhAGkaH kumbhabhUrjinaH // 316 // kandarpajayana nAtha ! tvAM dRSTrA'zokapAdapaH / manRtyati calaiH patraiH salIlamitra pANibhiH // 317 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 159 paJcamaH sargaH / divyadhvani rasAsvAdalubdhAstvatpAdapaGkajam / tadekatAnahRdayAH sevante satataM mRgAH / / 318 // syUte iva karairindoH phenairiva karambite / tava pArzve jagannAtha ! rejAte cAmare ime // 319 // tava siMhAsanaM nAtha ! dhatte suragirizriyam / aprakampyaM paraiH kAmaM cArukalyANabhAjanam // 320 // bhAti bhAmaNDalaM pRSThe piNDIkRtamahaH suraiH / udayadvAdazAditya tejaH stomaviDambakam || 321 // zrImallerbhuvanAdhIzadivi dundubhivAdanam / vidhatte mohanIyAdimalimlucaparAbhavam // 322 // ye syutrijagannAtha ! jambUdvIpe yadIndavaH | tenopamIyate chatratritayaM mUrdhni bhAsuram || 323 // stutveti virate zakre zrIkumbhaH pRthivIpatiH / viracayyAJjalIbandhaM stutavAniti bhaktibhAk // 324 // dhanya IkSvAkuvaMzo'yaM prasiddho'jani bhArate / yasmin bhavAdRzA jAtAH suvRttA mauktikopmaaH|| 325 // yena smareNa tIrtheza ! kumbhadAsIkRtaM jagat / satvayonmUlito jIrNapAdapa iva vAtyayA // 326 // stutveti satyamarhantaM zrIkumbho muditAzayaH / atRpta iva tIrthezavaktra jIvamaikSata || 327|| sAMvatsarikadAnAntaM vijJAya svapurIM tadA / vihAya SaDapi prAptA bhUbhujaste zamAdRtAH / / 328 // spRSTvA bhUmItaTaM mUrdhnA yojitAJjalayo'khilAH / evamArebhire stotuM girA dhIraprazAntayA / / 329 // pUrvasmin janmani svAmin! tArako'si yathA bhRzam / tadedAnIM vivAhasya kSaNaM dezanayA nayA // 330 // bhavapratibhayaM naSTaM tava mUrtivilokanAt /
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye khelanti kauzikAstAvad yAvannodetya harSati // 33 zI iti vinayavinamrA bhaktibhAjo narendrAtribhuvanagurumenaM mallinAthaM praNamya / marudadhipatipRSThe pRSThatAmAdavAnA jicavacanavitAnaM zrotuputkA nyaSIdan ||332|| ityAcArya zrIvinayacandraviracite zrImallikhAmicarite mahAkAvye vinayAGke dIkSAkevalajJAnotpattisaMkIrtano nAma paJcama sargaH / 160 arham atha SaSThaH sargaH / yo laGkeza vilopanatratadharo raudraM ca dharma bhajan saMprAptaH sakalatra eva tapase vAtAnumatyA bane / rAjyamAjyasukhotsavasya vimukho rAmAvatAro jinaH sa zrImallirapauruSeyacaritaH pAyAdapAyAjjagat // 1 // athArabhata vizvezaH klezanAzAya dezanAm / girA saMdehahAriNyA paJcatriMzadguNaspRzA // 2 // bho bho bhavyAH ! bhavAmbhodhau bhramadbhirnityamaGgibhiH / duSprApameva mAnuSyaM samilAyugayogavat || 3 || kathaJcit tatra labdhe'pi samyak tattvaM sudurlabham / devatattva- gurutattva-samyaktatvasvarUpabhRt // 4 // evaM svarUpaM samyaktvaM ye rakSanti dizanti ca / pareSAM davadantIva labhante paramaM padam / / 5 / / upASTApadamastyatra bhArate saGgaraM puram / mammaNastatra bhUpo'bhUd vIramatyasya vallabhA // 6 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH sargaH / pApadRddhyai so'nyadA'cAlItsakalatraH purAd bahiH / muniM vIkSya samAyAntamazakunamamanyata // 7 // pRthakkRtya drutaM sArthAd nItvA rAjakule tataH / ghaTikA dvAdaza dvAbhyAM tAbhyAmRSirakhedi saH // 8 // tAbhyAM kRpAvazAt pRSTaH kuta AgAH ka yAsyasi ? | tenoktamaSTApadAdrau yAtA vimbAni vanditum // 9 // viyojito bhavadbhayAM ca sArthAdasmi zubhAzayau ! | zrutveti laghukarmatvAt tau kopaM jahatuH kSaNAt // 10 // tato jIvadayAmUlaM dharmamAkhyad mahAmuniH / dharmAbhimukhyaM tau prAptau pratyalAbhayatAM ca tam // 11 // tAbhyAmanumataH so'STApadaM prApa tato muniH / AItaM tau punardharma pAlayAmAsatuzciram / / 12 / / ninye'nyadA vIramatI dharmasthairyapravRddhaye / devyA zAsanavAhinyA'STApade puNyasaMpade // 13 // pratimAM pUjayantI sA paramAnandamApa ca / vanditvA punarapyAgAt svapure devatAvazAt // 14 // sA viMzatimAcAmlAni cakre jinaM jinaM prati / caturviMzatisaMkhyAni tilakAnyapyakArayat / / 15 / / anyadA'STApade gatvA snAtrapUjApurassaram / pratimAnAM lalATeSu tilakAni vyadhatta sA // 16 // davA dAnaM ca sAdhUnAM tapastadudadIpayat / kRtArthA'tha pranRtyantI cetasA'gAd nijaM puram // 17 // pAlayitvA''rhataM dharmaM samAdhimaraNena tau / pUrNakAle devaloke dAmpatyena babhUvatuH // 18 // pracyutya mammuNo jambUdvIpe bharatamaNDane / bahalIsaMjJake deze pure potananAmani // 19 // dhammilAbhAbhIrapatnIreNukAkukSisambhavaH / 21 161
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyedhanyo nAma suto jajJe dhanyaMmanyaH pitA yataH // 20 // . (yugmam ) vIramatyA api prANI pracyutya vibudhAlayAt / dhanyasya gRhiNI jajJe dhUsarI naamdheytH|| 21 // dhanyo'tha cArayAzcake mahiSIranuvAsaram / varSAkAlo'nyadA kAlaH proSitAnAM samAyayau // 22 // varSatyapi ghane harSAd mhissiicaarnnodytH| vibhrANazchatrakaM mUrdhni dhanyo vanyAmathA'bhramat // 23 // kAyotsargasthitaM sAdhumekamekapade sthitam / vRSTizaityena sarvAGga kampamAnaM dadarza saH // 24 // taM dRSTvA sakRpazchatraM tasya mUrdhanyadhArayat / vRSTikaSTamajAnAnaH sukhena sa muniH sthitaH // 25 // vRSTena vyaramad meghaH kAyotsargAd muni ca / chatradhAraNato dhanyo, baddhaspardhA ivAtra te // 26 // meghe'tha virate sAdhuH kAyotsargamapArayat / praNamya cAMhisaMvAhapUrvakaM tamuvAca saH // 27 // maharSe ! kuta AyAsIH kila kAle'tra paGkile ? / pANDudezAdihAyAto yAsyAmi ca guruM prati // 28 // proce dhanyo muni natvA'dhyAroha mahiSaM mama / munirAha na jIveSu samArohanti sAdhavaH // 29 // dhanyo'tha mahiSIM dugdhvA dugdhakumbhamupAnayat / pAraNaM kArayAzcake vakretaramanA muniH // 30 // varSAkAlamatikramya potanAt sa muniryayau / dhanyo'pi saha dhUsaryA viziSTazrAvako'bhavat // 31 // dIkSAM gRhItvA saptAbdI pAlayitvA samAhitau / vipadya yugmadharmANI jAtI haimavate'tha tau // 32 // tato mRtvA'nAtaraudradhyAnasandhAnabandhurau /
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH srgH| abhUtAM dampatItvena kSIraDiNDIranAmakau // 33 / / devazcyutvA'tra bharate deze kozalanAmani / . kozalAyAM mahApuryA niSadhasya mahIbhujaH // 34 // sundarAyAM mahAdevyAM nalo nAmA'bhavat sutaH / sAttviko viparItastu tallaghuH kUvarAbhidhaH // 35 // (yugmam ) ito vidarbhadezeSu nagare kuNDinAbhidhe / . abhUd bhImaratho rAjA puSpadantIti tatpriyA // 36 // anyadA-kSIraDiNDIrA devI pracyutya naaktH| sutAtvenA'vatatAra tasyAH kukSau zubhe kSaNe // 37 // sukhaprasuptA sA svamaM prekSya rAjJe vyajijJapat / . jAne hastI davatrastastavaukasi samAyayau // 38 // vyAjahAra tato rAjA devi ! rAjazriyA'dhikam / sainyeSu mukhyo dantIva garbhastava bhaviSyati // 39 // evaM ca kurvatorvArtA tayordantI samAgamat / vyAkartumiva tatsvamavicAraM cAru saMcaran // 40 // sakalatraM nRpaM skandhe samAropya paribhraman / nAgaraiH pUjitaH saudhe tAvAnIyodatArayat // 41 // AlAne ca svayaM lInaH sindhuro gotrbndhurH| sumanobhiH sumanobhI ratnaizca vadhe'dhikam // 42 // vilipya dvipamarcitvA cakre nIrAjanAM nRpaH / sthitaH sa tatra garbhasya puNyeneva sthirIkRtaH // 43 // pUrNe kAle rAjakAntA'janayat tanayAM ca sA / tadbhAle tilako nityo'bhavad raviriva dyavi // 44 // svayaM tejasvinI tena vizeSAttilakena sA / didyute vidyutevoccairdhArA vAridharodbhavA // 45 // prabhAvAjanmanastasyA bhImo bhImaparAkramaH / ....
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 mallinAthamahAkAvye adhRSyo bhUbhujA jajJe vADaveneva vAridhiH // 46 // tasyAM svapragataM pratyakSAgataM ca mataGgajama / vIkSya bhImaratho nAma davadantIti nirmamau // 47 // padmasundaraniHzvAsA padmAsyA padmalocanA / jitapamA pANipAdaimUrtA pova sA babhau // 48 // tAmaSTavarSadezIyAM kalAjJApanahetave / kalAcAryasya dhuryasyArpayAmAsa zubhe dine // 49 // tasyAH prajJAtizAyinyAH sAkSimAtramabhUd guruH| . syAdvAdavAdavAdinyAH prativAdI na kazcana // 50 // tAM pAradRzvarI vAgIzvarImiva klaambudheH| . rAjA nirIkSya dInAralakSaM tadgurave dadau // 51 // tAmuvAcA'nyadA sAkSAdbhUya nitidevatA / bhAvinaH zAntinAthasya pUjyeyaM pratimA tvayA // 52 // devI tiro'bhUdityuktvA pratimAM davadantyatha / ajasraM pUjayAmAsa nivezya sadane nije // 53 // samaM sakhIbhiH krIDantI sA latAbhirivAlinI / anaGgarativizrAmopavanaM prApa yauvanam // 54 // .. dantIva davadantI tAmanyUnakucakumbhinIm / nirIkSya pitarau cittaM cakratustadvivAhane // 55 // dUyetAM pitarau citte tadyogyavaracintayA / davadantI babhUvocairaSTAdazasamApramA // 56 // yoSitAM syAdanUDhAnAM prauDhAnAM hi svyNvrH| vicintyetyA''dizad rAjJAmAhAnAya narAn nRpH||57|| bhUpA bhUpAlaputrAzca tatra lAvaNyazAlinaH / ekaikazo'dhikA lakSmyA tvaritAstatra caayyuH||58|| tatra dUtasamAhUto niSadho'pi smaayyau| . . putrAvapi samaM tenA''jagmaturnalakUbarau // 59 // ..
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 . SaSThaH srgH| . sarveSAmapi bhUpAnAM svAgataM kunnddineshvrH| cakAra yujyate hyetadAgate'bhyAgate jane // 60 // / acIkaradatho bhImaH svayaMvaraNamaNDape / mazcAstadantaHsauvarNasiMhAsanamanoharAn // 61 // Ayayustatra rAjAno divyAlaGkArabhAsurAH / niSeduratha mazceSu kurvANAH sphuTacoSTitam // 62 // kazcit karasarojena lIlAsarasija jitam / lIlayollAlayAmAsa nirasyanniva dUrataH // 63 // kazcica mallikAmAlyamAjaghau bhRGgavad yuvA / yazaso mallikAyAzca parIkSitumivAntaram // 64 // kazcidullAlayAzcakre karAt kusumakandukam / dadhAno golakAbhyAsaM puSpAyudha ivAdhikam // 65 // pasparza pANinA kazcid mAsurI vAmanukSaNam / .. ahameva pumAnevamiva zaMsitumAdarAt / / 66 // anartayacchurI kazcid muSTiraGge muhurmuhuH / kvaNakaGkaNatAlena nATyAcArya ivodbhaTaH // 67 // dIpadIpaprabheva drAgAyayau varamaNDapam / yotayantI davadantI piturAdezatastadA // 68 // mauktikamAyasacchAyA'laGkArasamalaGkRtAm / jaGgamAmajaDAM svacchAM tAmraparNImivA'parAm // 69 // raverivAgrajaM bhAle tilakaM bibhratI satIm / nirmArjitamivA'darza bhUpAlapratibimbane // 70 // . nIlotpalacalanetrAM kajalojjvalakuntalAm / davadantIM nRpAH prekSya vizrAmaM cakSuSoya'dhuH // 71 // _ (tribhirvizeSakam) purobhUya pratIhArI zrIbhImarathazAsanAt / nAmagrAhaM mahIpAlAnArebhe zaMsituM tataH // 72 //
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 mallinAthamahAkAvyemukuTezAbhidho bhUpaH kusumAyudhanandanaH / upeva patnI bhavituM cedasyecchasi tad vRNu // 73 // jayakezariputro'yaM zazalakSmA kssmaaptiH| kimasya rohiNIva tvaM patnItvaM pratipadyase ? // 74 // campAdhipo bhogavaMzo dharaNendranRpAtmajaH / subAhurbAhumasya tvaM gRhANa yadi rocate // 75 // dadhiparNanarendro'yaM suMsumArapurezvaraH / kRzAGgi ! svadRzA pazya yadyAkarSati te manaH // 76 // kozalAdhipatizvaiSa niSadho'riniSedhakaH / vRSabhasvAmikuladhurvRSabho vidito'sti te // 77 // tanayaH sanayazcAsya nalaH prbldorblH| unnato'pi vinItAtmA tavAstvabhimataH zubhe! // 78 // davadantyapi tatkAlaM mAlA nalagale'kSipat / / aho ! suSThu vRtaM suSThu vRtamityabhavad dhvaniH // 79 // kRSNarAjaH samAkRSTakhaDo'tha nalamAkSipat / taM nalo'pi tathA'vAdIducitaM kSatriyeSvadaH // 80 // dvayorapi tato'nIkaM saMvarmitamabhUt tadA / .. davadantI tataH satyazrAvaNAmIdRzIM vyadhAt // 81 // arhan devo guruH sAdhuzced me, tatsainyayordvayoH / kSemo'stu vijayI cAstu nalaH parabalaM dviSan // 82 // tadvAkyAt kRSNarAjasya karAt khar3amathA'patat / / sa nanAma nalaM mUnoM cireNA''gatabhRtyavat // 83 // . uvAca ca vinItAGgo. mantumekaM kSamasva me / / taM saMbhASya nalo'muzcad bhImo'pi mudito'j'ni||84|| anyAn saMbhASya bhUmIzAn bhImo vyasRjadaJjasA / pANigrahotsavaM cakre davadantyA nalasya ca // 85 // tadvivAhotsave vRtte hastamocanaparvaNi /
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... SaSThaH srgH| 167 dadau naiSadhaye bhImabhUmIzaH sindhurAdikam // 86 / / vadhUvarau navoDhau tau skngknnkraambujau| .. gRhabimbAnyavandatAM bhavaddhavalamaGgalau // 87 // bhImaH saputraM niSadhaM samAnyA'tha visRSTavAn / prayANakAni katicit samAgatya sthitaH svayam / / 88 // yAntImanunalaM bhaimI puSpadantyanvazAditi / dhvajeva vaMzaM he vatse ! mA tyAkSIrvyasane patim // 99 / / mAtRzikSAM gRhItveti davadantImupAgatAm / nyavezayad rathakroDe nalaH kroDe'pi ca priyAm // 10 // tatazca kozalAdhIzo mArge'khaNDaprayANakaiH / navyaiH kAvyairiva kaviH zAstravA'tigacchati // 91 // prayANaM kurvatastasya tato'stamagamad raviH / brahmANDaM tamasA'pUri tad dRSTvoce nalaH priyAm // 92 // kSaNaM devi prabudhya tvaM tilakaM prakaTIkuru / parimArya lalATaM sA dIpavat tamadIpayat // 93 // nirvighnaM tejasA tena cacAla sakalaM balam / nalaH puraHsthitaM kAyotsargiNaM munimaikSata // 94 // uvAca niSadhaM nAtha ! dRzyatAM vandyatAM muniH| ayaM ca ghRSTo mattenebhena yatkalito'libhiH // 95 // na cAlitaH paraM dhyAnAt tena mattena dntinaa| tataH saputro niSadhaH zraddhayA taM nyasevata // 96 // nalazca davadantI ca niSadhaH kUbaro'pi ca / nanvA natvA ca nirupadravaM kRtvA muniM yayuH // 97 // kozalAyAM samAjagmurmahena ca mahIyasA / davadantyAlokyamAnacaityAyAM hRSTacetasA // 98 // kadAcid gItanRttAbhyAM jalakelyA kadAcana / kadApi dolAkhelAbhiH kadAcid dyUtakarmaNA // 99 //
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 mallinAthamahAkAvye nalatha davadantI ca svecchayodyAnavIthiSu / gataM kAlaM na jAnAti, svargiNAmitra dampatI // 100 // ( yugmam ) anyadA niSadho rAjye sthApayitvA nalaM sutam / yauvarAjye kubaraM ca svayaM dIkSAmupAdade / / 101 // nyAyadharmamayaM rAjyaM nalaH pravalavikramaH / pAlayannanyadA'pRcchadamAtyAdIn kramAgatAn // 102 // pitrAdInAM bhuvaM zAsmyadhikAM vA te tato'vadan / tryaMzonaM bharataM bhuktaM tvatpitrA sakalaM tvayA / / 103 // kintu takSazilA nAma pUryojanazatadvaye / tatra rAjA kadambo'sti tvadAjJAM sa na manyate / / 104 // tacchrutvA nalabhUpAlaH kopATopasamudbhaTaH / dUtaM vyasRjadetasya sa gatvA tamavocata / / 105 / / matsvAmino'nalasphUrtitejaso nalabhUpateH / AtmAnaM yamapUrmadhye AjJAM mA naya mAnaya // 106 // kadambarAjastacchrutvA bhRkuTIbhISaNAnanaH / tamardhacandrayAJcakre svakIyamiva jIvitam // 107 // dUto'pi gatvA tatsarva nalAyA'kathayattarAm / taM cA'bhiSeNayAJcakre nalaH sabalavAhanaH // 108 // sainyena veSTayAmAsa nalastakSazilAM purIm / kadambaH saha sainyena saMmukhastasya cAbhavat // 109 // mithaH samarasaMrambhasamArambhe tayorbhRzam / nalaH kadambaM nirdvandvo dvandvayuddhamayAcata / / 110 // tau dvAvapi tato dvandvairyuddhairuddhatadoryugau / ayudhyetAM ciraM tatra jaGgamau parvatAviva // 111 // sarveSvapi hi yuddheSu kadambamajayad nalaH / apasRtya sa jagrAha vrataM vairAgyavAsitaH // 112 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 169 SaSThaH srgH| nakastamce dhanyo'si prAjyaM rAjyaM ydtyjH| sa nottaramadAttasmai nirIhasya nalo nalaH // 113 // jayazaktiM ca tatsUnuM nalo rAjye nyavezayat / nalasya bharatArdhAbhiSekazcakre ca pArthivaiH // 114 / / kozalAyAmathAyAvo namaryA koshleshvrH| mahena mahatA bhaimyA sahA'sthAtpAlayan bhuvam // 115 / / kUbaro rAjyalubdhastu nalacchalagaveSaNam / kurute pratyahaM duSTavyantaraHzubhapAtravat // 116 // nalazca kubarazcApi dyUtAsaktijuSAvubhau / jayaM parAjayaM cApi bhAte pAzapAtanAt // 117 / / anyadA na nalasyA'nukUlo'kSaH kAzito'patat / kUvaro'mArayan zArAMstatastasya muhurmuhuH // 118 // kUbareNa parAjigye puragrAmAdikaM nlH| viSaNNo rAjaloko'tha kUbaro harSamAyayau // 119 // davadantyavadad dyUtavyasanA'nalasaM nalam / svAmiste bandhanAyaitau pAzako pAzakAviva // 120 // kUvarAya varaM rAjyaM svayaM dattaM tvayA zubham / AttaM dyUte parAjitya pravAdo'yaM na sundaraH // 121 // pazyati sma zRNoti sma tAM tadvAcaM ca no nalaH / avajJAtA tataH patyA sudatI rudatI yayau // 122 // kulAmAtyairapi cUtAd niSiddho naiSadhistataH / tadvaco nahi zuzrAva sadyo bhUtAbhibhUtavat // 123 // pRthivIM hArayAmAsa sAntaHpuraparicchadAm / nalo mumocA'tha sarva gAtrAdAbharaNAdikam // 124 / / kUbaro nalamUce ca nala ! rAjyaM parityaja / rAjyaM mamedamabhavat pAzairbaddhamivAdhikam // 125 // na dUre doSmatAM rAjyamiti jalpanalo'tha tam / 22
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 mallinAthamahAkAvye saMvyAnamAtradraviNaH pracacAla kalAnidhiH // 126 // anuyAntIM nalaM bhaimI kUbarastvavarAzayaH / uvAca tvaM jitA dyUte me'ntaHpuramalaMkuru // 127 // itazcaamAtyAH kUbaraM procurmA kopaya satImimAm / jyeSTho bhrAtA piteva syAt tadiyaM jananI tv||128|| balAdapi nalAdetAM yadyAcchidya grahISyasi / tvAM kopajvalaneneyaM tato bhasmIkariSyati // 129 // anuyAntI nalaM tasmAdiyaM protsAhyatAM tvyaa| nalaM visRja taDraimyA sarathyarathasArathim // 130 // ityuktaH kUbarazcakre tattathA'mAtyabhASitam / niSedhaM naiSadhizcakre kUbarasya rathArpaNe // 131 // pradhAnapuruSAH mocurnalaM nAtha ! tvayA samam / kathaM nu vayamAyAmaH sevyaH paTTo yato'sti nH||132|| tenAdya jagatInAtha! nAgacchAmastvayA saha / te'dhunA davadantI ca mitraM mantrI priyA sakhA // 133 // tadiyaM pAdacAreNa kathaM yAsyati vartmani / gRhANa tadrathaM nAthA'nugRhANa janAnamUn // 134 // abhyarthanAM pradhAnAnAmaGgIkRtya sa kRtyavit / davadantyA sahA''ruhya rathaM rAjapathe'calat // 135 // nAryoM bhaimImekavastrAM vIkSyAbhyaGgodyatAmiva / vaSurduHkhatazcelakopamazrAntamazrubhiH // 136 // gacchan nagaramadhyena paJcahastazatImitam / nalaH stambhaM samunmUlya punarAropayattadA // 137 // tad dRSTrA procire paurA aho! sattvamaho ! balam / nalasya balino'pyasya vyasanaM daivato'bhavat // 138 // jJAninA muninaikena purAsti kathitaM kila /
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ -, SaSThaH srgH| 171 bhAvyayaM bharatArdhezaH kSIradAnavazAd munau // 139 // stambhamunmUlya cAropya bhaavyrdhbhrtaadhipH| militaM tadidaM kintu rAjyabhraMzo'sya duHkhkRt||140|| asyAM puryA punA rAjA bhavedyadi punrnlH| . khabAndhavaM prati krUro nandiSyati na kUbaraH // 141 // itthaM pauravacaH zRNvantratyAkSIt kozalAM nalaH / davadantyA samaM bASpaiH kRtahArAvatArayA // 142 // davadantI nalo'vAdId devi! yAmaH ka sampati / bhaimI babhASe me tAto'tithIbhUya pavitryatAm // 143 // hayAna prerayAmAsa sArathiH kuNDinaM prati / karmAvalImivA'laGghayA paryATadaTavIM nalaH // 144 // bhallIhatAcchabhallAdIn bhillAstatra dadarza saH / ... dadhAvire nalaM dRSTvA te shraasaarvrssinnH|| 145 // nalo'pyAkRSTakhaDgaH san dadhAve nAhalAn prati / sattvazuddhau tadAkRSTaghaTasarpa ivAdhikam // 146 // bhaimI bhuje nalaM dhRtvA babhASe nAtha! kIdRzaH / IdRzeSu tavAkSepo gajasya mazakeSviva // 147 // . , bharatArdhajayosikto nistriMzastrapate hyayam / suniyogI kuniyoge yojitaH svAminA yathA // 148 // bhaimI tAnabhi huMkArAn mumoca zaradAruNAn / teSAM prabhAvAt te kAkanAzaM nezurjanaMgamAH // 149 // babhUvatU rathAd dUre tau tu taanbhigaamuko| tayoratha ratho bhillairaparairapahAritaH // 150 // kare bhImasutAM kRtvA paryATIdaTavIM nlH| .. tasyA vizvAsanAyeva dadAno dakSiNaM karam // 15 // vaidarbhI drbhsNdrbhgrbhkraamtpddvyii| sAnurAgamivAraNyaM cakre rudhirabindubhiH // 152 //
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 mallinAthamahAkAvyepaTTabandhaM tadA pAdadvandve tasyA nalo vyadhAt / mArgastAvAnatikramyo yatastasya prabhAvataH // 153 // tarumUlasamAsInAM bhImajAM niravApayat / svakIyaparidhAnasya cAlayanazcalaM nalaH // 154 // tripatrapatrANyAdAya puTIkRtya jalaM nalaH / samAnIyA'pAyayat tAM pravRddhaM netravAribhiH // 155 // vinayAd bhImatanayA'pRcchadetad kiyadvanam / nalodhAdIdidaM devi ! gavyUtInAM catuHzatI // 156 // krozAnAM viMzatizcaikA''vAbhyAmullavitA'dya tu / evaM vArtayatoH sUryo'stamApA'nityatAM vadan // 157 // azokapatrANyuJcitya davadantyAH kRte nalaH / analpaM kalpayAzcakre talpamalpetarAzayaH // 158 // uvAca dayitAM devi ! talpe nidrAsakhI bhava / sthAsyAmi jAgarUko'haM yAminyAM yAmiko yathA 159 // saMvyAnArdha nalastalpe nikSipya preyasIM ttH| amUSupat , sA suSvApa smRtvA pazcanamaskRtim // 160 // nidrAjuSi davadantyAM dhyAyati smAtha naiSadhiH / vyasane zvazurasyAtha dhiga mAM zaraNayAyinam // 161 // tadvallabhAmapi tyaktvA vidhAya hRdayaM dRDham / AtmAnamekamAdAya gacchAmyUrdhvamukho varam // 162 // manye na hi syAdetasyAH suzIlAyA upadravaH / satInAmaGgarakSAkRcchIlamekaM yato matam // 163 / / churyA ciccheda saMvyAnaM bhaimyAH premNA samaM nalaH / svaraktenAlikhadbhImasutAvastre'kSarANi ca // 164 // ayamadhvA vidarbheSu yAti nyagrodharodhasA / kozaleSu tu tadvAmastadgacchestvaM yathAruci // 165 // likhitveti nalaH krozanibhRtaM nibhRtakramaH /
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH srgH| 173 pazyan vivalitagrIvaM tato gantuM smudytH||166|| tAvad yayau nalo yAvadadRzyA davadantyabhUt / valitvA punarapyAgAt patitadraviNo yathA / / 167 // dadhyAviti nalo dRSTvA bhaimI bhUtalazAyinIm / adhizete'dhvani zrAntaM zuddhAntaM naiSadheraho ! // 168 // hahA ! marmAvidhA duSTakarmaNA me kukarmaNaH / dazAmetAdRzIM prAptA kulIneyaM kalAnidhiH // 169 / / dhig mAmadharmakarmANaM marmabhASakavad bhRzam / zuddhazIlA dharmazIlA yadevaM prApitA dazAm // 170 // nirmAyakA samIpasthe mayi satyapi hI! nale / bhUmau nitambinI zete kSetrastheva kuTumbinI // 171 / / etAmekAkinI muktvA'nyato yAsyAmyahaM yadi / manye jIvitametasyA bhavitA me purassaram // 172 // raktA bhaktA parityaktuM yuktA neyaM tato mama / duHkhaM vApi sukhaM vApi tat sahiSye sahaitayA // 173 // athavA svapiturgehaM balAd neSyati mAmiyam / varaM pitRpatergehaM na tu patnIpiturgraham // 174 // tasmAdahaM gamiSyAmi gRhItvA jaTharaM nijam / mAnyAM mamAjJAM bibhrANA yAtvasau sujanAlaye // 175 // nizcityeti nalazcitte tAmullakaya vibhAvarIm / prabodhakAle vaidavA'stvaritastvaritaM yayau // 176 / / prabhAte mArute vAti kamalAmodamedure / bhImaputrI nizAzeSe svapnamIdRzamaikSata // 177 // yadahaM sahakArAdhirUDhA'smi vanadantinA / bhagnaH sa tu samAgatya bhraSTA tasmAdahaM tataH // 178 // prabuddhA bhImatanayA nA'pazyad nalamagrataH / samAluloke kakubhaH sA vikrItA ca ziSTavat // 179 / /
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 mallinAthamahAkAvye akAruNyAdaraNyAntaH kathaM mAM vallabho'mucat / bhaviSyati gato manye kSAlanAya mukhasya vA // 180|| yadvA palAzapAlAzairAnetuM vimalaM jalam / manmukhakSAlanAyA'yamudyato naiti yad nlH||181|| tadeva hi saro'raNyasarigiriguhAdikam / nalaM vinAkhilaM yuktamanalaM tanute dRzoH // 182 // evaM cintAcAntacetovRttidigavalokinI / khaprANezamapazyantI svapnasyA'rtha vyacArayat // 183 // sahakAro nalo rAjyaM phalaM parijano lyH| davadantI paribhraSTA'smyahaM tad durlabho nalaH // 184 // svapnArthanizcayAdevaM dadhyau bhImasutA hRdi / na bhartA na ca rAjyaM me daivAd bhraSTA dvayorapi // 185 // tAratArasvaraM tAralocanA vilalApa sA / durdazApatitAnAM hyabalAnAM ruditaM balam // 186 // prANanAtha ! kimu tyaktA bhaktacittA'pi hi tvyaa| kathaM bhAraM tavA'kArSa yadvA caraNabandhanam 1 // 187 // tirohito'tha vallIbhiH parihAsena yadyasi / taddehi darzanaM sthAtuM na ciraM ruciraM yataH // 188 // yAcate davadantyeSA vanadevyaH ! prasIdata / priyaM priyasya mArga vA mahyaM darzayatA'naghAH // 189 // , tvaM dharitri ! bhava dvaidhaM pavana ! tvaM gRhANa mAm / dUraM jIvita ! gaccha tvaM prANAstyajata mAM lghu||190|| iti bhImasutA vRkSAn siJcantI nynodkaiH| svayaM tene'zrupuSpANi duHkhamekaM phalaM param // 191 // na jale na sthale naiva chAyAyAmAtape na ca / lavo'pi hi sukhasyA'bhUcintayantyA nalaM nlm||192|| / svaM saMsthApya svayaM vastrAntena vaktramamArjayat /
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH sargaH / 195 // tatrAkSarANi saMvIkSya muditA'vAcayat tataH // 193 // acintayacca taccetogaganAGgaNacandrikA | dhruvamasmyanyathA''dezaprasAdo'yaM kathaM mama // 194 // tataH svabharturAdezaM dadhAnA hRdaye'dhikam / vrajAmi svapiturdhA patyurna tu patiM vinA // mayA saha priyeNA'pi gantavyaM vAJchitaM purA / vizeSeNAdya tad yAmi patyAdezAt piturgRham // 196 // dhyAtveti gantumArebhe davadantI vaTAdhvanA / vIkSyamANA'kSarANyuccairmUrta nalamivA'grataH // 197 // vyAghrA vyAttamukhAH sarpAH sadarpA nagajA gajAH / jvAlA jAGgulikA siMhIvadasyA dUrato'bhavan / / 198 // anye'pyupadravAstasyA yAntyA vartmani nA'bhavan / pativratAvrataM strINAM kSemasthemAvahaM yataH // 199 // sA lolakuntalA svedajalAvilavapulatA / samutsukapadaM yAntI hRdyamAntI mahAzucA // 200 // darbhaviddhapadaprodyadraktasiktamahItalA / . sArthamekamudaikSiSTa viSTapardhiniketanam // 209 // acintayacca sArtho'yaM mayA labdhastaraNDavat / araNyArNavanistArastadanena bhaviSyati // 202 // yAvat tasthAvasau svasthA davadantI mahAsatI / tAvat taM rurudhuH sArtha kacidAgatya dasyavaH // 203 // AyAntImiti ca dRSTrA tatazcauracamUmamUm / cakAradhibhayAM loko yataH syAd bhAjane bhayam // 204 // mA mA yUyaM bhayaM lokAH ! kurudhvaM sArthavAsinaH / tadIyagotradevIvA'vAdIditi nalapriyA // 205 // taskarAnavad re re ! yAta dUraM durAzayAH ! | anyathA'narthasArtho vaH sArtho yad rakSyate mayA // 206 // 175
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 mallinAthamahAkAvyevadantI davadantI te samAkA'pi tskraaH| manyante sma tRNAyA'pi naite daivaparAhatAH // 207 // tatastadIyAhaGkAratiraskArAya bhImajA / kSemakArAya sArthasya huMkArAn mumuce dRDhAn // 208 // zrutvA tadIyahuMkArAnanazyannatha dsyvH| kodaNDadaNDaTakArAt kAndizIkA dvikA iva // 209 / / sArthezo'thAvadad natvA tAM ninAM jananImiva / kAsi bhAmini ! kasmAcca paribhrAmyasi kAnane1210 savASpalocanA cAsmai bAndhavAyeva bhImajA / yathAvasthaM svavRttAntaM sarva kathitavatyatha / / 211 // avocat sArthanAthastvaM svAminI jananI ca me / khAminI nalapatnIti jananI jIvadAnataH // 212 / / taniSkAraNabandhoste kikaro'smIti saMlapan / nItvA paTagRhe tasyA varivasyAparo'bhavat // 213 // sphUrjathudhvanivadgarjannUrjitaM tarjitoSmakaH / vRSTiM cakAra vistAridhAraM dhArAdharastataH // 214 // sthAne sthAne parIvAhAH pravahanto babhustadA / pAnthasArthasya rodhAya khAtikA iva nirmitaaH||215|| tadA nirantaraM vRSTirabhavad divasatrayam / davadantI punastasthau sukhaM sArthezamandire // 216 // virate vAride vRSTerdavadantI satI tadA / vihAya sArthamekAkinyapi yAtavatI tataH // 217 // prayAntI pathi bhaimI ca kajjalazyAmaladyutim / kartikAnartanavyagrakaraM piGgalakuntalam / / 218 // jvAlAkarAlavadanaM bhayaGkarabhayaGkaram / mUrta yamamivAdAkSIdU rAkSasaM kSudramAnasam // 219 // (yugmam)
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH srgH| uvAca bhakSayiSyAmi tvAmevaM rAkSaso'vadat / abhItA sA'vadad dhairyAd madIyaM vacanaM zRNu // 220 // mRtyubhIrakRtArthAnAM kRtArthAyA na me bhayam / mA mAM saMspRza, zApena saMspRzan na hi nandasi // 221 // dhIrAM vAcamiti zrutvA tasyAH sa rajanIcaraH / uvAca tubhyaM tuSTo'smi kiM karomi dadAmi kim? 222 // soce tuSTastadA''khyAhi kadA me patisaGgamaH / rakSo'vAdId dvAdazAbde prvaasdivsaa''ditH||223| samAyAtaH svayaM vezma pitustava nalaH kila / miliSyati tataH khedaM hRdaye mA kRthA vRthA / / 224 // (yugmam) tvaM ced bhaNasi svattAtasadane'tha nayAmyaham / soce sahA'nyapuMsA'haM na yAmi svasti te'stu tat 225 AviSkRtya nijaM rUpaM yathAgatamathAgamat / jagrAhA'bhigrahAnitthaM bhaimI dvAdazahAyanIm // 226 // vikRtI raktavAsAMsi tAmbUlaM ca vilepanam / bhUSAM ca na grahISyAmi nalasya milanAvadheH // 227 // giridA~ tadA'tyetuM prAdRSaM bhaimyavAsthita / bimbaM zrIzAntinAthasya nirmame mRNmayaM svayam // 228 // khayamAnIya puSpANi tatpUjayati bhImajA / tapaHmAnte ca kurute pAraNaM prAzukaiH phalaiH // 229 // bhaimImapazyan sArthezo'pyAgAdanupadaM tadA / arhadbimbaM pUjayantI tAM dRSTvA mumude hRdi // 23 // tAM natvA dharaNIpRSThe niviSTo bhImajA'pi tam / vidhAya svAgatapraznaM sArthanAthamavArtayat // 23 // tApasAstatra cA''jagmuH ke'pi cAsannavAsinaH / 23
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye tasthustathonmukhA abdazabdaM zrutveva kekinaH // 232 // anavacchinnamambhobhirambho'mbhodastathA'mucat / tApasAca mithaH procuH ka vRSTirvaJcyatAmasau // 233 // trastAMstAn vIkSya bhaimyUce haMho ! mA bhaiSTa tApasAH ! | kuNDaM tatparidhau kRtvetyuvAca ca satItamA ||234 || satI yadyasma tatkuNDAdanyato'bdaH pravarSatu / tayetyukte tRNacchanna iva kuNDe'mbu nA'patat // 235 // varSatyabde tathA zailaH sarvato nirjaro'bhavat / upatyakA girenarapUreNeva ca nirmitA // 236 // te'dhyAyana rUpazaktibhyAM bhAtyasau devateva naH / papraccha sArthavAhastAM ko devaH pUjyate tvayA 1 // 237 // tasmai bhaimyA''khyadarhantaM sarvajJaM trijagadgurum / pUjayantyahamasmyatra zvApadebhyo vibhemi na // 238 // svarUpamarhato dharmamArhataM ca dayAparam / 178 sArthavAhAya sAsscakhyau sa ca taM pratyapadyata // 239 // nijadharmavirAgeNa taM dharma tApasA api / pratyapadyanta ko ratnalAbhe kAcaM na hi tyajet 1 // 240 // sArthavAhaH puraM tatra tApasAnAM prabodhataH / AkhyayA tApasapuramiti khyAtaM vinirmamau // 249 // kRtArthIkartumarthaM svaM sa sArthezaH samarthadhIH / arhataH zAntinAthasya tatra caityamacIkarat // 242 // sArthatApasa loko'sthAt tatrA'rhaddharmakarmaThaH / nizIthe svanyadA bhaimI tejo'pazyacchiloccaye // 243 // Agacchato gacchatazcA'drAkSId devA'surAnapi / tattathA'pazyadutpazyaH puraloko'pi vismitaH // 244 // savaNiktApasA bhaimI samArUDhA'tha parvatam / muniM kevalinaM tatrA'pazyacca surasevitam // 245 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH sargaH 1 179 taM vanditvA tadIyAMshimUle nyaSadadAdarAt / yazobhadgurustasya taM natvA sthitavAn puraH || 246 // siMhakesaryapi jJAnI kAruNyakSIrasAgaraH / cakAra dezanAM klezanirnAzanamahauSadhIm || 247|| duSprApaM prApya mAnuSyaM kArya saphalamAdarAt / devapUjAdayAdAnadharmakarmavidhAnataH // 248 // dharmamAkhyAya sa jJAnI proce kulapatiM tataH / bhaimyA yaH kathito dharmaH sa vidheyaH sadA hRdi // 249 // anayA hi tadA rekhAkuNDe vAridharo dhRtaH / asyAH satItvAt sAMnidhyaM kurvate devatA api // 250 // sAryezasyAsya sArthazva stenebhyo rakSito'nayA / tadiyaM nAnyathA brUte davadantI mahAsatI // 251 // tadA ca kazcidAgatya tataH kevalinaM nataH / bhaimImuvAca bhadre'smin vane'haM tApaso'bhavam // 252 // karparo nAmataH so'haM paJcAgnitapasotkaTaH / vacasA'pi na sAnandaM tApasAH kiM nu mAM vyadhuH 1 253 nirgato'hamahaMkArAt tatsaMtyajya tapovanam / gacchan samutsuko rAtrau patito'smyadrikandare // 254 // giridantAsphAlitasya dantAH sarve'pi me'patan / saptarAtraM sthito vArtAmapi cakrurna tApasAH // 255 // gate mayyabhavat teSAM sukhaM pratyuta me tataH / teSAmupari kopo'bhUd giridAha sahodaraH || 256 // jvalatkopena tvA'hamihAraNye'bhavaM kaNI / tvAM daMSTuM dhAvito'pAThi namaskArastvayA'naghe ! // 257 // karNAssgatena tenAshaM jAGgulyevAnyato'gamam / bhekAdijIvAhAreNa jIvAmi ca bile sthitaH // 258 // anyadetthaM kathyamAnaM tvayA'zrauSamahaM zubhe / /
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 mallinAthamahAkAvyejIvahiMsAkarAH pApA jAyante duHkhabhAjanam // 259 // tadAko'hamadhyAyaM sarvadA jIvaghAtakaH / pApA''tmAhaM dvijihvo'smi kA gatirbhavitA mm||260|| evaM ca dhyAyato me'bhUtkSAntirudvIkSya tApasAn / jAtismaraNato'smA bhavaM hyaHkRtakAryavat // 261 // tato vairaagykllolpriplaavitmaansH| AhArasya parIhAramAtmanA kRtavAnaham // 262 // so'haM vipadyA''dyakalpe devo'smi kusumaprabhaH / nAmnA vimAne kusumasamRddhe tvatprasAdataH // 263 // abhaviSyad na te dharmavacanaM cecchravo'tithiH / kutrA'gamiSyaM pApAtmA tadA'haM durgatau gatau // 264 // avadhijJAnato devi ! jJAtvA tvAmupakAriNIm / samAgamaM dharmIle ! dharmaputro'smyahaM tava // 265 // ityuktvA tApasAnUce sa tApasavaraH surH| madIyakopA''caraNaM kSamadhvaM paramAtAH ! // 266 // procyeti tadahervama' kRSTrA giriguhAgRhAt / ullambyovAca kopI syAt sarpo'haM karparo yathA 267 // tadA paramavairAgyAd natvA kevalinaM munim / tApasAnAmadhipatiryayAce vratamAdarAt // 268 // . kevalyAkhyad yazobhadramuridAsyati te vratam / gururmamApyapRcchacca jJAninaM kulapaH punH||269 // kiM tAruNyabhare dIkSA gRhItA bhAvataH prabho ! / kevalyUce kauzalezaH kUbaro'sti nalAnujaH // 270 // tasyA'smyahaM sutaH, saGgAnagarIzazca keshrii| adAd mahyaM nijAM putrI bandhumatyabhidhAnikAm // 271 // pitrA''dezAdahaM tatra gatastAM pariNIya ca / adhvanyAgacchatA sUridRSTo'yaM mUrtimAn zamaH // 272 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH sargaH / dezanAnte mayA pRSTaH pramANaM nijakA''yuSaH / paJcaiva divasA ityAcakhyau ca gurureSa me ||273 // zrutveti mAM viSaNNAsssyaM prekSya prAha guruH punaH / nA'bhairgRhANa dIkSAM tvaM saikAhamapi muktidA // 274 // pravrajyA'smAdihA''yAtaH parvate'sya nidezataH / ghAtikarmakSayAdeva kevalajJAnamAsadam || 275 // evaM vadannayogisthaH kevalI siMhakesarI | hatvA catvAri karmANi jagAma paramaM padam // 276 // cakre zarIrasaMskAraH suraistasya zubhAzayaiH / yazobhadrAntike dIkSAmagrahIt tApasAdhipaH // 277 // davadantyapyuvAcaivaM svAmin / dIkSAM pradehi me / avadacchrIyazobhadro bhogyaM karmA'sti bhaimi ! te // 278 // uttIrya parvatAt tatra nagare puravAsinAm / samyaktvA''ropaNaM cakre guruH zrIzAntimandire // 279 // dharmadhyAnaparA vastragAtramAlinyadhAriNI / guhAgRhAntare ninye saptAbdIM bhImanandinI // 280 // kazcit pAntho'nyadA tasyai kathayAmAsa te patiH / mayA dRSTastadAkarNya sA'bhUd romAJcadanturA ||281 // karNayoramRtaM ko'yaM niSizcati vadantyadaH / / bhaimI tamanvadhAviSTa sa tu kApi tirodadhe // 282 // pAnthasya ca guhAyAzca sA bhraSTA kaSTapUritA / khinnA vinnA mahAraNye nipapAta nalapriyA // 283 // | vane nipatitA tasthau yayau bhUyo ruroda ca / kiM karomi ka yAmIti vimRzya calitA guhAm ||284|| dRSTvA yAntI ca rAkSasyA mRgI siMhikayeva sA / prasAritavadanayA grasiSya iti caucyata // 285 // bhaimyUce bhava bhagnAzA tvaM rAkSasi ! mamAsti cet / . 181
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 mallinAthamahAkAvye arhan devo guruH sAdhuz2aino dharmo nalaH patiH // 286 // tacchratvA'syA mahAsatyA vacanaM tAM praNamya ca / kSaNAdantardadhe svamasamAyAteva rAkSasI // 287 // yAntyagre nirjalAmekAM nadImaikSata bhImajA / tRSAsaMzuSyattAlvoSThI gataniSThIvanA'vadat // 288 // mama ced mAnasaM samyak samyagdarzanavAsitam / tadatra lolakallolavimalaM jalamastviti // 289 // ityuktvA pANinA hatvA bhUtalaM tatkSaNAjalam / AcakarSa papau tacca pIyUSaparipezalam // 290 // tato yAntI parizrAntA nyagrodhA'dho nyavikSata / pAnthAH sArthA''gatA dRSTvA tAmUcuH kA'si sundari !? // 291 // soce sArthAt paribhraSTA nivasAmi vane nanu / yAsyAmi tApasapuraM tadvama mama kathyatAm // 292 // te procuH zaknumo naiva mArga darzayituM vayam / AyAntI saha gRhNImastvAM kApi hi pure punH||293|| tAM taiH saha gatAM sArthe sArthezaH krunnaambudhiH| dhanadevAdhipo'pRcchat kAsi kiM vanavAsinI // 294 // bhaimyA''khyad vaNijaH putrI patyA saha pitugRhe / calitA zayitA rAtrau tyaktA tenA'smi daivtH||295|| svabandhubhirivaibhizca tvadIyapuruSaiH samam / . samAyAtAsmi tatkApi sthAne vasati mAM naya // 296 // sArthanAtho'vadadahaM gantA'calapure vare / vatse ! saha mayA gaccha janakeneva nirbhayA // 297 // ityuktvA tAM sArthanAtho yAnasthAmanayatyadhi / ekasminnadrikuLe ca saMnivezaM nyavIvizat // 298 // bhaimI tatra sthitA suptA nizi zuzrAva kenacit / paThyamAnaM namaskAraM sArthavAhamuvAca tu // 299 //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 SaSThaH sargaH / namaskAraM paThan kazcicchrAddhaH sAdharmiko mama / pArzvasya sodarasyeva gacchAmi bhavadAjJayA // 300 // sArthezena svapitreva saha bhaimI tadAzrayam / yayau zrAddhamapazyacca kurvANaM caityavandanam // 309 // AcaityavandanaM tatra tasthuSI nalavallabhA / dadarza ca vavande ca vinIlaM bimbamarhataH || 302 // apRcchad bhImajA bhrAtarvimbaM kasyaitadarhataH 1 | sa Akhyad yAme ! zrImallestIrthapasya bhaviSyataH // 303 // etadvimbaM pUjayAmi yatastatkAraNaM zRNu / kAJcIpuryA vaNigasmi jJAnI tatraikadA''gamat ||304 // dharmaguptAbhidhastatrodyAne sa samavAsarat / tvAmacchi mayA kasmiMstIrthe me nirvRtirvibho ! 1 // 305 // soce ca tvaM divazcyutvA mithilAnagarIzvaraH / prasannacandro bhUtvA zrImallitIrthe hi setsyasi // 306 // tataH prabhRtyahaM mallinAthe bhaktibharoddhuraH / paTasthaM pUjayAmyetadvimbaM dhArmikasattame ! ||307 // ityA''khyAyA'vadad bhaimIM svasaH ! kA tvaM kuto'si vA / tasmai zrAddhAya vRttAntamasyAH sArthAdhipo'vadat // 308 // zrAvako'pi hi tadduHkhaduHkhyUce mA kRthAH zucam / sAthaizaste pitA bhrAtA cAhaM tiSTha sukhena tat // 309 // sArthanAtho'pi hi tatprAtaH prApto'calapure pure / muktvA bhImasutAM tatra jagAma svayamanyataH // 310 // tRSAturA puradvAravApImadhyaM viveza ca / lakSyamANA'mbuhatrabhiH sA sAkSAdiva devatA // 311 // vAmaM tasyAH kramaM godhA jagrAha jalamadhyagam / trirnamaskAra paThanaprabhAveNa mumoca ca / / 312 // prakSAlyAsssyakramakaraM vAri hAri nipIya ca /
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 mallinAthamahAkAvye nirgatya vApyAstatmAntavalabhyAM sA nyviksst||313|| tatra rAD RtuparNo'sti tasya candrayazAH priyA / tatkumbhadAsya AnetuM vAri vApyAM samAgaman // 314 // mitho hasantyo bibhratyaH svamUrdhamukuTAn kuTAn / tAstAM nirUpayAmAsU rUpato devatAmiva // 315 // asarUpaM ca rUpaM ca vIkSamANAH zanaiH zanaiH / vivizuzca nirIyuzca nirnimeSavilocanAH // 316 // cevyo'tha kathayAzcakrurgatvA paramayA mudA / tAM devyai candrayazase prAptAM kalpalatAmiva // 317 // Uce candrayazAzveTIH samAnayata tAmiha / candravatyAH sutAyA me bhavitA bhaginIva saa||318|| vApIsamIpe yAtAstA nagarAbhimukhI ttH| vIkSAmAsurbhImasutAM mUrtAmabdhisutAmiva // 319 // Ucuzca, RtuparNasya devI cndrysho'bhidhaa| tvAmAhvayati putrItvasnehamAdadhatI hRdi // 320 // tad dehi duHkhaM duHkhebhyaH svAminIsavidhe cala / chalaM te zUnyacittAyA bhUtAdibhyo'nyathA bhavet // 321 // iti tadvacasA'cAlIdAlIDhA snehtntubhiH| tAbhivinItavAkyAbhirbhUpAvAsamanIyata // 322 // na candrayazasaM mAtRSvasAraM vetti bhImajA / bAlyadRSTAM bhAgineyIM devI candrayazA api // 323 // dUrato'pi paraM dharmaputrIpremNA dadarza tAm / iSTe'niSTe ca yad rAgavirAgau tanute manaH // 324 // gADhaM candrayazodevyA sakhaje nalavallabhA / vaidarbhI tu vavande tatpAdau vinayavAmanA // 325 // pRSTA devyA ca kA'si tvaM kathayAmAsa bhiimjaa| yatpurA sArthanAthAya tadeva hi savASpaDakU // 326 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH sargaH / devI bhaimImuvAcAtha bhadre ! mama niketane / putrI candravatIva tvaM sukhaM tiSTha zubhAzaye ! || 327 // devI candravatImUce'nyadA bhaimIva bhAtyasau / kathamIdRgavasthA syAt tasyAH sA hi nalamiyA 1 // 328 // yojanAnAM zate sArdhe tasyA AgamanaM kutaH ? | tato madIyajAmeyI neyaM, sAdRzyamasti tu // 329 // sA ca rAjJI candrayazA dadau dAnaM nirantaram / dInaduHsthita pAtrebhyo nagarasya bahirbhuvi // 330 // rAjJI vyapi vaidarbhyA'nyadA dAnaM dadAmyaham | atra satre kuto'pyeti patiryadi punarmama / / 331 // tadAssvapi tadAdezAd davadantI yathAsthiti / dadau dAnaM khedasahA nalA''gamanavAJchyA // 332 // sA pratyekamapRcchaccA'nudinaM dAnavAJchinam / seite pumAn ko'pi bhavadbhiH kA'pyadRzyata / // 333 // satrasthA sAnyadA cauramapazyat talarakSakaiH / baddhaM puro nIyamAnaM rasadvirasaDiNDimam ||334 // talAdhyakSAna pRcchacca bhImajA'nena kIdRzaH / aparAdho'tra vidadhe vadha evaMvidho'sya yat 1 // 335 // candravatyA jahAraiSa pApo ratnasamudrakam / tenAsau karmaNA vadhyabhUmikAM devi ! nIyate // 336 // cauro bhaimIM praNamyoce trANaM svAmini ! me bhava / bhaimyapyabhayadAnenA'bhyanandat taM malimlucam ||337 // satItva zrAvaNApUrva trirjalAcchoTanena sA / tadvandhAMstroTayAzJcakre tumulotthito mahAn ||338 // tacchrutvA RtuparNo'tha jagAma saparicchadaH / vismitaH sasmitaM bhaimImavadad vadatAM varaH // 339 // 185 1 zubhAzayairityapi / 24
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyesarvatra kSatradharmo'yaM nItimArgapravartakaH / kArye yad bhUbhujA duSTaziSTanigrahapAlane // 340 // karaM hi gRhNatA rAjJA rakSyaH sarvo'pyupadravaH / anyathA tena pApena lipyate bhUpatiH svayam // 341 // putri ! cedasya caurasya nigrahaM na karomyaham / tannirbhayo janaH sarvaH sarvaskhaM harati drutam // 342 // bhaimyUce tAta ! madRSTau caTitaH san zarIrabhRt / mAryeta paramAhatyAstanme kIdRk kRpAlutA ? // 343 // tadayaM kSamyatAM manturyanmAM shrnnmaashritH| dharmapucyA vacanena taM stenamamucad nRpaH // 344 // muktamAtraH sa tAM mene jananI natamastakaH / prANadAnopakAraM taM smaranityaM namo'karot // 345 / / bhaimI tamanyadA'pRcchat ko'si tvaM kuta AgataH 1 / sa Uce tApasapure vasantasyA'smi karmakRt // 346 // piGgalo nAmataH so'haM vyasanasyaikamandiram / jagrAha khAtrakhananAttasya sarvasvamanyadA // 347 // mArge gacchan salotrazca luNTAkai NTito'smyaham / svagurusvAmimitrastrIdrohiNaM kuzalaM kiyat ? // 348 // atrA''gatyartuparNa ca sevamAnaH kudhIraham / apazyamanyadA ratnasamudgamaharaM tataH // 349 // svamAcchAyottarIyeNa nirgacchan bhUbhujA svayam / vijJAto'smi na hi prajJAvatAmajJAtamasti kim // 350 // nRpAdezAttalAdhyakSabaddho'tha vadhahetave / nIyamAnastvAmapazyaM mocito'smi tvayA'naghe // 351 // kizca tApasanagarAdgatAyAmIzvari ! tvayi / jvarAta iva tatyAja bhojanaM sArthanAyakaH // 352 // 1 mAsthitaH iti c|
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 SaSThaH sargaH / saMbodhito yazobhadrasUriNA sa kathaMcana / saptarAtropavAsAnte bubhuje saparicchadaH // 353 // vasantazcAnyadA devi ! gataH kUbarabhUpatim / Dhokanasya Dhokanena tuSTo'smai naranirjaraH // 354 // dattvA chatrAdikaM cakre taM tApasapurezvaram / vasantaH zrIzekhara ityabhidhAM cApi bhUpatiH // 355 // visRSTo bhUbhujA bhambhApikIsvaravikasvaraH / vasantapuramAyAsIjanacittadrutoSakRt // 356 // bhavadIyaprasAdena davadanti ! mahAsati ! / rAjyaM prakurute prAjyaM sa tApasapurezvaraH // 357 // bhaimyUce nijaduSkarmamarmabhedanakarmaTham / vrataM gRhANa so'pyUce kariSye tava bhASitam // 358 // , tatrAyAtaM sAdhuyugmaM pratilambhya ca bhImajA / avAdIdyadyayaM yogyastadasmai dIyatAM vratam // 359 // tena yogya iti prokte yayAce piGgalo vratam / sadyo devagRhe nItvA pravrajyAM grAhitazca sH||360|| anyadA kuNDinezenA'zrAvi yanalabhUpatim / rAjyaM dyUte hArayitvA kUvaro niravAsayat // 361 // sa viveza mahAraNye davadantyA sahaiva hi / mRto jIvati vA naivaM jJAyate kA'pyasau gataH // 362 / / puSpadantyapi rAjJI taM zrutvA bhImarathAd nRpAt / arodIdrodayantI sA rodasI praguruvaram // 363 // tato bhImaratho rAjA harimitrAbhidhaM baTum / nidideza pratidizaM tayoH zuddhinibandhanam / / 364 // sarvatra zodhayaMstau tu so'thA'calapure yyau| apazyad bhUpatiM candrayazasAacchi cA''darAt / / 365 // kaccit saparivArAyAH kuzalaM mAmakasvasuH / .
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 mallinAthamahAkAvye so'vocatkuzalaM devyA nalabhaimyostu cintytaam||366|| kiM avISIti bhaNito devyA vAkyapaTurbaTuH / ghUtaprabhRtikA karNavyathikAM nyagadat kathAm // 367 / / tatazcandrayazA devI rudatI tatra saMsadi / netrayoH kajjalamiva pramodaM niravAsayat // 368 // tatsarva duHkhitaM prekSya bubhukSAkSAmakukSikaH / baTuH satraM yayau yasmAd bhojyaM hi prathamaM phalam // 369 // niviSTastatra bhojyAya bhojyazAlAdhikAriNIm / nijasvAmisutAM vIkSya tAmupAlakSayacca sH||370|| vavande caraNau devyAH sphuradromAJcakaJcukaH / vikAsinayanAmbhojo vismRtakSuduvAca ca // 371 // keyaM tava dazA devi ! davAntavratateriva / yat sUtrayasi satreca karma karmakarocitam // 372 // diSTayA dRSTipathaM yAtA jIvantItyabhidhAya sH| utthAyAvardhayaccandrayazodevImavItadhIH // 373 // asti svastimatI dAnazAlAyAM devi ! bhImajA / satre'kuNThasamutkaNThA''yAtA candrayazAstataH // 374 // devI candrayazA bhImanandinI netranandinIm / AzizleSa cirAyAtanalinImalinI yathA // 375 // Uce ca ktse ! suvyaktairlakSaNairlakSitA'pi hi / naivopalakSitA'si tvaM dhig maamjnyaanvshcitaam||376|| tvayApi hi kathaGkAraM vaJcitAsmi gatasmaye / / durdazAyAmAgatAyAM kA lajjA mAtRmandire // 377 // vatse ! nalastvayA muktastvaM muktA'si nalena vA / tena tyaktA'si, taM tu tvaM mahAsati ! na munycsi||378|| tvaM cet tyajasi durdaivAdavasthApatitaM patim / tataH sudhArucevimbAtkRzAnukaNavarSaNam // 379 //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH srgH| 189 kimeSa naiSadherdharmastatkule vA kulInatA / .. mahAsatI priyA mArge tyajyate'lajjacetasA // 380 // tava duHkhAni gRhNAmi kuryAM bhrAmaNakaM tava / mama mantuM kSamasvainaM yanmayA nopalakSitA // 381 / / tamovidhuntudacchedaH kRSNapakSanizAsvapi / ka vA vizeSako bAle! tava bhAle sahodbhavaH / / 382 // ityuktvA svamukhAmbhojaniSThIvanajalena sA / bhaimyA lalATaM mATi sma jaghrau mUrdhni punaH punH||383|| zazIvAmbhodanirmuktaH pradIpa iva bodhitaH / vizeSako vizeSeNa tatkSaNaM didyute yutA // 384 // tatazcandrayazA devI svapANibhyAM nalapriyAm / gandhodakairanapayat tAM sAkSAdiva devatAm // 385 / / vasane zvetamamRNe candrikAnirmite iva / / devyA samarpite bhaimI tataH paridadhe mudA // 386 // devI kare gRhItvA tAM niSasAda sadasyatha / RtuparNAntike'yAsIt tadA cAstaM gato rviH||387|| tadA ca tamasA'pUri niHzeSamapi puSkaram / varSAsu vAripUreNa vAmalUra ivAdhikam // 388 // sabhAyAM bhUpatenaiva praviveza tamItamaH / vAritaM bhImajApuNDratejobhirvetribhiryathA // 389 / / uvAca rAjA yAte'staM padminIprANavallabhe / dIpikAyA abhAve'pi devi kautaskutI dhrutiH||39|| rAjJI janmodbhavaM bhaimyAstilakaM tadadarzayat / kautukAt tat pyadhAdrAjA sadazca timiraM tadA // 391 // dUrekRtya tataH paannimRtuprnnnreshvrH| papraccha pitRvadrAjyabhraMzaprabhRtikA kathAm // 392 // 1 divAkara etadapi / 2 sadasi dhvAntamapyabhUt , idamapi /
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye davadantyapi hi dyUtAdArabhyA'kathayatkathAm / ..... nijanetrapayaHpUraistanvantI paGkilAmilAm // 393 // rAjA nijottarIyeNa tasyAH saMmAyaM locane / uvAca vatse ! mA rodIH kazcidevAdalI na hi // 394 // atrAntare suraH kazcit svargAdAgatya saMsadi / tatroce bhImatanayAM vinayAd racitAJjaliH // 395 // svAminyahaM tavAdezAttaskaraH pingglaahvyH| pravrajya viharan yAtaH zrItApasapure'nyadA // 396 // zmazAnamadhye mAdhyasthyenA'sthAM pratimayA tataH / citAnalo'nilodbhUto madehamadahat tadA // 397 // tathApi dharmadhyAnastho vidhAyA''rAdhanAmaham / piGgalo nAmadheyenA'jani svarge surottamaH // 398 // tvAM nantumAgato jJAtvA'vadhijJAnAd mahAsati ! / tvayA'smi rakSitaH sAkSAt zikSito dIkSito'smyaham // tava pAdaprasAdenA''sadaM svargasadAM padam / ityuktvA svarNakoTIH sa sapta dRSTvA tirodadhe // 40 // tacchrutvA cAdbhutaM bhUpaH sapratyayamanatyayam / adharmamarmavyathakaM prapede dharmamArhatam // 401 // harimitro'nyadA candrayazasA sahitaM nRpam / anujJApyA'nayad bhImatanayAM kuNDinaM prati // 402 // AgacchantI sutAM zrutvA'bhyAgamad bhImabhUpatiH / vAjinA vAyuvAjena snehena ca puraskRtaH // 403 // AyAntaM pitaraM vIkSya bhaimI crnncaarinnii| tatpadAmbhojayoH smeramukhAmbhojA'patattataH // 404 // tayormilitayornetranIraiH prsRmraistdaa| bhUripaGkA'bhavad bhUmiH payodasamaye yathA // 405 // puSpadantI tadAyAtAM davadantIM nijAgajAm /
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH sargaH / 191 1 AzliSyati sma sudRDhaM rAjahaMsIva padminIm ||406 // muktakaNThaM ca tatkaNThe lagitvA'rudaduccakaiH / nalamiyA, bhaved duHkhamiSTe dRSTe navaM yataH // 407 // prakSAlya nayanAnyuccairvAriNA vinivAraNam / cakruH parasparaM duHkhasamudgiraNapUrvakam // 408 // puSpadantI sutAmaGkamadhiropya jagAda ca / diSTyA dRSTA'dya jIvantI bhAgyaM no'dyApi vartate // 409 // samayaM gamayantyAste sukhena na cirAdapi / miliSyati nalaH sarva jIvo jIvallabheta hi // 410 // harimitrAya bhUpAlo grAmapaJcazatIM dadau / pure tatrotsavaM cakre devagurvarcayA samam // 411 // vidarbhAdhipatiH proce vaidarbhImatha sAdaram | nalo miliSyati yathA tathA vatse ! vidhAsyate // 412 // tadA ca bhImajAM muktvA paribhrAmyan vane nalaH / kakSAt samutthitaM dhUmamapazyad gaganAtigam // 413 // dhUmo nimeSamAtreNApyabhUt kIlAkarAlitaH / vane samudyatkusumakiMzukaughabhramapradaH // 414 // dahyamAneSu vaMzeSu krIDatsu zvApadeSu ca / zabdAdvaitamabhUt tatra kalpAnta bhrAntikRttadA / / 415 / / nalo davAnale date'thAzrauSIt puruSasvaram / rakSa mAM nalabhUpAlekSvAkuvaMzasamudbhava ! / / 416 // akAraNopakartAraH santA yadi tadA'pi hi / upakAraM kariSyAmi tubhyamabhyadhikaM nRpa ! / / 417 // mArgaNaH zabdavedhIva taM zabdamabhijagmivAn / vaMdanta rakSarakSetyadrAkSIt sarpa tadantare / / 498 // nalo'pRcchat kathaM vetsi mama nAmAnvayau nanu ? | 1 vidyate, ityapi /
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 mallinAthamahAkAvyekuto vA mAnuSI bhASA taveyaM nayanazravaH ! 1 // 419 // sa AkhyadavadhijJAnAtsarva viditameva me / prAgbhave manujo'bhUvaM tena bhASA ca mAnuSI // 420 // nalo'valokya sAkampaM sakRpastaM sarIsRpam / samAkraSTuM nicikSepa nijAM vallIvane paTIm // 421 // bhUlagnamaJcalaM prApya patrago'veSTayad bhRzam / paTIlagnaM parasukhotkarSI rAjA cakarSa tam // 422 // gatvA dUrapradeze taM davasyA'gocare'mucat / mucyamAnena daSTazca pannagena kare nalaH // 423 // nalo'vadattamAcchovya bhavatA svocitaM kRtam / payaH pAyayate yo'pi yuSmAbhiH so'pi dshyte||424|| nalasyaivaM bruvANasya prasasarpa viSaM tanau / vapuH kunjamabhUttena vArdhakeneva bAdhitam // 425 // sUkSmakramakaragrIvo lamboSThaH piGgakuntalaH / aliJjarodaro mUyo bIbhatso'bhUdviSAd nlH||426|| acintayacca rUpeNA'nena me prANitaM vRthA / tad gRhNAmi varaM dIkSAmapyakSayaphalapradAm // 427 // nalasya dhyAyatazcaivaM muktvA sarpaH sa sarpatAm / divyAlaGkArasambhAradhArako'bhUt kSaNAt surH||428|| Uce ca mA kRthAH khedaM pitA'smi niSadhastava / dIkSAgrahaNato brahmaloke vRndArako'bhavam // 429 // jJAtvA cAvadhinA'vasthAM tavemA mAyayA myaa| samastAGgeSu vairUpyaM vihitaM te hitaM nanu // 430 / / daNDitAH khaNDitA dAsIkRtAzca bhavatA dviSaH / te tvAmanupalakSyatvAt pIDayiSyanti nAdhunA // 431 // adhunApi vidheyo na tvayA diikssaamnorthH| adyApi bharatasyAdha bhoktavyaM bhavatA yathA // 432 //
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH sargaH kathayiSyAmi te dIkSAdinaM daivajJavad dinam / anyacca zrIphalaM ratnakaraNDaM ca gRhANa bhoH ! // 433 // yadA kArya svarUpeNa prasphoTayaM zrIphalaM tadA / dRSTvA tadantare devadRSye ratnakaraNDakam / / 434 / / uddhATyA bharaNAnyasya madhye vIkSya kSaNAdapi / paridadhyA yathArUpaM devarUpanibhaM bhavet / / 435 / ( yugmam ) apRcchattaM nalastAta ! ka snuSA te'vadat suraH / / tataH sthAnAt tadudantaM vidarbhAgamanAvadhi || 436 // avocaca nalaM vatsa ! kiM bhrAmyasi vanAntare / viyAsati bhavAn yatra tatra sthAne nayAmyaham // 437 // ( yugmam ) ? nalosvocacchuzumArapuraM prApaya mAM prabho ! / deva evaM vidhAyAssa sudhAzanapadaM yayau / / 438 // nalospi tatpuropAntodyAne caityaM vyalokayat / tadantarnaminAthasya pratimAM praNanAma ca / / 439 // zuM zumAra purasyA'ntaryAvad vizati kubjakaH / tadAlAnaM samunmUlya bhrAmyati sma mataGgajaH // 440 // sphurantaM nAghisehe sa samIramapi tIragam / AcakarSa kareNoccaiH sanIDanIDajAnapi / / 441 // gajAjIvA gajasyA'sya pRSThiM dUreNa tatyajuH / udyAnavRkSAnAkSepAt sa babhaJja prabhaJjanaH || 442 // bhUpatirdadhiparNo'tha kSipraM vamopari sthitaH / mattaM mataGgajaM kartumasamartho vazaMvadam // 443 // avAdIditi vispaSTaM gajaM yaH kurute vazam / dadAmi vAJchitaM tasya ko'pyasti dvipazikSakaH // 444 // kubjastadvAkyamAkarNya kariNaM pratyadhAvata / 4.M d 193
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye gajazca garjana parjanya ivA'bhyAgAd nalaM prati // 445 // mriyate mriyate kubja iti loke vadatyapi / zikSAvazena kheditvA vazIcakre nalo dvipam / / 446 // vainateya ivotpatya tamArUDho mataGgajam / AlokyamAno lokena tadA''zvaryaspRzA dRzA // 447 // bhUpakSiptasvarNamAlArAjamAnagalo nalaH / 194 vyAlamAlAnasaMlInaM cakre nADyottatAra ca // 448 // akRtapraNipAtaH sannupAnte nRpaterasau / upAvizadathA'mAkSIditthaM pRthvIpatirnalam // / 449 // gajazikSAsudakSo'si vetsyanyadapi kiJcana ? | sa Acakhye ve sUryapAkAM rasavartI nRpa ! / / 450 // rAjA kubjAya sAtha tandulAdi tadA''rpayat / yatrAkRtistatra guNA iti vyartha vicintayan / / 451 // vidyAM saurIM smaran muktvA carUn sUryAtape nalaH / divyAM rasavatIM niSpAdayAMcakre kSaNAdapi // 452 // bubhuje saparIvAro rasavatyA tayA nRpaH / zramacchidAkRtAnandAM tAmAsvAdyA'vadacca saH // 453 // nalaM vinA rasavatImIdRzIM vetti nAparaH / purA'pyAsvAditA seyaM sevamAnena taM mayA / / 454 // tatkiM nalo'si naitAdRg nalaH krozazatASTakAt ? / kA'syA''gamaH kacaikatvaM ka ca rUpaviparyayaH 1 // 455 // atha kubjAya bhUpAlodAd vastrAbharaNAdikam / TaGkalakSamapi grAmazatapaJcakamAdarAt / / 456 / / grAmagrAmaM vimucyAnyat sarvaM jagrAha kubjakaH / rAjA jagAda kiM kubja ! prayacchAmi tavAparam 1 // 457 // kubjo'vocad nijAjJAyAM madyAsskheTau nivAraya / rAjA'pi tattathA cakre tadabhyarthanayA samut // 458 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 195 SaSThaH sargaH / anyadA kubjamekAntasthitamUce kSitIzvaraH / katvaM kutaH ka vAstavyo nivedaya mamAgrataH 1 // 459 // kubjazvAkhyat kozalAyAM nalabhUpasya sUpakRt / huNDikAkhyaH samIpe'sya mayA saMzikSitAH kalAH / 460 / nalaH parAjito dyUte kUbareNA'khilAM bhuvam / babhUva bhaimImAdAya vanavAsI muniryathA / / 461 // vyapadyata nalastatrA'haM tu tvAM samupAgamam 1 kUbaraM na tu zizrAya guNahInaM ca vaJcakam // 462 // tayA ca vArtayA bhUpaH kranditvA karuNasvaram / nalametakriyAM kurvan kubjenaikSyata sasmitam ||463 // dadhiparNanRpo'nyedyurddhataM kenA'pi hetunA / praiSId mitratvatavaiSI kuNDinezvarasannidhau || 464 // dUto'nyadA''khyad bhImAya madIyasvAmino'ntike / sUrya pAkara savatIvidasti nalasUpakRt / / 465 // tadAkarNya tadotkarNA davadantyavadad nRpam / tAta ! preSya caraM viddhi kIdRgrUpaH sa sUpakRt ? / / 466 // tataH svAmisamAdezakuzalaM kuzalaM dvijam / samAhUya samAdikSad nRpatirnalazuddhaye / / 467 // sa pRthaM pRthivInAthA''dezaM prApyA'calad dvijaH / zuMzumArapuraM prApa zakunaiH sUcitapriyaH / / 468 // avrajat kubjakAbhyarNe pracchaM pracchamatucchadhIH / niSaNNazca viSaNNazca taM prekSya vikRtAkRtim ||469 // adhyAyat ka nalaH kaiSa ke svarNa ka ca pittalam ? | tannabhrAntiretasmin bhImaputryA vRthaiva hi ||470 // nizcinomi tathApyenamiti citte vicintya ca / nalApazlokayugalaM sa zlokayugalaM jagau ||471 // pApiSThAnAM nikRSTAnAmasaccAnAM ziromaNiH /
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeeka eva nalaH patnI satI tatyAja yo vane // 472 // RjumekAkinI suptAM priyAmutsRjya gcchtH| vilInau bhuvi lInau vA kathaM pAdau na naiSadheH // 473 / / punaH punariti zrutvA paThantaM taM priyAM smaran / nalo ruroda netrodabindusyanditabhUtalaH // 474 / / kiM rodiSi dvijeneti prokte proce'tha kubjakaH / tvadgItaM karuNAsphItaM karNyamAkarNya rodimi // 475 // dvijaH kubjena pRSTazca zlokArtha, nyagadat kathAm / dyUtAdArabhya vaidarbhIgamanaM kuNDinAvadhi // 476 / / anyacca zuMzumArezadUto bhiimnRpaagrtH| sUryapAkarasavAMtattvajJaM tvAmacIkathat // 477 // zrutveti tvAM nalaM manyamAnA bhaimI vyasarjayat / mAmahaM tu nirIkSya tvAM gatAzaH khedamAsadam // 478 // nalo na tvamiti vyartho me'bhUcchakunasaMcayaH / padametad mudhA manye zakuno daNDanAyakaH // 479 // . priyAM dhyAyan rudan kubjo natviA dhAma tamabravIt / mahAsattva! kathAkhyAtuHsvAgataM kiM karomi te // 480 // ityuktvA snapayitvA'tha bhojayitvA ca taM dvijam / nepathyaM dadhiparNena dattaM tasmai dadau tataH // 481 // kuzalastamanujJApya kuNDinaM puramAyayau / yathAnirIkSitaM kubjamAkhyad bhImarathAya ca // 482 // kubjasya gajazikSAdivRttaM dAnAvadhi dvijH| zlokazravaNakhedaM ca bhImabhaimyoH puro'vadat // 483 // bhaimyUce tAta ! doSaNa karmaNo bhojanasya vA / rUpaM sarUpaM na prApto nizcitaM kriyayA nalaH // 484 // nalaM vinA'sti nA'nyasya gajazikSAsu kauzalam / . sUryapAkaparijJAnaM dAnaM vA'dbhutamIdRzam // 485 //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ --SaSThaH srgH| 197 kenA'pi tadupAyena tAtA'trA''naya kubjakam / yathA karomyahaM tena taM nirIkSya parIkSaNam / / 486 // bhImo'vadat tavAlIkaM samArabhya svayaMvaram / visRjya dUtamAkAryo dadhiparNaH samutsukaH // 487 // tatastena sahA''gantA tava zrutvA svayaMvaram / nArInikAraM nAnyo'pi saheta, kimu ced nalaH // 488 // azvavidyAvidA tenA''neSyate dadhipaNarAT / mahAbalena na cirAt tUlapUla ivAtra saH / / 489 / / uktveti preSito dUtaH zuzumArezamAhvata / vo lagnamiti zrutvA'bhUd dIno jAlagamInavat / / 490 // tacchrutvA kubjako dadhyau bhaimI naicchat paraM patim / yadIcchet tarhi gRhNIyAt kastAM mayyapi jIvati / 421 // tad drakSyAmIti saprItirvilakSaM svAparAdhataH / punaH svayaMvarAkrodhi tadAbhUd nalamAnasam // 492 // . kuNDine dadhiparNa ca SaDabhiryAmarnayAmyaham / yathA prAsaGgikaM yAnamanena saha saMbhavet // 493 / / dhyAtvatyuvAca rAjAnaM brUhi khedasya kAraNam / sthagitAnAM mauktikAnAM nAryaH saMjAyate yataH // 494 / / nRpo'adad yazaHzeSo nalo'bhUt zvaH svyNvrH|| vaidA bhavitA''hUtaH SaDyAmyA yAmyahaM kthm|495/ kubjo jagAda bhUpAla ! viSAdaM mA kRthA vRthA / ' azvAn samArpaya rathaM kuNDinaM tvAM naye laghu // 496 / / gRhANa svecchayetyukte rAjJA kubjo'grahId ratham / . sarvalakSaNasaMpUrNI jAtyAvazvau ca sa svayam // 497 / / sarvatra vijJaM vijJAya taM dadhyau dadhiparNarAT / asAvananyasAmAnyo suro vidyAdharo'thavA // 498 / / rathaM vidhAya yuktA'zvaM kubjo nRpamavocata / . ... ... ..
