Book Title: Aptavani Shreni 14 Part 03
Author(s): Dipak Desai
Publisher: Mahavideh Foundation
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009217/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - LM AptavANI zreNI-14 bhAga-3 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdA bhagavAna prarUpita AptavANI zreNI - 14 bhAga - 3 saMkalana : dipaka desAI Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka C : zrI ajita sI. paTela mahAvideha phAunDezana 5, mamatApArka sosAyaTI, navagujarAta koleja pAchaLa, usmAnapurA, amadAvAda-380014, gujarAta. phona : (079) 27540408 All Rights Reserved - Mr. Deepakbhai Desai Trimandir, Simandhar City, Ahmedabad-Kalol Highway, Adalaj, Dist. : Gandhinagar-382 421, Gujarat, India. prathama AvRti : 8,000 mArca 2013 bhAva mUlya : 'parama vinaya' ane 'huM kaMI ja jANato nathI', e bhAva ! 70 rUpiyA dravya mUlya mudraka : lesara kaMpojha : dAdA bhagavAna phAunDezana, amadAvAda. : mahAvideha phAunDezana pArzvanAtha cembarsa, navI rijharva beMka pAse, usmAnapurA, amadAvAda. phona : (079) 27542964 2 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( trimaMtra vartamAna tIrthaMkara 6.) zrIsImaMdharasvAsI tamo arihaMtANaM namo siddhANaM tamo AyariyANaM namo uvajhAyANaM tamo loe savvasAhUNaM eso paMca namukkAro; savva pAvapaNAsaNo maMgalANaM ca savaeNsiM; paDhamaM havaI maMgalaM 1 ! OM namo bhagavate vAsudevAya . 2 | OM namaH zivAya | 3 | jaya saccidAnaMda Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'dAdA bhagavAna' koNa ? jUna 1958nI e samI sAMjano chaeka vAgyAno samaya, bhIDamAM dhamadhamatAM suratanAM sTezana para beThelA e.ema.paTela rUpI dehamaMdiramAM 'dAdA bhagavAna' saMpUrNapaNe pragaTa thayA ane kudarate sarjyuM adhyAtmanuM adbhUta Azcarya ! eka kalAkamAM emane vizvadarzana lAdhyuM ! 'ApaNe koNa ? bhagavAna koNa ? jagata koNa calAve che ? karma zuM ? mukti zuM ?" I. jagatanAM tamAma AdhyAtmika praznonAM saMpUrNa phoDa paDyA. emane prApti thaI te ja rIte mAtra be ja kalAkamAM, anyane paNa prApti karAvI ApatAM, emanA adbhUta jJAnaprayogathI ! ene akrama mArga kahyo. krama eTale pagathiye pagathiye, krame krame UMce caDhavAnuM. akrama eTale krama vinAno, liphaTa mArga ! zorTakaTa ! teozrI svayaM pratyekane 'dAdA bhagavAna koNa ?'no phoDa pADatA kahetAM ke, A dekhAya che te 'dAdA bhagavAna' nhoya, ame to jJAnI puruSa chIe ane mahIM pragaTa thayelA che te dAdA bhagavAna che, je caudalokanA nAtha che, e tamArAmAMya che, badhAmAMya che. tamArAmAM avyaktarUpe rahelA che ne 'ahIM' saMpUrNapaNe vyakta thayelA che. huM pote bhagavAna nathI. mArI aMdara pragaTa thayelA dAdA bhagavAnane huM paNa namaskAra karuM chuM.'' AtmajJAna prAptitI pratyakSa liMka parama pUjya dAdA bhagavAna (dAdAzrI)ne 1958mAM AtmajJAna pragaTa thayuM. tyAra pachI 1962 thI 1988 sudhI deza-videza paribhramaNa karIne mumukSu jIvone satsaMga tathA AtmajJAnanI prApti karAvatAM hatAM. dAdAzrIe potAnI hayAtImAM ja AtmajJAnI pUjya DaoN. nIrubena amIna (nIrumA)ne AtmajJAna prApti karAvavAnI jJAnasiddhi Apela. dAdAzrInA dehavilaya bAda pUjya nIrumA te ja rIte mumukSu jIvone satsaMga tathA AtmajJAnanI prApti nimitta bhAve karAvatA hatA. AtmajJAnI pUjya dIpakabhAI desAIne paNa dAdAzrIe satsaMga karavA mATe siddhi Apela. pUjya nIrumAnA AzIrvAdathI pUjya dIpakabhAI deza-videzamAM AtmajJAna karAvI rahyA che. A AtmajJAna meLavyA bAda hajAro mumukSuo saMsAramAM rahIne javAbadArIo pUrI karatAM paNa mukta rahI AtmaramaNatA anubhave che. 4 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa 'neti, naiti'veda vade, nA maLaze 'AtmA' zAstramAM; 'go Tu jJAnI', nijAtmA pamAya, dAdAkRpAe sahajamAM. kaLikALanuM dhIr Azcarya, pragaTyA dAdA bhagavAna avanImAM; akrama vijJAne, jJAnI saMjJAe Atama pragaTyo sva-svarUpamAM. visarAI gayo mULa AtmA, ajJAna mAnyatAmAM; Atama jJAne, svanA bhAne, dehathI nokho 'huM zuddhAtmA'. ghaDe mUrti 'pote' potAnI, kare pratiSThA 'vyavahAra AtmA'; mana-vaca-kAyA 'nizcetana cetana', nirjare 'vyavasthita' hisAbamAM. zruta-mati-avadhi-mana:paryava, kevaLajJAna varNana zAstramAM; anubhava-lakSa-pratIta, pAmyA nijapada, jJAnI kRpAthI pratyakSamAM. gopita jJAna 'dAdA' hRdaye vasyuM, ajAyabI aho e zabdomAM saryuM; anaMta aizvaryamaya, alaukika vANI, 'AptavANI' mAMhI amRta bharyuM samAyA sarve phoDa vijJAna taNA, apUrva cauda AptavANImAM; jJAnI karuNAnA varasyA jJAna, samarpayA jagakalyANamAM. o Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaviSyanA zAstro sama che AptavANI ! te A AptavANIo cauda che, te badhAM AgamonA sAra rUpe che. eTale pachI lokone AgamonI jarUra nahIM paDe. A ApaNI AptavANIomAM tamAma zAstro AvI gayA haze ane lokone navA zAstra tarIke, vedAMtIo ane jainIjhama badhA mATe bheguM zAstra cAlaze. atyAreya bheguM cAlavA mAMDyuM che. ApaNI AptavANI to zA hAru lakhelI che ke A bahAranA lokone 'AtmA zuM che ne zuM nathI ane A paramAtmA zuM che ne zuM nathI'nuM bhAna utpanna thavA mATe che. kaMI eka dharmavALA mATe nathI lakheluM. ane A to cauda AptavANIo to helpIMga thaI paDaze. badhAya dharmo AmAMthI cAlavAnA che. badhAnA mATe, AkhA varlDanA kalyANa mATe lakheluM che. A AptavANIo bahu IphekTiva che. vItarAga zAstronAM badhA la (kAyadA) emAM Ave che. praznakartA : Ape to verAyelAM, vikharAyelA motIone zodhI hAra banAvyA jevuM sAhitya Apela che. khUba khUba dhanyavAda che. ApanA ame khUba RNI chIe. dAdAzrI : A ApaNA pustako AvyA pachI badhA dharmavALA loko zuM kahe che ke have zAstro UMcA mUkazo to cAlaze. ApaNI dezI bhASAmAM che. A pachI enuM bIjI bhASAomAM bhASAMtara thaze. cauda AptavANI nIkaLaze ane A ja zAstro tarIke cAlu thaze. praznakartA : cauda AptavANI ja thaze ke enAthI AgaLa jaze ? dAdAzrI : nA, cauda AptavANI ja thaze ane AgaLa jAya eTalo mAla to bahu che, paNa caudamAM badhuM AvI jaze. A AptavANI pustaka to hajAro varSa sudhI khUba kAma Apaze. 6 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA parama pUjya dAdAzrInI jJAnavANInuM saMkalana eTale ja vyavasthita zaktithI saMyogo temaja nimittonI saMkalanAnuM pariNAma. anaMta avatAranA paribhramaNamAM jJAnI puruSa parama pUjya dAdA bhagavAna (dAdAzrI)ne thayelA aneka anubhavo nirmohI dazAne laIne tAdazya vartAyA karatA hatA, te A bhave nimitta AdhIna sahaja jJAnavANI nIkaLatA AtmA-anAtmAnA sAMdhA paranA guhya rahasyonA sUkSma phoDa paDatA gayA. pUjya nIrUmAe A jagata upara asIma kRpA karI ke dAdAzrInA tamAma zabdezabda TeparekarDa dvArA jhIlI lIdhA. pUjaya nIrUmAe dAdAzrInI vANIne saMkalita karI cauda AptavANIo, pratikramaNa, vANIno siddhAMta, mA-bApa chokarAno vyavahAra, pati-patnIno divya vyavahAra, paisAno vyavahAra, AptasUtra, nijadoSa darzanathI nirdoSa, samajathI prApta brahmacarya jevAM ghaNAM pustako temaja vividha viSayo para ghaNI pustikAo prakAzita karela hatI. ane emanI dhULa dehanI anupasthitimAM A vANInI pustakomAM saMkalananI kAryavAhI ghaNA badhA brahmacArI bhAIo-baheno tathA sevArthI mahAtmAgaNanA AdhAre AgaLa dhapI rahI che. jema kArakhAnAmAM mAlasAmAna bhego thaI phAInala proDakTa bane, evI rIte jJAnavANInA A dAdAI kArakhAnAmAM dAdAnA jJAnavANInA pustako banI rahyA che. sau prathama keseTomAMthI dAdAzrInI vANI utArAya che. pachI enuM cekIMga thAya ne pAchuM ricekIMga thaI enI zuddhatAnI cakAsaNI karI ane jema che tema vANInI jALavaNIno pUrNa prayAsa karavAmAM Ave che. pachI e vANI sajjekTa (viSaya) pramANe saMgraha thAya. tenuM pAchuM vividha dRSTikoNavALI vAtomAM vibhAjana thAya ane eka ja vyakti sAthe dAdAzrI satsaMganI vAtacIta karatA hoya, tevA bhAvapUrvaka ajJAnathI jJAnanA ane kevaLajJAna sudhInA sAMdhAnA sarva phoDane ApatI vANInI saMkalanA thAya. chevaTe e saMkalana prUpha riDIMga thaIne chapAya che. AmAM sUkSmamAM parama pUjya dAdA bhagavAnanI kRpA, pUjya nIrumAnA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzIrvAda, deva-devIonI daivI sahAyatAthI ane aneka mahAtmAonI sevAnA nimittathI aMte A graMtha rUpe ApanA hAthamAM AvI rahyo che. jema eka philma mATe proDyusara, DAyarekTara judI judI klipo banAve che, eka kalAkAranA jIvanamAM bALapaNa, lagna, mRtyu kAzmiramAM hoya, to eka sAthe badhuM philma pADIe, pachI skUla, yuvAnI, dhaMdho vagere dillImAM karyA hoya, pharavA perisa, svITjharalenDa gayo hoya, Ama aneka klipo hoya paNa pachI eDITIMga thaIne ApaNane nAnapaNathI mRtyu sudhInA sIna (dazyo) jovA maLe. ema dAdAzrI emanI vANImAM eka sabjekTa mATe biginiMgathI enDa (zarUAtathI aMta) sudhInI badhI vAto kahI gayA che. judA judA nimitte, judA judA samaye, judA judA kSetre nIkaLelI vANI atre eDITIMga (saMkalita) thaIne pustaka rUpe prApta thAya che. jemAM dAdAzrIe AtmA-anAtmAnA sAMdhA upara rahIne Akho siddhAMta khullo karyo che. ApaNe A vANI vAMcIne sTaDI karIe ke jethI emaNe je anubhavyuM, te ApaNane samajAya ne aMte anubhavAya. 8 - dIpaka desAI Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya zAstromAM AtmajJAna ane AtmAnA svarUpa vize phoDa to ApyA hoya che paNa te bahu sUkSmatAe ApelA hoya, teno yathArtha tAga pAmavo ati kaThina hoya che. ane tenI yathArtha samaja meLavavA mATe jarUra paDe che anubhavI puruSanI, adhyAtma vijJAnInI ke jemanA hRdayamAM tIrthaMkaroe, pUrvenA jJAnIoe ApeluM A ati sUkSma ane gopita vijJAna khulluM thayeluM hoya. A kALanA lokonI puNye, te parama pUjya dAdA bhagavAna (dAdAzrI)ne te 1958mAM AtmavijJAna pragaTa thayuM ane pachI mULa prakAzanA AdhAre jagatanA tamAma ati guhya rahasyo emaNe khullA karyAM. ane te paNa AjanA yugamAM sahelAIthI samajAya tevI bhASAmAM ane A kALane anurUpa dRSTAMto sAthe. dAdAzrI pAse vibhinna loko vividha prakAranI samajaNa laIne AvatA ane prazno pUchatA. temAM koI zAstronA abhyAsu paNa hoya, koI AdhyAtmikamAM rasa na dharAvatA evAya hoya, bhaNelA-abhaNa, zaheranAgAmaDAnA paNa hoya, te darekane sahelAIthI samajAI jAya ane e paNa AjanA yuganI bhASAmAM ne ene mATe, eka ja vastu mATe judA judA dAkhalA ane judA judA nAma ApI siddhAMtanI geDa pADI che. dAkhalA tarIke koI praznakartAnA praznamAM karma cArja koNa kare che ?' tenA javAbamAM te vyakti kayA mAIla upara UbhI che, enuM zuM bekagrAunDa che te pramANe judI judI rIte dAdAzrIe javAba ApyA che. koI zAstra abhyAsI hoya to tene kahyuM che ke vyavahAra AtmA karma cArja kare che paNa jo e ja prazna zAstrano abhyAsI nA hoya to tene kahyuM che ke pAvara cetana karma cArja kare che. kAraNa e da22oja ghere pAvara bharelI baeNTarI zuM kAma kare che te jANato hoya, eTale tene tarata ja geDa paDI jAya ke kevI rIte karma cArja thAya che. jJAnI puruSanI A ja balihArI che ke sAmenI vyakti keTalI sahelAIthI vAta samajI zake che, te pramANe samajAvatA hoya che. 9 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMDa-1mAM ApaNane AtmAnA svarUpo riyalI, rileTivalI, saMsAra vyavahAramAM dareka rIte, karma bAMdhatI vakhate, karmaphaLa bhogavatI vakhate ane pote mULa svarUpe koNa che, ema astitvanA svarUpo je jJAnI puruSanA zrImukhe bolAyA che, enA vigatavAra phoDa prApta thAya che. saMsAra paribhramaNamAM mULa AtmA bagaDyo ja nathI, dravya-guNaparyAyathI zuddha ja che, e vAta trikALa satya che. ajJAnatAthI, saMyogonA dabANathI vibhAvika AtmA Ubho thaI gayo che. eTale Ama A vyavahAra AtmA Ubho thaI gayo che ane e mULa AtmAthI judo vibhAga thaI gayo che. enAthI ja karma cArja thAya che. ene pAvara cetana, mizra cetana, vyavahAra AtmA, cArja pratiSThita AtmA, sUkSmatama ahaMkAra evA nAma apAyA che ane cArja thayeluM jyAre DiscArja thAya che tyAre ene mATe DiscArja pratiSThita AtmA, mikenikala cetana, nizcetana cetana, maDaduM, pAvara, pAvara bhareluM pUtaLuM, sUkSmatara ahaMkAra jevA vividha zabdo vaparAyA che. je mULa AtmA ane pachI Ubho thayelo vibhAvika AtmA, enI hakIkata je dAdAzrI samajAvavA mAge che, te emane dekhAya che, anubhavAya che ane ApaNe hajI samajavA mAMgIe chIe ke hakIkata che zuM ? je vastunuM ApaNane kazuM ja jJAna nathI e bAbata kaI rIte samajAve ? je mAIlasTone haju ApaNe pahoMcyA nathI tene dAkhalA dvArA samajAvavAno prayatna kare che, chatAM kharekhara to riyala vastunA koI dRSTAMta hoya nahIM. eTale dAdAzrI kahe che ke 'je mane dekhAya chene, e tamane ekjhekTa samajAvI zakAya nahIM. A jeTalA zabdo mArI pAse hAthamAM Ave enAthI huM tamane samajAvavAno prayatna karuM chuM. bAkI AnA mATe zabdo hotA nathI. A to khoLI khoLIne zabdo bhegA karavA paDe, AtmAne varNavA mATe. bAkI mULa AtmA niHzabda che, avarNanIya che, avaktavya che.' jema eka hAthI rUmamAM hoya ane bAraNuM baMdha hoya to emAM soyanI aNI jeTaluM eka nAnuM kANuM pADIe to hAthInA sUMDha, moTuM, AMkha dekhAya. bIjI bAju kANuM pADIe to temAMthI pUMchaDuM dekhAya. bAraNAmAM 10 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIce kANuM pADIne jue to paga dekhAya Ama lU poInTavALAne mULa vastunuM khaMDa-khaMDa darzana UbhuM thAya che. chatAM mULa vastu akhaMDa che paNa samajAvatI vakhate, vAkyo bolatI vakhate judI vAta nIkaLe ane samajanAraneya pAchA AvaraNa hoya, te samaje judI rIte. eTale A to mULa siddhAMta samajAvo ghaNo agharo che chatAM kAruNya bhAvathI, kRpAthI dAdAzrI zabdo dvArA samajAvI zake che. bIjI eka spaSTatA karavAnI rahI ke jemaNe bIjI badhI AptavANIono abhyAsa karyo hoya temane A AptavANI vAMcatA evuM lAgaze ke atyAra sudhInA AptavANInA abhyAsathI je tAraNa nIkaLeluM, te A AptavANImAM kema juduM paDe che ? jJAnInI vANImAM virodhAbhAsa to nA hoya to AptavANImAM juduM juduM kema tAraNa ApyuM che ? dAkhalA tarIke pahelAnI AptavANImAM vAMcyuM haze ke pratiSThita AtmA' ja jagatanuM adhiSThAna che ane te ja navA karma bAMdhe che ane A AptavANImAM vAMcazuM to dAdA kahe che kharekhara to jJAna maLyA pachI je bAkI rahyuM te pratiSThita AtmA' ane ajJAnamAM je karma bAMdhe che "pratiSThita AtmA' nahIM paNa "vyavahAra AtmA" to A dekhIto je virodhAbhAsa lAge paNa kharekhara jJAnIno aMtara Azaya samajAya to tema nathI ja. jyAM sudhI potAne AtmAno anubhava thayo nathI tyAM sudhI pote ajJAnI che. eTale ajJAna dazAmAM DiscArja karmomAM ekAkArapaNe ja varte che arthAt pote deha rUpe ja varte che, nAma rUpe varte che, ahaMkAra rUpe varte che. DiscArja pariNAma pote ja che, pote ja karI rahyo che, ema varte che. vartana ane zraddhA ekapaNe varte che. jema vANI e DiscArja che ane "huM bolyo' e mAnyatA, emAM ekAkAra ja, tanmayAkArapaNe varte che. eTale ghaNI vakhata mumukSune vAta samajAvavA mATe AtmAnI UMDANanI hakIkatano vigatavAra phoDa pADavAne badale dAdAzrI pratiSThita AtmA ja karma bAMdhe che ema kahe che. kAraNa ke ajJAnI pote DiscArja thatA pratiSThita AtmAmAM ja varte che. eTale tanmayAkAra thavAthI oNTomeTika cArja thayA ja kare che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema jADI bhASAmAM meM kerI khAdhI" ja kahevAya paNa sUkSmatAe meM chAla ane goTalo kADhI nAkhIne garbha khAdho ke rasa pIdho kahevAya. eTale mizra cetana, pratiSThita AtmA ke vyavahAra AtmA saMbaMdhI dAdAzrInI vANIne ApaNe bahu jhINavaTathI, virodhAbhAsathI pakaDavAne badale emanA poInTa oNpha yUne pakaDIne, aMtara Azayane pakaDIne e vAtane vaijJAnika DhabathI samajIzuM to potAnA nija svarUpa anubhavanA mULa siddhAMta saraLatAthI samajamAM AvatA jaze. zAstramAM AtmA ane jaDa tattvo saMbaMdhI vigatavAra samajaNa ApI che paNa rojiMdA jIvana vyavahAramAM pote kaI rIte AtmAmAM vartI zake ane jaDathI judo rahI zake te to anubhavI jJAnI puruSa ja ApaNane varNavI zake, vartAvI zake. khaMDa-ramAM AtmA pote vastutva rUpe zuM che ? pote jJAna svarUpa ja che paNa jJAna svarUpanA ajJAnathI laIne kevaLajJAna sudhInA prakAro temaja jJAna-darzananA judA judA prakAro kaI rIte che ? enI sarva vigatonI vistRta samajaNa prApta thAya che. ajJAna e paNa jJAna ja che. ajJAnamAM kuta, kumati ane kuavadhi, jyAre jJAnamAM zrutajJAna, matijJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna Ama pAMca vibhAga che. jyAre darzanamAM cakSu darzana, acakSu darzana, avadhi darzana, kevaLa darzana Ama vibhAgo paDe che. je praznottarI dvArA thayelA satsaMgo atre saMkalita thayA che. dAdAzrIe kevaLajJAna joyuM che, eTale emaNe samajAvyuM ke A pramANe jJAnamAM AgaLa vadho to pachI jJAnazreNInA A sTezano pachI kevaLajJAnanuM sTezana Avaze, eTale kevaLajJAna dazA sudhI pahoMcavA mATenI badhI samajaNa ahIM khullI karI nAkhI che. jJAnanA vividha prakAranI vAto dAdAzrInI anubhavagamya vANI che. zAstramAM jhINavaTathI karelI vyAkhyAomAM ApaNI buddhithI meLa besADavA jatA lAge ke dAdAzrI kahe che e juduM che ane zAstramAM to AvuM lakhyuM che. kvacit jo buddhinA prazna AvA DakhA thAya to buddhine bAjue rAkhavI 12. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane jJAnI puruSanI vANIne yathArtha samajI mokSa mArge puruSArtha karavo, to anubhava zreNIo siddha karI zakAze. mULa jagyAe AvIzuM, mULa vastu pAmIzuM tyAre samyak dRSTie jotA zAstranI vAtathI koI judAI nahIM rahe. dAdAzrI kahe che ke 'ame A jJAna to bahu sarasa ApeluM che paNa nikAlI karyo jaththAbaMdha che ne eTale bhUlAI jAya evuM bane. A to AnI upara vicAra kara-kara kare tyAre yAda rahe A ane pachI kAyama thaI jAya. vicAra nA kare to pAchuM guMcavAyeluM rahI jAya.' eTale jo eka vAra vAMcavAthI guMcavADo Ubho thato hoya to anubhave samajAya che ke enuM e ja pharI pharIthI vAMcIzuM to vadhu spaSTatAthI samajAtuM jaze. vadhu spaSTatA mATe AptavANI-13 ane 14nA bhAga-1 ane 2nA upodghAta avazya vAMcavA, emAM ghaNA spaSTIkaraNa karelA ja che. dAdAzrInA thayelA satsaMgonI zakya teTalI vadhu vigato ekatra karI caudamI AptavANInA graMtho banI zakyA che. ahIM vAcakane kvacit evuM lAge ke eka ja vAta punaH punaH AvyA kare che chatAM tamAma vANI saMkalita karIne mUkavAmAM AvI che, jethI jJAnI puruSanA agAdha jJAnano ene khyAla Ave. bane eTalI vAta spaSTapaNe AgaLa vadhe temaja zarUAtathI aMta sudhI enuM sAtatya jaLavAI rahe evo namra prayAsa thayo che. ane kauMsamAM mUkelA zabdonA artha e saMpAdakanI hAla pravartatI samajaNanA AdhAre bane teTalI susaMgata rIte mUkavAnA prayatno thayelA che chatAM kaMIka virodhAbhAsa lAge to te jJAnInA jJAnamAM kaMI bhUla nathI paNa saMkalanAnI khAmIne lIdhe hoI zake, evI bhAsita tamAma kSatio mATe kSamApanA. dIpaka desAI 13 - Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upoddhAta khaMDa-1 AtmAtA svarUpo [1] pratiSThita AtmA (1.1) pratiSThita AtmAnuM svarUpa mULa AtmA e kevaLajJAna svarUpa che. "huM zuddhAtmA chuM' e jJAna svarUpa che, paNa "pote koNa che e nahIM jANavAthI, ajJAnatAthI potAnI jAtane ApaNe je mAnIe chIe ke "huM caMdu chuM' (sUkSmatama ahaMkAra) e ja (cArja) pratiSThita AtmA. Ajano A caMdu (sUkSmatara ahaMkAra), A deha-vANI-mana e badhuM DiscArja svarUpe che. e pUrve je pratiSThA karelI te Aje pUtaLuM phaLa Ape che. temAM ajJAnatAthI pote navI pratiSThA karato jAya che, "huM ja caMdu, A deha mAro, Ano dhaNI thauM, Ano mAmo thauM." e AvatA bhavanI pote navI mUrti ghaDI rahyo che. huMpaNAnI je pratiSThA kare che, eTale pachI bIje bhava AkhI jiMdagI e pUtaLuM bolaze, cAlaze, vyavahAra karaze. jJAna maLyA pachI potAne bhAna thAya ke "huM zuddhAtmA chuM ane pote zuddhAtmA svarUpa thayA pachI samajAya ke pote akriya che, anaMta jJAnakriyA, anaMta darzanakriyAvALo che. jyAM sudhI pote zuddhAtmA thayo nathI tyAM sudhI pote pratiSThita AtmA svarUpe che ane tethI kartA-bhoktApadamAM che. pUrvabhavanI pratiSThA e A bhavamAM bhoktApaNe bhogave che, paNa pAcho ajJAnatAthI kartA thaI bese che ane ajJAnatAthI navI pratiSThA karI AvatA bhavano navo pratiSThita AtmA Ubho kare che. Ajano caMdu e Akhoya pratiSThita AtmA DiscArja svarUpe che, paNa ajJAnatAthI pote emAM bhaLe che eTale pAcho pharI bIjA avatAranA karma cArja thAya che. navuM pUtaLuM taiyAra thAya che. 14 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'huM caMdu chuM, A deha mAro che, Ano dhaNI thauM, Ano mAmo thauM' e je bolI rahyo che Aje, je pahelA pratiSThA kareluM, yojanArUpe hatuM; e pahelAnuM karma Aje rUpakamAM phaLarUpe AvyuM che. have rUpakamAM Ave ane evo vyavahArano pATha bhajave teno vAMdho nathI paNa ajJAnatAthI ene evI ja zraddhA che, mATe pharI pAchuM bIja paDe che. eTale dehamAM ja pratiSThA kare che ke 'A huM chuM.' eTale pharI pAcho deha utpanna thAya che. (cArja) pratiSThita AtmA, te pratiSThA karI karIne mUrti ghaDe. te pachI phaLa Ape bIje avatAre. A bhavamAM jUnuM badhuM bhogavI rahyo che, paNa temAM ahaMkAra karavAnuM hoya nahIMne ! pratiSThita AtmAnI pratiSThA koNa kare che ? ahaMkAra. eno e ja (cArja) pratiSThita AtmA, bIjo (DiscArja) pratiSThita AtmA Ubho kare che. Aje vartanamAM, vANImAM ahaMkAra kare che e pahelAno DiscArja pratiSThita AtmA che ane roMga bilIphathI pote pharI che te pratiSThA kare che, ke 'huM caMdu, huM karuM chuM, A mAruM che' e AvatA bhavanI pratiSThA. eTale jUnI pratiSThA vartanamAM ukale che ne navI pratiSThA roMga bilIphathI utpanna kare che. ema ghaTamALa cAlyA kare che. 'huM caMdu, Ano mAmo, A vicAra mane Avyo' e pAchalI pratiSThAnuM Azrava che te pachI nirjarA thAya che. e nirjarA thatI vakhate evo ne evo ghATa ghaDIne baMdhapUrvaka nirjarA thAya che. have A jJAna prApta thayeluM hoya, teya bole 'huM caMdu, Ano mAmo' te pAchalI pratiSThAnuM ja paNa Aje 'huM caMdubhAI chuM' e zraddhA UDI gaI che eTale pote navI pratiSThA karato nathI. eTale ene saMvara kahevAya che. baMdha navo nathI thato. jaDa ane cetananA sAmIpya bhAvathI vibhAva Ubho thAya che. emAM ahaMkAra Ubho thAya che. e ahaMkAra ja mAne che ke 'huM caMdu, meM karyuM, A mAruM' e AvatA bhavanI pratiSThA thAya che. bIje avatAre e pratiSThA thayeluM pUtaLuM phaLa Ape. ahaMkAra nA hoya to navI pratiSThA thAya nahIM. (sUkSmatama) ahaMkAra e ja (cArja) pratiSThita AtmA ane (DiscArja) 15 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiSThita AtmAmAM ajJAnatAthI pAcho ahaMkAra pharI Ubho thAya ane ahaMkAramAMthI pratiSThita AtmA Ubho thAya. beu kAraNa-kArya che. mULa AtmA atyAreya zuddha ja che. 'huM caMdulAla chuM' bole che, pachI mRtyu vakhate caMdulAla paDI jAya ne 'huM' rahe phakta. A deha chUTI jAya che, paNa huMpaNAthI navo deha bAMdhI rahyo che. pratiSThita AtmA 'jeNe' jevo cItaryo, strIno, gadheDAno, bheMsano, kUtarAno tevuM tene thAya evuM che. jyAM sudhI mokSa nA thAya tyAM sudhI A zarIramAM mULa AtmA judo ja rahe che. A janme che, mare che te pratiSThita AtmA che. zuddhAtmA e mULa vastu che ane pratiSThita AtmA e mAnyatA che. roMga mAnyatA, roMga bilIphathI UbhuM thayeluM pUtaLuM. te rAITa bilIphathI UDI jAya. jaDa ane cetana be vastu najIka AvavAthI vizeSa pariNAma utpanna thAya che, enAthI pratiSThita AtmA thAya che. enAthI pratiSThA thAya che eTale prakRti baMdhAya che ane pAchuM prakRtine ApaNe 'A huM chuM' kahIe to AvatA bhavanI navI prakRti baMdhAya. 'huM koNa chuM' jANe to navI pratiSThA chUTI jAya. 'huM koNa chuM' bhAna thAya pachI A pratiSThita AtmA DiscArja svarUpe rahe che. mULa AtmA e zuddha cetana che, jyAre (DiscArja) pratiSThita AtmA e nizcetana cetana che, pAvara bharelA sela che. ajJAnatAthI navI baeNTarI cArja thAya che. 'huM koNa chuM, kare che koNa,' jANe to cArja baMdha thaI jAya. mULa AtmA teno te ja rahe che, enI hAjarImAM ajJAnatAthI A cArja thayA kare che. DiscArja pratiSThita AtmAmAM bilakula cetana nathI. ATalA badhA loko kAma kare che, badhuM kare che chatAM emanAmAM bilakula cetana nathI. mULa AtmAnI mAtra hAjarIthI cAle che. gayA avatAre pratiSThA karI, te Aje A zarIra maLyuM ane 16 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAnatAthI A avatAramAM pharI pratiSThA karI rahyA che, te Avate bhava zarIra maLaze. pote jevo bhAva kare te jaDa tattvanI eTalI badhI zakti che ke AMkha-nAka-kAna badhuM taiyAra thaI jAya evuM che. AkhI jiMdagInA kAryo DiscArja svarUpe che. emAM Aje cArja pratiSThita AtmA, vyavahAra AtmA vaparAto nathI, phakta Avato bhava bAMdhavA mATe vaparAI rahyo che. jJAna pachI navo bhava bAMdhavAnuM baMdha thAya che, tethI pote nijasvarUpamAM rahI zake. dehane mAre to e "mane ja mAryo mAne che, ne evuM kahe che. mULa AtmA judo che evuM jANatA ja nathI. "A ja huM chuM, mArA sivAya bIjuM kaMI nahIM." huM ja A, roMga bilIpho besI gaI che ene ke kartAbhAve huM ja karuM chuM A. pratiSThita AtmA eTale mAnelo AtmA. "caMdu bolyA ke navo Ubho thAya ane "huM zuddhAtmA' bhAna thAya ke pote mULa AtmAmAM pesI jAya. roMga mAnyatAthI AkhI duniyA UbhI thaI gaI che. (1.2) jagatanuM adhiSThAta pratiSThita AtmA e ja A jagatanuM moTAmAM moTuM adhiSThAna che. jo pratiSThita AtmA nathI to kazuM che ja nahIM. pratiSThita AtmA e ja ajJAna che, paNa ajJAna kahIe to loko kaheze ke, nA, jagatanuM adhiSThAna AtmA che, paNa kayo ? (cArja) pratiSThita AtmA, vyavahAra AtmA (vibhAvathI huM Ubho thayo te, Devalapa thato "huM, sUkSmatama ahaMkAra). A jagata ajJAnamAMthI utpanna thayuM che, eTale vibhAvika AtmA, (cArja) pratiSThita AtmA ane pachI emAM ja laya thAya che. emAMthI pAchuM utpanna thAya che ne emAM laya thAya che. mULa AtmAne kazuM levAdevA nathI. saMjogonA dabANathI ane lokasaMjJAthI svarUpanuM ajJAna UbhuM thayuM che, tethI karIne svarUpa kaMI bagaDyuM nathI. huM paNuM badalAyuM che. astitvanuM bhAna to che ja darekane, paNa vastutvanuM bhAna rahyuM nathI. tethI roMga bilIpha besI gaI che. vastutvanuM bhAna thAya to pote AtmArUpe ja che. [17 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pote ja pratiSThA kare che ke UMgha nahIM Ave to cAlaze, paNa DaoNlara maLavA joIe. te phaLasvarUpe DaoNlara maLyA ne UMgha nA Ave. have bUmAbUma kare te nA cAle. navI pratiSThA sudhAro ke ciMtA vagaranuM jIvana joIe ane mokSe javuM che, te pachI tevuM Ave. nimitta vagara koI kArya thAya nahIM. (cArja) pratiSThita AtmA nimittabhAve kartA che. kharekhara kartA nathI, e mAnI beTho che. jema sTezana para gADI cAle che, te pote ema mAne che ke huM cAlyo, tyAM sudhI baMdhana che. ajJAna bhAvamAM "huM karuM chuM. tenAthI pratiSThita AtmA baMdhAya che. (DiscArja) pratiSThita AtmA A badhuM kare che ne vyavasthita zaktine AdhIna kare che. () pratiSThita AtmAnI sattA keTalI ? mAtra sArI ke khoTI pratijJA karI zake ke sAro ke khoTo nizcaya karI zake, te sivAya bIjuM kazuM karI zake nahIM. saMsArabhAvane pAmeluM badhuM, (DiscArja) pratiSThita AtmA, pudgala badhuM vyavasthitanA tAbAmAM che. mULa AtmAne vyavasthitanI sAthe saMbaMdha nathI. mULa AtmA jJAtA-draSTA ja rahe che. jagata calAvavA mATe mULa AtmAne kazuM karavuM paDatuM nathI. A badhA (cArja) pratiSThita AtmAonA je pariNAmo che te moTA komyuTaramAM jAya che. pachI bIjA badhA eviDanso bhegA thaIne te komyuTaranI mAraphata bahAra paDe che, rUpakamAM Ave che, tene vyavasthita zakti kahevAya che. A lokoe ApaNI pratiSThA karI ke A caMdu ne ApaNe mAnIya lIdhuM ke "huM caMdu', tyAM sudhI A krodha-mAna-mAyA-lobha mahIM rahyA che. huM zuddhAtmA chuM' bhAna thAya eTale ke pote nijasvarUpamAM Ave to pratiSThA tUTe ane krodha-mAna-mAyA-lobha jAya. dareka janme Indriyo bhoktA bane che, paNa pote ahaMkAra kare che ke meM khAdhuM, meM karyuM. ahaMkAra ati sUkSma che, te zI rIte bhogave ? dehane Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ThaMDaka thaI to kaheze, "mane ThaMDaka thaI, meM Ama karyuM." e sUkSma bhAva pratiSThAthI kaoNjhala baoNDI bane che, te Avate bhava IphekTiva baoNDI bane. paraNe to huM dhaNI thayo, kaheze ane bALaka janme to kaheze, huM bApa thayo. chokarAne paraNAve to kaheze, huM sasaro thayo ane dIkSA le to kaheze, huM sAdhu thayo. sasarAnI pratiSThA toDI ane sAdhunI pratiSThA UbhI karI. Ama pratiSThA che tyAM sudhI pelA krodha-mAna-mAyA-lobha to UbhA ja rahevAnA. mULa AtmA judo ja rahyo che. A badhuM kAma (cArja) pratiSThita AtmA kare che. Ane pugala kahevAya che. "huM AcArya chuM evI pudgalamAM pratiSThA kare che. tenAthI pelo (DiscArja) pratiSThita AtmA bIje bhava AkhI jiMdagI kAma karyA kare che. "huM zuddhAtmA chuM' evI pratiSThA thAya to navuM cArja nA thAya. (DiscArja) pratiSThita AtmAne ja AtmA mAnI pote ene sthira karavA jAya che, sthiratAthI AnaMda thAya paNa sthiratA tUTI ke hato tevo ne tevo. mULa AtmA sthira ja che, paNa A vAta lokone khabara ja nathIne! kevaLajJAnIoe ja yathArtha AtmAne AtmA kahyo. jJAnavidhimAM dAdA bhagavAnanI kRpAthI yathArtha AtmAno ja nirNaya nizcaya prApta thAya che. caMcaLa bhAganA bhAvo te nizcetana cetananA che, (DiscArja) pratiSThita AtmAnA che. zuddha cetana ke je acaLa che tenA te bhAvo nathI. zAstromAM kahevAmAM AvyuM ke kaSAya eTale AtmAne pIDe che, paNa kayo AtmA ? vAta kahI che kharI paNa te amuka DhabathI. te lokone khyAla nathI besato. AtmAnI niMdA karajo. te lokoe "mAro AtmA pApI che,' evI niMdA karavA mAMDyA, paNa kayo AtmA ? vyavahAra AtmA, pratiSThita AtmA pApI che, e yAda rAkhavuM joIe ne ? tene badale mULa AtmAnI niMdA thaI jAya che. tenA doSa bese che. 19. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstromAM vyavahAra AtmA lakheluM che, paNa loko ene bhUlI jaIne zuddhAtmAne Aropa ApavA mAMDyA. vyavahAra AtmA eTale pote pratiSThA karelo te pratiSThita AtmA, te badhuM bhogave che. zuddhAtmA to paramAnaMdI che. ApaNe akramamAM jene (cArja) pratiSThita AtmA kahIe chIe, ene kramika mArgamAM vyavahAra AtmA kahe che. ene ja AtmA mAnIne ene ja sthira karavAno che, ene ja karma rahita karavAno che, Aja karmathI baMdhAyo che evuM mAnIne tapa-tyAga kare che, paNa mULa AtmA karmathI mukta ja che enuM potAne bhAna nathI. e bhAna Ave enI jarUra che. A ajJAna kADhavAnI jarUra che. mATe e mULa AtmAne 'tuM' jANa, to e mukta ja che. sukha bhogave che, du:kha bhogave che te ahaMkAra. ene bhagavAna mahAvIre vyavahAra AtmA kahyo. ene dAdAzrIe pratiSThita AtmA kahyo, pAvara cetana kahyuM. pAvara khalAsa thaI jaze to pUtaLuM paDI jaze ane pote ajJAnatAthI, roMga bilIphathI navuM pAvara cetana UbhuM kare che. pote potAnI pratiSThA kare che mUrtimAM, 'huM caMdu chuM'. kramika mArgamAM vedakatA e AtmAno guNa mAnavAmAM Ave che. emanI dRSTie karekTa che, kAraNa ke tyAM pratiSThita AtmAne ja AtmA mAnavAmAM Ave che. jyAre akramamAM mULa AtmAne AtmA kahIe chIe. e AtmAne vedakatA nA hoya. nA gamatuM Ave tyAre dveSa kare paNa te kayo AtmA ? pratiSThita AtmA. mULa AtmA (mULa huM) to akrama vijJAna sivAya jaDe nahIM. have kramika mArgamAM pratiSThita AtmA (Devalapa thato huM) (vyavahAra AtmA) tene vItarAga banAvavAno che. dareka avatAramAM bhAvanA pherava pherava karavAnI, bhAvakarmathI bhAvanA phare, ema karatA karatA vItarAga thAva. akramamAM mULa AtmA vItarAga ja che, tenuM potAne (Devalapa thatA huMne) bhAna karAvyuM. A jJAna prApti thAya che tyAre pote AtmArUpa ja thaI jAya che. have bAkI rahyuM teno samabhAve nikAla karI nAkho. mULa AtmAnI vAta jANatA ja nathIne ! ane A je che e AtmA ja cokhkho thavo joIe, e cokhkho thaI gayo ke mokSa thaze ! 20 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e AtmA eTale (DiscArja) pratiSThita AtmA. ene zuddha karo kaheze. e kyAre patto paDe ? nizcayano sAdhaka AtmA che, sAdhana AtmA che ane sAdhya paNa AtmA che ? mULa AtmAne sAdhana ane sAdhaka hoya nahIM. pratiSThita AtmAne sAdhaka kahI zakAya. mULa AtmA sAdhaka nathI, paramAtmA che. zAstromAM A zabdothI jaNAvyuM che, paNa jJAnI puruSanI hAjarI sivAya kazuM Ano phoDa paDe nahIM. (1.3) jJAta pachI je zeSa vadhyo te pratiSThita AtmA bhAva eTale jyAM pote nathI, tyAM potAnA astitvanuM sthApana karavuM. pote AtmA che paNa pote mAne che ke 'huM caMdu chuM', e bhAvamanathI navo (cArja) pratiSThita AtmA utpanna thAya che ane AjanuM dravyamana eTale DiscArja thato pratiSThita AtmA. zubha-azubha bhAva thAya che kone ? pratiSThita AtmAne ? zubhaazubha bhAva kare te zuddhAtmAya bhAva kare nahIM ane DiscArja thato pratiSThita AtmAya bhAva kare nahIM. A to 'huM caMdubhAI chuM' ema je mAne che, e vyavahAra AtmA bhAva kare che. bhAvathI pratiSThA kare che, tenAthI AvatA bhavano pratiSThita AtmA Ubho thAya che. ajJAna dazAmAM DiscArja thatA pratiSThita AtmAmAM pote vyavahAra AtmA bhaLelo ja che, e banne ekAkAra ja varte che. tethI DiscArja thatA pariNAmamAM zraddhA e ja varte che ke 'huM ja chuM A'. eTale navuM cArja thayA kare che. jJAna maLyA pachI 'huM zuddhAtmA' evI zraddhA beThI. eTale DiscArja thatA pratiSThita AtmAthI pote judo paDI gayo. eTale svarUpa jJAna maLyA pachI bAkI rahyuM te DiscArja pratiSThita AtmA. je pahelA 'huM'paNAnI pratiSThA dehamAM karI hatI, te pratiSThAnuM phaLa rahyuM che, te nikAlI bAbatano pratiSThita AtmA. vibhAva je Ubho thayo ke 'huM caMdu chuM' e ja vyavahAra AtmA ane e ja ahaMkAra. je ajJAnamAMthI Ubho thayo che, ene ja zAstramAM 21 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyavahAra AtmA kahyo. ene ja dAdAe navI pratiSThA karanAro (cArja) pratiSThita AtmA kahyo. e ja pratiSThA UbhI karI karIne AvatA bhavano navo pratiSThita AtmA Ubho kare che. - jJAna maLyuM tene, pote zuddhAtmA thayo. have bAkI rahyo nikAla karavAno, te DiscArja thato pratiSThita AtmA. jJAna nA lIdhuM hoya tevA jagatanA lokone to emano pratiSThita AtmA e pote mUDha AtmadazAmAM ja che, bahirmukhI AtmA kahevAya. ajJAnatAmAM ene ja Aropita AtmA kahyo, ene ja vyavahAra AtmA kahevAya. e samajAvavA mATe ke jyAM pote nathI tyAM teNe Aropa karyo, e (bilIphamAM) Aropita AtmA. e Aropa karyA pachI sthira thAya tyAre pratiSThita AtmA (jJAnamAM) kahevAya. tyAM sudhI e pratiSThita AtmA nA kahevAya. e AropitapaNuM samajaNa pADIe to UDIye jAya, pratiSThA thatA pahelA UDI jAya. e sthira thaIne Ama TharI jAya tyAre pratiSThita AtmA thAya, je bIje avatAre (vartanamAM) phaLa ApavAne lAyaka thAya tyAre. jyAM sudhI potAne jJAna nA hoya tyAM sudhI pote Aropita AtmAmAM (vyavahAra AtmAmAM) ja hoya. jyAM kaMI paNa Aropa ja karelo hoya, e vakhate je je ApaNe AtmArUpe "huM chuM, meM karyuM mAnyuM, tenAthI AvatA bhavano pratiSThita AtmA Ubho thAya che. A dehamAM "huM , meM karyuM evI mAnyatAthI AvatA bhava mATe pratiSThA thaI. "huM zuddhAtmA chuM' bhAna thAya to AvatA bhava mATenI pratiSThA UDI gaI. pachI navI pratiSThA nA thAya, nahIM to ajJAna dazAmAM pAchalo pratiSThita AtmA phaLa Ape ane pharI pratiSThA UbhI karIne jAya. pratiSThAmAMthI pratiSThA, emAMthI pratiSThA thayA kare chatAM mULa AtmA traNeva kALamAM tevone tevo zuddha ja rahyo che. (DiscArja) pratiSThita AtmAmAM zuM zuM Ave ? zuddhAtmA sivAya badhuMya pratiSThita AtmA. pAMca IndriyothI anubhave che, pachI aMtaHkaraNa, nAma, badhuM pratiSThita AtmAmAM Ave. tejasa zarIra nA Ave. .22 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akkala ke babUcakapaNuM badhuM (DiscArja) pratiSThita AtmAnuM. pratiSThita AtmAnuM sthAna tALavAmAM che, tyAM rahyA rahyA badhuM kAma kare che. vANI nIkaLe che temAM mULa (cArja) pratiSThita AtmAnI saMjJA ke mane nathI gamatuM ke game che. e saMjJAthI to koDavarDa UbhA thAya, koDavarDamAMthI zorTa henDa thaI, pachI zabdarUpe nIkaLe evI A TeparekarDa che. pratiSThita AtmAne vize kevuM che ke so mANasane retImAM suvADyA hoya to suMvALAne juduM lAge, kaThaNane juduM lAge, kAraNa ke dareke jevI pratiSThA karI che tevuM phaLa Ave. UMcA puruSonA saMgathI sAro thAya, kharAba lokonA saMgathI bagaDI jAya, jevuM dekhe tevo thAya, evo pratiSThita AtmAno svabhAva. samasyAo badhI pratiSThita AtmAnI, zaMkAzIla eya pratiSThita AtmA, abhiprAyo pratiSThita AtmAnA, enA pramANe mazinarI cAlavAnI. mULa AtmA jIvato-marato nathI, pratiSThita AtmA jIve-mare, bhrAMtirasanA sAMdhAmAM. jJAna maLyA pachI jeTalI potAne zuddhAtmAnI pratIti rahe, teTalo (DiscArja) pratiSThita AtmA baraphanI jema ogaLyA kare. eka-be avatAre e saMpUrNa ogaLI jaze. jJAna prApta thayA pachI navI pratiSThA baMdha thaI jAya che. navo saMsAra Ubho thato baMdha thaI gayo. pAchalA pratiSThita AtmAne lIdhe potAne ajJAnatAthI "huM caMdu, Ano phAdhara' ema pratiSThA thatI hatI. have jJAna pachI huM zuddhAtmA' thaI gayo eTale navI pratiSThA tUTI gaI. A caMdubhAI eTale pAchalo pratiSThita AtmA, e pAchalI ganegArI, eno samabhAve nikAla karI nAkhavAno AjJAmAM rahIne. 23 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjJA koNa pALe ? pratiSThita AtmA ? nA. AjJA tamAre pALavAnI ne AjJA mULa AtmAnI riprejhenTeTiva evI prajJAzakti paLAvaDAve. mokSe laI janArI badhI kriyA prajJA kare che, jyAre bheda paDAve te labADo (buddhi, kaSAyo) che. tanmayAkAra thAya che te pratiSThita AtmA che. dAdAzrIne pratiSThita AtmA kharo ? pratiSThita AtmA vagara deha jIve ja nahIM, paNa jJAnIone pratiSThita AtmA potAnA AtmAnI, dAdAnI bhaktimAM ane pote zuddhAtmAmAM rahe. mahAtmAonA ane dAdAzrInA pratiSThita AtmAmAM phera zo ? mahAtmAone ajJAnatAne laIne caMcaLatA hoya, dAdAzrIne caMcaLatA nAmeya nA hoya. bhogavaTAmAM phera, dAdAzrIne pharsTa klAsa jevI dazA, mahAtmAone tharDa klAsa jevI dazA, paNa gADImAMthI utare tyAre sarakhuM badhAne. gADI mokSe badhAne pahoMcADaze. zarIra garama thaI jAya to jJAnI AtmA ene jANe-jue ane pratiSThita AtmAne azAtA nA game, zAtA game eTale zAtAazAtA vede. keTalAkanA zabdothI gobA paDe, jema vAsaNo athaDAvAthI thAya tema. jJAnInA zabdothI manane saheja gobo nA paDe. kAraNa ke vANImAMya pratiSThita AtmA bhaLe nahIM tethI. pratiSThita AtmAnI ja bhAMjagaDa che, mULa AtmA to vItarAga ja che. e potAno svabhAva oLakhI jAya to pote vItarAga ja che. pote vItarAga thaI gayo to pratiSThita AtmA vItarAga banatA vAra nahIM lAge, paNa pratiSThita AtmAne kharekhara vItarAgatA hoya nahIM. ene vItarAgatAno pAvara Ave. (cArja) pratiSThita AtmA mULa AtmAno pratinidhi che. pratiSThita AtmA doSa kare to pahoMce che mULa AtmAne. aMtarAyo AvyA tema jANo teya jAgRti. zuddhAtmAmAM rahIne eno samabhAve nikAla karavAno. 24 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "A mArAthI nathI thatuM, te "nathI thatuM evuM bolavAthI pratiSThita AtmAnI zakti chinnabhinna thaI jAya. ApaNe pratiSThita AtmA pAse, caMdu pAse bolAvavuM ke bola "anaMta zaktivALo chuM'. enAthI pratiSThita ahaMkAra ghaTato jAya, tema pratiSThita AtmAnuM AtmavIrya vadhatuM jAya. ahaMkArane lIdhe AtmavIrya tUTI jAya che. pratiSThita AtmA jema jema ogaLe tema tema zuddhAtmA nirAvaraNa thato jAya. ApaNe pUrNAhuti karavI hoya to be bhAga rAkhavA. eka phAIla bhAga te pratiSThita AtmA ane mULa potAno bhAga zuddhAtmA. phAIlomAM bhUlavALA bhAgane lIdhe vicAro Ave tenA jJAtA-draSTA rahevuM to banne bhAgamAM yathArtha judA rahI zakAya. te tema nA rahevAya to phAIla pAse pratikramaNa karAvavuM. vyavahAra jue-jANe e zuddhAtmA ne rAga-dveSa kare e pratiSThita AtmA. zubha-azubha, azuddha upayoga pratiSThita AtmAnA ne zuddha upayoga zuddhAtmAno ane teya kharI rIte prajJAno. zuddhAtmA e sva-para prakAzaka ne (DiscArja) pratiSThita AtmA e para prakAzaka. zuddhAtmA e jJAtA ne pratiSThita AtmA e zeya. sauthI sArAmAM sAruM pote banAvelo pratiSThita AtmAne jovo. ApaNe to mULa cetanane oLakhIne mULa cetanamAM rahIne (DiscArja) pratiSThita AtmAno niveDo lAvavAno che. A mULa cetanamAM pote nA rahIne A UbhuM thayuM che. [2] vyavahAra AtmA pote mAne che ke "huM caMdu e ja vyavahAra AtmA. e sAco AtmA nathI. eTale eka mULa AtmA ane A vyavahAramAM vartato, caMdu nAmadhArI, loko tamane caMdu tarIke oLakhe e vyavahAra AtmA. vyavahAramAM jene pote AtmA mAnyo te. 25 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhautika padArthomAM lobhAya e vyavahAra AtmA ane mULa AtmA to anaMta zaktivALo che, je dehamAM niraMtara mukta ja che. vyavahAra AtmA karmo sahita che, dehamAM baMdhAyelo che. mULa AtmA e kevaLajJAna svarUpa che. nizcaya AtmA e zuddha jJAna svarUpa che. saMjogonA dabANathI vibhAva Ubho thavAthI A nizcaya AtmA jevo che tevo ja rahIne tenA aMge vyavahAra AtmA Ubho thayo che. jema arIsA pAse jaIe to be caMdubhAI, bahAra che evA aMdara dekhAyane ? bahAra che e nizcaya AtmA, arIsAmAM dekhAya che e vyavahAra AtmA. nizcaya AtmAne AvaraNa nathI caDheluM. saMjoganA dabANathI Ubho thayo che te vyavahAra AtmA arIsAmAM dekhAya che. te pATha bhajavI rahyo che. temAM potAne 'huM'paNuM manAya che. 'huM caMdu chuM, huM karuM chuM, A deha mAro che' eTale e bhrAMtino AtmA, mAnelo AtmA che, ahaMkAra Ubho thaI gayo che. ahaMkAra jAya eTale pAcho mULa AtmA thaI jAya. eTale be AtmA hotA nathI, eka AtmAnA be bhAga paDI gayA che. kAraNa ke potAne potAnuM riyalAIjhezana thayuM nathI, eTale ahaMkAra Ubho thaI gayo. ahaMkArane A 'huM chuM, mAruM che' thayuM, tenAthI A navo vyavahAra AtmA Ubho thaI gayo. vyavahAra AtmA bhrAMtimaya hoya che ane nizcaya AtmA zuddha ja hoya che. nizcaya AtmAnuM avalaMbana laI vyavahAra AtmAne kliyara karavAno che. nizcaya AtmA sahaja ja che, vyavahAra AtmAne sahaja karo eTale e be eka thaI gayA, pachI kAyamanA paramAtmA thayA. vyavahAra AtmA e ja pAvara cetana che, mizra cetana che. zubha-azubha bhAva thAya temAM vyavahAra AtmA ekalo nathI, nizcaya AtmA bhego hoya che. potAnI 'huM'nI mAnyatA ja e che ke A huM eka ja chuM. eTale bhAvano kartA, svarUpanI ajJAnatA. svarUpanuM jJAna thAya tyAM svabhAva bhAva hoya. mULa AtmA niraMtara svabhAvamAM ja rahe che. je svabhAva-vibhAva 26 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayA kare che e vyavahAra AtmA che. A mAnelo AtmA eTale vyavahAra AtmA e vibhAvika che, emAM ATaluMya cetana nathI. mULa AtmA ane vyavahAra AtmA koI dahADo joInTa thayA ja nathI, beu chUTA ja che, paNa jJAnInI dRSTie. kevaLajJAna svarUpe mULa AtmA darekamAM chUTo ja che. A to potAne baMdhana ajJAnatAthI lAge che, te jJAnathI chUTA paDe che, bAkI nahIM toya chUTA ja che. jyAM sudhI roMga bilIpha che, ajJAna mAnyatA ke "huM caMdubhAI chuM tyAM sudhI ene mUDhAtmA kahevAya. e roMga bilIpha phrekTara thaI jAya ne rAITa bilIpha bese tyAre zuddhAtmA kahevAya. jo tame vyavahArika kAryamAM masta cho to tame vyavahAra AtmA cho ane nizcayamAM masta cho to tame nizcaya AtmA cho. mULa tame ne tame ja Devalapa thato huM). deha chUTe enI joDe kArya vyavahAra AtmA phaLa ApIne, DiscArja thaIne khalAsa thaI jAya che paNa bIjo kAraNa vyavahAra AtmA cArja karato jAya che, te joDe bIje bhava jAya che. - vyavahAra AtmA e ja pratiSThita AtmA. potAnI pratiSThA karelI che mATe Ubho thayo che. A vyavahArane satya mAnazo to vyavahAra AtmA Ubho thaze. atyAre vyavahAra AtmAmAM jJAna-darzana ne cAritra varte che. nizcaya AtmAno sparza thAya, nizcaya AtmAnuM jJAna-darzana ne cAritra UbhuM thAya to kalyANa thaI gayuM. atyAre ajJAna dazAmAM potAne vyavahAra AtmAno sparza che, ahaMkAra Ubho thayelo che. vyavahAra AtmA e ja (sUkSmatama) ahaMkAra. ene dAdAzrI e pAvara AtmA kahyo. vyavahAra AtmAne ja lokoe nizcaya AtmA mAnI lIdho che. vyavahAra AtmAnI niMdA karavAnI hatI, ene vosirAvI devAno hato. mULamAM ja bhUla thaI gaI. nizcaya AtmA mahIM judo che e bhUlI ja gayA. jagatanA loko to A je kAma kare che, dAna Ape che, upadeza Ape 27 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ene ja AtmA mAne che. A to vyavahAra AtmA che. e to mAnelo AtmA che, kharo AtmA nathI. kharo AtmA acaLa che, ene pIDA aDatI nathI. mAnelo AtmA caMcaLa che, ene pIDA che. eka AtmA je vyavahAramAM (vartanamAM) kAma kare che, vyavahAra calAvI le che te AtmAmAM tame (tamArI roMga bilIphathI) atyAre cho. tamAro kartAbhAva che tyAM sudhI tame A vyavahAra AtmAmAM cho ane kartAbhAva chUTI jAya to tame (rAITa bilIphathI) mULa AtmAmAM Avo. mULa AtmA akriya che. potAnuM akriyapaNuM thAya to pote mULa AtmAmAM tanmayAkAra thAya ane jyAM sudhI kartAbhAva che tyAM sudhI bhrAMti che, ApaNane tyAM sudhI vyavahAra AtmAmAM rahevAnuM. dehAdhyAsano doSa bese ne karma baMdhAya. jyAre tamane jJAna thAya tyAre tuM pote akartA cho, nahIM to ajJAna che tyAM sudhI tuM kartA ja cho. 'huM caMdu chuM, kartA chuM' tyAM sudhI karma baMdhAze. 'huM zuddhAtmA ane caMdubhAI judA che,' e bhAna raheze to karma baMdhAtA aTakI jaze. cArja thayeluM jyAre bIje avatAra DiscArja thAya tyAre vyavahAra AtmAnI jarUra nathI. (mULa AtmAnI hAjarI hoya che ja.) jema cArja thayelI baeNTarI (sela) hoya, te pelI DhIMgalImAM mUko, eTale sAyanTiphika sarakamasTenziyala evinDasathI DiscArja thayA ja kare. cArja karanArI vastunI have jarUra nathI. mULa cetana to zarIramAM taddana juduM ja rahe che. e kazuM ja karatuM nathI. jemAM cetana nathI te karyA kare che. ene (DiscArja) pratiSThita AtmA kahyo. cArjamAM pote hoya, pote ahaMkAra hoya, kartA hoya. cArjamAM vyavahAra AtmA, mizra cetana joIe ane DiscArjamAM, nizcetana cetanamAM enI jarUra nahIM. vyavahAra AtmA ja kartA che, nizcaya AtmA kartA nathI ne kazuM karma 28 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatoya nathI. nizcaya AtmA to zuM kahe che ke A vyavahAra AtmA jevI rIte ajJAnatAthI Ubho thayo che, have jJAna karIne samAI jA, potAnA svarUpamAM. pudgalano guNa evo che ke jevuM ApaNe mAnIe evuM e svarUpa pudgalanuM thaI jAya ane huM kartA nathI, jJAtA-draSTA chuM evuM bhAna thAya athavA to e pudgalane kazuM nA thAya athavA hoya toya chUTA thaI jAya. A jJAna maLavAthI vyavahAra AtmAmAM rahIne pote mULa AtmAne joyo ane tyAMthI caMbhita thaI gayA ke ohoho, ATalo AnaMda ! eTale pachI e tarapha ramaNatA cAlI, je pahelA bhautikamAM ramaNatA hatI. jJAna maLyA pachI potAne mULa AtmAnI pratIti bese che, ene darzana kahevAya. pachI huM zuddhAtmA chuM, A caMdubhAI nathI" evI jAgRti rahe ene lakSa kahevAya. pachI AjJA pALavAthI roja roja bhAna thatuM jAya. jeTalo anubhava thato jAya eTaluM bhAna thatuM jAya. bhAna e ja aMza jJAna, aMza anubhava thayo kahevAya. sarvAza anubhavane AtmajJAna thayuM kahevAya. pachI cAritramAM Ave. eTale bilIpha AtmA, lakSa AtmA pachI bhAna AtmA, jJAna AtmA ane chelle pUrNa thayuM te cAritra AtmA. ApaNane jJAna maLavAthI bilIpha ane lakSa to besI gayA, have bhAna rahevuM joIe. bhAna AtmAmAM Avyo ene kazuM aDatuM nathI ne naDatuMya nathI. dAdAzrI kahe che, ane jJAna AtmAmAM rahIe chIe, cAritra AtmAmAM pUruM AvyA nathI. vyavahAra AtmAnuM kAraNa bhAvakarma che ane jJAna maLavAthI bhAvakarma UDI gayuM. have mananI avasthAmAM je tanmayAkAra thaI javAya che, tene te 'hoya mArA" kahI juduM jovuM paDe. kAraNa ke anAdino abhyAsa judA thavA deto nathI, te ene mIThAza varte che. jJAna konuM? pudgalanuM. tene vyavahAra AtmA Davalapa thato huM) kahIe chIe. AtmA to saMpUrNa jJAnI ja che. vyavahAra AtmA pUrNa jJAnI 29 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaze tyAre chUTakAro thaze. mULa bhagavAna jevo pote thaze tyAre pUrNAhuti thaze. jJAnI e mULa AtmA nA kahevAya, vyavahAra AtmA kahevAya, pudgala kahevAya. jJAnI thayA eTale haju thoDuM bAkI rahyuM. daraasala AtmA to saMpUrNa sarvajJa ja che. sva-para prakAzaka che te vyavahAra AtmA thAya che. mULa AtmA pote svanoya prakAza nathI ne paranoya prakAzaka nathI, saMpUrNa prakAzaka che. ene koI vizeSaNa ja nathI. jeTalA vizeSaNo che te vyavahAra AtmAnA che. jene koI vizeSaNa nA hoya te mULa AtmA. [3] pAvara cetana (3.1) pAvara cetananuM svarUpa A jagatamAM pAMca IndriyathI je anubhavAya che, emAM mULa cetana kazuM karatuM nathI. mULa cetana to vaparAtuM ja nathI, e jevuM che tevuM ja mahIM che, emAM kazo phera thayo nathI. enjiniara tarIke kAma kare che, temAM AtmA che ja nahIM. hA, AtmAnI zarIramAM hAjarI che. jema sUryanArAyaNanI hAjarIthI loko aneka jAtanA kAma kare che, jevA ke khetIvADI, UrjA utpanna karI zake. temAM sUryanArAyaNa pote kazuM karavA AvatA nathI. evI rIte tamAma kAryothI para evo mahIM AtmA judo ja rahyo che. to pachI kare che koNa ? pAvara cetana. eTale nathI jaDa ke nathI cetana, jene mizra cetana kahevAya. pAvara cetanathI mana-vacana-kAyAnI traNa baeNTarIomAM pAvara bharAya che. je bIje avatAre phaLa Ape che. svabhAvika jaDa ene zuddha paramANu kahevAya. jyAre paramANu cArja thAya, vibhAvika thAya ene pudgala kahevAya. emAM pAvara bharAya che, pudgala pAvaravALuM thayuM che. sTIlanA pyAlAmAM pANI hoya, e pANIne ThaMDuM karavAnuM mazIna hoya to pANIno barapha thAya. have e pyAlAne Tebala upara mUkI rAkhIe to 30 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sTIlanA pyAlAnI bahAra moIzcara kaMDensa thaze (bheja jAme). sTIlanA pyAlAnI sapATI jhAMkhI pANIvALI thaze, jhAkaLa bAjhaze. thoDIvAramAM TIpA bAjhaze pachI relA Utaraze. pyAlA nIce khAbocIyuM bharAze. pachI Tebala uparathI relo cAlu thaze. TebalanI kornarathI nIce jamIna upara e TIpA paDaze. pANImAM ThaMDI ghAlI, jenAthI bahAra paramANamAM sakriyatA UbhI thaI gaI. jhAkaLa, TIpA, relA, dhAra ne pachI khAbocIyuM thaze. A badhuM ThaMDakathI thayA ja kare. TheTha pANI rUma tApamAne Avaze tyAre A prakriyA baMdha thaze. dA.ta. pANI e mULa AtmA, ThaMDI-ajJAna, garamI-jJAna. havAmAM bheja te paramANu. temAM jhAkaLa-prayogazA, TIpA-mizrasA, relA-prakRti, dhAra-prakRtinI kriyA badhuM jaDamAM oNTomeTika thaI jAya che, phakta ThaMDIthIajJAnathI zarU thayelI, garamIthI-jJAnathI kriyA oNTomeTika baMdha thaI jAya che. je kaMDensezanathI jhAkaLa, relA, TIpA hoya teya UDI jAya che, kharI paDe che. AmAM pANI-mULa AtmA, evuM ja rahyuM che. garamI-ThaMDIthI, jJAnaajJAnathI jaDamAM halana-calana dekhAya che, te koNe karyuM ? A vijJAna che. vijJAna jANo to koNe karyuM e samajAya. vijJAna na jANo to bhrAMtithI ghaNA badhA upara AkSepa jAya ke ANe karyuM. daraasala caitanya e mULa AtmA che. jaDa ane caitanya pAse AvavAthI je vizeSabhAva thayo, "huM caMdu te pAvara cetana che. je jaDamAM pAvara bhare che ane pAvara bharAyA pachI jaDa paNa pAvaravALuM kUdAkUda kare, badhuM kare. korTo cAle che, mejisTreTa bane che, vaDApradhAna bane che, kalekTara hala thAya paNa e badhuM mULa cetana nahIM, pAvara cetana. zarIramAM pAvara che, tyAM sudhI pAvarathI zarIra cAle. pAvara pUro thAya ke paDI jAya. AtmA baLato nathI, kapAto nathI. zarIra jaDa che to zarIrane kaMI vAge to du:kha kema thAya che ? A zarIra tadana jaDa nathI, e pAvara bhareluM che mATe duHkha thAya che. AtmA nIkaLI gayA pachI tadana jaDa kahevAya. pachI kApo toya vAMdho nahIM. | 31. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM'ne duHkha paDe che, mULa AtmAne to kazuM aDatuM nathI. ene duHkha kema thAya che ? "huMpaNAnI bilIpha che, "huMpaNuM mAnyuM che mATe. pAvara bilIpharUpe Avyo che, e pAvaranuM du:kha che. pAvara kheMcAI jAya, bilIpha chUTI jAya to duHkha jatuM rahe. "huM'ne zuddhAtmAnI bilIpha besatI nathI, ene "pAvara cetana'nI bilIpha bese che. e ajJAnatAne laIne A saMsAra Ubho thayo che. AtmA to bhagavAna ja che. ajJAnathI be tattvo ekAkAra thaI gayA che ane jJAnathI be tattvone judA pADe tyAre chUTe. vyavahAra AtmA e ja pAvara cetana. krodha-mAna-mAyA-lobha e ja pAvara cetana. vyavahAra AtmAmAM cetana AvyuM kyAMthI ? nizcaya AtmA kaMI cetana ApatuM nathI. tyAM ja badhuM AkhuM vijJAna UbhuM rahyuM che. jyAM sudhI pote ajJAna jANe che tyAM sudhI e vyavahAra AtmA che ane jyAre pote jJAna jANe che tyAre e nizcaya AtmA che, kharo AtmA che. bhaNe che, bhaNAve che, DaoNkTara thAya che, jJAnI thAya che e badhuM pAvara cetana che. eka AtmAmAM tamAma prakAranA jJAna che, tethI pAvara cetana UbhuM thaI zake che. mULa AtmA e AkhA brahmAMDanuM jJAna ja che, paNa eka aMza upara gayo eTale peluM sarvAza khoI nAkhyuM. DaoNkTarI jJAna khulluM karavA jAya eTale bIjuM badhuM aMdhAruM thaI jAya. sUryanArAyaNa karavA AvatA nathI, loko emanA prakAzano lAbha UThAve che. sUryane levAdevA nathI, emanI hAjarIthI badhuM thAya che. evuM AtmAnI hAjarIthI thAya che, emAM AtmA kartA nathI. mULa AtmAne kaMI paNa karavuM hoya to karI zake nahIM ane karavuM hoya to ene A pAvara cetanathI pUtaLuM bane to karAya, nahIM to thAya nahIM. (32 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daraasala cetana khuda paramAtmA che. mANasa jyAM cetana mAne che, tyAM cetana nathI. AtmA-bhagavAna to jJAtA-draSTA-paramAnaMdI che. kriyAzakti emanAmAM nathI. kriyAzakti jaDamAM che. AtmAnI hAjarIthI krodha-mAnamAyA-lobha, aMtaHkaraNa, lAgaNI bahu UbhuM thaI jAya che. jema sUryanArAyaNane laIne ahIM AgaLa UrjA utpanna thAya, pAvara Ubho thAya. emAM sUryanuM kaMI kartApaNuM nathI. emanI hAjarImAM bIjI vastu bhegI thaI eTale UrjA utpanna thaI. ahIM kaoNnDeksa kAca mUko ne bIjI cIjo bhegI thAya to saLage. tethI sUryane kaMI levAdevA nathI. evuM mULa AtmAnI hAjarImAM jaDa tattva bheguM thavAthI ane svarUpanI ajJAnatAthI pAvara cetana UbhuM thAya che. pAvara cetanathI jaDamAM pAvara bharAya che. pachI sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansathI DiscArja thAya che. emAM mULa AtmA kazuM karato nathI. pAvara bharAvo ane khAlI thavo e potAnI zaktithI che, AtmAnI phakta hAjarI che. AtmAnI hAjarIthI janareTara (pAvara cetana) utpanna thAya che ane janareTarathI traNa beTarI cArja thAya che ane pachI DiscArja thAya che. pAvara cetanathI pAvara bharAya ene nizcetana cetana kahevAya. A jJAna pachI pAvara cetana UDyuM. eTale zuddha cetana ane nizcetana cetana rahyuM. nicetana cetanano pAvara jema jema vaparAze tema tema te khalAsa thaze. navo pAvara bharAto aTakI gayo. dharma kare che, bhakti kare che, zAstra bhaNe che, samajaNa pADe che emAM mULa cetana che ja nahIM. vyAkhyAna karavAmAM, vyAkhyAna sAMbhaLavAmAM pAvara cetana che. mULa cetana potAnA svabhAvamAM ja che. svAdhyAya karo, tapa karo, japa karo, dhyAna karo, e kare che pugala ane pote mAne che ke meM karyuM. emAM pAvara cetana kAma karI rahyuM che. mokSa mArga samajavAno che, karavAno nathI. 33 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdAzrI kahe che, je mane dekhAya che, te tamane samajAvI zakAya nahIM. A jeTalA zabdo mArI pAse hAthamAM Ave enAthI samajAvavA pharuM chuM, bAkI AnA mATe zabdo hotA nathI. te khoLI khoLIne zabdo bhegA karavA paDe che. A kALamAM janareTara, sela, pAvara evA dRSTAMta ApIne mULa tattvonuM vijJAna parama pUjya dAdAzrIe samajAvyuM. mULa cetana zuddha ja che. A ajJAnatAthI pAvara cetana UbhuM thayuM che, tenAthI jagata A badhuM dekhAya che. pAvara cetana samajI jAya to niveDo Ave. (3.2) pAvara cetata virame, AtmajJAna pachI cArja thayelI baeNTarIonA AdhAre udayakarma Ave che. kaSAyothI baeNTarI cArja thAya che. "meM karyuM, A mAruM, huM caMdu' evA IgoIjhamathI cArja thAya che. je kriyA "huM karuM chuM' kahe che tyAM pAvara cetana che, chatAM AmAM huM judo che ane pAvara cetana judA che. pelI baeNTarIone cAMpa dabAvo eTale DiscArja thAya, jyAre A mana-vacana-kAyAnI traNa baeNTarIo cAMpa dabAyelI ja hoya che, zvAsozvAsathI DiscArja niraMtara thayA kare che. pachI UMghe-jAge, paNe-rAMDe, paNa beTarI DiscArja cAlu ja rahe che. pAvara UDI gayo eTale selane (dehane) bALI mUke ke dATI de. jagatanA loko cetanane joI zakatA nathI, cetananI avasthAne joI zakatA nathI, pudgalanI avasthAo jue che. teya zuddha pugalanI nathI, vibhAvika pudgalanI. temAM pAvara cetanathI pAvara bharAyelo che. enTransa (praveza) evA pATiyAthI saMsAramAM peThA hatA, have ekjhiTa (bahAra)nA pATiyuM vAMcIne bahAra nIkaLI javAya. lokasaMjJA, pUrvakarma ane ajJAnatAthI peThA chIe, have jJAnInI saMjJA, jJAna ane satsaMgathI bahAra nIkaLI javAze. enTransa eya pATiyuM ane ekjhiTa eya pATiyuM. meloya pote thayelo, sAbuya pote ane kapaDuMye pote, chevaTe pote cokhkho thaI jAya che. "hune roMga bilIpha beThI eTale pAvara cetana UbhuM 34 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayuM ne saMsAramAM ghUsyA. "jJAnInA jJAnathI 'huM'ne rAITa bilIpha beThI eTale saMsAramAMthI chUTyA, AtmAmAM AvyA. mULa AtmAmAM AvI gayo ke pote cokhkho thaI gayo. mULa AtmA TheTha sudhI tadana judo ja, akartA ja rahyo che. jJAnI koNa thAya che? je kahe che, mane du:kha paDyuM. "huM" ane "mAruM" kahe che te ajJAnI ja jJAnI thAya che. mULa AtmA to jJAnI ja che. vibhAvathI huM Ubho thayo ne hune roMga bilIpha beThI ke "huM caMdu. te pAvara cetana UbhuM thayuM, e ja azuddha cetana che. ene ja jJAna maLe che, rAITa bilIpha bese che ke huM caMdu nahIM, huM zuddhAtmA. eTale pote zuddha cetana thayo. mULa cetana to daraasala cetana che, e juduM ja rahyuM che. huM zuddhAtmA chuM' bole eTale pAvara cetanane je roMga bilIphathI pAvara UMdho hato, te rAITa bilIphathI pAvara chato thaI jAya che. samajaNa savaLI thaI eTale chatuM karato thaI gayo. prajJA e mULa AtmAnI ja zakti che. jyAre buddhi zakti e A pAvara cetananI che. jJAna maLavAthI buddhinI prajJA thatI nathI. buddhi buddhinI jagyAe rahIne prajJA zakti pragaTa thaI jAya che. buddhi potAne saMsAramAM kheMce, jyAre prajJA zakti potAne cetave ne mokSa bhaNI laI jAya. chevaTe potAne kevaLajJAna thAya tyAre pote ane prajJA mULa AtmAmAM eka thaI jaze. jovA-jANavAnI kriyA to tyAM AtmAmAM ja che, paNa AtmA vinAzI ane avinAzI be joI zake. jyAre pAvara cetana (mizra cetana) vinAzI ekalAne joI zake, avasthAone jue. ajJAna jANe che e pAvara cetana che ane jJAna jANe che e daraasala e AtmAnA prakAzamAM mahIM jhaLake eTale tyAM AgaLa zabda hotA nathI. A jovA-jANavAnuM, te prakAzamAM utaratA sudhI zabdo che. jovAjANavAno bhAva rahyo e AnaMda. potAne bIjI koI jarUra nathI. [35 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jJAna pachI ApaNe potAne 'zuddhAtmA' bolIe chIe. e sivAyano bahArano je bhautika bhAga che, e 'pudgala' kahevAya. e pudgala kahe che ke amane amArI mULa sthitimAM nahIM banAvo tyAM sudhI tame chUTA nahIM thAva. kAraNa ke mULa paramANu zuddha hatA, ApaNe vibhAva karyA tethI vikRta thayA che. have ApaNe ApaNI je zuddha dazA che svabhAva, emAM azuddhi manAya nahIM to pudgala zuddha thayA ja karavAnuM. jeTaluM DiscArja pudgala che, tenA jJAtA-draSTA rahIne javA dezo to e zuddha thaIne cAlyA jaze. dAdAnI pAMca AjJAmAM rahIe eTale navuM pudgala azuddha thatuM baMdha thaI gayuM ane pahelA bagaDeluM enuM zuddhikaraNa thayA kare. pudgalane DakhoDakhala nA kare eTale cokhkhuM thayA ja kare. DakhoDakhala karanAruM koNa ? ajJAna mAnyatAo. AtmA ApaNuM svarUpa ja che. enuM bhAna nahIM hovAthI UMdhuM cAlyA, te jeTaluM UMdhuM gayA eTaluM pAchuM AvavuM paDe. rAga-dveSa karIne pudgala bagADyuM hatuM, have samabhAve nikAla karIne pudgala cokhkhuM karavAnuM che. tema tema pote chUTo thato jAya. 'mAruM, mAruM' karIne bagADeluM, 'nhoya mAruM' karIne cokhkhuM karavAnuM che. AgaLanI dazAmAM A pAvara bhareluM pUtaLuM che, tene judA rahIne 'jovA-jANavAnuM' che. zuddha paramANu vizrasA che ane pAvara bharAyelA paramANu prayogasA thaI, bIje avatAra phaLa ApavA taiyAra thayA mizrasA. e bemAM phera eTalo ke pelAmAMthI pAvara vaparAI gayo ane AmAM pAvara vaparAyo nathI. jJAna pachI jema jema pAvara vaparAto jAya tema tema paramANu vizrasA thaI UDI jAya. dAdAzrI kahe che, mAro mULa cArja karanAro pAvara khalAsa thaI gayo, paNa A baeNTarIono pAvara haju khalAsa thayo nathI ane mahAtmAone to pratItimAM zuddhAtmA thayA, paNa hajI jAgRti pudgalamAM jatI rahe che. 36 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI ajAgRtithI pudgala penDiMga rahI jAya che. jema jema AjJA paLAze, phAIlonA samabhAve nikAla thaze, tema tema jAgRti pAchI vaLatI jaze, pachI juduM ja raheze. dAdAzrInA jevI dRSTi keLavavI paDaze. gALo bhAMDe teya nirdoSa dekhAya. gALo bhAMDanAruM pAvara cetana che ne daraasala cetana zuddhAtmA che. doSita dekhAya te bhrAMti che. sAmAnuM pAvara cetana ApaNA hisAbane AdhIna che. hisAba cUkavAI gayo, nirdoSa daSTi rahI to pachI kazuM rahetuM nathI. [4] mizra cetata cetana cetanamAM che, acetana acetanamAM che. acetana vinAzI che, cetana avinAzI che. mana-vacana-kAyA, buddhi-citta-ahaMkAra, krodha-mAna-mAyA-lobhamAM mULa cetana nathI. A samajaNa nahIM paDavAthI pote gUMcavAya che. krodha-mAna-mAyA-lobha jaDanAya guNa nathI ne cetananAya guNa nathI. AtmA ane jaDa A be najIka AvI gayA eTale vyatireka guNa krodhamAna-mAyA-lobha utpanna thAya che. enAthI A jagata cAlI rahyuM che. vyatireka guNamAM mULa AtmA bagaDyo nathI. enA guNamAM je darzana che, e lokonA ajJAna pradAnathI AvarAyuM che. eTale potAne 'huM caMdulAla chuM, huM ja A karuM chuM, A zarIra mAruM che' e roMga bilIpho besI gaI. saMjoganA dabANathI, ajJAnatAthI roMga bilIphamAM cetana pesI gayuM. e mizra cetana kahevAya. 'huM caMdu, meM karyuM' e mizra cetana. eNe AvatA bhava mATenI pratiSThA karI. eTale pachI bIje bhava pratiSThita AtmA tarIke e phaLa Apaze, e ja nizcetana cetana eTale mAtra maDaduM. mizra cetanano janma ema ne ema nathI thayo. vyavahAra AtmA (Devalapa thato 'huM')nI bilIpha bagaDI che. te cArja karyA kare che. tenAthI A UbhuM thayuM che, chatAM mULa AtmA evo ne evo ja che. 37 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mizra cetanathI karma baMdhAya. enAthI kaDavA-mIThA phaLa Ave. tyAre roMga bilIpha evIne evI ja rahe che, A huM ke te huM khabara paDatI nathI. A saMsAra ja evo che ke janmathI ja enuM nAma paDe, pachI nAmane bhatrIjo, kAko kahevAmAM Ave. Ama bhayaMkara ajJAnatAnA saMskAra Ape. saMsAra eTale ajJAnatAmAM ja ghAla ghAla karavo. roMga bilIpho loko phiTa karI Ape. mizra cetana eTale emAM cetanano chAMTo ja nathI, mAtra pAvara cetana che. loko ema ja jANe che ke A badhuM kare che e ja cetana che. kriyAmAM AtmA hoya nahIM, AtmAmAM kriyA hoya nahIM. mizra cetana to AtmAnI hAjarIthI cAlI rahyuM che. sarjana thAya che e mizra cetananuM che ane visarjana e jaDa zaktinI kriyA che. janmyA tyArathI moTA thayA, gharaDA thayA badhuM visarjana zaktithI. navo deha e AtmAya grahaNa karato nathI, jaDeya grahaNa karatuM nathI, e mizra cetana grahaNa kare che. ahIM vijJAna che. A to mizra cetanane ja potAnuM svarUpa mAnyuM che. e rileTiva-riyala che. cetananA traNa bheda ; zuddha cetana, mizra cetana ane nizcetana cetana. A nizcetana cetana e DiscArja thato IphekTiva bhAga che. emAM ajJAnatAthI 'huM A chuM, meM A karyuM' e bhAva, e mizra cetana. ene lIdhe paramANu kheMcAyA, cArja thayA. pachI e DiscArja thAya tyAre nizcetana cetana thaI jAya. UMdhA vicAra kare tyArathI pote mizra cetana thavA mAMDe. pachI e jAmI jAya. pachI bIje bhava phaLa Ave tyAre nizcetana cetana kahevAya. mizra cetanamAM jIvato ahaMkAra hoya ne nizcetana cetanamAM DiscArja ahaMkAra hoya. eTale mizra cetana jIvatuM che. e krodha-mAna-mAyA-lobha badhuM karI zake. jemAM ahaMkAra bhaLe nahIM e nizcetana cetana ne je krodhamAna-mAyA-lobha ahaMkAra jIvatA hoya, saLagatA hoya, kartAbhAva hoya, mAlikIbhAva hoya e mizra cetana. 38 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cArja e mizra cetana, DiscArja e nizcetana cetana. e DiscArjamAM krodha-mAna-mAyA-lobha thAya, eno pote mAlika thAya che, kartA thAya che. mane thAya che" ema kahyuM, "meM karyuM mAnyuM eTale cArja thAya che. e huM'no mAlikIbhAva che. huM avaLI jagyAe bese eTale pugalano mAlikIbhAva thAya ane huM savaLI jagyAe bese to potAnA guNano mAlikIbhAva thAya. mAlikIbhAvavALuM e jIvatuM, enAthI saMsAra ane mAlikIbhAva vagaranuM e maDaduM. bIjA bhavamAM jAya tyAre cAra kaSAyo, badhA kojhIjha ane AtmA joDe jAya. A nicetana cetana chUTI jAya. pote bIje bhava ajJAna dazAmAM mizra cetanamAM gayo. marI jAya che tyAre A nizcetana cetana ane "huM kartA chuM e bhAnavALuM mizra cetana paNa marI jAya che, paNa kojhIjha rUpe thoDuMka mizra cetana ('huM) joDe jAya che. emAMthI IphekTiva thatI vakhate nicetana cetana juduM paDI DiscArja thayA kare che, jyAre mizra cetana (huM caMdu) je rahe che, e pharI cArja karyA kare che pAchuM. ajJAna dazAmAM kramika mArgamAM eka zuddha cetana, bIjuM mizra cetana ane trIjuM nizcetana cetana. jJAna pachI akramamAM mizra cetana hoya kharuM, paNa jJAna lIdhA pachI kaMI kAma karatuM nathI. jJAna pachI je harephare, bole-cAle, ciDhAya-gusso kare, svAda le badhuM kare te nizcetana cetana che. emAM mULa cetana bilakuleya nathI. mizra cetana ajJAna dazAmAM DijhAInanI bahAra pheravI nAkhe. jyAre nizcetana cetana DijhAInanI bahAra nA jaI zake. je DijhAIna che e DijhAIna pramANe ja phare. mizra cetana e kare ne bhogave. jIvato ahaMkAra e jJAna pachI UDI gayo. jJAna pachI pote zuddhAtmA thaIne nizcetana cetananA jJAtA rahevAnuM 39 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jJAna pachI mamatAthI marI gayo (mamatA nA rahI) ane maryA pachI jIvato hoya. e jue-jANe basa, Dakhalo nA hoya. nirdoSa dRSTi e prajJAno guNa che. have koInA doSa nA dekhAvA joIe. doSita dRSTi e mizra cetanano guNa che. jJAna pachI mizra cetana UDI gayuM. have vaDhavaDhA thAya te nizcetana cetana laDhe, paNa dRSTi ApaNI nirdoSa rahevI joIe ke karmanA udayane AdhIna laDhe che, eno potAno Ajano doSa nathI e. [5] nizcatata cetata jIvAtmA e nizcetana cetana che, jyAre mULa AtmA zuddha cetana che. hakIkata svarUpamAM zuM che ? mULa AtmA e ja zuddha cetana che, e ja paramAtmA che ane jagata jene cetana mAne che, e to nizcetana cetana che. lokhaMDano goLo khUba tapAvyo hoya to e agni jevo lAge, paNa e mULa agni nathI. evuM pAMca IndriyathI anubhavamAM Ave che te mULa AtmA nathI, nizcetana cetana che. A zarIramAM mUrva bhAgamAM AtmA che nahIM, AtmA amUrta che. mUrtinI mahIM AtmA rahelo che, paNa mUrti rileTiva che, vinAzI che ane te nicetana cetana che. zuddhAtmA sivAyano bhAga mikenikala che, e nizcetana cetana che. eTale lakSaNa cetana jevA dekhAya, paNa ekuMya gaNadharma cetanano nA hoya. cetananA guNa avinAzI che, agurulaghu svabhAvanA che. jyAre nizcetana cetananA guNo vinAzI che, vadha-ghaTa thAya evA che. dAna ApavAno vicAra Ave, tyAga karavAno vicAra Ave, tyAga kare, vakIlAta kare, paNa e cetananA guNa che ? e nizcetana cetananA guNo che, vinAzI che. loko hAla-cAle tene cetana mAne che. kAraNa ke maryA pachI hAlatuMcAlatuM nathI. lakSaNo cetana jevA lAge paNa guNadharma cetananA nathI mATe e cetana nathI, paNa nizcetana cetana che. 40 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha cetana jANavuM mahA mahA muzkela che ane loko je jANe che e to nizcetana cetana che. ene sthira kare che, paNa mULa svarUpa svabhAvathI ja sthira che ane nizcetana cetana to caMcaLa svabhAvanuM ja che. tethI chUTakAro thato nathIne ! jaDa che chatAM hAle-cAle, vakIlAta kare, jajamenTa Ape, kesa calAve, vAdI-prativAdI badhAne loko cetana mAne che, paNa e to nizcetana cetana che. A mAyAmAM jagata mUMjhAyuM che. cotarapha arIsA goThavelI rUmamAM jAta jAtanuM dekhAya ne tenI asaro thAya, tenAthI cArja thaI jAya. e cArja thayeluM DiscArja thAya e nizcetana cetana che. garoLInI pUMchaDI kapAI jAya tyAre pUMchaDI taraphaDe che, tene loko kaheze, AmAM AtmA che, paNa nA, mULa AtmA to garoLI joDe ja jato rahyo. A to nizcetana cetana che, te to DiscArja pariNAma che. tethI kUdAkUda kare che. jyAM jJAna-darzana tyAM AtmA che. jyAM kaMI paNa lAgaNI utpanna thAya che tyAM cetana che. jene lAgaNI utpanna thAya che te nizcetana cetana che. nizcetana cetana hoya tyAM zuddha cetana hoya ane nizcetana cetana nathI tyAM cetana paNa nathI. jhADa jIvatuM hoya tyAM cetana che, paNa sUkAI gayeluM lAkaDuM, temAMthI Tebala bane, tyAM nizcetana cetana nathI, eTale cetaneya nathI. tyAM nizcetana che, jaDa ja che. darekamAM AtmA sarakho ja che, paNa dravya-kSetra-kALa-bhAvane laIne vyavahAra judo Ubho thaI jAya che. vyavahAra e nizcetana cetana che ane jagatanA loko ene ja cetana mAne che, e ja bhrAMti che. jema mizanarImAM peTrola pUravuM paDe, tema A deha paNa khAvA-pIvA, havA joIe to cAle, nahIM to badhuM baMdha thaI jAya. tethI A deha paNa mikenikala cetana che. A sUkSma mazinarI che, je cArja karIne AvyA chIe ane enI meLe DiscArja thAya che. ene 'meM karyuM' ema mAne che, tethI navuM 41 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cArja AvatA bhavanuM thAya che. daraasala cetana jANavAnuM che to kalyANa thAya. zarIra, mana, buddhi, vANI badhA sajIva dekhAya paNa te prakRti che ane prakRtinI sajIvatA eTale dorI vIMTIne bhamaraDo nAkhyo pachI phare, tenA jevI sajIvatA che. e cetana jevuM dekhAya paNa che nizcetana cetana. evI rIte A badhA manuSyo DiscArja thaI rahyA che. emAM 'huM chuM' mAnyatAthI navuM cArja thAya che, enuM bhAna nathI. pahelA cArja thayeluM e DiscArjarUpe halanacalana kare. e parAI zaktithI cAle che, ene ja nizcetana cetana kahyuM. AtmAnI hAjarIthI ajJAnatAthI ahaMkAra Ubho thAya che. e ahaMkAra thru je prakAza Ubho thAya e InDirekTa prakAza. enAthI A vyavahA2 gatimAna thAya che, AtmAthI gatimAna nathI. loko evuM ja mAne che ke cetana preraNAthI pudgala pravartamAna che, paNa nA, pudgalanI pravartanA badhI nizcetana cetana che. prakRti e taddana jaDa nathI, e nizcetana cetana che. nizcetana cetana eTale DiscArja cetana che. kaMI paNa pote cArja karyuM hoya, pachI DiscArja enI meLe ja thAya ke emAM kaMI karavuM paDe ? e DiscArja badhuM IphekTiva che, e nizcetana cetana che. eka zuddha cetana e mULa AtmA che ane bIjuM IphekTiva cetana. emAM be bhAga che, 'huM karuM chuM' (mizra cetana) enAthI baMdhana thAya che ane 'huM bhogavuM chuM' paNa kartA thato nathI e nizcetana cetana, to baMdhana thatuM nathI. jJAna lIdhA pachI IphekTiva cetana kharuM, te phaLa ApIne jAya che. navuM bIja nA naMkhAya. jyAM sudhI potAne 'zuddha cetana chuM,' evuM bhAna nathI thayuM tyAM sudhI pote nizcetana cetanamAM ja varte che. e sAdhu, saMnyAsI, manuSya tiryaMca, nArakInA jIvo, devo badhA ja. (sakita ane jJAnI sivAya.) jyAM kiMcitmAtra caMcaLatA nathI, e cetana che ane caMcaLatAvALo 42 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga mizra cetana che ane enIya bahArano bhAga acetana cetana che. jene phAIla kahIe chIe, e bhAga nirjIva nathI, chatAM acetana cetana che, nizcetana cetana che. khAlI mAnyatA ja che ke A jIva che, AmAM cetana che ja nahIM. chokaro marI jAya to keTalAka raDe, keTalAka nA raDe. jJAnIo to hapUcA kazuM Ane gaNatarImAM ja nA le. kAraNa ke A cetana nathI maratuM, khAlI roMga bilIpha ja che. 9mikenikala cetana be prakAranA AtmA eka sacara e mikenikala AtmA ane bIjo acara e mULa AtmA. mULa AtmAthI mikenikala AtmA Ubho thayo che. pote acaLa che, paNa potAnA svarUpanI ajJAnatAthI, lokasaMjJAthI pote mAne che ke caMdu chuM', tethI caMcaLa thaI jAya che. pote caMdu tarIke rahe e mikenikala AtmA che. | mikenikala AtmAne huM chuM" mAnavo e ja bhrAMti, enuM nAma vikalpa, e ja kartApaNuM. A mikenikala AtmA ahaMkArathI Ubho thayo che. ahaMkAra vilaya thAya tyAre mikenikala AtmA baMdha thaI jAya. ( mikenikala AtmAthI pote judo rahe, to pote baMdhAto nathI. pachI mikenikala AtmA game te karato hoya, paNa pote tanmayAkAra thato nathI to baMdhanamAM Avato nathI. evo mArga vItarAgo pAmelA. A badho vyavahAra kare che, japa, tapa, zAstronuM vAMcana, dhyAna badhuM mikenikala AtmA kare che. ene "huM chuM evuM mAne che ne ene sudhAravA phare che e ja bhUla che. mULa AtmA enI pelI pAra che. jyAre selpha riyalAIjhezana thAya tyAre mULa AtmA pamAya. A mikenikala AtmA pUraNa-galana svabhAvano che. jagata jene AtmA mAnI rahyuM che te AtmA che ja nahIM. laukika mAnyatAthI AtmA mAne che, paNa e to mikenikala AtmA che. e 43 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mikenikala AtmA rAga-dveSa kare che, khAya che, pIve che, krodha kare che, dharmadhyAna kare che, ene thAka lAge, ciDhAya che, lobha kare che, ciMtA kare che. bAkI pote to mULa svarUpe je che, e kazuM ja karato nathI. zAstra vAMce, upadeza Ape, upadeza le, bhaNe, DaoNkTara thAya, yoga kare, ene cetana mAne che, paNa emAM cetana bilakula che ja nahIM. have mikenikala AtmAne potAno AtmA mAnI le, to kyAre meLa bese ? jJAnI puruSa sivAya sAcA AtmAne koI jANI zake nahIM. 'huM pApI chuM, azuddha chuM' e to mikenikala AtmAne mATe che, mULa AtmA AmAM aparAdhI nathI. janmyA tyArathI A badhuM ajIva bhAga ja kare che ane ajJAnatAthI ApaNe ahaMkAra karIe chIe ke 'meM karyuM'. svabhAvika ajIva e paramANu svarUpe che ane A vibhAvika ajIva, pudgala svarUpe che, enAthI saMsAra cAle che. kramika mArgamAM eMsI TakA AtmajJAna hoya to vIsa TakA ahaMkAra hoya. AtmA ne ahaMkAra sAthe rahI zake. akrama mArgamAM so TakA sajIva ahaMkAra khalAsa thAya che, jyAre jJAna thAya che tyAre. pachI saMsAra ajIva ahaMkArathI cAlyA kare che. AtmA judo ja rahe che. A dehamAM je adRzya che te ja AtmA che. dRzyamAM AtmA koI jagyAe che nahIM. jyAM sudhI potAne A jagatanI bhautika IcchAo che tyAM sudhI A mikenikala cetana che. pote potAnA svarUpamAM besI jAya pachI mikenikala cetana baMdha thaI jAya. [7] maDaduM pote zuddhAtmA thayA, pachI bAkI zeSamAM zuM rahyuM ? khAya che, pIve che, bole che, gusso kare, badhuM kare che koNa ? jIvatuM haze ke maDaduM ? jene cetana joDe bilakula vyavahAra rahyo nathI evuM e maDaduM che. ene sArI bhASAmAM nizcetana cetana kahyuM. 44 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je pAvara cArja karelo selamAM ane e selane DhIMgalAmAM mUkIe, pachI DhIMgalo hAla-cAle, bole-raDe, gAya toya te DiscArja thatA pAvarathI che. pUtaLuM pAvarathI cAle ene jIvatuM kahevAya ? akaLAmaNa thAya teya DiscArja pariNAma, te "mane thAya che kema manAya have ? vANI e TeparekarDa bole che' kahyuM eTale maDaduM thaI gayuMne ! nizcetana cetana eTale cetana jevA lakSaNo dekhAya che, paNa che nicetana. eTale ene maDaduM ja kahevAya, jJAnInI dRSTie. eTale emAM UMDA UtaravA jevuM nahIM. rAga-dveSa karavA jevuM rahyuM ja nahIM. jJAna lIdhuM nA hoya to ene mizra cetana che vacce, ene maDaduM nA kahevAya. e to jIvato che, navuM cArja kare, e ahaMkAra sahita che. jene jJAna prApta thayuM che ane pote zuddhAtmAmAM ja rahe che. enA mana-vacana-kAyA game te kare enI jokhamadArI potenI nathI. kAraNa ke DiscArja bhAga maDaduM che. A saMsAramAM marelo bhAga ja vyavahAramAM cAlI rahyo che. guru thAya, ziSya thAya, vevAI thAya, badho marelo bhAga ja che. ene "meM karyuM, huM chuM mAne che e ja bhrAMti che. AtmA anaMta zaktinuM dhAma AvuM kare nahIM. mana-vANI-dehanI, buddhi-citta-ahaMkAranI koI kriyAmAM mULa cetana nathI. e juduM ja che, vItarAga ja che, bagaDyuMye nathI ane e ja bhagavAna che. kriyA karanAramAM, karAvanAramAM cetana nathI, badhuM mikenikala eDajasTamenTa che. AtmA AmAM kazuM karato nathI, jJAtA-draSTA-paramAnaMdI ja rahyo che. mANasa jIvato hoya, emAM cetana juduM ja che. jIvatA jevuM dekhAya che, vAto kare che. vAto sAMbhaLe che paNa cetana vagara ja kare che. mazIna hoya te mikenikala eDajesTamenTa, te maDaduM ja kahevAyane ! e baMdha hoya toya ke cAlu hoya toya. IlekTrisiTI eya mazInano ja bhAga che, emAM AtmA nathI. 