________________
અનન્દ-સૂત્ર ૦ ૧૧૩
જાય કે ઘટી જાય, ત્યારે રોગનું કારણ ઉત્પન્ન થાય છે. પિત્ત જ્યારે વધી જાય ત્યારે માથાનો દુખાવો ઊપડે છે, ચક્કર આવે છે, ઊલટી થાય છે ને કેટલીક વખત મૂચ્છ પણ આવે છે.
સુહુર્દ ગંજ-સંવાર્દિ[ફૂલૈ. મ-સંવર્ત ]-સૂક્ષ્મ રીતે અંગનું સંચાલન થવાથી. અર્થાત્ રૂંવાડાં ચડી આવવાં આદિ ક્રિયાથી.
તસ્યાન્નૌત્ર-વિવતનપ્રવ: મોમામિ. (આ.ટી.)
સુહુર્દ વેત-સંવાર્દિ-[ફૂમૈ: શ્લેષ્મ-સંવાર્ત]-સૂક્ષ્મ રીતે શરીરની અંદર કફ તથા વાયુનો સંચાર થવાથી.
સુહુર્દ લિક્િસંવાન્તિર્દિ[ફૂ: – સંવાર્તઃ]-સૂક્ષ્મ રીતે દૃષ્ટિ હલી જવાથી, આંખનો પલકારો થવાથી.
વિમાફë માર્દિ-વિમવિમારે ]-ઇત્યાદિ આકારો વડે, અપવાદના પ્રકારો વડે.
આગાર એટલે આકાર. તે અહીં પ્રકાર એટલે કાયોત્સર્ગના અપવાદ-સંબંધી સમજવાનો છે. તે માટે શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યે યોગશાસ્ત્રસ્વોપજ્ઞવૃત્તિના તૃતીય પ્રકાશમાં (પૃ. ૨૧૫) જણાવ્યું છે કે-યિને મૌન રૂરિ : વાયોત્સfપવી-પ્રારા ફુચર્થ:- મર્યાદિત રીતે કરાય, મર્યાદિતરૂપે ગ્રહણ થાય, તે આકાર. તેનો અર્થ કાયોત્સર્ગના અપવાદોનો પ્રકાર છે.
મો-[મન]-અલગ્ન. ભાંગેલો નહિ તેવો.
વિરો -[વિધતઃ]-ન વિરાધેલો, અખંડિત, ખંડિત નહિ થયેલો તેવો.
જે વસ્તુ તદ્દન તૂટી-ફૂટી જાય તે ભાંગેલી કહેવાય અને જે વસ્તુ અમુક જ અંશે તૂટે કે ફૂટે તેને ખંડિત કહેવાય. એક ઘડો ફૂટીને કકડેકકડા થઈ ગયો હોય, તો તે ભાંગી ગયો કહેવાય અને તેનો એકાદ કાંઠો જ તૂટ્યો હોય, તો તે ખંડિત કહેવાય.
હું( M)-[મવતી-હોજો .
પ્ર.-૧-૮
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