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 mallinAthamahAkAvye tvAM neSyAmi rathArUDhaM nizAnte kuNDinaM puram // 499 // rAjA sthagIbhRcchatrI ca kubjacAmaradhAriNau / SaDapyamI rathaM sajaM tamAruruhurutsukAH // 500 // taM karaNDaM ca bilvaM ca saMnibadhya kaTItaTe / vAhAnakheTayat kubjaH smRtpshcnmskRtiH|| 501 // nalena cAzvahRdvidyAvidA sa prAjito rthH| jagAma manasA sArdha manoratha ivAGgavAn // 502 // dadhiparNottarIyaM ca ratharaMho'nileritam / sAkSAd bhaimIsamAyogamanoratha ivApatat // 503 // kubjaM babhASe bhUpAlo vilambaya rathaM kSaNam / uDDIya yAtAM vAtena yathA gRhNAmyahaM paTIm // 504 // smitvA kubjo'vadat kA'sti paTI tava dharAdhava ! ? / paTIpAtAdatikrAntaM krozAnAM hi zataM hayaiH // 505 / / madhyamau turagAvetau, bhavetAM yadi tUttamau / etAvatA vrajetAM tau tataH krozazatadvayIm // 506 // dadhiparNo'tha dUrAdapyakSavRkSamudaivata / kubjamUce phalAnyasya kathayA'gaNayannapi // 507 // vyAvRtto darzayiSyAmi kautukaM te, nalo'vadat / mA bhairmayyazvahRdvidyAvidi kAlavilambataH // 508 // ekamuSTiprahAreNa nalaH phalAnyapAtayat / aSTAdaza sahasrANi kathitAni tathA'bhavan // 509 // dadau kubjo'zvahRdvidyAM dadhipAya vrnnydhiiH| . vidhAM ca phalasaMkhyAyAH sa tasmAd vidhinaa''dde|510| sa rathaH kuNDinAbhyarNa yAtaH prAtarnaleritaH / nizAnte'tha nizAntasthA bhaimI svapnaM tadaivata // 511 // tatpitrekathayaccaivaM jAne nirvRtidevatA / kozalodyAnamAnIyA'darzayad gaganAGgaNe // 512 //
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ - SaSThaH srgH| ArUDhA phalitaM cUtaM tadAdezAt tayA'mbujam / haste'rpitaM ca me, pakSI purA''rUDho'patat ttH||513|| bhImo'vocat sute ! svapno manojJo'yaM tathA sau / devatA puNyarAziste udyAnaM rAjyamadbhutam / / 514 // cUtArohaH patisaGgo'patat pakSIva kuubrH|| prAtaH svapnekSaNAd manye miliSyatyaya te nlH||515|| (yugmam) tadA pUrigaM kazcid dadhiparNamajijJapat / / bhImo'bhyAgamya cAliGgayAtithyaM kRtvA tamabravIt 516 sUryapAkAM rasavatIM sUdaste vetti kubjakaH / tad darzaya mamAzcarya pUryatAM vArtayA'nayA // 517 // dadhiparNo'vadat kubjaM cakre rasavatI sa ca / bhImo'pi bubhuje svAdaM vijJAtuM saparicchadaH // 518 // sthAlamodanasaMpUrNa tadAnAyya nalapriyA / bubhuje'tha tadAsvAdAt kubjaM jJAtavatI nalam // 519 // purA me jJAninA''khyAtaM bhArate sUryapAkavit / kevalaM nala evAtra tadayaM nizcitaM nalaH // 520 // tadeSa tilakaM kurvanniva mAM spRzatu drutam / nalAGgulyA yataH spRSTA'haM syAM pulkmaalinii||521|| bhaimIvakSo nalo'spRkSadagulyA ca kSaNAdabhUt / vapuH sarojinInAlamivAtyutkaTakaNTakam // 522 // nidrANA'haM tadA'tyAji yAsyasi kAdhunA punaH / bhaimItyuktvA kare dhRtvA nalaM ninye gRhAntare // 523 / / nalo bilvakaraNDAbhyAM vasanAbharaNAdikam / paridhAyA'bhavat sadyaH suravad nijarUpabhRt // 524 // yathArUpaM nalaM bhaimI tADayitvA kaTAkSitaiH / cittacauraM cirAt prApta bhujapAzairvabandha sA // 525 //
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 mallinAthamahAkAvyepunari samAyAntaM nalamAliGgaya bhImarAT / . nije siMhAsane'dhyAsya smerAsyakamalo'vadat / / 526 // idaM dehamidaM gehamiyaM lakSmIriyaM sutA / tvadIyaM sarvamapyetattad brUhi karavANi kim // 527 // dadhiparNo'vadad natvA nalaM, nAtho'si nAtha! me / ' tatprasIda mamAnyAyakArya sarva sahasva tat // 528 // atrAntare ca sArthezo dhanadevaH samAgamat / draSTuM bhImarathaM bhaimyopalakSya bahumAnataH // 529 // vasantamRtuparNa ca tatmiyAM tatsutAmapi / sarvAnA'nAyayad bhaimI tatmatyupacikarSiyA // 530 // kRtasatkRtayaste'tha bandhuvad bhImabhUbhujA / tasthuH pramanaso mAsamAtitheyarnavanavaiH // 531 // anyadA teSu sarveSu satsu bhImasya saMsadi / kazcidagAd divo devaH sa bhaimImabhyadhAditi // 532 // 'bhadre! kulapatiH so'haM yastvayA bodhitaH purA / vimAne kezare'bhUvaM nAmnA zrIkezaraH suraH // 533 // tvatprasAdAdasau prAptA devaddhiddhivaibhavA / / uktveti dRSTA svarNasya saptakoTIstirodadhe // 534 // bhImartudadhiparNazrIvasantAdhA nreshvraaH| nalaM rAjye'bhiSiSicuH zrAddhA vimbmivaahtm||535|| khAni svAni nalAdezAd balAni sabalAni te / helayA melayAmAsurbhUbhujo bhujazAlinaH // 536 // tataH parabaladveSI mUrtimAn meghavAhanaH / cacAla pRthivIpAlo nalaH sabalavAhanaH // 537 // dinaiH katipayaiH sainyamadainyaH saMnyavezayat // ayodhyAvahirudyAne nAmato rativallabhe // 538 // .
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH sargaH / 'krUbaro'ya nala jJAtvA samAyAnaM bhayAturaH / babhUva gatasarvasva iva saMzUnyamAnasaH / / 539 / nalo'tha kUbaraM proce pAzaiH krIDa mayA samam / dvayorapi zriyorekaH patiH ko'pi bhavatviti // 540 // muditaH krUbaro yUtaM mene tatra jitAhavaH / krIDan nalena jigye ca bhAgyena vijayaH kare // 541 // nalena kUbaraH krUro rAjyaM jitvA jitakudhA / alaMkRtya nijaM rAjyaM yauvarAjyamalambhyata / / 542 / / nalaH prApya nijaM rAjyaM tadA bhImasutAyutaH / mudA hagdattasainyAni purIcaityAnyavandata / / 543 // kauzalikAnyupAdAya kuzalapraznapUrvakam / sevAyAM kuzalA bhUpAH kozalAdhIzamabhyayuH || 544 // AkhaNDala ivAkhaNDazAsanaH khaNDayan ripUn / trikhaNDaM bharataM rakSan sahasrAddhI malayat // 545 / / svargAdAgatya niSadho'nyadA nalamabodhayat / na yujyate ratiH kartu viSayeSu viSeSviva / / 546 // pravrajyAkAlakathanaM pratipannaM purA tava / gRhANa tadaho ! dIkSAM jIvitavyataroH phalam // 547 // bhave bhave bhaved duHkhaM yaccaturgati ke bhave / tad dvidhAviSayagrAmatyajanaM bhaja nandana ! || 548 // niSiddho niSadhenaiSa naiSadhirviSayAn prati / iyeSa dIkSAmAdAtuM dAtuM pAtre dhanAni ca / / 549 // atha tatrA''gamat sUrirjina senA'bhidhaH sudhIH / citraM yaH sAvadhirjJAnaiH paraM niravadhirguNaiH // 550 // tatra bhaimInala gatvAsandipAtAM tamAdRtau / pRSTaH prAcyabhavAvasthAM kathayitvA'vadat punaH / / 551 // yazaHsurabhi sadvarNa svAdujanma kSapAntare / 26 201
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyesAdhupradattadugdhAt te rAjyamAjyamivAbhavat // 552 // yatpunAdazaghaTIM khedito munipuGgavaH / / tadeSa viraho jajJe yuvayodazAbdikaH // 553 // 'zrutveti tau nyasya rAjyaM tanaye puSkalAbhidhe / gurostasmAd vrataM lAtvA pAlayAMcaMkratuzviram // 554 // bhogecchuranyadA bhaimyAM nalo'tyajyata muurinnaa| suralokAt samAgatya niSadhena prabodhitaH / / 555 // 'vidadhe'nazanaM kartumasamartho vrataM nlH| nalAnurAgatazcake davadantyapi tat tathA // 556 // nalo mRtvA kubero'bhUd bhImajA dayitA'sya ca / tatrApi hi tayoH sneho mahAnajani pUrvavat // 557 // cyutvA'tha peDhAlapure harizcandranRpaukasi / / .. bhaimI lakSmIvatIkukSau sutA kanakavatyabhUt // 558 // svayaMvare tAM ca vareNyamUrtirathopayeme dazamo dazAhaH / sAdhArmikI dharmakathAsu lInA kalaGkahInA samayaM ninaay|| pautre sAgaracandranAmani balasyoccairgate svargitAM gehasthApi bhavasthitiM savinayA sA cintayantI muhuH / jJAnaM kevalaMmApya neminikaTaM saMprApya mAsaM dinAnyAdhAyAnazanaM ca nitimatha prakSINakarmA'gamat // 560 // samyaktvaM paripAta rakSati jagad naivA'nRtaM bhASate nAdatte'nyadhanaM hyadattamiha yo brahmavrataM sevate / yo dyumnaM pramitaM dadhAti vinayaM dhatte ca sAdhuvraje siddhyatyeSa jano yathaiSa davadantyebhirguNairbhUSitA // 561 // ityAcAryazrIvinayacandraviracite zrImallisvAmicarite mahAkAvye vinayAGke samyaktvaphale davadantI':- mahAsatIcaritavyAvarNano nAma SaSThaH sargaH /
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ arham saptamaH srgH| atha natvA jagannAthaM jagannAthapitA nRpaH / uvAca nAtha ! samyaktvadRSTAntaH saMzruto mayA // 11 // amuSmAd nAtha ! dRSTAntAd gatavAn mohaviplavaH / manazca zuddhimajjAtaM vairAgyarasabhAvitam // 2 // idAnIM zrotumicchAmi zrAvakANAM vratAvalIm / apavargasamArohe dRDhAM niHzreNikAmiva // 3 // zrIkumbhabhUpate ! mUlaM vrateSu prANirakSaNam / yad vinA viphalaM sarvamUSarakSitavIjavat // 4 // jaTI muNDI tapasvI ca digkhAsA arunnaambrH| .. zobhate na dayAM muktvA jalahInaM yathA saraH // 5 // ahiMsA sarvajantUnAM bhItAnAmabhayapradA / .. ahiMsA bhavasaMtaptottarAhajaladAvalI // 6 // hiMsAyA lavamAtreNopAryate pAtakaM mahat / .. kAlakUTakaNenA'pi naraH kiM na vinazyati // 7 // prANAtipAtaviratiM ye kurvanti vivekinH| ; pretya sarvazriyaH pAtraM te bhavanti sudattavat // 8 // ... tathAhi mAgadhezasti svastivallIghanAghanam / puraM rAjagRhaM nAma gRhaM sakalasaMpadAm // 9 // vizvavizvambharAdhIzanipevitapadadvayaH / ...... vikramastatra bhUpAlastrivikrama iva zriyA // 10 // anyeyuH sImabhUpAlaiH prAnto dezaH kadarthitaH / . bandigrAhaM ca vidhRtAstatratyAH koTisaMcayAH // 11 // svadezamathanaM zrutvA tAnabhiprAhiNod balam.)
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeadhyAsAmAsurate'pi durga durgrahamAgrahAt // 12 // vikramasya valaisteSAM prAmagrAmA updrutaaH| atyugrakRtapApAnAmiha loke'pi yatphalam // 13 // sudattagrAmavAstavyaH sudatto vaNigAtmabhUH / saptavarSapramANAGgo vidhRtaH kenacid haThAt // 14 // athA''nItaH pure rAjagRhe rAjabhaTena sH| dhRtazca pUlakaM dattvA mastake'sau catuSpathe // 15 // anyena kenacit tatra sudattasya jananyapi / tadA vikretumArabdhA purstaatputrnetryoH||16|| sa tAmuddIkSya sApyenaM ruroda krunnsvraiH|| mahauSadhaM hi duHkhAte rodanAdaparaM nahi // 17 // bhaGgo nijakadezasya godhanasya parikSayaH / dattalabhyaparibhraMzaH svajanAnAM paricyutiH // 18 // matputro gatabhAmyAMzoM vidhRto rorabAlavat / evaM vicintayAmAsa sudattajananI tadA // 19 // hA ! nirvIreva manmAtA dhRtA'nena catuSpathe / acintyA hi gatiH pUrvakarmaNAM hatazarmaNAm // 20 // sphuTatyUrvI yadi tato vizAmi kSitivezmavat / / ahaM labhe viSaM sAmi tato modakalIlayA // 21 // tayozcintayatorevaM sudattasya jananyatha / . tatkSaNaM hRdayasphoTAd vyapadyata catuSpathe // 22 // tato vizeSatastArataraM taralalocanaH / sudatto roditi strocai rodayannaparAnapi // 23 // mUrchayA nyapatat pRthvyAM mUlakRta ivaaNhipH| , ekaM hi jananImRtyuH paradezAgamaH param // 24 // dayayA nAgaraiH sikto ghanaiH zuSyadvanaM ythaa| 1 vA'dhi, ityapi / 2 kSataH, iti ca / ....
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH / labdhasaMjJaH samuttasthau sudatto dattalocanaH // 25 // rAjakIyabhaTenAspi pRSTaM mRcchAnivandhanam / duHkhaM jagAda niHzeSaM jananI maraNAvadhi // 26 // itazca sUda Agatya mUlyametasya pRSTavAn / sosvocadenaM mUlyena na vikrINAmi sanyate ! // 27 // etasya mUlyavittena na kartAsmi surAlayam / na nyUnaM pUraNaM bhAvi dAridryopahatasya me || 28 // duHkhitasyAsya no kartuM bhRtiryuktA svaputravat / paraM tubhyaM prayacchAmi snehenainaM dhanaM vinA // 29 // mudhA saMprApya hRSTaH san sudastasmAd nyavartata 1 agAdapi nijAvAsaM bhojayAmAsa taM svayam // 30 // gRhIto rAjasaudhe sUdenaudanapaktaye / kAritazca samAdezAdindhanA''nayanAdikam // 31 // prastAve jagade tena ho bAlaka ! lAvakAn | vaMzakambAdiniSpanna kharAd niravAsaya // 32 // vidhAnodayAM citte paJjarAd lAvakAnasau / azeSAnamuJcat te'pi nabhasA rabhasA yayuH / / 33 // kSaNaM sthitvA samAgatya paJjarAd lAvakA mayA / tAta ! sarve vinirmuktA yauSmAkINanidezataH || 34 // ityuktavantaM taM sUdaH kambayA samatADayat / .mugdho'yamiti taM bAlaM vitatarka nije hRdi // 35 // dvitIye'yamunA''diSTo lAvakAn bAlakA'dhunA / vakrAM grIvAM vidhAyAsszu paJjarebhyaH samAnaya || 36 || athA'sau tatra tAMstebhya AkRSya pUrvavatkSaNAt / maGkSvamuJcadazeSAMzca vakragrIvo'bhavat svayam || 37 // vakragrIvamamuM dRSTvA'vAdIt sUdaH kuto bhavAn / vakragrIvaH samAyAtaH so'vocadatha mandagIH 1 // 38 // 205
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyeyauSmAkAdezatastAta ! vakragrIvo'dhunA'jani / tacchratvedaM dadhau citte DiGgiro DiGgiro hyayam / / 39 // vakrastADanataH ziSyo lobhI draviNadAnataH / . durdAnto dAraputrazca mAyI tvAvarjanAguNaiH // 40 // . vicintyeti kazAghAtapAtaiH zukalavAjivat / / tADitaH saMyatazcApi sudRDhaM kezarajjunA // 41 // tADyamAnamamuM rAjA gavAkSastho vilokya ca / / kathaM mUda ! varAko'yaM tADyate vananokSavat ? // 42 // tavRttamavadat sUdaH zrutvA rAjApi tattathA / kopena kampamAnAGgo vAtakampitavRkSavat // 43 // bandhayitvA zizuM rAjA gajAgre carmaputravat / . nirdayaM mocayAMcake kRtAnta iva dArugaH // 44 // ___(yugmam) kareNotpATayAmAsa kareNustaM ca saMjJitaH / nighRNaM zikSitAH prAjJaistiyazcaH kiM na kurvate ? // 45 // itazca pRSTo bhUmena jijIviSati cedbhavAn / ..... jIvitaM hara jIvAnAmanyathA maraNaM tava 46 // sudatto'thA'gadad deva ! bhUyAd mRtyuH karIzvarAt / -- nAhaM prANAtyaye'pyuccaiH kariSye prANinAM vadham // 47 // tadvacaHzravaNAt tuSTaH pRthvIzo vINagAtmajam / .. snehasmeramukhAmbhojo'pRcchad gotrAdikaM ca sH||48|| suda tagrAmavAstavyo devA'haM vaNigAtmabhUH / sudattaH saMjJayA garbhazrAvako mRtamAtRkaH // 49 // devA'galitamarNazca pIyate tRSitarna hi / azodhinamindhanAdi kSipyate no hutAzane // 50 // . nizAyAM bhujyate nApi pUjyate bhagavAn jinH| ... ghanyante guravaH zvetAmbarAH kSAntiparAyaNAH // 51 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 tamaH sargaH / sarvathA jIvarakSArthaM yatante kulajA mama / ityato nAdhikaM vedmi bAlyataH pRthivIpate ! // 52 // nizamyeti nRpo'vocad dhanyaM zrAddhakulaM kSitau / yasmin bAlA api dayAkRSTAH ziSTatAjuSaH // 53 // bAlakA api yatreharajIvarakSAparAyaNAH / ye punIta siddhAntAste kIdRkSAH kSamAtale ? // 54 // prazasyeti zrAddhakulaM sudattaM dattazAsanam / aGgarakSaka netRtve cakAra kSoNinAyakaH / / 55 / / nRpAGgarakSAM kurvANastIrthanAthArcanodyataH / kulInalalanodvAhI dAnazauNDaH prazAntadhIH / / 56 / / zrIcandraprabhatIrthezasamIpe zrAvakatratam / 207 AdAya vidhinA zuddhaM samyaktvavidhibandhuram ||57|| paryante'nazanaM kRtvA parameSThistavaM smaran / mRtvA mAhendrakalpe'bhUt tasmAd nirvANameSyati // 58 // sudattasya yathA jAtamihA'mutra zriyAM padam / tathAnyeSAmapi bhavetprANinAM vadharakSaNAt // 59 // atha natvA jinaM kumbho jagAda racitAJjaliH / dhanyaH sudatto bhagavAn yo bAlye'pi dayAparaH // 60 // rAjan ! prANAtipAtasya viraterbhUSaNaM sadA / mRSAvAdaM pariharet dvaitIyIkamaNuvratam // 61 // satyaM kIrtilatAmUlaM satyaM puNyanadIgiriH / satyaM vizvAsasaudhaM ca satyaM lakSmIniketanam || 62|| yathA puNDreNa rAmAyA vaktAmbhojaM vibhUSyate / yathA gaGgApravAheNa pUyate bhuvanatrayam ||63|| yathA ca zobhate kAvyaM sArthayAM padazayyayA / tathA satyena manuja ihAmutra virAjate ||64 || ( yugmam ) pratiSThAH lokavizvAsapratyayA anRtoditeH /
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 mallinAthamahAkAvyenadIpUrAdiva grAmAH plAvyante taTavAsinaH // 65 // satyavAkyaprabhAveNa bhUpAlairapi pUjyate / vasubandhuryathA zreSThI dharmadevakalau kila // 66 // tathAhi dharaNIvAsAbhidhAnaM puramuttamam / tatrAravindabhUpAlo vizAlo nilayaM zriyaH // 67 // vasubandhyAhvayaH zreSThI tatra zreSTho guNotkaraH / yadvittairvyavahartu vA kauverI dhanado'gamat // 68 // vasubhadraH suto'muSya durdAntasuhRdAM gaNaiH / sameto nagarI bhrAmyan madamatta iva dvipaH // 69 // na piturmanyate zikSA nAbhyasyati kalAH kacit / parvaNyapi guroH pAdau na nanAma durAzayaH // 7 // anyeyuH zreSThimUrvIkSyopakSmApatiniketanam / gRhazrotaHsphuradbharikRmipronmattakardamam // 71 / / devadRSyamivAhAyottArya maulervarAM paTIm / zroto'ntaH kuNDalIkRtya kSiptavAn leSTukhaNDavat // 72 // (yugmam ) tasyopari kramau nyasya vihAya cottaracchadam / agrataH prasasArA'sau madonmattaziromaNiH / / 73 // ko'yameSa iti naraM kazcit papraccha bhuuptiH| . avAdIdeSa niHzeSatadIyakulavedakaH // 74 // . . devA'yaM vasubandhozca nandano vasubhadrakaH / vyasanopahatastyAgI duHzikSitamadA'ndhalaH // 75 // tataH kautukito rAjA vasubandhumajUhavat / zreSThistavAtmajaH kasmAtkulazikSAvivarjitaH // 76 // svAmin ! zikSopadezAMstannA'maMstA'yaM kathaJcana / : kulakSaye bhavantyuccaiH sutA IdRviceSTitAH // 77 // :
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| 209 adhRti mA kRthAH zreSThin ! vicAraya vaco mama / bhaviSyati kRtodvAhaH zAntAtmA tava nandanaH // 78 / / kAcid vetradharAH! zreSThiputrayogyAsti dikkarI / pariNetuM yad bhavanto nAgarAnvayavadinaH // 79 // athA''khyad vetrabhRcaikaH svAminnatra pure vare / AsIt zreSThI guNI zAntaH panaH pdmvilocnH||8|| padmAdevIti tasyA''sIt preyasI kaTubhASiNI / marmavidvacasA khAniH jaGgamaH kalipAdapaH // 81 // tayoH zubhaGkaraH putraH pavitrAcArabhAsuraH / alpadalpavAhI ca guNamANikyarohaNaH // 82 // tasyA'bhUd dhAriNI nAma dhariNIva sthirA giraa| nIraGgIsubhagA sAdhvI zvazrUpAdopajIvinI // 83 / / padmAtikarkazaikyaiiH sarvalohamayairiva / / vadhaM nirAgasamapi tADayAmAsa durmukhI // 84 // tanna sthApayati sthAle yatprayAti galAtparam / kRtamAsopavAseva zubhaGkarapriyA'jani // 85 // AdezaiH karmabhiH prAjyai rogairiva kalevaram / tasyA dagdhamabhUt kiM vA jAtarogeva sA'bhavat // 86 // zvazuraukaH svayaM tyaktvA sa pitrA''vAsamAsadat / atipUrNa sphuTatyeva satyaM lokavaco yataH // 87 // vatse! zvazuravezmA''zu gamyatAM sthIyatAM tu na / tAtavezmani putrINAM nivAse vacanIyatA // 8 // yAnyakSarANi ruSTA'pi bhASate zvazurapriyA / tAni mantrAkSarANIva zubhAyeti vicintyatAm // 89 // ityAditAtazikSAM ca zrutvA dhAriNyuvAca tam / pretadhAmeva yattyaktaM zvAzuraM vezma sarvathA // 9 // vallarI davadagdhA'pi prarohati muhurmuhuH /
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvyevAcA dagdhaH punastAta ! prAdurbhavati na kacit // 11 // gRhavAso mamA'bhAgyAd vanavAsa ivAjani / kliSTakarmoditeH zvazrUrjajJe viSamukhI mama // 92 // tAta ! kUpe patiSyAmi pravekSyAmi hutAzane / na punaH zvAzuraM vezma gamiSyAmi kadAcana // 13 // itthamAkarNya tadvAkyaM cakre maunaM muniryathA / ati hi vyAhRtaM hanta ! prANAtyAya prajAyate // 94 // atha devari saMprApte tAmAhAtuM tadaukasi / Uce'tha dhariNI tAta ! na gantAsmi priyauksi||95|| ziraHkaNDUyanaM kRtvA jJAtvA mAturvijRmbhitam / yathAgatastathA''yAto maunyabhUcca gRhe gataH // 96 // itazcakasyacidgatacittasya vittaM dattvA yathAruci / padmadevI nijaM putraM paryaNAyayadaJjasA // 97 // pUrvavat tADayAmAsa tAM vadhUM karkazaiH padaiH / / khabhAvo yasya yo lagnaH kiM zakyaH kartumanyathA // 98 // tato vadhUjanairdeva ! vadhUmAririti sphuTam / adIyatAhayastasyAH sAnvayaM svaravat tadA // 99 // deva ! tasyAH sutA tadvatkalivallIva jaGgamA / putryo hi mAtRvad dRSTAH putrAH pitRsamA ythaa||10|| aGgArazakaTItyuccaistasyA nAma vyajRmbhata / na kazcidudvahatyenAM viSakanyAmivA'vanau // 101 // cettayA saha saMyogo vasubhadre bhaviSyati / ekameva gRhaM svAmistad vinazyati nAparam // 102 // atha svayaM mahIpAlo vasubhadraM svaputravat / sArdhamaGgArazakavyA paryaNAyayadaJjasA // 103 // bhinnazca vihitaH shresstthigehaadkssrptrkaiH|
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| durdAntAnAM tanUjAnAM zikSA bhavati nAnyathA // 104 // niSkalo'sau dinaiH stokairavyayad vittasaMcayam / nirdhanazcApi saMvRtto durvRttAnAM hi tatkiyat ? // 105 // sAkSAt zUlAsvarUpeNa kalatreNa kadArthataH / nA'bhuta samaye nIramapibad nApi saukhyataH // 106 // gRhasyAntaHpraviSTo'sau na brUte kRtamaunavat / kalibhItyA manyate ca tadvAkyaM guruvAkyavat // 107 // atha varSAsu sIraM sa vAhayAmAsa duHkhitaH / niSkalAnAM hi karmANi kRSyAdi kila bhuktye||108|| kadannamazanaM sA'pyaparAhne rukSazItalam / pradadau pratyahaM patyai so'pyabhuta divAnizam // 109 / / so'parechuhalakSetre vAhamAnaH kRzAGgavAn / prAjanena balIvardai khalaM durbalavigraham // 110 // tADayannityabhASiSTa re re vRSabha ! sAdaram / zIghraM pariNAyayiSye zAnto madvad bhvaa'nythaa||11|| vAhyAlIvinivRtto'tha bhUpaH zuzrAva tdvcH| haMho vatsa ! kadA tegAd durdAntatvamanuttaram // 112 // sa provAca yadA deva! tvayA'smi pariNAyitaH / tadA'bhUd mama zAntatvaM tattvaM tattvavido yathA // 113 // itaH prabhRti yatkizcid guravo gauravAnvitam / nidekSyanti vidhAsyAmi tadahaM nirahaMkRtiH // 114 // tataH sagauravaM rAjA jinacandrasamudbhavAm / sutAmamRtamukhyAkhyAM zreSThijaM paryaNAyayat // 115 // sarvathA muktadaurgatyaH srvthaakRtskriyH| sarvathA raJjitajanaH sarvathA'bhUcchamAdRtaH // 116 // viSayAn sevamAnasya samabhUt tasya nandanaH / somadeva iti khyAtA tasyA''khyA bhUbhujA kRtaa||117||
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 mallinAthamahAkAvye anyadA potamAruhya somadevo'mbudhau gtH| parakUlA nivRttazca mandiradvAramAyayau // 118 // pautrotko gatavAMstatra vasubandhurmahAdhRtiH / potasthamAliliGgA''zu sutaM mUrdhni cucumba ca // 119 // apracchi svasthacittena mArgavyatikaro'khilaH / cirAya militAnAMsyAd vArtAbhiryad mhaavRtiH||120|| pote'traiva vaNiputraM dharmadevAbhidhAzrutam / papraccha somadevo'tha kimidaM dRzyate puraH? // 121 // devA'yaM purato matsyaH saakssaaddirivaaprH| kutazcid nizcalaH samyag nAyaM zailaH zubhAzaya ! // 122 // somadeva uvAcA'tha jhaSo nAyaM mahAmate ! / kintvayaM parvataH ko'pi yAdastulyo mahodadhau // 123 // cedayaM bhadra ! matsyaH syAd mAmakInaM dhanaM tava / cedayaM parvato bhAvI tAvakInaH paNazca kaH ? // 124 // athetthaM dharmadevena jagade pramitAkSaram / mAmakInaM ziraste'stu tadvaze labhyabhAgavat // 125 // ubhAbhyAM vasubandhuzca sAkSIcakre svajalpayoH / tato dharmokSipat tatra prajvalattRNapUlakam / / 126 // tatpRSThaM patatA tena saMjAtaM tApitaM timH| nanAza kAkanAzaM ca varAko laguDAdiva // 127 // dharmadevo dhanaM tasya yAcate pitRdattavat / so'pi maunyabhavat kAmamanyathAkSiptacittavat // 128 // tatastena mahIbharturgaditaM purato'khilam / paribhUteSu bhUpAlaH piteva paripAlakaH // 129 // haMho ! yuSmadvivAde'bhUt kaH sAkSItyagadad nRpaH / / anayoragadad dharmaH sAkSyastyasya pitAmahaH // 130 // 1 bhAgataH, itypi|
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 213 saptamaH sargaH / vasubandhuM samAhUyA'pRcchat kSitipatizca tat / asau satyamabhASiSTa taM vRttAntaM savistaram / / 131 / / asya satyavacaH zrutvA'bhyadhAdatha mahIzvaraH / aho ! sUnRtagIH zreSThI aho ! vratavivecanam // 132 // kaustubhena yathA vakSo bhUpyate kezizAsituH / tathA satyena manujo vakSaHsthenAkalaGkinA / / 133 // jarAmaraNakallolaH pratyUhavyUhavAridhiH / viSvakpravahaNeneva satyavAkyena tIryate // 134 // dharmavAnapi vijJo'pi nRtetara bhASaNAt / na nandati nirAnando mantrapAThI yathA'zucau // 135 // asAre tribhave'muSmin sAro sunutagIraho ! | kSArAmbudhAviva kSIrakUpikA tarpikA'dhikam // 136 // prazasyetyavadad dhAtrIpuGgavaH zreSThipuGgavam / pautrasyArthe kathaM noktaM bhavatA sunutetarat 1 // 137 // ? svAmin ! zvetAmbarAcAryamaghoSapadAntike / gRhNatA bhAvataH sarvavratAni bahubhedataH // 138 // vizeSato vrate'pyasmin nizcayo vidadhe mayA / asAveta yauSmAkAdezataH paripAlitaH / / 139 // atha satkRtya bhUpAlastadbhAle svarNapaTTakam / satyasya sUcakaM baddhvA gRhe svayamamocayat // 140 // tataH prabhRti sa zrAddhavratAni paripAlayan / kalpaM lAntakamAsAdya bharate mokSameSyati // 141 // nRnAtho'tha jagannAthaM natvA kumbho'bhaNattarAm / vasubandhuH kRtArtho'yaM yaH satyavratatatparaH / / 142 // athA'prakAzayad nAthastAtayIkamaNuvratam / adattAdAnaviratilakSaNaM zubhalakSaNam // 143 // paradravyamatiH prAyaH prANI syAt karmagauravAt / .
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 mallinAthamahAkAvye pazya somo'pi padminyAH zriyaM harati rAtriSu // 144 // paradravyApahartAraH kartAraH karmavaibhavam / hantAraH prAptakIrtInAM yAtAro narakAvanIm // 145 // adattAdAnaniratAste labhante zubhetarad / zRNu bhavya ! prabodhAya saMgamakanidarzanam // 146 // tathAdyairAvate kSetre nagare somapattane / abhUd bhUmIzvarazcandraketuH keturiva dviSAm // 147 // kSatriyAyAH sutastatra vAstavyaH saMgamAbhidhaH / paJcavatsaradezIyaH samabhUd ghasmaro'nizam / / 148 // anyedyurbabhaNe tena dehi mAtastilAn mama / sA'pyAkhyat khalato gatvA gRhANa nijayecchayA / / 149 // na me tilapatistAto na bandhurna ca mAtulaH / na pitRvyaH patirvA'pi kathaM dAsyati so'vadat 1 // 150 // janayitryA tataH kaNThasnAnaM saiSa vidhApitaH / so'pyAvigrahastatra gatavAn pramitaiH padaiH / / 151 // zyenapAtaM papAtoccaistatra teSvatha saMgataH / luThati sma tarAM zrAntaturaGgama ivAdhikam / / 152 // AH pApa ! bAlakakrIDAM kathamatra vidhAsyasi ? | janaistADyamAna iti sa mandaM prAsarat tataH / / 153 / / dhutvA ghutvA zarIraM so'pAtayad bhuvi tAMstilAn / jananyA'tha pramArjinyA te ca puJjIkRtAH kSitau // 154 // jAtA sukhAdikA tasya labdhopAyastadarjane / evaM divAnizaM kurvan jAtAsvAdaH pragalbhate / / 155 // kAlaka iti paurava mucyamAno divAnizam / kramazastaskaro jAto durgrAhyo bhaTakoTibhiH / / 156 // gatavatparikhAM jAnana sakhImapi mahodadheH / 1 manvan ityapi /
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH / saudhAnyapi kSaNAlIpuJjAnIva vyalaGkayat // 157 // kadAcid maunabhAgeSa kadAcid bhikSukakriyaH / kadAcid dhanadaH zrIbhiH kadAcid nAvyakArakaH / / 158 / / sarvarUpadharaH so'bhUd vidyAsiddha ivAvanau / kRtAno'mbayA rAgAta sUra sUra iti sphuTam / / 159 / / anyedyurmAtulastasya yazonAgo'bhidhAnataH / ekAnte zikSayAmAsa taM vineyaM gururyathA // 160 // vatsa ! svacchAzaya ! tyaktuM caurya sAmpratameva te / paradravyaharA nUnaM chidyante RjuvRkSavat / / 161 // mAryante vividhairmAraiH krIDAyAM zArayo yathA / tADyante ca kazAghAtaisturaGgA iva sAdibhiH // 162 // etAvanti dinAnyuccairyatkRtaM sundaredRzam / tad bAlatvAd mayA kSAntaM bAlA ajJA iti shrutiH| 163 / etadvacAMsyanAkarNya prAsarada nijakarmaNi / 215 kiM vidhatte yato'ndhAnAM pradIptA dIpakoTyapi // 164 // tatravAstavyabhadrAkhyasArthavAhamahaukasi / khAtraM pAtayituM sajjo na prApaupAyanaM ca saH || 165 // UrdhvasthAH subhaTA viSvagbhittayaH phalakAGkitAH / khAtradAne kuto heturnirhetuH so'pyajAyata / / 166 // anyedyurbhadravittezo viSayaM candanaM gataH / padAtiriva tatpRSThe saMgamo'pi hi saMgataH // 167 // tatra gatvedRzIM cakre vArtAM kApi mahAmatiH / bhadrasya muSitaM gehaM khAtradAnena kenacit // 168 // kiMvadantI ca sA paurapraNAlyA bhadrasannidhau / agAdAkhyata sopyuccairna hyetad ghaTate kacit // 169 // paraM kozasya koNossti jarjaro dakSiNetaraH / tatra saMbhAvyate khAtrasaMbhavo'nyatra na kacit // 170 //
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 mallinAthamahAkAvye tadvaco mantravacchrutvA vavale nagaraM prati / rAtrau khAtramadAsIcca tatra smeraambujaakRtiH||171|| gRhItabhadravitto'sau tatrA'sthAd nirbhayAzayaH / ibhyo'pyagAcca vegena tadaivAdau niraikSata // 172 // adyaiva pAtitaM khAtraM nizAyAM nAtha ! kenacit / ityArakSakavAkyAni zrutvoce vaNijAM patiH // 173 / / hyastane'hni mayA'zrAvi yat khAtraM te mahaukasi / pAtitaM tadadya satyaM jAtaM bhAgyetarodayAt // 174 // taddhartakrIDitaM kiJciJcintyate dhIvilokanAt / yad devairapi durjeyaM tatsAdhyaM buddhivaibhavAt / / 175 // akSatairiva ratnaudhaiH bhRtvA sthAlaM mahIpateH / prAbhRtIkRtya tatkhAtravRttamAkhyata vittavAn / / 176 // tadAkarNya nRpaH kopAruNadAruNalocanaH / samAkArya talArakSaM sAkSepamidamabravIt // 177 // re re talAdhipA'zeSaM tvayi satyapi tskraiH| anAthamiva me nUnaM pattanaM parimoSyate // 178 / / so'vadad tadgrahe nAtha! upAyA bahavaH kRtAH / paraM na kApi saMprAptaH samudrakSiptacUrNavat // 179 / / saptAhAd daivapAdAnAM purazcauramupAnaye / anyathA tena daNDena daNDo mama vidhIyatAm // 18 // tataH prabhRti sAtatyAd bhrAmyan ngrrksskH| sthUlAGga puruSaM kazcid bhramantaM dRSTavAn pure // 18 // taM dUrasthastalAdhyakSo vIkSamANaH pade pade / madhyAhne dvijaveSeNa yAntamibhyamahaukasi // 182 // sandhyAyAM kRtanepathyaM sAmantatanayAyitam / nirIkSya jJAtavAneSa caurabuddhirhi siddhikRt / / 183 // (yugmam )
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| . 217 sa baddho barhibandhena tato nIto nRpaantike| papAta bhadranAmAGkamudrA tadvastramadhyataH // 184 // nRpA''dezAt talAdhyakSaH zUlAyAmenamakSipat / itazcA'jAnatI tatrA''gamattasyA'mbikA purH||185|| zUlAmotaM sutaM dRSTvA kAlarakSAkaTAkSitam / cakrepalAyAM sA bhItA pAntho duHzakunAdiva // 186 // haMho! talAdhyakSanarAH ! imAM raNDAM madantike / samAnayata, vegena kathayiSye dhanaM hi vaH // 187 / / kokUyamAnA kharavatsA''nItA'jA kairiva / re raNDe ! tava duHzikSAphalaM mama vijRmbhitam // 188 // bhakSake yadyarakSiSyastilastainyaparaM hi mAm / tadA naivaMvidho'nartho nirapatsyata me'dhunA // 189 // dustyajo bAlyasaMskAro nIlIrAga ivAmbare / ahaM tvayopekSitazca mAritazca tvayaiva hi // 190 // ityuktvA bAhudaNDAbhyAM vidhRtyAmbAM durAzayaH / ghAgaM ciccheda dantAyaiH karNAvapi ca muultH||191|| iti kRtvA sa raudrAtmA raudrdhyaankdrthitH| jagAma saGgamo dhUmaprabhAkhyAM narakAvanIm // 192 // adattagrahaNe rAjan ! phalamIdRg vilokyate / tasmAtparadhanatyAgaH kartavyo hitamicchunA // 193 // uvAcA'tha dharAnAthaH zrutvA'muSya nidarzanam / asmAkaM kampate cittaM vAtA''ndolitaketuvat // 194 // keSAzcidAdhipatyena mahezAnAM nirAgasAm / sarvasvaM jagRhe'smAbhiH khAnayitvA gRhANyapi // 195 // kecid bAlA api cchinnAH kecidunmIlitAstatAH / vRkSA iva parolakSA mayA vAkinA yathA // 196 // sarvakhaM haratA teSAM yatkarmopArjitaM mayA / ___ 28 .
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 mallinAthamahAkAvyetadbhasmasAtkariSyAmi tvatpAdarajasA'JjasA // 19 // atha vyAkhyAnayat vizvanAthastuyemaNuvratam / abrahmaviratirnAma mAhAtmyadrughanAghanaH // 198 // kecid nave'pi tAruNye vRddhA iva vivekinaH / anAcAre na vartante zIlamAlinyazaGkayA // 199 // vicApahAraduHkhAni nAnAkArakadarthanAH / aGgapratyaGgavicchedA~llabhante pAradArikAH // 20 // vizvAsavasatiH zIlaM zIlamunnatikAraNam / sarvasaukhyanidhiH zIlaM zIlaM kiirtindiigiriH||201|| ahArya maNDanaM zIlaM zIlaM sarvAGgabhUSaNam / zIlaM sarvajJadharmadrormUlaM zIlaM zriyaH padam / / 202 // zIlavataguNA''kRSTA devA api hi pattivat / AyAnti smRtimAtreNa prayAnti ca visarjanAt // 203 // svakIyadArasaMtoSaM ye bhajanti dRddhvrtaaH| teSAM sudarzanasyeva zUlA siMhAsanaM bhavet // 204 // tathAhi bharate varSe viSaye'pyaGganAmani / campAnAma purI tatra bhUpAlo dadhivAhanaH // 205 // devI tasyA'bhayA nAma dhAma lAvaNyasaMpadAm / dhAtrI pAtrI ca buddhInAmamuSyAH paNDitAhvayA // 206 // zreSThI vRSabhadAsAkhyastatrAsId dhAma saMpadAm / arhadAsIti satyArthA tasya patnI pativratA // 207 // amuSyarSabhadAsasya sadayaH priyabhASakaH / mahiSyA rakSakaH zAntaH subhagaH subhagAzayaH // 208 // anyedhuzcArayitvA sa mahiSIrvalitastadA / apazyat tapasA kSAmaM muni zamamivAGginam // 209 // yatrAstamitavAsatvAtkAyotsargaparAyaNam / so'pazyaJca mahAsattvaM purIparisare'pi hi // 21 //
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 219 saptamaH sargaH / taM vIkSyAcintayadasau dhanyo'yaM puNyabhAgayam yaH pUH pitRvane'vAtsIdekAkI khaGgizRGgavat || 211 // tapastejo'sya vIkSyeva dinAnte'pyavinazvaram / mamajja bhAnumAnabdhau kiM na kurvIta lajjitaH 1 // 212 // dRSTipracAraM rundhAnA luNTAkI padaveH satAm / kumahIpatiseveva rurodhAzAM tamastatiH || 213 // vikAla iti vijJAya gRhItvA mAhiSaM tataH / smaran munipadAmbhojamagamad nijamandiram || 214 // mahiSIdohanAdyAni svakarmANi vidhAya saH / asvApsIducite sthAne palAlAlIkarAlite // 215 // aho ! karAlaH zizirastuSArakaNavarSakaH / dahan kamalinIkhaNDa khaNDIkurvalatAtatIH // 216 // nirvAtavAsavezmasthA UrIkRtahasantikAH / amuM zItamRtuM saukhyAd gamayanti dhanezvarAH || 217 // asmAdRzAstu tailena digdhAGgAH kanyayA'nvitAH / palAlazayanasyA'ntargamayanti mahAnizAH || 218 // sa yatiH prAvRto naiva yathAjAta iva sthitaH / sahiSyate kathaM zItaM duHsahaM sahasA kRtam // 219 // tadA'haM nijayA paTadhA prAvariSyaM muniM yadi / idaM zItaM mahAsacco'laGghayiSyadasaMzayam / / 220 // vizanniti kRtyAni vinirmAya sa sAdaram | munipAdarajaHpUtaM taM pradezamagAdatha / / 221 / / atrAntare dizAM cakraM dyotayan saMharaMstamaH / pUrva bhUdhara mANikyamudiyAya nabhomaNiH || 222 // namo iti procya so'pi sAdhuH khagendravat / amuSya vIkSamANasya vihAyastalamAsadat ||223 // aho ! abhAgyapAtrANAmadya mukhyo'smi nizcitam /
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 mallinAthamahAkAvyeyenA'ptau vandito naiva nAsmAddharmo'pi sNshrutH||224|| athavA yena mantreNa nabho'gAdeSa pAvanaH / sa mayA zuzruve samyak tasmAdasmi kRtArthahRt / / 225 // mamApyambaracAritvaM bhavitA munirAjavat / namo'rhadbhaya itIyanti paThati smAkSarANi sH||226|| bhojanAvasare rAtrau zayAno jAgradapyatha / amumAghoSayAmAsa prakRtyA bhadrakAzayaH // 227 // anyadA zreSThinaH patnI bhaNantamamumuccakaiH / zrutvA re pApa! mantraM no hasasIti sma bhaasste||228|| nAhaM mAtaramuM mantraM hasAmi zapathA mama / kintvasya lAbhamaGgalyaM prasadya nikhilaM zRNu // 229 / / tatastApodhanaM vRttaM suvRttastamacIkathat / tattatheti tayA'jJAyi bhASitaM tasya satyataH // 230 // Adyo'yaM sarvamantrANAM vidyAnAM vasusaMpadAm / maGgalyAnAmazeSANAM niHzreyasazriyAmapi // 231 // tadaho ! zobhane sthAne zucibhUtena bhAvataH / dhyAtavyo'yaM mahAmantraH kalpadruriva jaGgamaH / / 232 // mAtarmA kalyasaMpUrNamamuM zikSaya sundaram / tayA'tha pAThitaH paJcaparameSThistavo'khilaH // 233 // itazca grISmavetAlasamuccATanayantravat / vyAnaze vyoma meghAnAM paTalaM gavaladyuti // 234 // zrUyante kakinAM kekAH kAmaM karNamudAM padam / pAnthAnAM gamanacchedakAmAjJA iva sarvagAH // 235 / / dhArAvANairabdayodhA yadavidhyan dhnurbhRtH| tadazrumiSataH pAnthanetrayorlakSyate jalam // 236 // mRdAM gandhAd bhavanti sma mAtaGgA unmadiSNavaH / kiM citraM yatpramodante malinA malinodaye // 237 / /
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 221 saptamaH sargaH / 'vihAya padminIM bhRGgA niSevante sma mAlatIm / saMpUrNa sevate sarvo riktaM tyajati dUrataH || 238 // mandaM varSati parjanye sa samAdAya mAhiSam / arvAk cArayituM vyUDhaM gaGgAyAH kUlamAsadat || 239 // atha pAthodharaH pAthodhArAbhirdharaNIM tathA / apUrayad yathA nimnasthalAdyaM nApyalakSyata // 240 // kRkArAkAravidyudbhirdIpradIpAyitaM tataH / kajjalazyAmalaiH kAmaM durdinaiH zarvarIyitam || 241 // fity nIDajA mRkabhUtA vidyudbhayAdiva / lapanti cAtakA viSvak pratyadvaM yAcakA iva // 242 // vAhA api nadIyante sarinnAthanti nimnagAH / abhUd bhUH pAthasAM pAtramekaM kalpAntavat tadA // 243 // kambalamAvRtatanuH subhago nAgavezmani / ciramasthAd mahiSyazca nadyAH kUlaM paraM yayuH // 244 // kapiJjalakalakalai rAtriM vijJAya bhAvinIm / tasmAd nirgatya tA viSvagvIkSamANaH sa sairabhIH // 245 // buddhayA vijJAya gaGgAyAH parakUlaM mamAdhunA / mahiSyazcarituM prAptAH sAMprataM kiM nu sAMpratam 1 || 246 // vimRzyeti smaranmatraM namo'rhadbhaya iti zrutam / avikSat svardhunIM vaarisphaarsphuutkaardaarunnaam||247|| yasyAM vRkSA mahAnto'pi mUlonmUlitasaMpadaH / zarArivat tarantyuccaiH sthAnabhraMze kutaH sthitiH 1 // 248 // tIragrAmagRhANyuccairbabhuryatra taranti ca / muktAnIva vimAnAni meghadevaiH sahodakaiH // 249 // payobhirgRhyamANAnAM janAnAmArtanisvanAH / zrUyante daNDabhUccaNDamaGgalAtodhanAdavat || 250 // tatprAptarathaprAyaH subhagastArakottamaH /
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye viddho'titIkSNakIlena zUlAprota ivAjani // 251 // smaran paJcanamaskAraM saGgateH zAsanopamam / subhagaH prApa paJcatvaM durlaGghayA bhavitavyatA / / 252 // vRSabhazreSThabhAryAyA addAsyAstatastadA / babhUva sa sutatvena subhagaH svapnamUcitaH || 253 || jinAnAmacanAM kurve dIne dAnaM dadAmi ca / pAtraM vitte vitarAmi guptermuJcAmi bandinaH || 254 || dohadamidametasyAH vijJAya svAnusArataH / amArighoSaNApUrva tatsarva zreSThayapUrayat || 255|| atha jAte sute zreSThI mahotsavamanoramam / sudarzana iti prItyA satyArtha nAma nirmama || 256 || dehena sa kalAbhi vardhamAno dine dine / nayanAnandajanano rajanIza ivAjani // 257 // purandhrINAM manaHpadmasamullAsanabhAskaram / vanaM kAmamahe tasya sa yauvanamupeyivAn / / 258 / / tataH sAgaradattAkhyazreSThinaH kanyakAM zubhAm / manoramAbhidhAM harSAd guruNA pariNAyitaH || 259 // amunA gRhNatA dIkSAM nyasto nijapade sutaH / sudarzanaH satAM zlAghyaH sarvadaiva sudarzanaH || 260 || jhaSadhvajati rUpeNa dhiyA ca dhiSaNAyate / caritreNa pavitreNa gRhastho'pi munIyate / / 261 // satyavAkyena yasyAsyaM vivekena mano'mbujam / rUpaM lAvaNya pUreNa yutaM yasya vyarAjata || 262 || sarvajJazAsane yasya rAgo naiva purandhiSu / yasyA'bhUd vyasanaM zAstre kAmAstre na manAgapi // 263 // asau dvAdazadhA zrAddhadharma sugurusannidhau / prapadya paramazrAddho'janiSTa suviziSTadhIH // 264 // 222
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH / rAjAdInAM samAnyo'bhUt kiM punaH paurasaMhatau / yasmAd manoramaM zIlaM yasya gIzva manoramA // 265 // babhUva tasya sanmitraM kapilo nAma sanmatiH / purodhA bhUmipAlasya SaTkarmapraguNAzayaH || 266 || kapilA nAma tatpatnI tAruNyamadavihvalA | catuHSaSTikalApAtraM dakSA paNDitamAninI || 267 // anyedyavarNitA premNA kapilena tadagrataH / sudarzana guNagrAmo'bhirAmastridazeSvapi // 268|| tato na sA ratiM prApa viddhevAnaGgamArgaNaiH / tataH prabhRti tatrotkAdidRkSata sudarzanam || 269 // anyedyuH kapilo rAjakAryAd grAmAntaraM gataH / prastAvavijJA kapilA nijadhAtrImavocata || 270 // zreSThastAvakamitrasya jAtaM vapurapATavam / devApi kasmAd nAgamyate tvayA ? // 271 // iti zikSAM muhurdatvA preSitA nijadhAtrikA | sA taddehaM samAsAdya tattathA'vadaduccakaiH || 272 // tacchrutvA vatsalaH zreSThI taMtrAgatyetyavocata / bhrAtRjAye ! mama bhrAtA bhaTTaH kutrAvatiSThate 1 // 273 // tayoce mandirasyAntastava supto'sti bAndhavaH / bhavAnapi drutaM tatra yAtu yAtu sadAzayaH // 274 // gRhasyAntaH praviSTo na dRSTavAn suhRdaM nijam / bhrAtRjAye ! kathaM mAM tu viplAvayasi bAlavat // 275 // hRnnAbhistananetrANi kAmAstrANIva vibhratI / prakaTAni calannetrA purastAdasya saMsthitA ||276 // devAszRNavaM nAtha ! tava rUpAdivarNanam / tadAprabhRti me kAmataM vapurajAyata / / 277 / / saMgamAmRtarUpeNa gAtraM nirvApaya priya ! | 223
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye yAvatkandarpadahanAd bhasmasAd na bhavAmyaham || 278 // vihasyoce tataH zreSThI mugdhe ! mugdhAsi nizcitam / puMveSeNa bhramAmyuccairahamasmi napuMsakaH // 279 // evaM kUTaprayogeNa vimocya svaM zubhAzayaH / niragAcchreSThipunnAgo dadhyAviti ca mAnase || 280 // paragehe na gantavyaM svasmAdapi prayojanAt / paragehapraviSTAnAM vyalIkAni bhavanti yat // 289 // mAninImA luNTAkaH smarasaJjIvanauSadham / lAsakaH padminInAM ca vasantaH samavAtarat || 282 // bhRGgINAM virutairyatra kokilAnAM tu kUjitaiH / smaraH supto vyabodhaSTa rAjA bandikharairiva // 283 // prativRkSaM vilokyante dolA: zAkhAsu lambitA: / pAnyamANANDajagrAhe pAzA iva manobhuvA || 284 // vasantazrIsanAthAni kAnanAni nirIkSitum / dadhivAhanabhUpAlazcacAla saparicchadaH || 285|| sudarzanazca rUpeNa sudarzanadharAyitaH / gataH krIDitumudyAne nandanasyeva sodare || 286|| kapilazca dvijaH prAntikarmajJairvedavedibhiH / atidhIrAkSaroccArabadhirIkRtapuSkaraiH // 287 // tadanu prasthitA yAtuM kapilA brAhmaNIvRtA / tatpuravAbhayA devI varayAnasamAzritA // 288 // manoramA'pi sazrIkA sarvAlaGkArazAlinI / sAkaM putraizcaturbhizca lakSmIpatibhujairiva // 289 // dRSTrA lIlAyitaM tasyA devInAmapi durlabham / papraccha kapilA rAjJIM kasyaiSA varavarNinI ? // 290 // patnI sudarzanasyeyaM nAmadheyAd manoramA / etayornandanA ete upAyA iva rUpiNaH // 299 // 224
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| 225 evaM nigadite devyA sahAsaM sA'pyuvocata / '' aho ! vaNipriyANAM hi kIdRzaM kila kauzalam // 292 / / yataH asyA napuMsakaM bhartA paraM jAtAH sutAH katham / . ityanyonyaviruddhArthI vaNikapanI pativratA // 293 // cetpanaM saMbhaved vyomni granthau cedvadhyate'nalaH / tathApi zreSThino'muSmAd na bhavanti sutAH khalu // 294 // athA'khyadabhayA devI mugdhe ! jJAtamidaM katham / tataH sA pUrvavRttAntamavadacca tadagrataH // 295 // sahAsyamabhayA prAha kapile ! mugdhacetane ! / .. ajJAtakAmazAstrArthe ! vRthA paNDitamAnini ! // 296 // asako parakIyAsu rAmAsu bhaginISviva / sadA napuMsakaM zreSThI na punarnijayoSiti // 297 // tad mugdhe ! vazcitA'si tvaM chalAttena subuddhinA / atho kapilayA''khyAyi sakhyahaM tAvadIdRzI // 298 // kAmazAstreSu naipuNyaM bhavatISu virAjate / khAminyA yAdRzI jJAtA tAdRzyevA'smyahaM punH|| 299 // jJAsyAmi tava dakSatvaM kAmArtheSu vinizcitam / / yadyamuM rAjavad devi ! nirdI krIDayiSyati // 30 // nizamyedaM babhANaiSA sakhyamuM ramaye na hi / tadA tava satIA'haM vRthA vijJAtakauzalA // 301 // itthaM vijJAya sA devI pratijJAM tAM garIyasIm / .. gatvodyAne yathAkAmaM krIDitvA saudhamAgamat // 302 // astyasyAH paNDitA nAma dhAtrI vizvAsabhAjanam / tadane vijane devI kathayAmAsa sAdaram // 303 / / sudarzanena sArdhaM me yathA bhavati saGgamaH / .. tathA kuru vitatyoccaiH kizcitkaitavanATakam // 304 // 29
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye uvAca dhAtrikA putri ! dharitrIdhavavallabhe ! | na sundaraM tvayA proktamihA'mutrA'priyaGkaram || 305 // yasmAdeSa mahAsacvaH paranArIsahodaraH / kAmayiSyati kasmAt tvAM gRhastho'pi mahAvratI 1 // 306 // kathamatra samAneyaH pArIndra iva kAnanAt / AnIto'pi tava svArthe na karteti vicintaya // 307 // athovAcA'bhayA devI pratijJeyaM kRtA mayA / sAkaM kapilagehinyA satyA kAryA yathA tathA // 308 // nAnyasya purato mAtarAkhyAtumapi pAryate / atiduSkara kAryANAM bhavatyeva vicakSaNA // 309 // niHzvasyA'tha kSaNaM sthitvA'vAdIddhAtrI mayA sute ! | upAyo labdha IdakSaH kIdRkSa iti sA'gadat 1 || 310 // zreSThyeSa pauSadhaM pUrNa vidhatte parvavAsare / catvarAdiSu maunena kAyotsargI va tiSThati // 311 // tatkRte tatra gatvA taM kAyotsargaparAyaNam / mUkIbhAvena tiSThantaM saMveSTya vasanAzJcalaiH || 312 // kandarpamatimAvyAjAdU vyAmoha dvArarakSakAn / dvitrirvA nayanavyAjAdAneSyAmi sudarzanam / / 313 / evaM tvayA kAryA svapratijJA yathoditA / DhakkA deyA DhAkkikena nAtra jeyaM paraM balam || 314 // 1. evaM rAjJI dhAtrikayA gaditA muditA'bhavat / prastAvapaNDitA zazvadvIkSamANA ciraM sthitA / / 315 / / anyedyuraSTamIrAtrau dhAtryA vijJAtakAryayA / P dRSTaH zreSThI mahAsattvaH pauSadhAgAramAzritaH / / 316 // puSpAdikasaparyAyA nayanA''nayanacchalAt / kandarpaprativimbasya vyAjAdeSa pravezitaH / / 317 // amuM vIkSyA'bhayAdevI hRSTA prAptanidhAnavat / 226
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH / 227 kSobhayituM samAraMbhe kaTAkSavizikhaiH zitaiH / / 318 // ! nijasaMga sudhAsvAdakalanAM lalanApriya ! | dayAM vidhAya saMdhehi svargasaukhyamahAdbhutam / / 319 // kimiti vratakaSTAni kuruSe mUDhamAnasa ! ? / yA vratairapi duSprApA sA prAptA'haM tvayA'dhunA // 320 // anAthAmiva mAM hanyamAnAM madanamArgaNaiH / kasmAdupekSase nAtha ! sadayossya'valAjane || 321 // 1 tvAM smarantyA mamAbhUvan dinAH kalpazatopamAH / nizA api guNAdhAra ! brAhmacA me divasA iva / / 322|| nizAsvaneSu vArtAsu diganteSu dRzoH puraH / tvAmekarUpiNamapi vIkSe rUpasahasragam || 323 // nizamyetyatha sAkAraM pratyAkhyAnaM samAhitaH / dharmadhyAnarataH zreSThI vizeSeNa cakAra saH // 324 // abhayAspi yathAbuddhi bhASamANA navA giraH | munInAmapi hi kSobhakAriNI rUpasampadA / / 325 / / gAyantI paJcamagrAmabandhurA navagItikAm / kSobhayAmAsa naivAmuM rajanyA'pi samagrayA / / 326 // amuM svadAra santoSapavitramitra vIkSitum / ajaniSTa prabhAsphoTastimiraM saMharan karaiH // 327 // etAvatyo mayA vAcaH sAmabhiH pratipAditAH / taiH sAdhyo yadbhavAnnaiva sannipAta ivodakaiH // 328 // idAnI pATitaM dehaM kRtvA'haM nakhakoTibhiH / pUtkariSyetarAM pApa ! nedaM bhAvyargalA vratam // 329 // tathApyakSubhyati zreSThapuGgave nRpavallabhA / aho vajramayo hyeSa na vilIno madantike / / 330 / / cintayitveti pUtkartuM samArebhe mahAravaiH / satyaM raktA viraktAzca mArayanti striyaH khalu // 339 // :
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 mallinAthamahAkAvyere rakSakAH ! balAdeSa mAM kAmayitumudyataH / dArayati nakhaistIkSNaiH zIghraM dhAvata dhAvata // 332 / / zrutvedaM satvaraM tatra smaagaatpRthiviiptiH| amuM vizvAsabhavanamapazyacca svacittavat // 333 // apRcchacca prayatnena vRttAntastava caiSa kaH ? / so'pyasthAd maunabhAk kAmaM vizeSeNa smaahitH||334|| nA'dAsIduttaraM kizcideSa kruddhaH kSitIzvaraH / zUlApoto vidhAtavya eSa ityAdizannarAn / / 335 // re ! pAradAriketyupraiH saMdaMzairiva bhASitaiH / tasya zrotrapuTImantarbhedayAmAsurAzu te / / 336 // nyasto'sau rAsabhe pRSThe kaNThanyastazarAvavAn / nimbapatraiH kRtoSNISaH kajalailiptavigrahaH // 337 // gADhaM viDambayitvAsau bhrAmayitvA mahApure / nItaH pitRvane zreSThI smaran pazcanamaskRtim / / 338 // itazca zreSThinaH patnI mahAsatI manoramA / azRNod duHzravAM vArtA tadIyAM vajrapAtakt // 339 // : sarvajJazAsanAbhijJaH prdaarpraangmukhH|| paTTadevIM mahIbhartuH zreSThI prArthayate katham // 340 // kiJcitsaMbhAvyate devyAH kUTaM kUTanidhirhi sA / asaMpUrNe nijArthe hi kiM na kuryumalImasAH ? // 341 // antaHzUnyA bahIramyA nArI vArIca dehinAm / laulyAdAsvAyamAnoccainirmimIta galagraham // 342 / / lajjAkozavinirmuktA strI zastrIva bhyngkraa| kiM na dhatte mahAmohahastanyastA vivekinAm // 343 // vicintyeti kRtasnAnA vasAnA zvetavAsasI / pUjayitvAhato bimba nirvilamba manoramA // 344 // yoSa paradAreSu nirvikAraH sudrshnH| ..
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ - saptamaH srgH| 229 tadadya kuru sAMnidhyaM mAtaH! zAsanadevate! / / 345 // iti vyAkRtya nAsAgranyastanetrA sdaahtii| kAyotsarga vidhatte sma nizcalAGgI zilA yathA // 346 / / (tribhirvizeSakam ) itazcAhatpavacanadevI tasyAH prbhaavtH|| agAd vadhyabhuvaM tatra yatrA'tiSThat sudarzanaH // 347 // itaH sudarzanaH zreSThI zUlAyAM vinivezitaH / zUlA siMhAsanaM jajJe devatAyAH prabhAvataH / / 348 // tatazca kRSTAH kozebhyo nistriMzA nistrapaistadA / muktAzca zreSThinaH kaNThapIThe nagararakSakaiH // 349 // devatAyAH prabhAveNa prahArAste smnttH| sragmAlyarUpiNo jAtA bhramabhRGgamanoramAH / / 350 / / tato rakSAnibaddho'sau kaNThapIThe tlaadhipH| hArarUpo'bhavatso'pi calattaralanAyakaH / / 351 // upariSTAt tataH puryA vicake devatA zilAm / purIpidhAnavat kAlacakravadyamavaktravat // 352 // tAmAlokya bhayodbhrAntaH sapauro'jani bhUpatiH / sarvAsAmeva bhItInAM maraNaM hi mahAbhayam // 353 / / sAgasaM pRthivIpAlaM saporaM saparicchadam / / eSA hanmi zilApAtAditi zRNvantu me vacaH / / 354 // smarantu devatAM paurA yuSmAsanavAriNIm / kruddhA'haM sarvathA doSarahitazreSThino vadhAt / / 355 / / re! re! dhareza! no vetsi svabhAryAyA vijRmbhitam / yadasya cintitaM mUDha ! tatte patatu mastake // 356 / / iti daivaM vacaH zrutvA vajrapAtasahodaram / / mRtyubhIto nRpaH prAha svAminyAgaH sahasva me // 357 // avimRzya vidhAtA'smi kSantavyo durnayo mama / ..
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 mallinAthamahAkAvyevinane savyaloke'pi mahAtmAnaH kRpAparAH // 358 // dviondre cedamuM mUDha ! svayaM dhAtAsi sanmatim / maulau dadhAsi cecchatraM chatradhArakavatsvayam // 359 // tadA te jIvitaM rAjyaM kRtarakSaM bhaviSyati / anyathA te zilApAtAnniAto bhAvatA drutam // 360 // zrutvedaM bhItabhIto'sau sapauraH pAdacArataH / vadhyabhUgImanuprApto gRhItamAbhRtotkaraH / / 361 / / zreSThinniraparAdho'pi khedito ydvimaantH| tat kSamasva bhavAzeSajIvAnAM jIvitapradaH // 362 / / tatprabhAvAdihA''yAnti devatA api pattivat / asmAdRzAH kiyanmAtrA nirvikAramatallike!? / / 363 / / kumbhipRSThe samAropya zreSThinaM zreSThitAyutam / babhAra sa svayaM mUrSi vimalAtapavAraNam // 364 / / pauraiH pramuditaH sAkaM gAyamAnAvadAnabhRt / bandibhiH stUyamAnastu varNyamAnaH kavIzvaraiH / / 365 // udghoSyamANamaGgalyo vRddhastrIbhiH pade pade / khagehe'gAd vaNignetA bhavarAgavirAgavAn // 366 // (yugmam ) bhUmIpatinitya skhamAvAsamagamat ttH| . manoramAmanujJApya devatA'pi tirodadhe / 367 // kSaNAd bandhaH kSaNAt pUjA kSaNAd duHkhaM kSaNAt sukham / kSaNike'smin bhave sarva dRzyate kSaNikaM kila // 368 // svAtiprAMtA yathA meghA dviradAntA yathA zriyaH / tathA rAjaprasAdAca vipadantA asaMzayam // 369 // yakAbhyAmeva karNAbhyAM zrutaM svaguNavarNanam / re! pAradArika! iti tAbhyAmeva hi zuzruve // 370 // paireva vinayotkarSAt pAdA me vanditAzviram / ...
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| 231 taireva tADitaH zAtaiH kRpANaiH niSkRpA''zayaiH // 371 // itthaM nidhyAyatastasya samAgAtpAvanAkRtiH / sUriH ko'pi zrutAmbhodhisamullAsanacandramAH || 372 // rAjJA sa pauralokaizca vAryamANo'pi sanmatiH / saMvegAdAdade dIkSAmantike tasya bhAvataH // 373 // abhayAspi prabhAvaM taM prabhAvantaM nirIkSya tam / udbadhyAtmAnamakarojjIvitatyAgamaJjasA // 374 // | atha pATaliputrasya zmazAne vyantarAmarI | abhUdubdandhanAdyairhi vyantaratvaM prajAyate / / 375 / / yataH - udbandhanAd viSagrAsAd rajjubandhAd hutAzanAt / salilasya pravezAcca vyantaratvaM prakIrtitam // 376 // ced vizuddhaM bhaveceta nidhane karmalAghavAt / mahAduHkhanidhAneSu parathA narakAdiSu / / 377 // ( yugmam ) naranAthabhayodbhrAntA tathA dhAtryapi paNDitA / campApuryA viniHsRtya pATalIputramAsthitA / / 378 // . devadattAbhidhAnAyA vezyAyA gRhamAgatA / rUpaM sudarzanasyoccaiH sadA vyAkhyAtavatya'sau || 379 // tadguNazravaNAdeSA jAtarAgA dine dine / kRSNapakSendulekhetra bhajate sma parikSayam // 380 // tataH so'pi mahAsattvo gItArthaH zrutapAragaH / ekAkI pratimAM dhImAn bheje gurunidezataH // 381 // viharanmedinIpIThe tapaHzoSita vigrahaH / samastalabdhisaMpUrNaH samAgAt pATalIpathe // 382 // siddhAntoktavidhAnena bhikSAyai paryaTanasau / nirakSyata tayA dhAtryA devadattAsametayA / / 383 //
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 mallinAthamahAkAvye Uce sA bhagavAneSa sAdhuH sudarzanAbhidhaH / yadvArtAbhiH kSaNamiva dinaM nirgamyate mayA // 384 // yadyeSa tapasA kSINastathA'pya'dbhutarUpabhAk / bhanno'pi kalazo haimo na tulyaH kalazaiH paraiH // 385 // tadAdezAt tataH kAcid gatvA ceTI tadantike / garbhazrAddhyupamAnena vavande caraNau muneH // 386 // upoSitA mune'smAkaM svAminI zvastane'hani / idAnIM pAraNAM karttA tadAyAtu bhavAMstataH // 387 // RjucetA mahAsattvastayA darzitavarmanA / bhrAmyan vezyAgRhaM prApadaparijJAtacaryayA // 388 // yathA yathA munirgahamavizanmunicaryayA / tathA tathArgalAM ceTI dadAti ma durAzayA // 389 // calairnetrAzcalaiH sAdhozcAritraM kajjaladhvajam / vidhyApayitumArebhe sA rambheva manoharA / / 390 // yadyapi vratavAnasmi tathApi mama vigrahaH / vigraho mUrtimAn jajJe dhig me sundaramUrttitAm !! 391 // dhyAtveti maunamAdhAya kAyotsarga dadau muniH / kAyotsargAd vilIyante upasargaparamparAH // 392 // sakalaM vAsaraM sAdhuH kheditaH kaamjlpnaiH| tathApi dhyAnato'cAlItkacinnaivA'zmaputravat // 393 // devadattAnidezena rAtrau sAdhusudarzanaH / parityaktaH pitRvane krIDatkauzikabhISaNe // 394 // athAsau vyantarI tatra krIDantI vIkSya taM munim / pUrvavairaM smRti prApAvadhijJAnaprayogataH // 395 // vicakre zItalaM vAtaM tuSArakaNavarSiNam / yenAsmAbhirvidIryeta kiM punastAdRzAM tanUH ? // 396 // tataH zakunikArUpaM vikRtya vyantarAmarI /
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ - saptamaH srgH| 233 bhRtvA pakSau ca nIreNa sthitvA tasyopari krudhaa||397|| mocayantI jalAnyuccaiH pakSagANi zanaiH shnaiH| vidadhe pakSapAtaM sA tAlavRntA'nilAyitam // 398 // .. (yugmam ) tapaHkSAmo vivasanaH kathaM zItaM sahed muniH / tadgAtraM kampitavyAjAcchItaM dUre'karodiva // 399 // re ! re ! jIva ! kiyanmAtraM tava kaSTamupasthitam / yatsoDhaM narake tasya varNikAmAtramIkSyatAm // 40 // pAyitaM trapu saMtaptaM kumbhIpAkeSu paacitH| .... tAritaH pUyasaMpUrNA vaitariNI taraGgiNIm // 40 // . saMchinnaH kuntacakrAyaiH paramAdhArmikaiH suraiH| tatkaSTaM jIva ! hRdaye.dadhataH kimidaM tava ? // 402 // tavopakRtikAriNyAH karSayantyAstanUmimAm / etasyA nAlamIzo'si kartuM pratyupakAritAm / / 403 // evaM bhAvayatastasya sahamAnasya tAM vyathAm / sUryodaye varajJAnamutpede vizvadIpakam // 404 // atha bhaktyA samAkRSTA AgatAstridazAstadA / .. kevalajJAnamahimAM cakrire sumahaiH saha // 405 // tato devakRte padmAsane munimtnggjH| upAvikSadathA''nantumApatan puravAsinaH // 406 // tato dezanayA tasya prabuddhA vyantarAmarI / . anye'pi bahavo lokA bhejire dharmamAItam // 407|| atho vihRtya suciraM kevalI pratibodhakRt / nirvANasaMpadaM bheje sarvaklezapraNAzakam // 408 // rAjan ! yathA'munA cakre gRhasthatve'pi sddhiyaa| vrataM vadArasaMtoSaM tathA kArya narairapi // 409 // atha praNamya tIrthezaM zrIkumbho'bhidadhe nRpaH /
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 mallinAthamahAkAvyedhanyaH sudarzanaH zreSThI jinadarzanavizrutaH // 41 // / tAvatsarvo jano dhImAMstAvatsarvo'pi paNDitaH / . tAvacchuciH kRtajJazca yAvad na svIkaTAkSitaH // 41 // vikArairmAnmathaiH kAmyairyadvanairiva tADitam / na bhinna ratnavajAtyaM zIlaM tad nirdRteH padam // 412 // atha prAkAzayadvizvanAthaH pAthodanisvanaH / parigrahamiti mANuvrataM paJcamaM vratam // 413 // poto yathAtisaMpUrNo majatyeva mahodadhau / tathA parimitibhraSTaH saMsAre dustare naraH // 414 / / dhanadhAnyakSetravasturajatasya catuSpadAm / suvarNakupyadvipadAM pramANaM paJcamaM vratam // 415 // sacittAcittayoryena yAvatI viratiH kRtA / tAvatI tena pAlyaiva nollaGghayA mUlamArgavat // 416 // parigrahamitiM cakrurye jJAtajinazAsanAH / te syurbhogapadaM zazvad bhogadattasudattavat // 417 // samasti bhArate'mutra puraM ratnAkarAbhidham / yad veSTitamivAmbhodhivalayaiH parikhAmiSAt // 418 // satpabhastatra bhUpAlaH sapratApaH prntpH| tadguNairgrathitA kIrtipaTI chAdayate dizaH // 419 // tasminnevAsti vAstavyo bhogadattAbhidhaH sudhiiH| ibhyaputraH paraM daivAd dAridyasya niketanam // 420 // lakSmIH khalu sakhI kIrterlakSmIH klyaannpaardH|| lakSmIrvipallatAdAtraM lakSmI rakSaNamaGgalam // 421 // jAtiH kulaM viveko'pi sarve rUpAdayo guNAH / ekayaiva zriyA hInAstRNAyante zarIriNAm // 422 / / dhanurdaNDaH suvaMzo'pi saguNaH parvavAnapi / satataM lakSalAbhAya yatate koTimAnapi // 423 // .