45 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanA lokone eka bAju nizcetana cetana che te maDaduM che, te DiscArja thayA kare, paNa ajJAnatA che to mahIM mizra cetaneya joDe che te cArja karI nAkhe che. je jJAna pachI mizra cetana UDyuM ne pote zuddha cetanamAM Avyo tethI have cArja nA thAya. [8] caLa-acaLa-sacarAcara A zarIramAM AtmAnA be vibhAga che : eka acaLa AtmA, je mULa AtmA che, riyala che, avinAzI che ane bIjo sacara AtmA, e pAvara AtmA, vyavahAra AtmA che, vinAzI che, rileTiva che. - jyAM sudhI potAne bhautika sukhonI vAMchanA che, tyAM sudhI pote A sacara AtmAmAM rahe che ke "huM A chuM." jyAM sacaLa AtmA hoya, tyAM acaLa AtmA hoya. coLAno dANo palALyo ne bIje dahADe aMkura phUTe, lAgaNI batADe tyAM acaLa AtmA mahIM che ja. acaLa AtmAnA sparzathI pAvara utpanna thAya che. tenAthI sacaLa AtmA utpanna thayo. daraasala AtmA e ja paramAtmA che ane jIva e sacara AtmA che. e mikenikala cetana che. ajJAnatAthI potAne bhrAMti UbhI thaI che ke "sacara te huM chuM' e bhUla che. potAnI je roMga bilIpha che, tenAthI sacaramAM huMpaNAno Aropa thayo che, emAMthI mukta thAya kyAre ? vyavahAra AtmAne satya mAnavAmAM Ave tyAM sudhI bhaTakavAnuM ane mULa AtmAnA darzana thAya, samyakatva thAya to ukela AvI jAya. acara AtmA zuddha ja che ane sacara AtmA azuddha che. jyAM sudhI potAno mukAma sacara AtmAmAM che tyAM sudhI sukha-duHkha bhogavavAnA che. pote acaLa AtmAmAM Ave tyAre sukha-duHkha nA thAya. loko jene sthira karavA jAya che e mikenikala cetana che ane mikenikala sthira thaI zakaze nahIM. mULa cetana acaLa ja che. pote acaLa ja che, paNa bhAna thAya to. eTale pote mULa svarUpane khoLI kADhe to mULa svarUpa sthira ja che. 46 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevaLajJAnIoe AtmA kevo joyo ? mULa AtmA, cetana svarUpe che. cetana vaparAya nahIM, khalAsa thAya nahIM, nAza thAya nahIM ane acaLa svabhAvano che, kyAreya caMcaLa thayo nathI, caMcaLa thAya che e mikenikala AtmA che. cakalI arIsAmAM pratibiMbane 'huM chuM' mAne evI bhramaNA UbhI thaI che. mANasa paDachAyAne 'huM chuM' mAne che. kharA AtmAne oLakhe to kalyANa thaI jAya. je saMsAramAM racyopacyo rahe che, te AtmA to mikenikala cetana che. A mikenikala cetana vijJAnathI Ubho thaI gayo che. sacarAcara jagatamAM mANasane potAnI jAtanuM bhAna thAya to mUlya, nahIM to kazuMya mUlya nahIM. mULa AtmA acaLa che, pote acaLa che, paNa potAne roMga bilIpha beThI ke 'huM caMdu chuM', enAthI sacaLa UbhuM thaI gayuM che. mAtra eTaluM bhAna thAya ke acaLa bhAgamAM AtmA che, to mokSa thAya. kharI rIte AtmA pote acaLa ja che, paNa A potAnI roMga mAnyatA sacaLa che. eTale mikenikalane bhaje to mikenikalamAM rahe ane daraasalane bhaje to daraasala thAya. jyAM sudhI sacaLanI mAnyatA tUTe nahIM tyAM sudhI acaLa thAya nahIM. 'huM koNa chuM' evuM bhAna thAya ke kojhIjha baMdha thAya. pachI sacaLa UDI jAya, pachI pote acaLa thaI jAya, to mokSe jAya. e bhAna jJAnI puruSa karI Ape. A caMcaLane sthira karavAmAM TAIma nakAmo jAya che ne IgoIjhama vadhato jAya che. AtmA acaLa che, pote acaLa che e bhAna karavAnI jarUra che. sacaLamAMthI acaLamAM javA mATe acaLa svarUpa mULa AtmA che te lakSamAM rahevuM joIe. pote ajJAnatAthI sacaLamAM varte che, paNa mAruM mULa svarUpa acaLa che, evuM lakSamAM rAkhavAnuM che. sacaLane acaLa karavAnuM nathI. 47 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcayamAM 'huM zuddhAtmA chuM' e lakSamAM rAkhIne vyavahAra calAvavAno che. jyAM caMcaLatAmAM ekatA thaI jAya tyAM 'nhoya mAruM, mAruM svarUpa to acaLa che' lakSamAM rAkhIne AgaLa vadhavAnuM che. acaLane oLakhe to sacaramAM je bhUlo hoya te dekhAya. Ajano caMdubhAI e mikenikala AtmA che. acaLa AtmA te ApaNuM mULa svarUpa che, paNa roMga bilIphathI 'huM caMdubhAI chuM' manAyuM che, e mAnyatA vijJAnathI chUTe evI che. koI caMdune gALo bhAMDe to pote svIkArI le che, tyAM jo pote AtmA thayA to caMdunI TapAla pote le nahIM. Ama jAgRtithI pote mULa svarUpe thavAnuM che. be prakAranI cetanA; eka zuddha cetanA, je mULa AtmA che, acara che ane bIjI cetanA e sacara che. emAM be bhAga paDe. karma cetanA, jemAM pote karato nathI tyAM mAne che 'huM karuM chuM' ane enAthI karma baMdhAya che. enA phaLa Ave che tyAre karmaphaLa cetanA, e DiscArja che. ApaNe pote acaLa ja chIe, paNa ApaNAmAM aNasamajaNathI caMcaLatA UbhI thaI gaI che ke A koNa AvyuM ? A koNe karyuM ? AtmA arIsA jevo che ane jagata (jaDa) arIsA jevuM thaI gayuM che. potAnA vikalpanA pratibiMba arIsAmAM (jaDamAM) paDe che. pratibiMbane sthira karavA jema caMcaLa thAya, tema pratibiMba vadhAre caMcaLa thAya che. pratibiMbane sthira karavuM hoya to zuM karavuM paDe ? pote sthira thavuM paDe. pote koI ceSTA nA kare to pratibiMba sthira thAya. potAne bhAna thAya ke mAruM mULa svarUpa acaLa che, A dRzya e juduM che ne draSTA e mAruM svarUpa che, acaLa che to pote te rUpa thato jAya. pachI mukta thaI jAya. A jagatamAM acaLanI nakala nA thaI zake. jenI nakala thaI zake te badhuM ja caMcaLa. kriyA eTale mikenikala. kriyAmAM AtmA nathI. mATe svabhAvathI vastune oLakho. 48 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeTalI sthiratA vadhe teTalo AtmA tarapha jAya ne jeTalI caMcaLatA vadhe to pudgala tarapha jAya. sthira jJAtA che, asthira joya che. asthirane ja jovAnuM che. kSaNe kSaNe jagata pharyA kare che. eka pachI eka joyA ja karavAnuM che. vicAro caMcaLa che, ApaNe acaLa chIe. bane chUTA ja chIe. vicArA joya ne pote jJAtA, e sivAya bIjo koI saMbaMdha ja nathI. lokono mAnelo AtmA ane daraasala AtmAmAM samULago phera che. akrama vijJAnathI dAdAzrIe mahAtmAone daraasala AtmAnA anubhava, lakSa ne pratIti prApta karAvyA che. loko cetanano artha hAlatuM-cAlatuM hoya ene cetana kahe che, paNa cetana eTale jJAna-darzana. cetana koI kriyA karatuM ja nathI, phakta jovAnuM ne jANavAnuM kAma ja cetananuM che. kriyA mAtra anAtma vibhAganI che, AtmA akartA che. badhuM joyA ja kare e AtmAno svabhAva che, enA pariNAme AnaMda che. khaMDa-2 AtmAnA jJAna-darzananA prakAro [1] jJAta-ajJAta jyAM jIva che tyAM AtmA che ne AtmA che tyAM jJAna hoya ja. jJAna eTale prakAza. jIvamAtramAM prakAza che. prakAza badhAmAM sarakho che chatAM jJAna ne ajJAna kema bhAga paDyA ? sva (AtmA) ane para (anAtmA)ne prakAze e jJAna ane parane ja prakAza, svane jANavA nA de te ajJAna. ajJAnanA pAchA traNa bhAga : 1. kuzrata 2. kumati 3. kuavadhi ane jJAnanA mukhya pAMca bhAga : 1. zrutajJAna 2. matijJAna 3. avadhijJAna 4. mana:paryavajJAna ane pa. kevaLajJAna. AtmajJAna enuM nAma ke game tevA saMyoga hoya paNa mahIM kapAya 49 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UbhA na thavA de. jelamAM laI javA Ave toya mahIM caMcaLatA UbhI nA thAya. dehanA mAlika thAya to caMcaLatA utpanna thAya. vikalpa UbhA nA thAya e jJAna, e ja AtmA, e ja paramAtmA. karoDo varSa nA thAya e jJAna akrama vijJAnathI be ja kalAkamAM prApta thaI jAya che paNa phanDAmenTala (pAyAnuM). vigate satsaMganA paricaye pAmI levuM joIe. koI kaheze ke jJAna kaMI apAya ? to dAdAzrI kahe che ke jeTalA jJAna che e koI Ape che ne bIjo le che. e zaMkA karanArAya kyAMkathI e jJAna laI AvelA ja che. skUla, kaoNleja, zAstra badhAthI jJAna maLe ja che. jJAnI puruSathI je jJAna maLe te zrutajJAna. pAchuM potAne e pariNAma pAme ne bIjAne samajaNa pADe to e potAne matijJAna kahevAya ne sAmAne zrutajJAna thaI jAya. [2] zrutajJAna AtmA saMbaMdhI, mokSe javA saMbaMdhI vAto e pustako, zAstro ke koI pAsethI sAMbhaLo e zrutajJAna kahevAya. zrutajJAna sAMbhaLyA pachI, samajyA pachI saMsAra roga enI meLe nIkaLavA ja mAMDe. zAstromAM je rIte lakhyuM che ke dayA rAkho, kSamA rAkho, te jJAna 'karavA' mATe nathI kahyuM. e jJAna prathama jANavAnuM che. pachI enI upara pratIti besADavAnI che. pachI e niraMtara jAgRtimAM rAkho to te pramANe pachI amala (vartana)mAM AvI ja jAya. adhyAtma tarapha vALe e suzruta kahevAya ane saMsAra taraphanuM e kuzruta kahevAya. kuzrutane lIdhe je buddhi utpanna thAya te viparIta buddhi ane tenAthI saMsAramAM bhayaMkara duHkho che. kuzruta chUTe to suzruta pese, to sumati thAya. te potAne ne bIjAne zAMti Ape. zrutajJAnathI citta nirmaLa thatuM jAya ane jo 'jJAnI' maLI jAya to jJAna sArI rIte pakaDI zake. zrutajJAna e buddhijanya jJAna kahevAya. kAraNa ke AkhA jagatanA 50 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstro jANe paNa AtmA nA jANyo to e buddhimAM samAya ane AtmA jANyo ane zAstra nA jANyA toya e jJAnamAM samAya. zrutajJAna AvaraNane lIdhe pustaka vAMce paNa ene sAra nA jaDe. jJAnI puruSa eka vakhata pustaka hAthamAM laIne vAMce to ghaDImAM sAra AvI jAya. zAstranuM jJAna e to bhagavAnanI vItarAga vANI che. e varasAdanA pANI jevuM kahevAya. AMbo mITho thAya ne lImaDo kaDavo ja rahe. evuM samakitIne samyakarUpe pariNAma pAme ne mithyAtvIne mithyAtvarUpe pariNAma pAme. zAstra helpa kare, paNa "jJAnI' hoya to tyAM potAno dIvo pragaTe. mukhya to zrutajJAna sAMbhaLyA karo, to pachI badhuM Ave ane e zrutajJAna, AtmAnA anubhavI hoya ke pratIti thaI hoya tenI pAsethI maLe. zrutajJAnanuM phaLa anubhava Avavo ja joIe. jo phaLa nA Ave to e zruta ahaMkArathI poIjhanasa thayeluM hoya to ja bane. jJAnI puruSanI vANI e "apUrva vANI, parama zruta', je kRpALudeve lakhyuM te kahevAya. A vANI sAMbhaLatA ja keTalAMya pApo bhasmIbhUta karI nAkhe ne sIdhI AtmAne ja pahoMce. dAdAzrI kahe che, ame TheTha upara jaIne joIne bolIe chIe. pUrve sAMbhaLI nA hoya, pustakamAM hoya nahIM, gAmaThI, taLapadI bhASA chatAM badhA phoDa pADI nAkhe. ahIM akrama mArgamAM sIdhuM AtmajJAna ja prApta thaI jAya che, jJAnArka ja prApta thAya che. [3] matijJAta matijJAna eTale AtmA tarapha laI janAruM je zrutajJAna tene samajavuM, e samajIne pote aMdara pacI jAya tyAre matijJAna thAya. pachI te bIjAne samajAve to potAnuM matijJAna e sAMbhaLanArane zrutajJAna thAya. 51 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matijJAnathI AgaLa pAchuM navuM zrutajJAna prApta kare ane e pacIne pAchuM matijJAna thAya, e bIjAne samajAvI zake. jIvanamAM A sArA karmo, A pApakarmo enI samaja potAne kaI rIte AvI zake ? je vAMceluM, sAMbhaLeluM jJAna che, te pacIne pachI potAne preraNA Ape che ke A karavA jevuM nathI. chatAM e vyavahArika jJAna che, jyAre nizcayajJAna jJAnIonA hRdayamAM hoya che. vakIlonA pustako e badhuM kumatijJAna che. jAtajAtanA peparo vAMcavA, pustako vAMcavA enAthI kumati bhegI thayA kare. kumatine ajJAnamAM mUkI, jyAre sumati eTale AtmAne jANavA saMbaMdhInI buddhi ane jJAnamAM mUkI. saMsArI sukha mATe je je vAMcavAmAM Ave, bhaNavAmAM Ave, kaoNlejamAM bhaNavA jAya, e badhuM kuzruta-kumati ane e badhuM viparIta buddhi vadhAre. jyAre AtmA mATe je kaMI hoya te suzruta-sumati. enAthI samyapha buddhi vadhe. kuzruta upara zraddhA bese to kumati utpanna thAya ane kumatithI evuM vartana thAya. koka so DaoNlara laI gayo to kakaLATa karI mUke. jyAre suzruta sAMbhaLe, enI para zraddhA AvatI jAya to pachI sumati utpanna thAya ne AvuM DaoNlara gayA to manamAM samAdhAna rahe ke mAro hisAba pUro thayo. kakaLATa ocho thAya, baMdha thato jAya ne AnaMda vadhato jAya. kumati-kuzrutathI krodha-mAna-mAyA-lobha TaoNpa upara jAya ane suzrutasumatithI krodha-mAna-mAyA-lobha ghaTatA jAya. suzruta-sumati e riyala tarapha laI janArA che. e riyAliTIthI vadhatA vadhatA chevaTe riyalamAM laI Ave. matijJAna TheTha kevaLajJAna sudhI pahoMce che. kramika mArgamAM A kALamAM kRpALudeve zAstranA AdhAre kahyuM, ke jIvane matijJAnAvaraNIya kyAM sudhI hoya ? jyAM sudhI AraMbha-parigraha hoya tyAM sudhI. te sAdhAraNa kartApaNuM narama thAya ane parigraha ghaNo badho ocho karI nAkhe tyAre thoDuM matijJAna utpanna thAya. bAkI A kALamAM 52 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to jagatanI cIja-vastu prApta karavAnI buddhi che. te pachI AtmA tarapha AgaLa zI rIte vadhe ? vedAMtamAM zravaNa zabda mUkyo. pachI manana, nididhyAsana ane enuM phaLa sAkSAtkAra. zravaNa jJAnIonA moDhe sAMbhaLe tevuM hovuM joIe. kramika mArgamAM ahaMkArane zuddhi karatA karatA krodha-mAna-mAyAlobhanA paramANu dUra kare tyAre e matijJAna vadhatuM jAya. e vadhatuM vadhatuM saMpUrNa thAya tyAre kevaLajJAna thAya. matijJAna-zrutajJAna e kevaLajJAnanuM kAraNa che. matijJAnanA amuka vibhAga pasAra thAya tyAra pachI e AtmajJAnanI zarUAta gaNAya. te TheTha navvANuM sudhI matijJAna ja kahevAya ane soe kevaLajJAna che. svarUpajJAna maLe to potAnI sattAmAM Ave agara to matijJAna upajyuM hoya toya potAnI teTalI sattA prApta thAya. kramika mArgamAM potAne bhrAMti che ke, e samajavA buddhi kAma lAge ? tyAM dAdAzrI kahe che, nA. buddhi e ja bhrAMti che. A upAdAna jAgRti kAma lAge ane upAdAnanuM kAraNa zrutajJAna. sAMbhaLeluM, vAMceluM, badhAno sAra te upAdAna jAgRti, e matijJAna che. nimitta e zrutajJAna che. e nimittathI upAdAna pAchuM vadhyA kare. zrutajJAnathI je zakti sphuraNA thaI, pragaTa thaI, e upAdAna. e pUrNa prAgaTya sudhI upAdAna jAgRti ane pUrNa pragaTa thAya eTale kevaLajJAna. je zrutajJAna premapUrvaka ArAdhana karavAmAM Ave, enuM matijJAna thayA vagara rahe ja nahIM. ene potAnI IcchA joIe ke mane matijJAnamAM pariNAma pAme. zrutajJAna e thiyareTikla jJAna che, jyAre matijJAna e anubhava eTale ke prekTiksa jJAna che. jJAna bannemAM sarakhuM ja che, paNa peluM svAda rahita ane A svAda sahita. 53 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prekTikla vadhatuM vadhatuM kevaLajJAna sudhI jAya, paNa e ArAdhanamAM ahaMkAranuM poIjhana na paDe to, ke "huM kaMIka chuM. matijJAnathI AgaLa gayA pachI "huM jANuM chuM' evuM thaI jAya to poIjhana paDyuM. enAthI pratyakSa jJAnIne pUchato nathI. pachI zrutajJAnaya baMdha thAya ne matijJAnaya baMdha thaI jAya. zrutajJAna sAMbhaLIne lokone kahevAnI IcchA thAya, to eno artha ja nahIM. e to pote bahu dahADA jJAnInI vANI sAMbhaLa sAMbhaLa kare tyAre zrutajJAna pariNAma pAmepachI e matijJAnarUpe thAya. pachI vANIrUpe bolAya to sAmAne Uge. zrutajJAnane matijJAnamAM jhaDapathI pheravavA mATe cAritrabaLa joIe. emAM eka, brahmacarya ane bIjuM, koIne kiMcitmAtra duHkha nahIM devuM. A be guNAkArathI cAritrabaLa vadhe. eTale matijJAnamAM jaladI pragamI jAya. akrama vijJAnamAM jJAnI puruSa dAdA bhagavAnanI kRpAthI AtmA prApta thaI jAya che paNa je bharelA mAlane lIdhe AvaraNo che te naDe che. AvaraNa zAthI AvyA che ? kuzruta-kumatithI. matijJAnAvaraNane lIdhe kArya joIne paNa kAraNa nA samajI zake. keTalAka kAraNa jue paNa enuM phaLa zuM Avaze e nA samajAya ene. matijJAnanI virAdhanA thaI jAya to buddhi upara AvaraNa AvI jAya. pachI mUrakha jevo rahe. enA upAyamAM virAdhanAnI pharI pharI kSamApanA le to bacI jAya. [4] avadhijJAta-matAparyavajJAna (4.1) avadhijJAna avadhijJAna eTale amuka maryAdA sudhInuM joI zake, jANI zake, te so-baso-pAMcaso-hajAra mAIlanI reDiyasamAM. je vastu phoTogrAphImAM Ave e ene dekhAya. e kuavadhi kahevAya. e sthaLa jJAna amuka hada sudhInuM hoya. emAM AtmAnI vAta nathI, pudgalanuM zuM thaI rahyuM che e dekhAya. laDAI, makAno baLatA, mArAmArI badhuM dekhAya. 54 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatanuM buddhijanya jJAna ane Indriyajanya jJAna bAda karIe tyAra pachI rahyuM te adhijJAna. e paudgalika avasthAne joI zake. kuavadhivALAne adhogatimAM ne avadhivALAne UrdhvagatimAM laI jAya evuM dekhAya. ajJAna dazAmAM saMsAramAM badhuM jovAnI IcchAo hoya, pudgala ke ahIM AgaLa zuM zuM che, ene AvuM avadhijJAna thaI jAya. e vadhIne paramAvidha sudhI jaI zake, jo sAro kALa hoya, vItarAgonI hAjarI hoya to. avadhijJAnavALAne ahIM rahye mahAvideha kSetranuM kazuM nA dekhAya, upayoga pahoMceya nahIM. avadhi eTale limiTa, paramAvadhi eTale moTI limiTa ne kevaLajJAna eTale animiTeDa, asIma jJAna, sarva bhUmikAnuM jJAna. avadhijJAnamAM pAchalA amuka bhavanuM dekhAya, paNa tiryaMcano avatAra Avyo hoya to tyAMthI AgaLanuM nA dekhAya. jyAre kevaLajJAnamAM aMtarAya nA hoya, TheTha sudhI dekhAya. devagativALAne ane narkagativALAne avadhijJAna hoya che, kudaratI rIte ja. enAthI devagativALAne sukhamAM vadhAro thAya ne narkagativALAne enAthI duHkhamAM vadhAro thAya. manuSyane avadhijJAna hoya to upAdhimaya ja jIvana jIvata ne vadhAre nukasAnakAraka thAta. (4.2) mataHparyavajJAna ajJAna dazAmAM to manamAM tanmayAkAra ja rahyA kare. jJAna dazAvALA, je manathI taddana judA rahetA hoya tene potAnA manamAM zuM zuM vicAra Ave che, e badhuM potAne dekhAya ane tenA uparathI ene sAmAnA vicArono paDagho paDe. eTale sAmAnA mananA paryAyo samajI zake, e mana:paryavajJAna. mananA kahyA pramANe cAle to zI rIte mananA paryAya samajI zake ? e to manathI sAva chUTo raheto hoya, manano jJAtA-draSTA hoya, mana vaza thaI gayeluM hoya, tyAra pachI mananA paryAya samajI zake. 55 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdAzrI kahe che ke A kALamAM mana:paryavajJAna nathI thatuM chatAM A akrama vijJAnanA AdhAre amane amuka aMze varte che. sarvAze na vartavA pAchaLa kALanuM kaMI baLa haze ! AvI dazAthI sAmAnA manane duHkha na thAya evI rIte vartI zake. (4.3) akrama jJAta thakI pahoMcyA kevaLajJAta samIpe duSamakALane laIne A adhijJAna thatuM nathI. ane jene mokSa joIto hoya tene to avadhijJAna ke mana:paryavajJAnanI jarUra ja nathI. A to jagatanI lIlA dekhADavI hoya tene jarUra. bAkI e roga nA pese e moTAmAM moTI jAgRti rAkhavA jevI. ane mokSamAM kema javAya e rasto karyA karavo. A kALamAM karmanA kSayopazama evA thAya nahIM ke jethI avadhijJAna utpanna thaI zake. karmanuM dabANa jabaruM che. bahu jUja pramANamAM avadhi ke mana:paryava thAya. jAtismaraNajJAna e avadhijJAnamAM ja samAya che. loka dAdAzrIne pUchatA, tamane adhijJAnathI dekhAya che ? to dAdAzrI kahetA ke nA, mAruM kAma nahIM. amane to mokSa ekalo joIe che, ne kevaLajJAna sahita rahevuM che. mukhya matijJAna ane zrutajJAna che, enA pariNAmamAM A kevaLajJAna che. A avidha ne manaHparyava to vacce rastAmAM AvatA sTezano che, enI meLe ja pragaTa thAya che. ane te thAva ke nA thAva, jJAnIne enI kazI paDelI hotI nathI. bhagavAna mahAvIrane to janmathI ja mati-zruta ne avidha jJAna hatA. saMsAra vyavahA2 chUTyo ke tarata manaHparyava jJAna UbhuM thayuM. loko dAdAzrIne pUchatA ke Apane kayA prakAranuM jJAna che ? dAdAzrI kahe che, kevaLadarzanavALuM amAruM jJAna che. nathI mana:paryavajJAna ke nathI avadhijJAna A matijJAna, zrutajJAnamAMthI AgaLa vadhIne kevaLajJAnamAM cAra aMzo khUTatA rahyA che. 56 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jADI bhASAmAM dAdAzrI kahetA ke amane to AtmajJAna che, bIjuM kazuM nathI amAre. ajJAna dazAmAM ahaMkAramAM ja ramaNatA hatI ke kema karIne apamAna nA thAya ane mAna maLe enI ja jALavaNI. e niraMtara 522maNatA hatI ane A niraMtara svaramaNatA utpanna thaI gaI, ene svacAritra kahevAya. dAdAzrI kahe che, ame A zAstranI vAta nathI bolatA, Ama kevaLajJAnamAM joIne kahIe chIe. pUcho eTale dekhAya, ne te kahIe. dAdAzrI kahe che, amane pratyakSapaNuM pragaTa thaI gayuM. Aje pragaTa hoya te jeTaluM sAmarthya hoya eTaluM badhuM ApI de, parokSa kazuM Ape nahIM. jJAnavidhimAM je jJAna prApta thAya che te kevaLajJAnamAM Ave. kevaLajJAnanI zarUAta zAne kahevAya ke zukladhyAna varte te ! ahIM kevaLa AtmAnuM jJAna anubhava rUpe hoya. mati, zruta, avadhi e parokSa jJAna che. manaHparyava ane kevaLajJAna e be pratyakSa jJAna che. [5] jJAtIe jANyA viparIta jJAta, vibhaMga-jAti-trikALane (5.1) vibhaMgajJAta saMsArI badhuM jJAna jANIe, koI lagnamAM hoziyAra hoya, vakIlAtamAM eksaparTa thayelA hoya, DaoNkTarImAM hoMziyAra thayelA hoya, te badhI kumati kahevAya. e kuzruta vAMcyuM tenAthI UbhI thAya. ema karatA karatA e sAdhano, e pustako bahu vadhAre paDatA thaI jAya tyAre kuavadhi utpanna thaI jAya. ene vibhaMga jJAna kahevAya. prakAza vadhI jAya to dekhAya khulle khulluM. kaMI paNa sAdhana sivAya zuM banaze te dekhAya. carcila hatA emane dekhAtuM AvuM. hindustAnamAM aMtara sUjha ne aMtara jJAnanA AdhAre ja cAlatA. jyAre phorenavALAne bAhya jJAna ane bAhya sUjha hoya, enA AdhAre kuzruta, kumati ne kuavidha sudhI e loko pahoMce. 57 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhaMga jJAnI eTale amuka hAI levalanA oNphisara hoya, te ApaNI sAcI vAta hoya toya UDADI mUke. ApaNe kazuM kAma karAvavuM hoya to zabda evA bole ne enI vAtano javAba paNa nA ApI zakIe ane ApaNane gUMcavADAmAM nAkhI de. je jJAna koIne gUMcave e bahu ja nukasAnakAraka, je jJAna koIne gUMcave nahIM e bahu UMcuM jJAna hoya. vibhaMga jJAnanA AdhAre e achatI sattA kahevAya. jyAre 'A' jJAnanA AdhAre e chatI sattA kahevAya. te hArTilI sattA che. devalokoneya kabUla hoya, AkhA brahmAMDamAM badhe kabUla hoya. (5.2) jAtismaraNajJAta jAtismaraNa e to kharekhara jJAna ja nathI, e to jAtinuM smaraNa che. emAM pUrvajanmanuM dekhAvuM e eka jAtanI yAdazakti che. pAchalA bhavanI yAdagIrI na rahevAnA kAraNamAM, eka to maraNa vakhate du:kha paDyAM hoya, bIjuM janmatI vakhate garbhamAM du:kha paDyA hoya ane pAchalo jAnavarano avatAra vacce hoya to pAchaLanuM yAda nA Ave. yAdazakti e to rAga-dveSane AdhIna che. te ko'kane pAchalA avatAranuM yAda Ave. bAkI amuka sAcuM hoya, bAkI eRAjarezana (atizayokita) hoya. jo A jagatamAM khAya-pIe, kapaDAM pahere paNa kazuM bhogave nahIM to ene smaraNa thAya evuM che. A bhogavavAthI pAchaluM badhuM vismaraNa thaI jAya che. jAtismaraNa to mithyAtvIne paNa thAya ne samakitIne paNa thAya. paNa samakitI upadeza le emAMthI, jyAre mithyAtvI to kazo lAbha nA UThAve. UlaTA rAga-dveSa vadhI jAya, ciMtA-upAdhi-kaMTALo vadhI jAya. AtmajJAna sivAya jagatamAM kazuM kAmanuM nathI. keTalAka mAne che ke jAtismaraNathI vairAgya Ave paNa e vairAgyanI 58 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAto mokSa mATe kAmanI nathI. ane vairAgya utpanna karavo hoya to eka ja divasanA keTalAya prasaMgo evA hoya che, vAIpha sAthe, chokarAM sAthe, te yAda rAkhe toya vairAgya AvI jAya. dAdAzrI kahe che, amAruM to A AtmajJAna che. bIjuM amAre pAchalo ke Agalo avatAra kazuM dekhAyA nathI. amane mokSa joIto hato te maLI gayo. amAre buddhi ja nathI rahI. tethI yAdagIrI hoya nahIM. dAdAzrI kahe che, jAtismaraNamAM kayA kayA deha prApta thayA che evuM je jJAna thAya che, te dehanI bahAra nIkaLI gayA chIe. amArI kevaLajJAnanI jAti che. (5.3) trikALajJAta jJAnI puruSanI dRSTie trikALajJAnano artha evo thAya che ke dareka vastunA bhUtakALanA paryAya ane bhaviSyakALanA paryAya vartamAnamAM kahI Ape. tyAre ApaNA loko sAmAnya rIte evuM samaje che ke pahelA thaI gayuM, hamaNAM thAya che ane bhaviSyamAM thaze e badhuM dekhI zake ene trikALajJAna varte che. paNa te evuM nathI. bhaviSya kALane atyAre kahe te vartamAna kALa ja kahevAya ne? mATIno ghaDo joyo, to Aje vartamAnamAM ghaDo che, e joya kahevAya. e ghaDo bhUtakALamAM zuM hato? enA mULa paryAya zuM hatA ke mULa mATI rUpe hato. mATImAMthI kuMbhAre ene cAkaDA para mUkIne ghaDo banAvyo. pachI pakavyo, pachI bajAramAM vecAyo, pachI atyAre che e sthiti, pachI bhaviSyamAM bhAMgI jaze. pachI dhIme dhIme enI ThIkarI thaze. pachI ThIkarIo ghasAtI ghasAtI pAchI mATI thaze. Ama ghaDAnA bhUtakALa ane bhaviSya kALanA beu paryAyanuM varNana e trikALajJAna. lokadRSTie bhaviSyakALamAM zuM thaze te badhuM jANI zake tene trikALajJAnI kahe che. paNa dAdAzrI kahetA ke evuM trikALajJAna amArI pAse AveluM paNa ame pAchuM kADhyuM ke nathI joItuM AvuM. kAraNa ke e jJAnathI evI khabara paDe ke rastAmAM gADI athaDAze ane eka paga tUTI jaze, to mANasa zuM 59. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare ? jo vikalpa Ave to e jJAna UDI jAya. e to e pramANe ja vartavuM joIe, javuM ja joIe. e to kevaLa bhagavAnane Take A jJAna. keTalAka loko kahe ke Ama thaze, to tevuM thaI jAya. te trikALajJAna nathI, paNa aMtakaraNanI zuddhi ane yazanAma karma hoya enuM, tenAthI banI jAya. trikALajJAnI bhUta, bhaviSya ane vartamAna kAyama jANe ane hRdaya zuddhivALo to sAdhAraNa kahI jAya te pramANe banI jAya. tIrthaMkaro kevaLajJAne karIne badhuM kahI zake ke bhUtakALamAM A pramANe hatuM, vartamAnamAM A pramANe che ane bhaviSyakALamAM A pramANe thaze. paNa e vartamAna ja jotA hatA. dareka vastunA AgaLa zuM paryAya hatA, atyAre zuM che ane have pachI zuM thaze, ema traNeva kALanA paryAya batAve e sarvajJa kahevAya. [9] kevaLadarzata (6.1) kevaLadarzananI samaja kevaLa eTale ebsolyuTa, jemAM koI bheLaseLa nahIM, yaoNra. kevaLadarzana eTale kevaLa AtmAnI ja jene zraddhA che e. A jagata jema che tema samajamAM AvI javuM e kevaLadarzana ane jANamAM AvI jAya e kevaLajJAna. kevaLadarzana eTale lAyaka samakita. e thayA pachI kevaLajJAna thAya. samyak darzana kyAre thAya ? AkhA jagatamAM kyAMya koI joDe pakSApakSI nA thAya, matabheda nA thAya tyAre. samaja meLavavA mATe TAIma nA joIe paNa jJAnapaNAmAM TAIma joIe. tIrthakara bhagavAnanI ajAyaba zodhakhoLa che; darzana ane jJAna, jovuM ane jANavuM, be juduM pADI dIdhuM. enI pAchaLa AkhuM vijJAna che. 60 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyak darzana, enI para AvaraNa AvI jAya paNa kSAyaka samakita enI para AvaraNa ja nA Ave. 'A deha huM chuM' e dehamAM Atmabuddhi chUTI jAya, dehAdhyAsa chUTI jAya, eTale Atmadarzana thAya ane pachI sAMsArika duHkha aDe nahIM e AtmajJAna. AtmAne oLakhavo, AtmAne anubhavavo e kevaLadarzana bhaNI jAya. kevaLadarzanamAM je samajavAnI cIja samajI lIdhI paNa jANavAnuM bAkI rahyuM ane saMpUrNa jANI lIdhuM eTale kevaLajJAna, anaMta pradezonuM badhuM AvaraNa tUTI gayuM. akrama vijJAnanA AdhAre, apavAdarUpe, A kALamAM kSAyaka samikata mahAtmAone sIdhuM ja prApta thayuM che. e zukladhyAnano pahelo pAyo, aspaSTa vedana kahevAya. 'kaMIka che' evuM lAgyuM. paNa spaSTa vedana 'A che' evuM Disijhana nathI AvyuM. samajamAM Ave e darzana ane anubhavamAM Ave e jJAna. A akrama mArgamAM kevaLadarzananuM jJAna, kSAyaka sakitanuM jJAna prApta thAya che. have jema jema AjJAmAM rahe to A samaja pachI vartanamAM Ave tyAre kSAyaka jJAna thAya. akrama mArgamAM pratIti pramANe anubhava thAya, eTaluM jJAna pragaTa thatuM jAya. jeTalA pramANamAM anubhava eTalA pramANamAM vItarAgatA, eTaluM cAritra kahevAya. koI dasa hajAra lUMTI le, te ghaDIe A pudgalanI karAmata che evuM bhAna rahe, mahIM asara nA thAya te kevaLadarzana. pudgalanI karAmata che evuM jANavAmAM Ave to kevaLajJAna ane pudgalanI karAmata che evuM vartanAmAM Ave te kevaLacAritra. sUjha e darzana che, vinA prayAse prApta thAya. e darzana khUlatuM khUlatuM kevaLadarzana thaIne UbhuM rahe paNa vacce nimitta joIe. 61 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUjha e darzana che, ajJA e buddhi che ne prajJA e jJAna che. akrama mArgamAM jJAnavidhimAM sUjha saMpUrNa thaI jAya che. pachI sUjha khIlavAnI rahI nahIM. prajJA zakti pragaTa thaI jAya che. jJAnavidhimAM darzanAvaraNa AkhuMye tUTI gayuM. tyAre kSAyaka darzana prApta thayuM kahevAya. 'kaMIka che, huM zuddhAtmA chuM,' e samajaNa paDI. paNa 'zuM che' e jANakArI nathI, e jJAnAvaraNIya karma. jema jema anubhavamAM AvatuM jAya tema jJAnAvaraNIya jAya. te arthe ApaNo A satsaMga che. ajJAna eTale potenuM bhAna ja nathI, jyAre jJAnAvaraNa to AvaraNa che. e ochuM-vadhatuM thAya. paNa ajJAna to kAyama rahe. jJAna prApta thayA pachI paheluM ajJAna gayuM. pachI jJAnAvaraNIya dhIme dhIme jAya. badhuM AvaraNa pUruM thaI gayuM ke pUrNa dazA. A jJAna pachI mithyA darzana gayuM, darzanAvaraNeya UDI gayuM. darzana mohanIya UDI gayuM. aMtarAya ane jJAnAvaraNIya nathI UDyA. ane cAritramohanIya ane jJAnAvaraNIyano samabhAve nikAla AjJAmAM rahIne thato jaze tema tema AvaraNo ochA thaze, aMtarAya tUTatA jaze. darzanAvaraNa tUTeluM tenAthI vizvanI vastuo dekhAvI joIe evuM nathI, paNa potAnI zraddhA beThI, potAnuM svarUpa dekhAyuM e kevaLa zraddhA e kevaLadarzana che. mithyA darzana eTale vinAzI cIjomAM ja sukha che evI zraddhA ane samyak darzana eTale AtmAmAM sukha che evI pratIti rahe. paNa ekAda guMThANuM rahe ne UDI jAya. pAchuM hato tevo ne tevo thaI jAya. kAraNa ke prakRti upazama che, kSaya thaI nathI. jyAre A akramamAM huM zuddhAtmA chuM bhAna, lakSa varte eTale kSAyaka samakita che, kevaLadarzana che. niraMtara pratIti, eka kSaNa AghI pAchI nA thAya evI. janmathI atyAra sudhI koI cIjano huM kartA nathI, enI saMpUrNa pratIti besI gaI e ja kevaLadarzana. A jagatamAM je kaMI paNa karavAmAM Ave che te jagatane poSAya 62 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yA nA poSAya, chatAM huM kaMI ja karato nathI evo je niraMtara khyAla rahevo te kevaLadarzana che. "huM ja karuM chuM' evo niraMtara khyAla rahe te mithyA darzana che. 1968mAM mAmAnI poLamAM nAhIne bahAra AvyA tyAre A tamAma zAstronA sAra rUpe A vAkya nIkaLyuM hatuM. (u.2) kevaLadarzana-vyAkhyA-prasaMga jagatane badhuM poSAvA mATe taiyArI karazo, to evuM koI dahADo banavAnuM nathI. poSAvA tarapha dRSTi rAkhazo to tamAruM kAma bagaDI jaze. keTalAkane nA poSAya, keTalAka virodha kare. keTalAka kaheze, bahu sAruM karyuM. vaLI keTalAka kaheze, amane A pasaMda nathI. emAM "pote huM kaMI ja kartA nathI,' e bhAna kevaLadarzana che. caMdu game te karato hoya sAruM ke khoTuM, 'huM kaMI karato nathI,' e nirbhaya banAve. dAdAzrI kahe che, je amAre niraMtara rahetuM hatuM, te vAkya ja bolyA chIe. jeno Agraha khalAsa thaI gayo che, enA kaI jAtanA vAMdhA UThAvI zake ? jenA karavApaNAnA Agraho khalAsa thaI gayA che, enuM nAma ja sahaja, e ja syAdvAda. A jJAna prApta thayA pachI darzanamoha sarvAze khalAsa thAya che. have cAritramoha rahyo. e kAyadesarano ke gerakAyadesarano Ave, chatAM "huM kaMI ja karato nathI,' evo niraMtara khyAla rahe ane "caMdu zuM kare che e joyA kare, te eka avatArI banAve. jema sTImaramAM bese che, ene khyAlamAM ja hoya che ke sTImara ja cAle che, huM cAlato nathI, huM beTho chuM. evuM AmAM eka kSaNavAra kartApaNuM lAge nahIM e kevaLadarzana ane e jJAnamAM, vartanamAM Ave e kevaLajJAna. jene huM zuddhAtmA chuM' enA anubhava-lakSa-pratIti besI gayA che, niHzaMka pada prApta thayuM che, nirAkuLatA varte che, tyAM zuM bAkI rahyuM ? betraNa avatAranA karmo pUrA thAya ke pUrNAhuti. kevaLadarzanamAM jJAtA-draSTApaNuM nA hoya, tyAM potAne pratIti besI 63 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaI ke huM Ama ja chuM." have jJAtA-draSTA thaI zakIza. kevaLadarzana thayA pachI pote "puruSa thayo. have jJAtA-draSTArUpI puruSArthathI anubhava vadhato jAya. eTaluM jJAna pragaTa thatuM jAya. bhagavAna mahAvIrane jagata AkhuM nirdoSa che e anubhavamAM hatuM. jyAre jJAna lIdhelA mahAtmAone jagata AkhuM nirdoSa che e samajavAmAM AvyuM che. A duSamakALamAM kevaLadarzana to gajabanuM pada kahevAya ! kevaLadarzana ane kevaLajJAna e be bheguM rahe ene parama jyotisvarUpa kahevAya. pratItimAM ATalo AnaMda rahe to mULa vastu pAye kevo AnaMda Ave ! [7] kevaLajJAta (7.1) kevaLajJAnanI samaja huM" ane "mAruM enuM nAnAmAM nAnuM kuMDALuM e kevalyajJAna, e rileTiva jJAna che. jyAre kevaLajJAna e riyala jJAna che, ebsaoNlyuTa, nirAlaMba jJAna che. badhA vizeSaNo khalAsa thAya tyAre kevaLajJAna thAya. mULa AtmAne samaje tyAre darzana UbhuM thAya ane e pachI jANe tyAre AtmajJAna thayuM ane e kevaLa AtmajJAnamAM ja rahevuM e kevaLajJAna. eTale AtmajJAna thayA pachI ja e pamAya. AtmAno anubhava thayA pachI jema jema AgaLa vadhato jAya tema tema ene kevaLajJAna svarUpa samajAtuM jAya. jJAnIne e dekhAya, je kevaLajJAna svarUpanI najIkamAM AvelA che. kevaLajJAna eTale A jagatanA jeTalA joya che, dRzya che, e badhA dekhAya ene. kAraNa ke pote eno jJAtA-draSTA che. kevaLajJAnano pracalita artha evo loko kare che ke AkhI duniyAnuM badhuM dekhAyuM. paNa evo ne eTalo ja artha nathI. mULa artha AtmA e jJAna svarUpa che ane jJAnamAM ja, kevaLa AtmAmAM ja huMpaNuM, bIjI koI 64 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cIjamAM huMpaNuM nahIM. AtmA e zuddha caitanya che, e kevaLajJAna mAtra che. A jJAna sivAya koI bIjI vastu ja nathI, kevaLajJAna svarUpI ja che. kevaLa e ebsolyuTa kahevA mATe che, nahIM ke A badhuM dekhAya te mATe. jyAM sudhI kevaLajJAna nA thAya tyAM sudhI mahIMnA zeyo jovAnA. tyAra pachI brahmAMDanA joyo jhaLake. kevaLajJAnane A loko samaje che enA karatA mULa vAta upara AvI jAya ke je krodha-mAna-mAyA-lobha, rAga-dveSa, ahaMkAra e badhA nIkaLI jAya ane ebsolyuTa jJAna rahe. krodhI jJAna, lobhI jJAna, ahaMkArI jJAna che e badhuM nIkaLI jAya ane mAtra ebsolyuTa jJAna rahe, evuM samaje to ukela Ave. mAre kevaLajJAna jANavuM che, e jJAneya jANavApaNAnI IcchAthI milcara thayeluM che. e kADhI nAkho. jJAna eTale pyaoNra prakAza. jJAna e ja paramAtmA che, paNa karyuM jJAna ? je jJAna corI, jUTha, lobha, krodha, mAna, kapaTa, prapaMca na karAvaDAve. te kevaLa e ja jJAnane bhaje, enuM nAma kevaLajJAna. ahaMkArI jJAna zuddha karatA karatA zuddha ja thaI jAya, bIjuM kaMI bheLaseLa nA rahe, nirbheLa jJAna, e kevaLajJAna. jema kaDhImAM pANI hoya, te ekaluM pANI kADhI levuM hoya to bIjuM milcara che, emAM eka-eka cIja mIThuM, maracuM kADhI nAkhe athavA to AkhI kaDhInI varALa kADhI le, to cokhkhuM pANI thayuM e kevaLa pANI evuM jJAnamAM badhuM bheLaseLa thayuM che te kaDhI, ane cokhkhuM jJAna ja rahe e kevaLajJAna. kevaLajJAna e anubhavanI vastu che. Indriya jJAnathI, buddhithI uparanI vastu che, zabdanI bahAranI vastu che. zabdomAM paccIsa TakA utare, paNa paMcotera TakA zabda paNa pahoMce nahIM tevuM jJAna che, e pote jema AgaLa jAya tema potAne anubhava thato jAya. DirekTa jJAnanuM jeTaluM AvaraNa khase e kevaLajJAna sudhI pahoMce. e pachI AkhuM jagata joI zake. eTale kevaLajJAna zuM che e jaDe to to AkhA brahmAMDano rAjA gaNAya. 65 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahaMkArI jJAna, InDirekTa jJAna e buddhi kahevAya che jyAre nirahaMkArI jJAna, DirekTa jJAna e jJAna. e jema jema vadhatuM jAya, te pachI kevaLajJAna thAya. jene DirekTa jJAna thayuM che tene kevaLajJAnamAM kevI dazA hoya, kevuM dekhAya e badhI khabara paDI jAya. AtmA e potAnA nija svarUpanuM jJAna che, kevaLajJAna svarUpa che ane emAMthI (jJAnarUpI) prakAza utpanna thAya che, e badho svayaM prakAza che. AtmA jyAre sarva AvaraNothI mukta thAya tyAre tene AkhA brahmAMDane prakAzavAnI zakti prApta thAya, te ja kevaLajJAna che. samaja e zraddhA che, darzana che ane jJAna e prakAza che. e prakAza e ja AtmA che. bIjuM bheLaseLa nahIM evuM jJAna, enuM nAma prakAza ane e ja kevaLajJAna. e ajoDa vastu che, IndriyAtIta che, e ja AtmA che, e ja paramAtmA che. kevaLajJAnathI je dekhAya e kevI rIte ? A arIso jo cetana hoya to e kaheta ke A badhI vastu huM dekhuM chuM. kharI rIte pote bahAra joto nathI, paNa jeTalI vastu bahAra hoya te arIsAmAM mahIM jhaLake che, tene pote potAnAmAM jue che, evuM AkhuM brahmAMDa potAnI mahIM jhaLake che tene jue che. sarva dravya-kSetra badhAne prakAzamAna kare te kevaLajJAnanuM pariNAma che. kevaLajJAna e pote to sva-svarUpAvasAna jJAnamaya pariNAma che. dAdAzrI kahe che, ame e joyeluM che paNa e avarNanIya che. zabdarUpa nathI, ene zI rIte zabdothI samajAvAya ? jema be mUMgA kaMI saMjJA kare ekabIjAne, thoDIvAra pachI sTezane pahoMcI gayA hoya. e bIjA samajI nA zake. kevaLajJAnamAM zuM anubhUti thAya ? pote ebsaoNlyuTa thaI gayo pachI enI anubhUti hotI haze ? phrijamAM beThelAne ThaMDakano anubhava kevo ? bahAra Ubho hoya tene ThaMDaka thoDI lAge te anubhava thayo kahevAya. 66 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhUti samakitanI hoya, AtmajJAnanI hoya, kevaLajJAnanI anubhUtinI nA hoya. anubhUti e judApaNuM sUcave che. tyAM kevaLajJAnamAM judApaNuM kazuM che ja nahIM. kevaLajJAna eTale koI avalaMbana nahIM, nirAlaMba-ebsolyuTa AtmA. vANI skULa che, kevaLajJAna sUkSmatama che. eTale vANIthI kahI zakAya evuM nathI. kevaLajJAna amuka dRSTie sattArUpeya che, amuka dRSTie zaktirUpeya che, e banne lagabhaga sarakhuM ja che. eka kaheze, zakti pragaTa thayA kare che, bIjA kaheze, sattA pragaTa thayA kare che. koI jJAnI puruSa maLe ne AvaraNa toDI Ape to parasattA UDIne svasattAmAM AvI gayo. bahAra sAmAnya mANasomAMya zaktirUpe kevaLajJAna che. badhA mahAtmAone kevaLajJAna sattArUpe che paNa dAdAzrIne pragaTamAM che. pote kahe che, amane pacyuM nathI, traNaso chappana DigrI sudhI AvyuM che. jJAnavidhimAM jJAna Ape che, te mULa AtmAnuM. kevaLajJAna ja Ape che, paNa A kALane lIdhe pacatuM nathI. jo kevaLajJAna na hota to sattA judI paDe ja nahIM. eka kalAkamAM AtmA judo paDI ja jAya che. A to eka kalAkanA paricayathI gajabano pheraphAra thAya che, tenuM kAraNa che ke A kevaLajJAnanI sattA che. jJAnavidhimAM AtmA ja hAthamAM ApI de che, tethI pachI anubhavalakSa ne pratIti nIce dazA utaratI nathI, e kSAyaka samakita che. AtmA kevaLajJAna svarUpa che, paNa vAdaLa khasavA joIe ne ! jema jema AvaraNo khasI jAya, tema tema pote potAne Akho dekhAya. pote potAne ja jANe ene kevaLajJAna kahevAya. (72) samyak darzana - AtmajJAna - kevaLajJAta samyak darzana e kevaLajJAnanI biginiMga che. samyak darzanathI huM 67 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avinAzI AtmA chuM' e zraddhA beThI, paNa pUrepUrI bAunDrI jANI zakyo nathI. te pUrI bAunDrI jANe to AtmajJAna kahevAya. AtmA ekalo jANavo, bIjA tattvo pUrepUrA nA jANe te AtmajJAna ane badhA ja tattvo saMpUrNa jANe te kevaLajJAna. AtmajJAna ane kevaLajJAnamAM bahu phera nathI. AtmajJAnavALo ene zraddhAmAM hoya, jyAre kevaLajJAnamAM saMpUrNa pravartanamAM hoya. kevaLajJAna kevuM hoya e kSAyaka samakitI samaje, paNa ene kevaLajJAnano anubhava nA thAya. zrutajJAna enI chellI dazA e zrutakevaLI kahevAya. paNa lokabhASAnA zrutakevaLIne zabdamAM rahe che, bhAvamAM nathI AvatuM. jyAre akrama vijJAna thakI vedathI, anuyogothI uparanI, zabdothI para mULa vastu prApta thAya che. jene tamAma zAstronuM rahasya potAnAmAM AvI gayuM hoya, badhA zAstro bhaNyA hoya, moDhe hoya, badhA zAstro dhAraNa karyA hoya, bhagavAnanuM AkhuM zrutajJAna jene hAjara che ane te AtmA pragaTe evuM che, e zrutajJAna che temAMthI kevaLajJAna prApta thaI zake tevuM che, e zrutakevaLI. badhA Agamo jANe, zAstro vAMcIne zAstranuM kevaLajJAna zAbdika rIte jANe chatAM AtmA na jANyo, anubhavyo nahIM to e sAcA zrutakevaLI nA kahevAya. e lokabhASAnA zrutakevaLI kahevAya. zAstra vAMcIne prApta karelo zabda AtmA jato raheze, jyAre anubhavelo AtmA kyAreya nahIM jAya. kAraNa kevaLIne jJAnanI bhASAmAM sAcA zrutakevaLI kahevAya. jainonA cAra anuyoga moTA zAstro kahevAya ane vedAMtamAM cAra veda moTA zAstro kahevAya. e zAstra kayA sTezana sudhI jAya? ke zabdanA chellA sTezana sudhI. paNa AtmA zabdathI bahu cheTe che. kAraNa ke AtmA avarNanIya che, avaktavya che, zabdamAM Ave evo nathI. AmAM vedathI upara, anuyogathI upara evA jJAnI puruSanuM kAma. sAcA zrutakevaLI pAsethI zrutajJAna sAMbhaLavA maLe. lokabhASAnA zrutakevaLIne AtmajJAna na paNa hoya. tethI svaccheda TheTha sudhI rahe. svaccheda 68 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI thakI jAya. eka svacchaMda jo zrutakevaLIne Ubho thAya to zrutakevaLajJAnano nAza thaI jAya. vastusthitimAM A kALamAM mokSe jAya evo mAla bahu ocho. je ATalI covIsIo gaI chatAM caDhyo nathI, e caDhe evo lAgato nathI. Ama mokSe janArA jabarajasta tapa karatA hoya, jabarajasta zAstronA zAstro mukhapATha hoya, chatAM Atma anubhava eka kSaNa paNa nA hoya. AnuM phaLa saMsAra phaLa ja maLaze. ene bhagavAne abhavya kahyA. e loko hamAM ja rahe. AtmAno anubhava nA hoya tyAM sudhI sAcA zrutakevaLI kahevAtA nathI. bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI kevaLI dharma rahyo. pachI baso varSa sudhI zrutakevaLI rahyA. pachI vItarAga dharma alopa thaI gayo. kAraNa ke sAcA zrutakevaLI rahyA nahIM. vItarAga dharma khalAsa thayo ke pahelA be saMpradAya UbhA thayA. pachI ghaNA badhA saMpradAyo UbhA thayA eTale vItarAgI dIkSA rahI nahIM. tethI tene AtmajJAna thAya nahIM. A to apavAda rUpa akrama jJAnI thayA. ahIM vItarAga dharma cAlu hoya. ahIM syAdvAda hoya, anekAMta hoya. sAcA zrutakevaLI zAstrane jANe ane AtmAneya jANe. AtmAne kSayopazama pramANe jANe paNa AkhA zAstronuM badhuM ja jANe. jyAMthI pUcho tyAMthI javAba Ape. potAne lakSamAM ja hoya ke Ama hoya, Ama nA hoya. sAcA zrutakevaLIne jJAnI ja kahevAya. jJAnInI bhASAmAM kAraNa kevaLI kahevAya. sAcA zrutakevaLI eTale eMsI TakA prekTikala ne so TakA thIyareTikala. kevaLajJAna thavAmAM vIsa TakA prekTikala bAkI rahyuM. e pUruM thAya tyAre kevaLajJAna thAya. niyama ja evo che ke jeTaluM thIyareTikala che, eTaluM prekTikalamAM nA hoya. dAdAzrI kahe che ke amane cAra DigrI thIyareTikala ochuM che, tethI zrutakevaLI nA kahevAIe. chatAM cAra DigrI ochAvALA zrutakevaLI kahe to cAlI zake. 69 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcA zrutakevaLI e puruSArthanuM phaLa che ane kevaLI thAya che, e tIrthaMkara bhagavAnanI kRpAnuM phaLa che. azocyA (azruta) kevaLI eTale koI jJAnI ke kevaLajJAnI pAse kazuM sAMbhaLyA vagara ja jJAna utpanna thayuM hoya te. svayaMbuddha eTale A bhavamAM koInA upadeza vagara sarvajJa thayA hoya te. bAkI AgalA avatAramAM koI guruthI jJAna prApta kareluM hoya ja. jJAna svayaMbuddhane thAya, tyAgI veSe, saMsArI veSe, strIne, puruSane, napuMsakane, badhe thAya. koI ema pakaDI nA bese ke A veSe ja jJAna thAya, evo anAgrahano mArga che. sattA tAgane jANe ane asattA tAganeya jANe te tattvadarzI. tattvadRSTine sudarzana cakra kahevAya, je kRSNa bhagavAnanuM vakhaNAyuM. krodha-mAna-mAyA-lobha, rAga-dveSa, paripune je AtmAne pAmavA nA de, ene tattvajJAnIoe duzmana kahyA. A cha zatruo jeNe haNI nAkhyA e arihaMta bhagavAna kahevAya. A jagatamAM pAMca IndriyothI je dekhAya che e tattvo nathI, tattvanI avasthAo che, je vinAzI hoya. tattva eTale avinAzI vastuo je jANe, pratItimAM anubhave ene tattvajJAnI kahevAya. AtmA ekalo ja jANyo, te tattvajJAnI kahevAya ane dareka judA judA tattvo jANe te sarvajJa kahevAya. sarvajJa eTale A jagatamAM koI cIja jANavAnI bAkI nathI. e tIrthaMkaro ke kevaLajJAnI ja hoya. jina eTale AtmajJAnI. jinezvara eTale AtmajJAnIonA uparI, e ja sarvajJa. kevaLajJAnanA AdhAre evA padamAM AvyA che. sarvajJa anaMta avatAranA smRtijJAnanA AdhAre bole evI kaMI jarUra nathI. emane to badhuM pratyakSa ja dekhAya, eTaluM ja bole. 70 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA e evI vastu che ke koIne jaDyo ja nathI, phakta kevaLajJAnIone jaDelo. jo kharI zodhakhoLa karI hoya to kevaLajJAnIoe, tIrthakaroe. emanA darzana karavAthI bIjA kevaLI thayelA. kevaLI ane kevaLajJAnImAM kaMI phera nahIM. kevaLI paNa kevaLajJAnI ja kahevAya, paNa tIrthakara ane kevaLImAM phera. tIrthakaro jagatanuM kalyANa kare ane kevaLI basa pote potAnuM kalyANa karI cAlyA jAya. tIrthakara, kevaLajJAnI ane kevaLImAM jJAnamAM phera nA hoya, puNyamAM phera hoya. kevaLI paNa mokSa prApta kare, paNa kevaLIne tIrthakaranI joTe nA mUkI zakAya. tIrthakaro to varlDanI ajAyabI kahevAya, jyAM paga mUke tyAM tIrtha thAya. emanI vANI dezanArUpe hoya. kharA sAyanTisTo to tIrthakaro ja kahevAya. dAdAzrI kahe che ke huM A badhAne jJAna ApuM chuM. have emane tIrthakara bhagavAnanI hAjarI ja khUTe che. emanA darzana thaI jAya to A badhAne kevaLajJAna thaI jAya. kevaLI thaI jAya tyAM sudhInuM jJAna badhAne prApta thAya jJAnI e ja tIrthakara thAya, kAraNa ke jagata kalyANanI bhAvanA bhAvI che. brAhmaNa, vANiyA, paTela badhA kevaLI thaI zake, jyAre kSatriyo ekalA tIrthakara thAya. jJAnI puruSa to taiyAra kare, pachI tIrthaMkara pAse pahoMce, tyAM kevaLI thAya. tIrthakaranI hAjarImAM game te mANasa jAya to kazuM vaLe nahIM. e to jenI mithyA dRSTi pharI ne samyaka dRSTi thaI gaI che. tene tIrthakarane jotA ja kevaLajJAna thaI jAya ! tIrthakaronI pAse besI rahyA chatAM caTaNIo khAvAnI chUTI nahIM, tethI kalyANa thayuM nathI. eTaluM samaje ke tIrthakaronI pAse besI rahyA hatA chatAM bhaTakI gayA 71 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chIe, to have cokkasa thaI javuM che. have cUkI javuM nathI. have dAdAnI AjJA pALI taiyAra thaIne pachI vijhA laIne jaIe to koI ne koI tIrthaMkara maLI Avaze ja. AtmadRSTi thayelI hoya ane tIrthaMkaranA darzana pAmatA ja AnaMdano pAra nahIM rahe. jotA ja jagata vistRta thaI jaze, nirAlaMba AtmA prApta thaze, kevaLajJAna thaI jaze. jJAnI puruSa dAdA bhagavAnanI AjJArUpI dharmadhyAnanuM phaLa UMcAmAM UMcI manuSyagati Ave, tIrthaMkaro maLe ane potAnI pUrNAhuti thAya. tIrthaMkaro badhA je nirvANa pAmIne siddha bhagavAna thayA te ja paramAtmA. zuddha jJAna eTale paramAtmA. kevaLajJAna eka ja sTAIlanuM, deha dazA badhAnI judI judI. ko'kane kaDhI vadhAre bhAve, koIne maracAM vadhAre bhAve, koI bahu AkarSaka lAge. koI vANI bole to Ama sajjaDa karI nAkhe. parama pUjya dAdA bhagavAna jevA akrama vijJAnI ane tIrthaMkarone dezanA hoya. kevaLIne dezanA hoya nahIM. dezanA eTale vANI udayAdhIna sahaja nIkaLyA kare, TeparekarDanI peTha. dAdAzrI kahe che ke kevaLajJAna kevuM che te amane jeTaluM anubhavamAM che paNa te zabdathI jeTaluM kahevAya teTaluM vANI dvArA kahyuM. bIjuM je anubhava che ene mATe zabda nathI. te niHzabda che. AjanI vANI pUrvayoganI vANI che. chaThThA guMThANAmAM tathA teramA guMThANAmAM upadeza Ape. tIrthaMkaro paNa kevaLa thatA pahelA upadeza Ape, kevaLajJAna thayA pachI dezanA Ape. jJAnI puruSa bheda svarUpe paNa rahI zake, abheda svarUpe paNa rahI zake. bheda svarUpamAM ajavALAnI zarUAta thAya ane abheda svarUpamAM saMpUrNa ajavALuM ! bhagavAna mahAvIrane kevaLajJAna thatA pahelA bheda svarUpa hatuM. betALIsa varSathI boMtera varSa sudhI kevaLajJAna thayA pachI abheda svarUpa hatuM. 122 72 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakaro amuka jIvonuM ATalA bhavo pachI A janmamAM Avo thaze e kevaLajJAnanA AdhAre kahI zake. paNa te samakitI jIvonuM ja kahI zake. ajJAnI eTale ahaMkArI, eTale jIvatuM vibhAvika cetana kyAre zuM kare e kahevAya nahIM. dareka vastu, tenA dravya-guNa-paryAya, teya bhUtakALathI mAMDIne vartamAna ane bhaviSya kALanA badhA ja kevaLajJAnamAM dekhAya. mATImAMthI ghaDo ane ghaDAmAMthI mATI tyAM sudhInA badhA paryAyone jANe. eTa-e-TAIma, gaNatarIbaMdha nahIM. buddhithI kramavAra dekhAya ane kevaLajJAnamAM eTa-eTAIma badhuM jJAna-darzanamAM rahe. jema ghaDAnA paryAya jue evI rIte kevaLajJAnamAM jIvanA paryAya jue. kevaLajJAnamAM jagatanA sanAtana tattvo ane tenI avasthAo dekhAya, tyAre loko jagatane dekhavAnuM zuM samaje ! bhagavAna mahAvIrane traNa vastunuM jJAna hatuM. eka paramANune joI zakatA hatA, eka samayane joI zakatA hatA ne eka pradezane joI zakatA hatA. kevaLajJAnI ekalA ja joI zake A, bIjuM koI joI zake nahIM. rUpI tattvamAM A bhautika vijJAna, aNu sudhI sUkSma joI zakAya. paNa enuM mULa asala svarUpa, avibhAjya che te paramANu, te mAtra kevaLajJAne karIne ja vijhibala (dazyamAna) che. bIjI koI rIte, buddhithI, IndriyathI gamya nathI. mULa paramANu svabhAve rUpI che, ene kevaLajJAnathI dekhI zakAya. sarvajJa paramANu, pradeza ane samaya joI zake. e samaya eTale kALano avibhAjya aMza. ane eka paramANu je jagyA roke te eka pradeza, e kevaLajJAnI joI zake. AtmA jyAre saMpUrNa nirAvaraNa thAya che tyAre chellI dazAmAM hoya che. AtmA chellA dehathI chUTo thAya te vakhate zaileSIkaraNanI kriyA thAya. AtmA pote potAnA badhA pradezone paramANu mAtrathI tadana judo karI nAkhe, pachI AkhA lokamAM prakAzamAna thaI phelAI jAya. pachI chellA 73 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dehanA 1/3 (eka tRtiyAMza) bhAga jeTalo ghaTIne pachI sIdho siddhakSetramAM sthAna pAme che. dareka kevaLajJAnIne zaileSIkaraNa sarakhuM ja thAya. (7.3) dazA-jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAtInI parama pUjya dAdAzrI haMmezAM kahetA ke A dekhAya che e to aMbAlAla paTela che. ame jJAnI puruSa chIe. te pAchA buddhino eka chAMTo nA hoya evA. ane dAdA bhagavAna je traNaso sATha DigrI che, te aMdara saMpUrNa dazAmAM che. mAre cAra DigrI ochI che. tethI huM ja emane bhajuM chuM, cAra DigrI pUrI karavA mATe ! jJAnI puruSa ane kevaLajJAnImAM phera eTalo ja ke kevaLajJAnIne badhI vastu jJAnathI dekhAya, pUrNa phoDa hoya. jyAre jJAnI puruSane badhI vastu samajamAM hoya paNa bAdhe bhAre hoya. AtmA "kevaLajJAna svarUpa che, paNa sattAe karIne phera che jJAnI puruSa ane kevaLajJAnImAM. jema doDha naMbaranA cazmA hoya ne koIne cazmA nA hoya to phera paDene, enA jevuM. jJAnI puruSa ane mukta puruSamAM koI jAtano phera nahIM. koI muktanI DigrI vadhAre hoya, koInA DigrI ochI hoya. koI aMze jJAnI hoya, koI sarvAze jJAnI hoya. AtmajJAnI sarvajJa thaI zake paNa atyAre sarvajJa che evuM kahevAya nahIM. AtmajJAnIne AtmajJAnI ja kahevAya. kevaLajJAnI thAya tyAre sarvajJa kahevAya. AtmajJAnI ekAda-be avatAramAM sahaja rIte kevaLajJAnI thavAnA ja. kramika mArganA je jJAnI che e buddhivALA hoya, jyAre akrama mArganA jJAnI puruSa dAdAzrIne bhedavijJAnI kahevAya. emane buddhi sarvAze nA hoya ane kAraNe sarvajJa thayelA hoya. AtmAno sarvAza anubhava thayelo hoya ne have sarvajJa padanA kAraNo sevAI rahyA hoya, bhAvanAo cAlu hoya. saMpUrNa jJAnaprakAza AgaLa buddhi e to sUryanI sAme dIvA samAna che. avasthAmAM buddhi nA vAparavI te ja abudhatA. ane abudhatAthI 74 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvajJatAnI prApti thAya che. sarvajJa pada utpanna thayA pachI A jagatanI sarva vastu jema che tema dekhAya. kevaLajJAna e mULa prakAza che ne buddhi e InDirekTa prakAza che. e saMsAramAM bhaTakAve ne napho ne khoTa be ja dekhADe. covIsa tIrthakaromAM, jJAnIomAM buddhi hatI ja nahIM. buddhi nAza thayA pachI kevaLajJAna thAya. buddhi saMsAramAM bhaTakAvanArI che. tIrthakarone oLakhe che, emanI pAse bese toya mokSe nA javA de. kramika mArgamAM kevaLajJAna vagara kevaLadarzana nA hoya. jyAre akrama mArgamAM kevaLadarzana thAya pachI amuka kALa pachI kevaLajJAna thAya. kramika mArgamAM pahelA jJAna pachI darzana ane pachI cAritra hoya. jyAre akrama mArgamAM pahelA darzana pachI jJAna ne pachI cAritra. eTale dAdAzrI kahe che ke amane darzana saMpUrNa, kevaLadarzana che. pachI jJAna eTale eno anubhava thAya ne pachI vartanamAM Ave. nizcayathI "huM A ja chuM e badhuM pragaTa thaI gayeluM hoya. darzana, jJAna, cAritra kahyA pramANathI khase che ? cAra aMza darzananA, be aMza jJAnanA ane eka aMza cAritrano. parama pUjya dAdAzrIne AtmajJAnathI ghaNuM UMce ane kevaLajJAna thavAmAM cAra DigrI ochI, eTale nahIM AcArya, nahIM arihaMta evI vacalI sthitie pahoMcelA che. pAsa thayA hoya to kevaLajJAnI kahevAya. paNa nApAsa thayelAne zemAM mUkavA ? paNa nApAsa thayA to lokone kAma lAgyA. pAsa thAya hota to mokSe jatA raheta. nApAsa kema thayA ? kaMIka ahaMkAranI bhUla thaI, huMpaNuM AvI gayuM haze, tethI nApAsa thayA. have cokhkhuM karI nAkhyuM. pote hisAba kADhIne kaheluM che ke amAre cAra DigrI khUTe che. pAMceya nahIM ne traNeya nahIM, jeTalI khUTatI hoya eTalI ja kahI che. ane teya duniyAdArI bAbatamAM khUTatuM nathI paNa sUkSmatAe amuka bhAga jANavAno bAkI che. tenA AdhAre ebsolyuTa jJAnamAM saMpUrNa rahI zakAtuM nathI. 75 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pote kahe che ke amAre vartanamAM ImyaoNriTI (azuddhatA) hoya. kapaDAM, bUTa, TopI eTale eTalI DigrI bAda thaI jAya, bhale vartana, cAritramoha upa2 mUrchA nA hoya. A kALanI eTalI jozabaMdha IphekTa che ke pote kevaLajJAna svarUpamAM akhaMDapaNe rahI nA zake. paNa potAno Azaya evo hoya ke niraMtarapaNe kevaLajJAna svarUpamAM ja rahevuM. cAra DigrI khUTavAthI Akho mokSa aTakyo che paNa lokonuM kalyANa thavAnuM haze ane amane nukasAna thavAnuM nathI. amArI (dAdAzrIne) DiscArjamAM IcchA che ke A lokonA samasta duHkho jAva, mArA jevuM sukha jagatanA loko pAme. paNa e IcchAya AvaraNa lAve. enI meLe sahaja e cAra DigrI pUrI thaI jaze ja. cAra DigrI pUrI thayA pachI kevaLajJAna thaze. to kevaLajJAna pahelA ke pachImAM akrama vijJAnamAM kazoya pheraphAra nahIM. have kharekhara to pUrNa dazA mATe akrama vijJAnanI jarUra nathI. tIrthaMkara bhagavAnanA darzana karavAnA bAkI che. e darzana thAya ke traNaso sATha DigrI pUrI thaI jAya. bhUta ke bhaviSyanuM joI zake evuM jJAna dAdAzrIne potAne nathI paNa AtmajJAnathI kevaLajJAna sudhInI badhI vAtacIta karI zake. je DignIe kevaLajJAna thAya, te DigrImAM nApAsa thayelA mANasa paDI rahetA nathI. A kALamAM dAdAzrI ekalA ja kevaLajJAnamAM nApAsa thayA, te jagatane kAma lAgyA. AkhA jagatanA phoDa ahIM prApta thAya chatAM pote nimitta bhAve varte che ane cAra mArke nApAsa thayA mATe kaMI guno nathI. mULa AtmA kevaLajJAna svarUpa che. kevaLajJAna svarUpanI bahAra pote (dAdAzrI) eka sekanDeya rahetA nathI. kevaLajJAna svarUpamAM niraMtara rahevuM e ja nizcaya kevaLajJAna che ane vyavahAra kevaLajJAna eTale lokAloka prakAzaka, badhA zeyo jhaLakavA. dAdAzrI kahe che ke amane kevaLajJAnamAM badhA jJeyo jhaLakyA nathI paNa ghaNAkharA zeyo jhaLakyA che. tethI tamane A vANImAM navuM navuM 76 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMbhaLavA maLe, navA navA UMDA UMDA phoDa jANavA maLe. zAstra bahAranI vAto jANavA maLe. A to kevaLajJAnanA badhA paryAya che. mAtra cAra DigrI ochuM rahyuM che kevaLajJAna. eTale pote jJAnI puruSa tarIke che ane kevaLajJAna thayuM hota to bhagavAna kahevAta. pote potAne bhagavAna kahevaDAvatA nathI. aMdara pUrNa pragaTa thayA che te dAdA bhagavAna che. AtmA jANyo e chellAmAM chellI vAta. AtmA jANyA pachI kSAyaka sakitanI upara ane kevaLajJAnanI najIka gayo. AtmajJAna thAya tyArathI ja (kAraNa) sarvajJa kahevAya, kharuM sarvajJa e kevaLajJAna. AtmAno jJAtA AtmajJAnI kahevAya ne sarva tattvono jJAtA sarvajJa kahevAya. A kALamAM kArya sarvajJa nA thaI zake, kAraNa sarvajJa thaI zake. A jagatamAM chellI dazA sarvajJa. jJAnaprakAza vadhato vadhato pUrNa prakAza thAya eTale sarvajJa kahevAya. eka mANasa kaheze ke huM amadAvAda jau chuM ane ahIM muMbaIthI nIkaLyA, to loka kaheze ke e to amadAvAda gayA. evI rIte je sarvajJa thavAnA kAraNo sevI rahyA che eTale sarvajJa thaze, Aje thayA nathI. traNaso sATha DigrIvALA dAdA bhagavAna mahIM pragaTa thAya che te sarvajJa che. pote kahe che, ame to jJAnI puruSa chIe. huM ja sarvajJane namaskAra karuM chuM. mahIMvALA mArI bhUlo dekhADe che. A duSamakALanI vicitratA che ke A kALamAM sarvajJa pada utpanna thatuM ja nathI. paNa AvuM jJAnI puruSanuM pada utpanna thayuM teya kudaratanI ajAyabI che ! AkhuM akrama vijJAna khulluM thayuM ! enA thakI mokSanuM ekAvatArI pada prApta thAya evuM che. bIjA zabdomAM A kALamAM kArya kevaLajJAna thatuM nathI paNa kAraNa 77 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevaLajJAna thaI zake che. kevaLajJAnanA kAraNo sevI rahyA che. AtmAnuM je chellAmAM chelluM svarUpa, nirAlaMba svarUpa, te "ame joyeluM che, evuM dAdAzrI kahe che. mULa AtmA evI jagyA che ke jyAM enI bAunDrImAMya pudgala pahoMcatuM ja nathI. e jagyA "ame joI che, ema dAdAzrI kahe che. je A kALanuM Azcarya gaNAya ! dhanya che A tIrthakarone ke zuM emanI UMDI zodhakhoLo che ke emaNe A dehamAM sAva chUTo mULa AtmA zodhI kADhyo ! e moTI ajAyabI ja kahevAya ! ane dAdAzrI kahe che ke tIrthakaroe je paramAtmA jANyA e ame joyA. ame joyo to e koNe ? prajJAe. prajJAne AtmAno svabhAva, anvaya guNa nA kahevAya. prajJAnuM kArya kevaLajJAna thatA ja pUruM thAya che. kevaLajJAna thayA pachI kharuM DiscArja, cokhe cokhkhuM DiscArja. tyAM sudhI jarA meluM DiscArja rahevAnuM, eka-be avatAra bAkI rahyAne tethI. kevaLajJAna svarUpI AtmA dAdAe joyo. to e joyo kahenAra koNa ? e pote jonAro paNa che. pote zeya paNa che ne jJAyaka paNa che, bane che. jyAre nirAlaMba hoya tyAre jJAyaka padamAM hoya, nahIM to jJAnI pade zeya tarIke hoya. dAdAzrI kahe che, amane bahu kharAba sthiti AvI paDe to ame je mULa svarUpa joyuM che te AtmArUpa ja thaI jaIe ane e sthiti jatI rahe to ame zeyarUpa jJAnI hoIe. mahAtmAo paNa kharAba pojhizanamAM zuddhAtmA thaI jAya. zabdanuM avalaMbana che haju. ethI AgaLanuM pada che, mULa je che te. evuM svarUpa joyA pachI vANI ekjhakTa nIkaLe. dAdAzrI kahe che ke, kevaLajJAna amane samajamAM AvyuM paNa pUrepUruM anubhavamAM AvyuM nahIM. anubhavamAM AvyuM hota to kevaLajJAna bahAra paData. paNa samajamAM AvyuM ke A zuM zodhakhoLa che AvI ! 78 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdAzrI kahe che ke, (mULa AtmA kevaLajJAna svarUpa che ane pote eksaoNlyuTa, nirAlaMba thAya tyAre kevaLajJAnI thAya che.) bhagavAna kevaLajJAna svarUpa che ane 'ame' jJAnasvarUpe rahIe. jene kevaLajJAna thayeluM, teo kevaLajJAnanI vAto kahevA rahyA nathI. kAraNa ke saMpUrNa vItarAga thaI gayA ane bIjA badhAne je jJAna thayeluM e alaukikamAM peThelA nahIM. amane kevaLajJAna samajamAM AvI gayuM che, tethI AkhA varlDano koI evo AdhyAtmika prazna nathI ke jeno ahIM javAba nA maLe. dAdAzrInI vAto vyavahAramAMya ghaNI badhI kAma lAge evI hoya. kAraNa ke kevaLadarzanathI nIkaLelI che. kevaLajJAna eTale badhA jJeya ane jJeyanA badhA paryAyane jANe. dAdAzrI kahe che ke amAre amuka jagyAe aTakyuM. kevaLajJAna samajamAM AvyuM, jANavAmAM nA AvyuM. enA phaLa svarUpe, amuka vastuo ema ne ema khullI tAdRzya dekhAyA kare. jeTalI vAto vANI dvArA nIkaLe che ethIya anaMta gaNI vAto amane tAdRzya dekhAyA kare. je kevaLajJAna sudhI pahoMce tene A badhI khabara paDe. jyAre upayoga de tyAre jema che tema dekhAya. sattara varSanI uMmare zuM karyuM hatuM ? zarIra zuM kriyA karatuM hatuM, te philamanI jema dekhAya. e kevaLadarzana kahevAya. chatAM kahe che ke amane pAchalA bhavanuM nathI dekhAtuM. e dekhAvuM e buddhino viSaya che. amane buddhi nA hoya, yAdagIrI nA hoya. dAdAzrI kahe che ke, amArAmAM buddhi bilakula nA hoya. amArAmAM vicAra koI jAtanA nA hoya. citta e zuddha thaIne prajJA thaI gayeluM. eTale vAto je nIkaLe te eka bAju dekhAya ne evA zabdo nIkaLI paDe. vastuo sAme dekhAya badhI, jema kevaLajJAnamAM badhuM dekhAya ne evuM badhuM dekhAya. jyAM sudhI kevaLajJAna nA thayuM hoya tyAM sudhI vyU poInTathI badhA jue che ane kevaLajJAna thayuM eTale vyU poInTa rahyo ja nahIM. 79 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdAzrI kahe che, amane kevaLI kahevAya nahIM. kahevuM hoya to kAraNa kevaLI kahevAya, kArya kevaLI nahIM. vItarAga mArgamAM eka vALa jeTalI bhUla cAle nahIM, pola cAle nahIM. kevaLI kahe to kahenArane, sAMbhaLanArane ane thaI beThA hoya temane doSa lAge. ame to kevaLajJAna thavAnA kAraNonuM sevana karIe chIe. kevaLajJAnIne badhA pradezo khullA hoya, badhe zuddha ja jue. kevaLa thatA sudhI pradezo khullA thatA jAya. jeTalo pradeza khullo thayo eTalo anubhava thAya. sarvajJanA jJAnamAM jANavAnuM kazuM bAkI nA rahe, anaMtI bAbata jANI zake. emane je jaNAya te amane samajAya ke Ama Ama hovuM joIe paNa jaNAya nahIM. | tIrthakaroe kevaLajJAnamAM je AtmA jANyo, e AtmA ame joyo che. saMpUrNa nirbhaya banAvI zake, saMpUrNa vItarAgatA rAkhI zake. amAre samajamAM AvI gayuM, anubhavamAM nA AvyuM. eka-be avatAra pachI Avaze enI meLe. atyAre to lokonuM kAma thAya che ! (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAta pachI jJAnI puruSa jeTaluM jJAna prApta karavA zuM karavuM joIe ? emanI kRpA prApta karavI. kRpAthI ja kevaLajJAna thAya. kevaLajJAna Ape to maLe ke potAnA puruSArthathI ? kevaLajJAna to kevaLajJAnInI kRpA prasAdI ja che. jJAnavidhimAM eka samaya zuddha citta pamAya che, te kevaLajJAna thatA sudhI choDatuM nathI. jagatanA loko eka samaya AtmAmaya thayA ja nathI. jJAnavidhi e dAdAzrIne udayamAM AvelI che, paNa e emanuM pragaTa aizvaryA che. be kalAkamAM mokSa Ape evuM aizvarya pragaTa thayuM che. AkhI jJAnavidhi e kevaLajJAna ja che. eka vakhata jJAnavidhi thAya to AtmajJAna thaI jAya, mokSaya thaI jAya, nahIM to lAkha avatAreya ThekANuM paDe evuM nathI. 80 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jJAna to bhedavijJAna che. so TakA matijJAna e kevaLajJAna kahevAya. tyAre A chanuM-sattANuM TakA matijJAna hoya te bhedavijJAna kahevAya. bhedajJAna e ja sarvasva jJAna ane e ja kevaLajJAnanuM mobAruM che. AtmajJAna jANyuM e kAraNa kevaLajJAna che ane pachI peluM kArya kevaLajJAna che. ahIM akrama mArgamAM jJAnavidhimAM je jJAna maLe che te AtmajJAna, te aMza kevaLajJAna che. pachI vadhatA vadhatA sarvAza thAya. jeTalA aMze AtmasvabhAva pragaTa thato jAya teTalA aMze kevaLajJAna pragaTa thatuM jAya. sarvAza thAya tyAre ebsolyuTa thAya ane ebsolyuTa kevaLajJAna e paramAtma pada che. AMzika kevaLajJAna ema kahevA mAge che ke A mArga kevaLajJAnamAM jAya che. A jJAna maLyuM ane AjJA pALe tyArathI kevaLajJAnanA aMzo bhegA thatA jAya. ema karatA karatA traNaso sATha aMza pUrA thAya tyAre kevaLajJAna thAya. kRpALudeve kahyuM che ke AraMbha-parigraha nivaryo, kevaLajJAna thAya. to mahAtmAo mATe AraMbha-parigraha dekhAya che chatAM kevaLajJAnanI najIka che. kaI rIte ? AMrabha kone kahevAya? "huM akartA chuM' e bhAna thayuM ke AraMbha gayo ane graha che paNa mUcha to nathI eTale parigraha gayA. eTale AraMbha ane parigraha nivatyuM thaI gayuM. A to kevaLajJAnanA kAraNo sevAya che. ajAyaba vastu prApta thaI che ! bALakanA hAthamAM hIro AvyA jevuM che ! ApaNane A ajAyaba jJAna prApta thayuM che, rAte jAge ke tarata hAjara thAya che ke "huM zuddhAtmA chuM." muzkelImAM niraMtara jAgRti rahe ane bahu bhAre muzkelI AvI to kevaLajJAnI jevI dazA thaI jAya, evuM A jJAna che ! hatA basso DigrI upara ane jJAna maLatAnI sAthe traNaso DigrInI upara AvI gayA. so DigrI oLaMgI gayA, dAdA bhagavAnanI kRpAthI ja ! 81 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna pacavuM eTale pariNAma pAmavuM. eka-be avatAre dhIme dhIme pacaze. amane kevaLajJAna pacyuM nathI, traNaso chappana DigrI AvIne UbhuM rahyuM che. A jJAna maLyA pachI huM zuddhAtmA chuM' e jAgRti che. enAthI pote e prakAzane joI rahyo che, e kevaLajJAna svarUpanI dizAmAM jaI rahyo che, temAM tadAkAra thaI rahyo che. dAdAzrI kahe che, tame mahAtmAo zuddhAtmA tarIke raho cho ane ame kevaLajJAna svarUpe rahIe chIe. zuddhAtmA mATe niHzaMkapaNe utpanna thAya, tyAra pachInuM pada eTale kevaLajJAna svarUpa ApaNuM ! jJAnavidhithI bhAna thAya che, jJAna thatuM nathI. pahelA darzana thAya eTale pratIti bese. ke "huM caMdulAla nathI, huM zuddhAtmA ja chuM." pachI ene bhAna thAya eTale aMza jJAna thAya. saMpUrNa bhAna pragaTa thayuM eTale pachI vartanamAM Ave e kevaLajJAna che. jagatanA jIvono pravAha, kudaratI rIte avinAzI tarapha ja jaI rahyo che. caDha-utara thayA pachI, badhA anubhava karAvyA pachI avinAzI tarapha javAnuM. kevaLajJAna eTale tamAma prakAranA anubhavanuM saMgrahasthAna. eTale loko je anubhava kare che e karekTa ja che. jJAnI puruSa jJAna karIne bolAve eTale AtmArUpa thaI jAya. pachI anubhava-lakSa-pratIti rahe. have e anubhava vadhatA javAnA ane pUrNa anubhavane kevaLajJAna kahyuM. kevaLajJAna e saMpUrNa anubhava che. tyAM sudhI anubhava thayA ja kare. kevaLa Atmapravartana, darzana-jJAna sivAya anya koI pravartana nahIM, ene kevaLajJAna kahevAya. zuddhAtmA pada thayA pachI AgaLanuM kevaLajJAna svarUpa te chelluM pada che. kevaLajJAna thaI gayuM eTale thaI gayo pUrNa paramAtmA. e nirvANane lAyaka thaI gayo. pahelAnA mohathI je satyAbhAsa hatA te nathI gamatA. teno samabhAve 82 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nikAla karatA jAya che enAthI vItarAgatA AvatI jAya, ne chelle kevaLajJAna utpanna thAya. sarvathA pudgala piraNita baMdha thAya, koI pudgala ramaNatA nahIM, niraMtara potAnI svabhAvika ramaNatA, AtmAnIja ramaNatA e kevaLajJAna che. kevaLadarzanamAM nija pariNati utpanna thAya che. je krame krame vadhyA kare ane te kevaLajJAna svarUpamAM pariNamaze. je kevaLajJAnamAM saMpUrNa thaze. nija pariNati e AtmabhAvanA che, 'huM zuddhAtmA chuM' bolavuM e AtmabhAvanA nathI. kevaLa nija svabhAvanuM akhaMDa varte jJAna eTale ke 'huM jJAtA-draSTA chuM' e jJAna niraMtara varte te kevaLajJAna. ane niraMtara nA rahI zake to tyAM sudhI kevaLajJAna thavA tarapha dhyeya che, te samakita kahevAya. jeTaluM khaMDita eTaluM aMza kevaLajJAna. akhaMDa pratIti mahAtmAone rahe che, paNa akhaMDa jJAna nathI kema rahetuM ? pAchalAM karmo godA mAre che. kevaLajJAna eTale eksaoNlyUTa eTale nirAlaMba. jelamAM besADyA hoya toya nirAlaMba. akrama vijJAna e ahaMkArano phula sTopa (pUrNa virAma) vijJAna che, komA (alpa virAma) vijJAna nathI. zuddhAtmA pada prApta thAya eTale kevaLajJAnanA aMzanI zarUAta thAya. e amuka aMza sudhI pahoMce eTale AtmA tadana chUTo ja dekhAyA kare, tyAra pachI eksaoNlyUTa thAya. eksaoNlyUTa thayA pachI nirAlaMba thAya. eksaoNlyUTanI biginiMga che ane enDa paNa che. saMpUrNa eksaoNlyUTa thayo tyAre kevaLajJAna thAya. nirAlaMba thavuM ane kevaLajJAna thatuM javuM. eka bAju nirAvaraNa ane nirAlaMba beu sAthe thatuM jAya. 83 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstramAM lakhyuM che ke sADA bAra hajAra ekAvatArI thaze. eTalA ja mANaso mATe skopa che AkhI duniyAnI vastImAMthI. A kALamAM kevaLajJAna samajarUpe Ave paNa vartanarUpe nahIM Ave, A duSamakALanA nimitte. vItarAga eTale mULa jagyAnuM, svarUpanuM jJAna-darzana te. dAdAzrI kahe che, ame tamArI, amArI ane kevaLI bhagavAna vacce bahu phera nathI rAkhyo. ahIM jJAnavidhimAM kevaLajJAna sivAya bIjuM kazuM apAtuM ja nathI. paNa kevaLajJAnanuM je pravartana te kALanA prabhAve Take nahIM, kALanA AdhAre pacatuM nathI. paNa te kevaLadarzana saMpUrNa utpanna thAya che. A jJAnavidhimAM AtmA sivAya koI bheLavALI vastu prApta thatI nathI. kevaLa nirbheLa AtmA, kevaLa AtmA enuM nAma ja kevaLajJAna. paNa e kevaLajJAna vartavA detuM nathI. e aMtarAya tUTe evAya nathI. paNa kSAyaka samakita sudhI prApta thAya che. eTale navA karma baMdhAya nahIM have. A kALamAM karmo bahu che, rUnI gAMsaDInI jema kogresa ane pAchA kopleksa. te karmo pUrAM thatAM nathI. tIrthakara bhagavAnanA darzana karavAnA bAkI rahyA. emanI sthiratA jue, emano prema jue, khAlI emanA darzanathI ja pUrNa kakSA UbhI thaI javAnI. kevaLajJAna thAya to khabara paDe ja, AkhI duniyA eTa-e-TAIma joI zake ! lokAlokanuM svarUpa dekhAya. AtmajJAna thAya tyAre pahelA potAnI bhUlo dekhAya. bhUlo jema bhAMgaze tema AgaLa vadhAze. jyAM sudhI azuddhivALI bAbato Ave te vakhate mahIM pariNAma UMcAnIcA thaI jAya tyAM sudhI huM zuddhAtmA chuM bolavuM sAruM. pachI AgaLanI zreNImAM huM kevaLajJAna svarUpa chuM' ema bolAya. dahADAmAM pAMca-dasa vakhata e bolavuM ane potAne kevaLajJAna svarUpathI jovuM ghaNA vakhata. 84 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevaLajJAna svarUpa potAnuM kevuM dekhAya ? AkhA dehamAM AkAza jeTalo ja amUrta bhAga potAno dekhAya. koI mUrta vastu emAM nA hoya. Ama jJAnI puruSanA kahevAthI dhIme dhIme abhyAsa karatA javAnuM eTale zuddha thaI gayuM. AtmA guNonI bhajanA kare to sthiratA rahe. AtmA zuM che, enA guNa sahita bolavuM, ene jovuM tyAre e prakAzamAna thAya. A jJAnano artha zuM ? jAgRti. ane enuM phaLa kevaLajJAna. saMpUrNa ane niraMtara jAgRti thAya tyAre kevaLajJAna kahevAya. A jJAna pachI pote puruSa thayo, mATe puruSArtha karI zake. jeTalI AjJA pALe eTalI jAgRti vadhatI jAya, eTalI pUrNatA utpanna thatI jAya. jJAtA-draSTApaNuM e jAgRtine AdhIna che, buddhinA AdhIna nathI. jJAna je prApta thayuM, te darzanamAM pariNAma pAmyuM. have pratyakSa satsaMgathI, AjJA pALavAthI vadhatuM jaze, tema zuddha upayoga utpanna thaze. jeTalo zuddha upayoga eTaluM jJAna che. zuddha upayogamAMthI kevaLajJAnanA bIja ropAyA, aMza kevaLajJAna utpanna thayuM. zuddha upayoga e jJAna svarUpa kahevAya ane upayoga upayogamAM e vijJAna svarUpa kahevAya, kevaLajJAna svarUpa kahevAya. zuddha upayoganI upareya upayoga rAkhe ke zuddha upayoga kevo varte che e kevaLajJAna che. vItarAga thavAnI zarUAtathI mAMDIne sarvAMze vItarAga thAya tyAre kevaLajJAna thAya. kevaLajJAna paheluM thAya nahIM, jeTalA aMze vItarAga thayo eTalA aMze kevaLajJAna thAya. kevaLajJAna e karavAnI cIja nathI, e to jANavAnI cIja che. karavAnI cIja to kudarata calAvI rahI che. karavuM e ja bhrAMti che e 'vyavasthita zakti' jAhojalAlIthI 'potAne' (AtmAne) mATe karI rahI che. 85 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnI puruSe ApeluM vyavasthita" ejhekTa samaje to A bAju kevaLajJAna thAya evuM che. tyAM sudhI jeTalI samajaNa paDe eTale kevaLajJAna khulluM thAya dhIme dhIme. vyavasthita pUrepUruM samajI jAya, te saMpUrNa jJAtA-draSTA rahI zake. jeTalo vakhata pote jJAyaka rahe, eTalo vakhata kevaLajJAnanA aMzo bhegA thayA kare. mahAtmAo vyavasthitane sthaLa samajelA che. haju sUkSma vyavasthita AkhuM samajavAnuM bAkI che. pachI sUkSmatara ane pachI sUkSmatama vyavasthita pUruM samajAya eTale kevaLajJAna thAya. "jJAna" prApti pachI abudha svAbhAvika rIte thayA ja kare. jyAre buddhi bilakula vaparAze nahIM, ahaMkAra nirmULa thaze tyAre AkhuM kevaLajJAna dekhAyA karaze. jIvato ahaMkAra jAya, pachI DiscArja ahaMkAra rahe. pachI potAne pudgalanuM AkarSaNa nA rahe, pudgalane pudgalanuM AkarSaNa rahe. e paNa jyAre khalAsa thAya tyAre kevaLajJAna thAya. kevaLajJAna nA thAya tyAM sudhI chabastha avasthA kahevAya badhI. pachI kevaLajJAna thayuM e videhI avasthA ane nirvANa pAmI mukta thayo e mahAvidehI avasthA. chadmasthane phAIlonA samabhAve nikAla bAkI che. darzanamoha gayA pachI cAritramoha rahyo. tene DiscArja moha kahevAya. AgaLanA guMThANAmAM e kSINamoha kahevAya. e cAritramoha pUrNa thaye kevaLajJAna thAya. - dIpakatA jaya saccidAnaMda 86 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 atukramaNikA khaMDa : 1 AtmAnA svarUpo [1] pratiSThita AtmA (1.1) pratiSThita AtmAnuM svarUpa "huM caMdu' e cArja pratiSThita AtmA 1 caMdulAla rahe ahIM, "huM jAya La 7 caMdu' e DiscArja pratiSThita AtmA 2 Ama thAya janma-maraNa, pratiSThita. 8 huM chuM ne mAruM che'thI baMdhAya navI... 2 citrakAra pote', cItaryo Avato.... 10 navI mUrti UbhI thAya, "caMdumAM 3 AtmA akriya, paNa enI hAjarIthI...11 ahaMkAra ja kArya-kAraNa pratiSThAnuM ja che eka ja, paNa bhrAMtie thaI. 12 pratiSThA navI mUrtinI thAya baMdha... 6 'huM caMduthI gayo AuTa, 'huM.... 13 (1.2) jagatanuM adhiSThAta jagatanuM adhiSThAna, pratiSThita AtmA14 je svabhAva caMcaLa, te acaLa kema.... 22 ajJAne kayuM adhiSThAna 15 kramikamAM pratiSThita AtmAne.... 23 notaryA 'pote ja duHkha-sukhane 16 vyavahAra AtmA samajAvyo... pratiSThita AtmAnuM kartApaNuM 17 mULa AtmA rahyo bAju... 26 pratiSThita AtmA, vyavasthitane. 19 kaSAyAdhIna AtmA - AtmAdhIna. 27 krodha-mAna-mAyA-lobha, UbhA. 20 pratiSThita AtmA sAdhaka, mULa. 28 pratiSThA choDe eka, ghAle bIjI.... 21 zAstronI vAta, samajAve pratyakSa... 28 pratyakSa" jJAnI ja, hakIkata prakAze 22 (1.3) jJAta pachI je zeSa vadhyo, te pratiSThita AtmA vyavahAra AtmA kare cArja. 30 jJAnIno pratiSThita AtmA kevo ? 41 bhAvasattA nahIM, DiscArja... 30 jJAnIne na aDe asara pratiSThitanI 42 akramanI che deNa, pratiSThita AtmA31 thAya "pote vItarAga to bane. 4ra pratiSThita AtmAnI milakatane. 34 pratiSThita sAthe DIla karo Ama 44 vANI, pratiSThita AtmAnA... 35 pratikramaNa karanAra, pratiSThita AtmA 45 pratiSThita AtmAno svabhAva 36 rAga-dveSa e pratiSThita AtmAnA 46 jJAna pachI ogaLyA kare pratiSThita 37 pratiSThita zeya, zuddhAtmA jJAtA 46 saheje ukale, na kare Dakhala to 39 ahaMkAra tyAM svAdhyAya, ahIM to.... 48 AjJA nA pALe pratiSThita 40 chellI salAma ! saMjJA-saMjJIne 49 [2] vyavahAra AtmA mAnelo AtmA e vyavahAra... 50 kartA-bhokatA te vyavahAra AtmA 63 dekhAyo darpaNamAM vyavahAra AtmA 51 kartAbhAvathI mukAma, vyavahAra. 64 87 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya AtmAnA AdhAre, banAvo...53 'ene' nathI saMbaMdha, mULa AtmA... 53 saMyogonA dabANe banyo gunegAra 54 upayoga badho vyavahAra AtmAno 56 ajJAnathI ekarUpa bhAse, jJAnathI... 57 vyavahAra dRSTie mUDhAtmA, nizcaya...58 ajJAne cArja thAya navo vyavahAra...59 vyavahAra AtmAne ja mAnyo... 60 paDachAyo pakaDe, hAthamAM na Ave... 61 annAne manAyA AtmA-paramAtmA...62 na [3] pAvara cetata (3.1) pAvara cetananuM svarUpa 77 zuddha cetana akriya, kare kriyA... pudgala na cokhkhuM jaDa ke cetana... 79 jaDa kare nahIM kazuM, pAvara cetana... 80 dravya-kSetra-kALa-bhAva judAM... 82 AtmAnI hAjarIthI cAle deharUpI...82 mamatve, jaDa banyuM cetana bilIpha rUpe Avyo, pAvara.... vyavahAra AtmA nahIM samajAtA... 85 vyavahAra badho pAvara cetanano... 86 aMza jJAna para jatAM khoyuM sarvAMza 87 (3.2) pAvara cetata 'huM karuM chuM', dehAdhyAse bharAya... 101 vaparAI rahyo pAvara, baeNTarIno... 103 cAle sAyakala cArja-DiscArjanI... 105 mULa cetananI cetanAthI bhinna... 106 enTri-ekjhiTa banne thAya... 107 jJAne karIne zuddha thAya, azuddha... 108 prajJAzakti AtmAnI... 110 65 67 67 30 DiscArjamAM nA jarUra... saMsAramAM na koI kriyA cetananI upacAra-anupacAra na rahyuM akrame pudgala thaI jAya bhAvarUpa akrame uDADyuM bhAvakarma pote jJAnamAM joyo 'mULa'ne thayA... 72 tUTyuM kAraNa, vyavahAra AtmAnuM 'mArA nhoya' karI toDo AdhAra pudgala jJAna pUrNa thaye, chUTe beu 71 73 74 75 83 84 91 93 hAjarIthI thAya kAryo, chatAM AtmA...89 gupta vijJAna tIrthaMkaronuM, khulluM... 90 nA koI kartA, mAtra mikenikala... pUraNa-galana che enuM svabhAvika pAvara cetana janmAve, bIjuM pAvara...94 bharelo pAvara vaparAya, DiscArja... 94 jIvamAM cetana e bilIpha cetana pakaDe pAvara cetanane, na khoLe... 'rahasya' rahyuM gopita zAstrathI... 96 96 98 111 virame AtmajJAta pachI ajJAna jANe pAvara AtmA... 'bhAva'thI azuddha thayAM pudgala... 112 zuddhikaraNa pudgalanuM, thAya... pAvara cetanathI guNeluM, zAnathI... 115 pAvara bharelA pUtaLAMne 'jovuM'... 116 pAvara khalAsa thaye nirjare... 114 117 [4] mizra cetata acetana vinAzI, cetana... 120 cetana - mizra cetana vyatireka guNa, nA cetananA ke 121 darzana AvarAtA thaI 'bilIpha'... 121 mizra cetana che jaDa paNa kare... 122 jaDa... mizra cetana e rileTiva-riyala mizra cetanane thavuM che abheda... mizra cetana e perenTa, nizcetana... 133 132 88 130 131 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ roMga mAnyatAe UbhuM thayuM mizra...123 pudgalanA mAlikI bhAvathI thAya... 135 roMga bilIpha UDe to bhakSaNahAra...125 kojhIjha rUpe mizra cetana jAya joDe 137 UDyuM mizra cetana, rahyuM zuddha ne... 138 mamatAthI mArIne, jIvatA karyA... 139 nidoSa dRSTi, mizra cetanathI... 140 'mizra cetana'mAM nA maLe... mizra cetana kAryarata, cetananI... vibhAvika pudgala e mizra... [5] nizcetana cetata guNe karIne nizcetana, lakSaNe... caMcaLa nizcetana cetana nA thAya... nizcetana cetananI mAyAe... jo nA jJAna-darzana, to e... cetananI hAjarIthI lAgaNI... nizcetana cetana hAjara to... nizcetana cetana e DiscArja... kartRtvapaNuM e prakRti svabhAva dekhAya cetana, paNa jo vinAzI.... 141 mikenikala cetana ukalI rahyuM. 149 142 nizcetana cetanane kahyuM bhamaraDAnuM...150 143 bhamaraDo phare, vyavasthita zaktine.151 144 e InDirekTa prakAzathI gatimAna...151 144 IphekTiva cetana e nizcetana... 146 Atma bhAne 'tuM' zuddha cetana... 147 IgoIjhama chatAM sAdhana svarUpe 147 acaLa - caMcaLa - acetana cetana 148 vItarAgane na paDI jarUra... [6] miketikala AtmA 126 128 130 AtmAnA paDachAyA svarUpa... mikenikalane kare zuddha paNa... pUraNa-galana tyAM mikenikala... pakaDo sAcA aparAdhIne... bhrAMtie mAnyo 'ajIva'ne sajIva zuddhAtmA sivAyanuM zeSa badhuM maDaduM jJAnInI dRSTie jue maDadA... vyavahAra dekhAya 'jIvato'... nizcetana cetanane kahI dIdhuM maDaduM DiscArja thayuM maDaduM, na rahI... jovI asaro maDadAnI, to nA... na ekalo sacaLa, na ekalo... AtmA che eka ja, paNa... sacaLa-acaLa, beu ekamekanA... mULa AtmA 'acaLa', jIvAtmA... janma-maraNa sacarane, ajJAna... AvAgamana acaLane, sacaLane 161 162 157 'jIvatuM' dekhAya nahIM ane... 158 emAM zakti khAlI UMdhI... 158 na maLe acaLatA mikenikalamAM... 162 159 Atma prApti : kramike ahaMkAra... 164 160 [8] caLa-acaLa-sacarAcara 152 153 154 154 156 [9] maDaduM 165 'maDaduM' na jIvatuM, te dRSTie... 173 166 aNasamajaNe asarone le mAthe... 174 167 phAIlone jue 'maDadArUpa', to... 176 168 jJAna pachI AjJA pALe to ja... 178 170 taddana navI vAta, pragaTI jaga... 178 171 180 AtmA acaLa, pote acaLa... 189 181 mAnyatA tUTe sacaranI, to pAme... 190 181 samajavuM sacaLa, paNa ArAdhavuM... 191 182 acaLa lakSamAM rAkhyuM, pote... 191 183 nathI jANato eTale, karavA... 