Book Title: Shraddha Pratikramana Sutra Prabodh Tika 1
Author(s): Bhadrankarvijay, Kalyanprabhavijay, Amrutlal Kalidas Doshi
Publisher: Jain Sahitya Vikas Mandal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001007/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI - zrAdhdha - pratikramaNa - sUtra prabodhaTIkA bhAga 1 prakAzake jaina sAhitya vikAsa maMDaLa, muMbaI - 56. al Education Fernatione Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra (prabodha TIkA) (saptAMga vivaraNa) bhAga pahelo (sUtra 1thI ra5) * saMzodhaka : pa. pUjya paMnyAsa zrI bhadraMkaravijayajI gaNi 5. pUjya munizrI kalyANaprabhavijayajI * prayojaka 0 amRtalAla kAlidAsa dozI, bI.e. prakAzaka jaina sAhitya vikAsa maMDaLa, vilepArale, muMbaI-4000pa6 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra (prabodha TIkA) bhAga pahelo prakAzaka : jaina sAhitya vikAsa maMDaLa. 112, svAmI vivekAnaMda roDa, vIlepArale, muMbaI-400056 (c) jaina sAhitya vikAsa maMDaLa cothI AvRtti oNgasTa, 2000 nakala : 5OOO kiMmata : rU. 200|rU. 500/- (seTa bhAga-1, 2, 3 nA) mudraka H navaprabhAta prinTiMga presa novelTI sinemA pAse, ghIkAMTA roDa, amadAvAda-380 001 phona naM. 5508631-5509083 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya jaina dharmanI eka ati mahattvanI kriyA eTale Avazyaka kriyA. A kriyAnA nAmathI ja tenA arthano bodha sahaja thAya che. A kriyA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka zrAvikAone savAra-sAMja be vakhata avazya karavA yogya che. Aje to A kriyA pratikramaNanA nAme suprasiddha che. anAdi kAlIna karmamaLane dUra karavA, navAM karmone AvatA aTakAvavA, krodhAdi kaSAyono nAza karavA, maitrI AdibhAvanA vikasAvavA temaja mokSaprApti arthe A kriyA eka adbhuta kriyA che. temaja te dvArA AtmanirmaLatA prApta thAya che. mATe Agamika kALathI ja A kriyA upara aneka graMtho racAvavAno prAraMbha thaI cUkyo hato. tyArabAda sAMprata kriyAnAM sUtro upara saMskRta, prAkRta ane apabhraMza bhASAmAM aneka graMtho racAyA che. te tamAma graMthonuM adhyayana vartamAna kALe duSkara banyuM hovAthI tenA sArarUpe eka saMpUrNa graMtha racavAnI bhAvanA pU. pitAzrI amRtabhAI kAlidAsa dozInA manamAM uddabhavI hatI ane temaNe pU. pathyAsa zrI bhadraMkara vijayajI Adi muni bhagavaMtonA mArgadarzana heThaLa prabodhaTIkA nAmaka gujarAtI bhASAmAM saraLa TIkA racAvavAno vicAra karI yojanA saphaLatApUrvaka pAra pADI hatI. A graMtha traNa bhAgomAM pUrNa thaI prakAzita thayo hato. tene jainazAsananA tamAma vargo taraphathI suMdara pratibhAva sAMpaDyo hato. ane bahu ja TUMka samayamAM traNa AvRtti prakAzita thaI cUkI hatI tyArabAda chellA keTalAya vakhatathI A graMtha anupalabdha banyo hato. temaja aneka pUjya sAdhu bhagavaMto temaja jijJAsu ArAdhako taraphathI avAranavAra mAMgaNIo AvyA karatI hatI tethI punaH mudraNa karAvavAno vicAra karI rahyA hatA tevAmAM amadAvAda sthita lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya vidyAmaMdira tathA zAradAbena cimanabhAI ejyukezanala risarca senTaranA nidezaka zrI jitendrabhAI zAhe paNa amane Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A graMtha zIdhrAtizIdhra prakAzita karavA mATe AgrahabharI vinaMtI karI hatI ane sAthe jaNAvyuM ke jo A graMthonuM punaH mudraNa karavuM hoya to yathAzakaryo sahayoga Apaze. A prastAvathI amArA manamAM AnaMda vyApI gayo tathA kAryano prAraMbha karavAno utsAha janmyo. ame prakAzana saMbaMdhI tamAma kArya teozrIne soMpyuM. temaNe khUba ja utsAhapUrvaka svIkAra karI suMdara rIte prakAzana-kArya pAra pADI ApyuM che te badala ame temanA khUba ja AbhArI chIe. A samagra kAryamAM amane madadarUpa thanAra tamAmano khAsa AbhAra mAnIe chIe. temaja kaoNpyuTaramAM enTrI tathA seTIMga AdinuM kArya karanAra zrI akhileza mizra, zrI harIzabhAI cauhANa, zrI vikramabhAI, zrI cirAgabhAI, zrI praNavabhAI, zrI anilabhAI Adino khUba ja AbhAra mAnIe chIe tathA prapha saMzodhananuM atyaMta jhINavaTabharyuM kAma khUba ja civaTapUrvaka karI ApavA badala zrI nAraNabhAI paTelano khAsa AbhAra mAnIe chIe. A graMthanA prakAzanamAM zAradAbena cimanabhAI eNjyukezanala risarca senTarano tathA lA. da. vidyAmaMdira amadAvAdano paNa AbhAra mAnIe chIe. graMthanA prakAzanamAM kyAMya kSati rahI gaI hoya to te jaNAvavA ame khAsa Agraha karIe chIe jethI bhaviSyamAM prakAzita thanAra AvRttimAM te kSatine dUra karI zakAya. amane AzA che ke tamAma sAdhako temaja ArAdhakone A graMthanI punaH upalabdhithI AnaMda thaze. jinAjJA viruddha kAMI lakhAyuM hoya to trividha trividha micchAmi dukkaDam | jaina sAhitya vikAsa maMDaLa muMbaI jUna - 2000 caMdrakAntabhAI amRtalAla dozI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya mAtRzrI DAhIbahena manasukhalAla vorAnI puNya smRtimAM A dharmagraMtha saprema arpaNa. -zrI harasukhalAla ema. vorA parivAra Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama rU 4 saMpAdakIya nivedana sAta aMgonI sAmAnya samajUtI saMketasUcI pratikramaNanI pavitratA namaskAra-yaMtra namudo-namaskAramaMtra -paMciMdiya-sUtra thomavaMja-sunaM-khamAsamaNa-sUtra sumusutA -pRccha-guru-nimaMtraNa-sUtra gururavAma-sutta-abhuDhio-sUtra rUriyAvahiyA-sunna-IriyAvahI sUtra sArIra-sunaM-tassa uttarI-sUtra varasAsu-annatya-sUtra vaDavAsAya-sutta-logassa-sUtra . sAmAphiya-sunaM-karemi bhaMte-sUtra . sAmArUpArA-sutta-sAmAyika pAravAnuM sUtra tAnA-su-jagaciMtAmaNi caityavaMdana . vivaMtA-sunna-jaMkiMci-sUtra . sakAmo-namolyuzaM-sUtra . sabsa-revaMta-sunna-jAvaMti ceIyAI-sUtra . savya sAdhu-vaMtA-sunna-jAvaMta ke vi sAhU-sUtra . pazcaparameSi-mArasUtra-namoDarNa sUtra 91 111 131 208 240 256 287 292 322 324 327 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 434 454 473 485 500 516 531 pa35 538 543 18. savAraM-thotta-uvassaggaharaM stotra 19. paLAhA-sunna-jaya vIyarAya sUtra 20. rephaya-sutta-arihaMta-caiyANaM sUtra 21. vAI---kalyANakaMda stuti 22. saMsArAvAna-zu-saMsAradAvAnala stuti 23. sukha-zu-pukharavara-sUtra 24. siddha-ghu-siddhANaM buddhANaM sUtra 25. velAvavA-suraM-veyAvaccagarANaM sUtra 1. sAmAyika levAno vidhi 2. sAmAyika levAnA vidhi aMgenI samaja 3. sAmAyika pAravAno vidhi 4. sAmAyika pAravAnA vidhi aMgenI samaja 5. muhapattI-paDilehaNano vidhi 6. caityavaMdanano vidhi 7. caityavaMdana-vidhi aMgenI samaja 8. pUjAnI paribhASA pariziSTo aMge kiMcit vaktavya pariziSTa paheluM-SaDAvazyaka pariziSTa bIjuM-sAmAyikanI sAdhanA pariziSTa trIjuM-caturvizati-stavanuM rahasya pariziSTa cothuM-jinacaityono vaMdana vidhi pariziSTa pAMcamuM-dharmopakaraNo pa4pa 546 papa6 papa9 561 571 pa72 pa7pa. 589 610 623 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH || zrI jaina sAhityavikAsa maMDaLanA sthApaka zeThazrI amRtalAla kALIdAsa dozI AjathI lagabhaga 20 varSa pUrve jAmanagaramAM pUjyapAda gurudeva munirAjazrI bhuvanavijayajI mahArAjanA saMparkamAM AvyA tyArathI atyAra sudhI temano uttarottara gADha saMparka mAre rahyo che. anekavidha zAstrapravRttiomAM teo mane preraka athavA sahAyaka rahyA che. A varSo daramyAna temanA aneka virala ane viziSTa guNono mane anubhava thayo che. dharmapremI, zraddhALu, udAra ane zAsrabhakta to teo hatA ja, te uparAMta moTA udyogapati hovA chatAM teo atyaMta jJAnapipAsu hatA. jyAM jyAMthI jJAna prApta thAya tyAM tyAMthI vinA saMkoce atyaMta namratAthI jJAna meLavavA mATe teo khUba Atura ane prayatnazIla hatA. vidvAno ane jJAnagoSThI temane atyaMta priya hatI. vividha viSayanAM zAstromAM temane rasa to hato ja temAM paNa maMtra, yoga, ane dhyAnanA viSayamAM temane ghaNo ja rasa hato. eTaluM ja nahi paNa e viSayamAM ativizALa vAMcana karIne zAstronA gUDhArthane ukelavA teo rAta-divasa khUba prayatna karatA hatA. je temanI sAthe vAtacItomAM tathA patravyavahAramAM aneka vAra jovA maLatuM hatuM. temanI A utkaTa sAdhanAnuM phaLa temanA potAnA lakhelA ciMtanAtmaka graMthomAM tathA temaNe taiyAra karAvelA graMthomAM amuka aMze jovA maLe .che.. yoga tathA maMtra Adi vizenuM temanuM ciMtana, manana ane saMzodhanakArya e aitihAsika vastu che. eka udyogapatinA jIvanamAM AvI jJAnajhaMkhanA ane sAdhanA jevA maLe e bahu virala ghaTanA che. chellI avasthAmAM zvAsa levAmAM paNa jyAre temane ghaNI muzkelI paDatI hatI tyAre paNa A viSayamAM temanI keTalI ruci ane tanmayatA hatI te temanA potAnA hAthe vistArathI lakhelA tA. 22-12'76nA mArA uparanA patramAMnA nIcenA lakhANathI paNa samajI zakAya che. "yogazAstra, dvAdazA2 nayacakra, sUrimaMtrakalpa samuccaya, Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhapratikramaNa-prabodhaTIkA A saghaLA pate nahi tyAM sudhI mAro jIva A khoLiyuM choDaze nahi, e patI gayA pachI eka samaya vadhAre thaze nahi. ApanI jema mane puSkaLa ciMtA che." A patra lakhyA pachI soLamA divase ja temano svargavAsa thayo hato. jIvanabhara zrutajJAnanI je upAsanA karI hatI tenuM madhura phaLa temanA samAdhimaya maraNamAM joI zakAya che. - zrI jaina sAhitya vikAsa maMDaLa dvArA je viziSTa rIte zrutajJAnanI gaMgA vahAvavI temaNe zarU karI che te zrutajJAnanI gaMgAno pravAha devagurukRpAe satata vaheto rahe tathA uttarottara vizALa thato rahe e ja prabhunAM caraNomAM prArthanA. vikrama saMvata 2033 pUjyapAda gurudeva munirAjazrI phAgaNa sudi 10 bhuvanavijayAMtevAsI mADakA (jillA : banAsakAMThA) muni jaMbUvijaya Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeThazrI amRtalAla kAlidAsa dozI jIvana jharamara - [zrI jaina sAhitya vikAsa maMDaLanA sthApaka ane tenA prANa samAna zeThazrI amRtalAla kALIdAsa dozInA jIvanakALa daramyAna ja A prakAzita thato graMtha zrI zrAddhapratikramaNa-sUtra prabodha TIkA prathama bhAga-saMpUrNapaNe chapAI gayo hato. prastAvanA Adi paNa chapAI gayAM hatAM. prakAzanavidhi ja khAsa bAkI rahI hatI. te vidhi thAya te pUrve ja teozrIno svargavAsa thayo hovAthI teozrI tarapha kRtajJatA rUpe jai. sA. vi. ma. taraphathI temanI jIvanajharamara ahIM saMkSepamAM rajU karavAmAM Ave che.]. UMcA himAlayanI zveta girikaMdarAo vacce AvelA koI sarovaranI kalpanA karo ane tenAM nirmaLa jhIlamIla thatAM pANInA taraMgomAM taratAM bAlasUrya[Rising Sun] nAM tejakiraNo juo. aMtarapaTa para tenuM je vicaLa ane bhavya dazya aMkita thAya tenA jevuM zrI amRtalAla kAlidAsa dozInuM bAhya ane AMtara vyaktitva hatuM. saumya, prasanna ane ojasvI. sapramANa UMcI dehayaSTi, ekavaDuM zarIra, sphaTika ke saMgemaramaranA Arasa jevo sapheda vAna, jhagArA mAratuM vizALa lalATa, UMDANane tAgatI jhINI pANIdAra AMkho. vyakti, vastu ane vicAranI gaMdhane dUrathI ja pArakhI letAM evAM pahoLAM nasakorAM, prabhAvaka lAMbA kAna ane malapatA hoTha, sapheda dhotiyuM ane sapheda paheraNa paherI ughADA mAthe beThA hoya to dUrathI jonArane pahelI najare amRtalAlabhAI koI RSi jaNAya. TaTTAra beThA hoya ane duniyAne visarI potAnA svAdhyAyamAM layalIna hoya ane temanI sAthe vAto karatAM ke temanA sAnidhyamAM maunapaNe besatAM jANe gaMgAsnAnano AphlAdaka romAMca anubhavAya. A saMskAranuM siMcana zrI amRtalAlano janma vi. saM. 1950mAM zaradapUname thayo hato. dinAMka 14mI okTobara 1894 divasa ravivAra. pitAnuM nAma zrI kAlidAsa vIrajI dozI. mAtAnuM nAma saMtokabAI. temanuM mULa vatana saurASTramAM jAmanagara pAsenuM moDA gAma. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrI kAlidAsabhAInI Arthika sthiti sAmAnya. paraMtu temano saMskAra vaibhava ghaNo samRddha hato. vizALa kuTuMbanI javAbadArI saphaLatAthI upADatA saMsAranA aneka taDakA-chAMyaDAmAMthI te pasAra thayelA. jevA karuNAvaMta hatA tevA ja udAracitta hatA. ane apakArI upara paNa premabhAve upakAra karatA hatA. potAno abhyAsa jhAjho na hato paraMtu ucca zikSaNanuM mahattva temane te jamAnAmAM samajAyuM hatuM. ane potAnA panotA putrane Agraha karIne kaoNleja sudhInuM ucca zikSaNa apAvyuM hatuM. potAnuM kartavyaniSTha ane karmaTha jIvana, sahanazIlatA ane dhIraja, sAdAI ane karakasara, umadA ane ucca bhAvanAo, sArA-mAThA prasaMgomAM paNa sadAya hasatA rahevAno svabhAva, ajANyAo pratye paNa niHsvArtha prema, bIjAnuM kaMIka bhaluM karI chUTavAnI tamannA, haiye satata paramAtmAnuM smaraNa, paramAtmA pratye daDha zraddhA, dharma pratye anurAga vagere saMskAra ane guNonI asara zrI amRtalAlabhAInA jIvanamAM bAlyavayathI ja paDI. pitAnA jIvananA UMDA prabhAvanA lIdhe, UgatI javAnImAM ja teozrI moja-zokhathI virakta banyA. sAdAIne jIvanano zaNagAra mAnyo. kaoNlejamAM bhaNatA hatA tyAM sudhI temane pitAnA prema, preraNA ane protsAhana maLyAM. pitAnI samyapha keLavaNIthI temanuM aMtara ane bAhya vyaktitva suMdara rIte khIlatuM gayuM. pitAnA prema ane vizvAsane temaNe pitAnI hayAtImAM ja tapAvyA. ema kahI zakAya ke jyotamAMthI jyota prakaTe tema eka udAtta jIvanamAMthI bIjuM tevuM ja udAtta jIvana jhagamagI UThyuM. abhyAsa maeNTrika sudhIno vyAvahArika abhyAsa temaNe jAmanagaramAM karyo hato ane bI. e. sudhIno ucca abhyAsa jUnAgaDhamAM karyo. je jamAnAmAM keLavaNI pratye lokone ocho rasa ane ruci hatAM temaja ucca abhyAsa karavo e sAhasa gaNAtuM te jamAnAmAM 1918mAM te bI. e. thayA. saMskRta ane philosopha-tattvajJAnanA gaMbhIra viSayo laI bI. e.nI DigrI meLavI hatI. amRtalAlabhAI saphaLa ane yazasvI jaina prAcIna sAhitya saMzodhaka banI zakyA tenAM bIja temaNe bI. e. thavA mATe pasaMda karelA A be Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayomAM joI zakAya che. 11 javAbadArI ane siddhinAM sopAna bI. e. thaIne vRddha pitAno bojo haLavo karavA jhaMkhatA amRtalAlabhAInI icchA phaLI nahi, e saubhAgya joIne ullAsa anubhavavA kAlidAsabhAI tyAre na hatA. bI. e.no chellA varasano abhyAsa pUro thAya te pahelAM ja temanA pitA A phAnI duniyA choDI cAlyA gayA hatA. pitAnA avasAnathI moTA kuTuMbanA bharaNapoSaNanI javAbadArIno bhAra UgatI yuvAna uMmaramAM ja temanA upara AvI paDyo. 'karmarekhA balIyasI'--karma rekhA baLavAna che ema samajIne temaNe A pavitra javAbadArI upADI lIdhI. 1918mAM snAtaka banyA bAda turata te muMbaI AvyA ane potAnI vIzA zrImALI jaina jJAtinA zeTha zrI ladhubhAI dAmajI dozInI 'peInTa menyuphekcariMga kaMpanI'nI nokarImAM joDAyA. vijJAnanA snAtaka na hovA chatAM raMga ane rasAyaNa kSetramAM abhyAsa ane kAma karavAnI sUjha, kAma pratyenI cIvaTa ane cokasAI, vaphAdArI ane pramANikatA, capaLatA ane kaThora parizrama vagere temanA guNothI AkarSAIne 'bI. zivacaMda jeThAlAla pha' e temane bhAgIdAra thavA sAmethI nimaMtraNa ApyuM, ane 1924mAM dhaMdhAmAM bhAgIdAra banyA. 1928mAM videzanI ela. holIDe enDa phAM.nI sola ejansI lIdhI. bhAratamAM pratinidhitva karatI A kaMpanInA DirekTarone maLavA temaNe 1934mAM IMglaeNnDanI saphara kheDI. sAthosAtha temaNe phrAMsa, holenDa, sviTjharalaeNnDa ane jarmanInI paNa mulAkAta lIdhI. vratadhArI zrAvakane chAje tevI rIte temaNe A videzanI saphara kheDI. 1934mAM videzanI dharatI para jainatvane TakAvI rAkhavAnI koI ja sAnukULatA na hatI. AthI amRtalAlabhAI videzanA cAra-cha mAsanA rokANa daramiyAna mAtra dUdha ane phaLa para ja rahyA. jevA zuddha jaina bhAratamAM hatA tevA ja zuddha jaina videzamAM paNa rahyA. videzathI pAchA pharyA bAda thoDA samayamAM temaNe bI. zIvacaMda jeThAlAla enDa phAM'nuM kalevara dharamULathI badalI nAkhyuM. A kaMpanI pachI 'bI. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zIvacaMda amRtalAla enDa khyuM' banI. samayAMtare tenuM nAma badalIne 'amRtalAla enDa kuM. li.' rAkhyuM. 1941mAM temaNe dhaMdhAmAM haraNaphALa bharI. potAnA dhaMdhAnI vadhatI javAbadArIomAM temaNe potAnA bhatrIjA zrI je. eca. dozIne sahabhAgI banAvyA, ane A 'kAkA-bhatrIjA'nI joDIe potAnA vikasatA jatA vyavasAyane vizva-vyavasAyanI kSitije mUkI dIdho. 1954mAM temaNe 'ama2DAI kema limiTeDa' nAmanuM vizALa audyogika saMkula UbhuM karyuM. DAya-sTapha ane raMga-rasAyaNanA kSetramAM Aja 'amara-DAI-kema' pahelI haroLanuM nAma banI cUkyuM che. sAmAjika siddhi audyogika kSetranA jevI ja yazasvI ane jhaLahaLatI saphaLatA ane pratiSThA temaNe sAmAjika ane sAhityika kSetroe paNa prApta karI che. mAtra paisA raLavAmAM ja temaNe potAnA jIvananI itizrI nahotI mAnI, dhaMdhAnA praznomAM ja te gUMthAyelA nahotA rahyA. jaina dharma ane jaina samAjanA praznomAM paNa emaNe sakriya rasa lIdho hato. 1952mAM jaina zvetAMbara kaoNnpharansa vividha pravRttiothI dhamadhamatI hatI. samAja ane rASTramAM tyAre tenuM nirNayAtmaka sthAna hatuM. teno avAja AdezAtmaka banI raheto hato. AvI gauravavaMtI kaoNnpharansanA suvarNajayaMtI adhivezananuM adhyakSapada temaNe zobhAvyuM hatuM ane cAreya phirakAonI pratinidhitvavALI saMsthA. 'bhArata jaina mahAmaMDaLa"nA 1966nA 31mA adhivezanamAM temanA adhyakSapade 'bhagavAna mahAvIra svAmIno 2500mo nirvANa mahotsava" akhila vizva dhoraNe UjavavAno aitihAsika TharAva thayo hato. bhAratabharanAM jaina derAsaronI mArgadarzaka pratiSThita saMsthA "zeTha ANaMdajI kalyANajI peDhI''nA varaso sudhI TrasTI rahyA hatA. A peDhInuM baMdhAraNa ghaDavAmAM temaNe mahattvano bhAga bhajavyo che. A baMdhAraNa taiyAra karavAmAM temaNe cha mAsa sudhI gaMbhIra ane gahana prayatna karyo hato. A ane AvI bIjI nAnI moTI saMsthAomAM temaNe Apela sakriya sevAomAM temanA eka viziSTa vyaktitvano paricaya thAya che. kaoNnpharansa ane Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 bhArata jaina mahAmaMDaLanA adhivezananA adhyakSapadethI ApelA pravacana, amadAvAda AcArya mahArAjazrI amRtasUrinI nizrAmAM yojAyela karmagraMtha' prakAzana samAroha prasaMge Apela tathA tevA samayocita anya pravacano Aja paNa eTalA ja mananIya ane preraka che. A pravacano darzAve che ke amRtalAlabhAI kuzaLa vaktA ja na hatA. suspaSTapaNe potAnA maMtavyo rajU karanArA, nirbhaya tattvaciMtaka paNa hatA. vivekapUrNa dAnapravAha amRtalAlabhAInA vyaktitvanuM AgavuM tarI AvatuM jIvanalakSaNa che. jAgrata viveka. vivekathI bolatA, vivekathI vartatA, vivekathI besatA, vivekathI UThatA. temanA jIvananA dareka sopAnamAM vivekanI parimala maheke che. AthI ja temaNe nAmanA moha vinA vizuddha loka-kalyANanA hetu mATe ja dAna karyA. 1942mAM temaNe potAnA pUjaya pitAzrInI puNyasmRtimAM pAlitANAmAM taLeTI pAsenA Agama maMdiramAM "zrI siddhacakra gaNadharamaMdira"nuM nirmANa karAvyuM. A maMgaLa prasaMge brahmacarya vratane aMgIkAra karyuM. pitAnuM yatkiMcit RNa cUkavavA rU. 80 hajAranI mAtabara rakamano tyAre sadvyaya karyo. amRtalAlabhAInuM samagra jIvana jotAM temanuM A maMdiranuM navanirmANa ghaNuM ja sUcaka jaNAya che. amRtalAlabhAIe "zrI siddhacakra gaNadhara maMdira baMdhAvI potAnI AtamabhAvanAnAM maMgaLa darzana karAvyAM che. siddhacakra eTale yoganuM AlaMbana ane gaNadhara bhagavaMto eTale zrutajJAnanA pratIka amRtalAlabhAInA jIvananI chellI cALIsImAM yoga ane zrutajJAnanI je utkaTa sAdhanA jovA maLe che tenuM A maMdira kadAca prathama prakaTIkaraNa jaNAya che. ucca keLavaNI pote lIdhI hatI ane te mATe pote veThelAM duHkhomAMthI jIvanapATha zIkhIne temaNe jAmanagaramAM "kAlidAsa vIrajI dozI cerITIjha TrasTanI sthApanA karI nabaLA vargano paNa lAyaka vidyArthI paisAnA abhAve keLavaNIthI vaMcita na rahe, tevI samasaMvedanAmAMthI A TrasTa ane bIjA TrasTonI sthApanA karI hatI. ane A dvArA jaina temaja jainetara koI paNa garIba vidyArthIne sahAya apAya che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 amRtalAlabhAInAM lagna 1912mAM zeTha zrI devacaMda mULacaMda sutarIyAnI suputrI mULIbena sAthe thayAM hatAM. temanA A prasanna dAMpatyathI temane cAra saMtAna thayAM. traNa putro. (1) rasikabhAI (2) caMdrakAMtabhAI (3) aruNabhAI ane eka putrI jyotnAbena. temanuM dAMpatyajIvana 62 varSa rahyuM. dharmapatnI mULIbenanuM jAmanagaramAM tA. 24-2-'74nA roja avasAna thayuM tyAre temanI puNyasmRtimAM temaNe jAmanagaramAM "annapUrNA samiti" saMsthA UbhI karI. strI eTale annapUrNA. A kalpanAne temaNe A samitimAM sAkAra karI ane rU. 50,000)nuM dAna karyuM. A samitie rAhatanA bhAve anAja vagerenuM 15 mAsa vitaraNa karyuM ane moMghavArImAM bhIMsAI rahelAM seMkaDo kuTuMbone rAhata pahoMcADI. e ja pramANe dozI parivAre jAmanagaramAM dozI kAlidAsa vIrajI ArTsa enDa sAyansa kaoNlejanI sthApanA mATe rU. 2,50,000nuM dAna ApyuM. have bhAratIya vidyA bhavanane rU. 10 lAkhanuM dAna ane jamIna maLyAM eTale temaNe mahilA kaoNlejanI sthApanA karI che ane amRtalAlabhAInA zikSaNanA kSetre maLelA umadA phALAne lakSamAM laIne temanuM nAma joDIne "amRtalAla kAlidAsa dozI mahilA koleja" nAma ApyuM che. zaikSaNika kSetra uparAMta dukALa, rela vagere kudaratI AphatonA samaye paNa temaNe lAkho rUpiyAnAM dAna karyA che. A saMskAramUrti pAsethI preraNA meLavIne dozI parivAra, dozI grUpa oNpha kaMpanIjha ane dozI grUpa oNpha TUTsa A traNeya taraphathI dharma, samAja, zikSaNa, sAhitya, mAnavatA ane rASTrane dAna maLatAM ja rahyAM che. sAhitya sAdhanA jaina sAhityanuM UMDuM adhyayana e jANe emanI pUrvabhavanI adhUrI rahelI icchA hatI. e IcchA pUrtinA prayatnomAMthI "jaina sAhitya vikAsa maMDaLa" nAmanI saMsthAno janma thayo che. 1948mAM amRtalAlabhAIe pote A saMsthAne janma Apyo. A temanuM ekameva mAnavasaMtAna che. tenAM uchera ane saMvardhana mATe temaNe eka mamatAbharyA pitAthI paNa savizeSa kALajI lIdhI hatI. svAdhyAya e temano hRdaya-dhabakAra hato. to saMzodhana e temano Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 rakta-saMcAra. tattvajJAnanA graMthonuM temanuM vAMcana vizALa hatuM. ane temanI kalpanAmAM eka citra satata ramatuM hatuM ke jaina prAcIna sAhityanuM saMzodhana karI karAvIne te graMthonuM kalAtmaka prakAzana karAvavuM. jaina sAhitya vikAsa maMDaLa dvArA temaNe potAnI kalpanAne sAkAra karavA vyavasAyamAMthI phAjala paDatA samayamAM jJAnayajJa prajvalita karyo. ane 1964mAM to vyavasAyamAMthI saMpUrNa nivRtti laIne jIvananA aMtima zvAsa sudhI A jJAnayajJane akhaMDa ane satata jhaLahaLato rAkhyo. 1948mAM saMsthAnI sthApanA karI tyAre to amRtalAlabhAI vyavasAyanI anekavidha pravRttio sAthe saMkaLAyelA hatA, chatAMya sva-saMsthApita saMsthAnA vikAsa mATe sakriya rasa lIdho. sau prathama temaNe A saMsthAnA upakrame "paMca pratikramaNa sUtra" aMge vizada saMzodhana kArya upADyuM. Avazyaka kriyAnA A upayogI graMthane paripUrNa ane sAMgopAMga banAvavA mATe saMkhyAbaMdha zAstragraMtho vasAvyA. daseka jeTalA jJAnabhaMDAronI mulAkAta lIdhI. pUjya zramaNa bhagavaMto khAsa karIne pUjya paMnyAsa pravara zrI bhadraMkaravijayajI mahArAja, pUjya paMnyAsa zrI dhuraMdhara vijayajI mahArAja sAthe temaja vidvAno ane paMDito sAthe su-dIrgha patravyavahAra karyo. A aMge jarUrI kharca kazAya saMkoca vagara karyo. eTaluM ja nahi prastuta pustakanuM saMzodhana jema jema AgaLa vadhatuM gayuM tema-tema tene joyuM, tapAsyuM. pharI-pharIne tapAsyuM ane pUjaya vidvAna zramaNonI mAnyatA meLavIne tene jAheramAM mUkyuM. maMDaLano A prathama graMtha eTale zrI pratikramaNasUtra prabodhaTIkA lagabhaga be hajAra pAnAmAM traNa bhAgamAM prakaTa thayela A graMtha pahelI ja najare sarvatra lokAdara pAmyo. Aje to A "prabodha-TIkA' dhArmika zikSako temaja pratikramaNa sUtranA abhyAsIo mATe AdhAra graMtha banI cUkI che. yogAnuyoga paNa kevo !!! amRtalAlabhAIe sau prathama saMzodhana ane prakAzana "paMcapratikramaNa sUtra' para karyuM-karAvyuM ane temanA hastakanuM chelluM saMzodhita prakAzana paNa A ja sUtra para thayuM. A prakAzana te "zrAddhapratikramaNa sUtra" prabodha TIkAnI trIjI AvRtti. temAM prathamanI be AvRtti karatAM anekavidha mananIya saMzodhana Ameja thayuM che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvananI saMdhyAe te mAMdagInA bichAnethI nAdurasta tabiyate paNa te vAMcatA, vicAratA ane saMzodhana mATe pharI noMdha karatA-karAvatA rahyA. temanI tIvra jhaMkhanA-kAmanA-hatI ke -zrAddha pratikramaNa sUtra-prabodha TIkA -sUrimaMtra kalpa samuccaya bhAga bIjo ane -yogazAstra prathama be prakAza [A traNeya prakAzana potAnI hayAtImAM thAya. paNa vidhAtAne kaMIka bIjuM ja maMjUra hatuM !!! A traNemAMthI prabodha TIkAnI trIjI AvRttinA prathama bhAga to te sAdyata joI-tapAsI gayA che. bAkInA be bhAga tathA be prakAzano have saMsthA mAraphata bahAra paDaze. saMzodhana kArya maMDaLanA upakrame temaNe saMzodhita pacIsathI paNa vadhu graMthonuM samAjane pradAna karyuM che. A graMtho saMskRta, prAkRta, hiMdI, gujarAtI ane aMgrejI ema vividha bhASAmAM prakaTa thayA che. namaskAra maMtra, uvasaggahara stotra, logassasUtranA upara prabodha TIkAmAM mAhitIpUrNa chaNAvaTa thaI hatI. chatAM te sUtro upara temanuM adhyayana ane ciMtana cAlu rahyAM ane maMtra tathA taMtranI daSTie saMzodhana karIne vadhAre vizada ane gahana graMtho rUpe A sUtro upara svataMtra prakAzano pragaTa thayAM. jaina yoganA temanA abhyAsanA phaLa svarUpe yogasAra, yogapradIpa, sAmyazataka, samatA zataka, dhyAna vicAra pragaTa thayA. taduparAMta RSimaMDaLa stava Alekhanavidhi, ane sUrimaMtra kalpa samuccaya bhAga1, A viSayonA jJAtAo mATe mAhitIpUrNa graMtho banI rahyA che. sUtrono abhyAsa karatAM temanA gahana artho pragaTa karavA mATe maMtra tathA taMtrano abhyAsa jarUrI banyo eTale A viSayomAM temaNe UMDuM adhyayana karyuM. chevaTanAM varSomAM anAsaktibhAva keLavAto gayo eTale temanuM adhyayana vizeSa karIne dhyAna'nA viSaya upara vadhAre kendrita thatuM gayuM. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 amRtalAlabhAI svabhAve vaijJAnika hatA. sAcA vaijJAnikane kyAreya potAnA eka saMzodhanathI tRpti thatI nathI. potAnA ja saMzodhananuM te vadhu ne vadhu gahana ane vizada saMzodhana karato ja rahe che. amRtalAlabhAI upara jaNAvyA mujaba logassa sUtra upara eka saMzodhita graMtha ApI ja cUkyA hatA, chatAMya jIvananAM aMtima varasomAM paNa te A sUtranA gUDhArthane zodhatA hatA. e ja pramANe "laghuzAMti"nuM thoDuMka saMzodhana paNa te prabodha TIkAmAM ApI cUkyA hatA, chatAMya tenuM virATa ane gahana saMzodhana karatA rahyA hatA. A logassa sUtranA gUDhArthanI hastaprata taiyA2 che ane ghaNA vidvAna zramaNonI tene mAnyatA paNa varI che. nAnI zAMtinuM saMzodhana hajI temanI DAyarIomAM ane phAIlomAM che. jyAre zrI arihaMta ceIyANaM sUtranA gUDhArthanI phAIla taiyAra che. virala samanvaya vistRta vaTavRkSa jevA unnata, dhIra ane gaMbhIra A vaDIlanI chatrachAyA nIce vizALa kuTuMba AnaMda kallola karatuM hatuM. darekanA kSemakuzaLanI teo ciMtA karatA hatA. bIjAnI UNapo-bhUlo mApha karavAmAM teo udAradila hatA. temanI vatsalatA, jJAnagoSThi ane vinodamaya vANI sArAye parivArane mATe cira-smaraNIya raheze. temanA jIvanamAM sAdAI, saraLatA, saMyama ane cittaprasannatAnA sahaja guNo hatA. temanA dehano mUlyavAna zaNagAra ja sAdAI hatI. temanA caherA para sadAya saumyatA ane prasannatA jovA maLatI. zrI ane sarasvatIno, vidvattA ane vinodavRttino, zrImaMtAI ane sAdAIno, bhautika siddhio ane nirabhimAnatAno temanA jIvanamAM virala samanvaya hato. 'tyAga karIne bhogavo' e siddhAMta temaNe caritArtha karyo hato. puSpasamuM sukomaLa temanuM hRdaya hatuM. teo koInuM duHkha joI zakatA nahIM. madada mATe Ave tene khAlI hAthe javA daI zakatA nahIM. potAnAthI zakya badhuM karI chUTe nahi tyAM sudhI temane zAMti thatI nahi. AvI rIte snehasaMbaMdhathI temanI sAthe saMkaLAyela aneka vyaktio vize kadI jANI zakAze nahi ! . Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 . Atma-sAdhanA * gata janmanI koI utkRSTa icchA pUrI karavA na AvyA hoya tema samagra jIvana temaNe jJAnanI ArAdhanAmAM vitAvyuM che. vidyArthI jIvanamAM saMskRta, gujarAtI ane aMgrejI sAhityano UMDo abhyAsa, vyavasAyamAM raMga ane rasAyaNanA upayoga vize Tekanikala jJAna, dhArmika ane sAmAjika kSetre temanI samakSa AvelA praznomAM temaNe darzAvela samAdhAna khoLato ciMtana ane adhyayana prerita udAra dRSTikoNa ane uttarakALamAM jinadharmanuM tattvaciMtanaAma temanA sArAya jIvanane AvarI letI dIrghajJAnaupAsanA dRSTie paDe che. temanI jJAnanI pipAsAe sUtronA gUDhArtho khoLavAmAM tRpti zodha-saMzodhana, svAdhyAya, manana ane UMDA ciMtanamAMthI temane AtmaphuraNA rUpe navo prakAza lAdhato. ajANatAM paNa virAdhanA na thAya te mATe teo jAgrata rahetA ane potAne sUjhI AvelA gUDhArtho mATe zAstromAM AdhAro zodhavA athAka prayatna karatA tathA aneka vidvAno ane sAdhu bhagavaMto sAthe talasparzI carcA karatA. AvA maMthanamAMthI je jJAnarUpI amRta maLe teno sarvane lAbha ApavAnA zubha uddezathI tenuM prakAzana karatA ane tene AcaraNamAM mUkavA mATe paNa prayatnazIla rahetA. sAmAyika ane pratikramaNa dhyAna ane kAusaga temanA mATe phakta vidhio na hatI. paNa karma khapAvavAnA ane AdhyAtmika vikAsa mATenAM amogha sAdhano hatAM. Herpes $124 grau 2014i ud ila ust 3477 Emphesyma thavAthI phephasAM jaDa thaI jatAM dehane prANavAyu na maLavAthI kevAM kaSTo thAya te to anubhavI ja samajI zake. zarIrathI alaga AtmabhAve potAne bhALIne A pIDAo temanA mATe pIDA nahotI rahI. "roga dvArA potAnI zuddhi thaI rahI che ema te vicAre to pIDA thAya che paNa eno anubhava thato nathI balka prabhu pAsethI kaMIka pAmI rahyo chuM tema rogI anubhave che. sukha ke duHkha dvArA ApaNuM bhaluM ja thaI rahyuM che evo daDha vizvAsa e ja bhakti che." A temanA zabdomAM temanA anubhavano nicoDa che. jJAnanI ArAdhanA ane dehanAM kaSTonuM samabhAve vedana e tenI AdhyAtmika sAdhanAnAM sopAna banI rahyAM. tenA phaLasvarUpe Akhare pragaTa thayuM dharma zravaNa karatAM karatAM pUrNa sabhAna avasthAmAM samAdhimRtyu. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 samAdhimaraNa 7mI jAnyuArI 1977ne zukravAranA savAre 6 vAge hRdayarogano sakhata humalo thayo. turata DaoNkTara AvyA, sAravAra ApavAmAM AvI. 6-45 vAgye kAMIka svastha thayA ane DaoNkTara paNa teo have bhayamukta che evuM AzvAsana ApIne ghare gayA. AvI rahelA aMta kALane teo pArakhI gayA hatA. eTale temaNe bAkI rahelA zeSa kALamAM dehanAM kaSTothI nirlepa rahIne cira-vidAya levAnI taiyArI zarU karI. bujhAto dIpaka thoDI paLo mATe jhaLahaLI rahyo. badhA kuTuMbIjanone temaNe bolAvyA ane yAda karIne khamAvyA. saMjogavazAt sAdhvIjI mahArAjano lAbha maLyo. temaNe vaMdana karyuM. temanI pAse mAMgalika sAMbhaLyuM ane vrata paccakkhANa karyA. jinapUjA ane jJAnapUjA karI ane dharmazravaNa zarU karyuM. navakAramaMtra uvvasaggahara saMtikara ane bhaktAmara pUrAM thayAM eTale temaNe laghuzAMti zarU karavAnuM kahyuM. temAM gAnArathI vIsarAI gayelI bIjI gAthAnI paMktine paNa pote yAda karI ApI. viSAdamaya paLo pasAra thatI gaI. ane zAMtinI chellI gAthAnI pahelI paMkti "sarva maMgala mAMgalyam...." sAMbhaLIne temaNe 7-45 vAgye sadAyane mATe AMkha mIcI dIdhI. thoDI paLo mATe temanA caherA para koI anokho ane divya prakAza relAI rahyo. amRtalAlabhAI pUrNa khIlelA lAla gulAba jevuM sugaMdhI ane suMdara jIvana jIvyA ane mRtyune paNa dhanyAtidhanya banAvI gayA. prastuta pustakanuM prakAzana Aja temano puNyavaMto saMsparza pAmyA vinA prakaTa thAya che. tethI haiye viSAdanI gherI lAgaNI ghUMTAya che. A sAthe ja temanA jIvananI chellI tIvracchA Aja moDe moDe paNa sAkAra bane che tethI alpAtialpa AnaMda paNa thAya che. A sivAyanAM amRtalAlabhAInAM bIjAM adhUrAM saMzodhano banatI tvarAe prakAzita karavA mATe zAsana devatAo amane baLa ane buddhi Ape tevI prArthanA saha. je. eca. dozI pramukha jaina sAhitya vikAsa maMDaLa - IrlA, muMbaI-pa6. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya nivedana 1. prAtaHkAle, saMdhyAkAle, pakSanA aMte, cAturmAsanA aMte ane saMvatsaranA aMte, ema pAMca vividha samaye jenuM anuSThAna ucita ane avazyakaraNIya manAyeluM che, te paDAvazyakanI kriyA jaina samAjamAM pratikramaNanA nAmathI suprasiddha che. tenA aMge gadya ane padya-svarUpe ardhamAgadhI, prAkRta Adi bhASAmAM je sUtro bolavAmAM Ave che, tenuM nAma pratikramaNa sUtra. 2. A sUtrasaMgraha mukhyatve zrAvaka-zrAvikAonA pratikramaNane lagato che, eTale tenuM nAma zrAddha-pratikramaNa sUtra (prabodha TIkA) rAkheluM che. 3pratikramaNanI kriyA sAmAnya ke laukika nathI, paraMtu asAmAnya ke lokottara che; tethI ja tIrthaMkaranAmakarma upArjana karavAmAM te nimittabhUta che. ane te kriyA ucita anusaMdhAnapUrvaka karavAmAM Ave to game tevAM kaThina karmomAMthI paNa zIdhra mukti apAve che. kahyuM che ke AvassaeNa eeNa, sAvao jai vi bahurao hoi / dukkhANamaMtakiriaM, kAhI acireNa kAleNa // jo ke zrAvaka karmathI bahu kharaDAyelo hoya to paNa A Avazyako vaDe te ati TUMka samayamAM duHkhono aMta kare che. 4. A lokottara ane bhavya kriyAmAM je sUtro bolAya che, te sAmAnya koTinAM nathI paNa adhyAtma ane yoganAM gUDha rahasyothI bharelAM che ane jIvananI sarva kUTa samasyAono ukela karanArAM che; tethI A sUtronAM mananaciMtana tathA pracAra mATe prabala puruSArtha karavAnI jarUra che. 5. A AvazyakatAne khyAlamAM rAkhIne vi. saM. 2004mAM ATha aMgapUrvaka prabodha TIkA taiyAra karavAno nirNaya karavAmAM Avyo ane te mujaba kAma tarata ja cAlu karI devAmAM AvyuM. tyArapachI bIjI AvRtti vi. saM. 2010mAM te ja pramANe karavAmAM AvI. 6. AvI TIkA taiyAra karavA mATe aneka graMthonI jarUra paDe te * trIjI AvRttimAM prakAzita nivedana. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 svAbhAvika che, eTale te mATe eka khAsa graMthAlaya taiyAra karavAmAM AvyuM jenA graMthonI saMkhyA vadhatI vadhatI Aje lagabhaga 8200 sudhI pahoMcI che. 7. A kArya mATe mudrita pustako uparAMta hastalikhita pothIo jovAnI AvazyakatA lAgatAM nIcenA jJAnabhaMDAronI mulAkAta levAmAM AvI hatI : (1) zrI AtmArAmajI jaina jJAnamaMdira-vaDodarA. (jemAM pravartaka zrI kAMtivijayajI tathA zAMtamUrti munirAja zrI haMsavijayajIno zAstrasaMgraha sAmela che.) (2) prAcya vidyAmaMdira-vaDodarA. (3) bhAMDArakara orienTala risarca insTiTyUTa-pUnA. (4) zrI vijayadAnasUrIzvarajI jJAnamaMdira-amadAvAda. (5) DelAnA upAzrayano jJAnabhaMDAra-amadAvAda. (6) jainAnaMda pustakAlaya-sUrata. (7) zrI jaina sAhityamaMdira-pAlItANA. (8) zrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara. (9) abhaya jaina jJAna-pustakAlaya-bikAnera. (10) zrI jinabhadra jaina jJAnabhaMDAra-jesalame2. tyArabAda A trIjI AvRtti mATe nIce pramANenA jJAnabhaMDAronI paNa mulAkAta levAmAM AvI hatI(11) lA. 6. prAcya vidyAmaMdira-amadAvAda. (12) zrI hemacaMdrAcArya jaina jJAnabhaMDA2-pATaNa. (13) lIMbaDI jaina jJAnabhaMDAra-lIMbaDI. (14) devasAnA pADAno jJAnabhaMDAra-amadAvAda. (15) pagathiyAnA upAzrayano jJAnabhaMDAra-amadAvAda. (16) jaina pAThazALAno jJAnabhaMDAra-jAmanagara. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 (17) aMcalagacchanA upAzrayano jJAnabhaMDAra-jAmanagara. A jJAnabhaMDAronA vyavasthApakoe, amAre je je pothIonI jarUra hatI, teno upayoga ghaNI khuzIthI karavA dIdho tathA amAruM kArya pUruM thatAM sudhI te amArI pAse rAkhavAnI paNa chUTa ApI, te mATe amo temanA atyaMta AbhArI chIe. paraMtu AdhArabhUta graMthonI yAdI tathA hastalikhita pothIonI yAdI have jaNAvavAnI jarUra na hovAthI tenAM nAmo ahIM ApyAM nathI. 8. sUtronA uccAramAM ekavAkyatA jaLavAI rahe, te mATe bane tyAM sudhI mUlapATho jALavI rAkhyA che, paraMtu jyAM te pATho azuddha mAlUma paDyA che, tyAM tenI zuddhi karavAmAM AvI che. jema ke jagaciMtAmaNi caityavaMdana. 9. sUtronI saMskRta chAyAmAM zrI haribhadrasUrikRti Avazyaka sUtra TIkA, zrI haribhadrasUrikRta lalita-vistarA, (caityavaMdanasUtra vRtti), zrI hemacaMdrAcAryakRta yogazAstra-svopanna-vivaraNa ane deveMdrasUrikRta vaMdAravRtti vagereno bane teTalo upayoga karyo che ane je sUtra para koI paNa pUrvAcAryanI saMskRta chAyA upalabdha na hatI, tyAM bhASA ane arthanA dhoraNe tenI svataMtra racanA karI che. jema ke paMciMdiya-sUtra. chAyAmAM badhAM pado saMdhi vinA ja mUkelAM che, jethI pAThakone teno artha samajavAmAM saraLatA paDe. 10. sAmAnya ane vizeSa arthamAM zabdasparzI arthanuM vivaraNa kareluM che ane jyAM jyAM jarUra lAgI tyAM tyAM tenI vyutpatti tathA TIkAkAronAM pramANo paNa ApelAM che. vidyAsAya muko, paMpo , tigutto vagere zabdo paranuM vivaraNa jovAthI e vAtano vadhAre spaSTa khyAla AvI zakaze. 11. tAtparyArthamAM mukhyatve pAribhASika artho ApyA che ane temAM paraMparA ke saMpradAyanI mAnyatAo darzAvavAmAM AvI che. te uparAMta jarUra lAgI tyAM kAla ane kSetranA saMbaMdhathI paNa yogya paricaya ApavAmAM AvyA che. jemake risada sattani, briti hu nipA, satra-maMDapa, mara pAsa duhaduriakhaMDaNa. A bane arthavibhAgomAMthI pAThakone sUtragata zabdo ane tenI viziSTa yojanAthI Avirbhata thatA bhAvono sArI rIte khyAla AvI zakaze. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 12. artha-vibhAga pUro thayA pachI artha-saMkalanA ApavAmAM AvI che. temAM je saraLatA ane spaSTatA lAvavAno prayatna thayelo che, teno khyAla tasya uttarI-sUtra, karemi bhaMte-sUtra, tathA pukharavara-sUtra AdinuM bArIka nirIkSaNa karavAthI AvI zakaze. 13. sUtra-paricayamAM sUtranI aMtargata rahelA bhAvonuM viziSTa darzana karAvavAno prayatna karavAmAM Avyo che ane tema karatAM keTalAMka sthaLe anya darzanakAronA matanI tulanA paNa karelI che. te uparAMta sUtranuM nAmakaraNa, sUtrazailInI viziSTatA ane sutra para racAyelA sAhityano paricaya paNa A ja aMgamAM Avelo che. 14. A sUtrono nirdeza ApaNA pramANabhUta sAhityamAM kyAM kyAM maLe che, te prakIrNakamAM darzAvyuM che. 15. sUtronAM nAmamAM ekavAkyatA lAvavA mATe paheluM prAkRta nAma ApyuM che ane te te nAmo kyAM vaparAyelAM che te arthanirNayanA prAraMbhamAM ja jaNAveluM che. te pachI saMskRta nAma ApyuM che; je moTA bhAge prAkRta-nAmanI ke tenA paryAya-nAmanI ja chAyA che. Ama chatAM keTalAMka nAmo navIna paNa mUkavAM paDyAM che ane temAM pa. pU. AgamoddhAraka zrImad AnaMdasAgarasUrIzvarajIe saMpAdita kareluM parAvaraphUtrAmAM vizeSa upayogI thayuM che, tyAra pachI gujarAtI nAma ApyuM che, je nitya vaparAzamAM che. 16. prabodhaTIkAnA A pahelA bhAgamAM 1thI 25 sUtrono samAveza karavAmAM Avyo che, kAraNa ke suguru sukhazAtA pRcchA karyA pachI abhuDhio sUtra na hovAthI guruvaMdanano vidhi adhUro raheto hato evI ghaNAnI phariyAda hatI, tethI abhuDhio je bIjA bhAgamAM 33mAM sUtra tarIke hatuM te ahIM sUtra pa tarIke mUkavAmAM AvyuM che. A pramANe thavAthI nityopayogI guruvaMdana, sAmAyika ane caityavaMdanano bhAga pUrepUro AvI jAya che. uparAMta A bhAgamAM-(1) sAmAyika levAno vidhi, (2) sAmAyika levAnA vidhi aMgenI samaja, (3) sAmAyika pAravAno vidhi, (4) sAmAyika pAravAnA vidhi aMgenI samaja, (5) muhapatti-paDilehaNano vidhi, (6) caityavaMdanano vidhi, (7) caityavaMdana-vidhi aMgenI samaja ane (8) pUjAnI paribhASA e ATha Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. bAbato ApavAmAM AvI che, jethI te te kriyAnuM anuSThAna karavA icchanAra samajI ane zuddhipUrvaka karI zake. 17. A viSayo pUrA thayA pachI kiMcit vaktavya sAthe pAMca pariziSTo ApavAmAM AvyAM che, temAM paheluM pariziSTa SaDAvazyaka vizenuM che. A pariziSTamAM anuyouArasUtra tathA causaraNa payannAmAMthI paDAvazyakane lagatAM sUtro artha sAthe ApavAmAM AvyAM che, jethI vAMcakone tenI pramANikatA-saMbaMdhI yathArtha khyAla AvI zake. bIjuM pariziSTa sAmAyikanI sAdhanA nAmanuM che, temAM sAmAyika e zuM che ? tathA tenI sAdhanA kevI rIte karavI joIe ? te saMbaMdhI vistArathI vivecana kareluM che. trIjuM pariziSTa caturvizati-stava-rahasya nAmanuM che, temAM caturviMzatistava e zuM che tathA temAM kevuM gUDha rahasya raheluM che ? te vistArathI darzAvavAmAM AvyuM che. temAM darzAvelA stavananA vibhAgo khAsa dhyAnamAM levA yogya che. cothuM pariziSTa zrImad haribhadrasUrie racelAM ati mananIya ogaNIsa paMcAzako paikInuM trIjuM paMcAzaka che, jeno mukhya viSaya jinacaityano vaMdana-vidhi che. A AkhuM paMcAzaka mULa gAthA bhASAMtara tathA jarUrI spaSTIkaraNa sAthe ApavAmAM AvyuM che, tethI pAThakone caityavaMdananI gaMbhIratA samajAze ane tenI pAchaLa rahelI atyuttama yojanAno spaSTa khyAla AvI zakaze. pAMcamuM piraziSTa dharmopakaraNo nAmanuM che, temAM (1) sthApanAcArya, (2) muhapattI, (3) japamAlikA (nokAravALI) ane (4) daMDa-prochaNaka-rajoharaNa-caravaLo e cAra upakaraNonAM zAstrIya pramANono saMgraha Apelo che. A pariziSTonuM adhyayana karanAra sAmAyika, caturviMzatistava ane caityavaMdananI kriyAmAM rahelI anupama yogasAdhanAno tathA apUrva AdhyAtmikatAno khyAla sArI rIte meLavI zakaze. 18. graMtho aMge saMketasUci tathA zuddhipatraka prAstAvika vibhAgamAM ApI dIdhela che, teno kALajIpUrvaka upayoga karavAnI bhalAmaNa che. 19. prabodhaTIkAnuM lakhANa A svarUpe taiyAra karavAmAM sahuthI vadhAre sahAya pUrvAcAryakRta TIkAomAMthI maLI che; temAMye zrI bhadrabAhusvAmIe racelI AvazyakasUtra-niryukti, zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNanuM vizeSAvazyakabhASya, zrI jinadAsagaNi mahattaranI Avazyaka sUtra-cUrNi, zrI haribhadrasUrikRta Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvazyakasUtra-TIkA, zrI hemacaMdrAcAryakRta yogazAstra-svopajJa vivaraNa khUba ja upayogI nIvaDyAM che; tethI e sarve AcAryono ane temanA sAhityanuM saMrakSaNa karanAra caturvidha saMghano AbhAra mAnIe chIe. 20. A kAryamAM nIcenA mahAnubhAvoe agatyano phALo Apelo che, te mATe temano hArdika AbhAra mAnavAmAM Ave che : zeTha zrI amRtalAla kAlidAsa dozI, bI. e., jeo saMskRta ane prAkRtanA khAsa abhyAsI uparAMta yoganA viSayomAM rasa le che, temaNe A lakhANane khUba parizramathI tapAsyuM che, sudhAryuM che, pharI sudhAryuM che ane temAM koI kSati rahI na jAya te mATe puSkaLa kALajI rAkhI che; temaja tenA aMge kharca karavAmAM jarAya saMkoca rAkhyo nathI. temaNe A prakAzanamAM dAkhavelAM rasa, parizrama ane kALajI darekane mATe anukaraNIya che. pa. pU. paMnyAsa zrIbhadraMkaravijayajI gaNi, jeo jaina temaja jainetara darzanonA khAsa abhyAsI che, yoga ane adhyAtmanA viSayamAM niSNAta che tathA jemaNe Avazyaka-niyukti ane haribhadrasUrIzvarajInA graMthonuM UMDuM manana kareluM che, temaNe AcArya mahArAja zrI 1008 zrIvijayapremasUrIzvarajInI nizrAmAM rahIne A lakhANane sAdyata tapAsI yathAzakti-yathAmati saMzodhita karI ApeluM che, temaja potAnI anekavidha pravRttiomAMthI samaya kADhIne A graMthano vistRta upoddAta lakhI ApavAmAM khAsa parizrama uThAvelo che. A pramANe bIjI AvRttimAM paNa karyuM che. ane A trIjI AvRttimAM temanA sva. tapasvI munizrI kalyANapravijayajI jeo zrI vardhamAna AyaMbila tapanI 50 uparanI oLInuM ArAdhana karatA hatA, teozrIe gurudevanI AjJA maLavAthI mAravADanA e sakhata garamInA divasomAM paNa parizrama laIne akSare akSara joyo che ane temAM teozrIe je kAMI sudhArAvadhArA sUcavyA che te Ameja karyA che. eTaluM ja nahi paNa te thayA pachI zrI paMnyAsajI mahArAje svAthya sAruM na hovA chatAM dareka pRSTha joI tapAsI lIdhuM che. sva. paMDita zrI lAlacaMdra bhagavAnadAsa gAMdhI jeo trIsa varSa sudhI vaDodarAnA prAcya vidyAmaMdiramAM jaina paMDita tarIke kAma karI nivRtta thayelA che Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane prAkRta bhASAnA niSNAta tarIke sArI khyAti meLavI cUkyA che, temaNe pahelI AvRttinA lakhANane sAvaMta tapAsI ApyuM hatuM ane yathAzaktiyathAmati saMzodhita karI ApyuM hatuM. te uparAMta tenA patrazodhanamAM paNa suMdara phALo Apyo hato. vidvaratna sata munirAja zrI puNyavijayajI, jeo jaina sAhityanA parama abhyAsI che tathA itihAsa, purAtattva ane jJAnabhaMDAronI vyavasthAmAM ati nipuNatA dharAve che, temaNe vaDodarA, amadAvAda ane jesalamera khAtenI temanI sthiratA daramiyAna amone agatyanI sUcanAo tathA joItI pothIo ApIne viziSTa mArgadarzana ApeluM che. 21. te uparAMta aneka AcAryo, munivaro ane gRhasthoe A kAryamAM amane eka yA bIjA prakAre sahAya ApI che, te mATe ame temanA atyaMta AbhArI chIe. 22. prabodhaTIkAnuM A prakAzana-(1) pUjya sAdhu-sAdhvIone Avazyaka sUtranI gaMbhIratAno khyAla ApavAmAM upayogI nIvaDaze; (2) zrAvaka-zrAvikAone Avazyaka kriyAmAM rasa pedA karaze; (3) pAThazALAnA zikSakone dhArmika zikSaNa ApavAmAM upayogI bhomiyAnI garaja sAraze; (4) jeo vyAvahArika jJAnathI vibhUSita che, paNa dhArmika zikSaNanA saMskAro pAmelA nathI, temane dhArmika viSayamAM rasa pedA karaze; (5) jeo chAtrAlayo, zALAo tathA vidyAlayomAM abhyAsa karI rahyA che temane pAThyapustaka tarIke upayogI thaze; ane (6) jeo jainadharmanA AcAra-vicAranuM jJAna meLavavA icche che, temane rasatRpti sAthe Avazyaka jJAna Apaze, ema amAruM mAnavuM che. 24. be AvRttinI ekaMdara 4000 nakalo vecAI jatAM janatAnI mAgaNIne saMtoSavA mATe tenI trIjI AvRtti prasiddha karavAmAM AvI che. rapa. bIjI AvRttimAM zakya eTaluM zodhana-parivardhana karyuM che. khAsa karIne uttarIkaraNa-sutta, uvasaggahara-thora ane ceIyathaya suttamAM vizeSaparivardhana kareluM che. paraMtu trIjI AvRttimAM cauvIsanthaya sutta (logassa sUtra) ane uvasaggaharaM thotta(uvasaggahara stotra)nI vistArathI vivaraNavALI Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 logassa sUtra svAdhyAya nAmanA graMthamAMthI ane uvasaggaharaM svAdhyAya nAmanA graMthamAMthI ghaNo kharo bhAga sIdhesIdho anukrame ame AmAM Ameja karyo che. tethI vivaraNanI prathAmAM pharaka pADyo che. paraMtu tema karavAthI graMthanI upayogitA vadhaze tema jaNAya che. 26. pahelI AvRtti sAdyaMta vAMcI jaIne temAM yogya sudhArAo sUcavavA mATe pU. AcArya mahArAja zrI vijayalabdhisUrIzvarajIno, pUjya AcArya mahArAja zrIvijayamanoharasUrijInA ziSya pU. munirAja zrI bhadraMkaravijayajIno tathA pUjya AcArya mahArAja zrIvijayarAmacaMdrasUrijInA ziSya paM. mahArAja zrImAna vijayajIno khAsa AbhAra mAnIe chIe. temanA sudhArAo mahad aMze A AvRttimAM sthAna pAmelA che. te uparAMta bIjA vidvAn baMdhuoe paNa A AvRttine vizeSa upayogI banAvavA mATe nAnAM-moTAM sUcano karyAMche, te sarvenA paNa AbhArI chIe. sva. paMnyAsa zrI kAMtivijayajIe traNe bhAgo akSarazaH tapAsIne buko pAchI ApI che, te saghaLA sudhArA AmAM Ameja karAyA che ane bIjA bhAga tathA trIjA bhAgamAM te ja pramANe Ameja thaze. sva. paMnyAsa kalyANavijayajIe temanA nibaMdha nicayamAM keTalIeka bhUlo darzAvI che, temAMthI Avazyaka jaNAyuM te levAmAM AvyuM che. teozrInA sUcanathI keTaleka sthaLe aMtaHzIrSako ane vidhigata prativacano sUtromAM chapAyela hatAM te nIce pAdanoMdhamAM darzAvyAM che. 27. A TIkAnA prakAzanathI jo pAThakone jaina dharmanAM suvihita anuSThAnomAM rasa utpanna thaze ane temAM samajapUrvakanI pravRtti thavA lAgaze to amAro prayAsa sArthaka thayo che, ema mAnIzuM. 28. A graMthanA saMpAdana ane prakAzanamAM ajJAna, moha ane pramAdAdi doSothI je kaMI truTio rahI javA pAmI hoya, te mATe amo kharA aMtaHkaraNathI caturvidha saMghanI kSamA mAgIe chIe ane bahuzrutone vinaMti karIe chIe ke temaNe amArA para anugraha karIne A graMthamAM rahI gayelI kSationuM saMzodhana karavuM ane te amane udArabhAve lakhI jaNAvavuM, jethI A graMthanI navI AvRttimAM yogya sudhArovadhAro thaI zake. 29. A graMthanI joDaNI gUjarAta vidyApITha taraphathI prasiddha thayelA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArtha gujarAtI joDaNIkozanI cothI AvRtti mujaba rAkhelI che. 30. chevaTe zuddha ane sarvopabhogya saMskaraNa karI, karAvIne A graMtha chapAyo che tethI jaina AcAra tathA jaina sAhityanA vikAsa ane pracAramAM caturvidha saMgha khUba ja rasa leto thAya, evI maMgala kAmanA sAthe viramIe chIe. 112, esa. vi. roDa, vIlepArale, muMbaI-56. tA. 31-8-1976 28 sevaka, paMDita narottamadAsa nagInadAsa zAha jaina-sAhitya-vikAsa-maMDaLa Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha pratikramaNa sUtra (prabodhaTIkA) sAta aMgonI sAmAnya samajUtI* paheluM aMga mUlapATha A aMgamAM paraMparAthI nirNIta thayelo tathA vividha pothIonA AdhAre zuddha karelo pATha Apelo che. bIjuM aMga-saMskRta chAyA A aMgamAM samajavAnI saraLatA khAtara mUlapAThanA krama pramANe saMdhi karyA vinAnAM saMskRta pado ApelAM che. trIjuM aMga-sAmAnya ane vizeSa artha A aMgamAM vyutpatti ane bhASAnA dhoraNe dareka padanA sAmAnya ane vizeSa artho ApelA che. cothuM aMga-tAtparyArtha A aMgamAM paraMparA, paribhASA ane saMketa vaDe thatAM pado ane vAkyonA arthano nirNaya jaNAvelo che. pAMcamuM aMga-artha-saMkalanA A aMgamAM paraMparA, paribhASA ane saMketa vaDe nirNIta thayelA arthanI saMkalanA zuddha gujarAtImAM ApelI che. chaThThuM aMga-sUtra-paricaya A aMgamAM sUtranI aMtargata rahelo bhAva tathA tenI racanA aMgenuM mahattva darzAveluM che. * pahelA bhAganI be AvRttimAM ane bIjA tathA trIjA bhAganI pahelI AvRttimAM aSTAMgI vivaraNa hatuM tenuM have traNeya bhAgamAM saptAMgI vivaraNa karavAmAM AvyuM che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamuM aMga prakIrNaka A aMgamAM pAThano mULa AdhAra kayA sUtra, siddhAMta ke mAnya graMthomAM maLe che, te jaNAveluM che. taduparAMta upalabdha thatI saghaLI mAhitIo ApavAmAM AvI che. - zrI pratikramaNa sUtra-prabodhaTIkAnA nAmathI aSTAMga vivaraNapUrvaka traNa vibhAgamAM vibhakta hatuM. te graMthanI nakalo alabhya thatAM pahelA bhAganI have trIjI AvRtti tathA bIjA ane trIjA bhAganI bIjI AvRtti mudrita karAvavA mATe te traNa bhAgone AghaMta tapAsI jaIne yogya saMskaraNa sAthe saptAMgI vivaraNapUrvaka taiyAra karavAmAM AvI che. temAM AvazyakatA pramANe yogya sudhArA vadhArA parama pUjaya paMnyAsa zrI bhadraMkaravijayajI gaNivaranI nizrA nIce karavAmAM AvyA che. A pramANe saMskaraNa karAyelA traNeya bhAgonuM vivaraNa sAta aMgomAM vibhakta thayeluM che. jUnI AvRttimAM trIjuM aMga-gujarAtI chAyA anAvazyaka jaNAtAM te prastuta graMthamAM samAviSTa karavAmAM AvyuM nathI. arthanirNaya-jUnI AvRttimAM vivaraNanA A pAMcamA aMgane prastuta graMthamAM tAtparyArthanA navA nAmathI cothA aMga tarIke nirdiSTa karavAmAM AvyuM che. AdhArasthAna-jUnI AvRttimAM vivaraNanA A AThamA aMgane prastuta graMthamAM sAtamA aMga prakIrNakanA navA nAmathI nirdiSTa karavAmAM AvyuM che. temAM te te sutronA prAcIna AdhAra darzAve tevA graMtha AdinI noMdha karavAmAM AvI che, ane kAMI vizeSa mAhitI hoya te paNa ApavAmAM AvI che. prastuta graMthanA traNe bhAgonuM nAma havethI zrI zrAddha pratikramaNa sUtra (prabodhaTIkA) rAkhavAmAM AvyuM che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hi a. pA. sU. = = = = = a. dI. A sU. A. cU. A. TI. A. TI. ma. gA. A. ni. A. bhA. uttararAma. u. sU. a. ai. saMketasUci adhyayana adhyAya, pAda, sUtra abhidhAnaciMtAmaNi arthadIpikA adhyAya, sUtra AvazyakacUrNi AvazyakaTIkA zrIharibhadrasUrikRtA AvazyakaTIkA zrImalayagirikRtA, gAthA Avazyaka niryukti AvazyakabhASya uttararAmacarita (nATaka) uttarAdhyayanasUtra adhyAya aitihAsika aupapAtika sUtra karmagraMtha vyAkhyA gAthA guru catuSkala ceIyavaMdaNa-mahAbhAsa caityavaMdana-mahAbhASya caityavaMdana vRtti jaina satyaprakAza (mAsika) jJAtAdharmakathAMgasUtra tattvArthasUtra adhyAya tattvArtha sUtra dazavaikAlika sUtra devavaMdana bhASya aupa. karma. vyA. 3 8 + 7 = ce. mahAbhASya ce. vR. jai. sa. pra. jJAta. te. A ta. sU. daza. vai. de. bhA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni. cU. pA. la. nA. pA. sa. ma. pR. paM. TI. paM. vR. pra. TI. bhA. pra. hyu. kuM. pra. zlo. pI. epha. ena. bhaga. bhA. gA. yo. svo. pra. yo. svo. vR. pra. la. vi. va. pR. vi. bhA. gA. vi. A. bhA. vizeSA. bhA. za. u. zrA. di. kR. si. he. za. si. jai. graM. svo. vi.. 32 nizIthacUrNi pAialacchInAmamAlA pAiasadda-mahaSNavo pRSTha paMcAzakaTIkA paMcAzakavRtti prabodha-TIkA bhAga prathama zrutaskaMdha prakAza zloka peja, phuTanoTa bhagavatI sUtra bhASya gAthA yogazAstrasvopannavRttiprakAza lalitavistarA caityavaMdanavRtti vandAruvRtti zrIdevendrasUrikRtA vizeSAvazyakabhASya gAthA zataka, uddeza zrAddhadinakRtya sUtra siddhahemacaMdrazabdAnuzAsana siMghI jaina graMthamAlA svopajJavivaraNa Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratikramaNanI pavitratA niryuktikAra zrutakevalI bhagavaMta zrIbhadrabAhusvAmI Avazyakaniryukti nAmanA graMtharatnamAM pharamAve che ke : kevaLajJAna vaDe arthone jANIne, temAM je prajJApanIya artho che, tene tIrthakara kahe che. te temano vAgyoga che ane te dravyadbhuta che.* jagatamAM padArtho be prakAranA che : (1) anabhilAkha, (2) abhilAkha. anabhilAkha eTale kahI na zakAya tevA, ane abhilApya eTale kahI zakAya tevA. temAM kahI zakAya tevA padArthonA paNa be vibhAga che : eka aprajJApanIya eTale na jaNAvI zakAya tevA ane bIjA prajJApanIya eTale jaNAvI zakAya tevA. (je kahI zakAya tevA hovA chatAM tIrthakaronuM AyuSya maryAdita hovAnA kAraNe na kahI zakAyA te ane bIjA prajJApanIya eTale je kahI zakAyA te.) temAM anabhilAkhanA anaMtamA bhAge abhilApya che, abhilAkhanA anaMtamA bhAge prajJApanIya che, ane prajJApanIyanA anaMtamA bhAge sUtromAM gUMthAyela che. prajJApanIya padArthone kahevA te prabhuno vAyoga che, zrotAonA bhAvazrutanuM kAraNa che; tethI te dravyazrata paNa kahevAya che. (prajJApanIya padArthone jaNAvavA mATe bolAtA zabdono samUha te prabhuno vAMcyoga che.) te zrutajJAnane arihaMto kaI vidhithI kahe che ? tenuM varNana karatAM te ja mahApuruSa pharamAve che ke : + A bhAga pahelI ane bIjI AvRttimAM upodraghAta tarIke hato. * kevalaNANeNatthe, NAuM je tattha pnnnnvnnjoge| te bhAsai titthayaro, vayajogasuyaM havai sesaM // -A. ni. gA. 78 kevalajJAnenArthAn jJAtvA ye tatra prajJApanayogyAH zrotRzaktyapekSayA kathanArhAstAn tIrthakaro bhASate / ihA'rthA dvidhA-anabhilApyA abhilApyAzca, abhilApyA dvidhA-aprajJApyAH prajJApyAzca, tatrAnabhilApyAnAmanante bhAge abhilApyAH, teSAmapyanante bhAge prjnyaapyaastessaampyntamA : pUrveSa vaddhaH iita | -Avazyaka dIpikA. bhA. 1 lo. pR. 31 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rU4 tapa, niyama ane jJAnarUpI vRkSa upara ArUDha thayelA aparimita jJAnI kevaLI bhagavaMta bhavya jIvone bodha karavA mATe vacanarUpI puSpono varasAda varasAve che. tene gaNadhara bhagavaMto buddhimaya paTa vaDe grahaNa karIne sUtrarUpe gUMthe che. jinezvaranAM vacano sukhapUrvaka grahaNa ane dhAraNa thaI zake tathA sukhapUrvaka ApI ane laI zakAya te kAraNe potAno kalpa samajIne gaNadharo tene sUtrarUpe race che. kahyuM che ke : arihaMto arthane kahe che, zAsananA hitane mATe gaNadharo tene nipuNa rIte sUtramAM gUMthe che, ane tethI zrata pravarte che.* kevaLajJAna prApta thayA bAda arihaMtoe svamukhe kaheluM tathA nipuNa buddhinA dhAraka gaNadharoe bhAvizAsananA hitane mATe svayameva raceluM zruta zuM che? teno khulAso karatAM kahyuM che ke - sAmAyikathI mAMDIne biMdusAra (caudamuM pUrva) parvata zrutajJAna che. te zrutajJAnano sAra cAritra che, ane cAritrano sAra nirvANa (mokSasukha) che.* pratikramaNa sUtranA racayitA koNa ? - ApaNo prastuta viSaya pratikramaNa sUtrano che. pratikramaNa sUtra e sAmAyikathI mAMDI biMdusAra parvatanA zrutajJAnano ja eka bhAga che. tethI tene arthathI kahenArA arihaMta bhagavaMto che ane sUtrathI gUMthanArA gaNadhara bhagavaMto che. e ja vAtane savizeSa pramANita karavAne mATe ame AvazyakasUtra upara racAyela niryukti, bhASya, cUrNi, ane TIkAgraMthonI keTalIka hakIkata ahIM rajU karIe chIe. -mA. ni. nAthA 22 atthaM bhAsai arahA, suttaM gaMthaMti gaNaharA niuNaM / sAsaNassa hiyaTThAe, tao suttaM pavattai // + sAmAiyamAIyaM, suyanANaM jAva bindusArAo / tassa vi sAro caraNaM, sAro caraNassa nivvANaM // -A. ni. gAthA 93 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 Avazyaka sUtra ke jenAM cha adhyayano che ane jenuM prathama adhyayana sAmAyika che, te arthathI arihaMto vaDe prakAzita che, e vAta niryuktikAra bhagavAna zrIbhadrabAhusvAmInAM vacanothI ApaNe joI AvyA. niryuktikAra pachI ullekhanIya sthAna prApta thAya che bhASyakAranuM. AvazyakasUtranA prathama adhyayananI niyukti upara vizeSAvazyakabhASyanA raciyatA samartha zAstrakAra puNyanAmadheya zrIjinabhadragaNi kSamAzramaNa che, ane tenA upara vizada vRttinA raciyatA maladhAragacchIya AcArya zrIhemacaMdrasUrIzvarajI che. graMthanA prAraMbhamAM ja vRttikA2 pha2mAve che ke : caraNa-karaNa-kriyA-kalAparUpa vRkSanA mULa samAna sAmAyika adhyayanarUpa ane zrutaskaMdharUpa zrIAvazyakasUtra arthathI zrItIrthaMkaradevoe ane sUtrathI zrIgaNadharabhagavaMtoe raceluM che. e sUtranI atizaya gaMbhIratA ane sakala sAdhu-zrAvakavarganI nityanI (kriyAmAM) upayogitA jANIne cauda pUrvadhara zrIbhadrabAhusvAmIe AbhinibodhikajJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ityAdi prasiddha graMthasvarUpa niryukti racelI che.* tyArabAda, traNa prakAranA lokottara AgamomAM AvazyakasUtra zemAM avatAra pAme che ? tenuM varNana karatAM bhASyakAra maharSi svayameva pharamAve che ke : suo maLadvArILuM, tasmisAnuM tahAvasetALa / evaM attANaMtara- paraMparAgamapamANammi || atthe u titthaMkaragaNadharasesANamevedaM / AnuM spaSTIkaraNa karatAM TIkAkAra maharSi pharamAve che ke : vi. mA. gAthA 148-2 iha caraNakaraNakriyAkalApatarumUlakalpaM sAmAyikAdiSaDadhyayanAtmaka zrutaskaMdharUpamAvazyakaM tAvadarthatastIrthaMkaraiH, sUtratastu gaNadharairviracitam / asya cAtIva gambhIrArthatAM sakalasAdhu zrAvakavargasya nityopayogitAM ca vijJAya caturdazapUrvadhareNa zrImadbhadrabAhusvAminA etadvyAkhyAnarUpA 'AbhiNibohianANaM suyanANaM ceva ohinANaM ca' ityAdi prasiddhagraMtharUpA niryuktiH kRtA / Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 lokottara Agama traNa prakAranuM che : (1) AtmAgama, (2) anantarAgama ane (3) paraMparAgama. zrIAvazyakasUtra sUtrathI gaNadharone AtmAgama che, kAraNa ke-teoe ja sUtranI racanA karI che. eTale potAthI ja te pragaTa thayuM che. temanA ziSya jaMbUsvAmI Adine anaMtarAgama che; kAraNa kegaNadharonI pAsethI temane sIdhuM maLe che tathA teonA ziSya prabhavasvAmI, zaabhavasvAmI Adine A sUtra paraMparAgama che; kAraNa ke-AcAryonI paraMparAe temane maLeluM che. arthathI anukrame tIrthakarone AtmAgama, gaNadharone anantarAgama ane zeSa jaMbUsvAmI Adine paraMparAgama che, kAraNa ke arthanA prathama utpAdaka zrI tIrthaMkaradevo che. bhASyakAra pachI trIjo naMbara Ave che, cUrNikAranA ullekhano. AvazyakasUtra konA vaDe racAyuM che ? eno uttara ApatAM Avazyaka sUtranI cUrNinA racayitA pharamAve che ke :- (prazna) sAmAyika koNe karyuM ? (uttara) arthanI apekSAe zrIjinezvara bhagavaMtoe ane sUtranI apekSAe zrIgaNadhara bhagavaMtoe.* sAmAyika adhyayanane AvazyakasUtramAM prathama sthAna kema ? teno khulAso karatAM TIkAkAra zrIharibhadrasUrijI Adi maharSioe pharamAvyuM che samabhAva lakSaNavALuM sAmAyika e ahIM prathama adhyayana che. caturvizatistava Adi teno ja bheda hovAthI sAmAyikane prathamapaNuM che.* cUrNikAra pachI TIkAkAromAM Avazyaka uparanI vidyamAna TIkAomAM prathama TIkAkAra tarIkenuM sthAna AcAryapuMgava zrIharibhadrasUrIzvarajInuM Ave che. teozrI Avazyaka niryukti gAthA 742 upara TIkA karatAM pharamAve che ke : tIrthaMkaradevo kRtakRtya hovAthI sAmAyika adhyayanane temaja bIjA caturvizatistava Adi adhyayanone zA mATe kahe che ? tenuM samAdhAna e che keNa kayaM sAmAyikaM ? arthaM samAzritya jinavaraiH suttaM gaNaharehiM / + tatra prathamamadhyayanaM-sAmAyikaM samabhAvalakSaNatvAt, caturviMzatistavAdInAM ca tadbhedatvAt prAthamyamasyeti / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 ke, tIrthakara nAmakarma meM pUrve upArjana karyuM che, tene mAre bhogavavuM joIe, tema jANIne zrItIrthaMkaradeva sAmAyika ane bIjA caturvizatistava Adi adhyayanone kahe che.* e ja vAtane vizeSAvazyakanA TIkAkAra maladhArI zrI hemacaMdrasUrIzvarajI tathA AvazyakanA TIkAkAra maharSi zrImalayagirijI mahArAja svaracita TIkAomAM akSarazaH pratipAdana kare che. - A rIte niyuktikAra, bhASyakAra, cUrNikAra, ane TIkAkAronA spaSTa ullekho maLatAM Avazyaka sUtra ane tadantargata sAmAyika ane pratikramaNa Adi adhyayanonA racayitA tIrthakaronA Adya ziSyo, bIjabuddhinA svAmI ane caturdazapUrvanI labdhine dhAraNa karanAra gaNadhara bhagavaMto che, e vAtamAM leza paNa saMzaya raheto nathI. ane tethI pratikramaNa sUtronuM mahattva jaina saMghamAM ATaluM bhAre kema che? tathA jaina saMghamAM tenA pratyeno AdarabhAva ekasarakho kema TakI rahela che ? tenuM spaSTIkaraNa ApoApa thaI jAya che. sAthosAtha e praznano khulAso paNa thaI jAya che kepUrvAcArya maharSio-viracita sUtra, niryukti, bhASya, cUrNi ane TIkA e pAMceya zAstranAM aMgo akhkhalita rIte je saMghamAM jaLavAI rahyAM che, te saMghanA hitasvI puruSo jaina saMghanA abhyadaya mATe dhArmika abhyAsakramamAM sauthI prathama sAmAyika-pratikramaNanAM sUtro bhaNAvavAno Agraha zA mATe dharAve che. Avazyaka sUtrono mahimA - anantajJAnI zrIarihaMta devanA mukhakamaLamAMthI nIkaLelA ane buddhinidhAna zrI gaNadharadevoe saMghanA hita mATe eka aMtarmuhUrtamAM ja racelAM sUtronI aMtargata zrIAvazyaka ane zrIAcArAMgAdi sUtrono mahimA tathA tenuM * titthayaro kiM kAraNaM, bhAsai sAmAiyaM tu ajjhayaNaM / titthayaranAmagottaM, kammaM me veiyavvaM ti // -A. ni. gAthA-742 TIkA-tIrthakaraNazIlastIrthaMkaraH, tIrthaM pUrvoktaM, sa kiM kAraNaM kiM nimittaM bhASate sAmAyikaM tvadhyayanaM ? tu zabdAdanyAdhyayanaparigrahaH, tasya kRtakRtyatvAditi hRdayam, atrocyatetIrthaMkaranAmagotraM, tIrthaMkaranAmasaMjJa, gotrazabdaH saMjJAyAm, karma mayA veditavyamityanena kAraNena pAsate, ta thArtha | Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-gAMbhIrya bIjAM badhAM zAstro karatAM adhika hoya, te sahaja che. sUtraracanAnI apekSAe, artha-gAMbhIryanI apekSAe, sUtra ane artha tadubhayanA vaiziSTaTyanI apekSAe gaNadhararacita kRtionuM mUlya sauthI adhika che. e daSTie pratikramaNa sUtro ane teno abhyAsa caturvidha saMghane mana adhika AdarapAtra rahe, emAM leza paNa Azcarya pAmavA jevuM nathI. gaNadhararacita zrIAcArAMgasUtra Adi anya racanAo kevaLa munigaNane yogya ane te paNa adhikArI ane pAtra jIvone yogya hoI zrIAvazyakasUtranuM sthAna tenAthI vadhAre vyApaka che; kAraNa ke teno adhikArI bALa, budha ane madhyama e traNeya prakArano varga che. traNe prakAranA sAdhu ane zrAvaka vargane te sUtro nityanI kriyAmAM upayogI hovAthI teno abhyAsa zrI jinAjJAvartI caturvidha saMghamAM vadhAre vyApaka ane sauthI prathama sthAna le, e sarvathA sughaTita che. Aje e phariyAda che ke- pratikramaNa sUtrono abhyAsa vidyArthIne nIrasa lAge che ane tenI kiyA kaMTALAbharI jaNAya che. tethI dhArmika abhyAsakramamAM pheraphAra tathA sudhAro thavo joIe. A phariyAda saMbaMdhI jaNAvavAnuM ke zrI gaNadharabhagavaMtonI kRti rasapUrNa ja hoya. mAtra te rasano AsvAda anubhavavA mATe ApaNe pote tene yogya banavuM joIe-tenA adhikArI banavuM joIe. A adhikArIpaNuM jJAna ane zraddhA ubhayane mAge che. jJAna bhASAsaMbaMdhI, sUtraracanA saMbaMdhI ane arthagAMbhIrya saMbaMdhI hovuM joIe. zraddhA racayitA saMbaMdhI, racayitAnA vyaktitva ane cAritra saMbaMdhI, racayitAnI vizALa buddhi ane anaMta karuNA saMbaMdhI hovI joIe. paraMtu aMgrejI bhASAnA vadhu paDatA Adara ane bahumAnathI AjanI prajAe saMskRta ane prAkRta bhASAnuM jJAna lagabhaga gumAvyuM che. vaLI thoDA akSaromAM ghaNA artho samAvI levAnI zakti dharAvanArAM sUtro ane tenI racanAzailInI zreSThatA nahi samajavAnA kAraNe, ghaNA zabdomAM thoDo ja artha kahenArA evA anya vAMcanamAM zaktino ghaNo vyaya thaI rahyo che. tathA jenA abhyAsathI eka ja janmamAM aneka janmonAM kArya siddha thaI zake evA artho ane tattvothI bharelAM zAstrone choDIne eka ja janmanA tatkSaNa pUratA kAryanI saMdigdha siddhine Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 batAvanArA graMthonA vAMcanamAM ja samaya pasAra karavAne AjanuM mAnasa TevAI gayeluM che. tethI ja gaNadhararacita sUtro, tenI zailI, tenI bhASA tathA temAM bharelA mahAna artho saMbaMdhI abhyAsamAM rasa utpanna thato nathI. e ja rIte-zraddhA paNa Aje je te vyakti upara, jenI tenI buddhi upara mUkavAne lokamAnasa TevAI gayeluM che. tevI dazAmAM zuddha vyaktitvavALA, zuddha cAritravALA, vizALa buddhivALA ane niSkAraNa karaNAvALA mahApuruSoe mahAna prayojananI siddhi mATe je sUtro ane je kriyAo batAvyAM che, tenA abhyAsamAM kaMTALo, pramAda ke ALasa anubhavAya te paNa sahaja che. AvazyakasUtronI bhASA sarvazreSTha che. artha ghaNA gaMbhIra che, racanA sarvamaMtramaya che, e jAtinuM jJAna ane racayitA sarvazreSTha cAritrasaMpanna, sarvottama buddhinA nidhAna, ane lokottara karuNAnA bhaMDAra che. e jAtinI zraddhA thayA pachI AvazyakasUtronA abhyAsamAM tathA zAstrokta vidhi anusAra nitya pratikramaNanI kriyAmAM rasa utpanna na thAya, te banavAjoga nathI. balake bIjA badhA abhyAso ane bIjI badhI kriyAonA rasa karatAM teno rasa caDhI jAya tevo che, evo anubhava avazya thAya che. tattvajJAnanA graMthono abhyAsa prathama kema nahi ? AvazyakasUtrono abhyAsa kevaLa kriyA karanArAone upayogI che. paNa jJAnanI jhaMkhanAvALAne temAMthI kAMI viziSTa jJAna prApta thatuM nathI. evI paNa eka phariyAda karavAmAM Ave che. teno uttara niyuktikAra bhagavAna zrI bhadrabAhusvAmI pote ja niyuktinI gAthAomAM sacoTa rIte Ape che. saghaLAye zrutajJAnano sAra cAritra che ane saghaLAye cAritrano sAra mokSa che. e jinazAsanano A mudrAlekha che. je jJAnanI pAchaLa cAritrano hetu nathI, te jJAna nahi, paNa eka prakAranuM ajJAna che, prakAza nahi paNa eka prakArano aMdhakAra che. je cAritranI pAchaLa mokSanuM sAdhya nathI, te cAritra nahi paNa eka prakAranuM kAyakaSTa che, guNa nahi paNa guNAbhAsa che. mokSa e ja sarva prayojanonuM prayojana che, sarvasAdhyonuM sAdhya che, mokSanuM sAdhana che, mATe ja cAritra AdaraNIya che, mokSanA sAdhananuM sAdhana che, mATe ja jJAna AdaraNIya che, jJAna e cAritranuM sAdhana bane nahi, ane cAritra e mokSanuM sAdhana bane Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 nahi, to zAstrakAronI daSTie e banne niSphaLa che, nirarthaka che, hAnikara che. e dRSTine khyAlamAM rAkhIne jJAnano ane kriyAno vicAra karavAno che. pratikramaNanI kriyA ane te mATenuM jJAna, tattvajJAnanA arthIne nirarthaka lAgatuM hoya to te tattvajJAnano sAco artha ja nathI, paraMtu tattvajJAnanA nAme koI juduM ja jJAna meLavavAno pipAsu che. je jJAna zAsrakAronI dRSTie kevaLa bojArUpa, pramAdane poSavArUpa ke ahaMkArAdinI vRddhirUpa ja banavAno moTo saMbhava che, athavA to tenAthI tene koI paNa Atmika prayojana siddha thAya tema nathI. zrIjinazAsanamAM kriyA mATe ja jJAna che. jyAM kriyAnI jarUra nathI tyAM jJAnanI jarUra nathI. athavA dayA mATe jJAna che, tethI jyAM dayAnI jarUra nathI tyAM jJAnavRddhinI jarUra ja nathI. dayAnI rucithI vihInane jJAna adhika nirdaya banAve che, tema kriyAnI rucithI vihInane jJAna adhika niSkriya (pramAdI) ke adhika asatkriya (pApaparAyaNa) banAve che. maM nALa tao tyA-prathama jJAna ne pachI ahiMsA. e zAstravacanono marma dayA ke ahiMsAno pAchaLa rAkhavA mATe nathI, paNa adhika puSTa karavA mATe che. dayA e sAdhya che ane jJAna tenuM sAdhana che. sAdhyanI siddhi mATe sAdhananI jarUra che, sAdhyane bhUlI javA mATe nahi. sAdhyane bhUlI gayA pachI sAdhana e sAdhana ja rahetuM nathI. dayAne puSTa banAvavA mATe jJAnane bhaNo. ahiMsAne daDha banAvavA mATe jJAnane Adara Apo. e ahIM tAtparya che. dayAno Adarza rAkhIne jJAnane bhaNavAnuM che. dayAne choDIne jJAna bhaNavAno upadeza nathI. ahIM dayA e cAritranuM upalakSaNa che. e ja vAta kriyA mATe che. kriyAne TakAvavA mATe jJAna bhaNo. kriyA vinA ke cAritra vinA mokSa nathI, mATe evuM jJAna khUba bhaNo ke-jethI cAritra ane kriyA sudRDha thAya. pratikramaNanI kriyA paNa cAritranI zuddhi mATe che. jema cAritra vinA mokSa nathI, tema pramAdagrasta ane doSothI bharelA jIvone, e doSonI vAraMvAra zuddhirUpa pratikramaNa karyA vinA cAritra paNa nathI. jaina zAstrakArono e bhArapUrvaka upadeza che ke kevala bhAvanAthI ke kevaLa tattvajJAnanA baLathI koI jIvono mokSa thayo nathI, thato nathI, ke thavAno nathI. sadgati ke mokSano mukhya AdhAra ekaluM jJAna nahi paNa jJAnayukta kriyA che. jJAna to kevaLa kriyAne uttejaka tathA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 zuddha karanAra che. je jJAnathI te kArya na thaI zake te jJAna vAMjhiyuM che, niSphaLa che, zUnyavat che. jJAnasya taM vitti: pra. 6. Taa. 72 | niryuktikAra zrIbhagavAna zrIbhadrabAhusvAmIjI pharamAve che ke H zrutajJAnamAM vartato jIva jo tapa ane saMyamamaya yogone ka2vAne asamartha hoya to te mokSane pAmato nathI. AgaLa cAlatAM teozrI pharamAve che ke : jJAnarUpI niryAmaka prApta karavA chatAM jIvarUpI pota (nAva), tapasaMyamarUpI pavana vinA, saMsArasamudranA pA2ne-muktisthAnane pAmI zakato nathI, saMsArasAgarane vize manuSyabhava Adi sAmagrI pAmIne, kAMIka UMco AvyA pachI, ane ghaNuM jANavA chatAM jo cAritraguNathI hIna rahyo, to pharI bUDI jaIza. cAritraguNathI hInane ghaNuM paNa jJAna AMdhaLAnI AgaLa lAkho ane kroDo dIpakanI jema zuM phaLa Apaze ? cAritrayuktane maLeluM thoDuM paNa zruta cakSusahitane ekAda paNa dIpakanI jema prakAza karanAruM thAya che. caMdananA bhArane vahana karanAra gardabha bhArano bhAgI thAya che paNa caMdananI sugaMdhano bhAgI thato nathI, tema cAritrathI hIna evo jJAnI jJAnano (eTale jJAna bhaNavAthI utpanna thayelA klezano) bhAgI thAya che, paNa sugatino bhAgI thato nathI. jJAna sAthe kriyAno saMyoga thavAthI mokSa thAya che, paNa ekalA jJAnathI nahi. jema eka cakra vaDe ratha cAlato nathI paNa be cakra vaDe cAle che, athavA jema AMdhaLo ane pAMgaLo sAthe maLIne iSTa sthAne pahoMce che, tema jJAna ane kriyA sAthe maLIne ja mokSane sAdhe che, ekAkIpaNe nahi ja. jema gharanI zuddhi karavI hoya to dIpakano prakAza joIe, jUnA kacarAne kADhavo joIe ane navA AvatA kacarAne rokavo joIe. tema jIvanI zuddhimAM jJAna e dIpakanI jema prakAza karanAruM che, ane kriyA ke je tapasaMyama ubhaya svarUpa che, te anukrame karmarUpI kacarAne kADhanAra che tathA navAM AvatAM karmarUpI kacarAne rokanAra che. A rIte mokSamArgamAM kriyA e mukhya upakAraka che ane jJAna e tenuM eka sAdhanamAtra che. tethI tapa-saMyamarUpI kriyAne puSTa ane zuddha karanAra pratikramaNAdi Avazyaka kriyA ane tene lagatAM sUtronuM adhyayana-adhyApana e Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 mokSamArganuM anivArya aMga che. paheluM tattvArthAdhigamasUtra ke paheluM pratikramaNa sUtra? muktimArge prayANa karavA icchanAra mumukSu AtmAne sauthI prathama adhyayana tattvajJAnanA graMthonuM karAvavuM? ke kriyApradhAna sUtronuM karAvavuM? e prazna ghaNo vicAraNIya che. zvetAMbara saMpradAyamAM prathama adhyayana mukhyatve kriyApradhAna sUtronuM karAvavAmAM Ave che. tethI viruddha digaMbara saMpradAyamAM (tattvArthasUtra jemAM mukhya che evA) tattvajJAnapradhAna graMthonuM karAvavAmAM Ave che. muktimArgamAM baneya vastu ISTa hovA chatAM, ekAkIpaNe banne niSphaLa che, e vAta ApaNe upara joI AvyA chIe. have jayAre kramano ja vicAra karavo che, tyAre sauthI prathama jJAnane mukhyatA ApavI ke kriyAne ? e prazna AvIne Ubho rahe che. saMvijJa, bhavabhIru ane gItArtha zvetAMbara maharSio pAse paMcAMgIsameta samasta zrutajJAnano vAraso hovAthI tenA maMthanasvarUpa teoe kriyApradhAna sUtronA adhyayanano ja krama pasaMda karyo che, ane potAnA anuyAyIonuM jIvana tadanusAra ghaDavAne mATe ja mukhya prayAsa karyo che. enuM pariNAma Aje pratyakSa rIte e jovA maLe che ke zvetAMbara saMpradAyamAM doSanI zuddhi mATenI pratikramaNarUpI Avazyaka kriyA pratidina cAlu che. pratidina nahi karI zakanAra pratipakSa, praticAturmAsa ane chevaTe prativarSa eka vAra to avazya kare ja che. tethI saMghavyavasthA jaLavAI rahe che; pApathI pAchA haThavArUpI kartavyano amala karavA mATenI samagra saMghanI dharmabhAvanA TakI rahe che; samAna sUtro vaDe sau koIne te kriyA karavAnI hovAthI sakala saMgha (pachI te dravyanI apekSAe sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikArUpa ho, athavA kSetranI apekSAe pUrva, pazcima, uttara ke dakSiNa dezamAM vasanAro ho, athavA vayanI apekSAe bALa, vRddha, yuvAna ke prauDha vaye pahoMcelo ho, athavA bhAvanI apekSAe bahuguNI, alpaguNI, madhyamaguNI ke sAmAnya guNI ho-sau koI) potAne lAgelA doSonI zuddhi karavArUpa kriyAnA ArAdhaka banIne sugatine sAdhavA mATe zaktimAna thAya che. kriyApradhAnatAno A mahAna lAbha che. evA kriyApradhAna saMghamAM jeTaluM jJAna vadhatuM jAya teTaluM lAbhadAyI che, zaNagArarUpa che, zobhArUpa che, kugatinA mArgane kApanAruM che. ethI viruddha jyAM kriyA Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 2 mukhya nathI manAI, ane jJAna ja mukhya manAyuM che, tyAM jJAna vadhavA chatAM moTe bhAge ahaMkAranI vRddhi, kriyAnI upekSA, pramAdanI puSTi ane Alasyano Adara thato jAya che. pariNAme AtmAnI adhogati ane svecchAcAranI paraMparA vadhe che. anAdi kALathI jIvane svecchAcAre viharavAnI ane svacchaMdAcAre cAlavAnI kuTeva che. kuTevathI TevAyelA jIvone jJAnanI vAta mIThI lAge che ane kriyAnI vAta kaDavI lAge che. paraMtu zAstrakAra maharSionI daSTie tevA puruSonI dazA jaise pAga kou zira bAMdhe, pahirana nahi laMgoTI; sadguru pAsa kriyA binu sIkhe, Agama bAta huM khoTI. (-upA. zrIyazovijayajI. gu. sA. saM. bhA. 1lo, pR. 162, gA.6) tenA jevI thAya che. nIcenuM aMga DhAMkavA mATe jenI pAse eka nAnI laMgoTI paNa nathI, te mastaka upara moTI pAghaDI bAMdhI bajAramAM thaIne nIkaLe to hAsyAspada ja bane. tenI jema lAgelAM pApanuM zuddhikaraNa karavA jeTalI svalpa kriyA paNa jeNe rAkhI nathI, te jJAnanI ane zAstranI moTI moTI vAto kare to te vAto karavA mAtrathI tenI zuddhi ke sadgati thaI zakatI nathI. jeo pratikramaNanI kriyAne A dRSTie teo vicArI zake che, teone e kriyA mATenAM alpa paNa atyaMta jarUrI evAM sUtro bhaNavA mATe aruci ke kaMTALo thavAno leza paNa saMbhava nathI. UlaTuM, ATalAM alpa sUtromAM AvI mahAna kriyAne caturvidha saMghanA hita mATe utArI ApanAra, apUrva racanAzakti dhAraNa karanArA gaNadharabhagavaMtonAM jJAna ane karuNA upara atyaMta bahumAna thavAno saMbhava che, ane e sUtronAM adhyayano ane enA AdhAre thatI vidhiyukta pratikramaNanI kriyAnAM vidhAnone Ajaparyanta ApaNA sudhI pahoMcADanAra zraddhAsaMpanna caturvidha saMghanI avicchinna paraMparAno upakAra ApaNA lakSyamAM AvavAnI saMbhAvanA che. AthI phalita thAya che ke, tattvajJAnanAM sUtronuM adhyayana karAvatAM pahelAM kriyApradhAna sUtronuM adhyayana thAya te mokSamArgamAM atyaMta jarUrI che. jyAM sudhI pramAda che, tyAM sudhI pratikramaNanI jarUra che. pratikramaNano artha spaSTa karavAnA prasaMge zAstrakAra maharSio Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 pharamAve che ke : pramAdanA vazathI potAnuM sthAna choDIne parasthAnane pAmelo jIva pAcho svasthAne Ave, tene pratikramaNa kahe che.* potAnuM sthAna eTale pote prApta karela dharmasthAna athavA guNasthAna. prApta dharmasthAnathI ke guNasthAnathI jIvane bhraSTa thavAnuM koI paNa kAraNa hoya to pramAdadoSanI AdhInatA che. jIvano e pramAdadoSa sAtamA ane tenA uparanAM guNasthAno prApta thayA pahelAM sarvathA TaLato nathI. guNasthAnonuM A svarUpa jeo jANatA nathI, teo AtmajJAnanA nAme, brahmavidyAnA nAme ke svarUpa2maNatAnA nAme je eka prakAranI bhayaMkara bhramaNAnA bhoga thaI paDe che, ke je muktimArgamAM eka moTAmAM moTuM bhayasthAna che. A viSayamAM zvetAMbara ke digaMbara ubhaya zAstrakAroe ekasarakhI cetavaNI ApI che. jIvanI utkrAntimArganA sopAna tarIke banneya zAstromAM cauda prakAranAM guNasthAno varNavyAM che, te anusAra jyAM sudhI jIva mithyAtvadoSane paravaza che, tyAM sudhI te pahelA guNasthAnathI upara jaI zakato nathI. jyAM sudhI aviratinA doSane paravaza che, tyAM sudhI cothA guNasthAnathI upara caDhI zakato nathI ane jyAM sudhI pramAdadoSane paravaza che, tyAM sudhI te chaThThA guNasthAnathI AgaLa vadhI zakato nathI. vartamAnamAM kALa ane kSetra tathA jIvonI kRti ane saMghayaNanA doSe chaThThA ane sAtamA guNasthAnathI uparanAM guNasthAna mAnyAM nathI. sAtamA guNasthAnano saghaLo kALa ekatra karavAmAM Ave to paNa te eka aMtarmuhUrtathI adhika thaI zakato nathI. jIvano vadhumAM vadhu kALa pramatta nAmanA chaThThA ane tethI paNa nIcenAM guNasthAnoe ja pasAra thAya che, e sthitimAM enuM rakSaNa karanAra koI paNa hoya, to te mithyAtva, avirati ane pramAda e traNeyanI pratipakSI kriyAo ja che. mithyAtvathI pratipakSabhUta samyaktva che. te caturtha guNasthAne prApta thAya che. tenuM rakSaNa karanAra kriyA deva-guru-saMdhanI bhakti ane zAsanonnatinI kriyA che. aviratinI pratipakSI virati che, te be prakAranI * svasthAnAt yatparasthAna, pramAdrazya vazAt tiH / tatraiva kramaNaM bhUyaH, pratikramaNamucyate // 1 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 che : aMzathI ane sarvathI. aMzathI viratine dezavirati kahevAya che. sarvathI viratine sarvavirati kahevAya che. dezivaratinuM rakSaNa karanAra gRhasthanA SaTkarma* ane bAra vrata vagerenuM pAlana che. sarvaviratinuM rakSaNa karanAra sAdhunI pratidina-sAmAcArI ane pratikramaNAdi kriyA che. e kriyAonA avalaMbana vinA te te guNasthAna TakI zakatAM nathI. pramatta guNasthAna paryanta kriyA vinA kevaLa bhAvathI, kevaLa dhyAnathI ja jeo mokSane icche che, teo mithyAtvamohathI mohita thayelA che, ema jaina zAstrakAro dRDhatApUrvaka mAne che. dhyAnamAM ke jJAnamAM teo game teTalA AgaLa vadhelA (potAne mAnatA) hoya, to paNa bhUmikAne ucita evI kriyAthI vaMcita hoya, to teo prathama guNasthAnathI eka DagaluM paNa AgaLa vadhyA nathI ema mAnavuM joIe, kAraNa ke doSanI pratipakSI evI kriyAo ja te doSono nigraha karI zake che. jaina darzana A kALe ane A kSetre kevaLajJAna ane muktinI prAptino niSedha kare che. evo niSedha itara darzanomAM nathI. tenuM kAraNa A guNasthAnanA kramanuM ajJAna che. vAsanAkSaya ke manonAza, jIvanmukti ke videhamukti kayA kramathI prApta thaI zake che, enuM saMgIna jJAna, yuktiyukta jJAna, pramANabhUta jJAna Aje paNa jo koI paNa dharmazAstramAM prApta thaI zakatuM hoya to te jaina zAstromAM prApta thaI zake che. vAsanA(moha)no samUla nAza bAramA guNasthAnaka sivAya thaI zakato nathI. dasamA guNasthAnaka sudhI lobhano aMza rahI jAya che. agiyAramA guNasthAnake paNa tenI sattA che. manonAza kevaLa teramA guNasthAnake thaI zake che ane te ja jIvanmukta dazA che. videhamukti to tethI paNa AgaLa vadhyA pachI caudamA guNasthAnakanA aMte thAya che. te pahelAM tenI kalpanA karavI ane kevaLa mAnasika Avego(Mental Conceptions)ne ja mukti ke kaivalya kalpI levAM, e gaMbhIra gerasamaja che. evA AtmAono prazama athavA dhAraNA, dhyAna ke samAdhi, e zAstrakAronI dRSTie eka prakAranI mohanI mUrchA * DevapUnA gurupAstiH, svAdhyAyaH saMyamastavaH / dAnaM ceti gRhasthAnAM, SaT karmANi dine dine // 1 // ( guNasthAnakamAroha TIkA) Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 che. guNasthAnakonI apekSAe teo prathama guNasthAnathI saheja paNa AgaLa vadhyA nathI. bhAvanA e judI vastu che ane vastusthiti e alaga vAta che. vastusthitinI daSTie saMsArI AtmA e kevaLa caitanya eTale bhAvanAnuM pUtaLuM nathI ke kevaLa jaDakarma eTale pugalanI racanA nathI. kiMtu jaDakarma ane caitanyabhAvanuM saMmizraNa che. e saMmizraNa paNa kevaLa saMyogasaMbaMdharUpa nathI, paNa kathaMcita tAdAbhya (abheda) saMbaMdharUpa che. e saMbaMdhane jaNAvavA mATe zAstroe kSIranIra ane lohAgninyAya AgaLa dharyo che. kSIra ane nIra tathA loha ane agni paraspara alaga hovA chatAM jema ekabIjA sAthe paraspara anuviddha thaIne maLI jAya che, tema jIva ane karma paNa paraspara anuviddha thaIne maLelAM che. e meLApa jyAM sudhI alaga na thAya tyAM sudhI banneya parasparanI asarathI mukta thaI zakatAM nathI. jIva upara karmanI asara che ane karma upara jIvanI asara che. jIvanI asarathI prabhAvita thaIne karmanA pudgalamAM jIvane sukha-duHkha ApavAnI zakti pedA thAya che, ane karmanI asara taLe AvIne jIva vividha prakAranAM sukha-duHkha, ajJAna ane mohanA vipAko anubhave che. A vastusthiti jeo jANatA nathI athavA viparIta rItie jANe che, teo ekalI bhAvanAnA baLathI ke kevala ekalI kriyAnA baLathI mukti meLavavAno arthazUnya prayAsa kare che. adhyAtma ke mokSanA nAme vividha prakAranA matonI utpatti paNa A vastusthitinA ajJAnanuM ja phaLa che. keTalAka karmane vAsanArUpa mAne che, keTalAka avidyArUpa mAne che, ane keTalAka tene kevaLa bhramarUpa mAne che. tethI tenuM nivAraNa karavAnA upAya paNa tevA ja prakAranA kahyuM che ane kevaLa mAnasika upAyothI ja teno kSaya mAne che. paNa karma kevaLa vAsanA ke mAnasika bhramaNArUpa ja nathI; paraMtu e bhramaNA paNa jemAMthI janme che, tevA paudUgalika padArtha ane enI asararUpa che. tethI teno kSaya kevaLa mAnasika vicAraNA, ke kevaLa mAnasika kriyAothI thato nathI. paNa je je dvArothI te paudgalika karmo Ave che, te te dvAro baMdha karI, AvatAM navAM ka rokI devAM ane prathamanAM karmono kSaya karavA mATeno udyama paNa Avazyaka che. e udyama jJAna ane Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 kriyA ubhayanA svIkAra vaDe thAya che. samyajJAnathI mithyA bhrama TaLe che ane samyapha kriyAthI paudgalika karmanA baMdha zithila thAya che. pApakriyAthI jema karmano baMdha thAya che, tema saMvara ane nirjarAsAdhaka kriyAthI karmono baMdha aTake che ane jUnAM karmo naSTa thAya che tathA aMtima karmakSaya paNa yoganirodharUpa kriyAthI thAya che. jJAnayAbhyAM nokSa e sUtranuM A tAtparya che. jJAnAbhyAsa vaDe jIva ane karmano yathAsthita saMbaMdha samajAya che ane tapa ane saMyamarUpa kriyAbhyAsa vaDe pUrvakarma khape che. ane AvatAM navIna karma rokAya che. karmane paugalika mAnavA chatAM jeo teno saMbaMdha sarpakaMcukavata (sarpanI uparanI kAMcaLInI jevo) ke caMdrAbhravata (caMdranA upara vAdaLAnI jevo mAne che) athavA karma e paradravya che, tethI jIvane kAMI karI zake ja nahi evo ekAMtavAda aMgIkAra kare che, teo jainamatano eka aMza mAnavA chatAM anya aMzano apalApa kare che, tethI jaina nahi paNa jainAbhAsa banI jAya che. karmono kSaya karavA mATe je jAtino udyama thavo joIe, te jAtino udyama teothI thaI zakato nathI. vastutaH karma jIvane kevaLa aDIne rahelAM nathI, paraMtu paraspara anuvedhane pAmelAM che. tethI karmapudgalanI asara taLe Avelo jIva kathaMcita jaDasvarUpa banelo che. enI e jaDatA kevaLa ajJAnasvarUpa che, ema nathI paNa pramAdasvarUpa paNa che. pramAda ane ajJAna e banneya doSo jIva upara evI rIte caDI beThelA che ke jANe AtmA tasvarUpa banI gayo che. temAM ajJAnadoSa karatAM paNa pramAdadoSanuM jora vadhAre che tethI ja ajJAnathI mukta thayelA evA jJAnI puruSo paNa pramAdane AdhIna thaI kSaNavAramAM nigodamAM cAlyA jAya che. guNasthAnakanA krama mujaba ajJAnadoSa cothA guNasthAnake cAlyo jAya che, jyAre pramAdadoSanI sattA chaThThA guNasthAnaka paryanta rahelI che. jyAM sudhI e pramAdadoSa rahelo che, tyAM sudhI viratidhara munio paNa e pramAdadoSa dUra karanAra kriyAono Azraya na le ane mAtra jJAnathI ke mAtra dhyAnathI mukti maLI jaze ema mAnI le, to teo paNa saMsAramAM rUlI jAya, ema jaina zAstro pharamAve che. guNasthAnakakramArohamAM chaThThA guNasthAnakanI dazAnuM varNana karatAM pharamAvyuM che ke Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAM sudhI jIva pramAdayukta che tyAM sudhI tene nirAlaMbana dhyAna TakI zakatuM nathI, ema jinezvara bhagavaMto kahe che. * [nirAlaMbana dhyAna eTale kriyAdinA AlaMbana vinAnuM dhyAna.] pramAdadoSa TaLyA vagarano muni Avazyaka kriyAne tajI kevaLa nizcala dhyAnano Azraya le, to te jaina-Agama jANato ja nathI, ane mithyAtvathI mohita che. * [nizcala dhyAna eTale dhyAna sivAyanI bIjI badhI kriyAono tyAga.] te kAraNe jayAM sudhI apramatta guNasthAnone yogya evA utkRSTa dharmadhyAna ane zukladhyAnanI prApti na thAya tyAM sudhI Avazyaka kriyAo vaDe prApta doSonuM nikRttana-drIkaraNa karavuM joIe.' pramattane kriyA e ja dhyAna zrIjinamatamAM-dhyAna zabdanA judA judA traNa artho karavAmAM AvyA che. cai jitAyAm ! e vyutpattithI ekAgra cittavRttino nirodha e paNa dhyAna che. tathA e dazA prApta na thAya tyAM sudhI yogono sudaDha utkRSTa prayatna ane teno prazasta vyApAra e paNa dhyAna che. te mATe zrIvizeSAvazyakamahAbhASyamAM pharamAvyuM che ke kevaLa cittanirodha mAtra e ja dhyAna nathI paNa yogono sudaDha prayatnapUrvaka vyApAra athavA vidyamAna evA mana-vacana-kAyAnA yogono nirodha e paNa dhyAna ja che. yAvatpramAdasaMyuktastAvattasya na tiSThati / dharmadhyAnaM nirAlambamityUcurjinabhAskarAH // + pramAdyAvazyakatyAgAnnizcalaM dhyAnamAzrayet / thoDasau naivAnuM naina, vetti mithyAtvadita: II (T. 2. jAthA-ra1-30) 1. tasmAdAvazyakaiH kuryAt, prAptadoSanikRntanam / / yAvannApnoti saddhyAnamapramattaguNAzritam // (gu. kra. gAthA-39) 2. sudaDhappayattavAvAraNaM, Niroho va vijjamANANaM / jhANaM karaNANa mayaM, Na u cittaNirohamittAgaM // 3071 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAtunA aneka artho thAya che, e kAraNe dhyAna zabda cittanirodha arthamAM jema vaparAya che, tema yoganirodha eTale mana-vacana-kAyA e traNenI doSarahita nirmaLa pravRtti, ane sarvathA apravRtti, e arthamAM paNa vaparAya che. temAM sarvathA yoganirodha caudamA guNasthAne hoya che. cittanirodha prathama guNasthAnakathI zarU thaI zake che. mana-vacana-kAyAnA yogonuM prayatnapUrvaka prazasta pravartana chaThThA guNasthAnaka sudhI Avazyaka che. tyAra pachI bAramA sudhInAM guNasthAnakono kALa aMtamuhUrtathI adhika nathI. teramA guNasthAnakano kALa dezonapUrvakoTi che, paraMtu tyAM traNa prakAranAM dhyAnamAMthI eka paNa prakAranuM dhyAna nathI. te kALane sthAnAMtarisa kahevAya che. caudamAM guNasthAnake paNa cittanirodharUpa dhyAna nathI paNa yoganirodharUpa dhyAna che. e daSTie vicAratAM jinazAsanamAM yoganirodharUpa e ja sauthI mahattvanuM ane sauthI caDiyAtuM dhyAna mAneluM che. tenA sAdhanarUpa je koI kriyA te pachI nirodharUpa ho ke niravadya vyApArarUpa ho, te paNa dhyAna che, kAraNa ke dhyAnanuM phaLa je karmakSaya, te ubhayathI sadhAya che. jeo cittavRttinA nirodhane ja kevaLa dhyAna kahe che, teo dhyAna zabdanA marmane samajyA nathI, kAraNa ke cittavRttinA nirodhavALuM dhyAna to snAna, pAna, artha, kAma Adi saMsAravardhaka ane karmabaMdhaka kriyAomAM paNa saMbhave che; paraMtu te dhyAna ArtaraudrasvarUpa che, dharmasAdhaka nathI. tene paNa jo sAdhaka mAnIe to mAchalAM pakaDavA mATe bagalAnuM ke uMdara pakaDavA mATe bilADInuM dhyAna paNa ISTasAdhaka mAnavuM joIe. paNa tema koI mAnatuM nathI. tethI kevaLa cittavRttino nirodha dhyAnasvarUpa banato nathI. kiMtu, saMkliSTa cittavRttiono nirodha e vAstavika dharmasAdhaka dhyAna che ane te paNa eka prakAranA prazasta manovyApAra rUpa che. tethI jyAM sudhI AtmAno pramAdadoSa TaLyo nathI, tyAM sudhI pramAda tarapha dhasI rahelA mana-vacana-kAyAnA vyApArane rokavArUpa je koI prazasta vyApAra te vAstavika dhyAna che, kAraNa ke dhyAnanuM phaLa je karmakSaya ane saMpUrNa karmakSayane sAdhaka evI je zailezI avasthA-caturdaza (caudamuM) guNasthAnaka, te tenAthI kramazaH siddha thAya che. pU. upAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAja pharamAve che ke Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya dharma na teNe jANyo, je zailezI aMta vakhANyo. dharma adharma taNo kSayakArI, zivasukha de je bhavajala tArI. tasa sAdhana tuM je je dekhe, nija nija guNaThANAne lekhe; teha dharama vyavahAre jANo, kAraja-kAraNa eka pramANo. savAso gAthAnuM stavana. DhALa 10mI. gAthA 2-3 cittanirodharUpa ke nirvikalpa cinmAtra samAdhirUpa dhyAna e ja nizcayadharma che ane te ja eka karmakSaya ane mokSanuM sAdhana che. evo ekAMtavAda dhAraNa karanArane pU. upAdhyAyajI mahArAja uttara Ape che ke-mokSanuM anaMtara sAdhana je nizcayadharma te to zailezIne aMte kahyo che ane te dharma puNya-pApaubhayano kSaya karI mokSasukhane Ape che. tenAM sAdhanarUpa je je dharmo potapotAnA guNasthAnakane ucita che, te paNa nizcayadharmanA kAraNarUpa hovAthI dharma che. kArya ane kA2Na vacce kacit ekatA hovAthI banneya pramANarUpa che. kAryanI utpatti tenA kAraNathI thAya che; tethI nizcayadharmakAryanI utpattimAM kAraNarUpa vyavahAradharma che, ke je prazasta pravRttisvarUpa che, tene paNa dharma tarIke mAno. zubha vyApArathI dravyaAzrava thAya che, to paNa tethI nijapariNatirUpa dharmane bAdha pahoMcato nathI. jyAM sudhI yogakriyAno saMpUrNa nirodha thayo nathI, tyAM sudhI jIva yogAraMbhI che. e dazAmAM malina AraMbhano tyAga karAvanAra ane zubha AraMbhamAM joDanAra tathA AlasyadoSa ane tajajanita sarvyavahAranA virodhane upajAvanAra mithyA bhrama tene TALanAra prazasta vyApAra e paNa dhyAna ja che, ane e parama dharmarUpa che, ananya AdhArarUpa che. zrI jinamatamAM kriyAne choDIne bIjuM dhyAna nathI, ema je kahevAya che, tenuM A rahasya che. dhyAna vinA karmano kSaya nathI, e vAta jeTalI sAcI che, teTalI ja sAcI vAta e che ke--pramatta avasthA TaLI nathI, tyAM sudhI upayogayukta kriyAne choDIne bIjuM dhyAna paNa nathI. zrIjinamatamAM vihita Avazyaka Adi kriyAone choDIne jeo cittanirodhamAtrasvarUpa dhyAnanuM avalaMbana le che, teonuM dhyAna ane teono prazama aMtarnilIna (gupta) viSamajvaranI jema dhyAna sivAyanA kALe mithyAtvarUpI prakopane pAmyA sivAya raheto nathI. jIvanmukti ane videhamuktinI vAto ane te mATe Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cittanirodharUpa dhyAnanI dIrghakAla paryata abhyAsa karavA chatAM Aje koInI paNa sAcI mukti thaI dekhAtI nathI. tevI ja rIte jJAyakabhAva ane dravyadaSTinI vAto ane tenuM AlaMbana levA chatAM ane e kevaLajJAna ane mokSanuM sAdhana che. ema kahevA chatAM mithyAtva, avirati ane pramAdamAMthI eka paNa doSa vAstavika rIte hakyo hovAnuM jovA maLatuM nathI. e vastu ema sAbita kare che ke--kevaLa cittanirodharUpa dhyAna muktinuM sAdhana banI zakatuM nathI. paNa mithyAtva, avirati ane pramAdane haThAvanAra mana-vacana-kAyAnA prazasta vyApAra, e ja krame krame prApta doSone dUra karI, aMte eka aMtarmuhUrtamAM ja kevaLajJAna ane mokSane apAve tevA apramattAdi guNasthAnonI prApti karAve che. A kALamAM ane A kSetramAM dhRti, saMghayaNa AdinA abhAve jo kevaLajJAna ane mukti nathI ja, ane tenA kAraNarUpa apramatta uparanAM guNasthAnakonI hayAtI paNa nathI ja, to potAnI bhUmikAne ucita evI ArAdhanAmAM ja magna rahevuM-makkama rahevuM ane tenAthI calita na thavuM, e ja kharo muktino mArga che. bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM sapratikramaNadharma - chamasthane pramatta avasthAthI uparanI avasthA jJAnIoe aMtarmuhUrtathI adhika kALa Take tevI koI nathI, ane tethI pramatta avasthAne ucita evI dharmadhyAnapoSaka kriyAo e dharmano prANa che, ema upadezya che. vaLI bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM utpanna thayelA jIvono svabhAva paNa jJAnIoe vakra ane jaDa joyo che, ane tevo kahyo che. zrIkalpasUtranI vRttimAM kahyuM che ke-prathama tIrthapatinA zAsananA sAdhuo Rju-jaDa, bAvIsa jinezvaronA zAsananA sAdhuo Rju-prAjJa, ane carama tIrthapatinA zAsananA sAdhuo vakra ane jaDa che. sAdhuonA A judA judA svabhAvonuM pRthakkaraNa paNa pratikramaNadharmanI upayogitA samajAve che. jayAM jaDatA che, tyAM bhUlono avazya saMbhava che. jyAM bhUlono saMbhava che, tyAM bhUlanA prAyazcittarUpa pratikramaNanI AvazyakatA che. pahelA ane chellA tIrthapatinA zAsananA sAdhuo jaDatAmAM samAna hovAthI temane mATe sapratikramaNadharma upadezyo che. vacalA jinapatinA zAsananA sAdhuo Rju ane prAjJa hovAthI temane bhUla thavAno saMbhava ghaNo ocho che, tethI temane Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 mATe pratikramaNa niyata nahi kahetAM aniyata kahyuM che. teo jyAre jyAre doSa lAge tyAre tyAre prAjJa hovAthI samajI jatA ane Rju hovAthI teno svIkAra karI pratikramaNa dvArA doSanI zuddhi karI letA. bhagavAna mahAvIranA zAsananA sAdhuo jaDa ane vakra banneya hovAthI temanA mATe doSano saMbhava paNa adhika che, ane doSano svIkAra paNa duSkara che. tethI temane mATe pratikramaNadharma niyata che. traNa vaidyanuM dRSTAMta ApIne te vAta zrIkalpasUtranI vRttimAM bhArapUrvaka samajAvI che, te A rIte eka rAjAe AgAmI kALe paNa putranA zarIre vyAdhi na thAya te khAtara traNa vaidyone bolAvyA. pahelA vaidye kahyuM ke-mAruM auSadha vidyamAna vyAdhine haNaze ane vyAdhi nahi hoya to vyAdhine utpanna karaze. rAjAe kahyuM ke-sUtelA sApane jagADavA tulya tArA auSadhathI saryuM. bIjA vaidye kahyuM ke-mAruM auSadha vyAdhi haze to dUra karaze ane vyAdhi nahi hoya to guNa paNa nahi kare ane doSa paNa nahi kare. rAjAe kahyuM ke-bhasmamAM ghI nAkhavA samAna tArA auSadhathI saryuM. trIjA vaidye kahyuM ke-mAruM auSadha vidyamAna doSane zamAvaze ane doSa nahi hoya to rasAyanarUpa banaze ane kAMti, teja, baLa ane rUpa ityAdine vadhAraze. rAjAe tenuM sanmAna karyuM ane tenA auSadha vaDe potAnA putrane kAyama mATe nIrogI tathA tuSTi-puSTivALo banAvyo. vakra ane jaDa evA vIra bhagavaMtanA sAdhuo mATe pratikramaNadharma e trIjA vaidyanA auSadhatulya che. te doSa hoya to dUra kare che, na hoya to kAMti, tuSTi ane puSTinI jema jJAna, darzana ane cAritra Adi jIvanA guNonI vRddhi kare che. doSa aTakAvavA mATe pratikramaNa sivAya bIjo upAya nathI. lokamAM kahevAya che ke-manuSyamAtra bhUlane pAtra (Tu era ijha hyumana) che. e ja vAta zAstrakAro bIjA zabdomAM kahe che ke-chadmasthamAtra bhUlane pAtra che. chadma eTale AvaraNa. karmanA AvaraNa nIce rahelA AtmAthI bhUla na thAya e Azcarya che, bhUla thAya temAM Azcarya nathI. cAra jJAnanA dhAraMka, anaMtalabdhinidhAna, aMtarmuhUrtamAM dvAdazAMgInA raciyatA bhagavAna mahAvIranA Adya ziSya guru gautamasvAmIne paNa AnaMda zrAvakanA praznano uttara ApavAmAM skhalanA thaI hatI, ema zAstra sAkSI pUre che. bhUla e Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 manuSyamAtrano ke chadmasthamAtrano svabhAva che, to te bhUlano pratikAra paNa chadmasthamAtrane anivArya che. bhUlarUpI viSano pratikAra amRtathI ja thaI zake. viSane paNa vidhipUrvaka mArIne amRta banAvI zakAya che. bhUlarUpI viSane mAravAno vidhi zo ? ane ene mAravAthI utpanna thatuM amRta kayuM ? e banneya vAtano uttara ApaNane pratikramaNa zabdamAM maLI Ave che. pratikramaNakriyA bhUlarUpI viSane vadhatuM aTakAve che, temaja tene mArIne zubhabhAvarUpI amRtane utpanna kare che ane te dvArA karmarogano mULamAMthI uccheda karI jIvane ajarAmara banAve che. jo e kriyAno amala karavAmAM na Ave to e viSa maravAne badale vadhatuM jAya che ane e vadheluM viSa bhUla karatI vakhatanA doSa ane tenA vipAka karatAM zata-sahasra-koTigaNuM adhika doSa ane vipAka ApanAruM thAya che. zAstrakAra maharSio pharamAve che ke bhUla thavAne kALe je doSa lAge che te doSa-te bhUlane kabUla karavAmAM na Ave (te bhUlathI pAchA pharavAmAM na Ave), to pariNAme anaMtaguNA dAruNa vipAkane ApanAra thAya che.* teTalA mATe bhUla thavAnI sAthe teno svIkAra karI levo ane tenAthI pAchA pharI javuM e dharmImAtranI pharaja thaI paDe che. anArya saMskRti paNa sudharelA manuSyo ke uttama sadgRhastho (sIvIlAijhDa mena) tarIke gaNAvAno adhikAra tene ja Ape che ke jeo potAnI bhUla thatAMnI sAthe ja 'verI sorI.' 'eksakayujha mI' 'paraDona plIjha'--dilagIra chuM, kSamA karo, maherabAnI karIne mAphI Apo...e zabdo kahIne bhUlathI pAchA phare che. AryasaMskRtine pAmelA ane jIvanamAM dharmane sarvasva mAnanArA bhUlathI pAchA pharavArUpa potAnA A dharmane na bajAve, e bane ja kema ? temAMye jainadarzana to potAnA anuyAyIone * tathA vrutipratipattinnitti / skhalitakAle doSAt anantaguNatvena dAruNapariNAmatvAttadapratipatteH / dharmabindu a. 5, sUtra 21 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 4 muktipaMthe caDhAvI zAzvata sukhanA bhoktA banAvavA mAge che; tethI jayAM sudhI bhUlano saMbhava che, tyAM sudhI tene mATe pratikramaNa batAve e sahaja che. pratidina ubhaya saMdhyAe pratikramaNanI kriyA caturvidha saMghanA jIvana sAthe vaNI denAra ane vaida mAvasyAma, 3Lu horU pativarSa | cha prakAranA Avazyakane vize pratidivasa ughukta rahe, evA prakAranI AjJA pharamAvanAra zrIjainazAsana potAnA anuyAyIone muktimArganI sAthe sIdho saMbaMdha joDI Ape che, ane durgatigamananA hetuone mULamAMthI ja chedI nAMkhe che. jeo potAnA anuyAyIone zuSka adhyAtmanA nAme doSo ane bhUlothI niraMtara pAchA pharavAno mArga nathI batAvatA ke te mATe koI paNa vyavasthita yojanA athavA vidhAna nathI racatA, teo tattvajJAna ke AtmadhyAnanA nAme bIjI game teTalI sAdhanAo, kriyAo ke prakriyAo batAve, to paNa mULa vinAnA vRkSa jevI ke pAyA vinAnA mahela jevI samajavI. jaina zAsanamAM pratikramaNa mATe mukhya ane prasiddha zabda micchA pi kutiyuM che. tethI koI paNa koI bhUla thatAMnI sAthe ja teno prayoga karavAmAM Ave che. temAM mane kSamA karo ke (verI sorI)-huM dilagIra chuM, vagere zabdaprayoga karatAM ghaNo moTo artha-bhAva rahelo che. niryuktikAra bhagavAna tenuM padabhaMjana karatAM kahe che : manathI ane kAyAthI namra banIne doSone dUra karavA mATe mArAthI thayela duSkatane huM pazcAttApa sahita bALI nAkhuM chuM, arthAt mArI bhUlathI, huM pharI tevI bhUla nahi karavAnA adhyavasAyapUrvaka pAcho pharuM chuM. pratikramaNa mATenuM A sUtra ane tenuM uccAraNa tathA tenI arthagaMbhIratA jaina zAsananA praNetA puruSonI parama jJAnasaMpannatA, parama zIlasaMpannatA, parama kAruNyazIlatA tathA sarvotkRSTa zAsanasthApakatA sUcave che. cAritrano prANa pratikramaNa zrI jinazAsanamAM sarvanayasiddha AtmavikAsano sAra cAritra che, jJAna bhaNavAnuM paNa cAritravikAsa mATe che, ane zraddhA sthira karavAnI paNa cAritrane daDha karavA mATe che. jJAnathI zraddhA vadhe che, zraddhAthI cAritra ghaDAya che, ane cAritrathI mokSa maLe che. je jJAna zraddhAne vadhAranAra nathI paNa bagADanAra che, Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te jJAna upAdeya nahi paNa heya che. je zraddhA cAritrane vadhAranAra nathI paNa cukAvanAra che, te zraddhA AdaraNIya nahi paNa tyAjaya che. zraddhA, jJAna ke cAritra e AtmAnA mULa guNa che. pratyeka jIvAtmAmAM te traNe hoya che, paraMtu dareka vakhate mokSanA sAdhaka hoya ema banatuM nathI. samyapha zrutajJAnanI bhAvapUrvaka prApti thatI nathI tyAM sudhI te moTe bhAge mokSanA sAdhaka nahi paNa bAdhaka ja hoya che. mokSasAdhaka cAritra upara jene zraddhA nathI, tene tethI viruddha prakAranA vartana upara zraddhA hoya che, kemake pratyeka vartananI pAchaLa zraddhA ane pratyeka zraddhAnI pAchaLa jJAna Avazyaka hoya che. mokSa sAdhI ApanAruM vartana e cAritra che, tethI te paNa zraddhA ane jJAnanI apekSA rAkhe che. mokSasAdhaka cAritrane puSTa karanArI zraddhA ane e zraddhAne puSTa karanAruM jJAna, anukrame samyakUzraddhA ane samyajJAna kahevAya che. eka paNa pada ke eka paNa vAkya mokSane sAdhaka cAritraguNanI puSTi karanAra hoya to te zrI jinAgamano aMza che, kAraNa ke zrI jinAgama cAritraguNanI puSTi ane cAritraguNanI vRddhi dvArA mokSa mATe nirmita thayeluM che. koI paNa tIrthaMkaranA tIrthamAM koI paNa muni dIkSA aMgIkAra karIne zrutajJAnanA pAragAmI thayA ema jaNAvavuM hoya, tyAre zAstrakAro nIcenA zabdono ullekha kare che : sAmAiyamAiyAI ekkArasa aMgAI ahijjai / sAmAiyAI coddasapuvvAiM ahijjai / sAmAyika Adi agiyAra aMgone bhaNe che athavA sAmAyikAdi cauda pUrvo-bAra aMgone bhaNe che. ahIM zAstrakAro sAmAyikathI mAMDIne agiyAra aMga ke bAra aMganuM adhyayana jaNAve che. temAM prathama sAmAyika ja zA mATe ? zrI jinamatamAM sAmAyika e sAvadyayoganI nivRttirUpa ane niravadyayoganI pravRttirUpa che. sAvadyayogathI virAma pAmavuM ane niravaghayogomAM pravRtta thavuM ane pariNAme svasvarUpamAM sthira thavuM, e cAritraguNanuM lakSaNa che. cAritraguNanA A marmane nahi samajanArA keTalAka cAritranA nAme sampravRttiono virodha kare che. vaLI keTalAka manaHkalpita asa-vRttione cAritraguNanuM upanAma Ape che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahelo varga zuSka adhyAtmIono che, bIjo varga paralokanI zraddhAthI zUnya ane zAstraadhyayanathI nirapekSa vargano che. zuSka adhyAtmIo svarUparamaNatA ke AtmaguNamAM sthiratAne ja eka cAritra mAne che. paraMtu te kone ? ane kayA guNasthAnake hoya? teno viveka nahi hovAnA kAraNe, nathI svarUpa ramaNatA pAmI zakatA ke nathI sAvaghayoganI virati karI zakatA : ubhayathI bhraSTa thAya che. saMpUrNa svarUpa ramaNatA ke AtmaguNasthiratA siddhanA jIvo sivAya bIjAne hoI zakatI nathI. kevaLajJAnIone paNa asiddhatvarUpa audayikabhAva zAstrakAroe mAnelo che. ane teTaluM svarUpa ramaNa temane paNa ochuM che. e sthitimAM svarUparamaNatAne ja cAritranuM eka lakSaNa mAnavuM, e ajJAna athavA mohano vilAsa che. e ja rIte keTalAka cAritrano artha sabhyatA kare che ane sabhyatA eTale manuSya manuSyanI sAthe yogya vyavahAra rAkhavo, nIti pALavI, satya bolavuM, koInI sAthe ThagAI karavI nahi, pADozIne cAhavuM, vagere vagere mAne che; paraMtu A cAritra nathI, paNa nIti che; kemake tenI pAchaLa moTA bhAge Ihalaukika svArthabhAvanA rahelI hoya che. nIti jo mokSanA Adarzane anusaravAvALI hoya to te jarUrI che, paraMtu tenAthI nirapekSa mAtra dunyavI hetu pUratI hoya to tenuM vizeSa mahattva nathI. cAritraguNa ethI ghaNo UMco che. tenI pAchaLa A lokanA svArthane sAdhavAno jarA paNa bhAva nathI. te kevaLa manuSyajAtinI ciMtA karIne anya sakala sRSTinA jIvo pratye upekSA ke nirdayatA batAvanAra saMkucita manodazA nathI. tenI pAchaLa potAnA ke bIjAnA aihika ke daihika upadravono ja svalpa kALa mATe aMta ANavAnI manovRtti nathI, kiMtu svapara ubhayanA sArvatrika ane sArvadika zArIrika-mAnasika-sarva prakAranAM duHkhono aMta ANavAnI sarvotkRSTa bhAvanA che, ane e bhAvanAnI siddhi sAvadyayoganA virAmathI ane niravadyayoganA AsevanathI ja thaI zake che. - sAvaghayoga eTale pApavALo vyApAra. pApa aDhAra prakAranAM che. temAMthI eka paNa pApa mana-vacana-kAyAthI sevavuM, sevarAvavuM ke sevatAne sAruM mAnavuM nahi, e jAtanI jIvanaparyata ke niyatakALa mATenI pratijJA e sAmAyika che ane e ja vAstavika cAritra che. e cAritranuM pAlana e Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdazAMgIno sAra che ane tenAthI mukti nikaTa Ave che. AvA cAritraguNano abhyAsa e jIvana sadgatinuM mULa che ane te mAtra manuSyasRSTi ja nahi paNa sacarAcara vizvanA tamAma jIvonI pIDA haranAruM anupama sAdhana che. svarUpa ramaNatA ke AtmaguNomAM sthiratA sudhI pahoMcavA mATe A cAritra e. parama dvAra che ane e ja parama kasoTI che. jeo e kasoTImAMthI pasAra thavA mATe AnAkAnI kare che ke aNagamo batAve che, teo cAritraguNathI hajAro koza dUra che. eTaluM ja nahi paNa cAritraguNanA pAlanane pariNAme maLanArI sugatinA bhAgI thavA mATe sarvathA benasIba che. sAvadya vyApAronuM pratyAkhyAna ane niravadya vyApAronuM Asevana e ja eka cAritranuM lakSaNa hoya to te cAritrane TakAvanAra ke vadhAranAra, janmAvanAra ke sudhAranAra sankriyA sivAya bIjuM koI nathI, e vAta ApoApa siddha thAya che. eTalA mATe zAstrakAroe cAritranuM bIjuM lakSaNa samitiguptithI pavitrita cAritra paNa kahyuM che. kAyAnI samyapha pravRtti, e samitio che, ane kAyA, vacana ane mana e traNeno samyag (pravartananivartanarUpa) nigraha, e guptio che. tenI saMkhyA anukrame pAMca ane traNa maLIne ATha che. e ATha prakAranI kriyAone pravacananI mAtA ane dvAdazAMgarUpa jaina zAsananI janetA tarIke zAstrakAroe jaNAvI che. killo samArakAmathI ja Take, tema kriyArUpI killo pratikramaNarUpI samArakAmathI ja Take. pratikramaNa e kriyArUpI killAmAM paDelAM chidro ke gAbaDAonuM samArakAma che. e rIte cAritrano prANa kriyA che ane kriyAno prANa pratikramaNa che. pratikramaNanI kriyAne aMge keTalIka zaMkAo ane tenAM samAdhAna zaMkA 1 : pratikramaNa e cha Avazyakamaya che ane temAM paheluM sAmAyika che. sAmAyika letI vakhate mana-vacana-kAyAthI sAvadya vyApAra karavA nahi, karAvavA nahi ke anumodavA nahi evI pratijJA levAmAM Ave che, chatAM mana to vaza rahetuM nathI, to pratijJAnuM pAlana kyAM rahyuM ? * tasmAjjagAda bhagavAn sAmAyikameva nirupamopAyam / zArIra-manane nAnI mokSa) | -zrI haribhadrasUrIzvara Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 samAdhAna : jaina zAsanamAM sAmAyika Adi pratyeka vratanI pratijJAnA 147 vikalpo mAnavAmAM AvyA che. te A rIte : (eka trikasaMyogI) (1) manathI, vacanathI ane kAyAthI. (2) manathI, vacanathI. (3) manathI, kAyAthI. (4) vacanathI, kAyAthI. (5) manathI. (6) vacanathI. (7) kAyAthI. e rIte (eka) trikasaMyogI, (traNa) dvikasaMyogI ane (traNa) asaMyogI, e kula sAta vikalpo, traNa karaNanA ane e ja rIte kula sAta vikalpo ( karavuM, karAvavuM ane anumodavuM) e traNa yoganA, e beno guNAkAra karatAM 7x7=49 ane ene traNa kALe guNatAM 4943=147 vikalpo thAya che. emAM lIdhelA keTalAka vikalponuM pAlana thAya ane anya vikalponuM pAlana na thAya to paNa pratijJAno sarvAMze bhaMga thayo gaNAya nahi. emAM je mAnasika bhaMga thAya che, tene atikrama, vyatikrama ke aticAra mAnela che, paNa anAcAra kahela nathI. atikramAdi doSonuM niMdA, gaha, AlocanA ane pratikramaNa vaDe zuddhikaraNa thaI zake che ane e rIte pratijJAnuM nirvahaNa thaI zake che. doSavALuM karavA karatAM na karavuM sAruM e vacanane jaina zAsanamAM utsUtra vacana tarIke saMbodhavAmAM AvyuM che. karavuM to zuddha ja karavuM, anyathA karavuM ja nahi. e vacana zAstrakArone mAnya nathI, kAraNa ke-koI paNa kriyA vidhinA rAga ane avidhinA pazcAttApapUrvakanA abhyAsathI ja zuddha thAya che. abhyAsanA prAraMbhakALamAM bhUla na ja thAya ema ajJAnI ja mAne. bhUlavALAM anuSThAno karatAM karatAM ja bhUla vinAnAM anuSThAno thAya che. sAticAra dharma ja niraticAra dharmanuM kAraNa bane che. jeTalA jIvo Aja sudhI mokSe gayA che, te e rIte sAticAra dharmanuM ArAdhana karIne niraticAra dharma pALanArA thayA che. dunyavI kaLAonA abhyAsamAM (traNa dvikasaMyogI) (traNa asaMyogI) Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ..? paNa e ja niyama che. dharmakaLAno abhyAsa emAM apavAda banI zake nahi. zaMkA 2 : pApanuM pratikramaNa karIne pharI te pApanuM sevana karavuM, e mAyAcAra nathI ? samAdhAna : pApanuM pratikramaNa karIne pharI te pApanuM sevana karavuM teTalA mAtrathI e mAyAcAra nathI, paraMtu pharI te pApanuM te bhAve sevana karavuM e* mAyAcAra che. pratikramaNa karanAra varga pApathI chUTavA mATe pratikramaNa kare che. tethI teno bhAva pharI vAra pApa nahi karavAno che. pharI vAra pApa nahi karavAno bhAva hovA chatAM pharI vAra pApa thAya che, tenuM pharI vAra pratikramaNa kare che. e rIte vAraMvAra pratikramaNa karavAthI tene anubaMdha pApa karavAno nahi paNa pApa nahi ka2vAno paDe che. pApa nahi karavAno anubaMdha ja tene eka vakhate sarvathA pApa nahi karavAnI kakSAe pahoMcADe che. tethI zrI jinazAsanamAM jyAM sudhI jIva pApathI rahita na bane, tyAM sudhI tene pApanuM pratikramaNa avazya kartavya tarIke upadezyuM che. e mATe kahyuM che ke : mUlapade DikkamaNuM bhAkhyuM, pApataNuM aNakaravuM re; zakti bhAva taNe abhyAse, te jasa arthe varavuM re. 350 gAthAnuM stavana-DhALa 2jI-gAthA 18mI. pApane nahi karavArUpa mukhya pratikramaNa zakti mujaba ane bhAva mujaba abhyAsa karatAM karatAM siddha thAya che. athavA kahyuM che ke : paDikkamaNuM mUlapade kahyuM, aNakaravuM pApanuM jeha mere lAla; apavAde tehanuM hetu e, anubaMdha te zama-rasa-meha mere lAla. pratikramaNa garbhahetu svAdhyAya-DhALa 9mI-gAthA 3jI. * te bhAve eTale pharI karavAnA bhAve athavA pharI pApa karIzuM ane pharI mithyA duSkRta daIzuM evA bhAve, te mATe kahyuM che ke mithyA dukkaDa deI pAtika, te bhAve je seve re; Avazyaka sAkhe te paragaTa, mAyAmosane seve re. u. zrI yazovijayajIkRta sADA traNaso gAthAnuM stavana-DhALa bIjI, gA. 17 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 0 mukhyapaNe pApa na karavuM te ja pratikramaNa che. apavAde pApa nahi karavAno anubaMdha pADanAra pratikramaNa paNa mukhya pratikramaNano hetu che. kAraNa ke-(pApa nahi karavAno) anubaMdha e ja ahIM samatArUpI rasane varasAvanAra megha che. zaMkA 3 : pratikramaNa bhUtakALanAM pApanuM ja hoI zake, paraMtu vartamAna kALa ane anAgata kALanA pApanuM kevI rIte hoI zake ? samAdhAna : pratikramaNano hetu azubha yogathI nivRttino che. tethI jema atItakAlanA doSanuM pratikramaNa niMdA dvArA thAya che, tema vartamAna kALanA doSanuM pratikramaNa saMvara dvArA ane anAgata kALanA doSanuM pratikramaNa paccakhkhANa dvArA thaI zake che, kAraNa ke saMvara ane paccakhkhANa ubhayamAM azubhayoganI nivRtti pradhAna che. zaMkA 4 : pratikramaNa vakhate sAmAyika levAnI zuM jarUra che? samAdhAna : zAstramAM sAmAyika cAra prakAranAM kahyAM che : samyaktasAmAyika, zruta-sAmAyika, dezavirati-sAmAyika ane sarvavirati-sAmAyika. pratikramaNa karanAramAM samyakta-sAmAyika ane zruta-sAmAyika saMbhave che. samyakta-sAmAyika eTale mithyAtva-malano apagama ane tethI UpajatI jinavacanamAM zraddhA. zruta-sAmAyika eTale jinokta-tattvonuM saMkSepathI ke vistArathI jJAna ane tethI Upajato aviparIta bodha. dezavirati sAmAyika eTale pApanI AMzika nivRttirUpa prayatna. sarvavirati-sAmAyika eTale pApathI sarvAza nivRtti karavArUpa prayatna. e cAreya prakAranA sAmAyikathI cuta thavuM te audayikabhAva che. e audayika bhAvamAMthI arthAta parabhAvamAMthI khasIne, pharI pAchuM, sAmAyika rUpI kSAyopathamika bhAva arthAt AtmabhAvamAM javuM te pratikramaNa che. A uparathI pratikramaNa vakhate sAmAyika levAnI jarUra zA mATe che? te spaSTa thAya che. sAmAyika e sAdhya che ane pratikramaNa e sAdhana che. tethI sAmAyikarUpI sAdhyane lakSamAM rAkhavApUrvaka ja pratikramaNanI kriyA karavI joIe, evuM zAstrakAronuM vidhAna che. zaMkA 5 : jene aticAra lAge te ja pratikramaNa kare, bIjAne pratikramaNa karavAnI zI jarUra che ? Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 samAdhAna : pratikramaNa samyagdarzanamAM lAgelA aticAra, dezaviratidharmamAM lAgelA aticAra ane sarvavirati dharmamAM lAgelA aticAranI zuddhi mATe yojAyeluM che, tathA samyagdarzana Adi guNonI prAptinA adhikArI evA bIjA jIvone paNa potAnA guNasthAnane yogya vartana nahi karavAnA kAraNe lAgelA aticAranI zuddhi karavA mATe che. tethI doSanI zuddhine icchanAra sarva koI AtmAoe pratikramaNa karavAnI jarUra che. AvazyakaniryuktimAM pratikramaNa karavAmAM khAsa prayojano batAvatAM kahyuM che ke (prasaMge) niSiddhanuM AcaraNa karavAthI, vihitanuM AcaraNa na karavAthI, je vastu je rIte zraddheya hoya, te vize azraddhA karavAthI, tathA mArgathI viruddha prarUpaNA karavAthI je doSo lAgyA hoya, tenuM pratikramaNa karavAnuM che.* A cAreya vastuo unnatinA arthI manuSyamAtrane lAgu paDe che. tethI e cAre doSonuM jemAM pratikramaNa karavAmAM Ave che, te pratikramaNa sau koI AtmArthI jIvane upakAraka che. suvihitaziromaNi AcAryapuraMdara zrIharibhadrasUrIzvara pharamAve che ke niSiddhanuM Asevana Adi, je kAraNa mATe pratikramaNanA viSayarUpa kahela che, te kAraNa mATe A pratikramaNa bhAvazuddhinuM-aMtaHkaraNanI nirmaLatAnuM paramaprakRSTa kAraNa che.*kAraNa ke-emAMno eka eka doSa paNa jo temAMthI pAchuM pharavAmAM na Ave to anaMtaguNa paryata dAruNa vipAka ApanAro thAya che. zaMkA 6 : pratikramaNanI kriyA ghaNI lAMbI ane kaMTALAbharelI hoya che. tenAM sUtrono artha jeo jANatA hotA nathI teonI AgaLa e sUtrone * paDisiddhANaM karaNe kiccANamakaraNe paDikkamaNaM / asaddahaNe ya tahA vivarIyaparUvaNAe ya // x niSiddhAsevanAdi yadviSayo'sya prakIrtitaH / . tadetadbhAvasaMzuddheH kAraNaM paramaM matam // yogabindu gAthA-400 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bolI javAthI koI paNa prakArano bhAva jAgato nathI, ke koI paNa prakAranuM viziSTa prayojana sadhAtuM nathI, to tenA badale sAmAyika ke svAdhyAya Adi kare to zuM khoTuM ? samAdhAna : pratikramaNanI kriyA ghaNI lAMbI ane kaMTALAbharelI che ema kahenAra kAM to dharma mATe kriyAnI AvazyakatA bilakula mAnato na hoya athavA mAtra vAto karavAthI ja dharma siddha thaI zake che, evI khoTI zraddhA dhAraNa karato hoya paraMtu e ubhaya prakAranI mAnyatA yogya nathI. dharmano prANa kriyA che, ane kriyA vinA kadI mana, vacana ke kAyA sthira thaI zakatAM nathI, evuM jene jJAna che, tene mana pratikramaNanI kriyA taddana TUMkI ane ati rasamaya che. vaLI ubhaya saMdhyAe te kartavya hovAthI, tathA te samaye laukika kAryo (lokasvabhAvathI ja), karAtAM nahi hovAthI nirarthaka jato kALa sArthaka karI levAno paNa te apUrva upAya che. tema ja jJAnAbhyAsa mATe paNa te kALa asvAdhyAyano che tathA akALe jJAnAbhyAsa karavAthI UlaTo anartha thAya che. tethI pramAdamAM jatA te kALane jJAna-darzana-cAritranI vRddhi thAya tevI rIte pasAra karavAnI apUrva cAvI paNa temAM rahelI che. pratikramaNa jevI TUMkI ane saMdhyA vakhatanI be ghaDImAM pUrI thatI kriyAne lAMbI ke kaMTALAbharelI kahevI, te jIvanA pramAdarUpI kaTTara zatrune puSTi ApanAruM ajJAna-kathana che. pratikramaNanAM sUtro ghaNAM TUMkAM che, teno zabdArtha ke bhAvArtha nahi jANanArA paNa teno audaMparyArtha na samajI zake tema nathI. pApathI pAchA pharavuM te pratikramaNano audaMparyArtha che. pApamAM pravRtti zAne ? "anAdi abhyAsathI" anubhavasiddha che. te pApa ane tenA anubaMdhathI pAchA pharavAnI kriyA, te pratikramaNa evo rahasyArtha sau koInA khyAlamAM AvI zake tevo che. e arthane khyAlamAM rAkhIne jeo pratikramaNanI kriyA kare che teo, sUtranA zabdo ane tenA arthane na jANatA hoya to paNa, tene jANanAranA mukhe sAMbhaLavAthI athavA tene jANanAranA jJAna upara zraddhA dhAraNa karIne svamukhe bolavAthI paNa avazya zubhabhAva pAmI zake che. e vAtanI sAkSI adhyAtmakalpadrumanA racayitA sahasrAvadhAnI zrImunisuMdarasUrijI nIcenA zabdomAM pUre che : Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re te puruSone dhanya che ke jeo svayaM jJAnI nathI, zraddhAthI zuddha aMta:karaNavALA paranA upadezano leza (aMza) pAmIne, kaSTasAdhya evAM anuSThAnone vize Adarabaddha rahe che. keTalAka Agamana pAThI hovA chatAM ane AgamanAM pustakone, tenA arthane potAnI pAse dhAraNa karavA chatAM, A loka ane paralokamAM hitakara karmone vize kevaLa aLasu hoya che. paralokane haNanAra evA teonuM bhAvi kevuM thaze ?* ahIM, bIjAnA upadezathI paNa satkarma karanArA ane svayaM abhaNa hovAthI tenA vizeSa artha nahi jANanArA puruSone paNa zrI munisuMdarasUrijI mahArAja dhanya kahe che ane bhaNelA paNa ALasune paralokanuM hita haNanArA kahe che, kAraNa ke-kriyA e sugatino hetu che, mAtra jJAna nahi, ema teo gItArtha dRSTie jANe che. kriyAmAM jeTaluM jJAna bhaLe teTaluM dUdhamAM sAkara bhaLyA jevuM che, paraMtu sAkaranA abhAve dUdhane paNa dUdha mAnIne na pIvuM, evuM vacana lokamAM koI bolatuM nathI, to lokottara zAsanamAM sUtranA artha nahi jANavA mAtrathI sUtrAnusArI kriyAne vize apramatta rahenAranuM koI prayojana siddha thatuM nathI, ema koNa kahe ? teo ja kahe, ke jeo sUtranI maMtramayatAne ane tenA racayitAonI parama AptatAne sadahatA na hoya. Apta puruSonAM racelAM sUtro maMtramaya hoya che ane tethI mithyAtvamohanIya Adi pApakarmanI duSTa prakRtionuM viSa samUla nAza pAme che. ema jANanAra ane mAnanAra pratikramaNanI kriyAnAM sUtronuM vidhipUrvaka uccAraNa ane zravaNa (tathAvidha artha na jANavA chatAM) ekAMta kalyANa karanAruM che, evI zraddhAmAMthI kadI paNa calita thatA nathI. zaMkA 7 : pratikramaNanI kriyAmAM caturvizati-stava, guruvaMdana, kAyotsarga ane paccakhANanI zI AvazyakatA che ? * kanyA: SNanItinoDapi sanuSThAnevuM vAdrA, duHsAdhyeSu paropadezalavataH zraddhAnazuddhAzayAH / kecittvAgamapAThino'pi dadhatastatpustakAn ye'lasA, atrA'mutra hiteSu karmasu kathaM te bhAvinaH pretyahAH // adhyAtmakalpadruma adhikAra 8-zloka 7 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhAna :- pratikramaNa jema sAmAyikanuM aMga che, tema caturvizatistava Adi paNa sAmAyikanAM aMgo che. sAmAyikarUpI sAdhyanI siddhi mATe jeTalI AvazyakatA pratikramaNarUpI sAdhananI che, teTalI ja caturvizatistava AdinI che. bIjI rIte kahIe to caturvizatistava Adi sAmAyikanA ja bhedo che, tethI sAmAyikathI judA nathI. eTale paraspara sAdhya-sAdhanabhAvarUpe rahelAM che. jema sAmAyikanuM sAdhana caturvizati-stava Adi che, tema caturvizati-stava AdinuM sAdhana sAmAyika che, athavA guruvaMdana che, athavA pratikramaNa che, athavA kAyotsarga che, athavA paccakhANa che. paccakhANathI jema samabhAvalakSaNa sAmAyika vadhe che, tema sAmAyikathI paNa AzravanirodharUpa ke tRSNAchedarUpa paccakhANa-guNa vRddhi pAme che. athavA sAmAyikathI jema kAyotsarga eTale kAyA uparathI mamatA chUTIne samatA prApta thAya che, tema kAyotsarga-kAyA uparanA mamatvano tyAga, e paNa samabhAvarUpa sAmAyikanI ja puSTi kare che. e ja rIte, trikAlaviSayaka sAvadyayoganI nivRttirUpa pratikramaNa jema sAmAyikathI siddha thAya che, tema sAkSAt sAvadyayoganI nivRttinA paccaktANarUpa sAmAyikathI pratikramaNanI puSTi thAya che. samabhAvalakSaNa sAmAyika jema samabhAvaprApta sagurunI AjJAnA pAlanarUpa bhaktinuM prayojaka che. tema samabhAvaprApta sugaranA vaMdanarUpa vinaya paNa samabhAvarUpa sAmAyika guNane vikasAvanAra che. e rIte chaye Avazyako paraspara ekabIjAnA sAdhaka che. tethI te chaye ekaThA maLIne cAritraguNanI puSTi kare che. athavA cAritra eka jeno vibhAga che, evA (paMcAcAramaya) paMcavidha muktimArganuM tethI ArAdhanA thAya che, zrIjinezvaradeve pharamAvelo muktimArga e paMcAcAranA pAlanasvarUpa che, kAraNa ke AtmAnA mukhya guNa pAMca che. e pAMceyane vikasAvanAra AcAranA paripUrNa pAlana vinA AtmaguNonA saMpUrNa lAbha rUpa muktirUpI kArya siddha thaI zakatuM nathI. - sAmAyika, caturvizati-stava Adi chaye AvazyakothI AtmaguNono vikAsa karanAra pAMce AcAronI zuddhi kevI rIte thAya che ? tene varNavatAM zAstrakAra maharSio pharamAve che ke Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 sAvadya yoganuM varjana ane niravagha yogonuM sevana, e svarUpasAmAyika vaDe ahIM cAritrAcAranI zuddhi thAya che.* jinezvaronA adbhuta guNonA utkIrtanasvarUpa caturviMzatistava vaDe darzanAcAranI vizuddhi thAya che. jJAnAdi guNothI yukta evA guruone vidhipUrvaka vaMdana karavAthI jJAnAcAra Adi AcAronI zuddhi thAya che. jJAnAdika guNomAM thayelI skhalanAonI vidhipUrvaka niMdA Adi karavArUpa pratikramaNa vaDe jJAnAdi te te AcAronI zuddhi thAya che. pratikramaNathI zuddha nahi thayelA evA cAritrAdinA aticAronI vraNacikitsAsvarUpa kAyotsarga vaDe zuddhi thAya che ane tethI cAritrAdi AcAronI zuddhi thAya che. mUla-uttaraguNone dhAraNa karavArUpa paccakkhANa vaDe tapAcAranI zuddhi thAya che. tathA sAmAyika Adi sarva Avazyako vaDe vIryAcAranI vizuddhi thAya che. A rIte cha Avazyako pAMce prakAranA AcAranI vizuddhi kare che. paMcAcAranuM pAlana e ja kharuM muktimArganuM ArAdhana che. pratikramaNanI kriyAne tRtIya vaidyanA auSadharUpa (arthAt doSa hoya to tene dUra kare, ane na hoya to uparathI guNa kare) upamA zAstrakAroe ApI che, te AthI sArthaka thAya che. pratikramaNa vaDe cAritrAdi AcAromAM lAgelA doSo dUra thAya che ane AtmAnAM jJAna, darzana, vIrya Adi guNonI puSTi thAya che. pratikramaNarUpI vyAyAma AtmaguNonI puSTi karavArUpa kAryanI siddhino ananya ane anupama cArittassa visohI kIrai sAmAieNa kila ihayaM / sAvajjeyarajogANa vajjaNA sevaNattaNao // ityAdi catuHzaraNa-prakIrNaka gAthA 2 thI 7 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAya hovAthI pratyeka tIrthapatinA zAsanamAM te vihita thayeluM che, e vAta pratyeka tIrthapationA munionAM varNanomAM zAstrakAroe varNavI che. tevAM becAra varNano ahIM ApavAthI te viSayanI pratIti daDha thaze. (1) zrI mahAvIra bhagavAnano jIva nayasAranA bhavamAM samyakta pAmyA pachI trIjA bhave zrI tra8SabhadevasvAmInA pautra ane bharata cakravartInA putra marIci tarIke utpanna thayo. teNe zrI RSabhadevasvAmI pAse dIkSA lIdhI ane sAmAyika Adi 11 aMgono abhyAsa karyo, te vAta jaNAvavAne prasaMge niryuktikAra bhagavAna zrIbhadrabAhusvAmIjI AvazyakasUtranI niryuktimAM pharamAve che ke mariI vi sAmipAse vihai tavasaMjamasamaggo / sAmAiyamAIyaM ikkArasamAu jAva aMgAu / ujjutto bhaktigao ahijjio so gurusagAse // mA. ni. tathA rU6-rU7 tapa ane saMyamathI sahita evA marIci, svAmInI sAthe vicare che. udyamI ane bhaktimAna evA te guru pAse sAmAyikathI mAMDIne agiyAra aMgaparyata bhaNyA. (2) jJAtAdharmakathA nAmanA chaThThA aMgamAM nIcenA ullekho che : zailakajJAta nAme pAMcamA adhyayanamAM kahyuM che ke (4) tyArabAda te thAvasyAputra zrI neminAtha svAmInA tathA prakAranA guNaviziSTa sthaviro pAse sAmAyikAdi cauda pUrveno abhyAsa kare che. () XX X te pachI muMDa thaIne dIkSA aMgIkAra karyA bAda zuka nAmanA maharSi sAmAyikathI mAMDIne cauda pUrvonuM adhyayana kare che. (1) zelaka nAmanA rAjA paNa zuka nAmanA maharSi pAse dharmanuM zravaNa karIne dIkSA aMgIkAra kare che tathA sAmAyika Adi agiyAra aMgono abhyAsa kare che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 (4) tetalI jJAta nAmanA caudamA adhyayanamAM nIceno ullekha che : te vAre teliputra nAmanA maMtrIzvarane zubha pariNAmanA yoge jAtismaraNajJAna thayuM. jAtismaraNajJAna vaDe potAno pUrvabhava jANI svayameva dIkSA aMgIkAra karI. (pachI) pramadavana nAmanA udyAnamAM sukhapUrvaka besIne ciMtavana karatAM karatAM pUrve bhaNelAM sAmAyika Adi caude pUrve svayameva smRtipathamAM AvyAM. (3) naMdIphaLa zAta nAmanA paMdaramA adhyayanamAM nIceno ullekha che H dhana sArthavAhe dharmanuM zravaNa karI potAnA moTA putrane kuTuMbano bhAra soMpI pravrajyA aMgIkAra karI, ane sAmAyika Adi agiyAra aMgono abhyAsa karyo. (6) amarakaMkA jJAta nAmanA soLamA adhyayanamAM nIceno ullekha che : te vAre yudhiSThira pramukha pAMce aNagAroe sAmAyika Adi cauda pUrvono abhyAsa karyo x x x x te vA2 pachI draupadI nAmanI AryA, suvratA nAmanI AryA pAse, sAmAyika Adi agiyAra aMgonuM adhyayana kare che. (cha) jJAtAdharmanA bIjA zrutaskaMdhamAM zrI pArzvanAthasvAmInA samayano nIceno ullekha che : te vAra pachI zrIkAlI nAmanI AryA zrImatI puSpacUlA nAmanI AryA pAse sAmAyika Adi 11 aMgonuM adhyayana kare che. (3) bhagavatIsUtramAM zrI mahAbala nAmanA rAjakumArano nIce mujaba adhikAra che-(teramA jinapati zrI vimalanAthasvAmInA zAsanamAM te thayA che.) te vAra pachI zrImahAbala zrIdharmaghoSa nAmanA aNagAranI pAse sAmAyika Adi cauda pUrve bhaNe che. (4) bhagavatIsUtranA bIjA zatakanA prathama uddezAmAM zrI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ skaMdacaritanuM varNana nIce mujaba che H te skaMdaka nAmanA aNagAra zramaNa bhagavAna mahAvIranA tathArUpa sthaviro pAse sAmAyikAdi agiyAra aMgonuM adhyayana kare che. 68 A rIte, zrIRSabhadevasvAmIthI AraMbhIne zrIvardhamAnasvAmI paryaMta badhA tIrthapationA sAdhuo, sAmAyika jenI AdimAM che, evAM agiyAra aMgo ane cauda pUrvAno, niyamita abhyAsa kare che. te ema sUcave che kedareka munione sAmAyika Adi AvazyakonuM adhyayana niyata che. kAraNa kepaMcAcAranI zuddhinuM te ananya sAdhana che. jJAna-darzana-cAritra Adi AtmAnA guNo zAzvata che, ane tene malina karanAra karmanuM AvaraNa anAdikALanuM che. te AvaraNa haThAvanAra ane malinatA dUra karanAra upAya paNa zAzvata joIe, tethI pratyeka tIrthaMkaranA zAsanamAM te avazya hoya ja. e rIte Avazyaka ane pratikramaNa kriyAnI upayogitA tIrthaMkaradevoe sthApita karelI che ane caturvidha saMghe pratidinanI sAmAcArImAM tene mAnya karelI che. kudaratano paNa te ja krama che. mumukSu AtmAone zIghra mokSa prApta karavA mATeno te pratidinano vyAyAma che. zArIrika vyAyAma jema zarIrane taMdurastI bakSe che, tema A Atmika vyAyAma AtmAne bhAvataMdurastI Ape che. kahyuM che kesamyagdarzanane utpanna karavAne samartha je zubha kriyA gurvAdi* samakSa karAya che te samyag vyAyAma che. zaMkA 8 : eka pratikramaNane badale pAMca pratikramaNa kema ? samAdhAna H pratikramaNa e doSazuddhi ane guNapuSTinI kriyA che. doSa eTale kacaro. AtmArUpI gharanI aMdara karmanA saMbaMdhathI doSarUpI kacaro niraMtara ekaTho thAya che. tene dara pakhavADiye, dara cAturmAsIe ane dara saMvatsarIe vadhAre prayatnapUrvaka sApha karavAthI ja dUra thaI zake che. tethI zAstrakAroe daivasika, rAtrika, pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika ema pAMca pratikramaNa pharamAvyAM che, temAM prathama daivasika pratikramaNa pharamAvavAnuM vyAyAmaH / gurvAdisamIpAdhyAsinaH zubhA yA kriyA samyagdarzanotpAdanazaktA sA samyag tattvArtha siddhasenIya TIkA-pRSTha 57 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 kAraNa e che ke, tIrthanI sthApanA divase thAya che ane tIrthanI sthApanAnA prAraMbhathI ja pratikramaNa karavAnuM hoya che. kahyuM che ke ahIM, tIrtha divasapradhAna che, arthAt tIrthanI utpatti thAya che, mATe prathama pratikramaNa paNa daivasika ja hoya che.* tIrtha-sthApanA thAya, te divasathI ja zrI gaNadhara bhagavaMto paNa niyamita pratikramaNa kare che. e rIte je divase zAsana sthapAya, te divasathI ja pratikramaNanI AvazyakatA paDe che. tethI e vAta paNa siddha thAya che keAvazyakasUtra khuda gaNadhararacita che, paNa anyaracita nathI. zaMkA 9 : pratikramaNa to kriyArUpa che, tethI tenA vaDe adhyAtmanI siddhi zI rIte thAya ? samAdhAna : adhyAtmanuM uparacoTiyuM ja svarUpa samajanArane A zaMkA thAya che. adhyAtmanuM vAstavika svarUpa samajanArane to pratikramaNanI samagra kriyA adhyAtmasvarUpa ja bhAse che. adhyAtma zabdano vyutpatyartha ane rUDhyartha samajAvatAM upAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAja pharamAve che ke AtmAne uddezIne paMcAcAranuM je pAlana thAya te adhyAtma che. bIjI vyAkhyA mujaba bAhya vyavahArathI upabRhita maityAdiyukta citta te adhyAtma che.1 A banne vyAkhyAmAM jJAna ane kriyA ubhayane adhyAtma mAneluM che. ekalI kriyA jema adhyAtma nathI, tema ekaluM jJAna paNa adhyAtma nathI. e ja vAta spaSTa karI pote kahe che ke iha yasmAddivasAdi tIrthaM divasapradhAnaM ca tasmAddaivasikamAdAviti / A. ni. 1. AtmAnamadhikRtya syAd yaH paJcAcAracArimA / zabdayogArtha nipuNAstadadhyAtmaM pracakSate // rUDhyarthanipuNAstvAhuzcittaM maitryAdivAsitam / adhyAtmaM nirmalaM bAhya-vyavahAropabRMhitam // adhyAtmopaniSat prakaraNam-zloka-2-3 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 mohanA adhikAra rahita AtmAonI AtmAne uddezIne zuddha kriyA, tene jinezvaro adhyAtma kahe che.' AgaLa cAlatAM teo pharamAve che ke-jema pAMca prakAranA cAritromAM sAmAyika-cAritra raheluM che, tema sarva prakAranA mokSasAdhaka vyApAromAM adhyAtma anugata che. - chelle chelle teo spaSTa kare che ke e kAraNe jJAna-kriyA ubhayarUpa adhyAtma che, ane te nirdabha AcAravALA puruSone ja vRddhi pAme che. - kriyAne kevaLa kAyAnI ceSTA kahIne jeo jJAnane ja adhyAtma mAne che, teonuM jIvana nirdabha banavuM saMbhavita nathI, kAraNa ke chabastha avasthAmAM mana bhaLyA vinA kevaLa kAyAthI jANapaNe kriyA thaI zakatI nathI, sazarIrI avasthAmAM jema mAnasika kriyA kevaLa AtmAthI thaI zakatI nathI. tema kAyAnI ke vANInI kriyA kevaLa kAyA ke kevaLa vANIthI thaI zakatI nathI. vANIno vyApAra kAyAnI apekSA rAkhe che, ane manano vyApAra paNa kAyAnI apekSA rAkhe che. tevI ja rIte manano vyApAra jema AtmAnI apekSA rAkhe che, tema vANI ane kAyAno vyApAra paNa AtmAnI apekSA rAkhe che, AtmapradezonuM kaMpana thayA vinA mana, vacana ke kAyA, traNamAMthI ekeya yoga potAnI pravRtti karI zakato nathI. tethI, traNeya yogo vaDe thatI zubha ke azubha kriyA AtmA ja kare che, paNa AtmAne choDIne kevaLa pudgala karatuM nathI, ema mAnanArA ja nirdabha rahI zake che. jaina matamAM adhyAtmanA nAme thoDo paNa daMbha nabhI na zakato hoya, to tenuM kAraNa A ja che. chatAM 1. gatamohAdhikArANAmAtmAnamadhikRtya yA / pravartate kriyA zuddhA, tadadhyAtma jagujinAH // adhyAtmasAra adhikAra 2, zloka-2 2. ato jJAnakriyArUpamadhyAtma vyavatiSThate / etatpravardhamAnaM syAnirdambhAcArazAlinAm // 1 // adhyAtmasAra adhi. zloka-29 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeo vedAMta ke sAMkhyamatanI jema AtmA ke jIvane sazarIrI avasthAmAM paNa sarvathA nitya ke puSkarapatravat nirlepa mAne che, teonA jIvanamAM vahelA ke moDA daMbhano praveza thavAno moTo saMbhava che. zuddha adhyAtma, jJAna ane kriyA ubhayanA samanvayamAM che. pratikramaNanI kriyAmAM pANI ane tenA rasanI mAphaka ke dUdha ane tenI mIThAzanI mAphaka jJAna ane kriyA otaprota maLI gayelAM che, tethI te nirdoSa adhyAtma che. zaMkA 10 : pratikramaNanI kriyAmAM yoga kyAM che. samAdhAna : sAco yoga mokSasAdhaka jJAna ane kriyA ubhayasvarUpa che. bhagavAna zrI haribhadrasUrijI yogaviMzikA nAmanA graMtharatnamAM pharamAve che ke mukkheNa joyaNAo jogo savvo dhammavAvAro / athavA-upAdhyAya bhagavaMta zrI yazovijayajI mahArAja pharamAve che tema mokSeNa yojanAdyogaH sarvo'pyAcAra iSyate / / jIvane parama sukhasvarUpa mokSanI sAthe joDanAra-saMbaMdha karAvI ApanAra-sarva prakArano dharmavyApAra-sarva prakAranuM dharmAcaraNa, e yoga che. bIjA zabdomAM mokSakAraNIbhUta AtmavyApAra e ja kharekhara yoga che. athavA vyApAratvameva yAtvam | dharmavyApArapaNuM e ja yoganuM kharekharuM lakSaNa che. e lakSaNa pratikramaNanI kriyAmAM savaze lAgu paDe che, tethI pratikramaNanI kriyA e sAcI yogasAdhanA che. te sivAya kevaLa Asana, kevaLa prANAyAma ke kevaLa dhyAna, dhAraNA ke samAdhinI kriyA e mokSasAdhaka yogasvarUpa bane evo niyama nathI. mokSanA dhyeyathI thatI aSTAMgayoganI pravRttine jainAcAryoe mAnya rAkhelI che, to paNa temAM je doSo ane bhayasthAno rahelAM che, te paNa sAthe ja batAvyAM che.* jainasiddhAMta kahe che ke na ca prANAyAmAdihaThayogAbhyAsazcittanirodhe paramendriyajaye ca nizcita upAyo'pi UsAsaM na niraMbhai (A. ni. gA. 1510) ityAdyAgamena yogasamAdhAnavighnatvena bahulaM tasya niSiddhatvAt / pAtaJjalayogadarzana pAda-2, sU-55 zrImadyazovijayavAcakavaravihitA TIkA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI paNa Asana, koI paNa sthAna ke koI paNa mudrAe, koI paNa kALe ane koI paNa kSetre tathA koI paNa beThI, UbhI ke sUtI) avasthAe munio kevaLajJAna ane mokSa pAmI zake che. te saMbaMdhI koI paNa eka cokkasa niyama nathI. niyama ekamAtra pariNAmanI zuddhino ane yoganI susthatAno che. pariNAmanI zuddhi ke yoganI susthatA je rIte thAya te rIte vartavuM, e karmakSaya ke mokSalAbhano asAdhAraNa upAya che ane te ja vAstavika yoga che. pratikramaNanI kriyA e pariNAmanI zuddhi ane yoganI susthatAno anupama upAya che, tethI te paNa eka prakArano yoga che ane mokSano hetu che. zaMkA 11 : pratikramaNanI kriyAnA je lAbha batAvavAmAM Ave che, te satya ja hoya to kriyA karanAra vargamAM te dekhAtA kema nathI ? samAdhAna : dekhanAra (tapAsanAra) je dRSTithI jue, te dRSTi mujaba tene guNa ke doSa maLI Ave che. pratikramaNanI kriyA tapAsanAre kaI daSTithI tene jovI joIe, eno nirNaya prathama karavo joIe. ApaNe joI AvyA ke, pratikramaNanI kriyA jinezvara bhagavaMtoe mumukSu AtmAo mATe avazya kartavya tarIke niyukta karelI che, ane e kriyA karavA mATenAM sUtro khuda gaNadhara bhagavaMtoe tIrthanI sthApanAnA prathama divase ja racelAM che tathA tenI vidhiyukta ArAdhanA paNa te ja divasathI caturvidha saMgha potapotAnA adhikAra mujaba nirapavAdapaNe kare che. zAstradaSTie moTAmAM moTo lAbha to sauthI prathama A prabhu-AjJAnA pAlanano che. mannaE nikA-jinezvaronI AjJAne mAno. tho mALa, dilo ! -dharma AjJAthI baMdhAyelo che. mA, imo - AjJAthI ja dharma che. pratikramaNanI kriyAmAMthI jinezvaronI AjJAnuM pAlana karavAno adhyavasAya e ja moTAmAM moTo lAbha che, e ja moTAmAM moTI bhAvazuddhi che. AjJApAlananA adhyavasAyapUrvaka jeo pratikramaNanI kriyA to zuM paNa jinamatanuM eka nAnAmAM nAnuM dharmAnuSThAna Acare che, teone thatA lAbhanI koI sImA nathI. bhagavAna zrI haribhadrasUrijI pharamAve che keA jinokta che, AptapraNIta che, evA prakAranI bhakti ane Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 bahumAnapUrvaka dravyathI (arthAt aMtaranA bhAva vinA) paNa grahaNa karAtuM pratyAkhyAna bhAvapratyAkhyAna(arthAt zuddhapratyAkhyAna)nuM kAraNa bane che.* kAraNa ke-A jinezvaroe kahela che, evA prakAranA bahumAnano Azaya dravyapratyAkhyAnanA hetubhUta avidhi, apariNAma, aihika lobha, maMdotsAha Adi doSone dUra karI de che. pratikramaNanI kriyA jinapraNIta che, AptAgamamAM kahelI che tathA te karmanA kSayano hetu che. evA prakAranI zraddhApUrvaka jeo te kriyA kare che, teonI kriyAmAM avidhi Adi doSo rahelA hoya, to paNa te kAlakrame nAza pAme che. jinAjJArAdhanarUpI A mahAna lAbha pratikramaNanI kriyA karanArAone maLe che. mAtra te jovAnI dRSTi nahi hovAnA kAraNe ja te dekhAto nathI. have te kriyAno lAbha jovAnI bIjI eka dRSTi che, te e ke pratikramaNanI kriyA doSanI zuddhi ane guNanI vRddhi mATe che, to te karanAranA doSa keTalA TaLyA ? ane guNa keTalA vadhyA ? paraMtu kriyAno A lAbha jovAnI dRSTi ghaNI jokhamI che, kAraNa ke guNa ane doSa e AMtarika vastu che. bIjAnA AMtarika bhAvone jovAnuM sAmarthya chadmasthamAM che nahi. tema karavA jatAM vyavahArano vilopa thAya che. vyavahAranA vilopathI tIrthano vilopa thAya che. zAstrakAra maharSioe pharamAvyuM che ke jo jinamatano aMgIkAra karavA cAhatA ho to vyavahAra ane nizcaya bemAMthI ekeyane choDazo nahi, kAraNa ke-vyavahAranA vilopathI tIrthano viccheda thAya che ane nizcayanA vilopathI satyano viccheda thAya che.1 vyavahAra kriyApradhAna che. nizcaya bhAvapradhAna che. sAdhunI kriyAmAM rahelo sAdhu, sAdhu tarIke mAnavAyogya che; pachI bhAvathI te sAdhu tarIkenA jinoktamiti sadbhaktyA, grahaNe dravyato'pyadaH / bAdhyamAnaM bhavedbhAvapratyAkhyAnasya kAraNam // zrI haribhadrasUrikRta aSTaka 8, zloka -8 +. ja jiNamayaM pavajjaha, tA mA vavahAranicchae muyaha / ikkeNa viNA titthaM, chijjai antreNa u taccaM // -bhagavatI TIkA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 bhAvamAM hoya ke na hoya, kAraNa ke bhAva to asthira ane atIndriya che, kSaNakSaNavAramAM palaTA le che. bhAvanA palaTavA mAtrathI sAdhunuM sAdhupaNuM sarvathA maTI jatuM nathI, kAraNa ke te kriyAmAM susthita che. jema ke prasannacaMdra rAjarSi bhAvathI sAtamI nArakInA daLiyAM ekatra karatA hatA, paNa kriyAthI sAdhuliMgamAM ane sAdhunA AcAramAM hatA, to te zreNika Adine vaMdanIya hatA. bhAva palaTAtAnI sAthe kSaNavAramAM sarvArthasiddha vimAnane ane kSaNavAramAM kevaLajJAnane yogya banyA. tethI AMtarika bhAvo uparathI ja bIjAnI kriyAnA lAbha-alAbhanuM mApa kADhavuM ke tene ja eka mApakayaMtra banAvavuM te doSadaSTi che, draSadRSTi che athavA ajJAnadRSTi che. te dRSTino tyAga karIne pratikramaNanI kriyA jovAmAM Ave to te karanArA prabhu-AjJAnA ArAdhaka banatA dekhAze, ane prabhu-AjJAnI ArAdhanAnA pariNAme muktimArganA sAdhaka lAgaze. have trIjI dRSTi kriyA vaDe potAnA AtmAne lAbha thayo ke geralAbha thayo ? tene jovuM te che. e dRSTi zAstravihita che. bIjAnA AMtarika bhAvono nirNaya karavo duSkara che, paNa potAnA bhAvono nirNaya karavo sarvathA duSkara nathI. te paNa jovA mATe kALajI dhAraNa karavAmAM na Ave to tIrtha TakAvavA jatAM satyano ja nAza thAya. ahIM satya eTale azaThabhAve tIrthanA ArAdhanathI thato Atmika phAyado samajavAno che. te mATe potAnA bhAvonuM nirIkSaNa avazya karavuM joIe. kriyA karavA chatAM potAnA bhAvo sudharatA na hoya, to te kriyAne dravyakriyA, svakArya karavAne asamartha evI tucchakriyA mAnavI joIe. te kriyA kAM to viSakriyA hovI joIe, garalakriyA hovI joIe ke saMmUrNima kriyA hovI joIe. A lokanA paugalika phaLanI AkAMkSAthI thatI kriyA viSakriyA che. paralokanA paugalika phaLanI AkAMkSAthI thatI te ja kriyA garalakriyA che. ane A loka ke paralokanA phaLanI AkAMkSA na hoya to paNa zUnyacitte, amanaskapaNe ke anAbhogathI thatI kriyA, e saMmUrNima kriyA che. kriyAnA te doSo dUra karI, upayogayukta banI, nirAzasabhAve, kevaLa mukti ane karmakSayanA irAde kriyA karavI joIe athavA zrI jinezvara bhagavaMtanI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 bhavocchedaka, tribhuvanajanamAnya parama prakRSTa AjJAnA pAlananI khAtara kriyA karavI joIe. tethI bhAva sudhare che, guNa vikase che ane doSa TaLe che; eTalA mATe zrI haribhadrasUri Adi sUripuMgavoe sarvadharmavyApArane mokSanuM kAraNa kahevA sAthe tenI joDe parizuddha evuM vizeSaNa lagADeluM che. parizuddha evo dharmavyApAra mokSanuM kAraNa che. parizuddha eTale AzayanI vizuddhivALo. kriyAnA pAMca prakAranA Azaya SoDazaka Adi graMthomAM batAvyA che. temAM prathama praNidhAna che. praNidhAna eTale karttavyatAno upayoga, A mAruM kartavya che evI buddhi. e buddhi zAstra uparanA bahumAnathI utpanna thAya che, kAraNa ke zAstranA AdikartA arihaMtadeva che. tethI pratyeka kriyA karatI vakhate A kriyA batAvanAra zAstra che, ane e zAstranA Adi prakAzaka-Adya puraskartA zrI arihaMta paramAtmA che, e jAtinuM praNidhAna rahevAthI kartavyabhAvanA sateja rahe che. bIjI bAju arihaMta paramAtmAnuM dhyAna paNa cAlu rahe che. te mATe kahyuM che ke zAstrane AgaLa karavAthI vItarAga AgaLa karAya che ane vItarAgane AgaLa karavAthI sarvasiddhio niyamA prApta thAya che.* jaina darzananA mate A ja sAcuM IzvarapraNidhAna che. kevaLa IzvaranuM nAma levAthI ke stavana karavAthI ja kalyANa thaI jaze, athavA kevaLa vividha prakAranAM anuSThAna karavAmAtrathI ja kalyANa thaI jaze, ema jaina zAsana ekAMtathI kahetuM nathI. jaina zAsana to ema kahe che ke, zAstrane AgaLa karIne cAlo. zAstrane AgaLa karavAthI zAstranA puraskartA tarIke eka bAju vItarAganuM smaraNa, dhyAna tathA bahumAna thAya che. bIjI bAju potAnI bhUmikAne yogya zAstranirdiSTa kartavya-karmamAM rata rahevA mATe jarUrI zraddhAnuM baLa prApta thAya che. vItarAganuM nAmasmaraNa, stavana-kIrtana ke arcanapUjana paNa zrI jinamatamAM vItarAganI AjJAnA pAlana tarIke karavAnuM pharamAvyuM che, kAraNa ke te AjJApAlanano pariNAma ja jIvane siddhinuM sAcuM kAraNa bane che. * zAstra puraskRte vItarA: puraskRta:| puraskRte punastasminniyamAt sarvasiddhayaH || 1|| jJAnasAra zAstrASTaka zloka-4 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 kriyAno bIjo Azaya pravRtti che. ahIM pravRtti eTale prayatnano atizaya. potapotAne ucita evA dharmasthAnane vize (upAyaviSayaka naipuNyayukta ane kriyAnI zIghra samAptinI icchArUpa autsucadoSathI rahita) prayatnano atizaya te pravRtti che. trIjo Azaya vighnajaya che. dharmamAM AvatAM vighno-aMtarAyone dUra karavAno pariNAma, te vighnajaya kahevAya che. dharmanA aMtarAya traNa prakAranA che : jaghanya, madhyama ane utkRSTa. ene kaMTakakalpa, jvarakalpa, ane digmohakalpa kahyA che. zItoSNAdi parISaho e kaMTakakalpa vighna che ane tene titikSAbhAvanA vaDe dUra karI zakAya che. titikSA eTale zItoSNAdi dvandvo samabhAve sahana karavAnI vRtti. zArIrika rogo e jvarakalpa che. tene hitAhAra-mitAhAra vaDe dUra karI zakAya che, athavA A rogo mArA zarIranI sthitine bAdhaka che paNa AtmAnA svarUpane nahi, e jAtino vicAra karavAthI jItI zakAya che. mithyAtvAdijanita manovibhrama e digmohakalpa nAmanuM tRtIya vighna che. tene mithyAtvAdinI pratipakSa bhAvanAo vaDe ane guruAjJAnA pArataMtrya vaDe jItI zakAya che. e rIte traNeya prakAranAM vighno dUra karavAthI dharmasthAnanuM niraMtarAya-nirvighne ArAdhana thaI zake che. siddhi e cotho ane viniyoga e pAMcamo Azaya che. prathama traNa AzayathI sAmaTA sevanathI dharmanI siddhi thAya che ane siddhi thayA pachI yathAyogya upAya vaDe bIjAne tenI prApti karAvI zakAya che. e viniyoga nAmano pAMcamo Azaya che. A pAMceya prakAranA AzayathI zuddha evo dharmavyApAra mokSanuM kAraNa banI zake che, paNa kevaLa dharmavyApAra nahi, kAraNa ke vAstavika dharma e puSTi ane zuddhivALuM citta che. puNyopacaya e cittanI puSTi che ane ghAtIkarmanA kSayathI utpanna thanArI AMzika nirmaLatA e cittanI zuddhi che. praNidhAnAdi AzayothI cittanA e banneya dharmo anukrame vadhatA jAya che ane tenI puSTi ane zuddhino prakarSa mokSamAM pariName che. A AzayothI zUnya anuSThAna anubaMdhavALuM banatuM nathI. tethI tene karavA chatAM zuddhino prakarSa thavAne badale vidyamAna azuddhi kAyama rahe che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 e rIte kriyAnI pAchaLa Azaya bhaLe che, tyAre te banneya maLIne mokSano hetu bane che. AzayazuddhipUrvakanI pratikramaNanI kriyA vizeSe karIne mokSano hetu bane che, kAraNa ke temAM sthAna, varNa, artha, AlaMbana ane anAlaMbana e pAMca prakAranA yogonI viziSTa ArAdhanA rahelI che. 1. sthAna :-kAyotsargAdi AsanavizeSa. 2. varNa -kriyAmAM uccArAtA sUtranA akSaro. 3. artha :-akSaromAM rahelA arthavizeSano nirNaya. 4. AlaMbana :-bAhya pratimA, akSa-sthApanA Adi viSayaka dhyAna. pa. anAlaMbana -bAhya rUpI dravyanA AlaMbana rahita kevaLa nirvikalpa cinmAtra samAdhi. yogazAstramAM pratipAdita A pAMca prakArano viziSTa yoga pratikramaNanI kriyAmAM sadhAya che. temAM sthAna ane varNa, e be kriyAyoga che, kAraNa ke sthAna e zArIrika ane varNa e vAcika kriyArUpa che, ane artha, AlaMbana tathA anAlaMbana e traNa jJAnayoga che, kAraNa ke te mAnasika vyApArarUpa che. e rIte, AzayazuddhipUrvaka karAtI A kriyA tIrthanA rakSaNa sAthe mokSanI paNa prAptinA hetubhUta thAya che. hAthakaMkaNane ArasInI jarUra nathI. kriyA karIne teno lAbha pratyakSa anubhavavo, e ja tene samajavAno rAjamArga che. zaMkA 12 H pratikramaNa sUtra upara aneka pustako bahAra paDyAM che, to navuM pustaka prakaTa karavAnI jarUra zI che ? samAdhAna : Ama to pratikramaNa sUtra upara koI paNa pustaka bahAra pADavAnI jarUra ja nathI, kAraNa ke-sUtro alpa che, ane te pustaka vinA paNa mukhapATha karAvI zakAya ema che. 25-50 varSa pahelAnA samayamAM e rIte ja thatuM hatuM. tathA teno artha-bhAvArtha-aidaMparyArtha vagere vistRta rUpamAM niryukti, bhASya, cUrNi, TIkA vageremAM lakhAyelo mojUda che. tathA tene bhaNanArA, Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 bhaNAvanArA ane samajAvanArA sAdhu-sAdhvIo vagere paNa maLI Ave che. paraMtu prajAnA durbhAgyanI vAta che ke, chellAM doDhassobaso varSathI paradezI rAjya ane tenA saMsarga ane zikSaNathI tenI jaDavAdI saMskRtinI asara dezabharamAM vyApI gayelI che. je bhASAmAM sUtro ane tenI TIkA vagere racAyelAM che, te bhASA bhulAI gaI che. tenI jagyAe navI ja bhASA lokonA moDhe ane navA ja vicAro lokonA magaje caDhI gayA che. tethI Arya saMskRti, Arya dharma, Arya kriyAo ane Arya AcAro luptaprAya banatA jAya che, ane tenI sAme bahAranI asarathI aneka jAtanA UlaTA vicAro lokomAM praveza pAmatA jAya che. te ja eka kAraNe pratikramaNa jevI mahattvanI kriyA pratye ane tenA maMtramaya arthagarbhita mahAna sUtro ane tenA abhyAsa paratve paNa eka prakAranI bedarakArI ke bedilI phlAtI jAya che. tenAthI thatAM aniSTa aTakAvavA mATe AjasudhI pratikramaNanAM sUtro ane tenA artho samajAvavA aneka prakAranAM judAM judAM pustako dvArA prayatno thAya che ane tethI tenA upara thoDI ghaNI zraddhA ane tenuM thoDuM ghaNuM jJAna TakI rahyuM che. A pustaka paNa eka AvA ja prakArano prayatna che. temAM sUtro ane arthonI zuddhi mATe zakya teTalo prayAsa karavAmAM Avyo che. pratikramaNa sUtronI gaMbhIratA tathA arthavizALatA batAvavA mATe niryukti, bhASya, cUNi ane TIkAono sAkSAta AdhAra levAmAM Avyo che tathA temAM azAstrIya koI paNa vicAra praveza pAmI na jAya te mATe zakya teTalo muniono sAtha levAmAM Avyo che, tema chatAM temAM aneka truTio ane skUlanAo rahI javAno saMbhava che, kAraNa ke sUtrakAra ane arthakAranI agAdha buddhinI AgaLa saMpAdaka, lekhaka ke saMzodhako AdinI buddhi atizaya alpa che. te badhI truTio dhyAnamAM hovA chatAM navA saMskAramAM UcharatI vartamAna ane bhAvi prajAnuM hita lakSyamAM rAkhIne zakya teTalo vistAra karI A pustaka traNa bhAgamAM taiyAra karavAmAM AvyuM che. temAMno A prathama bhAga che ane temAM mAtra sAmAyika ane caityavaMdana sudhInAM sUtro ja AvI zakyAM che. caturvidha saMghane A kriyA nitya upayogI hovAthI ane zAstrIya vicAronAM gUDhArtha-rahasyo saraLa bhASAmAM zraddhA sAthe samajavA jarUrI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 hovAthI A pustaka A rIte prasiddha thavuM Avazyaka hatuM. zAstramAM kahyuM che ke ajJAta vastu karatAM jJAta vastu upara anaMtaguNI zraddhA pedA thAya che.* ratna svabhAvathI ja suMdara che, chatAM tenA mUlyanuM vAstavika jJAna thayA pachI tenA upara je zraddhA thAya che, te dRDha ane anekaguNathI adhika hoya che. pratikramaNanAM sUtro sAcAM ratnonI jema svabhAvathI ja suMdara che. to paNa tenA upara aMtaraMga zraddhA thavA mATe tenAM artha ane rahasyonuM, prabhAva ane mAhAtmyanuM yathAsthita jJAna meLavavAnI jarUra che. A pustakamAM tevo ja eka prayAsa karavAmAM Avyo che. pratikramaNa-sUtranA zAsrIya zabdo ane satyo bane teTalI saraLa ane spaSTa bhASAmAM samajAvavAmAM AvyA che. e vAMcavAthI, bhaNavAthI pratikramaNa-sUtro saMbaMdhI phelAyelI ajJAnatA tathA pratikramaNanI kriyA pratye AvelI ke AvatI bedilI dUra thaze ane have pachI pragaTa karavAnA vibhAgo tathA Aja pUrve pragaTa thayelAM pustako vAMcavA tathA bhaNavA mATe aMtaranI jhaMkhanA vadhaze tathA A sUtro ane tenA artho racanArA tathA prakAzanArA ane Aja sudhI tene surakSita rAkhIne ApaNA paryaMta sakriyarUpe laI AvanArA parama upakArI pUrva maharSio upara AMtarika bahumAnano bhAva pragaTa thaze. A pustakanA lekhaka ane yojaka mahAnubhAvo A kArya mATe jo A viSayanA jANakAra gItArtha mahApuruSo pratye samarpita bhAvane dhAraNa karavAnI manovRttivALA banyA na hota to A pustaka je rIte prasiddha thavA pAmyuM che, te rIte kadAca prasiddha thavA pAmata nahi. jaina zAstranA koI paNa viSaya upara kalama upADavI hoya teNe sauthI prathama gItArtha pArataMtrya prApta karavuM ja paDaze, anyathA lAbha thavAne badale tenAthI moTo anartha thavAno saMbhava che. bhUtakALamAM Ama banyuM che. tattvArthabhASya parathI Avazyakane aMgabAhya tarIke sthavirakRta mAnI gaNadhakRta nathI evuM sthApita karAyuM che, paNa te khoTuM che; kemake ThANAMgasUtramAM aMgabAhyazrutanA Avazyaka ane Avazyakavyatirikta evA be bheda pADI Avazyakane gaNadhakRta ane Avazyaka jJAte vastuni ajJAtAdvastunaH sakAzAdanaMtaguNitA zraddhA pravardhate / upadezarahasya TIkA gA. 110 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyatiriktane (uttarAdhyayanAdine) sthavirakRta jaNAyuM che. * e ja vAta dravya lokaprakAza sarga trIjo, gA. 87thI 98mAM che. vizeSAvazyakabhASyamAM aMgabAhyazrutanA traNa artho karavAmAM AvyA che. te A rIte H (1) aMgabAhya eTale sthavirakRta te bhadrabAhusvAmIkRta Avazyakaniryukti Adi. (2) aMgabAhya eTale tripadIpraznottara sivAya racAyeluM AvazyakAdi sAhitya. (ahIM Avazyakane gaNadharakRta ane AdipadathI uttarAdhyayana vagere zratane virakRta samajavAnuM che, kAraNa ke AvazyakAdinA kartA sthavira che ema sUcavyuM nathI.) (3) aMgabAhya eTale adbhavata arthAt sarva tIrthaMkaradevonA tIrthamAM niyata nahi tevuM. te taMdulaveyAliyapayannA pramukha jANavuM. A parathI e suspaSTa che ke madhyanA bAvIsa tIrthapatinA zAsanamAM Avazyaka-racanA niyata che. bhale, eno upayoga aticAra lAgavArUpa kAraNa upasthita thaye thato hoya. tyAM gaNadharabhagavaMta ane temanA ziSyone aticAranA kAraNe pratikramaNa karavuM ja paDe che. te mATe AvazyakasUtranI racanA jarUrI che, tethI paNa Avazyaka gaNadharakRta kare che. A rIte Agama-pAThothI AvazyakasUtra gaNadharakRta ja che, e vAta nizcita thatA tattvArthabhASyanA sthavirakRta Avazyakano artha Avazyakaniryukti ja karavo joIe. AthI samajAze ke zAstrIya vastuno nirNaya zAstrajJa gItArtha puruSonA AlaMbana vinA karavAmAM usUtrabhASaNAdino bhaya janme che. - A pustakamAM karelA arthamAM vAMcana, manana ane adhyayanathI mUla Avazyaka ane tenA upara niryukti AdinA racanArA maharSio upara aMtaranAM bahumAna jAgrata thAya ane te mULa graMthone vAMcavAnI tathA bhaNavAnI jijJAsA utpanna thAya, tathA pratikramaNanI Atmavizodhaka amUlya kriyAne nitya AcaravAnI sau koIne suMdara buddhi jAge, to lekhaka, yojaka tathA anya sarva sahAyakono prayAsa saphaLa thayo lekhAze. vi. saM. 2007, vaizAkha paM. bhadraMkaravijaya gaNi sudi 5, zukravAra. paM. dhuraMdharavijaya gaNi * saMvAdire vire je, tuM nahIM, Avassae cevaM Avassaya vairite ceva / ThANAMga : sthA. 3. u. 1 sU. 22 + gaNaharatherakayaM vA, AesA mukkavAgaraNao vA / / dhuvacalavisesao vA, aMgANaMgesu nANattaM // vi. bhA. gA. 550 vizeSa mATe juo. A gAthA upara malladhArI zrI hemacaMdrasUrijInI TIkA. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha pratikramaNa sUtra (prabodhaTIkA) namaskAra-yaMtra ja e havAi magalI che siI #Michiche (1 prathama tIrthakara zrI AdinAthanuM lAMchana Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcamaMgala ( namukkAro ) suyakkhadha PLAI IX SI d ' 1 * * LXLOEVI TI 1 JD LI Betdiy++ T FLI 14486 YAJIdG KAJ (namaskAra mahAmaMtrano pATha ahIM brAhmI lipimAM darzAvAyo che.) carama tIrthaMkara zrI vardhamAnanuM lAMchana Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. namukkAro (namaskAra-sUtram) namaskAra maMtra (1) bhUrA namo* arihaMtANaM namo siddhANaM namo AyariyANaM namo uvajjhAyANaM namo loe savva-sAhUNaM / / eso paMca-namukkAro, savva-pAva-ppaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM paDhamaM havai maMgalaM // 1 // (2) saMskRta chAyA namaH arhadbhyaH namaH siddhebhyaH namaH AcAryebhyaH namaH upAdhyAyebhyaH namaH loke sarvasAdhubhyaH / 'Namo' 5itara pothI 18, 25. x 'arahaMtANaM' 5ita2 sA. ni. + mA yUlina yAra 5ho silIga (anuSTu5) chama cha. digaMbara graMtha mUlAcAranA paDAvazyakAdhikAramAM prastuta gAthA nIce mujaba ApalI cha : eso paMcaNamoyAro, savvapAvapaNAsaNo / . maMgalesu ya savvesu paDhamaM havadi maMgalaM // 13 // Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 : padma-nama:, sarva-pApa-prazAzana: / maGgalAnAM ca sarveSAM prathamaM bhavati maGgalam // 1 // (3) sAmAnya ane vizeSa artha namukkAro-[namaOA]-namaskAra. nama:jaLamiti namara:-namana, vaMdana karavAnI kriyA te namaskAra. je zrutaskaMdha vaDe ke je pATha vaDe namaskAranI kriyA thAya che, te pATha paNa upacArathI namaskAra kahevAya che. saMskRta namaoAra zabdano prAkRta saMskAra namodhdhAra tathA namunnAra thAya che (si. he. za. 8-1-62) ane prAkRtamAM Adi no vikalpe La thAya che. (si. he. za. 8-1-229), tethI morAra, namukkAra evAM rUpo paNa banI zake che. namukkAranuM prathamAnuM ekavacana namukkAro. namAra sUtram-Avazyaka sUtromAM sAmAyika AdinI prarUpaNA thaI che tevI namaskAra(navakAra)nI svataMtra prarUpaNA prApta thatI nathI. AcArAMga, sUyagaDAMgamAM te darzAvela nathI. paraMtu sarva zAstronI AdimAM navakAranuM smaraNa-paThana na thAya tyAM sudhI sarva zrutaskaMdhanI vAcanA thAya nahIM, tenuM adhyayana karAvAya nahIM. tethI navakArano judo zrutaskaMdha nathI paNa sarvamAM te svayameva samAyela che. A viSayamAM navAMgI TIkAkAra zrIabhayadevasUrijI paNa tevI praNAlikAno AdhAra TAMkatA jaNAve che : yadAha so savvasuakakhaMdhabbhaMtarabhUotti ataH zAstrasyAdAveva parameSThipaJcakanamaskAramupadarzayannAha - ' Namo arahaMtANaM' ityAdi eTale ke paMcanamaskArarUpI zrutaskaMdha sarva zrutaskaMdhonI AdimAM aMtarbhUta ja che mATe bhagavatIsUtranI AdimAM paNa paMcaparameSThIne namaskArarUpasUtra kahe che. namo-[namaH]-namaskAra thAo,* vaMdana thAo. pAMca adhyayana alaga alaga hovAthI darekamAM namo zabdano prayoga thAya che. namo-e namratA-vinayanuM saMsUcaka naipAtika pada che. ArAdhaka Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra 75 AtmAomAM vinayanI atyaMta jarUra che. vinaya tyAre Ave jyAre mArdava (namratA) pedA thAya. namratA ke mArdavatA tyAre pedA thAya ke jyAre potAnI alpatA ane bIjAnI mahattA samajAya. abhimAnano saMkoca karIne svakIya guNAbhAsonuM mamatva choDavuM paDe, kAyA tathA manane saMkocIne dravya tathA bhAva saMkoca dvArA vinaya karavo paDe, tyAre ja paMcaparameSThionuM ArAdhana thaI zake. zrI bhagavatIsUtranI TIkAmAM zrI abhayadevasUri kahe che ke : tatra namaH iti naipAtikaM padaM dravyabhAva- saMkocArtham / Aha ca nevAiyaM padaM davvabhAvasaMkoyaNapayattho / manaH karacaraNamastakasupraNidhAnarUpo namaskAro* bhavatvityarthaH / bhAvArtha-ahIM namaH naipAtika pada che ane teno dravya saMkoca tathA bhAvasaMkoca e artha che. (kAraNa ke Avazyaka niryuktimAM) kahyuM che ke namaH e nipAtarUpa pada che ane dravya saMkoca tathA bhAva saMkoca e eno artha che. mana, hAtha paga, tathA mastakanA supraNidhAna rUpa namaskAra thAo. ahIM 'arihaMta bhagavaMtane namaskAra thAo' evA AkAravALI prArthanA che. ahIM 'namaskAra thAo' e zabdo vaDe bhAvanamaskAranI prArthanA karela che. kiMtu huM bhAva namaskAra karuM chuM, evuM mithyA abhimAna dAkhavyuM nathI. namaH e kriyApada nathI paNa nipAta avyaya che. nipAta eTale nipatanti aneSu artheSu-jemAM eka arthano niyama na hoya te. nama: naipAtika padA hovAthI jevI rIte namaskAra arthamAM che tevI namaskAra (praNAma) pAMca prakAranA che-eka mastaka aMga namAvavuM, te ekAMga praNAma. be hAtha joDavA, te caMga praNAma, be hAtha ane mastaka ema traNa aMgavALo, be hAtha ane be jAnu namAvavA te cAra aMgavALo ane mastaka, be hAtha, tathA be paga ema pAMce aMgo namAvavAM te paMcAMga praNAma kahevAya, -yogazAstra, gUrjarAnuvAda tRtIyaprakAza, pR. 287 1. naipAtika pada-padanI AdimAM ke aMtamAM paDe te nipAta kahevAya. ane nipAta zabdane svArthamAM pratyaya AvavAthI naipAtika pada banI jAya che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 rIte pUjA arthamAM paNa che. tethI aneka arthane jaNAvanAruM A pada che. nama:-dravya ane bhAva--ubhaya prakAranA namaskAranA arthamAM te grahaNa karI zakAya che. tethI te dravya ane bhAvasaMkoca-saMkSeparUpa che. (1) dravyasaMkoca-hAtha, paga, mastaka Adi zarIranA avayavonI grahaNa, kaMpana ane calana Adi kriyAone rokI zarIrane nIce pramANe niyamita karavuM : (a) be hAtha joDI lalATe lagADI praNAma mATe aMjalibaddha thavuM; athavA (A) praNAma karatAM uparanuM ardhuM aMga namAvI ardhavanata thavuM; athavA e (i) paMcAMga praNipAta+ karavuM-eTale ke be DhIMcaNa, be hAtha ane mastaka--e paMcAMga namADI, bhUmi sAthe lagADI, praNipAtarUpa praNAma vaDe; athavA (I) mudrAvinyAsa vaDe zarIrano saMkoca karavo; --A saghaLI kriyAnA prakAro dravyasaMkoca kahevAya che. te sAthe praNidhAna athavA bhAvasaMkocano aMza hoya tyAre te vidhi anusAra thayo gaNAya che. (2) bhAvasaMkoca-arhat Adi parameSThinA guNomAM vizuddha manano eTale parama pavitra aMtaHkaraNano niyoga (anupravezarUpa bhaktithI, praNidhAna, ekAgratA, ekatAnatA ke ananyavRtti) te bhAvasaMkoca che. arthAt atyaMta nirmala manane parameSThinA guNonI sAthe bAMdhI devuM te bhAvasaMkoca che. + paMtaMnI aMkhiN ta nahA jANu dugaM bhUmie niviDieNa, hatthudueNa bhUmie avaThThabhiya, tato sira paMcamaM nivADejjA // -anuyogadvAra cUrNi-jinadAsagaNi. pR. 306. Ano vidhi e che ke deva tathA guru samakSa UbhA rahI, ghUMTaNIe paDI banne DhIMcaNone jamIna upara TekavI tenI sAthe be hAthanI praNAmAMjalinuM saMyojana karI te (aMjali) upara zira TekavavuM ane te rIte praNidhAnapUrvaka paMcAMga praNipAta karavo. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra 7 A prakAre ubhayasaMkoca je koI eka sAthe kare tenI kriyA zreSTha ane maMgalarUpa thAya. ahiMtAmAM-[arhatmya:]-arhatone* siddhahemacaMdra-zabdAnuzAsana (a. 8, pAda 2, sUtra 111)mAM 3nnAhRti sUtra vaDe jaNAvyuM che ke arhat zabdamAM saMyuktanA aMtya vyaMjana pahelAM arthAt r mAM maiM rU ane 3 umerAya che, eTale tenAM anto, arihaMto ane jharuddanto evAM traNa rUpa bane che. tAtparya ke arahaMta, arihaMta ane aruhaMta e traNe arhat zabdanAM prAkRta rUpo che. arha eTale yogya hovuM athavA lAyaka hovuM. jeo iMdrAdi vibudhonA sanmAnane-satkArane athavA pUjAdi kriyAone yogya hoya che, te arhat arahata athavA arahaMta kahevAya che. zrIbhadrabAhusvAmIe AvazyakaniryuktimAM teno artha nIce pramANe karelo che : arihaMta vaMLa-namaMsaLApha, ahiMti sUrya-sAra / siddhigamaNaM ca arihA, arahaMtA teNa vuccati // 921 // bhAvArtha : jeo vaMdana-namaskArane yogya hoya che, jeo pUjAsatkArane yogya hoya che tathA jeo siddhigamanane yogya hoya che, te arahaMta-arhat kahevAya che. jagatamAM prakAza karanAra, AtmapadArthane batAvanAra, tyAgane phaLasahita dekhADanAra, jo koI hoya to te prathama arihaMta ja che. * zrI bhagavatI sUtranA maMgalAcaraNamAM, zrI mahAnizItha sUtranA pAMcamA adhyayanamAM, zrI kalpasUtranA zakrastava-adhikAramAM tathA zrI jayasiMhasUrie vi. saM. 915mAM racelA dhammovaesamAlA (dharmopadezamAlA) vivaraNa vageremAM atyaMta pATha jovAmAM Ave che. orisAnI hAthIguphA tathA gaNezaguphA paranA mahAmeghavAhana karliMgAdhipati mahArAjA khAravelanA zilAlekhamAM nIcenA zabdo jovAmAM Ave che : 'namo arahaMtAnaM / namo savasidhAnaM / verena mahArAjena arahaMtapasAdAnaM kaliMgAnaM... ' mathurAno zilAlekha je ochAmAM ocho I. sa. pUrve 5no che, temAM nIce pramANe lakhANa che :- 'namo ahato. vadhamAnasa..... arahatapUnAye' ityAdi. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 arihaMta zabdanuM nirukta zrI bhadrabAhusvAmIe A.ni.mAM A pramANe karyuM che : iMdiya-visaya-kasAye, parIsahe veyaNA uvasagge / ee ariNo haMtA, arihaMtA teNa vuccaMti // 919 / / bhAvArtha :(1) iMdriyo (je aprazasta bhAvamAM vartatI hoya te), (2) viSayo (iMdriyagocara padArtho-vilAsanAM sAdhano), (3) kaSAyo (krodha, mAna, mAyA, lobha Adi mAnasika bhAvo), (4) parISaho (bhUkha, tarasa AdinA bAvIsa prakAro), (5) vedanAo (zArIrika ane mAnasika duHkhanA anubhavo). tathA (6) upasargo (je manuSya, tiryaMca ke devoe karyA hoya te) - -A saghaLA aMtaraMga bhAvazatruo che. e zatruone haNanArA arihaMto kahevAya che. mahadaMtALa pAThAMtaranI noMdha zrI abhayadevasUrie bhagavatITIkAmAM ane anya gItArthoe anya sthaLoe karelI che. zrI haribhadrasUrie paMcasUtranI TIkAmAM DhaMtA padano artha karatAM jaNAvyuM che ke rokti na mavIroHyamasidviti, vIgAmAvadviti garuDI: te khyaH | arthAt karmarUpI bIjanA abhAvathI jeno bhavarUpI aMkura Ugato nathI, te kahyuM ke madaMta. namo ri (2) daMtA-A pada namANe mavatuM mardanA arthamAM hovAthI tenuM bhASAMtara ari (2) haMta bhagavaMtone namaskAra thAo e pramANe karAya che. A prArthanA vacana icchAyogarUpa che, ema samajavuM. A pada bolanAranI ke lakhanAranI azakti jaNAve che. te ema samaje che ke te AvA pUjya puruSono yogya satkAra karI zakato nathI, ema jaNAvI potAnI vinamratA sUcavavA mAge che. * icchAyoga-utsAhanI pradhAnatAvALA, vikala kriyAvALA tattva (pAramArthika) dharmavyApArane icchAyoga kahe che. -la. vi. a. bhA. 1, pR. 137. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra 79 A pramANe bIjAM cAra padono artha samajavAno che. ahIM cothI vibhaktinA arthamAM chaThThI vibhaktino prayoga thayo che. kahyuM che ke cautthIe bhannai chaThThI tIrthaMkaranAmakarma jeNe bAMdhyuM hoya ane jene te karmano udaya hoya te ja arahaMta ke arihaMta kahevAya. namo arihaMtANaM ke no sava-arihaMtANaM je pada svIkAravAmAM Ave tenAthI namaskAra to sarva kSetra ane sarva kAlanI apekSAe anaMta arihaMtone samajavAnA che ane te ja pramANe bIjAM cAra padomAM paNa samajavAnuM che. siddhALuM-[sindreSyaH] siddhone. siddha eTale potAnuM kArya jeNe barAbara pUruM karyuM che tevo. ahIM kAryano artha mokSaprApti samajavAno che. A. ni.mAM jaNAvyuM che ke : nisthi(vjhi)tra-sabaDuvA, nA-nI-maraNa- -baMdha-vimukkA / avvAbAhaM sukkhaM, aNuhavaMti sAsayaM siddhA // 988 // bhAvArtha :- sarva duHkhone sarvathA tarI gayelA ane janma, jarA tathA maraNanAM baMdhanathI chUTA thayelA siddho zAzvata ane avyAbAdha sukhano anubhava kare che. tAtparya ke-jemaNe mokSanI prApti karelI che, teo siddha kahevAya che. zrI abhayadevasUri bhagavatIjInI TIkAmAM AdhAra TAMkatAM jaNAve che ke : Aha ca mAtaM sitaM yena purANakarma yo vA gato nirvRttisaudhamUrdhni // khyAto'nuzAstA pariniSThitArtho yaH so'stu siddhaH kRtamaGgalo me // bhAvArtha :- jeNe prAcIna samayathI baMdhAyelA karmane bALI nAkhyuM che, Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 je mokSanA mahelanI Toce pahoMcela che, jenuM zAsana pravartI rahyuM che, je saMpUrNapaNe kRtakRtya thayela che te siddha bhagavaMta mane maMgalanA karanArA thAo. A bIjA padanI vyAkhyA pUrI karatAM teozrI jaNAve che ke namaskaraNIyatA caiSAmavipraNAzi-jJAna-darzana-sukhavIryAdi-guNayuktatayA svaviSayapramodaprakarSotpAdanena, bhavyAnAmatIvopakArahetutvAditi / bhAvArtha : (1) siddhabhagavaMto avinAzI evA jJAna-darzana sukhavirya vagere guNothI yukta hovAthI (2) svaviSaye harSano utkarSa-prakRSTa anumodanAno bhAva utpanna karanArA hovAthI (tathA) (3) bhavya jIvone khUba upakAra karanAra hovAthI, teo namaskAra karavA yogya che. -dezanA saMgraha pR. 246 AyariyA-[kAvAryeSya:]-AcAryone. A-maryAdayA tadviSayavinayarUpayA caryante sevyante jinazAsanArthopadezakatayA tadAkAkSibhirityAcAryAH / bhAvArtha :- jinazAsananA arthanA upadezaka hovAne lIdhe tenA abhilASI manuSyo vinayarUpI maryAdAthI jemanI sevA kare che temane AcArya kahevAmAM Ave che. na. svA. prA. vi. pR. 4 ne mATe A.ni.mAM jaNAvyuM che ke :paMcavihaM AyAraM, AyaramANA tahA pabhAsaMtA / . AyAraM daMsaMtA, AyariyA teNa vuccanti // 994 // bhAvArtha :- paMcavidha AcArane AcaranAra tathA prarUpanArA che, tema ja (sAdhupramukhane temano viziSTa) AcAra darzAvanArA che, te kAraNathI teo AcArya kahevAya che. pAMca prakAranA AcAranAM nAmo uparanI gAthAno artha karatAM zrImalayagirie A. TI.mAM nIce mujaba ApyAM che :- jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapa-AcAra ane vIryAcAra -pajhaB%Ara sIna-Ina-caritra-tapa-vIryamevAtuM, Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra - 11 bhagavatIjInI vyAkhyA karatAM bhagavAna abhayadevasUrIzvarajI zva darzAvIne jaNAve che ke : suttatthaviU lakkhaNajutto gacchassa meDhibhUo ya / gaNatanti vippamukkoM atthaM vAei Ayariyo | bhAvArtha :- sUtra tathA arthane jANanAra, lakSaNathI yukta, gacchanA nAyaka, gaNanI ciMtAthI vimukta evA AcArya bhagavAna arthanI vAcanA Ape che. -na. svA. prA. vi. pR. 4 vannAyALuM-[pAdhyAyebhyaH]-upAdhyAyone. petya aghIyate'smA-enI pAse jaIne adhyayana karAya che, mATe te upAdhyAya kahevAya che. athavA 3pa samIpe adhivasanAt zrutasyAyo tAmo mavatti yembaste upAdhyAyA: jemanI samIpe nivAsa karavAthI zrutano Aya arthAt lAbha thAya, te upAdhyAya kahevAya. kayA zrutane athavA svAdhyAyane anulakSIne A vAta che, tenuM spaSTIkaraNa A. ni.mAM nIce mujaba kareluM che H-baarsNgo jiNakkhAo, sajjhAo kahio buhehiM / taM uvaisanti jamhA, uvajjhAyA teNa vuccanti // 997 // bhAvArtha :- je bAra aMgavALo svAdhyAya (arthathI) jinezvaroe prarUpelo che ane (sUtrathI) budhoe-gaNadharoe kahelo che, te(svAdhyAya)no (ziSyone) upadeza kare che, tethI te upAdhyAya kahevAya che. zrI bhagavatIsUtranI TIkAmAM zrI abhayadevasUri jaNAve che :athavA AdhInAM manaH pIDAnAmAyo lAbha AdhyAyaH upahata AdhyAyo yaiste upAdhyAyAH / bhAvArtha :- jemanAthI Adhio mananI pIDAo nAza pAmI che te upAdhyAya kahevAya. A artha niryuktinA AdhAre che. lo*-[o]-lokamAM. * p vinAnA paNa pATha maLe che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 lokyate'sau lokaH je dekhAya che, je jaNAya che, te loka saMsAra, jagat, dharmAstikAya Adi pAMca astikAyono samUha, AkAza, kSetra, prANIvarga vagere aneka arthamAM te vaparAya che. ahIM loka zabdathI je kSetramAM manuSyo rahe che, manuSyano vAsa che, tevo manuSyaloka samajavAno che. tomanuSyato (vaM. vR. pR. 2) bhagavatIsUtranI TIkAmAM paNa sro-manuSyalo na tu jAva ye sarvasAdhavaObhyo namaH A pramANe artha karelo che. loka zabda ahIM caudarAja loka mATe nathI paraMtu manuSyalokanI maryAdA mATe ane gacchaAdi bhedanA vistAra mATe che. satra-sAhUNaM-[sarva-sAdhuSya:]-sarva sAdhuone. arihaMta AdithI nyUna guNavALAnuM sthAna sAdhu padamAM che. jeo arihaMta, AcArya, upAdhyAya, padomAM AvI zakatA nathI ane dAkhalA tarIke jeo AcArya jevA guNavALA hoya paraMtu temane padavI maLI nathI, tethI teo te padamAM samAviSTa thatA nathI. te khuda kevaLajJAnI hoya ke mana:paryava jJAnavALA hoya paraMtu arihaMtAdi cAra padamAM temanI gaNatarI thAya nahIM. tethI AvA saghaLA munipravaro A pAMcamA parameSTipadamAM levAnA hoya che. te mATe savva zabdanA saMyojana vinA chUTako nathI. sAdhuno mULa guNa cAritrano che. kahyuM che ke : caraNaguNaThThio sAhU // eTale ke sAdhu (te che ke je) cAritra guNamAM sthira hoya. paMca mahAvratonI sAthe aSTa pravacana mAtAnuM pAlana, gurukulavAsa, icchAkArAdi sAmAcArInuM pAlana hoya to ja sAdhupaNuM gaNAya che. sva-parihita mokSAnuSThAna vA sAdhayatIti sAdhuH- je svahitane ane parahitane sAdhe, athavA mokSanAM anuSThAnane sAdhe, te sAdhu kahevAya che. zenI sAdhanA karavAnI che ane kevI rIte sAdhanA karavAnI che ? te saMbaMdhamAM A. ni.mAM jaNAvyuM che ke : nivvANa - sAhae joge, jamhA sAhanti sAhuNo / samA ya savvabhUesu tamhA te bhAvasAhuNo || 1002|| Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra 7 13 bhAvArtha :- nirvANa-sAdhaka yogone-kriyAone je kA2Ne sAdhuo sAdhe che ane sarva prANIo upara samavRttine dhAraNa kare che, te kAraNe teo bhAvasAdhu kahevAya che. koI mAne che ke sAhUNaM sAthe sajja zabdanI saMyojanA aMtyadIpakarUpe che. eTale ke jo savva zabda pahelA athavA chellA padamAM rAkhavAmAM Ave to bAkInAM badhAM padane te lAgu pADI zakAya. paraMtu sAmAnya vyAkaraNano niyama e che ke eka samAsamAM rahelAM be pado sAthe ja rahe che. AthI satva je sAmAsika pada che tene tyAMthI aMtyadIpaka nyAye bIje laI jaI zakAya nahIM. Ama hovA chatAM zrI bhagavatIjInA TIkAkAra zrI abhayadevasUri nIce pramANe jaNAve che H sarva guNavAna puruSo bhedabhAva vinA namaskAra karavA lAyaka che, e nyAye sarva zabdano yoga arihaMta vagere padomAM paNa samajI levo. -na. svA. prA. vi. pR. 7 so-[a:]*-A, samIpavartI. samIpataravartI (zrutaskaMdha). Sa:- pratyakSo vidhIyamAna: paDyAnAmadaMDAvInAM namaOA:- praLAma:- A eTale arhad Adi pAMcano je namaskAra (prArthanA-praNAma) pratyakSa karAya che te. paMca-namukkAro-[padma-namA:]-paMca-namaskAra, pAMcane ka2vAmAM Avelo namaskAra. -A samAsane choDatAM be arthanI saMbhAvanA che : (2) padmAnAM saMbaMdhe, paAmya: (parameSThiSya) vAnamAra: kRti pazanamA / * A STi athavA caturthI tatpuruSa che, arthAt pAMcene karelo * vamastu sanniSTa, samIpataravatti torUpam / + / caturthI paMcanamukkAro=paJcanamaskAraH / paAmya: parameSThionamAra: padmanamA tatpuruSaH / prAkRtazailyA paJcAnAM parameSThinAM namaskAraH, paJcanamaskAraH / SaSThI tatpuruSaH / paJcanamaskArAH santi yasmin sa paJcanamaskAraH bahuvrIhiH / paJcanamaskArarUpaH Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 namaskAra evo artha thAya che. (2) padma namArA; santi yasmin (zrutae) sapaOnamAra: -e pramANe bahuvrIhi samAsa samajIe to teno artha pAMca parameSThirUpI zrutaskaMdhane karelo namaskAra-A pramANe thAya che. banne artho ahIM prastuta che. paMcanamukkAromAM paMca zabdano prayoga karavAmAM na Avyo hota to, samIpataravartI sAdhuone namaskAranI ja saMbhAvanA thAta jyAre paMnva zabdanA prayogathI nirdhAMta rItie pAMcenA namaskAranI saMbhAvanA thaI zake che. 'pAMceyane karelA A namaskAra' e pramANe ekavacanano prayoga thayo che, te hetupUrvaka che. A sAmudAyika namaskArarUpI zrutaskaMdha che. ane te sarva pApano nAza karanAra che. mArga, avipraNAza, AcAra, vinaya ane sahAya--e pAMca hetuo vaDe pAMca prakArano namaskAra karAya che. A pAMca hetuo kAvyamaya bhASAmAM nIce pramANe darzAvavAmAM Avela che : mAragardezaka avinAzIpaNuM AcAra vinaya saMketajI; sahAyapaNuM karatAM sAdhujI namiye nija guNa hete. sa-pAva-baLAto-[rva-pApa-prAzana:] sarva pApano vinAza karanAra, sarva pApa karmano samULa nAza karanAra. pApanI samajUtI A pramANe che : -bhaviyaNa bhajIejI. (paM. padmavijayajI.) zrutaskandhaH vA paJcanamaskAraH eva zrutaskandhaH / zrutasya zAstrasya skandhaH vibhAgaH zAstrasya AdhArarUpaH vA / bhASAsu skandhaH zAkhA ityarthenApi upayujyate / paJcanamaskAracarcA nAma zrutajJAnasya zAkhA eva / Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra 15 darzana e AtmAno svabhAva che. ene rokanAra je mithyAtvarUpa mohajALa te pApa che. jJAna e AtmAno svabhAva che, ene rokanAra je jJAnAvaraNIyarUpa karma te pApa che. cAritra e AtmAno svabhAva che, ene rokanAra cAritra guNa-aMtarAyarUpa karma te pApa che. anaMtavIrya e AtmAno svabhAva che, ene rokanAra vIryAntarAyarUpa karma te pApa che. je je pApano kSaya thAya eTale tene lagatA te te guNo ApameLe pragaTa thavAnA. karmanI apekSAe nAza traNa prakArano che-kSaya, upazama ane kSayopazama. A traNa prakAramAMthI ahIM prathama prakArano nAza abhipreta che, kAraNa ke ahIM prasAzana zabdano prayoga thayelo che. - A rIte A padano artha ATha prakAranA karmano kSaya karanAra evo thAya che. navakAranuM smaraNa roja karavAmAM Ave che. temAM uddezanI jAherAta savapAvapUchALo pada dvArA suspaSTa che. e pada phaLasUcaka che.* namaskAramAM bhavya ArAdhako mATe paraMpara phala tarIke sarva pApano samULa nAza jaNAvyo che; paraMtu anaMtara samyam darzanAdinI prApti che, je garbhitArtha che. tethI samyagu darzana, samyagu jJAna, samyapha cAritra, samyaka tapanI prApti, vRddhi ke parAkASThA dvArA ja sarva pApano nAza thAya che. te vinA sarva pApano nAza saMbhavita nathI. maMAtA-mistAnAnuM-maMgalonuM. maphati hitArtha atiti phle-je sarva prANIonAM hitane mATe pravarte, te maMgala; athavA maphata TureImane nAsmAt veti maphata-jenA vaDe ke jenAthI adaSTa durbhAgya dUra cAlyuM jAya, te maMgala. * IriyAvahInA kAyotsargamAM paNa pAvAnuM mAnuM nirAdhAkRNa e pada dvArA pApanA nAzane ja phaLa tarIke kahevAmAM Avela che. A pramANe sarva sthAne dhyeya karmakSayanuM che. jaina darzanamAM koIpaNa anuSThAna, AcAra ke kriyA A loka ke paralokanA dunyavI padArtho, bhogo, kIrti, zlAghAdi mATe vihita nathI paNa mbhanirA arthAta kevala karmanirjarA mATe ja vihita che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 zrIjinabhadragaNikSamAzramaNe vizeSAvazyakabhASyamAM maMgalano artha karatAM kahyuM che ke : maMgijjae'dhigammai, jeNa hiaM teNa maMgalaM hoI / ahavA maMgo dhammo, taM lAi tayaM samAdatte // 22 // bhAvArtha :- jenA vaDe hita sadhAya te maMgala kahevAya che. athavA je maMgane eTale dharmane lAve-dharmane prApta karAve, te maMgala kahevAya che. -[] ane. A avyaya ahIM antAcaya rUpe eTale ke mukhya bhAvanI sAthe gauNa bhAva darzAve che. teno artha A pramANe thAya che : ane (gauNa prakAre) johi-[sarvekAna-sarvenuM. sarva zabdathI dravya ane bhAva athavA laukika ane lokottara vibhAgo vaDe sUcita thatA sarva prakAro gaNavAnA che. dravyamaMgala eTale bAhya daSTie maMgalarUpa gaNAtA padArtho; jevA ke dahIM, dUrvA ane akSata. bhAvamaMgala eTale AMtarika dRSTie maMgalArUpa gaNAtI vastuo; jevI ke samyag darzana, samyagu jJAna ane samyaguM cAritra. laukika maMgalamAM nIcenI ATha vastuonI gaNanA thAya che : (1) svastika (sAthiyo), (2) zrIvatsa (AkRti vizeSa), (3) naMdyAvarta (eka prakArano svastika athavA AkRti-vizeSa), (4) vardhamAnaka (zarAva-saMpuTa), (5) bhadrAsana (besavAnuM-eka prakAranuM Asana), (6) kalaza, (7) mInayugala (mAchalAnuM joDaluM) ane (8) darpaNa (ArAso). lokottara maMgalamAM arihaMta, siddha, sAdhu ane kevalipraNIta dharmanI gaNanA thAya che. te saMbaMdhI AvazyakasUtramAM kahyuM che ke : cattAri maMgalaM, arihaMtA maMgalaM, siddhA maMgalaM, sAhU maMgalaM, tripannaro thappo kaMpanna | e maMgalono saMkSepa karatAM dharmane ja utkRSTa athavA lokottara maMgala gaNavAmAM Avyo che. te mATe dazavaikAlikasUtranA prAraMbhamAM kahyuM che ke : Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra7 17 dhammo maMgalamukkiTuM, ahiMsA saMjamo tavo / ahiMsA, saMyama ane parUpa dharma utkRSTa maMgala che. paha-[Wthama-utkRSTa, Agha, prAsa na pAme ane vRddhi pAme tevuM. je guNamAM zreSTha hoya te utkRSTa kahevAya. je gaNanAmAM paheluM hoya te Adya kahevAya. ahIM utkRSTa, Adya ke uttama Adi zabdono prayoga nahi karatAM paDhamaM-prathama zabdano prayoga karyo che, tenuM kAraNa e che ke prathama zabda pRtha dhAtu uparathI banelo che. pRthra vistAre arthAtemAM kadI paNa hrAsa (nyUnatAkamIpaNuM) thatuM nathI, paraMtu vRddhi ja thayA kare che. vara-miti]-che, thAya che. keTalAka vahnA sthaLe doDa pATha paNa mAne che. temAM ropha ane davano artha eka ja che, paraMtu romAM be akSaro che, tyAre havaphamAM traNa akSaro che. akSaronI gaNanA maMtrAdisAdhanamAM ati mahattvanI hovAthI temaja zrImahAnizIthasUtramAM varU pAThane mAnya karelo hovAthI pravacanasAroddhAra, bhASyatraya tathA vicArAmRtasaMgraha Adi graMthomAM paNa A nirNayane ja svIkAravAmAM Avyo che. adhyAhArathI artha jANI zakAya che, to paNa varU kriyApadanA prayoganuM prayojana che. ane te e che ke-ukta maMgalanI bhavana (thavArUpa) kriyA arthAt sattA, niraMtara vidyamAna rahe che. tAtparya e che ke-A paMca namaskAra sarva maMgalomAM vRddhi pAmatuM utkRSTa maMgala che. tathA te maMgala niraMtara vidyamAna rahe che. baMnna-phitra-maMgala. aniSTa nivAraNa ane iSTa prApti-A banne ahIM maMgala che. + aMcalagacchAdi. + dAkhalA tarIke atyaMtiH thA kim na rati puMsAm ? athavA pti karAvyAM dizi devatAtmA himAlayo nAma nagAdhirAjaH / pra.-1-2 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 (4) tAtparyArtha arihaMta-aDhAra doSathI rahita sudeva. aDhAra doSo saMbaMdhI zrIhemacaMdrAcArye abhidhAnaciMtAmaNi koSa-devAdhideva-kAMDamAM jaNAvyuM che ke :antarAyA dvAna-nAma-vIrya-monopamo / hAso ratyaratI bhItirjugupsA zoka eva ca // 72 // kAmo mithyAtvamajJAnaM, nidrA cAviratistathA / rAgo dveSazca no doSAsteSAmaSTAdazApyamI // 73 // bhAvArtha : (1) dAnAndarAya, (2) lAbhAntarAya, (3) vIryAntarAya, (4) bhogAntarAya, (5) upabhogAntarAya, (6) hAsa (hAsya), (7) rati, (8) ati, (9) bhaya, (10) jugupsA,, (11) zoka, (12) kAma, (13) mithyAtva, (14) ajJAna, (15) nidrA, (16) avirati, (17) rAga ane (18) dveSa-A aDhAra doSo zrIarihaMta devamAM hotA nathI. tIrthaMkara, jinezvara, sarvajJa. dharmarUpI bhAvatIrthanI sthApanA karanAra athavA sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikArUpa caturvidha saMghanI sthApanA karanAra zrI RSabhAdi mATe tIrthaMkara zabdano prayoga thAya che. tIrthaMkaro niyamathI arahaMta ke arhat hoya che, tethI A zabda temane oLakhavAne mATe rUDha banelo che. zrI tIrthaMkara devo jinezvara tathA sarvajJa hoya che, tethI arihaMtono artha jinezvara athavA sarvajJa thaI zake che. jinezvara eTale jinomAM zreSTha. avadhijJAnI, mana:paryavajJAnI, kevalajJAnI caturdaza pUrvadharo tathA abhinna (saMpUrNa)-dazapUrvAne mATe jina zabda vaparAya che. te badhAmAM tIrthaMkaro athavA arihaMto zreSTha hovAthI temane jinezvara kahevAmAM Ave che. sarvajJa eTale sarva padArthone tenA sarva guNo ane sarva paryAyo sahita saMpUrNapaNe jANanA2, arthAt traNeya kALanA sarva bhAvone hAthamAM rahelAM nirmaLa jaLanI mAphaka sAkSAt jonAra. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra 0 19 tIrthakara deva 34 atizayothI sahita hoya che, te A pramANe : tIrthakaronA janmathI thatA cAra atizayo che. te zarIra abhuta rUpa ane abhuta gaMdhavALuM, nIrogI ane parasevo, mala vinAnuM hoya che. 2. zvAsa-zvAsa kamaLa jevo sugaMdhI. rU. dharamU-AmiSa-gavistra-lohI tathA mAMsa-e gAyanA dUdha jevA sapheda ane durgadha vinAnAM hoya che. 4 mAhInIhAravidhi-AhAra, nIhAra (mUtra malatyAga) adazya hoya che. karmakSayathI thatA agiyAra atizayo. 2. nRvataryAnanoTikoreHsthiti-eka yojana pramANa kSetramAM paNa koDA koDI deva manuSyo ane tiryaMco rahI zake. 2. vALI-bhASA addhamAgadhI, deva, manuSya ane tiryaMcanI bhASAmAM pariNamatI ane yojana sudhI jatI vANI. rU. mAmakhvata-mastakanI pAchaLa sUrya maMDalanI zobhA karatAM paNa caDhiyAtuM suMdara bhAmaMDala. 4. nA-ekaso pacIsa yojana sudhI roga na thAya. 1. vaira-ekaso pacIsa yojana sudhI vairabhAva na thAya 6. ti-ekaso pacIsa yojana sudhI iti-dhAnyAdine upadrava karanAra uMdara vagare jIvonI utpatti na thAya. 7. mAri-ekaso pacIsa yojana sudhI mArI, akALe autpAtika maraNa na thAya. 8. ativRSTi-ativRSTi, ekaso pacIsa yojana sudhI na thAya. 1. avRSTi-ekaso pacIsa yojana sudhI varasAda na varase ema paNa na bane. 20. rikSa-ekaso pacIsa yojana sudhI dukALa na paDe. 22. mam-ekaso pacIsa yojana sudhI potAnA ke bIjAnA deza ke rAjAthI bhaya na Ave. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 devatAoe karelA 19 atizayo. 1. dharmam-AkAzamAM dharmacakra cAle. 2. samacchu-AkAzamAM cAmara vIMjhAtAM rahe. rU. mRgendrAsanam-AkAzamAM pAdapIThikAsahita ujvala sphaTikamaya siMhAsana hoya. 4. chatrayam-AkAzamAM traNa chatra hoya. 1. ratnamayadhvanaH-AkAzamAM ratnamaya dhvajA hoya. 6. svAmIpAni-suvarNa matAni-suvarNa kamaLo upara ja paga mUkavAnA hoya. + 7. pratrayam--samavasaraNamAM sonuM, rUpuM ane ratnamaya-ema traNa prakAranA gaDha (killA) hoya. 8. caturbhuvA,tA-samavasaraNamAM cAra mukha. 1. caityakrama:-caityavRkSa (azoka vRkSa) 20. TA:-kAMTA UMdhA thaI jAya. 22. dumAnati:-vRkSo atyaMta namI jAya. 12. kunnuminAH-duMdubhino avAja thayA kare. rU. vAta:-vAyu, sukha Ape tevo anukUla vAya. 14. zanA:-pakSIo paNa pradakSiNA kare. 1. gandhAmbuvarNam-sugaMdhI pANIno varasAda thAya. 6. vaduvarNapuSpavRSTi:-judI judI jAtanA raMgavALAM (paMcavarNavALAM) phUlonI vRSTi thAya. 7, pazmazrunavApravRtti:-vALa, dADhI, mUcha, ane nakha na vadhe. + zrI samavAyAMga sUtramAM A krama judI rIte che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra 7 21 8. amartyaniAyoTi:-cAre nikAyanA devo ochAmAM ochA kroDa devatA pAse rahe. 21. RRtunAmindriyAniAmanuLatatvam-vasaMta vagere chae Rtuo iMndriyonA viSayone anukUla rahe. -A pramANe sahaja (janmathI) 4 atizaya, karmakSayajanya 11 ane devoe karela 19 atizaya-ema 34 atizayo tIrthaMkaronA hoya che. ami. vintA. tevAdhivAnDa, pR. 16, 17, 18. zloka. 57 64 cotrIza atizayono saMkSepa karIne tene zrIarihaMta devanA 12 guNo tarIke oLakhAvavAmAM Ave che, te nIce pramANe : ATha prAtihArya-(1) azokavRkSa, (2) surapuSpavRSTi, (3) divyadhvani, (4) cAmara, (5) Asana, (6) bhAmaMDala, (7) duMdubhi, (8) chatra. cAra mUlAtizaya-(1) jJAnAtizaya-kevaLajJAnanuM hovuM. (2) vacanAtizaya-pAMtrIza guNovALI vANInuM hovuM." (3) pUjAtizaya-sura, asura ane manuSyo vaDe tathA temanA svAmIo vaDe pUjAvuM. (4) apAyApagamAtizayadareka prakAranA apAyono saMkaTono-Aphatono nAza thavo. siddha-jJAnAvaraNIya Adi ATha karmothI saMpUrNa rIte mukta thayelo vizuddha AtmA. tenA guNo nIce mujaba hoya che H (1) anaMta jJAna (2) anaMta darzana (3) anaMta avyAbAdha sukha, (4) anaMta cAritra* (5) akSayasthiti, (6) arUpIpaNuM, (7) agurulaghutva ana (8) anaMtavIrya. siddhanuM svarUpa A pramANe hovAthI karmasiddha, zilpasiddha, vidyAsiddha, + vANInA pAMtrIsa guNo mATe juo sUtra 14-3. ahIM dravyacAritra nahIM hovAthI anaMta sthiratA rUpa cAritra samajavuM. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrI zrAddha-pratikramaNa sUtra prabodhaTIkA-1 maMtrasiddha, yogasiddha, Agamasiddha (siddhAMtonA jJAnamAM nipuNa), arthasiddha, yAtrAsiddha, abhiprAyasiddha, ane tapa siddha-e 10 siddhonI bhinnatA pradarzita thAya che. ane agiyAramA karmakSayasiddhano svIkAra thAya che. siddhanI gaNanA arihaMtonI mAphaka sadevamAM thAya che. mArya-vidhipUrvaka AcArya padavI pAmelA gacchanA vaDA jaina sAdhu. temanI oLakhANa judI judI aneka rIte ApavAmAM Ave che. zrIharibhadrasUrikRta saMbodhaprakaraNamAM temanA 36 guNo 47 rIte batAvavAmAM AvyA che. paciMdiyasUtramAM jaNAvelA guNo temAMno eka prakAra che. AcAryano artha upara mujaba karavAthI kalAcArya, zilpAcArya vagereno samAveza temAM thato nathI. 35dhyAya-vidhipUrvaka upAdhyAyanI padavIne pAmelA, jainAgamonuM adhyApana karAvanAra jaina sAdhu. temanI oLakhANa paNa upara jaNAvelA saMbodhaprakaraNagraMthamAM judI judI aneka rIte ApavAmAM AvI che. temAM nIcenA 25 guNonI gaNanA pracalita che : (11) aMgo ne (12) upAMgo maLI kula (23) jainAgamonuM jANapaNuM (24) caraNa*-sittarI-cAritranA 70 mUlaguNo ane (25) karaNasittarI kriyAnA 70 uttaraguNo. agiyAra aMgo ane bAra upAMgonAM mULa tathA saMskRta nAmo nIce mujaba che. 11 aMgo. saMkhyA | mULa nAmo | saMskRta nAmo AcAra sUyagaDa sUtrakRta ThANa sthAna samavAya samavAya viyAhapaNNatti vyAkhyAprajJapti (bhagavatI) AyAra ja ja jha 3 | * (1) satata karAya te "caraNa' ane (2) prasaMge karAya te "karaNa' -dharmasaMgraha bhA. 2. pR. 386 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra 23 nAyAdhammakahA uvAsagadasA aMtagaDadasA aNuttarovavAiyadasA paNhAvAgaraNa vivAgasuya jJAtR(ta)dharmakathA upAsakadazA antakRddazA anuttaraupapAtikadazA prazravyAkaraNa vipAkazruta 12 upAMgo saMkhyA [mULa nAmA saMskRta nAmo ovavAya aupapAtika rAyapaseNaijja rAjaprazrIya jIvAjIvAbhigama jIvAjIvAbhigama paNNavaNA prajJApanA sUrapaNNatti sUryaprajJapti caMdapaNNatti candraprajJapti jaMbUdIvapaNNatti jaMbUdvIpaprajJapti nirayAvaliyA nirayAvalikA kappavaDisiyA kalpAvataMsikA puphiyA puSpikA pupphacUliyA puSpacUlikA vaNhidasA vRSNidazA |ar m * I w9 24 caraNa sittarI ane karaNa sittarInAM nAmo mATe juo sUtra 34, gAthA 32-3-4-5. sAdhu-paMyamahatadhArI haina ninya sAdhu. saMbodha 5429mA suru svarUpa adhikAramAM tenA 27 guNo judI judI 27 rIte batAvelA che. te adhikAramAM sAdhunA sattAvIsa guNo kahyA che. te A pramANe che : Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 chavvaya chakkAya rakkhA, paMciMdiyalohaniggaho khaMtI / bhAvavisohI paDile-haNAi karaNe visuddhI ya // 199 / / saMjama joe jutto, akusalamaNavayaNakAyasaMroho / sIyAipIDasahaNaM, maraNaM uvasagga sahaNaM ca // 200 // bhAvArtha - prANAtipAta viramaNa Adi (paMca mahAvrato) tathA rAtri bhojana viramaNa vrata pRthvI, apa, teja, vAyu, vanaspati ane traNa e cha kAya jIvanI rakSA.. .. pAMca indriyo tathA lobhano nigraha.. .. kSamA... ... ... bhAvavizuddhi-AtmAnI nirmaLatA... ... pratilekhanAdi kriyAne vize vizuddhi... .. saMyama yogane vize yukticAritranA anuSThAna vize pAMca samitinuM pAlana ... ... akuzaLa mana, vacana ane kAyAno saMrodha eTale. traNa gupti.. .. .. zItAdika pIDAne sahana karavI eTale duHsaha parISahone jItavA.. ... maraNAMta upasargane sahana karavo .. ... parameSThi-paMcaka-paMcaparameSThi. arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e darekane parameSThi kahevAmAM Ave che ane te pAMcenA samudAyane zrI paMca parameSThI athavA parameSThi-paMcaka kahe che. parameSThI eTale paramapade rahelA. e padanI zarUAta gRhastha-jIvanano tyAga karI sAdhu-jIvanano svIkAra karavAthI thAya che, eTale Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra 0 25 ahIM rajU thayo che, te Utarato krama che. 108nI saMkhyAne prAcIna kALathI pavitra athavA adbhuta rahasyavALI mAnavAmAM Ave che. khAsa karIne 108 vAra japAyelo maMtra siddha thAya che, 108 vAra karAyelI vaMdanA utkRSTa gaNAya che ane 108 guNavALA mahApuruSo pavitratAnI pUrI lAyakAtavALA manAya che. parameSThi-paMcakamAM e 108 guNo nIce mujaba rahelA che : bArasaguNa arihaMtA, siddhA aDheva sUri chattIsaM / uvajjhAyA paNavIsa, sAhU sattavIsa aTThasayaM // bhAvArtha :- ahato bAra guNavALA, siddho ATha guNavALA, AcAryo chatrIsa guNavALA, upAdhyAyo pacIsa guNavALA, ane sAdhuo sattAvIsa guNavALA, ema parameSThi-paMcaka eka so ne ATha guNavALuM hoya che. (5) artha-saMkalanA arihaMta bhagavaMtone namaskAra thAo. siddha bhagavaMtone namaskAra thAo. AcArya mahArAjone namaskAra thAo. upAdhyAya mahArAjone namaskAra thAo. manuSyalokamAM rahelA (jinakalpI, sthavirakalpI vagare) sarva sAdhuone namaskAra thAo. A paMca-namaskAra sarva azubha karmono vinAza karanAra che tathA badhAM maMgalomAM utkRSTa maMgala che. Ano vistAra nIce pramANe che : sarva kSetranA ane sarva kAlanA anaMta arihaMta bhagavaMtone namaskAra thAo. sarva kSetranA ane sarva kAlanA anaMta siddha bhagavaMtone namaskAra thAo. sarva kSetranA ane sarva kAlanA anaMta AcArya mahArAjone namaskAra thAo. kSetre kAle ca sarvasminnarhataH samupAsmahe // sakalArhat stotra. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAo. 26 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 sarva kSetranA ane sarva kAlanA anaMta upAdhyAya mahArAjone namaskAra manuSya lokamAM rahelA sarva kSetranA ane sarva kAlanA (kevalajJAnI, mana:paryavajJAnI, avadhijJAnI, jinakalpI, sthavirakalpI vagare) sakala sAdhuone namaskA2 thAo. A paMca-namaskAra rUpa zrutaskaMdha sarva ATha prakAranAM karmono vinAza karanAra che ane gauNa prakAre badhAM maMgalomAM utkRSTa tathA niraMtara vidyamAna rahe tevuM maMgala che. (6) sUtra-paricaya namaskAra e namratAnuM cihna che, bhaktinuM nizAna che, kRtajJatAno saMketa che ane Adara ke sanmAnanI lAgaNI pradarzita karavAnuM samucita sAdhana che, tethI ja vyavahAranA ane dharmanA kSetramAM tene yogya sthAna prApta thayeluM che. sUri-puraMdara zrI haribhadrasUrie lalitavistarA nAmanI caityavaMdanavRttimAM tenI mahattA prakaTa karatAM jaNAvyuM che ke-dharma prati mUlamUta vartanA arthAt dharma pratye laI javAne mATe mUla-bhUta vaMdanA che, kAraNa ke tenA vaDe utpanna thato bhAvollAsa AtmakSetramAM dharmaprazaMsA-bahumAnarUpI bIjane vAve che, dharmacintanAdirUpa aMkurAone prakaTAve che, dharma-zravaNa ane dharmAcAra rUpa zAkhA prazAkhAono vistAra kare che tathA svarga ane mokSanAM sukhonI prAptirUpa phUla tathA phalone Ape che. vandanA-zabdathI ahIM zrI arihaMta bhagavaMta, zrI siddhabhagavaMta, AcArya bhagavaMta, upAdhyAyabhagavaMta ane sAdhubhagavaMtone saMpUrNa AdarabhAvathI karelo namaskAra samajavAno che, kAraNa ke A vizvamAM kharA namaskArane yogya-bhAvavaMdanAne pAtra teo ja che. te mATe zrImahAnizIthasUtramAM kahyuM che ke-sarva jagatamAM uttama je koI thaI gayA, je koI thAya che ane je koI thaze, te sarve arihaMtAdi pAMca ja che, te sivAya bIjA nathI. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra 0 27 zrIarihaMtAdi pAMcabhagavaMtone-pAMca parameSThione karavAmAM AvatA namaskAranI mahattA batAvatAM vRddhanamaskAra phalastotra(jaM namukkAra na ghutta)mAM zrIjinacaMdrasUrie kahyuM che ke jeNesa namukkAro, saraNaM saMsAra-samara-paDiyANaM / kAraNamasaMkha-dukkha-kkhayasya heU sivapahasya // - (na. svA. prA. vi. pR. 363) bhAvArtha :- jethI A namaskAra saMsAra-samarAMgaNamAM paDelA AtmAone zaraNarUpa che, asaMkhya duHkhonA kSayanuM kAraNa che, tathA zivapaMthano parama hetu che. kallANa-kappataruNo, avaMjha-bIyaM-payaMDa-mAyaMDo / bhava-himagiri-siharANaM pakkhi-pahU pAva-bhuyaMgANaM // 6 // AmUlukkhaNaNaMmI, varAha-dADhA dAridda-kaMdassa / rohaNa-dharaNI paDhamubbhavaMta-sammatta-rayaNassa // 7 // kusumuggamo ya suggai-AuyabaMdha-dumassa nivvigcha / uvalaMbha-ciMdhamamalaM, visuddha-saddhamma-siddhIe // 8 // -na. svA. prA. vi. pR. 363-4. bhAvArtha :- vaLI te kalyANa-kalpatarunuM avadhya bIja che, saMsArarUpI himagirinAM zikharone ogALavA mATe pracaMDa sUryatulya che, pApa-bhujaMgone dUra karavA mATe garuDapakSI che, daridratAnA kaMdane mUlathI ukheDI nAkhavA mATe varAhanI dADho samAna che, samyakta-ratnane prathama utpanna thavA mATe rohaNAcalanI dharaNI che, sadgatinA AyuSya-baMdharUpI vRkSano puSpogama che ane nirvighnapaNe vizuddha evA saddharmanI siddhinI prAptinuM nirmaLa-samartha cihna che. laghunamaskAraphalamAM (paMca namukkAra phalamAM) te saMbaMdhI kahyuM che ke :hiyaya-guhAe navakAra-kesarI jANa saMThio niccaM / kammaTTha-gaMThi-doghaTTa-thaTTayaM tANa pariNaTuM // 24 // (paMa namuAi2 naM) 1. svA. prA. vi. pR. 383. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 bhAvArtha-jeonI hRdayarUpI guphAmAM navakArarUpI kesarIsiMha niraMtara rahelo che, teono ATha karmonI gAMTharUpI hAthIono samUha samasta prakAre nAza pAmelo che. jiNasAsaNassa sAro, caudasapuvvANa jo samuddhAro / jassa maNe navakAro, saMsAro tassa kiM kuNai ? // 28 // (raMva mudatara niM)-na. svA. prA. vi. pR. 384. bhAvArtha :- je zrIjinazAsanano sAra che, caturdaza pUrvono samyagu uddhAra (rahasya) che, te navakAra jenA manane vize sthira che, tene saMsAra zuM kare ? arthAt kaMI paNa karavA samartha nathI. zrImad yazovijayajIe zrIpaMcaparameSThi-gItAmAM namaskArano mahimA aneka prakAre varNavyA pachI teno upasaMhAra karatAM jaNAvyuM che ke : ratana-taNI jima peTI, bhAra alpa bahumUlya cauda pUravano sAra che, maMtra e tehane tulya. sakala samaya atyaMtara, e pada paMca pramANa; mahasaa-khaMdha te jANo, cUlA-sahita sujANa. dUhA-130 bhAvArtha-ratnanI peTInuM vajana thoDuM ane mUlya ghaNuM hoya che, te rIte paMcaparameSThine namavArUpa namaskAramaMtra vajanamAM-akSaronA pramANathI bahu nAno-mAtra 68 akSara-pramANa ja che, paraMtu tenuM mUlya-phala ghaNuM ja che. te cauda pUrvanA sArarUpa che namaskAranAM pAMca pado (talamAM tela rahe tema, athavA kamalamAM makaraMda rahe tema) badhAM AgamonI aMdara vyApIne rahelAM che. vaLI (jayAre bIjAM zAstro mAtra zrutaskaMdha kahevAya che, tyAre A namaskArano) cUlA-sametano pATha mahAgrutaskaMdha kahevAya che. (zrImahAnizIthAdi sUtromAM A namaskArane paMcamaMgala-mahAzrutaskaMdha tarIke oLakhAvela che.) namaskArasUtra nava pado ane ATha* saMpadAmAM vaheMcAyeluM che, te A rIta: * saMpadA eTale arthanuM vizrAmasthAna athavA arthAdhikAra Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra 0 29 ja ja x Ni Ni Ni Ni Ni Ni Ni Ni 3 saMpadA 9 s 1 namo arihaMtANaM saMpadA 1 2 namo siddhANaM saMpadA 3 namo AyariyANaM saMpadA 4 namo uvajjhAyANaM saMpadA 5 namo loe savvasAhUNaM / saMpadA 6 eso paMcanamukkAro, .. saMpadA 7 vya-va-gALo, pada 8 maMgalANaM ca savvesiM saMpa 1 pada 9 paDhamaM havai maMgalaM // saMpadA - pAMca padanA pAMtrIsa akSaro tathA cUlikAnA tetrIsa akSaro e pramANe maLIne A namaskAramaMtra aDasaTha akSaromAM phuTa rIte samAI jAya che : te vize caityavaMdana mahAbhASyamAM nIce pramANe kahyuM che :uktaM ca namaskArapaMjikA-siddhacakrAdau paMcapayA paNatIsa vaNNa cUlAi vaNNa tittIsaM / evaM imo samappai phuDamakkhara aTTa saTThIe // na. svA. prA. vi. pR. 64. joDAkSaro guru gaNAya ane bAkInA laghu gaNAya-e dRSTie namaskAramaMtramAM 7 akSaro guru che ane 61 akSaro laghu che. prathama namaskAra, zrIarihaMta bhagavaMtone karavAnuM kAraNa e che ke A vizva para temano upakAra sahuthI moTo ane pratyakSa (sAkSAta) che; temanAM dharma-pravartana dvArA ja dharmamArganI ane dharmamArgamAM laI janArI namaskAranI pravRtti saMbhave che. bIjo namaskAra, zrIsiddha bhagavaMtone karavAnuM kAraNa e che ke Atmavizuddhino aMtima Adarza teo che. zrIarihaMta bhagavaMto paNa nirvANa pachI e ja avasthAne prApta thAya che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 trIjo namaskAra, AcArya bhagavaMtone karavAnuM kAraNa e che ke zrIarihaMta devoe mokSanI prApti mATe je AcAranI prarUpaNA karI che, tenuM teo yathArthapaNe pAlana kare che, tathA bIjAo pAse paNa tenuM pAlana karAve che. cotho namaskAra, upAdhyAya bhagavaMtone karavAnuM kAraNa e che ke teo zrIarihaMta bhagavaMtoe prarUpelA zrutajJAnanuM yathArtha adhyayana karI anya sAdhuone-anya mumukSuone tenuM zikSaNa Ape che, teno yogya vinimaya kare che. pAMcamo namaskAra, zrIsAdhu bhagavaMtone karavAnuM kAraNa e che ke teo zrIarihaMta devoe prarUpelA cAritradharmane aMgIkAra karI nirvANane mATe sadA prayatnazIla rahe che. zrIarihaMtAdi pAMca parameSThine namaskAra karavAthI vItarAgatA ane tene prApta karAvanArAM sAdhano pratye sadbhAva pragaTe che; e sadbhAva vaDe nirmaLa banelI buddhi sat ane asaTnA jJAnarUpa vivekane dhAraNa kare che, ke jenA pariNAme saMvara ane nirjarArUpa cAritradharmamAM sthira thavAya che. AvuM uttama cAritra sarva pAponA samUhano nAza karanAruM che, tethI paMcanamaskAra vaDe sarva pApono nAza thAya che ema kahevuM samucita che. vaLI, sarva maMgalomAM te prathama maMgala eTale lokottara maMgala che, kAraNa ke tenA vaDe sarva azivo zamI jAya che ane kalyANanI nizcita prApti thAya che. namaskAra mahAmaMtranuM phala A lokamAM artha, kAma, Arogya, abhirati ane paralokamAM mukti che. te na maLe tyAM sudhI sadgati, uttamakulamAM janma ane sadbodhanI prApti vagere avazya maLe che. cUlikAnAM cAra pado 'siloga'(anuSTuSu)mAM che, kAraNa ke te 8+8+8+9 akSarothI siloganA dhoraNa mujaba banelA che. namaskAranI cUlikAmAM jaNAvyuM che ke hto paMcanamukkAro A paMcanamaskAra. zrI haribhadrasUrikRta Avazyaka TIkAmAM, zrI jayasiMhasUrikRta dhammovaesa-vivaraNamAM tathA vRddha-namaskAra-phala-stotramAM teno ullekha Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra 0 31 anukrame nIce pramANe Ave che. pa-nama :, paM-namora, paM-napura, eTale e vAta phalita thAya che ke paM-namukSAro [gna-nama :] e sUtranuM nAma che. A nAmamAM vacce parameSThI zabda umerI pa-parameSThinamaskAra evo zabdaprayoga thAya che, temaja temAMno paMra zabda choDI daI teno vyavahAra mAtra namuao [namAra-navakAra] tarIke paNa thAya che. lokajillAe TUMkAM nAmo jaladI caDe che, eTale A chelluM nAma vizeSa pracalita thayeluM che. - zrI mahAnizIthasUtro ane pratikramaNanI prAcIna vidhidarzaka gAthAomAM A sUtrano ullekha namaskAra uparAMta paM-maMtra tarIke Ave che ane te mahAzrutaskaMdharUpa hovAthI keTalAMka sthaLe teno ullekha paMva-maMtramahAsumavaedha tarIke paNa Ave che. paMcanamaskArane svataMtrapaNe mahAzrutaskaMdha ke zrutaskaMdha tarIke jaNAvAya che. sarva zrutanI yAvat nandInI paNa AdimAM ane sarva anuyoganI AdimAM temaja sAmAyika grahaNAdi kriyAnI AdimAM pRthapaNe bolAya che vagere kAraNathI te mahAzrutaskaMdha paNa gaNAya. namaskAra maMtra-svarUpa hovAthI tene namaskAra-maMtra, namaskAramahAmaMtra, siddhamaMtra, parameSThi-maMtra vagere paNa kahevAya che. namaskArano upayoga vidyAbhyAsa, zAstra-paThana, dharmAnuSThAna ane dharmotsava Adino prAraMbha karatAM maMgaLarUpe bolavAmAM thAya che. te uparAMta nagarAdi-pravezamAM, bhojanAdi-samaye, nidrAne AdhIna thatAM, nidrAmAMthI jAgrata thatAM ane jIvanano aMta-samaya najIka AvatAM paNa tenuM smaraNa karavAmAM Ave che. kahyuM che ke bhoyaNa-samae sayaNe, vibohaNe pavesaNe bhae vasaNe / paMca-namukkAraM khalu, samarijjA savvakAlaM pi // 6 // -namaskAra svA. saM. vi. (upadezataraMgiNI) pR. 244. bhAvArtha :- bhojana-samaye, zayana-samaye, jAgavAnA samaye, pravezasamaye, bhaya-kaSTa-samaye ane vaLI sarva samaye, kharekhara paMca-namaskAranuM Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 0 zrI zrAddha-pratikamaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 smaraNa karavuM joIe. paJcatAyAH kSaNe paJca, ratnAni parameSThinAm / / Asye dadhAti yastasya, sadgatiH syAd bhavAntare // 4 // -namaskAra svA. saM. vibhAga (upadezataraMgiNI), pR. 243. bhAvArtha :- maraNanI kSaNe pAMca parameSThirUpI pAMca ratnone je mukhane vize dhAraNa kare che, tenI bhavAntarane vize sadgati thAya che. A namaskAranI gaNanA maharSioe eka mahAmaMtra tarIke karelI che. te saMbaMdhamAM kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA AThamA prakAzamAM jaNAvyuM che ke : tathA puNyatamaM mantraM, jagat-tritayapAvanam / yogI paJcaparameSThi-namaskAraM vicintayen // 32 / / trizuddhyA cintayaMstasya zatamaSTottaraM muniH / bhuJjAno'pi labhetaiva, caturthatapasaH phalam // 35 / / enameva mahAmantraM, samArAdhyeha yoginaH / trilokyA'pi mahIyante'dhigatA: paramAM zriyam // 36 / / kRtvA pApasahasrANi, hatvA jantuzatAni ca / amuM mantraM samArAdhya, tiryaJco'pi divaM gatAH // 37 // bhAvArtha :- tathA traNa jagatane pavitra karanAra atizaya pavitra zrIpaMcaparameSThi-namaskAramaMtranuM yogI puruSa dhyAna kare 3rA trizuddhi vaDe zrInamaskAramaMtranuM ekaso ne ATha vAra dhyAna karanAra muni khAvA chatAM upavAsanAM phalane pAme che. rUpA yogI puruSo A ja maMtranuM samyam rItie ArAdhanA karIne parama lakSmIne pAmI traNa loka vaDe pUjAya che. [36] hajAro pApone karanArA tathA seMkaDo jatuone haNanArA-tiryaMco paNa A maMtranI sArI rItie ArAdhanA karI devagatine pAmyA che. 3NA A maMtra Aphata vakhate, akasmAta-samaye, roganA prasaMge, zatrunA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra 0 33 AkramaNamAM tathA rAjadvArI phasAmaNanA banAvomAM kavacarUpa eTale ke rakSaNa karavAmAM upayogI che, te mATe kahyuM che ke : saTTAma-sAra-rI-muna-sidasuvyadhi-vahana-ripu-vazvana-saramavAni | vIra-pra6-ma-nizAna-zaninAM, nazyakti parameSThipardhAni | -upadezataraMgiNI pR. 148. bhAvArtha - paMcaparameSThinAM pado vaDe raNa-saMgrAma, sAgara, hAthI, sarpa, siMha, duSTa, vyAdhi, agni, zatrubaMdhana, cora, graha, bhrama, rAkSasa ane zAkinIthI thanArA bhayo dUra bhAgI jAya che. navakArao anno sAro, maMto na asthi tiyaloe / tanhIM du maliI viya, paDhiyaDyo paramamattI che -zrAdi.kR.13. bhAvArtha:- traNa lokamAM navakArathI sArabhUta koI maMtra nathI; teTalA mATe tene pratidina parama bhaktithI bhaNavo joIe. namaskAramaMtrano jApa ananya phalane ApanAro thAya che, te mATe kahyuM che ke : jo puNa sammaMgaNiuM, naro namukkAra-lakkhamakkhaMDaM / pUei jiNaM saMgha; baMdhai titthayara-nAmaM so // -zrA. di. ku. bhAvArtha - vaLI je manuSya eka lAkha navakArane akhaMDapaNe gaNe tathA zrIjinezvaradevanI ane saMghanI pUjA kare, te tIrthaMkara nAmakarmane bAMdhe che. nava lAkha japatAM nivAre, nava lAkha japatAM thAya jinavara Adi subhASito paNa tenA jApanI mahattA batAvI rahyAM che. vizeSa zuM ? namaskAramaMtra sarva siddhione ApanAra che. te mATe zrImahAnizIthasUtramAM kahyuM che ke - tAva na jAyai citteNa, ciMtiyaM patthiyaM ca vAyAe / kAraNa samADhattaM, jAva na sario namukkAro // bhAvArtha - cittathI cittaveluM, vacanathI prArtheluM ane kAyAthI pra.-1-3 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 prAraMbheluM kArya tyAM sudhI ja siddha thatuM nathI ke jyAM sudhI zrIpaMcaparameSThinamaskArane saMbhAravAmAM Avyo nathI. zrInamaskAra-bRhatsalamAM to tyAM sudhI jaNAvyuM che ke :suciraM pi tavo taviyaM, cinaM caraNaM suyaM ca bahu paDhiyaM / jai tA na namukkAre, raI tao taM gayaM vihalaM // 65 // na. svA. prA. vi. pR. 371 bhAvArtha :- lAMbA kALa sudhI tapane tapyAM, cAritrane pALyuM, tathA ghaNAM zAstrono abhyAsa karyo, paNa jo namaskArane vize rati na thaI to te saghaLuM niSphaLa gayuM jANavuM. namaskAramaMtra pravAhanI daSTie anAdi che ane kALanI apekSAe tenI racanA arthathI zrItIrthakara devo ane sUtrathI zrIgaNadharabhagavaMto kare che. namaskAra bAra aMgano sAra che. te vize namaskAra niryuktimAM zloka 925nI TIkAmAM nIce pramANe darzAvyuM che : badhAMye bAre aMgo pariNAmanI vizuddhimAtranAM kAraNa che, ane namaskAra paNa tenuM ja kAraNa che, tethI namaskArane bAra aMgano sAra kahyo che. temaja zrImalladhArI hemacandrasUri viracita upadezamAlAmAM jaNAvyuM AkhIye dvAdazAMgI pariNAmanI vizuddhine mATe ja che ane navakAra paNa pariNAmanI vizuddhinuM kAraNa mAtra che. eTale namaskAramaMtrane dvAdazAMgIno sAra kema na kahI zakAya ? (na. svA. prA. vi. pR. 493) kahyuM che ke : savvaMpi bArasaMgaM pariNAmavisuddhiheumittAgaM / takkAraNa bhAvAo kaha na tadattho namukkAro // 79 // - vanamuchanathutta, na. svA. prA. vi. pR. 373. A sUtrano vizeSa bhAva samajavA mATe zrIbhadrabAhusvAmInI namaskAra-niryukti, zrIjinabhadragaNi-kSamAzramaNanuM vizeSAvazyaka bhASya, tathA mAladhArI zrI hemacaMdrasUrinI te paranI vRtti, zrIjinakIrtisUrinuM paMcaparameSThi Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra maMtra 35 mahAstava, zrIjinezvarasUriziSya zrIjinacaMdrasUrinuM vRddhanamaskAraphala stotra, zrIsiddhasena AcAryanuM namaskAra-mAdAmya vagerenuM adhyayana Avazyaka che. A sUtra para chaMdo, saMgIto, stavano, sajajhAyo, kathAo, bAlAvabodho ane kalponI racanA thayelI che. (7) prakIrNaka zrI namaskAra mahAmaMtra (pAMca pada tathA cUlikA) arthathI zAzvata che paNa zabdathIye zAzvata che te pramANe sadgata AcAryazrI sAgarAnaMda sUrIzvarajI temanA siddhacakra mAsikamAM eka sthaLe darzAve che. tathA AvazyakasUtramAM te ja pAMca pado para zrIbhadrabAhusvAmIe niryukti racelI che, tyAM cUlikAnAM padono upayoga karI dareka namaskAranuM mAhAsya ane phaLa batAveluM che. te A pramANe che : arihaMta namukkAro savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM paDhamaM havai maMgalaM // 926 / / siddhANa namukkAro savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesi biiaM hoi maMgalaM // 992 // AyariyanamukkAro savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM taiaM hoi maMgalaM // 999 // uvajjhAya namukkAro savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savversi cautthaM hoi maMgalaM // 1007 / / sAhUNa namokkAro savvapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savvesiM paMcamaM hoi maMgalaM // 1017 // -na. svA. prA. vi. pR. 134-156 je cAra pado cUlikA tarIke oLakhAya che, te sahitano pATha zrImahAnizIthasUtranA trIjA adhyayanamAM Ave che. namaskAramaMtranAM prathama pAMca pado zrI bhagavatIsUtranA maMgalAcaraNamAM, tathA zrI kalpasUtranA maMgalAcaraNamAM Ave che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. paMciMdiya suttaM [guru sthApanA-sUtram paMciMdiya-sUtra (1) bhUkSayA [url] paMciMdiya-saMvaraNo, taha navaviha-baMbhacera-gutti-dharo / cauviha-kasAya-mukko, ia aTThArasaguNehiM saMjutto // 1 // paMca-mahavvaya-jutto, paMcavihAyAra-pAlaNa-samattho / paMca-samio ti-gutto, chattIsa-guNo gurU majjha // 2 // (2) saMskRta chAyA paJcendriya-saMvaraNaH, tathA navavidha-brahmacarya-gupti-dharaH / caturvidha-kaSAya-muktaH, iti aSTAdazaguNaH saMyuktaH // 1 // x mA sUtra 3, 6, 7, 11, 16, 18, 19, 23, 25, 26, 28 mAMDavANI pothIomAM jovAmAM Ave che. temAM 11, 16, ane 23 kramAMkanI pothIomAM A pATha upara pramANe ja Apelo che; jyAre bIjImAM nIce mujaba pAThAMtaro che : 1. paMceMdiya-saMvaraNo po. 18, 25. 2. taha nathI. po. 3, 6, 7. 3. cauviha-kasAya-catto po. 6. 4. ia nathI. po. 7. 5. aTThArasaguNa-saMjuo po. 3 6. chattIsaguNehiM po. 18, 19, 25. 7. majjha ne pahale hoi po. 6, 7. // sUtra 'ust' chama che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMciMdiya-sUtra 7 37 padma-mahAvrata-yui:, pazcavidhASA-pAlana-samartha:| paJcasamitaH triguptaH, SaTtriMzadguNaH guruH mama // 2 // (3) sAmAnya ane vizeSa artha vaMciliya-saMvALo-[pacendriya-saMvaraLa:]-pAMca iMdriyone kAbUmAM rAkhanAra. paMciyi-pAMca iMdriyono samUha, pAMca prakAranI iMdriyo. IMdra eTale jIva. tene jANavAnuM je sAdhana, te iMdriya. te mATe zrIvizeSAvazyakabhASya(malladhAri hemacaMdrAcArya vRtti)mAM kahyuM che ke : iMdo jIvo savvovaladdhibhoga-paramesarattaNao / sottAibheyamidiyamiha taliMgAibhAvAo // 2993 // sarva upalabdhi, sarva bhoga ane parama aizvaryapaNAthI jIva IMdra kahevAya che. tenAM liMgAdi lakSaNathI ahIM zrotrAdi bhedavALI (pAMca) iMdriya (samajavAnI) che. iMdriyonI saMkhyA vize prajJApanAsUtranA 15mA padamAM nIceno ullekha che : vajJa nuM maMte ! kRtyiA paLattA ? / goyamA ! paMciliyA paLattA, te bA- mor3aviNa, 2 vizvani, rU vALili, 4 bigiti, phArsidie / he bhadaMta ! iMdriyo keTalI kahelI che ? he gautama ! iMdriyo pAMca kahelI che. te A pramANe : 1. zrotrudriya, 2. acakSuriMdriya, 3. ghrANeMdriya, 4. jinneMdriya ane 5. sparzendriya. 5 sAMkhyadarzanamAM pAMca jJAnendriyo ane pAMca karmendriyo mAnelI che, te A pramANe : jJAnendriyo H 1. cakSu, 2. zrotra, 3. ghrANa, 4. rasanA, 5. tvacA. karmendriyo H 1. vAk, 2. pANi, 3. pAda, 4. pAyu, 5. upastha. pAMca iMdriyonA viSayo nIce mujaba che : Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 (1) zrotraMdriya-zabda. (2) cakSuriMdriya-rUpa. (3) dhrANedriya-vAsa. (4) jirvedriya-rasa. (5) sparzeDhiya-sparza. saMvaro-kAbUmAM rAkhanAra. pAMca iMdriyone kAbUmAM rAkhanAra, pAMca iMdriyonA viSayamAM Asakta (gRddha) na bananAra. tada-[tathA]-tathA. navavida-jaMbara-tti-thI-nivavidha-vAva-kuthira:]-nava prakAranI brahmacarya-guptinavADa)ne dhAraNa karanAra. navavi-nava prakAranI vaMzavera-tti-brahmacarya-gupti. gupti eTale nigraha. je nigrahathI brahmacaryanuM zuddha pAlana zakya bane, te brahmacarya-gupti. tharo dhAraNa karanAra. vartha zabda vizvana uparathI banelo che. te mATe sthAnAMgasUtranA 9mA sthAnanI TIkAmAM jaNAvyuM che ke-zaninAna, tatra taTarya vAsevyAti prArtham brahma eTale kuzala anuSThAna, te ane tenuM sevana karavuM te brahmacarya. kuzala anuSThAna zabdathI AtmahitakArI kriyA samajavAnI che. strI-bhogathI rahita thavuM, maithunano tyAga karavo, tene paNa brahmacarya kahe che. vatanI rakSA karavAne lagatI AjJAo athavA nigrahone gupti kahevAya che. brahmacaryanI guptio nava hovAnuM sthAnAMgasUtranA navamA sthAnamAM jaNAveluM che-nava saMmavera-gurUSo paUttAso ravida-vAya-mu-[vatuvagha-pAya-mu: cAra prakAranA kaSAyothI mukta. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMciMdiya-sUtra 39 kaSAya zabda m dhAtu uparathI banelo che. m eTale ThAra mAravuM, bagADavuM, ghasavuM vagere. #Sati ... je gaLAne bagADe-jeno svAda khUba kharAba lAge, te kaSAya kahevAya. vividha auSadhionA ukALAne AyurvedamAM kaSAya saMjJAthI oLakhavAmAM Ave che. je rasa tUro hoya, tene paNa kaSAya rasa kahevAmAM Ave che. je aMtaHkaraNane bagADe-mananI vRttione malina kare, te kaSAya kahevAya che. vaLI kaSa zabdano artha saMsAra thAya che. teno Aya-lAbha jenAthI thAya, tene paNa kaSAya kahevAmAM Ave che. zrI prajJApanA sUtranA 13mAM pade kaSAyano artha nIce mujaba karavAmAM Avyo che : suda Tu-vahu-ciM, -ra vasaMti gaThThAM ! kalusaMti jaM ca jIvaM, teNa kasAi tti vuccaMti // ghaNAM prakAranAM sukha ane duHkhanAM phalane yogya evA karma-kSetranuM je karSaNa kare che (kheDe che), athavA jIvanA zuddha svarUpane je kaluSita kare che, te kaSAya kahevAya che. A kaSAyonA prakAro vize zrIdazavaikAlika sUtranA AThamA adhyayanamAM jaNAvyuM che ke : koho ya mANo ya aNiggAhiyA, mAyA ya lobhe ya pavaDDamANA / cattAri ee kasiNA* kasAyA, siMcaMti mUlAI puNabbhavassa // 40 // nahi dabAyelA krodha ane mAna tathA vRddhi pAmelA mAyA ane lobha, e cAra kliSTa kaSAyo punarjanmarUpI vRkSanA mULanuM siMcana kare che. -[ti]-A. mAsa-murdi-[achAza-duH] aDhAra guNo vaDe. saMgutto-[saMyuw:]-yukta. paMca-mabrA-nutto-[pazca-mahAvrata-yup:] pAMca mahAvratothI yukta. pAMca mahAvratone dhAraNa karanAra. paMcamahAvratadhArI. * siT-. stra athavA M-saMpUrNa athavA kliSTa. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 paMca-maya pAMca mahAvratono samUha,pAMca prakAranAM mahAvrato. je vrata ghaNuM moTuM hoya, pALavAmAM AkaruM hoya, tene mahAvrata kahe che. vrata eTale saMyamane lagatI pratijJA, tenI saMkhyA mATe sthAnAMgasUtranA pAMcamA sthAnamAM kahyuM che ke :- paMca mahavvayA paNNattA, taM jahA - 1. savvAo pANAivAyAo veramaNaM, 2. savvAo musAvAyAo veramaNaM, jAva 5. savvAo pariggahAo veramaNaM / mahAvrato pAMca prakAranAM che. te A rIte H 1. sarvaprANAtipAta-viramaNa, 2. sarvamRSAvAda viramaNa, (3. sarvaadattAdAna-viramaNa, 4. sarva-maithunaviramaNa,) tathA . sarvaraparigraha-viramaNa. paMcavidAyA-pAtaLa-mamo-[pavidhAvAra-pAlana-samartha] :- pAMca prakAranA AcAra pALavAmAM samartha, pAMca prakAranA AcArone rUDI rIte pALanAra. AcAranA artha mATe juo sUtra-1-3. paMca-samiyo-[paO-samitaH]-pAMca samitiothI yukta, pAMca samitionuM pAlana karanArA. sameDImAveneti samitiH -sArI rIte ekIbhAva thayelo che-ekAgratA thayelI che je kriyAmAM, te samiti, athavA zokhanaivAyarAmA ceSTA samiti:-ekAgra pariNAmavALI suMdara ceSTA, te samiti. tenI saMkhyA ane nAmo saMbaMdhamAM samavAyAMgasUtramAM jaNAvyuM che ke : paMca samio paLattAo, taM hA-o. phariyA-samiDuM, 2. mAsAsamir3e, rU. sA-samir3e, 4. AyALa-maMDa-matta-nivuMvaLA miDuM, . 3nnAra-pAsavaLa-zveta-siyALa-nakka-pAriAvaLiyA-samir3e / samitio pAMca prakAranI che : (1) (2) rUriyA-sami6-IryA-samiti. mAsA-sami-bhASA-samiti, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) paMciMdiya-sUtra 0 41 () sapaI-mi-eSaNA*-samiti. mAyA-baMDa-matta-nivaavapa-sami-AdAna nikSepa-samiti. () 3nnAra-pAsava-vena-siMdhA-na pariLiyAmi- pAriSThApanikA-samiti. ti-gutto-[a-TH:]-traNa guptiothI yukta, traNa guptionuM pAlana karanArA. gueTale rakSA karavI, rokavuM, nigraha karavo. je kriyA vaDe rakSA thAya, aniSTa saMparka ke aniSTa pariNAma rokAya ke koI paNa vastuno nigraha thAya, te gupti kahevAya che. sAhityamAM A zabda nagarI, jelakhAnuM, pRthvIno khADo, pahero vagere arthamAM vaparAya che. ahIM teno artha gopanuM zutiH eTale mana, vacana ane kAyAthI utpanna thatI asat pravRttine rokavAno che. A gupti traNa prakAranI hovAnuM zrIsthAnAMgasUtranA trIjA sthAnamAM jaNAveluM che ? to gumo paUUttAgo, te nahIM-2. maUTII, 2. vayA, rU. vayI | gupti traNa prakAranI che : 1 manogupti, 2 vacanagupti ane 3 kAyagupti. A traNa guptine paNa samiti gaNI zakAya che. e rIte gaNIe to samitinI saMkhyA AThanI thAya che. zrIuttarAdhyayana sUtra vageremAM samitinI saMkhyA AThanI gaNAvelI che. eTale jyAM samiti hoya, tyAM gupti avazya hoya; paraMtu gupti hoya, tyAM samiti hoya ane na paNa hoya. samitinuM svarUpa mukhyatve pravRtti-pradhAna che, ane guptinuM svarUpa mukhyatve nivRtti-pradhAna che. chattIsa-guno-pazaM:] chatrIza guNovALA. -[guNa:]-guru. Jigti-paviti niti muha -je dharmano upadeza kare te-guru. * eSaNA eTale yAcanAno vidhi, bhikSA grahaNa karavAno vidhi. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 gujaInapaza: -guru eTale dharmopadezaka. sAhityamAM A zabda mAtA, pitA guru, dharma-saMsthApaka, eka jAtano tAro, vagere aneka judA judA arthamAM vaparAya che. paraMtu ahIM teno artha dharma-saMbaMdhI guru karavAno che. te mATe dharmaratna prakaraNamAM kahyuM che ke : dharmajJo dharmakartA ca, sadA dharmaparAyaNaH / sattvebhyo dharmazAkhArtha-dezako gururucyate // dharmajJa, dharmakartA, sadA dharmamAM parAyaNa ane jIvone dharmazAstrano upadeza karanAra hoya, te guru kahevAya che. ma -[mana]-mArA. (4) tAtparyArtha diya :- (1) sparzendriya, (2) rasaneMdriya, (3) ghrANedriya, (4). cakSuriMdriya ane (5) zrotredriya e pAMca prakAranI jJAneMdriyo. pAMca iMdriyonA viSayo 23 che. te nIce mujaba - sparza vaDe ATha bAbato jANI zakAya che : (1) haLavuM, (2) bhAre, (3) komaLa, (4) kharabacaDuM, (5) ThaMDuM, (6) garama, (7) cIkaNuM, ane (8) lUkhuM cAkhavAthI pAMca bAbato jANI zakAya che : (1) mITho rasa, (2) khATo rasa, (3) khAro rasa, (4) kaDavo rasa ne (5) tIkho rasa. (turo rasa judo gaNIne keTalAka rasanI saMkhyA 6nI gaNe che, paNa te khArA ane mIThAnuM mizra-pariNAma che.) suMghavAthI be bAbato jANI zakAya che : (1) sArI vAsa ane (2) kharAba vAsa jovAthI pAMca bAbato jANI zakAya che : (1) dhoLo raMga, (2) kALo raMga, (3) lIlo raMga, (4) pILo raMga (5) rAto raMga. sAMbhaLavAthI traNa bAbato jANI zakAya che : (1) sacitta zabda, (2) acitta zabda ane (3) mizra zabda. jIvaMta prANIono zabda, te sacitta Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMciMdiya-sUtra 043 zabda. jaDa padArthonA gharSaNa vagerethI thato zabda, te acitta zabda. ane baMnenA mizraNarUpa hoya, te mizra zabda. mANaso gAtA hoya ane sAthe vAjAM paNa vAgatAM hoya, e baMneno bhego avAja Ave, te mizra zabda kahevAya. A rIte iMdriyonA mukhya viSayo 23 che. iMdriyonA A 23 viSayomAM rAga ke dveSa utpanna thavo, sukha ke duHkhanI kalpanA pedA thavI, te iMdriyonI Asakti kahevAya che. jemake komaLa zayA, mIThuM bhojana ke suMdara AkAra joIne tenA para prIti thavI ane kharabacaDI pathArI joIne, besvAda bhojana joIne ke virUpa AkAra joIne tenA para aprIti thavI. tAtparya ke iMdriyonA viSayomAM samabhAve rahevuM, te iMdriyonuM saMvaraNa thayuM gaNAya. BdAva-divya ane audArika kAma-bhogano traNa yoga ane traNa karaNathI tyAga karavo, tenuM nAma brahmacarya. divya eTale deva-saMbaMdhI. audArika eTale manuSya ane tiryaMca-saMbaMdhI, kAma-bhoga eTale maithuna sevavAnI icchA. yoga eTale mana, vacana ane kAyAnI pravRtti. karaNa eTale karavuM, karAvavuM, tathA anumodana ApavuM. matalaba ke deva, manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI maithuna sevavAnI IcchAno manathI, vacanathI ane kAyAthI svayaM tyAga karavo, bIjA pAse tyAga karAvavo tathA jeo maithuna sevatA hoya, tene sArA mAnavA nahi, tenuM nAma brahmacarya che. zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA prathama prakAzamAM te saMbaMdhI jaNAvyuM che ke : divyaudArikakAmAnAM, kRtAnumati-kAritaiH / mano-vAk-kAyatastyAgo, brahmASTAdazadhA matam // | divya ane audArika kAmono manathI, vacanathI ane zarIrathI, karavA-karAvavA ane anumodanano tyAga karavo, te brahmacarya che, je aDhAra prakAranuM manAya che. divya ane audArika kAma mana, vacana, kAyA 64 karavuM, karAvavuM ane anumodavuM=18. maithuna-sevananI icchA be prakAranI hoya che : saMprApta ane Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 asaMprApta. prApta thayela strI-puruSa AdinI anyonya saMga karavAnI icchA, te saMprApta-kAma-bhoga che. hasita, lalita (hasavuM, pAza-krIDA, mohaka ceSTA karavI) Adi, tenA ATha prakAro kAmazAstramAM suprasiddha che. jyAM saMga karavAnI icchAvALI vyaktinI gerahAjarI hoya che, tyAM tenAM smaraNa, ciMtananAM ane saMga karavAnI tIvra abhilASA karavI tathA chevaTe mAnasika patanane vaza thavuM ane kuceSTAo karavI, te asaMprApta kAma-bhoga che. uparyukta aDhAra prakAranA brahmacaryanI rakSA mATe zrIjinezvara bhagavAne pharamAvelA nava prakAranA niyamone brahmacaryanI nava gupti athavA nava vADa kahevAmAM Ave che. te nIce mujaba : 1. vivi-vati-sevA-strI, pazu ane napuMsakanA vAsathI rahita evA ekAMta vizuddha sthAnamAM nivAsa karavo. dA.ta. uMdara bilADIthI rahita sthAnamAM vase tema. - 2. rIvathA-pAra:- strIo saMbaMdhI temaja temanI sAthe vAto karavI nahi, kAraNa ke tevI vAto karavAmAM viSaya jAgrata thAya che. 3. niSadaiDananuwvezana-niSadyA eTale zayana Asana vagere para besavuM nahi. je pATa, pATalA, zayana, Asana vagere para strI beThelI hoya, te be ghaDI sudhI puruSe besavA mATe vAparavA nahi tathA puruSa je pATa pATalA vagere para beThA hoya te strIoe besavA mATe traNa prahara sudhI vAparavA nahIM. kahyuM che ke - purisAsaNe tu itthI, jAmatiaM jAva no va uvavisai / itthIi AsaNaMmI, vajjeavvA nareNa do ghaDiA // dharmasaMgraha bhA.2, pR.2. pR.360 4. priyA -rAgane vaza thaI strIonAM aMgopAMga-kuca, kaTi, mukha Adi-jovA mATe prayatna karavo nahi. rUpa jotAM raDha lAge che ane chevaTe mohano udaya thaI patatano prasaMga Ave che. 5. vedyanta-lAmpatya-vartana-bhIMtanA AMtare strI-puruSanuM yugala raheluM hoya, tevA sthAnano tyAga karavo. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMciMdiya-sUtra 45 6. pUrvajahita myuti:-pUrve karelI kAma krIDAnuM smaraNa karavuM nahi. 7. pratAponana-mAdaka AhArano tyAga karavo; arthAta iMdriyone uzkere-iMdriyomAM uttejanA pedA kare, tevA bhAre padArtho vAparavA nahi. bane tyAM sudhI nIrasa AhArane ja pasaMdagI ApavI. 8. gatimAtrAmo:-pramANathI adhika AhAra karavo nahi. atyAhArathI UMgha vadhe che, meda vadhe che ane prasaMge svapna-doSa paNa thAya che. 9. vibhUSA-parivarnana-zRMgAra-lakSaNavALI zarIranI ane upakaraNanI zobhAno tyAga karavo. arthAt snAna, vilepana, vAsanA (zarIrane sugaMdhita banAvavuM), uttama vastro, tela, taMbola Adino upayoga karavo nahi. gAya-krodha, mAna mAyA ane lobhanI saMjJAthI oLakhAtA mananAM pariNAmo, athavA AtmAnA adhyavasAyo. krodha eTale dveSa, gusso, akSamA ke vaira levAnI vRtti. mAna eTale abhimAna, ahaMkAra athavA mada. mAyA eTale luccAI, kapaTa, dago ke anyane chetaravAnI vRtti. lobha eTale tRSNA, lAlasA, asaMtoSa ke vadhAre ne vadhAre levAnI vRtti. A kaSAyonA pratipakSI bhAvo A pramANe sUcavAya che-krodhano abhAva kSamA, mAnano abhAva-namratA, mAyAno abhAva-saralatA, tathA lobhano abhAva-saMtoSa che. padAti-sarva virati mULaguNo. 1. hiMsA, 2. asatya, 3. teya, 4. maithuna ane 5. parigrahano sarvathA tyAga, te sarvavirati . pAMca mahAvrato A rIte ja grahaNa karAtAM hovAthI te sarvaviratinA nAme oLakhAya che. te cAritranA mULa-pAyArUpa hovAthI mULaguNo paNa kahevAya che. paMatvAra.- 1. jJAna, 2. darzana, 3. cAritra, 4. tapa ane 5. vIryane lagatAM suvihita AcaraNo. je kriyA athavA niyamone anusaravAthI pariNAme jJAnanI vRddhi thAya, te jJAnAcAra. je kriyA athavA niyamone anusaravAthI zraddhArUpa darzanaguNanI vRddhi thAya, te darzanAcAra. je kriyA athavA niyamone Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 anusaravAthI cAritranI vRddhi thAya, te cAritrAcAra. je kriyA athavA niyamone anusaravAthI tapanI vRddhi thAya, te tapa-AcAra. ane saMyamanA pAlanamAM bala, vIrya ane parAkramano bane teTalo vadhAre upayoga karavo. te vIryAcAra. samiti-sAdhunA jIvana-dhAraNa aMgenI saMgata athavA samyapha pravRtti. te pAMca prakAranI che : 1. IryA-samiti-sva parane kleza na thAya tevI rIte yatanApUrvaka gati karavI te IrSA samiti. koI jIvane AghAta, trAsa ke takalIpha na thAya, te jAtanI kALajI rAkhIne karavAmAM AvatI gamanAgamananI kriyA. 2. bhASA-samiti-niravadya vacana-pravRtti. zAstramAM batAvelA vidhiniSedha mujaba bolavAnI pravRtti. satya, hitakArI, parimita ane saMdeharahita bolavuM te bhASA samiti. 3. eSaNA-samiti -zrIdazavaikAlika Adi sUtromAM batAvyA mujaba 42 doSothI rahita gocarI mATe bhikSA grahaNa karavAnI pravRtti, vastunuM gaveSaNa, tenuM grahaNa-e traNa prakAranI eSaNAmAM doSa na lAge mATe upayoga rAkhavo e eSaNA samiti. 4. AdAna-nikSepa-samiti-pAtra, vastra tathA upakaraNa vagerene pratilekhanA pUrvaka levA-mUkavAnI pravRtti, vastune levA mUkavAmAM avalokana ane pramArjana Adi dvArA yatanA rAkhavI te. pa. pariSThApanikA-samiti-mala, mUtra zleSma Adine sAvadhAnIpUrvaka paraThavavAnI pravRtti. muti-saMyamanA pAlana mATeno prazasta nigraha ke nivRtti. athavA upayogapUrvakanI prazasta pravRtti te traNa prakAranI che : 1. mano-gupti-manano prazasta nigraha. athavA manane azubha dhyAnathI rokI zubha dhyAnamAM lagAvavuM te manogupti. 2. vacana-gupti-vANIno prazasta nigraha. khAsa jarUra vinA bolavuM nahi. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMciMdiya-sUtra 0 47 3. kAya-gupti-kAyAno prazasta nigraha. AgamAnusAre kAyaceSTAnuM niyamana karavuM te. dhyAna manoguptimAM madadarUpa che, mauna vacana-guptimAM madadarUpa che ane sthAna ke Asana kAya-guptimAM madadarUpa che. pAMca samiti ane traNa guptinuM bheguM nAma aSTa pravacana-mAtA che. guru:-AcArya, upAdhyAya ke sAdhu. zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA dvitIya prakAzamAM gurunuM lakSaNa nIce mujaba jaNAvyuM che H mahAvratadharA dhIrAH, bhaikSamAtropajIvinaH / sAmAyikasthA dharmopadezakA guravo matAH // 8 // mahAvratadhArI, dhIra (upasargone tathA parISahone dhIrajathI sahana karanArA), bhikSA upara ja jIvanArA, sAmAyikamAM (samabhAvamAM) rahelA ane dharmano upadeza karanArA guru manAyelA che. AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e traNene uparanI vyAkhyA lAgu paDe che. jagatanA anya dharmoe paNa gurupadane khUba mahattva ApeluM che. (5) artha-saMkalanA pAMca iMdriyonA viSayone, jIta nava vADothI brahmacaryanuM rakSaNa karanArA, krodhAdi cAra kaSAyothI mukta, A rIte aDhAra guNavALA; vaLI pAMca mahAvratone dhAraNa karanArA, pAMca prakAranA AcAra pALavAmAM samartha, pAMca samiti ane traNa guptithI yukta, A rIte kula chatrIza guNavALA mArA guru che. (6) sUtra-paricaya dharmanA A2Adhana mATe thatI kriyA ke thatuM anuSThAna dharmAnuSThAna kahevAya che. AvuM dharmAnuSThAna gurunI sAme, gurunI sAkSIe, gurunI AjJA-pUrvaka ane guruno vinaya jALavIne ka2vAmAM Ave, to zIghra phaladAyI thAya che. e Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 kAraNathI dareka dhArmika anuSThAna temanI sAme karavAmAM Ave che. paraMtu keTalIka vAra evuM bane che ke dhArmika anuSThAna karavAnI tatparatA ane taiyArI baMne hoya, paNa guruno yoga maLe nahi. AvA prasaMge dharmAnuSThAna karavuM ke kema ? tevo prazna Ubho thAya che. zAstrakAroe A praznanuM nirAkaraNa e rIte kareluM che ke sadbhAvanAthI prerAyeluM dharmAnuSThAna AtmahitakArI hoIne tenI ArAdhanA baMdha rAkhavI nahi, paraMtu tyAM gurunI sthApanA karIne ArAdhanA karavI; ane te anuSThAna jANe sAkSAta gurunI samakSa ja thatuM hoya tema mAnIne AjJA mAgavI Adi sarva prakArano ucita vinaya jALavavo. Ama karavAthI guru vizenI zraddhA TakI rahe che ane suvihita paraMparAnuM pAlana paNa thAya che. uparanA nirAkaraNa anusAra jyAM gurunI hAjarI na hoya, tyAM dhArmika anuSThAna prasaMge gurunI sthApanA karavAmAM Ave che. zrIjinabhadragaNi kSamAzramaNe zrIvizeSAvazyaka bhASyamAM jaNAvyuM che ke : guru-virahammi ya ThavaNA, guruvaesovadaMsaNatthaM ca / jiNa-virahammi va jiNabiMba-sevaNA''mantaNaM sahalaM // jyAre sAkSAt guNavaMta guruno viraha hoya, tyAre gurunA upadezaneAdezane samIpamAM rAkhelo dekhADavA mATe sthApanA karavI. jema jinezvaranA virahamAM temanI pratimAnuM sevana ane AmaMtraNa saphaLa thAya che, tema guruvirahamAM gurunI sthApanA sanmukha karelo vinaya ane kriyA mATenuM AmaMtraNa AtmA mATe hitakara thAya che. zrIdevendrasUrie guruvaMdana bhASyamAM jaNAvyuM che ke :guruguNajuttaM tu gurUM, ThAvijjA ahava tattha akkhaaii| ahavA nANAitiaM, Thavijja sakkha-guru-abhAve // 28 // (dharmAnuSThAna karatAM) sAkSAt guru vidyamAna na hoya, to gurunA guNothI je yukta hoya, tene guru tarIke sthApavA; athavA tenA sthAne akSAdi ke jJAna-darzana-cAritranAM upakaraNo sthApavAM. (1) sAmAyika, (2) caturvizatistava, (3) vaMdana, (4) pratikramaNa, (5) kAyotsarga ane (6) pratyAkhyAna e paDAvazyaka rUpI che Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMciMdiya-sUtra 0 49 kriyAo zrAvaka-zrAvikA mATe sauthI mahattvanuM dharmAnuSThAna che. A dharmAnuSThAnamAM sAmAyika grahaNa karatI vakhate jo guruno yoga na hoya, to upara jaNAvI tevI guru-sthApanA karavAmAM Ave che. A aMgeno vidhi evo che ke sAmAyikAdi kriyA karavA icchanAre te mATe kahela vidhi mujaba zuddha vastro ane upakaraNo dhAraNa karavAM tathA je sthAne besIne kriyA karavAnI icchA hoya, tyAM Asana pAtharavuM. tenAthI ochAmAM ochA sADA traNa hAtha* sanmukhanI jagA upara eka bAjoTha mUkavo ane tenA para eka sApaDo mUkI temAM dhArmika pustaka, navakAravALI Adi mUkavAM. pachI niyata Asane besIne uparyukta pustaka AdimAM gurupadanI sthApanA karavA arthe jamaNA hAthanI sthApanA-mudrA racavI. eTale ke AMgaLIo tathA karatalanI AkRti ardhasaMpuTa jevI banAvavI ane jANe koI vastune sthApana karatA hoIe tevI rIte hAthane sthApanAnI sanmukha rAkhavo. A mudrApUrvaka prathama maMgalasvarUpa namaskAramaMtra bolavo ane pachI AcAryanA 36 guNonuM AropaNa karavAne mATe dhIre dhIre paMciMdiya-sUtrano pATha uccAravo. A rIte jyAre te pATha pUro bolAI rahe, tyAre uparyukta pustakAdimAM AcAryanI athavA gurunI sthApanA thayelI gaNAya che ane tene sthApanAjI ke sthApanAcAryanA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. pachI tenI samakSa sAmAyikAdi anuSThAna karavAmAM Ave che. te anuSThAna pUruM thaye jamaNo hAtha potAnI sanmukha rAkhI namaskAramaMtra gaNavAmAM Ave, tyAre te sthApanAnuM visarjana-utthApana thayuM gaNAya che. + jagatamAM aneka prakAranA devo manAya che, aneka prakAranA guruo manAya che ane aneka prakAranA dharmo manAya che. te badhA kAMI Atma-kalyANa karavAmAM kAraNabhUta thatA nathI. are ! temAMnA keTalAka to UlaTI adhogatine AmaMtraNa ApanArA paNa hoya che. AthI mumukSunA hitane mATe zAstrakAro deva, guru ane dharmanA be prakAro pADe che. ku eTale ayogya ane su eTale * A mita avagraha che, manuSyanI kAyA sADA traNa hAthanI gaNAya che -(juo suguru vaMdaNasutta-30) + kharataragacchamAM mAtra traNa vAra namaskAramaMtra bolIne ja sthApanA karavAmAM Ave che. pra.-1-4 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 yogya. te mATe zrIharibhadrasUrie saMbodhaprakaraNanA mithyAtva adhikAramAM jaNAvyuM che ke : devo rAgI yatiH saMgI, dharmaH prANi-nizumbhanam / mUDhadRSTiriti brUte, yuktAyuktAvivecakaH // yukta ane ayuktano barAbara viveka nahIM karI zakanAra mUDhadaSTi rAgIne-rAga-dveSavALAne deva gaNe che, saMgIne-strIsaMga karanArane yati eTale guru gaNe che, ane prANi-vadhane dharma kahe che. arthAt A pramANenI mAnyatA, te kudeva, kuguru ane kudharmanI mAnyatA che. ane tethI viruddha aDhAra doSothI rahita hoya, te deva-arihaMta sudeva che; prastuta sUtramAM jaNAvyA tevA 36 guNothI yukta, te suguru che; ane ahiMsA, saMyama tathA tapanA lakSaNathI yukta je dharma, te sudharma che. kuguru ane sugurune oLakhavA mATe A sUtra A rIte cAvI-samAna che, tethI ghaNuM upayogI che. paDAvazyakane lagatA keTalAka bAlAvabodhomAM, namaskAra-mahAmaMtranA vivecana-prasaMge, tema ja svataMtra rIte, A gAthAo para keTaluMka vivaraNa thayeluM che. (7) prakIrNaka zrIharibhadrasUrikRta saMbodhaprakaraNa (aparanA tattvaprakAza) gurusvarUpAdhikAranI 91mI tathA 92mI gAthA nIce mujaba che : patyi -saMvaro, tada navavida-vaMmatti -thaje taha catta-cau-kasAo, aTThArasaguNehiM saMjutto // 11 // paMgha-madhya-gutto, paMDyavahAtha-patni-samalyo paM-samiti-gutti-gutto chattara-gupa-vatrio harA AcAryanA 36 guNonI gaNanA temaNe judI judI 47 rIte karAvI che, temAM A rIta bIjI che. A sUtramAM sarva varNa 80 che. ane temAM guru 10, laghu 70 che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. thobhavaMdaNa-suttaM [praNipAta-sUtram khamAsamaNa-sUtra (1) mULapATha icchAmi khamAsamaNo ! vaMdiuM jAvaNijjAe nisIhiAe, matthaeNa vaMdAmi / (2) saMskRta chAyA chAmi kSazrama ! vanita, yApanIyayA naiSedhikyA, mana vaje , (3) sAmAnya ane vizeSa artha rUchA-[chAFi]-huM icchuM chuM. koInA dabANa ke koInI zaramathI nahi, paNa mArI potAnI marajIthI abhilASA rAkhuM chuM. raghamAsamau-[kSamAzrama-he kSamAvALA samaNa ! he kSamA-pradhAna zramaNa ! he kSamAvALA sAdhu ! * guru-(zramaNone) mA vaMlAmi | guru-zrAvakone) dharmalAbha kahe che. dharmalAbha-maMgalamaya AzIrvacana je zreya ane siddhinA mukhya kAraNarUpa che. kahyuM che ke :dharmalAbhAbhidhA AzIrmaGgalazaMsanavAk zreya:siddharupAdAnam // -zrI devavimalagaNi viracita hIrasaubhAgya (sarga 9, zlo. 26nI TIkA) Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa20zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 samaNa eTale zatru ane mitra pratye samabhAvathI vartanAra. samatayA zatru-mitrAliyuM pravartata rUti samaUT: (1) | zramaNa eTale tapasvI. zrApyatIti zramaUT: | zramaNa eTale saMyamI. zrAti zramamAnati niyA manati zramaH | zramaNa eTale vairAgI. zrAvyati-saMsAraviSaya-vinno mavati tapasyatIti vA zramaNaH / A badhA guNo sAdhunA hoI sAdhune ja samaNa athavA zramaNa kahevAmAM Ave che. zrIuttarAdhyayanasUtranA 25mA adhyayanamAM kahyuM che ke :samayAe samaNo hoi, baMbhacereNa baMbhaNo / moNeNa u muNI hoI, taveNa hoi tAvaso // samatAnA pAlana vaDe samaNa thavAya che, brahmacaryanA pAlana vaDe brAhmaNa-saMyamI thavAya che, mauna vaDe muni thavAya che ane tapa vaDe tApasatapasvI thavAya che. je samaNamAM kSamAno guNa pradhAna hoya, te kSamAsamaNa ke kSamAzramaNa kahevAya che. athavA je samaNa kSamAdi daza prakAranA yatidharmanuM pAlana kare che, te kSamAzramaNa kahevAya che. te kSamAdi daza prakArano yatidharma nIce mujaba che :1. kSamA, 2. mArdava, 3. Arjava, 4. zauca, 5. satya, 6. saMyama, 7. tapa, 8. tyAga, 9. AkiMcanya ane 10. brahmacarya. vaM9i-[vanditu-vaMdana karavAne. nAnA -cApanI yA]-yApanIyA vaDe. (1) yApana eTale kAlanirgamana, tenA saMbaMdhI pRcchA karavI te thApanIyA. suguru-vaMdaNa-sutta(kramAMka ra9)mAM yApanIyA ane naiSelikI vaDe vaMdana karavAno Adeza mAgyA pachI ane gurue chaMdeNa zabdathI tevo Adeza ApyA pachI nIceno pATha bolAya che, te yApanIyA(vaMdanA)no che : Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khamAsamaNa-sUtra 53 ziSya :- aNujANaha me miuggahaM / [ guruH- aNujANAmi] ziSya :- nisIhi ahokAyaM kAyasaMphAsaM khamaNijjo bhe kilAmo, appakilaMtANaM bahusumeNa bhe ! divaso vaikkato ? [guru: -tahatti ] ziSya :- jattA bhe ? [guru: tubdhaM pi vaTTae ! ] ziSya :- javaNijjaM ca bhe ? [guru: - evaM ] suguru-sukha-zAtApRcchA sUtra(kramAMka 4)no pATha A yApanIyA vaMdanA parathI yojAyelo che, je gurukhAmaNA sUtra (anmukriyo sUtra) vaDe naiSadhikIvaMdanA karatAM pahelAM bolAya che. (2) yApanIyAno jIbhe artha zamana diyA } upazamana DiyA che. bhagavatIsUtranA 18mA zatakanA dasamA uddezamAM prabhu mahAvIra ane somila brAhmaNa vacce thayelA vArtAlApamAM A zabda tevA bhAvamAM vaparAyeso che : kiM te bhaMte javaNijjaM ? somilA ! javaNijje duvihe pannatte, taM jahA - iMdiya - javaNijje ya noiMdiya - javaNijje ya / se kiM taM iMdiya - javaNijje ? iMdiya - javaNijjaM me soiMdiya - cakkhidiya - ghANidiya- jibbhidiyaphAsiMdiyAI niruvahayAI vase vaTTeti / se taM iMdiyajavaNijje / se kiM taM noiMdiya - javaNijje ? noiMdiya - javaNijje jaM me koha- mANa- mAyA-lobhA vocchinnA, no Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 udIreMti, se taM noiMdiyA-javaNijje, se taM javaNijje ! he bhagavan! te yApanIya zuM che ? he somila ! yApanIya be prakAre che, te A pramANeH- iMdriyayApanIya ane noiMdriya-yApanIya. he bhagavan! iMdriya-yApanIya eTale zuM ? he somila ! zroseMdriya, cakSurindriya, ghrANedriya, jindriya ane sparzeDhiya-e pAMca indriyo upaghAta-rahita (apakAra ke hAnirahita) mAre AdhIna varte che, te indriya-yApanIya che. he bhagavan! noiMdriya-yApanIya eTale zuM ? he somila ! mArAM krodha, mAna, mAyA ane lobha--e cAre kaSAyo vyacchinna thayelA hoI (nAza pAmalA hoI) udayamAM AvatA nathI, te noiMdriyavyApanIya che. e pramANe yApanIya kahyuM. - zrIharibhadrasUrie AvazyakasUtranI TIkAmAM vaMdana adhikAramAM thApanIya vendriyopazamAMkitA re evo artha karelo che, eTale iMdriya ane mananI viSayo tathA vikArothI upaghAtarahita avasthA, e yApanIya che. nitIdilmANa nidhijya-naiSadhinI kriyA vaDe. (1) je kriyA vaDe aticArano niSedha karavAmAM Ave, aticAranuM pratikramaNa karavAmAM Ave te naiSadhinI. suguru vaMdaNa-sUtramAM yApanIyA (vaMdanA) pachI nIceno pATha bolAya che, te naizvikI(vaMdanA)no che : ziSya:-khAmemi khamAsamaNo ! devasi vaIkkama / T:-[gadavi ravAmi tuN]. ziSyaH-AvassiAe paDikkamAmi / khamAsamaNANaM devasiAe AsAyaNAe, ...mappAdi vosirAzi che. gurukhAmaNA sUra (abhuddhio sUrA) vaDe guru pratye thayelA aparAdhonI kSamA mAgavAmAM Ave che, eTale te paNa naiSadhinI(vaMdanA)nA ja Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khamAsamaNa-sUtra - 55 prakA2ne batAve che. (2) jenA vaDe niSedha thAya che, te paNa upacArathI naiSadhikI kahevAya che. zrIharibhadrasUrijIe A. TI.mAM naivedhivA prANAtipAtanivRttayA tavAzarIreotyartha: naiSadhikI vaDe eTale prANAtipAtathI nivRtta thayela tanu vaDezarI2 vaDe evo artha karelo che. matsya-[mastana]-mastaka vaDe, mAthuM namAvIne. vaMvAmi-[vande]-vaMduM chuM, huM vaMdana karuM chuM, huM praNAma karuM chuM. (4) tAtparyArtha thoma( choma )vaMdLasuttta-thobha(chobha)vaMdaNa athavA stobhavaMdana karavAmAM upayogI sUtra. stobha eTale sthaMbhavuM-aTakavuM, te parathI je vaMdana thobhIne-UbhA rahIne karavAmAM Ave, te stobhavaMdana kahevAya che. chobhavaMdana athavA thobha ke stobhavaMdana vize nIce pramANe AdhAra prApta thAya che : guruvaMdaNamaha tivihaM, taM phiTTA chobha bArasAvattaM / siranamaNAisu paDhamaM punnakhamAsamaNadugi bIaM // 1 // ? artha :- have guruvaMdana adhikAra kahe che. te traNa prakAra che :- 1. phiTTAvaMdana, 2. thobhavaMdana ane 3. dvAdazAvartavaMdana, be hAtha joDI mastaka namAvavAthI phiTTAvaMdana thAya che ane paMcAMga (be hAtha, be jAnu ane mastaka) saMpUrNa namAvI be vakhata khamAsamaNa devAthI bIjuM thobhavaMdana thAya che. -zrI guruvaMdanabhASya-devendrasUriviracita. chobhavaMdana-vaMdanavizeSa, be khamAsamaNArUpavaMdana. chobha desiya (dezya) zabda che ane te thobhavaMdanarUpe paNa lakhAya che. A vaMdana be hAtha, be jAnu ane mastaka--e pAMca aMgo namAvIne be vAra vaMdana karavAthI thAya che. traNa prakAranAM guruvaMdanomAM A vaMdana madhyama prakAranuM gaNAya che. A sUtranuM bIjuM nAma praNipAtasUtra che, temaja, te khamAsamaNa(kSamAzramaNa)ne vaMdana karavAmAM upayogI hovAthI khamAsamaNasUtranA nAmathI paNa oLakhAya che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 mAsamA !-he kSamAzramaNa ! he kSamAzramaNa ! kSamAsamaNa ke kSamAzramaNa zabdano sAmAnya artha kSamA-pradhAna sAdhu thAya che, paNa paraMparAthI A zabda, vizeSa jJAnavALA-(pUrvadhara) tathA sUtrasiddhAMtanI vAcanA ApanAra ane tenA gUMthanAra-e badhAne mATe vAparavAmAM Ave che. jema ke jinabhadragaNi kSamAzramaNa, devarkiMdhagaNi kSamAzramaNa, siMhagaNi kSamAzramaNa vagere. pAkSika-sUtramAM kSamAzramaNanuM saMbodhana, bAra aMgonI vAcanA ApanAra, cha AvazyakanI vAcanA ApanAra tathA kAlika ane utkAlika aMga-bAhya sUtronI vAcanA ApanArane uddezIne thayeluM che. zrIyazodevasUrijIe te sthaLe vaparAyelA kSamAzramaNa zabdano artha Avo karyo che :- kSamAzramocca kSamAjikuprathAnamahAtapasvica: svamukhyastarthakSaraTotharASyio veti mavi: kSamAzramaNone eTale kSamAdi guNavALA mahAtapasvI svagurune athavA tIrthakarone, temanA gaNadharo vagerene. guru uparAMta zrI tIrthaMkaradevane vaMdana karatAM paNa A sUtra bolavAmAM Ave che. nAva1i%A nirmi -(1) sukha-sAtAnI pRcchA ane aticAronA pratikramaNa vaDe, (2) upazamavALI pAparahita kAyA vaDe. gurune vaMdana karavAno sAmAnya vidhi evo che ke prathama sukha-sAtAnI pRcchA karavI ane pachI temanA pratye je avinaya-AzAtanA thayela hoya tenI kSamA mAgavI-tenuM pratikramaNa karavuM. ahIM gAvA , nidimAI pado vaDe te kramanuM sUcana thayeluM che. iMdriya ane kaSAyanA upazamathI sahita te upazamavALI tathA prANAtipAta Adi pApothI nivRtta thayelI te pAparahita. arthAt je zarIramAM iMdriyonA vikAro nathI, kaSAyono upaghAta nathI tathA prANAtipAta Adi pravRttiono AraMbha nathI, tevA nirvikArI ane niSpApa zarIra vaDe. masthaUT vaMvino zabdArtha jo ke mastaka vaDe vaMdana karuM chuM eTalo ja thAya che, paNa vyavahAramAM te praNipAta-vaMdana mastaka, be hAtha ane be jAnune namAvavA vaDe thatuM hovAthI teno artha mAtra mastaka vaDe na karatAM mastakAdi pAMca aMgo vaDe-paMcAMga praNipAta vaDe karavo ucita jaNAya che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khamAsamaNa-sUtra 0 57 arihaMtanA biMbamAM paNa AcAryapaNuM vagere sarva padavIo ghaTamAna che, mATe khamAsamaNa sahita je je vidhi karavAno hoya te zrI jinabimbanI AgaLa karavo. saMghAcAra bhASyamAM zrIkaMdakanI kathAmAM kahyuM che ke :sphuTaM tadari (ru) hadbimbeSvapi sthApanAcAryatvAdi tathA kSamAzramaNakaiH kAryo (keryAdeH) vidhistatpuraH artha - arihaMtanA biMbamAM paNa AcAryapaNuM vagere sarva padavIo ghaTamAna che, mATe khamAsamaNasahita IriyAvahi vagere te te vidhi zrI jinabiMbanI AgaLa karavo. -dharmasaMgraha gu. bhA. bhAga 1, pR. 407. (1) phiTTAvaMdana-sAdhue sarva sAdhuone, sAdhvIe sarva sAdhuo tathA sAdhvIone, zrAvake sarva sAdhu-sAdhvI tathA zrAvaka-zrAvikAone ane zrAvikAe paNa te cAreyane karavAnuM che. (2) chobhavaMdana-sAdhue vaDIla sAdhune, sAdhvIe sarva sAdhuone tathA vaDIla sAdhvIne, zrAvake sarva sAdhuone ane zrAvikAe sarva sAdhuone, sAdhvIone karavAnuM che. -dharmasaMgraha gu. bhA. bhAga 1, pR. 467. (5) artha-saMkalanA he kSamAzramaNa ! Apane huM sukha-zAtAnI pRcchA vaDe tathA aticAronA pratikramaNa vaDe vaMdana karavAne icchuM chuM. (tathA) he kSamAzramaNa Apane huM nirvikArI niSpApa kAyA vaDe vaMdana karavAne icchuM chuM. mastakAdi pAMca aMgo namAvIne-paMcAMga praNipAta vaDe huM vaMdana karuM chuM. (6) sUtra-paricaya pUjyone-vaDIlone vaMdana karavAno AcAra jagatamAM suprasiddha che. temAM paNa deva ane gurune khAsa vidhi-pUrvaka vaMdana karavAmAM Ave che, kAraNa ke teo vaDIlonA paNa vaDIla ane pUjyonA paNa pUjaya che ane temane Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 580 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 vaMdana karavAthI darzana athavA zraddhAno guNa vikAsa pAme che. je vidhithI devane vaMdana karavAmAM Ave che, tene caitya-vaMdanA (ceIyavaMdaNA) ke caityavaMdana kahevAya che ane je vidhithI gurune vaMdana karavAmAM Ave che tene guruvaMdanA ke guruvaMdana kahevAmAM Ave che. gurune vaMdana karavAnA prasaMgo ekathI vadhAre vAra Ave che. A badhA prasaMge guruno yogya vinaya jaLavAI rahe ane vaMdananI kriyA samayocita rahe, te mATe tenA traNa prakAro rAkhavAmAM AvyA che, te nIce mujaba :- (1) phiTTAvaMdaNa, (2) thobha-vaMdaNa ane (3) bArasAvatta-vaMdaNa. phiTTA eTale rasto. te parathI raste cAlatAM je vaMdana karavAmAM Ave te phiTTA-vaMdaNa. te be hAtha joDIne mAthuM namAvavAthI thAya che. bIjuM thobhanaMdaNa eTale UbhA rahIne karavAnuM vaMdana. te be hAtha, be jAnu ane mastaka-ema pAMca aMgone namAvavAthI thAya che. vartamAna sAmAcArI pramANe tyAra pachI sugarasukhazAtA-pRcchA ane abhuDhio sUtra bolavAthI e prakAranuM vaMdana thAya che. jyAre trIjuM vaMdana khAsa vidhipUrvaka karelA bAra AvA~thI pUrNa bane che. A vaMdano anukrame jaghanya, madhyama ane utkRSTa gaNAya che. jaghanya vaMdana-prasaMge khAsa sUtra bolavAnuM hotuM nathI, paNa sthiUST vaMtaNi eTaluM bolAya che. pachInAM be vaMdanomAM khAsa sUtro bolAya che, jemAM stobhanaMdana prasaMge A sUra bolavAmAM Ave che. sAmAyika tathA pratikramaNamAM stobhavaMdana sUtrano upayoga ghaNI vAra thAya che, tathA caityavaMdana ane bIjI dhArmika kriyAomAM paNa tenI jarUra paDe che, tethI A sUtranI gaNanA eka ati upayogI sUtramAM thAya che. A sUtra khamAsamaNanA nAmathI prasiddha che. gurune vaMdana kyAre na karAya ane kyAre karAya teno sUkSma rIte vicAra thayo che. vaMdana mATe anavasara (1) guru jayAre dharmacitAmAM hoya, (2) gurunuM jayAre vaMdana karanAra upara lakSa na hoya athavA UbhA hoya, Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khamAsamaNa-sUtra 0 59 (3) guru jyAre pramAdamAM eTale ke krodhamAM ke nidrAmAM hoya athavA (4) gurunI jayAre AhAra karavAnI athavA Thalle javAnI taiyArI hoya, -tyAre vaMdana karAya nahIM. vaMdana mATe avasara (1) guru jyAre zAMta beThA hoya, (2) guru jyAre apramatta hoya, (3) guru jyAre Asana upara beThelA hoya, athavA (4) chaMdeNe kahevA mATe udyata hoya, -tyAre vaMdana karAya. AtmasAkSIe, devasAkSIe ane gurusAkSIe-paccakmANa karavAnuM hovAthI guru pAse paNa te avazya karavuM joIe, kahyuM che ke : pratyAkhyAnaM yadAsIttat karoti gurusAkSikam / vizeSeNAtha gRhNAti, dharmo'sau gurusAkSikam // bhAvArtha-pahelAM je karyuM hoya te agara tethI vizeSa paccakmANa gurumahArAjanI sAkSIe grahaNa karavuM, kAraNa ke, gurUsAkSIe dharma karavAno che. -dharmasaMgraha gu. bhA. 1, pR. 466. A sUtramAM sarva varNa 28 che, ane guru 3, tathA laghu 25 che. (7) prakirNaka A sUtra suguruvaMdaNa sUtra (vaMdanaka) parathI yojAyeluM che ne teno saLaMga pATha oghaniryukti paranI droNIyA vRttimAM jovAya che. (gAthA 203) Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahe :] 4. suguru- sukhazAtA pRcchA guru-nimaMtraNa-sUtra (1) mUlapATha rUvjhAnti ! suda-rAphe ?* muddha-tapa ? zarIra nirAbAdha ? sukha saMjama - jAtrA nirvaho cho jI ? svAmI ! zAtA che nI ? [ahIM guru javAba Ape : 'deva-guru-pasAya'. te sAMbhaLIne ziSya bhAta pANIno lAbha dejo jI // * (2) saMskRta chAyA A sUtra mizra gujarAtI bhASAmAM hovAthI tenI saMskRta chAyA ApelI nathI. (3) sAmAnya ane vizeSa artha kRcchA !-he svakIya icchA karavAvALA ! * (1) divasanA bAra vAgyA pachI A sUtra bolavuM hoya to suda-ranA sthAne suHTresa evo pATha bolavo. (2) A sUtrano nirdeza, kramAMka 11 vALI pothImAM pRSTha 1 upara nIce pramANe jovAmAM Ave che. rUSkAri suda-rArpha sujI-tapa zarIra nirAvAdha suSa-saMnama yAtrA nirvajJa charU ? pothI 29mAM svAmi zAtA che nI e bhAga jovAmAM Avato nathI. pothI 24mAM che svAmI zAtA ? evo pATha najare paDe che. + guru kahe-vartamAna joga. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru-nimaMtraNa-sUtra 7 61 phA-svakIya icchA. tenAthI yukta te phaArI. tenuM saMbodhananuM rUpa te rUri ! ahIM lokarUDhi dRcchArinA sthAne rUjIvAra bolAya che ane bhagavaMta zabda adhyAhAra che. sujJa-rAph ?-rAtri sukha-pUrvaka pasAra thaI ? mudda=sukha. te pUrvaka pasAra thayelI =rAtri. te suda-rApha. ahIM pasAra thaI ? e be pado adhyAhAra samajavAnAM che. susva-tapa ?-tapa sukha-pUrvaka thAya che ? zarIra-niAvAya ?-zarIra pIDA-rahita che ? jemAMthI bAdhA eTale pIDA sarva prakAre cAlI gaI che, te nirAbAdha. surve saMnama-AtrA nirvaho cho nI ?-Apa saMyamarUpI yAtrAno nirvAha sukha-pUrvaka karo cho ? Apa cAritranuM pAlana saraLatA-pUrvaka karI zako cho ? pANI. mAtA-saukhya, cittanI svasthatA, sukhavAlA. [sAta athavA sAtA banne prayoga thAya che.] bhAta-pALI-AhAra-pANI, nirdoSa rAMdheluM anAja ane prAsuka (4) tAtparyArtha sumukSuHmAtA-pRcchA-sadgurune sukha-zAtAnI pRcchA karavAmAM upayogI sUtra. (5) artha-saMkalpanA [ziSya gurune sukha-zAtA pUche che :] + sAta sauddha puttuM- a. ciM. zlo. 1370. * prAkRta bhatta zabdane sthAne bhAta zabdano prayoga thayo che. teno artha rAMdheluM anAja thAya che. -matte..mokhanaviSaye (yo. zA. svo. vR. pR. 3) Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 620zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 he gurujI ! ApanI IcchA hoya to pUchuM. vyatIta thayelI rAtri ApanI IcchAne anukULa sukha-pUrvaka pasAra thaI ? (athavA vyatIta thayelo divasa ApanI IcchAne anukULa sukhapUrvaka pasAra thayo ?) ApanI tapazcaryA sukhapUrvaka thAya che ? ApanA zarIre koI paNa prakAranI pIDA ke roga to nathI ne ? vaLI, he gurujI ! ApanI saMyama-yAtrAno nirvAha sukhe karIne thAya che ? he svAmI ! Apa sarva prakAre sukhavALA cho ? [guru kahe che- deva ane gurunI kRpAthI temaja che. ziSya A vakhate potAnI hArdika icchA vyakta kare che : mAre tyAMthI AhAra-pANI vahorI dharmano lAbha ApavA kRpA karazojI. [guru e AmaMtraNano svIkAra ke inakAra na karatAM kahe che kevartamAna yoga-jevI te samayanI anukULatA.] - sAdhuono vyavahAra vartamAna kALamAM ja hoya che. te vize mahAnizIthamAM jaNAvyuM che ke Ausassa na vIsAso kajjammi bahUNi aMtarAyANi / tamhA havai sAhUNaM vaTTamANa jogeNa vavahAro // bhAvArtha-AyuSyano vizvAsa nathI ane karavA jevAM kAryomAM aneka aMtarAyo saMbhave che, tethI sAdhuono vyavahAra haMmeza vartamAna jogapUrvaka ja hoya che. (6) sUtra-paricaya A sUtrano pATha, rAtri-pratikramaNamAM tenI sthApanA pahelAM bolAya che. sAmAnya rIte prAtaHkALamAM devavaMdana karIne gurunA darzane javuM joIe. te vakhate ucita vidhi sAcavIne be khamAsamaNa-praNipAta karIne Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru-nimaMtraNa-sUtra 63 gurunI samakSa hAtha joDIne UbhA rahevuM joIe ane ahIM jaNAvelo pATha kramAnusAra bolavo joIe. te saMbaMdhI zrIratnazekharasUrie zrAddhavidhi-prakaraNanI TIkAmAM jaNAvyuM che ke : tathA pRcchati yatikRtyanirvAham / yathA- nirvahati saMyamayAtrA ? sukharAtrirbhavatAm ? nirAbAdhAH zarIreNa yUyam ? na bAdhate vaH kazcida vyAdhiH ? na yogyaM kimapi vaidyAdeH ? na prayojanaM kiJcidauSadhAdinA ? nArthitvaM kiJcit pathyAdinA ? ityAdi |.....praagvndnaa'vsre sAmAnyataH suharAI suhatapa sarIra nirAbAdha ityAdi-prazrakaraNe'pi vizeSeNAtra praznaH samyak-svarUpa-parijJAnArthastadupAyakaraNArthazca / pachI sAdhunA kAryanA nirvAha-saMbaMdhamAM pUche ke-he svAmI ! ApanI saMyamayAtrA sukhe varte che ? ane gaI rAtri sukha-pUrvaka vyatIta thaI ? ApanA zarIramAM kAMI vyAdhi to nathI ne ? kAMI vaidya vagerenuM ke auSadhAdinuM prayojana to nathI ne ? Aje Apane AhAra-viSayamAM kAMI pathyAdinI jarUra to nathI ?...vaMdanAvasara pahelAM sAmAnya rIte su-rAruM suda-tA zarIra nirIvIdha ItyAdi prazna pUchavA chatAM AvA vizeSa prazno pUchavAnuM prayojana e che ke tenAthI sAcI paristhitino khyAla Ave ane je kAMI upAyonI yojanA karavI hoya te thaI zake. ata evAtra padorlagitvA icchakAri bhagavan ! pasAu karI phAsueNaM .. esaNijjeNaM asaNa-pANa-khAima-sAimeNaM, vattha-paDiggahakaMbalapAyapuMchaNeNaM, paDihArI-pIDha-phalaga-sijjA-saMthAreNaM, osahabhesajjeNaM bhayavaM ! aNuggaho. kAyavvo / iti vyaktyA nimantraNaM ca kAryam / - tyAra pachI page lAgIne (praNipAta-kriyA karIne) nIcenA pATha-pUrvaka nimaMtraNA karavI : he bhagavan! ApazrInI (ApanI) icchA pramANe prasAda (-kRpAmaherabAnI) karIne prAsuka (acitta-nirdoSa), eSaNIya (grahaNa karavA yogya) evA azana, pAna, khAdya, svAdya evA AhAra vaDe, tathA vastra, pratigraha Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 640 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 (pAtra), kaMbala, pAdaprIMchanaka (rajoharaNa) vaDe, pratihAri (gRhasthone vAparI pAchI ApavA jevI vastuo), pITha (Asana), phalaka (pATiyuM), zayyA, saMstAraka (saMthAriyA) vaDe tathA auSadha, bhaiSajaya svIkAravA vaDe anugraha karavo. (7) prakIrNaka A sUtrano zAtA che vI sudhIno bhAga Avazyaka mUlasUtranA trIjA adhyayanamAM AvelA saddaguru-vaMdananA nIcenA pAThano sArAMza hoya tema jaNAya che. gaNa-vinaMtAdi vaghusume che ! divaso vadaMto ? (rASTra va6htA ?) nattA che ? navA 4 che ! Adi. jyAre mAta-pAIno nAma no bI e paMkti gurunimaMtraNasUtranA sthAne yojAyelI jaNAya che. A guru-nimaMtraNasUtrano pATha bhagavatIjI Adi sUtromAM AvatA nIcenA AlApaka parathI yojAyelo lAge che : samaNe niggaMthe phAsueNaM esaNijjeNaM asaNa-pANa-khAimasAimeNaM vattha-paDiggaha-kaMbala-pAyapuMchaNeNaM pIDha-phalaga-sejjA-saMthAraeNaM paDilAbhemANe viharaD / zrI hemacaMdrAcArye yogazAstra svopajJavivaraNa (pR. 181)mAM atithisaMvibhAga-vratanA varNana-prasaMge A AlApakano ullekha karelo che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *5. gurukhAmaNA-suttaM [guru kSamApanA-sUtram abhukiyo sUtra (1) bhUkSayA icchAkAreNa saMdisaha bhagavaM' ! abbhuTThio haM' abhitaradevasiaM (rAiaM) khAmeuM 3-4 / icchaM, khAmemi devasiaM (rAiaM ) / jaM kiMci apattiaM', parapattiaM, bhatte, pANe, viNae, veyAvacce, AlAve, saMlAve, uccAsaNe, samAsaNe, aMtarabhAsAe, uvAribhAsAe / jaM kiMci majjha viNaya-parihINaM suhumaM vA bAyaraM vA tubbhe jANaha, ahaM na jANAmi, tassa micchA mi dukkaDaM // (2) saMskRta chAyA [ziSyaH] icchAkAreNa saMdizata bhagavan ! abhyutthitaH ahaM AbhyantaradaivasikaM (rAtrika) kSamayitum / * A sUtra jUnI AvRttimAM 33yuM hatuM. vidhigata je guru mahArAjanAM prativacano che, te nIce pAdanoMdhamAM ApavAmAM AvyAM che. 1. // 56 yo. 2. svo. pR. trI zava 48ma sApej nathI.. 2. 586it2 mi zrAddhahina tya, pR. 227. __uit2 amhi yo. zA. svo. pR. pra. 3, pR. 245. 3. 5ita2. khAmemi yo. svo. pR. 5. 3, pR. 245. 4. 12-De-meDa. 5. 54it2 appattiaM. 6. pAThAMtara yANAmi. pra.-1-5 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [guru] [kSAmaya ] [ziSyaH ] icchAmi, kSamayAmi daivasikam / yat kiJcit aprItikam, parAprItikam, bhakte, pAne, vinaye, vaiyAvRttye, AlApe, saMlApe, uccAsane, samAsane, antarbhASAyAm, uparibhASAyAm / khAyo. 66 * zrI zrAddha-pratibhA-sUtra prajodhaTIDA-1 yat kiJcit mama vinaya-parihInaM sUkSmaM vA bAdaraM vA yUyaM jAnItha, ahaM na jAne, tasya mithyA me duSkRtam // (3) sAmAnya ane vizeSa artha icchAkAreNa saMdisaha - [ icchAkAreNa saMdizata ] - 42chApUrva' khAjJA bhagavaM !-[bhagavan !]-he bhagavaMta ! he yUbhya ! abbhuTThio-[abhyutthitaH ] -sAbhelo thayelo (chaM). abhi+ut+sthA-sAbhe aDavu, Asana parathI AThavuM, te parathI lo thayelo. abhyutthita-sA haM- [aham ]-. abhitara devasiaM [abhyantara- daivasikam ] - hivasanI aMdhara thayelA. abhyantara-daivasikam-divasAbhyantara-sambhavAticAram ] ( zrI. hi. .) divasa-daramiyAna thayelA aticArane khAmeuM - [kSamAyitum ] -jabhAvavAne-kSamA bhAgavAne. Ji fanfa-[1 fanfaq]-y sis. apattiaM [aprItikam ] - aprIti upabhavanAraM. khArSa-prayogavANA apattiaM zabdano saMskAra aprItikam thAya che. apattiaM-ArSatvAdaprItikamaprItimAtram (yo svo vR. pra. 3) bhe appattiaM pATha sahase jane teno saMskAra apratyayaM arIkhe to teno artha japrItibhana' thAya, jane meM saMsjhara Atma-pratyayaM khe to teno artha potAnA nimitte thAya. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhkhuMDhiyo sUtra 0 67 para-pattif [parAprItima]-vizeSa upajAvanAruM para-pattiyaM=prakRSTamaprIti parapratyayaM vA para-hetu (yo. svo. vR. pra. 3) par-pattiyaM eTale prakRSTa aprIti upajAvanAruM. para nimittavALuM ke para-hetuvALuM. matte =[ma]-bhojananA saMbaMdhamAM. marjA zabda aneka artho batAve che : jema ke sevaka, anna, odana, tAMdula, bhojana, vibhAjita vagere. paraMtu ahIM te bhojananA arthamAM vaparAyelo che. tte=monanaviSaye (yo. svo. vR. pra. 3) ma- sevA karavI, rAMdhavuM, vagere. te parathI ma=rAMdheluM, bhojana. pALe [pane]-pANInA saMbaMdhamAM. pALe pAnaviSaye (yo. svo. vR. pra. 3) pANI-saMbaMdhamAM. ahIM sAdhune ApavA yogya prAsuka pANI samajavAnAM che. viLaye-[vinaye]-vinayanA saMbaMdhamAM. vinaya zabdathI ahIM abhyutthAna, Asana-dAna vagere kriyAo samajavAnI che. veyAvacce viyAvRttva] vaiyAvRttvanA saMbaMdhamAM. vaiyAvRttva zabdanI vizeSa vigata mATe juo sUtra 24. ahIM vaiyAvRttva zabdathI auSadha tathA upayogI vastuonuM dAna samajavAnuM che. veJavandre vaiyAvRttva, vaiyAvRddhe vA auSadha-pAvinA'vaSTarUpe (yo. zA. svo. pra. 3) kavvAsane-[ujvAsane]=(guru karatAM) UMcA Asane besavAmAM. mundra je gAmana te ujvAsana, tenA vize, gujvAsane-gurorAsanA durvyAsane (yo. svo. vR. pra. 3) uccAsane eTale gurunA karatAM UMcA Asane besavAmAM. samAsaLe-[samAsane]-(gurunA AsananI) samAna Asana rAkhavAmAM. sama +JAsana te samAsana, tenA vize. sama eTale gurunA AsananI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparibhASAmAM vAra jarA 680 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 tulya. samataLe gurvAsanatujo mAne (yo. svo. vR. pra.3 ) aMtaramAsA-mantaSAyAma-vacce bolavAmAM. koI vAtacIta karatuM hoya tenI vacamAM bolI UThavuM te aMtarbhASA. ahIM koInA sthAne guru samajavAnA che. tamafSAyAM romafSamANI vivAtASarUpAyAm (yo. svo. vR. pra. 3). 3rimAlA-[3parimANAyAma-tarata ja (uparAMta-vizeSa) bolavAmAM, TIkA karavAmAM. vAta pUrI thAya ke tarata ja bolavA lAgI javuM te uparibhASA. 3parimANAyAM cheSanandarameva vizeSa-mASaNarUpAyAm (yo. sva. . pra. 3). viziSTa arthamAM gurunA kathana upara TIkA-TippaNa karavuM ke temanI sthApelI vAtane utthApI potAnI vAtanuM sthApana karavuM te uparibhASA. 3parimAvAyAM muraH thita viSarya viThya svabhASI sthApane (A. di.). kaM tri -cit krizcita-je kAMI. yat krizcit samatuM sAmAnyato vA-je kAMI eTale samasta ke sAmAnya rIte. -[kama-mAruM. vica-parIf-[vinaya-parihInaE]-vinayathI rahita, zikSAthI rahita, bhakti vinAnuM. vinaya thI rahIna, te vinaya-parihIna vinaya=zikSA, bhaktithI parihIna-rahita. vinaya-parihIne ma$i-viyu$ saMnatanityartha (zrA. di. ku.) vinaya-parihIna, eTale bhaktithI rahita thayuM hoya te. suhu+ vA vAthe vA-phUTsa vI vI vA]-sUkSma ke bAdara, nAnuM ke moTuM. alpa prAyazcittane yogya ke vizeSa prAyazcittane yogya. tu gAda [pUrva nAnItha]-Apa jANo cho. marda na nApA-[gadaM nAnAmi-huM jANato nathI. tarasa micchA pri sudaAuM-pUrvavatuM. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhukiyo sUtra 069 (4) tAtparyArtha gu maUIT-sutta-kSamApanA-sUtra, guru-kSamApanA-sUtra. A sUtra vaDe ziSya, guru pratye thayela nAnA-moTA aparAdhone khamAve che, tathA guru paNa sAmethI tene khamAve che. eTale te khAmaNA-kSamApanA sUtra kahevAya che. A sUtrano mULa pATha abhuDhio zabdathI zarU thato hoI te adbhuDhio sUtranA nAmathI paNa oLakhAya che. malmadi daM-huM sAme Ubho thayo chuM, Adara-pUrvaka upasthita thayo chuM. abhyasthita zabda mAtra icchA ke mAtra abhilASAno vyApoha karIne kriyA karavAnI tatparatA batAve che. ahIM guru pAsethI kSamA mAgavAnI mAtra icchA ja nathI paNa tatparatA che, te darzAvavA mATe e yojAyelo che. athavA abhyasthita zabda Adara-pUrvaka UbhA thavAno-khaDA rahevAno bhAva sUcave che ane te artha paNa ahIM saMgata che, kAraNa ke gurunI kSamA dabANavaza ke bAhyopacArathI mAgavAnI nathI paNa temanA pratye saMpUrNa AdarabhAvathI mAgavAnI che. mitara-te vAraM-divasa-daramiyAna ApanA pratye thayelA aparAdhone khamAvavA mATe. bhitara-revasia zabda ahIM sUryodayathI sUryAsta sudhInI kAla-maryAdAno sUcaka che. eTale jyAre sUryAstathI sUryodaya sudhInA ke pakSa, cAturmAsa athavA saMvatsara-daramiyAna thayelA aparAdhonI kSamA mAgavAnI hoya che, tyAre A padane badale anukrame pitara-rApharga, hiMmatara pakkhiaM, abhitara-caumAsiyaM sane abhitara-saMvacchariaM se 5ho bolAya che. A pado vizeSaNa hoIne vizeSyanI apekSA rAkhe che. teno nirdeza ahIM spaSTa zabdomAM jovAmAM Avato nathI, paraMtu kSamA haMmezAM aparAdhanI ja mAgavAnI hoya che ane ahIM guru-kSamApanAno prasaMga che, eTale ApanA pratye thayelA aparAdha e zabdo adhyAhArathI samajavAnA che. khamAvavuM e khamavAnuM preraka rUpa che, tethI teno spaSTa artha kSamAnI mAgaNIno che. A mAgaNI eTalA mATe karavAmAM Ave che ke aprItikAraka Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 ke asaddhartanathI gurune koI paNa prakAranuM du:kha thayuM hoya ke krodha karavAnuM nimitta maLyuM hoya to tenI upazAMti thAya, vinaya ane ziSTAcAranI jALavaNI thAya tathA potAnA AtmAnI zuddhi thAya. paramArthika hetuthI mAgavAmAM AvelI aparAdhonI kSamA e raMkatA ke dInatA nathI, paNa jAgrata AtmAno svasthatA prApta karavA mATeno eka sabaLa prayAsa che, ane tenuM pariNAma cittanI prasannatA che. kSamA ApavI e udAratA che, kSamA mAgavI e pavitratA che. rUvjha, svAmemi devattiyaM-ApanI AjJAne icchuM chuM. have divasasaMbaMdhI aparAdhone khamAvuM chuM. daivasika aparAdhonI kSamA mAgavAnI tatparatA darzAvyA pachI guru evo javAba Ape che ke svAmeda-khamAvo. te vakhate ziSya AjJAno svIkAra karatAM jaNAve che ke Ape je pramANe AjJA ApI te AjJAne icchuM chuM; ane e AjJAne zirasAvaMdya gaNIne have divasa-daramiyAna thayelA aparAdhone khamAvuM chuM. khamavuM eTale sahanazIlatA rAkhavI, udAratA rAkhavI, khAmozI rAkhavI ke vairavRttino tyAga karavo. tenuM preraka rUpa khamAvavuM. eTale sAmAnI pAsethI kSamAnI apekSA rAkhavI, udAratAnI mAgaNI karavI tathA te kaluSita lAgaNIno-vairano tyAga kare tevI bhAvanA rAkhavI, e khamAvavAnI kriyA che. apattiyaM-papattiyaM-aprItikAraka, vizeSa aprItikAraka. aparAdhanuM sUcana ahIM attimaM ane paravattiyaM e be prakAro vaDe karavAmAM AvyuM che. je vartana sAmAnya rIte aprIti upajAve tevuM hoya te attiyaM, ane je vartana vadhAre aprIti upajAve tevuM hoya te paravRttiyaM, AvuM vartana je je viSayomAM thavAno saMbhava che, teno nirdeza pachInAM pado vaDe karavAmAM Avyo che. matte pALe-AhAra-pANI saMbaMdhamAM. AhAra-pANI vahoravA jatI vakhate, vahoratI vakhate, ke vahorIne AvyA pachI koI paNa kAma evuM karavuM na joIe ke jethI gurune aprIti Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ammudriyo sUtra 071 ke vizeSa aprIti utpanna thAya. tAtparya ke AhAra pANI saMbaMdhamAM gurue je je ane jevI jevI sUcanAo ApelI hoya, te te bane tevI tevI sUcanAono barAbara amala karavo joIe. tema na karavAmAM Ave to aparAdha utpanna thAya. gRhasthoe A padothI gurumahArAja potAne tyAM AhAra levA padhAryA hoya; ane te vakhate potAthI je kaMI aprItikara ke vizeSa aprItikara vartana thaI gayuM hoya, te samajavAnuM che. viU[, vesAvacce-vinaya ane vaiyAvRjyamAM. guruno vinaya sAcavavo ane ucita vaiyAvRtya karavuM, e ziSyanuM kartavya che, ziSyano viziSTa dharma che. temAM vinaya mukhyatve ziSTAcArarUpa che, ane vaiyAvRnya mukhyatve sevA-suzruSA rUpa che. tIrthaMkara-nAmakarma bAMdhavAmAM nimittabhUta thatAM vIsa sthAnakomAM temanuM sthAna anukrame dasamuM ane soLamuM che. A banne guNonI ArAdhanA karatAM je kAMI aprIti ane vizeSa aprIti upajAve tevuM thayuM hoya. mAtA saMtsAve-bolavAmAM ane vAtacIta karavAmAM. gurunI sAthe bolavAno tathA vAtacIta karavAno prasaMga aneka vAra Ave che. temAM koI vacana evuM bolAyuM hoya ke koI evI thaI hoya ke jethI aprIti ke vizeSa aprIti utpanna thaI hoya. 3SyAno sAkSa-UMcA Asane besavAmAM ane samAna Asane besavAmAM. ziSya potAnuM Asana guru karatAM nIcuM rAkhavuM joIe. tenA badale koI kAraNa-prasaMge Asana UMcuM rAkhavuM paDyuM hoya ke samAna rAkhavuM paDyuM hoya, tenAthI aprIti tathA vizeSa aprIti upajAvI hoya. aMtaramAsANa 3rimAsANa-vacce bolavAmAM ke vadhAre bolavAmAM. guru koI sAthe vAtacIta karatA hoya ane koI paNa viSaya para potAnA vicAro darzAvatA hoya, te vakhate vacce ja bolI UThavuM ke, tame bhUlo cho, amuka vastu Ama nathI paNa tema che vagere. athavA guru eka vAta Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 9 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 koIne kahI rahyA ke tarata ja bolI UThavuM ke tamArI vAta barAbara nathI. e to Ama hatuM, tema hatuM vagere. AvA prasaMge aprIti ke vizeSa aprIti utpanna thaI hoya. paM vitti paTTa viya-parihavi-je kAMI mArA vaDe vinayathI rahita thayuM hoya. guru sAthe mukhyatve je je kAma prasaMga paDe che, teno nirdeza kare pALe Adi padothI karavAmAM Avyo che. e sarvaprasaMgomAM koI paNa aparAdha thayo hoya, tenuM sUcana karavA mATe viya pariImAM zabdano prayoga karelo che. eTale vinaya-rahita vartana vaDe je kAMI aparAdha thayo hoya. suhuraM vA vAyare vI-thoDuM ke vadhAre, nAnuM ke moTuM (anucita vartana thayuM hoya). vinaya-rahita vartananI spaSTatA ahIM be prakAro vaDe karavAmAM AvI che. eka to jenuM prAyazcitta laghu ke sAmAnya hoya ane bIjuM jenuM prAyazcitta bRhat ke vizeSa hoya. vI pada vaDe A banne prakAranA vartananI mithyA duSkRta vaDe thanArI tulya zuddhi sUcavavAmAM AvI che. tu nAdu, marda nApAmi-tame jANo cho, huM jANato nathI. evA paNa aparAdho thavAnI zakyatA che ke je gurunA khyAlamAM barAbara AvI gayA hoya ane ziSya tenA vize kAMI paNa jANato na hoya, eTale tevA aparAdhonuM sUcana paNa karavAmAM AvyuM che. tarasa micchA mi dudAM-te saMbaMdhI mAruM sarva duSkRta mithyA thAo. (5) artha-saMkalanA [ziSya:] he bhagavaMta ! icchA-pUrvaka AjJA Apo. huM divasa (rAtri)-daramiyAna thayelA aparAdhonI kSamA mAgavAne upasthita thayo chuM. gura:]-khamAvo. [ziSya:-IcchuM chuM. divasa-saMbaMdhI thayelA aparAdho khamAvuM chuM. AhAra-pANImAM, vinayamAM, vaiyAvRjyamAM, bolavAmAM, vAtacIta Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abduTTiyo sUtra karavAmAM, UMcuM Asana-rAkhavAmAM, samAna Asana rAkhavAmAM, vacce bolI UThavAmAM, gurunI u52vaTa thaIne bolavAmAM ane guru-vacana upara TIkATippaNa ka2vAmAM je kAMI aprIti ke vizeSa aprIti upajAve tevuM karyuM hoya, tathA mA2A vaDe sUkSma ke sthUla, thoDuM ke vadhAre je kAMI vinaya-rahita vartana thayuM hoya; tame jANo cho ane huM jANato nathI, tevA koI aparAdha thayA hoya; te saMbaMdhI mAruM saghaLuM pApa mithyA thAo. 73 (6) sUtra-paricaya sarvajJa-kathita dharmanuM mULa vinaya che. tenAthI grahaNa karavA yogya ane AcaravA yogya, banne prakAranI zikSA prApta thAya che ke je pariNAme avicala mukti-sukhane ApanArI che. tethI mukti-mokSa ke nirvANanuM sukha icchAnAra sAdhake guruno vinaya dareka prakAre niraMtara karavo joIe. je sAdhaka guruno vinaya yathArtha rIte karato nathI ane mokSane icche che, te jIvitanI icchA chatAM agnimAM praveza karavAnuM kArya kare che. matalaba ke guruno yathArtha vinaya nahIM karanAra potAnI sAdhanAnAM phaLathI bhraSTa thAya che ane mAnavabhava Adi amUlya sAmagrIne hArI jAya che; tethI ja kahyuM che ke :gurupada - sevA nirao, guru-ANArAhaNaMmi taliccha / caraLa-mA-dharaLa-satto, hoD barphe nannajJA niyamA // -dharmaratna-pra. gA. 126 gurunA caraNanI sevA karavAmAM magna ane temanI AjJAnuM pAlana karavAmAM tatpara evo sAdhu cAritrano bhAra vahana karavAne zaktimAna thAya che, bIjo nahi ja, e vAta nakkI samajavI. kadAca guru maMda hoya, nAnI uMmaranA hoya ke ochuM bhaNelA hoya, topaNa vinIta ziSye temano vinaya barAbara sAcavavAno che. anyathA vAMsanA phaLanI mAphaka teo potAnA hAthe ja haNAya che. jaina zAstronuM e spaSTa pharamAna che ke ratnatrayInI icchA rAkhanAra dharmAbhilASI ziSya gurune vinayathI ArAdhavA tema ja prasanna karavA. tema chatAM koI paNa kAraNe temano avinaya thAya ke AzAtanAnuM kAraNa utpanna thAya to temanI mana, vacana Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 ane kAyAthI kSamA mAgavI. A kAraNe gurune vaMdana karatAM divasa ane rAtrinuM pratikramaNa karatAM, tema ja pakSa, cAturmAsa ane saMvatsara daramiyAna thayelA aparAdhonI AlocanA karatAM guru-khAmaNA-sutta bolIne gurune khamAvavAno vidhi che. A kriyAno prAraMbha gurunI AjJA prApta thayA pachI karavAno che. eTale zarUAtamAM icchAkAreNa saMdisaha bhagavaM ! adbhuphio haM alpitaradevasie (rAIe, pakhie, cAumANiya, saMvacchariya) khAmeuM e pado vaDe gurunI AjJA mAgavAmAM Ave che ane guru khAmaha pada vaDe e kriyA karavAnI anujJA Ape che. eTale ziSya icche pada vaDe e AjJAno svIkAra kare che ane pote e kriyAmAM dAkhala thAya che, ema sUcavavAne svAmi phevasiyaM (rAgaM, vivAM, vIramAsikaM ke saMvaribaM) e be pado bole che. pachI nIco namIne, bhUmie mastaka aDADIne, DAbA hAthamAM dhAraNa karelI muhapattI vaDe (pratikramaNa sivAya vaMdanA-prasaMge gRhasthoe khesa vaDe) mukha AcchAdita karIne tathA jamaNo hAtha (sAdhu) gurunA caraNe mUkIne (tema na thaI zake tema hoya to sAdhu ane gRhastha e te tarapha laMbAvIne) potAnA aparAdhonI kSamA mAge che. A aparAdho traNa rIte thavAno saMbhava che : (1) aprIti ke vizeSa aprIti upajAve tevAM kAryothI ke je AhAra-pANI vakhate, aupacArika vinaya vakhate, dazavidha vaiyAvRtya vakhate, Asana-grahaNa vakhate ane vAtacIta vagere prasaMgomAM thavAno saMbhava che. (2) koI paNa vinaya-rahita kRtyathI ke jeno ziSyane khyAla hoya. (3) koI paNa vinaya-rahita kRtyathI ke jeno ziSyane khyAla na hoya (paNa gurune barAbara khyAla hoya). A kAraNe prathama te = kivi apattigaM ghara-pattimaM banne pALe viUU veAvacce AlAve saMlAve uccAsaNe samAsaNe aMtarabhAsAe uvaribhAsAe, ATalAM pado bolIne prathama prakAranA aparAdhonI kSamA mAge che. pachI te = kivi vipAyaparizrIui vA vAyaruM vA, e pado bolIne bIjA Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhkhuTiyo sUtra prakAranA aparAdhone khamAve che, ane chevaTe tuvse nAha, ahaM 7 bALami, tassa micchA mi dukkaDaM, e pado bolIne trIjA prakAranA aparAdhone khamAve che, tathA e tamAma duSkRta mATe aMtarathI dilagIra thaI ne pharI tevA aparAdha nahi karavAnI garbhita kabUlAta sAthe tene niSphaLa banAvavAnI bhAvanA pradarzita kare che. 75 ahIM guru mukhyatve sAdhu-ziSyone uddezI nIceno pATha kahe che :ahamavi khAmemi tumhaM, (jaM kiMci apattiaM parapattiaM aviNayA sAriyA vAriyA coiyA paDicoiyA tassa micchA mi dukkaDaM). huM paNa tamane khamAvuM chuM. (tamane avinayathI rokavA mATe meM tamArA doSonuM smaraNa karAvatAM, tamane aticArothI rokatAM, tamAro pramAda uDADavAnI preraNA karatAM ane karavA yogya kAryonI vAraMvAra preraNA karatAM je kAMI aprIti upajAvanAruM tathA vizeSa aprIti upajAvanAruM karyuM hoya, te saMbaMdhI mAruM saghaLuM duSkRta mithyA thAo.) AvI rIte guru pratyenA vinayamAM AvelI UNapane dUra karIne pharI temano ucita vinaya jALavavA mATe A sUtranuM pravartana che. pratikramaNa sivAya pratidina gurune vaMdana karatAM paNa khamAsamaNa(praNipAta)nI kriyA be vA2 karyA pachI tathA sukha-zAtA-pRcchA pATha vaDe zAtA vagere pUchyA pachI (padastha hoya to khamA. daIne) A pATha vaDe temanA pratye thayelAM nAnA-moTA aparAdhone khamAvavAmAM Ave che. (7) prakIrNaka A pATha AvazyakasUtranA pAMcamA adhyayanamAM Avelo che. tenI bhASA ArSaprAkRta che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. iriyAvahiyA-suttaM [airyApathikI-sUtram] iriyAvahI-sUtra [pIl8sl] icchAkAreNa saMdisaha bhagavaM ! iriyAvahiyaM paDikkamAmi ? icchaM / (1) bhUkSayA icchAmi paDikkamiDaM iriyAvahiyAe virAhaNAe / gamaNAgamaNe / pANa-kkamaNe, bIya-kkamaNe, hariya-kamaNe, osA-uttiMgapaNaga-dagamaTTI-makkaDA-saMtANA-saMkamaNe / je me jIvA virAhiyA / egidiyA, beiMdiyA, teiMdiyA, cauridiyA, paMciMdiyA / abhihayA, vattiyA, lesiyA, saMghAiyA, saMghaTTiyA, pariyAviyA, kilAmiyA, uddaviyA, ThANAo ThANaM, saMkAmiyA, jIviyAo vavaroviyA, tassa micchA mi dukkaDaM // .. (2) saMskRta chAyA icchAkAreNa saMdizata bhagavan ! airyApathikI pratikrAmAmi ? icchAmi / * ziSya dhArmika anuSThAna-kriyAo gurunI AjJA-pUrvaka karavAnI hoya che; tethI pratyeka kriyA karatAM ziSya vinayapUrvaka AvA zabdo dvArA AjJA mAge che, ane sAkSAt gura vidyamAna hoya to Dimeda vagere prasaMgocita prativacano dvArA saMmati darzAve che, tyAre ziSya rUMchuM evA zabda dvArA gurunI AjJAne svIkArI kriyA kare che. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iriyAvahI-sUtra icchAmi pratikramitum airyApathikAyAM virAdhanAyAH / gamanAgamane / 66 prALa-AmaLe, vIna-AmaLe, rita-AmaLe, avazyAya-ttinapana-vRttiA-mada-saMtAna-saMmaLe ye mayA nIvA: vidhitAH| ndriyA:, dvIndriyA:, trIndriyA:, caturindriyA:, pajhendriyAH / amitA:, titA, teSitA:, saMyAtitA:, saMyatiA, paritApitA:, klAmitAH, avadrAvitAH, sthAnAt sthAnaM saMkrAmitAH, jIvitAt vyaparopitAH; tasya mithyA me duSkRtam // (3) sAmAnya ane vizeSa artha dRArekha-svecchAthI, svakIya abhilASathI, athavA tamArI (gurunI) icchA hoya to. phAyA: rAmivAraH / icchAnuM kArya te icchAkAra. arthAt je kArya potAnI icchAthI, potAnI marajIthI ke potAnI abhilASAthI thayuM hoya, te icchAkAra kahevAya che. tethI rUAre pada nijecchAthI, svakIya abhilASAthI ke svAbhiprAyathI evo artha prakaTa kare che, athavA tamArI (gurunI) icchA hoya to huM amuka kArya karuM. icchakAra (icchakAra, icchAkAra) icchAkAreNa, icchuM, icchAmi, vagere zabdo ghaNI vAra vidhiomAM ane sUtromAM Ave che. tenuM kAraNa e che ke jaina AcAra mATe (1) icchAkAra, (2) mithyAkAra, (3) tathAkAra, (4) AzyikI, (5) naiSadhikI, (6) pRcchA, (7) pratipRcchA, (8) chandanA, (9) nimantraNA ane (10) upasampadA, ema jinezvaroe dazadhA nAmanI sAmAcArI kahI che. padivabhAga sAmAcArI to utsarga-apavAdanA bhedasvarUpa che. kahyuM che ke : icchAmicchA tathAkArA, gatA'vazyaniSedhayoH / ApRcchA pratipRcchA ca, chandanA ca nimantraNA // 104 // upasampacceti jinaiH, prajJaptA dazadhA'bhidhA / bhedaH padavibhAgastu, syAdutsargA'pavAdayoH // 105 // -(dharmasaMgraha bhAga 2. pR. 298). Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 saMmidda-saMvizata-AjJA Apo. Adeza Apo. ahIM je Adeza mAgavAmAM Avyo che te IriyAvahI kriyAnI samagra vidhi mATeno che. (yAvat pragaTa jossa sUtra sudhIno Adeza mAgela che.) navaM !-[maLavat] !-he bhagavan ! he pUjya ! he mahApuruSa ! bhAthI sahita hoya, te bhagavAn kahevAya. bhaga eTale aizvaryAdi guNo. te mATe kahyuM che ke : "pezrvaryasya samaprastha, rUpastha yazasa: zriyaH / dharmmasyAtha prayatnasya, SaNNAM bhaga itIraNA // " bhAvArtha-(1) samagra aizvarya, (2) samagra rUpa, (3) samagra yaza, (4) samagra zrI, (5) samagra dharma ane (6) samagra prayatna-e cha arthono sUcaka bhaga evo zabda che. eTale bhagavAnano artha samagra aizvaryavALA, samagra rUpavALA, samagra yazavALA, samagra zrIvALA, samagra dharmavALA ane samagra prayatnavALA-evA cha guNoe karIne sahita mahApuruSa thAya che. A badhA guNo koIne koI prakAranI moTAIne batAvanArA hovAthI bhagavAnano sAmAnya artha mahApuruSa thAya che. evA guNovALA puruSa sAmAnya rIte lokanI pUjAne yogya hoya che, tethI te pUjya paNa kahevAya che. phariyAvahiya-[[pathiIm]-airyApathikI kriyAne. gamanAgamananI kriyAne. javA-AvavAnI kriyAne pheraLam-AM-javuM, cAlavuM, tenuM nAma IryA. taprathAna: panthA phairyApathaH |-tenI mukhyatAvALo je patha, te IryApatha. taMtra mavA gheryAthijI te saMbaMdhI je kriyA, te peryAMthI (yo. svo. vR. 3) arthAt javA-AvavAnI kriyA, te airyApathikI kriyA. athavA Apatha eTale sAdhvAcAra. te saMbaMdhI je kriyA te gheryAMthI ryApatho maunadhyAnAvika mikSuvrataM taMtra mavA tairyAthijI (yo. svo. pra. 3) pahinnamAmi-[pratiSThAmAmi]-huM pratikramaNa karuM, pAcho karuM, nivarte. prati-pAchuM. maLa-javuM potAnI mULa jagAethI nIkaLyA hoIe tyAM pAchu javuM, tene pratikramaNa kahevAya che. te mATe kahyuM che ke : Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iriyAvahI-sUtra 7 79 svasthAnAd yat parasthAnaM, pramAdasya vazAd gataH / tatraiva kramaNa bhUyaH, pratikramaNamucyate // * bhAvArtha-pramAdane vaza thaI potAnA sthAnathI pa2sthAne gayelAe mULasthAne pAchA pharavuM-tenuM nAma pratikramaNa. potAnuM sthAna eTale svabhAva ane parasthAna eTale temAMthI thayeluM vicalitapaNuM ke temAM lAgelo doSa. arthAt dUSita thayelA AtmAne zuddha karIne punaH tenA svabhAvamAM lAvavo-te pratikramaNa kahevAya che. kRccha-[cchAmi]-icchuM chuM. rU N phacchAmyatav mAvadaH / (yo. svo. vR. 3)-huM icchuM chuM e bhagavad vacanane. AcArya zrIhemacaMdre siddhahemacaMdra zabdAnuzAsananA AThamA adhyAyanA trIjA pAdamAM tRtIyasya miH e sUtranI vyAkhyAmAM jaNAvyuM che ke-bahulanA adhikArathI keTalAka sthaLe mi pratyayanA kArano lopa thAya che, jemake vahu nALaya ! siruM sarja tyAM vanomi evA arthamAM sardhA ane na priye ne badale 7 mAM evo prayoga thayelo che. te ja rIte phAminA arthamAM pharjI evo prayoga thayelo jaNAya che. phAmi-[phAmi]-icchuM chuM. paddhimiDaM-[pratimitum]-pratikramaNa karavAne. phariyAvahiyANuM virAhaLANu-[/thiyAM virAdhanAyA:]-airyApathikI kriyA daramiyAna thayelI virAdhanAthI. IriyApathamAM cAlatAM thayelI jIvahiMsAdi virAdhanAthI. samyag darzana, samyag jJAna ane samyak cAritrarUpa mokSamArganI upAsanA karavI, te ArAdhanA; athavA saMyamamArganuM yathAvidha pAlana karavuM, te ArAdhanA. AvI ArAdhanAnuM tattva jemAMthI dUra thayuM che, te virAdhanA. athavA vikRta thayelI ArAdhanA, te virAdhanA. matalaba ke je ArAdhanAmAM A zlokanuM avataraNa zrI haribhadrasUrie A. TI.mAM ApeluM che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 khAmI ke bhUla rahI hoya, te virAdhanA kahevAya che, AvI virAdhanAnA cAra bhAgo pADavAmAM AvyA che : atikrama, vyatikrama, aticAra ane anAcAra. ArAdhanAnA bhaMga mATe koI preraNA kare ane pote teno niSedha na kare, te atikrama kahevAya. virAdhanA mATenI taiyArI te vyatikrama kahevAya. jemAM kaMIka aMze doSanuM sevana thAya, te aticAra kahevAya ane je saMpUrNapaNe bhAge athavA jemAM ArAdhanAnuM kaMI tattva na rahe, te anAcAra kahevAya. gamagAmo-[gamanAgamane]-gamana ane AgamanamAM. kAryaprayojane javAmAM ane tyAMthI pAchA vaLavAmAM. pALa-maLe-[prApyAmaLe]-prANIo para AkramaNa thayuM hoya, prANIo paga vaDe caMpAyA hoya. vidhA: prALA: vidyatte yemAM te praplinaH / jenAmAM pAMca iMdriyo, manobaLa, vacanabaLa, kAyabaLa, AyuSya ane zvAsocchvAsa e daza prANo jene vidyamAna hoya, te prANI kahevAya. A lakSaNa utkRSTa vikAsa pAmelA prANInuM che. jaghanyamAM jaghanya vikAsavALA jIvane AmAMthI cAra prANo hoya che. paraMtu A zabdano khAsa upayoga to jenAmAM iMdriyo vyakta thayelI che, tevA jIvone oLakhAvavA mATe thAya che. eTale beiMdriya ane tenA u52nA koTinA jIvo sAmAnya rIte prANI kahevAya che. cAMpatAM, AkramaNa eTale paga vaDe cAMpavAnI kriyA. mAmAM pAvena pIDanam ! vIya-maLe-[vInAmaLe]-bIjane cAMpatAM, biyAMne cAMpatAM. dariya-mane-phariztAmaLe-lIlotarIne cAMpatAM, lIlI vanaspatine osA-ttina pALa-maTTI-mADA-saMtALA-saMmaLe [ avazyAya-tti-pana-vRttiA-maTa-saMtAna-saMmaLe]-jhAkaLa. kIDiyAruM, lIla-phUga, kAdava ane karoLiyAnI jALane cAMpatAM. optA-osa, jhAMkaLa, avazyAya zabda saMskRta sAhityamAM maLaske paDelA jhALakane mATe vaparAya che-avasthAyAmi sya puMDarIkSya cArutAm / (uttararAma 6, 29) Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iriyAvahI-sUtra 081 tti-bhUmimAM goLa chidra pADanAra gardabha AkAranA jIvo-gadheyA; athavA kIDIonAM dara. tti gAya navA, voTi-nagArA vA (A TI.) pAma-lIlaphUga, phUgI, paMcaraMgI aMkurita ane anaMkurita sAdhAraNa vanaspati. tA-paTTa-kIcaDa, DhIlo, kAdava. havA-vRtti virahama (A.TI) athavA daka eTale kAcuM pANIsAdhune kalpe te prakAranuM pANI ane maTTI eTale mATI. maulA-saMtApa-karoLiyAnI jALa. trikA-zAstram (A.TI). saMmaum-[saMmam]-saMkramaNa karyuM hoya upara thaIne javAyuM hoya. saMm dhAtu sthAna, sthiti ke svarUpanA parivartanane darzAve che. eTale eka vastu AghI-pAchI thAya, eka sthitimAMthI bIjI sthitimAM mukAI jAya, ke eka svarUpamAMthI bIjA svarUpamAM palaTAI jAya, tene saMkramaNa thayuM kahevAya che. e ja bhAvane anusaranArI anya kriyAo jevI ke oLaMgavuM, praveza karavo, pheraphAra karavo, pheravavuM vagerene mATe paNa te vaparAya che. ahIM oLaMgavAnA athavA upara thaIne pasAra thaI javAnA arthamAM te vaparAyelo che. saMgamAM tamina (yo. svo. vR. 3). ne navA-[ nI vA:]-je prANIo. jIvano sAmAnya artha zarIrathI bhinna caitanya-guNavALo AtmA thAya che; paraMtu jIvanazakti dhAraNa karavAnA guNane lIdhe te jIva kahevAya che. gAvitavAna, nIti, gIviSyatati gIvaTa | jIvanavALo, jIvato ke je jIvaze te jIva. upayoga, anAdinidhanatA, zarIra-pRthakva, karmakartRtva, karmabhostRtva, arUpIpaNuM Adi aneka lakSaNothI te yukta che. A jIvananI kriyA jenA vaDe zakya bane che, tevA jIvaMta zarIrane paNa upacArathI jIva kahevAmAM Ave che. chedana, bhedana, mAraNa vagere A jIvaMta zarIranuM thAya che, paNa tenuM saMcAlana karanAra jIvanuM thatuM nathI. pra.-1-6 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 820 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 e viradiyA-[mayA vidhatA ]-mArAthI virAdhAyA hoya, mArAthI duHkhane prApta thayA hoya, mArAthI duHkha pAmyA hoya. virAdhanAno bIjo artha prANIne duHkha upajAvavuM te che. virAdhyakta duH sthANune prApinoti virAdhanA-jenA vaDe prANIo duHkhamAM mukAya, te virAdhanA. tyiA-[pravendriyA:]-eka iMdriyavALA jIvo. jene sparzana karavAnI eka ja iMdriya mukhya che, tevA jIvone ekeMdriya jIva kahevAya che. teo svecchA mujaba halana-calana karI zakatA nathI; tethI temane sthAvara jIvo tarIke paNa oLakhavAmAM Ave che. kahyuM che ke : puDhavI-7-17-vADa-vAra thAvarA neyA ! pRthvI, jala, javalana (agni), vAyu ane vanaspati-e sthAvara jIvo jANavA. tyi-[kIndriya:]-beiMdriyavALA jIvo. je jIvone sparzendriya tathA rasaneMdriya (jilaeNndriya) e be iMdriyo hoya, te be iMdriyavALA jIvo kahevAya che. AvA jIvono paricaya jIvavicAra prakaraNamAM-nIce mujaba karAvavAmAM Avyo che : saMkha-kavaDDaya-gaMDula-jaloya-caMdaNaga-alasa-lahagAI / me-ivimi-pUyarA, vendriya moDravAhAkuM mArA bhAvArtha-zaMkha, koDA, gaMDola (peTanA moTA kRmi), jaLo, caMdanaka (samudramAM thatA eka jAtanA jIvo, je nizcetana thayA pachI sthApanAcAryamAM rakhAya che ane jene Ayariya nAmathI oLakhavAmAM Ave che), aLasiyAM, lALiyAM (vAsI khorAkamAM utpanna thatA), kASTha-krIDA, kRmi, pANInA porA, cUDela tathA chIpa vALA vagere beiMdriya jIvo che. teliya-[trIndriyA:]-traNa iMdriyavALA jIvo. sparzedriya, rasaneMdriya ane dhrANedriya-e traNa iMdriyo jene hoya, te traNa iMdriyavALA jIvo kahevAya che. te mATe jIvavicAra-prakaraNamAM kahyuM che ke : Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IriyAvahI-sUtra 083 nomI-naM-bUma, vipatti-sahiyA ya pakSo rUci-misTrImo, savi-brIDa-nA ddA gaddahaya-cora-kIDA, gomaya-kIDA ya dhanna-kIDA ya / -govAstriya-tiyA, tereMdriya raMgovA pAchalA bhAvArtha-kAnakhajUro, mAMkaDa, jU, kIDI, udheI, makoDA, IyaLa (dhyAnamAM thatI), vimela, sAvA-savA (mANasanA vALanA mULamAM thAya che.) gAya vagere prANI para thatA gIMgoDA vagerenI jAtio tathA, gadheyA, corakIDA, chANanA kIDA, dhAnyanA kIDA, kuMthuA, gopAlika (comAsAmAM thatA eka jAtanA kIDA, jene bharavADaNa kahevAmAM Ave che.) iyaLa, gokaLagAya ne iMdragopa (varasAdamAM thato lAla raMgano kIDo) vagere teidiya jIvo che. rAi -[vaturindriya ]-cAra iMdriyavALA jIvo. kAna sivAyanI cAre iMdriyo hoya, tene cAra iMdriyavALA jIvo kahe che. tediya jIvo karatAM A jIvone cakSuriMdriya vadhAre hoya che. teno paricaya jIvavicAra-prakaraNamAM nIce mujaba Apyo che : cauridiyA ya viJchU, DhikuNa bhamarA ya bhamariyA tiDDA / macchiya-DaMsA masagA, kaMsArI-kavilaDolAI // 18 // bhAvArtha - vIMchI, bagAI, bhamarA, bhamarI, tIDa, mAkhI, macchara, DAMsa, masaka, mAsa, kaMsArI, khaDamAkaDI vagere caturiMdriya jIvo che. pariyiA-[pandriyA:]-pAMca iMdriyavALA jIvo. jene pAMca iMdriyo pUrI hoya, te paMcendriya jIva kahevAya che. tenA mukhya vibhAgo cAra che. nAraka, tiryaMca, manuSya ane deva. nAraka eTale sAta prakAranI nArakImAM utpanna thatA jIvo. tiryaMca eTale pakSI, pazu, jaLacara khecara, bhUcara Adi prANIo. deva eTale bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI ane vaimAnika Adi cAra prakAranA devo. mA -[mahatI:]-lAte marAyA hoya. vatta-[vartatA:]-dhULa vaDe DhaMkAyA hoya. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 840 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 siyA-[phleSitA:]-bhoya sAthe ghasAyA hoya. saMyAphA-[saMpatitA:]-arasaparasa zarIro dvArA aphaLAvAyA hoya. saMpaTTiya-siMdhatA]-thoDo sparza karAyA hoya. yAviya-[ritApitA:]-paritApa upajAvAyA hoya, duHkha upajAvAyuM hoya. tniAmiyA-[vAmitA]-kheda pamADAyA hoya. kaviyA-[avadravitA:] bivarAvAyA hoya, atizaya trAsa pamADAyA hoya. TA vAi-saMvAliyA [DAnA-sthAnaM-saMhitA:]-eka sthAnethI bIjA sthAne pheravAyA hoya. gaviyA vavaviyA-[nIvitAt para pitA:]-jIvanathI chUTA karAyA hoya-arthAt mArI naMkhAyA hoya. tasa-ti]-te sarvanuM. te ahIM pUrvakathita sarva virAdhanA vaDe thayelA aticArono nirdeza kare che. diyA tyAromvirAthanA-prArazya sarvastha (yo. svo. pra. 3) abhiyAthI mAMDIne je virAdhanAo gaNAvI che, te sarva virAdhanAnuM, e dazA prakAre duHkhI karyA hoya tenuM. -dharmasaMgraha bhA.1, pR.400. bichA-[miththo]-mithyA, nirarthaka, niSphaLa. mi-[]-mAruM kudauM-[dj-duSkRta. (4) artha-nirNaya chAre sida avaM!-he bhagavan! svecchAthI mane AjJA Apo. icchAkAra zabda potAnI icchA, svakIya abhilASA ke sva Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iriyAvahI-sUtra 085 abhiprAya pradarzita karavAne yojAyelo che. eTale koIno baLAtkAra, koInuM dabANa ke koInI zeha-zarama kAraNabhUta na hoya-tevI AjJA ApavAno dhvani temAM rahelo che. kariyAvahiyaM paramami?-huM IryApathikI-pratikramaNa karuM? upara je AjJA mAgavAmAM AvI che, te IryApathikI-pratikramaNasaMbaMdhI che, evo bhAva A be padonA saMyojanathI prakaTe che. pAse rahelA bhAvaguru(sAkSAt sAdhu)ne pUchIne (icchA saMdisaha bhagavad IriyAvahiyaM paDikkamAmi ?-ema rajA meLavIne) khamAsaNapUrvaka IriyAvahi pratikramaNa kare ane guru na hoya te zrI jinezvaranI sAkSIe mUrtimAM (manathI) gurunI sthApanA dhAre. paraMtu jinapratimAnI AgaLa gurunI sthApanA sthApavI nahIM, kAraNa ke zrI tIrthakara devamAM zrI arihaMtAdi sarva pado rahelAM hovAthI teonA bimbamAM paNa sarva padonI sthApanA ghaTita che. -dharmasaMgraha. bhAga 1, pR.406 guru teno pratyuttara Ape che ke :- tamArI IcchA hoya to sukhethI paDIkheda [IryApathikI-pratikramaNa karo. pharuM icchuM chuM. * saMskRta vyAkhyAkAroe dIrgha IvALA " dhAtu parathI "ca" zabda tathA tethI Adi zabda samajAvela che, prAkRta-paddhati pramANe emAM tha-ma-caitya-vaurya sameSa yAtu (hema. za. 8-2-207) sUtra dvArA ya pahelAM 6 mAM rU umerAtAM "riyA' zabda sAdhI zakAya che, tevA zabdo samavAyAMgasUtra, oghaniryukti, surasuMdarIcariya vageremAM maLe che. vizeSAvazyaka bhASyamAM pheTTa tathA praznavyAkaraNamAM riyarlDa zrIharibhadrasUrinI Avazyaka sUtra-vRtti(patra-616)mAM riyAmirkA vagere prayogo jovAmAM Ave che. chatAM lekhana-uccAraNa saralatA Adi kAraNe baMne prakAranA (hUrva ane dIrgha) prayogo maLe che, te prAkRta zabda mahArNava jevA koza dvArA paNa jANI zakAya che. 8. ke. peDhI taraphathI prakAzita SaDAvazyakasUtrANi patra 3, 13, 14mAM dirgha IvALA pATho che. -paM lA. bha. gAMdhI. zrI jaina satya prakAza varSa 21. pR. 80. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 te parathI kriyA karanAra vizeSa vinaya pradarzita karavAne mATe jaNAve che ke he gurudeva ! huM te pramANe icchuM chuM. ema kahIne te sUcita kriyAmAM praveza kare che. icche pada IcchAmi eTale ApanI AjJA icchuM chuM. evA arthanuM pratipAdana kare che. tima-AtmanirIkSaNa, jIvananuM paryAlocana ke bhAvazuddhi mATenI kriyA. jo koI mALIne suMdara mAlA taiyAra karavI hoya, to prathama bagIcAnuM avalokana karIne temAMthI te keTalAMka phUlo cUMTI kADhe che. pachI e cUMTelAM phUlomAMthI kaLIo, ardhavikasita phUlo ane pUrNa vikasita phUlo-e rIte tenA vibhAgo pADe che. ane chevaTe temAMthI suMdara lAgatAM phUlo pasaMda karIne tenI mAlA banAve che, jethI te mALA dhAraNA pramANe suMdara bane che. e ja rIti pratikramaNanI che. temAM sahuthI prathama gata jIvananuM athavA kAryonuM avalokana yAne nirIkSaNa karavAmAM Ave che. pachI tenA sat ane asat aMzo judA judA pADIne tenuM paryAlocana karavAmAM Ave che ane chevaTe asat aMza mATe pazcattApa karIne te pharI na karavAno nirNaya karIne bhAvazuddhi karavAmAM Ave che, jethI te AtmAne opAvanAruM Adarza pratikramaNa banI zake che.* Atma-nirIkSaNa, jIvana-paryAlocana ke bhAva-zuddhi karavA mATe je sUtro nakkI thayelAM hoya, teno pATha karavo, arthaciMtana karavuM, tathA te dvArA utpanna thayelA bhAvane AdhAre yogya pravRtti karavI, te paNa pratikramaNa kahevAya che. A daSTie IryApatha-pratikramaNano artha gamanAgamananI kriyA daramiyAna ajANatAM thaI gayelI jIva-virAdhanA aMgeno pazcAttApa karI, te saMbaMdhamAM pharI vizeSa yatanA(sAvadhAnI)pUrvaka vartavAno nirNaya che. micchAmi dukkaDaM-mAruM duSkRta niSphaLa thAo. * pratikramaNagarbhahetu tathA AvazyakanA-bAlAvabodhamAM A dRSTAMta ApeluM che. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iriyAvahI-sUtra 987 zrI hemacaMdrAcArye A padono artha yogazAstranI svopajJavRttimAM nIce mujaba karyo che : micchA mi dukkaDaM-mithyA me duSkRtam-etad duSkRtaM mithyA me Avatu-vinaM vandityartha. (yo. svo. vR. pra. 3) A vAkyano bhAvArtha karelI bhUla mATe pazcAttApa karavAno che. have pachI tevI bhUlo nahi karuM e teno phalitArtha che. A vAkaya pratikramaNanI bhAvanAnuM bIja manAya che. jyAM sudhI hRdayamAM asat kAryo aMge dilagIrI ke pazcAttApa thAya nahi, tyAM sudhI temAMthI chUTavuM ke nivRtta thavuM e zakaya nathI. eka vAra eTalI vAtano khyAla Avyo ke amuka kArya khoTuM che ane te Atma-kalyANanI bhAvanAthI viruddha che, eTale temAM gADha Asakti utpanna thavAnI nahi. saMyogonI paravazatAne aMge ke pramAda-vazAt te kArya karavAno prasaMga pharIne Ave tyAre hRdayamAM eTaluM to jarUra thavAnuM ke A khoTuM thaI rahyuM che. A vAta mAre choDavA jevI che, ane jema bane tema vahelI take choDI devI joIe. koInI hiMsA karavI ke koIne duHkha ApavuM e AdhyAtmika guno che. tenuM phaLa ghaNuM kaDavuM ane ghaNuM bhAre Ave che. je jIvanI ApaNe hiMsA karI hoya ke je jIvane ApaNe duHkha ApyuM hoya tenA ApaNe aparAdhI chIe, tenA ApaNe gunegAra chIe. A aparAdha jANI-bUjIne karavAmAM Ave to koI kALe tenA pariNAmamAMthI chaTakI zakAtuM nathI, paraMtu e aparAdha paravazatAthI ke khyAla-bahAra thayo hoya ane teTalo aparAdha karavA mATe paNa jo ApaNe dilagIra thatA hoIe, to e aparAdhanI zikSA ghaNI haLavI eTale ke nAma-mAtranI ja thAya che. eTalA mATe micchA mi tunuM sUtra pracalita thayeluM che. (5) artha-saMkalanA he bhagavaMta ! svecchAthI IryApathikI-pratikramaNa karavAnI mane AjJA Apo. [guru tene pratyuttaramAM-paDimeda-pratikramaNa karo ema kahe eTale] ziSya kahe ke-huM icchuM chuMApanI e AjJA svIkAruM chuM. have huM raste cAlatAM Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 thayelI jIva virAdhanAnuM pratikramaNa aMtaHkaraNanI bhAvanApUrvaka zarU karuM chuM. 1. jatAM-AvatAM mArA vaDe trasa jIva, biyAM, lIlotarI, jhAkaLanuM pANI, kIDInAM dara, sevALa, kAcuM pANI, mATI ke karoLiyAnI jALa vagere caMpAyAM hoya; 2. jatAM-AvatAM mArA vaDe je koI ekendriya, beindriya, teindriya, caturindriya ke paMcendriya jIvonI virAdhanA thaI hoya; 3. jatAM-AvatAM mArA vaDe jIvo Thokare marAyA hoya, dhULe karIne DhaMkAyA hoya, bhoMya sAthe ghasAyA hoya, arasaparasa zarIro vaDe aphaLAvAyA hoya, thoDA sparzAyA hoya, du:kha upajAvAyA hoya, kheda pamADAyA hoya, bivarAvAyA (trAsa pamADAyA) hoya, eka sthAnethI bIjA sthAne pheravAyA hoya ke prANathI chUTA karAyA hoya, ane tethI je kAMI virAdhanA thaI hoya, te saMbaMdhI mAruM saghaLuM duSkRta mithyA thAo. (6) sUtra-paricaya bhUlo sudhA2vAnI kaLAno mukhya AdhAra bhUlanA bhAna upara rahelo che. jo bhUlanuM bhAna ja na hoya, to tene sudhAravAno prayatna to thAya ja kyAMthI thAya ? eTale bhUlanuM bhAna thAya te khAsa jarUrI che ane te paNa bane teTaluM vaheluM thavuM ghaTe che, ke jethI tenA vizeSa mAThAM pariNAmo bhogavavAno vakhata Ave nahi. bhUlanuM bhAna kone kahevAya ? athavA temAM kharekharI kriyA zuM thAya che ? te joIe. jyAre eka kArya na karavA jevuM hoya chatAM thaI jAya athavA eka kArya karavA jevuM hoya chatAM na thaI zake, tyAre bhUla thaI gaNAya che. jemake hAtha vaDe agnine pakaDavo, agatyanA kabATane tALuM na mAravuM vagere. AmAM pahelI kriyA na karavA jevI hatI chatAM thaI che ane bIjI kriyA karavA jevI hatI chatAM thaI nathI; tethI te baMne bhUlo gaNAya che. bIjI rIte kahIe to satpravRtti ane asad-nivRtti e bhUla vinAnI sthiti che ane sad-nivRtti tathA asat-pravRtti e bhUlavALI sthiti che. eTale sat-pravRtti ane asada-nivRtti e ja bhUla sudhAravAnI kaLAnuM rahasya che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iriyAvahI-sUtra 089 IryApatha-pratikramaNanI yojanA A dRSTine lakSyamAM rAkhIne karavAmAM AvI che. ApaNI sAmAnyamAM sAmAnya kriyA paNa koIne pIDAkArI-duHkhakArI na hovI joIe-te eno sAra che. zrIharibhadrasUrie Avazyaka-TIkAmAM A sUtrane gamanAticAra-pratikramaNanuM nAma ApyuM che, tathA zrIdazavaikAlikasUtra vRttimAM tenuM vivecana IryApatha-pratikramaNa nAmathI kareluM che. zrI hemacaMdrAcArye paNa yogazAstranI svopajJavRttimAM A nAmano ja upayoga karelo che, tathA tene Alocana-pratikramaNa e nAmanA prAyazcittarUpe oLakhAvyuM che. A sUtrano upayoga sAmAyika, pratikramaNa, caityavaMdana temaja devavaMdana vageremAM paNa thAya che. te uparAMta duHsvapna vagerenA nivAraNa mATe, AzAtanA TALavA mATe, gamanAgamananI pravRtti karyA pachI zuddha thavA mATe, kAjo letAM, paraThavatAM, caravaLo paDI jAya ke cAlu kriyAmAMthI UThIne javuMAvavuM paDyuM hoya, to temAM punaH bhaLavA mATe paNa A sUtrano upayoga karavAmAM Ave che. Ama aneka rIte upayogI hoIne A sUtre dhArmika vidhimAM khAsa sthAna prApta kareluM che. dareka kriyAnA prAraMbhamAM IriyAvahI pratikramaNa karavAnuM kaheluM che. te vize zAstra pramANa che ke : vavahArAvassayamahA-nisIhabhagavaivivAhacUlAsu / paDikkamaNacuNNimAisu, paDhamaM iriyApaDikkamaNaM // 1 // bhAvArtha - vyavahArasUtra, AvazyakasUtra, mahAnizIthasUtra, bhagavatIsUtra, vivAhacUlikA tathA pratikramaNanI cUrNi AdimAM prathama IriyAvahI pratikramaNa karavAnuM kahyuM che. zrImahAnizIthasUtramAM kahyuM che ke-3paDatA riyATyiANa na papha veva hara tivi vi rivaMtA-vaphAyaTTApharUma | IryApathapratikramaNa karyA vinA caityavaMdana, svAdhyAya, dhyAna Adi kAMI paNa karavuM kalpatuM nathI. zrIharibhadrasUrie paNa dazavaikAlikasUtranI vRttimAM kahyuM che ke :IryApatha-pratikramaNamakRtvA nAnyat kimapi kuryAt tadazuddhatA''patteH IryApatha-pratikramaNa karyA vinA sAmAyika, pratikramaNa Adi anya kAMI karavuM kalpa nahi, kAraNa ke te azuddha thavAno saMbhava che. vaLI vyavahArasUtra, Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 mahAnizIthasUtra, bhagavatIsUtra AdimAM paNa AvI matalabanA ja ullekho che. tethI pratikramaNanI zarUAtamAM karavAmAM AvatA sAmAyikanI AdimAM prathama pratikramaNa IriyAvahInuM karavAmAM Ave che. A IrIyAvahI kriyAnI samagra vidhimAM IriyAvahI sUtra uparAMta uttarIkaraNa-sUtra (tassa uttarI-sUtra), kAyotsargasUtra (annatya-sUtra), kAyotsarga kriyA (kAyotsarga mudrAmAM dhyAna) ane pragaTa bolAto logassa sUtra eTalI bAbatono paNa samAveza thAya che, je anukrame A pustakamAM ApavAmAM AvyAM che. nAnAmAM nAnI jIva-virAdhanAne paNa duSkRta samajavuM ane te karavA mATe dilagIra thavuM-e A sUtrano pradhAna sUra che. temAM vaparAyelA micchA mi TuDaM e traNa pado pratikramaNanAM bIjarUpa hoI punaH punaH mananIya che. ApaNe koI jIvano aparAdha karyo hoya, ane tene khamAvIe, to te micchA mi dukkaDaMnI kriyA thaI kahevAya. zAstrakAroe IriyAvahI paDikkamaNanA 1824120 bhAMgA prarUpelA che. te A rIte :- jIvanA 563 bhedo che, tenI virAdhanAnA dasa prakAra ahIM batAvela che. tene rAga-dveSa, traNa yoga, traNa karaNa, traNa kALa ane arihaMta, siddha, sAdhu, deva, guru, AtmA*-e chanI sAkSie guNatAM anukrame 563 X 10 X 2 X 3 X 3 X 3 X 6=1824120 bhedo thAya che. sAdhvAcAramAM lAgelA aticAra prasaMge paNa A sUtra bolAya che. saMpadA ane AlApakanI dRSTie IriyAvahI sUtranA pATha mATe juo tassa uttarI-sUtra 7-6. A sUtramAM saMpadA 7. pada 26, sarva varNa 150 ane temAM guru 14 tathA laghu 136 che. (7) prakIrNaka A sUtrano pATha AvazyakasUtranA cothA adhyayanamAM che. arihaMta-siddha-sAdhu-teva-guru-JaLa-savIrdi | -dharmasaMgraha. bhASAM. bhAga 1 lo. pR. 402. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. uttarIkaraNa-suttaM [uttarIkaraNa-sUtram tasya uttarI sUtra (1) bhUkSayA tassa uttarIkaraNeNaM, pAyacchitta-karaNeNaM, visohIkaraNeNaM, visallIkaraNeNaM, pAvANaM kammANaM nigghAyaNaTThAe, ThAmi kAussaggaM // (2) saMskRta chAyA tasya uttarIkaraNena, prAyazcitta-karaNena, vizodhIkaraNena, vizalyIkaraNena, pApAnAM karmaNAM nirghAtanArthAya, tiSThAmi kAyotsargam // (3) sAmAnya bhane vizeSa artha tassa-[tasya]-tenu. uttarIkaraNeNaM-[uttarIkaraNena]-uttarI 424 // 43. anuttara kriyAne uttara karanAruM karaNa, uttarIkaraNa, uttara eTale sAruM ke suMdara athavA anu ke pazcAta. ane karaNa eTale kriyAne sAdhya karanAruM sAdhana.* ethI uttarIkaraNa zabda je kriyA kharAba hatI ke asuMdara hatI * tassa uttarIkaraNeNaM mane annattha uussiennN-v| sUtro vAstavama riyAvahIna 4 maMzo cha. x kriyAyAH pariniSpattiH, yavyApArAdanantaram / _ vivakSyate yadA yatra, karaNaM tat tadA smRtam // bhAvArtha-jenI pravRtti pachI, jyAre jyAM kriyAnI siddhi thaI kahevAya, tyAre te karaNa kahevAya che. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 athavA to AgaLa thaI na hatI paNa have thavAnI che, tene siddha karanArA sAdhanano artha darzAve che. A. ni.mAM uttarIkaraNano artha A pramANe samajAvyo chekhNddiy - virAhiyANaM, mUlaguNANaM sauttaraguNANaM / uttararaLa jIrU, bada sADa-haMga-hALa 50aa jema gADuM, paiDuM ane ghara vagere tUTI jatAM tenuM punaH saMskaraNa (samArakAma) karavAmAM Ave che, tema uttaraguNo tathA mUlaguNonI khaMDanA ane virAdhanAnuM uttarakaraNa karAya che. pAyacchitta-roLa-[prAyazcitta ratnena]-prAyazcittakaraNa vaDe, prAyazcitta karavA vaDe. prAyazcitta se 4 karaNa te prAyazcitta-karaNa. prAyazcitta 276 prAyaH ane citta e be zabdo vaDe banelo che, temAM prAyaHno artha bahudhA ane cittano artha mana thAya che, eTale manane malina bhAvamAMthI zodhanArI kriyA e prAyazcitta che. prAyazo vA citta nIva zothati mailina tat prAyazcitta-karma vaDe malina thayelA cittane eTale jIvane ghaNA bhAge zodhe te prAyazcitta. pAyatti zabdano saMskRta saMskAra pApati paNa thAya che, eTale pApanuM chedana karanArI kriyA, te prAyazcitta evo artha paNa samucita che. A. ni.mAM prAyazcittanI vyAkhyA A pramANe karI che : vaDe. pAvaM chiMdai jamhA, pAyacchittaM tu bhannai tamhA / pAeNa vA vi cittaM, visohai teNa pacchittaM // 1508 // bhAvArtha-jethI pApano cheda kare che, tethI te pAyacchitta (prAyazcitta) kahevAya che. athavA prAyaH (ghaNA bhAge) cittanuM vizodhana kare che, tethI te pacchitta (prAyazcitta) kahevAya che. visohIngena [vizothIrahena]-vizodhIkaraNa vaDe, vizuddhi karavA ravizodhi ne vizodhi karanAruM je varaghna te vizodhIkaraNa. viziSTa Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tasya uttarI sUtra 093 rIte zodhana karanArI kriyA te vizodhi ke vizuddhi. ceIyavaMdaNamahAbhAsamAM kahyuM che ke : davvavisohI vatthAiyANa khArAidavvasaMjogA / bhAvavisohI jIvassa niMda-garahAikaraNAo // 386 // . kSAra vagere dravyanA saMyogathI vastra vagerenI je vizuddhi thAya te dravyavizuddhi kahevAya che ane jIvanI niMdA gahadi vaDe je vizuddhi thAya, te bhAvavizuddhi kahevAya che. viIivAra -[vizalthI rona-vizalyIkaraNa vaDe, zalya rahita karavA vaDe. virAje ne virAca karanAruM je vara, te vicAra. vigata thayeluM che zA jemAMthI te vici. arthAt zalyarahita. zAn eTale kaMpAvavuM, dhrujAvavuM ke khaTakavuM. je vastu zarIramAM pesatAM zarIrane kaMpAve che, dhrujAve che ke khaTake che, arthAt koI paNa prakAranI pIDA utpanna kare che, tene zalya kahevAya che. pAMca-mAdhyaniti cina-bhAlo, tIra, khIlo, kAMTo, jhera, vaNa vagere khaTake che, te kAraNe zalya kahevAya che. ceIyavaMdaNa mahAbhAsamAM kahyuM che ke : kaMTAisallarahio, davvAvisallo ihaM suhI hoi / aiyArasallarahio, bhAvavisallo iha parattha // 387 // kaMTakAdi zalyathI rahita dravyavizalya kahevAya che ane te A bhavamAM sukhI thAya che, jyAre aticArarUpI zalyathI rahita bhAvavizalya kahevAya che ane te A bhava tathA parabhava baMnemAM sukhI thAya che. tAtparya ke zalya be prakAranAM che, dravyazalya ane bhAvazalya. temAM kaMTakAdi dravyazalya che ane aticAra ke anAlocita pApa bhAvazalya che. mahAnizItha-sUtramAM kahyuM che ke :sallaM pi bhannai pAvaM, jaM nAloiya-niMdiyaM / na garahiyaM na pacchittaM, kayaM jaM jahaya bhaNiyaM // 1 // Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 947 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 zAstramAM kahyA mujaba jenI AlocanA, niMdA, gaha ane prAyazcitta karyuM nathI, te pApane zalya kahevAya che. vaLI tyAM kahyuM che ke zalya sahita AtmA hajAro divya varSo sudhI ugra ane ghora tapane Acare to paNa te niSphaLa jAya che. pAvA myA [pApAnAM gAma-pApakarmono. rAga ane dveSarUpI cIkAzane lIdhe pudagalonI je vargaNAo AtmAne vaLage che ane temAM tAdAsyabhAva pAme che, tene karma kahevAmAM Ave che. A karmo paikI je zubha vargaNAone kheMcI lAve che, te puNyakarma kahevAya che ane je azubha vargaNAone kheMcI lAve che, te pApakarma kahevAya che. nizcaya nayanI dRSTie sarve karmo ahitakara ja che, kAraNa ke tenAthI AtmAnI zaktino rodha thAya che. nipAyA [niryAtanArtha nirdhAtana karavA mATe, nAza karavA mATe, nirbeja karavA mATe, ghAta karavAnI kriyA, te ghAtana. te jayAre niratizayapaNe utkRSTatAthI thatI hoya tyAre nizcaMtana. eTale koI paNa vastuno jayAre AtyaMtika nAza thAya che, tyAre tenuM nirdhAtana thayuM gaNAya che. pApanA saMbaMdhamAM nirdhAtana kriyA tyAre thaI gaNAya ke jyAre te nirbeja thAya. arthAt punaH pApa thavAnuM koI paNa kAraNa avaziSTa na rahe tevI sthiti utpanna thAya. vAmi Darsa-[rikAma kAyotsama ]-kAyotsarga karuM chuM. dhAtunA aneka artho thatA hovAthI ahIM vikarino artha romi eTale karuM chuM, evo thAya che. jeno satya te vAyo. sAca-kAyA, deha, zarIra. tenI vyAkhyA zAstrakAroe A pramANe karI che :- royanemina amita vAyA jemAM asthi (hADakAM) vagere padArthono saMgraha thAya che, te kAya athavA vIDignalikhiriti vAya . je annAdithI vRddhi pAme che, te kAya. A. ni.mAM tenA paryAya zabdo nIce pramANe jaNAvelA che : zarIra, hA, vonTI, , 3patraya, sAta , 3chUya:, samuhUya, nevarama, marA, tanu , pAnu. 3-tyAga, vyutsarjanA, viveka ke varjana. zAstrakAroe Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tassa uttarI sUtra 095 tenA arthanI spaSTatA karatAM jaNAvyuM che ke tyAre mamatvI tanUskRtichatAhaMtA / dehanA mamatvano tyAga kAyotsarga kahevAya che. tAtparya ke ahIM vAya zabdathI dhUla kAyA nahi paNa tenA paranuM mamatva ke tenA pratyeno moha samajavAno che. A.TI.mAM kahyuM che ke vyApAravataH yeca parityA kRti bhAvanA vyApAravALI kAyAno parityAga karavo, arthAt sthAna, mauna ane dhyAna sivAya kAyA vaDe anya pravRtti na karavI e kAyotsargano bhAvArtha che. (4) tAtparyArtha 34rIra-su-jeno mukhya viSaya uttarIkaraNa che, tevuM sUtra. prathama pado parathI tene tassa uttarI sUtra paNa kahevAmAM Ave che. ta-jenuM pratikramaNa karyuM, tenuM anusaMdhAna karIne A sUtra kahevAya che. tat sarvanAma AgaLa catnI apekSA rAkhe che, eTale jenuM pratikramaNa karyuM tenuM anusaMdhAna karIne A sUtra kahevAya che, ema samajavAnuM che. karI ro-punaH vizeSa zuddhi karavA vaDe.* vrata-niyamamAM aticAra lAgatAM tenI AlocanA karavAmAM Ave che ane pachI tenuM pratikramaNa karavAmAM Ave che. AthI AtmA nirmala bane che, paraMtu keTalAka aticAro evA hoya che ke temane zuddha karavA mATe viziSTa kriyA karavI paDe che. zAstrakAronA abhiprAyathI AvI kriyAo cAra che :(1) uttarIkaraNa, (2) prAyazcittakaraNa, (3) vizodhIkaraNa ane (4) vizalyIkaraNa. jo A cAra kriyAo barAbara karavAmAM Ave to te game tevA aticAronuM zodhana karI pApakarmono sarvAze nAza kare che. A cAra kriyAo kAyotsargamAM rahIne karavAnI hoya che, eTale te mATe kAyotsargano Azraya levAya che. uttarIkaraNano je artha niryuktikAre karyo che, tenuM tAtparya e che ke uttarIkaraNa e AtmAne zuddha karavA mATenI eka prakAranI kriyA che. A * arthAt je aticAronuM IriyAvahIthI AlocanA ane pratikramaNa karyuM tenI puna zuddhi mATe kAussagna karuM chuM. -dha. saM. bhA. 1, pR. 403. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 arthanuM spaSTIkaraNa karatAM zrIharibhadrasUrie jaNAvyuM che ke-JAtoSanAhinA puna: saMmityarthaH-AlocanA ane niMdA vaDe AtmAne pharI zuddha banAvavo e teno artha che. eTale uttarIkaraNa e vizeSa Alocana-niMdA vaDe AtmAne zuddha banAvavAnI kriyA che. pAyacchitta-vALeI-zAstrokta prAyazcitta grahaNa karavA vaDe. Atmazuddhi mATe kAyotsarga karIne Ubhelo AtmA vizeSa AlocanA ane niMdA karyA pachI vicAre ke zrI jinezvara bhagavAne pApano nAza karavA mATe adhikAra bhedathI daza prakAranAM prAyazcitta kahyAM che, temAMthI ahIM kAyotsarga nAmanuM prAyazcitta karavAnuM vidhAna che, mATe huM temAM pravRtta thAuM. A kAyotsarga kissAmALa pAvIsussAE -e AgamavacanathI pacIsa ucchvAsa pramANa che, mATe teTalo samaya huM kAyotsarga karuM ane mArA cittanuM zodhana karI AvA aticAro punaH na lAge evI sAvadhAnatA keLavuM. vaLI AlocanA prasaMge khAsa aticArono saMgraha thayo hoya to te evo vicAra kare ke huM kAyotsarga pUrNa thayA pachI yathAsamaye guru AgaLa A aticAronuM prakAzana karIza ane teo je prAyazcitta Apaze, te samyak prakAre grahaNa karIza. vimoddInaneLa-cittanuM vizeSa zodhana karavA vaDe. AlocanA ane niMdA karIne tathA te aMge jinezvara deve pharamAveluM prAyazcitta grahaNa karIne zuddha thayelo AtmA cittanI vizeSa zuddhi karavA mATe x viSe pAttei pannatte, tuM nA-o. Atoyavhei, 2. DizcamAride, rU. taDumayA ihe, 4. viveE, 1. vizahei, 6. tavAria, cha. chevariSThe, 8. mUlAritte, 1. aAvakuppAddei 60. pAMciyArihe ! prAyazcittanA dasa prakAra kahyA che H 1. AlocanAne yogya, 2. pratikramaNane yogya, 3. AlocanA ane pratikramaNane yogya, 4. viveka-azuddha bhaktAdinA tyAgane yogya, pa. kAyotsargane yogya, 6. tapane yogya, 7. dIkSA-paryAyanA chedane yogya, 8. mULane yogya-pharIthI mahAvrata levAne yogya, 9. anavasthApyArha-tapa karIne pharI mahAvrata levAne yogya tathA 10. pArAMcika-gacchathI bahAra rahevAne yogya, juduM liMga dhAraNa karavAne yogya. + IriyAvahI nimitte karavAnA kAyotsarganuM pramANa pacIsa ucchvAsa che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tassa uttarI sUtra A pramANe ciMtana kare : he Atman ! bhavAraNyano nistAra pAmavA teM je cAritra grahaNa karyuM che, tenI rakSA karanAra pAMca samiti ane traNa gupti che, te tuM sArI rIte jANe che, chatAM tenuM niraticAra pAlana kema karato nathI ? temAM nAnA-moTA aticAro zA mATe lAgavA de che ? 97 he Atman ! A aticAro lAgavAnuM mukhya kAraNa upayoganI zUnyatA che, eTale ke cittavRttinI caMcalatA maTelI nahi hovAthI te yatrataMtra bhramaNa kare che ane tethI tuM IryAdisamitimAM, joIe tevo upayoga rAkhI zakato nathI, tethI cittavRttinI caMcalatA TALavA mATe udyata thA. he Atman ! cittanI vRttio kema caMcaLa bane che, teno vicAra kara. teM sadgurunA mukhathI AtmAnuM svarUpa zravaNa karyuM che, paNa tenA para joIe tevuM manana ane nididhyAsana karyuM nathI, tethI cittanI vRttio bahirmukha thAya che; mATe paudgalika vastuone potAno viSaya banAve che; mATe tuM pharI pharIne AtmAnuM svarUpa ciMtava ane te mATe kAyotsargano Azraya le. he Atman ! kAyotsarganA abhyAsathI tuM mananI caMcalatAne jItI zakIza, samiti tathA guptimAM pUrepUro yatanAvaMta thaI zakIza tathA cAritranuM niraticAra * pAlana karI zakIza, mATe kAyotsargano abhyAsa kara. zrI jinezvara deve kAyotsargane savuvazva-vimovaLa eTale sarva duHkhothI mukAvanAra kahyo che, te vAtane punaH punaH yAda karI temAM pravRtta thA. he Atman ! zrIjinezvara deve kahyuM che ke je zalyathI yukta che, te vratadhArI thaI zakato nathI,x mATe tuM sUkSma ciMtana vaDe zalyane zodhI kADha ane tene dUra kara. visarIvaLeLa-mithyAtvazalya, mAyAzalya ane nidAnazalya dUra karavA vaDe. x ni:zayo vratI / ta. a. 3-13. pra.