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH / lakSmyA muktasya pAthodherapeyaM jalamapyabhUt / zAkIphalAni svAdUni bhavanti zrImato gRhe ||424 // gopamurUyo'pi kRSNo'pi halino bandhurapyaho ! | lakSmyA kakSIkRtaH zazvad bhaNyate puruSottamaH || 425 || evaM vicintya nagarAd niryayau devatAsakhaH / araNye yoginaM kaMcid vIkSAmAsa ca vismitaH || 426 || vitanvatA tadAdezaM tanvatA ziSyatAM bhRzam / araJjitena yogIndro vinayAtkiM na sidhyati 1 // 427 // ho ! nara ! kathaM zazvatsevase mAM kRtAdara: ? / tad brUhi cintitaM citte pUraye te samIhitam ||428|| yogIndra ! draviNArthyAsmi tadupAyaM nivedaya / vittajAtavihIno'pi naro gauriva gaNyate // 429 // vatsAtra kUpikA kAntA koTIvedharasAkulA / asyAM pravizya vegena tamAkRSa nimeSataH // 430 // yathA te jAyate svarNasiddhizcintitapUradA / acintyo hi rasAdInAM mahimA kalpavRkSavat ||431|| tatazca laghukhaTTAyAM nivezyA'muM satumbakam / guNaiH prasRmaraiH kSiptaH kUpikAyAM khanAviva ||432 // upatyakAsthitenA'tha kaNThapIThAgatAsunA / kUpikA gato yAvat tAvad dRSTaH sa kenacit // 433 // ho ! nara ! rasaM kasmAdAkraSTuM tvaM samudyataH 1 / tadavazyaM mRtiste'tra na kSemo yamasaMnidhau // 434 // ityAkarNya vacastasya bherIbhAGkArabhAsuram / Uce kastvaM kuto'pyatra saMsthitastannivedaya / // 435 // bhrAtarasmi dhanagrAmavAsI vyavahRtipriyaH / sudattanAmato dattadravyaH kauTumbikaje // 436 // sa grAma cauravATIbhirbhagnaH prajvAlito bhRshm|. 235
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye tato'haM kAnane'muSmin bhrAmyan yogIndramaikSiSi // 437 // sevitazca mayA pANipAdasaMvAhanAdibhiH / raJjitazca dhanopAyamityabhASiSTa duSTadhIH || 438 // amuSyA rasamAkRSya kRtvA hemazatAnyo ! | rasena dekhanenaiva dAridryasya jalAJjalim / / 439 // tato'haM tvAmivAtraiva kSiptastena durAtmanA / mAlAbu bhRtaM bhadra ! rasenA''nandadAyinA || 440 bhI kRSikA kaNThamAnItastenAkRSTo guNoteH / yAcitaM tumbakaM bhadra ! mugdhabuddhyA mayArpitam ||441 // chittvA chittvA guNaM tena pAtito duSTabuddhinA / patatA'tra mayA labdhA'dhityakA sukhavRttikA ||442 || asyAM nivasato bhadra ! dinASTakamajAyata / itazrAgAdbhavAnatra magotraja ivAparaH ||443 || dyUtaM vezyAnurAgazca dhAtuvAdazca vibhramaH / yogi sevA sadA ruSTe daive'mI syuH zarIriNAm ||444 // bahavo draviNopAyAH pAzupAlyAdikAH kSitau / yogisevA kathaM cakre matiH karmAnusAriNI 1 || 445 // ekarAzigatatvena yoginazca yamasya ca / vibhemi svapnamadhye'pi kiM punA rUpadarzanAt ||446 || | zrutveti bhogadatto'tha sthito bhItastadantike / mUkIbhUta ivoDDInaprANaH prANabhayaM mahat ||447 | itaca yoginAspyUce vatsA'lAbu rasena me / saMpUrNAMkuru vegena vighnanighnaH zubhakSaNaH // 448 // nAvada bhogadatto'tha bhASito'pi muhurmuhuH / zukravatpaJjarAntastho mArjArasya nirIkSaNAt ||449 || kSaNaM chivA vicetako yogyabhUd yogyakarmaNi / etau tu nirgamopAyaM dhyAyantau garbhagAviva || 450 // 236
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'saptamaH sargaH / Urdhvastha bhogadattena pralambIkRtabAhunA / dvitIyAdhityakA dRSTA pratyAzAbIjabhUmikA ||451 // tato dvAvapi tau tatra varatrAlambitAviva / dvitIyotpatyakAprAptau niryAtau ca vahistataH / / 452 // itazca calitau tasmAt preteza sadanAdiva / prAptaH zoNekSaNo yogI madirAmadamattavat ||453 // tatazca daNDamAdAya DuDhauke yogavit tayoH / tAvapi prataprANau calataH sma mahAbhujau // 454 // bhallA bhali muSTAmuSTi daNDAdaNDi bhujAbhuja / abhUtteSAM mahAyuddhaM prekSaNIyamivAntakam / / 455 // baddhastAbhyAM dRDhaM yogI kandalIjAlarajjubhiH yatkriyetA'sya tad nyUnaM zaThe hi zaThatA matA / / 456 / / re ! re ! vatsau ! kathaMkAraM hatho mAM galasaMgrahAt 1 yuvayordraviNaM dAsye vAJchAvicchedakovidam ||457 // 'asyA rasaM samAkRSya koTIvedhaM prayaccha nau / tadA te jIvitaM bhAvi nAnyathA smaryatAM prabhuH || 458|| Amityukte'tha tenoccaiH kSipto'sau kUpikAle | tenaiva ca prayogeNa so'bhUt saMbhRtatumbakaH // 459 // na pUrvamarpayiSyAmi bhavatastumbakaM kare / pazcAnmadIyamAcAraM bhavantau kuruto yataH / / 460 // yathA te yogavit ! prANA vallabhA AvayostathA / ayaM nyAya: kathaM kSepe vismRto bhavatA bhRzam 1 || 461 // ' tatastAbhyAM sa yogIndra AkRSTastumbapAtrayuk / etena rasakarmANi kathitAni tayoH puraH / 462 // athobhau valitau tasmAt tUrNa pUrNamanorathau / vibhratau suciraM citte yoginaH kUTanATakam ||463 // mArge bhillaiH sahAlocya gRhItA yayamuM katham / ? 237
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 mallinAthamahAkAvyetadA prasAritadRzotaM vAtena kajjalam // 464 // dhyAtveti dhariNIpIThe nikSipyAlAbu sNbhRtm| . celatuH satvaraM bhItau vIkSamANau digantarAn // 465 / / itazca nAhalairbaddhvA gRhItvA'lAbu cAparam / / kathazcid vimumucAte smRtAbhIpsitadaivatau // 466 / / yadyayaM rasaH saMprAptastathApi vidhivalgitAt / pranaSTaH kimabhAgyAnAM karasthamapi yAti na ? // 467 / / upAyA bahavo'smAbhirvihitA duSkarA api / paraM bhAgyetaraM yAti dUrataH purataH sthitam // 468 // dhyAtveti paryaTantau ca dhAvitvA nAhalaiH punaH / dhRtvA dhRtvA padradevyA nikSiptau garbhavezmani // 469 / / UcaturyAmikAnAvAM kathaMkAraM dhRtau nanu / gRhItarasasarvasvau gRhItauSadhasaMcayau // 470 / / ucire yAmikA bhadrau ! yoginA nAhalezituH / dattvA hemnaH sahasraM ca dhAritau mAraNecchayA // 471 // kapATacchannagarbhIkovAsinau gtmaansau| zrAvaM zrAvaM giro jAtau kiMkartavyaparAyaNau // 472 / / bhogadattena pANibhyAmAdAyAzmAnamudbhaTam / abhi bhaTTArikAM bhaktuM DuDhauke nirbhayatvataH // 473 // re cauragrAmavAstavye ! pdrrkssaabhidhaayini!| ..... neyaM bhavasi nigrAhye ! tataH provAca devatA // 474 / / nirAgasaM kathaM bhaktumudyato'si mahAmate / sopyUcetra samAcAro yadvadho hi nirAgasAm // 475 // AvAbhyAM hanta ! pAnthAbhyAM kimAgo vihitaM kacit / yena kSiptau tavAgAradvAri vinyastayAmike ! // 476 // yad yUyaM bhaNitA'zeSaM tatkurve pitRmAtRvat / / satvena vihitA arthAH saMpadyante kSaNAdapi // 477 //
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ --saptamaH srgH| 239 padradevi ! paraM tumbaM bhUmImadhyanivezitam / AnIyArpaya nau muzca pallidezasya dUrataH // 478 // tattayA vihite devyA calito magadhAnabhi / prApatuH kuzasthalAkhyaM puraM pravaramaMdiram // 479 // tatra sUtrabhRtaH kuTyAM sthitvA muktvA ca tumbakam / :rakSAkRte nivezyA'muM bhogadattA bahiyeyau // 480 // sudatte'pyatha nidrANe galitAlAbukacchaTA / tayA sUtrabhRto vaMzI saMtaptA hemamayyabhUt // 781 // taM vIkSya sUtrabhRttuSTo gRhItvA tumbakaM kare / vimucyA'nalato'dhAkSItkuTIM pUtkArapUrvakam // 482 // nidrAyamANaM dhRtvA'tha sudattaM karakairave / bahicikSepa vegena tanvan mAyAdayodayam / / 483 // AkhunA'lAbukaguNazcicchede jIrNagehagaH / rasazca patito bhUmau niSphalatvamajAyata // 484 // yata:ye'rthAH vizvastaghAtena ye'rthA mitravadhAdapi / na te'rthAH suciraM santi vahnayAlIDhA gRhA iva // 485 // itazceto bhogadatto dagdhAM sUtrabhRtaH kuTIm / dRSTvA papraccha suhRdaM tumbakaM tava saMnidhau ? // 486 // mitrokaH saMsthitaM tumbaM bhasmarAzirajAyata / adyApi bhAgyalezo'pi nAvayoH kriyatAM katham ? 487 atho to nirgatau tasmAt prApya vaibhAraparvatam / smRteSTadevatau yAvad jhampAM dAtuM samudyatau // 488 // tAvanmahIbhRtaH zRGge kAyotsargasthito muniH| ubhAbhyAM samatAM tanvan dadRze'sau dRzoH purH|| 489 // tato mRtyumatiM kAzcicchithilIkRtya tAvubhau / Agatya praNipatyarSi vavandAte zubhAzayau / / 490 //
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye | munirdhyAnaM vimucyAtha dattvA dharmAziSaM tayoH / abhASiSTeti lobhAndhau vihatau sthAzviraM kSitau // 491 // yoginastumbake prApya padradevyAH prabhAvataH / labdhAyuSka punardhyAtamaraNAvatra parvate / / 492 / / lobhakSobha mahAmbhodherbhramakallolamAlinaH / idaM phenAyitaM bhadrau ! jAnItAM dhIvimarzanAt // 493 // janAH pItamahAmohakanakAH kanakAzayA / labhante prAkRtAH prAyaH svarNa prAkRtabhASayA // 494 // tRSNA khAniragAdheyaM duSpUrA kena pUryate ? / yA mahadbhirapi kSiptairbhUyo bhUyo vivardhate / / 495 / / cyutA dantAH sitAH kezA vAgvirodhaH pade pade / pAtasAmamuM dehaM tRSNA sAdhvI na zAmyati / / 496 // prabhUtairapi saMprAptairarthaistRSNA na zAmyati / . haviSA kRSNavameva bhUyo bhUyaH pravardhate / / 497 / pAdasaMvAhanAdIni vezyAnAmapi kurvate / avandyamapi vandante ucchiSTamapi bhuJjate / / 498 // akRtyamapi kurvanti kRtyamapi tyajantyalam / . lobhAbhibhUtA manujAH kiM kiM nAma na kurvate ? / / 499 // parigrahasya pramitiM kurvatAM lobhazAntaye / setubandhamavApAra mahAmohamahodadheH // 500 // atha tau dvAdazazrAddhavratAnyapyavizeSataH / triMzatkanakasahasrAzcakratuH pramititrate / / 501 / ito bhrAtRsutaH sAdhorvidyunmAlIti khecaraH / namasA vidyayA prApa vandituM taM mahAmunim / / 502 // navA munimimau dRSTvA pRcchati sma nabhazvaraH / kAvimau bhadrAkArau tvanmukhekSaNatatparau ! // 503 || $ 240 "
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH / sudhIridAnImApannadvAdazazrAvakatratau / bhogadattasudattAkhyau bhadrakau bhadrakovidau / / 504 // mune! yuktaM tataH kartuM sAdhu sAdharmikArhaNam / vidyayA vittadAnairvA yato rAddhAntagIriti / / 505 // anyonya dezajanmAnastvanyAnyAhAravarddhitAH / jinazAsanasaMpannAH sarve te bAndhavA matAH // 506 // tataH kuSTarujAhantu valayaM sanmahauSadheH / arpayAmAsa tAbhyAM sa satye muhyanti nottamAH ||507H dhanyau staH kRtapuNyau staH sulabdhajanmajIvitau / yadayaM tIrthakRddharmaH saMprApto divyaratnavat / / 508 // tau prazasya muniM natvA vidyunmAlI tirodadhe / tAvapyenaM namaskRtyeyatuH puraM kuzasthalam / / 509 // tatratyabhUminAthasya naradevasya saMjJinaH / putraH parantapo nAma galakuSTarujAnvitaH / / 510 // yaH kazcidenamullAghaM vidadhAti kathaMcana / sa svarNalakSaM gRhNAtu ghoSayAmAsivAniti / / 511 // imAma ghoSaNAM zrutvA DiNDimadhvAnapUrvvakam / dhArayAmAsaturvAdyamAnaM paTahamudbhaTam / / 512 | gatvopabhUpamAlokya kumAraM vedanAturam / vinaSTanAsikaM kuSTarogasyAtibhirAdiva || 513 // (tribhirvizeSakam ) saptAhAt kAmasaMkAzaH kumAro rUpasaMpadA / kriyate sma tatastAbhyAM vaidyAbhyAmiva nAkinaH // 514 // atha bhUmIpatistuSTo'vAdId vikasitAnanaH / idaM rAjyamiyaM lakSmIryuvayoriti gRhyatAm / / 515 // hemnastriMzatsahasrebhyaH paraM bhUmipate ! hi nau / 1 siddhAnta ityapi / 31 241
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye muktvA'sti niyamaH sAdhupAdAnte vihito bhRzam / / 516 tacchrutvA vismito rAjA mAha dhanyAvimau narau / yayorniyama IdRkSo lobhAbdheH kumbhasaMbhavaH ||517 // tAvanmAtraM varaM svarNa gRhItvobhau purasthitau / pAlayAmAsatuH zrAddhadharma zuddhaM yathAvidhi / / 518 // asmAkaM mAgadhe deze bihAraM kurvvatAM satAm / gRhItArau munIndratvaM yAtArau ca paraM padam / / 519 // ityAkato vAkyamabhASiSTa kSamApatiH 1 dhanya prabhoH pArzve gRhItArau mahAvratam ||520 // ekaM mahAvrataM tIrthanAthAdadhigataM param / kAmadhenupayaHsiktakalpadroH sAmyamaJcati / / 521 // svAmin ! paJcANuvratAni zrutAnyekAgracetasA / guNatratatrayIM zrotumutkastiSThAmi sAmpratam / / 522 // tatrAdyaM ditaM bhogopabhogAkhyaM dvitIyakam / tatazvAnarthadaNDAkhyaM zRNu kumbhamahIpate ! / / 523 // karmaNA gandheneva sUkSmIkRtya pravezitaiH / idaM vyAptaM jagajjIvairvAsairiva samudraka: / / 524 || sthAvarajaGgamabhedA bAdarA api jantavaH / santi tiryagadhacordhvaM teSAM vyApattibhIruNA / / 525 / / AdAya dikhataM samyak pAlanIyaM prayatnataH / ayato'yaM yataH prANI taptA'yogolasaMnibhaH ||526 // niyantrite hi dehe ve gamanaM prati dehinA / abhayaM sarvasattvebhyo dattaM puNyaphalapradam / / 527 // digvatagrahaNAt prANI pretyAmutra zriyaH padam / saMpadyatetarAM mitrAnanda airavate yathA / / 528 / / tathAhi puSkaradvIpe kSetre airAvatAbhidhe / puraM bhogapuraM tatra mitrAnandakSitIzvaraH / / 529 / / 242
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| 243 zRGgArarasavApIbhirvanitAbhirdivAnizam / .. sAkaM cikrIDa rAjyasya cintA naiva cakAra saH 530 // kadAciccaSakaimairazcitaiH smerpngkjaiH| rAmAbhiH saha maireyaM pibati sma savismayam // 531 // kadAcidudyAnagataH puSpAvacayamuccakaiH / yoSidbhiH saha kurvANo vasante khelati sma saH // 532 // varSAsu kRtaharSAsu saudhotsaGge nraadhipH| megharAgaM sa rAmAbhiragAyattumburUpamaH // 533 // .. kadAcit krIDAvApiSu zRGgIbhirlolalocanAH / asizcan kAmataptAGgIH sa karIva kareNukAH // 534 // evaM viSayasevAM sa vitanvAno divAnizam / . divasAn gamayAmAsa harSotkarSamayAniva // 535 // anyedyumantriNo bhUpamuparudhya mahAgrahAt / evaM vijJapayAmAsuma'dvIkAramyayA girA // 536 // khamadRSTaM yathA puMsaH kSaNamAtraM sukhAyate / prabuddhasya na tat kiJcidevaM viSayajaM sukham / / 537 // zabdAdiviSayA''saktA dhrmmaargpraangmukhaaH| . ajarAmaravad mUDhAzceSTante naSTacetanAH // 538 // viSayeSu niSIdanto na jAnanti hitA'hitam / / zRNvanti na hitaM vAkyameDamUkA ivAnizam // 539 // Adau hRdyarasA''svAdAH paryante paritApinaH / . viSayA viSavat tyAjyAH puMsA svahitamicchatA // 540 // ekavAraM viSaM hanti bhuktameva na cintitam / .. viSayAzcintanAdeva bahudhA ca vinAzakAH // 541 // prAptA api naraiH kAmA duHkhaM dadati dehinAm / kSaNAttuSTAH kSaNAd ruSTA gandharvanagaropamAH // 542 // viSayeSu prasaktAnAM kandajJAvidhAyinAm / . ,
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 mallinAthamahAkAvyelokadvayavighAtinyo jAyante'narthavIthayaH // 543 // eteSAmabalAmUlaM zUlaM nitisaMpadaH / pazya dharmadharo rAjA striyaH paJcatvamAsadat // 544 // tathAhyatraiva sa kSetre nagare puNDavarddhane / rAjA dharmadharo nAma durddharo vairibhUbhujAm // 545 // tatraiva nagare'sti sma brAhmaNo godhanAbhidhaH / sAvitrI preyasI tasya sAvitrI brahmaNo yathA // 546 // sA'nyadA bhUbhujA dRSTA niHsmaanvpultaa| haThAdantaH pure kSiptA kAminAM kA vivekatA ? // 547 // gRhItAM gRhiNIM jJAtvA brAhmaNo vedapAragaH / muSTo muSTa iti ciraM vyAjahAra ghRNAkaram // 548 // priye ! prANapriye ! hA! hA! smerapaGkeruhAnane ! / mriye'haM tvAM vinA kasmAd gatA'si nRpavezmani // 549 // tvAM vinA divasA jAtA dIrghA mAsopamA mama / sarvagAM tvAM nirIkSe'haM viSNumUrtimivA'parAm // 550 // svAhA svadhA kathaGkAraM kariSye tvAM vinA priye ! / dharmakriyANAM mUlaM hi gRhiNyo gRhamadhinAm // 551 // vilapanniti SaTkarmA bhrAmyan zUnyamanAstataH / jagau pazcapadIM tasyAH premapAdapasAriNIm / / 552 // itazca tanayastasya paJcavarSapramANabhRt / vANijyakArakairAtto hI duSkarmavijRmbhitam // 553 / / kAlakrameNa saMpannA tasya tadneyajIvikA / vyatikrAnte hi saptAhe duHkhaM vismarati sphuTam // 554 // sAvitryA saha bhUpAlo bubhuje viSayAn sadA / sA'pi preyaHsutasnehagehAdi vyasmarattataH / / 555 // anyadA brAhmaNo rAjasaudhAgre madhurasvaram / tasyAH paJcapadIM gAyan dadRze jagatIbhujA // 556 //
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH / priyesmuM pazya ko nveSa iti vyAkuru savaram ? | sAspyUce deva ! naivA'muM jAne'haM ko'yamityapi // 557 // AjJA'tra rAjapAdAnAM yadi jAnAmi kiJcana / uvAca bhUpatirbhadre ! pariNItaH patistava / / 558 // nizamyeti ca sA dadhyau pariNItaH patizca yaH / taM na vedmi mahAbhAga ! dhig mAM kAmavazaMvadAm / / 559 / / anena bhUbhujA zIlaM mAmakInaM vikhaNDitam / tadenaM khaNDayiSyAmi kRte pratikRtiH zubhA // 560 // avahitthamathAsshatya dinaM nirgamya duHkhitA / nizAyAM bhUbhujaM suptaM nijaghAna ghanerSyayA // 561 // itaca yAmikAnAM sA vaJcayitvA dRzo nizi / svakIyAssvAsamAyAsIdapazyacca nijaM priyam // 562 // aGguSThamoTanAccakre nidrAcchedamamuSya sA / keyaM devIti nirdhyAyannupaviSTo dvijo'bhavat // 563 // prANapriya ! priyA te'smi sAvitrIti vicintaya / etAvanti dinAnyasthAmapazyantI chalaM kacit // 564 // idAnIM tu chalaM prApya samAgAM tava saMnidhau / tvatpAdau zaraNaM me stAM guruH strINAM patiryataH // 565 // akasmAddIrghapRSThena pRSThe daSTo'tha sa dvijaH / bhItairiva viSAvegAt prANaizca mumuce kSaNAt // 566 // gataprANaM priyaM prekSya vijJAtanijaceSTitA | tasyAmeva nizIthinyAM calitA pazcimAM prati // 567 // katibhirdivasaiH prApa nagaraM pATalAbhidham / devatAmandiraM caikaM niraikSiSTa manoharam / / 568 // 245 itazcA'gAtkAmadaMSTrA vezyA vaizikamandiraM / vilolalocanAmenAM vilokya dhyAtavatyasau / / 569 // 1 patireva guruH striyAmityapi /
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 mallinAthamahAkAvye sthAnabhraSTA ca ruSTA ca naSTA kssttaadupaagtaa| asmadAvAsayogyA'sau yogyA kusumadhanvinaH / / 570 // dhyAtveti putri ! jAmeyi ! kathaM nAgA gRhe mama ? / ' daivAdupAgate duHkhe kA trapA mAtRmandire ? / / 571 / / ityuktvA nijabAhubhyAmupagRhya paNAGganA / dRzau bASpA'zcite kRtvA tAM ninAya nijAlayam // 572 / / snapayitvA ca tAM prItyA viliptAM candanadravaiH / gaNikA candrikAzubhre vAsasI paryadhApayat // 573 / / Agacchadbhizca gacchadbhirnaraiH praabhRtsNbhRtaiH| devatA sakalevA'sau sevyate sma divAnizam // 574 // anyeArgrahaNaM datvA sthitaH kshciddhneshvrH| . ramayitvA nizAM sA prAtaH pRSTeti tena sA // 575 // kautaskutA'si raMbhoru ! kimAkhyA'si sulocane ! ? / tvAM dRSTvA me manojAtaM premAI tanvato vada // 576 // sA'pyAkhyad mUlato vRttaM nAmasthAnapurassaram / tataH zayyAtalaM muktvA vidUrastho jagAda sH|| 577 // tava sUnurahaM mAtahato vaannijykaarkaiH| hA ! akAryamidaM vRttaM caNDAlairapi varjitam // 578 // yadyahaM khaNDazaH kRtvA dehaM vahnau dhaamyho|| tathApyamuSya pApasya pAraM gacchAmi na kacit // 579 // adRSTavyeSvahaM nuunmdrssttvyshiromnniH| agrAhyanAmakebhyo'pi prathamaH pRthivItale // 580 / / tvadbhavanaM praviSTo'haM niSiddhaH zakunainahi / / athavA te'pi bhAvyartha vihantuM zaknuvanti na // 581 // pAtakaM kSAlayiSyAmi tadahaM vahnisAdhanAt / / atyugrakRtapApasya nA'nyA kAcid gatirmama // 582 // athainAM sa namaskRtya gatvA nijakuTI prge| ..
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH / 247 davA dAnAni dInebhyo bhasmasAtsamajAyata // 583 // sA'pi tad duSkRtaM proce vezyAyAH purato nijam / mAtaratriM pravekSyAmi suvarNamiva zuddhaye / / 584 // putri ! cAndrAyaNAdIni vratAni vividhAnyapi / vidhAya duSkRtaM sarve prakSAlaya zubhAzaye ! / / 585 // dattvA dAnAni tIrtheSu putri ! pAtakamutsRja / nedaM tava vapuH soDhA hutAzaM sphuradarciSam / / 586 // mahAtIrthanamaskArAt tilasvarNAdidAnataH / putrasaGgAdikaM pApaM prayAti kSayamaJjasA / / 587 // evaM smArttAni vAkyAni zrAvayantI dvijA''nanAt / dinayAmatrayaM yAvat kheditA sA paNAGganA / / 588 / / aatzanairmAtaH ! kariSye bhojanaM sphuTam / iti me nizcayo dharmakArye vighnakriyeti kim ? // 589 // iti nizcayametasyAH parijJAyA'tha kuTTinI | Uce dravyamidaM sarvaM kRtArthIkuru dAnataH / / 590 // tataH sA vihitasnAnA dadAnA dAnamadbhutam / citApArzve samAgatya pauralokasamAkulA / / 591 // citAM pradakSiNIkRtya vivezA'gnau paNAGganA / ito'bhUd DAmaro vAto mahAvRSTirajAyata / / 592 // tadaGgasparzabhItyeva jvalano jvalito'pi san / nirvANaH, nAgaro lokaH pranaSTo jalatADitaH / / 593 // kiMcid dagdhvA tato vezyA nirgatya citimadhyataH / sarayUsaritastIre papAta citidAruvat / / 594 / stokAmbhasi zapharIva vepamAnA muhurmuhuH / rodayantI dizAM cakraM cakranda kururIva sA / / 595 / / virate vAride dRSTeH ko'pi gopaH samApatat / zuzrAva ruditaM tasyA nizIthe karuNAparaH / / 596 //
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 mallinAthamahAkAbyekAcitpAvakadagdheti jJAtvA gopAdhipena saa| gRhItA khaukasi prItyA spRSTvA'GgAni mRdUni ca / / 597 // eraNDapatrajIrNAdyairuttArya jvalanaM ttH| ullAghA vidadhe kAlakrameNa paNasundarI // 598 // (yugmam ) tataH kalatramasyA'bhUdeSA vidhivijRmbhaNAt / janmAntarazatAni syurekasminnapi janmani / / 599 // sa gopAdhipati myan durdUrUDhapure'gamat / naikatra sthitireteSAM zaratpAthomucAmiva // 600 / / sA cUtapallavIcchannavigrahA gopagehinI / mastakanyastadadhyA''jyanavanItAdibhAjanA // 601 // takraM gRhNIta gRhNIta vadantI sudatI bhRzam / indrakIle skhalitvA'sau papAta calalocanA // 602 // pusphuTustatra bhANDAni mUrkhanirdiSTamantravat / tato'nyAbhiriyaM snehAd babhaNe gopakAminI // 603 // sakhi ! bhagnAni bhANDAni, kariSyasi kimuttaram ? / nijasya purataH patyuniketanagatA satI // 604 / / kiMcid vihasya sA'pyUce sakhyaH ! zocAmi kiM nanu ? / zocanIyaM mayA prAjyamanRNaM hi RNaM bahu // 605 // hatvA nRpaM patimavekSya bhujaGgadaSTaM dezAntare vidhivazAd gaNikA'smi jaataa| putraM bhujaGgamadhigamya citAM praviSTA __zocAmi gopagRhiNI kathamadya takram // 606 // evaM lolekSaNAvRttaM zrutvA bhogpureshvr!| jIvitavyavyayakarI viSayAzAM zlathIkuru // 607 // mitrAnandastato'vocad yuSmaduktakathAzruteH / 1 gehiniitypi|
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ . saptamaH srgH| 249 viSayebhyo nivRtto'pazakunebhya ivAdhvagaH // 608 // prasarat salilaM yadvatsetubandhena bAdhyate / / yadvat turaga unmArgaprasakto varasAdinA // 609 / / yathA kulavadhUH patyA svairiNI gnnsngginii| apravRttipravRttau rAd tathA''cAryaH sumantribhiH // 610 / / (yugmam ) bhavanto guravo'smAkaM bhavantaH suhRdo'pi ca / bhavanto nayanamAyA bhavantazca vipazcitaH // 612 // anyeAzcandrazAlAyAmAsthitaH pRthivIpatiH / apazyat sphArazRGgAraM janaM yAntaM puro bahiH // 612 / / rAjastava varodyAne kevalI suvrtaabhidhH| * samAgAdityuvAcoccaiH kazcit pRSTo mahIbhujA // 613 / / mitrAnandaH kRtAnandaH sacivaiH saha vanditum / natvA gatvA muni bhaktyA viniviSTaH kRtaanyjliH||614|| munipatimuddizya vyAjahAreti komalam / AzApizAcI sudRDhA tayA vyAptaM jagatrayam // 615 // cintAcakrasamArUDho yogadaNDasamAhataH / prAcyakarmakulAlena bhrAmyate ghaTavad naraH // 616 // AtapacchAyayoryadvat sahA'vasthAnalakSaNaH / virodhastadvadatrApi vijJeyaH sukhavAJchayoH // 617 // '' vAJchA cena sukhaM jantostadabhAve paraM sukham / na bhUtAni na bhAvIni sukhAni saha vAJchayA / / 618 // jIvAnirAgaso nanti mRSAvAdaM vadanti ca / kurvanti kUTadambhAdi vazcayanti nijAnapi // 619 // pUjyebhyo'pi hi druhyanti nindanti svagurUnapi / Arabhante mahArambhAn lumpanti yAmanagamAn // 620 // gohatyAM bhrUNahatyAM ca brahmahatyAM ca nitrapAH /
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 mallinAthamahAkAvyelobhAndhAH kiM na kurvanti paradravyajighRkSavaH // 621 // lobhavyAlamahAmantraM digpramANA'bhidhaM vratam / samAhitaiH prapannaM yaistaiH kRtA prANinAM kRpaa||622|| zrutveti jagatInAthaH kASThAsu catasRSvapi / vizeSato digviratau yojanAnAM zataM vyadhAt // 623 // punaH praNamya nigranthaM granthavad vrnnbhaasurH| AgatyA''trAsamurvIzaH zrAddhadharmamapAlayat // 624 // samabhUdabhyamitrINo mitrAnando nRpo'nyadA / dezAnte zatrubhiH sAkaM saMgrAmaH samajAyata / / 625 // bhUpena nirjitAH sarve balIyAMso'pi liilyaa| . teSAM praNazyatAM pRSThe gato dUraM mahIpatiH // 626 // sa dUrAtikramaM jJAtvA rAjA papraccha mantriNam / kiyanmAnAM bhuvaM bhadra ! samAyAtA vayaM purAt // 627 / / mantrI provAca nagarAd yojanazatamAgatAH / tato'sau cintayAmAsa smRtdigvirtivrtH||628|| na gantavyaM mayA kApi yojanAnAM zatAtparam / IdRkSo niyamo'grAhi kevalajJAnino'ntike / / 629 // atha maunaparaM bhUpaM dRSTvA mantrI vyajijJapat / kriyatAM satvaraM deva ! prayANakamabhidviSaH / / 630 // yasmAtsanti mahIpAla ! shtrvo'bhyrnncaarinnH| . atha provAca bhUpAlo nA'haM gantAsmya'taH prm||631|| digvirativrate mantrin ! samasti maima nizcayaH / nA'taH prayANaM kartAsmi zreyonizcayapAlanam // 632 // susthA'vasthAsu bhUpAla ! pAlyatAM niymsthitiH| vidhure prodgate sarva kArya kArya yathAvidhi // 633 // vizeSAd vidhure mantrin ! kArya niyamapAlanam / 1 -bhAsuramityapi / 2 miti- iti ca /
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH / 251 dhIrANAM kAtarANAM ca vyasane labhyate'ntaram ||634 || athAsnApRcchaya bhUpAlaM mantrI nItighaTastataH / kiJcit sainyaM samAdAya pratasthe dvijigISayA // 635 // atizrAntaM balaM jJAtvA mantriNorimahIbhujaH / vijigyare tato nItighaTaM jaghnuva lIlayA / / 636 // mantriNaM nRpatiH zrutvA kAladharmamupAgatam / AcAryAneva tuSTAva bhavAmbhodhi ghaTodbhavAn // 637 // yairmeniyamadAnena pradattamiha jIvitam / praNamya tatpadadvandvaM grahISyAmi mahAvratam / / 638 // iti nizcayamAdAya vavale nagaraM prati / mArgasyA'rdhe ca tAn rAjA dRSTavAn munipuGgavAn / / 639 / / teSAM gurUNAmabhyarNe bhavArNavatitIrSayA / agRhNAd bhUmipAlostha vrataM nirgranthasevitam // 640 // mahAvrataM paripAlya yathoktaM nRpasaMyamI / jagAmA'pyacyutaM kalpaM tasmAtsiddhimavApsyati // 641 // kathAnte nyagadad rAjA ziraHpraNatipUrvakam / dhanyo'sau digmitau yena vizuddho niyamaH kRtaH / 642|| bhogopabhogayoH saMkhyA kriyate yA mahIpate ! | bhogopabhoganAmA'sti tad dvitIyaM guNavratam // 643 // bhojyabhedAt karmabhedAdidaM saMbhavati dvidhA / bhojyeSu bahuvIjAni kharakarmANi karmasu / / 644 // bhojyabhede phalaM sarvamajJAtaM bahuvIjavat / anantakAya mAMsAni madyapAnaM nizA'zanam // 645 // nyagrodhodumbaraplakSa kASThodumbarabhUruhAm / zrIvRkSasya ca no bhojyaM zrAddhairjIvA''kulaM phalam 646 apakaM gorasonmizrupuSpitaM dvilaM tathA / 1 - pi mahIbhujaH, evamapi / 2 vidalamityapi /
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye ayamatikrAntaM dadhyannaM kathitaM tyajet || 647 // idaM bhojanataH proktaM karmato'GgArakarma ca / vanacchedaM zakaTaM ca bhATakaM sphoTakarma ca // 648 // rasakezaviSANAM tu vANijyaM dantalAkSayoH / yantra pIDAnilacchanadavadAnAni kAnane / / 649 // saraHzoSaviDAlazvakukkuTAdikapoSaNam / 252 dharmArthI varjayennityaM jIveSu karuNAparaH || 650 // bhogopabhogaviratiM kurvanti manISiNaH / te labhante sukhaM bhImabhImasenau yathAzrutau ||651|| saMniveze nivezAkhye vrajavajavirAjini / abhUtAM bhrAtarau bhImabhImasenA'bhidhAvubhau ||652|| pUrvAparayorAzipayAMsIva yugakSaye / sarvadi saMbhavAH krUrA amilaMstaskarAstayoH ||652 // dhanAnyaharatAM sArddhaM taskarairyodhanAnyapi / babhaJjatuH purANyucairagRhNItAM pravAsinaH ||654 || anyedyurvimahAsactrAH pAvayanto mahItalam / tatrA''cAryAH samAjagmuH zamazrI puruSottamAH || 655 // athA''virabhavad vyomni pracaNDA ghanamaNDalI / maNDalIkRta sutrAmA'khaNDakodaNDamaNDanA || 656 | padavyastaTinIyante vArDIyante saridvarAH / sarAMsi mAnasAyante varIvRSati vAride ||657 // janAnAmapi saMcAro niSiddhaH prasRtairjalaiH / 'kA punaryaminAM vArttA prAsukAdhva vihAriNAm ? / / 658 // AcAryaiH preSitaM sAdhuyugalaM vipulaM dhiyA / tattayoH pArzvamAgatya babhASe nipuNaM vacaH // 659 // AyuSmanto ! bhavatpArzve preSitau guruNA'dhunA / SS 1 kuthitamapi /
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH / varSAkAlaH samAyAto na gantuM yujyate kacit || 660 // munivAmimAM zrutvA babhASAte iti sphuTam / atra tiSThantu niSThAM svAM tanvAnA gurubhiH samam / / 661 // annaprabhRti yatkiJcid rocate vo nirantaram / bhavadbhirbrAhyaM lakSmIrdAnaphalA ! yataH || 662 || avocatAM munI bhadrau ! na nigranthAnAM kalpate / ekasminnapi saMstyAye grahItumazanAdikam ||663 // 253 yataH yathA drumasya puSpeSu rasaM pibati SaTpadaH / na ca puSpaM klAmayati sa svaM prINAti nityazaH // 664 // tathA susAdhavo dhIrAH praviSTA gocarakSaNe / gRheSu gRhNate bhikSAmavRddhA rasasaMpadi || 665 || bho ! bho ! bhadrau ! paraM zuddhaM strISaNDapazuvarjitam / kulIna janagehA'ntaH saMpradattAmupAzrayam ||666 // yataH yo dadAtyAzrayaM jJAnazAlinAM tatramAlinAm / vastrAnnapAnazayyAdi sarva prAdAyi tena yat || 667 || paropakAraH svAdhyAyo jJAnAbhyAsazca saMyamaH / etannirmArpitaM tena yena datta upAzrayaH || 668 // prApnoti rAjyacakritvasvargizaRzriyaM naraH / utpatti sukule kIrttiM sphurttiM ca janaparSadi || 669|| zayyAdAnaprabhAveNa bhavAdhi tarati kSaNAt / ataH zayyAtarastIrthakaraiH sarvairudAhRtaH // 670 // nizamyeti muniproktamabhyadhattAM munIn prati / asAvupAzrayaH sAdhu ! gRhyatAM vidhipUrvakam ||671 / / tatrAssthuH mUrayaH zrImatsiddhAntArthasya vAcanAm / vitanvAnAH samAdhAnaM sAvadhAna svamAnasAH ||672 ||
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye tAvapi zRNutaH smoccaiH siddhAntadhvanimuttamam / avAnau padavyAkhyAM dRSTAntAsthitizAlinIm || 673 // varSArAtre vyatikrAnte zoSamAyAti karddame / kUlamadhyapravAhAsu kUlinISu samantataH // 664 || zaratkAlazriyo hAse kAme puSyati sarvvataH / vihAraM kartumArabdhA AcAryAH sAdhucaryayA / / 675 / / (yugmam ) dvAvapi bhrAtarau sUrInanugantuM zubhAzayau / garbhazrAddhopamau bhaktyA pravRttau saparicchadau ||676 // ucite bhUmibhAge'dhaH sUriH sthitvA prazAntagIH / uvAca bhadrakau ! vAkyamAsmAkInaM nizamyatAm ||677 // zuddhAnnapAnadAnena sAnnidhyAd bhavatoriha / saukhyena saMsthitA varSArAtramekadinaM yathA // 678 / / AjJayA jinarAjasya nirgranthabhaTaveSTitAH / vayaM moharipuM jetuM calitAH sainyapA iva // 679 // dharmazravaNamasmAkaM na jAtaM bhavatoH kacit / paramekaM vacazcAru vidheyaM zubhavRddhaye || 680|| abhigrahANAmanyeSAM bhavanto na sahiSNavaH / rAtribhuktiparIhAro bhAvazuddhyA vidhIyatAm || 681 // 254 yataH bhramanti sarvato bhImA rajanyAM rajanIcarAH / ato nizi na bhoktavyaM duSTaveleti dUSaNAt ||682 // makSikA kurute vAnti prajJAM hanti pipIlikA / kolikaH kuSTharogaM tu vidhatte nizi bhojanAt ||683 // svarabhaGgaM kacaH kuryAdalirvidhyati tAlu ca / doSAnevaMvidhAn jJAtvA rAtrau ko'znAti kovidaH 1 684 AyurvarSazataM loke tadarddha sa upoSitaH / karoti viratiM dhanyo yaH sadA nizi bhojanAt || 685 //
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH / AcAryoktamiti zrutvA saMvegarasaraGgitau / prApadyetAM vrataM rAtribhojanapratiSedhakRt || 686 // AcAryA api nirgranthaiH sArddhamanyatra dhIdhanAH / vijahuH kokilA bhRGgA haMsA na niyatA yataH // 687|| anyedyustAvapi prati grAme ghATIM vidhAya ca / agRhNItAM dhanAnyuccairgodhanAni vizeSataH || 688 // tayoH paricchadaiH pApairnivRttaiH prAntarAntare / pInAGgo mahiSaH ko'pi hato dhautaiH parazvadhaiH // 689 // kaizcit pravizya grAmAntaH krItaM maireyamuccakaiH / puMsAM pApapravRttAnAM sarvavyasana saMbhavaH ||690 // anayoH pattibhizcaivaM cintitaM duSTamAnasaiH / mArayAmo viSaM dattvA madirAkrAyikAn yadi // 691 // etatsarvaM dhanAdyuccairasmAkaM bhAgavajrjitam / sakalaM jAyate yasmAnmAraNIyA vibhAginaH // 692 || maireyakAyikairevaM dhyAtveti garalaM kSaNAt / madiSThAyAM pradiSThAyAM cikSipe gandhadhUlivat // 693 // tadIyaviSadAnasya zaGkayA pAdacArataH / astaparvvatamAruhya papAtA'mbhonidhau raviH ||694 // prasastre timirairviSvag nAgapUgAnujairiva / ghUkairjughuSire bhImai rakSomaGgalatUryavat // 695 || athobhaye'pi militAstaskarAH krUraceSTitAH / parasparaM nijaM vastu prAbhRtaM vidadhustadA / / 696 // svAminau ! pazyatAmetatsukhAdara sapezalam / athocaturmahAbhAgau niSedho rAtribhojane || 697 // susthASvasthAsu netArau ! pAlyatAM niyamasthitiH / zarIramAdyaM sarvvatra sAdhakaM dharmmakarmmaNi // 698|| ho ! bhadramukhAsteSAM gurUNAM pAdasaMnidhau / 255
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 mallinAthamahAkAvye vidadhe niyamastasya bhaGgaH kiM zreyase khalu ? ||699 // zUraH sa eva yaH saMkhye bhinattIbharadadvayam / vAdI sa eva yo rAjasabhAyAM yuktiyuktagIH // 700 || guru: sa eva yastacaM zAstopAsakaparSadi / bhavyaH sa eva yaH samyak paripAlayati vratam / / 701 // etayogiramAkarNya tatastasvArthasAdhikAm / athAnye taskarAstadvadanyonyasya dadustarAm ||702 || tato viSotthakIlAbhiH kalpakAlAnalairiva / teSAmAyurdvamo dehe sApAyaM hanta jIvitam ||703 || etAn paJcatvamApannAnvIkSya tau hRdi babhratuH / guruNA tadAssvayordattaM hi jIvitam ||704 || teSAM gurUNAM sAtatyaM paropakRtikAriNAm / bhavAvo bhuvi jIvantAvanRNatvaparau katham ? / / 705 / / teSAmetra gurUNAM tau pArzve jagRhatuvratam / jagmaturacyutaM kalpaM tasmAnnirvANamedhyataH / / 706 / / AkarNyatAM sakarNena varNyamAnaM mitaiH padaiH / anarthadaNDaviratistAtayIkI guNavratam || 707 // Artaraudre apadhyAne vinA svArtha parasya ca / pApopadezaH so'narthadaNDa ityabhidhIyate / / 708 // ye'narthadaNDamIdRkSaM kurvate krUraceSTitAH / te duHkhabhAgino loke lobhananyAdiko yathA // 709 // tathAhi samabhUt khyAtaM puraM bhogapurAbhidham / tArAcandrAbhidhastatra zreSThI zreSThaguNAkaraH / / 710 // saMpUrNa sarvasAmanyAH prakRSTIkRtanAvikaH / gRhIta bhUribhANDaughaH subhaTairudbhaTaiH samam / / 711 / / Azugo vAyuvatpoto laGghayanmakarAkaram / rakhamekhalanAmAnaM mahAdvIpamupeyivAn / / 712 //
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH / tasmAduttArya bhANDAni kUle kUlaMkapApateH / utkarAn kArayAmAsa zriyAM krIDA'calAniva / / 713 || purandarapuraM prApya zriyA paurandaraM puram / tatrA'bhUd bhUpatiH sphItavAhano meghavAhanaH // 714 // lobhanandIti tatrA'bhUt satyArthI vaNijAM patiH / pApakarmarato nityaM mahAmohaniketanam || 715 // tatraiva nagare mantrI kANako vaJcanAmatiH / buddhyA gRhItadraviNaH pareSAM pazyatAmapi / / 716 // tayormantradhiyAM pAtraM satrAgAramivainasAm / suzilpI carmakAro'sti mAyAmaya itIritaH / / 717 // saviturmandire zAnto dvijo horAvicakSaNaH / 'avidyamAna netro'pi trilocana iti smRtaH // 718 / / itazca lobhanandyeSa zrutvA potaM samAgatam / tArAcandrA'ntike prApa gRhItvA prAbhRtaM nizi // 719 // saMbhASamucitaM kRtvA papracchA'svacchamAnasaH / potabhANDaM kiyad bhadra ! mamA'zeSaM nigadyatAm ||720|| prAJjalatvAttatastena sarvamuktaM yathAsthitam / 257 ziro vidhUya tenApi sakhedamiva bhASitam / / 721 // prayAsa eva jAtaste kubhANDA''nayanAt param / yasmAdamISAM na kApi vikrayaH kapivad bhavet / / 722 // ho ! tathApi gRhe'haM purA kIrttibhayAt param / dAsye'haM prasthamekaM te nijamAnasavAJchitam // 723 // tathAssetamanenApi satyaGkAraH samarpitaH / lagnakA vihitAH paurA bhANDaM dRSTyAhataM kRtam // 724 // parakIyAspi me'dya zrIrAtmIyeti vicintayan / gatvA gRhaM sukhaM suptaH sutodvAhakSaNAdiva / / 725 / / | prAptaH, ityApa | 33
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye dvitIye yAminIyAme sacivo vaJcanAmatiH / tArAcandraM chalayituM hRSTaH prApa tadantike // 26 // ucitapratiprazyA'sau tArAcandreNa viSTare / upavizya papracche'tha svAgataM mantriNo'ntike // 27 // mantriNA vArttAvasare bhaNitaM krUracetasA / purAshaM cauravat kSiptavAra ke jagatIbhujA // 28 // tasmAt kathazcid naSTvA'haM potAduttIrya sAgaram / puraM bhogapuraM prApa tvatpituH sadanaM sthitaH // 29 // mayA samakSaM lokAnAM cakSurmuktvA'tha dakSiNam / jagRhe svarNalakSazca tato'trA''gAM nRpAntike / / 730 // tanmaGgalyapade datvA kSamayitvA svadurnayaM / pUrvavatsacivo jAto dravyAt kiM na prajAyate 1 / / 731 // matpuNyaistvamihAyAtaH svarNalakSamidaM sakhe ! | gRhANA'rpaya me cakSurvyavahAraM pravarttaya // 732 // datte me locane bhadra ! karttavyo bhANDavikrayaH / AhAre vyavahAre ca sajjA lajjA satAM na yat // 733 // ityuktvA sacive yAte vimanAH potanAyakaH / cintayA rajanIyAmayugaM yugamivA'nayat / / 734 // mAyAmayo mahAmAyaH paryaTastatkuTItaTe / 258 AgAt sandhApayAJcakre vaNijo pAdarakSaNam || 735 // carmakArastataH prAha kiM me dAsyatha vetanam ? | potanAtha uvAca tvAM toSayiSyAmi sarvathA / / 736 // kRtakAryamamuM dRSTrA so'thA'vocata rUpakam / drammaM drammASTakaM drammazataM vA tvaM gRhANa bhoH ! // 737 // tato drammasahasreSu dIyamAneSu tena tu / nAyaM santoSavAn jAtaH kiM punarbhUrivAJchakaH 1 // 738 // athoce carmakrud zreSThin ! potapaNyaM mamAkhilam /
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| 259 yadyarpayasi tattoSo jAyate mama nAnyathA // 739 // mamAnujJAM vinA paNyaM cedviveSyasi kizcana / tad bhUpAjJAvibhaGgasya kArayiSyAmi kAraNam / / 740 // evamuktvA'gamacarmakAraH kArukakUTadhIH / jagAma nagarasyAntastArAcandro'pi paryaTan // 740 // dRSTo madanamaJjaryA vezyayA shsyruupyaa| lakSIkRtaH kaTAkSANAM sa sAkSAdivasAtyaye // 742 // AnAyito gRhe zreSThI preSya ceTIM sulocanAm / snapito bhojito bhaktyA paramAnandamedurAm // 743 // evaM nivasatastasya kiMyantyapi dinAnyaguH / anyeyuH sa tayA pRSTaH kastvaM kasmAdihAgataH // 744 // tatastena svavRttAntaH samIcIno niveditH|| sA'vocad vipadaH prAptI khedaH kAryo na kovidaH // 745 // ApadaH saMpado'pyatra samIpasthAH zarIriNAm / na zokaharSayostasmAdarpaNIyaM mano budhaiH // 746 // evamuktA'tha sA gatvA natvA bhaTTa trilocanam / evaM vijJapayAmAsa rUpAjIvA sukomalam // 747 // matpatestAracandrasya vyasanaM mahadutthitam / nistariSyati tatsaukhyAnaveti vada kovida ! // 748 // so'pyuvAca tava patirvyasanaM nistariSyati / sukhenA'pi na khedastattvayA kAryo nije hRdi // 749 // zrutvetyupazrutiprAyaM hRSTA vezyAgRhaM gtaa| yAminyAM preSayAmAsa tArendu ravimandire // 750 // prachannIbhUya sUryasya mandire'sthAd vnnigvrH| ito'bhyAgAllobhanandI chAtreNa viniveditaH // 751 // AkhyAya pUrvavRttAntaM zreSThinoditamIdRzam / nirUpaya nijAM horA nirvAho bhavitA navA // 752 //
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 mallinAthamahAkAvye horAM vicArya so'pyUce yadIdaM potanAyakaH / vakSyate vacanaM prAjJastadA tava kimuttaram // 753 / / na kiMcit zobhanaM bhadra ! bhavitA pratyutA''padaM / zrutveti zUnyadhIH pApa mandiraM shresstthisundrH||754 // athAkhyat tasya pArzvasthazchAtraH pAtraM mahAdhiyAm / horAjJAnasya tattvArtha punaH pAThaya mAM prabho! // 755 // tatra pAThayituM bhaTTa upAkramata satvaram / vineyavidyAdAne hi budhAH syuH satatodyamAH // 756 // vedAdhyayanadAneSu devArcAsu viSoddhRtau / purIdhAmapravezeSu vAmA horA zubhA matA // 757 // saMgrAme bhojanasnAne strIsaMge rAjadarzane / krUrakarmasu zeSeSu dIpte vAmetarA matA // 758 // dakSiNe yadi vA vAme yatra vAyurnirantaram / taM pAdamagrataH kRtvA nissared nijamandirAt // 759 // gurubudhanRpAmAtyA anye'pIpsitadAyinaH / pUrNAGge khalu karttavyA kAryasiddhimabhIpsatA // 760 // Asane zayane vA'pi pUrNAGge vinivezitAH / vazIbhavanti kAminyo na kArmaNamataH param // 761 // yadA pRcchati candrasthastadA saMdhAnamAdizet / pRcched yadA tu sUryasthastadA jAnihi vigraham // 762 // candrasthAne yadA vAyuH sUryasthAne ca pRcchati / tadA na rakSyate rogI mRtyorvedhazatairapi // 763 // ravisthAne yadA prANaH praSTA pRcchati candragaH / tadAsau mriyate rogI yadi trAtA surezvaraH // 764 // yasminna) cared vAyustatrastho yadi pRcchati / pIDito'pi tadA rogai rogI jIvatyasaMzayam // 765 / / vahantIM nAsikAM vAmAM dakSiNAM cAbhisaMsthitaH /
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| 261 yadi pRcchet tadA putro riktAyAM tu sutA bhavet // 766 // pArthive jIvavijJAnaM mUlajJAnaM jale'nile / Agneye dhAtuvijJAnaM vyomni zUnyaM vinirdizet // 767 // evaM taM pAThayannasti mantryAgAd vaJcanAmatiH / pUrvavat kathayAmAsa sa pUrvavadabhASata // 768 // : atha carmakRti prApte pUrvavad gadite sati / mantrI kRSNamukho jAto mRtajyeSThasuto yathA // 769 // tacchrutvA carmakAro'pi nirAnando gatasmayaH / viprasya kaTukairvAkyaiH zreSThivanmAnase bhRzam // 770 // tArendurbhaTTavAkyAni sudhArasasamAnyatha / AkarNya muditasvAntaH satataM sumanA yayau // 771 // atha pAtapAbhyarNamAgatya saha vezyayA / tArAcandreNa sarvo'pi svavRttAnto niveditaH // 772 // atha zreSThI samAhUto bhUmipAlena kopinA / AgataH so'pi sAzakaM natvA bhUpamupAvizat // 773 // roSaraktekSaNaH kSamApaH sAkSepaM smeti bhASate / re! zreSThinnIdRzaM karma marmA''viSkuruSetra kim ? // 774 // arAjakamidaM rAjyaM kiM vA nyAyo na vidyate? / yena kAryANyanAryANi kriyante nijayecchayA // 775 // zreSThI sadhairyamUce ca gatvAbhyarNe'sya sAJjasam / saMlApapUrvakaM rAjan ! niviSTo'haM yathAvidhi // 776 // anenoce sakhe'mISAM bhANDAnAM mama vikrayAt / saMbhAvyate kacillAbhastato'jalpamadhIzvara ! 1 // 777 // tvadIyapaNyarAzInAM vikrayo bhavitA na hi / tato'yamagadadeva ! nirbhAgyo'haM mahAmate ! // 778 // yat kiJcidrocate tubhyaM tadbhANDapasthikaM skhe!| bhRtvA zIghraM grahISyAmi kubhANDAnyakhilAnyapi // 779 //
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye aGgIkRtamanenA'pi satyaMkAro mayArpitaH / atrArthe sAkSiNo nAtha ! bahavo vihitA mayA / / 780 // athAha bhUpatiH zreSThI nyAyayuktaM vaco'vadat / anena labhyamevaitad yatastiSThanti sAkSiNaH / / 781 // tArAcandrastataH prAha sasmitaM saMmataM mama / yadyeSa dadate mahyaM prasthamekaM samIhitam / / 782 // lobhanandI tataH prAha prasthamekaM manogatam / yAcasveti vivAde hi kAlakSepaH kSameta kim ? // 783 // tArAcandro'pyabhASiSTa zRNu me ruciraM vacaH / uttarAnilapUtAnAM khaNDitAnAmudUkhale // 784 // rAmAkaragRhItAnAM samakSaM nRpaparSadaH / pradehi mazakasyAssthanAM prasthaM svaccha ! mamAdhunA // 785 / / ( yugmam ) evaM tArendunA prokte vilakSo'janyasau vaNik / asAdhyaM na mateH kiJcijjalAnAmiva dhImatAm ||876 // sacivo'pi samAhUto natvA nRpamupAvizat / Uce nRpatiretasya niSiddhaM kiM krayANakam 1 || 787 // so'pyUce dakSiNaM cakSurasya grahaNake'sti me / svarNalakSaM gRhItvA'sau tadarpayatu sAmpratam // 788 || rAjoktaM zobhanaM vakti mantryayaM nayakovidaH / tArAcandrastataH mAha yuktamuktaM vipazcitA // 789 // rAjan ! me mandire nUnaM sahasrANi dRzAM nRNAm / tvanmadhyapatitaM netraM na jAne hanta ! nizcitam // 790 // tvaM vAmalocanaM mantrin ! samuddhRtya samarpaya / yenopalakSyate pUrNa vidadhAmi manoratham // 791 // vihasyA'tha nRpo'vAdId yuktiyuktaM vadatyayam / 1 svacchamate !, evamapi / 262
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH / upalakSya yataH karttA netrArpaNavidhiM nanu ||792 || aho ! matiprapaJco'sya yaccakre'haM niruttaraH / vicintyeti sa mAyAvI maunamAzritya nirgataH // 793 // carmakAraM samAhUtaM tArAcandro'pyabhASata / kaimakyena paNyaM me dIyamAnaM niSedhasi ? // 794 // carmakRttamuvAceti yAvadasmi na toSitaH / tvayA RyANakaM naiva tAvad deyaM hi kasyacit // 795 / / tArAcandro'tha nyagadadidaM carmakRtAM vara ! | amuSya ratnacandrasya narendrasya suto'jani / / 796 // tasya janmani tuSTastvaM naveti vada kadrada ? | so'pyuvAca sakhe ! tuSTaH saMjAto'haM girA tava // 797 // tArAcandro narendrasya praNamya kramapaGkajam / etadgratrayImukto vyavahAraparo'jani / / 798 // itazca nagare taMtra dyUtakAro dhanAhvayaH / kSudhayA pIDitaH kAmaM tArendraM samupAgamat / / 799 // tArAcandra ! kSudhArttoshaM dehi me bhojanaM varam / anyathA jIvitavyaduH kSudavena vinAzyate // / 800 // yataH 263 kSudhayA paribhUtAnAM prANAH buddhiH parAkramaH / ete sarve vilIyante kalpAnteneva parvatAH / / 801 // kSudhAklIvasya jIvasya paJca nazyantyasaMzayam / suvAsanendriyabalaM dharmakRtyaM ratiH smRtiH ||802 || sagauravaM kRtasnehaM tArAcandreNa bhojitaH / annadAnAtparaM dAnaM na bhUtaM na bhaviSyati / / 803 // atha dyUtarataH so'pi lobhanandI gRhe nizi / padmAkAramadAt khAtraM kimasAdhyaM hi tAdRzAm 1 || 804 // agrAMhIMnama ityAdi mantrAkSaraparAyaNam /
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 mallinAthamahAkAvye vAraM vAraM tArAcandra ityAkhyAM grAhakaM sphuTam // 805 // prajvaladvahnikuNDasya purasthaM kRSNamAsuram / dhyAnamApUrayantaM ca dAhayantaM tilAdikam // 806 // karavIrAruNapuSpaiH pUjayantaM ca devatAm / adrAkSIdeSa nibhRtaM zreSThinaM lobhanandinam // 807 // (tribhirvizeSakam ) amumartha gadiSyAmi tArendoH prANadAyakam / yato mayA gRhe bhuktametasya snehagauravAt // 808 // tRNamuttAritaM mUnI yena tasyA'pi tnyte| upakAraH kimetasya punaH sarvopakAriNaH // 809 // dhyAtveti vinivRtto'sau prAtastArendumandiram / yAvadgacchati tAvatsa mUkaM lokaM vilokate // 810 // athA'pRcchat kathaM loko gatAsuriva dRzyate ! / tataH kazcinnaro'vocad dAho'bhUd zreSThinastanau // 811 // tallobhanandino nUnaM vispaSTaM duSTaceSTitam / yato'bhicAramantrANAM mAhAtmyaM hi nirrglm||812|| tat jJAtvA ratnacandrasya narendrasyAntike gataH / tat sarva kathayAmAsa tadIkSAmAsa bhUpatiH // 813 // yathAvaduktaM tatsarvaM tadAgamyAdhigamya ca / abandhayad zreSThigale'zmapiNDaM pApapiNDavat // 814 // taM cikSepa mahAmbhodhau duSTazikSAparo nRpaH / tArAcandro'pi saMjajJe vihitauSadhavatpaTuH // 815 // yo'narthadaNDamIdRzaM kurute krUradhIH sa hi / lobhanandivadambhodhau bhavAmbhodhau nimajati // 816 // praNamyA'tha jinaM rAjA rAjamAno mudA bhRzam / uvAcA'narthadaNDasya zuzruve nikhilaM vacaH // 817 // 1 raktapuSpaprasUnaizcetyapi /
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| 265 anarthadaNDamujjhanti ye narAH zivavAdinaH / teSAmarthAH prasiddhyeyuranAnAmivojjhanAt // 818 // atha malliH prabhuH prAha zikSAbatacatuSTayIm / tatra sAmAyikaM dezAvakAzikaM ca pauSadham // 819 // atitheH saMvibhAgazca zikSAbatacatuSTayIm / yaH pAlayati puNyAtmA tasya siddhirasaMzayam / / 820 // aGginAM samabhAvo yaH sarvabhUteSu bhaavtH| pAhuH sAmAyika tajjJAstat zikSApadamAdimam / / 821 // AdhazikSApadasthasya zrAddhasyA'pi yateriva / candrAvataMsanRpateriva karmakSayo bhavet // 822 // nagaraM nAma sAketaM saGketagRhavat zriyAm / candrAvataMsakastatra nRpatiH samajAyata / / 823 // himavRSTiM vikurvANaH stanayitnurivAdhikam / padminImAnaluNTAkaH zizirarturavAtarat // 824 // zizire vartamAne'smin mAghamAse'naghAzayaH / rajanyAmagamad rAjA vAsavezma gatasmayaH // 825 // vidhivad bhAvanAlIno raajcihnrvivrjitH| daNDakoccArasampUrNamAdAt sAmAyikaM vratam // 826 // prajvaliSyati dIpo'sau yAvad dhvAntavilopakaH / spardhayeva mayA tAvat stheyaM dhyAnavatA satA // 827 // vicintyetthaM mahInAthaH saamaayikpvitritH| atiSThat pratimAyAM sa raudrAdhyAnavarjitaH // 828 // tat talpapAlikA dhvAntaM svAmino mA sma bhUditi / gate prAgyAminIyAme pradIpe tailamakSipat // 829 // acintayannRpo me'sau karmakSayavidhAyinI / 'saMdhAsyAmi nijaM bhAvaM prAktanakarmabhedanam // 830 // 1 sNdhyaasyaamiitypi|
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 mallinAthamahAkAvye - gate dvitIye yAme'tha pradIpe'tra gRhasthite / akSipad jAgratI tailaM sA zayyApAlikA punaH 831 tato'pyacintayad rAjA raNAdau kaSTamutkaTam / soDhaM mayA kiyacedaM paramparasukhapradam 1 || 832 // vyatIte rajanIyAme tRtIye talpapAlikA | cikSepa mallikAyAM tu tailaM sA bhaktamAninI // 832 // punardadhyau mahIpAlaH kSAlayiSyAmyahaM nijam / pApaM tApavinirmuktaH zarIre svavaze sati || 834 || sarvo'pi sahate kaSTaM prAyaH paravazaH pumAn / karmakSayAya tatraiva, karmanirmUlanaM tvidam / / 835 / / zramotpannavyathAkhinaH sa pradIpa ivA'cirAt / vibhAtAyAM vibhAvaya nirvANA'bhimukho'bhavat // 836 // atipravRddhabhAvo'sau vihitA''locanAdikaH / AyuH kSaye vipadyA'sau maharddhistridazo'jani ||837 // sAmAyikavrataM cakre yathA'nena mahIbhujA / tathA'nyairapi kartavyamidaM sarvasukhapradam || 838 || digvate yosvadhizca tatsaMkSepo dine dine / dezAvakA zikaM tat syAt zikSAvrataM dvitIyakam // 839 // dezAvakAzikaM yastu paripAlayati vratam / sa sukhI jAyate dhImAn dhanasenadhanezavat ||840 // tathAhi ratnakheTAkhye kheTe ratnadhanAbhidhaH / zreSThI zreSThamatistasya dhanasenasuto'jani / / 841 // sa sarvadA nIcasevI svabhAvena vidUSakaH / parApavAdatanniSThaH sAdhUnAmapi dUSakaH // 842 // anyervijane zreSThI premNA putramajUhavat / parApavAda mA vatsa ! kArSIH kIrttilatAhimam // 843 // 1 samyagiti paraH pAThaH /
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| 267 mUlaM parApavAdadroH kaliH, skandhazca durvcH| dharmabhraMzaH pramUnAni phalaM durgatisaMgatiH // 844 // nIcasaMgAcciraM putra ! sudIrghA bhavasaMtatiH / zRNu candrayazovRttaM vRttaM navabhavAvadhi // 845 // tathAhi bharatakSetre puraM brahmapurAbhidham / / brahmaseno nRpastatra jayaseno jighAMsubhiH // 846 / / niHzeSazAstraviduro viduro'sya purohitH| purandarayazAstasya bhAryA zIladhurandharA // 847 / / tayozcandrayazAH putrI vallabhA nijajIvavat / paitRke sA'rhato dharme nAkArSId vAsanAM kacit // 848 // kalikAnanakandalyA paizUnyA'zUnyacittayA / yazodevavaNikapalyA brahmasundarIsaMjJayA // 849 // gRddhayA kAmabhogeSu sadAcArapathadviSA / tasyA ajAyata prItiH sakhyaM tulye smRtaM yataH // 850 // (yugmam ) vatse'nayA samaM sakhyaM na zreyAMsi samAzrayet / na tathodyotakRd ratnaM sarpamUrdhni yathA bhiye / / 851 // itthaM sA pratiSiddhA'pi pitRbhyAM na nivarttate / yad yannivAritaM prAyaH tattadA''sevate janaH // 852 // anyecurunmanAzcandrayazAH skhyaa'nyoditaa| mUrkhacittamivAtyantaM kimu zUnyeva lakSase ? // 853 // sakhi ! priyo virakto me rakto madirayeva sH| prakAmaM madirAvatyA na mAM dRSTvApi vIkSate // 854 // ajAtanandanA kAlaM nirgamiSyAmi kiM sakhi !? / na putro na patizcApi kevalaM janma hAryate // 855 // alaM sakhi ! viSAdenA''karNayaupayikaM vcH| nIlIrAganibhaM rAgaM yathA kuryAt tvayi priyaH // 856 //
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 mallinAthamahAkAvyeatrAsti dharmadhIna ma puraH pravAjikA bahiH / bahuzrutA samabhAvA cA'smin karmaNi karmaThA // 857 / / atha dvAbhyAM tatra gatvA pUjayitvA dhanAdibhiH / patyurvRttAnta AkhyAtaH sAvAdInmA viSIdatAM // 858 // brahmasundaryayovAcA'nugRhItA tvayA'mbike / yuktaM paropakArAya pravarttante bhavAdRzAH // 859 // athoccATananAmoccaizcUrNa pravAjikA rahaH / adAca candrayazase duSTakarmeva mUrtimat // 860 // tadyogacUrNamAhAtmyAt zirasi kSepaNAt ptiH| virakto madirAvatyAM raktazcandrayazasyabhUt // 861 // baddhaM kliSTaM tayA karma mahAduHkhanibandhanam / vipAko yasya saMbhAvI bahusaMsArakAraNam // 862 // kAlakrameNa sA mRtvA samabhUtparvate vazA / apriyA yUthanAthasya tattatkarmavipAkataH // 863 // yatra sA krIDati prItyA tatra eSa na gacchati / tAM vilokya prajajvAla naveneva davena saH // 864 // atha mRtvA mirau tatra vAnarItvena sA'bhavat / aniSTA pUrvavat patyuH svaduSkRtavazaMvadA / / 865 // anyeAthanAthena tADitA sA balImukhI / bhrAmyantI zUnyahRta puMsA kenacid vidhRtA haThAt / / 866 // athAyaHzRGkhalAbaddhA mahAduHkhapapIDitA / mRtvA'bhUt kukkuTItvena kutracit kolikaukasi // 867 // tathApi kurkuTasyAbhUdaniSTA pUrvajanmavat / mRtvA biDAlikAtvena jAtA tatrApi pUrvavat // 868 // atha mRtvA'bhavat patnI cANDAlasya sadAdhiyuk / durgandhA durbhagA krUrA vAmanA pAmanA'pi ca // 869 // tADayitvA zvapAkena gRhAd niSkAsitA satI /
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH / 269 bhrAmyantI kAnane ghore nidhyAtA sAdhupuGgavaiH // 870 // panthA dharmapare'smAkaM daryatAM munayo'vadan / anayA darzitaH panthAH sAdhavaH procire'tha tAm // 871 // bhadre ! bhadrakaro dharmaH kAryaH svasya hitecchayA / sA'vadatkIdRzo dharmo'kathayaste yathAvidhi // 872 // tataH prabhRti sA zuddhaM kurvANA dharmamArhatam / tatkarmadoSazeSAM'zAt sutA'bhUt zvetavIpateH / / 873 // kozalasvAminA sAkaM kRtodvAheyamapyabhUt / tadrUpaM yakSiNI kAcid vikRtyA'ntaHpure'gamat / / 874 // tad vRttaM zvetavInAthaputrI jnyaatvaa'tiduHkhitaa| pravartinI samIpe'gAd natvA'vikSad yathAsanam // 875 // jJAnAduktavatI pravAjikAcUrNAdi sA satI / tato'syA galitaM mohadhvAntaM bodhiradIpyata // 876 / / jAtismaraNamutpede saMvegaH prAsarad hRdi / kiyadbhagavati ! kliSTaM mama karmA'sti sAmpratam // 877 // Uce pravartinI vatse'horAtramiti karma te / athA'khyadeSA me prANanAtho jJAsyati mAM katham ? // 878 // idAnIM jAtazaGkaste priyo nizi kathazcana / pratimA tIrthanAthasya samIpasthAM kariSyati // 879 // tAM dRSTvA yakSiNI dUrAdapayAsyati dasyuvat / jinArcAyAH puro yasmAna duSTAH sthaatumiishvraaH|| 880 // pravartini ! na sA patyustad vidhAsyati khaNDanam / sA'khyat zubhAzaye! naiva kiMcit kartA zubhodayAt / / 881 // tataH prabhRti te bhartA karttA tvAM prANavallabhAm / sarvathA pUrvasaMbhUtaH kSiptaH karmabhavo yataH // 882 // pravarttinyarhato dharme tattvaM kimapi yanmatam / 1 yathAtathameSo'pi pAThaH /
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 mallinAthamahAkAvyetad brUhi karuNAM kRtvA yatastvaM karuNAnidhiH // 883 // pradhAnaM sarvamantreSu bhItAnAM vajrapaJjaram / sAdhakaM muktimArgasya dIpakaM jJAnasampadAm // 884 // jIvavat zAzvataM sA'tha namaskAraM yathAvidhi / azikSayattiyAM rAjJaH sA samyak pratyapadyata // 885 // tatrasthaiva namaskAratatparA nRpavallabhA / sakalAM gamayAmAsa kSaNavatkSaNadAM mudA // 886 // tatastasyAH patirdRttaM yakSiNyA avagamya ca / tamupAzrayamAgatya devyA anunayaM vyadhAt / / 887 // Aryaputra ! na te kizcit kupyAmaH, karmaNe bhRzam / nimittamAtraM sarvo'pyaparAdhaguNayorapi // 888 // athovAca nRpo devi ! karmaNe kuMpyasi katham ? / sA''cakhyau mUlato vRttaM pravarttinyA niveditam / / 889 / / nizamyoce nRpaH prAcyakarmaNAM phalamIdRzam / / anubhUtamanusyUtamiva patnyA bhave bhave // 890 // tataH pravartinIM natvA dhAmA'gAtsapriyo nRpH| sA'pi dvAdazadhA dharma paripAlya divaM yayau // 891 // etaccandrayazovRttaM zrutvA putra ! pavitradhIH / nIcasaMgaM vimuzcA''zu cedicchasi samunnatim / / 892 // natvA tAtamasau prAha nIcasaMgAt samantataH / nivRtto'haM pravRttastu tavA'dhvani zubhAzayam // 893 // ahaM tAtArhataM dharma zrotumicchAmi sAmpratam / tato'sau kathayAmAsa zrAvakatratapaddhatim // 894 // upAdattAhato dharma sadguroriva bhAvikam / vizeSAca manazcakre vrate dezAvakAzike // 895 // anyeArjanakAdezAt paNyAntarajighRkSayA / 1 kimu kuSyasItyapi / 2 sa guroH sadguroriva, evamapi /
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| 271 calitaH pUrNagoNIkaiH vRSaiH paJcazatairyutaH // 896 // kaNThabaddhasphuraddhaNTAnirghoSAH prAsaraMstarAm / dezAntarazriyAmAkAraNadRtA ivodbhaTAH // 897 // baGgAGgayorantarAle saarthstsyossito'khilH| mimilurapare sArtha sArthA vArdhAvivApagAH // 898 // dhanaseno'tha zarvaryA kRtArcastrijagadguroH / A sArthAd vidadhe dezAvakAzikaM vrataM mudA // 899 // itazca nizi ko'pyetya jagAda vaNijAM patim / deva! nAhalasaMghAtAzceluH sArthajighRkSayA // 900 // idaM vRttaM pareSAM sa vaidehAnAM jagAda tu / te'pyUcustahi vegena nazyatAM dhanasena ! bhoH ! // 901 // nyagadad dhanaseno'tha vyUhaM kRtvA'tra tiSThata / nAhalAnIkinIsaMghAH kiM kariSyanti jAgratAm ? // 902 // yaSTibhirmuSTibhizcApaiH prastarairgolakAdibhiH / vyUha bhedaM vidhAsyanti dhanaseneti cintaya // 903 // athA'bhyadhAd dhanaseno mayA sthAtavyamatra yat / A sArthAtparato yasmAniSedho gamane nizi // 904 // aho ! te mUrkhatA bhadrAvAdId yaniyamo mama / vasthAvasthAsu karttavyaM vratasya paripAlanam // 905 // bhadra ! dharmaprabhAvAtte bhUyAd rakSA nizAntare / vayaM nu sadhanA yAmo nazyatAM nAsti bhIH kacit // 906 // vaidehA apare sArthamAdAya rajanImukhe / bhItyA mRgA ivA'nazyannAsti mRtyusamaM bhayam // 907 // teSAM praNazyatAmarddhamArge bhillA udaayudhaaH| AyayuH saMmukhaM mUrtAH kAlarAtrisutA iva // 908 // atha tairveSTitaH sArthaH zarIrIvograkarmabhiH / gRhItasArazca kRtaH prahataH prastarAdibhiH // 909 //
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 mallinAthamahAkAvyeatha prANAn samAdAya nezuH sArthajanA nizi / dhanasenastu kuzalI tatrastho vratapAlanAt / / 910 // avabuddhya svarUpaM tat pranaSTA gatapauruSAt / vizeSato rato jaine dharme'bhUt susamAhitaH // 911 // atha prApya svakIyaM tat puraM ratnapurAbhidham / samupArjitalakSmIkaH zrAddhavratamapAlayat / / 912 // paryante'nazanaM kRtvA samAdhidhyAnatatparaH / mRtvA'bhUt prathame kalpe suro lalitasaMjJakaH // 913 // dezAvakAzikaM zuddhaM yathA'nena surakSitam / tathA'nyairapi bhUpAla ! pAlanIyaM vivekinA // 914 // zrIkumbho nyagadad nAtha ! dhanasenaH kRtArthadhIH / yasyedRzaM mano dharme susthitaM paramArthataH / / 915 // varaM puraM zarIraM ca draviNaM ca tyajantyapi / tyajantya'bhigrahaM naiva jIvitavyavyaye'pi hi / / 916 // pauSadhavatadRSTAntaM svAmin ! zrotuM samutsukaH / keSAM tRpyanti cetAMsi yauSmAkINavacAzrutau ? // 917 // athA'bhyadhAd jino malliH sNdehdhvaantbhaaskrH| mAkandaphalasaprItyA girA tattvakirA bhRzam // 918 // pauSaM datte kramAd dhyAnadharmasya zubhadAyinaH / iti niSpattitaH mAhustatvajJAH pauSadhavratam // 919 // kecit pauSadhataniSThA mRtyudA api vednaaH| sahante'nyatvabhAvena rAjan ! zikharasenavat // 920 // tathAhi mithilApuryA vijayI vinayI nayI / rAjA vijayadharmAkhyazcandradharmA'sya vallabhA // 921 // anyeAranavadyAgI khelantI smmaalibhiH| viziSTalakSaNAdhArA strIratnamiti kazcana // 922 // vyAmohya vidyayA lokAn vidyAsAdhanahetave /
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH sargaH 273 jahe'ntaHpuramAsInAM candradharmA nizAmukhe ||923 || (yugmam ) asyA apahRtiM jJAtvA nidheriva dharAdhavaH / mUlacchinnAMhipa iva papAta pRthivItale / / 924 // candanadravaniSyanditAlavRntamahAnilaiH / ciraM kRtapratIkAro mUrcchAvicchedamApa saH / / 925 / / hA ! priye ! hA ! priye ! rAkAzazAGkavadanAnadhe ! | kuto'smAn tvamanApRcchaya gatA'si mRgalocane ! // 926 // tvAM vinA nagaraM devi ! zUnyametad vilokyate / tvadanu masthitAH prANAH zUnyamasthAt kalevaram // 927 // evaM duHkhapare rAjJi caturthe divase divaH 1 jaTAjUTadharo mantrasiddhaH kazcidupAgataH / / 928 // vayasya ! mantrasiddhyarthaM tava kAntA mayA hRtA / epa kalpo yato'muSyA''rAdhane guruNoditaH // 929 // tAM jAmimitra me viddhi na te pIDA bhaviSyati / SaNmAsAnte tvayA sAkaM saMgamaH sAdhu setsyati // 930 // ityuditvA gate tasmin punaH mRcchomavApa saH / ArdrIbhUtaM ca tad duHkhaM piTako gharSaNAdiva / / 931 // mUrcchAnte preyasIM smRtvA dhyAnI maunI ca so'bhavat / palyopamopamAstasya babhUvurdivasAH kati // 932 // vyAmohatimire tasya dUrIbhUte kathaJcana / jahRSuH sacivAH sarve labdhA'pUrvanidhAnavat // 933 // atrAntare samAgatyodyAnapAlo'pyabhASata / vijayasva mahIpAla ! maGgalairatulairbhRzam / / 934 // tavodyAne jinakhAmI gajagAmI samAgataH / anekasaMzayadhvAntadhvaMsakastigmabhAnuvat // 935 // zrutvedaM harSarociSNudrag pAritoSikaM nRpaH / dattvA vyasRjadenaM tu svayamAgAcca vanditum / / 936 // 35
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye prAkAratritayaM dRSTrA bhrAjamAnaM jinezituH / dhArAkadambavad dhArAhato romAJcito'bhavat // 937 // tataH pradakSiNIkRtya tIrthanAthaM kSamApatiH / stutvA stotrairvicitraizca yathAsthAnamupAvizat // 938 // anAdinidhano jIvo baddhaH karmabhirudbhaTaiH / durvAta bhrAmitaH pota ivAmbhodhau bhramatyalam // 939 // tatraiva bhrAmyato dvIpakalpaH kalpadrumopamaH / jaino dharmaH sa ca dvedhA sAdhuzrAddhavibhedataH ||940 // sAdhudharmo yathA prokto vratapaJcakabandhuraH / adavIyAnayaM mArgo lokAgramupatiSThate // 949 // zrAddhadharmAt paraM mokSo bhavati dvitrijanmataH / ayaM tu sukaro jJeyaH prAyazo viSayaiSiNAm // 942 // kasya dharmasya mAhAtmyAdabhUvaM pRthivIzvaraH / ityukte bhUbhujA tena proce vAcaMyamAgraNIH || 943 // AsIdihaiva bharate vindhyasaMjJo mahIdharaH / caturvidhagajotpattibhUmirbhUmitidaNDavat // 944 // tasmin ziviraseno'bhUt pallIzaH kSatriyAgraNIH / jantujAtavadhe niSTho gariSThaH steyasAhasaH || 945 // iyaM te preyasI premaratna rohaNa bhUmikA | samabhUt zrImatI nAmnA palizrIriva gehinI // 946 // guJjAmuktAphalAhArA valkalAmbaradhAriNI / barhipicchakRtottaMsA priyaGgudyutibhAsurA // 947 // tvayA saha sadurgAdrinikuJje kRtacaGkramA ! pibantI nairjharaM vAri trAsayantI mRgIrapi // 948 // yUthabhraSTamiva nyaGkaM sArthacyutamivAdhvagam / ekaM dadarza sA sAdhuM paryaTantaM mahAgirau / / 949 // (tribhirvizeSakam ) 274
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| 275 athovAca bhavAn sAdho ! kasmAd bhrAmyanihA''gataH / so'pyAkhyanijakAd gacchAd bhraSTo'haM divsaatyye||950|| nA'haM kizcid kacid veni digmUDha iva sAmpratam / darzayatu bhavAn mArga zreyaste bhAvi bhAvikaH // 951 // athaiSa svagRhe nItvA sthApayitvA varAzraye / vastrAnapAnazayyAbhirbhavadbhyAM pratilAbhitaH // 952 // zRNvatorAhataM dharma dampatyorvAsanA'bhavat / azikSetAM bhavantau cA''vazyakAdividhi punaH // 953 // catuSpA grahISyAmi pauSadhaM pAtakauSadham / evaM nizcayamAdhatta bhavAn bhavavirAgadhIH // 954 // anyeyuH zikharaseno'mAvAsyAM shuddhvaasnH| agRhNAt pauSadhaM tadvat zrImatyapi zubhAzayA // 955 // pucchenA''cchoTayan pRthvI nAdaimukharayan dizaH / kopAnerarciSA rajyallocanadvayadIpikaH // 956 // mUrtoM raudro rasaH pretAdhipateH prtihstkH| itazcA'gAd nizIthinyAM pArIndraH pauSadhAlaye // 957 / / (yugmam ) taM dRSTrA dhanya dhanveti bhASamANaM muhurmuhuH / bhavantaM vIkSya tvatpanI proce vAcaM mitAkSaram // 958 // nAtha ! sanyastazastrasya pauSadhavratazAlinaH / jantoryAtaM na dAtuM te yujyate jainasAdhuvat / / 969 // sahastropasargamamuM karmendhanahutAzanam / yena te zivazarmANi bhAvIni karagocare // 960 // zrutvaivaM vacanaM cAruguruvAkyamivAparam / bhavAn zAntivarAgAre sthitaH sAmyamahAdhanaH // 961 // 1 pratilAbhyate, itypi| 2 amAvAsIzabdasya saptamyantametat / 3-mAnasaH, evamapi /
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 mallinAthamahAkAvye tataH siMhena duHsahyaM bhavAn zirasi tADitaH / anityatAdibhAvajJa ityAzu dhyAnavAn bhavAn // 962 // re! jIva ! kimidaM kaSTaM yatsoDhA narakodare / tadidaM varNikAmAtraM dayate tena sAmpratam // 963 // re! jIva ! zatazaH prANatyAgaste'jani saMsRtau / pANDityamaraNaM naiva prAptaM karmadrupAkkam / / 964 // smaranniti bhavAn mRtvA bhUtvA nAkI ca lAntake / tvamabhUH pRthivIpAlastadvadeSA'pi te priyA // 965 / / tatpUrvaM pazavo bhadra ! nirAgaso viyojitaaH| tadvipAkaM viraheNa sahase duHsahaM ciram // 966 // zrutveti tIrthakRtproktaM laghukA mahIpatiH / rAjye purandaraputraM nyasyA'bhUt zramaNottamaH // 967 // tatastIrthakaropAnte tapastaptvA suduSkaram / antakRtkevalIbhUya rAjarSiH prApa nivRtim // 968 // tena vidyAbhRtA nItA tatra sA vallabhezituH / zrutvA tIrthakaraproktaM pravrajyA'tha zivaM yayau // 969 / / atha natvA'vadat kumbhapRthvIzaH prAjyavikramaH / svAmin ! poSadhadRSTAnto jAtaH karNAvataMsatAm // 970 // kRtArthaH zikharasenaH pausstrtttprH| yena prANAtyaye'pyuccaiH pAlitaM pauSadhavatam // 971 // idAnIM zrotumicchAmi turya zikSAtrataM prabho / zrAddhadharmo bhaved yena samano'thAha tIrthakRt / / 972 // turya zikSAvrataM prAhuratitheH saMvibhAgataH / prAptAya sAdhave kAle dAnAt prAzukavastunaH // 973 / / atitheH saMvibhAgaH syAdetavrataniSevaNAt / bhAvinI candanA vIratIrthe nirvANagAminI // 974 // 1 vargI, itItaradapi /
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| tathAhiikSvAkuvaMzasiddhArthanandanaH paavnaakRtiH| suvarNavarNaruciraH sihAGkaH siMhavikramaH // 975 // gRhItacArucAritrazchadmasthaH chamavarjitaH / viharanagarI prApa kauzambI caramo jinaH // 976 // (yugmam ) tatra rAjA zatAnIkaH zatAnIkajitAhitaH / sutA ceTakarAjasya tasya devI mRgAvatI // 977 // suguptaH sacivastasya nandAkhyA tasya gehinI / suvayasyA mRgAvatyAH paramaprItibhUrabhUt // 978 // zreSThI dhanAvahastatra dhanairdhanadasannibhaH / mUlAkhyA preyasI tasya gRhakarmadhurandharA // 979 // atrAn pauSamAsasya zyAmale pratipadine / jagrAhA'bhigrahamamuM durgAhyamitarairjanaiH // 980 // muNDitA lohanigaDabaddhapAdA tapaHparA / rudatI sudatI kiMcin manyunA rAjaputrikA // 981 // preSyabhAvaM gatA kAcid dehlyntsthitkrmaa| bahiHkSiptA'parapadA bhikSukeSu gateSvapi // 982 // kulmASAn sUrpakoNena yadi mahyaM pradAsyati / tadaivA'haM vidhAsyAmi pAraNAmanyathA na tu // 983 / / nIcocceSu gRheSUccairgocarA'dhvAnamAgataH / alakSyAbhigraho vIraH paryabhrAmyat dine dine // 984 // dIyamAnAM muhurbhikSAmagRhNati jinezvare / abhigrahavazenA'tha paurAH khedamupAgaman // 985 / / arhananAttabhikSo'sau sahamAnaH parISahAn / anayaMzcaturo mAsAn divasAniva nirmamaH // 986 // anyeAzcaramasvAmI suguptaukasi bhikSayA /
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 mallinAthamahAkAvyepravizakSi tatpatnyA sumeruriva jaGgamaH // 987 / / nandayA''nandasaMpUrNa vastukalpamaDhaukyata / dhanyA dhanyeti bhASiNyA yad vIro gRhamAgataH // 988 // anukUlamabhUt daivaM satyArthI AziSo'pi ca / ujjRmbhitaM muhuH puNyaM tuSTA me kuladevatA // 989 // evaM manasi bibhratyAmabhigrahavazAd jinaH / anAttabhikSastadgahAd niryayau gajalIlayA // 990 // adhanyA mandabhAgyA'hamasaMpUrNamanorathA / yathAgataH tathAgacchatyeSa cintAmaNiH zriyA // 991 // evaM khedaparAM nandA dAsyUce'yaM dine dine / AyAti yAti ca svAmI taddhaturavagamyatAm / / 992 // itthamAkarNya nandApi sakhedA patyuragrataH / vIrasyA'nAttabhikSatvaM kathayAmAsuSI tadA // 993 // paracittopalakSiNyA kiM kArya bhavatAM dhiyA ? / yadasau jagatAM nAtho gRhamAyAti yAti ca // 994 // jAnAtvabhigrahaM preyAn durlakSe dhIprayogataH / sarvajJeneva kAryANi jJAyante bhavatA dhiyA // 995 // abhukte sugurau nAtha ! bhujyate kiM vivekibhiH ? / anyathA pazuvajanma vayaM manyAmahe nijam // 996 // tato mantrI jagAdaivaM tIrtheziturabhigraham / yathAtathA kariSyAmi pUrNa prAtaH mRgekSaNe ! // 997 // vijayAkhyA pratIhArI mRgAvatyAstadAgatA / tayorAlApamAkarNya gatvA devyA uvAca ca // 998 / / mRgAvatyapi tatkAlaM vidadhe khedamuccakaiH / jinazAsanabhaktAnAM kimidaM kila kautukam // 999 // saMbhrAntastAM zatAnIko'pRcchat khedanibandhanam / 1 bhuvananAthe, ityaparam /
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| 279 tasyAH hRdayavAsinyAH saMkrAntaM hRdayAdiva // 1000 / uccakaiH khedasaMcchannA mandadhvAnA mRgAvatI / vyAjahAra nRpasyAgre dInaM dInaM mahAsatI // 1001 // carAcaraM carairvizvaM jAnate jgtiibhujH| svapurImapi naiva tvamaho ! te matikauzalam // 1002 // trailokyAdhipatiM vIraM vasantaM nAtra vetsi kim ? / athavA rAjyalubdhA hi gurupUjApramadvarAH // 1003 // rAjA babhASe dhiga dhig mAM yadasau paramezvaraH / / alakSyAbhigraho'pyuccaiH saMpUrNAbhigraho na yat // 1004 // sAdhu sAdhu priye ! vIrAbhigrahaM preritaH prati / mantrI mantraM gurustvaM me yadasyevaM pramAdahRt // 1005 // prabhAte preyasi! jJAtvA'bhigrahaM crmeshituH| pAraNAM kArayiSyAmi zarIraglAnihAriNIm // 1006 / / rAjA sacivamAhUya vIravRttaM yathAtatham / savistaramuvAcA'rhadbhaktikaJcukacaJcuraH // 1007 // dhira dhig nazcaturo mAsAn vasaMstapasi tatparaH / prabhu! vandito naiva jJAto'pi jJAtanandanaH // 1008 // vijJeyo'bhigraho bhartuH kathaMcidapi dhIdhana ! / pAraNaM kAraNIyazca nAnyathA zrAddhatA'pi kA? // 1009 / / sacivo'pyabravId deva ! bahavo'bhigrahAH zrutAH / tathyavAdyabhidho vaktopAdhyAyaH sarvazAstravit // 1010 // bhUpo'pyatha samAhUyA'dhyApakaM tathyavAdinam / . vIrasyAbhigrahaM cAru vicAraya yathAmati // 1011 // arthyante sarvadharmANAmAcArAstava zAsane / tanmadhyAt kenacid bhartI vidhAtA paarnnaavidhim||1012|| adhyApako'pyabhASiSTa bhUyAMso'bhigrahAH khalu / dravyakSetrakAlabhAvabhedAt saMyaminAM matAH // 1013 //
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 mallinAthamahAkAvyete cAmImaharSiH ko'pi kuntena protaiH saMkhyAtamaNDakaiH / sAdinA dIyamAnaizca vidhatte pAraNAvidhim // 1014 // kazcid bAlAdihastena prAzukaM caNakAdikam / gRhNAti pAraNAkAle'bhigrahA vividhAH kila // 1015 / / AlAnastamdhamunmUlya padRhastI madAndhalaH / gatvA kAndavikATTAni kareNA''dAya maNDakAn // 1016 / / mahyaM dadAti cet kAle tadA syAt pAraNAvidhiH / ityAdyabhigrahA rAjan ! pUryante devatAvazAt // 1017 // (yugmam ) viziSTajJAnamAhAtmyaM vinA'syA'bhigrahaH katham / mAdRzairgadituM zakyaH, sarva hi mahatAM mahat ? // 1018 / / IdRzo'bhigrahAn rAjA puryAmAghoSya DiNDimAt / bahudhA'dhyApakenoktAn kArayAmAsa kAryavit // 1019 / / kecit nRpAjJayA cakruH kecid bhaktyA jinaM prati / ratnavRSTIcchayA kecit kecit kIrtijighRkSayA // 1020 // kecit kulyAzayA spaSTaM vyadhurevaMvidhaM janAH / tathApi tIrthakRd bhikSAM na jagrAha kathaJcana // 1021 // pramlAnavadanacchAyA rjniiniirjopmaaH| brIDAM khedAkulAH paurA vidadhurmukhitA iva // 1022 // itazvaastraizcaturvidhaiH zAntaiH kngkttaigjvaajibhiH| pUrayitvA gaNaM nAvAM pUrvavaireNa dUrataH // 1023 // nadyAH pathA zatAnIko vikramAdekayA nizA / etyA'ruSat purI campAM tittirImiva pAzakaH // 1024 // jJAtvA tadAgamaM jhampApAtavad bhayavidrutaH / campAdhipaH palAyiSTa dasyuvad dadhivAhanaH // 1025 / /
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ maH sargaH 281 yo yad vastu samAdatte tat tasyetyA''dizad nRpaH / mumupuH tadbhAcampAM nirvIrAvezmavad bhRzam / / 1026 // dadhivAhanabhUbharturdhAriNImaGkahAriNIm / zriyA bhUmIvarI devImiva devImavItadhIH || 1027 // vasumatyA samaM putryA rAjalakSmyeva mUrtayA / ko'pyauSTriko'grahId rAjya sarvasvamiva saMcitam || 1028 // ( yugmam ) zatAnIkaH parAnIkairanIkaiH paryalaGkRtaH / kRtakRtyaH purIM prApa svavikramakathAsakhIm ||1029 // mohitastena dhAriNyA rUpeNApratimazriyA / janAnAM purato gacchan jagAdeti suduHsaham / / 1030 // imAM rUpavatIM prauDhAM bhAryA karttAsmi nizcitam / puryAzcatuSpathe gatvA vikretAsmi kumArikAm || 1031 // zrutveti dhAriNI devI karNayoH kaTukaM vacaH / manasyevaM dadhAroccaiH siJcantyazrujalairmahIm || 1032 // mahAkule prasUtA'hamindorapi sunirmale / dadhivAhanarAjasya padevyasmi vizrutA / / 1033 // vijJAtatIrthakRddharmmA zIlAlaGkArazAlinI / ullApAnIdRzAn daivAd vizRNomyadhakArakAn // 1034 // nAdyApi kimu re ! jIva ! mattebhazruticaJcalam | dehaM tyaktvA yazodehaM na rakSasi sanAtanam ||1035 // vapuSo'smAt svayaM gaccha bilato mUSako yathA / dvijihvasya praveze syAcchubhaMyo ! na zubhaM tava || 1036 // soktA tadbhartsanodyuktairiva prANairvimucyate / aGgulIdarzanAd zoSaM yAti kUSmANDakaM yataH // 1037 // nRpapatnIM samAlokya vipannAM karabhAsanaH / 1 nirvarA - ityapi / 2 zubhayukta ! ityarthaH / 36
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 mallinAthamahAkAvyeyadvadeSA'bhavat tadvadeSA'pi bhavitA kSaNAt // 1038 // evaM vicintya sAmnainAM bhASamANaH puro nayan / rAjavartmani vikretuM dadhau, mUrdhni tRNaM dadau // 1039 // ka sAntaHpurabhUH krIDA keyaM vikrayabhUmikA ? / ka mUrdhni mukuTazrIzca ka caitat tRNamocanam ? // 1040 // athavA prAkkRtAnAM hi karmaNAM phalamIdRzam / paro nimittamAtraM syAd, kasmai kupyAmyahaM tataH // 1041 // evaM khedaparAM rAjaputrImAlokya bhaaskrH| pazcimAmagamat , santaH paraduHkhena duHkhitAH // 1042 // nabholakSmIrimAM vIkSya sthitAM vikrayavamani / timiracchamanA dadhe kajalAzrujalazriyam // 1043 / / zreSThI dhanAvahastatrA''gato dAsajighRkSayA / enAM zriyamivAlokya dadhArA''nandasaMpadam // 1044 // asau kanyA na sAmAnyA'gAd daivAdIdRzI dazAm / saMpado vipadazvApyaraghaTTaghaTikA yataH // 1045 / / imAM krayakSitau kSiptAM vIkSamANAGgajAmiva / hRdayaM bhavitA dvedhA vAlukamiva paktimam // 1046 // yasya kasyApi hInasya kare yAsyati ratnavat / yatazcatuSpathe tena vikretuM vidhRtA dhruvam // 1047 // tiSThantyA madgRhasyAntaH syAdasyA bndhusNgmH| mUladravyaM yato navyaM satAmupakRtirmatA // 1048 // dhanAvaho vicintyeti tasmai dattvapsitaM dhanam / ninye vasumatI bAlA svavezma vigatasmayaH // 1049 // pRSTA'tha zreSThinA vatse ! kA tvaM kasyA'si nandinI ? / kiM gotraM kimu te nAma kA nAma jananI tava ? // 1050 // mahattvena kulasyoccaiH svakulaM vaktumakSamA / 1 cirbhittmivetyaashyH|
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| 283 sA tasthau nyagmukhI bAlA rajanyAmiva padminI // 1051 / / uvAca zreSThinI mUlAmAvayorduhitA'sakau / lAlanIyA pAlanIyA netrakairavakaumudI // 1052 // tayA zreSThigirA'vAtsIt vatsA vasumatI sukham / jaGgamA kalpavallIva nAnAbharaNabhUSitA // 1053 / / prajJAvinayavAkzIlainiHzeSaizcandanopamaiH / candanetyabhidhAM cakre satyAmasyA dhanAvahaH // 1054 / / AbAlyavimalairvRttairvAlA tAruNyazAlinI / dvitIyenduvadAnandaM vidadhe, pidadhe tamaH // 1055 / / khabhAvena svarUpeyaM vizeSAd yauvanazriyA / / azvinIpUrNamAsIvA'zubhadindramahena sA // 1056 // vIkSyemAM yauvanodyAnavazAM gajavazAmiva / vidadhyau zreSThinI mUlA cintayantyA''yatiM hRdi // 1057 // zreSThI saMbhASate nityaM yadyapyenAM sutAmapi / ced daivAdupayaccheta jIvantyapi mRtA'smyaham // 1058 // athavAna sA vidyA na tad jJAnaM na tad dhyAnaM na sA kalA / nivaryeta mano yena smarApasmAraghasmaram // 1059 // yadUcebalavAnindriyagrAmaH, paNDito'pyatra muhyati / vizvAmitro'pi sotkaNThaM kaNThaM jagrAha menakAm // 1060 // pAyoniH nijAM putrIM na priyAM kRtavAn kimu ? / tAvat zUro bhavet sarvo yAvad na strIkaTAkSitaH // 1061 // paraM rAmA sulambhena tucchatvena muhurmuhuH / kAlaM ninAya tAmyantI zAkinIva durAzayA // 1062 // itazca prAsarad grISmo bhraassttrmindhnvidyutiH| 1 padmajanmetyapi / .