184 asthira jo TempararI sthira thAya...194 193 89 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UbhI thaI gayelI bhrAMtie khoyuM... 184 jJAna cetanA acaLa, karma. 195 sacara mukAme sukha-duHkha, acara. 185 arIsAno dAkhalo ApI. 196 prakRti e AtmAnuM azuddha svarUpa 185 "svabhAvathI tuM vastune khoLa'. 196 acetana caMcaLa, enI pele pAra... 186 caMcaLatA baMdha thaye, utpanna thAya...197 sacara e paDachAyA svarUpa, acaLa..187 sacarane jonAra-jANanAra acaLa. 198 acaLa AtmA akriya, sacaLa. 188 prajJAbhAve thaze daraasala. 199 khaMDa-2 AtmAtA jJAta-darzananA prakAro [1] jJAta-ajJAta prakAza vaLe "UMdhe" to ajJAna.... 201 ajJAna e paNa jJAna, paNa... 203 chatuM jJAna thAya mitra, khare TAIme 202 pUchatA khUle "akrame'. 204 prakAra, jJAnanA pAMca ane 202 "jJAna levAya nahIM', e paNa.. 204 [2] kRtajJAta zrutajJAna kADhe, roga mithyAtvanA 206 e sAdhananA mohe Ubho. 210 jJAna karavAnuM nahIM, paNa. 206 zAstrajJAna kare Dakho, "akrama....211 jJAna zraddhe to Ave kriyAmAM 207 jJAnInA mukhe vahyuM, guhya... 211 adhyAtmamAM vALe suzruta.... 208 anubhavajJAnInuM zrata na rahe. 212 zAstra e zrutajJAna, hoya. 208 anupama-apUrva vANI.. 213 zrutajJAnanI maryAdA kahI.... 209 jJAnIkRpAe chUTya zruta-mati... 215 [3] matijJAta zrutajJAna pacatA thAya matijJAna 216 kramike ahaMkAra zuddha thaye, mati.... 224 preraka bane sahunuM matijJAna 217 matijJAna-AtmajJAna-kevaLajJAna 225 bheLaseLa ne padgalika, te.. 218 matijJAna e upAdAna jAgRti 226 kumati te viparIta buddhi.. 219 e prema, ArAdhana pariName.. 228 kumati AvakAre kaSAya-kakaLATa 219 "jANuM chuM'thI je ArAdhe. 228 klezAgni olave te kharuM matijJAnara20 zrutajJAna pragame matijJAna thaI... 229 AraMbha-parigraha pravarte, rahe dUra. 221 e pragame cAritrabaLathI. 230 jJAnIe katheluM zruta, bane kAraNa... 222 AvaraNe AvarAyuM jJAna 231 na jarUra zAstrIya zruta-mati. 223 matijJAna virAdhane, AvarAya... 232 [4] avadhijJAta - mataH paryava jJAta (4.1) avadhijJAta avadhi, dekhe sImita pagala.... 233 tiryaMce aTake avadhi, na aTake.. 236 hRdaya zuddhie thAya aMza.. 234 'lAyakAte prApta', nahIM to... 237 avadhi nA joI zake cetana paryAya 234 nA Take avadhijJAna, saMkalpa-vikalpara38 90 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 254 parama avadhi dekhe mahAvideha 235 avadhijJAna, sukha vadhAre devone 239 avadhijJAna sImita, kevaLajJAna. 236 avadhijJAne, duHkhano guNAkAra narka240 (4.2) matAparyavajJAna rahI judo dekhe tamAma paryAya... 24ra akrama jJAne Ama karyuM mana:paryava 244 mananA phoTA paDe pratibiMba samAna 243 kharA traNa - zruta, mati ne kevaLa 245 jJAnIne AMzika mana:paryavajJAna 243 (4.3) akramathI oLaMgyA bhRta, mati, avadhi te mata paryava kALa ne karmanA dabANe, jUja.. 246 pratyakSa hoI, Ape saghaLuM.. 251 jJAnIne nahIM saci.... 247 zukladhyAna varte, te aMza... rapara zrata-mati meIna proDakTa. 248 AtmajJAna pachI, nA jarUra.... rapara pUraNa-galana svabhAvanuM, avadhi. 248 mati-zruta-avadhi e parokSa jJAnI varte kevA jJAnamAM ? 249 mana:paryava ardhapratyakSa kevaLa ramaNatA, jJAtA-draSTArUpI 250 [5] jJAtIyae jANyA viparIta jJAta, vibhaMga-jAti-trikALane (5.1) vibhaMgAta kuzruta-kumati pahoMcADe vibhaMge 255 UMdhA rivolyuzana ne naryuM kapaTa ja259 vibhaMgI gUMcavIne, saraLane le.. 257 paramANu levale nahIM AkarSaNa. ra60 kuavadhi darzana vibhaMgIne... 258 ene dekhAya AtmAthI, nahIM ke... ra61 vibhaMgIne pahoMce enI nAta ja 258 vibhaMgI achatI sattA, na. 262 (5.2) jAtismaraNajJAta smRtijJAnathI na vizeSa. ra63 agatyatA "AtmajJAna'nI, nA. ra67 garbhaduHkhathI AvarAya smRti ra64 nA hitakArI jAtismaraNajJAna. ra69 yAdazakti e rAga-dveSane AdhIna ra6pa lAbha UThAve to vairAgya khaDo... 270 jAtismaraNathI jo na Ave... ra66 hisAba lakSaNe samajAya, gayo... ra7) samakitI UThAve lAbha.. ra66 na jAtismaraNa paNa jAti.... 271 jAtismaraNa e giphaTa ke.. ra67 (5.3) trikALajJAta vartamAnamAM rahI traNe kALanuM. 273 tIrthakaro paNa traNeya kALanuM... 277 saMkalpa-vikalpa, Take nA e jJAna ra74 traNeya kALanA paryAyane jANe... 279 citta nirmaLatAe, bhAsa paDe. 275 traNeya kALathI jue vItarAga... 280 zuddha aMta:karaNa ne yazanAma karma. 277 laukika mAnyatAne AdhAre. 281 [6] kevaLadarzana (6.1) kevaLadarzananI samaja kevaLa AtmAnI ja zraddhA e.. 282 samaja e darzana, anubhava... 288 91 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevaLadarzana + kevaLajJAna = zuddha..283 akrame, darzana-tapa-jJAna-cAritra 289 kevaLadarzana ane kevaLajJAna e. 283 nimitta thakI, sUjha pariName... 290 bhagavAne gaNI kiMmata, darzananI 284 sUjha pUrI thayA pachI, have.. 291 khulyA rahasyo "kevaLajJAna'nA... 285 UDyA darzanAvaraNa ne mohanIya.. ra92 pUrNa samaje kevaLadarzana, pUrNa.. 286 pratIti, samyak darzane Ave-jAya. ra93 lAyaka darzana ke kSAyaka samakita. 287 "kartA nathI'nI niraMtara.... 294 jJAnI kRpAe pAmyA kevaLadarzana 288 (u.2) kevaLadarzananI vyAkhyA te prasaMga sAra tamAma zAstrono, eka. 296 DiscArja ahaMkAra khalAsa thaye.. 303 sArarUpa jJAnasUtra prAgaTya.... 297 "huM kartA nathI" e niraMtara.... 304 khyAlamAM akartA, pachI na aTakavuM. 297 niHzaMka thayA zuddhAtma lakSe 305 e niraMtara khyAla e ja kevaLadarzana 298 na upazama-na kSayopazama, sIdhuM.... 306 guhya gopita samaja ApI... 299 phAIlono nikAla-kevaLadarzanamAM 307 cAritramoha jotA, tUTe anaMta. 301 AvA duSamakALe, ajAyaba pada.. 307 adarzananI AMTI tUTatA, pAmyA... 302 [7] kevaLajJAta (7.1) kevaLajJAnatI samaja huM""mAruM' sImita kaivalyajJAne.. 309 ajoDa "kevaLajJAna' prakAza, che... 317 kevaLa AtmajJAnamAM ja rahevuM te... 310 kevaLajJAnIne vastu dekhAya jJAna. 318 AtmAnubhava pachI, aMte thAya. 311 svasvarUpa jJAnamaya pariNAma te.. 319 huM'paNuM kevaLa AtmAmAM ja e. 311 "joyuM" paNa avarNanIya, chatAM... 320 mahIMnA zeyone jue, pachI jhaLake...313 anubhUtithIya para, kevaLajJAne... 321 ahaMkArI jJAna nIkaLatA, rahe e... 313 na maLe yathArtha zabda, chatAM. 321 nirbheLa, zuddha, ebsolyuTa e ja... 314 'kevaLajJAna-mUDhAtmAne... 323 zabdothI nahIM, paNa anubhave. 315 kevaLajJAna sattA-pragaTamAM 324 nirahaMkArI-DirekTa jJAna prakAze. 316 'pote ja potAne dekhe, saMpUrNa... 325 jJAna e ja AtmA, kevaLa... 317 (7.2) vizeSa samajaNa, kevaLI-sarvajJa-tIrthakara bhagavAnanI samyak darzana - AtmajJAna... 326 kevaLIne pakave jJAnI, paNa... 340 hoya AvaraNa AtmajJAnamAM... 326 samyak daSTidhArIne, tIrthakaranA... 341 zrutakevaLI AtmajJAne chUTo... 327 have rahyA darzana bAkI, mAtra... 342 eka ja svacchede, thAya nAza... 328 dazA judI judI, toye kevaLajJAna...343 jyAM sudhI "hama" nIkaLe nahIM... 329 dezanA-tIrthakarane saMpUrNa, jJAnIne...344 vItarAgI dIkSA vItarAga dharme... 330 sarvajo dIThuM jJAnamAM, te kahI... 344 jANe AkhuM zAstra ne kSayopazame... 330 tIrthakarone kevaLa thatA pahelA... 346 92 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 zrutakevaLI - thIyareTikalI pUrNa... 331 vizeSa lAbha pAmyA mahAtmAo...346 puruSArthe zrutakevaLI, kRpAe kevaLI 332 abheda svarUpa thAya eTale saMpUrNa...347 azocyA kevaLI e svayaMbuddha 333 kevaLajJAnI kahI zake, samakItInA...348 zravaNe zrutajJAna jJAnI thakI, te... 334 Ama jANe bhUta-bhaviSya... sat-asattA tAgane jANe te... 335 vartamAnamAM rahI AtmajJAnInA... 350 Atmatattvane jANe tattvajJAnI... 336 jue mULa tattva ane tenI... ebsaoNlyUTa jJAna, kevaLajJAna... 336 paramANu, carmacakSuthI arUpI... na bhUta-na bhaviSya, vartamAna dekhe...337 paramANu-samaya-pradezane jue... AtmA jANyo, kevaLajJAnI ane... 337 lokAloka prakAzaka sthiti... kevaLI kare svanuM kalyANa... 338 zaileSIkaraNa kriyA pachI, pahoMce... 356 tIrthaMkara e varlDanI ajAyabI... 339 352 353 354 355 (7.3) dazA - jJAtI puruSa, dAdA bhagavAta ane kevaLajJAnItI jJAnI 356 DigrIe, bhagavAna... 357 AtmajJAne kAraNa sarvajJa ne... jJAnI puruSa kAraNa svarUpe... 358 kAraNo sevAtA sarvajJa padanA... AtmajJAnI ja kevaLajJAne, pAme... 359 jJAnI puruSa kAraNa sarvajJa, dAdA...376 jJAnI taNo bheda, mike ane... 359 kAraNamAM kAryanA AropanA... eka kinAre abudhatA sAme... 360 akrama jJAnIne kevaLadarzana saMpUrNa... 361 kevaLajJAnamAM nApAsa thayA, pUrvenI... 362 356 DigrI ne 360 DigrImAM... 364 rahI bAkI traNa, paNa 'saMpUrNa... cAra DigrI kamIe samaje badhuM... cAra aMza khUTyA te cAritramohanA AMzika tapa rahyuM bAkI, tethI... nA rahI zake pUrNa kevaLajJAna... varte caudase, paNa dIse prakAza... na khape parataMtratA koInI, khUTatA...369 A jagakalyANI puNya, pragaTaze... pragaTa kare bhajanA, mahIMlA... jagakalyANanI IcchA pUrNa thaye... aMtarAyo sahaja tUTatA, pragaTaze... nApAsa thayA kevaLajJAnamAM, to... 374 375 370 kAraNa sarvajJa, A kALe aMtima... 378 bhale nApAsa thayA paNa kahevAya.. 378 varte kevaLajJAna kAraNa svarUpa... 309 joyo AtmA jJAnIe, je... 364 kevaLajJAna thatA, prajJA jAya samAI381 365 varte jonAro, jJeya ane jJAyakarUpe 383 udayavaza varte paulika... 380 366 384 385 367 upayogI vyavahAre A vAto... 385 368 sarve AgamonA phoDa ahIM... 368 apUrNa anubhava, paNa jJAnI vade...386 na buddhithI-yAdathI-pustakathI... 369 dekhyA jJeyo-paryAyo tAdRzya... 370 upayoga detA, jue philmarUpa... 389 370 vartamAna paryAya dekhe prajJAthI... 371 jJAnavAkya vyU poInTathI para... 372 na kahevAya kevaLI Aje... 387 388 389 391 391 392 akrama jJAna udaya A... 373 'joyuM' kevaLajJAna paNa nA... zrImukhe jhare navIna vANI, je na... 374 samajamAM pUrNa paNa anubhavanI... 393 93 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (74) kevaLajJAnI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI paMcAjJA puruSArthe ne kRpA... 394 tIrthakaranI gerahAjarIe aTakyuM.... 409 jJAnavidhi rUpI aizvarya, pamADe. 395 tIrthaMkaranA mAtra darzane ja, UbhI...410 thayuM aMza kevaLajJAna, AjJA. 395 lokanA sarve zeyo dekhAya. 411 gajabanuM pada A ! kAraNo. 396 DiscArja raso tUTaze, tyAre jJAna....412 akrama vijJAne thayA mukta. 397 have jovuM potAne, kevaLajJAna.... 413 kaMIka nirmaLatA haze, mATe... 398 jAgRti saMpUrNa thaye, thAya. 414 avaLuM samaje pAriNAmikane.. 399 upayoga upayogamAM e 415 prApta thayuM zuddhAtmA pada, mULa... 400 sarvIza vItarAgatAe pragaTe. 417 saMpUrNa bhAna pragaTya, vartane. 400 pAMca AjJA pAlane, pamAze... 417 tamAma anubhava pachI maMDAya.. 401 vyavasthitanuM pUrNa jJAna, enuM. 418 zuddhAtmA kevaLajJAna thatA thAze. 402 samajatA samajatA chelluM.. 419 sarvathA nijapariNati e kevaLajJAna 403 saMpUrNa vyavasthita samajAye, thAze....419 nizcaya cAritra utpanna thaye... 404 buddhi-ahaMkAra nirmULa thaye.... 420 varte pratIti akhaMDa paNa jJAna.. 404 pudgalanuM AkarSaNa khalAsa thaye.... 421 "huM zuddhAtmA chuM'nuM avalaMbana... 405 AtmajJAna pachI chadmastha, kevaLI..422 amuka puNyazALIone ja skopa... 406 chadmasthane phAIlonA nikAla thaye423 kALa ane karmonA hisAbe aTakyuM....407 cAritramoha pUro thaye, thAya.. 424 94 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI zreNI-14 bhAga-3 khaMDa 1 AtmAtA svarUpo - [1] pratiSThita AtmA (1.1) pratiSThita AtmAnuM svarUpa 'huM caMdu' e cArja pratiSThita AtmA praznakartA H pratiSThita AtmA eTale zuM ? dAdAzrI : jyAM sudhI 'huM khuda koNa chuM' e jANe nahIM, tyAM sudhI je AtmA ApaNe gaNIe chIe ke A 'caMdulAla huM chuM', e AtmA eTale zuM ? potAnI selpha. potAnI selphanI gaNatarI (zuM chuM, kevo chuM, koNa chuM e mAnyatA), ke A 'huM caMdulAla' te (cArja) pratiSThita AtmA (sUkSmatama ahaMkAra), ane A caMdulAla che, deha che, e (DiscArja) pratiSThita AtmA (sUkSmatara ahaMkAra) che, pUrve pratiSThA karelI te ja che. pratiSThita AtmA eTale je 'tame' ajJAnatAthI pratiSThA karI ke 'huM caMdulAla, huM A bAIno dhaNI thauM, Ano mAmo thauM, Ano kAko thauM.' e pratiSThA kara kara karI. A caMdulAla zabda nahIM jovAno. paNa 'pote' Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) navo deha bAMdhI rahyo che, emAM 'huM'paNAnI pratiSThA kare che eTale pachI bIje avatAre pUtaLuM bole che, AkhI jiMdagI. pratiSThA nA karI hoya to zI rIte bole ? eTale A pratiSThita AtmA che. 'caMdu' e DiscArja pratiSThita AtmA praznakartA H zuddhAtmA ne pratiSThita AtmAmAM zo taphAvata che ? dAdAzrI : zuddhAtmA e daraasala AtmA che ne huM caMdu chuM, vakIla chuM, zAha chuM, e AgalI mUrtinI pratiSThA karI rahyA cho. e pratiSThita AtmA che. be AtmA che; eka pratiSThita AtmA ne eka riyala AtmA, e ja zuddhAtmA che. A cakSugamya ke Indriyagamya koI paNa kriyA zuddhAtmAnI nathI, e badhI kriyAo pratiSThita AtmAnI che. 'zuddhAtmA'nI kriyA e jJAnagamya che. anaMta jJAnakriyA, anaMta darzanakriyA vagere che. e to jyAre 'pote' zuddhAtmA svarUpa thAya tyAre ja samajAya, tyAre ja potAne pote 'zuddhAtmA' akriya che te samajAya. jyAM sudhI 'pote' 'zuddhAtmA svarUpa' thayo nathI tyAM sudhI 'e' pratiSThita AtmasvarUpa che ane tethI kartA-bhoktApadamAM che. bhoktApadamAM pAcho kartA thaI bese che ne navI pratiSThA karI navo pratiSThita AtmA Ubho kare che, navI mUrti UbhI kare che ne ghaTamALa cAlu ja rahe che ! A (DiscArja) pratiSThita AtmAmAM 'huM' bhaLe che eTale ja karma coMTe che. 'huM karuM chuM, huM karuM chuM', tenA paramANu baMdhAI jAya che. (A caMdu) e Akhoya pratiSThita AtmA (DiscArja svarUpa) che ne pharI bIjA avatArano pAcho (caMdune huM chuM mAnavAthI) cArja thAya che. 'huM chuM te mAruM che'thI baMdhAya tavI pratiSThA 'A huM chuM ne A mAruM che' evuM boluM chuM ne tuM, e navA dehamAM pratiSThA karuM chuM. e tArA navA dehanI pratiSThA che. 'A huM chuM' kahuM chuM ne, te dehamAM ja pratiSThA che. jo dehane 'huM' kahIza to deha ja tane Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.1) pratiSThita AtmAnuM svarUpa maLavAno che. enI ja pratiSThA karelI che ne e pratiSThA thayelo AtmA, pharI pAcho bIjA avatAramAM kAma kare. praznakartA : eTale A janmamAM je pratiSThA, je mAnyatA karI hoya, AvatA janme enuM bhogavavuM paDe ? dAdAzrI : te AvatA bhavamAM pratiSThita AtmA thaIne phaLa Ape. pachI pAchI navI pratiSThA UbhI thatI jAya. "huM chuM' bolyo, "deha e huM chuM' ema bolyo, eTale pratiSThA thaI. praznakartA: "chuM" evuM bolavuM nahIM, ema ? dAdAzrI : bolavAnuM. te A bole che "huM chuM. paNa chuM evuM mAno cho tame, e mAnato nathI. e bolavAmAM kazo doSa nathI, paNa bolavAnI pAchaLa je mAnyatA che emAM doSa che. e enA phAdharane kahe che ke "A mArA phAdhara che" paNa "mArA phAdhara che evuM mAnato nathI. "A mAruM baoNDI che" ema kahe che paNa te mAruM mAnato nathI ane tame badhuM mAno cho. tamArI roMga bilIpha che, ene roMga bilIpha nathI. huM caMdulAla chuM, huM Ano mAmo chuM, Ano kAko thauM, e je bolI rahyo che, e pahelAnuM karma che. e karma rUpakamAM bole che. pahelA je yojanArUpe hatuM ke, te A rUpakamAM AvyuM. have rUpakamAM AvyuM teno vAMdho nathI paNa pharI evI ja ene zraddhA che, mATe enuM bIja paDe che pAchuM. eTale dehamAM ja pratiSThA kare che "A huM chuM, eTale pharI pAcho deha utpanna thAya che. pratiSThita AtmA, te pratiSThA kare pratiSThA karI karIne, eTale phaLa ApyA ja kare. navI mUrti UbhI thAya, "caMdu'mAM pratiSThA thavAthI praznakartA A janmamAM je bhogavI rahyo che, A jUnuM bhogavI rahyo che, e to evuM mAne che ke "A meM karyuM." dAdAzrI : hA, bhogavI rahyo che, temAM ahaMkAra karavAnuM hoya nahIM ne ! Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA : paNa loko to e ja kare che ne ? sAmAnya jIvanamAM to e ja thAya che ne ? 4 dAdAzrI : hA, te bhogavI rahyAno ahaMkAra kare ke 'meM karyuM'. kaheze, 'huM Avyo gADImAM, huM nAhyo hamaNe, huM saMDAsa jaI Avyo, cA pIdhI meM' ane te karekTa pAchA, vizvAsa hau. evuM DrAmeTika bolavAmAM vAMdho nathI. praznakartA H eTale e je kahe che e AvatA janmanuM bAMdhe che ? dAdAzrI : Avato janma. e potAnI pratiSThA ja karI rahyo che. e TAMkaNuM laIne ghaDa ghaDa kare che, potAnI mUrti ghaDe che. cAra pagavALI, cha pagavALI ke ATha pagavALI ke be pagavALI mUrti ghaDI rahyo che. A bhavamAM AvatA bhavanI pratiSThA kare che. tethI mUrti UbhI thAya. mUrtirUpe mAno cho mATe mUrtimAM pratiSThA thaI, mUrtino janma thaze. tamane 'huM zuddhAtmA chuM'nuM bhAna thaze to UDI jaze. ahaMkAra ja kArya-kAraNa pratiSThAnuM praznakartA H pratiSThita AtmAnI pratiSThA koNa kare che ? dAdAzrI : 'ahaMkAra'. eno e ja pratiSThita AtmA, bIjo pratiSThita AtmA Ubho kare che. e (vartanamAM) ahaMkAra kare che te pratiSThita AtmA pahelAno che. A pharI che te (bilIphathI) pratiSThA kare che. 'huM karuM chuM ne mAruM che' eTale pratiSThA thaI. e navI AvatA bhavanI pratiSThA. (vartanamAM) jUnI pratiSThA ukale che ane (bilIphathI) navI pratiSThA utpanna kare che. e ghaTamALa cAlyA ja kare che. eka to kahe che 'huM caMdulAla chuM', pachI 'Ano mAmo thauM, A vicAra mane Avyo.' have pAchalI pratiSThAnuM Azrava che te Azrava pachI nirjarA thAya che, te nirjarA thatI vakhate pharI evuM ja ghATa ghaDI ane nirjarA thAya che. have A jJAna ApeluM hoya, te zuM kahe ke 'huM caMdubhAI chuM ane Ano mAmo thauM' e bole che, te pAchalI pratiSThAnuM ja, paNa Aje ene jJAna che eTale Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.1) pratiSThita AtmAnuM svarUpa 'kharekhara huM caMdubhAI chuM' e zraddhA UDI gayelI che, eTale navI pratiSThA nathI karato. eTale e saMvara kahevAya che, baMdha thato nathI ane nirjarA thayA kare. baMdha konuM nAma kahevAya ? jJAna nA hoya tyAre baMdha paDe. eTale jevI ApaNe pratiSThA karIe, evI ja pAchI pharI pratiSThA UbhI thaI gaI. 5 huM karuM chuM, A meM karyuM, A mAruM' je bolIe chIe, te pratiSThA karIe chIe. te AvatA bhavanuM bIbuM taiyAra thaI rahyuM che. A gayA avatArano pratiSThita AtmA emAMthI pAcho navo pratiSThita ja Ubho kare che ne e pratiSThita enuM phaLa Ape pachI. te ahaMkArathI pratiSThA thAya. ahaMkAra nA hoya to pratiSThA thAya nahIM. jyAM sudhI ahaMkAra che tyAM sudhI pratiSThA. te pratiSThita ahaMkAra e ja pratiSThita AtmA Ubho kare che. have e ahaMkAra nirmULa thaI jAya pachI kazuM rahetuM nathI. A badhuM khalAsa thaI jAya che, jagata. A baMdhaneya ahaMkAre UbhuM karyuM che ne A muktiya ahaMkAra khoLe che, kAraNa ke ahaMkArane poSAtuM nathI. e jANe ke AmAM kaMIka nIkaLaze svAda. paNa kazuM nIkaLe nahIM, eTale pAchuM mukti A bAju che, AtmA mukta ja che, svabhAve mukta che, eTaluM jo ene samajAya jAya eTale basa thaI gayuM. svabhAvathI ja mukti che. praznakartA H ahaMkAra ane pratiSThita AtmA, e bemAM zuM phera ? dAdAzrI : pratiSThita AtmA e ja ahaMkAra. ahaMkAranuM utpAdana e ane enuM utpAdana ahaMkAra pAcho pharI. pratiSThita AtmAmAMthI pAcho ahaMkAra pharI Ubho thAya ane ahaMkAramAMthI pratiSThita thAya. beu kAryakAraNa che. praznakartA : paNa sauthI pahelo ahaMkAra pratiSThita zI rIte thayo ? dAdAzrI : pahelo-bIjo hoya nahIM. goLa (vastu)ne paheluM-bIjuM hotuM haze ? A rAunDa hoya emAM paheluM-bIjuM koNa hoya ? praznakartA H to eno artha evo thayo ke pratiSThA thayelo ja che ? Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : thayelo che ke nA thayelAno kazo savAla ja nathI. nathI thayelo ane thayelo che, jevuM mAne evuM che. e mAnyatA chUTI jAya to kazuMya nathI. badhA bahAranA prezarane (saMyogonA dabANane) laIne e mAne, mAne eTale thayuM. e mAnyatA chUTI jAya to UDI jAya pachI. evuM kazuM che nahIM. baMdhAyelo nathI ne baMdhAyo nathI evuMya nathI. paNa loka 'baMdhAyo che' ema ekAMtika laI jAyane eTale virodhAbhAsa lAge. AnI Adi nathI ke aMta nathI, anAdi anaMta che. rAunDa eTale zuM ? enI Adiye nA hoya ne aMteya nA hoya. 6 praznakartA : ahaMkAranI ja A athaDAmaNa che e barobara, paNa pahelA to ApaNe svabhAve zuddha ja hoIzuM ne ? dAdAzrI : zuddha ja che, atyAreya che. praznakartA H zuddha ja che, to A pratiSThita AtmA Akho kyArathI Ubho thayo ? dAdAzrI : ajJAnatAthI. A jANyA pachI pharI pAchuM ajJAna pesI jAya to navo pratiSThita AtmA Ubho thaI jAya. ajJAnatA e ja Igo (ahaMkAra). pratiSThA tavI mUrtitI thAya baMdha, zuddhAtmA pratiSThita praznakartA H pratiSThita AtmA ane zuddhAtmA e bemAM phera Ape kahyA che to AtmAnA paNa prakAra hoI zake ? dAdAzrI : nA, AtmAnA prakAra nA hoya. AtmA to zuddhAtmA ja che, paNa tamane jyAM sudhI bilIpha roMga hatI ke 'A huM chuM, caMdubhAI te huM chuM' evI roMga bilIpha lokoe besADI hatI ane tame paNa mAnI beThelA ke 'caMdubhAI huM ja chuM.' evI roMga bilIpha beThI pachI 'A baIno dhaNI chuM' e bIjI roMga bilIpha beThI, pachI 'A chokarAno huM phAdhara chuM' e trIjI roMga bilIpha peThI, evI keTalI roMga bilIpha beThI haze ? Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.1) pratiSThita AtmAnuM svarUpa praznakartA : ghaNI badhI. dAdAzrI : have e roMga bilIpha to beThI ne pachI tame vartaneya evuM karavA mAMDyA. pahelI bilIpha beThI ke 'huM caMdubhAI chuM.' pachI ema mAnIne ja kAma karavA mAMDyA. eTale zuM karavA mAMDyuM ke A mUrtimAM tame 'huM chuM' mAnI ane pratiSThA karavA mAMDyA. enAthI navI mUrti ghaDAI rahI che. eTale AvatA bhavane mATe navo pratiSThita AtmA pharI pAcho pratiSThA thaI rahyo che. tame pratiSThA karo cho tema mUrti ghaDAtI jAya che. Avate bhava pAchA pratiSThita AtmA ane 'tame' be sAthe raho. ApaNe ahIM jJAna ApIe chIe tyAre tamArI roMga bilIpha chUTI jAya che ne tamane zuddhAtmAno anubhava thaI jAya che. pachI navI pratiSThA karatA tame baMdha thaI jAva cho ane pAchalA avatArano je pratiSThita AtmA che, e have badho ekjhosTa (khalAsa) thayA kare che. 3 A pratiSThita karelo che teno te ja AtmA bolyA kare che ane emAMthI pharI pAchI pratiSThA kare che. eTale mUrtimAM pratiSThA karIe to mUrti phaLa Ape che. AtmAmAM eTalI badhI zakti che ke bhIMtamAM pratiSThA kare to bhIMta bole tema che. ApaNe to zuddhAtmAnI pratiSThA karIe chIe. pelI pratiSThA karelI mUrti phaLa Ape che to pachI ApaNe ApaNA dehamAM zuddhAtmAnI pratiSThA karelI che te kevuMka phaLa Ape ! pelI jaDa ane A deha e jIvaMta mUrti che. A to amUrta mUrta che. bhagavAnanI sAkSImAM kevuM phaLa Ape ! caMdulAla rahe ahIM, 'huM' jAya AgaLa praznakartA H zarIra baMdhAyeluM che, emAM 'huM chuM' ema kahe, eTale pAcho e baMdhANo ? dAdAzrI : e emAM ja 'huM chuM' ema kahe che. 'huM caMdulAla' bole pachI mRtyu vakhate to caMdulAla paDI jAya ne 'huM' rahe phakta. eTale A deha chUTe che ane navo deha bAMdhI rahyo che 'huM'paNAthI. A caMdubhAI e to pratiSThita puruSa che. anaMta bhavothI je je Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) bhAva utpanna kara kara karyA che te tame pratiSThA karI. tamAruM sarvasva svarUpa tame pratiSThA karI dIdhI. pUrve bhegA kara kara karelA badhA ja paramANuo tame sattAmAM lAvyA ne te pharI pAcho mAnA peTamAM Avyo. tyAM paNa pratiSThA zarU karI dIdhI. A badhuM pratiSThA puruSanuM cAlu che. pratiSThA koNe karI ? pote bhAve karIne je je paramANuo bhegA karyA tethI pratiSThA thaI gaI. ane pratiSThA thaI te baTa necarala (kudaratI). praznakartA : AtmA jIva bane ane jIva jyAre zarIra choDe to AtmA to alaga che, to te AtmAnuM zuM thAya ? dAdAzrI : evuM pUcho chone ke AtmA jIva bane, eTale janma thayo eTale jIva ja thayone, jIvAtmA thayo ane pachI zarIra choDe tyAre pachI AtmA thaI jAya ? tyAre kahe, nA. A zarIramAM, jyAM sudhI mokSa na thAya tyAM sudhI AtmA judo ja rahe che, mULa AtmA. ane A to pratiSThita AtmA che, A to pratiSThA karelI che, "huM karuM chuM, huM karuM chuM karIne. te A pratiSThita AtmA janme che, mare che. pUrve pratiSThita AtmA taiyAra thaI gayo che ane (atyAre) pharI ene "huM chuM" kahe, to have pharI teno pratiSThita AtmA bIjA avatAra mATeno taiyAra thAya. Ama thAya janma-maraNa, pratiSThita AtmAnuM praznakartA Ape zuddhAtmA ane pratiSThita AtmA ema be bhAga kahyA to e eka sikkAnI be bAju che ke eka ja tattvanA be nAma kahyA che? dAdAzrI : zuddhAtmA mULa vastu che ane pratiSThita AtmA e mAnyatA che. roMga mAnyatA, roMga bilIphathI UbhuM thayeluM pUtaLuM, te rAITa bilIphathI UDI jAya. pratiSThita AtmA e pUtaLuM UbhuM thayuM che prakRtinuM. praznakartA: paNa evo artha na karAya ke zuddhAtmA svanuM bhAna bhUlI ne paramAM prIti karI ane prakRtino Aropa karyo tyAre pratiSThita AtmA thaI jAya ? Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.1) pratiSThita AtmAnuM svarUpa dAdAzrI : nA, nA, zuddhAtmAne evuM nA hoya. A to be vastu sAthe rahevAthI vyatireka guNa utpanna thayA che; krodha-mAna-mAyA-lobha ane enAthI pratiSThita AtmA thAya che. enAthI jagata UbhuM thayuM che. pratiSThA thAya che eTale prakRti baMdhAya che ane pachI prakRtine ApaNe 'huM chuM, huM chuM' karIe, te pharI baMdhAya che. paNa jyAre 'pote koNa chuM' e jANe tyAre chUTI jAya. 9 praznakartA : paNa 'huM chuM, huM chuM' e to caitanyaghana paramAtmA pote potAno bhAva bhUlI bIjAno Aropa kare che, to ja e thAya che ne pratiSThita AtmA ? dAdAzrI : e potAno svabhAva bhUlato nathI, svabhAva bhUle nahIM. cetana to cetananA svabhAvamAM che, zuddha cetana che. A to bhrAMti che. A vizeSa guNa utpanna thayelo che, vyatireka guNa. tenAthI badhuM utpanna thayuM che. mULa AtmAne kazuM levAdevA nathI. praznakartA : jyAre potAne A bhAna thAya tyAre pachI A pratiSThitanuM zuM svarUpa rahe ? dAdAzrI : kazuMya nahIM, bhamaraDA svarUpa. jema bhamaraDo pharato hoya, cetana nathI chatAM pharyA kare che e kyAM sudhI ? enAmAM jyAM sudhI sTeminA (TakI rahevAnI zakti) che tyAM sudhI pharyA karaze, pachI paDI jaze. praznakartA : Ape ene 'nizcetana cetana' ema nAma ApyuM che. dAdAzrI : hA. mULa cetana e cetana che ane pratiSThita AtmAmAM je cetana che e nizcetana cetana che. e zuM che ke jema baeNTarInA sela hoya che evI rItanA A pAvara bharelo che. AtmAnI je zakti che, cetana zakti, teno pAvara bharelo che. caitanya bhareluM nathI, caitanya pAvara bharelo che. te pAvara badho khalAsa thaI jAya eTale UDI jAya. praznakartA H e pAvara eTale cArjiMga baeNTarI kaI ? dAdAzrI : e cArjiMga baeNTarI 'huM chuM, huM chuM' bole che ne tenAthI Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) cArja thAya che. meM A karyuM, meM A karyuM enAthI cArja thAya che ane huM nathI karato ne kare che koNa" e jANe eTale cArja baMdha thaI jAya che. eTale cArjiMga beTarI AnAthI UbhI thaI jAya che. AtmAmAM kazuM badalAtuM nathI. AtmA teno te ja rahe che. tenI hAjarIthI "huM chuM, huM chuM' bolavAthI cArja thaI jAya che. e nA hoya to cArja nA thAya. citrakAra "pote', cItaryo Avato bhava pratiSThita AtmA" "jeNe jevo cItaryo tevo tenA bApano. pratiSThA puruSanA saMkalpa-vikalpa che. jema bhagavAna mahAvIranI mUrtimAM jainone mahAvIra bhagavAna lAge paNa bIjA keTalAkane paththara lAge. pote puruSa thaIne manuSya dehamAM hovA chatAM, strIno AtmA cItare che, gadheDAno AtmA cItare che, bheMsano cItare che, kUtarAno cItare che. jene je karavuM hoya te thAya tevuM A jagata che. A nava varSano chokaro che te mane page lAge che, tenAmAM pratiSThita AtmA che te atyArathI ja dharmanuM cItare che. khetaramAM galakAM toDavA gayo hoya ne AjubAju jue ke koI mane AjubAjuthI jotuM to nathIne ? A bhaya tene peTho te temAM pratiSThita AtmA cItare che, te "bhayavALo AtmA' hoya. jAnavarane niraMtara bhaya hoya. galakAM toDavA chAnomAno peTho, bhaya lAgyo, te teNe bhayanuM citarAmaNa karyuM. te jAnavaramAM avatAra thAya. pote ne pote ja badhuM cItare che ne te pramANe thAya che. A jagatanA jIvamAtra phare che, emAM pratiSThita AtmAmAM jarAya cetana nathI. ATalA badhA ophisamAM kAma kare che, ATaluM badhuM gharakAma kare che paNa enA pratiSThita AtmAmAM bilakula cetana che ja nahIM. A cetana vagara badhuM cAle che. tyAre koNa kAma kare che pratiSThita AtmAmAM ? tyAre kahe "AtmA'nI hAjarIthI cAle che. A zarIreya utpati thAya chene, to koIne karavuM nathI paDyuM. evuM badhuM brahmA viSNu koIe karyuM nathI. A to "ApaNe" aMdara jevuM nakkI karIene, jevI pratiSThA karIe tevuM ja A zarIra UbhuM thAya. gayA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.1) pratiSThita AtmAnuM svarUpa avatAre pratiSThA karIne te A zarIra ane A avatAramAM pratiSThA karI rahyA cho te AvatuM zarIra, pote ja pratiSThA karIne pote ja kareluM che A badhuM. karavuM nathI paDatuM kazuM. vijJAna eTaluM badhuM che ke (cArja pratiSThita) AtmA jevo bhAva kare evuM zarIra thaI jAya. jaDa tattvanI eTalI badhI zakti che ke AtmA jevuM bhAve evuM taiyAra thaI jAya. bahAra AMkho, nAkabAka badhuM. jone hAthI jevo hAthI thAya che ne ! ane banAvanAro hota to suthArI-buthArono dama nIkaLI jAtane ! e AkhA hAthamAM eka ja AtmA che. bIjI badhI jIvAta kharI, paNa enA (zarIrano) mAlika tarIke eka ja AtmA che. AtmA akriya, paNa enI hAjarIthI sakriya pratiSThita koI paNa mANasane AtmA vaparAto ja nathI bilakuleya. Akho dA'Do AtmA vyavahAramAM vaparAto nathI. pharI AvatA bhavane mATe AtmA (cArja pratiSThita AtmA) vaparAI rahyo che, paNa A bhavane mATe to AtmA jarAya vaparAto nathI. paNa te meM to tamAruM cArja baMdha karI dIdhuM che. eTale tamAro AtmA vaparAto baMdha thaI gayo, saMsAra hetu mATe. eTale to tamAro AtmA tamArI pAse ja rahe che, jyAre juo tyAre. kAraNa ke vaparAto ja baMdha thayo tyAM AgaLa. ane jagatane to AtmA e jabhyo tyArathI maratA sudhI pharajiyAta che. temAM AtmA vaparAto ja nathI. zemAM nathI vaparAto ? saMsAramAM, vyavahAramAM, khAvAmAM, pIvAmAM, UMghavAmAM, hareka kriyAmAM AtmA bilakula vaparAto nathI, sahejeya. phakta Avato bhava ghaDavAne mATe ja vaparAya che. AvatA bhavanuM ghaDatara thaI rahyuM che. hA, potAnI pratiSThA karIne AtmA pote mUrti ghaDe che, AvatA bhavanI. te ApaNe baMdha karI dIdhuM, AvatA bhavanuM ghaDatara have. eTale AtmA ApaNAmAM vaparAto ja bilakula baMdha thaI gayo. eTale have ApaNe nijasvarUpamAM ja rahI zakAya evuM thayuM che. praznakartA: pUrNa jJAna nA thAya tyAM sudhI zarIra chUTe tyAre beu AtmA sAthe vidAya le ne ? dAdAzrI : nA, bIjo AtmA ja nathI. e to pratiSThita AtmA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) ApaNe nAma ApyuM che ke bhaI, A zuM che ? tyAre kahe, pratiSThita AtmA. loko pratiSThita AtmAne mULa AtmA mAnI ane mArA AtmAmAM badhA ATalA ATalA pApa che, e badhA kADhI nAkhavA che, kahe che. AtmAmAM pApa hoya nahIM. pratiSThita che e pUtaLuM che pAvara bharAyeluM. praznakartA eTale eka jAtanI bhAvanAnuM nAma, vicAradhArAnuM nAma pratiSThita AtmA e, ema thayuM ? dAdAzrI : nA, vicAradhArA nahIM, ekjhakTa, pratiSThA karI che mATe pratiSThita AtmA. "A mAruM che, A huM chuM, huM caMdulAla chuM' e pratiSThA thayA ja kare. che eka ja, paNa bhrAMtie thaI gayA be praznakartA: dAdA, evI samajaNa hatI atyAra sudhI ke pratiSThita AtmA je che e roMga bilIphane kAraNe ja che, bAkI AtmA eka ja che. dAdAzrI : hA, eka ja che paNa ajJAnatAthI A bIjo Ubho thaI gayo che evI rIte be che. eTale eka che evuM ApaNAthI kahevAya kema karIne ? saMsAranA loko to pelo (pratiSThita AtmAne) ja AtmA mAne che ane ene ja sthira karavA mAMge che. ene mAryo to e "mane mAryo evuM kahe. kAraNa ke ene ja AtmA mAne che bicAro. pratiSThitane ja mULa AtmA mAne che. "pratiSThita to ApaNe kahyuM, bAkI e loko "pratiSThita' nA kahe. "A ja huM chuM." "alyA bhaI, A sivAyanuM bIjuM ?" tyAre kahe, "nA, A sivAya bIjuM huM kaMI nahIM, huM A ja !" loka to A pratiSThita AtmAne ja alaukika AtmA mAne che. zuddha AtmAne to kazAmAM kaMI levAdevA ja nathI. AtmA to tenI te ja jagyAe jevo che tevo ja che paNa bilIpha badalAI che. roMga bilIpho ja badhI besI gaI che. bilIpha beThI to beThI ne te pAchuM kartAbhAve "huM ja A badhuM karuM chuM." Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.1) pratiSThita AtmAnuM svarUpa "huM caMduthI gayo AuTa, "huM zuddhAtmA'thI thAya pAcho Ita praznakartA: "huM zuddhAtmA chuM' e kahenAra paNa pratiSThita AtmA? pelo pratiSThita AtmA, "huM zuddhAtmA chuM' evI bhajanA kare che ane pratiSThita AtmA pachI zuddhAtmA thaI jAya che ? dAdAzrI : pratiSThita eTale ApaNe mAnelo AtmA. mAnelo che paNa ApaNe "huM caMdubhAI bolyA ke e jIvato thayo. e pAcho mAnelo ApaNe Ama 'huM zuddhAtmA-zuddhAtmA' karone eTale mULa AtmAmAM pesI jAya pAcho. roMga bilIphathI AmAMthI bahAra peTho ne rAITa bilIphathI bahArathI aMdara pesI jAya pAcho, eTale tyAM khalAsa thAya. ApaNe jema A mUrtimAM pratiSThA karIe, te emAM cetana mUkIe. pachI pAchuM ema kahe ke "huM ja zuddhAtmA chuM' to zuddhAtmAmAM pesI jAya. e to mAnyatA hatI khAlI, paNa cetananI ja mAnyatAne. tethI A AkhI duniyA UbhI thaI jAya. A cetananI mAnyatAthI ja, khAlI bilIpha beThI che tenAthI, jJAnathI nahIM. jema rAtre tuM sUI gayo hoya ne joDenA rUmamAM khakhaDATa thAya to tane manamAM ema thAya ke bhUta AvyuM ke zuM ? to pachI AkhI rAta UMgha Ave tane ekalAne ? have tyAM kharekhara kazuM nathI paNa bilIpha, te bilIpha keTaluM badhuM kArya kare che ! evuM A bilIphathI tuM saMsAramAM phasAI gayo hato, to jone keTalo badho duHkhI thaI gayo hato, nahIM ? have che duHkha ? praznakartA : nA. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.2) jagatanuM adhiSThAta jagatanuM adhiSThAta, pratiSThita AtmA praznakartA H A jagatanuM adhiSThAna zuM haze? dAdAzrI : AkhuM jagata adhiSThAna khoLe che paNa jaDyuM nathI. pratiSThita AtmA e A jagatanuM moTAmAM moTuM adhiSThAna che. Aje sAcuM adhiSThAna jagatanuM bahAra paDyuM. mULa be prakAranA adhiSThAna che. eka badhAnA hisAbe AtmA che adhiSThAna eno. paNa kayo AtmA? vyavahAra AtmA, pratiSThita AtmA. ane bIjuM adhiSThAna te ajJAna jo pratiSThita AtmA nathI to kazuM che ja nahIM. ane pratiSThita AtmA e ja ajJAna. cheto kharI rIte ajJAna, paNa ajJAna kahIe ? tyAre kahe, "nA, AtmA che eno." have e ja pratiSThita AtmA. mULa AtmAne lokothI pahoMcI vaLAya evuM nathI. bhagavAne A adhiSThAna to ApeluM ja hatuM, paNa A adhiSThAna lokone samajAtA vAra lAge evuM che. vItarAga bhagavAne badhuM ApeluM che, nathI ApeluM evuM che nahIM paNa lokone samajAya nahIM ne ! e samajavuM saheluM nathI. eTale pachI bIjo vikalpa karyA kare ke koIka che kharo. koI bApoya upara nathI. hari nAmanuM koI che nahIM A jagatamAM, e to eka bilIpha che. eTale A pratiSThita AtmA' navo zabda Apyo che, AjanA jamAnAmAM. bhagavAne 'pratiSThita AtmA' kahyo nathI. bhagavAne kahyuM te Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.2) jagatanuM adhiSThAna lokone samajAyuM nahIM eTale amAre 'pratiSThita AtmA' mUkavo paDyo, lokone potAnI bhASAmAM samajAya ane bhagavAnanA kahelAne nukasAna na thAya evI rIte. tamane tamArI bhASAmAM samajAvavuM joIe ne ? samajAya nahIM to zuM karo pAchA ? ajJAne karyuM adhiSThAta praznakartA : upaniSadomAM jagatanuM adhiSThAna ajJAna kahevAmAM AvyuM che. 15 dAdAzrI : hA, ajJAnathI, eya svarUpanuM ajJAna khAlI. jJAna vizeSa jJAna thAya che, tene ja ajJAna kahe che. praznakartA H AmAM zAstramAM emaNe phoDa Apyo che ke adhiSThAna eTale jemAMthI vastu utpanna thaI, jemAM te sthira rahI ane jemAM te laya pAmI te. e vyAkhyAne anusarI jagatanuM adhiSThAna samajajo. dAdAzrI : A utpanna zemAMthI thaI ? tyAre kahe, ajJAnamAMthI UbhI thaI che A. eTale vibhAvika AtmA, pratiSThita AtmAmAMthI UbhI thaI che ne emAM pachI laya thAya che. emAMthI pAchI utpanna thAya che ne emAM laya thAya che. AtmAne AmAM kazuM levAdevA nathI. AtmAnI phakta vibhAvika dRSTi utpanna thaI che. eTale bilIpha badalAyelI che. bIju kazuM badalAyeluM nathI. jJAneya badalAyeluM nathI ne cAritraya badalAyuM nathI. AtmAnuM cAritra eka kSaNavAra badalAtuM nathI. tyAM narkamAM jAya che tyAMya (mULa) AtmA enA potAnA cAritramAM rahe che ane A pratiSThita AtmA enA narkanA cAritramAM rahe che. A pratiSThita AtmA eTale pratiSThA karelI vastu, ApaNe mUrtimAM pratiSThA kare che ne ? e pratiSThA phaLa Ape che mUrtinI, e ekjhekTanesa kahevAya. svarUpanuM ajJAna tethI karIne svarUpamAM kaMI AghuMpAchuM thayuM nathI. tAruM 'huM'paNuM badalAyeluM che. e game te ko'kanA dhakkAthI badalAyuM ke enI ve (game te rIte) badalAyuM, paNa badalAyeluM che ekjhekTa. mATe e 'huM'paNuM Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) enI mULa jagyAe besI jAya eTale thaI gayuM. kazuM che ja nahIM AmAM. astitva to che ja paNa vastutvanuM tane bhAna rahyuM nathI. mATe e bhAna tAruM AvI jAya to tuM te ja rUpe chuM. AtmA pharI samo karavo paDato hota to koInoye nA thAya. notaryA pote ja dukha-sukhane pratiSThita AtmA A jagatanuM adhiSThAna che. eTale tamAre je A caMdulAla che, teno pratiSThita AtmA koNa ? tyAre kahe, "huM caMdulAla ja chuM e ja." mULa AtmasvarUpe varNana nA kare. "huM caMdulAla chuM, A deha mAro che, A mAruM e che, A mAruM Ama che, mana mAruM che. ApaNe kahIe, "amara cho ke maravAno chuM ?" tyAre kahe, "maravAno chuM." e pratiSThita AtmA che. "e" ema nathI jANato ke "huM amara chuM." eTale je svabhAvika AtmA che, tene kazI levAdevA ja nathI. badhuM bole, cAle, zAdI hau karI Ave. pAcho mUo rAMDa hale. to vidhura thayo, kaheze. mUA, vidhavA thayo ke vidhura ? tyAre kahe, vidhavA to mArI vAIpha thAyane ! huM to vidhura, badhuM samaje pAcho. koNa vidhavA thAya, koNa vidhura thAya, badhuM samaje. nA samaje ? pratiSThita AtmA. pratiSThA karelI che, tenuM phaLa Ape che. A pratiSThita AtmA tAro Ubho karelo, "chuM, A mAruM che, Ama che, tema che." e jo "pote potAnI pratiSThA kevI karI rahyo che ? DAhyo che? gAMDo che ? praznakartA: DAhyo, ekadama DAhyo. dAdAzrI : ane potAnA duHkha pote bolAvelA che. AmAM vacce Dakhala nathI koInI. teM ja bolAvyuM ke UMgha nahIM Ave to cAlaze, paNa mane ATalA DaoNlara maLavA joIe. te DaoNlara maLyA, pelI UMgha nA Ave. have pachI "UMgha joIe" kahe, e cAle nahIMne ! have nakkI karo ke ciMtA vagaranuM jIvana joIe ane mokSe javuM che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.2) jagatanuM adhiSThAna 17 pratiSThita AtmAnuM kartApaNuM praznakartA to jagatano kartA pratiSThita AtmA thayo ? dAdAzrI : A jagata kartA vagara utpanna thayuM che ane kartA che te bhAvaka che. eTale ke pratiSThita AtmAnI leNadeNa che. loko ene "mULa AtmA' kahe che. pratiSThita AtmA ApaNe zAthI kahIe chIe ? tyAre kahe, nimitta vagara koI kArya thAya nahIM. mATe pratiSThita AtmA nimitta bhAve kartA che. nimittapaNe saMkalpa-vikalparUpI pratiSThita AtmAnuM jyAM sudhI che tyAM sudhI mokSa prApti nA thAya. nimittapaNe sarvAze gayuM tyAMthI ja mokSa. praznakartA: to e naimittika kartA thayo ? dAdAzrI : kharekhara kartA nathI, mAnI beTho che e. praznakartA eTale kartApaNAne je mAne che te huM che ? dAdAzrI : mAnI beTho che enA manamAM, te "A huM karuM chuM. paNa kharekhara evuM ekjhakTalI nathI. praznakartA : kartApaNuM enuM nathI. kharekhara kartA nathI e ? dAdAzrI : kharekhara kartA nathI. e to mAnI beTho che ke "A huM karuM chuM." praznakartA : e mAnyatA enI chUTe kharI ? dAdAzrI : jema sTezana para mAnI bese che, sTezana para gADI cAle che ne to e jANe ke huM cAlyo. gADI Ama jAya ne tyAre pote Ama khasato hoya evuM dekhAya. eTale ApaNe nA samajIe ke Ane phera caDyA che ! evuM e mAne che. praznakartA : eTale dareka kriyAmAM e pote mATe ja che. eTale jonAra judo che ne pote mAne che "huM jouM chuM evuM ? Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : jonAra to e che ja nahIM. praznakartA : e pote nathI ? dAdAzrI : e bilakula AMdhaLo ja che. ajJAna bhAvamAM "huM karuM chuM tenAthI pratiSThita AtmA baMdhAya che ne pratiSThita AtmA A badhuM kare che. te vyavasthita zaktine AdhIna kare zuddhAtmAnI sattA keTalI, hada keTalI tenI ApaNane khabara che. pratiSThita AtmAe jevo bhAva karyo hoya te pramANe thAya, paNa tenI sattA keTalI, te jagatanA lokoe jANavuM paDaze. tenI sattAmAM pratijJA karI zake, nizcaya karI zake. mAtra sArI ke khoTI pratijJA, sAro ke khoTo nizcaya karI zake. te sivAya bIjuM kazuM te karI zake nahIM. praznakartA H sarakamasTenziyala eviDansa cetanane lAgu paDe ke acetanane ? dAdAzrI : mAnyatAne lAgu paDe che, pratiSThita AtmAne. A pratiSThita AtmAmAMye bahu zaktio che. tame ahIM beThA beThA bIjA mATe saheja paNa avaLo vicAra karo toye tenA ghera pahoMcI jAya tevuM che. praznakartA: cetana paNa vyavasthitanA tAbAmAM che ke pugala ekaluM ja? dAdAzrI : saMsAra bhAvane pAmeluM badhuM ja vyavasthitanA tAbAmAM che. mukta thayA pachI vyavasthitanA tAbAmAM rahetuM nathI. praznakartA: pratiSThita badhuM ja vyavasthitanA tAbAmAM che ? dAdAzrI : pudgala ane pratiSThita AtmA badhuM ja vyavasthitanA tAbAmAM che. jyAM sudhI baMdhana che tyAM sudhI vyavasthitanA tAbAmAM che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.2) jagatanuM adhiSThAna 19 pratiSThita AtmA, vyavasthitane tAbe praznakartA : vyavasthita zakti, pratiSThita AtmA ane (mULa) AtmA emanI vacce saMbaMdha zuM che ? dAdAzrI : mULa AtmAne to kazo saMbaMdha koInI sAthe nathI. paNa A pratiSThita AtmAne caMdunI prakRtinI joDe saMbaMdha che ane vyavasthitanA pramANe ja pratiSThita AtmAne cAlavuM paDe che. praznakartA H pratiSThita AtmAne vyavasthita pramANe ja cAlavuM paDe che ? dAdAzrI : hA, ane mULa AtmAne saMbaMdha nathI, mULa AtmA to jJAtA-draSTA ja rahe che. praznakartA : vyavasthita pramANe pratiSThita AtmA kArya karato hoya to te vakhate mULa AtmAnI hAjarI to kharIne ? dAdAzrI : hAjarI eTale jue-jANe, bIjuM kazuM ene mAthAkUTa nahIM, ene levAdevA nahIM. (DiscArja) pratiSThita AtmA che te vyavasthitanA kahyA pramANe cAlyA kare, vyavasthitane tAbe che e. jagata calAvavA mATe AtmAne kazuM ja karavuM paDatuM nathI. A badhA (cArja) 'pratiSThita AtmAo'nA je pariNAmo che te moTA 'kompyuTara'mAM jAya che. pachI bIjA badhA 'eviDanso' bhegA thaIne te 'kompyuTara'nI mAraphata bahAra paDe che, te rUpakamAM Ave che. ene vyavasthita zakti' kahIe chIe, onli sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa ! praznakartA : cetana emAM dAkhala thAya to ne ? tanmayAkAra thAya to ne ? dAdAzrI : nA, cetanane dAkhala karavAnI, AtmAne dAkhala karavAnI jarUra nathI. mULa AtmAne dAkhala thavAnuM nahIM. (enI hAjarI che ja) pratiSThita AtmA (cArja) je che, e pAvara AtmA kahevAya che. tenI Dakhala che A badhI. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) krodha-mAna-mAyA-lobha, UbhA potAnI ja pratiSThAthI praznakartA H to A krodha-mAna-mAyA-lobha pratiSThita AtmA UbhA kare che ? dAdAzrI : A lokoe pratiSThA karI ApaNI ane "ApaNeya mAnI lIdhI te pratiSThA. "ApaNe'ya pratiSThA karI ke "huM caMdubhAI chuM', te ApaNI pratiSThA jyAM sudhI karelI che ke "huM caMdubhAI chuM', tyAM sudhI A krodha-mAna-mAyA-lobha rahyA che mahIM. 'krodha-mAna-mAyA-lobha kaSAyonI vRtti, potAnI pratiSThAthI UbhI mUDha sRSTi'. eTale A krodha-mAna-mAyA-lobhanI sRSTi kyAM sudhI UbhI rahI che ? "huM caMdubhAI chuM ane Ama ja chuM' e nakkI che tyAM sudhI e UbhI raheze. te jyAM sudhI A pratiSThAmAM che tyAM sudhI krodha-mAna-mAyA-lobha jAya nahIM. enI pratiSThAne lIdhe (sRSTi) UbhI rahI che. potAnI pratiSThA kyAre jAya ke "huM zuddhAtmA chuMnuM bhAna thAya, eTale potAnA nijasvarUpamAM Ave tyAre pratiSThA tUTI gaI, tyAre krodhamAna-mAyA-lobha jAya, nahIM to jAya nahIM. mAra-mAra kare toye nA jAya ne, e cAreya to vadhyA kare UlaTAM. ekane mAre tyAre bIjo vadhe ne bIjAne mAre tyAre trIjo vadhe. loko krodha-mAna-mAyA-lobhane kADhavA mATe AkhI jiMdagI gALe che paNa enA AdhArane kADhatA nathI. eno AdhAra to jJAnI puruSa jANe. loko krodha kADhe to mAna vadhI jAya. eno AdhAra e to "huM caMdulAla e ja pratiSThita AtmA, e kADhI lIdhuM eTale badhuM ajJAna nirAdhAra thaI gayuM ane saMsAra vRkSanuM mULa ukhaDI gayuM ke je anaMta roganuM mULa hatuM. dareka janme Indriyo bhoktA bane che paNa ahaMkAra kahe ke "meM khAdhuM, meM karyuM." ahaMkAra e to ati sUkSma che, e zI rIte bhogave ? eka to zarIramAM Aropa kare che ke "huM caMdulAla', pachI ahaMkAra karIne garva kare ke "meM ATaluM sarasa kArya karyuM, "mane ghaNI sarasa ThaMDaka AvI." kharekhara Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.2) jagatanuM adhiSThAna 21 zarIrane ThaMDaka maLe che, zuddha AtmA bhogavato nathI. ahaMkAra paNa bhogavato nathI, mAtra IgoIjhama (ahaMkAra) kare che ke "mane ThaMDaka thaI, meM Ama karyuM. e ja sUkSma bhAva bane che ne e kaoNjhala baoNDI Avate bhava IphekTiva baoNDI bane che. basa Ama ja cAlyA kare che. pratiSThA choDe eka, ghAle bIjI pAchI pratiSThA eTale zuM ke chokarAnI vahunA sasarA thaIne beThA hoya. sasarA ja kahevAya ne chokarAnI vahu AvI eTale ? paNa pachI dIkSA le eTale A che te ahIMthI pratiSThA toDI sasarAnI ane "huM upAdhyAya ke sAdhu, e pAchI pratiSThA UbhI karI. A pratiSThA choDI ne pAchI pelI pratiSThA ghAlI. e pratiSThA to enI e ja ghAlIne ? jo "zuddhAtmA thaI gayo hota to to kazo vAMdho nathI. praznakartA: to ene A upAdhyAya thavAnI jarUra nahotI. dAdAzrI : hA, te ja kahuM chuM ne ke A pratiSThA eka choDI ane bIjI ghAlI. pachI vaLI AgaLa jarA zAstro bhaNe eTale pAchI e sAdhunI pratiSThA choDAvaDAve ane upAdhyAyanI Ape. upAdhyAya choDAvaDAvIne AcAryanI Ape. AcAryanI choDAvIne sUrinI Ape. paNa enI e pratiSThAmAM rahevAno. bAkI, A jyAM sudhI huM AcArya mahArAja chuM', tyAM sudhI pratiSThA to enI e ja che, tyAM sudhI pelA krodha-mAna-mAyA-lobha UbhA ja rahevAnA, kAyama. ane nikAla karavAno to kyAM gayo paNa navuM UbhuM kare. nikAlano to badho sAmAna che ja emanI pAse. paNa navo vyApAra cAlu ja, rAga-dveSano vepAra cAlu ja. rAgeya kamAya ghaNo ne Seya kamAya. A AtmAmAMthI ja pratiSThA karelo che, tethI bIjo ImiTezana AtmA Ubho thayo che. A caMdubhAI e pratiSThita AtmA che. mukhya pratiSThAmAM mULa vastu nathI chatAM kaMTrolara joDe beThelA che, tethI game tyAre yasa" ane nA game tyAre "no kahe che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA : mULa AtmA mokSamAM che ? dAdAzrI : mULa AtmA mokSamAM ja che. AtmA sivAyanuM je kare che te koNa kare che ? te pratiSThita AtmA kare che. Ane 'pudgala' kahIe chIe. A mANaso zuM kare che ke 'huM ja AcArya chuM' evuM bola bola kare che, te potAnI pratiSThA kare che. te zAmAM kare che ? pudgalamAM. tenAthI pelo pratiSThita AtmA AkhI jiMdagI kAma karyA kare. pratiSThA karavAnuM eka bhava baMdha kare eTale navuM cArja nA thAya. 'pratyakSa' jJAtI ja, hakIkata prakAze have AvI vAta pustakomAM to lakhelI hoya nahIM, eTale zI rIte mANasa phare ? pustakamAM lakheluM to kevuM hoya ke kaDhImAM maracuM, mIThuM, haLadara, goLa badhuM nAkhajo. paNa zuM zuM vastu ne kaI rIte enuM pramANa levuM, e to nA hoya ne eTale A vastu ene aMdarakhAne samajAya nahIMne ! eTale A pratiSThita AtmAne ja jagata AkhuM AtmA mAnI beThuM che ane ene sthira karavA mAge che. ane teya khoTI vastu nathI, sthira to karavuM joIe. ane ene sthira karavAthI AnaMda thAya. jeTalo vakhata A pratiSThita AtmA sthira thAya, rAtre UMghamAM to sthira thAya che paNa dahADeya jeTalo vakhata sthira thAya, eTalo vakhata ene AnaMda thAya. paNa e AnaMda kevo ke, sthiratA tUTI ke hato tevo ne tevo ja thaI jAya. have jo e joDe joDe ema jANe ke mULa AtmA to sthira ja che, to 'pote' eDajasTamenTa laI zake. paNa mULa AtmAnI vAta lokone khabara ja nathI. A pratiSThita AtmAne ja 'AtmA' svIkAravAmAM Avelo che ane A kharekhara AtmA che nahIM. pratiSThita AtmA e pudgala che, emAM cetana ja nathI. je svabhAve caMcaLa, te acaLa kema karIne thAya ? juone, A sAdhuo keTalo badho tyAga-tapa kare che ! zenA hAru sAheba tapa karo cho ? tyAre kahe, AtmA jANavA mATe. alyA, AtmA tevo nathI. A to caMcaLane acaLa karavA jAva cho ! nA, koI dA'Doya, koI kALeya nahIM thAya. svabhAvathI ja caMcaLa che ne A to pratiSThita AtmA che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.2) jagatanuM adhiSThAna A kramika mArgamAM to sthULamAMthI bAda karatA karatA pratiSThita AtmAne 'AtmA' jANIne khoLyo caMcaLa che temAM AtmA mAnyo. paNa alyA ! te pratiSThita AtmA to AkhIya caMcaLa mizanarInuM heDa che. AkhAya jagate A to caMcaLa bhAgane AtmA mAnyo che ane kahyo che. ayathArtha AtmAne 'AtmA' kahyo che paNa phakta kevaLajJAnIoe ja yathArtha AtmAne 'AtmA' svarUpe kahyo che ane ameya tamane e ja yathArtha AtmAno nirNaya karAvI Apyo che. A bahAra to caMcaLa bhAgane ja 'AtmA' mAne che. paNa temAM cetanano eka paNa guNa nathI ane tene cetana mAnIne loko cAle che. paNa temAM cetana svarUpa nathI rahetuM ane mizanarI baMdha paDe che tyAre kahe che ke kADho, kADho. tyAre bAdhebhAre kahe, 'AtmA cAlyo gayo.' paNa mAne to caMcaLa bhAgane cetana AtmA. cetanano eka paNa guNa caMcaLa bhAgamAM nathI. 23 jagatane je dekhAya che te nizcetana cetana, tene to loka 'cetana' kahe che. te 'nizcetana cetana' enuM ja nAma pratiSThita AtmA. koI sAdhu caMcaLa bhAga bAda karato karato jAya to chelle acaLa bhAga 'AtmA' pAmaze. paNa A to caMcaLa bhAgamAM ja AtmA khoLe che te kyAMthI jaDe ? caMcaLa vastumAM AtmA nA hoya. kramikamAM pratiSThita AtmAne matAyo AtmA zAstromAM evuM kahevAmAM AvyuM ke kaSAya eTale AtmAne pIDe te ! have e AtmA kayo te vAta kahevAnI rahI gaI. kahI che kharI paNa te amuka DhabathI kahI che. te A lokone khyAla nathI besato ane bhUlI jAya che. praznakartA H A badhA je loko AtmA kahetA hatA, te pratiSThita AtmA kahetA hatA ? dAdAzrI : pratiSThita AtmAne AtmA mAnatA'tA. roMga bilIpha e emane khabara nA hoya. pratiSThitane ja 'AtmA' kahevAmAM Avyo. eTale emAM pelo mULa Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 AptavANI-14 (bhAga-3) AtmA to rahI gayo bAjue. eTale niMdA kare che AtmAnI ne A ja AtmA che. kahe, niMdA karajo AtmAnI, haM.. tyAre kahe, hA, mAro AtmA pApI che, eTale niMdA karavI paDe. "mAro AtmA pApI che" evuM bole che. alyA, ADozI-pADozInI niMdA ochI karato hato, te have AtmAnI niMdA kare che? AtmAnI niMdA zI rIte karAya ? e AtmA pApI che, te kayo AtmA enuM bhAna nathI A lokone. evuM yAda rAkhavuM joIe ke A vyavahAra AtmA (pratiSThita AtmA) pApI che. "mAro AtmA pApI che' evuM kahenArAno AtmA pApI thayo ne e pote mUo cokhkho evo artha Tharyo ! evo artha lokone nA samajAya. eka vakhata doSa dekhato baMdha thAya te nA dekhAya, bhalene hoya ughADo. bhagavAne kahyuM zuM ane kare che zuM? je bharI lAvyo che te pratiSThita AtmA pApI che, enuM tene bhAna ja nathI ne je bhagavAna svarUpe che te AtmAne pApI kahe che ne narkanA daDIyA bAMdhe che. pAcho ko'ka vakhata evuM paNa bole ke mAro AtmA mahAvIra jevo che. alyA ! A kevuM ? A zAstromAM vyavahAra AtmA lakheluM che, te A loko vyavahAra AtmAne bhUlI jaI zuddhAtmAne coMTI paDyA ne zuddhAtmAne Aropa ApavA mAMDyA. te zuddhAtmA kahe ke le tyAre bhogava ! paNa tema nathI, vyavahAra AtmA te pratiSThita AtmA. te je pratiSThA karelI te badhuM ja pratiSThita AtmA, te bhogave che. zuddhAtmA to paramAnaMdI che. praznakartA : vyavahArika AtmA e ja pratiSThita AtmA ? dAdAzrI : hA, "pratiSThita AtmA" nAma ApaNe ApyuM che. bAkI Ama A lokoe "vyavahArika AtmA' kahyo che. je tuM atyAre mAnI rahyo chuM, te AtmA vyavahArika AtmA che, evuM kahyuM. paNa "vyavahArika AtmAmAM zuM thAya che? lokone samajAtuM nathI. A pharI UbhuM karanAra ja tame cho A, pratiSThA karo cho mATe. "caMdulAla chuM, huM caMdulAla chuM" karyA karazo, "huM caMdulAla ja chuM" to pharI (pratiSThita) AtmA thaI rahyo Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.2) jagatanuM adhiSThAna rapa che tamAro, bIjI pratiSThA thaI rahI che. gayA avatAranI pratiSThAnI nirjarA thayA kare che, ane navI pratiSThAno baMdha paDe che. vyavahAra AtmA samajAvyo, "pratiSThita AtmA' kahIne A kramika mArgamAM badhA, ApaNe jene "pratiSThita AtmA' kahIe chIe ene e vyavahAra AtmA' kahe che. vyavahAra AtmAne ja AtmA mAnI beThA che, ane ene ja sthira karavo che ne ene ja karmarahita karavo che, kahe che. ane e evuM mAne che ke AtmA karmathI baMdhAyo che A ane A ja AtmA che. nA, AtmA te nathI, AtmA to karmathI mukta ja che. phakta "tane" e bhAna nathI. tAre bhAna Ave e jarUra che. ApaNe zuM kahevA mAMgIe chIe ? "tane A bhAna nathI AvyuM, A "tane bhrAMti che. jyAM AtmA nathI tyAM tuM Aropa karuM chuM ke A AtmA che. mATe AtmAne tuM jANa. to A badhuM mukta ja che. nahIM to karoDo avatAra sudhIya tAruM ajJAna jAya nahIM. sukha bhogave che eya ahaMkAra, duHkha bhogave cheya teya ahaMkAra zuddhAtmA judo ja che. A ahaMkAra je kahevAya che ne e pratiSThita AtmA, bAkI Ama tIrthakaroe ene 'vyavahAra AtmA' kahelo che. atyAra sudhI A bhagavAna mahAvIre vyavahArathI, vyavahAra AtmA' kaheluM, e vyavahAra AtmA lokone samajAyuM nahIM ne UMdhuM baphAyuM. eTale mAre ene pratiSThita AtmA eTale pAvara cetana kahevuM paDyuM. pAvara cetana eTale pAvara khalAsa thaI jaze eTale paDI jaze. ane navuM pAvara cetana UbhuM kare che e pote. pratiSThA kare che ke huM caMdulAla chuM,' (cArja ahaMkAra) e pote potAnI mUrtimaya pratiSThA kare che. huM zuddhAtmA chuM" (nirahaMkAra) e amUrtinI pratiSThA. "zuddhAtmA chuM' e konI pratiSThA kare che ? amUrtanI. eTale mUrti nahIM have, huM amUrta. ane A mUrtinI pratiSThA kare che ne Avate bhava mUrti maLe. mUrtinI bhakti karavAmAM Ave, mUrtinI pratiSThA karavAmAM Ave eTale Avate bhava mUrti thAya. kramika mArgamAM 'pratiSThita AtmA e ja mAro AtmA che', ema Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) mAnIne paramANu-paramANu ochA karatA karatA AgaLa jAya che. mohanA eka-eka pa2mANu emane ochA karatA javAnuM. paccIsa prakAranA moha che, paccIsa prakAranA moha cArja thAya ane paccIsa prakAranA moha DiscArja thAya. e pAchuM DiscArja to thavAnuM ja niyamathI ane pachI enI pAchaLa cArjeya thavAnuM. DiscArja thAya, pAchA cArja thayA kare. ApaNe akramamAM cArja thatuM baMdha thaI jAya, DiscArja rahe. 26 praznakartA : ema kahyuM che ke, 'samatA, ramatA, UradhatA, jJAyakatA, sukhabhAsa; vedakatA, caitanyatA e saba jIva vilAsa', e samajAvo. dAdAzrI : kramika mArga pratiSThita AtmAne 'AtmA' kahe che. ApaNe mULa AtmAne 'AtmA' kahIe chIe. e AtmAne vedakatA nA hoya. kAraNa ke beuno kahevAno dRSTiphera che. e sAcuM kahe che ke ene vedakatA hoya ja. A enA guNa vilAsa evuM lakhyuM che ne, te ATalA guNo hoya, kahe che. te vedakatA guNa pratiSThita AtmAne che. te ApaNe ema kahyuM che ne, ke ahaMkAramAM eTale pratiSThita AtmA kaho ke ahaMkAra kaho, je kaho, te badhuM ekanuM eka ja che A. mULa AtmA rahyo bAju, pratiSThitane pakaDe kramika nA gamatuM Ave tyAre dveSa kare paNa te kayo AtmA ? pratiSThita AtmA (cArja). pelo mULa AtmA akrama sivAya A kALamAM koI dahADo jaDe nahIM. have kramika mArgamAM pratiSThita AtmAne vItarAga banAvavAno che. hA, bhAvanA karI karIne ane dareka avatAramAM bhAvanA pherava pherava karavAnI, bhAvakarmathI bhAvanA phare, ema karatA karatA karatA vItarAga thAya. praznakartA : kramika mArgamAM pratiSThita AtmAne vItarAga karavA mAMge che ane akramamAM ? dAdAzrI : akramamAM to ame tamane jJAna ApyuM ne te tame pote ja thaI gayA. A badhuM nikAla karI nAkho have. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.2) jagatanuM adhiSThAna praznakartA : sAcA svarUpanuM bhAna thaI jAya eTale navI pratiSThA thavAnuM baMdha thaI jAya ? 27 dAdAzrI : hA, pratiSThA thavAnuM baMdha thAya. ane pratiSThA thavAnuM baMdha thAya eTale tyAra pachI rahyuM zuM ? tyAre kahe, (DiscArja) pratiSThita AtmA. pahelA pratiSThA karIne Avyo che, tethI deha Ubho thayo. have pratiSThA nathI karatA. 'huM A deha chuM' e pratiSThA baMdha thaI gaI. 'A mAruM che' e pratiSThA baMdha thaI. AtmA-paramAtmAnI vAta koI dA'Do nIkaLelI ja nahIM. AtmA ane pudgala saMbaMdhanI vAto nIkaLelI. te AtmA zabdamAM pratiSThita AtmAnI ja vAta hoya. mULa AtmAnI vAta koI jagyAe nIkaLe nahIM. koI bolelo ja nahIMne ! A ja cetana che, evuM kaheluM. mULa AtmA jANatA ja nathI ane zuM hakIkata kahevA mAMge che, ke A je che e ja cokhkho thavo joIe ane e cokhkho thaI gayo ke mokSa pachI. ane kahe ke Ane ja zuddha karo, pratiSThita AtmAne. kyAre patto paDe ? rakamamAM bhUla, te javAba zI rIte Ave ? tethI kahIe, dasa lAkha varSe AvuM tarata mAkhaNanuM ghI hAthamAM ApI devAnuM. ghI tAvI levAnuM, te potAne tAvavuMya nA paDe, AjJApUrvaka mUkI dIdhuM ke thaI gayuM ghI. kaSAyAdhIta AtmA AtmAdhIta kAya pelA kramikamArgamAM che te kaSAyAdhIna AtmA, e pratiSThita AtmA ane A AtmAdhIna kaSAya e zuddhAtmA ane paramAtmA, ene kaSAyarahita AtmA kahe che. - praznakartA : eTale AtmAdhIna kaSAya nA samajAyuM. dAdAzrI : A tamane badhA kaSAyo tamArA AdhIna che, eTale tame saMyamamAM AvyA cho. kaSAya tamane AdhIna che ane pelA kaSAyane AdhIna, koI saMyama hoya nahIM. jagata AkhuM kaSAyAdhIna che, AtmAne AdhIna na hoya ane saMyamamAM Avyo eTale AtmAdhIna thayA. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 AptavANI-14 (bhAga-3) pratiSThita AtmA sAdhaka, mULa AtmA sAdhya. praznakartAH have nizcayano sAdhaka AtmA che, sAdhana paNa AtmA che ane sAdhya paNa AtmA che ? dAdAzrI : nA, evuM nathI. AtmAne sAdhana ane sAdhaka hoya nahIM. e sAdhaka banAvIene e AtmA ja nathI. e vyavahAra AtmA jo gaNavo hoya ne, je pratiSThita AtmA, ene sAdhaka kahevo hoya to kahI zakAya. paNa mULa AtmA to sAdhaka nathI, paramAtmA che. praznakartA : pratiSThita AtmAnI ja vAta che. dAdAzrI : pratiSThita AtmA barAbara che. praznakartA: emAM to pachI sAdhya mULa AtmA che ne ? dAdAzrI: hA, eTale mULa pada potAnuM che. praznakartA H eTale juduM thayuM ne ? dAdAzrI : juduM ja hoya, hoya ja juduM. zabdoya judA hoya che ane rUpeya juduM hoya. nA kahyuM ke suthArane sAdhana zuM? tyAre kahe, pharasI tathA vAMsaDo enA sAdhana ane sAdhya zuM ? to kahe, A mUrti banAvavI. evuM pote potAne ghaDe che, A pratiSThita AtmA, mULa AtmAnI sAthe rahIne. praznakartA : paNa che judI vastu ! dAdAzrI : judI ja che. judI nA hoya tyAM sudhI sAdhaka bane nahIM. sAdhaka bane che e judo ja che. praznakartA H nahitara sAdhaka banavAnI jarUrata ja kyAM che ? dAdAzrI : sAdhaka eTale prekTizanara (abhyAsI). zAstronI vAta, samajAve pratyakSa jJAtI A pajhala che paNa kAyadesaranuM pajhala che, gerakAyadesara pajhala nathI. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.2) jagatanuM adhiSThAna bilakula kAyadesara che pajhala. chatAM lokone lAge ja che ne, UMdhuM thaI rahyuM che ! UMdhuM nathI thaI rahyuM, chatuM ja thaI rahyuM che. 29 A mArI zodhakhoLa che. ame jAte joIne kahIe chIe. e zAstramAM lakhyuM nathI. zAstromAM to Ane (pratiSThita AtmAne) sudhAravAnuM kahyuM che. 'sudhAra sudhAra karo' evuM kahyuM che. eTale kaMI paddhati to hovI joIe ne ? sudhAravAnI paddhati hoya che ne ? zAstramAM paddhati batADavAmAM AvI che e lokonAM lakSamAM nathI, bahu sUkSma rIte batAvavAmAM AvI che. paNa e to zabdathI batAvavAmAM AvI hoya ne ? eTale zuM ke zabdathI batAvavAmAM AvyuM ke muMbaI jAva to muMbaImAM AvuM che. tyAM AgaLa juhuno kinAro Ama che, tema che paNa zabdathI. temAM tamane zuM lAbha thayo ? eTale zAstro zuM batAve ? zabdothI batAve. e anubhavathI nA hoya ne ? zAstramAM anubhavathI Utare nahIMne ! eTale 'jJAnI puruSa'nI hAjarI sivAya kazuM Ano phoDa paDe nahIM. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.3) jJAta pachI je zeSa vadhyo, te pratiSThita AtmA vyavahAra AtmA kare cArja, pratiSThita te DiscArja praznakartA dAdA, jJAna maLyA pachI ApaNe A pratiSThita AtmAne kaI rIte samajavo ? dAdAzrI : kharekhara to pratiSThita AtmA to jJAna maLyA pachI je bAkI rahyuM che. paNa tyAM sudhI pratiSThita AtmA nA kahevAya, tyAM vyavahArika AtmA kahevAya. praznakartA H ane ajJAnatAmAM vyavahAra AtmA ne pratiSThita AtmAne eka ja gaNAvyA Ape ? dAdAzrI : hA, ajJAnatAmAM ekano eka ja che. bhAvasatA tahIM, DiscArja pratiSThitane praznakartA H je cArja karanAruM che bhAvamana, eTale pratiSThita AtmA ? dAdAzrI : pratiSThita AtmA kharekhara e che nahIM. pratiSThita AtmA navo utpanna thAya che bhAvamanathI ane dravyamana e kharekhara (DiscArja) pratiSThita AtmA che. dravyamana eTale DiscArja mana ane bhAvamana eTale cArja mana. have cArja, ahaMkAra hoya to thAyane ? ApaNe ajJAna hoya to cArja thAyane ? eTale jagata AkhAne, A jJAna nA maLyuM hoya to emane bhAvamana hoya, je emane cArja thayA ja karavAnuM. e game teTalI mAthAkUTo kare paNa cArja thAya ja. tamane have Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.3) jJAna pachI je zeSa vadhyo, te pratiSThita AtmA cArja nA thAya ane cArja thAya to eka avatAra pUratuM, amArI AjJA (pALe eTalA) pUratuM. praznakartA H eTale bhAvamanathI navo pratiSThita AtmA Ubho thAya ? dAdAzrI : hA, pratiSThita AtmA ja. e bhAvamanathI ja zarUAta thAya che. bhAva eTale sthApana karavuM, astitva sthApana karavuM. jyAM pote nathI tyAM astitvanuM sthApana karavuM. bhAvamanathI navo pratiSThita AtmA utpanna thAya che ne dravyamana eTale DiscArja thato pratiSThita AtmA. ahaMkAra hoya to ja cArja thAya. 31 praznakartA H to A badhA bhAvo pratiSThita AtmA nathI karato ? : dAdAzrI : (DiscArja)pratiSThita AtmA paNa vastusthitimAM bhAva kare ja nahIM ne zuddhAtmAya bhAva kare nahIM. A to 'huM caMdubhAI chuM' ema je mAne che, e (kAraNa) vyavahAra AtmA bhAva kare che. pratiSThita AtmA to bhAvathI ja Ubho thayo che, ne jo bhAva nA hota to e pratiSThita AtmA hota ja nahIM. amatI che deNa, pratiSThita AtmA praznakartA : A zubha-azubha bhAva thAya che te kone thAya che, pratiSThita AtmAne ? dAdAzrI : evuM che ke zubha ane azubha bhAva pratiSThita AtmA kare te vakhate te pratiSThita AtmA gaNAto nathI, te ghaDIe 'vyavahAra AtmA' gaNAya che. pratiSThita AtmA to jene svarUpajJAna maLyA pachI bAkI rahyo te pratiSThita AtmA. je pratiSThA dehamAM 'huM'paNAnI karI hatI, te pratiSThAnuM phaLa rahyuM che. svarUpajJAna pahelAM pratiSThita AtmA kahevAya nahIM, vyavahAra AtmA kahevAya. praznakartA H to dAdA, bhAvasattA konI ? : dAdAzrI : pratiSThita AtmAne bhAvasattA hoya nahIM. bhAvasattA hoya : Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) to pratiSThita AtmA kahevAto ja nathI. eTale kramikamAM pratiSThita AtmA kahevAya ja nahIM. akramamAM bAkI rahyo te pratiSThita AtmA. jJAna prApta thayA pachI je bAkI rahyo, je nikAlI bAbatano te pratiSThita AtmA. hA, jeno nikAla karavAno che. praznakartA ane kramika mArgamAM zuM kahevAya ? dAdAzrI: te tyAM sudhI ahaMkAra pote, tyAM AgaLa vyavahAra AtmA kahevAya. praznakartA: kramika mArga A akramathI phera kema rahyo ? dAdAzrI : kramika mArgamAM to TheTha sudhI ahaMkAra rahyo ne praznakartA: to pachI jJAna prApta karyA pachI paNa kaMIka bhAva to karavo paDaze ne ? dAdAzrI : pachI zuM levAdevA? praznakartA: pachI bhAva nahIM karavo paDe ? dAdAzrI : zAno bhAva te pachI ? rahyo ja nahIM. bhAva ja UDADI dIdho. tethI to A tamane akrama thayuM. kramika eTale bhAvasattA. bhAvanI sattA khaseDa khaseDa karI, bhAvasattA eTale brAMtinI sattA, ene khaseDa khaseDa karyuM enuM nAma kramika. A to bhAjasattA UDADI melI che. A akrama siddhimAM vikrama upara beTheluM che. kAraNa ke bhAvasattA AkhI ja UDADI melI haDahaDATa ! praznakartA: bhAvAtIta che, bhAvathI atIta che. dAdAzrI : bhAvAtIta karI dIdhuM. praznakartA eTale akrama mArgane mATe A eka navo zabda kahyo Ape. dAdAzrI : hA, pratiSThita AtmA eTale "pote je pratiSThA karI che Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.3) jJAna pachI je zeSa vadhyo, te pratiSThita AtmA 33 e A AtmA che. mUrtimAM pratiSThA karIe evuM mUrti phaLa Ape. evuM Aye pratiSThA kare to phaLa ApyA kare. 'caMdubhAI, caMdubhAI', pratiSThA kara kara karo eTale AvatA bhavanI mUrti ghaDAI. e bhAvasattA emAM peThI, e pachI chUTe nahIM. praznakartA: dAdA, pratiSThita AtmA e TarminolojI (paribhASA) to A akramamAM ja AvIne ? A koI ThekANe zAstramAM che ja nahIM. dAdAzrI : koI jagyAe hoya nahIM A. A to ApaNuM akramanuM che A. praznakartA: eTale e kramikanI sAthe jo ApaNe meLavaNI karavA jaIe to meLa nA bese. A to Ama AkhuM juduM ja enuM kompojhizana (baMdhAraNa) che. dAdAzrI : hA, enuM kompojhizana juduM che. eTale bIjI jagyAe pratiSThita AtmA zabda ja nA hoya. te ahIM ApaNA akramamAM ja hoya. eTale kharI rIte (DiscArja thato) pratiSThita AtmA badhAne nathI hoto. A pratiSThita AtmA to ame jJAna ApyuM hoyane, tene pachI bAkI rahyo. jJAna ApyA pachI nikAla karavAno che e AtmA rahyo, e pratiSThita AtmA ane bahAranA lokone to mUDha AtmA. pratiSThita AtmA e mUDha AtmA, bahirmukhI AtmA kahevAya che. mUDha eTale A bhautika sukhomAM ja, A vinAzI sukhomAM sukha mAnI beTho che, e pratiSThita AtmA che. sAdhu hoya, saMnyAsI hoya paNa jJAnaprApti nathI tyAM bhautika sukhomAM sukha mAne ne pachI zAstramAM sukha mAne eya bhautika sukha kahevAya. praznakartA: pratiSThita AtmA ane Aropita AtmA e bemAM zuM phera ? dAdAzrI : Aropita AtmA (e ja vyavahAra AtmA) eTale ene samajAvavA mATe ke bhaI, jyAM tuM nathI tyAM A te Aropa karyo che, e Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 AptavANI-14 (bhAga-3) (bilIphavALo) Aropita AtmA. ane Aropa karyA pachI e sthira thAya, (vartanamAM Ave, tyAre pratiSThita AtmA kahevAya. tyAM sudhI e pratiSThita AtmA nA kahevAya. AropitapaNuM ApaNe samajaNa pADIe to UDIye jAya. pratiSThita AtmA thatAM pahelA UDI jAya. e sthira thaIne Ama TharI jAya tyAre pratiSThita AtmA thAya, bIje avatAra phaLa ApavAne lAyaka thAya tyAre. jyAM sudhI ApaNane jJAna nA hoya, tyAM sudhI ApaNe Aropita AtmAmAM hoIe. jyAM kaMI paNa Aropa ja karelo hoya. e vakhate je je ApaNe AtmA rUpe mAnyuM, tenAthI pratiSThita AtmA Ubho thAya che. atyAre A dehamAM, "huM chuM' evuM kahIe eTale AvatA bhavane mATe pratiSThA thaI gaI ane A dehamAM "huM chuM', "A deha huM chuM' evI mAnyatA UDI gaI, eTale AvatA bhavanI pratiSThA UDI gaI. pachI pratiSThA utpanna nA thAya. nahIM to pratiSThita phaLa ApI ane pharI navI pratiSThA UbhI karIne jAya. pratiSThAmAMthI pratiSThA, emAMthI pratiSThA. AtmA to tevo ne tevo ja che. traNeva kALa tevo ne tevo che paNa pratiSThA UbhI thAya che. e pratiSThA have tamAre baMdha thaI gaI, tamane badhAne jJAna ApyuM eTale. have caMdubhAI chuM e tame DrAmeTika bolo. nATakIya bolo cho ne ? have to tamane huM zuddhAtmA chuM' e ja bhAna rahe che ne ? jUno pratiSThita AtmA che te navo pratiSThita AtmA Ubho kare che. A caMdu e jUno pratiSThita AtmA che. have "huM zuddhAtmA chuM' kahe che tenAthI pratiSThA baMdha thaI. ApaNe vyavahAra AtmA uDADI melIne pratiSThita AtmA mUkIe chIe. "vyavahAra AtmA' zabdathI emane samajamAM phera thAya che, bhUla thAya che. ane ApaNe jema che tema kahyuM, jevI pratiSThA kare che, te ja rUpe pratiSThita AtmA thAya che. te pachI phaLa Ape pratiSThita AtmAnI milaktane sthAna praznakartA pratiSThita AtmAmAM zuM zuM Ave? Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.3) jJAna pachI je zeSa vadhyo, te pratiSThita AtmA 35 dAdAzrI : pratiSThita AtmAmAM badhI ja vastuo AvI gaI. pAMca Indriyo, magaja-bagaja, aMtaHkaraNa, nAma-bAma badhuM Ave emAM. sUkSma zarIra (tejasa zarIra, IlekTrikala baoNDI) nA Ave. pratiSThita AtmA to bahu moTo che. emAM aMtaHkaraNa ekaluM ja nathI, ene calAvanAra, caMcaLatA utpanna karanAra badhuM bahu che. akkaleya pratiSThita AtmAnI ane babUcakapaNuM eya pratiSThita AtmAnuM. je sAMbhaLe che te pratiSThita AtmA, AMkhe dekhAya che te pratiSThita AtmA ane pAMca IndriyothI anubhave che te pratiSThita AtmA. pratiSThita AtmAe zuM jANyuM e zuddhAtmA jANe che. Indriyagamya jJAna te pratiSThita AtmA, atIndriya jJAna te zuddhAtmA. praznakartA : pratiSThita AtmAnuM koI sthAna kharuM zarIramAM ? dAdAzrI : pratiSThita AtmA tALavAmAM che ne tyAM rahyA rahyA badhuM kAma kare che. vANI, pratiSThita AtmAnA bhAvamAMthI A koNa bole che tArI joDe ? koI jagyAe te sAMbhaLeluM ke A orijinala TeparekarDa che mahIM ? praznakartA: nA. dAdAzrI : A navI vAta che, nahIM ? tuM bolIne phaTa phaTa pheMkyA rAkhuM chuM, e je Tepa taiyAra thayelI che, tenAthI A bolAtuM jAya che. AmAM mULa kAraNa to AtmA ja che. paNa mULa AtmA nahIM, AtmAnI roMga bilIpha, pratiSThita AtmA. enuM mULa kAraNamAM zuM che ke e bhAva kare che. bhAva eTale saMjJA ! praznakartA: saMjJA pratiSThita AtmAnI ? dAdAzrI : hA, pratiSThita AtmAnI. saMjJA ke A mane gamatuM nathI ke game che, bemAMthI. e zabda nahIM bole. saMjJAthI koDavarDa utpanna thAya Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 AptavANI-14 (bhAga-3) che, koDavarDamAMthI zaoNrTahenDa thAya che ane zaoNrTahenDathI ahIMyA AgaLa Ama thatuM thatuM A badhI mazinarImAMthI hAlatuM hAlatuM AvI rIte zabdarUpe nIkaLe, evI A TeparekarDa che. A zodhakhoLa che mArI, akrama vijJAnanI. praznakartA : maulika che ! dAdAzrI : hA, maulika che. pratiSThita AtmAno svabhAva pratiSThita AtmA viSe kevuM che ke ekaso mANasone retImAM suvADyA hoya to badhAMyane ekasarakhuM nA lAge. suMvALAne juduM lAge ane kaThaNane juduM lAge. pratiSThita AtmAno svabhAva kevo che ? e jevuM dekhe evuM kare, ene zIkhavADavuM paDatuM nathI. eTale sAcA puruSano, UMcA mANasono saMga hovo joIe ne kharAba mANasono saMga hoya to rAkSasI vicAro Ave. pratiSThita AtmAno svabhAva zuM che ke noMdha rAkhe. kazIya levAdevA nA hoya toya noMdha rAkhe. zuddha AtmAmAM koI jAtano bhAva ja nathI. bhAva e pratiSThita AtmAnA bhAvane bhAva kahevAya che. praznakartA prazno ane samasyAo je kaMI thAya che, e pratiSThita AtmAnA ja ne ? dAdAzrI pratiSThita AtmAnuM ja che badhuM. pratiSThita AtmA ApaNe prakRtine ja kahIe chIe. prakRti ekalIne ApaNe kahIe chIe to barobara samajAtuM nathI. eTale zuddhAtmA sivAya badhuMya pratiSThita AtmA. praznakartA: zaMkA paDe tyAre pratiSThita AtmAnI che ema samajavuM? zaMkA paDe che e pratiSThita AtmAnuM kAma che ? dAdAzrI : zaMkA paDe ja nahIM AmAM. mULa AtmA para zaMkA paDe ja nahIM. ane pratiSThita AtmA to zaMkAzIla ja che ne ! Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.3) jJAna pachI je zeSa vadhyo, te pratiSThita AtmA 37 praznakartA: pratiSThita AtmA zuddhAtmAnI zaMkA kare che ? dAdAzrI : hA, pratiSThita AtmA. praznakartA : abhiprAya eTale pratiSThitano ahaMkAra ja ne ? dAdAzrI : hA. AtmA sivAyanI bIjI badhI ja mazinarI che. zuddhAtmA to che paNa pratiSThita AtmAno abhiprAya Ubho thayo te pramANe mazinarI cAlavAnI. koI mANasa moTaramAM beTho to khuzamAM AvI jAya, koIne kaMTALo Ave, koIne kaMTALo nA Ave ne AnaMdeya nA thAya. jene AnaMda thayo te pratiSThita AtmAe eTalo svAda cAkhyo. A badhAmAM kazuM karavA jevuM nathI, mAtra jovAnuM che. prakRtinA hisAba eTaluM sAme AvavAnuM. paNa emAM ekAkAra nahIM thavAnuM. praznakartA: tethI kahyuM che ne, jIvato-marato koI nathI jJAnIonI bhASAmAM, pratiSThita AtmA jIve-mare, bhrAMtirasanA sAMdhAmAM. dAdAzrI : A jJAnanI bhASAmAM koI jIvato-marato che ja nahIM. are, doSita ja nathIne ! mane doSita koI dekhAtuM nathI. doSita che ja nahIM. A doSita vibhakta avasthAthI che, vibhAjana avasthAthI, bheda svarUpathI che. bhedabuddhithI doSita dekhAya che. jJAna pachI ogaLyA kare pratiSThita praznakartA : jJAna maLyA pachI pratiSThita AtmAnI zuM dazA thAya che ? dAdAzrI : jJAna maLyA pachI A pratiSThita AtmA baraphanI mAphaka ogaLyA kare. ane pachI jeTalI zuddhAtmAnI pratIti raheze, te praphullita thaIne eka-be avatAre saMpUrNa ogaLI jaze. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) ajJAna avasthAmAM je moha DiscArja thAya che tyAre pharI cArja paNa kare che. eTale pratiSThita thayA kare che. cArja thAya eTale pratiSThA thAya. paNa jJAna maLyA pachI DiscArja thAya ane pharI te vakhate cArja na kare. eTale pratiSThita nA thAya. pratiSThita thayelo che, te nIkaLato jAya ane navI pratiSThA nA kare. jJAna nA hoya to jUnI pratiSThA phaLa ApIne pharI navI pratiSThA UbhI karatI jAya che ane enA AvatA bhavo baMdhAya che. ane have tamAre pratiSThA UDI gaI ane caMdubhAI chuM gayuM ne "huM zuddhAtmA chuM e lakSa rahe che. eTale pratiSThA thavAnI baMdha thaI. jene alakhanuM lakSa beThuM enuM kAma thaI gayuM ! chatAM vyavahAramAM Ano phAdhara, Ano dhaNI e to lakSamAM rahene ! DrAmAmAM lakSmIcaMda hoya ne bhartuharIno DrAmA bhajavato hoya to pote lakSmIcaMda, vakhate potAne bhUle ? nA bhUle. praznakartA: eTale Ape jJAna ApyuM pachI A pratiSThita AtmAno Akho prosesa uDADI dIdho ke nahIM ? dAdAzrI : uDADI dIdho ke dAkhala karyo ? praznakartA : have navo pratiSThita AtmA banavAno nahIMne, dAdAjI ? dAdAzrI : banavAno nahIM. hA, hA, navuM utpanna thavA nA de, barAbara che. pratiSThita AtmA eTale mana-vacana-kAyAnI traNa baeNTarIo, te A avatAramAM traNeva baeNTarIo khAlI thaI jAya. eTale DiscArja thayA karavAnI, navI cArja nahIM thavAnI. ApaNe cArja thatuM baMdha karAvIe chIe. eTale pratiSThA baMdha thaI jAya che. eTale navo saMsAra Ubho thato baMdha thaI gayo. have je che ene nikAla karI nAkhIe. e nikAla thavA mATe ja Avyo che ne nikAla karavAno che. A maDadAla ahaMkAra che te emAM Dakhala kare to e bagaDe che, nahIM to e to enI meLe nikAla thavA mATe ja AvyuM che. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.3) jJAna pachI je zeSa vadhyo, te pratiSThita AtmA saheje ukale, ta kare Dakhala to praznakartA : eTale dAdA, pratiSThita AtmA tarIke je judo paDyo, enI aMdara jo koI paNa prakAranI Dakhala na kare to enI meLe samAI jAya, e galana thaI jAya ? 39 dAdAzrI : e to enI meLe sahaja rIte chUTe che, A tene Dakhala kare che. Dakhala pAchalo ahaMkAra kare che. maDadAla ahaMkAra Dakhala kare che ane te maDadAla ahaMkArane buddhi che te papalAve che. A buddhi ene herAna kare che, nahIM to sahajabhAve ukalye ja jAya che. pratiSThita AtmAne lIdhe 'huM caMdubhAI' ema tamAruM jJAnamAM badhuM hatuM ane 'Ano phAdhara thauM', tyAM sudhI pratiSThA kahevAya. paNa e pratiSThA tame choDI nAkhI ke 'huM to zuddhAtmA' ne 'caMdubhAI' to mArA pahelAnA karmano phoTo ja che jUno. te bhogavavAno che. te daMDa che mAro, ganegArI che. A ganegArI bhogavavAnI che. bAkI huM kaMI kharekhara caMdubhAI nhoya. e pratiSThA kare to ja pelA UbhA rahe paNa 'huM zuddhAtmA' thaI gayA eTale pratiSThA tUTI gaI. eTale pachI e enI meLe badhuM vidAyagIrI levA mAMDe ekeeka. vidAyagIrI to emaNe laI lIdhI ja che paNa A to pAchalI je ganegArI che ne, eno nikAla karavAmAM TAIma jAya che badho. hA, e ganegArI, A AnI joDe Ama bhAMjagaDa karI, Ane saLI karI Avyo, Ane Ama pADI Avyo, Ane TaiDakAvyo, e badhuM pAchuM eno hisAba cUkavavAmAM ja TAIma badho jato rahe che. ApaNe pratiSThAo to badhI gaI, have pelI mUDhasRSTi badhI jatI rahI. paNa have AnA nikAla mATe bhAMjagaDamAM rahevuM paDe che. zuddhAtmA to thaI gayo, dAdAe e pada ApI dIdhuM. have nikAla karo, kahyuM. te A nikAla karavAmAM vakhata jAya che badho. nikAla to ApaNI ganegArIno koNa bIjo koI karI ApavAno che ? praznakartA H ganegArI lakhAvI che eTale e nikAla to ApaNe ja karavo paDe. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : e ApaNe karavo paDe ne ! ane vakhate ApaNe nikAla karatA nA phAve to jJAnI puruSane pUchIe ke sAheba, A kevI rIte ? to e dekhADe rasto, cAvIo dekhADe ke kevI rIte nikAla karavo Ano. paNa nikAla karavAno che, bIjuM kazuM kAma bAkI rahyuM nathI have. have tame "phAIlano nikAla karo. e phAIlo "pratiSThita AtmAnI che. e ApaNI gunegArI che. kAraNa ke "ApaNe" ajJAnabhAve AvuM UbhuM karyuM che ! AjJA nA pALe pratiSThita tamAre pratItimAM che "huM zuddhAtmA chuM' evuM ane lakSamAM che. anubhavamAM thoDuM che paNa te rUpa thayA nathI. e thavA mATe pAMca AjJA pALe to te rUpa thAya. eTale karavAnuM bAkI nA rahyuM. praznakartA H AjJA koNa pALe che, e pratiSThita AtmA pALe che ne? dAdAzrI : pratiSThita AtmAne pALavAno savAla ja kyAM che emAM ? A to tamAre je AjJA pALavAnI che, te tamAro je prajJA svabhAva che, te tamane badhuM karAvaDAve. AtmAnI prajJA nAmanI zakti che e. eTale bIjuM kyAM rahyuM che ? vacce koI Dakhala ja nathI koInI. e AjJA pALavAnI, ajJAzakti nathI karavA detI te A prajJAzakti karavA de che. A ApaNA sAmAyika-pratikramaNamAM pratiSThita AtmA bilakula che ja nahIM. A sAdhu-saMnyAsI ke jeo pratiSThita AtmAmAM ja che, e "A zI rIte karI zake ? AmAM to zuddhAtmA, te prajJAnuM ja kAma che. pratiSThita AtmA AmAM che ja nahIM. mokSe laI janArI badhI ja kriyA prajJA kare che, bheda paDAve che te labADo (buddhi) che ane tanmayAkAra thAya che te pratiSThita AtmA che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.3) jJAna pachI je zeSa vadhyo, te pratiSThita AtmA jJAtIno pratiSThita AtmA kevo ? praznakartA : dAdAjI, Apane pratiSThita AtmA kharo ? dAdAzrI : kharone, pratiSThita AtmA vagara to deha jIve ja nahIM. praznakartA : Apano pratiSThita AtmA kevo hoya ? 