-1-7 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 980 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 zarIramAM traNa paDyuM hoya ane temAMthI paru AvatuM hoya to vastra vagere vaDe lUchI nAkhavA mAtrathI ke temAM dIveTa vagere nAkhIne sApha karavA mAtrathI te aTakI jatuM nathI. tene aTakAvavA mATe khAsa cikitsA karIne vraNane maTADavuM paDe che. A ja rIti aticAra nivAraNa mATe che. jo aticAro na thAya tevI sthiti utpanna karavI hoya to tenAM prabhavasthAna samA zalyone zodhI kADhIne dUra karavAM joIe. A mATe dareka sAdhake potAnA AtmAne traNa prazno pUchavA ghaTe che : (1) huM je vrata-niyamo pALuM chuM, tenI sarvazreSThatA mATe tathA paramasukhadAyakatA mATe niHzaMka chuM? (2) huM je vrata-niyamo pALuM chuM, temAM koI paNa prakAranA mAyAcAra ke daMbhane sthAna ApuM chuM? (3) huM je vrata-niyamo pALuM chuM, te sAzasa che ke nirAzasa? (jemAM hamaNAM ke pachI paugalika sukhanI icchA hoya te sAzaMsa ane jemAM mAtra mokSanI ja IcchA hoya te nirAzasa.) jo pahelA praznano javAba nakAramAM Ave to samajavuM ke mithyAtva nAmanuM zalya aMtaranI UMDANamAM bharAI peTheluM che. jo bIjA praznano javAba hakAramAM Ave to samajavuM ke mAyA nAmanA zalya hRdayanA koI paNa bhAgamAM DerA-taMbU tANelA che. ane jo trIjA praznano javAba sAIMsa Ave to samajavuM ke nidAna nAmanA zalya cittanA cotarA para adhikAra jamAvelo che. A traNa zalyo mokSamArgamAM parama aMtarAyarUpa che, eTale AtmAne cAritranI ucca koTi sudhI pahoMcavA detA nathI ane bhayAraNyamAM bhamAvyA kare che, tethI pratyeka sAdhake enI jaDa ukheDavI joIe ane e ja vizalyIkaraNanI kriyA che. jene vizalyIkaraNanI kriyA siddha thaI hoya, te bhAremAM bhAre pApono jotajotAmAM nirdhAta karI zake che ane prazasta dhyAnamAM pravartato thako mokSanI samIpe jAya che. vAyo-dhyAna siddha karavA mATenI avasthAvizeSa. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tassa uttarI sUtra zAstrakAroe AtmAne ujvala banAvavA mATe sAmAyika, caturviMzati-stava, vaMdanaka, pratikramaNa, kAyotsarga ane pratyAkhyAna e cha AvazyakanI prarUpaNA karI che, eTale kAyotsarga e AtmAne ujjavala banAvanArI eka Avazyaka kriyA che. 22 anuyogadvAra sUtramAM chaye AvazyakanA arthAdhikAro darzAvyA che. temAM kAyotsargano arthAdhikAra darzAvatAM kahyuM che ke kAyotsarga vaLa-tiviccha eTale mahAna doSarUpa bhAvavraNanI cikitsA che. tAtparya ke kAyotsarga Atmazuddhino eka amogha upAya che, tethI mumukSu AtmAe tenuM ananya zaraNa levuM joIe. te mATe zrI jinezvaradevanAM tathA anya maharSionAM jIvana preraNAdAyaka che. kAyotsarga kevI rIte karavo ? te saMbaMdhamAM nIcenI gAthAo suMdara prakAza paDe che.H saMvariyAsavadArA, avvAbAhe akaMTae dese / kAUNa thiraM ThANaM, Thio nisanno nivanno vA // bhAvArtha :- AzravadvArono saMvara karIne avyAbAdha tathA akaMTaka dezamAM jaIne UbhelI, beThelI ke sUtelI sthitimAM (mudrAmAM) Asana sthira karIne kAyotsarga karavo. A. ni. 1465. sAmAnya rIte kAyotsarga UbhelI sthitimAM eTale jinamudrAe karavAno hoya che. paraMtu azaktinA kAraNe ke aMtima samaye ArAdhanA aTakatI hoya to saMlekhanA mATe je kAyotsarga karavAno hoya te beThelI ke sUtelI sthitimAM karavAno hoya che. A gAthAnuM tAtparya e che ke kAyotsarga karavA icchanAre pUrva taiyArI tarIke prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha e pAMca AzravadvA2ono rodha karavo joIe; arthAt temAMthI nivRtta thavuM joIe. pachI teNe kAyotsarga mATe evo pradeza pasaMda karavo joIe ke je vyAbAdhA eTale vikSepa utpanna kare nahi. najIkamAM gAnatAna cAlatAM hoya ke bhAre kolAhala Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1000 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 thato hoya to te pradeza vyAbAdhAvALo kahevAya. vaLI te pradeza kAMTAkAMkarAthI rahita hovo joIe; arthAt je pradeza vRkSovALo hoya ane jenuM vAtAvaraNa ekaMdara zAMta hoya tenI pasaMdagI karavI joIe.' jo khalu tIsaivariso, sattarivariseNa pAraNAisamo / visame va kUDavAhI, nimvinnANe hu se jaDe // A. bhA. 235 bhAvArtha:- je sAdhu-mumukSa trIsa varSano taruNa che ane rogAdithI rahita tathA sazakta che, te sittera varSanA vRddhanI jema kAyotsarga pAravA vagerenI kriyA kare che, te viSama che, mAyAvI che, nirvijJAnI che ane jaDa che. tAtparya ke kAyotsarga dareke potAnI zakti anusAra karavo joIe ane temAM potAnuM saghaLuM vIrya phoravavuM joIe. cauraMgula muhapattI, ujjUe Dabbahattha rayaharaNaM / vosaTThacattadeho, kAussaggaM karijjAhi // A. ni. 1545 bhAvArtha :- (baMne paga sIdhA UbhA rAkhI, AgaLanA bhAgamAM) cAra AMgaLa jeTaluM (ane pAchaLanA bhAgamAM kAMIka ochuM) aMtara rAkhavuM. te vakhate sIdhA laTakatA rAkhelA (jamaNA hAthamAM) muhapattI ane DAbA hAthamAM * zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA cothA prakAzamAM jaNAvyuM che ketiirthN vA svasthatAhetuM, yattadvA dhyAnasiddhaye / / kRtAsanajayo yogI, viviktaM sthAnamAzrayet // 123 / / bhAvArtha-Asanano jaya karavAvALA yogIe (kAyotsargamAM prathama Asanano jaya karavAno che) dhyAnanI siddhi mATe tIrthakaronAM janma, dIkSA, kevaLa ane nirvANa sthAnomAM javuM joIe. tenA, abhAve svasthatAnA hetubhUta (jyAM rahevAthI svasthatA jaLavAI rahe) tathA strI, pazu, khaMDakAdi (napuMsakAdi) rahita koI paNa sArA ekAMtasthAnano Azraya karavo. zrI bhadrabAhusvAmI mahAprANadhyAnanI siddhi mATe nepALamAM gayA hatA, e vastu jaina zAstromAM suprasiddha che. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tassa uttarI sUtra 7 101 rajoharaNa grahaNa karavAM; pachI dehabhAvanAno tathA dehano saMpUrNa tyAga karavApUrvaka kAyotsarga karavo.tra ahIM eTalI spaSTatA karavI jarUranI che ke jeo besIne kAryotsarga kare che, te padmAsana ke paryaMkAsana jevAM sahajasAdhya Asana grahaNa kare che ane jeo sUIne kAyotsarga kare che, teo bahudhA daMDAsana ke zavAsanazabAsana-zaba-mRtaka jevAM Asanono Azraya le che. aSTAMgayoganI dRSTie joIe to kAyotsarga e pratyAhAranI sthiti che, kAraNa ke temAM mananI vRttione iMdriyo tathA kAyAmAMthI kheMcI levAnI hoya che. pratyAhAra siddha karavA mATe yama, niyama, Asana tathA prANAyAmanI jarUra rahe che, eTale kAyotsarga mATe paNa te ja sAdhano apekSita che. tethI ahIM e spaSTatA karavI Avazyaka che ke mUlaguNo e yama che, uttaraguNo e niyama che, Asanano jaya karavAnuM spaSTa vidhAna upara karavAmAM AvyuM che ane sparzanendriyAdi pAMca iMdriyo tathA manobaLa, vacanabaLa ane kAyabaLa e ATha prANano nigraha karatAM zIkhavuM e prANAyAma che. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryano evo abhiprAya che ke : tannApnoti manaH svAsthyaM, prANAyAmaiH kadarthitam / prANasyAyamane pIDA, tasyAM syAccittaviplavaH // 4 // * pUraNe kumbhane caiva, recane ca parizramaH / cittasaMjJezaLAmu: pratyULam // yogazAstra, pra. 6 bhAvArtha :- prANavAyunA nigrahathI kadarthanA pAmeluM mana, svasthatA pAmatuM nathI, kemake prANavAyuno nigraha karatAM zarIrane pIDA thAya che ane x mUlAcAranA SaDAvazyakAdhikAramAM kahyuM che ke : vosiriya bAhujugale, caturaMgule aMtareNa samapAdo / savvaMgacalaNarahio, kAussaggo visuddho du // 151|| bhAvArtha-jemAM puruSa dehAdhyAsano tyAga karyA pachI baMne hAtha lAMbA karIne samapAda Ubho rahe che ane be paga vacce cAra AMgaLanuM aMtara rAkhe che tathA zarIranAM koI paNa aMgone halAvato nathI, te kAyotsarga vizuddha che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 zarIrane pIDA thavAthI manamAM saMkSobha thAya che. vaLI pUraka, kuMbhaka ane recaka karavAmAM parizrama paDe che ane parizrama karavAthI manamAM saMkleza thAya che ke je sthiti mokSamArgamAM vighnarUpa che. tAtparya ke Asana siddha karIne sIdho pratyAhAra karI zakAya che. dharmadhyAna siddha karavA mATe pratyAhAranI jarUra che, e vastu zrI hemacaMdrAcArye yogazAstramAM spaSTa jaNAvI che : ndriyaH : samamASya, viSayebhyaH prazAntathI: dharmadhyAnakRte pazcAnmanaH kurvIta nizcalam // 6 // yo. zA. pra. 6. bhAvArtha :- [zabda, rUpa, gaMdha, rasa ane sparza e pAMca] viSayomAMthI iMdriyo sAthe manane sArI rIte kheMcI laI atyaMta zAMta buddhivALAe dharmadhyAna karavA mATe manane nizcala karI rAkhavuM. ceyaNamaceyaNaM vA, vatthaM avalaMbiuM ghaNaM maNasA / jhAyai suamatthaM vA, daviyaM tappajjae vA vi // bhAvArtha-cetana athavA acetana vastunuM manathI dRDha AlaMbana laIne sUtra ke arthanuM dhyAna dharavuM athavA dravya ane tenA paryAyonuM paNa ciMtana karavuM. A. ni. 1466 A gAthAnuM tAtparya e che ke kAyotsarga karanAre anukULa pradeza ane Asana grahaNa karyA pachI manane ekAgra karavA mATe puruSAdi cetana vastunuM ke mUrti vagere acetana vastunuM AlaMbana levuM ane sUtra ke arthanuM ciMtana karavuM e dharmadhyAna che ane tenAthI anukrame zukladhyAnamAM ArUDha thaI ne kaivalyaprApti karI zakAya che. so ussaggo duviho, ciTThAe abhibhave ya nAyavvo / bhikkhAyariyAi paDhamo, uvasaggabhijuMjaNe biio // A. ni. 1452 bhAvArtha-te kAyotsarga ceSTA ane abhibhava ema be prakAre jANavo. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tassa uttarI sUtra 103 temAM prathama eTale ceSTA-kAyotsarga bhikSAcaryAdi viSaya aMge karavAno hoya che ane bIjo eTale abhibhava-kAyotsarga devatA, manuSya tathA tiryaMce karelA upasargono jaya karavA vaDe zubha dhyAnanI siddhi karavA mATe hoya che. tAtparya ke upara je varNana karyuM te abhibhava kAyotsarganuM che. have ceSTA kAyotsarga kevI rIte karavAno hoya che, te darzAvanArI gAthAo joIe. kAussaggaM mukkhapahadaMsiyaM jANiUNa to dhIrA / divasAiyArajANaNaTTayAI ThAyaMti ussaggaM // A. ni. 1497 bhAvArtha :- kAyotsargane mokSamArga kahelo jANIne dhIra puruSo daivasikAdi aticAro yAda karavA mATe kAyotsargamAM rahe che. teo A kAyotsarga kevI rIte kare che ? te jaNAve che :kAussaggaMmi Thio, nireyakAo niruddhavaisaro / jANai suhamegamaNo, muNi devasiyAi aiyAraM // 1 // parijANiUNa ya jao, sammaM gurujaNapagAsaNeNaM tu / sohei appagaM so, jamhA ya jiNehiM so bhaNio // 2 // A.ni.mAM uddhRta pR. 779. bhAvArtha :- kAyotsargamAM rahelo muni niSmakaMpa dehavALo thaIne, mauna dhAraNa karIne daivasikAdi aticArane ekAgra manathI saralatApUrvaka jANe. A rIte sarva aticAro jANyA pachI guru AgaLa tenuM samyak rIte prakAzana kare ane te je prAyazcitta vagere Ape tenAthI potAnA AtmAnI zuddhi kare. jinezvara bhagavaMtoe A rIte kAyotsarga kahelo che, tethI te pramANe karavo ghaTe che. A gAthAnuM tAtparya e che ke daivasikAdi aticArono samucita saMgraha karavo hoya to te mATe kAyotsarga karavAnI jarUra rahe che ke jemAM . zarIranAM aMgopAMgo jarA paNa hAle nahi, vANI sadaMtara baMdha rahe ane cittanI tamAma vRttio ekAgra thaIne aticArone zodhavAnuM ja kAma kare, anyathA aticArono samucita saMgraha thaI zake nahi. vaLI temAMthI bIjo Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 bhAva e paNa nIkaLe che ke je kAyotsarga je aticAranA zodhana nimitte karavAmAM Avato hoya temAM te te aticAronuM yathArthapaNe zodhana karavuM. dAkhalA tarIke airyApathikI virAdhanA aMgeno kAyotsarga hoya to temAM tenA aticAronuM ciMtana karavuM, bhaktapAna ke zayyAsanAdi aMgeno kAyotsarga hoya to temAM tenA aticAronuM ciMtana karavuM ane darzanazuddhi nimittano kAyotsarga hoya to temAM je je prakAre darzananI virAdhanA thaI hoya, tenuM ciMtana karavuM. zAstrakAroe te mATe ucchvAsanuM je kAlamAna batAvyuM che, te paryApta che.x kAyotsarga karavAnA kAla saMbaMdhI dhyAnazatakamAM kahyuM che ke :kAlo'vi socciya jahiM jogasamAhANamuttamaM lahai / na u divasanisAvelAiniyamaNaM jhAyiNo bhaNiyaM // 38 // bhAvArtha-dhyAnane mATe kAla paNa te ja ucita che ke je kAlamAM mana, vacana ane kAyAnA yogonuM uttama samAdhAna thAya. dhyAna karanAra mATe divasa, rAtri ke veLA vagereno niyama tIrthaMkaragaNadharAdike kahyo nathI. kAyotsarga ane sAmAyikane anyonyAzraya saMbaMdha che, eTale kAyotsarganI siddhithI sAmAyikanI siddhi thAya che ane sAmAyikanI siddhithI kAyotsarganI siddhi thAya che. A. ni.nI nimna gAthA A vAtanI pratIti karAve che H x ucchvAsanA kAlamAnamAM koI vaheluM ciMtana karI le to pachI zuM karavuM ? eno uttara mUlAcAranA prathama bhAganA SaDAvazyakAdhikAranI nimna gAthAo Ape che : : kAosamhi Thido citidu iriyAvadhassa aticAraM / taM savvaM samANittA dhammaM sukkaM ca ciMtejjo // 167 // / taha divasiyarAdiyapakkhiyacadumAsivarisacarime taM savvaM samANittA dhammaM sukkaM ca jhAyejjo // 168 // bhAvArtha-[mumukSu] kAyotsargamAM Ubho rahIne IryApathathI lAgelA aticAranuM ciMtana kare ane te pUrNa thaye dharmadhyAna tathA zukladhyAna kare. te pramANe daivasika, rAtrika, pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNa tathA paryaMta ArAdhanA mATe karavAmAM AvatA kAyotsargamAM je je aticAronuM ciMtana karavAnuM che, te saghaLuM ciMtana karyA pachI dharmadhyAna ane zukladhyAna kare. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tassa uttarI sUtra 9 105 vAsI-caMdaNa-kappo, jo maraNe jIvie ya sama saNNo / dehe ya apaDibaddho, kAussaggo havai tassa // 1458 // bhAvArtha :- zarIrane koI vAMsalAthI chedI nAkhe ke tenA para caMdanano zAMtidAyaka lepa kare athavA jIvana Take ke jaladI teno aMta Ave chatAM je deha-bhAvanAthI kharaDAya nahi ane manane barAbara samabhAvamAM rAkhe tene kAyotsarga siddha thAya che. kAyotsarga siddha karavA mATe prathama AsravadgArono saMvara karavo paDe che, e vAta AgaLa AvI gayelI che. kAyotsargathI zuM lAbho thAya che ? teno uttara A. ni.mAM A pramANe apAyelo che : veda-manadu-suddI, suda-9g-titivayA mApedA | jhAyai ya suhaM jhANaM, eyaggo kAussaggaMmi // 1462 // bhAvArtha :- (1) kAyotsargamAM ekAgra thanAranA dehanI jaDatA nAza pAme che ane (2) matinI zuddhi thAya che. (3) tenAmAM sukha-du:kha sahana karavAnI zakti Ave che. (4) te sUkSma ciMtana karI zake che ane (5) zubha dhyAna dharI zake che. (5) artha-saMkalanA IriyAvahI sUtrathI jIvavirAdhanAnuM pratikramaNa karyuM, tenA anusaMdhAnamAM A sUtra kahevAya che. vizeSa AlocanA ane niMdA karavA vaDe, zAstrokta prAyazcitta grahaNa karavA vaDe, cittanuM vizeSa zodhana karavA vaDe, [mithyAtva, mAyA ane nidAna e traNa] zalyo dUra karavA vaDe, pApakarmono saMpUrNa nAza karavA mATe huM kAyotsarga karuM chuM. (6) sUtra-paricaya zrI devendrasUrikRta devavaMdana-bhASyamAM jaNAvyuM che ke :abbhuvagamo nimittaM, ohearaheu saMgahe paMca / jIvavirAhaNapaDikkamaNabheyao tini cUlAe // 33 // Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 106 0zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 bhAvArtha :- IriyAvahI-sUtramAM 1. abhyapagama-saMpadA, 2. nimittasaMpadA, 3. ogha-saMpadA, 4. itarahetu-saMpadA, 5. saMgraha-saMpadA, 6. jIsaMpadA, 7. virAdhanA-saMpadA ane 8. pratikramaNa saMpadA evI ATha saMpadAo che, temAM chellI traNa cUlikArUpa che. (A gAthAnA spaSTIkaraNamAM temaNe jaNAvyuM che ke rUchApi pasafma e pApanI AlocanA karavArUpa kArya AdaravAnI icchArUpa hovAthI abhyapagama-saMpadA che. rUriyAvadiyANa virANaINa e AlocanA karavArUpa kAryanA kAraNarUpa hovAthI nimitta-saMpadA che, maUITH e sAmAnya hetudarzaka hovAthI ogha-saMpadA che. pAkSiothI saMtApa-saMghane sudhIno pATha vizeSaheturUpa hovAthI itarahetu-saMpadA che. me gIvA viradiyA e samasta jIvavirAdhanAno saMgraha karanAra pado hovAthI saMgrahasaMpadA che. viyAthI pariyiA sudhIno pATha jIvanA prakAro jaNAvanAro hovAthI jIva-saMpadA che. midayAthI tassa micchA ji kudaA6 sudhIno pATha virAdhanAno prakAra jaNAvanAro hovAthI virAdhanA-saMpadA che ane tarU karIrogathI traNa rasa sudhIno pATha pratikramaNa-saMpadA che. ) saMpadA ane AlApakanI daSTie IriyAvahIno ane tassa uttarI sUtrano pATha nIce mujaba racAyelo che : 1. abhyapagama-saMpadA. rUchAmi 2, Didana3 2. zA 2. nimitta-saMpadA. iriyAvahiyAe 3, virAhaNAe 4 // 2 // 3. ogha-saMpadA. gamaNAgamaNe 5 // 3 // 4. itirahetu-saMpadA. pAna- 6, vIra-umare 7, darica- 8, morAttipnng-dgmttttii-mkkddaa-sNtaannaa-sNkmnne 9 // 4 // Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tassa uttarI sUtra 7 107 pa. saMgraha - saMpA. je me jIvA virAhiyA 10 // 5 // va-saMpA. 6. egiMdiyA 19, beiMdiyA 12, teiMdiyA 13, cauriMdiyA 14, paMciMdiyA 195 // 6 // 7. virAdhanA-saMpA. abhiyA 16, vattiyA 17, lesiyA 18, saMghAiyA 19, saMghaTTayA 20, pariyAviyA 11, kilAmiyA 22 uddaviyA 23, ThANAo ThANaM 24, saMkAmiyA 25, jIviyAo vavaroviyA tassa micchA mi dukkaDaM 26 // 7 // 8. paDimA - saMpA. tassa uttarIkaraNeNaM 27, pAyacchitta karaNeNaM 28, visohIkaraNeNaM 29, visallIkaraNeNaM 30, pAvANaM kammANaM nigghAyaNaTThAe 31 ThAmi kAussaggaM 32. // 8 // A spaSTIkaraNamAM temaNe sAtamI ane AThamI saMpadAno je adhikAra jaNAvyo, tenA mATe nIcenI gAthAne pramANarUpe ApelI che :jInA virAhiyA paMcamI u paMciMdiyA bhave chaThThI / micchAmi dukkaDaM sattamI'TThamI ThAmi ussaggaM // bhAvArtha :- je me jIvA virAhiyA se pAMyamI saMpadA che. egiMdiyA...thI paMciMdiyA sudhInAM yahI se chaThThI saMpadhA che, abhihayAthI micchAmi dukkaDaM sudhInAM yahI se sAtabhI saMpachA che. jane tassa uttarIkaraNeNaMthI ThAmi kAussaggaM sudhInAM yahI khAmI saMpadA che. jA saMbaMdhI temAge matAMtara pA jatAvyo che. anye tu vavaroviyA ityantAM saptamIM micchA mi dukkaDamityaSTamImAhuH / DeTalA AyAryo* abhihayA thI vavaroviyA sudhInA pAune sAtabhI saMpadhA mAne che ane micchA mi dukkaDaM ne khAmI saMpadA mAne che. zrIma6 hevendrasUriviracita yaityavaMchana bhASya gAthA 32. pR. 26. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 Avazyaka-mUlasUtranA cothA adhyayanamAM IriyAvahI sUtrano pATha Ave che, te chAmi paDikSamikaMthI micchA mi tuTarDa sudhIno ja che ane uttarIkaraNa sUtrano pATha pAMcamA adhyayanamAM Ave che, te IriyAvahI sutra pachI Avato nathI, paNa rUcchAmi huM vaDAM -micchA mi dukkaDuM pachI Ave che. - uttarIkaraNa sUtra cAra bhAgamAM vaheMcAyeluM che. temAMno pahelo bhAga anusaMdhAnadarzaka che, eTale ke tapta evA eka padano banelo che ane te IriyAvahI sUtra vaDe karelA pratikramaNanuM anusaMdhAna darzAve che. pratikramaNamAM jyAM jyAM A sUtra bolAya che, tyAM mithyAduSkRtarUpa pratikramaNa thayA pachI ja bolAya che, eTale zAstrakAroe tene vizeSa-pratikramaNa tarIke oLakhAvyuM che. sUtrano bIjo bhAga uttara, pachitta-raje, virohIzaro ane visarjIrori e rIte cAra padono banelo che ane hetudarzaka che, eTale kAyotsarga karavAnA hetuo (upAyo) darzAve che, ceIyavaMdaNamahAbhAsamAM spaSTa kahyuM che ke sattara( )RUTI deda eTale uttarIkaraNa sUtramAM AvatAM uttarIvAro vagere cAra pado kAyotsarganA hetuo che. devavaMdanabhASyamAM paNa e ja abhiprAya uccAravAmAM Avyo che :- 23 tasa karI rapa-pamuda-tassa uttarIkaraNa vagere cAra pado kAyotsarganA hetuo che. A cAra hetuonuM vidhAna pUrva-pazcAdU bhAvane anulakSIne karavAmAM AvyuM che, eTale te kramAnusArI che. vaLI cAra hetuono samAsa karIne cheDe vibhakti na lagADatAM dareka padane vibhakti lagADI che, eTale dareka hetu svataMtra kriyAnuM sUcana kare che ane te dareka kriyA uttara kriyAnA hetubhUta che. jeNe vizeSa AlocanA ane niMdA vaDe uttarIkaraNa karyuM nathI, te prAyazcittane yogya kema thAya ? vaLI jeNe zAstrokta prAyazcitta grahaNa karyuM nathI ane e rIte potAnA manano mela dhoyo nathI, te viziSTa prakAre cittanuM zodhana kema karI zake ? ane jeNe viziSTa prakAre cittanuM zodhana karyuM nathI, te aMtaranI UMDANamAM bharAI rahelI zalyarUpa sUkSma manovRttine kema zodhI zake ? ane Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tassa uttarI sUtra 109 jyAM sudhI sUkSmamAM sUkSma manovRttinuM zodhana thayuM nathI, tyAM sudhI pApakarmono sarvAMze nirthAta kema thAya ? eTale cAra pado je krame mukAyAM che, te karaNano zAstravihita krama sUcave che. sUtrano trIjo bhAga pAvALuM mmAnaM niSAyATTAd evA traNa padano banelo che, je kAyotsarganuM prayojana darzAve che. tAtparya ke AlocanA ane pratikramaNa vaDe pApakarmono ghAta thayo paNa nirthAta na thayo, te siddha karavA mATe A kAyotsarga karavAmAM Ave che. zrI uttarAdhyayana sUtranA ogaNIsamA adhyayanamAM mumukSu taraphathI eka prazna puchAyo che ke jADoLa aMte ! nIve inaLayajJa ?-he bhagavan ! kAyotsargathI jIvane zuM lAbha thAya ? teno uttara ApatAM bhagavaMte pharamAvyuM che ke :- jAvasthaLenuM tIyapaduSpanna pAyacchinna visoteejJa, vizuddhapAcchinne ya jIve nivvuyahiyae ohariya bharuvvabhAravahe dhammajjhANovagae suiM suheNa vijJarU // 2 // he AyuSman ! kAyotsargathI bhUtakALa ane vartamAnakALanA prAyazcittayogya aticAronI zuddhi thatAM te jIva bhAra utArI nAkhelA majUranI jema haLavo banIne prazasta adhyavasAyomAM vartato sukha-pUrvaka vicare che. tAtparya ke kAyotsargathI prAyazcittayogya pApono nirmAta thAya che. sUtrano cotho bhAga nAmi hrAssAM evAM be padono banelo che ane te kAyotsarganI pratijJA darzAve che. ahIM OM dhAtu je akarmaka che tene sakarmaka g dhAtunA arthamAM mAnIne dhADAM ne karma tarIke jaNAvela che. A sautra prayoga che. (nibaMdha nicaya pR. 146) uttarIkaraNasUtrano bodha e che ke mANasathI kaMI paNa bhUla thAya to teNe e bhUlano saraLatAthI svIkAra karavo joIe, nikhAlasatAthI tenI niMdA karavI joIe. maharSio para zraddhA rAkhI teoe batAvelo prAyazcittano mArga grahaNa karavo joIe ane pharI tevI ja bhUlo na thAya te mATe cittavRttionuM barAbara zodhana karI, temAM rahelAM zalyo ke doSo kADhI nAkhavAM joIe zuddhino A rAjamArga che ane tene anusaravAthI anaMta AtmAoe Aja sudhImAM maMgalamaya mukti meLavI che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1100 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 A sUtra para zrI bhadrabAhusvAmInI niyukti che, zrI jinadAsagaNi mahattaranI cUrNi che, ane zrI haribhadrasUrinI TIkA che. zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranI svopajJavRttimAM, zrIzAntisUrie ceiyavaMdaNamahAbhAsamAM ane zrI devendrasUrie devavaMdanabhASyamAM A sUtra para vivaraNa kareluM che. A sUtramAM saMpadA 1 tathA pada 6 sarva varNa 49 ane temAM guru 10 tathA laghu 39 che. (7) prakIrNaka A sUtrano pATha Avazyaka mUla sUtranA kAyotsarga adhyayanamAM Avelo che. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8. kAussagga-suttaM [kAyotsarga-sUtram] ananda-sUtra (1) bhUsaMpA annattha UsasieNaM nIsasieNaM khAsieNaM chIeNaM jaMbhAieNaM uDDueNaM vAya-nisaggeNaM bhamalIe pitta-mucchAe, suhumehiM aMga-saMcAlehiM, suhumehiM khela-saMcAlehi, suhumehiM diTThi-saMcAlehiM, __ evamAiehiM AgArehi, abhaggo avirAhio hujja me kAussaggo / jAva arihaMtANaM bhagavaMtANaM namukkAreNaM na pAremi, tAva kAyaM ThANeNaM moNeNaM jhANeNaM appANaM vosirAmi // (2) saMskRta chAyA anyatra ucchvasitena niHzvasitena kAsitena kSutena jRmbhitena udgAreNa vAtanisargeNa, bhramaryA pitta-mUrcchayA, sUkSmaiH aGga-saMcAlai:(raiH) sUkSmaiH zleSma-saMcAlaiH(raiH), sUkSmaiH dRSTisaMcAlaiH( raiH), evam AdibhiH AkAra, abhagnaH avirAdhitaH bhavatu mama kAyotsargaH / yAvad arhatAM bhagavatAM namaskAreNa na pArayAmi, tAvat kAyaM sthAnena maunena dhyAnena AtmIyaM vyutsRjAmi // (atra sarvatra paJcamyarthe tRtIyA) Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 (3) sAmAnya ane vizeSa artha annattha-[ 2]-anyatra, sivAya ke, nIcenA apavAdapUrvaka : siUU-[3chUrvAsitena]-UMco zvAsa levAthI. karNa pravarta vA sitamurvAsitam (A. TI.) nIfsaU-[niHsthateina]-zvAsa nIco mUkavAthI. madha: sita ni:zvasitam (A. TI.) vAsiU-[ifsatena]-khAMsI AvavAthI, udharasa AvavAthI. chINa-surena-chIMka AvavAthI. fchAyAm (ni. cU. 1) naMmArUUU-[kRmina]-bagAsuM khAvAthI. vivRtavanI pravartapavananino mitaputrete ! (A. TI.) moTuM pahoLuM karatAM je prabaLa pavana nIkaLavo, te jaibhita (bagAsuM khAvuM) kahevAya che. 3 vi-[3AreT]-oDakAra AvavAthI. udgama eTale 32-oDakAra. vaya-nikoi [vAta- niLa]-apAna-vAyuno saMcAra thavAthI, vA-chUTa thavAthI. mAnena pavana-niko vAta-nika maLyate (A.TI.), pAna eTale maladvAra mananIu-[prama]-bhamarI AvavAthI, cakkara AvavAthI, phera AvavAthI ke vAIno humalo thavAthI. pitta-muchA-[fpatta-mUrjIyA]-pitta-prakopathI AvelI mUccha vaDe, pitta caDavAthI thayelI bebhAna avasthAne lIdhe. AyurvedanA mata pramANe zarIranuM yogya-saMcAlana vAta, pitta ane kapha e traNa padArthonA yogya pramANa vaDe thAya che. temAM koI padArtha vadhI Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ananda-sUtra 0 113 jAya ke ghaTI jAya, tyAre roganuM kAraNa utpanna thAya che. pitta jyAre vadhI jAya tyAre mAthAno dukhAvo UpaDe che, cakkara Ave che, UlaTI thAya che ne keTalIka vakhata mUccha paNa Ave che. suhurda gaMja-saMvArdi[phUlai. ma-saMvarta ]-sUkSma rIte aMganuM saMcAlana thavAthI. arthAt rUMvADAM caDI AvavAM Adi kriyAthI. tasyAnnautra-vivatanaprava: momAmi. (A.TI.) suhurda veta-saMvArdi-[phUmai: zleSma-saMvArta]-sUkSma rIte zarIranI aMdara kapha tathA vAyuno saMcAra thavAthI. suhurda likisaMvAntirdi[phU: - saMvArtaH]-sUkSma rIte dRSTi halI javAthI, AMkhano palakAro thavAthI. vimAphae mArdi-vimavimAre ]-ityAdi AkAro vaDe, apavAdanA prakAro vaDe. AgAra eTale AkAra. te ahIM prakAra eTale kAyotsarganA apavAda-saMbaMdhI samajavAno che. te mATe zrI hemacaMdrAcArye yogazAstrasvopajJavRttinA tRtIya prakAzamAM (pR. 215) jaNAvyuM che ke-yine mauna rUri : vAyotsafpavI-prArA phucartha:- maryAdita rIte karAya, maryAditarUpe grahaNa thAya, te AkAra. teno artha kAyotsarganA apavAdono prakAra che. mo-[mana]-alagna. bhAMgelo nahi tevo. viro -[vidhataH]-na virAdhelo, akhaMDita, khaMDita nahi thayelo tevo. je vastu taddana tUTI-phUTI jAya te bhAMgelI kahevAya ane je vastu amuka ja aMze tUTe ke phUTe tene khaMDita kahevAya. eka ghaDo phUTIne kakaDekakaDA thaI gayo hoya, to te bhAMgI gayo kahevAya ane teno ekAda kAMTho ja tUTyo hoya, to te khaMDita kahevAya. huM( M)-[mavatI-hojo . pra.-1-8 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1140 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 -[IF]-mAro. DarUm-[+Ayotsaf]-kAyotsarga. gAva-[yAvat]-jyAM sudhIyAvata.. arihaMtANaM bhagavaMtANaM namukkAreNaM-[arhatAM bhagavatAM nmskaarenn]arihaMta bhagavAnanA namaskAra vaDe arthAt namo arihaMtAI-pada vaDe. 4 pami-[parayAma]-pAruM nahi, pUrNa karuM nahi. tAva-[tAvatuM]-tyAM sudhI.. -[ ]-zarIrane anvi-fthAna]-sthAna vaDe Asana vaDe. momoi-[aunena]-mauna vaDe. (vANI-vyApAra sadaMtara baMdha karavo te mauna kahevAya che.) sof-[dhyAnena]dhyAna vaDe. jenA vaDe vastunuM ciMtana thAya, te dhyAna kahevAya che. dhyAyate vinyate vastvaneneti dhyAnam. kapA-[mAtmIya-mArI. appA ti pratizailyA AtmIyam (A.TI.) A padano saMbaMdha kArya pada sAthe che. eTale mArI kAyAne evo artha thAya che. keTalAka ahIM gappAM pada bolatA nathI, evo nirdeza zrI hemacaMdrAcArya yogazAstranI svopajJavRttimAM karyo che. vosirAmi-[vyutsunAma]-vosIrAvuM chuM, tana choDI daUM chuM. vi eTale vizeSa prakAre, DablyujhAmi eTale tajI dauM chuM. arthAt taddana choDI dauM chuM. (4) tAtparyArtha 33 sutta-jemAM mukhyatve kAyotsargano adhikAra varNavAyelo che, Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ annattha-sUtra 0 115 tevuM sUtra; athavA kAyotsarganuM svarUpa darzAvatuM sUtra. annattha UsieNe evAM padothI teno prAraMbha thato hovAthI A sUtra annattha evA nAmathI paNa oLakhAya che. matsya-sivAya ke. matra-e naipAtika pada che ane jayAre koI paNa vastuno apavAda karavo hoya athavA to tene mukhya vastumAMthI judI pADavI hoya tyAre teno upayoga thAya che. jemake tava #AryamahorAtre RriSya, anyatra nidrAmA -tAruM kAma huM rAtri-divasa karIza, sivAya ke nidrAno samaya. 3chu-je zvAsa mukha ke nAsikA vaDe aMdara levAya che, te ucchavAsa kahevAya che. niHzvAsa-je zvAsa nAsikA ke mukha vaDe zarIramAMthI bahAra kADhavAmAM Ave che, te niHzvAsa kahevAya che. A baMne prakAranI kriyAo prANavAyune lIdhe zakya bane che. ane zvAsocchavAsa tarIke oLakhAya che. enI gaNanA jIvana dhAraNa mATe jarUrI evA dasa prANomAM thAya che. sUtrakRtAMganI TIkAmAM kahyuM che ke : paJcendriyANi trividhaM balaM ca, niHzvAsa ucchavAsamathAnyadAyuH / prANA dazaite bhagavadbhiratA steSAM viyogIkaraNaM tu hiMsA // pAMca iMdriyo, (zarIrabaLa, vacanabaLa ane manobaLa) e traNa baLo, niHzvAsa ane ucchavAsanI kriyA tathA AyuSya e dasa prANo bhagavaMtoe kahelA che, teno (koI ekano) jIvanamAMthI viyoga karavo, te hiMsA kahevAya che. zvAsocchavAsanI kriyA ekendriya jIvothI mAMDIne paMcendriya jIvo sudhInAM badhAM prANIone hoya che, paraMtu tenA samayamAM ghaNo pharaka hoya che. jIvanano vikAsa jema ocho athavA duHkhanuM pramANa jema vadhAre, tema zvAsocchavAsanI kriyA jhaDapI hoya che, ane jIvanano vikAsa vadhAre athavA Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1160 zrI zrAddhapratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 duHkhanuM pramANa ochuM, tema zvAsocchavAsanuM pramANa dhImuM hoya che. dAkhalA tarIke nArakInA jIvo zvAsocchavAsanI kriyA niraMtara kare che, jayAre sarvArthasiddha vimAnanA devo te ja kriyA tetrIsa pakhavADiye kare che. manuSya A zvAsocchavAsanI kriyA aniyatapaNe kare che, paraMtu tenuM pramANa to jhaDapI ja hoya che; arthAt tene zvAsanI le-mUka vAraMvAra karavI paDe che. jo A zvAsanuM rUMdhana karavAmAM Ave to jaladI maraNa nIpaje che. teTalA ja mATe A. ni.mAM kahyuM che ke sAruM nahiMmarU ucchavAsane rokavo nahi, kAraNa ke sArA niro-teno virodha karavAthI tarata maraNa thAya che. varita-khAMsI AvavI, kAsa thavo.* (udAna vAyune lIdhe gatimAna thatI) A kriyA ApaNI icchA ke ApaNA prayatna para nirbhara nathI. upalaka rIte khAMsI khAvI hoya to ApaNe khAI zakIe chIe, paNa te aMdarathI utpanna thatI hoya to tene rokavAne samartha nathI. * A kriyAnI utpattinA saMbaMdhamAM AyurvedanA suprasiddha graMtha carakasaMhitA (cikitsAsthAna, a 18)mAM kahyuM che ke : adhaH pratihato vAyurUva'srotaH samAzritaH / udAnabhAvamApannaH, kaNThe saktastathorasi // 6 // Avizya zirasaH khAni, sarvANi pratipUrayan / AbhaJjannAkSipan dehaM, hanumanye tathA'kSiNI / / 7 / / netre pRSThamura:pArve, nirbhujya stambhayaMstataH / / zuSko vA sakapho vA'pi, kasanAt kAsa ucyate // 8 // jyAre koI paNa kAraNathI athavA svayameva svabhAvathI ja nIce AghAta pAmelo vAyu uparanA chidrane Azrita thaIne udAnagativALo thayo chato kaMTha ane chAtImAM rokAI jAya che, ane mastakamAM praveza karIne, zira, mukha, nAka, kAna ane netronA chidramAM ghUsIne badhI iMdriyomAM vyApta thato, te zarIrane toDato, jaDabAM, dhamanI tathA AMkhone calAyamAna karato ane netra, pITha, chAtI tathA paDakhAMone maraDato temaja jaDa karato svataMtra rUpamAM sUko athavA kaphanI sAthe maLIne bahAra nIkaLe che, tyAre te kasavAthI-kaSTa Apato hovAthI kAsa kahevAya che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ananda-sUtra * 117 suta-vRzcita-3 -chIMka, bagAsuM ane oDakAra. A kriyAo paNa udAna vAyune lIdhe ja gatimAna thAya che, tethI tenA vegane dareka vakhate rokI zakAto nathI ane kadAca rokavAmAM Ave to asamAdhi thAya che; tethI teno samAveza apavAdamAM karelo che. vAta-nisa-adhovAta, pavananuM chUTavuM. A kriyA apAna-vAyunA vegathI zakya bane che, eTale te dareka vakhate rokI zakAtI nathI, temaja rokavI ucita paNa nathI, kAraNa ke tethI peTamAM duHkhAvo ke cUMka UpaDavAno saMbhava che. amarI-bhramarI, cakkara. jemAM magaja bhame-phare te bhramarI. tene cakkara AvavA ke phera AvavA paNa kahe che. pittaprakopa, apathya AhAra-vihAra, apriya vAsa, mAnasika AghAta ke tevA prakAranA rogathI game tyAre teno udbhava thAya che. te IcchA ke prayatna mAtrathI rokI zakAya tevI kriyA nathI, eTale teno samAveza paNa apavAdamAM karelo che. pitta-mU-pittanI atizayatAne lIdhe utpanna thatI bebhAna avasthA. A avasthA ekAeka game tyAre thaI AvavA saMbhava che. tethI te paNa kAbUnI vAta nathI. sUkSma graMtha-saMvAna(ra-zarIranAM aMgonuM sUkSma phuraNa. AMkhanAM popacAMnuM pharakavuM, gAlanuM pharakavuM, hAtha-paganA snAyuonuM pharakavuM, rUMvADAM caDI AvavAM vagere kriyAo ApaNI icchA ke prayatnane AdhIna na hoI zarIramAM game tyAre thavAno saMbhava hoya che, tethI teno samAveza paNa apavAdamAM karelo che. sUkSma yena-saMvA(ra) sUkSma rIte kapha tathA vAyuno saMcAra thavo. A kriyA zarIramAM niraMtara cAlyA ja kare che. vAyu kaphane judAM judAM sthAne laI jAya che, ane koI vakhata teno vega vadhAre hoya to ApaNane khabara paNa paDe che ke aMdara kaphanuM halana-calana thaI rahyuM che. A paNa eka Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1180 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 jAtano sUkSma kAya-vyApAra che, paNa te kAbU bahArano hoI teno samAveza apavAdamAM thayelo che. sUkSma dRSTi-saMrAtma(3)-AMkhano palakAro thavo. kAyotsarga-avasthAmAM daSTine koI paNa cetana ke acetana vastu para sthira karavAmAM Ave che, paraMtu saMbhava che ke A prasaMge koI vAra daSTi halI paNa jAya, kAraNa ke mananI mAphaka tene paNa sthira karavI duSkara che. te mATe A.ni.mAM kahyuM che ke mAno-ratna vahU, mAtra te suMdara thi vaDe jovAmAM caMcaLa svabhAvavALAM cakSune sthira karavAM te manane sthira karavAnI jema duSkara che. (gA. 1513) jo ke A bAbatamAM mahAsattvavaMta AtmAo apavAda gaNAya che, kAraNa ke teo eka rAtri-paryata animeSa nayane rahI zake che. paraMtu sAmAnya AtmAone mATe e vastu pUrepUrI zakya nahi hovAthI teno samAveza apavAdamAM karavAmAM Avyo che. * Ayurvedano sAmAnya abhiprAya evo che ke vepAtra dhAye-vAyu vagerethI utpanna thatA vegone rokavA nahi, kAraNa ke tethI aneka jAtanA rogo thavA saMbhava che. dAkhalA tarIke : kAsasya rodhAttavRddhiH, zvAsArucihRdAmayAH // 14 // zoSo hidhmA ca kAryo'tra kAsahA sutarAM vidhiH // ..... | zirortIndriyadaurbalyamanyAstambhAditaM kSuteH / / .................... ? || udgArasyAruciH kampo, vibandho hRdayorasoH / AdhmAnakAsahidhmAzca, hidhmAvattatra bheSajam / / 9 / / visarpakoThakuSThAkSikaNDUpANDvAmayajvarAH / sAsa thAsahastrAvya% thavo vageH II18 (aSTAMga hRdaya, A 4tho) udharasane rokavAthI udharasa vadhe che tathA dama, aruci, hRdayanA roga, kSaya ane heDakIno roga thAya che. chIMkane rokavAthI mAthuM dukhe che, iMdriyo nabaLI paDe che, Doka rahI jAya che ane Adata nAme vAyuno roga thAya che. (bagAsuM rokavAthI paNa mAthuM dukhe che, iMdriyo nabaLI paDe che, Doka rahI jAya Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ annatya-sUtra 9 119 (bIjA vego mATe paNa A pramANe samajI levuM.) A rIte (1) ucchavAsa, (2) niHzvAsa, (3) udharasa, (4) chIMka, (5) bagAsuM, (6) oDakAra, (7) vA-chUTa, (8) bhramarI, (9) pittanI mUccha, (10) gAtra-skuraNa, (11) sUkSma kaphasaMcAra ane (12) nimeSa-e bAra apavAdo zarIranI svAbhAvika kriyAone rokavAnuM azakya hoIne rAkhavAmAM Ave che. rUri mA II-ityAdi zabdathI ahIM cAra prakAranA AgAro grahaNa karavAnI paraMparA che; te nIce mujaba : agaNIo chidijja vasa, bohiya kkhobhAI dIha-Dakko vA / AgArehiM abhaggo, ussaggo evamAIhiM // (A. ni. gA. 1516) (1) agni phlAto AvIne sparza kare, (2) athavA koI zarIrane chedavA lAge, (3) cora ke rAjA AvIne kSobha-aMtarAya kare athavA (4) sarpadaMza thAya, ke thavAno saMbhava utpanna thAya, to kAyotsargano bhaMga na thAya. A saMbaMdhamAM zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranI svopajJa TIkAmAM jaNAvyuM che ke-jayAre agni athavA vIjaLInAM jyoti sparza kare tyAre prAvaraNa mATe upadhine grahaNa karatAM kAyotsargano bhaMga thayo gaNAto nathI. koI zaMkA kare ke namaskAranuM uccAraNa-kathana karIne zA mATe tene grahaNa na kare ke jethI te che ane Adata nAmanA vAyuno roga thAya che.) oDakArane rokavAthI aruci, kaMpa, hRdaya ane chAtImAM jANe doraDAMthI tANI bAMdhyuM hoya evuM duHkha, peTa caDavuM, udharasa, heDakI vagere rogo thAya che. vAchUTa thatI hoya tene rokavAthI gulma, udAvarta, koThAmAM zULa ane glAni thAya che tathA vAyu, mUtra ane jhADo baMdha thaI jAya che, temaja AMkhonuM teja ane jaTharano agni nAza pAme che tathA hRdayanA roga (hRdroga) thAya che. tathA UlaTIno vega rokavAthI ratavA, carma roga, kuSTha, AMkhanA roga, khaNa, pAMDu roga, tAva, udharasa, dama, UbakA, vyaMga roga, sojA vagere thAya che. * vodi-manuSyanuM apaharaNa karanAra cora. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1200 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 (kAyotsarga)no bhaMga na thAya ? te saMbaMdhI khulAso e che ke ahIM namaskAra - vaDe pAravuM eTalI ja kAyotsarganI pratijJA nathI, paraMtu amuka samaya sudhI kAyotsarga karavo, evI pratijJA che. tethI teTalo samaya pUro thayA vinA namaskArano pATha bolIne pAratAM bhaMga thAya che. tathA bilADI, uMdara vagere ADA Utare tyAre pote khasIne sthApanAjInI ADa na paDavA de to kAyotsargano bhaMga thato nathI. coranA saMbhrama-prasaMgamAM athavA rAjAnA saMbhrama-prasaMgamAM asthAne namaskAranuM uccAraNa karatAM paNa teno bhaMga thato nathI. tathA potAne athavA bIjA sAdhu vagerene sarpadaMza thavAnA prasaMge sahasA uccAraNa karatAM paNa teno bhaMga thato nathI. A rIte kula 16 jAtanA kAya-vyApAro paikI koI paNa jAtano kAya-vyApAra thaI jAya to tethI kAyotsarga bhagna ke virAdhita gaNAya nahi, paraMtu tenAthI bhinna koI paNa jAtano kAya-vyApAra thAya to kAyotsarga virAdhita ane bhagna banyo gaNAya, tema samajavAnuM che. arvi-Urdhvasthita Asana vaDe. kAyotsarganI kriyA UbhA rahIne, besIne ke sUIne thAya che; eTale tenA uskRita, niSaSNa ane nipanna evA traNa bhedo gaNavAmAM Ave che. A traNa bhedo paikI ahIM ucchitane grahaNa karavAno che. A vakhate nIce jaNAvelA doSo paikIno koI paNa doSa sevavAmAM Ave, to kAyotsarga barAbara thayo kahevAya nahi. 1. hoTala-toSa- ghoDAnI peThe eka paga UMco rAkhavo, ke vAMko rAkhavo te. 2. natA-roga- vAyuthI velaDI hAle, tema zarIrane halAvavuM te. 3. tAbdioSa- thAMbhalA vagerene oThIMgaNa daIne UbhA rahevuM te. 4. mani-roSa- upara meDI athavA mALa hoya tene mastaka TekavIne UbhA rahevuM te. 5. 3-toSa- gADAnI UdhanI peThe paganA aMgUThA tathA pAnI meLavIne UbhA rahevuM te. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ annattha-sUtra 0 121 6. nihitoSa 7. zarI-DhoSa8. Iti-roSa nigaDamAM paga nAkhyA hoya tenI mAphaka paga pahoLA rAkhavA te. nagna bhIlaDInI peThe guhya sthAnake hAtha rAkhavo te. ghoDAnA cokaDAnI peThe rajoharaNayukta hAtha rAkhavo te. 9. vadhU-roga- nava pariNIta vadhUnI peThe mAthuM nIcuM rAkhavuM te. 10. navvottara-doSa- nAbhinI upara ane DhIMcaNathI nIce jAnu sudhI lAMbu vastra rAkhavuM te. [sAdhu nAbhithI nIce ane DhIMcaNathI cAra AMgaLa upara coLapaTTo pahere che, tene lakSyamAM rAkhIne A doSa kahelo che.] 11. tana-toSa-DAMsa- maccharanA bhayathI, ajJAnathI athavA lajjAthI hRdayane AcchAdita karI strInI peThe DhAMkI rAkhavuM te. 12. saMtoSa- zItAdikanA bhayathI sAdhvInI jema baMne skaMdha DhAMkI rAkhe eTale samagra zarIra AcchAdita rAkhavuM te. 13. jU- tnI-toSa-AlAvA gaNavAne mATe athavA saMkhyA gaNavAne mATe AMgaLInuM AlaMbana levuM ke pAMpaNanA cALA karavA te. 14. vAyaro - kAgaDAnI peThe DoLA pheravavA te. 15. pa-toSa- paherelAM vastro parasevAthI malina thaze tema jANIne tene gopavI rAkhavAM te. 16. zilpa-toSa- yakSAviSTanI mAphaka mAthuM dhuNAvavuM te. 17. pUrva-roSa- mUMgAnI mAphaka huM zuM karavuM te. 17. vi-toSa- AlAvA gaNatAM madirA pIdhelAnI mAphaka baDabaDATa karavo te. 19. prekSya-toSa- vAnaranI peThe AsapAsa joyA karavuM ane hoTha halAvavo te. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1220 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 A doSo paikI naMvottara, tana ane saMyati e traNa doSo sAdhvIne na hoya, kemake enuM zarIra vastrAvRta hovuM ghaTe che. zrAvikAne mATe A traNa uparAMta nIcuM jovAnI paNa chUTa hoya che, tethI tene vadhU-toSa lAgato nathI. gaNA -vArtha vosirAmi-mArI kAyAno tyAga karuM chuM. kevI sthitimAM tyAga karuM chuM, tenA spaSTIkaraNa mATe traNa pado kahelAM che. hApAM-grahaNa karelA Asana vaDe, kAyAne sthira rAkhIne. nonvi-mauna vaDe, vANIne sthira rAkhIne. phA -saMkalpa-vikalpano tyAga karavA rUpa dhyAna vaDe, manane sthira rAkhI. dhyAna eTale cittanI ekAgratA*. tenA cAra prakAro che : (1) ArtadhyAna, (2) raudradhyAna, (3) dharmadhyAna ane (4) zukladhyAna. A dhyAnomAMthI pahelAM be aprazasta ke azubha che ane chellAM be prazasta ke zubha che. (5) artha-saMkalanA zvAsa levAthI, zvAsa mUkavAthI, udharasa AvavAthI, chIMka AvavAthI, bagAsuM AvavAthI, oDakAra AvavAthI, vA-chUTa thavAthI, cakkara AvavAthI, pittane lIdhe mUccha AvavAthI, zarIranuM sUkSma rIte phuraNa thavAthI, zarIramAM kapha vagereno sUma rIte saMcAra thavAthI, sthira rAkhelI daSTi sUkSma rIte halI javAthI : tathA agni-sparza, zarIra-chedana athavA sanmukha thato paMceMdriya-vadha, cora ke rAjAnI dakhalagIrI ane sarpadaMza; -e kAraNo upasthita thavAthI je kAya-vyApAra thAya, tenAthI mAro kAyotsarga bhAMge nahi ke virAjita thAya nahi, (evI samaja sAthe) huM UbhelI beThelI ke sUtelI sthitimAM rahIne mauna dhAraNa karuM chuM tathA cittane + A vyAkhyA chadmasthonA dhyAnanI che. kevalIone to yoganirodha e ja dhyAna hoya che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ annattha-sUtra 0 123 dhyAnamAM joDuM chuM ane jyAM sudhI namo arihaMtANaM pada bolIne kAyotsarga pAruM nahi, tyAM sudhI mArA zarIrano saMpUrNa tyAga karuM chuM. (6) sUtra-paricaya kAyotsarganA yathArtha upayogathI iMdriyo, kaSAyo, rAga-dveSa tathA manane jItI zakAya che; samatvane sAdhI zakAya che; ane pariNAme sukha tathA AnaMdanA akSayadhAma-samAM AtmAno sAkSAtkAra karI parama siddhine pAmI zakAya che. AvI addabhuta ane alaukika kriyAno paricaya karAvavo te prastuta sUtrano hetu che; tethI te kAyotsargasUtranA nAme oLakhAya che. kAyotsargasUtra mukhyatve cAra, vibhAgomAM vaheMcAyeluM che; (1) pratijJA, (2) svarUpa, (3) samaya ane (4) AgAra. A vibhAgonI maryAdAmAM AvatI sUtranI zabda-racanA nIce mujaba che : 1. pratijJA-saNA vAyaM vosirA-mArI kAyAno huM tyAga karuM chuM. 2. svarUpa-TA, moLa, sApa-sthAna vaDe sthira thaIne, mauna vaDe sthira thaIne, dhyAna vaDe sthira thaIne. 3. samaya- gava rihaMtAI mAvaMtA nayear pavi, tAva- jayAM sudhI namo arihaMtANaM bolIne na pAruM tyAM sudhI. 4. AgAra-sannatya li.duSya ne vaDo -sivAya ke UMco zvAsa vagerethI-mAro kAyotsarga hojo. A cAre vibhAgone vigatavAra samajavAthI kAyotsarganuM sAcuM svarUpa spaSTa rIte aMkita thaze. 1. kAyotsarganI pratijJA-mArI kAyAno huM tyAga karuM chuM. A vAkyano kharo artha zuM thAya che te samajavAne mATe tenA pratyeka pada para vicAra karavo jarUrI che. temAM kAyAno artha to deha, zarIra ke kalevaranA arthamAM spaSTa che. paraMtu mArI ane tyAga karuM chuM e zabdo vizeSa vicAraNA mAge che. mArI eTale konI ? ane tyAga eTale zeno tyAga ? te spaSTa thavAnI jarUra che. anAdi kALanA adhyAsathI kAyA athavA zarIrane ja ApaNe huM Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1240 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 tarIke mAnIe chIe, ane bhASAno tathA anya vyavahAra paNa te rIte ja karIe chIe, paraMtu vAstavika rIte kAyA e huM nathI. huM to tenI aMdara virAjI rahelo AtmA che. arthAt kAyA e para-svarUpa che. ane AtmA e nija svarUpa che, tethI huM zabdano artha AtmA che ane mArI zabdano artha AtmAnI che. ahIM sUtrakAre paNa prApa zabda ja vAparelo che. ApaNI kAyAmAM je kaMI caitanya, skUrti, vyApAra ke kriyA dekhAya che, te AtmAnI zaktino ja pratApa che. eTale AtmAnI hAjarI e jIvana che ane AtmAnI gerahAjarI e mRtyu, maraNa ke avasAna che. kAyotsarganI kriyA daramiyAna AtmA zarIramAMthI gerahAjara raheto nathI, paNa mamatvanI ke mAlikapaNAnI bhAvanA choDe che, tathA zarIranA lAlana ane pAlananI bAbatamAM udAsIna bane che; ane tene ja ahIM tyAga gaNavAmAM Avyo che. A rIte mArI kAyAno tyAga karuM chuM e vAkyano artha nIce mujaba che : huM AtmA mArI para-svarUpa kAyAnuM mAlikIpaNuM choDI dauM chuM, ane tenA lAlana ane pAlanamAM udAsIna-vRtti dhAraNa karuM chuM, matalaba ke jyAM sudhI mAro kAyotsargamAM rahevAno saMkalpa cAlu che tyAM sudhI, A para-svarUpa kAyAne koI paNa jAtano upasarga thAya ke parISaha AvI paDe to paNa huM tene mArI mAnIne sAmano karIza nahi, ke tene bacAvavAnI kozizamAM paNa paDIza nahi. huM mArA nijasvarUpamAM ja magna rahIza. dehane huM mAnavo te dehAdhyAsa che; ane te dehAdhyAsane kendra sthAne rAkhIne je kAMI vicAro ke vartana karavuM te bahirjIvana ke bahirmukhatA che. AvuM jIvana jayAM sudhI cAlu hoya che tyAM sudhI AtmAno vikAsa sAdhI zakAto nathI, ke ucca jIvana tarapha pragati karI zakAtI nathI. jyAre e dehAdhyAsa TaLe che ane AtmAne huM mAnIne tenA ja hita ke tenA ja abhyadayanI khAtara saghaLI pravRttio karavAmAM Ave che, tyAre te aMtarjIvana ke aMtarmukhatA kahevAya che. AvI aMtarmukhatA jyAre pUrepUrI thAya che tyAre tadrupatA ke tanmayatA pragaTe che; ane te tanmayatAvALo AtmA jyAre ghAtikarma khapAvI kevaLajJAna pAme che, tyAre paramAtmAnA pavitra nAmathI Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ annattha-sutra 01 25 oLakhAvA lAge che. A rIte dehAdhyAsano nAza e paramAtmA banavA mATenuM raheluM pagathiyuM che. mumukSue koI paNa bhoge tenA para caDavuM ja joIe. e paheluM pagathiyuM caDavA mATe ja kAyotsarganI pratijJA che. 2. kAyotsarganuM svarUpa :- kAyAno tyAga karatI vakhate zarIra, vANI ane mananI sthiti kevA prakAranI rahevI joIe ? teno spaSTa khulAso karavA mATe ahIM traNa pado mUkelAM che : anevi, moutif, phALori. hAii eTale Asana vaDe sthira thaIne arthAt kAyotsarga karatI vakhate UbhA rahevAno ke besavAno ke sUvAno je nirNaya karyo hoya te pramANe huM sthiratAthI Ubho rahIza, sthiratAthI besI rahIza ke sthiratAthI sUI rahIza; paNa mArI kAyAnuM jarA paNa halana-calana karIza nahi. kAyAnI pravRtti jyAM sudhI cAlu hoya che tyAM sudhI manamAM vikSepa thayA kare che, ane manamAM vikSepa thavAthI dhyAna jAmI zakatuM nathI; dhyAnAvasthA siddha karavA mATe prathama kAyAne sthira karavAnI jarUra che ane tethI ahIM prathama nirdeza teno karavAmAM Avyo che. mour eTale mauna vaDe sthira thaIne; arthAt kAyotsarga daramiyAna huM koI paNa jAtano vANIno prayoga karIza nahi. vANInA prayogane mana sAthe gADha saMbaMdha che; eTale manane sthira karavA mATe maunanI paNa AvazyakatA che ane tethI bIjo nirdeza teno karavAmAM Avyo che. phAi eTale dhyAna vaDe sthira thaIne; arthAt kAyotsarga daramiyAna huM manane jyAM tyAM bhaTakavA daIza nahi ke je te vicAro karIza nahi, paraMtu tene ekAgra banAvIne zubha dhyAnamAM joDI daIza. manane ekAgra karavAnuM kAma ghaNuM muzkela che; tethI ja tene kapi ke markaTa sAthe sarakhAvavAmAM Ave che, ane niraMkuza bhaTakatA rAkSasanI upamA apAya che; paraMtu teno artha e nathI ke tene ekAgra yA sthira karI zakAtuM nathI. manane ekAgra karavA mATe cAra jAtanAM dhyeyo ke AlaMbano ane bAra prakAranI bhAvanAo upayogI che. dhyAnanA AlaMbananuM svarUpa jaNAvatAM zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA sAtamAM prakAzamAM kahyuM che ke : Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 2 piNDasthaM ca padasthaM ca rUpasthaM rUpavarjitam / caturdhA dhyeyamAmnAtaM, dhyAnasyAlambanaM budhaiH // 8 // 3. bhAvArtha :- jJAnIoe dhyAnanA AlaMbanarUpa dhyeya cAra prakAranAM kahyAM che : 1. piMDastha, 2. padastha, 3. rUpastha ane 4. rUpAtIta. temAM (1) piMDastha dhyeyanuM dhyAna 1. pArthivI, 2. AptethI, mArutI, 4. vANI ane 5. tattvabhU nAmanI pAMca dhAraNAo vaDe thAya che. (2) padastha dhyeyanuM dhyAna namaskAra maMtranAM pado vaDe thAya che. (3) rUpastha dhyeyanuM dhyAna zrI arihaMta bhagavaMtonA svarUpanuM ciMtana karavA vaDe thAya che. ane (4) rUpAtIta dhyeyanuM dhyAna AkRti-rahita jJAnAnandasvarUpa niraMjana, siddha paramAtmAnA ciMtana vaDe karI zakAya che. anuprekSA athavA ciMtana te ja bhAvanA che. bAra prakAranI bhAvanAo nIce mujaba che : 1. anitya bhAvanA-sarva para padArthonI anityatA ciMtavI. 2. azaraNa-bhAvanA-arihaMtAdi cAra zaraNa vinA saMsAramAM prANIne koInuM zaraNa nathI, tevuM ciMtana karavuM. 3. saMsArabhAvanA-saMsAramAM jIvanuM anAdi paribhramaNa tathA tenA anaMta janma, maraNa ane asthira saMbaMdhonuM ciMtana karavuM. 4. ekatva-bhAvanA-janma-maraNa, tathA sukha-du:kha saMsAramAM ekalAne ja anubhavavA paDe che, tema citavavuM. 5. anyatva-bhAvanA-AtmAne dhana, baMdhu tathA zarIrathI bhinna ciMtavavo. 6. azucitva-bhAvanA-zarIranuM apavitrapaNuM citavavuM. 7. Asava-bhAvanA-kaSAya, yoga, pramAda, avirati tathA mithyAtvane azubha karmanA hetu tarIke ciMtavavA. 8. saMvara-bhAvanA-saMyamanuM svarUpa ane tenA lAbho ciMtavavA. 9. nirjarA-bhAvanA-karmanI nirjarA karavAmAM kAraNabhUta tapano mahimA ciMtavavo. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ annatya-sUtra 7127 10. dharmasvAkhyAta-bhAvanA-jinezvaroe dharma sArI rIte kahelo che ane te mahAprabhAvazALI che, ema ciMtavavuM. 11. loka-bhAvanA-cauda rAjalokanuM svarUpa ciMtavavuM. 12. bodhi-durlabha-bhAvanA-samyaktva pAmavuM durlabha che, tethI temAM upayoga rAkhavAnuM ciMtana karavuM. A bhAvanAo dhyAna pachI mAnasika ceSTA rUpe karAya to te anuprekSA kahevAya che. A uparAMta sarvajJa-praNIta sUtranuM sAthe ciMtana paNa karI zakAya che. TUMkamAM A vakhate vicAronI zreNi evI jAtanI hovI joIe ke jethI dehAdhyAsa TaLe, iMdriyonI capaLatA ochI thAya, kaSAyanI vRttio kSINa bane ane rAga tathA dveSanuM baLa khUba khUba ghaTI jAya. ApaNuM zarIra TevonA saMgraha-sthAna jevuM che. samaya thayo ke tene khAna-pAna joIe che, samaya thayo ke tene nidrA joIe che, samaya thayo ke tene ArAma joIe che; bIjI hAjato paNa je rIte keLavAyelI hoya te rIte-te te samaye AvIne UbhI rahe che. mananI hAlata paNa AvI ja che. ApaNe amuka jAtanAM gharamAM rahetA hoIe, amuka jAtanAM vastro vAparyAM hoya, amuka jAtanAM ghareNAM vAparyAM hoya ke amuka jAtanI vastuo gamI gaI hoya, to te prakAranuM valaNa ja punaH punaH rahyA kare che. eTale Atma-vikAsa pratye sanmukha thavA mATe zarIranI Tevo tathA mananA valaNane sudhAravAnI jarUra pahelI che. A kAma abhyAsa vinA ke satata prayatna karyA vinA siddha thatuM nathI; tethI tevo prayatna vyavasthita rIte karavA mATe sthiratA, mauna ane ekAgratAnI jarUra che. tAtparya ke A traNe guNo jIvanamAM barAbara Utare ne tethI zarIra tathA mana uttarottara sudharatAM jAya, temAM ja kAyotsarganI saphaLatA che. 3. kAyotsargano samaya-aticAranA nivAraNa arthe je ceSTAkAyotsarga karavAmAM Ave che, teno samaya zAstrakAroe ucchvAsanA pramANathI nakkI karelo che. jemake 25 ucchvAsano kAyotsarga karavo, 27 ucchvAsano kAyotsarga karavo, 108 ucchvAsano karavo vagere. A ucchvAsa zabdathI zuM samajavuM ? teno khulAso A.ni.mAM A pramANe karavAmAM Avyo che : Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1280 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 pAya-samA UsAsA, kAla-pamANeNa haMti nAyavvA / eyaM kAla-pamANaM, ussaggeNaM tu nAyavvaM // 1539 // A.ni. bhAvArtha :- zvAsocchavAsane kAla pramANathI eka pAda samAna eTale zlokanA caturtha bhAga pramANe jANavo. kAlanuM A pramANa utsargathI samajavAnuM che. (apavAdathI nahIM). jaina rItie kAla gaNanA pramANe 7 prANano eka stoka, 7 stokano eka lava ane 77 lavanuM eka muhUrta thAya che. eTale 48 miniTamAM 3773 prANa ane eka miniTamAM 786 prANa thAya che. A samayamAM lagabhaga teTalAM ja pado bolAya che. 4. kAyotsarganA AgAra : kAyotsarga daramiyAna kAyAno vyApAra saMpUrNa rIte choDI devAnuM zakya che ke kema? te paNa eka prazna che. dAkhalA tarIke ApaNe zvAsocchavAsa laIe chIe te paNa eka jAtano kAya-vyApAra che; ApaNane chIMka ke bagAsuM AvI jAya to te paNa eka jAtano kAya-vyApAra che. A rIte bIjI paNa ghaNI kriyAo evI che ke jene kAya-vyApAra gaNI zakAya; jemake aMga-skuraNa, kapha-saMcAra vagere. vaLI kAya-vyApAra be prakArano che : keTaloka kAvya-vyApAra icchAne AdhIna hoya che, ane keTaloka kAya-vyApAra icchAnA pravartana sivAya naisargika rIte paNa thayA kare che. eTale te bAbatamAM evI spaSTatA karavAmAM AvI che ke nIcenA kAya-vyApAro thatA hoya ke thaI jAya to tene kAyotsargamAM bAdhaka samajavA nahi : 1. ucchavAsa, 2. niHzvAsa, 3. khAMsI, 4. chIMka, 5. bagAsuM, 6. oDakAra, 7. vA-chUTa, 8. bhramarI, 9. pittanI mUccha, 10. sUkSma aMga-saMcAra, 11. sUkSma kasaMcAra ane 12. sUkSma dRSTi-saMcAra. jeo karma khapAvavA mATe kAyotsargano Azraya le che ane te mATe smazAnamAM, zUnyagRhamAM ke jaMgalomAM jaIne potAnI kAyAnuM vyutsarjana kare che, tenA mATe ghaNI vAra vicitra ane vikaTa saMyogo upasthita thAya che. A prasaMge ja mRtyune bheTavAnI taiyArI pUrepUrI na hoya athavA ghaNo prayatna karavA chatAM, mana para te saMyogonI asara thAya tema hoya to keTalAka Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ annatya-sUtra 129 apavAdo rAkhI zakAya che. paraMparAthI te apavAdo cAra prakAranA rakhAya che H jema ke (1) agni phelAto phelAto Ave to niyata kareluM sthAna choDIne bIje anukULa sthaLe jaI zakAya. (2) koI zikArI prANI sanmukha AvI jAya ke anya paMcendriya prANInuM chedana-bhedana te ja sthaLe karavA lAge to te sthaLa choDIne bIje anukULa sthaLe jaI zakAya. (3) koI cora ke rAjA AvIne tyAM evA prakAranAM kAmo karavA lAge ke jethI samAdhino bhaMga thAya to tevA prasaMge paNa te sthAna choDIne jaI zakAya; (4) ane sarpa-daMza thAya ke sarpa-daMza thavAnI saMbhAvanA UbhI thAya to te sthAna choDIne jaI zakAya; athavA tevA saMyogomAM ekAeka paDI javAya ne kAyotsarga vidhi-pUrvaka pArI na zakAya to tethI kAyotsargano bhaMga gaNAya nahi. ghaNA mahApuruSo AvI chUTano jarA paNa lAbha letA nathI. dAkhalA tarIke sukozala muni ane avaMti-sukumAla A baMne mahApuruSo jaMgalamAM jaIne kAyotsargamAM UbhA rahyA hatA. te vakhate temanA para anukrame vAghaNa ane haDakAyelI ziyALaNInA humalA thayA hatA; paraMtu tenAthI teo jarA paNa DagyA na hatA ane maraNa AvyuM, chatAM potAnA dhyAnamAM aDaga rahyA hatA. A rIte 12naisargika kriyAone cAra Akasmika ke upasargarUpa kriyAo maLIne 16 bAbatonI chUTa kAyotsargamAM rAkhavAmAM Ave che. eTale tenI upasthiti thavAthI kAyotsargane bhagna ke virAdhita thato nathI. A agAro ke apavAda sivAya sarva prakAranI kAyika pravRttio choDI devAnI hoya che. A rIte kAyotsargasUtramAM kAyotsarganI pratijJA, kAyotsarganuM svarUpa, kAyotsargano samaya ane kAyotsarganA AgAro ke apavAdo spaSTa rIte samajAvavAmAM AvyA che. saMpadA ane AlApakanI dRSTie annattha sUtrano pATha nIce mujaba racAyelo che. 1. ekavacanAMta AgAra saMpadA annatya-samiLa z, nIsipnuM 2, svAbhikhkhuM rU, chII 4, saMbhALa 1, kuLa 6, vAya-nisoLa 7, mamatIr 8, pitta-muk 1. // 6 // 44.-9-6 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1300 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 2. bahuvacanAMta AgAra saMpadA suhumehi aMga-saMcAlehiM 10, suhumehi khela-saMcAlehiM 11, suhumehiM diTThi-saMcAlerhi 12. // 2 // 3. AgaMtu aa||2 saMpahA evamAiehiM 13, AgArehiM 14, abhaggo 15, avirAhio 16, hujja 17, me kAussaggo 18. // 3 // 4. ayotsagAvadhi saMpahA jAva arihaMtANaM 19, bhagavaMtANaM 20, namukkAreNaM 21, na pAremi 22. // 4 // 5. svarUpa saMpadA tAva kAyaM 23, ThAveNaM 24, moNeNaM 25, jhANeNaM 26, appANaM 27, vosirAmi 28. // 5 // . (7) zrI A sUtrano pATha, AvazyakasUtranA kAyotsargAdhyayanamAM tassa uttarIkaraNeNe zabdathI zarU thatA sUtranI aMtargata saLaMga rIte joI zakAya che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. cauvIsatthaya-suttaM [caturviMzati-jina-stavaH] logassa-sUtra (1) bhUtA *logassa ujjoagare', dhammatitthayare jiNe / arihaMte kittaissaM, cauvIsaM pi kevalI // 1 // usabhamajiaM ca vaMde, saMbhavamabhiNaMdaNaM ca sumaiM ca / paumappahaM supAsaM, jiNaM ca caMdappahaM vaMde // 2 // suvihiM ca puppaphadaMtaM, sIala-sijjaMsa-vAsupujjaM ca / vimala maNaMtaM ca jiNaM, dhamma saMtiM ca vaMdAmi // 3 // kuMthu araM ca maliM, vaMde muNisuvvayaM namijiNaM ca / vaMdAmi riTunemi, pAsaM taha vaddhamANaM ca // 4 // evaM mae abhithuA, vihuya-raya-malA pahINa-jara-maraNA / cauvIsaM pi jiNavarA, titthayarA me pasIyaMtu // 5 // kittiya-vaMdiya-mahiyA', je e logassa uttamA siddhA / Arugga-bohi-lAbhaM, samAhivaramuttamaM ditu // 6 // paDelI thAno cha silA che. hI baMdhI thAmI chama che. 4uid :1. logassujjoyagare-mA. . TI., 5. 484 . the. vaM. ma., mA., pR. 81. pAkSi sUtra vRtti, 5. 76 A 2. mahiA-41. Sl. TI., 5. 507 mau. yo. zA. svo. vi., 5. 227 mA. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 caMdesu nimmalayarA, Aiccesu ahiyaM payAsayarA / sAgaravaragaMbhIrA, siddhA siddhi mama disaMtu // 7 // (2) saMskRta chAyA lokasya udyotakarAn dharmatIrthakarAn jinAn / arhataH kIrtayiSyAmi, caturviMzatimapi kevalinaH // 1 // RSabhamajitaM ca vande, sambhavamabhinandanaM ca sumatiM ca / padmaprabhaM supArzva, jinaM ca candraprabhaM vande // 2 // suvidhiM ca puSpadantaM, zItala-zreyAMsa- vAsupUjyAn ca / vimalamanantaM ca jinaM, dharmaM zAntiM ca vande // 3 // kunthumaraM ca malli, vande munisuvrataM namijinaM ca / vande ariSTanemiM pArzva tathA vardhamAnaM ca // 4 // ? evaM mayA abhiSTutAH, vidhUtarajomalA: prakSINajarAmaraNAH / caturviMzatirapi jinavarA:, tIrthakarAH me prasIdantu // 5 // kIrtitavanditamahitAH ye ete lokasya uttamAH siddhAH / ArogyabodhilAbhaM, samAdhivaramuttamaM dadatu // 6 // candrebhyo nirmalatarAH, Adityebhyo'dhikaM prakAzakarAH / sAgaravaragambhIrAH, siddhAH siddhi mama ( mahyaM ) dizantu // 7 // ( 3-4 ) sAmAnya, vizeSa artha tathA tAtparyArtha logassa - [lokasya ] -lo'nA. pramANathI je jovAya te loka che. loka zabdathI ahIM paMcAstikAyAtmaka loka grahaNa karavo, ema Avasaya suttanI hAribhadrIya TIkAmAM sUcavAyuM chera. 1. caMderhi - khA. DA. TI., 5. pa80 khA. sa.vi., pR. 48. yo. zA. svo vi., 5. 228 2. lokayate pramANena dRzyate iti bhAvaH / ayaM ceha tAvat paJcAstikAyAtmako gRhyatekhA. hA. TI., 5. 494 28. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 0 133 taduparAMta lalita vistarA, ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, yogazAstra svopajJa vivaraNa, devavaMdana bhASya, vaMdAravRtti tathA dharmasaMgraha-A graMthomAM paNa uparyukta arthane ja mAnya rAkhavAmAM Avyo che. mAtra AcAra dinakaramAM loka zabdathI cauda rAjaloka arthane svIkAravAmAM Avyo che. 3ore-[otarAna- prakAza karanArAone. udyota be prakArano che ane tenI vyutpatti dyotyane khAte nena ti dyota: e pramANe thAya che, eTale jenA vaDe prakAza karAya te udyota. udyotanA (1) dravyodyota ane (2) bhAvodyota e be prakAra che. agni, caMdra, sUrya, maNi vagere dravya udyota che. kAraNa ke ghaTa Adi vastuono udyota karavA chatAM paNa temAM rahelA sarva dharmono udyota karI zakatA nathI. jJAna te bhAva udyota che, ema Avasmaya nijajutti jaNAve che. jenA vaDe yathAvasthita rIte vastu jaNAya te jJAna che. te jJAna e ja bhAvaudyota che. ce. va. ma. bhA. jaNAve che ke kevaLajJAnathI utpanna thanAro udyota te bhAva udyota che. uddyotaM kurvanti ityeva zIlaM yeSAM te uddyotakarA: prakAza karavo evo che svabhAva jemano te udyotakara kahevAya. 1. lokasya caturdazadvArAtmakasya -A. di., 5. 267 a. 2. duviho khalu ujjoo -A. ni., gA. 1059 3. nAyavvo davvabhAva saMjutto / ___ aggIdavvujjoo, caMdo sUro maNI vijjU / -A. ni., gA. 10pa9 4. nAI mAvunnobo | -A. ni., gA. 1060 5. jJAnena yathAvasthita vastu ti jJAnaM tannAne modyotaH -A. hA. TI., 5. 497 a. 6. vananAbunmavo mAvo -ce. va. ma. bhA., gA. 513, pR. 93 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1340 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 udyotanA be bhedo (dravyodyota ane bhAvodyota) paikI dravyodyotathI jinezvaro lokano udyota karanArA nathI hotA paraMtu tIrthakara nAmakarmanA udayathI atula sattvArtha-paropakAra-karavA dvArA bhAvodyota karanArA hoya che. udyotakara paNa be prakAre hoya che. (1) svauddyotakara, (ra) paraudyotakara. zrI tIrthakara bhagavaMto banne prakAre udyotakara che. potAnA AtmAne udyotita karavA dvArA teo svaudyotakara che ane lokamAM prakAza phelAvanAra vacanarUpI dIpakanI apekSAe teo bAkInA bhavya vizeSo mATe udyota karanArA hovAthI para udyotakara che. udyotanA pUrvokta be bhedomAM bhAvodyotanuM sthAna ati mahattvanuM che, kAraNa ke dravyodyotano uddadyota yugala svarUpa hovAthI temaja tevA prakAranA pariNAmathI yukta hovAthI parimitakSetramAM prakAza kare che; jyAre bhAvodyotano udyota loka ane alokane prakAzita kare che. A viSayamAM yo. zA. svo. vi. mAM kahevAyuM che ke-kevalajJAnanA prakAzarUpI dIpakathI zrI tIrthakara bhagavaMto sarvalokamAM prakAza karavAnA svabhAvavALA che mATe te udyotakara che. 1. lokasyodyotakarAH dravyodayotena naiva jinA bhavanti, tIrthakaranAmAnukarmodayato'tula | sarvArtharaVIt mAvodyotara: punarmavati | -A. hA. TI., pa. 497, A. 2. AtmAnamevAdhikRtya uddyotakarAstathA lokaprakAzaka vacanapradIpApekSayA ca zeSabhavyavizeSAnadhikRtyaiveti / -A. hA, TI., 5. 467 A. 3. dravyodyotodyotaH pudgalAtmakatvAttathAvidhapariNAmayuktatvAcca prakAzayati prabhAsate vA parimite kSetre, bhAvodyotodyotaH lokAlokaM prakAzayati / -A. hA. TI., 5. 497 A. 4. kevalAlokadIpena sarvalokaprakAzakaraNazIlAn / -yo. zA. sva. vi., pa. 244 A. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 5 135 de. bhA. temaja vaM. vR.2 jaNAve che ke-kevalajJAnanA prakAzathI athavA to te prakAzapUrvakanA vacanarUpI dIpakathI zrI jinezvara bhagavaMto udyota ka2vAnA svabhAvavALA che. A. di.mAM kahevAyuM che ke zrI tIrthaMkara bhagavaMto paramajJAnano upadeza, saMzayonuM chedana ane sarva padArthonuM prakaTa karavApaNuM karanArA hovAthI udyotakara che. A pramANe logassa ukhkhoare e be pado-paMcAstikAyarUpI lokano kevalajJAnarUpa sarvotkRSTa bhAvodyota (bhAvadIpaka) vaDe prakAza karavAnA svabhAvavALA e arthamAM siddha thAya che". A pado vaDe zrI tIrthaMkara bhagavAnano vacanAtizaya kahevAmAM Avyo che. dhammatisthava [dharmatIrthAn]-dharmarUpI tIrthanA karanArAone. dharmanI vyAkhyA la. vi.mAM nIce pramANe TAMkavAmAM AvI che :durgatiprasRtAJjIvAn, yasmAddhArayate tataH / dhatte caitAn zubhe sthAne, tasmAddharma iti smRtaH // 1 // artha :- durgatimAM paDatA jIvone rokIne emane zubha sthAnamAM sthApita kare te dharma kahevAya che. dharma be prakArano che. (1) dravyadharma ane (2) bhAvadharma. ahIM bhAvadharma prastuta che. A. ni. tathA de. bhA.mAM kahevAmAM AvyuM che ke bhAvadharma zrutarUpa ane cAritrarUpa che, 1. kevalAlokena tatpUrvakavacanadIpena vA prakAzanazIlAn / -de. bhA., pR. 321 2. kevalAlokadIpena udyotakarAn prakAzakarAn / * -vaM. vR., pR. 40 rU. paramajJAnopadeza saMzayacheT sarvapArtha prajaTanAriAdghotarAstAn / -A. di., 5. 267 e. 4. anena vacanAtizaya uktaH -de. bhA. pR. 321 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 tistha-[tIrtha]-tIrtha. tIrtha zabdanI vyutpatti tauryate'nena rUti tIrtha-jenA vaDe tarAya, te tIrtha. e pramANe karavAmAM Ave che. A. ni.mAM kahevAyuM che ke tIrthanA aneka prakAro che, nAmatIrtha, sthApanAtIrtha, dravyatIrtha, bhAvatIrtha vagere. ahIM A cAra prakAranA tIrtho paikI kayuM tIrtha levuM evI saheje zaMkA thAya paNa dharmatIrtha zabda hovAthI mAtra bhAvatIrtha ja svIkArya bane che. dravyatIrtha ane bhAvatIrthanI vyAkhyA de. bhA.mAM nIce mujaba ApavAmAM AvI che. kupravacano (itaradarzano) tathA nadI Adi taravA mATenAM sthAno A badhAM dravyatIrtha che, kAraNa ke tyAM paNa loko DUbe che ane tene eka vAra taryA pachI pharI paNa taravAnuM bAkI rahe che. jyAre saMgha Adi bhAvatIrtha che, kAraNa ke teno Azraya karanArA bhavyo bhavasAgarane niyamA tarI jAya che ane bhavasAgara pharI taravAno bAkI raheto nathI. -[]-karanArA, karavAno svabhAva che jemano evA. - kheTale dharma eva tIrtha dharmapradhAnaM vA tIrtha dharmatIrthaM tatkaraNazIlAndharmatIrthakarAn / artha :- dharma e ja tIrtha ke dharma pradhAna evuM tIrtha te dharmatIrtha. teno karavAno svabhAva che jemano te dharmatIrthakara. tevA dharmatIrthakarone, A padano -A. ni., gA. 1065 1. nAmaMThavaNAtitthaM davvatitthaM ca bhAvatitthaM ca / 2. dharmagrahaNAt dravyatIrthasya nadyAde.. ..parijJA: -yo. zA. svo. vi., 5. 224 . 2. maha ca kuppAvayaNAi naIAi, taraNasamabhUmi davvao tityaM / vuDuMti tattha vi jao, saMbhavai ya puNavi uttaraNaM // 1 // saMghAi bhAvatitthaM, jaM tattha ThiyA bhavaNNavaM niyamA / bhaviyA taraMti na ya puNa vi, bhavajalo hoi tariyavvo tharma v dharmapradhAna vA tIrthaM dharmatIrthaM tatkALazItA TI., 5. 494 e. 4. --de. bhA., pR. 321 dharmatIrtha rAstAn / -A. hA. -la. vi., pR. 42 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 0 137 viziSTa artha yo. zA. svo. vi.mAM jaNAvAyo che ke devo, manuSyo ane asuro sahitanI parSadAmAM sarva jIvonI potapotAnI bhASAmAM pariNAma pAmanArI vANI dvArA dharmatIrthanuM pravartana karanArAone. A pramANe thamatisthare e pada durgatimAM paDatAM prANIone rokI rAkhI sanmArge sthApanAra ane saMsArasAgarathI tAranAra evA dharmarUpa bhAvatIrthanuM sarva bhASAomAM pariNAma pAmanArI sAtizaya vANI dvArA pravartana karavAnA svabhAvavALAe arthamAM siddha thAya che. yo. zA. sva. vi.mAM jaNAvyuM che ke A pada dvArA zrI tIrthaMkara bhagavaMtano pUjAtizaya tathA vacanAtizaya darzAvavAmAM Avyo che. jyAre de. bhA.mAM jaNAvAyuM che ke A pada dvArA pUjAtizaya darzAvAyo che. ni-[vinAna-jinone. A. ni.mAM jina zabdano artha jemaNe krodha, mAna, mAyA ane lobha jItyAM che te-evo karavAmAM Avyo che. A. hA, TI.mAM rAga, dveSa, kaSAyo, indriyo, parISaho, upasargo ane ATha prakAranAM karmone jitanArA te jina ema kahevAyuM che. la. vi, de. bhA. temaja vaM. vR.mAM rAga Adine jItanArA te jina ema darzAvAyuM che. je ma. bhAgamAM jemaNe rAga, dveSa ane mohane jItyA 2. vamanugaluJyAM pari sarvapAvaparimicA vAvA dharmatIrthapravartanatyartha: | -yo. - zA. sva. vi., 5. 224 A. 2. mane pUgatizayo vAtazayo: I-yo. zA. svo. vi., 5. 224 A. 3. etena pUjAtizayazcoktaH / de. bhA., pR. 321 4. niyodamAgamAyA, niyatnodA te te unA hRtti -. ni., gA. 1076. 6. SaSAdri parISadovasAranetRtvAnninAda - A. hA. TI., 5. 494 a. 6. tAro unanA tAn | -la. vi., pR. 42 jinAn rAgAdi jetRn / -de. bhA., pR. 321 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1380 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 che teo jina ema kahevAyuM che. yo. zA. sva. vi. temaja dha. saM.mAM rAgadveSa Adine jItanArAone jina tarIke oLakhAvAyA che. - A rIte-una-pada-rAga dveSa, kaSAyo, indriyo, parISaho upasargo ane ATha prakAranAM karmone jItanAra-e arthamAM siddha thAya che. A pada dvArA apAyApagamAtizaya darzAvAyo che. rihaMte-[maraMta]-ahitone. A. ni.mAM arihaMta zabdano artha nIce mujaba karavAmAM Avyo che : indriyo, viSayo, kaSAyo, parISaho, vedanA ane upasargo A arione-zatruone haNanArA hovAthI teo arihaMta kahevAya che. uparAMta ATha prakAranuM karma sarvajIvo mATe aribhUta che, te karmarUpI arine haNanArA hovAthI teo arihaMta kahevAya che. vaMdana ane namaskArane jeo yogya che, pUjA satkArane jeo yogya che ane siddhigamanane jeo yogya che teo arihaMta kahevAya che. jinAn rAgAdi jetRn / -vaM. vR. pR. 40 jayanti rAgAdIn iti jinAstAn -A. di., 5. 267 A 2. niti asatyo niyara holamoDe . -ce. va. ma. bhA., gA. para6, pR. 95 2. jinAn rAgadveSAdijetRRn / -yo. zA. sva. vi., 5. 224 A. jinAn rAgadveSAdijetRn -dha. saM, 5. 151 a. rU. mAthAmatizayamadi-ginAna ! -yo. zA. svo. vi., 5. 224 A. 4. iMdiyavisayakasAe, parIsahe veyaNA uvassagge / ee ariNo haMtA, arihaMtA teNa vuccaMti // 919 // aTThavihaM piya kammaM, aribhUaM hoi savvajIvANaM / taM kammamariM haMtA, arihaMtA teNa vuccaMti // 920 / / / arihaMti vaMdaNa namasaNAI, arihaMti pUasakkAraM / siddhigamaNaM ca arihA, arihaMtA teNa vuccaMti // 921 // -A. ni. gA. 919-20-21 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 7 139 A. hA. TI. la. vi. tathA de. bhA.mAM jaNAvyuM che ke-azoka Adi ATha prAtihArya Adi svarUpa pUjAne jeo yogya che teo arhat kahevAya che. ce. vaM. ma. bhA.mAM kahevAyuM che ke ATha prakAranA prAtihAryane je kAraNathI yogya che tethI teo arihaMta kahevAya che. yo. zA. svo. vi.mAM arihaMta zabdano artha karatAM kahyuM che kekarmarUpI arine haNanArAone. ane te kahyA pachI, A. ni.no arihaMta viSaya upara nirdiSTa artha jaNAvato pATha TAMkavAmAM Avela che. vaM. vR. tathA A. di. arihaMta zabdano kazo ja viziSTa artha na darzAvatAM arhatone eTalo ja mAtra nirdeza kare che. A. hA. TI., la. vi., ce. vaM. ma. bhA., yo. zA. svo. vi., vaM. vR., A. di. ane dha. saM. ATalA graMtho ahIM vaparAyela 'arihaMte' padane vizeSya mAne che, jyAre de. bhA. 'arihaMte' padane vizeSaNa mAne che. -la. vi., pR. 42 1. azokAdyaSTamahAprAtihAryAdirUpAM pUjAmarhantItyarhantastAnarhataH 2. aThThavihaM pADiharaM, jamhA arahanti teNa arihaMtA / rU. ri hatRmyaH 4. arhatAmeva vizeSyatvAnna doSaH arhatAmeva vizeSyatvAnna doSa: -ce. vaM. ma. bhA., gA. 511, pR. 92 -yo. zA. svo. vi., 5. 217 a. -A. hA. TI., patra 501 a. la. vi. pR. 44 aThThavihaM pADiharaM, jamhA arahanti teNa arihaMtA / toAstunoyA, yaM tu visesaLa tesi arihaMte iti vizeSyapadam / arihaMte iti vizeSyapadam / arhata: kIrttayiche, thaMbhUtAnadaMta: arahaMte iti vizeSyapadam / arhataH aSTamahAprAtihAryAdipUjArhAn vizeSaNapadametat / |-ce. vaM. ma. bhA., gA. 511, pR. 92 ...yo. zA. svo vi., 5. 224 A. -vaM. vR., pR. 40 -A. di., 5. 267 a. -dha. saM., 5. 155 a - de. bhA. pR. 321 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 ahIM eka vAta TAMkavI jarUranI che ke-dha. saM. graMtha hiMte pAThane badale a Mte pATha jaNAve che, jyAre bAkInA graMthakAro atyaMta pAThane mAnya rAkhe che. A rIte atyaMte pada-vaMdana-namaskArane, pUjA-satkArane tathA siddhigamanane jeo yogya che tevA, tema ja ATheya karmo, indriyo, viSayo, kaSAyo Adi arione haNanArA-e arthamAM siddha thAya che. vittaphaI-[IttaviSya]-kIrtana karIza, nAmoccAraNapUrvaka stavIza. ahIM je kIrtana karavAnuM che te nAmathI ane guNothI kIrtana karavAnuM che. kIrtana karavAnuM kAraNa devatA, manuSyo ane asuro sahita samagra loka mATe kIrtanIya evA te bhagavaMtoe darzana, jJAna, cAritra tathA tapa rUpa vinayadarzAvyo te che. temanA A guNone khyAlamAM rAkhIne ahIM temanuM kIrtana karavAmAM Avela che. ttissuM rUpa dvaitUM dhAtunuM bhaviSyakALanA prathama puruSa ekavacananuM che. ttissuM padano sAmAnya artha huM kIrtana karIza eTalo ja thAya che. paraMtu teno viziSTa artha potapotAnA nAmathI, yA to nAmonA uccAraNa pUrvaka huM stavanA karIza thAya che. ema A. hA. TI. Adi samasta graMthakAro jaNAve che. mAtra A. di. ttiino artha thayiSye-kahIza. e pramANe kare che. vittaErUpa aMge vicAraNA karIe to, saMskRta bhASAnA jIttavighne rUpane prAkRtamAM DhALavAmAM AvatAM Ryi eTalA aMzanuM prAkRta -dha. saM., 5. 155 a. 1. arahante iti vizeSyapadam / kittemi kitteNijje, sadevamaNuAsurassa logassa / 2. haMsaLa nALa patti, tava viLo yaMttio teniM 3. kIrtayiSyAmIti svanAmabhiH stoSye ityarthaH / 4. kIrtayiSye kathayiSye 77|| -A. ni., gA. 1077 -A. hA. TI, 5. 494 2. -A. di., 5. 267 2. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 0 141 vyAkaraNanA varNavikAronA niyama pramANe zirU thAya. bAda be prathama puruSanA ekavacanano sUcaka che. tene sthAne prAkRtamAM na Ave ane e minA sthAne vikalpa saM Adeza thAya. A rIte prAkRta vyAkaraNanA niyamAnusAra ja zirUTsa rUpa sAdhI zakAya che. ane vikalpa pakSe vittami prayoga thAya che. uparyukta banne prayoga AcArya zrI hemacaMdrasUrIzvare prAkRtavyAkaraNanA me: saM-8 rU6i1 sUtramAM noMdhela che. A. hA. TI, la. vi, da. bhA.-A graMtho vipharsanuM saMskRta rUpa vIyiSyAmi kare che, jyAre yo. zA. svo, vi., va. vR, dha. saM, tathA A. di. vIyiSya kare che. A rIte vitta pada-nAmoccAraNa pUrvaka stavIza-e arthamAM siddha thAya che. caDavI-[caturvitina-covIsane. covIsane eTale ke covIsa ahitone. ATaluM kahyA pachI manamAM saheje thAya ke ahIM kayA covIsa ahita levA ? kAraNa ke gata covIsImAM paNa covIsa ahita thayA che ane bhaviSyamAM paNa thavAnA che, tathA kSetrAntaronI apekSAe te te kSetromAM paNa judA judA covIsa arpata thayA che. AnuM samAdhAna ApatAM A. ni. jaNAve che ke-covIsa e saMkhyA RSabha Adi have pachI kahevAnArA mATe che. eTale ke A bharatakSetranI vartamAna covIsImAM thayelA zrI RSabhathI AraMbhI zrIvardhamAna parvatanA ahaMto mATe vaDavImAM zabda vaparAyelo che. ce. va. ma. bhA. paNa uparyukta hakIkatanuM samarthana karatAM jaNAve che ke raDavI e saMkhyA thayelA ahaMto mATe che. de. bhA. paNa jaNAve che ke covIsathI bharata kSetramAM utpanna thayelA 2. 13vItiya saMjJA sabhAga3 maUTHUT3 ! -A. ni. gA. 1078 2. cauvIsaMtiya saMkhA bhArahavAsubbhavANa arahANaM / ce. va. ma. bhA., gA. pa26, pR. 95 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 arhato levA. A pramANe-paDavIsuM bharatakSetramAM utpanna thayelA vartamAna covIsInA arhatone-e arthamAM siddha thAya che. pi-[5]-ane, vaLI. (arthAt bIjAone paNa) ahIM vaparAyela pi pada ke je api avyaya che tenA aneka artho che. te paikI ahIM samuccaya artha ghaTita thAya che. eTale naivIsaMpino artha covIsane ane e pramANe thAya. ane kahyA bAda vAkya adhUruM rahe che. zrotAnA manamAM jijJAsA paNa pravarte che ke ane padathI AgaLa zuM samajavuM? te mATe A. ni.mAM sUcavavAmAM AvyuM che ke-pi zabdanA grahaNathI. airavata kSetra tathA mahAvideha kSetramAM je che temanuM grahaNa samajavuMOM. eTale nijjuttikArane api zabdathI bIjA be kSetramAM utpanna thayela arhato abhipreta che. A. hA. TI.mAM tathA la. vi.mAM jaNAvAyuM che ke api zabda temanAthI anyanA samuccaya mATe che. eTale ke vartamAna covIsInA RSabhAdicovIsa jinothI anya evA tIrthaMkaro mATe che. niryuktikAra airavata tathA mahAvideha kahe che temAM ane A. hA. TI. tathA la. vi. nA. vidhAnamAM aikya ja dekhAya che. kAraNa ke, niryuktikAre paNa airavata ane mahAvideha mAtra jaMbudvIpanA ja levA ane bAkInA cAra na levA tevuM vidhAna kyAMya karyuM nathI. ce. vaM. ma. bhA. apa zabdathI mahAvideha AdimAM thayelA ema jaNAAve che. . vaturvizakti bharatakSetro ddhavAn / de. bhA., pR. 321 2. api sambhAvanA prazna zaGkAgarhA samuccaye / tathA yukta padArtheSu, kAmacAra kriyAsu ca // 3. avisaddagahaNA puNa eravaya mahAvidehesuM / -A. DI., vo. 1, pR. 155 -A. ni., gA. 1078 -A. hA. TI., pR. 414 a. 4. api zabdo bhAvatastadanyasamuccayArthaH / . avisAmo taMtre mahAvivettApamaveva / -ce. vaM ma. bhA., gA. pa29, pR. 95 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 143 yo. zA. svo. vi. tathA dha. saM api zabdathI bIjAone paNa ema jaNAve che. paNa bIjAmAM kayA kayA levA, tenuM vidhAna karatA nathI. de. bhA. tathA vaM. vR. api zabdathI bAkInAM kSetromAM thayelA ema jaNAve che. A rIte api zabda-bharata kSetranI vartamAna covIsInA covIsa arhatothI anya evA, airavata tathA mahAvideha Adi kSetromAM thayelA arhatone-e arthamAM siddha thAya che. valI-[vani:]-kevaLajJAnIone. vatI zabdanI vyutpatti-vAM yemAM vidyate rUti valinaH eTale kevala (kevalajJAna) jemane che te. e pramANe thAya che. vevanI padanI vyAkhyA A. ni.mAM nIce mujaba ApavAmAM AvI che H saMpUrNa (paMcAstikAyAtmaka) lokane jANe che tathA jue che ane je kevalacAritrI tathA kevalajJAnI che te kAraNathI te kevalI kahevAya che. ahIM jANavuM eTale vizeSarUpe jANavuM (kevalajJAna) ane jovuM eTale sAmAnyarUpe jANavuM (kevaladarzana) ema samajavAnuM che". ce. vaM, ma. bhA.mAM kevalInI vyAkhyA mATe A. ni. no pATha ja TAMkavAmAM Avyo che. A. hA. TI., la. vi. tathA A. di.mAM kevalInI vyAkhyA kevalajJAna jemane che te eTalI ja ApavAmAM AvI che. 6. pizAdnyApi / 2. apizabdAt bhAvataH zeSakSetrasaMbhavAMzca / apizabdAt zeSakSetrasaMbhavAMzca / 3. kasiNaM kevalakappaM logaM jANaMti taha ya pAsaMti / kevala caritanANI tamhA te kevalI huMti / 4. nivizeSa vizeSALAM, pro varzanamuSyate 1 viziSTa grahaNaM jJAna - mevaM sarvatragaM dvayam // 1 // kevalajJAnameSAM vidyata iti kevalinaH tAn vatinaH || p yo. zA. svo. vi., patra 224 A. -de. bhA., pR. 321 -vaM. vR. pR. 41 -A. ni., gA, 1079 -A. hA. TI., 5. 500 A. -A. hA. TI. 5. 494, 2. -la. vi. pR. 43 . Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1440zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 yo. zA. svo. vi, de. bhA, tathA dha. saM.mAM kevalIno artha utpanna thayeluM che kevalajJAna jemane evA bhAvaaham e pramANe karavAmAM Avyo che. va. vR.mAM kevalIno artha bhAva ahito e pramANe karAyo che. A rIte strI pada-jemane kevalajJAna (ane kevaladarzana) utpana thayuM che ane te dvArA jeo saMpUrNa lokane jANe che ane jue che evA, saMpUrNa cAritra ane jJAnavALA, bhAva ahaMtone-e arthamAM siddha thAya che. vatI pada ahIM zA mATe mUkavAmAM AvyuM te aMge graMthakAromAM keTalAka matAMtara pravarte che. A. hA. TI. tathA la. vi.mAM kahyuM che ke kevalI e vizeSaNa eTalA mATe che ke jemane kevalajJAna utpanna thayuM che tevA AtmAo ja lokodyotakara, dharmatIrthakara, jina evA ahata hoya che, bIjA nahIM. evo niyama karavA dvArA svarUpa samajAvavA pUrato ja A prayoga che. ce. va. ma. bhA. jaNAve che ke chadmastha avasthAmAM rahelA jinono ahIM samAveza na thAya te mATe kevalI pada mUkavAmAM AvyuM che.' temaja nAma Adi bheda(nAma, sthApanA, dravya ane bhAva)thI bhinna paNa jinavaro ahaMta tarIke saMbhavI zake che tethI bhAva-ahitanA svIkAra mATe ahIM kevalI pada mUkyuM che. 2. utpannavastrajJAnAn bhavAIta tvarthaH | -yo. zA. sva. vi. 5. 224 A. utpannakevalajJAnAn bhAvArhata ityarthaH / -de. bhA. pR. 321 utpannakevalajJAnAn bhAvArhata ityarthaH / -dha. saM. 5. 155 a. 2. kevalino bhAvArhata ityarthaH -vaM. vR, pR. 41 3. kevalina eva yathoktasvarUpA arhanto nAnya iti niyamanArthatvena svarUpajJAnArthamevedaM vizeSamayanavam -A. hA. TI. 5. 501 A. -la. vi., pR. 44 4. te 3 cha3masthanAva, huMti to revatI baLiyA -ze. vaM. ma. bhA., gA. pa32, pR. 96. 5. nAmAibheyabhinnA vi, jiNavarA, saMbhavaMti arahantA / bhAvArihaMta paDivattikArayaM kevalI-vayaNaM / -ce. va. ma. bhA, gA. pa34. pR. 97 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 7 145 yo. zA., svo. vi. de. bhA., vaM. vR. temaja dha. saM. paNa e ja vAta jaNAve che ke-ahIM kevalI padathI mAtra bhAva arhat ja grahaNa karavA eTale ke jyAre te arhat thaIne vicaratA hoya te sthitimAM rahelA arhat ja grahaNa karavA. paraMtu rAjya avasthAmAM athavA te muni avasthAmAM vicaratA arhato na levA, kAraNa ke te avasthAmAM te bhAva arhat nathI paNa dravya arhat che. jyAre A sUtra mAtra bhAva arhatonI stuti mATe che. ane tethI pi zabdanI vyAkhyA karatAM, api zabdathI anyane grahaNa karavA ema jyAM kahevAyuM che, tyAM anya zabdathI airavatAdi kSetramAM rahelA vartamAna covIsInA tathA mahAvideha kSetramAM rahela viharamAna bhAva jinone ja grahaNa karavAnA che e vAta svayaM siddha bane che. bIjuM, trIjI ane cothI-A traNa gAthAomAM darzAvAyela covIsa tIrthaMkara bhagavaMtonAM nAmonA sAmAnya temaja viziSTa artho che. sAmAnya artha dareka tIrthaMkara bhagavaMtanA nAmamAM ghaTI zake che, jyAre viziSTa artha, te te tIrthaMkara bhagavaMtanA nAmamAM ghaTI zake che. zrI RSabhadeva bhagavAnanA nAma mATe be khAsa mahattvanI vigato carcavI ahIM jarUrI che. dareka tIrthaMkara bhagavaMtone mAtra eka ja sAthaLamAM lAMchana eTale ke eka viziSTa cihna hoya che. e jaina zAstroe mAnya karela krama che. jyAre apavAdarUpe zrI RSabhadeva bhagavAnanI banne sAthaLomAM tapAvela suvarNa jevA ujvala ane eka bIjAnI tarapha mukha karIne rahela vRSabho(RSabho)nuM yugala, lAMchana svarUpe hatuM eTale ke dareka sAthaLamAM eka eka vRSabhanuM lAMchana hatuM. bIjI viziSTatA e hatI ke dareka tIrthaMkaranI mAtA zrI tIrthaMkara bhagavaMta mAtAnA garbhamAM AvatAM ja cauda svapnone jue che, je paikI prathama hAthIne jue che. jyAre zrI RSabhadeva bhagavaMtanI mAtAe RSabhadeva bhagavaMta garbhamAM AvatAM prathama svapnamAM vRSabhane (RSabha) joyo hato. A banne viziSTatAnA kA2Ne tuSTa banela devonA indre temanuM RSabha e nAma sthApyuM hatuM. A vigata A. ni. tathA A. hA. TI.mAM sAmAnya rIte " 1. urUsuusabhalaMchaNa usabhaM sumiNaMmi teNa usabhajiNo -A. ni., gA. 1080 2. je bhagavao dosu vi urUsu usabhA upparAhuttA jeNaM ca marudevAe bhagavaIe codasaNhaM pra.-1-10 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 TAMkavAmAM AvI che. jyAre ce. vaM. ma. bhA.mAM viziSTa rIte TAMkavAmAM AvI che. =-[] ane; athavA gAthA-2, 3 tathA 4mAM 6 zabdano prayoga agiyAra vakhata karavAmAM Avyo che, jemAM daza no artha ane che, jyAre eka no artha athavA che. suviditra pukhtavaMta padamAM vaparAyela no artha athavA che, jyAre bAkInA jJano artha ane che. uparyukta traNa gAthAmAM 6nI goThavaNa nIce pramANe che : prathama be jina-sama niyaM ca pachI be jina-saMmava maLivaLa ca pachI eka jina-punarUM ca pachI be jina-samappaduM supAsa niLa ca pachI be jina-caMppadaM vaMDe suviddei ca pachI traNa jina-(puvaMta) sImala sidhvaMsa vAsupukhkhuM ca pachI be jina-vimata maLata ca mahAsumiNANaM paDhamo usabho sumiNe diTTho tti, teNa tassa usabho tti NAmaM kayaM sesatitthagarANaM mAyaro paDhamaM gayaM tao vasahaM evaM coddasa / -A. hA. TI., 5. 502 a. 1. yamsa nuyate, taviya suvannukhkhAM dhavanaM 4rA annonnAbhimuhaM kira, vasahajugaM laMchaNaM ruira mAsi / sumiNammi paDhamamusabho, coddasasumiNANa majjhami ||543 || diTTho marudevIe teNa kayaM usaha nAmameyassa tukeLA'mara vaLA.... ||644 // 2. samuccaye vikalpoktau, vyabhicAre vyavasthitau / aupamye'tizaye hetau cakAro'nvAcayAdiSu // 2 // -ce. vaM. ma. bhA., pR. 98-99 -zabda ratnapradIpa, muktaka-2, pR. 31 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra pachI be jina-dhamma saMti ca pachI be jina-vuMchuM mAM gha pachI traNa jina-marlRi vaMte munisuvvayaM miniAM tra pachI traNa jina-ddhinemi pAsuM tadda vamALa ca A goThavaNa pAchaLa zrI sUtrakA2 bhagavaMtanA manamAM kayo gUDha Azaya haze te jANI zakAyuM nathI. vave [vande]-vaMdana karuM chuM. - 147 uparyukta traNa gAthAmAM traNa vakhata vaMDe ane be vakhata vaMmi padano prayoga nIce jaNAvela kramathI karavAmAM Avyo che. prathama be jina pachI vaMDe, tyArabAda cha jina pachI vaMDhe, ane ATha jina pachI vaMmi. sUtrakAra bhagavaMtanI A goThavaNa pAchaLa paNa kayo gUDhArtha haze te samajAyuM nathI. uparAMta A rIte vAraMvAra vadhe tathA vaMmi padano prayoga karI vAraMvAra vaMdana zA mATe karavAmAM AvyuM che tenuM spaSTIkaraNa phakta ce. va. ma. bhA. maM. ja karavAmAM AvyuM che. tyAM jaNAvyuM che ke-ahIM sUtramAM vAraMvAra je vaMdanArthaka kriyApadano prayoga karAyo che te Adara darzAvavA mATe che ane tethI te punarukti doSakAraka nathI. bina-[bina]-jinane uparyukta traNa gAthAmAM traNa vakhata niLa pada vaparAyela che. ane saMpUrNa logassa sUtramAM pAMca vakhata nina zabda vaparAyo che. saMpUrNa sUtramAM sauthI vadhu vaparAyela koI paNa zabda hoya to te A bina zabda che. ninaM pada sAta sAta jinanA aMtare eTale ke sAtamA jina pachI, caudamA jina pachI ane ekavIsamA jina pachI goThavAyela che. A goThavaNa 1. jaM puNa vaMdai kiriyA bhaNaNaM sutte puNo puNo-ittha / AyarapagAsagattA puNaruttaM taM na dosagaraM // 538 // ce. vaM. ma. bhA., pR. 96 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 sahetuka hoya tema lAge che. suvihiM ca pupphadaMtaM - [suvidhiM ca pusspdntm]jemanuM bIjuM nAma puSpadaMta che evA suvidhinAthane. dareka tIrthaMkara bhagavaMtonuM mAtra ekeka ja nAma ApavAmAM AvyuM che. jyAre navamA tIrthaMkaranA suvidhi ane puSpadaMta evAM be nAma ApavAmAM AvyAM che. AnuM zuM kAraNa haze te samajAyuM nathI. kAraNa ke graMthakAro te aMge kazuM ja spaSTIkaraNa karatA nathI. tevIsa tIrthaMkaro paikI darekanA mAtra ekeka ja nAma haze, jyA2 zrI suvidhinAtha bhagavAnanAM ja be nAma haze. e kalpanA paNa TakI zake tema nathI. kAraNa ke kalikAlasarvajJa AcAryabhagavaMta zrIhemacaMdrAcArye abhidhAna ciMtAmaNimAM zrI vardhamAna svAmInAM 6 nAma gaNAvyAM che. te gaNAvela cha nAmo paikI bIjAM bIjAM nAmone jatAM karIe to paNa zrI vardhamAna svAmInuM mahAvIra nAma to prasiddha hovA sAthe AgamomAM paNa ullikhita che. tethI AnI pAchaLa zuM kAraNa haze, te samajAyuM nathI. A. ni., A. hA. TI., vaM. vR. tathA de. bhA. A cAra graMtho to puSpadaMta nAma mULa gAthAmAM hovA chatAM paNa tenuM vivecana ke teno nAmollekha sudhdhAM karatA nathI. jyAre ce. vaM. ma. bhA., yo. zA. svo. vi., A. di tathA dha. saM. tenuM vivecana kare che paNa temAMya viziSTa vivecana to mAtra ce. vaM. ma. bhA. ja kare che. yA. zA. svo. vi. tathA dha. saM. suvidhinAthanuM puSpadaMta e bIjuM nAma che ema jaNAve che. 1 ce. vaM. ma. bhA. paNa suvidhi e nAma che ane puSpadaMta e vizeSaNa che ema jaNAvavA pUrvaka. keTalAka puSpadaMtane nAma tarIke mAnya 1. puSpakalikA manoharadantatvAt puSpadanta iti / dvitIyaM nAma / dvitIyaM nAma / 2. suvihI nAmaM visesaNaM bIyaM / -yo. zA. svo. vi., 5. 225 A. -dha. saM., pR. 156 -ce. vaM. ma. bhA., gA. 571, pR. 103 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 149 rAkhI suvidhine vizeSaNa tarIke mAne che, te matAMtarano ullekha kare che. A. di. suvidhi e nAma che ane puSpadaMta e vizeSaNa che ema jaNAve che. tada-[tathA]-ane pAraM ta vaiddhamAM 1 e padamAM taEUR zabdano prayoga karAyo che. A tadano artha tathA karavAmAM Avela che. parva-[a]-e prakAre A. hA. TI. parva padano artha anantarokta prakAra vaDe ema kare che. la. vi., yo. zA. svo. vi. tathA dha. sa. purva padano artha anaMtarodita vidhi vaDe ema kare che. ce. huM ma. bhA. viMno artha kahelI vidhi vaDe ema jaNAve che. da. bhA. tathA naM. vR. parvano artha pUrvoktaprakAre ema kara che. A pramANe keTalAka graMthakAro kahelI vidhi mujaba evo artha kare che, ane bAkInA keTalAka kahelA prakAra mujaba evo artha kare che. - mithu-[maNutA -stavAyelA. 2. atre puSya nAmaM suvife a vize pheMti -ce. va. ma. bhA., gA. 573, pR. - 104 2. suvidhad thaMpUrva puSyanta puSpavadntA: vApI puSkAnaM-A. di., patra 267 A. 3. evam-anantaroktena prakAreNa -A. hA. TI. 5. 507 a. 4. evam-anantaroditena vidhinA la. vi., pR. 45. evam-anantaroditena vidhinA -yo. zA. sva. vi., pa. 227 a. evam-anantaroditena vidhinA -dha. saM., pR. 175 6. vaM ti Liya-vihipa | -ce. va. ma. bhA., gA. 621, pR. 111 6. evaM pUrvokta prakAreNa -de. bhA., pR. 325 evaM pUrvokta prakAreNa -va vR. pR. 42. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1500 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 A. hA. TI., la. vi., yo. zA. svo. vi. tathA dha. saM. mithuJa padano artha abhimukhapaNA vaDe stavAyelA eTale ke potAnA nAmathI kIrtana karAyelA e pramANe kare che. ce. vaM. ma. bhA. amithuJano artha abhimukha bhAvathI stavAyelA eTale ke apramatta banIne stavAyelA evo kare che. de. bhA. amithuJa padano artha AdarapUrvaka stavAyelA evo kare che. vaM. vR. nAmaAdithI kIrtana karAyelA ema jaNAve che.4 3 A pramANe gamithuJa pada-potAnA nAmathI kIrtana karAyelA yA to apramatta banIne AdarapUrvaka stavAyelA-e arthamAM siddha thAya che. vidurayamatA-[vidhUtanomanA:]-dUra karyAM cha je raja ane mala jemaNe. vidyUtaranomalA: padanI vyutpatti nIce pramANe thAya che :rajazca malazca rajomalau, vidhUtau rajomalau yaiste vidhUtarajomalAH / raja ane malanI vyAkhyA A. hA. TI.; la. vi., yo. zA. svo. vi., de. bhA., vaM. vR. tathA dha. saM.mAM nIce pramANe prApta thAya che : baMdhAtuM karma te raja ane pUrve baMdhAyela karma te mala. athavA to baMdhAyela karma te raja ane nikAcita karela karma te mala. athavA to IryApathika karma te raja ane sAMpa2Ayika karma te mala.5 1. Abhimukhyena stutA abhiSTutA iti svanAmabhiH kIrtitA ityarthaH / 2. abhimuhabhAveNa thuyA abhithuyA no pamatteNa / -A. hA. TI., 5. 507 a. -la. vi., pR. 45 -ce. vaM. ma. bhA., gA. 621. pR. 111 -de. bhA., pR. 325 -vaM. vR., pR. 42 athavA baddhaM rajaH nikAcitaM 3. abhiSTutA AbhimukhyataH stutAH sAdaram iti bhAvaH / 4. bhikSutA nAmAvibhi: jhIrtitA nRtyartha:| 5. tatra badhyamAnaM karma rajo bhaNyate pUrvabaddhaM tu mala iti, mala:, athavA iryApathaM rajaH sAmparAyikaM malaH iti / -A. hA. TI., 5. 507, a. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 7 151 ce. vaM. ma. bhA. raja ane malanI pUrvokta graMthakartA je rIte traNa vyAkhyAo Ape che te rIte traNa vyAkhyAo na ApatAM mAtra eka ja vyAkhyA Ape che ke baMdhAtuM karma te raja che ane baMdhAyeluM karma te mala che.1 A rIte viduvaramanA pada-jemaNe sarva prakAranAM karmone (viziSTa parAkrama pUrvaka) dUra karI nAkhyAM che tevA-e arthamAM siddha thAya che. paddInanaramALA-[prakSILanarAmaraLA:]-prakRSTa rIte (saMpUrNa rIte) naSTa thayAM che vRddhAvasthA ane mRtyu jemanA evA. prakSInarAmaraLA: padanI vyutpatti nIce pramANe thAya che H jarA ca maraNaM ca jarAmaraNe, prakSINe jarAmaraNe yeSAM te prakSINajarAmaraNAH / A. hA. TI. vagere lagabhaga badhA graMtho paddInanaramaraLA padanI chAyA praznIrAmaraLA kare che. uparAMta vicarayamanA ane padmInanaramA e be pado vacce kAryakAraNa saMbaMdha yoje che. eTale ke zrI tIrthaMkara bhagavaMto vidhUtarajomala che mATe prakSINajarAmaraNa che ema jaNAve che. A pramANe ddIpananamarA pada-jemanI vRddhAvasthA ane maraNa saMpUrNa rIte naSTa thayelAM che tevA-e arthamAM siddha thAya che. caDavIsaMpi-vijJatipi]-covIsa ane bIjA. ahIM vaparAyela tti zabdano bhAvArtha ane bIjA e pramANe thAya che. prathama padyamAM vaDavIsaMpi pada dvitIyAnA bahuvacana arthamAM vaparAyela che, jyAre ahIM caDavIsaMpi pada prathamAnA bahuvacana arthamAM vaparAyela che. eTale covIsa ane bIjA e pramANe artha samajavo. biLavA-[binavA:]-jinavaro. 1. kammaM rayatti vuccai, bajjhataM baddhayaM malaM hoi / -ce. vaM. ma. bhA., gA. 622, pR. 112 -A. hA. TI. 5. 507 a. 2. prakSINe jarAmaraNe yeSAM I rU. tathaivaMbhUtA atattva prakSIvanarAmaraLA: riLAmAvAt |-A. hA. TI. 5. 507 a. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 9 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 jinomAM vara eTale zreSTha te jinavara. jina kone kahevAya? te aMge A. hA. TI.mAM jaNAvAyuM che ke zrI jinapravacanamAM sAmAnya rIte viziSTa zratadharo Adi paNa jina ja kahevAya che. ane te A rIte :- zrutajino, avadhijino, mana:paryAyijJAnajino tathA chabastha vItarAga bhagavaMto.1 A. hA. TI. tathA la. vi.mAM jiLavA padanI vyAkhyA kRtAdi jinothI pradhAna eTale sAmAnya kevali arthAt kevalajJAnIo e pramANe karavAmAM AvI che. anya graMthakAro paNa nipAvara padanI uparokta vyAkhyA ja kare che; paraMtu pradhAnane sthAne prakRSTa zabda vApare che, A rIte sarva graMthakArone navarI padathI kevalajJAnIo abhipreta che. A rIte nibhAvI pada-zrutAdi jinothI pradhAna evA kevalajJAnIo e arthamAM siddha thAya che. tisthayarI-tirthavara -]-tIrthakaro. tisthayarA padanI vyAkhyA prathama padyanA dhammatiWyare padanI vyAkhyAmAM AvI gayela che. nibavI padathI sarva kevalajJAnIo AvI jAya che, pada ahIM to zrI tIrthakara bhagavaMtone ja grahaNa karavA che mATe vivirA pada pachI tisthayarI . pada mUkela che. parIyaMt[pNItuM]-prasAdavALA thAva. 1. iha pravacane sAmAnyato viziSTazrutadharAdayo'pi jinA evocyante / tadyathA-zrutajinA avadhijinA manaparyAya jJAnajinAH chadmasthavItarAgAzca / -A. hA. TI. 5. 501 a. 2. jinavarAH zrutAdijina pradhAnA; te ca sAmAnya kevalino'pi bhavanti.... -A. hA. TI., pa. 507 a. rU. navara: zrutAlinine] praNa: I -yo. zA. sva. vi., 5. 227 a. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 7 153 pasImaMtu padano artha A. hA. TI., la. vi., yo. zA. svo. vi.1 Adi sarva graMthakAro prasAda karavAmAM tatpara thAva, ema kare che. mAtra ce. vaM. ma. bhA. e padano artha sadA toSavALA thAva ema kare che.ra 3 ahIM eka prazna UThe che ke, jemanA rAgadveSa Adi sarva doSo kSINa thaI gayA che te zrI vItarAga bhagavaMto prasAda kevI rIte karI zake ? paraMtu tenAM samAdhAno judA judA graMthakAro judI judI dalIlo dvArA ApaNane sacoTa rIte samajAve che. A. hA. TI, A. viSayamAM jaNAve che ke, te bhagavaMto kalezono kSaya thavAthI ja pUjya che. je stuti karavAthI prasanna thAya te niMdA thAya tyAre avazya roSa kare; ane A rIte sarvatra jenuM citta samAna nathI te sarvanuM hita karanAra kevI rIte bane ? zrI tIrthaMkara bhagavaMto rAga ane dveSano kSaya thavAthI traNe lokane jANanArA che, potAnA AtmAmAM ane pArakAmAM tulya cittavALA che ane tethI sajjano dvArA sadA pUjA karavA -A. hA. TI., 5. 507 a. 1. 'prasIdantu' prasAdaparA bhavantu / ra. rU. ..pakSIyaMtutti, tosavaMto sA hauMtu ddarA ce. vaM. ma. bhA., gA. 625, pR. 112 ..pUchyA: vaktezakSayAdeva ! yo vA stutaH prasIdati, roSamavazyaM sa yAti nindAyAm / sarvatrAsamacittazca, sarvahitadaH kathaM sa bhavet ||2|| tIrthakarAstviha yasmA - drAgadveSakSayAttrilokavidaH / svAtmaparatulyacittA, zcAtaH sadbhiH sadA pUjyAH ||3|| zItArditeSu ca yathA, dveSaM vahnirna yAti rAgaM vA / nAhvayati vA tathApi ca, tamAzritAH sveSTamanuvate // 4 // tadvattIrthakarAn ye, tribhuvanabhAvaprabhAvakAn bhaktyA / samupAzritA janAste, bhavazItamapAsya yAnti zivam // 5 // etaduktaM bhavati-yadyapi te rAgAdirahitatvAnnaprasIdanti tathApi tAnuddizyAcintyacintAmaNikalpAnantaHkaraNazuddhayA'bhiSTavaktRNAM tatpUrvikaivAbhilaSitaphalAvAptirbhavati / -A. hA. TI., 5. 507 a. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 yogya che. je rIte ThaMDIthI pIDAtAM prANIo upara agni rAga ke dveSa kaMI karato nathI, tema temane bolAvato paNa nathI. to paNa je teno Azraya aMgIkAra kare che te potAnA iSTane meLave che. tevI rIte traNe bhuvananA bhAvone prakAzita karanArA zrI tIrthakara bhagavaMtono je loko bhaktithI sArI rIte Azraya svIkAre che, teo saMsAra rUpI ThaMDIne dUra karIne mokSane prApta kare che. sArAMza ke-jo teo rAgAdi rahita hovAthI prasanna thatA nathI; to paNa aciMtya ciMtAmaNi samAna temane uddezIne aMtaHkaraNanI zuddhi ane bhaktipUrvaka karelI stutinA prabhAve stutikArone je abhilaSita phalanI prApti thAya che, temAM pradhAna nimitta to teo ja che. pasIyaMtu padanuM vivecana karatAM la. vi. jaNAve che ke A pasIyaMtu pada prArthanA che ke nahIM ? jo prArthanA hoya to A ThIka nathI, AzaMsA svarUpa hovAthI. have jo ema kaho ke A prArthanA nathI to Ano upanyAsa niprayojana che ke saprayojana ? jo niSThayojana kahevAmAM Ave to vaMdanasUtra (logassa sUtra) acAru Thare; kAraNa ke temAM nirarthaka padano upanyAsa thayelo gaNAya. ane jo saprayojana kahevAmAM Ave to ayathArtha hovAthI prayojananI siddhi kema thAya ? AnuM samAdhAna karatAM zrI graMthakAra maharSi kahe che ke-A prArthanA nathI. kAraNa ke ahIM prArthanAnuM lakSaNa ghaTatuM nathI. prasAdanI prArthanA to prArthanIya puruSamAM aprasAdanI sUcaka che; kAraNa ke saMsAramAM evuM jovAya che ke je aprasanna hoya tenA prati prasannatAnI prArthanA karavAmAM Ave. je aprasanna ja na hoya tenI prasannatA mATe prArthanA kevI ? athavA bhaviSyamAM aprasanna na thAya te mATe prArthanA karavAmAM Ave che. ema kahevAmAM Ave to paNa temAM pUrvokta kAraNathI ja bAdha Ave. ane Ama banne rIte temAM avItarAgatA ja sAbita thAya. ane tema thavAthI stutidharmano vyatikrama thAya. vagara vicAryuM bolavAthI bhagavAnamAM avItarAgatA doSanuM AkramaNa arthApatti-nyAyathI sulabha bane. (arthapattino artha che ke jADo devadatta divase nathI khAto arthAt rAtre khAya Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 155 che. e pramANe bhagavAna prArthanAthI prasanna thAya che eno artha e thayo ke teo kyAreka aprasanna paNa thAya che.) sajjanonI evA prakAranI vacanapaddhati nathI hotI ke jethI mULa tattvamAM ja bAdha Ave; kAraNa ke zrI jina-mArga vacananI kuzaLatA yukta puruSothI ja samajAya tevo che. pakSIyaMtu A vacanano upanyAsa niSprayojana che ke saprayojana ? teno jo vicAra karIe to te upanyAsa yukti-yukta ja che, bhagavAnanI stuti svarUpa hovAthI. kahyuM che ke-A bhagavaMtonA rAgAdi klezo kSINa thaI gayelA che tethI teo prasanna thatA nathI ane temanI karAyelI stuti paNa nakAmI thatI nathI; kAraNa ke, teonI stuti karavAthI bhAvonI vizuddhi thAya che ane pariNAme karmono nAza thAya che. ce. vaM. ma. bhA. jaNAve che ke-je stuti karavAthI tuSTa-prasanna thAya te niMdA karavAthI avazya ruSTa bane. teo vItarAga zabdane kevI rIte dhAraNa karI zake ? ane teonI stuti paNa kema karAya ? have jo vItarAga bhagavaMto prasanna nathI thatA to pachIyaMtu evuM bolavAnuM zuM prayojana ? A rItano prazna uThAvI tyAM samAdhAna karatAM kahyuM che ke-sAcI vAta che ke rAga-dveSa vinAnA te bhagavaMto tuSTa thatA nathI, to paNa bhaktipUrvakanA A vacana vaDe karmono kSayo+zama thavAthI bhavya AtmAonuM suMdara kalyANa thAya che. 1. Aha- kimeSA prArthanA atha neti, yadi prArthanA na sundaraiSA AzaMsArUpatvAt / atha na, upanyAso'syA aprayojana itaro vA / aprayojanazcaidacAru vandanasUtraM nirarthakopanyAsa yuktatvAt, atha saprayojanaH, kathamayathArthatayA tatsiddhiriti, atrocyate, na prArthanaiSA tallakSaNAnupapatteH tadaprasAdAkSepikaiSA, tathA lokaprasiddhatvAt, aprasannaM prati prasAdadarzanAt, anyathA tadayogAt bhAvyaprasAdavinivRttyarthaM ca uktAdeva hetoriti, ubhayathA'pi tadavItarAgatA, ata eva stavadharmavyatikramaH, arthApattyA''krozAt anirUpitAbhidhAnadvAreNa, nakhalvayaM vacanavidhirAryANAM tattattvabAdhanAt vacanakauzalopetagamyo'yaM mArgaH, aprayojana - saprayojanacintAyAM tu nyAyya upanyAsaH, bhagavatstavarUpatvAt / uktaMcakSINaklezA ete, na hi prasIdanti na stavo'pi vRthA / tatsvabhAva (svabhAva) -la. vi., pR. 45-46. vizuddhe:, prayoganuM maMviAma rUti prA 2. tUsaMti saMthuyA je, niyamA rUsaMti niMdiyA te u / jja vIyAsanuM, vati ? te nha thoyabA ? 6raddA Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 yo. zA. svo. vi. tathA dha. saM. jaNAve che ke jo ke bhagavaMto vItarAga hovAthI stuti karavAmAM Ave to toSane dhAraNa karatA nathI ane niMdA karavAmAM Ave to dveSavALA banatA nathI. to paNa jema ciMtAmaNimaMtra AdinA ArAdhaka tenuM phaLa meLave che tema je emanI stuti kare che te stutinuM phaLa ane niMdaka niMdAnuM phaLa meLave ja che. A ja vAta zrI graMthakAra maharSie vItarAga stotramAM jaNAvI che keje aprasanna hoya tenAthI phaLa kema prApta thAya ? A prazna saMgata nathI; kAraNa ke zuM acetana evA paNa ciMtAmaNi vagere phaLa nathI ApatA ? Ama kahI pharI prazna uThAvyo che ke-jo te bhagavaMto prasanna nathI thatA, to zA mATe prasanna thAva evo vyartha pralApa karavo ? tenuM samAdhAna ApatAM jaNAvyuM che ke-(vastutaH) ema nathI. bhaktinA atirekathI ema bolavAmAM paNa doSa nathI. arthAt ema bolavAthI atizaya bhakti prakaTa karAya che. de. bhA. tathA vaM. vR. jaNAve che kejo ke zrI tIrthaMkara bhagavaMto vItarAga A dipaNAthI prasanna thatA nathI; to paNa aciMtya prabhAvazALI ciMtAmaNi ratna AdinI mAphaka mananI zuddhipUrvaka temanI ArAdhanA karanAra aha te na pasIyaMti hu, kajjaM bhaNieNa tA kimeeNa / saccaM te bhagavaMto virAgadosA na tUsaMti // 627 // bhattibhaNieNa imiNA, kammakkhauvasamabhAvao tahavi / bhaviyANa sukallANaM, kasAyaphalabhUyamalliyai // 628|| -ce. vaM. ma. bhA., pR. 113 1. te ca vItarAgatvAdyadyapi stutAH toSaM ninditAzca dveSaM na yAnti, tathApi stotA stutiphalaM nindakazca nindAphalamApnotyeva yathA cintAmaNimantrAdyArAdhakaH, yadavocAma vItarAgastave / aprasannAt kathaM prApyaM phalametadasaMgatam / cintAmaNyAdayaH kiM na, phalantyapi vicetanA: ? // 1 // ityuktameva, atha yadi na prasIdanti tatkiM prasIdantviti vRthApralApena ? naivaM bhaktyatizayata evamabhidhAne'pi na doSaH / -yo. zA. svo. vi., 5. 227 A. dha. saM. 5. 157 A. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 0 157 icchita phaLane meLave che.' sArAMza e che ke te-zrI tIrthakara bhagavaMto rAga dveSathI rahita hovAthI temanI stuti karanAra ke niMdA karanAra upara rAjA vagerenI jema prasanna ke aprasanna thatA nathI. to paNa jema ciMtAmaNi ratnathI phaLanI prApti thAya che temAM vastu svabhAva kAraNa che, tema zrI tIrthakara bhagavaMtanI stuti Adi dvArA je iSTa phaLanI prApti ArAdhakane thAya che, temAM te bhagavaMtanuM svAbhAvika sAmarthya kAraNa che. vaLI, stuti AdimAM pradhAna AlaMbana zrI tIrthakara bhagavaMta hovAthI ArAdhakane thatI iSTaprApti stotavyanimittaka kahevAya che. eTale ke zrI tIrthakara bhagavaMtane uddezIne aMtaHkaraNanA bhAvapUrvaka karAyelI stuti AdithI ArAdhakane je abhiSita phaLanI prApti thAya che, temAM pradhAna nimitta zrI tIrthakara bhagavaMta che, ethI e phaLaprAptine emanI ja prasannatA tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. taduparAMta ArAdhakane prApta thatA ISTaphaLanA kartA ane svAmI paNa naigamAdi nayo zrI tIrthakara bhagavaMtane ja mAne che. A pramANe pasIyaMta pada-(vAstavika rIte jotAM zrI tIrthakara bhagavaMto prasanna banatA na hovA chatAM, temanI stuti Adi dvArA prApta thatI abhISTa phaLaprAptine temanI ja prasannatA mAnI) prasanna thAva-e arthamAM siddha thAya che. vittiya vaMci tri-[Irtita vandita mahitA:-kIrtana karAyelA, vaMdana karAyelA ane pUjA karAyelA.. A. hA. TI. A padanI vyAkhyA karatAM jaNAve che ke hortita eTale potAnAM nAmothI kahevAyelA, vandrita eTale trividha yoga vaDe (mana, vacana, kAyAnA yoga vaDe) sArI rIte stuti karAyelA ane philmanuM saMskRtamAM gayA karI, teno artha mArA vaDe athavA to, mahiyA e pAThAMtara che eTale tenuM 1. yadyapyete vItarAgAditvAnna prasIdanti tathApi tAnacintyamAhAtmyopetAn ciMtAmaNyAdIniva manaH zuddhyA''rAdhayannabhISTaphalamavApnoti / -de. bhA., pR. 325 -vaM. vR. 5. 43 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 saMskRtamAM mahitAH karI teno artha puSpa AdithI pUjAyelA, karavAmAM Ave che. la. vi. jati ane vatinI vyAkhyA A. hA. TI. pramANe ja kare che, paraMtu mahimA pAThane sthAne mahiyA pAThane mAnya karI, teno artha puSpaAdithI pUjAyelA e pramANe kare che. ce. vaM. ma. bhA. jaNAve ke naitita eTale nAmothI uccAra karAyelA, vaMti eTale mastaka namAvavA vaDe vaMdAyelA ane mahita eTale puSpa AdithI pUjAyelA athavA te mArA vaDe. yo. zA. svo. vi. tathA dha, saM. naitita ane vatino artha, A. hA. TI. kare che te pramANe ja kare che, paraMtu mahiyAnA arthamAM te judA paDe che. A. hA. TI. mahiyAne sthAne ma pAThane mAnya rAkhI teno artha mArA vaDe ema karIne mahita-pUjita arthane gauNa banAve che, jyAre yo. zA. svo. vi. tathA dha. saM. maJA pAThane mAnya karavA chatAM paNa mahitAH eTale puSpAdithI pUjita e arthane mukhya mAnI mArA vaDe e arthane gauNa gaNe che.4 de. bhA. Iti padano artha A. hA. TI. pramANe ja kare che; paraMtu vanvitano artha, vANI ane mana vaDe stavAyelA ane matino artha puSpa AdithI pUjAyelA karIne jaNAve che ke maLyA evo paNa pATha che, tyAM mArA vaDe evo artha karavo.5 maLyA evo pATha mAtra de. bhA. ja TAMke che, je noMdhapAtra che. chu. jAtitA:-svanAmAbhi: prottA:, vandritA: triviSayomena samyak stutA:, mayetyAtmanirdeze, mahitA iti vA pAThAMtaramidaM ca mahitAH puSpAdibhiH pUjitAH / -A. hA. TI., 5. 507 A. -la. vi., pR. 46 2. mahitA: puSpAritri:pUnitAH| 3. nAmehi samuccariyA, kittiyA vaMdiyA sironamaNA / bhA., pR. 113 puSpAdi maMdiyA, matti vA vAyA suramA ||6||-ce. vaM. ma. 4. mahitAH puSpAdibhiH pUjitAH / maiA iti pAThAntaram, tatra mayakA mayA / -yo. zA. svo. vi., 5. 227 A. . vanditA vADmanobhiH stutAH mahitAH puSpAdibhiH pUjitA, maiya tti vA pAThaH, atra mA-mayA | -de. bhA, pR. 325 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 159 4. vR. paNa zAMtino artha A. hA. TI. pramANe ja kare che; paNa vatino artha kAyA, vANI ane mana vaDe khavAyelA kare che ane mahiyA pAThane mAnya karI hatI. eTale puSpa AdithI pUjAyelA karIne koI ja pAThAMtarano ullekha karatA nathI.' A. di. kIrtita eTale khavAyelA, vandrita eTale namaskAra karAyelA ane mahita eTale pUjAyelA e pramANe jaNAve che. 2. vanditAH krAyavaDminomi. sutAra, hitA: puSkavimi: nitI: -vaM. vR. pR. 42 2. zartitAH stuta: vanditA: namaskRta: mahitI: pUnitA - A. zi., 5. 268 a. ttiya caMdriya khAmAM AvatA mahissA pada aMge cAra pATho prApta thAya che. (2) madimA (2) madiyA (3) mA (4) gayA. te paikI prathama pATha mA A. hA. TI., yo. zA. sva. vi., dha. saM, tathA A. di.mAM maLe che. bIjo pATha mahiyAM la. vi., ce. vaM. ma. bhA., vaM. vR. tathA de. bhA.mAM maLe che. trIjA ane cotho pATha majhA ane marU pAThAMtara tarIke ja TAMkavAmAM Avela che. pAThAMtaro paNa nIce mujaba prApta thAya che : A. hA. TI.mAM mahayA pAThAMtara che. yo. zA. sva. vi.mAM maphanA pAThAMtara che. de. bhA.mAM maphayA pAThAMtara che. anya graMthakAro pAThAMtara TAMkatA nathI. eTale ATha graMthakAro paikI darekane mAnya pATha tathA pAThAMtaronuM koSTaka A sAthe darzAvyA anusAra che. graMtho mAnyapATha pAThAMtara A. hA. TI. mahiA mahiyA la. vi. mahiyA pAThAMtarano ullekha nathI. ce. va. ma. bhA. mahiyA pAThAMtarano ullekha nathI. yo. zA. sva. vi. mahiA maiA de. bhA. mahiyA maiyA mahiyA pAThAMtarano ullekha nathI. mahiA mahiA pAThAMtarano ullekha nathI. maiA Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1600 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 A pramANe kSittiya vandriya mahimA e pada-potapotAnA nAmathI khavAyelA, mana, vacana, kAyA vaDe namaskAra karAyelA ane puSpo AdithI pUjAyelA-e arthamAM siddha thAya che. ne -jo - po]-je A. kSittiyavayidilma pada mUkyA pachI saheje zaMkA thAya che ke A kone aMge kahevAya che? tethI tenA samAdhAnamAM sUtrakAre ne ! pada mUkIne jaNAvyuM che ke, je A nIce lakhelAM vizeSaNothI viziSTa che te. ce. vaM. ma. bhA. ne ! padano viziSTa artha kare che ke je A pratyakSa che te. A pramANe ne ! pada-je A nIce darzAvelAM vizeSaNothI viziSTa che te-e arthamAM siddha thAya che. nona-zilya-lokanA. A. hA. TI. tathA la. vi. ahIM vaparAyela no zabdano artha prANIloka kare che. ce. va. ma. bhA. sura asura AdirUpa loka e pramANe kare che. yo. zA. svo. vi., da. bhA., vaM vR. ane dha. saM. to zabdano artha prANI varga (prANIsamUha) e pramANe kare che. A. di. kazuM ja vivecana na karatAM mAtra loka zabda ja vApare che. A rIte nosa prANIsamUha, prANIloka yA to sura asura Adi rUpa loka-e arthamAM siddha thAya che. 3ramA-[3ttama:]-uttama. 1. je paccakkhA ee logassa surAsurAirUvassa / -ce. va. ma. bhA., gA. 630, pR. 113 2. nI prApistolI ! -A. hA. TI., pa. 507 A. . togasa kurAsurarUivasa | -ce. va. ma. bhA., gA. 630, pR. 113. che. to praNava | yo. zA. sva. vi., 5. 227 A. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra - 1961 uttamAno artha A. ni., traNa prakAranA tamasathI unmukta thayelA. ema karI, traNa prakAranA tamas kayA ? tenuM vivecana karatAM, mithyAtva mohanIya jJAnAvaraNIya ane cAritramohanIyane gaNAve che. A. hA. TI. tathA la. vi. 3ttamAno eka artha pradhAna e pramANe kare che ane zA mATe pradhAna ? tenuM kAraNa jaNAvatAM mithyAtva Adi karma ane mala te rUpa kalaMkano abhAva hovAthI pradhAna-uttama ema darzAve che. ane bIjo artha tamathI upara cAlyA gayelA e pramANe karI, saMskRtamAM uttamasaH uparathI prAkRtamAM uttamAne siddha thayelA mAne che. ce. vaM. ma. bhA. sattamAno artha jemanuM tamas ucchinna thayuM che eTale ke nAza pAmyuM che teo uttama e pramANe jaNAve che. yo. zA. svo. vi. tathA dha. saM. 3ttamAno artha prakRSTa kare che". de bhA. uttamAno artha prakRSTa yA to jemanuM tamas nAza pAmyuM che evA e pramANe kare che. vaM. vR. tathA A. di. A aMge kaMI ja vivecana na karatAM mAtra kattA: eTaluM ja jaNAve che. A rIte uttamA pada-pradhAna yA to prakRSTa athavA trividha tamathI unmukta banelA-e arthamAM siddha thAya che. ne 6 soLastra ttamA A padano artha ce. vaM. ma, bhA. ne nI sAthe tomsa padano saMbaMdha joDIne ane uttamA padane ekaluM rAkhIne kare che. 1. micchattamohaNijjA, nANAvaraNA carittamohAo / tivihatamA ummukkA, tamhA te uttamA huMti // 2. mithyAtvAdikarmamalakalaGkAbhAvena uttamAH pradhAnAH, utprAbalyordhvagamanocchedameSviti vacanAt prAkRtazailyA 3. ucchannatamattA uttamatti / 4. uttamA: praSTAH / 6. uttamA prA unnitamaso vA| pra.-1-11 -A. ni. gA. 1093 UrdhvaM vA tamasaH ityuttamasaH punaruttamA ucyante / -A. hA. TI, 5. 507 A. -ce. vaM. ma. bhA., gA. 630, pR. 113 -yo. zA. svo. vi., 5. 227 A. -de. bhA., pR. 325 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1620 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 (eTale je A sura asura AdirUpa lokane pratyakSa che ane uttama che te, ema artha kare che.) tyAre anya sarva graMthakAro ne ! padane alaga rAkhI no padanI sAthe 3ttama padano saMbaMdha joDIne artha kare che. eTale, je A (bhagavaMto) lokamAM uttama che te, ema artha kare che. sitA-[fsata]-siddha thayelA. A. hA. TI., la. vi., yo. zA. sva. vi. tathA dha. saM. siddhano artha kRtakRtya kare che. ce. va. ma. bhA. siddhAno artha jemaNe zivane prApta karyuM che evA e pramANe kare che. ahIM ziva zabdathI mokSa athavA kalyANa artha thaI zake. de. bhA. tathA naM. vR. fsA padano artha jemanAM prayojano saMpUrNa thayAM che te e pramANe kare che. A. di.mAM A aMge vivecana nathI. A rIte siddhi pada-kRtakRtya thayelA yA to zivane pAmelA)- e arthamAM siddha thAya che. ITTbodina-[ sAyebafthAna]-Arogya mATe bodhilAbhane. A padano anvaya sarva graMthakAro nIce mujaba kare che : arogasya bhAvaH Arogya, ArogyAya bodhilAbha: Arogya-bodhilAbha: tam ArogyabodhilAbham / artha-arogapaNuM te Arogya. Arogya mATe bodhilAbha te ArogyabodhilAbha. tene. 1. siddhA kRtakRtyA ityarthaH / -A. hA. TI. 5. 507 A. 2. .. .............. ....siddhA sivaM pattA liddArUgA -ce. va. ma. bhA., gA. 630. pR. 113 rU. siddhA. nikitAthaH | -de. bhA., pR. 325 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 0163 A. hA. . TI. mAru voditAmaM padano artha Arogya eTale siddhapaNuM, tene mATe bodhilAbha. paralokamAM jina dharmanI prApti te bodhilAbha kahevAya che tene. e pramANe jaNAve che". la. vi. Arogya eTale siddhapaNuM tene mATe bodhilAbha eTale jinapraNIta dharmanI prApti, ema jaNAve che. - ce. va. ma. bhA. jaNAve che ke rogano abhAva te Arogya kahevAya che, teno sAdhaka je bhavAMtaragata bodhilAbha eTale ke bhavAMtaramAM jinadharma rUpa saMpatti. yo. zA. svo. vi. tathA dha. saM. jaNAve che ke, Arogya eTale siddhapaNuM tene mATe bodhilAbha eTale arvat praNIta dharmanI prApti te Arogya bodhilAbha. te nidAna vagarano hoya to mokSa mATe ja thAya che. da. bhA. tathA vaM. vR., yo. zA. sva. vi.mAM jaNAvela vigatanuM ja samarthana kare che. mAtra A. di. jaNAve che ke, Arogyane tathA bodhilAbhane". A pramANe (A. di.nA. apavAda sivAya anya sarva graMthonA mate) mAnavahinAma pada-Arogya eTale siddhatva ane te mATe (bhavAMtaramAM) zrI jinapraNIta dharmanI prAptine e arthamAM siddha thAya che. 1. ArogyaM siddhatvaM tadarthaM bodhilAbhaH pretya jinadharmaprApsirbodhilAbho'bhidhIyate tam / / -A. hA. TI., 5. 507 A. 2. ArogyaM siddhatvaM tadartha bodhilAbhaH ArogyabodhilAbhaH jinapraNItadharmaprAptirbodhilAbho'bhidhIyate tam / -la. vi., pR. 46 rU. cheTImAvaM mAmadu, ta6i (I no ma no pennA | bohIlAbho jiNadhamma-saMpayA taM mahaM ditu // 631 // -ce. va. ma. bhA., pR. 113 4. arogasya bhAvaH ArogyaM siddhatvaM tadarthaM bodhilAbhaH arhatpraNItadharma-prAptirArogyabodhilAbha: sa DhanivAno mokSArthava mavati tam | -yo. zA. sva. vi., 5. 227 A. 1. mAthuM vodhinAmuM I. -A. di., 5. 268 A Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 ahIM Arogya zabdathI bhAva Arogya ja grahaNa karavuM joIe; kAraNa ke, Arogya zabdano saMbaMdha bodhilAbha sAthe che. jo dravya Arogya eTale ke zArIrika svAthya grAhya hota to Arogya mATe zrI jinapraNIta dharmanI prApti ema na kahetAM Arogya padane alaga ja rakhAyuM hota. paNa tema na karatAM banne padano samAsa karI eka pada banAvavAthI ane pAchaLa zrI jinapraNIta dharmaprApti vAcaka bodhilAbha zabda AvavAthI ahIM bhAvaArogya ja saMbhave che. samAvirasidhivAma-zreSTha samAdhine. ahIM vaparAyela samAdhi zabda para vivecana karatAM A. hA. TI. tathA la. vi. jaNAve che ke :- samAdhAnaM-samayaH (artha-samAdhAna te samAdhi.) te dravya ane bhAvanAbhedathI be prakAre che. dravya samAdhi te che ke jenA upayogathI svasthapaNuM thAya yA to je vastuone paraspara virodha na hoya te. bhAvasamAdhi to jJAna AdinA samAdhAnane (eTale ke te jJAnAdi guNonI AtmAmAM sArI rIte sattA hovI tene) ja kahevAya che, kAraNa ke tenI sattA hoya to ja parama svAthyano yoga thAya che. A rIte samAdhi be prakAranI che tethI dravya samAdhino vyavaccheda karavA mATe ahIM samAdhi zabdanI AgaLa vara zabda mUkela che. vara eTale pradhAna eTale ke pradhAna samAdhi arthAta bhAvasamAdhi. A samarivaraM padano pUrvokta gAvoditAmaM pada sAthe saMbaMdha che eTale ke, Arogya mATe bodhilAbhane ane te bodhilAbha nidAna vagarano hoya to mokSa mATe ja thAya che tethI karIne tene mATe bhAvasamAdhine. e pramANe artha karavAmAM Ave che. 1. sa ca (bodhilAbhaH) anidAno mokSAyaiva prazasyate iti, tadarthameva ca tAvatkim ? tata Aha-samAdhAnaM samAdhiH sa ca dravyabhAvabhedAd dvividhaH, tatra dravyasamAdhiryadupayogAt svAsthyaM bhavati yeSAM vA'virodha iti, bhAvasamAdhistu jJAnAdisamAdhAnameva, tadupayogAdeva paramasvAsthya yogAditi, yatazcAyamitthaM dvidhA'to dravyasamAdhivyavacchedArthamAha-varaM pradhAnaM bhAvasamAdhimityarthaH / -A. hA. TI., pa. 507 A. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 0 165 ce. va. ma. bhA. jaNAve che ke-mananI nivRtti te samAdhi che tenA dvArA zreSTha evo bodhilAbha. A rIte zreSTha bhAvasamAdhi ema artha na karatAM samAdhi vaDe zreSTha evo bodhilAbha evo artha teo kare che ane A pramANe karI samaDhivAM zabdano kavohillAbaM padamAM Avela vohillAma zabda sAthe saMbaMdha joDe che. yo. zA. sva. vi., de. bhA., vaM. vR. tathA dha. saM. jaNAve che kebodhilAbha mATe samAdhivarane. eTale ke varasamAdhine ke je parama-svAthyarUpa bhAvasamAdhi che tene. A. di. graMthamAM A aMge kaMI ja vivecana nathI. A rIte sadavaran pada-zreSTha evI samAdhine eTale ke bhAvasamAdhine ane pUrvanA mAru vahitnA pada sAthe samAvino saMbaMdha joDatAM bodhilAbha mATe zreSTha evI bhAva samAdhine e arthamAM siddha thAya che. uttama-[3]-uttama. A. hA. TI., lA. vi., yo. zA. svo. vi., de, bhA, vaM. vR. tathA dha. saM., 3ttamano artha sarvotkRSTa kare che ane jaNAve che ke-uparyukta bhAva samAdhi paNa ochAvattA aMze aneka prakAranI hovAthI ahIM sarvotkRSTa bhAvasamAdhi grAhya che, mATe 3tta pada mUkavAmAM Avela che. ce. . ma. bhA. jaNAve che ke te bodhilAbhanuM sarva pradhAnapaNuM sUcavavA mATe uttama pada mUkela che. - 1. maNanivvuI samAhI, teNa varaM ditu bohilAbhaM me / -ce. va. ma. bhA., gA. 631 pR. 113 2. tadarthaM ca samAdhivaraM varasamAdhi paramasvAsthyarUpaM bhAvasamAdhimityarthaH / -yo. zA. sva. vi., 5. 227 A. 3. asAvapi tAratamyabhedAdanekadhaiva ata Aha uttama-sarvotkRSTaM / -A. hA. TI., 5. 507 A. 4. tassa vi savvapahANattasAhagaM uttamaM bhaNiyaM / / -ce. va. ma. bhA., gA. 632, pR. 114 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 A rIte ahIM vaparAyela uttamaM pada-sarvotkRSTa yA to sarvapradhAna e arthamAM siddha thAya che. hiMdu-ti-Apo. A pramANe chellA be padano artha Arogya eTale je siddhapaNuM tene mATe bodhilAbhane ane te bodhilAbha mATe uttama bhAvasamAdhine, yA to ArogyasAdhaka bodhilAbha ke je samAdhinA yoge zreSTha che ane sarvapradhAna che tene Apo. e pramANe thAya che. ATheya graMthakAro jiMtuno artha Apo ema karavAmAM ekamata che. ahIM eka prazna upasthita thAya che ke zrI tIrthaMkara bhagavaMta pAse ApaNe yAcanA karIe chIe ke-amane uparyukta vastuo Apo. to zuM teomAM te vastuo ApavAnuM sAmarthya che ? A praznanA uttara judA judA graMthakAroe je ApyA che te paikI A. hA. TI. jaNAve che ke, temanAmAM te vastuo ApavAnuM sAmarthya nathI. paraMtu A to mAtra bhaktithI ja kahevAmAM Ave che ane A asatyAmRSA nAmano bhASAno eka prakAra che. kharI rIte jotAM to tIrthaMkaro pratyenI bhaktithI svayameva uparyukta vastuonI prApti thAya che, mATe ja kahevAya che ke tame Apo. la. vi. jaNAve che ke-jo ke te vItarAga bhagavaMto rAgAdi rahita hovAthI Arogya Adi ApatA nathI, to paNa AvA prakAranA vAkyanA prayogathI pravacananI ArAdhanA thavA dvArA sanmArgamAM rahelA mahAsattvazALI AtmAne temanI sattAnA kAraNe ja tenI prApti thAya che. 1. Ada-vi temAM prAnasAmarthyamasti ?, na, mirthamavamithIyata kRti ?, vyate mavasyA, vakSyati ca bhAsA asaccamosA ityAdi, navaraM tadbhaktyA svayameva tatprAptirupajAyata iti / - A. hA. TI., 5. 507 A. 2. yadyapi te bhagavanto vItarAgatvAdArogyAdi na prayacchanti tathApyaivaMvidhavAkyaprayogataH pravacanArAdhanayA sanmArgavartino mahAsattvasyatatsattAnibandhanameva tadupajAyate la. vi., pR. 47 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra0167 ce. va. ma. bhA. jaNAve che ke A asatyAmRSA nAmanI bhaktithI bolAyelI bhASA che. bAkI jemanA rAga ane dveSa cAlyA gayA che evA jinavaro samAdhi ane bodhine ApatA nathI. paraMtu rAga-dveSa rahita jinavaronI parama bhaktithI jIvo Arogya bodhilAbha ane samAdhimaraNane prApta kare che. uparyukta artha AvasmayanijuttimAM nidAnanI carcAnA prasaMgamAM darzAvela che, tadviSayaka gAthAo ce. va. ma. bhA. nA kartAe ahIM udbhata karI che. samAdhino artha niSuttikAre samAdhimaraNa karyo che, je noMdhapAtra che. yo. mA. sva. vi. tathA dha. saM. jaNAve che ke ApaNe evuM bhaktithI kahevAya che. kahyuM che ke-asatyAmRSA nAmanI kevaLa bhaktithI bolAyelI A bhASA che. anyathA, jemanA rAgAdi doSo kSINa thaI gayA che teo samAdhi ane bodhine ApatA nathI. A viSaya para anyAnya graMthakAroe paNa vizadatAthI vivecana karyuM che. je paikI dharmasaMgrahaNInA kartAe je vigata TAMkI che te viziSTa koTinI hovAthI pAdanoMdhamAM Apela che. 1. bhAsA asaccamosA navaraM bhattIe bhAsiyA esA / naM hu khINapejjadosA diti samAhiM ca bohiM ca // 634|| bhattIe jiNavarANaM paramAe khINapejjadosANaM / mAvohillAmuM sAhima 2 pArveti krUDA ce. . ma. bhA., pR. 114 2. etacca bhaktyocyate, yata uktam bhAsA asaccamosA navaraM bhattIi bhAsiA esA nahu khINapijjadosA, diti samAhiM ca bohiM ca iti // 1 // -yo. zA. sva. vi., 5. 227 A. pAdanoMdha : dharmasaMgrahaNIvRttimAM kahyuM che ke-mAvoditApaM e vAkya niSphaLa nathI. Arogya Adi vastuo tattvathI to zrI tIrthaMkara bhagavaMta vaDe ja apAya che; kAraNa ke teo ja tathAvidha vizuddha adhyavasAyanA hetu che. naivaitadArogyAdi vAkyaM svato niSphalaM, ArogyAdestattvato bhagavadbhireva dIyamAnatvAt avasthatathavidha vizuddhaSyavasAyadetutvItu | -dharma saMgrahaNIvRtti pR. 316 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1680 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 savAla e upasthita thAya che ke, A rIte yAcanA karavI e zuM nidAna (ke jene niyANuM kahevAmAM Ave che te) nathI ? teno javAba Avasmaya niSuttie pote ja A prazna upasthita karIne nIce pramANe Apyo che. jo ema kahevAmAM Ave ke-Arogya Adi Apo to zuM A nidAna che ? (tenA javAbamAM niSutti jaNAve che ke, ahIM vibhASA eTale ke viSaya vibhAganI vyavasthA vaDe vyAkhyA karavI. vibhASA ahIM zI levI ? tenuM spaSTIkaraNa karatAM A. hA. TI. " jaNAve che ke- Arogya Adi Apo te zuM nidAna che ? jo nidAna hoya to tenAthI saryuM; kAraNa ke sUtramAM teno pratiSedha karavAmAM Avyo che. jo nidAna na hoya to tenuM (hiMtu padanuM) uccAraNa ja vyartha che. tenA pratyuttaramAM guru kahe che ke-ahIM viSaya vibhAganI vyavasthA vaDe vyAkhyA karavI, eTale ke A nidAna nathI; kAraNa ke te karmabaMdhamAM hetu nathI. mithyAdarzana, avirati, pramAda, kaSAyo ane yogo (mana-vacana-kAyAnA) e baMdhanA hetu che. jyAre muktinI prArthanAmAM A upara gaNAvyA te paikI ekano paNa saMbhava nathI ane tenuM uccAraNa (ArogyAdi Apo) paNa vyartha nathI; kAraNa ke tenAthI (te uccAraNathI) aMtaHkaraNanI zuddhi thAya che. ahIM ziSya prazna kare che ke A prakAre A nidAna nathI te barAbara che to paNa (A yAcanA) te duSTa ja che; kAraNa ke stuti dvArA bhagavaMto ArogyAdi ApanArA thAya che ke nahi? jo thAya che ema kaho to temanAmAM rAgAdinI sattAno prasaMga Avaze; jo nathI thatA ema kaho to teo Arogya AdinA pradAnathI rahita che e jANavA chatAMya prArthanA karavAmAM mRSAvAdano doSa Avaze. tenA 1. AruggabohilAmaM samAhivaramuttamaM ca me ditu / kiM nu hu niANameaM ti ?, vibhAsA ittha kAyavvA // -A. ni. gA., 1094 2. A. hA. TI., pa. 508 A. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 0 169 pratyuttaramAM guru jaNAve che ke A rIte prArthanAmAM mRSAvAdano saMbhava nathI; kAraNa asatyAkRSA nAmanI bhASA che ane te (bhASA) AmaMtraNI Adi bhedathI aneka prakAranI che. kahyuM che ke-AmaMtraNI, AjJApanI, yAcanI, pRcchanI, prajJApanI, pratyAkhyAnI, icchAnulomA, anabhigRhItA, abhigrahaviSayaka, saMzayakaraNI, vyAkRtA tathA avyAkRtA A badhI asatyAmRSA bhASA che. te paikI ahIM yAcanIno adhikAra che. eTale ke ahIM yAcanI bhASA che; kAraNa ke ArogyabodhilAbha ane bhAva samAdhine Apo te pada yAcanAnA arthamAM che. dintu pada aMge vivecanA karatAM la. vi. jaNAve che ke (ziSya pUche che ke) A vintu eTale ArogyabodhilAbha ane uttamabhAva samAdhi Apo ema je kahIe chIe te nidAna che ke nahi ? jo nidAna hoya to tenI jarUra nathI; kAraNa ke AgamamAM nidAna (niyANuM) karavAno niSedha karavAmAM Avyo che. ane jo ema kahevAmAM Ave ke, A nidAna nathI, to A vistu pada sArthaka che ke nirarthaka ? have jo prathama pakSane laIne Ane sArthaka mAnavAmAM Ave to bhagavaMto prArthanA karavAmAM kuzaLa prANIone tevuM dAna karanArA hovAthI rAgAdivALA che ema mAnavuM paDaze. jo anya pakSa aMgIkAra karavAmAM Ave, arthAt vintu padane nirarthaka mAnavAmAM Ave, to zrI tIrthaMkara bhagavaMto ArogyAdi karatA nathI evuM jANavA chatAM paNa prArthanA karavAmAM mRSAvAdano doSa lAgaze. ahIM kahe che ke-A Apo ema kahevuM te nidAna nathI; kAraNa ke, nidAnanAM (niyANAnAM) lakSaNo emAM ghaTita thatAM nathI. niyANuM aSavaza, atyaMta rAgavaza ke moha-ajJAnanA kAraNe thAya che. zAstromAM paNa te ja pramANe varNana prApta thAya che. dharmane mATe hInakula vagerenI prArthanA karavI te moha-ajJAna che; kAraNa ke, dharma hInakulanuM kAraNa nathI. Rddhi-vaibhavanI gADha abhilASAthI 1. la. vi., pR. 47. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1700 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 dharmanI prArthanA karavI e paNa moha che; kAraNa ke, dharma tenuM paNa kAraNa nathI. zrI tIrthaMkarapaNAnI icchAmAM-(ke tIrthakaro aSTamahAprAtihArya-samavasaraNa Adi vibhUtine yogya banI devothI pUjAya che, mane paNa tapathI AvuM tIrthakarapaNuM prApta thAo evI IcchAmAM) paNa doSa che. prathamanI mAphaka teno paNa zAstramAM pratiSedha karAyelo che. te iSTabhAva(zubha pariNAma)ne bAdhA karanAra che. nidAnanI icchA ja dharmamAM vijJabhUta che; kAraNa ke temAM Rddhi AdinA pradhAnapaNAnI ane dharmamAM gauNapaNAnI buddhi Ave che. A vAtane vadhAre spaSTatAthI vicArIe to kahI zakAya kepaugalika AzaMsAtmaka nidAna tattvadarzananA abhAvavALuM che ane mahA apAyanuM kAraNa che; kAraNa ke, AnI pAchaLa avizeSajJatA ja kArya kare che. avizeSajJatA-sArAsAraajJAnatA kharekhara niMdanIya che e vAta sAmAnya mANasone paNa pratIta che. (bAkI to) A badhI vastu (saMsArathI udvigna) yogI puruSonI buddhithI ja gamya che. have hiMtu pada sArthaka che ke nirarthaka ? eno jo vicAra karIe to emAM bhajanA che. zAstramAM ene asatyAmRSA (vyavahAra bhASA) nAmanI caturtha bhASA kahI che ane tethI te sArthaka che tema nirarthaka paNa che. (AzaMsArUpa A caturthabhASA kaMI sAdhavAne ke niSedhavAne samartha nathI mATe te nirarthaka ane prakRSTa zubha adhyavasAya AnuM phaLa hovAthI sArthaka paNa che) kahyuM che ke-bhaktipUrvaka bolAyelI A asatyAmRSA nAmanI bhASA che. paraMtu jemanA rAgadveSa kSINa thaI gayA che evA vItarAga jinezvarI samAdhi ke bodhi ApatA nathI. emanI prArthanA karavAthI mRSAvAda lAge che ema paNa na samajavuM; kAraNa ke temanuM praNidhAna karavAthI ja tenA guNathI (praNidhAnanA guNathI) phalanI prApti jarUra thAya che. jema ciMtAmaNi ratno AdithI prANIo Icchita vastune prApta kare che, tema jinezvaromAM rAgAdi na hovA chatAM paNa temanAthI icchita vastunI Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 7 171 prApti thAya che. A vastusvabhAva che ke-apUrvaciMtAmaNi mahAbhAga zrI tIrthaMkarone stavavAthI bodhilAbhanI prApti thAya che. zrI tIrthaMkara bhagavaMtonI bhakti karavAthI pUrvasaMcita karmo nAza pAme che; kAraNa ke guNonA prakarSanuM bahumAna e karmarUpI vanane bALavA mATe dAvAnala samAna che. sArAMza e che ke jo ke te bhagavaMto vItarAgapaNAne lIdhe ArogyAdi nathI ApatA to paNa AvA prakAranI vANInA (stutinI bhASAnA) prayogathI pravacananI ArAdhanA thAya che ane te ArAdhanA dvArA sanmArgavartI, mahAsattvazALI jIvane zrI tIrthaMkara bhagavaMtanI sattAnA baLe ja (vastusvabhAva sAmarthyathI) iSTa phaLa prApta thAya che. A rIte zrI tIrthaMkara bhagavaMto pAse Arogya mATe bodhilAbha tathA uttamabhAva samAdhinI yAcanA karavAthI teo te ApatA nathI; kAraNa ke teo vItarAga che. chatAM ya, temanI stutibhakti karavAthI te stuti-bhaktinA yoge svayameva te prApta thAya che ane tethI te temaNe ja ApyuM gaNAya. A rIte ahIM vaparAyela jiMtu pada, bhaktinA yoge tema ja ArogyAdi ApavAmAM temanI stavanA nimitta hovAthI te svayaM ApanArA ja gaNAya e apekSAe Apo e arthamAM siddha thAya che. saMvesunimmatayA [vandrezyo nirmalatAH]-caMdrothI vadhu nirmala. caMdrothI vadhu nirmala kahevAnuM kAraNa A. ni. jaNAve che ke-caMdro, sUryo ane grahonI prabhA parimita kSetrane prakAzita kare che, tyAre kevalajJAnanI prApti loka ane alokane prakAzita kare che. A. hA. TI. tathA la. vi. jaNAve che ke-ahIM paMcamInA sthAne saptamIno prayoga prAkRta zailIthI tathA ArSanA yoge thayela che. kyAMka saMvedi 1. caMdAicca gahANaM pahA payAsei parimiaM khittaM / kevalia nANalaMbho logAlogaM pagAsei || -A. ni., gA. 1102 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1720 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 niSNanayara evo paNa pATha prApta thAya che. caMdro karatAM vadhu nirmala kahevAnuM kAraNa sakala karmarUpI mala cAlyo gayo te che. niryuktikAre je jaNAvyuM che ke-caMdra AdinI prabhA parimita kSetrane prakAzita kare che tyAM kSetra zabdathI kSetramAM rahelI vastuo samajavI. kAraNa ke, kSetra amUrta che tene mUrti evI prabhA prakAzita karI zake nahi. ce. va ma. bhA. jaNAve che ke-ahIM saptamInuM bahuvacana paMcamInA arthamAM che. tethI caMdrothI paNa vadhu nirmala ema samajavuM. yo. zA. svo. vi. tathA dha. saM, jaNAve che ke ahIM pAstRtIyA jo sUtrathI paMcamInA arthamAM saptamI thayela che. tethI caMdrothI paNa vadhu nirmaLa che. kAraNa ke temanA samagra karmarUpI maLano nAza thayelo che. vaMThuiM nimbArA enuM pAThAMtara paNa che. de. bhA. tathA vaM. vR. jaNAve che ke-vaMsu padamAM paMcamInA arthamAM saptamI vibhakti Avela che. teo (zrI arihaMta bhagavaMto) caMdrothI vadhu nirmaLa che; kAraNa ke temanuM karmamalarUpI kalaMka cAlyuM gayela che. A. di. jaNAve che ke-saranI nirdhArane e prAkRta sUtrathI paMcamInA sthAne saptamI Avela che. keTalAka saptamInI ja vyAkhyA kare che. ema kahI 1. iha prAkRtazailyA ArSatvAcca paJcamyarthe saptamI draSTavyeti, candrebhyo nirmalatarAH, pAThAntaraM ___vA caMdehiM nimmalayara tti tatra sakalakarmamalApagamAccandrebhyo nirmalatarA iti / -A. hA. TI., pa. 510. a. 2. sattamiyA bahuvayaNaM neyaM iha paJcamIe atthammi / caMdehito vi tao, nAyavvA nimmalatarA te // 636 / / -ce. va. ma. bhA., pR. 115 3. paJcamyAstRtIyA ca // 8 / 3 / 136 / / iti paJcamyarthe saptamI, atazcandrebhyo'pi nirmalatarA: - sakala karmamalApagamAt, pAThAntaraM vA caMdehiM nimmalayarA, -yo. zA. sva. vi., 5. 228 a. 4. paJcamyarthe saptamI, yat candrebhyo nirmalatarAH karmamalakalaGkApagamAt, -da. bhA., pR. 327 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 173 raMtuno artha caMdrothI paNa vadhu nirmaLa ema karavAmAM Avela che. A rIte ce. va. ma. bhA., yo. zA. sva. vi. tathA A. di. kavi zabdano upayoga (artha karatAM) kare che ke je mULamAM vaparAyela nathI. A rIte vesu nimavA e pada, caMdrothI paNa vadhAre nirmaLa e arthamAM siddha thAya che. Aiccesu ahiyaM payAsayarA-[Adityebhyo'dhikaM prkaashkraa:]sUryothI adhika prakAza karanArA. A. hA. TI. pIsInuM saMskRta prabhAsakkara: athavA praznANAH ema karI samagra padano artha kare che ke-kevalajJAnanA uddadyotathI vizvane prakAzita karatA hovAthI sUryothI adhika prabhAsa karanArA yA to prakAza karanArA. la. vi. pAsavaranuM saMskRta prazaRT: e pramANe kare che. bAkI A. hA. TI. samagra padano je artha kare che temAM ane la. vi. je artha kare che temAM kazo ja pharaka nathI. ce. va. ma. bhA. jaNAve che ke loka ane alokano udyota karanAra kevalajJAnanA prakAza vaDe Adityo eTale sUryo temanAthI paNa adhika prakAza karanArA. yo. zA. sva. vi., da. bhA., va. 6. tathA dha. saM. jaNAve che ke kevalajJAnanA udUdyota vaDe lokAlokanA prakAzaka hovAthI sUryothI paNa adhika 1. saptamI nirdhAraNe iti prAkRtasUtreNa paJcamIsthAne saptamI / kecit saptamImeva vyAkhyAnti / -A. di., 5. 268 a. candrebhyo'pi nirmalatarAH -A. di., 5. 268 a. 2. Adityebhyo'dhikaprabhAsakarAH prakAzakarA vA kevalodyotena vizvaprakAzanAditi, A. hA. TI., 5. 51 a. 3. AiccA divasayarA, tehiM vi ahiyaM payAsayarA / loAloujjoaga kevalanANappagAseNa // 637 // -ce. va. ma. bhA., pR. 115 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1740 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 prakAza karanArA ane te jaNAvyA bAda niittinI vaMdrAnnAhA e gAthA 3$ kahIne TAMke che. A rIte sApha dirgha prayAsaya e pada kevalajJAnanA udyota vaDe loka tathA alokane prakAzita karatA hovAthI sUryothI paNa adhika prakAza karanArA e arthamAM siddha thAya che. vAraMvapIra-[sAravAra mIra:]-sAgaravarathI paNa gaMbhIra. A. hA. TI. sAvaraNI padanI saMskRta chAyA sAravAra TLItara: e pramANe kare che. eTale ke mIrA padane sthAne te pItara: evo prayoga kare che. te jaNAve che ke-sAgaravara eTale svayaMbhUramaNa samudra. parISaho ane upasargo AdithI kSobha na pAmatA hovAthI teo svayaMbhUramaNathI paNa vadhAre gaMbhIra che. la. vi. uparyukta arthane mAnya rAkhe che paNa te mIrA padano artha gIta: na karatAM nathI. eTale ke gaMbhIra e pramANe ja kare che. ce. va. ma. bhA. yo. zA. svo. vi., tathA dha. saM. la. vi. e jaNAvela artha ja mAnya rAkhe che. da. bhA. tathA naM. vR. sAravAra mIrA padano artha svayaMbhUramaNa samudrathI paNa gaMbhIra ema na karatAM svayaMbhUramaNasamudranA jevA gaMbhIra ema kare che. ane tethI sAravAra mIrA padano sAIRvarapa mIrA: evo samAsa 1. AdityebhyopyadhikaM prakAzakarAH, kevalodyotena lokAlokaprakAzakatvAt / -yo. zA. sva. vi., 5. 228 2. tathA sAgasvarAdapi gambhIratarAH, tatra sAgaravaraH svayambhUramaNo'bhidhIyate / pariSahopasargAdyakSobhyatvAt tasmAdapi gambhIratarA iti bhAvanA / -A. hA. TI., pa. 510 A. 3. tasmAdapi gambhIrA iti bhAvanA / -la. vi., pR. 48 4. sAgaravaro samuddo, sayaMbhuramaNo taovigambhIrA / -ce. va. ma. bhA., gA. 638, pR. 115 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 0 175 na karatAM sAravAra: tava mIra: ti sAravALI : e pramANe kare che. A rIte sAgaravaragaMbhIrA e pada, svaMbhUramaNa samudrathI paNa vadhAre gaMbhIra yA to svayaMbhUramaNa samudra jevA gaMbhIra e arthamAM siddha thAya che. siddhI siddhi mama visaMtu-siddhi siddhi mama zistu-kRtakRtya banelA teo mane siddhi Apo. siddhA padano artha A. hA. TI., la. vi., yo. zA. svo. vi. tathA dha. saM. karmo cAlyA javAthI kRtakRtya thayelA e pramANe kare che. ane bAkInAM padono artha-(teo) mane siddhi eTale paramapadanI prAptine Apo e pramANe kare che. ce. va. ma. bhA. uparyukta arthane ja mAnya rAkhe che ane siddhAnI vyAkhyA nikitAtha: jamanAM prayojano pUrNa thayAM che te) e pramANe kare che. de. bhA. tathA va. vR. siddha padano artha, jemanAM samagra karmo kSINa thayAM che te. e pramANe kare che. A. di. jaNAve che ke ahIM siddhAM padathI mokSamAM rahelA zrI jinezvara bhagavaMto levA. A rIte siddha riddhi mA vilaMtu e pada, upara je vizeSaNo jaNAvyAM te vizeSaNothI viziSTa zrI tIrthakara bhagavaMto ke jeo kRtakRtya thaI gayA che teo mane siddhi padane Apo. e arthamAM siddha thAya che. 2. sArava: svayamUranIfdhastati rA: -. bhA., pR. 327 2. karmavigamAt kRtakRtyA ityarthaH, siddhi paramapadaprApti mama disaMtu-mama prayacchantu iti sUtragAthArthaH / -A. hA. TI., 5. 510 A. rU. siddha tti nidiyAkrUTa -ce. va. ma. bhA., gA. 638, pR. 115 che. siddhAH kSI zeSanaH -de. bhA., pR. 327 1. siddha kRti vinAnAM musthinAmeva nAmavIrtanam ! -A. di., 5. 268 a. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 (5) artha-saMkalanA paMcAstikAyano kevalajJAna rUpI dIpakathI prakAza karavAnA svabhAvavALA; sarva jIvonI potapotAnI bhASAmAM pariNAma pAmanArI anupamavANI dvArA dharmatIrthanuM sthApana karavAnA svabhAvavALA; rAga, dveSa Adi Antara zatruone jItanArA ane jemane kevalajJAna utpanna thayuM che evA covIseya temaja bIjA paNa (anyakSetramAM thayelA) ahitone huM nAmoccAraNapUrvaka stavIza. 1 RSabhadevane ane ajitanAthane huM vaMduM chuM. saMbhavanAthane, abhinaMdana svAmIne ane sumatinAthane ane padmaprabha svAmIne, supArzvajinane ane caMdraprabha svAmIne huM vaMduM chuM. 2 suvidhinAtha ke jemanuM bIjuM nAma puSpadaMta che temane, zItalanAthane, zreyAMsanAthane ane vAsupUjya svAmIne, vimalanAthane, ane anantajinane, dharmanAthane ane zAMtinAthane huM vaMdana karuM chuM. 3 kuMthunAthane, aranAthane ane mallinAthane huM vaMduM chuM. munisuvrata svAmIne ane nami jinane huM vaMduM chuM. ariSTanemine, pArzvanAthane ane vardhamAna svAmIne huM vaMdana karuM chuM. 4 uparyukta vidhithI mArA vaDe nAmathI kIrtana karAyelA, jemaNe vartamAnamAM baMdhAtAM ane bhUtakALamAM baMdhAyelAM karmo dUra karyA che, ane jemanAM jarAmaraNa saMpUrNa rIte naSTa thayelAM che evA covIseya temaja anya paNa kevaLajJAnI zrI tIrthakara bhagavaMto mArA para prasanna thAo. 5 potapotAnA nAmathI khavAyelA, mana-vacana-kAyA vaDe vaMdAyelA ane puSpo AdithI pUjAyelA, je sura asura Adi rUpa lokane pratyakSa che, lokamAM uttama che ane kRtakRtya thayelA che teo zrI tIrthaMkara bhagavaMto) mane Arogya (siddhapaNuM) prApta karavA mATe bodhilAbha ane zreSTha bhAvasamAdhi Apo. 6 caMdro karatAM paNa vadhAre nirmaLa, sUryo karatAM paNa vadhAre prakAza karanArA, svayaMbhUramaNa samudra karatAM paNa gaMbhIra ane kRtakRtya thayelA teo (zrI tIrthakara bhagavaMto) mane siddhi-mokSa Apo. 7 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 177 (6) sUtra-paricaya praznottara 1. prazna-logassa sUtranI prathama gAthAmAM to rU 3bloramAre pada mUkavAnuM prayojana zuM che ? uttara-udyotya evo je loka ane udyotakara evA je tIrthaMkaro e benI vacce bhinnatA darzAvavA mATe te pada mUkavAmAM AvyuM che. ane e rIte vijJAnavAdI(bauddho)nA matano nirAsa thAya che. 2. prazna-zrI tIrthakara bhagavaMto lokanA udyotakara che to te bhAvodyotathI lokano udyota kare che ke dravyodyotathI lokano udyota kare che? uttara-zrI tIrthakara bhagavaMto paMcAstikAyAtmaka lokano prakAza bhAvodyota vaDe kare che. tema potAnI AgaLa cAlatA dharmacakra dvArA dravyodyota vaDe (bAhya udyota) paNa kare che. A apekSAe teo bhAvodyota tema dravyodyota baMne vaDe lokano udyota karanArA che. 3. prazna-zrI tIrthaMkara bhagavaMtanI AgaLa cAlatA dharmacakranI vizeSatA zI che? uttara-zrI tIrthakara bhagavaMta jyAre A bhUtaLa upara vicare che, tyAre temanI AgaLa eka dharmacakra cAle che. A dharmacakra devakRta atizaya svarUpa hoya che ane te AkAza tathA pRthvIne prakAzita kare che. arihANAI thuttanA kartA jaNAve che ke sUryabiMbanI jema dedIpyamAna prabhAvALuM, tejathI jAjvalyamAna evuM dharmacakra jinendranI AgaLa cAle che ane AkAza, pAtAla tathA samagra pRthvImaMDalane prakAzita karatuM te cakra traNeya lokanA mithyAtva moha svarUpa 1. nanu kevalina ityanenaiva gatArthametat, lokodyotakaraNazIlA evaM hi kevalinaH, satyaM, vijJAnAdvaitanirAsenoddyotakarAduddyotyasya bhedadarzanArtham / / -yo. zA. sva. vi., 5. 224 A. pra.-1-12 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1780 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 aMdhakArane dUra kare che. taduparAMta kalikAlasarvajJa AcArya zrI hemacaMdrasUri mahArAja jaNAve che ke mithyASTio mATe pralayakAlanA sUryasamAna, samyagudRSTi AtmAo mATe amRtanA aMjana jevuM ane tIrthaMkaralakSmInA bhAlasthalamAM tilaka jevuM dharmacakra he svAmI ! ApanI AgaLa cAle che. temaja zrI AzAbarakata jinasahasranAmanI zrutasAgarI TIkAmAM 3 2 dharmanala revanandrinA kahIne dharmacakranI vyAkhyA nIce pramANe Apela che : skurAyamANa hajAro ArAothI manohara, nirmaLa mahAratnonA kiraNonA samUhathI vyApta, sUryanI kAMtinA samUhano tiraskAra karanAruM ane zrI tIrthakara bhagavaMtanI AgaLa cAlanAruM dharmacakra hoya che. 4. prazna-zrI arihaMtadevone loka athavA samasta vizvanA prakAzaka kahyA pachI dharmatIrthakara kahevAnI zI jarUra che ? uttara-loka zabdathI lokano eka bhAga evo artha paNa thAya ane tevA lokanA (lokanA eka bhAganA) prakAzaka to avadhijJAnI Adi temaja 1. jassavaradhammacakkaM , diNayarabiMba va bhAsuracchAyaM / teeNa pajjalaMtaM gacchai purao jiNidassa // 19 // AyAsaM pAyAlaM sayalaM mahimaMDalaM payAsaMtaM / bhicchattaM moha timiraM harei tiNDaMpi loyANaM // 20 // -arihANAI thutta, namaskAra svAdhyAya (prA. vi.), pR. 207 2. mithyAdRzAM yugAntArkaH sudRzAmamRtAJjanam / tilakaM tIrthakRllakSmyAH purazcakraM tavaidhate // 1 // -vItarAgastotra, caturtha prakAza, zloka 1, pR. 29 3. sphuradarasahasraruciraM, vimalamahAratnakiraNanikaraparItam prahasitasahasrakiraNadyutimaNDalamagragAmi dharmasucakram -jinasahasranAma, adhyAya 2, zlo. 27nI TIkA, pR. 151 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 0 179 sUrya caMdra paNa hoI zake che. tevA prakAzaka prastutamAM na levA te mATe dharmatIrthakara-dharmatIrthanA karanAra-e vizeSaNa mUkavAmAM AvyuM che. 5. prazna-dharmatIrthara eTalA vizeSaNathI ja kArya cAlI zake che to pachI lokodyotakara e vizeSaNanI zI jarUra che ? kAraNa ke, je dharmatIrtha sthApe te lokano udyota kare ja che. - uttara-lokamAM nadI vagere viSama sthAnomAM UtaravA mATe keTalAka bhadrika jIvo dharmanA hetathI ovArA vagere banAve che ane tene tIrtha kahevAmAM Ave che. tItaiiDamena ti tIrtha-jenA dvArA karAya te tIrtha. to AvA jIvone paNa dharmatIrthakara kahevAya. mATe lokodyotakara e vizeSaNa mUkavuM jarUrI che ane te mUkavAthI kevala zrI arihaMta bhagavaMtonuM ja grahaNa thAya che. 6. prazna-lokodyotakara ane dharmatIrthakara vizeSaNano upayoga karyA pachI jina vizeSaNa zA mATe ? uttara-jainetara darzano pote mAnela paramAtmAne lokodyotakara temaja dharmatIrthakara mAne che paraMtu sAthe sAthe ema paNa mAne che ke pote sthApela tIrthane jyAre hAni pahoMce che tyAre te paramAtmA punaH avatAra dhAraNa karI saMsAramAM pAchA Ave che tethI jina-rAgAdi zatruone jIte te jina-e vizeSaNa mUkavAmAM AvyuM che. 1. iha lokaikadeze'pi grAmaikadeze grAmavat lokazabdapravRtte mA bhUt taduddyota-kareSvavadhi vibhaGgajJAniSvarkacandrAdiSu vA sampratyaya ityatastadvyavacchedArthadharmatIrthakarAniti / / -la. vi. pR. 43 2. iha loke ye'pi nadyAdiviSamasthAneSu mudhikayA dharmArthamavataraNatIrthakaraNa-zIlAste'pi dharmatIrthakarA evocyante, tanmAbhUdatimugdhabuddhInAM teSu sampratyaya iti tadapanodAya lokasyodyotakarAnapyAheti / -la. vi., pR. 43 3. mAbhUtkunayamatAnusAriparikalpiteSu yathoktaprakAreSu sampratyaya ityatastadapohAya-jinAn iti, zrUyate ca kunayadarzanejJAnino dharmatIrthasya, kartAraH paramaM padam / gatvA''gacchanti bhUyo bhavaM tIrthanikArataH // 1 // Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1800 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 je tIrthanA rAgathI saMsAramAM pAchA Ave ke avatAra dhAraNa kare te jina na gaNAya. A dRSTie jina vizeSaNa Avazyaka che. 7. prazna-jina vizeSaNa mUkyA pachI lokodyotakara temaja dharmatIrthakara vizeSaNanI AvazyakatA kevI rIte ? uttara-zAstromAM avadhijJAnI, mana:paryAyajJAnI, kevalajJAnI temaja cauda pUrvadharo vagerene paNa jina kahevAmAM AvyA che, have jo mAtra jina vizeSaNa ja rAkhavAmAM Ave to uparyukta sarvano AmAM samAveza thaI jAya. tema na thAya te mATe lokodyotakara temaja dharmatIrthakara vizeSaNo Avazyaka che. 8. prazna-hite vizeSaNa zA mATe che ? uttara- rihaMte e pada vizeSaNa tarIke nahIM, paraMtu vizeSa tarIke mUkavAmAM Avela che. (da. bhA.mAM. rihaMta padane vizeSaNa ane revatI padane vizeSya kahela che, jyAre anya sarva graMthakAro arihaMte padane vizeSya tarIke svIkAre che.) 9. prazna-rihaMte e vizeSya padane ja mAtra rAkhavAmAM Ave ane vizeSaNo na levAmAM Ave to zo vAMdho ? uttara-arthavyavasthA(nikSepa)nI dRSTie arihaMtanA cAra prakAra che. (1) nAma-arihaMta. (2) sthApanA-arihaMta. (3) dravya-arihaMta. (4) bhAva-arihaMta. te paikI mAtra bhAva-arihaMta ja ahIM grAhya che. jo rite e vizeSa padane ja mAtra rAkhavAmAM Ave to nAma-arihaMta Adi koI paNa ityAdi tannUnaM te na rAgAdijetAraH iti, anyathA kuto nikArataH punariha bhavAMkuprabhavo? bIjAbhAvAt -la. vi. pR. 43 1. iha pravacane sAmAnyato viziSTa zrutadharAdayo'pi jinA evocyante, tadyathA-zrutajinAH avadhijinAH manaHparyAyajinAH chadmasthavItarAgAzca tanmAbhUteSveva sampratyaya iti tavyudAsArthaM lokasyodyotakarAnityAdyapyaduSTamiti / -la. vi. pR. 43 2. arhatAmeva vizeSyatvAnna doSa iti -la. vi. pR. 43 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 181 prakAranA arihaMtanuM grahaNa thaI jAya. jayAre uparyukta vizeSaNo mUkayA bAda mAtra bhAva-arihaMtanuM ja grahaNa thAya che, anyanuM nahi'. 10. prazna-vatrI padane ja kAyama rAkhI bAkInAM sarva padone dUra karavAmAM Ave to kAMI bAdha Ave kharo ? uttara-hA, bAdha Ave; vatI padathI zrutakevalI Adi paNa AvI jAya, mATe bAkInAM vizeSaNo mUkavAmAM AvyAM che. AvA vizeSaNothI viziSTa paramAtmA te zrI arihaMta bhagavaMta ja che. 11. prazna-suvidiM ra puSpadaMtaM padamAM suvidiM ra kahyA pachI puwvaMta kahevAnuM prayojana zuM ? uttara-puSpadaMta e suvidhinAthanuM bIjuM nAma che. zrI ThANAMga sUtramAM be tIrthakarone caMdra jevA gaura gaNAvatAM caMdraprabha ane puSpadaMta ema be nAma batAvyAM che, tyAM suvidhi nAmano ullekha nathI, eTale suvidhi e vizeSaNa hovAnuM pratIta thAya che. te sivAya Avasmaya nijuttimAM paNa kevala puSpadaMta nAma ja levAmAM Avela che. jyAre bIjI tarapha ce. va. ma. bhAgamAM suvidhi e nAma che ane puSpadaMta e vizeSaNa che ema kahela che ane matAMtara tarIke keTalAka puSpadaMtane vizeSya mAne che ane suvidhine vizeSaNa mAne che e vAta TAMkavAmAM AvI che. game te ekane vizeSaNa banAvI 1. Aha-yadyevaM hanta tIrhata ityetAvadevAstu, lokasyodyotakarAnityAdi punarapArthakaM, na, __ tasya nAmAdyaneka bhedatvAt bhAvArhatsaGgrahArthatvAditi, -la. vi. pR. 44 2. iha zrutakevaliprabhRtayo anye'pi vidyanta eva kevalinaH tanmAbhUtteSveva sampratyaya iti tatpratikSepArthaM lokasyodyotakarAnityAdyapi vAcyamiti, -la. vi. pR. 44 3. do titthagarA caMdagorA vaNNeNaM paNNattA, taMjahA caMdappabhe ceva puSpadaMte ceva / / -ThANAMga sUtra, ThANa 2, uddeza 4, sUtra 108, 5. 98 A. 4. sasi pupphadaMta sIala -A. ni., gA. 370 sasi puSpadaMta sasigorA -A. ni. gA. 376 5. suvihI nA visa vIya- 2. va. ma. bhA., gA. 571. pR. 103 6. banne payaM nAma suviditra vilesAM seMti . ce. va. ma. bhA., gA. 573. pR. 104 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1820 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 bIjAne vizeSya tarIke levAya temAM vAMdho nathI. je rIte logassa sUtramAM zrI suvidhinAtha bhagavaMta mATe be nAmano eka sAthe prayoga karavAmAM Avyo che, tevI ja rIte zrI samavAyAMga sUtramAM paNa tevo ja prayoga karavAmAM Avela che. 12. prazna-logassa sUtramAM je covIsa arihaMta bhagavaMtone nAma nirdezapUrvaka namaskAra karavAmAM Avela che, te covIsa jinendronA namaskArane saMkSipta temaja vistRta rIte maMtra tarIke paNa pUrvAcAryoe nirdezela che te vAta satya che ? ane teno ullekha kyAM prApta thAya che ? uttara-hA, te vAta satya che. AcArya zrI zAMtisUrikRta bRhatkrAMtimAM zrI arihaMta bhagavaMtonI puNyAta vAcanA mATe. ___OM puNyAhaM puNyAhaM prIyantAM prIyantAM bhagavanto'rarhantaH sarvajJAH srvdrshinstriloknaathstrilokmhitaastrilokpuujyaastrilokeshvraastrilokodyotkraa:A vizeSaNothI pIThikA bAMdhIne 3 *ma nita saMmattavardhamAnAntA jinAH zAntAH zAntiH mavanuM svAdAne zAMtipATha tarIke ApavAmAM Avyo che, tethI e maMtra-pATha che. - A pATha tIrthakaronA nAmagrahaNapUrvaka hovAthI logassa sUtranI bIjI, trIjI ane cothI gAthAnI jema vistArapUrvaka nAmanirdeza kare che, te maMtrAtmaka che. taduparAMta : kalikAsarvajJa AcArya zrI hemacaMdrasUrie yogazAstranA AThamA prakAzanA zlo. 72nA vivaraNamAM A vAta jaNAvatAM lakhyuM che ke :zrImadaSamaHi vardhamAnAnto namo nama: A maMtranuM karmonA samUhanI zAMti mATe ciMtana karavuM. A maMtramAM prathama ane carama tIrthaMkaranA nAmakaraNathI mAntone pram e nyAye covIseya tIrthakarono nirdeza thaI jAya che. 1. suvihissa NaM puSpadaMtassa arahao chalasIi gaNA / -samavAyAMga sUtra, sUtra 86, 5. 92 A. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 0 183 13. prazna-dareka utsarpiNI tathA avasarpiNImAM covIsa tIrthaMkaro ja hoya che. Ano hetu zo ? uttara-dareka utsarpiNI tathA avasarpiNImAM zrI jinezvara bhagavaMta jevA traNa lokanA nAthane janmavA lAyakano sAta graha UMcAvALo samaya covIsa ja vakhata Ave che. tethI ja dareka utsarpiNI ane avasarpiNImAM covIsa covIsa ja tIrthaMkaro thAya che. siddhacakra pAkSika, varSa-1, aMka 9, pR. 210 14. prazna-caturvizatistava adhyayanamAM zrI tIrthakara bhagavaMtonuM ja guNotkIrtana zA mATe ? uttara-zrI tIrthakara bhagavaMto (1) pradhAna rIte karmakSayanuM kAraNa hovAthI, (2) prApta thayela bodhinI vizuddhimAM hetu hovAthI, (3) bhavAMtaramAM bodhino lAbha karAvanAra hovAthI ane (4) sAvadyayogonI viratinA upadezakapaNAne lIdhe upakArI hovAthI zrI caturvizatistavamAM te bhagavaMtonA guNonuM utkIrtana karAyuM che. 15. prazna-caturvizatistavanuM phala zuM ? uttara-zrI uttarajhayaNa suttamAM caturvizati stavanuM phala zuM? evA praznanA uttaramAM sUtrakAre jaNAvyuM che ke :- caturvizatistavathI jIva samyaktanI zuddhine prApta kare che. taduparAMta zrI causaraNa paInvayamAM paNa jaNAvyuM che ke 1. ukkittaNatti-dvitIye caturviMzatistavAdhyayane pradhAnakarmakSayakAraNatvAllabdhabodhi vizuddhihetutvAt, punarbodhilAbhaphalatvAt sAvadhayoga viratyupadezakatvenopakAritvAcca tIrthaMkarANAM guNotkIrtanArthAdhikAraH / -aNuogadAra sutta, mAladhArI hemacaMdrasUri kRta, vRtti, 5. 48 A. 2. cauvIsatthaeNaM bhaMte ? jIve kiM jaNayai ? cauvIsatthaeNaM daMsaNavisohiM jaNayai // 11 // -uttarajhayaNa sutta, adhyayana 28, sUtra-11 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 zrI jinavarendronA ati adbhuta guNakIrtana svarUpa caturviMzatistavathI darzanAcAranI vizuddhi thAya che. logassa ujjoagare loka zabdathI ahIM paMcAstikAyAtmaka loka samajavAno che. paMcAstikAya eTale (1) dharma (dharmAstikAya), (2) adharma (adharmAstikAya), (3) AkAza (AkAzAstikAya), (4) pudgala (pudgalAstikAya) ane (5) AtmA (jIvAstikAya) (1) dharma (dharmAstikAya) eTale gatizIla pudgalo ane jIvone gatimAM nimitta thanAruM arUpI dravya. pANImAM tarI rahelI mAchalInuM udAharaNa vicAravAthI te vAta spaSTa rIte samajAya che. mAchalImAM taravAnI zakti rahelI che ane pANI tene sahAyaka bane che, te ja rIte pudgalo ane jIvo gati karavAmAM samartha che. teone dharmarUpI dravya gatimAM nimitta bane che. (2) adharma (adharmAstikAya) eTale pudgalo ane jIvone sthira rahevAmAM (sthitimAM) nimitta thanAruM arUpI dravya. sthira rahevAnI icchAvALA manuSyane sthira rahevAmAM je rIte zayyA tathA Asana sahAyabhUta thAya che, te rIte A dravya pudgalo tathA jIvone sthira rahevAmAM nimittabhUta thAya che. (3) AkAza(AkAzAstikAya)nuM lakSaNa avagAha pradAna manAyuM che. bIjAM dravyone potAmAM sthAna ApavuM e AkAzanuM kArya che. AkAza dravya svarUpathI eka ane akhaMDa che, chatAM vyavahArathI tenA be bhedo gaNAya che. (1) lokAkAza ane (2) alokAkAza. jeTalA bhAgamAM dharma (dharmAstikAya) ane adharma (adharmAstikAya) che tene lIdhe jyAM sudhI pudgalo ane jIvo gati ane sthiti karI zake che, teTalA bhAgane loka saMbaMdhI AkAza arthAt lokAkAza kahevAya che; ane jeTalA bhAgamAM mAtra AkAza sivAya bIjuM eka 1. daMsaNayAravisohI, cauvIsAyatthaeNa kicca ya / accabbhu aguNakiMttaNa rUveNa jiNavariMdANaM / 2. ayaM ceha tAvat paJcAstikAyAtmako gRhyate / -causaraNapaIgNaya, gA. 3 -A. hA. TI., 5. 494 2. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 7 185 paNa dravya nathI, te alokAkAza kahevAya che. AkAza anaMta che. (4) pudgala (pudgalAstikAya) eTale pUraNa ane galanasvabhAvavALuM, aNu ane skaMdharUpa tema ja varNAdiguNavALuM dravya. pUraNa eTale bhegA thavuM athavA ekabIjA sAthe joDAvuM ane galana eTale chUTA paDavuM. varNAdi-guNamAM varNa, gaMdha, rasa, sparza ane zabdano samAveza thAya che. (5) jIva (jIvAstikAya) eTale zarIrathI bhinna, caitanya guNavALo AtmA. jIvanazakti dhAraNa karavAnA guNane lIdhe te jIva kahevAya che. jIvato hato, jIve che ane jIvaze te jIva. upayoga, anAdi-nidhanatA, zarIra-pRthaktva, karma-kartRtva, karma-bhoktRtva, arUpIpaNuM Adi aneka lakSaNothI te yukta che. A jIvananI kriyA jenA vaDe zakya bane che, tevA jIvaMta zarIrane paNa upacArathI jIva kahevAmAM Ave che. A pAMca dravyo astikAya kahevAya che. A dravyo jeTalA bhAgamAM sAthe rahelAM che teTalo bhAga loka kahevAya che. pAMce astikAyo lokamAM sarvatra vyApta che. tethI loka paMcAstikAyAtmaka kahevAya che. te lokano sAmAnya paricaya traNa vibhAgathI ane vizeSa paricaya cauda vibhAgathI thAya che. traNa vibhAga te Urdhvaloka, tiryak loka ane adholoka. cauda vibhAga te cauda rAjalokano paricaya nIce mujaba che H cauda rAjalokano AkAra keDe banne hAtha rAkhIne be paga pahoLA karI TaTTAra ubhelA puruSa jevo che. temAM pagathI keDa sudhIno bhAga te adholoka che. nAbhi pradeza te tiryazloka che ane uparano bhAga te Urdhvaloka che. te tamAma UMcAInA cauda sarakhA bhAga kalpavA te cauda rAja athavA cauda rajju kahevAya che ane tevA cauda rAjapramANa je loka te cauda rAjaloka kahevAya che. eka rAjanuM mApa ghaNuM moTuM hovAthI te yojanonI saMkhyA vaDe darzAvI zakAya tevuM nathI, eTale tene upamA vaDe darzAvavAmAM AvyuM che. jema ke nimiSa mAtramAM lAkha yojana janAro deva cha mAsamAM jeTaluM aMtara vaTAve, te rajju. athavA 3,81,27,970 maNano eka bhAra evA eka hajAra bhAravALA tapelA goLAne uparathI jorathI pheMkavAmAM Ave ane te gati karato karato cha Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 mAsamAM jeTaluM aMtara kApe te rajju. A mApa paNa bAlajIvone samajavA pUratuM che. kemake A rIte paNa saMkhyAtA yojana ja thAya, jyAre eka rajju asaMkhyAtA yojanano che. avakAzamAM rahelA padArthonI gaNatarImAM hAlanA vaijJAniko paNa AvA upamAnothI ja temanI gaNatarI rajU kare che. sAta rAjathI kaMIka vadhAre bhAgamAM adholoka che ane sAta rAjathI kaMIka ochA bhAgamAM Urdhvaloka che. vaccenA navaso yojanano bhAga-je nIcethI rAjano krama gaNatAM AThamA rAjamAM Ave che, te tiryak-loka kahevAya che. cauda rAjalokamAM sauthI upara siddhazilA che. tenI nIce pAMca anuttara vimAno, tenI nIce nava praiveyaka, tenI nIce bAra devaloko, tenI nIce jyotiSu-cakra (caMdra-sUryAdi) ane tenI nIce manuSyaloka che. ATalAM sthAno sAta rAjalokamAM samAyelAM che. tenI nIce anukrame vyaMtara, vANa vyaMtara ane bhavanapati devonAM sthAno ane gharmA pRthvInA prato ekabIjAne AMtare che ane tenI nIce vaMzA, zailA, aMjanA, riSTA, maghA ane mAghavatI nAmanA vibhAgo che jemAM anukrame sAta narako samAyelAM che. gharmamAM paheluM naraka che yAvat mAghavatImAM sAtamuM naraka che. A rIte loka zabdap dravyano pradarzaka hovA sAthe paMcAstikAya ke cauda rAjalokano paNa pradarzaka che. dhammatitthayare : zrI mahAnisIha sUtramAM dharmatIrthaMkara aMge nIce pramANe ullekha prApta thAya che. he gautama ! pUrve jeno zabdArtha varNavavAmAM Avyo che evA je koI dharmatIrthakara zrI arhat bhagavaMto hoya che teo paramapUjyonA paNa pUjyatara hoya che; kAraNa ke, te saghaLAya nIce jaNAvelAM lakSaNothI lakSita hoya che. arcitya, mApI na zakAya, jene koInI sAthe sarakhAvI paNa na zakAya, jenA samAna bIjo koI nathI evA zreSThatara guNonA samUhothI yukta te bhagavaMto hovAthI traNe lokanA jIvone mahAna karatAMya mahAna-atimahAna 6. mahAnimItta sUtra-[namaskAra svAdhyAya prA. vi. pR. 45 thI 50] Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra - 187 AnaMdane teo utpanna karanArA hoya che. temaja janmAMtaramAM ekaTho karela je vizAla puNyano samUha tenAthI upArjita karela zrI tIrthaMkara nAmakarmanA udayathI, jevI rIte dIrgha grISmaRtunA tApathI atizaya khinna banI gayelA mayUronA samUhone prathama megha potAnI zItala jaladhArAthI zAMta kare che, tevI rIte bhavya jIvone paramahitopadeza ApavA vaDe gADha rAga, dveSa, moha, mithyAtva, avirati, pramAda, duSTa ane kliSTa adhyavasAyo AdithI pedA karela temanA azubha evA je ghora pApakarmo te rUpI tApa ane saMtApane zAMta kare che. teo sakala padArthonA jJAtA hoya che. aneka janmomAM ekaTho karela je mahAna puNyano samUha tenAthI upArjita karela atula bala, atula vIrya, atula aizvarya, atula sattva ane atula parAkramathI temano deha adhiSThita hoya che. temanA manohara dedIpyamAna paganA aMgUThAnA agrabhAganuM paNa rUpa eTaluM badhuM hoya che ke sUrya jema daze dizAmAM prakAzathI sphurAyamAna prakaTa pratApI kiraNonA samUhathI sarvagraha nakSatra ane caMdranI paMktine nisteja banAvI de che tema teo potAnA tejathI sarva vidyAdharo, devIo, devendra tathA dAnavendra sahita devagaNonA saubhAgya, kAnti, dIpti, lAvaNya ane rUpanI zobhAne DhAMkI de che (nisteja banAvI de che.) svAbhAvika (4) karmakSayajanita (11) tathA devakRta (19) evA cotrIsa atizayonA te dhAraka hoya che. ane te cotrIsa atizayo evA zreSTha nirUpama ane ananyasadeza hoya che ke tenAM darzana karavAthI bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSka, vaimAnika, ahamidra, iMdra, apsarA, kinnara, nara, vidyAdhara ane sura tathA asura sahita jagatanA jIvone eTaluM badhuM Azcarya thAya che ke aho aho aho ApaNe koI divasa nahIM joyeluM Aje joyuM. eka ja vyaktimAM eka sAthe ekatrita thayelo atula, mahAna, aciMtya parama Azcaryono samUha Aje ApaNe joyo evA vicArathI AnaMdita thayelA harSa ane anurAgathI sphurAyamAna thatA navAM navAM pariNAmothI paraspara atyaMta Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1880 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 harSanA uddagAro kADhe che ane vihAra karIne bhagavAna AgaLa cAlyA gayA pachI potAnA AtmAnI niMdA kare che ke amane dhikkAra che, ame adhanya chIe, ame puNyahIna chIe. bhagavAna cAlyA gayA pachI temanA hRdayane khUba kSobha thavAthI teo mUcchita thaI jAya che ane mahAmusIbate temanAmAM caitanya Ave che. temanAM gAtra atyaMta zithila thaI jAya che. AkuMcana, prasAraNa, unmeSa, nimeSa Adi zArIrika vyApAro baMdha paDI jAya che. nahIM oLakhAtA ane skUlanA pAmatA maMda maMda dIrgha huMkArothI mizrita dIrgha, uSNa, bahu nisAsAthI ja mAtra buddhizALIo samajI zake che ke temanAmAM mana (caitanyo che. jagatanA jIvo bhagavAnanI Rddhi joIne eka mAtra vicAra kare che ke-ApaNe evuM kyuM tapa karIe ke jethI ApaNane paNa AvI pravara Rddhi prApta thAya. bhagavAnane jotAM ja teo potAnA vakSasthaLa para hAtha mUke che ane temanA manamAM mahAna Azcarya utpanna thAya che. AthI he gautama ! anaMta guNonA samUhothI adhiSThita che zarIra jemanuM evA, sugRhIta nAmadheya, dharmatIrthakara evA te arihaMta bhagavaMtonA vidyamAna evA guNasamUha rUpI ratnonA samudAyane divasa ne rAta, samaye samaye hajAra jIbhathI bolato surendra paNa, athavA to koI cAra jJAnavALA mahAtmA agara to atizaya saMpanna chadmastha je svayaMbhUramaNa samudrano kroDo varSe paNa pAra na pAme tema temanA guNono pAra pAmI zakato nathI, kAraNa ke-dharmatIrthakara zrI ahita bhagavaMtonA guNarUpI ratno aparimita hoya che. ahIM vizeSa zuM kahevuM ? jyAM traNa lokanA nAtha, jagatanA gura, traNa bhuvananA ekamAtra baMdhu, traNa lokanA te te guNanA staMbharUpa-AdhArarUpa-zreSTha dharmatIrthakaronA paganA aMgUThAnA TeravAno agra bhAga ke je aneka guNonA samUhathI alaMkRta che tenA anaMtamA bhAganuM surendro athavA bhaktinA ja atyaMta rasika sarva puruSo aneka janmAMtaromAM saMcita aniSTa duSTa karmarAzijanya durgati daurmanasya Adi sakala duHkha, dAritrya, kleza, janma, jarA, maraNa, roga, zoka, saMtApa, udvega, vyAdhi, vedanA AdinA kSayane mATe varNana karavA mAMDe tyAre sUryanAM kiraNonA samUhanI jema bhagavAnanA aneka guNono samUha eka sAthe temanI jillA2 skurAyamAna thAya che tene iMdra Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 189 sahita devagaNo ekIsAthe bolavA mAMDe to paNa jyAM varNavavA samartha nathI tyAM carmacakSudhArI akevalIo zuM kahI zake? tethI he gautama ! A paramArtha che ke-tIrthakaronA guNonA samUhone mAtra tIrthakaro ja varNavavA samartha che, bIjA nahIM, kAraNa ke tIrthakaronI ja tevI atizayavALI vANI hoya che, athavA he gautama ! ahIM ghaNuM kahevAthI zuM ? sArabhUta ja artha kahuM chuM. sakala ATha karmo te rUpa malanA kalaMkathI mukta thayelA, devatAonA indroe jemanAM caraNonI pUjA karI che te jinezvara devonA nAmanuM smaraNa, traNa karaNathI upayukta banI, kSaNe kSaNe zIla ane saMyamamAM udyamazIla banI. vrata ane niyamone virAdhyA vinA, je AtmA kare che te zIdhra siddhipadane pAme che. vaLI je AtmA duHkhathI udvega pAmela che, bhramara jema kamalanA vanamAM tuSNAvALo hoya tema je sukhanI tRSNAvALo che, te paNa jo jinezvaronI bhaktimAM atyaMta garakAva banI, stava, stuti ane maMgalakArI jaya zabdanA vyApAramAM lIna banI jinavarendronA pAdAraviMdanI samakSa, bhUmi para mastakane sthApana karI, aMjalipuTa joDI, zaMkAdi doSo rahita samyaktathI hRdayane vAsita karI akhaMDita vrata niyamane dhAraNa karI te bhagavaMtonA eka paNa guNane hRdayamAM dhAraNa kare to tIrthakara banIne siddha thAya che. he gautama ! sugRhIta nAmadheya zrI tIrthakarono jagatamAM prakaTa, mahAna AzcaryabhUta traNe bhuvanamAM prakhyAta A mahAna atizayano vistAra che ke-jemaNe kevalajJAna, mana:paryavajJAna tathA carama zarIra prApta nathI karyuM evA jIvo paNa arahaMtonA atizayone joIne, jemanA ATheya karmo kSINaprAya thaI gayAM che tevA ane bahu duHkhadAyaka garbhavAsathI mukta, mahAyogI, vividha du:khamaya bhavasAgarathI udvigra banI kSaNamAM saMsArathI pAra pAmI jAya che. athavA bIjuM varNana bAju para rAkhIe to paNa he gautama ! zreSTha akSarone vahana karatuM dharmatIrthakara evuM nAma te sugRhIta nAmadheya, traNe bhuvananA eka mAtra baMdhu. jinavaromAM Indra samAna, ahaMtu bhagavaMta zrI dharmatIrthakarone ja chAje che bIjAne nahi, kAraNa ke aneka janmAMtarothI puSTa thayela tathA mohano upazama, saMvega, nirveda, anukaMpA tathA AstikyanA Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 prakaTapaNAthI lakSita thatA pravara samyagdarzana vaDe tathA ullAsa pAmatA vIryane na chupAvI, sahana karela ugra kaSTo ane AcarelAM ghora duSkara tapo vaDe niraMtara upArjita karelAM mahAna puNyonA skaMdhono je mahAna rAzi tenA vaDe bAMdheluM tIrthaMkara nAma karma gotra-ke je uttama che, pravara che, pavitra che, vizvanA eka baMdhu samAna che, vizvanA nAtha samAna che, vizvanA svAmI samuM che, vizvamAM sArabhUta che, anaMta kAlathI cAlI AvatI bhavonI vAsanA tathA pApanAM baMdhano tene chedI nAkhanAra che, je jagatamAM eka ane advitIya che tene AdhIna (te tIrthaMkara nAmakarma gotrane AdhIna) je suMdara, dIpta, manohara rUpa ane daze dizAomAM prakAzamAna nirupama eka hajAra ane ATha lakSaNo tenAthI te bhagavaMto maMDita hovAthI jagatamAM uttamottama je lakSmI tenA nivAsa mATe vAsavApikA jevA che. uparAMta devatA ane manaSyo temane jovA mAtrathI te ja kSaNe aMtaHkaraNamAM camatkAra pAme che ane temanAM netro tathA manamAM atula vismaya ane apAra pramoda utpanna thAya che; kAraNa ke saMpUrNa pApakarmo rUpI malanA kalaMkathI teo rahita hoya che. samacaturastra saMsthAna tathA zreSTha evuM je vajaRSabha nArAcasaMghayaNa tenAthI adhiSThita hovAthI parama pavitra uttama AkArane teo dhAraNa karanArA hoya che. mahAyazasvI, mahAsattvazALI, mahAna AzayavALA, paramapadamAM rahenAra, te ja bhagavaMto saddharma tIrthaMkaro hoya che. vaLI kahyuM che ke-samagra manuSyo, devo, indro ane suMdarIonAM rUpa, kAMti tema ja lAvaNya-A badhAM ekaThAM karIne koI paNa rIte teno eka piMDa banAvavAmAM Ave ane jinezvara sAme tulanA mATe mUkavAmAM Ave to te piMDa jinezvaranA caraNanA aMgUThAnA agra bhAgano eka pradeza tenA lAkhamA bhAge paNa te zobhato nathI paNa suvarNagiri-meru parvatanI sAme rAkhano Dhagalo jevo lAge tevo lAge che. athavA to sarva sthAne judI judI vyaktiomAM rahelA judA judA guNone jANIne ane te te guNo zrI tIrthaMkara bhagavaMtanA guNonA anaMtamA bhAge paNa na AvatA hoIne zrI tIrthaMkara bhagavaMtanA guNanI tulanA karavA mATe kadAca traNeya bhuvanone eka karavAmAM Ave ane tene eka dizAmAM UbhuM rAkhI eka tarapha temanA sarva guNo mUkI bIjI tarapha zrI tIrthaMkara bhagavaMtanA Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 191 guNone mUkavAmAM Ave to paNa paramapUjya zrI tIrthaMkara bhagavAnanA guNo A sarva guNothI adhika hoya che ane tethI ja zrI tIrthaMkara bhagavaMto ja arcanA karavA yogya che, vaMdanIya che, pUjanIya che, arhat che, gati che, matithI samanvita che. tethI te zrI dharmatIrthaMkara bhagavaMtone bhAvathI namaskAra karo. arihaMte H zrI mahAnisIha sUtramAM arihaMta vize nIce pramANe ullekha che : manuSya, devatA ane dAnavovALA A samagra jagatamAM ATha mahApratihArya vagerenA pUjAtizayathI upalakSita, ananyasadeza, aciMtya mAhAtmyavALI, kevalAdhiSThita, pravara uttamatAne jeo yogya che te a Mta che. samagra karmonA kSaya thavAthI, saMsAranA aMkurA baLI javAthI pharI vAra ahIM AvatA nathI. janma letA nathI, utpanna thatA nathI, te kAraNe e, mahaMta paNa kahevAya che. vaLI, temaNe sudurjaya samagra ATha prakAranA karmarUpI zatruone mathI nAkhyA che, haNI nAkhyA che, daLI nAkhyA che, pIlI nAkhyA che, nasADI mUkyA che athavA parAjita karyA che; tethI te arihaMta paNa kahevAya che. A rIte teo aneka prakAre kahevAya che, nirUpaNa karAya che, upadeza karAya che, sthApana karAya che, darzAvAya che ane badhI rIte batAvAya che. zrI arihaMta bhagavaMtonuM prathama vizeSaNa lokanA svarUpano prakAza karanArA e mUkavAmAM Avela che tyAre saheje e aMge jANavAnuM mana thAya che ke teo lokanA svarUpano prakAza zI rIte kare che ? tenA samAdhAnamAM zAstrakAra maharSio jaNAve che ke zrI arihaMtadevo lokanA svarUpano prakAza3bannerU vA, vinameD vA, thuveD vA (eTale utpanna paNa thAya che, nAza paNa 1. sanarAmarAsurasya NaM savvasseva jagassa aTThamahApADiherAipUyAisao valakkhiyaM aNaNNasarisamacitamAhappaM kevalAhiTThiyaM pavaruttamattaM arahaMti ti arahaMtA / asesakammakkhaeNaM nidaDDUbhavaMkurattAo na puNeha bhavaMti jammaMti uvavajjaMti vA aruhaMtA vANimmahiyaniya - niddaliyavilIyaniTThaviyaabhibhUya sudujjayAsesa aTThapayArakammariuttAo vA arihaMteti vA, evamete aNegahA pannavijjaMti parUvijjaMti AdhavijjaMti paTThavijjaMti uvadaMsijjaMti / -mahAnisIha sUtra, (namaskAra svAdhyAya, (prA. vi.,) pR. 42.) Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1920 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 pAme che ane sthira paNa rahe che.) e tripadI vaDe kare che. eno artha e che ke loka ane alokarUpI A vizva keTalAka mAne che tema mAtra kalpanA nathI paNa satya che ane te utpanna thavAnA, nAza pAmavAnA ane kAyama rahevAnA svabhAvathI yukta che. bIjI rIte kahetAM A vizva dravyarUpe anAdi, anaMta, acala che ane paryAyarUpathI utpatti ane vinAzarUpa parivartanovALuM che. evaM mae abhithuA : A padono artha meM Apane mArI sanmukha sAkSAt rahelA kalpIne nAma grahaNapUrvaka stavyA ema paNa thaI zake. dhyeya vastunuM dhyAna te ja zreSTha kahevAmAM Ave che ke jemAM dhyeya dhyAtA samakSa mAnasa kalpanA dvArA jANe sAkSAt samupasthita thayuM hoya tema bhAse. A rIte sAme sAkSAt kalpavAthI dhyAnAveza temaja bhAvAvezathI siddhi zIdhra thAya che. dhyAnoveza dvArA tanmayabhAvane pAmatuM dhyAna ja sarvazreSTha gaNAya che. zAstromAM kahyuM che ke-dhyAna jyAre sthiratAne dhAraNa kare che tyAre dhyeya najIka na hovA chatAM paNa jANe (sAme) Alekhita hoya evuM atyaMta spaSTa bhAse che". nAmagrahaNapUrvaka stavanAnA viSayamAM nAma AdinuM mAhAbhya zAstromAM A rIte kahevAyuM che : paramAtmAnuM nAma hRdayamAM sthira thatAM ja jANe paramAtmA sAme sAkSAt dekhAtA hoya tevuM lAge che, jANe hRdayamAM pravezatA hoya tevuM lAge che, jANe madhura AlApa karatA hoya tevuM lAge che, jANe sarva aMgomAM anubhavAtA hoya tevuM lAge che. ane tanmayabhAvane pAmatA hoya tevuM lAge che. AvI jAtanA anubhavothI sarva kalyANonI siddhi thAya che. 1. dhyAne hi bibhrati sthairya, dhyeyarUpaM parisphuTam / / AlekhitamivAbhAti dhyeyasyA'sannidhAvapi // -tattvAnuzAsana, adhyAya 4, glo. naM. 44, pR. 35 2. nAmAditraye hRdayasthite sati bhagavAn pura iva parisphurati, hRdayamivAnupravizati madhurAlApamivAnuvadati, sarvAMgINamivAnubhavati, tanmayIbhAvamivApadyate, tena ca sarvacA-siddhiH | -pratimAzataka, zlo. naM. ranI TIkA, pR. 4. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pasIyaMtu logassa-sUtra 70 193 : A pada paramAtmAnA anugrahane sUcave che. anugrahano viSaya yogabiMdumAM nIce mujaba spaSTa karavAmAM Avyo che H have koIka apekSAe paramatano svIkAra karatAM kahe che :-- arthApattithI jo Izvarano (tIrthaMkarano) anugraha svIkArIe to emAM svamata parihArarUpa doSa-aparAdha nathI, eTaluM ja nahIM paNa yuktiyukta artha svIkAravAmAM to guNa ja che. prastuta viSaya to ja samajAya ke jo A IzvarAnugraha vize madhyasthabhAvapUrvaka vicAravAmAM Ave. have arthApatti (sArtha vyApAra ) samabhave che. badhA ja mumukSuo guNaprakarSarUpa koIka viziSTa devatAne vaMdanIya tathA stava vagerenuM phaLa ApanAra mAne che. (e mAnyatAmAM apekSAe yuktiyuktatA hoya ane guNa hoya, to tene ApaNe paNa apekSAe svIkAravI joIe.) 1. atha kathaMcitparamatamapyanumanyamAna Aha / ArthyaM vyApAramAzritya na ca doSo'pi vidyate / atramAdhyasthyamAlambya yadi samyagnirUpyate // 297 // ArthyaM sAmarthyaprAptam / vyApAramIzvarAdyanugraharUpam | AzrityApekSya / na ca naiva / doSo'pyaparAdhaH svamataparihArarUpaH / vidyate samasti yuktiyuktArthAbhyupagame / punarguNa evetyapizabdArthaH / kathamityAha atra IzvarAnugrahAdau mAdhyasthaM madhyasthabhAvaM Alambya Azritya yadi cet samyak yathAvat nirUpyate cintyate // athArthyamevavyApAramAcaSTe / guNaprakarSarUpo yatsarvairvandyastatheSyate / devatAtizayaH kazcitstavAdeH phaladastathA // 298 // guNaprakarSarUpa jJAnAdiprakRSTaguNasvabhAvaH / yadyasmAt / sarvairmumukSubhiH / vandyo vandanIyaH / tathA tatprakAraH / iSyate manyate / devatAtizayo viziSTadevatAkhya / kazcijjinAdiH / stavAdeH stavanapUjananamanAnudhyAnAdeH / kriyAyAH phaladaH svargApavargAdiphaladAyI / tathA iti samuccaye / atra yadyapi svakartRkA stavAdikriyA phalaM prayacchati, tathApi stavanIyAlambanatvena tasyAstatsvAmikatvamiti stotavyanimitta eva stotuH phalalAbha iti // - yogabiMdu saTI, pR. 122-123 pra.-1-13 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 e rIte jinezvara bhagavaMta stavana, pUjana, namana, anudhyAna vagere rUpa kriyAnuM phaLa, je svarga ane apavarga, tene ApanArA gaNAya che. ahIM jo ke pote karela stavAdi kriyA phaLa Ape che, to paNa stavanIya-avalaMbanatva-saMbaMdhathI te kriyAnA svAmI zrI jinezvara bhagavaMta che tethI stotavya evA zrI jinezvara bhagavaMtanA nimitte ja stavanAdi karanArane phaLano lAbha thAya che. arthApatti paNa eka prabaLa pramANa che. tethI stutikriyAnuM je phaLa maLe che, temAM phaLa ApanAra stotavya zrI jinAdi che ema mAnavuM, e paNa pramANasiddha che. pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI bhagavaMte dvAtriMzaddvAtriMzikAmAM soLamI IzAnugraha-vicAra dvAtriMzikAnI TIkAmAM prastuta viSayane saMkSipta rIte samajAvela che. (eno bhAvArtha upara mujaba che) (avataraNa nIce Apela che.) IzAnugraha vicAra dvAtriMzikAnA aMtima zlokamAM teo kahe che ke :tethI anugrahane mAnatA sAdhakoe svAmI(zrI tIrthaMkara)nA guNo uparanA anurAgapUrvaka paramAnaMda vaDe anuSThAna karavuM joIe. zAstravArtAsamuccayamAM 5ramAtmAne vratasevanAdi anuSThAnathI thatI muktinA upacArathI kartA kahyA che. te A rIte H A rIte apekSAe IzvakartRtvavAda paNa sattarkathI ghaTe che, ema zuddhabuddhivALA paramArthIoe kahyuM che. te A rIte H 1. Artha vyApAramAzritya tadAjJApAlanAtmakam / yujyate paramIzasyAnugrahastaMtranItitaH ||7|| -IzAnugraha vicAra dvAtriMzikA, zlo. 7, 5. 97 A. devatAtizayasya ca viziSTadevatAkhyasya ca sevA stavanadhyAnapUjanAdirUpA / sarvairbudhairiSTA tannimittakaphalArthatvenA'bhimatA / svavanAdi kriyAyAH svakartRkAyAH phaladAnasamarthatve'pi stavanIyAdyAlaMbanatvena tasyAH stotrAdeH phalalAbhasya stotavyAdinimittakavyavahArAt / -IzAnugrahavicAradvAtriMzikA, zlo. 16nI TIkA, 5. 99 a. 2. anuSThAnaM tataH svAmI guNarAgapurassaram / paramAnanvata: Arya, manyamanainupram rUA -IzAnugrahavicAra dvAtriMzikA, zlo. 32, pR. 101 A. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 0 195 anaMtajJAnadarzana saMpattithI yukta zrI vItarAga paramAtmA ja Izvara che, kAraNa ke temaNe kahela vratonuM pAlana karavAthI mukti thAya che, tethI te vItarAga paramAtmA guNabhAve muktinA kartA che. guNabhAvathI kartA che, e viSayane samajAvatAM syAdvAdvAda kalpalatA TIkAmAM kahyuM che ke rAjA vagerenI jema zrI paramAtmAno prasAda aprasAdathI niyata nathI, to paNa teo aciMtya ciMtAmaNinI jema vastusvabhAvasAmarthyathI phaladopAsanAkatva saMbaMdha vaDe upacArathI kartA che. A. hA. TI.(pR. 507 A)mAM je kahyuM che ke teno sArAMza e che ke abhilaSita phaLanI prApti zrI tIrthaMkara bhagavaMtanA kAraNe ja che. e kriyAmAM bIjuM badhuM hoya paNa stavanA AlaMbana tarIke kevaLa zrI tIrthaMkara na hoya to abhilaSita phaLanI prApti kadApi thaI zake nahIM. pU. upA. zrI yazovijayajI mahArAja zrI ciMtAmaNipArzvanAtha bhagavAnanA stavanamAM pharamAve che ke tatpUrvikaivAbhilaSitaphalAvAptirbhavati / 1. tatazcezvarakartRtva vAdo'yaM yujyate param / samyagnyAyAvirodhena yathAhuH zuddhabuddhayaH // 10 // IzvaraH paramAtmaiva taduktavratasevanAt / yato muktistatastasyAH kartA syAd guNabhAvataH // 11 // -zAstravArtA samuccaya, stabaka-3, zlo. 10-11. 5. 102 A. 2. taduktavratasevanAt-paramAptapraNItAgamavihitasaMyamapAlanAt; yato muktiH karmakSayarUpA, bhavati; tatastasyA guNabhAvataH-rAjAdivadaprasAdaniyataprasAdAbhAve'pyacintya-cintAmaNivad vastusvabhAvabalAt phaladopAsanAkatvenopacArAt, kartA syAt / ata eva bhagavantamuddizyA''rogyAdiprArthanA / -zAstravArtA samuccaya, syAdvAda kalpalatA TIkA, glo. 11nI TIkA. 5. 103 a. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1960 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 kALa, svabhAva, bhavitavyatA e saghaLA tuja dAsI re ! mukhya hetu tuM mokSano e muja sabaLa vizvAso re. stuti-Adi apekSAe namaskArarUpa che. naigama ane vyavahAranayathI namaskAra(stuti-Adi)nA svAmitvavize vizeSAvazyaka Adi graMthomAM vistArathI varNana che. teno sArAMza namaskAra mahAmaMtra graMthamAM nIce mujaba Apela che : naigama naya tathA vyavahAra nayanA abhiprAye namaskArano svAmI namaskArya AtmA che, kiMtu namaskAra karanAra jIva teno svAmI nathI; kAraNa kedAna karAyA pachI vastu dAtAranI kahevAtI nathI kiMtu grAhakanI kahevAya che. tema namaskAranuM paNa pUjya evA namaskAryane dAna karavAmAM Ave che. jethI te pUjayano ja gaNAya che athavA namaskAra e pUjyanI pratIti karAvanAra hovAthI pUjyano dharma che. je jenI pratIti karAve, te teno dharma che. ghaTanuM rUpa ghaTanI pratIti karAve che, mATe teno ghaTano dharma kahevAmAM Ave che. tenI jema namaskAra paNa namaskAryanI pratIti karAvanAra hovAthI, namaskAryano dharma che, nahi ke namaskAra karanArano. athavA namaskArano pariNAma namaskAryanuM nimitta pAmIne utpanna thAya che. ghaTanA nimitte utpanna thatuM ghaTa-jJAna ane ghaTa-abhidhAna e jema ghaTanuM kahevAya che, tema namaskAryanA nimitte utpanna thanAra namaskArano pariNAma paNa namaskAryano ja paryAya mAnavo vAjabI che. athavA namaskAra karanAra namaskAryanuM dAsatva pAme che, tethI te namaskAra upara namaskAra karanArano adhikAra nathI. mArA dAse khara kharIdyo, e vacananA arthamAM dAsa ane khara ubhaya jema tenA svAmInA che, tema kharanA sthAne namaskAra ane dAsanA sthAne teno karanAra ubhaya namaskArya evA pUjaya arbAdikanA ja che. e kAraNe paNa namaskAra, namaskAra karanArano nathI, kiMtu namaskAryano ja che. pUjya vastu be prakAranI che - eka jIvarUpa ane bIjI ajIvarUpa. jIvarUpa pUjaya vastu zrI jinezvarAdi ane munivarAdi che. ajIvarUpa pUjaya vastu zrI jinapratimAdi ane citrapaTAdi che.* * pU. paM. zrI bhadrakaravijayajI gaNivardhakRta namaskAra mahAmaMtra pR. 151-15ra. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 197 vaMsu nimaya : caMdra karatAM vadhAre nirmaLa ema na kahetAM caMdro karatAM vadhAre nirmaLa ema kahevAnuM kAraNa e che ke A vizvamAM eka caMdra ke eka sUrya nathI paraMtu asaMkhyAta caMdro tathA asaMkhyAta sUryo che. jebUdvIpamAM be sUrya tathA be caMdra che. lavaNa samudramAM cAra caMdra ane cAra sUrya che, dhAtakIkhaMDamAM ATha caMdra ane ATha sUrya che. kAloda samudramAM soLa caMdra ane soLa sUrya che. ardhapuSkaravAra dviIpamAM soLa caMdra ane soLa sUrya che ane tyAra bAda manuSya lokanI bahAra dareka dvIpa ane samudramAM eka karatAM bamaNA caMdra ane sUrya che, je sarvano saravALo karatAM asaMkhyAta caMdro ane asaMkhyAta sUryo thAya che. A sarva caMdro karatAMya zrI jinezvara devo vadhu nirmaLa che ane A sarva sUryo karatAMya vadhAre tejasvI che. svayaMbhUramaNa samudra e lokamAM asaMkhyAta dvIpa samudro bAda sauthI chelle Avelo asaMkhyAta yojana pramANano mahAsamudra che ke je mahAgaMbhIra che, jeno pAra paNa pAmI na zakAya tevo che. zrI jinezvaradeva te sarva samudrothI vizAla ane gaMbhIra hovAthI ahIM tenI upamA ApavAmAM AvI che. (7) prakIrNaka logassa sUtranAM paryAyavAcaka nAmo (prAkRta nAmo) nAma AdhAra sthAna 1. cauvIsasthaya siri mahAnisIha sutta uttarAyaNa sutta, patra 508 A aNuogaddAra sutta, sUtra pa9, patra 44 a ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA pa37. pR. 98 pAkSika sUtravRtti, patra 7ra A Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1980 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 2. cauvIsatyaya (daMDa) ... yogazAstra svopajJavivaraNa, patra 248 A 3. cauvIsatthava naMdisutta, sUtra 44, patra 202 a 4. cakavIsaInthaya Avasmaya niSutti, gAthA 1056, patra 491 a 5. cauvIsaNisthaya ceIyavaMdaNa mahAbhAsa, gAthA 389, pR. 70 6. ujjo yogazAstra svopajJa vivaraNa, patra 248 A 7. ujjo agara yogazAstra svopajJa vivaraNa, patra 248 A 8. ujjoyagara ... pAkSika sUtra vRtti, patra 72 a 9. nAmathaya *** devavaMdana bhASya, pRSTha 320 10. nAmajisthaya dharmasaMgraha, patra 158 a (saMskRta nAmo) 11. caturvizatistava AcAraMga sutta TIkA, patra 75 A uttarajajhayaNa sutta TIkA patra 504 aNuogadAra vRtti patra 44 A lalita vistarA, pRSTha 42 yogazAstra svopajJa vivaraNa, patra 224 vaMdAravRtti, pRSTha 40 A devavaMdana bhASya pRSTha 320 dharmasaMgraha, patra 158 a 12. caturvizati jinastava devavaMdana bhASya, pRSTha 327 13. nAmastava ... devavaMdana bhASya, pRSTha 321 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra - 199 caityavaMdanamAM temaja devavaMdananA adhikAromAM logassa sUtranI vyavasthA caityavaMdananI vidhi sau prathama AcArya zrI haribhadrasUrIzvarajInA graMthomAM maLe che, ema AgamoddhAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajInuM maMtavya che. lalitavistarAmAM logassa sUtrano e vidhinA eka bhAga tarIke ullekha che* devavaMdanamAM bAra adhikAro che. temAM cotho adhikAra logassa sUtrano che. temAM nAmajinane vaMdanA che. pAMca daMDaka sUtromAM logassa sUtranuM sthAna nimnokta pAMca daMDakasUtromAM logassa sUtra e tRtIya daMDaka che. (namotpurNa sUtra) (arihaMta ceIyANaM sUtra) (logassa sUtra) (pukhkharavadIvaDhe sUtra) (siddhANaM buddhANaM sUtra) logassa sUtramAM pado, saMpadA tathA akSaro logassa sUtra 1 zloka tathA 6 gAthAnA mAnavALuM che. temAM 28 padomAM, 28 saMpadA che ane akSaro 256 che. te nIce mujaba che H 32 39 1. zakrastava 2. caityastava 3. nAmastava 4. zrutastava 5. siddhastava prathama zlokamAM bIjI gAthAmAM * kAma bhogAdi duHsvapna AvelAM hoya to 108 ucchvAsa pramANa samajavuM; kAraNa ke tevI sthitimAM kAyotsarga mAravAMmIrA sudhI karavAno hoya che. 2. (1) namosthuLa (2) ne Ja JayA siddhA (3) arihaMta veDyALuM (4) logassa mukhtotro (1) savanod arihaMta (6) puvaravaDI (7) tamatimira paGala (8) siddhANaM buddhANaM (9) jo devANa vi devo (10) ujjitaselasihare (11) cattAri aTThadasa doya (12) veyAvaccagarANaM 2. nAmathayAsu saMya, yasama...... -de. bhA., pR. 320 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2000 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 36 trIjI gAthAmAM cothI gAthAmAM pAMcamI gAthAmAM chaThThI gAthAmAM sAtamI gAthAmAM 35 41 36 37 256 eka mata evo che ke je logassa sUtranA 260 akSaro che ema jaNAve che". paraMtu te mata devavaMdananI vidhimAM prathama stuti bAda logassa sUtra bolAyA pachI bolAtA savaloe arihaMta ceIyANaM sUtranA savaloe e cAra akSaronI gaNatarI logassa sUtra bhegI kare che ane tethI te gaNatarI mujaba 260 akSaro vAjabI Thare che. caturvizati jinastava-bhAva maMgala he bhagavan! stava ane stutirUpa bhAva maMgalathI jIva kyA lAbhane prApta kare che? evA praznanA uttaramAM bhagavAna jaNAve che ke he gautama ! stava ane stutirUpa bhAva maMgalathI jIva jJAnabodhi, darzanabodhi ane cAritrabodhinA lAbhane prApta kare che ane te rIte jJAnabodhi, darzanabodhi ane cAritrabodhino lAbha thatAM te jIva kalpa vimAnamAM utpanna thavA pUrvaka mokSamAM jAya che. kAyotsarga AdinA samayamAM (logassasUtranuM) smaraNa kAyotsarga AdinA ane asvAdhyAyAdinA samayamAM jyAre vAcika parAvartana na thaI zake tyAre anuprekSAthI ja zrutanI smRti vagere thAya che. parAvartanAthI smRtinuM vadhAre phaLa che. mana zUnya hoya eTale ke parAvartanAnA arthaAdimAM upayoga rahita hoya to paNa pUrva abhyAsanA yoge mukha vaDe 1. tatra dvezate SaSThyadhike nAmastavadaMDake -de. bhA., pR. 320 2. savvaloe ityakSaracatuSkaprakSepAt -de. bhA., pR. 320 3. thayathuimaMgaleNaM bhaMte ! jIve kiM jaNei ? nANadaMsaNacarittabohilAbhaM saMjaNai, nANadaMsaNacarittabohilAbhasaMpaneNaM jIve aMtakiriyaMkappavimANovavattiyaM ArAhaNaM ArAhei It24 -uttarajajhayaNasura bRhaddhatti, 29muM adhyayana, 5. pa74 A. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 201 parAvartamAM saMbhave che; paNa smaraNa to mananI avahita vRttimAM ja thaI zake. maMtra ArAdhana vageremAM paNa smaraNathI ja vizeSa prakAre siddhi thAya che. kahyuM che ke :- avarajavaravALA sthAna karatAM ekAMtamAM japa karavo zreSTha che; zAbdika japa karatAM mauna japa ane mauna japa karatAM mAnasa ja5 zreSTha che. Ama (uttarottara) japa vadhAre vadhAre prazaMsanIya che. jyAre eka athavA tethI vadhAre logassa sUtrano kAyotsarga karavAno prasaMga Ave tyAre eka logassa sUtranI barAbara cAra navakAra (logassa sUtra na AvaDatuM hoya to) gaNavAnI paddhati vartamAna kALamAM pracalita che. zrI sAMvatsarika pratikramaNamAM paNa cALIsa logassa sUtra (vesu nimpanayarI sudhI) ane tenA upara eka navakArano kAyotsarga karatI veLA, te (logassa sUtra) na AvaDatuM hoya tene ekaso sATha navakAra gaNavAnA hoya che. eka logassa sUtra (vaMsu nimeyara) sudhI gaNavAthI pacIsa zvAsocchavAsa thAya che; jyAre navakAranA ATha zvAsozvAsa gaNatAM cAra navakAra gaNavAthI batrIsa zvAsocchavAsa thAya che. A prathA cAlu che. tenI ahIM noMdha che. tulanAtmaka vicAraNA (5) logassa sUtramAM je bodhilAbha (mAru voditA) ane zreSTha bhAva samAdhi(samadivasuttama)nI yAcanA karavAmAM AvI che te ja vAta zrI jayavayarAya sUtranI 4 gAthamAM samAhimaraNaM ca bohilAbho a / saMpajjau maha eaM / tuha nAha paNAmakaraNeNaM // 4 // 1. kAyotsargAdAvasvAdhyAyikAdau ca parArttanAyA ayoge'nuprekSayaiva zrutasmRtyAdi syAt, parAvartanAtazca smRteradhikaphalatvaM mukhena parAvartanA hi manasaH zUnyatve'pyabhyAsavazAt, smRtistu manaso'vahitavRttAveva, mantrArAdhanAdAvapi smRtyaiva vizeSasiddhiH, yadabhyadhAyisaMkulAdvijane bhavyaH, sazabdAnmaunavAn zubhaH / maunagAnmAnasa: zreSo, gA: rastA para: para: ll-AcAra pradIpa 5. 89 A. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 e zabdo dvArA jaNAvIne yAcanA karavAmAM AvI che. zrI vaMditta sUtranI 47mI gAthAmAM paNa ditu samAhiM ca bohiM ca e cothA pAdathI e ja yAcanA karavAmAM AvI che. zrI ajita zAMtistavanI AThamI gAthAnA cothA caraNamAM : saMti muNI mama saMtisamAhivaraM disau / thI paNa e ja yAcanA che (ga) digaMbara jaina saMpradAyanA prakAMDa vidvAna zrI kuMdakuMdAcArye je bhakti nAmanI kRtio racyAnuM manAya che te paikI tirthIyara battimAM zrI logassa sUtranI Adya gAthA sivAyanI gAthAono bhAva samAviSTa thayelo jaNAya che. anuvAda logassa sUtrano anuvAda gujarAtI, marAThI temaja hiMdI bhASAmAM thayelo jANavAmAM Avyo che. te uparAMta jarmana ane aMgrejI bhASAmAM paNa teno anuvAda thayela che. logassa sUtra aMge sAhitya logassa sUtra aMge ullekho tathA vivecana nIce darzAvelA prAcIna graMthomAM prApta thAya che :graMthanuM nAma graMthakAra 1. mahAnisIha sutta zrI sudharmAsvAmI gaNadhara 2. uttarajajhayaNa sutta zrI sudharmAsvAmI gaNadhara 3. causaraNa paInvaya zruta sthavira 4. Avasmaya niSutti zrI bhadrabAhu svAmI 5. naMdi sutta zrI devavAcaka 6. aNuogadAra zruta sthavira 7. Avasmaya curNi zrI jinadAsagaNi mahattara 8. Avasmaya bhAsa zrI ciraMtanAcArya 9. AvasmayanI hAribhadrIya TIkA zrI haribhadrasUri 10. lalita-vistarA zrI haribhadrasUri 11. ceIyavaMdaNa mahAbhAsa zrI zAMtisUri Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 0 203 12. yogazAstra vivaraNa zrI hemacaMdrasUri 13. devavaMdana bhASya zrI deveMdrasUri 14. vaMdAru vRtti zrI deveMdrasUri 15, AcAra dinakara zrI vardhamAnasUri 16. dharmasaMgraha zrI mAnavijaya upAdhyAya pratikramaNanI pITha ane tenuM daDhIkaraNa pratikramaNanA cha Avazyaka aMge nyAya-vizArada nyAyAcArya upAdhyAya bhagavaMta zrImad yazovijayajI mahArAja nIce mujaba jaNAve che : paDikkamaNAnAM cha Avazyaka karmanAM nAma likhII chaI. 1) doSa saMgraha, 2) AlocanA, 3) pratikramaNa, 4) kSAmaNa vidhi, 5) vraNa cikitsA. 6) guNa-dhAraNA. tena prathamakarmaNi AtmasAkSikadoSAlocanayA doSasaMgrahaH kAryaH / yatInAM sayaNAsaNa gAthayA doSasaMgrahaH kAryaH / .....zrAddhena tu aSTagAthayA / etena-pratikramaNapIThaM darzitam / pIThadAArthaMcaturviMzatistavaH paThanIyaH // 1 // artha : tethI prathama Avazyaka karmamAM AtmasAkSIe doSonI AlocanA karavA pUrvaka doSa saMgraha karavo joIe. sAdhuoe sayasa e gAthA vaDe doSa saMgraha karavo joIe. jyAre zrAvake to (nAmi daMpami ga vagere) ATha gAthA vaDe. A rIte pratikramaNanuM pITha batAvyuM. pIThanI daDhatA mATe caturvizatistava bolavo joIe. -gUrjara sAhitya saMgraha, bhAga 2 jo. pR. 110 tapa upadhAna zrI logassasUtra rUpa zrutajJAnanA adhyayananI anujJA mATe vinayapadhAnanI vidhi * koI paNa sUtranuM adhyayana karatAM pUrve te sUtranuM adhyayana karavAnI guru mahArAja pAsethI anujJA prApta karavI joIe. te sivAya te sUtranuM adhyayana karavAno jaina zAstromAM niSedha che. te anujJA meLavavA mATe amuka amuka prakAranAM tapa athavA amuka prakAranI kriyAo nirmIta samaya paryata karavAnI hoya che. ane e rIte te te sUtro mATe nirNAta karela samaya paryata karAtI kriyA tapa vagerene upadhAna kahevAmAM Ave che. logassa sUtrarUpa zrutajJAnanA adhyayananI anujJA meLavavA mATe paNa A rItanA upadhAna karavAM Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2040 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 he gautama ! ekAMtika, AtyaMtika paramazAzvata, dhruva, niraMtara evA sarvottama sukhanA AkAMkSIe sauthI prathama AdarapUrvaka sAmAyikathI mAMDIne lokabiMdu (caudamuM pUrva) sudhInA bAra aMga pramANanA zrutajJAnanuM, kAla lakSyamAM rAkhIne tathA AyaMbila vagere vidhipUrvaka upadhAnathI hiMsA vagereno trividhe trividha tyAga karIne, svara-vyaMjana-mAtrA-biMdu-pada tathA akSara jarA paNa nyUna na Ave evI rIte, padaccheda, ghoSabaddhatA, pUrvAnupUrvI, pazcAnupUrvI, tathA anAnupUrvIthI khUba vizuddha rIte temaja bhUlyA vinA ekAgratApUrvaka jJAna meLavavuM joIe. uparanAM vAkyo dvArA carama tIrthapati zrI mahAvIra bhagavaMta zrI mahAnisIha suttamAM zrI paMcamaMgala mahAzrutaskaMdha sUtra aMge je nirdeza kare che te logassa sUtranA vinaya-upadhAnane paNa teTalo ja lAgu paDe che. tenI vidhi darzAvatAM te paramopakArI paramezvara jaNAve che ke : suprazasta ane suMdara tithi, karaNa, muhUrta, nakSatra, yoga, lagna ane caMdrabala hoya tyAre, jAti vagere ATha mada tathA AzaMkAothI rahita banIne, bhakti ane bahumAna pUrvaka, niyANA vinA traNa upavAsa pramANa tapa karIne, jina caityamAM, jaMturahita pradezamAM, bhaktithI sabhara banIne, natamastake, praphullita romarAji, vikasita vadana kamaLa, prazAMta, saumya ane sthira daSTi, navA navA saMvegathI uchaLatA, atyaMta, niraMtara ane acijya evA zubha pariNAma vizeSathI ullasita AtmavIrya ane pratisamaya vRddhi pAmatA pramodathI vizuddha, nirmaLa, sthira aMta:karaNavALA banIne jamIna upara be DhIMcaNa, be karakamala tathA mastaka sthApIne aMjalipuTa racIne dharmatIrthakaronA biMba para dRSTi tathA manane sthira karIne daDha cAritrya vagere guNa saMpadAthI sahita, jarUrI gaNAyAM che ane tenI vidhi upara mujaba zAstrakAroe darzAvI che. 1. Aloka ane paralokanAM sukhonI mAgaNI te niyANuM. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ logassa-sUtra 7 205 abAdhita gurunA mukhamAMthI nIkaLela temanA saMtoSa tathA kRpAthI maLela, saMsAra samudranI aMdara naukA samAna, mithyAtvanA doSathI nahIM haNAyela viziSTa buddhivALA gaNadhara bhagavaMtoe racela, sAta gAthA parimANavALA zrI logassa sUtranI cAra pada ane batrIsa akSara pramANavALI prathama gAthAnuM adhyayana traNa upavAsa jeTalo tapa karavA dvArA karavuM joIe. eTale ke moTA vistArathI atyaMta sphuTa, nipuNa ane zaMkA rahitapaNe sUtra temaja arthone aneka prakAre sAMbhaLIne avadhAraNa karavA joIe. tyAra bAda bIjI, trIjI ane cothI gAthAnuM cha upavAsa jeTalo tapa karavA dvArA karavuM joIe. te ja pramANe pAMcamI, chaThThI tathA sAtamI gAthAnuM adhyayana sADA cha upavAsa jeTalo tapa karavA dvArA karavuM joIe. A rIte vidhipUrvaka logassa sUtra rUpa zrutajJAnanA adhyayananI anujJA prApta karavAno nirdeza karato pATha sirI mahAnisauMda suttamAM nIce pramANe prApta thAya che : cavIsatthayaM egeNaM chaThTheNaM, egeNaM cauttheNaM paNavIsAe AyaMvilehiM / - sirimahAnisIhasutta je koI A rIte anya sarva kahelI vidhionuM atikramaNa karyA vinA upadhAna tapane kare che. te priyadharmI, dRDhadharmI, ekAMta bhaktiyukta, sUtra ane arthanI aMdara anurAgI manavALo, zraddhA tathA saMvegathI yukta banelo, bhavarUpI kArAvAsamAM garbhavAsanI anekavidha pIDAone vAraMvAra pAmato nathI. japamAlikA : logassa-sUtranA upadhAna daramyAna dararoja saMpUrNa logassa sUtrano japa, mALAnA traNa Avartana dvArAM karavAno hoya che. tethI dararoja 324 vAra logassa sUtranuM smaraNa thAya che; ane upadhAnanA 28 divasomAM ekaMdara 9072 vAra smaraNa thAya che. pAdanoMdha : jagadguru AcArya zrImad vijaya hIrasUrIzvarajI mahArAja da22oja logassasUtranI navakAravALI gaNatA hatA. evo ullekha hIravijayasUri rAsamAM upalabdha thAya che. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkaranuM nAma 1 zrI RSabhadeva 2 zrI ajitanAtha 7 zrI supArzvanAtha 8 zrI caMdraprabha 206 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 3 zrI saMbhavanAtha 4 zrI abhinaMdanasvAmI saMvara 5 zrI sumatinAtha megharatha 6 zrI padmaprabha zrIdhara supratiSTha mahAsena 9 zrI suvidhinAtha 10 zrI zItalanAtha pitAnuM nAma nAbhi jitazatru jitAri sugrIva dRDharatha 11 zrI zreyAMsanAtha viSNurAja 12 zrI vAsupUjyasvAmI | vasupUjya 13 zrI vimalanAtha kRtavarmA 14 zrI anaMtanAtha siMhasena 15 zrI dharmanAtha 16 zrI zAMtinAtha 17 zrI kuMthunAtha 18 zrI aranAtha bhAnu vizvasena sUra sudarzana kuMbha sumitra vijaya 19 zrI mallinAtha 20 zrI munisuvrata 21 zrI naminAtha 22 zrI neminAtha samudravijaya 23 zrI pArzvanAtha azvasena 24 zrI vardhamAnasvAmI | siddhArtha 24 tIrthaMkaronA mAtA mAtAnuM nAma marudevA vijayA senA siddhArtho sumaMgalA susImA pRthvI lakSmaNA rAmA naMdA viSNu jayA zyAmA suyazA suvratA acirA zrI devI prabhAvatI padmA vaprA zivAdevI vAmA trizalA janma-sthAna ayodhyA ayodhyA zrAvastI ayodhyA ayodhyA kauzAMbI kAzI caMdrapurI kAkaMdI bhadilapura siMhapura caMpA kAMpilyapura ayodhyA ratnapura hastinApura hastinApura hastinApura mithilA rAjagRha mithilA zauripura kAzI kSatriyakuMDa Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNa hastI suvarNa azva suvarNa suvarNa suvarNa caMdra zveta tIrthakaronA mAtA-pitAdino koTho 0 207 pitAdino koTho lAMchana. | zarIra-pramANa AyuSya vRSabha 500 dhanuSya suvarNa 84 lAkha pUrva 4pa0 dhanuSya 72 lAkha pUrva 400 dhanuSya 60 lAkha pUrva vAnara, 3pa0 dhanuSya suvarNa 50 lAkha pUrva kauMca 300 dhanuSya 40 lAkha pUrva padma 250 dhanuSya rakta 30 lAkha pUrva svastika 200 dhanuSya 20 lAkha pUrva 150 dhanuSya zveta 10 lAkha pUrva magara 100 dhanuSya 2 lAkha pUrva zrIvatsa 90 dhanuSya 1 lAkha pUrva geMDo 80 dhanuSya suvarNa 84 lAkha varSa pADo 70 dhanuSya 72 lAkha varSa varAha 60 dhanuSya 60 lAkha varSa siMcANo 50 dhanuSya 30 lAkha varSa vija 45 dhanuSya 10 lAkha varSa mRga 40 dhanuSya 1 lAkha varSa bakaro 35 dhanuSya suvarNa 95 hajAra varSa naMdyAvarta 30 dhanuSya 84 hajAra varSa kuMbha 25 dhanuSya nIla pa5 hajAra varSa kAcabo 20 dhanuSya 30 hajAra varSa nIlakamala 15 dhanuSya suvarNa 10 hajAra varSa zaMkha 10 dhanuSya zyAma 1 hajAra varSa sarpa 9 hAtha nIla 100 varSa 7 hAtha 72 varSa suvarNa rakta suvarNa suvarNa suvarNa suvarNa suvarNa zyAma siMha suvarNa Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. sAmAiya- suttaM [ sAmAyika-sUtram ] 'hurebhi bhaMte'-sUtra (1) bhUsapAha karemi bhaMte ! sAmAiyaM, sAvajjaM jogaM paccakkhAmi / jAva niyamaM pajjuvAsAmi, duvihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAeNaM, na karemi, na kAravemi / tassa bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi // (2) saMskRta chAyA karomi bhadanta ! sAmAyikaM, sAvadyaM yogaM pratyAkhyAmi / yAvat niyamaM paryupAse, dvividhaM trividhena, manasA vAcA kAyena, na karomi na kArayAmi / tasya bhadanta ! pratikrAmAmi nindAmi garhe AtmAnaM vyutsRjAmi // (3) sAmAnya ane vizeSa artha karemi - [ karomi ] uruM chaM, huM ahe| aruM chaM, huM svIDaara aruM chaM. karemi - abhyupagacchAmi - (yo svo pra. 3) ruM chaM kheTale svIkAra aruM chaM. bhaMte !-[bhadanta ! ]-e lahaMta ! he bhavAMta ! he layAMta ! he bhagavan ! A pada gurune AmaMtraNarUpa che, kAraNa ke AvazyakAdi sarva dharmAnuSThAnomAM temanI AjJA jarUrI che. bhaMte iti gurorAmantraNam - ( yo svo pra. 3) bhadanta bheTale syAzavAn athavA sujavAn, te bhATe zrIvizeSAvazyaka-bhASyamAM kahyuM che ke : bhadi kalANa- suhattho, dhAU tassa ya bhadaMtasaddo'yaM / sa bhadaMto kallANo, suho ya kallaM kilAruggaM // ! (gA. 3438) Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karemi bhaMte' sUtra0 209 mad dhAtu kalyANa ane sukhanA arthamAM che. tenA parathI matta zabda banelo che. eTale teno artha kalyANavAnuM athavA sukhavAnuM thAya che. kalyANano artha Arogya paNa che. bhavAMta-eTale bhavano aMta karanAra ane mayAMta' eTale bhayano aMta karanAra ke trAsano aMta karanAra. te mATe zrIvizeSAvazyaka bhASyamAM kahyuM nerayAi-bhavassa va, aMto jaM teNa so bhavaMto tti / ahavA bhayassa aMto, hoi bhayaMto bhayaM tAso // (gA. 3449) je narakAdi-bhavano aMta kare che, te bhavAMta kahevAya che athavA je bhayano aMta kare che, te bhayAta kahevAya che. bhaya eTale trAsa. makavan !-he pUjaya ! (vizeSa mATe juo sUtra-5) sAmAphiyaM-[sAmayi]-sAmAyikane. sAmayika zabda samAya ke sAmAnya padanuM taddhita rUpa che; arthAt samaya ke samaya padane svArthamAM rUd pratyaya lAgavAthI e siddha thAya che. samaya eTale samano lAbha-samanI prApti. samasya maya: samaya: sama-zabda nIce jaNAvelA judA judA arthomAM vaparAya che - (1) sama ezle samasthiti, viSamatAno abhAva, svarUpa-lInatA ke svarUpamAM magnatA. anAdi kALathI AtmAnI sthiti viSama che. te maTADIne sama karavI. (2) sama eTale samabhAva, mitratA ke baMdhutva. anya sarva jIvone Atma-sadaza mAnI temanI sAthe samAna rIte vartavuM. (3) sama eTale rAgadraSa-rahita avasthA, madhyasthatA ke vItarAgatA. AsaktinA kAraNe padArthomAM karelI manojJa ane amanojJa, athavA ISTa ane aniSTa ke priya ane apriyanI kalpanA dUra karavI. (4) sama eTale darzana, jJAna ane cAritrano samanvaya. zraddhA ane jJAnapUrvaka cAritranI sudhAraNA karavI-e tenuM rahasya che. A prakAranA samano je lAbha, te sAmAyika athavA A prakAranA samano lAbha jenAthI, jenA vaDe ke jemAM maLe, te sAmAyika. pra.-1-14 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2100 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 sAmAya eTale sAmano lAbha, sAmanI prApti. samasyaAya: sAmAnya: sAma-zabda nIce jaNAvelA judA judA arthomAM vaparAya che sAma eTale zAMti athavA namratA. sAma eTale ahiMsA athavA anyane duHkha nahi upajAvavAno AtmapariNAma. paradu: vArApariLAmo mAvAma: (A.TI.ma.gA.1045). sAma eTale maitrI ke mitrabhAvanA. ahavA sAmaM mittI (vi.bhA.gA.3481). sAmAyikanA traNa paryAyo che : (1) sAma pariNAma-madhura pariNAma, maitrIbhAva. (2) sama pariNAma-tulA pariNAma, sukha ane du:khamAM tulya. pariNAma, samAnatA. (3) samma pariNAma-khIra khaMDa yukta mizra pariNAma, rAgadveSamAM samAnatA. -vizeSa Avazyaka bhASya, sAmAyika niyukti ane hAribhadrIya Avazyaka vRtti. A prakAranA sAmano je lAbha, te sAmAyika athavA A prakAranA sAmano jenAthI, jenA vaDe ke jemAM lAbha thAya, te sAmAyika. mAvai-[sAvadham]-sAvadya. pApa-sahita, pApavALA. A pada nonnuM vizeSaNa che. sAvadya eTale avadyathI sahita. sahAvaghena sAvadyam (yo. svo. pra. 3) ane avaghaM pApam te mATe zrIvizeSAvazyaka-bhASyamAM kahyuM che ke : rahiyamavantamutta, pAvuM sajja teLa savapnuM // (gA. 3496) je garvita eTale niMdya hoya, te avagha kahevAya che. avagha eTale pApa, tenAthI je yukta hoya, te sAvagha. nona-[yogam]-yogane, vyApArane pravRttine. yoga-zabda yun dhAtu parathI banelo che. mukhyate rUti joDavAnA, bhegA karavAnA ke meLavavAnA arthamAM vaparAya che. yoH / te tethI teno Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'karemi bhaMte'-sUtra 0 211 sAmAnya artha meLApa, milana, saMgama ke paramAtma-dazA sAthe saMbaMdha karAvanArI kriyA Adi thAya che. paraMtu jaina zAstromAM te viziSTa rIte vaparAya che. go II HTHITTA-yoga eTale mana AdinI pravRtti. teno kharo artha vIryanuM phuraNa, vIryanuM spaMdana ke vIryano vyApAra che. yogane yoo nI vacce vIryaparispandra rUti vis (karma-vyA. 3). yoga eTale yojanA; arthAta AtmAnA vIryaguNanuM skaraNa. A vyAkhyAnI spaSTa matalaba e che ke AtmAmAM sattArUpe rahelo anaMtavIryarUpI guNa e yoga nathI; paNa jyAre te vyavahAramAM Ave che athavA skurAyamAna thAya che tyAre te yoganI saMjJA pAme che. A skuraNa mana, vacana ane kAyA e traNa vaDe ja thAya che, eTale upacArathI te traNane athavA te traNanI pravRttine yoga kahevAmAM Ave che. vyavahAranI saralatA khAtara yoganA be vibhAgo nIce mujaba karavAmAM Ave che : (1) dravyayoga ane (2) bhAvayoga. temAM mana, vacana ane kAyAnI pravRtti e dravyayoga che ane vIryanI vizeSa prakAre phuraNA te bhAvayoga che. A bhAvayoganA paNa be vibhAgo che : (1) prazasta bhAvayoga eTale samyakatva Adi ISTaguNonI prApti arthe thayeluM vIryaskuraNa ane (2) aprazasta bhAvayoga eTale mithyAtva Adi aniSTa bhAvonI prApti mATe thayela vIrya-phuraNa. A jAtano aprazasta yoga e sAvadya yoga che. paag-[pratyAdhya]i-pratyAkhyAna karuM chuM, choDI dauM chuM, tyAga karuM chuM, niSedha karuM chuM, pratyAraNyami-prati-ane mA upasargavALA rahyA dhAtunuM uttama puruSanuM ekavacananuM che. temAM prati e pratiSedhanA-dUra karavAnA arthamAM che ane ma+yA e abhimukhatAthI khyApana karavAnA arthamAM che, eTale pratyAraNyAmino artha niSedha-pUrvakanI jAherAta karuM chuM; arthAt niSedha karuM chuM, evo thAya che. nava-[vAva -jyAM sudhI. A zabda parimANa ke maryAdA ane avadhAraNA(nizcaya)ne sUcavanAro che, teno saMbaMdha niyama sAthe che. niyaE-[niyama]-niyamane, lIdhelI pratijJAne. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 niyama eTale pratijJA, vrata, nizcaya ke TharAva. ahIM karemi bhaMte ! sAmAa sAvarksa no vizvAmi e be vAkyo pratijJArUpa che; tene oLakhAvavA mATe A zabda vaparAyelo che. pambuvAlAmi-[karSA-paryApAsanA karuM, sevuM. pAse-zabda pAm -upAsanA karavI, sevA karavI tenuM uttamapuruSanuM ekavacana che. te paryu (ra+35)+gano banelo che. paryuSa vizeSatA ke vadhAro batAve che ane Am dhAtu besavAnA arthamAM che. eTale vadhAre vAra pAse besI rahevuM, vaLagI rahevuM, nizcala rahevuM, sevA karavI, upAsanA karavI Adi arthamAM te vaparAya che. suviheM-julliviF]-be prakAre, karavA ane karAvavArUpa be prakAre. sUtramAM to pahelA virda zabdathI pApanA be prakAro kahIne pachI tiviSe zabdathI traNa sAdhano kahyAM che. e anukramathI to na karemi na #Ama maLavi vAyA giu evo pATha rAkhavo joIe, kAraNa ke vyAkhyA thoddezaM-nirdeza: arthAt pratijJAta kramathI karavI joIe. tene choDIne ahIM UlaTo krama kema rAkhyo ? tenuM samAdhAna ema che ke-pApamAM sAdhanonI prAdhAnyatA jaNAvavA te pahelAM kahyA ane vyApAranI gauNatA jaNAvavA te pachI kahyAM che; vastutaH vyApAra sAdhanone AdhIna che, kAraNa ke-sAdhana hoya to vyApAra thAya ane sAdhana na hoya to vyApAra thaI zake nahIM. ahIM mane vAyA vA ema kahI mana, vacana, ane kAyAnI pApavyApAramAM mukhyatA che, tethI pApavyApAro te te yogane AdhIna che-ema jaNAvavA A utkrama rAkhelo che, -(dharmasaMgraha pR. 243) tivi-[vizena]-traNa prakAre, mana, vacana ane kAyA e traNa prakAre. manevi-[mana]-mana vaDe. A pada maLa-mananuM tRtIyAnuM ekavacana che. AtmAthI bhinna, dehavyApI ane pudgala nirmita je vastu vaDe AtmA manana, vicAra karI zake che, te mana kahevAya che. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karemi bhaMte'-sUtra0 213 mana e AtmAthI bhinna che, te mATe zrIbhagavatIsUtranA 13mAM zatakanA 7mA uddezamAM kahyuM che ke : goyamAM ! no samaya maLe, je mane ! he gautama ! AtmA e mana nathI, paNa mana anya che. mana e dehavyApI che, te mATe zrIvizeSAvazyaka-bhASyamAM kahyuM che ke :- rehavAvittano ne reDha-vahiM te deha-vyApI hovAthI dehanI bahAra nathI. (gA. 215) mana e pudagalanA skalponI racanA che. te mATe zrIvizeSAvazyakabhASyamAM kahyuM che ke : maNaNaM va mannae vA'NeNa maNo teNa davvao taM ca / tajjoggapoggalamayaM, bhAvamaNe bhaNNae maMtA // (gA. 3525) manana karavuM te mana athavA jenA vaDe manana karAya, te mana. dravyathI te tadyogya-pudgalarUpa eTale pudgalanI anaMta vargaNAomAMthI tene yogya grahaNa karAyelI manovargaNA rUpa che. amuka vargaNAothI ja zarIra banI zake che, amuka vargaNAothI ja vANI banI zake che ane amuka vargaNAothI ja mana banI zake che. vargaNA eTale samUha, varga ke rAzi, manana karanArane bhAva-mana kahevAya che. manane citta, aMtaHkaraNa ke saMkalpa-vikalpa karanArI iMdriya paNa kahevAmAM Ave che. jaina-paribhASAmAM te noiMdriya saMjJAthI oLakhAya che. vyAvahArika bhASAmAM tarka, vikalpa, saMkalpa, kalpanA, AzA, abhilASA Adi bhAvo darzAvavA mATe paNa teno upayoga thAya che. vIyA-[vA2]-vANIvaDe. vIvI pada, vAnuM tRtIyAnuM ekavacana che. vA-vANI. AtmA je pudgalanI vargaNAo vaDe bolI zake che athavA je bolAya che, te vacana, vANI ke bhASA kahevAya che. te mATe zrIvizeSAvazyaka bhASyamAM kahyuM che ke : Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrI zrAddha-pratikramaNa sUtraprabodhaTIkA-1 vayaNaM vAguccaye vA'Nae tti vAya tti davvao sA ya / tajjogga-poggalA je, mahiyA tappariNayA bhAvo // (gA. 3526) vacana te vANI athavA jenA vaDe bolAya, te vANI. temAM dravyavANI e bhASA-vargaNAmAMthI grahaNa karelAM pudgalo che ane bhAvavANI e bhASApaNe pariNAma pAmelAM pudgalo che. teno vizeSa paricaya zrI bhagavatIsUtranA 13mA zatakanA 7mAM uddezamAM nIce mujaba apAyo che. (1) rAjagRhanagaramAM bhagavAna gautama yAva-A pramANe bolyA kehe bhagavan! bhASA e AtmA(jIva)svarUpa che ke tethI anya che ? uttarahe gautama ! bhASA e AtmA nathI, paNa tethI anya (pugala-svarUpa) che. (2) he bhagavan! bhASA rUpI-rUpavALI che ke arUpI ? uttaragautama ! bhASA (gugalamaya hovAthI) rUpI che, paNa rUpa-vinAnI nathI. (3) he bhagavan! bhASA sacitta (sajIva) che ke acitta (ajIva) che ? uttara-he gautama ! bhASA sacitta nathI paNa acitta che. (4) he bhagavan! jIvone bhASA hoya che ke ajIvone bhASA hoya che? uttara-he gautama! bhASA jIvone hoya che, paNa ajIvone hotI nathI. (5) he bhagavan! zuM (bolAyA) pUrve bhASA kahevAya ?, bolAtI hoya tyAre bhASA kahevAya, ke bolAyA pachI bhASA kahevAya ? uttaragautama ! bolAyA pahelAM bhASA na kahevAya, tema ja bolAyA pachI paNa bhASA na kahevAya; paNa bolAtI hoya tyAre ja bhASA kahevAya. (6) he bhagavan! bhASA keTalA prakAranI kahI che? uttara-he gautama ! bhASA cAra prakAranI kahI che. te A pramANe : (1) satya, (2) mRSA (asatya), (3) satyamRSA (satya ane asatyanuM mizraNa) ane (4) asatyAmRSA (satya paNa nahi ane asatya paNa nahi.) bhASAnuM A svarUpa manane paNa te ja rIte lAgu paDe che. #Ayevi[vAna]-kAyAthI, zarIrathI, dehathI. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karemi bhaMte-sUtra 215 remi-dUra karo]-nahi karuM. na rami-dUra rathAmi]-nahi karAvuM. tasa-ti]-te sAvadya yoganuM. te zabda upara jaNAvelA sAvadya yogane darzAvavA mATe vaparAyelo che. tasya trAdhato co: anvadhyate | (yo. svo. pra. 3) aMte !-[matta] !-he bhagavAn ! hari -[pratimA ]i-pratikramaNa karuM chuM, pAcho pharuM chuM, nivartu chuM. vizeSa artha mATe juo sUtra chaThTha.] nimi-dunindrA]i-niMduM chuM, manathI khoTuM mAnuM chuM, pazcAttApa karuM chuM. f-zabda nir dhAtu parathI banelo che. teno artha Thapako devo, vakhoDavuM, khoTuM gaNavuM ke bhUla kADhavI thAya che. ahIM manane ke AtmAne Thapako devo athavA tenI khoTI pravRttione kharekhara khoTI gaNavI, tene niMdA gaNelI che, ke jene sAmAnya rIte pazcAttApanA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. te mATe zrI A. ni.mAM. kahyuM che ke :- saritAchIyAvo niMdrA potAnAM caritrano pazcAttApa, te niMdA che; arthAta jeo eka kAmane aMtarathI khoTuM mAnI tenA mATe kheda kare che tathA pharI te na karavAnI buddhi dhAraNa kare che, te ja sAcI niMdA kare che. ane tevI ja niMdA AtmakalyANa mATe prazasta sAdhana che. rimi-[TheM-gaNuM , huM gaha karuM chuM, prakaTapaNe niMduM chuM, gurusAkSIe niMduM chuM. -izabda niMdA karavI, jugupsA karavI, vakhoDavuM e arthavALA dhAtu parathI banelo che. ahIM te, bIjAnI samakSa potAnA doSonI kabUlAta karavAnA arthamAM vaparAyelo che. te mATe zrI A. ni.mAM kahyuM che ke-rahI vi tedI nA3va, navaraM paraHILayA-gaha paNa spaSTa rIte tathA-jAti eTale AgaLa kahelI nidAnI jAtinI ja che. paNa teno vyavahAra potAnA doSo para-samakSa prakaTa karavAnA arthamAM thAya che. para-zabdathI ahIM mukhyatayA Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadgurunuM sUcana che. 216 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 appALa-[AtmAnam]-AtmAne, kaSAyAtmAne. upayoga-lakSaNa AtmA eka prakArano hovA chatAM judI judI apekSAe tenA ATha prakAro paDe che, te nIce mujaba : 1. dravyAtmA-trikAlavartI AtmA dravyAtmA kahevAya che, te sarva jIvone hoya che. 2. kaSAyAtmA-krodhAdi-kaSAyayukta AtmA kaSAyAtmA kahevAya che, te sakaSAyI jIvone hoya che, paNa upazAntakaSAya ane kSINa-kaSAyane hoto nathI.. 3. yogAtmA-mana, vacana ane kAyAnA yogavALo vyApAravALo AtmA yogAtmA kahevAya che, te siddhanA jIvone hoto nathI. 4. upayogAtmA-upayogavALo AtmA upayogAtmA kahevAya che, te siddha ane saMsArI badhA jIvone hoya che. 5. jJAnAtmA-samyajJAnarUpa spaSTa bodhavALo AtmA jJAnAtmA kahevAya che, te sarva samyagdaSTa jIvone hoya che. 6. darzanAtmA-sAmAnya avabodharUpa darzanavALo AtmA darzanAtmA kahevAya che, te sarva jIvone hoya che. 7. cAritrAtmA-hiMsAdi doSanI nivRttirUpa cAritravALo AtmA cAritrAtmA kahevAya che, te virativALAne hoya che. 8. vIryAtmA-vIryavALo AtmA vIryAtmA kahevAya che, te karaNavIryavALA saMsArI jIvone hoya che. karaNa-vIrya eTale kriyA karatuM vIrya, nahi ke sattArUpa yA labdhirUpa vIrya.* A ATha prakAranA AtmAmAMthI kaSAyAtmAno tyAga karavAno che, kAraNa ke te saMsAra-vRddhinA kAraNarUpa che, arthAt AdhyAtmika pragatimAM bAdhaka che. bIjI rIte kahIe to AtmAnI je sthitimAM kaSAyo udbhave che, te * zrI bhagavatIsUtra za. 12, 3. 10. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karemi bhaMte' sUtra 217 sthiti sAvaghayoga vALI che, tethI tyAjya che. mAtmAnamatIrtattisoviyovarina (yo. svo. pra. 3) AtmAne eTale atIta kAlamAM sAvadya yogamAM pravartanAra AtmAne. vosirAmi-[burjunA]i-vosirAvuM chuM, taddana choDI dauM chuM, tyAga karuM chuM. (maMA vosirAzinA vizeSa artha mATe juo AThamA sUtrano arthanirNaya tathA sUtra-paricaya.) (4) tAtparyArtha sAmA-sutta-sAmAyikane lagatuM sUtra, sAmAyikane pratipAdana karanAruM sUtra, sAmAyikanI pratijJArUpa sUtra. A sUtrano prAraMbha karemi bhaMte zabdothI thato hovAthI te karemi bhaMte sUtra tarIke prasiddha che. vaLI sAmAyikanI kriyAmAM te mukhya ane mahApATharUpa hovAthI tene sAmAyika daMDakanA nAmathI paNa oLakhavAmAM Ave che. vami-karavAne icchuM chuM. jaina sUtrasiddhAMtomAM e vAtanuM vidhAna atispaSTa rIte karavAmAM AvyuM che ke ziSya eTale mumukSue potAnA aMtaramAM koI paNa kArya karavA aMge udbhavelI icchAne prathama guru AgaLa jAhera karavI ane temanI AjJA yogya rIte maLyA pachI ja tenA aMgenI Avazyaka pravRtti zarU karavI. A prakAranI vinayasAmAcArI AdhyAtmika jIvananI ArAdhanAnuM eka Avazyaka aMga che. eTale koI paNa dhArmika kriyA ema ne ema zarU na karatAM tenA aMge vinaya pradarzita karavo jarUrI che, ane tethI ja refma padano artha karuM chuM. eTalo ja nahi karatAM karavAne icchuM chuM ema karavo e vadhAre ucita che. prathama padanA A arthamAM vinayaguNano yogya upacAra che. aMte !-he pUjaya ! baMnta-zabda pUjyabhAvano bodhaka che, kAraNa ke te bhadaMta, bhavAMta ane bhayata e traNa arthomAM siddha thAya che. temaNe ApeluM yogya mArgadarzana ane dharmano upadeza kalyANa ke sAcA sukhane apAvavAmAM saMpUrNa rIte samartha che, Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 tethI teo bhadaMta che. vaLI temanI satata sahAya bhava ane bhayano aMta lAvavAmAM ekasarakhI upayogI che, tethI teo bhavAMta ane bhayAMta paNa che. vaLI teo siddhapadanA sAdhaka hovAthI parameSThInI paMktimAM che ane tethI pUrepUrA pUjya che. eTale 'aMte padano spaSTa bhAva he pUjya ! e zabdomAM yathArtha rIte Utare che. jeo vyavahAranI sapATIthI UMce virAje che ane tethI dareka vastunI tulanA tattvathI ja kare che, temanA abhiprAyathI AtmA e ja sAmAyika che. (AyA haju sAmAyaeN-AcArAMga sUtra) aMte e bhagavAnanuM arthAt tIrthaMkaradevanuM saMbodhana che. te arthamAM paNa uparano artha upayukata che, kAraNa ke tIrthaMkaro e gurunA guru eTale paramaguru ke paraMparA-guru che ane tethI temano samAveza paNa pUjya e zabdamAM thaI jAya che. sAmAE-samabhAvanI sAdhanAne. sAmAyika-zabda samaya, samAya ke sAmAya pada parathI banelo che, tethI te nIcenA artho darzAve che : (1) sAmAyika eTale sartana. (2) sAmAyika eTale zAstrAnusArI zuddha jIvana gALavAno prayatna. (3) sAmAyika eTale samasthiti arthAt viSamatAno abhAva utpanna karanArI kriyA. (4) sAmAyika eTale sarva jIvo pratye mitratA ke baMdhutvanI lAgaNI keLavavAno prayAsa. (5) sAmAyika eTale samabhAvanI sAdhanA arthAt rAga ane dveSane jItavAno parama puruSArtha. (6) sAmAyika eTale samyak vastunI prApti arthAt samyagdarzana, samyajJAna ane samyakcAritranI sparzanA. (7) sAmAyika eTale zAMtinI ArAdhanA, Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karemi bhaMte"-sUtra 0 2 19 (8) sAmAyika eTale ahiMsAnI upAsanA athavA anyane du:kha nahi upajAvavAno nizcaya. sAmAyikanA A ATha artho vyAvahArika dRSTie bhinna hovA chatAM tAttvika daSTie eka ja che ane tethI te saghaLAno samAveza samabhAvanI sAdhanAmAM thaI jAya che. kema ke sadvartana e samabhAva vinA zakya nathI; zAstrAnusArI zuddha jIvana paNa samabhAvathI ja siddha thAya che. AtmAnI anAdi kALathI cAlI AvelI viSama sthitino aMta paNa samabhAvanI sAdhanAthI ja Ave che. vaLI sarva jIvo pratyenI mitratA ke baMdhutvanI lAgaNI e samabhAvanuM ja spaSTa svarUpa che, tathA samyagadarzana, samyagrajJAna ane samyaphacAritra e ratnatrayInI yojanA samabhAvanI siddhi mATe ja thayelI che; tema zAMtinI ArAdhanA kleza-rahita avasthAmAM ja saMbhave che ke jenI prAptimAM samabhAva e mukhya kAraNa che; jyAre ahiMsA to samabhAvanI ja saMtati che arthAta teno udbhava samabhAvamAMthI ja thAya che. Ama samabhAvanI sAdhanA e zabdo uparyukta AThe arthano potAnI aMdara samAvI letA hovAthI sAmAyikano artha samabhAvanI sAdhanA karavo e yuktiyukta che ane paraMparAmAM paNa te svIkArAyelo che. zrIjinabhadragaNi kSamAzramaNe vizeSAvazyakabhASyanI 3477mI gAthAmAM sAmAyikano artha nIce mujaba karelo che : rAga-dosa-virahio, samo tti ayaNaM ayo tti gamaNaM ti / samagamaNaM (ayaNaM) ti samAo, sa eva sAmAiyaM nAma // rAga-dveSathI virahita thayelo AtmA, te sama aya, eTale ayana ke gamana. te gamana sama pratye thAya mATe samAya kahevAya ane tevA samAyano je bhAva, te sAmAyika che. zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA svopajJa vivaraNamAM sAmAyikano artha nIce mujaba Apyo che : rAga-dveSa-vinirmuktasya sataH Ayo jJAnAdInAM lAbhaH prazamasukharUpaH samAyaH, samAya eva sAmAyikam // Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2200 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 rAga ane dveSathI mukta thayelA AtmAne jJAna vagereno prazamasukharUpa je lAbha thAya, te samAya ane tevo je samAya e ja sAmAyika. zrIuttarAdhyayanasUtranA TIkAkAra zrImad bhAvavijayagaNivare paNa 28mA adhyayananI 32mI gAthA para TIkA karatAM sAmAyikano artha Avo ja karyo che : samo rAga-dveSa-rahitaH, sa ceha prakramAccittapariNAmastatrA''yo gamanaM samAyaH, sa eva sAmAyikam // sama eTale rAga-dveSa-rahita. te ahIM cAlu prakaraNathI cittano pariNAma jANavo. tenA tarapha Aya eTale gamana thavuM, te samAya. te ja sAmAyika. A rIte bIjA paNa aneka prAmANika puruSoe sAmAyikano artha A mujaba karyo che, tethI sAmAyika eTale samabhAvanI sAdhanA e artha grahaNa karavo ISTa che. remi bhaMte ! sAmAphiyaM-he pUjya gurudeva ! huM samabhAvanI sAdhanA karavAne icchuM chuM. sAvai no-pApavALI azubha pravRttine. yoga eTale mana, vacana ane kAyAnI pravRtti. te karmane (kArmaNavargaNAne) AtmA bhaNI kheMcI lAvavAmAM kAraNabhUta hovAthI te Agnava kahevAya che. te mATe zrItattvArthasUtranA chaThThA adhyAyamAM kahyuM che ke :- yivAmanaH sUrma : zi bhAva: riA kAyA, vANI ane mananI je kriyApravRtti, te yoga che. ane te ja Asrava che. temAM karmano je Asrava puNyanA baMdha mATe thAya che, te zubha kahevAya che ane pApanA baMdha mATe thAya te azubha kahevAya che.* gumaH pu Nya rUA marAma: pApacce jhA (tA.a. 6) matalaba ke puNyavALo karmano Asrava zubha che ane pApavALo karmano Asrava azubha che. ahIM sAvadya zabda pApAmravanuM sUcana kare che. tathA yogano sAmAnya artha pravRtti hoIne sAvanuM nonano artha azubha pravRtti tarIke siddha che. * vigata mATe juo navatattvaprakaraNa karmagraMtha vagere. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karemi bhaMte' sUtra 221 pra Si -choDavAnI pratijJA karuM chuM. (A zabdathI bhaviSyakALanA pApavyApArono tyAga thAya che.) sAvaM no pavaeNvazvAbhi-azubha pravRttine choDavAnI pratijJA karuM chuM. nava niyAM-jyAM sudhI niyamane. nava-zabda parimANa ke maryAdAne sUcave che ane niyama-zabda ahIM pratijJAnI apekSAe vaparAyelo che, eTale nAva niyamano artha jyAM sudhI pratijJA cAlu che tyAM sudhI evo thAya che. sAmAyika e samabhAvane sAdhavAnI kriyA che, je rAga ane dveSano jaya karavAthI sadhAya che. eTale teno saMbaMdha mukhyatve citta-zuddhi sAthe che. temAM cittanI zuddhi ArtadhyAna ne raudradhyAna choDavAthI tathA dharmadhyAna ane zukladhyAna dhAraNa karavAthI thAya che. tenuM dhyAna eka ja viSaya para aMtarmuhUrta ke be ghaDIthI vadhAre vAra TakI zakatuM nathI; tethI eka sAmAyikano kAla eka muhurta ke be ghaDIno Tharelo che. zrI hemacaMdrAcArya yogazAstramAM sAmAyikanI vyAkhyA karatAM kahyuM che ke : tyaktArta-raudradhyAnasya, tyaktasAvadyakarmaNaH / muhUrtaM samatA yA tAM, viduH sAmAyikavratam // (pra. 3, zlo. 82) Arta ane raudra dhyAnano tathA sAvadya karmono tyAga karavAnI eka muhUrta-paryata je samatA, tene sAdhu puruSo sAmAyikavrata tarIke oLakhe che. - zrIpArSadeve zrAddha-pratikramaNa sUtrAnI vRttimAM kahyuM che ke :vratAvasthAnacalbha kacerApi virune murtA vratano avasthAna-kAla ochAmAM ocho muhUrta jeTalo hoya che. muhUrta ane ghaDI e prAcIna kAlanAM samaya-darzaka mApo che. ahorAtranuM pramANa 30 muhUrta=24 kalAka che. tethI eka muhUrtanI 48 miniTa ane eka ghaDInI 24 miniTa thAya che. pablavIsAma-sevuM, sevA karuM. Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 khAva niyama pannuvAsAmi-jyAM sudhI huM niyamane (be ghaDI sudhI athavA manamAM jeTalo samaya dhAryo hoya tyAM sudhI) sevuM. A vAkyanI yojanA jude jude sthaLe judI judI rIte thAya che, tethI teno spaSTa taphAvata jANI levAnI jarUra che, jyAre koI paNa mumukSu saMvega pAmIne, saMsAranA svarUpathI tathA kAma-bhogo pratye nirveda anubhavIne sAdhujIvananI pavitra dIkSA grahaNa kare che, tyAre te sAmAyika nAmanuM prathama prakAranuM cAritra grahaNa kare che. matalaba ke samyakcAritra pAMca prakAranuM hoya che, temAMthI te prathama prakAranA cAritrano svIkAra kare che. samyakcAritranA A pAMca prakAre aMge zrIuttarAdhyayanasUtranA 28mA adhyayanamAM kahyuM che ke : sAmAiattha paDhamaM, cheovaTTAvaNaM bhave bitiyaM / parihAravisuddhIyaM, suhumaM taha saMparAyaM ca // 32 // akasAyamahakkhAyaM, chaumatthassa jiNassa vA / x thaya-ttiA, cAritta hopha sAhitraM "rUrUA prathama sAmAyika cAritra, bIjuM chedopasthApanIya, trIjuM parihAravizuddhi cAritra, cothuM sUkSma-saMparAya cAritra ane pAMcamuM kaSAya-rahita yathAkhyAta cAritra (te agiyAramA ke bAramA guNasthAnake rahelA) chadmasthane tathA jina(kevaLI)ne hoya che. A pramANe karmane khapAvanAruM cAritra pAMca prakAranuM kahyuM che. cAritranA grahaNa-prasaMge nIceno pATha bolAya che. karemi bhaMte ! sAmAiyaM, savvaM sAvajjaM jogaM paccakkhAmi, jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM, vAyAe, kAeNaM, na karemi, na kAravemi, karaMtaM pi annaM na samaNujANAmi, * taska maMte ! parimAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi // matalaba ke A sUtramAM je sthaLe nAva niyama pannuvAsAmi evA zabdo che, tyAM cAritra aMgIkAra karanAra nAvanIvAr bole che. eTale tenuM * moTA akSarovALAM pado zrAvake uccAravAnA cAlu sUtranA pAThamAM taphAvata batAve che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karemi bhaMte'-sUtra0 223 sAmAyika jIvanabharanuM banI jAya che. vaLI te sAmAyika trividha-trividha uccAravAmAM Ave che, eTale ke temAM sAvadya-yoganuM pratyAkhyAna mana, vacana ane kAyAthI karavuM nahi, karAvavuM nahi ane anumodavuM nahi, e rIte navakoTithI thAya che, tethI tene sarvavirati-sAmAyikanA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. zrAvaka-zrAvikAo je sAmAyika kare che, te A sarvaviratisAmAyikanI vAnagIrUpa hoI dezavirati-sAmAyika kahevAya che. matalaba ke te sarvavirati karatAM nyUna hoya che. AvuM sAmAyika jayAre RddhivaMta zrAvaka kare che tyAre te pUrA ThAThathI guru-samIpe jAya che ane temane vaMdana karIne vidhisara sAmAyika karatAM nAva niyama pacvAmAmi evo pATha bole che. teno artha e che ke he pUjya ! jyAM sudhI huM sAmAyikanA niyamane sevuM (tyAM sudhI huM be prakAre ane traNa prakAre mana vaDe, vacana vaDe ane kAyA vaDe sAvadya yogane karuM nahi ane karAvuM paNa nahi). A ja sAmAyika sAmAnya zrAvako cAra sthaLe kare che : jinagRhamAM*, sAdhu-samIpe, pauSadhazALAmAM ane potAnA gharamAM, temAMthI jayAre te sAdhunI samIpe jaIne sAmAyika kare che, tyAre rAva sAhU panuvAmi e zabdo bole che. teno artha e thAya che ke jyAM sudhI huM sAdhunI paryApAsanA karuM tyAM sudhI be prakAre ane traNa prakAre mana vaDe, vacana vaDe ane kAyA vaDe sAvadya yogane karuM nahi ane karAvuM paNa nahi.) virda tivihevi-be prakAre ane traNa prakAre cha koTithI. be prakArane traNa prakAre guNavAthI tenI saMkhyA chanI Ave che. A cha prakArone pratyAkhyAnanI paribhASAmAM koTi kahevAmAM Ave che. matalaba ke meM ahIM je pratyAkhyAna lIdhuM che, te cha koTithI lIdhuM che. te koTio AgaLanA padothI darzAvI che maumor vAyA vAi, zani na vara-mana, vacana ane kAyAthI azubha pravRtti karuM nahi ane karAvuM nahi. + A vidhi hAla pracalita nathI. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2240zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 azubha pravRttino tyAga cha koTithI nIce mujaba thAya che : (1) manathI azubha pravRtti karuM nahi, (2) karAvuM nahi. (3) vacanathI azubha pravRtti karuM nahi, (4) karAvuM nahi. (5) kAyAthI azubha pravRtti karuM nahi, (6) karAvuM nahi. je vastu ke kriyAne ApaNe pApakArI, aniSTa ke azubha mAnI hoya te bIjAnI pAse karAvavI te ucita nathI. ethI to azubha vastu ke kriyA pratyenI ApaNI mamatA jarAye ghaTI nathI ema ja siddha thAya. A kAraNe karavuM ane kaMrAvavuM te baMnene tAttvika daSTie-karma-baMdhananI dRSTie sarakhAM ja gaNavAmAM AvyAM che. mananI zubhAzubha pravRtti zubha ane azubhanI matalaba ahIM karmanA zubhAzubha AgnavathI che. matalaba ke mananI, je pravRttithI zubha karmano Asrava thAya, te zubha che ane je pravRttithI azubha karmano Asrava thAya, te azubha che. zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA caturtha prakAzamAM te saMbaMdhI spaSTIkaraNa karatAM jaNAvyuM che ke: maitryAdivAsitaM cetaH, karma sUte zubhAtmakam / kaSAya-viSayAkrAntaM, vitanotyazubhaM punaH // 5 // 1. maitrI, 2. muditA, 3. karuNA ane 4 upekSA e cAra bhAvanAo dvArA suvAsita thayeluM mana zubhakarmane pedA kare che; jyAre krodha, mAna, mAyA ane lobha rUpI kaSAya tathA sparza-lAlasA, rasa-lAlasA, gaMdhalAlasA, rUpa-lAlasA ane zabda-lAlasA e pAMca viSayothI parAdhIna thayeluM mana azubha karmane ekatra kare che. sarve jIvo mitra che, koI paNa duzmana nathI, tema mAnavuM e maitrIbhAvanA che. guNavaMtone joI AnaMda pAmavo, temanA pratye dveSa na karavo, te muditA-bhAvanA che. du:khI pratye sahAnubhUti darzAvavI, teno tiraskAra karavo nahi, te karuNA-bhAvanA che ane jeo viparIta-vRttivALA hoya, eTale jANI-joIne khoTuM karI rahyA hoya, tathA yogya prayatnathI ucita mArge vALI zakAya nahi tevA hoya, temanA pratye udAsIna bhAva dhAraNa karavo, paNa temane Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'karemi bhaMte' sUtra 0225 dhikkAravA nahi, te upekSA-bhAvanA che. krodha e zarIra tathA manamAM saMtApa pedA kare che, veranuM kAraNa che ane zAMtirUpa sukhano anubhava thavA deto nathI, tethI tyAjaya che. teno pratikAra ke pratyupAya kSamA che. mAna e vinaya, vidyA, zIla tathA puruSArthano ghAtaka che, te vivekarUpI cakSune phoDI nAkhe che, tethI tyAjya che. teno pratyupAya namratA che. mAyA e asatyanI jananI che, zIlavRkSane chedanArI kuhADI che, mithyAtva ane ajJAnanI janmabhUmi che tathA pArakAno tema ja potAno droha karanArI che, tethI tyAjaya che. teno pratyupAya saralatA che. lobha e aneka doSonI khANa che, guNono nAza karanAro rAkSasa che, ane du:kharUpI velanA mULa-samAna che, tethI tyAjya che. teno pratyupAya saMtoSa che. ekaMdare A cAre kaSAyo samyaphacAritranA ghAtaka che ane samabhAvanI prAptimAM mahAna aMtarAya rUpa che; tethI bane teTalA jaladI te dUra karavA joIe. paraMtu prajavalita agni vinA jema sonAnI kaThoratA dUra thaI zakatI nathI, tema iMdriyo para vijaya meLavyA vinA kaSAyo jItI zakAtA nathI. tethI iMdriyonI lAlasA para jaya meLavavo aMtyata Avazyaka che. hAthaNInA sparza-sukhano svAda cAkhavA sUMDha laMbAvanAra hAthI turata ja khIlA sAthe baMdhAvAnuM duHkha anubhave che. agAdha pANImAM vicaranAruM mAchaluM kAMTA uparanA khAdya padArthane gaLatAM ja macchImAranA hAthamAM jaI paDe che. gaMdha-lolupa bhamaro mada-jharatA hAthInA gaMDa-sthaLa upara jaI besatAM ja tenA sUpaDA jaivA kAnanA sapATAthI maraNa pAme che. prakAzita javAlAnA tejathI mohita thayelo pataMga dIvAmAM paDatAM ja maraNa pAme che, ane manohara gIta sAMbhaLavAne UMcI Doka karIne UbhuM raheluM haraNa dhanuSya kheMcIne UbhelA pAradhInA bANathI vIMdhAI jAya che. AvI rIte eka-eka iMdriyanI lAlasA paNa duHkha yA maraNa nipajAve che, to pAMce iMdriyonI lAlasAvALAnA zA hAla thAya ? te vicAravuM jarA paNa muzkela nathI.* sukhanI kalpanAthI viSayo bhogavavAnI lAlasA pedA thAya che, te * zrI hemacaMdrAcAryakRta yogazAstra pra. 4 nA AdhAre. pra.-1-15 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2260 zrI zrAddha-pratikramaNa sUtraprabodhaTIkA-1 lobha che. pachI te mATe jIva aneka prakAranA upAyonuM ciMtana kare che, te mAyA che. te upAyo saphaLa thavAmAM aMtarAya Ubho thatAM gusso pedA thAya che, te krodha che. kadAca saralatAthI te upAya pAra paDe te potAnI buddhino ke potAnAM sAdhana ane sthAnano mada kare che, te abhimAna che. ane tethI ja kaSAyo para jaya meLavanAre viSaya-lAlasAne jItavI joIe. paraMtu viSayalAlasAno mukhya AdhAra sukhanI mithyA kalpanA che, ane te kalpanA jaDa ane caitanyano bheda manamAM yathArtha rIte sthira nahi thavAthI ja utpanna thAya che, eTale tenuM yogya jJAna jarUrI che. AvuM jJAna samyagdarzana vinA uddabhavatuM nathI, tethI samyagudarzana, samyajJAna ane samyaphacAritra e traNenI prApti sAmAyikanI siddhi mATe jarUrI che. mana e markaTa jevuM caMcaLa che, dhvajAnA cheDA jevuM asthira che, ane niraMtara vAtA pavananI mAphaka viSayomAM svacchaMdI rIte bhaTakanAruM che, tema chatAM tene dhyAnamAM joDavAthI ane tenI aMdara rahelA rAga ane dveSarUpI be kAMTA kADhI nAkhavAthI te mokSa-prAptimAM madadagAra thAya che. tethI ja anubhavIonuM kathana che ke-mana parva manuSyaUAM, mAra valpamokSayoH | mana e ja manuSyane baMdhanuM ane mokSanuM eTale karmamAMthI muktinuM kAraNa che. vacananI zubhAzubha pravRtti vacananI zubhAzubha pravRtti mATe zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA caturtha prakAzamAM jaNAvyuM che ke : zrutajJAnaM dvAdazAGgaM gaNi-piTakaM, tadAzritaM tadavirodhena vartamAnaM vaco vAgyogaH, sa zubhasya karmaNo'rjanAya / tadeva vaco viparItaM mithyA zrutajJAnavirodhi cAzubhasya karmaNo'rjanAya // 76 // zrutajJAna eTale dvAdazAMga, bAra aMgo ke gaNipiTaka tene anusarIne eTale tenAthI aviruddha rIte vartatuM vacana, te vAyoga te zubhakarma upArjana karavA mATe thAya che. paratuM te ja vacana viparIta hoya, zrutajJAnathI virodhI hoya, to azubha karmanuM upArjana kare che. matalaba ke dvAdazAMgIne vaphAdAra rahIne bhASA bolavI, te vacananI zubha pravRtti che, ane tenAthI viruddha bolavuM, te vacananI azubha pravRtti che. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karemi bhaMte' sUtra 0227 zrIbhagavatIsUtra, je dvAdazAMgInuM pAMcamuM aMga che, tenA 13mA zatakanA 7mA udezamAM jaNAvyA mujaba bhASA cAra prakAranI che : (1) satya, (2) mRSA (asatya), (3) satyamRSA(sayAsatya), ane (4) asatyAmRSA (na-satya ke na-asatya). (A cothA prakAranI bhASA saMbodhana, AmaMtraNa ke AjJAmAM vaparAya che.) A cAra prakAranI bhASAo paikI be prakAranI bhASA mRSA (asatya, ane satyamRSA (satyAsatya) to na ja bolavI; jyAre bAkInI eTale satya ane asatyAmRSA (na satya-na-asatya) bhASA vivekapUrvaka bolavI. te mATe zrIdazavaikAlikasUtranA 7mA adhyayanamAM (gA. 2) kahyuM che ke : cauNhaM khalu bhAsANaM, parisaMkhAya pannavaM / / duNhaM tu viNayaM sikkhe, do na bhAsijja savvaso // prAjJa manuSya cAra prakAranI bhASAne jANIne temAMthI be prakAranI bhASA sarvathA na bolavI joIe ane be prakAranI bhASAno vinaya zIkhavo. matalaba ke bhASA satya hoya, paNa sAvadya hovAnA kAraNe bolavA jevI na hoya athavA na satya-na asatya hoya, paNa ziSTAcAra-vinAnI eTale tochaDI hoya, to te paNa na bolavI joIe. vaLI je bhASA karkaza hoya, saMdigdha hoya tathA zAzvata padArthanI siddhimAM pratikULa hoya tevI paNa na bolavI joIe. AvA doSothI rahita je bhASA satya hoya athavA na satya-na asatya hoya ane bIjAne upakAraka hoya, te bolavI joIe. zrIdazavaikAlikasUtranA 7mA adhyayananI niyuktimAM jaNAvyA pramANe [1] satya bhASA athavA satyavacanayoga dasa prakArano che. te nIce mujaba : (1) janapada-satya H je dezamAM jevI bhASA bolAtI hoya, te dezamAM te pramANe bolavuM, te janapada-satya che. jema ke bila zabdathI gujarAtI bhASAmAM dara ke guphA samajAya che, jyAre aMgrejI bhASAmAM te ja zabdathI bharatiyuM, karelI sevAnI kiMmatano AMkaDo ke kAyadAno kharaDo samajAya che. (2) sammata-satya : prathamanA vidvAnoe je zabdane je arthamAM mAnya rAkhavo, te sammata-satya che. jema ke kamala ane deDako baMne paka(kAdava)mAM janme che, chatAM paMkaja-zabda kamala mATe vaparAya che; nahi ke deDakA mATe. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2280zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 (3) sthApanA-satya : koI paNa vastunI sthApanA karI tene e nAmathI oLakhavI, te sthApanA-satya che. jema ke amuka AkRtivALA akSarane ja ja kahevo. ekaDAnI pAchaLa be zUnya umerIe tene so ane traNa zUnya umerIe tene hajAra kahevA vagere. zetaraMjanAM mahorAMne hAthI, UMTa, ghoDA Adi paNa te ja rIte kahevAya che. (4) nAma-satya : guNa-vihIna hovA chatAM koI paNa vyakti ke vastu-vizeSanuM amuka nAma rAkhavuM, te nAma-satya che. jema ke eka chokaro garIbanA gharamAM janmyo hovA chatAM tenuM nAma rAkheluM hoya lakSmIcaMdra. (5) rUpa-satya : koI khAsa rUpa dhAraNa karanArane te nAmathI ja bolAvavA. jema ke sAdhuno veSa paherelo joIne tene sAdhu kahevA. (6) pratIta-satya : (apekSA-satya). eka vastunI apekSAe bIjInI moTI, halakI, bhAre Adi kahevI, te pratIta-satya che. jema ke anAmikA AMgaLI moTI che. A kathana kaniSThAnI apekSAthI satya che, paraMtu madhyamAM AMgaLI karatAM te nAnI che. (7) vyavahAra-satya: (loka-satya). je vAta vyavahAramAM bolAya, te vyavahAra-satya che. jema ke pahoMce che to gADI, paNa kahevAya che tyAre jAmanagara AvI gayuM. rasto ke mArga sthira che, te kAMI cAlI zakato nathI, to paNa kahevAya che ke A mArga AbU jAya che. te ja rIte saLage che DuMgara uparanuM ghAsa, chatAM kahevAya che ke DuMgara saLagI UThyo che. (8) bhAva-satyaH je vastumAM je bhAva pradhAnapaNe dekhAto hoya, tene lakSyamAM laIne te vastunuM pratipAdana karavuM, te bhAva-satya che. jema ke keTalAka padArthomAM pAMce raMgo ochA-vattA pramANamAM hovA chatAM, te te raMganI pradhAnatAne laIne kALo, lAla, pILo vagere kahevAya che. daSTAMta tarIke popaTamAM aneka raMgo hovA chatAM, tene lIlo kahevAya che, te bhAva-satya che. (9) yoga-satya : yoga arthAt saMbaMdhathI koI vyakti ke vastune te nAmathI oLakhavI, te yoga-satya che. jema ke adhyApakane adhyApana-kAla sivAya paNa adhyApaka kahevAmAM Ave che. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : "karemi bhaMte'-sUtra0 229 (10) upamA-satya : koI eka jAtanI samAnatA hoya, tenA parathI te vastunI bIjAnI sAthe tulanA karavI ane tene te nAmathI oLakhavI te upamA-satya che. jema ke caraNa-kamaLa, mukha-caMdra, vANI-sudhA vagere. [2] mRSAbhASA athavA asatya vacanayoga dasa prakArano che :(1) krodha-mizrita-je vacana krodhamAM bolAya. (2) mAna-mizrita-je vacana mAnamAM bolAya. (3) mAyA-mizrita-je vacana bIjAne ThagavA mATe bolAya. (4) lobha-mizrita-je vacana lobhamAM paDavAthI bolAya. (5) rAga-mizrita-je vacana premane vaza thavAthI bolAya. (6) dveSa-mizrita-je vacana dveSane vaza thavAthI bolAya. (7) hAsya-mizrita-je vacana hAMsImAM bolAya. (8) bhaya-mizrita-je vacana bhayavazAt bolAya. (9) AkhyAyikA-mizrita-je vacana asaMbhavita hoya, chatAM vArtAno raMga jamAvavA mATe bolAya athavA rAga-dveSa-yukta bolAya. (10) upaghAta-mizrita-je vacana prANIonI hiMsA karAve te. [3] satya-mRSA athavA mizra vacanayoga dasa prakArano che : (1) utpanna-mizrita-utpattinI bAbatamAM bhaLatuM ja kathana. jema ke A nagaramAM dasa bALako jamyA che, jyAre te saMkhyAnI cokkasa mAhitI na hoya. (2) vigata-mizrita-upara mujaba maraNa-saMbaMdhI bhaLatuM kathana. (3) utpana-vigata-mizrita-janma ane maraNa baMne saMbaMdhI bhaLatuM kathana. (4) jIva-mizrita-jIvita ane marelA jIvo sAthe paDyA hoya, chatAM kahevuM ke jIva-rAzi. (5) ajIva-mizrita-kacarAno Dhagalo joIne kahevuM ke A ajIva che, Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2300zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 jyAre temAM ghaNAya kIDA khadabadatA hoya. (6) jIvAjIva-mizrita-jIvo ane ajIvo baMne sAthe hoya, temAM ekane vadhAre batAvavA ne bIjAne ochA batAvavA. (7) anansa-mizrita-anantakAya ane pratyeka vanaspatikAya sAthe hoya, chatAM kahevuM ke te anantakAya che. jema ke mULo* e anantakAya che. ane tenI sAthe rahelAM pAMca aMgo jema ke dAMDalI vagere pratyeka-vanaspatikAya che. (8) pratyeka-mizrita-e ja mujaba pratyeka-vanaspatikAya ane anantakAya sAthe hovA chatAM mAtra pratyeka-vanaspatikAya kahevuM, te pratyekamizrita vacana-yoga che. (9) addhA-mizrita-divasa, rAta Adi kAlanA saMbaMdhamAM mizra-vacana bolavuM. jema ke divasa UgavAnI taiyArI hoya chatAM sUtelo mANasa bole ke hajI to ghaNI rAta bAkI che. (10) addhAddhA-mizrita-divasa ane rAtanA eka bhAgane addhAddhA kahevAya che. te saMbaMdhamAM mizravacana bolavuM, te addhAddhA-mizrita che. jema ke eka zeTha savAra paDatAM nokarane kahe ke bapora thayo to paNa dIvA kema baLe che ? [4] asatyAmRSA-bhASA (vyavahAra-vacanayoga) nA bAra prakAro che : (1) AmaMtraNI-saMbodhana karavuM, jema ke he prabho ! (2) AjJApanI-AjJA ApavI, jema ke A kAma karo. (3) yAcanIyAcanA karavI, jema ke A cIja mane Apo. (4) pRcchanI-koI paNa viSaya parano saMdeha dUra karavA prazna pUchavo, jema ke jIvanuM svarUpa zuM ? * mULA-kaMda prasiddha che. mULAnAM kaMda sivAyanAM-(1) DAMDalI (2) phUla, (3) patra (4) mogarA ane (5) dANA-e badhAMya aMgo pratyeka chatAM abhakSya gaNAya che tathA kaMda to dhoLo ane rAto, je dezI ane paradezI kahevAya che te banne prakArano paNa anaMtakAya ja che. -dharmasaMgraha guja. bhASA. bhAga 1, pR. 213 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'karemi bhaMte' sUtra 231 (5) prajJApana-prarUpaNA karavI, jema ke jIva che, ajIva che vagere. (6) pratyAkhyAna-tyAga mATe bolavuM, jema ke huM amuka vastuno tyAga karuM chuM. (7) icchAnulomA-icchAnusAra anumodana karavuM jema ke koIe pUchyuM ke, huM sAdhu pAse jAuM ? to kahevuM ke vAta bahu sArI che. (8) anabhigRhItA-potAnI saMmati prakaTa na karavI, jema ke tamArI marajI hoya tema karo. (9) abhigRhItA-saMmati ApavI, jema ke A kAma karavuM joIe. (10) saMzayakAriNI-je zabdanA aneka artha thatA hoya, teno prayoga karavo, jema ke saidhava lAvo. ahIM seMdhava zabdathI saMdeha utpanna thAya che ke A te ghoDo maMgAve che ke mIThuM ? (11) vyAkRta-vistArathI bolavuM jethI spaSTa rIte samajI zakAya. (12) avyAkRta-atigaMbhIratAthI bolavuM, ke je bIjAne samajavuM kaThaNa paDe. sAmAyikanA samaya daramiyAna mauna dhArI zakAya, to te icchavA yogya che. te na bane tema hoya to ochAmAM ochuM bolavuM ane je kAMI bolAya te saMpUrNa niravagha hovuM joIe. kAyAnI zubhAzubha pravRtti kAyAnI zubhAzubha pravRtti mATe zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA caturtha prakAza(zlo. 77)mAM jaNAvyuM che ke zarIreNa suguptena, zarIrI cinute zubham / satatArambhiNA jantu-ghAtakenAzubhaM punaH // ceSTA-rahita zarIra vaDe eTale kAyotsargAdi-kriyAvALA zarIrathI AtmA zubha karmano saMcaya kare che, tathA satata AraMbhavALA ane pariNAme jIva-hiMsAdi-pravRttivALA zarIrathI azubha karmane bheguM kare che. matalaba ke sAvadya pravRttine choDavI te kAyAnI zubha pravRtti che, dehAdhyAsapUrvaka pravRtti Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 karavI, te azubha pravRtti che, ane A daSTie deva tathA gurune thatuM vaMdana ke pustaka vAMcavA mATe thatuM hAthanuM halana-calana zubha che ane mAkhI ke macchane uDAvavA mATe thatuM kAyAnuM halana-calana azubha che. sAmAyikanA samaya daramiyAna kAyotsarga ane dharmadhyAnano jeTalo Azraya levAya teTalo uttama che, kAraNa ke tenAthI jyAM tyAM bhaTakatuM mana khIle baMdhAya che ane bhAvanAo vaDe zuddhi pAmIne rAga, dveSa tathA mohathI virakta thAya che, ane pariNAme samabhAva, zama-2sa yA prazama-rasano apUrva AnaMda mANI zakAya che. tassa bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosiraamiatyAra sudhI karelI te azubha pravRttimAMthI hai *bhagavaMta ! have huM nivRtta thAuM chuM, tene khoTI gaNuM chuM, teno ApanI sAkSIe ekarAra karuM chuM, ane te azubha pravRtti karanAra kaSAyAtmAno tyAga karuM chuM. DimAmi zabdathI bhUtakALamAM karelA pApavyApArono tyAga thAya che. kahyuM che ke : aiyaM nindAmi - paDuppanaM saMvaremi aNAgayaM paccakkhAmi iti arthAt bhUtakAlIna(pApa vyApAro)ne niMduM chuM. vartamAna kALanA (pApa vyApArone) rokuM chuM. ane bhaviSyakALanA tajuM chuM. --dharmasaMgraha bhAga 1, pR. 244 Atma-vikAsa mATe zarU kareluM koI paNa anuSThAna tyAre ja pUrepUruM phala Ape che ke jyAre te bhAva-zuddhi-pUrvaka thayeluM hoya. A bhAva-zuddhi karavA mATe jaina zAstrakAroe catuSpadInI suMdara yojanA karelI che. temAM prathama pada pAchA pharo athavA pratikramaNa karonuM che. jo koI pravRtti kharekhara khoTI ja lAgatI hoya to te mArge AgaLa vadhatAM aTakavuM ja joIe. arthAt * bhaMte zabdano prayoga ahIM bIjI vakhata thAya che. tenuM samAdhAna e ke guru pratye potAnI bhaktino atizaya batAvavA, athavA to pratyarpaNa eTale sAmAyika rUpa kAryane meM ApanI kRpAthI karyuM teno yaza Apane ghaTe che. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'karemi bhaMte'-sUtra0 233 bhaviSyamAM te pravRtti na karavAnI vRtti keLavavI joIe. te mATe tenI aniSTatA pUrepUrI samajI levAnI jarUra che. tethI bIjuM pada tene khoTI samajavAnuM-tenI niMdA karavAnuM rAkheluM che. paraMtu manamAM thoDI vAra niMdA karavAthI tenA vizeno moha pUrepUro chUTe te saMbhavita nathI, eTale te bAbata pUrepUrI dilagIrI ane zaramanI lAgaNI sAthe guru-samakSa jAhera karavAnI che, ane tema karIne hRdayano bhAra haLavo karavAnI sAthe pharI tevI pravRttimAM na paDAya tenI sAvacetI rAkhavAnI che. tethI trIjuM pada guru-samakSa ekarAra karavAnuM rAkheluM che. A vidhi thaI rahetAM AtmAnA je adhyavasAyo dvArA azubha kAryamAM pravRtti thaI hatI tene choDI devAno dRDha nirNaya karavAno che, tethI cothuM pada Atma-vyutsarjananuM rAkheluM che. A catuSpadIne barAbara anusaranAra bhAva-zuddhi karIne Atma-vikAsanA mArge jhaDapathI AgaLa vadhI zake che. bIjI rIte kahIe to A prakAranI zuddhi vinA AtmahitanA mArgamAM AgaLa vadhavuM zakya nathI. (5) artha-saMkalanA he pUjya ! huM samabhAvanI sAdhanA karavAne icchuM chuM. te mATe azubha pravRttionuM pratyAkhyAna karuM chuM. jyAM sudhI huM niyamane sevuM, tyAM sudhI mana, vacana ane kAyA vaDe azubha pravRtti karIza nahi, ke karAvIza nahi. ane he bhagavaMta ! atyAra sudhI te prakAranI je kAMI azubha pravRtti thaI hoya, temAMthI huM nivRtta thAuM chuM, te azubha pravRttine huM khoTI gaNuM chuM ane te bAbatano ApanI samakSa spaSTa ekarAra karuM chuM. have huM azubha pravRtti karanAra te kaSAyAtmAno tyAga karuM chuM. (6) sUtra-paricaya sAmAyikanI gaNanA zikSAvrata athavA zikSApadamAM thAya che. te mATe zrIharibhadrasUrie dharmabiMdunA 3jA adhyAyamAM jaNAvyuM che ke-sAmAyideshaavkaashik - poSadhopavAsAtithisaMvibhAgazcatvAri zikSApadAnIti (sU. 18) (1) sAmAyika, (2) dezAvakAzika, (3) poSadhopavAsa ane (4) atithi-saMvibhAga; e cAra zikSApado che. zikSApadano artha sAdhu-dharmano Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 abhyAsa thAya che. * zikSA sAdhudharmAbhyAsa: eTale sAmAyika e be ghaDInuM48 miniTanuM sAdhu-jIvana che. te samaya daramiyAna sAdhake samasta vartana sAdhunI mAphaka rAkhavuM joIe. sAdhu -zabdathI ahIM bhAvasAdhu samajavAnA che ke jeo nirvANa-sAdhaka yogo vaDe mokSanuM sAdhana kare che ane sarva prANIo upara samabhAva dhAraNa kare che. sAmAyikamAM nirvANa-sAdhaka mukhya yoga cAritra che, je saMvaranA siddhAMtone anusaravAthI siddha thAya che. matalaba ke saMvaranI karaNI e sAmAyikano sAra che. saMvara eTale Amravano nirodha. mAtravanAtha saMvara: (tA. a. 91) te AtmAno zuddha pariNAma che, tethI nizcayanayanI dRSTie tenA bhedo nathI, to paNa vyavahAranI apekSAe tenA bhedo paDI zake che. zrI hemacaMdrAcArya yogazAstramAM tenA be prakAro nIce mujaba varNavyA che : ja punamadyate thA, dravya-bhAva-vimevatA che yaH karmapudgalAdAna-cchedaH sa dravyasaMvaraH / mahetuyAyI, punavasaMvara: che (pra. 4. zlo. 79-80) tenA dravya-saMvara ane bhAva-saMvara ema be bhedo che. temAM karmayugalanA grahaNano cheda (rodha), te dravya-saMvara che ane saMsAra-vRddhimAM kAraNabhUta kriyAono tyAga e bhAva-saMvara che. zrIsthAnAMgasutranA pAMcamA sthAnanA bIjA udezamAM bhAvasaMvaranA pAMca dvAro (bhedo) nIce mujaba varNavelA che : paMca saMvaradArA paNNattA; taM jahA-1. sammattaM, 2. virai, 3. appamAe, 4. akasAyA, 5. ajogatA / saMvara-dvArA pAMca prakAranAM , te A rIte : 1. samyakta, 2. virati, 3. apramAda, 4. akaSAya ne pa. ayogatA. temAM samyakta e mithyAtvanA (khoTI mAnyatAnA-khoTA mArganA tyAgarUpa che; virati e hiMsA, * juo e sUtra paranI zrI municaMdrasUrinI vRtti. + juo sUtra 1luM, aMga 4 nivvANa goro. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karemi bhaMte'-sUtra 0 235 jUTha, corI, maithuna ane parigrahanA tyAgarUpa che; apramAda e AtmaupayogamAM asAvadhAnI-anutsAha ke bedarakArInA tyAgarUpa che; akaSAya e krodha, mAna, mAyA, ane lobhanA tyAgarUpa che; tathA ayogatA e mana, vacana ane kAyAnA sarva prakAranA yoganA tyAgarUpa che. zrI praznavyAkaraNasUtramAM paNa saMvara-dvAranI saMkhyA pAMcanI gaNAvI che. jemake : paDhama hoi ahiMsA, bitiyaM saccavayaNaM ti pannataM / dattamaNunnAya saMvaro ya baMbhacera'pariggahattaM ca // (a) 6. gA. 2) prathama saMvara-dvAra ahiMsA che, bIjuM saMvara-dvAra satya vacana che, trIjuM saMvara-dhAra dattAnujJAta-grahaNa che, cothuM saMvara-dvAra brahmacarya che ane pAMcamuM saMvara-dvAra aparigraha che. paraMtu A bhedo uparyukta viratinA ja peTAvibhAgo che, eTale bhinna paraMparAnA sUcaka nathI. vAcaka-mukhya zrIumAsvAtijIe tattvArthasUtra(a. 9, sUtra 2)mAM saMvara-saMbaMdhamAM sUcavyuM che ke- guNi samiti-dharmAnupkSA-parISaya-vArikA arthAt te (saMvara) gupti, samiti, dharma(zramaNa-dharma), anuprekSA(bhAvanA), parISaha-jaya ane cAritra vaDe thAya che. navatattvaprakaraNamAM saMvaranA A bhedonI spaSTatA nIce mujaba karelI che : samiI guttI parisaha, jaidhammo bhAvaNA carittANi / pa-ti-gvIsa-vA-vIra-dhaMmee savajJA (gA. 21) samiti, gupti, parISaha, yatidharma, bhAvanA ane cAritra e anukrame pAMca, traNa, bAvIsa, dasa, bAra ane pAMca prakAre che; jenI kula saMkhyA sattAvana thAya che. arthAt saMvaranA bhedo pa7 che. temAM samiti e mana, vacana ane kAyAnI samyak pravRtti che, je IryA-samiti Adi pAMca prakAranI che; gupti e mana, vacana ane kAyAno nigraha che, je manogupti Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 je kSudhA, Adi traNa prakArano che;* parISaha e sukha-du:khanI titikSA che, tRSA Adi bAvIsa prakAranI che;+ yati-dharma e sAdhue keLavavA yogya khAsa guNo che, je kSamAdi dasa prakAranA che;x bhAvanA e tattvaciMtana-svarUpa che, je anityatA vagere bAra prakAranI che; ane cAritra e sAvadya yoganI virati che, je sAmAyikAdi pAMca prakAranuM che. saMvaranuM A vivaraNa khUba vyApaka che, ane sAdhakane kartavyano saMpUrNa ane spaSTa khyAla ApavAne pUratuM che. jo yaugika dRSTie joIe to temAM yama che, niyama che, Asana che, prANAyAma che, pratyAhAra che, dhAraNA che, dhyAna che ane samAdhi paNa che. ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ne aparigraha e pAMca yamo kahevAya che. je sAmAyikarUpI prathama prakAranA cAritramAM aMtargata thAya che. zauca, saMtoSa, tapa, svAdhyAya ane Izvara-praNidhAna e pAMca niyamo kahevAya che, je bahudhA dasa prakAranA yatidharmamAM samAI jAya che. hAtha, paga vagerenuM vizeSa saMsthAna e Asana che, je bAhya-tapanA kAya-kleza ane saMlInatA nAmanA vibhAgamAM tathA niSadyAdi-parISahamAM aMtarbhUta thAya che. prANano AyAma eTale nigraha karavo, te prANAyAma che; je mano-gupti, vacanagupti ane kAya-gupti dvArA siddha thAya che. mano-gupti e manaHprANano nigraha che, vacana-gupti e vacana-prANano nigraha che ane kAya-gupti e pAMca iMdriyorUpI pAMca prANano nigraha che. dasa paikInA ATha prANano nigraha A rIte gupti dvArA thAya che, jyAre anya lokomAM pracalita mAtra zvAsocchvAsarUpa prANano nigraha klezakArI gaNIne karavAmAM Avato nathI. zabdAdi viSayomAMthI zravaNAdi pAMce iMdriyone pAchI kheMcI levI te pratyAhAra che, je dasavidha yatidharmanA tapa ane tyAgamAM samAviSTa che. tapano artha jaina-paribhASAmAM khUba vizALa che, te lakSyamAM rAkhavuM ghaTe che. Atma-svarUpamAM manano praveza, te dhAraNA che, Atma-svarUpamAM mananuM pravAharUpe javuM te dhyAna che; ane Atma-svarUpamAM * juo sUtra 2hyuM. + juo tattvArthasUtra a. 9 athavA bhagavatIsUtra zataka 8, uM. 8 athavA. uttarAdhyayanasUtra a. 2. x juo sUtra 3. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karemi bhaMte' sUtra 237 tadAkAra thavuM te samAdhi che. A traNe vastu kAyotsarga tathA bhAvanA dvArA siddha thAya che ke jenuM vidhAna AtyaMtara tapanA chaThThA prakAramAM tathA svataMtra rIte kareluM che. ' AdhyAtmika dRSTie to saMvaranI A kriyAo vicAra, vANI ane vartanane sudhAranArI che, manuSyanA hRdayamAM rahelI pAzavI vRttione dUra karanArI che ane samatA, zAMti tathA pavitratAnA siMcana vaDe kAlpanika duHkhone dUra karIne prazama-rasano anubhava karAvanArI che. TUMkamAM cidAnaMdaghananI mahAmoja mANI zakAya tevI sarva sAmagrI saMvaranA pa7sattAvana bhedomAM rahelI che, tenuM yathArtha ArAdhana e ja sAmAyika che. prabhu zrI mahAvIre grahaNa karelA sAmAyikane aMge zrItattvArthasUtranI bhASya-kArikA(gA. 15, 16)mAM jaNAvyuM che ke : janma-jarA-maraNArtaM, jagadazaraNamabhisamIkSya niHsAram / sphItamapahAya rAjyaM, zamAya dhImAn pravavrAja // pratipadyAzubhazamanaM, niHzreyassAdhakaM zramaNaliGgam / kRtasAmAyikakarmA, vratAni vidhivat samAropya // janma, jarA ane maraNathI pIDAtA jagatane azaraNa ane niHsAra joIne e medhAvI puruSe vizALa rAjya-sukhano tyAga karIne zAMtine mATe pravrajyA grahaNa karI. te vakhate temaNe azubhane zamAvanAro ane kalyANamArgano sAdhaka evo zramaNano veSa dhAraNa karyo, tathA sAmAyika-karmano svIkAra karIne vratone vidhi-pura:sara svIkAryA. tAtparya ke prabhu zrI mahAvIre saMsArano tyAga karIne Atma-kalyANa sAdhavA mATe je kriyAno Azraya lIdho hato, te sAmAyikanI kriyA hatI ane tenI siddhi vaDe ja temane kevalajJAna prApta thayuM hatuM. sAmAyikanI siddhi karavA mATe kaI bhUmikAe pahoMcavuM Avazyaka che ? teno yatkiMcit khyAla zrIvizeSAvazyakabhASyagA. 2679, 2680)nI nimna paMktiomAM ApavAmAM Avyo che : jassa sAmANio appA, saMjame niyame tave / tassa sAmAiyaM hoi, ii kevali-bhAsiyaM // Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2380zrI zrAddha-pratikramaNa sUtraprabodhaTIkA-1 jeno samabhAvavALo AtmA saMyama, niyama ane tapamAM sArI rIte Avelo hoya, tene sAmAyika thAya che; ema zrIkevalI bhagavaMte kaheluM che. jo samo savvabhUesu, tasesu thAvaresu ya / / tassa sAmAiyaM hoi, ii kevali-bhAsiyaM // trasa ane sthAvara evA sarva jIvo pratye je rAga-dveSa-rahita cittavRttithI varte che, tene sAmAyika thAya che; ema zrIkevalI bhagavaMte kaheluM che. eTale mULaguNa rUpa saMyama, uttaraguNa rUpa niyama, anazanAdi tapa ane sarva jIvo pratye rAgadveSa-rahita citta-vRtti e sAmAyikanI siddhinAM mukhya aMgo che. ahIM mULaguNathI mahAvrato ane uttara-guNathI samitio tathA guptio samajavAnI che. matalaba ke mahAvrato, samitio, guptio, tapa ane bhAvanAnI pAchaLa je Adarza rahelo che, te ja Adarza sAmAyikanI kriyA karatI vakhate najaranI samakSa rAkhavo joIe. sAmAphiya-sutta athavA karemi bhaMte sUtra AvI eka apUrva kriyA mATe yojAyeluM che, tethI te artha-gaMbhIra ane prAsAdika hoya e svAbhAvika che. temAM vinayano vikAsa che, saMkalpanI zuddhi che, temanuM pratyAkhyAna che, saguNanI upAsanA che ane jIvana pratyenI dRSTinuM yogya ghaDatara paNa che. sUtranA prAraMbhamAM AvelAM bhaMte-e be pado guru pratyeno apUrva Adara batAve che; eTale temAM vinayano vikAsa rahelo che. tyAra pachI rajU thato sIma zabda samabhAvano Adarza rajU kare che, eTale temAM saMkalpanI zuddhi rahelI che. tyAra pachI sAvanuM no parizvAmi e traNa pado vyavasthita thayelAM che, je sAvadya yogano tyAga sUcave che; eTale temAM heyanuM pratyAkhyAna raheluM che. tyAra pachI nAvaniyamuM juvAni e pado Ave che, je kAlanI maryAdAnuM ane pratijJAnuM sUcana kare che. sAmAyikano ochAmAM ocho kALa paNa eka muhUrta(48 miniTa)no samajavo A mATe vaMdittAsUtranI cUrNimAM kahyuM che ke : jAva niyamaM pajjuvAsAmitti-jaivi sAmanna vayaNameaM, tahAvi Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karemi bhaMte-sUtra 0239 jahannaovi aMtomuhuttaM niyameNa ThAyavvaM, parao'vi (jahA) samAhie ThAyavvamiti arthAta jAva niyama pajvAsAmi pATha jo ke sAmAnya vacanarUpa che, to paNa ochAmAM ochuM aMtarmuhUrta nizcayathI sAmAyikamAM rahevuM. te pachI paNa cittanI samAdhi rahe tyAM sudhI sAmAyikamAM vadhAre rahevuM. -(dharmasaMgraha bhAga 1. pR. 244) A pachInAM nava pado vidaM tivi, mauvi vAyA vALa, ra fja ra AraSi-yoga ane karaNanI spaSTatA karavA aMge yojAyelAM che, je sAvadya tyAganI mULa pratijJAnA poSaka che, eTale temanA pratyAkhyAnane vadhAre ja sphaTa kare che ane tyAra pachI AvatAM tarasa saMte ! paDadApi nivAra sAhiNi maMAdi vosirAmi-e sAta pado bhUtakALanI ayogya pravRttinAM samAlocaka, vartamAnanI ayogya pravRttinAM niMdaka ane bhaviSyakAlanI ayogya pravRttinAM pratibaMdhaka hoIne jIvana pratyenI dRSTinuM suyogya ghaDatara karanArAM che. TUMkamAM karemi bhaMte sUtra e jIvanamAM ucca guNo khIlavavAno apUrva Adarza rajU kare che. karemi bhaMte sUtra e sAmAyika nAmanA prathama AvazyakanuM mULa sUtra che, tethI tenA para niryukti, cUrNi, bhASya ane TIkAo thayelI che. A sAhitya khUba ja vizALa ane vidvattApUrNa hoIne khAsa adhyayana mAgI le che. temAMya zrIjinabhadragaNi kSamAzramaNe raceluM vizeSAvazyaka-bhASya jenI gAthAo 3603 che, te jainatattvajJAnanA mukuTamaNi-samuM hoIne khAsa abhyAsa karavA lAyaka che. te sivAya bIjA aneka jANItA jainAcAryoe tenA para jude jude sthAne vivecana kareluM che, je sUtranI mahattA ane gaMbhIratAno pUro khyAla Ape che. A sUtramAM sarva varNa 76 ane temAM guru 7 tathA laghu 69 che. (7) prakIrNaka karemi bhaMte sUtrano cAlu pATha pratikramaNa sUtra-cUrNimAM che. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. sAmAiyapAraNa- suttaM [sAmayipAraLa-mUtrama] sAmAyika pAravAnuM sUtra (1) mUlapATha sAmAiyavaya- jutto, jAva maNe hoi niyama - saMjutto / chinnai asuhaM kammaM, sAmAiya jattiyA vArA // 1 // sAmAiya(aM)mi u kae, samaNo iva sAvao havai jamhA / eeNa kAraNeNaM, bahuso sAmAiaM kujjA // 2 // * sAmAyinta vidhirUM (6), tIthavuM ( chuM), vidhiDuM (6), pAliDaM ( ryu), vidhi karatAM ji (je) kAM( ko ) i avidhi huo hui ( hoya) teha vihaM (huM) mani (1) vani (7) vAyADuM (T) rI micchAmi dukkaDaM // (dasa mananA, dasa vacananA, bAra kAyAnA e batrIsa doSamAMthI je koI doSa lAgyo hoya te mana, vacana, kAyAe karI micchA mi dukkaDaM)x * A sUtranI baMne gAthAo gAhA chaMdamAM che. + A pATha kramAMka 11 vALI pothI uparathI lIdhelo che. x A pATha ogaNIsamI sadInI pothIo sivAya bhAgye ja jovAmAM Ave che. jo ke sAmAyikanA 32 doSa saMbaMdhI svAdhyAya ane kulako soLamI sadImAM paNa racAyelAM jaNAya che : 1. vi. saM. 1363mAM kharataragacchIya zrI jinaprabhasUrie racelI vidhiprapAmAM nirdeza tarIke tathA vi. saM. 1411mAM kharataragacchIya zrI taruNaprabhAcArye racelA SaDAvazyakabAlAvabodhamAM sAmAIya-pAraNa-gAhA tarIke nIcenI gAthAo jovAmAM Ave che :bhayavaM dasaNNabhaddo, sudaMsaNo thUlabhadda vayaro ya / sattIya--zida- cAyA, sAdU vihA hUMti || Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pAravAnuM sUtra7 241 sAhUNa vaMdaNeNaM, nAsai pAvaM asaMkiyA bhAvA / phAsua- dANe nijjara, abhiggaho nANamAINaM // 2 // chaumattho mUDhamaNo, kittiyamittaM pi saMbharai jIvo / jaM ca na saMbharAmi ahaM, micchA mi dukkaDaM tassa ||3|| jaM jaM maNeNa citiyamasuhaM vAyAi bhAsiyaM kiMci / asuhaM kAraNa kayaM, micchA mi dukkaDaM tassa ||4|| sAmAiya-posaha-saMThiyasya jIvassa jAi jo kAlo / so saphalo bodhavvo, seso saMsAraphalaheU // 5 // 2. vi. saM. 1468mAM rudrapallIyagacchanA zrIvardhamAnasUrie racelA AcAradinakaramAM (pRSTha 319 para) sAmAyika pAravAnI vidhi darzAvatAM nIce jaNAvyA pramANe 7 gAthAMso darzAvI che : jaM jaM maNeNa baddhaM, jaM jaM vAyAi bhAsiyaM kiMci / jaM jaM kAraNa kayaM, micchA me dukkaDaM tassa // 4 // savve jIvA kamma - vasi, mahiyali je ya bhamaMti / te mae savve khamAviyA, majjha vi te ya khamaMti (tu) // 5 // khamiu khamAviu maI, khamiu savvaha jIva-nikAo / siddhaha dinna AloyaNa, na mma (ma) ha vairu na pAo // 6 // sAmAiyavayajutto, jAva maNo hoi niyama- saMjutto / chiMdara asuhaM kammaM, sAmAiya jattiyA vArA // 7 // sAmAyika vidhi lIdhauM, vidhi pAriyauM vidhimAMhi ji kAM ( ko ) i avidhi AsAtanA kI tassa micchAmi dukkaDaM // 3. vidhipakSa apa2nAma aMcalagacchanA zrI jayakesarisUrinA ziSya upAdhyAya mahimAsAgare [vi. saM. 1498mAM] racelA SaDAvazyaka vivaraNamAM sAmAyika pAravAnI vidhiyAM 8 gAthAo nIce pramANe bhevAmAM Ave che, temAM sAmAiya-vayajutto gAthA zrI che :- mAsamArA he, naara trizi gaezI, pachrdha, sAmAyika phAsiuM, pAliuM, sohiuM, tIriuM, kIratiuM, ArAdhiuM, vidhi kIdhauM, vidhi pAliuM, vidhi karatAM jiko avidhi AzAtanA huI, tehaM sivahuM mina, vacana, kAyAM karI micchA mi dukkaDaM II jaM jaM maNeNa baddhaM, jaM jaM vAyAi bhAsiyaM pAvaM / kAraNa vi duTTha kayaM, micchA me dukkaDaM tassa // 1 // pra.-1-16 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 chamauttho mUDhamaNo, kittI (tti) yamittaM pi saMbharai jIvo / jaM ca na saMbharAmi ahaM, micchA me dukkaDaM tassa // 2 // sAmAiyavaya- jutto, jAva maNe hoi niyama- saMjutto / chiMdai asuhaM kammaM, sAmAiya jattiyA vArA ||3|| sAmAiya-posaha-saMThiyassa, jIvassa jAi jo kAlo / so saphalo bodhavvo, seso puNa jANa viphalati ||4|| sAgaracaMdo kAmo caMdaviDaM ( vaDi) so sudaMsaNo dhanno / jesi posahapaDimA, na khaMDiyaM (yA) jIvidaM (yaM) te vi // 5 // savve jIvA kamma - vasi, caudaha rajja bhamaMti / te savi maI khamAviyA, majjha vi te ukhamaMtu ||6|| khamiya khamAviya maI, khamiya chavviha jIva - nikAya / siddhahaM dinaM AloyaNaM, majjha[na] vi vaira na pAu ||7|| divase divase lakkhaM, dei suvannassa khaMDiyaM ego / iyaro puNa sAmAiyaM, karei na pahuppae tassa // 8 // gAthA sugamArtha (rthA ) // iti zrI vidhipakSa - suzrAvakasAmAcArI samAyAta (tA) / 4. vi. saM. 1501mAM tapAgacchanA zrI hemahaMsagaNie racelA paDAvazyakabAlAvabodhamAM (pothI 7 pR. 66 upara) sAmAyika pAravAnI gAthAo nIce mujaba khAyelI che : have prasaMgiIM sAmAyika pAravAnI gAhA vaSANaI chaU sAmAiyavaya- jutto, jAva maNe hoi niyama- saMjutto / chinnai asuhaM kammaM, sAmAiyaa jattiyA vA // 1 // sAmAiyammi u kae.... kujjA // 2 // sAmAia -posaha[saM] Thiassa jIvassa jAi jo kAlo / so saphalo bodhavvo, seso saMsAraphala - heu (U) ||3|| sAmAyika vidhaI lIdhauM0.....' " 5. kramAMka 11 vALI pothI je saM. 1678mAM lakhAyelI che, tenA pR. 10 6 upara A gAthAo nIcenA krame lakhAyelI che : Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pAravAnuM sUtra 243 (2) saMskRta chAyA sAmAyikavrata-yuktaH, yAvat manasi bhavati niyama-saMyuktaH / chinatti azubhaM karma, sAmAyikaM yAvataH vArAn // 1 // sAmAyike ta kate, zramaNaH iva zrAvakaH bhavati yasmAt / etena kAraNena, bahuzaH sAmAyikaM kuryAt // 2 // (3) sAmAnya bhane vizeSa artha sAmAiyavaya-jutto-[sAmAyikavrata yuktaH]-sAmAyitathI yust. vrata zabdano artha tyAga, pratyAkhyAna ke nivRtti thAya che. te mATe zrItattvArthasUtrama | cha :-hiMsA-'nRtasteyAbrahma-parigrahebhyo virativratam (sa. 7. sU. 1). DiMsA, anRta, yorI, abrAhama ane pariza; bhAMthI virata sAmAiyavayajutto0 // 1 // sAmAiyammi u kae0 // 2 / / sAmAika vidhiI lIdhauM sAmAia-posaha-saMThiassa0 // 3 / / 6. kramAMka 26 vALI pothInA patra 14mA upara A gAthAo nIcenA krame ApI che - sAmAia-vaya-jutto 1. sAmAiaMmi u kae 2. sAmAia-posaha-saMThiassa jIvassa jAi jo kAlo / so saphalo bodhavvo, seso saMsAraphala-heu(U) // 3 // chaumattho mUDhamaNo, kittiamittaM pi saMbhare jIvo / jaM kiMci na saMbharAmi, micchA mi dukkaDaM tassa // 4 // tyAra pachI nIceno pATha ApavAmAM Avyo che :sAmAmaka vidhi lIdhuM, vidhiM pAyeM, ji kAi avithi huo hui; te savihu maneM vacaneM kAyAI karI tassa micchA mi dukkaDaM ||ch|| 7. 30 pANI pothImA sAmAiyavaya-jutto bhane sAmAiyaMmi u kae bheje ||thaao sopI che. tyAra pachI sAmAyika vidhi lidhauM, vidhaI pAliGa, vidhi karatAM je koi avidhi hui hoi, te saviDaM manne vacanne kAyAiM karI micchA mi dukkaDaM / dasa mananA, dasa vacananA, bAra kAyAnA, batrIsa doSamAhe je koI doSa lAgo hoi, te savihaM mane vacane kAyAI karI tassa micchA mi dukkaDaM // 516 sApeto cha. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2440 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 thavuM, virAma pAmavo, te vrata che. sAmAyikamAM sAvaghayogano tyAga hovAthI teno samAveza paNa vratamAM ja thAya che. zrAvakanAM bAra vratomAM te navamuM che ane cAra zikSAvratomAM te paheluM che. nava- -[yAvat]-jyAM sudhI. maLe[manasi]manamAM. hor3a-[mavati hoya che. niyama-paMgutto-[niyama-saMyu :]-niyamathI yukta, niyamathI joDAyelo, niyamavALo, niyamadhArI. sAmAyika e pratyAkhyAna ke viratinI dRSTie vrata che tema chatAM e aNuvratonI puSTine mATe yojAyeluM hoIne uttaraguNa ke niyama paNa kahevAya che. athavA sAvaghayogane amuka kAla-maryAdA sudhI choDavAnI je pratijJA, te paNa niyama ja che ane tethI tevA niyamathI je koI saMyukta eTale joDAyelo hoya, tene niyama-saMyukta ke niyamavALo kahevAya che. iina-[chinnatti]-chede che, kApe che. chinatti e chi-chedavuM, bhedavuM, kANuM pADavuM ke nAza karavo evA arthavALA dhAtunuM trIjA puruSanuM ekavacana che. amruduM-[garanumam]-azubha pApavALA. mAM-[f]-karmane. rAga-dveSanI cikAza vaDe pudgalonI je vargaNAo AtmA vaDe grahaNa thAya che ane je spaSTa (aDakIne), baddha (joDAIne), nidhatta (vadhAre joDAIne) ke nikAcita (tAdAtmyabhAva pAmIne) rIte Atma-pradezo sAthe joDAya che, te karma kahevAya che. ahIM phalanI dRSTi e tenA zubha ane azubha evA be ja vargo pADelA che, paraMtu prakRtinI dRSTie tenA ATha vibhAgo paDe che; je anukrame (1) jJAnAvaraNIya, (2) darzanAvaraNIya, (3) vedanIya, (4) mohanIya, (5) nAma, (6) Ayu, (7) gotra ane (8) aMtarAya karma tarIke oLakhAya che. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pAravAnuM sUtra0 245 sAma-[sAmAyi]-sAmAyika. ahIM prathamA vibhaktine lopa thayelo che ttiyA-[yAvata]-jeTalI ttiya e vizeSaNa che, teno artha jeTalI thAya che. (pA. sa. ma. pR. 433) vArA-[vArI]-vAra. vAra e vAra zabdanuM bahuvacana che; teno artha vAra, vakhata ke phero thAya che. sAmaphiSi-[sAmayi%]-sAmAyikamAM. 3-[]-ja. va-]i -karSe chate, karatAM, karavAthI. vRttei sati (A. TI. ma. gA. 801). maLo-[zrama :]-samaNa, zramaNa, sAdhu. (vizeSa artha mATe juo sUtra trIjuM.) rU-[3]-jevo. A pada upamA, sAdagdha ke unmelA darzAvanAruM avyaya che. ahIM te upamA ke sAdazyanA arthamAM vaparAyeluM che. sAvo-[zrAvea]-zrAvaka, gRhastha zra-[kRti] sAMbhaLavuM e dhAtu parathI A zabda banelo che, jeno artha sAMbhaLanAra thAya che. zrIsthAnAMgasUtranI abhayadevasUrie karelI vRttimAM teno artha-kRti vinavavanati zrAvaH je jina-vacanane sAMbhaLe, te zrAvaka e rIte ghaTAvavAmAM Avyo che. anya pUrvAcAryoe kRti sAdhusamIpe sAdhu-sAmIvADImati zrAvaLa: je sAdhusamIpe jaIne sAdhu-sAmAcArI-sAdhujIvanane lagatA AcAronuM zravaNa kare che, te zrAvaka evo artha paNa ghaTAvyo che. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 hava6-[avaMti]-thAya che. naha-[mAjethI, je kAraNathI. M-[tena]-e. vara-[vArana]-kAraNathI, kAraNa vaDe. vAto-[vaduHFbahu vAra, vAraMvAra, ghaNI vAra. sAmA-[sAmAyinsAmAyika. nA-[ 7-kare, karavuM joIe. vidhi-niyata krama. nakkI karelI paddhati. (4) tAtparyArtha sAmAyipAra-sUtrasAmAyikane pAravAnuM sUtra pAravuM eTale pAra utAravuM, vidhisara pUrNa karavuM. A sUtrano upayoga sAmAyikanI kriyAne vidhisara pUrNa karavAmAM thAya che, tethI tene sAmAyipA2U-sUtram kahyuM che. vaLI teno prAraMbha sAmAvaya-gutto zabdathI thato hoIne e nAme paNa oLakhAya che. sAmAphavaya-nutta-sAmAyikavratathI yukta. sAmAyikavratane vidhi-pura:sara grahaNa karIne, tenuM yathAzakti ArAdhana karanAra sAmAyikavratathI yukta kahevAya che. vAva-jyAM sudhI. mane do niyama-saMgutto-manamAM niyamathI yukta hoya che. sAmAyikano karanAra sAvadyayoganA tyAgarUpI niyamamAM traNa prakAre joDAyelo hoya che : (1) manathI, (2) vacanathI ane (3) kAyAthI. tenA mananuM joDANa atimahattvanuM che, kAraNa ke te bhAvonuM vAhana che; ane bhAvo to niraMtara aMtaramAMthI-AMtarika-sRSTimAMthI UThyA ja kare che. matalaba ke tenuM kSetra ati vizALa ane aparimita che. tethI jayAM sudhI tene koI paNa prakAranA dhyAnathI baddha karavAmAM na Ave, tyAM sudhI te vividha bhAvomAM ramyA ja kare che. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pAravAnuM sUtra 247 jaina zAstrakAroe A bhAvonA traNa vibhAgo pADelA che : (1) aprazasta, (2) prazasta ane (3) vizuddha. temAM krodha, mAna, mAyA, lobha, hAsya, rati(prIti), arati (aprIti), bhaya, zoka, jugupsA (dhRNA) ane veda (maithunAbhilASa) e aprazasta bhAvo che, jayAre maitrIbhAva, pramodabhAva ane kAruNyabhAva e prazasta bhAvo che; ane saMpUrNa madhyasthabhAva ke samabhAva e vizuddha bhAva che. te prazama-rasa, zAMta-rasa ke sudhArasa paNa kahevAya che. A bhAvo paikI aprazasta bhAvone mana jhIle nahi, to te sAmAyikanA niyamathI yukta gaNAya. eTale ja manamAM niyama-saMyukta hovAno artha manane aprazasta bhAvanA tyAgarUpa niyamamAM rAkhavAno che. chinna masudaM makhaM-azubha karmano nAza kare che. tattvathI karmamAtra azubha che, kAraNa ke AtmAnuM zuddha svarUpa prakTa thavAmAM te aMtarAyabhUta che, to paNa vyavahArathI pApAmravane ja azubha karma kahevAmAM Ave che, kAraNa ke teno vipAka atikaTu hoya che; ane tenA udayane lIdhe satsaMga ke sArAM sAdhanonI prApti jaladI thatI nathI. AvAM azubha karmo sAmAyikanA samaya daramiyAna utpanna thatI bhAva-zuddhi vaDe nAza pAme che. bhAva-zuddhi e eka prakAranuM AtyaMtara tapa che, tethI tenA vaDe karmano nAza karI zakAya che. sImA bariyA vArA-jeTalI vAra sAmAyika. sAmami 3 sAmAyika ja karyo chate. samauo rUva sAva hava-zrAvaka zramaNanA jevo thAya che. nA-jethI UUUM vAroe kAraNathI. vahu sAmAphiyaM -sAmAyika ghaNI vAra karavuM joIe. batrIsa doSa-sAmAyikanA samaya daramiyAna tajavA yogya 32 bAbato. sAmAyikamAM mana, vacana ane kAyA dvArA thatA nIcenA batrIsa doSo choDavA joIe : Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2480zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 mananA dasa doSo viveka no-tti, nAmasthI -ma-niyAtthiI ! saMsaya-rosa aviNao, abahumANae dosA bhANiyavvA // (1) aviveka doSa-sAmAyikanA samaya daramiyAna Atma-hita sivAya anya vicAro karavA te aviveka doSa che. (2) yazakIrti doSa-loko vAhavAha bole evI icchAthI sAmAyika karavuM te yazakIrti doSa che. (3) lAbha-vAMchA doSa-sAmAyika dvArA koI paNa jAtanA lAbhanI icchA rAkhavI te lAbha-vAMchA doSa che. (4) garva doSa-anya loko karatAM huM sAruM sAmAyika karuM chuM ane tethI huM badhA karatAM caDiyAto chuM, evo vicAra karavo te garva doSa che. (5) bhaya doSa-huM sAmAyika nahi karuM to anya loko zuM kaheze ? evA bhayathI sAmAyika karavuM te bhaya doSa che. (6) nidAna doSa-sAmAyika karIne tenA phala tarIke sAMsArika sukhanI icchA karavI te nidAna doSa che. (7) saMzaya doSa-sAmAyikanuM phala maLaze ke kema ? evo vicAra karavo te saMzaya doSa che. (8) roSa doSa-koI paNa kAraNathI utpanna thayelA roSamAM ne roSamAM sAmAyika karavA besI javuM te roSa doSa che. (9) avinaya doSa-jJAna, darzana, cAritra ane tenA dhAraka sAdhu pratye zraddhA ane vinaya vagara sAmAyika karavuM te avinaya doSa che. (10) abahumAna doSa-bhaktibhAva, bahumAna ane umaMga sivAya sAmAyika karavuM te abahumAna doSa che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pAravAnuM sUtra 7 249 vacananA dasa doSo. kuvayaNaM sahasAkAre, sachaMdra-saMgheya-nadaM ca / vijJA-vihAmoDavuddha, niravekkho muNamuNA dosA dasa // (11) kuvacana doSa-kaDavuM, apriya ke asatya vacana bolavuM, te kuvacana doSa che. (12) sahasAkAra doSa-vagara-vicAreya ekAeka vacana kahevuM te sahasAkAra doSa che. (13) svacchaMda doSa-zAstranI darakAra rAkhyA vinA koI paNa vacana bolavuM te svacchaMda doSa che. (14) saMkSepa doSa-sAmAyika letI vakhate tenI vidhinA pATha tathA svAdhyAya daramiyAna anya koI sUtrasiddhAMtanA pATha TUMkANamAM bolI javA te saMkSepa doSa che; matalaba ke te sphuTa ane spaSTAkSare bolavA joIe. (15) kalaha doSa-sAmAyika daramiyAna koInI sAthe kalahakArI vacana bolavuM te kalaha doSa che. (16) vikathA doSa-sAmAyika daramiyAna strInAM rUpa-lAvaNya-saMbaMdhI, khAna-pAnanA-svAdasaMbaMdhI, lokAcAra-saMbaMdhI ke koInI zobhA yA saundaryasaMbaMdhI, vAtacIta karavI te vikathA doSa che. [cAra prakAranI vikathA mATe juo-zrIharibhadrasUrie racelI zrI dazavaikAlika sUtranI TIkA. adhyayana trIjuM.] (17) hAsya doSa-sAmAyikamAM koInI hAMsI karavI ke hasavuM e hAsya doSa che. (18) azuddha doSa-sAmAyikanA sUtra-pAThamAM kAno, mAtrA ke mIMDuM nyUnAdhika bolavAM athavA hrasvano dIrgha ne dIrghano hrasva uccAra karavo, athavA to saMyuktAkSarone toDIne bolavA ane chUTA akSarone saMyukta bolavA Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 te azuddha doSa che. (19) nirapekSa doSa-apekSA rahita vacana bolavuM eTale ke nizcayakArI bhASAno upayoga karavo te nirapekSa doSa che. A kArya huM jarUra karIza, tamAruM kAma thaze ja, vagere vAkya-prayogo nirapekSa che; jyAre A kArya mATe huM banato prayatna karIza, tamAruM kAma thavAno saMbhava che vagere vAca-prayogo sApekSa che. A jAtanI bhASAmAM jUThA paDavAno saMbhava raheto nathI. (20) muNamuNa doSa-sAmAyika samaya daramiyAna gaNagaNyA karavuM athavA sUtra-pAThamAM garabaDa goTA vALavA te muNamuNa doSa che. kAyAnA bAra doSo. kuAsaNaM calAsaNaM calA diThThI, sAvajjakiriyA ''laMbaNA''kaJcaNa-pasAraNaM / Atama-moDA-mana-vimAmAM, niddA veyAvaccati bArasa kAyadosA // (21) ayogyAsana doSa-sAmAyikamAM paga para paga caDAvIne besavuM te ayogyAsana doSa che. (22) asthirAsana doSa-DagamagatA Asane athavA jyAMthI UThavuM paDe tevA Asane besIne sAmAyika karavuM, te asthirAsana doSa che. (23) caladRSTi doSa-sAmAyikamAM beThA chatAM cAre bAju najara pheravyA karavI te caladiSTa doSa che. (24) sAvadhakriyA doSa-sAmAyikamAM beThA chatAM koI paNa gha2kAmanI ke vepAra-vaNajane lagatI vAtano saMjJAthI izAro karavo te sAvadhakriyA doSa che. (25) AlaMbana doSa-sAmAyika vakhate koI bhIMta ke thAMbhalAnuM AlaMbana laIne besavuM te AlaMbana doSa che. (26) AkuMcana-prasAraNa doSa-sAmAyika cAlu chatAM hAtha-pagane Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pAravAnuM sUtra 70 251 lAMbA-TUMkAM karavA te AkuMcana-prasAraNa doSa che. doSa che. (27) Alasa doSa-sAmAyikanA samayamAM Alasa maraDavuM te Alasa (28) moTana doSa-sAmAyikanA samaya daramiyAna hAtha-paganI AMgaLInA TAcakA phoDavA-TacAkA vagADavA (zarIra maraDavuM) te moTana doSa che. (29) mala doSa-sAmAyika vakhate zarIrano mela utA2vo te mala doSa che. (30) vimAsaNa doSa-sAmAyikanA samayamAM edInI mAphaka besI rahevuM te vimAsaNa doSa che. (31) nidrA doSa-sAmAyikamAM UMghavuM te nidrA doSa che. (32) vastra-saMkocana doSa-sAmAyikamAM TADha vagerenA kAraNathI [ke vinA-kAraNe ] vastrane saMko2vAM te vastra-saMkocana doSa che.* * A saMbaMdhamAM vikramanI 19mI sadInA kavi paM. zrI vIravijayajIe racelI sajjhAya nIce mujaba che : [copAI] zubha-guru-caraNe nAmI zIsa, sAmAyikanA doSa batrIza; kahIzuM tyAM mananA dasa doSa, duzmana dekhI dharato roSa. sAmAyika aviveke kare, artha-vicAra na haiDe dhare; mana udvege icche yaza ghaNo, na kare vinaya vaDerA taNo. bhaya ANe ciMte vyApAra, phaLa-saMzaya niyANAM sAra; have vacananA doSa nivAra, kuvacana bole kare TuMkAra. le kuMcI, jA, ghara ughADa, mukha lavarI karato vaDhavADa; Avo, jAvo bole gALa, moha karI hularAve bALa. kare vikathA ne hAsya apAra, e daza doSa vacananA vA; kAyA-kerAM dUSaNa bAra, capalAsana jove dizi cAra. sAvadya kAma kare saMghAta, ALasa moDe UMce hAtha; paga laMbe bese avinIta, osIMgaNa le thAMbho bhIMta. 1 2 3 4 pa da Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2520 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 vAcaka zrI umAsvAti-praNIta tattvArtha sUtranA adhyAya 7nA sUtra 28mAM sAmAyika vratanA aticAro TUMkAmAM nIce pramANe darzAvyA che : yogaduSpraNidhAnAnAdarasmRtyanupasthApanAni bhAvArtha :- (1) kAyadupraNidhAna, (2) vacanadupraNidhAna, (3) manodupraNidhAna, (4) anAdara ane (5) smRtinuM anusthApana e pAMca aticAro sAmAyika vratanA che. (5) artha-saMkalanA sAmAyika-vratadhArI jyAM sudhI ane jeTalI vAra manamAM niyama rAkhIne sAmAyika kare che tyAM sudhI ane teTalI vAra te azubha karmano nAza kare che. 1. sAmAyika ja karye chate zrAvaka zramaNa (sAdhu) jevo thAya che; tethI teNe sAmAyika vAraMvAra karavuM joIe. 2 A sAmAyika meM vidhi-pUrvaka grahaNa karyuM che ane vidhipUrvaka pUrNa karyuM che. te baMne prakAranI kriyAmAM jo koI paNa avidhi ke bhUla saratacUkathI thaI gaI hoya to te saMbaMdhI mAruM pApa niSphala thAo. vaLI A sAmAyikanA samaya daramiyAna dasa mananA, dasa vacananA ane bAra kAyAnA ema kula batrIsa doSomAMthI je koI paNa doSanuM sevana saratacUkathI thaI gayuM hoya, to te saMbaMdhI mAruM pApa niSphala thAo. mela utAre khaNaja khaNAya, paga upara caDAve pAya; ati ughADuM mele aMga, DhAMkI vaLe tyama aMga upAMga. nidrAe rasa phala nirgame, karahA kaMTakatarue bhame; e batrIse doSa nivAra, sAmAyika karajo nara nAra. samatA-dhyAna-ghaTA UjaLI, kesarI cora huvo kevaLI; zrI zubhavIra-vacana pAmatI, svarge gaI sulasA revatI. 7 8 ( Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pAravAnuM sUtra7253 (6) sUtra-paricaya sAmAyikamAM vyatIta thayelo kAla saphala che ane bAkIno badho kAla saMsAra-vRddhinuM kAraNa che* eTale sAmAyikanI kriyA jIvanabhara thAya tevo Adarza rAkhavo joIe. jo tema na bane to dezavirati-cAritrano svIkAra karIne haMmezAM bane teTalo vakhata sAmAyikamAM pasAra karavo joIe. te paNa na bane to pratidina amuka sAmAyika karavAno nirNaya karavo joIe, ane te paNa na bane to chevaTe parvadivase to jarUra sAmAyika karavuM joIe. sAmAyikanI kriyAno abhyAsa jema jema vadhato jAya che, tema tema mane zAMta ane svastha thatuM jAya che; tathA tenI ekAgratA, manana-zakti ane dhAraNA-zakti khIlatI jAya che. jo ke mAnasika zaktionI khilavaNI e sAmAyikanuM mukhya dhyeya nathI, to paNa te eka prabala sAdhana che ane teno upayoga vRttio para kAbU rAkhavAmAM saphaLa rIte thaI zake che, tethI teno nirdeza ahIM karavo che. vaLI sAmAyikano abhyAsa AgaLa vadhatAM kSamA, namratA, ane saMtoSa jevA mahAna guNo sArI rIte vikAsa pAmatA hoIne sAmAyika karanArano rasa sAmAyikanI kriyAmAM dina pratidina utkRSTa banato jAya che ane pachI to tene choDavAnuM jarA paNa dila thatuM nathI. AvI sthiti abhyadayanI zubha nizAnI che. sAmAyika e cAritrano sAra hoIne mokSamArgano maMgala daravAjo che, tethI tenI tulanA anya koI paNa padArthathI thaI zakatI nathI. tema chatAM kalpanA-priya manane saMtoSa ApavA mATe jJAnI puruSoe tenuM mAhAsya judI judI rIte jaNAvyuM che. eka sthaLe kahyuM che ke : divase divase lakkhaM, dei suvanassa khaMDiyaM ego / ego puNa sAmAiyaM, karei na pahuppae tassa // sAmAiya-posaha-saMThiyassa jIvassa jAi jo kAlo / / so sarUno volgo, seso saMsArata-heka | jIvano je samaya sAmAyika ane poSadhamAM rahetAM vyatIta thAya che, te saphaLa che jyAre bAkIno badho samaya saMsAra-vRddhinuM kAraNa che. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2540 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 eka mANasa pratidina lAkha khAMDI sonAnuM dAna de ane bIjo mANasa pratidina eka sAmAyika kare to sAmAyikavALo caDI jAya. matalaba ke suvarNanuM dAna denAro sAmAyika karanAranI barobarI karI zakato nathI. vaLI anya sthaLe kahyuM che ke : tivvatavaM tavamANo, jaM na viniTThavai jamma- koDIhiM / taM samabhAvia - citto, khavei kammaM khaNaddheNa // kroDo janma sudhI tIvra tapa karatAM paNa jIva je karmone khapAvI zakato nathI, te karmane samabhAvathI yukta AtmA ardhI kSaNamAM khapAve che. matalaba ke sAmAyika e utkRSTamAM utkRSTa tapa che. AvI utkRSTa maMgalakArI kriyAne choDavAnuM mana kone thAya ? tema chatAM pratijJAno samaya pUro thatAM tene vidhisara pUrI karavI e kartavya gaNAya che, tethI te prasaMge pharIne paNa sAmAyika karavAnI bhAvanA jAgrata thAya teTalA mATe prastuta sUtranI yojanA che. temAM jaNAvyuM che ke sAmAyika karanAra jyAM sudhI ane jeTalI vAra mana vaDe karIne niyamasaMyukta hoya che arthAt bhAvathI sAmAyikadhArI hoya che, tyAM sudhI ane teTalI vAra azubha karmane chede che. Ano paramArtha e che ke sAmAyika karanAre sAmAyikanA kAla daramiyAna potAnA mananI saghaLI vRttione kAbUmAM rAkhIne samabhAva tarapha prayANa karavuM joIe ane tema thAya to ja AtmAne vaLagelAM tamAma azubha karmo kharI paDe. vaLI, sAmAyika karanAranI sthiti A vakhate zramaNa (sAdhu) jevI hoya che, kAraNa ke teNe sAvaghayoganuM pratyAkhyAna cha-koTithI kareluM che ane bAkInI traNa-koTi mATe tenA aMtaranI bhAvanA che. eTale sAmAyika jo ke te samaya-pUratuM pUrNa thAya che, to paNa teNe pharI pharIne karavAnI bhAvanA aMtaramAM rAkhavI joIe. vaLI e paNa lakSyamAM rAkhavuM joIe ke sAmAyika levAno vidhi ane pAravAno vidhi paNa doSa-rahita thAya ane sAmAyikanA kAla daramiyAna avivekAdi 32 doSonuM sevana bhUle-cUke paNa na thAya. A sUtramA sarva varNa 74 ane temAM guru 7 tathA laghu 67 che. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pAravAnuM sUtra 0 2papa (7) prakIrNaka A sUtranI prathama gAthA AcAradinakaramAM tathA mahimAsAgara upAdhyAye racelA paDAvazyaka-vivaraNamAM najare paDe che tathA bIjI gAthA zrIbhadrabAhusvAmI-kRta AvazyakasUtraniryuktimAM najare paDe che. teno gAthAkrama zrIharibhadrasUrie racelI TIkAmAM 801no jaNAvyo che. tyAra pachI pariziSTa tarIke bolAto gujarAtI pATha AcAradinakaramAM, zrIhemahaMsagaNie racelA paDAvazyaka bAlAvabodhamAM tathA tyAra pachInI pothIomAM najare paDe che. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [pAdanoMdha-caityavaMdana karanAre AmAMnA prathama vAkya dvArA guruno Adeza mAgavAno hoya che. te Adeza maLatAM, athavA maLelo mAnIne rUjyuM pada dvArA teno svIkAra sUcavavAno hoya che. A Adeza-vAkyamAM saMskRta bhagavan ! pada keTaleka sthaLe vaparAya che, tathA caityavaMdana karuM. evI bhASA pAchaLanI keTalIka pothIomAM jovAmAM Ave che. + Ja kramAMka vALI pothImAM mAtra jaM kiMcino ja ullekha che ke jene anya pothIomAM chaThThI gAthA gaNelI che. A 12. jagaciMtAmaNi- suttaM [prabhAta-caityavanam jagaciMtAmaNi caityavaMdana icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! caityavaMdana karuM / icchaM / (1) mUlapATha nA-ciMtAmaNi ! nAdauna ! nava-gurU ! nava-vastuLa !, nA-vaMdhava ! nA-satyavAda ! nA-mAva-vicavavA ! | i u kramAMka 4vALI pothImAM mAtra pahelI ane jaM kiMcivALI gAthA ja najare paDe che. kramAMka 2, 5 ane 6vALI pothIomAM A sUtranI bIjI, pahelI ane chaThThI gAthA namaskAra nAmanA sUtra tarIke kramabaddha AvelI che, jeno ullekha kramAMka 2-vALI pothImAM zrItaruNaprabhasUrie patra 48 upara karelo che. I kramAMka 12, 16vALI pothIomAM 4thI tathA pamI gAthAo najare paDatI nathI. kramAMka 11, 19, 23, 25vALI pothIomAM tathA ogaNIsamI sadImAM lakhAyelI pothIomAM 6 gAthAvALo pATha maLe che. 1. A sthaLe na-nArha pATha pracAramAM che, paraMtu prAcIna pothIomAM-kramAMka 4, 5, 6, 11, 16, 19, 23, 25 vageremAM nAda-nAda evo pATha jovAya che. A pATha chaMda tathA mAtrAmeLanI najare paNa vadhAre yogya lAge che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi caityavaMdana 0 257 2. A sthaLe 23 ji evo pATha pracAramAM che, paraMtu prAcIna pothIomAM-kramAMka 4, 6, 11, 16, 19, 23 vageremAM vaDavI vi pATha jovAmAM Ave che, je bhASA tathA chaMdanA mAtrAmeLanI daSTie paNa adhika yogya che. 3. A sthaLe keTalIka pothIomAM gati ane jayaMta evA pATho jovAmAM Ave che, paraMtu jinavaronA saMbodhananI sAthe nathaMtu kriyApada vizeSa baMdhabesatuM hovAthI tathA prAcIna pothIomAM tevo pATha maLI Avato hovAthI te pATha rAkhavAmAM Avyo che. 4. A prathama padya kharataragacchanA ane vidhipakSanA pratikramaNa sUtramAM jovAmAM AvatuM nathI. jo ke zrItaruNaprabhAcArye nirdiSTa karelA karmabhUmi-namaskAranI bIjI gAthA tarIke te prAcIna pothIomAM joI zakAya che. pothI 6 je aMcalagacchanI che, temAM paNa 3 padyavALuM namaskArasUtra ApeluM che. A gAthA temAM najare paDe che. 5. keTalIka pothIomAM vonmabhUmihuM eka ja vAra lakheluM jaNAya che, paNa chaMdanI dRSTie te barAbara nathI. eTale nakala karavAmAM alanA thaI hoya tema saMbhave che. 6. ahIM keTalIka pothIomAM 3eaosa3, 3eto evA pATho paNa jovAmAM Ave che. 7. keTalIka pothIomAM kramAMka 5, 6, 16, 23 vageremAM sattarisara pATha najare paDe che. 8. keTalIka pothIomAM 3 di varanA evo pATha paNa jovAmAM Ave che, to keTalIka pothIomAM vidU-voliphreiM varanA pATha jaNAya che, paraMtu vastuchaMdanA anuprAsano khyAla karatAM ahIM A pATha svIkArelo che. 9. sahasta phuga pAThAMtara. 10. keTalIka pothIomAM yurika evo pATha paNa maLe che. 11. sArI lAgIya pAThAMtara. 12. sini, seni pAThAMtara. 13. vya-maMDaLa pAThAMtara. 14. ahiM pAThAMtara. 15. saMpa saMpaya pAThAMtara. 16. bhAMDArakara oriyanTala risarca insTiTyUTa pUnAnI prati naM. 748.13 mAM (DI.sI.je.ema vaoNlyuma) A padya pAThAMtara sAthe nIce jaNAvyA pramANe jovAmAM Ave che : 1887 : 9 pra.-1-17 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2580zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 aTThAvaya-saMThavia-rUva ! kammaTTha-viNAsaNa !, cauvIsa vi jiNavara ! jayaMtu appaDihaya-sAsaNa! // 1 // kammabhUmihiM kammabhUmihiM paDhamasaMghayaNi, ukkosaya sattarisaya, jiNavarANa viharaMta labbhai; navakoDihiM kevalINa, koDisahassa nava sAhu gammai / saMpai jiNavara vIsa muNi, bihu hiM) koDihiM varanaoNNi, samaNaha koDi-sahassa duI thuNijjaI nicca vihANi // 2 // jayau sAmiya ! jayau sAmiya ! risaha ! sattuMjI, ujjiti pahu-nemijiNa ! jayau vIreM ! saccaura-maMDaNa!; jayau sAmiu risahu setta( ttuM )ji, ujjita pahu-nemijiNu, jayau vIru mohera-maMDaNu; bharavaTThi muNisuvvau, mahura pAsu duha-daMDa-paMDaNu / avara videha vi tittha ya suva(ruca)ha disi vidisi ji ke vi ti( tI )ya aNAgaya saMpayai vaMdiu jiNa savve vi // 1 // 17. ahIM upara darzAvelI cothI gAthAnuM uttarArdha ane pAMcamI gAthA kharataragacchanA pratikramaNa sUtromAM sahaja pheraphAravALA pAThAMtara sAthe A pramANe vAmAM Ave cha : causai-chAyAsi( sI )yA, tilukke ceie vaMde // vaMde navakoDi-sae, paNavIsaM koDi lakkha tevannA / aTThAvIsa sahassA, causayaM aTThAsiyA paDimA // (mo DI. sI. 4. ama vaoNTyuma. 17, naM. 746-7) tapAgacchanI sAmAcArI pramANe lakhAyelI kramAMka 11vALI pothImAM pAMcamI gAthA nIce mujaba che : panarasa koDI sayAI, ducattakoDI aDavana lakkhA ya / chattIsa sahasa asIyAiM, tihuaNa-biMbAI paNamAmi // 5 // x gAthA-1 'rolAcha'bhA che. gAthA -2-3 'vastu,4'. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi caityavaMdana 0259 bharuacchahiM muNisuvvaya ! mahuri pAsa ! duha-duria-khaMDaNa ! / avara videhi titthayarA, cihuM disi vidisi jiM ke vi, tIANAgaya-saMpaIya vaMdauM jiNa savve vi // 3 // sattANavai-sahassA, lakkhA chappanna aTThakoDIo / battIsa-saya-bAsIyAI, tialoe ceie vaMde // 4 // pannarasa-koDi-sayAI, koDI bAyAla lakkha aDavannA / chattIsa sahasa asII, sAsaya-biMbAiM paNamAmi // 5 // (2) saMskRta chAyA jagaccintAmaNayaH ! jagatAM nAthAH ! jagadguravaH ! jagadrakSaNAH ! jagadbandhavaH ! jagat-sArthavAhAH ! jagadbhAva-vicakSaNAH ! / aSTApada-saMsthApita-rUpAH ! karmASTaka-vinAzanAH ! caturvizatir api jinavarAH ! jayantu apratihata-zAsanAH ! // 1 // karmabhUmiSu karmabhUmiSu prathamasaMhananinAm, utkRSTataH saptatizataM jinavarANAM viharatAM labhyate; navakoTya: kevalinAM koTisahasrANi nava sAdhavaH gamyate / samprati jinavarAH viMzatiH, munayaH dve koTI varajJAninaH, zramaNAnAM koTisahasradvikaM stUyate nityaM vibhAte // 2 // jayatu svAmin ! jayatu svAmin ! RSabha ! zatruJjaye, ujjayante prabhunemijina ! jayatu vIra ! satyapura-maNDana ! bhRgukacche munisuvrata ! mathurAyAM pArzva ! duHkha-durita-khaNDaNa ! / apare videhe tIrthakarAH catasRSu dikSu vidikSu ye ke'pi, atItAnAgata-sAmpratikAn vande jinAn sarvAnapi // 3 // saptanavarti sahastrANi lakSANi SaTpaJcAzatam aSTakoTIH / dvAtriMzatzataM dvayazItiM trailokye caityAni vande // 4 // paJcadazakoTizatAni koTI: dvicatvAriMzataM lakSANi aSTapaJcAzatam / SaTtriMzataM sahasrANi azItiM zAzvata-bimbAni praNamAmi // 5 // gAthA-4-5 ul' chama cha. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2600 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 (3) sAmAnya ane vizeSa artha na-ciMtAmaLi !-[naSvintAmAnya]-jagatamAM ciMtAmaNiratna samAna ! biLavAnA vizeSaNa tarIke vaparAyeluM A pada saMbodhananuM bahuvacana che, te nA ane ciMtALi e be padothI baneluM che. temAM jagatano artha jagat, duniyA, vizva, loka, saMsAra ke prANI-samUha thAya che ane vitALino artha ciMtanamAtrathI iSTa phalane ApanAruM eka jAtanuM ratna thAya che. ahIM zrIjinezvara devone ciMtAmaNiratna-samAna kahevAnuM kAraNa e che ke jemanA hRdayamAM te virAjamAna hoya che, teo puNyAnubaMdhI puNya bAMdhe che ane tenA lIdhe temanAM saghaLAM mano-vAMchita kAryo pUrNa thAya che tathA paraMparAe mokSanI prApti thAya che. nAda nAdu !-[nAtAM nAthA: !]-jagatanA nAtha, jagatanA svAmI ! nAnAtha, svAmI, dhaNI, rakSaNa karanAra, Azraya ApanAra ke yoga-kSema karanAra ( na maLelI vastu maLe, te yoga kahevAya che ane maLelI vastunuM rakSaNa thAya, te kSema kahevAya che.) zrIjinezvaradevo sAcA arthamAM jagatanA nAtha che, kAraNa ke je jIvo hajI dharma-mArgamAM joDAyelA nathI, temane teo dharma-mArgamAM joDe che ane jeo dharma-mArgamAM joDAyelA che, temanuM teo upadeza Adi dvArA rakSaNa kare che. nAtha-zabdanI hRdayaMgama carcA mATe juo zrIuttarAdhyayanasUtranuM mahAnithIya nAmanuM 20muM adhyayana. nA-gurU !-[nA-gurava: !]-samasta jagatanA guru ! jagatane Atma-hitano upadeza karanArA ! guru -zabdanA sAmAnya ane vizeSa artha mATe juo sUtra 2hyuM. zrI jinezvaradeva sakaLa jIvone uddezI sarva koInuM kalyANa thAya evo ekasarakho hitopadeza kare che, eTale teone jaga-guru jevA vAstavika vizeSaNathI saMbodhana karavAmAM Ave che. nA-ravastuLa ! [nAv-rakSaLA: ! ]-he jagatanA rakSaka ! jagatanuM Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi caityavaMdana 0 261 rakSaNa karanArA !... hiMsA ane pratihiMsA vaDe jagatano-jagatanI zAMtino nAza thAya che, jyAre ahiMsA ane abhayadAna vaDe jagatanuM jagata-zAMtinuM rakSaNa thAya che. zrIjinezvaradevo potAnI atizayavALI vANImAM ahiMsA ane abhayadAnanI pracaMDa udghoSaNA karatA hovAthI teo jagad-rakSaka kahevAya che athavA to jagatanA jIvone teo karma-baMdhanamAMthI choDAve che; eTale paNa teo jagadkSaka tarIke saMbodhAya che. nA-vadhava ! [nAv-vadhava !] -jagatanA baMdhu ! jagatanA hitaiSI ! vanyu-eTale bAndhava. arthAt bhAI, nikaTavartI svajana, pitarAI ke sagAMvahAlAM, sAmAnya rIte je koI hiteSI hoya te mATe paNa e ja zabda vaparAya che. zrIjinezvaradeva jagatanA paramahitaiSI che, kAraNa ke teo koI paNa jAtano svArtha rAkhyA vinA paramahitanuM rahasya prakAze che ane tethI jagatanA jIvonuM kalyANa thAya che. naLa-satyavAda !-[nAt-sArthavAho: !]-jagatanA sArthavAha ! jagatanA netA. jagatane iSTa sthaLe (mokSa) pahoMcADanAra ! sArja-eTale iSTa sthaLe pahoMcavA icchato musApharono samUha ke kAphalo; tene vahana karanAra, tenI sarva prakAre sArasaMbhALa karanAra je agraNI, AgevAna ke nAyaka hoya, te sArthavAha kahevAya che. matalaba ke je sArtha-nAyaka sArthane yogya raste laI jAya che, iSTa sthaLe pahoMcADe che, te sArthavAha kahevAya che. zrIjinezvaradeva jagatanA jIvone potAnA samartha netRtva nIce dhArelA sthaLe eTale ke mokSapurIe laI jAya che, tethI teo naLa-matsyavAda kahevAya che. naLa-bhAva-viavaLa !-[nAv-mAva-viSakSA:]-jagatanA sarva bhAvone jANavAmAM tathA prakAzavAmAM nipuNa ! bhAva zabda judA judA arthomAM vaparAya che. jema ke astitva, prakRti, svabhAva, padArtha, paryAya, irAdo, vRtti, lAgaNI, tAtparya, abhiprAya, ceSTA, abhinaya, heta, prIti, AsthA, kiMmata, 62, sthiti, svarUpa, vagere. temAMthI padArtha ane paryAya artho ahIM Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 upayukta che. padArtha eTale dravya. paryAya eTale padArthanI niraMtara palaTAtI avasthA. samaya, zakti vagerenI apekSAe te anaMta prakAranI hoya che. zrIjinezvaradeva sarvajJa hovAthI jagatanA tamAma padArthonA sarva bhAvoparyAyo barAbara jANe che ane yogyanI AgaLa prakAzita kare che. tethI teo naLa-bhAva-vijhavavA kahevAya che. aThThAvaya-maMvitra-va !-[aApava-saMsthApita-sphuvA:! ]-aSTApada parvata upara jemanI pratimAo sthApana thayelI che tevA ! prathama tIrthaMkara zrIRSabhadeva bhagavAna potAno mokSa-kAla najIka Avelo jANIne dasa hajAra munivaro sAthe aSTApada parvata upara gayA hatA ane tyAM caturdazabhakta eTale cha upavAsanI tapazcaryA-pUrvaka pAdapopagamana anazana karIne nirvANapadane prApta thayA hatA. A sthaLe devoe ratnanA traNa stUpa karyA hatA. aSTApada parvata kailAsa hovAno abhiprAya kalikAla-sarvajJa zrIhemacaMdrAcArye abhidhAnaciMtAmaNinA cothA bhUmikAMDamAM karyo che : rajatAdristu kailAso'STApadaH sphaTikAcalaH // 94 // zrIjinaprabhasUrie aSTApadagiri-kalpamAM te ja abhiprAyanuM samarthana kareluM che. tIme tra jJavisAmAr vArasanobaLeluM adRAvo nAma velAbhAparAbhijJALo ramyo navo aTTu noaNuo te(ayodhyA nagarI)nI uttara dizAe bAra yojana dUra aSTApada nAmano ramya parvatarAja Avelo che, jenI UMcAI ATha yojana che ane jenuM aparanAma kailAsa che; A ja abhiprAyanuM vizeSa samarthana nyAyAMbhonidhi jainAcArya zrImad vijayAnaMdasUrIzvarajIe jainatattvAdarzanA uttarArdhamAM kareluM che. tenA ekAdaza paricchedamAM jaNAvyuM che ke : zrI RSabhadevajIkA kailAsa parvatake upara nirvANa huA jaba bharatane * juo jaMbUDhIpaprajJapti-sUtra 33. x vividha tIrthakalpa si. jai. graM. pR. 91. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi caityavaMdana 0 263 kailAsa parvatake upara siMhaniSadyA nAmA maMdira banAyA, usameM Age honevAle teIsa tIrthaMkaroMkI aura zrIRSabhadevajIkI arthAt cauvIsa pratimAkI sthApanA kI / aura daMDara se parvatako aisA chIlA ki jisa para koI puruSa pagoMse na caDha sake / usameM ATha pada (pagathiye) rakkhe / isI vAste kailAsa parvatakA dUsarA nAma 'aSTApada kahate hai / tabase hI kailAsa mahAdevakA parvata kahalAyA / mahAdeva arthAt baDe deva, so RSabhadeva / tisakA sthAna kailAsa parvata jAnanA (pR. 409-410) / hAlanI bhUgoLa pramANe kailAsa parvata himAlayanA tibeTa dezamAM mAnasarovaranI uttare 25 mAIla pa2 Avelo che, jene tyAMnA loko kaMgarIpo kahe che. A parvatanuM zikhara bAre mAsa baraphathI chavAyeluM rahe che; eTale te rajatAdri ke sphaTikAcalanuM nAma sArthaka kare che.tyAMnuM havAmAna ghaNuM ja ThaMDuM ane tophAnI hovAthI tenA para ArohaNa karavuM e ghaNuM ja kaThina gaNAya che. Aja sudhImAM aneka sAhasika pravAsIoe tenA para amuka UMcAI sudhI ArohaNa karyuM che ane te saMbaMdhI bane teTalI prAmANika hakIkata meLavavAnI koziza karelI che. jaina zAstromAM evA ullekho maLe che ke je carama-zarIrI hoya arthAt te ja bhavamAM mokSe janAra hoya, te ja tenI yAtrA karI zake che. te mATe zrIuttarAdhyayanasUtranI niryuktimAM kahyuM che ke-zvaramasarIro sAdU. Atarapha nAvayaM, na annaze tti (a. 10 gAthA 290) arthAt je sAdhu carama-zI2I hoya te ja nagavara eTale aSTApada-parvata para caDI zake che, anya nahi. A bAbatano ullekha zrI hemacaMdrAcArye triSaSTizalAkApuruSa caritranA dasamA parvanA navamA sargamAM A pramANe karelo che : yo'STApade jinAn natvA, vased rAtriM sa sidhyati / je aSTApada-parvata para rahelI jina-pratimAone vaMdana karIne tyAM eka rAtri gALe che, te siddha thAya che, zrIgautamasvAmIe caraNalabdhi vaDe A tIrthanI yAtrA karIne tathA tyAM eka rAtri pasAra karIne potAnA caramazarIrIpaNAnI khAtarI karI hatI evo vRddhavAda che. zrIvasudevahiMDInA 21mA laMbhakamAM aSTApada saMbaMdhI be ullekho, Ave che. temAM jaNAvyuM che ke A parvata vaitADhya parvata sAthe joDAyelo che ane UMcAImAM ATha yojana UMco che, tathA tenI taLeTImAM niyaDI nAmanI nadI vahe che. - Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2640zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 aSTApada parvata kosaladezanI sImA para ke tenI najIka Avelo hovo joIe, tema jaMbUdIpaprajJaptinA nIcenA ullekha parathI samajAya che : dasahiM rAyavarasahassehiM saddhi saMparivuDe viNIaM rAyahANi majjheNa Niggacchai, [Niggacchi]ttA majjhadese suhaMsuheNa viharai, [vihari]ttA jeNeva aTThAvayapavvate teNeva uvAgacchai / - bharata cakravartIno A adhikAra che. bharata cakravartI dasa hajAra rAjAothI parivRta thaIne vinItA nAmanI rAjadhAnInI madhyamAMthI nIkaLIne madhyadezamAM-kozaladezanI madhyamAM (madhya-zazI maLe TI.) vicare che ane tyAMthI jayAM aSTApada parvata Avelo che, tyAM jAya che. vaLI sagaracakravartInA jahukumAra Adi sATha hajAra putro, e parvatanI AsapAsa khAI khodAvIne temAM gaMgA nadInuM jala laI jAya che ane tema karatAM maraNa pAme che tathA pAchaLathI sagaracakravartIno pautra bhagIratha tyAM jaIne gaMgAnadIne daMDa vaDe AkarSe che ane tethI te (gaMgAnadI) kurudezanA madhyabhAgathI, hastinApuranI dakSiNathI, kozaladezanI pazcimathI, prayAganI uttaramAM, kAzInA dakSiNamAM ane aMga tathA magadhadezanI uttara tarapha thaIne pUrvasAgaramAM bhaLI jAya che, jyAM te gaMgA-sAgara tarIke oLakhAya che ane bhagIrathanA nAma parathI tenuM nAma bhAgIrathI paDe che. te AkhI vAta aSTApadane gaMgAnadInA mULa sAthe saMbaMdha hoya tema jaNAve che. pUrvakAle kozaladezano vistAra moTo hato ane tenI uttara-sarahada-himagiri sudhI vistarelI hatI. eTale A sthaLa himAlayamAM ja koIka sthaLe AveluM haze tema jaNAya che. --6-vipAsaT !-[ STa-vinAzanA !]-ATha karmano nAza karanArA ! karmanI prakRti ATha jAtanI che. te mATe zrIuttarAdhyayana sUtranA 33mA adhyayanamAM kahyuM che ke : aTTha kammAI vocchAmi, ANupuvvi jahakkama / jehiM baddho ayaM jIvo, saMsAro parivattai // hAmAna Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi caityavaMdana 0265 nANAvaraNaM ceva, daMsaNAvaraNaM tahA / veyaNijjaM tahA mohaM, AukammaM taheva ya // nAmakammaM ca goyaM ca, aMtarAyaM taheva ya / evameyAi kammAiM, adruva u samAsao // jenA baMdhAvAthI jIva A saMsAramAM paribhramaNa kare che, te ATha prakAranAM karmone huM yathAkrame kahIza, te nIce mujaba : (1) jJAnAvaraNIya, (2) darzanAvaraNIya, (3) vedanIya, (4) mohanIya, (5) Ayu, (6) nAma, (7) gotra ane (8) aMtarAya. vaDaLIsa-[vartAvati:]-covIsa. vi-[]-paNa. nivara ! duninava: !] he jinavaro ! he jiseMdro ! nayaMta-niyatu]-jaya pAmo. appaDadaya-sAsana !- [gapratirata-zAsanA ! ]-akhaMDita zAsanavALA! abAdhita upadeza karanArA ! gapratihata che zAsana jemanuM te pratihati-zAsana. temAM pratihitano artha akhkhalita, akhaMDita, abAdhita avisaMvAdI ke virodha-rahita thAya che ane zAsanano artha AjJA, pravacana ke upadeza thAya che. eTale satihatizasAnano artha abAdhita upadeza karanArA yogya che. vapUrdi [pUmipu-karmabhUmiomAM. je bhUmimAM kRSi, vANijaya, tapa, saMyama ane anuSThAna Adi karmo pradhAna hoya, te karmabhUmi kahevAya che; athavA tIrthakaro mokSa-mArgane jANanArA ane teno upadeza karanArA jyAM janme che, te karmabhUmi kahevAya che. teno paricaya zrIbhagavatIsUtranA 20mA zatakanA 8mA uddezamAM A pramANe ApavAmAM Avyo che :- . [io] te mUkI pannA ? Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 0zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 [U0] goyamA ! pannarasa kammabhUmIo pannattAo, taM jahA-paMca bharahAI, paMca eravayAI, paMca mahAvidehAiM / (pra.) he bhagavan! karmabhUmio* keTalI kahI che? (u.) he gautama ! karmabhUmio paMdara kahI che. te A pramANe-pAMca bharata, pAMca airavata ane pAMca mahAvideha. te ja sthAnanA bIjA praznamAM akarmabhUmionI saMkhyA 30nI kahI che; te nIce mujaba - pAMca haimavata, pAMca hairaNyavata, pAMca harivarSa, pAMca ramyakavarSa, pAMca devakura ane pAMca uttarakura. A bhUmiomAM tIrthaMkaradevo janmatA nathI; kAraNa ke tyAM yugaliyAono dharma pravarte che. paDhamasaMyatha-[prathamasaMhananinAma]-prathama-saMghayaNavALA. saMghayaNa eTale hADakAMnI viziSTa racanA. te cha prakAranI hoya che(1) vaja RSabhanArAca saMghayaNa, (2) RSabha-nArAca saMghayaNa, (3) nArAca saMghayaNa, (4) ardhanArAca saMghayaNa, (5) kIlaka saMghayaNa ane (6) sevArta (chevaTTa) saMghayaNa. temAM (1) je sAMdhAmAM markaTa-baMdha (eka prakAranuM baMdhana), tene pharato pATo ane tenI vacce vaja jevI khIlI mArelI hoya, te vaja-2Sabha-nArA saMghayaNa kahevAya che. (2) jemAM khIlI na hoya paNa markaTa-baMdha ane pATo hoya, te RSabha-nArAca saMghayaNa kahevAya che. (3) jemAM kevaLa markaTa-baMdha hoya, te nArAca saMghayaNa kahevAya che. (4) jemAM ardhamarkaTabaMdha hoya, te ardhanArAca saMghayaNa kahevAya che. (5) jemAM markaTa-baMdha bilakula na hoya paNa be sAMdhA eka khIlIthI jaDela hoya, te kIlaka saMghayaNa kahevAya che ane (6) je sAMdhA vAMkAcUMkA ekabIjAne aDela hoya, te chevaTTa saMghayaNa kahevAya che. A saMghayaNo paikI vaja-RSabhanArA saMghayaNa prathama paMktinuM che ane zrI tIrthaMkaradevo te saMghayaNavALA ja hoya che. 3osaya-[3STata:]-utkRSTa, vadhAremAM vadhAre. * karmabhUminA vistRta varNana mATe juo sUtra sudhammu-gurU (puphakharavara) sUtramAM. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi caityavaMdana 267 sattarisaya-[saptatizatam]-meso ne sitte2 (170). jiNavarANa-[jinavarANAm]-nezvaronI, nedronI. viharaMta-[viharatAm]-vi32mA, viyaratA. labbhai-[labhyate]-5mAya che. navakoDihiM-[navakoTyaH]-14 roTI, nava 3. kevalINa-[kevalinAm]-ulImonI. koDIsahassa-[koTisahasrANi]-312 13, 6sa sa4. nava-[ navana (e). sAhU-[sAdhavaH]-sAdhumI. gmmi-[gmyte]-49||y che. saMpai-[samprati]-saMprati, vartamAnamai. jiNavara [jinavarA:]-nezvarI. vIsa-[viMzati:]-vIsa(20). muNi-[munayaH]-muniyo, sAdhumo. bihuM-(hiM)-[dve]-Ne. koDihiM-[koTI]-oTi, ro3. varanANi-[varajJAninaH]-12zAnAmao, vaNazAnIo. samaNaha-[zramaNAnAm]-zramonI. koDisahassadui-[koTisahasradvikam]- 2 ko3, vIsa. ma4. thuNijjai-[stUyate]-stavAya cha, stavana 42 // 4 che. nicca-[nityam]-nitya, ro4. vihANi-[vibhAte]- qui, prAta:mi. jayau-[jayatu]-45 pAmo. sAmiya !-[svAmin !]-De svAmI ! Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2680zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 risada !-[RSabha !]-zrI RSabhadeva! sAMni-[zatruna]-zatruMjayagiri upara. saurASTramAM pAlItANAnI najIka Avelo zatruMjaya parvata jainasamAjamAM zatruMjaya girirAja tarIke prasiddha che. tenA para aneka sAdhu-saMto ane muni-mahAtmAoe anazana karIne siddhagati sAdhelI che, tethI te paramapavitra gaNAya che. zrI jJAtAdharmakathAMganA pAMcamA jJAtamAM thAvasyA-putranA adhikAramAM A parvatano ullekha puMDarIka nAmathI karavAmAM Avyo che- tate NaM se thAvaccAputte aNagAra-sahasseNaM saddhi saMpaNDei jeNeva puMDarIe pavvae, teNeva uvAgacchai (sU. 55) // pachI te thAvasyA-putra eka hajAra anagArothI parivRta thaIne jyAM puMDarIka (zatruMjaya) parvata che, tyAM jAya che. e ja sUtranA 16mA jJAtamAM pAMca pAMDavono adhikAra varNavelo che. temAM A tIrthano ullekha zatruMjaya tarIke Ave che jeNeva sattuGge pavvae, teNeva uvAgacchittA settujjaM pavvayaM durUhati / jyAM zatruMjaya nAmano parvata che, tyAM jAya che ane jaIne te zatruMjaya parvata para caDe che. A ja rIte zrIattakRdazAMgasUtranA 3jA varganA 3jA adhyayanamAM paNa teno ullekha Ave che : sattuGge pavvate mAsiyAe saMlehaNAe jAva siddhe / zatruMjaya parvata para eka mAsanI saMlekhanA karIne siddhi pAmyA. zrIjinaprabhasUrie vividhatIrthakalpamAM A tIrtha-saMbaMdhI khAsa kalpa racelo che, jemAM zatruMjayanAM 21 nAmo nIce mujaba jaNAvelAM che : siddhikSetraM tIrtharAjo, marudevo bhagIrathaH / vimalAdrirbAhubalI, sahasrakamalastathA // tAladhvajaH kadambazca, zatapatro nagAdhirAT / aSTottarazatakUTaH, sahasrapatra ityapi // Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi caityavaMdana Dho tauhitya: paddhi -nivAsaH siddhizevaraH / zatruJjayastathA muktinilayaH siddhiparvataH // puNDarIkazceti nAmadheyAnAmekaviMzatiH / nIyate tasya tIrthasya, tA sura-niima: / 269 devatAo, manuSyo ane RSio vaDe karAyelAM A tIrthanAM ekavIsa nAmo gavAya che; e nIce mujaba : 1. siddhikSetra, 2. tIrtharAja, 3. marudeva, 4. bhagIratha, 5. vimalAdri, 6. bAhubalI, 7. sahasrakamala, 8. tAladhvaja, 9. kadamba, 10. zatapatra, 11. nagAdhirAja, 12. aSTottarazatakUTa, 13. sahasrapatra, 14. DhaMka, 15. lauhitya, 16. kapardinivAsa, 17. siddhizekhara, 18. zatruMjaya, 19. mukti-nilaya, 20. siddhiparvata, ane 21. puMDarIka. A tIrthamAM Aje nAnAM-moTAM seMkaDo maMdiro AvelAM che, je nIcenI nava TUMkomAM vaheMcAyelAM che-(1)AdIzvara bhagavAnanI TUka, (2) motIzAnI TUka, (3) bAlAbhAInI TUMka, (4) premacaMda modInI TUka, (5) hemAbhAInI TUka (6) ujamabAInI TUMka (7) sAkaravazInI TUka, (8) chIpAvazInI TUka, (9) caumukhajInI TUMka. te uparAMta tyAM nAnAM moTAM aneka darzanIya pavitra sthAno paNa AvelAM che. ti-[unnayo]-giranAra upara. saurASTramAM jUnAgaDha-najIka Avelo giranAra parvata prAcIna sAhityamAM ujjayaMtagiri athavA raivatagirinA nAmathI prasiddha che. tenA u52 bAvIsamA tIrthaMkara zrIariSTanemi(neminAtha)nAM dIkSA, kevalajJAna ane nirvANa e traNa kalyANako thayelAM hovAthI te atipavitra gaNAya che. zrIjJAtadharmakathAMgasUtranA 'pAMcamA jJAtamAM, zrIantakRddazAMgasUtranA prathama varganA prathama adhyayanamAM, zrIkalpasUtramAM zrInemijinanA caritra-prasaMgamAM tathA paMcAzaka vagere aneka graMthomAM teno ullekha najare paDe che. A tIrthaaMge keTalAka svataMtra kalpo paNa racAyelA che. tIrthanAM mukhya darzanIya pavitra sthAno nIce mujaba che : Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra700zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 neminAthanuM maMdira, zatruMjayAvatAra, sametazikharAvatAra, aSTApadanI sthApanA, kapardi yakSarAja, marudevI mAtA, tilaka-prAsAda, rAjimatInuM sthAna, kaMcana-vihAra, gaMgAvatAra kuMDa, aMbikA mAtA, sahasramravana (sahasAvana), lAkhAvana, caMdraguphA vagere. padu-giUT ! [prabhu-neminana !] he prabhu nemijina ! he ariSTanemi bhagavAna ! gaya3-[kayatuM]-*Apa jayavaMtA varto. vIra !-[vIra !]-he vIra prabhu ! he mahAvIrasvAmI ! vizeSepa rati-gherathati ti vIra: - je vizeSataH karmone prere che, dUra kare che athavA AtmAthI chUTAM pADe che, te vIra che. tenuM nirukta pUrvAcAryo nIce mujaba karyuM che : vidArayati yat karma, tapasA ca virAjate / tapovIryeNa yuktazca, tasmAd vIra iti smRtaH // je karmanuM vidAraNa kare che, tapathI virAjamAna che ane tapovIryathI yukta che, te vIra kahevAya che. saMvara-maMDaLa -satyapura-aDhaLe !]-satyapuranA AbhUSaNarUpa ! sAcoranA zaNagArarUpa ! (evA he vIra !) rAjasthAnanA jodhapura-vibhAgamAM bhinnamAlanI pAse sAcora nAmanuM gAma che, je prAcIna kALamAM saccaurama satyapuranA nAmathI prasiddha hatuM. A samRddha nagaramAM nAhaDa nAmanA rAjAe zrImahAvIrasvAmIno bhavya prAsAda baMdhAvyo hato. te saMbaMdhI tapAgaccha-paTTAvalimAM nIceno ullekha prApta thAya che : zrI jajjigasUriNA ca saptatyadhikaSaTzatavarSe (670) satyapure nAhaDanimitaprAsAde zrImahAvIraH pratiSThitaH / * ahIM dareka tIrthakarone udezI saMbodhana karelAM hovAthI nItu kriyApada sAthe adhyAhArathI mavAnuM pada samajavuM joIe. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi caityavaMdana 7 271 zrIjajiMgasUrie [vIra-nirvANa pachI] 670mA varSe satyapuramAM nAhaDe baMdhAvela prAsAdamAM zrImahAvIrasvAmIne pratiSThita karyA hatA. mALavAnA mahArAjA muMja ane bhojanA mAnanIya kavi dhanapAle satyapura-maMDaNa mahAvIranA mahimAne varNavatuM aitihAsika utsAhakAvya vikramanI 11mI sadImAM apabhraMzabhASAmAM raceluM che. brahmazAMti yakSanA sAnnidhyane lIdhe A tIrthano mahimA ghaNo ja prasaryo hato ane tenI gaNanA moTAM tIrthomAM thatI hatI; paraMtu vi. saM. 1367mAM dharmajhanUnathI prerAyelA allAuddIna khIlajIe teno bhaMga karyo hato ane tyArathI tenI bhavya jAhojalAlIno aMta Avyo hato. Aje paNa te gAmamAM eka suMdara jinAlaya che ane temAM prabhu zrImahAvIranI mUrti virAje che, paNa te pAchaLathI pratiSThita thayelI che, kAraNa ke prathamanuM alaukika biMba allAuddIna khIlajI potAnI sAthe dilhI laI gayo hato ane tenI AzAtanA karI hatI.* eka pothImAM A sthaLe mohera-maMDaLu evo pAThabheda paNa najare paDe che, jeno artha moDherAnA maMDanarUpa thAya che. A nAmanuM gAma uttara-gujarAtanA kaDIprAMtanA cANasmA tAlukAmAM cANasmAthI cha gAu dUra AveluM che, ke jyAMthI moDha jJAtinI utpatti thayelI manAya che. eka kAle eTale pATaNanI sthApanA thayA pahelAM tenI jAhojalAlI ghaNI ja hatI ane te vIra prabhunA eka bhavya ane camatkArika tIrthanI khyAti bhogavatuM hatuM, jethI AmarAja-pratibodhaka tapolabdhi-saMpanna AcArya zrIbappabhaTTisUrijI potAnI vidyAnA baLe gopagirithI (gvAliyarathI) ahIM roja darzana karavA AvatA hatA. te saMbaMdhamAM zrIjinaprabhasUrie mathurAkalpamAM nIceno ullekha karelo che :-+ sittuMje risahaM, girinAre nemiM, bharuacche muNisuvvayaM, moDherae vIraM, mahurAe supAsa-pAse ghaDiAdugabdhaMtare namittA, soraTThe DhuMDhaNaM viharittA, govAlagiriMmi jo bhuMjei, teNa AmarAya - sevia - kamakamaleNa siribappahaTTi - sUriNA aTThasayachavvIse * vividhatIrthakalpa-satpuratIrtha-kalpa. + vividhatIrthakalpa pR. 19. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2720zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 (826) vikkamasaMvacchare sirivIrabiMbaM mahurAe ThAviaM / zatruMjaya para zrI RSabhadevane, giranAramAM zrI neminAthane, bharUcamAM zrI munisuvrata svAmIne, moDherAmAM zrI vIrabhagavAnane ane mathurAmAM zrIsupArzvanAtha tathA pArzvanAthane be ghaDImAM namaskAra karIne evI rIte] soraThamAM DhaMDhaNa tarapha vicarIne je gopAlagirimAM (gvAliyaramAM) jaIne bhojana karatA hatA. AmarAjAe jemanAM caraNa-kamalonI sevA karI hatI, e zrIbappabhaTTasUrie vikrama saMvata 826mAM mathurAmAM zrIvIrajinezvaranuM biMba sthApita karyuM hatuM. vaLI zrIjinaprabhasUrie vaturatimA tIrtha-nApasaMdamAM jainonAM 84 mahAna tIrthonI gaNanA karI che, temAM paNa moDherAne khAsa sthAna ApyuM che. eTale e tIrtha eka samaye ghaNuM prabhAvaka gaNAtuM hatuM ane tenI gaNanA pAMca mahAna tIrthomAM thatI hatI.* ma cchadaM munisuvraya !-[kRpuSTha munisuvrata !]-bharUcamAM rahelA munisuvratasvAmI ! bharUcamAM ghaNA prAcIna kAlathI vIsamA tIrthaMkara zrImunisuvratasvAmInuM tIrtharUpa caitya hatuM. je prathama azvAvabodha e nAmathI oLakhAtuM hatuM. paraMtu samaya jatAM siMhalarAjAnI putrI sudarzanAe teno jIrNoddhAra karAvyo hato. tyArathI te zakunikAvihAranA nAmathI prasiddha thayuM hatuM. mauryarAjA saMpratie ane tenA pachI siddhasena divAkarasUrinA upadezathI vikramAditye paNa A tIrthano jIrNoddhAra karAvyo hato. vIrasaMvata 484 eTale vikrama saMvata 14mAM (I. sa. pUrvanA pahelA zatakamAM) bharUcanA rAjA balamitra ane bhAnumitranA zAsana-kAlamAM Arya khapUTAcArye bauddho pAsethI A tIrtha choDAvyuM hatuM. tyArabAda AdhrapradezanA rAjA sAtavAhane A tIrthano jIrNoddhAra karAvyo hato. jenA dhvajadaMDanI pratiSThA zrIpAdaliptAcArye karI hatI. mahArAjA kumArapAlanA * juo vividhatIrthakalpa pRSTha 86. + moDherAnA vizeSa varNana mATe juo muni zrI nyAyavijayajIno mAnanIya lekha, jai. sa. pra. varSa 1luM, pRSTha 254. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi caityavaMdana 0 273 samaya sudhI A vihAra kASThano hato. paraMtu udayana maMtrInI icchAnusAra tenA putra AprabhaTe tene pASANano banAvyo hato, ane tenI pratiSThA kaliMkAla sarvajJa zrIhemacaMdrAcArye karI hatI. A vihAra vAghelA vaMzanA chellA rAjA karNadeva sudhI astitvamAM hato, paraMtu tyArabAda gyAsuddIna taghalakhanA samayamAM te masjidamAM parivartana pAmyo hato. A sthAna te bharUcanI hAlanI jummA masjida che, tevuM anumAna itihAsa-saMzodhaka vidvAno kare che.x madhuri pAta !-[mathurAmAM pArzva !] -mathurAmAM virAjatA he pArzvanAtha ! mathurA e jainonuM atiprAcIna tIrtha che. prathama tyAM divya mahAstUpo, tathA supArzvanAtha ane pArzvanAthanAM maMdiro hatAM. bAdamAM aMtima kevalI zrI jaMbUsvAmI ane Adya zrutakevalI zrI prabhavasvAmI Adi 527 janoe ekIsAthe dIkSA lIdhI hatI, tenI smRtimAM tyAM 527 stUpo banAvavAmAM AvyA hatA, je sattaramI sadI sudhI vidyamAna hatA, tevuM anumAna hIra saubhAgyanA sarga 14, zloka 249ane 250 parathI thAya che. Arya skaMdilAcArye A ja sthaLe Agamano anuyoga pravartAvyo hato. vIranirvANa saM. 1300 pachI AcArya zrI bappabhaTTisUrie A tIrthano jIrNoddhAra karAvyo hato, zrI pArzvanAthane pUjAvyA hatA ane zrI vIra-biMbanI pratiSThA karI hatI. mathurA eka kALe kalpadruma-pArzvanAthanA bhavya tIrtha tarIke prasiddha hatuM. tenA kaMkAlITIlA tarIke oLakhAtA vibhAgamAM ghaNAM jinamaMdiro hatAM, jemAMnI keTalIka mUrtio lakhanau ane mathurAnA saMgraha-sthAnamAM najare paDe che. khAsa karIne kaniSka ane haviSyanA samaya 52 te mahattvano prakAza pADe che.* x juo, jai. sa. pra. varSa 2juM, pR. 187 bharUcano zakunikAvihAra le. dha. caM. munazI. lagabhaga badhI ja prAcIna pothIomAM maduttara pAsa evo pATha jovAmAM Ave che. AmAM lekhanAdi doSathI 'haiM'nI nIceno 3' kAra 'ma'nI nIce caDI javAthI bhrAMtithI muhariSAsa evo pATha keTalAka vakhatathI pracalita thayelo jaNAya che, ane teno artha muripArzva karIne teno nirdeza iDaranA TIToIgAmanA muharI-pArzva tarIke karavAmAM Ave che, paraMtu te yogya jaNAtuM nathI. kalpelA nAmavALA tIrthanI tevI prAcIna prasiddhi jaNAtI nathI. vaLI koI paNa aitihAsika graMtha ke prAcIna pra.-1-18 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2740 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 zatruMjaya, giranAra, satyapura (ke moDherA), bharUca ane mathurA e pAMca sthAno eka kAle jainonI paMcatIrthI tarIke suvikhyAta hatAM. tethI tenuM smaraNa A caityavaMdanamAM karAyeluM che. tu-ruci-kuMDaLa !-[g:6-ruti-jIjDana ! ]-du:kha ane pApano nAza karanAra. (mathurAmAM virAjatA he pArzva !) avara-[are]-bIjA (tIrthaMkaro.) vitti-[vide]-videhamAM-mahAvidehakSetramAM. tisthaya-[tIrthA:]-tIrthaMkaro. viduM-[vatasRSu]-cAre. vitti-vivitti-[vikSu-vivikSu]-dizAomAM ane vidizAomAM. 4 dizAo ane 4 vidizAo nIce mujaba che. dizAo-utta2, pUrva, dakSiNa ane pazcima vidizAo-IzAna, agni, naiRtya ane vAyavya. na-yA-je. vi-[vi] koI paNa tIvrAya-saMpa{-[gItAnAgata-sAMpratiAn]-atIta, anAgata ane sAMpratika. bhUtakALa, bhaviSyakALa ane vartamAnakALamAM thayelA. vaMtanuM-vinA huM vaMdu chuM. tIrthamALA AdimAMthI paNa tevo AdhAra prApta thato nathI. jyAre saM. 915mAM racAyelA jayasiMhasUrinA dharmopadezamAlAvivaraNamAM ane anyatra paNa mathurAnA pArzvasaMbaMdhamAM ullekho maLI Ave che. zrI jinaprabhasUrie vividhatIrthakalpamAM mathurA-kalpa-prasaMge teno ullekha karelo che. pothI 16, 19 tathA 23mAM mari pAsano artha stabakakAroe paNa spaSTa rIte mathurAmAM birAjatA pArzvanAtha evo karelo che, eTale te bAbatamAM pracalita thayelo bhramavALo khyAla dUra thavAnI jarUra che. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi caityavaMdana 9 275 jiNa-[jinAn]-hinIne. savve vi-[sarvAnapi]-sarvana 59. sattANavai-sahassA-[saptanavati sahasrANi] -sarANu 2 (87000) lakkhA chappanna-[lakSANi SaTpaJcAzatam]-75na vAma (5600000) aTTha koDIo-[aSTakoTi:]-2416 oTi, 2408 13 (80000000) battIsa-saya-[dvAtriMzatzatam]-4trIsa. so (3200). bAsIyAI-[dvayazItim]-7yA (82) tiyaloe-[trailokye]- somai. (svarga, matya mane pANamai) ceie-[caityAni]-yaityone, ni-sAhAne, ni-liMjone. vaMde-[vande]-huM huM . panarasa-koDi-sayAI-[paJcadaza-koTi-zatAni]-562 so 3 (15000000000). koDi bAyAla-[koTI:- dvicatvAriMzatam]-aMtAjIsa. ko (420000000). lakkha-aDavannA-[lakSANyaSTapaJcAzatam]-18vana 85 (5800000). chattIsa-sahasa-[SaTtrizataM sahasrANi]-chatrIsa. 2. (36000) asIiM-[azItim]-meM zI(80). sAsaya-biMbAiM-[zAzvata-bimbAni]-zAzvata vimone, zAzvata pratimAone. pnnmaami-[prnnmaami]-a5||m I. (4) tAtpayarthi ceiya-vaMdaNa-[cii-vaMdaNA]-yaityavaMhana, yaityavaMhanA. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2760zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 caityane karavAmAM AveluM vaMdana, te caityavaMdana athavA caitya dvArA karAtuM vaMdana, te caitya vaMdana. athavA jenA vaDe caityane vaMdana thAya, te caityavaMdana. caityano artha zrIsthAnAMgasUtranA trIjA sthAnanA prathama uddezamAM TIkAkAra zrI abhayadevasUrie caityamava nijAtipratijova evo artha karelo che. vaLI AcArAMga, sUtrakRtAMga, bhagavatI sUtra, jJAtAdharmakathA ane praznavyAkaraNa Adi jainAgamomAM nIcenuM vAkya ghaNI vAra vaparAyeluM jovAmAM Ave che. kallANaM maMgalaM devayaM pajjuvAsAmi / A vAkyano spaSTa artha kalyANarUpa, maMgalarUpa, devarUpa ane caityarUpa evA ApanI paryApAsanA-bhakti karuM chuM, tevo thAya che. zrI hemacaMdrAcArye abhidhAnaciMtAmaNimAM-caitya ninI taMiE caitya eTale jina-maMdira ane jinabiMba evo artha jaNAvela che. zrI haribhadrasUrie saMbodha-prakaraNanA devasvarUpamAM jaNAvyuM che ke-vephaso stro, nidra-patima tti sabhyo hi . matalaba ke caitya zabda jiteMdra pratimAnA arthamAM rUDha che. vepharyavaMta-mahAmAsamAM caityavaMdanano artha nIce mujaba karelo che : bhAvajiNa-ppamuhANaM, savvesiM ceva vaMdaNA jai vi / ni-vecAi puro, RI vi-vaM te pharA. bhAvajina Adi sarve jinezvarone vaMdana karavuM, te vaMdanA che, paraMtu jina-caityonI samakSa je vaMdanA karAya che, te caityavaMdanA kahevAya che. tenI mahattA jJAnI puruSoe nIce mujaba prakAzI che : caityavandanataH samyak, zubho bhAvaH prajAyate / tasmAt karmakSayaM sarvaM, tataH kalyANamazrute // * * la. vi. pR. 1. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi caityavaMdana 277 caityavaMdana samyak prakAre (vidhiyukta) karavAthI zubha bhAva utpanna thAya che, zubha bhAvathI karmono kSaya thAya che ane karmono kSaya thavAthI sarva prakAranuM kalyANa (mokSa) prApta thAya che. va-rUpa, samAna AkRti, pratikRti, pratimA, biMba, mUrti. manane vaza karavA mATe, kalpanAne sthira karavA mATe ane adhyavasAyone zuddha karavA mATe jJAnI puruSoe je je upAyo batAvyA che, temAM mUrti eka prabala sAdhana che. tene smaraNamAM lAvavAthI, tenAM darzana karavAthI tathA tenuM arcana karavAthI mUla puruSanuM sanmAna thAya che ane tenuM jIvana tathA kathana ApaNI naja2-samakSa taravaravA lAge che. bIjI rIte kahIe to mUrti e manane sthira karavAnuM ane pavitra karavAnuM prabala nimitta che, tethI puSTa AlaMbana sivAya dhyAnamAM pragati saMbhavatI nathI. vaLI je prakAranI mUrti hoya, te ja prakAranA bhAvothI mana vAsita thAya che, eTale mUrtinA svarUpano vicAra karavo anivArya che, jina-mUrtinuM sAmAnya svarUpa nIcenA zlokamAM barAbara vyakta thAya che H prazamarasanimagnaM dRSTiyugmaM prasannaM, vadanakamalamaGkaH kAminIsaGgazUnyaH / karayugamapi yat te zastrasambandhavandhyaM, tadasi jagati devo vItarAgastvameva // bhAvArtha :- he prabho ! tamAruM dRSTi-yugala prazama-rasamAM nimagna che, tamAruM mukha-kamala prasanna che, tamAro khoLo strInA saMgathI rahita che, tamArA baMne hAtha zastranA saMbaMdha-vinAnA che, tethI jagatmAM vItarAga deva tame ja cho. arhat ane siddha ArAdhya hoI temanAM bibo pUjAne yogya gaNAya che. temAM arhattAM biMba be prakAranAM hoya che : eka to parikara-sahita ane bIjAM parikara-rahita. temAM je biMba parikara-sahita hoya che, jenI AsapAsa azokavRkSa, divya phUlono varasAda Adi ATha prAtihAryo korelAM hoya che, jyAre parikara-rahita mUrti taddana sAdI hoya che. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2780 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 A biMbonI mudrA be prakAranI hoya che : eka paryakAsanamudrA ane bIjI kAyotsarga-mudrA; temAM je mUrti palAMThI-vALIne eTale DAbA paga upara jamaNo paga ane jamaNA paga upara DAbo paga caDhAvelI sthitimAM hoya. ane DAbA hAthanI hathelI upara jamaNA hAthanI hathelI mUkelI hoya, te paryakAsana-mudrA kahevAya che, ane je mUrti baMne hAthane sIdhA ikSadaMDa jevA rAkhIne kAyotsargamAM UbhelI hoya, te kAyotsarga-mudrAvALI kahevAya che. A mUrtionI pratiSThA ane pUjA kevI rIte karavI ? tenuM vidhAna zrI haribhadrasUrijIe paMcAzakamAM ApeluM che. dareka tIrthakaranI mUrti AkAramAM samAna hoya che, paraMtu te darekanI nIce lAMchana (cihna) juduM juduM hoya che. tethI te mUrti kayA tIrthaMkaranI che, te jANI zakAya che. mUrti-pUjA e mAnava-svabhAvamAM jaDAyelI vastu che. eTale ke bALakathI mAMDIne vRddha sahu koI tenI eka ke bIjA prakAre upAsanA kare che. citro gamavA, mAtA-pitAnI ke dharmaguruonI chabIo joI tene vaMdana karavuM, sanmAna karavuM, pustakone sanmAnavAM, mAlA Adi dhArmika upakaraNone sanmAnavAM, ane mRtyu pAmelAonuM eka yA bIjA prakAre sanmAna karavuM; te badhA paNa mUrti-pUjAnA ja prakAro che. nipAvara sattarikSaya-ekaso ne sittera jinezvaro. tIrthakara devo karmabhUmimAM ja utpanna thAya che, jenA judA judA vibhAgone vijaya kahevAmAM Ave che. AvA eka vijayamAM eka kAle eka ja tIrthakara hoI zake che. jaMbUdvIpamAM mahAvidehakSetramAM 32 vijayo che, bharata ane airavatamAM paNa ekeka vijaya che eTale badhA maLIne 34 vijayo che. jaMbUdvIpa karatAM dhAtakI khaMDamAM kSetrAdi bamaNAM hovAthI temAM 68 vijayo che; ane ardhapuSparAvartakhaMDa dhAtakIkhaMDa jeTalo hoIne temAM paNa 68 vijayo che; puSparAvartano bAkIno artho khaMDa manuSyakSetranI bahAra hoIne temAM vijayAdi kSetravibhAgo nathI. A rIte jaMbudvIpanA 34, dhAtakIkhaMDanA 68 ane ardhapuSkarAvartakhaMDanA 68 maLIne 170 vijaya thAya che. je kAle dareka kSetramAM tIrthaMkara vidyamAna hoya che, te kAle temanI utkRSTa saMkhyA 170nI. hoya che. AvI ghaTanA zrI ajitanAtha prabhunA vArAmAM banI hatI. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi caityavaMdana 0 279 saMpaTTa livara vIsa-vartamAnakAlamAM 20 jinezvaro che. A saMkhyA jaghanyakAlanI che. te nIce mujaba : hAlamAM mahAvidehanA 8, 9, 24 ane 25-e cAra vijayamAM eka-eka tIrthakara vicarI rahyA che. eTale jaMbUdvIpamAM cAra tIrthakaro che. dhAtakIkhaMDamAM tenI saMkhyA bamaNI che, eTale tyAM ATha tIrthakaro vicArI rahyA che ane bAkInA ardhapuSparAvartamAM paNa ATha tIrthakaro vicare che. eTale vartamAnakAle kula 20 tIrthakaro vicarI rahyA che, je viharamANa dina tarIke oLakhAya che. temanAM nAmo kSetravAra nIce mujaba che : jaMbudvIpamAM 1. zrI sImaMdharasvAmI 3. zrI bAhusvAmI 2. zrI yugaMdharasvAmI 4. zrI subAhusvAmI dhAtakIkhaMDamAM 5. zrI sujAtasvAmI 9. zrI suraprabhasvAmI 6. zrI svayaMprabhasvAmI 10. zrI vizAlasvAmI 7. zrI RSabhAnanasvAmI 11. zrI vajadharasvAmI 8. zrI anaMtavIryasvAmI 12. zrI caMdrAnanasvAmI ardhapuSkarAvartimAM 13. zrI caMdrabAhusvAmI 17. zrI vIrasenasvAmI 14. zrI bhujaMgasvAmI 18. zrI mahAbhadrasvAmI 15. zrI IzvaradevasvAmI 19. zrI devayazAsvAmI 16. zrI namiprabhasvAmI 20. zrI ajitavIryasvAmI sAsa-liMvADuM-zAzvata biMbo, zAzvata pratimAo, sadA kAla rahenArI mUrtio. dareka avasarpiNI tathA utsarpiNInA kAlamAM pAMca bharata, pAMca airAvata ane pAMca mahAvideha ema 15 kSetromAMnA koI ne koI kSetramAM RSabha, caMdrAnana, vAriSaNa ane vardhamAna A cAramAMthI koI ne koI Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 nAmanA tIrthaMkara avazya hoya che. jethI e cAre nAmo pravAharUpe zAzvata che. temaja jyAM jyAM zAzvata caityo che, tyAM paNa zrI RSabha, caMdrAnana, vAriSeNa ane vardhamAna e cAra nAmanAM bibo hoya che. sthAnAMgasUtranA cothA sthAnanA bIjA uddezamAM sUtra 307mAM A cAra tIrthaMkaronI pratimAo naMdIzvara dvIpanA zAzvata caityamAM hovAnuM jaNAvela che, te nIce mujaba : 280 tAsi NaM maNipeDhiyANaM uvari cattAri jiNa - paDimAo savvarayaNamaIo saMpaliyaMka - NisannAo thUbhAbhimuhAo ciTThati, taM0 risabhA vaddhamANA caMdANaNA vAriseNA / te maNipIThikAonI upara sarvaratnamaya, paryaMkAsane virAjamAna ane stUpanI abhimukha cAra jina-pratimAo rahelI che; tenAM nAmo-RSabha, vardhamAna, caMdrAnana ane vAriSeNa che. evI rIte bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa ane vaimAnika devatAonAM bhavana tathA vimAnomAM tathA tirachA lokamAM rucIpa, kuMDaladvIpa tathA meruparvatAdinAM zikharo upara paNa jyAM jyAM zAzvata caityo che, tyAM tyAM te te caityomAM paNa A cAra nAmanAM bibo che, tethI A nAmo paNa zAzvata che. bharata kSetramAM je 24 tIrthaMkaro thaI gayA, temAMnA prathama tIrthaMkaranuM nAma zrI RSabha ane chellA tIrthaMkaranuM nAma zrI vardhamAna hatuM. tathA aivatakSetramAM je 24 tIrthaMkaro thaI gayA, temAMnA prathama tIrthaMkaranuM nAma caMdrAnana ane 24mA tIrthaMkaranuM nAma vAriSeNa hatuM.* (5) artha-saMkalanA jagatamAM ciMtAmaNiratna-samAna ! jagatanA nAtha ! jagatanA rakSaka ! jagatanA niSkAraNa baMdhu ! jagatanA uttama sArthavAha ! jagatanA sakala padArthonA svarUpane jANavAmAM vicakSaNa ! aSTApadaparvata-52 (bharatacakravartI dvArA) sthapAyelI pratimAvALA ! AThe karmono nAza karanArA ! tathA abAdhita upadeza denArA ! he RSabhAdi covIse tIrthaMkaro ! [Apa] jayavaMtA varto. 1. * A covIsInAM nAmo samavAyAMgasUtranA 158mA sUtramAM ApelAM che. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagacitAmaNi caityavaMdana 0281 . karmabhUmiomAM utkRSTakALe vajaRSabhanArA saMghayaNavALA jinonI saMkhyA vadhAremAM vadhAre 170nI hoya che. sAmAnya kevalIonI saMkhyA vadhAremAM vadhAre 9 kroDanI hoya che ane sAdhuonI saMkhyA vadhAremAM vadhAre nava-hajAra kroDa eTale 90 abajanI hoya che. vartamAnakAlamAM tIrthakaro 20 che, kevalajJAnI munio 2 kroDa che, ane zramaNo 2000 kroDa eTale 20 abaja che ke jemanuM nitya prAtaHkALamAM stavana karAya che. 2. he svAmI ! jaya pAmo ! jaya pAmo ! zatruMjaya para rahelA he 28Sabhadeva !, ujjayaMta giranAra) para virAjamAna he prabhu nemijina !, sAcoranA zaNagArarUpa he vIra !, bharUcamAM virAjatA he munisuvrata !, mathurAmAM virAjamAna, duHkha ane pApano nAza karanAra he pArzva ! Apa jayavaMtA vartA; tathA mahAvideha ane airavata Adi kSetromAM tathA cAra dizAo ne cAra vidizAomAM je koI tIrthakaro bhUtakALamAM thaI gayA hoya, vartamAnakAlamAM vicaratA hoya ane bhaviSyamAM have pachI thanArA hoya, te sarvene paNa huM vaMduM chuM. 3. traNa lokamAM rahelA ATha kroDa, sattAvana lAkha, baso ne vAzI (8, pa7,00, 282) zAzvata caityone huM vaMdana karuM chuM. 4. traNa lokamAM rahelA paMdara abaja, betALIsa kroDa, aThThAvana lAkha, chatrIsa hajAra ne eMzI-(15,42,58,36,080) zAzvata biMbone huM praNAma karuM chuM. 5. (6) sUtra-paricaya agninuM virodhI tattva jala che, kRpaNatAno pratipakSI guNa udAratA che ane duSTatAne DAravA mATe sajjanatA atiupayogI che; te ja rIte viSaya ane kaSAya para vijaya meLavavA mATe zrI jinezvara devanI bhakti apUrva sAdhana che. zrI haribhadrasUrie dharmabiMdunA chaThThA adhyAyamAM jaNAvyuM che ke : hadi sthite ca bhagavati kliSTakarmavigama iti / hRdayamAM bhagavAna virAjamAna thatAM saMsAramAM bAMdhI rAkhanAra kliSTa karmono nAza thAya che. matalaba ke zrIjinezvara devanuM satata smaraNa, temanA AS Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 pratyenuM bahumAna, temanI arcanA ane temanuM stavana, manuSyanA hRdayanI malinatAne hAMkI kADhI tenA sthAne zubha bhAvanA ane zubha adhyavasAyonAM pUra vahAve che. zrI jinezvara devanA virahasamaye temanuM caitya eTale pratimA, biMba ke mUrtinuM sthApana karIne jANe te sAkSAt hoya te rIte A saghaLI kriyAo karI zakAya che ke jenuM aMtima pariNAma adhyavasAyonI zuddhimAM Ave che. 282 jina-pratimA jina-sArIkhI e uktinuM tAtparya e che ke je mumukSu zrIjinezvara devanI pratimAne sAkSAt jinezvara mAnIne temanA jIvana ane kathananuM smaraNa kare che, tathA temanA upadeza mATe UMDo Adara dharAve che, tenA hRdayamAM ahiMsA ane vItarAgatAnAM jharaNAM prabala vegathI vahevA lAge che; pariNAme tenuM caritra uttarottara nirmaLatAne prApta thatuM jAya che. bIjI rIte kahIe to jina-pratimA e jainatvanI bhAvanAnuM keMdra che, ane tenAthI zobhatAM jina-maMdiro e jaina-saMskRtinAM uttama pratIko che. tethI vaiyaktika ane sAmudAyika jIvanamAM dharma-bhAvanAnuM bIjAropaNa karavA mATe tathA teno niyamita vikAsa karavA mATe mUrtio ane maMdiro e sarala, sarasa ane sacoTa upAya che. je bhUmimAM tIrthaMkara, gaNadhara Adi mahApuruSo janmyA hoya che, pravrujita thayA hoya che, vicaryA hoya che, kevalajJAna pAmyA hoya che ke nirvANane prApta thayA hoya che, te bhUmi ati pavitra gaNAya che. tethI tenI sparzanA samyaktvane nirmaLa banAve che. A kAraNe tIrthonuM mahattva paNa ghaNuM moTuM che. vaLI mUrtinI bhavyatA, prAcInatA ane devAdhiSThitatAnA kAraNe paNa tIrthonI mahattA adhika gaNAya che. A rIte jina-pratimA, jina-maMdira ane jaina-tIrtho e traNe saMsAra taravAnAM apUrva sAdhano che ke jeno sAmAnya nirdeza caitya vaDe ja thAya che. AvAM caityone vaMdana karavuM, te caityavaMdanA kahevAya che. prastuta sUtranI yojanA te mATe thayelI che. A caityavaMdana tenA prathama zabda parathI jagaciMtAmaNi tarIke oLakhAya che. vaLI prAtaHkALanI Avazyaka kriyAmAM tene khAsa sthAna maLeluM Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi caityavaMdana 283 hovAthI te prabodha-caityavaMdana ke prabhAta-caityavaMdana tarIke paNa oLakhAya che. A caityavaMdanano prAraMbha covIsa tIrthakaronI sAmAnya stuti vaDe karavAmAM Avyo che, jemAM aSTApada ane tenA para baMdhAyelAM maMdiro tathA tenI aMdara rahelI mUrtiono ullekha khAsa dhyAna kheMce che. samasta jainatIrthomAM A tIrthanI mahattA ghaNI ja che. tenuM sthAna sahuthI paheluM Ave che, kAraNa ke tyAM yugAdideva zrI RSabhadeva bhagavAnanuM nirvANa thayeluM che ane tyAM ja bharatakhaMDanA prathama-cakravartI bharata mahArAjAe eka mAsanuM anazana karIne siddhi-gatine sAdhelI che.* covIsa tIrthakaronI sAmAnya stuti karyA pachI caityavaMdananI bIjI gAthAmAM tIrthakaro kaI bhUmimAM janme che, temanuM saMghayaNa kevuM hoya che, temanI utkRSTa ane jaghanya saMkhyA keTalI hoya che tathA te samaye kevalajJAnI tathA sAmAnya sAdhu keTalA hoya che, tenuM varNana kareluM che. caityavaMdanakAra jaNAve che ke zrI tIrthakara devo karmabhUmimAM ja janme che ke jyAM asi eTale talavArano vyavahAra, masi eTale zAhIno upayoga ane kRSi eTale khetIvADI Adi karmo pracalita che. AvI bhUmio manuSyakSetramAM eTale aDhIdvIpamAM kula paMdara che; pAMca bharata, pAMca airAvata, ane pAMca mahAvideha. A sivAya anya bhUmio trIsa che ke jyAM mAtra yugalika-dharma pravartI rahyo che, arthAta tyAM mokSamArganI sAdhanA nathI. tethI te bhUmio akarmabhUmi kahevAya che. karmabhUmionA nAnA nAnA bhAgo vijaya kahevAya che. AvA eka * vikrama saMvata 1141mAM karNadevanA rAjyamAM aNahilavADa pATaNamAM vaDu (bRha) gacchIya zrI nemicaMdrasUrie prAkRta bhASAmAM mahAvIracariyanI racanA karI che. tenI gAthA 20-63mAM jaNAvyuM che ke zreNika rAjAe devAlayamAM jinane namana karIne stuti karI hatI. A stutino prAraMbha nIce pramANe che :navatA ! narmada nAda ! gaguru ! garavaravaLa ! na viMdhava ! nAsthavAha ! nAmAvaviyava2g[ ! | jaya jaya jiNavara vaddhamANa ! saraNAgayavacchala ! jaya karuNArasa--suhanihANa ! bhavatAraNapaccala ! / / + juo jaMbUdvIpaprajJaptisUtra. Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2840zrI zrAddha-pratikramaNa sUtra prabodhaTIkA-1 vijayamAM eka vakhate eka tIrthakarathI vadhAre hotA nathI, eTale temanI utkRSTa saMkhyA 170nI gaNAya che ke je saMkhyA zrI ajitanAtha bhagavAnanA samayamAM hatI. Aje aDhIdvIpanI, aMdara badhA maLIne 20 jino viharamANa che, jemAM 4 jaMbUdvIpamAM, 8 dhAtakIkhaMDamAM ane 8 ardhapuSkaravaradvIpamAM che. A tIrthakaronAM nAmo tathA te aMgenI vizeSa mAhitI jo ke upalabdha AgamomAM maLatI nathI, paraMtu te hakIkata AcAryonI zuddha paraMparAthI ekasarakhI cAlI Ave che, ane teno ullekha pAchaLanA mAnya graMthomAM jaNAya che. dAkhalA tarIke sImaMdharasvAmInuM nAma kAlakakathAmAM tathA AryarakSitasUrinI jIvanakathAmAM nigoda-vyAkhyAna prasaMge Ave che ane bIjAM nAmo AvazyakacUrNi vagere graMthomAM jaNAya che. tIrthakaronI A gaNanA sAthe caityavaMdanakAre kevalajJAnIo tathA munionI utkRSTa ane jaghanya saMkhyA paNa jaNAvI tenI stuti karelI che. caityavaMdananA trIjA padyamAM prasiddha tIrthono ullekha karI tyAM virAjatA mULanAyakone vaMdanA karavAmAM AvI che. A nAmAvalimAM [1] prathama nAma zrI zatruMjayanuM che ke jenA para virAjI rahelA yugAdidevano mahimA Aje paNa digaMtamAM gAjI rahyo che. [] bIjuM nAma ujjayaMtagiri eTale raivatAcaLa ke giranAranuM che ke jayAM bAlabrahmacArI yadukulatilaka bhagavAn zrIneminAthanAM dIkSA, kevaLajJAna ane nirvANa--e traNa kalyANako thayelAM che. [] trIjuM nAma satyapura eTale sAcoranA mahAvIranuM Ave che ke jeno prabhAva vIranirvANasaMvata 670thI laIne vi. ni. saM. 1837 (vikasaMvata 1367) sudhI eTale lagabhaga 1167 varSa-paryata akhkhalita rIte cAlelo che. khAsa karIne brahmazAMti yakSanA sAnnidhyane lIdhe te eka mahAnuM camatkArika tIrtha gaNAtuM hatuM. keTalIka pothIomAM A sthaLe moDherAno ullekha Ave che ke je eka kALe vIraprabhunA mahAna tIrtha tarIke vikhyAta hatuM, ane jyAM bappabhaTTisUri jevA mahAna prabhAvaka AcArya vidyAbaLe nitya darzana karavAne mATe AvatA hatA. zrIjinaprabhasUrie A vAtanI khAsa noMdha mathurA-kalpamAM karelI che. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagaciMtAmaNi caityavaMdana 0285 [4] cothuM nAma bharUcanuM Ave che ke je munisuvratasvAmInA tIrtha tarIke lAMbA samaya sudhI vikhyAta hatuM. ahIMno zakunikA-vihAra dezavidezamAM prakhyAti pAmyo hato. teNe jainadharmanI yazogAthA lAMbA samaya sudhI akhkhalita rIte gAI hatI. [5] pAMcamuM nAma mathurAnuM Ave che ke je eka kALe nigraMtha-saMskRtinuM mahAna kendra hatuM. devoe tyAM supArzvanAtha ane pArzvanAtha prabhunA divya tUpo UbhA karyA hatA tathA mAnava bhaktoe paNa aneka stUpo ane gaganacuMbI bhavya jina-prAsAdonI racanA karI hatI. vIra-nirvANanI caudamI sadImAM (vikramanI navamI sadImAM) yuga-prabhAvaka AcArya zrI bappabhaTTasUrie A tIrthano uddhAra karIne zrI vIrabhagavAnanA biMbanI pratiSThA karI hatI tathA zrI pArzvanAtha bhagavAnanI pUjA pravartAvI hatI. jaina dharmanA aneka nAmAMkita nara-nArIonAM nAmo A nagarI sAthe joDAyelAM che tathA nigraMtha-samudAyane ekaTho karIne jainAgamone saMkalita tathA vyavasthita karavAno prayAsa AryaskaMdilAcArye A ja nagarImAM karyo hato, tethI paNa A mathurAtIrthanuM nAma ciraMjIva thayeluM che. tyAM rahelA stUpo ane maMdironA bhavya avazeSo e purANakALanI pavitra yAda Ape che ane pratyeka jainane punaH eka vAra samasta jagatamAM AI-dharmanI udghoSaNA karavAnuM mUka uddabodhana kare che. A rIte paMcatIrthInA adhinAyakone vaMdana karyA pachI mahAvidehakSetramAM vicaratA jinone tathA bhUta, bhaviSya ane vartamAnakALane AzrIne cAra dizA ane cAra vidizAmAM je koI tIrthakaro thayA hoya, thavAnA hoya ke vartamAnamAM vidyamAna hoya, temane vaMdanA karavAmAM AvI che. caityavaMdananA cothA padyamAM zAzvata-caityonI saMkhyA gaNAvIne tene vaMdanA karavAmAM AvI che. tathA pAMcamA padyamAM te ja mujaba zAzvata-biMbonI saMkhyA gaNAvIne tene bhaktibhAvathI praNAma karavAmAM AvyA che. A caityavaMdanamAM prAtaHsmaraNIya tIrthakara devonA guNagAna karIne temanAM bibo, caityo tathA tIrthone bhaktibhAvathI vaMdana karavAmAM AvyuM che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2860 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 A sUtranA chaMdo saMbaMdhI jaNAvavAnuM ke-vAgvallabha, chaMdazAstra ane vRttamauktika Adi graMthonA abhiprAyathI kazA niyama vinA mAtra 24 mAtrA lAgavAthI rolA ke roDA chaMda bane che, eTale prathama paghano chaMda rolA jaNAvelo che. gupta ane zobhanA chaMdanI mAphaka A chaMdamAM 14 mAtrA tathA 10 mAtrAe yati Ave che, paNa gupta chaMdamAM chevaTe nagaNa hoya che ane zobhanA chaMdamAM chevaTe jagaNa hoya che, tyAre chaMdamAM chevaTe bhagaNa che, eTale tenuM svarUpa juduM che. bIjuM ane trIjuM padya vastu chaMdamAM che. A chaMdamAM prathama paMkti 22 mAtrAnI hoya che ane temAM 7, 7 ane 8 mAtrAe yuti hoya che. pachI eka upagIti ane eka doharo che. vi. saM. 1241mAM kavIzvara zrI zAlibhadrasUrie racelA bharata-bAhubalirAsamAM A chaMda AvI rIte ja vaparAyelo che. (7) prakIrNaka zrI taruNaprabhasUrie vi. saM. 1411mAM racelI paDAvazyakabAlAvabodhamAM A sUtrano ullekha prabhAtamAM mAMgalika tarIke bolavAnA namaskAra tarIke maLe che-tatvajJa rAtripratimA duMgayuM. ta' pADuM mmabhUmiai, paDhama-saMdhaLi-ityAdi namaskAra, zrIRSabha-vardhamAnaka ityAdi stavana, pratilekhanAdika-kulaka ( aThThAvayaMmi usaho ityAdi prabhAta-mAMgalika bhAvanA - kulaka pRSTha 48). A namaskAra, pothI 2, 5 ane 6mAM bhUmihiM kammabhUmihiM, jaga- ciMtAmaNi jagaha nAha ane jaM kiMci nAmatitthaM e gAthAovALo Apelo che. vi. saM. 1678mAM lakhAyelI pothI 11mAM A pATha cha gAthAvALo najare paDe che. vi. saM. 1751mAM zrIjinavijayajIe racelA SaDAvazyaka-bAlAvabodhamAM siddhastavanI ttAra avu ma o a gAthAnA vivaraNa-prasaMge jaNAvyuM che ke : zrI gautamasvAmI jyAre aSTApada-parvata para vaMdana karavA gayA, tyAre temaNe A gAthAmAM jaNAvelA krama pramANe jinabiMbone jagaciMtAmaNinI be gAthA vaDe caityavaMdana karyuM hatuM. kavirAja zrI padmavijayajI mahArAja, jeo vi. saM.nI ogaNIsamI sadInA prAraMbhamAM vidyamAna hatA, temaNe aSTApadanA stavanamAM jaga-ciMtAmaNi tihAM karyuM, mArA vahAlAjI re evo nirdeza karelo che. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. titthavaMdaNa-suttaM [tIrthavandana sUtram jaM kiMci-sUtra (1) mULapATha [gAthA]. jaM kiMci nAma titthaM, sagge pAyAli mANuse loe / jAiM jiNabiMbAiM, tAI savvAiM vaMdAmi // 1 // (2) saMskRta chAyA yat kiMcit nAma tIrthaM, svarge pAtAle mAnuSe loke / yAni jinabimbAni, tAni sarvANi vande // 1 // (3) sAmAnya ane vizeSa artha naM-[]-je. f-tti-[ ]-koI. nAma-[nAma]-vAkyAlaMkAra. A zabda jyAre avyaya tarIke vaparAya che, tyAre vAkyAlaMkAra, saMbhAvanA ke saMbodhana sUcave che, temAMthI ahIM vAkyAlaMkAramAM vaparAyela che. tirthaM-[tIrthaF]-tIrtha. tIrtha-zabdanA vizeSa artha mATe juo sUtra 9. je-[]-svargamAM devalokamAM. svarga-saudharmAdi devonAM nivAsa-sthAna devaloka. * A gAthAne hAla judA sUtra tarIke gaNavAmAM Ave che, paraMtu prAcIna pothIokramAMka 11, 19, 23, 25 vageremAM jagaciMtAmaNi caityavaMdananI chaThThI gAthA tarIke jovAya che. Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2880zrI zrAddhadhdhatikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 devaloka-saMbaMdhamAM zrIbharAvatIsUtranA pamA zatakanA 9mA uddezamAM kahyuM che ke : kaivihA NaM bhaMte ! devalogA paNNattA ? goyamA ! cauvvihA devalogA paNNattA / taM jahA-bhavaNavAsI, vANamaMtarA, joisiyA, vemANiyA / bheeNaM bhavaNavAsI dasavihA, vANamaMtarA aTThavihA, joisiyA paMcavihA, vemANiyA vihI ! he bhagavan! devaloka keTalA prakAranA kahelA che ? he gautama ! devaloka cAra prakAranA kahelA che, te A mujaba : bhavanavAsI, vAnagaeNtara, jayotiSI ane vaimAnika. temAM bhavanavAsInA dasa prakAro che, vAnabhaMtaranA ATha prakAro che, jayotiSInA pAMca prakAro che ane vaimAnikanA be prakAro che. A devo paikI vaimAnika devonuM nivAsa-sthAna je UrdhvalokamAM AveluM che, te svarga kahevAya che.* pati-[pAtAne]-pAtAlamAM, bhavanapatinA AvAsomAM. pAtAla zabdano artha vaidika-paraMparA mujaba pRthvInI nIcenuM sAtamuM tala thAya che, paNa anya sAhityamAM pRthvI nIceno koI paNa bhAga darzAvavA mATe te vaparAya che. ahIM pAtAla zabda te ja rIte vaparAyelo che. eno artha pRthvInI nIce vyaMtara ane vAnabhaMtaranA AvAsonI pachI tathA ghammA, vaMsA vagere sAta narakonI upara ApelA bhavanapatinA AvAso thAya che, kAraNa ke zAzvata biMbo tyAM ja hoya che. ( pAyAna zabdanuM apabhraMza bhASAmAM saptamInuM ekavacana pAyala thAya che. manu no miAnuSe no-manuSyalokamAM, tiryalokamAM. * juo-jJAta. pa-8; bhaga. 1-7; pa-4; aupa. 38. + vizeSa vigata mATe juo tattvArthasUtra a. 4. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMkiMci-sUtra 289 manuSyalokano artha ahIM kevaLa aDhIdvIpa ja nahi, paNa sAmAnya rIte tiryaloka samajavAno che, kAraNa ke naMdIzvara vagere dvIpo ke jayAM zAzvatI pratimAo AvelI che, tene paNa ahIM grahaNa karavAnI che. nADuM-[yAni]-jeTalAM. nirvivAduM-[niviplAniJ-jinabiMbo, jinezvaranI pratimAo, jinezvaranI mUrtio. biba zabdano sAmAnya artha pratichAyA ke pratibiMba thAya che. tenA parathI pratikRti athavA pratimAne paNa biMba zabdathI oLakhavAmAM Ave che. te saMbaMdhamAM zrI haribhadrasUrie paMcAzakamAM kahyuM che ke : guNa-pagariso jiNA khalu, tersi biMbassa dasaNaM pi suhaM / kArAvaNeNa tassa u, aNuggaho attaNo paramo // zrI jinezvaradevo guNonA prakarSarUpa che, eTale temanAM biMbanuM (pratimAnuM) darzana paNa zubha che, sukha karanAruM che, te jinabiMba)nuM nirmANa karAvavAthI ApaNA AtmA upara moTo upakAra thAya che. tAjuM-[tani]-te. satraDuM-[savaMff]-sarvene. vaMlaga-[vanTe-huM vaMdu chuM. (4) tAtparyArtha tivaMdUUT-sunaM-A sUtramAM sarve tIrthone vaMdana kareluM hovAthI te tistha-vaMga-sutta kahevAya che. prathamanAM be pado parathI teno vyavahAra je kiMci sUtra tarIke paNa thAya che. tirthaM-tIrtha. jinAgamomAM devalokamAM rahelI jinapratimAo, tIrthaMkaronI nirvANabhUmi para baMdhAyelA stUpo ane naMdIzvaradvIpamAM rahelAM zAzvatabibonI bhaktipUjAnA ullekho maLe che. AcArAMgasUtra-2. a3)nI niyuktinI nIce jaNAvelI gAthA keTalAMka prAcIna tIrthonuM sUcana kare che : pra.-1-19 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2900zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 aTThAvayamujjite, gayaggapaya-dhammacakke ya / pAsa-rahAvattaM ciya, camaruppAyaM ca vaMdAmi // bhAvArtha :- aSTApada, ujjayaMta (giranAragiri), gajAgrapada (dazArNakUTa-je budelakhaMDamAM AveluM che), dharmacakra (takSazilA), pArzvatIrtha (ahicchatrA-tIrtha), rathAvarta (vidizAmAM AveluM kuMjarAvarta-parvata-pradeza) ane camarotpAta sthaLa(camarendra utpAta karatAM saudharmendranA bhayathI bacavA teNe je sthaLamAM rahelA zrI vardhamAnasvAmInuM zaraNa svIkAryuM hatuM tenuM smArakasthAna)ne huM vaMdana karuM chuM. jinadAsagaNi mahattare zaka saMvat 198 vikrama saMvat 733 lagabhagamAM racelI nizItha-cUrNi(patra 243)mAM paNa keTalAMka prAcIna tIrthono prAsaMgika ullekha jovAmAM Ave che : uttarAvahe dhammacakkaM, mathu(ha)rAe deva-Nimmio thUbho / kosalAe jiyaMtasAmi-paDimA, titthakarANaM vA jammabhUmIo // uttarApathamAM dharmacakra, mathurAmAM deve racela stUpa, kozalA(ayodhyA)mAM jIvaMtasvAmInI pratimA, tathA tIrthakaronI janmabhUmio. uparyukta ullekho parathI prAcIna samayamAM keTalAMka tIrthonI nAmAvalI A rIte thAya che - (1) aSTApada, (2) ujjayaMtagiri (giranAra), (3) gajAgrapada (dazArNakUTa parvata buMdelakhaMDa), (4) dharmacakra (takSazilA), (5) pAzvatIrtha (ahicchatrA nagarI), (6) rathAvarta (vidizAmAM AvelA kuMjarAvarta parvatanI pAseno eka pahADa),(7) mathurA, () kozalA (ayodhyA) ane (9) tIrthakaronI janmabhUmio eTale nIcenI nagarIo : ayodhyA, zrAvastI, kauzAMbI, kAzI, caMdrapurI, kAkaMdI, bhakilapura, siMhapura, caMpAnagarI, kAMDilyapura, ratnapura, hastinApura, mithilA, rAjagRha, zaurya(ri)pura ane kSatriyakuMDa. (keTalAka tIrthakaro eka ja nagaramAM janmelA hovAthI nagarIonI saMkhyA 16nI che.) Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaM kiMci-sUtra0 291 AjanAM prasiddha jaina tIrtho nIce mujaba gaNAya che :saurASTramAM--zatruMjaya, giranAra, tAladhvaja (talAjA), kadaMbagiri, ajAharA pArzvanAtha (UnA-delavADA) vagere. kacchamAM--bhadrezvara vagere. gujarAtamAM--(uttaramAM)zaMkhezvara, serIsA, pAnasara, bhoyaNI, tAraMgA, (dakSiNamAM) kAvI, gAMdhAra, staMbhana-pArzvanAtha (khaMbhAta), jhaghaDiyAjI (narmadA-taTe) vagere. rAjasthAnamAM--(mAravADa, mevADa)mAM-AbU, kuMbhAriyA, bAmaNavADA, rANakapura, phalodhi, kesariyAjI, sAcora vagere. madhyapradezamAM--(mAlavA, buMdelakhaMDa)mAM-mAMDavagaDha, aMtarikSajI, makSIjI, ujjaina, bhopAvara vagere. uttara pradezamAM-hastinApura, mathurA, prayAga (allAhabAda) banArasa, ayodhyA, seTameTakA killA (zrAvastI) vagere. bihAramAM-rAjagRha, pAvApurI, kSatriyakuMDa, kAkaMdI, caMpApurI, saMmetazikhara vagere. AMdhra-rAjyamAM--(telaMgaNa)mAM kulapAkajI (mANikyaprabhu), bhAMDakajI vagere. A sivAya nAnAM nAnAM tIrtho ghaNAM che, jeno paricaya vividha tIrthamALA vageremAM Apelo che. (5) artha-saMkalanA svarga, pAtALa ane manuSyalokamAM je koI tIrtha hoya ane je je jinabiMbo hoya, te sarvene huM vaMdana karuM chuM. (6) sUtra-paricaya A sUtramAM traNa lokamAM rahelAM saghaLAM tIrtho ane saghaLAM bibone abhivAdana karavAmAM AvyuM che. (7) prakIrNaka A sUtra pothI 2,3,4,5,6 vageremAM caityavaMdananA adhikAramAM jovAya che. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. sakkatthao [praNipAtadaNDaka-sUtram] namo bhu zaM-sUtra (1) bhUdA * namo'tthu NaM arihaMtAgaM bhagavaMtANaM // 1 // AigarauNaM titthayANaM sayaM-saMbuddhANaM // 2 // purisuttamANaM purisa-sIhANaM purisa-vara-puMDarIANaM purisa-varagandhahatthINaM // 3 // loguttamANaM loga-nAhANaM loga-hiANaM loga-paIvANaM loga-pajjoagarANaM // 4 // abhaya-dayANaM cakkhu-dayANaM magga-dayANaM saraNadayANaM bohi-dayoNaM // 5 // dhamma-dayANaM dhamma-desayANaM dhamma-nAyagANaM dhammasArahINaM dhamma-vara-cAuraMta-cakkavaTTI NaM // 6 // appaDihaya-vara-nANa-dasaNa-dharANaM viyaTTa-chaumANaM // 7 // jiNANaM jAvayANaM tinnANaM tArayANaM buddhANaM bohayANaM muttANaM moagANaM // 8 // * mUla pAThane nava saMpadA ane eka gAthAmAM vyavasthita karavAmAM Avyo che. 1. pAta2-1. namutthu, 2. arahaMtANaM, 3. AdigarANaM, 4. titthagarANaM, 5. titthayarANaM. pachI kalpasUtramAM tathA samayAMgasUtramAM kIvadayA pada Ave che. 6. mA 56 pachI 485sUtramA nIye degudai ho sAve cha :- dIvo tANaM saraNaM gaI paiTThA / Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo yU NaM sUtra 0293 savvannUNaM savva-darisINaM sivamayalamaruyamaNaMtamakkhayamavvAbAhamapuNarAvitti siddhigainAmadheyaM ThANaM saMpattANaM, namo jiNANaM jiMa-bhayANaM // 9 // je a aIA siddhA, je a bhavissaMti NAgae kAle / saMpai a vaTTamANA, savve tiviheNa vaMdAmi // 10 // 1. apuravattiya pATha-bheda. 2-3. samavAyAMgasUtra, jIvAbhigamasUtra ane rAjapraznIyasUtramAM A be pado jaNAtAM nathI. 4. kalpasUtra, jIvAjIvAbhigamasUra, rAjapraznIyasUtra vagere sUtromAM, tathA caityavaMdanasUtranI haribhadrasUrie racelI vRtti vageremAM jyAM A zakrastava (namo tyu Na) pATha darzAvyo che, tyAM A gAthA jovAmAM AvatI nathI. 5. A gAthA "gAhA" chaMdamAM che. - zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA trIjA prakAzanA svopanna-vivaraNamAM (pR. 223mAM) A saMbaMdhamAM jaNAvyuM che ke-praNipAta-daMDaka pachI atIta, anAgata ane vartamAna jinone vaMdana karavA mATe keTalAka A gAthAne bole che : praNipAtadaNDakAnantaraM cAtItAnAgata-vartamAna-jinavandanArthaM kecidetAM gAthAM paThanti / zrI jinadattasUrie racela caityavaMdanakulakanI vRtti, je zrI jinakuzalasUrie saM. 1383mAM vAlmaTameru (bADamera) puramAM racelI che, tenA pR. 63mAM A gAthAnA saMbaMdhamAM jaNAvyuM che ke : tato 'je aIyA siddhA' iti gAthAmanAgamikImapi pUrvazrutadharaviracitAmiti pade pade vyavatiSThan paThet / bhAvArtha - zikrastava pachI] je aiyA siddhA e gAthA Agama-saMbaMdhinI na hovA chatAM paNa pUrvazrutadhare racelI hoIne pade pade vyavasthA karato te gAthAne bole. zrI jinacaMdrasUrinA ziSya taruNaprabhasUrie vi. saM. 1411mAM racelI paDAvazyaka-vRtti(bAlAvabodha)mAM A gAthAnA kartRtva-saMbaMdhamAM mahattvanI noMdha karI, tene umAsvAtie racelI jaNAvI che : athAnaMtaru trikAlavarti-jina-vaMdanA-nimitta umAsvAti-viracita e gAha kahai je [] kuMgA siddhA (pothI 2, patra 11) saMvata 1468mAM zrI vartamAnasUrie racelA AcAradinakara graMthamAM A gAthAne gItArtha munioe kahelI jaNAvI che : agrato gAthA ca gItArthamunibhiH proktA kathyate / Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2940thI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 (2) saMskRta-chAyA namo'stu arhadbhyaH bhagavadbhyaH // 1 // AdikarebhyaH tIrthakarebhyaH svayaM-sambuddhebhyaH // 2 // puruSottamebhyaH puruSa-siMhebhyaH puruSa-varapuNDarIkebhyaH puruSa varagandhahastibhyaH // 3 // lokottamebhyaH loka-nAthebhyaH loka-hitebhyaH loka-pradIpebhyaH loka-pradyotakarebhyaH // 4 // abhayadebhyaH cakSurdebhyaH mArgadebhyaH zaraNadebhyaH bodhidebhyaH // 5 // dharmadebhyaH dharma-dezakebhyaH dharma-nAyakebhyaH dharma-sArathibhyaH dharma-vara-caturantacakravartibhyaH // 6 // apratihata-vara-jJAna-darzana-dharebhyaH vyAvRtta-cchadmabhyaH // 7 // jinebhyaH jApakebhyaH tIrNebhyaH tArakebhyaH buddhebhyaH / bodhakebhyaH muktebhyaH mocakebhyaH // 8 // sarvajJebhyaH sarvadarzibhyaH zivam acalam arujam anantam akSayam avyAbAdham apunarAvRtti siddhigatinAmadheyaM sthAnaM saMprAptebhyaH namaH jinebhyaH jita-bhayebhyaH // 9 // ye ca atItAH siddhAH, ye ca bhaviSyanti anAgate kAle / samprati ca vartamAnAH, sarvAn trividhena vande // 10 // (3) sAmAnya bhane vizeSa artha namo tthu-[namaH astu]-nmH|2 DI. namaH se pUbane sathai 152rAtuM naipati 56 che. tenI vadhAre vita mATe juo sUtra 1. astu-ho. NaM-vAyAcit2 tarI: 152rAto za06. arihaMtANaM-[arhadbhyaH ]-maratAne. arihaMta-padanI vadhAre vigata mATe juo sUtra 1. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo tyu NuM-sUtra0 295 mAvaMtALa-[mAvaa:]-bhagavaMtone. bhagavaMta zabdanI vadhAre vigata mATe juo sUtra 6. AjJArALa-[mAvivarekSya ]-Adi karanArAone, Adi karavAmAM hetubhUta thanArAone. zrutadharma ke dvAdazAMgInI Adi karanArAone. Adi karanAra te Adikara. Adi pada ahIM zrutadharma ke dvAdazAMgInI AdinuM sUcana kare che. jo ke dvAdazAMgI koI paNa kAle na hatI ke nathI ke nahi hoya tevuM nathI, kAraNa ke arthathI te nitya che, ane pravAhathI te anAdi che; paraMtu dareka tIrthaMkaranA samayamAM tenI zabda-racanA navIna prakAre thatI hovAthI vyavahAranayanI dRSTie tenI Adi manAya che. dvAdazAMgInI prarUpaNA arthathI zrItIrthaMkara devo kare che, jene zrIgaNadhara-bhagavaMto sUtrarUpe gUMthe che. tittvayAnuM-[tIrthamya:]-tIrthaMkarone, tIrthaMkarone. tIrthane sthApe, tIrthane kare, te tIrthaMkara ke tIrthaMkara. tIrtha zabda ahIM caturvidha zramaNasaMgha ke prathama gaNadharanA viziSTa arthamAM grahaNa karavAno che. vivAhapaNattimAM kahyuM che ke : titthaM puNa cAuvaNe samaNasaMghe paDhama - gaNahare vA sarca saMbuddhALuM-sviyaM-sambujebhyaH] svayaM jJAna pAmelAone. potAnI meLe bodha pAmelAone. svayaM-pote, potAnI meLe. saMbuddha-samyak rIte bodha pAmelA. jeo potAnI meLe samyak prakAre bodha pAmelA che, te svayaM-saMbuddha. bodha be prakAre thAya che : nisargathI ane adhigamathI. temAM zrI tIrthaMkara devo nisargathI eTale potAnI meLe ja bodha pAmanAra hoya che. jo ke pUrvabhavanI apekSAe guru Adino saMyoga temane paNa nimittabhUta hoya che, paraMtu tIrthaMkaranA bhavamAM teone anyanA upadezanI apekSA hotI nathI. yadyapi bhavAntareSu tathAvidhagurusannidhAnAyattabuddhAste'bhUvan, tathApi tIrthaMkarajanmani paropadezanirapekSA eva buddhAH :- (yo. svo. vR. pR. 318) Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 ane tIrthaMkaranA bhavamAM lokAMtika devo je thavuM ! tirthaM pavatte-he bhagavan ! tIrtha pravartAvo evA zabdo bole che, te kevaLa vaitAlika-vacanarUpa che, paNa upadezarUpa nathI. zrI tIrthaMkara devo tathA-bhavyatva Adi sAmagrInA paripAkathI A mohanidrAthI prasupta jagatamAM pArakAnA upadeza vinA jIvAdirUpa tattvane aviparItapaNe jANe che. pumuittamALa-[puruSottamebhya:]-puruSottamone, puruSomAM jeo uttama che, teone. pura zete puruSaH-za2I2mAM vAsa kare, te puruSa. temAM sahaja tathAbhavyatvaAdi bhAvathI paropakAraAdi sadguNamAM anya puruSo karatAM zreSTha, te puruSottama. te saMbaMdhI lalitavistarAmAM kahyuM che ke : AjAtamete parArtha-vyasaninaH35sarbsanI.ta-svArthA:, vitajhiyAvanta:, gaddInamAvA, satAmphiLa:, adaDhAnuzayA: kRtajJatA-pataya:, anupata-vittA:, deva-guru-vahumAnina: tathA gaMbhIrAzayA kRti / zrIjinezvaradevanA AtmAo anAdikALathI* A saMsAramAMpArtha-vyasaninaH-paropakAra vyasanavALA hoya che. upasarnsanI ta-svArthI:-svArthane gauNa karanArA hoya che. -citayiAvanta:-sarvatra ucita kriyAne AcaranArA hoya che. atInAmAvAH-dInatA vinAnA hoya che. satArambha:-saphala kAryano ja AraMbha karanArA hoya che. adAnuzayA:-apakArIjana upara paNa atyaMta krodhane dhAraNa karanArA hotA nathI. * svarUpa-yogyatA rUpe paNa phalopadhAyakatA-rUpe nahi. svarUpa-yogyatA eTale kAraNasattA ane phalopadhAyakatA eTale kArya-sattA. kAraNarUpe astitva anAdi-kALathI hoya che, ane kAryarUpe astitva jyAre sahakArIsAmagrI maLe, tyAre Ave che. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo sUtra 297 kRtajJatA-pataya:-kRtajJatA guNanA svAmI hoya che. anudita-cittA:-duSTa vRttiothI nahi haNAyelA cittavALA hoya che. teva-guwvaduni:-deva ane gurunuM bahumAna karanArA hoya che. gabbIrAjIyA-gaMbhIra Azayane-cittanA bhAvane dhAraNa karanArA hoya che. bhavyatva tamAma AtmAonuM samAna hoya che, paraMtu pratyeka bhavya AtmAonI mukti samAna kALe ane samAna sAmagrIothI thatI nathI. tethI pratyekanuM "tathA bhavyatva bhinna bhinna prakAranuM mAnavuM ghaTe che. zrIjinezvaradevanA AtmAonuM sahaja tathA-bhavyatva sarva karatAM uttama hoya che. jema jema temanuM sahaja tathA bhavyatva te te sAmagrInA yoge paripAka pAmatuM jAya che, tema tema temanI uttamatA bahAra AvatI jAya che. purasa-hAIi-[puruSa-fsabhya:]-puruSa-siMhone puruSomAM jeo siMha samAna che, teone. siMha jema zaurya Adi guNo vaDe yukta hoya che, tema zrI tIrthaMkaradevo karmarUpI zatruno uccheda karavAmAM zUra, tapazcaryAmAM vIra, rAga tathA krodhAdi vRttionuM nivAraNa karavAmAM gaMbhIra, parISaho sahana karavAmAM dhIra, saMyamamAM sthira, upasargothI nirbhaya, Indriya-vargathI nizcita ane dhyAnamAM niSpakampa hoya che. purata-vara-purImai[puSa-vara-purISya:]-puruSomAM jeo zreSTha puMDarIka-kamaLasamAna che, teone. puMDarIka-zabda judA judA aneka arthomAM vaparAya che, paraMtu ahIM te zvetakamaLanA arthamAM vaparAyelo che. zvetakamaLa kAdavamAM utpanna thAya che, jaLathI vRddhi pAme che, chatAM te baMnene choDI upara rahe che; tema zrI tIrthaMkara devo saMsArarUpI kAdavamAM utpanna thAya che ane divyabhogarUpa jaLathI vRddhi pAme che, chatAM te baMnene choDIne nirALA rahe che, vaLI kamaLa jema svabhAvathI suMdara, cakSune AnaMda ApanAra tathA lakSmInuM nivAsasthAna che, tema zrI tIrthakara devo cotrIsa atizayothI suMdara, paramAnaMdanA hetu tathA guNa Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra980 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 saMpadAonA nivAsasthAna hoya che. - purasa-varanthasthavi-[puruSa-varasthitiSya:]-puruSomAM zreSTha gaMdhahastI-samAnane. kuMjara ke karivarane sUMDharUpI hasta hoya che, tethI te hastI kahevAya che. tenA bhadra, mandra, mRga ane mitra Adi bhedo prasiddha che. temAM je hAthInI gaMdha mAtrathI sAmAnya hAthIo dUra bhAgI jAya, te gaMdhahastI kahevAya che. ahIM zrI tIrthaMkara devone gaMdhahastInI upamA ApavAnuM kAraNa e che ke teonA vihArarUpI pavananI gaMdhathI ja svacakra, para-cakra, duSkALa, mahAmArI Adi sAta prakAranI itio dUra bhAgI jAya che.* nottamavi-[toraNe:]-jeo lokamAM uttama che, teone. lokamAM-vizvamAM je uttama che, te lokottama. ahIM loka-zabdathI bhavya prANIrUpa loka levAno che; anyathA abhavyanI apekSAe sarva bhavyo uttama che, tethI zrI tIrthaMkara devonI kaMI uttamatA sAbita thAya nahi. arihaMto bhavya AtmAonA samUharUpa lokamAM sakala kalyANanA kAraNabhUta viziSTa bhavyatvane dhAraNa karanArA hovAthI uttama che. nona-nAdA-[novA-nAthe ]-loka-nAthone. lokanA nAtha te lokanAtha. loka-zabdathI ahIM rAgAdi upadravothI rakSaNIya viziSTa bhavya loka samajavAno che. temano yoga ane kSema karavA vaDe zrI tIrthaMkara devo lokanAtha kahevAya che. bIjAdhAna, bIjodUbheda ane bIjanuM poSaNa vagere yoga che ane upadravothI rakSaNa, te kSema che. nAtha * sAta prakAranI itio A pramANe gaNAya che : ativRSTiranAvRSTirmUSakaH zalabhAH zukAH / svacakraM paracakraM ca, saptaitA ItayaH smRtAH // atizaya vRSTi, varasAda na thavo, uMdaronI vRddhi, tIDonuM phATI nIkaLavuM, popaTanI bahulatA, potAnA ja rAja-maMDaLamAM baLavo ane zatrusainyanI caDAI, e sAta itio kahevAya che. 1. bIja eTale samyakta, tenuM AdhAna eTale sthApanA Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo nyU rNa-sUtra 0299 zabdanI vizeSa vigata mATe juo sUtra 12muM kada nAda nona-kriyA -[ovara- digya ]-lokanA pratye hita karanArAone lokanA pratye kalyANa karanArAone. lokanI pratye hita karanArA, te loka-hitakara. ahIM loka zabdathI vyavahArarAzimAM Avelo sarva prANIvarga samajavAno che. hita eTale Atmahita ke kalyANa. zrI tIrthaMkara devo samyapha prarUpaNA vaDe vyavahAra-rAzimAM AvelA sarva prANI-varganuM kalyANa kare che. nona-parphavAdi-[o-pravIga ]-loka-pradIpone, lokane vize prakAza karanArA mahAdIpakone. loka eTale saMjJI-loka ke saMjJI prANIono samUha. pradIpa eTale vizeSa prakAza ApanAro dIvo, mahAna dIpaka. zrI tIrthaMkara devonI dezanA samasta zeya bhAvone prakAzanArI hovAthI tathA heya ane upAdeyano bodha karAvanArI hovAthI saMjJI prANIonA hRdayamAM rahelo mithyAtvarUpa gADha aMdhakAra bhedI nAkhe che, tethI temane mATe teo pradIpa-samAna bane che. *o-blogarA -[no-pradyota :]-loka-pradyotakarIne, lokanA pratye pradyota karanArAone. lokamAM pradyota karanAra te loka-pradyotakara. loka zabdathI ahIM viziSTa bhavyaloka-gaNadharo samajavAnA che. temanA hRdayamAM rahelA jIvAditattva-viSayaka sUkSmatama saMdehonuM nirAkaraNa tathA viziSTa bodha zrItIrthakara devo dvArA tripadI vaDe thAya che, eTale temane mATe teo pradyotakara bane che. zrI devendrasUrinirmita zrI vandAruvRttimAM (pRSTha 31 upara) nowdyotareSyaH nAca-gAthAA pramANe jaNAvela hovAthI AdithI cauda pUrvadharo paNa samajavAmAM Ave che. pUrvadharomAM paNa tattvasaMvedananI viziSTatAne lIdhe tAratamya hoya che. tethI ahIM jIvAditattvonuM jemAM yathArtha pradyotIkaraNa thAya, tevA viziSTa * evaMbhUta nayathI gaNadharo laI zakAya che. -(lalita vi. bhA. 1, pR. 312). Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 pUrvadharonuM ja sUcana che. maya-yA -[3maya-ga:]-abhaya-denArAone, sarva jIvone abhaya ApanArAone. abhayane ApanArA te abhayada. bhayano abhAva te abhaya. bhaya eTale bhIti, bIka ke Dara. te mohanIya karmanA udayathI utpanna thato AtmAno eka prakArano adhyavasAya che. jIvananI atyaMta avikasita sthitimAM paNa te saMjJArUpe dRSTi-gocara thAya che. dAkhalA tarIke risAmaNI(lajAmaNI)nAM pAnane sparza thatAM ja te eTalI badhI bhaya pAme che ke tenI pAMdaDIo jhaDapathI biDAI jAya che. e ja rIte zudra jaMtuo paNa bhayanA mAryA jIva bacAvavAne mATe doDAdoDa kare che ane pazu-pakSIomAM paNa te ati spaSTa rIte jaNAI Ave che. manuSyajAtimAM A bhaya vividha kAraNo ane vividha hetuone laIne utpanna thAya che. tenAM nAmo zrIsthAnAMgasUtranA sAtamA sthAnanA trIjA udezamAM nIce pramANe prApta thAya che : atta mayaThThA pattA , te nI-[2] rUkno-bhag, [2] paratnoma-mI, [2] mAyaNa-, [] -mA, [] vevAI-bahu [6] mara-mag, [7] sino-mA (sUtra 548). bhaya-sthAno sAta prakAranAM che. te A pramANe :- (1) Ihalokabhaya, (2) paraloka-bhaya, (3) AdAna-bhaya, 4) akasmA-bhaya , (5) vedanA-bhaya, (6) maraNa-bhaya, (7) azloka-bhaya. (1) Ihaloka-bhaya-manuSyane manuSyathI bhaya. (2) paraloka-bhaya-paralokano (bIjA janmano.) (3) AdAna-bhaya-dhana-mAla coro vaDe luMTAI javAno bhaya. (4) akasmA-bhaya-Aga, jala-pralaya Adino bhaya. (5) vedanA-bhaya-rogAdi-pIDAno bhaya. koI ahIM ajIvabhaya athavA AjIvikAbhaya jaNAve che. (6) maraNa-bhaya-maravAno bhaya. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo tyu NuM-sUtra 0 301 (7) azloka-bhaya-apakIrti thavAno bhaya. vedanA-bhayanA sthAne koI graMthakAro AjIvikA-bhayane paNa gaNAve che. teno artha nirvAhanAM sAdhano tUTI javAno ke cAlyA javAno bhaya samajavAno che. zrI tIrthaMkara devo jagatanA jIvone A sAteya prakAranA bhayamAMthI choDAve che, tethI teo abhayada kahevAya che. sAmAnya rIte dhRti tarIke oLakhAtuM dharma-bhUmikAnA kAraNabhUta AtmAnuM viziSTa svAsthya, jene jJAnI puruSo abhaya kahe che, tenI prApti paNa zrI tIrthaMkara devo dvArA ja thAya che, kAraNa ke teo guNanA prakarSane prApta thayelA hoya che tathA acittva zaktithI yukta hoya che. vastu-yALa-[cakSurvebhyaH]-cakSu denArAone, zraddhArUpI netro ApanArAone. cakSune Ape te cakSurda, cakSuH-zabdathI ahIM bhAvacakSuH ke zraddhA rUpI netro samajavAnAM che, kAraNa ke tenI prApti vinA kalyANakara vastu-tattvanuM darzana thatuM nathI. dharmarUpI kalpavRkSanA avasthya bIja jevI uttama prakAranI zraddhA zrI tIrthaMkaradevo vaDe ja prApta thAya che, tethI teo cakSurda kahevAya che. maLa-yALa-[mAf-abhya:]-mArga ApanArAone, mArga dekhADanArAone. mArga denArA te mArgada, mArga-zabdathI ahIM viziSTa guNa-sthAnakanI prApti karAvanAro karmano svAbhAvika kSayopazama samajavAno che, jene anya loko* sukhA kahe che. AvI guNasthAnakanI prApti karAvanArI kSayopazamavizeSarUpa sukhA zrI tIrthaMkara devo dvArA ja prApta thAya che. tethI teo mArgada kahevAya che. saraLa-yALa-[zaraLa-amya:]-zaraNa ApanArAone, Azraya pIDitane rakSaNa ApavuM te zaNa, tene ApanAra te zaraNada, ati ApanArAone. * sAMkhya darzanAnA parivrAjaka gopendra. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 prabaLa rAgAdi doSo vaDe jeo satata pIDAno anubhava karI rahyA che, tevAM prANIone tattvacintana e sAcuM AzvAsana che, sAcuM zaraNa che; kAraNa ke tenA vaDe ja zuzruSA, grahaNa, dhAraNa, vijJAna, UhApoha ane tattvAbhiniveza Adi prajJAnA (buddhinA) guNo prApta thAya che. A guNo tattva-cinharUpa adhyavasAya vinA yathArtha rIte prakaTI zakatA nathI, paraMtu mAtra AbhAsarUpe ja vyakta thAya che, ane tenAthI sAcuM Atma-hita sAdhI zakAtuM nathI. tattva-cittanarUpa sAcuM zaraNa jene anya loko vividiSA kahe che, te zrI tIrthaMkara devo dvArA ja prApta thAya che, tethI teo zaraNada kahevAya che. vohiyALa-[vodhi-a:]-bodhi ApanArAone, bodhine ApanAra te bodhida. bodhine ApanAra te bodhida. jina-praNIta dharmanI prAptine bodhi kahevAmAM Ave che. teno paryAyazabda samyagdarzana che, je rAga dveSanI nibiDa gAMThano apUrvakaraNarUpI adhyavasAya dvArA cheda thavAthI prApta thAya che. 1. prazama, 2. saMvega, 3. nirveda, 4. anukaMpA ane 5. Astikya e tenAM lakSaNo che. AvuM samyagdarzana jene bIjAo vijJapti kahe che, te zrItIrthaMkara devo dvArA prApta thatuM hovAthI temane bodhida kahevAmAM Ave che. A pAMca prakAranA lAbho je uttarottara pUrvanA phalarUpa che te apunarbandhaka AtmAone eTale ke tIvrabhAve pApa nahi karanArA jIvone yathocita hoya che, jyAre punarbandhakane tenI bhajanA hoya che. abhaya(dhRti*)nuM phaLa cakSuH-(zraddhA) che. cakSuH-(zraddhA)nuM phaLa mArga-(sukhA) che. mArga-(sukhA)nuM phaLa zaraNa-(vividiSA) che. zaraNa-(vividiSA)nuM phaLa bodhi-(vijJapti) che. A pAMce lAbha zrI tIrthaMkara devo dvArA prApta thAya che, kAraNa ke teo aciMtya-zaktimAna ane sarvathA parArtha-rasika (paropakAra karavAmAM rakta) hoya che. dhRtti, zraddhA, sukhA, vividiSA ane vijJapti e sAMkhya darzananA pAribhASika zabdo che. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo nyU -sUtra 303 thaH-yA-[ thagya:]-dharma denArAone, dharma ApanArAone, dharma pamADanArAone. dharma-zabdathI ahIM cAritradharma samajavAno che. te sAdhu-dharma ane zrAvaka-dharmanA bhedathI be prakArano che. temAM sAdhu-dharma sarvasAvadyayoganI viratirUpa che ane zrAvaka-dharma dezaviratirUpa che. A baMne prakArano dharma zrI tIrthaMkara devo dvArA ja pravarte che, eTale temane dharmada-dharmanA denArA kahyA che. thama-terA -[tha-sTezagya:]-dharmanI dezanA ApanArAone, dharmanA upadezakone. zrI tIrthaMkara devo mahAn dharmopadezaka hoya che, kAraNa ke dharmanI dezanA vinA dharmanuM pravartana thatuM nathI. temanI vANI abhidhAna cintAmaNimAM nirdiSTa karelA nIce mujaba 35 guNovALI hoya che : 1. saMvirva-vyAkaraNanA niyamothI yukta hovApaNuM. 2. tAtya-ucca svare bolAtI. 3. 35cA-parItatA-agrAmya. 4. - gIraghoSa8-meghanI jema gaMbhIra zabdavALI. 5. pratinidri-vicitA-paDagho pADanArI. 6. kSatvi-saralatAvALI. 7. 3 nIta-rAtvi-mAlakoza vagere rogothI yukta. e 7 atizayo zabdanI apekSAe hoya che. bIjA atizaye arthanI apekSAe hoya che. te A rIte : 8. madArthatA-moTA arthavALI. 9. mahatatva-pUrvApara vAkyanA ane arthanA virodha vinAnI. 10. ziSTatva-iSTa siddhAMtanA arthane kathana karanAra ane vaktAnI ziSTatAnI sUcaka. 11. saMzayAmava-saMdehathI-rahita. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3040 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 12. nirotAjottaratva-bIjAnAM dUSaNothI rahita. 13. hRDhayakUmatA-hRdaya-grAhya, hRdayaMgama, aMtaHkaraNane prasanna karanArI. 14. niH- sItA -pado ane vAkyonI paraspara sApekSatAvALI. 15. prastAvaritya-deza ane kAlane anusaranArI avasarane ucita. 16. tattva-nikata-vastu-svarUpane anusaranArI. 17. mauIuf-prakRtitva-susaMbaddha athavA viSayAntarathI rahita ane ativistAranA abhAvavALI. 18. svAbhAnindrata-potAnI prazaMsA ane paranI nindAthI rahita. 19. mAmagArca-vaktAnI athavA pratipAdya viSayanI bhUmikAne anusaranArI. 20. atinniAtha-mathuratva-ghInI jema snigdha ane goLanI jema madhura. 21. prazasthatA-prazaMsAne yogya. 22. gamafthatA-bIjAnA marmane na ughADavAnA svarUpavALI. 23. mArca-kathana karavAyogya udAratAvALI. 24. tharva-pratibaMddhati-dharma ane arthathI yukta. 25. vArAvipasa-kAraka, kAla, vacana, liMga vagerenA viparyAsavALA vacananA doSothI rahita. 26. vikramAdi-viyuta-vibhrama, vikSepa vagere mananA doSothI rahita. 27. rijharva-zrotAonA cittane avicchinnapaNe Azcarya Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo nyu -sUtra 0 305 utpanna karanArI. 28. amutatva-abhuta. 29. gativinazvita-atyaMta vilaMba-rahita. 30. mane nAti-vaivica-aneka jAtanI vicitratAvALI, vastuone vividha rIte varNavanArI. 31. mAropita-vizeSata-bIjAM vacanonI apekSAe vizeSatA sthApita karanArI. 32. sarva-prathAnatA-sattva-pradhAna, sAhasavALI. 33. vA-pa-vAva-vivitA-varNa, pada, vAkayanA vivekavALI-pRthakkaraNa-vibhAgavALI. 34. bchatti-vaktavya arthanI-kahevAne icchelA viSayanI sArI rIte siddhi thatAM sudhImAM na aTakanArI akhaMDita vacana-pravAhavALI. 35. malitva-anAyAse utpanna thanArI. tha-nAthar-[varSanAyaJ:]-dharmanAyakone, dharmanA svAmIone. dharmanA nAyaka te dharma-nAyaka. teone. nAyaka-zabda ahIM svAmInA arthamAM vaparAyelo che. nAye? svAminaH (yo. svo. vR.) dharmane vaza karavAthI, tenA utkarSane pAmavAthI, tenA utkRSTa phalane bhogavavAthI tathA tene vyAghAta-rahitapaNe anubhavavAthI zrI tIrthaMkara devo dharmanA svAmI-dharmanA nAyaka kahevAya che. cAritrane vidhi-pUrvaka pAmavuM, tenuM niraticArapaNe pAlana karavuM ane tenuM yogyane ucita dAna karavuM, te dharmane vaza karavAnI kriyA che. sarvotkRSTa kSAyika bhAve cAritramAM sthira thavuM te dharmanA utkarSane pAmavAnuM rahasya che. tIrthaMkara pada e dharmanuM utkRSTa phala che ane avaSya puNyabIjanA yoge teo vyAghAta-rahitapaNe dharmane prApta thayelA che. thaH-sAIi-[tha-sArathiga:]-dharma-sArathione. dharmanA sArathi te dharma-sArathi. upara jaNAvelA dharma-rathanuM samyapha pra.-1-20 Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 prakAre pravartana, pAlana ane damana karavAthI zrI tIrthaMkara devo dharmanA sArathi gaNAya che. sArathi jema unmArge jatA rathane vALIne mArge lAve che, tema tIrthaMkaro paNa koIno dharmaratha unmArge jato hoya to tene mArge caDAvIne sthira kare che; mATe teo dharma-sArathi kahevAya che. dhamma-vA-cArata-cavaTTII-[dharma-vA-caturabha-2 -vajratimya:]dharmarUpI zreSTha caturaMta-cakrane dhAraNa karanArAone, dharmarAjyanA zreSTha caturaMtacakravartIone. zatru-sainyano nAza karanArA cakranI apekSAe, naraka, tiryaMca, manuSya ane deva e cAra gatino nAza karanAruM dharma-cakra atyaMta zreSTha che, kAraNa ke tenAthI avinAzI anupama sukhanA akSaya bhaMDAra-samI siddha gatinI prApti thAya che. athavA SaTkhaMDanI sAdhanA karanArA rAjya-cakravartIo karatAM cAra gatino nAza karanArA dharma-cakravartIo eTale ke zrI tIrthaMkara devo dareka rIte zreSTha che. kAraNa ke rUpa, sAmarthya, udAratA ane mahAnubhAvatAmAM koI paNa cakravartI temanI barobarI karI zakato nathI. athavA cAritradharma e ubhaya lokamAM upakAraka hovAthI atyaMta zreSTha che ane te dAna, zIla, tapa ane bhAva vaDe bhavano aMta kare che, tethI caturaMta che. athavA kapilAdi-praNIta anya dharmacakronI apekSAe je dharmacakra zreSTha che ane je cAra gationo avazya nAza karanAra che tene dhAraNa karanArAone. akiya-vara-nALa-taMsaLa-tharALa-[ atita-vA-jJAna-InaremyaH ]-apratihata uttama jJAna ane darzanane dhAraNa karanArAone, apratihata kevalajJAna ane kevaladarzana dhAraNa karanArAone. vastuno vizeSa avabodha te jJAna. vastuno sAmAnya avabodha te darzana. kaivalyane pAmavAthI te vara kahevAya che, ane sarvatra askhalita rahevAthI te apratihata gaNAya che. AvAM apratihata vara jJAna* ane vara darzanane dhAraNa karanArAone. * kevalIne prathama samaye jJAnano upayoga ane anya samaye darzanano upayoga-A krama che. jyAre chadmastha mATe viparIta krama che. Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo ltha sUtra 307 AtmAno svabhAva sarva vastuone jovA jANavAno che. te tenA para AvelAM sarva prakAranAM AvaraNo dUra thavAthI prakaTa thAya che. ahIM prathama jJAna ane pachI darzanane grahaNa karavAnuM kAraNa e che ke kevalajJAnAdi sarva labdhio sAkAropayoga eTale jJAnopayogathI yukta AtmAne prakaTa thAya che, paNa darzanopayogathI yukta AtmAne prakaTa thatI nathI. viTTa-cheDA -[vyavRtta-cho ?]-chagharahitone, jemanuM chadmasthapaNuM cAlyuM gayuM che, teone. vyAvRtta-mAtama-vyAvRtta eTale cAlyuM gayeluM. chama eTale AvaraNa-ghAtI karmorUpI AvaraNa. tAtparya ke jemanuM chamasthapaNuM cAlyuM gayuM che. teone. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya e cAra ghAtakarmo jyAM sudhInI pUrepUrAM kSaya na pAme tyAM sudhI avasthA chabasthAvasthA kahevAya che. keTalAka ema mAne che ke dharmanI glAni thatI joIne, dharmano vinAza thato joIne paramapada pAmelA evA jJAnIo te sthiti dUra karavAne mATe pharI vAra janma dhAraNa kare che, paNa A mAnyatA yukti-saMgata nathI. je sarvathA vItarAga che-moha rahita che, temane janma levAnuM prayojana nathI ane je mohasahita che, te kharekhara paramapadane prApta thayelA hotA ja nathI. eTale chadmasthapaNuM eka vAra pUrepUruM cAlI gayA pachI punaH te AvatuM nathI. zrI tIrthakara devo ghAtakarmano nAza karanArA hovAthI temanuM chadmasthapaNuM pUrepUruM cAlyuM gayuM hoya che. niHIV gAvAIi-[fjagya: kApavega ]-jitanArAone tathA jitAvanArAone. rAgAdi-doSo je svAnubhava-siddha che, ane je saMsAraparibhramaNanuM mukhya kAraNa che, tene zrI tIrthakara devo barAbara jItI le che; eTaluM ja nahi paNa teo sadupadezAdi vaDe anyane evuM baLa samarpe che ke jethI teo paNa rAgAdi-doSone jItI levAmAM samartha thAya che. tinnAi tArayA U-[tIUMcaH tAH ]-tIrNone, tArakone. jeo Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 svayaM saMsAra-samudra tarI gayA che teone. tathA jeo anyane saMsAra-samudrathI teone. tAre che, zrI tIrthaMkaradevo samyagdarzana, samyakcAritrarUpI pravahaNa vaDe saMsAra-samudrane tarI gayelA che tathA bIjAone paNa potAnA aciMtya prabhAva ane atizayavALI dezanA vaDe tAre che. buddhA bovALa-[buddheya: bodhamya:]-buddhone, bodha pamADanArAone. ajJAna-nidrAmAM poDhelA A jagatamAM zrI tIrthaMkara devo anya koInA upadeza vinA ja sva-saMvidita jJAna vaDe jIvAjIvAdi tattvane jANe che tathA bIjAone teno bodha kare che, tethI teo buddha ane bodhaka kahevAya che. jJAna-sva-saMvidita che, eTale ke te pote potAne jANe che ane bIjAne paNa jaNAve che, dIvAnI jema. muttAnuM mosALa-[mutte myaH moca mya: ]-muktone, mukAvanArAone. vicitra prakAranA vipAkone ApanAra vividha karmonAM bandhanathI zrItIrthaMkara devo mukta thayelA che, eTale teo kRtakRtya ke niSThitArtha che. anyane paNa teo karmanAM baMdhanamAMthI mukti apAve che-mukAve che. je jagatane kare che, te vAstavika rIte kRtakRtya nathI. hInAdhikatA kare to rAgadveSano prasaMga Ave che ane jeo jagatkarttamAM lIna thaI javuM ene nihitArthatA mAne che, temane ekano bIjAmAM laya thavAthI bemAMthI ekanA abhAvano prasaMga Ave che. savvazULa savvIsInuM-[sarvanebhyaH- sarvazikhya:]-sarvajJone, sarvadarzIone. sarvane jANe, te sarvajJa. sarvanuM darzana kare, te sarvadarzI. ahIM sarvazabdathI lokAloka-vyApI sarva dravyo ane tenA sarva paryAyo samajavAnA che. zrI tIrthaMkara devonAM jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIya karmono saMpUrNa rIte kSaya thayelo hovAthI teo sarva dravyone tathA tenA sarva paryAyone jANI zake Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo bhu zaM-sUtra 0309 che, joI zake che. sarvajJano bIjo artha paNa A pramANe maLe che. pratyakSa ane AgamathI aviruddha arthane kahenAra sarvaprANIone sukha karanAra, mita, gaMbhIra ane AhalAdaka evuM vAkya jenuM hoya te sarvajJa kahevAya che. -(la. vi. bhA. 1pR. 561 pA. noM.) yoga ane adhyAtmano UMDo anubhava dharAvanAra svAnubhavathI samajI zake che ke sva-saMvidita jJAnavALo AtmA jema jema (jJAnAvaraNIya) karmanAM baMdhanamAMthI mukti pAme che, tema tema te vastuonA vizeSa ne vizeSa paryAyo jANI zake che. tethI eka samaya evo jarUra Avavo joIe ke jyAre te AtmA karmabaMdhanamAMthI saMpUrNa rIte mukta thatAM sarva vastuonA sarva paryAyone barAbara jANI zake. sarvajJatAnI siddhi karanArA aneka prAmANika graMtho ane graMthAdhikAro Aje upalabdha che. zrI haribhadrasUrinI sarvajJasiddhi, zrInaMdIsUtranI vyAkhyAmAM zrI malayagiri mahArAje kareluM sarvajJa-siddhinuM nirUpaNa, sanmatitarkanI vivRtimAM zrI abhayadevasUrie carcalo sarvajJatAvAda, kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrasUrie pramANamImAMsAmAM karelI sarvajJa-siddhi ane anya samartha tArkikoe karelI tAttvika carcAo A viSaya para puSkaLa prakAza pADe che. tethI sarvajJatAne samajavA icchanAre A graMtho ane graMthAdhikAronuM taTasthabhAve manana-parizIlana karavuM atyaMta Avazyaka che. sivamayalamaru amaNaMtamakkhayamavvAbAhamapuNarAvitti-[ shivmvetana-mana-anAmU-akSaya-vyAvAtha-punarAvRtti-ziva, acala, aruja, anaMta, akSaya, avyAbAdha ane apunarAvRtti. - A padono saMbaMdha siddhiArUnAmadheyaM kApa saMpattA e pado sAthe che. eTale ke te mokSasthAnanAM vizeSaNo che. keTalAka ema mAne che ke AtmA sarvavyApI che ane ajJAnano nAza thatAM te mukta bane che, tenuM nirasana karavA mATe A sAta vizeSaNo yojelAM che. ziva-vikno-upadravothI rahita. sarvopAyApImAn zivama-jemAMthI Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva apAyo-upadravo dUra thayA che, te ziva. avalam-acala-sthira. vatana-hitatvAvalam-je calita thavAnA guNathI rahita hoya te acala kahevAya. athavA jemAM svAbhAvika ke prAyogika koI paNa prakAranI calanakriyAno saMbhava nathI, te acala. 3100 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 ajJam-vyAdhi ane vedanAthI rahita. anaM vyAdhivanArahitam; tatrivanyanayo: zarIra-manoramAvAt-aja eTale vyAdhi ane vedanAthI rahita, kAraNa ke zarIra ane manano tyAM abhAva che. vyAdhinuM mULa zarIra che, vedanAnuM mULa mana che. anantam-anaMta, aMtarahita. koI paNa kALe jeno aMta nathI, te anaMta. akSayam- akSaya. jeno kadApi kSaya thato nathI, jemAM kadApi ghaTADo thato nathI, te akSaya. avyAvAdham-avyAbAdha, pIDA-rahita. karma-janya pIDAothI rahita. apunarAvRtti-jyAM gayA pachI pAchuM pharavAnuM hotuM nathI tevuM. siddhiAjJa-nAmatheya-[siddhiAti-nAmatheyam]-siddhigati-nAmavALA. sinti nizcitA mavasyAM khattava kRti siddhi :- jyAM gayA pachI jIvone kAMI karavAnuM prayojana bAkI rahetuM nathI, te siddhi. te sthAna javA yogya hovAthI paMcamagati ke siddhi gati tarIke gaNanA pAme che. eTale siddha thayelA jIvonI jyAM gati thAya che, te siddhigati. dALa-[sthAnam]-sthAnane. saMpattApna-[saMprAptebhyaH]-prApta thayelAone. namo-[namaH]-namaskAra ho. namo tyurNano mULapATha no zabdathI zarU thAya che. chatAM tenI navamI saMpadAmAM no AiLano pATha maLe che. A pramANe no zabdano Adi ane aMtamAM prayoga thayo che. Avo AdyaMta saMgata namaskAra e madhyavyApi sayaM saMbuddhAnaMthI zarU karI savvamiLa sudhInA tamAma madhyavartI saMpadA ke Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padonI sAthe vyApaka che. ane tevI bhAvanA karavI joIe. ne-[ya]-je. -[4]-vaLI. namo tyu NuM-sUtra |tyu biLAnaM-[neibhyaH]-jinone. namo niLAnuM ityAdi padothI ahIM zAsrayoganuM pratipAdana karAyuM che.* nitra-bhayAnaM-[nita-bhayebhyaH]-sAte prakAranA bhayo jitanArA one. sAdhAraNa jino ke jemane bhaya sattArUpe hoya, paNa upazAMta avasthAmAM hoya tevAne 'kSapita moha' thayA kahevAya temane ahIM 'jitabhaya' samajavA. -(la. vi. bhA.1. pR. 552 5aa. no.) bhaviSyakAlamAM. 311 6-[va]-ane mar3ema siddhA-[atItAH siddhAH]-jeo bhUtakALamAM siddha thayA che. visaMti-[viSyanti]-thaze. aLApaNAne-[anAmate jAtte]-anAgata kAlamAM, saMpapha-[sati]-vartamAnakAlamAM. (la. vi. bhA. 1. pR. 552) vALA-[vartamAnAH]-vartamAna che, vidyamAna che te. savva-[sarvAn]-sarvene. tiviSe-[viSena]-mana, vacana ane kAyA e traNe prakAre. vaivAmi-[vande]-huM namana karuM chuM. * namo tyu naM arihaMtALuM-e padathI icchAyoga darzAvAyo che. ahIM namo nibALathI zAstrayoganuM ane siddhALuM yuddhALuM sUtramAM dhovi namukkAro zabdathI sAmarthyayoganu pratipAdana thayuM che. -(la. vi. bhA. 1. pR. 136) Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 dravya arihaMto ke je koI paNa gatimAM hoya temane bhAva arihaMtonI jema vaMdana karavAnuM kAraNa e che ke-sarva nAmajinane, sthApanAjinane ane (thanArA ke thaI gayelA) sarva dravyajinane teonI bhAvajina avasthAne hRdayamAM dhArIne namaskAra karavA yogya ja che. -(dharmasaMgraha bhAga 1. pR. 426) (4) tAtparyArtha satyayo-zakra-stava, zakre kareluM stavana. IMdre karela stavana. zakra zabdano sAmAnya artha iMdra thAya che, paraMtu ahIM te saudharmadevalokanA adhipati iMdrane mATe vaparAyelo che. jyAre prabhu zrI mahAvIra prANata nAmanA dasamA devalokamAMthI cyavIne mAhaNakuMDagAma nagaranA RSabhadatta brAhmaNanI patnI devAnaMdAnI kukSimAM avataryA tyAre avadhijJAna vaDe te prasaMgane jANIne atyaMta rAjI thayelA zakre khUba bhaktibhAvathI je stotra vaDe temanI stuti karI hatI, te zakrastavanA nAme oLakhAya che. zrI kalpasUtramAM te saMbaMdhI jaNAvyuM che ke : te NaM kAle NaM te NaM samae NaM sakke deviMde devarAyA vajjapANI puraMdare sayakkaU sahasakkhe maghave pAgasAsaNe dAhiNaDDUlogAhivaI erAvaNavAhaNe suriMde - divvAiM bhogabhogAI bhuMjamANe viharar3a / imaM ca NaM kevalakappaM jaMbuddIvaM dIvaM viuleNaM ohiNA AbhoemANe 2 viharai / tatha NaM samaNaM bhagavaM mahAvIraM jaMbuddIve dIve bhArahe vAse dAhiNaDDUbharahe mAhaNakuMDaggAme nayare usabhadattassa mAhaNassa koDAlasaguttassa bhAriyAe devANaMdAmAhaNIe, jAlaMdharasaguttAe kucchisi gabbhattAe vakkaMttaM pAsai / pAsittA - sirasAvattaM matthae aMjali kaTTu evaM vayAsI- namo tthu NaM te kAla ane te samayane vize zakra eTale deveMdra, devarAjA, vajrapANi, puraMdara, zatakratu, sahasrAkSa, maghavA, pAkazAsana, dakSiNArdhalokAdhipati, airAvaNa-vAhana ane sureMdra evAM anya nAmothI oLakhAto iMdra devalokanA divya bhogo bhogavato vicare che. vipula avadhijJAna vaDe te jaMbudvIpanuM avalokana karI rahyo che, te vakhate tene jaNAya che ke zramaNabhagavAna zrI mahAvIra jaMbudvIpanA bharatakSetranA dakSiNArdhamAM Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo tyu NuM-sUtra0 313 mAhaNakuMDagAma nagarane vize koDAlagotranA RSabhadatta nAmanA brAhmaNanI jAlaMdharagotrIya devAnaMdA nAmanI bhAryAnI kUkhamAM avataryA che. te joIne (atyaMta rAjI thAya che tathA hRSTa tuSTa mana vaDe) zirasAvarta-pUrvaka mastake aMjali karIne be hAtha joDIne A pramANe bole che :- namaskAra ho arihaMta bhagavaMtone-ityAdi. A sUtrane praNipAta-daMDaka sUtra paNa kahevAmAM Ave che; kAraNa ke tenI yojanA zrI arihaMta devone viziSTa rIte praNipAta-vaMdanA ka2vA mATe ja thayelI che. zrI haribhadrasUrie lalitavistarA nAmanI caityavaMdanasUtravRttimAM ane zrI hemacaMdrAcArye yo.svo.vRttimAM A nAmano ullekha karelo che. te uparAMta prathama pada namonthuLa e sUtranuM Adipada hovAthI AdAna nAmathI paNa oLakhAya che. -(la. vi. pra. bhAga. pR. 64) A sUtranA arthanI spaSTatA sAmAnya ane vizeSa arthamAM thaI gayelI che, tethI artha-nirNaya judo Apelo nathI. (5) artha-saMkalanA namaskAra ho arihaMta bhagavaMtone. 1 jeo zrutadharmanI Adi karanArA che, caturvidha zramaNasaMgharUpI tIrthanI sthApanA karanArA che, ane svayaMjJAnI che. 2. jeo puruSomAM paropakArAdi guNo vaDe uttama che, zauryAdi guNo vaDe siMha-samAna che, nirlepatAmAM uttama puMDarIka-kamala-samAna che, ane svacakraparacakrAdi sAta prakAranI itione dUra karavAmAM gaMdhahastI-samAna che. 3. jeo bhavya prANIrUpa lokamAM viziSTa tathAbhavyatvAdi vaDe uttama che, rAgAdi upadravathI rakSaNIya viziSTa bhavyalokanA yoga ane kSemane karavA vaDe nAtha che, vyavahA22AzimAM AvelA jIvalokanuM samyak prarUpaNA vaDe hita karanArA che, saMzI prANIonAM hRdayamAM rahelA mithyAtvarUpI gADha aMdhakAra dUra karanAra hoI loka-pradIpo che, ane viziSTa cauda pUrvadharonA sUkSmatama saMdeha dUra karavA vagere vaDe loka-pradyotakara che. 4. jeo abhayane ApanArA che, zraddhArUpI netronuM dAna karanArA che, Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 karmanA viziSTa kSayopazamarUpa mArgane dekhADanArA che, rAga ane dveSathI parAbhava pAmelAM prANIone zaraNa ApanArA che ane mokSa-vRkSanA mUlarUpa bodhi-bIjano lAbha ApanArA che. 5. jeo cAritradharmane samajAvanArA che, pAMtrIsa guNothI yukta vANI vaDe dharma-dezanA ApanArA che, dharmanA sAcA svAmI che, dharmarUpI rathane calAvavAmAM niSNAta sArathi che ane dharmarUpI zreSTha caturaMta (caturgativinAzaka) cakrane dhAraNa karanArA cakravartI che. 6. jeo sarvatra askhalita kevalajJAna ane kevaladarzanane dhAraNa karanArA che tathA sarva prakAranAM ghAtIkarmothI mukta che. 7. jeo rAga ane dveSano jaya karavAthI svayaM jina banelA che, tathA upadeza vaDe bIjAone paNa jina banAvanArA che; jeo samyagdarzanAdi pravahaNa vaDe saMsAra-samudrano pAra pAmI gayelA che ane bIjAone paNa teno pAra pamADe che, jeo pote buddha che ane bIjAone paNa bodha pamADe che; jeo sarva prakAranAM karma-baMdhanothI mukta thayelA che tathA bIjAone mukti apAvanArA che. 8 jeo sarvajJa ane sarvadarzI che tathA ziva, sthira, vyAdhi ane vedanAthI rahita, anaMta, akSaya, avyAbAdha ane apunarAvRtti eTale jyAM gayA pachI saMsAramAM pAchuM AvavAnuM rahetuM nathI, evA siddhigati nAmanA sthAnane prApta thayelA che. te jinone, jita-bhayone namaskAra ho. 9. jeo atIta kAlamAM siddha thayA che, jeo bhaviSyakAlamAM siddha thanArA che ane jeo vartamAnakAlamAM arihaMtarUpe vidyamAna che, te sarvane mana, vacana ane kAyA vaDe trividha vaMdanA karuM chuM. (6) sUtra-paricaya zakra iMdra jyAre jyAre tIrthaMkara devanI stuti kare che tyAre tyAre DAbo DhIMcaNa Ubho karI peTa upara karI peTa upara hAthanI koNI TekavI, be hAthanI kamalanA DoDAne AkAre aMjali karI A sUtra bole che. ethI Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo bhu khaM-sUtra 315 zakrastava e nAma gaNanAma-guNaniSpanna nAma samajavuM. (la. vi. pra. bhAga. pR. 64 pA. no.) iSTasiddhinuM mULa upAsanA che, upAsanAnuM mULa zraddhA che ane zraddhAno vikAsa karanAruM sAdhana caityavaMdana che. eTale ISTasiddhi mATe cetyavaMdananuM AlaMbana ati agatyanuM che. mahAnizIthasUtramAM kahyuM che ke-dareka zrAvake pratidina traNa vAra caityavaMdana karavuM joIe. eka to prAtaHkAlamAM, bIjuM madhyAhna-bhojana karatAM pahelAM ane trIjuM nidrAdhIna thatAM pahelAM. A rIte traNa vAra caityavaMdana karavAthI AtmAnA adhyavasAyo ghaNA ja nirmala thAya che, jenuM aMtima pariNAma bhava-baMdhananA chuTakArAmAM Ave che. uttarAdhyayanasUtranA aThThAvIsamA adhyayanamAM stavastuti-maMgalane spaSTa rIte samyagdarzananI zuddhi karanArA kahyA che. eTale tenI upayogitA nirvivAda siddha che. sAmAyikanI kriyAmAM jema "karemi bhaMte pradhAna sUtra che, tema caityavaMdananI kriyAmAM zakra-stava athavA "namo yU NaM' pradhAna sUtra che, tethI ja nigraMtha-pravacanamAM kahevAyuM che ke sauthayArtha vaM-caityavaMdana zakastavAdivALuM hoya che. zrI haribhadrasUrie caityavaMdanasUtra-vRtti lalitavistarAmAM A sUtra para nyAya-pUrNa vizada vyAkhyA racelI che ke jenuM vAcana karavAthI bauddhamata tarapha DhaLelA kavi-kuMjara zrIsiddharSigaNi punaH jainamAnyatAmAM sthira thayA hatA. e vRtti potAne mATe racI hovAnuM kathana zrI siddharSie upamitibhavaprapaMcA-kathAnA prastAvamAM A pramANe kareluM che : namo'stu haribhadrAya, tasmai pravarasUraye / artha niti cena, vRttinainitavitarA (siddhaSi) te zreSTha sUri zrI haribhadrane namaskAra ho ke jemaNe mArA mATe lalitavistarA nAmanI namo (c) Ne Adi sUtranI vRtti-TIkA banAvI. A sUtra nava saMpadA ane tetrIsa AlApomAM vaheMcAyeluM che. te mATe zrI hemacaMdrAcArye svopajJa yogazAstranI vRttimAM (pR. 216mAM) nIcenuM pramANa ApyuM che : Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 6 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 do tia caura-ti paMcA-, donni a cauro ya hunti tinne ya / sakkathayae nava saMpaya, tittIse honti AlAvA // za-stavamai , trA, yAra, A Hiya (5,5,5,) , yAra / e pramANe tetrIsa AlApo-vALI nava saMpadAo che. saM56 meTo marthanu vizrAma-sthAna athavA adhi2. sAGgatyena padyate-paricchidyate'rtho yAbhiriti saMpadaH lenAthI saMgata rIte artha ho paDAya, te saMpada-saMpadA kahevAya che. saMbaMdha dharAvatA zabdo-vALo pATha sAdA DevAya che. sN56|| sane sAlAnI haSTio 'namo tthu NaM'no pATha nIce mujaba racAyelo che : 1. stotavya-saMpahA namo'tthu NaM arihaMtANaM 1, bhagavaMtANaM 2 // 1 // 2. hetu-saMpA AigarANaM 3, titthayarANaM 4, sayaM-saMbuddhANaM 5 // 2 // ___3. taraDetu-saMpahA purisuttamANaM 6, purisa-sIhANaM, 7 purisa-varapuMDarIyANaM 8, purisa-varagaMdhahatthINaM 9 // 3 // 4. upayoga-saMpahA loguttamANaM 10, loga-nAhANaM 11, loga-hiyANaM 12, logapaIvANaM 13, loga-pajjoagarANaM 14 // 4 // 5. tadhdhetu-saMpA abhaya-dayANaM 15, cakkhu-dayANaM 16, magga-dayANaM 17, saraNa-dayANaM 18, bohi-dayANaM 19 // 5 // 6. savizeSopayoga-saMpa! dhamma-dayANaM 20, dhamma-desayANaM 21, dhamma-nAyagANaM 22, dhamma-sArahINaM 23, dhamma-vara-cAuraMta-cakkavaTTiNaM 24 // 6 // Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo bhu khaM-sUtra 0317 7. svarUpa-saMpadA appaDihaya-varanANa-dasaNa-dharANaM 25, viyaTTa-chaumANaM 26 // 7 // 8. nija-sama-phalada-saMpadA jiNANaM jAvayANaM 27, tinnANaM tArayANaM 28, buddhANaM bohayANaM 29, muttAmaM moagANaM 30 // 8 // 9. mokSa saMpadA savvannUNaM savvadarisINaM 31, sivaM ayalaM aruaM aNaMtaM akkhayaM avvAbAhaM apuNarAvitti siddhigai-nAmadheyaM ThANaM saMpattANaM 32 namo jiNANaM jia-bhayANaM 33 // 9 // 1. stuti karavAne yogya te stotavya. tene jaNAvanAro arthAdhikAra te stotavya-saMpadA. stotavyane jANyA vinA stati karavAnI pravRtti thaI zakatI nathI, mATe prathama prastAva teno karavAmAM Avyo che. namohyuM rihaMtA mAnavaMtA-e pado vaDe zrIarihaMta bhagavaMtonuM stotavyapaNuM pragaTa thAya che. stuti karavA yogya sarva pAtromAM arihaMto mukhya che ke jeo nAma, sthApanA, dravya ane bhAva vaDe cAra prakAranA hoya che. te mATe pravacanasArakAranA 42mA dvAramAM kahyuM che ke : jiNanAmA nAma-jiNA, kevaliNo sivagayA ya bhAvajiNA / ThavaNa-jiNA paDimAu, davva-jiNA bhAvijiNa-jIvA // (gA. 453) RSabha, ajita Adi jinanAM nAmo te nAma-jino. kevalI ane zivagatine prApta thayelA te bhAva-jino. suvarNa, ratna ke pASANa AdinI pratimAo te sthApanA-jino ane bhaviSyamAM jina-tIrthakara thanArA zreNika pramukhanA jIvo te dravya-jino. * AlApakono A krama lalitavistarA mujabano che, temAM jaNAvyA pramANe keTalAka viTTa cha3HIMnA padane svataMtra AlApaka na gaNatAM teno samAveza 2pamAM AlApakamAM ja kare che, eTale AlApakonI saMkhyA 32nI mAne che. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3180zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 A cAra prakAranA jinomAMthI ahIM bhAva-jino ke bhAvaarihaMtonI stuti karavAmAM Ave che. 2-3. zrIarihaMta bhagavaMtonI stuti kayA hetuthI karavAmAM Ave che ? te jANavAnI IcchA pratyeka mumukSune hoya che; tethI have pachInI be saMpadAomAM sAmAnya hetu ke ogha-hetu ane vizeSa-hetu ke Itara-hetuonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. zrIarihaMta bhagavaMto Adikara, tIrthakara svayaMsaMbuddha hoya che, te emanI stotavyatAno (stuti karavA yogya hovAno) sAmAnya hetu che ane teo puruSottama, puruSa-siMha, puruSa-varapuMDarIka tathA puruSa-varagaMdhahastI hoya che, te emanI stotavyatAno vizeSa hetu che. 4. ahitonuM AdikarapaNuM, tIrthaMkarapaNuM, svayaM-saMbuddhapaNuM ke puruSottamAdipaNuM, mumukSuone kaI rItie upayogI che, te jaNAvavA mATe upayoga-saMpadAne rajU karavAmAM AvI che. jeo svayaM uttama hoya teo ja bIjAne uttama banAvI zake che, uttama banavAno rAha darzAvI zake che; eTale prathama sahaja-tathAbhavyatva Adi guNo vaDe temanuM lokottamapaNuM darzAvavAmAM AvyuM che. AvA lokottama arihaMto rAgAdidoSothI rakSaNIya samasta prANIonA yoga ane kSema karavA vaDe temanA nAtha bane che, samyapha prarUpaNA vaDe vyavahArarAzimAM AvelA sarva jIvonuM hita kare che, sakala saMjJI prANIonA hRdayamAMthI mohano gADha aMdhakAra dUra karI temane samyakta pamADe che ane viziSTa cauda pUrvadharo jevA uttamakoTInA zratadharonA paNa sUkSmatama saMdeho dUra karI tathA temane vizeSa bodha pamADI temanAmAM jJAnano pradyota kare che, eTale judI judI kakSAmAM rahelA sakala bhavyajIvone teo eka yA bIjA prakAre upayogI thAya che, ane te ja emanI stotavyatAnuM pradhAna kAraNa che. 5. zrI arihaMta devonI A upayogitA je hetuo vaDe siddha thAya che. teno nirdeza upayoga, hetu ke taddhatu-saMpadA dvArA karavAmAM Avyo che. sAta prakAranA bhayamAMthI mukti ApavI, zraddhArUpI netronuM dAna karavuM, karmano viziSTa kSayopazama thAya tevo mArga darzAvavo, tattva-ciMtanarUpa zaraNa ApavuM ane jinadharmanI prAptirUpa bodhino lAbha pamADavo, e hetuo vaDe temanI upayogitA prakaTa siddha che. Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo tyu NuM-sUtra 0 319 6. vaLI zrIarihaMtadevonI upayogitA je viziSTa kAraNone laIne mAnavAmAM Ave che, tenuM darzana savizeSopayoga-saMpadA dvArA karAvavAmAM AvyuM che. teo sarvavirati ane dezavaratirUpa cAritradharmanA dAtA che, dharmanA atisamartha upadezaka che, dharmanA sAcA arthamAM svAmI che, dharmanuM kuzaLa rIte saMcAlana karavA vaDe dharma-2thanA sArathi che ane cAre gatino nAza karanAra anupama dharmacakranuM pravartana karavA vaDe zreSTha dharma-cakravartI che. temanI A viziSTa prakAranI upayogitA sakala mumukSu jIvonuM AtyaMtika kalyANa karanArI hoIne sahunI stutine pAtra che. 7. zrI arihaMta bhagavaMtonuM svarUpa kevuM che ? te jaNAvavA mATe svarUpa-hetu-saMpadA kahevAmAM AvI che. teo sadA askhalita evA kevalajJAna ane kevaladarzanane dhAraNa karanArA che, kAraNa ke chadmAvasthAne saMpUrNa rIte dUra karI cUkelA che. 8. AvA pUrNajJAnI paramakRpALu puruSottama paramAtmA zrIarihaMta devo aciMtya prabhAva, parArtha-rasikatA ane samyak prarUpaNA vaDe mumukSuone potAnA jevA ja banAvI zake che-banAve che, te vAta nijasamaphala-saMpadA vaDe darzAvavAmAM AvI che. jema ke teo svayaM jina banelA che ane bIjAone jina banAve che; teo svayaM saMsAra-samudrane tarI gayelA che, ane bIjAone saMsA2-samudrathI tAre che; teo svayaM bodha pAmelA che ane bIjAone bodha pamADe che tathA pote sakala karma-klezamAMthI mukta thayA che ane bIjAone karma-klezamAMthI mukta kare che. 9. sarvajJa ane sarvadarzI evA arihaMta devoe kevuM sthAna prApta kareluM che ? te darzAvavA mATe mokSa-saMpadA ApavAmAM AvI che. zrI arihaMta devo carama-zarIrano tyAga karyA pachI ziva, acala, aja, anaMta, akSaya avyAbAdha ane apunarAvRtti evA siddhigati nAmanA sthAnane prApta thAya che ke jenuM varNana vaikharI vANIthI thaI zakatuM nathI. A kAraNoe jina ane jita-bhaya evA zrIarihaMta bhagavaMtone bhAvollAsa-pUrvaka namana karavAnuM che, hRdayanA pratyeka tAra jhaNajhaNAvIne temanA uttamottama guNonuM gAna karavAnuM che. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3200zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 adhyAtmanA sarvotkRSTa Adarzane rajU karatA zrIarihaMta devonI stuti jeo sAcA bhAve kare che, teo A trividhatApamaya saMsArane nizcaya-pUrvaka tarI jAya che. bhAva-jinonI stuti karyA pachI atIta, anAgata ane vartamAnakAlaviSayaka sarva dravya-jinone vaMdanA karavAnA hetuthI chellI gAthA yojAyelI che. utkRSTa caityavaMdanamAM pAMca "daMDakano upayoga thAya che, temAM A sUtra pahelA "daMDaka" tarIke sthAna pAmeluM che. paNa daMDA 2. sadvisthaya, 2. re, rU. nAma, 4. sutra, ka. siddhaWya -(rephayavaMdva gAthA 41 che.) pAMca daMDakanI gaNatarI A pramANe che - zakrasava eTale namo sthavi sUtra. caityastava eTale rihaMtaghephayApa sUtra, nAmastava eTale nomarsa sUtra, zrutastava eTale pu+varavara sUtra ane siddhastava eTale siddhApAM vRddhA sUtra. A sUtra para lalitavistArA nAmanI caityavaMdanasUravRttimAM, yogazAstranI svopajJa vRttimAM, dharmasaMgrahamAM tathA kalpasUtranI vyAkhyAo vageremAM yogya vivaraNa thayeluM che, temaja teno svataMtra kalpa racAyelo che. - eka jIrNa patramAM evo ullekha maLe che ke A. dharmazekharasUrie karNATakanI rAjasabhAmAM "namu tthaNe kalpa'no prabhAva batAvyo hato. ema lAge che ke A ghaTanA zaMkaragaNa ke buddharAjanA samayamAM kalyANImAM banI -(jana pa. iti. bhA. 1, pR. 454) A sUtramAM pada 33, saMpadA 9, gAthA 1, sarvavarNa 297 ane temAM guru, 33, tathA laghu 264 che. haze. * daMDaka sUtranA artha mATe zrI somasuMdarasUri mahArAje racela bhASyanI avacUrNamAM kahyuM che ke : yathoktamudrAbhiraskhalitaM bhaNyamAnatvAd daNDA iva daNDAH saralA ityarthaH / zAstramAM kahela mudrA vaDe asmalita rIte je bolavAmAM Ave te sUtrone daMDaka sUtro kahevAmAM Ave che. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo bhu khaM-sUtra 0321 (7) prakIrNaka zakrastavano mULapATha aupapAtika sUTAnA 20mA sUtrAmAM rAjapranIyasUtranA 13mA sUtramAM tathA kalpasUtranA 15mA sUtramAM jovAya che tathA samavAyAMgasUtranA prAraMbhamAM ane bhagavatIsUtranA prAraMbhamAM paNa A sUtranA bhAvane maLatAM vizeSaNo dvArA bhagavaMta mahAvIrano paricaya karAvelo che. vaLI jIvAjIvAbhigamasUtranA 142mA sUtramAM, tathA jJAta-dharmakathAMganA 13mAM tathA 16mA adhyayanamAM paNa tenA saMkSipta nirdezo che. pra.-1-21 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15. savva-ceiyavaMdaNa-suttaM [sarva-caityavana-sUtraF]. jAvaMti ceIyAI-sUtra (1) mUlapATha jAvaMti ceiyAI, uDDe a ahe a tirialoe a / savvAi~ tAi~ vaMde, iha saMto tattha saMtAI // 1 // (2) saMskRta chAyA yAvanti caityAni, Urzve cAdhazca tiryagloke ca / sarvANi tAni vande, iha san tatra santi // 1 // (3) sAmAnya ane vizeSa artha gAvaMti-[cArvatti]-jeTalAM. rephayA-caiityani-cetyo, jina-pratimAo. tyAni jinendra-pratimA (a.dI.) [O]-Urdhvaloka, devalokamAM. ma-[2]-ane. made [matha:]-apolokamAM, bhavanapatinA AvAsomAM. tiritno-[tiryatno]-tiryazlokamAM, manuSyalokamAM. tirthasUno mUla artha vacamAM raheluM, madhyamAM raheluM evo thAya che. upara svarga, nIce pAtAla ane vacamAM manuSyaloka hovAthI te tiryaloka kahevAya che, temAM. sallAhuM tADuM [sarvani tAni]-te sarvene. * A gAthA "gAhA" chaMdamAM che. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAvaMti ceIyAI-sUtra7 323 vaMde vinTe-huM vAMduM chuM. -[3]-ahIM. saMto-[+]-rahyo chato. tattha-[aa]-tyAM. saMtADuM-[7]-rahelAMne (4) tAtparyArtha A sUtramAM sarva caityone vaMdana kareluM hovAthI te satra-phaya-vaMtaUT -suraM sarvacetya-vaMdana sUtra kahevAya che. prathama zabdo parathI "jAvaMti ceIyAI' nAmathI paNa te prasiddha che. (5) artha-saMkalanA Urdhvaloka, adholoka ane manuSyalokamAM jeTalAM paNa caityojinabiMbo hoya, te sarvene ahIM rahyo chato tyAM rahelAMne huM vaMdana karuM chuM. (6) sUtra-paricaya jina-pratimA Atma-bodha mATenuM eka agatyanuM sAdhana che. tenA pratyenI niHsIma bhakti A gAthA vaDe pradarzita karAya che. A sUtramAM sarvavarNa 35, ane temAM guru 3, tathA laghu 32 che. (7) prakIrNaka A sUtranuM AdhAra-sthAna zrAddhapratikramaNa sUtranI 44mI gAthA hoya, tema jaNAya che. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. savva-sIdu-caMpa-sutta [sarva-sAdhu-vana-mUtrama) jAvaMta ke vi sAhU' sUtra (1) mULapATha jAvaMta ke vi sAhU, bharaheravaya-mahAvidehe a / savvesiM tesiM paNao, tiviheNa tidaMDa-virayANaM // 1 // * (2) saMskRta chAyA yAvantaH + api sAdhava, marata-jIravata-mavikeTe ! sarvebhyaH tebhyaH praNataH, trividhena tridaNDa-viratebhyaH // 1 // (3) sAmAnya ane vizeSa artha nAvaMta-[yAvA:]-jeTalA. vi-[ ]i-je koI. dU-sithiva:]-sAdhuo. viziSTa guNo tathA bhinna bhinna avasthAone lIdhe sAdhuo aneka prakAranA gaNAya che. jema ke kevalI, Rjumati, vipulamati, paramAvadhi, avadhijJAnI, caudapUrvadhara, dazapUrvI, sADAnavapUrvI, dvAdazAMga-dhara, ekAdazAMgadhara, jinakalpI, sthavirakalpI, yathAlanTika, parihAra-vizuddhi, vidyAcAraNa, jaMghAcAraNa, padAnusAri-labdhivaMta, vaikriya-labdhivaMta, AzIviSa-labdhivaMta, pulAka, nigraMtha, snAtaka, AcArya, upAdhyAya, pravartaka vagere. mAvA-mavi-[mata-pheravata-mAvi-bharata, airAvata ane mahAvidehakSetramAM. manuSyakSetra aDhIdvIpa ane be samudra pramANa eTale 4500000 yojana* A gAthA gAhA' chaMdamAM che. Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "jAvaMta ke vi sAhU sUtra9 325 pramANa che. tenI bahAra koI paNa manuSyano janma thato nathI. A aDhIdvIpamAM sahunI madhyamAM jabUdvIpa che, tene pharato lavaNasamudra che, tene pharato dhAtakIkhaMDa che, tene pharato kAlodadhi samudra che ane tene pharato puSkarAvarta nAmano dvIpa che ke jenI barAbara madhyamAM AvelA mAnuSottara parvata sudhI manuSya lokanI hada che, eTale te dvIpa ardhI gaNAya che. A aDhIdvIpamAM 15 karmabhUmi, 30 akarmabhUmi ane pa6 aMtaradvIpa maLI kula 101 kSetro manuSyane utpanna thavAnAM sthAno che. temAM akarmabhUmi ane aMtaradvIpamAM janmelAo yugalikadharmamAM hovAthI temane sAdhupaNuM-viratibhAva sparzI zakato nathI. matalaba ke 15 karmabhUmiomAM ja sAdhupaNuM prApta thaI zake che. A 15 karmabhUminI saMkhyA dvIpavAra nIce mujaba che :jaMbUdvIpa -1 bharata, 1 eravata, 1 mahAvideha dhAtakIkhaMDa -2 bhArata 2 eravata ra mahAvideha puSkarArdhadvIpa - bharata 2 eravatA 2 mahAvideha 5 bharata, 5 airAvata, pa mahAvideha. 3-[2]-paNa. sohiM tefha-[sarvezcaH tethya ]-te sarvene. paU-[prati:]....praNata, namelo (huM). tivi-[trividhe-traNa prakAre, traNa karaNathI. tivaMda-vivA-[ritA- viSya:]-"traNa daMDathI jeo virAma pAmelA che, teone. jenAthI AtmA daMDAya, te daMDa; A kArya traNa prakAre thAya che -manathI, vacanathI ane kAyAthI. eTale daMDa paNa traNa prakAranA gaNAya che : manodaMDa, vacanadaMDa ane kAyadaMDa. A traNe prakAranA daMDathI viramavuM e sAdhu-jIvananuM mukhya lakSaNa che; arthAt sAdhu koIne paNa manathI daDe nahi, vacanathI daDe nahi ane kAyAthI paNa daMDe nahi. AvI rIte jeo traNa daMDathI virAma pAmelA che, teo bhAvasAdhu che ane temane ja ahIM vaMdana karavAmAM AvyuM che. Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3260 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 (4) tAtparyArtha A sUtramAM sarva prakAranA sAdhuone vaMdana karavAmAM AvyuM che, eTale te sava-sAsu-vaMdaNa-sutta kahevAya che. AdinAM pado parathI enuM pracalita nAma "jAvaMta ke vi sAhU' sUtra che. (5) artha-saMkalanA bharata, airAvata ane mahAvideha kSetromAM rahelA je koI sAdhu mana, vacana ane kAyAthI sapApa pravRtti karatA nathI, karAvatA nathI, tema ja karanArane anumodana ApatA nathI, temane huM vAMduM chuM. (6) sUtra-paricaya jinezvara ane jina-pratimAonI jema sAdhuo paNa Atma-prabodha thavAmAM ati upakAraka che. temanA pratyenuM sanmAna, temanA pratyenI pUjyabuddhi ane temanA pratyenI aMtaraMga bhakti manuSyamAM rahelA kusaMskArone dUra karavAmAM ane cAritranI khilavaNI karavAmAM prabala nimitta che. tethI temane viMdana karavAmAM AvyuM che. A sUtra namaskAramaMtranA pAMcamA padanA gAthAtmaka vivaraNarUpa che. sava, sadguru ane saddharma-e traNenI upAsanA mokSamArgamAM ekasarakhI jarUrI che. A sUtramAM sarva varNa 38 ane temAM guru 1 tathA laghu 37 che. (7) prakIrNaka A sUtranuM AdhAra-sthAna zrAvakapratikramaNa sUtranI 4pamI gAthA hoya tema jaNAya che. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. paMcaparameSThi- namaskArasUtram 'namoDarhat sUtra' (1) mUlapATha namothat-siddhAnA pAdhyAya-sarvasAdhuSya: "" (2) saMskRta chAyA A sUtra saMskRta bhASAmAM che. (3) sAmAnya ane vizeSa artha pAMca parameSThinA arthanI vigata mATe juo sUtra 1 luM. (4) tAtparyArtha sUtra 1 lA mujaba. (5) artha-saMkalanA arahaMtone namaskAra thAo, siddhone namaskAra thAo, AcAryone namaskAra thAo, upAdhyAyone namaskAra thAo, sarva sAdhuone namaskAra thAo. (6) sUtra-paricaya 'jAvaMta ke vi sAhU' sUtra bolyA pachI uvasaggaharaM stotra athavA koI paNa pUrvAcArya-racita stavana bolAya che. te vakhate prAraMbhanA maMgalAcaraNa tarIke A sUtra bolavAmAM Ave che. prAcIna pothIomAM saMsAradAvAnala-stuti bolatAM pahelAM A sUtra bolavAnuM sUcana che. e sivAya stuti, stavana, stotro ke pUjAnI DhALo Adi bhaNAvatAM paNa eno upayoga thAya che. sAdhvIo ane zrAvikAone A sUtra bolavAnuM nathI. (dharmasaMgraha bhAga 1. pR. 585) Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3280zrI zrAddha-pratikramaNa-mUtraprabodhaTIkA-1 (7) prakIrNaka kharataragacchanA AcArya zrIjinaprabhasUrie saM. 1364mAM racela vidhiprapA(deva-pUjAvidhi)mAM tathA zrI jinakuzalasUrie saM. 1383mAM racelI caityavaMdanakulaka-vRttimAM, tathA saM. 146 8mAM rudrapallIpagacchanA zrIvardhamAnasUrie racelA AcAradinakara vagere graMthomAM caityavaMdana-vidhi vidhAnAdimAM A namoDatuM pATha jovAmAM Ave che. zrI siddhasena divAkara sUrinI kRti kalyANa maMdira stotra hovAthI tenI racanA vizenA lakhANamAM nIce pramANe ullekha prApta thAya che, jemAM A rapordaA pada saMbaMdhI vivecana che : ekadA teNe vAda karavA AvelA bhaTTane saMbhaLAvavA mATe navakArane badale e namohRtsidbhAvArthopAdhyAya sarva sAdhuga: e pramANe cauda pUrvamAM kaheluM saMskRta vAkya kahyuM tathA ekadA te siddhasena sUrie potAnA gurune kahyuM ke-A sarva Agama prAkRtamAM che tene huM saMskRtamAM banAvuM. tyAM gurue tene kahyuM ke-bALa, strI, maMda buddhivALA ane mUrkha jano ke jeo cAritra levAnI icchAvALA hoya temanA hita mATe tattvajJAnIoe siddhAMtanA graMtho prAkRtamAM racyA che, te yogya che; chatAM tame Avo vicAra karyo tethI tamane moTI AzAtanA lAgI. tenuM prAyazcitta paNa ghaNuM moTuM lAgyuM che. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18. uvasaggaharaM-thottaM [upasargahara-stotram uvasaggahara stotra (1) bhUbATa uvasaggaharaM pAsaM, pAsaM vaMdAmi kamma-ghaNa-mukkaM / visahara-visa-ninnAsaM, maMgala-kallANa-AvAsaM // 1 // visahara-phuliMga-maMtaM, kaMThe dhArei jo sayA maNuo / tassa gaha-roga-mArI-duTujarA jaMti uvasAmaM // 2 // ciTThau dUre maMto, tujjha paNAmo vi bahuphalo hoi / nara-tiriesu vi jIvA, pAvaMti na dukkha-dorgaccaM // 3 // tuha sammatte laddhe, ciMtAmaNi-kappapAyavabbhahie / pAvaMti aviggheNaM, jIvA ayarAmaraM ThANaM // 4 // ia saMthuo mahAyasa ! bhatti-bhara-nibbhareNa hiyaeNa / tA deva ! dijja bohiM, bhave bhave pAsa ! jiNacaMda ! // 5 // (2) saMskRta-chAyA upasargaharapArzvam pArzva vande karmaghanamuktam / viSadharaviSanirmAzam maMgalakalyANAvAsam // 1 // 1. dohaggaM / pAThAntaraM vA 'dukkhadohaggaM' iti jinaprabhasUriskRtavRttau / 2. patte ji. pra. vR. / 3. *iya / 4. hiayeNa / 5. desu ji. pra. vR. / mA sUtra 'ust' chama cha. + 'nazaH zaH' (siddhahema sUtra 2-3-73) sUtreNa 'nirNAzam' iti prayogo bhavet parantu sarvAsu vyAkhyAsu 'nirmAzam' iti likhitam / Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330.zrIzrAddha-pratima-sUtraprapopaTI-1 "visaharaphuliMga' mantram kaNThe dhArayati yaH sadA manujaH / tasya grahogamArI-duSTajvarA yAnti upazamam // 2 // tiSThatu dUre mantrastava praNAmo'pi bahuphalo bhavati / naratiryakSvapi jIvAH, prApnuvanti na duHkhadaurgatyam // 3 // tava samyaktve labdhe, cintAmaNikalpapAdapAbhyadhike / prApnuvantyavijena, jIva ajarAmaraM sthAnam // 4 // iti saMstuto mahAyazaH ! bhaktibharanibharaNa hRdayena / tasmAt deva ! dehi bodhiM, bhave bhave pArzva ! jinacandra ! // 5 // (2-a) anvaya upasargaharaMpArzvam karmaghanamuktam [ghanakarmamuktam ]viSadharaviSani zam maGgalakalyANaAvAsam pArzvamai vandai // 1 // ___yo manuja: visaharaphuliMga mantram sadA kaNThe dhArayati tasya graharogamAriduSTajvarA uparzamaM yAnti // 2 // mantraH dUre tiSThatuM , tavaM praNAmoM piM bahuphalo' bhvti| jIvoM naratiryavipi duHkhadaurgatyam na prApnuvanti // 3 // ___jIvA: cintAmaNikalpapAdapAbhyadhike tavaM samyaktve labdhe' [sati] avirjana ajarAmaraM sthAna prApnuvanti // 4 // himahAyazaH! bhaktibharanirbha reNa hRdayena iti [mayA] saMstuta: tasmAt [hodeve ! jinacandra ! pArzva' ! bharve bhave bodhi dehi // 5 // (3-4) sAmAnya, vizeSa artha tathA tAtparyArtha 1. uvasaggaharaMpAsaM (upasargaharapArzvam) 65sone-6padravone, vipnone dUra karanAra che pArtha (A nAmano yakSa) jemane evAne. x 'iya' iti ga pAThaH iti anekArtharatnamaMjUSAyAM pR. 21 - "hiyeNa' iti kvacit iti anekArtharatnamaMjUSAyAM pR. 21 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 0331 upasargo eTale deva Adi dvArA karAyelA upadravo. Adi zabdathI ahIM manuSyo tathA tiryaMco samajavAnA che. upasargo cAra prakAranA paNa che. ane te uparyukta traNa prakAromAM AtmasaMvedanIya nAmano cotho prakAra umeravAthI thAya che. A badhA upadravone dUra kare te sadA ; eTale ke zAsanano adhiSThAyaka hovAthI vidgono nAza karanAra. uvasaggahara evo je pArtha (yakSa) te uvasaggaharapAsa. 3vasAdara pada e pAsa padanuM vizeSaNa che. ahIM e savAla UThavo svAbhAvika che ke 3vasa para e vizeSaNa zrI pArzvanAtha bhagavaMta mATe na vAparatAM pArzvayakSa mATe kema vAparavAmAM AvyuM ? tenuM samAdhAna e che ke zrI pArzvanAtha bhagavaMta pote to upasarga haravA samartha che ja, paraMtu emanA bhakta deva pArzvayakSa paNa upasargo haravA samartha che. e ahIM sUcavavuM che. tethI vAha vizeSaNa pArzvayakSa mATe upayukta karI jaNAvAyuM che ke zrI pArzvanAtha bhagavaMtanI stavanAthI saMtuSTa thayela pArzvayakSa stavanA karanAranA upasargo dUra kare che. - 31damAM 2' upara Avelo anusvAra e dvitIyAnA ekavacanano sUcaka nathI paraMtu ArSanA niyamAnusAra alAkSaNika che.' 35 pArtha" e, bahuvrIhi samAsathI niSpanna thayela sAmAsika pada che, teno vigraha 31 harati rUti 31dA : 31 : pArtha pAdanoMdha :2. 35/- sevAlitAna 3padravAna si. ca. vyA. 2. rUpanAM devamanuSyatiryopadravALAM ha. kI. vyA. rU. 35HT: divya-mAnuSa-taiRtmasaMvenIlAvatuvidhA | 35davA: a ka. la. 4. zAsanadha8Ayavat pravUnivayitA | a ka. la. 5. anusvArasvArpatnInAkSaNika | a ka. la. pra.-1-14 Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 yasya sa: upasargaharapArzva: tam upasarnahara pArzvam e pramANe thAya che. vasaIhapAsuM-e pada bIjA caraNamAM AvatA pAse padanuM vizeSaNa che. 2. jammuthaLamudra (4ghanamum)-karmorUpI meghothI muktane athavA ghana (gADha) karmothI rahitane. A padanI vyutpatti bi dhanA rUva varmadhanAH / tebhyo mu karmaghanamuktaH tam bhe rIte athavA ghanAni ca tAni karmANi ca karmaghanAni / tebhyo muru: varmayanamuttta: tam e pramANe thAya che. pahelI vyutpattimAM karmone meghanI upamA ApavAmAM AvI che ane AtmAne (ahIM pArzvanAtha bhagavaMtanA AtmAne) candranI upamA ApI, A karmo temane DhAMkatAM hatAM temAMthI bhagavaMta mukta thayA che te jaNAvAyuM che.1 bIjI vyutpattimAM dhanano artha dIrghakAla paryaMta rahenArAM athavA bahupradezavALAM e pramANe karI dhAtakIkarmone ghana zabdathI abhipreta karAyAM che. A vyutpattimAM dhanarmane badale rmadhana prayoga e ArSanA kAraNe vizeSaNano paranipAta mAnIne karAyelo che.2-1 bIjI vyutpatti anusAra paLamuno artha gADha sthitivALAM athavA to bahupradezavALAM karmo eTale ke ghAtIkaryo. tenAthI mukta thayelAne 1. karmANi jJAnAvaraNIyAdyaSTa tAni jIvacandramaso jJAnAMzumaNDalAcchAdakatvAt ghanA iva jaladA vormadhanA a. ka. la. 2. ghanAni dIrghakAlasthitikAni bahupradezAgrANi vA yAni dhAtikarmANi tairmuktaM tyaktam aka.la. -. ArjatvAt dhanazastya vizeSaLatvepipanipAtAt / a. ka. la. 2-6. AryatvArdhanazamya paranipAte si. ca. vyA. 3. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya tathA aMtarAya e cAra ghAtIkarmo che. te karmo AtmAnA guNono ghAta kare che mATe tene ghAtI evI saMjJA ApavAmAM AvI che. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 0333 eTale ke jemane kevalajJAna prakaTa thayuM che temane. e pramANe che. rU. visAravininnA (viSathavaSanizana) viSadharonA viSano nizcitapaNe nAza karanArAne. - A pada viSadharI viSe nizati ti viSathavininazAna e pramANe vyutpatti karavA dvArA tapuruSa samAsathI niSpanna thAya che. viSadharo eTale jherI sarpo. jevA ke ananta, vAsukI, takSaka, karkoTa, padma, mahApadma zaMkhapAla, kulika, jaya, vijaya vagere daza nAgakulo paikI nAgakulomAM utpanna thayelA nAgo. temanuM je viSa eTale jhera. tenuM nizcita rIte apaharaNa karanArA te viSadhara vininaza temane. ahIM sarpa zabda na mUkatAM viSadhara zabda eTalA mATe mUkyo che ke sarpa nirviSa paNa hoI zake che. jayAre ahIM to saviSa sarpo ja abhipreta che. A pada dvArA stotrakAra sUcave che ke bhagavaMtanA nAmathI pavitra thayelA maMtranA jApathI sarva viSadharonA viSano nAza thAya che. ane A vAta mAMtrikone supratIta ja che." 4. maMtmAvAsaM (mannAvAsa) maMgalo ane kalyANonA AvAsa (krIDAsthAna) jevAne. A padanI vyutpatti mAni 4 vanyAni 4 kanyA ni teSAM AvAsa iva AvAsaH tam maGgalakalyANa AvAsam me prabhArI thAya 2. taMtravettajJAnanityartha: a ka. la 2. vAstavika rIte nizaH prayoga thavo joIe. paNa sarva TIkAkAroe nizaH prayoga karyo che je vicAraNIya che. rU, viSadharA ma7--vAsu-takSa- Ta-TET-mahApA-zaMvapatta-kutti-nA-viSaya nakSa-zanA --nagAtA nAI: / a. ka. la. 4. niti nizcitapati (ta) viSayaviziH tam | a ka. la. . viSA: nirvivAza te | a. ci., kAM. 4, zlo. 378 6. mavajhAmapUtanApAt di sarvaviSayavinAza: supratIta java triANAm ! a. ka. la. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 che. maMcanA vAsan e rIte prayoga karavAne badale cA ane mAvA vacce saMdhi na karIne grAmavA e prayoga saMdhinA yAdacchika (IcchAnusAra avalaMbananA) niyamane anusAre che. anyatra paNa tevAM dRSTAnto upalabdha thAya che. jevAM ke:-zrI mAlinArtha (supatiruti stavana) zrI mUrti (nautamasvAmi-3STa) vagere. ahIM zrI ane mAni vacce tathA zrI ane rUpUti vacce saMdhi karavAmAM AvI nathI. maMgala eTale vipattionuM upazamana, zreyasa duritanuM upazamana karanAra vastune paNa maMgala kahevAmAM Ave che. kalyANa eTale saMpattiono utkarSa, athavA nIrogapaNuM." sukhane lAve te kalyANa evo ullekha ceIyavaMdaNamahAbhAsamAM maLe che." maMgalo ane kalyANone rahevAnuM sthaLa koI hoya to te zrI pArzvanAtha bhagavaMta che. eTale temanAM darzana ane temanI sevA karanAra AtmAo paNa maMgala ane kalyANanA pAtra bane che. te hakIkata A pada dvArA sUcavAya che. vipattionuM upazamana ane sarva saMpattiono utkarSa A bemAM sarva sukho samAI jAya che. bhagavaMta zrI pArzvanAtha A baMnenA kAraNa che. . pAuM-(pArtham) pArthane, pArzvanAtha nAmanA tevIsamAM ahatu bhagavaMtane. 2. tAni vipakuzamaNi | a ka. la. 2. kaMganAni ca zreyAMsi | sica. vyA. rU. paMnna turitozAma | ha. kI. vyA. 4. jyA na va samyakujharSarUpaNa. | . ka. la. . nIrogaviM sapUturvarUpe vA ! ha. kA. vyA. 6. #STha sAyaM nahIM ane vA daravuM tene kahyaH I ce. va. ma. bhA. gA. 674 7. mata vi di vinse ma cAvI thupANInA pi tamayamInanuM mayuH | a. ka. la. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra7335 A abhidhAna yathArtha che. tenI pAchaLano itihAsa TippaNa vibhAgamAM darzAvAze. 6. vaMlA-(vanTe) namaskAra karuM chuM, stavuM chuM. uparyukta baMne artho (namaskAra ane stavanA) ahIM ghaTita thAya che. 7. no majumo vize manuna:]-je manuSya. ahIM manuSyanuM grahaNa eTalA mATe karAyuM che ke manuSyajanma sivAya anya koI ja yonimAM maMtranI sAdhanA yA maMtrano pATha saMbhavita nathI. magrono bIjo artha mAtrika paNa karAyo che. A artha karatI veLA manugathI majumo siddha karavuM paDe che. 'manuH mantraH taM gacchati' sarve gatyarthAH jJAnArthAH iti vacanAt nAnAti rati manune mAtri e tenI vyutpatti che. manTane jANanAro eTale ke tenA AmnAya, vidhi vagerene jANanAro majumo padathI abhipreta che. 8. vivAti maMtaM (vidaratna ) visaharakuliMga nAmaka matrane, visahara ane phuliMga zabdo jemAM che tevA manTane. visahara ane kuliMga e prastuta matrano saMketa che. A saMketa dvArA aDhAra akSarano namajhA pAsa viharavada nA triI majhA abhipreta che.? uvasaggaharastotra e sUtrAtmaka che. mAtra sUcana kare te sUtra kahevAya, tethI ahIM te saMpUrNa maMtra na lakhatAM mAtra te maMtramAM AvatA visahara ane kuliMga zabdane ja sAMketika rIte darzAvIne saMpUrNa maMtra sUcavAyo che. 4 2. vanDe-namama | a ka. la. 2. vandrA-machaf I si. 2. vyA. rU. pavitrAmafkhatamaSTAdrazIlaratnam a. ka. la. 4. visahara tti phuliMga tti zabdAnAM mantragarbhitatvAt visaharaphuliMga iti mantraH / ha. ka. vyA. Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 maMtra tene kahevAya ke je mananuM rakSaNa kare, athavA to je gupta rIte kahevAya. 1 uparyukta baMne lakSaNo ahIM ghaTita thAya che. kAraNa ke napijhA pakSa visAvada ni puslima maMtra mananuM, tananuM, sarvanuM rakSaNa kare che tathA guru dvArA gupta rIte meLavAya paNa che. A maMtra visarAtni maMtra eTalA mATe kahevAya che ke te viSadharo eTale sarpo tathA sphaliMgo eTale agnikaNo tenA upalakSaNathI bIjA paNa kSudra upadravo, teno nivAraka che. A aDhAra akSaranA maMtranA jApanI vidhi gurugamathI jANavAnI che. TIkAkAroe to mAtra te maMtranI AgaLa tArabIja (%), railokyabIja (f) kamalAbIja (zrI) ane ahiMdu bIja (3) tathA atte tattvabIja (ThThI) ane praNipAtabIja(nama:)thI tene viziSTa karavAnuM jaNAvela che. tattvabIjathI zuM samajavuM te TIkAkAroe jaNAvela nathI paNa eTaluM ja jaNAvyuM che ke A bIjothI maMtrane samRddha karavAthI maMtra aThThAvIsa akSarano bane che.* maMtrazAstromAM tattvabIja zabdathI hakAra ja iSTa che ane tethI nIce mujaba maMtroddhAra prApta thAya che. OM hrIM zrI arha namiUNa hI pAsa visahara vasaha jiNa phuliMga phrI namaH | ahIM e vicAravAnuM che ke A rItanA maMtroddhAramAM koI paNa rIte 2. mannaza manasatrotram vA | a. ka. la. "manastrAtma: mannapAt nusakhAvat vA mancaH | ha. kI. vyA. 2. viSadharA:-sarpAH sphuliGgAH-agnikaNAH teSAM upalakSaNatvAdanyeSAmapi kSudropadravANAM mantraH pratidattA nivAratam ha. kI. vyA. rU. tAdvairyakSamatArdivIrnarane tattvapraLipativI nAkhyAm | a ka. la. 4. machavaMzativardhAtma vizeSa | a ke. la. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 337 aThThAvIsa akSara thatA nathI paNa mAtra chavvIsa akSaro ja thAya che, je nIcenA koSTakathI samajAzo :pUrvakhaMDa (praNava tathA bIjAkSaro) mUlamaMtra na miUNa pA sa vi sa ha ra 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 namaH / va saha jiNa phu liM ga ahIM visaharaphuliMga maMtrane AdimAM maiM mA~ A cAra bIjothI ane prAnte haiM namaH ema be bIjothI samRddha karavAmAM Avyo che. jo ke jinaprabhasUrie A maMtrane uparyukta bIjothI samRddha karavAthI te aThThAvIsa akSarano thato hovAnuM jaNAvyuM che paNa te temaNe kayA AzayathI jaNAvyuM che te samajAtuM nathI. * 1 2 3 4 5 OM hrI~ zrI a harSakIrtisUrie paNa potAnI vyAkhyAmAM jinaprabhasUrie kahelI vAtanuM ja samarthana karyuM che ane maMtroddhAra karatAM aDhAra akSaranA visadara puruliza maMtrane prAnta dardI namaHno vinyAsa karavAne badale praNava-OMkAra ane bIjAkSaro maiM zrI ajjano saMpuTa karI namaHno pallava tarIke vinyAsa karyo che. ane ema thatAM maMtra aThThAvIsa akSarano thAya che. temaNe ardU kA2ne eka akSararUpe grahaNa karela che. 1 zrI mAnatuMgasUri A maMtrano OM hrI zrIgaE namijhaLa pAsa visadara vasad ni putina TrI namaH / e pramANe ullekha karI tene aDhAra akSaranA maMtra tarIke oLakhAve che, AthI samajAya che ke te kevala mUla maMtranI ja saMkhyA darzAve che. ciMtAmaNi saMpradAyamAM maMtrane cha bIjAkSaravALo, ATha saMpadAvALo 1 2 3 4 14 2 1. yathA- 'OM hrI~ zrI arha namiUNa pAsa visahara vasaha jiNa phuliMga uttarakhaMDa (bIjAkSara tathA pallava) 24 25 26 23 24 25 26 27 28 3ii zrI arda nama:'' kRti ha. kI. vyA. pR. 13 2. juo na. svA. prA. vi. pR. 274 pra.-1-22 Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3380zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 ane sattAvIsa akSaranA parimANavALo darzAvAyo che.' ajJAtakartaka bhayaharastotravRttimAM A maMtrane namaskAra vyAkhyAna TIkAmAM darzAvyAnusAra ja darzAvAyo che. ajJAtakartaka bhayaharastotra vivaraNamAM paNa A maMtrane namaskAra vyAkhyAna TIkAmAM darzAvyAnusAra ja darzAvAyo che. jo ke zrI jinasUramuni, zrI samayasuMdaravAcaka vagere uparyukta vigatathI judI vigata darzAve che ane zrI nama: uparAMta bIjA paNa maMtrabIjo joDe che je A sAthenA koSTakathI samajAze. - aDhAra akSaranA nami maMtra aMge bhinna bhinna graMthakAronAM vibhinna maMtavyo : uvasaggahara stotranI bIjI gAthAmAM visadarapurtimaMta pada dvArA je maMtra sUtrakArane abhipreta che te nimiUT pAsa visara vada nA patni maMtra aDhAra akSarano che. tene judA judA maMtra bIjothI samanvita karavAmAM Ave che. anyAnya graMthakAro A maMtrane judA judA bIjothI samanvita karavA jaNAve che ane te dvArA niSpanna thayela maMtrano virapurtiA maMtranA nAmathI nirdeza kare che. kayA graMthakAro tene kayA kayA bIjothI samanvita kare che ane te pachI maMtra kevA svarUpe rahe che A nIcenA koSTakamAM darzAvyuM che. . >> rIM zrI marda | miUT I pAsa visarara vada ftA zau namaH / evaM maMtre bIjAkSarANi SaT 6 / saMpado aSTau / sarvAkSarANi saptaviMzatiH / ci. saM. patra 14 a-(ha. li. prata) * A aMko saMpadAnA sUcaka che. 2. tathAhi analazabdena agnibIjamoGkAraH tribhuvanazabdena trailokyabIjaM hau~ / namiUNa pAsa visaharatti trINi padAni spaSTameva / vRsahatti / dvitIyagAthAyAM jiNa phuliMgatti dve pade spaSTe eva staH / antyagAthAyAM sakalabhuvanapadena hA~kAraH agretanapadAni prakaTAni eva santi / cintAmaNimaMtra AmnAya-(jai. sA. vi. ma. ha. li. pra. pR. 77) 3. OM hI zrI (arha) namiUNa pAsa-phuliMga hI namaH iti mUlamaMtreNa / cintAmaNi maMtra AmnAya, pR. 25 Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra7339 ajJAta vibhinna vibhinna matAnusAra namajhAna maMtra sAthe saMyojita karAtA bhinna bhinna bIjAkSaro ane pallavone darzAvatuM koSTaka :kra. | graMthakAra graMthanuM nAma maMtranuM svarUpa 1. mAnatuMgasUri namaskAra vyAkhyAna OM hrI~ zrI arha namiUNa TIkA -purtiA I nama: bhayahara stotra OM hrIM zrI arha namiUNa vivaraNa -kutriA dIM namaH | 3.| ajJAta bhayahara stotra vRtti OM hrI~ zrI arha namiUNa ...siMga da namaH | 4.| ajJAta cintAmaNi saMpradAya OM hrI~ zrI arha nami0 phuliMga hrauM zrI namaH pa. pUrNacandrasUri 1 uvasaggahara laghuvRtti 6. | dvijapArtha devagaNi | uvasaggahara laghuvRtti 7. jinaprabhasUri arthakalpalatAvRtti | OM hrI~ zrI arha nami0 |... hrIM nama: 8.| ajitaprabhasUri | uvasaggahara avacUrSi | % zrIM haiM 0i - namaH * + * maMtra aMge kazuM ja spaSTIkaraNa nathI. + maMtra aMge kazuM ja spaSTIkaraNa nathI. 1. (teo A maMtrane) AdimAM 4 phU (garde) ane prAnta tattva tathA praNipAta bIjothI samanvita karavA (ane tema karavAthI maMtra aThThAvIsa akSarano thavAnuM) jaNAve che. (paNa maMtroddhAra darzAvatA nathI. temanI) A sUcanA anusAra maMtroddhAra karIe to maMtra aThThAvIsane badale chavvIsa akSarano thAya che. 2. teo potAnI TIkAmAM A maMtrane AdimAM 3% zra (ae) bIjothI ane prAnta tattva ane praNipAta bIjothI aThThAvIsa akSarano karavA jaNAve che paNa maMtroddhAra darzAvatA nathI. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3400 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 9. | siddhicandragaNi | uvasaggahara vyAkhyA 10. jinasUrimuni % ( zrI marda na0i .... namaH OM hI zrI arha nami0 phuliMga OM hrIM zrI arha uvasaggahara padArtha nama: 11.| harSakIrtisUri | uvasaggahara vyAkhyA kramAMka 9 pramANe 12. samayasuMdaravAcaka | saptasmaraNa stava OM hrIM zrI arha nami0 phuliMga OM hrIM namaH svAda , 13. ajJAta bhairavapadmAvatI OM hrI~ zrI arha namiUNa kalpapariziSTa 7 pAsa visahara vasaha jiNa phuliMga zrI hI arha namaH prastuta maMtra zrI dharaNendra, padmAvatI tathA pArzvayakSathI adhiSThita che.* 1. savA sitA-sadAkALa haMmezAM. A pada dvArA maMtrano niraMtara jApa karavAnuM sUcavAyuM che. 20. vaDe thAre-[vje thArayatti-kaMThamAM dhAraNa kare che. 1. teo potAnI TIkAmAM A maMtrane AdimAM % zrIM (marda bIjothI ane prAnta tattva ane praNipAta bIjothI samanvita karavA jaNAve che paNa maMtroddhAra sAthe darzAvyA anusAra karI batAve che. 2. teo potAnI TIkAmAM aDhAra akSaranA maMtrane AdimAM gailokaya, kamalA ane ahaMdu bIjothI ane prAnta tattva tathA praNipAta bIjothI samanvita karavA jaNAvI tattvabIjothI OM dda dvArA zabdo levA jaNAve che, paraMtu maMtroddhAra darzAvatA nathI. temanA kathanAnusAra upara darzAvyA mujaba maMtra thAya che. paraMtu TIkAmAM teo naY: vAhAne sthAne >> EE E mana (nama:) svAhA lakhe che te zA kAraNathI te samajAtuM nathI. 3. A maMtra kevI rIte niSpanna karavo te aMge kazuM jaNAvela nathI. 4. gaye 3 manna: zrIdharaNendrapAvatIkhyAM zrIpardhayakSe rASThita: | ha. kI. vyA. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 341 - Ano artha kaMThastha kare che e pramANe che. kaMThastha karavAnuM jaNAvI divasa ne rAta teno jApa karavAnI vidhi stotrakAre sUcavI che.' vaDe thAno bIjo paNa artha thAya che ane e ke te maMtrane yaMtra svarUpe lakhI tene mAdaLiyAmAM nAkhI je potAnA kaMThamAM dhAraNa kare che. thareno artha dhAraNa kare che tema thAya che tevI rIte dhAraNa karAve che ema paNa thAya che. tarU-[ta-tenA, tene kaMThamAM dhAraNa karanAranA. 22. himArI dukuLarA-[prArIkuSTarvara:]-graho, rogo, marakI ane duSTavaro athavA to duSTo ane javo. grahothI ahIM gocarathI azubha tevA sUryAdi graho athavA to bhUtapreta-pizAca-brahmarAkSasa vagerenA Avezo-temanA vaLagADo samajavAnA che.* - sUryAdi grahothI kayA ane keTalA graho samajavA te aMge dvija pArzvadevagaNi sUryAdi 88 graho levAnuM jaNAve che. jayAre bAkInA TIkAkAro kazuM spaSTIkaraNa karatA nathI. roga zabdathI vAta, pitta, zleSma tathA sannipAtajanya vyAdhinA bhedo samajavAnA che." siddhicaMdragaNi roga zabdathI khAMsI, zvAsa, bhagaMdara, koDha vagere mahArogo jaNAve che. 1. vzsthAnena cArjaza tannApavidharthakyate | a ka. la. #MAthInuM pati- pati | ha. kI. vyA. 2. athavA kaNThe dhArayatIti viSadhara-sphuliMga-yantrarUpaM tvAM vidyAmaNIkRtya svakaNThe paridrayAtIti A. . la. 3, paraNya 2 De paridhA thatIti | a. ka. la. 4. pradAza bhUtapretabrahmakSatriyaH sUryodyo vADajImavaravartanaH | a ka. la. . sAhityaprakRtayochAzatiprahapIDA | ki. pA. vR. d, roza vAta-pitta-snekna--sannipatino vyAdhivmedrA | a ka. la. 7. rerAza jhAnazvAsapAnDaravuMjhAyaH ! si. caM. vyA. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3420zrI zrAddha-pratikramaNa sUtraprabodhaTIkA-1 mArI zabdathI zudra (tuccha) yantra, manna tathA yoginI dvArA karAyela mahAbhayaMkara upasarga, tAva, roga, vagerela tathA sarvavyApI mRtyu svarUpa aziva samajavAnuM che. 2 padathI duSTa javaro jevAke :- dAhajavara, vAtajavara, pittajavara, viSamajavara, nityajavara, velAvara (eTale ke amuka samaye ja AvanAra jvara jevA ke ekAMtaro, tariyo, cothiyo vagere) muhUrNajavara (niyata thayelA divasa ke rAtrinA amuka samaye ja AvanAro vara) vagere samajavAnA che. ane Adi zabdathI zItajavara vagere samajavAnA che. 4 jyAre ane varAH e be padono chUTA pADIe tyAre duSTano artha duSTa jano-kharAba mANaso, zatruo yA to kopAyamAna thayelA rAjA vagere samajavAnA che." ane javarano artha sarva prakAranA jvara-tAva samajavAnA che.* rU. 3vasI-e ArSanA niyamAnusAra che anyathA 3varSa thavuM joIe. AvI rItano prayoga AvasmayanI nijuttimAM paNa A stotranA kartAe karela che. 2. mari suyatramayojinIvRtta () mahAporosafzvarakRtayaH II ki. pA. vR. 2. marizcasarvana mRtyunnakSanazivaM | a ka. la. 3. duSTajvarA anekaprakArAH dAgha(ha)jvara-vAtajvara-pittajvara-viSamajvara,-nityajvara-velAjvara muhUrtezvarAya: I dri. pA. vR. 4. zIzvatrikSaM: ! ha. kA. vyA. 6. sukA phuTananA pitRpA vA | a ka. la. tuSTI TurnanA zatravaza ha. kI. vyA. 6. zvAzca zItarAdA vA tApI : a ka. la. : tApa: ha. kI. vyA. 7. 3vasamaM ti vacce mArvatthAt dUvAmAva: | a ka. la., si. caM. vyA. 29 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 0343 uvasAmaM uvaNIyA guNamahayA jiNacarittasarisaMpi / (upazamam 35nItA pAmadattA niritrasadAgi) gA. 118 ahIM 3varSa ne sthAne yuvA prayoga karAyo che. 3vasIno artha zAntine. naMti 3vatA eTale zAnti pAme che, zAnta thAya che. jo rogAdi "zAnta thAya che'no artha temanuM zamana thAya che, e pramANe karAya to e savAla UThe che ke zamAvelA rogo kyAre ne kayAre pAchA UbhA thAya ja eTale "zAnta thAya che no artha pIDA karavA samartha thatA nathI.' ema samajavAno che. arthAt rogAdi vinAza pAme che ane graho vagere zAnta thaI jAya che. 24. naMti-[yAnti-pAme che. 25. maMto-mugaMtra:]maMtra, te maMtra ke jenuM varNana bIjI gAthAmAM karAyuM che te nA pAsavisara vada ni tniA maMtra. eTale ke te ravijhA maMtra dUra raho kAraNa ke te purazcaraNa, uttaracaraNa, homa, tapa ane japa Adi prakriyAthI siddha karAto hovAthI kaSTadAyI che athavA to tamArA nAmathI garbhita te namana pArivAni pusliA maMtra mATe zuM kahevAnuM ? (te maMtrathI nirdiSTa phalo prApta thAya temAM kazI navInatA nathI.) 26. dUra-dUra-dUra. 2. 35zA vinAza yAntItyartha: ! ki. pA. va. 2. 3pazAnti nivRtti cAnti te na paDayItyartha ! ha. kA. vyA. 3. yo'yaM mantraH prAgvyAvarNitasRSTiH sa tAvad dUre'pi tiSThatu purazcaraNottaracaraNahomatapoja pAdriprayAsamAdhyatvena chIvahatvAn trApAta vArtA a. ka. la. 4. mantrastavastutirUpaH prAgukto'STAdazAkSarAtmakaH sa tu dUre tiSThatu AstAM tasya kiM thanIyamiti | ha. DI. vyA. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3440 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 27. viTTa-[tikatuM-raho 28. tu-[ta-tamAro, tamArA saMbaMdhI. 22. pApo-[HUTIF]-praNAma, namaskAra. uparyukta bane padano saMyukta artha tamane karAyelo praNAma e pramANe thAya che. 20. vi[gathi-paNa 22. vahupatno-viduni:]-ghaNAM phaLa che jenAM evo. ahIM bahuphalothI saubhAgya, Arogya, dhana, dhAnya, strI, putra, dvipada, catuSpada, rAjaya, svarga Adi phalo samajAvAnAM che. 1 22. To-miti]-thAya che. ahIM je namaskAra karavAnuM sUcavAyuM che, te prakRSTa koTino eTale ke vizuddha zraddhApUrvakano namaskAra hovo joIe. Avo eka ja namaskAra karavAmAM Ave to paNa te bahu phalane ApanAro thAya che. rarU. navA-jUnIvA:]-jIvo, AtmAo. 24. natiriNag-nitirthakSa-manuSyo ane tiryaMcomAM. ra1. vi-[T]-paNa. ra6. suvaravo caMduiHvItya-duHkha ane dAridrayane. duHkhathI ahIM zArIrika ane mAnasika ema banne prakAranAM duHkho samajavAnAM che. ane dAridrayano artha che nirdhanatA. 1. bahUni-pracurANi saubhAgyArogya-dhana-dhAnya-kalatra-putra-dvipada-catuSpada-rAjya-svargAdIni nAni thAt : I ha. kI. vyA. 2. prazabdasya prakaSArthadyotakatvAt vizuddhazraddhApUrvaM, kRto namaskAro'pi praNipAtamAtramapi vahuno vahUni ni ripani yasya rimUvI sa tathA mavati-sampradyate | a ka. la. rU. pramANa rUtveva ra jJApati lokapi namajjAro vahunno bhavati | a ka. la. Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra 345 ra7. 7 pAvaMti-[ pravutti-pAmatA nathI. uparyukta be padono artha e che ke bhagavaMtane praNAma karanArA AtmAo kadAca AgaLanA bhAvomAM manuSya ke tiryaMca yonimAM utpanna thAya to paNa tyAM zArIrika ke mAnasika duHkha tathA dAritryane pAmatA nathI. eTale ke tevA AtmAo manuSyapaNAmAM utpanna thAya to tyAM paNa teo nIrogI, manaciMtavyA padArtho jemane prApta thAya tevA thAya che. ane RddhithI samRddha hoya che. kadAca tiryaMca yonimAM utpanna thAya to tyAM paNa manohara suvarNa, ratna, ciMtAmaNi, kalpavRkSa, paTTaazva ane jayakuMjara AdipaNAne pAme che. tethI tyAM paNa pUjAya che. to ne sthAne to pATha che tyAM daurbhAgya artha samajavo. tautha eTale kharAba bhAgyavALApaNuM athavA to durbhAgyapaNuM eTale ke koIne gamavApaNuM. natiri padano bIjo artha che manuSya rUpI tiryaMco. tyAM nA parva tiryajI: naratiryajIH tevu tirthakSa A rIte karmadhAraya samAsa dvArA tenI niSpatti karAya che. eTale manuSya hovA chatAM pazu jevA te naratiryaMca-nRpazu. jevA ke bAlaka, govALiyA, kheDUto vagere. temAM gayelA paNa jIvo duHkha ke dArijyane pAmatA nathI, arthAta tamane karelA praNAmathI teo paNa sadA sukhI ja thAya che. 1. ayamabhiprAya: yadi kila kathaJcintrareSUtpadyante te namaskArakartAraH tadApi rogarahitatvena sadyaH sampadyamAnasamIhitArthayA na ca zArIramAnasaduHkhabhAjo bhaveyuH, RddhisamRddhatayA ca na jAtu dAridrayeNopadrUyante / a. ka. la. 2. tiryakSu cotpadyamAnAH kamanIyakanaka-ratna-cintAmaNi-kalpadruma-paTTaturaMgama-jayakuJjarAdibhAvamAsAdya tAMstAn pUjAprakArAn prApnuvantIti / a. ka. la. athavA narA tiryaJco naratiryaJcaH - nRpazavo nRSu pazutulyA bAlagopAlakRSIvalAdayasteSvapi Tu udvauSya ne prAnuvati sAhiti tefpa nA kurivara 3 yuti ! | ha. kI. vyA. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 28. nIvA:-[jhIvA:]-jIvo, prANIo, ahIM jIva zabdathI bhavya prANIo samajavAnA che.1 29. cintAmaNikappapAyavabbhahie- [cintAmaNikalpapAdapAbhyadhike ]cintAmaNiratna ane kalpavRkSa karatAM atyaMta adhika, atyaMta utkRSTa. A padanI vyutpatti A pramANe che. cintAmaNizca kalpapAdapazca cintAmaNikalpapAdapau tAbhyAM abhyadhikam cintAmaNikalpapAdapAbhyadhikam tasmin. eTale je samyaktvano nirdeza karAyo che te cintAmaNiratna ( ke je mana ciMtavyA arthane ApanAra devAdhiSThita ratna che) ane kalpavRkSa ( ke je utkRSTa kALamAM thanAra ane mana ciMtavyA phaLane ApanAra vRkSa che) te banne karatAMya adhika che. kAraNa ke uparyukta be cIjo aihika phaLa Ape che, ane ciMtaveluM phaLa ja Ape che jyAre samyaktva pAralaukika phala Ape che ane te paNa ciMtavyAthI vizeSa phaLa Ape che. rU. tu-[tava]-hAruM, tamAruM. rU. sammatte tandre-[samyavatve ghe] samyaktva prApta thavAthI. samyaktva e AtmAno viziSTa koTino mohanIya karmanI prakRtimithyAtva mohanIyanA kSayopazama, kSaya yA upazamathI pedA thanAro guNa che te je viziSTa jJAna svarUpa che, athavA to devatattva, gurutattva ane dharmatattvanA o. nIvA: mavyaprApzina: / si. ca. vyA. 2. arthakalpalatA, si. ca. vyA. tathA ha. kI. vyA.mAM ciMtAmaNipna-pAyavahi e padane samyakatvanuM vizeSaNa banAvavAne badale bhagavAnane karAyelA praNAmanuM vizeSaNa banAvavAmAM Avela che je vicAraNIya che. tamAruM samyakatva ciMtAmaNi ane kalpavRkSathI adhika che ema kahevAne badale tamane karAyelo praNAma ciMtAmaNi ane kalpavRkSathI adhika che ema tyAM kahevAyuM che. rU. tau hi. prasannAvapyaihikaM phalaM dAtumIzau tvatpraNAmastu cintaatiitmoksslkssnnpaartautipravAnasamartha kRti yuhrameva tayodhitvamiti mAtra: / si. ca, vyA. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 347 nizcayarUpa che te.' samyaktvanI vyAkhyA zAstrakAroe A pramANe jaNAvI che : devapaNAnI, gurumAM gurupaNAnI ane dharmamAM dharmapaNAnI je zuddha buddhi te samyaktva che. A 32. vivevi-[vana-nirvighnapaNe. 23. rAma-[manara/-ajara ane amara sthAna. eTale ke jyAM vRddhAvasthA nathI tathA jyAM mRtyu nathI evuM sthAna, muktirUpI sthAna. 34. TAI-sthAna]-sthAnane, pUrvokta guNovALA mokSarUpI sthAnane. rU. pati-[VAnuvanti]-prApta kare che. 36. mahAyara ! miTTIza:]-he mahAyazasvI !, railokyamAM phelAI cUkelA yazavALA !. A padanI vyutpatti mahAna 27ovavyApi thazaH tirthI : maza: tatsambodhanam ? mahIyA: e rIte thAya che. A pAMcamI gAthAnA prathama padano bIjI rIte paNa artha karAyo che. te artha karatI veLA rUti saMtutiH mahAsa e rIte saMskRta rUpAntara karAya che. ane eTale roga tene haNe te mane ane mApa: eTale pApa tene syati mero teno aMta 43 te Agasa 'amahA cAsau Agasazca amahAgasaH tatsambodhanam re 3INa !' tenuM prAkRtamAM samAvesa thAya mahAsanA 2. viziSTaemaLatma phevatattva-gurutattva-dharmatattvanazcaya vA ! a ka. la. 2. yA deve devatAbuddhirgurau ca gurutAmati: dharme ca dharmadhI: zuddhA, samyaktvamidamucyate // 2 // -yo. zA. pra. 2, zlo. 2 stutimAM ekavacana prazasya gaNAya che mATe ahIM ekavacana vaparAyela che. bAlye sutAnAm surate'GganAnAm / stutau kavInAm samare bhaTAnAm / tvaMkArayuktA hi giraH -bhojaprabaMdha pratA: | Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3480zrI zrAddha-pratikramaNa sUtra prabodhaTIkA-1 ano saMyukonA momAM lopa thavAthI saMyuko mahAyaNa e pramANe thAya. 37. pafmanimeLa-mini reT]-bhaktinA samUhathI saMpUrNa. A pada, pachI AvanAra diyA padanuM vizeSaNa che. A padanI vyutpatti bhakteH bharaH bhaktibharaH tena nirbharaM bhaktibhara nirbharam tena mini A pramANe thAya che. bhaktino artha AttaraprIti che. guNonA bahumAnathI aMtaHkaraNamAM utpanna thatA prItirasane bhakti zabdathI darzAvavAmAM Ave che ke je guNajanya prIti hoya che. temAM koI ja svArtha yA anya kAraNa hotuM nathI. 28. diya-[ 1]-hRdaya vaDe aMtaHkaraNa vaDe, mana vaDe. 32. rU3-[tti-A pramANe, pUrvokta prakAre. 40. saMku-viMstuta:-sArI rIte stavyA, varNavyA. 42. tA-[tamAta]-tethI. 42. seva !-vi!]-ArAdhya deva. athavA to traNe jagatanA lokothI stuti karAtA he prabhu ! athavA to sakala rAgAdi malarUpa kalaMkathI rahita, sarve jIvonA yoga ane kSemane vahana karanArA, zastrAdi upAdhithI rahita hovAthI prasannatAnA pAtra, jyotirUpa, devAdhideva, sarvajJa evA viziSTa AtmA!* 4rU. nicaMdra ! [ginanTa !]-jinomAM candra samAna. 1. athavA amA rogAstAn hantItyamahA AgaH pApaM nayatItyAgasaH tato vizeSaNakarmadhAraye amadAsa: tamannAm | a ka. la. 2. ma: nAnaprIte | a ka. la. rU. rIvyate tUyate trigAnanaiti deva: ArAdhyatAmagnam a. ka. lA. 4. sakalarAgAdimalakalaMkavikalo yogakSemavidhAyI zastrAdyupAdhirahitatvAt prasattipAtraM jyotirUpaM devAdhidevaH sarvajJaH puruSavizeSaH / siddhahema za. nu. zabdamahA. nyAsa. (nama. svA. saM. vi. pU. ra1) Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra7349 jino eTale sAmAnya kevalIo.1 rAga Adine jIte te jina kahevAya che. 44. pA[pArzva !]- pAzvanAtha bhagavaMta ! he tevIsamA ahaMta bhagavanta ! 4. ave bave-mitte mi-pratyeka janmamAM, eka eka janmamAM, arthAta jyAM sudhI mukti na thAya tyAM sudhI. 46. vordi [vofthama-bodhine. traNa ratnonI prApti athavA bhavAMtaramAM jinadharmanI prApti te bodhino artha che." 47. kvinna-iirda-Apo. zrI pArzvanAtha bhagavaMta rAgAdinA vijetA che mATe te jina to che ja paraMtu jinomAM paNa utkRSTa hovAthI temane jinarUpI tArakomAM candranI upamA ApI te vaDe alaMkRta karAyA che. je teo cotrIsa atizayorUpI samRddhithI sahita hovAthI bhavya jIvone AhlAda pedA karanArA che mATe candra samAna che. (5) artha-saMkalanA upasargone dUra karanAra pArzva yakSa che jene (jenI sevA karI rahyA che) 2. ninAda sAmAvatina: | a. ka. la. 2. drinetRtvajhanA: a. ka. la. 3. banmani jhabhbhani yAvanmokSa ne pranonIti mAva: | a. ka. la. 4. traNa ratno te samyajJAna, samyagdarzana ane samyaphacAritra che. 6. vofdha ratnatrayaurfi Q- ginadharmAvalaM vI | a. ka. la. 6. pArzvazAlau ninAdraza ninaH tatsavodhanam he pArzvaninendra ! ha. kI. vyA. 7. vahunnarItizayasampansanvitainAnAtvAgninavandratamannam | a. ka. la. binevuM vandra Drava vandraH mavyAnA tIvahivat ! ha. kI. vyA. + harSakIrtisUri pArthaninavane be pado na gaNatAM samaratane eka ja pada gaNe che. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3500zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 evA, karmarUpI meghothI athavA ghAtakarmothI rahita, jherI sarponA viSano saMpUrNapaNe nAza karanAra ane vipattionuM upazamana tathA saMpattiono utkarSa karanAra zrI pArzvanAtha bhagavaMtane huM vaMdana karuM chuM. 1 je manuSya virapurti maMtrane sadAkAla kaMThamAM dhAraNa kare che tenA kupita graho, rogo, marakI Adi upadravo tathA duSTa evA kavaro athavA durjano ane javaro upazAMta thAya che. 2 maMtrano mahimA to eka bAju rahI paraMtu tamane karelo praNAma paNa bahu phaladAyaka thAya che. (tenAthI) manuSya ke tiryaMca yonimAM paNa jIvo duHkha ke dAritryane pAmatA nathI. 3 ciMtAmaNi ratna ane kalpavRkSathI paNa adhika evuM tamAruM samyakatva prApta thavAthI jIvo ajarAmara sthAnane nirvine meLave che. 4 he mahAyazasvI ! bhaktinA samUhathI saMpUrNa hRdaya vaDe A pramANe meM tamane khavyA, tethI he deva ! jinacaMdra ! zrI pArzvanAtha bhagavaMta ! bhavobhava mane bodhi (jinadharma-prApti) Apo. 5 (6) sUtra-paricaya praznottara prazna : visahara phuliMga e maMtra che to maMtronuM nirmANa koNa kare ? uttara : jeo kharekhara satya saMkalpavALA hoya che teo ja maMtronuM nirmANa karI zake che. eTale ke "A maMtrathI A kArya thAva' evo saMkalpa je vikRSTa tapavALA munio dvArA karAyelo hoya, te vikRSTa tapavALA munio ja satyasaMkalpavALA kahevAya.' [potAnI IcchAne siddha karavAnI jemanAmAM zakti hoya athavA pote je icchA kare te siddha thAya tevI zaktivALA satyasaMkalpa kahevAya che.] 1. ye hi satyasaMkalpAsta eva mantrAnkartuM zaknuvanti / -syA. 2. pari. 4. sU. 7 pR. 632-633 Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra0351 (2) prazna : satyasaMkalpatAno prabhAva konAmAM hoya ? uttara : satyasaMkalpatAno prabhAva vikRSTa tapavALA muniomAM ja hoya che ane te paNa prANAtipAta viramaNa Adi mahAvrato tathA chaThTha aThThamAdi tapanA prabhAvathI ja hoya che.' (3) prazna : zabdazaktithI arthakriyA karavAnuM sAmarthya saMbhave ? ke puruSazaktithI paNa saMbhave ? uttara : arthakriyA karavAnuM sAmarthya zabdazakti temaja puruSazaktithI saMbhave che. jo mAtra zabdazaktithI ja arthakriyA karavAnuM sAmarthya mAnavAmAM Ave to mudrA maMDala vagere niSphaLa banI jAya ane te karavAnI AvazyakatA na rahe. uparAMta vidhi ane abhisaMdhinA vizeSanI apekSA na rahe. 2 (4) prazna : abhisaMdhi eTale zuM ? uttara : abhisaMdhi eTale phaLa vagereno udeza. prazna : maMtrajApa karavAthI phalasiddhi kevI rIte thAya ? uttara : maMtranA racayitA dvArA jayAM je prakArano siddhAMta nakkI karAya tyAM te 1. satyasaMkalpatA ca sumunInAM prANAtipAtaviramaNAdipaJcamahAvrata-SaSThASTamAditapaH raNapramAvAskUjhatIva savetasAm I syA. 2. pari. 4 sU. 7 pR. 632-633 2. na ca vAcyaM zabdazaktita eva nirviSIkaraNAdiphalaniSpattirna punaH puruSazakte riti mudrAmaNDalAdInAM naiSphalye nAkaraNaprasaMgAt, puruSANAM vidhyabhisandhivizeSAnape-- kSitvaprasaMgAcca / -syA. 2. pari. 4. sU. 7 pR. 632-633 3. juo zabdaciMtAmaNikoSa. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 prakAranA siddhAMtanuM pirapAlana karavAthI phalasiddhi thAya che. 1 (6) prazna : je devatAno maMtra hoya te ja devatA maMtranA sAdhakane phaLa Ape che ke bIjA koI deva paNa phaLa Ape che ? uttara H je devatAne AzrayIne maMtra racAyo hoya te ja devatA te maMtranA vidhipUrvakanA prayoganA sAmarthyathI siddhAMtane anusaratA puruSane anugRhIta kare che, bIjA devatA nahi. (7) prazna : uvasaggaharaM stotra AdhyAtmika nivRttidAyaka ja che ke Adhidaivika tathA Adhibhautika upadravothI paNa nivRtti ApanAra che ? uttara : A stotra sarva prakAranI nivRtti ApanAra che. A stotranuM smaraNa karanAranA Adhibhautika tathA Adhidaivika upadravo nAza thAya che. te hakIkata stotranI bIjI gAthAmAM stotrakAre spaSTa karela che ane paraMparAe te AdhyAtmika nivRtti ApanAra che te stotranI cothI gAthAmAM spaSTa karela che. eTale A stotra sarva prakAranI nivRtti ApanAra che. (c) prazna : namiLa pAsa visahara e maMtra che ? ke mAlAmaMtra che ? uttara : namiLa pAsa visavasaha nitina e maMtra che kAraNa ke daza akSarothI vIsa akSaro paryaMtanA maMtrane maMtra kahevAmAM Ave che jyAre ekavIsa akSaro yA tethI vadhu akSarovALA maMtrane mAlAmaMtra 1. yena hi yatra yathA samayaH kRtastatra tathA samayAnupAlanAt phalaM niSpadyate / -syA. 2. pari. 4 sU. 7 pR. 632-33 2. yAM vA devatAmAzritya mantraH saiva tatsamabhivyApArasAmarthyAt samayamanupAlayantamanugRhNAti / syA. pari, 4. sU. 7 pR. 632-33. Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 0353 kahevAmAM Ave che.' prazna : uvasaggahara stotrano mAtra pATha ja karavAthI iSTa phaLo maLe che ke tenI sAdhanA karavAthI ja iSTa phaLa maLe che ? uttara : uvasaggahara stotrAno vidhipUrvaka tenA arthanA ciMtanamAM upayogavAna banavApUrvaka jo mAtra jApa ja karavAmAM Ave to paNa te phaLadAyaka thAya che. kAraNa ke zrI pArzvanAtha bhagavaMtanA nAmarUpI maMtrathI A stotra adhiSThita che ane bhagavaMtanuM nAma e ja siddha maMtre che. tethI teno jApa paNa ISTa phaLadAyaka thAya che. (10) prazna : uvasaggahara stotranA jApa dvArA te stotranA adhiSThAyaka devo sAdhaka upara prasanna thAya che. ane tenAM vighno dUra kare che te zuM satya che? uttara : hA. te vAta satya che ane tethI ja upasargone dUra karanAra pArzvayakSa che jemane e vizeSaNa mukAyela che. (11) prazna : uvasaggahara stotra sarvazabhASita che mATe devAdhiSThita che te vAta satya che ? uttara : hA. te vAta satya che. kAraNa ke je je vastu lakSaNopeta hoya te devAdhiSThita hoya che. sUtra lakSaNopeta hoya che, kAraNa ke te sarvajJabhASita hoya che. 1. AviMzatyakSarAnmantraH samArabhya dazAkSarAt / ye viMzatyakSarAdUrdhvaM mantramAlA (mAlAmantrA) ta mRtA: || radda | vidyAnuzAsana (yo. zA. a. pra. vibhA. 1 ki. 2 pR. 88) 2. tuhanAmakkharaphuDasiddha-maMtaguruA narA loe / namiuNastotra gA. 9. 3. savvaM ca lakkhaNoveyaM samahiTuMti devatA / suttaM ca lakkhaNoveyaM jeNa savvaNNubhAsiyaM / / pA. sU. vR. patra 71 pra.-1-23 Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3540 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 (12) prazna : je je lakSaNopeta hoya te te devAdhiSThata hoya tevAM dRSTAMto upalabdha thAya che? uttara : hA. bhagavatI sUtranA 14mA zatakanA 8mA uddezAmAM zrI gautamagaNadharanA nIce mujabanA prazna ke he bhagavaMta ! A sAla vRkSano jIva ahIMthI kALa karIne kayAM utpanna thaze ? nA uttaramAM bhagavaMta zrI mahAvIra paramAtmAe pharamAvyuM che ke he gautama ! te sAla vRkSano jIva A ja rAjagRhanagaramAM sAlavRkSa tarIke utpanna thaze. te tyAM arcita, vaMdita, pUjita, satkArita, sanmAnita, pradhAna, jenI sevA saphaLa thAya tevo, jenuM deva vaDe sAnnidhya karAyuM che tevo thaze. A uparathI spaSTa samajAya che ke lakSaNopeta vastuo devAdhiSThita hoya che. (13) prazna : bhagavAna zrI vardhamAnasvAmIe arthathI vidyAo ane maMtro darzAvyAM che te vAta satya che ? uttara : hA. bhagavAn zrI vardhamAnasvAmIe sauthI pahelAM arthathI 14 pUrvo darzAvyAM che. te pachI ja aMgo darzAvyAM che. tethI ja tene pUrva kahevAmAM Ave che. te cauda pUrvo paikI dazamA pUrva vidyApravAdamAM te bhagavaMte arthathI vidyAo ane maMtro darzAvyAM che. (14) prazna : te pachI namiUT pAsa visara maMtranA arthathI prakAzanArA bhagavAna zrI vardhamAnasvAmI ja gaNAya ne ? 1. esa NaM bhaMte sAlarukkhe upahAbhihae taNhAbhihae davaggijAlAbhihae kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gacchihiti kahiM uvavajjihiti ? goyamA ! iheva rAyagihe nagare sAlarukkhattAe paccAyAhiti, se NaM tattha acciya vaMdiya pUIya sakkAriya sammANie divve sacce saccebAe sannihiyapADihare lAulloiyamahie yAvi bhavissaha...! bha. sU. 14 za. 8 u. pR. 65ra Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 0355 uttara : hA. te dRSTie vicAratAM namakamaMtranA arthathI prakAzanArA bhagavAna zrI vardhamAnasvAmI ja kahI zakAya. kAraNa ke AcArya zrI bhadrabAhusvAmIe pUrvomAMthI uddhAra karIne A stotra racyAno caturvizati prabaMdhamAM ullekha che.' (15) prazna : uvasaggahara e kevaLa bhaktistotra che, ke maMtramaMtrothI yukta stotra che ? uttara : uvasaggahara e paramezvara zrI pArzvanAthanI stavanA dvArA bhaktirasane vahAvatuM eka AdhyAtmika suMdara stotra hovA sAthe maMtrothI yukta kRti che ke jenA dvArA aneka bhavyAtmAoe potAnA iSTadeva sAthe naikaTya sAdhavApUrvaka potAnAM Adhibhautika kaSTothI paNa mukti prApta karI che. prazna : bhagavAna zrI mahAvIre jaina zramaNone mATe maMtra, mUla vaidyaka, vamana virecana Adi cikitsAnA prayogone varya gaNyA che ane teno prayoga na kare tene ja bhikSu kahyA che to pachI zrutakevalI AcAryo maMtra yaMtramaya kRtio race kharA ? uttara : A prayogo tyAre ja varSa kahyA che ke jyAre te AjIvikA mATe athavA vyaktigata svArtha mATe ke Ihalaukika kAmanA mATe tenI sAdhanA karavAmAM Ave. cauda pUrvamAM nimittajJAna, vidyAo tathA maMtrono viSaya Avato hato jenuM saMpUrNa jJAna AcArya zrI bhadrabAhusvAmIne hatuM. 1. tataH pUrvebhya uddhRtya, 'uvasaggaharaM pAsaM' ityAdi stavanaM gAthApaJcakamayaM saMdRbdhaM gurubhiH -ca. vi. pra., pR. 7 2. maMtamUlaM vivihaM vejjacitaM vamaNa-vireyaNa-dhUmanitta siNANa-Aure saraNaM tigicchiyaMca taM parinnAya parivvae sa bhikkhU / -uttarAdhyayana sUtra 15muM adhyayana Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3560zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 bIjuM, vidyA ane maMtra dUSita nathI paNa teno durupayoga karavo te dUSita che. jo vidyA ane maMtra dUSita hota to bhagavAna zrI mahAvIranA ghaNA aMtevAsIo vidyApradhAna tathA maMtrapradhAna hatA, evo AgamomAM ullekha prApta na thAta. paraMtu tema nathI ane tethI ja jyAre jayAre zAsana upara, caturvidha saMgha upara, cetyo upara Apattio AvI che, tyAre tyAre pUrvAcAryoe te te ApattionuM nivAraNa maMtro dvArA paNa karyAnAM aneka dRSTAMto upalabdha thAya che. (17) prazna : bhadrabAhusvAmIe upasarganA nivAraNa mATe covIsa tIrthaMkaromAMthI kevaLa zrI pArzvanAthasvAmInuM ja stavanAmaya stotra zA mATe racyuM ? uttara : covIseya tIrthakaronuM nAma, smaraNa ke dhyAna upadravone nivAranAra che paraMtu bhagavAna zrI pArzvanAthasvAmI viziSTa puNyaprakRtisaMpanna hatA, puruSAdAnIya hatA, jemanI pUjA, bhakti, nAmasmaraNa, guNagAna, A avasarpiNInI pUrvenI utsarpiNIthI cAlu hatA tethI temanAM nAmasmaraNa ke dhyAnanuM bala utkRSTa koTinuM phaladAyaka hovAthI te paramezvaranA stavanAmaya stotranI racanA karI che. (18) prazna : uvasaggahara stotranA pATha mAtrathI pUrvakAlamAM nAgarAja dharaNendra pratyakSa hAjara thatA hatA te vAta satya che ? uttara : jinasUramunikRta priyaMkaranRpakathAmAM jaNAvyuM che ke prathama A stotramAM chaThThI gAthA paNa hatI. tenA smaraNathI dharaNendra tarata ja pratyakSa thatA hatA ane kaSTanuM nivAraNa karatA hatA. ' (19) prazna : te chaThThI gAthA kaI hatI ? uttara : jo uvasaggaharaM stotramAM chaThThI gAthA hoya to ya hAla te upalabdha nathI, kAraNa ke dharaNendra AvIne AcArya bhadrabAhasvAmIne vinaMtI Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 0357 karI ke A stotranA prabhAvathI mAre A stotranuM smaraNa karanAra pAse vAraMvAra AvavuM paDe che mATe Apa chaThThI gAthA saMharI lo. havethI mAtra pAMca gAthAonuM smaraNa karavAthI paNa huM sAnnidhya karato rahIza. tethI chaThThI gAthA AcArya bhadrabAhusvAmIe saMtarI lIdhI ane tyArathI uvasaggahara stotra pAMca gAthA pramANa rahyuM evI kiMvadaMtI che. (20) prazna : saMzumo padano artha sArI rIte khavAyelA che to sArI rIte eTale zuM ? uttara : sArI rIte eTale snehapUrvaka ema samajavuM. bhagavatI sUtranA 14mA zatakanA 7mA uddezAmAM bhagavAna zrI vardhamAnasvAmIe zrI gautama gaNadharane ApelA pratyuttaramAM kahyuM che ke rirasaMzumohi re goyamAM A padanI bhagavatI sUtranI abhayadevasUrikRta TIkAmAM saMtutino artha snehathI prazaMsA karAyelA e pramANe karAyo che tethI ahIM uvasagaharamAM paNa saMthono artha snehapUrvaka starAyelA AMtaraprItipUrvaka starAyelA-e pramANe che. (21) prazna : bhagavaMtanI stavanA tathA bhagavaMta pratyenI bhakti A bemAM prAdhAnya konuM ? uttara : prAdhAnya bhaktinuM che, mAtra stavanAnuM nathI. nyAyavizArada nyAyAcArya upAdhyAya zrI yazovijayajIe zaMkhezvara pArzvajina stotramAM jaNAvyuM che ke-zama, dama, dAna, adhyayananI niSThA A badhuM jo tamArI bhaktithI rahita hoya to vRthA ja che. 1. ciram bahukAlam atItaM yAvat saMstuta: snehAt prazaMsitazcirasaMstutaH / -bhagavatIsUtra bhAga 2. jo patra 64 e. 2. zamo damo dAnamadhItiniSThA vRthaiva sarvaM tava bhaktihInam // 15 // - jai, sto. saM. bhA. 1, pR. 382 Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 (22) prazna : visadaravinanAsaM padamAM rahela visahara zabdathI mAtra jherI sarpo artha ja samajavo ke anya jherI jIva jaMtuo paNa levA ? uttara : jherI jIvajaMtuomAM agrasthAne viSadhara sarpo hovAthI temano nAmollekha karavAmAM Avyo che. te sarvagrAhI che tethI sarva viSadhara jaMtuo temAM samAviSTa thaI ja jAya che. anya sthaLoe sarva viSadharonAM nAmo paNa stotrakAre jaNAvyAM che. vairoTyAdevIstavamAM AryanaMdile viSadharonAM nAmo jaNAvatAM vAsugi aNaM ta takkhaga kaMkolaya nAma pauma mahApaumA / saMkhakulisasinAmA aTThakulAI ca dhAre // 5 // kahyAM bAda anya jheravALAM prANIonI gaNatarI karatAMvichi kanna siAlI-kaMkAhI gorasappa sappea / mohe uMdara cittI kikkIDUa hiMDu a vase a // 7 // vaMtara goNasa jAI sattabaDA ahivaDA ya paraDA ya / bhamarAsirAhi ghiroliya ghirIlIsANaM ca nAsei // 8 // * A badhAM nAmo gaNAvyAM che. 'uvasaggahara' e sUtrAtmaka hovAthI TUMkamAM mAtra viSadhara zabda ja vAparavAmAM Avela che. (23) prazna H uvasaggaharaMnI pAMcamI gAthAmAM bhagavaMta pAse Apa bodhi Apo evI yAcanA karavAmAM AvI che to zuM jinavarendro bodhi Ape che kharA ? uttara : A praznano uttara ApatAM Avazyaka hAribhadrIya TIkA vageremAM jaNAvyuM che ke A bhaktithI bolAyelI bhASA che. A asatyAkRSA nAmano bhASAno eka prakAra che. kharI rIte jotAM to zrI tIrthaMkaradevo pratyenI bhaktithI svayameva uparyukta vastuonI prApti thAya che mATe * jaina sto. saM. bhA. 1, pR. 347 . Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra359 ja kahevAya che ke tame Apo. temanI bhakti-stavanA dvArA maLatI vastu temaNe ja ApI kahevAya e apekSAe temanI pAse bodhi Apo evI yAcanA karavAmAM Ave che. uvasaggahara stotranI gAthAonA vibhinna artho 3varasAda stotranI pAMca gAthAo paikI pratyeka gAthAnAM padonA judI judI rIte artho TIkAkAroe karI batAvyA che. pratyeka padono jema zrI pArzvanAtha bhagavaMta sAthe saMbaMdha joDI artha karAyo che, te rIte zrI dharaNendra, padmAvatI tathA pArzvayakSa sAthe saMbaMdha joDIne paNa artha karAyo che. ahIM to je padono zrI pArzvanAtha bhagavaMta sAthe saMbaMdha che ane tenA judA judA artho karAyA che te ja mAtra darzAvAze. pAsaM A padano artha "samIpa' paNa karAyo che eTale upasargone dUra karanArA (upalakSaNathI dharaNendra Adi) samIpamAM che jemane evA athavA to upasargone dUra karanAruM samIpa (sAmIpyo che jemanuM evA e * pramANe paNa artha thAya che. te uparAMta pI padano artha "jonArA paNa thAya che. eTale traNe kAlamAM vartatI vastuonA samUhane jue te paDyuM tene. (pazyanuM prAkRta rUpAMtara pAse thAya che.) pAno artha jenI AzAo saMpUrNapaNe cAlI gaI che tevAne, AkAMkSA 2. 3pasaharA vA dharaNendrAyaH parve-samaye satatahitatvat thI tam ! a ka. la. pR. 11 2. 35dAM parva samI yaza na tan ha. kI. vyA. pR. 14 rU. pazyati tatrayavarti vastujhAti pastam pravRtavyutpajyA pAd rUti | a ka. la. pR. 11 Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3600zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 vinAnAne. e pramANe paNa thAya che. ' pAno artha 'paraaizvaryayukta' e pramANe paNa thAya che." jo ke A badhA artho karatI veLA pAse padanI niSpatti judI judI rIte karavI paDe che. samIpa artha karatI veLA mRgu dhAtu parathI te niSpanna thAya che. janArA artha karatI veLA daza-paDye parathI te niSpanna thAya che. AkAMkSA vinAnA e artha karatI veLA pra+mAzA uparathI bahuvrIhi samAsa karI te niSpanna thAya che. visaharavisaninnAsaM viSa eTale pANI. prastAvathI ahIM maNikarNikAnuM pANI samajavAnuM che. temAM gRha eTale nivAsa che jeno te viSagRha. ahIM sAmarthyathI kamaTha muni artha samajavo. kAraNa ke ghaNuM karIne vArANasImAM vasanArA paMcAgnitapanuM AcaraNa maNikarNikAnA tIre ja karatA dekhAya che te kamaTha munino vRSa eTale dharma. (dharma eTalA mATe ke laukiko tene dharma tarIke svIkAre che) je paMcAgni tapa lakSaNa teno nAza karanAra te viSagRha vRSanirnAza.eTale ke saLagatA agnimAM baLatA kASThanA polANanI aMdara 2. yadA pratA mArA sa prazasta, nirAlAkSamitva | - ka. la. pR. 11 2. prAsaM paramaizvaryAdiyu$m | u. padArtha ha. li. prata pR. 25 gra 3. A nAmano vArANasImAM Aje paNa eka ghATa che. 4. si. caM. ga. uva nI vyA.mAM maNikarNikAnA ghATanuM jala ema kahevAne badale maNikarNikA nadInuM jala ema lakhe che te vicAraNIya che. viSa-pAnIya prastAvAta maNikArNikanadIjalaM / yadi vA viSaM pAnIyaM prastAvAt maNikarNikAjalaM tatra gharaM ti gRhaM nivAso yasyAsau viSagRhaH / prAyeNa vArANasI vAsinaH paMcAgnitapazcaraNaM 'maNikarNikA' tIra eva kurvANA dRzyante / sa ca sAmarthyAt kamaThamunistasya vRSa-dharma laukikairdharmatayA gRhyamANatvAt paJcAgnitapazcaryAlakSaNaM nirnAzayati yaH prajvalajjvalanadahyamAnakASThakoTarAntarmiyamANasarpapradarzanena mAturlokAnAM ca manasi tattapaso'dharmarUpatvanizcAyanAt tam / --a. ke. la. pR. 11 Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra0361 marI rahelA sarpane dekhADavA vaDe mAtAnA ane lokonA manamAM te tapano adharmarUpe nizcaya karAvavA vaDe je bhagavaMta viSagRhavRSanirnAza che temane. athavA to, viSa eTale mithyAtva kaSAya Adi rUpa bhAviSa tene dhAraNa karanArA te viSadharo. yA to viSagRho eTale mithyAtva, kaSAya Adi doSothI dUSita che AtmA jemano evAM prANIo, temanuM viSa eTale mithyAtvakaSAyAdi. teno nAza karanAra eTale potAnA vacanarUpI amRta rasanA upayoga vaDe tene dUra karanAra te viSadhara viSa nirdeza athavA viSagRha viSa nirdeza. maNuo A padano artha nIce mujaba paNa karAyo che. manu eTale maMtra teNe jANe te manu 'sarva gatyarthaka dhAtuo jJAnArthaka' che e vacanathI gam dhAtuno artha ahIM 'jANavuM' e pramANe karAya che tethI manuga eTale mAMtrika.2 uvasAmaM A padano artha 3 ane vasAma ema be padone chUTA karIne paNa karAya che. 3 (su) zabda avadhAraNArthaka che. vazAmano artha che vaza, AdhInatA. temAM javuM te. eTale ke vazagAmipaNuM. saMpUrNa padano artha A pramANe thAya. bIjAomAM paNa vartamAna graha-roga Adi tene vazavartI thAya che, kAraNa ke teno pratIkAra karavAnuM sAmarthya tenAmAM prakaTe che. bRhavRttimAM 1. athavA viSaM mithyAtvakaSAyAdilakSaNaM bhAvaviSaM dhArayantIti viSadharA viSagrahA vA mithyAtva - kaSAyAdi doSa- dUSitAtmAnaH prANinaH teSAM viSaM yathoktarUpameva nirnaashytinijhavavanAmRtopayonanenApAmayatIti viSadhavinirmAzo nA tam / a. ka. la. pR 11 2. yadvA manuH - mantrastaM gacchati 'sarve gatyarthA jJAnArthAH' iti vacanAt jAnAtIti manugomAntrikaH -e ka. la. 15 Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 kahyuM che ke "zAMtika, pauSTika, vazya, AkarSaNa, uccATana, staMbhana, vidveSaNa ane mAraNa svarUpa karmonA nirmANamAM A maMtra samartha che.''1 visaharaphuliMgamaMtaM 'visaharaphuliMga' A nAmanA maMtra vizeSamAM jeno saMniveza thAya te visaharaphuliMgAma. tene eTale ke te maMtramAM saMniviSTa thayelA(zrI pArzva)ne. athavA viharaphuliMganuM gamana kare te visaha2phuliMgAma tene, eTale visaharaphuliMga nAmanA maMtramAM rahelAne. prAkRta lakSaNathI akArano lopa thavAthI visaharaphuliMgAmanuM visaharaphuliMgama e pramANe thAya che. ane taM eTale tamane. A AmanuM rUpAMtara che. eTale visahaphuliMga maMtramAM rahelA tamane 2 kaMThe dhArei A padano artha kaMThamAM dhAraNa kare che e che eTale ke visaharaphuliMga yaMtrarUpa tamane mAdaLiyA svarUpe banAvI potAnA kaMThamAM dhAraNa kare che athavA to bIjAnA kaMThamAM dhAraNa karAve che. e pramANe thAya. 1. tuzabdasyAvadhAraNArthatvAt 'tuH syAd bhede'vadhAraNe' ityanekArthavacanAt yAntyeva vazAmaM vaza - AyattatA tasyAM amanaM ama:- avagamanaM vazAmastaM vazagatvamityarthaH / anyeSvapi vartamAnA graharogAdayaH tasya vazavartino bhavanti, tatpratIkArasAmarthyAditi bhAvaH / uktaM hi bRhad vRttau - zAntika pauSTika vazyAka rSaNoccATanastambhanavidveSaNamAraNalakSaNakarmanirmANAlaMkarmINatvametanmantrasya / A ka. la. pR. 16 2. viSadharatijJe-tannAmatantra (mantra) vizeSe mAti-saMniviSate kRti viSadharatikUmstm / mantrasanniviSTamityarthaH / athavA viSadharasphuliGgamamati-gacchati (iti) viSadharasphuliGgAstaM, viSadharasphuliGgAkhyamantragatamityarthaH / luk (siddha. 8-1-10) iti prAkRtatakSaLenAAratopAt visadaratimatti siddham vRtti tvAM ya..... e. ke. la. pR. 16 3. athavA kaNThe dhArayatIti viSadharasphuliMgayantrarUpaM tvAM vidyAmaNIkRtya svakaNThe pathiAtIti| parasya 6 je pathApayatIti... / a. ka. la. pR. 16. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 0363 saMthuo'mahAyasa mahAyasanI AgaLa 30 mUkI amadAyaka pada banAvI ane tenA no pUrvanA momAM lopa karI tenI vyAkhyA nIce mujaba karAya che. gama eTale rogo tene haNe te amadA ane mAr eTale pApa teno aMta kare te mATe A baMne padano vizeSaNa karmadhAraya samAsa karatAM amadAsa pada thAya tenuM saMbodhana kamIsa ! thAya. prAkRtamAM tenuM rUpAMtara mahiyara ! thAya eTale rogo ane pApono nAza karanArA e pramANe artha thAya che.' uvasagahara stotranA pArzvayakSa, dharaNendra tathA padmAvatI pakSe karAyelA artho uvasaggahara stotranI pAMceya gAthAono je rIte zrI pArzvanAtha svAmIne anulakSIne artha karAyo che te rIte zrI pArzvayakSa, dharaNendra tathA padmAvatIne anulakSIne paNa artho karavAmAM AvyA che je nIce darzAvAya che. jyAre A rIte artha karAya che tyAre prathama gAthAnuM saMskRta rUpAMtara nIce mujaba thAya che. kAsadara pArtha, pAzAM vanne vaccethanamuna viSadharaviSani zaM, maMgalakalpAjJA'vAsaM / 3vada pI-samyagdaSTi AtmAonAM vidgonuM upazamana karanAra zrI pArzvayakSane.2 A vizeSaNa pArzvayakSanuM che. pA-A pada dvArA zrI padmAvatI vAcya che. jenA hAthamAM pAza che te pAzA. eTale padmAvatI. tene. vamayAmuddanuM saMskRta rUpAMtara vAsthayanaputvAn karavAmAM Ave che. 1. athavA amA-rogAstAn, hantItyamahA, AgaH-pApaM syati-antaM nayatItyAgasaH tato vizeSaNakarmadhAraye amahAgasaH tasyAmantraNam / a ka. la. pR. 21. 2. parva zarSakSak liviziSTa6, 3pada-saMdaza vinopazamaram | a ka. la. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3640 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 vacce eTale manohara evuM je dhana eTale zarIra tenAthI mudde eTale harSa jonArAone thAya che jenAthI te vinA tene. eTale ke potAnA divya deha dvArA (jonArAone) pramoda pedA karanArI. tene.1 visaharavisaninnAsaM A pada dvArA zrI dharaNendra vAcya che. viSa eTale pANI tene dhAraNa kare te viSadhara eTale megha arthAt kamaThAsure varSAvela megha tenuM viSa eTale pANI teno nAza karanArA eTale potAnI phaNAnA chatra vaDe tenuM vAraNa karanArA te viSathavininA arthAt dharaNendra. temane. maMgalakallANaAvAsaM A vizeSaNa zrI dharaNendrane lAgu pADavAmAM Ave che. AnuM saMskRta rUpAMtara maMtravijJADavAsa thAya che. maMtninya eTale maMgala karavAmAM tatpara evI je mIjJA eTale bhagavaMtanuM zAsana, tenAthI mAM eTale saMpUrNa rIte vAta eTale vAsanA athavA bhAvanA che jenI tene. arthAta kalyANakArI bhagavaMtanI AjJAthI bhAvita che mana jemanuM evA zrI dharaNendrane. A traNeyane huM vaMdana karuM chuM. 1. tathA pAzo'syA vAmahaste'stItyabhrAditvAt matvarthIye pratyaye pAzApadmAvatI tAM ca kiMviziSTAm ? kAmyaghanamutkAM kAmyaH kamanIyo ghanaH zarIraM tena karaNabhUtena mudharSo'rthAt draSTuNAM yasyAH sakAzAt sA kAmyaghanamutkA; divyavapuSA pramodajaniketyarthaH tam -A. ke. la. pR. 12. 2. viSadharo-jaladharo'rthAt kamaThAsurasambandhI tasya viSaM jalaM nirnAzayati nijaphaNAta patradhAraNena vArayati (iti) viSadharaviSanirmAzo'dharaNendrastaM ca / 3. maGgalakalyANAvAsamiti prAgvat athavA maGgalakalpA zreyaskaraNapraguNA yA AjJA bhagavacchAsanaM tayA AsamantAt vAsanA vAso vA bhAvanA yasya taM, kalyANakAribhagavadAjJAbhAvitamanasamityarthaH / etAMstrInapi vande-abhiSTaumi / -a. ka. la. pR. 12. Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 0365 gAthA 2 jI A gAthAno pArzvayakSa, dharaNendra tathA padmAvatInA pakSamAM thato artha bhagavaMta zrI pArzvanAthanA pakSamAM darzAvela arthathI vibhinna nathI tethI te ahIM TAMkela nathI.' gAthA 3 jI A gAthAno artha nIce mujaba karavAmAM Ave che : (prastuta) maMtra to dUra raho, tamAruM eTale ke pArthayakSa, padmAvatI tathA dharaNendranuM praNAma eTale ke "prasAdAbhimukhapaNuM' paNa bahuphaladAyaka thAya che. ahIM praNAmano artha prasAda abhimukhapaNuM karavAmAM Avela che. tava padamAM vaparAyelI SaSThI kartAmAM SaSThI che eTale teno artha tame karelo prasAda e pramANe thAya che. eTale ke tamArA prasAdAbhimukhapaNAmAtrathI ja je manuSyo tiryaMca jevA che te nRpazuo eTale ke pazuprAya bAla-gopAla-kheDUta vagere paNa duHkha ke dAriyane pAmatA nathI. eTale ke upara jaNAvelA nRpazuo ghaNuM karIne duHkhita ja hoya che. paraMtu mAtra tamArA prasAdathI teo paNa niraMtara sukhI bane che. gAthA 4 thI tuda A padano artha tamAruM e pramANe thAya che. eTale ke pArzvayakSanuM, padmAvatInuM tathA dharaNendranuM. 