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye nakhaMpacarajAlokagAyuH karmanAzanaH // 1063 // sarvatra kSiptakArISapAvakopamyamadhvasu / vahamAneSUlUkAnAM jhalatkAreSu sarvataH // 1064 // zreSThI dhanAvaho gehamAsAdya cirapAnthavat / hAta mantramuccArya niviSTo dRSTaviSTare || 1065 // tahikSAlakaH ko'pi nAsId dAsImukho janaH / vinayAccandanotthAya niSiddhA zreSThinA'pi hi // 1066 // pAdau kSAlayituM bhaktyA prAvarttiSTa viziSTadhIH / bhaveta kulaprasUtAnAM vinayo maNDanaM yataH || 1067 // subhagaH kezapAzossyA nipatan paGkilakSitau / lakSyate sma mukhaiNAGkabhayAttama iva vrajan // 1068 // mA bhUtarhi vatsAyAH paGkilaH kacasaMcayaH / iti yaSTyA dadhArocaiH pitRvat premalAlasaH // 1069 // etacca zreSThinI dUrajAlakAntaravarttinI / vilokya dhyAtavatyevaM tatsatyaM cintitaM ca yat // 1070 // patnItvasatyaGkAro'syAH kezapAzaniyantraNam / pituH kriyezI naiva, durjayA bhavitavyatA // 1071 // ucchedyA tadiyaM mUlAd garavallIva jaGgamA / iti nizcayamAdhAya maunaM mUlA cakAra sA || 1072 || jagAma vipaNi zreSThI mUlA'pyA''hUya nApitam / rogArttAyA ivAmuSyAH kezapAzamanAzayat // 1073 // dadau ca pAdayoH kAmaM nigaDAni dRDhAnyapi / candanAM tADayAmAsa svakaraiH kariNImiva // 1074 // gRhApavarake nyasya sA bandImiva candanAm / kapATasaMpuDhaM davA kopATopAdavocata ||1075 | yaH kazcita zreSTho'pyagre candanoM kathayiSyati / sa me kopahutAzasya homadravyaM bhaviSyati // 1076 // 284
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| 285 evaM niyantrya lokaM khaM mUlA mUlagRhaM yayau / sAyaM zreSThI samAyAto'pRcchat kA'sti sutA mama // 1077 / / kazcana zreSThinIbhIteH pRcchato'pyasya nA'vadat / sarvo'pi gRhiNIhastagocaro gRhamAgataH // 1078 // matsutA ramate kA'pi svacchavAntA paraukasi / dhyAtvetyagamayatkAlaM mRdudhIH snehalAzayaH // 1079 // apazyaMzcandanAM kA'pi dvitIye'ya'pya'bhASata / mUkIbhUta iva jano nA''khyat kiMcana sarvathA // 1080 // tataH zokAkulaH zreSThI provAca sa paricchadam / jAnantazcennA''khyAsyatha tADayiSyAmi vastadA // 1081 // zrutvetya'cintayat kAcit sthavirA kiMkarI hRdi / jIved me jIvitavyena candanA''nandadA dRzAm // 1082 // mamA'stya'dUrato mRtyurjarayA jarjaraM vpuH| adUravIkSiNI dRSTivismRtizca garIyasI // 1083 // iyaM suyauvanA vatsA mahAkaSTena puuritaa|| vipatsyate, kiyad vallIcchinnaM puSpaM hi nandati // 1084 // gadite candanAvRtte kimeSA me vidhAsyati ? / udaste zakaTe hanta ! kiM vidhAtA gaNAdhipaH ? // 1085 // dhyAtvetya'darzayat tasya candanArodhamandiram / mUlAyA vIkSamANAyAH kopAruNadRzo bhRzam // 1086 // svayamudghATayAmAsa dvAraM zreSThI dhanAvahaH / tatraikSata sutAM tRSNAkSudhA mlAnavigrahAm // 1087 // pAdayornigaDai DhaM yantritAM hastinImiva / bhikSukImiva muNDAM ca cAmuNDAvatkRzodarIm // 1088 // vahalairbahalaiH kSoNI sicantIM locnaashrubhiH| ruSyantI karmaNe svasya vimRzantIM nijasthitim // 1089 // (tribhirvizeSakam )
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 mallinAthamahAkAvyemarau gatAM rAjahaMsImivemAM vIkSya duHkhitH| putrike ! bhava vizvastA jalpana rasavatIM yayau // 1090 // daivAd bhojyaM viziSTaM no vIkSamANo dhanAvahaH / etasyAH sUrpakoNasthAn kulmASAn sa samApayat // 1091 // amUn bhujhva sute ! tAvad yAvat kAramAnaye / bhavannigaDavicchede gaditvetya'gamad dhanI // 1092 // UrdhvasthA candanA citte cintayantItya khidyata / mama rAjakule janma kedaM ceTItvaceSTitam ? // 1093 // cedAgAM zreSThino gehe kuto'vasthezI mama ? / kAkamAMsaM taducchiSTaM svalpaM tadapi yAcitam // 1094 // SaSThapAraNakAle'mI kulmASA mama bhuktaye / / yadyA''yAtyatithiH ko'pi cAritrI smtaanidhiH||1095|| adattaM bhujyate yacca tatpazUnAM samaJjasam / atitheH saMvibhAgena bhojanaM bhAjanaM zriyAm // 1096 // vicintyaivaM sutA rAjJo dvArAbhimukhamaikSata / ikSitairatithiM premNA''kArayantIva dUrataH // 1097 // itazca zrImahAvIro bhikSAyai paryaTana puri / puNyarAzirivaitasyA mUrtimAn samupAgamat // 1098 // aho ! aho ! tapaHpAtraM nizreyasazriyAM muniH / ko'pi ko'pi mahAsattvaH svazarIre'pi nirmamaH // 1099 // IdRkSAya tapaHsthAya purAM janmani no mayA / pradattaM kiMcana kApi tadavasthA'janIdRzI // 1100 // . athavA me mahatpuNyaM yadasAvAgato muniH / / ucchasatIva me cittamamuSmAt khedabhAgapi // 1101 // dhyAtveti candanA'cAlIt kulmASAnvitamUrpikA / ekaM pAdaM dadAvantastadehalyAH paraM bahiH // 1102 // dehalI nigaDairgADhamAkramitumanIzvarI /
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaH srgH| 287 tatraivAsthAd dRDhabhaktirjinanAthamuvAca ca // 1103 // kalpante yadi kulmASA bhagavan ! bhvtaark!| gRhyatAM sUrpakoNena mamAnugrahakAmyayA // 1104 // dravyakSetrAdisampUrNa vijJAyA'bhigrahaM jinH| karaM kulmASabhikSAyai tataH prAsArayad varam // 1105 // dhanyA'smi kRtapuNyA'smi zlAghyA'smi kSamiNAmapi / sulabdhapAtradAnA'smi manasyevaM vicinvatI // 1160 // vIkSamANA jagadidaM svAbhAvikamudAnvitam / vismarantI kSudhAglAniM jinarUpavilokanAt // 1107 // ullasatmotaromAzcA kulmASAMstIrthakRtkare / akSipatsUrpakoNena katicid bhaktivatsalA // 1108 // (tribhirvizeSakam ) aho ! dAnamaho ! dAnaM zlAghamAnA muhurmuhuH| tatra prItyA''yayurdevA dIpyamAnAstanuzrutA // 1109 // pazcadivyAbhiSekazca vidadhurjayabandhuram / tutruTurnigaDAnyasyA jIrNarajjuvadaJjasA // 1110 // pAdayo pUre tasyA jajJAte hemanirmite / tatkAlaM kezapAzazca pUrvapremNa ivAgataH // 1111 // sarvAGgamapi nepathyadhAriNI dhaarinniisutaa| vIrabhaktaiH suraizcakre devIva kSiticAriNI // 1112 // divyAM bherI nabhomArge tADayanto muhurmuhuH| jayanAdaM vitanvanto nanRtu kavAsinaH // 1113 // taM zrutvA dundubhidhvAnaM zatAnIko mRgAvatI / sugupto nandayA sArddha tatreyurjinapAraNe // 1114 // sampUrNAbhigrahaM vIraM vijJAyA'vadhinA hariH / utphullacetA Agacchat dyotayaMstejasA nabhaH // 1115 // dadhivAhanabhUpAlakaJcukI smpulaabhidhH|
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 mallinAthamahAkAvye zatAnIkasamIpasthazcampAvaskanda aagtH|| 1116 / / tasminnetya vasumatI dRSTvA tatpAdayoH sthitH| arodId muktakaNThatvAd rodayanitarAnapi // 1117 // kimu rodiSi rAjJoktaH kaJcukIti jagAda tam ? / dadhivAhanabhUreSA dhAriNIkukSisambhavA // 1118 // nijarAjyaparibhraSTAM ceTIvat paravezmagAm / muktakaNThaM rodimi sma vIkSyemAM svAminandinIm // 1119 // rAjA prAha na zocyeyaM yayA'rhan pratilAbhitaH / A saMsRteriyaM dhanyA vIraM yA'pArayat prabhum // 1120 // mRgAvatyuvAceyaM bhaginI mama dhaarinnii| nAtheyaM mama yAmayI nayanAnandadAyinI // 1121 // paJcabhirdivasainyU~naSaNmAsAn tapaso vidheH / vidhAya pAraNAM vIro dhanagehAd vinirgataH // 1122 // Aditsurlobhato ratnadRSTiM bhUmIpatistataH / niSiddho hariNA'gRhNAcandanA''dezato dhanI // 1123 // utpannakevalajJAnAccandanA jJAtinandanAt / vratamAdAyanirvANapadameSyati zAzvatam // 1124 // supAtradAnamAhAtmyAt tatkSaNAt saMpadaH satAm / ghanAmbhaHsiktavallInAM yathAnyAyaM vanazriyaH // 1125 // itthaM zrAvakadharmasya vratAni paripAlayan / kramAdupAsako mokSasaukhyabhAg dvitrijanmataH // 1126 // tataH zrIkumbhabhUpAlaH provAca ruciraM vcH| zrAddhadharmAd virakto'smi kramazo mokSadAyakAt // 1127 // athotthAya purIprAptaH zrIkumbhaH pRthivIpatiH / AhUya nandanaM mallaM nAma rAjye nyavIvizat // 1128 // SaDapi svAmimitrANi nyasya rAjye tanUdbhavAn / acalan zibikAsInA vimAnasthA ivarbhavaH // 1129 // 1 Rbhavo devA ityarthaH /
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 289 saptamaH srgH| mahatA vistareNA'tha sphiitsNgiitmngglH| devairyomasthitairvIkSamANaH kautukitekSaNaiH // 1130 // prvijissubhishcaanyairythaavRddhpurssraiH| ... prabhAvatyA samaM devyA parAbhizca mahIpatiH // 1131 // mahAntamutsavaM kRtvA pradakSiNitatIrthakRt / uvAca svAminaM bhaktyA mAM tAraya bhvaambudheH1132|| prabhoH SaDapi mitrANi paricchadayutAnyatha / babhASire jagannAthaM nAtha ! tAraya saMmRteH // 1133 / / atha zrIkumbhabhUpAlapramukhAn narapuGgavAn / prabhAvatIprabhRtikAH pauranArIranekazaH // 1134 // sAmAyikavatoccArapUrva mallijinezvaraH / . svayaM pravrAjayAmAsa vAsanikSepapUrvakam // 1135 / / SaDapi svAmimitrANi prabhoH vaktAd pravatrajuH / kramAd kevalamAsAdya nAthaprAk shivgaaminH||1136|| AdyaziSyo jinendrasya bhiSagAkhyo gnnaagrnniiH| saptAviMzatiranye'pi babhUvurbhuvanottamAH // 1137 // utpAdavigamadhrauvyatripadyAste'nusArataH / dvAdazAGgAni pUrNAni racayAmAsuraJjasA // 1138 / divyacUrNabhRte sthAle vidhRte vajriNA svayam / svAminotthAya tanmaulau vAsAH kSiptA yathAkramam 1139 garjatsu suratUryeSu pranRtyatsvamareSu ca / gIyamAneSu devIbhirdhavaleSajjvaleSu ca // 1140 // sUtreNArthena sarveNa tathA tadubhayena ca / : dravyairguNaizca paryAyairnayairapi ca saptabhiH // 1141 // anujJAmanuyogasya gaNAnujJAM ca sarvataH / zrImallidattavAMsteSAM pratyekaM vidhipUrvakam // 1142 // - (tribhirvizeSakam )
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 mallinAthamahAkAvyeprAgvat pUrvAsane sthitvA zrImallirdezanAM vyadhAt / . anuzAstimayIM te'pi zrutvA tAM bahu menire // 1143 // pauruSyante prabhotA zrImallaH kssitipaalkH| taNDulAnAM catuSpasthI ctuHsthaalsthitaamth!!1144|| vajrabhRnnihitairgandhairdviguNIkRtasaurabhaiH / saudhAdA''nAyayAmAsa tUryagItapurassaram // 1145 // (yugmam ) DhaukitvA svAmino'gre'sau divyapUjApurassaraM / UrdhvamutkSipya tatkSipraM tadarddha jagRhuH surAH // 1146 // bhUgatAdha nRpeNAttaM prmaannddaayinaa| zeSamaI vibhajyA'nyairgotrivad jagRhe janaiH // 1147 // pUrvotpannA rujaH sarvA navInA na bhavanti yat / SaNmAsI yAvadetasya sthlermaahaatmyto'ngginaam||1148 athottasthau jagannAthaH zrImAn mallirnijAsanAt / antaradvAramArgeNa niryayau tridazAnvitaH // 1149 // dvitIyavapramadhyasthezAnakASThAvibhAgage / devacchande prabhumallirgato vizrAmahetave // 1150 // dhiyAM nidhibhiSak zrImAn sUrigaNabhRd guNI / svAminaH pAdapIThastho vidadhe dharmadezanAm // 1151 // khedacchedo jinendrasya ziSyoghe guNadIpanam / sabhAyAM pratyayo dvAbhyAM gaNabhRtkathanaM gunnaaH||1152|| gaNabhRddezanAprAnte praNamya tridsheshvraaH| sthAnaM nijaM nijaM jagmuH smarantaH svAmidezanAm 1153 tIrthe tasminnabhUd yakSaH kubero nAma bhaktimAn / indraayudhdyutiyorbhirssttaabhishc mnohrH||1154|| varadenA'pi zUlenA'bhayadenA'pi pshunaa| caturbhirdakSiNairitthaM bhujairbhUSitavigrahaH // 1155 //
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH srgH| 291 cAmaistu zaktimudgaravIjapUrAkSimUtribhiH / caJcaccaturmukhAmbhojaH zrImallikramasevakaH // 1156 // (tribhirvizeSakam ) vairoTayA nAma tattIrthe samabhUt zAsanezvarI / kRSNAGgI kamalAsInA somA somaannaambujaa||1157|| puraH purasthairvinayAbhinanai bndaarubhirdevgnnairupetH| hemAmbujanyastapadAravindaH zrImallinAtho vijahAra tasmAt // 1158 / / ityAcAryazrIvinayacandraviracite zrImallikhAmicarite mahAkAvye vinayAGke samyaktvapUrvakaprANAtipAtAdivrateSu sudatta-subandhu-saGgamaka-sudarzanaM-bhogadatta-mitrAnandabhIma-bhImasena-lAbhanandi-tArAcandra-candrAvataMsaka-dhanasena zikharasena-candanabAlA phalavyAvarNano nAma saptamaH sargaH / --- --- aham aSTamaH srgH| atha zrIbhagavAn mallirnidadhAnaH kramadvayIm / divyasvarNasarojeSu nyasyamAneSu nAkibhiH // 1 // prabhApUritadikcakre dharmacakre prasarpati / puraH sthite virAjiSNau ravisabrahmacAriNi // 2 // RtuSu bhrAjamAneSu smeraiH pusspainijainijaiH| .. kaNTakeSu ca jAteSu namreSu nyagmukheSu ca // 3 // pradakSiNaM ca gacchatsu tatapakSeSu pakSiSu / .
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 mallinAthamahAkAvye anukUle'nile vAti jantujAtasukhAvaham // 4 // viharaMstrijagannAthaH sanAtho'tizayazriyA / puraM candrapuraM prApa kuzAvarttavibhUSaNam // 5 // (paJcabhiH kulakam ) tatrA'bhUnnAstiko rAjA'bhidhAnAdAstikaH punaH / adhyakSapamitivAdI pazcabhUtasthitau rataH // 6 // sarvajJaH prApa ityuccaiH zrutvA kopanamAnasaH / vivAdAyA''stiko rAjA gatavAn svAmisaMnidhau // 7 // uvAca jagatAM svAmI girA tattvakirA svayam / jIvAjIvAditattvAni sadRSTAntAni saptadhA // 8 // atha dadhyAviti kSoNIpAlo hRdi vimohavAn / asadetadihAdhyakSapramANAviSayatvataH // 9 // prabhurUce mahIpAla ! nAstitA yA'sti te hRdi / tavaivA'pekSayA seyamathavA sarvadehinAm / / 10 // pratyakSaM cet tavAbhISTaM tadA vaMzyAdipuruSAn / tvamanumanyase no ced tadA sarva visaMsthulam // 11 // kacidadhyakSagamyo'yaM kacid prokssgocrH| kaciccAnumatergamyastasmAd jIvo'sti sarvathA // 12 // tatsiddhau ca tavaiveha sarvajJatvaM prasiddhyati / sarvajJatve ca saMsiddhe jIvatvaM sarvameva hi // 13 // . . jIvatve'pi ca saMsiddhe punnypaapaadyo'khilaaH| uddhRte hi tarau kiM na bhaveyuH pallavodayAH ? // 14 // athAha bhUpatiH khAmin ! paraloko'sti ced kacit / AsId dharmaratA me'mbA sarvadA sadayAGginAm // 15 // atha yuSmanmatenA'sau bhaviSyati divaM gtaa| tAtazca kRtapApena nizcitaM narakaM gataH // 16 // manmAtA kiM na mAmetya prabodhayati satvaram /
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH sargaH / pitA tu narakAdetya kiM na yacchati darzanam 1 || 17 // pretyAmutrasthitiH tasmAt jagannAtha ! na vidyate / pratyaye vyatyaye dRSTe kimu muti kovidaH 1 // 18 // prabhurUce mahIpAla ! yat te mAtA sameti no / divo manuSyaloke'smiMstadA''karNaya kAraNam // 19 // devA hi viSayAsaktA nAnAkrIDAvidhAyinaH / asamAptavidheyArthI manuSyeSu vinispRhAH ||20|| manuSyalokadurgandhairihA''gacchanti naiva te / vinA kalyANakAdIni pUrva snehaM ca bhUpate ! // 21 // paramAdhArmikaiH kAmaM bAdhyamAnA nirantaram / nArakAstu parAdhInA AgaccheyuH kathaM kila ? // 22 // bhUyo'pi bhUpatiH proce bhagavan ! ekadA mayA / ekacauro mahAkumbhyAM prakSiptaH khalu yat tataH // 23 // pidhAyoccairgurudvAre nizchidre jatusArite / mRtacauro mayA'loki tat jIvasya na nirgamaH ||24|| kumbhImadhyespi yatnena vIkSyamANaiH muhurmuhuH / jIvaH kutrApi no dRSTo dRSTAstu kRmirAzayaH // 25 // tadvadanyo mayA dasyuH sUkSmakhaNDAni kAritaH / na tatra vIkSitaH prANI tasmAnnAstIti cintytaam|| 26 // athArhan nyagadad vIraM kumbhImadhye sthito naraH / nizchidre pihitadvAre zaGkhamAdAya vAdayet || 27 // sa zaGkhanikhano bhadra ! yathA vAhye prasarpati / tathA'pyasumAn gacchan dRzyate na vilokanAt // 28 // dhamAyamAne lohapiNDe puruSeNa nirantaram / sarvAtmanA kutastatra praviveza hutAzanaH / / 29 // tathAyaM pravizannAtmA nirgacchan na ca vIkSyate / dRSTamigaNo rAjan ! dRSTAnto'yaM mayoditaH // 30 // 293
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye atho vihasya bhUpAlospyUce kiJcid vimohavAn / arhan ! paredyavizvauro vidhRto vihitAgasaH // 31 // jIvaneva tulArUDho paurAdhyakSaM pratolitaH / ucchvAsasya nirodhena mArayitvA tathaiva saH // 32 // tolitastatkSaNaM yAvAMstAvAneva jinezvaraH / tasmAddehAt kathaM prANI vyatirikto vicintyatAm 133 prabhurUce'tha kenA'pi gopAlena dRtirdRDham / tolito vAtasampUrNo rikto'pi hi tathA tathA // 34 // tasmAt sarvAGgasaMsparze kathaJcid dehataH pRthak / svasaMvedanasaMsiddho jIvaH pratyakSa eva hi ||35| tathAhi 294 caitanyAnugatAnekacalanaspandanAdibhiH / ceSTAbhirlakSyate jIvo vAtavad dhvajakampanAt // 36 // yadUce-- lokAkAzasamapradeza nicayaH kartepabhoktA svayaMsaGkoca vikAzadharmmasadanaM kAyamamANastathA / caitanyAnvitavIryalabdhikalito bhogopabhogairyutobhedacchedaviyukta sarvagatiko jIvo'tra sNsaargH|| 37 // rAjA''ha bhagavannadya sadyo mohaH palAyitaH / sphurite cetasi sphItamAstikatvaM yathoditam || 38 // paraM kulamAyAtaM nAstikatvaM sadA dhRtam / vimoktuM tat kathaM zakto bhavedAtmani hInatA // 39 // prabhuH prAha mahAbhAga ! stokametad vivekinAm / kiJca vyAdhiH kramAyAto dAridryaM nAtra mucyate ? // 40 // yatheha vaNijaH ke'pi nAnAvAhanazAlinaH / gatA vANijyakAryeNa lohakAraM vyalokayan // 41 // tato lohaM gRhItvA te gacchantaH punaragrataH /
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH sargaH / trapukAkaramAlokya muktvA'yo jagRhutra ||42 || tAnudvIkSya mahAmohAdeko lohaM na muJcati / sIsapatraM tatastAmraM rUpyaM svarNa mahAdyuti || 43 // dRSTvA vimucya pUrvAptaM vaNijo muditAzayAH / lobhavantaH sma gRhNantaste maNInanaNIyasaH // 44 // ekastu bhaNyamAno'pi tairvaNigbhiH pade pade / tanmohaM naiva tatyAja mahAmohamivAparam ||45|| tataH sarve samAyAtAH sveSu sveSu gRheSu te / maNivikrayamAhAtmyAd babhUvurdhanadA iva ||46|| lohagrAhI tadA tUcaikSya vIkSya dine dine / saJjAtarAjayakSmeva kSIyate sma pratikSaNam ||47 // tathA tavApi bhUmIza ! pazcAttApo bhaviSyati / atho vimucyatAmeSa kadAgrahamahAgrahaH ||48 || zrutveti svAminodIrNa prabhuM natvA kSitIzvaraH / uvAca jagatInAtha ! bhavAduttArayA'dhunA // 49 // svAmin ! mohapizAco me naSTastvanmUrttiyantritaH / udbhUtaM ca zubhaM jJAnaM jJAtaM tavaM prabhUditam // 50 // parametAvatA sadbhiH zlAghyate'yaM bhavo nRNAm / nirvANAntasukhaprApterhetavo'traiva yaguNAH // 51 // uktveti nagarIM gatvA rAjye nyasya svanandanam / saptazatamitai rAjaputraiH pAvitryahetave // 52 // datvA dAnAni sarvatra yathArtho nRpa AstikaH / prabhUccAritasanmantrAd nAthasyAnte'bhavad yatiH // 53 // itazca zAlmalIgrAme'bhirAmo godhanotkaraiH / vRSapoSaparaH zazvata kaThasaMjJaH kRSIvalaH // 54 // dAridryabhikSukamaThI kaThInAsA'sya vallabhA / ApannasattvA samabhUt sA tutoSa svamAnase / / 55 / / 295
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 mallinAthamahAkAvyegarbhasthajIvaduSkarmabhArAdiva kaTho mRtaH / saMjAtanandanA mUtivyathArtA sA'pi daivataH // 56 // tataH saMvarddhito mAtRSvanA snehena baalkH| vRttyarthI grAmyalokAnAM vatsarUpANyacArayat // 57 // yamadUtairivodaurvatsarUpANi gocre| caranti vRkasaGghAtagrasyante'sya puraHsthitaiH // 58 // tattatsvAmijanaibADhaM tADyamAnaH pade pade / sa sIraM vAhayAmAsa parakSetreSu vRttaye // 59 / / kSetreSu yeSAM yeSAM sa halaM vAhayati sphuTam / teSAM teSAM ca dhAnyasya na syAdekaH kaNo'pi hi||60|| re ! re ! kapotapotAbha ! tyaja kSetrANi naH kSaNAt / taya'mAna iti grAmyaiH sa svagrAmAd viniryayau // 61 // sa babhrAma mahIpIThaM bhUtAta iva shuunydhiiH| utkhAto rohaNastena nAptaM kizcid rajo vinA // 62 // yataHyatra vA tatra vA yAtu pAtAle vA pragacchatu / tathA'pi pUrvajIrNAni karmANi pura iyUti // // 63 // tato nivRtto dInAsyaH sarvathA puNyavarjitaH / sarvopAyaparibhraSTo muSTo duSkarmadharmaNA // 64 // naitasya bhojanaM dAtumudayAstamayAntare / prabhurasmIti dhyAtveti yayAvastaM divAkaraH // 65 // itazca tena saMdhyAyAM surasadma manoharam / araNyAnImahAmbhodherantarIpamivaikSat // 66 // madhyasthitaH pumAn ko'pi bhadrAkAraH sulakSaNaH / varNavarNavapustena dadRze divasAtyaye // 67 // tatazcitraghaTaM puSpairarcayan jinabimbavat / ghaNTAnuraNanAkAraM huGkAraM vidadhe'pyasau // 68 // .
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH srgH| 297 tasya prabhAvato bhAvAn prasAdaH samajAyata / tatra divyAGganAkArAzcikrIDuzcapalekSaNAH // 69 // jalairuSNaiH kavoSNaizca tAbhiH snAnamakArayat / / sphUrjajjayajayoddAmaprathamotpannadevavat // 70 // asAvaGge naraH siddhazcalatkalpadrumopamaH / ApAdamastakaM zastA''bharaNazreNikAM vyadhAt // 71 // tato rasavatIM divyAM bubhuje siddhpurussH| vidyAHprasAdhitAH kiM kiM na kurvanti smiihitm||72|| triyAmAM sukhsmbhaarairekyaammivojjvlaiH| ativAhya prabhAte'sAvupajahe'khilaM ca tat // 73 // citrakumbhaM nivezyA''zu suramandirakoNake / punaH prabhAte devaukomadhye'sthAt siddhamantrabhRt // 74 // etat sarva vilokyA'tha sa naro grAmasambhavaH / .. amuM gurumivAtyantaM siSeve bhaktivatsalaH // 75 // pAdasaMvAhanAyaistu grAmINaH siddhapuruSam / ArAdhya pratyahaM so'tha tutoSa vinayAdalam // 76 // yataHvinayaH sampadAM dhAma vinayaH kIrtikArmaNam / vinayo dharmavArthIndurvinayo muulmunnteH|| 77 // haMho ! tavA'haM tuSTo'smi yAcakhepsitamAtmanaH / atha grAmyo'vadat siddhaM kozIkRtakaradvayaH // 78 // sarvathA hanta ! niSpuNyo mRtakhajanabAndhavaH / mandapratima ekAkI nabhomArgAdiva cyutaH // 79 // yuSmAkaM zaraNaM prApto yad yuktaM tat smaacreH| sasattvA hi mahAsattvAH paropakRtikarmaNi // 80 // yataHdayAlutvamanauddhatyaM dAkSiNyaM priyabhASitA / 38
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 mallinAthamahAkAvyeparopakArakAritvaM maNDanAni mahAtmanAm // 81 // aho ! ayamapuNyaiko'ho ! daurgatyadUSitaH / aho ! vinayavAneSa dhyAyati smeti siddharAT // 82 // etasya mandabhAgyasya yat kriyetopakArakam / tat tatsyAd bahupuNyArthaM vyAdhitasyauSadhaM yathA // 83 // yata:saMpadaM prApya kartavyA sarvasattvopakAritA / kAko'pi pUrayatyuccairjaTharaM parito bhraman / / 84 // vimRzyetyabravIdevaM prahRSTaH siddhapUruSaH / dadAmi bhadra ! te vidyAM kAmitazrImahodadhim // 85 // vidyAbhimantritaM kiM vA citraM kumbhamimaM zubham / etad vicintya samyak tvaM vada vaanychitmaatmnH||86|| grAmINazcintayAmAsa yadi vidyAkSaraM mama / ekaM tu vismRtaM daivAt tadA kA nAma me gatiH // 87 // ayaM citraghaTo me'stu sarvAbhiSTArthasArthadaH / vimRzyetyavadad godho devArpaya ghaTaM mama // 88 // vidyAsiddhena sa ghaTaH pradattaH kalpavRkSavat / yatpabhAvena sarve'rthAH sampadyante samIhitAH // 89 // asau citraghaTaM prApya zAsanAptanidhAnavat / evaM vicintayAmAsa khagrAmAbhimukhaM vrajan // 90 // kiM tayA kriyate lakSmyA yA syAdanyatra bhUyasI / yAM suhRdo na vIkSyante pramodotphullacakSuSaH // 91 // athAsau grAmamApanno dadhAno mastake ghaTam / citrakumbha iti narairAhUtaH saMjJayA mudA // 92 // teSAM vilokamAnAnAM ghaTamAhAtmyato nvaham / saudhaM viracayAmAsa kSaNAt kAvyaM kavIndravat // 13 // kumbhabhUriprabhAveNa nepathyAdi vinirmamau /
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH srgH| 299 alpairapi dinaiH so'bhUdAmuSyAyaNa uccakaiH // 94 // abandhorapi tasyA'tha samajAyanta bAndhavAH / so'yaM lakSmyA mahAdevyAH prabhAvaH prekSati kssitau||95|| yata:anAthAnAmiyaM netrI niHsakhAnAmiyaM sakhI / agurUNAmiyaM gurvI ratnAkaratanUdbhavA // 96 // anyadA sujanAstena mIlitAH zubhaparvaNi / bhojitA vividhairbhojyairvastraizca pratilAbhitAH // 97 // tataste sujanA harSAd nanRturlayabandhuram / so'pi citraghaTaM maulau vidhAyA''nandamandiram // 98 // hasvAbhyAM tena tAlAyAM pradattAyAM pramAdataH / papAta maulitaH kumbho bbhnyjaa'pyaa''mpaatrvt||99|| (yugmam ) etat sarva tirojajJe gandharvanagaropamam / ghaTabhaGgAdivaitasya bhaGga puNyAni lebhire // 10 // pUrvopArjitadAriyaM puNyada'rato gatam / pUrvasnehAdivaitasya DuDhauke kSaNamAtrataH // 101 // sabandhuH zUnyacetasko bhrAmyan bhUtArtavad bhRzam / puraM candrapuraM pApa kuzAgramukhamaNDanam // 102 // gatastatrA'zRNodeSa zrIsarvajJo'tra devatA / ko'pyasti yo mamopAyaM ghaTasya ghaTayiSyati // 103 // dhyAtveti svAminaM natvA bhadrako bhadrakAzayaH / upAvikSat sabhAmantarvIkSamANaH prabhuzriyam // 104 // citrakumbhArjanopAyaM hRdaye dhyAtavAnasi / zrutveti tadgiraH satyamasau sarvajJadevatA // 105 // tasmAdetasya pArthe'haM citrakumbhArjanAsukham / 1 tirobhuutmitypi|
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye avinAzavazaM yAce godho'dhAditi cetasi // 106 // athovAca prabhurbhadra ! yadIcchasi sukhaM kila / avinazvaramuddAma tat pravrajya samAya // 107 // tato jagatpate ! dIkSAM dehi nityasukhAvahAm / yena dhyAyAmi nAtha ! tvAM siddhpurusssnnibhm||108|| citrakumbhanaraH so'tha sabandhuH sapriyaH prabhoH / pArzve dIkSAM sma gRhNAti kiM na syAllaghukarmaNAm? 109 itazca bhArate varSe gaGgAsindhuvirAjite / hastinAgapuraM nAma puraM surapuropamam // 110 // tatra siMharatho nAma bhUpatiH siNhvikrmH| abhUt kAJcanamAleti tasya prANapriyA satI // 111 // gurupAdAmbujadvandvasevAhevAkaSaTpadaH / tatrAsIjinadattAkhyo dhArmiko vaNigagraNIH // 112 // tasya gehe pratijJAtakarmanirvAhakarmaThaH / abhavad devapAlAkhyo gopAlaH kSatravaMzabhUH // 113 // dRSTvA saddharmaniSThaM sa zreSThinaM zuddhamAnasaH / bhadrakatvena gopAlaH cintayAmAsivAniti / / 114 // dharmeNa draviNaM rAjyaM dharmeNa vijayazriyaH / dharmeNa kAmitA arthA dharmeNa sukhakIrtayaH // 115 / / atulaM maGgalaM dharmo dharmaH pApadrumA'nalaH / dharmazcaturgatikoDanipatajjantudhArakaH // 116 // uttiSThantaM zayAnaM ca namaskAraparAyaNam / dRSTrA'tha zreSThinaM devapAlaH papraccha bhadrakaH // 117 // zreSThinnaharnizaM mantrakalpaM kimidamucyate / asAvAha mahAbhAga ! vidyate'sya mahAphalam // 118 // adhanAnAM dhanaM rUpahInAnAM rUpamuttamam / rogiNAM roganirNAzaM namaskAraH karotyasau // 119 //
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH srgH| zrutveti zreSThino vAkyaM devapAlaH zubhAzayaH / parameSThimahAmantramapAThIt sarvakAmadam / / 120 // katipayeSu jAteSu vAsareSu samAyayau / varSAkAlo mahAbhISmagrISmadrumaparazvadhaH // 121 // dharA dhArAdharaM draSTvA'bhISTamAgatamunnatam / kadambakuTajodbhUtaiH puSpairaghamivA'tanot // 122 // megharAjAgamaM dRSTvA dUrAd vaitAlikA iva / cakurjayajayArAvaM kekAvyAjena kekinaH // 123 // samAyAnti mahotkaNThAH pathikAH svagRhAnabhi' / kaH karoti jaDaiH sArddha saMgamaM hi manAgapi // 124 // panthAno gatasaMcArA jAtA duImakardamAt / jADyodaye hi saMvRtte sarva duHkhAkaraM nRNAm // 125 // udakenodapUryanta bhUmibhAgAH pratikSaNam / puNyAdhikAnAM kamalAsaMcayena gRhA iva / / 126 // nadItIreSu racyante vAlukAbhiH kumaarkaiH| devAgArANi ramyANi bhUmIromAGkurA iva // 127 // abhiyogAttakamalA rAjahaMsA jigiissvH| saMcerurAzrayaM svIyaM svapakSabalazAlinaH // 128 // gavAM vRndamathAdAya varSatyatha ghanAghane / cAraNArtha gireH kuje gatavAn dhenupAlakaH // 129 // karavinyastadaNDo'sau kambalAtavigrahaH / nadIrayakSatakSoNyAM jinavaktaM dadarza saH // 130 // tadarzanaghanenA''zu saMjAtAnandakandalaH / bimbamAkRSTavAneSa labdhAdbhutanidhAnavat / / 131 // vidhAya vedikAM tatra jinabimbaM nyavIvizat / mandiraM racayAJcake tRNabhittivibhUSitam // 132 // 1 prtiitypi|
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 mallinAthamahAkAvyedhanyo'haM kRtapuNyo'haM yasya me vRSabho jinH| pratyakSo'bhUt svayaM devAdhidevaH paramezvaraH // 133 // nadItIre kRtasnAnaH praavRtshvetciivrH| sa snAtraM kRtavAMstasya pavitraM skhaM tu nirmamau // 134 / / sinduvArairnavairgopa Anarca trijagadgurum / atha tuSTAva bhAvena namramaulizubhAzayaH // 135 // namaH zrIkRSabhezAya jagadvanyAya tAyine / anantajJAnasaukhyAya mukhyAya parameSThinAm // 136 // evaM stutvA jinAdhIzaM pramodotphullalocanaH / mene kRtArthamAtmAnaM bhaktivyaktivikasvaraH // 137 // yAvajjIvaM jinAdhIzaM pUjayitvA'mumuttamam / bhoktavyamiti so'kArSIditi nizcayamaJjasA // 138 // puSpaiH kAntArasaMbhUtairjinaM pUjayataH stH| gopAladevapAlasya yayau kAlaH kiyAnapi // 139 // itazca nRpasiMharathasyAbhUt putrI nAmnA manoramA / kAJcanapreyasIkukSisaromaNDanavAralA // 140 // jAGgulI grISmasarpasya varSAkAlo'nyadA'sphurat / abdhikallolavad yena jAtA mArgAH sudurgamAH // 141 / / asau gADhapratijJatvAd bhaNitaH zreSThinA'pi hi / naivA'kArSIt tato jagdhaM tadekahRdayaH sudhIH // 142 // payaHpUrNa nadItIraM gantuM nezaH kathazcana / upavAsAn vasan gehamakArSIt sapta bhaktibhAk // 143 // (yugmam ) mandIbhUte nadItIre kathazcid vAsare'STame / uttIrya bhujadaNDAbhyAM nijaM caityamagAdasau // 144 // 1 tatra, evmpi| 2 haMsIti hRdayam /
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH srgH| 303 sukhasAgarakallolairivAptaM svaM vicintayan / praNanAma jinAdhIzaM paThitastotrapUrvakam // 145 // tadbhaktitoSitenoccaiHsthitena gaganAGgaNe / tadadhiSThAtRdevenetyUce'tha ruciraM vacaH // 146 // varaM vRNu mahAbhAga! yathecchaM svcchmaansH| gurUNAM kramasevA hi saphalaiva zarIriNAm // 147 // yadi tuSTo'si devA''zu dehi me rAjasampadam / ityuktavAn prahRSTAtmA devapAlaH mudAGkitaH // 148 // samudraparikhAramyAM kSoNImekapurImiva / acirAllapsyase nUnamityuktvA sa tiro'bhavat // 149 // tadAprabhRti bhAvena devapAlo mahAmatiH / pramodabhAk vizeSeNa jinamAnarca sarvadA // 150 // anyadA bahirudyAne damasAramahAmuneH / ghAtikarmakSayAd jajJe paJcamaM jJAnamuttamam // 151 // tataH sudhAbhujo hRSTA puSpavRSTimatha vydhuH| suvarNakamalaM cakrurvai kriyaM ca manoharam // 152 // dharmamAkhyAtumArebhe tatrAsIno mahAmuniH / devAgamaM vilokyA'tha samAgAd vandituM nRpH|| 153 // saMsAraH kadalIgarbha ivA'sAro vizAM pate / / nivAsa iva duHkhAnAM gRhAvAsaH sadAGginAm // 154 // dambholineva yanmuSTyA cUrNyante prvtotkraaH| kampamAnakarAste'pi bhavanti nidhanAgame // 155 // mRtyoH kAle samAyAte zaraNaM nAsti dehinAm / jinopajJaM vinA dharma nirvANapadasAdhakam // 156 // iti zrutvA mahIpAlo vidhAya karakuDmalam / papraccha nijamAyuSkaM bhavavAsavirAgavAn // 157 // 1 zubhAzaya iti c| 2 narANAmityarthaH /
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye dinAni trINi te rAjan ! AyuSkamavaziSyate / ityuktavAn munirjJAnajJAta sarvajagat sthitiH // 158 // zItArtta iva bhUpAlaH kampamAnakaradvayaH / stokena jIvitavyena kiM kariSyAmi samprati 1 / / 159 / / athAha bhagavAnevaM mA viSIda rasApate ! / aNunAsdhyAyuSA kiM na kriyate hi vivekibhiH 1 // 160 // muhUrttamapi sAvadyatyAgaH syAt zAzvatazriye / hanyante viSakallolA ekasmAdapi mantrataH || 161 // vinyasya puruSaM kaJcid rAjye prabalavikramam / AgacchAmi prabho ! yAvat tat tvaM tiSTha dayAnidhe ! // 162 // mahApuruSa ! mA kArSIH pramAdaM mUlamApadAm / sarverSAmapi kAryANAM pramAdaH prathamo ripuH || 163 // praNipatya guroH pAdau yathAsthAnamagAnnRpaH / 304 taccintayA'pi kRcchreNa kRtsnaM dinamavAhayat / / 164 // kosdhiSThitasya lokasya bhAvI vikramavAridhiH / kenopAyena niSputro mokSyAmi kSitipAlanam // 165 // tasya cintA prapannasya siddhAkhyA kula devatA / pratyakSA'bhUt tamasvinyAM dIpikeva tamopahA / / 166 // mA kRthAH sarvathA khedaM naranAtha ! svamAnase / abhiSiJca prabhAte tvaM divyapaJcakamuccakaiH / / 167 // tatkRtaM puruSaM rAjye vinyasya nijaputravat / paralokAya pazcAcaM yatasvoktveti sA'gamat // 168 // prabhAte'thA'bhiSiktAni paJca divyAni bhUbhujA / mustAnyatha sarvatra pratirathyaM pratitrikam || 169 || mantri sAmanta putrAzca mustadrAjya lipsayA / puro dvipasya zRGgArairindrasAmAnikA iva // 170 //
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH srgH| 305 pure bhrAntAni tAnyApurnaiva rAjyadharaM naram / / madhyAhnasamaye jagmu hyodyAnAdivIthiSu // 171 / / nidadrau devapAlo'tha kasyacit zAkhinastale / yaSTimucchIrSake kRtvA kambalA''vRtavigrahaH // 172 // 8 devapAlaM samAlokya navAmbukaNavarSakaH / karI jagajai gambhIraM taDitvAniva mUrtimAn // 17 // heSAM cakAra vAlhIkaH kokilA dhvAnasundaram / vistRtaM pANDuraM chatramutphullakamalopamam // 174 // jAhnavIlaharIzvete cAmare celatuH svayam / abhiSicya karIndreNa nyastaH skandhe vibhurgavAm // 175 // tataH siMharathenA'sau mahotsavapurassaram / tatraiva vAsare putryAH kAritaH pANipIDanam // 176 // tataH siMhastho gatvA narendro munisannidhau / vrataM jagrAha bhAvena pUrvopAttatamo'paham // 177 // kRtvA caturvidhAhAraparityAgaM mahAmuniH / caturthe devaloke'sau pUrNAyuSkaH suro'bhavat // 178 // tadupAnatkambalAcaM gopAlaiH zreSThino gRhe / anyaiH samarpitaM gAvaH svayamIyurdinAtyaye // 179 // gopAla iti kRtvA taM sAmantA nantumIya'yA / ahaGkArAd na cA''yAnti janAH pUjitapUjakAH // 18 // mahAjanapradhAno'yamiti dhyAtvA vizAM patiH / AjUhavajinadattaM nA''yayau so'pya'vajJayA // 181 // kambalAdi nizAprAnte siMhadvAre narezituH / avajJopAyanAnIva jinadatto'pya'mocayat // 182 // tAnyA''lokya nidadhyau sa hahA! pUrvavijRmbhitam / tRNAyA'pi na manyante dhig mAM rAjyarddhibhUSitam // 183 // azva ityabhidheyam /
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 mallinAthamahAkAvye ahaM khidhe kathaMkAraM yena dattamidaM padam 1 | sa kariSyati niHzeSaM janamAjJAvidhAyinam // 184 // tato'rcayitvA vidhivajjinendramiti so'vadat / kathaM dattaM tvayA rAjyaM svAmin! viplavakAraNam 1 // 185 // athoce vyantaro bhadra! gajendraM mRttikAmayam / vinirmAya samAgaccheH samAruhyAtra vanditum // 186 // dvirado'smatprabhAveNa tvayyArUDhe caliSyati / AjJAM kariSyate sarvastatastava nirantaram // 187 // zrutveti bhUpatiH prApa prAsAdaM muditAzayaH / kumbhakArA nRpAdezAccakrurmRtsnAmayaM gajam // 188 // imamAruhya bhUpAlo vandituM jinanAyakam / AgAmIti tato jajJe pure hAsyAspadaM mahat // 189 // sAmantA mantriNAM putrAH pauragrAmeyakA api / tamavekSitumAjagmuH sarvo'pyadbhutakautukI // 190 // zubhe gajamAruhyAhUya taM zreSThipuGgavam / sazRGgAro mahIpAlaH pazvAsane nyavezayat / / 191 // vyantarasyAnubhAvena karI mRtsnAmayo'calat / visiSmiye janaH sarvaH pazyan navakutUhalam || 192 // purAt sve nirmite gatvA caitye natvA jagadgurum / tameva gajamArUDho nRpo'gAd nijamandiram // 193 // AlAnastambhasambaddhaM zreSThinenaM gajaM kuru / ityAdezaM mahIbhaturlabdhvA so harSito'bhavat // 194 // zreSThinA rAjavat tena dattA kumbhe mRNikSitiH / na cacAla padaM hastI vArita iva kenacit / / 195 // vIkSApanno'bhavacchreSThI tasmAduttIrya satvaram / nRpapAdAmbujaM bhaktyA namannidamuvAca ca / / 196 // gopAla iti yatkRtvA'parAddhaM bhavataH pratiH /
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH sargaH / 307 tatkSamasva mahIpAla ! puNyalakSmIniketana ! // 197 // tato devAnubhAvena niHzeSAH pRthvIbhujaH / AjJAM prapedire tasya zeSAmiva narezituH || 198 // zAzvatArhadbhavanAnAM sadRzaM pRthivIpatiH / tacaityaM kArayAmAsa svarNastambhamanoharam // 199 // zvetavastre paridhAya bhaktimAn pRthivIpatiH / puSpairAna tIrtheza trisandhyaM zreNiko yathA // 200 // svacaitye kArayAmAsA'STAhnikAdiSu parvasu / zAsanonnataye rAjA nATyaM sUryAbhadevavat ||201 // anyadA vandituM devamacalad nagarAd nRpaH / sArddha manoramAdevyA zacyeva ghanavAhanaH // 202 // kaupInavasanaM kSAmaM bhArabhugnazirodharam / manoramA puro'drAkSId vrajantaM kASThavAhakam // 203 // taM vilokya mumUrchAss devI mohaparAyaNA / arddhavicchinnazAkheva papAta pRthivItale // 204 // tathAvidhApadi prAptAM dRSTrA devIM manoramAm / vajrAhata iva kSmApaH kRcchrAd vaktuM pracakrame // 205 // yo yad vetti janaH sarvaH sa tacca kurutAmiha / smartavyA vyasanaprApte vidyA mantrAdhidevatAH // 206 // vaidyA: prAhuH pittamUrchA daivajJA grahapIDanam / mAntrikA devatAdoSamAptA mudgalaviplavam // 207 // praguNaM racayAmAsurbhiSajaH zarkarAdikam / daivajJA vidadhuH pUjAM grahANAM mantrapUrvakam // 208 // devatAnAM samArebhe pUjanaM mAntrikairatha / manyante nitarAmAptA upayAcitasaMhatim // 209 // ekatazca viracyante zayyAH paGkajinIdalaiH / ekatazvApi cUryante sthUlamauktikasazayaH // 210 //
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 mallinAthamahAkAvye muurtimdbhirivaa'mbhodairghnaambhHknnvrssibhiH|| vIjyate tAlavRntaiH sA mRduvAtamanoharaiH // 211 / / upacArazataiH kRtvA mUrchAvyapagame sati / evaM papATha bhUpAlavallabhA madhurasvaram // 212 // aDavihi pattI na ihi jalu to vi na bUDhA hattha / avvo! tahavi kavADiyaha ! ajja vi sAvi avattha // 213 / devi! ka eSa vRttAnto yena proktaM tvayedRzam / sA''khyad devemakaM kASThavAhakaM drutamAnaya // 214 // so'thA''hUtaH samAyAtaH sA''khyadevI manoramA / devAyaM kAhalo nAma matpatiH pUrvajanmani // 215 // pUrvajanmani palya'syA'bhavaM siMhalikAhayA / duHkhadaurbhAgyadaurgatyaparAbhavaniketanam // 216 // anyadA'nena saMyuktA gatA'haM kASThahetave / vanamadhye mahAkAyatAlazAlamanohare // 217 // mithyAtvAbhre gate dUraM sUryavajjinanAyakaH / dRSTo diSTayA jagannAthaH sanAtho'tizayazriyA // 218 // pUjayAva imaM devamAvAM priya ! jagannatam / mayoce'yamatha prAha tvameva kuru sarvadA // 219 // 'nirddharma vallabhaM jJAtvA gatvA zaivalinItaTam / sinduvArairimaM devaM bhAvataH paryapUjayam // 220 // atrAntare mahIpAla ! tvaM dRSTo gopaveSabhRt / pUjayaMtrijagannAthaM jaTAjUTena maNDitam // 221 // dhanyo'yaM jagatAM nAthaM yaH pUjayati bhAvataH / matpatirna punarnUnaM devapUjAparAGmukhaH // 222 // dadhatI bhAvanAmevaM tasminneva dine nRpa! / kadannAzanayogena mRtvA rAjJaH sutA'bhavam // 223 // 1 nirdhrmvaasnmitypi|
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 309 aSTamaH srgH| vidAGkarotu bhUpAlo devArcAphalamuttamam / pAratrikaM mamAnantasaukhyalakSmIvidhAyakam // 224 // imaM vilokya saMpannA mama jAtismRtiH priya ! / idaM tataH papAThA'haM mUvyipagame sati // 225 / / idaM zrutvA nRpaH prAkhyajinezArcAphalaM mahat / pAratrikaM tavaitasyA aihikaM mama varttate // 226 // itazca bhagavAn dharmo mUrtimAniva nirmamaH / municandrAbhidhaH sUri bhayaM nantumAgataH // 227 / / praNipatya muneH pAdau zrutavAn dezanAM nRpaH / sapatnIkastu samyaktvaM bhAvataH pratyapadyata / / 228 // paramazrAvako rAjA dvAdazavratapUrvakam / cakAra jagatIM caityainiHzeSAmapi bhUSitAm // 229 / / deze deze mahIpena mArivyasanarakSaNam / kAritaM jIrNacaityAnAmuddhRtizca pure pure // 230 // nirdoSamatha samyaktvaM paripAlya manoramA / mRtvA samAdhinA prApa pUrNAyuSkA surAlayam // 231 // itazca athA''stikamahIpArSasametaH smtaanidhiH| hastinAnagaraM prApa viharan jagatAM patiH // 232 // khAminaM samavasRtaM vijJAya jgtiiptiH| devapAlaH samAyAto vandituM jagatAM gurum // 233 // pradakSiNitatIrthezaH kRtstvnmngglH| niSasAda yathAsthAnaM dattadRSTirjinezvare / / 234 // uvAca jagatAM nAtho mohapaGkamahAplavaH / rAjan ! rAjIvanetrAyA maraNAd duHkhamAptavAn // 235 // anityaM sarvamapyetat payaHpUrNAmakumbhavat / / 1 prAheti ca /
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 mallinAthamahAkAvyetasmin mamatvamuccairyattad mohasya vijRmbhitam // 236 // jIvAH sarve sutatvena bhAryAtvenApi jajJire / sabandhaH kiM sa ko'pyasti spRSTaH karmavazaina yaH 1 // 237 / / yasyaiva harSakAryANi kriyante snehgrbhitaiH| tasyaiva pretakarmANi tanyante zokasaMkulaiH // 238 / / anityatAkRtamatiH zuSkamAlyo na zocati / nityatAkRtabuddhistu bhagnabhANDo'pi roditi // 239 / / ityAdisvAmivAkyAni zrAvaM zrAvaM mahIpatiH / virakto bhavapAzebhyo rAjye putraM nivezya ca // 240 // trizatIpramitai rAjJaH putrairvairAgyaraGgitaiH / sAkaM zrImallinAthAnte zramaNo'jAyatoccakaiH // 241 // (yugmam ) itazca kazcidAgatya dvijaH prakRtimAnabhRt / stambha iva sthiro'tiSThat zrImallisvAminaH puraH // 242 // uvAca jagatAM nAtho mA mAnaM kuru maanv!| ayaM vandyo'pyayaM nindya iti cetasi mA kRthaaH||243|| purA'pi mAnamAhAtmyAd yajJadattAbhidho dvijH| nindanIyakule jAto vijAtaH karmabandhane // 244 // pure kSitipratiSThAkhye mahImaNDalamaNDane / yajJadatto dvijaH krodhI pratigho mUrtimAniva // 245 // so'nindat paNDitaMmanyo jinanAyakazAsanam / jRmbhate svalpabuddhInAmAtmanInA na hi kriyA // 246 / / tasya nindAmasahiSNuH sahiSNurapi tatkSaNAt / guruNA pratiSiddho'pi cellakaH ko'pi buddhimAn // 247 // vAdAyA''hAyayAmAsa yajJadattaM dvijaM mudA / yataH parabale dRSTe nahi sthAtumalaM bhaTAH // 248 // (yugmam )
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH srgH| 311 jeSyate yena yastasya so'ntevAsI bhaviSyati / tayorvivadatoreSA pratijJA'bhUnmahIyasI // 249 // hetuvAdI vivAdena so'jayat cellako dvijam / udayaMstaraNiH kintu tamasA paribhUyate // 25 // pratijJAtaM vrataM viprastasya jagrAha sannidhau / pratijJApAlane santastvarante duSkare'pi hi // 251 // vRthA'pyA''svAdito hanta ! sudhA''hAro jarAharaH / pratijJAvazato'pyA''ttaM vrataM saukhyAya jAyate // 252 // evaM zAsanadevyA'sau bodhito'pi mahAmuniH / anindad vastrAGgamalam dustyajA kulavAsanA // 253 // jJAtayastasya saMsagod bhejuH zAnti kSaNAdapi / prAvRSeNyAca samparko davadagdhA drumA iva // 254 // tasya praNayinI tatrAnurAgaM bibhratI zaThA / vazyAya pAraNe tasmai kadAcit kArmaNaM dadau // 255 // sa rAjayakSmaNevoccaiH kSayaM tenA'nizaM vrajan / / smaran paJca namaskAraM devalokamagAnmuniH // 256 // tasyA''vasAnaM sA zrutvA vairAgyAt sahacAriNI / vrataM jagrAha mAnuSyajanmabhUmIruhaH phalam // 257 // patihatyAtmakaM ghoramanAlocyaiva pAtakam / tapaH kRtvA divaM sA''pa tapaH sarvA'rthasAdhakam // 258 // yajJadattasya jIvo'tha cyutvA rAjagRhe pure / dhanasArthapaterdAsyAzcilAtyA nandano'jani // 259 // cilAtIputra ityeSa cilAtyAH putra ityabhUt / ko nAmakaraNAdIni gopAnAM hi prakalpayet ? // 260 // yajJadattapiyAjIvaH putrapazcakapRSThataH / bhadrAyA dhanabhAryAyAH suMsumAkhyA sutA'bhavat // 261 // bAladhArakakarmatve susumAyA dhano dhanI /
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye yojayAmAsa dAseraM yukteyaM sthitirIdRzAm || 262 // bhUyAMsyAssgAMsya'sau cakre vibhyat zreSThIva rAjataH / niravAsayadanyAyakRtaM taM dandazUkavat // 263 // anyAyapuMzcalIkrIDAsaGketasya niketanam / pallI siMhaguhAbhikhyAmagAd dAsIsutastataH // 264 // atho malimlucaiH sAkaM pravINairanayA'dhvanaH / tasyA'jAyata satprItiH sakhyaM tulye pravardhate // 265 // mRte siMhaguheze'sau tatpade tairnivezitaH / narendreNA'pi durjeyaH sapakSa iva pannagaH // 266 // itazca susumAM kAmo rAjadhAnImivottamAm / kAmicittajanAvAsanivezAya vinirmmamau // 267 // asti rAjagRhe zreSThI paJcaputro dhanAbhidhaH / susumAkhyA sutA tasya niHsImA rUpasampadA || 268 // yuSmAkaM draviNaM tasya saMsumA me kumArikA / vyavasthAyeti taiH sArddhamagAd dhanagRhaM nizi || 269 || ( yugmam ) aasaarai vidyAM zreSThalokasya tatkSaNam / vegena luNTayAmAsa niSputrasyeva tad dhanaM // 270 // padminImiva mAtaGgaH paulastya iva jAnakIm / sa suMsumAmapAhArSIt prItivallIghanodayAm / / 271 // tadvAsaroDhajambuvad moghA vidyA'bhavad dhane / saputro'pasasArA'tha nItinItimatAmasau // 272 // luNTayitvA dhanaM hRtvA suMsumAM ca tathA svayam / duSTabuddhiH palAyiSTa luNTAkaiH saha durjayaiH // 273 // dhanaH zreSThI samAhUya rakSakAnityabhASata / samAnayata bhoH ! vittaM niHzeSaM samAmapi // 274 // ArakSakajanaiH sAkaM nandanairapi paJcabhiH / anuvrajan dhanaH zreSThI sutAmayamamanyata || 275 || 312 -
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ - aSTamaH srgH| 313 ita itaH palAyanta ito'pi zrUyate rvH| . ito'pi dRzyate reNuzcaurANAM caraNodbhavaH // 276 // bruvANaiH padikairevamanusyUtA iva kSaNAt / salomAMstaskarAn krUrAn dadRzuH purarakSakAH // 277 // ito gRhNIta gRhIta hata hateti bhASakaiH / rakSakaistaskarA vyAptA mRgA vAgurikariva // 278 // aarksskjntraatghaatvitrstcetsH| vittaM muktvA praNezuste zyenAdiva vihaGgamAH // 279 // ArakSapuruSA vittaM duSpApaM prApya puSkalam / vyAvarttanta, kRtArthA hi janAH svsthaangaaminH||280|| suMsamAmudahannaMze khar3ayaSTimivA'parAm / araNyAnIM praviSTo'sau guhAmiva mRgAdhipaH // 281 // sahitaH paJcabhiH putraiH putrIM kraSTuM tadAnanAt / vamanaHsparddhayevA''zu dhAvati sma dhano'sukhI // 282 // samIpamAgate tasmin susamA mA'stu me'sya sA / dhyAtveti kadalIlAvamalAvIt susamAziraH // 283 // purastAttatkabandhasya putrayukto dhano rudan / arodayat taruzreNI pratidhvAnaiH suduHzravaiH // 284 // tasyAH kabandhamutsRjya nivRtto'sau sanandanaH / nakhaMpacarajA jajJe madhyAhnasamayastataH // 285 // zreSThizokena vicchAyAH svajanA iva zAkhinaH / bADhamazrUNi muJcanti patatkiJjalkakaitavAt // 286 // na jalaM na phalaM kA'pi ddRshurdhnnndnaaH| pazUzca pratyuta hiMsrAMzcaurezameritAniva // 287 // putrikAmaraNaM vittanAzo duHkhsmaagmH| vicintyeti dhano daivamupAlabhata bhUrizaH // 288 // 1 apahRtadraviNasahitAniti bhAvaH / 2 skandha ityrthH| 3-'sudhIrityapi / 40
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye daivamevApadAM kartR hartR suprApta sampadAm / vidhAtR zubhabuddhInAM dAtR nindyadhiyAmapi // 289 // itthaM dhyAyan dhanaH zreSThI prApa rAjagRhaM puram / samAyAkArAsszu pretakArya yathAvidhi // 290 // atha vairAgyamApannaH zrIvIrasvAmisannidhau / vrataM prApa tapastaptvA dhanarSitridivaM yayau / / 291 // cailAteyaH samAyA vIkSamANo mukhaM yayau / dizaM yAmyAmupagatAM priyAmanuvrajanniva || 292 // kAyotsargasthitaM dhyAnatatparaM kAmavidviSam / so'prakampaM merumiva munimekamathaikSata ||293 // svakIyakarmmaNA kAmaM lajjitastamuvAca saH / dharmaM brahmanyathA te'pi chetsyAmyasyAH ziro yathA // 294 // sa jJAnI jJAnato jJAtvA bhavyo'yamiti cAbravIt / upazamo vivekazca saMvara: kArya ityapi / / 295|| tatazva cAraNamunirnabhogamanavidyayA / utpapAta mahAsattvaH sattvarAziprabodhakRt // 296 // atha bhAvayatastasya vAraM vAraM padatrayIm / ullekha IdRzo jajJe duSTasyA'pi zubhodayAt // 297 // krodhAdInAM kaSAyANAM kuryAdupazamaM sudhIH / tairahaM hahahA !! krAntaH kuSThIva kRmijAlakaiH || 298 // zraddhAmukuTajaM kurvan pathyaM santoSacUrNitam / cikitsAmyadya tAn sarvAn zamabheSajayogataH // 299 // dharmarohaNamANikyaM lagnakaM zivasampadaH / kArmaNaM kIrttikAntAyA AvAlaM jnyaanshaakhinH|| 300 // adhiSThAnaM mAhAtmyasya krakacaM mohadAruNaH / vivekaM kurutAM dhImAn sAvadyatyAgalakSaNam ||301 // ( yugmam ) 1 zraddhArUpAM maudgameva pathyaM kurvannityAntaram / 2 mohakASThasyeti jJAnIyam / 314
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 315 aSTamaH sargaH / susamAyAH ziraH pANau satyaMkAramivainasaH / dadhAnasya mama kAssste vivekaH kAraNaM zriyaH 1 // 302 // tacchIrSa durgatidvArakapizIrSa vivekataH / muJcati sma cilAtI mUrtIbhUtazivetaram // 303 // saMvaro bhaNito'kSANAM manasazca nivarttanam / sa prapanno mayA bhAgyAt kalyakalpaH zizriyaH // 304 // padAnAmarthamevaM sa bhAvayan bhAvanA'nvitam / samAdhimadhigamyoccairabhUt hRnmAtracetanaH || 305 || atha visrAssRjA dehaM vyAptaM tasya mahAtmanaH / kSaNAt pipIlikAzcakruH sacchidraM cAlanIsamam // 306 // sa tAsAmupasarge'pi citranyasta iva sthiraH / ahorAtradvaye sArdhe vyatikrAnte divaM yayau // 307 // zrutveti yajJadattasya dRSTAntaM mAnasaMbhavam / dvijo mAnaM parityajya svAminaM praNamaMstadA || 308 // athA'vocata bhagavanna'hamasmi dvijAgraNIH / ayaM kSatrakulotpanno mayA vandyaH kathaM jinaH 1 // 309 // ityAdirmAmakaH svAmin! vikalpo bhavakoTikRt / kSaNamAtrAdayaM naSTaH kiM na syAd gurusaGgamAt 1 // 310 // tatastribhuvanAdhIzapAdAnatvA dvijAgraNIH / kRtamAnaparityAgazcAritraM pratyapadyata // 399 // tatazca viharannAthaH zvetAmbI nagarIM yayau / tatrAsthuH tApasAH kopamAnasAstrizatImitAH // 312 // sarvo bhagavAneSa zrutveti vacanaM kaTu / AguH samavasaraNaM raNaM duSkRtakarmaNAm ||313 || tAnuvAca jagannAtho bhoH ! bhoH ! munimataGgajAH / / sarvajJavacanaM zrutvA kiM kopena malImasAH 1 // 394 // 1 bhUSaNasadRza iti hRdayam /
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 mallinAthamahAkAvye manogataparijJAtAdutkarNAste'vadaniti / praNatya bhagavatpAdau kopAkhyAnaM prakAzaya // 315 // atha prabodhamuddizya shriimnmllijineshvrH| evaM gaditumArebhe pratyUhadhvAntabhAskaraH // 316 // siddhAntapAradRzvApi prakRtyA kopano'dhikam / caNDarudrAbhidhaH sarirabhUd bhuvanavizrutaH // 317 // .. atyalpe'pi kriyAlope pramAdyantaM kadAcana / Acukroza muniyAmaM krodhAvezavisaMsthulaH // 318 // stokamAnaM munInAM sa skhalitaM soDhumakSamaH / gacchasya dUradeze'sthAd munisaMklezabhIlukaH // 319 // mAsakalpena sAtatyaM gacchena saha saMyamI / . viharan mAlave deze'vantyudyAnamupeyivAn // 320 // itaH kazcinmahezasya sUnuH kandarpasundaraH / paryaNayata vittezakanyakAM ratisannibhAm // 321 // mitraiH samAnazIlAGgaistatpAdAmbhojapAvitam / sa yuvA krIDituM ramyaM tadudyAnaM samAgamat // 322 // . nAnAvidhAbhiH krIDAbhiH krIDantaH pratipAdapam / dadRzuH suhRdastasya dharmadhyAnaratAn munIn // 323 // yathAcAraM namaskRtya grbhshraavksnnibhaaH| vavandire munInetAn kSamAzramaNapUrvakam // 324 // . pUjyAH ! sakhA'yamasmAkaM bAlyAd vairaagynirbhrH| vrataM gRhItukAmo'sti kurutA'sya samIhitam // 325 // zaThAn vaNThAniva jJAtvA jjlpurmunipunggvaaH| . dIkSAyAmadhikAro'sti gurorasmAdRzAM nahi // 326 // ... kA''ste gurustadApRSTaiH kRtavakrauSThikaizca taiH| . . ityacintyata nigranthairghaSyatAM kalinA kaliH // 327 // 1 muditA''zayA evmpi| 2 kRtahAsyairityarthaH /
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH srgH|| 317 darzitaH sasmitaM pANisaMjJayA munipuGgavaH / natvA mUriM tatastadvat suhRdvargo'pyavocata // 328 // mayA saha kathaM mUrkhA ete hAsyaM vitanvate / tatphalaM darzayiSyAmi kezaluzcanakaitavAt // 329 // : dhyAtveti kopanaH mUriH kmpmaankraadhrH| tairbhasmA''nAyayad vegAt teSAM kSeptumivAnane // 330 // vIkSAmahe karotyeSa kimidAnI munIzvaraH / / bhasmopaninyire te'pi vicintyeti kutUhalAt / / 331 // luluzca tat zirastUrNa vidhRtyorudvayena sH| guro! mA luzca muzcainaM teSAmAraTatAmiti // 332 // acintayad navoDho'tha luJcito'haM yathA tathA / . idAnIM garhitA'tyantamIdRkSasya gRhasthatA // 333 // hAsyenA'pi mayA prAptaM zrAmaNyaM bhavatArakam / idAnIM bhAvatastAvat prapadye'rhaniveditam // 334 // UrdhvasthamitravargANAmazrubhirnirjaropamaiH / tasya bhasmAvile mUrdhni paGkazaGkA vyajRmbhata // 335 // asmAbhiryat kRtaM hAsyamapatad mastake'sya tat / varAhAttekSudaNDeSu piSyate mAhiSaM mukham // 336 // avicAritamevaitat kRtmsmaabhirucckaiH| kezaluzcanadambhena tadasya phalamutthitam // 337 // suhRdo'suhRdo jAtA vayamasya duraashyaaH| anAthasyeva yadiyaM dazA jajJe mno'tigaa|| 338 // etatsvajanalokasya vivAhakSaNazAlinaH / kathaM vArtA mahodvegakAriNI kathayiSyate ? // 339 // kusaGgAd jAyate no ced maraNaM gaJjanaM bhavet / kRta AhAnako'smAbhiryathArthakuTilAzayaH // 340 // 1 tiraskaraNamiti matam /
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 malinAthamahAkAvye evaM khedaprapanneSu mitreSu nikhileSva'tha / uvAca sa yuvA navyadIkSitaH pUrvasAdhuvat // 341 // viplavAdapi saMprAptaM zrAmaNyaM jinabhASitam / gRhItaM kAcakhaNDasya zaGkayA ratnasannibham // 342 // akAmasyA'pi dIkSA me jajJe puNyaprasAdhikA / anicchayA'pi saMbhuktA modakAH kiM na tRptye||343|| yUyaM mitrANi mitrANi bhavArNavanimajjanAt / yadahaM tAritastUrNa vratapotapadApanAt // 344 // iti tasya giraH zrutvA baassppuurnnvilocnaaH| tadalaGkAramAdAya yayuste khaM niketanam // 345 // zaikSo'vAdId guruM natvA mukhavAsapuraHsaram / munIndra ! svajanA nUnaM kAro me vrtkssitim||346|| karaNIyaM tathA svAmin ! yathA jainendradarzane / na syAd hAsyAspadaM kiMcit pAkhaNDiSu nirantaram 347 Uce mUrirdivA vatsa ! vartmanaH pratyupekSaNam / kriyatAM satvaraM yasmAdAvAbhyAM gamyate nizi // 348 // tatheti pratipadyA'sau kRtvA'dhvapratyupekSaNam / Agacchad muniveSeNa babhau gItArthavat tadA // 349 / / mUriNA saha zaikSo'thAvazyakaM kRtavAna'sau / vyatIte rajanIyAme nizi tena sahAJcalat // 350 // spaSTamagrasthite mArgamavyagraM kathayatyapi / tasmin jarAbharakrAntaH pade pade'skhalad muhuH||351|| kIdRzaM pratyupaitiSThA mArga re! zaikSa! durjana! / iti vAkyairvahrikalpaiH svazarIre dadAha saH // 352 // ziSyazIrSa guruH krodhAdavadhId daNDakoTinA / kopAraghaDakhATkAravistArabhramasaMnibham // 353 // 1 ziSyaH, itypi| 2 vratanAzamityAzayaH /
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH srgH| 319 kSamAvatAM dhurINo'sau zaikSo'tha dhyAtavAniti / ahaM hA! gurusantApanidAnaM vavRtetarAm // 354 // vinItaziSyasaGghAtAd manidAnena sAdhurAT / niSkrAnto labhate kaSTaM skhalati sma pade pade // 355 // AcAryasavituH srvtpstomaaphaarinnH| upaplavAya saMjajJe mallAbho buddhayogavat / / 356 // nato'pyA''krozato'pyasya na doSaH ko'pi vartate / yato mamA'parAdho'yaM vihAraH kArito nizi // 357 // kecid nijagurun bhaktyA zakrA iva jinezvaram / bahulodbhinnaromAzcAH sevante prativAsaram // 358 // evaM bhAvayatastasya kssmaasmbhRtcetsH| utpanna paJcamaM jJAnaM sarvaparyAyatattvavit // 359 // karAbjamuktAvallokamakhilaM pazyataH sataH / sukhena nayataH mUriM vibhAti sma vibhAvarI // 360 // mUrtimatkrodhasaptAceAlAM rudhiradhoraNIm / kSarantI mUriraikSiSTa ziSyamastakaparvatAt // 361 // navavratopya'sau dhanyo naiva pUrvavato'pya'ham / akSamA'bhUd mamedRkSA kSAntirasyedRzI param // 362 // saccAritraM mayA proktaM kRtAH siddhaantvaacikaaH| paraM kSAntirmayA naiva cakre sAdhujanocitA // 363 / / sAdhavasta tyajurmA te krodhApasmAradUSitam / ekakrodhAvakAze'pi niSprakAzamabhUt param // 364 // antaHkSamAvatAM vAse vasannapi nirantaram / akSamyahaM yato'mbusthaH kulIrastaraNe paTuH // 365 // evaM sutIvrasaMvegavahninA karmapAdapam / / dahataH kevalajyotirudbhinnaM pApaghAtakam // 366 // bhUyo'pyasau parIvArasampadA samayujyata /
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 mAllinAthamahAkAvyezrIcaNDarudra AcAryaH ziSyakevalinA saha // 367 // vihRtya suciraM dhAtryAM pratibodhaparAyaNau / zivAmacalasvarUpa prApaturmokSasampadam // 368 // tatchrutvA tApasAH sarve prshaanthRdyaasttH| . agRhNan svAminaH pArthe dIkSAM sarvajJabhASitAm // 369 // tatazca bhagavAMstasmAd viharan madirAvatIm / purIM zakrapurI lakSmyA yayau tribhuvanAryamA // 370 // tatra rAjA yazazcandraH prakRtyA straiNalampaTaH / tadaiva svarvadhUrUpaM draSTuM prApA'ntike prabhoH // 371 // tasya prabodhamuddizya kuladhvajanarezituH / kathAM gaditumArebhe dhIravAcA jagadguruH // 372 // tathAhijambUdvIpA'bhidhe dvIpe varSe dakSiNabhArate / astya'yodhyeti nagarI cUDAratnamiva kssiteH||373|| tatrA'bhUd bhUpatiH zaGkho dhurINaH sarvabhUbhRtAm / sadharmacAriNI tasya dhAriNI dharmacAriNI // 374 // tayoH kuladhvajaH putro dhvajavad vaMzabhUSaNam / dvAsaptatikalAgAraM dvAraM niHzeSasampadAm // 375 // anyecurnagaropAnte bAhyAlI gtvaansau| amAtyAdiparivRtaH samAnaguNazAlibhiH // 376 // adhaH padmAsanAsInaM zatazAkhasya zAkhinaH / sevakairiva rAjAnaM munivRndaiH parivRtam // 377 // vAcA madhumucA tatra kurvANaM dharmadezanAm / mUrta dharmamivApazyad mAnatuGgA'bhidhaM gurum // 378 // (yugmam ) vinItaveSastatpArce gatvA natvA yathAvidhi / ucitAsanamAsInaH zrutavAn dharmadezanAm // 379 //
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH srgH| 321 duSTASTakarmavistIrNanepathyAntaritaH sadA / naTavad bhavanAvye'smin janturviparivarttate // 380 // badhyate jIvasAraGgaH khecchayA saMcarannapi / purandhrIrUpapAzAyaiH kAmavyAdhena durdhiyA // 381 // AdaraH paradAreSu vadArANAM vivarjanam / bhavet pipatiSoH puMso narake nara ! kevalam // 382 // gotrAcAraparIhAraH prANAnAM sNshyaagmH| sAdhuvAdaparibhraMzaH parastrIgamanAd dhruvam // 383 / / etadvAkyazrute rAjaputro vairAgyamAgataH / viraktaH paradAreSu niSedhaM pratyapadyata // 384 // praNipatya punaH sureH pAdAmbhojaM nRpAGgajaH / nivartamAnazvA'drAkSAtkalahaM yoSitAM pathi // 385 / / kiM vRthA kalahAyethe roSotkarSAd muhurmuhuH 1 / iti pRSTA kumAreNa caikA tanmadhyato'vadat // 386 // devAhaM lohakArasya patnI saubhAgyakandalI / pUrNakumbhadvayA'trA''gAM bhArabhugnazirodharA // 387 / / iyaM rathakRtaH patnI nAnA kanakamaJjarI / riktakumbhadvayA deva! samAgAn mama saMsukhaM // 388 // riktakumbhadvayAdeva mocyo mArgo'nayA mama / ekaM kAraNamevedamaparaM ca nizamyatAm // 389 // yAvanmAnaM hi patyumeM vijJAnaM jagatItale / tAdRg na kasyacid nUnaM vidyate vAgminAM vara! // 390 // kautukA''kSiptacetaskaH kumAraH prAha kiM tava / patyuH samasti vijJAnaM sarvalokapramodakRt ? // 391 // matpatizcandradevAkhyo lohakAraziromaNiH / vijJAnavallarIjAlapAdAlasamaH prabho ! // 392 // sa cellohamayaM mInaM vidhatte rAjazAsanAt /
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 mallinAthamahAkAvye utplutya vyomayAnena sa yAti makarAkaram // 293 // gilitvA galarandhreNa tanmadhyAn mauktikAvalIH / punarAyAti saMsthAnaM svakIyaM lohajastimiH // 394 // mukhamarkaTikAM datvA zrutveti tadriH purH| Aha sa rathakRtpanI tAlikAvAdanAnvitam // 395 // vijJAnenA'munA loke na hi kizcana labhyate / manye tadeva vijJAnaM yatpatyau me vijRmbhate // 396 // athoce bhUpateH putraH kiM te patyumanoharam / vijJAnaM vidyate brUhi tvamazeSaM sulocane !? // 397 // atrAsti nagare ramye matpatiH sUtrabhRdvaraH / kandarpo nAma rUpeNa kandarpa iva mUrttimAn // 398 // sa cet kASThamayaM cAru nirmimIte turaGgamam / SaNmAsAn yAvadAkAze sa bhrAmyati spaurussm||399|| zrutveti vacanaM tasyA rAjaputraH skautukH| tAbhyAM saha sabhAM rAjJo jagAma saparicchadaH // 400 // vRttAntaH kathitastena kumAreNa nRpaagrtH| tato rAjJA samAhUtau lohakRtsUtradhArakau // 401 // lohaM lohakRte bhUmAnarpayAmAsa sasmayam / nirmAti sma tataH sadyaH sa mInaM lohmuutritm||402|| tato'pavarakaM pRSThe tasya mInasya sa vyadhAt / zubhe'hni lohakRt tatra prAvizad bhUbhujA smm||403|| pRSThe'tha kIlikA tasya nihitA vAyudhAriNI / utpapAta nabhomArga matsyaH zakunirADiva // 404 // mInastho jagatIpAlo grAmAkulapurAkulAm / vipulAM vipulAM vIkSAMcakre vidyAdharopamaH // 405 // vArddhimadhyaM gate mIne channe'pavarake sati / garbhasthAviva rejAte lohakRtpRthivIzvarau // 406 / /
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH srgH| 323 muktAH sa galarandhreNa gilitvA''miSavad bhRzam / niravartata pAthodheH kArmukAd muktakANDavat // 407 // AyAte svapuraM tasminnA''kRSTA kIlikA kSaNAt / nipetuauktikazreNyastanmadhyAt sevadheriva // 408 // tataH kautukito rAjA babhASe lohakAriNam / gatapratyAgataM cakre kathameSa sulakSaNam ? // 409 // sopAkhyad deva ! siddhAkhyA rAdhA devI mayA tataH / / arpite kIlike tayA yuyAnArthamime zubhe // 410 // kIlikAyogato rAjan ! yAmyahaM gaganAGgaNe / acintyA devatAzaktiHsAdhayati na kiM nRnnaam||411|| sUtradhAro'tha bhUpAlAdezAd dArumayaM hayam / uccairuccaiHzravastulyaM kRtvA'darzayadaJjasA // 412 // devA'smin turage yUyaM kumAro vA kuldhvjH| Arohatvaparo naiva so'vAdIditi komalam // 413 // athoce bhUpajo deva ! yussmdaadeshto'dhunaa| kRtrimAzvaM samAruhya vIkSye vizvambharAtalam // 414 // Ametyukte narendreNa sUtrakRt kIlikAdvayIm / gamanA''gamanAyA''zu kumArasya samarpayat // 415 // tasya pRSThe'tha vinyasya kIlikAM nRpnndnH| alazcakAra dAvazvaM namaskRtya narezvaram // 416 // pazyatAM sarvalokAnAM smayavismeracakSuSAm / utpapAta nabhomArga vAjI dAruvinirmitaH // 417 // svarge kimagamat kiM vA siddhA'dRzyAJjano'bhavat / adRzyaH so'pi dAvazvo lokairevaM vitarkitaH // 418 // puryAH kasyAzcidudyAne bhrAntvA vAjI samasthitaH / kRSTAyAM kIlikAyAM ca rAjaputreNa tatkSaNam / / 419 // kuladhvajakumAro'tha pRthak pRthak vidhAya sH|