41 dAdAzrI : jJAnIono pratiSThita AtmA bhaktimAM che ane jJAna jJAnamAM che. 'pote' zuddhAtmAmAM rahe ne pratiSThita AtmA pAse enA potAnA zuddhAtmAnI ane A dAdAnI bhakti karAve. praznakartA H tamArA ane amArA pratiSThita AtmAmAM phe2 zo ? dAdAzrI : kazo ja phera nahIM. tamArAmAM ajJAnatA hatI te tene laIne caMcaLatA hoya, amArAmAM nAmeya caMcaLatA nA hoya. praznakartA H amArA ane ApanA pratiSThita AtmAmAM sarakhApaNuM hoya ke kaMI juduM hoya ? dAdAzrI : bhogavaTAno phe2. praznakartA H zuM phera ? dAdAzrI : A AtmA pharsTa klAsamAM beTho hoya, pelo tharDa klAsamAM beThelo hoya. praznakartA : dhakkA khAvAnA amAre ! dAdAzrI : dhakkA khAvAnA. gADImAMthI UtaravAnuM thAya eTale badhuM sarakhuM pAchuM. praznakartA : cAlaze dAdA, to vAMdho nahIM. pahoMce to kharuM ne ? tharDa klAsamAMya paNa pahoMcADe to kharAne ? dAdAzrI : gADI eTale haMmezAM pahoMcADyA vagara rahe nahIM, enuM nAma gADI. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA : dAdA, je beThA hoya ene pahoMcADe, paNa besavAmAM ne rijharvezanamAM phera ? dAdAzrI : e to anubhava karI jojo ne ! jJAtIne na aDe asara pratiSThitanI A UThyA pachI zarIra garama garama thaI gayuM ne jJAnI AtmAe joyuM ne jANyuM. pratiSThita AtmAne nA game. bAkI ame jANIe je thayuM te vyavasthita che. jJAnI AtmA e svabhAvika AtmA. te khAlI jANe, zAtAya jANe ane azAtAya jANe. vadhAre pramANamAM che ke ochA pramANamAM che. pratiSThita AtmA (sUkSmatara ahaMkAra) zAtA-azAtA vede. azAtA DislAIka kare (nA game) ne zAtA lAIka kare (game). paNa jJAnIne kaSAya nA hoya. amArI dehanI phariyAda koIka dahADo ja hoya. amArA zabdothI koInA manane saheja gobo nA paDe. gobo eTale samajyA tame ? vAsaNa AmathI tema athaDAya to zuM thAya ? gobo paDe. A lokonA krodha che tenAthI e vAsaNa baLI jAya ane A AnAthI gobo nA paDe. gobA vagara thAya vaDhIe-karIe toya. pratiSThita AtmA mahIM bhaLe che ne tethI kadarUpuM lAge. (sUkSmatara ahaMkAra) pratiSThita AtmAya na bhaLavo joIe. to kadarUpuM lAge nahIMne ! te A sAmAne kadarUpuM kema karIne lAge ? eTale A vItarAgonI kevI zodha ! enI ajAyabI joIne ApaNane e (Azcarya) thAya che, nahIM ? thAya 'pote' vItarAga to bane pratiSThita' vItarAga praznakartA : A badhI pratiSThita AtmAnI bhAMjagaDa che ne ? dAdAzrI : bhAMjagaDa enI ja che, bIjI kazI bhAMjagaDa nathI. A AtmA to vItarAga ja che. emane ema ja vItarAga che. e potAno svabhAva oLakhI jAya, to pote vItarAga ja che. bhAMjagaDa ja A pratiSThita AtmAnI che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.3) jJAna pachI je zeSa vadhyo, te pratiSThita AtmA 43 praznakartA : A pratiSThitane vItarAga banAvavo che e ja bhAMjagaDa che. dAdAzrI : ene vItarAga banAvavo te ja bhAMjagaDa. te tame vItarAga thaI jazo, to Ane banatA vAra nahIM lAge pachI. vItarAgatA tamArI aTakI che, tyAM sudhI pelAne aTakyuM che. tamAro ja paDachAyo che. tame Ama karo to e ema kare. tame Ama karatA baMdha thAva eTale e baMdha thaI gayuM. praznakartA : pratiSThita AtmA paNa vItarAga thaI zake ? dAdAzrI: e pAvara AtmA che. vItarAgatAnA guNo Ave. kharekhara e vItarAga hoya nahIM. vItarAgatAno pAvara Ave. mahAvIra bhagavAnano hato ne ! praznakartA H ene vItarAga banAvavAnI zI jarUra ? dAdAzrI : "pratiSThita AtmA' mULa AtmAno pratinidhi che. eTale pratiSThita AtmA' doSa kare che ne pahoMce che mULa AtmAne ! praznakartA to dAdA, ApaNe pAchuM ene "zuddhAtmA, zuddhAtmA' kahI, ene sApha karI nAkhavAnuM ne ? dAdAzrI : nA, e to gayuMne ! badhuM sApha thaI gayuM. ne pratiSThita AtmA hato, te A pratiSThAnuM phaLa Apaze. te ApaNe joyA karavAnuM ke phaLa zuM Ape che. te caMdubhAI Dipresa thAya to ApaNe arIsAmAM laI jaIne khabho thAbaDavo ke bhaI, tame gabharAzo nahIM, ame chIe tamArI joDe. praznakartA: paNa navI pratiSThA to baMdha karI dIdhIne ? dAdAzrI : e to baMdha thaI gaI. praznakartA e jUnuM je che e ! dAdAzrI: e ekalI pAMca AjJA pUratI pratiSThA baMdhAya che. te to Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) badhuM naryuM puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya che. AzA "tame pALone, e mULa AtmA nathI pALato. praznakartA: hA, barAbara che. dAdAzrI : e AjJA pALavAthI eka-be avatAranI puNyAI baMdhAya che. bhalene, e to tIrthakaranI pAse besI rahevAnuM thaze. koI muzkelI nathI paNa ATalo dharApI levAno che, carI pALI devAnI che ATalI. bIjI kazI carI pALavAnI nathI. khAvA-pIvAnuM badhuM ja che, paNa A smRtinI (jJAna, AjJAnI) vismRti nA thAya, eTale Ama UMdhuM nA pakaDAya. pratiSThita sAthe DIla karo Ama praznakartA : pratiSThita AtmA te zuddhAtmA upara AvaraNa lAvI de che ema lAge che to te kharuM che ? to tenuM nivAraNa zuM? ApaNe dAdA jevA pragaTa jJAnIne pUchayA vinA mAla bharelo te ekadama nIkaLI jAya ke nahIM ? zuddhAtmA anubhava karavAnI tIvra IcchA chatAM aMtarAyo Ave che te zuM karavuM ? dAdAzrI : mAla ekadama nIkaLI jAya to pachI zuM karazo ? aMtarAyo to upakArI che. "aMtarAyo AvyA tema jANo te ja jAgRti. zuddhAtmAmAM rahI samabhAve nikAla karavo. je kAMI thAya te pratiSThita AtmA kare che, te pote laI na levuM, e ja upAya. eka sApane so vakhata zuddhAtmAnI dRSTie joIe to sApa paNa na karaDe. nizcaya karavA chatAya moLA paDI jAya to pharI pharI nizcaya karavo. paNa A mArAthI nathI thatuM, te "nathI thatuM evuM bolAya ja nahIM. AvuM bolavAthI to AtmA (pratiSThita AtmA) chinnabhinna thaI jAya che. have to je rahyuM te pratiSThita AtmA che. have pratiSThitane jarA puza oNna ApavuM paDe, zakti ApavI paDe. ApaNe bolAvavuM ke "huM anaMta zaktivALo chuM." eTale cAlyuM. AvuM pAMca-sAta vakhata thAya eTale zraddhA Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.3) jJAna pachI je zeSa vadhyo, te pratiSThita AtmA 4pa besI jAya. pratiSThita ahaMkAra jema jema ghaTato jAya tema tema pratiSThita (AtmAnuM) vIrya vadhatuM jAya. Atmazaktione to AtmavIrya kahevAya. AtmavIrya ochuM hoya te tapI jAya e nabaLAI che. ahaMkArane laIne AtmavIrya tUTI jAya. ahaMkAra jema jema ogaLe tema tema AtmavIrya utpanna thatuM jAya. jo tapI jAya to vIrya ochuM thaI jAya. praznakartA be AtmAnuM pratiSThita AtmA ane saMpUrNa zuddha AtmA. pratiSThita AtmAnA saNo-durguNo Indriyo dvArA abhivyakta thAya ane je zuddha AtmA che enA to koI aMgo nathI, Indriyo nathI, to pachI enA guNo kevI rIte vyakta thAya ? dAdAzrI : che ja vyakta, AvaraNa khase eTale. AvaraNa khaseDavAnA che. eTale A pratiSThita AtmA na vadhe (ogaLato jAya) eTale vyakta ja che. dIvo to che ja paNa potAne AvaraNo khaseDavAnA che. pratikramaNa karanAra, pratiSThita AtmA ApaNe to pUrNAhuti karavI hoya to be bhAga rAkhavA joIe. eka phAIla bhAga, pratiSThita AtmA ane bIjo mULa bhAga, zuddhAtmA. phAIlomAMnA bhUlavALA bhAgane lIdhe vicAro Ave, tenA jJAtA-draSTA rahevuM to banne bhAgamAM yathArtha rahI zakAya ane tema na rahevAya to thayelI bhUlanuM pratikramaNa karavAnuM phAIlane kahI devuM joIe. mULa bhAgane to pratikramaNa hoya ja nahIM. krodha nathI karavo ApaNe e kahenAra paNa pratiSThita AtmA. ApaNe jonAra ne jANanAra. krodha thayo jANyuM eTale ApaNe jJAtAdraSTA. pratiSThita AtmA pAse pratikramaNa karAvavuM, tadrupa-ekAkAra thaIne nahIM. praznakartA: hA, atikramaNa e ja kare che, eTale pratikramaNa enI pAsethI ja karAvavAnuM. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : hA, pratiSThita AtmA (atikramaNa) kare che ne pratiSThita AtmAne (pratikramaNa) karavAnuM. rAga-dveSa e pratiSThita AtmAtA vyavahAra jovo ne jANavo e zuddhAtmA ne rAga-dveSa kare e pratiSThita AtmA. vahu nAsI gaI tene jANavuM ne vahu paiNI lAvyA teneya jANavuM. nahIM toya loko zuM karavAnA che ? banne sthiti AtmAnI sthiti nathI, pugalanI sthiti che. AtmA to basa joyA ne jANyA ja kare che. AtmAne A saMsAra joDe levAya nathI ne devAya nathI. praznakartA : AmAM upayoga konA, zuddhAtmAnA ke pratiSThita AtmAnA ? dAdAzrI : traNa upayoga (zubha, azubha, azuddha) pratiSThita AtmAnA ne zuddha upayoga te zuddhAtmAno ane teya kharI rIte prajJAno che. pratiSThita zeya, zuddhAtmA jJAtA praznakartA: pratiSThita AtmA paNa jue-jANe che ane zuddhAtmA paNa to bane jovAmAM zuM phera ? dAdAzrI : "zuddhAtmA' e sva-para prakAzaka che, jyAre pratiSThita AtmA paraprakAzaka che. "zuddhAtmA' pratiSThita AtmAne paNa jue che ne jANe che. mATe pratiSThita AtmA zaiya che. AkhuM jagata zeyane jJAtA mAne che paNa zeya-jJAtA judA che. zuddhAtmA ane pratiSThita AtmAne, jJAtA ane zeyano saMbaMdha mAtra che. zuddhAtmA badhuM ja jANe, tyAre pratiSThita AtmA limiTeDa (maryAdita) jANe. pratiSThita AtmA e pUrelI (cArja karelI) zakti che. te galana thayA kare che. chevaTe pratiSThita AtmA ane zuddhAtmA banne sAthe ja chUTA paDavAnA. mana pemphaleTa batAve che, tene pratiSThita AtmA vAMcI zake che ane Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.3) jJAna pachI je zeSa vadhyo, te pratiSThita AtmA 47 A badhAyano pAcho mULa jJAtA-draSTA to zuddhAtmA ja ne ! ajJAnI mANasa paNa pratiSThita AtmAne manathI judo pADI, yoga baLe karIne, amuka zaktio meLave che. pratiSThita AtmAnuM kArya che tyAM zeya-jJAtA saMbaMdha ja nA hoya. "A mAruM" ane "A huM e vikArI che. agni jue tyAM dAjhe ja, e vikArI saMbaMdha che, tethI dAjhe che. "huMya nhoya" ane "mAruM hoya e nirvikArI saMbaMdha che. jJAtA-draSTA-paramAnaMda sivAyanA badhA ja bhAvo pratiSThitanA. pratiSThita AtmAnuM jJAtA-draSTApaNuM sImA sahita che ane zuddhanuM jJAtAdraSTApaNuM asIma, svataMtra. pratiSThita AtmA te sAmAnA pratiSThita AtmAne jue ane zuddhAtmA te zuddhAtmAne jue ane jANe. sauthI sArAmAM sAruM jJAtA-draSTApaNuM tamArA pratiSThita AtmA pratye rAkhajo. tame citarelo, tame banAvelo pratiSThita AtmA tene jovA jevo che. A judo pADelo pratiSThita AtmA zeyarUpa thaI paDyo che, teno tuM jJAtA rahe. praznakartA : jyAre AtmA jJAyaka svabhAvamAM rahe tyAre pachI pratiSThita AtmA jevI vastuo koI rahetI nathI ne ? dAdAzrI : pachI rahyuM ja nahIM koI. jJAyaka svabhAva rahyo eTale paramAtmA thayo. pachI kazuM UbhuM ja nathI rahetuM ne ! ane deha hoya to bhale ne ho. bhagavAnanI hAjarImAM deha hatone ! saMpUrNa jJAyakabhAva te to kevaLajJAna kahevAya. praznakartA: A jyAre zuddhAtmA jJAtA-draSTA padamAM hoya che te vakhate pratiSThita AtmA zuM karato hoya che ? enI zI kriyA hoya ? e vakhate enuM astitva hoya ? dAdAzrI: e je pratiSThita AtmA che, enI je avasthAo utpanna Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 AptavANI-14 (bhAga-3) thAya che te avasthA paryAyAMtara thayA kare che ane zuddhAtmA jJAyaka pote e badhI avasthAone nihALe che. prakRtine nihALe e zuddhAtmA ane A prakRti e pelo pratiSThita AtmA. eTale prakRtine nihALavAnI che. bIjo kaMI puruSArtha hoto nathI. A zuddhAtmA prakRtine nihALe ke A mana, buddhi e badhuM zuM karI rahyuM che, ene nihALyA kare. e pote jJAyaka svabhAvamAM rahe ane A joya svabhAvamAM rahe. ApaNe to mULa cetanane oLakhI, mULa cetanamAM rahI ane Ano niveDo lAvavAno. A mULa cetanamAM pote nA rahIne A UbhuM thayuM che. have ApaNe mULa cetanamAM rahIne Ano nikAla karI nAkhavAno. bIjuM kazuM karavAnuM nathI. e zuddhAtmA je che ne, te ene zuddhAtmA bolavuM nA paDe eTale bhagavAna thaI gayo ane bolavuM paDe che tyAM sudhI kacAza che. praznakartA H eTale bannenuM pada eka ja, zuddhAtmA pada ane bhagavAnanuM pada ? dAdAzrI : eka ja, eka ja, phera nahIM. ahaMkAra tyAM svAdhyAya, ahIM to jJAtA-draSTA praznakartA : dAdAe jJAna ApyA pachI pratiSThita AtmA je chUTo paDyo. have e pratiSThita AtmAnI aMdara je A DiscArja ahaMkAra ne mAna, buddhi, A badhuM je raheluM che. have e DiscArjamAM A caDyo, A vadhyo, A ocho thayo, A Avyo. have A badhuM je joyA karavuM, e potAnI A copaDInuM adhyayana karI rahyo che, ene svAdhyAya kahI zakAya ke nA kahI zakAya ? dAdAzrI : nA, Ane svAdhyAya kahevAya ja nahIM. A to jJAtAdraSTApaNuM kahevAya. A to TaoNpamosTa kahevAya, AtmaramaNatA kahevAya. praznakartA: barAbara che. kAraNa ke tyAM adhyayana karanAro gerahAjara che. tyAM adhyayana karanAro koI nathI. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1.3) jJAna pachI je zeSa vadhyo, te pratiSThita AtmA 49 dAdAzrI : ahIM adhyayana hoya ja nahIM. adhyayana to ahaMkAra sahita hoya. agara to Akho ahaMkAra nA hoya ne sImita ahaMkAra hoya, upazama thayelo, toya paNa e svAdhyAya kahevAya. ahaMkAra rahitapaNuM, tyAM svAdhyAya nA hoya. svAdhyAya, kono svAdhyAya ? sva jue che, pachI eno adhyAya koNa kare ? praznakartA : paNa dAdA, e svAdhyAyano jyAre prazna pUchayo tyAre A khulAso amAro thayo. dAdAzrI svAdhyAya to bahAra kramika mArgamAM hoya. ahIM svAdhyAya zabda ja nA hoya, ahIM to jJAtA-draSTApaNuM. A ahaMkAra vadhyo-ghaTyo. Ama thayuM, tema thayuM, gAMDA kADhe che evuM tamane lAge toya e jJAtAdraSTApaNuM kahevAya. atyAra sudhI e bahAra ja joto'to, jJAtA-draSTApaNuM bahAra hatuM enuM. te have kyAM joto thayo ? smAtIta bhedo, ene joto thayo. chellI salAma ! saMjJA-saMjJIte ame to A mokSe cAlyA... have saMjJA-saMjJIne salAma. amAre saMjJI AtmA eTale pratiSThita AtmA. have pratiSThA thatI baMdha thaI gaI. have dAdAnI liphaTa upaDI. amane saMjJAya nA joIe ane saMjJIya nA joIe. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] vyavahAra AtmA mAtelo AtmA e vyavahAra AtmA praznakartA : dAdA, zAstramAM vyavahAra AtmAno ullekha karavAmAM Avyo che to vyavahAra AtmA eTale kharekhara zuM che ? dAdAzrI : "huM caMdubhAI e tame mAno cho, e ja vyavahAra AtmA (sUmatama ahaMkAra) che. e sAco AtmA nathI. eTale eka vyavahAramAM vartato AtmA che te ane bIjo vyavahAramAM nathI vartato te mULa AtmA che. A vyavahAramAM vartato AtmA "caMdu nAma dhArIne phare che. vyavahAramAM loko tamane A AtmAthI oLakhe che. eTale vyavahAra AtmA e emano (lokono) mAnelo AtmA. emaNe jene AtmA mAnyo te enuM nAma e AtmA, te emane pragaTa thaI gayo hoya ane temAM rahI zake sthiratAthI. e kaMI bIjuM phaLa Ape nahIM. praznakartA H to AtmA je bhautika padArthomAM sahaja lobhAyamAna hoya che, e kayo ? dAdAzrI anaMta zaktivALo AtmA che. bhautika padArthomAM lobhAya che e AtmA anaMta zaktivALo na hoya. anaMta zaktivALo tamAro mULa AtmA che ane A lobhAya che e vyavahAra AtmA che. praznakartA dehamAM AtmA chUTo che ke baMdhAyelo che ? Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) vyavahAra AtmA 51 dAdAzrI : chUTo ja che, baMdhAyelo nathI. vyavahAra AtmA baMdhAyelo che ane kharekharo AtmA baMdhAyelo nathI. vyavahAramAM tame upayogamAM lo cho e baMdhAyelo che. ane jene AtmA tame kaho cho ne, jagatanA loko kahe che e vyavahArika AtmA che. vyavahAra AtmA che e sAco AtmA hoya. vyavahAra AtmA ne nizcaya AtmA ema be che. emAM nizcaya AtmA riyala che, ekjhakTalI che, cokhkho ja che ane vyavahAra AtmA karmo sahita che. dekhAyo darpaNamAM vyavahAra AtmA praznakartA : eTale nizcaya AtmA ane vyavahAra AtmA be judA paDe che ? dAdAzrI : mULa AtmA, nizcaya AtmA che, temAM kazo pheraphAra che nahIM. nizcaya AtmA jevo che tevo ja che ane tenA aMge vyavahAra AtmA Ubho thayelo che. jevI rIte ApaNe arIsA sAmA jaIe tyAre be caMdubhAI dekhAya ke nA dekhAya ? praznakartA : hA, be dekhAya. dAdAzrI : jema arIsA pAse jaIe to bahAra tuMya dekhAu ne mahIM caMdubhAIye dekhAya. dekhAya ke nA dekhAya ? praznakartA H dekhAya, judA che. dAdAzrI : zuM judAI che ? praznakartA : jonAro ahIM bahAra che, arIsAmAM nathI. dAdAzrI : evuM tuM boluM to peloya evuM bole. konuM sAcuM mAnavuM? praznakartA: tyAMya jue ja chene darpaNamAM, e paNa huM jouM chuM. dAdAzrI : e barobara che. A je bahAra che te kayo AtmA? e Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para AptavANI-14 (bhAga-3) nizcaya AtmA. nizcaya AtmAne AvaraNa nathI caDeluM ane vyavahAra AtmA A je dekhAya che arIsAmAM te. ane te pATha bhajavI rahyo che ane temAM tane huMpaNuM che, huM karuM chuM te ane tethI A UbhuM thayuM che. eTale AvI rIte judA che. jema tane pelo dekhAya chene? cho ekanA eka ja. vyavahAra AtmA eTale A vyavahAramAM vRttio parovelI evo AtmA. eTale ahaMkAra Ubho thayo. "karuM chuM ane A mAruM che' e bhAna UbhuM thayuM. te "huM caMdubhAI chuM ne A mAruM zarIra" ne "A ja AtmA ane A ja mAruM zarIra ne dehane ja AtmA mAne che. A dehamAM Atmabuddhi che ke "A huM chuM. dehamAM Atmabuddhi enuM nAma brAMti. eTale A bhrAMtino AtmA che, mAnelo AtmA che, ahaMkAra che khAlI. ahaMkAra jAya eTale mULa AtmA pAcho thaI jAya. A bhrAMtino AtmA te lepAyamAnavALo che. A AtmA lepAya evo che, paNa mULa je asala AtmA, tene lepa caDe evo nathI. eTale be AtmA hotA nathI, eka ja AtmAnA be bhAga paDI gayA che. kAraNa ke pelA AtmAmAM potAnuM potAne riyalAIjha (bhAna) thayuM nathI, eTale pote ahaMkAra Ubho thaI gayo ne ahaMkArane A "huM chuM, ne mAruM che' thayuM ne tenAthI A AtmA navo Ubho thaI gayo, vyavahAra AtmA. praznakartA: A pelo arIsAmAM dekhAya che e nizcaya AtmA ane A bahAra che e vyavahAra AtmA ke bahAra che e nizcaya AtmA ane aMdara arIsAmAM dekhAya che te vyavahAra AtmA ? dAdAzrI : pelo arIsAmAM dekhAya e vyavahAra AtmA ane A bahAra e nizcaya AtmA. kharo A ane pelo vyavahAra. bahAravALo jo nIce besI jAya to e pelI bAju arIsAmAM dekhAya ? to have nathI dekhAto. have jo nizcaya AtmA che e sahaja che, to vyavahAra AtmAne sahaja karo eTale ApaNe be eka thaI gayA. pachI kAyamanA paramAtmA thayA. praznakartA: vyavahAra AtmA je che tenI utpatti kevI rIte thaI ? dAdAzrI : enI utpatti ja nA hoya ne, che ja e to pahelethI. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) vyavahAra AtmA pa3 anAdi kALathI che ja. paNa eno aMta Avaze. ene jJAnI puruSa maLe tyAre aMta Ave. nizcaya AtmAnA AdhAre, banAvo kliara vyavahAra AtmAne praznakartA : zuddhAtmA ne vyavahAra AtmA, A bannenA anubhavamAM Dipharansa (taphAvata) zuM ? dAdAzrI : vyavahAra AtmA e brAMtimaya hoya che ane nizcaya AtmA kliara (zuddha) hoya che. eTale bIjo koI lAMbo phera hoto nathI, paNa Akho bhrAMtimaya ja che vyavahAra AtmA. eTale ene kliara karavAno che. zenA AdhAre ? nizcaya AtmA kliara che, tenA AdhAre vyavahAra AtmAne kliara karavAno che. kharI rIte to (nizcayathI) huM to zuddha ja chuM. paNa A haju (vyavahArathI) azuddhatA mArAmAM che te kADhavAnI che to kliara thAya, nahIM to kliara kema thAya ? eTale zuddha che evuM jANe to kliara thAya. ene' tathI saMbaMdha, mULa AtmA saMga praznakartA: vyavahAra AtmA e mana che ? dAdAzrI : mana ekaluM nahIM, vyavahAra AtmA eTale mana-buddhicitta ne ahaMkAra. je aMtaHkaraNarUpI vyavahAra AtmA che, e vyavahAra AtmA kevo che ke emAM pAvara cetana che. praznakartA: AtmAne, vyavahAra AtmAne ane aMtaHkaraNa vacce zuM saMbaMdha che ? dAdAzrI : phakta AtmAno prakAza ekalo maLyA kare che, prakAza mULa AtmAno che. e prakAza aMtaHkaraNane maLe. e prakAzanA AdhAre aMtaHkaraNa cAlu rahe. bAkI AtmA kazuM AmAM karato nathI. A zarIramAM AtmA bilakula vaparAto nathI. phakta eno prakAza ja zarIramAM paDyA kare che ane e prakAzathI A badhuM cAlyA kare che. mana-buddhi-citta-ahaMkAra e badhAM A prakAzanA AdhAre badhuM kAma karI rahyA che ane A badhuM DiscArja che. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA: A badhuM mana-buddhi-citta-ahaMkAra ja kare che, to pachI AtmAe zuM karavAnuM ? dAdAzrI : AtmAe jJAtA-draSTA ne paramAnaMdamAM rahevAnuM che. paNa potAnA guNadharmamAM Avavo joIe. e to "jJAnI puruSa' "riyala" ane rileTiva'nI lAIna oNpha DimArkazana (bhedarekhA) nAkhI Ape, tyAra pachI AtmA potAnA svAbhAvika dharmamAM Ave. potAnA svAbhAvika dharmamAM AvyA pachI kazuM rahetuM nathI. pachI eka-be avatAramAM ja mokSamAM jAya. praznakartA: ema kahyuM che ke mana, vANI ne dehathI AtmA judo che, to mananA saMbaMdhe zubha-azubha vikalpa je thAya che, jevA ke bhagavAnanI bhakti, pUjA, dAna, dayAnA bhAva, koIne kaMI karavAno bhAva, e bhAva je utpanna thAya che e AtmAnA che ke e AtmAthI viruddha bhAva che ? dAdAzrI : ene ne AtmAne levAdevA ja nathI. praznakartA: Ama to e bhAvo AtmAmAM thatA jaNAya che, jaDamAM thatA nathI dekhAtA. dAdAzrI : nA, evuM che ne, AtmA be prakAranA; eka vyavahAra AtmA che ane eka daraasala AtmA, te daraasala AtmA te sAco AtmA che. A vyavahAra AtmA e mizra cetana che. A mizra cetanamAM ema lAge ke A AtmAnA bhAva che, paNa te mULa AtmAnA nhoya A. A vinAzI AtmAnA che, A avinAzI AtmAnA na hoya bhAva. saMyogonA dabANe banyo gunegAra praznakartA : to jyAre vyavahAra AtmA zubha-azubha bhAva kare, tyAre caitanya AtmAne vaLagaNa kevI rIte lAge ? dAdAzrI : A zubhaazubha bhAva thAya che temAM vyavahAra AtmA ekalo nathI, nizcaya AtmA bhego hoya che, "enI mAnyatA ja e che ke A huM eka ja chuM. nizcaya AtmA bagaDyo nathI, roMga mAnyatA saMjoganA dabANathI UbhI thaI gaI. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) vyavahAra AtmA praznakartA H eTale nizcaya AtmAno AmAM doSa thayo gaNAya ? dAdAzrI : nA, potAno doSa kyAre kahevAya ke pote saMpUrNa doSita hoya to ja doSa kahevAya. naimittika doSane doSa kahevAya nahIM. mArA dhakkAthI ja tamane dhakko vAgyo ne tethI pelAne vAgyo, tethI pelA bhAi tamane gunegAra gaNe che. tevI rIte AtmA pote A bhAvano kartA nathI, paNa A naimittika dhakkAone laine, 'sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa'ne laine thAya che. praznakartA : eTale nizcaya AtmA bhAvanoya kartA nahIM ? dAdAzrI : e bhAvanoya kartA nathI. bhAvano kartA svarUpanI ajJAnatA. 55 praznakartA : bhAvo kyAre thAya ? dAdAzrI : svarUpanI ajJAnatA hoya tyAre bhAva ne abhAva thAya. praznakartA : jJAna hoya to bhAva hoya ? dAdAzrI : jJAna hoya to bhAva ja nA hoya. jJAna hoya tyAM svabhAva bhAva hoya ane jyAM jJAna nathI tyAM bhAva hoya. mithyAtva che tyAM bhAva ke abhAva che; samita hoya tyAM te nathI. praznakartA H bhAvano udbhava thavo e preraNA kahevAya ? dAdAzrI : nA, e AtmAno guNa nathI. e tamArI ajJAnatAthI thayuM che. praznakartA : ajJAnatA kyAre thAya ? jJAnanI hAjarImAM ja ne ? dAdAzrI : hA, jJAna che to ajJAna hoya. jema pelo mANasa dArU pIdhelo hoya, te nagInadAsa zeTha hoya to bole ke 'huM sayAjIrAva gAyakavADa chuM.' tyArathI ApaNe nA samajIe ke Ane dArUno amala che ? tema A ajJAnano amala che. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA: ajJAna jJAnamaya thAya to ? dAdAzrI : tyAre ene ajJAna na kahevAya. pachI to jJAnamaya pariNAma ja varyA kare ane jyAM sudhI ajJAna che tyAM sudhI ajJAnamaya pariNAma ja varyA kare. pachI tapa kare, japa kare, zAstro vAMce ke game te kriyA kare, paNa enAthI karma ja baMdhAya. paNa te bhautika sukha ApanArA hoya. upayoga badho vyavahAra AtmAto praznakartA H have vibhAva avasthAmAM pote upayoga mUke che eTale AtmAne karma baMdhAya che. eTale A AtmAno ja upayoga vibhAva dazAmAM jAya che. jo e svabhAvamAM rahe to ene karma baMdhAtuM nathI, e barobara dAdAzrI : nA, khoTI vAta che. AtmA niraMtara svabhAvamAM ja rahe che, e ja mULa AtmA. ane je svabhAva ne vibhAva thayA kare che e vyavahAra AtmA che. mULa AtmA to niraMtara mukta ja che, aMdara beThelo che pAcho. vyavahAra AtmA eTale atyAre je mAnelo "AtmA" che e vibhAvika che ane vyavahAra AtmAmAM ATaluM paNa cetana nathI. praznakartA: upayoga mULa AtmAno ja hoya che ne ? dAdAzrI: nA, AtmAno upayoga nA hoya. AtmAne upayoga hoya to to e thaI gayo bhaMDArI, sarvisamena thaI gayo. A to ApaNA loko badhAM evuM zikhavADe, paNa AtmA tevo nathI. A bahAra je pracalita vAkyo che temAM eka paNa jagyAe AtmA nathI. A tamAre mAnI levuM. e sau-saunA sTenDarDa pramANe sau koI bole che, paNa sTenDarDAIjhaDa che. AtmAne upayogaya nathI ne kazuMya nathI. praznakartA to upayoga kono che ? dAdAzrI : upayoga badho ahaMkArIno vyavahAra AtmAno), AtmA prApta kare te pahelA A bAju (bhautika bhaNI) upayoga jAya che te para Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) vyavahAra AtmA upayoga kahevAya ane AtmAnI dRSTi thayA pachI AtmA bAju upayoga jAya che tene sva-upayoga(prajJAno) kahevAya che, basa. upayoga eTale jAgRti, te kaI bAju vAparI te jovAnuM. vyavahAra AtmA eTale tamAro A atyAre cAlu AtmA che e. ane e ja svabhAvika-vibhAvika thAya che. vyavahAra AtmAmAM eka senTa paNa cetana nathI. mULa AtmA to eka ja che, paNa A vyavahAra AtmA ene Ubho thaI gayo che. jyAM sudhI A saMsAra pravAhamAM che, tyAM sudhI vyavahAra che ene. vyavahAra mikenikala AtmAno. vyavahAra AtmAne mikenikala AtmA kahevAya. 57 ajJAtathI ekarUpa bhAse, jJAtathI paDe chUTA 'mULa AtmA' acaLa kahevAya ane vyavahAra AtmA sacara kahevAya. sacara AtmA eTale mikenikala AtmA. praznakartA H e banne vacce koI kaDI kharI? : dAdAzrI : nA, kaDI vagara beu emane ema chUTA ja. beu koI dahADo joInTa thayA ja nathI. e tamArAmAMya joInTa nathI. paNa A to phakta huM boluM, A chUTA paDavAnuM kAraNa zuM che ke ajJAnathI baMdhAI cAlyA hatA, te ja jJAnathI chUTA paDe che. Ama to chUTA ja che. (mULa) AtmA taddana judo ja che A zarIramAM. evo AtmA meM joyo che. kevaLajJAna svarUpe AtmA meM joyo che. bAkI vedamAM ke koI jagyAe AtmA hoya nahIM, emAM zabdo che. jainonA AgamomAMya AtmA nA hoya ne vedavedAMtamAMya nA hoya. chene ! praznakartA : mikenikala AtmA ane daraasala AtmAmAM samajaNa paDatI nathI. AtmA eka ja hoya. A bIjA AtmAnI samajaNa pADo, ene AtmA ja kema kahevAya ? dAdAzrI : zuM kahevuM tyAre ? loka to ene ja AtmA mAnI beThA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA: loka bhale mAnatA hoya, lokabhASAnuM bolavuM paDe paNa kharI rIte nathIne ? dAdAzrI : kharI rIte nathI, paNa te AkhuM jagata ene ekalAne mAne. pachI ApaNe ekalA nA bolIe to zuM thAya ? eTale vyavahAra AtmA kahyo, vyavahAramAM cAlato. praznakartA H vyavahAra AtmA kahe che e bhrAMti nathI ? dAdAzrI : bhrAMti ja chene ! bhrAMtimAM ja che. praznakartA H eTale kharI rIte vyavahAra AtmA che ja nahIM ? dAdAzrI : vyavahAra AtmA jevI vastu ja na hoyane ! A to vyavahAra AtmA, mAnyatA UbhI thaI che. huM caMdulAla chuM' e ajJAna mAnyatA che ne tyAM sudhI ene mUDhAtmA kahevAya. ane e "roMga bilIpha' phrekacara thaI jAya ne "rAiTa bilIpha" bese tyAre "zuddhAtmA' kahevAya. e vastutvanuM bhAna thayA pachI pUrNatva enI meLe thayA kare. vyavahAra daSTie mUDhAtmA, nizcaya daSTie zuddhAtmA praznakartA: have AtmAno prakAra nathI ane AtmA to nirAkAra che to AvI rIte na hovuM joIene, mUDhAtmA ane zuddhAtmA ? dAdAzrI : zuddhAtmA ne mUDhAtmA e badhuM kahevAnuM zuM che ? AtmA teno te ja, jema koI mANasa hoya ghare ene zeTha kahetA hoya loko, Avo zeTha, Avo zeTha. paNa korTamAM jAya tyAre tene vakIla, vakIla kahyA kare. kahe ke nA kahe ? zAthI enA be nAmo ? praznakartA : tyAM vakIla tarIke kAma kare che mATe. dAdAzrI : A vyavahAranuM) kAma kare che tyAre mUDhAtmA ane potAnuM peluM (AtmAnuM) kAma kare tyAre zuddhAtmA. kharekhara A kAma karato nathI, AnI pAchaLa vijJAna che badhuM. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) vyavahAra AtmA pa9 praznakartA: paNa e vyavahAra AtmA thakI ja nizcaya AtmA jANI zakAya ne ? dAdAzrI : (e eno ja) phoTo che ne eTale ko'ka dahADo jaDaze. A phorenavALAne to vyavahAra AtmA saMpUrNa ja. ApaNA ahIMnA A badhAya vyavahAra AtmA ja gaNAya che. paNa manamAM kaMIka che ke samakita jevuM che athavA mULa vastu che ane bIjo AtmA judo che, evuM lakSa rahe eTale e taiyArI karI rahyA che. bAkI che to aMdara vyavahAra AtmA ja. hamaNe jo dharmadhyAna karene to vyavahAra AtmA kahevAya. evI rIte tame vyavahArika kAryamAM jo masta cho, to tame vyavahAra AtmA cho ane nizcayamAM masta cho to nizcaya AtmA cho, mULa tame ne tame ja. A atyAre je sUjha paDe chene, te vyavahArika AtmAno guNa che ane jyAre jJAnI puruSa sUjha pADe, tyAre nizcaya AtmAno guNa che. tyAre e samakita kahevAya ane A mithyAtva kahevAya. ajJAte cArja thAya tevo vyavahAra AtmA praznakartA : A je deha chUTe che, tyAre tenI joDe A vyavahAra AtmA khalAsa thaI jAya che ? dAdAzrI : A vyavahAra AtmA khalAsa thaI jAya che, paNa bIjo vyavahAra AtmA cArja karatA jAya che. eka vyavahAra AtmA DiscArja thaI gayo, bIjo vyavahAra AtmA cArja karIne jAya che joDe. A vyavahAra AtmA e pratiSThita AtmA che. potAnI pratiSThA karelI che mATe. jo haju pratiSThA karazo to pharI UbhuM thaze. "huM caMdubhAI chuM' evuM karazo to pratiSThAthI pharI pAcho pratiSThita AtmA Ubho thaze. A vyavahArane satya mAnazo to pharI vyavahAra AtmA Ubho thaze. asatya to che ja nahIM vyavahAra, asatya nathI ema satyeya nathI, rileTiva satya che. A satya che paNa vinAzI satya che. "huM caMdubhAI chuM e tamAruM darzana che, "huM caMdubhAI chuM e tamAruM jJAna che, "huM caMdubhAI chuM e tamAruM cAritra che. jJAna-darzana-cAritra "huM caMdubhAI chuM' emAM varte che, eTale Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 AptavANI-14 (bhAga-3) vyavahAra AtmAmAM jJAna-darzana ne cAritra varte che. nizcaya AtmAnuM jJAna-darzana ne cAritra tamane UbhuM thayuM nathI. kAraNa ke darzana zene kahevAmAM Ave, jANatA ja nathI ne ! A huM jouM chuM te karekTa (sAcuM) che, te A mithyA darzana che. nizcaya AtmA to tevo ja che. jo eno sparza thaI jAyane, to kalyANa thaI gayuM. atyAre to tamane vyavahAra AtmAno ja sparza che. ahaMkAra Ubho thayelo che. vyavahAra AtmAne ja mAnyo nizcaya AtmA praznakartA : A vyavahAra AtmA che e ja ahaMkAra che ? dAdAzrI : hA, e ja ahaMkAra che. have A lokoe e ja ahaMkArane "vyavahAra AtmA' kahyo che. praznakartA : vyavahAra AtmA ene ja kahyo ? dAdAzrI : ene ja kahyo ane tethI "mAro AtmA pApI che ne mAro AtmA...." praznakartA : ane eno mokSa karavo ? dAdAzrI : hA. enA karatA e AtmA nA kahyo hota ne e ahaMkAra kahyo hota to vAMdho nahIM, to gUMcavADo Ubho nA thAta. mAro AtmA zuddha ja che, evuM bhAna raheta. A to evuM bhAna ja nathI ne ane Ane sthira karavA mAMge che. AtmA to sthira ja che. ApaNe A badho phoDa pADyo. te vyavahAra AtmAnI niMdA karavAnI kahI che, te A loka nizcaya AtmAnI niMdA karI bese che. bhAna ja nathI, zAmAM che te ? zenI niMdA karavAnI kahI che ? praznakartA: vyavahAra AtmAnI. dAdAzrI : temAM nizcaya AtmAnI thaI jAya che. kaheze, "mAro AtmA pApI che. tyAre meM kahyuM, "haMDa, vakIla pAse Ane laI lo. mAro Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) vyavahAra AtmA 61 AtmA pApI che," bole che. vakIlane pUchIe ke "A bole che, mAro AtmA pApI che, eno artha zo ? tyAre vakIla vakIlAta kare, 'tamAro AtmA pApI che, to tame kevA cho ?" pUche ke nA pUche ? AvuM loka bhoLA che bicArA. bebhAnapaNe "mAro AtmA pApI che bole che. alyA mUA, tyAre tuM bolane ke "huM pApI chuM, AtmA mAro cokhkho che." A to vyavahAra AtmAne 'pApI" gaNatA gaNatA "zuddhAtmA' bAjue jato rahyo, te AkhA AtmAne ja "pApI" kahI niMdA karavA mAMDI che, mULa AtmAnI. vyavahAra AtmAne vosarAvI devAno che, tenA badale mULa AtmAne ja vosarAvI dIdho che. eTale mULamAM ja bhUla thAya che, tethI ja pariNAma nathI pAmatuM. have A vyavahAra AtmAne, pAvara AtmAne mULa AtmA mAnavAmAM Ave eTale zuM svAda Ave ? eTale ame A pAvara AtmA ne e badhA zabdo mUkyA che, ne nahIM to sAcI samajaNa paDe evuM nathI. praznakartA : zAstramAM 'vyavahAra AtmA' kIdho che ene. dAdAzrI : vyavahAramAM ApaNe samajI ja nahotA zakatAne ? e zabdomAM pUrepUrI samaja paDI zake ja nahIM. mULa to A vyavahAra AtmAne ja AtmA mAnI lIdhelo che. AtmA bIjo nathI, A ja AtmA che. Ane zuddha karavAno che. praznakartA : mAruM ema mAnavuM che ke AtmA to e ja che. vyavahAramAM jAya tyAre vyavahAra AtmA kahevAya ane Ama jAya tene bIjo mULa AtmA kahevAya, ema janarala samajaNa evI che. dAdAzrI: e AtmA be rIte kAma karI zake che. paNa Ama to A bAju nizcaya AtmA che e bhUlI ja gayA che. vyavahArane ja mULa vastu mAnI beThA che. eTale vyavahAreya khoTo Tharyo. paDachAyo paDe, hAthamAM na Ave mULa vyavahArika AtmAne A lokoe nizcaya AtmA mAnyo. bole Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 AptavANI-14 (bhAga-3) kharA pAchA, vyavahArika AtmA che paNa emanA jJAnamAM nizcaya AtmA e jANe ke AtmA te A ja AtmA, AtmA nahIM hoya to AvuM bolAya zI rIte? calAya zI rIte ? A hAlavuM-cAlavuM, vAtacIta karavI, svAdhyAya karavo, vAMcuM chuM, yAda rahe che A badhuM, e AtmA A ja che, bIjo to AtmA hoya ja nahIM evuM e jANe che. ane A to AtmAno paDachAyo che. A paDachAyo pakaDe karoDo avatAra sudhI AtmA nA jaDe, A jagatane. akrama vijJAnathI meM khulluM pADyuM ke paDachAyo zuM karavA pakaDo cho ? lAIna khoTI nathI tamArI, e kramika mArga, paNa paDachAyAne AtmA mAno cho ! AtmAne AtmA mAno ne paDachAyAne paDachAyo mAno, evuM huM kahevA mAMguM chuM. praznakartA: mAnyatAmAM ja moTI bhUla. dAdAzrI : mAnyatAmAM bhUla thAya eTale badhuMya bhUla, rahyuM ja zuM pachI ? praznakartA : nizcaya nayathI eka ja AtmA che. dAdAzrI : nA, paNa eka AtmA evuM kahevAya nahIMne ! jyAM sudhI vyavahAramAM varte che, tyAM sudhI AtmA nahIM ? A loko AtmA nA kahevAya badhA ? ajJAne mAyA AtmA-paramAtmA judA praznakartA: vyavahAra jagatamAM AtmA ane paramAtmAne judA kema gaNAve che ? dAdAzrI : e loko AtmA ne paramAtmA judA kahe che, enuM kAraNa e ke vyavahAra AtmAne AtmA kahe che. A je dekhAya che e AtmAne, A je kAma karI rahyA che ne, dAna Ape che, gALo bole che, upadeza Ape che, Ane ja AtmA mAne che. A to pratiSThita AtmA, vyavahAra AtmA, lokoe mAnelo te AtmA che, kharo AtmA nathI. kharo AtmA to jema che tema ja che, AghopAcho thato nathI. kharo AtmA Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) vyavahAra AtmA e acaLa che ane vyavahAra AtmA sacara che. mULa AtmA to acaMcaLa che, jyAre mAnelo AtmA caMcaLa che, caMcaLa svarUpa che. mAnelA AtmAne pIDA thAya che, mULa AtmAne kazuM ja aDatuM nathI. eTale AtmA ane paramAtmA judA nathI. 63 kartA-bhokatA te vyavahAra AtmA praznakartA : A karma kone lAge che ? vyavahAra AtmA che ene lAge che ? dAdAzrI : e kare tene. vyavahArika AtmA e 'huM' ane 'mAruM' kahe che. karanAra e kahe che, 'meM karyuM.' ne bhogaveya e. kartAya e ane bhoktAya e. tyAre kahe, baMdhAyelo koNa che ? tyAre e jANe ke huM baMdhAyelo chuM, to muktiya e pAme. 'huM baMdhAyelo chuM' e bhAna che, e ja mukti pAme che. pachI AtmA to mukta ja che, anAdi mukta che. praznakartA : to karmo je baMdhAya che to dekhAya evuM che ke e pudgala ja bhogave che ? AtmA to bhogavato ja nathIne ? dAdAzrI : pudgala eTale ahaMkAra bhogave che. ahaMkAra karmo kare che ne bhogave cheya ahaMkAra. e badhuM ja pudgala ja che. emAM AtmAne kazI levAdevA nathI. AtmA cokhkho ja che. mULa AtmAne to kazuM thatuM nathI. A vyavahAra AtmA, mAnelo AtmA e ja du:khI thAya che. jyAM sudhI vyavahAra AtmA che, tyAM sudhI karmano kartA che ane nizcaya AtmA che, tyAM karmano kartA nathI. paNa rileTiva bhASA, bhrAMtinI bhASAmAM pote ja kartA-bhoktA che, erileTivamAM rahIne 'huM akartA chuM' ema nA bolAya. kAraNa ke rileTivamAM pote kartA-bhoktA ja mAne che. vyavahArathI kartA-bhoktA kahevAya, ethI zuM thAya ke kAMIka puruSArtha mAMDI zake. jema sAbuthI mela dhovAya ema. jo kartA rahe to guMThANA UMce caDhAya che. chatAM AtmA kyAreya kartA banyo ja nathI ane karavAne zaktimAna paNa nathI. pote Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 AptavANI-14 (bhAga-3) jJAnakriyA ane darzanakriyAno ja kartA che. A to bilIpha roMga che, ethI huM caMdulAla chuM' ema mAne che ane ethI ja ahaMkAra kare che ke "meM karyuM, meM bhogavyuM. agnine UdhaI aDe to AtmAne karma aDe. kartAbhAvathI mukAma, vyavahAra AtmAmAM praznakartA H Ama vyavahAramAM jovA jaIe to ajJAnIno mULa AtmA paNa kharekhara kartA nathI. dAdAzrI : mULa AtmA kazuM karI zake nahIM, ne "mULa AtmA' e vastu ja judI che. A to mAnyatA "enI" thaI gaI ke huM karuM chuM. e vyavahAra AtmA Ubho thaI gayo. praznakartA eTale vyavahAra AtmAne kartA kahyo che ? dAdAzrI : hA. vyavahAra AtmA eTale eka AtmA je vyavahAramAM tamAre kAma kare che, vyavahAra calAvI le che, e AtmA che. e "AtmA'mAM 'tame atyAre cho. tamAro kartAbhAva che tyAM sudhI tame A AtmAmAM cho. ane kartAbhAva chUTI jAya tyAre 'tame" "mULa AtmA'mAM Avo. kAraNa ke mULa AtmA akriya che. mULa je daraasala AtmA che e akriya che. eTale ApaNuM akriyapaNuM thAya to mULa AtmAmAM tanmayAkAra thAya. ane jyAM sudhI kartAbhAva che tyAM sudhI bhrAMti che ApaNane, tyAM sudhI A (vyavahAra) AtmAmAM rahevAnuM. te dehAdhyAsano doSa bese ApaNane ane karmo baMdhAya. huM karuM chuM', ethI karma baMdhAya badhA. te A mana-buddhi-citta ne ahaMkAra badhuM karma baMdhAvAthI utpanna thayuM che. e karma chUTI jAya eTale e badhuM UDI jAya. - jyAre tamane jJAna thAya tyAre tuM pote akartA cho, nahIM to ajJAna che tyAM sudhI to tuM kartA ja chuM. "huM caMdu chuM evI jyAM sudhI mAnyatA che tyAM sudhI tame jagatamAM kartA ja cho ane tethI karma baMdhAze ja tamane. jyAre "huM zuddhAtmA chuM ane caMdubhAI judA che" e tamane raheze, tyAre tamane karma baMdhAtA aTakI jaze. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) vyavahAra AtmA 65 DiscArjamAM tA jarUra, vyavahAra AtmAtI praznakartA : jyAre karmano udaya AvavAno hoya, DiscArjano vipAka thavAno hoya tyAre paNa e vyavahAra AtmA joIe ke na joIe ? dAdAzrI : tyAre enI jarUra ja nahIMne ! enI, vyavahAra AtmAnI jarUra ja nahIM. jema cArja thayelI baeNTarI hoyane, to ene pachI pelAmAM (DhIMgalImAM) mUkI de eTale DiscArja thayA ja kare. praznakartA : hA, e to khAlI mUkI daIe toya DiscArja thayA kare. dAdAzrI : (A deha, pudgala) maDaduM che chatAMya DiscArja thayA kare che. maDaduM kema che ? tyAre kahe, e cArja karanArI vastu (vyavahAra AtmAmizra cetana)thI e juduM che. praznakartA : dAdA, A pudgala che e (vyavahAra) AtmAnI hAjarI vagara che e jarA samajAvo, e kevI rIte ? dAdAzrI : hAjarI vagara utpatti, sthiti ne laya thayA kare che. kAraNa ke A pudgala AkhuM jaDa ja che. evI rIte je DiscArja cetana chene, te AkhuM jaDa ja che. emAM (vyavahAra) AtmAnI kaMI jarUra ja nathI. mULa AtmAnA prakAzathI cAlyA kare che basa. kAraNa ke A maDaduM ane A pudgalamAM koI phera nathI. phakta cArja pudgalamAM phera che, DiscArjamAM koI phera nathI. praznakartA : dAdA, paNa cArja pudgala ane DiscArja pudgala, eno taphAvata jarA samajAvone ! cArja kayuM ne DiscArja kayuM ? dAdAzrI : cArjamAM to (vyavahAra AtmA) pote hoya che. pote ahaMkAra hoya che, kartA hoya che. e tyAM ja (vyavahA2) AtmAnI hAjarI hoya, bAkI DiscArjamAM to maDadAla ja kahone, ene maDaduM ja kaho. ene mUrti kaho toya cAle. (vyavahAra) AtmAne DhAMkI do toya A cAlyA kare. bAkI A to pudgalanuM, rAte UMghamAMya (vyavahAra) AtmAnI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 AptavANI-14 (bhAga-3) gerahAjarI hoya che te vakhateya cAlyA kare. e to badhuM ghasAyA ja kare che niraMtara. praznakartA: UMghamAM vyavahAra) AtmAnI gerahAjarI thaI nathI ne ? dAdAzrI : thaI jAyane UMghamAMya. praznakartA : te kyAM jAya ? dAdAzrI : AvaraNamAM, bIjuM zuM ? Ane helpa nathI karatuM hoya cAlyA kare. praznakartA : zarIramAM kyAMka to kharo ? dAdAzrI hoya toya zuM ane nA hoya toya zuM? nA hoya toya e enI meLe thayA kare evuM che. te A marelI vastu che. marelI vastune kaMI (vyavahAra) AtmAnI jarUra nathI. praznakartA H hRdaya cAlatuM hoya e mareluM kema kahevAya ? dAdAzrI : hRdaya cAlatuM hoya eya paNa DiscArja che. e cAlatuM hoya to mikenikala che. mikenikalane (vyavahAra) AtmAnI jarUra nathI. praznakartA : hA, mikenikala che. paNa (vyavahAra) AtmAnI hAjarI che to mikenikala che, nahIM to kyAMthI cAle ? dAdAzrI : nA, e evuM nathI. A je e AgaLanuM cArja kare che te vyavahAra) AtmAnI hAjarI sivAya thAya evuM nathI. bAkI AmAM to kAMI jarUra ja nathI, A to maDaduM ja che, DiscArja. AmAM evuM che, A je pugala chene, enI mahIM (vyavahAra) AtmAnI zakti, rileTiva zakti utpanna thayelI che. te enI meLe cAle evuM che. A rileTiva zakti che eTale (vyavahAra) AtmAnI AmAM jarUra rahetI nathI. (vyavahAra) AtmAno prakAza hau rileTivamAM che. rileTiva prakAza Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) vyavahAra AtmA eTale A badhuM maDaduM ja che. emAM pelA mULa prakAzanI jarUra nathI paDatI. mULa prakAza phakta ahaMkArane jarUra che. saMsAramAM ta koI kriyA cetananI praznakartA : jema bharata cakravartI laDAI laDyA hatA, toya teo e bhave ja mokSe gayA ! e evI rIte ? 67 dAdAzrI : e che te cetanamAM rahetA hatA, vyavahAra AtmAmAM e rahetA na hatA. e kyAM rahe che e jovAnuM. praznakartA H laDAImAM kApe toya cetanamAM rahetA hatA ? dAdAzrI : hA, toya e pote cetanamAM rahetA hatA. A badhA cetanamAM rahIne ja badhuM kare che ne A badhA pUtaLA mAruMmAra kare che. pote temAM rahetA nathI. praznakartA : to pachI jJAtA-draSTA kyAM rahyuM? dAdAzrI : kema ? A laDAImAM AtmA hoto ja nathI, cetana hotuM ja nathI. A saMsAramAMya cetana bilakula che nahi. paNa A bhagavAne zA mATe kahyuM ke hiMsA nA karazo ? kAraNa ke AkhuM jagata pote AnuM mAlika thaI beThuM che. lokoe (ajJAna dazAmAM) Ane mAneluM ke 'huM A chuM.' te mAnyatAnuM cetana che, sAcuM cetana nathI. evI mAnyatA che emanI ke 'huM chuM,' eTale pApa lAge. kharI rIte AtmA laDatoya nathI ne mAratoya nathI ne kapAtoya nathI. eTale laDAIo laDe toya emanI dRSTi tyAM AgaLa bhagavAnamAM ja hoya. upacAra-anupacAra ta rahyuM akrame praznakartA : zrImad rAjacaMdranuM vAkya che ke 'anuparita vyavahArathI AtmA dravyakarmano kartA che, upacArathI ghara-nagara Adino kartA che.' e samajAvo. dAdAzrI : ApaNe upacarita-anupacarita kazuM rahyuM ja nahIMne ! e Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 AptavANI-14 (bhAga-3) to kramika mArgamAM zIkhavADe che zabdo. kayA AdhAre "tuM caMdubhAI chuM ane kayA AdhAre te ghara bAMdhyuM ane A karyuM ne te karyuM, e badhuM kyA AdhAre ? e upacAra vyavahArathI. upacAra nathI karatA ? A khAvA-pIvAnuM e badhuM upacArathI nathI karato ? badhA dhaMdhA karo cho e upacArathI, bUTa polizeya upacArathI. upacArathI eTale zuM kahevA mAge che ke bhamaraDA dRSTithI ghara-nagara Adino kartA che. upacAra che eTale TaoNpsa (bhamaraDA) che, TI-o-pI-esa. ane anupacarita vyavahArathI e TaoNsa nathI. "jauM chuM ne AvuM chuM" e upacAra che. kAraNa ke carita thaI gayuM che te upacarita thAya che. carita tenA upacarita thAya che ane phaMkzana (kArya karavuM hoya to aupacArika karavuM paDe. upacaritanuM pachI aupacArika. carita to thaI gayeluM che ane have upacarita. e kahe chene, upacAra mAtra cheA badhuM. ajJAnatAmAM AtmA (vyavahAra AtmA) anupacarita vyavahArathI dravyakarmano kartA che. anupacarita vyavahAra eTale jemAM upacAra paNa karavo nathI paDato, koI jAtano, enI yojanA thaI nathI, DijhAIna thaI nathI, te anupacarita vyavahArathI AtmA dravyakarmano kartA che. ane svarUpanuM bhAna thaye kAyama svapariNAmI che. emAM e kaMI vikRta thayo nathI. vikRti jo thAya to badalAI ja jAya, khalAsa thaI jAya. ATaluM ja samajAya to kAma thAya. have lokone zI rIte samajaNa paDe A badhI vAta? kema evuM nA kahyuM ke vibhAvathI dravyakarmano kartA che. praznakartA: kartA che ja nahIMne ! dAdAzrI : to pachI AtmA kartA nathI to karyuM koNe tyAre ? ane karyA vagara thAya nahIM. bhale e binagunegAra tarIke gunegAra gaNAyo hoya, paNa gunegAra to kharone ? binagunegAra hoya ne bhale chUTI jaze korTamAM, paNa atyAre vyavahAramAM gunegAra to kahevAya che ne duniyAmAM? Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) vyavahAra AtmA nA kahevAya ? pudgalane koI kahe che ? pugala nizcayathI gunegAra che. vyavahAramAM to e ja kahe chene, tame ja karyuM A, tame DhekhALo mAryo ! te huM zuM kahevA mAguM chuM ? upacArathI e DhekhALo mAre che. upacArathI DhekhALo mAre e bhamaraDA chApa. bolo, have e tamAro guno kADhI nAkhavA mAguM chuM. 'upacArathI' paNa samajAya tone ! have anupacarita vyavahArathI e zuM kahevA mAge che? koI jAtano upacAra karyA sivAya evo vyavahAra e kayo vyavahAra? tyAre kahe, zarIra-garIra AkhuM banyuM kevI rIte ? A nAka-bAka ghaDavAnuM ApaNe mAthe hota to keTalI muzkelI UbhI thAta ! gharanagara badhuM karI ApIe paNa A mAthe jokhamadArI hota to keTalI badhI muzkelI thAta ! mATe jone, vagara jokhamadArIe AmAM koI jAtanA upacAra vagara thaI gayuM che. anupacarita vyavahArathI dravyakarmano kartA che, eTale ATha karmo baMdhAya che ane ATha karmonuM pariNAma Ave che te upacAra che. ATha karmo phaLa Ape che e upacAra. upacArathI ghara-nagara Adino kartA ane bhAvathI bhAvakarmano kartA che, krodha-mAna-mAyA-lobhano. krodha-mAnamAyA-lobha bhAvakarma kahevAya. bhAvakarma mULa AtmA nathI karato, paNa A vyavahAra AtmA kare che. vyavahAramAM tuM mAnuM chuM e AtmA, te kartA che. praznakartA: vyavahArathI e kartA che. dAdAzrI : vyavahAra AtmA ja kartA che, nizcaya AtmA kartA nathI. nizcaya AtmA to kazuM karma ja nathI karato. e nizcaya AtmA to zuM kahe che ke A tAro vyavahAra AtmA jevI rIte ajJAnatAthI Ubho thayo che, have jJAna karIne 'tuM samAI jA, potAnA svarUpamAM. anupacarita bahu samajavA jevo, bahu UMDo zabda che paNa kramika mArgamAM. ahIM AmAM to jarUra nathI ApaNe to. meM tamAruM upacArabupacApa badhuM kADhI nAkhyuM. kazuM gokhavAnuM rAkhyuM nathI. (jJAna maLyA pachI) bIje dahADe AtmAnA anubhava sahita pharatA hoya. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SO AptavANI-14 (bhAga-3) pagala thaI jAya bhAvarUpa praznakartA : zrImad rAjacaMdra kahyuM che ke "hoya ne cetana preraNA, to koNa grahe karma ?" e samajAvo. dAdAzrI : A to evuM chene, e kramika mArga che. have e kramika mArga zene cetana gaNe che ? vyavahAra AtmAne cetana gaNe che. eTale e cetananI preraNA che A, to ApaNe zuM kahIe chIe ke badhuM IgoIjhamanuM che. ane e ene AtmA kahe che ke e cetana preraNA kare che. have e cetana to cetana che ja, paNa ApaNe to hisAba kADhI nAkhyo ke A pAvara cetana che, oNlarAITa cetana (mULa, zuddha cetana) nathI. ane jo oNlarAITa cetana hota to e preraNA thayelI to e preraka kAyamano rahe, jyAM jAva tyAM. praznakartA: eTale A je pugalanuM parivartana bane che, emAM ene koNa grahe ? grahavAnuM zuM AnI aMdara ? dAdAzrI : "hoya na cetana preraNA, to koNa grahe karma?" A "huM karuM chuM e karma grahe che. A "karuM chuM evuM mAne che. alyA, tuM kyAM ahIM AgaLa che ? A to sacara che, "mikenikala' AtmA che, enI mahIM acara che e zuddhAtmA che. praznakartA: eTale AtmA kaMI grahato nathI, paNa A to mAnyatA che. dAdAzrI : A roMga bilIpho ja che badhI, ane evuM svarUpa pudgalanuM thaI jAya. jevuM "ApaNe" bolIe ne evuM svarUpa pudgalanuM thaI jAya. bhAva enuM phaLa dravya svarUpa thaI jAya, pugalano guNa che evo. ane "huM kartA nathI to pachI e pudgalane kazuM nA thAya. hoya toya chUTA thaI jAya. jJAtA-draSTA thayA ke chUTA thaI jAya. kartA che tyAM sudhI navA pudgala grahaNaya kare ane jUnA choDeya kharA. choDanAroya "e" ne grahaNa Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) vyavahAra AtmA 71 karanAroya "e". ane A to grahaNa karanAro baMdha thayo ne choDanAra vyavasthita, 'pote vacce navaro thaI gayo. - have e bhAre vastu lokone zI rIte samajAya ? AmAM meLa paDe nahIM, eTale ema ja jANe ke mULa cetana ja A badhuM kare che. akrame uDADyuM bhAvakarma praznakartA H to kRpALudeve bIjuM kahyuM che ke, "bhAvakarma nijakalpanA, mATe cetanarUpa, jIvavIryanI phUraNA, grahaNa kare jaDadhUpa." e samajAvo. dAdAzrI : hA, e barobara che. bhAvakarma nijakalpanA mATe cetanarUpa. paNa e bhAvakarma hoya tyAM sudhI che. bhAvakarma e vyavahAra AtmAne lAgu thAya che. ApaNe ahIM bhAvakarma ja uDADI dIdheluM che hapUruM, bilakuleya. praznakartA: mULa AtmAne rAkhyo khAlI. dAdAzrI : mULa AtmAne cokhkho ja mUkI dIdho ane kramikamAM bhAvakarma hoya, e potAnI kalpanA kahevAya. mATe cetana rUpa eTale mizra cetana thAya che. nijakalpanA eTale saMkalpa-vikalpa. bhAvakarma nathI tene nirvikalpa. ApaNe AkhuM bhAvakarmanuM astitva ja uDADI dIdhuM. je kramika mArgamAM chellA avatAramAM jAya, kevaLajJAna thAya tyAre jAya, te ApaNe ahIM tarata ja uDADI melyuM. nahIM to 'tame nirvikalpa kahevAo ja nahIMne ! ane "huM caMdubhAI chuM' e ja vikalpa, "huM enjiniyara chuM" e vikalpa, jaina chuM' e vikalpa, huM vANiyo chuM" e vikalpa, 'pacAsa varSano chuM' e vikalpa, badhA keTalAya vikalpo. badhA vikalpo phrekacara thaI gayA. have A bhASA che te jJAnIo ekalA ja samaje, bAkI A ajJAnI mANaso kema karIne samaje ? eTale loko mULa cetanane samaje Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) che ke cetana AvuM ja hoya. bhAva, saMkalpa-vikalpa karyA vagara rahe ja nahIM. 72 bhAvakarma eTale to vyavahAra AtmAno saMkalpa karyo, vikalpa karyo kahevAya. cetananI sphUraNA thaI emAM, eTale pelAmAM pAvara peTho, pudgalamAM. pudgala pAvaravALuM thayuM. have jJAna lIdhA pachI e bharAya nahIM ne jUnI baeNTarI che te DiscArja thayA kare. pote jJAnamAM joyo 'mULa'te thayA sthabhita praznakartA : Ape amane jJAna ApyuM e pahelAM to amAro AtmA, vyavahAra AtmA hatone ? dAdAzrI : hA, bIjuM zuM hatuM tyAre ? A vyavahAra AtmAmAM rahI ane tame mULa AtmAne joyo. ene joyo tyAMthI sthaMbhita thaI gayA ke ohoho ! ATalo AnaMda che ! eTale pachI emAM ja ramaNatA cAlI. pahelA ramaNatA saMsAramAM, bhautikamAM cAlatI hatI. praznakartA : to jJAna paNa ene (vyavahAra AtmAne) ja thAya che ? dAdAzrI : bhAna thAya che, jJAna nathI thatuM. e bhAna jatuM rahyuM che, e bhAna thAya che ene. praznakartA H eTale e bhAna pachI jJAna sudhI pariName che evuM ? dAdAzrI : thaI rahyuM, bhAna thayuM eTale khalAsa thaI gayuM. praznakartA : eTale ene jJAnamAM ja AvI gayuM kahevAya ? dAdAzrI : pachI jeTalA mAIla UMdho cAlyo eTalA mAIla pAcho Ave eTale thaI gayo kamplITa, ekadama. praznakartA : ene kahyuMne bhAna AvyuM kahevAya, jJAna nA kahevAya, to bhAnamAM, darzanamAM ane jJAnamAM pharaka zuM ? dAdAzrI : e bhAna to darzanathI AgaLanI (pachInI) vastu che. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) vyavahAra AtmA pahelA darzana thAya. eTale pratIti pahelI bese, pachI bhAna thAya enuM saMpUrNa. bhAna pachI thAya ene, paNa pratIti pahelI bese ke A kahe che ema ja chuM huM. 'huM kharekhara A caMdulAla nathI' evI enI pratIti bese. pachI ene bhAna thAya. 73 praznakartA : eTale pachI bhAna thAya che ene. e bhAna ne pachI haju AgaLa jJAna rahyuM ? dAdAzrI : e bhAna e ja jJAnanI nizAnI. roja roja bhAna thatuM jAya. jeTalo anubhava thato jAya eTaluM bhAna thatuM jAya. saMpUrNa bhAna pragaTa thayuM eTale vartanamAM Ave. ane vartana e kevaLajJAna che. kAM to bhAnamAM raho ke kAM to jJAnamAM raho. mana-vacana-kAyAnI tamAma saMgI kriyAothI huM tadana asaMga ja chuM, mana-vacana-kAyAnI Tevone huM jANuM chuM ne mArA sva-svabhAvane paNa huM jANuM chuM evuM bhAna rahevuM joie. bilIpha ane bhAnamAM phera che. bilIpha ane lakSa to tamane jJAna ApyuM tyAre ja besI gayA che. have bhAna rahevuM joie. bilIpha AtmA-lakSa AtmAbhAna AtmA-jJAna AtmA ne chelle pUrNa thayuM te cAritra AtmA. A jJAna ApIe chIe ke tarata ja tame bilIpha AtmA-lakSa AtmAmAM AvyA, te pachI bhAna AtmAmAM Avo. bhAna AtmAmAM Avo to tamane kazuM ja aDatuM nathI ke naDatuM paNa nathI. ame niraMtara jJAna AtmAmAM rahIe chIe, cAritra AtmAmAM AvyA nathI. cAritra AtmAmAM Avyo to pUrNatva thai gayuM. je doSo thAya che ke thayA tenuM bhAna tamane thayuM, to doSa tamane aDatA ja nathI. tUTayuM kAraNa, vyavahAra AtmAnuM praznakartA H jJAna ApyA pachI jJAna kriyAzIla che eTale vyavahAra AtmA ocho thato jAya ? dAdAzrI : vyavahAra AtmAnuM kAraNa tUTI jAya. vyavahAra AtmAnuM kAraNa bhAvakarma che. bhAvakarma ApaNe uDADI melIe chIe eTale vyavahAra AtmA UDI gayo. bhAvakarma ja uDADI dIdhuM. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA H eTale jJAna ApyA pachI vyavahAra AtmA saMpUrNa UDI jAya che ? dAdAzrI : saMpUrNa UDI jAya. je AjJA pALavAnI eTalA aMze bhAvakarma rahe che. bAkI bhAvakarma uDADI melyuM. praznakartA : paNa AjJAnuM pAlana karavA pUratuM to bhAvakarma 2hene ? dAdAzrI : eTaluM bhAvakarma rahe peluM, enuM dharmadhyAna upaje. AjJA koI nA pALe, ochI paLAya to eTaluM enuM je sukha AvatuM hoya te nA Ave, te mUMjhavaNo bhogavavI paDe, saphokezana UbhuM thAya. mArA nhoya' karI toDo AdhAra praznakartA H A jJAna maLyA pachI amAre zuM karavAnuM rahyuM ? dAdAzrI : vastusthitimAM prayoga karavA joIe ke anAdi kALathI A saMsAra zenA AdhAre Ubho rahyo che, je AdhAra haju tUTyo nathI. eTale eno AdhAra toDa toDa karavo paDe. ApaNuM jJAna lIdhA pachI zuM toDa toDa karavuM paDe ? jenA AdhAre A jagata UbhuM rahyuM che, saMsAra Ubho rahyo che e AdhAra toDavo joIe. have keTalAkane AdhAra tUTI jAya che ane keTalAkane AdhAra Ubho rahelo che. te AdhAra toDa toDa karavAno che, bIjuM kazuM che nahIM. have zenAM AdhAre jagata UbhuM rahyuM che ? tyAre kahe, manamAM je paryAyo che, mananI avasthAo, temAM AtmA(vyavahAra AtmA) tanmayAkAra thAya che, tethI saMsAra Ubho rahyo che. nathI buddhi pajavatI, nathI koI pajavatuM. eTale mananA paryAyone toDa toDa karavA joIe. 'A mArA nhoya, mArA nhoya', tyAM ja beThA beThA halAya halAya ja karavuM joIe. e toDa toDa kare ke chUTo thaI gayo. anAdino abhyAsa che ne, chUTo thavA deto nathI. te ene mIThAza varte che. e zuddhAtmAne nathI vartatI, ahaMkArane varte che. eTale e toDa toDa karavuM paDe. bene chUTuM jovuM paDe. 'mAruM nhoya' kahyuM toya chUTuM pADyuM kahevAya, pachI jovAya. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) vyavahAra AtmA 75 pudgala jJAta pUrNa thaye, chUTe beu praznakartA : je vyavahAra AtmAne paNa bhagavAna banAvavAno che, pudgalane paNa bhagavAna banAvavAnuM che, eTale kaI rIte banAvavAnuM ? dAdAzrI : A banAvI rahyA te rIte. jJAnI pAse beso to tame eTalAM jJAnI thAva pAchAM. huM sarvajJanI pAse rahuM to huM sarvajJa thAuM. tame che to mArA joDe raho to mArA jevAM thAva, ema karatAM karatAM thatuM thatuM badhuM thaI rahyuM che. je pudgala che, tene vyavahAra AtmA kahIe chIe. eTale vyavahAra AtmAnuM potAnuM jJAna keTaluM ? ke ATaluM thayuM che. paNa jyAre pUrNAhuti thaze tyAre beuno chUTakAro thaze. jyAM sudhI beu pUruM thAya nahIM, tyAM sudhI chUTakAro thAya nahIM. AtmAnuM jJAna to saMpUrNa ja che. AtmA to jJAnI ja che ne jeTaluM pudgalanuM AvaraNa khase che eTaluM jJAna pragaTa thAya che, basa. eTale pudgalanuM jJAna tyAM AvIne UbhuM rahe che. te ATalI DigrIe AvyuM A. praznakartA : to jJAna pudgalanuM che ke AtmAnuM che ? dAdAzrI : jJAneya pudgalanuM ja. AtmA sarvasva jJAnI che. paNa jeTaluM pudgala AvaraNa khasyuM ahIM ATalI DigrI sudhI, eTaluM pudgalanuM jJAna pragaTa thAya. praznakartA : AvaraNa haTyA eTale cetananuM jJAna pragaTa thayuM ne ? dAdAzrI : hA, pragaTa thayuM. to paNa jJAna to AtmAmAM che ja pUrepUruM. pragaTa jene thayuM tenuM jJAna. jJAna to AtmAnuM kharuM paNa A pragaTa kone thayuM ke ATalI DigrI pragaTa thaI ? jJAna e pudgalanuM jJAna. praznakartA : e pudgalanuM kahevAya ? dAdAzrI : e pudgalanuM. AtmAnuM to che ja pUrNa jJAna, paNa chevaTe pudgalanuM jJAna pUrNa thaze tyAre mokSe jaze. kAraNa ke ene sarakhe sarakhuM Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 AptavANI-14 (bhAga-3) karI nAkhavAnuM. bhAvanA karI karIne te rUpa ja karavAnuM. pudgalane bhagavAna banAvavAnuM che. jyAre "enAM' jevo "pote' thaI jaze, eTale chUTuM thaI gayuM. pachI pUrNAhuti thaI. dhIme dhIme bhAvanA karI karIne A pudgalane bhagavAna banAvavAnuM che. jJAnI thayA eTale haju to thoDuMka bAkI rahyuM, kAcuM rahyuM. have jJAnI e AtmA nA kahevAya, pugala kahevAya. daraasala AtmA to saMpUrNa sarvajJa che. chevaTe potAnuM svarUpa jANaze tyAra pachI svarUpamaya thaI jaze jyAre tyAre. pahelA zraddhAmAM Ave. pachI dhIme dhIme jJAnamAM Ave ne pachI vartanamAM Ave. te vartanamAM Ave to pUruM thaI gayuM. jJAna-darzana-cAritra ane tapa pUruM thaI gayuM. praznakartA: AtmA jJAtA-draSTA che ane sva-para prakAzaka che. jyAre pote pUrNa AtmasvabhAvamAM AvI jAya, tyAra pachI ene A badhuM bahAranuM jovAnuM rahetuM ja nathI. potAnA AtmAnuM ja joyA kare. dAdAzrI : nA, sva-para prakAzaka che te vyavahAra AtmA thAya che. mULa AtmA pote svanoya nathI ne paranoya nathI, saMpUrNa prakAzaka che. ene koI vizeSaNa ja nathI. nirvizeSa che. A badhAM jeTalAM vizeSaNa che te vyavahAra AtmAnA che. mULa AtmA, bhagavAnane vizeSaNa hoya tyAM pachI to, vizeSaNa jatuM rahe to pachI bhagavAna zuM rahyA ? vizeSaNano svabhAva evo ke thoDA vakhata pachI jato rahe. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] pAvara cetana (3.1) pAvara cetatatuM svarUpa zuddha cetana akriya, kare kriyA pAvara cetana zuddha cetana A jagatamAM kazuM karatuM ja nathI. cetana vagara cAlyA kare che. have A nA samajAya evI vAta che. e to bahAra pADuM nahIM. tamArI pAse thoDI vAta bahAra mUkuM. mULa cetana to vaparAtuM ja nathI. zuddha AtmA jevo chene, evo ja mahIM che. emAM kazo phera nathI thayo ane tame A je enjiniyara tarIke kAma karo cho, temAM AtmA che nahIM, cetana nathI. cetana haze AmAM, kAma karavAmAM ? praznakartA: kAma je vastu che temAM cetana nathI paNa cetanane lIdhe kAma thAya che. A tame lakhyuM to e lakhavAmAM cetana nathI paNa cetanane lIdhe lakhI zakAya che. cetanane AdhAre dareka kArya thAya che. dAdAzrI : evuM jo vAparavAmAM AvyuM to cetana khalAsa thaI jAya. eTale A AkhuM jagata kAma karI rahyuM chene, temAM cetana bilakuleya kAma karatuM nathI. eTale riyalI spIkiMga (kharekhara kahIe to) dha Ara TaoNpsa, e bhamaraDA che. e huM tamane samajAvuM badhuM kAma kevI rIte thAya che. A lAge che cetana jevuM. lokone ema ja lAgene, huM ja chuM cetana. AtmA Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 AptavANI-14 (bhAga-3) ja mAro AmAM che ! paNa nhoya A AtmA. A to AtmAnI hAjarI che AmAM, zarIramAM AtmA hAjara che. AtmA hoya, cetana hoya to A zarIra cAle, nahIM to zarIra baMdha thaI jAya. paNa e AtmA AmAM kazuM karato ja nathI. jema A sUryanArAyaNanI hAjarIthI A loko aneka jAtanA kAma kare. enAthI UrjA utpanna kare, bIjuM kare, te badhA jAtajAtanAM kAma karI zake chene ! AmAM AkhuM jagata cetana mAnI rahyuM chene, te (A kALamAM) huM ekalo ja kahuM chuM ke je tame kArya karo cho temAM cetana nathI. A tamAma kAryothI para evo mahIM AtmA che. praznakartA: to jaDa kare che ? dAdAzrI : jaya kazuM karI zake nahIM. praznakartA : hiM. to pachI koNa A kare che ? dAdAzrI : e pAvara cetana kare che. pAvara cetana, eTale nathI jaDa ke nathI cetana. praznakartA: barobara che, jaDa paNa nathI karatuM ane zuddha cetana paNa nathI karatuM. dAdAzrI : to koI karanAra to joIene? hU Ijha risponsibala (koNa javAbadAra che)? tyAre paramANu kartA che? tyAre kahe, paramANu cokhkhA hoya, e kartA hoI zake nahIM. enoya svabhAva to kriyAkArI che. sakriya che svabhAva, paNa kartApaNuM nA hoya tyAM. pudgalano che A guNa. tyAre pugala eTale zuM? e je pAvara cetanavALuM che e pudgala kare che. A pAvara cetana jene ApaNe mizracetana kahyuM. kharekhara cetana nathI, mizracetana che te cetana jevuM kArya badhuM kare, paNa cetana nathI. praznakartA: pAvara cetana kahyuM Ape. dAdAzrI : hA, e ApaNI bhASAmAM e vijJAna bahAra pADyuM. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.1) pAvara cetananuM svarUpa 79 kAraNa ke mizracetana lokone samajAtuM nathI, eTale ApaNe pAvara cetana kahyuM. eno zo bhAvArtha ? ke bhaI, cetananI hAjarImAM, enI sparzanAthI pudgala paNa pAvara cetana thAya che. pudgala ta cokhkhuM jaDa ke cetata, paNa pAvara cetana praznakartA H A pudgala ne AtmAmAM to je bhinnatA che, to ekamAM jaDatA che ne bIjAmAM caitanya che ? dAdAzrI : nA. banneyamAM caitanya che. praznakartA bannemAM jo caitanya hoya, jaDamAMya jo caitanya hoya ane AtmAmAMya caitanya hoya to pachI bheda kyAM rahyo ? dAdAzrI : A je jaDamAM caitanya chene, te pAvara caitanya che. pAvara caitanya eTale jema baeNTarInA sela bharelA hoya pAvarathI to lAITa Ape paNa pAvara khalAsa thAya to? paNa mULa caitanya to peluM ja ane A pAvara caitanya. jema baeNTarInA selamAM pAvara bharAya che, ane pAvara bharanAruM che mazIna che e to temane tema ja rahI gayuM paNa A bhareluM ahIMyA AvI paDyuM have. evI rIte AtmAnI hAjarIthI pAvara bharAya che. te A pAvara pachI phaLa Ape che. AtmA sivAya bIjuM badhuMya pudgala. have e to bicArA ema ja jANe pugala eTale jaDa. hoya mUA jaDa, A AtmAno je pAvara che e pudgalamAM bharAyo ane pudgala pAvaravALuM thayuM. praznakartA eTale pudgala cetanavaMtu thayuM? dAdAzrI : cetana pudgalamAM che ja nahIM. AvI samAjamAM bhrAMti haze, te kevaLajJAnI sivAya koI kADhe nahIM. cetana yugalanI mahIM rahI zake ja nahIM. A to pAvara cetana che. pAvara cetana eTale A cetananI hAjarImAM A pugala kriyAkArI thAya che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 AptavANI-14 (bhAga-3) have pAvara cetana ane prakRti kahevAya che. te prakRti kojhIjha enDa IphekTa karyA kare che. praznakartA : A prakRtimAM pAvara cetana ja che to bilakula jaDa vibhAga nathI emAM ? dAdAzrI : kharekhara to prakRti jaDa ja che ne e jaDa upara pAvara pesI gayelo che. A ekaluM jaDa to kahI daIe, paNa ekaluM jaDa to kazuM karatuM nathI paNa AmAM pAvara cetana bhareluM che. A tamana-vacana-kAyAnI) traNa baeNTarIonuM pachI DiscArja thayA kare niraMtara. pAvara bharelI baeNTarIonuM DiscArja thAya, ene IphekTa kahIe chIe. mahIM pyAlAmAM barapha hoya ne ahIM pyAlo mUkIe, to bahAra pANI kyAMthI bheguM thaI jAya che ? enA upara relA thAya che. bahAra pANInA TIpAM kyAMthI bhegA thayA ? A mahIM baraphavALo pyAlo che. je havA aDI ene, te moIzcara (bhUja) hatuM, tenuM pANI thaI gayuM. ane te ApaNane Ama sIdhI rIte dekhAya nahIM, buddhithI samajAya. ApaNA loko samajAve ke AvuM AvuM thaI gayuM eTale samajaNa paDe ene, paNa A tattvomAM nA samajaNa paDe. A ahIM AvuM thaI gayuM che, e zI rIte thAya evuM lAge ? A pANInA relA jema vijJAnathI thAya che, evuM A prakRti vijJAnathI thaI che. loko jANe che e prakRtino artha nathI. prakRti to UbhI thaI gayelI che. A to loko "bhagavAne racI' evuM kahe. "bhagavAne lIlA karI" kahe. jaDa kare nahIM kazuM, pAvara cetana kare badhuMya praznakartA: caitanya ane pAvara cetana ane jaDa emAM zuM viziSTatA samajAvIe chIe ? dAdAzrI emAM caitanya che te daraasala caitanya, "mULa AtmA ane pAvara jaDamAM bhare e che te pAvara cetana (huM caMdu). pachI e pAvara bharyo eTale pAvaravALuM kUdAkUda kare ne badhuMya kare. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.1) pAvara cetananuM svarUpa 81 praznakartA : ekaluM jaDa evuM na kare paNa pAvara cetana evuM kare. dAdAzrI : jaDa to kazuM kare ja nahIM. jaDa enA svabhAvamAM hoya. paNa A 'pAvara cetana' chene, te to gALo bhAMDe, DhekhALo mAre, badhuMya kare. kalekTara hau thAya, vaDApradhAna thAya. A pAvara cetana, daraasala caitanya nahIM. praznakartA : eTale bhAvanidrAmAM che ene pAvara cetana kahIe chIe ? dAdAzrI : hA, bhAvanidrAnuM. praznakartA : dAdA, evuM nA kahevAya ke A je jaDa ane caitanya, be joDe AvavAthI sAmIpyabhAva Avyo ane je vizeSabhAva thayo e pAvara cetana kahevAya ? dAdAzrI : hA, vizeSabhAva e ja pAvara cetana. cetana nathI chatAM cetana jevuM dekhAya che badhuM A. A duniyAnA badhAMya pUtaLAM cetana nathI chatAM cetana jevAM dekhAya che. eTale ApaNA loka kahe che, 'mane ANe Ama karyuM, ANe tema karyuM.' korTo cAle che, korTamAM mejisTreTeya cetana nathI, chatAM cetana jevA dekhAya ane gADuM cAlyA kare che. praznakartA : eTale A jaDa che tyAM AgaLa pAvara cetana Ave to cetananI hAjarImAM jaDa che te kaMIka jIvaMta rIte kAma karatuM dekhAya evuM kharuMne ? dAdAzrI : cetananI hAjarImAM jaDa zakti eTalI badhI utpanna thAya che ke phAve e badhuM karI zake. e jIvatA mANasa jeTaluM kUdAkUda kare. praznakartA : jema ke Ama ApaNuM zarIra cAle che to AtmA to kaMI karato nathI eTale AtmAnI hAjarImAM zarIra kAma karI rahyuM che. dAdAzrI : AtmAnI hAjarImAM AmAM aMdara pAvara utpanna thAya che. A zarIramAM pAvara pese che ane pAvara che jyAM sudhI, pelI baeNTarI cArja che tyAM sudhI pAvarathI cAle che. pharI pAvara nA bharAve to baeNTarI UDI jAya. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 AptavANI-14 (bhAga-3) dravya-kSetra-kALa-bhAva judAM, vyavahAra judo praznakartA: to pachI dareka mANasanI baeNTarI judI judI kema cArja thAya che ? mana-buddhi-citta ane ahaMkAra judA judA kema cArja thAya che, AtmA to eka ja che to pachI ? dAdAzrI : judA judA eTale IlekTrisiTI eka ja jAtanI, vIjaLI eka ja jAtanI, paNa A lAITa, paMkhA, reDiyo badhuM dareka juduM juduM kAma kare che ne ! eTale je sAdhana che tenI mAraphata. eTale pote kazuM karato nathI. pote jatoya nathI. enI hAjarImAM je tenA guNa che te utpanna thaI jAya che ane ekjhosTa thayA ja kare che niraMtara. ene karAvavuM paDatuM nathI, e IphekTa che. IphekTa eTale zuM? e pariNAma enI meLe pAmyA ja kare. enI meLe ja, kojhIjha che te pAchuM navuM bharAyA kare ane pachI IphekTa (pariNAma) pAmyA kare. vastu to ekanI eka che paNa enI joDanI cAra vastumAM phera che. ke dareka jIva potAnA kSetra upara Ubho rahyo che. tamAruM kSetra juduM, mAruM kSetra juduM, dareka jIvamAtranuM kSetra juduM. eTale ene juduM juduM kSetraphaLa maLe che, pachI kALa judo. jyAM kALa badalAya, te mAro kALa badalAya, te mane kSetra juduM Ape, tamane juduM Ape. kALa to eka prakArano lAgu thAya. dravya, kSetra, kALa ane bhAva. have dravya zuM? tyAre kahe, gayA avatAranI prakRti hatI te. pachI A kSetra tenuM, A kALa ane pAcho bhAva utpanna thAya ene lAMca nA leto hoya tene bhAva zuM utpanna thAya ke have levI joIe. eTale darekanuM juduM juduM ja hoya, eno A badho vyavahAra, AtmA to, cetana to eka ja prakAranuM, vyavahAra judo. ane vyavahAra e cetana nathI. vyavahAra e nizcetana cetana che. ane tene ja cetana mAne che te ja A bhrAMti che. AtmAnI hAjarIthI cAle deharUpI mazinarI praznakartA: A baoNDI (zarIra) paDyuM che, temAMthI AtmA nIkaLI gayo eTale Ane koI IphekTa nathI. lAto mAro, game te karo. have e AtmAnI joDe evI bIjI koI cIja che ke lAgaNI darzAvatuM hoya? Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.1) pAvara cetananuM svarUpa 83 dAdAzrI : hA, e AtmAnI hAjarI e cIjo darzAve, nahIM to nA darzAve. praznakartA H e kaI cIjo ? dAdAzrI: e to A badhuMya, A aMtaHkaraNa che ne krodha-mAna-mAyAlobha e badhuM e ja darzAve che, AtmAnI hAjarIthI. AtmA nA hoya to e nA hoya. AtmA AmAM kazuM karato nathI. ema ne ema A badhuM AtmAnI hAjarIthI cAlI rahyuM che. AtmAnI hAjarIthI zuM nahIM banatuM hoya ? mamatve, jaDa banyuM cetata praznakartA: AtmA amara che, marato nathI, kapAto nathI, baLato nathI ane A zarIra e to jaDa che, paNa jyAre A zarIrane kaMIka vAge, hAtha kapAI jAya ke kazuM thAya, to pachI A duHkha kema thAya che ? dAdAzrI : evuM chene, zarIra tadana jaDa nathI. hA, pAvara bharelo che mATe duHkha thAya che. jIvamAtra sukha agara duHkha, game te eka asaramAM, IphekTamAM hoya ja ane jaDa eTale e jene sukha-duHkha beu asara nA thAya. jaDa to kyAre kahevAya ? mahIMthI AtmA nIkaLI jAya, tyAra pachI jaDa. pachI kazuM kApo karo to kazo vAMdho nahIM. A to pAvara bharelo che. ane bIjuM A jaDamAM cetana bilakula che nahIM, paNa mamatA che eTalA pUratuM emAM cetana che. ApaNe Ane (TipoIne) bIje mUkIe to zeThane pelI mamatA hoya to ene duHkha thAya. mamatA nA hoya tene vAMdho nA Ave. eTale jaDamAM mamatva cetana che. reDiyo para mamatA hoya to emAM cetana che ne A mamatA gaI to emAM cetana nathI, eTale tame badalI zako. praznakartA ane mamatA hoya to cetana che, evuM thayuM ? dAdAzrI : mamatA hoya to mane duHkha thAya ane duHkha thAya mATe cetana che eTalA pUratuM. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) bilIpha rUpe Avyo, pAvara cetAno pAvara ane te pAvara cetana "huM" sukha-duHkhane vede che. pachI jyAre duHkha ja paDe che, tyAre du:khamAMthI chuTakAro khoLe che, te mokSa. te "hune duHkha paDe che. e AtmAne to kazuM aDatuM nathI. paNa have A enuM duHkha paDatuM baMdha kema thAya? e duHkhano anubhava thAya che ne ! kAraNa ke huMpaNAnI bilIpha che. bilIpha eTale zuM ke cetanano AmAM pAvara bharelo che, mAnyuM che mATe. pAvara kevo Avyo cetanano ? bilIpha rUpe. e pAvaranuM duHkha che. e pAvara AmAM chene, te duHkha che. pAvara kheMcAI jAya eTale duHkha jatuM rahe. eTale A selamAM pAvara vaparAI jAyane pachI sela khAlI. vyatireka guNathI A pAvara Ubho thayo che. Ane vyavahAra AtmA kahevAya. kharekhara AtmA nathI, pratiSThita AtmA che. have "ene zuddha AtmAnI bilIpha besatI nathI, ene pAvara cetananI bilIpha bese che. eTale te ajJAnatAne laIne A saMsAra ApaNo Ubho thayo che. bAkI AtmA to bhagavAna ja che. paNa ene A saMjogone laIne Aje mUDha dazA utpanna thaI che. mUDha dazA eTale zuM ke bhautika sukhonI "ene IcchA thaI. pote naryuM sukhanuM dhAma che, niraMtara sukhanuM dhAma pote ja, chatAMya paNa Aje dazA AvI thaI che. eTale "ene A bhautika sukhonI bhAvanA thaI, mULa AtmAne nahIM. AtmAmAMthI UbhuM thayeluM che pAvara cetana. e pAvara cetanathI A badhuM cAle che. ane je pratiSThita AtmA te pAvara AtmA che. ene pAvara Ubho thayelo che. eTale pAvara AtmA A badhuM calAve che. zuddha caitanya to ema ja jJAtA-draSTA tarIke rahe che kAyamane mATe. emAM pheraphAra nathI thato. ne je zuddha caitanya che te ja paramAtmA che ane pAvara AtmA e jIva che. e pelo ziva che. A jIva jIvapaNuM samajI jAya to ziva thaI jAya. upAdhi svarUpa jIva che, nirupAdhi svarUpa cetana che. be tattvo ekAkAra thaI gayA che ane e to pachI jJAnathI e be tattvone judA pADe tyAre chUTe. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.1) pAvara cetananuM svarUpa 85 vyavahAra AtmA nahIM samajAtA, kahyuM pAvara cetata praznakartA : e pAvara cetana kyAM che ? dAdAzrI aMdara ja che. je khAya che ne saMDAsa jAya che, pANI pIve che ne bAtharUmamAM jAya che, zvAsa le che e pAvara cetana che A badhuM. pAvara cetana caMcaLa che. mULa cetana caMcaLa nathI, acaLa che e. eTale AtmAne sacarAcara kahyo che. AmAM cetana kaho cho teno kyAre pAra Ave ? praznakartA : barAbara che, zAstromAM AtmAne sacarAcara kahyo che. dAdAzrI : be AtmA, A vyavahAra AtmA gaNAya che ane pelo nizcaya AtmA kahevAya che. have vyavahAra AtmAmAM cetana kyAMthI AvyuM? nizcaya AtmA kaMI cetana ApatuM nathI ke nizcaya AtmAnI pArTanarazipa (bhAgIdArI) nathI, to pachI vyavahAra (AtmA)mAM cetana kyAMthI AvyuM ? eTale e tyAM ja badhuM AkhuM vijJAna UbhuM rahe che ke A AtmA che ane A bIjuM badhuM pugala che AjubAju. te AtmAnI hAjarIthI mahIM pAvara bharAya che. mana-vacana-kAyAnI baeNTarIomAM pAvara bharAya che. jyAre navI bharAtI aTakI jAya tyAre mokSa thaI jaze. praznakartA: A je bhAvo karAve che, A duniyAnI lAlaco karAve che, e badhuM vyavahAra AtmA karAvaDAve che, evuM thayuM ? dAdAzrI : vyavahAra AtmA. vyavahAra AtmAnI ja Dakhala che A badhI. have AmAMthI pAvara cetanA UbhI thaI, ene zuM kahevAmAM Ave che, cetanAne ? tyAre kahe, krodha-mAna-mAyA-lobha. vyavahAra AtmA e ja pAvara AtmA che. vyavahAra AtmA vinAzI che ane nizcaya AtmA avinAzI che. (AtmA) sacarAcara che. e sacara eTale A pAvara AtmA ane acaLa eTale mULa AtmA. mULa AtmA acaLa ja che, sthira ja che ane A asthira che. bhagavAne ene vyavahAra AtmA kahyo ane nizcaya AtmA acara kahyo. bhagavAne bIjA zabdomAM kahyA te zabdo atyAre kahIe to lokone Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 AptavANI-14 (bhAga-3) samajaNa paDatI nathI, eTale huM pAvara AtmA kahuM chuM, emane samajaNa paDe evI rIte. ane amAre to anubhavamAM AveluM che ane bahAra pADIe, ne e ja gItA ane e ja cAra anuyoga. ame joIne bolIe ane jokhamadArI hoyane? kaMI bhagavAna mahAvIranI jokhamadArI upara bolIe? ame bolIe ne jokhamadArI bhagavAna mahAvIranI ? bhagavAne vyavahAra AtmA ne nizcaya AtmA be kahyA. jyAM sudhI pote ajJAna jANe che tyAM sudhI e vyavahAra AtmA che ane jyAre pote jJAna jANe che tyAre e nizcaya AtmA che. A ajJAna jANe che tyAM sudhI pAvara AtmA che ane jJAna jANe che tyAre kharo AtmA, basa. A ajJAna jANe che tyAM sudhI sacaLa che ane jJAna jANe che tyAre acaLa che. A sacara ja che mUo ! A pAvara AtmA kahyo. badhI baeNTarIo joyelIne have to ? eTale samajaNa paDI jAya. phoDa paDavo joIene badho ? A jUnI traNa beTarIo khalAsa thAya che ane navI beTarIo pUrAya che. te ApaNe navI baeNTarIo UbhI thatI baMdha karI daIe chIe. baeNTarIo bharAya nahIM to cAle kevI rIte ? keTalA avatAra karavA che have? eka-be avatAramAM niveDo lAvavo che ke nahIM ? vyavahAra badho pAvara cetanato, mikenikala praznakartA: dAdA, pAvara cetana cAle che kevI rIte ? dAdAzrI : A pAvara cetana che, A sAcuM cetana nathI. A mikenikala cetana che. pAvara cetana eTale ene peTrola pUrIe ke oIla pUrIe, garamI ApIe tyAre cAlu rahe. AkhA jagatanI mazinarI kAma kare che, enA karatAM moTAmAM moTI mazinarI hoya to zarIranI) aMdara che. je aMdara emane ema cAle che. to A bahAranuM moTA karavAvALA juo to kharA ! badhA naimittika dekhAya Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.1) pAvara cetananuM svarUpa 87 che, A cakaraDAmAM pharyA kare che, temAM pote kahyuM, "huM chuM." alyA, A to mikenikala che, AmAM tAre zuM che te ? A zarIramAM, IndriyomAM, bolavA-karavAmAM, A vyavahAra karavAmAM, kazAmAM cetana che ja nahIM, pAvara cetana che. dhIsa Ijha dha nyu Invenzana, TaoNpa mosTa ! (A navI zodhakhoLa che, sarvottama !) praznakartA: hAtha halAve che, paga halAve che, te badhuM pAvara cetana che ? dAdAzrI : hA, pAvara cetana che. tyAM bhaNe che, bhaNAve che, kalekTaro thAya che, DaoNkTaro thAya che, vaDApradhAna thAya che, jJAnI thAya che, e badhuM pAvara cetana che. jJAnI eTale pAvara cetana. A saMsAra cAlyA kare che. paiNe che, zAdI kare che, khAya che, kalekTara thAya che, bhaNe che, berisTara thAya che, vakIlo thAya che, DaoNkTaro thAya che, e badhuM pAvara cetana che, e sAcuM cetana nathI. pUtaLA cAvI ApelAM, je e pAvara bharelAM ramakaDAM che A tenI davA kare che A DaoNkTaro. e cetananI davA nathI karatA, A ramakaDAMonI davAo kare che ane tethI oNparezana thAya che. nahIM to cetananuM oNparezana thaI nA zake. A samajavA jevuM che. A jJAna lIdhA pachI mane bhegA thazone to badhuM samajAvIza. A ATaluM badhuM koI pustakamAM hoya nahIM, ame je vAta karIe che te. A sAyansa meM joyeluM ekjhakTa che A to. aMza jJAta para jatAM khoyuM sarvAza praznakartA: to atyAre A DaoNkTarI jJAna hoya, vakIlanuM jJAna hoya, A badhuM bhaNe che to e badhuM jJAna e pAvara cetanamAM gayuM? dAdAzrI tyAre bIjA zemAM? ane koI DaoNkTare hajAro mANasone che te yurina (pezAba)nAM roga maTADyA hoya toya e DaoNkTara pachI eMsI varSe zuM kahe? "are dAdAjI, zuM vAta karo cho ? pezAbanuM eka TIpuM paDatuM Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) nathI. eka TIpuM paDatA paDatA to mane e keTalI gabharAmaNa thAya che ! tyAre mUA ghaNAne ATalA pezAba karAvaDAvyAne have zuM ? 'TIpuM paDatuM nathI' kahe che, bolo ! praznakartA : eTale e tyAM pAvara cetananuM phaMkzana (kArya) ? dAdAzrI : tyAre bIjA konuM ? praznakartA : peluM kahe che, 'AkhA jagatanA badhAM jIvonuM jJAna eka AtmAmAM samAveza pAmeluM joIe to pachI e jJAna ane A ApaNe hamaNAM vAta karI ke A DaoNkTaranuM jJAna eya pAvara cetana, vakIlanuM jJAna eya pAvara cetana, to e be vastuno zuM saMbaMdha rahyo ? 