1. pArzvayakSa-padmAvatI-dharaNendrastavapakSe'pi tulyaiva vyAkhyA prastutamantrasya tattrayeNa adhiSThitatvAt / 2. tava-pArzvayakSasya, padmAvatyA dharaNendrasya praNAmo'pi bahuphalo bhavati / pramaNanaM praNAma: prahvatvaM prahvIbhAvaH prasAdAbhimukhyamiti yAvat / atra taveti kartari SaSThI / tathA tava prahvIbhAvamAtrAdeva narAstiryaJca iva / naratiryaJcaH pazuprAyA bAlagopAlakRSIvalA-dayasteSvapi madhye jIvAH prApnuvanti na duHkhadaurgatyam / te hi prAyo duHkhitA evopalabhyante / kevalaM tvatprasAdAt te'pi satataM sukhitA eva syuH iti gAthArthaH / - a. ke. la. pR. 18 Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3660zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 satte A padano artha che sAMmatya, saMmatapaNuM, vallabhapaNuM.' eTale ciMtAmaNi ane kalpavRkSathI paNa adhika evuM tamAruM vallabhapaNuM prApta thaye chate. cintAmaNikappapAyavabbhahie A padano bIjo paNa artha karavAmAM Ave che. ciMtAmaNi kalpa eTale ciMtAmaNi samAna pAya eTale pAnaka-pINuM ane vanma eTale vanma -bhojana tene mATe hitakArI eTale anukUla. AkhA padano artha-ciMtAmaNi samAna eTale ke manaciMtita rasane pUravAmAM tatpara evA je bhojana ane pAna te meLavI ApanAra evuM tamAruM vallabhapaNuM prApta thaye chate. athavA to-ddha vintImati padane nakke viktA e rIte karI AgaLa paNa nyAyavadita pada goThavavAthI nIce pramANe artha thAya. cittA eTale ciMtA vinAnA, arthAt nizcita ane maLi eTale karketana Adi ratno. tenAthI kalpa eTale racanA che jenI te mAnya eTale ke ratnonA ghaDelA. pAya eTale pAtra arthAt sthAlI Adi bhAjano temAM vA eTale bhojana tenAthI. athavA te mATe hitakArI evuM tamAruM saMmatapaNuM. bhAvArtha e ke tamArA prasAdathI jeo subhaga che teo nizcita hovAthI ratnamaya pAtromAM bhojana karanArA hoya che. 2 1. sammatasya bahumatasya bhAvaH sAmmatyaM vAllabhyamityarthaH tasmin / a ka. la. pR. 20 2. athavA pIyata iti pAyaH pAnakaM valbho-bhojanaM ciMtAmaNikalpau manazcinti tarasapUraNapravaNatvAccintAratnatulyau yau pAyavalbhau tAbhyAM hitaH-anukUla: tatsampAdakatvAt tasmin / yadi vA akAralopAt acintA-nizcintA manaHprayAsavarjitA iti jIvAnAM vizeSaNam / maNibhiH karketanAdyaiH kalpaH kalpanaM-racanA yeSAM tAni maNikalpAni, ratnaghaTitAnItyarthaH / tathAvidhAni yAni pAya tti pAtrANi-sthAlyA-dibhAjanAni teSu valbho-bhojanaM tena kRtvA tasmai vA hite, tava sAmmatye tvatprasAdasubhagAnAmaizvaryazAlitayA ratnamayapAtreSu bhojanopapatteH -a. ka. la. pR. 20 Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAnaM A padano artha che padane, zreSTha sAmrAjya Adikane. sthAna zabdathI rAjya Adi pada evo artha kevI rIte levo ? e zaMkAnuM samAdhAna e che ke asAdhAraNa evA vizeSaNanA sAmarthyathI evo artha thaI zake che ane te vizeSaNa che. avarAmAM1 ayarAmaraM A padano artha ka2vA pUrve A padanI niSpatti 'aya+rAmA+rA'thI thAya che 'avaH' eTale anukUla evuM bhAgya tenA vaDe 'rAmA' eTale ramaNIya 'T' eTale dIpti che jemAM te 'JayarAmara,'2 puruSane utkRSTa bhAgyanA yoge ja rAjya AdipadamAM atyaMta dIpti utpanna thAya che. arthAt je tamane sammata hoya che, anukULa bhAgyathI sameta evA rAjyAdika padane pAme che. 3 gAthA 5mI uvasaggaharaM-sUtra0367 A gAthAnA pArzvayakSa, padmAvatI tathA dharaNendra pakSamAM traNa judA judA artho thAya che. ahIM prathama pArzvayakSanA pakSe zuM artha thAya che te vicArIe. pAsa A padano artha che he pArzvayakSa ! jiNacaMda A pada pArzvayakSanuM vizeSaNa che ane teno artha che jina eTale ke 1. sthAna-parva prApyatAprAgyAdrim | atha kathaM sthAnazabdena rAjyAdikaM labhyate ? asAdhAraNavizeSaNa - sAmarthyAditi brUmaH / tacca vizeSaNaM 'ayarAmara' tti -a. ka. la. pR. 20 2. ayaH anukUlaM daivaM tena rAmA ramaNIyA rA - dIptiryatra tadayarAmaram / -a. ka. la. pR. 20 3. utkRSTabhAgyavazAddhi rAjyAdika eva pade dIptiratitarAmutpadyate puruSANAm, yastava sammato bhavet so'nukUladaivAnvitaM rAjyAdipadamavApnotItyAkUtam / -a. ka. la. pR. 20 Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3680zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 zrI ahit bhagavaMta te ja candranI jema AphlAdaka che jene te "jinacandra.1 mahAyasabhattibharanibbhareNa hiyaeNa pArzvayakSa pakSamAM "mahAsa' ! e padane saMbodhana na gaNatAM samasta padano ja eka bhAga gaNavAmAM Ave che. ane artha nIce mujaba karavAmAM Ave che : "mahAra' eTale mahAyazasvI. ahIM prasaMgathI zrI pArzvanAtha svAmI samajavA. temanA pratyenI bhaktinA samUhathI chalakAtA hRdaye A pramANe meM tamane eTale ke pArzvayakSane stavyAra teva A padano artha che ke vyantarajAtIya deva ! ahIM eka savAla UThe che ke pArzvayakSa pAse bodhinI prArthanA karavI te zuM anucita nathI ? kAraNa ke bodhi to zrI jinendra bhagavaMto pAse mAgavAnI hoya. tenuM samAdhAna e che ke AvI prArthanA anucita nathI. kAraNa ke pUrvAcAryoe "vaMditu' sUtranI 47 mI gAthAmAM "sammalphiI levA hita sahaii 4 vardi 2' pada dvArA AvI yAcanA karela che. A yakSa samyagdaSTi nathI evuM paNa nathI. kAraNa ke te parama Ahata che te jaNAvavA tenuM vizeSaNa jicaMdra' mUkavAmAM Avela che. 1. jina eva zrImadarhanneva candatIti candraH AhlAdako yasyAsau jinacandraH tasya sambodhanam / -a. ka. la. pR. 20 2. iti saMstutaH tvaM mahAyazAH prastAvAd bhagavAn pArzvanAthaH tatra viSaye yo'sau bhaktibharastannibharaNa hRdayena manasA / -a. ka. la. 5 20 rU. seva ! cetanAtIya ! -a. ka. la. pR. 20 4. na cAl voSiprArthanAnavinImaNUte "saviTTI sevA" (vaMtumUtre 0 47) ti, pUrvAcAryairapi bhaNanAt / na cAyaM na samyagdRSTiH paramArhatatvAt tathA vizeSaNamuktamAcAryeNa 'fNacaMdra' utta -a. ka. la. pR. 20 Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra0369 padmAvatI pakSamAM A gAthAno artha judI rIte thAya che. te pakSamAM je artha karavAmAM Ave che te mATe mAthAnA anvayamAM nIce mujaba parivartana karavAmAM Ave che. iti saMstutA u mama ayazobhaktibharanirbha re ! (Ayasabhaktibharanirbhare !) na hitade ! na tasmAt devate ! asubodhiM bhave bhave prAsya jaya candra. "ti saMtuno artha che A pramANe tane meM stavI '3' e saMbodhana arthamAM nipAta che. "ti saMstutA' ane "nI saMdhi thatAM "ti' saMstutophi saMgo] pada siddha thAya che.' "mama'no artha che mArI. A padano saMbaMdha AgaLa AvanArA suvadhi sAthe che. ayazobhaktibharanirbhare athavA Ayasabhaktibharanirbha re A padano artha nIce mujaba che : thaza: eTale apakIrti. athavA to mAya' eTale dhana Adino lAbha tene " ta' eTale nAza karanArA te. 'mAyaNa' eTale zatruo. temanuM ma' eTale bhaMjana karavuM, nAza karavo. te viSayamAM "mara' eTale ati Agraha. tenAthI "nirmara' eTale pUrNa evI he devi ! na hitade na be "ra' niSedha artha na batAvatAM prastuta arthane ja batAve che. dA. ta. devadatta duSTa nathI ema nathI. arthAt duSTa ja che. te rIte ahIM paNa hita 1. u: iti nipAtaH sambodhane / sandhau kRte saMstuto iti / -a. ka. la. pR. 20 2. ayazobhaktibharanibharaNa ayaza:-apakIrtiH, AyaM dhanAdilAbhaM syanti samApayantIti AyasAH zatravaH tasya teSAM vA bhaktiH bhaJjanaM tatra viSaye yo bharaH atyAgraha: tena nirbharA pUrNA tasyA AmantraNam ayazobhaktibharanibhare ! Ayasabhaktibharanibhare ! vA / a. ka. la. pR. 20 pra.-1-24 Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3700zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 karanArI nathI ema nahIM arthAt hita karanArI. hita eTale anukUla vastuo. te bhaktone ApanArI te hatA tenuM saMbodhana hidde !' "ta' nA arthamAM pheraphAra nathI. "tA' eTale tethI. revanTe- AnuM saMskRta rUpAntara che tevatte ! arthAt devi ! padmAvati ! asubodhi suMdara evI bodhi te "suvadhi' tenAthI viparIta te mahuvadhi arthAtu kutIrthikone abhipreta evI bodhi yA to aticAravALI-doSovALIbodhi. tene. bhave bhave a Ave padano artha pUrvavat ja che. bhavobhava, pratyeka bhavamAM. pAsa AnuM saMskRta rUpAntara che 'prA'no artha che saMpUrNa rIte dUra kara." ni Ano artha che jaya pAma. sarvotkarSapaNe varta." caMdra eTale dIptimAna thA. potAnA mAhAtmathI cirakALaparyata zobhAvAna banI 2. "na' diyA "' tti " nagI prakRtArtha mayataH" rUti cAyatra na hitad ! pi tu hitade ! hitam anukUlaM vastu bhaktebhyo dadAtIti hitadA tasyA AmantraNam / a. ka. la. pR. 20 2. tevaTu ti revatte ! pAvati ! vi ! vyatyayaa (siddha 8-4-447) ta prativanAt zaraNenI vinA itArI H | a ka. la. pR. 22 3. zobhanA bodhiH subodhiH na subodhirasubodhiH kutIrthyabhipretA sAticArA vA bodhirityarthaH tAm | a. ka. la. pR. 22 4. pAsatti prAsya-prakarSeNa kSipa-nirAkuru / -a ka. la. pR. 22 4. tathA "ni' 7i | nava sarvoi vartaQtyartha. I -a. ka. la. pR. 22 6. canda-dIpyasva, svamAhAtmyena ciraM bhrAjasveti bhAvaH / -a ka. la. pR. 22 Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 371 AkhI gAthAno artha A pramANe thAya che : apayaza athavA zaMtruono nAza ka2vAmAM ati AgrahathI paripUrNa ! hita karanArI ! devI ! tuM A pramANe stavAI che. tethI mArI subodhithI viparIta evI bodhine tuM bhavobhava saMpUrNa rIte dUra kara. ane jaya pAma tathA dIptimAna thA. dharaNendra pakSamAM A gAthAno anvaya A rIte thAya che. iti saMstuto mahAyazobhaktibharanirbha rainaH ! hRdayagena ! tasmAt deva dehi bodhiM bhave bhave pAzajinacandra ! ahIM 'kRti saMstutaH' padanA arthamAM kaMI ja parivartana karAyuM nathI. mahAyazobhaktibharanirbharainaH / 'mahAyazA:' eTale mahAyazasvI zrI pArzvanAtha temanI 'matti' eTale sevA teno 'mara' eTale atizaya. tenAthI 'nirma' eTale bhAra vinAnuM-alpa jevuM 'nAH' eTale pApa jenuM arthAt mahAyazasvI zrI pArzvanAthanI bhaktinA atizayathI alpa thaI gayuM che pApa jenuM evA !1 yamena ! hRdaya eTale chAtI tenAthI cAlanArA te 'hRdayaga' eTale sarpo tenA 'na' eTale svAmI te cacena ! arthAt nAgonA rAjA dharaNendra ! teva ! bhavanapatinA indra !3 1. tathA mahAyazAH zrIpArzvanAthastasya bhaktiH - sevanaM tasyA bharaH atizayastena nirbharaM- bhararahitam, alpI - bhUtamiti yAvat / enaH pApaM yasya tasyAmantraNaM he mahAyazobhaktibharanirbharainaH ! - = a. ka. la. pR. 23 2. tyena- - urasA gacchanti iti hRdayagA uragAsteSAminaH svAmI nAgarAjo dharaNendraH tasyAmantraNaM he hRdayagena ! -a. ka. la. pR. 23 rU. teva ! mavanavatIndra ! -a. ka. la. pR. 23 Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dehi bodhi bhave bhave 372 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 A padonA arthomAM kazuM ja parivartana nathI. pAsajinacaMda ! 'pAsa'(pAza) eTale karmabaMdha. tene jItanArA te 'pAniA' eTale suvihita sAdhuo. temanA pratye candra jevA te pAniLacaMdra eTale suvihita sAdhuo pratye candranI jema upasargonA tApane dUra karavA vaDe AhlAdaka athavA to pAzathI eTale te nAmanA AyudhathI jaya pAmanArI arthAt zatruone vaza karanArI te 'pAni' eTale padmAvatI. pote tenA pati hovAthI tene AhlAda ApanAra te 'pAsaniLayaMt' eTale dharaNendra !1 dharaNendra pakSamAM pAMcamI gAthAno artha A rIte thAya che H mahAyazasvI(zrI pArzvanAtha)nI bhaktinA samUhathI alpa thaI gayuM che pApa jenuM evA ! nAgonA rAjA ! suvihita sAdhuo mATe candra samAna ! yA to padmAvatIne AhlAda ApanAra ! bhavanapatIndra (zrI dharaNendra !) A rIte tame stavAyA cho tethI bhavobhava mane bodhi Apo. A pramANe pArzvayakSa, padmAvatI tathA dharaNendra pakSamAM pAMce gAthAnA judA judA je artho thAya che te darzAvavAmAM AvyA. uvasaggaharaM aMge keTalAka vicAro vasAhara e pAMca gAthA pramANa stotra che ane tethI tene 'vasAdathotta' e nAmathI paNa saMbodhAya che. stotranI vyAkhyA prAcIna pUrvAcAryoe A pramANe karI che HjemAM ghaNA zloko hoya te stotra kahevAya che. ra 1. pAzaM karmabandhaM jayatItyaci pUrvavat Ne ca. pAsajiNA - pAzajetAraH suvihitasAdhavastAn prati candra ivopasargatApanirvApaNenAhahlAdakatvAt tasyAmantraNaM he pAsajiNacaMda ! yadi vA pAzena jayati zatrUn vazaM nayati iti prAkRte pAsajiNA- padmAvatI tAM candatiAhlAdayati bhartRtvAt ca devI tasya sambodhanam / -a. ka. la. pR. 23 2. stotraM tu bahuzlokamAnaM -paMcAzaka pra., pR. 119 Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 373 prAkRta bhASAmAM nibaddha hoya te stotra kahevAya che.' prastuta stotramAM uparyukta baMne lakSaNo ghaTita thAya che. A stotra dvArA stavanIya zrI pArzvanAtha bhagavaMta che ke je sarva karmamalakalaMkathI rahita thayelA che tathA abhutapuNyaprakRtisaMpanna che, tethI A stotra mahA prabhAvika che tathA A stotranA racayitA chellA cauda pUrvadhara, zrutakevalI, mahAnimittika, carama tIrthaMkara zrI vardhamAnasvAmInI chaThThI pATe thayelA AcArya zrI bhadrabAhusvAmI che tethI A stotra aneka arthothI sabhara che. tathA A stotra sarvajJa (caudapUrvadhara) bhASita che tethI devAdhiSThita che tathA lakSaNopeta che. 2 maMgalAcaraNa A stotramAM maMgala tarIke zrI pArzvanAthasvAmInuM abhidhAna (pA) mUkavAmAM AvyuM che. - jinendronuM nAma maMgala che. te nAma te ja zreSTha evo siddha maMtra che tema stotro AdimAM sthaLe sthaLe kahevAyuM che. upasargo 'upasargano artha che jenA yoge jIva pIDA AdinI sAthe saMbaMdha pAme te. . upasRjyate saMbadhyate pIDAdibhiH saha jIvastenetyupasargaH 2. pAyamAlIbaddha thotta | -ce. va. ma. bhA. pR. 150 2. savvaM ca lakkhaNoveyaM samahiTThanti devatA, suttaM ca lakkhaNoveyaM jeNa savvaNNubhAsiyaM / pA. sU. pR., pa. 71 3. pArU nAmavarasiddhamaMtanAve che . sto. saM, bhA. 2, pR. 40 yatrAmamantrAkSarajApalezAd bhavyA bhavantyeva ciraM mahezAH / / - je. sto. sU, bhA. 2, pR. 140 Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3740zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 TUMkAmAM kahIe to upasargo eTale upadravo. koI paNa upasarga devakRta, manuSyakRta, tiryaMcakRta athavA AtmasaMvedanIya ja hoya. A sivAyano koI upasarga hoI zake nahIM mATe upasargo cAra prakAranA che ema kahevAyuM che. A cAre prakAranA upasargonA cAra cAra bhedo che tethI sarva upasargonA bhedo gaNatAM kula soLa bhedo thAya che. devakRta upasargonA cAra prakAra nIce mujaba che : (1) hAsyathI karAyelA, (2) dveSathI karAyelA, (3) parIkSA mATe karAyelA athavA uparokta traNa paikI koIpaNa benA saMmizraNathI karAyelA.2 manuSyakata upasargonA cAra prakAra nIce mujaba che : (1) hAsyathI karAyelA, (2) dveSathI karAyelA, (3) parIkSA mATe karAyelA ane (4) abrahmacaryanA (maithunanA) sevana mATe karAyelA. tiryaMcakRta upasargonA cAra prakAra nIce mujaba che : (1) bhayathI karAyelA, (2) praSathI karAyelA, (3) AhAranA hetuthI karAyelA ane (4) potAnAM baccAM, guphA, mALA vagerenA rakSaNanI buddhithI karAyelA. AtmasaMvedanIya upasargonA cAra prakAra nIce mujaba che : (1) ghaTTanathI thatA, (2) prapatanathI thatA, (3) khaMbhanathI thatA ane (4) zleSNathI thatA.pa 1. cauvvihA uvasaggA paNattA-taM jahA divvA mANusA tirikkhajoNiA AyasaMveyaNijjA / sthA. 4 ThA. u. 4 2. divvA uvasaggA cauvvihA paNNattA taMjahA hAsAppaosA vImaMsA puDo vemAyA / sthA. 4 ThA. u. 4 3. mANussA uvasaggA cauvvihA paNNattA taM jahA hAsAppaosA vImaMsA kusiilpddisevnnyaa| sthA. 4 ThA. u. 4 4. tirikkhajoNiyA uvasaggA cauvvihA paNNattA taM jahA bhayA padosA AhAraheu avaccaleNasArakkhaNayA / -sthA. 4 ThA. uM. 4 5. AyasaMveyaNijjA uvasaggA cauvvihA paNNattA taM jahA ghaTTaNayA pavaDaNayA thaMbhaNayA lesaNayA / -sthA. 4 ThA. 4 u. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 375 ghaTTanathI thato upasarga tene kahevAya che ke AMkhamAM raja vagere paDI jAya ane tethI te AMkhane masaLavAmAM Ave, pariNAme AMkha du:khavA Ave athavA to AMkhamAM ke gaLA vageremAM svayameva mAMsa, vagere vadhI jAya ane pariNAme pIDA thAya.' prapatanathI thato upasarga te che ke barAbara dhyAnapUrvaka joIne cAlavAno khyAla na rahevAthI paDavA AkhaDavAnuM thAya ane tethI pIDA Upaje. 2 staMbhanathI thato upasarga te che ke beThA, UbhA, yAvatuM sUtA rahevAthI paga vagere khaMbhita thaI jAya. zleSNathI thato upasarga te che ke paga vagere vALIne vadhu samaya besavAthI pariNAme te paga vagere tevI ja sthitimAM rahI jAya.' A rIte cAre prakAranA upasargonA cAra cAra bheda gaNatAM kula soLa bheda thAya che. koI A rIte bheda na gaNatAM cAre prakAranA upasargonA anukUla tema ja pratikUla ema babbe bheda gaNI mAtra ATha bheda paNa mAne che.' koI koI sthaLe upasargonA cAra bhedo na gaNatAM apekSAbhedane lakSyamAM rAkhIne traNa bhedo paNa gaNavAmAM AvyA che.' 1. ghaTTanayA vA yathA'kSaNi rajaH patitaM tatastadakSi hastena malitaM duHkhitumArabdhamathavA svayameva akSaNi gale vA mAMsAGkarAdi jAtaM ghaTTayatIti / 2. prapatanayA vA yathA aprayatnena saMcarataH prapatanAt duHkhamutpadyate / 3. staMbhanayA vA yathA tAvadupaviSTaH sthito yAvatsuptaH pAdAdiH stabdho jAtaH / 4. zleSNayA vA yathA pAdamAkuJcya sthito vA tena tathaiva pAdau lagitau iti / sthA. ThA. 4 u. 4 1. va vAhizAvavoDanuttaprativRttAt gaNadhA mavati ! -sUtra. 1 zra, 3 a. 6. divve ya uvasagge tahA tiriccha mANuse je bhikkhU sahai niccaM - utta. sUtra, 31 adhyayana. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3760zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 A sarva prakAranA upasargone dUra karavAnuM sAmarthya pArzvayakSamAM* che. Avo pArzvayakSa jemanI sevA kare che tevA zrI pArzvanAtha bhagavaMta che tethI temanuM mAhAbhya ati abhuta koTinuM aprameya che. te "vahAM pasaM' pada dvArA sUcavAya che. zrI tIrthakara bhagavaMtone jayAre nirmaLa kevaLajJAna utpanna thAya che tyAre teo devoe nirmita karelA samavasaraNamAM virAjamAna thaI bhavya * yakSo te vyaMtaradeva nikAyanA 1. kinara, 2. liMpuruSa, 3. mahoraga, 4. gAMdharva, 5. yakSa, 6. rAkSasa, 7. bhUta ane 8. pizAca e ATha bhedo paikIno pAMcamo bheda che. teo parvato tathA guphAo AMtarAo tathA vanavivara AdimAM vasanArA hovAthI "vyatara' kahevAya che. yakSonA tera prakAro che. 1. pUrNabhadra, 2. mANibhadra, 3. zvetabhadra, 4. haribhadra, 5. sumanobhadra, 6. vyatipAtikabhadra, 7. subhadra, 8. sarvatobhadra, 9, manuSya yakSa, 10. vanAdhipati, 11. vanAhAra, 12. rUpayakSa ane 13. yakSottama. yakSonuM svarUpa nIce pramANe che teo zyAma paraMtu kAntivALA, gaMbhIra, moTI nAbhivALA, zreSTha, jemanuM darzana priya lAge tevA, mAna unmAna ane pramANathI yukta dehavALA, jemanA hAthapaganAM taLiyAM, nakha, tALavuM, jillA tathA oiyugala rAtAM che tevA, dedIpyamAna mukuTane dhAraNa karanArA, vividha ratnonAM AbhUSaNo dhAraNa karanArA tathA vaTavRkSanI dhvajAvALA hoya che. -ta. bha. a. 4. sU. 12 pArzvayakSanuM svarUpa A pramANe che hAthI jevuM tenuM mukha che, sarpanI phaNAthI maMDita mastaka ane zyAma varNathI te zobhe che, kAcabAnuM vAhana ane cAra bhujAo che, jamaNA be hAthamAM bIjorU ane sarpa che, DAbA be hAthamAM noLiyo tathA sarpa che.* A yakSa aDatALIsa hajAra yakSothI parivarelo che.* pArzvayakSaM gajamukhamuragaphaNAmaNDitazirasaM zyAmavarNaM kUrmavAhanaM caturbhujaM bIjapUrakoragayutadakSiNapANiM nakulakAhiyutavAmapANi ceti / ni. ka. patra 37 a. x aSTAcatvAriMzatsahasrayakSaparivRtaH zrI pArzvanAthapAdayugmasevAM karoti / --ddhi. pA. kR. la. pR. Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 0 377 jIvonA upakArArthe potAnI pAMtrIsa guNayukta vANI varasAve che. tenA yoge aneka bhavyAtmAo sarvavirati, dezivarati tathA samyaktva aMgIkAra kare che. zrI jinendra bhagavAna paNa te samaye caturvidha saMghanI sthApanA kare che. te ja samaye zAsananI rakSA mATe yakSa tathA yakSiNI paNa sthApita thAya che. temanuM kArya zAsananA ArAdhako upara AvatAM vighnonuM nivAraNa karavAnuM che. bhagavaMta zrI pArzvanAthano zAsanayakSa pArzvayakSa che. je bhagavaMta zrI pArzvanAtha pratye ananya zraddhA dharAvatA bhaktonAM kaSTone sadA dUra karanAra che. prastuta stotra pArzvayakSathI paNa adhiSThita che tethI temanuM smaraNa ahIM karAyuM che. prathama gAthAnA bIjA caraNamAM AvatuM 'parsa' pada A avasarpiNImAM thayelA tevIsamA arhat zrI pArzvanAtha bhagavaMtanuM vAcaka che. sattAkALa temano sattAkALa A avasarpiNIno cotho Aro jyAre traNaso tepana varSa ane sAta mAsa jeTalo bAkI hato tyArathI AraMbhI te baso tepana varSa ane sAta mAsa jeTalo bAkI rahyo tyAM sudhIno (pUrA so varSano) hato. zramaNa bhagavAna mahAvIranA janmathI baso aThThotera varSa pUrve te paramatA2ke manuSyalokamAM janma lIdho hato ane zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmAnA janmathI ekaso aThThotera varSa pUrve te paramezvare nirvANa prApta karyuM hatuM. nAma pAchaLano itihAsa temanA 'pAsa' (pA) nAma pAchaLano itihAsa zAstromAM nIce mujaba darzAvAyela che. tevIsamA tIrthapatino AtmA potAnA samyaktvaprApti pachInA navamA bhavanuM (devabhavanuM) AyuSya pUrNa karIne potAnA saMsArano aMtimabhava pUrNa karavA vArANasI nagarImAM azvasena rAjAnA kulamAM vAmAdevInI kukSimAM avataryo. temanI mAtAnA udaramAM sthiti hatI te Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3780 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 daramyAna, eka gADha aMdhakArabharI rAte zayAmAM sukhapUrvaka sUtelA prabhunI mAtAe ghanaghora aMdhakAramAM paNa potAnI pAse thaIne jatA kRSNa sarpane joyo ane A rItanA sarpadarzanathI AzcaryAnvita banelA temaNe A vAta zrI azvasena rAjAne karI. gADha aMdhakAramAM A rItanuM sarpadarzana zakya ja na hatuM paNa garbhamAM padhArelA trijagagurunA mahAmahimAvaMta prabhAvathI ja A banyuM hovAnI bhagavaMtanA pitAne khAtarI thaI ane tethI bhagavaMtanA janma pachI jyAre temanA nAmakaraNano prasaMga Avyo tyAre pUrvokta ghaTanAne lakSyamAM rAkhI, te ghaTanAne anurUpa (pAse thaIne jatA sarpane joyo mATe pArtha) "pArzva' evuM te trijagadgurunuM nAma sthApavAmAM AvyuM ane tyArathI teo "pArtha" nAmathI oLakhAyA. uparAMta temanI AdeyatA lokamAM anya tIrthaMkaro karatAM vadhu ane dIrghakAla paryata rahI tethI teo puruSAdAnIya (puruSomAM utkRSTa Adeya nAmakarmavALA) kahevAyA. viSadharavisaninnAsaM viSathaviniza rUpI guNa e zrI pArzvanAtha bhagavaMtanI anupama viziSTatA che. teozrI karmothI rahita hovA uparAMta viSadharonA viSanA nAzaka paNa che. ahIM viSadhara zabdathI mukhyatve dravyaviSadharo eTale jherI sarpo levAnA che. jo ke bhAvaviSadharo-rAgAdi viSadharo-paNa lakSyArthathI grAhya thaI zake. "viSadharonA viSano nAza karanArA' eTaluM vizeSaNa ja mAtra paryApta nathI. kAraNa ke jene viSadharano upadrava na thayo hoya tene mATe zrI pArzvanAtha bhagavaMta zI vizeSatA dharAve che ? e prazna bAkI rahe che. mATe tarata ja kAranA pravAsa' vizeSaNa mUkavAmAM AvyuM che. "maMAnavAvA' vizeSaNanI AvazyakatA : zrI pArzvanAtha bhagavaMta vipattionu upazamana (maMgala) tathA Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 379 saMpattiono utkarSa (kalyANa) karanArA che. kalyANano bIjo artha Atmahita paNa thAya che. cAhe, AvI paDelI vipattione dUra karavI hoya, cAhe saMpattiono utkarSa karavo hoya. baMnenA kAraNabhUta zrI pArzvanAtha bhagavaMta ja che. A vizvamAM vidyamAna koI paNa saMsArI jIvane anulakSIne vicAra karIe to kAM to te AvI paDelI vipatti dUra karavA cAhe che ane jo tene vartamAnamAM vipatti na hoya to bhaviSyamAM vipatti Ave nahIM tenI tene khevanA hoya che ane saMpatti (pachI bhale tenI mananI mAnelI game te hoya) vRddhi pAme ane AvelI saMpatti TakI rahe enI paNa utkaTa abhilASA hoya che. tethI te sarva jIvone anulakSIne bhagavaMtanuM "tApamAvAsaM' vizeSaNa ahIM mukAyuM che. prathama gAthAmAM mukAyelAM traNa vizeSaNo "mayApu' "visaviniHIR' ane "paMpanA jhAvA' paikI "mpayAmudde vizeSaNa svArtha saMpattisUcaka che, " vivininnA' vizeSaNa parArthasaMpattisUcaka che ane "nivAivAra' vizeSaNa ubhaya (svArtha ane parArtha ema ubhaya) saMpattisUcaka che. visaharaphuliMgamaMtaM je maMtramAM visara' ane "tni' maMtrapadono prayoga thayo hoya te maMtra ahIM vivakSita che, je aDhAra akSaranA mAnavALo che. A maMtranI sAdhanAnA krama, prakAro tathA vidhi mATe aneka pUrvAcAryoe stotro racyAM che. tema ja A maMtranuM mAhAsya darzAvanArAM paNa aneka stotro racAyAM che, jemAM mayara athavA miUT stotra mokhare che. A aDhAra akSaranA maMtrane judAM judAM kAryo mATe judAM judAM maMtrabIjothI samanvita karI te dvArA abhipreta phalo sAdhavAno nirdeza maLe che. tadanusAra ahIM paNa je phalo prastuta gAthAnA trIjA ane cothA caraNamAM darzAvAyAM che te mATe A maMtrane AdimAM % $ii zrI marda bIjothI ane Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3800zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 prAMte tattva (PS) ane praNipAta (nama:) bIjothI samanvita karavAnuM TIkAkAroe jaNAvyuM che. stotrakAre "viratriImaMta' vize kAMI spaSTIkaraNa karyuM nathI. tenuM kAraNa kadAca e haze ke pUrvakAlamAM A badhuM jJAna-AmnAya vagere gurunI kRpAthI meLavavAmAM AvatuM hatuM. eTale jene tene A maMtra ApavAno na hoya. ane tethI stotrakAre saMpUrNa maMtra paNa na darzAvatAM teno 'visadararliMga' padothI mAtra sAMketika nirdeza karyo che. - A maMtramAM "visadara' ane "putni' zabdano prayoga zA mATe karAyo haze ? kAraNa ke viharano artha sarpa che ane triAno artha agninA kaNo che. nAmikA pAsa vasaI nir e zabdo to bhagavaMta zrI pArzvanAthasvAmI sAthe saMbaMdha dharAve che. paNa visara ane putri zabdo zrI pArzvanAthasvAmI sAthe saMbaMdha dharAvatA nathI evI zaMkA UThavI svAbhAvika che. A zaMkAnuM samAdhAna AcArya zrI harSakIrtisUrie racelI savAdanI TIkAmAM Apela che. temaNe jaNAvyuM che ke vipatharI eTale sarpo ane ati eTale agnikaNo. A zabdo dvArA upalakSaNathI sarva upadravo samajavAnA che. A maMtra sarva upadravanuM nivAraNa karanAra che te sUcavavA A zabdo mukAyA che. A maMtra dharaNendra, padmAvatI tathA pArzvayakSathI adhiSThita che, tethI te mahAmahimAvaMta tathA nizcita phaladAyaka che. ciTThau dUre maMto : uparyukta gAthAmAM darzAvela maMtranI sAdhanA sarva koI karI zakatA nathI. kAraNa ke te mATe sattvanI-pairyanI AvazyakatA che. taduparAMta maMtrasAdhanAmAM upayogI anuSThAno paNa karavAnAM hoya che. A karyA pachI paNa koI bhAgyavAna sAdhaka upara ja maMtranA adhiSThAyaka deva prasanna thAya che ane tene icchita phaLa Ape che. sahu koImAM Avu sattva, vairya ke anuSThAna karavAnI anukUlatA na hoI zake tethI maMtra to kevaLa sAmarthyavAna vyaktio mATe ja kAryasAdhaka Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra7381 puravAra thAya. jo Ama thAya to te sivAyanI vyaktio mATe paNa koI sugama mArga Avazyaka che, tethI stotrakAre jaNAvyuM ke maMtrane eka bAjue rAkhIe to ya tamane karelo praNAma paNa bahu phaladAyaka che. praNAma ahIM praNAma zabda upayogamAM levAyo che je sUcaka che. pUnamathI niSpanna thayela A zabdamAM pra upasargano thayelo upayoga prakRSTa arthane jaNAve che eTale ke prakRSTa koTino namaskAra. prakRSTa namaskAra eTale "A apAra ane ghora saMsArasAgaramAM AmathI tema athaDAtA anaMtAnaMta jIvo ke je anAdikAlathI mArgadarzakanA saMyoganA abhAve saMsArasAgaranA tIrane pAmI zakatA nathI ane jemanAM vivekalocano mohanA yoge biDAI gayAM che temane jo koI satyamArga darzAvanAra hoya ane saMsArasAgarathI pAra utAranAra hoya to te zrI jinendra bhagavaMto ja che. nikhila vizvamAM tenA samAna koI ja tAraka nathI ane koI ja zaraNa nathI, temaNe je kaMI prarUpyuM che, je kaMI darzAvyuM che, je kaMI upadezya che te ja satya che, te ja zaMkA vinAnuM che ane kalpAMte paNa temAM parivartana thanAra nathI. AvI zraddhApUrvaka, "huM dhanya chuM, kRtapu chuM ke A apAra bhavasamudramAM mane bhagavaMta zrI jinendranI vaMdanA karavAno suyoga sAMpaDyo ! AvA bhAvollAsathI te parama vistArakane karAyela namaskAra te prakRSTa namaskAra che ane te ja vAstavika praNAma che. vi' no artha : ahIM "paUTIo vi' padamAM "vi' zabdano prayoga che. "vi'no artha che "paNa" eTale praNAma paNa bahu phaladAyaka che. arthAta tamArI AjJAnuM pAlana, tamAruM pUjana vagere to bahuphaladAyaka che ja paNa tamane karelo praNAma paNa bahuphaladAyaka che, e vi'no gUDhArtha che. A rItanA kathana dvArA praNAmanI atyadhika mahattA sUcavAya che. praNAma zabdane ekavacana : ahIM "praNAma' zabdane ekavacana lagADela che eTale teno artha eka Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3820zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 praNAma paNa bahuphaladAyaka che evo thAya che. bahuphalo hoI bhagavaMtane karelo praNAma bahuphaladAyaka che ema kahI "vaphTa 'thI je phalo gaNAvAyAM che te phalomAM sarva aihika phalo jevAM ke :- dhana, dhAnya, strI, putra, nokara, cAkara tathA vAhano vagere gaNAvAyAM che. teno Azaya e che ke praNAmanuM mukhya phala to saMsArasAgarathI taravuM te che paraMtu jyAM sudhI te phala prApta na thAya tyAM sudhI saMsAramAM rahelA jIvane muktinI prApti mATenAM sAdhanonI anukUlatA Avazyaka che ane bhagavaMtane karelo praNAma te saghaLI anukUlatAo Ape che ane te dvArA tevA AtmA maLelA sukhamAM lubdha banyA vinA sukhapUrvaka mukti meLave che. naratiriesu vi jIvA : je prANImAM vizuddha zraddhAthI bhagavaMtane praNAma karavAnI yogyatA pragaTe che te niyamA samyakta prApta kare che ane jeNe samyakta prApta karyuM che tevo AtmA vaimAnika deva sivAya kyAMya utpanna thato ja nathI. kAraNa ke zAstromAM kahyuM che ke "sammati nIvo vimA viSe vavAi mA!' arthasamyagdaSTi AtmA vaimAnika deva sivAyanuM AyuSya bAMdhato nathI. jo A sthiti hoya to pachI "natiripatu vi nIvA' pada nirarthaka thAya che. kAraNa ke, bhagavaMtane praNAma karanAro AtmA vaimAnika deva sivAya kayAMya utpanna ja thato nathI to pachI nara ke tiryaMcamAM javAno savAla ja kayAM rahe che ? AnuM samAdhAna e che ke bhagavaMtane vizuddha zraddhApUrvaka namaskAra karavAnI apUrva bhAvanA pragaTyA pUrve jo AtmAe bhavAMtaranuM AyuSya bAMdhI dIdhuM hoya to te vaimAnika deva sivAyanI bIjI gatimAM paNa utpanna thAya, athavA vaimAnika devanuM AyuSya pUrNa thayA pachInA bhavonI paraMparAmAM paNa manuSya yA tiryaMcagatimAM jAya to paNa, bhagavaMtane karelA namaskAranA prabhAvathI te AtmA tyAM paNa duHkha ke dAritryane prApta karato nathI. te jo tiryaMcayonimAM jAya che to paNa pratidina pUjA thAya tevA sthAnamAM jAya che. te jo manuSyonimAM jAya che to paNa zArIrika ke mAnasika duHkhothI te rahita hoya che ane tenA manamAM ciMtavelAM kAryo thayAM karatAM hoya che. Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra-383 ahIM nItiriyuM vi' padamAM vi' eTale "paNa"no upayoga thayo che je sahetuka che. 'tti'no prayoga ahIM vismayasUcaka che ane te evuM sUcave che ke nara ane tiryaMcanA bhavomAM duHkha ane dAritrya na hoya te saMbhavita nathI paraMtu vismayanI vAta che ke tamane praNAma karanArA kadAca nara ke tiryaMca yonimAM jAya to paNa tyAM duHkha pAmatA nathI. tuha sammatte laddhe : trIjI gAthAmAM vizuddha zraddhApUrvakanA namaskArathI thatAM phalo darzAvyA bAda vizuddha zraddhA keTalI balavatI tathA bhavasAgarathI pAra utAranAra che te darzAvavA mATe cothI gAthA mUkavAmAM AvI che. ahIM samyaktanI ciMtAmaNi tathA kalpavRkSathI adhikatA darzAvI tenuM pAraMparika phala nirvANa che te sUcavAyuM che ane te nirvANa phala paNa nirvighna maLe te spaSTa karAyuM che. samyakatva : samyapha zabda prazaMsA ke aviruddha bhAvane darzAve che. samyaphano bhAva te samyakatva kahevAya che eTale ke samyakapaNuM-sArApaNuM, arthAt je vastu jevA svarUpamAM hoya tevA svarUpamAM tene svIkAravI. - sArAMza e che ke heyane (tyAga karavA lAyakane) heya mAnavI, zeyane (jANavA lAyakane) zeya mAnavI ane upAdeyane (AdaravA yogyane) upAdeya mAnavI. AnuM nAma viziSTa koTinuM darzana-samyagdarzana che. samyagdarzana ke samyakatva baMne paryAyavAcaka zabda che. A samyaktvane oLakhavAnAM zAstroe pAMca cihano batAvyAM che ane te zama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane Astikya che. A pAMca cihano AtmAmAM dekhAya to te samyaktva guNanA prakaTIkaraNanI khAtarI Ape che. mithyAtva mohanIya karmanA kSayopazamathI A samyakatva nAmano AtmAno guNa pragaTa thAya che. AcArya zrI haribhadrasUrie prathama paMcAzakamAM samyaktvanI TUMkamAM vyAkhyA karatAM jaNAvyuM che ke Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3840zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 tattatkasa samajuM-tatvanA arthonI zraddhA karavI te samyaktva che. zrI umAsvAtivAcake paNa tattvArtha sUtramAM tattvArdhazraddhAnuM saMktinama-tattvonA arthonI zraddhA karavI te samyagdarzana che ema jaNAvyuM che. ahIM tattva zabdanI vicAraNA be rIte karavAmAM Ave che. eka paramArthathI ane bIjI vyavahArathI. temAM paramArthadaSTie jIva, ajIva, puNya, pApa Azrava, saMvara, baMdha, nirjarA ane mokSa e nava tattvo che. A nava tattvonA abhAvamAM zraddhA rAkhavI te samyakatva che ane vyavahAradaSTie sudeva, suguru ane sudharmamAM zraddhA rAkhavI te samyakatva che; kAraNa ke A vizvamAM nirNaya karavA yogya ane jANavA yogya tattvo uparokta traNa ja che. zAstromAM jaNAvyuM che ke : arihaMta te sudeva che, paMcamahAvratadhArI sAdhu te suguru che ane rAgadveSathI sarvathA rahita zrI jinezvaradevoe prarUpelo dharma te sudharma che. A traNa pratyenI zraddhA eTale ke sudevamAM sudevatvabuddhi, sugurumAM sugurutvabuddhi ane sudharmamAM sudharmavabuddhi te samyaktva kahevAya che. aviggheNaM "pAvaMti vize'mAM vaparAyela vidhevi padano artha che nirvighnapaNe. nirvighnapaNe eTale ke samyatva prApta karanArA jIvo jyAM sudhI muktipadane prApta karatA nathI tyAM sudhI temanI saMsAranI sthiti daramyAna paNa teone manuSyajanma, Aryadeza, Aryakula, paMcendriyaparipUrNatA, jinadharmanI prApti, sadguruno yoga, dharmazravaNecchA tathA dharmakAryo karavA mATe joItI anukUlatAo sAMpaDyA ja kare che ane muktinI prAptimAM vighna thAya tevA koI ja saMyogo UbhA thatA nathI. ia saMthuo mahAyaza ! prathama gAthAmAM bhagavaMtanI stavanA, bIjI gAthAmAM temanA nAmathI adhiSThita maMtranuM phaLa, trIjI gAthAmAM temanA praNAmanuM phaLa ane cothI Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 0385 gAthAmAM te bhagavaMte prarUpelA samyaktvanuM phaLa darzAvI pAMcamI gAthAmAM upasaMhAra karatAM yAcanA karavAmAM AvI che. - stavanA karyA bAda bhaktahRdaya te paramatAraka paramezvara pAsethI je vastunI apekSA rAkhe che te apekSAne A gAthAmAM vAcA apAI che. A gAthAmAM paramezvara zrI pArzvanAtha bhagavaMtane traNa vizeSaNothI biradAvavAmAM AvyA che. - (1) mahAyazasvI, (2) deva ane (3) jinacaMdra, mahAyazasvIno artha che traNe lokamAM eTale ke svarga, mRtyu ane pAtAlalokamAM jeno yaza vyApI gayo che tevA. eka dizAmAM lAtI prazaMsAne "kIrti kahevAmAM Ave che ane sarva dizAmAM phelAtI prazaMsAne "yaza" kahevAmAM Ave che. ahIM "yaza' zabdano prayoga thayo che eTale "sarvadivyApI prazaMsA e artha abhipreta che. arthAt traNeya lokamAM ane tyAM paNa dazeya dizAomAM je mahAbhAgano yaza phelAI cUkyo che evA. "deva' zabda sAhityamAM sanmAnasUcaka zabda tarIke vaparAya che. jeo rAga vagerethI AkrAMta nathI, yoga ane kSemane karanArA che, ane sadA prasannatAnA pAtra che, temane munio "deva' kahe che* ahIM A zabda zrI pArzvanAtha svAmInA saMbodhana rUpa che. "jinacandra eTale jinomAM candra, jinono artha che sAmAnya kevalIo eTale jemane kevaLajJAna pragaTa thayuM che tevA mahAtmAo. jinazAsanarUpI nabhamAM camakatA sAmAnya kevalajJAnI rUpI tArakomAM bhagavAna zrI tIrthaMkara paramAtmA candranI jema camakI rahyA che mATe temane "jinacandra" kavvAmAM AvyA che. rAgAdibhiranAkrAnto yogakSemavidhAyakaH, nityaM prasattipAtraM yastaM devaM munayo viduH / . ; ; ; " . . - - -na. sva. saM. vi. pR. 29. pra.-1-25 Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3860 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 bhattibharanibbhareNa hiyaeNa te mahAyazasvInI stuti to karavAmAM AvI paraMtu stuti paNa eka bhayathI karAyelI hoya ane eka AMtaraprItithI karAyelI hoya. A stuti bhaya AdithI karAyelI nathI te darzAvavA stotrakAre lakhyuM ke : AMtarika prIti eTale ke te paramezvaranA guNo pratyenA bahumAnathI pragaTa thayelI je prItirUpa bhakti, paNa nyUnAdhika mAtrAmAM hoI zake. mATe kahyuM ke te bhaktino je samUha tenAthI saMpUrNa eTale chalochala bharAyeluM che hRdaya te hRdayathI he mahAyazasvI ! meM tamane upara stavyA, eTale ke tamArA pratyenI bhaktithI mAruM hRdaya saMniviSTa thayuM. tethI meM tamArA sabhUta guNonuM kIrtana karyuM. yAcanA A gAthAmAM stavanA karanAra, praNidhAna eTale ke potAnA mananA adhyavasAya, bhAvanA-paramatAraka paramezvara samakSa rajU karatAM kahe che ke, jijJa vordi' mane bodhi Apo. bodhi eTale samyagdarzana, samyajJAna ane samyaphacAritra athavA to aprApta uccatara kakSAnI jaina dharmanI prApti yA to jina dharmanI prApti. bhakta hRdayane A stavanAnA phala tarIke koI vastunI khevanA nathI. tene mAtra bodhi ja joIe che ane te bodhi paNa tene mAtra eka janmamAM ja nathI joItI paNa janmojanma joIe che. bodhino artha "bhavAMtaramAM jinadharmanI prApti evo eTalA mATe karAyo che ke je AtmA bodhinI yAcanA karavAnI dazA sudhI pahoMcyo che tene A janmamAM to bodhi prApti thaI ja hovAno saMbhava che. tethI have pachInA bhavomAM A prApta thayelI bodhi cAlI na jAya te mATenI takedArI rAkhavAnI che ane te mATe paramezvarane vinavavAnA che. sthaLe sthaLe vivekI yAcako dvArA paramezvara pAse kevaLa bodhinI ja yAcanA karavAnuM lakSya rakhAyuM che, kAraNa ke te yAcanA ja vAstavika che. sAmAvadillAmaM samAviramutta hiMdu ! (logassasutta gA. 6) Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra 0387 samApira ra vohitrAmo mA (jayavIyarAya gA.4) A sarva sthaLoe bhakta hRdayoe kevala bodhi ja yAcI che. tA'no artha che te kAraNathI. eTale ke meM tamane uparokta rIte stavyA che tethI he deva mane bodhi Apo. vaMdanA ke stavana haMmeza praNidhAnavALI ja hovI joIe. je vaMdanA karavAmAM Ave che tenA phaLa tarIke vaMdanA karanAra zuM Icche che te jaNAvavuM joIe. mATe A gAthAmAM paNa vaMdanA karI "tA' pada mukAyuM che. phayavaMzI mahamA'mAM kahevAyuM che kepahavitA nI saMpunnA vaMi maLavA . (gA. 850) artha - vaMdanA, praNidhAnavALI hoya to ja te saMpUrNa vaMdanA gaNAya che. ahIM eka savAla UThe che ke kadAca vaMdanA karavAmAM Ave ane praNidhAna na karavAmAM Ave to vaMdanA vAstavika gaNAya ? tenuM samAdhAna e che ke haMmezAM stavanA ke vaMdanA karmakSaya mATe ja karavAnI che ane te dvArA niyama mokSa maLe che. jo te karmakSayanI paNa prArthanA na karavAmAM Ave to pachI dharmamAM AlaMbananA arthI jIvone AlaMbana vinAnI dharmakriyA niyamA dravyakriyA che. ane te tucchaphaladAyaka che.* bIjuM, praNidhAna paNa prathama stavanA karI pachI karavuM joIe. mATe ahIM paNa prathama stavanA karIne pachI yAcanA karavAmAM AvI che. 3vAda stotra dvArA zrI pArzvanAtha bhagavaMta pAse saMsAranI koI * kammakkhayatthamIDA tatto niyameNa hoi kira mokkho / jai sovi na patthijjai, dhamme AlaMbaNaM kayaraM // 868 // AlaMbaNaniravekkhA kiriyA niyameNa davvakiriyatti / saMmucchimapAyANaM pAyaM tucchaphalA hoi // 869 // / - 2. . ma. bhA., gA. 868-869 Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3880zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 ja yAcanA karavAnI nathI ke bhautika padArthonI koI ja kAmanAne hRdayamAM sthAna ApavAnuM nathI te darzAvavA stotrakAra maharSie svayaM pote ja te paramatAraka pAsethI bhakta hRdaye je vastunI apekSA rAkhavAnI che tene kahI batAvavA dvArA e vastu ADakatarI rIte jaNAvI che ke te paramezvara pAse bodhi sivAyanI koI yAcanA karavI vAstavika nathI-ucita nathI. hA, eTaluM nakkI che ke te paramezvaranI stavanA karanAranAM sarva prakAranAM aniSTo nAza pAme che, mana ciMtavyA padArtho ane saMyogo svayameva prApta thAya che paraMtu te mATe temanI stavanA karavAnI nathI. stavanA karatI vinA mAtra eka ja lakSya rAkhavAnuM che ke bodhiprApti ke je mokSaparyata laI janAra che te mane maLo ane te mATe ja huM stavanA karuM chuM. 1. bhagavAna zrI pArzvanAthano mahimA gAtA kavioe temanA nAmasmaraNathI, vaMdana, pUjana ane praNidhAnathI sarva rogo zAnta thavAnuM, sarva viSono nAza thavAnuM, sarva Adhidaivika upadravo jevA ke-bhUta, preta, pizAca, zAkinI AdinA upadravo-naSTa thavAnuM, sarva grahonI viruddhatA guNakAritAmAM palaTavAnuM tathA sarva cintAkArI vastuo anukUlatAne bhajavAnuM Thera Thera jaNAvyuM che. judAM judAM kAvyomAM yatra tatra A badhuM vikharAyeluM vipula pramANamAM jovA maLe che. te badhuM ahIM rajU karavuM zakya ja nathI.. kadApi karmavaicitryAt teSAM citra (tta) rujAbhavat / / karmaNA pIDitA yasmAt zalAkApuruSA api // 158 // dharaNendraH smRterAyAt pRSTo'nazanahetave / avAdIdAyuradyApi sa tat saMhiyate katham // 159 // yato bhavAdRzAmAyu-rbahulokopakArakam / aSTazAkSara manaM tatasteSAM samarpayata 60 | hiyate smRtitoyena rogAdi navadhA bhayam / antaryayau tataH zrImAn dharaNo dharaNItalam // 261 // tatastadanusAreNa stavanaM vidadhe prubhaH khyAtaM 'bhayaharaM 'nAma tadadyApi pravartate // 162 // -pra. ca. pR. 117 Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 389 (7) prakIrNaka 1. 3vasAda stotramAM nirdiSTa nama: maMtranuM prathama prAkaTya. 3vasa dara stotramAM "visaharaphuliMga" eTalA saMketathI je nAma | pAsa visara vada ni tninA nAmaka aDhAra akSarano maMtra AcArya zrI bhadrabAhune abhipreta che, te maMtranuM sarva prathama saMpUrNa rItanuM prAkaTya zrI dharaNendra dvArA AcArya zrI mAnatuMgasUri samakSa karavAmAM AvyAnA ullekho prApta thAya che. prabhAvaka caritramAM evo ullekha che ke AcArya zrI mAnatuMgasUrine eka vakhata karmanI vicitratAnA yoge magajano roga thaI gayo. temaNe aNazaNa karavA mATe zrI dharaNendranuM smaraNa karyuM ane tene bolAvI aNazaNanI bhAvanA aMge potAnuM AyuSya pUchyuM. zrI dharaNendra jaNAvyuM ke hajI tamAruM AyuSya bAkI che tethI teno saMhAra kevI rIte thaI zake ? ane ApanA jevAonuM AyuSya to ghaNA lokone upakAra karanAra che" kahI temane aDhAra akSarano maMtra samarpaNa karyo ane kahyuM ke "AnA smaraNathI tathA AnAthI maMtrita jalathI roga Adi nava prakAranA bhayono nAza thAya che." ema kahI zrI dharaNendra pAtALamAM gayA. tenA anusAra zrI mAnatuMgasUrie stavanA racI ke je bhayahara nAmathI Aje paNa prasiddha che, AcArya bhadrabAhu zrutakevalI hatA tethI teo to A maMtranA jJAtA hatA ja paNa pachInA kAlamAM A maMtra aprakaTapaNAne pAmyo, je mAnatuMgasUri dvArA sarva jana samakSa prakaTa karavAmAM Avyo. 2. maMtra kevI rIte siddha thAya? je maMtranA je adhiSThAyaka devo hoya che teo te te maMtranA saMketathI baMdhAyelA hoya che ane tethI te te maMtranA jApa dvArA te te devo te te maMtranA sAdhaka upara tuSTa thAya che ane temanI manakAmanAo pUrNa kare che. zrI sthAnAMgasUtranA 10mA sthAnanA trIjA uddezAnI vRttimAM "aruNadeva araNopapAta adhyayananA pAThathI potAnuM Asana calAyamAna thavAthI avadhijJAnano upayoga mUkI jyAM te pATha karanAra zramaNa bhagavaMta Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 hoya che tyAM Ave che ane AvIne vara mAgo, va2 mAgo' ema kahe che. jyAre te zramaNa bhagavaMta "mane koI varanuM prayojana nathI" ema kahe che tyAre te deva te bhagavaMtane pradakSiNA tathA vaMdana namaskAra karI pAcho jAya che, ema jaNAvela che. je uparanI hakIkatanuM saMpUrNa samarthana kare che. A to thaI maMtranI vAta, paraMtu A rIte keTalAMka stotro paNa mahAprabhAvaka pUrvAcAryo dvArA racAyelAM hovAthI te stotro ja maMtra svarUpa thaI jAya che ane tethI te stotrano ekAgra manathI karAyelo pATha ja samasta ApattionuM nivA2Na ka2nA2 bane che. uvasaggahara stotra paNa AvI ja rItanuM stotra hovAthI tenuM ekAgra manathI karAyela smaraNa, ciMtana ke pATha paNa samasta ApattionuM nivAraNa karanAra che. paraMtu maMtronuM smaraNa e sarvakAlIna na hatuM, te Apatti nivAraNa pUratuM ja Avazyaka manAyuM hatuM, ane tethI te kAlanA samartha gItArtha puruSone zrI saMghanAM kaSTonA nivAraNa mATe maMtro dvArA zAMti karavAnI vyavasthA te te kAla pUratI karI ApavI paDI hatI jenuM samarthana laghuzAMtinI racanA paNa pUrI pADe che. 3. maMtrayuga. zrI zramaNa bhagavAna mahAvIra paramAtmAnA aMtevAsI ghaNA sthavira 1. 'aruNopapAta' iti ihAruNo nAma devastatsamayanibaddho graMthastadupapAtaheturaruNopapAto yadA tadadhyayanamupayuktaH san zramaNaH parivartayati tadA'sAvaruNo devaH svasamayanibaddhatvAccalitAsanaH sambhramodbhrAntalocanaH prayuktAvadhistadvijJAya hRSTaprahRSTazcalacapalakuNDaladharo divyayA dyutyA divyayA vibhUttyA divyayA gatyA yatraivAsau bhagavAn zramaNastatraivopAgacchati, upAgatya ca bhaktibharAvanatavadano vimuktavarakusumavRSTiravapatati, avapatya ca tadA tasya zramaNasya purataH sthitvA antarhitaH kRtAJjalika upayuktaH saMvegavizudhyamAnAdhyavasAnaH zRNvastiSThati, samApte ca bhaNati - susvAdhyAyitaM susvAdhyAyitamiti varaM vRNISva 2 iti tato'sAvihalokaniSpipAsaH samatRNamaNimuktAleSTukAJcanaH siddhivadhUnirbharAnugatacittaH zramaNaH pratibhaNati na me vareNArtha iti, tato'sAvaruNo devo'dhikatarajAtasaMvegaH pradakSiNAM kRtvA vanditvA namasthitvA pratigacchati evaM varuNopapAtAdiSvapi bhaNitavyamiti / -sthA. sU. rR., sthA. 10 uddeza-3, sU. 756, patra 513 6. Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 391 bhagavaMto jema jAtisaMpanna, kulasaMpanna, balasaMpanna, rUpasaMpanna hatA tema guNapradhAna, cAritrapradhAna, vidyApradhAna tathA maMtrapradhAna paNa hatA ke jeo nigraMtha pravacanane sanmukha rAkhIne vicAratA hatA evo aupapAtikasuttanA 16mA suttano ullekha ApaNane bhagavAna mahAvIra paramAtmAnA yugamAM maMtronuM pracalana hatuM, ema mAnavA prere che. AthI paNa AgaLa jaIe to zrI RSabhadevasvAmInA pautro nami tathA vinamite dharaNendra "rohiNI "prajJapti' Adi vidyAo ApyAnA ullekho jaina zAstromAM sAMpaDe che. vacalA kALamAM laMkAdhipati dazAnana dvArA 1000 vidyAonI sAdhanAnA ullekho rAmAyaNamAM dRSTigocara thAya che. eTale vidyAo ane maMtrono upayoga A avasarpiNImAM AjathI asaMkhyAta varSo pUrve paNa hato te nirNata thAya che. 4. maMtranI phaLadAyakatAnuM ananya kAraNa maMtra kone siddha thAya ane kevI rIte siddha thAya ? te mATenAM judAM judAM vidhAno jaina jainetara graMthomAM sthaLe sthaLe dekhAya che. paNa te badhAmAM be vAta to sarva saMmata che ke je maMtra siddha karavo hoya tenA je adhinAyaka deva yA devI hoya tenA pratyenI zraddhA ananya koTinI hovI joIe temaja guru dvArA pradatta AmnAya prApta thayela hovo joIe. jo A vastuo na hoya 1. teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtevAsI bahave therA bhagavaMto jAtisaMpaNNA kulasaMpaNNA balasaMpaNNA rUvasaMpaNNA biNayasaMpaNNA NANasaMpaNNA dasaNasaMpaNNA carittasaMpaNNA lajjAsaMpaNNA lAghavasaMpaNNA oaMsI teaMsI vaccaMsI jasaMsI jiakohA jiamANA jiamAyA jialobhA jiiMdiyA jiaNiddA jiaparIsahA jIviAsamaraNabhayavippamukkA vayappahANA guNappahANA karaNappahANA caraNappahANA happahANA nicchayappahANA ajjavappahANA mahavappahANA lAghavappahANA khaMtippahANA muttippahANA vijjAppahANA maMtappahANA veappahANA baMbhappahANA nayappahANA niyamappahANA saccappahANA soappahANA cAruvaNNA lajjAtavassI jiiMdiA sohIa NiyANA appussuA appahillesA appaDilessA susAmaNNarayA daMtA iNameva NiggaMthaM pAvayaNaM purao kAuM viharati / TavidyaaH prajJaptyAdikAH, mantrA:-hariNegameSyAdi mantrAH vedAH AgamAH RgvedAdayo -au. sU. sU.. 16 a., de sU. kRta vR. sahitam patra 32 vA | Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3920 zrI zrAddha-pratikramaNa sUtraprabodhaTIkA-1 to kadI ja maMtra phaLadAyaka thato nathI. pachI bhale te maMtrano tenA mATe vihita karela jApa yA tapa Adi karavAmAM Ave. tethI ja uvasaggahara stotranI pAMcamI gAthAnA bIjA caraNamAM "mattimanimere' pada mUkI zrI pArzvanAtha bhagavaMta pratyenI ananya zraddhA vyakta karavAmAM AvI che. pa. "uvasaggahara stotranI gAthAo "uvasaggahara stotranI gAthAonA pramANa vize ghaNo matabheda che. koIka tenI vartamAnanamAM upalabdha thatI pAMca gAthAo uparAMta chaThThI gAthA paNa hovAnuM ane te AcArya zrI bhadrabAhusvAmI dvArA saMharAI hovAnuM mAne che. koIka tenI pAMca gAthAo uparAMta bIjI be gAthAo hovAnuM ane te siMharAI hovAnuM mAne che. to koIka tenI 9, 13, 20 yA tethI ochI vadhatI gAthAo hovAnuM mAne che. A badhI mAnyatA vacalA kALamAM thaI hovAnuM jaNAya che. kAraNa ke 17 mI sadI pUrvenA koI ja graMthamAM 6 ke 7thI vadhu gAthA hovAnuM noMdhAyeluM jovAmAM Avela nathI. jeo 7 gAthA mAne che teo 6 ThThI ane 7 mI gAthA tarIke je gAthAo mUke che temAM paNa ekavAkyatA nathI, koIka hAthapothIomAM 3 nakrimathakA tathA OM namo studdhi sAhitya ema be gAthAo 6ThThI tathA 7 mI gAthA tarIke prApta thAya che. to koIka hAthapothIomAM tenAthI judI be gAthAo paNa upalabdha thAya che. A badhuM jotAM vartamAnamAM upalabdha thatI pAMca gAthAo ja vAstavika rIte uvasaggahara stotranI gAthAo che, ema mAnIne ame te uparAMtanI gAthAonuM vivecana karavuM ahIM ucita mAnyuM nathI. 6. vividha saMpradAyomAM uvasaggaharaM stotra jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMpradAya sivAyanA koI ja saMpradAyamAM uvasaggaharaM stotrano ke tenI racanA thayAno kazo ja ullekha sAMpaDato nathI. AcArya zrI bhadrabAhune sarva saMpradAyo svIkAratA hovA chatAM temanI racanAne Ama kema gauNa karavAmAM AvI haze te samajAtuM nathI. - digaMbara saMpradAya "uvasaggahara' stotrane AcArya mAnatuMgasUri kRta Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra7393 mAne che. sattaramI zatAbdInI digambarIya paTTAvalInA anusAra A hakIkata noMdhAI che.* 7. bhaktinI vyAkhyA uvasaggahara stotranI pAMcamI gAthAnA bIjA caraNamAM vaparAyela mattimAM padamAM rahela ma izabdanI vyAkhyA jude jude sthaLe judA judA saMdarbhomAM judI judI karavAmAM AvI che. man dhAtuthI ni pratyaya AvavAthI ja zabda niSpanna thAya che. man dhAtuno artha che sevA karavI. eTale jeno artha che sevA. sAcI sevA tyAre ja thAya ke jyAre jenI sevA karavI hoya tenA pratye hRdayamAM prema hoya eTale ahIM rino artha AMtaraprema karavAmAM Avyo che.' 8. uvasaggaharaM stotranI maMtramayatA uvasaggahara stotramAM kevaLa zrI pArzvanAthasvAmInI stavanA ja che. nathI temAM jevA koI bIjono ke svAhA, svadhA jevA pallavono upayoga chatAMya te maMtra kevI rIte ? e savAla UThavo svAbhAvika che. tenuM samAdhAna e che ke zrI pArzvanAtha bhagavaMtanuM nAma e ja parama maMtra che. * juo bhaktAmara kalyANa maMdira namiUNa stotranayanI bhUmikA 5.21 (hI. 2. kApaDiyA, pra. de. lA. je. graMthamAlA) 2. maHi mAttaraprItiH a ka. la. zAMDilya sUtra bhASyamAM jaNAvyuM che ke :- sA paranurarUirIzvare |-6-2 | tasmin Izvare parA sarvotkRSTAtigADhA yAnuraktiH prItiparyAyo'nurAgaH / itararAgavismaraNo'tinirbharo mAhAtmyajJAnapUrvaka: sneha iti yAvat / te IzvaramAM parama anurAga te ja bhakti. te IzvaramAM para eTale sarvotkRSTa atigADha je anurAga, jene prIti kahevAya tevo anurAga. atinirbhara eTale bIjA rAgonuM vismaraNa karAvanAra temaja temanA mAhAbhyanA jJAnapUrvakano sneha te bhakti che. - bhaktinI A badhI vyAkhyAo "Attara prIti' arthamAM samAviSTa thaI jAya che. AvI "Attara prItino samUha tenAthI chalakAtuM hadaya' A zabdo bhaktinI sarvotkRSTatA darzAvanArA che, zraddhAnuM parama prAbalya prakaTa karanArA che. Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3940zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 temanuM nAma ja sarva maMtrAkSaromAM zreSTha maMtra che,* eTale te nAma dvArA te paramatArakanI jemAM stavanA hoya te stotra maMtra gaNAya te saMpUrNa vAstavika che. 9. nAmamaMtra bhagavaMta zrI pArzvanAthasvAmInuM nAma e ja maMtra che e vAtanuM samarthana karatAM aneka vAkyo stotrakAroe te te stotromAM gUMthyAM che je paikI keTalAMka ahIM mUkavAmAM Ave che. tamAruM nAma kIrtana te rUpI jala samagra doSone zamAve che.' tamArA nAma rUpI nAgadamanI je puruSanA hRdayamAM hoya che tene viSadharo upadrava karI zakatA nathI. he puruSottama ! ajitajina ! tamAruM nAma kIrtana zubhane pravartAvanAruM che. jemanuM nAma sugRhIta-sArI rIte grahaNa karavA yogya che te jinendro jayavaMtA varto. zrI zAMtinAthanuM nAma grahaNa jayavaMtu che." ApanuM nAma paNa jagatane saMsArathI bacAve che." zrI pArzvanAthanA nAmarUpI zreSTha siddha maMtranA jApathI... niHzeSamantrAkSaracArumantraM zrI pArzvatIrthezvaranAmadheyam / -. sto. saM. bhA. 2, pR. 175 1. vanAmakIrtanajalaM zamayatyazeSam / / -bha. sto, zlo. 36 2. tvannAmanAgadamanI hRdi yasya puMsaH / -bha. sto, zlo. 36 rU. niyanakha ! suppavattAM tava purasuttama ! nAmattii | -a. zA. ta., gA. 4 4. sugRhItanAmAno jayantu te jinendrAH / mR. zA. 6. rAmaprapha gati zAntaH | bR. zA. 6. nAmApi pAti bhavato bhavato jaganti / ka. muM. sto, zlo. 7 7. pAsassa nAmavarasiddhamaMtajAveNa / jai. sto. saM. bhA. 2, pR. 40 Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 395 tamArA nAmarUpI maMtranA varSonI paMktine tamArA nAmanA akSarorUpI sphaTa siddha maMtrathI gauravavALA manuSyane. tamAruM nAma duSTa preta pizAco Adino nAza kare che. Azcarya karanAra che nAmarUpI maMtra jeno evA mANikyasvAmI. he jinendra ! tamArA nAmamaMtranuM ekAgra cittavALA thaIne jeo dhyAna kare che." sarva vidyA ane maMtronA bIjAkSaro jemanA nAmAkSaramAM che evA prabhu ! | he lAmAsUnuM tamArA nAmano jeo japa kare che temanAthI durito dUra bhAgI jAya che. he svAmI ! prabala evA bhUto Adi tathA ati prabala rogo paNa tamArA nAma smaraNathI vilaya pAme che.' 10. "diyA' padanA prayoganI sUcakatA uvasaggaharanI pAMcamI gAthAnA bIjA caraNamAM diyA padano 1. tvadgotramantravarNatatim / jai. sto. saM., bhA. 2, pR. 15ra 2. tuha nAmakkharaphuDasiddhamaMtaguruA narA loe / nami. sto. 3. duSTAn pretapizAcAdIn praNAzayati te'bhidhA // 3 // -jai. sto. saM., bhA. 2, pR. 48-49 4. svAmI mANikyapUrvastribhuvanatilakazcititazrIsurAdi trailokyodyotakartA prthittryshaashcitrvRtrAmamaMtra | -DI. sI. hayamanologa pI. pa7 . nina ! mamatre e dhyAyapritaH | -jai. sto. saM., bhA. 2, pR. 197 6. sarvavidyAmantrabIjAkSaranAmAkSaraprabho / / (zrI pA. sta.) jai. sto. saM., bhA. 2, pR. 196 7. tvannAma vAmAGgaja ye japanti nazyanti dUraM duritAni tebhyaH / --jai. sto. saM, bhA. 2, pR. 177 8. prabhUtA bhUtAdyAH prabalatararogA api tathA tava svAmin nAmasmaraNavazato yAnti vilayam / -jai. sto. saM., bhA. 2, pR154 Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3960zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 prayoga sUcaka che. "bhaktithI vAsita banelA meM tamane stavyA' ema na kahetAM bhaktinA samUhathI nirbhara evA hRdayathI meM tamane stavyA" evA zabdaprayoga dvArA stotrakAra sUcave che ke uvasaggahara stotranA smaraNa ke jApa veLA hRdayarUpI kamalanI madhya kaNikAmAM te bhagavaMtanI sthApanA karI pachI stotranuM smaraNa ke jApa karavAno che. maMtrAkSaragarbhita zrI pArzvanAtha stotra'mAM kahyuM che kehRdayarUpI kamalanI pIThamAM zrI pArtha tIrthaMkaranuM smaraNa karo.' A vastu sUcavavA mATe ahIM diyALa padano prayoga karAyo che. 2 jevI rIte uvasaggahara stotramAM aMtima gAthAmAM "diyA' padano prayoga karAyo che tevI ja rIte mijha, stotranI aMtima gAthAmAM paNa : "diyA ' padano prayoga karAyo che. bhayahara stotravRtti (je jaina stotra saMdohanA bhAga bIjAmAM pR. 14 upara mudrita thayela che.) temAM aMtima traNa gAthAonuM (gA. 22-23-24) kaMI ja viziSTa vivecana nathI. (vizeSamAM trIjI gAthA eTale covIsamI gAthA to tyAM uphreMkita paNa karI nathI) jenuM vivecana "namijhana stotra'-saTIka sayaMtra' nAmaka hastapratamAM sAMpaDe che.* temAM aMtima gAthAnA prathama be caraNanI vyAkhyA karatAM jaNAvyuM che ke 1. hRpuSkarIpITe bharata zrIpAzvatIrtharam -jai. sto. saM., bhA.2, pR. 174 2. hRdaya buddhi upara atikramaNa karIne jene ApaNe "aMtaHskUrti' kahIe chIe te meLavI le che. buddhi e kArya kyAreya karI zakatI nathI. aMtaHskUrtinuM kAraNa kevaLa jJAnodbhAsita hRdaya ja che. buddhizALI hovA chatAM hRdaya vagarano mANasa koI divasa AMtarasUjhavALo banI zakato nathI. premamaya bhaktivALA puruSanI tamAma kriyAo hRdayane ja anusare che jene buddhi kadI prApta karI zakatI nathI. aMtaHskUrtinuM AvuM uccatara sAdhana jo koI prApta karI zakatuM hoya to te hRdaya ja che. jevI rIte buddhi e jJAnanuM sAdhana che, evI ja rIte hRdaya aMtaHskUrtivALI bodhinuM sAdhana che. 3. pAsaha samaraNa jo kuNai saMtuDhe hiyaeNa / X A hastapratanI phoTo kopI jaina sAhitya vikAsa maMDaLamAM graMthAMka e. 32 tarIke che. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra7397 "je puruSa (manathI) saMtuSTa thayo chato hRdayathI pArzvanAthanuM smaraNa kare che eTale ke je puruSa hRdayarUpI kamala tenI je karNikA temAM, zrI pArzvayakSathI levAyelA dharaNa nAmaka nAgarAja ane padmAvatI vaDe jemanI paryApAsanA thaI che tevA zrI pArzvanAthane vizeSa prakAre sthApana karIne, traNeya saMdhyAe ane dinarAta temane smRtinA viSayamAM lAve che eTale anya sarva vyApAra tyajI, ekAgra cittavALo banI temanuM smaraNa kare che. * diyA padanI ATalI arthagaMbhIratA tyAM darzAvavAmAM AvI che. uvasaggahara stotramAM paNa kriyA padanI arthagaMbhIratA ATalI hada sudhI samajavI Avazyaka che. ane tethI ja anya sthaLe paNa jaNAvela che ke 'hatpuNDarIkapIThe bhajata taM pArzvatIrthakaram' 11. maMtranI vyAkhyA maMtranI judI judI vyAkhyAo judA judA graMthomAM A rIte prApta thAya che : maMtra eTale devAdhiSThita akSarasamUha athavA jenI sAdhanA karavI na paDe tevI akSaronI racanAvALo samUha vizeSa. jJAna ane rakSaNa tenAthI nizcayathI thAya che mATe tene maMtra kahe che. pATha karavA mAtrathI siddha athavA puruSa (deva) jeno adhiSThAyaka hoya te maMtra.3 yaH pumAn saMtuSTaH san hRdayena pArzvanAthasmaraNaM kurute / yo hRdayAravindakarNikAyAM zrI pArzvayakSopasevitadharaNendrapadmAvatIpraNItaparyupAsti pArzvanAthaM vinivezya trisaMdhyamahorAtram yaH smRtigocarIkaroti ananyavyAtirekAgracetAH / - bhayaharastotravRttiH / 2. kanno devAdhiSThitoDasAdhano vADakSaranAvizeSa: -paMcAzaka 13 vivaraNa, jJAtAdharmakathA, pravacanasAroddhAra, gacchAyAra pannA, piDaniryukti, darzanazuddhi prakaraNa, vyavahAra sUtra, rAyapasaNIya. 2. jJAnarakSaNe niyamAd bhavata iti kRtvA mantra ucyate / -poDa. 7 yazobhadrasUrikRta viva. patra 39 e. 3. pAThamAtrasiddhaH puruSAdhiSThAno vA mantraH / -dha. sa. adhi.3 Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3980zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 paThitasiddha te maMtra kahevAya che.1 jenI AdimAM OMkAra hoya ane aMtamAM "svAhA' hoya tevo kAra Adi varNavinyAsavALo maMtra kahevAya che. 2 12. sUtrano paricaya prastuta sUtrano prAraMbha "vasadi' padathI thato hovAthI tenuM uvasaggahara nAma yojAyuM che. A nAma anuyogadvAra sUtra 131mAM sUcavAyela AdAnapadanuM smaraNa karAve che. AdAnapada sAthe "sUtra' zabdano prayoga thavAthI jevI rIte logassasUtra, namutthaNe sUtra vagere nAmo astitvamAM AvyAM tevI ja rIte "uvasaggaharaM sUtra' nAma paNa astitvamAM AvyuM che. A stotranI racanA kAryavazAt thaI che. jyAre zrI saMghamAM vyaMtarakRta upadrava zarU thayo tyAre tenA nivAraNa mATe tatkAlIna yugapuruSa-yugapradhAnacaturdazapUrvadhara zrI bhadrabAhusvAmIe zrI saMghanAM kaSTo nivAravA mATe A stotra racyuM hatuM. A stotranI gAthAonA parimANa vize paNa matabheda pravarte che ane te matabhedonuM mULa kAraNa keTalAka pravAdo tathA kathAnako che. A viSayanI chaNAvaTa ame AgaLa [10] "uvasaggahara stotranI gAthAo' nAmaka zIrSaka heThaLa karI gayA chIe, tethI ahIM tenI punarAvRtti karavI ucita nathI. maMgala koIpaNa sUtra ke graMthamAM prAraMbhamAM haMmezAM maMgala mUkavAmAM Ave che, kAraNa ke evo niyama che ke AdimAM, madhyamAM tathA aMtamAM jemAM maMgala hoya 2. maMto homsa paDhiyasiddho ! -paMcakalpa bhASya, kalpa. 1, paMcakalpacUrNi, paMcavastu prakaraNa, nizIthacUrNi. 2. U~kArAdi svAhAparyanto hauMkArAdivarNavinyAsAtmakastaM / - utta. bu. pR. adhya. 15, pR. 417 Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 399 tevAM ja zAstro hoya che. tethI ahIM paNa traNeya sthaLe maMgala mUkavAmAM Avela che. prathama gAthAmAM pAraM pada maMgala che, trIjI gAthAmAM tuNA pAmo pada maMgala che. pAMcamI gAthAmAM pAsa nicaMdra pada maMgala che. stotranI nitya smaraNIyatA : A stotranuM sarjana nimittavazAt thayela che ane tenuM smaraNa-ciMtana paNa naimittika ja che. paraMtu game te kAraNasara AnI nityasmaraNIya tarIke gaNanA pAchaLanA kAlamAM thavA pAmI che. A stotra dvArA stavanIya devAdhideva bhagavAna puruSAdAnIya zrI pArzvanAtha che. A stotranA praNetA bhadrabAhusvAmI zrI caramatIrthapati zramaNa bhagavAna mahAvIranI pATa paraMparAmAM thayelA hatA. temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIranI stavanA dvArA stotra na banAvatAM puruSAdAnIya bhagavAna zrI pArzvanAthanI stavanAne ja AmAM kema samAviSTa karI ? e zaMkA thavI svAbhAvika che. paraMtu tenuM samAdhAna e ja hoI zake ke bhagavAna zrI pArzvanAtha anya tIrthakara bhagavaMto karatAM nirALA, viziSTa tathA bhavyatvavALA hatA tathA jemanA adhiSThAyaka devo aneka hoya tevA hatA tethI ja A stotra dvArA temanI stavanA karavAmAM AvI. A stotranI pAMca gAthAmAM kramazaH nIcenA viSayo samAvAyA che. vaMdana, maMtramahimA, praNAmamAhAbhya, upadezAnusAra AcaraNanuM phaLa ane yAcanA. prathama gAthAmAM judAM judAM vizeSaNo dvArA paramezvara zrI pArzvanAthane vaMdana karAyuM che. bIjA gALAmAM temanA nAmathI adhiSThita "visahara phuliMga' maMtranA pAThathI zAM zAM phalo prApta thAya che te jaNAvAyuM che. trIjI gAthAmAM te paramezvara devAdhidevane praNAma karavA mAtrathI thatAM atyabhuta phalo varNavAyAM che. 2. te maMtramaNi ma pannA ya santhasa ! -u. sUTa, zAjyAcArya(TIkA) pR. 2 2. samAddei sarvadA rAya panIya ! -a. ka. la., pR 8 Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4000zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 cothI gAthAmAM te paramezvare upadezela samyakatva dharmanuM pAlana niHzreyasa pada paryata laI jAya che te darzAvAyuM che. - pAMcamI gAthAmAM punaH bhagavAna zrI pArzvanAthane judAM judAM vizeSaNothI stavI temanI samakSa eka ja prArthanA karavAmAM AvI che ane te pratyeka bhavamAM jinadharmanI prAptinI. A stotra dvArA nathI karAI koI IhalokanA phalanI spRhA ke nathI karAI koI paralokamAM prApta thanArA devadevendra Adi padonI kAmanA. mAtra eka ja yAcanA che ane te zrI jinadharmaprAptinI. eTale A stotra stavanIyanI stutirUpa stotranAM lakSaNothI paripUrNa che. A stavanA racayitA yugapradhAna-cauda pUrvadhara bhadrabAhusvAmI hovAthI e savAla thAya che ke zuM AvA mahApuruSo paNa maMtrano upayoga karatA hatA? ane A rItano upayoga karavo te zAstramaryAdAthI viruddha nathI ? AnuM samAdhAna e che ke-jinazAsananI rakSA tathA prabhAvanAnA kAraNe maMtrano Avo upayoga zAstraviruddha nathI paraMtu teno upayoga karanArAne jinazAsananA prabhAvaka kahevAmAM AvyA che ane samaye samaye pUrva puruSoe Avo upayoga karyAnA prasaMgo zAstromAM noMdhAyA che. AdhyAtmika tathA Adhibhautika nivRttidAyakatA : A stotra AdhyAtmika nivRtti ApanAra che tema ja Adhibhautika nivRtti paNa ApanAra che evuM spaSTIkaraNa jinaprabhasUrikRta TIkAnA nimnokta vacanathI thAya che. A stotranA pAThathI paraMparAe siddhapaNuM te phala che." "A loka ane paralokanA sukhanA AbhilASIoe A stotranuM hiMmezAM smaraNa karavuM tathA paThana karavuM joIe.' eTale A stotra ubhaya phaLane ApanAra che. 1. vijjAsiddho a kaI advaiva pabhAvagA bhaNiyA / -samyakta saptati gA.2 Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 401 A stotranI racanA kayA nagaramAM yA sthaLamAM thaI te aMge prApta thatI TIkAo kazo ja prakAza pADatI nathI. A aMge je lakhANa prApta thAya che te nIce mujaba che. jayAre varAhamihira vyaMtara banI upadrava zarU karyo tyAre zrI bhadrabAhusvAmI te nagaramAM na hatA paNa anyatra hatA tethI jayAM upadrava zarU thayo tyAMnA saMghe vicAra karyo ke A vyaMtarakRta upadravane dUra karI zake tevA kevala zrI bhadrabAhu ja che ane tethI temaNe banela svarUpane jaNAvavApUrvaka gurune vinaMti mokalI. zrI bhadrabAhusvAmIe potAnA jJAnathI A badho vyatikara jANI A vinaMtino svIkAra karI mahAprabhAvavALuM navuM uvasaggahara stotra banAvI sarvatra mokalyuM. tethI samasta saMgha tenA pATha ane smaraNanA prabhAvathI nirupadrava thayA. AthI nizcita thAya che ke je nagaramAM upadrava thayo te nagaramAM zrI bhadrabAhu na hatA paNa anyatra hatA. saMghanI vinaMtithI A stotra temaNe banAvI bIjAo dvArA mokalAvyuM hatuM. A stotra laI janArA sAdhuo hatA ke zrAvako hatA te nirNata thatuM nathI. 13. akSaramAna A stotra 185 akSara pramANa che. (saMyukta akSarane eka ja akSara gaNavAno che.) pahelI gAthAmAM 37, bIjImAM 38, trIjImAM 37, cothImAM 35 ane pAMcamImAM 38 akSaro che je badhA bhegA karatAM 185 thAya che. 14. saMyuktAkSaro A stotramAM saMyuktAkSaro 18 ane eka mate 19 che. prathama gAthAmAM 4 saMyuktAkSaro che. bIjImAM 2, trIjImAM 4, cothImAM 6, pAMcamI gAthAmAM 3 ane jeo dvijha ne badale tenuM pATha svIkAre che temanA mate 2. A rIte saMyuktAkSaranI vyavasthA che. pra.-1-26 Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4020zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 15. uvasaggahara' stotranuM smaraNamAM sthAna pratidina smaraNa karavA yogya stotro ke jene "navasmaraNa' kahevAmAM Ave che, temAM A stotranuM sthAna paMcamaMgalamahAzrutaskaMdha sUtra eTale zrI namaskAra mahAmaMtra pachI tarata ja che, je AnuM utkRSTa sthAna darzAve che. jo ke kharataragacchamAM pracalita sapta smaraNamAM AnuM sthAna sarvathI aMtimasAtamuM che. AvI praNAlikA kema thaI te vicAraNIya che. prAthamikatA navasmaraNomAM zrI namaskAra sUtra to anAdi che. te sivAyanAM sarva stotromAM racanAkAlanI dRSTie paNa uvasaggahare prathama che. racayitAnI dRSTie paNa uvasaggaharanA racayitA mahAjJAnI, cauda pUrvadhara ane sarva stotronA racayitAmAM prathama sthAne birAjamAna zrI bhadrabAhusvAmI che. - zramaNa bhagavaMta mahAvIranI paTTaparaMparAmAM stotrakAra AcAryo je koI thayA temAM paNa sarva prathama bhadrabAhusvAmI ja hatA. temanI pUrve thayelA paNa AcArya bhagavaMte stotranI racanA karyAnuM jANavAmAM nathI. 17. "uvasaggahara stotranI judI judI gAthAonA judA judA prabhAva* A stotranI 5 gAthAo paikI prathama gAthAno pATha upasargaupadrava ane viSadharanA viSano nAza karanAra che. prathama tathA bIjI gAthAno saMyukta rIte karAyelo pATha yA smaraNa graha-roga-mAri, viSama javara, dukha, durjana tathA sthAvara jaMgama viSano nAza karanAra che. prathama, dvitIya tathA tRtIya gAthAnA pATha yA smaraNathI viSama roga, duHkha tathA dAritryano nAza thAya che. prathama, dvitIya, tRtIya tathA caturtha gAthAnA pAThathI sarva vAMchita prApti thAya che. A cAra gAthAmAM zrI pArzvaciMtAmaNi maMtra sthApana karAyelo che * juo ki. pA. vRtti pR. 82 Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 403 ane saMpUrNa stotra(1thI 5 gAthA pramANa)nA pAThathI Aloka tathA paralokanAM sarva kAryonI siddhi thAya che. 18. "uvasaggahara' stotramAM maMtro A stotramAM visahara kuliMga maMtra to che ja paNa bIjAya aneka maMtro jevA ke staMbhana, mohana, vazIkara, vidveSaNa, uccATaNa tathA pArzvayakSayakSiNI maMtra gupta rIte sthApita karAyelA che. pAMcamI gAthAmAM vizeSa karIne daSTakotthApana, purakSobhakaraNa tathA kSemakaraNa aMgenA maMtro hovAnuM noMdhAyuM che. 19 uvasaggahara stotramAM yaMtro A stotramAM aneka yaMtro hovAnuM paNa noMdhAyuM che. prathama gAthAmAM nIcenAM yaMtro che. (1) jagadgAllabhyakara, (2) saubhAgyakara, (3) bhUtAdinigrahakara, (4) zudropadravanAzaka, (5) javaropazAmaka, (6) zAkinInAzaka, (7) viSanigrahakara. bIjI gAthAmAM nIcenAM yaMtro chebRhasyakra yaMtra tathA ciMtAmaNicakra yaMtra che. trIjI gAthAmAM nIcenAM yaMtro che. vaMdhyAzabdApa, (vaMdhyatvanivAraka) apatyajIvana, kAkavaMdhyatvanivAraka, bAlakagrahapIDAnivAraka, saubhAgyadAyaka tathA apasmArApahAraka. cothI gAthAmAM nIcenAM yaMtro che :sarvArthasAdhaka devakula tathA kalpadruma yaMtra. pAMcamI gAthAmAM zAMtika, pauSTika, vara-roga-zAkinI-bhUta-pretarAkSasa tathA kinnarAdinAzaka yaMtro che. 20. "uvasaggaharaM stotramAM darzAvela phalo prApta karavA mATenI vidhi uparokta je phalo darzAvAyAM che te phalo prApta karavA mATe sAdhake upavAsa karavApUrvaka A stotra dvArA ekavIsavAra yA ekaso ATha vAra Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4040 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 abhimaMtrita karelA dhUpa tathA balikarma Adi karavAnAM che jenA yoge sAdhaka te te upadravone dUra kare che.* A saMpUrNa stotrano jApa kevI rIte karavo ? tathA tethI zuM phaLa maLe che ? te aMge koI guruparipATI yA to tevo koI avicchinna paraMparAthI cAlyo Avato AmnAya sAMpaDato nathI. khUba ja zodhakhoLane aMte Arya jaMbusvAmI jaina jJAnamaMdira DabhoImAMthI 'uvasaggaharaM kalpa' nAmaka eka hastaprata sAMpaDI. temAM A stotranI sAdhanA karavAnI eka vidhi darzAvavAmAM AvI che, je ahIM nIce rajU karavAmAM Ave che. A stotranuM bahAra tathA aMdarathI zuddha banI dararoja sAta vAra smaraNa karavAthI avazya lakSmI prApta thAya che, emAM saMdeha nathI. A stotrane lakhIne vidhipUrvaka kaMThamAM dhAraNa karavAthI vaMdhyAne putra prApta thAya che. lakhelA stotrane dhoI tenuM pANI pAvAthI zAkinI, DAkinI, bhUta, preta rAkSasa Adi parAbhava karatA nathI. haMmezAM cAMdInA paTTamAM AnuM pUjana karavAthI lakSmI prApta thAya che. A mahAstotrano ApattinA samaye traNa AyaMbila karI, bhUmizayana, brahmacarya, satya bolavuM vagerethI pavitra banI bhagavAna zrI pArzvanAthanI pUjA karI temanI AgaLa zuddha sphaTikanI mAlAthI athavA akalaberanI mAlAthI sADAbAra hajAranI saMkhyAthI jApa karavo joIe. te pachI agara, kapUra ane kastUrIno dazAMza homa karavo joIe. Ama traNa divasa paryaMta ka2vAthI trIje divase padmAvatI (devI) prasanna thAya che. ciMtita kArya siddha thAya che. sarvatra sAdhakano jayavAda thAya che ane padmAvatI (devI) pratyakSa banI darzana Ape che. anenaiva ca stotreNa tri-saptakRtvo'STazataM vA'bhimantritena dhUpabalikarmAdinA kRtopavAsapuruSastattadanarthasArthaM vyarthayati / a. ka. la. pR. 9 1. etat stotraM bAhyAbhyantaraM zuddhayA prativAsaraM saptavAraM smaraNena avazya rAjyalakSmIH prApyate nAtra saMdehaH / etat stotraM likhitvA vidhiyuto kaMThe dhAryate vaMdhyAdinAM avazyaM putraM labhate / etat stotraM likhitvA prAkSAlya pAne sati zAkinI DAkinI bhUtapretapudgalabrahma rAkSasAdi na parAbhavaM karoti nitye jItakAya rajatapaTTe pUjanAt mahAlakSmI prAptI / Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 7405 21. uvasaggahara stotrano racanAkALa uvasaggaharanA praNetA cauda pUrvadhara zrI bhadrabAhusvAmIno janma vIra saM. 94mAM thayo hato. temano grahastha paryAya 45 varSano hato ane cAritra paryAya 31 varSano hato. te 31 varSomAM 17 varSa teo munitarIke rahyA jyAre 14 varSa yugapradhAna AcArya tarIkeno kAla hato eTale vIra saM. 94mAM bhadrabAhu svAmInA 45 gRhasthavAsanAM tathA 17 munipaNAnAM varSo umeratAM vIra saM. 156 Ave che. vIra saM. 1pa6thI vIra saM. 170 sudhIno temano yugapradhAna kAla hovAthI temaNe uvasaggaharanI racanA A 14 varSanA gALA daramyAna karI che te nirvivAda che. paraMtu temaNe nizcita rUpe kayA varSamAM te racanA karI te jANavAnuM ApaNI pAse hAla koI sAdhana nathI. 22. AcArya zrI bhadrabAhusvAmInI anya racanAo Avazyaka dazavaikAlika uttarAdhyayana, AcArAMga, sUtrakRtAMga, dazAzrutaskaMdha, bRhatkalpa, vyavahArasUtra, sUryaprajJapti ane RSibhASita A daza graMtho para temaNe niyuktio racI che. (mahAmaMgalakArI kalpasUtranA racayitA paNa teo ja che.) dazA, kalpa, vyavahAra ane nizItha A cAra chedasUtro, bhadrabAhu saMhitA tathA uvasaggahare Ama soLa racanAo temanA nAme noMdhAI che. saMsaktaniyukti, gRhazAMti stotra tathA sapAdalakSavasudevahiDI Adi graMtho bhadrabAhusvAmI kRta hovA sAme aneka virodho hoI tenI noMdha levI ucita nathI. etat mahAstotraM kaSTAvasare AcAmlatritayaM kRtvA sArdhadvAdazasahasraM japet salemAnI mAlayA vA shuddhsphaattikmaalyaa| bhUzayyAM brahmacArI satyavAcI pavitritaH pArzvanAthajinaM pUjya apre jApo vidhIyate // 1 // pazcAdagarakarpUrakastUrIdazAMsaM juhuyAt evaM tridina kRte sati tRtIye vAsare padmAvatI prasannA bhavati cititakAryasiddhiH sarvatra jayavAdo bhavati pratyakSIkaraNe darzanaM dadAti // iti zrI rAjyasAgarasUri ArAdhita sadyAmnA gurugamyato kRto siddhI // 2 // Arya jaMbUsvAmI muktAbAI jaina jJAna AgamamaMdira, DabhoI, prati naM. 6115 (uvasaggaharaM kalpa) 1. A graMtha Aje labhya nathI. Aje A nAmathI maLato graMtha kRtrima hovAnuM tenA jANakAro kahe che. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 ahIM eka vAta lakhavI Avazyaka che ke keTalAya vidvAno uvasaggahara stotranA praNetA AcArya zrI bhadrabAhune vikramanI chaThThI zatAbdInA hovAnuM mAnavA prerAya che ane te mATe vividha dalIlo rajU kare che. paraMtu vi. saM. 136pamAM racAyelI arthakalpalatAvRttinA praNetA zrI jinaprabhasUri uvasaggahara stotranA praNetA zrI bhadrabAhune vIra-nirvANanI bIjI zatAbdImAM thayelA ja svIkAre che ane tethI temanA matane ja ahIM mAnya karAyo che. 23. bhadrabAhusvAmIe AvasmayaniSkuttimAM darzAvela salvavira nivAranI di jevI rIte uvasaggaharaM stotramAM zrI bhadrabAhue "visahara suliMga maMtra darzAvyo che, tevI rIte bIje kyAMya paNa vidyA ke maMtra darzAvyo che kharo ? e zaMkA thavI svAbhAvika che. tenA samAdhAnamAM jaNAvavAnuM ke AvasmayanI niSutti gA. 1270mAM temaNe "savyavisanivAraNI' vidyA paNa gaMdharva nAgadattanA kathAnakamAM darzAvI che ane vizeSa noMdhapAtra bInA to te che ke temAM prAMte svAhA' pallavano prayoga karAyo che ane tethI e paNa nirNata thAya che ke tyAre "svAhA'no pallava tarIke prayoga thato hato. prAkRtamAM "svAhA'nuM sAhA" na karatAM svAhA ja kAyama rakhAyuM che. 24. "visahara kuliMga' maMtramAM maMtrabIjono prayoga uvasaggahara stotranI bIjI gAthAmAM visara phuliMgamaMtra eTaluM ja kahevAyuM che ane teno pATha karavAnuM sUcavAyuM che. jyAre TIkAkAroe te maMtrane AgaLa pAchaLa % 6 zrI marda Adi bIjothI samanvita karIne te pachI teno jApa karavA sUcavyuM che. ahIM e vAta vicAravAnI che ke zuM zrI bhadrabAhusvAmInA vakhatamAM paNa 3% 2 zrI madda Adi maMtrabIjo prayogamAM levAtAM hatAM ? tathA >> zrI Adi maMtra bIjo itaromAM jovA maLe che, tevI rIte jainomAM paNa che ke jainetaromAMthI te jainomAM praveza pAmyAM che ? Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 407 zrI bhadrabAhusvAmInA vakhatamAM. "svAhA' pallava tarIke hatuM. e ApaNe upara joI gayA chIe eTale jo e pallava hoya to pachI bIjAM maMtra bIjo paNa hoya ja te vAta mAnyA vinA cAle tema nathI. te jainetaromAMthI jainomAM dAkhala nathI thayAM ne? teno javAba e che ke bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnI 19mI pATe thayelA mAnadevasUrie racela zAMtistava ke jenuM prasiddha nAma laghuzAnti che temAM 3% $ phrI vagere maMtrabIjo darzAvAyelAM che. bIjuM kamaTha asure darzAvelAM maMtrabIjothI garbhita maMtrAdhirAja stotramAM jaNAvAyuM che ke A maMtrabIjo kamaTha asure darzAvyAM che eTale maMtrAbIjothI samanvita karavAnI paddhati bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA pUrve paNa jainadarzanamAM hoya tevI saMbhavitatA mAnyA vinA cAle tema nathI 25. uvasaggahara stotramAM paMcaparameSThinI sthApanA "uvasagaharaM stotramAM pAMca parameSThinAM nAmonA AdyAkSaro goThavavAmAM AvyA che. evuM sUcana AcArya zrI jinaprabhasUrie potAnI racelI "arthakalpalatA' TIkAmAM karyuM che ane jaNAvyuM che ke vidyAonuM sarvasva ane maMtronuM upAdAna kAraNa paMca parameSThi mahAmaMtra namaskAra maMtra che. te namaskAra mahAmaMtramAM namaskAra karavA yogya pAMca parameSThi che. temanA nAmanA akSaronI racanA A (uvasaggahara) stava saMbaMdhI gAthAonI AdimAM nirUpaNa karAyelI dekhAya che. je A rIte prathama gAthAnI AdimAM "3va' e be akSarathI upAdhyAya samajavAnA che. padanA eka dezamAM padanA samudAyano ahIM upacAra karavAno che. bIjI gAthAnI AdimAM 'virU' e be varNathI sAdhuo samajavAnA che. kAraNa ke viSa sarva rasAtmaka che tema sAdhuo paNa te te pAtranI apekSAe te te rasadAyaka thAya che mATe sAdhuo paNa viSa jevA che. prastuta stotranA kartA AcArya zrI bhadrabAhusvAmIe dazavaikAlikanI niyuktimAM zramaNone viSa samAna kahelA che. trIjI gAthAnI zarUAtamAM "jiTTa' e akSarothI AcArya samajavAnA Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4080 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 che. kAraNa ke bhagavAna tIrthaMkara devo mokSamAM gayA pachI jyAM sudhI tIrtha hoya tyAM sudhI AcAryo rahe che. ahIM 'tikU dhAtuno prAkRtathI viTTa Adeza thavA pAmyo che. athavA to sa-cit e dravya-guNa ane paryAyothI anuyoga svarUpa che temAM rahe te cistha kahevAya ane te AcAryo che. cothI gAthAnI AdimAM "da' e be akSarathI ati bhagavaMta samajavAnA che. "tu' no artha che nAza karavo. jeo ghAtakarma catuNyano yA to sakala jagatanA saMzayonA samUhano nAza kare te tAda' kahevAya. eTale viharamANa athavA to jemane kevaLajJAna utpanna thayuM che tevA ati bhagavaMto. pAMcamI gAthAnI AdimAM 'rU' e be varSothI siddha bhagavaMto grAhya che. rU dhAtuno artha che gati karavI. "rUta' eTale gayelA, pharI pAchA nA AvavA mATe muktimAM gayelA evA siddho. ahIM TIkAkAre jaNAvyuM che ke anya arthomAM prayogamAM levAyelA A padone parameSThi maMtra rUpa kahevA te ayogya che evI zaMkA na karavI. kAraNa ke parova sanatha thatI ityAdimAM bIjapado anya arthamAM prayogamAM levAyAM hovA chatAMya teonI maMtrasvarUpatA cAlI jatI nathI. eTaluM ja nahIM paNa teno maMtrarUpa prabhAva paNa prApta thato dekhAya che. uvasaggahara' stotramAM jo ke ahaMta bhagavaMtonuM ja prAdhAnya hoya te yogya che to paNa A stotra zrutakevalIe racela hovAthI sUtra che ane tenuM adhyayana upAdhyAyoe ja karAvavuM joIe tethI AdimAM upAdhyAya kahyA che. upAdhyAya pAse A sUtranuM adhyayana karanArane sAdhuo ja sahAya kare che. kAraNa ke temano sahAya karavAmAM adhikAra che. tethI upAdhyAya pachI sAdhuo kahevAyA che. A pramANe adhyayana karAyela te sUtrano artha AcAryo ja kahe che tethI sAdhuo pachI AcArya mUkyA che ane AcAryanA upadezathI ahaMtonuM jJAna thAya che. (ahIM ahata A stotramAM varNavAyela bhagavAna pArzva che.) tethI AcAryanI pachI aham kahyA che, A stotranA pAThathI thanAruM bhAvaphaLa paraMparAe siddhapaNuM che. tethI ahaMtu pachI saghaLA zubha anuSThAnonA phaLabhUta siddha bhagavaMtonuM pratipAdana karAyuM che. A pramANe paMca parameSThithI garbhita Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 409 A stotra che.* 26. bhagavAna zrI pArzvanAthanI vizeSatA sarva tIrthakara bhagavaMto tIrthaMkaranA bhavathI pUrvanA trIjA bhave tIrthaMkara nAmakarma nikAcita kare che. sarva tIrthakara bhagavaMto janmathI (garbhAvAsathI) AraMbhI traNa jJAna saMyuta hoya che. sarva tIrthaMkara prabhuo atula bala, rUpa, aizvarya tathA kAMtinA bhaMDAra samA hoya che. eTale amuka tIrthaMkara vadhu puNyavAna ane amuka tIrthakara ochA puNyavAnuM ema kahevuM vAjabI nathI. Ama chatAM paNa bIjI audayikabhAvajanya puNya pravRtio koI koI tIrthakara bhagavaMtamAM vizeSa hoya to tene jainazAsana amAnya karatuM nathI. bhagavAna zrI zAMtinAtha, kuMthunAtha ane aranAtha A traNa tIrthakaro cakravartI puNyano bhogavaTo karanArA hatA jyAre bAkInA 21 tIrthakarone mATe tevI sthiti na hatI, tevI ja rIte bhagavAna zrI pArzvanAthasvAmI viziSTa koTinA Adeya nAmakarmanA udayavALA hatA ane jemanA nAmano prabhAva kalikAlamAM vizeSa hoya tevA hatA. tema kahevAthI bIjA zrI tIrthakara bhagavaMtonI nyUnatA darzAvAtI nathI. zrI pArzvanAthasvAmInA adhiSThAyako anya tIrthakara bhagavaMto karatAM vizeSa che e paNa bhagavAna zrI pArzvanAthano mahimA vadhavAmAM nimittabhUta ghaTanA che. bhagavAna zrI pArzvanAthanI ghaNI AcAryAo devIpaNAne tathA iMdrANIpaNAne pAmI che e hakIkata jJAtAdharmakathAsUtranA dvitIyazrutaskaMdhamAM darzAvAI che. tyAM jaNAvAyuM che ke amarendranI agramahiSIo, balIndranI agra mahiNIo, dakSiNa vibhAganA (asurendra sivAyanA) IMdronI agramahiSIo, uttara vibhAganA (asarendra sivAyanA) bhavanapati iMdronI agra mahiNIo, dakSiNa vibhAganA vyaMtara devonI agramahiSIo, uttara vibhAganA vANavyaMtaradevonI ajhamahiSIo, caMdranI agramahiSIo, * a ka. la. pR, 9-10 Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4100zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 sUryanI agramahiSIo, zakrendranI agramahiSIo, IzAnendranI agramahiSIo e badhI pUrvabhavamAM bhagavAna pArzvanAthanI sAdhvIo hatI.+ ane te badhI ja te te IndronI IndrANIrUpe utpanna thaI che. ra6. . navakAra mahAmaMtranI ArAdhanA ane uvasaggaharaM stotra navakAra mahAmaMtramAM darzAvelA pAMca parameSThinI-arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu temanI-ArAdhanA sAdhakone zAM zAM phala Ape che tenuM vizada vivecana zrImAnatuMgasUri racita vArasAra thavA nAmaka stotramAM karavAmAM AvyuM che. tyAM jaNAvAyuM che ke arihaMtanI ArAdhanA khecarapadavI ane mokSa-A be vastune ApanAra che; jyAre siddhanI ArAdhanA railokyavazIkaraNa ane mohana-A be vastune ApanAra che. AcAryanI ArAdhanA jala-javalana Adi soLa bhayanuM sthaMbhana kare che. upAdhyAyanI ArAdhanA A lokano lAbha karanAra ane sarva bhayonuM nivAraNa karanAra che. sAdhunI ArAdhanA pAponuM uccATana, mAraNa ane tADana Adi karmone kare che. Ihalaukika padArthono lAbha karanAra upAdhyAyanI ArAdhanA che paraMtu te ArAdhanA kevI rIte karavI ? te savAla avazya UThe che. tenA samAdhAnamAM bhaktibhara stotranA TIkAkAra (namaskAra vyAkhyAna TIkAkAra) jaNAve che ke covIsa tIrthaMkaro paikI je tIrthaMkaro zveta che temanI ArAdhanA arihaMtanI ArAdhanA che, je tIrthakaro rakta varNanA che temanI ArAdhanA siddhanI ArAdhanA che, je tIrthakaro kanaka varNanA che temanI ArAdhanA AcAryanI ArAdhanA che, je tIrthakaro marakata varNanA (nIla varNanA) che temanI ArAdhanA upAdhyAyanI ArAdhanA che ane je tIrthaMkaro zyAma varNanA che temanI ArAdhanA sAdhunI ArAdhanA che. upAdhyAyanI ArAdhanA mATe marakata varNavALA zrI pArzvanAtha bhagavaMtanI ArAdhanA iSTa manAya che. temanI ArAdhanA mATenuM stotra te zrI uvasaggaharaM stotra che. te dvArA thanAra phaLa tarIke sarva bhayono nAza tathA + jJAtAdharmakathAMga sUtra pR. 246 Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra0411 ihalaukikalAbha-A lokanA padArthono lAbha che, je kramazaH 'uvasaggaharaM' stotranI bIjI gAthAnA trIjA tathA cothA caraNa-'tassa gaharo namArI, TukanA naMti svAmaM'-dvArA tathA trIjI gAthAnA bIjA caraNanA 'vaduto hopha'-pada dvArA darzAvela che. 27. visa nimaMta padanI viziSTa vyAkhyA : 'visahara kuliMga' eTalA saMketa mAtrathI je maMtra sUcavAyo che te maMtrane darzAvatuM stotra 'nami' stotra che. namiLa stotramAM paNa te maMtra taddana spaSTa rIte sUcavAyo nathI. paraMtu te maMtrane viprakIrNAkSarI paddhatithI gupta rakhAyo che ane kahevAyuM che ke A stotranI madhyamAM aDhAra akSarano je maMtra che tene je jANe che te 52ma padamAM rahelA zrI pArzvanAthanuM sphuTa rIte dhyAna karI zake che. arthAt tenuM jJAna paNa sarva koIne thavuM sulabha nathI pAchaLathI AcArya zrI mAnatuMgasUrinI paraMparAmAM thayela anya AcAryo dvArA te maMtrane judAM judAM stotromAM spaSTa pragaTa karavAmAM Avyo je Aje paNa prApya che. paraMtu te maMtra prAkRta bhASAmAM che, tenI AgaLa zIrSaka tarIke praNava tathA te sAthe bIjAkSaro tathA aMtamAM bIjAkSaro tathA pallavonA saMyojananuM kyAMya vidhAna hatuM nahIM. mAtra aDhAra akSarano A maMtra che ema ja jaNAvAyuM hatuM. te maMtra zrI pArzvanAthanA nAmathI adhiSThita hato te ja tenuM phaladAyakatva hatuM paraMtu game te kAraNosara pAchaLathI temAM ii vagere bIjo umerAtAM gayAM ane te aDhAra akSarano maMtra aThThAvIsa akSaro sudhIno thaI gayo. A badhuM kyAre thayuM, teno itihAsa sAMpaDato nathI. 'namiA pAsa visara vasaha niLa purulina' A maMtramAM vibhaktyaMta pada eka paNa nathI. namiLa e kRdaMta che. pAsa, visattara, vasaha, biLa, dyutina e kevala avibhaktyaMta zabdo ja che. A sthitimAM A maMtrano artha zo karavo ? te paNa vicAraNIya che. A maMtrano Devala zabdArtha karIe to nIce mujaba thAyazrI taruNaprabhasUrie Ano artha nIce mujaba karyo che : Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4120 zrI zrAddhapratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 namiUNa eTale namaskAra karAya che. pAsa eTale he pArtha visahara eTale tuM viSane dUra kara.. vasahajiNa eTale jinomAM vRSabha : phuliMga parabrahmarUpI ravinA sphaliMga samA ! arha parabrahma ravi phuliMga, OM hrIM namaH zrI namadindravRnda / praNamyase pArzva viSaM hara tvaM, jinarSabha zrI bhavate namo hrIM // 4 // eTale ke parabrahmarUpI ravinA sphaliMga samA, namatA che indronA samUha jene, jinomAM vRSabha ! he pArzva ! tuM namaskAra karAya che. viSane dUra eTale kara.1 A artha temaNe kevI rIte karyo te aMgenI mAhitI prApta thatI nathI. zrI ratnakIrtisUri svaracita pArzvajina stotramAM A maMtrano artha nIce pramANe kare che : nazipa-namaskAra karIne. pAra-pArzvanAthane. vi-viSadharonA viSano nAza karanArA. vaniur-jinomAM vRSabha. tA-sphaliMgo para jaya meLavanArA. | (stavuM chuM A artha adhyAhArathI lIdho che.) namiUNa pAsanAhaM visahavisanAsiNaM tameva thuNe / vasahajiNaphuliMga phuliMgavaramaMtamajjhatthaM // 9 // AmAM teo je artha kare che te kevI rIte kare che teno koI AdhAra nathI. 1. jai. sto. sa , bhA. 2 , pR. 38 2. je. sto. saM., bhA. 2, pR. 40 Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 0 413 viharavasada pada eka gaNavuM ke vihara ne juduM pada gaNI vasatti pada eka gaNavuM tenuM paNa spaSTIkaraNa karAyuM nathI. te yuganA maMtrone vibhaktio nahotI lagADAtI ? e paNa prazna UThe che. A badhA praznono spaSTa pratyuttara namaskAra vyAkhyAna TIkAmAM ApavAmAM Avyo che. tyAM, uvasaggaharaMno maMtra darzAvatAM dardI zrI pArzvanAtha dharaNendra padmAvatI maiM namaH| e maMtra darzAvAyo che ane tenuM vivecana karatAM jaNAvAyuM che ke : paNamiya siri pAsanAha dharaNiMda paumAvaI sahiyaM / mAyAbIjaM nama iya aThThArasaakkharaM maMtaM // ane A gAthAnusAra aDhAra akSaranA maMtra tarIke haiM zra ardU naminaLa pAsa visadaravasada biLa puniyA haiM namaH e maMtra TAMkavAmAM Avyo che. u52 darzAvelI 'pamiti pAsanA 'thI zarU thatI gAthA e aDhAra akSaranA maMtrano zabdArtha che. paLamiya=namiq=namIne sipAsanAda=zrI pAsa=zrI pArzvanAthane dhartA=visadaravasada dharaNendra ane paDamAva=jJiAtina=padmAvatI sahita mAyAvIna=sTrI=sTrI=ne (ke jemAM dharaNendra padmAvatI tathA pArzvanAtha samAviSTa che) nama=namaH=namaskAra thAo. AnuM vizada spaSTIkaraNa karato maMtra OM haiM zrI pArzvanAtha gharanendra padmAvatI TvInamaH e che ane te paNa aDhAra akSarano che H upa2 darzAvelI gAthA pamiya sira pAsanAno zabdArtha A pramANe che : dharaNendra ane padmAvatI sahita zrI pArzvanAthane praNAma karIne maiM Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4140 zrI zrAddhapratikramaNa sUtraprabodhaTIkA-1 kArane (ke je dharaNendra padmAvatI tathA pArzvanAthanuM pratIka che.) namuM chuM. A parathI nizcita thAya che ke pijhA paNa vida vada vipatniA maMtramAM cha pado che : (1) nami., (2) pAsa, (3) vidara, (4) vasa6, () ni, (6) purtiA . Ano anvaye nIce mujaba karI zakAya : vidivasa nitina ('pUjita' pada adhyAhAra samajavAnuM che) pAra naUiT. artha - viSadharomAM vRSabha eTale zrI dharaNendra ane "nikutriA ' eTale liMgo (agnikaNa jevA upadravo) upara jaya meLavanAra zrI padmAvatI tenAthI pUjita "pAra' eTale zrI pArzvane "namijha' eTale namIne. jo ke ahIM 'virahara vadano artha dharaNendra karAyo che te to barAbara che, kAraNa ke dharaNendra te nAgarAja che ane viSadhara vRSabhano artha paNa nAgonA rAjA che paraMtu nipurtiAno artha padmAvatI kevI rIte karavo tenuM samAdhAna sAMpaDatuM nathI. namaskAra vyAkhyAnaTIkA'mAM A vigatanA saMdarbhamAM eka cakra darzAvAyuM che te ciMtAmaNi cakra che. jo ke dvijapArSadevagaNie darzAvela ciMtAmaNi cakra sAthe Ane meLavatAM AmAM keTalIka vibhinnatA dRSTigocara thAya che. ame A ja graMthamAM anyatra sarva yaMtro darzAvyAM che. tyAM dvijapArzvadevagaNie darzAvela ciMtAmaNi cakra paNa darzAvyuM che; tethI "namaskAra vyAkhyAnaTIkA'mAM sUcavela yaMtra ahIM darzAvyuM nathI. - uvasaggahara stotranI bIjI gAthAmAM visara purtiA' pada dvArA A maMtra kahevAyo che. tyAM "namijhA pAna maMta' pada na mUkatAM visara putri maMta' pada zA mATe mukAyuM ? A zaMkA paNa UThavI svAbhAvika che. paNa tenuM samAdhAna e che ke A maMtra dvArA be kAryo thAya che; eka to viSonuM haraNa ane bIjuM kliSTa (taNakhA mukAyA hoya tevA) rogono nAza. A 1. varNAntaH pArzvajino yo rephastalagataH sa dharaNendraH / turyasvaraH sa binduH sa atyavatI saMjJa: -bhai, 5., ka., nR., 5, zlo. 34 Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra0415 hakIkatane sUcavatA A maMtramAM be pado che. eka 'visahara' ane bIjuM 'phuliMga' eTale A maMtrane 'miLa pAsa' maMtrathI vAcya na karatAM 'visAputina' maMtrathI vAcya karAyo che ane te dvArA A maMtrathI siddha thanArAM kAryo sUcavAyAM che. 28. uvasaggaharaM stotramAM darzAvAyelA traNa prakAranA bhakta AtmAo . uvasaggaharaM stotramAM traNa prakAranA bhakta AtmAo darzAvAyA che ane te traNa prakAranA AtmAonI kakSAnusAra temane prApta thatAM phalo paNa darzAvAyAM che. temAM sarva prathama kakSAnA AtmA (jadhanya) 'manuja' darzAvyA che ke jeo bhautika ApattionA nivAraNane ja prAdhAnya Ape che. stotrakAre temane mATenAM phalo-graha, roga, mAri ane duSTa jvarono nAza gaNAvyAM che je darzAvatI gAthA 'vijJapti maMta' che. bIjI kakSAnA AtmAo tarIke 'praNata' AtmAo darzAvyA che ke je madhyama kakSAnA che, temane prApta thanArAM phalo tarIke bahulo-svarga AdinI saMpadAo, rAjya, sukha, samRddhi, du:kha-mAtrano nAza darzAvyo che ane te darzAvatI gAthA 'viDa je maMto' che. trIjA kakSAnA AtmAo tarIke 'labdha samyaktva' AtmAo darzAvyA che ke je uttama AtmAo che. temane prApta thanArAM phalo tarIke nirvighne ajarAmara padanI prApti darzAvAI che eTale ke paralokamAM mokSanI prApti ane jyAM sudhI te prApta na thAya tyAM sudhI A lokamAM sukha saMpadAo tene maLyA ja karatI hoya che te batAvAyuM che. Ama traNe prakAranA AtmAo mATe A stotra phaladAyaka che ane saune potapotAnI kakSAnusAra phalo sAMpaDe che. 29. uvasaggaharaM stotrano jApa karavA aMge koIpaNa maMtra yA stotrano jApa kevI rIte karavo te aMge graMthakAro darzAve che. te vidhi uvasaggaharaM stotranA jApa athavA smaraNa mATe paNa teTalI ja kRtyakArI athavA kAryasAdhaka che. be sthaLoe vidhino ullekha prApta thAya che. eka yogazAstramAM te Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 A prakAre : "zarIrane sukha thAya tevA Asane besI, oSTha puTane joDeluM rAkhI, nAsikAnA agrabhAga upara netrayugane sthApI, dAMto parasparano sparza na kare te rIte rajobhAva ane tamobhAvathI rahita evuM prasanna vadana rAkhI, bhUcAlana vagerethI rahita thaI, pUrvAbhimukha, uttarAbhimukha yA jinapratimAnI abhimukha banI, pramAdano tyAga karI, zarIrane sIdhuM ane sarala rAkhI dhyAnano prAraMbha karavo joIe.' "'* bIjA AcArya zrI merutaMgasUri viracita sUrimukhyamaMtra kalpamAM te nIce pramANe sAMpaDe che : +'caMdranADI dvArA vAyunuM recana karavuM ane recana karatAM evI bhAvanA karavI ke rajoguNarUpa raktavAyunuM recana thaI rahyuM che. te pachI sUryanADI dvArA vAyunuM recana karavuM ane recana vakhate evI bhAvanA karavI ke dveSarUpa kRSNavAyunuM recana thaI rahyuM che. te pachI caMdranADI dvArA vAyune pUraka karIne nAbhimAM sthApana karavo ane te vakhate bhAvanA karavI ke sattvaguNarUpa zvetavAyunuM AkarSaNa thaI rahyuM che. te pachI hoThone sArI rIte baMdha rAkhI, mukhane prasanna rAkhI, paraspara dAMtono sparza na thAya te rIte, dRSTi nAsikAnA agrabhAga upara yA to je dhyeya che tenA biMba Adi upara rAkhI, jIbhanuM paNa cAlana na thAya te rIte aMtarjalparUpa yA anAhatanAdarUpa dhyeyamaMtra AdinuM smaraNa karavuM." * suvAsanasamAsIna: suzliSTAdharaparava:| nAsAgranyastadRgdvandvo dantairdantAnasaMspRzan // 135 // prasannavadanaH pUrvAbhimukho vA'pyudaGmukhaH / apramattaH susaMsthAno dhyAtA dhyAnodyato bhavet // 136 // - yo. zA. patra 340 + candreNa rAjasarUpaM raktavAyuM sUryeNa dveSarUpaM kRSNavAyuM recayitvA punaH zazinA sattvaguNarUpaM zvetavAyumAkRSya nAbhau ca saMsthApya prasannAsyaH suzliSTauSThayugo dantairdantAnaspRzannAsAyAM.... mUrtI vAnyastadRSTirjihvAmapyacAlayan antarjalpAkAramanAhatanAdarUpaM vA smaraNamArabheta / sU. maM, ka, sU, bhA. 1. pR. 147 Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 417 anya sthaLe paNa A ja vidhinuM samarthana karatI jAvidhi jovA maLe che. AcArya zrI candrasUri viracita abhuta padmAvatI kalpamAM vidhino eka prakAra nIce pramANe prApta thAya che : *prathama snAna karI, zubhavastrothI vibhUSita banI, sugaMdhiyukta thaI, pUrvAbhimukha, paryakAsane besI, nAsikAnA agrabhAga para be netro sthApI, nirmala evA janarahita sthAnamAM maMtrasAdhake vAyuno nirodha karavo. pachI dhIme dhIme vAyune aMdara laI, te pachI recakanI vidhithI vAyune dhumADAnI zikhAnA AkAre bahAra kADhI, pAparajone khaMkherI nAkhI, potAnA AtmAne karmorUpI iMdhaNonA (kASThonA) samUhanI upara beThelo jovo. A vidhimAM kevaLa pUrva sevAno prakAra prApta thAya che ane te aghamarSaNarUpe che. uttara sevA mATe upara pahelI be vidhi darzAvyA pramANe samajavI. 30. nahi maMtranA AmnAyanuM vizleSaNa Itara maMtrazAstromAM pratyeka maMtranA RSi, chaMda, devatA, bIja, zakti tathA kalakano nirdeza karI vizleSaNa karavAnI prathA che tathA kayA kRtya mATe te maMtrano viniyoga karAya te paNa darzAvavAmAM Ave che. jaina maMtrazAstramAM AvA vizleSaNano mArga darzAvavAnI prathA jaNAtI nathI chatAM kyAreka koI koI graMthakAra parasamaya mArganI paddhati anusaratA jovAya che. pUrvaM pUrvAbhimukhaH snAtaH zubhavastravibhUSitaH / surabhiH paryaMkAsane saMstho nAsAgranyastadRgyugmaH // 1 // nirmalanirjanadeze sthitvA mantrI nirudhya vAyuM ca / ApUrya zanairanto recakavidhinA tatastUrdhvam // 2 // utkSipya ca dhUmazikhA-kAreNa vidhUya pApareNuM ca / AtmAnaM karmendhanapuJjasyopari sthitaM smaret // 3 // -sU, muM. ka. saM., pariziSTa vibhAga pR. 2 1. juo ahaMgItA pR. 2 pra.-1-27 Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4180zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 prastuta stotranA nami pAsa maMtra ke jene "(pArja) ciMtAmaNi maMtra' tarIke ullikhita karAyo che tenA RSi, chaMda, devatA vagereno ullekha bhairava padmAvatI kalpa graMthamAM (graMtha samApta thatAM je 31 pariziSTo ApavAmAM Avela che te paikI sAtamuM pariziSTa ke jenuM zIrSaka padmAvatI maMtrA--Aya vidhi ApavAmAM Avela che ane jenA kartA tarIke tyAM koIno ullekha nathI temAM) pR. 43 upara karAyo che. tyAM darzAvAyuM che ke :___OM hrI zrI arha namiUNa pAsa visahara vasaha jiNa phuliMga zrI hauM marda naH | OM | mI-zrI pArzvarittAmachAtrI -vArtha: para, gAyatrI chandaH, zrI dharaNendrapadmAvatI devatA, mAyA bIjaM, zrI zaktiH, arha kIlakam mama sakalasiddhiprAptyarthaM jape viniyogaH / A pramANe nirdiSTa maMtrA--Aya vidhine vigatathI vicArIe. asya-zrI pArzva cintAmaNi mantrasya-pArzvaH RSiH maMtranuM nAmakaraNa ane draSTA-A baMne vastuo ahIM spaSTa karavAmAM AvI che. () nAmakaraNa-visadara tni' maMtranuM nAma ahIM zrI pArzva ciMtAmaNi maMtra tarIke nirdiSTa thayuM che.' (ka) traRSi-draSTA-zrI pArzvanAtha prabhu. zrI bhadrabAhu svAmIe uparyukta maMtrane pUrvamAMthI uddhata karyAnuM graMthakAroe jaNAvela che. A maMtranA mUla draSTA arthathI bhagavAna zrI pArzvanAtha che tema darzAvavAno ahIM Azaya che. 1. cintAmaNirmUlamantraH kAmadhuk kalpapAdapaH / maMtrarAjaH sarvakarmA nidhiH kAmaghaTo'pi ca // tAni tasya nAmana.... -vitAnamaMtrInA pR. 91 ha. li. pra. OM hIM zrIM aha~ namiUNa pAsa visahara vasaha jiNa phuliMga hI namaH eSa mUlamaMtraH / ciMtAmaNi saMpradAya. ciMtAmaNimaMtrarAjakalpa / -ha. li. prata. patra 12 Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra0419 2. chaMda-A 'pArzva ciMtAmaNi maMtra'no chaMda 'gAyatrI'* darzAvAyo che. 3. devatA-dharaNendra-padmAvatI. adhiSThAyaka devatA tarIke zrI dharaNendra deva tathA padmAvatI devI-baMnenAM nAmo ahIM darzAvAyAM che. * ahIM ciMtAmaNi maMtrano chaMda gAyatrI* che tema nirdeza thayo che. anuSTupa chaMdane gAyatrI chaMdano ja eka prakAra mAnavAmAM Ave che. anuSTup chaMdanuM svarUpa kAlakrame parivartana pAmatuM AvyuM che.x A chaMdanA zlokane cAra pAda hoya che ane dareka pAdamAM ATha ATha akSaro hoya che. kSemendra suvRttatilakamAM jaNAvyuM che ke bheda-prabheda gaNatAM anuSTup chaMdono samudAya asaMkhya che temAM lakSya anusAre khAsa karIne zravyatAnI pradhAnatA hovI joIe.+ prastuta ciMtAmaNi maMtrane (miLa maMtra ne) chaMdanI dRSTie vyavasthita karavAmAM Ave to tenAM traNa pAdo nIce pramANe prApta thAya che : pAda ciMtAmaNi maMtra . 3 maiM zra aTM miLa = 8 akSara 2. pAsa visadara vasaha = 9 akSara 3. jiNa phuliMga hrIM namaH - 9 akSara. prakhyAta gAyatrI maMtra vastuta: 'sAvitrI maMtra' che. paraMtu teno chaMda gAyatrI hovAthI gAyatrI maMtrarUpe tenuM nAma pracalita thayuM che. tenA traNa pAda eTale 24 akSaro prakaTa che ane eka pAdanA ATha akSaro guhya rAkhavAmAM Ave che. x juo pra. TI. bhA. 3, pR. 483 + asaMkhyo bhedasaMsargAdanuSTup chandasAM gaNaH tatra lakSyAnusAreNa zravyatAyAH pradhAnatA / suvRtta tilaka prathama vinyAsa zlo. 15 aekArane ekAkSarI bIjAkSara samajavAmAM Ave che. te prakAre gaNatarI karatAM prathama pAdanA ATha akSara thAya che. je maheMkArane ekAkSarI na svIkAre te 3 kArane anuzruti samajI tene saMkhyAnI gaNatarImAM letA nathI, teno vinyAsa zIrSakarUpe nizcita hovAthI paNa ghaNI vakhata tene gaNatarImAM levAto nathI. bIjA pAdamAM nava akSaro che ane trIjA pAdamAM ATha akSaro che. A prakAre prastuta cintAmaNi maMtra pacIsa akSaranA parimANavALo thAya che. Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4200zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 4. bIja-mAyAbIja, trilokabIja, atizayaprada bIja. mAyAbIja- huM kArane maMtranA bIja tarIke darzAvAyuM che. prastuta stotranA uddabhavanA mukhya prayojana rUpe koI bIjAkSara hoya athavA to te samagra stotrane eka akSaramAM samAviSTa karanAra koI bIjAkSara hoya to te dU kAra che, tema artha samajAya che. kArano vAcyArtha dharaNendra padmAvatI sahita pArzvanAtha che tevo ullekha prApta thAya che. te kAraNe A nirdeza karAyo haze. bIjanI sAthe sAdhamya hovAthI ane bIja kahevAmAM Ave che. jevI rIte bIja phaNagA, aMkura tathA phaLone pedA kare che tema A paNa puNya vagere phaNagAne tathA bhakti ane mukti rUpI phaLo pedA kare che. bIja eTale tattvabhUta akSara evo paNa artha prApta thAya che. zakti-stotranA lakSya sudhI pahoMcADanAra sAdhana. A sAdhana zrI kAra che, tema darzAvAyuM che.' 6. kIlaka-daDhamUla karanAra siddhAMta. AvA siddhAMtarUpe akSara jo koI hoya to te marda kAra che tema darzAvAyuM che. 1. varNAntaH pArzvajino yo rephastalagataH sa dharaNendraH / turyasvaraH sabiMduH sa bhavet padmAvatIsaMjJaH // -bhairava padmAvatI kalpa pR. 16 2. bIjasAdhAd bIjam yathAhi bIjaM prasavaprarohaphalAni prasUte tathedamapi puNyAdi__ prarohabhuktimuktiphalajanakatvAd bIjamucyate / -fsa. che. za, ma. cAsa (na. svA. saM. vi. pR. 30) 3. bIjaM tattvAkSaram / saM. dvayA0 kAvya abhayatilakavRtti / (na. svA. saM. vi., pR. 39) 4. zakti ke jene vaidika gAyatrI kahe che tene jaino "zrI' kahe che tema zrI narmadAzaMkara mahetAe temanA "zAktasaMpradAya' nAmanA graMthamAM darzAvela che. temaNe AdhAra darzAvyo nathI. eTale A abhiprAyanuM kAraNa zodhI zakAyuM nathI. -maMtrazAstra pR. 90. Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 0421 7. viniyoga-mama satnasiddhi prAptacartha kare viniyogaH - maMtra zAne mATe kRtyakArI che te darzAvatAM sakala siddhinI prAptino nirdeza thayo che. stotromAM je je kRtyono nirdeza thayo che, te saghaLAM mATe A maMtra kRtyakArI che. 31. cintAmaNi maMtrano varNavizleSaNa athavA viprakIrNa paddhatie vinyAsa uvasaggahara stotramAM "ciMtAmaNi maMtra'(namijhA pAsa vidara maMtra)nA akSaro athavA zabdo varNavizleSaNa paddhati dvArA vinyasta karelA che. tevo eka ullekha prApta thAya che. ciMtAmaNi maMtrA--Aya graMthamAM jaNAvAyuM che ke jevI rIte bhayahara stavamAM (pina stavamAM) ciMtAmaNi maMtra tirohita karAyo che tevI ja rIte uvasaggahara stavamAM paNa ciMtAmaNi maMtra tirohita karAyo che.' bhayaharastavamAM miUI maMtrano kevI rIte viprakIrNAkSarI paddhatithI vinyAsa karAyela che teno vicAra karIe to khyAla Ave ke kalpanAtIta rIte maMtra padone tathA koI padanA akSarone stotramAM astavyasta prakAre vinyasta karavAmAM Avela che. dAkhalA tarIke nAma maMtra aMtargata vasaha padano namiUNa stotranI gAthAmAM viprakIrNAkSarI paddhatithI vinyAsa karavAmAM Avela che. namiUA stotranI bIjI gAthAnA cAra pAdo A pramANe che :saDiyakaracaraNanahamuha, nibuDDanAsA vivannalAyannA / kuTumahArogAnala-phuliMga niddaDDasavvaMgA // 2 // prastuta gAthAnA bIjA caraNanA vivana padamAMthI "va'no uddhAra karavAno che. pachI prathama caraNanA saDiyA padamAMthI "sa'no uddhAra karavAno che 2. 35sahastakafSa cintAmafmaMtro madaphatavavakeva | 2. vasahatti dvitIyagAthAyAm (-vi. ma. mA. (ha.pra.) -jayadatotravRtti. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 ane naha padamAMthI 7no uddhAra karavAno che. A rIte astavyasta paddhatithI stotramAM vinyasta athavA graMthita karAyela akSaro athavA padone viprakIrNa kahevAmAM Ave che. uvasaggaharaM stotramAM viprakIrNAkSarI paddhatithI tirohita karAyela ciMtAmaNi (visahara phuliMga) maMtrano samudvA2 nIce pramANe karI zakAya : 32. maMtra eTale zuM ? maMtra eTale koI agamya zabdothI bharelI gUDha bhASA yA to bIjAkSarothI samanvita varNono samUha ja hoya che evuM nathI. vividha maMtronuM adhyayana karatAM jANavA maLe che ke keTalIka vAra vigatonuM varNana mAtra darzAvyuM hoya tevA paNa maMtro hoya che. ciMtAmaNi akSara athavA maMtranAM 6 padanA vinyAsa pado no prakAra namiUNa pAsa visahara vasaha jiNa phuliMga na, mi, (3), pAsa visahara va, sa, jiNa phuliMga * stotramAM vinyAsa nuM sthaLa gAthA trIjI pahelI pAMcamI pahelI pahelI pAMcamI bIjI caraNa 4 tathA -2 4 3 1 noMdha 'na' tuvavavomAM namiLa padanA cAreya akSaro viprakIrNa rIte be gAthAmAM upalabdha thAya che ane dIrgha OM ne hrasva 3 tarIke svIkAravo paDe che. 6. vasada padanA traNeya akSaro eka ja padamAM viprakIrNa rIte upalabdha thAya che. bAkInAM badhAM pado stotramAM viprakIrNa paddhatithI vinyasta thayelAM mAlUma paDe che. vaMdAmi uvasaggaharaM kammadhaNa pAsa jiNacaMda ! / visahara visaninnAsaM / uvasaggaharaM nicaMdra ! | visahara phuliMgamaMtaM Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 423 dA. ta. prabhAvaka caritramAM pAdaliptasUrinA jIvanacaritramAM temanA jIvanamAM eka prasaMgane AlekhatI gAthAne maMtra tarIke gaNAvAI che. jaha jaha paesiNiM jANuyaMmi pAlittau bhamADei / taha taha se siraviyaNA paNassai muraMDarAyassa // artha :- jema jema pradezinIne jAnu upara pAdalipta pherave che tema tema muraMDa rAjAnI zirovedanA nAza pAme che. A gAthA lakhyA bAda tyAM jaNAvyuM che kemntrruupaamimaaN gAthAM paThan yasya ziraH spRzet / zAmyeta vedanA tasyAdyApi mUrno'tidurdharA // artha :- maMtra svarUpa A gAthAno pATha karato (manuSya) jenA mastakane sparza kare tenI atidurdhara evI paNa mastakavedanA Aje paNa zAMta thAya che. ahIM A gAthAne ja maMtra mAnavAmAM Avela che. taduparAMta 'OM saMti kuMthu a aro ariTunemI jiNiMda pAso ya / samaraMtANaM vighU nimanA OM hrIM namaH | A maMtramAM paNa mAtra vigata ja che chatAMya A maMtranA prayogathI AMkha duHkhatI maTe che tema kahevAyuM che eTale nizcita thAya che ke maMtra e evo zabdasamUha hovo joIe ke jethI tenA adhiSThAyaka devanuM AkarSaNa thAya to evo zabdasamUha hovo joIe ke jemAM vaparAyelA akSarono saMyoga ja evA prakArano hoya ke je amuka phaLa Ape ja. 33. uvasaggahara stotramAM vaparAyela bhagavAna zrI pArzvanAthanAM cAra nAmo uvasaggaharanI prathama gAthAmAM mAtra tathA urjA ane cothI gAthAmAM vitAma itathA pUvayava (kalpapAdapa) ema cAra zabdo vaparAyA che te cAre nAmanA pArzvanAtha svAmInI mUrtio sAMpaDe ja che paraMtu te cAreya nAmanA zrI pArzvanAtha svAmInI mUrtio eka ja sthaLe sAMpaDatI hoya tevuM paNa jANavA maLyuM che. * pradezinI eTale tarjanI AMgaLI. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 AbUgiri upara "kharataravasahI' nAmaka maMdiramAM nIcenA mALamAM cAre bAju mUlanAyaka zrI pArzvanAtha bhagavAna che. temanI mUrti bhavya ane navaNayukta parikaravAnI che. te darekanI nIce zilAlekha che.* tyAM pUrva dizAmAM maMgalakara pArzvanAtha (dakSiNa dizAnA pArzvanAthanI mUrtimAM nAma vaMcAtuM nathI) pazcima dizAmAM manoratha kalpadruma pArzvanAtha ane uttara dizAmAM ciMtAmaNi pArzvanAtha che. dakSiNa dizAnA pArzvanAthanI mUrtinuM nAma vaMcAtuM nathI paraMtu lAge che ke kalyANakara pArzvanAtha hovA joIe. jo Ama hoya to A cAre pArzvanAthanI mUrtio ane "uvasaggahara stotra vacce kaMI saMbaMdha che ke nahi ? te vicAravuM joIe. 34. "uvasaggaharaM stotramAM samAso, kriyApado ane vibhaktio uvasaggahara stotramAM nIce mujabanA paMdara sAmAsika padono upayoga thayela che. . uvasaggaharaMpAsaM, kammaghaNamukkaM, visaharavisaninnAsaM, maMgalakallANaAvAsaM, visaharaphuliMgamaMtaM, gaharogamArIduTThajarA, bahuphalo, naratiriesu, dukkhadogaccaM, ciMtAmaNikappapAyavabbhahie, aviggheNaM, ayarAmaraM, mahAyasa!, bhattibharanibbhareNa, jiNacaMda. A rItanA 15 sAmAsika pado che. jemAM bahuvrIhi, karmadhAraya, tapuruSa, vaMdu, avyayIbhAva, upamAnopameya karmadhAraya vagere sarva samAsono upayoga karAyo che. kriyApado. vaMtami, thA, naMti, riphuDa, ropha, pArvati (be bakhata), vijJa A (1) zrI kharataragacche, zrI manorathakalpadruma zrI pArzvanAthaH / saM. maMDalikakAritaH // (2) zrI kharataragacche, zrI jinacandrasUribhiH pratiSThitaH zrI ciMtAmaNi-pArzvanAthaH / saM. maMDalikakAritaH // (3) zrI ravarata che zrI mannAvara zrI pArzvanAtha: I . maMtivAtiH | (4) zrI utara che zrI pArzvanAthaH | saM. maMniritaH zrI utarache . AbU bhA. 2, pR. 174-175 Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 425 ATha kriyApado che je paikI eka AjJArtha, eka vidhyartha ane bAkInAM cha vartamAnakALanAM che. vibhaktio. uvasaggaharaM stotramAM judI judI je vibhaktio vaparAI che teno vicAra karIe to mAtra caturthI vibhakti sivAyanI sarva vibhaktiono A stotramAM upayoga karAyo che, je nIce mujaba che : prathamA maNuo SaSThI tasa dvitIyA pAsaM saptamI naratinisu tRtIyA aviggheNaM saMbodhana mahAsa ! paMcamI tA 35. "uvasaggaharaM stotranI racanA pAchaLano ItihAsa A stotranI racanA vize nIcenI kathA pracalita che : bhadrabAhusvAmIne varAhamihira nAmano eka bhAI hato. teNe paNa jaina-dIkSA lIdhI hatI, paraMtu koI kAraNavazAta pAchaLathI te choDI dIdhI hatI ane jyotiSazAstra dvArA potAnI mahattA batAvI jaina sAdhuonI niMdA karato hato. eka vAra rAjAnA putranI janmakuMDalI varAhamihire banAvI ApI ane temAM lakhyuM ke putra so varSano thaze. rAjAne e sAMbhaLI atyaMta harSa thayo ane varAhamihiranuM bahumAna karyuM. A prasaMgano lAbha laI varAhamihire rAjAnA kAna bhaMbheryA ke-mahArAja ! Apane tyAM kuMvarano janma thavAthI badhA rAjI thaI Apane maLavA AvI gayA paNa jainonA AcArya bhadrabAhu nathI AvyA, tenuM kAraNa to jANo ! rAjAe te saMbaMdhamAM tapAsa karI to zrI bhadrabAhu svAmIe javAba Apyo ke-nakAmuM be vakhata zuM kAma javuM AvavuM? e putra to sAtame divase bilADIthI maraNa pAmavAno che. rAjAe e sAMbhaLI putra-rakSA mATe cokIpaherA mUkayA ane gAmanI badhI bilADIone dUra mokalAvI dIdhI. paraMtu banyuM ema ke sAtamA divase dhAvamAtA bAraNAmAM beThI beThI putrane dhavarAvatI hatI, tevAmAM bALaka para akasmAta lAkaDAno AgaLiyo paDyo ne te maraNa pAmyo. varAhamihira to ethI khUba ja Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 zaramAI gayo. bhadrabAhu e vakhate rAjAne maLavA gayA ane saMsAranuM svarUpa samajAvI dhIraja ApI. rAjAe temanA jyotiSajJAnanI prazaMsA karI ane sAthe e paNa pUchyuM ke bilADIthI maraNa thaze e vAta barAbara sAcI kema na paDI ? te vakhate sUrijIe lAkaDAno AgaLiyo maMgAvyo to tenA cheDA para bilADInuM moDhuM koreluM hatuM. A prasaMgathI varAhamihirano dveSa vadhyo ane marIne vyaMtaradeva thatAM jainasaMghamAM mahAmArI (plega jevo rogacALo) phlAvA lAgyo; paraMtu zrI bhadrabAhusvAmIe uvasaggaharaM stotra banAvIne saMghane mukha-pATha karavA kahyuM ane tethI te upadrava dUra thayo. tyArathI A stotra pracalita thayuM che. 36. 'uvasaggaharaM' stotra para racAyelI vRttio ane tenI vizeSatA. 'uvasaggaharaM' stotra para nAnI moTI TIkAo tathA vRttio racAI che, je potapotAnI vizeSatAothI alaMkRta che. vartamAnakAlamAM keTalIka TIkAo prApta thatI nathI. paraMtu je TIkAo prApta thAya che te nIce mujaba che. 1. uvasaggahara laghuvRtti. kartA : pUrNacaMdrasUri (mudrita) A vRttino racanAkAla bAramI zatAbdI manAya che. 2. uvasaggahara laghuvRtti. kartA : dvijapArzvadeva gaNi (mudrita) A vRttino racanAkAla paNa bAramI zatAbdI manAya che. 3. arthakalpalatA vRtti. kartA : jinaprabhasUri (mudrita) A vRtti vi. saM. 1365mAM sAketapuramAM racAI che. 3.(4) zrI jayasAgara gaNikRta vRtti. vikramanI paMdaramI sadImAM racAI che. uvasaggahara avacUrNi. kartA : ajitaprabhasUri(amudrita) 4. A jinaprabhasUrikRta arthakalpalatA uparanI avasUri che. racanA saMvat upalabdha nathI. tenI hastaprata lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA munizrI puNyavijayajInA saMgrahamAM che. 5. uvasaggahara padArtha. kartA : jinasUramuni (amudrita) Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 427 A vRttino racanAkALa soLamI zatAbdI che. AnI hastaprata lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA munizrI puNyavijayajInA saMgrahamAM che. uvasaggahara TIkA. kartA : siddhicaMdragaNi (mudrita) Ano racanAkALa sattaramI zatAbdI che. uvasaggahara vRtti, kartA : harSakIrtisUri (mudrita) Ano racanAkALa paNa sattaramI zatAbdI che. uvasaggahara vRtti. kartA : samayasuMdara vAcaka (mudrita) Ano racanAkALa vi. saM. 1695 che. uparyukta ATha vRtti uparAMta bRhadravRtti ke je ajJAtakartaka tathA vikramanI bAramI sadIthI ya pahelAMnI che te Aje upalabdha nathI. pUrNacaMdrasUrie potAnI vRttimAM teno ullekha karyo che. taduparAMta eka ajJAtakartaka laghuvRtti, ajJAtakartRka TIkA tathA ajJAtakartRka vRttinI jaina graMthAvalI, jinaratnakoSa vageremAM noMdha che paraMtu te graMtho jovA maLela nathI. A uparAMta jUnA graMthAgAromAM A sivAyanI je vRttio hoya te judI. hAla to uvasaggaharanuM prastuta varNana lakhavAmAM je upara darzAvela ATha graMtho AMkha sAme rakhAyA che tenI potapotAnI zI vizeSatA che te tapAsIe. 1. pUrNacandrasUrikRta laghuvRtti A laghuvRtti vi. saM. 1977mAM zAradAvijaya jaina graMthamAlA bhAvanagaranA prathama puSpa tarIke mudrita thayela che. temAM A vRttinA kartAnuM nAma pUrNacandrasUri darzAvAyuM che. vRttikAre kyAMya potAnuM nAma jaNAvela nathI. A vRtti temAM darzAvela yaMtro, maMtro tathA AmnAyonI dRSTie vizeSatA dharAve che. brahavRtti pachInI prApta racanAomAM AnuM sthAna prathama Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4280zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 hovAthI AmAM darzAvelAM yaMtro vadhu vizvasanIya gaNAvAM joIe. 2. dvijapArzvadevagaNi racita laghuvRtti A vRtti vi. saM. 1988mAM devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra saMsthA taraphathI tenA graMthAMka 80 tarIke mudrita thayela che. temAM A vRttine laghuvRtti tarIke kahela che. paraMtu graMthakAre kyAMya Ane laghuvRtti kahI nathI jethI saMpAdake Ane laghuvRtti kema kahI haze te vicAraNIya che. A vRtti tenA arthaghaTananI siddhithI tathA pUrNacaMdragaNi kRta laghuvRttimAM nahIM darzAvAyela yaMtro darzAvavA vagerethI vizeSatA dharAve che. 3. arthakalpalatAvRtti A vRtti vi. saM 136pamAM sAketapuramAM jinaprabhasUrie racI che, je devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra saMsthA taraphathI tenA graMthAMka 81 tarIke "anekArtha ratnamaMjUSA" nAmaka graMthamAM vi. saM. 1989mAM mudrita thayela che. A vRtti arthonA vaividhya, 'uvasaggahara'nI gAthAonuM pArzvayakSa, padmAvatI tathA dharaNendra pakSamAM arthaghaTana tathA arthonI vizada chaNAvaTanI daSTie atizaya mahattva dharAvanArI che. 4. ajitaprabhasUrikRta uvasaggahara avacUrNi A avacUrNi kaI sAlamAM racAI teno ullekha graMthamAM nathI. pratinA aMte mAtra "zrI ninAmasUtivRri vagUHi' eTalo ja ullekha che. pratinA cheDAno bhAga ghasAIne naSTa thayela che tethI graMthakartAnuM nAma vaMcAtuM nathI. paNa A prati lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdiranA puNyavijayajI saMgrahanI naM. 1272nI prati tarIke tenA sUcipatramAM jyAM noMdhAI che tyAM A avacUrNinA kartA tarIke ajitaprabhasUrinuM nAma noMdhAyela che. eTale lAge che ke pratino prAMtabhAga naSTa nahIM thayo hoya tyAre tyAM ajitaprabhasUri nAma lakhela haze. ame paNa tethI ahIM tenA kartA tarIke ajitaprabhasUrinuM nAma lakhela che. A avacUrNi, 150 anuSTrapa zloka pramANa ane adyAvadhi amudrita che. A avacUrNi jinaprabhasUrikRta arthakalpalatAnuM saMkSiptIkaraNa che je tenI Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra0 429 vizeSatA che. 5. uvasaggahara padArtha ' A padArtha jinasUramunikRta priyaMkara nRpakathAnA prAMta bhAga sAthe joDI devAyela che. lA. da. bhA. saM. vidyAmaMdiranI puNyavijaya saMgrahanI prati naM. 4036 ke je 'upasargaharastotra saTIka patra 10thI 26 (apUrNa)' nAmanI che tenA patra 25nI 9mI lITIthI A padArtha zarU thAya che tyAM 'arthati smarAM pArthI nihitAni'thI Ano prAraMbha karAyo che je 27 mA patra upara prAyaH samApta thato hoya tema dekhAya che paNa pratamAM 26thI AgaLanA patra nathI tethI prAMte graMthakAranuM nAma jovA maLatuM nathI. priyaMkaranRpa kathAnI sAthe ja A 'padArtha joDI devAyela che. tethI AnA paNa kartA jinasUramuni haze tema lAge che. jo tema hoya to A padArthanI racanA 16mI zatAbdInI gaNAya. harSakIrtisUrinI vRtti ane padArthanuM saMpUrNa vAkyomAM paNa lagabhaga sAmya che, je Azcaryajanaka che. 6. siddhicaMdragaNikRta uvasaggaharaMTIkA A TIkA vi. saM, 1989mAM de. lA. jai. pu. saMsthA taraphathI tenA 81mA graMthAMka tarIke prasiddha thayela anekArtharatnamaMjUSA nAmaka graMthamAM prakAzita thayela che. A vyAkhyAmAM pArzvayakSa, padmAvatI tathA dharaNendra pakSe thatA artho darzAvAyA nathI. paraMtu te artho bRhadvRttithI jANI levA bhalAmaNa karAI che. bRhadvRttithI temane jinaprabhasUrikRta vRtti abhipreta che ? ke jinaprabhasUri potAnI vRttimAM je bRhadvRttine noMdhe che te bRhadvRtti abhipreta che te samajAtuM nathI. jo temane zrI jinaprabhasUri je bRhavRtti noMdhe che te bRhadvRtti abhipreta hoya to temAM paNa uvasaggaharaMnI gAthAonA dharaNendra pArzvayakSa ane padmAvatI pakSe thatA artho karAyA che te siddha thAya che. ane jo Ama hoya to jinaprabhasUriSkRta vRttimAM je A rItanA arthonI vizeSatA dekhAya che te temanI potAnI na mAnatAM Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4300 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 brahavRttikAranI mAnavI paDe, game te hoya paNa A bRhadravRttinI prAcIna graMthabhaMDAromAM zodha thavI Avazyaka che. A vyAkhyA padonA samAsonA vigrahonI daSTie mahattvanI che. 7. harSakIrtisUrikRta uvasaggaharaM vyAkhyA A vRtti paNa vi. saM. 1989mAM de. lA. jai. pu. saMsthA taraphathI tenA 81mA graMthAka tarIke prasiddha thayela "anekAtharatnamaMjUSA' nAmaka graMthamAM prakAzita thayela che. kyAMka kyAMka gUDhArthonuM spaSTIkaraNa e A TIkAnI vizeSatA che. 8. samayasuMdaravAcakakRta uvasaggahara vRtti A vRtti vi. saM. 1999mAM jinadattasUri prAcIna jaina pustakoddhAra phaMDa, surata taraphathI mudrita karAyela "saptasmaraNastava' nAmaka graMthanA pR. 46thI pR. 51 upara prakAzita karAyela che. A vRtti jinaprabhasUrikRta arthakalpalatAnA anusAra racI hovAnuM graMthakartAe pote ja jaNAvela che. A vRttinI vizeSatA aDhAra akSaranA maMtrane aThThAvIsa akSarano kevI rIte karavo tenuM spaSTIkaraNa karAyuM che te che. temAM tattva bIjothI agni, vAyu, ane AkAza e traNa tattvo gaNI tenAM bIjo agnibIja "OMkAra' vAyubIja "svA' ane AkAzabIja "hA" gaNAvAyAM che ane prAraMbhamAM railokyabIja, kamalAbIja ane aIbIja mUkavAnuM kahevAyuM che (3OMkAra mUkavAnuM kema sUcavAyuM nathI te vicAraNIya che. kadAca te lakhavo Avazyaka nathI tema mAnI tene lakhAyo nahIM hoya,) eTale nIce mujaba maMtra thAya che. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 (OM)hI zrI a hai na mi U Na pA sa vi sa ha ra 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 va sa ha ji Na phu liM ga OM na maH svAhA / / Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM-sUtra 431 jo ke AmAM je "svAda' bIja gaNAvAyuM che. te bAkInA sAta TIkAkAromAMthI koI ja TIkAkAre jaNAvela nathI. "mijhA' stotranI ciraMtanamuniratna racita avacUrimAM 18mI gAthAnI avasUrimAM jyAM saMpUrNa namijhA maMtra gaNAvAyo che tyAM "svAhA' bIja mukAyela che ane kahevAyuM che ke 3% dI namiUT pAsa visara vada jiNaphuliMga hI roga jala jalaNa visahara corArimaiMdagayaraNabhayAiM pasamaMti savvANuM mama svAha ! A mahAmaMtra A stavamAM chUTA chUTA akSaro karIne kavie sthApana karelo. uparAMta bhayaharastotranA vivaraNamAM mUla maMtra tarIke OM hrI zrI arha namiUNa pAsa visahara vasaha jiNa phuliMga hI zrI namaH vINA* darzAvAyo che jyAre ciMtAmaNi saMpradAyamAM OM hvIM zrImarda namiUL pAsa visadA vasaI ni dvipada nama: gSa pUnama e rIte darzAvAyo che. ahIM svAhA pallava mukAyela nathI temaja pAchaLa marda bIja paNa mukAyuM nathI. A badhuM jotAM jinaprabhasUrikRta TIkAo vageremAM darzAvAyela 28 akSaranA maMtrane keTaluM mahattva ApavuM te vicAraNIya che. A rIte ATheya TIkAo potapotAnI AgavI vizeSatA dharAve che. 37. "uvasaggahara stotranA prabhAvane darzAvatuM kathAnaka "uvasaggaharaM stotranA prabhAvathI apUrva ihalaukika tathA pAralaukika sukha saMpadAo jene prApta thaI hoya tevI vyaktiomAM zrI priyaMkara rAjavInuM nAma jainasAhityamAM mokhare che. 38. uvasaggahara stotrano prabhAva darzAvanArA zloko priyaMkara nRpa kathAmAMthI prApta thAya che. mUlamantreNa-U~ hrI zrI arha namiuNa pAsa visahara vasaha jiNa phuliMga hrIM zrIM namaH svAhA / evaM lakSaNena pUjita...bhayaharastotra vivaraNa uthA 18 (jai. sto. saM. bhA. rajAnA pra. 27 upara A maMtra chapAyela che. paNa temAM marda bIja nathI. kadAca te presadoSa haze tema lAge che.) Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 39. "uvasaggaharanI gAthAonuM vaividhya uvasaggahara stotranI pracalita pAMca gAthAo uparAMta vadhu gAthAo paNa koI koI jUnI hAthapothIomAM upalabdha thAya che. te prApta thatI gAthAomAM ekavAkyatA nathI. koI hAthapothIomAM 20 gAthA maLe che to koI hAthapothImAM 6-7 ke 9 gAthAo paNa maLe che. jo ke te gAthAo ane vartamAnamAM pracalita pAMca gAthAone meLavI jotAM sAro evo taphAvata prathama najare ja dekhAI jAya che chatAM paNa koI koI hAthapothImAM "A bhaMDArelI gAthA che evuM lakhANa paNa maLe che. A carcAspada viSayanI chaNAvaTa karavI ahIM prastuta nathI. 40. uvasaggaharaM stotranI deharacanA (1) bhASA-A stotranI bhASA prAkRta athavA ardhamAgadhI che. (2) chaMda-A stotranAM pono chaMdanI daSTie vicAra karIe to tenAM pAMceya padyo "gAhA chaMdamAM che. padyAtmaka-racanA-uvasaggahara stotra sarvaze padyAtmaka racanA che temAM ekaMdare pAMca paDyo che. pAribhASika zabdo-chaMdonI vicAraNA karavAmAM keTalAka pAribhASika zabdono upayoga karavAmAM Avyo che, teno artha nIce mujaba samajavo ghaTe che. mAtrA-chaMdone mApavAno eka prakArano ghaTaka. hRsvanI mAtrA eka gaNAya che ane dIrghanI mAtrA be gaNAya che. gaNa-akSara ke mAtrAnA samudAyane gaNa kahe che. AvA gaNo be prakAranA che : akSara gaNa ane mAtrA gaNa. catuSkala-cAra mAtrAno gaNa. pAdacaraNa, zlokano cotho bhAga. pUrvArdha-zloka Adino ardho bhAga eTale ke prathamanAM be pAdo. uttarArdha-zlokano aMtano ardho bhAga eTale ke pachInAM be pAdo. (3) Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uvasaggaharaM sUtra 433 utthApanikA-chaMda jANavA mATe akSaragaNa ke mAtrAgaNano meLa kevI rIte bese che te darzAvanArI rIti. gAha-A prAkRta Adi bhASAno ati prAcIna chaMda che ane te jaina AgamomAM tathA anya sUtrAdimAM maharSio dvArA vipula pramANamAM vaparAyelo hovAthI pavitra manAya che. saMskRta sAhityamAM tene AryA' chaMda kahe che. 1 sarva gAtAonA soLa aMza avazya karavA. temAM tera aMza caturmAtrAvALA, be aMza be mAtrAvALA ane eka aMza eka mAtrAvALo karavo. sAta zaro (caturmAtrAvALA aMzo ke gaNo) kamalAta eTale dIrdhAnta karavA. chaThTho para nabha gaNa eTale jagaNa (ADA) athavA laghu akSaravALo karavo ane viSama eTale pahelo, trIjo, pAMcamo ane sAtamo gaNa gaNa rahita karavo. gAhAnA bIjA arthamAM chaThTho aMza laghu hovo joIe. gAhAnA ochAmAM ochA traNa laghu to hovI ja joIe. gAhAnA A lakSaNane dhyAnamAM letAM temAM pUrvArdha ane uttarArdha evA be vibhAgo jaNAya che paraMtu pAchaLanA chaMdazAstrIoe tenAM cAra caraNo kalpIne tenuM lakSaNa sthApyuM che. pahelA caraNamAM bAra mAtrA, bIjA caraNamAM aDhAra mAtrA, trIjA caraNamAM bAra mAtrA ane cothA caraNamAM paMdara mAtrA e "gAhA'nuM lakSaNa che. gAhA bolavA aMge chaMdazAstrIonuM sUcana evuM che ke-paheluM pAda haMsanI peThe dhIme bolavuM, bIjuM pAda siMhanI garjanAnI peThe UMcethI bolavuM, trIjuM pAda gajagatinI jema lalitapaNe uccAravuM ane cothuM pAda sarpanI gatinI jema DolatAM gAvuM. 2. maryeva saMskRtarASA; TthAti | chaMdonuzAsana. pR. 128 2. Dhai vI (f) haMsavuM, viNa fsadasa vira nAgA | tI(ta) 13 vara tu (7) liaM ahi-varaluliaM cautthae gAhA / prAkRtapiMgala. sUtra-6 Jain Education Interfational Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. paNihANasuttaM [praNidhAnasUtram jaya viyarAya" sUtra (1) bhUkha jaya vIyarAya ! jaga-guruM !, hou mamaM tuha pabhAvao bhayavaM ! // bhava-nivveo maggANusAriA iTThaphala-siddhI // 1 // loga viruddha-ccAo, gurujaNa-pUA paratthakaraNaM ca / suhaguru-jogo tavvayaNa-sevaNA AbhavamakhaMDA // 2 // vArijjai jai viM niyANa-baMdhaNaM vIyarAya ! tuha samaye / taha vi mama hujja sevA, bhave bhave tumha calaNANaM // 3 // dukkha-khao kamma-khao, samAhi-maraNaM ca bohi-lAbho a / saMpajjau maha eaM, tuha nAha ! paNAma-karaNeNaM // 4 // anuSTu5] sarvamaGgalamAGgalyaM, sarvakalyANakAraNam / pradhAnaM sarvadharmANAM, jainaM jayati zAsanam // 5 // (2) saMskRta chaay|| jaya vItarAga ! jagadguro !, bhavatu mama tava prabhAvataH bhagavan ! / bhava-nirvedaH mArgAnusAritA, iSTaphala-siddhiH // 1 // lokaviruddha-tyAgaH, gurujana-pUjA, parArthakaraNaM ca / zubhaguruyogaH tvad-vacana-sevanA Abhavam akhaNDA // 2 // vAryate yadyapi nidAna-bandhanaM vItarAga ! tava samaye / tathApi mama bhavatu sevA, bhave bhave tava caraNayoH // 3 // 1. jayaguru-54ita2. yaturthapaMyA, 2. 33. 2. loya-pAThAMtara. Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya viyarAya sUtra 0435 suda-kSa: -kSaya, samaya-mara 4 vadhi-nAma: a ! sampadyatAM mama etat, tava nAtha ! praNAma-karaNena // 4 // sarvamAnam III (3) sAmAnya ane vizeSa artha naya-[ka]-tame jayavaMta varto. vAyara !-[trItarI] !-he vItarAga ! he rAga-dveSarahita mahApuruSa ! vItoSeto je yaza sa vItarAja ' vAta eTale cAlyo gayo che rAga jeno te "vItarAga'. "rAga' zabdathI ahIM moha, mamatva, Asakti ke abhivRMga samajavAno che. vaLI "rAga" hoya che tyAM "breSa' paNa jarUra hoya che, ane "rAga' naSTa thatAM 'Sa" paNa naSTa thAya che; eTale "vItarAga' zabdathI "rAga" ane "DhaSa" e baMneno abhAva samajavAno che. A saMbodhana zrIjinezvaradeva eTale arihaMta bhagavAnane karavAmAM AvyuM che. -gura!-[gagaguro !]-he jagaru ! he vizvanA guru ! arihaMtadeva jagatanA sarva manuSyone yogyatA pramANe vastu-tattvano yathArtha upadeza kare che, tethI teo jagadguru kahevAya che. vizeSa vigata mATe juo sUtra 11 "-.' dosa-[avato-ho. ma-[N]-mane. tuda []-tamArA. khAvo-[vmAvaMta ]-prabhAvathI, sAmarthyathI. prabhAva' eTale pratApa, teja, zakti, ke sAmarthya. 'tava pramAvata:, tava sAmana' (yo. svo. vR. pra. 3). jayavaM !-[mAvin!]-he bhagavan bhava-nibaeN-[mava-nirve ]-bhava-nirveda, bhavabhramaNano kaMTALo. Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 ma-nirve -"saMsAra-vira:' (5. TI. 4-33) "bhava" eTale janma ane "nirveda eTale aNagamo ke kaMTALo. pharI vAra janma levAno aNagamo ke kaMTALo. e "bhavanirveda'. madhurimA-[mAnulAritA]-tattva-pratipatti je tattva mokSa bhaNI laI jAya tene anusaravAnI vRtti. mAnusAritA mokSanusaraVT' (5. TI. 4-33). zrI hemacaMdrAcArye yo. svo. vR.mAM teno artha sonina tattvanusaritA' eTale mithyAtvanA viyathI utpanna thayeluM tattvAnurAripaNuM e rIte karelo che. A baMne artho vAstavika rIte eka ja che, kAraNa ke jyAM sudhI A jIva paugalika bhAvanAono tyAga karIne AdhyAtmika bhAvanAnuM sevana karato nathI arthAta jIvAdi-tattvamAM zraddhA rAkhavApUrvaka potAnuM jIvana vyatIta karato nathI tyAM sudhI te mokSa bhaNI prayANa karI zakato nathI; tethI tattvane anusaravuM te ja "mokSamArganuM anusaraNa' che. zrIdevendrasUrie dharmaratna-prakaraNanI vRttimAM kahyuM che ke : "jo mAma-nIruM, mavA saMvi-vahunIphaut ubhayANusAriNI jA, sA maggANusAriNI kiriyA // 8 // " - bhAvArtha :- "mArga' eTale Agama-nIti, athavA saMvigna(saMvegImokSamArganA abhilASI) bahu janoe AcareluM te; e baMnene anusaranArI je kriyA, te "mArganusAriNI" kahevAya che. rUddana-si[irUpana-siddhiH]-ISTa phalanI siddhi, manovAMchita phaLanI prApti. no viddha-DhA-[o-viruddha-tyA :]-loka viruddha kAmano tyAga, loko nindA kare tevI pravRttino tyAga. "loka' eTale ziSTa janono samudAya. te jenI niMdA kare, te jene ekIavAje vakhoDI kADhe, tevAM anuSThAnano-tevI pravRttino tyAga karavo, te loka-viruddha-tyAga kahevAya che. "tathA navA-vihatyA: sarvAnanindrAdri-tnoviyatAnuBna-varNana' (5. TI. 4-34). Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jaya vIyarAya' sUtra 437 guskhA-pUJA-[zukSmana-pUi]-gurujanonI pUjA, dharmAcArya tathA mAtA-pitAdi vaDIlo pratye pUrepUro vinaya. 'guruvazca yadyapi dharmAcAryyA evocyante, tathApIha maataa-pitaathopi vRdAnta' (yo. svo. vR. pra. 3) guruo jo ke dharmAcAryo ja kahevAya che, paraMtu ahIM guru-zabdathI mAtApitA vagerene paNa grahaNa karI zakAya che. kAraNa ke "mAtA pitA lADavAsthyaH, temAM jJAtayastathA / vRddhA dharmopaveSTAro, mustai: chatAM mataH // '' mAtA, pitA, kalAcArya (kalAnuM zikSaNa ApanAra guru) ane temanA jJAtijano-baMdhujano tathA vRddho ane dharmopadezako e badhAne sajjanoe 'guruvarga' tarIke mAnela che. (yogabiMdu-110) parasthaLa-[pArtham]-paropakAra. 'pArthavALuM = paprayonAritA ca' (paM. TI. 4-34) bIjAnuM bhaluM thAya tevI pravRtti karavI tene parArthakaraNa'-paropakAra kahe che. mumunono-[zubhamuhrayoga:]-'zubha guru'no yoga. uttama guNavALA guruno yoga-sAdhu puruSono paricaya. viziSTa zruta ane cAritravALA AcAryAdino saMbaMdha. tanvayaLa-sevA-[taddana sevanA]-temanAM vacana pramANe cAlavuM te. kAraNa A abhilASA 'apramatta-saMyata' thayA pahelAM rAkhavAnI che, ke 'apramatta-saMyata'ne to mokSanI paNa abhilASA rahetI nathI. 'etaccApramattasaMyatAdarvAk karttavyam, apramattAdInAM mokSe'pyanabhilASAt' (ui. zai. q. u. 3). AmavaM-[Amavam]-jyAM sudhI saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDe tyAM sudhI. 'AmavamAsaMsAram' (paM. TI. 4-34) 'A-bhava' eTale AsaMsAra. 'A' avyaya ahIM maryAdAne sUcave che. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4380zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 thaMDA-[magGT]-saMpUrNa, pUrepUrI. variSna-[vArtha]-vAyuM che, niSedha karelo che, nA pADI che. vAravuM eTale rokavuM athavA nA pADavI. naH vi-[ ]-yadyapi, jo ke. - niya-graMtha-[nAna-banthana[]-nidAna-baMdhana, niyANuM bAMdhavuM te. dharmAnuSThAnanAM phaLa tarIke sAMsArika sukhano saMkalpa-vizeSa te nidAna" athavA "niyANuM' kahevAya che. tenA traNa prakAro ceiya vaMdaNa mahAbhAsanI gAthA pa6 anusAra levAyA che ane te nIce mujaba che : (1) ihaloka-nidAna, (2) paraloka-nidAna, (3) kAmabhoganidAna." temAM A loka-saMbaMdhI saubhAgya, rAjaya, bala ane rUpa-saMpadAnI abhilASA karavI, te (1) "ihalokanidAna" che. vaimAnika devomAM utpanna thavAnI abhilASA ke iMdrAdi-padavI meLavavAno saMkalpa, te (2) "para lokanidAna' che ane dharma-karaNI karyA bAda bhavobhavamAM zabdAdi kAma-bhoganI abhilASA karavI, te (3) "kAmabhoga-nidAna" che. samakitanI abhilASA, samyajJAna prApta karavAnI abhilASA ke mokSa-prApti mATeno saMkalpa e nidAna" nathI; kAraNa ke temAM sAMsArika vAsanAomAMthI chUTA thavAno manoratha che. samA-sima-zAstramAM, AgamamAM. "samaya' zabdanA aneka artho thAya che, jema ke : vakhata, kAla, kAlano atisUkSma bhAga, saMyama, sadAcAra, sAmAyika, zAstra, siddhAMta, Agama ke pravacana, zrIsUtrakRtAMgasUtranA pra. zru. ske nA. 21mAM adhyayanamAM A zabdano upayoga AvA ja bhAvArthamAM thayelo che, jema ke "evaM khu NANiNo sAraM, jaM na hiMsaMti kaMcaNa / riMkSA-sAthe ceva, patAvaMtaM vizALIyA 24" "jJAnIoe darzAvelA sAra e ja che ke sujJo koInI paNa hiMsA karatA nathI. ahiMsA e ja siddhAMta che, arthAt Agamano sAra che eTaluM Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya vayarAya" sUtra 0439 khAsa jANavuM joIe." paMcAzaka-TIkAmAM jaNAvyuM che ke-"samaye siddhAnta' 'samaya'mAM eTale siddhAntamAM (3-3). tada vi-[tathA]i-tathApi, to paNa. mama-[+]-mane. DuM-[mavatI-hojo. sevA-sevA-sevA, bhakti, upAsanA. bave-bave-[bave-bha]-bhavobhavane vize, janma-janmAMtarane vize. tumha-[tad]-tamArA. caUTI T[carAyo:]-caraNonI, pagonI. jenA vaDe calAya-cAlI zakAya, te "caraNa" kahevAya che. zuM eTale cAlavuM, pharavuM ke javuM. suvaragha-gho-[Tuka-kSaya]-duHkhano kSaya, duHkhano nAza. duHkha be prakAranAM hoya che : zArIrika ane mAnasika. teno nAza eTale abhAva thAya tevI paristhiti. ---go-[varSa-kSaya ]-karmano kSaya. saMsAramAM paribhramaNa karAvanAruM ane aneka jAtanAM duHkhono anubhava karAvanAruM baLa "karma che. teno kSaya eTale saMpUrNa abhAva. kahyuM che ke :sArIra-mANasANaM, dukkhANa khao tti hoi dukkha khao / nANAvaraNAINaM, kammANa khao u kammakhao // zrI zAntisUriviracita, ceIya vaMdaNa mahAbhAsa (pR. 154, gAthA 862.). A zlokano artha upara darzAvela che. ane tene nidAna athavA niyANuM gaNAvAmAM AvyuM nathI. Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4400 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 samAhi-mALa-[samAdhi-marAm]-samAdhi-maraNa, zAMtipUrvakanuM mRtyu. prANonuM visarjana thavuM athavA AyuSyano kSaya thavo te 'maraNa' athavA 'mRtyu' kahevAya che. temAM maraNa-samaye je AtmAnA adhyavasAyo nirmaLa hoya che, arthAt (1) pApakarmanI nindA, (12) sarva jIvonI kSamApanA, (3) zubhabhAvanA, (4) zrIarihaMta vagere cAranuM zaraNa, (5) navakAra maMtranuM raTaNa ane (6) anazanavrata e cha bAbatothI yukta hoya che, te zAMti-pUrvakanuM mRtyu eTale 'samAdhi-maraNa' kahevAya che. ghora upasargaprasaMge je AtmAo arihaMtAdi cAra lokottamonuM zaraNa aMgIkAra karI le che ane saMsAranI saghaLI vAsanAono tyAga kare che, temanuM paNa 'samAdhimaraNa' gaNAya che; jyAre ArtadhyAna, raudradhyAna ane aneka prakAranI vAsanAo sAthe maraNane bheTavuM, te asamAdhimaraNa' kahevAya che. suza puruSo haMmezAM 'samAdhi-maraNa'nI ja apekSA rAkhe che, kAraNa ke te mokSanuM ananya sAdhana che. Z-[] ane vohi-nAmo-[vodhi-nAma:]-bodhi-lAbha-samyaktvanI prApti. Ja-[]-ane saMpannaDa-[sampadyatAm]-sAMpaDajo, prApta thajo. madda [mama]-mane i-[tat]-e. tuha-[tava]-tamane. nAha !-[nAtha !]-he nAtha ! paLAma-bheLa-[praNAma-rona]-praNAma karavAthI, namaskAra sarvamaGgala-mAtRtyam-sarva maMgalomAM-vighnonI upazAMtimAM sarvalyANa-jALam-badhAM kalyANonA-zreyonA kAraNabhUta. karavAthI. mAMgalyasvarUpa. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya viyarAya" sUtra 0 441 pradhAna-zreSTha. sarvathA -sarva dharmomAM. jaina zAsanama-jaina-zAsana, jinonuM pravacana, jinezvaranI AjJAo, jinezvara devanAM pharamAna, athavA jinezvaranI AjJA pALato zramaNAdi caturvidha saMgha. pati-jaya pAme che. (4) tAtparyArtha padApAsunaM-A sUtramAM AzayanI zuddhi mATe praNidhAna karavAmAM AvyuM che, tethI te "paUikutta' kahevAya che. tenA prathama zabdo parathI te "jayavIyarAya sUtra' tarIke paNa oLakhAya che. praNidhAna' zabda mananI viziSTa ekAgratAno tathA prArthanAno artha darzAve che. ahIM te prArthanAnA arthamAM yojAyelo che. nara vIyarIya ! nI-puruM !'-te vItarAga prabhu ! he trilokanA nAtha ! tamo jayavaMta varto. naya vItara ! nAro !-kavitastribhovanAthADamatrapAmetat bhavi-sanniAnArthana' (la. vi.) "jaya viyarAya ! jaga-guru !' e zabdo bhAvanuM saMnnidhAna karavA mATe bhagavAna trilokanAthane AmaMtraNarUpe kahevAmAM AvyA che. doDa mAM tu mAvo mathavuM !-he bhagavan ! mane tamArA prabhAvathI-sAmarthyathI prApta thAo. gAyatAM sAmarthyana mavin !' (la. vi.)-vItarAga mahApuruSa pote koI para roSa ke toSa karatA nathI, to paNa temanA avalaMbanathI vItarAgadevanA upAsako Atma-zaktino apUrva vikAsa sAdhI zake che; eTale te lAbha temanA sAmarthyathI ja prApta thayo gaNAya che. bhava-nibaeNgo-vairAgya, virakti, anAsakti, udAsInatA. saMsAranA bhoga-vilAsone niHsAra ke asAra samajavA ane temAM Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 na rAcatAM AtmAbhimukha thaIne cAritra-sudhAraNA mATe ja prayatna karavo tene vairAgya, virakti, anAsakti ke udAsInatA kahe che. AvI udAsInatA pragaTyA sivAya mokSamArganI prApti mATe yathArtha prayatna thaI zakato nathI, tethI prathama AvazyakatA tenI darzAvI che. samyagdarzananAM pradhAna lakSaNomAM paNa A guNanI khAsa gaNanA karavAmAM AvI che. te A rIte : (1) upazama, (2) saMvega, (3) nirveda, (4) anukaMpA ane (5) Astiksa.'' mANusAvitra-mArgAnusAritA, cAritradharma-jJAna, darzana, cAritra ane tapanA mArge cAlavAnI vRtti. mArga-'zabdathI ahIM mokSamArga samajavAno che. te mATe zrIuttarAdhyayanasUtranA 28mA adhyayanamAM kahyuM che ke : " nANaM ca daMsaNaM ceva, caritaM ca tavo tahA / chyuM mAmaLupattA, nIvA paghdhati sA(muT);"'' "jJAna, darzana, cAritra ane tapa e mArgane anusaranArA jIvo sad(su)gatine pAme che." eTale 'mArgAnusAritA-'zabdathI ahIM jJAna, darzana, cAritra ane tapano vikAsa samajavAno che. vruta-siddhI-iSTaphala-siddhi. zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA tRtIya prakAzanI svopajJa vRttimAM jaNAvyuM che ke : "iSTaphalasiddhirabhimatArthaniSpattiH aihalaukikI, yathopagRhItasya cittasvAsthya mavati tasmAovAddeyapravRtti:-iSTaphala siddhi eTale A lokanA abhimata arthanI niSpatti, tenAthI citta svAsthya ane tethI dharmArAdhananI pravRtti." to viruddha-jvAo-ziSTajanothI niMdAyelAM kAmono tyAga, je kAryo lokomAM duSTa manAtAM hoya teno tyAga. Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya viyarAya' sUtra 0 443 samAja ane dharmanA dhAraNa mATe anubhavI mahApuruSoe je niyamo darzAvyA che. tethI viruddha nahi cAlavAnI manovRtti te lokaviruddha-tyAgano marma che. bIjA paMcAzakamAM kahyuM che ke :savvassa ceva niMdA, visesao tahaya guNasamiddhANaM / ujudhammakaraNa hasaNaM, rIDhA jaNa pUyaNijjANaM // 8 // bahujaNa viruddhasaMgo, desAdAcAralaMghaNaM ceva / uvvaNa bhogo a tahA, dANAi vipayaMDamanne u // 9 // sAhuvasaNaMmi toso, sai sAmatthaMmi apaDiAro ya / emAiAi~ itthaM logaviruddhAiM NeNAiM // 10 // bhAvArtha - koInI paNa niMdA karavI te lokaviruddha che, temAM paNa guNavAnonI niMdA vizeSatayA lokaviruddha che. saraLa (bhoLA) mANasanI dharmakaraNanI(mAM thatI bhUlo)nI hAMsI karavI, lokomAM mAnanIya-pUjanIya hoya teonI halakAI-apamAna karavuM, (1) jenA ghaNA virodhI (varI) hoya tenI sobata karavI, deza-kALa-kula vagerenA AcAronuM ullaMghana karavuM-arthAta te te vyavahArothI viruddha cAlavuM, deza-jAti-kuLane na zobhe tevo ubhaTa veSa, bhoga karavA vagere lokaviruddha che. uparAMta dAna-tapa vagere karIne lokamAM jAhera karavuM (moTAI dekhADavI) tene paNa anya AcAryo lokaviruddha kahe che, (2) tathA sAdhu-sajjano upara saMkaTa Ave temAM khuzI thavuM, sAmarthya chatAM bacAvavA mATe udyama nahi karavo, e vagere lokaviruddha kAryono mAre tyAga thAo. -dharmasaMgraha bhASAM. bhAga.1, pR. 45ra gurunA-pUba-vaDIlo pratye Adara-bhAva ane bhakti. "guru-zabdathI sAmAnya rIte dharma-guru, vidyA-guru ke kalA-guruno bodha thAya che tathA vyAvahArika rItie mAtA-pitA ane anya vaDIlone paNa guru kahevAmAM Ave che. tethI vaDIlo-murabbIo pratye Adara-bhAva ane bhakti e "gurujana-pUjA'nuM rahasya che. pasthirapAM-paropakAra. Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4440 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 para eTale bIjAnAM, artha eTale prayojana ane karaNa eTale pravRtti. matalaba ke bIjAnuM bhaluM karavuM, te 'parArtha-karaNa' agara paropakAra kahevAya che. A jAtano paropakAra be rIte thAya che) : eka 'laukika' ane bIjo 'lokottara;' athavA eka 'vyAvahArika' ane bIjo 'pAramArthika' temAM 'laukika upakAra' anna, vastra, auSadha, dhana, vasati tathA anya jarUriyAtanI vastuo ApavAthI ke jarUranA prasaMge madada karavAthI thAya che ane 'lokottara upakAra' Atma-jJAna ane tene prApta karavAnAM sAdhano batAvavAthI tathA tene anukUla saMyogo karI ApavAthI thAya che. zrItIrthaMkaradevo tathA dharmAcAryo zuddha dezanA vaDe samasta jagata para mahAna upakAra kare che, te A dRSTie. sumukhono tanvayaLa-sevaLA-sadguruno yoga ane temanAM vacana pramANe cAlavAnI zakti. paMcamahAvratadhArI zuddha sAdhune 'zubhaguru'-sadguru kahevAmAM Ave che. temano saMbaMdha parama bhAgyanA yogathI thAya che. ane jo temanA zAstrAnusArI upadeza pramANe cAlavAmAM Ave, to jarUra Atma-kalyANa sAdhI zakAya che. tethI e prakAranI bhAvanA ahIM pragaTa karavAmAM AvI che. AmavamaNaMDa-bhavobhava akhaMDa rIte, jyAM sudhI janmamaraNanA pherA karavA paDe tyAM sudhI saMpUrNa rIte. variSnapha pha vi...calALa-he vItarAga ! tamArA pravacanamAM (tamArA AgamomAM) jo ke 'niyANuM' bAMdhavAnI eTale tapa-japAdi dharmakaraNInA phalanI vAsanA rAkhavAnI ke sATuM karavAnI manAI pharamAvI che, tema chatAM huM to evI abhilASA karuM chuM ke 'dareka bhavamAM tamArAM caraNonI sevA karavAno yoga mane prApta thajo.' tapa-japanAM phaLanI sAMsArika icchA vAsanA, te ja vAstavika rIte 'nidAna-baMdhana' che, tIrthaMkaronAM caraNonI sevAnI abhilASA karavI, te 'nidAna' nathI; te to vAstavika rIte 'samyaktva' ja che. Tuvastu-vao-du:khano kSaya. Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jaya vIyarAya' sUtra 0 445 'duHkha' e vAstavika sthiti nahi, paNa eka prakAranuM saMvedana che; eTale ke je pramANamAM tene vedavAmAM Ave che, te pramANamAM teno anubhava thAya che. dAkhalA tarIke, be mANasane eka sAthe evA samAcAra maLe ke tamArA dhaMdhAmAM khoTa gaI che, to eka mANasa je vadhAre samaju che tene sAmAnya 'du:kha' thAya che, athavA nathI paNa thatuM; jyAre ochI samajavALo mANasa te aMge puSkaLa 'duHkha' anubhave che ane aneka prakArano valopAta kare che. eTale sAcI samajaNa prApta thavI te ja 'duHkha-nAza'no upAya che ane te vItarAga bhagavAnathI prApta thAya che. jammU-vao-karma-baMdhanamAMthI mukti, mokSa. rAga ane dveSavALI saghaLI pravRttio karma-baMdhananuM kAraNa che. temAM uttejananuM pramANa jeTaluM vadhAre teTaluM karma-baMdhana vadhAre majabUta bane che. A sthiti dUra karavA mATe zAstrakAroe 'saMvara' ane 'nirjarA' nAmanAM be tattvonuM varNana kareluM che. temAM 'saMvara' e AvatAM karmone rokavAno upAya che ane 'nirjarA' e vaLagelAM karmone kheravavAno upAya che. bIjI rIte kahIe to 'saMvara' e 'yama ane niyama' rUpa che. ane 'nirjarA' e 'tapazcaryA' rUpa che. koI paNa AtmAe karma-baMdhanamAMthI mukti meLavavI hoya to te mATe teNe jAte prayatna karavo paDe che. koInI kRpA ke maherabAnIthI mukti prApta thatI nathI; eTale karma-baMdhanamAMthI mukti mAgavAno artha evI zakti- evo puruSArtha pedA karavAno che ke jenA vaDe karmono kSaya thaI zake. samAhi-maraNaM-samabhAva-pUrvakanuM maraNa. "odi-nAmo-samakita. samyaktva, ke samyagdarzananI prApti, mokSamArganAM sAdhanono lAbha. saMpannaka maha x, turtta nAnha ! paLAma-raLa-he nAtha ! tamane praNAma karavAthI e badhuM mane sAMpaDajo. (5) artha-saMkalanA he vItarAga prabhu ! he jagadguru ! tame jayavaMta varto. he bhagavan ! tamArA sAmarthyathI mane saMsAra pratye vairAgya pragaTo, mokSamArge cAlavAnI Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 4460zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 zakti prApta thAo. he prabho ! mane evuM sAmarthya prApta thAo ke jethI mAruM mana sarvajana-nindita evuM koI paNa kArya karavA mATe prerAya nahi, gurujano pratye Adara-bhAva anubhave ane anyanuM hita karavA mATe ujamALa bane. vaLI he prabho ! mane saguruno yoga sAMpaDajo, tathA temanAM vacano pramANe cAlavAnI zakti prApta thajo. A badhuM jyAM sudhI mAre saMsArano phero karavo paDe, tyAM sudhI akhaMDa rIte prApta thajo. 2. he vItarAga ! tamArA pravacanamAM jo ke niyANuM bAMdhavAnI eTale tapa-japanAM phaLanI vAsanA rAkhavAnI manAI pharamAvI che, tema chatAM huM to evI abhilASA karuM chuM ke dareka bhavamAM tamArAM caraNonI sevA karavAno yoga mane prApta thajo. 3. he nAtha ! Apane praNAma karavAthI duHkhano nAza thAya, karmano kSaya thAya, samakitanI sparzanA thAya ane mRtyu-vakhate saMpUrNa samabhAva rahe tathA aMtasamayanI ArAdhanA barAbara thAya tevI paristhiti utpanna thajo, 4 - sarva maMgalomAM mAMgalyarUpa-arthAt maMgala mAtrAmAM uttama maMgalasvarUpa, sarva kalyANonAM kAraNarUpa ane sarva dharmomAM zreSTha evuM jainazAsana jayavaMtuM varte che. 5 (6) sUtra-paricaya paramapadane pahoMcavAnA be prazasta mArga che : te mATe kahyuM che ke"jJAna-yiAkhyAM mokSa' "jJAna ane kriyA vaDe mokSa prApta thAya che." yogazAstrakAra maharSi pataMjalie kriyAyoganI vyAkhyA karatAM jaNAvyuM che ke"tapa, svAdhyAya ane Izvara-praNidhAna e kriyAyoga che. tA:svAdhyAyezvara-pranithAnAni kriyAyo : ' (pAtaMjala yogazAstra -1). bIjA zabdomAM kahIe to mana, vacana ane kAyAnI zuddhi karavI, jJAnanI vRddhi karavI ane prabhu-bhaktimAM lIna rahevuM te mokSa meLavavAnI kriyA che. A traNa kriyAo jo ke anyonya saMkaLAyelI che ane ekabIjAnAM kAraNarUpa che, to paNa apekSAe prabhu-bhaktinuM mahattva vizeSa che, kAraNa ke cittamAMthI Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya vayarAya" sUtra 0447 rAga-dveSAdi kleza dUra karavA mATe te puSTa AlaMbana che. zAstromAM "anuSThAno mukhyatve pAMca prakAranAM kahyAM che :- "(1) viSa, (2) gara, (3) ananuSThAna, (4) tahetu ane (5) amRta". temAM (1) labdhi, kIrti Adi spRhAthI je "anuSThAna karavAmAM Ave che, te viSAnuSThAna' kahevAya che. (2) A lokanA bhogo vize niHspRhatA, paraMtu parabhavamAM divya bhogo bhogavavAnI abhilASAthI je "anuSThAna karavAmAM Ave che , te "garAnuSThAna" kahevAya che. (3) koI paNa prakAranI spRhA vinA paraMtu kaMI paNa samajayA vinA je "anuSThAna karavAmAM Ave che, te "anaSThAna kahevAya che. (4) muktimArganA anurAgathI zubhabhAvayukta je ananuSThAna karavAmAM Ave che, te "tahetu anuSThAna' kahevAya che. ane (5) je "anuSThAna' zuddha zraddhApUrvaka ane paramasaMvegathI bhAvita thayelA mana vaDe eTale ke bhava-nirveda-pUrvaka karavAmAM Ave che, te "amRtAnuSThAna kahevAya che. A anuSThAnomAM pahelAM be anuSThAno tyAjaya che, chellAM be anuSThAno prazasta hoIne upAdeya che ane vacaluM ananuSThAna heya hovA chatAM dharmanA viSayamAM mugdhabuddhivALA jIvone kathaMcita upAdeya kaheluM che. vaLI zAstrakAro kahe che ke-"anuSThAna'nI saphalatAno AdhAra praNidhAna, pravRtti ane vighna-jaya" para rahelo che. "praNidhAna eTale dhyeya pratyenI ekAgratA, dhyeya pratyenI aTala zraddhA ke dhyeyane pahoMcavAnI apUrva Atma-zraddhA. jyAM sudhI "anuSThAna' karavAnI A taiyArI hotI nathI, tyAM sudhI puraSArtha joIe tevo khIlato nathI, athavA khIle che to dhyeya para kendrita nahi thavAnA kAraNe tenuM yatheSTa phala AvI zakatuM nathI. tethI "praNidhAna' e "anuSThAna'nuM prathama pagathiyuM che. "pravRtti" eTale kAryano AraMbha, kAmanI zarUAta ke vidhivata AcaraNa. jyAM sudhI "anuSThAna karanAra te aMge yogya "pravRtti karato nathI, eTale ke te aMge vidhivat AcaraNa karato nathI, tyAM sudhI tenuM yatheSTa phala AvI zakatuM nathI; mATe ja mananA daDha saMkalpanI jema "pravRtti' nAM pagalAM paNa makkama ja bharavAM joIe. ane to ja saphaLatA prApta thavAno saMbhava che. viSNa-jaya' eTale mArgamAM AvatI muzkelIone oLaMgavAnI kuzaLatA athavA mArgamAM AvatA aMtarAyone dUra karavAnI kAbeliyata. A Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4480zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 jagatamAM "zreyAMsi vahuvijhAni' eTale sArAM kAmamAM ghaNAM vipno upasthita thavAno saMbhava hoya che, paraMtu sujJa puruSo tenAthI jarA paNa akaLAtA nathI ke hiMmata hAratA nathI. teo to e vidgono pracaMDa puruSArthathI sAmano kare che ane jayAre tenA para saMpUrNa jaya meLave che, tyAre ja jaMpe che; A rIte jyAre teo saghaLAM vidgone, saghaLA aMtarAyone vaTAvI jAya che, tyAre siddhi avazya prApta thAya che ane e rIte siddhi prApta karanArAo ja teno viniyoga-pAtra jIvamAM dAna karavAnA sAcA adhikArI banI zake che. caityavaMdana'nI kriyA paNa eka prakAranuM dhArmika anuSThAna hoIne teno vicAra A daSTabiMduthI karavo joIe. je "caityavaMdana', koI paNa prakAranI labdhi meLavavA mATe ke kIrti prApta karavA mATe karavAmAM Ave te "viSAnuSThAna che. je caityavaMdana' A lokanA nahi paraMtu paralokanA divya bhogo prApta karavA mATe karavAmAM Ave, te "garAnuSThAna' che. je "caityavaMdana" kaMI paNa samaja vinA ke samajavAnI vRtti vinA karavAmAM Ave, te "ananuSThAna' che. "je caityavaMdana' mokSaprAptinA hetuthI karavAmAM Ave, te "tadhetu-anuSThAna' che ane je "caityavaMdana" zuddha zraddhApUrvaka tathA parama saMvegathI bhAvita thayelA mana vaDe eTale ke bhavanirveda-pUrvaka karavAmAM Ave te "amRtAnuSThAna' che. caityavaMdanathI samyabhAva utpanna thAya che, tenA vaDe sakala karmano kSaya thAya che ane tethI sakala kalyANanI prApti thAya che." ema je jJAnI puruSoe kahyuM che, te A prakAranA "caityavaMdana'ne mATe che. "caityavaMdana'nI saphaLatAno AdhAra "zubha praNidhAna' upara rahelo che. A sUtramAM tevuM praNidhAna mukhya hovAthI te "paNihANa-sutta-praNidhAnasUtranA nAme oLakhAya che. A sUtrano prAraMbha "ya vIyarayA gaya guru !' e zabdothI thAya che. temAM "gaya' zabda vijayano sUcaka tathA utsAha ane AnaMdano dyotaka hoIne maMgalarUpa che. A vijaya "vItarAga' eTale rAga ane dveSathI sarvathA para thayelA paramAtmAno IcchavAmAM Avyo che, eTale temAM vItarAga' ane vItarAgatA' pratye parama zraddhA vyakta karavAmAM AvI che. matalaba ke jyAM Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya vIyarAya" sUtra449 vItarAgatA' che, tyAM vijaya che; ane jyAM "sarAgatA' che, tyAM parAjaya che. A saMsAramAM puruSottamapaNuM prApta karavAne mATe athavA sakala karmamAMthI mukta thavA mATe athavA to anirvacanIya sukhanI prApti karavA mATe "vItarAgatA' sivAya anya koI upAya nathI ane tethI ja "vItarAga"ne tathA "vItarAgatAne vaMdana karavAmAM Ave che. vaLI evA rAga-dveSa rahita mahApuruSa ja jagatanA sAcA guru hoIne-jagatane sAcuM jJAna ApanAra hoIne temane "paramaguru' tarIke saMbodhana karavAmAM AvyuM che. A rIte sUtrano prAraMbha deva ane guru pratyenI amita zraddhApUrvaka karavAmAM Avyo che. tyAra pachI zrI arihaMtadevanA mahAna upakAra pratye kRtajJatA darzAvavA mATe jaNAvyuM che ke roDama tuda pamAvo mayavaM !' he bhagavan! tamArA prabhAvathI, tamArA zAsananA prabhAvathI, tamArA pravacanamAM tame je satya siddhAMto pratipAdita karyA che, tenA baLathI mArI have pachI jaNAvelI bhAvanAo saphaLa thajo. bhava-nirveda A bhAvanAonI yAdImAM prathama abhilASA ma-niblema eTale bhava-nirveda karavAmAM AvI che, kAraNa ke tenA sivAya citta-samAdhi athavA vItarAgatA pragaTa thatI nathI. yogadarzanakAre paNa yogazAstramAM jaNAvyuM che ketIsaMvepAnAmA.'--jene tIvra "saMvega' tIvra "bhava-nirveda utpanna thAya che, tene jaladI samAdhi prApta thAya che. A rIte mukhya abhilASA bhavanirveda karavI te amRtAnuSThAnano prayatna che ane tethI sarvathA prazasta che. je nara-nArIne "bhava-nirveda' thato nathI, te mokSanA mArganuM anusaraNa karI zakatA nathI. te mATe zrI haribhadrasUrie ane zrI hemacaMdrAcArye yogya ja kahyuM che ke "ra di mavanirvigho mokSA yatane ' "bhava-nirveda' zabdathI ahIM sAMsArika sukho pratyeno aNagamo, kAma-bhogo pratyenI virakti ane pharI pharIne janma na levo paDe te jAtanI pravRtti karavA taraphanuM daDha valaNa pradarzita thAya che. mArgAnusAritA bhava-nirveda pachI "mArgAnusAritA' eTale mokSanI sthitie Jain Educhlipi? R ational Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4500zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 pahoMcavAnA mArganuM anusaraNa karavAnI zakti icchavAmAM AvI che. zAstrakAronA abhiprAyathI A mArga eka prakArano, be prakArano, traNa prakArano, cAra prakArano yAvat aneka prakArano che. samabhAvamAM sthira rahevuM te eno eka prakAra che. rAga ane dveSane jItavA te enA be prakAro che. mana, vacana ane kAyAnI zuddhi karavI, athavA manodaMDa, vacanadaMDa ane kAyadaMDano parihAra karavo e tenA traNa prakAro che ane darzana, jJAna, cAritra tathA tapanuM sevana karavuM athavA dAna, zIla, tapa ane bhAvane anusaravuM e tenA cAra prakAro che. pAMca iMdriyono vijaya, cha kAyanA jIvonI rakSA, sAta bhayasthAnono tyAga, ATha prakAranA madano vijaya, nava prakAre brahmacaryanuM pAlana, dasa prakArano yatidharma vagere tenA vizeSa prakAro paNa zAstromAM darzAvelA che. iSTaphala-siddhi mokSamArganuM anusaraNa dharmArAdhana vaDe thAya che, dharmArAdhana mATe cittasvAthyanI jarUra che ane te abhimata arthanI niSpattithI thAya che, tethI trIjI mAgaNI ISTaphala siddhinI karavAmAM AvI che lokaviruddha-tyAga anuSThAtAe A rIte caityavaMdananI aMtargata rahelI bhAvanA bhavanirveda, mArgAnusArItA ane ISTaphala-siddhino khyAla saMpUrNa rIte spaSTa karyA pachI tenI pUrvabhUmikArUpa keTalAMka kartavyo vicAravAnA rahe che. temAMnuM prathama kartavya no viruddha-jvAbo-eTale ziSTajana-nirjita pravRttino tyAga che. te saMbaMdhamAM pUrvamaharSioe kahyuM che ke : savvassa ceva niMdA, visesao taha ya guNa-samiddhANaM / ujudhammakaraNa-hasaNaM, rIDhA jaNa-pUyaNijjANaM // 1 // bahujana-viruddha-saMgo, desAcArassa laMghaNaM ceva / uvvaNabhoo a tahA, dANAivipayaDamanneo // 2 // sAhu-vasaNammi toso, sai sAmatthammi appaDiyAro a / mArUADuM rUlya, no-viddhAvuM ne gADuM rUA.'' Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya vIyarAya sUtra 0 451 "badhAnI niMdA (kuthalI) vAMkuM bolavuM ane khAsa karIne vizeSa guNavAnanI niMdA karavI; jeo saraLatApUrvaka dharmanuM anusaraNa kare che, temane hasI kADhavA; bahujana-mAnya pUjyonI avajJA karavI; ghaNA lokothI viruddha vartana karanArano saMga karavo, loko jene atyaMta dhikkAratA hoya tenI sobata karavI; prasiddha dezAcAranuM ullaMghana karavuM, nirlajja atyaMta bhogavilAsa karavo; chatI lakSmIe koIne dAna na ApavuM; sAdhu puruSone saMkaTa thAya temAM athavA temane satAvavAmAM AnaMda mAnavo ane chatI zaktie te vyasana-saMkaTano pratikAra na karavo; e vagere kAryo loka-viruddha jANavAM." gurujana-pUjA bIjAM kartavya "lujhana-pUgA' eTale gurujano pratye tathA guNavaMta vyaktio pratye sanmAnanI bhAvanA ane AdaranI kriyA che. jeo A guNa keLavI zakatA nathI, teo guNono saMcaya karI zakatA nathI; eTale pariNAme vikAsa sAdhI zakatA nathI. gurujana-pUjA e kRtajJatA-guNanuM ja bIjuM svarUpa che. kRtajJatA-AdhyAtmika vikAsa mATe atyaMta jarUrI che. parArtha-karaNa - trIjAM kartavya paratthara-eTale bIjAnuM bhaluM karavAnI vRtti tathA pravRtti che. paramArthathI mokSa-mArgano upadeza ane te raste vALavAno prayatna e paropakAra che, jyAre vyavahArathI anna, vastra, raheThANa, auSadha ke zikSaNa ApavuM tathA anya madada karavI te "paropakAra che. A baMne prakAranA paropakAro bhUmikAne anusAre kartavya che, tethI tenI abhilASA prakaTa karavAmAM AvI che. zubhaguru-yoga. cothuM kartavya "saddaguruno yoga che. guru-vacana-sevanA pAMcamuM kartavya gurunAM vacana pramANe-upadeza pramANe cAlavAnI zakti che, jenuM mahattva pratIta che. A badhI vastuo bhava-nirvedanI pUrvabhUmikA tarIke icchavAnI che Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 ane te pramANe jIvana keLavavAnuM che. A rIte jIvana gALanArane jo ke bahu bhavo karavA paDatA nathI, to paNa jeTalA bhava karavA paDe, te badhA bhavomAM uparokta ATha vastu akhaMDapaNe prApta thAya evI abhilASA pragaTa karavAmAM Ave che. je bhavamAM dharma karavAnuM sAdhana prApta thatuM nathI, athavA sAdhana prApta thavA chatAM dharmanuM ArAdhana karavAmAM AvatuM nathI, te bhava sudra kIDAonA jIvananI jema eLe gayo gaNAya che. trIjI gAthAmAM jaNAvyuM che ke-"he vItarAga prabhu ! tamArA siddhAMtamAM tapa, japa Adi dharma-karaNInA phaLanI Asakti karavAnI manAI che, to paNa huM A caityavaMdanarUpa (caityavaMdananA vidhino praNidhAnasUtra eka mukhya aMza hovAthI) dharma-karaNInuM e phaLa mAgI lauM chuM ke mane tamArAM caraNonI sevA bhavobhava hojo." A abhilASA koI paNa jAtanI mamatA ke AsakitathI rahita hoIne tene "nidAna-baMdhana' kahI zakAya nahi, paraMtu gAthA racanAre viziSTa zailIno upayoga karIne e vAtane vadhAre puSTa karI che ke caityavaMdana karanAre vItarAga-caraNanI niraMtara sevA karavA sivAya anya koI paNa vastunI apekSA rAkhavAnI nathI. cothI gAthAmAM duHkhano kSaya "karmano kSaya", "samAdhi maraNa" ane bodhilAbhanI bhAvanA bhAvavAmAM AvI che, te paNa dareka rIte yukta ja che; kAraNa ke jyAM sudhI sAdhaka duHkhanA vicAramAMthI mukta thato nathI, tyAM sudhI dharma-dhyAna karI zakato nathI. ahIM "du:kha-nivAraNano artha vizeSa sAdhanonI icchA nahi, paNa duHkha na vedAya tevI samaja ane tevuM Atmabala paNa che. "karmano kSaya' e spaSTa rIte mokSanI abhilASA che ane "samAdhimaraNa' e "saMlekhanA-pUrvakanuM "paMDita-maraNa che ke jenI bhAvanA pratyeka mumukSue rAkhavI ghaTe che. A badhI vastuonuM mULa "bodhi-lAbha' che, eTale aMtima zubhecchA tenI karavAmAM AvI che. A rIte praNidhAna-sUtra dvArA caityavaMdananI pUrNAhuti thatI hovAthI aMtyamaMgala' tarIke "sarvama' vALo zloka bolavAmAM Ave che. jainazAsana sarva maMgalomAM mAMgalyarUpa che, sarva kalyANanA kAraNarUpa che ane sarva dharmomAM zreSTha che; tethI te sadA jayavaMtuM varte che." A bhAvanA Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaya viyarAya' sUtra 0453 samyagdarzananI puSTi karanArI hoIne aMtya maMgala tarIke tenuM uccAraNa susaMgata che. A sUtranI prathama be gAthA muktAzukti-mudrA vaDe eTale be hAtha kamaLanA DoDAnA AkAre bhegA karIne lalATe lagADIne bolavAmAM Ave che, je vinaya ane bhaktinuM lakSaNa che. A be gAthAo para zrI haribhadrasUrie lalitavistarA ce. vR. mAM, zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranI svopajJavRttimAM, zrI zAMtyAcArye ce IyavaMdaNa-mahAbhAsamAM ane zrI devendrasUrie devavaMdanabhASyamAM vivaraNa kareluM che. A sUtramAM sarva varNa 191 ane temAM guru 19 tathA laghu 172 che. (7) prakIrNaka A sUTAnI pahelI be gAthAo upara zrI haribhadrasUrie lalitavistarA nAmanI ce. vR.mAM, tathA zrI abhayadevasUrie paMcAzaka vRttimAM vivaraNa kareluM che. zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA svopajJavivaraNamAM ane zrI deveMdrasUrie devavaMdana bhASyamAM paNa tenI prathama be gAthAo para vivaraNa kareluM che. saM. 1501mAM zrI hemahaMsagaNie racelA SaDAvazyaka bAlAvabodhamAM jaNAvyuM che ke A sUtranI pahelI be gAthA gaNadhara-kRta che ane bAkInI gAthAo pUrvAcArya-kRta che. zrI zAMtyAcAryavRta ceIyavaMdaNamahAbhAsamAM A sUtranI trIjI tathA cothI gAthA najare paDe che, paraMtu tenA kramamAM taphAvata che. hAla je gAthA cothI bolAya che, e temAM sahuthI pahelI ApelI che. chello saMskRta zloka laghuzAMti-stavanA tathA bRhacchAtistavanA aMtamAM paNa bolAya che tathA mAMgalika prasaMgonI pUrNahutimAM paNa teno upayoga thAya che. Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. ceiyathaya-suttaM [caityastavaH] 'mArita-yeyA' sUtra (1) bhUrA arihaMta-ceiyANaM karemi kAussaggaM / vaMdaNa-vattiyAe pUaNa-vattiyAe sakkAra-vattiyAe sammANa-vattiyAe bohilAbha-vattiyAe niruvasagga vattiyAe, saddhAe mehAe dhiIe dhAraNAe aNuppehAe vaDDamANIe, ThAmi kAussagga // (2) saMskRta chAyA arhat-caityAnAM karomi kAyotsargam / vandana-pratyayaM pUjana-pratyayaM satkAra-pratyayaM sanmAna pratyayaM bodhilAbha-pratyayaM nirupasarga-pratyayaM, zraddhayA medhayA dhRtyA dhAraNayA anuprekSayA varddhamAnayA tiSThAmi kAyotsargam // __ (3) sAmAnya ane. vizeSa artha, arihaMta-ceiyANaM-[arhat-caityAnAm] -mahat caityonA, miitpratimAonAM. 'arhat 'nu 'caitya'te. arhaccai tya. tenu sAnu parDavayana 'arhaccaityAnAm.' arhat-rita, neizva2. caitya-bhUti, pratimA. 'citta' ne 'varNa dRDhAdibhyaSTayaNa ca vA' (si. I. 1. 7-1-58) sUtrathI 'TyaNa' pratyaya vAgavAthI 'caitya' 16 baneko cha. 'citta' mese aMta:429, teno mA tenu ma te 'caitya'. arthAt maMta:42ma bhAva utpanna kare, te caitya kahevAya che. zrI arihaMtadevanI mUrtio ke pratimAo Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMta-ceIyANaM sUtra 0 455 cittamAM uttama samAdhirUpa bhAvane utpanna kare che, tethI tene caitya kahevAya che. A cU.mAM ahaMtu caityano artha arihaMtonI kASThakarmAdi pratikRti karavAmAM Avyo che. vizeSa vivaraNa mATe juo sUtra 11-5. mi-vimi-karuM chuM. 3pa-[vAyotsana-kAyotsarga. vizeSa vigata mATe juo sUtra 6. vaMdrA-vattiyANa-[vana-pratyayam-vaMdana nimitte, vaMdana mATe. vandrana'no "pratyaya' te "vandana-pratyaya,' tenuM bIjInuM ekavacana vandra-pratya. ahIM "vattiyAA' zabda "vattatha'nA arthamAM che, tethI teno saMskAra "pratyayam' karelo che. zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranI svopajJavRttimAM jaNAvyuM che ke "vattA DrAIvAtsiddhavaM sarvatra draSTavyam " "vattiyANa evo prayoga ArSavathI siddha thayelo che ane sarvatra ema samajavAnuM che. vana-namaskAra, praNAma, abhivAdana. te be prakAre thAya che : dravyathI ane bhAvathI. temAM mastaka namAvavuM, hAtha joDavA, ghUMTaNe paDavuM te 'dravya vaMdana che ane sAmAnI mahattAno tathA potAnI laghutAno svIkAra karavo e bhAvavaMdana" che. pUtra-vattiyANa-pUna-pratyayana-pUjana nimitte, pUjana mATe. pUna-pUjA, ArAdhanA, upAsanA. te be prakAre thAya che : dravyathI ane bhAvathI. temAM je pUjA, ArAdhanA ke upAsanA sugaMdhI cUrNa, puSpa vagere vaDe thAya te 'dravya-pUjana" kahevAya che. ane nitya, bhakti Adi prazasta bhAvo vaDe thAya te "bhAva-pUjana' kahevAya che. - sAdhune svayaM dravyapUjana karavAno niSedha che; paraMtu bIjAone te vize upadeza ApavAno niSedha nathI, temaja tenI anumodanA karavAno paNa niSedha nathI. -(dharmasaMgraha bhAga 1. pR. 426) sakSara-vattiyANa-sAra-pratyayana-satkAra nimitte, satkAra mATe. sarvA-AdarakaraNa. te paNa be prakAre thAya che : dravyathI ane bhAvathI. temAM UThIne sAmA javuM, Asana ApavuM, vaMdana karavuM, bhaktapAna Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4560 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 tathA vastrAdi ApavAM e 'dravya-satkAra' kahevAya che ane manamAM utkaTa AdarabhAva rAkhavo, te "bhAvasatkAra' kahevAya che. sA-vattiyA-[sanmAna-pratyayana-sanmAna nimitte, sanmAna mATe. sanmAna-stuti, stavana ke guNakIrtana. te be prakAre thAya che : dravyathI ane bhAvathI. temAM pANI vaDe stuti, stavana ke guNakIrtana karavuM te 'dravyasanmAna" kahevAya che ane prItipUrvaka vinayane aMgIkAra karavo te "bhAvasanmAna" kahevAya che. vahinAma-vattiyA-vidhinAma-pratyayana-bodhilAbha nimitte, bodhilAbha thavA mATe. vadhano nAma te vadhatA. vayitnAma-a-praNIta dharmanI prApti. vizeSa vivaraNa mATe juo sUtra 8-4. nisvasa-vattA -[nirupa-pratyayana-nirupasarga nimitte, mokSa meLavavA mATe. nipasa-upasargarahita sthiti, upadrava vinAnI avasthA. saMsAramAM sahuthI moTo upadrava janma, jarA ane maraNano gaNAya che ane tenAthI rahita sthiti te mokSa che, eTale nirupasa zabda mokSanA arthamAM vaparAyelo che. 'nismasa mokSa: nazupasamAve' ! (la. vi.) zraddhA-[zraddhaya-zraddhApUrvaka, potAnI icchAthI. zraddha-ruci, svakIya abhilASA, bhakti. "zrIvi' (paM. vR. pR. 39.) "zraddhA-ninomanAtha:' (A. TI. a. 5. pR. 787.) "paddhamavatyAtizaya sAminAtA rUtyace' (A. cU. a. 5. pR. 257.) yogaprakaraNamAM zraddhAno artha cittanI prasannatA thAya che, te mATe zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranI svopajJavRttimAM kahyuM che ke zraddhA pathyAtvamonIyakSapAma-podraprasAdamAvazvetasa: prasArinana-zraddhA mithyAtvamohanIya karmanA kSayopazamathI utpanna thanArI che ane udakaprasAdakamaNi(jalakAMta Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'arihaMta-ceiyANaM' sUtra 0 457 maNi)nI jema cittane svaccha karanArI che.' arthAt mithyAtva mohanIya karmano jeTalA aMze kSayopazama thAya che, teTala aMze 'zraddhA' utpanna thAya che. AM zraddhAthI citta upara zuM asara thAya che ?' teno uttara e che ke 'jema jalakAMta Nine koI paNa jaLAzayamAM nAkhavAmAM Ave to temAM rahelA kacarAne zIghra dUra karI jaLane svaccha banAve che, tema A 'zraddhA' saMzayAdi doSorUpI kacarAne dUra karIne cittane svaccha banAve che.' ahIM tevI zraddhAnI jarUra che, eTale temaNe vadhArAmAM jaNAvyuM che ke 'tayA zraddhA'-tevI zraddhA vaDe, 'na tu vatAmiyotinA' nahi ke koInA balAtkAra Adi vaDe.' ahIM Adi zabdathI lajjA, bhaya vagere samajavAM. keTalAka yogavizArado zraddhAno artha utkaMThA, samutkaMThA ke jijJAsA paNa kare che. zAstrakAroe cAra durlabha vastuonI gaNatarImAM zraddhAne khAsa sthAna ApeluM che. jemake : "vattari paramaMgaLi, tuALI, khaMtuLo / mANusattaM suI saddhA, saMjamaMmi ya vIriyaM // " prANIone cAra parama aMgonI prApti thavI durlabha che. te A rIte :- (1) 'manuSyatva' eTale manuSyajanmanI prApti, (2) 'zruti' eTale satzAstro sAMbhaLavAno yoga, (3) 'zraddhA' eTale jIva, ajIva Adi tattvonI ruci ane (4) 'saMyamane vize vIryanI sphuraNA arthAt saMyamI jIvana gALavAno puruSArtha. meddAd-[madhayA]-medhApUrvaka, buddhinI paTutAthI. methA-mati, buddhipaTutA. mehA mar3e maLIsA vijJALa dhI dhirUM buddhI'(pA. la. nA. gA-31) "mehA paphulluM na puna: vrataH' (A. cU. a. 5. pR. 257) zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranI svopajJavRttimAM medhAno artha karatAM jaNAvyuM che ke H- 'medhA ca sacchAstragrahaNapaTuH pApazrutAvajJAkArI jJAnAvaraNIya-kSayopazamakhacittadharma:- medhA e satzAstrone grahaNa karavAmAM kuzala ane pApazrutanI avajJA karanAro jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI utpanna thanAro eka prakArano cittadharma che.' tAtparya ke, jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI utpanna thatI je mati (buddhi) hitakArI ane ahitakArI Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 458 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 siddhAMtone samajavA jeTalI paTu che, te medhA gaNAya che. zrI hemacaMdrAcArye medhAno bIjo artha maryAdAvartIpaNuM karyo che. 'athavA medhayA maryAdrAtitayA' ane tenuM vizeSa spaSTIkaraNa karatAM jaNAvyuM che ke 'nAsamasatvena-asamaMjasapaNAthI nahi.' tAtparya ke je kArya game tema na karatAM vyavasthita rIte karavAmAM Ave te medhApUrvaka thayuM gaNAya. A. cU.mAM jaNAvyuM che ke keTalAka AcAryo 'medhA'no artha 'tadruLajJAnam' eTale tenA guNanuM vizeSajJAna evo kare che, to keTalAka AcAryo teno artha 'AsAtaLAvirahito taghne ya maLe tio kRti' eTale AzAtanAthI rahita ane tethI mArgasthita evo kare che.' fU-[dhRtya]-kRtipUrvaka, cittanI svasthatAthI. dhRti-manaHpraNidhAna, mananI vyAkulatA rahita sthiti, cittanI svasthatA. A. cU.mAM kahyuM che ke tiI momuddiALa, na tu rAmAnIti Ato-kRti eTale mananuM supraNidhAna (sArI rIte ekAgra thavApaNuM), nahi ke rAga, dveSa vagerethI Akula thavApaNuM.' zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranI svopannavRttimAM jaNAvyuM che ke 'mRtyA mana:samAdhinakSaLayA, na rAdveSAghAtatayA-kRti vaDe eTale mananI samAdhi (svasthatA) vaDe, nahi ke rAgadveSa vagerenI AkulatA vaDe.' saMghAcAra vRttimAM jaNAvyuM che ke 'nRtyA manasvArthyana, mana:samAdhivizeSita-prItyetvartha:-kRti vaDe eTale mananI svasthatA vaDe. arthAt mananI samAdhi(samAdhAna)thI vizeSatA pAmelI prIti vaDe.' dhAraLAC-[dhAravA]-dhAraNApUrvaka, guNanI avismRtithI. dhArA- avismRti, avismaraNa. la. vi.mAM kahyuM che ke 'dhArAadhivRtavazrvavismRtiH-dhAraNA eTale adhikRta vastunI avismRti.' zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranI svopakSavRttimAM kahyuM che ke "rva dhAraLayA adaMzuvismaraLarUpayA, na tu ta%0nyatayA-dhAraNA vaDe eTale arhadguNanA avismaraNa vaDe, nahi ke tenI zUnyatA vaDe.' anukhennAd[anuprekSa]-anuprekSApUrvaka, anuciMtanathI. Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMta-ceIyANaM sUtra 0459 anuprekSA-ciMtana, anuciMtana, punaH punaH smaraNa. sthAnAMgasUtranI TIkAmAM "anuprekSA'no artha "dvini' karavAmAM Avyo che. A. cU.mAM kahyuM che ke manupkSA nAma tattvaciMtana'-anuprekSA eTale tattvanA arthanuM anucitana.' zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranI svopajJavRttimAM jaNAvyuM che ke'manupkSaya rdaUInAva muhurmuhuranurona, na tad vaijjaina-anuprekSA vaDe eTale ahaMnA guNonuM ja punaH punaH smaraNa karavA vaDe, nahi ke tenA vaikalya vaDe." arthanuM ciMtana-manana karavuM. tene paNa "anuprekSA' kahevAmAM Ave che. pAMca prakAranA svAdhyAyamAM te cothA prakArano svAdhyAya che. te aMze uttarAdhyayana-sUtranA trIsamA adhyayanamAM kahyuM che ke "vAyaUT puchaUT jeva, taheva paricaThThaUT | aNuppehA dhammakahA, sajjhAo paMcahA bhave / " vAcanA (pATha levo), pRcchanA (zaMkAo pUchavI), parivartanA (zIkheluM saMbhArI javuM), anuprekSA (arthanuM ciMtana-manana karavuM) ane dharmakathA (anyane dharma kahevo, teno bodha karAvavo) e pAMca prakArano svAdhyAya che. tattvArthAdhigama sUtramAM "anuprekSA'ne svAdhyAyane trIjo prakAra mAnavAmAM Avyo che. vAvanApRcchanA-nuprekSAiDanA-thoMpazI: " (a. 9, 25.)-vAcanA, pUnA, anuprekSA, AmnAya ane dharmopadeza e svAdhyAyanA bhedo che. vaDDamALI-[vardhamAna-vRddhi pAmatI. apekSAvizeSathI dareka manovRttinA traNa prakAro paDe che. (1) hiyamAnA, (2) avasthitA ane (3) varlDamAnA. temAM je vRttino vega kramazaH ghaTato jAya te hIyamAnA kahevAya che, je vRttino vega sthira rahe te avasthitA kahevAya che ane je vRttino vega kramazaH vadhato jAya te varlDamAnA kahevAya che. A vizeSaNa zraddhA vagere pAMca padone lAgu paDe che. te mATe zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranI svopajJavRttimAM kahyuM che ke vardhamAnatati zraddhAdibhiH pratyekamabhisambadhyate-vardhamAnatayA se vizeSa. saddhAe mAhi Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 pratyeka padane lAgu paDe che.'* thAuM chuM. miAkaRi-*[tiSThAmiAyotsarja]-kAyotsargamAM sthira (4) tAtparyArtha 'ceya-thao-[caityastavaH]-je sUtramAM caityanI stavanA karavAmAM AvI che, te caitya-stava. devavaMdana bhASya(gAthA 36)mAM A sUtrane 'rephyathayuM" tarIke oLakhAvavAmAM AvyuM che. vaLI tenA prathama zabdo parathI te 'arihaMtaceiyANaM'nA nAmathI paNa oLakhAya che. devavaMdana bhASyamAM kahyuM che keceiythy saMpaya ticatta paya vanna dusayaguNatIsA // 36 // du cha saga nava tiya cha cau chappaya ci saMpayA payA paDhama | arihaM vaMdaNa saddhA anna suhuma eva jA tAva / abbhuvagamo nimittaM heU iga bahuvayaMta- AgArA / AgaMtuMga AgArA ussaggAvahi saruvaTTha // 38 // (annattha sUtrathI saMyukta) caityastavanI saMpadA 8 che, pado 43 che ane akSaro 229 che. te saMpadAonAM padonI saMkhyA anukrame 2, 6, 7, pAtaMjala yogazAstramAM samAdhinA upAyanI taratamatA mRdu, madhya ane adhimAtra evA traNa prakAro vaDe varNavI che ane adhimAtra upAyathI samAdhilAbha vadhAre jhaDapathI thAya che, evuM vidhAna kareluM che. + sUtranI zarUAtamAM mi jhAkassAM jaNAvyA pachI tAmi AmAMno prayoga zA mATe thayo che ? tevI zaMkA thAya tenuM samAdhAna e che ke vartamAnanI samIpamAM hoya te vartamAnarUpa ja gaNAya. e nyAye zarUAtamAM remi vhATasanuM e hamaNAM ja kAyotsarga karIza tevA arthamAM prayoga thayo che. A pramANe pUrve mAgelI kAyotsarganI AjJA rUpa kriyAno ane kriyAnI samAptino e banne kALa kacit e hovAthI vartamAnamAM te kriyAno prAraMbha karavAnuM jaNAvavA mATe mi jAhmAMno prayoga thayo che. -(dharmasaMgraha bhA. 1, pR. 428) Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'arihaMta-ceiyANuM' sUtra 0 461 9, 3, 6, 4 ane 6 che : (1) arihaMta, (2) vaMLa.. (rU) saddhAr...(4) annatya...(1) munnumatlRi... (6) vamAEa.. (7) nAva...(8) tAva. A ATha saMpadAonAM nAmo anukrame nIce pramANe jANavAM : (1) abhyupagama, (2) nimitta, (3) hetu, (4) ekavacanAMtAgAra,* (5) bahuvacanAMtAgAra, (6) AgaMtukAgAra, (7) kAyotsargAvadhi ane (8) svarUpa. saMpadA ane AlApakanI dRSTie arihaMta-ceiyANaM sUtra(caityastava)no pATha nIce mujaba racAyelo che : 1. azrupagama-saMpadA arihaMta-ceyALa chu, mi jADasamAM 2, zA 2. nimitta-saMpadA caMdra-vittiyAk rU, pUaLa-vattiyAya 4, sannAra vattiyAk 6, sammANa vattiyAe 6, bohilAbha - vattiyAe 7, niruvasagga-vattiyAe 2, IIRII 3. hetu-saMpadA saddhAe 9, mehAe 10, dhiIe 11, dhAraNAe 12, aNuppehAe 13, vaDDhamANIe 14, ThAmi kAussaggaM 15, // 3 // arihaMta-zveyALa mi vAsyanuM arhat caityonuM AlaMbana svIkArIne kAyotsarga karuM chuM-ka2vA icchuM chuM. caityavaMdananI kriyA prazasta bhAvonI vRddhi mATe karavAmAM Ave che, tethI temAM kAyotsarganI kriyA Avazyaka manAyelI che. zrI haribhadrasUrie caturtha paMcAzakamAM jaNAvyuM che ke : 'janma-vijJa-paramamaMto, vaM yaM ti vaiMti savvaL / muddA etthussaggo, akkhobho hoi jiNaciNNo // " "vidhipUrvaka karAyeluM 'caityavaMdana' karmaviSayane dUra karavA mATe parama * cArathI ATha sudhInI saMpadAo vize juo sUtra 8 (6). Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4620zrI zrAddha-pratikramaNa sUtraprabodhaTIkA-1 maMtra tulya che, ema sarvajJo kahe che. A caityavaMdana daramiyAna mudrAvidhAna karavuM joIe, temaja jinoe Acarelo nizcaya kAyotsarga karavo joIe. A kAraNe caityavaMdanamAM stuti, stavana ane praNidhAna karyA pachI kAyotsarga karavAmAM Ave che. A kAyotsarga karavAnI icchA rihaMta bhAI remi ' e e pado vaDe darzAvavAmAM AvI che. tethI te abhyapagama saMpadA' kahevAya che. A kAyotsarga sAmAnya nahi paNa vizeSa prakArano che, te darzAvavA mATe tenI AgaLa "arihaMta verUyA' pada mUkyuM che. teno spaSTa artha e che ke A kAyotsarga ahaMnAM caityo saMbaMdhI karavAno che-temanuM AlaMbana svIkArIne karavAno che. ahitanI pratimAnuM AlaMbana laIne je kAyotsarga karavAmAM Ave tene "AlaMbana-yoga" kahevAya che. zrI haribhadrasUrie teramA SoDazakamAM jaNAvyuM che ke "sthAnorNArthAlambanatadanyayogaparibhAvanaM samyak / paratattvayojanamalaM yogAbhyAsa iti tattvavidaH // 4 // " tattvanA jANakAro kahe che ke sthAna, UrNa, artha, AlaMbana ane nirAlaMbana e pAMca prakAranA yogano sArI rIte abhyAsa karavo te mokSamAM barAbara joDanAro hovAthI yogAbhyAsa kahevAya che. yogavizikAmAM temaNe A vastu vadhAre spaSTa karI che : mukkheNa joyaNAo, jogo savvo vi dhammavAvAro / parisuddho vinneo, ThANAigao biseseNaM // 1 // ThANannatthAlaMbaNarahio taMtammi paMcahA eso / dugamitthakammajogo, tahA tiyaM nANajogo u // 2 // "praNidhAnAdi AzayanI zuddhivALo sarve paNa dharmavyApAra mokSamAM yojanAro-joDanAro hovAthI "yoga jANavo, paraMtu ahIM sthAnAdigata vyApArane ja vizeSarUpe yoga jANavAno che. tAtparya ke yoganAn yo : evI vyutpatti pramANe artha karIe to je je dharmavyApAra parizuddha hovAne lIdhe Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "arihaMta-ceIyANaM sUtra 0463 mokSamAM joDe che, te saghaLA yoga kahevAya che, paraMtu ahIM teno vizeSa artha eTale rUDhivazAt arthasaMkoca pAmelo artha grahaNa karavAno che, eTale sthAnAdine lagato je dharmavyApAra te ja yoga samajavAno che. zAstramAM sthAna, UrNa, artha, AlaMbana ane nirAlaMbana ema pAMca prakArano yoga varNavelo che, temAMnA pahelA be prakAro karmayoga che ane pachInA traNa prakAro jJAnayoga che." sthAnayoga' eTale Asanasiddhi. te padmAsana, paryakAsana, daMDAsana vagere Asanono jaya karavAthI siddha thAya che. "UrNayoga eTale japa ke svAdhyAya. te yogakriyAmAM upayogI sUtrono vidhisara japa karavAthI tathA sUtrapAThono paddhatisara uccAra karavAthI siddha thAya che. "ardhayoga" eTale tattvabodha. te sUrano bhAva yathArthapaNe vicAravAthI siddha thAya che. AlaMbanayoga eTale AlaMbana vaDe cittanuM sthirIkaraNa. te rAgadveSa virahita jinezvaranI pratimAnuM AlaMbana levAthI siddha thAya che. ane "nirAlaMbanayoga' eTale bAhyaAlaMbana vinA cittanuM sthirIkaraNa te saccidAnaMdaghanasvarUpa siddha bhagavaMtanA svarUpanuM dhyAna karavAthI siddha thAya che. - A yogo paikI pahelA bemAM kriyAnI pradhAnatA che, eTale te kriyAyoga kahevAya che; ane pachInA traNamAM ciMtana, bhAva ke jJAnanI mukhyatA che, eTale te jJAnayoga kahevAya. yogazAstramAM dhyAnanI siddhi mATe-cittane sthira karavA mATe cAra prakAranAM dhyeyo darzAvyAM che, juo sUtra 7, 7) temAM trIjuM dhyeya rUpasthi" nAmanuM che, te A AlaMbana-yogamAM mukhya hoya che. te mATe yogazAstranA navamA prakAzamAM kahyuM che ke rAgadveSamahAmoha-vikArairakalaGkitam / zAnta-kAnta-manohAri sarva-lakSaNa-lakSitam // 8 // tIthikairaparijJAtayogamudrAmanoramam / akSNoramandamAnandaniHsyandaM dadadadbhutam // 9 // Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4640 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 jinendrapratimArUpamapi nirmalamAnasaH / nirnimeSadRzA dhyAyan rUpasthadhyAnavAn bhavet // 10 // "rAga, dveSa ane mahAmohanA vikArothI akalaMkita, zAMta, suMdara, manohara, sarve zubha lakSaNothI oLakhAtI, anya darzanakAroe nahi jANelI evI yogamudrAthI manorama, cakSuone ati AnaMda Ape tevo adbhuta rasa jharanArI jinendra bhagavAnanI pratimAnA rUpanuM nirmala mana karI nimeSa rahita dRSTie dhyAna karanAra rUpastha dhyAnavAn kahevAya che." arhacaitya, jinamUrti, jinabiMba ane jinapratimA e paryAyazabdo che. vaMdaNa-vattiyAe pUaNa - vattiyAe sakkAra - vattiyAe sammANavattiyAe bohilAbha vattiyAe niruvasagga-vattiyAe. vaMdananuM nimitta laIne, pUjananuM nimitta laIne satkAranuM nimitta laIne, sanmAnanuM nimitta laIne, bodhilAbhanuM nimitta laIne tathA mokSanuM nimitta laIne. kAyotsargamAM jinapratimAnuM AlaMbana je je nimittoe levAya che, tenuM spaSTIkaraNa vaMddaLa-vattiyALu Adi cha padothI karavAmAM AvyuM che, tethI te nimitta-saMpadA kahevAya che. jyAre arhat eTale tIrthaMkarano jIva devalokamAMthI cyavIne mAtAnA garbhamAM Ave che, tyAre traNe bhuvanamAM AnaMdanI eka apUrva laharI pharI vaLe che ane divya prakAza vagere utpanna thAya che. A vakhate avadhijJAna vaDe te kSetranuM nirIkSaNa karI rahelA zakrendra atyaMta rAjI thAya che ane mastake aMjali karIne be hAtha joDIne hRSTa-tuSTa mana vaDe 'namosthuLa ganiMtAnaM manavaMtANaM' Adi zabdo vaDe vidhipUrvaka vaMdanA kare che. AvI utkRSTa vaMdanA ka2vAno lAbha mane A kAyotsarga vaDe maLo, ema ahIM vicAravAnuM che. jyAre tIrthaMkarano janma thAya che, tyAre paNa vizvabharamAM AnaMdanuM vAtAvaraNa chavAI jAya che ane iMdrAdidevo potAnA kalpa mujaba temane meruparvata para laI jAya che ane tyAM ratnamayI zilA para snAtra Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMta-ceIyANaM' sUtra 0465 (jinAbhiSeka) vaDe je pUjana kare che, tevA utkRSTa pUjana karavAno lAbha mane A kAyotsarga vaDe maLo, ema ahIM vicAravAnuM che. tIrthaMkara prabhu UMcA rAjavaMzI kSatriyakulamAM janme che ane puNyaprakRti utkRSTa hovAthI sarvatra satkAra pAme che, vastrAbhUSaNA vaDe A prakArano utkRSTa satkAra karavAno lAbha mane A kAyotsarga vaDe maLo, ema vicAravAnuM che. kamalapatra jalamAM rahevA chatAM tenAthI levAtuM nathI, tema tIrthaMkaradevo saMsAramAM rahevA chatAM tenA bhogothI lepAtA nathI. tAtparya ke teo saMsAramAM virakta bhAve rahe che ane "bhagavaMta ! tIrtha pravartAvo" evA lokAMtika devonI vinaMtipUrvaka saMsArano tyAga karI pavitra pravrajayA dhAraNa kare che, te vakhate devo AvIne temanuM bhAre-sanmAna (dIkSA mahotsava) kare che. AvuM utkRSTa sanmAna karavAno lAbha mane A kAyotsarga vaDe maLo, ema ahIM vicAravAnuM che. pravrajita thayelA tIrthaMkaradevo darzanabodhi, jJAnabodhi ane cAritrabodhi vaDe anukrame zukla dhyAnamAM ArUDha thaIne cAra ghAtakarmano nAza karI kaivalyanI prApti kare che. je bodhi vaDe tIrthakaro yAvat kaivalyanI prApti kare che, te bodhino lAbha mane A kAyotsarga vaDe maLo, ema ahIM vicAravAnuM che. dharmanI ArAdhana barAbara cAlu rahe ane te vaDe jagatanA jIvo potAnuM kalyANa sAdhI zake te mATe tIrthaMkara devo dharmasaMghanI-dharmatIrthanI sthApanA kare che ane tIrthakara nAmakarmano upabhoga kare che, tyArapachI nirvANa najIka jANIne zailezIkaraNa dvArA sarva yogone rUMdhIne "ayogI kevalI' nAmanuM caudamuM guNasthAna prApta kare che ane dhanuSyamAMthI bANa chUTe tema zarIramAMthI chUTIne Urdhvagati vaDe siddhazilAmAM pahoMcI nirupasarga sthitine prApta kare che, tevA nirupasargano lAbha mane A kAyotsarga dvArA maLo, ema ahIM vicAravAnuM che. sthApanAnikSepanI bhakti vaDe prabhunI vibhinna avasthAone bhAvavAnuM vidhAna caityavaMdanabhASyamAM nIce mujaba karavAmAM AvyuM che : Jain Educho 30ational Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 bhAvijja avatthatiyaM piMDattha payattha rUvarahiyattaM / chaumattha kevalittaM, siddhattaM ceva tassattho // 11 // piMDastha, padastha ane rUparahita e traNa avasthAnI bhAvanA karavI. temAM piMDastha avasthA tIrthaMkara bhagavAna kevalajJAna pAme te agAunI chadmAvasthA sUcave che. padastha avasthA tIrthaMkara bhagavAna sarvajJa-sarvadarzI thayA te avasthA sUcave che ane rUparahita avasthA tIrthaMkara bhagavAna sarva karmathI mukta thaI siddha, buddha ane pAraMgata thayA te avasthA sUcave che. A rIte cha nimitto vaDe arhatanuM jIvana vicA2vAthI dharmadhyAnanI dhArA cAle che ane cittane sthira karavAnuM puSTa AlaMbana maLI rahe che. bIjI rIte vicArIe to cha nimitto kriyA ane phalano krama sUcave che. je ArAdhaka vaMdana, pUjana, satkAra ane sanmAna vaDe arhatnI ArAdhanA, upAsanA ke bhakti kare che, tene darzanabodhi, jJAnabodhi ane cAritrabodhino lAbha thAya che, ane tethI anukrame nirupasarga eTale mokSasukhanI prApti kare che. saddhAe mehAe dhiIe dhAraNAe aNuppehAe vaDDhamANIe ThAmi vAvampAM-mArI utkaTa icchA vaDe, yathArtha samajaNa vaDe, cittanI uttama svasthatA vaDe, prakhara dhAraNA vaDe ane vadhatI jatI anuprekSA vaDe kAyotsarga karuM chuM. saddhAr Adi sAta padone hetu-saMpadA kahevAmAM Ave che, kAraNa ke temAM kAyotsarganI siddhi karanArA hetuono-upAyono saMgraha karelo che. kAyotsarganI siddhi karavAno pahelo upAya zraddhA che. zraddhA eTale nijAbhilASa ke cittasaMprasAda. Ano tAttvika artha e che ke, jyAM sudhI kAyotsarga dvArA dharmadhyAna karavA mATe potAnI icchA na thAya ane e rIte cittamAM prasannatA prakaTe nahi, tyAM sudhI kAyotsarganI pravRtti saMbhavI zake nahi. vaLI AvI icchA thaIne nAza pAmatI hoya ke sAmAnya rUpe prakaTatI hoya to teTalA mAtrathI iSTa pariNAma AvI zake nahi, tethI e icchA vardhamAnA eTale utkaTa svarUpanI joIe. yogavizAradoe AvI zraddhAne Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMta-ceIyANaM' sUtra 0 467 mAtAnI upamA ApI che, kAraNa ke te game tevI viSamAvasthAmAM sAdhakanuM rakSaNa kare che. kAyotsarganI siddhi karavAno bIjo upAya "medhA' che. medhAno sAmAnya artha dhAraNAvatI buddhi thAya che, paraMtu ahIM prakaraNavazAt teno artha paTubuddhi ke nirmalabuddhi samajavAno che. je buddhi kAryane samajI zake, tenA svarUpano khyAla karI zake ane tenA hetune yathArthapaNe grahaNa karI zake te paTu ke nirmala kahevAya che. dhyAnano viSaya svarUpa ke phaLa vagerene barAbara jANato nathI, te dharmadhyAnamAM sthira kema thaI zake ? sUkSma ane vizada samajaNathI cittane eka prakAranuM samAdhAna prApta thAya che, je pravRttithI sthiratA mATe ati upayogI che. A samajaNa paNa vardhamAnA eTale yathArtha joIe. kAyotsarganI siddhino trIjo upAya "vRti' che. dhRti eTale vairya, saMtoSa ke cittanI svasthatA. Ano paramArtha e che ke je citta lAbhanuM kAraNa maLatAM harSanA AvezamAM AvatuM nathI ke hAninuM kAraNa upasthita thatAM zokamAM garakAva banI jatuM nathI paNa sadA saMtuSTa ane svastha rahe che, te ja dharmadhyAnamAM sArI rIte sthira rahI zake che. dhRti jeTalI uttama teTalI dhyAnanI siddhi vadhAre najIka. kAyotsarganI siddhino cotho upAya "dhAraNA' che. dhAraNA eTale dhyeyanI avismRti. pUrvakAle cittamAM paDelA saMskAranuM uddhodhana thAya tene smRti kahevAya ane tenAthI viparIta sthitine vismRti kahevAya. jyAM AvI vismRtino abhAva hoya tyAM dhAraNAnI upasthiti gaNAya ane te cittavRttionA pravAhane eka sarakho dhyeya tarapha laI jAya che. dhAraNAzakti jema jema prakhara thatI jAya che, tema tema dhyAnasiddhi najIka AvatI jAya che. kAyotsarganI siddhino pAMcamo ane chello upAya "anuprekSA che. anuprekSA eTale tattvaciMtana. vadhAre spaSTa kahIe to citta jyAre dhyeyanuM sUkSmAtisUkSma ciMtana karavA lAge che ane e rIte temAM lIna thatuM jAya che, tyAre anuprekSA vizada thaI kahevAya che. AvI anuprekSA jayAre vRddhi pAmatI utkRSTa koTie pahoMce che, tyAre cittanI vRttio dhyeyamAM tadAkAra thaI jAya Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4680 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 che ane te ja dhyAnasiddhi che.* (5) artha-saMkalanA atu-pratimAonA AlaMbana vaDe kAyotsarga karavA icchuM chuM. vaMdananuM nimitta laIne, pUjananuM nimitta laIne, satkAranuM nimitta laIne, sanmAnanuM nimitta laIne, bodhinA lAbhanuM nimitta laIne, tathA mokSanuM nimitta laIne mArI utkaTa icchA vaDe, yathArtha samajaNa vaDe, uttama citta svasthatA vaDe, prakhara dhAraNA vaDe ane vadhatI jatI anuprekSA vaDe kAyotsarga karuM chuM. (6) sUtra-paricaya AtmavikAsa, Atmonnati ke AtmoddhAra mATe anubhavI puruSoe je je mArgo batAvyA che, temAMno eka mArga "bhakti' paNa che. viSaya ane vikArathI bharelA mAnavInAM manane pavitra karavAne mATe te eka sacoTa upAya che. zrIharibhadrasUrie dharmabiMdumAM kahyuM che ke-"IH rite 4 mavati vi7STarna-virAma ti ' (a. 648) "bhagavaMta hRdayamAM rahevAthI kliSTa karmono nAza thAya che. kAraNa ke-"nanA nanavanathati'--jala ane agninI jema te baMnene paraspara viruddhabhAva che." eTale je hRdayamAM anaMta guNonA svAmI zrIarihaMta bhagavaMtane sthAna prApta thayuM hoya che, tyAMthI kliSTakarmanA utpAdaka ane poSaka evA rAga ane dveSa Adi doSo palAyana karI jAya che ane tethI svAbhAvika rIte ja te hRdaya pavitra bane che. A "bhaktino prAraMbha prazasta rAgamAMthI thAya che. jema jema te AgaLa vadhatI jAya che, tema tema temAMthI rAganuM tattva dUra thaIne "sama-rasa' athavA "sama-bhAva prakaTa thato jAya che ane e rIte tenuM aMtima pariNAma parAbhakti," "paravairAgya' ke 'bhAva-samAdhi'mAM Ave che. arihaMta devoe jIvananI unnati mATe je mArganuM avalaMbana lIdhuM, je mArgano anubhava * pAtaMjala yogazAstramAM jaNAvyuM che ke-"zraddhA, vIrya (dhAraNA), smRti (dhyAna) samAdhi ane prajJA vaDe asaMprajJAta yoganI siddhi thAya che.' bauddhoe paNa dhyAnasiddhi mATe lagabhaga AvAM ja sAdhano svIkAryA che. Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arihaMta-ceIyANaM sUtra 0469 lIdho, je mArge cAlIne teoe nirvANapadanI prApti karI ane je mArgano jagatane upadeza karyo, te mArgamAM ja sAdhakanuM citta coTI jAya che ane parama-zraddhAthI tenuM anusaraNa karatAM eka samaye te paNa nirvANapadane pAme che. A rIte "bhakti paNa muktino eka bhavya mArga hovAthI sujJa janoe tene satkArelo che, paMDita-puruSoe tene sanmAnelo che ane AtmavikAsanA parama abhilASI evA mumukSu janoe tene apanAvelo che. A mArganuM mukhya AlaMbana "caitya che. te dvArA ahaMnuM tenuM stavana karavuM e prastuta sUtrano hetu che, tethI te "caitya-stavanA nAmathI oLakhAya che. jagatamAM je dharmo Aje pracalita che, temAMnA darekane "iSTadevanI bhakti mATe AvuM ke AvA prakAranuM koI ne koI svarUpa svIkAravuM paDyuM che, vaidika dharmamAM maMdira" ane "mUrti'no mahimA moTo che, bauddha dharmamAM maTha, vihAro ane "caityone apUrva sthAna prApta thayeluM che; zIkhadharmamAM gurudvArA" ane "graMtha-sAheba'nI bhakti apUrva che, khristI dharmamAM "carcanI yojanA vizAla pAyA para thayelI che ane islAmadharma mUrtino saMpUrNa virodhI hovA chatAM teNe paNa "masjido' bAMdhIne "ISTadevanI bhakti karavA mATenuM sthAna UbhuM kareluM che. vaLI AryasamAjI tarIke prasiddha thayelA loko je prakaTa rIte mUrtipUjA'no virodha kare che, teo tenA samAjanA sthApaka maharSi dayAnaMda-sarasvatInI chabIo ghara gharamAM rAkhe che ane tenA pratye bhAre mAnanI lAgaNI dAkhave che. jena-samAjamAM paNa je varga "maMdira caNAvavAmAM hiMsA mAnIne teno virodha kare che. teo "sthAnako" bAMdhI-baMdhAvIne temAM ekatra thAya che ane tyAM rahIne potAnI samaja pramANe dharmanI kriyA kare che. kahevAnI matalaba e che ke jeo prakaTapaNe mUrtiono ane maMdirono svIkAra kare che tathA jeo teno eka yA bIjA kAraNe virodha kare che, te sarvene koI ne koI prakAranAM bhaktinAM sAdhanano svIkAra karavo ja paDyo che, kAraNa ke te anivArya che. jayAM "zraddhA nathI, tyAM "bhakti TakatI ja nathI, eTale sarva prakAranI bhaktinI pAchaLa "zraddhA' to hovI ja joIe. 'dravya-bhakti' eTale AMtarika bhAvanI daDhatA mATe jarUrI bAhyopacAra ane 'bhAva-bhakti' eTale Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4700 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 bAhya dravyonAM avalaMbana vinA ArAdhya pratye darzAvAto aMtarano vizuddha prema. A baMne prakAranI bhaktimAM "bhAva-bhakti' kArya che, ane 'dravyabhakti' tenA sAdhanarUpa hoIne tenuM kAraNa che. je deha vaDe prabhue mukti prApta karI, je kAyAnA AdhAre temaNe dharma-pracAra karyo ane je kAyAnA AdhAre jagata temane jANI zakyuM, te kAyA mAnane pAtra che. tethI jala, caMdana, sugaMdhI padArtha, puSpAdithI aMga-pUjA karavAnuM vihita che. "samarpaNa" vinAnI "bhaktiAtmA vinAnA deha jevI, athavA to jyotsA vinAnI rAtri jevI che; arthAta "samarpaNa" e bhaktino prANa che, tethI "agra-pUjA paNa Avazyaka bane che. zrI jinezvaradeva AgaLa akSata, phaLa, naivedya, dhUpa, dIpa vagere dharIne e bhAva vyakta karavAmAM Ave che. te vakhate evI bhAvanA bhAvavAmAM Ave che kemArA hRdayane nAtha ! he prabhu ! tamArA karatAM koI paNa vastu mane vahAlI nathI. jo ke mArAM pUrvakarmonA yoge huM saMsAranI jALamAM baMdhAI gayo chuM ane sArA-narasA aneka padArtho para mamatva dharAvI rahyo chuM, paraMtu he nAtha ! tamArA upadezano khyAla karIne, tamArA ujjavala cAritrano Adarza yAda lAvIne te mamatAne huM choDI rahyo chuM.-tenuM pramANa ghaTADavA prayatna karI rahyo chuM. "aMga-pUjA" ane "agra-pUjA' karyA pachI temanA guNonuM stavanaraTaNa karavuM, te "bhAva-pUjA' che. tevI 'bhAva-pUjA' stuti-stotra vaDe ke hRdaya-kamaLamAM temanuM dhyAna dharavAthI thaI zake che. A nimitte bolAtAM stuti-stotro arthamAM gaMbhIra, bhASAmAM madhura ane stavanAmAM bhAvavAhI hovAM joIe. vaLI te bane teTalA suMdara svare ane ekatAnathI gAvA joIe ke jethI AsapAsanuM vAtAvaraNa paNa bhaktimaya bane. A rIte zrI jinezvaranI bhaktimAM ekarasa thayelA manane temanA dhyAnamAM lIna banAvI devuM, e bhAva-pUjAno sahuthI utkRSTa prakAra che. A prakAranA dhyAna vaDe AtmA kramazaH "guNazreNi' para caDato jAya che, jethI "vibhAva-dazA' chUTatI jAya che ane "svabhAva-dazA' prApta thatI jAya che. aneka AtmAoe A rIte aMtarAtmAnI zuddhi dvArA "paramAtma-padanI prApti karelI che. Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'arihaMta ceiyANaM sUtra7471 prathama "vaMdana', pachI "pUjana', pachI "satkAra' ane chevaTe sanmAna' e krama paNa susaMgata che, kAraNa ke e ja krame bhAva-zuddhi thatAM chevaTe "samAdhi' sudhI pahoMcI zakAya che. A sUtramAM "kAyotsarga'nI siddhi mATe je pAMca sAdhano batAvavAmAM AvyAM che, te atyaMta mahattvanAM che. temAM "zraddhAne zAstrakAroe 'udakaprasAdaka maNi'nI upamA ApI che. jema sarovaramAM nAkhelo udaka-prasAdaka maNi temAM rahelA sarva kacarAne dUra karI nAkhI nirmalatAne utpanna kare che, tema "zraddhA paNa sAdhakanA cittamAM rahelA saMzaya, viparyaya Adi doSone dUra karIne tene taddana nirmaLa banAvI de che. sAcuM ja kahyuM che ke-"zraddhA e ja sakala sukhanuM mULa che, jo zraddhA nathI to bAkInuM badhuM dhULa che." "medhA'ne zAstrakAroe uttama auSadha sAthe sarakhAvI che. jema koI jIrNa rogIne aneka auSadho karatAM karatAM eka uttama auSadhanI prApti thAya ane teno guNa ghaNo jaNAya. pachI te anya auSadha levA cAhato nathI, paNa te ja auSadhanuM sevana vAraMvAra kare che. te ja mujaba "zraddhAthI nirmaLa (paTu) thayelI buddhi pApano parihAra karIne zrI jinezvaradeva-praNIta pavitra zratano Azraya niraMtara grahaNa kare che. "vRti'ne zAstrakAroe rAMkane maLelA ratnanI upamA ApI che. eka mANasa taddana nirdhana che ane ghaNI mahenata-majUrI kare che, tyAre mAMDamAMDa potAnuM peTa bharI zake che. AvA mANasane jo ekAeka bhAre kiMmatanuM ratna maLI jAya to te vakhate tenA manamAM kevo harSa-kevo saMtoSa thAya che? "hAza, AjathI mAruM daridrapaNuM gayuM." evA vicArathI te parama saMtoSa anubhave che. A ja rIte parama "zraddhA" ane "nirmaLa buddhi vaDe utpanna thayelI "vRti tenA hRdayamAM eka evI tAkAta utpanna kare che ke jenA bala vaDe te AgaLano mArga saraLatAthI kApI zake che. "dhAraNAne zAstrakAroe sAcA motInI mAlAne parovavAnI sAthe sarakhAvI che. jema sAcA motInI mAlAmAM eka pachI eka maNakA sUtra vaDe parovAtA jAya che, tema "dhAraNA" vaDe eka pachI eka dhyeyanA vicAro smRti-paTamAM aMkita thatA jAya che. "anuprekSA'ne zAstrakAroe "anala' eTale agninI upamA ApI che. jema anala suvarNamAM rahelA sarva kacarAne bALI nAMkhe che, tema "anuprekSA'rUpI amala AtmA rUpI Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4720 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 suvarNamAM rahI gayelA sarvaprakAranA mala-sarvoprakAranA karma kacarAne bALI nAMkhe che. tethI nirmala svarUpanI prApti thAya che ane nirupasarnAvasthAne pAmI zakAya che. devavaMdanamAM pUrvAcAryakRta gAthAnuM uddharaNa karIne jaNAvyuM che ke"utttthiy jiNamuddAThiyacalaNo vihiyakaraNo jogamuddo ya / DrAthaviThTha variphaMDaye paDhaDuM !' "(sAdhaka) Ubho rahIne, paga jinamudrAe rAkhIne, hAtha yogamudrAe rAkhIne tathA dRSTi jinapratimA para sthira karIne sthApanAjinadaMDaka eTale caitya-stava bole che." tAtparya ke, A sUtra aIcaityonuM AlaMbana laIne dhyAnamAM magna thavA mATeno samucita vidhi darzAve che ane tethI pratyeka mumukSune tenuM AlaMbana levuM anivArya che. A sUtra para AvazyakasUtranI cUrNimAM, AvazyakasUtranI ziSyahitA TIkAmAM, lalitavistarA nAmanI .pR.mAM, yogazAstranI vRttimAM vaMdAvRttimAM tathA ceIyavaMdaNa-mahAbhAsa vageremAM vivaraNa thayeluM che. A sUtramAM saMpadA 3 tathA pada 15 sarva varNa 89 ane temAM guru 16 tathA laghu 73 che. (7) prakIrNaka A sUtrano mULapATha AvazyakasUtranA kAyotsarga-adhyayanamAM che. Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. 'kallANa-kaMdaM' thuI [paJcajina-stutiH] '-6' stuti (1) bhUkhA kallANa-kaMdaM paDhama jiNidaM, saMti tao nemijiNaM muNidaM / pAsaM payAsaM suguNikka-ThANaM, bhattIi vaMde sirivaddhamANaM // 1 // apAra-saMsAra-samudda-pAraM, pattA sivaM ditu suikka-sAraM / savve jiNiMdA sura-viMda-vaMdA, kallANa-vallINa visAla-kaMdA // 2 // nivvANa-magge vara-jANa-kappaM, paNAsiyAsesa-kuvAi-dappaM / mayaM jiNANaM saraNaM buhANaM, namAmi niccaM tijaga-ppahANaM // 3 // kuMdiMdu-gokkhIra-tusAra-vannA( NNA), saroja-hatthA kamale nisannA( nnnnaa)| 1. ||thaa-1 chandra ' chama che. 2. paNa?NiMda-418ita2 DI.sI.je.ema. 17, pArTa 4 e. emaesaesa. 1245 3. suhaM-5ita2 DI.sI.je.ema. 17, pArTa 4 e. emaesaesa. 1245 4. 2 // 1-2, 3, 4 me 64ti chama che. Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zrAddha pratibhA - sUtra prajodhaTIDA-1 vAIsarI' putthaya - vagga- hatthA, suhAya sA amha sayA pasatthA // 4 // (2) saMskRta chAyA 474 kalyANa- kandaM prathamaM jinendram, zAntiM tataH nemijinaM munIndram / pArzva prakAzaM suguNaikasthAnam, bhaktyA vande zrIvarddhamAnam // 1 // apAra-saMsAra-samudra-pAram, prAptAH zivaM dadatu zrutyeka ( zucyeka ) sAram / sarve jinendrAH sura-vRnda- vandyATha, kalyANa-vallInAM vizAla - kandAH // 2 // nirvANa - mArge vara- yAna - kalpam, praNAzitAzeSa- kuvAdi-darpam / mataM jinAnAM zaraNaM budhAnAm, namAmi nityaM trijagat-pradhAnam // 3 // kundendu-gokSIra- tuSAra - varNA, saroja-hastA kamale niSaNNA / vAgIzvarI pustaka - vyagra ( varga ) hastA, sukhAya sA naH sadA prazastA // 4 // (3) sAmAnya ane vizeSa artha kallANa-kaMdaM-[kalyANa- kandam ] - tyAnA dhane, ulyAe|3pI vRkSanAM mULane, jeo kalyANa karavAmAM mukhya kAraNabhUta che, teone. kalyANano kaMda te kalyANa-kaMda. 'kalyANa' eTale zreya, niHzreyasa ke AtmoddhAra ane 'kaMda' eTale mULa athavA kAraNa; arthAt jeo anyanuM kalyANa ka2vAnI zakti dharAve che, anyanuM kalyANa karavAnI niSThAvALA che athavA anyanuM kalyANa karavAmAM kAraNabhUta che, te kalyANa-kaMda, teone. 1. vAesirI - pAThAMtara DI.sI.je.ema. 17. pArTa 4 e. emaesaesa. 1245 Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANa-kaMda stuti 0475 padai-[prathama-prathama, pahelA, Adi. nirva [fi ]-jinendrane, jinavarane, jina-zreSThane. kevalajJAnI, mana:paryavajJAnI, caturdazapUrvadhArI jeo IndranI samAna che, eTale ke zreSTha che, te jinendra'. saMkti-[kti]-zAMtijinane, soLamA tIrthaMkara "zrI zAMtinAthane. jeo zAMtine siddha karIne tenA nAtha banyA che, te "zAMtinAtha', athavA zAMtino ja upadeza Ape che, te "zAMtinAtha'. athavA mAtAnA garbhamAM AvyA tyArathI sarva upadravonI zAMti thaI, tethI je "zAMtinAtha' ke zAMtijina" kahevAya che, temane. _ 'jA o asivovasamo, gabbhagae teNa saMtijiNo' (A.ni.) jeo garbhamAM hatA tyAre aziva-upadrava upazAMta thayo hato, tethI te zAMtijina(kahevAyA.) to-[tata:]-tyAra pachI. nipAM-minina]-nemijinane. neminAthane, bAvIsamAM tIrthakara "zrIariSTanemi bhagavAnane. nemi' eTale cakranI dhArA. jeo "ariSTa'-azubhano nAza karavAmAM cakranI dhArA-samAna che, te neminAtha. athavA jemanI mAtAe svapnamAM ratnajaDita(rijharatnamaya) cakra-dhArA joI hatI, tethI te ariSTanemi kahevAyA che. amaMgala-parivAra mATe "riSTa' zabdanI pUrve "akAra lagADela che. teo yAdavakulamAM janmIne mokSe padhAryA hatA, tethI yadukulatilaka," yadukula-bhUSaNa' ke "yadukula-naMdana' paNa kahevAya che. mufordra muinIndraF]-munIndrane, munionA indrane, tIrthakarane. muni' eTale saMta, sAdhu, yati ke RSi. muniomAM jeo iMdra-samAna che, te munIndra. zrI tIrthakara bhagavAna muniomAM sarvazreSTha hovAthI "munIndra' kahevAya che. Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 pADyuM-[pArzvam]-pArzvanAthane, trevIsamA tIrthaMkara 'zrI pArzvanAtha'ne. jeo badhI vastuone pAse rahelI hoya tema nihALI zake che, te pArzva. athavA jemanI mAtAe rAtrimA aMdhakAra hovA chatAM pAsethI pasAra thatA kRSNa sarpane nihALyo hato, ane te prabhAva garbhano che ema jANyuM hatuM, tethI te pArzva. vadhAre vigata mATe juo sUtra 8 tathA 17. payAR-[prANam]-prakAza-svarUpa, prakAza karanArA. kevalajJAnanI prAptine lIdhe teo pUrNa-svarUpe prakAze che, tethI prakAzarUpa ke prakAza karanArA kahevAya che. sumukhina-kALa-[sumuLa-sthAnam -suguNanA ekasthAnarUpa badhA sadguNo jyAM ekatra thayA che, tevA. suSThu-guNa athavA samyag guNa, te suguNa. te sadguNa paNa kahevAya che. ekatra thavAnuM je advitIya sthAna te ekasthAna. eTale badhA sadguNone ekatra thavAnuM je sthAna che, te sadguNonuM ekasthAna-suguNaikasthAna kahevAya che. mattaur3a-[masyA]-bhaktithI, AMtarika zraddhAthI, hRdayanA ullAsa pUrvaka. vaMtu vande-vaMduM chuM. sividdhamAnaM-[zrIvaddhamAnam]-zrIvardhamAnane, 'zrImahAvI2 jeo jJAnAdi-guNothI niraMtara vRddhi pAmatA rahyA che, te 'vardhamAna' athavA mAtAnI kukSimAM AvatAM jemanA pitAnA kulamAM tathA rAjyamAM dhanadhAnyAdinI sArI rIte vRddhi thaI, te vardhamAna. covIsa tIrthaMkaromAM teo sahuthI chellA thayA che. temanuM mULa nAma 'vardhamAna' che, ane apUrva vIratAne lIdhe devatAoe pADeluM nAma 'zramaNa bhagavAna mahAvIra' che. svAmI'ne. 'zrI' eTale 'lakSmI, zobhA, vibhUti ke siddhi. te pUyatA, pavitratA ke sanmAnano bhAva paNa darzAve che; tethI 'zrIvardhamAna'no artha pUjya vardhamAna, pavitra vardhamAna ke mAnanIya vardhamAna thAya che. Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANa-kaMda' stuti 0477 apAra-saMsAra-samud-pAra-[pAra-saMsAra-samudra-pAra]-jeno pAra pAmavo muzkela che, evA saMsAra-samudranA kinArAne. jeno pAra nathI-kinAro nathI, te "apAra'. upalakSaNathI jenA kinAre pahoMcavuM lagabhaga azakya jevuM athavA to atidurgama che, te paNa apAra'. "saMparadi saMsa:' "saMsAra' eTale saMsaraNa-paribhramaNa. jemAM eka gatimAMthI bIjI gatimAM javAnI kriyA apratihata cAlu che, te "saMsAra'. "gati'-zabda naraka, tiryaMca, manuSya ane deva e cAra prakAranA jIvanano bodhaka che. "sada mudayA vate rUta samuH ' je "mudrA'thI eTale maryAdAthI varte che, te "samudra". athavA je ghaNA udakathI-pANIthI yukta che, te "samudra'. dariyo maryAdAno kadApi lopa karato nathI, tathA temAM prabhUta jala hoya che, tethI te "samudra' kahevAya che. udadhi, jaladhi, jalanidhi, siMdhu, sarispati, sAgara Adi tenAM paryAya-nAmo che. saMsAra e ja samudra, te "saMsAra-samudra'. samudra jema agAdha jala vaDe bharapUra che, tema saMsAra paNa anaMta-bhavarAzianaMta duHkharAzithI yukta che. dAkhalA tarIke nigodanI avasthAmAM eka jIva 48 miniTa jeTalA samayamAM 65536 jeTalA bhavo kare che. A rIte bhavanI saMkhyA anaMta hovAthI saMsAranuM svarUpa samudrane hUbahU maLatuM Ave che. "pAra' eTale taTa athavA samudrano kinAro. ane saMsAra samudra-pAra eTale saMsArarUpI samudrano taTa athavA saMsArarUpI samudrano kinAro; te jaladIthI pAra karI zakAya tevo nathI, mATe apAra kahevAya che. eTale apAra-saMsArasamud-paraMno artha "jeno pAra pAmavo muzkela che, tevA saMsAra-samudranA kinArAne' e mujaba thAya che. pattA-[vptA ]-prApta thayelA. zirva-[ziva-ziva, kalyANa, mokSapada. hiMdu-vivA-Apo. supha-sat-[mRtye-sAsa]-zrutinA eka sArarUpa. zAstranA advitIya sArarUpa. zAstromAM jene advitIya sArarUpe varNaveluM che tevuM. zravane'-zra dhAtu sAMbhaLavuM evA arthamAM vaparAya che, te parathI Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4780 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 'brUyate kRtti zrutiH' arthAt je saMbhaLAya che, je sAMbhaLavA yogya hoya che, te 'zruti-zruta' kahevAya che. 'zruti' eTale veda, 'zruti' eTale kAna ane 'zruti' eTale zAstra; paraMtu ahIM te zAstranA arthamAM vaparAyela che. temAM je 'eka' eTale advitIya sArarUpe varNavAyela che, te 'mrutyuMsAra'. A padanI saMskRta chAyA 'zuddheztAram' evI karavAmAM Ave to teno artha pavitratAnA advitIya sArarUpa ke zreSTha sattvarUpa thAya. 'zukS' eTale zodhavuM, mala-zodhana karavuM. te parathI 'zuci'-zabda pavitratAnA arthamAM vaparAya che. te dravya-zuci ane 'bhAva-zuci' ema be prakAranI che. temAM nAvuM, dhovuM ne svaccha rahevuM, e 'dravyazuci athavA bAhyazuci' che ane aMtaramAMthI kaSAyarUpa kacaro bahAra kADhI nAkhavo athavA asatyAdi doSone dUra karavA, te 'bhAva-zuci' athavA 'AMtarika zuci' che. ahIM bIjA prakAranI 'bhAva-zuci' abhipreta che. 'eka'-zabda ahIM uttama ke zreSThanA arthamAM vaparAyelo che. 'sAra' eTale nicoDa ke sattva. jyAre koI paNa vastumAMthI phAlatu-nakAmA padArthane dUra karIne teno viziSTa guNavALo bhAga ja ekatra karavAmAM Ave che, tyAre teno nicoDa lIdho. kahevAya che, athavA tenuM sattva kADhyuM ke arka kADhyo kahevAya che. dekhItI rIte ja A vastu tenA mUla-dravya karatAM tenA samUhanA sArarUpa hoI vadhAre guNavALI hoya che, eTale caDiyAtI gaNAya che ane tethI tenuM mUlya paNa adhika hoya che. jema gaLo karatAM gaLonuM sattva anekagaNuM vadhAre guNakAraka hoya che ane gulAba karatAM gulAbanuM attara anekagaNuM vizeSa suvAsita hoya che, tema pavitratA karatAM pavitratAno 'sAra' anekagaNo caDiyAto lekhAya che. vaLI Avo 'sAra' jyAre uttama prakAre kheMcelo hoya, tyAre tenuM mUlyAMkana adhikAdhika thAya che, eTale ke pavitratAno uttama 'sAra' e pavitratAnI parAkASThA che. A pada vaM"nuM vizeSaNa che. savva-[rve]-sarve, badhA, azeSa. sura-vidha-caMdrA-[pura-vRndra-vadyA:]-devatAonA samUha vaDe-vaMdana karavAne yogya che. Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha izkelI vastu), te su:' jeo viziSTa deva, devatA ke "kalyANa-kaMdara stuti 0479 zuSka rAti rAti pratAnA maNitithamiti sura: I'-"(je) sArI rIte Ape che praNAma karanArA bhaktone abhilaSita artha (izkelI vastu), te sura." athavA "suntIti purA:' jeo viziSTa aizvarya vaDe dIpe che, te sura. deva, devatA ke amara e tenAM aparanAmo che. "vRMdaeTale samUha ke samudAya. "suravRMda eTale devatAono samUha. "vaMdya eTale vAMdavAne yogya. jeo devatAonA samUha vaDe vAMdavA yogya che, te "surajhaMdavaMdya'. vAI-vI-[cAI-vachInA]-kalyANarUpI velanI, kalyANarUpI latAnA. je vanaspati, vRkSa ke maMDapanA AdhAre lAMbI patharAya che ke UMce caDe che, te "vela' kahevAya che; jema ke jAI, jUI, camelI ane mAdhavI. visAta-vaMtA-[vizAta-ntA ]-moTAM mUla-samAna. vizAla' eTale moTuM. "kaMda' eTale mUla. je mUla moTuM hoya te vizAla kaMda kahevAya. nitrA-ane-dunirvA-mA]-nirvANa-prAptinA mArgamAM. nirvANa' eTale AtyaMtika mokSa athavA sakala karmabaMdhanamAMthI chevaTano chuTakAro. A chuTakAro pAmyA pachI jIvane pharI karma vaDe baMdhAvAnuM rahetuM nathI, tethI janma dhAraNa karavo paDato nathI. "mArga" eTale rasto. nirvANa-mArga eTale nirvANa-prAptino mArga athavA AtyaMtika mokSaprAptino rasto, tenA vize. vara-nAI- khaM-[vara-thAna- 5F]-zreSTha vAhana-pravAhaNasamAnane. vara' eTale zreSTha, "yAna' eTale vAhana, "kalpa' eTale tulya ke samAna. A pada "jayanuM vizeSaNa che. paVIfsayAsa-vA-khaM-[FUTUzitAjeSa-vAdri- ]kuvAdIonuM abhimAna jeNe pUrepUruM naSTa karyuM che, tene. nAzita eTale nAza karAyelo. prazita eTale vizeSa nAza karAyelo. ma-zeSa eTale badhA. jemAM kAMI paNa zeSa nathI. te Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4800thI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 azeSa'. kuMvArU eTale kuvAdI, kutarkavAdI, kutsitavAdI ke mithyAtvavAdI. siddhAMtanI carcA karavI ke zAstrArtha karavo te "vAda' kahevAya che. A "vAda' jeo nyAyazAstranA sthApita dhoraNa anusAra kare che, te 'vAdI" kahevAya che ane tethI viruddha rIte vartanAra "kuvAdI' kahevAya che. athavA jeo jijJAsAbuddhithI eTale satya-zodhananI dRSTie vAda kare che, te "vAdI kahevAya che ane jeo mAtra vAdanI khAtara ja vAda kare che, te "kuvAdI' kahevAya che. vaLI 'vAdI" ane "kuvAdIno bheda teo je jAtanA "vAdane anusaratA hoya che, tenA parathI paNa karavAmAM Ave che. dAkhalA tarIke sarvajJa-kathita siddhAMtone anusare e "samyaguvAda che, tethI tene carcA karanAro samyavAdI che; jyAre mithyAmatioe prarUpelA siddhAMto e kuvAda che, tethI tene anusaranAro "kavAdI' che. "' eTale abhimAna ke mithyAbhimAna. jinezvaradeve prarUpelo syAdvAdano siddhAMta athavA anekAntavAda yuktithI evo bharapUra che ke tenI pAse kutarkavAdIonuM kAMI paNa cAlatuM nathI. matalaba ke teonI game tevI prabaLa yuktio paNa tenI sAme TakI zakatI nathI. eTale jinezvaradevano "mata' samagra kuvAdIonAekAMtavAdIonA abhimAnano saMpUrNa rIte nAza karanAro che. mayaMti -mata, siddhAMta, darzana. niVTvi-[fbanAnA]-jinono, arihaMtono. sarapa-[zaRUT]-zaraNarUpa, AzrayarUpa, AdhArarUpa. luhA-vidhAnA+]-budhone, paMDitone, vidvAnone. vadha-zabda vadhu-dhAtu parathI banelo che. vadhu eTale jANavuM. je jANe che-sArI rIte jANe che, te vadha. tAtparya ke paMDita, vidvAna athavA koI paNa viSayamAM nipuNatA dharAvanAra "budha' kahevAya che. namAmi-[mA]i-huM namuM chuM. nizcaM-[nitya-nitya, pratidina. tina-pradApa [trigar-prathAnamUtraNa jagatamAM je zreSTha che, tene. svarga,matsya ane pAtALa e traNa lokane 'trinAt' kahevAmAM Ave Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANa-kaMda stuti 0481 che. temAM je pradhAna che-zreSTha che, te trizAstrathAna te pratye, tene. vuiMvuiM-navI -tusara-vanA-[ndra-rUvuM-nAkSI-tuSAra-vapaff]macakuMda-puSpa(mogaro), candramA, gAyanuM dUdha ane himanA jevA varNavALI. macakuMda-puSpa (mogara), caMdramA, gAyanuM dUdha ane hima e zveta hoya che, tenA jevA zveta raMgavALI. sona-sthA-[sarona-hRta]-hAthamAM kamalane dhAraNa karanArI. saroja che hAthamAM jenA te saroja-hastA. "saroja eTale padma ke kamala. sarovaramAM utpanna thatuM hovAthI te "saroja' kahevAya che. matte-[+]-kamalanI upara. nisA-[niSaUWT]-beThelI. ni+san eTale besI javuM. tenuM bhUtakRdaMta niSa00r-strIliMga-pratyaye niSaNNA. vArI-[vAnagI]-vAgIzvarI, zrutadevI, sarasvatI. "vAgU eTale bhASA athavA vANI. tenI IzvarI adhiSThAtrI te vAgIzvarI. jaina sAhityamAM tene "zrutadevatA, zrutadevI, vAdevI, vAgyAdinI, vANI, brAhmI, bhAratI, zAradA ke sarasvatI"nA nAmathI oLakhavAmAM Ave che. putha-va-sthA-puta-ca-stA]-pustakane hAthamAM dhAraNa karanArI. pustakamAM vyagra-rokAyelo che hAtha jeno, te pusta-vya-tA. athavA pustakano varga che hAthamAM jenA, te puta-va-tA. mRtadevInA eka hAthamAM kamala ane bIjA hAthamAM pustaka ke pustako dhAraNa karelAM hoya che. suhA-[surIyasukhane mATe. sA-[T]-te. aha-[1]-amane sayA--[savA]-sadA. pra.-1-31 Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4820 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 pattha-[prastA]-prazastA, vakhaNAyelI, uttama (4) tAtparyArtha sugama che. (5) artha-saMkalanA kalyANanA kAraNarUpa prathama-tIrthakara zrI RSabhadevane, zrI zAMtinAthane, muniomAM zreSTha evA zrIneminAthane, prakAzasvarUpa tathA sarva saguNonA sthAnarUpa zrI pArzvanAthane tathA paramapUjaya zrI mahAvIrasvAmIne ananya bhaktithI huM vaMdana karuM chuM. 1. apAra gaNAtA evA saMsAra-samudrano pAra pAmelA, deva-samUha vaDe paNa vaMdana karavAne yogya, kalyANanA paramakAraNabhUta evA sarve jinendro mane zAstranA ananya sArarUpa athavA pUrNa pavitra mokSa-sukha Apo. 2. zrIjinezvaradeve prarUpeluM zrutajJAna je nirvANa-prApti mATe uttama sAdhana che, jeNe ekAMtavAdIonA siddhAMtone khoTA sAbita karI batAvyA che, je vidvAnone paNa zaraNa levAne yogya che, tathA je traNe lokamAM zreSTha che, tene huM nitya namuM chuM. 3. macakuMda(mogarA)nA phUla jevI, pUnamanA caMdra jevI, gAyanA dUdha jevI ke himanA samUha jevI zveta kAyAvALI, eka hAthamAM kamala ane bIjA hAthamAM pustaka dhAraNa karanArI, kamala upara beThelI ane sarva rIte prazasta evI vAgIzvarI-sarasvatIdevI amane sadA sukha ApanArI thAo. 4. (6) sUtra-paricaya stuti ane stavana e prabhu-pUjAnuM mahattvanuM aMga che. temAM je stuti ane stavano uttama prakAranAM hoya che, eTale ke artha-gaMbhIra ane vidyamAna guNonI yogya prazaMsArUpa hoya che, te karma-viSane dUra karavA mATe paramamaMtra-samAna nIvaDe che. tethI ja prabhu-pUjA karyA pachI tathA prAta:kAla tathA sAyaMkAlanA anuSThAna-prasaMge stuti ane stotrothI yukta asmalitAdiguNovALuM caityavaMdana karavAnuM yogya manAyuM che. Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'kalyANa-kaMdara stuti 0483 stuti ane stavana e baMne arihaMtadevanA guNotkIrtanarUpa hoIne tAttvika dRSTie eka ja che, chatAM vyavahAramAM te baMne judAM gaNAyAM che. te e rIte ke caityavaMdananI kriyA daramiyAna kAyotsarga karyA pachI je bolAya ane jenuM pramANa mAtra eka zloka jeTaluM hoya tene "stuti' (thaI) gaNavI ane je prAyaH caityavaMdananI madhyamAM bolAya ane bahuzloka-pramANa hoya, tene "stavana (thaya) gaNavuM. prastuta sUtramAM cAra stutio che, je prathama pada parathI "kalyANakaMda thaI kahevAya che. keTalIka pothIomAM "paMcajina-stuti evuM nAma paNa jovAmAM Ave che. stutinuM dhoraNa sAmAnya rIte evuM che ke :"ahigayajiNa paDhamathuI, bIyA savvANa taia nANassa / veyAvara/UA 3, 33o tyaM varasthathu ." -devavaMdanabhASya gAthA-para. je mUlanAyakanA biMbanI AgaLa caityavaMdanano prAraMbha karavAmAM Ave che, tene "adhikRta-jina' kahevAmAM Ave che, temane uddezIne pahelI stuti bolavI. "yastha mUtmavizvA puratacaityavandranA vartumArakhya sAdhakRtjin ucyate, tamAzritya prathamA stutirdAtavyA' (saMghAcAraTIkA. da. bhA.) bIjI stuti "sarva jinone uddezIne bolavI. trIjI stuti jJAnanIzrutajJAna'nI bolavI ane cothI stuti vaiyAvRtya karanAra devonA upayogAthe bolavI. A dhoraNa Avazyaka kriyA daramiyAna bolAtI (1) "kalyANakaMda' thaI, (2) saMsAradAvA-stuti ane (3) "snAtasyA-stuti e traNemAM jaLavAyeluM che. jemanA darzana mAtrathI zubha bhAvanAnAM pUra vahevA lAge che, evA adhikRta jina" eTale mULanAyaka stutinA prathama adhikArI che. vAstavika rIte sarve tIrthakaro gaNomAM sarakhA che-e jaNAvavA mATe bIjI stuti temanI karavAmAM Ave che, ane temaNe prarUpelA siddhAMto-temaNe prarUpeluM zrutajJAna e Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4840zrIzrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIka-1 ja sahune mArgadarzaka hovAthI trIjI stuti zrutanI athavA AgamanI karavAmAM Ave che, tathA e zrutajJAnanI-pravacananI adhiSThAtrI zrutadevatAvAgIzvarI hovAthI cothI stuti tenI karavAmAM Ave che. sAttvikatAnA pratIkarUpa-saMjJArUpa zvetavarNa, pavitratAnA pratIkarUpa kamala tathA jJAnanA pratIkarUpa pustaka vaDe nirmANa thayeluM zrutadevInuM svarUpa malinatA tathA jaDatAne dUra karI pavitratA tathA prajJAno prakAza ApavAne samartha che, eTale tenuM ArAdhana ISTa manAyuM che. zrIbappabhaTTasUri, zrI hemacaMdrAcArya, zrIbAlacaMdrasUri, zrIjayazekharasUri, upA. zrIyazovijayajI Adine prApta thayeluM agAdha jJAna vAdevI-zAradAdevI-sarasvatInI yathArtha ArAdhanAne AbhArI hatuM. bIjA paNa aneka munipravaro e ja rIte zrutadevatAnI ArAdhanA karIne "prajJAno prasAda meLavyAnAM aneka dRSTAMto itihAsamAM prasiddha che. A stuti atyaMta bhAvavAhI che ane paraMparA pramANe sAdhuo ane zrAvakonI pratikramaNa kriyAmAM tene mukhya sthAna ApavAmAM AvyuM che. (7) prakIrNaka A stuti, vi. saM. 1751mAM zrIjinavijayajIe racelA paDAvazyaka-bAlAvabodhanA aMta bhAgamAM stuti-saMgrahamAM ApelI che. Ane paMcadeva stuti paNa kahe che. (juo DI. sI. je. 5 27, pI. TI. 4 pR. 20). Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22. saMsAradAvAnala-thuI [zrI mahAvIrastutiH] saMsAradAvAnala-stuti (1) bhUsA saMsAra-dAvAnala-dAha-nIraM, saMmoha-dhUlI-haraNe samIraM / mAyA-rasA-dAraNa-sAra-sIraM, namAmi vIraM giri-sAra-dhIraM // 1r bhAvAvanAma-sura-dAnava-mAnavena cUlA-vilola-kamalAvali-mAlitAni / saMpUritAbhinata-loka-samIhitAni, kAmaM namAmi jinarAja-padAni tAni // 2 // bodhAgAdhaM supada-padavI-nIra-pUrAbhirAmaM, jIvAhiMsAvirala-laharI-saMgamAgAhadehaM / cUlA-velaM gurugama-maNI-saMkulaM dUrapAraM, sAraM vIrAgama-jalanidhi sAdaraM sAdhu seve // 3 // AmUlAlola-dhUlI-bahula-parimalA''lIDha-lolAlimAlA jhaMkArArAva-sArAmaladala-kamalAgAra-bhUminivAse / / chAyA-saMbhAra-sAre ! varakamala-kare ! tAra-hArAbhirAme !, vANI-saMdoha-dehe ! bhava-viraha-varaM dehi me devi ! sAraM // 4 // x ||thaa-1 "64%' chama che. thA-2 'vasaMtati ' chama che. gAthA-3 'bhaMtitu' chama che. gAthA-4 '052 / ' chama che. Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4860zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 (2) saMskRta chAyA A stuti joDAkSara vinAnI samasaMskRta prAkRta bhASAmAM che; tethI tenI chAyA paNa upara pramANe jANI levI. (3) sAmAnya ane vizeSa artha saMsAra-DhAvAna-da-na-saMsArarUpI dAvAnalanA dAhane olavavAmAM pANI-samAnane. saMsAra e ja savAnana te saMsAra-dAvAnala. teno dAha, te saMsAratAvAnAta-tAda tene mATe nIpANI(samAna), te saMsAra-tAvAna-tA-nIra, te pratye, tene. saMsAra-bhava-bhramaNa, sAMsArika jIvana. cAvAnana-jaMgalamAM pragaTelo agni. sAvica nana: tAvanAtma-tAva-jaMgala, manana-agni. vAda-dAjhavuM-baLavuM-tApa ke garamI. Adhi, vyAdhi ne upAdhirUpa trividha saMtApa e saMsAradAvAnalano dAha che. Adhi eTale vividha prakAranI mAnasika pIDA. vyAdhi eTale vividha prakAranI zArIrika pIDA ane upAdhi eTale vividha prakAranI AvI paDelI bAhya ApadA ke muzkelIo. A traNe prakAranA saMtApane bUjhavavAmAM-zAMta karavAmAM kuzala hovAthI zrI mahAvIra prabhu saMsAra-dAvAnalano dAha zAMta karavA mATe nIra-samAna che. saMda-dhUnI-ho-ajJAnarUpI dhULane dUra karavAmAM. je bhAvane lIdhe buddhi yogyAyogya tattvano nirNaya karI zakatI nathI, te moha kahevAya che. te jyAre prabala bane che tyAre saMmoda kahevAya che. A sthitimAM buddhi khUba ja vikala banI jAya che, eTale tene ja ajJAna athavA viparIta jJAna kahevAmAM Ave che. sI-pavanane, vAyune. . mAino thavA nI samIra pahaMgane pavo . (pA. la. nA.) anila, gaMdhavaha, mAruta, samIra, prabhaMjana ane pavana e paryAyanAmo che. Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "saMsAradAvAnala-sUtra 0487 dhULane dUra laI javAnuM kAma pavana kare che. te mujaba saMmohane dUra karavAnuM kAma zrImahAvIra prabhu kare che. mAyA-ra-tArA-sAra-sa-mAyArUpI jamInane toDavAmAM uttama haLa-samAnane. mayi e ja rasa te mAyA-raNA, tenuM kAraNa te mAyA-ra-vAra. tene mATe sAra-ra, mAyA-sI-vAra-sAra-sI. mAyA eTale jala, kapaTa, dago ke zAkya. keTalAka karmane paNa avidyA ke mAyAnA nAmathI oLakhe che. te artha paNa ahIM saMgata che. rasa eTale pRthvI ke dharatI. vAra-toDavAnI kriyA. dAravuM eTale vidAravuM, toDavuM, TukaDA karavA ke phADI nAkhavuM. tenI je kriyA te tAraVT. sa-uttama. haLa, haLano agrabhAga ke jenA vaDe pRthvI khodAya che. jamInamAM kaThaNa paDo uttama prakAranA haLa vaDe jaladI tUTI jAya che. te mujaba zrI mahAvIra prabhu mAyArUpI pRthvInAM paDo zIghratAthI toDanArA che. namAmi huM namuM chuM, huM vaMdana karuM chuM. vI-zrImahAvIrane, zrI mahAvIra prabhune. f sa -thI-meruparvata jevA sthirane. rimAM sAra, te risAtenA jevA dhIra te risAra-thara, tene. ri eTale parvata, pahADa ke zaila. temAM maMdarAcala athavA meruparvata zreSTha gaNAya che. zrIjabUdvIpa-prajJaptimAM tenAM 16 nAmo ApelAM che, jemAMnuM eka nAma urirAya girArAja paNa che. bhaavaavnaam-sur-daanv-maanven-cuulaa-vilol-kmlaavlimAnita-bhAvathI namelA surendra, dAnavendra ane narendronA mugaTamAM rahelI capala kamalazreNi vaDe pUjAyelA. mAtra eTale sadbhAva ke bhakti. tenA vaDe namelA, te mAvAvanAma ane tevA sura-llAnarva-mAnavena eTale sara vAva ane mAnavanA phana-svAmI, pati. temanI ghUnA eTale zira-zikhA ke ziranuM AbhUSaNa-mugaTa. temAM rahelI vinona-manIti-vizeSa prakAre DolatI kamaLonI paMkti-hAra, tenA vaDe mAlitAna-pUjAyelAM. A pada kinArAna-pAnanuM vizeSaNa che. Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4880zrI zrAddha-pratikramaNa sUtraprabodhaTIkA-1 saMpUritAMfmanati-no-sahitana-saMpUrNa karyA che jemaNe namana karanAra janonAM manovAMchito, temane. -samyapUrita, sArI rIte pUrelAM, pUrNa karelAM. manatino-samIhitana-namana karanAra janonAM manovAMchito. mafma sArI rIte. nita-namelA, no-mANaso. je mANaso sArI rIte namelA che te banato. eno bhAvArtha bhaktajana thAya che, kAraNa ke teo ja hRdayanA kharA ullAsathI name che. nahita eTale samU+hita-sArI rIte iccheluM. abhISTa, abhilaSita ke manovAMchita e tenA paryAya zabdo che. A pada paNa binarAna-paninuM vizeSaNa che. vA-ghaNuM, atyaMta. ravi -namuM chuM. nira/-pani-jinezvaranAM caraNone. tAni-te. A pada paNa nirIna-paninuM vizeSaNa che. aothA thiM-jJAnathI gaMbhIra che, tene. votha eTale jJAna. tenA vaDe karIne je mAtha-UMDuM che te vAghaA pada vIrA/mAnanidhinuM vizeSaNa hovAthI dvitIyAmAM yojAyeluM che. AgamomAM judA judA aneka viSayonuM varNana naya ane nikSepasahita* kareluM che; tethI temAM raheluM jJAna aparimita agAdha che. je vastunuM * vastunA aneka dharmomAMthI koI eka dharmane mukhya rUpe svIkArIne varNana karavuM te naya. sonuM pILuM che ema kahevuM te eka prakAranuM nayavAkya che, kAraNa ke cikAza, pILAza, bhArepaNuM Adi aneka dharmo paikI eka pILAzanA dharmane ja te batAve che. zAstrakAroe nayanA mukhya prakAro be mAnelA che : dravyArthika naya ane paryAyArthika naya tenA nizcaya naya ane vyavahAra naya evA vibhAgo paNa pADelA che. vaLI teno vicAra sAta bhedathI paNa karelo che. te A rIte (1) naigama, (2) saMgraha, (3) vyavahAra, (4) RjusUtra, (5) zabda, (6) samabhirUDha ane (7) evaMbhUta. vaLI sAmAnya rIte dareka zabdanA arthane cAra vibhAgomAM vaheMcI zakAya che. A arthavibhAgane nikSepa kahevAmAM Ave che. tenA cAra prakAro anukrame-(1) nAma, (2) sthApanA, (3) dravya ane (4) bhAva che. Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "saMsAradAvAnala'-sUtra 0489 taLiyuM najare dekhAtuM hoya, te pAtha-chIcharuM kahevAya che ane jenuM taLiyuM na dekhAtuM hoya athavA te keTaluM UMDuM che te na jaNAtuM hoya, te sAtha kahevAya che. bhAvArtha ke vIraprabhunA Agamo naya-nikSepanA UMDA jJAnathI bharapUra che. supa-pavI-nI-pUrakharA-suMdara-pada-racanArUpa jaLanA samUha vaDe manohara che, tene. suduM-pada-sAruM pada te supara. tenI padavI eTale yogya goThavaNa te supa-pavI. te rUpI nInA pUra eTale samUha vaDe mamarAma, te supapavI-nIra-pUrAImarIma-te pratye, tene. A pada paNa vIrAgamanuM vizeSaNa che. jema samudramAM pANIno samUha ghaNo hoya che, tethI te manohara lAge che, tema vIrAgamarUpI jalanidhi-mahAsAgara suMdara padonI racanArUpa pANIthI bharapUra hoIne manohara lAge che. nIvahiMphAviratna-nadI-saMpAdidaM-jIvadayAnA siddhAMtonI avirala laharIonA saMgama vaDe jeno deha gaMbhIra che, tene. navanI mardA te gIvahiMsA. jIva pote to marato nathI, paNa je dehane te dhAraNa kare che tenuM chedana, bhedana ane maraNa thAya che. upacArathI AvA jIvayukta dehane ja jIva kahevAmAM Ave che, eTale tenI hiMsA karavAno artha teNe dhAraNa karelA dehanI hiMsA che. pramAdavazAt koI paNa prANInA dehane tenA jIvathI judo pADavo, ke tenuM koI paNa aMgopAMga chedI nAkhavuM, yA to tene kaSTa ApavuM e hiMsA kahevAya che. AvI hiMsAmAMthI viramavuM te ahiMsA che. vina-niraMtara, je chUTuM-chavAyuM hoya te viratA kahevAya che. tethI viratnano artha tenA pratipakSI bhAvamAM niraMtara-AMtarA-vinAnuM thAya che. nadI-taraMga ke mojuM. saMDAsa joDANa. jyAM eka mojuM zame tyAM bIjuM UThatuM hoya ane bIjuM zame tyAM trIjuM UThatuM hoya tyAM nadIno saMgama thayelo gaNAya che. AvI kriyA jyAM niraMtara cAlI rahI hoya te viratna-nadI-saMjAna kahevAya che, ane A rIte jyAM niraMtara laharI-saMgama thato hoya Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4900 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 mojAM UchaLatAM hoya tyAM koIne paNa praveza karavo muzkela paDe che, tethI te aAjJa-te-jemAM praveza na thaI zake tevA dehavALo kahevAya che. ahiMsAno siddhAMta sAmAnya rIte badhA Aryadharmoe svIkArelo che, paraMtu jaina maharSioe tenA para khUba UMDo vicAra karelo che. temanA abhiprAyathI ahiMsA e mukhya dharma che ke jeno amala AcAra ane vicAra ubhayamAM thavo ghaTe che. jIva-dayA e AcAranI ahiMsA che ane syAdvAda e vicAranI ahiMsA che. A baMne prakAranI ahiMsAno vicAra ane temAM paNa mukhyatve syAdvAdano vicAra sthale sthale sUkSma rIte Avato hovAthI sAmAnya abhyAsIne mATe temAM praveza karavAnuM saheluM nathI. eTale ja vIrAgamane nIvAditAvirata-taharI-saMgamAnAi-veda kahevAmAM Avyo che. vRttA-venuM-cUlikArUpa taTavALAne, vRttinA e zAstrano pariziSTarUpa bhAga che, ke jemAM pUrve kahelA ane nahi kahelA viSayano saMgraha karavAmAM Ave che. zrIharibhadrasUrie dazavaikAlika-TIkAmAM teno paricaya uttaratantra tarIke Apyo che. tat punaHcUDAvat uttaratantra vazavAlisya-te be cUDAo(cUlikAo) dazavaikAlikasUtranA uttarataMtra rUpa che. (daza. vai. cUlikA) vejJa eTale veLA athavA bharatI. jUnA e ja veta pUnA-vela. A pada paNa vIrAgamanuM vizeSaNa che. gurugama-maLI-saMi-uttama AlApakarUpI maNithI bharapUrane. ganA traNa artha prApta thAya che : (1) sadazapAna AlApakarUpe eka sarakhA pATho (vi. A. bhA. gA. 548) (2) eka sUtrathI thatA aneka arthabodha. (3) eka sUtranI vividha vyutpattithI labhya thatA aneka artha ane anvaya. (naMdivRtti pR.211). guru evo thama te muddAma, te rUpa maLI eTale zuTMma-maLI ane Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "saMsAradAvAnala'-sUtra 0491 tenA vaDe saMvuM te mu -pavi-saMta. A pada paNa vIrAgamanuM vizeSaNa che. ja zabda dIrdhAnta paNa maLe che. (juo zabda ciMtAmaNi vagere.) guru eTale moTA ke zreSTha. nama eTale ekasarakhA pAThavALA AlApaka. AlApakanI samaja mATe juo sUtra 13muM. keTaleka sthaLe vyAkhyA athavA vivecana mATe paNa gama zabda vaparAyelo jovAya che. * vaLI naMdIsUtranI vRttimAM eka sUtramAMthI thatA vividha vyutpatti-labhya artha mATe paNa te vaparAyelo che, paraMtu ahIM AlApaka-artha grahaNa karavo ucita che. samudranuM eka nAma ratnAkara-ratnano bhaMDAra paNa che, kAraNa ke tenA taLiye aneka jAtanAM bahumUlya ratno paDelAM che. e ja rIte virAgamarUpI samudramAM zreSTha AlApako e ratno che ane te moTA pramANamAM hovAthI tene saMka-vyApta-bharapUra kahyo che. dUra-pa-jeno kinAro ghaNo dUra-cheTo che tene. dUra-cheTo che pAra jeno te dUra-pIra, te pratye, tene. sA-uttama, zreSTha. A pada paNa vIrAgamanuM vizeSaNa che. vIrAma-nanidhi-zrIvIraprabhunA AgamarUpI samudrane. zrIvaraprabhuno Agama te vIrAma ane te rUpa nananidhi-samudra te vIrAma-nanidhi, te pratye. jenAthI vastu-tattvano sphaTa bodha thAya, te Agama. -samAra Tkhya vastuta netyAna -athavA Apta-vacanano saMgraha te Agama che, tethI sarvajJa-praNIta vacana, siddhAMta ke sUtrane Agama kahevAmAM Ave che. anya tIrthakaronI jema bhagavAna zrI mahAvIre je upadeza Apyo hato, te temanA mukhya ziSyo-gaNadhara bhagavaMtoe sUtra-racanA dvArA bhASAmAM utAryo * vizeSA. bhA. gA. 913. Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4920zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 hato. A sAhitya TuvAna maMja ke piTanA nAmathI oLakhAya che. vaLI tyAre ke temanI pachI thayelA mahAna Rtadharoe je kRtio aMgazAstronI pUrtirUpe, prAcIna zratanA saMgraharUpe ke pUrvonA uddhArarUpe banAvI hatI, te aMga-bAhya kahevAya che. A baMne prakAranA zrutamAMnI ati agatyanI kRtione Agama tarIke oLakhavAmAM Ave che.* patnanidhi eTale samudra ke dariyo. sAmAna-pUrvaka. sAdhu-sArI rIte. seve huM evuM chuM, huM upAsanA karuM chuM. majUtAnona-pUnA--rimAnaDhi-notiniAkArarAva-sArAmana-tra-mannAra-bhUmi-nivAse !-mULa-paryaMta kAMIka DolavAthI kharelA makaraMdanI atyaMta sugaMdhamAM magna thayelA capala bhramara-vaMdanA jhaMkAra-zabdathI yukta uttama nirmala pAMkhaDIvALA kamalagharanI bhUmimAM vAsa karanArI. mAmU-mUla-paryaMta, mAtnona-kaMIka DolI raheluM, te mAmUlAtmota. mUlanI pUrve vaparAyelo mA upasarga maryAdA ke hadane sUcave che ane tenonanI pUrve vaparAyelo te ja upasarga mAM lagabhaga athavA kaMIkano artha batAve che. A vizeSaNa kamalane uddezIne lagADavAmAM AvyuM che. yUnI eTale raja, parAga ke makaraMda, tenI vahuna-parimata-ghaNI sugaMdhamAM. mAtnI Asakta, magna,coMTI gayelI, nonabhimani-tnona evA tnionI mAnA. nonacapala. tni-bhramara. mAna-hAra, paMkti ke zreNi, tenA vaDe yukta. sArauttama. manna-vastramatna-mana-nirmala. tatra-pAMkhaDIovALuM, vAtra te * digaMbara saMpradAyano mata evo che ke Aje ekeya prAcIna Agama upalabdha nathI. mUrti-pUjaka zvetAMbara-saMpradAya AgamonI saMkhyA 45 athavA 84nI mAne che. sthAnakavAsI ane terApaMthI saMpradAyavALAo te paikInA 32 Agamono ja svIkAra kare che; bAkInA Agamo nahi mAnavAnuM mukhya kAraNa temano mUrti-pUjA aMgeno virodha che. Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAradAvAnala'-sUtra 0493 mamatra-tana-mana. te rUpa marabhUmi-rahevAnI jagA. temAM nivAsa-vAsa karanArI. A AkhuM sAmAsika pada seva nuM vizeSaNa che, te saMbodhanArthe mukAyeluM hovAthI nivAse ! evo prayoga karyo che. chAyA-saMmAra-sAre !-kAMti-puMjathI uttama, atyaMta tejasvIpaNAne lIdhe ramaNIya ! chAya-kAnti, prabhA ke dIpti. teno saMbAlsamUha ke jaththo. tenA vaDe sArA-uttama, zreSTha, ramaNIya. A pada paNa sevi nuM vizeSaNa ane saMbodhana hovAthI chAyA-saMsAra-re ! evo prayoga thayelo che. varamata-re ! suMdara kamalayukta hAthavALI. jenA hAthamAM suMdara kamala che evI. vara evA manathI yukta karavAnI te varamana vazarA. tenuM rUpa uparanAM pado mujaba saMbodhanArthe vAmana re ! thayeluM che. tAra- marA !-dedIpyamAna hAra vaDe suzobhita ! tAra evo je hara tenA vaDe mirI, te tIra-hafmAmI. tAra - svaccha, nirmala ke dedIpyamAna. zA-kaMThanuM AbhUSaNa . mAmA-manohara. A pada paNa tevi !nuM vizeSaNa hovAthI saMbodhanarUpa che. vAsaMloda-he!-vANInA samUharUpa dehavALI ! vAghono saMvAda te ja jeno che te vAi-saMtoda-hA, vALa-bhASA. saMtoda-samUha ke jaththo. veda-kAyA zarIra. bAra aMgarUpa vANInA samUhathI jeno deha banelo che tevI. A pada paNa vi !nuM vizeSaNa hovAthI saMbodhanArthe mukAyeluM che. bhava-vira-vabhavanA viraha (mokSa) rUpa varadAna, tene. mava eTale saMsAra ke janma-maraNanA pherA. teno virada thavo eTale temAMthI chUTI javuM. A chuTakAro uttama tyAre ja kahevAya ke jyAre pharI koI vAra saMsAramAM AvavuM na paDe. tethI mokSa e ja bhava-viraha che. te prApta thAya tevuM varadAna, tene. di Apo. Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4940zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 me mane. tevi !-he devi ! he zrutadevi ! sAra-zreSTha. (4) tAtparyArtha saMsAra-vAnana-zu- saMsAra-dAvAnala-nAmanI stuti. A stutino prAraMbha saMsAra-lAvAna-zabdathI thato hoI te saMsAra-tAvAna-zu kahevAya che. keTalIka pothIomAM teno ullekha zrI mahAvIra stuti, zravartamAnapatuti ane maSTamIstuti-e rIte paNa thayelo che. (2) saMsAra-lAvInathIra-ahIM namAmi kriyApada che. vIraM karma che. bAkInAM badhAM pado vIranAM vizeSaNo che. huM zrImahAvIrasvAmIne namuM chuM e kriyA che. te mahAvIrasvAmI kevA che ? saMsArarUpI dAvAnalanA dAhane olavavA mATe pANI-samAna che. vaLI prabaLa moharUpI dhULane dUra karavAmAM pavana-samAna che tathA mAyArUpI pRthvInAM paDo toDI nAkhavAmAM tINa haLasamAna che ane meruparvatanA jevA dhIra-sthira che. (2) mAvAvanAmatAni-ahIM namAmi kriyApada che. binapAni karma che, avyaya che ane bAkInAM badhAM pado binarIka-pAninAM vizeSaNo che. zrIjinezvaranAM caraNo kevAM che ? suro, asuro ane mAnavonA svAmIthI pUjAyelAM tathA namana karanAra janonAM manovAMchita pUrAM karanArAM che, temane. (3) vothAIse-ahIM seve kriyApada che, sAM ane sAdhu e be kriyA-vizeSaNo che. vIsa-batnadhi e karma che ane bAkInAM badhAM pado tenAM vizeSaNo che. huM vIraprabhunA Agama-samudranI Adara-pUrvaka sArI rIte upAsanA karuM chuM. A Agamasamudra kevo che ? (1) bodhathI gaMbhIra, (ra) manohara pada-racanAothI abhirAma, (3) ahiMsAnA siddhAMto vaDe karIne ghaNo ja UMDo, (4) cUlikArUpI bharatIvALo, (pa) moTA moTA AlApakarUpI ratnothI bharapUra, (6) jeno pAra pAmavo ati muzkela che, tevo (7) uttama. Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAradAvAnala'-sUtra 495 (4) mAmUno ..sA-ahIM tedi kriyApada che, mava-vi-vara karma che, tAre karmanuM vizeSaNa che, je saMpradAnArthe caturthImAM che, tathA sevIne saMbodhana thayeluM che. bAkInAM badhAM pado nevInAM vizeSaNo che. he zrutadevi ! mane tame sArabhUta, bhava-viraha(mokSa)rUpa varadAna Apo. ahIM je zrutadevInuM saMbodhana karavAmAM AvyuM che te devI kevI che ? suMdara kamala-gharanI bhUmimAM rahenArI che, arthAt suMdara kamala para virAjanArI che, tejasvI che, hAthamAM zreSTha kamalane dhAraNa karanArI che, kaMThamAM suMdara hAra che tathA dvAdazAMgIthI teno deha banelo che. bhava-vi zabda yAkinImahattarA-dharmasUnuM zrIharibhadrasUrijInI kRtionA aMtamAM saMketarUpe vaparAyelo jovAya che, te rIte ja ahIM te vaparAyelo che. (5) artha-saMkalanA zrImahAvIrasvAmIne huM namaskAra karuM chuM. jala je prakAre dAvAnalanA agnine zAMta kare che, te ja prakAre teo saMsAranA saMtAparUpa agnine zAMta kare che. pavana je rIte dhULane uDADI de che, te ja rIte teo ajJAnane dUra karI de che. tIkSNa haLa jevI rIte pRthvIne khodI kADhe che, tevI ja rIte teo mAyAne ukhADIne pheMkI de che ane je rIte meruparvata calAyamAna thato nathI, te rIte atyaMta vairyane lIdhe teo calAyamAna thatA nathI. 1. bhakti-pUrvaka namana karanArA devendro, dAnavendro ane narendronA mugaTanI capaLa kamala-mAlAothI je zobhAyamAna che, jenA prabhAvathI namana karanArA lokonAM manovAMchita pUrNa thAya che, te prabhAvazALI jina-caraNone huM atyaMta zraddhApUrvaka namana karuM chuM 2. - A Agama-samudra aparimita jJAna-bodhanA kAraNe gaMbhIra che, lalita padonI racanArUpa jalathI manohara che, jIvadayA-saMbaMdhI sUkSma vicArorUpa mojAMothI bharapUra hovAne lIdhe jemAM praveza karavo kaThina che, cUlikArUpa veLA(bharatI)vALo che. AlApakarUpI ratnothI bharapUra che ane jeno saMpUrNa pAra pAmavo-marma samajavo atyaMta muzkela che, tevA vIraprabhunA Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 AgamarUpI samudranI huM Adara-pUrvaka sevA karuM chuM. 3. mUlathI DolAyamAna hovAthI kharelA parAganI ati sugaMdhamAM masta thayelA bhramaronI zreNIthI zobhAyamAna suMdara pAMkhaDIvALA kamala-ghara upara AvelA bhavanamAM rahenArI ! kAMti-puMjathI zobhAyamAna ! hAthamAM suMdara kamalane dhAraNa karanArI ! ane dedIpyamAna hAra vaDe atyaMta manohara ! dvAdazAMgInI adhiSThAtrI he zrutadevi ! tame mane mokSanuM uttama varadAna Apo 4. (6) sUtra-paricaya mAtA, pitA, baMdhu, bahena, putra, putrI, svajana, saMbaMdhI, vaDIla, guru Adi aneka prakAranA saMbaMdhothI gUMthAyeluM jIvana jema saMsAra che, tema vyApAra-rojagAra, kalA-kauzalya, khetIvADI, hunnara-udyoga, zikSaNasAhitya, vaidyaka-vijJAna tathA rAja-kAraNa jemAM vartI rahelAM che, te paNa saMsAra che. saMsAranuM A bAhya svarUpa che. vaLI krodha, mAna, mAyA, lobha, hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsA ane kAmavikAra jemAM anubhavAya che, te paNa saMsAra ja che; paraMtu e tenuM AtyaMtara svarUpa che. te baMnenA yoge jIva bhava-bhramaNa kare che, A rIte jemAM aneka prakAranA tApo-saMtApo anubhavAya che, tene jJAnIjanoe dAvAnalanI upamA ApI che. A saMsAramAM jIva kSaNa paNa zAMti anubhavato nathI. Aje dhana meLavavAnI ciMtA, to kAle dhana sAcavavAnI ciMtA. Aje vyApAra-rojagAranI phikara, to kAle pratiSThAnI phikara. Aje kuTuMba-kabIlAnA prazno, to kAle samAja ane rAjanA prazno. e prakAranI Adhino pravAha niraMtara cAlyA ja kare che. emAM koI vAra peTa duHkhe che, to koI vAra mAthuM duHkhe che. koI vAra dAMta duHkhe che, to koI vAra kAna du:khe che. vaLI koI vAra zaradI thaI Ave che, to koI vAra viSucikA thaI jAya che. koI vAra Rtu mAphaka nathI AvatI, to koI vAra pANI bhAre paDe che. e uparAMta tAva, khAMsI, dama, vAyu, jhADA, maraDA, zULa, sojA, kSaya ne kensara jevAM aneka dardo TAMpIne ja UbhAM hoya che. jarA lAga maLyo ke zarIramAM te siphatathI pesI jAya che, eTale vyAdhino koI sumAra nathI. tema ja A prakAranI Adhi ane vyAdhinI vacce upAdhi paNa DokiyAM karatI ja Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'saMsA2dAvAnala'-sUtra 0 497 hoya che. Aje gharAka paisA ghAlI gayo, to kAle koIe devALuM kADhyuM. Aje koI sAthe jhaghaDo thayo, to kAle koI akasmAta naDyo. samAjanAM vicitra baMdhano, rASTranI asthira hAlata ane vizvanuM azAMta vAtAvaraNa paNa e upAdhimAM umero karyA kare che. rAtre eka mANasa karoDapati tarIke sUto hoya che, te savAre bhikhArI banI jAya che ane savAre eka mANasa saramukhatyAra hoya che, te sAMje ja phAMsInA mAMcaDe laTake che. vaLI Aje jyAM zAMti ane AbAdI jaNAtI hoya che, tyAM AvatI kAle yuddha ane sarvanAzanI nobata gaDagaDatI saMbhaLAya che. eTale Adhi, vyAdhi ane upAdhinA gherA saMtApamAM DUbelo saMsAra hUbahU dAvAnalanuM svarUpa khaDuM kare che. ahIM prazna e thAya che ke A dAvAnala olavAya kevI rIte ? jaMgalamAM jyAre ekAeka agni pragaTI nIkaLe che, tyAre te divasonA divaso sudhI cAle che, je koI paNa sAmAnya upAyothI kAbUmAM Avato nathI. are ! moTAM moTAM rAkSasI yaMtro paNa tene zAMta karavAmAM niSphaLa nIvaDe che. sana 1949nA julAI mAsamAM amerikAnAM jaMgalomAM je Ago pragaTI nIkaLI hatI, te anekavidha prayatno karavA chatAM ghaNAM aThavADiyAM sudhI cAlI hatI. matalaba ke AvI Agone olavavAnuM saphaLa kArya samartha mahAmeghanuM pANI ja karI zake che. jyAre te chUTathI paDe che, tyAre dAvAnala zAMta thaI jAya che. e ja pramANe saMsAra-dAvAnalanuM che. teno dAha sAmAnya upAyothI zAMta thato nathI. te to jyAre maharSionI dezanA ke temaNe prarUpelA siddhAMtono Azraya levAmAM Ave, tyAre ja zAMta thAya che. ahIM tevuM kArya karanAra tarIke caramatIrthaMkara zrImahAvIrasvAmIne vaMdanA karavAmAM AvI che, ke jemano upakAra kadI paNa bhUlI zakAya tevo nathI. Aje paNa temanuM sthApeluM tIrtha bhavya jIvone dharmArAdhananI aneka sAmagrI pUrI pADe che; tethI pahelI vaMdanA temane karavAmAM AvI che. bIjI vaMdanA sarva jinezvarone karavAmAM AvI che. teo arhan hovAthI deva, dAnava ane mAnavIonA svAmI vaDe pUjAya che tathA sarva koI deva, dAnava ane mAnavIo paNa temanI atyaMta bhakti-bhAvathI pUjA kare che. A bhaktine lIdhe utpanna thatA zubha adhyavasAyothI temanAM manovAMchita pra.132 Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 pUrAM thAya che athavA to temanA hRdayamAM rahelI bodhilAbhanI icchA zrIjinarAjanAM caraNonI sevA karavAthI pUrI thAya che. trIjI vaMdanA zrutajJAnane eTale zrImahAvIraprabhunA Agamone karavAmAM AvI che. A Agamo aneka rIte jalanidhine-sAgarane maLatAM hoIne temanI sarakhAmaNI sAgara sAthe karavAmAM AvI che. jema sAgara gaMbhIra hoya che, tema A Agamo bodhathI gaMbhIra che. jema sAgara manohara jalalaharIo vaDe suMdara hoya che, tema A Agamo pada-racanAo vaDe suMdara che. jema sAgara ghaNo UMDo hoya che, tema A Agamo jIvadayAnA siddhAMtone lIdhe ghaNA ja gahana che. jema sAgaramAM moTI bharatI AvyA kare che, tema A AgamomAM cUlikArUpI bharatIo Ave che. jema sAgara ratnothI bharapUra hoya che, tema A Agamo AlApakothI bharapUra che. jema sAgarano pAra pAmavo muzkela che, tema Agamono pAra pAmavo paNa muzkela che. cothI vaMdanA zrutadevIne karavAmAM AvI che, ke jene zrutajJAnanIadhiSThAyikA mAnavAmAM Ave che. eno nivAsa suMdara kamala u52 che ke jenI AsapAsa sugaMdhamAM matta thayelA bhamarA madhura guMjA2va karI rahelA che. je lAvaNyathI bharapUra che; jenA kaMThamAM (caturdaza-pUrvarUpI) manohara hAra zobhI rahelo che, jenA hAthamAM manohara-kamala che ane jeno samasta dehavANIthI banelo che. A devI pAse evuM uttama varadAna mAMgavAmAM AvyuM che, ke jene lIdhe bhavano AtyaMtika viraha thAya, matalaba ke mokSa-sukhanI prApti . thAya. A stuti para jJAnavimalasUri tathA bIjAoe saMskRtamAM TIkAo racelI che tathA tenA pratyeka caraNanI pAdapUrtio paNa karelI che. zrAvikAo daivasika ane rAtrika pratikramaNamAM namoDastu vardhamAnAya ane vizAlalocana stutinI jagAe A stutinI prathama traNa gAthAno upayoga kare che tathA sAdhuo aSTamInA divase daivasika pratikramaNanA devavaMdanamAM A stutino upayoga kare che, tathA caturvidha saMgha pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika pratikramaNamAM sajjhAyanA sthAne uvasaggahara thottapUrvaka A stutino upayoga kare che, te vakhate pratikramaNamAM je vaDIla Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'saMsAradAvAnala'-sUtra 0 499 hoya te A stutinI traNa gAthA tathA cothI gAthAnuM prathama caraNa bole che ane bAkInAM traNa caraNo sakala saMgha moTA svare bole che. A stutimAM sarva varNa 252 che. (7) prakIrNaka A stutinI racanA-yAkinI-mahattarA-dharmasUnu zrIharibhadrasUrie karelI che. teo gRhasthapaNAmAM purohita hoIne veda-vedAMtanA jANakAra hatA ane dIkSita thayA pachI jaina zAstronA parama niSNAta banyA hatA. temaNe zrInaMdIsUtra, anuyogadvArasUtra, AvazyakasUtra Adi Agamo para vizada TIkAo racelI che tathA Sagdarzanasamuccaya, zAsravArtA-samuccaya Adi mahAn dArzanika graMtho racelA che. vaLI lalitavistarA nAmanI caityavaMdanasUtra-vRtti, paMcAzaka, yogabiMdu, yogaviMzikA, dharmabiMdu Adi temanA prauDha graMtho prasiddha che. temanuM sAhitya vividha, maulika ane UMDA ciMtanavALuM che. kahevAya che ke temaNe 1444 graMthonI racanA karI hatI. temAM 1440 graMtha racAI gayA hatA paNa cAra graMtho bAkI rahyA hatA; te vakhate temaNe cAra graMthanA sthAne saMsAradAvAnala zabdathI zarU thatI cAra stuti banAvI. temAM cothI zrutadevInI stutinuM prathama caraNa racAyuM ke temanI bolavAnI zakti baMdha thaI gaI, tethI traNa caraNarUpa bAkInI stuti temanA hRdayanA abhiprAya mujaba saMghe pUrI karI. tyArathI jhaMkArArAva zabdothI mAMDIne bAkInI stuti saMgha-dvArA ucca svare bolAya che. temanI kRtiomAM bhava-virahazabda saMketarUpe vaparAyelo che, te zabda ahIM paNa vaparAyelo che. Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. suyadhamma - thuI [zruta- stavaH ] pukhkharavara-sUtra (1) bhUlapATha pukkharavara - dIvaDDhe, dhAyaisaMDe ya jaMbUdIve ya / bharaheravaya- videhe, dhammAigare nama'sAmi // 1 // tama - timira - paDala- viddhaMsaNassa, suragaNa - nariMda- mahiyassa sImAdharassa vaMde, papphoDiya - mohajAlassa // 2 // jAI - jarA - maraNa - soga - paNAsaNassa / kallANa- pukkhala-visAla - suhAvahassa // ko deva-dANava- nariMda-gaNacciyassa / dhammassa sAramuvalabbha kare pamAyaM ? // 3 // siddhe bho ! piyao Namo jiNamae naMdI sayA saMjame / devaM nAga - suvanna - kinnara - gaNa - ssabbhUa - bhAvaccie // logo jattha paTTio jagamiNaM telukka maccAsuraM / dhammo vaDDau sAsao vijayao dhammuttaraM vaDDau // 4 // suassa bhagavao karemi kAussaggaM, vaMdaNa - vattiyAe0 // (2) saMskRta chAyA puSkaravara - dvIpArthe, dhAtakIkhaNDe ca jambUdvIpe ca / bharata - airavata - videhe, dharmAdikarAn namasyAmi // 1 // X gAthA 1, 2 khe 'gAhA' chaMhamA che. gAthA 3 e 'vasaMtatilakA' chaMdamAM che. gAthA 4 se 'zArdUlaviGIDita' chaM6mAM che. Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pukharavara-sUtra0501 tapasvimi-patra-vidhvaMsane surA-narendra-ditam | sImAdharaM vande, prasphoTita-mohajAlam // 2 // nati-ra-rapa-zova -prasaMganaca, kalyANa-puSkala-vizAla-sukhAvahasya / vo keva-tAva-narendra-intI , tharnI sAramunikhya sut pramAlima ? rUA siddhArtha mo: ! prayata: nama: nigamatAya nendriH savA saMyame, -nA-su5uf-nnira-apa-samUta-mAvAne lokaH yatra pratiSThitaH jagat idam trailokya-mAsuram, dharmaH vardhatAM zAzvata: vijayataH dharmottaraM vardhatAm // 4 // zrutasya bhagavataH karomi kAyotsarga vandana-pratyayena0 (3) sAmAnya ane vizeSa artha puvaravaravara-vIva-[purava-pArthe]-puSkaravara nAmanA ardhA dviIpamAM. je puSkaro eTale kamalo vaDe suMdara che, te puSkaravaradvIpa. tenA ardhA bhAgamAM. madhyalokanI racanA madhyamAM thALInA AkAravALA dvIpa ane pachI cUDInA AkAravALA samudro tathA dvIpo vaDe thayelI che. eTale prathama dvIpa jamIna che, tenI AsapAsa samudra che, tenA pachI jamIna che, tenA pachI samudra che ane tenA pachI pAchI jamIna che, vagere. A racanA mujaba madhyalokanI vacamAM jaMbU nAmano dvIpa che, ke jenI madhyamAM meru nAmano eka mahAna parvata Avelo che. jaMbUdvIpa eTale jaMbU-vRkSathI upalakSita athavA jaMbU-pradhAna dvIpa. A dvIpanI AsapAsa je samudra che, tenuM nAma lavaNasamudra. enA pachI je jamIna AvelI che, tenuM nAma dhAtakIkhaMDa. temAM dhAvaDIvRkSanAM vano vizeSa hovAthI e nAma paDeluM che. dhAtakIkhaMDanI AsapAsa je samudra che, tenuM nAma kAlodadhi. A samudra pachI je jamIna Ave che, tenuM nAma puSkaravaradvIpa. A dvIpanI AsapAsa puSkarodadhi nAmano samudra Avelo che. A krama svayaMbhUramaNa nAmanA samudra sudhI laMbAya che. Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 puSkaravaradvIpanI vaccovacca mAnuSottara nAmano eka parvata Avelo che, jenAthI tenA be bhAga paDe che. temAM aMdaranA bhAgamAM manuSyanI vasati che ane bahAranA bhAgamAM manuSyanI vasati nathI. eTale jaMbudvIpa, dhAtakIkhaMDa ane ardhapuSkarava2dvIpa maLIne aDhIdvIpa jeTaluM manuSya-kSetra che. koIpaNa manuSyanAM janmamaraNa teTalA kSetramAM ja thAya che. thAyamaMDe-[thAtIg]-dhAtakIkhaMDamAM. maMjUrIne-[navRtIpe]-jaMbUdvIpamAM. Ja-[4]-ane. mahezavaya-vivede-[bhatairavata-vivede]-bharata, airavata ane videha nAmanA kSetramAM. jaMbUThThIpamAM :- (1) bharatavarSa (2) haimavatavarSa, (3) harivarSa (4) videhavarSa, (5) ramyakavarSa, (6) hairaNyavatavarSa, (7) bairavatavarSa e sAta kSetro che. dhAtakIkhaMDamAM tenAthI bamaNAM kSetro che ane puSkaravara dvIpanA ardhA bhAgamAM paNa teTalAM ja kSetro che. eTale kula kSetro 35 che. tenI saMpUrNa tAlikA nIce mujaba che : jaMbudrIpa 1 bharatavarSa haimavatavarSa 1 rivarSa videhavarSa 1 1 1 ramyavarSa hairaNyavatavarSa 1 airavatavarSa 1 dhAtakIkhaMDa 2 2 2 puSkarava2dvIpa(ardho) 2 ra ra ra kula 5 ra ra 5 5 5 14 35 7 14 A kSetromAMthI paMdara kSetro, eTale pAMca bharata, pAMca airavata ane pAMca videhavarSa (mahAvideha) karmabhUmi kahevAya che ane bAkInAM vIsa kSetro akarmabhUmi kahevAya che. vaLI dareka videhamAM deva ane uttarakuru nAmanA 5 5 5 Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pukhkharavara-sUtra0503 vibhAgo paNa akarmabhUmi hoya che. pAMca videhanAM e dasa kSetrone uparanAM vIsa kSetromAM umeratAM tenI saMkhyA kula trIsanI thAya che. tIrthakaro karmabhUmimAM ja janme che, tethI bharatAdi kSetrono ullekha karavAmAM Avyo che. thArUpare-[hirAna-dharmanI Adi karanArAone. dharmano artha ahIM zratadharma che. tenI utpatti tIrthakaro dvArA ja thAya che; tethI teone dharmanI Adi karanArA kahyA che. teo artharUpe prarUpaNA karanArA che. namasAma-[namasthAni]-huM namuM chuM. tama-timira-paDala-viddhaMsaNassa-[tamastimira-paTala-vidhvaMsanam] ajJAnarUpI aMdhakAranA samUhano nAza karanArane. tama-ajJAna-, te rUpa nimi-aMdhakAra. tenuM patni-vRMdasamUha. teno vidhvaMza nAza karanAra, te tamatimira-paTana-vidhvaMsana: -tene. surata-na- ma-[UT-narendra-hita-deva-samUha ane narendrothI pUjAyelAne. sura-devatA. temano japa-samUha, tathA manuSyo, temanA phaMdra-indrasvAmI. temanAthI mahiti-pUjAyela, tene. sIpAtharaNa-sItharama-sImA dhAraNa karanArane. nI maryAdA. tene dhAraNa karanAra te sImIthara. sIna-maryAdA dhArayatiti sAtha: . (A.TI.), tene si. he. zabdAnu. a 8. pA. 3nA rad vitIyA sUtramAM bIjI vibhaktinA sthAnamAM chaThThI vaparAya che tevuM jaNAvatAM tenA udAharaNa tarIke samathara vaje vAkyano ullekha karelo che. vaMde [vane-huM vAMduM chuM. poTA-mo-zAtra-priDita-zoda-jAtraF]-jeNe mohajAlane vizeSa prakAre toDI nAkhI che, tene. pravarSe rita prativizeSa prakAre toDavAmAM Avela che, Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5040 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 te proTita, mojhAmithyAtvarUpI jAla, jenA vaDe mithyAtva(cAritra mohanIya)rUpI jAla vizeSa prakAre toDavAmAM Avela che, te proTita mohagI, tenA pratye, tene. ahIM sarvatra dvitIyAnA arthamAM SaSThI vaparAyelI che. nAnI -maUT- -HTTUtsa-[gati-na-ma2T- - prapazana-janma, jarA, mRtyu tathA zokano nAza karanArane. - nAti-janma. nara-ghaDapaNa, mara-prANa-nAza. zo-mAnasika duHkha, dilagIrI. teno prazana-vinAza karanAra te nAti-jA-ma2-zoviprAzana , tene. kllaann-pukkhl-visaal-suhaavhss-[klyaann-pussklviIInasubrAvo]-puSkaLa kalyANa ane vizALa sukha karanArane. cA-AtmAnuM bhaluM. vizeSa artha mATe juo sUtra 17 tathA . 20. putra-puSkaLa, ghaNuM. visAta-moTuM. suvAvati-titi muThThAvAda: tatha-sukhane kare te sukhAvaha, tene. -[]-koNa ? koNa vyakti ? seva-tAva-nariMdra-azvinansa-vi-DhAnava-narendra-TUTIdvitI]-devendro, dAnavendro ane narendronA samUhathI pUjAyelA. thama-tharva-dharmano, hRtadharmano. sAramuvartama-sIram 35 ]-sAra pAmIne, tattva jANIne. sArarahasya, tattva. 3paga-pAmIne, joIne. vAre-[3 ]-kare. pAya-[vma]i -pramAdane. vmAno sAmAnya artha ALasa che. mAtozyatra rUti athavA gharSaor mAdhajoti prama-jenA vaDe karIne vadhAre ALasa Ave te pramAda. vizeSa arthamAM Atma-hita pratyenI asAvadhAnI-sakriyA pratyenI vimukhatA tene pramAda kahevAmAM Ave che. karma-baMdhananA pAMca hetuo paikI te paNa eka hetu che. miththaranAviti-pra6i-Saya-co nyata: | Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pukharavara-sUtra 505 (ta. sU. 8-1) mithyAtva, avirati (tyAgano abhAva), pramAda, kaSAya ane yoga e karma-baMdhanA hetuo che. pramAdanA ATha prakAro nIce mujaba mAnavAmAM Ave che : (1) ajJAna, (2) saMzaya, (3) mithyAtva, (4) rAga, (5) dveSa, (6) smRti-braza, (7) dharmAcaraNamAM ALasa ane (8) mana, vacana tathA kAyAnuM dupraNidhAna duSTa rIte pravartana). uttarAdhyayanasUtranA batrIsamA adhyayanamAM pramAdanAM aneka sthAnonuM varNana aneka rIte karavAmAM AvyuM che. siddha-[siddhA]-siddhane. - siddha eTale phala ApavAmAM siddha. tatra siddhiH nAyAbiAna ! (la. vi.) teno artha pratiSThita ke prakhyAta paNa thAya che. pratiSThita eTale nayo ane pramANo vaDe sthApita thayelo ane prakhyAta eTale traNa koTithI zuddha. ahIM kaSa, cheda ane tApa e traNa koTi samajavAnI che, ke je parIkSAnuM mukhya sAdhana che. jo !-[ ]-he ! sujJa jano ! yamo-[prayata:]-prayatna-pUrvaka, AdaravALo thayo chato. pravarSe yatna: prayatna-vizeSa prakAre yatna karAyelo. mo-[na:]-namaskAra ho. nimaNa-dunikatA]-jinamatane, jaina siddhAntane. jinamatano artha zrImalayagirijIe jIvAbhigamasUtranI vRttimAM nIce mujaba karyo che : jinamatamiti rAgAdizatrUn jayati sma (iti) jinaH / sa ca yadyapi chadmasthavItarAgo'pi bhavati, tathA'pi tasya tIrthapravartakatvAyogAdutpannakevalajJAnastIrthakRdabhigRhyate, so'pi ca varddhamAnasvAmI, tasya vartamAnatIrthAdhipatitvAt, tasya jinasya varddhamAnasvAmino matamarthatastenaiva praNItatvAdAcArAdi-dRSTivAda-paryantaM dvAdazAGgaM gaNi-piTakam, Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 kathambhUtaM-varddhamAnasvAmi-jinamatamityAha / jina-mata eTale-rAgAdi zatrune jite, te jina. te chadmasthavItarAga paNa hoya che, paraMtu temane tIrtha-pravartanano yoga nahi hovAthI, jemane kevalajJAna utpanna thayuM che, tevA tIrthakarane ja grahaNa karavAmAM Ave che ane temAM paNa zrIvardhamAnasvAmIne, kAraNa ke teo vartamAna-tIrthanA adhipati che. temaNe AcArAMgathI mAMDIne daSTivAda parvatanA bAra aMgarUpa gaNi-piTaka arthathI prarUpela che. A bAra aMgarUpa gaNi-piTaka te jina-mata. nI-[ndriH-vRddhi. niHi zabda judA judA aneka arthomAM vaparAya che. jema ke bAra prakAranAM vAjiMtrono sAthe avAja, gAMdhAra grAmanI mUchanA, pramoda, harSa, matijJAna Adi pAMca jJAna, vAMchita arthanI prApti, maMgala, samRddhi, jainAgama-vizeSa vRddhi vagere vagere. temAMthI ahIM vRddhinA arthamAM vaparAyelo che. sA-[savA]-sadA. siMgare-[i]-saMyamamAM, saMyamamArgamAM, cAritramAM. saMyama eTale kaSAya tathA yogano nigraha. vyavahAramAM tenA nIce mujaba 17 bhedo prasiddha che : pAMca indriyono nigraha, pAMca avratono tyAga, cAra kaSAyono jaya, tathA mana, vacana ane kAyAnI virati. saMyamano artha cAritra paNa thAya che. saMyane vAlvei (la.vi.) revaM-nA-suvanna-vinnara-pa-samU-mavizva-vi-nAsupa-vinnara-pa-samUta-bhaviA -devo, nAgakumAro, suparNa kumAro ane kinnaradevonA samUha vaDe sadbhAvathI pUjAyelA. seva-vaimAnika devo. siddhahemacaMdra zabdAnuzAsana a. 8, pA. 1, sU. 26mAM chindaHpUchoDa revaM-nA-suvAnu jaNAvyuM che, tathA yogazAstranI svopajJa vyAkhyAmAM sevAminusvAra: cha pUche ema jaNAvyuM Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pukharavara-sUtra 507 hovAthI deva uparano anusvAra chaMdanI pUrti mATe samajavAno che. nAnAgakumAra. e bhavanapati devano eka prakAra che. supaufsuparNakumAra. e paNa bhavanapati devano eka prakAra che. vinna-e vyaMtarajAtinA devono eka prakAra che. bhUta-bhAva-sAco bhAva, hRdayano sAco ullAsa. ahIM chanda pUrti mATe abhUtanA no dvirbhAva thayelo che. tenAthI mandrita-pUjAyela. chaMdapUrti-mATe bevaDAyelA nuM dRSTAMta dazavaikAlika-niryuktimAM maLe che. tenI gAthA 125mAM asaMyata e arthamAM prasaMgaya zabdano prayoga thayo che. nogo-[no:]-loka no zabdanA ghaNA artho thAya che, temAMthI nAvane novA jJAnameva (la. vi.). novA-jovuM te, novajJAna e artha ahIM saMgata che, athavA sarva dravya, kSetra kAla bhAvamaya lokanA arthamAM paNa te ghaTI zake che. -[2]-jyAM. paoi -[pratiti:]-pramANa-siddha. namivi-[+7 rUma-A jagata. tenuda-vyAsu-[gaitnovAkya-maryAsurama]-traNa lokanA manuSya tathA sUira], asurAdikane AdhArarUpa. traNa lokamAM manuSya madhyalokamAM hoya che, ane siro], asuro svarga tathA pAtALamAM hoya che. mo-[ ]-dharma, dhRtadharma, jJAna. zratadharma ane cAritradharma paikI ahIM zratadharma samajavAno che. vahUDa [varthatA-vRddhi pAmo. sAsa(3)-zAzvataH(ta)-zAzvata, nitya. vinayo-[vinayata ]-vijayathI. vizeSa prakAre jaya, te vijaya, tethI. muttara-[kAra]-dharmottara, cAritradharma. Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 sugaK-[ zrutasya]-zrutane, zrutajJAnane, zAstrane. zabda-nimittathI thatuM jJAna, te zrutajJAna. zruta eTale sAMbhaLeluM, tIrthaMkaro pAsethI sAMbhaLIne meLaveluM. jema ke suryame AmaM ! tekhaM bhAvayA evamakkhAyaM zrutaM mayA AyuSman ! tena bhagavatA evamAkhyAtam / he AyuSman ! meM sAMbhaLyuM che ke bhagavAne Ama kaheluM che. arthAt tIrthaMkara bhagavAne ApelA upadezano bhAva grahaNa karIne gaNadharo je sUtro gUMthe che, te zruta kahevAya che. tenA paryAya-zabdo nIce mujaba che : suya-sutta-paMtha-siddhAMta-sAmane AA-vayaLa-vaNyo / paNNavaNA Agama iya, egaTThA pajjavA sutte // -bRhatkalpa-vRtti sabhASya, bhA. gA. 117. zruta, sUtra, graMtha, siddhAnta, zAsana, AjJA, vacana, upadeza, prajJApanA ane Agama. AvazyakasUtranI vRttimAM jaNAvyuM che ke sAmAyikathI mAMDIne bindusArapUrva sudhInuM je jJAna, te zruta. zrutaM sAmAyidi-vinusArAntam / zrutajJAna be prakAranuM che : aMga-praviSTa ane aMga-bAhya. aMga zabda ahIM sUtrarUpa puruSanA aMga tarIke yojAyelo che. naMdIsUtranI cUrNimAM muttapurisa-sUtra-puruSano paricaya nIce mujaba ApavAmAM Avyo che : AyAra ane sUyagaDa, be paga. ThANa ane samavAya, be naLA. vivAhapaNatti ane nAyAdhammakahA, be jAMgha. uvAsagadasA ane aMtagaDadasA, pITha ane udara. aNuttarovavAiyadasA ane pachhAvAgaraNa, be hAtha. vivAgasuya, Doka. diDhivAya, mastaka. aMga-praviSTane niyata zruta gaNavAmAM Ave che, kAraNa ke te prakAranuM dareka tIrthaMkaranA vakhate avazya hoya che ane aMga-bAhyane aniyata zruta zruta Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pukhkharavara-sUtra 509 kahevAmAM Ave che, kAraNa ke te dareka tIrthaMkaranA vakhatamAM niyamA hotuM nathI. naMdIsUtramAM jaNAvyA mujaba aMga-bAhya zruta be prakAranuM che : (1) Avazyaka ane (2) avazyaka-vyatirikta. temAM AvazyakanA cha bhAga che : (1) sAmAyika, (2) caturviMzatistava, (3) vaMdanaka, (4) pratikramaNa, (5) kAyotsarga ane (6) pratyAkhyAna. tathA Avazyaka-vyatiriktanA be bhAgo che : kAlika zruta ane utkAlika zruta. temAM je zruta divasanI ane rAtanI pahelI ane cothI pauruSImAM bhaNAya, te kAlika zveta ane je sUtra sUryodaya, madhyAhna, sUryAsta ane madhyarAtri-e cArenI pahelI ane chellI ghaDI sivAya bAkInA samayamAM bhaNI zakAya te utkAlika zruta. A be vibhAgamAM AvelAM sUtronI yAdI naMdIsUtramAM tathA pAkSikasUtramAM ApelI che. bhAvao-[bhavataH]-bhagavaMtane. zruta zabdanuM A vizeSaNa che. baMne pado caturthI vibhaktinA arthamAM SaSThImAM yojAyelAM che. (4) tAtparyArtha sudhamma-zuThThuM-zrutadharma-stutiH -zrutadharmanI stuti. zruta eTale Agama. tenA adhyayanarUpa je dharma, te zrutadharma. tenuM guNa-varNana-stuti jemAM mukhya che te, zruta-dharma-stuti. AvazyakasUtra-cUrNi ane AvazyakasUtra-TIkAmAM A sUtrane zrutabhagavaMtanI stuti mutadhamma mAvao thurU rIte oLakhAvavAmAM AvyuM che. devavaMdana-bhASya vageremAM tene zruta-stava tarIke saMbodhyuM che. prAraMbhanA zabdo parathI te pukhkharavara-sUtranA nAme paNa oLakhAya che. aDhIDhIpa-manuSya-kSetra. jaMbudvIpa, dhAtakIkhaMDa ane ardhapuSkarAvartadvIpanA samUhanuM sAMketika nAma aDhIdvIpa che. manuSyano vAsa teTalA kSetra pUrato maryAdita hoIne tene manuSya-kSetra kahevAmAM Ave che. hAlanI bhaugolika mAnyatA pramANe eziyA khaMDa, AphrikA khaMDa, yuropa khaMDa, amerikA khaMDa ane oNsTreliyA khaMDa-e pAMca khaMDomAM manuSyanI vastI che ane chaThTho enTIArkaTIka khaMDa bahudhA verAna Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa100zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 che, chatAM temAM paNa manuSyanI vastI hovAno saMbhava che. bhUmi-mokSa-sAdhanane anukULa kSetra. amuka kSetro karmabhUmi che ane amuka kSetro akarmabhUmi che; anya darzanakAro paNa A jAtanI mAnyatA dharAve che. jema ke viSNupurANanA bIjA aMzanA trIjA adhyAyamAM jaNAvyuM che ke : karmabhUmiriyaM svargamapavarga c gacchatAm / (bhAratavarSane udezIne) A karmabhUmi che, ke jyAMthI svarga ane mokSamAM jaI zakAya che. Adi-dharmanI Adi karanArA. samaye samaye evA mahApuruSo jarUra prakaTe che ke jeo ahit banIne-tIrthakara banIne dharmamArganuM sthApana kare che ane e rIte vyavahAranI dRSTine dharmamArganI Adi kare che. A kAryamAM zrutajJAna nimittabhUta thAya che, eTale teo zratadharmanI Adi karanArA paNa kahevAya che. sAtha-maryAdA dharanAra-Agamayukta. mAmavata tri mAM thAratti (A. TI.) jeo AgamavattA che, teo ja maryAdAne dhAraNa kare che. eTale samAdhara zabda ahIM Agamavanta-Agama-yuktanA arthamAM vaparAyelo che. Agama eTale AptavacanAvALuM zAstra. zrutajJAnamAM game te pustakano samAveza thato nathI, paNa je AgamarUpa hoya teno ja samAveza thAya che. mohA-mohanIyakarmanI prakRtio. mohanIyakarmanI prakRtio eTale mohanIyakarma ane tenAthI utpanna thatAM krodha, mAna, mAyA, lobha, rati, arati, hAsya, zoka, bhaya, jugupsA, veda (jAtIyavRtti) ane mithyAtva Adi bhAvo. gati-nara-mara-za-janma, jarA, maraNa ane zoka. (5) artha-saMkalanA artho puSkaravaradvIpa, dhAtakIkhaMDa ane jaMbUdvIpa maLIne aDhIdvIpamAM Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSparavara-sUtra 511 AvelA bharata. airAvata ane mahAvideha kSetromAM zratadharmanI Adi karanArAone huM namaskAra karuM chuM. 1. ajJAnarUpI aMdhakAranA samUhano nAza karanAra, deva samUhathI tathA nRpa-samUhathI pUjAyelA ane mohanIyakarmanI sarva jALane toDI nAkhanAra maryAdAvaMta zratadharmane huM vaMdana karuM chuM. 2. janma, vRddhAvasthA, maraNa ane zokarUpI sAMsArika duHkhono nAza karanAra, ghaNAM kalyANa ane vizALa sukhane ApanAra, devo, dAnavo ane rAjAonA samUhathI pUjAyela evA zratadharmano sAra jANyA pachI kayo mANasa dharmanI ArAdhanA karavAmAM pramAda kare ? 3. he manuSyo ! (naya-nikSepathI) siddha evA jaina darzanane huM punaH namaskAra karuM chuM, ke je devo, nAgakumAro, supa(vIrNa-kumAro, kinnaro, AdithI sAcA bhAve pUjAyela che, tathA je saMyama-mArganI sadA vRddhi karanAruM che ane jemAM sakala padArtho tathA traNa lokanA manuSya ane suira], asurAdikane AdhArarUpa jagata varNavAyeluM che. AvA saMyama-poSaka ane jJAna-samRddha darzana vaDe pravRtta thayelo zAzvata jaina dharma vRddhi pAmo ane vijayanI paraMparA vaDe cAritradharma paNa nitya vRddhi pAmo. 4. - zruta-bhagavAnanI ArAdhanA-nimitte huM kAyotsarga karuM chuM. vaMdaNavattiyAe vagere. (6) sUtra-paricaya bhASA ane sAhitya ApaNA jIvanamAM ati mahattvano bhAga bhajave che. jo manuSya pAse bhASA (vyakta varNoccAra) na hota, to tenA ane pazunA vacce jhAjho taphAvata raheta nahi. bhASA vaDe manuSya potAnI jarUriyAto bIjAne jaNAvI zake che, tathA potAnA vicAro bIjAne saMbhaLAvI zake che. te ja rIte bIjAnA vicAro sAMbhaLIne te yAda rAkhI zake che, tathA temAMthI je kaMI grahaNa karavA jevuM hoya te grahaNa karIne teno lAbha uThAvI zake che. bhASAne vyavasthita rIte rajU karavAnI kalAmAMthI sAhityanirmANa thayuM Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5120zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 che, ane e sAhityano pracAra thavAmAM lipie agatyano bhAga bhajavyo che. A rIte sAMbhaLIne meLaveluM jJAna bhASAbaddha tathA lipibaddha thavAthI aneka manuSyone jJAnavRddhinuM nimitta banI zake che. zrItIrthaMkaradevoe je upadeza Apyo hato te temanA atibuddhizALI ane labdhi-saMpanna Adya ziSyoe sArI rIte jhIlI lIdho hato ane tene sAhityanA rUpamAM vyavasthita karyo hato. A rIte je sAhityanuM nirmANa thayuM, tene zrutajJAna tarIke oLakhAvavAmAM Ave che ane tenI stuti karavI-tenA guNonuM varNana karavuM e prastuta sUtrano hetu che, tethI te zratadharma-stuti kahevAya che. A zrutano uddabhava zrI tIrthaMkaradevo dvArA thayelo hovAthI prathama stuti temanI karavAmAM Ave che, je loko ema mAne che ke amuka zAstra athavA vedo apauruSeya che, eTale ke tenI utpatti koI puruSa dvArA thaI nathI, te mAnyatA A rIte nirAdhAra Thare che. vANIrUpI zabdanuM pravartana puruSa vinA thaI zakatuM nathI, to sAhityanI racanA to thAya ja kyAMthI ? eTale ke vedo paNa koIe banAvelA ja che ane tenI racanA jotAM e vAta saheje jaNAI Ave che. tenAM judAM judAM sUkto judA judA RSioe banAvelAM che, jemAMnA keTalAMka nAmo temAMthI ja prApta thAya che. zrItIrthaMkaradevo aham banIne jayAre kevalajJAnI thAya che, tyArapachI teo dezanA de che ane temanI vANI zrata tarIke jhilAya che. eTale e vacano artha-gaMbhIra, madhura, niravadya tathA paramahitakArI hoya e svAbhAvika che. AvuM sAhitya temaNe darzAvelA vicAronI paraMparA yogya rIte jALavanAruM hoIne atipavitra gaNAya che ane tethI ja tene bhagavAnanuM vizeSaNa ApavAmAM AvyuM che. bhagavAna mahAvIrano upadeza temanA agiyAra gaNadharoe jhIlyo hato ane teoe tenA parathI bAra aMgonI racanA karI hatI, je dvAdazAMgInA nAmathI oLakhAya che. A uparAMta anya zruta-sthaviroe paNa sUtronI racanA karI che, je gaNadharonI racanAne anusarIne hovAthI temanI kRtio jeTalI ja mAnya gaNAya che. A prakAre racAyelA sAhityane mATe Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pukharavara-sUtra 513 Agama saMjJAno prayoga thAya che. zrI mahAvIra-nirvANa pachI temanI sAtamI pATe caturdaza pUrvadhara zrIbhadrabAhusvAmI thayA. temanA samayamAM jaina zramaNonI mukhya vihArabhUmisamA madhyadezamAM bAravarNa dukALa paDyo. e dukALanA kAraNe sAdhuo dUra dUra cAlyA gayA. koI parvatanI guphAomAM gayA to koI nadIonA taTa para gayA. vaLI keTalAka samudra kinAre gayA ane keTalAka sAdhuoe anazanapUrvaka dehatyAga karyo. A dukALa bAra varSa cAlyo. tyArabAda sAdhuo pAchA pharavA lAgyA. paraMtu e vakhate jaNAyuM ke dukALanA samayamAM svAdhyAya barAbara nahi thaI zakavAthI keTalAMka sUtro taddana bhulAI javAyAM hatAM. e parathI pATalIputramAM zramaNasaMghane ekatra karavAmAM Avyo ne baceluM zrata ekaThuM karavAmAM AvyuM. temAM agiyAra aMgo barAbara maLI AvyAM, paNa bAramuM aMga daSTivAda maLyuM nahi. zrI bhadrabAhusvAmI dRSTivAdanA jANakAra hatA, paNa teo e samaye nepAlanA mArgamAM rahIne mahAprANa nAmanuM dhyAna dharI rahyA hatA ke je bAra varSe siddha thatuM hatuM. tethI keTalAka sAdhuone temanI pAse mokalavAmAM AvyA ane temAMthI zrI sthUlabhadra 10 pUrvo sudhInuM jJAna pAmI zakyA. tyArabAda zrI bhadrabAhusvAmI pAchA pharyA, paraMtu e vakhate eka ghaTanA evI banI gaI ke jeNe temane bAkInAM pUrvonuM jJAna ApatA rokI dIdhA. zrI sthUlabhadranI sAte bahenoe dIkSA lIdhI hatI, teo temane AvyA jANIne vaMdana karavA cAlI A vakhate zrI sthUlabhadra prApta karelI vidyAno kAMIka camatkAra batAvavAnA hetuthI siMhanuM rUpa dhAraNa karyuM. baheno sthUlabhadranA sthAna para siMhane joIne kheda pAmI ane e vAta temaNe zrI bhadrabAhusvAmIne jaNAvI. caturdazapUrvadhara zrI bhadrabAhuvAmIne A vAta samajatAM vAra na lAgI. temaNe e baheno(sAdhvIo)ne kahyuM ke tame pharI tyAM jAo, tamane zrI sthUlabhadranAM darzana thaze. zrI sthUlabhadra A vakhate potAnA mULa svarUpamAM AvI gayA hatA. sAdhvI-bahenoe temanAM darzana karyA ane prasannatA anubhavI. A banAvane zruta-mada lekhI zrI bhadrabAhusvAmIe bAkInAM pUrvonuM jJAna zrI pra.-133 Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5140 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 sthUlabhadrane na ApyuM. te mATe zrI sthUlabhadre mAphI mAgI, saMdhe vinaMti karI paNa zrI bhadrabAhusvAmI potAnA vicAromAM makkama rahyA. chevaTe saMghanA ati AgrahathI bAkInAM pUrve mAtra zabdathI ApyAM. A banAva pachI pUrvenuM jJAna lupta thatuM gayuM. vikramanA bIjA saikAmAM pharI eka bA2varSI dukALa paDyo. tenA lIdhe punaH zruta avyavasthita thaI gayuM. paraMtu vi. saM. 153mAM zrIAryaskaMdilAcArye mathurAmAM zramaNasaMghane ekatra karyo ane temAM sUtronI punaH vyavasthA karI. barAbara A ja arasAmAM saurASTramAM valabhIpuramAM sthavira nAgArjune paNa sUtra-vyavasthAnuM kAma hAtha dharyuM ane tenI punarghaTanA karI. eTale jainasUtronI kula traNa vAcanAo thaI. eka pATalIputrI, bIjI mAthurI ane trIjI vAlabhI. kAla-krame pahelAMnAM saMghayaNo-zarIra-baMdhAraNo ane smRti ochAM thaI gayAM hatAM, tethI sUtro kaMThastha rAkhavAM bhAre muzkela jaNAvA lAgyAM. eTale vIra-nirvANa pachI 980mA varSe valabhIpUramAM devardhigaNi kSamAzramaNe jaina zramaNasaMghane ekaTho karyo ane sUtrone graMthArUDha karavAno nirNaya karyo. e nirNaya anusAra zrIdevardrigaNi kSamAzramaNe sUtrone pharI vyavasthita karyAM ne tene pustakArUDha karAvyAM. A vakhate pATalIputrI vAcanA to rahI ja na hatI, paraMtu mAthurI ane vAlabhI baMne vAcanAo hayAta hatI ane temAM thoDo thoDo phera jaNAto hovAthI sUtro mAthurI-vAcanA pramANe rAkhyAM ane pAThabhedono temAM samAveza karyo. Aje upalabdha thatA Agamo A rIte zrIdevardhigaNi kSamAzramaNa dvArA saMpAdita thayelAM che. Agamo para niryuktio, bhASyo, cUrNio ane TIkAo racAyelI che. mULa sUtra sAthe tene paMcAgI kahevAmAM Ave che. A vyAkhyA-sAhitya paikI niryuktio, bhASyo ane cUrNio prAkRta bhASAmAM che, jyAre TIkAo mukhyatayA saMskRta bhASAmAM che. aDhI dvIpa eTale manuSyalokamAM je tIrthaMkaroe dharmano pracAra pavitra AgamonA artha-pravartana dvArA karyo che, te saghaLA vaMdanane yogya che, ane tethI zruta-stutimAM prathama namaskAra sarva tIrthaMkarone karavAmAM Avyo che. Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pukhkharavara-sUtra0515 bIjI gAthAmAM zrutanuM mahattva varNavI tene namaskAra karavAmAM Avyo che. A zruta ajJAnarUpI aMdhakArano paDado cIrI nAkhanAruM che, su-gaNa ane nareMdrothI pUjAyeluM che, mohajAlane toDanAruM che tathA ucita maryAdAne dhAraNa karanAruM che. trIjI gAthAmAM tenA guNonuM vizeSa varNana karavAmAM AvyuM che. A zrutajJAnanuM rahasya je koI pAme che, tenAM janma, jarA, maraNa ane zoka kAyamane mATe nAza pAme che tathA te puSkaLa kalyANa ane vizALa sukhano bhAgIdAra thAya che; tethI koI paNa sujJa manuSya enA ArAdhanamAM pramAda na ja kare, tevI AzA vyakta karavAmAM AvI che. cothI gAthAmAM zratane saMyamadharmanuM poSaka tathA cAritradharmanI vRddhi karanAra vividha-jJAnathI vibhUSita varNavIne zrutadharmano ane cAritradharmano aharniza vijaya IcchavAmAM Avyo che. A stuti pUrNa karIne zruta-bhagavAnano kAyotsarga karavAmAM Ave che, tethI tenA prAraMbhamAM zruta-bhagavAnanA vaMdana-nimitte kAyotsarga karuM chuM Adi sUtra bolAya che. A stuti para zrI jinadAsagaNimahattare Avazyaka sUtra cUrNimAM, zrI haribhadrasUrie AvazyakasUtra-vRttimAM tathA lalitavistarA ce. vR.mAM, zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranA svopajJa vivaraNamAM, zrI zAMtisUrie ceIyavaMdaNamahAbhAsamAM ane zrI devendrasUrie zrAvakapratikramaNa sUtranI vaMdAravRttimAM vivecana kareluM che. A stutimAM sarva varNa 216 ane temAM guru 34 tathA laghu 182 che. (7) prakIrNaka A sUtrano mULapATha AvazyakasUtranA kAyotsarga adhyayanamAM Apelo che. Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. siddha-thuI [siddha-stavaH] siddhANaM buddhANaM sUtra (1) bhUmA siddhANaM buddhANaM, pAra-gayANaM paraMpara-gayANaM / loaggamuvagayANaM, namo sayA savva-siddhANaM // 1 // jo devANa vi devo, jaM devA paMjalI namasaMti / taM devadeva-mahiaM, sirasA vaMde mahAvIraM // 2 // ikko vi namukkAro, jiNavara-vasahassa vaddhamANassa / saMsAra-sAgarAo, tArei naraM va nAriM vA // 3 // ujjitasela-sihare, dikkhA nANaM nisIhiA jassa / taM dhamma-cakkavaTTi, ariTunemi namasAmi // 4 // cattAri aTTha dasa do a, vaMdiA jiNavarA cauvvIsaM / paramaTTha-niTThiaTThA, siddhA siddhi mama disaMtu // 5 // (2) saMskRta chAyA siddhebhyaH buddhebhyaH, pAra-gatebhyaH parampara-gatebhyaH / lokAgram upagatebhyaH, namaH sadA sarva-siddhebhyaH // 1 // yaH devAnAm api devaH, yaM devAH prAJjalayaH namasyanti / taM devadeva-mahitaM, zirasA vande mahAvIram // 2 // ekaH api namaskAraH, jinavara-vRSabhAya varddhamAnAya / saMsAra-sAgarAt, tArayati naraM vA nArI vA // 3 // ujjayantazaila-zikhare, dIkSA jJAnaM naiSedhikI yasya / taM dharma-cakravartinam, ariSTanemi namasyAmi // 4 // mA sUtranI thAmI 'gADA' chama cha. Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhANaM buddhANaM' sUtra 0 517 catvAraH aSTa daza dvau ca, vanditAH jinavarAH caturviMzatiH / paramArtha-niSThitArthAH, siddhAH siddhi mama( mahyaM ) dizantu // 5 // (3) sAmAnya ane vizeSa artha siddhAdi [ sigyaH]-siddhone. siddhigati pAmelA AtmAo, te siddho. vizeSa vigata mATe juo sUtra 1, 8, 13. vRddhA- vuiSya:-buddhone. vastunuM yathArtha tattva jemaNe jANyuM che, te buddha. badhI vastunuM yathArtha tattva kevalajJAna vaDe ja jANI zakAya che, mATe buddhano artha kevalajJAnI thAya che. pAra-thAIi-[pAra-tega ]-pAraMgatone, pAra pAmelAone. pA-paryanta saMsArI nanabrAti vA natA pArItA (la. vi.) saMsAra athavA prayojana-samUhanA pArane pAmelA, te pAraMgata. paraMpara-thAIi-[paraMpara-:]-paraMparAne pAmelAone, guNasthAnanI paraMparAne prApta thaIne mokSe gayelAone. e pachI bIjuM ane bIjA pachI trIjuM, ema je kramasara goThavAyeluM hoya che, tene paraMpara kahevAya che. tenA parathI paraMparAno artha hAra ke zreNi thAya che. ahIM te guNa-zreNine anulakSIne vaparAyelo che. AtmA nigodAvasthAthI mAMDIne siddhAvasthA sudhImAM aneka bhUmikAomAMthI pasAra thAya che, tene zAstrakAroe cauda vibhAgamAM vaheMcI che. A cauda bhUmikAone cauda guNasthAna kahevAmAM Ave che. jenAM nAmo nIce mujaba che : (1) mithyASTi (8) apUrvakaraNa (2) sAsA(svA)dana (9) anivRtti (3) mizra (10) sUkSmasaMparAya (4) avirati-samyagdaSTi (11) upazAntamoha (5) dezavirati (12) kSINamoha Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5180zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 (6) pramatta (13) sayogI kevalI (7) apramatta (14) ayogI kevalI A guNasthAno saMbaMdhI vipula mAhitI karmagraMthomAM tathA guNasthAnaka kramAroha ItyAdimAM ApelI che. no muvIyA -[novA... pAgyaH]-lokanA agrabhAge gayelAone. lokapuruSanA mastakabhAge siddhazilA AvelI che, te siddhazilAthI eka yojananA bhAga eTale 7666 dhanuSya dUra gayA pachI siddha thayelA AtmAonA sthAnanI zarUAta thAya che ane chello covIsamo bhAga jyAM pUro thAya che tyAM siddharSinA AtmAonuM sthAna pUruM thAya che. ahIMthI AgaLa mAtra AkAza ja AveluM che; je alokAkAza kahevAya che. temAM dharmAstikAya ke adharmAstikAya nAmanAM mULa dravyo rahelAM nathI, tethI tyAM AtmAnI gati ke sthiti saMbhavatI nathI. siddhigati prApta karavAnI yogyatA manuSyanA bhavamAM ja che, eTale manuSya-deha chUTI gayA pachI AtmA A sthaLe kevI rIte pahoMcI jAya che. te jANavuM jarUrI che. AtmAnI svAbhAvika gati Urdhva che, tethI jayAre tene koI paNa prakAranuM karma-baMdhana na hoya tyAre te sIdhI UrdhvarikhA pramANe ja gati kare che; eTale je sthaLethI te chello deha choDe che, tenA ja agrabhAge siddhazilA upara sthira thAya che. A kriyAne pANImAM rahelA tuMbaDA sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. jema koI tuMbaDA para kapaDuM vIMTALI tenA para mATIno lepa karyo hoya, e rIte vAraMvAra kapaDuM vIMTALyuM hoya tathA mATIno lepa karyo hoya, to e tuMbaDuM pANIne taLiye besI jAya che. have pANInA gharSaNathI tenI mATI palaLatI jAya ne kapaDAno AMTo ukelAto jAya to eka pachI eka tenA paranAM baMdhano ochAM thatA jAya che; A rIte jyAre tenAM badhAM baMdhano ocho thaI jAya tyAre kapaDAM ane mATImAMthI te tuMbaDuM saMpUrNa mukta thAya che ane tethI sIdhuM Urdhvagati karIne pANInA mathALe pahoMcI jAya che. Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'siddhANaM buddhANaM' sUtra 0 519 namo - [ namaH ] - namaskAra ho. sayA - [ sadA ]-sA, niraMtara. savvasiddhANaM - [sarva siddhebhyaH ] sarva siddhone. jo - [yaH ] -4. devANa - [devAnAm ] vonA. fa-[31fa]-431. devo - [deva: ] -1, svAmI, adhipati. jaM - [yam ] - 4. devA - [devA: ]-vo, sarva ajharanA hevo. paMjalI - [prAJjalayaH ( kRta- prAJjalayaH ) saMviduresA praNAma karavAne mATe saMpuTAkAre hAtha joDavA, tene aMjali kahe che. sa.vi.mAM tene mATe vinaya-racita karapuTAH jevo artha khApavAmAM khAvyo che. namasaMti - [ namasyanti ] - nabhe che. taM - [tam] tene. devadeva-mahiaM- [devadeva-mahitam ] hevonA heva vaDe yubhayelA. devanA ke deva, te devadeva, tenA vaDe mahita-pUbhayelA. sirasA- [ zirasA ]-zira vaDe, mastar3a vaDe. vaMde - [vande] - huM vaMhuM chaM. mahAvIraM - [mahAvIram]- mahAvIrane. ikko - [ ekaH ]-. fa-[31f9]-431. namukkAro - [ namaskAraH ]-namaskAra jivara - vasahassa - [ jinavara - vRSabhAya ] - 4na-zreSThane. Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5200 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 vRSajJano sAmAnya artha baLada thAya che paNa viziSTa arthamAM potAnI jAtimAM zreSTha hoya tene mATe e vizeSaNa tarIke vaparAya che. phyuttarapade vyAghra-puvarNamArA.............zasvArthaprAzA:| (abhidhAnaciMtAmaNi kAMDa 6, zloka 76.) saMsAra-mALAo-[saMsAra-sAgarat]-saMsArarUpa sAgarathI. saMsAra e ja mAra, saMsAra-sAgara, temAMthI. tAraka-[tArati]-tAre che. nanaM-[nAma]-puruSane. va-[vA]-athavA. nAri-[nArI[]-nArIne. ajJAnane kAraNe koI ema jaNAve che ke nArIone-strIone siddhi mokSa hoya nahIM. tevAonA pratibodha mATe ahIM nArI zabda khAsa umeravAmAM Avyo che :- A viSayamAM zrI zAMtisUrie jaNAvyuM che ke :annANavasA keI, siddhiM necchaMti ceva nArINaM / tesiM paDibohaNatthaM, nArImahaNaM imaM ettha // 782 // --ceiyavaMdaNa mahAbhAsa pR. 133 vA-[ vAathavA. ndritamena-siddo-[unnayantazaila-zivare]-gi2nA2-parvatanA OMnnata-vizeSa vigata mATe juo sUtra 11. vivA-[rIkSA]-dIkSA, pravrajyA, saMsA2-tyAganI kriyA. zikhara 52. dIkSanaMdIkSA-saMskArano Aropa karavo te dIkSA, dIkSA aneka prakAranI hoI zake che. jema ke maMtra-dIkSA, vrata-dIkSA vagere. paraMtu ahIM tyAgI jIvananI dIkSAno ja dIkSA tarIke sAmAnya prayoga karavAmAM Avyo che. teno bhAva pravrajyA-zabdathI vizeSa vyakta thAya che. pratra-dUra javuM, gRhasthAzramanI kriyAthI ghaNe dUra nIkaLI javuM, arthAt teno tyAga karavo, te Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhANaM buddhANaM sUtra 0 521 pravrayA che. nAdi-[jJAna]-kevalajJAna. matijJAna ane zrutajJAna to ochA-vattA aMze badhA manuSyone hoya che, paraMtu ahIM kevalajJAnane anulakSIne ja jJAnazabda vaparAyelo che. nitI3i-[ ]-nirvANa. niSidhyante nirAkriyante'syAM karmANIti naiSedhikI / jenA vaDe sarva karmono aMta Ave che, te naidhikI. tAtparya ke naiSebikIno spaSTa artha mokSagati che. bIje sAdhunA zarIrano aMtima saMskAra je sthAna para karAya te sthAnane nizcima kahevAya che. -[0]-jenAM. taM-[1]-tene tha-vadarphei thi-vartinaJ-dharma-cakravartIne. cakra eTale maMDaLa, sainya, samUha ke rASTra. tenA para jenI ANa varte, te cakravartI. athavA cakraratna vaDe je cha khaMDanI sAdhanA kare, tenA para vijaya meLave, te cakravartI. cA ratnamUna pradara vizeSe 1 vartituM zInama0 ahvartI-cakraratna vaDe eTale ke eka jAtanA viziSTa zastra vaDe jenI AjJA pravarte che, te cakravartI. bhAratavarSamAM bharata vagere bAra cakravartIo thayA che. dunyavI saMpattimAM teo sarva rIte ajoDa gaNAya che; e rIte jeo dharmanA kSetramAM sahuthI UMcuM sthAna dharAve che, te dharma-cakravartI kahevAya che. A vizeSaNa sAmAnya rIte tIrthakarone ja lagADavAmAM Ave che. riTTaneNi-[3riSTanemiF]-ariSTanemine, bAvIsamA tIrthaMkara zrIneminAthane. nabaMsAba-nimaNyama]-huM namuM chuM. cAri-rivAra:]-cAra saMkhyA vizeSa. ak[gaSTa-ATha. Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 522 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 -[za]-dasa. te-[M]-be.. a-[4]-ane. vaM-i[ndritA:]-vaMdAyelA. biLavA-[binavAH]-jinezvaro. caDavvIA-[caturvizatiH]-covIsa. paramadu-niTTisaTTA-[paramArtha-nikhritArthI:]-52mArthathI kRtakRtya thayelA, mokSa-sukhane pAmelA. 52ma eTale uttama, zreSTha, utkRSTa, atyaMta ke mukhya ane artha eTale prayojana, dhyeya ke sArAMza. enA parathI paramArtha zabda mukhya kArya, mukhya dhyeya ke chevaTanA sArarUpa mokSane mATe vaparAya che. niSThita-pUruM thayeluM che artha-dhyeya jenuM te niSThitArtha. sArAMza ke jemaNe mokSa meLavavArUpa potAnuM kArya pUruM karI lIdhuM che, te paramArtha nizcitArtha kahevAya che. siddhA-[sindrA:]-siddho. siddhi-[siddhi]-siddhi. mama-[mana]-mane. vilaMtu-[vizag]-Apo. (4) tAtparyArtha siddha-zu-siddhonI stuti. je sUtramAM siddhonI stuti mukhya che, te siddha-thaI. zrIAvazyaka-cUrNi tathA Avazyaka-TIkAmAM A sUtrane siddhonI stuti tarIke oLakhAvyuM che. anya vyAkhyAkAroe teno ullekha siddha-stava tarIke paNa karelo che. prAraMbhika zabdo parathI te siddhANaM buddhALuM sUtranA nAmathI paNa oLakhAya che. siddha-siddha paramAtmA. siddhAvasthA e AtmAnuM paramavizuddha svarUpa che. tenI prApti aMge Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhANaM buddhANaM' sUtra pa23 zrI vi. A. bhA.mAM kahyuM che ke : dIhakAla-rayaM jaM tu, kammaM se siyamaTThahA / siyaM dhaMtaM ti siddhassa, siddhattamuvajAyai // 3029 // pravAhanI apekSAe dIrdhakALanI sthitivALuM ane svabhAvathI AtmAne malina karanAruM je karma te ATha prakAre baMdhAya che. A aSTavidha baddha karmane bALI nAkhe arthAt teno kSaya kare te siddha kahevAya che, kAraNa ke te siddhanI siddhatA che. siddha thayelA jIvomAM vAstavika rIte koI bheda hoto nathI, paraMtu bhUtakALa tathA vartamAnakALanI dRSTine samakSa rAkhavAthI temanA saMbaMdhI vizeSa jJAna prApta karI zakAya che. te mATe tattvArthasUtramAM jaNAvyuM che ke : kSetra-il-mti-nitIrtha-vAritra-pratyevA-vuddhivodhitajnyaanaavgaahnaa-'ntr-sngkhyaa'lp-bhutvtH sAdhyAH / (a. 10, sU. 7) (1) kSetra, (2) kAla, (3) gati, (4) liMga, (5) tIrtha, (6) cAritra, (7) pratyeka buddha-bodhita,, (8) jJAna, (9) avagAhanA, (10) aMtara, (11) saMkhyA, (12) alpa-bahutva-A bAra bAbatothI siddhajIvono vicAra thaI zake che. sAmAnya dRSTie (1) kSetra-manuSyalokamAMthI siddha thAya che. (2) kALa-badhA kALamAM siddha thAya che. (3) gati-antima bhAvathI vicAra karatAM manuSyagatimAMthI siddha thAya che. (4) liMga-jaina-liMgavALA siddha thAya che, paraliMgavALA siddha thAya che ane gRhastha-liMgavALA paNa siddha thAya che. athavA strI, puruSa ane kRtrima napuMsaka ema traNe liMgavALA siddha thAya che. (5) tIrtha-tIrthakararUpamAM siddha thAya che ane atIrthakararUpamAM paNa Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5240zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 siddha thAya che. atIrthakararUpamAM tIrtha cAlu hoya tyAre paNa siddha thAya che ane na hoya tyAre paNa siddha thAya che. (6) cAritra-bhUtakALanI dRSTie aMtima samaya dhyAnamAM letAM yathAkhyAtacAritre ja siddha thAya che. (7) pratyekabuddha-ane buddha-bodhita-pratyekabuddha ane buddhabodhita baMne siddha thAya che. je potAnI jJAna-zaktithI bodha pAme che, te svayaMbuddha pratyekabuddha kahevAya che. temanA be prakAro che. tIrthakara ane tIrthaMkara-bhinna (karakaM, samudrapAla Adi pratyeka buddha che). jeo upadeza pAmIne ja mokSamAM jAya che, te buddhabodhita kahevAya che. temanA paNa be prakAro che : eka parabodhaka eTale bIjAne upadeza ApanArA ane bIjA svaSTakArI eTale kevala potAnuM ja kalyANa karanArA. () jJAna-vartamAna kALanI dRSTithI mAtra kevalajJAnavALAne ja mukti maLe che. (9) avagAhanA-UMcAI, utkRSTa pAMcaso dhanuSya ane jaghanyathI be hAtha UMcAIvALA siddha thAya. je avagAhanAthI siddha thayA hoya, tenI be tRtIyAMza avagAhanA muktimAM hoya che. (10) aMtara-ekanA siddha thayA pachI tarata ja bIjo siddha thAya te niraMtara-siddha kahevAya che. jaghanya be samaya ane utkRSTa ATha-samaya sudhI niraMtara siddhi cAlu hoya che. navamA samaye koI paNa mokSe jAya nahi. ekanA siddha thayA pachI bIjA samaye koI paNa siddha na thAya ane trIjA samaye koI siddha thAya to te sAMtara siddha kahevAya. eka siddha thayA pachI bIjA siddha thanAranI vaccenuM aMtara jaghanya eka samayanuM ane utkRSTa che mAsanuM hoya che. (11) saMkhyA-eka samayamAM jaghanyathI eka ane utkRSTathI ekaso ne ATha siddha thaI zake che. (12) alpa-bahutva-uparanA agiyAra bhedomAMthI saMbhAvya bhedonI paraMparAmAM nyUnAdhikatAno vicAra karavo, te alpa-bahuta vicAraNA che. Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhANaM buddhANaM' sUtra 0525 siddho vaMdya ane stutya che, kAraNa ke teo anaMta catuTyAdi guNothI yukta che. vaLI temanA lIdhe mumukSuone mokSanI pratyaya thAya che, mokSamArganAM sAdhanono pratyaya thAya che ane mokSa meLavavA mATeno utsAha prakaTe che, tethI mumukSuone mATe teo avinAzIpaNAnI buddhi utpanna karanArA hoIne upakAraka che. vRddhasarvajJa. avatAreSAviparItatattva vRddha uccatte (A.TI.) jemaNe samagra tattvone aviparItapaNe jANI lIdhAM che, te buddho kahevAya che. A dRSTie buddhano artha sarvajJa thAya che. pAra-zata-apunarbhave saMsArane tarI gayelA. paraMpara-sAta-paraMpara-siddha. saba-siddha sarva prakAranA siddho. siddho paMdara prakAranA che. prajJApanA sUtranA prathama pade tenA bhedo nIce mujaba jaNAvelA che : 2. tirthI-siddha-tIrtha-siddho-jaMbUsvAmInI jema tIrthanI vidyamAnatAmAM siddha thayelA. 2. tistha-siddha-atIrtha-siddho-marudevI-mAtAnI jema tIrthanI vidyamAnatA vinA sthApanA pahelAM siddha thayelA, tIrthanA vyavacchedakAlamAM jAti smaraNAdithI siddha thayelA. rU. tisthA-siddha-tIrthakara-siddho-zrI RSabhadeva vagerenI jema tIrthaMkara thaIne siddha thayelA. 4. tisthara siddha-atIrthakara siddho-bharata cakravartInI jema sAmAnya kevaLI siddha thAya te. . caMbuddha-siddha-svayaMbuddha-siddho-ArdrakumAranI jema jAte ja bodha pAmIne siddha thayelA. 6. payahuddha-siddhiwtyekabuddha-siddho-karakaMDUnI jema ekAda nimittathI bodha Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5260zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 pAmIne siddha thayelA. 7. uddhavodiya-siddha-buddhabodhita-siddho-AcAryAdithI bodha pAmelA. 8. rUlyanniA-siddha strIliMga-siddho-caMdanabAlAnI jema strIliMge siddha thayelA. 1. purisniA -siddhapurUSaliMga-siddho-ilAcIputranI jema puruSaliMge siddha thayelA. 20. napuMsavahniA -siddhanapuMsakaliMga-siddhA-gAMgeyanI jema napuMsakaliMge siddha thayelA. 22. tniA-siddha-svaliMga-siddho-sAdhuveSamAM siddha thayelA. 22. maUrti-siddhi-anyaliMga-siddho-valkalacIrInI jema bIjA veSamAM siddha thayelA. 23. ritri-siddha-gRhasthaliMga-siddho-cilAtIputranI jema gRhasthanA veSe siddha thayelA. 24. -siddha-eka-siddho-eka samaye eka siddha thayelA. 25. goLa-siddha-aneka-siddho-eka samaye aneka siddha thayelA. pho vi namudakSAro-sAmarthyayogano eka paNa namaskAra. zAstrakAroe yoganA traNa prakAra kahyA che-icchAyoga, zAstrayoga ane sAmarthyayoga. te traNa yogo paikI ahIM sAmarthyayogano namaskAra samajavo ke je aMtarmuhUrtamAM kevalajJAna Ape che. A traNa prakAranA yoganA vizeSa varNana mATe juo yogadaSTisamuccaya tathA lalitavistarA caityavaMdanavRtti cattari to cAra, ATha, dasa ane be. kula covIsa (5) artha-saMkalanA siddhipadane pAmelA, sarvajJa, apunarbhave saMsArano pAra pAmelA, paraMpara-siddha thayelA ane lokanA agrabhAgane prApta thayelA, evA sarva siddha bhagavaMtone sadA namaskAra ho. 1. Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhANaM buddhANaM' sUtra 0 527 je devonA paNa deva che, jene devo aMjali-pUrvaka namaskAra kare che tathA jeo iMdro vaDe pUjAyelA che, te zrI mahAvIra prabhune huM mastaka namAvIne vaMdana karuM chuM. 2. jinezvaromAM uttama evA zrI mahAvIraprabhune (sAmarthya yogathI) karAyelo eka namaskAra paNa nara ke nArIne saMsArasamudrathI tAre che. jemanAM dIkSA, kevalajJAna ane nirvANa ujjayaMta(giranAra) parvatanA zikhara para thayAM che, te dharmacakravartI zrIariSTanemine huM namaskAra karuM chuM. 4. cAra, ATha, dasa ane be, ema vaMdana karAyelA covIsa tIrthaMkaro tathA jemaNe paramArtha(mokSa)ne saMpUrNa siddha karyo che, tevA siddho mane siddhi Apo. 5. (6) sUtra-paricaya adhyAtmanuM aMtima dhyeya siddhAvasthA che. A avasthAmAM je niratizaya sukha raheluM che, tenI vAstavika kalpanA kevaLa buddhithI AvI zake tema nathI. jema kUvAmAM rahelo deDako game teTalo prayatna karavA chatAM mahAsAgaranI vizALatAne kalpI zakato nathI, jema eka araNyavAsI bahu bahu prayatna karavA chatAM saMskRta-samAjanAM sukha-sAdhanonI kalpanA karI zakato nathI, athavA to nitya kAMga, kodravA ke kuzakAnuM bhojana karanAro daridrapuruSa game teTalI kalpanAo doDAvavA chatAM cakravartInA bhojanano vAstavika khyAla lAvI zakato nathI, tema viSayanI AkAMkSAthI utpanna thatA sukharUpI khAbociyAmAM DUbelA jIvo siddhAvasthAnI sukha-saMpattino khyAla karI zakatA nathI. A saMsAranuM koI paNa sukha e sukhanI aMzamAtra paNa barobarI karI zake tevuM nathI. zrIbhadrabAhusvAmIe Avazyaka-niryuktimAM jaNAvyuM che ke : navi asthi mANusANaM, taM sukkhaM neva savvadevANaM / jaM siddhANaM sukkhaM, avvAbAhaM uvagayANaM // 980 // te sukha manuSyone nathI, ke sarva devone paNa nathI, ke je sukha avyAbAdha sthitine pAmelA siddhone che. vaLI temaNe jaNAvyuM che ke : Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa280zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 suragaNa-suhaM samattaM, savvaddhA-piMDiaM aNaMtaguNaM / na ya pAvai muttisuhaM, NaMtAhi vi vagga-vaggUhi // 981 // devonAM sarvakAlanAM ekaThAM karela samasta sukhane anaMtagaNuM karavAmAM Ave, ane tene anaMta vAra varganA vargathI gaNavAmAM Ave, to paNa te sukha mukti-sukhanI barobara thaI zakatuM nathI. siddhAvasthAmAM janma nathI, jarA nathI ane maraNa paNa nathI; tethI temAM bhaya, zoka ke koI paNa prakAranuM duHkha nathI; paraMtu tyAM anaMta anaMta sukhanI sthiti vyApI rahI che. ane e sthiti kAlathI baddha nathI, eTale ke te anaMta kAla sudhI tevI ne tevI ja rahevAnI che, A sthitine prApta karavI e pratyeka bhavya AtmAnuM aMtima lakSya che; tethI parameSThipade rahelA arihaMto, AcAryo, upAdhyAyo ane sAdhuonI saghaLI sAdhanA tene mATe ja hoya che. arihaMto paNa jayAre dIkSA le che, tyAre namo siddhANaM e padano ja uccAra karIne sAmAyikanI pratijJA aMgIkAra kare che. A rIte siddha bhagavaMto arihaMtone paNa mAnanIya che, to chadmastho mATe kahevuM ja zuM ? eTale mokSanA Adarzano khyAla satata rahyA kare te mATe siddha bhagavAnanI stuti karavI Avazyaka che. " siddha bhagavaMta karmakSaya-siddha che, ema darzAvavA temane mAtra siddha kahyA che. A siddhAvasthAmAM jJAnano abhAva nathI, tema darzAvavAne mATe temane buddha-sarvajJa kahyA che. A sthiti prApta thayA pachI te pAchA AvavAnA nathI, eTale temane pAragata kahyA che ane A pramANenI siddha avasthA guNasthAnanI paraMparA vaDe ja prApta thatI hovAthI temane paraMparagata kahyA che. teonuM sthAna lokanA agrabhAge eTale siddhazilAthI 7666 dhanuSya dUra che, ema paNa A stutimAM jaNAvyuM che. bIjo namaskAra zrI mahAvIrasvAmIne karavAmAM Avyo che, kAraNa ke teo chellA bhava vakhate dravya-siddha hatA ane Aje bhAva-siddha che. devanA devo vaDe paNa teo vaMdAyA ane pUjAyA hatA, kAraNa ke teoe cAra ghAtI karmanA kSaya vaDe ahapaNuM-pUjAne yogyapaNuM upArjana karyuM hatuM. AvA zrI mahAvIrane apUrva AtmabaLathI je koI mumukSu namaskAra kare che, te nara Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhANaM buddhANaM sUtra 529 hoya ke nArI hoya ke napuMsaka hoya paNa A saMsAra-sAgarane tarI jAya che. [zAstromAM kRtrima napuMsakane mokSanA adhikArI mAnelA che.] cothI ane pAMcamI gAthAo pachIthI umerAyelI che. temAM cothI gAthAmAM bAvIsamAM tIrthakara zrI ariSTanemine namaskAra karavAmAM Avyo che ane te dvArA 'giranAra tIrthano nirdeza karavAmAM Avyo che. te saMbaMdhI zrIharibhadrasUrie la. vi.mAM jaNAvyuM che ke : etAstisraH stutayo niyamenocyante, kecit tu anyA api paThanti, na ca tatra niyama iti na tad-vyAkhyAnakriyA / A traNa stutio niyama-pUrvaka bolAya che, paraMtu keTalAka to anya stutio paNa bole che, paraMtu teno niyama nahi hovAthI tenI vyAkhyA karelI nathI. zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranI svopajJavRttimAM jaNAvyuM che ke : etAstisraH stutayo gaNadharakRtatvAd niyamenocyante / kecit tu anye api stutI paThanti yathA-ujjita0 cattAri0 e traNa stutio gaNadhara-kRta hovAthI niyamapUrvaka bolAya che, ane keTalAka to bIjI paNa be stutio bole che, te nIce mujaba : amta vrattAri dharmasaMgrahamAM paNa e ja matalabanI noMdha che. pAMcamI gAthAmAM covIsa tIrthaMkaronI saMkhyAnuM je rIte vargIkaraNa thayeluM che, tenA parathI e gAthAno saMbaMdha aSTApada tIrthanI sAthe samajavAno che. zrIbharata-cakravartIe baMdhAvelA siMhaniSadyA-prAsAdamAM dakSiNa dizAmAM cAra, pazcima dizAmAM ATha, uttara dizAmAM dasa ane pUrva dizAmAM be jinabiMbo AvelAM che. - ceIyavaMdaNa-mahAbhAsamAM A gAthAno artha nIce mujaba karavAmAM Avyo che : cauro usabhajiNAo, aTTha ya sumaIjiNAo Arabbha / vimalajiNAo dasa do a, vaMdiyA pAsa-vIrajiNA // savve vi jiNavarA te, cauvvIsaM bharatakhetta-saMbhUtA / (76-770) Jain Educat 1:3 &tional Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa300zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 RSabhajinathI cAra, sumatijinathI ATha, vimalajinathI dasa ane pArtha tathA vIrajina e rIte bharatakSetramAM thaI gayelA covIse jinavaro vAMdyA. A rIte covIse tIrthakaro je paramArtha eTale mokSathI niSThitArtha thaIne-kRtakRtya thaIne siddha bhagavaMtarUpe virAje che, te mane siddhi Apo. A sUtra para Avazyaka-cUrNi, Avazyaka-TIkA, la. vi. . vRtti, yogazAstra sva. vi., ce. mahAbhASya, devavaMdana-bhASya vageremAM vivaraNa thayeluM che. A sUtramAM sarva varNa 198 che, ane temAM guru 24, tathA laghu 174 che. (7) prakIrNaka A sUtranI prathama traNa gAthAo AvazyakasUtranA kAyotsargaadhyayanamAM AvelI che. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArye yogazAstranI svopajJa vRttimAM prathamanI traNa gAthAo gaNadhara-kRta hovAnuM jaNAvyuM che. pAchaLanI be gAthAo paNa pUrvAcArya-kRta hoI prAcIna samayathI mAnya thayelI che. Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. veyAvaccagara - suttaM [ vaiyAvRttva-sUtram ] 'veyAvaccagarANuM-sUtra' (1) mUlapATha veyAvaccagarANaM saMtigarANaM sammaddiTThi-samAhigarANaM / karemi kAussaggaM / [ annattha0 ityAdi ] (2) saMskRta chAyA vaiyAvRttyakarANAM zAntikarANAM samyagdRSTi-samAdhikarANAM [nimittaM ] karomi kAyotsargam / nimitte. (3) sAmAnya ane vizeSa artha vaiyAvajvALa-[ vaiyAvRSyALaC ]-vaiyAvRttva karanArAonAM vyAvRttastha bhAva: varma vA vaiyAvRttvam (paM. TI.) vyAvRtta thayelAno bhAva athavA karma te vaiyAvRttva. vyAvRtta zabda vyAvRt-vizeSa prakAre pravRttivALA thavuM e dhAtu parathI banelo che, eTale teno artha vizeSa prakAre pravRtta thayela, pravRttivALo thayela, sevAmAM rokAyela thAya che. teno bhAva ke teNe karelI kriyA-pravRtti e vaiyAvRttva kahevAya che. saMkSiptamAM kahIe to vizeSa prakAre karelI pravRtti zuzruSA-sevA e vaiyAvRttva che. vaiyAvRtyane karanArA te vaiyAvRttvakara. maMtiyALuM-[zAntinALAm]-zAMti karanArAonA nimitte. gamanuM zAnti :- zamana thavuM te zAMti. A zamana du:kha, kleza ke koI paNa jAtanI Adhi, vyAdhi ne upAdhinuM hoI zake che. upadravonI zAMti paNa temAM aMtargata che. tenA karanArAo te zAMtikara. sammadiddhi-samAhirALa-samyadRSTi-samAdhAn-samyag Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5320 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 dRSTione samAdhi upajAvanArAonA nimitte. jenI dRSTi samyapha thayelI che te samyagudRSTi. dRSTi zabda ahIM darzana, najara, dhyAna ke dhyeya mATe vaparAyelo che ane samyapha vizeSaNa satya, aviparIta, aviruddha ke yathAsthitano bhAva sUcave che; eTale saMyama-prApti e ja jenA jIvananuM dhyeya che, te samyagudRSTi kahevAya. sava mAthI te mokSa prati mAtmA yena samaya - arthAt jenA vaDe AtmA mokSa pratye-mokSamArgamAM sthApita karAya che, te samAdhi kahevAya che. tethI satya-prAptine ja jIvanadhyeya banAvanArAone mokSamArgamAM utsAhita karavA athavA temanA e mArgamAM je vikno-aMtarAyo UbhAM thatAM hoya te dUra karavAM, te samyagudRSTine samAdhi karI kahevAya che. athavA samAthAnaM madha -je samAdhAna te ja samAdhi che. A samAdhi dravya ane bhAvathI be prakAranI che. temAM jenA dvArA kAyAne zAtA Upaje, te dravya-samAdhi kahevAya che ane jenA dvArA manane zAtA Upaje-mananI vyAkSipta sthiti maTI jAya, te bhAva-samAdhi kahevAya che. tethI samyagudRSTi jIvone jeo kAyika ane mAnasika samAdhi-zAtA pahoMcADavAmAM nimittabhUta thAya che, te samyagudRSTi samArSikara kahevAya che. mi varasa popi vAyotsa]-huM kAyotsarga karuM chuM. (anna, vagere pado-pUrvaka.) (4) tAtparyArtha vaiyAvRR-sevA-suzruSA karanAra. vyAkRta thayelAonI zubha pravRtti te vaiyAvRjya. jaina-paribhASAmAM teno artha sevA-suzruSA tarIke rUDha thayelo che. te saMbaMdhI pravacanasAroddhAranA chaThThA dvAramAM nIcenI prAcIna gAthAnuM avataraNa ApeluM che : veyAvaccaM vAvaDabhAvo, taha dhammasAhaNa-nimittaM / annAiyANa vihiNA, saMpAyaNamesa bhAvattho // [vaiyAvRttyaM vyApRtabhAvastathA dharmasAdhana-nimittam / annAdikAnAM vidhinA, sampAdanameSa bhAvArthaH // ] tathA veyAvacca-eTale vyApRtabhAva. dharma-sAdhana-nimitte anna Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'vaiyAvaccagarANuM-sUtra' 0 533 vagerenuM vidhi-pUrvaka saMpAdana karavuM-meLavI ApavuM e teno bhAvArtha che. zrIbhagavatIsUtranA 25mA zatakanA 7mA uddezamAM vaiyAvRttvanA dasa prakAro nIce mujaba jaNAvelA che : se kiM taM veyAvacce ? veyAvacce dasavihe pannatte, taM jahA - (1) Ariya-vaiyAvacce, (2) vAya-veyAvangve, (2) ghera-veyAvacce, (4) tavasi-veyAvacce, (1) lALa-vaiyAvacce, (6) medavaiyAvacce, (7) ta-vaiyAvacce, (8) zaLa-vaiyAvacce, (1) saMghavecAvacce, (20) sAmniya-vaiyAvacce / se tuM vaiyAvacce // he bhagavan ! te vaiyAvRttva kevuM hoya ? vaiyAvRttva dasa prakAranuM kaheluM che, te A rIte : (1) AcAryanuM vaiyAvRttva, (2) upAdhyAyanuM vaiyAvRttva, (3) sthaviranuM vaiyAvRttva, (4) tapasvInuM vaiyAvRtya, (5) glAna eTale mAMdA ke azakta sAdhunuM vaiyAvRttva, (6) zaikSa eTale nava dIkSita hoIne je zikSaNa prApta kare che, te sAdhunuM vaiyAvRttta. (7) kula eTale eka AcAryano ziSya-samudAya, tenuM vaiyAvRttva, (8) gaNa eTale judA judA AcAryonA samAna-vAcanAvALA sahAdhyAyIo, temanuM vaiyAvRttva (9) saMgha eTale sakala zramaNasaMgha, tenuM vaiyAvRttva, (10) sAdharmika eTale samAnadharma pALanArAonuM vaiyAvRttva. zrIuttarAdhyayanasUtranA 29mA adhyayanamAM kahyuM che ke vaiyAvRttvathI tIrthaMkara-nAmagotra karma baMdhAya che. veyAvacce tisthayanAmanutte maM ninaMthak / vRddha-saMpradAya mujaba vaiyAvRtttakara zabdathI aMbA, kUSmAMDI, apraticakrA ke gomukhayakSa Adi zAsana-rakSaka devo grahaNa karAya che. zAMti-upadravonuM nivAraNa karanAra. zAMti aneka prakAre pamAya che, tathApi ahIM teno artha upadravomAMthI zAMti levAno che, kAraNa ke teno saMbaMdha upadravonuM nivAraNa karanAra devo sAthe che. te aMge ce. ma.mAM kahyuM che ke : zAMti: pratyenIvRtopasafnivArLam'-virAdhIoe karelA upasargonuM nivAraNa e zAMti samajavI. samyagdaSTi-samAdhira-samyagdRSTione zAtA pamADanAra, mumukSuone dharmasAdhanamAM sahAyatA karanAra. r Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mADavI eTale tenA vadhI che. ane tenA mano pa34 zrI zrAddha-pratikramaNa sUtraprabodhaTIkA-1 samyadRSTi-eTale samakitI mumukSu. tene samAdhi pamADavI eTale dareka rIte zAtA pamADavI. jIvananI jarUriyAtothI mAMDIne jJAna, darzana ane cAritranAM sAdhano pUrAM pADavAM sudhInI sarva bAbatono temAM samAveza thAya che. ce.ma.mAM samaddi-zabdano artha saMgha karavo evuM sUcana che ane tene samAdhi pamADavI eTale tenA manamAM koI paNa kAraNe duHkha utpanna thayuM hoya to te dUra karavuM evo artha ghaTAvelo che. saddo saMyo, tasya samAdI mohamAvo samyagdaSTi eTale saMgha, tenI samAdhi eTale tenA manoduHkhano abhAva. (5) artha-saMkalanA vaiyAvRtya karanArAonA nimitte, upadravo athavA upasargonI zAMti karanArAonA nimitte ane samyadRSTione (mumukSuone) dharmArAdhanamAM madada karanArAonA nimitte huM kAyotsarga karuM chuM. (6) sUtra-paricaya zAsana para bhaktivALA samyagudaSTi devone zAsana-deva kahevAmAM Ave che. A zAsana-devo zAsananI niraMtara bhakti karatA rahe che. teo saMghamAM upadrava lAtAM tenuM nivAraNa karIne zAMti sthApe che, tathA koI paNa kAraNe saMghanuM (ka saMghanI koI paNa vyaktinuM) mana dubhAtuM hoya tevA vakhate teo e duHkhane TALavAno zakya prayatna kare che. jainasaMghanA itihAsamAM zAsanadevonI sevA ujjavaLa akSaroe noMdhAyelI che, tethI caityavaMdana-prasaMge teonuM kAyotsarga dvArA ArAdhana karavAmAM Ave che. A rIte zAsanadevone yAda karavAmAM saMghanI surakSitatA, zAMtimaya vAtAvaraNa tathA vaiyAvRtya karanArAonuM kRtajJatAthI saMsmaraNa karavAno uddeza rahelo che. saMghanI surakSitatA ane zAMtimaya vAtAvaraNano mukhya hetu dharmArAdhana mATe vizeSa anukULatA meLavavAno che. A viSayamAM vadhu jANavA icchanAre zrI yazovijayajI kRta aindrastuti jovI. (7) prakIrNaka A sUtrano mULapATha lalitavistarA ce. vR.mAM Apelo che. Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] sAmAyika levAno vidhi saMketa khamA. praNi. eTale thobhavaMdaNa-sutta athavA khamAsamaNa sUtra dvArA praNipAta karavAnI kriyA. A pATha UbhA rahIne bolavo ane chelluM pada mayUeNa vaMdAmi bolatI vakhate nIcA namIne paMcAMga-praNipAta karavo. icchA. eTale icchAkAreNa saMdisaha bhagave ! iriyA. eTale iriyAvahiyaM paDikramAmi. muha. eTale muhapatti paDi. eTale paDilehaNanI kriyA icche. eTale AjJAno svIkAra. zuddhi (1) zarIra, vastra ane upakaraNa jevA ke caravaLo, kaTAsaNa ane muhapattInI zuddhi-pUrvaka sAmAyika karavAne tatpara thavuM. bhUmi-pramArjana tathA Asana (2) besavAnI jagyAnuM barAbara pramArjana karIne kaTAsaNa pAtharI tenA upara Asana karavuM. 1. sthApanAcArya sthApavAnI vidhi AsananI sAme bAjoTha agara uccAsana rAkhavuM. tenA upara sApaDo rAkhavo. tenA upara jJAna, darzana ane cAritranAM upakaraNa tarIke mALA (navakAravALI) ke dhArmika graMtha rAkhavo. temAM sagurunI sthApanA karavI. te mATe muhapattI, DAbA hAthamAM mukha pAse rAkhIne, jamaNo hAtha sthApanAnI sAmagrI saMmukha sthApanA mudrAthI dharavo ane eka vAra namukkAra(namaskAramaMtra)no pATha bolavo. pachI paMciMdiya-sutta(paMciMdiya sUtra)no pATha Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 bolavo. AthI sthApanAvidhi saMpUrNa thAya che. (gurumahArAjanA sthApanAcArya jo labhya hoya to upara pramANe vidhi karavAnI AvazyakatA nathI.) have pachInI badhI kriyAo sthApanAcAryanI saMmukha karavAnI che. 2. kriyAno Adeza mAgavo khamA. praNi. icchA. iriyA. icchuM. 3. iryApatha-pratikramaNa vidhi (a) iriyAvahiya-sutta (iriyAvahI sUtra), (A)uttarIkaraNa-sutta (tassa uttarI sUtra, ane (i) kAussagga-sutta (annattha sUtra)nA pATho anukrame bolavA. (I) pachI (uttarI karaNAdi mATe) pacIsa zvAsocchvAsa-pramANa kAyotsarga dhyAna mATe caMdesu nimmalayarA sudhIno cavIsatthaya-sutta(logassa sUtra)no pATha manamAM smaraNa karavo. jo A pATha na AvaDato hoya to tenA sthAne namukkAra(navakAramaMtra)nA pAThanuM cAra vakhata smaraNa karI zakAya che. (u) kAyotsarga-dhyAnamAM smaraNa pUruM thatAM namo arihaMtANaM padano prakaTa uccAra karavo. (U) pachI cauvIsatthaya-sutta(logassa sUtra)no pATha prakaTa rIte bolavo. 4. muha. paDI.no Adeza pachI khamA. praNi. icchA. sAmAyika muhapattI paDilehuM ? (guru kahe, paDileheha.) upAsaka kahe, icchuM. 5. muha. Di. pachI ubhaDaka page besIne muhapattInI vidhisara paDilehaNA karavI. Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika levAno vidhi 0pa37 A kriyAmAM pacIsa bola muhapattInA tathA pacIsa bola aMgapaDilehaNAnA citavavA. 6. sAmAyikanI kriyA zarU karavAno Adeza pachI khamA. praNi. icchA. sAmAyika saMdisAhuM? (guru kahe, saMdisaha). upAsake kahe icche. 7. khamA. praNi. IcchA. sAmAyika ThAuM ? (guru kahe, ThAeha.) upAsaka kahe icche. sAmAyikanI pratijJA (8) pachI be hAtha joDIne namukkAra(navakAramaMtra)no pATha eka vakhata bolavo ane UMcA avAje kahevuM ke icchakArI bhagavad ! pasAya karI sAmAyika-daMDaka uccarAvojI. A samaye guru hoya to te agara koI vaDIla kriyAmAM hoya to te sAmAIya-sura(karemi bhaMte sUtra)no pATha bole ane kriyA karanAra Ubho hoya to UbhA UbhA ane beTho hoya to beThA beThA be hAtha joDIne saheja mAthuM nIcuM namAvavApUrvaka zAMtithI zravaNa kare ane te pramANe dhIme svare bole, paNa te samaye koI sAmAyika-daMDaka uccarAve. tevuM na hoya to pote ja sAmAIya-sutta(karemi bhaMte sUtra)no pATha namaskAra-pUrvaka bole. khamA. praNi. (9) icchA. besaNe saMdisAhauM ? (guru kahe, saMdisaha) upAsaka kahe iccha. (10) khamA. praNi. IcchA. besaNe ThAuM ? (guru kahe, ThAeha) upAsaka kahe iccha. svAdhyAyano Adeza (11) khamA. praNi. Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa380zrI zrAddha-spratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 icchA. sajajhAya saMdisAhuM ? (guru kahe, saMdisaha) upAsaka kahe (12) khamA. praNi. icchA. sajhAya karuM ? (guru kahe, kareha) upAsaka kahe iccha. svAdhyAyanuM maMgalAcaraNa (13) namukkAra(navakAramaMtra)no pATha traNa vakhata bolavo, UbhA rahIne Adeza mAgela hoya to UbhA UbhA traNa navakAra gaNIne besavuM ane be ghaDI eTale 48 miniTa sudhI samatApUrvaka svAdhyAya karavo. sAmAyika levAnA vidhi aMgenI vistRta samaja yoga ane adhyAtmano viSaya ati sUkSma hoIne tathA prAyaH te mAnasika hoIne evA prasaMgo aneka vAra Ave che ke jyAre sAdhaka saMzaya ke khedanAM viSama vamaLomAM aTavAI jAya. AvA prasaMge sadguru sivAya koNa saMzaya bhAMge ? koNa khedane dUra kare ? iMdrabhUti gautamanA saMzayo zrIvIragurue chedyA hatA, eTale gurunuM sAnnidhya sAmAyika jevA yogAnuSThAna mATe atyaMta Avazyaka che. zarIra, vastra ane upakaraNanI zuddhi-pUrvaka sAmAyikanI sAdhanA karavAne tatpara banelo sAdhaka bhUminuM pramArjana karIne AvA sagurunA sAnnidhyamAM sAmAyikanuM anuSThAna kare. je sAdhakane sadguruno yoga prApta thayo nathI, te guru pratyeno vinaya jALavI rAkhavA mATe temanI sthApanA karIne sAmAyika kare. AvI sthApanA karavA mATe bAjoTha Adi ucca Asana para akSa, varATaka, dhArmika pustaka ke japamAlA Adi mUkIne temAM gurupadanI bhAvanA bhAvavAmAM Ave che. te mATe sthApanA-mudrAthI jamaNo hAtha tenI sanmukha rAkhIne tathA DAbA hAthamAM Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika levAnA vidhi aMgenI vistRta samaja 0 539 muhapattI dhAraNa karI te mukha AgaLa rAkhIne prathama maMgalarUpe namukkAra (navakAramaMtra)no pATha bolavAmAM Ave che. pachI paMciMdiya-sutta (gurusthApanAsUtra) bolavAmAM Ave che. A rIte vidhi anusAra sthApavAmAM Ave te sthApanAcArya gaNAya che ane tyAra pachI je je Adezo ke anujJAo levAnI hoya che, te te tenI pAsethI ja levAmAM Ave che. gurumahArAjanA sthApanAcArya hoya to A vidhi karavAnI AvazyakatA nathI; paraMtu sthApanAcArya evI rIte mUkelA hovA joIe ke temanI ane sAdhakanI vacce kriyA karatI vakhate manuSya ke tiryaMcanI ADa paDavI joIe nahIM; jo ADa paDI jAya to iriyAvahiyaM paDikkamIne AgaLa kriyA karavAmAM Ave che. sUtranI racanAmAM bahuzrutoe bane teTaluM rahasya ThAMsIne bhareluM che; eTale teno pATha karatI vakhate te zuddha rIte bolAya ane sAthe sAthe tenA artha tathA bhAvanuM paNa ciMtana thAya te jarUrI che. namaskAramaMtra e sAmAyikanuM aMga che. jeNe sAmAyikano nirdeza karyo ane tenI prarUpaNA karI, te arhata bhagavaMto temAM prathama sthAne birAje che. sAmAyikanuM aMtima sAdhya siddhAvasthA che, tethI siddha bhagavaMto temAM bIjA sthAne virAje che. tyArapachInAM traNa sthAno sAmAyikanI utkRSTa sAdhanA karanAra AcArya, upAdhyAya tathA sAdhune apAyelAM che. A badhAnI mahattA sAmAyikanI sAdhanA aMge ja che. maMgalarUpa namaskAra-sUtra bolyA pachI paMciMdiya-sUtra bolavAmAM Ave che. temAM guru-guNanuM smaraNa che. AvA guNavALA gurunA sAMnidhyamAM besIne huM sAmAyikarUpI AdhyAtmika anuSThAna karI rahyo chuM, e vicArathI sAdhakane sAvadya yoganA saMvara mATe AlaMbana prApta thAya che. ATalo vidhi karyA pachI UbhA thaIne gurune vaMdana karavAnA hetuthI icchAmi khamAsamaNo ! vaMdiuM jAvaNijjAe nisIhiAe-eTalAM pado bolavAmAM Ave che. pachI ca2valAthI bhUmine pramArjIne nIce namatAM, mastaka tathA be hAtha (aMjalipUrvaka) ane be jAnu (goMThaNa) e pramANe pAMca aMgo bhegAM karIne, bhUmie sparza karavA pUrvaka matthaeNa vaMdAmi e pado bolavAmAM Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5400 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 Ave che. vaMdana-kriyAmAM A paMcAMga-praNipAta madhyama prakAranuM vaMdana lekhAya che. gurune A prakAre vaMdana karyA pachI punaH UbhA thaIne icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! iriyAvahiyaM paDikkamAmi ! e zabdo vaDe iryApathikIpratikramaNano Adeza mAgavAmAM Ave che. A laghupratikramaNa che athavA pratikramaNanI bRhadbhAvanAnA pratIkarUpa che, tethI sakAraNa yojAyeluM che. je sAdhaka samabhAvanI sAdhanA karavAne tatpara thayo hoya tene pApapravRtti pratye aNagamo thayelo hovo ja joIe ane te prakAranI potAnI nAnAmAM nAnI pravRtti mATe paNa pazcAttApa karavAnI tenI taiyArI hovI joIe. A AzayathI prathama gamanAgamanamAM thayelI jIva-hiMsAno pazcAttApa karI te aMge thayelA duSkRtanI kSamA icchavAmAM Ave che. micchA mi dukkaDaM e pratikramaNanI bhAvanAnuM bIja che. A zabdo uccAratI vakhate sAdhakanA hRdayamAM arerATI thavI joIe ke hA ! hA ! meM duSTe zuM karyuM ? A prakAranI bhAvanAthI zUnya hoya te sAdhakano mithyA-duSkRta e vANInI viDaMbanA che, athavA to asatya pralApa che, te bhUlavuM joItuM nathI. mithyA-duSkRtanuM uttarIkaraNa kAyotsarga vaDe thAya che, eTale uttarIkaraNasUtra ane kAyotsargasUtra bolIne eka nAnakaDI kAyotsarganI kriyA 25 zvAsocchvAsapramANa karavAmAM Ave che.' sAdhake A kAyotsarga-nI kriyAne spaSTa rIte samajI levAnI jarUra che. A sthaLe te mAtra pratIkarUpe goThavAyelI che, paraMtu sAdhanA-samayamAM teno yathArtha upayoga karavo ghaTe che. kAyAne sthAnathI sthira karIne, vANIne maunathI sthira karIne ane manane dhyAnathI sthira karIne bahirbhAvamAM ramI rahelA AtmAnuM visarjana karavuM e tenI pratijJA che. A kAyotsarga-dhyAna samajaNa-pUrvaka thAya to uttarIkaraNanA mukhya hetu pAra paDe. kAyotsarga daramiyAna smaraNa karAtAM logassa sUtranAM pado jarUra UMDuM ciMtana mAge che. abhyAsa vadhatAM e ciMtana sahaja thaI jAya che. tyAra pachI prakaTa bolAto logassa sUtra eTale cauvIsatthaya sUttano pATha stuti-maMgaLarUpe che. pazcAttApa ane prAyazcittathI kAMIka nirmaLa baneluM hRdaya arhat ane siddha bhagavaMtonAM kIrtanathI puna: balavAna bane che ane satpravRttirUpa ArAdhanAmAM utsAhavaMta thAya che. Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika levAnAvidhi aMgenI vistRta samaja 0541 A kriyA pUrI thayA pachI muhapattI-paDilehaNa- mukhavastrikApratilekhana)nI kriyA zarU thAya che. pratyeka kriyA guruvaMdana ane guru-AdezathI karavAnI hoI, ahIM gurune khamAsamaNa-praNipAtanI kriyApUrvaka vaMdana karavAmAM Ave che ane mukhapattI paDilehavA mATe icchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! sAmAyika-muhapattI paDilehauM e zabdothI AjJA mAgavAmAM Ave che. guru hAjara hoya to te kahe che, paDileheha. arthAt pratilekhanA kara. sAdhaka te Adezane zirodhArya karatAM jaNAve che ke icchuM-huM te ja pramANe IcchuM chuM. pachI te muhapattInI paDilehaNA kare che. A vidhi pUro thayA pachI khamAsamaNa-praNipAtanI kriyA dvArA guruvaMdana karIne sAmAyikamAM praveza karavA mATenI AjJA mAgavAmAM Ave che. temAM prathama icchAkAreNa saMdisaha bhagavana ! sAmAyika saMdisAhuM e zabda vaDe sAmAyika karavAnI icchA prakaTa karI te mATe guruno Adeza levAnI bhAvanA pradarzita karavAmAM Ave che, ane jyAre guru saMdisaha zabdathI te bAbatanI AjJA Ape, tyAre tene zirodhArya karavA Icche bolIne punaH khamAsamaNa-praNipAtanI kriyA dvArA vaMdana karI icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! sAmAyika ThAuM? e zabdothI sAmAyikamAM sthira thavAno Adeza mAgavAmAM Ave che. guru taraphathI ThAeha zabdathI A Adeza maLI jatAM icche kahI UbhA thaIne be hAtha joDIne namukkAra(navakAra maMtronA pAThanI eka vakhata gaNanA-pUrvaka IcchakAri bhagavanuM ! pasAya karI sAmAyika-daMDaka uccarAvojI tema vinaMti karavAmAM Ave che. A vinaMti parathI guru tene sAmAsutta eTale karemi bhaMteno pATha uccarAve che. guru je sUtra bole te pramANe sAdhake be hAtha joDI saheja mAthuM nIcuM namAvavA pUrvaka zAMtithI zravaNa karavAnuM ane dhIme svare bolavAnuM (uccAravAnuM) che; eTale guru pratijJA levaDAve che ane sAdhaka pratijJA le che. prANa jAya paNa pratijJA na jAya e bhAvanAne sAdhake majabUta rIte hRdayamAM dhAraNa karavAnI che, kAraNa ke sAdhanAnI saphalatAno sarve AdhAra tenA nirvAha athavA pAlana para rahelo che. dareka dhArmika kriyA ke AdhyAtmika anuSThAna pratijJA-pUrvaka karavAmAM Ave che, tenuM kAraNa e che ke sAdhakane Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 542 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 tenA sAdhyano barAbara khyAla rahe ane tene lagato teno puruSArtha askhalita gatie cAlu rahe. sAmAyikanI sAdhanA karavA mATe upara pramANe pratijJA grahaNa karyA pachI sthira Asane besavA mATe gurunI AjJA mAgavAmAM Ave che. te mATe khamAsamaNa-praNipAtanI kriyA karI icchA. saMdisaha bhagavan ! besaNe saMdisAhuM eTale he bhagavan ! ApanI AjJA hoya to huM besavAnI anumati mAguM chuM e pramANe kahevAmAM Ave che. guru hoya to te saMdisaha kahe che, nahi to temanI anumati maLelI mAnIne icchuM kahI punaH khamAsamaNa dvArA icchA. saMdisaha bhagavan ! besaNe ThAuM? eTale he bhagavan ! ApanI icchA hoya to huM beThaka 52 sthira thAuM evo Adeza mAgavAmAM Ave che. guru hoya to te ThAeha kahe che, nahi to temanI anumati maLelI mAnIne icchuM kahevAmAM Ave che. icchuM padano vyavahAra sarvatra A rIte samajI levAno che. ! have sAmAyikamAM svAdhyAyAdi kriyA mukhya hoIne teno Adeza mAgavA mATe khamAsamaNa-praNipAtanI kriyApUrvaka icchA. saMdisaha bhagavan sajjhAya (svAdhyAya) saMdisAhuM ?" e pramANe bolavAmAM Ave che, guru hoya to te saMdisaha kahe che ane AjJAno svIkAra iccuM pada vaDe karIne pharI khamAsamaNa-praNipAtanI kriyA pUrvaka icchA. saMdisaha bhagavan ! sajjhAya karuM ? e zabdothI svAdhyAyano nizcita Adeza levAmAM Ave che. ahIM svAdhyAya zabdathI sUtranI vAcanA, pracchanA, parivartanA, anuprekSA tathA maMtrajapa ane dhyAna abhipreta che. guru A prakAranA svAdhyAyano Adeza Ape che, eTale icchuM kahI maMgalarUpa traNa namaskAra gaNIne je UbhA hoya te besIne sAmAyikanI sAdhanA zarU kare che, te A samayathI laIne barAbara be ghaDI sudhI eTale 48 miniTa paryaMta eka sarakhI cAlu rAkhIne pachI vidhi anusAra sAmAyika pAravAnI kriyA karI zake che. jeTalI kSaNo samabhAvamAM jAya te sAmAyika che, te zrAvakonuM prathama zikSAvrata che. tenI sAdhanAno samaya eka muhUrta eTale be ghaDI jeTalo (48 miniTano) che. Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pAravAno vidhi0543 [3] sAmAyika pAravAno vidhi (sAmAyikano samaya be ghaDIno che, te pUro thaye tarata ja sAmAyika pAravAno vidhi karavo joIe. A samayamAM kAMI paNa pharaka paDe to te pramAda gaNAya ane kriyAmAM doSa lAge.) saMketa vidhimAM ApyA mujaba samajavo. praNipAta (1) khamA. praNi.nI kriyA karavI. iryApatha-pratikramaNa (2) sAmAyika levAnA vidhimAM darzAvyA mujaba karavuM. muha. paDi.no Adeza (3) pachI khamA. praNi.nI kriyA karavI ane nIce pramANe AjJA mAgavI : icchA. muhapattI paDilehauM ? (guru kahe, paDileheha.) icche, (AjJAno svIkAra). | muha. paDi. (4) pachI besIne muhapattInI vidhisara paDilehaNA karavI. A kriyAmAM pacIsa bola muhapattInA tathA pacIsa bola aMga-paDilehaNAnA ciMtavavA. sAmAyikanI kriyA pAravAno Adeza (5) pachI khamA. praNi.nI kriyA karavI ane UbhA thaIne nIce pramANe AjJA mAgavI : icchA. sAmAyika pAruM ?* * ahIM guru kahe ke puNo vi kAyaa [pharI paNa karavuM.] Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5440 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 yathAzakti. (6) pachI khamA. praNi.nI kriyA karavI ane UbhA thaIne nIce pramANe jAhera karavAnI AjJA mAgavI : icchA. sAmAyika pAryuM + tahatti (vAkya pramANano svIkAra). sAmAyika pAravAnI kriyA (7) pachI jamaNo hAtha caravaLA para sthApI namukkAra (namaskAramaMtra)no pATha eka vAra bolI sAmAIyapAraNa gAhA (sAmAIyavaya-jutto)no pATha bolavo. sthApanAcAryano utthApanavidhi (8) pachI jamaNo hAtha sthApanAcArya sAme avaLo rAkhIne namukkAra(navakAramaMtra)no pATha eka vAra bolavo. jo gurumahArAjanA sthApanAcArya hoya to upara pramANe utthApanA karavAnI jarUra nathI. sAmAyikanI kriyA eka karatAM vadhAre vA2 ka2vI hoya to vagara pArye traNa vAra thaI zake. paraMtu jyAre bIjuM athavA trIjuM sAmAyika levuM hoya tyAre te pAryA vinA pharIthI upara darzAvelA vidhi pramANe sAmAyika levuM. paraMtu te vakhate sajjhAya karuM ? ne badale sajjhAyamAM chuM tema bolavuM. trIjuM sAmAyika pUruM thAya tyAre tene pAravAnI kriyA avazya karavI joIe eTale ke cothuM sAmAyika levAnI kriyA tyAra pachI ja thaI zake. e rIte punaH traNa traNa sAmAyika thaI zake che. jyAre trIjuM sAmAyika pUrNa thAya tyAre pAravAnI vidhi karyA pachI ja cothuM sAmAyika laI zakAya che. ema vidhi samajavo + ahIM guru kahe ke AyAro na motto [AcAra na mUkavo.] athavA Ayaro na motavyo arthAt e pratye Adara na mUkavo. Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika pAravAnA vidhi aMgenI vistRta samaja 70 545 [4] sAmAyika pAravAnA vidhi aMgenI vistRta samaja sAmAyikanI sAdhanA karanAranuM jIvana parivartana pAme che, vAstavika rIte te parivartana karavAne mATe ja yojAyeluM che. maitrI vagere bhAvanAthI vAsita thayeluM mana kaThoratA, kRpaNatA, mithyAbhimAna ke mamatvane jaladI jhIlatuM nathI. eTale zarU kareluM sAmAyika chUTI na jAya e ja iSTa che. Ama chatAM vyAvahArika maryAdAone lIdhe tenI pUrNAhuti karavI paDe che, jeno khAsa vidhi che. te mATe prathama khamAsamaNa-praNipAta dvArA guru-vaMdana karI IryApatha-pratikramaNa karavAmAM Ave che, eTale ke iriyAvahI sUtra, tasa uttarI sUtra, ane annattha sUtranA pATho bolIne pacIsa zvAsocchvAsanA kAyotsargamAM-sthira thaIne prakaTa logassa sUtra bolavAmAM Ave che. pachI muhapattI-paDilehaNanI kriyA karavAmAM Ave che, tyArabAda punaH khamAsamaNapraNipAta dvArA gurune vaMdana karIne sAmAyika pAravAnI-pUrNa karavAnI AjJA meLavavA mATe kahevAmAM Ave che ke icchA. saMdisaha bhagavan ! sAmAyika pAruM ? A samaye guru kahe che ke puo vi vAyavyuM punaH paNa karavAne yogya che. te vakhate sAdhaka yathAzakti zabda vaDe potAnI maryAdA sUcita kare che ke mArI zakti hAla ahIM pUrNAhuti karavA jeTalI che. tyAra bAda pharI khamAsamaNa-praNipAta karI gurune jAhera karavAmAM Ave che ke icchA. saMdisaha bhagavan ! sAmAyika pAryuM eTale he bhagavan ! icchA-pUrvaka AjJA Apo-meM sAmAyika pAryuM che. te vakhate guru kahe che ke AyAro na mottoAcAra mUkavo nahi arthAt sAmAyika karavuM e tamAro AcAra che, mATe temAM pramAda karazo nahi. tAtparya ke A sAdhanA eka karatAM vadhAre vakhata karavA jevI che; niyamita da22oja karavA jevI che ane temAM divasa na paDe te tarapha lakSa rAkhazo. ATalA vidhi bAda jamaNo hAtha caravaLA para sthApI eka namaskAra maMtra no pATha aMtya maMgala tarIke bolavAmAM Ave che; ane sAmAyavAraLahA (sAmAiyavaya-jutto)nA pATha vaDe sAmAyikanI mahattAne punaH yAda karI, pra.-1-35 Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5460zrI zrAddha-pratikramaNa sUtraprabodhaTIkA-1 temAM je kAMI doSo ke alanA thaI hoya te pApa niSphaLa thAo tevI mAgaNI karavAmAM Ave che. pachI jamaNo hAtha sthApanA-samakSa avaLo rAkhIne "namukkAra"-(namaskAra maMtrono pATha eka vAra bolavAmAM Ave che, eTale sthApanAcAryanI utthApanA thaI gaNAya che. ahIM sAmAyikano vidhi pUro thAya che. jeo eka karatAM vadhAre sAmAyika karavAnI IcchA rAkhatA hoya teo tenI pUrNAhutino vidhi na karatAM pharIthI sAmAyikano praveza vidhi kare che ane e rIte sAmAyikane AgaLa laMbAve che. A pramANe ekasAmaTI traNa sAmAyikanI kriyAo thaI zake ane trIjI vakhata pAravAno vidhi karavo joIe. je vyakti sAmAyikane anusare che, te sukha, zAMti ane sAmarthyano lAbha meLavI zake che. mukhapattI-paDilehaNano vidhi muhapattInAM mApa, AkAra, prayojana vagere saMbaMdhI vistRta vicAraNA dharmopakaraNo nAmanA A graMthanA pAMcamA pariziSTamAM karavAmAM AvI che, tethI ahIM tenI punarukti karavAmAM AvatI nathI, paraMtu tenuM paDilehaNa zA mATe karavuM ane kevI rIte karavuM, te saMbaMdhI keTalIka vicAraNA karavAmAM Ave che. paDilehaNA zabdano saMskRta saMskAra pratibleravanA che. e zabda prati upasargavALA tiras dhAtumAMthI banelo che. prati upasarga judA judA aneka arthamAM vaparAya che, temAMthI ahIM te nizcayanA arthamAM vaparAyelo che ane utaravuM dhAtu jovAno artha darzAve che, tethI pratikleravanA'no artha bArIkAIthI jevuM, dhyAnapUrvaka jovuM ke nirIkSaNa karavuM, evA arthamAM siddha thAya che. A vAtanuM vizeSa pramANa oghaniryuktinI nIcenI gAthAmAMthI maLe che : "mAmona-mana-vesaT ya ha pada-patneihA ! pekkhaNa-nirikkhaNA vi a, AloyaNa-paloyaNegaTThA // 3 // " Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muhapattI-paDilehaNano vidhi0547 "Abhoga, mArgaNA, gaveSaNA, IhA, apoha, 5 pratilekhA, prekSaNa, nirIkSaNa, Aloca(ka)nala ane praloca(ka)na; e ekArthI zabdo che. pratijoralanA zabdanI vyAkhyA jainazAstrakAroe nIce mujaba karI che : pratilekhanaM pratilekhanA AgamAnusAreNa prati prati nirIkSaNamanuSThAnaM vA dhyAnapUrvaka jovuM te pratilekhanA athavA AgamomAM jaNAvyA pramANe vAraMvAra nirIkSaNa karavuM ke kriyA karavI te pratilekhanA. pratinenA mATe jainasAhityamAM pratyupekSa evo zabda paNa vaparAyelo jovAya che. A pratyupekSaNA, sAdhuo jyAre cAle tyAre mArgasaMbaMdhI karavAnI hoya che, jyAre sthira rahe tyAre vasati-saMbaMdhI karavAnI hoya che ane dainika kAryakrama mujaba vastra, pAtra tathA upadhinI karavAnI hoya che. vaLI jIvananI pratyupekSaNA to satata karavAnI hoya che. tethI pratyupekSaNA athavA pratilekhanAnA be vibhAgo karavAmAM Ave che : eka dravya ane bIjI bhAva. temAM dravya-pratilekhanA mArga, vasati, vastra, pAtra ane upadhi-saMbaMdhI karavAnI hoya che, jyAre bhAva-pratilekhanA AtmAnI karavAnI hoya che. pratilekhanAnI anaMtara kriyA pramAnA che. prArthanA eTale vizeSa mArjanA, vadhAre zuddhi ke ghaNI kALajIpUrvakanI zuddhi; eTale bArIkAIthI nirIkSaNa karavuM ane kALajIpUrvaka zuddhi karavI e baMne kriyAo nirvANanA sAdhako mATe ati upayogI mAnavAmAM AvI che. temAM (1) sAdhya pratyenI sAvadhAnI che, (2) lakSya pratyeno utsAha che, (3) uttama mArganuM anusaraNa che ane (4) vivekapUrvakanA pramAda-rahita cAritranuM ghaDatara che. dravya pratilekhanAmAM sahuthI pahelI pratilekhanA vastronI karavAmAM Ave che ane temAM paNa muhapattInI karavAmAM Ave che. te mATe oghaniryuktimAM kahyuM che ke : tA 3varane yA, caMdina-3varthama-ma-paDikledA kiMmAI-paDilehA, puvvaNhe ceva avaraNhe ? // 263 // pratilekhanA pAMca viSayomAM saMbhave che; sthAna eTale kAyotsargAdi Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5480 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 aMge sthAna grahaNa karatAM, upakaraNa eTale vastra, pAtra vagere saMbaMdhamAM, sthaMDila eTale mala-mUtra mATenI visarjana-bhUmimAM, avazaMbha eTale kAyAne AdhArarUpa pATa-phalaka vagerenA prasaMgamAM ane mArga eTale raste cAlavAmAM temAM pUrvANa (prabhAta) ane aparANa(bapora pachInA samaya)ne vize AdimAM kaI pratilekhanA hoya che ? tenA javAbamAM bhASyakAranI gAthA TAMkatAM jaNAvyuM che ke :uvagaraNa vattha-pAe, vatthe paDilehaNaM tu vacchAmi / puSvadde avara, muddAMtAmA-paDittehA / / 8 mA.. upakaraNanI pratilekhanA vastra ane pAtra-saMbaMdhI hoya che. temAM vastranI pratilekhanA kahuM chuM. te pratilekhanA pUrvANe ane aparANe muhapattIthI zarU karIne karavAnI hoya che. A pratilekhanAnI saMgrAhaka paMktio pravacanasArodvAra(dvAra 67)mAM nIce mujaba che : muhapoti colapaTTo, kappatigaM do-nisijja rayaharaNaM / saMthAttarapaTTo, sa-pennA 5d sUre 135 uvagaraNa-cauddasagaM, paDilehijjai diNassa paharati / ughADaporisIe u pattanijoga - paDilehA // 594 // (1) muhapattI, (2) colapaTTa, (3) UnanuM kalpa, (4-5) sUtaranAM be kalpa, (6) rajoharaNanI aMdaranuM sUtaranuM nisijja (nizaithiyuM), (7) bahAranuM paga lUchavAnuM nisijja (oghAriyuM), (8) ogho, (9) saMthAro. (10) uttarapaTTo (ane keTalAka kahe che 11mo dAMDo). A agiyAra vastuonI pratilekhanA sUryanA udaya thayA pahelAM prabhAtamAM karAya che; arthAt sUryanA udaya vakhate dAMDAnI pratilekhanA thAya te rIte karavI joIe. trIjA pahorane aMte cauda pratilekhanA nIce mujaba karavAmAM Ave che : (1) muhapattI, (2) colapaTTa, (3) gocchaka, (4) pAtralekhanikA (puMjaNI), (5) pAtrabaMdha, (6) paDalAMo (7) rajasrANa, (8) pAtrasthApana, (9) mAtraka (10) patAha (pAtarAM), (11) rajoharaNa, Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muhapattI-paDilehaNano vidhi 0549 (12) UnanuM kalpa, (13-14) sUtaranAM be kalpa. Ama 11 upa2nI ane 14 A maLI aughika upakaraNanI kula pratilekhanA 25 thAya che. A rIte sAdhu-jIvanamAM muhapattInI pratilekhanA be vAra karavAmAM Ave che. sAmAyika e sAdhu-jIvananuM anukaraNa hovAthI te grahaNa karatI vakhate ane pAratI vakhate ema be vAra IryApathikI-pUrvaka muhapattInI pratilekhanA karavAmAM Ave che ane tenI pAchaLa paNa upara jaNAvyuM tema (1) sAdhya pratyenI sAvadhAnI, (2) lakSya pratyeno utsAha, (3) uttama mArganuM anusaraNa ane (4) viveka-pUrvakanA pramAda-rahita cAritranA ghaDatarano uddeza samAyelo che. e IryApatha-pratikramaNa karyA pachI sAmAyikamuhapattInI paDilehaNa karatI vakhate sAmAyikanA sAdhake e vicAra karavAno che ke nirvANa-sAdhanAnuM mukhya sAdhana samyagdarzana, samyajJAna ane sabhyazcAritra-rUpa ratnatraya che ke jenI ArAdhanA sAdhu-jIvanamAM saraLatApUrvaka thAya che. e sAdhu-jIvananuM A (muhapattI) paNa eka pratIka che. Avo vicAra karatAM sAdhya-pratyenI sAvadhAnI prakaTe che. pachI teNe e vicAra karavAno che ke A upakaraNa rAkhavAno mukhya hetu kriyAmAM apramatta thavAno tathA ahiMsAdharmanuM pAlana karavAno che. zrI jinezvaradeve mokSamArganI je sAdhanA batAvI che ane temAM dharmanuM je svarUpa aMkita karyuM che, temAM ahiMsA, saMyama ane tapanI pradhAnatA che; tethI A muhapattI mane ema sUcave che ke mAre e ahiMsA, saMyama ane tapomaya jIvanamAM viziSTa rIte pravRtta thavuM. A vicAraNAthI lakSya pratyeno utsAha vadhe che. vaLI vicAravuM ke A muhapattIne dhAraNa karanArA uttama Arya-mArgane anusarI rahyA che ane atyAre huM paNa hAthamAM muhapattI dhAraNa karuM chuM eTale uttama AryamArgane anusarI rahyo chuM. A vicAraNAthI uttama mArganuM anusaraNa thAya che. tyArapachI evo vicAra karavo ke je je kriyAo ane anuSThAno che, te vidhi-pUrvaka karavAthI ja uttama phalane Ape che; tethI A muhapattInI paDilehaNA vidhi-pUrvaka karavI yogya che. AvI vicAraNA karatAM cAritranuM ghaDatara thAya che. A rIte muhapattInuM mahattva vicArIne sAmAyikanA anuSThAtAe tenA paDilehaNamAM pravRtta thavAnuM che. Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5500zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 my bh bh bh bh bh bh pacAsa bola. muhapattInA paDilehaNa aMge nIcenA 50 bola vicAravAmAM Ave che: sUtra, artha, tattva karI sadarahuM. samyakvamohanIya, mizramohanIya, mithyAtvamohanIya pariharuM. kAmarAga, neharAga, daSTirAga pariharuM. sudeva, suguru, sudharma AdaruM. kudeva, kuguru, kudharma pariharuM. jJAna, darzana, cAritra AdaruM. jJAna-virAdhanA, darzana-virAdhanA, cAritra virAdhanA pariha. manogupti, vacanagupti, kAyagupti AdaruM. mano-daMDa, vacana-daMDa, kAya-daMDa pari. hAsya, rati, arati pariharuM. bhaya, zoka, jugupsA pariharuM. kRSNa-lezyA, nIla-lezyA, kApota-lezyA pariharuM. rasa-gArava, riddhi-gArava, sAtA-gArava pariharuM. mAyA-zalya, niyANa-zalya, mithyAtva-zalya pariharuM. krodha, mAna pariharuM. mAyA lobha pariharuM. pRthvIkAya, aSkAya, teukAyanI rakSA karuM. vAyukAya, vanaspatikAya, trasakAyanI jayaNA karuM. bh bh bh bh bh bh bh bh bh bh bn @ vRddha-saMpradAya mujaba A bolo manamAM bolavAnA hoya che ane teno artha vicAravAno hoya che. temAM upAdeya ane heya vastuono viveka atyaMta khUbIpUrvaka karavAmAM Avyo che. dAkhalA tarIke pravacana e tIrtha hoIne prathama tenA aMgarUpa sUtra ane arthanI tattva vaDe zraddhA karavAnI che eTale ke sUtra ane artha ubhayane tattvarUpa-satyarUpa svIkArIne temAM zraddhA rAkhavAnI che ane Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muhapattI-paDilehaNana:vidhi0551 te zraddhAmAM aMtarAyarUpa samyakta-mohanIya, mizramohanIya ane mithyAtvamohanIya e traNa prakAranAM mohanIya karmo hovAthI tene pariharavAnI bhAvanA karavAnI che. mohanIya karmamAM paNa rAgane khAsa pariharavA jevo che. temAM prathama kAmarAgane, pachI neharAgane ane chellA dRSTirAgane choDavAno che, kAraNa ke e prakArano rAga chUTyA vinA sudeva, suguru ane sudharmane AdaravAnuM banI zakatuM nathI. ahIM sudeva, suguru ane sudharmanI mahattA vicArI temane ja AdaravAnI bhAvanA karavAnI che tathA kudeva, kuguru ane kudharmane pariharavAno daDha saMkalpa karavAno che. jo ATaluM thAya to jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA ke jenuM aparanAma sAmAyika che te sAdhanA yathArtha thaI zake. AvI ArAdhanA karavA mATe jJAna-virAdhanA, darzana-virAdhanA ane cAritravirAdhanAne pariharavAnI jarUra che. TUMkamAM manogupti, vacanagupti, kAyagupti AdaravA yogya eTale upAdeya che ane manodaMDa, vacanadaMDa ane kAyadaMDa pariharavA yogya che. A rIte upAdeya ane heya aMge bhAvanA bhAvyA pachI je vastuo khAsa pariharavAnI che tathA jenA aMge yatana karavAnI khAsa jarUra che, teno vicAra aMganI paDilehaNA-prasaMge karavAno che. te A rIte : hAsya, rati, arati, pariharuM, vaLI bhaya, zoka ane jugupsA pariharuM. eTale ke hAsyAdi-parka je cAritramohanIya kaSAyaprakRtithI udbhave che, teno tyAga karuM ke jethI mAruM cAritra sarvAze nirmaLa thAya. kRSNalezyA, nIlezyA, ane kApotalezyA pariharuM, kAraNa ke e traNe vezyAomAM azubha adhyavasAyonI pradhAnatA che ane tenuM phala AdhyAtmika patana che. rasa-gArava,* riddhi-gArava ane sAtA-gArava pariharuM, kAraNa ke enuM phala paNa sAdhanAmAM vikSepa ane AdhyAtmika patana che. * mUlasUtramAM jo ke riddhi-gArava, rasa-gArava ane zAtA-gArava evo krama che ane riddhi-gAravane prathama kahela che, chatAM ahIM rasa-gAravane prathama rAkhela che, tenuM kAraNa ema samajAya che ke A bola citavatI vakhate rasa-gArava e pada mukha upara bolavAnuM che ane temAM rasa-gAravano tyAga mukhya che. Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5520zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 tenI sAthe mAyA-zalya, niyANa-zalya ane mithyAtvazalya paNa pariharuM, kAraNa ke te dharmakaraNInA amUlya phalano nAza karanAra che. A badhAno upasaMhAra karatAM huM evI bhAvanA rAkhuM chuM ke krodha ane mAna tathA mAyA ane lobha pariharuM ke je anukrame rAga ane dveSanAM svarUpo che; ane sAmAyikanI sAdhanAne saphaLa banAvanArI maitrI bhAvanAno bane teTalo amala karIne pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya tathA trasakAya e chaye kAyanA jIvonI yatanA karuM. jo ATaluM karuM to A muhapattI-rUpI sAdhutAnuM je pratIka meM hAthamAM lIdhuM che, te saphaLa thayuM gaNAya. muhapattInI tathA aMganI paDilehaNA karatI vakhate A bolo nIce pramANe bolavA ghaTe che : muhapattiInI paDilehaNa vakhate vicAravA yogya bolo ? (1) prathama UbhaDaka beso, be hAtha be paga vacce rAkho, muhapattInI ghaDI ukelo, baMne hAthathI bane cheDA pakaDo ane muhapattInI sAme dRSTi rAkho. pachI manamAM bolo ke (nIce kALA akSaro ApyA che te manamAM bolavAnA che tathA teno artha vicAravAno che.) sUtra, artha, tattva karI saddauM 1. sUtra--A bolatI vakhate muhapattInI eka bAjunI pratilekhanA thAya che, eTale ke tenI eka bAjunuM barAbara nirIkSaNa karavAmAM Ave che. 2. artha, tattva karI sadahuM-A bolatI vakhate muhapattInI DAbA hAtha upara mUkI DAbe hAthe pakaDelo cheDo jamaNA hAthe pakaDo ane jamaNA hAthe pakaDelo cheDo DAbA hAthe pakaDI muhapattIno bIjo bhAga pharI sAme lAvavAmAM Ave che. sUtra tathA artha ubhayane tattvarUpa eTale satya-svarUpa samajuM ane tenI pratIti karI tenA para zraddhA karuM. (A vakhate muhapattInI bIjI bAjunI pratilekhanA thAya che.) eTale ke muhapattInI bIjI bAjunuM barAbara nirIkSaNa karavAmAM Ave che. 3. pachI muhapattIno DAbA hAtha taraphano bhAga traNa vAra khaMkhero. Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muhapatI-paDilehaNano vidhi 0553 te vakhate manamAM dhImethI bolo ke samyakvamohanIya, mizramohanIya, mithyAtvamohanIya pariharuM. [darzanamohanIya karmanI traNa prakRtio khaMkherI nAkhavA jevI che, eTale muhapattIne ahIM traNa vAra khaMkheravAmAM Ave che.] 4. pachI DAbA hAtha para muhapattI mUkI pAsuM pheravI jamaNA hAtha taraphano bhAga traNa vAra khaMkhero, te vakhate manamAM bolo ke kAmarAga, sneharAga, dRSTirAga pariharuM [traNa prakAranA rAga khaMkherI nAkhavA jevA che, eTale muhapattIne ahIM traNa vAra khaMkheravAmAM Ave che.] 5. muhapattIno madhya bhAga DAbA hAtha para nAkhI, vacalI ghaDI pakaDI bevaDI karo. [ahIMthI muhapattIne saMkelavAnuM zarU thAya che.] 6. pachI jamaNA hAthanA cAra AMgaLAnAM traNa AMtarAmAM muhapattIne bharAvIne khaMkheravI. (A kriyAne akhoDA* pakhoDA kahe che.) 7. pachI DAbA hAthanI hathelIne na aDe evI rIte traNa Tarpe koNI sudhI lAvo ane dareka vakhate bolo ke sudeva, suguru sudharma AdaruM. suideva, suguru ane sudharma vizenI zraddhA ApaNAmAM dAkhala thAya tevI icchA che, tethI muhapattIne AMgaLIonA agra bhAgathI aMdara tarapha lAvavAnI kriyA karavAmAM Ave che. temAM pahelA Tappa muhapattI lagabhaga AMgaLInA mULa sudhI lAvavI joIe ane te vakhate sudeva bolavuM joIe. pachI bIjA Tappa muhapattIne hathelInA madhya bhAga sudhI lAvavI joIe ane te vakhate suguru bolavuM joIe ane trIjA Tappa muhapattIne koNI sudhI lAvavI joIe ane te vakhate sudharma AdaruM eTalA zabdo bolavA joIe. * akhoDA eTale (saM.) AsphoTaka ane pakhoDA eTale (saM.) prasphoTaka AsphoTaka eTale jhATakavA athavA khaMkheravAnI kriyA ane prasphoTaka eTale vAraMvAra jhATakavA athavA khaMkheravAnI kriyA. Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5540 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 8. have uparanI rItathI UlaTI rIte muhapattIne traNa Tappu koNIthI AMgaLInA TeravA sudhI laI jAo ane kaMIka kADhI nAkhatA ho te rIte bolo ke kudeva, kuguru, kudharma pariharuM [A eka jAtano pramArjana vidhi hovAthI tenI kriyA paNa tevI ja rAkhavAmAM AvI che. 9. e ja rIte traNa Tappu hathelIthI koNI sudhI muhapattI adhara rAkhI aMdara lo ane bolo ke jJAna, darzana, cAritra AdaruM [A traNa vastuo ApaNI aMdara Ave te mATe ene nyAsa karavAmAM Ave che.] 10. have uparathI UlaTI rIte traNa Tappu koNIthI hAthanI AMgaLI sudhI muhapattI laI jAo ane bolo ke-jJAna-virAdhanA, darzana-virAdhanA, cAritra-virAdhanA pariharuM [A traNa vastuo bahAra kADhavAnI che, mATe tenuM ghasIne pramArjana ka2vAmAM Ave che.] 11. have muhapattIne traNa Tappu aMdara lo ane bolo ke manogupti, vacanagupti, kAyagupti AdaruM. [A traNa vastuo ApaNI aMdara Ave te mATe ene nyAsa karavAmAM Ave che.] 12, have traNa Tappu muhapattIne koNIthI hAthanI AMgaLI sudhI laI jAo ane bolo ke manodaMDa, vacanadaMDa, kAyadaMDa pariharuM [A traNa vastuo bahAra kADhavAnI che, mATe tenuM pramArjana karavAmAM Ave che.] Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muhapattI-paDilehaNano vidhi0555 zarIra paDilehatI vakhate vicAravAnA 25 bola [A bolomAM abhyatara pramArjanA karavAnI hovAthI dareka vakhate pramArjananI kriyA karavAmAM Ave che.] 1. have AMgaLAmAM bharAvelI muhapattI pradakSiNAkAre eTale DAbA hAthanI upara, banne bAju tathA nIce ema traNa vAra pramAUM ane bolo ke hAsya, rati, arati pariharuM 2. evI ja rIte DAbA hAthanI AMgaLIonA AMtarAmAM muhapattI rAkhI, jamaNA hAthe, pradakSiNAkAre, vacce ane banne bAjue pramArjanA karo ane manamAM bolo ke bhaya, zoka, dugaMchA pariharuM 3. pachI AMtarAmAMthI muhapattI kADhI laI, bevaDI ne bevaDI muhapattInA bane cheDA baneya hAthathI pakaDI mAthA upara vacce ane jamaNIDAbI be bAjue traNa pramArjanA karatAM anukrame manamAM bolo ke kRSNa-lezyA, nIla-lezyA, kApota-lezyA pariharuM 4. pachI vacce ane DAbI-jamaNI be bAjue traNa vAra moM upara traNavAra pramArjana karo ane manamAM bolo ke rasagArava, riddhigArava, sAtAgArava pariharuM 5. ema ja vacce ane DAbI-jamaNI be bAjue chAtI upara traNa vAra pramArjanA karo ane anukrame manamAM bolo ke mAyAzalya, nidAnazalya, mithyAtvazalya pariharuM 6. have muhapattI banne hAthamAM pahoLI pakaDI jamaNA khabhA ane kAkha upara pramAUM ane bolo ke krodha, mAna pariharuM 7. muhapattI ema ne ema DAbA hAthamAM rAkhI, DAbA khabhA ane kAkha upara pramArjanA karo ane bolo ke Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa60zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 mAyA, lobha pariharuM 8. pachI jamaNA paganI vacce ane banne bAjue ema caravaLAvatI traNa vakhata pramArjatI vakhate bolo ke pRthvIkAya, aSkAya, teukAyanI rakSA karuM 9. e ja pramANe DAbA paganI vacce ane banne bAjue pramArjana karo ane bolo kevAyukAya, vanaspatikAya, trasakAyanI jayaNA karuM sUcanA (1) muhapattInuM paDilehaNa vAstavika rIte anubhavI pAsethI zIkhavAnuM che. ahIM to mAtra diggadarzana karAvyuM che. (2) niyama AThamAmAM jamaNo paga jaNAvyo che tyAM DAbo paga ane niyama navamAmAM DAbo paga jaNAvyo che, tyAM jamaNo paga tevo vidhibheda bIjA graMthamAM mAluma paDe che. (3) sAdhvIjIne chAtInI 3 ane khabhA tathA kAkhanI 4 pramArjanA maLIne kula 7 na hoya ane bAkInI 18 hoya. strIone mastakanI traNa paNa na hoya, eTale kula 15 hoya. muhapattI-paDilehaNanA A vidhino sAmAyika karatI vakhate tathA pAratI vakhate barAbara upayoga thAya, te atyaMta icchavA yogya che. caityavaMdanano vidhi A kriyA jinabiMba ke tenI sthApanA samakSa karavAnI che. praNipAta khamA. praNi.nI kriyA traNa vAra karavI. (1) Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caityavaMdanano vidhi7557 kriyAno Adeza mAgavo (2) pachI IcchAkAreNa saMdisaha bhagavan! caityavaMdana karuM e zabdo vaDe caityavaMdanano Adeza mAgavo. Adeza-svIkAra (3) icche pada bolIne Adezano svIkAra karavo. Asana (4) pachI jamaNo DhIMcaNa nIce sthApI DAbo DhIMcaNa Ubho rAkhavo. A nIcenI stuti caityavaMdana karatI vakhate zarUAtamAM bolAya che. sakalakuzalavallI-puSkarAvartamegho / duritatimirabhAnuH kalpavRkSopamAnaH / bhavajalanidhipotaH sarvasaMpattihetuH / sa bhavatu satataM vaH zreyase zAMtinAthaH // pUrvAcAryakRta saMskRta, prAkRta, gujarAtI, hiMdI, marAThI Adi koI paNa caityavaMdana bolavuM. sakalatIrtha-vaMdana (6) pachI nitya-vaMdaNa suttaji kiMci sUtra)no pATha bolavo. ahaMdravaMdanA (7) pachI sajjatthaya sutta(namo yU rNa sUtra)no pATha yogamudrAe bolavo. sarvacaityavadanA (8) pachI savaceIya-vaMdaNa sutta(jAvaMti ceIAI sUra)no pATha muktAzuktimudrAe bolavo ane khamA. praNi.nI kriyA karavI. sarvasAdhu-vaMdanA (9) pachI savvasAhU-vaMdaNa sui (jAvaMta ke vi sAhUsUtra)no pATha muktAzuktimudrAe bolavo. Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa80zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 stavana (10) pachI namoDardha-sUtrano pATha bolavo, je stavananuM maMgalAcaraNa che. (11) pachI uvasaggahara-thora (uvasaggahara sUtra) athavA koI suMdara racanAvALuM stavana madhura svarathI bhAva-pUrvaka gAvuM. praNidhAna (12) pachI paNihANasutta(jaya vayarAya sUtra)no pATha muktAzukti mudrAe bolavo. A pAThamAM AbhavamakhaMDA pada pachI yogamudrA karavI. (strIvarge muktAzuktimudrA racavI nahIM.) kAyotsarga (13) (a) pachI UbhA thaIne ceIthaya sutta(arihaMta ceIANaM sUtra)no pATha jinamudrAe bolavo. (A) pachI kAussagya sutta(annattha sUtra)no pATha jinamudrAe bolavo. (I) pachI eka namaskAra maMtrano kAyotsarga karavo. (I) kAyotsarga pUro thaye namo arihaMtANaM padano prakaTa uccAra karavo. (u) pachI namoDatuM sUtrano pATha bolavo. (U) pachI adhikRta jina-stuti koI paNa jina stutinI eka gAthA bolavI. caityavaMdana vidhi jeo sAthe karanArA hoya temaNe thoI sAMbhaLIne kAyotsarga namo arihaMtAI pada prakaTa bolIne pALavo.) aMtima praNipAta (14) khamA. praNi.nI kriyA karavI ane pratyAkhyAna levuM hoya to te uccAravuM. Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caityavaMdana-vidhi aMgenI samaja 0 559 [7] caityavaMdana-vidhi aMgenI samaja koI paNa dharmAnuSThAna guru agara devane vaMdana karI temanI AjJApUrvaka karavuM joIe, e hetuthI prathama traNa khamAsamaNa praNitanI kriyA karavAmAM Ave che ane caityavaMdana karavAno Adeza mAgavAmAM Ave che. e Adeza maLyAno svIkAra karIne caityavaMdanano prAraMbha karavAmAM Ave che. dharmAnuSThAnano prAraMbha maMgalAcaraNathI thavo joIe, eTale prathama sakalakuzalavallI e stuti bolIne pachI tIrthakara bhagavaMtonA stutivarNanarUpa aicchika caityavaMdana bolavAmAM Ave che. A aicchika caityavaMdanane lIdhe anuSThAtA vividha bhAva vaDe caityavaMdana karI zake che. AvA koI paNa caityavaMdananI pUrNAhuti je kiMci nAmatie e gAthAthI karavAmAM Ave che, kAraNa ke tenAthI trilokamAM rahelA sakala tIrthone vaMdanA thAya che-samasta vizvamAM rahelI caitya ane tIrtha saMsthA pratye pUrNa zraddhA vyakta karavAmAM Ave che. tyAra pachI sakkaWyasutta (namo sUtra)no pATha yogamudrAthI bolavAmAM Ave che, teno hetu ahaMtonA utkRSTa guNonI ArAdhanA che. bIjA zabdomAM kahIe to emAM gAthA dvArA bhUta, vartamAna ane bhaviSyakAlIna tIrthakarone vaMdana karavAmAM Ave che, jethI ArAdhya tarIkenI e padanI mahattA hRdayamAM sthira thAya che. yogamudrAno hetu jinezvaronA e guNamAM tallInatA anubhavavAno che. tyArapachI savvaceIyavaMdaNa sutta(jAvaMti ceIAI sUtrono pATha sarva caityonI pUjayatAne manamAM aMkita kare che tathA khamAsamaNapraNipAtanI kriyA ane savvasAhUvaMdaNa sutta(jAvaMta ke vi sAhU sUtra)no pATha jagatabharamAM cAritranI suvAsa phelAvI rahelA sAdhu munirAjo pratyenA pUjyabhAvanI abhivyakti kare che. caityavaMdananA adhikAre A sAdhu-vaMdanA kema ? e praznano uttara e che ke judI judI bhUmikAmAM rahIne AtmavikAsanI sAdhanA karI rahelA e saMta puruSo caityavaMdanarUpI zraddhAyoga ke bhaktiyoganI bhAvanAne daDha karavAmAM nimittabhUta che. ATalI vidhi pachI namoDahaMta sUtranA maMgalAcaraNapUrvaka stavana Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa600zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 bolavAmAM Ave che. anuSThAtAe ahIM hRdayanA tArane jhaNajhaNAvavAnA hoya che, kAraNa ke popaTanA rAmanI jema mAtra mukhethI uccAra karI javAno artha vizeSa nathI. bhagavabhajananI icchA, pravRtti ane tallInatA e traNeya maMgalakArI che. stavana e caityavaMdananuM hRdaya che, caityavaMdanano prANa che, tethI e gAtI vakhate bhAvanAnAM pUra hele caDavAM ja joIe. temAM kAvyakalAne sthAna che, saMgItakalAne avakAza che ane abhinayakalAne jarUra mokaLo mArga che; paNa zarata eka ja ke te badhAM arvaupAsanAnI tallInatAmAMthI ubhavavAM joIe. tyArapachI paNihANa sutta(jaya viyarAya)nA pATha dvArA hRdayanI zubha bhAvanAone daDha karavAmAM Ave che. ane chevaTe ceIyavaMdaNa sutta (arihaMtaceIANe sUtra) dvArA ahaMta-caityonuM AlaMbana svIkArIne kAyotsarga karavAmAM Ave che. caityavaMdananI AkharI siddhi kAyotsarga ane dhyAna dvArA ja che, te batAvavA teno krama chello rAkhelo che. e kAyotsarga zraddhA, meghA, vRti, dhAraNA ane anuprekSA-pUrvaka karavAno che, e vAtanuM sUcana sUtranA mUlapAThamAM ja kareluM che. A kAyotsarga-dhyAnanI pUrNAhuti namukkAra(namaskAra maMtrInA prathama padanA uccAra vaDe karavAmAM Ave che ane caityavaMdananI pUrNAhuti aMtya maMgalarUpa adhikRta jina-stuti ke koI paNa jinezvaranI stutinI prathama ke bIjI gAthA bolIne, khamAsamaNanI vaMdanA-pUrvaka caityavaMdana vidhi pUrNa karavAmAM Ave che. have jo kaMI pratyAkhyAna levuM hoya to deva samakSa uccaravuM. - zrI jinezvara bhagavaMta sanmukha caityavaMdana tathA pUjA vagere sarva pavitra kriyAone aMte avidhi-AzAtanA thaI hoya tene aMge mithyA duSkRta (micchA mi du6i) e pada bolavuM joIe. kAraNa ke vidhipUrvaka kareluM devapUjAdi koI paNa anuSThAna pUrNa phaLa Ape che, ane avidhie kareluM anuSThAna alpa phaLane Ape che tathA avidhirUpa aticArathI UlaTuM duHkhanuM kAraNa banavAno paNa saMbhava che, mATe ja avidhie caityavaMdana karanArane zrI mahAnizItha sUtramAM prAyazcita jaNAvyuM che. tyAM sAtamA adhyayanamAM kahyuM che ke : Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjAnI paribhASA 7 561 avihie ceiAiM vaMdijjA tassa NaM pAyacchittaM va-isijjaa, jao avihIe ceiANaM, vaMdamANo annesiM asaddhaM jaNer3a iha kAUNaM tti || bhAvArtha :- avidhithI caityone vAMde tene prAyazcitta ApavuM, kAraNa ke avidhi karanAro bIjAone azraddhA utpanna kare che. -(dharmasaMgraha bhAga 1, pR. 397) zrI jinezvaranA guNonuM vAraMvAra raTaNa karavAthI tenI prApti mATe utsAha vadhe che, cittamAM prasannatA prakaTe che ane te mATe joItuM puruSArthanuM baLa ekatra thAya che. zAstromAM jaNAvyA mujaba zrAvake jaghanyathI (ochAmAM ochI) trikALa (savAra, bapora ane sAMja) jina pUjAne aMte traNa vAra caityavaMdanA karavAnI kahI che. (savAra, sAMja dhUpa Adi agrapUjA ane bapore aSTa prakArI aMgapUjA karavAnI hoya che.) -dharmasaMgraha bhAga 1, pR. 374 [8] pUjAnI paribhASA jina-pUjA ane caityavaMdana athavA devavaMdanano vidhi karavAmAM je paribhASAno upayoga thAya che, tenI TUMka mAhitI nIce mujaba che : abhigama 1 zrI tIrthaMkaradevane vaMdana karavA mATe caityamAM praveza karavuM te abhigama. te vakhate nIcenA niyamo pALavA joIe H (1) sacittadravya pAse na rAkhavuM. puSpAdi zarIre dhAraNa karelAM hoya te utArI nAMkhavAM, (2) acitta vastunI anuvarjanA AbhUSaNa vagere paherI rAkhavAM. ane zastra lAkaDI, charI, cappu, chatrI, Adi sAthe hoya to bahAra mUkavAM, (3) manane ekAgra karavuM. (4) uttarAsaMga rAkhavuM. pra.-1-36 Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada20zrIzrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 (pa) jinezvara prabhunuM darzana thatAM ja be hAtha vaDe aMjali karavI. rAjAe rAjacihno, astra, zastra, talavAra, chatra, pagarakhAM, mugaTa ane cAmarano tyAga karavo. avagraha (2) pratimA ane upAsaka vaccenuM aMtara te avagraha. tevo avagraha ochAmAM ocho nava hAtha ane vadhAremAM vadhAre 60 hAtha rAkhavo. bAkIno madhyama samajavo. maMdira ja nAnuM hoya to vaLI hAtha dUra paNa besI zakAya. avasthA (3) tIrthaMkara prabhunI judI judI jIvana-avasthA. te traNa prakAre ciMtavavAnI che : chabasthAvasthA, kevalI-avasthA ne siddhAvasthA. temAM chamasthAvasthA- no vicAra traNa krame karavAno che. prathama janmAvasthA, bIjI rAyAvasthA ne trIjI dIkSAvasthA. prabhupratimAnAM prAtihAryAdi joIne kevalI-avasthA ciMtavavI, tathA dhyAnadazA joIne siddhAvasthA ciMtavavI. AlaMbana (4) dhyeyamAM upayoganI ekatA karAya tevo bhakti aMgeno AdhAra te AlaMbana. sUtra zuddha bolavuM, teno artha citavavo ane te dvArA thatA jJAna vaDe prabhupratimAmAM lIna thavuM. Asana (5) caityavaMdana karatI vakhate je je mudrAnuM vidhAna hoya e pramANe besavuM te Asana che. AzAtanA (6) A - jJAna, darzana Adi tenI zAtanA-khaMDanA ke apavaeNsa, te AzAtanA. tAtparya ke je kriyAothI jina-maMdiranI pavitratA khaMDita thAya, pavitratA na jaLavAya, teM AzAtanA. jaghanyathI te 10 prakAranI. Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjAnI paribhASA 0263 che, madhyamathI te 42 prakAranI che ane utkRSTathI te 84 prakAranI che. e AzAtanAone varjIne jina-maMdiramAM yogya vartana rAkhavuM joIe. jina-maMdiramAM vartavAnA mukhya 10 niyamo 1. pAna, sopArI ke tAMbUla cAvavuM nahi. (dAkhala thanAranuM moDhuM sApha hovuM joIe.) 2. pANI pIvuM nahi. 3. bhojana karavuM nahi. 4. mojaDI-pagarakhAM paherIne javuM nahi. 5. kAma-ceSTA karavI nahi. 6. pathArI karavI nahi ke sUvuM nahi. 7. thaMka-baLakho nAkhavo nahi. 8. laghu nIti (pezAba) karavI nahi. 9. vaDI nIti (mala-tyAga) karavI nahi. 10. koI paNa prakArano jugAra ramavo nahi. AmAM bIjA 32 niyamo umeratAM kula 42 niyamo bane che. te nIce mujaba :11. koI jUgaTuM ramatuM hoya to tenI koI paNa prakAranI anumodanA karavI nahi. 12. palAMThI vALIne besavuM nahi. 13. paga lAMbA karIne besavuM nahi. 14. paraspara vAda-vivAda karavo nahi. 15. koInI mazkarI karavI nahi. 16. koI prakAranuM abhimAna karavuM nahi. 17. UMcuM Asana mAMDIne besavuM nahi. 18. keza oLavA nahi. Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56470 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 19. potAnA mAthe chatra rAkhavuM nahi. 20. potAnI sAthe khaDga rAkhavuM nahi. 21. potAnA mAthe mugaTa rAkhavo nahi. 22. potAnA upara cAmara vIMjhAvavo nahi. 23. saMgha ke anyanI sAthe takarAranA kAraNe tyAM lAMghavA besavuM nahi. 24. hAMsI-ThaThThA karavAM nahi. 25. laMpaTa strI, puruSa ke vezyAnI dalAlI karanAra puruSane tyAM bolAvavo nahi, kadAca tyAM Avelo dekhAya to tenI sAthe kAMI paNa vAta karavI nahi. 26. mukha-koza vinA pUjA karavI nahi. 27. zarIra milana rAkhIne arthAt snAna karyA vinA mUrtine aDavuM nahi. 28. malina vastro (azucivALAM) paherIne mUrtine aDavuM nahi. 29. avidhithI pUjA karavI nahi. 30. manane bhaTakatuM rAkhIne pUjA karavI nahi. 31. sacitta dravya aMdara lAvavuM nahi, te bahAra mUkavuM. (je puSpa, phala vagere caDAvavAnAM hoya te ja aMdara laI jaI zakAya.) 32. uttarAsaMga vinA pUjA karavI nahi. 33. bhaktibhAvathI aMjali karavI. 34. pUjAnAM upakaraNo zuddha rAkhavAM. 35. puSpo vagere hIna vAparavAM nahi. 36. jina-mUrtino anAdara karavo nahi. 37. jinezvara pratye zatrubhAve vartanArane vAravo. 38. caitya-dravya khAvuM nahi. 39. vinAza pAmatA caitya-dravyanI upekSA karavI nahi. Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjAnI paribhASA 0265 40. chatI zaktie pUjA, vaMdana AdimAM maMdatA karavI nahi. 41. deva-dravya khAnAra sAthe vyApAra ke maitrI rAkhavAM nahi. 42. deva-dravya khAnArane AgevAna tarIke cUMTavo nahi ke tene mata Apavo nahi. jina-maMdiramAM varjavAnI 84 AzAtanAnAM nAmo nIce mujaba che : 1. baLakhA Adi nAkhavAM. 2. jUgaTuM ramavuM. 3. kalaha karavo. 4. dhanurvedano abhyAsa karavo. 5. kogaLA nAkhavA. 6. pAna-sopArI khAvAM. 7. pAna AdinA kucA nAkhavA. 8, gALo devI. 9. jhADe ke pezAba javuM. 10. nAhavuM. 11. vALa oLavA. 12. nakha kADhavA. 13. lohI, mAMsa vagere nAkhavuM. 14. zekelAM dhAnya vagere khAvAM. 15. cAmaDI vagere nAkhavuM. 16. osaDa khAI UlaTI karavI. 17. UlaTI karavI. 18. dAtaNa karavuM. 19. ArAma karavo, paga caMpAvavA vagere. Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa66 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 20. bakarI, bheMsa, gAya, ghoDA, hAthI bAMdhavA. 21-27 dAMta, AMkha, nakha, gaMDasthala, nAka, kAna, mAthA Adi sarvano mela nAkhavo. 28. sUvuM. 29. maMtra, bhUta, rAjA vagereno vicAra karavo. 30. vAda-vivAda karavo. 31. nAmAM-lekhAM karavAM. 32. dhana vagerenI vaheMcaNI karavI. 33. potAno dravya-bhaMDAra tyAM sthApavo. 34. paga upara paga caDAvI besavuM. 35. chANAM thApavAM. 36. kapaDAM sUkavavAM. 37. dALa vagere ugADavuM. 38. pApaDa vaNavA. 39. seva vaNavI, vaDI mUkavI vagere. 40. rAjA vagerenA bhayathI derAsaramAM saMtAI javuM. 41. dilagIrIthI-zokathI raDavuM. 42. vikathA karavI. 43. bANa, talavAra vagere hathiyAra ghaDavAM ke sajavAM. 44. gAya, bheMsa rAkhavAM. 45. tApaNI tApavI. 46. anAdi rAMdhavuM. 47. nANuM pArakhavuM. 48. nisAhi kahyA vinA derAsaramAM javuM. Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjAnI paribhASA 0567 49-52. chatra, pagarakhAM, hathiyAra-cAmara sAthe praveza karavo. pa3. manane caMcala rAkhavuM. pa4. tela vagere zarIre copaDavuM. 55. sacitta puSpa-phalAdika bahAra na mUkavAM. pa6. hAra, vIMTI, kapaDAM vagere bahAra mUkI zobhA vinAnA thaI derAsaramAM dAkhala thavuM. pa7. bhagavaMtane jotAM ja hAtha na joDavA. 58. uttarAsaMga na rAkhavuM. pa9. mastake mugaTa dharavo. 60. mukha, pAghaDI Adi para bukAnuM hoya te na choDavuM. 61. phUlanA hAra-torA mAthethI mUkI na devA. 62. zarata bakavI. 63. geDIdaDe ramavuM. 64. paroNA Adine juhAra karavo. 65. bhAMDa-bhavaiyAnI ramata karavI. 66. koIne huMkAre bolAvavo. 67. levA-devA AzrayI dharaNuM mAMDavuM-lAMghaNa karavI. 68. raNa-saMgrAma karavo. 69. mAthAnA vALa judA karavA ke mAthuM khaNavuM. 70. palAMThI vALIne besavuM. 71. cAkhaDIe caDavuM. 72. paga pasArIne besavuM. 73. pipUDI ke sisoTI bajAvavI. (izArA vagere mATe.) 74. pagano mela kADhavo. 75. kapaDAM jhATakavA, 76. mAMkaDa, jU Adi vINIne nAkhavAM. Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 568 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 77. maithuna-krIDA karavI. 78. jamaNa karavuM. 79. vepAra (levuM, devuM, vecavuM) karavo. 80. vaiduM karavuM. 81. pathArI, khATalo khaMkheravo. 82. guhya bhAga ughADavo ke samAravo. 83. mukkAbAjI tathA kUkaDA vagerenuM yuddha karAvavuM. 84. comAsAmAM pANI saMgharavuM, tethI snAna karavuM ane pIvAne mATe pANInAM pAtra rAkhavAM. upAsaka (7) samyag ArAdhanA kare te upAsaka. kAyotsarga (8) zArIrika vyApAro choDI, mauna tathA manane dhyAnamAM joDI, dehanA mamatvano tyAga karAya to te kAyotsarga che. caityavaMdana (9) bhAvapUjAnA prAraMbhamAM jinezvaranA asAdhAraNa guNonuM utkIrtana kare tevuM koI paNa kAvya. e kAvyo mATe hAla caityavaMdana zabdano prayoga karavAmAM Ave che. dRSTi-varjana (10) deva-darzana, deva-pUjA ke caityavaMdana karatI vakhate dRSTi prabhunI sAme ja rAkhavI, paNa bAkInI traNa bAjue javA devI nahi, te dRSTivarjana viveka kahevAya. dizA (11) puruSe prabhunI jamaNI bAjue ane strIe prabhunI DAbI bAjue UbhA rahIne vaMdana, pUjana, stuti vagere karavAM, te dizAno viveka kahevAya. Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjAnI paribhASA pa69 nisIhi (12) pApakarmono niSedha te nizIhi. teno krama evo che ke pahelI nisahi derAsaranA daravAjAmAM pesatAM bolavI, eTale tyArathI ghara-vyavahArasaMbaMdhI badhI vAtano niSedha samajavo, bIjI nisIha pUjA mATe gabhArAmAM pesatAM bolavI, eTale tyArathI maMdiranI marAmata, bIjI vyavasthA vagerenA vicAro tajIne mAtra prabhu-pUjAmAM ja lakSa rAkhavuM. trIjI nisIhi caityavaMdananI zarUAtamAM bolavI, eTale saghaLI drakriyAono tyAga karI bhAvakriyAmAM magna banavuM. pUjA (13) pUjana karavuM te pUjA. te traNa prakAre thAya che : aMga pUjA, agra-pUjA ne bhAva-pUjA. te bAhya, abhyatara zuddhipUrvaka thAya. praNAma (14) praNAma traNa prakAranA che : (1) aMjali-baddha be hAtha joDI aMjali karI praNAma karavo. (2) ardhavanata-keDathI namIne hAtha vaDe bhUmino sparza karIne praNAma karavo. (3) paMcAMga-be jAna, be hAtha ane mAthuM pAMca aMga jamInane sparze tevI rIte khamAsamaNa-praNipAtanI kriyA karI praNAma karavo. praNidhAna-trika (15) (1) savvaceIyavaMdaNa-sutta (jAvaMti ceIAI sUtra) caityavaMdana rUpa. (2) savvasAhUvaMdaNa-sutta (jAvaMta ke vi sAhU sUtra)-guruvaMdanarUpa. (3) paNihANa-sutta (jaya vIyarAya sUtra)-dhyeyanI viziSTa ekAgratA tathA prArthanArUpa. praNipAta (16) thobhavaMdaNa sutta (khamAsamaNa sUtra) bolIne paMcAMgapraNipAtanI kriyA karavI te. pradakSiNA (17) prabhunI jamaNI bAjuthI arthAta potAnA DAbA hAtha taraphathI pharavAnuM Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa700 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 zarU karIne pAchA mULa ThekANe AvI javuM te pradakSiNA kahevAya che. garbhAgAra tema ja caityanI AsapAsa traNa pradakSiNA devAya che. pramArjana (18) caravalA vaDe ke khesanA cheDA vaDe besavAnI jagA jayaNApUrvaka zuddha karavI te pramArjana. te kriyA traNa vAra karavAthI barAbara thaI gaNAya che. mudrA (19) amuka prakArano aMga-vinyAsa karavo, te mudrA kahevAya che. yaugika prakriyAmAM tene vizeSa mahattva prApta thayeluM che. caityavaMdananI kriyA paNa eka prakAranI yaugika kriyA hoIne temAM mudrAno viveka karavAmAM Avyo che. emAM kula traNa prakAranI mudrAno upayoga thAya che : (1) yoga-mudrA-be hAthanI daze AMgaLIo mAMhomAMhe meLavI kamaLanA DoDAnA AkAre hAtha joDI peTa upara koNI rAkhavI te. A mudrAe praNipAtasUtra daMDaka (namoghurNa sUtra) uccarAya che ane stavanAdi karAya che. (2) jina-mudrA athavA kAyotsarga mudrA-jina bhagavAna kAyotsarga karatI vakhate je rIte UbhA rahe che te rIte UbhA rahevuM, tenuM nAma jina-mudrA athavA kAyotsarga mudrA. te dhyAna dharatI vakhate be paganI vacce AgaLathI cAra AMgaLa ane pAchaLathI kAMIka ochuM aMtara rAkhavAnuM hoya che, tathA hAtha IzudaMDa eTale zeraDInA sAMThA mAphaka sIdhA rAkhavAnA hoya che. arihaMta-ceIANuM sUtra A mudrAthI bolAya che. (3) muktAzukti-mudrA -be hAtha joDI lalATanI upara jarA dUra ke lalATane lagADavA te. savace IyavaMdaNasutta (jAvaMti ce IAI sUtra) savvasAhUvaMdaNa sutta (jAvaMta ke vi sAhU sUtra) tathA paNihANa sutta (jaya vIyarAya sUtra) A mudrAthI bolAya che. stavana (20) pAMca ke tethI vadhAre gAthAnI jina guNotkIrtinarUpa padyAtmaka bhAvavAhI kRti. Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTo aMge kiMcit vaktavya zrIjinabhadraNi-kSamAzramaNe vizeSAvazyaka bhASyano prAraMbha karatAM jaNAvyuM che ke caraLa-guLa-saMpaduM mayAM AvaKvANuonuM-Avazyakano anuyoga (vyAkhyAna) caraNa(cAritra)nA ane guNa(mUlaguNa tathA uttaraguNa)nA saMpUrNa saMgraharUpa che. tAtparya ke jJAna, darzana ane cAritrane lagatI koI paNa kriyA evI nathI ke je AvazyakanA vicArakSetranI bahAra rahelI hoya. AvuM sakala-caraNakriyA-kalAparUpa Avazyaka atigaMbhIra arthavALuM ane gahana hoya te svAbhAvika che. tenuM pUrepUruM rahasya samajavA mATe jIvanabharanI sAdhanA joIe; to paNa zubha kAryamAM yathAzakti prayatna karavo e nyAya mujaba sUtronA vivecana-prasaMge tenuM gAMbhIrya samajAvavAno yathAzakti prayatna karelo che; paraMtu je vicAraNA karavAnuM te sthaLe zakya ke saMgata na hatuM, te vicAraNA A svataMtra nibaMdhamAM karavAmAM AvI che ane tene svataMtra pariziSTa tarIke joDavAmAM AvI che. A nibaMdhomAM yaugika dRSTibiMdune prAdhAnya ApavAmAM AvyuM che ane te sakAraNa che. ApaNA samAjanA ghaNA moTA bhAgamAM evI mAnyatA pracalita thayelI che ke, jaina dharmamAM yogane khAsa sthAna nathI, tethI te para khAsa lakSya ApavAmAM AvatuM nathI; paraMtu te mAnyatA vAstavika nathI, eTaluM ja nahi paNa te ApaNI mokSasAdhanAne maMda pADavAmAM kAraNabhUta banelI che; tethI Avazyaka kriyA sAthe yogano kevo ghaniSTha saMbaMdha che. te batAvavAno ahIM namra prayAsa karavAmAM Avyo che. AzA che ke, pAThako A dRSTibiMdune lakSyamAM rAkhIne A pariziSTonuM avalokana karaze ane temAMthI kSIra-nIra nyAye kSIrane grahaNa karI Atma-hitanI sAdhanA karaze. prabodha-TIkAnA dareka bhAgamAM kramazaH be AvazyakanA nibaMdho ApavAmAM AvyA che. * Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa paheluM paDAvazyaka [cha Avazyako] AvassayaM avassa-karaNijjaM dhuva-niggaho visohI a / ajjhayaNa-chakka-vaggo, nAo ArAhaNA-maggo // -anuyogadvAra sUtra Avazyaka, avazya karaNIya, dhruva, nigraha, vizodhi, adhyayanapavarga, nyAya, ArAdhanA ane mArga (e paryAya zabdo che.) samaNeNaM sAvaeNa ya, avassa-kAyavvaM havai jamhA / aMto aho-nisassa ya, tamhA AvassayaM nAma // -anuyogadvAra sUtra je divasa ane rAtrinA aMtabhAge zramaNa ane zrAvaka vaDe avazyaka karavA yogya che, tethI te Avazyaka kahevAya che. Avassayassa eso, piMDattho vaNNio samAseNaM / etto ekkekaM puNa, ajjhayaNaM kittaissAmi // te naha-[1] sAmAphaDyuM, [2] vaDIlo , [3] vaMgharSa, [4]. Dimai, [5] riso , [6] pRSyavasthAdi " -anuyogadvAra sUtra Avazyakano A samudAyAthe TUMkamAM kahyo. have temAMnA eka eka adhyayananuM huM varNana karIza. te A rIte-(1) sAmAyika, (2) cauvasatthao(caturvizati-stava), (3) vaMdaNaya (vaMdanaka), (4) paDikramaNa (pratikramaNa), (5) kAussagna (kAyotsarga) ane (6) paccakhANa pratyAkhyAna). Avassagassa NaM ime atthAhigArA bhavaMti / taM jahAsAvajja joga-viraI, ukkittaNa guNavao a paDivattI / Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDAvazyaka 0573 khaliassa niMdaNA, vaNa-tigiccha guNa-dhAraNA ceva // -anuyogadvArasUtra, sUtra 58 AvazyakanA arthAdhikAro A pramANe hoya che. jema ke sAmAyikano arvAdhikAra sAvadya yoganI virati che, caturvizatistavano arthAdhikAra covIsa tIrthakaronA guNonuM sabhUta kIrtana che, athavA sabhUta guNonuM kIrtana che. vaMdanakano arvAdhikAra guNavAna evA guruno vinaya che, pratikramaNano arvAdhikAra stulita AtmAnI niMdA che, kAyotsargano arthAdhikAra mahAn doSarUpa bhAva-vraNanI cikitsA che ane pratyAkhyAnano arvAdhikAra nAnAvidha saMyamaguNanI dhAraNA che. causaraNa-pannAmAM kahyuM che ke : cArittassa visohI, kIrai sAmAieNa kila ihayaM / sAvajjeara-jogANa, vajjaNA-sevaNattaNao // 2 // ahIM sapApa pravRttinA tyAgathI ane niSpApa pravRttinA sevanathI sAmAyika vaDe cAritraguNanI kharekhara vizuddhi karAya che. dasaNAyAra-visohI, cauvIsAsaMsthaeNa kiccai ya / accabbhua-guNa-kittaNarUveNa jiNavariMdANaM // 3 // jinezvaronAM ati-addabhuta guNa-kIrtanarUpa caturvizatistava vaDe darzanAcAranI vizuddhi karAya che. nANAIA u guNA, tassaMpanna-paDivatti-karaNAo / vaMdaNaeNa vihiNA, kIrai sohI u tesiM tu // 4 // jJAna, darzana, cAritra ane tapa e guNo che. tenAthI saMpanna guruno vinaya karavAthI vidhipUrvaka-vaMdana vaDe te guNonI zuddhi karAya che. khaliassa ya tesiM puNo, vihiNA jaM niMdaNAi paDikkamaNaM / teNa paDikkamaNeNaM, tesi pi a kIrae sohI // 5 // vaLI (mULaguNa ane uttaraguNomAM) khalita thayelA AtmAnI. te(alanAo)nI vidhipUrvakanI niMdA, gaha ane AlocanA karavI, te Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5740zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 pratikramaNa kahevAya che. tevA pratikramaNa vaDe te(mUlaguNa ane uttaraguNo)nI zuddhi karAya che. caraNAIyArANaM, jahakkama vaNa-tigiccharUveNaM / paDikkamaNAsuddhANa, sohI taha kAusaggeNaM // 6 // pratikramaNathI zuddha nahi thayelA cAritranA aticAronI zuddhi vraNacikitsArUpa kAyotsarga vaDe yathAkrama thAya che. gaNa-dhAraNarUveNaM, paccakkhANeNa tava-iArassa / viriyAyArassa puNo, savvehi vi kIrae sohI // 7 // guNa-dhAraNa rUpa pratyAkhyAna vaDe tapanA aticAronI tema ja vIryAcAranI sarva prakAro vaDe eTale sarva AvazyakothI zuddhi karAya che. Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa bIjuM sAmAyikanI sAdhanA [prathama-Avazyaka] (1) sAmAyika zuM che ? sAmAyikanI sAdhanA karanAre sarva prathama sAmAyika zuM che? te spaSTa rIte samajI levuM joIe. tethI prathama vicAraNA tenI karavAmAM Ave che. nizcayanayanI dRSTie AtmA e ja sAmAyika che ane Atma-darzana e ja sAmAyikano artha che. bhagavatIsUtranA prathama zatakanA navamA udezamAM zrIpArzvanAthabhagavAnanA caturyAma dharmane anusaranArA zrIkAlAsyaSi aNagAre zramaNa bhagavaMta zrI mahAvIranA pAMca mahAvratadhArI sthavirone keTalAka prazno pUkyA hatA, tevI noMdha upalabdha thAya che. A prazno paikIno eka prazna evo hato ke "je be maLyo sAmArUpa ? be mamo ! sAmAsa madde ?' he AryabhagavaMto ! ApanuM sAmAyika zuM? ane sAmAyikano artha zo ? te vakhate e sthaviroe jaNAvyuM hatuM ke AyA Ne ajjo ! sAmAie, AyA Ne ajjo ! sAmAiyassa ga; he Arya ! AtmA e amAruM sAmAyika che ane AtmA e ja sAmAyikano artha che. tAtparya ke AtmAnI svAbhAvika sthitine prApta thavuM, temAM tallIna thavuM e ja sAmAyika che. vyavahAranayanI dRSTie AtmAnI svAbhAvika sthiti pratye laI janArAM tamAma sAdhano, kriyAo ke anuSThAno e sAmAyika che. enI vicAraNA judI judI aneka rIte thaI zake che. zAstrakAroe tenuM svarUpa cAra prakAranuM batAvyuM che : (1) zruta-sAmAyika, (2) samyakta-sAmAyika, (3) dezavirati-sAmAyika ane (4) sarvaviratisAmAyika eTale zrutajJAnanI zuddha sAttvika upAsanA e sAmAyika che, tattva paranI nirmaLa zraddhA e paNa sAmAyika che ane saMyamasaMyamavALuM cAritra tathA zuddha saMyamarUpa cAritra e paNa sAmAyika che. Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 576 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 (2) viziSTa vrata sAmAyikanI yogya sAdhanA thaI zake te mATe zrAvaka-dharmanA adhikAramAM eka viziSTa vratanI yojanA karavAmAM AvI che, jene navamuM vrata, prathama zikSAvrata ke sAmAyika-vrata kahevAmAM Ave che. A sAmAyikavrata ja sAmAnya rIte sAmAyikanA nAmathI oLakhAya che ane tenI ja vicAraNA ahIM prastuta che. (3) yaugika kriyA A sAmAyika-vratanI kriyA e koI sAmAnya sAdhanA nathI, paraMtu ati ucca koTinuM AdhyAtmika anuSThAna che athavA to zuddha yaugika kriyA che. bahuzruta vidvAnoe yoganI vyAkhyA judI judI rIte karelI che. yogabiMdu, yogadRSTisamuccaya ane yogaviMzikA jevA yoganA mananIya graMtho racanAra zrIharibhadrasUrie mokSanI sAthe joDanArA sarva dharma-vyApArane yoga tarIke oLakhAvela che. mukkheNa joyaNAo, jogo savvo vi dhamma-vAvAro / (coviMdu 2-2) yoganA parama abhyAsI kalikAla-sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya yogazAstra nAmanA prasiddha graMthamAM yogano paricaya ApatAM jaNAvyuM che ke caturvarge'graNIrmokSo yogastasya ca kAraNam / jJAna-zraddhAna-cAritrarUpaM ratnatrayaM ca saH // (pra. 1, ratno. 25) dharma, artha, kAma ane mokSa e cAra puruSArthamAM agraNI mokSa che; tenI prAptimAM yoga kAraNabhUta che. te yoga samya-jJAna, samyagadarzana ane samyak cAritrarUpa ratnatrayI-svarUpa che. yoganI judAM judAM dRSTibiMduothI vizada samAlocanA Itara darzanakAroe paNa karI che. maharSi vedavyAsa bhagavadgItAmAM samatvane tathA karma-kuzalatAne yoga tarIke rajU kare che. sarva yoga uccatte (ma. 2-48) yoja: maisu-auzanam (5-2-10) yogatattvano samucita saMgraha karanAra bhagavAn pataMjali yoga-darzanamAM cittavRttionA Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyikanI sAdhanA 0pa77 nirodhane yoganuM nAma Ape che. zcittavRttinirodhaH (1-2) (4) sAmAyika ane yoganI abhinatA yoganI A vyAkhyAo sAmAyikane barAbara lAgu paDe che. kema ke(1) sAmAyika-mokSamArgamAM joDanAro dharmavyApAra che. (2) sAmAyika-samyajJAna, samyagadarzana ane samyaphacAritranI prApti karAvanAra che. (3) sAmAyika-samatvane sAdhanAra che. (4) sAmAyika-kuzala anuSThAnarUpa che. (5) sAmAyika-cittanI tamAma (klezotpAdaka) vRttiono nirodha karavAnuM uttama sAdhana che; ethI sAmAyika ane yoga e vAstavika rIte abhinna che. (5) cAra prakAranI yoga-praNAlikAo yoga-praNAlikAo mukhyatve cAra prakAranI che : (1) maMtra-yoga, (2) layayoga, (3) rAjayoga ane (4) haThayoga. te mATe kahyuM che ke yogazcaturvidho mantra-laya-rAja-haThAbhidhaH / sidhyatyabhyAsayogena, sadgurorupadezataH // -buddhisAra-pR. 24. yoga cAra prakArano che : (1) maMtra, (2) laya, (3) rAja ane (4) haTha. te abhyAsanA yogathI tathA sagurunA upadezathI siddha thAya che. (6) sAmAyika rAjayoga che. A cAra vibhAgo paikI sAmAyikano samAveza rAjayogapraNAlikAmAM thAya che, kAraNa ke teno hetu cittanI klezamaya avasthAno nAza karIne prazamarUpa bhAva-samAdhine prApta karavAno che. (7) rAjayoganuM kriyAtmaka svarUpa che. maharSi pataMjalie yoganA kriyAtmaka svarUpane traNa vibhAgamAM pra.-1-37 Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa780zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 vibhakta kareluM che : (1) tapa, (2) svAdhyAya ane (3) Izvara-praNidhAna. tapa: svAdhyAyezva-prAthAnAni triyAyo: ra- A traNa prakAromAM sAmAyikanuM svarUpa svAdhyAyanI mukhyatAvALuM che, chatAM temAM tapa ane IzvarapraNidhAna eTale phala-saMnyAsanAM tattvo paNa yogya rIte goThavAyelAM che. sAmAyikamAM je samaya jAya che, temAM zArIrika ane mAnasika e baMne prakAranuM tapa hoya che tathA te samabhAvanI sAdhanA arthe thatuM hoIne sarva prakAranAM sAMsArika phaLonI abhilASAthI rahita hoya che. eTale sAmAyika e yoga che-rAjayoga che-rAjayoganuM kriyAtmaka svarUpa che. (8) sAdhya, sAdhaka ane sAdhanA koI paNa kriyAnI siddhino AdhAra sAthe, sAdhaka ane sAdhanAnI yogyatA athavA zuddhi para rahelo che. jo sAdhya yogya na hoya to te mATe sAdhanA karavAnI jarUra rahetI nathI. jo sAdhaka yogya na hoya to te sAdhanA karI zakato nathI, ane jo sAdhanA yogya na hoya to tethI siddhi thatI nathI. eTale kArya-siddhi mATe sAdhya, sAdhaka ane sAdhanA e traNenI yogyatA (vizuddhi) jarUrI che. (9) sAmAyikanuM sAdhya sAmAyikanuM sAdhya samabhAva che, jene samatva, samatA (vItarAgatA), udAsInatA ke madhyasthatA paNa kahevAmAM Ave che. A bhAvane prApta thanAra bhAva-samAdhimAM praveza kare che, arthAt sthitaprajJa bane che ane ati utkRSTa sthitimAM akSayasukhanA nidhi-samI muktino mahA-aMza mANI zake che. eTale niravadhi sukha, parama AnaMda ke anupama zAMti ke samabhAvanuM pariNAma che ane tethI sAmAyikanI kriyAnI sAdhya tarIkenI yogyatA sarva rIte siddha che. (10) sAmAyikano adhikAra sAmAyikano adhikAra sau koIne che; liMga, vaya, varNa, jAti ke rASTranI maryAdAo tene bAdhaka nathI. tema chatAM tenI viziSTa prakAre sAdhanA karavA mATe be avasthAo vizeSa anukULa manAyelI che. temAMnI prathama avasthA te zramaNAvasthA, sAdhujIvana ke sarvaviratipaNuM che ane bIjI Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyikanI sAdhanA 0pa79 avasthA te gRhasthagharma, zrAvakavrata ke dezaviratipaNuM che. (11) sAdhakanI pahelI yogyatA sAmAyikanA sAdhaka mATe sarvAze ke alpAMze paNa virati Avazyaka che. virati eTale jJAna-zraddhApUrvakano tyAga. vadhAre spaSTa kahIe to mohapAzamAM baMdhAyelA AtmAne paudgalika vastuomAM-dhana, dhAnya, mAlamilakata, patnI, parivAra, eza-ArAma ane adhikAramAM-je rasa Ave che, je rati Upaje che, tenuM mana, vacana, kAyAthI nirgamana te virati che. athavA anAdi kAlanA adhyAsathI deha, iMdriyo ane manane "mAnIne paugalika viSayomAM rasa laI rahelA caitanyadeva(AtmA)nuM AtmAbhimukha thavuM, Atmasammukha thavuM ke Atma-lakSI banavuM te virati che. enuM prAkaTya pArthiva vastuonI niHsAratA ane AtmasAkSAtkAranI abhirucine lIdhe ja thAya che. eTale jaDa ane caitanyanI judAInuM asmalita bhAna e viratino pAyo che ane te ja sAdhakane sAmAyikanI sAdhanA karavA mATenI prathama prakAranI yogyatA arpe che. (12) sAdhakanI bIjI yogyatA lAMbA kALa sudhI AMtaro pADaDyA vinA premapUrvaka saMskArasudhAraNAno satata puruSArtha athavA abhyAsa e sAdhakanI bIjI yogyatA che. te sivAya virati ke vairAgyano raMga sthira thaI zakato nathI. gurukulavAsa, satsaMga, zravaNa, svAdhyAya ane japa-tapa e sarvanI yojanA tenA mATe ja thayelI che. sAmAyikane siddha karavAnI bhAvanAvALo je sAdhaka A guNanI prAptimAM bedarakAra rahe che, athavA to te aMge pramAdanuM sevana kare che, tenuM vairAgya-bala jaladI kSINa thaI jAya che ane puna: te kAma-bhoganI aTapaTI galImAM aTavAI jAya che. (13) sAdhakanI trIjI yogyatA deva ane guru pratye ananya zraddhA e sAdhakanI trIjI yogyatA che. jeNe e prakAranI yogyatA prApta karI nathI tenI sAdhanA saphaLa thaI zakatI nathI. deva e sAmAyikanI siddhi karIne teno jagatane vinimaya karanAra Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5800zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 paramapuruSa che ane guru e sAmAyikanI ananya bhAve sAdhanA karanAra mArgadarzaka mahAnubhAva che. e baMne pratyenI ke baMne paikI koI pratyenI zraddhAno InakAra Akhare to sAmAyikanA InakAramAM ja pariName che. tethI sAmAyikanI saphaLa sAdhanA mATe te baMnenuM AlaMbana anivArya che. (14) sAdhakanI cothI yogyatA pAMca aNuvrato ane traNa guNavratone dhAraNa karavAM e sAmAyikanA sAdhakanI cothI yogyatA che. pAMca aNuvratomAM ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane mamatvatyAga e pAMca yamonI yathAzakti upAsanA che ane traNa guNavratomAM kSetranI, bhoganI ane AtmAne anartha daMDanArI pravRttionI maryAdA che. A jAtanA yamo ke vrato viSamabhAvano vinAza karavAmAM atyaMta upayogI che, eTale tenAthI sAmAyikanI sAdhanA satvara thAya che. (15) sAmAyikanI sAdhanA sAdhyane siddha karavAno puruSArtha, prayatna ke prayAsa e sAdhanA che. athavA sAdhyanI samIpe laI janArI kriyA te sAdhanA che. AvI sAdhanA heyanA pratyAkhyAnathI ane upAdeyanI ArAdhanAthI siddha thAya che. temanuM pratyAkhyAna eTale pratikUla athavA niSiddha bAbatono tyAga ane upAdeyanI ArAdhanA eTale sAdhyane anukULa athavA vidheya bAbatonuM anusaraNa. sAmAyikanI sAdhanAmAM sAvadya vyApAra heya che eTale tenuM pratyAkhyAna karavAnuM che ane nirava ke zubha vyApAra upAdeya che, eTale tenuM anusaraNa karavAnuM che. bIjI rIte kahIe to pApakArI pravRttione choDavI ane samyajJAna, darzana tathA cAritranI ArAdhanA karavI e sAmAyikanI sAdhanA che. (16) sAdhanA-kramanI vicAraNA pApakArI pravRtti mana, vacana ane kAyA e traNethI thAya che, chatAM temAM mukhyatA mananI che; eTale mana jyAre caMcaLa maTIne ekAgra bane ane krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra kaSAyane jhIle nahi, athavA anya darzanakAronA zabdomAM asmitA (abhimAna), avidyA (ajJAna ke Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyikanI sAdhanA 0581 'mithyAtva), rAga, dveSa ane abhiniveza (jijIviSA e pAMca klezothI rahita thAya, tyAre sAmAyikanI sAdhanA saphaLa thaI gaNAya che. paraMtu A sthitie sAdhaka ekadama pahoMcI zakato nathI, eTale teNe kayA krame AgaLa vadhavuM te vicAraNIya bane che. (17) samAhita cittanI AvazyakatA prAraMbhamAM citta jyAre vikSipta dazAmAMthI pasAra thatuM hoya che, tyAre tenuM paribhramaNa judA judA aneka viSayomAM thAya che ane te te viSayomAM manojJa (gamavApaNuM) ane amanojJa nahi gamavApaNuM)nI kalpanA vaDe te rAga tathA draSanA gherA raMge raMgAya che, jenA pariNAme AtmAne kAlpanika sukha ane duHkhanAM prabaLa saMvedano thAya che. paraMtu e ja citta jyAre samAhita (samAdhivALuM) bane che, tyAre paristhitimAM moTo phera paDI jAya che, kAraNa ke e vakhate tenI prasaraNazIlatA aTakI gayelI hovAthI te vividha viSayonA saMparkamAM AvatuM nathI, pachI manojJa ane amanojJanI kalpanA ke te dvArA thato kAlpanika sukha-duHkhano anubhava thAya ja kyAMthI ? eTale cittane samAhita karavA mATe prayAsa karavo e sAmAyikanI sAdhanAnuM mukhya kArya che. (18) cittane samAhita karavAnAM sAdhano cittane samAhita karavA mATe (1) nirmaLa vAtAvaraNa, (2) sthira Asana, (3) anAnupUrvInI gaNanA, (4) navakAramaMtrano jApa, (5) svAdhyAya, (6) kAyotsarga ane (7) dhyAna e sAdhano upayukta che. (19) nirmaLa vAtAvaraNa mana jyAre prathamanI traNa avasthAmAM eTale kSipta, mUDha ke vyAkSipta hoya che, tyAre tenA para vAtAvaraNanI asara jaladI thAya che ane UMDI thAya che. ethI sAdhake sAdhanAnuM sthAna evuM pasaMda karavuM joIe ke jyAMnuM vAtAvaraNa nirmaLa hoya, yoga-sAdhanAne vizeSa anukULa hoya. upAzrayo ane pauSadhazALAonI yojanA sAmAyikanI sAdhanA janasamUha sArI rIte karI zake te mATe thayelI che, eTale tenuM vAtAvaraNa bane Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 teTaluM zAMta ane sAttvika hovuM joIe. je gRhastha-sAdhako sAmAyikanI sAdhanA sadgurunA yoganA abhAve gharamAM rahIne kare che, teo teno koI ekAMta bhAga pasaMda karI zake che, athavA to te mATe ja khAsa oraDo alaga rAkhelo hoya to teno upayoga paNa karI zake che. Avo oraDo, jene sAmAyika-bhavana kahI zakAya tenI sajAvaTa tene anurUpa hovI joIe, eTale ke te sAduM chatAM sughaDa ane prazasta vAtAvaraNavALuM hovuM joIe. AvA bhavanamAM sAmAyikanI sAdhanA karI gayelA mahAnubhAvo ke maharSionAM bhAvavAhI citro mUkI zakAya ke jene jotAM ja sAmAyikanI sAcI sAdhanA kevI hoya teno khyAla AvI zake. te mATe nIcenA keTalAka prasaMgo pasaMda karavA jevA che : (1) prabhu mahAvIrane krodhathI dhamadhamI rahelA caMDakauzika sarpano daMza thavA chatAM temanI aDaga zAMti ane dharmopadeza. (2) prabhu mahAvIranA kAnamAM govALo dvArA zalAkA nakhAya che, chatAM teo dhyAnamAM aDaga rahe che. (3) gajasukumAlanA mastaka para kheranA aMgArA, zvazurano krodha ane temanI ajaba sahanazIlatA. (4) metAryamunine mAthe lIlI vAdharI bAMdhIne taDake besADyA che, sonI dhamakI Ape che, paraMtu temanA mukha para viSAdanI koI rekhA pharakatI nathI. samatA ane zAMtinA vAtAvaraNathI teo vAtAvaraNane pavitra banAvI rahyA che. (5) prabhu zrI pArzvanAthane meghamALIno upasarga. (6) sukozalamuni jaMgalamAM dhyAna dharIne UbhA che. vikarALa vAghaNa temanA para humalo kare che, chatAM abhayanuM anusaraNa karIne teo sthira UbhA rahe che. tema karatAM prANanI Ahuti Ape che, paNa pratijJAne choDatA nathI. (7) avaMtisukumAla kaMTakamaya vRkSonI vacce AtmadhyAnamAM nimagna che. haDakAyelI ziyALaNI AvIne zarIrane karaDI khAya che. paraMtu deha ane Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyikanI sAdhanA 0583 AtmAnI judAI jANI cUkelA e munivara jarA paNa kaMpatA nathI. tema karatAM prANa-paMkheruM UDI jAya che, paNa te sthitimAM temane jarA paNa du:kha nathI. teo chevaTa sudhI saMpUrNa zAMti jALavI rAkhe che. (8) samabhAvamAM sthira thayelA prazamarasanA-nimagna zrIjinezvara devanI chabI. sAmAyika-bhavanamAM jJAna, darzana ane cAritrane lagatAM upakaraNo paNa yogya sthAne kalAmaya rIte goThavI zakAya. A bhavanano upayoga bIjI koI paNa pravRtti mATe karavo na joIe, jethI tenuM vAtAvaraNa sadA pavitra rahe. (20) sthira Asana " manane ekAgra karavA mATe anya saghaLI kriyAo choDIne eka sthAne besavuM jarUrI che. eTalA mATe sAmAyikamAM kaTAsana je moTA bhAge UnanuM hoya che, te bichAvavAmAM Ave che ne tenA para ja besavAmAM Ave che. sAdhake enA para kaI Dhabe besavuM, eTale kayA Asane besavuM e paNa samajavA jevuM che. jo Asana akkaDa ke aTapaTuM hoya to saMbhava che ke jIvavirAdhanA thAya. jo e Asana ekadama suMvALuM hoya to saMbhava che ke pramAda thAya athavA nidrA Ave. vaLI bhIMtane aDhelIne ke staMbhano Teko laIne besavAmAM paNa e ja bhIti rahela che. yoga-niSNAto kahe che ke-sthirasuvimAnam eTale lAMbA vakhata sudhI sukha-pUrvaka besI zakAya enuM nAma Asana. yoga-sAdhake evuM sAdhana pasaMda karavuM joIe ke jenAthI te lAMbA vakhata sudhI sukha-pUrvaka eka sthAne besI zake. kahyuM che ke jAyate yena yeneha, vihitena sthiraM manaH / / tat tadeva vidhAtavyamAsanaM dhyAna-sAdhanam // dhyAnanAM sAdhana tarIke te te Asana joIe ke je je karavAthI mana sthira thAya. cittanI ekAgratA sAdhavAmAM upayogI thAya tevAM Asano Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 584 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 paryakAsana, vIrAsana, vajAsana, bhadrAsana, daMDAsana, utkaTikAsana, godohidAsana, kAyotsarga vagere che. sAmAyikanA sAdhake sAdhanA daramiyAna AmAMnA koI paNa Asanano upayoga karavo ghaTe che. . (21) anAnupUrvI navaro beTho nakhkhoda vALe e kahevata mananA vilakSaNa svabhAvane lIdhe ja pracalita thayelI che. tAtparya ke vaza nahi thayeluM mana ghaDI paNa navaruM besatuM nathI. tene jo sArA vicAro na maLe to te kharAba vicAro karavA lAge che ne ethI sva tathA paranuM nukasAna thAya che. mananI A sthiti rokavA mATe anAnupUrvAnI yojanA karavAmAM AvI che. emAM ekathI pAMca sudhInI saMkhyAne jeTalI judI judI rIte goThavI zakAya teTalI rIte goThavelI che. A saMkhyAmAM jyAM (1) hoya tyAM nano rihaMtA, (2) hoya tyAM no sitAdi, (3) hoya tyAM no gAyA , (4) hoya tyAM na 3vAyA ane (pa) hoya tyAM namo no savvasAhUut e namaskAranAM pAMca pado gaNavAmAM Ave che. A rIte padonI AgaLa-pAchaLanI aTapaTI gaNanAmAM rokAyeluM mana anya vicAro karI zakatuM nathI, eTale dhIme dhIme tene ekAgra thavAnI tAlIma maLe che. AgaLa vadhatAM A ja rIte navapadanI anAnupUrvI gaNavAmAM Ave che, je vadhAre aTapaTI hovAthI manane vizeSa ekAgra karavuM paDe che. enAM vadhArAnA cAra padomAM (6) hoya tyAM nAno hiMsA, (7) hoya tyAM namo nApAsa, (8) hoya tyAM namo vAritta ane (9) hoya tyAM namo tava gaNavAmAM Ave che. ekaMdara A yaMtronI racanA mAnasazAstranA siddhAMte thayelI che ane tethI ekAgratA sAdhavAnuM suMdara sAdhana che. (22) namaskAramaMtrano japa anAnupUrvAnI tAlIma lIdhA pachI kAMIka aMze ekAgra thavAne TevAyeluM mana japamAM joDAya to vadhAre ekAgratA sAdhI zake che, eTale namaskAramaMtrano japa karavo iSTa che. A japa prathama japamAlA-nokAravALI dvArA karavo ghaTe che, pachI baMne hAthanI AMgaLIonA veDhAthI karavo ghaTe che ane tyAra pachI mAtra maukhika ane chevaTe manathI karavo ghaTe che. Ama Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyikanI sAdhanA 0585 uttarottara AgaLa vadhatAM manano vikSepa ghaNA aMze dUra thAya che. (23) svAdhyAya ATalI sAdhanA pachI je sAdhaka svAdhyAyamAM joDAya che, te sUtrArtha ubhayane barAbara grahaNa karI zakavA jeTaluM tanu-mAnasa prApta kare che, tethI sUtrArthanAM ghaNAM gaMbhIra rahasyo samajI zake che. sUtrArtha zabdathI ahIM nigraMthapravacana ke Apta-vacana ane teno artha abhipreta che. te samajavA mATe naya, nikSepa ane syAdvAdanuM jJAna jarUrI che. jeone syAdvAda-zailIno abhyAsa nathI, teo nigraMtha-pravacanane yathArtha rIte samajI zakatA nathI. svAdhyAyanI rIta evI che ke prathama vAcanA, pachI pracchanA, pachI parAvartana pachI anuprekSA ane chevaTe dharma-kathA. tethI prathama sUtra-pAThane tathA arthane grahaNa karavo. pachI tenA para vizeSa tarka karIne jJAna meLavavuM ane e rIte meLavelA jJAnanuM punaH punaH raTaNa karIne tene jALavI rAkhavuM. vaLI e rIte sthira thayelA jJAna para gahana ciMtana karavuM ane tenAM rahasyo samajAya tyAre bIjAne tenuM yogya rIte dAna karavuM. yukti, anubhava tema ja siddhAMta-vinAnuM sAhitya vAMcavAthI lAbha thavAno saMbhava nathI, balake nukasAna thavAnI ja saMbhAvanA che; tethI tevA sAhityano samAveza svAdhyAyamAM thato nathI. Atma-vikAsa tarapha dorI jatuM ziSTa sAhitya e ja svAdhyAyano viSaya hoI zake. svAdhyAya dvArA sAdhake vizva-vyavasthA, padravyo ane tenA guNa-paryAya, AtmAnuM svarUpa, zarIra, iMdriya ane mananI AtmAthI bhinnatA tathA jJAna, darzana, cAritra ane tapanuM yathArtha svarUpa samajI levAnuM che. svAdhyAya dvArA thayeluM mananuM samAdhAna kaSAya klezane zAMta karavAmAM ghaNuM upayogI nIvaDe che. (24) kAyotsarga nirmaLa vAtAvaraNamAM sthira Asane besIne anAnupUrvI gaNavAthI, navakAramaMtranA japathI tathA Apta-vacananA svAdhyAyathI kAyA, vANI, ane manane sthira karavAnI yogyatA keTalAka aMze sAdhakamAM jarUra AvI jAya che. eTalI taiyArIvALo sAdhaka e sthitimAMthI AgaLa vadhavAne kAyotsarga kare. kAyotsarganI mukhya zarata zarIrane sthAna vaDe, vANIne mauna vaDe ane manane dhyAna vaDe sthira karavAnI hoya che. deha ane AtmAnI bhinnatA samajI Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa860thI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 cUkelo sAdhaka ahIM dehAdhyAsano (dahanA mamatvano) saMpUrNa tyAga karIne Atma-svarUpamAM tallIna thavAno prayAsa kare che. A prayAsathI tenI zraddhA nirmaLa bane che, medhA (haya ane upAdeyane samajavAnI buddhi) tejasvI thAya che, dhRti (mana praNidhAna) vadhe che, dhAraNA (smaraNa-zakti) tIvra thAya che ane anuprekSA eTale tattva-ciMtananI zakti ghaNI ja prebala banI jAya che. A vikAsanA pariNAme te dhyAna karI zakavAnI yogyatAvALo thAya che. (25) dhyAna dhyAna be prakAranAM che : azubha ane zubha. temAM azubha dhyAnamAMthI nivRtta thavAnuM che ane zubha dhyAnamAM praveza karavAno che. azubha dhyAna be prakAranuM hoya che : (1) ArtadhyAna ane (2) raudradhyAna. temAM duHkha, nirAzA, nAsIpAsI ke nirmAlyatAnA vicAro jemAM pradhAna hoya te ArtadhyAna kahevAya che ane krodha, dveSa, dhikkAra, tiraskAra, hiMsA AdinA vicAro jemAM mukhya hoya, te raudradhyAna kahevAya che. A prakAranA vicAro ke bhAvo sAmAyikanI sAdhanAmAM tathA mananI ekAgratAmAM pratikUla che, te dekhItuM che. tethI viruddha je bhAvamAM Atma-vikAsanA vicAro pradhAnapade hoya te dharmadhyAna che ane saMkalpa-vikalpathI rahita Atma-svarUpanI ja tallInatA jemAM hoya te zukladhyAna che. eTale tenuM dhyAna prazasta che, karavA yogya che. (26) cAra bhAvanAo dharmadhyAnanI siddhi maitrI, pramoda, kAruNya ane mAdhyacya e cAra bhAvanAo vaDe thAya che. maitrI eTale sakala jIvone mitra mAnavAnI vRtti; pramoda eTale anyanI unnati joIne AnaMda pAmavAnI vRtti; kAruNya eTale dIna-duHkhIne joIne anukaMpAnI vRtti tathA mAdhyacya eTale viparIta mAnasa dharAvanArAo tathA niHzaMkapaNe krUra karma karanArAo pratye udAsInatA. (matalaba ke temanuM anumodana paNa nahi ke temanA pratye tiraskAra paNa nahi.) (27) maitrI bhAvanA A cAra bhAvanAono saMkSepa karavo hoya to eka maitrIbhAvanAmAM thaI Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyikanI sAdhanA 0 587 zake che, kAraNa ke jayAM UMDe UMDe mitratAnI bhAvanA nathI, tyAM pramoda UpajI zakato nathI, karuNA suratI nathI ke mAdhyazmabhAva anubhavI zakAto nathI. maitrIbhAvanuM mULa nIcenI vicAraNAmAM raheluM che : jevo huM tevA bIjA. jema mane sukha game che, tema bIjAne paNa sukha game che. jema mane jIvavuM priya che, tema bIjAne paNa jIvavuM priya che; to mArAthI koIne paNa dhikkArI kema zakAya ? tiraskArI kema zakAya ? ke tenA vAjabI hakko para tarApa kema mArI zakAya ? koInI hiMsA karIne, koIne duHkhI karIne, koInA bhoge sukhI thavAnI manovRtti e haragija mitratAnuM cihna nathI. mATe cauda rAjalokanA sakala jIvo pratye mArI mitratA che. huM koInoya verI nathI, koInoya duzamana nathI. koI paNa mAro verI nathI, koI paNa mAro duzmana nathI. mArAM sukha-duHkha e mArAM potAnAM ja karmonuM phaLa che. sahu sukhI thAva, sahu nyAyI thAva, sahu kalyANanA mArgane anusaro. maitrIbhAvathI kSamAno guNa vikAsa pAme che, namratA paNa Ave che, saralatA paNa prApta thAya che ane saMtoSa paNa anubhavI zakAya che. jema ke badhA ja mitra che, tyAM konA para krodha? zA mATe krodha? jyAM badhAM samAna che, tyAM abhimAna kevuM? ane zA mATe? jayAM mitratA ja varte che, tyAM judAI kevI? eTale koInuM levApaNuM ke koI paNa vastunI tRSNA rahetI nathI. tAtparya ke krodhAdi kaSAyo A bhUmikA para bala-rahita thaI jAya che, tethI citta-vRttinuM zodhana thaI jAya che. eTale je sAdhaka A kakSAe pahoMcyo hoya che, te krodha karato nathI; paNa game tevI sthitimAM zAMta ja rahe che, potAnAM rUpa, guNa ke aizvaryanuM abhimAna karato nathI paNa te nirabhimAna ja rahe che; te koI paNa jAtanI kapaTa-kriyA karavAnuM valaNa dharAvato nathI, paNa saraLatAne ja sarje che ane tenI pAse koI paNa jAtanI mAla-milakata na hoya ke sAdhano aparyApta hoya to paNa te saMtoSanuM parama sukha anubhave che. ene koI vAtanuM duHkha hotuM nathI, koI vAtanI ciMtA hotI nathI, koI jAtano bhaya hoto nathI ke koI pratye koI paNa prakArano aNagamo hoto nathI. koI paNa sthitimAM te AnaMda ja mANe che, zAMti anubhave che ane apUrva sAmarthyano svAmI hoI potAnA AtmA sivAya koInI paNa apekSA rAkhato nathI. Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5880zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 A sthitimAM AgaLa vadhatAM te zukladhyAnamAM praveza kare che, jyAM badhA tarka-vitarka ane saMkalpa-vikalpo zamI gayA hoya che. duHkhanuM mULa kalpanA che, manane nacAvanArI paNa kalpanA ja che ane rAga-dveSamAM . ragadoLanArI paNa kalpanA ja che. A kalpanAno sarvathA nAza thatAM jJAnAvaraNIyAdi karmanAM sarva AvaraNo khasI jAya che, eTale tene lAkho sUryo karatAM paNa adhika tejasvI athavA lAkho caMdra karatAM paNa adhika nirmaLa evA AtmasvarUpano prakAza thAya che. basa, A ja sAmAyikanI sAdhanAno krama che ane A ja kaSAyamukta dazA anubhavavAno sAco kImiyo che. sAmAyikanI sAdhanA karanArAo tenuM A rahasya samajI yogya dizAmAM puruSArtha kare-e ja abhyarthanA. Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa trIjuM caturvizati-stavanuM rahasya (dvitIya Avazyaka]. (1) caturvizati-stavanuM prayojana caturvizatistavanuM prayojana A avasarpiNI kAlamAM bharatakSetramAM thaI gayelA zrI RSabhadeva Adi covIsa tIrthakaronI stavanA karavAnuM che. (2) tIrthakaronI bAhya vibhUti A covIsa tIrthaMkaro dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI bhinna che, chatAM guNathI samAna che, tethI saghaLA eka sarakhA stutine pAtra che. dareka tIrthakara sarakhA ja zaktizALI, svAbhAvika ane camatkArika atizayovALA hoya che. kAraNa ke dareka tIrthakarane ghAtakarmanA kSayathI utpanna thayeluM kevalajJAna samAna hoya che, dareka tIrthaMkaranI vANI saMskAravanta Adi pAMtrIsa guNothI yukta hoya che, dareka tIrthakara sura-asura ane manuSyonA svAmIthI pUjAvAne yogya hoya che ane dareka tIrthakara jyAM jyAM vicare che, tyAM tyAM Iti ane bhIti Adi apAyono apagama (nAza) thAya che. iti zabdathI ahIM ativRSTi, anAvRSTi, tIDa, uMdara, zuka svacakra-bhaya ane paracakra-bhaya-e sAta upadrava samajavAnA che ane bhIti zabdathI salila-bhaya, anala-bhaya, viSa-bhaya, viSadhara-bhaya, duSTagraha-bhaya, rAja-bhaya, roga(vyAdhi)-bhaya, raNabhaya, rAkSasAdi-bhaya, ripu-bhaya, mAri-bhaya-rogacALAno bhaya), corabhaya ane vyApadAdi-bhaya samajavAnA che; athavA to madonmatta hAthI, siMha, dAvAnaLa, sarpa, yuddha, samudra, jalodarAdi-roga ane baMdhana-e ATha prakAranA moTA ane upalakSaNathI nAnA bhayo gaNavAnA che. A uparAMta azoka vRkSa, phUlono varasAda, divyadhvani, cAmara, ratnajaDita siMhAsana, tejane saMvaranAra bhAmaMDaLa, duMdubhi ane chatra e ATha prAtihAryo paNa sarakhA ja hoya che. TUMkamAM dareka tIrthakara 34 atizayothI yukta hoIne zakti ke Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa900 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 prabhAvamAM-sarakhA ja hoya che. (3) devAdhidevanuM aMtaraMga svarUpa covIsa tIrthakaronI stuti karavAnuM mukhya kAraNa e che ke, teo ahata hoya che, bhagavAn hoya che, dharmanI Adi karanAra hoya che, dharmarUpI tIrthanI sthApanA karanAra hoya che ane svayaMsaMbuddha paNa hoya che. vaLI teo puruSottama, puruSa-siMha, puruSa-varapuMDarIka puruSa-varagaMdhahastI tema ja lokottama, loka-nAtha, loka-hita, loka-pradIpa ane loka-pradyotakara paNa hoya che. te uparAMta teo abhaya ApanAra, cakSu ApanAra, mArga ApanAra, zaraNa ApanAra, bodhi ApanAra, dharma ApanAra, dharmanA dezaka, dharmanA nAyaka, dharmanA sArathi ane dharmanA zreSTha cakravartI paNa hoya che. te sAthe ja teo apratihata jJAna ane darzananA dhAraka chadmasthatAthI rahita, jina, jApaka (jitAvanAra), tIrNa , tAraka, buddha, bodhaka , mukta, mocaka, sarvajJa, ziva, sarvadarzI, ziva, acaLa, aruja, anaMta, akSaya, avyAbAdha ane apunarAvRtti evA mokSasthAnane pAmelA tathA jita-bhaya paNa hoya che. vaLI te o dAnAntarAya, lAbhAntarAya, vIyantarAya, bho gAntarAya, upabhogAntarAya, hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsA, kAma, mithyAtva, ajJAna, nidrA, avirati, rAga ane dveSa e aDhAra dUSaNothI rahita hoya che; eTale teo prazamarasathI bharapUra ane pUrNAnaMdamaya hoya che. (4) caturvizati stavanuM phUla AvA parama-pavitra ane paramopakArI tIrthaMkaradevonI stavanA karavAthI Atma-vikAsanA prathama pagathiyArUpa samyaktanI zuddhi thAya che. te mATe zrIuttarAdhyayanasUtronA ogaNIsamA adhyayanamAM kahyuM che kecuviistthennN bhaMte ! jIve kiM jaNayai ? (u.) cauvIsatthaeNaM dNsnnvinodi gaUT zrI gautamasvAmI prazna kare che ke : he bhagavaMta ! caturvizati-stava karavAthI jIva kayA lAbhane prApta kare ? uttara-he gautama ! caturvizati-stavathI jIva darzana-vizuddhi-lAbhane prApta kare che. darzana zabdathI ahIM samyakta grahaNa karavAnuM che. te mATe TIkAkAre spaSTIkaraNa karatAM Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturvizati-stavanuM rahasya0591 jaNAvyuM che ke-vana savirva taze viddhi -eTale caturvizati-stavanuM tAtkAlika phaLa samyaktanI zuddhi che ane samyatva vinA samyaga jJAna vinA samyakracAritra prakaTatuM nathI, temaja samyapha cAritra prakaTyA vinA mukti maLatI nathI, eTale caturvizati-stavanuM paraMparAphaLa mokSa che. (5) samyattvanuM svarUpa samyakta e AtmAno zraddhAna-pariNatirUpa mULa guNa che, je (1) Astikya, (2) anukaMpA, (3) nirveda, (4) saMvega ane (5) zamanAM lakSaNo vaDe vyakta thAya che.* bIjA zabdomAM kahIe to samakitathI bhAvita thayelo AtmA Astika hoya che, anukaMpAvALo hoya che, nirvedane dhAraNa karanAro hoya che, saMveganA raMge raMgAyelo hoya che ane samaguNathI vibhUSita hoya che. Astika zabda ahIM jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa e nava tattvo para AsthA rAkhanAranA arthamAM samajavAno che; athavA je AtmAne sudeva, suguru ane sudharma para avicala zraddhA che, te ja sAco Astika che. AvI sthiti prarUpaNA-mithyAtva, pravartana-mithyAtva, pariNAma-mithyAtva ane pradeza-mithyAtvanA nAzathI utpanna thAya che. Astikya utpanna thatAM anukaMpAno guNa prakaTe che, jethI te koI prANIno vadha karavA cAhato nathI; koIne nirarthaka daMDa devAnI bhAvanA sevato nathI tathA koInuM koI paNa prakAre bUruM thAya tevuM aMzamAtra paNa icchato nathI. vaLI A anukaMpAno guNa tene pratyeka prANI pratye dayA dAkhavatAM zIkhave che, tene sAcuM bolavAnI preraNA kare che, potAnI vastumAM ja saMtoSa mAnato kare che, brahmacarya pALavAnI bhAvanA pedA kare che ane game tema ke game te rIte parigrahano saMcaya karatAM aTakAve che. tAtparya ke zrI tIrthaMkara prAdhAnyaguNane anulakSIne gaNatarI karatAM A lakSaNone nIcenA krame grahaNa karavAmAM Ave che-1. zama, 2. saMvega, 3, nirveda, 4. anukaMpA ane 5. Astikya. Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 592 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 devanA stavana vaDe samyaktvanI zuddhi thatAM AtmAmAM anukaMpAno je adbhuta guNa prakaTe che, te tenA pratyeka jIvanavyavahArane zuddha rAkhavAnI jabbara preraNA kare che, ane pariNAme teno jIvanavyavahAra prAmANika, nirdoSa ane sAttvika bane che. Astiya ane anukaMpAnuM pariNAma nirvedanA prAkaTyamAM Ave che, ke jenA lIdhe te bhavasAgaranA bhramaNathI bhayabhIta bane che ane janmamaraNanA pherAmAMthI kyAre mukta thAuM ? evI utsukatAnuM pratipaLe sevana kare che. A rIte Astika, anukaMpita ane nirviNa banelo te AtmA saMveganA raMge raMgAya che, jenA lIdhe tene sarva viSaya-bhogo kiMpAka-vRkSanA phaLa-tulya kaDavA lAge che ane mAthe paDelI sAMsArika pravRttione calAvavA chatAM hRdayathI to te aLago ja rahe che. tethI ja kahevAya che ke samakitavaMto jIvaDo, kare kuTuMba-pratipAla; aMtarathI aLago rahe, jyama dhAva khelAvata bAla. Astikya, anukaMpA, nirveda ane saMvega prakaTa thatAM zamaguNano AvirbhAva svAbhAvika bane che ke jenA lIdhe krodha, mAna, mAyA ane lobha rUpI kaSAyothI tathA hAsya, rati, ati, bhaya, zoka, jugupsA ane veda (jAtIya bhAvanA) rUpIno kaSAyathI te kSubdha thato nathI. tAtparya ke lakSmI ane adhikAranI prApti tene chakAvI zakatI nathI ke dhana-vaibhava ane sattAno nAza tene duHkhI karI zakatA nathI. jyAM jIva ane ajIvanI judAI pratyakSa bhAsatI hoya, tathA dhana-mAla, kuTuMba-parivAra ane deha tathA indriyone paNa saMyoga-janya lekhavAmAM AvatA hoya; tyAM zenuM abhimAna ? ane zenuM duHkha ? tAtparya ke zama guNathI vibhUSita AtmA sukha ane duHkhamAM samAnasthitivALo rahe che ane potAnA cittanI prasannatA sadAkALa TakAvI rAkhe che. A rIte samakitanI zuddhino artha Astikaca, anukaMpA, nirveda, saMvega, zamaguNonuM yathArtha prAkaTya che ke jenA lIdhe jIvananI sarva pravRttio bahirmukha maTIne aMtarmukha thAya che. Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturvizati-stavanuM rahasya 0593 (6) bhAva-maMgala zrItIrthakara devo stava-stuti-maMgalanuM phaLa darzAvatAM zrIuttarAdhyayanasUtranA ogaNatrIsamA adhyayanamAM kahyuM che ke-tha-zu-maMnne maMtte ! nI ji naJya ? (ttara) nALa-saMsaUT-caritta-vortiAmAM saMjaNai, nANa-daMsaNa-cAritta-bohilAbha-saMpanne NaM jIve aMtakiriyaM kappavimANovavattiyaM ArAhaNaM ArAhei // 14 // "he bhagavan ! stava ane stutirUpa bhAva-maMgalathI jIva kyA lAbhane prApta kare che ? (uttaramAM bhagavAna jaNAve che ke he ziSya !) stava ane stuti rUpa bhAva-maMgalathI jIva jJAna-bodhi, darzanabodhi ane cAritra-bodhinA lAbhane prApta kare che ane te rIte jJAna-bodhi, darzana-bodhi ane cAritrabodhino lAbha thatAM te jIva kalpavimAnamAM utpanna thavApUrvaka mokSamAM jAya che. bodhi zabda ahIM samyapha arthamAM vaparAyelo che. tethI jJAna-bodhi, darzana-bodhi ane cAritra-bodhino artha samyagujJAna, samyagudarzana ane samyakracAritra samajavAno che, ke je mokSamArganAM anivArya pagathiyAM che. A kathananuM tAtparya e che ke zrI tIrthaMkaradevonAM stavana ane stuti rUpa bhAvamaMgalathI darzananI zuddhi thavA uparAMta jJAna ane kriyA dvArA mokSa sukhane mANe che. stava-logassa sUtra e covIsa jinonuM stava athavA stuti che. uttama guNonuM kathana ane rUpanuM smaraNa e be prakAre stuti thAya che. nAma ane rUpanA joDakAmAM nAmanuM prAthamya hovAthI prastuta sUtramAM nAmanuM smaraNa athavA kIrtana ane guNonuM kathana-e prakAre vyavasthA che. caturvizati jinone vaMdana karatI vakhate temanA guNone lakSyamAM lAvavAmAM Ave to ja te vaMdana sArthaka gaNAya. guNo-zrIarihaMta devanA je bAra guNo jaNAvavAmAM Ave che temAM ATha prAtihAryarUpa guNo che ane cAra mUlAtizayo rUpa guNo che. ATha prAtihArya dvArA thatI bhagavAnanI pUjA te bhagavAnanA guNa athA lakSaNa rUpa pra-1-38 Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa940zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 nahIM paNa upalakSaNa rUpa che. lakSaNa be prakAranAM hoya che : eka AtmabhUtalakSaNa ane bIjuM anAtmabhUta lakSaNa. ATha prAtihAryone bhagavAnanA AtmA sAthe sIdho saMbaMdha nathI, paraMtu sarvotkRSTa puNyaprakRtinA upabhoga dvArA saMbaMdha che-(1) apAyApagamAtizaya,(2) jJAnAtizaya, (3) vacanAtizaya ane (4) pUjAtizaya. e cAra atizayothI ja tIrthakara devo mahAna che. te AtmalakSaNa rUpe che ane mukhyatve AtmaguNo rUpe saMbaMdha dharAve che ane tethI ja anukrame nIce pramANe paNa darzAvAya che. (1) (mohano sarva nAza (nine zabdathI nirdiSTa che) (2) kevaLajJAna utpanna thavuM. (vatnI zabdathI nirdiSTa che) (3) sarva bhASAmAM pariNAma pAmanArI evI vANI hovI (thatisthare padathI nirdiSTa che.) (4) bahudhA samavasaraNamAM birAjamAna thaIne dezanA ApavI. (nonasa 3omana padathI nirdiSTa che.) A cAra atizayo tIrthakaro sivAya bIjA koImAM paNa saMbhavI zakatA nathI. bhAvaarihaMtapaNAnuM kAraNa paNa A cAra atizayo ja che. nikSepa-zabdathI arthavyavasthA athavA nikSepa cAra prakAre thaI zake che. te nAmanikSepa, sthApanA athavA AkRtinikSepa, dravyanikSepa ane bhAvanikSepa che. arihaMta zabdanA nikSepanI A cAra prakAre vicAraNA karIzuM. nAmanikSepa-atIta, anAgata ke vartamAnanI, pAMca bharata ane pAMca airavatanI trIsa covIsImAM ke mahAvidehanA atIta, anAgata ke vartamAna jinomAM koI paNa arihaMta nAmanA tIrthakara thayA nathI ke jeozrIne uddezIne arihaMta-nAmanI ArAdhanA thAya. vastutaH te arihaMta padanI ArAdhanA che ane te koI paNa vyaktine aMge nahIM paNa samagra kSetra ane samagra kAlanA samagra tIrthakaronA ahaMtapaNAnA guNane anusarIne ArAdhyatA gaNavAmAM AvI che. tethI ja kalikAlasarvajJa bhagavAna zrIhemacaMdrasUrIzvarajI covIsa tIrthakaronI stuti karatAM pahelAM sakala arihaMtonI pratiSThAnA AdhArabhUta, mokSalakSamInA adhiSThAna svarUpa ane svarga, mRtyu tathA pAtAla lokamAM Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturvizati-stavanuM rahasya 0595 advitIya sAmarthyavALuM ahatapaNuM gaNIne tenA ja dhyAnamAM lIna thavAnuM kahe che ane sAthe te ja ahaMtonAM nAma, (RSabha, ajita vagere) AkRti, dravya tathA bhAve karIne traNe jagatanA jIvone pAvana karanAra ahaMtapadane dhAraNa karanAra sarva kSetra ane sarvakAlanA tIrthakaronI sevanAne kartavya tarIke gaNAvatAM pote sevA kare che-karavAnuM kahe che. A prakAranI arihaMtapadanI samaSTipradhAnatAvALI ArAdhanA bIje kayAMya jovA maLatI nathI. jinAdi zabdo jyAre arthathI jaLavAI rahe che tyAre arihaMta zabda khuda zabda dvArAe paNa jaLavAI rahe che. e ja eno advitIya mahimA che. arihaMtanI samaSTimaya ArAdhanA karavAne taiyAra thayelA jIvoe vyakti tarIke rahelA RSabhadevAdi tIrthakaronI upekSA na karavI joIe. jevI rIte samaSTimaya ArAdhanA AtmakalyANa mATe upayukta che, tevI rIte zrI RSabhadeva Adi vyaktinI ArAdhanA paNa saMpUrNa upayogI che.* arihaMtadevanAM nAmomAM uttama vagerenI varNavyavasthA 3 pachI te ane pachI ma-A pramANe varNonA nirNAta anukramavALI tathA arthavALI che. tethI te nAmo vAcaka che paNa vAcya nathI. evA anukrame goThavAyelA, arthavALA akSarasamUhane nAma kahevAmAM Ave che. nAma yAdacchika hoya athavA guNaniSpanna paNa hoya. jinezvara bhagavaMtanAM nAmo guNaniSpanna hoya che. A prakAre covIsa arihaMta bhagavaMtanAM covIsa puNyakArI nAmo svAbhAvika zakti ane saMketa vaDe vAcyArthano bodha karAvanArA che. nAma ane rUpano gADha saMbaMdha hoya che te ApaNe sthApanA (AkRti) nikSepamAM vicArIzuM. ahIM e prazna thAya ke nAma to mAtra zabdapugalonA samUhAtmaka hovAthI tenuM smaraNa AtmAne kevI rIte upakArI thAya ? nAmajiNA jiNanAmA, ThavaNajiNA puNa jiNiMda paDimAo davvajiNA jiNajIvA, bhAvajiNA samavasaraNatthA // 51 // -zrI caityavaMdana bhASya Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa960zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 tenuM samAdhAnae che ke nAma nAmInA guNone yAda karAvanAra che. temanA guNo pratye bahumAna karAvanAra che. tethI tenuM smaraNa phaladAyakanI vaDe che. zrI rAyapaseNaIyasuttanA dazamA sUtramAM jaNAvyuM che ke devAnupriya, tevA prakAranA (jJAnadarzanane dharanArA, jina, kevalI) ahaMta bhagavaMtonAM nAmagotranuM zravaNa paNa mahAphaladAyika che. zrI tIrthakara bhagavaMtonAM nAma paramapavitra tathA maMgalamaya che. teno yathAvidhijApa karavAmAM Ave to sarva duHkha, sarvapApa, sarvaprakAranI azAMti ke sarvaprakAranA aMtarAyone te dUra karanAra che. te zubhane pravartAve che. tAtparya ke temanA nAmasmaraNathI saghaLA duHkho dUra thaIne sarvasukhanAM sAdhano ApoApa maLI Ave che", teTaluM ja nahIM paNa jo zrI tIrthaMkara bhagavaMtanA nAmanA eka ja padane saMpUrNa rIte jANavAmAM Ave to AtmA svayaM tIrthakara thAya che. nAmasmaraNathI samyagdaSTi AtmAnI asvasthatA dUra thAya che, kadAca tIvra nikAcita karmanA udayathI te dUra na thAya to paNa duHkhamAM dhRti-dhIraja rAkhavAnI vRtti pragaTe che ane prajJAne parama prakAza sAMpaDe che. 1. anvartha nAmane nAmagotra kahevAmAM Ave che. 2. taM mahAphalaM khalu devANuppiyANaM tahArUvANaM arahaMtANaM nAmagoyassa vi savaNayAe......! -rAyapAseNadaya sutta pR. 39. 3. tvatsaMstavena bhavasantatisannibaddha T kSat yamupaiti zarIramAnAm...........INA -bhaktAmara stotra 4. nitina ! suppavara, tava pusuittama ! tAttii I...MIT. -ajita-zAMti stava 5. AstAmacintya mahimA jina saMstavaste nAmapi pati khavato pavato nati ... //7 -kalyANa maMdira stotra 6. eteSAmekamapyarhannAmnAmuccArayannadhaiH / ___ mucyate kiM punaH sarvANyarthajJastu jinAyate / / 143 / / -jinasahasranAma Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturvizati-stavanuM rahasya 0597 nAmasmaraNa ATaluM guNasaMpanna ane kalyANakArI che eTale ja tene bhaktinuM eka pradhAna aMga gaNela che ane jaNAvela che ke bhAgavatI bhakti parama AnaMda ane saMpadAonuM bIja che.' nAmasmaraNa saghaLI zreNInA sAdhako mATe parama upayogI tathA Atmadarzana karAvanAra che. ' logassa sUtra dvArA nAmasmaraNanI prAthamika avasthAmAM gurunI anujJAnI ane brAhmatapanA sAdhananI AvazyakatA rahe che. paraMtu eka vakhata ArAdhanA hRdayamAM arihaMta bhagavaMtanA nAma pratye ananya zraddhA prakaTe, aMtaraMga prIti jAgI UThe, tyAre tenI bodhinI viddhimAM te nAmasmaraNa parama nimitta bane che. 2 nAmasmaraNano uparyukta prabhAva tyAre ja anubhavAya che ke jyAre nAmasmaraNa arthanA upayogapUrvakanuM ane guNAnurAgavALuM hoya. upayoga ane bhAva vagaranA nAmasmaraNane zAstroe rAjAnI veThanI upamA ApI che. tevuM nAmasmaraNa sAdhAraNa phaLa jarUra Ape che paNa abhISTa phaLa ApavA samartha banI zakatuM nathI. ahIM nIce pramANe be zaMkA thavA saMbhava che :1. covIsa tIrthaMkaro koI kSetramAM koI kAle ekaThA thayA nathI to ArAdhakanA hRdayakSetramAM eka ja samaye nAmagrahaNathI temane ekatra karavAthI phaLa kevI rIte prApta karI zakAya ? ' 2. (1) eka tIrthaMkara bhagavAnamAM je zreSTha ane uttamottama guNono samUha hoya te covIseya tIrthakaromAM hoya. 1. sArametanmayA labdhaM zrutAbdheravagAhanAt / bhaktirbhAgavatI bIjaM, paramAnandasampadAm // 32 // -hAtrizat dhAtrizikA (caturtha dhAtrizikA) patra 25 a 2. daMsaNayAra-visohI cauvIsAyathaeNa kiccai ya / accabbhua-guNa-kittaNa rUveNa jiNavariMdANaM // 3 // -causaraNa-paDNaya gAthA 3 Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5980zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 (2) yAkinImahattarAsUnu AcAryabhagavaMta zrIharibhadrasUrie jaNAvyuM che ke eka tIrthakara bhagavaMtanI pUjA karavAthI sarva tIrthakara bhagavaMtonI pUjA thaI jAya che.' 3. vaLI sakalAhita stotranA prathama zlokamAM paNa AgaLa darzAvyA pramANe kAlikAlasarvajJa, bhagavAna zrI hemacaMdrasUri Ahatya-guNanA dhyAnamAM lIna thavAnuM kahe che. uparanAM traNa kAraNothI spaSTa thAya che ke eka tIrthakara bhagavaMtanA nAmagrahaNathI jeTalo lAbha thAya che teTalo ja lAbha covIsa tIrthakaronA nAmagrahaNathI thAya che, to covIsa jinanA nAmoccAraNapUrvakanI stavanA zA mATe ? uparyukta baMne zaMkAonuM nirAkaraNa e che ke pRthapha pRthak covIseya tIrthakara bhagavaMto guNothI samAna che, saghaLA ekasarakhA stutine pAtra che, chatAM paNa teo dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI bhinna che. tethI te pratyekanA nAmagrahaNathI je ullAsa, je bhAvanA thAya che ane te dvArA gADha karmonI je nirjarA thAya che te apUrva hoya che. A vastu anubhava ane zAstrothI siddha che. nAmanikSepanI dhAraNAthI ja A pariNAma zakya che. jo ema na manAya to sAkSAt zrI RSabhadeva Adi arihaMta bhagavaMtane namaskAra karavAthI je phaLa maLe te phaLa 35 mani vra bolavAthI maLe ja nahIM. eTaluM ja nahIM paNa nAmano ane nAmIno saMbaMdha na mAnavAmAM Ave to kSama mani vaMke kahevAthI kevala bhASAnA pudgalo ke je acetana che teno nirarthaka prayoga ja thAya. paraMtu tema thatuM nathI kAraNa ke koI paNa nAma grahaNa karatAM te nAmathI vAcya thatI vyakti athavA tenuM svarUpa-pratimA mAnasapaTa upara avazya prakaTa thAya che, tethI nAma ane nAmInA abheda saMbaMdhano siddhAMta spaSTa thAya che. * 1. mi. pUrUSa, saLe te pUyAM hRti ! 2. .............JvanA pukha biDimAgo I4) devavaMdanabhASya, pRSTha 375 Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturvizati-stavanuM rahasya 599 zrI jinezvara devanuM nAma hRdayamAM sthira thatAM-vANInI madhyamAM avasthAmAM te pravezatAM-te paramAtmA ArAdhakane jANe cakSu vaDe potAnI sAme dekhAtA hoya, hRdayamAM praveza karatA hoya, madhura AlApa karatA hoya, sarva aMgomAM anubhavAtA hoya ane tanmayabhAvane pAmI jatA hoya tevo anubhava thAya che. AvI jAtanA anubhavothI sakala kalyANa siddha thAya che. A zabdo nAma tathA nAmIno gADha saMbaMdha darzAve che. nAma ane rUpano Avo viziSTa saMbaMdha tathA mahimA che. tethI ja eka apekSAe nAma nitya athavA avinAzI manAya che ane rUpa parivartanazIla manAya che. nAma ane rUpamAM A ja kAraNe nAmanuM prAthamya tathA mAhAtma spaSTa che. nAmanA uccAraNa sAthe nAmInI upasthitino anubhava thavo te nAmAbhyAsanI pragatimAM mahattvapUrNa ane asaMdigdha lakSaNa che. nAmanA uccAraNathI namaskAra karavAnA pariNAmarUpa prakAza AtmAmAM 1. vaikharI vANInuM upAdAna sthUla prANavRtti che, paNa madhyamAvANInuM upAdAna buddhi che. madhyamAvANImAM krama hoya che, kAraNa ke te prANamAM rahe che. tAtparya ke madhyamAvANIno AdhAra prANa che, paNa upAdAna buddhi che. evuM hovA chatAM paNa madhyamAvANInI utpattimAM hetu bhale sthUla prANavRtti nathI, paNa sUkSma prANavRtti to che ja. jema e vANI sUkSma prANavRttimAM rahe che, tema manamAM paNa rahe che. vaikharI ane pazyatInI madhye enuM sthAna hovAthI e madhyamAM kahevAya che. tAtparya ke madhyamA vANI aMtaHsaMkalpamAna, kramavALI ane jenA varSonA rUpanI abhivyakti zrotrathI grAhya nathI tevI hoya che. vyaktirUpa bhAvavANI vaikalpika matirUpa che ane zrotragrAhya vANInuM kAraNa che. tene madhyamA kahe che. madhyamAM vANI zrutajJAnopayogarUpa che. -syAdvAda ratnAkara, pariccheda-1, sUtra 7, peja 89-93. 2. zAstre iva nAmAditraye hRdayasthite sati bhagavAn pura iva parisphurati, hRdayamivA'nu-pravizati, madhurAlApamivA'nuvadati, sarvAGgINamivA'nubhavati, tanmayIbhAvamivApadyate; tena ca sarvakalyANasiddhiH / tadAha- asmin hRdayasthe sati hRdayasthastattvato munIndra iti / hRdayasthite ca tasmin niyamAt sarvArthasaMsiddhiH // 1 // " cintAmaNiH paro'sau, teneyaM bhavati sma zamarasApattiH / saivehayogimAtA nirvANaphalapradA proktA // 2 // -pratimAzataka, zloka, 2. TI . pR. 4-5. Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6000 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 prakaTe che. agninA uSNaguNane jANanAro agni zabdanA uccAraNa sAthe jema uSNa guNane smaraNa karanAro thAya che athavA agninA AkA2ne ciMtavato thAya che tevI ja rIte arihaMta bhagavaMtanA prazamarasanimagnAdi AkArane jANavAvALo ArAdhaka temanA nAmanA uccAraNa sAthe prazamarasanimagnAdi athavA samavasaraNa sthitAdi AkRtine ciMtavyA vinA raheto nathI. sthApanA (AkRti) nikSepa : -nAma zabda che ane AkRti artha chearthanI jANakArI vagaranA sUtrane zAstrakAro sUteluM ja (sutta-supta) gaNe che. artha jANyA vinAnuM sUtrAdhyayana paNa maMtrAkSaronI mAphaka phaLa devAvALuM to che ja paNa AtmAnA adhyavasAyo jema jema zubha thAya tema tema nirjarA vadhAre thAya. ane adhyavasAyonuM zubha thavuM te zubha vicArane AdhIna che. zubha vicAronI utpatti ekalA sUtrAdhyayanathI thAya tenA karatAM arthanA vicAra sAthe sutrAdhyanathI ghaNI ja vadhAre thAya te svAbhAvika che. tethI sUtranA uccAraNa sAthe arthanI ane tenA upayoganI ati AvazyakatA rahe che. dravyanikSepa :- dravya arihaMtapaNuM kevala teonI atIta ane anAgata dazAne laIne ja gaNavAmAM Ave che. A ja kAraNathI jina zabdanA nikSepamAM niLA niAnIvA eTale bhAvatIrthaMka2paNAnI avasthAne pAmelA athavA pAmavAvALA jIvone ja atIta ane anAgatakAlanI apekSAe dravyajina tarIke gaNavAmAM AvelA che. bhagavAna zrIRSabhadevathI AraMbhI zrI vardhamAnasvAmI sudhInA covIsa tIrthaMkaro paikI koIpaNa hAla bhavastha nathI eTale ke zarIradhArI nathI. te paikI koIpaNa vartamAnamAM arihaMta nAmakarmane bhogavanAra paNa nathI. te covIseya tIrthaMkaro sarvathA karmathI rahita banIne siddhipadane pAmelA che. vastutaH sarvathA karmathI rahita evA siddha paramAtmA, nAmakarmanA udayathI prApta thatA arihaMtapaNAmAM vartatA hoya tevo vikalpa temanA mATe jo sevavAmAM Ave to te dravyanikSepanI dhAraNA karyA sivAya saMbhavita nathI. jema nAma ane sthApanA (AkRti) nikSepa ArAdhya che tema dravyanikSepa paNa ArAdhya che e vastu to logassasUtra aMge darzAvela nIcenI yuktithI spaSTa rIte pratIta thAya che. Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturvizati-stavanuM rahasya 0601 zrI AdinAtha bhagavAnanI vidyamAna avasthAmAM jayAre sAdhuo Avazyaka kriyA-pratikramaNa kare tyAre paDAvazyaka paikI bIjA Avazyaka caturvizatijinastavanI ArAdhanA karatI veLAe tevIsa tIrthaMkaro to te vakhate thayA na hoya ane bhaviSyamAM thanArA hoya tethI temane te tevIsa tIrthaMkaro dravyajina rUpe che. temanI te kAle te pramANe ArAdhanA karavAmAM AvatI hatI. jo dravyanikSepa mAnavAmAM na Ave to A ArAdhanA ghaTita thaI zake ja nahIM. zrIAdinAtha bhagavaMtanA samayamAM caturvizatijinastavane badale eka jinastava hovuM joIe. ema jo kahevAmAM Ave to zrI ajitanAtha bhagavaMtanA samayamAM dvijinastava hovuM joIe to te pramANe yukti ghaTatI nathI; kAraNa ke zAzvata adhyayanonA pAThomAM leza paNa parAvartananI zakyatAne jaina darzana svIkAratuM nathI. tethI dravyanikSepane ArAdhya mAnavo joIe. bhAva nikSepa - bhAva jinanI vyAkhyA-mAvali samavasarasthAe pramANe che. samavasaraNamAM birAjamAna thaI sAtizaya vANI vaDe dezanA detA jinezvaradeva te bhAvajina che. temanuM sAlaMbana dhyAna nIce pramANe karavuM - sarva prANIone hitakara, jenA zarIrAdi sauMdaryane koI upamA nathI 1. pratimAzataka, pR. 9 2. sarvajagaddhitamanupamamatizayasaMdohamRddhisaMyuktam / dhyeyaM jinendrarUpaM, sadasi gadattatparaM caiva // 1 // siMhAsanopaviSTaM, chatratrayakalpapAdapasyAdhaH / sattvArthasampravRttaM, dezanayA kAnsamatyantam // 2 // AdhInAM paramauSadhamavyAhata makhilasampadAM bIjam / cakrAdilakSaNayutaM, sarvottamapuNyanirmANam // 3 // nirvANasAdhanaM bhuvi, bhavyAnAmagryamatulamAhAtmyam / surasiddhayogivandyaM, vareNyazabdAbhidheyaM ca // 4 // - SoDazaka prakaraNa, (paMcadaza SoDazaka) patra 82 A Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6020 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 evA anupama, ane atizayothI saMpanna, AmarSoSadhi vagere nAnA prakAranI labdhiothI sahita, samavasaraNamAM sAtizaya vANI vaDe dezanA ApatA; devanirmita siMhAsana upara birAjamAna, chatratraya ane azokavRkSa nIce rahelA, dezanA dvArA sarva sattvonA parama artha-mokSa mATe pravRtta, atyaMta manohara, zArIrika ane mAnasika pIDAonuM parama auSadha, sarva saMpattionuM anupahata-avadhya-bIja, cakrAdi lakSaNothI yukta, sarvottama puNyanA paramANuothI banelA pRthvI para bhavyone mATe nirvANanuM parama sAdhana, asAdhAraNa mAhAsyavALA, devo ane siddhayogIo(vidyAmaMtrAdi siddho)ne paNa vaMdanIya ane vareNya zabda vaDe vA evA zrI jinendranA rUpanuM (vidhipUrvaka) dhyAna karavuM (e sAlaMbana yoga che) jinezvaro svayaM nAma-sthApanA-dravya ane bhAvasvarUpa hovAthI temanI sthApanA mAnasapratyakSa thavAthI ke tenuM darzana karavAthI temanI bhAvadazAnuM smaraNa thAya che ane te dvArA AtmAne temanA guNonuM smaraNa thAya che. bhagavaMtanAM nAma, sthApanA tathA dravya-A traNeya nikSepo bhAva ahita sAthe abhedabuddhi karavAmAM kAraNa che ane A prakAra zuddha hRdayavALA mahAtmAone zAstrathI ISTa che ane anubhavathI daSTa che. upara pramANe zuddha praNidhAna dharIne arihaMtonuM kIrtana ane vaMdana je ArAdhaka kare te parama AnaMda pAme ane tenI stavanA saphaLa thAya.' arthAdhikAra-logassa sUtrano arvAdhikAra sabhUta guNotkIrtana che. A viSayane jarA vizadatAthI vicArIe. guNAnurAga :- jemAM svatva ane svasaMbaMdhitvano praveza na hoya, 1. zAMtisvarUpa eha bhAvaze, je dharI zuddha praNidhAna re; AnaMdaghana pada pAmaze, te leze bahumAna re.......zAMtijina -(AnaMdaghanajI kRta stavana) 2. Avassagassa NaM ime atthAhigArA bhavaMti / taM jahA-sAvajja-joga-viraI, ukkittaNa guNavao a paDivattI / -aNuogadArasutta (sUtra 58) Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturvizati-stavanuM rahasya 0603 tevI rIte guNonI je prazaMsA ane tevA guNo upara je rAga te ja kharekhara guNa-prazaMsA ane guNAnurAga hoI rAga svarUpa chatAM bhaktirAga ja gaNAya che, te neharAga kahevAto nathI. tethI teno saMbaMdha nirjarA sAthe che. anAdikALathI sUkSma nigodamAM rahelo jIva potAnI bhAvasthitino paripAka thavAnA yoge sUkSma nigodamAMthI bahAra nIkaLe che tyAre temAM karmano kSayopazama ke evAM koI kAraNo kAMI bhAga bhajavatAM nathI. mAtra bhavasthiti-kALalabdhi ja bhAga bhajave che. tyAMthI bahAra nIkaLyA pachI yathApravRttikaraNanA yoge karmono je kSayopazama te kare che tenA karatAM guNaprApti dvArAe thato karmono kSayopazama adhika ane vaizistrapUrNa hoya che. guNAnurAga vinA guNaprApti saMbhavatI nathI. eTale guNaprAptinuM mukhya kAraNa guNAnurAga che. guNAnurAga e AtmAnI unnatinuM sopAna che. guNAnurAga hoya tyAM guNaprazaMsA svayameva Ave che. AvI guNaprazaMsAnesadbhUta guNonI prazaMsAne darzAvatuM sUtra to logassasUtra che ane tethI ja teno arvAdhikAra sabhUtaguNotkIrtana che, ema jaNAvyuM che. je koI sarvaguNothI adhika hoya tenuM ja guNotkIrtana thAya ane tevA koI paNa AtmAo A vizvamAM hoya to te zrI tIrthakara bhagavaMto ja che. tenAM kAraNono nirdeza karatAM darzAvyuM che ke 1. pradhAna rIte karmakSayanuM kAraNa hovAthI-arihaMta bhagavaMto lakSadutAzana rUpe khavAyA che. temane bhAvapUrvaka karAyelo namaskAra jIvane saMsArasAgarathI tAre che. ema zAstromAM aneka sthaLe kahevAmAM AvyuM che. - 2. prApta thayela bodhinI vizuddhimAM hetu hovAthI-bodhi te samyagdarzana che. samyagdarzana e ja mokSamArganuM mULa che. samyagdarzanathI ja mokSanI prAptinA AMtarAno niyama thaI zake che ane tethI ja samyagdarzanane dharmanAM mULa, vAra, pratiSThAna, AdhAra, bhAjana ane nidhi tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. samyagdarzanavALAne ja mokSamArganI apekSAe dekhanAra tarIke gaNavAmAM Ave che. jo samyagdarzana na hoya to ArAdhakapaNAnI dRSTie tene AMdhaLo gaNavAmAM Ave che paNa te samyagdarzana Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6040 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 jIvAdi tattvonA heya, jJeya ane upAdeyapaNAnA nizcayarUpa hoya che. nAmasmaraNanI upAdeya bhaktithI ArAdhakanI bodhisamaya jatAM uttarottara vizuddhatA pAme che. 3. bhavAMtaramAM bodhino lAbha karAvanAra hovAthI bhavAMtaramAM paNa bodhinI vizuddhinI kramika unnati cAlyA kare che te unnati parama dazAe pahoMce to ja mokSa siddha thAya. 4. sAvagha yogonI viratinA upadezakapaNAne lIdhe upakArI hovAthI-jagatanA tamAma jIvonuM hita icchI temane AtmakalyANano sAco rasto batAvavo e kArya to koI virala vibhUtio vaDe ja-jagadguruo vaDe ja karI zakAya che. tevA jagadguruo zrI arihaMta paramAtmAo ja-covIsa tIrthaMkara bhagavaMto ja-che. mATe ja logassa sUtramAM arihaMta bhagavaMtonuM ja guNotkIrtana karavAmAM AvyuM che. guNotkIrtana e guNAnurAga hovAthI guNanI prAptinuM kAraNa bane che. jainetara graMthomAM paNa kahevAmAM AvyuM che ke vande tadguNa bhavyayebhagavaMtanA guNo mane prApta thAya te mATe vaMdana karuM chuM. guNano anurAga guNI dvArA ja darzAvI zakAya che. guNInuM pratyakSadarzana eTaluM badhuM upayogI nIvaDe che ke svataMtra rIte tenuM grahaNa, tene vaMdana, tene namaskAra, tenI paryupAsanA e badhuM tenA pratyakSapaNAne lIdhe ja thaI zake che. samyagdarzanAdi dharma arihaMta bhagavaMtamAM saMpUrNapaNe che . samyagdarzana, samyagnAna ane samyakcAritra-e traNa AtmAnA svAbhAvika guNo che. tethI te traNe guNo kSAyikasamyaktva, kSAyika jJAna ane kSAyikacAritra vItarAgapaNe sarva karmano kSaya karI teo siddha dazA meLave to tyAM paNa rahe che. logassa sUtranuM baMdhAraNa-A stava sAta gAthAnuM che. tenA traNa khaMDa che. pahelI gAthAno pahelo khaMDa je siloga chaMdamAM che, te pratijJAno nirdeza kare che. bIjI, trIjI ane cothI gAthAno bIjo khaMDa je gAhA chaMdamAM che Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturvizati-stavanuM rahasya 7 605 temAM caturvizatijinanAmasmaraNa tathA vaMdanA che. pAMcamI, chaThThI ane sAtamI gAthAno trIjo khaMDa je paNa gAhA chaMdamAM che tene zrI subodhAsAmAcArImAM praNidhAna-gAthA-trika kahevAmAM Avela che. pahelI gAthA-arihaMta bhagavaMtanAM cAra vizeSaNo ane api zabda mUkavAthI airavata tathA mahAvideha Adi kSetromAM thayelA arihaMto grahaNa thAya che. ttimAMMthI nAmasmaraNanI pratijJAno nirdeza paNa ahIM maLe che. bIjI, trIjI ane cothI gAthA-vartamAna covIsInAM nAmo ahIM ApavAmAM AvyAM che ane temane vaMdanA-bhAvavaMdanA karavAmAM AvI che. te bhAvavaMdanAnA prakAranI vicAraNA karIzuM. bhAvavaMdanA :- tenAM mukhya lakSaNo nIce pramANe che :- (1) kriyAmAM (smaraNamAM) satata upayoga, lakSya ke sAvadhAnI. lAgaNI. (2) stava ke sUtrano uccAra karatAM tenA arthanI vicAraNA. (3) ArAdhya arihaMtadeva pratye bahumAna. (4) vaMdananI kriyA karavAnI taka maLavA badala hRdayamAM AnaMdanI (5) bhavabhramaNano bhaya ke nirveda. tAtparya e che ke logassa sUtranuM smaraNa jyAre cAlatuM hoya tyAre te sivAyanA anya koI vicAramAM manane javA na detAM tenI (smaraNa) kriyA, tenA varNo (zabdo), tenI arthavicAraNA ane teno mukhya viSaya jera arihaMtadeva tenA para ja manane ekAgra karavuM. 1. nAmArihaMtatthae AIe aTThamaM tao paDhamasilogassa paDhamA vAyaNA dijjai tao paMcavIsa AyaMbilANi bArasahiM gaehi gAhAtigassa bIyA vAyaNA dijjai, puNo'vi terasahiM gaehiM paNihANagAhAtigassa taiyA vAyaNA 5. paMcamassa vihI. -subodhA sAmAcArI, patra pa. A. 2. juo vaidika padAnukramakoSamAM zabda artha, arhat, vi. Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 606 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 1upara darzAvelAM lakSaNothI viparIta hoya te dravyavaMdanA kahevAya. kSAyopazamikabhAva vaDe parama AdarathI karavAmAM AveluM vaMdana zubhabhAvanI vRddhi karanAruM che. vaMdanA te anAdibhavathI thatI Ave che, mATe sujJa puruSoe have evI vaMdanA karavI ke je mokSane meLavavAmAM ananyakAraNabhUta hoya. zuddha bhAvavaMdanAnA yoge jIvane ardhapudgala parAvartanathI adhika saMsArabhramaNa rahetuM nathI. sadbhAva mAtrathI mokSa prApta thato nathI. paraMtu te pramANe bhAvazuddhine mATe prayatna karavo joIe. zuddha bhAva ane zuddha varSoccArapUrvaka artha-ciMtanAdi vaDe karAtI vaMdanA yathodita guNavALI hoIne nizcaye mokSaphaLane Ape che ja. pAMcamI, chaThThI, sAtamI gAthA : A gAthAone praNidhAna-gAthAtrikarUpe darzAvavAmAM AvI che. mananI viziSTa ekAgratA, prazasta avadhAna ke dRDha adhyavasAyone praNidhAna kahevAmAM Ave che. praNidhAna, dRDha adhyavasAya ke mananI sthiratAeka arthavALA zabdo che. kahyuM che ke : vizuddha bhAvanA sAre tadarthArpitamAnasam / yathAzakti kriyAliGgaM praNidhAnaM munirjagau // bhAvArtha :- je vizuddha bhAvanAthI pradhAna che, jemAM mana tenA (vItarAganA) arthamAM (viSayamAM) arpita thayela che tathA zakti mujaba kriyAcihnathI je yukta che te praNidhAna kahevAya che. hRdayagata prazasta bhAvanAo A traNa gAthAmAM bhaktipUrvaka pradarzita 1. liMgA Na tie bhAvo, Na tayatthAloyaNaM Na guNarAgo / No vimhao Na bhavabhaya-miya vaccAso ya dohaMpi // 9 // -paMcAzaka prakaraNa (tRtIya paMcAzaka) gAthA 9 Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturvizati-stavanuM rahasya 0607 karavAmAM AvI che. tethI A gAthAone praNidhAna-gAthA-trika kahevAmAM Ave che. hRdayagata bhAvone prakaTa karavA mATe thima zabda dvArA jinavaronuM (abhimukha bhAvathI khavAyelA evo artha karIne) saMnidhAna karavAmAM AvyuM che, arthAta caturvizati jinavarone buddhinI samIpa lAvavAno prayatna karavAmAM Avyo che. pAMcamI gAthAmAM paramAtmA prasanna thAo evI stuti che. chaThThI gAthAmAM ArogyAdinI yAcanA che. vastutaH vijJaparaMparAno jaya karavAnuM sAmarthya pragaTe tevI abhilASA temAM rahelI che. kevaLajJAnanA prakAzapUrvakanA vacanarUpI dIpakathI udyota karavAnA svabhAvavALA-e prakAre jemane zarUAtamAM stavyA hatA temanA vize mananI viziSTa ekAgratApUrvaka anuciMtana karatAM teo tejanA mahAaMbArasvarUpa avabhAsamAna thAya che. 1 pahelAM, aneka caMdro karatAM vadhAre nirmala jyotasvarUpa, je pachI aneka sUryo karatAM vadhAre tejomaya ane jAjavalyamAna svarUpa, ane tyArapachI akathya AnaMdanA mahAsAgara svarUpa jethI teo svayaMbhUramaNa samudrathI paNa vadhAre gaMbhIra, jaNAya che. A pramANe praNidhAna, pravRtti ane vidhvajaya thatAM iSTa phaLanI siddhi thAya che ane te thatAM viniyoga sulabha bane che. prastutamAM sAtamI 2. mAtmazuM caitnIvaya-prakAzava... ... 2. jyoti: paraM parastIta, tamaso .... 3. AtyivarNamamai, ... ... 4. timitatarodhasamam ... ..... SoDazaka prakaraNa, (paMcadazaSoDazaka) gAthA 12thI 15 5. praNidhi pravRtti vighnajaya-siddhi viniyogabhedataH prAyaH / dharmajJairAkhyAtaH, zubhAzayaH paJcadhA'tra vidhau // 6 / / -SoDazaka prakaraNa, (tRtIya SoDazaka) Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6080zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIka-1 gAthAmAM siddha siddhi mama dvitaMtu zabdothI ISTa phaLanI siddhi mATenI manaDakAmanA vyakta karavAmAM AvI che. bhakti, jJAnanI pUrvabhUmikA-bhakti vinA mukti nahi e uktino artha bhakti sivAyanAM anya sAdhanono niSedha karavAno nathI, paNa bhaktinuM sAmarthya prakaTa karavAno che. nirgatha-pravacanamAM kahyuM che ke bhattIe jiNavarANaM, paramAe khINa-pijja-dosANaM / Arogga-bohilAbhaM, samAhi-maraNaM ca pAveMti // -uttarAdhyayanasUtra. zAM. TIkA adhyayana -29. kiIrtananuM mukhya lakSaNa-bhagavAnanA bAhya ane AMtarika guNonuM varNana karavuM e kIrtananuM mukhya lakSaNa che. sUri-puraMdara-zrI haribhadrasUrie caturtha paMcAlakamAM kahyuM che ke : sArA puNa u thui-thottA, gaMbhIrapayattha-viraDyA je / sabbhUyaguNukkittaNarUvA khalu te jiNANaM tu // 24 // je, gaMbhIra pado ane artha vaDe racAyelAM hoya tathA zrI jinezvaradevonA yathArtha guNonAM kIrtanarUpa hoya, te ja stuti-stotro (stavana) uttama jANavAM. tesiM atthAhigame, NiyameNaM hoi kusala-pariNAmo / suMdarabhAvA tersi, iyarammi vi rayaNa-NAeNa // 25 // te sArabhUta stuti-stotronA arthAvabodhathI kalyANakArI adhyavasAyo jarUra jAge che ane tenA suMdara bhAvathI artha na samajanAra itara janamAM paNa ratnanA dRSTAMta pramANe kuzala pariNAma thAya che. ratnanuM dRSTAMta temaNe nIce mujaba samajAvyuM che :jara-samaNAI rayaNA, aNNAya-guNA vi te samiti jahA / kamma-jjArAi thuimAiyA vi taha bhAvarayaNA u // 26 // Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturvizati-stavanuM rahasya 608 rogI janoe jenA guNa jANyA nathI, tevAM ratno, jema rogInA vara, zULa pramukha rogone zamAve che, tema pUrvokta prazasta bhAvaracanAvALAM ajJAta-guNavALAM stuta-stotrarUpa bhAvaratno paNa karma-javara vagerene zamAve che. upasaMhAra caturviMzati-stavanuM rahasya agAdha che ane te vaikharI vANIthI pUrNa rIte samajAvI zakAya tema nathI. chatAM mumukSu AtmAo A bIjA AvazyakanuM rahasya samajavA mATe prayatnazIla thAya te uddezathI ATalI vicAraNA karelI che. te parathI vizeSajJa temAM vizeSa rIte pravRtta thAya ane sAmAnya manuSyo tenI vAstavika gaMbhIratAne pichAnI temAM vIryollAsa kare, e ja abhyarthanA. 5.-1-39 Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa cothuM zrI haribhadrasUri-viracita jinacaityano vaMdana-vidhi [paMcAzaka trIjuM paramatattvajJa yAkinImahattarA-dharmasUnu sUri-puraMdara zrIharibhadrasUrie vividha graMthonI racanA karIne vizva para mahAna upakAra karyo che. A graMthomAM temaNe yoga, adhyAtma, tattvajJAna, nyAya ane anuSThAna vagerenuM rahasya ghaNI ja khUbIthI yuktipUrvaka samajAvyuM che. e graMtho paikIno eka graMtha paMcAzaka che ke jenI aMdara zrAvaka-dharma, dIkSA, pUjA, caitya-vaMdana Adi mahattvanA viSayo upara pacAsa pacAsa gAthAmAM atimArmika vivecana karavAmAM AvyuM che. A paMcAzako paikI trIjuM paMcAzaka caityavaMdananI vidhine lagatuM che, je ahIM prastuta jANIne, mULa tathA bhASAMtara sAthe ApavAmAM AvyuM che. AzA che ke tenA paThana-pAThanathI sahu koIne caityavaMdananI apUrva zaktinuM bhAna thaze ane have pachI teno vidhi zuddhi-pUrvaka karavA tarapha pUratuM dhyAna apAze. namiUNa vaddhamANaM, sammaM vocchAmi vaMdaNa-vihANaM / ukosAi-tibheyaM muddA-viNNAsa-parisuddhaM // 1 // zrI vardhamAnasvAmIne samyagU bhAvapUrvaka namaskAra karIne utkRSTa, madhyama, ane jaghanya e traNa bhedovALuM tathA aMgavinyAsa-lakSaNarUpa mudrAthI vizuddha evuM caityavaMdanavidhinuM svarUpa huM saMkSepathI kahuM chuM. 1. NavakAreNa jahaNNA, daMDagathui-juyala majjhimA NeyA / saMpuNNA ukkosA, vihiNA khalu vaMdaNA tivihA // 2 // namaskAra vaDe jaghanyA, daMDaka ane stuti-yugala vaDe madhyamA tathA saMpUrNa vidhi vaDe utkRSTa, ema vaMdanA traNa prakAranI che. namaskAra zabdathI ahIM mAtra namaskArarUpa TUMkI stuti samajavAnI Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina-caityano vaMdana-vidhi 7 611 che. jema ke : siddhamarUvamaNidiyamaNavajjamacvayaM vIraM / paLamAmi sayata-tiuvaLa-mathaya-cUDALi sirasA // siddha, arUpI, agocara, anavadya-pavitra, sthira svabhAvavALA ane samagra traNa bhuvananA mastakanA cUDAmaNi jevA zrImahAvIrasvAmIne huM mastaka vaDe namaskAra karuM chuM. (daMDaka eTale arihaMta-ceIANaM Adi sUtro, stuti prasiddha che. tenuM yugala eTale daMDaka ane stutinuM yugala. saMpUrNa vidhi eTale pAMca abhigama sAcavavApUrvaka, traNa pradakSiNA-yukta pUjA karyA bAda pAMca prasiddha daMDako, traNa stuti ane jayavIyarAya Adi praNidhAnatrikano pATha bolavo te.) 2. ahavA vi bhAvabheyA, ogheNa apuNabaMdhagAINa / savvA vi tihA NeyA, sesANamimI Na jaM samae // 3 // athavA to sAmAnya rIte apunarbaMdhaka vagere yogya jIvonA pariNAma-vizeSa ke guNasthAnaka-vizeSathI sarva caityavaMdanA jadhanyAdi traNa prakAre jANavI, kAraNa ke bAkInA jIvone A prakAranI vaMdanA hotI nathI. apunarbaMdhaka vagere zabdathI apunarbaMdhaka, avirata samyagdaSTi ane virativaMta samajavA. temAM apunarbaMdhakane dhanya vaMdanA hoya, avirata samyagdaSTine madhyama vaMdanA hoya ane virativaMtane utkRSTavaMdanA hoya. vaMdanAnA A traNa 3. prakAranA adhikArIono paricaya AgalI gAthAmAM Apelo che. pAvaM Na tivvabhAvA kuNai, Na bahu maNNaI bhavaM ghoraM / uciya - ThiI ca sevai, savvattha vi apuNabaMdhoti // 4 // je tIvra adhyavasAyo vaDe pApakarma kare nahi, bhayaMkara bhava-sAgarane sAro gaNe nahi tathA sarvatra ucita maryAdAnuM pAlana kare, tene apunabaMdhaka jANavo. 4 sussUsa dhammarAo, gurudevANaM jahA samAhIe / veyAvacce Niyamo, sammaddiTThissa liMgAI // 5 // zAstra-zravaNanI tIvra icchA, dharmane vize atyaMta rAga ane yathA Jain Educagernational Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6120zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 samAdhi yathAzakti guru ane devanI sevA karavAno niyama, e samyagdaSTinAM lakSaNo che. pa. maggANusAri saDDho, paNNavaNijjo kiyAparo ceva / guNarAgI sakkAraMbha-saMgao taha ya cArittI // 6 // te ja rIte cAritrI eTale virativaMta, mArgAnusArI, zraddhAvaMta, saralatAthI samaje tevo, svadharmakriyAmAM sAvadhAna, saguNano anurAgI ane zakaya anuSThAnamAM ALasa vagarano hoya che. 6. ete ahigAriNo iha, Na u sesA davvao vi jaM esA / iyarIe joggayAe, sesANa u appahANa tti // 7 // A apunabaMdhaka, samyagRSTi ane virativaMta jIvo ahIM vaMdanAnA adhikArI che, paNa bIjA nathI. dravyathI paNa A vaMdanAnI yogyatA teone ja hoya che, apunabaMdhakAdi sivAyanA jIvone apradhAna dravyavaMdanA hoya che. 7. Na ya apuNabaMdhayAo, pareNa iha joggayA vi jutta tti / Na ya Na pareNa vi esA, jamabhavvANaM pi NihiTThA // 8 // apunabaMdhaka sivAyanA bIjA jIvone (sakRta baMdhaka, dvibaMdhaka, mithyAdaSTi vagerene) bhAvavaMdanA saMbaMdhI yogyatA paNa ghaTatI nathI, kAraNa ke dravyavaMdanA to abhavya jIvone paNa hoya che. 8. liMgA Na tie bhAvo, Na tayatthAloyaNaM Na guNarAgo / No vimhao Na bhava-bhayamiya vaccAso ya doNhaM pi // 9 // vaMdanAnAM lakSaNo A pramANe samajavAM. jemAM upayoga na hoya, jemAM caityavaMdananA arthanI vicAraNA na hoya, jemAM vaMdanane yogya arihaMtAdikanA guNo pratye bahumAna na hoya, jemAM vaMdanano avasara maLavA badala cittane pramoda na hoya ane jemAM bhava-bhramaNano bhaya spaSTa rIte vyakta thato na hoya te dravyavaMdanA jANavI tathA tethI viparIta lakSaNovALI bhAva-vaMdanA jANavI. tAtparya ke bhAva-vaMdanAnAM mukhya lakSaNo pAMca che. (1) kriyAmAM satata upayoga, lakSya ke sAvadhAnI. (2) stuti, stotra ke sUtrano Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina-caityano vaMdana-vidhi 0613 uccAra karatAM tenA arthanI vicAraNA. (3) ArAdhya arihaMtadeva pratye bahumAna. (4) vaMdananI kriyA karavAnI taka maLavA badala hRdayamAM AnaMdanI lAgaNI ane (5) bhava-bhramaNano bhaya ke nirveda. 9. velAi vihANaMmi ya, taggaya-cittAiNA ya viNNeo / tavvuDvibhAva-bhAvehi, taha ya davveyara-viseso // 10 // velA vaMdana, targata cittAdi ane bhAva-vRddhi Adi jemAM hoya te dravyathI itara eTale bhAva-vaMdanA jANavI. 10. sai saMjAo bhAvo, pAyaM bhAvaMtaraM jao kuNai / tA eyamettha pavaraM, liMgaM sai bhAva-vuDDI tu // 11 // eka vAra utpanna thayelo zubha bhAva prAyaH bIjA zubha bhAvane utpanna kare che, tethI koI paNa prakAre zubha bhAvane utpanna karavA mATe prayatna karavo. te ja bhAva-vaMdanAnuM zreSTha lakSaNa che. 11. amae deha-gae jaha, apariNayammi vi subhA u bhAva tti / taha mokkha-heu amae, aNNehi vi haMdi NihiTThA // 12 // jema zarIramAM saMcareluM amRta dhAturUpe pariNamyuM na hoya to paNa te sukhadAyI ja thAya che, tema mokSanA heturUpa bhAva-amRta hRdayamAM utpanna thavAthI te sukhadAyI ja thAya che. Ama (pataMjali Adi) bIjAoe paNa kahyuM che. 12. maMtAi-vihANammi vi, jAyai kallANiNo tahiM jatto / etto'dhigabhAvAo, bhavvassa imIe ahigo tti // 13 // kalyANanA arthIno maMtrAdi-vidhAnamAM paNa prayatna hoya che, to tethI adhika phaLa ApanAra caityavaMdanAne vize bhavya jIvano adhika prayatna hovo joIe. 13. eIe paramasiddhI, jAyai jatto daDhaM tao ahigA / jattammi vi ahigattaM, bhavvasseyANusAreNa // 14 // maMtrAdi vaDe sAmAnya siddhio prApta thAya che, jyAre caityavaMdanA vaDe parama siddhi (mokSa) prApta thAya che, e vAtano khyAla karIne bhavya jIvoe Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 614 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 caityavaMdanAmAM ghaNo vadhAre prayatna karavo joIe. 14. pAyaM imI jatte, Na hoi ihalogiyA vi hANi tti / Niruvakkama - bhAvAo, bhAvo vi hu tIi cheyakaro // 15 // AmAM yatna karavAthI prAyaH ihalaukika hAni nathI, tema chatAM pUrvanA nirupakrama karma vaDe hAni thAya to caityavaMdanAnA bhAva vaDe tenA anubaMdhano cheda thAya che. 15 mokkhaddha- -tuna-phaLa, yaM te sekSamALa vipattinuM ! bhAveyavvamiNaM khalu, sammaM ti kayaM pasaMgeNaM // 16 // A bhAvavaMdana mokSamArgamAM pravRtti karanArane karma ke kaSAyarUpa corAdikanA upadravathI bacavA mATe durga jevuM che. anya darzanakAroe paNa tene e prakAranuM kaheluM che; tethI tenA para sArI rIte vicAra karavo eTale e saMbaMdhI vadhAre ullekha karavAthI saryuM. 16. paMcaMgo paNivAo, thaya- pADho hoi jogamuddAe / vaMdaNa jiNamuddAe, paNihANaM muttasuttIe // 17 // paMcAMga praNipAtavALo zakrastavano pATha yogamudrAe bolavo, vaMdana jinamudrA vaDe karavuM ane praNidhAna muktAzaktimudrA vaDe karavuM (zakrastavamAM Adi ane aMtabhAge paMcAMgamudrA vaDe praNipAta eTale namaskAra karavo te paMcAMga-praNipAta. vaMdana zabdathI ahIM arihaMta-ceIyANaM Adi jinabiMbanI stavanArUpa daMDakapATho samajavA. praNidhAna eTale zubhArtha-prArthanA AdirUpa cittanI viziSTa ekAgratA. te jaya vIyarAya ityAdi pATharUpa samajavI.) 17. do jANU doNi karA, paMcamagaM hoi uttamaMgaM tu / sammaM saMpaNivAo, Neo paMcaMga-paNivAo // 18 // be DhIMcaNa, be .hAtha ane pAMcamuM mastaka, e pAMca aMgo samyag bhaktithI pRthvI upara lagADavAM, te paMcAga-praNipAta jAmavo. 18. Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinacaityano vaMdana-vidhi 0615 aNNoNNantari aMguli-kosAkArehi~ dohi~ itthehiM / piTTovari koppara-saMThiehi~ taha jogamudda tti // 19 // mAMhomAMhe dasa AMgaLIo AMtarI, kamaLanA doDAnA AkAre baMne hAtho rAkhI, peTa upara hAthanI koNIo sthApavI, te yogamudrA kahevAya che. 19. cattAri aMgulAI, purao UNAi~ jattha pacchimao / pAyANaM ussaggo, esA puNa hoi jiNamuddA // 20 // AgaLanA bhAgamAM cAra aMgula jeTalA pahoLA ane pAchaLanA bhAgamAM tethI kaMIka ochA pahoLA be paga rAkhI kAyotsarga karavAthI jinamudrA thAya che. 20. muttAsuttI muddA, samA jahiM do vi gabbhiyA hatthA / te puNa lalADadese, laggA aNNe alagga tti // 21 // mAMhomAMhe AMgaLIo AMtarI na hoya evA be hAtha polA rAkhI lalATe lagADavA, te muktAzukti mudrA che. keTalAka AcAryanA mate A mudrA vakhate upara mujabanA hAtha lalATe lagADavAnI jarUra nathI. 21. savvattha vi paNihANaM, taggayA-kiriya-bhihANavanna(nne sa / atthe visae ya tahA, didruto chitrajAlAe // 22 // caityavaMdananI vidhimAM je je kriyAo karavAnI che, tathA je je sUtro ane varSono uccAra karavAno che te badhAnA artha ane viSayamAM chinnavAlAnI mAphaka satata upayoga hovo ghaTe che. (kriyA zabdathI mudrA, vinyAsa, bhUmi-pramAna, kAyotsarga Adi kriyAo samajavI. sUtra zabdathI zastava, arihaMta-ceIyANa Adi sUtro samajavAM. varNa eTale akSara. sUtrono uccAra vAkyanA dhoraNe ane temAMnA pratyeka akSarano uccAra varNanA dhoraNe spaSTa ane zuddha karavo. te uccAra karatI vakhate teno artha zuM thAya che ane te kayA viSayane anulakSIne thAya che, tenA upara paNa saMpUrNa lakSya rAkhavuM. koIne prazna thAya ke uccAra karavo ane tenA artha ane viSaya upara paNa lakSya rAkhavuM, te baMne ekIsAthe kema banI zake ? teno khulAso Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 616 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 karatAM jaNAvyuM che ke-je rIte iMdhanamAM rahelI agnijavAlA tUTI javA chatAM teno saMbaMdha mULa javAlA sAthe rahelo hoya che, te rIte AtmAno mukhya upayoga kriyA ane sUtroccAramAM hovA chatAM te chinna jvAlAnI mAphaka artha ane viSayamAM paNa saMbhave che.) 22. Na ya tattha vi tadaNUNaM, haMdi abhAvo Na ovalaMbho vi / cittassa vi viNNeo, evaM sesovaogesu // 23 // jvAlAno uccheda hoya tyAre paNa anya pariNAmane pAmelA evA jvAlA-pugalonI sattA to hoya ja che, nahi to vAlAnI prApti thAya nahi. te rIte arthAdikamAM prakaTa upayoga na hoya to paNa tyAM sAmAnya upayoga saMbhave che. tAtparya ke caityavaMdananI kriyA jyAre cAlatI hoya, tyAre te sivAyanA anya koI vicAramAM manane javA na detAM tenI kriyA, tenAM sUtro, tenI artha-vicAraNA ane teno mukhya viSaya je arihaMta, tenA para ja manane ekAgra karavuM.) 23. khAovasamigabhAve, daDha-jatta-kayaM suhaM aNuTThANaM / / parivaDiyaM pi hu jAyai, puNo vi tabbhAva-vuddhikaraM // 24 // kSAyopathamika bhAva vaDe parama AdarathI karavAmAM AveluM caityavaMdanarUpa zubha anuSThAna tathAvidha karmadoSathI kadAca tUTI jAya, to paNa te zubhabhAvanI vRddhi karanAruM che. 24. aNuhava-siddhaM eyaM, pAyaM taha joga-bhAviya-maINaM / sammamavadhAriyavvaM, buhehiM loguttama-maIe // 25 // A vAta yogakriyAmAM bhAvita mativALAone prAyaH anubhavasiddha hoya che, tethI buddhivaMta janoe caityavaMdanAne jina-pravacana anusAra samyagu rIte avadhAravI joIe. 25. jiNNAssA vi hu etthaM, liMgaM eyAi haMdi suddhAe / NevvANaMga-nimittaM, siddhA esA tayatthINaM // 26 // S SS (kSAyopathamika bhAvanI jema) jijJAsA paNa ahIM zuddha caityavaMdananAnuM lakSaNa che. A jijJAsA nirvANanA Icchukone mATe Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinacaityano vaMdana-vidhi 0 617 samyajJAnanA kAraNarUpe prasiddha che. 26. dhii-saddhA-suha-vividisa-bheyA jaM pAyaso u joNi tti / saNNANAdudayammi, paiTThiyA jogasatthesu // 27 // dhRti-cittasvAthya, zraddhA-tattvaruci, sukhA-viziSTa AlhAda ane vividiSA-jijJAsA e samyagUjJAnano abhyadaya thavAmAM kAraNabhUta che, ema yogazAstromAM siddha karI batAvyuM che. 27. paDhamakaraNovari tahA, aNahiNiviTThANa saMgayA esA / tivihaM ca siddhameyaM, payarDa samae jao bhaNiyaM // 28 // yathApravRttikaraNane vaTAvI gayelA jIvo je kadAgrahathI rahita hoya che, teo A zuddha caityavaMdanAnA adhikArI che. karaNa traNa prakAranAM che, evuM zAstramAM prakaTapaNe kahyuM che. 28. karaNaM ahApavattaM, apuvvamaNiyaTTi ceva bhavvANaM / iyaresiM paDhamaM ciya, bhaNNai karaNa tti pariNAmo // 29 // karaNa traNa che : (1) yathApravRtta, (2) apUrva ane (3) anivRtti. temAM bIjuM ane trIjuM karaNa kevaLa bhavyajanone ja prApta thAya che. jIvanA adhyavasAya-vizeSane zAstrakAro karaNa kahe che. 29. jA gaMThI tA paDhama, gaMThi samaicchao bhave bIyaM / aNiyaTTIkaraNaM puNa, sammatta-purakkhaDe jIve // 30 // (nibiDa rAga-dveSanA pariNAmarUpa) graMthi-pradeze pahoMcatAM sudhI prathama karaNa hoya che; ukta graMthino bheda karatI vakhate bIjuM karaNa prApta hoya che. graMthibheda karyA pachI ane samyakta prApta karatAM pahelAM trIjuM anivRttikaraNa prApta thAya che. 30. itto u vibhAgAu, aNAdibhava-davvaliMgao ceva / NiuNaM NirUviyavvA, esA jaha mokkhaheu tti // 31 // yathApravRttikaraNane vaTAvI gayelA jIvo je kadAgraharahita hoya che te zuddha caityavaMdanAnA adhikArI che ema je kahyuM che te A vibhAga mujaba samajavuM. dravyalakSaNA vaMdanA to anAdibhavathI thatI Ave che, mATe sujJa Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 618 7 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 puruSoe have evI vaMdanA karavI ke je mokSane meLavavAmAM ananya kAraNabhUta thAya. 31. No bhAvao imIe, paro vi hu avaDapoggalA ahigo / saMsAro jIvANaM, haMdi pasiddhaM jiNamayammi // 32 // jinamatamAM e vAta prasiddha che ke zuddha bhAvavaMdanAnA yoge jIvane ardhapudgala-parAvartanathI adhika saMsArabhramaNa rahetuM nathI. 32. iya taMtajuttio khalu, NirUviyavvA buherhi esa ti / Na hu sattAmetteNaM, imIe iha hoi NevvANaM // 33 // A pramANe zAstrayuktithI buddhivaMta janoe A caityavaMdanAno sArI rIte vicAra karavo, ane mAtra caityavaMdanAnI sattAthI eTale sadbhAva mAtrathI-mokSa prApta thato nathI; paraMtu te pramANe bhAvazuddhi paNa joIe che, tethI bhAvazuddhine mATe prayatna karavo. 33. kiMceha ccheya-kUDaga- rUvagaNAyaM bhaNaMti samayaviU / taMtasu cittabheyaM taM pi hu paribhAvaNIyaM tu // 34 // ? vaLI Avazyaka-niryukti-pramukha zAstromAM siddhAMtanA jANa puruSo cAra prakAranA sAcA-khoTA rUpiyAnuM dRSTAMta Ape che, te ahIM caityavaMdananA prasaMge sArI rIte vicAravA yogya ja che. 34. davveNaM TaMkeNa ya, jutto ccheo hu rUvago hoi / Ta-viddo dve, vi La hatu AMto tti rU jemAM sonuM-rUpuM vagere sAcuM ane chApa paNa sAcI te rUpiyo sAco samajavo. jemAM chApa kharI na hoya ane sonuM-rUpuM sAcuM hoya te rUpiyo sarvathA sAco na hovA chatAM dravyathI sAco samajavo. 35. addavve TaMkeNa vi, kUDo teNa vi viNA u muddati / phalametto evaM ciya, muddhA payAraNaM mottuM // 36 // sonuM-rUpuM vagere khoTuM chatAM upara chApa sAcI hoya to te rUpiyo khoTo ja jANavo ane chApa paNa khoTI hoya to kahevuM ja zuM ? arthAt te taddana khoTo samajavo. AvA khoTA rUpiyA jevI kriyAonuM phaLa mugdhajanone Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinacaityano vaMdana-vidhi 0619 chetaravA sivAya bIjuM zuM hoI zake ? 36. taM puNa aNatthaphaladaM, hAhigayaM jamaNuvaogi tti / Aya-gayaM ciya etyaM, ciMtijjai samaya-parisuddhaM // 37 // trIjA, cothA prakAramAM jaNAveluM mugdhajanone chetaravArUpa anarthakArI phaLa A sthaLe anupayogI hovAthI jaNAvyuM nathI. jyAre pahelA ane bIjA prakAramAM jaNAvelA anuSThAnanuM phaLa uttama hovAthI teno vicAra AgamAnusAra karavo. 37. bhAveNaM vaNNAdihiM, ceva suddhehiM vaMdaNA ccheyA / mokkhaphala cciya esA jahoiyaguNA ya NiyameNaM // 38 // zuddha bhAva ane zuddha varSoccAra, artha-ciMtana Adi vaDe karAtI vaMdanA prathama prakAranA rUpiyA tulya jANavI. AvI vaMdanA yathodita guNavALI hoIne nizcaye mokSaphaLane Ape che ja. 38. bhAveNaM vaNNAdihi, tahA u jA hoi aparisuddha tti / bIyagarUvasamA khalu, esA vi suha tti NihiTThA // 39 // zuddha bhAvavALI paNa varSoccAra ane artha-ciMtanathI azuddha vaMdanA bIjA rUpiyA jevI che. te abhyAsa-dazAne bahu sukhakArI che. 39. bhAva-vihUNA vaNNAiehiM suddhA vi kUDarUva-samA / ubhaya-vihUNA NeyA, muddappAyA aNiTThaphalA // 40 // bhAva-vagaranI vaMdanA varNa vagerethI zuddha hoya to paNa te trIjA prakAranA rUpiyA jevI khoTI che ane ubhaya-zuddhi vagaranI vaMdanA cothA prakAranA rUpiyA jevI hovAthI aniSTa phaLane ApanArI che. 40. hoi ya pAeNesA, kiliTThasattANaM madabuddhINaM / pAna tuSA-pAtrA, vilesa TursamANa 3 4 prAyaH AvI azuddha vaMdanA bhArekarmI ane jaDabuddhivALAne saMbhave che jenuM phaLa durgati che. paraMtu khedanI vAta e che ke A duSkama kAlamAM to vizeSataH AvI azuddha vaMdanA pravarte che. 41. Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6200zrI zrAddhapratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 aNNe u logiga cciya, esA NAmeNa vaMdaNA jaiNI / = ta panna te viya, ]i mI na 3 mayiM ziva 4rA" anya AcAryo AvI vaMdanAnuM phaLa durgati che, tema na kahetAM mAtra eTaluM ja kahe che ke A vaMdanA laukika che, tethI tenuM phaLa paNa laukika ja che. eTale ke tevI vaMdanA mokSaphaLanI prApti karAvatI nathI. 42. eyaM pi jujjai cciya, tadaNAraMbhAu tapphalaM va jao / tappaccavAyabhAvo vi, haMdi tatto Na jutta tti // 43 // e paNa kahevuM ThIka ja che, kemake jainI vaMdanA nahi karavAthI tenAM phaLanI mAphaka tenuM aniSTa paNa thatuM nathI. eTale tene jainI vaMdanA nahi, paraMtu laukika vaMdanA ja samajavI. 43. jamubhayajaNaNa-sabhAvA, esA vihiNeyarehiM Na u aNNA / tA eyassAbhAve, imIe evaM kahaM bIyaM ? // 44 // jainI vaMdanA ISTakara ane aniSTakara bane svabhAvavALI che. prazna-eka(vaMdanA)mAM be svabhAvo kevI rIte rahI zake ? uttara-jo vidhAna karela vidhi pramANe (vaMdanA) karIe to ISTa phaLa Ape ane avidhithI karIe to aniSTa phaLa Ape. bIjI (laukika) vaMdanAmAM to Ama che nahi. tethI ISTa ke aniSTa phaLa devAnI jenAmAM zakti nathI, tene jainI vaMdanA kema kahI zakAya ? arthAt te laukika vaMdanA ja che. 44. tamhA u tadAbhAsA, aNNAesa tti NAyao NeyA / mosAbhAsANugayA, tadatthabhAvA NiogeNaM // 45 // tethI A dRSTAMta vaDe laukika vaMdanAne tadAbhAsa vAstavamAM tevI nahi chatAM tevI dekhAtI-vaMdanA samajavI, tathA temAM artha ane bhAvano abhAva hovAthI tene eka prakAranI mRSAbhASAyukta gaNavI. 45. * jaina darzana mAnya lokottara vaMdanA che. Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jina-caityano vaMdana-vidhi 0621 suhaphala-jaNaNa-sabhAvA, ciMtAmaNimAie vi NAbhavvA / pAvaMti kiM puNeyaM, paramaM paramapayabIyaM ti // 46 // zubha phaLane ApanArA ciMtAmaNiratna vagere padArtho abhavya jIvane prApta thatA nathI, to paramapadanA bIja-samAna A zreSTha-zuddha vaMdanAno lAbha to temane kyAMthI ja maLe ? arthAt na ja maLe. 46. bhavvA vi ettha NeyA, je AsannA Na jAimetteNaM / jamaNAi sue bhaNiyaM, eyaM Na u iTThaphala-jaNagaM // 47 // have bhavya jIvo ja zuddha vaMdanAnA adhikArI che, te hakIkatane lakSyamAM rAkhIne jaNAve che ke badhA bhavya jIvo zuddha vaMdanAnA adhikArI nathI, kAraNa ke jAtimAtrathI bhavyapaNuM to dareka bhavyone che ane te kAMI mokSarUpI phaLane ApatuM nathI. paraMtu temAM puruSArthanA yoge je AsannabhavyapaNuM Ave che, te ja zuddha vaMdanAnuM adhikArIpaNuM che. tAtparya ke jemano mokSa thoDA vakhatamAM thavAno hoya temane ja zuddha vaMdanA karavAno bhAva utpanna thAya che 47. vihi-apaoso jesiM, AsaNNA te vi suddhipatta tti / khuddamigANaM puNa, suddhadesaNA sIhaNAya-samA // 48 // jeone zuddha vidhi tarapha koI paNa prakArano dveSa nathI, teo karmanA kSayopazamathI zuddhine pAme che, tethI temane paNa Asannabhavya samajavA. bAkI jeo kSudra mRgalA jevA che temane to caityavaMdana-vidhinI A zuddha dezanA siMha-nAda samI bhayaMkara lAgaze. 48. AlociUNa evaM, taMtaM puvvAvareNa sUrihiM / vihi-jatto kAyavvo, muddhANa hiyaTThayA sammaM // 49 // A prakAre dharmAcAryoe AgamamAM jaNAvelI badhI hakIkatono pUrvApara barAbara vicAra karIne zuddha vidhi mATe prayatna karavo ke je mugdhajanonA hitane mATe thAya. tAtparya ke temaNe pote zuddha vidhi karavo ke jethI mugdhajano paNa temane joIne zuddha kriyAmAM pravRtta thAya. Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6220 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 tivvagilANAdINaM, bhesajadANAiMyAiM NAyAiM / dahavvAI ihaM khalu, kuggaha-viraheNa dhIrehiM // 50 // vaMtavihI mA kadAgrahathI rahita buddhimAna puruSoe A sthaLe atirogI, madhyamarogI ane sAmAnya rogIne jevI rIte auSadho apAya che, teno khyAla karIne sarvatra zuddha vidhinI yojanA karavI. tAtparya ke, adhikAra-bheda vaMdanAnA svarUpamAM bhale pheraphAra hoya paNa temAM bhAva athavA zuddhinuM tattva to hovuM ja joIe. vaMdanavidhi samApta. Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa pAMcamuM dharmopakaraNo dharmabhAvanI vRddhi karavAmAM je sAdhana upakAraka che, upayogI che, te dharmopakaraNa kahevAya che. eTale dharmopakaraNa e dharma-bhAvanAnuM pratIka che. anuyogadvAra-cUrNimAM kahyuM che ke : ___ sAmAiyakaussa samaNovAsagassa cauvihe dhammovagaraNe pannatte taM jahA-ThavaNAyariya tti muhaputtia tti javamAlia tti daMDapAuMchaNagaM ca tti -sAmAyika karanAra zramaNopAsakane cAra prakAranAM dharmopakaraNa hoya che : (1) sthApanAcArya, (2) muhapattI, (3) japamAlikA (navakAravALI) ane (4) daMDaproMchaNaka-rajoharaNa (caravaLo). A upakaraNomAM sthApanAcArya e vinayaguNanuM pratIka che. tenI hAjarI guru pratyeno ane paraMparAe arihaMtadevo pratyeno vinaya darzAve che. muhapattI-mukhavastrikA e saMyamanuM pratIka che. jarUra jeTaluM ja bolavuM, ane te paNa priya, pathya ane tathya e teno mukhya sAra che. japamAlikA e upAsanAnuM pratIka che. paMcaparameSThinI satata upAsanA e teno saMdeza che. ane rajoharaNa e ahiMsAnuM pratIka che. ApaNI koI paNa pravRttithI bIjAne nukasAna na thAya-bIjAnI hiMsA na thAya e rIte vartavAno te Adeza kare che. A vastuonAM svarUpa ane pramANa karatAM tenI pAchaLa rahelI bhAvanAne jo samajavAmAM Ave to te aMge koI paNa jAtano kadAgraha, durAgraha ke haThAgraha thavAno saMbhava nathI. upakaraNonAM svarUpa ane pramANa e sAmudAyika zistapAlana mATe che, eTale tenuM ekasarakhApaNuM jaLavAI rahe te IcchavA yogya che. (1) sthApanAncaryanI mahattA ane sthApanA-saMbaMdhI zrI jinabhadragaNikSamAzramaNe tathA deveMdrasUrie keTalAMka spaSTa vidhAno karelAM che, jeno ullekha paMciMdiya-suttanA vivaraNamAM karelo che. (2) muhapattI eTale mukha DhAMkavAnuM vastra, tenA mATe zAstromAM Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 624 0 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 nIcenA zabdo vaparAyelA che : prAkRta muhapattI muhapotiA muhaNaMtaga pottiA hatyaga muhapattInuM mApa bRhatkalpa-bhASyamAM nIce mujaba jaNAveluM che :cauraMgulaM vihatthI, evaM muhaNaMtagassa u pamANaM / bitIyaM pi ya pamANaM, suha-ppamANeNa kAyavvaM / ! saMskRta mukhapaTTikA mukhapotikA, mukha,vastikA, mukhAcchAdana mukhAnantaka potikA hastaka bhAvArtha :- eka veMta ane cAra AMgaLa e muhapattInuM pramANa che. A pramANa sAmAyika agara pratikramaNa karanAranA potAnA hAthanuM jANavuM. bIjuM pramANa e che ke mukhanA pramANe-mukha DhAMkI zakAya te pramANe karavI. teno AkAra cAra khUNiyA eTale corasa hovo joIe, tevo abhiprAya yatidinacaryAnA nIcenA ullekhathI samajAya che : 'cauMraMgulaM0 vyAkhyA- catvAryaGgulAni ekaH ca vitasti: etAvatA SoDazAGgulAnItyarthaH, etaccaturastrasya mukhAnantakasya tu pramANamuktam' eka veMta ane cAra AMgaLa eTale soLa AMgaLa. A mApa corasa AkAravALI muhapattInuM kaheluM che. tenI racanA kema karavI te aMge AcAradinakaranI ahorAtracaryA vidhi(pR. 125)mAM jaNAvyuM che ke tasya samAracanA-vastrasya pAti vAmato vidhAya, svataH paratra bhaJjanena dviguNaM kuryAt, tataH punastato'pi dviguNam, tataH tiryagbhaGgenASTaguNaM kuryAt / mukhavastrikAyAH vAmapArzvabahirvastrapAlidhAraNam, zAnAM tu dhAranuM coLI |tenI racanA A pramANe che-kapaDAnI kinAra DAbI bAjue rAkhIne tene bevaDuM karavuM. pachI tene uparathI (trIjA bhAga jeTaluM) bevaDuM Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamapakaraNo 0625 karavuM ane pachI tene ADuM vALavuM eTale te AThagaNuM thaze. A rIte muhapattI taiyAra thAya eTale tene DAbI ghaDInI bAjuethI pakaDavI ane tenA cheDA upara Ave tema hAthamAM rAkhavI. muhapattInA vastrano raMga kevo joIe ? teno spaSTa ullekha upalabdha thato nathI, paraMtu paraMparAthI zveta vastrane pasaMda karavAmAM Ave che. | muhapattI rAkhavAnuM prayojana paMcavastu, yatidinacaryA, pravacanasAroddhAra, oghaniryukti-vRtti tathA AcAradinakara vagere graMthomAM nIce mujaba jaNAveluM che : saMpAima-raya-reNu-pamajjaNaTThA vayaMti muhapattiM / nAsaM muhaM ca baMdhai, tIe vasahi pamajjaMto // bhAvArtha :- jJAnIo kahe che ke saMpAtima-UDIne paDatA sUkSma jaMtuo ane (sacitta) raja-reNunA pramArjana mATe muhapattI che; vasati(upAzraya)nuM pramArjana karatAM tenA vaDe nAka ane mukhane bAMdhavuM joIe. muhapattI mukha para kAyama bAMdhI rAkhavA mATe nathI, paraMtu prasaMgopAtta bAMdhavAnI che, te hakIkata zrIvipAkazrutanA prathama adhyayananA nIcenA pATha parathI samajAya che : "tate NaM sA miyAdevI taM kaTTha-sagaDiyaM aNukaDDamANI aNukaDDamANI jeNeva bhUmighare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA cauppuDeNaM vattheNaM muhaM baMdheti / muhaM baMdhamANI bhagavaM goyamaM evaM vayAsI-tubbhe vi NaM bhaMte ! muhapottiyAe muhaM baMdhaha / tate NaM se bhagavaM goyama miyAdevIe evaM vutte samANe muhapottiyAe muhaM baMdheti bhAvArtha :- tyAra pachI te mRgAvatIdevI lAkaDAnI te gADIne kheMcatI kheMcatI jyAM bhoMyaruM hatuM tyAM Ave che. AvIne kapaDAnAM cAra paDa karIne tenI vatI moTuM bAMdhatA bAMdhatAM kahe che ke, he bhagavad gautamaprabho ! Apa paNa muhapattI vaDe moM bAMdho. jyAre mRgAvatIdevIe A pramANe kahyuM, tyAre bhagavAna gautamasvAmI muhapattI vaDe moDhuM bAMdhe che. Ano spaSTa artha e che ke, jo bhagavAna gautamasvAmI kAyama Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 626 zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtra prabodhaTIkA-1 muhapattI bAMdhI rAkhatA hota to mRgAvatIdevIne AvI bhalAmaNa karavI na paData. matalaba ke teo muhapattI hAthamAM rAkhatA hatA ane prasaMga paDye ja bAMdhatA hatA. muhapattI e sAdhunuM cihna che. te mATe zAstravArtAsamuccayavRttimAM kahyuM cha 3 mukhavastropayogaH-saMpAtima-rajoreNupramArjanArthaM mukhavastrasya AdAnam, nikSepoliviyAM pUrva pramAnArtha, tirtha muhapattIno upayogasaMpAtima (AvI paDatA) jIvo, raja ane reNanA pramArjana mATe mukhavastrikAne grahaNa karavAmAM Ave che tathA koI vastune mUkavA levA vagerenI kAMI paNa kriyA karavI hoya to pahelAM te sthaLa ke vastunuM pramArjana karavAmAM muhapattIno upayoga thAya che. tema ja muni-veSa khAtara paNa muhapattInI jarUra che. hakIkata A pramANe hovAthI muhapattInI AvazyakatA sAmAyikaprasaMge svIkAravAmAM AvI che. (3) japamAlikA eTale nokAravALI. te sUtara, rezama, caMdana, ratAMjalI, zaMkha, pravAla, sphaTika, maNi, suvarNa ke rajata AdinA 108 maNakAne sUtramAM parovavAthI bane che. mAthe meru hoya che. teno mukhya upayoga namaskAramaMtranA jApamAM thato hoIne te navakAravALI ke nokAravALI kahevAya che. loko tene mALAnA nAmathI paNa oLakhe che. (4). caravaLo (caravalau) * A upakaraNa sAdhunA rajoharaNano ja nAno namUno che. te mATe senapraznanA trIjA ullAsamAM khulAso karelo che ke zraddhAnAM 4 no varaghanA pati arthAt zrAvakonuM rajoharaNa caravaLo ja che. rajoharaNa eTale rajane dUra karavAnuM sAdhana. prAkRta bhASAmAM te yodara ke rada kahevAya che. teno paricaya zrIharibhadrasUrie paMcavastumAM nIce mujaba Apelo che : harai rayaM jIvANaM, bajjha abbhaMtaraM ca jaM teNaM / rayaharaNaM ti pavuccai, kAraNa-kajjovayArAo // * navatara-pothI-7, pR. 51. Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmopakaraNo 0627 bhAvArtha :- jIvonI bAhya ane AtyaMtara rajane dUra kare che, tethI te rajoharaNa kahevAya che. ahIM pramArjanarUpa kAryano rajoharaNarUpa kAraNamAM upacAra che. AtyaMtara raja eTale baMdhAtA karmanI pudgala-vargaNAo. rajoharaNano upayoga hAlatAM, cAlatAM, besatAM, UThatAM bhUminuM pramArjana karavA mATe tathA koI jIva-jaMtu AvI jAya to tene vagara IjAe dUra karavA mATe thAya che; ane tethI ja te samayanuM khAsa upakaraNa gaNAya che. sAdhune mATe A upakaraNa rAkhavAnuM pharajiyAta hoya che ane tethI pravrajyA-samaye tene khAsa vidhipUrvaka ApavAmAM Ave che, paraMtu keTalAkanuM* kahevuM ema che ke rajoharaNathI saMmArjana karatAM jIvonI dayA joIe tevI paLAtI nathI, tethI tene saMyamanuM sAdhana mAnI zakAya nahi. paraMtu temanuM A kathana bhUla-bhareluM che. rajoharaNathI pramArjana karatAM koI jIvane IjA pahoMcatI nathI; balake jayaNApUrvaka tene dUra khaseDI zakAya che ane tethI te saMyamanuM sAdhana che, e nirvivAda che. rajoharaNanA mApa mATe paMcavastumAM kahyuM che ke H battIsaM'gula- dIhaM, cauvIsa aMgulAI daMDassa / memasA-palipuLa, vALa hopha mALeLa | zA. 84 // bhAvArtha :- rajoharaNa batrIsa AMgaLa lAMbuM hoya che. (te mApa potapotAnA hAthanuM jANavuM.) temAM covIsa AMgaLano daMDa hoya che ane bAkIno bhAga dazA-(dazIo diveTo jevA suMvALA, guccha)thI banelo hoya che. A prakAre rajoharaNanuM mApa jANavuM. tenI banAvaTa hAla jo ke UnamAMthI ja thAya che, paNa prAcIna samayamAM tenA pAMca prakAro prasiddha hatA, tema bRhatkalpanA nIcenA pATha parathI jaNAya che : kappar3a niggaMthANa vA niggaMthINa vA imAI paMca rayahaNAI dhArittae vA pariharitae vA taM jahA uNNie uTTie sANae vaccaya- vippae muMja * cippae nAma paMcame // keTalAkanuM-digaMbaronuM. - Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6280zrI zrAddha-pratikramaNa-sUtraprabodhaTIkA-1 sAdhu athavA sAdhvIone pAMca prakAranAM rajoharaNo dhAraNa karavAnuM tathA rAkhavAnuM kahyuM che, te A rIte : aurNika, auSTika, zAnaka, valkalavikalpaka ane muMja-vikalpaka. temAM je rajoharaNanI dazo UnanI banelI hoya te aurNika kahevAya che; UMTanA vALanI banelI hoya te auSTrika kahevAya che; zaNanI banelI hoya te zAnaka kahevAya che. varlDa nAmanA tRNavizeSane phUTIne banAvelI hoya te valkala-vikalpaka kahevAya che; ane muMjane kUTIne banAvelI hoya te muMja-vikalpaka kahevAya che. * caravaLAnuM mApa rajoharaNa jeTaluM saMbhave; jo ke keTalAka saMpradAyo tenI jagyAe cheka nAno Unano guccho ke morapIMcha rAkhe che ane keTalAka tenuM kAma pAtharaNA vaDe ja kare che; paraMtu sAmAyika e prAya: sAdhu-jIvananuM anukaraNa hovAthI te samaye caravaLo rAkhavo e vadhAre yogya jaNAya che; kaTAsaNuM sAmAnya rIte doDha hAtha lAMbuM ane hAtha-savA hAtha pahoLuM hovuM joIe, jethI tenA para barAbara besI zakAya. khullI jamIna ke pharasabaMdhI para na besatAM A jAtanA Asanano upayoga karavAnuM kAraNa e che ke tenAthI potAne e khyAla rahe che ke pote sAmAyikamAM che, tema anya loko paNa ema samaje che ke A vakhate e dharma-kriyAmAM che. mATe ene koI paNa prakArano vikSepa karavo nahi. te ja rIte UnanA Asanano upayoga sUkSma jIva-jaMtune sahasA bAdhaka nahi hovAthI ahiMsAdharmanA pAlananI dRSTie paNa upayogI che. pustako, sApaDo ane ghaDI ke ghaDiyALa e sAdhano paNa sAmAyikanA samayamAM pAse rAkhavAmAM Ave che, paNa teno samAveza upakaraNamAM thato nathI, kAraNa ke te vaikalpika che. Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina sAhitya vikAsa maMDaLa, 96-bI, esa. vI. roDa, iralA, vile-pArale (vesTa), muMbaI - 400056. For Private Personal Use Only