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 mAllinAthamahAkAvye kASThatrAtaM turaGgasya bhArarUpaM cakAra sH||420|| vidhAyocchIrSake kASThacakravAlaM kuladhvajaH / suSvApa zramakhinnAGgaH sahakArataroradhaH // 421 / / itazca nabhaso madhyaM bheje divasanAyakaH / kIliteva sthirA vRkSacchAyA tasyA'bhavattarAm // 422 / / itazcArAmikastasminnAgAt puSpajighRkSayA / sthiracchAyastarudRSTo madhyAhve'pi manoharaH // 423 // alpasuptanarasyA'yaM prabhAvazcintayaniti / aspAkSIt tatpadAGguSThaM jajAgArA'tha bhuupjH||424|| yUyaM bhavatha satpuNyA mandire'tithayo'dya me / evaM vijJapayAmAsa mAliko bhaktimAlikaH // 425 // AmetyuktaM kumAreNa praarthnaabhnggbhiirunnaa| gehe so bhojito nItvA tena harSapurassaram // 426 / / koNe gRhasya vinyasya tauraGga kASThasazcayam / athA'cAlIt puro madhyaM vIkSituM divsaa'tyye||427|| svarNapazcAlikAkIrNa rUpyatoraNabhAsuram / saGketamandiraM zrINAM netrapAnthaprapopamam // 428 // pramodanRpateH parSad mokSAdhvaprAntaradrumam / nidhAnamiva dharmasya dRSTavAn jinamandiram // 429 // (yugmam ) zrImantaM suvrataM devaM dRSTvA tatra kuladhvajaH / praNanAma namanmaulikiNAvalipacelimaH // 430 // itazca vetrabhRt kazcit samAgatya bhRzaM janAn / koNasthAnapi pratyekaM vegato niravAsayat // 431 // kimetaditi saMbhrAntaH kumArastasya koNake / lIyate sma yathA jIvaH paramAtmani yoginaH // 432 // advitIyavapuH kAcidetya kanyA jinArcanAt /
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ - aSTamaH srgH| 325 lAsyaM pracakrame kartuM sakhIbhiH parivAritA // 433 // namaskRtyA'tha devendraM strIrAjyamiva tnvtii| sakhIbhiH saha saMpApa kanyA'ntaHpuramuttamam // 434 // koNAnirgatya rAtrau sa tadrUpeNa vimohitH| papraccha puruSaM kazcit keyaM bAlA sulocanA? // 435 // Akhyat sa zrUyatAM deva! zrotrApeyaH kathArasaH / asya zravaNamAtreNa saMpadyante mudo'GginAm // 436 // idaM ratnapuraM nAmnA varapAkAramaNDitam / asti zrIsuvratasvAmizrAvako vijayI nRpaH // 437 / / vistIrNacArusauvarNatuGgatoraNasundaram / tenedaM bhUbhujA'kAri caityaM kulagRhaM zriyaH // 438 // tasyeyaM kanyakA deva ! jayamAlAsamudbhavA / sarvalakSaNasampUrNA nAmnA bhuvanamaJjarI // 439 // vilokya yauvanodyAne kumArI kariNImiva / vijayI tadvivAhArthamaikSiSTa nRpakuJjaram // 440 // kumArAnveSaNaM zrutvA kumArI nijacetasi / athetthaM cintayAmAsa vivAho me samAgataH // 441 // mahIcaro'pi yaH kazcit svazaktyA khacaro bhavet / sa bhaviSyati me bhA'nyathA vahnivero mama // 442 // gUDhAbhiprAyamAtmIyaM priyasakhyai nyavedayat / sA samyak kathayAmAsa vijane pRthivIzituH // 443 // vijJAya nizcayaM tasyAH khapuSpamiva durlabham / tUSNIMzAlo mahIpAlo'bhavad cintAbhiruccakaiH // 444 // iti vyAhRtya sa pumAn yayau rAjaniketanam / kuladhvajo'pi saMprApa prAtihArikamandiram // 445 // tasyA'tha koNake kRtvA sajaM dArumayaM hayam / kIlikAyAH prayogeNA''gacchat tadvAsamandiram // 446 //
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 mAllinAthamahAkAvyetattalpasya caturbhAge tAmbUlaM tvardhacarvitam / kSiptvA tenaiva mArgeNa punaH svagRhamAgamat // 447 // prabuddhA vIkSya tAmbUlaM tatra sarvatra vistRtam / sA dadhyAviti ko'trA''gAt khecaratridazo'thavA ? // 448 // anayA cintayA sA tad dinaM varSamivA''nayat / alIkanidrayA rAtrau suSvApa nRpakanyakA // 449 // . dvitIye'hni nizIthe'tha dAvazvamadhiruhya ca / tenaiva vidhinA tatra samAyAtaH kuladhvajaH // 450 // kSiptvA sarvatra tAmbUlamacAlId yAvaduccakaiH / tAvad celAJcale bADhaM hastAbhyAM vidhRtastayA // 451 // kutastyo'si dhiyAM dhAma! calito'si ka samprati ? / kumAryeti kumAro'sau pRSTa evamavocata // 452 // bhUmIcaro'pi jajJe'haM khecaraH kASThavAjinA / ityukte tena sA'vAdIt pUrNo mama manorathaH // 453 // . pradIpaM sAkSiNaM kRtvA purohitamivA'sakau / upAyaMsta vivAhena gAndharveNa kumArikAm // 454 // tato bhavanamaJjaryA bubhuje viSayAnasau / adRzyo vAyuvat kanyAntaHpurarakSakainaraH // 455 / / dadhurlAvaNyapuNyAni tadaGgAni zriyaM parAm / muktAphalamanojJAni taTAnIva payonidheH // 456 // aGgAnAM vRddhimAlokya mene dakSaH sakhIjanaH / akAlaphalasaMvittibhUruhAmiva bhItidAm // 457 // tad devyA jayamAlAyAH sthitAyA vijane sakhI / kathayAmAsa niHzeSaM nIcIkRtamukhAmbujA // 458 // duHkhAdhItagaladvAkyavidyAmiva nabhazvarIm / apazyat pRthivInAtho jayamAlAM rahaHsthitAm // 459 // :: anAtmajJena keneha tavAjJAkhaNDanaM kRtam /
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ maH sargaH / 327 akANDe nijakAntAyA devi ! vaidhavyamicchatA / / 460 // tvatprasAdAnna kenApi madAjJAkhaNDanaM kRtam / paraM tu khaNDanaM jAtaM kumAryA vacanAtigam / / 461 // prANanAtha ! samAgatya rajanyAM kanyakAM tava / adattAmapyalaM bhuGkte vIraH ko'pi bhayojjhitaH ||462 // yenedaM madgRhe devi ! ceSTitaM duSTacetasA / tamAzu dakSiNezasya kariSye prAbhRtopamam / / 463 // kopATopotkaTa sveda vindu bhRkuTIbhISaNaH / upaviSTaH sabhAM rAjA tadanveSaNalAlasaH || 464 // viveda pArthivAkUtaM vArastrI bhavavAgurA / vezyAnAM hi svabhAvo'yaM paracittopalakSaNam / / 465 // tayA nirbaMndhataH pRSTo bhUpatizcintayA''kulaH / putryA vRttaantmaackhy| varSaDakSINamaJjasA / / 466 // tamanyAyakRtaM badhvA tvatpAdAntamupAnaye / agAditi pratijJAya svagRhaM bhavavAgurA / / 467 // saMdhyAyAM gaNikA buddhyA nAnopAyavizAradA / satailanavasindUraiH kanyAgAramalepayat / / 468 / / turaGgamA'dhirUDho'sau triyAmAyAM kuladhvajaH / agAd vAtAyanaM tasyAH sAndra sindUrapaGkilam ||467|| tayA sAkaM caturyAmImativAhya ghaTImiva / gatavAn mAlikAgAramudiyAyA'tha bhAskaraH // 470 // Ayau gaNikA prAtaH kanyAyA bhavanAGgaNam / pAdayoH prativimbAni padmAnIva vyalokayat // 471 // pratibimbAnumAnena tayA'jJAyi mahIdharaH / kAvyeva karbhAva AcAreNa kulaM yathA / / 472 // 1 yamasyetyarthaH / 2 avidyamAnAni SaDakSINi yasmin taM guptamiti yAvat / "
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 mallinAthamahAkAvyetalAdhyakSanaraiH sArddha bhrayantI bhavavAgurA / dyUtasthAnasthitaM bhUpanandanaM vIkSate sma sA // 473 // sindUrAruNapAdAbhyAM tayA'sAvupalakSitaH / tadAdezAttalAdhyakSapuruSaiH sa dhRto haThAt // 474 // tatprAptizravaNenA''zu maruteva muhurmuhuH / didIpe bhUpateH kopo havyavADiva tatkSaNam // 475 // paNDhavad darzanaM mA'sya bhUyAt tatkarmakAriNaH / ityuktvA dIyatAM vAyorityAdezaM nRpo dadau // 476 // athAdezaM samAsAdya vadhyabhUmyupari drutam / talAdhipanaraiH krUraigRhIto nRpanandanaH // 477 // janAstadrUpamAlokya vivadante parasparam / yatkRto'yaM varaH pucyA vyalIkaM tadidaM nu kim ? // 478 // pIyUSaguNasArasya viyoge'sya kalAbhRtaH / kSayaM rAkAnizevA''zu rAjaputrI prapatsyate // 479 // putryAzcedIdRzaM cakre bhUbhujA kiM prakAzitam ? / gRhe duzcaritaM yasmAd dakSA rakSanti sarvathA // 480 // ityAdilokasaMlApAna zRNvAno nRpanandanaH / mAlikAgArasAmIpyamagAd raajbhttaatH||481 // mamAnvaye samAyAtAM mAlikAgAravAsinIm / kuladevIM namazcakre yuSmatpAdaprasAdataH // 482 // Ametyukte bhaTaughena pravizya mAlikAlayam / zarIraM rasavedIva punaH sajjaM hayaM vyadhAt / / 483 // pazyatAM rAjalokAnAM kAmaM vismeracakSuSAm / utpapAta patatrIva hayaH kASThavinirmitaH // 484 // gatvA vAtAyanaM vegAt kurmAyAH kRtrimo hayaH / uttatAra ciraM bhrAntizrAntAGga iva tatkSaNam // 485 // tatrAdhirohyatAM patnI navoDhAmiva harSitaH /
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH sargaH / vArAM nidhermahAdurgamantarIpamavApa saH // 486 // yasyAnte rejire nIlAstamAlavanarAzayaH / avatIrNA ivAmbhAMsi pAtumambhodarAjayaH // 487 // vibhAnti yatra zItAMzuzubhrA DiNDIrarAzayaH / hAsyodvArA ivAmbhodheH sravantInAM samAgame // 488 // athottIrya mahIpAlaputraH suSvApa nirbhayaH / mRdupallavapalyaGke manasIva manobhavaH || 489 // kSudhAkSAmaM priyaM vIkSya modakAssnayanAzayA / adhyAsAmAsa dArvazvaM mUrttevA''kAzadevatA / / 490 / / gatvA vAtAyane mukto tayA'sau nRpakanyayA / prAvizat sA nijAgAraM sampUrNa modakAdibhiH // 491 // itaca vAtyayA kAmaM pAtitasturagaH kSitau / abhAGgIt taTinInAthamadhyaskhalitapotavat / / 492 // yAvadAgAd mahIpAlakanyakA modakAnvitA / tAvadaikSata dArvazvastayA bhagno bhuvastale / / 493 // pratikUlamaho ! daivaM sarvato vipadAvaham / hahA ! purAtanAsscIrNa kammodagraM mamAdhunA // 494 // anukUlo vidhiH pAti piteva vyasane'pyalam / pratikUlaH punarnyAyamArganiSThaM jugupsate // 495 // vAridhI gamanaM patyurbhaGgo me dAruvAjinaH / sarve kaSTAvahaM jAtaM mama bhAgyaviparyayAt / / 496 // dRSTe priye mamAvazyaM bhoktavyaM nAnyathA khalu / evaM niyamamAdhatta premapAdapadohadam // 497 // itazca bhUpateH sUnurnidrayA mumuce tadA / na cAsdrAkSIt priyAM premasvarNasvarNAdricUlikAm // 498 // kiM zrI bhrAntyA samAhUtA payasAM nidhinA priyA / uta zrIpatinA jahe cintayAmAsivAniti ? / / 499 / / 42 329
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 mallinAthamahAkAvye itazca vyomayAnena kAcid vidyAdharapriyA / agAdapsarasAM vRndaM jayantI rUpavaibhavAt // 500 // kAsi bhAmini ! kutratyA kasmAdatra samAgatA / tatsarvaM zravaNadvandvapramodAya nivedyatAm // 501 // mahAbhAga ! zRNu zrautrasudhArasaniSecanam / kathArasaM mahAmItimeghapaurastyamArutam // 502 // vaitADhye'bhUd maNinAmnA vidyAdharaziromaNiH / tasyA'haM paTTadevyasmi nAmnA kanakalocanA // 503 // so'dya me vallabho hanta ! vairiNA vidhRto haThAt / / tvadrUpAntaramApannaH sa tvaM dRSTo'si dhInidhe ! // 504 // kAmabANena dehasya bhidyamAnasya me'dhunaa| tava saGgamasannAhaM vinA na zaraNaM param // 505 // Uce kuladhvajo mAtaH! parastrIniyamo mama / bhaGgaM naitasya kurve'haM susiktasyeva zAkhinaH // 506 // zrutveti vacanaM tasya vidyaabhRtpaannvllbhaa| taM prati prAhiNot puSpamabhimantryA'tha vidyayA // 507 // tatmabhAvAnmumUryoccairviSAdiva nRpaanggjH| ajJAyata nirmanasko'saMjJipazcendriyopamaH // 508 // kASThavattaM samuddhRtya cikSipe vAridhau tyaa| nirdayatvamaho ! strINAM ghig dhig premAticaJcalam // 509 // jaladevyA patan dRSTastejaHpuJja ivAmbarAt / gRhItaH pANipadmAbhyAM khAmidattaprasAdavat // 510 // tatprabhAvAd nanAzAstrapuSpavidyA nRpAtmajAt / / vasthIbhUtaH kSaNAdeSa samunmIlitalocanaH // 511 // tayA pRSTaH kumAro'sau tadvRttAntamacIkathat / parakIyAGganAbhoganiyamena purassaram // 512 // 1 sa iti krmaa'dhyaahaarH|
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 331 aSTamaH sargaH / varaM vRNu mahAbhAga ! tuSTA'haM niyamazruteH / amoghaM darzanaM devaM vidyudiva dRSTikRt / / 513 // sosdhyAsssyat priyayA sAkaM yathA bhogo bhaved mama / tathA kuru payodevi ! paropakRtilAlase ! / / 514 // samutpATya kareNA'tha tatpatnIbhavanAGgaNe / devyA'sau mumuce vegAd lAjAJjalirivAparaH / / 515 / / bhagno dRSTaH kumAreNa vAjI dAruvinirmitaH / priyA ca rudatI zokazaGkumUDhavicetanA / / 516 // devyUce vatsa ! tesbhISTaM sAmprataM karavANi kim ? | so'pyAsskhyad vAjinaM sajjaM kuru pUjye ! yazasvini ! 517 tatkSaNaM praguNIcakre devazaktyA tayA hayaH / acintyaM kila devInAM zaktivisphUrttivaibhavam / / 518 / / devyagAd mandiraM svIyaM kumAro'pi turaGgamam / adhyAsAmAsa vegena priyayA saha tatkSaNam / / 519 // itazca zaGkhabhUpena sUtrabhRd vidhRto haThAt / pUrNeSu SaTsu mAseSu nAgate nandane sati / / 520 // nRpaH praguNayAzcakre sUtradhArakRte citAm / bhUbhujo yamavad ruSTAstuSTA dhanadavad yataH / / 521 // rasadvirasavAditramAnItaH sacivAntikam / esyamAno janaiH pauraiH pUrNavASpavilocanaH / / 522 // yAvat kSipanti tatrAsyau havyavat sUtrabhRdvaram / tAvad dRSTo mahIpAlanandano vyoni sapriyaH // 523 // samuttIrNastato vyomnasturagAd nRpanandanaH / paurairAnandito rAjA putrAgamanazaMsibhiH // 524 // pravezito mahIpena sUnuH sUtrabhRtA saha / rasatsusvaravAditraM mahotsavapurassaram / / 525 // dezAnatha dadau rAjA lohasUtrakRtordvayoH /
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye prasAditA mahIpAlA na bhavanti nirarthakAH // 526 // kAlakrameNa paJcatvamApanne zaGkhabhUbhRti / pituH padamalaJcakre nItivijJaH kuladhvajaH / / 527 // paTTadevI pade cakre rAjA bhavanamaJjarIm / abhuGka viSayAn vAJchAnurUpAMzca tayA saha // 528 // anyadA tatpurAssyAta kevalajJAnisannidhau / zrutvA duSpArasaMsAratAriNIM dharmadezanAm / / 529 // prabuddhaH kAntayA sAkaM rAjye nyasya tanUdbhavam / kuladhvajamahIpAlaH pravrajyAM vidhinA''dade / / 530 // ( yugmam ) tataH prabhRti saMsAraM kArAgAramivAtmanaH | bhAvayan bhAvanAM samyak bhAvayAmAsa saMyamI / / 531 // 332 yataH lolA lakSmIH sukhaM svalpaM pariNAmi zarIrakam / nirudyamaH kimatrAhamadya zvo vA prayANakam ? / / 532 // punarjanma punarmRtyuH punaH klezaparamparA | araghaTTaghaTInyAyo na kadAcidanIdRzaH || 533 // manasturagavad bhrAmyat vizRGkhalamaharnizam / sa vazaM sthApayAmAsa viziSTajJAnavalgayA / / 534 // AninAya muniH zAntiM jvaraM manasijodbhavam / siddhAntArthasya cUrNena na kurvan gurulaGghanam / / 535 // kuvAsanAghana zleSmA pAtitastena lIlayA / nirantaraM zubhadhyAnanasyagrahaNayogataH || 536 // mAyAvataM tamaH pittaM mohazleSmANamuccakaiH / jJAnadarzanacAritrauSadhaughairajayanmuniH || 537 || jagAma mohanIyAkhyA bhramistasya mahAtmanaH / 1 nAsikAyA hitaM nasyam, zubhadhyAnameva nasyamiti samanvitiH / -
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH sargaH / 333 zarkarAkalpayA nityaM bhAsvadbhAvanayA'nayA // 538 // vazIcakAra nityaM sa durddharANIndriyANyapi / analpetarasaGkalpavikalpaparihArataH // 539 // kaSAyAH zamitAstena durjayA api vairivat / kSamAprabhRtiniHzeSapratipakSaparigrahAt // 540 // evaM vizuddhabhAvasya kuladhvajamahAmuneH / utpede kevalajJAnaM kramAd nirvANamApa ca // 541 // ityuktvA''ha jagannAtho yazazcandramahIpate ! / pAlyaH kuladhvajeneva niyamo'nyavadhUjane // 542 // yataHdurgAdyA hi manovRttiH striinnaamutklikottraa| kiM kenA'pi mitA kApi samudrajalapaddhatiH ? // 543 // madhurA komalAGgI vA parastrI duHkhadAyinI / kiM hitAya bhavet spRSTA kAlakUTasya kandalI? // 544 / / zrutveti svAminaH proktaM yazazcandraH kSamApatiH / paJcabhI rAjaputrANAM sahaptrairRtamagrahIt // 545 // evaM zrImallinAthasya pRthvIM viharataH sataH / gaNabhRto'STAviMzatirabhUvana bhiSagAdayaH // 546 // catvAriMzatsahasrANi kSamiNAM tattvadhAriNAm / sAdhvInAM paJcapaJcAzatsahasrANi tapojuSAm // 547 // adhikAni tu SaSaSTeH SadzatAni mahAtmanAm / vijJAtasarvatattvAnAM dvighnasaptakapUrviNAm / / 548 // dvAviMzatizatAnya'syA'vadhijJAnavirAjinAm / kevalajJAninAM saGkhyA pUrvoditA yathAsthitA // 549 // ekonatriMzacchatAni vaikriyalabdhikAriNAm / saptadazazatAnyasya sA ni zamabhRnti ca / / 550 // 1 dviguNitasaptakapUrviNAmityAzayaH / /
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 mallinAthamahAkAvyemanaHparyAyavijJAnAM dhIjJAtajagatAmapi / caturdazazatAnyAsana vAdinAM kIrtizAlinAm // 551 // zrAvakANAM lakSamekaM satrya'zItisahasrayuk / yutA sahasrasaptatyA zrAvikANAM trilakSyabhUt // 552 // jJAtvA nirvANakalyANamAsanaM trijgtptiH| saMkramaM siddhisaudhasya sametagirimabhyagAt // 553 // saMvatsarazatAd nyUnaM paJcapaJcAzataM prbhoH| samAH sahasrAn vihatuH parivAro hyasAvabhUt / 554 // tatrAruhya pnycshtmhaamunipricchdH|| mAsamekaM ca sa nyAsaM kRtavAn paramezvaraH // 555 // phAlgunazvetadvAdazyAmazvayuji nizAkare / trailokyavandyapAdAbjo bhavyalokaprabodhakRt // 556 // vAgyogaM bAdaraM samyak manoyogaM ca bAdaram / rurodha dvitayaM svAmI sArathidhuryayugmavat // 557 // bAdaraM kAyayogaM ca sUkSmakAyanirodhanAt / arautsId yogivannAthaH zvAsaprazvAsavAraNAt // 558 // atha sUkSmAnayogasthaH sUkSmavAcittarodhayoH / rodhaM svAmI vitanvAnaH sUkSmadhyAnarato'bhavat // 559 // athocchinnakriyaM nAma turya dhyAnamazizriyat / paJcahasvAkSaroccArapramANaM paramezvaraH // 560 // kSINArtho vigatakarmA siddhAnantacatuSTayaH / sarvaklezavinirmuktaH kevalajJAnadarzanaH // 561 // UrdhvagAmI jagannAtho lepAbhAvAdalAbuvat / svabhAvAdRjumArgeNa lokAgramupajagmivAn // 562 // (yuggam ) vinaSTazarmaNAM zarma nArakANAmapi kSaNam / prabhornivANakAle'smin na pUrva samajAyata / 563 //
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamaH sargaH / munayo'pi mahAsatvA vihitAnazana kriyAH / sarvakarmmavinirmuktA lebhire padamavyayam // 564 // kSIrAmbhodhijalairgAtramindro'snapayadarhataH / aGgarAgeNa divyena vililepa sugandhinA ||565 // paridhAya site vastre zivikAyAM vimAnavat / svayaM nyadhAd prabhordehaM vAsavaH sAzrulocanaH ||566 // mUrdhni mAlAmivAdhAsId dhuri zakrastato'tha tAm / dhUpamudrAhayAmAsuH purastasyA divaukasaH ||567 // zrAvaka zrAvikaugheSu zokaH kokeSvivA'dhikam / zrImallibhAskare prApte nayanAnAmagocare // 568 / / bhaNantyo rAsakAn devyaH skhalanti pade pade / smarantyaH svAminaH saumyAn guNagrAmAnanekadhA // 569 // svAmino'GgaM citAmadhye vidadhe'tha purandaraH / agnInagnikumArAzca vicakrustatra vegataH || 570 | vAyuM vAyukumArAzca taddIpanakRte vyadhuH / gozIrSacandanaighobhirjyAlayAmAsurAzu tAm ||571 // gandhadhUpAn bahUn prAjyaghRtakumbhAMzca nAkinaH / jvalantyAmatha cityAyAM cikSipurvahumAnataH // 572 // mAMsAdikeSu dagdheSu jalaiH kSIrArNavAhRtaiH / stanitatridazA vidhyApayAmAsuzcitAM tataH // 573 // anyeSAmapi sAdhUnAM zarIrANi surezvarAH / pratIcInacitAmadhye nidadhuH prathamendravat ||574 // dakSiNA dakSiNe UrdhvadaMSTre trijagatAM pateH / agRhNItAMtarAM bhaktyA saudharmezAnavAsavau / / 575 // zakrau camaravalAkhyAvadhodaMSTre jinezituH / indrAstvanye surAzvAnye dantAnasthIni ca svayam // 576 // prabhozvityodbhavaM bhasma pumAMso jagRhustataH / 335
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ mallinAthamahAkAvye pavitraM vandyama ca sarvamevA'rhatAM zuci // 577 // citAsthAne prabhoH stUpamakurvata divaukasaH / nAnAratnamayaM ratnAcalazRGgamahodayam / / 578 / / nirvANamahimAmevaM kRtvA mallijinezituH / yayurnandIzvaradvIpe kartumaSTAdvikotsavam ||579 / / gatvA svamatha sthAnaM tanmANavastambhamUrdhasu / svAmidaMSTrAMnyadhuH zakrA bhakti mUrttAmiva prabhoH 580 // kaumAravrataparyAya AyurmallijinezituH / varSANAM paJcapaJcAzat sahasrANyabhavan prabhoH // 581 // aranAthasya nirvANAcchrImallijinanirvRtiH / koTIsahastre varSANAM samatikrAntavatyabhUt ||582 | caritraM zrImalleH zravaNayugapIyUSasarasI rasIbhUtAtmAno vinayavinatA ye bhavabhRtaH / vigAhante sarva sakalakamalodbhUtijanakaM bhavet teSAM satyaM nijanijamanazcintitamidam // 583 // ityAcAryazrIvinayacandraviracite zrImallikhA micarite mahAkAvye vinayAGke AstikanRpa - citrakumbha-naradevapAla-gopAla-yajJadatta-cilAtIputra- caNDarudrAcArya ziSya- kuladhvajamaharSikathAnakagarbhito nirvANavyAvarNano nAmASTamaH sargaH / 336
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ arham zrIyazovijayajai nagranthamAlA [ 36 ] vAcanAcAryazrI sAdhusundaragaNiviracitaH zrIzabdaratnAkaraH / zabdAnAmakArAdyanukramaNikAsahitaH zAstravizAradajainAcAryazrIvijayadharmasUripAdA mbhojacaJcarIkAyamANAbhyAM zrAvaka paM- haragovindadAsa - becaradAsAbhyAM saMzodhitaH / sa ca raGgUnanagaravAstavyazrIjaina zvetAmbarasaGghasAhAyyena vArANasyAM zreSThibhUrAbhAItanujaharSacandreNa gaGgAprasAdaguptasya ArTaprinTIMga varkasAkhyayantrAlayemudrayitvA prakAzitaH / vIrasaMvat 2439 / mUlyaM pAdonarUpyakam / 00000000000000 5000000000000000000
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ YASHOVIJAYA JAINA GRANTHAMALA [36] THE SHABDARATNAKARA OF VACHANACHARYA SHRI SADHU SUNDARA GANI EDITED BY SHRAVAK PANDIT HARGOVINDDAS AND SHRAVAK PANDIT BECHARDAS, Most devoted Servants of His Holiness Shastra Visharad Jainacharya Shri Vijaya Dharma Suri. WITH The pecuniary help of Shree Jain Shvetambar Sangha OF RANGOON. PUBLISHED BY SHAH HARSHCHAND BHURABHAI, AND Printed by Babu Ganga Prasad Gupta, at his Art Printing Works, Benares City. Veer-Era, 2439. Price 12 annas.
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ prstaavnaa| 'zabdaratnAkara' iti svAkhyAM satyApayato'sya zrIzabdaratnAkarako. zasya nirmAtAraH, zabdazAstraniSNAtAH, sarvamapi zabdabhedaM saMvidAnAH, sAdhusundarAH, 'vAcanAcArya' iti padaprabhUSitAH zrIsAdhusundaragaNayaH kIdRzAH, ?, kadA kiM pratiSThApayAmAsuH ?, iti praznaparamparAparAyaNAn ta evAvabodhayanti nijanirmitadhAturatnAkaraprazastiprAntabhAgena- " vyomasiddhirasakSoNI(1680)mite'bde vivRtiH kRtA kriyAkalpalatAnAmnI zubhe dIpAlikAdine" iti te cAnena pUrvArdhazlokena svaM dhAturatnAkaravivRtikatAraM saptadazazatAbdImadhyagataM prAcIkaTan / tatazca spaSTa evAvasIyate'mISAM vijJAnAM saptadazazatAbdayAMH prattAsamaya iti / te ca sAdhukIrtInAM sAdhukIrtinAmadheyAnAM pAThakapravarANAM paNDitarUpA antevAsinaH, laghubhrAtarazca sAdhukIrtivineyAvataMsAnAM zrIvimalatilakAnAmityapi tasmAdeva dhAturatnAkarAdavabudhyate / nijavaMzavRkSaprazaMsollekhe te evolikhanti dhaaturtnaakre| Adau "durvAdimattadvipakesaribhyo vidyaavshaavllbhvllbhebhyH| . zrIsAdhukIyohayapAThakebhyo namAmi madIkSakazikSakebhyaH" iti| .. ante tu"zAstrAdhyApanasatrasadma niyataM yairmaNDitaM bhUtale __ pAyaM pAyamapAyadoSavikalaM vidyArasaM pUruSAH / AghrAtA iva nAparatra vidadhustatmArthanaM vAgminAM zRGgAropamasAdhukIrtigaNayaH zrIpAThakA jajJire / tacchiSyo'sti ca sAdhusundara iti khyAto'dvitIyo bhuvi tenaiSA vivRtiH kRtA matimatAM prItipadA sAdaram / svopajJottamadhAtupAThavilasatsaddhAturatnAkara granthasyAsya viziSTazAbdikamatAnyAlokya sNksseptH|iti / tatraiva ca nijagurugurubandhutvena zrIvimalatilakaM stuvanti te"vimalatilakanAmA tadvineyeSu mukhyaH svaguruparamabhaktazcArucAritrayuktaH / iha hi vijayate'sau jJAtasiddhAntayuktiH / -----satatamadhikamasmadbhaktibhAvaM dadhAnaH" // imamevArtha teSAmuktiratnAkaragrantho'pi guDhayati
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) "kharataramatapAthorAzivRddhau mRgAGkAH yavanapatisabhAyAM khyApitAinmatAjJAH / mahatakumatadapoH pAThakAH sAdhukIrti pravarasadabhidhAnAH siMhatulyA jayanti // teSAM zAstrasahasrasAraviduSAM ziSyeNa zikSAbhRtA ___ bhaktisthena hi sAdhusundara iti prakhyAtanAmnA mayA / grantho'yaM vihitaH kavIzvaravacobuddhyoktiratnAkaraH __ svA'nyeSAM hitahetave budhajanaiAnyazciraM nandatu // , iti / te ca kAMskAn granthAnagranthiSata ityapi nAvagataM saMpUrNamadhunA, kintu teSAM grantharatnatrayamupalabhyate sAmpratam- ekastvayaM kozaH, uktitnAkaraH, svopajJakriyAkalpalatAkhyaTIkAniSTaGkito dhAturatnAkarazceti / teSu ekenaivAnena kozasamIkSaNena teSAM zabdazAstrapAragatatvamavagamyate eva sahRdayAnAmiti / satsvapi naikeSu kozeSu nAyameSAmAyAsa AyAsaH, yatastairatra zabdArthabhedasaMgrahaM vidhAya sarvebhyo'pi kozebhyo'yamatyareci, tattu suspaSTameva zabdavidAmiti ayaM ca kozaH SaTkANDyA vyabhAji taiH-tatra krameNa, prathamo'hatkANDaH, devakANDaH, mAnavakANDaH, tiryakANDaH, nArakakANDaH sAmAnyakANDazceti / kozamimaM kRtvA taiH paramakAruNikaiH kavayo'tyantamupakRtA iti / asya ca zodhanAnehasi likhitapustakatrayamupAlapsvahi tatasteSAM pustakadAtRRNAM mahopakAraM manvAnau tAn nAmagrAhamullikhAvaH / 2 asmadgurUNAM zrIzAstravizAradajainAcAryANAM pratidvayaM zuddhaM ca, tayorekasyAH prAnte / " saMvat 1748 phAlgunakRSNa 14 dine zrIvIkAneramadhye bhaTaTArakajaiGgamayugapradhAna zrIzrIzrI 108 zrIjinacandrasUrisUrIzvarANAM ziSyeNa paNDitanemisundareNAlona pratiriyam // zrIrastu // zrIH" evamullekho'sti / anyasyA ante tu "saptAbdhigotragotrApramite saMvati saMvati / mAghasyAdyASTamIghasne zrIvikramapure pure|| zrI. lilikha eSa sadgrantho jayasundarasAdhunA / iyaM pratiH sthirA bhUyAt yAvaccandradivAkarau // " ____ ekA tu zrIyutanemacandrayativaryANAm , tadante tu "saMvat 1756 phAlguna zukla 9 dine zrImeDatAyAM lipIcakre asyAnte caiko'kArAdizabdAnukramo'pi dattaH / pratisthalaM. ca TippaNena suspaSTanamapi kRtam / jAgarUkamanasA zodhite'pyasmin jJAnAvaraNIyodbhavAH skhalanAH nirasyantaH sajanAH pAThakAH haMsAyiSyante ___iti prArthayete haragovinda-becaradAsau /
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ // arham // zrIvijayadharmasUrigurubhyo namaH / vAcanAcAryazrI sAdhusundaragaNiviracitaH zrIzabdaratnAkaraH / dhyAtvA'rhato gurUn prAjJAn vAgdevImapi bhaktitaH / zabdaratnAkaraM kurve zabdabhedArthasaMgraham // 1 // arhaddevanRtiryaJca naireyAH sAGgakAH samAH / avyayAzca kramo'trAyaM lakSyatAM sukhalabdhaye // 2 // bhavejjine'rhannarhantaH sArvaH sarvAya ityapi / tIrthaGkarastIrthakaraH parameSThI ThakArayuk // 3 // vRSabharSabhau nAbheye, zaMbhave saMbhavo'pi ca / ekAdaza jine zreyAn zreyAMso, dvAdazArhati // 4 // vasupUjya-vAsupUjyAvananto'nantajid mataH / viMze jine munistadvad munisuvrata - suvratau // 5 // ariSTanemau nemizra nemI nanto'pi kathyate / zrIpArzvaH pArzvanAthazca vAmeye, carame'rhati // 6 // mahAvIraH sa vIrava, turyArhantasya vaptari / dantyAdiH saMvaraH, kunthubappe zUrazca sUrayuk // 7 // marudevA marudevyapyAdyArhanmAtari smRtA / tAlavyamadhyA trizalA, paJcamArhadupAMsake // 8 // 1 saptadazajinapitari /
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 zabdaratnAkare tryukArastumburuzcakrezvaryAmapraticakrikA / " ajitA'jitabalAyAM, sutArA tu sutArakA // 9 // nimIzvaro'rhadvizeSe dvIkAro'tha kRtArghake / turyahala, zuradevastu dantyatAlavyasAdimaH // 10 // saMvaro dantyasAdiH syAt bhadrakRd bhadra ucyate / mokSe zreyaH zivaM tAlavyAdI, niHzreyasaM punaH // 11 // madhyatAlavyayuk, sAdhau sAdhantaH sAdhayantakaH / riSyRSI yati-yatinau zramaNa-zravaNau tathA // 12 // munikhe tapa-tapasI adanta - sAntake smRte / prAyazcittaM prAyazcittiH pApasaMzodhake tape // 13 // ziSyaH zikSu zaikSau tAlavyAdyArachAtre ca tadbhidi / vratAdAne parivrajyA pravrajyA'pyabhidhIyate // 14 // kSapaNe nama- nagnATau zramaNaH zravaNo'pi ca / kSeme madraM bhadra bhandre prazastaM zastamityapi // 15 // bhAvukaM bhavikaM bhavyaM zivaM ca zvovasIyasam / zreyaH svaHzreyasaM tAlavyAdayaH, kuzalaM punaH // 16 // madhyatAlavyakaM proktaM, subhaM tAlavya dantyayuk / maGgalyamapi mAGgalyaM maGgalaM ca tathA smRtam // 17 // iti vAdIndrazrIsAdhukIrtyapAdhyAyamizrANAM ziSyalezena vAcanAcArya sAdhusundaragaNinA viracitAyAM zabdaratnAkaranAmazabdaprabhedanAmamAlAyAmarhatkANDaH prathamaH // 1 // . 1 atItAyAM tIrthakaracatu viMzatAvekonaviMze tIrtheze / 2 turyo hal ghakAraH /
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH kANDaH / atha dvitIyaH kANDaH / " svarge svastridivo'strI ghurdIdivirdidivirdiviH / dho divau divamityuktaM triviSTapa- tripiSTape // 1 // tAttAto viSastavizaM vihelima - vizelimau / sure divokA divaukastau vihaGge'pi daivataH // 2 // devatA''dityA''diteyau, sudhA'bhinavadugdhayoH / pIyUSamapi peyUSaM, vyantarA vAnamantarAH // 3 // asaMyuktatakAraH syAd vetAlo vyantarAntare / mArtaNDa-mArtANDau mArtaNDo'rka etaza aitazaH // 4 // tuvirbhuvizva dvau sAntau tapanastApano bhagaH / bhargo harirharidbhAnu-bhAnU peruzca pAruvat // 5 // bhAsanto bhAsayanto'go nagavat taru- zailayoH / bhujage'pyaMzurAzubhra mahiro mihirastathA // 6 // muhiro mudirastadvad muciraH sahuristathA / muhuri: sRNi-saraNI avyavI syona -syUnakau // 7 // pradyotano dyotanazca vRSAkapi kapI aruH / arUSoM ruSaja-rUSau divi dyubhyAM paro maNiH // 8 // sUrastAlavyadantyAdistAlavyAdiH zucirvRkaH / kodririndro'pyaruH sAntaH kiraNe dyud-dyutI ruciH // 9 // .1 takArAt tAzabdAcca paro viSaH, taviSaH, tAviSaMzcetyarthaH / * m .
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkareM rocI ruk zuciyuk zocirbhA -bhAsau bhAH prabhA vibhA / viT - viSI prazni- pRSNI ca dhRSNirabhIzvabhISukau // 10 // rociH zocirisantau dvau, mayUkho hyAdyavargyakhaH / prakAze dyota uddyotaH, sAnto 'danto maho mhH|| 11 // dhAma nAntamadantaM ca, tAviSaM taviSaM tathA / restart vidhau rAjA rAjarAjazca candiraH // 12 // candra candau candramasA mA vikusra - vikasrakau / vikrasraH soma-somAnau yajJapeyarase'pi ca // 13 // lAJchane lakSmaNaM lakSma lakSaNaM, candirAtape / candrikA candramA'pi syAt, maNDale maNDalI matA // 14 // nakSatre tArakA tArA nirikArA'tra tArakA / azvayujyAzvakinI cAzvinI syuH kRtyakA bahau // 15 // bahulAzca mRgazIrSe mRgamArgoM mRgAcchiraH / mRgazirA'pi zIrSasthAstArakAstasya vilvalAH // 16 // intrakA mitradevAyAmanurAdhA'nurAdhikA / tRtIyavargadvitIyayug jyeSThA mUla AzrayaH // 17 // tAlavyadantyayorApyAmaSADhA hasvapUrvikA / 4 zraviSThA ca dhaniSThApi trikavargadvitIyayuk // 18 // tadvatproSThapadA lagnatribhAge tu dRkANavat / drika dekkANa- TakkANAH, budhe cAndramasAyaniH // 19 // cAndramasAyanazcApi gurau gIrpati - gIHpatI / gIpati - gISpatI repha - visarga- gajakumbha-SAH // 20 //
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH kANDaH / caturveSu ca vAg vAgmI prakhyA AkhyAH pracakSasA / sakArAntAstrayo'mI syuH, zukre kAvya-kavI bhRguH||21|| bhArgave'pyaputre tu zanaizvara-zanI zanaiH / avyayaM, sauri-saurau dvau dantya-tAlavyapUrvakau // 22 // rAhau kharbhANu-varbhAnU tamAstamastamo'pi ca / hau sAntau tRtIyo'danto, dhruva uttaanpaadkH||23|| auttAnapAdiH, kaumbhau tu maitrAvaruNa-vAruNI / maitrAvaruNa Agneya agnimAruta ityapi // 24 // agastye'gastirekoktyA zazi-bhAskarayoH punaH / puSpadantau puSpavantAvupaliGgamupadrave // 25 // .. upAliGgaM riSTA-'riSTe mAGgalye cApyanehasi / / kAle'titho'tithaH kAlavizeSe suSamA tathA // 26 // duHSamA So'tra mUrdhanyaH, kASThA tvaSTAdaza smRtaaH|| nimeSASThAgrago varNo'tra ghaTyAM nADi-nADike // 27 // nADI-nAlI-nAlikAzca, dine tu divaso divam / divA pratidivA nAntau dhurastryavyayamapyahaH // 28 // atyahe Gyanta-TAbantAvahaH santo'tha vaasrH| vAzrazca dantya-tAlavyamadhyau ghasrazca hasrayuk // 29 // divAvyayaM saptamyarthe, vyuSTe kalyaM sakAlyakam / uSaH-pratyuSasI sAntau pratyUSo'pi prage'vyayam // 30 // prAhne pUrvecuretau ca gosa-gosargako samau / madhyAhne tu divAmadhyaM madhyaM madhyaMdinaM tathA // 31 //
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. zabdaratnAkaredinAvasAne sAyo'strI sAyaM syAd mAntamavyayam / pitRprasvAM sandhA sandhyA sandhizcApi vibhAvarau // 32 // vibhAvarI nizA niT ca nizIthazca nizIthinI / nizIthyA vAsurA madhyadantya-tAlavyayuk, tamiH // 33 // tamI tamA tAmasI ca vasativoMsateyyapi / zArvarI sarvarI dantyatAlavyAdiruSA uSaH // 34 // : usAstrayo'mI sAntAH syuruSA dossaa'pynvyye| . avyaye ca tathA''dantau, rajanI rajaniH smRtA // 35 // triyAmA yAminI yAmA yAmyA rAtrI ca rAtriyuk / naktA naktaM tathA naktaM mAntamavyayamapyatho // 36 // jyotsnAyuktakSapAyAM tu jyotsnI jyotsnApi, drshnitt| tamisrA dantasaMyogA dyuH pakSI niDyAvRtaH // 37 // dhvAnte tamaM tamo'dantau, tamasaM tamasastamaH / .. sAntaM, tamisrA tamisraM sadantyau, timiraM tathA // 38 // santamasA-'vatamase andhAtamasamandhataH / tamasaM cA'ndhakArAndhe bhUcchAyamanRliGgakam // 39 // tulyAhanizi viSuzo viSuvad vizuvaM tthaa| / viSuvaM, bahulaH kRSNapakSe madhya ukAravAn // 40 // : pUrNimAyAM paurNamAsI, drsh'maavaasymaavsii| . amAvasyA'mA'mAvAsyA, naSTendau tu kuhuH kuhUH // 41 // caturdazI vidhvadarza zinIvAlI sayugmabhAk / mAse mAH syAd varSakozo varSAzakayutastathA // 42 // samandhataH /
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH kaannddH| mArgazIrSe mArga-sahI sahAH sAnto'tha mAghake / tapAH sAnto hyastriyAM syAt ,phalgunAle tu phaalgunH||43|| phalgunazca phAlguniko, madhau caitraH scaitrikH| zukre tu jyeSThA-mUlayoyeSTha-jyaiSThau trayopya'mI // 44 // trikavargadvitIyAptaSasaMyogAH, zucau punH| aSADha ASADho'pi syAt , nabhasi zrAvaNaH smRtH||45|| zrAvaNiko'tha nabhasye bhAdra-bhAdrapadau samau / prauSThapadastrikavargadvitIyApto hyathAzvine // 46 // azvayuja Azvayujo, bAhule kArtikastathA / - kArtikikaH prazalau hemanto nAntahemayuk // 47 // zaiSa-zizirau tAlavyopetau grISmarturUSmakaH / USmAyaNa USmA nAnta uSNa uSNAgamoSNakau // 48 // prAvRSi prAvRSA varSA bahuve variSAstathA / ghanAtyaye tu zaradA zaraccAbde tu vatsaraH // 49 // udvtsr-sNvtsr-privtsr-vtsraaH| anusaMvatsaro vivatsaro vatso'pi varSavat // 50 // variSaH zAradopetA zarat saMvadanavyayam / avyayaM ca; samA strItve vA. bahuve ca tdbhidi||51|| iDatsareDAvatsarau kSaye klpaantklpkau| .. saMvartaH parivartazca sAMdRSTika-sAMmRSTike // 52 // tAtkAlikaphale prokte, AkAze dyo-divau dhu c|| klIbaM santaM nabhazcApi nabhaso nabhasaM tathA // 53 //
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkareM antarikSamantarIkSaM meghe ghana ghanAghanau / RJjasAno riJjasAna ubhro'bhramandhamityapi // 54 // gaDayitnurgadayitnuvarito vAha-vAhanau / parjanyo'STamavargyApto'bdamAlAyAM tu kAlikA // 55 // kAlI vRSTayAM varSaNaM syAdvarSa, tanike lavAt / graha- grAhau, ghanopale tu karaH karakastriSu // 56 // AzAyAM dig-dize kASThA trikavargadvitIyabhAk / kakubhA kakub yAmyAzA'pAcyavAcI digantare // 57 // vidik pradik cApadizaM prAk - prAcIne same mate / apAcInamapAk pratyak pratIcInamudak tathA // 58 // = udIcInamapAk pratyak prAgudagavyayAnyapi / indre maghavA maghavAn maghavan dalmi - valmikau // 59 // nAntau sutrAmA sUtrAmA haryazvo harimAn hariH / biDojAH syAd biDaujAzca santau vRtrazca vRtrahA // 60 // parjanyaH pUrvavannAnto vRSA dantyadvayAnvitaH / tAlavyadvayavAnAdyatAlavyazva tRtIyakaH // 61 // zunAzIraH smRtendrANyAM mahendrANI sacI zacI / zacirvAsava jayantaH jayadatta jayastathA // 62 // indraputryAM tAviSI syAd vrAtyAyAM ca taviSyapi / indrahastinyairAvaNa airAvataH, Rjau dhanau // 63 // indrasyarjurohitaM syAd rohitaM pAribhadrake / 1 vAsavasyApatyaM vAsavistasmin /
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ . dvitIyaH kaannddH| mandAra-mandarau tadvad mandAruzca, pavau zRNiH // 64 // sRNizva vahnAvapyeto, bhidiraM bhiduraM bhiduH| .. bhidi-bhedI dibhiH zamba-sambau zAmbaH zatArakaH // 65 // dhAraH zita-zatAt , vajro'striyAM vjraashniiiyoH| azaniIyorAzanaH svArthe prajJAdyaNA, zaruH // 66 // kharu-zvarU udantau dvau svaruH sAnto'tha SaNDhake / vyAdhAma nAntaM, vyAdhAmo'dantaH puMsi ca, dsryoH||67|| azvinAvA'zvineyau ca, devatvaSTari vizvakRt / .. vizvakarmApi, kharvadhvAM vA strI bhUmnyapsarA matA // 68 // UrvasI dIrgha-hakhAdirdantya-tAlavyabhAk kramAt / / gandharvo gAyane daive gAndharvo'pi ca tadbhidiH // 69 // avyayA'navyayau hAhA hAhAH sAnto'pyatho hhaaH| huhuIihakho hUhUzca dvidIrgho'vyayamapyatho // 70 // hAhAhaharityakhaNDaM nAmaike, zamane ymH| yamarAjo yamarAT ca, saMyamanI tryakArayuk // 71 // zaGkAvazrapo'ntardantyopi, hanuSo hanUSavat / rAtriMcaro rAtricaro, nRcakSAH khyAzca cakSasA // 72 // trayaH sAntA antyaSaNDhAH, kravyAt kvyaadsNyutH| 1 napuMsakaliGge nAnto vyAdhAmazabdaH / 2 strIliGgo'psaraHzabdo vikalpena bhUnni- bahuvacane mata ityarthaH / 3 dIrgho hUvazvAdiryasya, tathA dantyaM tAlavyaM ca bhajate saH, UrvasI, urvasI, jarvazI, urvazI, iti catvAraH zabdAH / . devasaMvandhinItyarthaH / 5 akAratrayayogavAn saMyamanIzabdo yamapurIvAcakaH / 6 antyazvakSaHzabdaH SaNDho napuMsako yatra te, iti sAntavizeSaNam /
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 zabdaratnAkarejAtudhAno yAtudhAno jAtu yAtuH ca SaNDhakau // 7 // karburaH karbaro rakSaH raakssso'pyaashraa''shirau| .. tejananyAM tu nikasA nikaSA khaSayA saha // 74 // varuNe yAdaHpatiyuk yaadsaaNptirpptiH| apAMpatirdhanade tvaiDaviDailavilau samau // 75 // .... kailAsaukA madhyadantyo narAd vAhaNa-vAhanau / .. tedvimAnaM puSpakaM syAd mUrddhanyauSThyakayogayuk // 7 // vaikhokasArA tatpuryAmokaHzabde salopabhAk / vitte RkthaM rikthamRktaM riktaH sAntaM napuMsake // 77 // sAro'striyAM nidhAne tu zevadhirnara-SaNDhabhAk / zaGkare joTI joTIGgo girIzo girizo haraH // 78 // hIra IzAna Izazca vAmadevazca vAmayuk / ahirbudhno budhnakAhI mahAkAlaH sakAlakaH // 79 // bhargo bhArgo bharyaH zarva-sauM mahezvarezvarau / bhIma-bhISmau ca, taiccApe tvajakAvamajIjakam // 80 // ajagAvamAjagavaM bhavedajakavaM tathA / ajagavaM, gaNevasya pArSadyAH pArSadA api // 81 // pAriSadyAH pAriSadA, mRDAnyAmIzvarezvarI / kaiTabhI kaiTabhA durgA durgamA varadA varA // 2 // aparNA caikaparNAyug gaurI gaurA zivI zivA / 1 rAkSasamAtari / 2.dhanadavimAnam / 3 vasUnAmokasya sAro yatra saa| "puMnapuMsaka ityarthaH / 5 budhnakazna ahizca / 6 mheshbaanne| . mahezasya / 4 IzvarA, iishvrii|
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH kaannddH| bhadrakAlI mahAkAlI kAlI kAlA ca kAlikA // 83 // himA haimavatIyuktA vikarAlA kraalikaa| ...... mahAraudrI saraudrIkA jayantI vijayA jayA // 84 // mahAjayA nandayantI nandinI nndyaa'nvitaa| ' sunandA kulA nakulI, bhairavyAM carmamuNDikA // 85 // cAmuNDA caNDamuNDA ca carcA carciH sacarcikA / skande gAGgAyanirgAGgo gAGgeyo bhiissmke'pymii||86|| bhRGgigaNe bhRGgiriTi girITizca, tnndduke| nandIza-nandinau nandiH, kamane ka-kavI vidhiH // 8 // vidhA vedhAzca dvau sAntau sarvavid-viduSorapi / virizcana-viriJcI ca virizcaH parameSThiyuk // 8 // parameSThastrikavargadvitIyakalitAvamU / nAbhibhUrnAbhijanmA ca vizvasRT vizvasRk tathA // 89 // druhiNo drughaNastadvad drughano'pi ca zambhuyuk / svayaMbhUratha govinde nArAyaNa-narAyaNau // 90 // viSvakseno vizvakseno vRSAkapi-kapI vidhuH| vedhA mukunda-kundau ca vAsudevazca vAsuyuk // 11 // jalezayo jalazayo'dhokSajo'kSaja ekapAt / tripAd dvipada etad vRSAkSaH suvRSo'pi ca // 92 // . kapilo bhadrakapilaH subhadro vAsubhadrakaH / ...... 1 dhAtari / 2 parameSThi-parameSThau /
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 zabdaratnAkare dhanvI sudhanvA zatakaH zatAdA''nanda-vIrakau // 93 // zrIvatsAGkazca zrIvatsastaidarau menda-maindako / kAlIyaH kAliyazvAsya gadA kaumodakI smRtA // 94 // kaupodakI kauvodakI, kRSNamAtari devkii| ... daivakI, balabhadre tu bhadrAGgo balinA blH|| 95 // . padmAyAmIrI A yA ca kamalA kamalIndirA / indiH zrI-lakSmyau kivyantau, yerau zambara-saMbarau // 96 // zUrpakavAditAlavyaH, RSyAGkaH kAmanandane / mUrdhanyAdyAntaHsthikabhAgUSoSA bANaputrikA // 97 // zamba-zAmbI jambuvatyAH putre, tAye suprnnkH| sauparNeyo garuDazva garulo garuTastathA // 98 // sugate tu mahAbodhi-bodhI buddha-budhau muniH / munIndraH, saptame buddhe zAkyasiMhaH sazAkyakaH // 99 // daitye'sura Asurazca sarasvatyAM girA-girau / vAg-vAce vANi-vANyau ca tAlavyAdyA ca shaardaa||10|| vyAhAro vaco vacanaM, kArake karma-kArmaNe / jJAtAdharmakathAyAM syAt takAro dIrghasaMyutaH // 1.1 // dvAdazAGge dRSTivAdo dRSTipAto'pi kathyate / pratyAkhyAnapravAde tu pratyAkhyAtaM ca, jyotiSi // 102 // jyotiSaM jyautiSaM, bhASye cUrNi-cUNyau~ same mate / 1 govindazatrau / 2 govindasya / 3 anukramaM kvip , Izca pratyayo'nte yyostau| 4 i. kAmastasyAriyaristasmin / 5 RSyAvizeSaNam / 6 SaSThArUpasya granthavizeSasya nAma /
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH kaannddH| yaGlugante carkarItaM carkaritaM, kalindikA // 10 // kaDindikA sarvavidyA, nighaNTurnAmasaMgrahe / nirghaNTuzca, janazrutau vadantI kiMvadantyapi // 104 // kiMvadantirvadantizcodante vRttAnta-vArttike / abhidhAyAM nAmadheyaM nAmAkhyA'bhikhyayA''hvayaH // 10 // AhvA, hUtau tu hakkAra-kaGkArI, zapathe shpH| zapanaM, priyabAhulye caTu cATu, yathAsthite // 106 // tathyaM yathAtathaM samyak samIcInaM ca, ruuksske| .. niSThuraM tRtIyavargadvitIyayugavarNane // 107 // niSparyapAtparo vAdo, jugupsA ca jugupsanam / garhaNA garhaNaM ga), ratazApe tu kSAraNA // 108 // AkSAraNA kSAraNaM ca kSaraNA, maGgalArthane / AzIrAzaSayA cobhe uzatyazubhavAci tu // 109 // ruzatI ruSatI sarve triliGgA vaacylinggtH| AjJAyAM syAd niraunibhyo dezo'thAGgIkRtau punH||11|| saMdhyA syAt saMdhayA sAkaM saMpratyAbhyaH paraH zravaH / varje varjanaM vRjanaM, nRtye nRttaM ca nartanam // 111 // nATyaM naTanamaGgavikSepe'GgAd hAri-hArako / Atoye vAdyaM vAdinaM tUraM tUrya ca, vallakI // 112 // tantrIstantrizca gandharve jyukArastumburuH smRtH| 1 nirvAdaH, parivAdaH, apvaadshcetyrthH| 2 nirdezaH, AdezaH, nidezazcetyarthaH / 3 saMzravaH, pratizravaH, aashrvshvetyrthH|
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ za zabdaratnAkaremRdaGge mArdalIkazca mAIlo, dundubhau punaH // 113 // bheribherI ca bherApi, kuhAlAyAM tu kAhalA / caNDakolAhalA patrakAhalA, suptabodhake / 114 // . dragaDo drakaTazcApi, jhallA jharjharI smRtaa| jhalarI, bIbhatsarase vikRtaM vaikRtaM tathA // 115 // gharghare hAsikA hAsyaM hAsazca hasanaM hsH| , trikavargadvitIyAptA smite vakroSThikA matA // 116 // zocane zuk zukaH zokaH, kope krodha-krudhA-krudhaH / ruSA-roSa-ruSazcApyutsAhe. tUdhAma udyamaH // 117 // udyogo'pyabhiyogazca vIrya tvatizayAnvite / vIryApi, sAdhvase bhIti(bhiyA bhayamapyatho // 11 // bhayaGkare bhIma-bhISme DamaraM DAmaraM tathA / uDDAmaramuDDamaraM, zAntAvupazamaH zamaH // 119 // .. zamatho'pyatha romAJce pulakaH pulasaMyutaH / bASpe zvastU asramazraM, cit tAntA cetanA, mtau||120|| dhIdhIMdA pratipattizca pratipacchemuSI punaH / tAlavyAdimUrdhanyAntA, lajjAyAM syAdapatrapA // 121 // . trapA hI hIkayA hrIkA brIDA vIDo, manaHkhidi / sAdA'vasAdau, nidrAyAM tandristandrIzca tndryaa||122|| tanyamI catvAraH zabdAH syumohA''lasyayorapi / autsukya utkaNThautkaNThye, AkArasya tu gRhane // 123 // 1 azruH, anuzca /
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaH kaannddH| 15 kuTArikA kaiTikA'vAd, hlAde modaH pramodayuk / mudA''modau pramadazca saMmado'pi mado mudA // 124 // harSa-praharSa-hariSA AnandAnandathU smau| - " garve'bhimAna-mAnau ca vismayaH smaya ityubhau // 125 // taidvishesse'hNpuurvaa-puurvikaa-prthmikaa'grikaaH| vyAyAme tu klama-klamI parizrama-zramAvapi // 126 // cintAyAM cintiyA dhyAnaM dhyAma nAntaM napuMsake / praticikIrSArUpe tu dhyAne marSa AmarSakaH // 127 // cittasthairye manaskAro bhaved manasikArayuk / ... saMbhrame tvarayA tUrNistvaristarke vitarkakaH // .128 // saMvegAvegAvUhehe parAmarzo vimarzanam / mRtyau mRtiH sarvage mari-mArI marako'pi ca // 129 // naTe bhArata-bharatau tathA bharataputrakaH / strIveSadhArakanaTe bhrakuMsaH sabhrukuMsakaH // 130 // bhrUkuMsazca bhRkuMso'pi, kelIkilo vidUSake / kelikilo vAsantika-vasantakau ca, hAsini // 131 // kelikilaH kailikilo, vilAsini jane punaH / helihilo hailihilaH, Arye mAriSa-mArSakau // 132 // ceTI-nIcA-sakhIhvAne haNDe hale hlaavyyaaH| . 1. avakaTiketyarthaH / 2 garvavizeSa ahaMpUrvA, ahaMpUrvikA, ahaMprathamikA, ahamagrikA cetyarthaH / 3 jaha IhA ca / 4 cevyAH, mIcAyAH sakhyAzca hAne yathAkramaM haNDe, hale halA ceti /
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare attikA'pyantikA jyeSThabhaginyAM, mAtari smRtaa||133|| ambikA'pyaMvikA, bhaTTAraka-bhaTTau tu pUjyagAt / . nAmnaHprayojyau prAyeNa nATyoktau naattyvaackaaH||134|| iti vAdIndrazrIsAdhukItyupAdhyAyamizraziSyalezena vAcanAcAryasAdhusundaragaNinA viracitAyAM zabdaratnAkaranAmazabdaprabhe...danAmamAlAyAM devakANDo dvitIyaH // 2 // atha tRtIyaH srgH| - - - puMsi pUruSa-puruSau pulaSo nA naro'pi ca / manuSyo mAnuSo maryo marto'pi, bAlizaH zizau // 1 // bAlaH kSIrAt kaNThaH pazca stanayaH sastanandhayaH / kumAra-kumarau daha-daharAvatha zaizave // 2 // bAlyavad bAlimA pAkaM pAkimA no, vayasyake / yuvA yuvAnastaruNastalunazvAtha yauvanam // 3 // yauvanikApi tAruNye, sthavire tu jaran jrii| . jarantazca jIna-jIrNAvativRddhe dazamyayam // 4 // dazamIstho'tha saMstAntaH prAjJo jJaH prajJakaH kaviH / kavI strI kavitA kAvyo vaiduSo viduSastathA // 5 // vidvAMzca zUri-sUrI tu sUrye'pi, buddhayuga budhaH / pravINe niSNa-niSNAtau nadISNaH kRtakRtyakaH // 6 // 1 kSIrakaNThaH, kSIrapazcetyarthaH / 2 puMliGgaH /
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kaannddH| kRtI kRtArthazva vijJo'bhijJo vaijJAniko'pi ca / .. vidagdhe cheka-cchekAlau chekilazca, kalAvidi // 7 // kalAjJazca kalajJo'pi, kSuNNaH saMskRtavAcakaH / tRtIyavargaprAntyApto, vaknurvagnu-vacaknukau // 8 // vAgmini syAt , vaktari tu vadAvada-vadau samau / avAzrutAveDamUkAneDamUkAvaneDakaH // 9 // kalamUkazcAndha-zaTha-mUrkhavAcyapi saMmataH / satAmaneDamUkazvA'sphuTavAci tu kAhalaH // 10 // lohalo'pi jaDa-kaDau, jJAyake vidurastathA / vindustrika-turyavargamadhyau kaTura-kadvarau // 11 // atyantakutsite, kSiSNurNAnto nirAkariSNuke / priyaMvade zaknu-zaklau vadAnyazca vadanyayuk // 12 // dAnazIle'pyamU, mUrkhe bAlizo bADizo jddH| jalo muhera-muhirAvAyo'yaHpUrvazUlikaH // 13 // bhaved rAbhasike, lokaprINake tu pRNa-priNau / prINazca lokaMpUrvAH syuH, parAyatte parAtparau // 14 // vaza-vantau gRhyakazca gRhyA-'gRhyakasaMyutaH / nAyake netra-netArAvIDIza IzvarastathA // 15 // 1 tRtIyavargasya TakAraH, caturthavargasya dakArazca madhye yayoretAdRzau kaTurakadvarAvityarthaH / 2 vadAnya-vadanyau / 3 Ayo'yaHzabdau pUauM yasya tAdRzaH zUlikazabda AyaHzUlika ayaHzUlikazcaityarthaH / 4 lokampRNaH, lokampriNaH, lokamprINazcetyarthaH / 5 paravazaH, paravAMzcetyarthaH / 6 ID, tAlavyazantaH /
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkarepati-pAtI Rja-rijAviDIDau DAntimAvubhau / hrakha-dIrghAdI prabhuyuga vibhuzcApyatha vetane // 16 // " bhRti-bhRtye bharma bharmaNyA karmaNyA'tha bhArike / bhAravAD bhAravAhazvApyatho vArtAvahe jane // 17 // vaivadhiko vivadhiko vIvadhiko'tha bhArake / bharo vivadho vIvadhaH syAdatho bhArayaSTikA // 18 // vihaGgikA vihaGgimA, vikrAnte zUra-sUrako / kAtare bhIruko bhIrubhIlukastrasnu-trastakau // 19 // bhRzAkule samutpiJja utpiJjala-kapiJjalau / atho mahecche'nudAra udArodAttakAvapi // 20 // dayAlau tu kRpAluH syAt kRpAruranukampane / kAruNyaM karuNA hiMsre hiMsIro'pi, nibarhaNe // 21 // vizAraNaM vizaraNaM nirvAsana-pravAsane / udvAsanaM, vadhArhe tu shairsscchediksNyutH||22|| zIrSacchedyo, mRte preta-paretau, tadahe'rpaNe / tadartha cordhvadehikamordhvadehikamityapi // 23 // UrdhvadaihikamapyagnyAdhAne tu mRtdaahge| citi-cityA-citAH proktAH,Rjau tu praanyjlo'nyjsH||24|| anRjau tu zaThaH zaNTho, dhUrte vyaMzaka-vyaMsakau / zaTha-zaNThau ca SaNDhe'pi, jAlike mAyi-mAyikau // 25 // 1 hrasvarSAivAdI yayostau DakArAntau iD ID cetyarthaH / 2 adhikaraNe kRt / 3 mRtadAhaM gacchatIti mRtadAhagastasmin , agnyAdhAna vizeSaNamidam /
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kANDaH / mAyAvI, dANDAjaniko daNDAjanika ityapi / mAyAyAM zaThatA - zAThye, vyAje lakSyaM tu lakSayuk // 26 // saMkhyAyAmapi, pizune matsaro matsarI khalaH / 19 prakhalaH khullakaH kSullaH kSudrakaH kSudrasaMyutaH // 27 // kaulIne vAdiko jAte jAto jAtAtparo mataH / taskare coraTavora caurau pATaccarAnvitaH // 28 // paTaccaracaurakarma caurya corikA stenavat / steyaM stainyaM, hRtadhane loptraM lotraM ca lodrakam // 29 // mande tvalasa Alasyazcature dakSa - dakSiNau / uSNoSNau, dAtari tu syAdudAro'nudArayuk // 30 // bahuprade sthUlalakSaH sthUlalakSyo'pi yAntimaH / dAneMhatiraMhitizca prAdezana- pradezane // 31 // nirvApaNaM nirvapaNaM, yAcake tu vanIpakaH / vanIyaka vanabakau prArthanAyAM tu yAcanA // 32 // yAcaiSaNA'dhyeSaNApi bhavitari bhaviSNuyuk / bhUSNurbhaviSyati bhavI bhAvyatho syAt prasAriNi // 33 // visArI ca visRmaro visRtvarayuto mataH / lajjAzIle tu lajjAlurlajjU : syAt, kSamitA kSamI ||34|| kSantA sahiSNuH sahane, IrSyAluH kuhane smRtaH / IrSyAzca, krodhane krodhI, bubhukSAyAM tu rocakaH // 35 // 1 yakArAnta ityarthaH / 2 IrSyAvati / "
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 zabdaratnAkare ruciH kSudhA-kSudhau, tRSNak tRSite tRSNako'pi ca / kSuda he kSudhAruH syAt kSudhAluH, zItakA'sahe // 36 // zItAruzca sazItAluH, pipAsAyAM tRSA - tRSau / tRSNA - tarSau ca, lipsAyAM trayo'ntyA api, bhksske|| 37 // AzitazcAziro, bhakte kuruH kUraM ca dagdhikA / bhissATA bhisTA bhissA, dadhisarvarasAyake ||38|| dadhimaNDaM maNDamapi, bhaktamaNDe tu prosravaH / niprAt srAvazva, zrANAyAM vilepI ca vilepikA // 39 // vilepanI vilepyA'pi kkAthikA kathikA'pi ca / taralaM taralA, sUpe sUdo'pyatha tilAnnake // 40 // kRsara - trisarau puMstrI, piSTake pUpa - pUpakau / pUpikAyAM pauli - paulyau pUlikA polikApi ca // 41 // pUpalI ceSatpakke tvabhyUSA'bhyoSA'bhyuSAstrayaH / niSThAno'strI temane syAt, saThaH patraphalAdike // 42 // zAkaM sAkaM haritake, karambho daidhiSu / karambo'pi, ghArtike tu pUraH syAd ghRta-piSTataH // 43 // ghRtavaro'vasekime vaTako vaTasaMyutaH / snehabhRSTataNDuleSu bharujI bharujApi ca // 44 // 1 tRDAdayastrayaH zabdA labdhumicchAyAmapItyarthaH / 2 prasravaH, Asravazca / 3 nizabdAbhyAM paraH strAvazabdaH, nisrAva prastrAvAviti yAvat / 4 dadhi - pradhAneSu saktuSvityarthaH / 5 ghRtapUraH piSTapUra ityarthaH / 6 snehairdhRtAdibhiH sahabhRSTeSu bharjiteSu taNDuleSu /
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kANDaH / marmarAle parpaTapaTaH, pRthuke 'ceH puTaH / cipiTazcipiTikA zarkarAyAmupalA sitA // 45 // sitopalA madhudhUlau khaNDo vargadvitIyakhaH / phANite syAttu matsyADI matsyaNDica mtsynnddypi||46|| matsaNDI khaNDato yojyA zarkarA sarkarApi ca / zikharaNyAM rasAlA syAd rasitA mArjitAyutA // 47 // marjitA, mudrAdirase yUyUSastriSu juSayuk / dugdhe gavyaM gorasaca rasottamara se same // 48 // kSIrasya vikRtau kUciH kUcIkA kUcikAnvitA / kUrcikApi kilATI syAt kilATA ca kilATayuk // 49 // drapsa-drapsye dadhnyaghane, haviSya - haviSI ghRte / rasAyana - gorasau dvau ghole, takre tvariSTayuk // 50 // riSTamaudazvitaudazvitke saMskRta udazviti / picchile vijalaM proktaM vijilaM vijjalaM vijam // 51 // vijevilaM vijipilamAranAle tu kAJcikam / kAJjikaM ca suvIrA''mlaM sauvIraM cAbhitaH Sutam // 52 // kulmASAbhiSutaM caiva kulmASaM cArdharAddhake / mASAdau tu kulmASaH syAt kulmAsazcApyupaskare // 53 // dantya-tAlavya-mUrddhanyamadhyaH syAd dveSavArakaH / tintiDIka-tantiDIke cukre pakSayapi smRte // 54 // .21 .1 cipuTa ityarthaH / 2 khaNDazarkarA, khaNDasarkarA / 3 abhirum / 4 ardhapakke mASAdAvityasya vizeSaNamidam /
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 .. zabdaratnAkare rAjikAyAmAsurI syAdasurI ca kSudhA-kSatAt / paro'bhijananaH zabdo yojyate zabdavedibhiH // 55 // kustumburuvAyuMkArastasmin dhAnyaM ca dhAnyakam / dhanyA dhanyAkaM dhAnyAkaM dhAneyaka-dhanIyake // 56 // dhanako'tha kolake syAd marIcaM maricaM tathA / USaNaM hyuSaNaM vizvA zuNThI zuNThizca, pippalI // 57 // uSaNA syAdUSaNApi, kRSNA ca kRSNataNDulA / gajapippalyA vaziro vasiraH, sarvagranthake // 58 // granthakaM ziro'nAdantaH, klI sAntaM caTakAziraH / vyoSe treH kaTu-kaTuke, ajAjI jIra-jIrakau // 59 // jIraNo jaraNaH kaNaH jIrakaH kRssnnjiirke| suSavI dantya-mUrdhanya tAlavyAntargatA pRthuH // 6 // pRthvI utkuJcikA copakuJcikApyatha hiGguni / vAlhIkaM vAlhikaM, jagdhau khAdanaM khadanaM ghsiH||61|| nighaso'pi viSvANA'vaSvANau jamana-jemane / grAse guDeraka-guDau guDero'pi gaDolayuk // 62 // gaNDolaH kavalopetaH kavakaH, suhite punaH / AghrAtA-''ghrANako, bhuktatyakte phelA ca pheliyuk // 63 // mAMsAzini zAvalaH syAcchauSkalaH zASkalistathA / .1 kSudhAkSatazabdAbhyAM paro'bhijananazabdaH kSudhAbhijananaH kSatAbhijananaiti / 2 vArdhipramitAH, catvAra ityarthaH / 3 tiktapippalI / 4 zuNThimarIca. pippalInAM yugapadvAcako trizabdAtparau kaTu-kaTukazabdau /
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kaannddH| mauSkuliauSkulo, lipsau lolupo lolubho'pi c||6|| lolo'pi gardhano gRdhnu-gRnau ceheha Ihane / kAmazca kAmanA, dhRSTo dhRSNuH syAd dhRSNajA sh||65|| zubhaMyuH zubhasaMyukte zubhaMyazcApyahaMkRti / ahaMyo'haMyusaMyuktaH, kAmuke kAmi-kAminau // 66 // kAmanaH kamanaH kamraH kamaraH kamitApi ca / kAmayitA'bhika-bhIkAvantardurviparo manAH // 67 // vicetasyabhizaste tu syAdakSArita-kSAritau / tiraskAre parIbhAvaH parAparyabhito bhvH|| 68 // nyakkAraH sanikAraH syAta, jAgarUke tu jAgarI / jAgaritA, jAgaraNe jAgaryA jAgarastathA // 69 // jAgarA jAgriyA, zaGkI saMzayAlurbhavedayam / sAMzayiko, dakSiNA dakSiNyo dakSiNIyakaH // 70 // daNDite dApyataH prokto dAyito'pi tathocyate / arthe pratIkSyo nioNpi, pUjite tvapacAyitaH // 71 // apacito'thAhaNAyAM pUjA pUjyA'tha piinke| bahulo bahalaH sthUra-sthUlau pIvA sapIvaraH // 72 // mAMsalAMsalau nirdigdhe, kRze zAta-zitau smRtau / tIkSNe'pyeto, bRhatkukSau tundI tundika-tundilau // 73 // tundibho'pyudarikazvodarilodariNau samau / / 1 antarmanAH, durmanAH, vimanAH / 2 parAbhavaH, paribhavaH, abhibhavaH /
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkareanAsike vikha-vikhU vino'pi, natanAsike // 74 // abAd bhraTa-TITa-nATA nAzAyAM tannatAvapi / kharanAse kharaNasaH kharaNAH, khurasagnasi // 75 // khuraNAH syAt khuraNasaH, zroNe paGguH sapagulaH / syAt khalvATe tu khalati-khalatAvalpakAyake // 76 // pRzni-pRSNI gaDule tu nyubja-kubjau, kuhastake / kuNi-kUNI, hasvakarapAde kharvo nikharvayuk // 77 // hasvazAkhe vAmanazca vAmA nAnto, dvinagnake / vaNDo dantyoSThyavAdiH syAdalpamedve'pi, khaJjake // 7 // khoDa-khorau ca khoTo'pi, pogaNDo vikalAGgake / apogaNDo'pyUrdhvajAnAvUrvajJordhvajJako samau // 79 // vilajAnau prajuH syAt prajJo'pi, yutajAnuke / / saMju-saMjJau ca sarvatra jaJasaMyoga ucyate // 80 // valiyukte valinaH syAd valibhaH, zastakezake / kezavaH kezikaH kezI, tuNDilo vRddhanAbhike // 1 // tuNDibhastundilo'bhyAntA'bhyamitau glAna-glAsnuko / vyAdhite, kacchure tu syAtpAmanaH pAmarastathA // 82 // sAtisAre'tisArakyatIsArakI, kaphAnvite / zleSmaNaH zleSmalaH, klinnanetre tahati pillayuk // 83 // cillaracullo'pi, mUrte tu mUrchAlo mUcchito'pi ca / . 1 avabhraTaH, avaTITaH, avanATa iti /
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kaannddH| pitte palAniH palalajvaro'tha kheTayuk khaTaH // 84 // valAso dantya-tAlavyaprAntakaH kathito budhaiH / kaphe, vyAdhau roga-rujau rujA'pyAmaya AmakaH // 85 // amaH, kSaye rAjayakSmA yakSmA jakSmApi naantkH| jama-yakSmAvadantau dvau, kSave kSut kSutamapyatha // 86 // kSavathau kAzaH kAso'pi, khase pAmA tu paamyaa|| kacchuH kacchuH striyAM sarve, khavA kaNDUyanaM matam // 87 // kaNDUH kaNDUti-kaNDUye, vraNe ruSo ruSA saha / Irmo'striyAmIrma nAntaM, gaNDe visphoTa-sphoTakau // 8 // piTakaH piTakA tahaspiTakaM ca, kilaaske| sidhma-sidhme, kuSThabhede da Izva dadruyuk // 89 // dadbhUrdardUzca, koThake maNDalakaM ca mnnddlm| hRllAse hikkA hekkApi, pInase syAdapInasaH // 9 // ApInasaH pratizyAyaH pratizyA, zvayathau punH| zopha-zothau, chardane tu chardizchaH pracchardikA // 11 // vamanaM vami-bamathU, kuraNDastvaNDavardhane / kUraNDo'pi, pramehe tu meho'pi ca, cikitsake // 92 // AyurvedyAyurvediko bhissg-bhissj-bhissnnjaaH| jAyau bheSaja-bhaiSajye upacArazcikitsane // 93 // upacaryApi, stkRtyaalNkRtskhkniidye| kUkudaH kUpadazvA''padApade vipadA vipad // 94 // vipattau, kRcchravaJcye tu samau dUDAbha-dUDabhau /
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkaresamadhUkastu varade syAt samardhaka ityapi // 95 // sadasye tu pAriSadya-pArSadyAvatha sNsdi| pariSat-parSadau tulye samajyA ca samAjayuk // 96 // AsthAnamAsthA, daivajJe naimittiko nimittavit / naimitto'pi ca, mauhUrto mauhUrtike'tha lekhake // 97 // lipikaro livikaro'kSaranyAse lipiliviH / ... maSI-masyau malinA'psu, kitave tritayaM smRtam // 9 // dhA" dhUrto'kSadhUrtazca, durodara-darodare / dyUte'thA'kSe pAzakaH syAt prAsakaH zAritaH phlm||99|| phalako'STApade zAriH zAraH khelanikocyate / vyAlagrAhyahituNDika AhituNDika ityapi // 10 // manojavastAtatulye manojavasako'pi ca / kSemaMkaro riSTatAtyariSTatAtI tathA''stike // 11 // zrAddha-zraddhAlU ca, sahe prabhaviSNuH prbhuussnnuyuk| . zakta-zaklAvasAmarthyajIvake cAnavasthite // 102 // catvAro'mI parAH karNAta ttirittiri-ssttiressttiraa| curucuru-racurucurA, zithilaH zithiraH zlathe // 13 // sthita Urdhvadamazcoryo nirvakAro vakAravAn / Urdhvadamastadbhave tu UrdAd damika dAmikau // 10 // Urdhvadamiko'pyadhvage tu syAdadhvanyo'dhvanInavat / gantu-gAntU pathikazca pAnthaH, zambala-sambale // 105 // 1 vakArarahitastatsahita ardhvaH, ardhabesyarthaH /
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kANDaH / pAtheye, jaGghAkare tu jaGghAkarika jAGghikau / tvarite javI ca javanaH sahAye'bhyanutazvaraH // 106 // anugAmyanugazvApi sevAyAM syAdupAsanA / upAstyupetA copAsyA parezcaiSaNameSaNA // 107 // pattau padAti-pAdAtau pAdAtika padAtikau / padakaH padagaH padgaH pAdAvika - padAjikau // 108 // praSThe saro'gre 'gra- pura:- parato gama-gAmi-gAH / purastaH, Aveziketu staH prAghUrNaka- prANau // 109 // atithyo'tithirAtithya Aparau gAntu-gantukau / Avezika AtitheyyAtitheyAtithyaniHsvanAH // 110 // grAme bhave tu grAmINa grAmINau grAmya ityapi / grAmeyakazca, loke tu jano janapadastathA // 111 // devaloke devavizA devavida vA'bhijAta ke | jAtyAbhijau kulInazca kulya - kauleyakau samau // 112 // mahAkulIna sahitau mAhAkula- mahAkulau / gotro'nyo'nvavAyazca saMtAnaH saMtatistathA // 113 // striyAM mahelA mahilA mehalA ca mahelikA / vAmirvAmA joSA yoSA syAd yoSidapi yoSitA // 114 // syAd mattakAsinI mattagAminyAM mattakAzinI / * stryalaGkAre kuTTumitaM hyukAraM, kanyakA kanI // 115 // kumAryA, madhyamavayaH striyAM syAt taruNI tathA / talunI, yuvatizvoktA yuvatyAdyavayaH striyAm // 116 // 27
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare suvAsinI khavAsinI vadhUTI vadhvaTIti ca / ciriNTI syAcciraNTI ca cariNTI sacaraNTikA // 117 // patnyAM sadharmiNI sahadharmiNIgRhiNIgRhAH / kalatraM kaDavaM dAraH puMsi vA bhUmni dArayA // 118 // janirjanI kuTumbinyAM syAt purandhiH purandhyapi / snuSAyAM tu vadhUyuktA vadhUTI ca janirjanI // 119 // kulastriyAM tu kulato vAlikA pAlikA'pi ca / kAntAyAM preyasI preSThA SaTakAra ThakArabhAk // 120 // priyA, kAnte priyaH preyAn preSThaSTa ThadvayAnvitaH / varo varayitodvAhe vivAhe yama-yAmakau // 121 // upAt, jAyApatyostu jampatI dampatI smRtau / dvitve, jastI dasyatI prAyo vede prayojitau // 122 // jitvarIvAcakau pUrvAvekatvAdAvudAhRtau / haraNe tu sudAyaH syAd dAyo yutaka-yautakau // 123 // yautukaH, paragehasthA svAyattA zilpajIvinI / sairandhrI cApi serandhyathAvarodhanapreSyikA // 124 // asiknikA syAdasiknI, dUtyAM dUtirapi smRtA / prAjJI prajJA prajAnatyAmAcAryAnI nRyogake // 125 // AcAryA, mAtulAnI ca mAtulyapi tathA matA / upAdhyAyAnyupAdhyAyI, kSatriyANI kheto bhavet // 126 // . 28 1 dvAraH puMliGgaH, bahuvacanAntaH, ekavacanAntazcetyarthaH / 2 dhavayogaM vinetyarthaH / ".
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kaannddH| kSatriyA syAdupAdhyAyyupAdhyAyA''ryANikA punH| AryA punavI didhiSUrdidhIpurapi taDave // 127 // didhiSurdidhipUrvipre lagrato didhissurmtH| didhiSUrapyasatyAM tu varSaNI dharSaNIti ca // 128 // pAMzulA pAMsulA'tha syAt patiH patnI ca jiivtH| pativalyAM, nirvIrA ca vIrA pati-sutojjhitA // 129 // bhikSukI bhikSuNI muNDA zramaNA zravaNA'pi ca / gaNikAyAM vezyA veSyA paNyAGganA paNAGganA // 130 // kuTTanyAM zambhalI dantya-tAlavyAdimatA budhaiH / kumbhadAsyAM poTA voTA'vastranAryA tu nagnikA // 13 // nagmA koTavI koTTavI, RtumatyAM tu pusspitaa| . puSpavatI cAviravI niSpuSpAyAM tu niSkalA // 132 // niSkalyapi ca strIdharme ArtavaM RtusaMyutam / rajaH sAntaM rajo'danto nA guNe'pyatha maithune // 13 // surataM syAd rati-rate pazodharma-kriye smRte / jabhanaM yabhanaM, garbhavatyAM guvIM ca gurviNI // 134 // prasUtAyAM vijAtAkhyA prajAtApyatha bhrUNake / .. vRdhasAno vardhasAno garabho garbha ityapi // 135 // dohadaM dauhRdaM zraddhA, putryAM tu syAt stnndhyii| . stanandhayA sUnuH sutApatye, putre'pi tokakam // 136 // tugapatye, bhrAtRputre bhrAtRvyo bhrAtrIyo'pi ca / putraputre pautrastasya yuvApatye punaH smRtaH // 137 //
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 zabdaratnAkare pautrAyaNa evaM punarbhUnAnAndro duhitRvata / paunarbhava- paunarbhavAyaNau, nAnAndra ityapi // 138 // nAnAndrAyaNo, dauhitro dohitrAyaNakastathA / paitryAM naptA bhaved naptrI syAt pitRSvasurAtmaje // 139 // pitRSvaseyavatpaitRSvasrIyo, jananIkhasuH / putre tu mAtRSvasrIyastadvanmAtRSvaseyakaH // // 140 // dAsyAH sute tu dAseya-dAserau ca, naTIsute / nATeya-nATerau, putre bandhakyA bAndhakeyavat // 141 // bAndhakineyazva, kaulaTeraH syAt kaulaTeyavat / bhikSusatyAH sute kaulaTeya- kaulaTineyakau // 142 // khajAte laurasaurasyau, bhaved golaca golakaH / mRte patyau jArajo'tha bhrAtari syAtsahodaraH // 143 // samAnodarya - sodarya - sodarAH, jyeSThabhrAtari / agrajo'griyA'grimakau syAt kanIyAMzca kanyasaH // 144 // yaviSTho'pi yavIyAMzca kaniSThe sodare samAH / jyeSTha-kaniSTha-yaviSThAstrikavargadvitIyakAH // 145 // syAlastAlavya - dantyAdiH patnyA bhrAtari kathyate / deva-devara-devAnaH syuH patyuranuje, khasA // 146 // jAniryAniH kulastrI ca bhagnI syAd bhaginyanvitA / patyuH khasari nanandA nanAndA nandanItyapi // 147 // patnIkaniSThabhaginyAM zyAlI zAlI ca, khelane | parihAsaH parIhAsaH kurdanaM kUrdanaM samau // 148 //
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kANDaH / kilaH kelina janake bappo vaprazna tAtayuk / tato janayitA tadvajjanitro'pi ca, mAtari // 149 // ambA'pyabbA janayitrI janitrI jananIyutA / jAnI, pitroH smRtau mAtA-pitarau, mAtarAtparau // 150 // pitaraH pitRzabdazva, jJAtau svaH svajanastathA / bAndhavo bandhurAtmIye sva-svakIye, napuMsake // 151 // paNDu pANDau zaNTha- zaNTau tRtIyAprakRtistathA / tRtIyaprakRtirdehe kalevaraM kaDevaram // 152 // tanUH syAttanu-tanuSI ghanastadvaca bhUghanaH / gAtraM gAtraM mUrtimacca mUrtiH syAta, kuNape shvH||153|| zavaH sAntaM bhavet SaNDhe, mUrdhni mastaka-mastike / ziraH sAntaM smRtaM kkIbe ziro'danto mato nari // 154 // cikurazcihuraH keze lalATasyA'lake punaH / bhramarakaH syAd bhramarAlako veNiH praveNiyuk // 155 // kezanyAse kAkapakSe zikhaNDaka- zikhANDikau / vastriSu cchandasyapi, dAnte SaNDhe bhaSad bhasad // 156 // AmAzayasthAne ca, jaghane'pi tuNDi - tuNDakau / ghanaM ghanottamaM bhAle tvalIkamalikaM tathA // 157 // karNe zravaNaM zrutivat zravaH zrotraM ca zrautrakam / netre'kSya'kSNaM dRzi-dRze dRg locana - vilocane // 158 // kanInikAyAM tArA syAt tArakA'pyardhavIkSaNe / kAkSaH kaTAkSo netrasya mIle meSa-miSau nitaH // 159 // 31
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare kAlabhede'pi bhrUvikAre bhra---bhRtaH kuTiH / bhrUmadhye kUrca - pe kUrpa nake nasnayA nasA // 160 // nAsA nasyA nAsikA ca nAzikA ghrANamAghayA / ghA, dantavastre oSThaH syAt trikavargadvitIyavAn // 161 // oSThaprAnte sRkka nAntaM klIbaM sRkkamadantakam / sRkkaNI sRkkaNintedante sRkki napuMsake // 162 // idantamekairvadvandvaM kayugmamaparaiH smRtam / sRkkazabde'tha hanvagrasandhau syAcibukaM cibuH // 163 // daMSTrikAyAM dADhikA syAd drADhikA khAne punaH / radano radagdeza - dazanau malla-malakau // 164 // jihvAyAM rasanA dantya - tAlavyAntargatA rasA / rasamAtRkA rasnA ca rasikA rasanaM tathA // 165 // gale kaNThaH kaNThI kaNThaM zabda- samIpayorapi / aMse tu skandhaH svadhazca sAntaM klIbamuroMsayoH // 166 // sandhau tu jatru SaNDhe syAt takAra - rephayogavat / praveSTo dordoSA bAhurbAhA bAho bhujo bhujA // 167 // bhujAmadhye kapoNiH syAt kaphoNI ca kaphoNiyuk / kaphaNiH kaphaNI tadvatkurparaH kUrparo'pi ca // 168 // prakoSThe vargadvitIyaH syAt kalAciH kalAcikA / haste karaH karihastamUle tu maNibandhavat // 169 // maNiH syAtkarazAkhAyAmaGgurI cAGguristathA / aGgulo'GguliraGgulyAM tarjanyAM tu pradezinI // 170 // 32
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kANDaH / pradezinI pradezikA, jyeSThAGgulyAM tu madhyamA 1 madhyA, jyeSThA-kaniSThe dve TavargadvitIyAnvite // 171 // punarnava - punarbhavau karaje nakharastriSu / nakho'strI tarjanyAyatte'GguSThe tvatha pradezavat // 172 // prAdezo 'pyAyatAGgulau haste syAt pratalastalaH / tAlikA - tAlau capeTacarpaTazcapaTo'pi ca // 173 // tadvaye yojite siMhatalaH saMhatalastathA / tatAGguSThamadhyAGgulimAne tAlastalo'pi ca // 174 // vitasti-khaDgamuSTayozca kubjitAGgulike kare / prasRtaH prasRtizcApi gaNDUSe calukazcaluH // 175 // culuko, niSkaniSThe syAd hasta Artiraratnayuk / tiryakprasAritabAhvorvyAyAmo vyAma vyAmanI // 176 // viyAmaH, pRSThavaMze tu rIDhako rIDhayug mataH / pRSTha vargadvitIyAptamutsaGge'Gko napuMsake // 177 // sAntamaGko'pyadanto nA'thorojorasijau stane / kuca kUcau, jaThare tu syAt picaNDaH piciNDayuk // 178 // tundaM tundi: kukSa- kukSI, yakti kAleya- kAlake / kAlakhaNDaM kAlakhaJjaM, gulme plIhA plihA tathA // 179 // nAntau plIhA cAbanto'pi, madhye madhyama ityapi / vilagnAvalagnau sarve puMklIbA, rasanApade // 180 // kaTIraM ca kaTi-kaTI-kaTAH zroNI ca zroNiyuk / valitrayasamAhAre trivalistrivalI tathA // 181 // " 5. 33
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare trikapArzvagartayostu kukundare kukundure / " yutau sphicau sphijau cAntau jAntau syAtsmaramandire / 182 // yoniryonI ca, puMzci zepa: zephazca sAntage / zepa- zephau ca zevazca trayo'dantA budhaiH smRtAH // 183 // lAGgUlaM zaGku laGgulaM, muSka ANDANDakau nari / aNDaM pelaM pelako'pyathorurUrUzca sakthani // 184 // jaGghAyAM tu TaGka-TaGgau khanitre'pi ca tau matau / pAdagranthau kulpha-gulphau ghuTiko ghuNTa- ghuNTakau // 185 // ghuTaH sarve'pi puMstragAH, caraNe calanaH kramaH / kramaNaH pAda-padau pAt pat - pade ahiraGghriyuk // 186 // tilake kAlakastadvat tilakAlaka ityapi / jaDulo jaTulo, mAMse palaM palalamAmiSam // 187 // amiSaM cArdramAMse tu bhavedarpazamarpizam / mukhyamAMse bukkA nAntaM triSu vukkastriSu smRtaH // 188 // vukkAgramAMsAgramAMse vRkkaH syAtpuMstriyorvasA / medaH sAntaM medo'danto mastiSko mastuluGgakaH // 189 // mastakasnehe godo'strI karoTa ziraso'sthani / karoTIvat karoTizca bhakAlaM ca bhagAlayuk // 190 // pRSThaDDe kazerukA kazArukA'sthisaMbhave / majjA nanto dvayormA''bantaH strI retra - retasI // 191 // bala- balye ca vIrye dve loma roma tanUruhe / tanuruhaM, carma carma tvak tvacaM cocamityapi // 192 // 34
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kaannddH| 35 asRgdharA sRgdharA ca kaSite lekhyacarmaNi / kaDina sakaTitraM ca, snAyau vasalayA nasA // 193 // lAvA nAnto, dhamanyAM tu dhamanirnADi-nADako / nADI zirA sirA netramale dUSI sadUSikA // 194 // dUSIkA kANukaM kANUkamANUkavadANukam / ghrANamale zivANaka-siGghANI, lAlikA punH||195|| sRNIkA sRNikA gUtho viD-viSau zAnta-SAntagau / varcaska-varcasI tulye viSThA vargadvitIyabhAk // 196 // nepathye veSa-vezau dvAvutsAdanamudvartane / / ucchAdanaM cApi samAlabhane carcikyaM matam // 197 // carcA'pi, maNDane prati-paritaH karma kathyate // mAryo mAjoM mRjA mArjA mArjanA, snAna aaplvH||198|| AplAvo'pi ca, gAtrAnulepanyAM vartirucyate / vatI tathA joGgake syAdagarvaguru vaMzakam // 199 // vaMzikA vaMzikaM kRmijagdhaM kRmijamityapi / pravaraM prakaraM tulye gozIrSe haricandanam // 200 // . harizca, raktacandane patragaM ca pataGgakam / .. patrAGgaM, saumanase tu jAtirjAtI phalaM tathA // 201 // jAtIphalaM jAtiphalaM tadvatkozaphalaM matam / jAtIkozaM jAtIkoSaM, kapUre syAt sitaabhrkH||202|| sitAbhazcApi, kastUryA nAbhivad mRgnaabhijaa| mRganAbhirmugamado mRgaH syAd mada ityapi // 203 //
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare kuGkame varavAhIkaM varaM vaaliik-vaahnike| -.. kazmIrajanma kAzmIraM kazmIrajamapi smRtam // 204 // saMkocapizunaM tadvatsaMkocaM pizunaM sme| varNa varNya, devasume lavaGgaM lavasaMyutam // 205 // ; kozaphale kakkolakaM kakkolaM kolakaM tthaa| / kolaM koraM ca, kAlAnusArye yApaka-jApake // 206 // kAlIyakaM kAleyakaM kAliyaM caa'gnivllbhe|| rAlo'kSyarAlaH, zrIvAse dhUpaH syAd vRk-vRksstH||207|| zrIveSTaH zrIpiSTakazca, koTIre mukuTo'striyAm / makuTo'pi kirITaM syAt tirITaM puSpadAma tu // 20 // nAntaH klIborAbanto'smin muNDamAlAbhidhe smRtam / lalAmavallalAmA'zva-pradhAna-dhvaja-lakSmasu // 209 // puNDra-vAladhi-zRGgeSu bhUSA-prabhAvayorapi / / : mAlyaM mAlA, tilake tamAlapatraM tamAlavat // 21 // zIrSasrajyavataMsaH syAd vasantottaMsako samau / .:. trayo'mI karNapUre'pi patrAvalyAM tu patrataH // 211 // bhaGgi-lekhA-latAGgulyo vallarI maJjarIti ca / vallicotkSiptakAyAM tu karNAndUzca karNAnduyuk // 212 // kaNThabhUSAyAM graiveyaM graivaM graiveyakaM tathA / "muktAsrajyAhAro hAraH strItroryaSTayAM sariH srH||213 // sArikA'pyekAvalyAM tu kaNThI kaNThikayA saha / patrabhaGgiH, patralekhA, patralatA, ptraanggulishcetyrthH| .
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tRtIyaH kaannddH| 37 kaTike tu pArihAryaHparihAryazca kaGkaNam // 214 // kaGkaNizvomikAyAM tvaGgulIyakAGgurIyake / / mekhalAyAM sArasanaM dantya-tAlavyamadhyagA // 215 // rasanA, kAJciH kAzcI ca kiMGkiNiH kSudraghaNTikA / kiGkaNI kaGkaNIkA ca kaGkaNI kiGkiNItyapi // 216 // same maJjIra-mandAre nUpure pAdataH pre| zIlI ca nAlikA pAdAGgulIye pAdataH pare // 217 // pAlikA kIlikA, vastre vasanaM vstr-vaassii| sino nivasanaM sannaM karpaTaM paTamityapi // 218 // paTaH paTyAcchAdanaM ca chAdaH sik-sicayau tathA / vastrAzcale varti-vastI dukUlamatasIpaTe // 219 // : dugUlaM, kambale rallo rallako'tha nivItake / prAvRtaM nivRtaM, sthUlazATe tAlavya-dantyavAn // 220 // varAsiH, paridhAnasya granthau nIvI ca nIviyuk / : caNDAtake calanakazvalanazcalanikA punaH // 221 // colazcolI kaJculikA kaJcUlaH kaJcuko'pi ca / kUrpAsakazca kUrpAsaH kurpAsaH sakurpAsakaH // 222 // zATake tu zATaH zATI, pridhaanaapraanycle| kacchA kacchATI ca kacchATikA, kaupInake punH||223|| kakSApaTaH kakSApuTaH, karpaTe naktako mtH| - .:: laktakaH, pracchadapaTe uttaracchada ucyate // 224 // nicolako niculako nicolaM ca nicolypi| :
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare " niculo'vasatthikAyAM smRtA paryastikAyutA // 225 // paryastizcApi paryaGkaH palyaGko'pi, kuthe punaH / varNaparistoma-varNau paristomavadAstaraH || 226 // AstaraNaM praveNIyuk praveNiH pratisIrikA / javanI javanikApi yavanI yamanIti ca // 227 // dUSye sthUlaM sthuDamapi, paTakuTyAM tu keNikA / keNiH, pallavAdikRtA zayyA saMstara - prastarau // 228 // srastaro'pi ca, talpe tu zayanaM zayanIyavat / zayyApi ca khaTTAyAM tu maJcavad maJcakaH smRtaH // 229 // paryaGko'pi ca palyaGkaH, patadgrAha - patadgrahau / pratigraha - pratigrAhau pAle'tho darpaNe mataH // 230 // makuro mukustad maGkaro'pyAtmadarzavat / AdarzoM, vastrAsane tyAsamdA sandhau ca sandavat // 231 // sandI bhojana AcchAde ekoktyA cobhayorapi / kazipurdantya - tAlavyamadhyaH syAcchayanAsane // 232 // 'ekokyozIramauzIraM palaGkazA palaGkaSA / rAkSA rakSA ca lAkSApi tadvase yAvavadyataH // 233 // yAvako laktakAlaktau, dIpastu kajjaladhvaje / pradIpo dIpavRkSazca tAlavRnte tu vIjanam // 234 // vyajanaM mRgacarmote dhavitraM ca dhuvitravat / kezamArje kaGkatikA kaGkataH kAka - kaGkate // 235 // kaGkata, bAlakrIDane giriko girivaguDaH / 38
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kaannddH| giriguDo giriyako girIyako'tha gindukaH // 236 // genduko'pi kanduke dvau, pArthive nRpatipaH / bhUpa-bhUpati-bhUpAlAstathA mUrnAbhiSiktayuk // 237 // mUrddhAvasikto rAjA rAT rAjye mahina-mAhine / vasudevA vAsudevA arddhacakriSu saMmatAH // 238 // tajjyeSThabhrAtRSu balA baladevAH, pRthau nRpe / nirvainyo, bharate tu syAt sarvadamanastathA // 239 // sarvadamaH, sItApatau rAmaH syAd rAmacandravat / rAmabhadro'pi, saumitrau lakSmaNo lkssnnaanvitH||24|| kaikeyI kaikayI cAsyAH putre tu bharato mataH / bharatho'pyatha jAnakyAM zItA taalvy-dntyyuk||24|| indrasute vAlirvAlI, mAruto hanumAniti / hanUmAn, bhImazatrau kirmIraH karmIra-kirmirau // 242 // hiDimbo DIkArayukto'rjune phalguna-phAlgunau / bIbhatso bIbhatsurapi, pANDusUnuSu pANDavAH // 243 // pANDavAyanAzvA'rjunadhanau gANDIva-gANDivau / dhanurmAtre'pyamU, hAle vAhanaH sAta-sAlataH // 244 // sAlo'pi, parivAre tu parerbarhazca bahaNam / Atapatre prasapatraM chatraM chatrazca chatryapi // 245 // romagucche cAmaraM syAcamarazvAmarastathA / cAmarApi, bhRGgAre lAlUrANDUH, sacive punaH // 246 // amAtya AmAtyo mantrI mantrizca, dvaarpaalke| .
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40. zabdaratnAkareM-* pratIhAraH pratihAro dvAHstho dvAHsthitadarzakaH // 247 / / dvAHsthito darzakastadvat dvAHsthitAdaya''pi smRtH| sUdAdhyakSe puroguH syAt tathA paurogavo'pi ca // 24 // sUpakAre sUpa-sUdau syAdantaHpurake punH|| AntarvezmikayugAntarvaziko'ntaHpure samau // 249 // avarodhanAvarodhau bhavetkaJcukike punaH / kaJcukI sauvidillazca sauvidaH, sthapatistathA // 25 // sthApatyaH sthApatIkazva, ripau zatruH sazAtravaH / abhimAtirabhiyAtirArAtizcA'pyarAtiyuk // 251 // RSva-RSvau ghAtuke'pi dviSan dveSI ca dviddyutH| pareH panthaka-panthinau, sakhyau sUrye'pi cocyate // 252 // mitrazabdo dvitakAraH, sakhye sauhaard-sauhde| maitryaM maitrI, herike tu carazvAro'vasargyavat // 253 // apasarpaH, sAntvaje tu zAma tAlavya-dantyayuk / 'prAvRte laJcayA lazca upadopapradAnavat // 254 // 1. zaurye zauNDIrya-zauNDIre naya-nyAyau samaJjase / . bhAgadheyo bhAgadheyI bhAgo'pi kAravat karaH // 255 // rAjadeye'nIkinyAM tu senA sainyaM camUzcamuH / sainyapRSThe prati-parergrahaH, ketau tu ketanam // 256 // vaijayantI vaijayanto jayantI ca dhvajo dhvajiH / .. dhvAjizva dhvajapastadvatpatAkA'pi paTAkayA // 257 / / dhvaja kUrcaka uccUDoccUlau dvau cuudd-cuulko| .. .
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kANDaHH / 41 avAtparau kIDArthe tu rathe puSparatho mataH // 258 // mUrddhanyAntasthAyogApto bhavet karNIrathe punaH / DayanaM hayanaM cApyanIisa syAcchakaTastathA // 259 // zakaTI zakaTaM tadvacchakaTirvahasA'nvitaH / vAhaso vRSabhe'pyetau pradhau nemI ca nemivat // 260 // akSAgrakIle tvaNyAnI astra - sInorapi smRtau / piNDikAyAM nAbhirnAbhI, kUbaraM syAd yugandhare // 269 // kubaraM cAghaH sthadArAvanukarSA nari nAntagaH / anukarSo'styadanto'pi dhUrvIvad dhUrdhurA'pi ca // 262 // yAnamukhe'tha dolAyAM preGkhaH preGkhA, vinItakam / vainItakaM, paramparAvAhane zibikAdike // 263 // yAne tu vahyaM vAhyaM ca vahanaM vAhanaM tathA / sArathau vargyadvAdaza RkArAkArayuk tviha // 264 // savyetaH pRSTha-SThAtArau dakSiNAt sthazca saMsthavat / rathavati trayo'pyete rathiko rathiro rathI // 265 // azvavAre sAdiH sAdI rathike'pyamU yantari / niSAdI saniSAdizva, bhaTe yoddhA sayodhakaH // 266 // tathA bhaNDIra - bhANDIrau vane'pi kathitAvamU / senAsamavete sainyaH sainiko'pi ca, yoddhRSu // 267 // sahasreNa sAhasriNaH sAhasraH, pratimuktavat / syAdAmukto pinaddhazca pinaddhe, kavace punaH // 268 // mAMDhirmADhA dazanaM ca daMzastvaktraM tanutravat / "
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkareM kaJcuke vArabANaH syAd bANavAro dhiyAGgavat // 269 // adhiyAGgamadhikAGgaM sArasane trayaM smRtam / zirastrANe tu zIrSaNyaM zIrSakaM, zastrajIvani // 270 // AyudhIyazvAyudhiko bhavet parazvadhAyudhe / pArazvadhikavat pArazvadhaH, praharaNe'stravat // 279 // zastraM, cApe dhanva dhanvaM puklIbo dhanuvaddhanuH / dhanUH striyAM triNatAvat tRNatA dhanuSo'grake // 272 // aTanyaTanirartyAnIM pIDAyAmapi syAttalam / 42 talA cA'pi godhAyAM syAd vedhye lakSyaM salakSakam // 273 // bANe. pRSatkastAtkAntaH sAyakaH sAyavatsaraH / zaraH zaruH svarurbhallo bhalicApi kaDambayuk // 274 // kalamba iva kAdambo bhera- bhelAvamU tathA / bhespi, kartariH puDhe kartarI, zaradhau punaH // 275 // bheke'pi, tUNI tUNA tUNaM tUNastUNIrazca niSaGgavat / upAsaGgo'pi khaDge tu RSTi - riSTI narastriyoH // 276 // karavAlaH karapAlaH karAlikastathoditaH / candrahAsazcandrabhAso dhArAntogo dharo'pi ca // 277 // pratyAkAre koza- koSAvAvaraNe pharaM spharam / spharaH spharakaH pharakaH phalakaM phalamityapi // 278 // kheTakaH kheTakaM kheTaM, kRpANikA churI kSurI / kSurikA sA''yatA patrAtpAlaH syAtpAlikA'pi ca // 279 // aaraau syAdI ilI ca karavAlikA /
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kaannddH| 43 karapAlikA'pi taravAlikA'pi ca, kuntake // 280 // : prAsastAlavya-dantyAnto, mudgare drughaNo dhnH| / drughanaH, kuThAre pazuH parazuzca parasvadhaH // 281 // .. parzvadhaH parazvadhazca svadhitiH, parito dhake / paligho dantya-tAlavyau zarvalI zarvalA yudhi // 282 // lohadaNDe paTTizaH syAd dantya-tAlavyaprAntagaH / abhyAsabhuvi khaDUraH khalUrazva khalUrikA // 283 // prasthAne vabhiniryANaM prayANaM khalu hetave / tRNakASThAdeH, prasRtau prasaraNA prasAraNI // 284 // prasArazca prasaraNaM, vairiNaH prati gacchati / abhyamicyo'bhimitrIyo'bhyamitrINo, blaanvite||285|| urasvAn syAdurasilo'pyatibale uurjvlH| UrjakhapyUrjakhAMzca jiSNo jetA ca jaitravat // 286 // , jitvaro, vaitAlike tu saukhazAyaniko mtH| saukhyazayyikazvAkrike ghANTiko ghATiko'pi c||287|| mAgadho magadho male vaizyAt kSatryAM bhave'pi ca / / chandojAtAvuSNihoSNig bale zuSmaM tu zuSmaNA // 28 // Urja UoM gUrjaH sAntaM klIbaM ca sahasA shH| : saMgrAme yuddhaM yut saMyat puMstriyozca saMyadvaraH // 289 // saMyataM rATI rAlirnA samitiH samitaH samit / samaH sphoTa-spheTa-pheTAH pradhmazca pradhanaM tathA // 290 // samudAyaH samudayaH sAMparAyakamityapi / .....
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare-- sAMparAyaH saMparAyakamagragamane matam // 291 / / nAsIrastriSu, dhATau tu dhATyavaskanda ityapi / abhyavaskandaH, sauptike tvavApAt skanda ucyte||292|| palAyane tu saMdAvaH samutprebhyazca drAvavat / dravavad vidravo, bhagne parAjita-jitau samau // 293 // bhUtaH parAparyabhito, guptau tu cAra-cArako / bandyAM grahazca grahakaH propato graha iSyate // 294 // saMnyAsike tApasaH syAt tapasvyapi ca sUrataH / sUratho'pi ca dAne dvau zAnta-zrAntau jitendriye // 295 // zuddhakarmA'vApAd dAnaM mahAdAne pravAraNam / / varaNaM, vipre brahmA syAd brahmANo jaati-jnm-jaaH||296|| yagrAbhyAM, baTau mANavo mANavakastathaiva ca / mauJjIbandhe tUpApAd nAya-nayAvAnaya ityapi // 29 // agnIndhane syAdAgnIdhrAgnIdhyau syAtAM jttaajttiH| saTAyAM, tapakhipIThe vRSI vRsI, kamaNDalau // 298 // kuNDaM kuNDI kuNDikA ca, yajamAne tu yaajkH| yaSTA'tha somapesomA somAtpItI pIthI cnaantgau||299|| sarvavedaH-sarvavedau sAntA'dantau tu yaajke| sarvakhadakSaNeSTezva, hutau homa napuMsakam // 300 // nAntaM, homo nare'danto hotraM, bhUmiH pariSkRtA / vedirvedI ca, nirmanthadAruNi tvaraNiIyoH // 301 // araNI samidhi vedha edhaH sAntaM tathendhanam /
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kaannddH| nAntAdante tu idhmedhme rakSAbhasmani kSAravat // 302 // sruve sruga, makhavadhe tu zasanaM zamanaM sme| zRtoSNakSIrage dani AmIkSA'mikSayA saha // 30 // dadhiSAjya-dIdhISAjyau dadhiyuktaghRte mtau| mRSAvAdinyapi cAgnihotriNyagnyAhito bhavet // 304 // AhitAgnirdavirdI ghRtalekhanikocyate / Acamane tUpasparza upasaMsparzanaM tathA // 305 // upasaMsparzaH, pAThe tu nipATha-nipaThau samau / svAdhyAye japo jApa upavAsa upoSitam // 306 // apvstrmupvstrmaupvstropvstrke| ... vRtte caritraM cAritramAcAra-caraNe api // 30 // caritaM, prAcetase tu vAlmIkirvalmIkayuk / vAlmIka-vAlmikau tadvat kavirAdikavistathA // 308 // maitrAvarUNiH samaitrAvarUNo, bAdarAyaNe / vedavyAsazva vyAsaH, syAd rAmaH parazurAmavat // 309 // jAmadagnyo, yAjJavalkyo yogezaH sayogIzakaH / . vaziSTho danta-tAlavyamadhyo, vargadvitIyayuk // 31 // gonIyamunau tulyau pataJjali-pataJjalau / vararucau kAtyAyana-kAtyau, kakSIvati smRtaH // 311 // sphoTAyanaH sphauTAyanaH, pAlakAvye karaNubhUH / kAreNavo munibhede syAdatriratriNA samam // 312 // apizalirApizaliH kazAt kRtsnaH sakRtsakaH /
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare mRkaNDuvad mRkaNDazca, hArIto hArito'pi ca // 313 // pakSibhede'pi, kumAraH kumArilasamanvitaH / nAstike laukAyatiko lokAyatika ityapi // 314 // bAhusaMbhave rAjanyo rAjA ca ksstr-ksstriyau| . Arye viD-vaizyau vetane vRttirvArtApi jIvikA // 315 // Rte tUJchaM zilaJcoJchaM ziloJchaM shilvttthaa| kRSau pramRtamanRtaM vANijyaM ghaNikarmaNi // 316 // vaNijyA vaNijyaM krayavikrayike tu vANijaH / vaNik prApaNikaH prokta AparAH paNikastathA // 317 // panikaH patikazcaiva padikaH, krAyake punH| krAyiko vikrAyake ca krayiko vikrayI tathA // 318 // mUlye vakrayA'vakrayau mUladravye tu nIvivat / nIvI syAttu vinimayo naimeyo nimayo'pi ca // 319 // vaimeyo'pi paradAne vyavahAre paNaM paNaH / nyAsArpaNe pratidAnaM paridAnaM, satyApane // 32 // / satyaGkAraH satyAkRtiH, saMkhyeye tu gaNeyavat / gaNyaM, pote pravahaNaM vahanaM vahitaM tathA // 321 // : vahinaM vAhitthamapi, potavAhe niyaamkH| niryAmo'pi ca beDAyAM staraNistaraNI tariH // 322 // : tarI starI ca kASThAmbuvAhinyAM druNivad drunniiH| . droNioNI ca naudaNDe kSepaNiH kSepaNIyutA // 323 // kASThakuddAle'nirabhrI, plave syAduDuvo dduvH||
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kANDaH / uDU uDupastarapaNye tu tara AtaraH // 324 // AtAra AtArurapi, vRddhayAjIve tu vArdhuSiH / vArdhuSika RNe dhAro'stryuddhAre pratibhUH punaH // 325 // lagnako lagnaH, SoDazamAtraiH kariSa - kArSakau / tulA viMzatyA tu bhAro bharava zakaTInavat // 326 // zAkaTo'pi zalATazca zarAro'pi turIyake / prasthabhAge kuTapaH syAt kuDavaH kulavo'pi ca // 327 // droNaiH SoDazabhiH khArI khArI mAnabhidi smRtA / kAkanI kAkiNI, kozadvaye gavyUtirucyate // 328 // gavyAvyUte, gomati gavIzvara - gavezvarau / : gomyAbhIre tu gopAla-gopau syAtAM, kuTumbini // 329 // kArSakaH karSakastadvat kRSakaH kRSiko'pi ca / kSetrAjIvo bhavet kSetrI sIre hAlo halaM halaH // 330 // lAGgaladaNDe ISeze, proktA lAGgalapaddhatau / zItA tAlavya - dantyAdirnadIbhede'pi lAGgale // 331 // nirISe tu kuTa-kUTau kuTakaM, kuzike punaH / kRzikazca phalaM phAlaH kuddAlaca kudAlavat // 332 // godAraNe praghayaNe totraM pratoda - todane / Abandhe tu yotra-yokre koTIzo loSThabhedane // 333 // koTizaH khalavAlyAM tu medhirmethizva zUdrake / padya - pajjau kSatra - vaizyAjAtau mAheSyavad mataH // 334 // mahiSyo'pi zilpini tu syuH kAru- kAri-kArayaH / " 47
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 zabdaratnAkare dhvajo dhvajI kalpapAle madye kapiza-kApize // 335 // kApizAyanaM mAdhvIkaM mAhIMkaM ca parizrutA / .. parisud dantya-tAlavyamadhyAtAlavya-dantyabhRt // 336 // surA, madirA madarI madanA mdy-biijke| nagahUrnanahurmadyasandhAne, bhiSa-vAsavau // 33 // pAnapAtre tu, tarSaNA 'nutarSoM madyapAzane / upadaMzazvAvadaMzaH syAt tejasAvartanImukhA // 328 // mUSA mUSI zANe zANA zANinikaSavatkaSaH / kRpANyAM kartariH proktA kartarI cApi, sevanI // 329 // sUtriH sUtrI sUci-sUtre dve pipplk-pipple| . kartanasAdhane tarkustakuMTyaprapi ca sIvanam // 340n sevanaM ca syUtau, syUte tu prasevazca prsevkH| syonaM syAttantuvAye tu tantravAyaH kuvindavat // 341 // . kupindo'pi sUtraveSTe trasarastasaro'pi ca / vAnadaNDe vema vemA tantau syAt sUtratantuvat // 342 // / sUtraH sUtraM sUtryapi syAdupAnahi tu pAdukA / pAdUH pannaddhApi pAdAjagurvIthI rathI tathA // 343 // pIThI trANaM rakSaNaM ca padAt varAyatApi ca / varatrAyAM nadhI vadhI vADI va pi vakt // 344 // piNyAke khaliH khalo'strI syAttakSiNyAM tu vAsivat / vAsI tUlikA vISI keSikA kAndavike punH||345|| bhakSyakAro bhakSyakAra AditAlavya-dantyabhRt / ..
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaH kaannddH| zvedanikA zvedanazca kandau syAd nApite kSurI // 346 // kSauriko bhaNDivAhI ca bhANDikastasya bhaannddke| kSuraH khuro, mAyAkAre prAtihArika ucyate // 347 // pratihAro, mAyAyAM tu zAmbarI sAmbarI tathA / indrajAle tu kuhukaM kuhakaM tadvadAhatam // 348 // vinode syAt kutukaM kautukaM ca kutUhalam / . kautUhalaM, pApaddhau tu mRgavyaM mRgayA mRgaH // 349 // AcchodanaM cadvitIyathadvitIyakasaMyutam / AkheTaka AkheTazva, rajjo tantrI ca tantrivat // 35 // vaTAraka-baTArau dvau vaTastriSu tu doravat / davarazca tantuguNe, dAzo dAsazca dhIvare // 351 // dAzI dAsI dhIvarI syAcchilAjatu ca ceTyapi / . matsyabandhane baDizaM balizaM ca, vadhAspade // 652 // zUnA tAlavya-dantyAdiH, pAmaraHprAmaro'pi ca / kSullakaH khullakastabad, niSAde tu zvapAkavat // 353 // pAkazvaNDAla-cANDAlau vukkasaH pukkasastathA / .. putkaso'ntAvasAyI cAntevAsyapi pulindavat // 354 // pulindro'pi, zabare tu patrazabara ucyate / varaTo vAraTo'pyukta iDIDau, mlecchajAtike // 355 // iti zrIvAdIndrazrIsAdhukIeNpAdhyAyamizrANAM ziSyalezena vAcanAcAryazrIsAdhusundaragaNinA viracitAyAM zabdaratnAkaranAma zabdaprabhedanAmamAlAyAM mAnavakANDastRtIyaH /
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha caturthaH kANDaH / dhAtryAM bhU-bhUmi-bhUmyaH syuH pRthavI pRthivI pRthA / dharitrI dharayitrI vasudhA sudhA vasundharA // 1 // vizvA vizvambharA kSoNiH kSoNI tadvad mahirmahI / jagatirjagatyurvarorvirUva gmA kSmA kSamA // 2 // avanyavanirdharaNI dharaNirdhArayA dharA / kelizva kelinI khyAtA mahAsthalyambarasthalI // 3 // dIrghAdaya IDelerAzca viDIDo DAntagau matau / adantAviDa IDazca devabhidyapi tau smRtau // 4 // iDele sarga - nADI-go-budha-strI-vAkSvapIrite / dyAvAbhUmyostu rodasya rodasI rodasI tathA // 5 // AdyoGayanta idanto'nyastRtIyaH sAntaSaNDhagaH / dyAvApRthivyau ca divaspRthivyau ca tathodite // 6 // divaH pRthivyau ca kSArabhUmyAmuSaramUSaram / iriNavadIriNaM, bhUH kRtrimoccA sthalA sthalam // 7 // mRd mRttikA'pi sA zastA mRtsA mRstrA'pi khAnikA / lavaNasya rumA nAntA rumA''bantApi kathyate // 8 // vaziro vasirazvA'pi sAmudralavaNe matau / saindhave danta - tAlavyAdimaM sItazivaM smRtam // 9 // mANimanthaM mANibandhaM raumake, vasukaM vasu /
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kANDaH / 51 vastakaM syAd, viDa-viTau pAkye, TaGkastu TaGkaNe // 10 // TaGkanaH pAcanakazca pAcanastugdhikA punaH / khajjiH syAt khajjikA deze, vizayI viSayI tathA // 11 // viSayaH puMstriyornIvRdupopAtastu vartanam / jAGgalo nirjale deze jAGgalo jar3abhUyasi // 12 // naDakIyo naDulazca naDAMzra, bahuzarkare / zarkarA zarkaro'piM zarkarAvAMzca zArkaraH // 13 // sikatA vAlukAprAye syAd sikatila - saikatau sikatAvAn, sAkhAyaH zAkhineDAhAla - DAhalAH // 14 // DahAlAzvedayazcaidyAH, sAlvAH salvA api smRtAH / vAhikA vAhni vAhlIkAH, pAJcAlAH syuH pnycaalvt|| 15 // kuGkaNaH kauGkaNo'pyukto draviDo dramiDo'pi ca / grAme tu vasathaH saM-nyu-pa- prati - paritaH paraH // 16 // palli - pallyau gRha- gRhasamUha - sthAnakeSvapi / sIma - simau kSetra - sIma - gocara bhU-hayeSvapi // 17 // maryAdA ghaTa AghATaH sthaviH sthivizva sImayA / sImaH sImA triSu nAnto mAlaM grAmAntarATaviH // 18 // mAlako'pi bhavetkSetre vapro vapyazca saMmataH / zAkakSetre stRtaM zAkaM zAkaTaM zAkazAkinam // 19 // aNukSetre cANavInamaNavyamapi, bhaGgavat / bhAGgInaM ca bhaGgAkSetre, umAkSetre tathomyavat // 20 // 1' upavartanam, upAvartanaM cetyarthaH /
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkareaumInaM ca, yavakSetre yavyaM yavakyaM yAvakam / mASAkSetre tu mASINaM mASyaM ca, tRtIyAkRte // 21 // . zambAkRtaM sambAkRtaM, vApAdau drauNa-drauNike / droNasya, khaladhAne tu khalastriSu ca, reNuke // 22 // dhUli-dhUlyau pAMzu-pAMsU rajo nA sAntaSaNa rajaH / dalau loSTo leSTuJjeSTurnAko kulaka-kUlakau // 23 // nagare nagarI draGga-drAGgau pattana-paTTane / purastriSu pU: purizva, kanyAkubjaM tu gAdhipUH // 24 // kanyakubja, zivapuryA kAsistAlavya-dantyabhRt / varANasI vArANasI vANArasI varANasiH // 25 // kAsI kAzyathA'yodhyAyAM kosalottarakozalA / karNapuryA campA caNyA, mathurA madhurAnvitA // 26 // madhUpaghne, gajAhvaye hastinI hastinAyutAt / hAstinAt puraM stambapUH, liptaM syAttAma-dAmataH // 27 // tAmaliptI, vidarbhAyAM kuDinI kuNDinAt puram / dvArakA'nikArarephA, sAlastAlavya-dantyabhRt // 28 // varaNe prAkAraH pArak jAntaH kSaume tu aTTavat / aTTAlakayutoTTAlo, vRttau vATI ca vATikA // 29 // vATo vATa vATiriva prAcInaM ca pracIravat / mArge tAlavya-dantyAdiH saraNiH saraNI pathaH // 30 // panthAH panthAna-pathI vartmanirvartma vrtniH| vartanI padavI tahat padaviH, satpathe punaH // 31 //
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kANDaH / svatitaH panthAH, apathamapanthA gUDhavartmani / bhUmadhye tu kArAptA danta - tAlavyapUrvagA // 32 // zuruGgA sandhilA sandhiH, sthAne tu padamAspadam / pitR-pretAina- gRhe, dhiSNye sadana-sAdane // 33 // gRhaM gehaM dhAma dhAmaM mandiraM mandirA kuTi: / kuTaH kuTyokaH sAntaM SaN puMsyoko'danta ucyate // 34 // satraM sArtra vastyaM paratyaM nivAsA ''vAsa - vAsakAH / Avasatho vasitazcodavasitaM nyAGyug layaH // 35 // nikAyya - nikAyau syAtAM syAdAgAramagAravat / catuHzAle cAtuHsAlI javanaM yavanaM samaH // 36 // yamanaM copakAryyAvadupakAryopakArikA / prasAdanaH prasAdo'pi deva bhUpagRhe samau // 37 // maThastriSvAvasathyazcAvasathaH stUpa - tUpakau / AyatanavizeSe'tho mRtacaitye tu caitravat // 38 // cityaM ca, havirgehe tu hotraM hotrIyavatsmRtA / AtharvaNe zAntigRhaM zAntIgRhaM, tRNAlaye // 39 // kuTI kuTi - kuDI tulye, sUtakA sUtikA param / gRhaM tvariSTe, kArUNAM karmazAlA'nuvAsanam // 40 // anvAsanamAvezanaM, sillasadmani pakkaNaH / dvikakAro'striyAM, haTTe'TTo'striyAM vipaNiH striyAm // 41 // vipaNI cA''paNo, vezyAzraye vezaH saveSakaH / bhittau syAdbhittikA kuDya kuTye atra tRtIyakau // 42 // 53
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 zabdaratnAkaretRtIyaturyavargastho, kuDye'ntarnihitAsthani / eDukaiDUke auDUpaM, vitau vedi-vedike // 43 // prAGgaNA-'GgaNe tvajire'GganaM syAdvalaje punaH / dvAHstrI dvAraM ca bAropi, parighe'rgalamargalA // 44 // argalo tathA vargalyargalikA, dvArayantrake / tADakaM tAlakaM cAsyoDATayantre tu tAlikA // 45 // pratitAlyapi, kapATyAM kapATaM ca kapATakaH / kavATaH kavATI tulyau kuvATo'rara-''rarI // 46 // ararI, stambhAdyadhaHsthadArau prokte shilii-shile| gopAnasirgopAnasI vake valabhicchAdane // 47 / / dArau, dehalyAmumbarodumbaro'mburakAstrayaH / bahirhAraprakoSThe tu praghANa-praghaNau samau // 48 // praghAnaH praghano'linde AlindaH, paTalastriSu / paTaM chadiH chAdiH sAnte lkIvAle'thendrakozake // 49 // tamaGgastavaGgazchadirAdhAre valabhIbhave / valabhivarDabhI tadvavaDabhizcyUDayA samam // 50 // cUlA mUlApi, gavAkSe jAlaM jAlakamityapi / kusUlastAlavyadantyamadhyaH syAdannakoSThake // 51 // adhirohiNyAM niHzreNiH nirvisargA'visargayuk / niHzreNI, koNo'zrirasraH pAliH pAlI ca putritH||52|| kA-lyau paJcAlI pAJcAlI vicchndkaa-vichrdkaaH| nandyAvartaprabhRtiSu, samudne saMpuTaH puTaH // 53 //
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kANDaH / maJjUSAyAM tu maJjUSA peTA-paTika - peTakAH / peDA, vyavahArikAyAM tu vardhanIvadavardhanI // 54 // bahukaro bahukarI bahukarA tayerite / dhUyAdau tu samaH kAra - karAvavakaraH smRtam // 55 // khaNDanabhANDe tu bhavedudUkhalamulUkhalam / 55 urUkhalaM, kiliJje tu kaTa: kaTI kaTaM tathA // 56 // musale muSalo'yogramayonirvazanirmite / bhANDe tu kaNDolakaH syAtkaNDolaH piTakaH piTam // 57 // titauH cAlanI strISaNa, sUrpaM tAlavyadantyayuk / prasphoTane'ntikAyAM tvazmantamazmantakAnvitam // 58 // akhantakamakhantaM ca culli cullyAvudaH pare / hAnaM dhAnaM dhmAnaM ca, piTharastriSucokhayA // 59 // ukhaH sthAlaM sthAliH sthAlI kuNDakuNDI ca kuNDivat / kuNDI kumbhiH kumbhI ghaTe ghaTI kuTo'striyAM kuDaH // 60 // kalasaH kalazaH kumbhastriSvaGgArakapAtrikA | hasantikA hasantI ca hasanI cAmbarISavat // 61 // ambArISaM, piSTapAkabhRtpRcISamRjISavat / . daya khajA khajAkA ca khajakA khajikApica // 62 // dAruhasta ke tu tarddhastardUrapi galantikA / ADUrAlUrbhavedAluH karkarIkA ca karkarI // 63 // karako'strI lohakarNavatpAtre kaTahaH smRtaH / kaTAhaH karparastadvat kharparastritayaM triSu // 64 //
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkarealiJjare tu maNiko mANirgaryA manthaniH / manthanI kalazI tadvat kalaziH, kSubdhake mathaH // 65 // mathirmanthAna-manthako mathApo mantha eva ca / / manthA vizAkha-vaizAkhau khajakI khajakA khajA // 66 // khajazva khajako, manthaviSkambhe kuTarastathA / kuTakaH, zAlAjire tu dantyatAlavyapUrvagaH // 67 // sarAvo nA dRtistatra khallaM khallazca bhANDibhit / dhruvakA dhUvakA'matre pAtraM pAtrI ca pAtrakAH // 68 // tadvizAlaM sthAlaM sthAlI, zaile tu dhara-bhUdharau / bhUdhro'drizca zadri-sadrI zikhI syAcchaikharopi ca // 69 // krauJce kruGa tathA kaujopi, vindhye mekala-mekhalau / ujjayante raivatako raivatazcakravAlavat // 70 // cakravADo lokAlokAcale, merUH sumerUvat / svarNAdrAvatha kandaryA kandarA kandaraM dariH // 71 // kandaropi daro, daryAH prasthe praSThopi sAnuyuk / snurnA tAlavyamUrdhanyamadhyau pASANayug dRSat // 72 // zilAzilyau grAvAkare khanI khAnI khanistathA / / nidhitaDAgayorapyetau dvau, dhAtau tu gairikam // 73 // gaverukaM ca kassaTI khaTinI ca khaTIyutA / kaThinyAM tAmra UdambamudumbaramuDumbaram // 74 // audumbaraM variSThaM syAt trikavargadvitIyayuk / vaMge trapu trapustapuDhe sAnte trINi SaNDhake // 75 //
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kaannddH| tAre zvetaM sitaM rUpyaM rUpaM bhIru subhIrukam / kanake kharNa suvarNa syAd mahArajatAnvitam // 76 // rajataM hema hemo'strI rukmaM rugmaM ca rukmalam / zAtakumbhaM zAtakaumbhaM hiraNyaM hiraNaM tathA // 77 // varATazukrayorapyetau syAtAM bharma-bharmaNI / zRGgI zRGgiralaGkArasuvarNe'thA''rakUTake // 78 // Aro'strI rirI rIrI ca kAMsyaM syAd vaGga-zulbaje / kaMsaM ca paJcalohe tu saurASTraM ca saurASTrakam // 79 // pArataH pAradaH sUte calazca cplo'bhrke| abhraM girijAmalaM syAd girijaM cAmalaM tathA // 8 // zikhigrIve tucchAJjanatucche puSpAJjane punH| pauSpakaM puSpakaM puSpaM puSpaketuvadADhakI // 81 // . tUbarI tubarI proktA mRttAlakaM mRtAlakam / mRttikA mRtsnayA mRtsA, gandhAzmani sugandhakaH // 2 // saugandhikaH sugandhazca gandhiko gandhako'pi ca / godante. haritAlaM syAt tAlamAlamalaM tathA // 83 // manoguptAyAM nepAlI naipAlI ca mnHshilaa| .. zilA sindUre zRGgAre bhavecchRGgArabhUSaNam // 84 // haMsapAde hiGgalo'strI hiGgaluH syaadthaashmje| . girijaM gaireyaM zailaM zaileyaM ca zilAjatu // 85 // bole goparaso gopo raso gndhrsaanvitH|... . ratne maNizca mANikyaM vaiDUrya vAlavAyaje // 86 //
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 'zabdaratnAkarevaiDUryamapIndranIle mahAnIlaM tathAGparau / panikaH padikazcApIndrakIle'pi vajrake // 87 // hIrazva hIrako, rAjapaTTe prokto viraattjH| vairATo'pi candrakAnte cAndro'pi, sphaTike mtm||8|| sphATikaM ca, zuktije tu muktA muktAphalAnvitA / mauktikaM ca makutikaM bhaved mukutikaM tathA // 89 // vaNigadravye'pi, pAnIye jIvanIyaM ca jIvanam / nIraM nAraM mIraM vA strI-klIbayorvAri vAdare // 9 // udakode daka-dage kabandhaM bandha-mandhake / kamandhamApaH strI bhUmni ApaH santa stryutsUtsakau // 11 // zambaraM danta-tAlavyAdimaM sthAcchavaraH zivam / kRpITaM kRSITamalaM kamalaM ca zaraM saraH // 12 // santaM sAraM dumalaM ca drumalaM bhuvanaM vanam / jalaM jaDaM ca saliraM sarilaM saliraM tathA // 9 // sariraM, tripakAraM ca pippalaM, syAdagAdhake / asthAghamastAghA-stAge gambhIraM ca gabhIravat // 14 // nimne calAgAdhayozva, dhUmikA dhUmarI hime / dhUmamahiSyathA'vazyA'vazyAyau, vAridhau punaH // 15 // vArDirinidhirutsotsU apAMpatirappatiH / yAdasAMpatizca yAdaHpatizcApyakUpAravat // 96 // akUvAraH pArApAraH pArAvAro'pi kathyate / avArapArastaraGge bhaGgo bhaGgaM mahatpatham // 9 //
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kaannddH| laharI lahariH, phene DiNDIraH sahiNDIrakaH / . piNDIra-diNDIrau taTyAM taTaM taTaH pratIravat // 98 // .. tIraM rodho'dantaH puMsi rodhaH sAntaM npuNske| jalojjhite'smin pulinaM purinaM saikataM tathA // 99 // sikatA, nadyAM hadinI hAdinI ca dhunI dhuniH| ApagA'thApyapagA zroto dnty-taalvygaadimm||10|| srotakhinI srotavatI srotovahA sravantikA / dravantyoSadhibhede'pyamU bhavetAM ca, godayA // 10 // godAvarI, sUryAtmajA tApistApI zatadruyuk / zutudriH zutugurapi zitaguH sarayUyutA // 102 // sarayuH kosalAnadyAM, nadIbhede tu candrikA / candrabhAgA candrabhAgI bhAgI cAndrAca bhaagyaa||103|| vAsiSThayAM gomatI tadvat gotamI syAd vipADyutA / vipAzoktA, vaitaraNI vaitaraNiravantigA // 104 // siprA sRprApi, svato'mbhaHsaraNe zrota ucyate / dantya-tAlavyayug dehasirAsvapi pravAhake // 105 // veNirveNIvakaM vakaM puTabhede'mbunirgame / ... parivAha-parIvAhI nAla-nAdau pranAlikA // 106 // praNAlaH praNAlaM toyamArge saraNiH saarnnii| kulyAyAM, sikatAyAM tu vAlukA vAlikApi c||107|| bindau pRSatiH pRSataH pRSat , paGke tu krdmH| damo'pi, dIrghikAyAM tu vApirvApI ca kUpake // 108 //
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 zabdaratnAkarekSudre curizcurI cuNDhizcuNDI ca ghttiiyntrke| udghATakamudghATanamuDhAtanamapi smRtam // 109 // kAsAre tu taDAgaH syAt taDAkazca taTAkavat / / saraH-sarasyau sthAnake'lavAlaM cAlavAlayuk // 11 // AvAlo'strI, utsa utsuH sravaH prasravaNaM jhrH| jharI jharA nirjharazva, vahnAvagnistu puM-striyoH // 111 // damunA damUnA santA vaJcatizcAGkatistathA / zuSmA bahirbahiH zuSmA nAntaH shussmo'stydntkH||112|| AzrayAza AzayAza vizvapsA nAntago mataH / vizvapso'pi, nAnto dAntaH zantrato'pi tnuunpaat||113|| ghAsirghasurirhavano havizva dvau vanAtparau / davo dAvo, hetau kIlA kIlo jvAlo pi jvaalyaa||114|| arcirarcI santedantAvUSmA nAntaH shossmyaa| bASpe,taDiti zampA syAt sampA zambA ca vidyutaa||115|| vidyut saudAminI saudAmanI saudaamnikaanvitaa| saudAmnI ca sudAmnI vA capalA cavalA calA // 116 // AkAlikI cAkAlikA, vAyau mrut-maarutau|. marut samIra-samarau sRmaro'pyanalA'nilau // 117 // jagatprANo-jagatprANau gandhAd vaahi-vaah-vhaaH| .. vAtirvAto bhavet sAro dantya-tAlavyapUrvagaH // 11 // zabalavarNe'pi saraT-saraDau ttaant-ddaantgau| laghaT ca laghiTiH paviH pavanaH pavamAnavat // 119 //
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kANDaH / vAtUlo vAtulo vAtasamUhe 'thAsahe'pi ca / vAtavikArasyA'raNye SaNDaM zaNDaM vanaM vanI // 120 // satraM tAlavya - dantyAdi davo dAvo'TavyaTaviH / curumbaH saturumbacArAme'popAtparaM vanam // 121 // rAjJAmantaH purodyAne pramadA-pramadAd vanam / vRkSemo vidrumoduH kuThiH kuNTho'hipo'GghripaH // 122 // zAlastAlavya-dantyAdiH zikhI zAkhyagamo'gavat / pArindazcApi pAlindo gAthake'pi dalAnvite // 123 // parNalaH parNilo vRkSe sthAne vRkSairvRtAntare / nikuJja - kuJja jaruTa - jaruDau ca, vanaspatau // 124 // phalAptavRkSe phalavAn phalinazca phalI tathA / phalapAkAvasAnAyAmauSadhyauSadhiroSadhI // 125 // kSupo khaziphAzAkhe kSupako vratatirlatA / pratativratatI tadvad valli - vallyau ca vellivat // 126 // prarohe rohe'pyaGkarAGkurau zAkhA zikhA latA / skandhazAkhA zAlA sAlA jaTA jaTiH ziphA shiphH|| 127 // mUle vRkSasya bubhaH syAd vrano'hiraGghrisaMyutaH / majjA nAnto nA majjAbantA sAre'tha vallikA // 128 // tvacastvacA tvak ca cocaM zalkaM valkaM ca valkalam / zakalaM valke zalke vardhe'pi zalkaM zakale'pi // 129 // koTare nikkuTaH prokto niSkaho, vallurau punaH / vallarI maJjarI maJjA maJjarizrApi, parNake // 130 // " 61
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 zabdaratnAkare patraM pAtraM patraM ca chAdanaM chadanaM chadaH / santaM chado'strI cAdantaH, nave'smin kisalaM smRtam // 131 // kisalayaM dvayaM dantyaM, puSpe sumanasaH striyAm / bhUni sumanA aikye'pi prasUnaM sUna sUnake // 132 // prasUtakaM prasUtaM ca praphullaM phulavat sumam / kusumaM, kalikAyAM tu kaliH syAtkora korakau // 133 // kuDmale kudmalaM tadvat kuSmalaM kumalaM tathA / mukulaM makuraM proktaM mukuraM, bakuladrume // 134 // kulAladaNDe korako darpaNe'pi ca kozavat / koSo dvau ca kaSe divye raivaye yonizimbayoH // 135 // jAtIkoze sipidhAne'NDako 'pi stabake punaH / gutso guccho gulumbuva gulucchuH sagulucchakaH // 136 // gucchako guJchako guJcho guluJcho'strI, rase punaH / pau makarandaH khyAto makalando makarandavat // 137 // prabuddhe praphulla-phulle saMphullotphullake sphuTam / sphaTitaM savyAkozaM ca vyAkoSaM syAt phale punaH // 138 // zasyaM tAlavya - dantyAdi vAnAvAne tu zuSkake | granthau pakaH SaNDhaM santaM pasazca bIjakozikA // 139 // zimbA simbAyutA zimbiH zamI zimizra pippalI / pippalaH pipparI bodhiH syAd bodhidruma ityapi // 140 // syAdazvatthe ca plakSe tu parkaTI nanta - GayantagaH / jI nanto jaTI Gayanto bhavejjaTiridantaH // 141 //
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kANDaH / nyagrodhe tu vaTo vaTyA vaTaM jantuphale punaH / udumbaroDumbarau dvau malayUrjaghanephalA // 142 // malayuH, sahakAre'mra Amro'pi zigruke smRtaH / dantya-tAlavyAdiH zAlAJjano'kSIva AkSIvavat // 143 // punnAge kezaro dantya - tAlavyamadhyaH kezavaH / bakule kezarastadvat kesaraH siMhakesaraH // 144 // mAlUre bilvo bilvI ca, parNagucche kuraNTakaH / kuruNTaka- kuraNDakau kiMkarAtavadIritaH // 145 // kiMkirATaH, palAze tu dantya - tAlavyamadhyagaH / kiMsukastRNarAje tu talastAlazca tadbhidi // 146 // tAli - tADI, devatADe devatADI kharAgarI / kharAgaryau same prokte agarIvad girAgarI // 147 // mocAyAM tu rambhA rambhaH kadaliH kadalo'pi ca / kandalastriSu vAraNavuSA buSA busAnvitA // 148 // hamAre karavIraH kaNavIrastathA mataH / 'pratihAsaH pratIhAsaH syAd girimallikA kuTaH // 149 // kauTajaH kuTajaH koTI, tatphale vindra bhadrataH / yavaM kaliGgaM kaliGgA, vetase vetasI rathaH // 150 // rathAbhrapuSpo'bhrapuSpa, kaulau tu badarI bhavet / baMdaristathA karkandhuH karkandhUH karkandhuvat // 151 // karkandhUrSuTTA ghoNTA ca gopaghoNTAtane bhavA / nIpe kadamba - kalambau zAlastAlavya - dantyavAn // 152 // 63
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare sarje phenile variSTho riSTho'pi picumandavat / picumardo'pi nimbe'tha karpAse picutUlayuk // 153 // picustUlaH picavyazva, kRtamAle vaargvdhH| . ArvadhAragavadhau ca zampAkazca sampAkavat // 154 // vRSe vRssk-vRssbhaavaattruusso'ttruusskH| aTaruSo'TaruSaka ATarUSo aTAd ruSaH // 155 // vAzako vAzikA vAsA vAzA strItroH karaJjavat / karajo'pi naktamAle raktamAlastathemakau // 196 // kAkAcikaH kAkacikastadvizeSe tu pUtikaH / pUtIko'pi mahAvRkSe snukasnuTsnuhiH snuhI snuhaa||157|| guDo guDA guDI vajro vajrA vajrI sihuNDavat / sIhuNDo parAjitAyAmAsphoTA sphotayA samam // 158 // pAribhadre tu mandArurmandAro mandaro'pi ca / madhudrume madhUkaH syAd madhukazca madhUlakaH // 159 // madhvaSThIlo madhuSThIlo madhuzvApi, palaGkaSe / guggulo gugguluH kumbhaM kumbholUzva kubholuvat // 160 // ulUkhalaM ca khalakaM kumbholUkhalakaM tthaa| cAre priyAlaH piyAlo rAjAdana-rAjAtanau // 16 // sannakadruH sannakodrurdhanuSyaTo dhanuSpaTau / dhanurudantaH kSIriNyAM kSIrikA ca rAjAdanaH // 162 // rAjAtano rAjanyAM ca phalAdhyakSo'pyadhyakSavat / rathadrume syAttinizaM tilizo nemi-neminau // 163 //
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kaannddH| 65 nemI Gyato'pi nAraGge nAryaGgastApasaTume / - iGgadI gudAmaGgudaH syAchIpA tu kAzmarI // 16 // kazmarIvat kAzmaryA ca kAzmIryapi ca saMmatA / kambhArI gambhArI tulye amlIkAyAM mtaamlikaa||165|| amblikA cAmblikA'mblIkA tintiDI tintilI tthaa| tintiDIkA tintiDikA, dADimaH shukvllbhe||166|| dADimbo dAlimo'pi syAccheluH zleSmAntake zaluH / lakuce likuco'pyukto DahuvADahurityapi // 167 // bIjake tvAsanaH prokto'sano'zanavadAzanaH / pATalA pATaliH strItrobarhatvake bhaved bhujaH // 168 // bhUjoM bhurjaH karNikAre parivyAdhazca vyAdhavat / jalavetasabhede syAdijjalo hijalo'pi ca // 169 // niculo nicuro dhAtryAmAmalakI triliGgikA / kAyasthAvad vayaHsthA ca syAd bhUmyAmalakI punH||170|| tAlI tAmalakyamalI jhATA cAjjhaTayAnvitA / vinunako nahayApto bibhItaka-bibhedakau // 171 // akSabhayA harItakI triliGgA syAd vayaHsthayA / kAyasthaitakalatrayyAM triphalI triphalA phalam // 172 // tRphalA, gandhavRkSe tu varaNo varuNastathA / bhavet tamAle tApicchastApiJccho bindusaMyutaH // 173 // sinduvAre tu nirguNDI nirguNDA ca niguNThyapi / surasa indrasuriso'pyathAtiktake latA // 174 //
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 zabdaratnAkaremAdhavIlatA mAdhavyathoDrapuSpe japA jvaa| mAlatyAM tu jAtirjAtI sumanA''banta-santagA // 175 // vicakile mallikA ca malliH syAcchatabhIrukA / zItabhIvanaje'sminnAsphotA sphoTayA samam // 176 // zivamallyAM baka-buko vasUko vasuko vasuH / vRkSaruhAyAM tu candA vandAkA ca jayantyapi // 177 // jIvantI suSiNe karamardaH syAt karamandavat / kRSNapAkaphalaH kRSNapAkaH kRSNaphalAt paraH // 178 // pAkaH pAkakRSNaphalaH pAkADhiphalakRSNavat / priyaGgo phalinIyuktA phalA jambIrapAdape // 179 // jAmbIro'pi ca jambhIro jambhIlo jambha-jambhalau / bIjapUre pUrakaH syAt supUrakazca kesarI // 180 // kesarAmlo'mlakesaro mAtuliGgazca liGgavat / mAtuluGgo'pi, granthile karIra-krakarau samau // 181 // karara eraNDe maNDa AraNDaH syAdamaNDavat / * urubUkazvorubuko vyaDambaka-vyaDambanau // 182 // kapikacchAM tu kaNDUrA kaNDurANDAdhyaveH parA / zUkazimbA zUkazimbI vijayAyAM tu mAtulI // 183 // mAtulAnI bhRGgI bhaGgA dhUrte dhustUra-dhUsturau / dhUstUra-dhusturau dhusturdharo dhutturo svau // 184 // arko'rkaparNo 'vasuko vasurA sphoTayAnviMtA / AsphotA'tha dadhiphale kapicchaH syaatkpicchvt||185|
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kANDaH / lAGgalI nanto Gayanto nAlikerI nAlikeravat / nAlikelo nAlIkero nAlikerizca parNakaH // 186 // cIrNAtkarjUra-kharjUrau varSapAkI kapItanaH / pItanako'snAtakacAmrAtakaH krakacacchade // 187 // ketakaH ketakI kovidAre kuddAlavata smRtaH / kudAro, gajapriyAyAM zallakI sallakIti ca // 188 // sillakI hlAdinI hlAdA tanniryAse tu kunduruH / tryukAraH, kundaH pAlakyAM pAlaGkIti ca vaMzake // 189 // tvacisAraH, tvaksAro'pi ziMzapA'guruziMzapA / agaruvaMzalocanA bhaved vAMzIva vaMzajA // 190 // tukAkSIrI tvakkSIrI ca tvakkSIraM rocanA ca goH / gopittarocanA, pUge gUvAkaH syAd guvAkavat // 192 // tadbhede cikkaNaM cikkaM tAmbUlI kathitA budhaiH / tAmbUlavallyAM kramukaparNacUrNakasaMyuji // 992 // tambUlaM ca satAmbUlaM tumbyAM tumbaH satumbakaH / tumbI tumbiralAbUvadAlAbUrapyalAbu ca // 193 // lAbukA guJjAyAM kAkaciJcikA kAkaNindikA / kAkanantikA, gostanyAM mRddIkA syAd mRdIkaSA // 194 // rasA drAkSA ghrAkSA kaNThyAM trikaNTa- trikakaNTakau / gokSuro gokSuru- kSurau gokhuro girikarNikA // 195 // AsphotA syAdAsphoTA ca vIraNImUla Addatam / uzIramuSiramuzig jAndo layaM laghu // 196 // 4, -67
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare layamRNAlA-mRNAle avadAheSTakApatham / iSTakApathAvadAhI bAlake vAla iSyate // 197 // hIveraM hirivairaM ca dadrughne tu prpnnttH| prapunnATazca prAtunnATakaH padmATa ityapi // 198 // prapunnADaH prapunADa urnnaa-kssornnaakhyko| zirISe bhaNDI bhaNDIro bhaNDiro bhaNDilo'pi ca // 199 // jambUvRkSe jamburapi tatphale jambu-jAmbave / jambUH strI syAdaralau tvareTuH zyonAvazoNakau // 20 // syonAkaH kuTannaTavad naTo'tha cirajIvakaH / / jIvako madhurakazva madhuraH kUrcazIrSake // 201 / / kapItano gardabhANDe kapItaH pItanastathA / nAgakesare kesaro nAgaH syAd madanadrume // 202 // piNDI piNDItakaH kaTahaladrau panasaH smRtaH / phanasaH paNaso bhallAtake ruSvo'pyarukkaraH // 203 // picchilAyAM zAlmaliH syAcchalmaliH zAlmalo'pi ca / plIhazatrau rohitako sarohitaka-rohitau // 204 // rohI khadire gAyatrI nanto yatazva kathyate / puNDarIke tu puNDarya prapuNDarIkamityapi // 205 // katake kato'pi kezahantryA zamiH zamIti ca / hakhA zamIruH zamIrastUte tUdaM tudaM tathA // 206 // madhuyaSTayAM yaSTimadhu yaSTImadhukamAdRtam / yaSTirmadhukaM vapatre guDalaka laka tvacaM tathA // 207 // ai..
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kANDaH / varAGgakaM varAGgaM ca syAdelAyAM tu niSkaTiH / niSTA sthUlailAyAM tu kathitA tripuTA puTA // 208 // karkaTazRGgayAM zRGgI ca kRSNAbheTyAM kaTaMvarA / kaTukI kaTukazvApi azokA rohiNIyutA // 209 // azokarohiNI dAruharidrAyAM kAleyakaH / kAlIko gAlave tu rodha - lodhau ca sAvaraH // 210 // tAlavya-dantyapUrvaH syAt, tadbhede yanta-nAntagaH / paTTI phaNijjake tu syAd marubaka - marUbakau // 211 // raktAmrAte kurubakaH sokArAnukArarakaH / mahAsahAyAmamlAto mlAtako mlAna ityapi // 212 // amilAtake'pi durAlabhAyAM tu yavAsakaH / yavAsa-yavASau yAso dhanvayAso'pi saMmataH // 213 // dhanvayavAsako dhanvayAso rodanI bodhanI / moraTAyAM mUrkha mUrtI vA suvA'pAmArgake // 214 // kharAd maJjari-maJjaryau bhAya hiJjI ca phaJjikA / brAhmaNI brAhmaNAdyA syAd yaSTikAtha kiraatkH||215|| kirAto hai kuSThe tu vargyadvAdazasaMyute / vAnIraM vAnIrajaM ca vyApyamApyaM ca tadbhidi // 216 // zataruSA zatAruzca santo'tho katpale punaH / kAphalaM kaTphalastadvat keTara: kaiTarsa tathA // 217 // .1 ukArasahitaH, anukArazca rakAro yasmin kurubakaH, kurabakazcetyarthaH / 69
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkareajamodAyAM tu mayUro bhaved hastamayUrakaH / yavAnikA yavAnI ca yamAnikA yamAnyapi // 218 // jhiNTyAM saireyazca sairIyakaH sahacarAnvitaH / sahAcaro nIlajhINTyAM vANo vANAtha pItikA // 219 // kurubakaH kuruNTakaH sahAcaraH sahAccaraH / sahacarI zatapuSpA sitacchatrA'ticchatrakA // 220 // mizirmizI misi-misyau madhurA tu madhUrikA / sAleyo dantyatAlavyo mizI mizirmisI misiH // 221 // mizreyA kokilAkSe tu kSura ikSura. ityapi / zaGkhinyAM tu corapuSpI cauryatho kharakASThikA // 222 // kASThikApi balAyAM syAd nAgabalAyAM tu he punaH / gaGgeSThikA gaGgerukA mahAbalAyAM saMgatA // 223 // sahadevI devasahA hiGgapatryAM tu kAravI / karavI kabarI tadvat kavarI bASpikAyutA // 224 // bASpIkA pRthu-pRthvyau ca syAd myuurshikho'pysau| mayUro locataH khyAto mastako markaTo'pica // 225 // zyAmalatAyAM gope ca gopI gopAlikA tathA / gopavallI zArivAvad bhavedutpalazArivA // 226 // corAkhyagandhadravye tu gaNavad gaNahAsakaH / zuSirAyAM naTI-nalyau granthipaNezukaM matam // 227 // zukabaha barhiHpuSpaM puSpaM spRkauSadhau punaH / koTIvarSA koTivarSA koTiaulA marudhutA // 228 // ...
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kANDaH / marunmAlA'pyatha vRddhadArake ikSagandhyA / ikSugandhA chAgalAtrI chagalI tadvadAtryapi // 229 // dantyAM makUlaka - mukUlau raktAGgake punaH / syAtkampillava kAmpillaH kAmpilyo'pi kampIlavat 230 rocanI recanI balabhadrikA trAyamANikA / trAyantA, rAsnAyAM rasyA rasanA rasanaM rasA // 231 // mAMsigandhadravye miSI misizca jaTilA jaTA / janAtigandhadravyeSu syAjjanI jananI janiH // 232 // jatUkA jatoH kA kAryau jatukRccAtiviSA punaH / viSI viSA pratyupAbhyAM trivRti trivRtA smRtA // 233 // tripuTI tripuTA proktA rocanI recanIyutA / zatavIryAyAM tu zatAvarI cendIvarI varI // 234 // sahadevyAM sahadevaH sahadevazva kathyate / maJjiSThA vargadvitIyayug bhaNDIrI ca bhaNDirI // 235|| bhANDIrI bhaNDI vikasA vikaSA kAlamezyapi / kAlameSI cavikAyAM cavikaM cavanaM tathA // 236 // cavyaM cavyA'pyatha taNDulAyAM tu taNDulaH / tantulo'pi viDaGgaM ca vilaGgaM mandhamUlikA // 237 // zaTI paTI ca karcUraH karcUro'pyatha kSIriNI / himAvatI himavatI sthirAyAM zAlaparNikA // 238 // dantya-tAlavyAdyAthAkhupaya citropacitrayA / ailavAluke veleyaM vAlukaM harivAlukam // 239 // ; 71
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare navamAlikA saptalA sAtalA kaivattIpare / mustake vAneyaM vanyaM plavaM ca paripelavam // 240 // dazapUraM dazapuraM, kaTaMbharauSadhau matA / 72 bhadrabalA rAjabalA mahAbalA prasAraNI || 241 // saraNI saraNA vApi sAraNI kaTalI punaH / jyotiSkA jyotiSmatI ca tarkAryA vaijayantikA // 242 // jayA jayantI pAnIyakaNTake tu zrRMgATakam | saGghATikA trikoNazca trikone propame punaH // 243 // bAtAmamapi bAdAmaM padmebjo'danta-santaSaN / jalAt paGkAt saraso'pi pare janma-ja- ruT - ruhAH // 244 // sarasIruhaM sarasiruhaM visaprasUtavat / visaprasUnamapi syAtkairaviNyAM kumudvatI || 245|| kumudinyathotpale tu kuvelaM kuvalaM kuvam / kuvalayaM kairave tu kumudaM kumudutpale || 246 // nIle tvindIvaraM candIvAramindIkaraM tathA / saugandhike tu kalhAraM hakArAkAntalAnvitam // 247 // padmanAle tu mRNAlaM mRNAlI ca vizaM visam / visaNDakaM ca padmAdivRnte nAlI tu nAlayA // 248 // nAlaM kiJjalke tAlavya- dantyamadhyaM tu kesaram | navapatre saMvartikA saMvartirjalanIlikA // 249 // zevAlaM zaivalaM zaivAlaM zepAlaM ca zIvalam / zevalaM pATalazAlA vAzurAzu ca trIhivat // 250 //
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kaannddH| 73 AzuvrIhiH kalamastu kaDamazca kalAmakaH / . maGgalyake maGgalyA'pi masUro masurastathA // 251 // masUrA masurA'pyete vezyAyAmapi vaaiiyH| kalAye satInakaH syAt sAtInazca satInavat // 252 // satIlaka-sAtIlakau trikaTo'GkaTa ityapi / caNake harimanthaH syAd harimanthaja ityapi // 253 // mudne hariH saharitastumbarastu vanodbhave / rAjamudre makuSTaH syAd mayuSTho'pi sa-ThAntimau // 254 // mukuSThaka-mayaSThako vargAdyAptau s-tthaantimH| mukuSThaH syAd, dhAnyabhede kulmASazca kulmAsavat // 255 // jaghanyatrIhau zyAmAkaH zyAmakaH pItataNDulA / kaGgu- kva gU kaGgunI ca kaGkuzva, koradUSake // 256 / / kodravaH kudravo'pyuktaH, yugandharyA tu yonalaH / jonnAlA yavanAlazca, jUrNA jUrNiH zaNaH saNaH // 257 // bhaGgAyAm, gavedhukAyAM gavIdhukA gavedhuvat / gaveDuzva, tilApiJjapejau SaNDhatile yubhau // 258 // kadambake sariSapaH sarSapaH, sasyazIrSake / kavizaM kaNizo'phalakANDe pala-palAlakau // 259 // kaDaGgare vusavuSau, meghanAde smRtAvubhau / taNDulIyastaNDulerastaNDulIzAkabhidyaho // 260 // mAriSaM mAruSam, bimbyAM syAttuNDI tuNDikerikA / - tuNDikA tuNDikerI ca, madhusravAyAM tu jIvanI // 26 // .. 1......--
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare jIvantI jIvanIyA ca jIvA syAt, kSArapatrake / : zAkavIro vIrazAko vAsthUkamapi vAstukam // 262 // caGgeya syAdamlalonA loNikA cA'mlaloNikA / amboSThikAyutA'mbaSThA TolAvadamlaTolakaH || 263 // kharapuSpAyAM kabarI barbarA barbarI tathA / vRntAke vArtA vArtAkI vArtAkaM ca vArtAkuvat // 264 // vArtAGgo vAtiGgaNazca tathaiva duSpradharSiNI / duSpradharSaNIca, zataparNAyAM tu kalambikA // 265 // kalambUca, pAlane tu chatrA - chatrA - 'tichatravat / atichatrastiktake tu paTolaH paTuvat smRtaH // 266 // puSkaramUle pauSkaraM puSkaraM mUlamityapi / bhRGgarAje bhRGgaro'pi bhRGgarajo nAdantamaH || 267 // bhRGgarajazca sAnto'pi Sarbaje cA'pi mUrdhaje / dazAGgulamitikhyAtaM kAravelle suzavyapi // 268 // suSavI surAvI karkArau kUSmANDo vidAM mataH / kuSmANDo'pi ca kUSmANDI, paTolyAM tu kozAtakI // 269 // koSAtakI ca, karkaTyAM syAdIvarurirvAruvat / UrvAruruvarurapi ervArucirmiTI tathA // 270 // cirbhiTaM cirbhiTastadvat vAluGkaH syAd vAlukyapi / puSI pusI puSaM tripuSaM ca me'rzasaH // 271 // zUraNoM dantyatAlavyAdimaH, bAlatRNe punaH / zasyaM syAddantyamUrdhanyamadhyam, barhiSi dabhravat // 272 // 1 arzoghne, ityAkUtam / 74
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kaannddH| 75 darbhaH kuzaH kuso mujhe zarastAlavyadantyabhAk / dUrvAyAM haritAlIvaddharitA, dhamane naDaH // 273 // nalo naTaH, kuruvinde mustA triSu ca mustakaH / ikSau gaNDIrI gaNDakI, puNDrekSau puNDra-pauNDrakau // 274 // kAsastAlavyadantyAnta ISIkA syaadissiikyaa| . : yavAsaM yavasaMghAte'rjune tu dve tRNa-triNe // 275 // mAlAtRNaM bhrUstRNaM ca, viSe tu gr-snggrau| garalo'tha hAlAhale hAlahalo halAhalaH // 276 // paryantavane khokaNyukaNI, kITe kRmiH krimiH| ... lAkSAyAmapi tadbhede nIlAmuzva nIlaGguvat // 277 // gaNDUpade kiJculakaH kiJculuko'pi saMmataH / jalasArpaNyAM jalUkA jalaukA ca jalaukasaH // 27 // striyAM vA bhUmni ca jalAlokA proktA jalaukasaH / puMsyadanto jalAyukA'srapA''bantA vijantakaH // 279 // ambumAtrajazave tu zambuH zambUzca zambukaH / zambUkazca sazAmbUkaH, kaparde tu hiraNyavat // 280 // hiraNaH kathitaH prAjJairdIrghakozA punaH smRtA / dIrghakoSA ca durnAmA''banto nAnto durnAmnyapi // 28 // pipIlake pIlako'pi, kSudrajantau tu dhAnyaje / kaNATInaH kaTATInaH syAd yukANDe tu likSayA // 282 // rikSodaMze kolakaNo matkuNotkuNakAvapi / indragope lindrarajo'gniko'tha tantuvAyake // 283 //
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 zabdaratnAkare tantravAya UrNanAbha urNanAbhizca markaTaH / markaTako jAlikazca jAlakArakavat kRmiH // 284 // krimivRzcike'li-rAlya-lAlidroNo druNo drutaH / bhramare'li-ralI madhukRt madhukaraH zilImukhaH // 285 // zilAmukhaH, makSikAyAM bhimbharA bhimbharAlya'pi / : madhurastrI madhUlaM ca, mAkSike varUTI punaH // 286 // . varaTA'pi ca, gandholyAM varSakaryA tu cIrikA / / . cIrI carukA cirukA jhIrukA jhillIkAyutA // 287 // jhillo jhillikA jhilikA vilepanamale tthaa| Atapasya rucyapi ca, zvApade vyADa-vyAlakau // 288 // dvipe mataGga-mAtaGgau gajo garjo mtNgjH| karI karirdantAbalo dantI pecakipecilau // 289 // hastinyAM dhenukA dhenurvAzitA vAsitA dvayam / / nAryAmapi kaNeruzva gaNerurapi tad dvayam // 290 // vezyAyAM karNikAre'pi kareNuH striibibhiibhyoH| . viMzativarSebhe vikkaH, pikko'pi triMzadabdake // 291 // kalabhaH kaDabhazca dvau uddAntopAttako samau / nirmade rAjabAhye tyaupavAhyazvopavAhyavat // 292 // hastidante viSANaM syAdviSANyapi viSANakaH / tanmUle tu karIrIvatkarIrirnetragolake // 293 // .. ISikA syAdiSIkevebhagaNDe karaTaH kttH| gajapazcimabhAge laparAvada'varoditA // 294 //
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ 77 caturthaH kaannddH| 77 zRGkhalastriSu hiJjIre nigaDo nigalo'ndukaH / andUrgajabandhabhUmau vArirvArI ca totrake // 295 // veNukaM vaiNukam , dantyatAlavyAdiH zRNirmataH / aGkuze, tadane'paSThaM kaud dvAdazA'kSarAntimam // 29 // vIte vAtaM yataM cokte, varatrAyAM sayA pyaa| kakSyA gRhaprakoSThe ca kAJcIsAdRzyayorapi // 297 // azve turagasturaGgasturaGgamazca vAjyapi / vAjirvItiH pItiH pItI nAnto'zvAyAM tu vaamivt||298|| vAmI-vanAyujA-vAnAyujA-vAlhIkA-vAlhikAH / pucche laGgulaM lAGgulaM gatibhede tu dhauritam // 299 // dhauritakaM dhoraNaM ca dhaurya syAnmukhayantraNe / khalInaM khalina-kavI kavikA kaviyaM kviH|| 300 // sannAhe'sya prakSaraM prakharo'strI razmi-rasmike / ruk ca valgA valgo vAgA'zvatare vegataH saraH // 301 // vesaro vesarAdazvAyAM jAte, mukayastathA / mukuyo dvau mRgabhede, gardabhyazvatarAtmaje // 302 // apyuSTre tu maya-mayU kramelazca krmelkH|| dAzerakaH sadAzeraH, ukSiNa zakkara-zAkarau // 303 // zAGkarazca vRSA nAnto vRSo'pi vRSabharSabhau / zaNDe SaNDo'pIDaraH syAdivaraH, viddhanAsike // 304 // nasyoto nastito nastotaH sa-Thau presstth-psstthtH| 1 ThakArAntamityarthaH / 2 praSTha-SaSThazabdAbhyAM paro 'vAT' zabdaH, praSThakAi, paSThavADiti /
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare vAD, damayo jitahalavoTrorekadhurAvahe || 305 || ekadhurINaikadhurau, dhUrvahe tu dhurandharaH / dhUraNadhurya dhaureyA dhaureyako'tha pRSTha ke || 306 || sthaiaurI sthUrI sthUlI, SoDaH SoDan SoData ityapi / SaDdante, sakUTe tu kukude kakudaM kakut // 307 // strIcihne zailA zreSThe'pi yamantimam / naicikaM naicikI zIrSe kUNikAyAM tu kUNivat // 308 // / zRGgaM zRgaH zRGgiH zRGgI viSANoktA viSANyapi / viSANaM viSANo gavyAM gauIyoranu ho / 309 // anuDDAhI tampA tambA mAheyI saha mAhayA / sravadgarbhA vavatokA etokA cottamA ca gauH // 310 // naicikI nicikI nIcikI nIcIkya'pya'kopanA / sUratA suratA sUrathA surathA'tha gokule || 311 // godhanaM dhanaM kIlastu puMstriyoH puSpalAnvitaH / puSpalakaH zivakazca zivo'pi dhruvako dhruvaH // 312 // bandhane saMdAnodAne dAmA-dAma-dAmo- dditam / saMditaM saMdAnite'je chagalaH chAgavat chagaH // 313 // stabha - stubhau yuvAje tu barkaro barkarI tathA / barkaram, meSe tu huDurhuDo'pyuraNa UraNaH // 314 // vaDUTo varuTastad varUDo varuDo'pi ca / bharUDo bharuDo'pyukto bharUTo'sthyAze kukkaraH // 315 // kurkaraH zvAnaH svAnazca zunakaH zvA zunaH zuniH / 78
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kaannddH| zumakho bhaSaNo bhaSako'pIndramahakAnvitaH // 316 // . indramahakAmukazca zvAne, dvau mRgayApaTau / vizvakadrurvizvakadrUH, zunakI zunakA zunI // 317 // zvAnakarNe zunaskarNaH zvakarNo'pi nigadyate / sairibhe maha-mahiSau lulAyazca lulAyuyuk // 318 // - siMhe pArindra-pArIndrau kaNThIrava-kaNTheravau / kezarI dantyatAlavyaH, vyAghra dvIpIva dvIpinaH // 319 // citrakazcitrakAyo'pi, zarabhe'STApado'STapAt / gaNDake khaDI khaDIraH khar3o vAdhrINaso'pi ca // 320 // dantyatAlavyAntaH, kole zUkaraH sUkaraH kiriH| kiraH, RkSe tubhallUko bhAllUko bhallukastathA // 321 // bhAlluko'pi ca bhAlUkazchobhallo'pyacchabhallavat / . gomAyau pheru-pheraNDau pheravo bhUrimAyavat // 322 // , bhUrimAyurjambukazca jambUko'pi zRgAlavat / sRgAlo'pi zivA''bantaHkhiGkhiraHkhiGkhIrA striyAm323 bhUmnyubhau tu zivAbhede khaTrAle vaari-vaaluke| . bhikSubhaGge'pi, kIze tu plavaMgaH saplavaGgamaH // 324 // : plavaGgaH pravagopetaH pravaGgo'tha mRge bhavet / markaTaH karmaTastadvat kuraGgazca kuraGgamaH // 305 // vAtAyuzca svaataayurdntytaalvypuurvgH| .. zAraGgaH zabalavarNe cAtake'pi sasArgakaH // 326 // mRgabhede kRSNasArakAlasArau sadantyakau /
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare satAlavyau ca, pRSat pRSato bilazAyini // 327 // kandalI nanto Gayantazca kadalI triSu kandalA / hastAyAma'zyAmamRge Rzya - rizyau ca sammatau // 328 // RSya-ripyau mRgabhede, vAtAbhimukhagAmini / mRge vAtapramIH puMstrIdanto GIbantako'pyayam // 229 // ami puMsi vAtapramIM zasi vAtapramIniti / Gau vAtapramIti rUpaM grAmaNIvacca zoSakam // 330 // striyAmIdantaM lakSmIvad GIbantaM tu nadIsamam / zvAvidhi zalalaH zalyaH zalyakaH puMstriyormataH // 231 // tacchalAkAyAM tu zalaM zalalastriSu godhikA / avalattikA lattikA godhA, sarpasute punaH // 332 // godhera - godhArau, palyAM gRholI gRhagolikA / gRholikA musalI mUrddhanyatAlavyadantyabhAk // 333 // aJjanyAmaJjanAdhikA hAlinI ca halAhalaH / kRkalAse kukulAsaH saraTaH saraDastathA // 334 // saraNDazca pratisUryaH pratisUryazayAnakaH / zayAnakaH, Akhau tu syAd mUSikA mUSiko'pi ca335 undaro-nduro-nduravaH kundurmUSI tu mUSikA / " mUSA ca gandhamUSyAM tu chuchundarI chuchundurI // 336 // otau biDAlo bilAlo daruTo daruDAnvitaH / ho hrIko hrIkuhlakurlajjAlau nakulo'pi ca // 337 // mArjAlIyazca mArjAro hau bhujaGgo bhujaGgamaH / 80
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kaannddH| bhujagaH sarpa-sUau ca sarIsRpazca gUDhapAd // 338 // gUDhapado vyAla-vyADAvuraGgazcoragastathA / ajagare zayathuzca zayAluH syAt zayAtu SaN // 339 // zayurjalasarpa tu syAdalIgardo'lagardayuk / alago'lIgardo'pi rAjilA'hau tu DuNDubhaH // 34 // daNDubho dandubho doDo dolo'pi ca, tilisike / gonAso gonaso'pyukto ghoNasaH, mAtulorage // 341 // mAludhAno'hidaMSTrAyAmAzyAM-zIrbhogake phaTaH / sphaTau hau puMstriyoH proktau phaNastriSu ca drvivt||342|| darvI ca kaJcuke nirkhayanI nirlyniiyutaa| pakSiNI pattrI patattrI nakArAntAvidantakau // 343 // patan pitsan pataGgazca patago vihago mataH / vihaGgamo vihaGgo'pi nagaukAzca nagaukavat // 344 // sazakuntaH zakuntizca zakuniH zakunaH smRtH| vakIro vikirazcApi viSkIrazca sRpATikA // 345 // smRpATI caJcuzcaJcUvat noTistroTI, tanUrUhe / picchaM piJchaM patatraM ca patraM pakSo nari smRtaH // 346 // pakSa nAntaM pakSaH sAntaM de SaNDhe ca, nabhogatau / praDIno-DDIna-saMDIna-DayanAnyatha cANDake // 347 // pIzIkozaH pezI-kozau, nIDaM triSu kulAyake / kekini mora-mayUrau mayUko marukastathA // 348 // bahIM ca bahiNaH zikhAbalaH zikhI, pike punaH /
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkareghoSayitnuH poSayitnuH kokilaH kaukilAnvitaH // 349 // maukulirmokulaH kAke, vanakAke tu droNavat / droNakAkaH, nizATe tu kauzikaH kuzike'pi c||350|| kukkaTaH kurkuTastAmracUDe'Gko varka-cakrataH / haMse, kRSNacaJcupAde dhArtarASTra iti smRtaH // 351 // dhRtarASTro bhaved, haMsyAM vAralA varalA tathA / . vAraTA varaTA tadvat varaTI, khaJjanaH punaH // 352 // khaJjarITaH, sArase tu lakSmaNo lakSaNo'pi ca / / sArasyAM lakSmaNA lakSmaNI ca lakSaNayA saha // 353 // krauJce kruG zattri-zakI ca krauJcyAM kruG krucayA samaM / cASe cAsaH kikidIviH kikiidiivi-kikiidivau||354|| kikiH kikIH kikidiviH daiviH, zakunibhidyatha / vartako vartavat prokto vartakA vartikA striyAm // 355 // kaTukkANe TiTTibhaH syAt TITibhazcaTake punaH / kuliGkakaH kalambikaH caTakA kSipakAdiSu // 356 // striyAM tayoH stryapatye'pi cATakero nare tuki / jalaraGkau jalaraJjaH kAlotkaNTaka-kaNThagau // 357 // dAtyUhazva sadAtyohaH, kaDhe baka-buko samau / bakoTo'pi, balAkAyAM kaNTikA-kaNThike bisaat||358|| 1 vakra-cakrAbhyAM paro'GkazabdaH, vakrAGkaH, cakrAGka iti / 2 kAlazabdAt parau kaNTaka-kaNThagazabdau, kAlakaNTakaH, kAlakaNThaga iti / 3 bisazabdAt kaNTikA-kaNThikAzabdau yojyau, bisakaNTikA, bisakaThikati /
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturthaH kaannddH| cille AtApirAtApI AtAyI nAntakAvubhau / kAmAyau tu gRdhra-gRtsau dAkSAyyazca dkssaayyvt||359|| rAmAzrite jaTAyunoMdantakaH sAntimo'pi ca / kIre tAlavyadantyAdiH suko'tha zArikA matA // 360 // gokirATikA gorATI syAt carmacaTakA punaH / jatukA ca jatUkA ca, paroSTyAM valgulI smRtaa||361|| valgulikA, karkaraTau kareTuH karkarATukaH / karaTuH karkareTo'thATirADizva zarAtivat // 362 // AtiH zarAriH zalAliH kRkaNa-krakarAvubhau / kapiJjale, bhAsa-bhASau zakumbhe, raktalocane // 363 // pArApataH pArAvataH pArapataH kapotavat / kapodaH, gundrAle jIvaJjIvaH syAd jiivjiivvt||364|| vyAghrATe tu bharadvAjo bhAradvAjazva, tittiraH / tittiriH kharakoNe hau, marule kAraNDa iSyate // 365 // kAraNDavaH, mIne maccho matso matsyo visAriNA / vesAriNo visArazca zaklIva zakalI matA // 366 // zambaro dantyatAlavyo vAdAlazva vadAlavat / . sahasradaMSTre zizuke culUpIva dulUpyapi // 367 // zaphare zapharI proSThaH proSThI ThAntau ciliicimiH| cilicImazcilicimaH, nalamIne'tha matsyabhit // 368 // zAlaH sAlazva, nake tu kumbhI kumbhIra ityapi / 1 puMliGgaH, ukArAntazcetyarthaH /
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkarezaGkhamakhaH zaGkamukhaH, grAhe tu tantu-tantuNau // 369 // tantunAgazca nAgo'pi, karkaTe tu kulIravat / kuTIrazca candrAzrayarAzAva'pi ca, kacchapI // 370 // dulirdulI duDirbheke plavagaH saplavaMgamaH / plavaH sAlUzca sAlUro dantyatAlavyapUrvakaH // 371 // zAlastathaiva bhekyAM tu varSAbhUriti kathyate / varSAvyudbhidi cohijamudbhidaM codbhijaM tathA // 372 // iti zrIvAdIndrazrIsAdhukIyupAdhyAyamizrANAM ziSyalezena vAcanAcAryasAdhusundaragaNinA viracitAyAM zabdaratnAkaranAmazabdaprabhedanAmamAlAyAM tiryakANDazcaturthaH / / aham atha paJcamaH kaannddH| nairayike nArakako nArakIyazca nArakaH / pretaH paretaH AjUH stryUdantA rephAntimA'pi ca // 1 // AjUrAjUrAvAjUra ityevaM rUpasaMgatiH nirvatanakarmakRtau bhadrAkhye karaNe tathA // 2 // niraye durgatiH strIbronarako nArakAnvitaH / pAtAle'dho'vyayaM cAdhaH, bhuvanaM vivare suSiH // 3 // 1 rephAntasya 'AjUra' iti zabdasya prathamAvibhaktau rUpANIti / 2 atra Dyanto varSAbhvI-zabdo bhekIvAcakaH /
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH kANDaH / tAlavyadantyaH zuSiram , garte gartA darastriSu / svabhraM tAlavyadantyAdyamavaTo'vaTirityubhau // 4 // iti zrIvAdIndrazrIsAdhukIeNpAdhyAyamizrANAM ziSyalezena vAcanAcAryasAdhusundaragaNinA viracitAyAM zabdaratnAkara nAmazabdaprabhedamAlAyAM nArakakANDaH paJcamaH / arham atha SaSThaH kANDaH / daworloke viSTapaM piSTapaM jagatI, jagatprANini / . janyu-jantU , udbhave SaN janma janmo'striyAM jniH||1|| januH sAntaM SaN jananam , jIvite jIvastriSvaci / jIvAturastriyAM prANAH puMni jIvitAdhvani // 2 // AyuH sAntaM ca SaN AyurudantaH puMsi cocyate / hRd hRdayaM cittaM ceto mano mAnasamityapi // 3 // khAntamAsvanitA''svAnte, nivRtau sukha-saukhyake / sarma-sameM nAntA'dante dantatAlavyAye mate // 4 // zAntaM tAlavyadantyAcaM bhadraM bhandramasaukhyake / tRpaM dRnaM bAdhA bAdha AbAdhA cA'manasyavat // 5 // amAnasyamAmanasyam , carcA carcA vicAraNA / svabhAve nisarga-sau, pazcAttApo'nutApavat // 6 // 1 ac-pratyaye kRte satItyarthaH / 2 puMsi bahuvacane cetyarthaH / 3 Asvanita-AsvAntazabdau svAntaparyAyAvityarthaH / ..
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkarevipratisAro vipratIsAro'tha sukRte vRssH| vRSabho dharmadharImA nAnto dharmo'tha diSTake // 7 // bhAgo bhAgyaM bhAgadheyam , zubhakarmaNyapo'ptasA / sAnte SaNDhe, pApaM pApmA kilviSaM kaluSaM same // 8 // kalmaSamabhiprAye tu chando nA chandasA SaNA / caturazcAturako dvau netragocara Iritau // 9 // cATukAre cakra-gaNDAvapi, sparizaH sparzavat / zizire zItalaH zItaH susImazca suSImavat // 10 // ISaduSNe kavoSNaH syAt kaduSNaH koSNa ityapi / khare jaraTho jaTharaH karaTaH karkaTo'pi ca // 11 // kakkhaDaH khakkhaTastadvat , komale mRdulo mRduH| somAlaH sukumArazva, madhulo madhurA'nvitaH // 12 // gulye, dantazaThe'mlo'mlvaH, kakhAye tubarastathA / tUbaraH kubaro'pi syAdAdyau dvau taubaro'pi ca // 13 // trayo'zmazrunare zRGgahInapazAva'pi smRtH| .. Amodini mukhezubhAd vAsanaH, dhavale sitaH // 14 // zitiH zvetaH zyetaH zyenaH zudhriH zubhrazca pANDaraH / pANDura-pANDU gorApto gauraH pIte'ruNe'pya'mU // 15 // zukraH zuklaH, kapotAme kApotaH syAtkapotavat / kapoTo'pyatha hAridre kathitau pIta-pItakau // 16 // ... 1 chandaHzabdena napuMsakena saheticchandaH / 2 mukhazubhazabdAd vAsanazabdayoge mukhazubhavAsana iti /
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH kaannddH| pItanIle tu pAlAzaH palAzo harito hriH| lohito rohito rakte, pItarakte tu piGgalaH // 17 // piGgaH kapilaH kavilaH, kRSNe tu syAma-zyAmalau / . zyAmAlazca ziti-zinI, raktazyAme tu dhUmalaH // 18 // . dhUmro'tha kaGgharazcitraH citralo'pi kalmASavat / kalmAsazca, bhavet zabdo nikhAno niHsvanaH svnH||19|| khaniH khAno dhvanirdhvAno nikANo nikkaNaH kvaNaH kANazca ghoSa-nirghoSau nihA~do hAda ityapi // 20 // ninAdo ninado nAda ArAvo rAva AravaH / ravo virAvaH sarAvaH, kSveDA veDita-velite // 21 // bhaTAnAM siMhanAde'tha ziJjitaM bhUSaNadhvanau / siJjAzvazabde heSA syAd heSA, garjastu garjayA // 22 // hastizabde, visphArazca visphoro'pi dhanUravo / meghazabde garjitaM syAt garjivad nA, kharArave // 23 // reSaNa-reSe, tantryAstu prakANaH prakaNo rave / gambhIradhvanite mandra-madrau, sUkSmakaladhvanau // 24 // kAkalI kAkalivande kadambaM ca kadambakam / samudAyaH samudayaH peTaM syAt peTakaM triSu // 25 // cakravAlaM caDavADaM cakraM ca cy-sNcyau| zaNDa-SaNDau, kedArANAM gaNe kaidArakaM matam // 26 // kaidArikaM kaidArya ca, kezAnAM kaishy-kaishike| azvIyamAzvamazvAnAma, vAtUlo vAtyayA saha // 27 //
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 zabdaratnAkare vAtAnAm , khalAnAM khalyA khalinI, sthakaTyayA / rathyA rathAnAm , yauvataM yauvanaM yuvatIgaNe // 28 // vaMzAdidalanirmitabhANDarAzAvidaM dvayam / syAt piTakyA piTAkyA ca helyA hAlaM hlotkrau||29|| patau vIthI vIthirAlirAvalirAvalI matA / rAji-rAjyau rekhA lekhA samAne puMstriyoH smRtaa||30|| zreNiH zreNI ca yugme tu yugavadyugalaM yamam / yamalaM yAmalaM inheM dandaM dvaitaM dvitI dvayam // 31 // dvitayam , pracure bhUyo bhUyiSThaM puruhaM puru / bahulaM bahu bahUlam , leze truTi-tuTI samau // 32 // atyalpe tvalpIyo'lpiSThamucce tUttuGga-tuGgako / udagramanugraM ca, kharve nyag nIcavad, gurau // 33 // pRthulaM pRthu vipulaM pulaM vadraM ca vavat / variSThaM vargadvitIyAptamArohe samucchrayaH // 34 // ucchAyazca, prapaJce tu vistAro vistaro'pi ca / zabde vistara evaikaH, samaste nikhilA-'khile // 35 // samaM simaM ca niHzeSA'-zeSe sakala-zalkake / anyUnA'nUne, apUrNe unamUnam , samAIke // 36 // zakalaM zaklaM khaNDaM ca khaNDalaM cA'pi, bhAgake / aMsastAlavyadantyAntaH, bhAge'rthe'STama ASTamaH // 37 // SaSThaH SASThaH, mAnabhAge SaSThaH SASThazca SaSThakaH / / halyA-hAlazabdo halasamUhavAcinAviti hRdayam /
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH kANDa: 1 " mlAnaM malImase proktaM malinaM kazmalaM tathA // 38 // kaSmalam, medhye pAvanaM pavitraM ca pavistathA / pUtaM ca prakRSTe mukhyaM pramukhaM mukhamityapi // 39 // pradhAnamajahalliGgaM vAcyaliGgamapi smRtam / varaM vareNyaM pravaramagyamagrIyamagriyam // 40 // agrimamanuttamaM cottamaM cA'navarA -'rdhyavat / paraM parArdhya grAmaNya-graNya praSThamantam // 41 // sattame zreyasA zreSThaM syAd TavargadvitIyayuk / upasarjanamAviSTaliGgaM syAdapradhAnake // 42 // nikRSTe tvapakRSTaM syAdadhamaM cA'vamaM same / yApyaM yAvyaM repa-rephau repo rephazva sAntime // 43 // 89 arvA'rvANo'secanakamAsecanakamitya'pi / darzanAd hagatarpe'rthe, zobhane maJju - maJjulau ||14|| ramyaM ramaNIyaM saumyaM somaM bandhUra - bandhure | namre'pi kamanIyaM syAt kAmyaM kamra manoramam // 45 // rAmA'bhirAme cA'sAre zakyaM zikyaM ca, riktake | zUnyaM zunyaM ca pratyagre navInA-'bhinave navam // 46 // navyavad nUtanaM nUtnam, jIrNa jarati jarNavat / praNaM prINaM purANaM ca pratanaM ca purAtanam // 47 // pratnaM ciratnaM ca cirantanam, parudbhave matam / RA 1 ThakArAntamityarthaH / 2 etadanta nikRSTaparyAyAH / 3 draSTe'pyarthe yena na tRpyati dRg so'rtho hagatarpaH, tasminnityabhipretam / 12
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 zabdaratnAkare paruttanaM parunttamaM parutnaM ca parArije // 48 // parAnaM parArintanaM parAritanamityapi / pArzve tAlavyadantyAntamabhyAsaM sannidhAnavat // 49 // sannidhirantikatame nedIyo nediSThaM sa - Tham / atidUre davIyaH sa-ThaM daviSThamanazvare // 50 // sanAtanaM sadAtanaM zAzvatikaM ca zAzvatam / atisthire stheyaM sthAsnu sa-ThaM stheSThaM ca jaGgame // 51 // caraM carAcaraM tadvaccariSNuvadihA'sthire / " pariplavaM pAriplavaM caJcalaM ca calAcalam // 52 // calaM capalaM caTulaM kamanaM kampramapyatha / adhomukhe'vanataM syAdAnatam kuTile punaH // 53 // vakraM vaGkaM ca vakrizvAnuge cAnvaganvakSavat / asahAye caikAkyeka ekako'nanyavRttike // 54 // ekAtsargA-'yana- tAnA-'grANyayanagataM tathA / ekAgram, pUrve vAdyA''dI AdimaM pragramagravat // 55 // carame'ntyamantimA - 'ntAvantamaM pazcimAnvitam / apazcimaM kharUpe naJ pAzcAtyaM paizca - pazcimAt // 56 // 1 ekazabdAt sargA-yana-tAnA grA'yanagatazabdAH saMbandhanIyAH, ekasargaH, ekAyanaH, ekatAnaH, ekAgraH, ekAyanagata iti / 2 svarUpArthadyotako naJ, na tu niSedhadyotIti jJeyam / 3 pazca- pazcimazabdAbhyAmardhA 'nupUrvya-bhimukhazabdA yojyAH, pazcArdham, pazcA pUrvI, pazcAbhimukham ; pazcimArdhamityAdi /
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH kaannddH| aA-nupUrvya-bhimukhAH zabdA yojyAH, divo'ci ca / pRSodarAditvAd divo ghuzvA''dezaH, yaducyate // 57 // divaH sthAne divo'ci syAd div ca dIrgha punaH pre| ukArokArayorucca pazcAto'rdhAdike taluk // 58 // madhyajAte madhyamIyaM madhyamaM mAdhyamaM tthaa| madhyandinaM mAdhyandinaM madhye'bhyantaramantaram // 59 // antarAlam , samaM tulye samAnaM sadRzaM sadRk / sadRkSamanuhAre tUpAnmAna-miti-mA-matAH // 6 // aupamyamupamAmukte'nupamaM syAdanopamam / kathyate tvarI pratimA pratimAnamayomayI // 61 // zUrmiH zUrmI ca tAlavyadantyAdI zUrma ityapi / vAme vi-pratito lomamapaSThUramapaSThuram // 62 // prasavyamapasavyaM cocchRGkhale tu nirargalam / anargale bhinne tvanyadanyataradapItarat // 63 // mizre karambaH kabaram , tUrNe tvarita-sattvare / 1 divazabdasya aci sarvasmin svare pare pRSodarAdisAmarthyAdadanto divaH, udanto ghuzcAdezaH syAt / etadeva cA'gretanena gaNaratnamahodadhisthena samAsagaNAdhyAyAntargAminakonasArdhazatasaMkhyena zlokena pramANayati / 2 divazabdasthAne svare pare diva AdezaH syAt , tasyaiva dIrgha ca svare pare div divazcAdezau syAtAm, jakArokArayoH parayordivo vasya ukAro'pi syAt ,-divAdhIzaH, divIdharaH, divezvaraH, yUhA, divUhA, divohetyaadi| 3 pazcAt-zabdasya ardhAdizabdatraye pare to luk syAt, pazcArdham ,-pazcAnupUrvI, pazcAbhimukhamiti / 4 upazabdAd mAdizabdatrayayogaH, upamAnam , upamitiH, upmeti| 5 vi-pratibhyAM paraM lomam , vilomamityAdi /
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare saMpAtapATave jhampA jhampo'jasraM tu saMtatam // 64 // satataM cAnavaratA-'virate syAdanAratam / saGkale vAkulaM karNi samAGbhyAM kIrNamityapi // 65 // bharite prANaM pUrNa ca pUrta pUritaM chAditam / channam , tyakte vidhutavaddhRtam, vinnaM vicArite // 66 // vittaM ca, pihite channaM chAditaM saMvRtA''-vRte / apavArita-saMvIte pidhAne vyavadhAnavat // 67 // vyavadhA'ntaDhirantardA, nA''hate maita-mAnite / avAdavajJAyAM helA'vahelamavahelayA // 68 // asukSaNamasuGkSaNamasUkSaNamasUkSaNam / kampite tu dhutaM dhUtaM preDolitaM ca prejitam // 69 // andolane bhaved dolA preGkhA preGkholanaM sme| dolake matA dolerite niSThyUtamAtaMTham // 7 // nunna-nutte, muSite tu mUSitam , guNite punaH / AhatA'-nAhate mRSArthake tADitake'pi ca // 71 // tejite nizAtaM zAtaM nizitaM zitamityapi / vRte tu vRtta-vAvRtte, hItaM hINaM ca lajite // 72 // dagdhe tu puSTaM pluSTaM ca, taSTaM vaSTaM tanUkRte / chidrite vedhitaM viddham, vilIne vidrutaM drutam // 73 // tantusantate syUto-te UtaM syUnaM ca syonavat / 1 saMkIrNam , AkIrNamiti / 2 avamatam , avamAnitaM ca / 3 ThakArasahitamityarthaH /
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH kANDaH / sphoTane sphuTanaM tahad bhidA, gIrNo girirbhavet // 74 // udyame tu gUraNaM syAd guraNaM ca saMgIrNake / / zrutaM saMpratyAbhyaH paramurdU yu-rarItaH kRtam // 75 // khaNDite cheditaM chinnaM chitaM chAtaM ditA'nvitam / prApte tu bhAvitaM bhUtam , bhraSTe patita-patrake // 76 // atikrAnte tItA'tIte, gaveSite tu mArgitam / mRgitavadanviSTaM syAd, anveSitamIpsite // 7 // klinne kRnnaM sArdramArdra timitaM stimitaM tathA / dUte santApitaM taptaM dhUpAyitaM ca dhUpitam // 78 // zIne styAnamantargate vismRtaM prasmRtaM same / vidite budhitaM buddham , syanne snutaM srutaM smRtam // 79 // rakSite tu trANaM trAtaM guptaM gopAyitaM tthaa| vazakriyA saMvananaM saMvadanam , sthitau punaH // 8 // AsyA''sanA, paryaTane'TATyA'TATA'pyaTATyayA / vaiparItye viparyAso viparyAyo'pyanukrame // 81 // kramaH paripATi-parIpATI syAdAnupUrvyavat / AnupUrvI, bhavediSTe nikAmaM ca prakAmavat // 82 // kAmAptyarthe tu gADhamudgADhaM bhr-nirbhrau|| jRmbhaNaM triSu jRmbhA syAt , prissvngge'ngkpaalivt||83|| aGkapAlI parirambhaH parIrambho'pyathotsave / 1 saMzrutamityAdi / 2 urikRtam , UrikRtam , urarIkRtamiti / 3 kthitmityrthH|
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkare maho mahazca sAntaM SaN , melake saGga-saGgamau // 84 // sAMgamo'tho anauDatye prazrayaH prazaro'pi ca / Arambhe kramaH propAbhyAmupoTAta udghAtavat // 85 // utkrame vyutkramaH prokto'kramo'tha vipralambhane / vipralambhaH, viprayomo viyogo virahe smRtaH // 86 // sAmAnye tu jAtirjAtam , spardhAyAM tu sameH prau| harSa-gharSoM ca saMkrAma-saMkramau durgasaJcare // 87 // jalataraNe'pi, pariNAme vikRti-vikriye / vikAraH, ghUrNane ghUrNima'ntibhrami-bhramAvapi // 8 // lavane lavA-bhilAvau, niSpAve pavanaM pavaH / thUtkRte ThIvanaM SThyUta-niSTheva-SThevanAni ca // 89 // syAd nivRttAvuparamo vyupAvyAGjhyo ratiH parA / vidhUnane vidhuvanam , grahaNe grAhavad grahaH // 9 // vedhe vyadhaH, kSaye kSiyA, spharaNa-sphuraNe same / devatAyeM vara-vRtI athA'vyayagaNasmRtiH // 91 // svaH svarge sukhamArtaNDaparalokeSvapi, zanaiH / zanaizcare'pyathoce tu upariSThAduparyapi // 12 // a~dharadeze'dho'dhastAd, varjane tvantareNavat / antarA'ntardA madhye'pi hiruk kAntaM pRthak punH||13|| kAntaM jAntaM ca maune tu tUSNIkaM tUSNImityapi / 1 prakramaH, upakrama iti / 2 saharSaH, saMgharSa iti / 3 viratiH, uparatiH, AratiH, vyAratiriti / 4 adhastanabhAge / 5 kakArAntam / 6 jakArAntam /
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH kANDaH / 95 joSaM joSyaM ca saukhye'pi Anande iyamiSyate // 94 // upajoSaM ca samupajoSam, sarvAsu dihi | samantataH samantAcca, purastAt purataH puraH // 95 // pUrvadeze'smin tu kAle sAmprataM samprati smRtam / zIghre jhaTiti jhagiti drAk prAk kAnte same mate // 96 // sarvakAle zazvat sazvat punararthepi, sarvadA / sadA sadaM sanat sanAt sanA nityaM ca nityadA // 97 // vAravAreNa ca vAraMvAramasakRdartha | punaH punaH punarmuhumuhurmuhurapi smRtam // 98 // sAyaM mAntaM dinAnte syAdine sAntamudantakam / dyurAkAze'pi ca divA, tatkSaNe sapadIti ca // 99 // padantaM syAdekapade, dIrghakAle cirAcciram / cireNa cirarAtrAya cirAyA'pi cirasya ca // 100 // rAtrau mAntaM naktamuSA doSA syAt pakSaNI nizi / ubhayedyurubhayadyurnizAnte tu uSA uSaH // 101 // abhyarNe'pi hiruk kAntamalpe kiJcicca kiJcana / manAk kAntam, vitarke kiM kimUta kimutA'pi ca // 102 // vai nu kaM kiMkhit khidA''hokhidutAho ca / A hau, hetau yad yato yena yadi tena ca tat ttH||103|| caitra, saMbodhane pAT pyAT haMho Aho aho api / hai hau vyastau samastau ca smaraNA''hvAnayorapi // 104 // ho hau vyastau samastau ca hAne'pi, arare aura /
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkarebhobho bho bho ayi haye e ai ca dvau smRtau // 15 // AhvAne'pi, U o hUtAvapi devahavirtutau / zrauSaT voSaT vaSaTvaTa vATa vaD, madhye vantarA'ntare106 anteraNA'ntarabhAve, a nA no nahikaM nahi / / nohi navA navai nocet nacet mA mAsma vaarnne||107|| AzaGke'thA'bhyupagame oM amA''mAM ve antime / avadhAraNe'pyupamAne iva eva ca vA iva // 108 // vat , pakSAntare cet , cA'vadhRtau vA vaiva meva ca / dvau dvAvityarthe mithunaM mitho mithuzca sAntime // 109 // AnupU] anuSagA'nuSad, saMzayapraznayoH / kim kIm, viniyogAcArAtikamayostu hA hvt||110|| praiSAnumAnapratIkSAsamAptiSu vaavditi| lAvan vAvad viyoge ca pAdapUrtI veda vaad-bdau||111|| dAntAH, prazne vitarke ca prazaMsAyAmimau mtau|| kUpat sUpat , vizeSe syAt nvai tuvai tu ca kutsane112 vinAze cAntakAda''Gka, syaataamdbhutkhedyoH| ahahA ahaha ubhau, varjane ca niSedhane // 113 // nakir nakis mAkira mAkis , satye hiNsaaprshNsyoH| pyAT pATa,kope ca pIDAyAM mat As ca rahasi vimau114 mitho mithas kutsAyAM, puk put dvau pAdapUraNe / hahi prazne roSe, um Um dvau vismyvissaadyoH||115|| hA hai vismaye hI he hai smaraNe A ca As tathA /
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaH kaannddH| 97 tumarthe krantuM krAntuM ca kSantuM kSAntuM seme mate // 116 // gantuM gAntuM dIrghAdIni gatau kau panthike kramAt / abhinaya-vyAharaNe Im kIm zIm sIm nirUpitam 117 avyakte Im zIm , marSe pAdapUrtI ca, sImiti / bhAryAyAM kSam gam Um , trINyUryAdAvaGgIkRtau bhRshe118|| vistAre'nukaraNe ca prazaMsAyAmuryurI / ururI urI catvAri, hiMsAyAM kathitA amii||119|| bhraMzakalA dhvaMsakalA saMsakalA smaaklaa.| ... sasakalA samakalA'pi masamasA ca masmasA // 120 // gulugudhA gulugulA pArdAlI ca vAlyapi / vicAre AklI ca viklI ca tdviraa''kuliikRtau||121|| tAlI vitAlI AtAlI kriyAsaMpAdane phlii| phalyU ca sAkSAdAdau syAt saamotsaahyormii||122|| asahane prasahane visahane trayI viyam / edantA'tha ca vairUpye'nye saMtApe badhe kramAt // 123 // prakampane vikampane edantau rohazobhayoH / prAjaruhA bIjaruhA jaraNe kathitAvimau // 124 // prAjaryA vIyarjA tulyau citA cittA ca cetane / ityUryAdau katicidavyayAH kRJsaMbujaH smRtAH // 125 // adas sparze sthAne yuktau vibhaktipratirupakam / SaSThItRtIyArthe tava te mama me ca kramAd matau // 126 //
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdaratnAkareadho'rthe vadha adantaM haimAdarzeSu dRzyate / atha sAntamatha atho eSvartheSu trayo'pyamI // 127 // kathitAH saMzayA-''rambha-sAkalyeSu samuccaye / anantarArthe ca tathA pratijJApraznayorapi // 128 // anvAdeze'dhikArArthe maGgale zaM ca saM sukhe // 129 // iti zrIvAdIndrazrIsAdhukItyupAdhyAyamizrANAM ziSyalezena vAcanAcAryasAdhusundaragaNinA viracitAyAM zabdaratnAkaranAmazabdaprabhedanAmamAlAyAM sAmAnyaH kANDaH SaSThaH /
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha zabdaratnAkarasthazabdAnAmakArAdikrameNa sUcIpatram / za * h m kA0 zlo0 123 123 147 h h aMvikA. aMza h h h aMzu h h h aMzuka. aMsa h m lh s aMsala bh sm sm s zlo0 / za0. 107 aga 134 agama agarI agaru 227 agaravaMzalocanA. agaruziMzapA agasti. agAra aguru agni 186 agnimAruta 122 agnyAhita. agra 97 agra agraja agraja agrajanman 172 agrajAti h w bh sm 24 304 sr h m 40. h m h s 144 h s m aMhati aMhiti. aMhi aMhi hipa akUpAra akUvAra akopanA akrama akSaja akSabhA akSAritaH akSi akSIva akSNa akSyarAla akhanta akhantaka akhila s m 296 296 s s agraNI s s s s 158 143 s 128 128. 109 h s s m s agradidhiSu agradidhiSU agrasara agrima agrimaka agriya apriya agrIya s h s 144 144 40 h m m m lh aga
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 agresara aGka aGka aGkaTa aGkati aGkapAli aGkapAlI aGkas aGkura akUra aGgaNa aGgana aGgahAraka aGgahArin aGgArakapAtrikA aGgura aGgurI aGgurIyaka aGgula aGguli aGgulIyaka aGghri aGghri aGghripa acchabhalla ajakava ajakAva ajagava ajagAva ajAjI ajitA ajIjaka ajjhadA kA0 3 3 3 4 4 6 6 3 4 4 4 4 2 2 4 3 3 3 3 3 4 4 4 2 3 2 4 ( 2 ) zlo0 za0 109 aJcati 177 aJjasa 178 aTani 253 aTanI 112 aTaruSa aTaruSaka aTavi aTavI aTATA aTa. vyayA 83 84 177 172 127 44 44 112 512 61 170 170 215 170 170 215 186 128 122 atitha 322. atitha 81 atithi aTATyA aTTa aTTa aTTAla aTTAlaka aNavya aNDa aNDaka aNDaka aNyA aticchatra atichatra aticchatrakA 80 atithya 81 81 59 9 80 171 atithin ativiSA atisArakin atIta atIsAra kim attikA kA0 4 3 3 3 4 4 4 4 6 6 6 4 4 4 4 4 3 3 4 3 4 4 4 2 2 3 3 4 4 3 6 3 zlo0 112 24 273 273 155 155 121 121 83 81 81 29 41 29 29 20 184 184 136 261 266 266 220 26 26 110 110 32 233 83 77 83 133
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA kA0 .. zlo0 106 in 3 m w w w 0 20 127 m 0 m 0 127 in winx 6 - 6 - 40 zlo0 za. | anucara 312 anutarSa 127 anutApa anuttama anudagra 126 anudAra anupama anurAdhA 43 anurAdhikA 93 anuvAsana 93 anuSad 270 anusaMvatsara 270 anRta aneDaka aneDamUka anopama anta 105 antakAd 105 antama wwwcommmmmm PMMMMC w n m m 0 163 183 za0 atri atrin atha athas atho adas adri adha adhama adhas adhastAt adhikAGga adhiyAGga adho'kSaja adhyakSa adhyaNDA adhyeSaNA adhvanIna adhvanya anaDuhI anaDDAhI ananta anantajit anala anavara anavarata anArata anAhata anila anukarSa anukarSan anuga anugAmin m w - w w antar w w w w 5 106 41 w w or 54 310 antara antarA antarA 117 antarAla antarikSa antarIkSa antare 71 antareNa antareNa antardhA 262 antardhA 107 antardhi 107 antarmanas w Wwwwcmmmm... w 107 93 107 w 262 w w w 3 m G
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA0 h 121 w s za0 antAvasAyin antima antavAsin / antya anduka m mw m 67 so m 56 andU x m 62 n s m 62 . s m n r s s 254 in s m w # s 292 w # h w 15 h w 54 s 59 m s m 113 s zlo0 za0 apavana apavastra 354 apavAda 56 apavArita 295 apazcima apaSThura apaSThUra apas apasarpa apasavya apaskanda apAMpati apAMpati apAca 113 apAca apAcI 41 apAcIna apizali apInasa apogaNDa 100 aptas 71 appati 72 appati 137 apraticakrikA 121 apsaras abja abjas 296 abdha abbA 297 abhika 297 abhikhyA 83 / abhicara 294 / abhija n sm w 313 sm sm w 77 andha andhakAra . andhatamasa andhAtamasa anya anyatara anyUna anvaca anvaya anvavAya anvAsana anviSTa anveSita apakRSTa apagA apacAyita apacita apatya apanapA apatha apathin apadAna apadiza apanaya apanAya aparNA aparA w sm 3 m m h m h 96 m h o h h 20 32 h m sh 244 54 150 s m m 105 n 106
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 abhijJa abhinava abhinava abhiniryANa abhibhava abhibhUta abhimAti abhimAna abhimatrIya abhiyAti abhiyoga abhirAma abhilAva abhiSuta abhIzu abhISuka abhyantara abhyamita abhyamitra abhyamitrINa abhyavaskanda abhyAnta abhyAsa abhyuSA abhyUSA abhyoSA abhra abhra abhrapuSpa ani abhrI ama kA0 6 6 3 2 3 2 6 3 2 2 6 3 3 6 3 3 ( 5 ) zlo0 za0 7 46 46 284 68 294 251 125 285 251 118 46 89 52 10 10 59 amaNDa 151 324 324 86 aman amanasya amala amalI amA amA amAtya amAnasya amAvasI amAvasyA amAvAsI amAvAsyA amikSA amiSa annAtaka ambarasthalI ambaSThA ambarISa 82 285 285 292 82 49 42 amburaka 42 24 54 80 ambA ambArISa ambikA amblikA amblI amboSThikA anna amrAtaka amla aslakesara amlaTolaka amlaloNikA amlalonA kA0 4 2 6 4 4 2 6 3 6 2 2 2 2 3 4 4 4 4 4 2 4 4 4 4 4 4 6 4 4 4 4 zlo0 182 12 5 80 171 41 108 247 6 41 41 41 41 303 188 187 3 263 61 150 62 134 166 166 48 263 143 187 13 181 263 263 263
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 amlAtaka amlikA amlva ayaH zUlika ayi ayogra araNi araNI aratna arara ararI arare arAti ariSTa ariSTa ariSTatAtin arukkara arus arus are ara arka aparNa argala argala argalA argalikA arcA arci arcis arti ardhya arpaza kA0 4 4 6 3 6 4 3 3 3 4 4 6 3 2 3 3 4 2 2 4 6 2 4 4 4 4 4 6 4 4 3 6 3 ( 6 ) lo0 za0 arpi 212 165 arvan arvANa 13 13 arhan arhanta 105 57 301 302 176 46 46 alasa 105 alAbu 251 alAbU 26 ali 50 alika 101 alIka 203 | alIgarda alIga 9 alpiSTha avakaTikA 200 105 4 185 44 45 44 45 61 115 115 273 41 188 ala alakta alagarda alagardha alavAla avakara avakraya avagraha avagrAha avacUDa avacUlaka avaTa avaTi avaTITa avataMsa avatamasa avatokA avadaMza kA0 4 6 6 9 9 4 3 4 4 4 3 4 4 4 3 3 4 4 6 2 4 3 2 2 3 2 .5 5 3 3 2 4 3 lo0 188 44 44 3 3 83 234 340 340 110 30 193 193 285 157 157 340 340 33 124 55 319 56 56 258 258 4 4 75 211 39 310 318
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 avadAna avadAha avanata avanATa avani avanI avantigA bhavabhraTa avama avamata avamAnita bhavarA avarodha avarodhana avarodhanapreSyikA avardhanI avalagna avalattikA avazyA avazyAya avaSvANa avasa avasAda avaskanda avahela avahelA avAcI avArapAra avi avirata avI avyANDA avyavin 14 kA0 3 4 3 4 4 3 6 6 6 4 3 3 4 3 4 4 4 3 3 2 6 2 4 6 4 2 zlo0 / za0 296 azana azani azeSa azokA azoka rohiNI azmanta azmantaka 197 53 75 3 3 104 75 43 68 68 294 250 250 124 .) azra azrapa azri azru azvayuja azvina azvinI azvIya 54 aSADha 180 aSADhA 332 aSTapAd 95 aSTama 95 62 253 122 292 7 aSTApada asana asilikA asikkI asukSaNa 68 asura 68 asurI 57 asurkSaNa 97 asRgdharA 132 asecanaka 65 astAga 132 astAgha 183 asthAgha asra kA0 4 2 6 4 4 4 4 2 2 4 2 2 2 2 6 2 4 6 4 4 2 6 4 4 4 3 lo0 168 66 36 209 210 58 58 120 72 52 120 47 68 15 27 17 45 18 320 37 330 168 125 125 69 100 55 69 193 44 94 94 94 271
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 kA0 zlo0 / za0 to astra astra x astrapA x r 294 24 r 18 66 mm o mom bhakha ahaMpUrvA ahaMpUrvikA ahaMprathamikA ahaMya ahaMyu ahamagrikA ahas ahas ahaha ahahA ahA ahituNDika aho aso r w 113 mo... MM 126 125 219 w 113 0 mm 10 m m m mmm m mrr0000000 or w 29 12. Agantu 52 Agantuka 279 AgAra 120 AgRhyaka 126 Agnidhra Agneya 126 | AdhATa AghrA AghrANaka 126 AghrAta 28 AcAra 29 AcAryA AcAyAMnI AcchAdana Acchodana Ajagava AjU 29 ATaruSa ATarUSa ATi 103 ADi ADU ADahu ADhakI ANavIna ANuka ANUka 143 ANDa 350 | ANDaka ANDU Atara 105 | AtApi w 104 or AjUra 362 A 167 117 65 20 m AkAlikA AkAliko AkaNi Akula AkSAraNa AkSIva AkheTa AkheTaka Akhyas AsTrayA Wwww CWMMMM m m 195 195 184 184 246 324 m m mm 20
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ za* AtApin atAyin AtAra AtAru Ati AtitheyA AtitheyI Atithya Atmadarza AnI Adhodana Adarza Adi Adikavi Aditeya Aditya Adima Ahata Adeza Adya Anata Ananda Anandathu AnupUrvI AnupUrvya AnuSad Antarvezmaka Ap ApagA ApaNa ApaNika : Apatika : Apad kA 4 4 3 4 3 3 3 3 4 3 6 4 2 6 6 2 2 6 6 4 4 4 3 3 3 ( 9 ) lo0 To 359 ApadA 359 |Apadika 325 Apadika 325 Apanika 363 Apanika 110 110 110 231 229 Apas Apizali. ApInasa Adhya Aplava AplAva Amaka 55 Amanasya 308 Amaya 3 AmarSaka 3 AmalakI 55 AmAtya 207 AmAm 110 AmikSA 55 amiSa 53 125 350 231 125 82 82 110 249. 91 100 42 317 318 Amukta Amoda AlikA Amra AyaH zUlika AyattA Ayu Ayudhika AyudhIya Ayurvedika Ayurvedya AyuS 94 Ara kA0 3 3 4 20 or 3 4 4 3 3 4 3 3 3 6. 4 3 3 3 2 4 4 3 6 3 3 3 3 6 4 lo0 94 318 87 318 87 91 313 91 216 198 199 6'3 6 85 127 170 247 108 303 187 26.8 124 170 143 13 124 3. 271 271 93 93 3 79
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 Aragavadha AraNDa ArarI Arava ArAti ArAva avaidha Artava Arti ArlI AI AryA AryANikA Ala Alaya AlavAla Alasya Ali Alinda AlI Alu AlU AlU Avali AvalI Avasatha Avasatha Avasathya AvAla AvAsa AviSTa liGga AvRta Avega kA0 4 4 4 6 3 6 4 3 4 4 4 4 6 4 6 9 (10) zlo0 154 182 46 21 251 za0 Avezana Avezika 21 Azara 154 127 83 35 Azana Azana AzayAsa Azita Azira 133 Azira 176 273 | ziS AziSA 78 AzI 127 Azu 110 ha Azraya AzrayAsa Azrava Azruta Azva Azvayuja 30 30 49 285 63 63 246 30 30 As 35 As 38 Asana . 38 AsanA Azvineya ASADha 17 ASTama 111 AsandA 35 AsandI 42 67 329 Asura AsurI Asecanaka kA0 4 3 2 4 4 2 2 4 4 2 4 2 2 2 6 6 4 6 2 2 6 . lo0 41 130 66 168 113 74 38 74 38 109 109 342 6 251 17 113 111 75 27 47 15 Dha 45 37 116 114 168 81 231 231 100 55 44
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ .za. kA. STT. zlo0 / za. 226 227 | iDa . 355 3 iDAvatsara iDvatsara / 52 www.com 158 304 185 304 m 302 m Astara AstaraNa AsthA AsthAna Aspada AsphoTA AsphoTA AsphotA AsphotA AsphotA AsyA Astava Asvanita AsvAnta Ahata Ahata AhAra AhitAgni AhituNDika Aho Ahosvit Ahva m m00000rmrom Mmm Murr . itvara idhma idhman indi indirA indIkara indIvara indIvarI indIvAra 247 247 348 213 .wccccccccccc 150 283 Ahvaya 2 305 indramahaka 100 indramahakAmuka 104 indrayava indrarajas indrasurisa 105 | indhana invakA iriNa229 irvAru 229 222 | ilI 164 ilvalA 164 iva iSIkA iSIkA 16 iSTakApatha ikSagandhA ikSagandhA ramm iGgudI ijjala mc000 108 294 275 197
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ . za0 iSTakApathA ihA Nor Nor Nor IDA Ima im IriNa IrI In I IrSyAlu IrSyA IlA lI Iva Iza Iza IzA IzAna Izvara IzvarA IzvarI ISA ISikA ISI IkA IhA IhA kA0 4 3 Fu 3 4 6 6 4 2 3 4 4 3 6 3 2 3 2 ra 2 2 3 4 3 2 3 ( 12 ) lo0 197 65 4 15 4 4 117 118 7 96 88 88 270 10 kaNI uDumbara uDumbara uDupa uDuva uDUpa uDumara uDDAmara 35 uDDAna 35 uta 4 utAho 345 275 129 65 ukha ukhA uccUDa uccUla ucchAdana ucchrAya uJcha utkaNTha utkuJcikAM 280 108 15 79 331 uttamarasa -79 uttarakozalA 80 82 82 331 294 utkuNaka uttaMsaka uttaracchada uttAnapAdaka uttuGga utpala utpalazArivA utpiJjala utphulla utsa utsa u. kA0 8 4 4 3 3 3 6 3 4 4 3 3 2 2 4 6 6 2 3 4 3 85 3 2 6 4 4 3 4 4 4 lo0 277 60 59 258 258 197 3.5 316 74 142 324 224 324 119 119 347 74 103 123 61 283 211 48 26 224 . 23 3.3 246 226 20 138 111 96
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJa0 utsaka utsAdana utsu utsu uda udaka udagra udac udac udarika udarin udarila udavasita udAttaka udAra udAra udIcIna udumba udumbara udumbara udghATaka udghATana uddhAtana uddAna uddi udyota udbhAva uddhAMta uddhAna udbhid udbhijja udyama udyAma kA0 4 3 4 4 4 4 6 2 2 3 4 9 3 4 4 4 4 4 4 4 2 6 4 4 4 2 2 ( 13 ) lo0 za0 91 udyoga 197 111 96 91 91 33 udvatsara udvAnta udvAsana udvAha uhAna una undara undura unduru 58 59 74 74 upakArikA 74 upakAryA 35 | upakuJcikA 20 upakrama 20 upagraha 30 upacaryA 51 upacAra 74 upacitrA 48 upajoSa 74 upadaMza 19. upadA 109 upanaya 109 upanAya 313 upapradAna 313 upamA 11 upamAna upamiti upayama upayAmaka uparati 293 85 59 372 372 uparama - 117 upari 217 upariSTAt kA0 2 2 4 m m 6 4 4 4 4 4 3 3 4 6 6 6 6 6 6 www 6 lo0 118 50 292 22 112 59 36 336 336 336 37 37 61 85 294 95 93 239 95 338 254 297 297 254 60 60 60 121 121 90 90 92 92
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ) zlo0 za. za. kA0 s < lh >> < 48 ra >> upalA upaliGga upavana upavartana upavasatha upavastra upavastraka upavAsa upavAhya umA 121 / umbara 12 umya urakRta -307 uraga 20 >> s 339 s 307 331 s >> 292 199 upaviSA >> uraNa uraNA urarIkRta urasija urasila urasvat urikRta mwwwm ra ra ra >> 178 lh 119 sh 286 286 75 184 s 305 m s 182 h urubruka urubUka urUkhala 292 127 182 <<< s s 126 uroja s upaviSI upazama upasaMsparza upasaMsparzana upasarjana upasparza upAttaka upAdhyAyA upAdhyAyAnI upAdhyAyI upAdhyAyI upAliGga upAvartana upAsaGga upAsanA upAsti upAsyA upatA upoSita upoddhAta s 284 l >> s s s 126 | urjas 127 urNanAbhi urvarA urvasI . 276 | ulUkhala ulUkhala uzatI 107 | uzija uzIra uSaNa uSaNA 101 uSara . uSas 107 s s 196 s in
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 l w s sm zlo0 0 Urdhvandama | Urdhvandamika UrvAru uSas uSas uSA zlo. 104 105 270 s sm sm h uSira 196 jarvi >> h s uSNa 48 >> s s uSNa 57 jarvI USaNa USara jaha s h uSNaka uSNaka h 48 lh 129 + uSNAgama lh uSNi s s Rja s 62 h uSNihA uSmA usas >> s m 352 329 >> m 273 329 w w UraNa arikRta m m s s 252 s s 252 s s 288 288 RrjASa 115 Rtu Rzya RSTi RSya RSyAGka 184 RSva 184 RSvan 289 289 286 286 eka 286 ekaka 104 ekatAna 104 ekadhura ekadhuraNi ekaparNA 104 ekapAd 104 ekasarga 104 ekAkin 24 ekAgra 24 | ekAgra s r 105 s m s m s m s jarU arja Urjas Urjasvat Urjasvala urjasvin Urdha Urdhva UrdhvajJa UrdhvajJaka avaMdama Urdhvadamika ardhvadAmika Urdhvadehika Urdhvadaihika h 0 s h ur . s 52 m m . s m M . s m s m S s m . S s m 15
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ * - kA0 zlo0 m 65 sm za0 ekAyatana ekAyanagata eDamUka eDavila eDuka >> 292 >> za. aupamya aupavastra aupavAhya aumAna aurasa aurasya aurdhvadehika auzIra auSadhI s s 143 s 23 s 302 233 h etokA edha edhas ervAru elavila eva eSaNA o c m mr. * 3 ............................! h 198 kaMsa h .. h h h 105 56 h or airAvaNa airAvata WW s kakud kakuda kakubha kakubhA kakkola kakkolaka kakSan kakSApaTa kakSApuTa ur sh >> s 206 206 297 224 224 211 215 o s s oka okas s kaGkaNa kaGkaNi kaGkaNI om s oSadhI urr s s oTha 235 s s 125 kaGkaNIkA kaGkata kaGkatA kaGkatikA kaGkatI 24 / kaGkAra | kaDu kA kaGgunI s bh m 2 h autkaNThya auttAnapAdi audazvita audazvika audumbara s 256 256 h s h bh
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ " ( 17 ) . kA0 zlo s bh s h 104 152 s kacchapI kacchA kacchATikA kacchATI kacchu s M s s >> s 149 282 mh kacchU s 251 hh 290 h kaJcuka kancukin kaJculikA kaJcUla sh sh sd sd s s 214 s kaTa sh s 214 kaTa h bh h sh h 0 >> h s h shlo.| za. kaDina 223 kaDindikA kaDevara kaNa kaNavIra kaNATIna 222 kaNiza 250 kaNeru 222 kaNTha 222 kaNThikA kaNThI kaNThI kaNThIrava kaNTherava kaNDurA 64 kaNDU kaNDUti 282 kaNDUyana kaNDUyA 181 kaNDUrA 193 kaNDola kaNDolaka kata kadamba 209 kadamba kadambaka kadala kadali kadalI kaduSNa kadvara 251 kaniSTha 3. 274 kaniSThA kaTa kaTaMvarA kaTalI kaTaha kaTAkSa kaTATIna kaTAha kaTi kaTina s 88 s s h s 88 h 182 s h s h kaTI 57 s h >> h kaTI kaTIra s h m >> kaTuka kaTukI 25 25 m h s h h h s 320 h kaTura kaTaphala kaDa kaDatra kaDabha kaDama kaDamba s 118 m s m 292 s 145 h s
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) za0 kA0 kA0 ww.. 168 zlo0- za. 115 / koNI144 kabandha kabara kabarI kabarI 224 148. kamana mmmm<< 0 328 328 328 115 - kanI kanIyas kandara kandara kandarA kandala kandalA kandalin kandalI kanyakA kanyakubja kanyasa kanyAkubja kapATa kapATaka kapi kapi kapiccha kapiccha kapiJjala kapila kapila kapiza kamana kamanIya kamandha kamara kamala kamalA kamalI kamita o w w w w 5 x o war ao w nm 5 w w 20 144 .24 6 kampilla kampIla kampa kambhArI 165 kamra www macmo.comcam < kamra kara kara 335 kapIta -----202 kara karaka karaka Ccc ww mmmmmmmmm l 187 s 156 kapItana kapItana kapoTa kapoTa kapoNi kapota kapAta kaphaNi kaphaNI kaphoNi karaja karaJja karaTa karaTa 3 168 294 karaTu karapAla karapAlikA 168 | karamanda 168 karamarda 277 280 178 178
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 19 ) za. . kA. h karamba 4 4 152 238 karamba h h karambha karara 3 103 s s s s s s s zlo0 za. 43 karkundhU kacura 43 kacera 182 | karNacurucurA karNacurucuru 280 karNATariTiri 234 karNaSTireSTirA 149 277 karNAndu karNAnd 169 kartari 289 kartari 289 kartarI kartarI 181 kardama 293 karpaTa karpara 212 s 84 212 275 karavAla karavAlikA karavI karavIra karAlika karAlikA kari kari karin kariSa karIra karIri karIrI karuNA s s 339 s 275 s m h h s 218 ccccccccccccmmmmmcom acc0mm Wwwmwwma h h karbara m h kare? karbura m h 362 291 kareNu karbura m h kareNubha 325 312 190 s l 190 h karoTa karoTi karoTI karkaTa karkandhu karmaTa karmaNyA karman karmazAlA karmIra karSaka kalajJa kalatra s 242 s karkandha 151 s s 8 118 292 251 h kalamA 63 / kalabha h karkarATuka karkarI karkarIkA karkareTa karkuTa kadegndhu s kalama 262 kalamUka kalamba 151 / kalambika 152 h >>
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ za. kA0 h h ( 20 ) zlo0 za. 265 --kavikA kavitA kaviya kavila kaviza kavI 266 h s h h h m h h s h s kavI bh s m kalambikA kalambU kalaza kalazi kalazI kalasa kalAci kalAcikA kalAjJa kalAmaka kali kaliGga kaliGgA kalindikA kaluSa kalevara s s s h 313 313 191 s h h 150 s 232 150 s h m h m s 165 204 204 s sh s kalpaka h kahapAnta h m s 232 m kalmaSa kalmASa mh 74 m kavoSNa kazakRtsaka kazekRtsna kazArukA kazipu kazerukA 103 kazmarI kazmIraja kazmIrajanman kaSa kaSmala kasipu | kassaTI 19 | kAMsya kAka 247 | kAkacika kAkaciJcikA 224 kAkaNindikA kAkanantikA kAkanI .. kAkali. kAkalI .. 87 / kAkAcika kAkiNI .. 4 . 300 kAkSa ... 3 .. 308 | kAJci / kalmAsa bh m s kalya h >> >> sm >> 235 157 194 194 194 h >> s h s kalhAra kavaka kavarI kavala kavATa kavATI kavi kavi kavi h 328 h m h m lh h 157 328 s 3 kavi s kavi sh 216
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA0 3 kA0 zlo. h 101 s s s 52 s s s 187 s h za0 kAJcika kAJcI kAdhika kANuka kANUka kAdamba kApaSTha kApiza kApizAyana kApota kAphala s h h s 179 s s s s m h h WWW M0 h kAma s h 327 s CHU0 h 327 s h m s m ( 21 ) zlo0 za. 52 / kArmaNa . 216 kArSaka kArSaka 195 kAlaka 195 kAlakaNTaka 275 kAlakaNThaga kAlakA 335 kAlakhaNDa kAlakhA kAlamezI 257 kAlameSI kAlazAra . kAlasAra kAlA kAlikA | kAlikA kAliya 230 | kAliya 230 | kAlI kAlI 170 kAlIya 172 kAlIyaka . 255 kAlIyaka . 365 kAleya kAleyaka ..224 kAleyaka 335 kAlyaka 335 kAvya 335 kAvya kAza kAza kAzi 47 | kAzI - s dada h m s h 94 h s h h 83 h h h h h sy kAmana kAmanA kAmayita kAmi kAmin kAmpilya kAmpilla kAmya kAyasthA kAyasthA kAra kAraNDa kAraNDava kAravI kAri kArin kAru kAruNya kAreNava kArtika kArtikika .. 207 h w h 366 sh s h 207 210 h h s h s h 21 s s s >> s sh m >> 25 2 4 26
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 22 ) kA0 kA0 ___ zlo. 165 < .mmm 204 102 < 216 < 'za0 kAzmarI kAzmayA kAzmIra kAzmIrI kASThA kASThA kASThikA kAsa kAsa kAsi kAsI kAhala kAhalA kiMvadanti kiMvadantI / 321 208 242 242 js s < < 149 < zlo0- za0 164 - kim ---- kimuta kimUta kira kirAta kirAtaka kiri kirITa 275 kirmira kirmIra kila kilATa 114 kilATA kilATI 104 kilviSa 146 kisalaya kIm 355 kIm 355 kIrNa 354 kIla 355 kIla kIlA ve 305 ... kiMzuka < kisala 146 131 132 110 117 < << www cccmm<<Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 23 ) . - kA0 3 zlo. 332 ww kuTa kuTaka kuTaka zlo0 / za. 4 34 kudAla 46. kuddAla 149 kuddAla kudrava kunda 150 kundu 332 kuTaja W 327 kuTaja kuTapa kuTara kuTArikA 67 124 kuTi kuTi kuTI kupada kupinda kubara kubara kunja kubholu kumara kumala. kuTI 40 kuTumita kuThi kukhya 195 122 kumAra Ww CcccwCCCCw Cwwwwcmcccc kuDinI kuDI WT20 <<Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 kuraGgama kuraNTaka kuraNDa kuNDaka kurabaka kuru kuruNTaka kuruNTaka kurubaka kurubaka kurkara kura kurpAsaka kulaka kulapAlikA kulavAlikA kulastrI kulA kuliGgaka kulIna kulIra kulpha kulmASa kulmASa kulmASAbhiSuta kulmAsa kulmAsa kulya kuza kuzala kuzala kuSmala kA0 4 4 3 4 4 3 4 4 4 4 4 3 4 3 2 3 4 4 3 4 3 4 9 4 4 ( 24 > zlo0 325 145 92 145 212 38 145 220 212 220 316 168 222 222 za0 kuSmANDa kusa kusuma ku sUla kustumbu kuhaka kuhu kuhuka kuhU kUkuda kUca kUcikA kUcIkA kUTa 23 | kUNi 120 kUNi 120 kUpa 147 kUpat 55 kUbara kUra kUraNada 134 356 112 370 kUrca 185 kUcaka 53 kUi 255 | kUrcikA 53 | kUrdana 53 kUrpa 255 kUrpAra 112 kUrpAsa 273 kUrpAsaka 16 kUlaka 51 kUSmANDa kUSmANDI kA0 4 4 4 4 3 3 2 3 2. 3 3 3 4 3 6 3 3 3 3 3 3 3 3 4 4 4 lo0 269 273 133 51 56 348 41 348 41 94 178 49 49 332 77 308 160 112 261 382 92 160 258 48 49 148 160 168 222 222 23 269 269
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ za. kA. zlo0 kA0 4 kRkaNa s >> sh 149 s ( 25 ) zlo. za. 363 | ketana keli keli kelikila | kelikila kelinI kelAkila kezara kezara h s h 131 s h m kRkulAsa kRtakRtyaka kRtArtha kRtin kRtyakA kRnna kRpANikA kRpAru kRpAlu kRpITa kRmi h m h sh h 144 249 sd h sh kezarin h sm d h s h 277 144 kRmi >> s h 284 81 s 00 s . s s s 0 " s mr >> mmm s m >> WW 144 202 249 sh m >> h m >> h >> s 319 245 h kezava kezava .. kezika kezin keSikA kesara kesara kesara kesarin kesarin 178 kaikayI kaikeyI 179 kaiTabhA kaiTabhI 327 kaiTarya kaidAraka kaidArika 217 / kaidArya 228 kailAsaukas kailikila 188 kaizika 188 | kaizya h s kRmija kRmijagdha kRzika kRSaka kRSika kRSITa kRSNataNDulA kRSNapAka kRSNapAkaphala kRSNaphalapAka kRSNazAra . kRSNasAra kRSNA kRsara keTara keNi keNikA ketaka ketakI 241 h - m lh h 327 82 h >> 217 s .26 m m s h s m m m s 228 19 MH2 h m h m
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 kokila koTavI koTi koTivarSA koTiza koTI varSA koTIza koTTavI koNa kodrava kodri kora kora koraka koraka kola kolaka kokaNa koza koza koza kozaphala kAzAtakI koSa koSa koSAtakI koSNa kosalA atra kaGkaNa kauna kA0 4 3 4 4 4 20 3 4 3 4 4 2 3 4 4 4 4 3 4 4 4 3 4 3 4 4 6 4 4 ( 26 ) zlo0 349 kATaja 132 kautuka 228 | kautUhala kaupadI 228 kaumodakI 334 150 228 333 132 52 257 9 206 133 133 135 206 206 2.83 278 348 1.3.5 202 349 16 za0 70 ka kaTera kaulaTineyaka kaulI kauleyaka kauvodaka kauzika Rkara kakara krantum krama krama kramaNa kramela kramelaka Ryika kAntum 269 kAyika 278 krimi 135 krimi 270 krucA 11 kruJca 26 kruJc krudha krudhA krodha kravyAt kravyAda kA0 4 3 2 2 3 3 2 2 5 4 4 6 4 4 3 2 2 6 3 4 4 4 4 4 2 2 lo0 150 349 349 95 94 142 142 142 28 112 95 35 118 363 116 186 82 186 303 303 318 73 73 116 318 277 285 354 70 354 117 117 117
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 27 ) zlo. zro l s za. krodhin klama klami m ... kSudhAru kSudhAlu kSupa kSupaka kSura ` h 347 m s kSura 195 m kSArikA s wwwwwwww<<> < 0 kSIrapa kSIrikA kSIriNI kSaNNa kSat >> s khakkhaTa 162 khaja 162 khajaka khajakA khajakA khajakI 216 | khajA s < < rrur s kSata 86 s kSudraghaNTikA < .. .62
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 28 ) ' za0 kA0 zlo. x khajA khajAkA khajikA zlo0- za. khalaka. khalata khalati m m m khaJjana khATi 4 352 khali 345 x w khaTa 28 x m khalina 384 khalinI khalIna khalUra khalUrikA khalyA 320 | khalla 283 m 283 28 w x 68 n 320 / khaSA 74 m mcccmmmmmcc0m Ccccxxc m x .61 73 328 323 323 347 x 47 x 87 m Mr khaTinI khaTI khaDUra khaGga khagin khaDgIra khaNDa khaNDala khaNDazarkarA khaNDasarkarA khadana khani khanI kharakASThikA kharaNas kharaNasa kharamAri kharamaJjarI kharA kharAgarI kharji kharjikA kharpara kharva khala khala 46 | khAdana 37 | khAnI 47 | khArI khiGkhira khiGkhirA | khura khuraNas 222 | khuraNasa khullaka - 75 | khullaka 215 / kheTa 215 kheTa kheTaka m m m m 27 353 m m m 279 279 m 147 m khoTa 79 1. khoDa m m 11 khora ___64 khyas . . 72 - 77 40mm 345 | gaGgerukA . 22 | gaGgeSThikA 4 4 223 223
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ To gaja gaDi gaDola gaNa gaNahAsaka gaNeya gaNeru gaNDa gaNDakI gaNDIrI gaNDola gaNya gadayitnu gantu gantum gandhaka gandhamUlikA gandharasa gandharva gandhavaha gandhavAha gandhavAhin gandhika gabhIra gam gambhArI gambhIra gara garabha garala garI garuTa garuDa kA0 4 2 3 4 4 3 4 6 4 4 3 2 4 4 4 2 4 4 4 4 4 6 4 4 4 3 4 4 2. 2 ( 29 ) lo0 289 55 622 227 227 321 290 10 274 274 63 321 55 105 117 83 237 86 69 118 1.18 118 83 94 118 165 za0 garula gargarI garja garja garjA garji garjita gardhana garbha garhaNa galantikA gavIdhukA vazvira gaveDu gavedhu gaveruka gavezvara gavya gavyA gavyUta gavyUti gAGga gAGgAyani gAGgeya gADha gANDiva gANDIva 94 276 . 135 276 147 gAna 98 gAdhipur 98 gAntu kA0 2 4 6 6 6 3 2 2 4 3 4 4 4 3 3 3 3 2 2 2 4 lo0 98 65 289 22 22 23 23 x x 4 65 135 108 108 108 63 258 329 258 258 74 329 48 329 329 328 86 86 86 83 244 244 153 24 105
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. 158 m s za0 gAntum gAntra gAndharva gAyatrin gAyatrI ginduka . >> 207 158 158 ( 30 ) kA0 zlo0- za. 6 117 - guDa.. 153 guDatvaca guDA guDI 4 205 | guDera 3 236 | guDeraka 100 gutsa guda 147 gupta guraNa gurviNI 236 | gurvI gulugudhA gulugulA gulucchaka 0.0000ur rm gira h 100 m girA girAgarI giri h s giri m s girika girikarNikA giriguDa 134 134 121 121 h a s m >> girija girija >> 85 >> guluJcha 80 149 137 136 >> s s s 236 . 78 . 20 girijAmala girimallikA giriyaka giriza girIyaka girIza gI:pati gIrNa gIryati guggula guggulu guccha gucchaka guccha gubchaka gulumbu gulpha guvAka gUDhapada gUDhapAd gUtha gUraNa gUrjas gUvAka meww<< mmmccccccwcom Mm ` m -74 m 289 h h gRtsa h 65 4 h 136 | gRna 137 | gRdhnu gRdhra 136 .62 gRhagolikA 23.6 | gRhA h s s guDa. 118
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 31 ) kA za0 gokirATikA gotamI bh s 143 gotra s goda h zlo0 / za. 361 gorocanA .104 gola golaka 190 gosa gosargaka 102 gaurA 277 gaurI gmA godA h gaura h 5 godAvarI godhana < < > 332 s granthaka godharA godhA godhAra godhikA godheraM s 294 333 332 333 s 90 s graha graha grahaka grAmaNI grAmiNa 294 gonasa s s gonAsa gopa gopa < m<< s 22 grAmINa s 86 goparasa 6 bh 226 grAmeyaka grAmya grAha grISmartu praiva m 48 h s 213 gopavallI gopAnasi gopAnasI gopAyita gopAla gopAlikA gopittarocanA s mm. greveya 213 s 213 DM s praiveyaka glAna glAsnuka s gopI 226 104 329 gomatI momI gora gorasa gorasa gorATI ccommame 48 60 5. dhana 361 / ghana - 3 281
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 32 ) za. kA0 zlo0- za. ghana 3 153 | cakravADa. cakravAla cakravAla cakrAGka cakSas ghanAdhana ghanottama ghasi ghasuri ghastra ghATika ghaoNNTika ghAsi to m m o ar mx on mm 30 mm x or .61 114 - 29 351 72 52 346 287 caJbu cancU caTakA caTakAziras 287 356 < < mumn dance ceenum<< 114 ghuTika buTTA ghuNTa 185 114 w 354 ghuNTaka ghUrNi ghRtapUra ghRtalekhanikA ghRtavara ghoNasa ghoNTA ghoSayitnu 344 341 n m m 30 x 30 w mm m - 152 caDavAla caNDakolahalA 185 caNDamuNDA caNDAla , 43 caNyA . 305 catuHsAlI catura | caturdazI 152 | candira .. 20 | candra candrabhAgA 161 candrabhAgI candrabhAsa candramas candrahAsa candrikA candrikA candrimA ghoSa ghrA ghrANa 277 / 13 < - wwwco 277 109 14 capaTa
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 33 ) za0 zlo0 lsm // za.. carmamuNDikA cala cala calana >> capaTa capala capalA capeTa camara camu >> s 186 221 s 173 246 256 256 s s camU calanaka calanikA calA 221 ur mmm mr.ur m m" campA w m s 175 175 52 m s s cara cara caraNa caraNTikA carAcara cariNTI carita caritra 52 GG MAMS m m s m 307 237 117 s cariSNu 0""." rm o m h cATu carukA carita carkarIta 103 h 354 253 caluka 307 cavana 117 cavalA cavika 117 cavya cavyA cAkAlikA cATakera 287 cANDAla 103 cAturaka cAndra cAndrabhAgA 198 cAndrabhAgI cAndramasAyana cAndramasAyani cAmara cAmarA cAmuNDA cAra 192 cAra 361cAraka h carca m carcA h carcA "0 s 103 m 19 h h 246 carci carcikA carcikya carpaTa carma s s " more mr me s 192 carman s 253 294 294 carmamaTakA >>
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 cAritra cAlanI kA0 3 kA0 zlo. 100 cAsa cikura 117 287 287 cikka zloka za 307 cirAt cirAya 354 ciriNTI 155 corI 192 | cirukA cireNa cibhirTa 245 cirbhiTI cilicima cilicIma cilIcimi cikkaNa 192 cit 271 citA citA citi citta 368 368 cittA 125 cilla citya cityA citra c cc.eceman acce com cihura cIrikA cIrI cIrNakarjUra cIrNakharjUra cuNThi 287 287 187 citraka 2 320 40mmmmmmmmmm.newcmm New 19 109 . 101 cuNDI 239 curi 127 curI 109 121 176 367 citrakAya citrala citrA cintiyA cipiTa cipiTikA cipuTa cibu cibuka cirajIvaka ciraNTI ciratna cirantana / ciram cirarAtrAya cirasya 45 | culuka 163 culUpI 163 201 culi bullI muk accomm 103 48 100 - 252 109 100
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 35 ) kA0 . kA. m cetanA cetas 6 zlo. za0 120 chadas 3 | chadisa chanda - 44 chandasa - 49 m cadi h . caitra m - 38 h caitrika b caidya >> 15 91 baina 104 m s 192 h 129 313 229 229 s h s h h h 219 s w channa chardi chardI chAga chagalI chAgalAtrI chAta chAda chAdana chAdita chAdita chAdis chita chinna chuchundarI chuchundurI churi coca coca cora coraTa corapuSpI corikA cola colI caura caurakarman causI caurya cyUDA. 131 | Wwwwwcmmmmm commmmmmm. s bh 09 s 222 s - 28 sh bh 29 222 s h 279 churI 279 chaga h h chagala chagalA 313 | cheka .313 chekAla 229 chekila 245 chadita ... 266 chobhalla h chatra s h h chantrA chantrI s 2.15 chada h jama 86 m h 131 | lakSman 46 mr
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 jagati jagatI jagatI jagatprANa jagatprANas jaghane phalA jaGghAkarika jaTA jaTA jaTAjaTi jaTAyu jaTAyu jaTi jaTi jaTin jaTilA jaTI jaTula jaThara jaThara jaDa jaDa jaDa jaDula jatukA jatukA jatukArI jatukRt jatUkA jatUkA ja jana kA0 4 4 6 4 4 4 3 4 4 3 4 4 4 4 4 4 4 6 3 3 4 3 4 4 4 4 4 4 3 ( 36 ) lAM0 2. janana 2 jananI 1 jananI 118 janapada 118 jana 142 janayitrI 106 jani 127 jani 232 jani 298 janitra 360 janitrI 360 janI 127 janI 141 janus 141 tu 232 janma 141 janman 187 janyu 2 japa japA jabhana jamana jampati 11 11 13 93 187 jambu 233 jambuka 361 jambU 233 jambUka 233 jamma 233 jambhala 361 jambhIra 167 jambhIla 111 jaya kA0 3 4 3 4 6 3 4 4 3 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 2 2 150 232 111 149 150 119 232 9 149 150 119 232 2 1 ng 9 306 175 134 62 122 200 323 200 323 180 180 180 180 .62
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ za. kA0 zlo. jayadatta 278 h >> Www 279 s jayanta jayantI jayantI jayantI jayantI >> s s 227 227 175 jayA javA h s jayA s jaraTha 11 122 s jaraNa 69 s jarat 4 s jarati jaranta s s ormommammmmm jarin 0 ( 37 ) zlo0 za. | jalaukasa .62 | jalaukasa 84 javana 257 javana 243 javanikA 177 javanI 84 -243 javin jasyatI jAgara jAgarA jAgaritR jAgarin jAgaryA 124 jAniyA 124 jAGgala jAjika jAta jAti 244 jAti 244 jAti 249 jAtiphala 357 jAtI 4 357 | jAtI 244 jAtIkoza 244 jAtIkoSa jAtIphala jAtu __4 - 279 jAtudhAna 278 jAtya jAni 278 | jAnI s 0 h s jaruTa jaruDa jarNa jala jala 106 m s jalaja >> 201 175 87 ) s 202 jalajanman jalanIlikA jalaraGka jalarakSa s jalaruha s 201 175 202 202 ' 202 73 s jalaruha. s 92 s . 279 m jalazaya jalAyukA jalAlokA jalUkA jalezaya jalaukA rarararara sm sm s 147 150
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA0 zlo. jApa jApaka .( 38 ) kA0 zlo. . 306 - jIvAtu 206 jIvikA 310 jugupsana 200 jugupsA 180 juSa jUrNA ___315 108 108 jAmadagnya jAmbava jAmbIra jAraja jAla jAlaka jAlakAraka jAlika jita jitvara 257 257 jUrNi jambhaNa jambhA 284 m 284 jeta to w moon x x w w mm . . x w mw m m m 286 286 293 jIna 257 < < < Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 39 ) kA. za. jyotiSa zlo. za0 - 103 | taNDulA. taNDulI. taNDalIya taNDulera giti, jhaTiti 103 149 tata . tatas tathya jhampA 5 111 1 jhara jharA tanutra 200<<< nnnn 111 111 < < < ww<< manaww www .wme.<< tanuruha tanU 192 153 113 zaharI jhoTA jhilikA jhilla jhillikA jhillIkA sIrukA 192 s s sd s 284 tanUnapAt 288 tanUnapAd tanUruha tantiDIka tantu tantuNa tantunAga tantula tantravAya tantri tantri tantrI tantrI tandrA tandri . 110 tandrI 110 / tandrI 110 tapana 113 Takkana Num taTa 122 121 122 123 taTAka taDAka taDAga taNDula
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA0 kA0 za0 tapas tapas tapasvin tapus zlo. 242 zlo0 za. - 13 | tarkAryA 43 . tarka 295 / tarkuTI to os m 20 w s tapta tama tardU o 20 mm x 20 m n m m m taSa tarSaNA x tama tamaGga tala tala . 174 tamas tamas r s m 38 tala. tala . 273 tala tamasa tamA 146 tamAla tamAlapatra tamAs 116 tami tamisra tamisrA tamisrA tamI y talA taluna talunI tava . tavaGga taviza taviSa taviSa taviSI .. taSTa tasara tADaka m m m w 30 sorris w ma x m or mx m h 73 342. tambA tambUla h m m or anons x x x m m m m m m or mm tADi h mr h h h 295 h taraNI tarala taralA taravAlikA tari tarI taruNa taruNI tAta tApana tApasa tApi tApiccha | tApincha tApI 116 | tAmalakI m 173 173 s 4 4 171
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ bha 68 200 18 za0 ... tAmalipta . tAmaliptI tAmasI tAmbUla tAmbUlI . tAmra tArakA tArakA tArA 193 192 258 man and k cc . < 9 tArA lo0 za. 27 / timira . tirITa tilakAlaka tilapina tilapeja tiliza tIta 159 tIra tIrthakara 159 tIrthaGkara . 173 174 tuk tukAkSIrI . 146 tugdhikA tuGgaka tuTi tuNDaka . tuNDi . tuNDikA .. 122 tuNDikerikA tuNDikarI tuNDibha tAla tAla .w 112 137 191 tAla . . tAla 45 . . 14 Jawwwwwwwws<Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 tubara subarI tumba tumbaka tumbara lumbi tumbI tumburu tumburu turaga turaGga turaGgama surumba turyahala tulA vis tuvai tUJcha tUNa tUNA tUNI tUNIra tUda sUbaka tUbara tUbarI tUra tUrNi tUlikA 'tuSNIka kA0 6 4 4 4 4 4 4 , 2 4 4 4 4 2 3 4 2 2 2 4 6 ( 82 ) lo0 za0 tUSNIm tRNa 193 tRNatA 193 | tRtIyaprakRti 254 tRtIyAprakRti: 193 tRpra 193 9 13. 82 tRphalA tRS 113 tRSA 298 298 tRSNak tRSNaj 298 121 10 | tejasAvartanImukhA 326 tena tRSNA te dre 5 tokaka 38 13 82 112 totra 316 todana 276 taura 276 trapA 276 trapu 276 |trapuS 206 trapuS pusI trasara 112 trastaka 128 trasnu 112 trANa 154 prAMta 345 trAyantA 94 | trAyamANikA kA0 4 4 3 3 3 3 6 3 3 4 4 4 * 4 6 4 4 lo0 94 275 272 152 152 5 173 37 37 36 36 37 126 338 103 136 33.3 333 13 122 75 75 271 271 271 342 19 19 80 80 231 231
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ za. zlo. za. kA0 zlo. 192 . 253 .. . 207 . 59 . 195 243 trikakaNTaka trikaTa trikaTu trikaTuka trikaNTa trikoNa triNa triNatA tridiva tripAd tripiSTapa tripuTA tripuTA tripuTI tripuSa omeww 275 129 207 129 190 128 128 2 / svaca svaca tvacA tvacisAra svarA tvari tvarita tvaSTa tvAvan . . . 92 . . 208 . 234 . 235 viS 271 viSi 1 triphalA 172 s triphalI triyAmA trivali trivalI triviSTapa s .Anmo. c daMza 269 daka >> 91 s trivRtA 233 .30 359 h s s dakSAyya dakSiNa dakSiNasaMstha dakSiNastha dakSiNIyaka 265 265 s s trivRti trizalA trisara truTi noTi proTI svakSIra svakSIrI svatra . svaksAra . s dakSiNya . s s 191 | dagdhikA daNDAjanika 190 | daNDabha-. 4 sr
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44 ) kA0 zlo. zlo0 0 89 | dava 121 351 ra wwww 304 289 .50 164 269 241 dadru dadrU dadhimaNDa dadhiSAjya dantAvala dantin dandubha dandva dabhra dama damaya damunas damUnas dampati daviSTha davIyas dazana 289 dazana dazapura dazapUra 272 dazamina 100 dazamIstha dazAGgula | dasyatI 241 31 <<<< Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA. l zlo. zlo. za0 351 - divokas s h s h za0 dAza dAzI dAzera dAzeraka dAsa 152 divaukas | diz h h >> 303 h s h s s dAsI 304 234 s s 141 141 s s dAseya dAsera diNDIra dita diditi 98 >> 281 >> 76 281 m >> dizA dIdivi dIdhISAjya dIpa dIpavRkSa dIrghakozA darghikoSA duHSamA dukUla dugUla duDi dumala durodara durgati s s s s 219 220 s s didhiSu didhiSU didhISu didhI) 128 127 127 127 s h s >> s s s m dibhi diva div div s h 53 / durgA sr srh durgamA s m diva lh >> durnAmA durnAman 281 281 lh >> diva diva divaHpRthivI durnAmnI m >> durmanas s w m h divan divas m h h h divasa divaspRthivI. dulI dulUpI duSpradharSaNI duSpradharSiNI h 165 h divA m 30 h s m 138 95 s m divA divAmadhya divi divimaNi duhita dUDabha dUDAbha s m s 2 125
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ tang dUSikA dUSI dUSIkA hakANa hakkANa iti pra tarpa zU dRzad dRzA zi dRSad dRSTipAta dRSTivAda devakI devatA devatADI devan devara devavid devavizA devasahA deva daivakI - daivata daivi doDa dora dola dolA doSa kA0 3 3 2 4 4 2 2 2 2 4 3 3 3 * 2 4 4 3 4 6 ( 46 ) lo0 za0 194 doSa 194 doSA 195 doSA 19 dohada 19 68 5 dauhRda 44 158 72 158 1.58 72 102 ex dauhitrAyaNaka 102 dyuti dyud 146 112 dyAvApRthivI 139 59 59.59 (5) 95 3 147 146 dyo dyo dyota dyotana 167 maNi chus s 112 224 | dragaDa 146 drakaTa 95 daGga 2 drapsa 355 dramiDa 341 drava 351 dravantI 341 draviDa 70 drAk drAkSA kA0 2 6 3 3 3 4 2 2 2 2 2 * 4 6 4 450 35 167 101 136 139 139 136 6 1 37 35 99 8 37 99 11 8 115 115 24. 50 16 293. 101 16 .96 195
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 47 ) kA0 zlo0 za . kA. ho. , za. dvAja drAdikA drika sh s h m s h m m duSaNa m duSaNa h s | dvijanman dvijAti 112 dvitaya - 90 dvipada 281 90 dviSat dvIpin 285 dvIpina 323 dveSavAraka . 323 / dveSin 285 dvaita . drughana m m sm 252 252 budhana 281 >> h 39 >> s m s s 252 4 h h kaisI m h dumala h h duhiga dhatUra " h >> >> 184 312 drekANa droNa droNa . . droNakAka droNi droNI dhana dhanaka dhaniSThA dhanIyaka "" mdm >> s bh s dhanu dhanu sh drauNika h h d h m dhanuSa dhanuSpaTa dhanuSyaTa " m s 3. 247 dhanU s m 247 dvA:stha dvAHsthita dvAsthitadarzaka dvA:sthitadarzin dvAra dvAra dvArakA s s 3 272 248 dhanyA dhanyAka 247 dhanva 14 dhanvan / .44 dhanvayavAsaka 28 dhanvayAsa .' 272 h >> >> " 4 4 2.3
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 48 ) kA0 4 2 zlo0+ za0 214 / dhurandhara 93 | dhurA 194 dhurINa ___ kA0 4 zlo. 306 h 262 com sh dhurya h < 60 h h < h h dhanvayAsa dhanvin dhamani dhara dharaNa dharaNI dharayitrI dharA dharitrI dharma dharmadharIman dharSaNI dhavitra dhATI dhAneyaka dhAnya dhuvakA dhuvitra dhustura dhustura dhustUra dhUta dhUpAyita dhUpita 184 184 184 < h m m 7 s 128 235 < dhUmamahiSI s < dhUmarI s 18. s dhUmala dhUmikA s s dhAnyaka 6 < dhUrINa h . 99 m 262 h dhUrvI dhUli < s 325 < dhAman dhAman dhAra dhArA dhAta dhArtarASTra dhiyAGga dhUlI h 23 184 sm mh < 351 dhUstUra < sh 350 w dhI lh ...65 lh dhIdA dhIvarI .w sm 0 dhuta 269 dhRtarASTra 121 dhRSNaja 352 dhRSNi dhRSNu dhenu dhenukA dhoraNa 262 dhaurita m < m dhuta . < dhuni 100 h 290 290 300 299 < >> < s
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ zro / . mo. s l . . s s nakhara s m za. dhauritaka dhaureya dhaureyaka dhaurya dhmAna . 305 h 300 h >> 344 15 . mh dhyAna 0 s . naga nagarI nagauka magaukas 127 mana nanahu nAhU | nAnA 312 nagnAda nagnikA 120 :: M 0 s dhyAman bhrAkSA dhruva dhruvaka . s 132 . m h s dhruvakA nacet dhvaMsakalA m h dhvaja 258 naTa 131 107 201 274 112 227 h dhvaja 267 h dhvaja h 00 andn0mmmm h m * dhvajapa dhvaji dhvajin dhvani dhvAji dhvAna .00 m mmmr m h m h m h s 0 s >> 0 s naTa naTana naTI 257 naDa naDakIya 335 20 navRt 257 naDala. nadISNa nadhI nananda | nanAnda nandanI nandayantI nandadyA nandi nandina nandinI 1.1 nandIza 36 172 / naptrI s 347 147 nakis sr h h h h nakula nakulI nakta naktaka naktam naktam naktA Mmmmun CSG h lh | nata ----- sh sr nakha.
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ za. . bhI ( 50 ) zrI.. 53 nAtikA 255 / nADI nADI kA0 2 3 nabhas 227 28 naya mara s m nAda h m 138 139 naravAhaNa maravAhana narAyaNa nartana mala malI . m seum.mmmmm... h 89 h mm < . 105 160 navamAlika navA navIna navai madhya nasA mastita nastota nasnA namyA masyota mahi mahikim . nAda nAnAndra nAnAndrAyaNa nAbhi nAbhi nAbhijanman nAbhibhU 240 nAbhI 107 nAman nAmadheya 107 nAra nAraka nArakaka nArakIya nArAyaNa 160 nAryaGga 161 nAla 305 nAla. 107 nAlakara 107 nAlA 107 nAlikA 202 nAlikera 370 nAlikeri 141 nAlikerI nAlikela 112 nAlI 194 nAlI nAzikA 194 / nAsA << 249 186 mmmm..mo.com<< - . < 248 28. nA nAga nArA nATeya 186 186 hotI . sATera 141 186 28 nAvya tADaka nADi nADi an... 240 3 m
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 nAsikA nAsIra niHzreNi niHzreNI niHzeSa niHzreyasa niHkhana niHsvana nikaSa nikaSA nikasA nikAma nikAya nikAyya nikAra nikuJja nikkuTa nikvaNa nikkANa nikharva nikhaSA nikhila nigaDa nigala nighaNTu nighasa nicikI nicura nicula nicula niculaka nicola nicolaka kA0 3 4 2 2 * 4 4 4 ( 51 ) lo0 161 252 52 52 36 11 110 20 339 74 74 82 36 36 79 124 130 20 20 77 za0 nicolI nityadA nityam nideza ninada ninAda nipaTha nipATha nimaya nimittavid nimeSa nimIzvara niyAmaka nirargala nirguNThI nirguNDA nirguNDI nirghuNTu nirghoSa nirjhara nirdeza 74 35 295 295 -104 62 311 170 nirvAda 225 nirvApaNa nirvAsana 170 225 nirvArA 225 - nirhrAda 225 nilaya nirbhara nirya : niryama nirlayanI nirvvayanI virvapaNa kA0 6 3 3 2 1 6 4 4 4 2 6 4 2 6 3 4 4 2 40 225 97 97 110 21 21 306 306 319 97 27 10 322 63 174 174 174 104 20 111 110 82 71 322 343 343 32. 108 32. 22 129 20 35
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ za. .. kA. nivasatha ( 52 ) kA0 zlo00 4 16 nIcIkI 214 nIra nIlaGgu nIlAmu nIvi nivasana nivAsa s nIDa 311 348 >> 90 nivRta sm 220 33 h h m nIvi . 277 277 221 319 221 319 12 103 m . nIvI nIvI | nIvRt m m mmmmmm non Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ za. kA0 zloM naicika zlo0 | za. 300 paJcAlI 3.8 | paTa 218 paTa 84 49 29 nIcakI naicikI nepAlI naimitta naimittika naimeya no nocet nohi paTa paTaccara paTala paTAka paTI 49 l 219 l 107 107 l m mmmmmmmmmm paTola nyaca Mr pahana 24 m dh l nyakkAra nyAya nyubja 255 112 139 paTTin paTTiza paTTI paNa paNasa paNAGganA paNDu paNyAGganA pat pataga pataGga pataGgaka pataJjala pataJjali patat patantra paka pakvaNa pakSa pakSan pakSas pakSiNI pakSiNI pakSI paGkaja paGkajanman mammmmmmmmmmmmmccwroom 320 203 130 152 130 186 344 344 201 311 347 347 co s 344 mh 244 244 24 244 s pahu www patatra patagraha patagrAha patAkA pati patita 230 230 257 pajja paJcAla 334
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 54 ) za kA. pattana pastri kA0 4 4 zlo0 za. .. 24 padAtika ... 343 padAyatA patrim 3 . 108 198 patra patraka sr >> 346 pabhATa padya panasa 201 panthAna patraddhA 279 payA h 279 m h 297 212 para m 41 124 s s m patrakAhalA patraga patrapAla patrapAlikA patrabhaGgi patramaJjarI patralatA patralekhA patravallarI patravalli patrazabara patrAGgulI patha pathi pathika pathin pad 212 s 212 s 15 s 14 212 s 281 >>" urrrr mmmmmmmmm >> Mmm >> mmmwr >> >> mmm s sh qd s 282 281 293 3.12. paragehasthA 212 parameSTha 212 parameSThin parameSThin paravat paravaza parazu parazurAma parazvadha 105 parakhadha 31 parAjita 186 parAtra parAbhava parAbhUta 108 parAmarza 108 parAritana 344 | parArintana 100 parAdhya 31 parikarman 31 parigraha 186 paridAna | paripanthaka 108 | paripanthin / 40 s 68 pada s 294 padaka h m padaga padatvarA m m s 198 256 s padavi padavI padA padAjika padAti 320 252 252
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 55 ). lo0 / za. kA. zlo. 186 6 6 . 82 | parNaka 82 parNala >> h 240 parNila >> - 124 s s s s s s 23. s lh 245 parpaTa paryaGka | payaGka 264 paryanya 84 paryasti paryastikA paryeSaNa 108 paryaSaNA s 226 225 s y s za. paripATi paripATI paripelava paribaha paribarhaNa paribhava paribhUta prarirambha parivatsara parivasatha parivAda parivAha parivyAdha parivrajyA parizrama parizrut parizrud pariSad paristoma parit parisud h s 107 m s h 282 h m :169 - parSad m s nnm m s h 259 .. 233 s pala palaGkazA palaGkaSA s s s s s 226 s s s s h parihArya s 336 214 148 m s palalajvara palAgni palAlaka palAza paligha palyaGka palyaGka s s s 226 m s h h s pali parihAsa parIbhAva parIrambha parIvAha parIhAsa paruttana parutna paruntana pareta pareta .148 48 h m m m 319 6 : 48 89 m s h 5 pavana pavamAna -. m 5
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 kA0 zrA kA. h >> 168 s s s s 243 244 152 s m m s 16 >> 131 >> >> pavi. pavi pavitra pazukriyA pazudharma pazcAttApa pazcAnupUrvina pazcAbhimukha pazcArdha pazcima pazcimAnupUrvina pazcimAbhimukha pazcimArdha pasas pastya pAMzu pAMzulA pAMsu pAMsulA pAka pAka pAkakRSNaphala pAkADhiphalakRSNa pAkiman pAcana pAcanaka >> 68 s m<<<Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 pApa pApman pAman pAmana pAmara pAmara pAmA pAraj pArata pArada pArapata pArazvadha pArazvadhikaH pArApata pArApAra pArAvata pArAvAra pArinda pArindra pAriplava pAriSada pAriSadya pAriSadya pArihArya : pArIndra pAru pArdAlI pArzvanAtha: pArSada pArSadya pArSa pAlaGkI 3 4 4 4 4 3 4 4 4 4 4 4 2 3. 4 2 6 2 3 4 zlo 57 0 jJa0 pAlAza pAli pAlinda pAlI pAvana pAzaka 87 pAzANa 29 pAzcAtya 80 pASANa pikka 80 364 piGga 271 piGgala 271 picaNDa 364 fraor 97 piciNDa 364 | pi 8. 8 87 82 82 353. 2 97 picutUla: 123 |picumanda: 319 picumarda 52 piccha 82 piJcha 82 96 214 319 5 121 8.1 81 96 1.89 priMTa. piTaka piTaka piTakA piTakyA piTAkyA piThara piNDI piNDItaka: piNDIra kA0 6 6 4 4 6 6 4 3 4 4 4 4 4 4. 4 4 4 4 4 4 lo0 17 52 123 52 39 99 72 56 72 291 18 17 178 154 178 154 153 153 1.53 346 346 57 89 57 89 29 29 59 203 20.3 98 33.
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 pitRvana pitRSvaseya pitsaMt pinaddha pipparI pippala pippala pippala pippalaka pippalA pippalI pippalI piya la pilla pizuna piSTapa piSTapAkabhRt piSTapuSTa pIta patika pItataNDulA pItana pIsanaka, pIti pItikA pItin pIyUSa palika pauvan paMvira pIzIkoza: pukU. kA0 4 4 3 4 3 4 4 3 4 4 4 4 4 4 4 4 6 ( 58 ) lo0 33 140 344 268 140 340 94 20 pukkasa phuTa puTA puNDa puNDra put pukkasa putrikA putrI 140 340 340 | punaH punar 57 punar 140 punarnava 161 | punarbhava 83 punarbhU 205 pur 1 pura puraHsara 62 43 puratas 16 purandhi 16 purandhrI 256 puras 202 purastAt 187 purANa 298 | purAtana 219 298 3 282 puri purin puru puruSa 72 puruha puroga purogamaH 72 348 155 | purogAmin kA0 3 4 4 4 4 6 4 4 3 4 4 6 3 6 4 6 6 3 3 zlo0 354 53 208 205 274 115 354 52 52 98 98 172 172 138 24 24 109 95 119 119 95 95 47 47 24 99 32. 1 32 109 109 109
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ . l za purogu pula zlo. 248 sd za... pUrita pUruSa .. m 120 m 34 pulaka m . s . >> s pulina pulinda pulindra 354 s pUrvedyus pUlikA pRcISa pRthak pRtha pRthavI pRthA pRthivI puSkara 267 h h .. puSpa < cc connn .we a commanman won . h 228 puSpa .. h . pRthu h 81 225 h m .vir.. mr pRthu pRthu pRthula pRthvI s m s puSpaka. puSpaka puSpaketu puSpadanta puSpadAman puSpadAmA puSparatha puSpala puSpalaka puSpavatI puSpavanta puSpitA -208 209 258 s pRthvI 108 y pRSat - m - pRSat s 132 pRSata 108 327 h 25 s 132 72 pRSata pRSati pRSaka s 274 177 s pUjyA m 10 2. wwwww x < 77 >> pUtika pUtIka >> s pRSNi pRSNi pRsni pecaki 41 pecila peTa ..180. | peTaka 289 289 s pUpaka pUpalI s bh -
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 60 ) za0 kA . / zloka kA - 4 zlo. 301 prakhara peTaka peTika peTA 30 prakhala prakhyas 54 x peDA x 54 / prage peyUSa n 291 m pela m x 48 m n 69 or in a 30 8 pelaka pezI paitRSvastrIya pogaNDa poTA polikA poSayitnu pauNDUka pautra pautrAyaNa paunarbhava pauna vAyaNa paurogava paurNamAsI pauli paulI or ... 3 Ammmmmmmmmmmmmm<<Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 pratidAna pratidivan pratipat pratipatti pratibhU pratimA pratimAna prArtamukta pratiloma prativasatha prativiSA pratizyA pratizyAya pratizrava pratizrut pratisIrikA pratisUrya pratisUryazayAnaka pratihAra pratihAra pratihAsa pratakSya pratIcIna pratIra pratIhAra pratahiAsa pratoda pratna pratyac pratyaJc pratyAkhyAta pratyuSas kA0 3 2 2 2 6 4 4 2 4 4 3 3 4 3 4 3 4 3 6 2 2 ( 61 ) lo0 320 28 121 121 325 61 61 268 62 16 233 91 91 111 75 227 335 335 247 o pratyUSa pradiz pradIpa pradeza pradezana 58 102 pradezanI pradezikA pradezinI pradyotana pradrAva pradhana pradhAna pradhma pranAlikA prapuNDarIka prapunADa prapunnaTa prapunnATa prapunnADa praphulla praphulla prabhaviSNu 348 149 71 58 98 247 149 pramada 333 pramadavana 48 pramadAvana 59 prabhA prabhu prabhUSNu pramukha pramRta pramoda 30 prayANa kA0 2 2 3 3 3 3 2 3 6 4 4 4 4 4 4 4 4 3 2 3 2 4 4 6 2 3 zrI 30 58 234 172 31 171 171 170 8 293 290 40 290 116 205 199 198 198 199 133 138 102 10 16 102 124 122 122 39 316 124 284
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 pravaga pravaGga pravara pravara pravahaNa pravAraNa pravAsana praveNi praveNi praveNI praveSTa pravRjyA prazara prazasta prazni prazraya praSTha praSTha praSThavAT prasaraNa prasaraNA prasavya prasAda prasAdana prasAra prasAraNI prasAraNI prasUta prasUtaka prasUna prasRta prasRti kA0 4 6 m 3 1 6 1 6 4 3 3 4 4 3 4 4 3 ( 62 ) zlo0 325 325 200 za0 praseva prasevaka prastara 40 prasmRta 321 prasrava 296. prasravaNa 22 prasrAva 155 praharSa 227 .227 11.67 prAgghuNa 14 prAghUrNaka 85 prAGgaNa 15 prAc 10 prAc 85 prAcIna 72 prAcIna 41 305 285 284 63 37 37 285 prAkU prAkAra prAjaruhA prAjaryA prAjJa prAjJI prAJjala prANa prANa prAtihArika prAtunATaka prAdeza 284 241 133 prAdezana | 133 prApaNika 133 prAmara 9-175 pAyazcitta 1.7.5 prAyazcitti kA0 3 3 2 6 4 : 3 3 4 : 4 4 1 1 zlo0 -341 341 228 79 39 111 39 125 96 29 109 109 44 58 59 58 30 124 125 125 24 2 66 347 198 173 31 317 353 13 13
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 kA0 zlo0 | za? zlo s - 220 324 s prAvRta prAvRSA prAza prAsa prAsaka s mmm<<<4 . 324 plavaga 49 281 / plavaGgama 281 plavaGgama plihan 121 plIhan 121 plIhA 161 s s 99 371 179 179 180 priya priyA s s h priyAla prINa m 47 do m sm phakSikA 263 263 preGkA sm 342 preGkhA m phaNa prelita m phanasa m preGkholana preta preta s pharaka 278 278 201 m ccwwwww h pretagRha pretavana mm 1 h s phala 172 125 120 s phalaka s m 125 179 s s preyas preyasI preSTa preSTA preSTha preSThA preSTha proSThapada proSThapadA proSThI 120 121 120 368 phalavat phalA phalAdhyakSa phalin phalina phalinI 125 s h h phalo 122 h w h phalguna plava 360 240 371 ......371 "mum h 122 332 h phAla phAlguna
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA0 zlo0- za. . 3 243 | baladeva . : kA0 za0 phAlguna phAlgunika zlo. s 44 | balabhadrikA h 133 / m 95 s balin baliza balya pheraNDa wwcom 130 322 322 m s 192 pherava m s phera 322 bahir >> 112 bahu m dara h h 55 bahukara bahukarA bahukarI bahula h m 177 s < m < m or baka baka bakoTa baDiza badari padarI bandha 358 252 151 m < s m 151 m 91 s 269 bandhu h 244 h 244 m bahulA bahUla bADiza bANaputrikA bANavAra bAtAma bAdAma bAdha bAdhA bAndhakeya bAndhakineya bAndhava bAra bAravANa bAla ccccc<< 600< m 264 bandhura barkara barkarI barbarA barbarI barhiHpuSpa barhiHzuSman bahiNa bahin s 141 s 264 228 542 s 112 44 269 s < 349 s bala s | bAliman bAliza bala s 192 / .. 239 bAliza s 13 .
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 65 ) zlo... kA. za bAlya bASpikA bApIkA 3 | bodhanI 4 214 99 224 225 14. 296 bAhA bAhu biDAla bodhi bodhi bodhinuma brahman brAhmaNa brAhmaNayaSTikA brAhmaNI www 167 215 biDojas biDojas bindu bibhItaka vibhedaka bilva bilvI bisakaNTikA bisakaNThikA bIjaka bIjakozikA bIjaruhA bIbhatsa bIbhatsu buka buka <<<< 358 147 20 189 << < nam_namam naamum < 171 bhakAla 145 bhakSyakara 145 bhakSyakAra 358 bhagaH bhagAla 337 bhaginI 139 bhaGga 124 bhaGga 243 bhaGgA bhaTTa bhaTTAraka 358 bhaNDira bhaNDirI bhaNDila bhaNDivAhin bhaNDI maNDI bhaNDIra 128 bhaNDIra 148 maNDIrI 148 . bhadra .0000000000. 00mm 134 134 199 235 199 budhita buddha . 79 budhna buSA busA
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ thw; bhadra bhadra bhadrakapila bhadrakAlI bhadrakRt bhadrabalA bhadrayava bhadrAGga bhandra bhandra bhaya bhara bhara bhara bharata bharata bharataputraka bharatha bharadvAja bharujA bharujI bharuDa bharUTa bharUDa bharga bhaga bhagya bharma bharmaNyA bharman bharman bhalarI kA0 1 4 4 2 6 2 3 3 2 2 4 4 4 ( 66 ) 15 5 93 83 11 241 150 95 15 5 bhalla bhalli 18 226 83 bhalluka bhallUka bhavika mavin bhaviSNu bhavya bhaSaka bhaSaNa 118 bhaSad bhasad bhA bhAga bhAga bhAgadheya bhAgadheya bhAgadheyI 130 241 130 241 365 bhAgya 44 bhAGgIna 44 bhANDaka 315 | bhANDabhad 315 bhANDIra 315 bhANDIrI bhAdra bhAdrapada 80 80 bhAnu 78 bhAra 17 bhArata bhAradvAja bhArayaSTikA 115 | bhAravAhU kA0 * 4 1 4 4 3 2 4 4 3 2 2 2 3 274 274 321 321 16 33 33 16 316 316 156 156 10 255 8 -255 8 255 8 20 347 68 267 236 46 46 5 326 130 365 18 18
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 bhAravAha bhArga bhAluka bhAlluka bhAllUka bhAvita bhAvin bhAvuka bhASa bhAs bhAsa bhAsa bhAsanta bhAsayanta bhikSukI bhikSuNI bhittikA bhidA bhidi bhidira bhidu bhidura bhimbharA bhimbharAlA bhiyA bhiSa bhiSaj bhiSaja bhiSNaja bhissaTA bhissA bhissATA kA 0 3 2 4 4 4 6 3 1 4 2 2 4 2 3 4 4 2 2 2 4 4 2 3 3 3 3 ( 67 ) 17 80 .322 322 321 76 33 16 363 10 10 363 6 6 za bhuj bhuja bhujaga bhujaGga 130 bhujaGgama 130 bhujA 42 bhurja `74 bhI bhIka bhIti bhIma bhIma bhIru bhIru bhIruka bhISma bhISma bhuvana 65 bhuvana 65 | bhuvis 65 65 286 286 118 38 38 19 bhU bhUghana bhUcchAya bhUta bhUdhara 337 bhUdhra 93 bhUpa 93 bhUpati .93 bhUpAla bhUmi bhUmyAmalakI bhUyas kA0 2 3 2 2 2 4 3 2 2 4 3 4 4 4 3 4 4 5 2 4 3 2 6 4 3 3 4 6 lo0 118 67 118 80 119 19 76 19 80 119 168 167 338 338 338 167 169 93 3 5 1 153 39 76 69 69 2 237 237 237 1 170 32
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 68 ) za. kA. ho. 88 m bhUyiSTha bhUrimAya bhUrimAyu lo0 za0 - 32 bhrAnti 3.22 - zukuMsaka 323 | bhrukuTi 169 bhrUkuMsa 130 h >> WWW >> sm bhRkuTi bhrUstRNa h s -: : - 267 >> >> bhUSNu bhRkusa bhRkuTi bhRGgara bhRGgaraja bhRGgarajas bhRGgariTi bhRGgarITi bhRGgI bhedi 1 >> 137 s s Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 majA maJcaka mAri maJjarI mA maJjiSThA maJjIra maju <<<Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 za0 madhUla madhUlaka madhya madhyandina madhyandina madhyama madhyama madhyamA madhyamIya madhyaSThI la madhyA manaHzilA manas manasikAra manaskAra manAk manuSya manojava manojavasaka manorama mantri mantrin mantha manthaka manthani manthanI manthAna mandara mandara mandAra mandAra mandAra kA0 4 4 2 2 6 3 6 4 3 4 6 2 2 3 da 3 3 4 4 4 4 4 2 4 ra 3 4 ( 70 ) lo0 286 159 31 31 59 mandra 180 59 171 59 160 171 84 3 128 128 1.02 1 za0 manda. ru mandAru mandira mandirA mandhaka mama maya mayaSThaka mayuSTha mayU mayUka mayUkha mayUra mayUra mayUra mayUraka mayUrazikhA 101 101 maraka 45 mara 247 marica 247 marIca .66 maruka 66 maruka 65 marut 65 maruta .66 .64 159 64 217 159 maruta marudevA marudevI marunmAlA marubaka marUbaka kA0 2 4 4 4 6 4 6 4 4 4 4 4 2 4 4 4 4 4 2 2 3 3 4 4 4 4 4 9 1 4 4 4 0 64 159 34 34 24 91 126 303 255 254 303 248 11 218 225 248 218 225 129 129 57 57 248 348 117 117 228 ri 229 .211 2.1.1
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA0 4 kA. markaTa markaTa zlo. 113 113 markaTaka 85 marjitA mata 241 127 martya marSa salayu malayU malina malinA ( 71 ) zlo0 / za0 . 204 | mahAkula 325 mahAkulIna 284 mahAjayA - 48 mahAnali. mahAbalA .. mahAbodhi mahArajata 143 mahAraudrI.. 142 mahAvIra mahAsthalI 98 mahi 164 mahina 164 mahira mahilA mahiSa mahiSya mahI mahendrANI mahelA 251 mahelikA 252 mahezvara Know tmkoc mohe www malla """ mmmr" urmMM0000" morniorr sh d 310 .90 251 252 114 114 mallaka malli mallikA saSI masI masura masurA sasUra masUrA mastaka mastika mastiSka mastuluGgaka maha maha saha mahatpatha s m 80 mA m 107 154 154 189 s m 114 m sm 288 17 m mAMsala mAkira mAkis mAgadha mAnalya mADhA mADi sANava mANacaka .83 mANikya s s s o 269 297 297 s r sahas mahAkAlI, 2 >> 86 ... 23
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ l ( 72 / , zlo0 / - za0 10 mAga ... mAnita 4 289 | mArja m m s mArjana s 198 198 198 s 150 >> >> 184 s lh sh 183 r lh W lh s h za. mANibandha mANimantha mAtaGga mAtarapitara mAtarapitR mAtApitara mAtulAnI mAtulAnI mAtuliGga . mAtulI mAtulI mAtuluGgaka mAtRSvaseyaka mAtRSvastrIya mAdhavI mAdhavIlatA mAdhyandina mAdhyama mAdhvIka mAna mAnasa mAnuSa mAyAvin mAyika mAyin mAriSa mAriSa mArI mAruta mAruta mAruSa mArga 40 mmmm W0mmmcom WWWk 113 336 132 198 18 m h 19 h 3 151 | mArjA mArjAra 126 mArjAlIya mArjitA 181 mArtaNDa 126 mArtaNDa mArtANDa 181 mAdala 140 mArdalIka 140 mAdaka 175 mArSaka mArTa mAla mAlaka mAlA 125 mAlA mAlAtRNa mAludhAna 26 mAlya mASINa mAdhya 132 mAs 261 mAsma 129 .242 mAhAkula 117 mAhina 261 mAheyI 2. 16 | mAheSya 36 10 h h 228 h 276 h 342 210 h h 25 h 21 21 42 h m | mAhA h sm sm >> 107 310 113 238 310 sh .
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ za. pro. 124 124. mitra mithas mithas mithuna mithus . <<Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ : ( 74 ) kA. soza kA0 zlo. 4. 335 | mRdIkaSA..----- 4 194 za. mUSika m m mUSikA mUSikA mUSita mUSI m >> (18311 336 / mRdula 71 339 mekala mekhala methi 313 >> mUSI s meda . s 189 s s 203 um wwww man www x nnn ra ra 334 94 . 349 203 h 203 m s 109 159 114 . s mehalA s mRkaNDa mRkaNDu mRga mRgaH mRga mRganAbhi mRganAbhijA mRgayA mRgavya mRgaziras: mRgazirA mRgita mujA mRNAla mRNAla maNAlI mRtAlaka: mRti musAlaka mRttikA mRttikA | maitravaruNa s s 2 s | maittravaruNi maittrAvarUNa maitrAvarUNi maitrI 0.0 07 s 309 253 s s 24 mailaya maindaka s . mokula h moda s <<<Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA0 kA. w mlAna mlAna h m 275 213 145 145 21 m h 207 h 207 h yakSma yakSman yata yatas yati m m" h s yaSTa 299 s 12 s yatin s yathAtatha s 299 s . yadU s 310 . s yadi . s "rrr m Mur s zlo0 za. . 212 yavAsa yavAsaka yaviSTha yavIyas yamya yaSTi yaSTimadhu 86 yaSTimadhuka 297 103 yA yAcanA yAccA yAjaka yAjJavalkya yAtu 134 yAtudhAna yAdApati 31 yAdaHpati yAdasAMpati yAdasAMpati yAni yApaka yApya 218 yAmala 218 yAmA yAminI 257 yAmyA 227 11 yAvaka 218 yAvaka . 218 | yAvya 213 . yAsa .......... yabhana m s yama yama.. h 1 s >> s 146 206 s m m " s " yamana yamanI yamarAja yamarAja yamala yamAnikA yamAnI yavana yavanAla yavanI yavAkya yavAnikA yavAnI yakAsa s 3 0 s " yAva s s 233 234 s s 0 s h " m 4 4 4 213
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ za. kA0 zlo0 -- kA0 ko. yuga 6 --.-21ktimAla 3 156 rakSas m s s yugala yutaka yuddha yudh yuvati yuvatI yuvAna s 233 133 289 s 123 289 rakSA - 289 raja sja 116 rajata rajani s h 23 s . h s h m s __ 40 yuS rajanI s s mn my s s s rajas m 133 s rajas h s 103 m yuhan yUSa yena yoktra yogIzaka yogeza yotra s rati 333 s 134 150 20 s >> s 310 s yoddha mr ratha rathakavyA rathAbhrapuSpa rathika rathin rathira s s sd s 265 >> 257 m . 28 sm yodhaka yonala yoni yonI yoSA yoSit rathyA. rada sm sm 183 114 sm sm radana ramaNIya 164 164 45 148 148 m sm 114 h yoSitA sm h sm 123 rambhA ramya yautaka yautuka m sm 5 . 4 m yauvata 220 220 m rallaka s s m yauvana yauvana yauvanikA m razana razanA razmi 3 .. 216 3 . 165 .
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ . kA0 kA0 zlo. rasa m rasa w 30 rasana s 290 m rasana rasanA rasanA m s s s s s s , s . w sm . s s sm 240 w s s w 240 s 240 s rasanA rasamAtRkA rasA rasA rasA rasAyana rasAlA rasikA rasitA rasnA rasmika rasyA rAkSasa rAkSA s m m 207 290 s s m s zlo. za. .. 48 rAji 86 / rAjI 165 rATI 231 rAtri 165 rAtricAra 216 rAtriJcara rAtrI 165 rAma 156 rAma 195 / rAma 231 rAmacandra rAmabhadra 47 rAla rAli rAva 165 rikta 301 231 riktha 74 rikSA 233 rija 230 rirI rizya 315 ripi 315 riSTa 241 riSTatAtin riSTi 161 riSTha riSya 161 rIDha / 162 -seDhaka ---.. 70 h riktas m m m w h 283 s h s s 16 s riAsAna 54 s 72 s 238 >> >> h 328 s 12 s h riSTa 51 rAjan rAjan rAjan rAjanya rAjabalA rAjayakSman rAjarAja rAjAtana rAjAtana rAjAdana rAjAdana m m s s s 86 101 276 h m 153 w h h s m 4 4 177 . m 165
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. rIrI rukma rukmala non 24 ( 78 , kA0 zlo. zaM. 4 .......69 reSaNa 77 | reSA 77 | raivata raivataka roga rocaka rocanI rocanI h h h h s rugma 85 > >> s s 231 84 retas retra - 234 191 / 191 ruktaka mu www IN < 94 43 m m m m lakSaNa 3 - 240
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ za. kA0 kA0 zlo. 98 ( 79 ) zlo. . .... 253 laharI 353 lAkSA lAgalin 240 lAgalI ... 353 233 lakSaNa lakSaNA lakSmaNa lakSmaNa lakSmaNa lakSmaNA 14 ww << lakSmaNI 14 lakSman lakSmI lAbUka lAlikA likuca likSA 184 299 194 195 167 282 181 .. lagna lagnaka laghaT laghiTi 1:19 119 laghulaya 196 lipi lipikara livi livikara lulAya lulAyu lekhA . 97 299 318 Janamannewwwwm Kummmmm. 184 318 34 23. 14 254 254 126 Kunmuscuummm<< 127 lagUla lajjAlu lajjuSa laJca laJcA latA latA latA lattikA layamRNAla lalAma lalAman lagha lava lavaGga lahari 174 lokaMpRNa lokapriNa lokaMprINa lokAyatika locana locamarkaTa locamastaka loNikA lotra lodraka 14 14 314 158 225 225 197 209 263 lodhra 210 205 lotra 29 292
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 80 ) za lola lolupa kA. 3 loka za. .65 vajrA.. 64 | vajrAzani vajrI kA0 4 zlo. 158 s s m lolubha s h 158 WW 88 >> m h loSTa loSTu lohala lohita vaTa s s 11 vaTa. s - 44 351 142 m >> lokAyatika s s 1 s 351 s h vaTaka vaTAra vaTAraka | vaTI 199 var3a 190 vaDabhi 200 vaDabhI 200 142 s vaMzaka vaMzajA vaMzika 106 m >> h s h vaMzikA s h h vakIra vaktra m sm sh 317 vaktra >> 106 345 vaDU 156 vaNij vaNijya 8 vaNijyA vaNDa vat vaknu vakra s sd sh sr 317 , sh . >> vakraya vakrAGka vakroSThikA vagnu , m lh h sh vatsara vatsara vad m m 111 m vada s >> vati vaGga vacaknuka vacana s sm` s 104 lh . s vacas vadanti vadantI vadanya vadAnya 66 vadAla 158 vadAvada m . s 12 vajra vajra 2 h bh sd
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA0 za0 vadra m zlo. 287 352 352 s s 296 s sd sh 173 82 121 352 204 h h h vadhU vadhUTI vadhUTI vadhrI vadhvaTI vana vana vanadava vanadAva vanabaka vanAyujA vanI vanIpaka vanIyaka vandA bandAkA vanya zlo. za. 34 | varaTA 119 varaTA varaTI varaNa 344 varaNa 117 varadA varayita 120 varalA 1146 | caravAhIka varA varAGga 299 varAGgaka 120 varANasi varANasI varAzi 177 varAsi variSa 240 variSA 149 variSTha variSTha h xn.mmmcow.cmma 200 h h 25 h s sh 221 221 h . h h 060 vappa h h 34 234 315 varI s 152 h s varuTa varuDa varuNa varUTa varUTI 173 vapya vapra vapra vamathu vamana vami vayaHsthA vayaHsthA vara s 315 s >> 170 .172 286 315 varUDa bh s 45 s 204 4 4 4 4 4 vareNya vargalI varcas varcaska vara 40 m www. n vara m 196 111 s varaTa vajana
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 82 ) za0 .. kA sau. 0 varNa 129 129 varNa varNaparistoma varNya varta vartaka vartakA vartani vartanI varti varti vartikA <<Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 ghasuka vasudeva vasudhA vasundharA vasupUjya vasurA vasUka vastaka vasti vastya vasna vasvokasArA vaha bahana vahana vahas vahita vahitra vahya vA vA vAMzI vAgA vAmin vAc vAc vAcA vAji vAjin vAT vATa vATi kA0 4 4 4 4 4 4 4 4 2 2 3 3 3 3 3 6 6 4 4 2 2 2 2 4 4 6 ( 83 ) lo0 185 238 1 1 5 za vATikA vATI vANa vANA vANArasI 185 vANi 177 vANija 10 vANijya vANI vAta vAta vAtapramI 219 35 218 77 118 221 264 260 321 vAtula 322 vAtUla 264 vAtUla 108 vAtyA 109 vAd 190 301 21 21 100 100 298 298 vAtAyu vAtAyuSa vAti vAtiGgaNa 106 30 30 vAdAla vAditra vAdya vAghrINaza yAdhIsa vAna vAnamantara vAnAyujA vAnIra vAnara vAneya kA0 4 4 4 4 4 2 3 2 3 4 4 4 4 3 4 4 4 6 6 6 4 2 2 4 4 ja ra 2 4 4 zlo0 29 29 219 219 25 100 317 316 100 297 118 329 326 326 118 265 120 120. 27 27 111 367 112 105 327 320 139 3 299 216 216 *4
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 bApi bApI bAma vAmadeva vAman vAmana vAmA vAmi vAmi vAmI vAra vAraMvAram vAraTa vAraTA vAraNavRSA cAravANa vAralA vAravAreNa vArANasI vAri vAri vAri vArinidhi vArivAha vArivAhana cArI vAruNi vArtA bArtA vArtAka vArtAka vArtAku kA0 4 4 2 3 4 4 4 4 4 6 4 4 4 4 4 2 2 4 4 4 4 ( 84 ) lo 0 108 108 79 79 78 79. vArdhI 114 vArdhuSi 114 vArdhuSika 298 vAli vAlikA 299 90 vAlin 98 vAluka 355 vAlukA 352 vAlukA 148 vAlukI 369 vAluGka 352 vAlmika 98 vAlmIka 25 vAlmIki 90 295 324 96 55 55 295 24 To vAtaGga vArtika vArdAlI vArdha vArSi vAvad vAvRtta vAzaka vAzA vAzikA vAzitA vAzurAzu vAzra 315 vAsaka 264 vAsayI 264 vAsantika 264 vAsara 264 vAsava kA0 6 4 4 3 3 4 4 4 3 6 6 4 4 4 4 4 2 4 2 2 zra0 265 105 121 252 96 344 344 325 242 107 242 239 107 324 271 271 308 308 308 111 72 156 156 156 290 250 29 35 34 131 29 337
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA0 zlo. kA0 3 o vikAra 13 88 w s h o . h 13 115 3.45 . s m x 91 x m zlo. za. .. 218 vikasaka 345 156 vikira 290 vikuna vikRta 91 vikRti vikka 238 vikrayin vikriyA .93 viklI | vikhu vikha 262 vina . 118 vicAraNA vicchandakA vicchardakA s m 318 w m 121 h 74 h w mom h h zaM0 vAsasa vAsi vAsA vAsitA vAsI vAsu vAsudeva vAsudeva vAsupUjya vAsubhadraka vAsurA vAstuka vAsthUka vAha vAhana vAhasa vAhi vAhitya vAhya vAhni vAhika vAhika vAlikA vAhIka vAhIka vAhrIka vAhrIka vAhIkA w M h s a x s 118 x m vija vijayA sm or . sm m 6 W 4 h m s 61 52 m m s m 52 m h s m s 322 264 vijala 15 vijAtAkhyA vijipila 204 vijila vijevila vijjala 284 vijJa 15 299 viDa viDaGga viDvarA vitarkaka ... 236 vitAlI -13 vitta m h viTa x h x 10 h x vikarAlA 299 84 h w h vikaSA vikasA vikara - 121 128 122 h w s 2 w
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ kA. lo. vidiz w vidura viduSa viddha vidyut in om w r. 16 m m or 129 m w vidyutA vidrava vidruta vidruma vidvas w 88 vidhas x w r . 21 kA0 zlo0 / 2... 58 | vipralambha 3 , 11 bibhA | vibhAvarI | vibhu 116 vimanas 115 -vimarzana 293 vidhAma viyoga virati virATaja virAva viriJca viriJcana | viriJci vilana 319 263 - bilAla 171 vilepanI 11 vilepikA vilepI vilepyA : vilocana 94 | viloma 94 / vivatsara vivadha vivadhika 88 vidhi vidhu vidhuta vidhuvana vinimaya vinItaka vinunnaka o 180 - vilaGga ro 337 40. o x on w x meron w w mm x m w x x mm w w 2 x w w w w vindu 39 vina vipaNi viyaNI vipad mx 30 m m m m m w n m n mm x x m 2 5 . vipadA viparyAya viparyAsa vipAz vipAzA viz viz 196 6 248 11 vipula vipratisAra vipratIsAra viprayoga - . 34 viza 7 vizathin vizaraNa ...86 / vizAkha .
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ za. kA0 zlo. 4 245 245 317 366 ur lo| za. 22 visaprasUta 40 visaMprasUna visAra 317 visaarin| visArin visRtvara vismara vistara 113 vistAra 113 visphAra visphoTa 87 visphora vismaya mr . m S. my 88 vismRta 125 __ 79 196 / vihaga vizAraNa vizva vizelima . vizvakadru vizvakadrU vizvakarman vizvakRt vizvaklena vizvapsa vizvapplan vizvambharA vizvasRj vizvA vizvA viSa viSaya viSayin viSANa viSANa viSANaka viSANA viSANI viSANI . viSuva viSuvad / viSuza viSkIra : viSTapa viSThA viSvaksena viSvANa visa - 12 vihaGga 344 293 293 11 vihaGgama vihaGgikA vihaGgimA 293 vihelima 309 vIjana vIjA vIti vIthi vIthI vIra' - 4245 vIrazAka vIrA | vIrya vIyA 118 3. 62 vIvadha ....4. 248/ vIvadhika . 24
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ za. w zlo. 155 sm sm m 0 bukka vukkan vukkasa dhukkAgramAMsa vuSa h h ( 88 ) zlo. . 188 vaNi | veNi 354 veNivakra 189 veNuka vetasI vetAla ved 207 vedavyAsa vedi vedi 111 vedikA 91 vedhas 106 296 150 khusa h 111 h s s 189 vRkadhUpa vRkka vRkSadhUpa vRjana 207 s lh m vRti vRtta vedhas m 91 105 m m vedhita veni 315 vRttAnta vRtti vRtra vRtrahan vRdhasAna 239 342. m veman < 0.0mmmmmmmmm0 h m veleya 135 304 vRSa h velli 239 326 197 h veza vRSaka h 155 vRSan veza vezyA h 130 vRSan 104 veSaH h h 1970 vRSabha 42 h veSyA vRSabha vRSabha . h m vRSabha vRSAkapi m 115 vRSAkSa m vesara besAriNa ' vaikRta | vaijayanta 298 vaijayantikA 298 vaijayantI 301 / vaijJAnika 257 sm 241 vRkSI vRtI sm m< begakSara >>
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 51 kA. vaiDUrya vaiDUrya co vaiNuka 176 176 339 288 100 vaitaraNi vaitaraNI 104 vaidUSa zlo0 za. vyAman vyAyAma 296 vyAla 104 vyAlaka vyAlapAhin vyAsa vyAhAra 239 vyutkrama | vratati vratatI 109 vradhna bIDa krIDA vainItaka vainya 263 101 vaimeya vairATa . . . WWWW. . 0 0 . M M 126 126 vaiva vaivadhika b 122 250 vaizya voTA - - voSaT .. Kannanor Ko namam commmmmm. 315 131 106 235 182 182 vyajana vyaDambaka vyaDambana vyadha 259 260 lh . zakaTa zakaTa zakaTi zakaTI zakaTIna zakala m . 326 129 vyantara vyavadhA vyavadhAna vyAkoza vyAkoSa vyADa 138 zakala | zakalI MC. 138 288 339 169 zakuna zakuni zakunta 345 345 vyADa vyAdha zakunti vyAdhAma vyAdhAman vyApya 102 was .. . 216 / zaknu 176 . zakya vyAma
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 zakri zakla zakla zakla zaklI zakara zaGkin zaGku zaGkumukha zaGkhamukha zaci " zacI zadI zTha zaThatA zaNa zaSTha zuSTha zaNDa Da zaNDha zataka zatadhAra zatapuSpA zatabhIrukA zataruSA zatavIraka zatAnanda zatAraka zatArus zatAvarI zatra kA0 4 3 4 4 3 4 4 2 2 4 3 4 3 3 4 6 4 4 4 4 4 16 ( 90 ) lo0 - 354 | za 12 zatru 102 zani : 37 zani 366 | zanaizvara 303 70 za" zanais zapa 184 369 zapana 369 zapharI 120 26 152 13. 62 zabda 62 zam 238 zama 25 zamatha 26 zamana 257 zami 25 152 zamI zamI zamIra zarmAru zampA zampAka 66 zamba -220 zamba 176 zambara 217 zambara 93 zambara 93 zambala 65 zambA 217 zambAkRta 234 zambu - 354 zambU kA0 4 4 2 2 2 4 6 2 2 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 4 4 4 4 zlo0 121 251 69 22 22 : 22 82 106 106 368 19 129 119 120 -303 206 140 206 206 206 .115 154 65 98 96 92 367 105 115 23 280 280
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 zambUka zambhalI zambhu zayathu zayana zayanIya zayAtu zayAnaka zayAlu zayu zayyA zara zara zara zaraNi zarad zaradA zarAti zarAra zarAri zarAva zaru zaru zarkarA zarkarAvat zarkarila zarma zarman zarva zarvalA zarvalI zala kA0 4 4. 4 3 3 4 4 4 2 4 4 3 4 3 2 4 ( lo0 za 280 zalala 131 zalala 90 zalATa 339 zalAli 229 92 273 30 51 49 362 327 . 363 68 66 274 229 339 335 339 zalya 340 229 274 12 13 91) 13 4 14 80 282 : 282 zalu zalka zalkaka zalmali zalyaka zalakI zava zavara zavas zazvat zaSya zAsana zasta zastA zastra zasya zAka zAka zAkaTa zAkaTa zAkavIra zAkazAkina zAkyaka zAkyasiMha zAkara zAkhA 332 | zAkhin kA0 3 4 3 4 4 4 4 4 4 4 * 4 6 4 4 4 4 3 4 6 4 3 4 : 4 lo0 331 332. 327 363. 167. 129 . 36 204 331 331 188 . 153 92 .154 97 272 303 15 8 272 272 43 - 19 -327 19 262 219 99 99 303 127 126
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 zAkhineDAhAla zAGkara zATa zAdI zAThya zANA zaNi zAta zAta zAtakumbha zAtakaumbha zAnava zAnta zAnta zAntigRha zAntIgRha zAman zAmba zAmba zAmbarI zAmbUka zAra zAra zAraGga zArada zAradA zAri zArikA zAriphala zAriphalaka zArivA zArkara kA0 4 * 3 4 4 3 4 4 3 2 ( 92 ) lo0 za0 14 zArvarI 2 3 4 304 223 223 26 339 339 73 72 77 zAla zAla zAla zAla zAla zAlaparNikA zAlA zAlAJjana zAlI zAlUra zAleya 77 251 295 5 39 zAvara 39 zAzvata 254 | zAzvatika 65 zAkala zAlmala zAlmali 98 zAbvala 348 ziMzapA 280 zikya 100 zikSu 4 118 4 326 2 51 2 100 3 100 zikhin 4 360 zikhin 3 99 zikhin 3 100 ziGkhANaka 226 ziJjita zikhaNDaka zikhA zikhANDika zikhAbala 4 4 13 zita kA0 zlo0 2 8 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 6 1 85 3 4 4 4 34 28 123 152 369 372 238 127 143 148 371 221 204 204 210 51 51 64 64 190 46 14 156 127 156 349 69 123 349 195 22 73
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 zita zitacchatrA zitagu zitadhAra ziti ziti zithira zithila zini zinIvAlI zipha ziphA zimi zimI zimbA zimbi zira zira ziras zirA zila zilA zilA zilA zilAjatu zilAjatu zilAmukha zilI zilI zilImukha zilAncha zilpajIvinI kA0 6 4 4 2 6 3 2 4 4 4 4 4 4 3 3 3 3 3 4 4 3 4 4 8 4 4 ( 93 ) zro 72 220 102 66 15 18 103 103 18 42 127 127 140 100 140 140 za0 ziva ziva 73 84 ziva ziva zivaka zivA zivA zivI zizira ziSya zIta zItabhIru zItala zItaziva zItA zItA 59 zItAru 154 zItAlu 154 zIm 194 zIm 316 zIrSaka 47 zIrSacchedya zIrSaNya zIvala 85 zuka 352 zuka 286 zukabaha 47 zukra 73 zukla 285 zuc 3.16 zuci 124 zuci kA0 1 1 4 4 2 4 2 2 1 4 4 3 6 6 3 4 2 4 4 6 2 zlo0 11 16 92 312 312 83 323 83 48 14 10 176 10 9 241 331 37 37 14 118 270 23 270 250 117 360 228 16 16 117 9 10
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ za : zuNThi zloza 57 / zUnya 57 zUra 102 | zUra 3 3 4 zuNThI 19 zUraNa .. 272 zUri zutudri suntu zuddhakarman zuna zunaka zunakA zunakI Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 95 ) ___ zlo0 / . __250 zramaNa za.. l kA0 zlo. 1 12 h zevAla zaikSa - - m h zaikhara zaiSacchedika zramaNa zramaNA zravaNa s 12 mh - zaila zaileya h pravaNa zravaNa zravaNA 158 h 250 zaivala zaivAla h 250 zravas 158 18 m 48 zraviSThA zoka zoci lh lh zocis m bh s s zoNaka zotha zopha zaukhazayyika zaukhazAyanika s 287 m morn mrr-rror rm rur --- s zauNDIra s zauNDIrya s 94 200 154 zauSkala sm h zrAnta zrAvaNa zrAvaNika zrI 91 zrIpArzva zrIpiThaka 287 zrIvatsa zrIvatsAGka 255 zrIveSTa zruti 256 zreNi zreNI 256 18 zreyas zreyas zreyAnsa zreSTha 200 zroNi zroNI 102 zrotas 126 / zrotra . zyAmaka zyAmala zyAmAka zyAmAla m K h zreyas zreyas m s s 148 jhyAla zyAlI zyeta zyena zyonAva . m 42 m bh 181 - wrr >> mm s 105 s zraddhAlu zrama sh
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 zrautraka zrauSaT zleSmaNa zleSmala zvakarNa zvan . zvapAka zvana zvaru zvarusa zvAna zveta zveta vedatikA zvovasIyasa paTI paNDa paNDa SaSTha SaSThaka pASTha poDa SoDat SoData ThIvana Thevana SThyUta saMjJa saMjJa saMpheTa saMbujasa saMyat kA0 3 3 4 4 3 5 2 2 4 4 6 1 4 1 6 6 6 4 4 4 6 3 3 3 6 3 ( 96 ) zlo0 za0 158 - saMyata 106 | saMyadvara 83 saMyamanI 83 318. 316 saMvad 353 saMvadana 4 saMvanana 67 saMvara 67 saMvara 316 saMvarta saMrAva saMvatsara 76 saMvarti 15 saMvartikA 346 saMvasatha 16 saMvIta 238 saMvRta saMvega 120 26 saMzayAlu saMzrava 38 38 saMzruta 38 saMskRtavAcaka 307 saMstara 307 | saMspheTa 307 saMsphoTa saMhatala 89 89 saMharSa 89 sakala 80 saGkara 80 - saGkAra 290 saGkIrNa 125 saGkA 289 saGkoca pizuna kA0 3 2 1 1 2 4 4 .2 2 3 6 4 4 6 3 3 zlo0 290 289 71 21 50 51 80 80 19 11 52 209 259 16 .67 67 129 70 111 75 8 228 290 290 174 87 36 55 55 65 205 205
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 97 ) to kA0 zlo. w za0 saGkrama saGkAma w 87 w saGga w saGgama saGgara z 113 saharSa w x saGghATikA sacI 116 or w w to w w w w mom w at x m x mm ron saJcaya 26 231 saTha me 313 193 saNa x 20 313 m w zlo0 / za. sanA sanAt sanAtana 85 santata 276 santati 87 santamasa 243 santAna santApita sanda 42 sandAna 257 sandAva 347 sandita sandI sandrAva 252 sandhA 252 sandhA 253 sandhi 321 sandhi 321 sandhilA sandhyA sandhyA sanna sannakaTTha sannakodu sannidhAna sannidhi sapadi saptalA sam 232 293 32 itbunkeutuminente o 20 saNDIna sat satata satIna satInaka satIlaka satyaGkAra satyAkRti satra satra 111 m s x m - mm mmm Www N. m x 131 111 20 w satvara 218 o w 160 49 w x rr nx to w w w x w w w w w w sadana saMdam sadA sadAtana sadRkSa . sadRza sadRza sadri saMrmiNI. sanat 99 w 240 129 w x me w sama samAkalA 60 120
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 samakalA samajyA samantatas samantAt samara samardhaka madhuka samA samAja samAna samAnodarya samit samita samiti samIcIna samIra samucchraya samutpiJja samudaya samudaya samudAya samudAya samupajoSa samparAyaka sampA sampAka sampuTa samprati samphula sampheTa samba sambara kA0 6 3 1 6 1 4 6 4 4 4 4 3 2 2 ( 98 ) lo0 / 0 12.0 sambara 96 sambara 95 sambala 95 117 15 95 sambAkRta sambhalI sammada samyac 51 sayA 96 sara 60 sara 144 sara 290 saradU 290 saraTa 290 saraD 107 saraDa 117 saraNA 34 saraNi 20 saraNi saraNi saraNI saraNI 25 saraNDa 95 sarayu 291 sarayU 115 saras 1.54 131 25 291 saras 53 sarI saruha 96 sarasI 138 | sarasIruha 290 sarAva sari 65 96 afte kA0 4 4 3 4 2 4 3 * * 4 4 ja 4 2 4 4 * 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 3 * lo0 92 367 105 22 .131 104 107 297 213 274 273 119 334 . 119 334 242 7 30 107 30 242 . 335 103 103 92 110 245 . 110 245 68 213 94
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ ilo. 220 220 sarila sariSapa sarIsRpa saroja sarojanman 235 . 235 224 118 saroruh 289 289 219 220 80 239 saroruha sarga sarpa sarma sarman sarva sarvadamana sarvadA sarvandama sarvarI sarvavidyA sarvaveda sarvavedas sarvIya sarSapa salira sallakI kA0 zlo0 | za. . 13. sahacara sahacarI | sahadeva .244 sahadevi .244 sahadevI 244 sahadharmiNI . 244 sahas sahas 338 / sahasA sahAcara sahAcara sahiSNu sahuri sahodara 240 sAMdRSTika sAMparAya sAMparAyaka sAMmRSTika 300 sAMzayika 3 sAka 259 sAkSAt . sAGgama 188 sAkhAya .15 sAtalA 265 sAtavAhana sAtIna 265 sAtIlaka.. . 97 sAda 120 sAdana sAdi sAdin 4 . rA9 sAdhanta 0.00 Admmmmmone 143 . .52 291 104 52 122 14 salva savyeSTa savyeSTha savyeSThAtR sazvat sasakalA sasya mmmmm 240 244 252 253 122 266 saha sahacara ___ 12
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 sAdhayantaka sAnu sAnta sAman sAmpratam sAmbarI sAya sAya sAyaka sAyam sAyam sAra sAra sAra sAraGga sAraNI sAraNI sArasana sArikA sArgaka sa sAI sArva sAla sAla 'sAla sAla sAla sAlaparNikA sAlavAhana sAlA sAlAJjana kAo 1 4 3 2 3 2 4 4 4 4 4 3 3 4 4 1 3 4 * 4 4 4 ( 4 100 ) ilo0- 1 za0 12 sAlU 72 sAlUra sAleya sAlva sAvara sAhasra 32 | sAhasriNa siMhala sikatA 254 96 _348 . 274 274 32 99 sikatAvat sikatila siGghANa 78 93 sic 118 sicaya 326 sita 107 sita 242 sitA .215 sitAbha 214 sitAbhraka 326 sitopalA 35 | sidhman 78 simA 3 245 28 123 152 369 238 | silI 3 244 sihuNDa 4 127 143 sina siprA sima sima simbA sirA sIta ziva sItA kA0 * 4 4 4 4. 3 3 4 4 4 3 4 6. 4 4 * ilo 0 371 371 221 15 210 268 268 174 100 14 14 195 219 219 76 14 45 203 202 46 89 89 2.18 105 17 36 140 194 189 158 9 241
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ za . kA0 zlo. 331 sItA sIm 4 sIm 175 175 m<Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlo. sUda ( 102 ) kA0 zlo0 za0 3 . 40 sRNikA 3 249 sRNIkA 132 sRpATikA 132 sRpATI 353 sRprA 136 sRmara h 345 h s 105 s sUnaka sUnA sUnu sUpa sUpat senA s 117 256 124 100 serandhrI m h sevana sevanI m 339 m sUraka sUraNa sUrata saikata sainika 14 h 267 295 sainya . sUratA sainya h ommmmmmmmm.wmmmwwww x mm4 267 sUratha sm 295 sairandhrI 124 sUrathA 311 sairIyaka ... h sUradeva m 219 219 144 144 saireya sodara sodarya soma soma s h sarpa h 338 102 saryAtmajA h sarmi m 62 soman m s 162 299 299 299 s 162 s s sUrmI sRkka sRkkaNi mRkaNI sRkan sUkti sRgAla sRgdharA sRNi sRNi 162 162 soman somapItin somapIthin somAla saukhyaka saugandhika saudAmanI saudAminI sAdAgnikA saudAnI s W h s 116 m >> c
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ l kA0 zlo . za. sauparNeya saumya ( 103 ) zlo0 0 sthApatIka sthApatya sthAla sthAla m 251 251 m s saura h saurASTra saurASTaka >> s sthAlA sauri sauvida s s 250 sthAli sthAlI sthAlI sthAsnu sthiti s s 253 s 253 s s 166 sthUrI 127 sauvidila sauvIra sauhArda sauhRda skadhas skandha skandhazAkhA stanandhaya stanandhayA stanandhayI stanapa stambapura stambha starI stimita s 228 s 00cCMWWWommewwww wwe kam s s >> 27 sthUla sthUlalakSa sthUlalakSya sthUlI stheya stheSTha sthaurI snasA sAna strAvan >> 314 s 307 m stubha h 193 198 194 h s 70 s W s 157 79 stena steya stainya styAna sthapati sthala sthavi m s 157 157 snuhi hh 4 . 18 / spariza 10
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 sparza sphaTa sphaTita sphara spharaka spharaNa sphATika sphic sphija sphuTa sphuTana sphuraNa sphoTaka sphoTA sphoTA sphoTAna sphoTAna syAma syAla syUta syUna syUnaka syona syona syona syonAka saMsakalA srava garbhA sUstara sUruca kA 0 4 4 4 3 4 4 4 3 6 4 4 3. 3 ( 104 ) zlo0 za0 10 sUruta 332 sUruvA 138 srotas 278 sUtas 278 srotasvatI 91 srotasvinI 89 sUtovahA 182 182 138 74 svajana 91 88 176 185 312 312 18 146 74 74 sva svaHzreyasa svakIya 7 svadhitI svana svani svabhra svayambhU svar svar svaru svaru svarus svarNa varbhA svarbhAnu svavAsinI 641 74 svasR 201 svAna 120 svAna 111 svAnta 310 svit 229 svedana 303 | svedanikA 4 4 4 4 4 1 3 3 6 4 6 ilo0 79 214 100 105 101 101 101 151 16 151. 151 282 19 20 4 90 1 92 67 274 67 76 23 23 117 146 316 20 4 103 346 346
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ braa yyaahm lyaa tthaay...... waa ha De hanUmat hanUSa hayana haye hari hari hari hari haricandana harita harita haritA haritAla haritAlI haridvA harimat harimantha harimanthaja harivAluka hariSA harItakI haryazva harSa hala kA0 2 2 2 2 2 3 6 4 6 4 4 2 4 4 * 2 4 2 2 ( 105 ) ilo0 110 106 133 133 72 242 259 105 5 60 201 254 17 200 -254 za0 17 273 83 273 halA halAhala halAhala halAhala viS habiS 72 haviSya halyA havana hasa hasana hasanI hasantikA hasantI hasta hastamayUraka hastinapura hastinApura hastinIpura hasU hahA 5 haMho 60. 253 253 hAra 239 hArita 125 hArIta 172 hAla 60 hAla 1.25 hAlAhala 330 hAlinI kA0 2 hai 4 4 4 3 ja 3 2 2 4 4 4 6 6 3 6 4 zlo0 133 61 276 334 29 114 50 114 50 116 116 61 61 61 176 218 27. 27. 27 29 70 1.15 104 110 116 113 313 313 330 29 276 334
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ kM za. kA0 kA0 zlo. zlo0] za... 116 huDa 2 -.... 314 hAsa hAsikA hAsya hAhas hAhA hAhAhUhU hiMsIra hikA hiGgula hiGgulu hijala hinI hiDimba hiDImba hiNDIra hiNDIraka himavatI < < Kanwro. mmunmun. 117 2 helihi 68 132 22 ka-rrr0""Murrrrrrrrm Mmm ur wr>> 000 116 zl nynyo tstsaazosbrulwknytsaa bhyaandh w waa tstshaa bhyaa tstshaa tstshaa w sgyuzl- zl- zl- zl- w- zlsmaa kaa kk kk kk kkaa haimavatI hailihila himA 132 104 himAvatI hiraNa hotra < 281. hiraNa hiraNya * * hiraNya, < hirivara hiruk hiruk < - non on 105 104 105 100 20 116 hudinI hAda hIra hIra hAdinI 88 hIraka hIka 122 337 122 hIkA
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ za0 I ku DrINa ta hIvera dveSA kA0 4 6 6 4 6 ( 107 ) ilo0 za0 hlAdA hlAdinI 437 72 72 198 22 hrIka lokA hrIku COMMON kA0 4 4 samAptazcAyaM granthaH / 4 2 4 ilo0 189 189 337 122 337 iti zabdaratnAkarasthazabdAnAmakArAdyanukramaNikA samAptA /
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
_