88 dAdAzrI : je pAvara cetana UbhuM karavuM hoya te thaI zake che, paNa cetana che mATe thaI zake che. praznakartA : to mULa cetanamAM e badhuM jJAna che ? dAdAzrI : tamAma prakAranAM jJAna che, tethI pAvara cetana UbhuM thaI zake che. praznakartA H to mULa cetanamAM e jJAna kAyama rahe che ? : dAdAzrI : e to badhuM, AkhI duniyAnuM, brahmAMDanuM jJAna ja che e. paNa eka aMza upara gayo eTale peluM sarvAMza khoI nAkhe. praznakartA H eka aMza upara gayo eTale ? dAdAzrI : eTale DaoNkTaranuM jJAna ekaluM khulluM karavA jAya eTale bIjuM badhuM aMdhAruM thaI jAya. anaMta avatArathI cetana mahIM hovA chatAM senTa vaparAyuM nathI. e jANavuM hoya to A to lAsTa philosaoNphI (chelluM tattvajJAna) che. eTale jANavA jevI vastu ja A jagatamAM ATalI ja che ane A zodhakhoLoya thaI che, to emAM senTa paNa cetana vaparAyuM nathI, e tamane zI rIte samajAya e ? Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.1) pAvara cetananuM svarUpa 89 hAjarIthI thAya kAryo, chatAM AtmA rahyo akriya praznakartA : cetana jo kaMI karI na zake to ene cetana kema kahI zakAya ? dAdAzrI : cetana to kharuM ja, cetana vagara to kAma thAya ja nahIM ne! A to evuM che, AtmA A zarIramAM hoya to ja tame jIvI zako ane to ja tame A badhuM kArya karI zako. AtmA kazuM karato nathI, hAjarI ja phakta. A AtmAnI hAjarIthI aMdara badhAM kAmo thAya che. upadeza ApI zakAya, badhuM ApI zakAya paNa AtmA Apato nathI. AtmAnI hAjarIthI thAya che A. jema A sUryane laIne ApaNe koI paNa jAtano ahIM AgaLa pAvara Ubho karIe, tethI kaMI sUrya pAvara nathI Apato ApaNane ane sUrya AmAM hAtha ghAlatoya nathI. ane e pAvarathI ApaNe ahIM jamaNa banAvIe, nhAvA-dhovAnuM garama pANI banAvIe ne badhuM banAvIe to emAM sUryane kazuM levAdevA nathI. enI hAjarIthI badhuM thAya che. evuM AtmAnI hAjarIthI A badhuM thaI rahyuM che. AtmA pote kartA nathI. pote akriya che. kaMI paNa karI zake nahIM enuM nAma cetana. kaMI paNa karavuM hoya toya karI zake nahIM ane karavuM hoya to ene A pAvara cetanathI pUtaLuM bane to karAya e, nahIM to thAya ja nahIM. A to bahu UMDI vAto che. ame to lokone eTaluM kahI dIdhuM ke mANasamAM jyAM cetana mAne che tyAM cetana nathI ne cetana jANatA nathI te jagyAe cetana che ne cetana to khuda paramAtmA che. cetana che te acetana koI dahADo thAya nahIM ne acetana che te cetana koI dahADo nA thAya. praznakartA H to ATalI badhI kriyA bane, AmAM AtmA kare che zuM ? dAdAzrI : badhI kriyAno AtmA jJAtA-draSTA ja che, jJAtA-draSTAparamAnaMdI che. kriyAzakti enAmAM nathI ane loka Aropa kare ke eNe ja karyuM. paNa AtmAmAM kriyAzakti ja nathI, jJAtA-draSTA zakti ja che. bIjI kartA zakti ja nathI enAmAM. kartA zakti jaDamAM che. e A lokone zI rIte samajAya ? Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) gupta vijJAna tIrthakaronuM, khulluM karyuM dAdAe praznakartA : dAdA, paNa mULa AtmA che to A badhuM pAvara cetana ne badhuM UbhuM thayuM to A badhI rAmAyaNa mULa AtmAnI nA kahevAya ? dAdAzrI : nA, A mULa AtmAnI rAmAyaNa nathI. pugalamAM pAvara AtmA Ubho thaI gayo che, tenI A rAmAyaNa che badhI. pAvara AtmA pelA AtmA jevuM ja phaLa Ape. - paheluM eDajasTamenTa e che ke cetananI hAjarIthI pAvara cetana UbhuM thAya che ane tenAthI badhuM AgaLa mazIna cAle. pAvara cetanamAM "pote kartA nathI eno, enI hAjarIthI thAya. praznakartA eTale mULa AtmAnI khAlI hAjarI ja che paNa pAvara cetana UbhuM thaI gayuM temAM tenuM kartApaNuM nathI ? dAdAzrI e pote pAvara bharato nathI. baeNTarIno svabhAva ja evo che ke AtmAne dekhIne pAvaraphula (pAvaravALo) thaI jAya. ane e pAvara pachI dhIme dhIme dhIme jema A sela vaparAya chene, tevuM selanI peTha kAma karyA kare. eTale A mana-vacana-kAyAnI traNa baeNTarIo pAvara cetanathI cArja thAya che ane pachI e DiscArja thAya che ane pAchI navI cArja thAya che, paNa AtmAnI hAjarIthI A badhuM thayA kare. eTale pAvara cetananI preraNA che A, (mULa) cetananI nathI. jo cetananI preraNA hota to cetana baMdhAya. praznakartA: eTale pAvara ane cetana be judA judA che ? dAdAzrI: hA, jema sUryane laIne ahIM AgaLa UrjA utpanna thAya, emAM sUryanuM kaMI kartApaNuM nathI. bIjI vastu bhegI thaI eTale UrjA utpanna thAya. jo tame ahIM moTo kAca mUkI do jADo to e kAcanA AdhAre, bIjI vastu bhegI thaI eTale enAthI badhuM saLage nIce. emAM Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.1) pAvara cetananuM svarUpa sUryane kaMI levAdevA nathI. A vastu bIjI bhegI thaI te ene lIdhe che. e khaseDI lo eTale kazuM nathI pAchuM. have khase zI rIte ? 91 jema sUryane laIne je ApaNe UrjA UbhI karIe, tenAthI badhuM cAle. tethI kaMI sUryae calAvyuM kahevAya ? Aropa sUrya para jAya ne, sUryae karyuM A ! e roMga bilIpha che. bAkI emAMthI to ApaNe pAvara Ubho karyo. mULa sUryanArAyaNane to evuM che ja nahIM ke tuM pAvara Ubho kara ke je karavuM hoya e kara. e kaMI kahetA nathI, orDara nathI karatA, kazuMya nahIM ane chatAM badhA upayoga thaI zake che, paNa e hAjarIthI ja kudaratI rIte thaI jAya che. emane koI kriyA nathI. emAM emanuM udAsInapaNuM che. evI rIte AtmAnA udAsInapaNAmAM A jagata UbhuM thayuM che. eka aMza paNa emAM cetana nathI. jo ajAyabI cAlI rahI che ! sUryanI hAjarImAM ApaNe pAvara Ubho karyo ane e pAvarathI ahIM kaMI mizanarI kAma karatI hoya, te ApaNe jANIe. emanI hAjarI hatI phakta. paNa e kAma kare te mizanarI pote ja kare che. eTale A badhuM lAgaNIo-bAgaNIo A pudgala ja kare che, cetananI phakta hAjarIthI. tA koI kartA, mAtra mikenikala eDajasTamenTa 'havA'no svabhAva che vAyA karavAno. ene evuM nathI ke mAre koI jagyAe phudaraDIo pheravavI che ane A 'loko' phudaraDIo (pavanacakkI) pherave, enAthI 'pAvara' Ubho thAya ane pAvarathI 'mazIno' kAma kare. evI rIte A pAvara cetana UbhuM thayuM che ne jagata cAlyA kare che. praznakartA : A phudaraDI pheravavAnI je prakriyA bane che e vakhate e goThavaNI ka2nA2 koNa emAM pAchuM ? dAdAzrI : mikenikala eDajasTamenTa. mazinarIne mizanarI calAve che ane mizanarI cAle che tene mizanarI pAchI calAve che. badhuM mikenikala eDajasTamenTa che A. cetanane hAtha kazo ghAlavo ja nathI paDato. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) pAvara cetanamAM ne cetanamAM phera keTalo badho haze, samajAyuM ? praznakartA : samajAyuM. dAdAzrI : baeNTarImAM traNa sela nAkhe che ane pAchA (cAMpa) dabAvIe ke tarata cAlu thaI jAya. baeNTarI vAparanAro e jANe. cha mahinA pachI, ATha mahinA pachI baMdha thaI jAyane to e pote samaje, pAvara khalAsa thayo. evuM baeNTarI vAparanAra samajI jAya, koIne jarAya pUchavA javuM paDe nahIM ke A zuM thayuM mAre tyAM ociMtuM ! pAvara khalAsa thaI gayo evuM samajI jAya. have tyAre mahIM zuM hatuM ? tyAre kahe, pAvara hato. tyAre kahe, pAvara e IlekTrisiTI hatI ? tyAre kahe, nA, pAvara e pAvara ane IlekTrisiTI e IlekTrisiTI. nahIM to IlekTrisiTI hota to khUTe ja nahIMne ! A to AtmAnI hAjarIthI pAvara utpanna thAya che. praznakartA : janareTaramAMthI jema pAvara Ave ane e lAITamAM jAya ? 92 dAdAzrI : evI rIte cetananI hAjarIthI A pAvara cetana che ane pAvara cetanathI mana-vacana-kAyAnI traNa baeNTarIomAM pAvara bharAya che. A traNa baeNTarIo UtaryA kare che rAta-dina ane navI traNa baeNTarIo pAchI cArja thayA kare che. A traNa DiscArja thayA kare che ane pelI navI traNa cArja thayA kare che. : praznakartA H eka bAbata nakkI thaI gaI ke e pAvara je che e janareTaramAMthI Ave che. dAdAzrI : haM, janareTaramAMthI Ave che. paNa A janareTara kevuM che ? AtmAnI hAjarIthI ja utpanna thAya che. praznakartA : eTale e caitanya ane pAvara, e be juduM paDe che ? dAdAzrI : juduM ja hoya, pAvara e vastu judI hoya. pAvara UtarI jAya, caitanya Utare nahIM. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.1) pAvara cetananuM svarUpa praznakartA H jo e pAvara eTale zakti kahI, to caitanya che tyAM sudhI zakti che. 93 dAdAzrI : pAvara eTale zakti UbhI thAya, 'enI' hAjarIthI AnI mahIM. AnI mahIM cetana chene, te sUryanArAyaNa jevuM vItarAga bhAvethI rahyuM che. te ApaNe ahIMyA AgaLa pAvara Ubho thAya che ne pachI e vaparAya. 'enI' hAjarImAM traNa baeNTarIo bharAya che. 'tame' rAga-dveSa karo eTale pAvara bharAya. rAga-dveSa nA kare to navo pAvara bharAto baMdha thaI jAya, jUno pAvara vaparAI jAya. bahu jhINI vAta che. A jagata AkhuM samajI zakyuM nathI atyAra sudhI. zAstrakAro paNa samajI zakyA nathI evI jhINI vAta. cetana A AmAM aDe ja nahIM, enI hAjarI ja che. jo e nA hoya to nA cAle. enI hAjarIthI A pAvara bharAyA kare che. have pAvara cetanane to cetana nA kahevAyane ! tamane kevuM lAge che ? baeNTarImAM pAvara bharyo, e mULa vastu to nA kahevAyane ! e AnAthI utpanna thayelI vastu che ane utpanna thayelI vastuno vinAza thAya. jeno vinAza thAya e cetana ja nathI. eTale cetananI hAjarIthI A badhuM thAya che, e kazuM ja karatuM nathI. chene ! kevI gahana bAbata che ! keTalI badhI gahanatA che ! guhya jJAna pUraNa-galata che evuM svabhAvika praznakartA H A pAvara bharAvo ane khAlI thavo e potAnI zaktithI che ? dAdAzrI : e enI potAnI zaktithI. bharAvuM pUraNa thavuM e ane galana thavuM e potAnI zakti. : praznakartA : potAnI zaktithI paNa sAme kaMIka vastu hoya tone ? bharavAnI vastu hoya tyArene ? Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : nahIM, bharanAra nathI koI. svayaM bharAya che ane svayaM galana thAya che. eno svabhAva ja che pUraNa-galana thavAno. emAM vacce koInI jarUra nathI, ejanTanI. ane AtmAnuM emAM kArya nathI. praznakartA paNa AtmAnI hAjarI to chene ? dAdAzrI : hAjarIthI to phakta pAvara maLe. pAvara cetata janmAve, bIjuM pAvara cetana praznakartA: A traNa cArja thayelI baeNTarI jyAre DiscArja thAya che tyAre te ja navI beTarI cArja karI nAkhe che ? dAdAzrI : e to nicetana cetana (A DiscArja pula.) cetana kevuM? nizcetana cetana. ane pAchuM pharI bIjuM UbhuM nA kare. A je cetana chene, nicetana cetana, te pharI bIjuM UbhuM karavAnI zakti e dharAvatuM nathI. tyAre kahe, pharI bIjuM koNa UbhuM kare che ? zuddha cetana ? tyAre kahe, nA, eya nathI karatuM. pAvara cetana ja bIjuM pAvara cetana pharI UbhuM kare che. e meM tamAruM badhAnuM pAvara cetana kADhI nAkhyuM che. oNparezana karIne (svarUpajJAna ApIne) hapuru kADhI nAkhyuM che. have nicetana cetana rahyuM che te bIjuM UbhuM nA kare. pAvara cetana kADhI nAkhyuM. have zuddha cetana ane nizcetana cetana. nicetana cetana to eno pAvara jema jema vaparAze tema pAvara khalAsa thaze. pAvara UDI jaze, basa, thaI gayuM ! eTaluM ja che. navo pAvara bharAvAno nahIM. eTale pAvara cetana to pAvara bhare, e badhuM ja kare. navI baeNTarIo bharI Ape pAchI, sela badhA bharI Ape ane pAchuM UlaTuM bojA lAge ApaNane. jyAre A to halakA thaIe. bharelo pAvara vaparAya, DiscArja ahaMkArathI praznakartA H to have jJAna pachI "huMno bhAga zuM AmAM ? "huM zuM kare che ? dAdAzrI : huM (A DiscArja thato huM che) (sUkSmatara ahaMkAra) to Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.1) pAvara cetananuM svarUpa 95 ahaMkAra ja kare, bIjuM kazuM ja karato nathI. e AMdhaLo che ne kazuM karato nathI. praznakartA: 'je ahaMkAra che, e kaI zakti kahevAya? dAdAzrI : e ja bhrAMtinI zakti, e DiscArja zakti che. A baeNTarInA sela cArja karAvI lAvIe, eTale pachI jyAM vAparavA hoya tyAM vAparI zakAya, te ghaDIe e DiscArja thayA kare. te A DiscArja thatI zakti che. praznakartA : have e je zakti che, e AtmAthI judI che ? dAdAzrI : hA, judI che. praznakartA: paNa ene gavarna (saMcAlana) koNa kare che ? dAdAzrI: bhrAMtine gavarna to enAM kAma ja kare che ane e karmano, udayakarmano svabhAva ja che ke e udayakarma ja kAma karyA kare. emAM ahaMkArathI je karma karelAM, te DiscArja thatI vakhate evAM ja phaLa ApIne jAya che. praznakartA : ene koNa oLakhI zake ? dAdAzrI : badhAya oLakhI zake. praznakartA: jo oLakhI zakato hota to e evuM nA karavA jAta, evuM nA bolata. dAdAzrI : paNa pachI enA potAnA hAthamAM sattA ja nathIne ! e ahaMkAramAM cetana zaktino pAvara bharelo che. te enI meLe jyAM sudhI pAvara che, tyAM sudhI kArya karyA karaze. pachI khalAsa thaI jaze. eTale AtmAnuM bIjuM kazuM levuM paDatuM hoya evuM nathI. e AtmA to phakta prakAza Ape che jIvamAtrane, paNa pAvara Ano che. pAvara bharelo che, baeNTarInI peTha. praznakartA e pAvara kono kahevAya ? Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : ahaMkArano ja kahevAya. praznakartA : paNa dAdA, ahaMkAra to jaDa svarUpa chene ? dAdAzrI : nA, evuM jaDa nathI. e nizcetana cetana che. eTale mahIM baeNTarInI peTha pAvara bharelo che. eTale emAM AtmAnI kaMI madadanI jarUra nathI. nahIM to pachI AtmA kartA-bhoktA thAya pAcho eno to upAdhi thAya ene. paNa nA, upAdhi nathI. AtmA nirupAdhi svarUpa che. AtmA to svayaM prakAzita che eTale potAno prakAza phelAya che ne prakAzanA AdhAre A loko kAma kare che. jIvamAM cetana e bilIpha cetana praznakartA to dAdA, AmAM jIva kone kahevo ? dAdAzrI : eTale jIvabhAga to ene ja kahevAmAM Ave che ke je pAvara cetana che. je jIve che, mare che. pAvara khalAsa thAya che ne bharAya che ene jIvabhAga kahevAya che. ane A loko jIvAtmA kahevAnA, jIva plasa AtmA. have AtmA pote koI dahADoya pheraphAra ja nahIM thayelo. e A zarIramAM hovA chatAM jIvabhAga taiyAra thAya che ane jIvabhAga A badhuM karyA kare che. e jIvamAM AtmA nA hoya. ame ekalAe ja bahAra pADyuM che A ke jIva pAvara cetana che, bIjuM kazuM nathI. sAcuM cetana ja nathI. paNa A bahAranA lokone kahevuM nahIM. A prAIveTa (khAnagI) ApaNe samajavAnuM. kAraNa ke cetana be jagyAe nA hoya. cetananA TukaDA nA thAya. mULa cetana to ekkekTa eno e ja che ane A cetana to bilIpha cetana che. bilIphamAM pAvara cetana UbhuM thayuM. pakaDe pAvara cetanane, na khoLe mULane A mULa cetana nathI, pAvara cetana che. A ATaluM jo khyAlamAM hotane to Aje lokoe kyAranoya AtmA khoLI kADhyo hota. paNa loko Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.1) pAvara cetananuM svarUpa zuM mAne che ke A ja cetana che, Ane ja sIdho karo, ane sthira karo, Ane nirAhArI banAvo ane nirviSayI banAvI do. eTalA hAru padmAsana vALIne sthira kare che. padmAsana vALavuM e guno nathI, e badhA manane ekAgra karavAnA sAdhano che. paNa ene e ema ja jANe che ke A AtmA, ne Ane sthira karIe eTale AtmA prApta thaze. A to pAvara AtmA che, tArI mahenata nakAmI jaze. have A nA samajAya evI vAta che, manuSyanuM gajuM nathI ke A vAta samajI zake. kharI rIte to AmAM cetana ja nathI. A dharma kare che, Ama bhakti kare che, badhuM kare che, e badhuM pAvarathI cAlyA kare, have toya A loko zuM jANe ke A zAstro bhaNe che, e cetana bhaNe che. zAstra samajaNa pADe che e moTA moTA AcAryo, paNa emAM cetana che ja nahIM. A jagatanA loko jyAM AtmA mAne che, jyAM cetana mAne che tyAM cetana che ja nahIM. jagatanA loko jyAM cetana mAne che ke "A jJAna sAMbhaLavAmAM, zAstro vAMcavAmAM, vyAkhyAna karavAmAM agara vyAkhyAna sAMbhaLavAmAM badhAmAM cetana to kharuM ?" meM kahyuM, "nA, emAM cetana nathI. cetana koInuM sAMbhaLe nahIM." A pAvara cetana che. have loko kyAM mAne che ne kyAM pahoMce che ! A tame pUcho cho, te atyAre cetana ja kyAM che ? koI mane pUche, temAM cetana ja nathI. A mahArAja pUche hamaNe, temAM cetana ja nathI. e bole che e cetana nathI. e mahIM abhyAsa kare che, dhyAna kare che e badhuM emAM cetana che ja nahIM bilakuleya. vagara cetane A pUtaLAM rame che, kUde che, rAga-dveSa kare che. A to pAvara cetana che. AmAM mULa cetana to enI meLe separeTa (alaga) svabhAvamAM che, potAnA svabhAvamAM che. e vibhAva thayuM nathI, A pAvara cetana UbhuM thaI gayuM che. have bhagavAna zuM kahevA mAge che ? ke cetana e cetana che, ane bIjuM tane samajaNa paDe evuM karaje, bAkI jJAnI puruSane pUchaje. jJAnI Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) puruSa kaheze, AmAM senTa paNa cetana nathI. A saMsAra ATalo badho che, kaoNlejo-bolejo, Akho saMsAra ja, duniyA cAlI rahI che. ane emAM senTa paNa cetana vagara cAlyA kare che. have e to badhuM meM ja bahAra pADyuM A. koI kramika mArganA jJAnIone khabara ja nA paDene ! eya jANe ke mahIM AtmA rahelo che. eTale tyAga karAvaDAvo, phalANuM karAvo. huM zuM kahuM chuM AmAM je rahyo che AtmA, te pAvara cetana sahita che. mokSamArga samajavAno che. bAkI A svAdhyAya karo, tapa karo, japa karo, badhuM pudgala kare che eno zo lAbha? kare che pudgala ne 'tame kaho cho meM karyuM." praznakartA deha kare che ? dAdAzrI : pudgala kare che, pAvara cetana kAma karI rahyuM che. pAvara cetananuM ja ahaMkAre karIne bahAra banAveluM che, mATe e kAma kare che. pAvara cetanathI pAvara ja pUreluM hoya che. samajAya evI vAta chene ? je mane dekhAya chene e tamane samajAvI zakAya nahIM. A jeTalA zabdo mArI pAse hAthamAM Ave enAthI tamane samajAvavA pharuM, bAkI AnA mATe zabdo hotA nathI. A to khoLI khoLIne zabdo bhegA karavA paDe. mane dekhAtuM hoya paNa tamane samajaNa paDI gaI ke nA paDI, e kaho mane. praznakartA: hA, khyAla Avyo mane. 'rahasya' rahyuM gopita zAstrathI, kholyuM bhedavijJAnIe dAdAzrI : A varlDa to bahu jANavA jevuM, lAMbuM-pahoLuM che. A zabdomAM zI rIte hoya ? pustakamAM zI rIte hoya? koI jagyAe pAvara cetana che evuM zI rIte jANavA maLe ? eTale koI dahADoya niveDo Ave nahIM. pAvara cetana che A. pAvara cetana jo samajI jAyane to bahu thaI gayuM. A lokoe Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.1) pAvara cetananuM svarUpa vyavahAra cetana ne A vyavahAra AtmA ne phalANuM, A to gUMcAgUMca loka karyA kare che. praznakartA : paraphekTa vijJAna che, A pAvara cetananuM to ! dAdAzrI : paraphekTa, tenI joDe zI rIte banyuM A badhuM te jAte joIne kahuM chuM. A to badhuM ame joIne kahIe eTale bolAya, nahIM to zAstramAM koI jagyAe A zabda nA hoya. Avo jo phoDa hotane to loko kyAranAya samajI jAya ! A geDane zI rIte samaje mANasa ? zuM gajuM? A buddhinI paranI vastu A. jyAM buddhino akSareya pahoMce nahIM. jyAM dRSTi ja nA pahoMce, kazuM pahoMce nahIM, tyAM jJAnI pahoMce. bahu TUMkI vAta ne bahu jhINI vAta. jagatane to samajAya ja nahIM A vAta. have A rahasyane zuM samaje bicArA ? koI zAstrajJAnIye zuM jANe te? zAstromAM lakhAyuM nathI, zAstro jANe nahIM. A zAstro zabda rUpe jANe. jeTaluM zabda rUpamAM Ave eTaluM ja jANe, ethI AgaLanuM jANe nahIM. rahasya jANe nahIM tyAM sudhI. A to kevaLajJAnanI najIka pahoMcelA che e ja jANI zake. ebsolyuTa (pUrNa) jJAnanI najIka. ame bhedavijJAnI eTale A badhuM bheda pADI ApIe ke A AtmA ne A nhoya. badhuM dekhAya AtmA jevuM, paNa AmAM AtmA nathI. ethI A phasAyeluM chene jagata AkhuM. jyAM cetana mAtra, cetana jevI vastu ja nathI. vagara cetane A zarIra badhuM cAle che. have e badhuM bahAra pADe nahIM koI. koNa bahAra pADe? te jagata ema mAne ke mArA hAthamAM ja che A. huM ja chuM, Ane ripera karavAnuM che. jema A gharane ripera karIe chIene evuM. plAsTarablAsTara mArIne TekA karIne sthira karavAnuM. tapa karo to sthira thAya kaMI. e mAnyA kare ne jagata pIsAyA ja kare che. ajJAnanI ghANI para pIsAyA ja kare che. ne jJAnIo A bahAra pADe nahIM, je sAcA jJAnI che te A bahAra pADe nahIM, A bahAra pADe to badhuM khalAsa thaI jAya. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA : hA, Akho vyavahAra badho e thaI jAya. dAdAzrI : jo ke badhA lokone nahIM, paNa amuka mANasone nukasAna thaI jAya. buddhizALIo mAra khaI jAya. samajamAM Ave che thoDI vAta ? have AvI badhI UMcI vAta, e tyAM gayelA hoya te vAta karI zake, bAkI koI ene karI zake nahIM ane samajI paNa zake nahIM. A je tame samajI zako cho ne, te tame bahu vicAryuM chene, eTale samajI zako cho A. mahIM cokhkhuM che eTale grAspiMga karI zako, nahIM to grAspiMgeya nA thAya. ane buddhinI bahu pakaDa hoyane toya vAMdho Ave. paNa pakaDa nathI rAkhI Ama, opana mAInDa rAkhyuM che, eTale samajAya. A jagatamAM lokone to A zI rIte khabara paDe ke oho ! pAvarathI cAle che ? ne AmAM zuM samaje ? kAma ja nahIM ne koInuM A to. A to je evA pote dekhIne kahetA hoya. A huM vAMceluM nathI kaheto. A ekuya zabda mAro vAMcelo nathI ane yathArtha, haMDreDa parasenTa, tamAro AtmA kabUla kare evI vAta che. ame to zuM kahIe, mAnazo ja nahIM. A mAnavA mATe nathI, tamAro AtmA kabUla karI de ane e vikalpo UbhA nA karAvaDAve, buddhi kUdAkUda na kare to ja A mAnajo ane vivAdavALI hoya ne tyAM buddhi kUdAkUda karI mele. A huM joIne kahuM chuM. zAstramAM nahIM maLe A vAta. AnI pArAzIzI zuM ? tyAre kahe ke tamAro AtmA kabUla karavo joIe. tamane AnaMda utpanna thavo joIe. A vAta sAMbhaLatA ja AnaMda thavo joIe. samajAya tamane to pArAzIzI mAnavI ! Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ? (3.2) pAvara cetana virame, AtmajJAta pachI 'huM karuM chuM', dehAdhyAse bharAya pAvara praznakartA H A pAvara cetana che te ja (cArja) pratiSThita AtmA dAdAzrI : te ja pratiSThita AtmA. te ja sacara, te ja mikenikala AtmA, te ja Indriya AtmA, kaSAya AtmA (te ja sUkSmatama ahaMkAra). enuM nAma pAvara cetana. krodha-mAna-mAyA-lobha ane Indriyo, te pAvara cetana badhuM. pAvara cetana tamArA hAthamAM hoya nahIM. krodha nA karavo hoya toya thAya. Indriyo tamArA kAbUmAM nA rahe. te pAvara cetana che. A cArja thayelo pAvara che. dhera Ara zrI baeNTarIjha', A sthULa baeNTarI eTale deha, sUkSma baeNTarI eTale mana, aMtaHkaraNa e badhuM ane A spIca (vANI). A traNa baeNTarIo DiscArja thAya che ne navI cArja thAya che. praznakartA H A karmanA udayane lIdhe baeNTarIo cArja thatI hoya che ? dAdAzrI : nA. cArja thayelI baeNTarIone AdhAre udayakarma Ave che ane udayakarma to Ave. udayakarmathI baeNTarIo jo cArja thatI hoyane to mahAvIra bhagavAnaneya udayakarma hoya. paNa kaSAyathI baeNTarIo cArja thAya che. udayakarmamAM je ApaNe kaSAya karIe chIe enAthI baeNTarIo cArja thAya che. udayakarma to amaneya hoya paNa mahIM kaSAya karIe to cArja thAyane ! Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) jyAM sudhI dehAdhyAsa che tyAM sudhI pAvara bharAyA kare. eTale dehAdhyAsa che tyAM sudhI A pAvara che. te vaparAya enuM nAma IphekTa kahevAya. pAvara IphekTiva hoya, IphekTa ApIne cAlyo jAya ane navI baeNTarIo UbhI thAya che, kojhIjha hoya tenAthI. eTale ame kojhIjha baMdha karI daIe tyAre eno chuTakAro thAya. kojhIjha baMdha karavA mATe dehAdhyAsa chUTavo joIe. 102 praznakartA : e to dAdA, jyAM sudhI A dehAdhyAsa baMdha nA thAya tyAM sudhI AtmAnI hAjarImAM A traNe baeNTarIonuM cArja-DiscArja, cArjaDiscArja cAlyA ja kare ? dAdAzrI : cAlyA ja kare, oNTomaeNTikalI (enI meLe). koIne calAvavuM nA paDe. vijJAna che badhuM A. chellI vAta che A. chellA sTezananI vAta che, Tu dhI poInTa. traNa TU baeNTarIo UtarI jAya che ne pharI traNa baeNTarI cArja thAya che. cArja thatI baMdha karIe ne eTale mokSe jAya. cArja zI rIte thAya che ? IgoIjhama (ahaMkAra)thI, 'meM karyuM' ke tarata cArja thAya. 'A mAruM' ke cArja thaI gayuM. basa ATaluM ja, ane A 'be' baMdha karI daIe to cArja pachI baMdha thaI jAya. praznakartA H to pAvara cetana kyAM AvyuM ? dAdAzrI : je kriyA 'huM karuM chuM' evuM kahe che ne e, tyAM pAvara cetana che. 'meM bAraNuM vAcyuM' kahe chene, tyAM pAvara cetana. parIkSA ApI te pAvara cetana ane rijhalTa (pariNAma) AvyuM te pAvara cetana nahIM. praznakartA : paNa parIkSA apAya che enI pahelA pAvara cetana vaparAyuM tethI A kriyA AvIne ? dAdAzrI : pAvara cetana vaparAyuM tenuM A rijhalTa AvyuM. praznakartA : kayuM ? Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.2) pAvara cetana virame, AtmajJAna pachI 103 dAdAzrI : nApAsa thayo te. praznakartAH nahIM, eTale AmAM dAkhalo Apyone ke parIkSA ApavI ane enuM rijhalTa Ave, to parIkSA ApavI e pAvara cetana kahyuM. dAdAzrI : jemAM kaMIka "huM karuM chuM mAne che e pAvara cetana. " caMdu (sUkSmatama ahaMkAra) e pAvara cetana. praznakartA: "huM karuM chuM enAthI pAvara cetana UbhuM thAya che ke pAvara cetananA lIdhe evuM manAya che ? dAdAzrI : e pAvara cetana ja pote bole che. praznakartA: pAvara cetana pote bole che ke "A meM karyuM. dAdAzrI : A pariNAma Ave tyAre ApaNe pAvara cetanane kahIe ke "bhaI, teM karyuM. tyAre kahe ke "nA, e to rijhalTa AvyuM, huM zuM karuM? huM pariNAma AvuM lAvuM ? huM to pAsa thayeluM ja lAvuM." praznakartA eTale hune ja pAvara cetana kIdhuM Ape ? dAdAzrI : nA, judA. praznakartAane pAvara cetana judA ? dAdAzrI : huM ne pAvara cetana judA. praznakartA ane huM karuM chuM e pAvara cetana kahyuM ? dAdAzrI : haM. e pAvara cetana bolAve che (vANImAM bolAya te). vaparAI rahyo pAvara, beTarIto niraMtara praznakartA H e pAvara khalAsa judI judI rIte thAya che ? dAdAzrI : e to roja roja vaparAyA ja karene ! e kanTinyuasa (satata) sela che eTale e pAvara vaparAI javAno. e pacAsa-sAMIThasittera varSa thayA eTale UDI jAya pAvara. vadhAre vAparyo hoya to vahelo Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 AptavANI-14 (bhAga-3) UDI jAya. ocho vAparyo hoya to moDo UDe. jeTalo pAvara vAparo eTalI beTarI vahelI khAlI thaI jaze. ocho vAparo to moDI khalAsa thAya paNa khAlI thavAnI. amuka mudata sudhI ja rahe. pachI UDI ja jAya. eTale A mana-vacana-kAyAnI traNa beTarIo che te DiscArja thayA ja kare che ne A saMsAra tamAro cAlyA kare che. tuM UMghI jau toya DiscArja thayA kare ne jAgatA ahIM phara phara karuM toya DiscArja thayA kare. A je cetana che e pAvara cetana che ne e UtarI jAya evuM che, ane mULa cetana che e Utare nahIM. mULa cetana kAma karatuM nathI A AvuM koI ane jaDeya kAma karatuM nathI. paNa Ane kahevAya jaDa, Ane mULa cetana kahevAya ja nahIM. Ama gaNAya jaDamAM paNa che pAvara cetana. praznakartA : dAdA, A je pAvara bharAyA sela, e AgaLa bharAIne AvyAM ke hamaNAM bharAya che ? dAdAzrI : nahIM, bharAIne AvyA eTale tyAM cArja thayuM ane A ahIM DiscArja thAya. pelI beTarIo jema DiscArja thayA kare, evI A mana-vacana-kAyAnI traNeya baeNTarIo DiscArja thayA kare. have kahe che, pelAmAM DiscArja thAya che te cAMpa dabAvo tyAre DiscArja thAya che ane AnI niraMtara cAMpa dabAyelI ja hoya che. A zvAsocchavAsathI DiscArja niraMtara thayA ja kare che. eTale tamAre lAMbuM TakAvavuM hoya to nA Take. (aMta Ave ja, kAyama nA rahe.) pelAmAM cAMpa dabAya tyAre DiscArja thAya, ne karakasariyo mANasa hoyane te baeNTarI pAMca varSa calAve ane lAphA mANasane cha mahinAmAM nIkaLI jAya. paNa A to niraMtara cAlu ja. rAtedahADe A baeNTarI to cAlu ja hoya, DiscArja thayA ja kare. tuM UMghavuM hoya to UMgha ane jAgavuM hoya to jAga, paiNavuM hoya to paiNa ane rAMDavuM hoya to rAMDa paNa A baeNTarI cAlu ! praznakartA: have zuddhAtmA aMdara hoya che to zarIra kema kAma baMdha karI de, kAma nathI karatuM ne AtmA judo nIkaLI jAya che ? dAdAzrI : kAraNa ke A kAmamAM lAge evuM nathI, khalAsa thaI gayeluM Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.2) pAvara cetana virame, AtmajJAna pachI 105 che eTale choDI de ane pAchuM navuM UbhuM kare, kudaratI rIte. e pote karato nathI kazuM paNa kudaratano ja niyama che evo ke A badhuM jUnuM thaI jAya, ghasAI gayA jevuM thaI jAya eTale eno TAImiMga AvI gayo hoya ane te ghaDIe pAvareya khalAsa thaI gayelo hoya ane pachI bIjuM navuM UbhuM kare. eTale A IphekTa pUrI thaI gaI eTale paDI jAya badhuM. praznakartA: to e galana e badhuM pAvara cetanano vibhAga che ? dAdAzrI : nA, e badhuM enI meLe sahaja. cAle sAyakala cArja-DiscArjatI, pAvara cetanathI praznakartA: dAdA, Ape simili (upamA) sarasa ApI ke A cArja thayelI baeNTarIo che. dAdAzrI : hA, jUnI DiscArja thayA kare, navI cArja thayA kare. A cetana che paNa pAvara cetana che. (pelAmAM) pAvara khalAsa thaI gayo, evuM AmAM pAvara khalAsa thaI jAya eTale bALI nAkhe, marI jAya pachI. ane pAvara khalAsa thaI jAya ne eTale jIbhano lavo thaI jAya pachI. u uM u lala.... karyA kare. kema bhaIlA, zuM thaI gayuM? to ke, pAvara UDI gayo. tame jANatA hazone lalvo thaI jAya ? e bolavAnI zakti jatI rahe, kAnanI zakti jatI rahe, AMkhonI zakti jatI rahe, badhI zaktio jatI rahe. tyAM sudhI ekadama dIvo olavAya nahIMne ! mULa dIvo olavAto nathI, mULa AtmA to AtmA ja rahe che paNa A dIvo olavAI jAya che. e pAvara baeNTarIomAM bharyo che. eTale e cAlIsa varSa khalAsa thAya to cAlIsa varSa pachI jatA rahe (gujarI jAya). pAvara vadhAre bharelo hoya, chatAM e karmano udaya evo hoya, kAMIka kapAIne marI javAno hoya to kapAya te ghaDIe pAvara badho UDI jAya, badho nIkaLI jAya jhaTa. praznakartA atyAre A pAvaranuM phaMkzana kevI rIte oLakhAya? Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI: e khalAsa thaI jAya enuM nAma pAvara kahevAya. e ochuM thatuM jAya. mULa cetana to vaparAya ja nahIMne ! A to vaparAI jAya eTale pAvara kahevAya. pAvara khalAsa thaI jAya eTale ApaNA loko sela (deha)ne bALI mele che ane bIje dATI de che. mULa cetavatI cetatAthI bhinna, pAvara cetatA caitanya pote ja bhagavAna che. (svabhAvika) cetanA e to pote ja bhagavAna che. jagatanA loka cetananI cetanA jotA nathI, cetanAnI avasthAo jue che. kharekhara to cetanAnI avasthA nathI jotA, pudgala avasthA jue che. e pudgala avasthA nathI, vibhAvika) cetanAnI chAMTa che mahIM, pAvara cetananI chAMTa che. AtmA sivAya bIjuM badhuM mikenikala che, badhuM pAvara cetanA. A jo pAvara cetanA loko samajI jAyane, to badhuM ghaNuM kAma thaI jAya. A to ene asala cetana mAne che, ke AmAM to Ane sudhAravAno che. A AtmAne, je bagaDI gayo che ene nigraMtha banAvavAno che, kahe che. A je azuddha thaI gayeluM che cetana, tene zuddha karavAnuM che. praznakartA: jyAre ApaNe akramanI aMdara to cetana zuddha ja che. dAdAzrI : zuddha ja che. praznakartA ane nizcetana cetana je che, te to DiscArjamAM kADhI nAkhavAnuM che. dAdAzrI: e zuddha cetanane laIne A UbhuM thayuM che. te have nikAla karI nAkhavAno. pahelA azuddha cetana hato pote tyAre ApaNe kahyuM, A tuM nathI azuddha cetana, tuM to zuddha ja chuM paNa A (caMdu) azuddha che. eTale pachI eno Ama samabhAve nikAla karI nAkhavAno. akramanI rIta judI che. mULa AtmA karatA pAvara cetana sAva juduM ja che. e tadana juduM kArya karI rahyuM che. koI jagyAe A enI liMka hota to juduM nA paDAya. A jJAna ApIe eTale juduM ja paDI jAya. A to badhuM vijJAna che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.2) pAvara cetana virame, AtmajJAna pachI 107 endri-ekjhiTa bane thAya, pAvara cetanathI praznakartA: ApanuM cetana tattva eTale je badhAnI vidhi karo cho, jJAna Apo cho te ? dAdAzrI : A jaDa tattva jaDa tattvanuM kare che, cetana tattva AmAM kazuM karatuM ja nathI. praznakartA H to ApaNe Azaro A jaDa tattvano ja levAnone ? jaDa tattva jaDa tattvano Azaro levAno ? dAdAzrI : e jaDa tattva che paNa e jaDa tattva Ama juduM che, pAvara cetana che, paNa lAITa badhuM cetananuM che A. praznakartA e dAdA, barAbara magajamAM besatuM nathI. huM khAlI jou chuM atyAre najara sAme e ke tame vidhi karAvaDAvo cho, tame lokonAM sukhaduHkha pUcho cho. badho pheraphAra thato ame joIe chIe, e jaDa dravyanI baeNTarIthI ja badho pheraphAra thAya che ? dAdAzrI : e to A evuM chene, Aye baeNTarIothI ja bagaDyuM'tuM ne baeNTarIothI sudhare che. pelI roMga baeNTarIo hatI, te roMga baeNTarI A ajJAnamAM laI gaI. have rAITa baeNTarI eTale rAITamAM laI jaze. eTale je daravAjethI aMdara "Ina', "Ina'no daravAjo hato, A che te "AuTa'no daravAjo. "Ina" daravAjAmAMya koNa laI gayuM ? tyAre kahe, e jaDa tattva ja laI gayuM, pudgala tattva. ane pachI A AgaLa gayA pachI "AuTa'no daravAjo maLe che, te e tattva bahAra laI jAya che. pachI "AuTa' karIne muktimAM laI jAya che. AmAM AtmAne potAne kazuM karavuM nathI paDatuM. praznakartA: Apa je bolo cho e paNa pudgala ja ne ? dAdAzrI : hA, A zabdo e AvaraNa toDI nAkhe che, zabdoya pudgala che. meluya pote, sAbuya pote ne kapaDuMya pote ne chelle pote cokhkho thaI jAya che. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA : AmAM bahAdurI ekalA jaDa tattvanI potAnI ja che ? eTale jaDa tattva ja potAnA jaDa tattvane sudhAre che ? dAdAzrI : A jaDa tattva nahIM, pudgala, je pAvara bharelo cetanano. 108 praznakartA : hA, to e pAvaranI sAdhanA judI karavAnI rahIne ? AtmAnI sAdhanAthI judI evI sAdhanA rahIne ? dAdAzrI : e sAdhanA karatA karatA AtmA prApta thAya. AtmA zuM che e jANavuM joIe. tyAra pachI sAdhanA e to pudgalane karavAnI che. praznakartA : paNa dAdA, jo AtmAne jANIe to amArA jaDa tattvamAM pheraphAra thAya ke nahIM ? mAro mULa savAla e che. dAdAzrI : pheraphAra thayA ja karene ! niraMtara pheraphAra thayA kare. ajJAnatAthI je baMdha paDyA, te jJAne karIne chUTe. baMdha ne chUTavuM beu pudgalamAM thayA kare che. AtmAne kazuM levAdevA nathI, AtmA AthI judo che. praznakartA : eTale AtmA sIdhI rIte kaMI karato nathI, ema tame kaho cho ? dAdAzrI : vAMkI rIteya karato nathI. e kartA hota to to ene mAthe jokhamadArI Avata, ne A pudgaleya kartA nathI. pudgaleya svataMtra kartA nathI, A to pAvara bharAI gayo che. jJAte karIne zuddha thAya, azuddha pAvara cetata praznakartA : ApaNA jJAna lIdhelA A mahAtmAo che te pAvara cetana thAya ? tame vidhi karIne je pAvara mUko e pAvara cetana thayuMne ? dAdAzrI : nA, evuM nahIM. praznakartA H to e cetana ja thayuMne ? mULa svarUpa ja cetananuMne ? Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.2) pAvara cetana virame, AtmajJAna pachI dAdAzrI : A pAvara cetana je che, te ajJAnatAvALuM pAvara cetana che ane meM jJAna ApyuM tyAra pachI 'e' pAvara cetana ja rahe che, 'mULa cetana' thatuM nathI. pote potAnA ajJAnathI baMdhAya che ane pote potAnA jJAnathI chUTI jAya. AtmA to pote jJAnavALo che paNa 'A' je che te jJAnavALuM thAya to beu chUTA paDI jAya. praznakartA : to tame A pAvara cetanane jJAnavALuM karo cho ? dAdAzrI : hA, to bIjA kone ? ane pelo AtmA to Ajeya jJAnI ja chene ! praznakartA : A pAvara cetana jJAnavALuM thayuM, eTale AvaraNo jatAM rahe ? 109 dAdAzrI : hA, AvaraNo jatAM rahe, basa. A AvaraNo UDI jAya ne je avyakta che te vyakta thAya. praznakartA : to jJAnI koNa thAya che ? dAdAzrI : ajJAnI che te ja jJAnI thAya che. AtmA to jJAnI ja che. praznakartA : ajJAnI koNa che ? dAdAzrI : A 'huM' ne 'mAruM', je baMdhAyelo kahe chene, 'mane duHkha che', e ajJAnI che. praznakartA : eTale bIjI bhASAmAM azuddha cetanane zuddha cetana karo cho, evuM thayuMne ? dAdAzrI : hA, azuddha cetanane zuddha karIe chIe ane A azuddha cetana je che te pAchuM mULa cetana nathI, e pAvara cetana che. eTale ene ame zuddha karIe chIe. e saMpUrNa zuddha thAya to beu chUTA paDI jAya. praznakartA H tame zuddhAtmA bolo eTale e pAvara cetana je che, eno pAvara vadhato jAya ? Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : nA, je UMdho pAvara hato te chato thaI jAya. je ajJAna pAvara hato eTaluM UMdhuM karato hato, e chato thaI jAya. praznakartA e UMdho pAvara kone hoya che ? dAdAzrI : e ahaMkArane. A ajJAnI mANasa hoyane, te jeTaluM hoya tenuM UMdhuM ja karI Ave ane ame jJAna ApIene tyAra pachI ko ke UMdhuM karyuM hoya toya chatuM karI Ape. kAraNa ke enI samajaNa chatI thaI gaI. prajJAzakti AtmAnI, buddhizakti pAvara cetatatI praznakartA : ene prajJA kahevAya ? dAdAzrI : have prajJA e che te mULa AtmAnI zakti che. ane A (AtmA-anAtmA) benuM saMpUrNa Divijhana thaI gayA pachI, pUrepUrA khullekhullA thaI gayA pachI, chUTA thaI gayA pachI e AtmAmAM phiTa thaI jAya che. tyAM sudhI mokSamAM laI javA mATe e judI paDe che, AtmAmAMthI. praznakartA H eTale AtmAnI ja prajJAzakti kahevAya ? dAdAzrI : hA, prajJAzakti AtmAnI che ane buddhizakti A pAvara cetananI che. praznakartA: eTale buddhinI prajJA thaI jAya ? dAdAzrI : nA, buddhinI prajJA nA thaI jAya. buddhi buddhinI jagyAe rahe ane prajJA pragaTa thAya. ame A jJAna ApIe ke tarata prajJA pragaTa thAya. prajJA tamane niraMtara mokSamAM laI javA phare ane buddhi tamane A bAju nIce laI javA phare. A je cetave chene mahIM, te prajJA cetave che ke "Ama nahIM ne Ama', evuM cetave. praznakartA : prajJA paNa pAvara cetana jane ? dAdAzrI : nA, pAvara cetana nathI, e mULa cetana che. paNa mULa Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.2) pAvara cetana virame, AtmajJAna pachI 111 cetanamAMthI judI paDelI, te A kArya karavA pUratI ja. pachI mULa AtmA sAthe eka thaI jaze pAchI. ajJAta jANe pAvara AtmA, jJAta jANe daraasala AtmA praznakartA H pahelA to ajJAna dazAmAM amArI je dRSTi che te pudgala upara rahetI hatI. jenAmAM jovAno ne jANavAno guNa ja nathI. paNa have Ape jJAna ApyuM tyAre dRSTi ane jemAM jovAnI ane jANavAnI zakti che emAM lagADIe eTale amArI dRSTi sthira thaI gaI ! dAdAzrI : eTale sthira thaI gaI ane A asthiramAMya jovAjANavAnI kriyA che, paNa saMyogone jovA-jANavAnI kriyA che. paNa mULa jovA-jANavAnI kriyA to tyAM AtmAmAM ja che. paNa AtmAne asaMyogika kriyA che ane A saMyogI kriyA che. jovA-jANavAnI kriyA ahIM kahe chene, A jhADa AvyuM, pAna AvyuM, gAya AvI, bheMsa AvI. badhuM kahe che ja ne ane tene AtmA mAne che loko. A jovA-jANavAnI kriyA, emAM cetana bilakula che nahIM. tyAre kahe, "zenAthI cAle che A ? cetana vagara kevI rIte cAle ?" tyAre kahe, "AtmAnI hAjarIthI pAvara cetana UbhuM thAya che." avasthAne je pAMca IndriyathI jANanAro jANe che ne teya AtmA hoya. jagata AkhuM kahe che ane AtmA. je ajJAna jANe che e pAvara AtmA che ane jJAna jANe che daraasala AtmA che. eTale A pAvara AtmA jANe che. pAvara AtmAne zuM topane bAre caDhAvavo che ? e to pAvara khalAsa thaI jAya eTale pachI chellA sTezana (smazAne) upara pahoMcADI de sUtA sUtA, loko ArAmathI pahoMcADI de. praznakartA H Ape kahyuMne ke A vastuo, jhADa che, pAna che e badhAne jovAnI ne jANavAnI A pAvara cetananI kriyA thaI. have e jovA-jANavAnI kriyA ane AtmAnA prakAzamAM A badhAM joyo jhaLake e eka ja che ke juduM juduM ? Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : AtmAnA prakAzamAM che te mahIM jhaLake. eTale zabda hotA nathI tyAM AgaLa. A jyAM jovAnuM ne jANavAnuM, prakAzamAM utAratA sudhI zabdo che. pachI jatA rahe che zabdo ene ghera ! 112 pachI to zAyakabhAva. jANavA-jovAnA bhAvamAM rahyo e AnaMda. potAne bIjI koI jarUra nathI. jANavA-jovAnA bhAvamAM to kazuM karavAnuM nahIM. mahIM jhaLake, potAnI mahIM ja. kriyA nahIM koI jAtanI, akriya. kriyA kare to thAka lAge, sUI javuM paDe, UMghI javuM paDe. praznakartA : e jJAna pahelA paNa je kaMI jANe e AtmAnA guNathI jANene, jANe to ? dAdAzrI : nA, e che te bharelA pAvarathI jANe che. praznakartA : ane have A jJAnapaNe jANapaNAno je vAre vAre anubhava Ave che e AtmAno ja anubhava Avyone ? dAdAzrI : badhuM AtmAnuM ja. paNa temAM A bahAranuM jJAna je dekhADe che, e pAvara cetana (mizracetana) dekhADe che. praznakartA : dAdA, to mULa AtmAnI je jovA-jANavAnI kriyA che ane mizra cetananI (pAvara cetananI) jovA-jANavAnI kriyA che, emAM phera zo che ? dAdAzrI : mizra cetana vinAzI ekalAne ja joI zake che ane mULa cetana che te vinAzI ne avinAzI beu joI zake che, banneya jANe-jue. jovA'thI thAya zuddha 'bhAva'thI azuddha thayAM pudgala, A ApaNe potAne zuddhAtmA bolIe chIene, eTale A bahAravALo je bhautika bhAga chene, jene 'pudgala' kahIe chIe, te A pudgala zuM kahe che ke amAruM zuM ? have tame zuddhAtmA thaI gayA paNa mukta nahIM thAva, jyAM sudhI amAro niveDo nahIM Ave tyAM sudhI tame chUTA nahIM Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.2) pAvara cetana virame, AtmajJAna pachI 113 thaI zako. e zuM kahe che ke jyAM sudhI amane amArI mULa sthitimAM nahIM banAvo, tyAM sudhI ame tamane choDavAnA nathI. kAraNa ke mArI mULa sthitine kharAba karanArA tame cho ane tame amane amArI mULa sthitimAM mUkI do ! praznakartA : paNa e to mahIM ApaNane kahe che ke A cAmaDI che, lohI che, hADakAM che, mAMsa che. A paMcabhUtanuM baneluM che ene ane amAre zuM ? enuM zuM kAma che ? dAdAzrI: nahIM, nahIM, nahIM. caMdubhAI jIvatA che. tame zuddhAtmA cho ne caMdubhAI jIvatA che. A hoya lohI-mAMsa-parunuM ne badhAnuM pUtaLuM, A jIvatuM che. niveDo lAvavo paDe e to ! praznakartA H ame koInuM kharAba karatA nathI, vyavasthita che e pramANe thayA kare. dAdAzrI : nA, evuM nA cAle. A zuM kahe che ke "tame amane kharAba karyA che, tame amane A vikRta banAvyA. ame je pudgala cokhkhA hatA, pyaoNra hatA, zuddha hatA, tenA amane azuddha banAvyA, IyyaoNra banAvyA, vikRta banAvyA tame. "ApaNe" bhAva karyA tyAre vikRta thayAne ! praznakartA paNa dAdA, pudgalane, jaDane vaLI, svakRti zuM ne vikRti zuM? dAdAzrI : mahIM pAvara cetana chene ! tame judA ne A pudgala cetanabhAvavALuM juduM che. pudgalamAM pAvara cetana che, sAcuM cetana nathI. praznakartA: pudgalane kharAba koNe karyuM ? dAdAzrI : "ApaNe" bhAva karyA te ja bhAvakarma. e ja pudgala UbhuM thayuM. jo bhAvakarma nA thayo hota to A pudgala UbhuM nA thAta. pudgalane kazuM levAdevA nathI. e to vItarAga ja che bicAruM. 'tame" bhAva karo eTale tarata e pariNAma pAmI jAya. eTale azuddha paramANu thayA che, tene zuddhatAthI zuddha karavAnA che, bIjuM kazuM nahIM. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) eTale jeTalA DiscArja bAkI che eTalA azuddha rahyA che, teya atyAre tame joI joIne javA dezo eTale zuddha thaIne cAlyA jaze. zuddhikaraNa pudgalatuM, thAya AjJApAlane praznakartA : e to e vakhate ene ema to vicAra thAyane ke atyAra sudhI je pudgala che e 'huM chuM' ema mAnIne cAlyo teya mArI bhUla che, have huM bhUla sudhAruM chuM ane tArI joDe ja saMyoga thayo te maherabAnI karIne have tuM saMyoga choDa, A sivAya bIjuM zuM che ? 114 dAdAzrI : nA, nA. e zuM choDI Ape, pAvara cetana bicAruM ? kaI rIte, keTaluM kare ? e zuM choDavAnuM hatuM ? ApaNA jovAthI e chUTI ja jAya. te eka-eka doro chUTato gayo. te paNa AvA lAkha dorA hoya, te lAkheya chUTatA jAya ne pharI nA baMdhAya. ApaNe chUTA thaI gayA. doro dorAne ghera gayo, ApaNe ApaNA ghera gayA, emAM zuM bAkI rahyuM ? praznakartA H to ApaNe A badhuM bolavAnuM che, e ApaNA pudgalane zuddha karavA mATe ja bolavAnuM chene ? dAdAzrI : badhuM pudgalane zuddha thavA mATe. hA, tyAM sudhI dazA pUrI thaze nahIM. ApaNane dAdAe zuddha karyA, have A pudgalanuM zuddhikaraNa bAkI che. enuM azuddha thatuM baMdha thaI gayuM. have atyAre evuM zuddhikaraNa thAyane, to eka avatAra pUratuM cAle evuM che. AjJAmAM rahIe eTale zuddhikaraNa thayA kare. praznakartA : A AkhuM sAyansa pudgalane zuddha karavAnuM chene ? A AjJArUpI je pAMca vAkyo che ke A badhuM je vijJAna, e pudgalane zuddha karavA mATe ja chene ? AtmAne kaMI levAdevA nathI. dAdAzrI : mULamAM to pudgalaneya zuddha karavAnI eTale karavApaNAnI kriyAnI) ApaNe kaMI jarUra nathI. ApaNe jo ApaNI je zuddha dazA (jJAtA-draSTA) che, emAM azuddhi (huM karuM chuM) manAya nahIM, to pudgala to zuddha thavAnuM ja che. pudgala to enI meLe zuddha thayA ja karavAnuM. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.2) pAvara cetana virame, AtmajJAna pachI 115 pugalane jo DakhoDakhala nA thAya to A to cokhkhuM thayA ja kare paNa A DakhoDakhala kare che. Dakho kare ne pachI Dakhala thaI jAya ! DakhoDakhala karanAruM koNa ? te ajJAna mAnyatAo. pAvara cetanathI gaNeluM, jJAnathI bhAgavAtuM praznakartA: have je kaMI sAdhanA kare che e badhuM pudgala kare che ane pAmavAno che AtmA, je kaMI ja karato nathI, to have evI kaMIka liMka batADo ke jethI karIne A pudgalamAM mArApaNuM, je kartutvapaNuM che, temAMthI UThI ane potAnA AtmAmAM besI jAya. dAdAzrI : ApaNe ahIMthI aDadho mAIla cheTe ATaluM javAnuM che kaoNleja che tyAM, ane ApaNe sAtaso mAIla gayA toya paNa kaoNleja AvI nahIM eTale ApaNe zuM karavuM paDe, tyAM sAtaso mAIla gayA eTale ? pelA loko enAunsa kare ke bhaI, aDadho mAIla ja cheTuM hatuM. have kyAM gayA cho tame ? eTale pachI tyAM AgaLa kahIe ke aDadho mAIlamAM Avaze, to Ave kharuM ? praznakartA: nA Ave. dAdAzrI : UMdhA cAlyA cho teno A prayoga che. A badhuM je karavuM paDe che e UMdhA cAlyA che teno bhAgAkAra che. jeTalAe guNAkAra karyo eTalAthI bhAgavo paDaze. rakama niHzeSa, zeSa vagaranI rakama banAvI devAnI che. jeTalAthI guNAkAra karyo teTalAthI bhAgAkAra karIe to niHzeSa thAya ke nahIM ? eTale A atyAra sudhI guNAkAra nathI karyA evuM lAge che ? praznakartA: guNAkAra to ghaNA karyA. dAdAzrI te Aje A guNAkArane ja bhAgavAnA ane bhAgAkArathI bhAgI nAkhavAnA, UDADI nAkhavAnA. praznakartA H A bhAgavAnuM je che e bhAganAro paNa emAMya mArApaNuM to pudgalanuM ja chene ? e ja karaze ? Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : e pugalanuM che. UbhuM kare che pudgala ane toDeya e. eTale ApaNe pragaTa thaI jaIe. phakta pudgalamAM ekaluM pudgala nathI e. ekaluM pudgala AvuM na karI zake. navI DijhAInavALuM karI zake paNa e mana, buddhi, citta ne ahaMkAra baMdha nA karI zake. eTale mahIM cetanano bhAga che te cetana, kayuM cetana che? e pAvara cetana che. ekaluM pudgala to karI zake ja nahIM A. tamane ema ja lAge ke ekalA pudgalathI A thayuM che ? praznakartA: nA thaI zake, paNa emAM je cetana paDeluM che e to AtmAno kaMIka hovo joIene, prakAza ? dAdAzrI : hA, prakAza che paNa prakAza e ja AtmA che. eTale vastusthitimAM ApaNe zuM kahevAnuM che ke A ekaluM pudgala nathI. pudgala ekaluM hoyane to to pachI AnA (jaDa) jevuM. ApaNane emAM kazI asara nA thAya. paNa A to asaravALuM che, IphekTiva che eTale enI mahIM pAvara bharelo che. eTale ApaNe zI rIte ene cokhkhuM karavAnuM ? e kahe che ke mane cokhkhuM karo, to ApaNe caMdubhAIne je kaMI phAIla AvI te ApaNe samabhAve nikAla karIe eTale caMdubhAInA che te badhA paramANu UDI gayA. cokhkhuM thaI gayuM mahIM. eTale A have jJAna pachI samabhAve nikAla karavAno. pAvaranA e je pelA sela kahetA'tAne, te Aye mana-vacana-kAyAnA traNa sela ja che, e sela che te enI meLe vaparAI jaze eTale khalAsa. tamAre samabhAve nikAla karavAno che Ano, eTale e cokhkhuM thatuM jaze. tame samabhAve nikAla karI ne cokhkhuM thatuM jAya. ane cokhkhuM thatuM thatuM thatuM pAvara khalAsa thaI gayo eTale tameya chUTA ne eya chUTA. pAvara bharelA pUtaLAMte jovuM' chellI kakSAmAM praznakartA eTale dareka vicAra sAro athavA kharAba Ave tyAre e huM hoya, mAro nhoya, e zeya che, huM zuddhAtmA chuM, eno jJAtA-draSTA chuM' evo bhAva karavo ke vicArone paNa jovA ? te samaye vicAro tarapha dhyAna na ApavuM ? Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.2) pAvara cetana virame, AtmajJAna pachI 117 dAdAzrI : kharAba vicAra Ave ne sAro vicAra Ave te huM hoya mAro hoya, e joya che', evuM bolavAmAM vAMdho nahIM paNa amuka kakSAmAM e bolavAnuM. pachI to kharI rIte to zuM che ? e zuddhAtmA judo paDyo eTale A caMdubhAI che e to pAvara pUreluM pUtaLuM che. zuddhAtmA jo bhego hoya aMdara to pAvara bharAya ane khAlI thAya. ane have A (jJAna pachI) pAvara bharAvAno nahIM ane have sela rahyA te khAlI thavAnA. e sela zuM zuM kAma kare che e jovuM ApaNe. te eka mananI baeNTarI, eka vANInI beTarI ane eka kAyAnI baeNTarI. te ApaNe joyA karavuM ke beTarI zuM zuM kare che, ajavALuM kevuM Ape che, vadhAre Ape che, ochuM Ape che ? DakhoDakhaleya kare. boleya kharA pAchA, paNa te TeparekarDa. A duniyAmAM koI mANasa potAno bola bolI zakato nathI. koI jAnavareya bolI zakatuM nathI. sthULa hoya ke sUkSma hoya, te zuM kAma kare che e jovuM. nIcenI kakSAmAM hoya-nhoya" karavuM, "A huM hoya ane jyAre AgaLa vadhazo tyAre jovAnuM khAlI. kAraNa ke pUtaLuM juduM ane tame judA. A pUtaLuM to pAvara bhareluM che. pAvara khalAsa thaye nijare paramANu praznakartA H eTale A AtmA judo thaI gayo che pachI paramANu ane pAvara e caMdubhAInI sAthe rahyo che ? dAdAzrI : haM, pAvara jema vaparAI jAyane tema paramANu UDI jAya. praznakartA : pAvara eTale ApaNA jUnAM badhAM karmo e pAvara kahevAyane ? dAdAzrI : e karmamAM pAvara-bAvara badhuM AvI gayuM mahIM. praznakartA: pAvaramAM karma sivAya bIjuM zuM Ave ? dAdAzrI : bIjuM kazuMya nahIM. praznakartA: karma ja ne? paramANu ane karma eka bAju thaI gayA ne AtmA judo thaI gayo, evuM thayuMne ? dA. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : e paramANu ne pAvara badhuM bheguM thaIne karma kahevAya ane AtmA separeTa (judo) paDI gayo. 118 praznakartA : eTale have pAvara khalAsa thaI jAya, eTale pachI paramANu ? dAdAzrI : pAvara khalAsa thAya eTale paramANu chUTA thaI jAya, basa. praznakartA : je pyaoNra paramANuo che vizvasA ane pelA cArja thayelA mizrasA paramANu, emAM phera to kharo jane ? ja dAdAzrI : bIjuM kazuM pharaka ja nathI. phera eTalo ja ke pAvara vaparAI gayelA pelA sela ane pAvara nA vaparAyelA sela. phakta pelAmAMthI pAvara vaparAI gayo ane pelo pAvara vaparAyo nathI. praznakartA : eTalI ja vAtamAMthI to AkhuM UbhuM thaI gayuMne, dAdAjI ? dAdAzrI : hA, paNa eTalI vAtamAMthI thayuMne paNa ! praznakartA : nahIM to to badhAM pyaoNra (zuddha) dravya che. dAdAzrI : pyaoNra ja che ne ! pAvara cetanane laIne, pAvarane laIne aTakyuM che badhuM. praznakartA : dAdA, tamAro to pAvara khalAsa thaI gayo ne ? dAdAzrI : nA. mAro pAvara khalAsa eTale zuM ? mAro mULa (cArja) pAvara khalAsa thaI gayo, paNa A baeNTarIono pAvara khalAsa nathI thayo haju. praznakartA : amAroya mULa pAvara khalAsa thayo che ne ? dAdAzrI : mULa pAvara to meM kahyuMne, tame zuddhAtmA, te tamAre haju zuddhAtmAmAM eka bAju che ane eka bAju, bIjAmAMya tamAruM che haju sudhI. eTale tamArI jAgRti emAMya jatI rahe che. mArI jAgRti nA jatI rahe. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3.2) pAvara cetana virame, AtmajJAna pachI 119 eTale tame haju AgaLa jema jema A pramANe phAIlono nikAla karazone, tema jAgRti pAchI vaLatI jaze. eTale pachI juduM raheze. pachI jude juduM hoya to tamane harakata nA kare. tyAM sudhI jarA Dakho karyA kare. amArI dRSTithI jovA jAva to tamAre amArI dRSTi keLavavI paDaze ke jagata AkhuM nirdoSa che. doSita dekhAya che te ja bhrAMti che. tamane gALa bhAMDe, te tamane doSita dekhAya che te bhrAMti che. kAraNa ke gALa bhAMDanAruM che te pAvara cetana che ane daraasala cetana to zuddhAtmA che. eTale e gALa bhAMDe toya tamAre to ene zuddhAtmA jovA paDe. sAmAnuM pAvara cetana tamArA hisAbane AdhIna che. te hisAba cUkavavAnA. hisAba cUkavAI gayA pachI kazuM rahetuM nathI. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ? [4] mizra cetata acetana vitAzI, cetana avitAzI praznakartA : Atmatattva cetanamAM che ke acetanamAM che ke bannemAM dAdAzrI : cetana cetanamAM che ane acetana acetanamAM che. acetana vinAzI che ane cetana avinAzI che. eTale cetana AmAM AtmAmAMye che ne pelAmAMye che, bannemAM che ? nA, e bannemAM nathI. bannemAM hotane to vinAzI joDe eya vinAza pAmata. AtmA e cetanamAM ja che. have acetana kayuM kahevAya ? praznakartA : baoNDI, zarIra. dAdAzrI : zarIra, ane krodha-mAna-mAyA-lobha, ahaMkAra ne A buddhi, citta, mana e badhuM cetana che ke acetana che ? praznakartA : cetana. dAdAzrI : to to pachI mULa cetana thayuM ane A cetana thayuM to pachI A cetana ja pakaDIne beso, ne pelA cetananuM kAma zuM che ApaNe ? eTale sAMbhaLI lo, krodhamAM cetana nathI, mAnamAM cetana nathI, lobhamAM cetana nathI, mAyAmAM cetana nathI, buddhimAM cetana nathI, ahaMkAramAM cetana nathI, manamAM cetana nathI, cittamAM cetana nathI ane dehamAMya cetana nathI. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) mizra cetana 1 21 vyatireka guNa, tA cetanatA ke tA jatA praznakartA to krodha-mAna-mAyA-lobha e jaDanA guNa kahevAya ? dAdAzrI : jo jaDanA guNa hoya to A (TeparekarDa) gusse thavuM joIe, e nathI thatuM. praznakartA: A jaDa ne cetanamAM paDavAthI badhuM bahu lAMbuM thAya evuM che. e gUMcavAya evI che A badhI vAto. dAdAzrI : nA, gUMcavAyeluM nahIM, karekTa che paNa samajaNa nA paDe tethI A badhuM gUMcavAya che. A jo jaDanA guNa hoya to A (TeparekarDa) gusse thAya, paNa thatuM nathI. jo cetananA guNa hoya to koI mokSe jaI zake nahIM. kAraNa ke mULa svabhAvamAM cetananI mahIM A krodha-mAna-mAyAlobha che ja nahIM. e je nabaLAI che te enAmAM che nahIM, AnAmAMya (jaDamAMya) nabaLAI nathI. tyAre kahe che, bhaI, zAthI che Ama ? tyAre kahe, AtmAnI hAjarImAM AtmA ane A jaDa be najIka AvI gayA, eTale vyatireka guNo utpanna thAya che. je nathI AtmAnA guNa, nathI anAtmAnA guNa evA vyatireka guNa utpanna thAya che ane A vyatirekathI A jagata cAlI rahyuM che. darzana AvarAtA thaI "bilIpha roMga praznakartA: be tattvo najIka AvavAthI AtmAmAM zuM pheraphAra thayo? dAdAzrI H darzana enuM, mULa AtmAnuM je darzana che e darzana ApyuM AvarAyuM che, A bahAranA ajJAna pradAnathI. bahAranA loko janmatA ja ajJAna Ape che ene. pote ajJAnIo ane pelAne ajJAnanA Dhabe caDhAve che. eTale e mAnI bese che eTale darzana badhuM AvarAya che. e darzana AvarAya che ne eTale "A mArA mAmA" ne "A mArA kAkA" ne "A mArA sasarA,' ema kahe che eTale pachI huM kahuM ke A badhI roMga bilIpho che. have "huM caMdulAla chuM' e ja roMga bilIpha che. zarIrane 'huM ane mAruM zarIra che ema kahe che ahaMkAra. e badhuM du:kha bhogave che, ahaMkAra. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) 'huM ja karuM chuM A' ane bhogave cheya e. e ahaMkAranuM ja badhuM A che. jo ahaMkAra jAya ane dRSTi badalAya to khalAsa thaI gayuM. 122 praznakartA : roMga bilIphathI ATaluM moTuM pariNAma Ave ? dAdAzrI : bilIpha eTale bhagavAnanI bilIpha, A jevI tevI kahevAya bhagavAnanI bilIpha ! bilIpha eTale to vastu toDI nAkhe. te bilIphamAM cetana pesI gayeluM. ene 'mizra cetana' kahevuM paDe. mizra cetana che jaDa paNa kare nATaka 'cetana' jevuM praznakartA : e mizra cetananI vyAkhyA zuM ? dAdAzrI : mizra cetana eTale je cetana nathI, jaDa che. che jaDa ane cetananA jevA lakSaNa dekhAya che. lakSaNeya dekhAya che ne cAritraya evA dekhAya. eTale vartaneya evuM dekhAya cetana jevuM, che jaDa. jaDamAM koI divasa 'cetana' hoya nahIM ne cetanamAM koI divasa jaDa hoya nahIM. mAtra A zarIra ekaluM ja 'mizra cetana' che (ajJAnIne). cetana jevuM kAma kare che, paNa kharekhara cetana nathI. A je cetana dekhAya che ne, te badhA mizra cetana ja che. praznakartA : paNa te caitanyathI ja dekhI zakAyane ? dAdAzrI : caitanyathI ja badhuM dekhAya che A jagata. paNa je caitanya jagatane jue che e mizra cetana che. zuddha cetana na joI zake, mizra cetana joI zake. A zarIra, cetana ane mizra cetananuM baneluM che. te cetana khuda paramAtmA che ane mizra cetanamAM A baoNDI che, mana che, vANI che. badhuM A aMtaHkaraNa e badhuM ja mizra cetana che. praznakartA : e mizra cetanano vadhAre phoDa Apazo ? dAdAzrI : je pudgalamAM huMpaNuM mAne che e mizra cetana. huMpaNAnA bhAva rahelA che, 'huM, huM' e avaLI mAnyatA che te ja e. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) mizra cetana 123 roMga mAnyatAe UbhuM thayuM mizra cetata A mizra cetana kevI rIte UbhuM thAya ke jJAna nA hoya te mANasa ema ja kahene ke 'huM caMdubhAI chuM' ane caMdubhAI karIne bolyo, che riyala ne rileTiva bole che, eTale bhrAMtithI bole che. eTale IgoIjhama che. ene ahaMkAra che. jyAM pote nathI tyAM AgaLa potApaNuM mAnavuM, potApaNAno Aropa karavo enuM nAma (sUkSmatama) ahaMkAra. e mizra cetanathI karma baMdhAya. e kahe ke 'meM A karyuM', enI sAthe karma baMdhAya. kAraNa ke kartA pote che nahIM. ene evuM khoTuM bhAse che. khAlI bhAsyamAna pariNAma che, ene sAcA pariNAma mAne che. praznakartA : jyAre karmanA rajakaNo cArja thAya che, to have jyAre vyavahAra AtmA (mizra cetana) bhAva kare che (ajJAna dazAmAM) tyAre cArja thAya che ? dAdAzrI : e bhAvathI ja UbhuM thayeluM ne vyavahAra AtmAno vizeSa bhAva che e. praznakartA : vyavahAra AtmAno e vizeSa bhAva che, kAraNa ke be bhegA thayA eTale UbhuM thayuM. dAdAzrI : vizeSa bhAva che e. mizra cetana emane ema eno janma thayelo nathI, vyavahAra AtmAnI bilIpha bagaDI che. praznakartA : bilIpha bagaDI che ke 'A huM chuM'. dAdAzrI : hA, e enAthI A UbhuM thayuM che. chatAM mULa AtmA tevo ne tevo ja che. praznakartA : paNa e cArja vakhate, have je cArja kare che tyAre mULa AtmA bhaLelo ja hoya che enI aMdara ? dAdAzrI : nA. praznakartA H nahIMne ! have e vyavahAra AtmA cArja kare che ene ? Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : vyavahAra AtmA (mizra cetana) te bilIpha bagaDelI che, te ja karyA kare che. 124 praznakartA : je mizra cetana che, emAM zuddha cetanano koI bhAga to kharo ke nahIM ? dAdAzrI : kazoya nahIM. praznakartA : eTale zuddha cetananA bhAvamAMthI pedA thayeluM che ? A mizra cetana pedA kyAMthI thayeluM che ? dAdAzrI : mAnyatAthI UbhuM thayeluM che. jema eka rUmamAM eka mANasa sUI gayo che. Agale dA'De bhUtanI copaDI vAMcI hoya, ane pachI sUI gayo che rUmamAM ane koI gharamAM che nahIM, bIjA rUmamAM che te kaMI pyAlo khakhaDyo, rAtre bAreka vAge, eTale ene ema lAge ke A kaMIka che, e AvyuM, bhUta AvyuM. e je bilIpha peThI, e bilIpha kyAre nIkaLe ? praznakartA : e lAITa kare ane e kaMI jue to nIkaLe. dAdAzrI : lAITa karavAnI enAmAM tAkAta ja rahI nA hoya, moDhe oDhyuM che, ughADuM to dekhI jaze to zuM thaze, kahe che. eTale savAramAM UThe, ajavALuM badhe dekhe, tyAra pachI ughADe. badhe pachI mahIM tapAsa kare ke ohoho ! A to uMdaraDAe pADyuM che. uMdaraDAe thoDI thoDI lIMDIo karI hoya. e roMga bilIpha nIkaLe tyAre ukela Ave. evI A roMga bilIpha pesI gaI che, te mizra cetana cAlu thayuM che. praznakartA : eTale e mizra cetana kayA svarUpe ? dAdAzrI : roMga bilIpha svarUpe che. badhIye roMga bilIpho, mizra cetana ke mana-bana badhuM roMga bilIpho. roMga bilIpha phaLa ApIne jAya. AkhI rAta mahIM taraphaDATa rahyo. e phaLa Ape ane pachI nIkaLI jAya. evuM A badhI roMga bilIpho phaLa Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) mizra cetana ApIne jatI rahe. mizra cetana e phaLa ApIne jAya. bIjuM kazuM kare nahIM. phaLa ApI rahe eTale cokhkhuM e pudgala. 125 mizra cetana kaDavA-mIThA phaLa ApIne pote zuddha pudgala thaI jAya. kaDavA-mIThA phaLa e mAnyatAnA phaLa che. praznakartA H to AtmA evo ne evo ja rahyo che ? dAdAzrI : AtmA to AtmA rahyo paNa A joDe joDe mizra cetana thayuM. te A lAgaNIo thAya che, yAdazakti badhI, A TeparekarDa bolavI e badhA A mizra cetananA guNa che. mULa cetana nhoya A ane mULa paramANuya hoya, benuM mikScara thayeluM che A. AtmA, enA potAnA asala guNo potAnA svabhAvamAM che, paNa badhA vyatireka guNovALI prakRti UbhI thaI gaI che. te prakRtithI badhuM cAle pachI. bilIpha evI ne evI rahe che, ke huM A chuM ke te chuM enI khabara paDatI nathI. kAraNa ke janmathI ja evAM saMskAra ApavAmAM Ave che, ke pahelA bAbo kahevAmAM Ave ne pachI enuM nAma pADavAmAM Ave, te nAmane pachI bhatrIjo, mAmo, kAko kahevAmAM Ave. ene badhA bhayaMkara ajJAnatAnA saMskAra ApavAmAM Ave che. saMsAra eTale ajJAnatAmAM ja ghAla ghAla karavo. eTale gayA avatArano jJAnI hoya ne, teya A avatAramAM ajJAnanA pAchA ene paDaghA paDe. pharI pAcho udaya Ave tyAre nIkaLI Ave. paNa A saMsArano e krama ja evo che ke roMga bilIpha loko phiTa karI Ape. roMga bilIpha UDe to bhakSaNahAra thAya rakSaNahAra praznakartA : paNa chatAM ajJAnane mATe je mizra bhAgamAM cetana che e javAbadAra nathI ? dAdAzrI : e javAbadAra to nathI, paNa javAbadAra koNa che e to jANavuM paDene ? ahaMkAra. e mAnyatA, roMga bilIpha hatI, te ja javAbadAra hatI. roMga bilIpha UDI gaI to pachI tame javAbadAra nathI. roMga bilIpha Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) UDI gaI eTale enA e ja polIsavALA, amaladAra, tenuM te ja badhuM. badalAtuM nathI kazuM bIjuM. roMga bilIpha UDI gaI eTale je amaladAro pahelA bhakSaNa karatA hatA te ja pAchA rakSaNa karavA maMDI paDe. pAchuM roMga bilIphane laIne A badhuM hatuM. bAkI e ja oNphisaro, je upAdhi ane Akho dahADo baLambaLA (baLyA) karatA hatA, tenA te ja A, oNphisaro kaMI badalAyA nathI. praznakartA H oNphisara tarIke to rahyAne ? dAdAzrI : rahevuM paDene ! paNa enuM potAnuM pote potAno vinAza karI rahyA che. A mana A bAju vaLatuM nathI, dharma bhaNI, zuM kAraNa che ? e jANe che ke mAruM mota che ahIMyA, eTale vaLe nahIM ane jo vaLe to vAMdho nahIM. mArI-paTAvIne vALavuM paDe eka vakhata. 126 praznakartA : ene lAge ke mAruM mota che, eTale jAya ja nahIMne ! dAdAzrI : A sAruM sAruM kaMI khavaDAvI-pIvaDAvIne paNa ene vALavuM paDe. pachI e bAju ja doDa doDa ka2ze. paNa pahelIvAra khabara paDI jAya, gaMdha AvI jAya ke mArI nAkhaze A. eTale e AmAM pese ja nahIM. manano svabhAva che, AmAM pese ja nahIM. praznakartA : AtmabhAva Ubho thayo hoya, eneya khodI nAkhe. dAdAzrI : hA, e uDADI nAkhe badhuM. kAraNa ke jANe che mAro nAza thavAno che. paNa jo ene aTAvI-paTAvIne AmAM ghAlI dIdhuM hoya, pachI pAchuM Aneya choDe nahIM e. 'mizra cetata'mAM nA maLe cetatano chAMTo praznakartA : mizra cetana kayA dravyamAM Ave ? dAdAzrI : mizra cetana to badhA dravyo bhegA thaIne navo AtmA Ubho thAya ane te A kAma karI rahyo che. praznakartA : pahelA mizra cetanane ja AtmA mAnatA hatA. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) mizra cetana dAdAzrI : AkhuM jagata ene ja AtmA kahe che, mizra cetana ke jemAM cetanano eka chAMToya nathI, ene AtmA kahe che. e zI rIte samajAya ke cetanano chAMToya nathI ? eTale amAre bolavuM paDyuM ke mizra cetana che. zAstrakAroe mizra cetana kahyuM, eTale evuM jANe ke A mikScara kareluM haze mahIM. are mUA ! AnI mahIM mikScara thaI zake nahIM AtmA. AtmA TaMkotkIrNa vastu che. e mikScara thaI zake ja nahIM. 127 A to mizra lakhyuM che eTale A lokoe have zuM mAnyuM ke ApaNo je cetana che AtmA, emAM mahIM mikScara thaI gayuM che. eTale tyAra pachI zAstrakAroe eka bAju zuM lakhyuM ? ke tela ne pANI be bheguM thaI gayuM, have ene chUTuM pADavAnuM kahe che. eTale loko jANe e mikScara thaI gayuM. mUA, mikScara hoya. A AtmA mikScara koI dahADo thAya nahIM. AtmA svabhAvika vastu che. svabhAvika vastu bIjA koInI joDe mikScara thaI zake ja nahIM. A to bIjI vastuno saMyoga thayo che. praznakartA : mizra cetaneya Ama kharekhara sAco zabda nA gaNAya. kAraNa ke cetana AmAM che ja nahIM, to pachI ene mizra cetana kevI rIte kahevAya ? dAdAzrI : nA, Ane zAstra tarIke mUkAyane ! cetana to kahevuM ja paDene ! cetana jevuM kAma karatuM dekhAya eTale cetana to kahevuM paDe, nahIM to bhramaNAmAM paDI jAya pelo. e to jJAnI puruSa Ama phoDa pADe ke AmAM cetana chAMToya che ja nahIM, pAvara cetana che. baeNTarImAM pAvara hoyane, selamAM, tyAM sudhI vaparAya. khalAsa thAya pachI sela kADhI nAkhavAnA. rUpALo baMba jevA sela hoya, bagaDelA nA hoya, saDI gayelA nA hoya toya kAmamAM nA Ave. A AkhuMya jagata jene 'AtmA' kahe che, ene tIrthaMkaroe 'mizra cetana' kahyuM. have 'mizra cetana' kahIe to ApaNA loka zuM samaje ? aDadhuM cetana che ne, to aDadhuM kADhI nAkhIzuM, to aDadhuM raheze, kahe che. are, AmAM cetana ja nathI, nizcetana cetana che. cetana jevAM lakSaNa dekhAya che paNa cetana Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 AptavANI-14 (bhAga-3) nathI. jema bhamaraDAne eka phero dorI vIMTIne nIce nAkhyA pachI phare che. emAM koI kaheze, AmAM cetana che, to evuM nathI. evuM A bhamaraDAnI peTha phare che. eTale tIrthakaro emane paddhatisara lakhavuM paDe, paNa mAre to tamane samajAya evI bhASAmAM bolavuM paDene ? nahIM to tame pAchA kahezo, mizra cetana hoya to vAMdho nahIM. eTale bheguM che ne mahIM. thoDuM ghaNuM to che ja, kaheze. AmAM ATaluMya nathI cetana, tethI ame nizcetana cetana" kahyuM. praznakartA H to ene mizra cetana kahevuM ke nicetana cetana kahevAnuM? dAdAzrI : e be eka ja che. nicetana cetana kahevAno bhAvArtha ApaNo A mizra cetana je kahetA'tA ne, e mizra cetana eTale e zuM samaje che ke game tevuM toya pANIvALuM bheLaseLavALuM dUdha, paNa e dUdha eTale dUdha ja. dUdha che evuM samaje che, evuM A mizra cetana zuM samaje che ? cetana to che ja. tethI meM emane samajaNa pADavA mATe kahyuM'tuM ke A cetana to nicetana cetana che, bhamaraDA jevuM cetana che. emAM ATaluMya cetana nathI. saravaiyuM kADhavA jaIzuM to ATaluMya cetana nathI. A lokoe bAhyavijJAnamAM bahu jhINAmAM jhINI bAbatanA pheMsalA badhA lAvI nAkhyA che ane AmAM to jADI bAbatamAMya pheMsaloya nahIM lAvyA. haju to e ema ja jANe che ke A badhuM kare che e ja cetana che. mizra cetata kAryarata, cetAtI hAjarIthI ja praznakartA: A je badhuM kare che e cetananA AdhAre to che ne ? dAdAzrI : cetananI hAjarI, AdhAra kazoya nahIM, hAjarI. tame eka kAma cetana tarIke karyuM nathI. ane jo cetana tarIke kAma karatA hoya to anaMta avatArathI cetana mahIM ghasAyA ja kare, to pachI velDiMga kyAMthI thAya e? AkhuM jagata kriyAmAM AtmA mAne che. kriyAmAM AtmA hoya nahIM ane AtmAmAM kriyA hoya nahIM. paNa AvI vAta kyAre samajAya ? Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) mizra cetana 129 jagatane to acetana-cetana calAve che. cetana juduM che, acetana paNa juduM che ane jagatane je calAve che teya juduM che. te vibhAvika guNa che, te acetana-cetana che. vibhAvika guNa eTale AtmAnI bhrAMtithI utpanna thAya che te, calAyamAna thayela mizra cetana. praznakartA: A mizra cetana che enI aMdara AtmA zuM bhAga bhajave che ? dAdAzrI : mizra cetanamAM AtmA koI bhAga bhajavato nathI. mizra cetana to AtmAnI hAjarIthI cAlI rahyuM che. hAjarI nA hoya to nA cAle. kAraNa ke hAjarIthI InDirekTa prakAza Ubho thAya. enI hAjarIthI A ahaMkAranA zU thaIne je prakAza utpanna thAya e InDirekTa prakAza. e utpanna thAya eTale badhuM gatimAna thaI jAya. mizra cetana eTale pAvara cetana. cetananI hAjarIthI pAvara Ubho thaI jAya. cetananuM kazuM jatuM nathI ne AnAmAM pAvaravALuM thaI jAya. jema sUryanI hAjarIthI tame UrjA utpanna karo, bIjuM karo, sahu sahune ThIka lAge te kare, emAM sUrya pote udAsIna che. evI rIte AtmA (dehamAM) udAsIna che ane A mizra cetana kAma kare che. praznakartA: paNa zuddhAtmAno koI bhAva haze, eTale peluM cAle che ke nahIM ? dAdAzrI : e bhAveya mizra cetana che, zuddhAtmA e ja cetana che. praznakartA: paNa e cetana nA hoya, to pachI peluM cAle kema ? dAdAzrI : cetana che paNa e sahejeya vaparAyA sivAya, eka Takoya vaparAyA sivAya A jagata cAlI rahyuM che. praznakartA : vaparAyA sivAya, paNa ene AdhAra to cetanano ja che ne ? dAdAzrI : hAjarI ja che e. jagata zuM mAnI beThuM che ke badhuM cetana Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 AptavANI-14 (bhAga-3) ja vaparAI rahyuM che, ne cetana vaparAya to ja A badhuM halAya, calAya, khavAya, pIvAya, bolAya, vAtacIta thAya. ame zuM karIe chIe, AmAM kazuM cetana ja nahIM vaparAyuM, eka parasenTeya cetana vaparAyuM nathI. praznakartA H eTale cetana konsTanTa (haMmezAM) emane ema ja rahe che ne enI hAjarIthI ja cAle che peluM ? dAdAzrI : hAjarIthI ja cAlyA kare che, nahIM to kAma ja thAya nahIM. praznakartA: A eka moTI vAta che. dAdAzrI moTAmAM moTI vAta. enI hAjarI hoya to ja e cAle, nahIM to cAle nahIM. emAM peluM cetana kazuM karatuM nathI. enI hAjarI ja, basa, bIjuM kazuM nathI. vibhAvika pUgala e mizra cetana ane badhA evuM jANe che ne ke pudgala e jaDa che. paNa karyuM pudgala? svabhAvika pudgala. ane A dekhAtuM pudgala eTale zuM ke e tadana jaDa nathI, e mizra cetana che. A vibhAvika pudgala kahevAya che. vibhAvika eTale vizeSa bhAve pariNAma pAmeluM pudgala, e badhuM karAvaDAve che. je zuddha pudgala che, e pudgala AvuM tevuM nA karAvaDAve. A pugala to mizra cetana thayeluM che. AtmAno vizeSabhAva ane Ano (jaDano) vizeSabhAva be bhegA thaIne trIjuM rUpa thayuM-prakRti svarUpa thayuM. prakRti pudgala che. prakRti cetanabhAvane pAmelI che, mizra cetana che. cetata - mizra cetata - jaDa, sahunuM kAryakSetra juduM praznakartA ame to evuM jANatA hatA ke pudgala aceta che. dAdAzrI : pudgala aceta che ja nahIM, mizra cetana che. jema cAvI ApyA pachI e je cAle che te bAbAnI moTara, ema caitanya pUryuM cAvI ApatI vakhate. te A mizra caitanya che. praznakartA eTale deha ekaluM jaDa nathI ? Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) mizra cetana dAdAzrI : nA, e jaDa nathI. e jaDa hoya to ApaNe TAMkaNI khosIe to ? eTale TAMkaNI mArIe to sahana nA thAya. eTale A badho eno ja veSa che. mizra cetanano ja veSa ane AtmAnuM kazuM che nahIM. 131 AtmA AnAthI taddana judo che, A zarIrathI tadana nirALo che. paNa chatAMya A zarIra e mizra cetana che. cetana jevuM kAma kare kharuM, paNa cetana nahIM. dekhAvamAM cetana jevuM badhuM ja kAma kare. ane A je kudaratI kriezana thayeluM che, emAM bheLaseLa thayuM nathI. praznakartA : A joDe joDe eka vicAra bIjoya Ave che ke mizra cetananuM banAveluM jaDa (kompyuTara) che, e jaDa je vastu (kAma) kare che e mizra cetana karI zakatuM ja nathI. dAdAzrI : e sau saunuM kare che. sau saunuM kArya juduMne ! e to kAryakSetra juduM badhAnuM. A AnuM kAryakSetra juduM, e enuM kAryakSetra juduM. bhagavAnanuM kAryakSetra juduM. badhAnA kAryakSetra judA. praznakartA H A kompyuTara kADhyA che, manuSya nathI karI zakato e komyuTara karI zake che ane komyuTaramAM zodhakanA hAthamAM ja che e pajhala che ne moTuM ? dAdAzrI : A duniyA pajhala ja che. kompyuTaramAM nAkhe che prazno, te mizra cetanano prazna che ane kompyuTara je javAba Ape che, te jaDano javAba che. temAM cetana bilakula che nahIM. eTale A sarjana thAya che e mizra cetananuM che ane visarjana badhuMya jaDa. visarjana jaDa zaktinI kriyA che. have janmyA tyArathI visarjana zakti cAlu thaI jAya che. maraNa sudhI visarjana zakti ja cAle che. moTA thayA, gharaDA thayA badhuM visarjana zakti. mizra cetana e rileTiva-riyala praznakartA : AtmA badhA pudgalone grahaNa karIne lAve che ane Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) navo deha dhAraNa kare che. ahIMyA paNa je grahaNa kare che, A tejasa, kAraNa A badhuM je navuM grahaNa kare che, te koNa grahaNa kare che ? 132 dAdAzrI : AmAM AtmA saheje kazuM grahaNa karato nathI, tyAga nathI karato, lepa nathI karato. nirlepa rahe che, niraMtara. navo deha e AtmAya grahaNa karato nathI ne pudgaleya grahaNa karatuM nathI, e mizra cetana grahaNa kare che. AtmAne vacce lAvazo nahIM. bahAra vAta karavI paDe ke AtmA kare che evuM. ahIM jo vijJAna che, tyAM AtmA nathI karato AmAM. e AtmAye nathI ane jaDeya nathI. cetaneya nathI ne jaDa nathI. A nizcetana cetana che, jene mizra cetana kahevAmAM Ave che. e badhuM A kare che ane mizra cetana nahIM oLakhavAthI, A bhAMjagaDa UbhI thaI che badhI. mizra cetanane ja potAnuM svarUpa mAnyuM che. praznakartA : mizra cetana kevI rIte cAle che ? dAdAzrI : yAMtrika, bIjuM zuM tyAre ! yAMtrika, e pAchA pote nahIM calAvavAnuM. pote yaMtranA AdhAre cAle che. yaMtra jema cAle ema pote cAle. praznakartA : mizra cetanane potAnI zaktio kharI ke nahIM, pudgalanI ? dAdAzrI : koI zakti nahIM. praznakartA : ke vyavasthitanA AdhAre ja A cakkara pharyA kare enuM ? dAdAzrI : hA, vyavasthitanA AdhAre. praznakartA : mizra cetanane rileTiva mAnavuM ke riyala ? dAdAzrI : ekjhekTa e rileTiva-riyala che. mizra cetatane thavuM che abheda cetata saMge praznakartA : AtmAne jANavAno bhAva koNa kare che ? Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) mizra cetana 133 dAdAzrI : e pudgalano bhAva che. AtmA joDe abheda thavAno pudgalano bhAva che. praznakartA pudgalamAM kayuM pudgala ? dAdAzrI : je mizra cetana che te. je ahaMkAra che ne, tyAM sudhI abheda thavAnI vAta kare che. ahaMkAra mULa jagyAe samAI javAnI vAta kare che. praznakartA H ne arpaNatA kahI te zuM ? arpaNa karanAruM koNa ? dAdAzrI : AnuM A ja pudgala, e ja samAI javA mAMge che. eka ja vastu samajI levAnI che ke (mizra) cetana, (mULa) cetanamAM bhaLI javA mAMge che ne (vibhAvika) pudgala pudgalamAM (jaDa tattvamAM) bhaLI javA mAge che. mizra cetata e perenTa, nizcatata cetatatuM praznakartA: mizra cetana ane nicetana cetanamAM bheda pADyo che ne? dAdAzrI : A to cetananA ApaNe traNa bheda pADyA. zuddha cetana, mizra cetana ne nicetana cetana ! zA mATe ke ekkekTalI zuM che e samajavA mATe. nA samaje to ukela ja nA Avane ! A nicetana cetana e IphekTiva vastu che. A cetananA (vibhAvika) bhAva, "huM chuM, e meM karyuM e bhAva ane ene lIdhe paramANu kheMcAyA, enuM thayuM milcara eTale nicetana cetana thayuM. cetana nathI, cetananA guNadharma nathI chatAM cetananA jevA lakSaNa dekhAya. lokane ema ja lAge, tethI ja ema kahe che ne A jIvatA ja che. nA, nathI jIvatA koI, A to pUtaLA sarakAra ja khAlI. jo jIvatA hotane to to krodhamAna-mAyA-lobha rAkhata ja nahIMne, badhA kADhI nAkhe. je nA phAve e kADhI nAkhe, paNa nA ! maratA sudhI evo ne evo. praznakartA : paNa kharekhara 'mizra cetana" ane nicetana cetana', e bemAM zuM pharaka che ? Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : kharekhara to mizra cetana to zarUAtamAM kahevAya, tyAre "nizcetana cetana" nA hoya. paNa jyAre "DiscArja thAya tyAre nicetana cetana" thAya. jyAre kharekharuM jAmI jAya pachI e "DiscArja svarUpa thAya, tyAre e nizcetana cetana thaI jAya. pahelAM "nizcetana cetana' nA hoya. ahIM AgaLa UMdhA vicAra kare tyArathI e mizra cetana thavA mAMDe. e pachI jAmI jAya, e pachI AvatA bhavamAM phaLa Ave e vakhate nizcetana cetana" kahevAya. atyAre "nizcetana cetana nA kahevAya. mizra cetana amuka 'TAIma' pachI e "nizcetana cetana" kahevAya che. pahelA nizcetana cetana" nathI kahevAtuM. jyAre "DiscArja thavA mAMDe tyAre nizcetana cetana' kahevAya che, e "DiscArja thatuM cetana che. praznakartA to e bannemAM ahaMkAranI zuM sthiti hoya ? dAdAzrI : ahaMkAra marelo hoya te nizcetana cetanamAM hoya ane jIvato ahaMkAra mizra cetanamAM hoya. mizra cetana jIvatuM che. praznakartA H jIvatuM eTale paNa? dAdAzrI: pote karI zake badhuM. krodha-mAna-mAyA-lobha badhuM karI zake. ane A nizcetana cetananA krodha-mAna-mAyA-lobha nathI gaNAtA. jemAM ahaMkAra bhaLe nahIM, e to maDadAnA badhuM. praznakartA : eTale A mizra cetana ahaMkArane kahyo? dAdAzrI : hA, ahaMkAra, krodha-mAna-mAyA-lobha, e jyAM AgaLa jIvatuM hoya, saLagatuM hoya, kartAbhAva hoya. mAna eTale kartAbhAva, emAM badhuM AvI gayuM, e badhuM mizra cetana. praznakartA eTale cArja ane DiscArja, to cArja bhAga je che e mizra cetana ane DiscArja bhAga Akho nicetana cetana ? dAdAzrI : hA, DiscArja thato nizcetana cetana, cArja mizra cetana. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) mizra cetana 135 pudgalanA mAlikI bhAvathI thAya cArja praznakartA H A mizra cetana e pote cArja che ke mizra cetanamAMthI cArja thAya che ? dAdAzrI : mizra cetana thayuM tethI... praznakartA : A krodha-mAna-mAyA-lobha UbhA thayA, emAMthI pachI cArja thAya che ne AkhuM ? dAdAzrI : hA, emAMthI, bIjA zemAMthI ? praznakartA : eTale e pote cArja svarUpa nathI ? dAdAzrI : nA. emAM kartA thAya to thAya, kartA nA thAya to UDI jAya. emane ema sUkAI jAya badhuM. praznakartA H Ama to A krodha-mAna-mAyA-lobha ene para pariNAma kahyA che ne ? dAdAzrI : e to AmAM, maDadAmAM pariNAma. praznakartA : e krodha-mAna-mAyA-lobha je maDadAmAM che, eno paNa kartAbhAva potAne thAya, to cArja thAya ? dAdAzrI : eno mAlika thAya. praznakartA : eno mAlika thAya to cArja thAya ? dAdAzrI : 'mane thAya che' ema kahyuM eTale vaLagyuM. praznakartA H ahaMkArIno e mAlikIbhAva ? : dAdAzrI : ahaMkArIno, je 'huM' che ne teno. praznakartA : 'huM'no mAlikIbhAva che ? dAdAzrI : huM avaLI jagyAe bese eTale pudgalano mAlikIbhAva thAya ane huM savaLI jagyAe bese to potAnA guNono mAlikIbhAva thAya. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA: eTale A nicetana cetana upara mAlikIbhAva thayo e mizra cetana thayuMne ? dAdAzrI : mAlikIbhAva eTale thaI rahyuM pachI. e pachI saMsAra Ubho thaI gayo. mAlikIbhAva hoya to jIvato, mAlikIbhAva nA hoya to maDaduM, praznakartA: eTale mAlikIbhAva nA hoya to krodha-mAna-mAyA-lobha e paNa badhuM nicetana cetana thaI gayuMne ? dAdAzrI : hA, e to (jJAna thayA pachI) maDadAmAM ja gayuM vaLI. e nizcetana cetana ja che ne ! pachI tAre jANavuM che zuM ? praznakartA H nA, eTale A mana-vacana-kAyA ane e badhuM, ene nizcetana cetana kahyuM ? dAdAzrI : badhuM maDaduM. praznakartA H hA, maDaduM kahyuM, to pachI je mizra cetana ane bIjuM nizcetana cetana, to bannemAM pharaka zuM? dAdAzrI : e UgatuM che ne A AthamatuM che. sUryanArAyaNa Ugato dekhAya ane Athamato dekhAya, e bemAM sarakho ja dekhAya che ne ! praznakartA eTale mizra cetanamAMthI utpanna thaIne pachI nicetana cetanamAM pariNAma pAme, evuM ja? mizra cetanamAMthI UbhuM thAya che badhuM? dAdAzrI : mizra cetanamAMthI A nizcetana cetana UbhuM thAya pachI. praznakartA ane pachI e tyAM nirjarA thaI jAya che? dAdAzrI : mizra cetanamAMthI ekalAmAM nahIM, mizra cetana ane nizcetana cetana be bheguM thaIne thAya che (jJAna nA lIdhuM hoya tene). praznakartA: nirjarA, benI bheguM thaIne pachI nirjarA thAya che ! dAdAzrI : A jagatanA lokone. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) mizra cetana 137 kojhajha rUpe mizra cetana jAya joDe praznakartA: eka jIva marIne e navA bhavamAM jAya che tyAre enI pAse zuM rahe che? dAdAzrI : enA che te phakta cAra kaSAyo ane kojhIjha badhA ane AtmA basa. praznakartA ? tyAM mizra cetana nathI hotuM ? kaSAyo mizra cetana svarUpe nA kahevAya ? dAdAzrI : e ja mizra cetanane ! e kaSAyo ane kojhIjha e mizra cetana. e kojhIjha che te IphekTa thaI jAya pachI. praznakartA eTale marI jAya che e mizra cetana ane joDe jAya che eya mizra cetana ? dAdAzrI : A nizvetana cetana chUTI gayA pachI tyAM mizra cetanamAM gayo ajJAna dazAmAM. praznakartA nA, marI jAya che tyAre mizra cetaneya marI jAya che ane nizcetana cetaneya marI jAya che ? dAdAzrI : marI jAya che tyAre to A nicetana cetana ane mizra cetana "huM kartA chuM' bhAnavALo, e badhuM marI jAya che. praznakartA ane pachI koNa jAya che joDe tyAre ? dAdAzrI ane tyAM thoDuMka che te mizra cetana javAnuM joDe, eTale kojhIjha rUpe. e kojhIjha pachI IphekTiva thaI jAya. praznakartA: peluM kojhIjhamAMthI pharI mizra cetana UbhuM thAya evuM che? dAdAzrI : hA, hA, pharI. e kojhIjha badhuM mizra cetana ja che. emAMthI, mizra cetanamAMthI pharI IphekTiva thatI vakhate nizcetana cetana juduM paDI jAya ane mizra cetana rahe, te pharI cArja karyA kare pAchuM. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) nizcetana cetana e cetana nathI. cetana jevuM dekhAya che paNa cetana nathI. mizra cetanamAM cetana jevuM dekhAya che paNa cetana che mahIM, mikScara tarIke. AmAM to cetana ja nathI. 138 UDyuM mizra cetata, rahyuM zuddha te nizcetana cetana A tamane jJAna ApyA pachI tamAro ahaMkAra zekelA bI jevo hoya. te e badhuM acetana-cetana. paNa je UgI zake evuM hoya ahaMkAra, te mizra cetana. kramika mArgamAM eka zuddha cetana hoya ane eka mizra cetana hoya. ane ApaNe ahIM akramamAM mizra cetana hoya kharuM paNa e jJAna pachI kAma nA kare ane trIjuM, nizcetana cetana hoya. zuddha cetana, mizra cetana ane nizcetana cetana bahAra jagatane che. tamAre zuddha cetana ane nizcetana cetana be ja che. praznakartA : eTale mizra cetana nahIM paNa nizcetana cetana che ? dAdAzrI : hA, nizcetana cetana che. hare, phare, kAma kare, bole, heMDe, ciDhAya, gusso kare, svAda kare, badhuM kare paNa te nizcetana cetana che. emAM cetana bilakuleya nathI. mizra cetanamAM (bilIpha) cetana che. e bIjI kriyA karI zake, A nizcetana cetana bIjI kriyA na karI zake. je DijhAIna che, e DijhAIna pramANe ja phare. A DijhAInanI bahAra nA jaI zake ane mizra cetana ajJAna dazAmAM DijhAInanI bahAra pheravI nAkhe. praznakartA : zuddha cetana enuM e ja ? dAdAzrI : hA, ane tamAre nizcetana cetana joDe kAma levAnuM che, te enI meLe joyA karavAnuM che basa. kAraNa ke e pote ja nizcetana cetana che. lakSaNa cetana jevA dekhAya paNa cetana nAmeya nathI emAM, maDaduM kahe to cAle. tamAre have zuddhAtmA sivAya bIjo bhAga rahyo e badho nizcetana cetana. mizra cetana UDI gayuM. praznakartA : mizra cetana UDI gayuM, nizcetana cetana rahyuM. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) mizra cetana 139 dAdAzrI : mizra cetana to kriyAkArI, kare ane bhogave, banne kare. praznakartA : e jIvato ahaMkAra che ! dAdAzrI : hA, e UDI gayuM AkhuM. tamAruM mizra cetana UDI gayuM che. nizcetana cetana ekaluM ja rahyuM che. vacalI je pArTI hatI e UDI gaI AkhI. vaccenI phAcara UDI gaI. benI vacceno je sAMdho meLavI ApanArI phAcara hatIne, je kriyAkArI phAcara hatI te UDI gayelI che. praznakartA : have nizcetana cetana-maDaduM ane AtmA ja rahyAM bAkI. dAdAzrI : tame zuddhAtmA ne bIjuM maDaduM. basa, eTaluM ja rahyuM. mamatAthI mArIte, jIvatA karyA jJAtIe ApaNAmAM ahaMkAra marelo che, DiscArja ahaMkAra. ahaMkAra che paNa DiscArja. praznakartA : jIvato nathI ? dAdAzrI : jIvato nathI. jIvato mANasa hoya ane pAcho jAgato hoya rAte ane krokarInA vAsaNo phUTI gayA, baso-pAMcasonA to zuM thAya ? jIvato-jAgato ne jJAna maLeluM nA hoya. zuM thAya ene ? praznakartA : kaDhApo-ajaMpo. dAdAzrI : UMgha ja nA Ave ene. praznakartA : UMgha ja nA Ave, barAbara che. dAdAzrI : ane jeNe toDI nAkhyA hoyane, enuM nAma de to vaDhavADa thAya. eTale manamAM ne manamAM kacavAyA kare. A kyAMthI mUo, A mArI joDe mUo ! Avo chokaro kaMI pAkyo ? bolavA jAya to vaDhavADa thAya. bolAye nahIM ne AkhI rAta kacavAyA kare. have e UMghato hoya to ? savAramAM ThIkarAne badhA dUra nAkhI Ave, to cAle ke nA cAle ? Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA : cAle, khabara nA paDe. enI UMghe pUrI thaI jAya ne ThIkarAya ThekANe thaI jAya. dAdAzrI : ane jo e marelo hoya to ? praznakartA: marelo hota to pachI kAMI ene kazuM rahyuM ja nahIMne, dAdA ! dAdAzrI ane marelo thaIne jIvato hoya to? maryA pachI jIve che? praznakartA: e to jJAnI, amara thaI gayo ! dAdAzrI : nA, maryA pachI jIvato hoya te jue-jANe basa eTaluM ja. pachI mamatAthI marI gayo. praznakartA H ame marI gayelA ja chIene, dAdA ? dAdAzrI : tamane mArIne jIvatA karyA che meM. nirdoSa daSTi, mizra cetatathI chUTavAnI cAvI koIno doSa jozo ja nahIM. mane koIno doSa dekhAto nathI AkhA jagatamAM. tamaneya doSa nA dekhAvo joIe. jyAre doSa nA hoya tyAre ja dAdA kahene ke bhaI, doSa nathI jagatamAM koInoya. te tamaneya nirdoSa dekhAvuM joIe. pachI vaDhavaDhA thatI hoya e vAta judI che paNa dekhAvo joIe nirdoSa. praznakartA: dRSTi nirdoSanI hovI joIe. dAdAzrI : nirdoSa dRSTi e prajJAno guNa che ane doSita dRSTi e mizra cetanano guNa che. mATe mizra cetana tamAruM UDADI melyuM che ne pAchuM pharI UbhuM nA thAya tamAre. nizcetana cetana bhalene laDe paNa toya dRSTi nirdoSa, ke bhaI, karmanA udayanA AdhIna, emAM eno zo doSa ? laDhevaDhe che toya te karmanA udayane AdhIna laDe che. eno potAno Ajano doSa nathI e. eTale nirdoSa dRSTie joyuM. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] tizcatata cetana dekhAya cetata, paNa je vitAzI to vizvetana cetana praznakartA: jIvAtmA ne AtmAmAM phera kharo ? dAdAzrI: jIvAtmA e nicetana cetana ane AtmA zuddha cetana che. praznakartA : nicetana cetana eTale zuM? dAdAzrI : hakIkata svarUpamAM zuM che ? mULa AtmA, yathArtha AtmA, zuddha cetana e ja paramAtmA che ne jagata AkhuM je cetana mAne che te nizcetana cetana che. lokhaMDano goLo tapyo hoya te agni jevo thAya, tevuM A nizcetana cetana che. cetana dekhAya che paNa jeno vinAza thaI javAno che, ene ja jagata "cetana' kahe che. kharekhara e "cetana" nathI, "nizcetana cetana" che. praznakartA: to pachI kharuM cetana kyAM che ? dAdAzrI : kharuM cetana AkhA zarIramAM che ane enA sivAya bIjuM badhuM mahIM mikenikala che. A mikenikala cetana e to uparanuM paDa che khAlI ane e nizcetana cetana che. nizcetana cetana bhAga che e badhuM ja che te mUrta che ane te mUrtimAM AtmA che nahIM. AtmA amUrta che, mUrtinI mahIM rahelo che. A je mUrta che e rileTiva che. rileTiva eTale vinAzI bhAga. te A jeTalo vinAzI bhAga che e cetana jevo dekhAya che kharo paNa e nicetana cetana che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 AptavANI-14 (bhAga-3) gUNe karIne nizcetana, lakSaNe karIne cetana A zuddhAtmA sivAya badhuM mahIM mikenikala che ane nizcetana cetana che. nizcetana cetana che e cetana ja nathI. cetana jevA badhAM lakSaNa dekhAya paNa guNadharma nA hoya. guNadharma ene eya nA dekhAya. jema A sonuM ne pittaLa hoya, te lakSaNa badhA sarakhA dekhAya ? sonAne ane pittaLane beune chAzamAM nAkhe to pittaLane kATa caDhI jAya ane sonuM emane ema ja rahe. A pittaLanA loTAne sarasa ajavALIe to sonA jevo dekhAya ke nA dekhAya ? ane jyAre vecavA jaIe tyAre zuM upaje ? kaMI nahIM. tema lakSaNa sarakhA hoya paNa guNadharma nA dekhAya te zuM kAmanuM ? guNadharma vagaranI vastu eksepTa karAya nahIM. A badhAya manuSyo cetanavALA che paNa te nizcetana cetana che. jema gIleTiyA sonAnA lakSaNa dekhAya paNa temAM sonAnA guNadharma nA hoya, evI rIte A manuSyomAM cetananA lakSaNa dekhAya che paNa guNadharma nathI, tethI nizcetana cetana kahevAya. AtmA sva-svabhAvika guNadharmavALo che. dareka vastu tenA guNadharmathI oLakhAya. nizcetana cetana eTale ke guNoe karIne nizcetana ane lakSaNe karIne cetana. koI pUche ke dAna ApavAno vicAra Ave che te cetana nA kahevAya ? nA, vicAra e cetana guNa nathI. e vinAzI che. niraMtara sAthe rahenAruM eka paNa lakSaNa hoya to te cetana che. nizcetana cetananA badhA ja lakSaNa vinAzI che ane cetananA badhA ja lakSaNa avinAzI che. AtmAno eka guNa vadhaghaTa nA thAya ne nizcetana cetananA guNa vadhaghaTa thAya. manuSyomAM cetana jevA lakSaNo che paNa che nizcetana cetana. te lakSaNone laIne jagatanA sAdhu-AcAryo badhA ema jANe ke 'huM A AtmA chuM.' ATalI bhAvanA to AtmAnI hovI ja joIe ne, kaheze. have e jene AtmA mAnI rahyA che, tene huM kahuM chuM ke e to nizcetana cetana che. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) nizcetana cetana 143 loko to jyAM che tyAM AtmA khoLatA nathI ane jyAM nathI tyAM AtmA khoLe che ne te khoTAya nathI, kAraNa ke teo jyAM khoLatA hoya che e nicetana cetana che arthAt emanAmAM lakSaNa hoya paNa AbehUba cetana nA hoya. | nicetana cetana eTale cetanano guNadharma eka nahIM paNa lakSaNa eka jevA dekhAya, eTale te nicetana cetanane te pote ja che ema mAne che. pote nyAyAdhIza, pote vakIla, pote vAdI ane pote prativAdI hoya tevuM A jagata cAle che. A loko mAne che ke hAlavuM, cAlavuM, bolavuM, moDhA para hAvabhAva dekhADavA e badhA cetananA lakSaNa che. kAraNa ke maryA pachI hAlatuM cAlatuM nathI tethI hAlatA-cAlatAne cetana mAne che, paNa e to nicetana cetana che. jJAnIo ja jANe ke cetananA guNadharma kyA ane nicetana cetananA guNadharma kayA? bhrAMtithI je kahe che ke "meM A karyuM, te karyuM, saMsAra tyAgyo e badhAya nicetana cetananA guNa che, dekhAtuM cetana lAge chatAM ! mATe ja ame kahIe chIe ke e "nicetana cetana" che. caMcaLa nizcatata cetata tA thAya sthira kadI praznakartA: ApaNI aMdara je sabhAna avasthA rahelI che, je sAruMnarasuM dekhADe che tene cetana kahevAya ? dAdAzrI : nA, e to badhuM nizcetana cetana che, e cetana che ja nahIM. tethI ja huM kahuM chuM ne ke cetana jANavuM e to mahA mahA muzkelInA khela che. A je jANyuM che ne, e to "nizcetana cetana" che, e daraasala cetana nathI. keTalAka Ane sthira kare che. alyA, zuM karavA sthira kare che ? tuM mULa svarUpane khoLI kADhane ! mULa svarUpa sthira ja che. A pAchuM Ane sthira karavAnI Teva zuM karavA pADe che? A nizcetana cetana to mULathI ja caMcaLa svabhAvanuM che. mikenikalano artha ja caMcaLa thAya. A caMcaLane sthira karavA phare che, te keTalo UMdho rasto lokoe pakaDyo che ! tethI to anaMta avatArathI bhaTaka bhaTaka kare che ! Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 AptavANI-14 (bhAga-3) nizcetana cetanatI mAyAe mUMjhAyuM jagata praznakartA H ene nizcetana cetana kema kahyuM? dAdAzrI : nicetana e cetananuM vizeSaNa che, laMda nathI. cetanabhAvane pAmeluM che, cArja thayeluM che, mikenikala cetana che. ene nicetana cetana eTalA mATe kahevuM paDe che ke che jaDa chatAM hAla-cAle che. mATe loko zuM kahe che ene jaDa kema kahevAya ? kAraNa ke badhuM hAle che, cAle che, moTA vakIlo jajamenTa Ape che, kesa calAve che, A loko vAdI-prativAdI "pote cetana che' ema mAne che. eTale cetana dekhAya chatAM riyalI (kharekhara) che jaDa. A nicetana cetana e mAyA che, mAyAvI vastu che. mATe jagata e mAyAmAM mUMjhAyuM che. cetana jevo ja dekhAva kare che badho ja. eTale badhA, nizcetana cetanane ja cetana mAne che. e eka jAtanuM cetana ja che ne ! hAlatuM-cAlatuM thAya eTale cetana nahIM paNa nizcetana cetana. kharuM zuddha cetana nathI e. A to cetananI asara che. A nicetana cetana che te cetana jevuM bhaDakAve che. eka rUmamAM upara-nIce cotarapha arIsA goThavyA hoya ne emAM AMkho baMdha karIne pese to tene kazI ja asara nA thAya, paNa jotA jotA pese to e badhuM tene bhAtabhAtanuM dekhAya. eTale bhAtabhAtanI asaro thAya, eTale cArja thAya. A je cArja thayeluM hoya te DiscArja thAya che. te DiscArja e cetana nathI, e mAtra nizcetana cetana che. praznakartA H ekalo AtmA ja cetana che ? dAdAzrI : ekalo AtmA ja cetana che ane jIvAtmA nicetana cetana che. jo nA jJAna-darzana, to e vizvetana cetana e nizcetana cetananA A zarIramAM guNo che. giloDI (garoLI)nI Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) nizretana cetana 145 pUMchaDI kapAyelI joyelIne tame ? giloDInI pUMchaDI kapAI jAya tyAre pUMchaDInI zI dazA thAya che ? praznakartA : taraphaDiyA mAre, hAle, UMcInIcI thAya. dAdAzrI : hA, te vakhate ApaNA loko ene zuM Disijhana (nirNaya) Ape che ke A zuM thaI rahyuM che ? praznakartA: jIva mahIM rahI gayo che evuM bole. dAdAzrI : hA, eTale ApaNA lokone jIva zuM che, enI khabara nahIM hovAthI puMchaDImAM jIvano Aropa kare che. e taraphaDe che ne, pUMchaDI UMcInIcI thAya che, tene ApaNe loka zuM kahe che ? jIva nIkaLavA mAMDyo. mUA, jIva to pelI giloDI joDe jato rahyo. jIva be TukaDA che ? e giloDInI pUMchaDI kapAya tyAre khabara paDe ke AtmA AmAM che ke AmAM che? tame joyeluM ke nahIM joyeluM ? giloDInI pUMchaDI e nizcetana cetana che, e AtmA hoya. AtmA to pelI giloDI gaI ne enI joDe gayo ane A nicetana cetana che. te nizcetana cetanane jagata AkhuM cetana mAnI beThuM che. tethI phasAyuM che. praznakartA : pUMchaDImAM nizcetana cetana che ? dAdAzrI: hA, nizcetana cetana che. cetana pelAmAM rahyuM. emAM "cetana ja che' evuM kaheze. meM kahyuM, "emAM zAnuM cetana ?" samajaNa ja nA paDene ! zA AdhAre kUda kUda kare che ? zA AdhAre kUTuM, kahe che. tyAre meM kahyuM, kAyamane mATe kUda kUda kare to ApaNe kahIe ke cetana che, paNa A to baMdha thaI jAya che ane pelI giloDI to phare che pAchI, Ama kUde, tema have je giloDI pUMchaDI kapAIne cAlI gaI, e AtmAno svabhAva kevo che ke eka bhAga kapAI gayo eTale eTalo saMkucita thaI jAya che. e pUMchaDImAM jarAya jIva (AtmA) nathI. jIva sivAyanI bIjI vastu che emAM. jene nicetana cetana huM kahuM chuM. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 AptavANI-14 (bhAga-3) A giloDInI pUMchaDI kapAya, emAM pUMchaDI kayA kartApadathI kUde che, e kaho. praznakartA: cArja raheluM che ne ! dAdAzrI : hA, e cArja raheluM che te cArja A kUde che. e DiscArja thayA kare che. bAkI giloDI to AgaLa cAlatI ja thaI gaI. eTale jyAM jJAna-darzana tyAM AtmA. te giloDImAM jJAna-darzana beu che, tyAre tyAM jotI jotI cAle che, te jJAna-darzana tyAM AtmA. jyAM jJAna-darzana nathI tyAM Izvara nathI, paramAtmA nathI, bhagavAneya nathI. jyAM jJAna-darzana nathI, te pachI A giloDInI kapAyelI pUMchaDI giloDInI mAphaka kUdAkUda kare toya temAM jIva nathI. cetAnI hAjarIthI lAgaNI uddabhave vizvetana cetanane cetana kone kahevAmAM Ave che ? kaMI paNa lAgaNI utpanna thAya che ne, tyAM cetana che. lAgaNI utpanna thAya e cetana nathI paNa lAgaNI utpanna thAya che, tyAM cetana che ane jyAM lAgaNI utpanna thatI nathI. tyAM cetana nathI. praznakartA : paNa jenA AdhAre thAya che te cetana che ke lAgaNI utpanna thAya che e jagyAe cetana che ? dAdAzrI : jenA AdhAre thAya che te cetana che ? te paNa jenA AdhAre thAya, evo eno AdhAra kahIe to pAcho navo vAMka Ubho thAya. eTale enI hAjarIthI A lAgaNI utpanna thAya. jyAM lAgaNI utpanna thAya che, tyAM cetana che. praznakartA: e lAgaNI utpanna thaI ane je abhivyakta thayuM, te cetana abhivyakta nathI thayuMne ? dAdAzrI : e abhivyaktaya badhuM nizcetana cetanathI, paNa lAgaNI che tyAM cetana che. cetana che mATe A badhI kriyA thAya che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) nizcetana cetana 147 nizcetana cetata hAjara to "cetana' hAjara praznakartA : e enI hAjarInI abhivyakti nicetana cetanathI thAya eTale nizcetana cetana hoya tyAM zuddha cetana hoya evuM thayuM ? dAdAzrI : hA, e nizcetana cetana hoya tyAM zuddha cetana hoya. praznakartA : nizcetana cetana hoya tyAM AgaLa e zuddha cetana hoya, e vistArathI samajAvo. dAdAzrI : AnI mahIM (TebalamAM) nizcetana cetana nathI, tyAM zuddha cetana nA hoya. eka jhADa, e jIvatuM nA hoya ne sUkAI gayeluM hoya to temAM nizcetana cetana nathI, eTale tyAM cetaneya nathI. praznakartA eTale jaDa hoya ? nizcetana thaI gayo eTale jaDa thaI gayo che ? dAdAzrI : hA, ane peluM nizcetana cetana eTale zuM ke nikSetana cetana jaDa che chatAMya cetana jevuM dekhAya che. evAM lakSaNa hoya cetana jevA to tyAM AgaLa cetana hoya evuM kahevA mAMguM chuM ane jyAM jhADa sUkAI gayeluM che ke mANasa marI gayelo che tyAM AgaLa Ama hAtha nathI hAlatA, AMkhoya nathI hAlatI, kaMI vAtacIta nathI thatI, sAMbhaLatA nathI, e badhuM baMdha thaI gayuM, nicetana cetananA badhA guNo baMdha thaI gayA eTale tyAMthI peluM cetaneya ravAnA thaI gayuM. nizcetana cetana e DiscArja cetana, maLyo chello sAMdho A jagata je AtmA mAnI rahyuM che ke, te nizcetana cetana che. nizcetana cetana eTale DiscArja thatuM cetana che. A badhA jagatanA lokone paNa DiscArja cetana che, phakta e "huM chuM mAne eTaluM che. "huM chuM mAne che e roMga bilIpha che enI ane roMga bilIpha eTale Avato bhava Ubho thAya che. jo rAITa bilIpha besI to Avato bhava Ubho thAya nahIM ne ApaNuM kAma thaI jAya. DiscArja to thayA ja karavAnuM. dravya-kSetra-kALa Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 AptavANI-14 (bhAga-3) bhAvane hisAbe DiscArja thayA ja karavAnuM. e pachI eno mAlika pote hoya ke eno mAlika nA hoya toye thayA kare. A dehanI mahIM cetana che kharuM paNa "IphekTiva cetana" che, "cArja thayeluM cetana che. have "cArja thayeluM cetana eTale mULa cetana to nA ja kahevAyane ! kaMIka bhUla che ke nahIM ? atyAra sudhI bhUlamAM cAlyuM che, evI khabara paDI tamane ? badhI mAnyatA bhUla bharelI ja hatI. kaMIka 'ekjhakTanesa' to AvavI joIene ? evuM A AnI mahIM cArja thayeluM cetana che e DiscArja thaI rahyuM che. A bahu jhINI vAta che, A to chellAmAM chellI vAta. jene chello sAMdho kahevAmAM Ave che. kartutvapaNuM e prakRti svabhAva praznakartA: A je cArja thayeluM nizcetana cetana che te ukale kevI rIte? dAdAzrI : TAIma (kALa) nAmanuM tattva che tene aNu paNa che. A aNune kALANu kahevAya. te TAIma nAmanuM tattva teno ukela lAve ja. A je rIla (paTTI) vIMTelI che te janme tyArathI ja ukalatI jAya che paNa potAnI bhrAMtithI ja "huM A ja chuM, huM caMdulAla ja chuMe IgoIjhama ane mamatA karI ukalatI rIla pharI vaTe che. kAraNa ke pote IgoIjhamathI nizcetana cetanamAM pratiSThA kare che. nizcetana cetanavALA eka gunegArIpadamAMthI mukta thAya ne bIjI gunegArI utpanna kare. 'zuddhAtmA chuM' evuM jo lakSa rahe to pharI nizcetana cetanamAM nA jAya. "zuddhAtmA' prApta thAya tyAre ja zuddha cetana samajAya, tyAre ja gunegArIpadamAMthI saMpUrNa chUTe. zuddha cetana to kAMIka ora ja hoya che ! cetana kyAreya khAtuM nathI, pItuM nathI, sAMbhaLatuM nathI, bolatuM nathI. nizcetana cetana ja khAya che, pIve che, bole che, vicAre che, sAMbhaLe che, badhuM kare che. A halanacalana dekhAya che e to cetana nathI. cetanane koI bApoya joI zake nahIM. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) nizcetana cetana 149 nicetana cetana eTale ApaNe ene aMgrejImAM zuM kahIe chIe ? DiscArja (khAlI thatuM) cetana. e DiscArja thatuM cetana che. eka cetana cArja thatuM (bharAtuM) che, bIjuM DiscArja thatuM che enI pelI bAju zuddha cetana che. cetana cArja thAya tene ApaNe karma baMdhAya che ema kahIe chIe ane DiscArja thAya che e karma chUTe che. eTale karmo kharekhara jaDa nathI ne cetaneya nathI paNa nicetana cetana che. karmonuM phaLa maLe che te mahIM AtmA beThelo che eTale maLe che. karmane nicetana cetana zA mATe kahyuM? nizcetana cetanane zuddha cetanano sparza thavAthI karma cArja thAya che. potAnuM svarUpa jANe eTale karma cArja thavAnA baMdha thAya. mikenikala cetata ukalI rahyuM oTomeTika praznakartA : nizcetana cetanane mikenikala kahyuM Ape ? dAdAzrI : e mikenikala cetana che. A zvAsa ApaNe laIe chIe ? koNa le che? praznakartA: je aMdara che te le che. dAdAzrI : oNTomaeNTika che, pote leto nathI. kyAM sudhI oNTomaeNTika cAlavAnuM ? to kahe, jeTalA zvAsozvAsanuM AyuSya baMdhAyuM che, teTalA divasa cAlavAnuM, varasonuM nahIM. mATe nizcetana cetana che ne sacara che. jema bahAra A mazinarI cAle che ne, enjina cAlatA nathI ? praznakartA: e to sTimyuleTeDa (udIpta kareluM) che ne ? dAdAzrI : kema ? praznakartA: jAte nahIM ? e to banAveluM che. dAdAzrI : Aya banAveluM che. A necara banAvanAra che ane peluM manuSya banAveluM che. mena meIDa (mAnava nirmita) eya mazinarI che ane Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 AptavANI-14 (bhAga-3) Aya mazinarI che. A to peTrola, havA badhuM joIe. enAthI cAle che. jemAM peTrola pUravuM paDe e badhI mazinarI che. tamAre pUravuM paDe che koI dahADo ? nA pUre to zuM thAya ? traNa dahADA nA pUro to ? e mazinarI che. e nA pUrIe to badhuM UDI jAya, enuM nAma mazinarI. ane A khAvA-pIvAnI vAta to judI che, paNa be kalAka ja moTuM baMdha karI daIe ne nAka dabAvI rAkhIe to zuM thAya ? "mahIMvALA" AkhI rUma khAlI karIne jatA rahe pachI. ene cetana kema kahevAya ? e "mikenikala cetanA" che. daraasala cetana jo jagate jANyuM hota to Aje kalyANa thaI jAta ! e jANI zakAya evI sthitimAMya nathI. eTale nicetana cetana e mikenikala cetana che. bahArano badho ja bhAga paNa mikenikala che. sthULa mazinarIne henDala mAravuM paDe che, jyAre sUkSma mazinarIne tuM henDala mArIne ja lAvyo che. atyAre IdhaNa pUryA ja kare che paNa henDala mAravAnuM nathI. sUkSma mazinarI e mikenikala cetana che, paNa tyAM "meM karyuM ema garva le che tethI cArja thAya che ane AvatA bhavanA bIja paDe che. nizcetana cetanane kahyuM bhamaraDAtuM cetatA praznakartA H A zarIra sajIva che to ene mikenikala kema kahe che? sajIva che ne ? dAdAzrI : hA, zarIra sajIva che, mana sajIva che, buddhi sajIva che paNa prakRti che. prakRti che eTale A sajIvatA AmAM keTalI che ke nikSetana cetana che. bhamaraDAne dorI mArI ane pheMkyA pachI e konA AdhAre cAle che ? e bhamaraDo enI meLe phare che. ApaNe tene dorI vIMTIne nAkhyo eTale phare che. e dorInA jozathI phare che. A bhamaraDo pharato hoya, emAM cetana hoya che ? chatAMya phare che e vAta to cokkasane ! bhamaraDo nAkhyA pachI cetana jevuM dekhAya che paNa che nizcetana cetana. nizcetana cetana eTale bhamaraDAnuM cetana che. je bhamaraDo hoyane, to Ama pharato lAge che tethI karIne enAmAM cetana nathI. atyAre Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) nizcetana cetana ApaNe ahIM bhamaraDo pheMkyA pachI ko'ka mANasane ekadama jovAmAM AvyuM, enA manamAM ema thAya ke A zuM phare che ? ane A kevI rIte pharato haze ? zuM cetana haze AmAM ? nA, e to koI parAI zakti cArja thayelI tethI pharI zake che. evI rIte A badhA manuSyo DiscArja thaI rahyA che ane pAchuM cArja thAya che enuM ene bhAna nathI. A to nizcetana cetana che. e pahelA cArja thayeluM, te DiscArjarUpe halanacalana kare che ane DiscArja koIthIye pheraphAra nA thaI zake. te A bhamaraDo parAI zaktithI cAle che. 151 bhamaraDo phare, vyavasthita zaktine AdhIta praznakartA : e bhamaraDAne pheravanArI je zakti, e parAzakti e zuM che ? dAdAzrI : parAI zakti che, parAzakti nahIM. bAkI A bhamaraDAne parAzakti pheravatI ja nathI. A bhamaraDAne to sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa pherave che. te darekanA judA judA hoya pAchA. parAzakti to eka ja prakAranI hoya. A je prakRti che ne, enI dorI gayA avatA2mAM nakhAyelI. teno A bhamaraDo pharyA kare che. ahIM janmathI te maraNa sudhIno badho bhamaraDo pharyA karaze. ane temAM A bhamaraDo zuM bole ? 'meM karyuM A, meM karyuM A.' 'meM karyuM' e IgoIjhama che. tethI AkhA jagatane TI-o-pI-esa kahuM chuM. A TaoNpsa pharyA kare che ne pAchuM kahe, 'huM pharyo.' alyA mUA, tuM pharyo ke tane doraDAthI bAMdhIne pachI pheravyo ! IgoIjhama kare che pAcho ! e InDirekTa prakAzathI gatimAta, AtmAthI nahIM praznakartA H phakta eka hakIkata ema rahe che ke cetananI hAjarI che eTale A nizcetana cetana thAya che. dAdAzrI : hAjarIthI ja cAle che A badhuM. kAraNa ke hAjarIthI InDirekTa prakAza Ubho thAya. ahaMkArane thrU thaIne je prakAza utpanna thAya Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) e InDirekTa prakAza. e utpanna thAya eTale A badhuM gatimAna thaI jAya. have InDirekTa prakAzathI A gatimAna che, AtmAthI gatimAna nathI A. jyAre jagata zuM mAnI beThuM che ke AtmAthI gatimAna che. praznakartA : InDirekTa prakAzathI ja gatimAna che, sIdhA prakAzathI nahIM ? 152 dAdAzrI : to to AtmA javAbadAra banata. risponsibiliTI (javAbadArI) ja ene mAthe jAta. have A loko evuM jANe che ke A risponsibiliTI ja AtmAnI thaI. kAraNa ke e ema ja jANe che ke AnAthI ja A che. praznakartA : hA, e mAne che badhA. dAdAzrI : AvI eTalI badhI bhUlo thaI che ke A kaye gAma pahoMce te ja ThekANuM ja nathI hotuM. IphekTiva cetana e nizcetana cetana praznakartA : ame to evuM mAnatA hatA ke cetana preraNAne kAraNa ja pudgala pravartamAna che ne ? dAdAzrI : A pudgalanI pravartanA badhI che e badhuM ja nizcetana cetana che. : praznakartA H prakRtine kartRtva zakti koNa Ape che ? aMte to e jaDamAMthI ja thayelI che ne ? dAdAzrI : nA, A prakRti e taddana jaDa nathI, e nizcetana cetana che ane nizcetana cetana e kaMI acetana nathI. praznakartA : ene niraMtara badalAtI kahI zakAya ? dAdAzrI : e to badalAyA kare che paNa A prakRti e nizcetana cetana che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) nizcetana cetana 153 praznakartA : nizcetana cetana eTale kaI zakti kahI zakAya ? dAdAzrI : nizcetana cetana eTale DiscArja cetana che. koI paNa vastu 'ApaNe' cArja karI hoya to pachI DiscArja enI meLe thAya ke nA thAya ? emAM 'ApaNe' kazuM karavuM paDe ? enI meLe kriyA thayA kare. AmAM koIne kazuM karavuM paDatuM nathI. eTale A badhuM DiscArja che, IphekTiva che ane IphekTiva zaktine huM nizcetana cetana kahuM chuM. IphekTivamAM cetana nahIM hovA chatAM cetana jevuM dekhAya eTale nizcetana cetana kahuM chuM. cetananA be bhAga : 1) jJAna cetana te zuddha cetana ane 2) IphekTiva cetana. saMsAranuM cetana te IphekTiva cetana che. A IphekTiva cetananA be bhAga. 'huM karuM chuM' tema kahe ethI baMdhana thAya che ne bIjuM 'huM bhogavuM chuM' ethI baMdhana thatuM nathI, paNa temAMthI bIjI IcchAo UbhI thAya che. IcchA karI ke divAsaLI cAMpI. IcchA pUrI nA thAya tyAM sudhI baLyA ja kare. jyAM sudhI IcchAnuM kArakhAnuM cAlu che tyAM sudhI baLyA ja kare. tyAM sudhI saMsAra kema aTake ? AkhuMya jagata IphekTiva cetanamAM varte che. ApaNane IphekTiva cetana kharuM paNa te phaLa ApIne nIkaLI jAya che, chUTI jAya che. baMdhananuM bIja nA nakhAya. kAraNa ke aMdaranuM svarUpa sukha AvyAthI bIjI IcchAo UbhI nA thAya. Atma bhAte 'tuM' zuddha cetana, nahIM to nizcetana cetana praznakartA : have e nizcetana cetana tame kone kaho cho ? puruSane (manuSyone) kaho cho ke badhAne ? dAdAzrI : badhAne. praznakartA : jhADane paNa nizcetana cetana kahevAya ? dAdAzrI : jhADaneya nizcetana cetana ja. je cetana nathI chatAM cetana jevA badhA lakSaNavALuM che. ApaNo deha nizcetana cetana che ane ApaNe 'pote' zuddha cetana chIe. jyAM sudhI zuddha cetana nathI thayo tyAM sudhI tuM nizcetana cetana che. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 AptavANI-14 (bhAga-3) badhA ja nizcetana cetana che, pachI sAdhu ho ke saMnyAsI. manuSya, tiryaMca, nArakI jIvo, devo badhA ja nizcetana cetana eTale bhamaraDA ja kahevAya. jyAM sudhI nijanuM bhAna karAvanAra jJAnI maLI nA jAya tyAM sudhI tuM nizcetana cetana che. jJAnI puruSa kahe che ke jagata AkhuM, sAdhu-AcAryo badhA jene cetana mAne che e to nicetana cetana che. e tane zuM Apaze ? e tane mokSaphaLa Ape nahIM. mATe cetanane pakaDa ne jene cetana pragaTa thayuM che, te ja tane ApI zake. mokSa kyAre thAya? cetana thAya tyAre. paNa badhA ja kaheze ke ame cetana chIe. paNa huM ekalo ja ema kahuM chuM ke e nizcetana cetana che. AkhA varlDanA mANaso nizcetana cetana che. jyAM sudhI AtmAnuM bhAna thayuM nathI tyAM sudhI badhA ja nizcetana cetana kahevAya. amArI vAta na samaje teya ane samaje teya badhA ja nizcetana cetana che. ApaNA mahAtmAo ekalA ja zuddha cetana che. IgoIjhama chatAM sAdhata svarUpe praznakartA : "nizcetana cetana' bhAga jene tame kaho cho ke jenI abhivyakti jagatamAM badhe dekhAya che, te "nizcetana cetana" ema mAne che ke "cetanane ame samajI zakIzuM, pakaDI zakIzuM, buddhinA kSetramAM lAvI zakIzuM. A emano dAvo keTale aMze sAco paDe ? dAdAzrI : emanI pAse AnA sivAya bIjuM sAdhana zuM che ? AnI mahIM 'nizcetana cetana" bhale hoya paNa mahIM "IgoIjhama' che. e IgoIjhama kAma karI rahyo che ane "IgoIjhama che to e jarUra pAmaze, nahIM to ekalA "nicetana cetanathI "cetana" nA pamAya. acaLa - caMcaLa - acetana cetana praznakartA : mizra cetana ane nikSetana cetanamAM zuM pharaka ? Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) nizcetana cetana dAdAzrI : jyAM nAmeya caMcaLatA nathI e cetana ane caMcaLatAvALo bhAga che te mizra cetana (sUkSmatama ahaMkAra), enIya bahArano bhAga te nizcetana cetana (sUkSmatara ahaMkAra). A jIvamAtrano bahArano je bhAga che, jene ApaNe 'phAIla' kahIe chIe. e phAIla nirjIva nathI chatAM acetana cetana (nizcetana cetana) che. praznakartA : nirjIva nathI chatAM acetana cetana ? dAdAzrI : e nirjIva nathI, nirjIvanI sAthe sajIva raheluM che. sahu sahunI rUmamAM che. sajIva enI rUmamAM che, nirjIva enI rUmamAM che. praznakartA H eno jarA vigatathI phoDa pADo. 155 dAdAzrI : bAya rileTiva vyU poInTa e nirjIva nathI. chatAM acetana cetana che. khAlI mAnyatA ja che ke A jIva che eTaluM ja, phekTamAM kazuM nathI. eTale kahyuM ne ke acetana cetana ja che, AmAM cetana che nahIM. te ramakaDAM laDAvavIe ne ramakaDAM sAmAsAmI gusse bharAya ne kUdaMkUdA kare enA jevuM che badhuM, potAnA hAthamAM kaMI paNa pAvara (sattA) sivAya. e ekjhekTa bahAra pADavA jevuM nathI. kAraNa ke lokone samajAya nahIM, UMdhuM bAphI nAkhe. e to ame tamane bIjA kAraNo ApelA, eTale tame pote samajI jAva e. AvuM bolIe nahIM ughADuM, paNa bIjA samajI jAya ke 'huM bolyo.' to kahe, 'koNa bolyuM ?" tyAre kahe, 'TeparekarDa bolI.' eTale potAnuM e (jIvato bhAga) UDI gayuMne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : eTale badho (jIvato) bhAga Avo uDADI melelo. e nathI karato, jo e jIvato hota to e karata. A to vyavasthita karAvaDAve che. A keTalAka zabda evA huM bolelo chuM ke jo badhA bhegA kare to sAra zuM nIkaLe ? AnuM saravaiyuM bheguM kare to zuM sAra nIkaLe ? praznakartA : Ape je kahyuM e ja. dAdAzrI : AmAM cetana nathI ane kharekhara jo cetana ja hota to Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 AptavANI-14 (bhAga-3) to badhA ja raData, chokaro marI jAta to. paNa A to keTalAka raDe, keTalAka nA raDe. keTalAka vaLI, jJAnI hoya te to hapucA kazuM Ane gaNatarImAM ja nA le. eTale e khAlI mAnyatA ja che, roMga bilIpha ja che khAlI. bIjuM kazuM che ja nahIM. tethI meM kahyuM ne ke "tame zuM cho ?" tyAre kahe, "A che." e roMga bilIpha che. vAta bahu jhINI A to. A kaMI sAdI vAta nahIM. zAstramAM lakhelI nA hoya AvI vAta. A to sAyansa che ne ! vItarAgate na paDI jarUra, jJAnIe pADyo prathama phoDa A "nizcetana cetana"no to varlDamAM ame ja pahelavahelo phoDa pADyo che. Aja sudhI koIe A phoDa pADyo ja nathI, kAraNa ke vItarAgone tenI jarUra nahotI. kAraNa te UMdhe raste jatA ja nahotA. teo to mULa cetananI bahAra nahotA jatA. eTale temane nicetana cetana" zabda vAparavo paDyo nahoto. paNa atyAre to "nicetana cetanane ja "cetana" mAnIne vizrAma levA beThA che ! te mUA ! tane mULa cetananI kyAMthI khabara paDavAnI che? vItarAgonA samayamAM UMdhI samaja ja nahotI. atyAre to UMdhI samaja che eTale nicetana cetana" zabda vAparIne amAre khulAso karavo paDyo che ! Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] mikeniksa AtmA AtmAnA paDachAyA svarUpa, mikenikala AtmA praznakartA mikenikala AtmA kone kahevAya ? dAdAzrI : be prakAranA AtmA, sacarAcara. eka sacara eTale mikenikala AtmA ane bIjo acara eTale mULa AtmA. mULa AtmAnI ajJAnatAthI (sUkSmatama) ahaMkAra Ubho thayo che ane ahaMkArathI mikenikala AtmA (sUkSmatara, sUkSma, sthaLa ahaMkAra) Ubho thayelo che. mikenikala AtmA che e kharo AtmA nathI. mANasa ane mANasano paDachAyo hoya tema sAco AtmA ane mikenikala AtmA che. A je jIvo dekhAya che te ekuMya AtmA na hoya, A badhA mikenikala AtmA che. e sAcuM cetana nathI, DiscArja cetana che. A je tame caMdu tarIke raho cho e mikenikala AtmA che. ene bIjA zabdomAM kahIe to vyavahAra AtmA. loka vyavahArathI jANe ke A Amano AtmA che. kharekhara e AtmA nathI. have vyavahArano AtmA ene "sacara' kahe che ane kharo AtmA, riyala AtmAne "acaLa' kahe che. eTale A sacarAcara jagata che. tame pote acara cho paNa Aropa karo cho ke huM caMdu chuM, tethI caMcaLa thaI jAva cho. tame atyAre mikenikala AtmAne 'huMpaNuM mAnI beThA cho. eTale bhrAMti UbhI thaI. te mikenikala AtmAmAM "huMpaNuM mAnIe enuM nAma bhrAMti ne enuM nAma vikalpa ane kartApaNuM mAnIe eTale bhrAMti kahevAya. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 AptavANI-14 (bhAga-3) A mikenikala AtmA to ahaMkArathI Ubho thayo che. e ahaMkAra vilaya thAya tyAre mikenikala AtmA baMdha thaI jAya. mikenikala cetananI bahAra pote rahe to e bAMdhato nathI. mikenikala cetana Ama ho ke tema ho ke game te ho, paNa jo pote tanmayAkAra nA thAya to pote baMdhAto nathI. A mArga vItarAgo pAmelA. miketilate kare zuddha paNa "mULa rahyo pele pAra nizcaya AtmA e ja sAco AtmA che. atyAre tamArI pAse AtmA bIjo kayo che ? tame jene AtmA mAno cho e mikenikala AtmA che. A loko vyavahAra-nizcaya eka samaje che. A rileTivane zuddha karIe to pote zuddha thaI jaze. paNa e kema karIne thAya ? alyA, tuM jene zuddha karavA jauM chuM, e to mikenikala AtmA che. A badho vyavahAra kare che ne, te mikenikala AtmA che. A japa, tapa, zAstronuM vAMcana, dhyAna kare che e badhuM mikenikala AtmA kare che. e zene mATe ? tyAre kahe, avicala AtmA prApta karavA mATe. paNa mULamAM bhUla e che ke A mikenikala AtmAne huM chuM, A ja AtmA mAne che. ane ene sudhAravA phare che, e bhUla che. AtmA enI pelI pAra che. A jagata je AtmA khoLe che ne ke AtmAnuM jJAna karuM te mikenikala AtmAnuM jJAna kare che. mULa AtmAnuM to bhAna ja nathI ke mULa AtmA jevI vastu zuM che te ? mULa AtmA paramAtmA che. eka sekanDe tamArAmAM A AtmA Avyo nathI mahIM. atyAre che kharo AtmA mahIM, paNa kyArathI hAjara thAya che ? jyArathI tame selphane (potAnA AtmAne) jANo tyArathI e hAjara thAya, tyAM sudhI e hAjara thAya nahIM, tyAM sudhI mikenikala AtmA. prakRtithI cAlyA kare badhuM. pUraNa-galata tyAM mikenikala samaje to Ave ukela A mikenikala AtmA kema oLakhAya ? tyAre kahe, e pUraNa Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) mikenikala AtmA galana svabhAvano che. mikenikala eTale pUraNa-galana. pUraNa-galana eTale ahIMthI tame khAvAnuM pUryuM eTale tamAre saMDAsa savAramAM javuM paDe, ahIM pANI pUryuM eTale bAtharUmamAM javuM paDe, ahIM zvAsa lIdho eTale ucchavAsa thayA kare. beMkamAM kreDiTa karAvI AvyA, te DebiTa thayA ja kare. pUraNa-galana, pUraNa-galana, pUraNa-galana badhuM A jagata. basa, pUraNa-galana ane zuddhAtmA be ja che, bIjuM kazuM vastu ja nathI. AtmA sivAya bIjuM badhuM pUraNa-galana che. A eka ja zabdamAM Avo to Ano ukela Ave evo che, nahIM to ukela kyAreya paNa nA Ave. eka ja zabda, vidhina vana varDa, ke A pUraNa-galana che. jeTaluM pUraNa-galana thayA kare che e badhuM ja pudgala che. badhuM ja pudgalanuM, AmAM cetana jevuM kazuM dekhAtuM nathI. cetana dekhAya che kharuM pUtaLuM, paNa cetana nathI A. cetananI hAjarIthI A cAle che. pakaDo sAcA aparAdhIne to thAya zuddha 159 A lokoe je AtmA mAnyo che, laukika mAnyatAthI AtmA mAne che, e to mikenikala AtmA che. A mikenikala AtmA e rAgadveSavALo AtmA che. je khAya che, pIve che, krodha kare che, je dharmadhyAna kare che, darzana kare che teya mikenikala AtmA che. tame mULa svarUpe cho ne e kaMI karatA nathI ane A mikenikala AtmA je rAtre sUI jAya che, thAka lAge che, gusso kare che, ciDhAya che, lobha kare che, ciMtA kare che, A paga dabAve che, mAphI mAMge che, teya mikenikala che. hare che, phare che, zAstra vAMce che. zAstrano upadeza Ape che, upadeza le che, bhaNe che, DaoNkTara thAya che, DaoNkTarI lAIna kare che, yoga kare che ene cetana mAne che A loko. AmAM cetana bilakula che nahIM, senTa parasenTa cetana nathI. have bolo, AvI avaLI samajaNe A jagata keTaluM mAra khAtuM haze ? mikenikala AtmAne potAno AtmA mAnI le kyAre patto paDe ? sAcA AtmAne koI jANI zake nahIM, jJAnI sivAya. e mikenikalanI pelI bAju che sAco AtmA, zarIramAM ja rahelo che. sAco AtmA halanacalanavALI sthitimAM ja nathI. e kriyA karI zake ja nahIM. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 AptavANI-14 (bhAga-3) pachI manamAM evuM bhAna hoya ke "pApI chuM, azuddha chuM', have e mikenikala AtmAno doSa che. mULa AtmAno doSa nathI A. mULa AtmA aparAdhI nathI. praznakartA eTale mULa AtmA azuddha na hoya, mULa AtmA zuddha ja hoyane ? dAdAzrI : e mULa AtmA zuddha ja che. A aparAdha Ano che. eTale jo A aparAdhamAMthI chUTA thaI jaIe to pachI zuddha rahe. AtmA je kriyA kare che, e koInA jovAmAM nA Ave. A deha to mazIna ja che badhuM. A svAdhyAya kare che, vAMce che, e badhuMya mazIna. e saMta puruSeya mazIna ane pelo pUjA karanAroya mazIna. mikenikala, mazInanI peTha cAlyA ja kare. ApaNe IcchA nA hoya toya manamAM vicAra Ave, ApaNane manamAM ema lAge ke A vicAro nA Ave to sAruM paNa toya AvyA ja kare. A buddhivALo je AtmA che ne, e mikenikala che. mikenikala mazinarI che. bhrAMtie mAnyo "ajIva'te sajIva A saMsAra je calAve che e koNa che, e kyo bhAga che ? e ajIva bhAga che. A ahIMthI janmyA tyAMthI ajIva bhAga ja A badhuM kare che. ajIva kare che ne ApaNe ahaMkAra karIe chIe ke "meM karyuM. tame vakIla thayA, vakIlAto karI, atyAra sudhI bhaNyA-karyA badhuM karyuM, te badhuMya ajIva bhAge kareluM che A. praznakartA: ajIva bhaNI zake ? dAdAzrI : badhuM te ajIve ja bharyuM. "A ajIva juduM ane A ajIva juduM." be jAtanA ajIva, eka svabhAvika pudgala ane bIjuM vibhAvika pudgala. vibhAvika pudgala, e ajIvathI ja saMsAra cAle che. praznakartA: jIvato dekhAya paNa che ajIva ! dAdAzrI : ajIva ja kAma karI rahyuM che A. tethI ja huM kahuM chuM Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) mikenikala AtmA 161 ne, cetana dekhAya che ? tyAre kahe che, nA. A ajIva ja kAma karI rahyuM che, ene sajIva mAne che e ja bhrAMti. kramika mArgamAM AtmA ane ahaMkAra beu sAthe rahI zake che ane akramamAM be sAthe rahI zake nahIM. eTale jyAre jJAna thAya tyAre sajIva ahaMkAra jAya. phakta saMsAra vyavahAra calAvavA pUrato, ajIva ahaMkAra rahe. jIvatuM dekhAya nahIM ane dekhAya e jIvatuM nahIM praznakartA: dAdA, eTale je jIva dekhAya che, je jIvatuM dekhAya che e jIvatuM nathI ? dAdAzrI : e jIvatuM nathI. praznakartA H ane je dekhAtuM nathI te jIve che ? dAdAzrI: hA, dekhAtuM nathI e jIve che. je adezya che, te ja AtmA che. A dazyamAM to AtmA che ja nahIM koI jagyAe. eTale mULa cetana nahIM, zuddha cetana nahIM, A nizcetana (mikenikala) cetana che. praznakartA: A zarIranA aMgo kApIne juduM kare temAM jIva hoya? dAdAzrI : e jIvatA nA kahevAya. jIva ene gaNAto ja nathI. AmAMthI Ama kADhIne juduM karIe, eTale jIva raheto ja nathI eTalA bhAgamAM. A AMgaLI kApI ane bahAra judI karI ke tarata emAM jIva nA hoya. ahIMthI hRdaya kADhyuM bahAra, emAM jIva nA hoya. hRdaya cAlyA kare kharuM. praznakartA : e cAle zAnAthI ? dAdAzrI : e mikenikala eDajasTamenTa che. A baoNDI ja mikenikala che AkhuM. praznakartA: kApIne bIje besADyuM ne tyAM khAI-pIve badhI kriyAo kare te badhuM mikenikala ema ? dAdAzrI : badhuM mikenikala, A daraasala AtmA nathI. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zuM ? AptavANI-14 (bhAga-3) che ? emAM zakti khAlI UMdhI mAnyatAtI ja praznakartA : A mikenikala cetana AvyuM zA mATe ? enI jarUra dAdAzrI : tamane A duniyAnI je bhautika IcchAo che, A bhautika IcchAo jo tamArI baMdha thaI jAya, to A mikenikala cetana baMdha thaI jAya, tame tamArA svarUpamAM besI jAva. praznakartA : mikenikala AtmAmAM zuddhAtmAnI kaMIka zakti hoya dAdAzrI : enI kazuMya zakti nahIM, khAlI mAnyatAnI zakti che. praznakartA : mAnyatA khaseDI le to A baMdha thaI jAya. dAdAzrI : eTale AtmAnI zakti tyAM gaI nathI. paNa mAnyatA che, mAnyatArUpI zakti che. e mAnyatA jo pharI jAya, UMdhI mAnyatAnI zakti che te jo chatI thaI jAya to mokSa bhaNI laI jAya ane UMdhI saMsAra bhaNI laI jAya. ta maLe acaLatA miketikalamAM, e svabhAve AtmA acaLa praznakartA : mikenikala AtmA ane zuddhAtmA emAM pharaka zuM ? dAdAzrI : mikenikala AtmA e AtmAthI pratibiMba UbhuM thayeluM tevA svarUpe dekhAya. guNadharma nA hoya, paNa tevA lakSaNa dekhAya. eTale AkhuM jagata ja emAM che. emAM acaLatA nA hoya. bIjAM guNadharma to nA hoya paNa mukhya guNadharma acaLatA nA hoya. praznakartA H acaLatA thAya to cAritra kahevAyane ? dAdAzrI : acaLatA loka potapotAnI bhASAmAM samaje che. jJAtAdraSTA bhAva e sAcuM cAritra. ame caMcaLane mikenikala kahIe chIe ane acaLa eTale daraasala. A loka acaLane hale nahIM-cAle nahIMne samaje Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) mikenikala AtmA 163 che, paNa acaLa kone kahevAya che ke AtmA svabhAve karIne acaLa che, ene acaLatA kahevAya che. paNa A to aNasamajaNathI potAnI bhASAmAM laI gayA. eTale A lokoe asvabhAvika acaLatA prApta karI. svabhAvika caMcaLatAne pakaDene toya kAma thAya. paNa eka bAju pakaDAya to bIjI bAju chUTI jAya evuM che. mATe ene emAM to TheTha navvANuM TakA jeTaluM pahoMcAya che, paNa pUrepUruM pahoMcI nA zakene ! mAthe koI joIe, vacanabaLavALo ane siddha puruSa hovo joIe. mArga che bahu kaThaNa paNa jo mAthe koI hoyane to e mArgaya loko pahoMcI jAya che. AtmA zuM che e ame sahaja opana karI nAkhyo che ne ! caMcaLane ApaNe nicetana cetana kahIe chIe. cetana kharuM paNa cetananA guNadharma nahIM. bIjA badhA lakSaNa dekhAya paNa pakaDAya zI rIte ? mANasanuM gajuM nahIMne ! e to jJAnI puruSanuM kAma ! keTalAka mANaso ema bole che, "strI-putra-mana-vacana-kAyA e mArA nathI, huM zuddhAtmA chuM' eTale kAMI vaLI jAya ? nA. ekjhakTa(yathArtha) phoDa hovo joIe, DimArkazana(bhedarekhA) hovuM joIe. A to nizcetana cetana koI dahADo (zuddhAtmAmAM) pesavA ja de evuM nathI. vItarAgo ahIM hAjara hoya che tyAre acaLa AtmAnA darzana thAya che. paNa e badhAne nA thAya. jene navvANuM thayelA che, ene so(100)nA darzana thAya. paNa aDasaTha hoya tene to ogaNositteranA darzana thAya. vItarAganI hAjarI gaI pachI to badhuM caMcaLa ja, acaLatAnA darzana nA thAya. A caMcaLane AtmA mAne che ane AtmA che enAthI jagatane paricaya nathI. AtmAne acaLa mAne che ane akriya mAne che paNa pote je mAne che e mikenikala AtmA ja che ane enI badhI kriyAo caMcaLa hoya che. A to avirodhAbhAsa pAmyo to siddhAMta prApta thaI gayo ! Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 AptavANI-14 (bhAga-3) Atma prAti H kramike ahaMkAra zuddha karye, ame kRpAe kramika mArgamAM 'mikenikala AtmAne ja AtmA mAnavAmAM Ave che. jyAre zuddha ahaMkAra thAya che, eTale krodha-mAna-mAyA-lobha je ahaMkAramAM samAya nahIM evo e zuddha ahaMkAra thAya, saMpUrNa zuddha thAya tyAre "zuddhAtmA" ne "zuddha ahaMkAra' ekAkAra thaI jAya che. eTale e kramika mArgamAM che evuM, paNa A to "akrama vijJAna che. eTale ahIM to "jJAnI puruSa' zuddhAtmA ja potAnA hAthamAM ApI de, acaLa AtmA ja, nAmeya mikenikala nahIM evo nirlepa AtmA ApI de. vastusthitimAM lokoe je AtmA mAnyo che e mikenikala AtmA che. ame mikenikala AtmA ApatA nathI, huM to tamane acaLa AtmA ApuM chuM. acaLa AtmA e ja paramAtmA che. enI oLakhANa thaI eTale ApaNuM kAma thAya, nahIM to tyAM sudhI kAma thAya nahIM. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] maDaduM zuddhAtmA sivAyanuM zeSa badhuM maDaduM A zuddhAtmA judo paDyo pachI rahyuM zuM bAkI ? have zeSamAM zuM vadhyuM ApaNe ? praznakartA : kaMI rahyuM nahIM. dAdAzrI : A khAya che, pIve che, lokone gALo bhAMDe che, vaDhe che, gusso kare che, e badhuM koNa kare che paNa ? praznakartA : ganegArIo, pAchalI ganegArI. dAdAzrI : hA, ganegArI paNa jIvatuM ke maDaduM ? praznakartA: pratiSThita AtmA. dAdAzrI : hA, paNa jIvato ke maDaduM ? praznakartA H jIvatuM ! dAdAzrI : nA, A tadana maDaduM che. A maDaduM rahyuM pachI. A jJAna maLyA pachI zeSa zuM vadhI? tyAre kahe, maDaduM, maDaduM eTale zuM ? ke jene cetana joDe bilakula vyavahAra rahyo nathI, evuM e maDaduM. maDaduM rahyuM have. te cArja kareluM maDaduM kUde, hase, vAtuM kare, mAramAreya kare, rIsa caDhAve, moDhuM caDhAve, ciDhAya, bUmo pADe, raDe, upAdhi kare, lokone Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 AptavANI-14 (bhAga-3) gALo bhAMDe, badhuM kare paNa maDaduM ja. A maDadAne kaheze, mane akaLAmaNa thAya che. mUA, akaLAmaNa tane zI rIte thAya ? maDadAmAM thavAnI. akaLAmaNa thAya, upAdhi, gUMgaLAmaNa evuM badhuM thAya e badhuM maDadAmAM thavAnuM. bole che e ane rIseya ene ja caDhe che, maDadAne ja. pelo zuM mAnato hato ke mane ja rIsa caDhI. meM kahyuM, nA, e tuM mAnI lauM chuM eTaluM ja. eTaluM tAre mAthe AvyuM. jJAtInI daSTie jue maDadA, to mITe sarva jokhamadArI maDaduM eTale zuM? emAM cetana nAmeya nathI. ame "maDaduM kahyuM nathI ane alaMkArI bhASAmAM zuM bolyA chIe, "nizcetana cetana" nizcetana cetana eTale cetana nizcetana thaI gayeluM che, maDaduM thaI gayeluM che. cetana jevA lakSaNa dekhAya che paNa maDaduM che A. ene ame "nizcetana cetana kahyuM che, maDaduM nA kahyuM, kAraNa ke "maDaduM kahIe to loka bhramamAM paDI jAya. A to tamane bhaNelA lokone samajAvIe, bIjA lokone nA samajAvAya AvuM maDaduM. A loko samaje nahIM ane kaMIka UMdhuM bAphI nAkhene, teTalA sAruM nathI kaheto. nahIM to A samajaNa paDe to saheje upAdhi mAthe nA Ave. maDaduM kahIe tyAre loka kaheze, A vaLI kevA jJAnI te AvuM maDaduM kahe che ! bIje maDaduM kahe che? mUo gUMcAya jAya, bicAro. ane buddhimAM pahoMce nahIM. kyAreya matine pahoMce nahIM. e mati gaja gaja kare, mApavA jAya toya nA pahoMce evI vastu che. ene matimAM pahoMcatuM nA hoya, ane mane dekhAyA kare ke A maDaduM hAsaMhAlA kare che, vAto kare che. eTale maDadAnA keTalAka bhAga, 'vANI e TeparekarDa che" kahyuM eTale maDaduM thaI gayuM ke nahIM ? AkhuM jagata maDadAne ja cUMthI rahyuM che. AtmAno upayoga AmAM nA de toya A maDaduM cAle ja. hAlatuM-cAlatuM maDaduM che A. loka ema kahe ke pAchA hAlatA-cAlatA pUtaLA che, dorIthI nacAvelA. tyAre mUA pUtaLA eTale ja maDaduM, Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) maDaduM paNa Ama maDaduM kahe to gUMcAya ane samajaNavALo khoLI kADhe emAMthI. maDaduM kahIe to kahe ke AmAM UMDA UtaravA jevuM nathI. AvuM ja jo hoya to pachI UMDA UtaravA jevuM che ja kyAM te ? 167 A maDadAMne maDadAM samajavAthI aNasamajaNa jatI rahe che badhI. paNa bahAra bolavuM ke nizcetana cetana che. praznakartA : dAdA, potAnuM samajavA mATe to A bahu sAruM vAkya che. potAnI samaja mATe sarasa ApyuM. dAdAzrI : A samaja mATe ApIe chIe, bAkI ko'ka pUche tyAre kahIe, nizcetana cetana che. hA, e vAta to sAcI che. cetana ja che paNa nizcetana cetana. e samajI gayo nizcetana cetana. ane A jeNe jJAna na lIdhuM hoya tene mizra cetana. mizra cetana maDaduM nA kahevAya. e to rAte che te ko'kane mArI nAkhavAno vicAra hau karI nAkhe. ahaMkAra sahita che ne ! hA, jIvato che ne ! tane maDaduM che evuM lAge che ? A game te kare to enI jokhamadArI AtmAnI nathI, enuM zuM kAraNa ? AtmAe jokhamadArI nA levI hoya to jene jJAna prApta thayuM e jokhamadArI na laI zake, gamme te kare toya. enuM kAraNa ke e to maDaduM che. vyavahAra dekhAya 'jIvato', kharekhara maDaduM ja praznakartA : dAdA, kramika mArgamAM to evuM kahe che ke AtmA mohamAyA-masa2-mada badhuM choDI de to ene jJAna prApta thAya ? dAdAzrI : choDanAro koNa paNa, jIvato choDe ke marelo ? praznakartA : jIvato ja choDene ! dAdAzrI : nA, je hare-phare che e marelo che. je saMsAra calAve chene... praznakartA : jIvato choDe to ja pachI pragaTa thAya ne ? AtmAnA darzana kyAre thAya ? Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : hA. paNa kema thAya ? A saMsAramAM vyavahAramAM je che ne, guru-ziSya pAse bese che te beu marelA che. A vyavahAra badho marelo ja cAle che. praznakartA : badhuM kareluM che ? dAdAzrI : Akho vyavahAra ja marelo cAle che ne pAcho kahe che ke meM karyuM eTale bhrAMti. alyA mUA, marelo chuM tuM zuM karavAno hato te ? je kaMI kare chene, e badhA maDadAM che ane enI jAte e mAne che ke huM jIvato chuM eTaluM ja. ane huM marI gayo' evuMya kalpanA che ne "huM jIvato chuM teya kalpanA che. ane pAcho "jIvato chuM evuM ekaluM bole nahIM, "huM to vevAI thauM Amano" kaheze. ohoho ! moTo vevAI ! saMDAsa javAnI zakti nathI. saMDAsa javAnI zakti haze koIne ? eTale ko'ka gALa de to ApaNe kahIe ke ANe mane dIdhI. te mUA makAna parathI paththara paDe che ane lohI nIkaLe che to kaMI gusso nathI thato ane ahIM kaheze ke ANe mane mAryuM. praznakartA: pelA bIjAmAM cetana hatuM eTale "eNe mAryuM evuM kahe che. dAdAzrI : hA.. e mAre che teya cetana nathI ane je dAna Ape che teya cetana nathI. koI paNa kriyAmAM cetana che nahIM. praznakartA : kriyA karanAramAMya cetana nahIM ne paththara phekanAramAMya cetana nathIne ? dAdAzrI : nA, emAMya cetana nathI. je karAvaDAve che emAMya cetana nathI. nizcetana cetatate kahI dIdhuM maDaduM praznakartA : mANasa marI jAya ane jIve enI vacce koI cetana to kharuM jane ? nahIM to e bemAM pharaka zuM paDe ? Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) maDaduM 169 dAdAzrI : cetana nAmeya nahIM. praznakartA: maDaduM paDyuM hoya ane jIvato hoya emAM zuM phera ? dAdAzrI : emAM cetana nathI. hamaNAM koI kaDAkUTo karato hoya mANasa toya cetana vagara kare che ane sAMbhaLato hoya teya cetana vagara ja sAMbhaLe che. moTI kathAo karato hoya toya cetana vagara kare che. praznakartA: te pharaka kema paDe che eka maDaduM che ane eka jIve che? dAdAzrI : e to nizcetana kahevAya, paNa A nizcetana cetana che. A cetana jevA lakSaNa dekhAya paNa cetana nathI. e mikenikala cetana, eTale A mazIna hoya tene maDaduM ja kahevAyane ! A mazIna baMdha thaI jAya che to ene maDaduM nA kahevAya ? praznakartA H hA, mazIna baMdha thaI jAya tyAre pachI maDaduM. dAdAzrI : mikenikala baMdha thAya che, bIjuM kazuM thatuM nathI. AkhI mazinarI ja baMdha thaI jAya che. praznakartA : eka mazinarI baMdha thaI gaI ane eka mazinarI cAlu che to e mazinarImAM je IlekTrikano bhAga hato to te vadhArAno hato emAM ? dAdAzrI : IlekTrika (pAvara) to hoya jane ! IlekTrika che te mazinarIno ja bhAga che. praznakartA H to ene cetana nA mAnavo ? dAdAzrI : nA, (mULa) cetana nathI, te nizcetana cetana che. eTale A bahAranA manuSyoneya maDaduM ja che. gAyo-bheMsoneya maDaduM praznakartA: paNa e bahAranA manuSyo che ene karmo cArja thAya che ne ahIMyA ApaNe cArja thatA nathIne ? Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : hA, emane cArja ne DiscArja thayA kare. DiscArja bhAga maDaduM ane cArja bhAga e cetana, teya mizra cetana. peluM mizra cetana ane A che te nizcetana cetana maDadAmAM. jagatanA lokone eka bAju nicetana cetana che, te maDaduM ja che. paNa have emane mahIM enuM cArja karanAruM mizra cetana te joDe ja che. eTale pachI emane cArja thAya ane ApaNe A (jJAna pachI) cArja nA thAya. DiscArja thayuM maDaduM, na rahI bhAMjagaDa praznakartA: Apa jJAna Apo cho tyAra pachI to DiscArja ja rahe che, pachI cArja thatuM ja nathI, to A kharekhara maDaduM ja che ? bIjuM kaMI ja nahIM have ? dAdAzrI : maDaduM ja che. have Ama tame DiscArja svarUpane ne maDadAMne, bannene sarakhuM nA samajo paNa koI paNa vastunuM DiscArja eTale maDaduM, jemAM cArja have (jJAna pachI) thavAnuM nathI ane potAnI meLe DiscArja ja thayA kare che, e maDaduM kahevAya. DiscArja thavAnI zarUAta thaI, ene ApaNe maDaduM ja kahIe chIe. te ApaNo A DiscArja bhAga rahyone e badhuM ja maDaduM che. jemAM cArja ne DiscArja banne sAthe hoya tyAre cetana (mizra cetana) kahevAya. praznakartA: have ApaNAmAM je DiscArja kriyAo hoya, emAM koI ne koI sUkSma, sUkSmatara rasa ane AnaMda rahelA che ne jIvanamAM ? dAdAzrI : kazuMya rahyuM nahIM. badhuM ja maDaduM che A, DiscArja ja che. jema baeNTarI hoyane, te sela to lAvyA eTale DiscArja thavA mATe ja lAvIe chIe ApaNe. ricArja thavA mATe nahIM paNa DiscArja thavA mATe che. praznakartA : ApaNe je DiscArja kriyAo hoya emAM rasa nA hoyane? dAdAzrI : DiscArja mAnIe to UDI gayuM badhuM. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) maDaduM 171 praznakartA H rasa UDI gayo hoyane ? dAdAzrI : hA. praznakartA : emAM jo rasa dekhAto hoya to cArja kahevAya ? dAdAzrI : nA, rasa dekhAya teya DiscArjamAM ane rasa nA dekhAya teya DiscArjamAM jAya che. kerI bhAve che teya DiscArjamAM ane nathI bhAvatI teya DiscArjamAM. gaLyuM khAya che ne gaLyuM choDI de che teya beu DiscArja che. A DiscArja jo samajene te bahu thaI gayuM. eka jaNa mane kahe che, mahIM kaMI ghaDabhAMja thayA kare che. meM kahyuM, mahIM kaMI ghaDabhAMja zAmAM thAya che ? cArjamAM thAya che ke DiscArjamAM ? jo cArja rahyuM nathI, DiscArja rahyuM che. DiscArjamAM thAya che ne tAre zuM levAdevA ? tAre joyA karavAnuM. tamArA sela kevI rIte vaparAya che, e joyA karavAnuM. A bIjI bhAMjagaDa kyAM rahI AmAM te ? A vijJAna ja judI prakAranuM che ! A peluM (kramika mArga e) vijJAna na hoya. nahIM to maDaduM kahevAya ja nahIM. maDaduM kahevuM e to bhayaMkara guno che, paNa A DiscArja, maDaduM kahevAya. eTale maDaduM zA mATe kahevuM paDe che ke bhaI, have zA hAru emAM hAtha ghAlo cho ? tethI to huM kahuM chuM ke nikAla karo. maDaduM nA hoya to nikAla karavAnuM koI kahe ke samabhAve nikAla karo ? A jo maDaduM nA hota to huM tamane nikAla karavAnuM nA kaheta. A DiscArjane nikAla karavAnuM nA kaheta. jovI asaro maDadAtI, to tA rahe Dakho praznakartA : dAdA, e barobara paNa ko'ka vakhata have evuM thAya che ke have zuM rahyuM che ? zAne mATe A jIvavAnuM ? zuM rahyuM che bAkI ? dAdAzrI : paNa jIvatAM ja chone, paramenanTa jIvatA cho, pachI have jarUra zuM ema bolo cho ? Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17ra AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA ema nahIM, have evA vicAra Ave che, sAmAnya rIte ApaNane uMmara thAya tyAre thAya ke haju jIvIe pAMca-dasa varSa. mane UlaTA ja vicAra Ave che ke zA mATe jIvavAnuM? ahIM paDI rahevAnuM zenA mATe ? dAdAzrI : e to pelo sahI karAvI jAya mUo, ema karIne. e sahI karyA vagara teDI nathI jato. praznakartA : paNa karAvI jaze toya zuM ? dAdAzrI : AvuM tevuM gUMcavIne sahI karAvI le. maDadAne mahIM kaMTALo Avyo tethI ApaNe mAthe laI levAnuM ? maDadAnuM zuM thAya che e joyA karavAnuM. eTale A maDaduM zuM karI rahyuM che e ApaNe joyA karavAnuM. akaLAmaNa thAya to maDadAMne, khuzI thaI jAya toya maDadAne, rAjI kokanI para thaI jAya toya maDadAMnuM ane ko'kane tamAco mArI de toya maDadAMnuM. eka phero maDaduM jANI jaIe pachI Dakho nA kare. e to kaheze, mane Ama thAya che. are mUA, paNa chone thAya, e maDadAne thAya che. tuM to jANanAra Ano. tuM judo ane A maDaduM juduM. ane A to kazuM UMdhuM thAya nahIM, jo ene joyA kare to. tame zuM karo ? joyA karo cho ? praznakartA : hA, joyA ja karavAnuM. dAdAzrI : mahAvIra bhagavAna eka pudgalane joyA karatA hatA, pudgala eTale maDadAMne. praznakartA: hA, badhuM eka ja. dAdAzrI maDadAM ja joyA karatA hatA. A badhA maDadAM ja che, ene joyA karatA hatA. koI gALa bhADe che teya maDaduM che ane sAMbhaLanAroya maDaduM che. ciDhAya che teya maDaduM che ane nathI ciDhAto teya maDaduM che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) maDaduM 173 'maDaduM' ta jIvatuM, te dRSTie jagata nirdoSa kRpALudeve kahyuM ke marIne jIva, te A marIne jIvavA jevuM A. pachI pyAlA phUTe to, marelo mANasa jIve te pachI ene pyAlA joDe zuM levAdevA ? eTale kRpALudeve e kahyuM, e to vikalpI kahyuM ke bhaI, tuM marI jA ne pachI jIva. e to lokoe eno paNa vikalpa karI joyo paNa vikalpa kAma lAgato nathI. A to ekjhekTa che, pachI A vAMdho zo che ? praznakartA : jJAnI puruSa AgaLa jIvatA ja marI javuM. dAdAzrI : jIvatA maravAnuM. jIvatA marI gayA hoya to pharI maravuM nA paDe ane marIne jIve eTale pachI pyAlA paDe to, marIne jIvelAne pyAlA sAthe vAMdho nathI. jIvatAne pyAlAno vAMdho che. praznakartA : ApaNI bhASAmAM to evuM thayuM ke marelo bhAga bhale jIvato dekhAya paNa e marelo ja che. dAdAzrI : marelo ja che. A to loka marelA pudgala upara sTroMga (kaDaka) thAya, e pudgala jIvatuM nathI. e jIvatuM hoya to ThIka che, paNa marelAnI para zuM sTroMga thavuM ? marelAnA zA apamAna karavA ? jagatane jIvatuM lAge che, bhagavAnane jIvatuM nA lAge. jIvatuM nA hoya tene gALo bhAMDIe eno zo artha ? ApaNuM bagaDene ? konuM bagaDe ? kacakaca karanAranuM bagaDe. jagatane kevuM lAge che ? e ja che, A ja che, e sivAya bIjuM koNa karanAra che ane bhagavAnane kevuM lAgyuM'tuM jagata ? praznakartA : nirdoSa. : dAdAzrI : nirdoSa zAthI lAgyuM ? A jIvatuM nathI tethI. loka to nathI jIvatuM tene jIvatuM kahe che. pelo cAvIvALo ramakaDAMno sApa karaDI khAya kharo ? kema nA kaiDe, Ama doDato Ave to ? nA kaiDe cAvIvALo sApa ? Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA: nA. dAdAzrI : evuM A badhuM. jevI cAvI hazene evuM phara phara karaze. rAtre sUvA gayo, agiyAra vAgyA hoya ane oDhIne sUI gayo ne tarata vicAra Avyo ke "A pelA lAkha rUpiyAnuM khAtuM pADavAnuM rahI gayuM. e khAtuM nahIM pADI Ape to zuM thaze ?" to thaI rahyuM, thaI rahyuM kAma bhaInuM ! pachI maDaduM che te jIvatuM hoya ne, enA jevuM che pachI. eTale A jIvatuM nathI, evuM samajIne ApaNe DAhyA thaI javAnuM. ko'ka gALo bhAMDe to ApaNe jANavuM ke jIvatuM nathI. evuM jANIe to ApaNene vAMdho nahIM ne ! aNasamajaNe asarone le mAthe, to UbhuM thAya AvaraNa A jJAna to badhA sAMbhaLe paNa bhUlI javAnA pAchA. praznakartA : evuM jJAna Apone ke bhUlAya nahIM. dAdAzrI : hA, evuM ja ame ApeluM che paNa A bhUlAI jAya, e enA pelA karmo jaththAbaMdha che ne eTale. peluM jJAna to bahu sarasa ApeluM che. A to AnI upara vicAra kara kara kare tyAre yAda rahe A pachI ane pachI kAyama thaI jAya. vicAra nA kare to pAchuM gUMcavAyeluM rahI jAya. tuM evuM jANato hato ke A maDadAnuM, mAruM hoya A ? praznakartA e badhuM vivaraNa barAbara thayeluM nahIM. dAdAzrI : zAnuM? praznakartA asaronuM, A maDaduM che ne e badhuM. dAdAzrI : vivaraNa thayeluM ja, badhuM ja vivaraNa thayeluM che. koI vivaraNa karyA vagaranuM bAkI ja nathI. praznakartA: nA, e dAdAe karAvyuM che, dAdAe kaheluM paNa che, paNa pelo khyAla rahevo e nathI banyuM. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) maDaduM 175 dAdAzrI : samajAyuM nA hoya eTale pachI UMdhuM cAle potAnI samajaNe. praznakartA : dAdA, paNa evuM A jJAna che, eTale DiscArja bhAga e maDaduM che ane cetana AmAM che ja nahIM jarAya, paNa pelo vyavahAra badho Akho emAM, evuM samajamAM rahevuM joIe ne ? dAdAzrI : vyavahAra kazuMya nahIM. praznakartA H A DiscArja bhAga e maDaduM che paNa vyavahAramAM badhI sAmasAmI asaro thAya che, duHkhanI lAgaNIo, sukhanI lAgaNIo. dAdAzrI : e badhI asaro thAya che te maDadAne ja thAya che. ApaNe svIkArI laIe chIe ke A mane thayuM. tethI ame kahIe chIe ne, zaMkA paDI ke svIkArI lIdhuM, tenI javAbadArI AvI. e kaMI kare ane ApaNane zaMkA paDe to ApaNane karma coMTe. praznakartA : zaMkA paDe to karma coMTe ? dAdAzrI : hA, zaMkA paDI eTale tarata polIsavALo pakaDe. kaheze, A mANasamAM kaMIka guno che. praznakartA H to cArja thaI gayuM e ? dAdAzrI : cArja nahIM, paNa javAbadArI Ave che. praznakartA : dAdA, javAbadArI Ave ane cArja nahIM emAM phera zuM ? dAdAzrI : emAM phera. cArjamAM AdhArapUrvaka kartA hoya ane A to sAdhAraNa phaLa maLaze. asaro-basaro thAya che te cetanane thAya che ? praznakartA : nA, barobara. mikenikala cetanane asara thAya che. cetanane asara na thAya. dAdAzrI : IphekTiva ja che A maDaduM. IphekTiva eTale asaravALuM ja che. badhI asaro enI ja che ane tuM mAthe laI lauM to tane coMTe. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 AptavANI-14 (bhAga-3) bIjuM kazuMya nahIM. cArja kareluM to sAruM paNa A zaMkA karelI khoTuM. eka gAMTha, navI ja jAtanI paDe. praznakartA: e zuM kahyuM, dAdA ? dAdAzrI : A to avaLI samajaNanI gAMTha paDe AkhI. eTale avaLI samajaNa UbhI thAya. asara thAya che maDadAne ane pote svIkArI le eTale pachI avaLuM ja thaI jAyane mahIM ! jJAna-darzana upara AvaraNa pharI vaLe. phAIlone jue "maDadArUpa', to ta rahe mamatA praznakartA: jJAna lIdhA pachI paNa mamatAnuM pramANa to enuM e ja rahyuM che. je gADha mamatA hoyane, te gADha mamatAnuM pramANa kema ghaTatuM nathI? dAdAzrI : e ghaTADavAno prayoga to karavo joIene ! mamatA zI rIte vadhI ? tyAre kahe che, "mAruM, mAruM' karIne vadhI. hoya mAruM' karIne ghaTI jAya. e sAyakolojI IphekTa ja che, bIjuM kazuM nathI. A gADha sAyakolojI IphekTa che, te mamatA kahevAya che. "mAruM-mAruM karIne mamatA gADha thaI gaI. "mAruM nhoya' kahIe eTale gADha UDI jAya. Ama vIMTIe mAruM, mAruM' kahIne eTale mamatA thaI ane Ama ukelIe eTale mamatA chUTI jAya. praznakartA: paNa tyAM buddhi evuM batAve che ke mamatA chone rahI ! te zuM khAvA mAMge che ApaNane ? kaMI mArI nAkhe che ? dAdAzrI : nA, mamatA hoya to to upAdhi thAya baLI ! praznakartA ? to to have to kuTuMbanI mamatA nIkaLI javI joIene ? dAdAzrI : A ghaDiyALa che te "mAruM hoya, mAruM nhoya' ema so vakhata bolIene, pachI khovAI jAya to ciMtA nA thAya kazuM. praznakartA: mane A badhI bhautika vastuonI mamatA nathI te. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) maDaduM 1 77 dAdAzrI : nA, nA, mANasanuMya evuM. mANaseya bhautika ja chene ! te zuM jIvatuM che ? koI jIvato mANasa tamArA jovAmAM Avyo ? praznakartA H to paNa e mamatAnuM pramANa, mamatAnI InTensiTI (tIvratA) ghaTatI nathI. dAdAzrI : nA kema ghaTe ? ApaNe AtmA tarIke hAjara beThA hoya to tenI, dareka vastunI mamatA ghaTe. raDavAnA kAyadA vagaranI mamatA A badhI ! praznakartA : paNa atyAre to raDAve che, dAdA. dAdAzrI : pADozI koI nagInabhAI marI gayA pachI koI raDatA nahotA tame ? mamatA te ghaDIe hatI ? have evI ja mamatA hoya badhe. raDavAnA kAyadA vagaranI mamatA. praznakartA: eTale A koI paNa vyavahAramAM badhI mamatA, A badhuM komarziyala ja che evuM tame kaho cho ? dAdAzrI : maDadAM joDeno vyavahAra che, emAM zuM mamatA te ! maDadAM upara zuM mamatA thAya ? praznakartA : nA, pAchuM emAM A mamatA che ne te svarUpa juduM le che mane have ahIMyA AvyA pachI pAchI bIjI mamatA UbhI thaI ke badhAnAmAM zuddhAtmA jovo ane anubhavavo. e pAchuM bIjuM lapharuM AvI gayuM. dAdAzrI : e to sAcI vAta che. praznakartA: nA, nA, paNa eTale e TAIme tame zuddhAtmA juo ne maDaduM kaho, Amane maDaduM kahuM ne zuddhAtmA jovo be bane che ? dAdAzrI maDadAMnI mahIM zuddhAtmA. A vyavahAra kare che e badho maDaduM kare che. A vAto kare che, rIsa caDAve che, krodha kare che, paisA kamAya che e badhuM maDaduM ja kare che A. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA paNa pachI huM enAmAM zuddhAtmA jouM te eTaluM hajI... dAdAzrI : zuddhAtmA mahIM che te tamane dekhADyo, chUTo paDI gayo e A maDadAMthI. praznakartA H hA, paNa have e zuddhAtmAnuM rUpa che ne, te pAchuM mane je A badhuM bahu ne mamatA, moha badho, rasa-raMga-rUpa-gaMdha, buddhi-mana-citta badhuM te... dAdAzrI : e to badhuM A maDadAMmAM che, rAga-dveSa badhuM. A rAgadveSathI ja duHkha thAya che. vItarAgane svabhAvika sukha utpanna thAya che. jJAta pachI AjJA pALe to ja maDaduM praznakartA: A je jJAna laI jAya che ane e ahIM AvatA nathI, dhAro ke koI nA AvI zakyo to ? dAdAzrI : te maDaduM nahIM. praznakartA H to ene mATe zuM ? dAdAzrI : e pAcho jAgrata thaI jAya ahaMkAra, jIvato thaI jAya. e to AjJA pALe to ja maDaduM che. jJAna lIdhuM ane jJAna lIdhuM kahevAtuM ja nathI, kAraNa ke jJAna konuM nAma kahevAya ke zabda zabda bolyo hoya ne ekjhakTa pariNAma pAmyuM hoya ane pachI e AjJAmAM raheto hoya to. A to zabda zabda, aDadhA zabda to bolatAya nathI loko. eTale joIe evuM pariNAma pAmatuM nathI pachI ! taddana navI vAta, pragaTI jaga kalyANe praznakartA: have A sAyansa keTaluM badhuM samajavA jevuM che ke AvuM badhuM hovA chatAM maDaduM kahe ! dAdAzrI : maDadA upara to AkhA jagatano vyApAra cAle che ! chatAM e jJAna ughADuM pADIe to bahu khoTuM thaI jAya. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) maDaduM tIrthaMkaroe khulluM nA karyuM ke jIvamAM cetana nathI. e khulluM karAya nahIM. jokhama che moTuM. prAIveTali (khAnagImAM) khulluM karAya, nahIM to loka game tema mArI nAkhe lokone. mAravAmAM pachI bho lAge ja nahIM, durupayoga ja karene ! eTale tIrthaMkaro paNa nA kahe. 179 eTalA sAru 'jIvatuM nathI' e ame nhotA kahetA atyAra sudhI. atyAra sudhI ema kahetA'tA A rekarDa che. kharekhara rekarDeya che ne jIvatuMye nathI. nizcetana cetana ame kahyuM che ne ! mikenikala che AtmA. A sAcI vastu ja nathI. have A to pahelI vakhata ja ApaNe bolyA. eTale jagatamAM A vAta koI jANe nahIM. A maDaduM che, evuM nA jANe. eTale vAteya nA karIe ame. AvuM koI dahADo bahAra paDeluM nahIMne ! A je ame vAta bolIe chIene, e bahAra ja nahIM paDelI vAta. taddana navI vAta ! are ! A jagatanA koI paNa mANasane lakSamAM nathI. tethI A akrama vijJAna kahevAya ! Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] caLa-acaLa-sacarAcara na ekalo sacaLa, ta ekalo acaLa paNa sacarAcara praznakartA : A zarIramAM pAMca tattva, paccIsa prakRti, traNa guNa, mana-buddhi-citta-ahaMkAra A badhAnA nAma-guNa-dazA che, to temAM AtmA kahevo kone ? dAdAzrI : AmAM AtmA che ja nahIM. A pAMca tattva, paccIsa prakRti, traNa guNa, mana-buddhi-citta-ahaMkAra A badhAmAM AtmA je che e sacaLa AtmA che ane mULa AtmA acaLa che, sacarAcara AtmA che. praznakartA : sacarAcara eTale sarvavyApI evo artha thAya ? dAdAzrI : nA, sarvavyApI nahIM. e sacaLa ane acaLa banne sAthe dareka dehadhArInI aMdara rahelA che. eTale A zarIramAM AtmAnA be vibhAga che; eka paramenanTa AtmA ane eka TempararI AtmA. paramenanTa AtmA che ene acaLa kahe che ane TempararI AtmA che ene sacaLa kahe che. sacaLa e vyavahAra AtmA che ane acaLa e nizcaya AtmA che. lokono mAnelo AtmA sacaLa che ane bhagavAnano mAnelo AtmA acaLa che. A je bahAra dekhAto AtmA te sacaLa che. bahAranA bhAgane sacara kahevAmAM Ave che ane je taddana judo che ene acaLa kahevAmAM Ave che. A be bhAga, A sacarAcarathI A jagata cAlI rahyuM che. be AtmA vagara duniyA cAle nahIM. koI jIva sacaLa ekalo na hoya ke koI jIva acaLa ekalo na hoya, eTale rileTiva ne riyala. sacaLa e rileTiva Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) caLa-acaLa-sacarAcara 181 che, vinAzI che ane acaLa e riyala che, avinAzI che. te sacara eTale pAvara AtmA ne acara te mULa AtmA. mULa AtmA sthira ja che ane A asthira che. A prANanA AdhAre jIvanAro che ane pelo to pote potAnA AdhArathI ja jIve che. mULa AtmA nathI mare evo koI paNa raste. ene to koI cIjanI, havAnI jarUra nathI ane te nirAlaMba che ne nirAlaMba pada meM joyeluM che. AtmA che eka ja, paNa bIjo thaI gayo Ubho praznakartA: e AtmA je be bhAgamAM che e zarIramAM ja rahe che? dAdAzrI : hA, zarIramAM ja ane acaLa ane sacara banne sAthe ja praznakartA eTale eka AtmA che, ene be bhAgamAM jovAmAM Ave che ? dAdAzrI : AtmA be nathI Ama zarIramAM. AtmA eka ja che ane bIjo e AtmAnI hAjarIthI pAvara utpanna thayelo che. sacara zI rIte thayo A cetana vagara? ahIM AMTI paDe che lokone, sacara thayo zI rIte ? tyAre kahe, AtmAnA sparzathI pAvara utpanna thAya che. A sacara che e kyAM sudhI ? ke jyAM sudhI ene bhautika sukhonI vAMchanAo che tyAM sudhI e sacara AtmAmAM e pote rahe che, huM chuM A. praznakartA: mahIM beThelA che e to sacarAcara che evuM kahe che, eTale jevuM bahAra che evuM ja aMdara che ema kahevA mAMge che ? dAdAzrI : hA, e to bahAra che evuM aMdara che eno kahevAno bhAvArtha zo ? ke bahAra bahu UMDA nA Utarazo. A aMdara joI lo ne, eTale bahAra evuM ja che. sacaLa-acaLa, beu ekamekanA AdhAre praznakartA H sacaLa-acaLa beu sAthe ja hoya che ? Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : jyAM acaLa hoya, tyAM sacaLa hoya. eTale A sacaLa che tyAM AtmA che. kaMI paNa vastumAM sacaLa hoya to jANavuM ke ahIM AtmA che. A che te coLAno dANo hoya, emAM kaMI AtmA dekhAto nathI paNa rAtre palALyo ane bAMdhyo, te savAramAM sacaLa lAge to jANavuM ke ahIM AtmA che. e lAgaNIo dekhADe ane A (mAIka)ne cha mahinA palALo toya kazuM lAgaNIo nA dekhADe. eTale jyAM AtmA che, tyAM sacaLa bhAga hoya ja. e lAgaNIo dekhADe sacaLa bhAga. praznakartA : sacaLanA AdhAre acaLa che ke acaLanA AdhAre sacaLa 182 che ? dAdAzrI : e beu ekamekanA AdhAre che. satyanA bejhamenTa upara asatya UbhuM rahyuM che ane asatya nA hota to satyano nAza thaI gayo hota. mATe asatya che to ApaNe satya rahyuM che. asatyanIya jarUra che. eTale A sacaLa-acaLa. mULa AtmA 'acaLa', jIvAtmA 'sacaLa' praznakartA : jIvAtmA e sacara ane AtmA te acaLa. dAdAzrI : jIva eTale mikenikala cetana che ane daraasala AtmA e AtmA che. A AtmA sivAya, bIjo badho sacara bhAga che, mikenikala che ane zuddhAtmA acara. zuddhAtmA zAyaka svabhAvamAM che ane A sacara eTale mikenikala thavAnA, kriyAkArI thavAnA. A jIvato dekhAya che kharo, mikenikala AtmA, manamAM ema lAge ke A ja che jIva, paNa nhoya e jIva. e jIvanI samajaNa paDene to mANasa paramAtmA thAya. daraasala AtmA e zuddhAtmA, e ja paramAtmA ane e acaLa che ane A bIjo badho AtmA e sacara che, mikenikala. ca2 eTale mikenikala, yaMtravat, caMcaLa. vicara, cara, zabda mAtra badhuM mikenikala. praznakartA : cara eTale mikenikala to e ekano dRSTibiMdu thayo. dAdAzrI : nA, badhAno. cara eTale mikenikala e badhAne mAnyA Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) caLa-acaLa-sacarAcara vagara chUTako ja nahIMne ! ane vicara eTale mikenikala vadhAre thayo. sacara eTale jIva. A jene tuM tArI jAta mAnuM chuM e tAro mikenikala pArTa che ane AtmA judo che, acaLa che. janma-maraNa sacarate, ajJAta AvaraNe tame 'huM caMdu chuM' mAno cho ne, e mikenikala cetana che. A sAcuM cetana nathI. mikenikala cetana kevuM hoya ? sacara hoya. sacara eTale Akho dahADo Dakhala Dakhala Dakhala. sUI gayA hoya ne, toya zvAsa cAlyA ja kare. mahIM badhuM cAlyA ja karatuM hoya ApaNuM. Akho dahADo sacara ja, jyAre juo tyAre nADI cAlu hoya ane nADI baMdha thaI eTale kahe, sacara gayA. janma thayo tyArathI te maratAM sudhIno sacara ane mahIM je cetana che te acaLa che. 183 praznakartA : mRtyu eTale mana-buddhi-citta ne ahaMkAra e aMtaHkaraNa nIkaLI jAya e ? dAdAzrI : sacara. paMcendriyo ne mana-buddhi-citta-ahaMkAra badhuMya ahIM ja khalAsa thaI jAya che ane kAraNa zarIra sAthe AtmA potAnI badhI vaMzAvali laIne jAya. kAraNa ke AtmA krodha-mAna-mAyA-lobhanA AvaraNathI dabAyelo che, kAraNa svarUpe AvaraNa hoya che. jyAre AvaraNa mukta thAya tyAre sacarAcara jagatamAM vyApta thaI jAya. (AkhA brahmAMDamAM phelAI jAya.) jyAM sudhI AvaraNamAM che tyAM sudhI AvaraNa sAthe ja javAnuM. praznakartA : AtmA nIkaLI jAya eTale A badhuM baMdha thaI jAya ? dAdAzrI : A AtmAnI hAjarI nA hoya to badhuM baMdha. AtmAne laIne A badhuM che, te ja paramAtmA che. eTale sacaLathI A badhuM cAlI rahyuM che ane acaLa to mahIM che ja bhagavAna. bhagavAna AmAM phasAyA che. eTale vAta samaje to niveDo Ave, nahIM to niveDo koI kAmakAjamAM nA Ave. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 AptavANI-14 (bhAga-3) AvAgamana acaLane, sacaLane kAraNe ja praznakartA: AtmA acaLa che to eka dehamAMthI bIjA dehamAM kema jAya che ? dAdAzrI : AtmA acaLa che, e to mULa svabhAvanI apekSAe. paNa atyAre saMsArI apekSAe sacarAcara che, sacara ane acara bane che. eTale acaLa e acaLa che ane sacaLa e A mikenikala AtmA, te ahIMthI bIjI yonimAM jAya che, bIjA dehamAM. e mikenikala AtmAne lIdhe A acaLaneya sAthe javuM paDe che. jyAM sudhI mULa AtmAnA "ene" darzana nA thAya, ene samyak darzana nA thAya tyAM sudhI ahIMyA AvavuM paDe. vyavahAra AtmAne satya mAnavAmAM Ave tyAM sudhI bhaTakavAnuM ane kharA AtmAnA jo darzana thaI gayA, samyakta thaI gayuM to ukela AvI gayo. UbhI thaI gayelI bhrAMtie khoyuM bhAta praznakartA AtmA to judo ja che ApaNAthI, to AtmAne potAnuM bhAna kema nathI thatuM ? dAdAzrI : AtmAne nahIM, tamane bhAna nathI thatuM A. evuM che, ke tame mikenikalane pote "huM chuM evuM mAno cho. A mikenikalamAM atyAra sudhI mAnyatA mAnI ke "A huM ja chuM', e bhUla hatI. have e bhUla kADhI nAkhavAnI che. | 'tamArI" je "roMga bilIpha che, tenAthI "huMpaNAno Aropa thayo che ke "A huM chuM." je "tame nathI tyAM Aropa karavAmAM Avyo che. A potApaNuM mAnyuM che ne bhrAMti thaI che. bhrAMtithI A UbhuM thayuM che. bhrAMtithI mAno cho ke A ja mAruM cetana che. sacaLa AtmAmAM huM paNuM mAnIe e vikalpa ane kartApaNuM mAnIe te brAMti kahevAya. A sacaLa e mithyA, bhrAMti che. ene bhrAMti utpanna thaI che, pote karI nathI, koIe karAvI nathI. bhrAMti koIe karAvI hoya to e Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) caLa-acaLa-sacarAcara 185 jokhamadAra hota. ApaNe jo bhrAMti UbhI karI hota to ApaNe choDI zakata. bhrAMti utpanna thaI gaI che. have kema karIne mukta thAya ? tyAre kahe, je brAMtithI mukta thayA hoya, emanI pAse eno rasto laIe to pachI mukta thaI jaIe. e rasto eno. sacara mukAme sukha-du:kha, acara mukAme sva-sukha praznakartA: AtmA zuddha kahevAya che to A AtmA badhA zuddha ne? dAdAzrI hA, badhAmAM zuddha AtmA. praznakartA : badhAnA zuddha to pachI koIne duHkha, koIne sukha evuM badhuM AvavAnuM kAraNa zuM? dAdAzrI : be AtmA che. acara AtmA zuddha che ane sacara AtmA azuddha che. te sacaramAM mukAma che eTale sukha-duHkha Ave ane acaLamAM mukAma thAya tyAre sukha-duHkha nA Ave. eTale sacara je AtmA che e vyavahAramAM gaNAto AtmA che. e duHkha bhogave che, e ja ahaMkAra che. mULa AtmA nathI bhogavato. daraasala AtmAne duHkha aDe nahIM, UlaTuM sukha thaI jAya. acaLa e homa DipArTamenTa che ane sacara e phorena. phorenane homa mAnavuM enuM duHkha che. phorenane homa mAne eTale duHkha AvyuM che. homane homa mAne eTale sukha ja AvI jAya. prakRti e AtmAnuM azuddha svarUpa praznakartA: AtmA zuddha che to AtmAnuM azuddha svarUpa kharuM ? kayuM? dAdAzrI : AtmAnuM azuddha svarUpa eTale A je prakRti svarUpa che e AtmAnuM azuddha svarUpa. e sacarAcaramAM je acaLa che te puruSa che ane sacara che e prakRti che. have puruSa' acaLa ja che, kAyamane mATe. atyAre paNa acaLa che ane prakRti mikenikala che mATe e caMcaLa kahyuM. prakRtinuM A "mikenikalapaNuM koI dahADoya chUTe nahIM. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) AtmAno svabhAva niraMtara sthira ja che. e caMcaLa thAya kharo ? praznakartA : prakRti caMcaLa thAya che. dAdAzrI : hA, e AtmA caMcaLa nathI thayo. e je AtmA che e acaLa che ane A vyavahAra AtmA e sacara che. have sacara e mikenikala AtmA che. ahIMthI moDhethI khAvAnuM nAkho to cAle, nahIM to baMdha thaI jAya. e AtmA mikenikala kahevAya, e prakRti kahevAya. 186 badhAya dharmanA pustako AtmAnuM jJAna jANavA lakhAyA, paNa prakRti jANa to AtmAne jANIza. jo tela ne pANI bheguM thaI gayuM hoya to pANIne pANI jANa ne chUTuM pADa eTale telane tuM jANIza. mATe have ame kahIe chIe ke prakRti jJAnane jANo. caMcaLa bhAga je che te badho ja prakRti che. tene tuM jANa. caMcaLamAM zuM zuM AvyuM ? pAMca Indriyo; AMkha nA jovuM hoya toya joI jAya, nAka vAMdarAnI khADI Ave te nA suMghavuM hoya toya suMghI jAya. deha caMcaLa te kevI rIte ? sAmethI moTara bhaTakAvA Ave to phaTa daIne bAjue khasI jAya. tyAre mana kazuM ja nA kare. mana caMcaLa, citta caMcaLa, te ahIM beThA hoya ne sTezane jatuM rahe. buddhi paNa caMcaLa, strI nhAtI hoya tyAre nA jovuM ema kahe, te buddhi dekhADI de. ane jo koI ema kahe ke 'caMdubhAI Avo' to ekadama chAtI kADhe e ahaMkAranI caMcaLatA. dayA, mAna, ahaMkAra, zoka, harSa, sukha-duHkha, A badhA dvaMdva guNo e badhA ja prakRtinA ja guNo che. e prAkRta dharma che. prakRti eTale caMcaLa vibhAga, rileTiva vibhAga che ane AtmA, puruSa e acaMcaLa che, riyala che. jo puruSane jANo to AtmajJAna thAya tyAre paramAtmA thavAya. acetana caMcaLa, enI pele pAra cetata acaMcaLa praznakartA : caMcaLa eTale zuM ? eno vizeSa phoDa Apo, dAdA. dAdAzrI : A je caMcaLa thAya che e to mikenikala AtmA che badho. mikenikala caMcaLa svabhAvanuM che, niraMtara caMcaLa. sacara eTale caMcaLa. te Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) caLa-acaLa-sacarAcara 187 A zarIrano badho bhAga caMcaLa che. koI sAyanTisTa A zarIramAMthI caMcaLa bhAga saMpUrNa bAda karI nAkhe to zuddhAtmA acaMcaLa bhAga rahe. paMcendriya, mana-buddhi-citta-ahaMkAra e badhuMya caMcaLa che ane caMcaLa bhAga hoya tyAM zuddhAtmA nA hoya. caMcaLa bhAgamAM nAmeya AtmA nathI, eka Takoya AtmA caMcaLa bhAgamAM nathI. A badhI vAMcavAnI-karavAnI kriyAo to caMcaLa bhAganI che. A caMcaLa bhAga keTalo lAMbo che te A lokone dekhAya tevo nathI. tana caMcaLa, mana caMcaLa, vANI caMcaLa, buddhi caMcaLa, ahaMkAra caMcaLa, citta caMcaLa. A caMcaLatAnuM AkhuM gAma. eka bAju AtmA acaLa ane peluM sacara. sacarAcara jagata. AtmAnI hAjarIthI caMcaLatA che ane teya pAchI kamplITa, oNTomaeNTika che. A to eka garagaDI chUTe ne bIjI vIMTAyA kare ane mokSe jAya tyAre AtmA-anAtmA, cetana-acetana bane chuTTAM paDI jAya. navI garagaDI vIMTAya nahIM ne jUnI ukalI jAya eTale mokSa. caLa eTale asthira, jaMgama. acaLa eTale sthira te sthAvara. aMtaHkaraNa to cAlyA ja karavAnuM. e asthira ja che. avasthA e to acetanano guNa che ane acetana caMcaLa che, mikenikala che ne enI pAra cetana che. che to badhuM mahIMnI mahIM ja paNa jJAnI batAve to jaDe. kevaLajJAnIoe AtmA kevo joyo haze ? mULa AtmA cetana svarUpe che. cetana haMmezAM vaparAya nahIM ne cetana khalAsa thAya nahIM, cetana nAza nA thAya. ane te pAcho cetana kevo svabhAvano che ? acaLa svabhAvano che. daraasala AtmA acaLa che, sahejeya caMcaLa nathI. kyAreya caMcaLa nA thAya enuM nAma AtmA. sacara e paDachAyA svarUpa, acaLa e satAtata A jagata AkhuM je jANe che AtmA, te AtmA ja nathI. e AtmAno paDachAyo che. eTale A eka zuddhAtmA che ane bIjo paDachAyAnI peTha Ubho thayo che. paDachAyo Ubho thAyane mANasanI pAchaLa? sUryanArAyaNa Ave to paDachAyo Ubho thAya ke na thAya ? tema A paDachAyAnI peTha AtmA Ubho thayo tene potAnuM svarUpa mAne che. jema eka Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) cakalI pelA arIsAmAM cAMco mAre enA jevI bhramaNA utpanna thaI che A. bAkI mULa AtmA to zuddha ja che niraMtara. paDachAyAne pakaDe che loko. kharA AtmAne pakaDene to kalyANa thaI jAya ! eTale ApaNuM svarUpa kevuM kahevAya che ? sacarAcara kahevAya che. sacara e paDachAyo che ne acaLa e AtmA che. ane kriyAmAM AtmA nathI. jagata jene AtmA mAne che tyAM AtmA nathI. 188 praznakartA : dAdA, e jarA spaSTa karone. dAdAzrI : eTale A je paDachAyo dekhAya che te mikenikala AtmA che. te khorAka nAkho to rahe, nahIM to UDI jAya. ane kharA AtmAne to kazuM joIe ja nahIM, kazuM thAya ja nahIM, sanAtana cIja che. ane A mikenikala che eDajasTamenTa. dasa-paMdara dahADA khAvAnuM nA nAkhe, pANI nA nAkhe to bhaI heMDyA. are ! be kalAka nAkoruM dabAvI rAkhene to bhaI cAlyA. eTale ene AtmA mAne che ApaNA loko. AtmA jAya nahIM, mare nahIM. sanAtana vastu hoya tene kazuM thAya nahIM. paNa A dekhAya che te AtmA nathI, AtmA aMdara che ane A sacara bhAga, caMcaLa bhAga e AtmA nathI. e AtmAno paDachAyo che ane AtmA to daraasala AtmA che, acara che. emAM kaMI cenja ja nathI thato. AtmAno cenja karavo hoya toya nA thAya, e cenjalesa che. acaLa AtmA akriya, sacaLa AtmA sakriya mULa AtmA be prakAranA che; eka akartA AtmA, akriya AtmA ane bIjo sakriya AtmA che. sakriya AtmA mikenikala AtmA che. AtmAnA prabhAvathI A mikenikala AtmA cAlu rahyo che. pote kaMI kartA nathI AtmA. saheja paNa karyuM nathI. karavAno guNa ja nathI enAmAM. akriya svabhAvano ja che. ane A vyavahArika AtmA che e mikenikala che ane mikenikala AtmAmAM ahaMkAra che. ahaMkAra sacaLane sarve prakAre nA jANe. AtmA pote acaLa che, te sacaLane sarve prakAre jANe che. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) caLa-acaLa-sacarAcara daraasala AtmAnA AdhAre mikenikala AtmA hoya. mikenikala AtmA hoya e caMcaLa kahevAya, calAyamAna kahevAya. A mAne che ne 'huM pApI chuM' e bole che, e mikenikala AtmA che. caMcaLa vibhAgano je saMsAra calAve che, saMsAramAM ja racyo-pacyo rahe che, evo AtmA e badhuM mikenikala cetana che. ene potAne nA calAvavuM hoya toya mazInarI cAlu rahe. A mikenikala AtmA vijJAnathI Ubho thayelo che. 189 AtmA acaLa, pote acaLa ane 'huM caMdu' te sacaLa praznakartA H sacarAcara sRSTimAM mANasanuM mUlya zuM ? dAdAzrI : ahIM Avyo ne ene enuM bhAna thAya to mUlya, nahIM to kazuM ja nahIM. ahIM Avyo pachI mArga maLyo ne akriya mArga pAme to mokSa thAya. sacara to tamArI bAhya limiTa (sImA) che, bAhyabhAvanI limiTa che. e tamArI roMga bilIphathI UbhuM thayuM che. praznakartA H ane emAM ApaNe rAcI rahIe chIe. dAdAzrI : e caMcaLamAM pote tanmayAkAra thAya che, tethI spaMdana thAya che ? praznakartA : caMcaLa ane tanmayAkAra thanAra vyakti vizeSa be judA dAdAzrI : tanmayAkAra thanAra che e mULa svarUpe acaLa che. e acaLa che svabhAvano ane A caMcaLa, sacara che. eTale A caMdubhAI sacara che, tame pote acaLa cho mULa svarUpe ane A vacce je e kare che ne, te tamArI roMga bilIpha, IgoIjhama che. mAtra eTaluM bhAna thAya ke acaLa bhAgamAM AtmA che to dehAbhimAnano chAMToya nA rahe, sarvasaMga parityAga banAya. caMdubhAI (nAmadhArI, dehadhArI) sacaLa ane 'tame' acaLa cho. have sacaLanI mAnyatA tamArI che tyAM sudhI tame che te gAphela raho cho ane acaLanI mAnyatA, tamArI bilIpha badalAya to tame ekjhekTa jagyAe Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 AptavANI-14 (bhAga-3) AvI gayA. ene samyakatva kahevAya che. sacaLamAM tamArI bilIpha che, tene roMga bilIpha kahevAya che, mithyAtva kahevAya che ne acaLamAM bilIpha thAya ke "huM zuddhAtmA chuM te rAITa bilIpha che, tene samyak darzana kahe che. mAnyatA tUTe sacaratI, to pAme bheda acarato sacarAcara jagatamAM je acarano bheda pAme te sacaranoya bheda pAme ne je acarano bheda pAmato nathI te sacaranoya bheda pAmato nathI. sacaramAM rahIza tyAM sudhI acaLa nahIM pAmuM ane acaLa pAmyA pachI sacaLa raheze nahIM. jyAM sudhI tuM sacaLa chuM tyAM sudhI bhaTaka bhaTaka karavAnuM che ane tuM acaLa thaI gayo eTale khalAsa thaI gayuM (mULa vastu prApta thaI gaI). AtmA kharI rIte pote acaLa ja che ane A tamArI mAnyatA sacara che. eTale jyAM sudhI mikenikalane bhajazo tyAM sudhI mikenikala rahezo ane daraasalane bhajazo tyAre daraasala thazo ane to A mikenikala AtmA, emAM kojhIjha baMdha thaI jAya. "huM koNa chuM' evuM thoDuMka bhAna thAya ke tarata e bAju vaLI jAya, A kojhIjha badhA UDI jAya pachI. sacaLa jo UDI jAya to pachI acaLa thaI gayuM. pachI mokSe jAya. paNa e samajAya tyArene ? A sAyansa samajAya tyArene ? kevI rIte cArja thAya che? kevI rIte DiscArja thAya che ? eTale jyAM sudhI sacaranI mAnyatA tUTe nahIM, tyAM sudhI acaLa prApta nA thAya. ane acaLa prApta thAya, tyAra pachI mukti hAthamAM Ave tyAre sacarAcara vyApta thAya. kharo AtmA acaLa che, mokSamAM ja che. AtmA mokSadhAma, mokSa svarUpa ja che. tethI ApaNe e svarUpane prApta karavuM che, e potAnA svarUpane. eTale enuM jJAna nathI. kevI rIte A ekAkAra thavuM e jJAna nathI, tenI mUMjhavaNamAM loka paDyuM che. A banneya judI vastuo che, judI rIte cAle che, judApaNAno anubhaveya varte che paNa bhAna nathI. e bhAna lAvavA mATe to ame jJAna ApIe chIe. AtmA e jJAnI pAsethI Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) caLa-acaLa-sacarAcara 191 prApta thaI zake evI vastu che. eTale jJAnI puruSa bhAna karI Ape, jJAna karI Ape ane samajathI ene zamAvI de. samajathI potAnA svarUpamAM samAya jAya pachI. dehAdithI AtmA bhinna che. dehAdi eTale samasta caMcaLa bhAga. caMcaLa bhAgane bAda kara eTale acaLa AtmA maLaze. samajavuM sacaLa, paNa ArAdhavuM eka acaLa ja praznakartA : dAdA, A annamaya, prANamaya, manomaya, vijJAnamaya, AnaMdamaya AtmA che. A badhAne zuddha kare evI samaja kevI rIte meLavavI ? dAdAzrI : annamaya, prANamaya, manomaya A badhA je bhAga pADyA che e DiTelsamAM (vigatamAM) che. e DiTelsamAM javAnI jarUra nathI. DiTelsa to tamane samajavA mATe ApelI che ke AvuM badhuM che. AtmA acaLa che ane A bIjuM annamaya, prANamaya e badhuM sacaLamAM AvI gayuM. ATalA badhA bhAga pADIne DiTelsamAM, e to samajavA mATe ApIe chIe. ArAdhana karavA mATe nathI ApyuM. jo ke eka-eka khaseDuMne to pAra ja nathI Ave evo. A caMcaLane sthira karavAmAM to tAro TAIma nakAmo jAya che ne IgoIjhama vadhato jAya che. Aja A pepara phUTI gayuM ne ! covIsa tIrthaMkaranuM pepara phUTI gayuM. acaLa lakSamAM rAkhe, pote thAze acaLa praznakartA H sacaLamAMthI acaLamAM javA mATe zuM karavuM joIe ? dAdAzrI : acaLa to lakSamAM ja rahevuM joIe. sacarAcara eTale zuM kahevA mAMge che? tuM sacaramAM bhale houM paNa acaLa chuM, evuM tArA lakSamAM rAkha ane tuM Ane acaLa karavA nA pharIza. nahIM toya A nahIM thAya. A to svabhAvathI ja sacaLa che. praznakartA: tame kaho cho ke acara karavAnI je koziza kare che ane acara karavA je saphaLa thAya che te ema kahe che ke "huM karuM chuM e paNa enI vAta khoTI che ! Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : te badhI khoTI che, ahaMkAra ja che ne e to ! praznakartA H eNe evA pUrvanA bhAva karelA tevA eviDansathI thayuM ke A ? dAdAzrI : hA, tenAthI ja UbhuM thayuM che. praznakartA : ane e kahe che ke meM karyuM. dAdAzrI : hA, ane te pachI gRhita mithyAtva pAchuM. jainoe ene vyavahAra-nizcaya kahyuM, ke nizcayamAM tuM koNa chuM ? 'zuddhAtmA chuM' e lakSamAM rAkhIne tuM vyavahAra calAya tAro. eTale 'huM acaLa chuM' evuM lakSamAM rAkhIne tuM sacaLano anubhava kara. ane acaLatA na lAge tyAM kahe ke 'mAruM nhoya A.' jyAM caMcaLatA thaI jAya tyAM jANavuM ke 'mAruM nhoya' ema karatA karatA acaLatAno svabhAva lAdhe tyAre tuM acaLa thaI jaIza, kahe che ane sacarAcara be ja che ne ! be kahe che ne, zuM vadhAre kahe che ? eTale acaLane oLakhe to sacaramAM je bhUlo hoya te dekhAya badhI. acarane oLakhe to acara judo che evuM khabara paDI jAya. A caMdubhAI to mikenikala AtmA che, bhrAMtimAM tamAro mAnelo AtmA che. A mAnyatA tamArI chUTI jaze eTale tame acara cho. mAnyatA chUTavI e vijJAnathI chUTe evI che, emane ema chUTe evI nathI. A mAnyatA chUTavI sahelI nathI. atyAre koI caMdune gALo de to tame ciDhAI jAva cho. eTale tame AtmA thayA nathI. jo AtmA thAva to caMdunI TapAla tame lyo nahIM. caMdunI TapAla le, AtmA thAya pachI ? eTale haju caMdu cho mATe A caMdunI TapAla lo cho. jyAre AtmA thazo tyAre koI caMdune gALa bhAMDe tyAre tame kaho ke "bhaI, caMdue zuM tamAruM bagADyuM che ?" tyAre kahe, 'AvuM.' tyAre tame kaho, 'hA, barAbara che.' eTale caMdu ApaNane kahe ke 'juo, A gALo bhAMDe che' tyAre ApaNe kahIe ke 'bhaI, teM kazuM kahyuM haze tethI karatA Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) caLa-acaLa-sacarAcara haze temAM.' eTale e 'tamAre' mULa svarUpe, acaLa svarUpe thavuM paDaze. eTale acaLa thaI jazo pachI. 193 praznakartA : eTale AvI rIte sacaLamAMthI acaLa thaze ? dAdAzrI : sacaLa che ja A ane e pote acaLa ja che. jyAre enI A mAnyatA khoTI che evuM bhAna thaze ane sAcI mAnyatA pragaTa thaze eTale e acaLa thaI jaze. A sacaLa e pAchuM acaLamAM bhaLI jaze, eka thaI jaze. tathI jANato eTale, karavA jAya asthirate sthira A loko mikenikala AtmAne sthira karavA dhyAna kare che. paNa riyala AtmA svabhAva karIne sthira che. mikenikala AtmAne sthira karavA mATe krodha-mAna-mAyA-lobha kADhavA mAMge che. have loko sacarane prANAyama karIne, padmAsana vALIne, Indriyo rokIne sthira karavA mAMge che paNa te thAya nahIM. kAraNa ke e samajato nathI Ane. e 'A sacara che' evuM jANato ja nathI. e jANe che ke A AtmAne ja sthira karavAno che. A hoya AtmA. A to vyavahAramAM rahelo AtmA che. mULa AtmA pote sthira ja che. 'tuM' pote 'AtmA'ne jANa. ane A mikenikala sthira thaI zakaze nahIM. amuka kALa sthira thaze ne pAchuM asthira ja thaI jaze. mULa svabhAva ja mikenikala che jeno ! A vyavahArika AtmA sthira thaI zake nahIM ane tuM 'pote' sthira ja che. bhAna thAya to ! ane bhAna nA thAya to ene sthiratA thAya nahIM. 'pote AtmA chuM' evuM bhAna pragaTa thAya to 'pote' sthira ja che ane A caMcaLa che e koI dahADo sthira nahIM thAya. kAraNa ke jene sthira karavA jAya che te 'mikenikala' cetana che, e kharekhara 'ekjhekTa' cetana nathI. 'tuM' 'mULa svarUpa'ne khoLI kADha. 'mULa svarUpa' sthira ja che ! praznakartA : AtmA sthira ja che to bIjo kayo bhAga asthira che ? dAdAzrI : bIjo badhoya, AtmA sivAya. AtmA sthira che ne bIjuM Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) badhuM spaMdanavALuM asthira che. te hAlyA ja kare, hAlyA ja kare. Ama ekAgra thAva kaheze paNa zI rIte thAya te ? thoDIvAra pAMca-dasa miniTa, aDadho kalAka ke kalAka thAya, vadhu zI rIte thAya ? A mULa to svabhAvathI ja asthira che. A asthira thAya che ne asthira dekhAya che te AtmA ja hoya. AtmAne sthira karavAnI jarUra ja nathI. AtmA sthira ja che. A to loko aNasamajaNathI ema ja mAnI beThA che ke have AtmAne sthira karavo. kaheze, A caMcaLane huM sthira karI dauM to mAro AtmA pUro thaI jAya. caMcaLa AtmAne sthira karo, kahe che. paNa A to koI dahADo thayo nathI koIno. A thoDoka kALa vakhate phAyado rahe enAthI. 194 sthira e to thoDoghaNo abhyAsa pUrato karavuM paDe, asthiratA maTADavA mATe. bAkI e kAyamano sthira nA thAya, A to sacaLa. asthira jo TempararI sthira thAya, to paNa varte sukha praznakartA : eno caMcaLatAno svabhAva ja che. dAdAzrI : svabhAva ja eno caMcaLatAno che paNa bahu atizaya vadhI jAyane, to thoDIvAra besIe to jarA sthira thAya, Ama normAliTImAM Ave. paNa kAyamI sthira thAya nahIM. asthiratAvALAmAM sthira eTaluM ja karavAnuM che ke ApaNe jarAka UMghI javuM hoya to ApaNe zuM kahIe chIe ke jarAka bahAranA vicAro baMdha karIne beso, to pachI UMgha Ave. ApaNe sUI jaIe, te vakhate ApaNane A badhuM nathI thatuM ke bhaI, have vAto rahevA do atyAre, mAre sUI javuM che. tevuM ja, sthira keTaluM karavAnuM ? ATaluM ja sthira karavAnuM. kAyama te sthira thatuM haze A te kaMI ? enuM nAma ja caMcaLa. ajJAnIye jo rAtre UMghI gayo hoya ane jo ekeya pa2mANu mahIMnuM UDyuM nA hoya to tene bahu sukha varte. kAraNa bahArano caMcaLa bhAga acaLa rahyo. mahIM to acaLa che ja. pote acaLa che ane caMcaLa bhAga jeTalo acaLa rahyo teTaluM vadhAre sukha rahe. jo caMcaLa vadhAre to sukha ochuM thAya, jJAnane mATe kAMI ja phera na paDe. acaLanuM to AkhA jagatane bhAna nathI. Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) caLa-acaLa-sacarAcara acaLa AtmA e jJAnI puruSe ja joyelo hoya ane ko'ka phero e jJAnI hoya tyAM anAdi kALathI je pAra vagaranI caMcaLatA utpanna thaI che, te caMcaLatA dhIme dhIme dhIme TharatI TharatI TharatI sahajatA utpanna thaI jAya che, (jJAnIne) jovAthI. 195 praznakartA H to A kramika mArganuM je bejhamenTa che te sacarane acara karavA jAya che te bejhamenTa ja khoTuM che ? avaijJAnika che ? dAdAzrI : e jANatA ja nathI ke A sacara che ! e jANe che ke A ja AtmA che. eTale ene sthira karavA jAya che. Ane ja kAyamano sthira karavA jAya paNa sthira thAya nahIM ne e to ! eTale manamAM kacAza rahyA kare. te sAmAyika kare teTalI vAra sthiratA lAge. e zuM kahevA mAge che ke bahAra badhuM sthira kara ne pachI je sukha Ave che te AtmAnuM che ema mAnaje. pachI moha nA rahe, kevaLa AtmAnuM sukha cAkhavuM che ema rahyA kare. jJAta cetanA acaLa, karma cetatA-karmaphaLa cetanA caMcaLa bhagavAne cetanA be prakAranI kahI. sacarAcara, eka sacara ne bIjI aca2. bhagavAnamAM (AtmAmAM) acara che ane tamArAmAM (caMdubhAImAM) sacara che. sacaramAMthI aca2 nA thAya ane acaramAMthI sacara nA thAya. zuddhAtmA che e jJAna cetanA che, bIjuM badhuM karma cetanA che ane karmaphaLa cetanA che. jyAM karato nathI chatAM mAne che ke huM karuM chuM, huM cetana chuM ane Ama karuM chuM e ja karma cetanA. AkhuM jagata (manuSyo) karma cetanAthI cAlI rahyuM che ane manuSya sivAya Itara jhADo... vagere karmaphaLa cetanAthI cAle che. manuSyane karma cetanA ane karmaphaLa cetanA banne hoya. AmAM kharuM cetana zuM ? ke zuddhAtmA, zuddha cetana te acaLa che ne akriya che ane karma cetanA ne karmaphaLa cetanA te caMcaLa che, cetana nAmeya nathI. caMcaLa che tyAM cetana na hoya. je cArja thAya che ane DiscArja thAya che temAM cetana nA hoya, tene sacara kahIe ane zuddha cetana acaMcaLa bhAgane acaLa kahevAya. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 AptavANI-14 (bhAga-3) arIsAno dAkhalo ApI, kholyo acaLano bheda ApaNe acaLa chIe ja paNa ApaNAmAM caMcaLatA aNasamajaNathI UbhI thaI che ke A koNa AvyuM ? eTale ApaNe ene Ama karavA jaIe chIe tyAre eya Ama karavA jAya che, enuM nAma jagata. A jagata arIsA jevuM thaI gayuM che. A AMkho evI che ne arIsAmAMthI ja jue che ane potAnI ja prakriyA badhI dekhAya che. pote potAnI ja prakriyAomAM sapaDAyo che, nahIM to koI enuM nAma denAra nathI. eTale ApaNe acaLa kaI rIte thaI javuM e rIta jANavI joIe. ahIMnI rIta khabara paDe che, ahIM arIsAmAM to khabara paDe che, te anubhava thAya che paNa saMsAramAM anubhava thato nathI. A arIsA jevo ja dAkhalo che. A arIsAmAM jema bane che ke, A loko jema jema kUde che tema arIsAmAM vadhAre ne vadhAre potAnI jAta kUdatI dekhAya ane ApaNe bilakula sthira thaI jaIe eTale sthira thaI jAya, pachI kazuM nahIM. ApaNe acaLa thaI jaIe to e acaLa thaI ja jAya. A sacara che e acaLa pariNAmI thAya evA bhAvamAM AvIe, ane jema arIsA pAse ApaNe ceSTA na karIe to dazya kazuM ceSTA nahIM kare. evI rIte jo kadI Ane acaLa pariNAmI karIe to acaLa thayA karaze. jema arIsA pAse pote ceSTA kare che te sacaLa pariNAmI thAya. ceSTA nA kare to pote acaLa pariNAmI thAya. paNa e paramenanTa nathI, A rileTiva acaLa che. A sacara che te rileTiva acaLa thaze. hA, A dRzya to vinAzI. tame AtmArUpa thaI gayA, eTale A badhuM gaoNna. "svabhAvathI te vastune khoLa' kahI, karI kamAla dAdAe A jagatamAM acaLanI koI nakala nA karI zake. jenI nakala thaI zake te badhuM ja caMcaLa. jagata AkhAnI ArAdhanA caMcaLanI, rileTivanI che. A vANI tenI nakala thaI zake che TeparekarDa thakI, e caMcaLa kahevAya. e cetana acaLanA guNa na hoya. AtmAno svabhAva acaLa che. A loka acaLa eTale hAla-cAle nahIM tene acaLa samaje che. eTale kriyAne acaLa kahe che, paNa acaLane to zuddha dRSTithI jo. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) caLa-acaLa-sacarAcara 197 praznakartA : eTale jyAM kriyA che tyAM AtmA nathI ane AtmA nathI tyAM kiyA che, evuM thayuM ? dAdAzrI : jyAM kriyA AvI tyAM mikenikala. AtmAmAM kriyA nathI. e to akriya che, jJAtA-draSTA-paramAnaMdI ane A caMcaLa vastu kriyAzIla che. svabhAva eno caMcaLatAno jAya nahIM kyAreya ane AtmAno acaLatAno svabhAva nahIM jAya, cenjalasa. caMcaLa acaLa nA thAya ane acaLa te caMcaLa nA thAya. banne potapotAnA svabhAvamAM rahe. caMcaLa jene kahevAmAM Ave che e potAnA svarUpane acaLa karavA jAya to banI zake nahIM. acaLanuM oLaMbo AlaMbana levuM paDe. A sacarane acaLa karavA phare che. e svabhAva ja nathI jeno A. acaLa acaLa svabhAvanuM che. mATe svabhAvathI tuM vastune khoLa. praznakartA : dAdAnI sauthI moTI zodha A che ke A svabhAvathI vastune khoLavAnI vAta haju sudhI koIe batAvI nathI. dAdAzrI : e che kharI, paNa enuM ThekANuM paDe nahIM. A to bhAna ja nA hoya. evuM badhuM bhAna kyAMthI lAve A ? A to ame vAta kahyA pachI to ene A khabara paDe ke AvuM che ! A to sAyanTiphika che. A to badhuM sAyansa che. A kaMI jevuM tevuM nathI. praznakartA : AtmA acaLa che to pachI AcAra, vicAra ane uccAra, A traNa caLothI AtmA calAyamAna zI rIte thAya ? dAdAzrI : zuddhAtmA te acaLa che, paNa A traNa caLane, mana-vacanakAyA laIne AtmA kaMpAyamAna thAya. ajJAnIne to zuddhAtmA prApta ja thayo nathI ne pratiSThita AtmAmAM ja che. eTale pratiSThita AtmA cara thaI jAya che. caMcaLatA baMdha thaye, utpanna thAya acaLatAno svAda ApaNA mahAtmAone A traNa caLothI nukasAna nA thAya paNa jAgRti nA rAkhe to potAnuM sukha aMtarAya. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) jo bahAranI caMcaLatA ochI karIene to tarata acaLatAno cokhkho svAda Ave. pelo caMcaLatAne lIdhe svAda Ave che kharo paNa mAlama nA paDavA de. AtmAno svabhAva acaLa che. have Akho dahADo caMcaLa badhuM halyA ja kare, halyA ja kare. pelo mahIM svAda to Ave paNa halyA kare, emAM zuM khabara paDe ApaNane ? praznakartA H na khabara paDe. 198 dAdAzrI : ApaNe moDhAmAM jalebI mUkI hoya ane citta che te kaMIka gayuM hoya, koI jagyAe, to jalebIno svAdeya ApaNane khabara nA paDe. to AtmAno svAda mITho Avato hoya te zI rIte khabara paDe ? e pelo svAda Ave tyAre khabara paDe ke ohoho ! IndriyonA sukha karatAM to A atIndriya sukha bahu UMcI vastu che. ene atIndriya sukha che evuM nakkI thaI gayuM, Disijhana AvI gayuM. AtmAmAMthI ja sukha Ave che e Disijhana AvI gayuM. e sukha nathI jalebInuM, nathI viSayonuM evo ApaNane anubhava thaI jAyane ? mahIM caMcaLatA baMdha thAya ke acaLatAno svAda utpanna thAya. pudgala svabhAva caMcaLa che ne AtmAno acaLa che. jeTalI sthiratA vadhe teTalo AtmA tarapha jAya ne jeTalI caMcaLatA vadhe teTalo pudgala tarapha jAya. sacarane jotAra-jANatAra acaLa jJAtA-draSTA praznakartA H AtmA cetana che to cetana zabdano artha zuM ? cetana eTale ja hAlatuM-cAlatuM to AtmA acaLa kahe che te zuM ? dAdAzrI : e to A vAdaLAya cAle che ne ! lokoe mAnI lIdhuM che ke hAlatuM-cAlatuM cetana che. cetana eTale ja jJAna-darzana. cetana kazuM ja karatuM nathI. phakta jANavAnI che ne jovAnI kriyA, be ja kriyAo enI che. praznakartA : eka sUtramAM tame kahyuM che ke je asthira che tene jovAnI majA che, sthirane jovAmAM zuM che ? Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) caLa-acaLa-sacarAcara 199 dAdAzrI : asthirane ja jovAnuM che. asthira che ne e badhA joya che ane sthira che e jJAtA che. praznakartA: have asthiramAM je avasthita thAya che e ahaMkAra ja che ne ? dAdAzrI : e to ahaMkAra che te eksTrIma (vizeSa) gayo kahevAya. asthiramAM aTakavA jevuM che nahIM. kSaNe kSaNe jagata pharyA kare che. AtmA pote sthira che ane bIjuM badhuM asthira che ne asthirane jovAnuM che. sthirane jovAnuM nA hoya. asthirane jovAnI majA che. eka pachI eka joyA ja karavAnuM. AtmA acara che ne jagata sacara che. tame acara cho ne caMdubhAI sacara che. acara che te sacarane joyA kare, badhuM ja joyA kare. A ekaluM nahIM, badhuM ja, je Ave te joyA ja kare, enuM nAma acaLA acaLatAmAM ja AnaMda che. ApaNe jJAtA-draSTA svabhAvamAM AvI gayA. have to badhuM vyavasthita calAvaze. kaDhI karavA mUkIne ApaNe to e kaDhI vyavasthitanA saMyogothI mUkAya che ane kaDhI banI rahI teya vyavasthitanA saMyogothI ne pAchI paDI jAya teya vyavasthitanA saMyogothI. AmAM ApaNe jJAtA-draSTA chIe. mUkAyuM tyAMthI te AkhuM pUruM thatAM sudhInA jJAtA-draSTA ApaNe. AmAM bIjo ApaNo svabhAva ja nathI, jJAtA-draSTA-paramAnaMdI ane A pADozIno svabhAva zuM? khAvuM, karavuM, kAma karavuM, varkiMga badhuM mazinarI, mikenikala badhuM kare. te Akho caMcaLa bhAga che. je caMcaLa bhAga che e ja anAtmA ane acaLa e ja Atma bhAga che. caMcaLa laghu-guru thayA kare paNa AtmA agurulaghu svabhAvavALo che. caMcaLa badhuM ja jJaya che ane acaLa jJAtA che. jJAtA-zeyano saMbaMdha che, bIjo kazo ja saMbaMdha nathI. potAnI guphAmAM besavAnuM. homa DipArTamenTamAM kazo ja vAMdho nahIM. pachI phorenamAM zuM thAya, te jovAnuM ne jANavAnuM. prajJAbhAve thaze daraasala AtmAno anubhava AkhuMya jagata calAvI (cAlI) rahyuM che te caMcaLa bhAgathI. phakta Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 AptavANI-14 (bhAga-3) prajJAbhAva eka ja evo che ke sIDI ke pagathiyA caDhavA nA paDe, paNa sIdhA ja upara pahoMcI jAya. prajJAbhAva e sthAyI rahI zake tevo bhAva che. e sivAyanA bhAva te bhAvAbhAvamAM gaNAya ane te paNa caMcaLa bhAgamAM gaNAya, caMcaLa bhAgamAM samAya. prajJAbhAvane AtmabhAva kahevAya. jagata AkhuM jemAM che te to sapojhizana (dhArelo) AtmA che. kramika mArgamAM lokono mAnelo AtmA arthAt savikalpa AtmA ane daraasala AtmAmAM samULago phera che. sapojha AtmAmAM AtmA che ja nahIM. sapojha AtmAmAM AtmAno anubhava vartAvo te caMcaLa bhAgamAM AtmAno anubhava thayo, ene kharo anubhava nA kahevAya. lakSa daraasala AtmAnuM hoya paNa anubhava caMcaLa AtmAno ja rahe che. daraasala AtmAno anubhava e ja kharo anubhava. ame to tamane daraasala AtmAnuM lakSa ApyuM che. lakSa ApeluM te nizcaya AtmAnuM che. te lakSanuM levala anubhavanA levale Ave tyAre, bharelA caMcaLa bhAgane lIdhe vartAto caMcaLa AtmAnubhava chUTIne, daraasala AtmAno anubhava thAya. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMDa-2 AtmAtA jJAta-darzananA prakAro [1] jJAna-ajJAta prakAza vaLe 'UMdhe' to ajJAta ane chate' to jJAta praznakartA : jJAna eTale zuM ? dAdAzrI : jyAM jIva che eTale tyAM AtmA che ne AtmA che eTale tyAM jJAna to hoya ja. jJAna eTale prakAza.* praznakartA : prakAza nahIM, jJAna eTale mArI mAnyatA evI che ke jANavApaNuM. dAdAzrI : hA, eTale tame zabdanI emAM (bhAMjagaDamAM) nahIM paDazo, A enuM e ja che. jJAna eTale jANavuM, prakAza. paNa huM tamane prakAza rIte samajAvuM e rIte samajI lone ekavAra. jANavAnuM to badhuM bahu jAtanuM che. jJAna eTale prakAza che. jIvamAtramAM prakAza che. have chatAM ApaNe zuM kahIe chIe ke A ajJAna che. A ajJAna che ne A jJAna che, ema be bhAga pADIe chIe. prakAza to badhAmAM sarakho ja che, to bhAga kema pADIe chIe ? tyAre kahe, AnuM A ja jJAna saMsArI mArge vaLe che eTale ajJAna che ane mokSa mArge vaLe che, potAnA svarUpamAM vaLe che, e jJAna che. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) prakAza to jIvamAtramAM che ja paNa enA be bhAga pADyA ke A prakAza che e saMsArI bhAvo che, mATe ene ajJAna kahevAya ane A jJAna kahevAya. jANavuM ene jJAna kahevAya. te A UMdhuM jANavuM ene ajJAna kahevAya ane chatuM jANavuM enuM nAma jJAna kahevAya. 202 chatuM jJAta thAya mitra, khare TAIme praznakartA H to e chatuM jJAna jANe to emAM zuM anubhava thAya ? dAdAzrI : gajavuM kapAI jAya toya paNa kaSAya UbhA nA thavA de e jJAna kahevAya. koNa UbhA thavA nA de ? to A jJAna. jJAna hAjara thAya. jJAna enuM nAma kahevAya ke je khare TAIme hAjara ja thAya. kaSAya utpanna thavAnA thAya te pahelA hAjara thaIne baMdha karI devaDAve. game tevA saMyoga hoya paNa mahIM caMcaLatA nA hovI joIe. saMyogo game tevA kharAba AvyA hoya, apamAna thayuM hoya, jelamAM ghAlavA samansa laIne AvyA hoya ne jelamAM ghAlatA hoya paNa mahIM caMcaLatA utpanna nA thavI joIe. dehanA mAlika thaIe to caMcaLatA utpanna thAya. mAlika ja nA thaIe to dehano svabhAva ja nathI ke caMcaLa thavuM e. mahIM caMcaLatA thAya to samajavuM ke hajI kaSAya chUTyA nathI. je jJAna vikalpo UbhA nA thavA de e nirvikalpa jJAna ane e ja nirvikalpa AtmA ane e ja paramAtmA che. prakAra, jJAtanA pAMca ane ajJAtanA traNa praznakartA : jJAnanA prakAra keTalA ? dAdAzrI : be prakAranA jJAna; eka jJAna ane bIjuM ajJAna. bIjA e to badhA evA bhAga to ATha prakAranA bhAga paDe. praznakartA : kayA kayA ATha prakAra ? dAdAzrI : jJAnanA prakAra to ghaNA che paNa bhagavAne mukhya pAMca prakAra kahelA. te matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, manaHparyavajJAna ane Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) jJAna-ajJAna 203 kevaLajJAna. bIjA traNa pAchA kumati, kuzruta ane kuavadhi, ema karIne ATha gaNyA. paNa mULa pAMca ja kahevAya ane pelA traNa bhegA kare to ATha thAya. eTale ATha prakAranA jJAna. e to enA jeTalA bhAga pADavA hoya eTalA paDe pachI. eka rUpiyAnuM paracUraNa levuM hoya to aDadhA tarIke be Ave, pAvalI tarIke cAra Ave, AnA tarIke soLa Ave. eTale A badhA bhAga pADelA. AmAM kaMI paDavuM nahIM, A bAbatamAM. A badhI paracUraNa bAbata kahevAya. bAkI jJAnamAM bhAga be ja; eka ajJAna ne eka jJAna. bhagavAne ATha prakAranA kahyA. te AThamAMthI A pAMca che te jJAnamAM Ave e pAMca mokSe javAnA jJAna. pUchato pUchato jAya to mokSe jAya. ane pelA traNa ajJAnamAM Ave. kumati, kuzruta ane kuavadhi e traNane ajJAna kahevAya che, paNa che to jJAna. ajJAta e paNa jJAta, paNa paraprakAzaka praznakartA: jJAnanA bhedamAM traNa ajJAna kema mUkyA che ? dAdAzrI : hA, paNa e to jJAna ja che ane e ajJAna to amuka apekSAe che. bAkI e jJAna ja che, ne e potAnuM ajavALuM ja che ne? praznakartA : paNa ajJAna zabda vApare che e loko. dAdAzrI : ajJAna to, potAnA svarUpanuM bhAna, jJAna karAvanAruM nathI mATe. A jJAna evuM che ke potAnA svarUpane jANanAruM nathI. bIjuM bAhya dekhADanAruM che, paNa jJAna ja kahevAya che. e apekSAe ajJAna kaheluM che. bAkI ajJAna hoya ja nahIMne ! prakAzane ajJAna kahevAya nahIM. prakAza eTale prakAza. ajJAna e paNa jJAna che. ajJAna e kaMI bIjI vastu nathI. evuM kaMI aMdhAruM nathI. eya prakAza che paNa e para vastu batAvanAro prakAza che, vizeSa prakAza, vizeSa ajavALuM. bahAranI vastu batAvanAro prakAza che. ane jJAna potAne prakAza kare ne pArakAMneya prakAza kare, banneyane Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 AptavANI-14 (bhAga-3) prakAza kare. ajJAna to "pote koNa che ?" e jANavA nA de, anubhavavA nA de ane jJAna to pote potAne jANavA de. praznakartA H eTale Atmika jJAna ane sAMsArika jJAna e badhAya judA judAne ? dAdAzrI : jJAna eka ja, enA bhAga badhA judA judA. ApaNe A rUma joIe tyAre rUma ane AkAza joIe tyAre AkAza, paNa jJAna tenuM te ja. hA, vibhAgo judA. jyAM sudhI A vizeSa jJAna jue, sAMsArika jJAna tyAM sudhI AtmA dekhAya ja nahIM. ane AtmA jANyA (AtmajJAna thayA) pachI AtmAya dekhAya ane Aya (rileTiva) dekhAya, beu dekhAya. AtmA jANe nahIM tyAM sudhI A ekaluM ja dekhAya. teya AkhuM nA dekhAya, teya thoDe ghaNe aMze jaNAya. AtmAne na jANo to kazuM dekhAya nahIM, AMdhaLAbhUta badhA. pUchatA khUle "akrame', avirodhAbhAsa jJAta A jJAna kalAkamAM ApeluM che, kevaDuM moTuM jJAna ! eka karoDa varSe je jJAna nA thAya, e eka kalAkamAM AtmAnuM jJAna thAya che paNa bejhika (pAyAnuM) thAya che. pachI jhINavaTathI vigatavAra samajI levuM paDe ne e vigatavArathI tame mArI pAse besI ne pUcha pUcha karo tyAre huM samajAvuM. eTale ame kahIe chIene, satsaMganI bahu jarUra che. tame jema jema ahIM AgaLa AMkaDA (siddhAMtanA maNakAM) pUchatA jAvane tema AMkaDA mahIM khUlatA jAya ane A jJAna avirodhAbhAsa che. hA, koI paNa vastu jJAnamAM AvelI, pharI e vastu ajJAnamAM na jAya. virodhAbhAsa utpanna nA thAya. jJAta levAya nahIM', e paNa lIdheluM jJAna ja praznakartA : dAdA, ghaNA loko ema pUche che ke jJAna kaMI apAtuM haze? jJAna kaMI ApavAnI vastu che ? evo prazna ghaNI vakhata kare che. te ene zuM javAba ApavAno ? Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) jJAna-ajJAna 205. dAdAzrI : koI mANasane koI mANasa kahe ke ahIMthI amuka jagyAe jazo nahIM, nahIM to muzkelImAM AvI paDazo. eTale eNe ahIMthI A jJAna lIdhuM, A jJAnathI te muzkelImAMthI bahAra nIkaLyo. eTale A jeTalA jJAna che ne e jJAna badhA levAnA ja hoya che. e je bole che ne, te lIdhelA jJAnathI bole che. koInI pAse lIdheluM A jJAna che. ene koIe zIkhavADeluM che ke jJAna levAnI koI jarUra hotI nathI. badhA lIdhelA jJAna che. e dAkhalo ApIne bolIe to samajAya. e jANe ke A Ama peTI ApIe evI rIte ApavA-levAnuM che ? nA, evuM nathI A jJAna eTale zrutajJAna. zrutajJAna ApavA-levAnuM hoya, huM boluM ane tame sAMbhaLo ne pachI bolo toya paNa e zrutajJAna. e to vyavahAramAM pachI zI rIte bolavuM ? pelAe kahyuM ke tamArI pAse jokhama che. evuM e jJAna to levuM ja paDe ne svIkAra karavo paDe ne? enuM nAma ApaNe jJAna laIe. A to pachI pelA lokone, koI emanA guru hoya to zIkhavADa ke levAtuM haze jJAna te? jJAna ApeluM cAlatuM haze ? tyAre mUA ApeluM ajJAna cAle? zuM thAya ? praznakartA evuM paNa kahe che ne ke koI koInuM kaMI karI zake nahIM. dAdAzrI : e to jokhama che. AvuM bolAya ja nahIM. bhayaMkara jokhama ! A Ane mArI nAkhe te jovAmAM Ave che ne AvuM kevuM boluM chuM ? e kyAMnI vAta kyAM lAve che ? saMsAranI bahAranI vAta che e to. jyAM saMsArano enDa Ave che, tyAra pachInI vAta ane e saMsAramAM lAvyo mUo. te mAra khAI khAIne marI jAya. praznakartA : A bhaNyo, zIkhavA gayo, skUlamAM gayo, kaoNlejamAM gayo, e jJAna lIdhuM ja ne eNe ? dAdAzrI : badhuM jJAna, A badhAya lIdhelA ja jJAna che. huM A jJAna boluM chuM ne tame zrutajJAna sAMbhaLyuM pachI e tame bIjAne kahyuM, e zrutajJAna tamane pragamyuM ane bIjAne jo samajaNa paDI, to te ghaDIe tamAruM matijJAna kahevAya. eTale matijJAna ApavAnuM hoya ane zrutajJAna levAnuM hoya. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] zrutajJAta zrutajJAta kADhe, roga mithyAtvatA praznakartA H A zrutajJAna kharekhara zuM che te jarA vigate samajAvo. dAdAzrI : zrutajJAnamAM zuM zuM Ave? tyAre kahe, AtmA saMbaMdhI, adhyAtma saMbaMdhI, mokSe javAnA pustako vAMcavA agara mokSe javAnI vAto sAMbhaLavI enuM nAma zrutajJAna. have A badhI vAto tame sAMbhaLo, pustako vAMco, e badhuM karo e zrutajJAna kahevAya. bIjA pAsethI samajaNa leto hoya agara pustakamAMthI vAMcIne samajaNa leto hoya to e zrutajJAna kahevAya. eTale A pustaka tame vAMco ke sAMbhaLo, te enI herathI (game tyAMthI) tame kaMI prApti karo, kheMco, grahaNa karo, grAspiMga karo e badhuM zrutajJAna kahevAya. biginiMga (zarUAta) zrutajJAnathI hoya. zrutajJAna e kevaLajJAnanuM kAraNa che. A bhagavAnanuM sAMbhaLe e zrutajJAna kahevAya. zAstro vAMce eya zrutajJAna kahevAya. A loko dharmanuM sAMbhaLavA jAya che ne, ene zrutajJAna kahevAya che. zrutajJAna enuM nAma kahevAya ke e sAMbhaLyA pachI ApaNo roga enI meLe nIkaLe. jJAna ja roga kADhe, ApaNe kADhavo nA paDe. jJAna karavAnuM nahIM, paNa jANavAnuM praznakartA jANIe chIe, samajIe chIe paNa prekTisamAM AvatuM nathI, enuM zuM kAraNa ? Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) zrutajJAna dAdAzrI : zAstramAM je jJAna lakhyuM che ne, e karavA mATe nathI lakhyuM. zAstramAM lakhyuM che ke zAMti rAkho, dayA rAkho, kSamA karo. te A jJAna karavA mATe nathI kahyuM ane ApaNA loka kahe, ghaNuMye jANIe chIe paNa thatuM nathI. thatuM nathI, thatuM nathI, alyA, jANyuM e karavAnuM ja nathI. je jANyuM, pustakamAM vAMcyuM e badhuM karavA mATe nathI kahyuM. mANasathI thAya ja nahIM. 207 praznakartA : pustakamAM lakhyuM che te karavAnuM nathI, jANyuM te karavAnuM nathI, to zuM karavAnuM ? dAdAzrI : e karavA gayA tethI bagaDI gayuM A badhuM. lakhyuM che e karavAnuM nA hoya. lakhyuM che e jANavAnuM hoya. lakhyuM che e jJAna che, te jJAna jANavAnuM che. jANyA pachI e jJAna upara pratIti besADavAnI hoya. jJAna karavAnuM nA hoya. jJAna jo karavA jAya to cetana che te acetana thaI jAya. jJAta zraddhe to Ave kriyAmAM te bhagavAnanI A vAta samajamAM ja nA AvI. te baphAI gayuM. Akho kesa ja baphAyo che. zAstramAM je jJAna che te zrutajJAna kahevAya che ane zrutajJAna vAMcanArane matijJAna thAya ane matijJAna jANavAnuM che. praznakartA : matijJAna jANavAnuM eTale samajavAnuM ? dAdAzrI : basa, jANIne samajo. samajIne jANavAnuM agara jANIne samajavAnuM che. e bemAMthI eka jANavA ke samajavAnuM che. tene badale A to kriyA 'karavAnuM' laI beThA, tarata ne tarata. jJAna samajavAnuM eTale zuM thAya ? pachI enuM phaLa ja Avaze. e pramANe kriyA tamAre karavAnI nahIM. evuM phaLa ja Avaze e pramANe. tame ahIMthI sTezanano rasto jANI lIdho pachI enuM phaLa e ke tamane sTezane pahoMcADI deze. paNa A to jANavAnuM hatuM tene badale karavA gayA, jevuM lakhyuM che evuM karavA gayA. eTale vaccenI enI AkhI sAyanTiphika prosesa UDADI mUkI. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA : svacchaMdanI rIte karavA gayA pAchA ! dAdAzrI svacchaMda ja, potAnuM DahApaNa kare che. paNa A koI paNa kriyA, Ama sIdhuM karAya nahIM. je lakhyuM che enI ApaNane pahelI zraddhA besavI joIe ane zraddhA bese to pachI jJAnamAM phiTa thAya. tyAra pachI tamAre kazuM karavAnuM nahIM. enI meLe ja kriyA thayA kare. adhyAtmamAM vALe suzruta, saMsAre vALe kuzruta je zrutajJAna adhyAtma tarapha vALe e suzruta kahevAya ane je zrutajJAna saMsAramAM hitakArI lAge, e kuzruta kahevAya. praznakartA H dAdA, suzruta ne kuzruta barobara samajAvo. dAdAzrI : adhyAtma sivAya bIjuM badhuMya vAMcana kuzruta che ane tyAM ja kumati utpanna thAya. kuzruta jo chUTe to suzruta pese. have kuzrutane je buddhi utpanna thayelI che e viparIta buddhi che ane tethI bhayaMkara A duHkho che badhA. viparIta buddhithI potAnuM ahita kare ne bIjAnuM ahita kare. ane sAcI buddhi kyAMthI utpanna thAya ? suzruta sAMbhaLe. suzruta hoya to sumati thAya ane kuzruta hoya to kumati thAya. eTale A sumati thAya to koIne zAMti Ape. e atyAre enI bahu achata che ne chata pelI bahu che. peluM sastuM thaI gayuM che ne A bahu moMghuM, suzruta ane sumati. praznakartA : viSayomAM sukha mAne e badhuM kuzruta jJAna ? dAdAzrI : saMsArI badhuMya kuzruta. paNavAmAM majA Ave, paiNavAmAM lAyakAta gaNAya, e badhuM kuzruta kahevAya. kumati e saMsAra buddhi. kone saMsArI buddhi nahIM hoya ? emAM ja che, bIjA zemAM che ? pelI sumati to che ja nahIM, nAma pADe eTaluM ja. zAstra e zrutajJAna, hoya AtmajJAta praznakartA: A zAstronuM jJAna che ane AtmajJAna emAM zuM pharaka? Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 (2) zrutajJAna dAdAzrI : e zrutajJAna kahevAya ke smRtijJAna kahevAya. e AtmajJAna na hoya. pustakamAM utare eTale e jaDa thaI gayuM. zabdanuM jJAna to enI hadamAM ja hoyane ? e zrutajJAna kahevAya. praznakartA : zAstromAM bhagavAnanI vANI hoya to paNa e jaDa kahevAya ? dAdAzrI : bhagavAnanI vANIya pustakamAM utare tyAre jaDa kahevAya. sAMbhaLe tyAre e cetana kahevAya, paNa te daraasala cetana nA kahevAya. cetana paryAyane ghasAIne e vANI nIkaLatI hovAthI e cetana jevuM phaLa Ape. eTale ene pratyakSa vANI, pragaTa vANI kahI. bAkI A zAstromAM utaryuM te jaDa thaI gayuM, e cetanane jagADe nahIM. zrutajJAnanI maryAdA kahI jJAnIe kramika mArgamAM zrutajJAnanA AdhAre koI jIvane siddhAMta hAthamAM Ave paNa e lakhe to e zrutajJAna thaI jAya. huM boluM ne koI lakhI le ane bIjAne kahI saMbhaLAve te siddhAMtika vANI nA kahevAya, zrutajJAna kahevAya. je zAstro vAMce ne enA e ja zabdo nIkaLe to e TAMkInuM pANI kahevAya. siddhAMtika vANI to jJAna pariNAma pAmIne judA ja zabdomAM nIkaLe tene kahevAya. vijJAna haMmezAM siddhAMta kahevAya. siddhAMta kriyAkArI hoya. praznakartA H to mRtavANI abhyAsathI AtmajJAna thAya ? dAdAzrI : zrutavANI e badhI hempiMga" (madada) karanArI vastu che. zrutavANIthI cittanI majabUtI thAya che, dahADe dahADe citta nirmaLa thatuM jAya che. citta nirmaLa hoya ane "jJAnI puruSa' maLI jAya, to e jJAna jaladI vadhAre sArI rIte pakaDI zake. zrutajJAnathI samajAya kharuM paNa e buddhijanya jJAna kahevAya. buddhijanya jJAna jADuM hoya, e mULa asala svarUpe nA samajAya. buddhijanya ane jJAnajanya e be juduM che. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) buddhijanya e kone kahevAya ke AkhA jagatanA zAstro jANe, paNa AtmA nA jANyo tyAM sudhI buddhijanya kahevAya. ane ekalo AtmA jANyo hoya ne kazuMya zAstra nA jANyA hoya, toya e jJAnajanya kahevAya. have buddhi ane jJAnamAM phera zuM ? ahaMkArI jJAnane 'buddhi' kahI ane nirahaMkArI jJAnane 'jJAna' kahyuM. eTale ahaMkArI je jJAna che e buddhimAM samAveza pAme che. 210 e sAdhatatA mohe Ubho saMsAra zAstromAM je zrutajJAna che e nirmohI banAvavAnI cIja che, nirmohI banAvavAnuM sAdhana che. paNa jo te zAstramAM ja ramaNatA thaI to e moha che. praznakartA : eTale emAM ja DUbI jAya to e moha banI jAya che ? dAdAzrI : hA, to moha banI jAya. nahIM to e nirmohI banavAnuM vana oNpha dhI (eka) sAdhana che. eTale e saMpUrNa sAdhana nathI. saMpUrNa sAdhana to jJAnI puruSa che. je zrutajJAnanA zAstro vikalpo karAve, te to jagatane gUMcavI mAre che. je UlaTAno saMsAra ja vadhArye jAya che. UlaTAnA vikalpomAMthI anaMta navA vikalpo UbhA kare che. zrutajJAnAvaraNamAM lAkha vakhata pustaka vAMce paNa eno sAra nA jaDe, samajAya nahIM ne jJAnI puruSa eka vakhata pustaka pheravene (vAMcene) ghaDImAM sAra AvI jAya, e zrutajJAnAvaraNa nA hovAthI. A zrutajJAnano Avo artha karene to lokone samajAya. A to roja pustakamAM zrutajJAna vAMce paNa zabdArtha samajAto nathI. pustaka zuM kahevA mAge e pustaka bolaze ? nA, e to koI jJAnI puruSa hoya to bolaze. ane ApaNI AptavANI to bolaze ! are, UMghamAMthIye jagADaze ! Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 (2) zrutajJAna zAstrajJAta kare Dakho, "akrama vijJAta' samajavAmAM praznakartA: akrama vijJAna jANavA mATe zAstronuM je jJAna che e helpa karatuM haze ke ? dAdAzrI : A varasAda che ne, te badhAne helpa kare ke nA kare ? badhI jAtanA jhADone ? praznakartA : hA. dAdAzrI : AMbAneya helpa kare ne kaDavo hoya tene, lImaDAne helpa karene ? paNa kaDavo svabhAva eno jAya nahIM. eTale samakita dRSTi che ene zAstra samyak rUpe pariNAma pAme. ane mithyAtva dRSTi hoya tene te ja zAstra mithyAtva rUpe pariNAma pAme. A mithyAtva gADha thayeluM hoya te badhuM avaLuM samaje. praznakartA : eTale zAstranuM jJAna vAstavamAM Dakho kare che, akrama vijJAna bhaNavA mATe ? dAdAzrI : zAstranuM jJAna to Dakho kare ja ne ! zAstrajJAna to badhA loko mATe lakheluM che, e tamArA ekalA mATe lakheluM nathI. praznakartA H badhAmAM ApaNe AvI jaIe ne ! dAdAzrI : badhAnuM ApaNe zuM kAma jokhama laIe ? ApaNane mokSa mArga maLyo che. nA maLyo hota to jokhama levA, nahIM to pelAmAM paDIne mAthA phoDavAnA ja che ne ! mAthA phoDyA ja karone ! praznakartA : A to keTalAya kALathI zAstronA AdhAre ja cAlyuM Ave che. dAdAzrI : e to ema ja cAle. "jJAnI" hoya, ajavALuM hoya tyAM sudhI tamAro dIvo thaze, nahIM to A kriyAkAMDa to cAlyA kare. jJAtInA mukhe vahyuM, guhya kRtajJAta tIrthakaronuM praznakartA: jJAnI kone kahevAya ? Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : jeNe AtmA prApta karyo e badhAya jJAnI kahevAya, paNa jJAnI jo badhAya bolavA jAya to zuM javAba Apo ? eTale jJAnI zrutajJAna sahita hovA joIe. vItarAga bhagavAnanuM AkhuM zrutajJAna temaja vedAMta mArganuM zrutajJAna badhuM hoya, tyAre emane jJAnI kahevAya. jJAnI emane ema nA kahevAya. 212 praznakartA : have jJAnI puruSanI vANI sAMbhaLIe ene zuM kahevAya ? dAdAzrI : emanI to vAta ja judIne ! A to Aye zrutajJAnanI bahAra kazuM navuM hotuM nathI. adhyAtmanI bALapothI vAMco eya zrutajJAna gaNAya, jJAnI puruSanI vANIye zrutajJAna gaNAya, e beu. A pAkA lokonI vAta che, nahIM to AmAMya dukAno kADhata ke have sTAnDarDa nAIntha eTale A suzruta. amArI vAta AtmAthI nIkaLI che ne AtmAne ja pahoMce che eTale samajAya ja. amAruM eka-eka vAkya te zrutajJAna che. mAre mATe syAdvAda che, zuddha AtmAnuM zuddha jJAna che, nirAgrahI che ne tamAre mATe zrutajJAna che. AmAM sAMbhaLavAmAM khovAI jAyane to keTalAya pApo bhasmIbhUta thaI jAya ! AkhA covIsa tIrthaMkara bhagavAnanuM guhya zrutajJAna sAMbhaLI rahyA cho. guhya zrutajJAna ! anubhavajJAtInuM zruta ta rahe vAMjhiyuM praznakartA : zruta, mati, avadhi, mana:paryava ne chelle kevaLa, ema kramAnusAra thAya ? dAdAzrI : nA, nA, krama-brama kazuM nahIM. zrutajJAna sAMbhaLyA karo to badhuM ja Ave. praznakartA : suzrutajJAna kyAMthI sAMbhaLavuM ? game tyAMthI ? dAdAzrI : e to (jemane) AtmAno anubhava thayo hoya, pratIti thaI hoya tyAMthI ja. bIjethI kAma nA lAge. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) zrutajJAna praznakartA H pratIti ne jANakA2mAM ghaNo pherane ? : 213 dAdAzrI : pratItimAM e A zikAgonuM plAniMga badhuM karI nAkhe ane pachI jyAre jAte jue tyAre ekjhekTa anubhavajJAna kahevAya. praznakartA H pratIti jyAre jAte joIe tyAre khoTI paDe ? : dAdAzrI : nA, evuM nA thAya. praznakartA H anubhava ane zruta e bemAM aMtara keTaluM ? dAdAzrI : anubhava thayo to sAcuM, nahIM to khoTuM. jenuM phaLa nA Ave e nakAmuM, yujhalesa. zrutanuM phaLa upara anubhavanuM ThUMThuM AvavuM ja joIe. zrutanuM phaLa anubhava Avavo ja joIe ne nA Avyo to e kApI nAkhavuM sAruM. bIjuM navesarathI ropANa karavuM sAruM. navI DijhAIna pakaDavI sArI. je zrutane phaLa nA Ave e zruta khoTuM hoya che. e poIjhanasa zruta che. khoTuM nA dekhAya, A buddhithI sAcuM dekhAya paNa Ama poIjhanasa thayeluM hoya. zruta je che te ahaMkArathI poIjhanasa thaI jAya che. e pachI bhagavAnanuM zruta hoya ke game tenuM zruta hoya paNa ahaMkArathI poIjhanasa thaI jAya. eTale ene phaLa nA Ave. praznakartA : Ape A zrutanuM uparanuM rUpa batADyuM, paNa jJAna ane zruta e banneno bheda jANavo che. dAdAzrI : hA, zruta to e pote ja jJAna che. paNa zrutajJAna ane vijJAna, beno bheda hoya che. e beno bheda jANavo joIe. anupama-apUrva vANI 'parama zruta' praznakartA : zruta matimAM jAya ane matithI pachI je prakAza pAme, enA badale apUrva jJAnamAM sIdho ja prakAza paDe che, te vastunuM darzana sIdhuM thAya che, e kayuM jJAna ? dAdAzrI : apUrva jJAna to, jJAnI puruSa je bole teno ja sIdho prakAza paDe. koI jagyAe sAMbhaLeluM nA hoya, vAMceluM nA hoya, joyeluM nA hoya, evuM jJAna hoya, enuM nAma apUrva kahevAya. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 AptavANI-14 (bhAga-3) tethI kRpALudeve lakhyuM ke "apUrva vANI parama zruta', eTale ke je pustakomAM nA hoya evuM e zruta hoya. pustakomAM badhuM kyAMthI lAve che? keTaluMka zabdathI Utare ne keTaluMka zabdathI nAce Utare. "apUrva vANI parama zruta, sadguru lakSaNa yogya." A kRpALudeve lakhyuM, bAkI koIe lakhyuM nathI. praznakartA: 'parama zruta" eTale ? dAdAzrI : bhagavAnanA pistALIsa Agamo hoya e zAstro e zrutajJAna kahevAya. ane "parama zruta" eTale AkhuM zrutajJAna hoya, eno sArAMza kahevAya. evA "parama zruta' to hoya ja nahIM. A to zrutajJAna hoya, te mANasane dhIme dhIme taiyAra kare. 'parama zruta' to koI zAstranA zabda ja nA hoya chatAM badho phoDa pADI detA hoya, UMcAmAM UMcI davA hoya ane zAstramAM hoya nahIM ! pUrve sAMbhaLeluM hoya evI pUrvAnupUrvI vANI nahIM paNa apUrva vANI hoya ! parama zruta enuM nAma kahevAya ke jyAM ne tyAM badhA phoDa paDI jAya. ane phoDa nA paDe e zrutajJAna ja na kahevAyane ! parama zrata eTale jyAM ne tyAM phoDa paDI jAya, evarIvhera ne pUrve kyAreya paNa nA sAMbhaLI hoya evI vANI hoya. pustakamAM hoya nahIM evI vANI. ane ApaNI to gAmaThI bhASAnI che vANI, nahIM ? taLapadI bhASA. nahIM to pelA pAribhASika zabdo hoya. je je bolelA ne, te pAribhASika zabdomAM bolelA. kAraNa ke pote joIne nathI bolato, kalpIne bole che. DuMgarane adhavacce gayelo mANasa, jeTaluM gayo tyAMthI nIce sudhInI jagyA barobara karekTa lAge che, paNa uparanI ? praznakartA : uparanI kalpanA. dAdAzrI : eTale TheTha upara jaIne jue ne je che evuM kahe ane te taLapadI bhASA hoya. phAve tevuM bole, toya paNa e vAta sAcI hoya. kAraNa ke joIne bole che ane peluM kAlpanika hoya. kalpanA kare che ke Ama haze, tema haze. pAchA guNAkAra karIne jue che. eTale pAchI emAM keTalIka Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) zrutajJAna 215 bhASA pelI pAribhASika Ave badhI. jeTaluM caDyA che eTaluM cokhkhuM hoya. pachI e bIjuM pAribhASika hoya. loko jANe ke vAMceluM bole che A. praznakartA H have dAdA, tame peluM kaho cho ne, ke joIne boluM chuM e kevuM jJAna ? dAdAzrI : A to AkhuM vijJAna ja che, A koI pustakamAM che nahIM. jJAna pustakamAM hoya nahIM. joIne bole enuM nAma jJAna. jJAnIkRpAe chUTya zruta-mati, te banyA prajJAdhArI jagatano udaya sAro hoya tyAre "jJAnI puruSa' pragaTa thaI jAya ane emanI 'dezanA" ja "zrutajJAna" che. emanA eka ja vAkyamAM zAstronA zAstro AkhA AvI jAya ! zrutajJAna to eTaluM badhuM lAMbuM che ke AgaLa vAMce ne pAchaLa bhUlato jAya. eTale meM to tamane badhAM ja zAstro pAMca ja vAkyomAM ApI dIdhA che. ame to sIdhuM ja tamane AtmajJAna ja ApI dIdhuM che. tamane to sIdho jJAnArka ja Apyo che. praznakartA : mahAtmAone matijJAna-zrutajJAna kharuM ke ? dAdAzrI : mahAtmAone AtmajJAna AvI gayuM eTale A badhuM AvI gayuM. saDasaDATa pachI caDI gayA, tame kevA DAhyA thaI gayA ! e ja matijJAna ! koIne saLI kare nahIM, duHkha de nahIM, trAsa nA Ape, e badhuM zenA AdhAre thayuM ? matijJAna. tamane badhAne jJAna ApIe eTale prajJAdhArI kahevAya. matijJAna TaoNpa upara Ave tyAre prajJAdhArI kahevAya. je DirekTa amArAthI maLe. buddhino AdhAra tUTIne prajJAdhArI thAya. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] matijJAta zrutajJAta pacatA thAya matijJAna praznakartA : matijJAna kone kahevAya ? dAdAzrI : matijJAna eTale zuM ke AtmA tarapha laI janAruM je jJAna (zrutajJAna) tene samajavuM ane samajIne pAchuM mahIM besI javuM, phiTa thavuM, e matijJAna. e zrutajJAna thayeluM te pote aMdara pacI jAya tyAre matijJAna thAya. mati e zrutanuM phaLa che. eTale matijJAna jeTalA pramANamAM hoya eTalA pramANamAM zrutajJAna hoya ja. eTale matijJAnathI paheluM zrutajJAna ane te pariNAma pAme eTale UgavA lAyaka thAya. khetIvADImAM jamInamAM nAkhI, khAtara-pANI nAkhIne pachI UgI nIkaLe tyAre e matijJAna kahevAya. tame bIjAne samajaNa pADo mArI vAta, te vAta to mArI hoya paNa tamane mahIM potAne UgI ke pAchI UgIne vAta nIkaLI, te ene matijJAna kahevAya. enA e ja zabdo nahIM, enA e zabdo to nakala kahevAya. paNa je matijJAnavALo hoya, te jeTalI hoya eTalI paNa bIjAne samajaNa pADe tyAre e matijJAna dharAvato hoya. zrutajJAna jANyA pachI tame bIjAne te samajaNa pADo ke dAdA Ama kahetA hatA, e te ghaDIe tamAruM matijJAna ane peluM sAMbhaLanAranuM zrutajJAna. kAraNa ke tamArAmAM pariNAma pAmI gayuM, bIjAne samajaNa pADatA AvaDe to e matijJAna. praznakartA : mati karatA zruta moTuM ? Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) matijJAna dAdAzrI : mati e zrutanuM pariNAma che eTale eka ja kahevAya te. tame mArI pAsethI sAMbhaLo te mAruM matijJAna ne tamAruM zrutajJAna ne tame bIjAne kaho to tamAruM mati ne sAMbhaLanAranuM zruta. 217 eTale zrutajJAna sAMbhaLyuM ke zrutajJAna vAMcyuM. be rIte zrutajJAna utpanna thAya, sAMbhaLavAthI ane vAMcavAthI. have e zrutajJAna tamane thayuM e jJAna temanuM tema rahe nahIM. emAMthI pachI pRthakkaraNa thaI ane matirUpe sthira thAya. e je zrutajJAna che te matijJAnamAM TrAnsaphara thaI jAya. zrutajJAnanuM phaLa matijJAna Ave ane matijJAnathI pachI AgaLa pAcho zrutajJAna prApta kare ne pAchuM e matijJAna thAya ne e bIjAne samajAvI zake. zrutajJAna pote paheluM kare ne pachI enAthI matijJAna pariNAma pAme. pachI e bIjAne paNa samajAvI zake. praznakartA H samaja ane samajaNamAM zuM pharaka ? dAdAzrI : samaja e matijJAna che ane samajaNa e zrutajJAna che. matijJAna eTale tame je samaja kaho eTale bIjAne samajaNa paDe tyAre e kahe ke mane samajaNa paDI' to e samajaNa kahevAya ne e zrutajJAna kahevAya ane tamAruM te ghaDIe matijJAna hoya. preraka bane sahutuM matijJAta praznakartA H A jIvana karmane AdhIna che to atyAre A jIvana daramyAna mANasa sArA karmanuM baMdhana kare tevI preraNA koNa ApI zake athavA kaI rIte AvI zake ? : dAdAzrI : have sArA karmanuM baMdhana kare evI preraNA aMda2, je tame bahAra sAMbhaLeluM jJAna che ke vAMceluM jJAna, zrutajJAna ane e zrutajJAna pariNAma pAmeluM hovuM joIe. e jJAna tamane preraNA Ape che ke Ama nA karazo. eTale dhIme dhIme e jJAna ene potAne badhI ja jAtano khyAla Ape ke A karavA jevuM nathI. jeTaluM jJAna hoya, e jJAna ene helpa kare. ApaNe ahIMthI sTezane Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 AptavANI-14 (bhAga-3) pahoMcavuM hoyane, to jJAna ApaNane hoya to sTezane pahoMcADe. eTale bIjuM koI jJAna (nizcaya jJAna) lokonI pAse hotuM nathI, vyavahArika jJAna hoya che. nizcaya jJAna e phakta jJAnIonI pAse hoya. pustakamAM nizcaya jJAna hotuM nathI, e jJAnIonA hRdayamAM chupAyeluM hoya che. e jyAre ApaNe vANIrUpe sAMbhaLIe tyAre ApaNane eno niveDo Ave, nizcaya jJAnathI. nahIM to pustakamAM vyavahArika jJAna che eya paNa ghaNA khulAsA ApI zake che. enAthI buddhi vadhe che, matijJAna vadhatuM jAya. zrutajJAnathI matijJAna vadhe ne matijJAnathI eno niveDo lAve, pApathI kema chUTavuM te ! bAkI bIjo koI upAya che nahIM. zAstronuM matijJAna eTale zuM ke A jJAna che te A badhA zAstranuM jJAna hoya ne zAstranuM AdhyAtmika jJAna e badhuM matijJAna kahevAya ane sAMsArika jJAna e mithyA jJAna kahevAya. bheLaseLa ne paugalika, te kahevAya kumati praznakartA ame A je kAyadAnI badhI copaDIo vAMcI ane je jJAna meLavyuM, matithI meLavyuM ene matijJAna kahyuM to matijJAnamAM je jJAna Ave che e kayuM jJAna Ave ? dAdAzrI : hA, e barobara che. paNa te vakIlonA pustakomAM matijJAna hoya nahIM, A saMsArI jJAna e badhuM kumatijJAna. te sAcuM matijJAna juduM ane A to sumati-kumati banne bheguM hoya. matijJAna bheLaseLa hoya pAchuM. kumati pAchI bheLaseLa thaI gaI hoya ne A badhAM jAtajAtanA peparo vAMcavAnA, jAtajAtanA pustako vAMcavAnA, badhI emane kumati bhegI thayA kare. eTale e matijJAna cokhkhuM nA hoya, bheLaseLa hoya. eTale emAM svAda nA Ave koI dahADo. e paudgalika che. te ogaLI jAya enI meLe. mokSa hetune mATe A ajJAna che. e buddhineya ajJAnamAM ja ghAlI che. e sumati tene jJAnamAM ghAlI ane kumatine ajJAnamAM ghAlI. sumati eTale AtmAne jANavA saMbaMdhInI buddhi. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) matijJAna 219 kumati te viparIta buddhi, saMsArI sukha mATe sumati je che te samyak buddhi ane kumati che te viparIta buddhi. viparIta buddhi che te A saMsArI sukha vadhAre. saMsArI sukhane mATe je je kaMI vAMcavA-karavAnuM, bhaNavAnuM hoya, ApaNe kaoNlejamAM bhaNavA jaIe e badhuM kumati ne kuzruta ane AtmA mATe je kaMI vAMcavAmAM Ave e badhuM sumati ane suzruta. pharsTa sTAnDarDathI mAMDIne kaoNlejo-baoNlejo badhuM viparIta buddhi. saMsAranA sukhane mATe e thayuM. praznakartA : e matijJAnamAM bheda hoya kharA ? dAdAzrI : hoyane ! praznakartA : kayA kayA ? dAdAzrI : e be aMza, pAMca aMza, dasa aMza hoya ane sarvAMza e saMpUrNa jJAna ! tyAM sudhI matijJAna kahevAya. samyak buddhi hoya ne, tene matijJAna kahevAya ane viparIta buddhi hoya te kumatijJAna kahevAya. zAstra e sumatijJAna che, suzrutajJAna che ne 'AtmajJAna' vastu judI ja che. kumati AvakAre kaSAya-kaLATa mati ne zruta to dareka jIvane AveluM hoya. te to anaMta avatAramAM hoya che. paNa e kumati ane kuzruta che tema jANavuM joIe. jagata AkhuM viparIta matithI ja duHkhI che. samyak ti hoya to du:kha ja nA hoyane ! pelI mithyAtva zraddhA, pachI A samyak darzana thAya, samyak zraddhA thAya tyAre mokSa thAya eno. mithyAtva darzana hoya tyAM sudhI bhaTaka bhaTaka bhaTaka. rolDa golDa, rolDa golDa. pahelA mithyAtva zraddhA ja hatIne ? praznakartA : bahu hatI. dAdAzrI : zemAMthI utpanna thaI ? tyAre kahe, kuzrutamAMthI. saMsAramAM sukha kevI rIte maLe e badhA pustako vAMcelA. Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA : barAbara, hA, dAdA. e ja vAMcelA. dAdAzrI : ene kuzruta kahevAya ane enA je prophesaro e badhA mAstaro kahevAya, guruo kahevAya, saMsArI sukha dekhADanArA. e kuzrutamAMthI kumati utpanna thAya. hA, kuzruta upara zraddhA bese to pachI kumati utpanna thAya ane kumati utpanna thAya eTale vartana evuM thaI jAya. ko'ka so DaoNlara rastAmAM laI gayA to kakaLATa karI mele. kAraNa ke kumati che. pachI e zraddhA badalAtI jAya ane sumita thAya to manamAM ema thAya ke laI gayo e to mArA hisAbathI laI gayo che. te ApaNe AmAM zuM sukheya hatuM ? e kakaLATa badhA ochA thaIne pachI baMdha thatA jAya. pachI AnaMdanA daravAjA badhA ughaDe. kumati-kuzruta e badhAya jJAna kahevAya. tenAthI krodha-mAna-mAyA lobha TaoNpa para jAya. ne sumita ne suzrutathI krodha-mAna-mAyA-lobha ghaTatA jAya. sumatijJAna, suzrutajJAna A badhA riyala tarapha laI janArA che. suzruta sAMbhaLe tenAthI matijJAna utpanna thAya ne suzrutajJAna vadhAre samajAtuM jAya ne pariNAma pAme. A badhA riyAliTI jJAna kahevAya. ApaNe zuM kahIe chIe ke riyAliTIthI riyalamAM jAva. riyAliTI e riyala nathI. e to borDa che. riyala pahoMcatA sudhI zuM zuM Ave che ? emAM suzrutajJAna, sumatijJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane chelle kevaLajJAna Ave. riyAliTI enDajha Ina ITa. eTale kevaLajJAna. rileTiva vastu judI che ane A riyAliTI vastu judI che. riyAliTI mahIM ThaMDaka ApatuM jAya ne anubhava thato jAya. suzrutajJAna pachI piraNAma pAme eTale sumatijJAna thAya. jema jema sumatijJAna vadhe tema tema zrutajJAna vadhAre pariNAma pAmatuM jAya. matijJAna navvANuM thAya, pachI so e kevaLajJAna che. klezAnti olave te kharuM matijJAta kharuM matijJAna A kALamAM hoya nahIM. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) matijJAna 221 praznakartA: to pachI zAstromAM A je matijJAna kahe che te zuM? dAdAzrI: A zAstra vAMcavAthI keTalAkane matijJAna jarA hoya che. paNa badhA zAstra vAMcanArane nathI hotuM. eTale zrutajJAna to badhA zAstronA pustakamAM che, paNa A jagatanA badhA lokone matijJAneya thayuM nathI hajI. matijJAna AkhuM nAza thaI gayuM che. kAraNa, AraMbha ane parigraha nivaryA nathI. ane zuM utpanna thayuM che ? kumati ane kuzruta. matijJAna kone kahevAya ? jene kleza thato hoya, e klezanA vAtAvaraNane olavI nAkhe ene matijJAna kahevAya. atyAre to klezanuM vAtAvaraNa olavI nAkhatA to AvaDatuM nathI ne ? atyAre vAtAvaraNa ja klezanuM che, zAthI? AraMbha-parigraha vadhyA che. AraMbha-parigraha vadhe teno vAMdho nathI, A to ajJAna vadhyuM che. kumati ne kahyuta vadhyA che. atyAre bahAra pracAra thaI rahyo che, kuzrutano. vadhAre paisA bhegA karavA eTa enI kosTa (game te karIne). kuzrutathI kumati utpanna thaI che. adhyAtma sAthenI buddhi badhuM ja vikalpI jJAna kahevAya. matijJAneya vikalpI jJAna, zrutajJAnaya vikalpI jJAna ne mana:paryava jJAneya paNa vikalpI jJAna. khAlI kevaLajJAna ekaluM ja nirvikalpI jJAna che. tamane matijJAna, zrutajJAna ke mana:paryava jJAna thayuM hoya ne pUchIe ke tame koNa? to kahe ke "huM caMdubhAI' te vikalpI ane huM zuddhAtmA' e nirvikalpI. AraMbha-parigraha pravarte, rahe dUra matijJAta ApaNA lokone samajAtuM ja nathI ane manamAM mAne eTaluM ja ke huM samajI gayo. zabda mApavA jAya emAM kazuM vaLe nahIM. kyAM gayuM peluM kRpALudevanuM pustaka ? lo, ahIM najIka Avo. zAstramAM zuM lakhyuM che ? zrI ThANAMga sUtramAM ahIM sUtra hau ApyuM che. kRpALudeva potAnA zabda nathI bolatA, te zuM lakhe che ? praznakartA : "zrI ThANAMga sUtramAM AraMbha ane parigrahanuM baLa Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) jaNAvI pachI tethI nivartavuM yogya che evo upadeza thavA A bhAve dvibhaMgI kahI che. 222 (1) jIvane matijJAnAvaraNIya kyAM sudhI hoya ? jyAM sudhI AraMbha ane parigraha hoya tyAM sudhI... dAdAzrI : have AmAM kahevA zuM mAge che ke eka ATaluMya matijJAneya nA thAya. jyAM sudhI sAmAna caMdubhAInI pAse hoya, A hiMcakA ne biMcakA ne A sAmAna ! parigraha hoya ane matijJAna utpanna thavuM e to bahu agharuM che. keTalo badho AraMbha ne parigraha chUTe, AraMbha eTale kartApaNuM chUTe ane kartApaNuM che te badhuM nahIM, saMpUrNa nahIM, paNa sAdhAraNa karmanuM kartApaNuM narama thAya ane parigraha ghaNo badho ocho karI nAkhe, jarUriyAta jeTalo ja rAkhe, tyAre matijJAna thoDuM utpanna thAya. praznakartA : tyAM sudhI matijJAna ATaluM paNa thAya nahIM ? dAdAzrI : tyAM sudhI matijJAna paNa nA hoya. mati to che ja. tyAre kahe, kaI mati ? e kumati che. AtmA prApta karavA mATenI buddhi nathI, A jagatanI vastuo prApta karavAnI badhI buddhi che, e badhI kumati kahevAya. AtmA prApta karavAne mATe je buddhi hoya te sumati. ene matijJAna bhagavAne kahyuM. ane A ApaNA loko kahe che, amAruM matijJAna nahIM ? meM kahyuM, alyA, tAre zAnuM matijJAna te ? ti eTale tuM buddhi e samajuM paNa, buddhi te kaI paNa ? zuM karavAnI buddhi tArI ? tyAre kahe, kyAMthI paisA maLe, kevI rIte makAna thAya, vAIpha joDe kema vartavuM e badhuM paNa, AmAM AtmAne zuM levAdevA te ? A to paradezI vAta karI. have A AraMbha-parigraha chUTyA vagara eka DagaluMya zI rIte maLe ? temAM matijJAnano chAMToya nA pADyo kRpALudeve. jJAtIe theluM zruta, bane kAraNa matijJAtatuM praznakartA H to ApaNuM jJAna, e zuddha jJAna ja kahevAya ? : Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) matijJAna dAdAzrI : ApaNuM jJAna, AtmajJAna, e kevaLajJAnano saMpUrNa bhAga nahIM, paNa eno amuka bhAga che. je kevaLajJAna ja Ape. enuM phaLa kevaLajJAna Ave. 223 tame zrutajJAna sAMbhaLyuM ane tenuM maMthana thaI aMdara valovaNuM-balovaNuM thaIne badhuM emAMthI tAraNa kADhyuM ane pelo pUche teno tAraNarUpe javAba Apo e tamAruM matijJAna. paNa te ahIMnuM sAMbhaLeluM, bahAranuM sAMbhaLeluM matijJAna nA kahevAya. tethI huM kahuM chuM ne, atyAre bIjethI sAMbhaLIne Avyo ane e vAta kare to e matijJAna nA kahevAya. paheluM zruta hovuM joIe. praznakartA : e zruta hovuM joIe ? dAdAzrI : huM, zrutajJAna sAMbhaLeluM hovuM joIe. praznakartA : ene mATe vedAMtamAM zravaNa-manana ane nididhyAsana A traNa zabdo vApare che. pachI tame je kaho cho te sAkSAtkAra e cothuM Aje umerAyuM. dAdAzrI : hA, sAkSAtkAra A badhAnuM phaLa Ave. e ekadama ja nA Ave. have matijJAna be rIte thAya, zravaNa karIne thAya ane vAMcana karIneya thAya. have A loko sAruM kahe che zravaNa karIne, vAMcana nA ghAlyuM mahIM. khAsa zravaNa ja hovuM joIe. pote vAMcene, te potAnuM poIjhana nAkhe mahIM. poIjhanasa mANasa je je vAMce e poIjhana nAkhyA vagara rahe nahIM. enI cAMca ja poIjhanavALI che. praznakartA : zravaNa eTale zuM ? dAdAzrI : zravaNa eTale to, A amArA moDhe sAMbhaLe e badhuM zravaNa kahevAya. ane kramika mArganA jJAnIonA moDhe sAMbhaLe teya zravaNa kahevAya che. ta jarUra zAstrIya zruta-mati jJAtItI, akramamAM praznakartA : eTale ApaNe ahIM akramamAM zAstramAM batAvela matijJAnanI jarUra rahI nahIMne ? Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 24 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : matijJAna ne zrutajJAna UDI ja gayuM che. ApaNe che te kevaLajJAnamAM chIe. kramika eTale zuM ? matijJAna-zrutajJAna pagathiye pagathiye caDhavAnuM. kramikamAM matijJAna e vicAra karIne caDhavAnuM ane kaye gAma javAnuM? nirvicAradazA. ane e Akho mArga Aropita mArga che, paradharma che. praznakartA chatAM ApaNe vicAra to rahe che ne ? dAdAzrI : zAnA vicAro ? praznakartA : zuddhAtmAnA ne bIjA vicAro Avene ? dAdAzrI : e to amuka ja, chellA bhAganA vicAro che. mane puNya thayuM, pApa thaze, AvaraNa besaze evA vicAro nA hoya. A chellA vicAro e kevaLajJAnane karAvanArA che. bIjAnAmAM zuddhAtmA juo e nirvicAradazA ja che ne ! praznakartA H zukladhyAnamAM nirvicAradazA rahene ? dAdAzrI : hA. jJAnIne matijJAnanI paDelI nA hoya, tene to kevaLajJAnanI ja paDelI hoya. kramike ahaMkAra zuddha thaye, mati pahoMce Toce praznakartA: dAdA, ApaNane to A jJAna thayuM paNa kramika mArgamAM matijJAnathI kevI rIte AgaLa vadhAya che ? dAdAzrI : matijJAna e ahaMkArI jJAna che. ahaMkAramAM krodheya nA hoya, mAneya nA hoya. ahaMkAra kharo paNa, mAneya nA hoya. e badhuM dUra kare, tyAre e matijJAna thatuM thatuM thatuM saMpUrNa thAya. kramikamAM matijJAnamAMthI ja kevaLajJAna thAya. paNa e mati to keTalI badhI UMcI gayelI hoya ke ahaMkAra zuddha kare. krodha-mAna-mAyAlobhanA paramANu nA rahe, evo zuddha ahaMkAra. te jyAre navvANuM pUrA thAya tyAre pachI zuddha jJAna thaI jAya. e kevaLajJAna thaI jAya. matijJAna jyAre saMpUrNa Toca upara bese eTale kevaLajJAna thAya. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) matijJAna 225 praznakartA : matijJAna e pAyo che ? dAdAzrI : hA, e matijJAna-zrutajJAna e kevaLajJAnanuM kAraNa che. e be hoya to ja kevaLajJAna thAya. matijJAta-AtmajJAta-kevaLajJAna praznakartA : e sivAya jJAnanI bIjI avasthA kharI ? A kumati, sumatijJAna sivAya ? dAdAzrI : sumatithI zarUAta thAya jJAna, paNa saMpUrNa jJAna nA kahevAya, eTale matijJAna kahevAya e. jJAna to saMpUrNa so Taca thAya tyAre jJAna kahevAya. AtmajJAna thAya tyArathI jJAna kahevAya che. jeTalI DigrIe AtmajJAna thAya teTaluM e jJAna kahevAya. tyAM sudhI badhuM matijJAna kahevAya che. eTale matijJAna che te AgaLa kevaLajJAna sudhI pahoMce che. amuka hada sudhI matijJAna kahevAya che. navvANuM TakA sudhI matijJAna kahevAya che. matijJAnanA amuka vibhAga pasAra thAya, pachI tyAMthI te AtmajJAnanI zarUAta gaNAya che. praznakartA H AtmA che ane matijJAna je che te zuM che ? dAdAzrI : matijJAna e che te enA paryAya kaho ke je kaho te. 'svarUpa jJAna' maLe to pote sattAmAM Ave, nahIM to nA Ave. agara to matijJAna maLyuM hoya toya teTalI potAne sattA prApta thAya ne matijJAna eya sattAno AdhAra che. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna eya badhAM potAnI sattAno AdhAra che. have mukhya mati ane zruta be ja jJAna che. zrutajJAna sAMbhaLatA jaIe ema matijJAna vadhatuM jAya. matijJAna khulatuM khulatuM so TakA thaI jAya. matijJAna saMpUrNa navvANuM TakA thaI ane somAM TakAne matijJAna kahevAtuM nathI, somAM TakAne kevaLajJAna kahevAya che. sumatijJAna so TakA Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) thavuM enuM nAma kevaLajJAna. evo niyama ja che ke navvANuM e mati kahevAya ane somuM kevaLa kahevAya. eTale matijJAnano saravALo pUro thAya eTale kevaLajJAna thAya. praznakartA : matijJAna ne kevaLajJAnano e bheda barobara che. H dAdAzrI : e to matijJAnanuM ja kevaLajJAna thAya che chelle, paNa vAta samaje to ne ! 226 praznakartA : bhagavAna mahAvIrane A matijJAnathI kevaLajJAna thayuM hazene ? dAdAzrI : hA, matijJAnamAMthI kevaLajJAna. emane janmathI ja traNa jJAna hatA, mati, zruta ne avidha. saMsArano vyavahAra chUTyo, tarata cothuM jJAna UbhuM thayuM. mana:paryava. matijJAta e upAdAta jAgRti praznakartA : pelI vAta bahu sArI nIkaLI'tI upAdAna jAgRtinI. bhrAMti che ke abhrAMti che e samajavA mATe buddhinI jarUra to kharIne ? to kahe ke nA, e upAdAna jAgRtithI samajAya. dAdAzrI : buddhi e ja bhrAMti. praznakartA : Ape evuM kahyuM ke buddhithI ja bhrAMti utpanna thAya che. dAdAzrI : sAcI vAta che, bhrAMti badhI enAthI ja utpanna thAya che. praznakartA : eTale bhrAMti ane abhrAMtino bheda pADavA mATe buddhi kAma ja nA lAge ? dAdAzrI : A upAdAna kAma lAge. praznakartA : e Aje navI vAta nIkaLI, dAdA. Aje navI rIte kahyuM Ape. dAdAzrI : nA, have e kaheluM ja hoya, paNa te rIta pheraphAra hoya. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) matijJAna 227 praznakartA : upAdAnanuM kAraNa ? dAdAzrI : zrutajJAna. praznakartA : suzruta kahyuM, kuzruta nahIM. dAdAzrI : hA. sAMbhaLeluM, kaheluM, vAMceluM e badhAmAMthI je sAra jaDyo hoya te upAdAna. je vakhate je nimitta maLe tyAre e upAdAna pAchuM vadhyA kare. e zenA jevuM che ? zrutajJAna ane matijJAna, emAM upAdAna e matijJAna che, nimitta zrutajJAna che. praznakartA : nimitta zrutajJAna ke... dAdAzrI : e to ApaNe dAkhalo ApIe chIe ke kharI rIte A nahIM, kharI rIte meM samajaNa pADI che te ja. zrutajJAna nA hoya to peluM nimitta vadhe nahIM. pachI tyAMthI jJAna vadhe nahIM. e zrutajJAna je sAMbhaLyuM te potAne pariNAma pAme ne e bIjAne kahe tyAre enuM matijJAna kahevAya enuM e ja. evI rIte che A. eTale haMmezAM zrutajJAna hovuM ja joIe. praznakartA H paNa AdhyAtmika saMbaMdhanuM ? dAdAzrI : suzruta. praznakartA : suzruta eTale A AtmA saMbaMdhanuM ja vAMcana hovuM joIe ema ? dAdAzrI : AtmA sanmukhanI vAto, dharma saMbaMdhI nahIM, AtmA saMbaMdhI. praznakartA : paNa pachI suzruta eTale ke zrutajJAna che e pariNAma pAme tyAre upAdAna jAgRti utpanna thAya ke matijJAna ? dAdAzrI : matijJAna e ja upAdAna jAgRti. praznakartA : e ja upAdAna jAgRti ! dAdAzrI : ane je zakti sphuraNA thaI te upAdAna badhuM. e jeTalI Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) zakti sphuraNA thaI, pragaTa thaI, prAgaTya thayuM eTaluM upAdAna. pUrNa prAgaTya thatAM sudhI e upAdAna rahe ane pUrNa pragaTa thAya eTale kevaLajJAna thayuM. 228 e preme, ArAdhana pariName matijJAtamAM praznakartA : A zrutajJAna ane matijJAna e bannenI vacce keTaluM aMtara rahe che ? dAdAzrI : e to pariNAma pAme, niyama ja che. zrutajJAna pragamyA vagara rahe nahIM jyAre tyAreya, IcchA che to. IcchA nA hoya to pariNAma pAme ja nahIM, pragame nahIM. potAnI IcchA che ke 'A zrutajJAnanuM phaLa AgaLa mAre joIe che,' to e matijJAnamAM pariNAma pAme, nahIM to matijJAna thAya nahIM. khAlI zokhanI khAtara vAMcato hoya, sAMbhaLato hoya to emAM bhalIvAra nA Ave. to zrutajJAnanuM phaLa matijJAna che ane matijJAnanuM phaLa zrutajJAna che. ema kArya-kAraNa che beu, zrutajJAna ne matijJAna. je zrutajJAna che te premapUrvaka ArAdhana karavAmAM Ave che enuM matijJAna thayA vagara rahetuM nathI. ane je zokhanI khAtara ArAdhana kare che agara to samAjanA bhayanI khAtara ArAdhana kare che, emAM kazo artha ja nathI. te TAIma pasAra karavA mATe ArAdhana kare che. pravacana sAMbhaLavA nathI jatA loko ? nIce UtarIne Ama Ama kare che ne, jhaTa ? premathI ArAdhana karavAnuM. zrutajJAna premathI ArAdhana kare eTale badhuM ja jJAna thAya, sarvasva jJAna pariNAma pAme. 'huM jANuM chuM'thI je ArAdhe, bate zruta-mati poIjhatasa praznakartA : AmAM zrutajJAna, matijJAna ane kevaLajJAna, A je che emAM anubhavajJAna kyAM AgaLa kevI rIte kAma karatuM hoya che ? dAdAzrI : zrutajJAna eTale thiyareTikala jJAna. ane anubhava eTale prekTikala jJAna. have e bene levAdevA zuM che te ? jJAna bannemAM sarakhuM Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) matijJAna 229 ja che paNa A svAda sahita che, peluM svAda rahita che dhobInA gharanA kapaDAM jevuM. kapaDAM badhA bahu paNa ekeya ene paheravAnuM nahIM. praznakartA : A graMthone AdhAre je ArAdhana karAya che ane zAstrone AdhAre je badhI vAto thAya che e badhI pelI dhobI jevI gaNavIne ? dAdAzrI : hA. e zrutajJAna e thiyareTikala jJAna che ane matijJAna e prekTikala che. e prekTikalamAMthI pAchuM thiyareTikala hoya che, thiyareTikalamAMthI prekTikala. ema prekTikala karatuM karatuM kevaLajJAna sudhI jAya che. paNa jo enI pAchaLa eno ArAdhana ne prema hoya to. ene ArAdhanamAM bIjuM kaMI aMze hoya ke "kaMIka chuM, huM Ama chuM, tema chuM', e pachI ArAdhanA tyAM poIjhanasa thaI gaI. ArAdhanAmAM bIjI koI vastu bheLaseLa na thavI joIe. ArAdhanA paNa samyak hovI joIe. ghaNA loko matijJAna sudhI pahoMce che, matijJAnathI haju ghaNA AgaLa jAya che, pachI jANuM chuM' evuM bhAna thAya che, poIjhana paDe che emAM. pachI e mArga AgaLa jJAnI puruSane pUchato nathI. pachI zrutajJAnaya baMdha thaI jAya ne matijJAnaya baMdha thaI jAya. zrutajJAna pragaye matijJAta thaI, ane asarakAraka tamane gamI vAta AmAM koI ? praznakartA: bahu gamI, dAdA. dAdAzrI : e je gamyuM e coMTatuM jAya, pragame. je zrutajJAna gamyuM e pragame. nA gamyuM e kazuM nahIM. ane pragame eTale zuM thAya ? praznakartA: matijJAna thAya. dAdAzrI eTale sAMbhaLeluM, vAMceluM e mahIM pacana thaI jAya ane pachI je vAta nIkaLe e matijJAna kahevAya. zrutajJAnanuM matijJAnamAM TrAnsaphara thaI jAya ane te vakhate sAMbhaLanAranuM pAchuM zrutajJAna. bolanAranuM matijJAna. A to tame je sAMbhaLIne DirekTa ja vAta karo ne, Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23) AptavANI-14 (bhAga-3) e eksepTa thAya nahIMne ! kAraNa ke matijJAna hovuM joIe, zrutajJAna sIdhuM kahIe eno artha ja nahIMne ! praznakartA H te A pramANe je vAMcI vAMcIne paMDita thayA hoya te sAMbhaLI sAMbhaLIne paMDita thayA hoya ? dAdAzrI : vAMcIne paMDita thayA hoya, e badhuM vAMceluM ja bole. e zrutajJAna pragamyuM nathI. pragame eTale matijJAna thAya. e matijJAna asara kare sAmAne. zrutajJAna tame kaho e paMDitAInuM jJAna kahevAya. praznakartA : mAhitI badhI, Inpharmezana ! dAdAzrI : hA, game tyAMthI sAMbhaLo, vAMco ane e ja vastu tame bIjAne kaho to e zrutajJAna, kAraNa ke pragamyuM nathI. mahIM pacIne matijJAna thAya tyAre phUraNA thAya matijJAnanI, tyAre sAMbhaLanArane te zrutajJAna kahevAya. ene pace tyAra pachI ene matijJAna thAya. e pragame cAritrabaLathI.... praznakartA : evuM bane kharuM ke IcchA to thAya bolavAnI, koIne samajAvavAnI paNa huM vANI dvArA pragaTa nA karI zakuM? dAdAzrI : hA, banI zake. vANI dvArA pragaTa thavuM e to bahu moTI vastu che. e to bahu dahADA tame sAMbhaLa sAMbhaLa karazo tyAre e zrutajJAna pragamaze ane pachI e matijJAna rUpe thaze. pachI vANI rUpe bolAya. eTale bahu dahADA sAMbhaLa sAMbhaLa karavAnuM che. pachI mahIM enuM jema dahIM jAmekare, tyAra pachI mAkhaNa nIkaLe, pachI enuM ghI thAya evuM che badhuM vigatavAra. bIjAne lAbha ApavA mATe A jJAna che ne e akrama vijJAna tamane moDhe nIkaLaze nahIM. mAruM nIkaLeluM che ne, eTaluM ja tame ko'kane kaho. paNa te sAmo mANasa kyAre mAnaze ke tamAro eTalo prabhAva paDato haze to mAnaze. vAta sAcI hoya to tame ekavAra A kaho, to phera paDI jAya. evuM bane kharuM ? Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) matijJAna 231 praznakartA : hA. dAdAzrI : eTale ene cAritrabaLa kahevAya che. to e eksepTa kare. prabhAva paDavo eTale kaMI paisAne lIdhe nathI ane te rUpALo che tethI nathI, jADo-pAtaLo che ethI e nathI paNa cAritrabaLane lIdhe che. praznakartA : e zrutajJAnane matijJAnamAM pheravavA mATe ne jhaDapathI pheravavA mATe zuM karavuM ? dAdAzrI : cAritrabaLa joIe. cAritrabaLathI ja badhuM thAya. bIjuM kAMI nA hoya to cAritrabaLa to joIe. cAritrabaLa darekamAM na hoya. cAritrabaLa nA joIe ? cAritrabaLamAM be ja cIja Ave. eka brahmacarya ane bIjuM koIne kiMcitmAtra duHkha nahIM devuM, e beno guNAkAra thAya tyAre cAritrabaLa utpanna thAya. eTale ApaNA bhAvamAM kevuM hovuM joIe ? ApaNo dhyeya kevo hovo joIe ? koI jIvane kiMcitmAtra du:kha devuM nathI, evo dhyeya hovo joIe. devAI jAya to pratikramaNa karavuM joIe. ane bIjuM brahmacarya hovuM joIe, abrahmacarya narI hiMsA ja che. eTale brahmacaryanuM baLa joIe tyAre cAritrabaLa vadhe ane cAritrabaLa vadhe eTale pragamI jAya, tarata ja. ghaNuM kharuM vAMce ke bIjuM kAMI, dUdhanuM dahIM thaI jAya, pachI mAkhaNa nIkaLe ane A dUdhanuM dahIM nA thAya. AvaraNe AvarAyuM jJAta praznakartA : AtmajJAna maLyuM paNa joIe tevI pragati thatI nathI tenuM du:kha rahe che. dAdAzrI : AtmA prApta karyo paNa AvaraNa che te pragati nA mAMDavA de. A kacaro mAla bharI lAvelA tethI AvaraNo UbhA che. A AvaraNathI to nA karavuM hoya toya thaI jAya. IcchA nA hoya toye kacaro mAla choDe nahIM. praznakartA : e AvaraNa kevA prakAranuM hoya ? Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : jAgato hoya ane beThA beThA UMghI jAya tene "pracalA' kahyuM ne heMDatA ThaMDatA UMghI jAya tene "pracalA pracalA' kahyuM. UMghamAM heDe ene "syAnagRddhi kahyuM. A badhA darzanAvaraNane lIdhe che. paheluM, cakSu darzanAvaraNa, A dekhAtuM nathI tethI camA lAvavA paDe che. bIjuM, acakSu darzanAvaraNa, emAM koI bole te samajAya nahIM, saMbhaLAya paNa samajAya nahIM, koI kahe tyAre vAta samajAya nahIM, svAdamAM samajAya nahIM. matijJAnAvaraNane lIdhe kAraNa khoLI na zake. kAryane joIne paNa kAraNa nA samajI zake e AvaraNane lIdhe. praznakartA: e jJAnane sparza ke darzanane ? dAdAzrI : A darzanane levAdevA nathI, e jJAnane pahoMce. darzana sAmAnya bhAve hoya ne A (jJAna) vizeSa bhAve hoya. keTalAkane kArya thayuM samajAya paNa kAraNa khabara nA paDe. keTalAkane kAraNa jue paNa enuM phaLa zuM haze e nA samajAya e matijJAna AvaraNane lIdhe. AvaraNa zAthI? ke kumati ne kuzruta pesI gayuM che e jatuM nathI, suzruta-sumatine skopa (avakAza) nathI, mATe. matijJAna virAdhane, AvarAya buddhi praznakartA : matijJAnanI virAdhanA kare to zuM duHkha paDe ? zrutajJAnanI virAdhanA kare to... dAdAzrI : nA, duHkha zenuM paDe ? matijJAnanI virAdhanA kare eTale buddhi upara AvaraNa AvI jAya. eTale mUrakha jevo rahe. praznakartA: eno kaMI upAya kharo ? dAdAzrI : eno upAya pharI pharI kSamApanA le tyAre. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] avadhijJAta-matAparyavajJAta (4.1) avadhijJAta avadhi dekhe, sImita pudgala paryAyo praznakartA : avadhijJAna eTale zuM ? dAdAzrI : avadhijJAna eTale avadha arthAt sImAvALuM jJAna, te sImita hoya. avadhi eTale limiTeDa, amuka avadhamAM, noTa analimiTeDa. praznakartA: to dAdA, avadhinI zuM maryAdAo ? dAdAzrI : avadhi eTale amuka maryAdA sudhInuM jJAna e joI zake, jANI zake. ethI vadhAre badhuM trikALI jJAna nA kahI zake. traNaso mAIlanI reDiyasa ke pAMcaso mAIlanI reDiyasa, eTalI limiTamAM dekhAya. badhuM dhULa jJAna utpanna thaI gayuM che tevA, paNa limiTeDa. avadhijJAna eTale amuka hada sudhI tyAM zuM thaI rahyuM che e dekhAya paNa AtmAnI vAta nahIM. pudgalanuM zuM thaI rahyuM che, e limiTa sudhI ene mahIM AMkho mIMcIne bahAranuM badhuM dekhAya, A badhuM amuka jagyAe AvuM thaI rahyuM che, amuka jagyAe AvuM thaI rahyuM che. koIne paccIsa mAIla eriyAmAM, koIne pacAsa mAIlanA eriyAmAM, to koIne so-so mAIla sudhI dekhAya. koIne basso-basso mAIla sudhI dekhAya, koIne traNaso Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 AptavANI-14 (bhAga-3) traNaso mAIla sudhI dekhAya. koI AThaso mAIlanI avadhi hoya. koIne hajAro mAIla sudhInuM dekhAya. te paNa zuM dekhAya ? tyAre kahe, cetana nA dekhAya paNa dhaDaMdhaDAo, laDhalaDhAo. laDhalaDhA karatA hoya, koI mArAmArI karatA hoya, koI jagyAe makAno baLatA hoya, te ahIM rahIne dekhAya. gADIo-bADIo jatuM badhuM dekhAya. pudgalarUpI tattvo badhA dekhAya. hRdaya zuddhie thAya aMza avadhijJAna praznakartA H koI ema kahe ke cha mahinA pachI ahIM dharatIkaMpa thavAno che ane badhuM vinAza thaI javAnuM che ane e sAcuM paDe to evuM zAthI bane ? dAdAzrI : hRdayanI cokhkhAI uparathI koIne aMdara dekhAya. e dekhAvuM te AtmAnI eka zakti che. te to anya dharmI hoyane, teneya avadhijJAna thAya. e to aMdaranI hRdayanI zuddhi upara AdhAra rAkhe che. amuka amuka mANaso hoya e kahI Ape ke AvuM thaze, Ama thaze. te kAM to ene avadhijJAna hovuM joIe, kAM to ene kuavadhijJAna hovuM joIe. A eka jAtanuM dekhAya evuM. jene avadhijJAnanA aMza kahevAmAM Ave che. A saMpUrNa avadhijJAna nathI, paNa aMze kaMIka dekhAya. avadhi tA joI zake cetata paryAya A jagatanuM buddhijanya ane Indriyajanya jJAna bAda karIe, tyAra pachI rahyuM te "avadhijJAna" kahevAya. avadhijJAna zAthI kahyuM, ke je paugalika paryAyane joI zake che, cetana paryAyane nahIM. ghaNI vakhata to mana-buddhi, bahAranA, ema ghaNA badhA zeyo ekI sAthe dekhAya. paNa avadhijJAna cetana avasthAne nA joI zake, pudgala avasthAne ja joI zake. praznakartA rUpI dravyane ja jue ! dAdAzrI : rUpI, paudgalika vastuo dekhAya, bIjuM kaMI nahIM. caitanya Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4.1) avadhijJAna 23pa vastu kazuM nA dekhAya. ahIM rahyA rahyA amuka pradezonI vAta badhI dekhAya. je pugalanI aMdara che cetana, e te pugalone joI zake. paNa cetana nA joI zake, avadhijJAna. praznakartA: dAdA, be zabda che avadhi ane kuavadhi. have bane che to pudgalane ja joI zake che, cetanane nahIM, to zuM te banne alaga alaga che ? dAdAzrI kuavadhivALAne adhogatimAM laI jAya evuM ene dekhAya ane Ane UrdhvagatimAM laI jAya evuM dekhAya, A rIte helDiMga che. parama avadhi dekhe mahAvideha praznakartA avadhi eTale limiTeDa ? dAdAzrI : avadhi eTale amuka limiTanuM. e to paramAvadhi sudhI hoya, ethI moTI, lAMbI limiTanuMya hoya. avadhijJAnamAM jANe ke A bhaIne AvuM thaze, tevuM thaze, tema thaze. kAraNa ke e sImA sahita pugala paryAyane jANI zake ane pUrNa sImA sahita paramAvadhijJAna. aMze thAyane e sImA sahita kahevAya ane pUrNa sImA kyAre ? paramAvadhi thAya tyAre. paNa enI AgaLa pachI baMdha thaI jAya jJAna. e IndriyajJAna kahevAya che. praznakartA : pachI atIndriya zarU thAya ? dAdAzrI : pachI atIndriya zarU thAya ane atIndriya to pahelethI thayeluM hoya thoDuM ghaNuM. toya paNa A avadhijJAna che ne, e pUrNa IndriyajJAna ja che. paramAvadhi kyAre thAya che ? vItarAgonI sAkSImAM thAya che. eTale avadhijJAna limiTavALuM che eTale avadhijJAnamAM pUruM mahAvideha nA dekhAya atyAre. mahAvidehano kazo bhAga nA dekhAya, paNa have e zI rIte bole che, e enI pUrvanI kalpanAo ja che badhI A ! Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA : eTale Ama upayoga mUkIne to dekhAyane ? dAdAzrI : nA, e upayoga ja nA rahene ! upayoga pahoMce nahIMne ! A sImita avadhijJAna hoya che, paramAvadhi hoya A. paramAvadhi hoya to badhuM dekhAya. te paramAvadhimAM zuM dekhAya ? paudgalika bAbato. te paramAvadhimAM dekhAya paNa te bahAranuM. paNa atyAre paramAvadhi jJAna hoya nahIM. atyAre to mana:paryavajJAna UDI gayuM che. avadhijJAna sudhInuM che hajI. te haju pUrvabhavanuM kaMIka hoyane, eMsI varSanA thaIne marI gayA, pachI ApaNe ahIM agiyAra varSano thAya eTale udaya Ave. kAraNa ke IcchAvALA, kaMIka IcchA hoya bahAra badhuM jovAnI, pudgalo ahIM AgaLa zuM zuM che, te badhuM jovAnI IcchA to ene avadhijJAna thaI jAya raste jatA. avadhijJAta sImita, kevaLajJAna asIma praznakartA : avadhijJAna ane kevaLajJAna, emAM zuM taphAvata che ? dAdAzrI : avadha eTale sImA. amuka sImA nakkI thayelI, te amuka sImA sudhI dekhAya. emane kevaLajJAna nA hoya. kevaLajJAna eTale asIma jJAna, sImArahita jJAna. avadhanI bahAra jAya e kevaLajJAna. avadhi eTale limiTa, paramAvadhi eTale moTI limiTa ane kevaLajJAna eTale analimiTeDa. kevaLajJAna eTale sarva bhUmikAnuM jJAna. tiryaMce aTake avadhi, na aTake kevaLajJAnamAM praznakartA: 'eka dhyAna anaMtA bhavanuM jJAna" evuM kema kahevAmAM AvyuM che ? dAdAzrI : anaMtA bhavanuM jJAna eTale kevaLajJAna thayuM kahevAya ne e anaMtA bhavamAM zuM jovAnuM ? avadhijJAnamAM kaMI sudhI dekhAya ? e emAM tiryaMca Ave tyAre aTakI jAya ne AmAM (kevaLajJAnamAM) aTake nahIM Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4.1) avadhijJAna 237 eTalo ja phera. paMdara avatAra manuSyanA gayA hoya, ene soLamo avatAra tiryaMcano hoya to avadhijJAnamAM paMdara ja avatAra dekhAya ane A kevaLajJAnamAM che te aMtarAya nA hoya, TheTha sudhI dekhAya. lAyakAte prApta', nahIM to atartha manuSyane devalokone ane narkagativALA lokone e avadhijJAna hoya che ane vacalA lokone, manuSyane ne tiryaMcane, beune nathI hotuM. praznakartA: devalokone ApyuM, narkanA jIvone ApyuM, mANasane avadhijJAna kema nA ApyuM ? dAdAzrI : mANasane enI lAyakAta thAya tyAre prApta thAya che. tyAM sudhI avadhijJAna ene nakAmuM che. manuSyane to avadhi apAtuM haze ? nahIM to pachI jAdugaranI peTha badhA mANaso bhegA kare ne AvuM badhuM batADe ne paisA ugharAve. praznakartA e avadhijJAna hoya to anartha thaI jAya ! dAdAzrI : hA, eTale A je che emAM ja barobara, karekTa che. nahIM to pachI A choDI paiNavAnI che paNa AvatI sAla rAMDavAnI che. A dhaMdho karuM to sAta varSe nAdArI javAnI che. dhaMdho vacce UMco thaI khUba paisA kamAze ne pachI sAta varSe nAdArI javAnI e badhuM Ama dekhAya tyAre zuM dazA thAya ? avadhijJAnamAM A dhaMdhA karanArAne, choDI paiNAvanArane dazA zuM thAya ? praznakartA : ema khyAla Ave ke have aMta dekhAya che. dAdAzrI : aMta nathI dekhAto e uttama vastu che. A manuSyone sahejeya jo kadI AgaLathI jJAna ApyuM hoya to A manuSyo emane ema jIvatA ja marelA hota. A to jIvatA adhamUA to che ja ! pelA tadana marI gayelA hota. emAM majA nA Ave. kAraNa ke jyAM napho hoya tyAre to AnaMda thAya ja ene ane khoTanI mahIM upAdhi. eTale AvatI sAla Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) napho che, enI AgaLa to khoTa che te badhuM ene khyAla Ave to pAchuM upAdhi thaI paDe. eTale upAdhimaya ja jIvana jIve. eTale manuSya mAtrane A AgaLa na jANavuM e uttama che. kiciMtmAtra AvuM jANavuM e ene phAyadAkAraka nathI. ane e jJAna jo ApaNane hoya to ApaNI lAIpha khalAsa thaI jAya, yujhalesa thaI jAya. eTale e jJAna nathI tethI ApaNe rophathI pharIe chIe. 238 ApaNane jo kadI A phorakAsTa (AgAhI)nuM jJAna ApyuM hotane to manuSyo badhA, A duHkha to che badhA, ethIya atyaMta duHkhamAM hota. eTale nathI eTaluM sAruM che. phorakAsTanuM jJAna ApyuM hotane to ApaNe ahIM sukheya ApanAruM thAya ne duHkheya ApanAruM thAya. jo sAro yoga jAmavAno hoya to sukha ApanAruM thAya, nahIM to duHkha ApanAruM thAya. e kAmanuM ja nathI. enA karatA e badhuM ajANyuM ja raheluM che e sAruM che ne ? kema lAge che ? tA Take avadhijJAna, saMkalpa-vikalpe praznakartA H avadhijJAna prApta karavuM hoya to e lokone kevI rIte prApta thAya ? dAdAzrI : e prApti thAya evI cIja nathI. e to AvaraNa enI meLe tUTI jAya ne dekhAya badhuM. bahu helsiMga vastu nathI e. praznakartA H barAbara. dAdAzrI : nahIM to kAle gADImAM eksiDanTa thaze, te savArathI nIkaLe nahIM. have te ghaDIe jJAna jatuM rahe peluM. enI upara saMkalpa-vikalpa karyA to jatuM rahe. e to kone A jJAna Take ? ke evuM athaDAvavAnuM che, e thavAnuM che toye nIkaLe tene Take. eTale A jJAnathI A lokone AgaLanI vigata dekhADavAmAM Ave ja nahIM. muzkelImAM mUkAya jAya, saMsAra badho bagaDI jAya. eTale e jo jANe ne to paNa tyAM javuM ja paDe. eTale evuM koIne Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4.1) adhijJAna bhaviSyanuM jJAna thAya to e ghaDIvAra ane pachI jatuM rahe e jJAna. kAraNa ke e jANe ke Aje athaDAIza, eTale pachI e manamAM saMkalpa-vikalpa kare, eTale jatuM rahe e jJAna. ApanI samajamAM Ave che ne, huM zuM kahevA mAguM chuM te ? 239 e jJAna mArI pAse AvyuM'tuM. te pachI meM kahyuM ke e to kAmanuM ja nahIM, e to saMkalpa-vikalpa thAya. Ama thaI jaze, Ama javAya nahIM ane gayA vagara cAle nahIM. prakRti ja laI jAya che A badhuM. avadhijJAta, sukha vadhAre devone praznakartA : have devagatinI aMdara avadhijJAna hoya che, to temane adhijJAnathI AgaLa-pAchaLanuM badhuM khabara paDe ? dAdAzrI : avadhijJAna eTale Aje upayoga mUke to manuSyalokamAM zuM cAlI rahyuM che e dekhAya. have devalokone e jJAna, te tyAMthI jue, tyAM upayoga mUke eTale potAnA phAdhara-madhara badhA zuM kare che dezamAM, e badhA emane dekhAya. te sagAvahAlAne jue ane pachI e badhA du:khI thayelA dekhAya eTale manamAM ene ema saMtoSa thAya ke jo meM dhArmika kAryo sArA karyA hatA puNyanA, to mane devagati maLI ane mArA sagAvahAlA juo emaNe khoTA kAma karyA hatA te mAra khAya che ne badhA ! eTale potAne AnaMda thAya. avadhijJAna devagatimAM AnaMda vadhAre karAve che. ene e jJAna helpa kare. te devagatinuM sukha, vaibhava vadhe UlaTo ene. praznakartA : paNa devanuM sukha to kAyamI nathI kAMI ? dAdAzrI : kAyamI to kazuM koI jagyAe hoya ja nahIMne ! kAyamanuM to phakta potAnA svabhAvamAM, sanAtana dharmamAM Ave tyAre. A badho sanAtana dharma ja nhoyane ! have e avadhijJAna pAchuM du:kha kyAre Ape ? je vastu vizeSa hoya Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 AptavANI-14 (bhAga-3) bIjA karatA, te vizeSa sukha Ape. tyAre bIjA karatA vizeSa sukha eya pAchI enI pachADa vAgyA vagara nA rahe. praznakartA eTale vizeSa sukhanuM abhimAna kare eTale pachADa vAge? dAdAzrI : nA, vizeSa sukha ene maLyuM, kaMI nA maLe to ene pachADa vAge nahIM. vizeSa sukha maLyuM tene pachADa pAchI vAge. dareka ekzana riekzana sahita ja hoya. ene vizeSa sukha maLyuM, te devane zuM maLyuM ? te potAnA badhAne joyA, A lokoe kharAba karma karelA, e jo atyAre kevuM bhogavI rahyA che ne ApaNe kevA chIe ! e ghaNuM sukha Ape badhuM. paNa pAchuM jyAre maravAnuM thAyane, tyAMthI chUTavAnuM thAya, cyavavAnuM, cyave tyAre enI mALA hoya tyAM AgaLa te sUkAya eTale avadhijJAnathI samajI jAya ke oho ! javAnuM thayuM have. e pachI jue kyAM javAnuM che ! te avadhijJAnathI dekhAya. are ! A devagati choDIne gAyane peTe avatAra Avaze. sIdho gAyamAM jato rahe, gadheDAmAM, kUtarAmAM jato rahe ane mANaseya thAya ! e ene khabara paDe eTale pachI mahIM akaLATa thayA kare. A devagati choDIne A pAchuM AvuM ! eTale devagatimAM e avadhijJAnathI sukha vadhe, jyAre narkagatimAM avadhijJAnathI duHkha vadhe. eTalA sAruM avadhijJAna ApeluM. te vyavasthA kevI suMdara che ! te A tIrthakaronI vyavasthA nathI. ITaselpha che A. praznakartA: vyavasthita che. dAdAzrI : hA. avadhijJAte, duHkhato guNAkAra tarka narkamAM avadhijJAna eTalA mATe che ke vadhu duHkha thAya. e avadhijJAna nA hoya to sAruM, paNa kudaratano niyama che ene vadhu duHkha thavuM ja joIe. narkamAM duHkha to pAra vagaranuM che ja paNa A je jJAna ApyuM che, te tyAMthI e ahIM AgaLa joI zake evuM. e jo upayoga nakkI karene, Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4.1) avadhijJAna ke mAre jovuM che, to ahIMyA A badhuM AkhuM dekhAya ene. have e adhijJAnamAM zuM kare ke enA phAdhara-madhara, bhAIo badhA atyAre kyAM che, te ahIM AgaLa manuSyalokamAM tapAsa kare, jue adhijJAnamAM. badhA vAto karatA hoya, cA pItA hoya ne DhoMsA khAtA hoya ne badhuM khAtA hoya e jue. ene jJAnamAM zuM dekhAya ke ohoho ! A phAdhara-madhara, A mArI vAIpha A badhA majA kare che ne huM ekalo ja narkamAM ! meM khoTuM karyuM tyAre ja ne A duHkha thayuM. te UlaTo vadhAre duHkhI thAya. e jJAna ene vadhu du:kha karavA mATe prApta thayuM che. 241 ene bahu du:kha thAya ke meM khoTA karma bAMdhyA tethI A mAre bhogavavuM paDe che. karma meM bAMdhyA, lokonI joDe corIo, luccAIo, harAmakhorI meM karI ne bheguM kareluM bhogavyuM emaNe. kAraNa ke e to nA kahetA hatA, tame sArA kAma karajo, bA. amAre joItuM nathI AvuM. paNa pelo karI lAvene karma to ! tyAM AgaLa pachI potAne manamAM ema thAya ke amArA bhaIo badhA jo emaNe kaMI guno nA karyo tyAre sArI rIte majAmAM che ne meM A gunA karyA, meM A pApa bAMdhyA, tenuM ja A mane phaLa maLyuM. te pachI nakkI kare ke have koI sukha bhogavavuM nathI, have mokSe ja javuM che. jema bahu moTo gunegAra hoya ne tene bahu moTo daMDa Ape tyAre ja pAcho phare ne ! nahIM to phare nahIM, gAMThe nahIMne ! narkayoninA duHkhane laIne ja tyAMthI evA bhAva thAya che ke pharI have mokSa sivAya bIjuM kAMI joItuM ja nathI. e du:kha sahana thatA nathI, eTale nakkI kare che ke have kazuM joItuM nathI. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4.2) mata paryavajJAna rahI judo dekhe tamAma paryAya, te matAparyava praznakartA: mArA manamAM je vicAro cAlatA hoya te avadhijJAnI jANI zake kharo ? dAdAzrI : nA, te mananA vicAro jANavA, e mana:paryavajJAnanuM kAma. mana:paryavajJAna e juduM che. praznakartA H e samajAvo, dAdA. dAdAzrI : potAnA mananA tamAma paryAya, mananI tamAma sthitine samajI zake, eTale manathI sAva judo ja raheto hoya ane e ja pachI sAmAnA mananA paryAyanI sthiti samajI zake e mana:paryavajJAna. mananA paryAya, mANasanuM gaju nahIM te jANI zake. e mahIM zuM vicAre che teya bhAna nA hoyane to paryAya to zI rIte samaje ? ApaNA loko potAnA manathI judA rahI zake nahIM. A badhI bahAranI vastI che, ajJAnI jIva, e bahu jUja, thoDoka ja TAIma judo rahI zake. manamAM jevuM Ave temAM ja rahyA kare. have manathI sAva judA rahetA hoya tene manamAM zuM vicAra Ave che, zuM zuM thAya che, mana zuM ghATa ghaDe che, zuM zuM kare che e badhuM ene potAne dekhAya. ane tenA uparathI bIjo sAmo je mANasa Avato hoya te e mANasa AvavAthI atyAre A sthitimAM kema pheraphAra thayo, eTale sAmAnAmAM zuM vicAra cAlI rahyA Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4.2) mana:paryavajJAna 243 che eno paDagho ApaNA mana upara paDe. eTale ApaNane badhA enA paNa vicAro dekhAya. matatA phoTA paDe pratibiMba samAta praznakartA H mana:paryavajJAnathI sAmAnA mananA vicAra kevI rIte dekhAya ? dAdAzrI: mana:paryavajJAna eTale potAnA mananA paryAyane badhI rIte jANavA, zeyarUpe ane potAnA mananA paryAya badhA jANI jAya tyAra pachI sAmAnA mananA paryAya jANavAnA hotA nathI. paNa ko'ka ahIM AvIne Ubho rahe to enA mananA vicAra mane khabara paDe. ApaNA mananA paryAya jANIe eTale ApaNuM mana arIsA jevuM thaI jAya. tethI sAmAnA mananA paryAyanA phoTA mahIM paDe. tame arIsAmAM joIne UbhA cho ne pAchaLa koI AvIne Ubho rahe to dekhAyane, evuM ApaNuM mana arIsA jevuM thAya. have mananA kahyA pramANe loka cAle ane mananA paryAyane zI rIte samaje ? e to manathI sAva chUTo raheto hoya, manano jJAtA-draSTA hoya, mana vaza thaI gayeluM hoya, tyAra pachI mananA paryAya samajI zake. jJAtIne AMzika mata paryavajJAna potAnI mananI badhI avasthA jANe e mana:paryavajJAna. A kALamAM mana:paryava nathI thatuM, toye mana:paryava amane amuka amuka aMze varte che. sarvAza nathI vartatuM, enuM kAraNa che ke kALanuM kAMI baLa haze. phakta jJAnI puruSane buddhi nA hoya eTale tyAM kaMIka mana:paryavanA chAMTA dekhAya. bAkI koI jagyAe mana:paryava hoya ja nahIM ne ! mana:paryava koIne hoya nahIM. amane phakta mana:paryava nAnA aMzamAM hoya ke tamArA manamAM zuM cAlI rahyuM che e amane khabara paDI jAya. eTale tamArA manane duHkha na thAya evI rIte amAruM badhuM vartana hoya. ane vItarAgonuM mana:paryavajJAna kevuM hatuM ke sAmAnAM manamAM zuM Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 AptavANI-14 (bhAga-3) cAlI rahyuM che te jANI zake. bahAranAM lakSaNa uparathI nahIM, bahAranA lakSaNa parathI to buddhizALI paNa khoLI kADhe. paNa A to badhI rIte ekkekTa. amAre vItarAgothI thoDo phera. thoDe mArka nApAsa thayelAne eTale badhI rIte nahIM, aradhI (thoDI) rIte khabara paDe. akrama jJAne Ama TharyuM mata paryava A akrama to alaukika jJAna che, te mana:paryavajJAna utpanna thAya. vicAra Ave ne jJAtA-draSTA rahe. A to pAchuM buddhinA paryAya jovAnuMya jJAna utpanna thayuM che. A mananA vicAro ajJAnIneya dekhAya. chatAM te paryAya jANavAnuM AtmA thayA vagara manaparyavajJAnamAM nA gaNAya. A mananA paryAya to A bAlacakra ghaDiyALamAM che tema kSaNe kSaNe badalAya, evuM niraMtara badalAya tenA jJAtA-draSTA rahe to ja mana:paryavajJAna. mananI avasthA joI zake tene jJAnI kahyo che. mananA kogrezana, Tenzana keTaluM UMcuM gayuM, keTaluM nIcuM gayuM, kevo ullAsa, kevuM Diprezana, badhA paryAya jovA e mana:paryavajJAna. mana caMcaLa thAya to khabara paDI jAya. khotaravA mAMDe to khabara paDI jAya. zuM zuM kare che e khabara paDI jAya. cenacALA kare, nATaka kare e badhuM khabara paDI jAya. e badhuM jANe. mananI badhI avasthA jANe e mana:paryavajJAna kahevAya. mana kapaTa karavA phare ke ApaNane madada karavA phare te badhI khabara paDI jAya. tuM jANuMne ? praznakartA: koI vakhata jANuM. dAdAzrI : kramikamAM sAdhAraNa mana:paryavajJAna hoya ne A to sajjaDa mana:paryavajJAna, sUkSma joI zake. A to buddhinA paryAya paNa joI zake te paNa jJAna kahevAya. A cittane to ajJAnI paNa joI zake. te azuddha citta jJAnamAM nA gaNAya. ahaMkAra paNa joI zake, paNa e jovAnA jJAnane jJAna nathI kahyuM. bhagavAna gayA pachI mana:paryava nathI evuM sIla mArI dIdhuM, paNa Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4.2) mana:paryavajJAna ra4pa A akrama jJAne ApaNane mana:paryava jJAna thayuM. tethI to koI mATe atizaya dveSa hoya to ApaNe jANIe ne tyAM sIla mArIe. jyAre e mANasa pharI bhego thAya tyAre bhaDako thato enI meLe aTakI jAya. e jJAna nA hota to to tarata ja bhaDako thaI jAya. kharA traNa - zrata, mati te kevaLa kharA jJAna traNa-matijJAna, zrutajJAna, kevaLajJAna. ane mana:paryavajJAna ane avadhijJAna e to paudgalika jJAna che. e kevaLajJAna thatA pahelA utpanna thAya che, paNa e zuM kAmanuM? ane meM jeTalAne jJAna ApyuM che ne eTalAne mana:paryavajJAna aMze utpanna thayuM che. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8.3) 'ama'thI oLaMgyA zruta, mati, avadhi te mana:paryava kALa te karmatA dabANe, jUja atyAre A jJAta praznakartA : Aje koI adhijJAnI kharA, ahIMyA A bhArata varSamAM ? dAdAzrI : nA. e nAnA pramANanuM avadhijJAna hoya. eTale avadhijJAna kahevAya nahIM. praznakartA : hA, paNa ATalA mahAtmAo che badhA, to e kema thatuM nathI ? dAdAzrI : e A duSamakALane laIne. praznakartA H ahIMyA ApaNA paryAyo keTalA zuddha thaI zake ? keTalA pramANamAM zuddha thaI zake ? kAraNa ke ApaNane adhijJAna e badhuM jJAna to thavAnuM nathI, to ? dAdAzrI : e jarUra ja nahIM. avadhijJAna ane manaHparyavajJAnanI jarUra ja nathI, jene mokSa joIto hoya tene. jene A jagatanI lIlA dekhADavI hoya ene avadhijJAna ane manaHparyavajJAnanI jarUra che. paNa AmAM roga nA pese, e moTAmAM moTuM evuM hovuM joIe ne ! ApaNe to mokSe javuM che ane loko mokSamAM jAya evo rasto karavo che, bIjI kAMI pAghaDI-bAghaDI bAMdhavI nathI. praznakartA : paNa e ApoApa nA thAya? dAdA ? jarUra paNa na hoya chatAM paNa jo paryAyo zuddha thatA jAya to... ? Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4.3) "akramathI oLaMgyA zrata, mati, avadhi ne mana:paryavA 247 dAdAzrI : nA thAya, atyAre A kALamAM nA thAya. A kALa evo che ke thAya evuM nathI. bahu jUja pramANamAM avadhi ane bahu jUja pramANamAM mana:paryava thAya. eTale A avadhijJAna e to badhuM karmanA kSayopazama upara AdhAra rAkhe che. A kALamAM karmanA kSayopazama evA thAya evA nathI. te avadhijJAna bahu thAya evuM nathI. avadhijJAna nAnA prakAranuM thAya. A kALanA karmanA kSayopazama eTalA badhA e che, dabANa bahu che. e karmanA kSayopazama bahu ochA thaI javA joIe. jJAtIte nahIM ruci "avadhijJAta'mAM, khape kevaLa mokSa ja praznakartA H Apane zrutajJAna che to emAM avadhijJAna AvI gayuMne ? dAdAzrI : nA, avadhijJAna nA Ave. avadhijJAna paudgalika jJAna che, te judI vastu che. pALudevane je pAchalA avatAra dekhAyA'tAne, te eka jAtanuM jAtismaraNajJAna ja hatuM. praznakartA H Apane nA hoya ? dAdAzrI : nA hoya. amane avadhijJAna hotane to oraDImAM roja che te loka pUchavA AvyA karata ke mArA sasarA vaDodarAnA davAkhAnAmAM che, tenuM zuM thayuM haze ? phalANuM zuM thaze? te mane rAtre dasa vAgeya UMghavA nA deta. e to A moTA moTA sAyanTisTo ne A moTA moTA kemisTo, e kemikalsa banAvatA hoya ane mane kahe ke dAdA, tamane avadhijJAnathI dekhavAmAM Ave che ? meM kahyuM, nA bA, mAruM kAma nahIM. e to buddhinA khela che. buddhi hoya nahIM eTale emAM paDeya nahIMne ! amane to mokSa ekalo ja joIe che ne kevaLajJAna sahita rahevuM che. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 AptavANI-14 (bhAga-3) zrata-mati meIna proDakTa, avadhi-matAparyava bAya proDakTa praznakartA: AptavANImAM Ave che ke matijJAna ane zrutajJAna e kevaLajJAna mATenuM kAraNa che ane avadhijJAna ane mana:paryavajJAna enI kaMI AvazyakatA che nahIM. koIvAra AvI jAya to barobara che ne nA paNa Ave ne sIdhuM, DAyarekTa kevaLajJAna paNa thaI jAya. to A mAre jarA vadhAre samajavuM che. dAdAzrI: e jJAna kaMI khAsa kevaLajJAnane mATe Ave ke nA Ave tenI jarUra nathI. ApaNe je gAma javuM che, kevaLajJAna sudhI ApaNe javuM che. kevaLajJAna svarUpa ApaNe thavuM che. emAM A jJAna na hoya to vAMdho nathI. praznakartA : paNa koIne Ave kharuM ? dAdAzrI : hA, ghaNAne udaya nA Ave ne koIne Aveya kharuM, paNa e helDiMga nathI e. enA vagara kevaLajJAna aTakI zake evuM nathI. matijJAna to e vadhatuM vadhatuM navvANuM pUrA thAya tyAre kevaLajJAna thAya. matijJAna TaoNpa upara jAya tyAre kevaLajJAna thAya ane avadhijJAna ane mana:paryavajJAna thAya ke nA thAya enI pachI kazI paDelI nathI. matijJAna TaoNpa upara javuM joIe, to sIdhuM DirekTa AtmAmAM AvI gayo. eTale mukhya matijJAna ane zrutajJAna, enA pariNAmamAM A kevaLajJAna che ane A avadhi ane mana:paryava to bAya proDakTa, vacce rastAmAM AvatA sTezano che. kevaLajJAnane pahoMcatA pahoMcatA A jJAna enI meLe ja pragaTa thAya che. enA mATe prayatna karavo paDato nathI. prayatna mati ane zrata emAM ja mANase karavAnI jarUra che. pahelA zrutajJAna kampalITa thAya, traNaso sAMITha thAya. pachI jema jema zrutajJAna pariNAma pAmatuM jAya tema matijJAnamAM pariName. matijJAna jyAre kampalITa traNaso sAMITha DigrInuM thAya tyAre kevaLajJAna thAya. pUraNa-galata svabhAvatuM, avadhi-matAparyava praznakartA: mana:paryavajJAna ane avadhijJAnanI jarUra kema nahIM ? Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4.3) "akramathI oLaMgyA zrata, mati, avadhi ne mana:paryava 249 dAdAzrI : mana:paryava ane avadhi e jJAna, jJAna ja nA kahevAya. e paugalika jJAna che, ahIM beThA beThA pudgala jovAnI zakti utpanna thaI. hA, zakti UbhI thaI e mAnasika zakti, aMdaranI zakti. A AMkhothI nA dekhAya. e pudgalane joI zake. paNa e AtmAnuM nhoya. e vaccenA sTezano che. eTale A pAMca jJAnamAM mati ane zruta e be jJAna kAryakArI che. pelA mana:paryava ne avadhi beu utpanna thatA jJAna che. e to kevaLajJAna thatA pahelA rastAmAM thAya che. e bAya proDakTa che. kokane utpanna thAya ane ko'kane nA paNa utpanna thAya. ene kazuM levAdevA nathI. e sahu sahunA bAya proDakzana upara AdhAra che. A be jJAna kevaLajJAna thatA koIne emanI IcchA hoya to thAya, badhAne nA thAya. emAM kaMI bahu majA nathI. avadhijJAna ne mana:paryavajJAna e samajAya evI vastu nathI. te to aMza svarUpe utpanna thAya che. paNa lokone khabara nathI ke te paugalika jJAna che te pUraNa-galana svabhAvavALuM che. te kyAre khalAsa thAya te kahevAya nahIM. tenA karatA e badhA loko pAse kumati, kuzrutajJAna, kuavadhijJAna che te ja barobara che. jJAtI varte kevA jJAnamAM? praznakartA: zAstramAM jJAnanA pAMca prakAra kahyA, mati, zruta, avadhi, mana:paryava ane kevaLa, to emAMthI e badhA AtmajJAnanA ja prakAra che? dAdAzrI : e to rasto che, pagathiyAM che. temAM be ja pagathiyAM, mati ne zruta, pelA badhA phaLa che. praznakartA emAMthI Apane kyA prakAranuM jJAna che ? dAdAzrI : amAruM jJAna kevaLajJAnamAM cAra aMza ochA che. eTale kevaLadarzanavALuM amAruM jJAna che. amane avadhijJAna nathI ke mana:paryavajJAna nathI. amAre matijJAna ne zrutajJAnamAMthI AgaLa vadhI ane kevaLajJAnanA aMzomAM cAra aMzo khUTatA rahyA. praznakartA H to ene matijJAna ja kahevAya ? Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : nA, aMze kevaLajJAna kahevAya. matijJAna ahaMkAra sahita hoya. AmAM, ahaMkAra nA hoya amArAmAM eka sahejeya. eka mahArAja sAheba mane kahe che ke avadhijJAna thayuM che Apane ? mana:paryavajJAna thayuM che ? meM kahyuM, nA, evuM jJAna amane thayuM nathI. amAre e jJAnanI jarUra nathI. kAraNa ke AmAM mokSe javAmAM A jJAnanI jarUra nathI. A podgalika jJAna che. te pAchA mahArAja samajI gayA. amane mana:paryava hoya, bahu nAnA sTepanuM. paNa te ame kahIe to pAchA moTA sTepanuM khoLe. eTale enA karatA bhAMjagaDa ja choDI done ! ApaNe vepAra ja nathI karyo tyAM AgaLa ! be maNa sonuM paDyuM hoya, paccIsa maNa mAMge tyAre zuM karIe ApaNe ? enA karatA vAta ja choDI devAnI, sonuM-bonuM ahIM nathI' kahIe. tamArA manamAM zuM che e vAMcI zakIe ame. paNa te amuka pramANamAM vAMcI zakIe, badhA pramANamAM na vaMcAya. eTale je badhA pramANamAM vaMcAya tyAre mana paryavajJAna kahevAya. e atyAre hotuM nathI. koI jagyAe pUchatA hatA, jo evuM hoya to sArI vAta, kahe che. meM kahyuM, nA, nathI, amAre to AtmajJAna che, bIjuM kazuM amAre nathI. praznakartA: AtmajJAnamAM pAMceya jJAna samAI gayAne ? dAdAzrI : badhuM AvI gayuM. A eka ja rUmamAM badhA mANasa samAI gayA che ne, evuM. pAMca nahIM, badhAya, jeTalA jJAna che e badhAya AtmajJAnamAM samAI gayA. vaLa ramaNatA, jJAtA-draSTArUpI praznakartA H Apa atyAre jJAnamAM zuM joI zako cho ? dAdAzrI : e jovAnuM ja nahIM, ramaNatA ja basa. jJAtA-draSTArUpI ramaNatA enAthI cAle. jovA-karavAnuM nahIM, niraMtara ramaNatAmAM ja. pahelA pararamaNatA hatI, ahaMkAramAM ja ramaNatA hatI. kema karIne mAna maLe, kema karIne apamAna nA thAya enI jALavaNImAM ja. enI jALavaNI Akho dA'Do hatI. koI kaheze, "ATalA rUpiyA gayA." "e gayA to gayA mUA, paNa emAM apamAna nathI thAya evuMne ?" tyAre kahe, "nA." e Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4.3) 'akrama'thI oLaMgyA zruta, mati, avadhi ne mana:paryava ahaMkAranI jALavaNI, emAM ja ramaNatA. jANe koI ApaNane e ahaMkAra lAbha nA Apato hoya roja ! ene 522maNatA kahevAya, paudgalika ramaNatA ane A svaramaNatA utpanna thaI che. ene sva-cAritra kahevAya. bAkI amane bIjuM koI jJAna nahIM. jAtismaraNa kaho, bIjuM kaho, trIjuM kaho, koI nahIM. yAdazakti ja nahIMne ! praznakartA : A yAdazakti to ghaNI dekhAya che. dAdAzrI : hoya yAdazakti A to. yAdazakti konuM nAma kahevAya ? zAstra upara mane rAga hoya to mane yAda rahe. mane zAstra upareya rAga nahIM. eTale to huM zAstro-bAstro bhUlI gayelo. 251 je cIjamAM tamArA rAga-dveSa gayA, te e cIja tamane bhUlAI jAya. amane koI cIja yAda nA hoya. A to amane dekhAya. ame dekhIne bolIe chIe. A badhuM joIne bolIe chIe, darzanathI. A zAstranI vAta nathI bolatA, darzanathI bolIe chIe. tame pUcho eTale dekhAya te kahIe ame ane badho navo mAla, tAjo. tAjI mIThAI, zAstranI mIThAI to ghaNA kALa dA'DAnI hoya, A to tAjI. loko pUche ke tarata zI rIte Ama kADho cho ? huM joIne kADhuM chuM, emAM vAra keTalI lAge te ? Ama joyuM eTale dekhAyuM. zemAM juo cho ? tyAre kahe, kevaLajJAnamAM jouM chuM. pratyakSa hoI, Ape saghaLuM sAmarthya pramANe praznakartA : Apane je jJAna che te parokSa che ke pratyakSa che ? dAdAzrI : amane to parokSa hoya nahIM ne ! pratyakSa ja che. ane te pAcho boluM chuM teya pratyakSa jJAna. mane to pratyakSa thayuM. pratyakSa eTale je sonI noTa rokaDI. A peparanI aMdara lAITa hoya te parokSa kahevAya ane je ajavALuM Ape e pratyakSa lAITa kahevAya. eTale ajavALuM Ape evuM lAITa joIe. amane pratyakSapaNuM pragaTa thaI gayuM ane parokSa eTale to AvuM Ama hatuM ne tema hatuM ne evuM tevuM. Age se calI AI. AgaLa Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2para AptavANI-14 (bhAga-3) bhagavAna thaI gayA e bhagavAna Aje helpa kare nahIM bahu. Aje pragaTa hoya, te badhI cIja ApI de. jeTaluM sAmarthya hoya eTaluM badhuMya Ape ane parokSa kazuM Ape nahIM. zukladhyAta varte, te aMza kevaLajJAta praznakartA H matijJAna, zrutajJAna, mana:paryavajJAna, avadhijJAna ane kevaLajJAna, A pAMca jJAna che, emAM Ape amane je jJAna ApyuM che ne, te kaI lAInamAM Ave ? dAdAzrI : kevaLajJAnamAM Ave. A kevaLajJAna ja ApyuM che. kevaLajJAna, A je huM AvuM chuM tenI bahAra nathI. A matijJAna nathI. matijJAna buddhimAM samAya. kaI ? sadgaddhi. A to kevaLajJAna che. nahIM to bIje dahADe ajavALuM ja nA thAya ane AtmA koI dahADo hAthamAM nA Ave. evo alakha AtmA, kyAreya lakSa nA bese enuM. bIjA badhAnuM lakSa bese. A to kevaLajJAna ApeluM che. mane pacyuM nahIM e tamane ApyuM, e tamane pacaze nahIM. bhalene nahIM pace. pharI moDuM pacaze, eka avatAra pachI pacaze, paNa pacyA vagara chUTako che kaMI ? kevaLajJAnanA aMzo bhegA thavA mAMDyA che have. matijJAna hoya tyAM sudhI kevaLajJAnanA aMza bhegA thAya nahIM. kevaLajJAnanA aMza, matijJAna pUruM thAya tyArathI zarUAta thAya. pachI kevaLajJAna thAya. kevaLajJAnanI zarUAta zAne kahevAya ke zukladhyAna varte to. zukladhyAna jene varte te kevaLajJAnanI aMza zarUAta thaI gaI. ane matijJAnano evo niyama nathI ke zukladhyAna varte. zrutajJAnano evo niyama nathI ke zukladhyAna varte. zrutakevaLI hoya paNa zukladhyAna nA thAya. zrutakevaLI kone kahevAya ? jema ApaNane A AtmAnuM kevaLajJAna utpanna thAya che, evuM zAstranuM kevaLa AtmAnuM jJAna, kevaLajJAna zAstra rIte, zAbdika rIte, paNa anubhava rUpe nahIM ane ApaNuM anubhava rUpe hoya. AtmajJAna pachI, tA jarUra bIjA koI jJAnanI praznakartA H have jo jJAna hoya to AtmajJAna pachInA je mati, zruta, avadhi, mana:paryavajJAna e badhA nA thAya ? Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4.3) "akramathI oLaMgyA zrata, mati, avadhi ne mana:paryavA 253 dAdAzrI : e to badhA jJAna oLaMgI ane kevaLajJAnanI najIka AvIne UbhA rahyA. pachI mati, zratanI ke avadhinI koI jarUra nathI. mana:paryavajJAnanI jarUra nathI. AtmajJAna jANyuM eTale thaI gayo mokSa. e to badhAmAM matijJAna mukhya kAraNa che. have matijJAnathI to kramika mArgamAM kyAre pAra Ave ? badhAya AcAryo matijJAnavALA che, zrutajJAnavALA che, paNa mati, zruta samyak hovuM joIe. have samyak kyAMthI lAve e ? samyak e to jJAnI pAsethI hovuM joIe. jina pAsethI je sAMbhaLeluM e samyak jJAna, zrutajJAna. jina pAsethI DAyarekTa sAMbhaLeluM to samyak jJAna thAya, nahIM to samyak jJAna kevI rIte thAya ? eTale matijJAnaya samyaku nA hoya, mithyA hoya. praznakartA : matijJAna thAya eTale samyak jJAna ja kahevAya ? dAdAzrI : nA, matijJAna be prakAranuM. eka mithyA ne eka samyaka mithyA matijJAna, mithyA zrutajJAna ane mithyA avadhijJAna. traNa jJAna e che ane traNa jJAna A che, samyak matijJAna, samyak zrutajJAna, samyak avadhijJAna. praznakartA H kevaLajJAna be jAtanA evA nA hoya ? dAdAzrI: nA, avadhijJAnanI AgaLa be jAtanuM koI jJAna ja nathI. avadhijJAna to badhA bahu prakAranA hoya. mana:paryavajJAna eka ja prakAranuM hoya, e samyak hoya. mana:paryavajJAna be jAtanA nA hoya. avadhijJAna be prakAranA hoya che. mithyAye hoya ane samyakraya hoya. carcilane mithyA avadhijJAna hatuM, e be varSa pachI zuM thaze e badhuM joI zakato'to, DAyarekTa AtmAthI joI zakato'to, paNa mithyA ene kuavadhi kahe che. te have e jJAna kaMI jevuM tevuM jJAna che ? e kahe che phekTa paNa kahevAya ajJAna, paNa che to jJAna-ajJAna apekSAe. kaI apekSAe ? ke AtmA jANavAnI apekSAe ajJAna che A. have ApaNuM che te darzana-jJAna-cAritra che. kramikanuM che te jJAnadarzana-cAritra che. eTale emanuM je jJAna che e zAstranA AdhAre, e Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 AptavANI-14 (bhAga-3) zAstramAMthI ke sAMbhaLeluM hoya, te badhuM matijJAnamAM pariNAma pAme. ane matijJAna e emanuM jJAna che. te matijJAna anubhavamAM Ave tyAre darzana, pratIti sthApita kare. ahIM akramamAM pratIti pahelA ApavAmAM Ave che. mati-zruta-avadhi e parokSa, mata paryava-kevaLa e pratyakSa jJAta praznakartA H A jeTalA jJAna che, kevaLajJAna sivAyanA e badhA parokSa jJAna che ne ? dAdAzrI : hA, evuM che ne, A traNa jJAna-matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna, e che te parokSa jJAna che ane mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna e be pratyakSa che. praznakartA : e matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna ene parokSa kema kIdhA ? dAdAzrI: e to parokSa eTale enI mahIM vicAra-bicAranA badhA AdhAra joIze vacce emane, DAyarekTa kazuM joI zakaze nahIM e. e AdhAra joIze emAM. mata paryava ardhapratyakSa, kevaLajJAta pratyakSa praznakartA H dAdA, to mana:paryavajJAnane pratyakSa kema kIdhuM? dAdAzrI : mana:paryava pratyakSa kahevAya. eTale e amane thoDuMka samajAya e pratyakSa jJAna ke tamArA manamAM cAlatuM hoya e amane thoDuM bhAse. ame jo upayoga daIe to amane samajAya. e pratyakSa jJAna che. emAM bIjI koI cIjanI, hathiyAranI jarUra nathI ane peluM to hathiyAronI jarUra mahIM, vicAra-bicAra badhA. praznakartA : pratyakSa jJAnamAM IndriyonI jarUra nahIM ? dAdAzrI : nA, paNa mana:paryava bilakula pratyakSa nahIM, ardha pratyakSa jevuM ane kevaLajJAna e pratyakSa kahevAya, bilakula pratyakSa. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] jJAnIe jANyA viparItajJAta, vibhaMga-jAti-trikALane (5.1) virbhAgajJAta kuzruta-kumati pahoMcADe vibhaMge praznakartA : matijJAna jevI rIte kahyuM, zrutajJAna jevI rIte kahyuM evI rIte ajJAnanAM paNa mati, zrata evA prakAra che ? dAdAzrI: hA, evA traNa prakAra che, ene kumati, kuzruta ne kuavadhi kahe che. te A saMsAranA paudgalika jJAna mATe je jANIe te badhI kumati kahevAya. saMsArI badhuM jJAna jANIe, A lagnamAM hoziyAra hoya che, phalANAmAM hoziyAra hoya che, vakIlAtamAM eksaparTa thayelA che, dAktaro thayelA che, te badhI kumati kahevAya. kyAMthI kumati UbhI thaI ? tyAre kahe, kuzrutathI. emanA pustakothI, bhagavAnanA TreDamArka karelA nahIM. kuzruta vAMcyuM eTale kumati thaI, pachI kuavadhi thAya. saMsArI abhilASAo e kuzruta. enAthI evA pustako, evA sAdhano maLe e kumati, ema karatA karatA e sAdhano bahu vadhI jAya, tyAre kuavadhi thaI jAya. prakAza vadhI jAya te dekhAya khullaMkhulluM. ApaNe ahIM kuzruta ne kumati, kuavadhi ochA hoya. A to atyAre emanA Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) pustaka ne jJAna pesI gayA che. nahIM to ApaNe ahIM to aMtara sUjhane AdhAre ja cAlatA. atyAre A phorenanuM peThuM, tethI yaMtro badhuM banAvavA mAMDyA e kuzruta ane kumatithI. 256 ApaNuM aMtarajJAna ane aMtarasUjha ane phorenavALAne bAhyajJAna ane bAhya sUjha. sUjha eTale aMtara sUjha, je phorenanA lokone koI dahADoya nA hoya. e lokone bAhyajJAna ane bAhya sUjha hoya. e kumati, kuzruta ane kuavidha sudhI pahoMce che. kuavidha eTale kaMIpaNa sAdhana sivAya zuM banaze te tene dekhAtuM hoya. koIthI Dipresa nA thAya te kuavidha jJAna. kumita ne kuavidha e badhuM kapaTa-lobha-mAna ne ahaMkAra vadhAranArA che. atyAre lokone A je buddhi che ne, e matijJAna kahevAya nahIM. A kumita kahevAya che. AtmA saMbaMdhI vAMcyuM hota ne, te enuM nAma matijJAna kahevAya. e suzruta kahevAya ane A kuzruta kahevAya. A badhuM ja, pustako-bustako badhA kuzruta. tenAthI kumati utpanna thAya ane vibhaMgajJAna utpanna thAya. praznakartA : vibhaMgajJAna kone kahevAya ? dAdAzrI : hA, A vibhaMgajJAna che te, A je kumati kahe che ne, te zenAthI utpanna thAya ? kuzruta. kuzruta che ke je saMsArane khIlAyamAna kare (khIlave) evuM vAMcana, evuM zravaNa, saMsAra puSTa kare, enuM nAma kuzruta kahevAya. e kuzruta hoya tyAM sudhI suzrutano aMza nA Ave. have atyAre to ApaNe pustako je vAMcIe chIe badhA, jeTalA pustako, skUlamAM badhe bhaNyAne, te bhaNIe e badhA kuzruta che. te A badhA pustaka vAMce che ne AkhuM varlDa, e badhuM kuzruta che. jemAM AtmAnI vAta nA Ave e badhuM kuzruta kahevAya che. kuzrutanuM phaLa zuM ? kuzrutanuM phaLa kuzAna kahevAya, viparIta jJAna. ane viparIta jJAnanuM phaLa zuM ? tyAre kahe, Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa.1) virbhAgajJAna 250 virbhAgajJAna. te Aje virbhAgajJAna ahIM badhe varte che. AkhuM jagata virbhAgajJAnamAM ja che atyAre. vibhegI gUMcavIte, saraLate le pAsamAM praznakartA: virbhAgajJAnI eTale koNa ? dAdAzrI : virbhAgajJAnI eTale, tame evA koI moTA oNphisaronA lAgamAM nahIM AvelA ke tame tamArI sAcI vAta dharo toya paNa e bole evuM ke tamArI sAcI vAta UDI jAya ? evuM tame lAgamAM nahIM AvyA hoya, nahIM ? haMDreDa parasenTa satyane UDADI de evA. evA virbhAgajJAnIo eTale zuM? evAM evAM vAkyo bole, te ApaNe TADhA ja paDI jaIe. ApaNe kabUleya karavuM paDe ke A dalIla evI kare ke ApaNane aMdhAdhUMdhI karI de. eTale tyAM sIdhA mANasanuM kAma nahIM. ApaNI sAcI vAta mArI jAya, vibhaMgI sAmo maLyo hoya to. tame pachI ene phoDa pADI zako ja nahIM. praznakartA : jJAnamAM phUTa pADe ? jJAnamAM bhaMga pADe ? dAdAzrI : nA, vadhAre gUMcave. sIdhuM khAtuM nahIM, vAMkuM khAtuM. saraLa mANaso jyAM gUMcAI jAya evA e virbhAgajJAnI kahevAya. tame koI dahADo gUMcAI gayelA ? praznakartA : hA, che ja gUMcAyelA, barAbara. dAdAzrI : tamAruM sAcuM hoya toya mArI jAya evuM gUMcavelA ? praznakartA: hA, mArI jAya. dAdAzrI : e badhA vibhRgajJAnI kahevAya. ApaNe ahIM virbhAgajJAnIo thAya che. te kevA hoya che ? amuka moTA, hAI levala oNphisara hoya che ne, te e badhA hoya che. te tame tyAM jAvane, to tamAre kazuM kAma karAvavuM hoyane, to e zabda evA bole ke tame che te enI vAtamAM javAbeya nA ApI zako. vibhaMga jJAnanA zabdo bole evA ke ApaNe Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 AptavANI-14 (bhAga-3) bahu samajadAra hoIe toya gUMcavADAmAM nAkhI de. e bole evuM te ApaNane mArga nA jaDe pachI ApaNe gUMcAI ja jaIe. huM hau gUMcAI jauMne ! e evuM bole to tamAruM sAcuM jJAna to kAma ja nA kare. tame UlaTA baMdhAI jAva e mANasathI. ane tame bolo to e baMdhAyelo hoya toya chUTI jAya. e evuM bole ke sAmo mANasa baMdhAI jAya. saraLa mANaso to tarata pAsamAM AvI jAya. tamArAthI Ama oLakhI nA zakAya ke A virbhAgajJAnI kahevAya. amane tarata ja khabara paDI jAya A mUo virbhAgajJAnI che. kuavadhi darzata vibhaMgIte tuksAnakAraka bahu ApaNe saraLa ane matijJAna-zrutajJAnavALA ne peluM gUMcavADAvALuM jJAna, mANasane gUMcavI mAre eno lAbha UThAve pachI e. ghaNA lAbha UThAve ja che ne, ahIM saraLa mANasono! eTale e eka jAtanuM darzana che ne e ene dekhAya. badhuMya bole paNa te ene gUMcave, saMsAramAM ghANI phare ema pherava pherava karyA kare. ene phAyadAkAraka nathI. e nukasAnakAraka bahu ja phAyadAkAraka to A cokhkhuM jJAna, je jJAna koIne gUMcave nahIM. bahu UMcuM jJAna hoya. game evuM e hoya, paNa koIne gUMcave nahIM, enuM nAma jJAna kahevAya. peluM to gUMcave ApaNane. saraLa mANaso bicArA bahu gUMcAI jAya tarata, bole evuM te. kahetA nA phAve evI rIte pelo gUMcava gUMcava kare, sArA mANasone bahu herAna kare. vibhaMgIte pahoMce enI vAta ja praznakartA H A TaoNpa klAsa loyarsa, berisTarsa (ucca kakSAnA vakIlo) sAmAne gUMcavI nAkhe. te mANasanI nyusansa velyu (herAnagati) vadhAre, nyusansa krIeTa (UbhuM) kare. dAdAzrI : eTale ? praznakartA: pote gUMcavaNa UbhI kare nakAmI. Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5.1) vibhaMgajJAna dAdAzrI : nA, nyusansa nA kare. e nyusansa vastu judI che ane A vibhaMgIjJAna juduM che. vibhaMgI hasato hoya pAcho. ApaNe phasAtA jaIe, e hasato hoya. 259 praznakartA : hA, barAbara che. dAdAzrI : meM badhA bahu joyelA evA. huM hauM pakaDAI jauM. A jJAnI chuM to paNa mane hau pakaDI le e. kAraNa ke e vibhaMgI che. ene nAsI javAnI badhI DirekzananI chUTa ane ApaNane eka ja DirekzanamAM javAnI chUTa. ene to badhI ja Direkzana khullI hoya. tamane samajamAM AvI gayuMne ? praznakartA : hA, hA. ene koI prakAre risTrIkzana (niyaMtraNa) che ja nahIM. dAdAzrI : nahIM, risTrIkzana evuM nahIM. ene kema karIne sAmA mANasane bAMdhavo ane kema karIne enI pAsethI lAbha UThAvavo e ja hoya. praznakartA : basa, basa, bilakula barAbara, dAdAjI. dAdAzrI : ene huM 'vibhaMgI' kahuM chuM. meM hau evA joyelA. eTale huM pharI tyAM jauM ja nahIM ke A vibhaMgI mANasa che, ApaNuM kAma nahIM tyAM AgaLa. e vibhaMgajJAnIne vibhaMgajJAnI ja pahoMcI vaLe, bIjo nA pahoMcI vaLe. UMdhA rivolyuzana te naryuM kapaTa ja praznakartA : to dAdA, e kapaTI kharone ? enuM mana kapaTI kharuMne ? dAdAzrI : naryuM kapaTa ja, paNa hasI hasIne sarasa rIte badhI vAta evI mele, te bole evuMne, ke tamArA jevA sIdhAne te pAMjarAmAM ghAlI de. nahIM joyelA evA ? praznakartA : joyelA dAdA, vakIlo hoya evA ke jyAM pANI nA hoya Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 AptavANI-14 (bhAga-3) tyAM pANI batAve. dAdAzrI : A badhuM rivolyuzana paNa rivolyuzana be prakAranA pAchA. eka ApaNe tyAM UMdhuM phare che jANo che tame ? eka UMdhA rivolyuzana ne eka chattA rivolyuzana. chattA rivolyuzana samyak mArge laI jAya, UMdhA rivolyuzana viparIta mArge laI jAya. te UMdhA rivolyuzanavALA to bahu moTA moTA oNphisaro hoya che, tamane pUche to eno javAba apAya ja nahIM, vibhaMgI vAto kare. te ApaNA magajamAM ja nA samAya. vibhaMgI bolene te mane javAba detA nA phAve. huM besI jauM pelA majUranI peTha. kAraNa ke e vibhaMgI vANI che, UMdhA rivolyuzana. mArA chattA rivolyuzana, tArA UMdhA rivolyuzana. mAruM enjina tAruM enjina zI rIte meLa khAya te ? paramANu levale tahIM AkarSaNa ene, jJAtI satsaMganuM eTale vibhaMgI to ghaNA mANaso evA hoya che. amAruMya kAma nahIM. ameya vibhaMgIthI cheTAM rahIe. ene sAheba kahIe kAraNa ke bolamAM ja bAMdhI de ApaNane ane ApaNe baMdhAI jaIe. vibhaMgI eTale dUrathI sArA badhA. jo ke bhegA thAya nahIM banatA sudhI. e AkarSaNa ja nA hoyane ! koI vibhaMgI mANasa Ave to ame bahu vAto nathI karatA. e amArI joDe karIye zake nahIM. enI cUpa thaI jAya, ahIMthI enI bolatI baMdha thaI jAya. ene ApaNe kahIe ke bhaI, tuM kaMI pUcha, to paNa bolAya nahIM enAthI. e vibhaMgIthI ApaNe ahIM nathI avAtuM. A ApaNuM satsaMganuM levala evuM che ke amuka hada sudhInA ja mANaso ahIM AvI zake. amuka hadanA nIcenA na AvI zake. vibhaMgI, je mANaso lokone gUMcavI mAre evA hoyane, e mANaso ahIM nA AvI zake. amuka ja mANasa ane kvaoNliTI. pachI be TakA mAla jarA jUThTho nIkaLe mahIMthI, paNa te badho kvaoNliTI mAla, Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pa.1) virbhAgajJAna 261 hAI kvaoNliTI. vagara kAyadAe cAle che e hAI kvaoNliTI nA kahevAya ? vagara kAyadAe cAle ja che ne ? kevaDI moTI hAI kvaoNliTI ! ene dekhAya AtmAthI, nahIM ke buddhithI praznakartA: virbhAgajJAnI eTale mithyAtvanuM hoya, paNa ema buddhinI Toce hoya ? dAdAzrI : nA, buddhinI bhAMjagaDa nathI hotI. e eka prakAranuM avadhijJAna che. e kuavadhi kahevAya che ane A suavadhi kahevAya. eTale dekhI zake che ene praznakartA: dAdA, e buddhipUrvakanI gaNatarI haze ke ? dAdAzrI : nA, buddhipUrvakanI nahIM, buddhi hoya to jJAna ja nA kahevAya. ene kuavadhi kahe che. e paNa AtmA thakI dekhAya, mana-buddhi thakI nahIM. thaI jAya A kALamAM mANaso evA. praznakartA: ene tAMtrika kriyA kahevAya ? A taMtra-baMtra kare che tevI kriyA kahevAya e ? dAdAzrI: nA, tAMtrika-bAMtrika nahIM. e to emane ema ja, sahaja svabhAve dekhAya. A carcAlane sahaja svabhAve dekhAtuM'tuM, "Ama thaze ne tema thaze" ne pAcho rophabhera sigareTa phUMkato'to, rophabhera raheto'tone ! koInA bApanI bIka nA hoya. e banelo-Thanelo mANasa hato. pelo bomba nAkhe toya enA peTamAM cakaluMye pharakatuM nahotuM. kAraNa ke ene kuavadhijJAna hatuM. praznakartA : e to vyavahAramAM koIne dekhAya gaNatarI karIne ke bAra mahinA, AvatuM varSa AvuM javAnuM che. pachI AvuM thavAnuM che. e khyAla AvI ja jAya, A gaNatarIpUrvaka badhuM ? dAdAzrI : e khyAla Avavo e juduM che ne A dekhAvuM, Ama ekkekTa dekhAya. laDAI laDhato hau dekhAya. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 AptavANI-14 (bhAga-3) be varasa pachI laDAI thaze evuM ene dekhAtuMtuM. have te to mahIM pratyakSa dekhAya ? to kahe, hA. pratyakSa, AtmAe karIne. A jJAna zenAthI thaI zake evuM che ? tyAre kahe, virbhAgajJAnathI thaI zakyuM che. A virbhAgajJAna, pratyakSa dekhAya. have A virbhAgajJAna e avaLuM jJAna che. paNa chatAMya pratyakSatAne dekhADe che, jema che tema. jevuM A avadhijJAna che, e samyak buddhivALAne, samyapha samajaNavALAne thAya. evuM peluM mithyA samajaNavALAne thAya. paNa AtmAnuM lAITa to beu jagyAe kAma kare che, paNa te che viparIta. kuavadhijJAna eTale to bahu moTuM kahevAya. te A saMsAra) kinAre pahelA naMbarano mANasa kahevAya. jema A (mokSa) kinAre tIrthaMkara pahelA naMbaranA evuM A kinAre A pahelA naMbarano. virbhAgajJAna to evuM che ke saMsArI du:kho badhAya, gharamAMthI kADhIne khalAsa karI nAkhe. saMsAramAM zAMti sArI bhogavI zake che paNa te gadhdhAmastAnI che. vibhegI achatI sattA, na svIkAre brahmAMDe devaloke A jagatamAM cacala bahu bhAre mANasa toye paNa chevaTe pradhAna pada gayuM tyAra pachI laMDanamAM ghara khoLavA nIkaLyA to maLyuM nahIM, evuM A jagata. kAraNa ke tame hArTilI hazo to ja tamArA mATe pablika che ane hArTilI nathI ne bIjuM visaMgI cho, tamArI sattA vibhaMgane AdhAre che to koI bApoya tamane pUchanAra nathI. e vibhaMgane AdhAre sattA che ane mArI A sattA che ne te hArTilI sattA che. eTale A chatI sattA kahevAya, pelI achatI sattA kahevAya. tamAre badhAne jJAnanI sattA chatI kahevAya. devalokoneya kabUla hoya, AkhA brahmAMDamAM badhe kabUla hoya ane Amane to emanI nAtavALA joDe ja kabUla hoya, ema paNa jJAna to che ja, e tyAga vagara thatuM nathI. keTalA prakAranA zaktinA tyAga vartatA hoya. phakta e eka sigareTano dhumADo mAra-mAra kare, bAkI bIjI bAju badhI bAbatamAM niyamasara, kAyadesara, regyulara, bilakula regyulara mANasa ! Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5.2) jAtismaraNa jJAta smRtijJAtathI ja vizeSa, jAtismaraNajJAta praznakartA H jAtismaraNajJAna zuM che ? dAdAzrI : e jJAna ja nathI, jAtismaraNajJAna e jJAna ja nathI. e to yAdagIrI che, smRti che e to. jAtinuM smaraNa, jAti smRti. jAtismRtijJAna, emAM yAda kare to yAda Ave. e pUrvajanmanuM dekhAvuM e to eka jAtanI yAdazakti che, kliyara yAdazakti. memarI che eka jAtanI. kAraNa ke jIva anAdino che, sanAtana che. te AgaLanA badhA saMskArane jANI zake che. praznakartA: pUrvajanmanuM jJAna thavuM e zuM che ? dAdAzrI : tame yAda karatA jAo to nAnapaNamAM cAra varSanA hoyane tyAM sudhInuM yAda Ave. enA jevuM AgaLanuM, maraNa pahelAnuMya yAda Ave, paNa te maraNamAM bahu duHkha na paDeluM hovuM joIe. bilakula, kiMcitmAtra duHkha na paDyuM hoya ane maraNa thayuM hoya to e yAda Ave, nahIM to yAda Ave nahIM. bAkI yAdazakti badhAne kAma karI zake che. jema ahIMthI atyAre koI mANasane bhUtakALa yAda karavo hoyane to yAdazaktinI bahu tIvratA hoya to UMDo utarato cAra varSano nAno hato, te vakhatathI badhA paryAya kahI batAve. have jo ene gayo avatAra jAnavarano nA hoya ane manuSyano hoya ane manuSyamAM du:kha na paDyuM Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) hoya ane che te kALa (mRtyu) thaI gayo hoya, to e matie TheTha gayA avatAra sudhInI pahoMce. praznakartA H enI liMka rahI jAya ? dAdAzrI : hA, enI liMka, smRtinI liMka pahoMce. garbhaduHkhathI AvarAya smRti praznakartA : janme tyAra pachInA cAra varSa pachInI smRti ene yAda rahe che, pahelAnuM ene yAda nathI rahetuMne ? dAdAzrI : hA, hA, e barobara che. e badhAne mATe kaoNmana nathI. 264 cAra varSa che ne, te saMpUrNa bebhAna avasthA, bilakula bebhAnapaNuM. phakta du:kha thAya te ene samajaNa paDe, agara to dhAvavAnuM samaja paDe. badhuM jo jo karyA kare. eTale bhAna nathI mATe AvuM thAya che. badhAne nA hoya smRti, cAra varSa pahelA. praznakartA H enuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : AvaraNa badhA. e dhIme dhIme chokarAnA AvaraNa ghaTatA jAya tema tema buddhi vadhatI jAya. cAra varSanA chokarAmAM buddhi hoya ? bahu jUja hoya. praznakartA H e AvaraNa kyAMthI Ave che ? dAdAzrI : AvaraNa e ja ajJAnatA badhI. A mAtAnA peTamAM gayAne, tyAM bahu duHkha paDe che. jema duHkha paDe tema AvaraNa vizeSa Ave. gayA avatAramAM maratI vakhate bahu du:kha paDyuM hoya ane ochuM paDyuM hoya toya mAtAnA garbhamAM Ave to bahu du:kha paDe che. eTale badhuM AvarAI jAya pachI. bhagavAnaneya AvarAI jAya. bhagavAne janma lIdho hoyane, emaneya AvarAI jAya, paNa ochuM AvarAI jAya. yAdagIrI rokanArI be vastu hoya; eka to garbhamAM du:kha ane maraNanA duHkha, e be roke. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5.2) jAtismaraNajJAna 265 yAdazakti e raga-dveSate AdhIna praznakartA: AtmAne ane yAdazaktine Ama to koI saMbaMdha nathIne? dAdAzrI : yAdazakti to jaDa zakti che, e cetana zakti nathI. e mizracetana che. eTale AtmAnI zakti nathI. yAdazakti to rAga-dveSane AdhIna che. rAga-dveSa hoya to yAda rahe. praznakartA: bIjA bhavamAM A deha choDIne bIjo deha dhAraNa kare che, tyAre pachI AtmA ahIMthI tyAM jato rahe che, pachI ene ne yAdazaktine zuM lAge-vaLage ? dAdAzrI : nA, e to koI jIvane hisAba evo bAkI rahyo hoya to Ave. banatAM sudhI hisAba bAkI raheto nathI, paNa rAga-dveSa rahyA hoya. hisAba bAkI raheto nathI bilakuleya, tyAra pachI chUTe che. paNa rAgavaiSa rahyA hoya to pAchalA gharabAra badhuM dekhAya ene, rasto hau dekhAya. dekhADe hau ApaNane rasto. e khoTuM nathI ekaMdare. ane badhuMya sAcuM nathI. ekjhagarezana (atizayokti) kareluM hoya, paNa amuka sAcuM hoya. praznakartA jAtismaraNa to badhAne upalabdha nathI hotuM. e smRti darekane upalabdha nathI hotI. dAdAzrI : nahIM, upalabdha to hoya che ja, paNa upayoga bIjI jagyAe hovAthI smRti bhUlI jAya, vismRti thAya che. upayoga cUke nahIM to badhuM TheTha sudhI samajAya evuM che. gayA avatAre kyAM hatA tame ? praznakartA H gayA avatAramAM kyAM hatA te atyAre khabara na paDe kaMI ! atyAre astitva che, eTale eTaluM to cokkasa che ke game tyAMthI, kyAMkathI AvyA ja chIe. dAdAzrI : hA, paNa enuM ApaNe jANavuM paDene ! smaraNa thaI zake evuM che. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA: kevI rIte karavAnuM? dAdAzrI : jo A jagatane bhogave nahIM to smaraNa thAya evuM che. khAya-pIe paNa bhogave nahIM, tene smaraNa thAya ja. A bhogavavAthI vismaraNa thaI jAya che badhuM pAchaluM tamAruM. khAvA-pIvAno vAMdho nahIM, kapaDAM pahero paNa bhogavavAnuM nahIM. jAtismaraNathI jo na Ave vairaNa, to kare te naDatara praznakartA jAtismaraNajJAna che te matijJAnano bheda che ? mati eTale ApaNane atyAre buddhi che. dAdAzrI : e matijJAnano bheda che. eTale jAtismaraNajJAna thAya. jAtismaraNajJAna e buddhino viSaya che. e viSayIjJAna che. yAda karavuM paDe e badho anAtma vibhAga. yAdazakti ja anAtma che ne e jaDazakti che. lokoe bahu vakhANI che, AnI yAdazakti bahu jabarajasta ! yAdazakti vadhAre zemAM hoya ? sahu sahunA viSayomAM hoya. praznakartA e yAdazaktinuM ane pachI lAgyuM ke A to vacce naDe che. dAdAzrI: naDe, A badhuM naDatara ane aMtarAya badhA. e bhava jovA gayA teya aMtarAya badhA. eTale bhavane zuM karavAnA ? bhavathI vairAga jo Avato hoya to ThIka che. praznakartA: to bhava jovAnI IcchA zAthI thaI haze? dAdAzrI : badhI bhAvanAo, jAtajAtanI bhAvanA hoyane badhI ! AgaLa zuM, AgaLa zuM, AgaLa zuM? zuM joIne kADhavAnuM emAM ? A bhavanuM ja jovAnuM gamatuM nathI, to gayA avatAranuM zuM sAruM hoya ? ane sAruM hoya toya zuM karavAnuM che ? ene raDIe te kazuMya kAma lAge nahIM ApaNane ane A to badhuM jAdugaranA khela che ! samakitI UThAve lAbha jAtismaraNato praznakartA: ApaNe chApAmAM vAMcIe chIe ne ke ghaNe badhe ThekANe Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5.2) jAtismaraNajJAna paNa jAtismaraNajJAna ghaNAne thayeluM che. to e mithyAtvIne paNa thAya ane samakitIne paNa thAya ? 267 dAdAzrI : badhAne, mithyAtvIne paNa thAya. praznakartA : paNa mithyAtvIne krame krame eno baMdha paDI jAya, pAcho bhUlI jAya, jyAre samikatIne emane ema saLaMga rahe. dAdAzrI : e eno lAbha UThAve, samikatI lAbha UThAve. mithyAtvI lAbha nA UThAve. samikatI upadeza le emAMthI, ke AvuM gayA avatAramAM bhogavyuM ane AvuM ne AnuM A thayuM ane have A rIte rahIza. te rIta pherave ane pelo mithyAtvIne evuM kazuM nahIM. jAtismaraNa e giphTa ke puruSArtha ? praznakartA : A akrama jJAna pAmyA pachI koI divasa jAtismaraNanI zakyatA kharI ? dAdAzrI : nA, e to koIne thAya ane koIne nA thAya. praznakartA H jAtismaraNa mATe evo prayoga batAvyo che ke memarIne dhIre dhIre risIva beka karatA karatA... dAdAzrI : e evuM che ne, e prayoga che te jene giphaTa hoya tene ja e phiTa thAya, bIjA darekane phiTa nA thAya e. A giphaTa hoya che eka jAtanI. pUrvabhavanA hisAba ane puNyanA hisAbe e giphaTa hoya che. ApaNe to A enI meLe ja thaI gayuM. ane che bhAMjagaDa kazIya ? kazIya bhAMjagaDa ja nA rahIne ! ane ghaDabhAMjeya nA rahI. agatyatA 'AtmajJAna'tI, tA jAtismaraNatI praznakartA H atyAre A kALamAM jAtismaraNajJAna kema thatuM nathI ? pahelA to bahu kaoNmana hatuM. cothA ArAmAM, e jamAnAmAM darekane thaI jatuM. dAdAzrI : hA, paNa thatuM'tuM tene zuM karavAnuM ? nA thAya ene kAmanuM Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 AptavANI-14 (bhAga-3) nahIMne ! thAya tenI kiMmata, nA thAya tenI kiMmata ja nahIMne ! paravaLa thatA hota to tenI kiMmata ke bhaI cAra rUpiye kilo, ATha rUpiye kilo, bAra rUpiye kilo. paravaLa nA thatA hoya to pachI enI velyu ja nahIMne ! praznakartA : eTale A kALamAM thAya ja nahIM ? dAdAzrI : nA thAya. tenuM ApaNe kAmeya zuM hatuM? e kaMI helpa karanArI moTI vastu nathI. praznakartA: zAstramAM ema kahyuM che ke, e helpa karanAruM che. ghaNA lokone pAchaLanuM yAda AvavAthI vairAgya Ave. dAdAzrI : e to badhuMya helpa kare. dareka vastu helpa kare che. kazuM helpa karatuM nathI evuM nathI. jAtismaraNa jevI bIjI dareka vastu helpa kare che ne badhA bahu jaNane jAtismaraNajJAna thatA hatA. paNa e badhA haju ahIM AgaLa bhaTakyA ja kare che. temane vairAgya nahIM Avelo. te mUA Aje che badhA. jAtismaraNa kaMI ekalo vairAgya lAve evuM nathI, rAga paNa vadhArI de. e to loko avaLuM laI beThAM che ke ekalo vairAgya lAve. baLyuM rAgeya vadhArI de. praznakartA : kharI vAta che. rAga vadhI jAya kAM vaiSa vadhe. dAdAzrI : rAgeya vadhArI de ane Seya vadhArI de. ene khAsa kiMmata nahIM koI vastunI. AtmajJAna sivAya bIjI koI vastu, samakita sivAya koI vastunI kiMmata nahIM. ene AgaLa dharIe eno arthaya nahIM. praznakartA : vartamAnamAM zuM thAya che e jovAnuM. dAdAzrI : hA, basa. eTaluM bahu thaI gayuM. pAchalI bhAMjagaDa kyAM karIe ? enA karatA smaraNa nA Ave to sAruM. praznakartA: paNa je gayA avatAranuM kahI Apane to to pachI niveDo ja Avene ke bhaI, meM A ATaluM ATaluM khoTuM karyuM hatuM, mATe AvuM thayuM. mATe have AvuM nahIM karuM. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5.2) jAtismaraNajJAna dAdAzrI : e to e pAchalA jJAnane laIne ene lAbha thAya kharo, vairAga Ave. paraMtu vairAga potAnA hAthamAM nathIne ! praznakartA : to e konA hAthamAM che ? dAdAzrI : e sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansamAM che. praznakartA : to jJAnInA hAthamAM zuM ? dAdAzrI : jJAnInA hAthamAM kharuM. te A pudgalanuM nahIM, potAnuM kharuM. ane jAtismaraNavALAne kazuM ja hAthamAM nahIM. vairAga Ave paNa e eviDansa dhakko ja mAre agiyAramA mAIlano. eTale jAtismaraNa helpa nathI karatuM. jAtismaraNanI mokSe jatA jarUra nathI. praznakartA : kema ? 269 dAdAzrI : jAtismaraNa kAmanuMya nathI. jAtismaraNa to bahu tyAre vairAgya Ape. paNa vairAgya to ApaNe zIkhavADIe tyAre bhUlI jAya che ne, ghaDIvAramAM. e kAma lAge nahIM. AtmajJAna sivAya kazuM A jagatamAM kAmanuM nathI. A je AtmajJAna ApuM chuM, tethI badho pheraphAra thaI jAya che. tA hitakArI jAtismaraNajJAna A kALamAM eTale jAtismaraNamAM phAyado kazoya nathI. jAtismaraNa thAya eTale vadhAre ciMtA thAya, vadhAre upAdhi thAya. A tamane nAnapaNanuM, pUrvabhavanuM yAda Ave to vadhAre ciMtA thAya roja. praznakartA : paNa A zarIra badalAya che e zraddhA to utpanna thAyane ? AtmA nitya che, A badalAya che e zraddhAno phAyado thAyane ? dAdAzrI : thaIne paNa zuM phAyado kADhavAno ? praznakartA : kema ? dAdAzrI : emAM kazo phAyado nathI. UlaTA gayA avatA2nA chokarA joIe eTale te lokone mAMsAhAra ke dArU pItA joIe to ApaNane Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 AptavANI-14 (bhAga-3) kaMTALo Ave ke baLyuM, AvuM zuM ? enA karatA nA joyelA sArA. A avatAranA chokarA sArA ! A bhUtakALa nathI yAda Avato tene laIne to A cAlyA kare, nahIM to cAle nahIM. bhUtakALa ughADo thaI jAya to thaI rahyuM, khalAsa thaI gayuM. eTale gayo avatAreya yAda nathI raheto ne ! jo e yAda rahene to A saMsAramAM paDI ja nA rahe. praznakartA paNa emAMthI vairAgya nA Ave ? gayA janmamAM duHkhI hoya to vairAgya nA Ave ? dAdAzrI : vairAgya Ave paNa ahaMkAra hoya to zuM karavAno ? e to ahaMkAra jAya to kAmanuM. lAbha UThAve to vairAgya khaDo kare A kALa ja A vairAgyanI vAto to mokSa mATe kAmanI nathI, e to prakRti guNo che. A mokSe janArane AgaLanI smRti helpa kare. jene vairAgyano lAbha UThAvavo hoya e to dareka paryAyathI lAbha UThAve. AjanA mANasa jo eka ja divasanA samaya-samayanA paryAya yAda rAkhene to e vairAgya utpanna thAya. A to rAga parANe utpanna thAya che. nahIM to A kALa to niraMtara vairAgyamAM rAkhe evo che. tame eka ja dahADo eka ja zabda evo bolo to ame tamArI joDe pharI phrenDazipa ja nA karIe, bhale upalaka mitratA rAkhIe. strI joDe to roja evA keTalAya prasaMga bane te vairAgya AvI jAya, paNa e yAda nathI rAkhato. A vairAgya Avato nathI ne naphaphaTa thaIne rahe che. jene svamAna hoya to ene vairAgya Ave, bhale ahaMkAra hoya. hisAba lakSaNe samajAya, gayo te Avato avatAra praznakartA jIvane potAne khabara paDe ke huM kyAMthI Avyo chuM ne kyAM javAno chuM ? Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5.2) jAtismaraNa jJAna 271 dAdAzrI : e to ene jAtismaraNazAna thAya to kyAMthI Avyo e khabara paDe, paNa kyAM javAno che e khabara nA paDe. e to ApaNe hisAba kADhavo joIe ke ApaNAmAM haju kUtarAnI jema bhasa bhasa karavAnI Teva hoya, nA bhasavAnuM hoya tyAM bhase eTale pote samajI javuM joIe ke kUtarAmAMthI AvelA lAgIe chIe. enA uparathI ApaNe have pachI zuM thaIzuM, te ApaNA svabhAva uparathI khabara paDe. enuM mApa kADhIe to khabara paDe. praznakartA H ApaNane gayA bhavano A bhego thayelo AtmA che ema khabara paDe ? dAdAzrI : A kaMIka che te kRpALudevanI peTha ene AgaLanuM darzana thAya, jAtismaraNajJAna thAya to dekhAya agara to bIjI rIte dekhAya. najIkamAM Avyo hoya ane enA kAryo uparathI ApaNane khabara paDe. jenA upara vagara kazuM karyuM ne ApaNane nukasAna nA karyuM hoya toya enI para dveSa AvyA ja kare. eNe kazuMya nA karyuM hoya bicArAe, toya ApaNane dveSa AvyA kare to jANIe nahIM ke zuM kAraNa che AnI pAchaLa? AgaLanuM levA-devAnuM che. praznakartA H evuM hoya tyAre thAyane ? dAdAzrI : hA, evuM. ta jAtismaraNa paNa jAti kevaLajJAnanI praznakartA: A ApanuM jJAna kayuM? jAtismaraNajJAna che ? dAdAzrI : nA, mAruM jJAna AtmajJAna che. mane bIjuM koI jJAna che nahIM. e AtmA zuM che, jagata zuM che, kevI rIte cAle che, koNa calAve che enuM jJAna che mane. jAtismaraNajJAna mane nathI. praznakartA: kRpALudevane navaso bhavanuM jJAna thayuM hatuM to dAdA Apane evuM thayeluM ? Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : nA, amane nahIM. e to jAtismaraNajJAna kahevAya. e buddhinuM che. amane to buddhi nahIMne, eTale dekhAya nahIM. emane to ghaNA avatAra dekhAtA hatA. amane to Agaloya avatAra dekhAto nathIne, gayo kayo taiya...! ApaNe jarUre zuM che ? amane to mokSa joIto hato te maLI gayo. brahmAMDanA nAtha thayA ! 272 praznakartA H Apa punarjanmamAM mAno cho to Apa pote gayA janmamAM zuM hatA ane AvatA janmamAM Apa zuM thavAnA cho, eno kaMI Apane khyAla che ? dAdAzrI : nA, nA, nA. koInIya khabara nathI. tamArIye mane khabara nathI ne mArIye potAnI khabara nathI. lokone khabara hoya e vAta judI che. e eka jAtanI buddhi che. te emAM ame UMDA UtaryA nathI. mAre UtaravAnI zI jarUra ? ane joIne kAmeya zuM mAre ? bAkI e buddhino viSaya che, jJAnano viSaya nathI. e eka jAtanuM smaraNa che. mane smaraNazakti ja nathI. ane Aje zuM vAra thayo e mAre pUchavuM paDe A badhAne. Aje tArIkha zuM che e pUchavuM paDe. mane yAdagIrI bilakula hoya nahIM. praznakartA : Apane jAtismaraNajJAna AmAM kaMI thoDIvAra thAya kharuM ke ? dAdAzrI : nahIM. evuM hatuM ke jAtismaraNajJAna e mAre jarUreya nathI ane mAre e jovoya nathI, jANavoya nathI. e buddhinA khela che. e ahaMkAra hoya to thAya. amane jAta ja nathI to pachI smaraNa zAnuM hoya ? jAtanI bahAra nIkaLI gayo chuM huM to. jAtismaraNa je jJAnamAM thAya, te dehanI bahAra nIkaLI gayo chuM. mArI jAti judI che AkhI. te A kevaLajJAnanI jAti che. A kevaLajJAnamAM phakta nApAsa thayelo chuM eTaluM ja. mane cAra aMza khUTyA che, cAra mArka khUTelA che. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4.3) trikALajJAna vartamAtamAM rahI traNe kALatuM dekhe te trikALajJAta praznakartA : trikALajJAnanI kharI Dephinezana kahone. : dAdAzrI : eka vastunuM traNeya kALanuM jJAna, traNeya kALamAM zuM sthiti thaze enuM jJAna, ene trikALajJAna kahyuM che. bhUtakALamAM zuM hatuM, vartamAnamAM zuM che, bhaviSyakALamAM zuM thaze, evuM ene jJAna che. ene trikALajJAna kahyuM. traNa kALanA jJAnane ApaNA loko zuM samaje che ke pahelA thaI gayuM te, atyAre thAya che te ane bhaviSyamAM thaze teya dekhI zake, evuM ja kahe che ne ? praznakartA : hA, barobara, e trikALa. dAdAzrI : paNa evuM nathI. traNe kALanuM jJAna eTa-e-TAIma hoya kharuM, buddhipUrvakathI samajo to ? buddhipUrvaka samaje to bhaviSyakALane vartamAnakALa ja kahevAyane ? traNeya kALanuM atyAre jo dekhAtuM hoya ApaNane to e kayo kALa kahevAya ? praznakartA H vartamAna, barobara che. dAdAzrI : vartamAna kALa ja kahevAya ne ! traNa kALanuM jJAna kahevAya che, paNa e traNa kALanuM jJAna kevI rIte che ? trikALajJAna evI vastu che, ke Aje ApaNe koI vastu joI, sAdI bAbatamAM to A ghaDo joyo, Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 AptavANI-14 (bhAga-3) te Aje vartamAnakALamAM ghaDo che. atyAranA ghaDo joyo e zeya kahevAya. have A ghaDo thayo che, e bhUtakALamAM zuM hato, mULa paryAya zuM hatA, e jJAna amane kahezo ? tyAre kahe, hA, mULa mATIrUpe hato. mATImAMthI ene palALI ane emAMthI kuMbhAra ene cAkaDA para mUkIne ghaDo banAvyo. pachI ene pakavyo. pachI bajAramAM vecAyo ane A dekhAya che evo thayo. tyAre kahe, bhaviSyamAM zuM thaze? tyAre kahe, ahIMthI e ghaDo bhAMgI jaze. tyAMthI pachI dhIme dhIme enI ThIkarIo thaze. ThIkarIo che te ghasAtI ghasAtI pharI pAchI mATI thaze. eTale vartamAnamAM bhUtakALa ane bhaviSyakALa beu sAthe varNana karI zake. dareka paryAyo batAvI zake, bhaviSyakALanA paryAya ane bhUtakALanA paryAya. eTale dareka vastunI bhUtakALa ne bhaviSyakALanI sthiti vartamAnamAM kahI Ape enuM nAma trikALajJAna. saMkalpa-vikalpa, Take tA e jJAta praznakartA: Apane trikALajJAna kharuM? dAdAzrI : A trikALajJAna amArI pAse AveluM ame pAchuM kADhyuM. nathI joItuM A. mane kahe che ke tame kAraNa sarvajJa hoya to tame to jANatA ja hova ne, eNe AgaLa pelA bhaI gayA tenuM zuM thaze tyAM AgaLa A gADImAM ? meM kahyuM, bhAI e gayo ahIMthI paNa athaDAze tyAM AgaLa gADIne, e trikALajJAnane AdhAre maneya dekhAyuM'tuM. te pachI mane to dekhAyuM ke A mAMDavI (vaDodarAnuM eka paru) sudhI A gADI jaze to athaDAvAnI che. trikALajJAnamAM dekhAya evuM, ApaNe Ama nIkaLatA pahelA dekhAya. praznakartA: je banavAnuM che te ? dAdAzrI : ApaNe jaIene mAMDavI e pahelA ja dekhAya ke mAMDavI AvI gayA, amuka dukAna AgaLa A gADI athaDAze eTale A trikALajJAne A dekhADyuM eTale meM kahyuM tuM ke bhAI ghera jA bA. mAre AvuM jovuMye nathI. AvA tophAno jovA, enA karatA ajANyA rahe to sAruM che. tamane A kema lAge che, ajANyA rahelA sAruM ke jANeluM ? Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5.3) trikALajJAna 275 praznakartA evuM kahe che ke bhagavAna mahAvIre ghaNAne pAchalA janmo batAvyA hatA. dAdAzrI : emane poSAya e. bhagavAna mahAvIrane poSAya. A lokone pAchalA avatAra dekhAyane, to zI dazA thAya A lokonI ! te Amane to dekhAvA nA ja joIe. A lokone trikALajJAna Ape, tamane trikALajJAna Ape, to tamArI zI dazA thAya ? trikALajJAnano artha zuM che ? trikALIjJAna ke have pachI zuM thaze te. eTale Aje, atyAre tamane e jJAna hAjara hoya ane tamAre bahAra javuM hoya to tamane e jJAna zuM dekhADe, ke rastAmAM gADI athaDAze ne tyAM AgaLa eka paga tUTI jaze. evuM badhuM tamane dekhADe, ahIMthI ja. have tame zuM karo te vakhate ? e kaho mane. praznakartA : javAnuM mAMDI vALIe. dAdAzrI : eTale e jJAna jatuM rahe. jJAna zuM kahe che ? jo tane vikalpa Ave to huM jatuM rahIza. e to e pramANe ja vartavuM joIe. javuM ja joIe tyAM AgaLa, athaDAIe te jagyAe. emAM vikalpa nahIM karavAno pachI to e trikALajJAna Take evuM che. have e kevaLa bhagavAnane Take A. chellI dazAe Take A. ema khabara paDe ke A doDha varSo pachI jamAI marI javAnA che, bolo have zI dazA thAya ApaNI ? praznakartA : doDha varSa pahelAthI ja bIjI ciMtA thAya. dAdAzrI ciMtAmAM baLI upAdhio keTalI ? gharanA badhA mANasonI zI dazA thAya? nA maravAno hoya toya marI jAya mUo. A muzkelImAM kyAM phasAIe ApaNe ? citta nirmaLatAe, bhAsa paDe bhaviSyano praznakartA: kacchamAMthI pelA loko maLavA AvyA'tA kRpALudevane, Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) eTale e manamAM jANI gayA'tA, dhArazIbhAI ke khImajIbhAI kaMI nAma. eTale e AvI gayA che maLavA, eTale sAme levA gayA ne 'Avo dhArazIbhAI' ema kahyuM, to evuM zAthI jANI gayA ? 276 dAdAzrI : e to bane, nAya bane. e to evuM che ne, e darzana che. amuka Ama ekAgratA thAya to mahIM darzana paDe che keTalAka mANasone. te zuM banaze eno bhAsa paDe. praznakartA : paNa e cittanI nirmaLatA upara AdhAra rAkhe che ne ? dAdAzrI : cittanI nirmaLatA upara. cittanI nirmaLatA hoya to ja bhAsa paDe. eTale A saMtoneya paDe. jJAnIoneya paDe evuM nahIM, e saMtoneya paDe. paNa keTalAkane cittazuddhi hovAthI AvuM bhAsa thAya che ke bhaI, Ama banaze. ane e karekTa bane che. mATe e khoTuM nathI paNa e trikALIjJAna na gaNAya. keTalAka mANasone hRdaya zuddhi hoya che. AtmAnuM jJAna hoya ke nA hoya e DipharanTa meTara. paNa eka evo avasara Ave che ke amuka amuka mANasone hRdaya zuddhi thaI jAya che. eTale e kahe ke AjathI dasa varasa pachI cAra vAgyAne pAMca miniTe A bhAIno jamAI marI jaze. te enuM karekTa paDe. eTale pachI ApaNA loka kaheze, A trikALajJAnI. mUA, trikALa dekhAya nahIM. enuM boleluM sAcuM paDe. praznakartA : enI samajaNamAM hoya ? dAdAzrI : samajaNamAMye nahIM, boleluM ja sAcuM paDe. basa vacana siddhi. praznakartA : paNa dAdA, e vagara maphatanuM zuM karavA evuM bole ? e bole enA AdhIna peluM thAya che ke thavAnuM che ene oNTomeTika bolAI javAya che, AmanI pAsethI ? dAdAzrI : thavAnuM che evuM AmanI pAsethI bolAI javAya che. thavAnuM che e enA zuddha hRdayane laIne bolAI javAya che. e to ApaNA Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5.3) trikALajJAna vyavahAramAMye keTalAka mANaso jarA zuddha hRdayanA hoyane, te bole to evuM badhuM thaI jAya che. ene trikALajJAnI kahe che ApaNA loko. 277 koI kaheze, A dAdA che te Ama kare che ne tema kare che. 'mArA dAdA' bolyA eTale badhuM mAruM phaLyuM. e phaLe ene. 'huM trikALajJAnI chuM nahIM' evuMya jANato hou, paNa e evuM jANe ke dAdA trikALajJAnI che. atyAre trikALajJAnI zabda kADhI nAkhavA jevo nathI, tema chatAM loko samaje che te vAta sAcIye nathI. zuddha aMtaHkaraNa te yazatAma karmo, bhAkhe sAcuM bhaviSya praznakartA : keTalAka bhaviSyanuM bhAkhe te sAcuM paDatuM hoya che ? dAdAzrI : keTaluMka sAcuM paDe te enuM cokhkhuM aMtaHkaraNa hovAthI, aMtaHkaraNanI zuddhi hoya ane yazasvI hoya, to tamArI vAta pUcho ke tarata kaheze ke bhaI, parama dahADe thaI jaze. eTale thaI jAya te kAma. te trikALajJAna nathI hotuM. praznakartA : aMdAjathI kahe che ? dAdAzrI : nahIM, aMdAja nahIM, cokhkhuM aMtaHkaraNa ane yazasvI. yaza maLavAno eTale enA kahyA pramANe thaI jAya. e jJAna tIrthaMkaronuM nathI, e jJAna jJAnIonuM nathI. e jJAna zuddha hRdayavALAnuM che, hRdaya zuddhivALAnuM che. have hRdaya zuddhivALAne khabara paDe ke AmathI Ama thaI jaze. paNa A IndriyajJAna amuka hada sudhInuM ja jJAna che ane atIndriyajJAna e asIma che. te asIma thAya tyAre kevaLajJAna thaI jAya che. tIrthaMkaro paNa traNeya kALatuM dekhe vartamAtamAM evuM che ne, tIrthaMkarone A jJAna hatuM, trikALajJAna. tIrthaMkarone kevaLajJAna hatuM paNa trikALajJAna zene kahetA hatA ke e vartamAna ja joI zakatA hatA. jJAnanA AdhAre joI zake, paNa Ama pote darzanathI traNeya Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 AptavANI-14 (bhAga-3) kALa sAthe dekhI zake nahIM. e vartamAnakALa ekalo ja dekhAya. traNeya kALa enI samajaNamAM AvI jAya ke bhaviSyamAM AvuM thaze. A loka kahe che ne ke amane bhaviSyakALanuM badhuM dekhAya che, evuM banI zake nahIM. bhaviSyakALa e to vartamAnakALamAM dekhAya che. ekane mATe bhaviSyakALa hoya ne bIjAne mATe vartamAnakALa hoya, e be bane nahIM. kALanA traNa vibhAga che. te traNa vibhAga kAyamane mATe paramenanTa rahe che. tIrthakaro mATe paNa traNa vibhAga rahelA che. tIrthakaro kevaLajJAne karIne badhuM kahI zake che, ke bhUtakALamAM A pramANe hatuM, A pramANe vartamAnamAM hovuM joIe ane bhaviSyakALamAM A pramANe thaze. evuM e kevaLajJAnanA methemeTikanA, gaNitanA jJAnanA AdhAre vartamAnamAM kahI zake che. tamane samajAyuM, huM zuM kahevA mAguM chuM te ? trikALajJAna eTale zuM ? ke vartamAnamAM je dekhAya che te ja dekhAya, tIrthakarone, lokone dekhAya evuM ja dekhAya, paNa e bhaviSyamAM Ama thaze evuM kahe. praznakartA: bhaviSyamAM Ama thaze evuM kahe, paNa ene khabara hoya tyAre kahene, dAdA ? dAdAzrI : nA, khabara hoya nahIM. praznakartA H to ? dAdAzrI : AnA pariNAma AvA Avaze. tame kerIo lAvo to kerI atyAre joI ke hAphUsanI kerI kApavA lAyaka hatI. have tame kaho ke A kerI rahevA daIzuM to bhaviSyamAM Ama thaze. pahelI karacalIo paDavA mAMDaze. pachI bagaDavA mAMDaze, pachI saDavA mAMDaze. pachI Ama thaze evuM varNana tame ApI jAo ke nA ApI jAo ? evuM varNana ApeluM che. ane kerInA pahelA bhUtakALamAM zuM hatuM? tyAre kahe, pahelA mora tarIke utpanna thayo. pachI nAno maravo thayo. pachI dhIme dhIme moTo thayo, te ghaDIe khATo hato. te A badhuM joIne nathI kahetA ? Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5.3) trikALajJAna 279 praznakartA enA guNadharmathI ja kahe che. dAdAzrI : e guNadharmane ja jANe. bAkI traNeya kALanuM, eka vartamAna kALamAM jJAna thAya to to vartamAnakALane bhUtakALa, bhaviSyakALa hoya ja nahIMne ! praznakartA ane vartamAnamAM bhUtakALanuM jJAna thAya che kharuM ke ? dAdAzrI : nA, nA, hotuM haze vaLI ? eka kALamAM be kALanA jJAna bhegA kevI rIte thAya te ? vartamAnamAM vartamAna ja dekhe. traNeya kALatA paryAyate jANe te sarvajJA jema kuMbhArane ApaNe kahIe ke A je ghaDo dekhAya che vartamAnamAM, te bhUtakALamAM zuM hatuM A? tyAre kahe, jamIna hatI, mATI hatI. mATIne khodI khodIne pachI gAro banAvyo, tyAMthI laIne pachI ghaDo pAcho mATImAM maLI jaze tyAM sudhInA paryAyonuM varNana kare. eTale e kuMbhAra e paryAyo jANe ane vItarAgo A paryAya jANe, je jagatane jANa nathI evA paryAya jANe. evuM dareka padArthanuM jANe e sarvajJa. evuM A dareka vastunA, AgaLa zuM paryAya hatA ane atyAre zuM che, have pachI zuM thaze, A traNeva kALanA je paryAya batAve che e sarvajJa kahevAya che. bhagavAne trikALanuM zuM kahyuM che ke A vastu che ene bhagavAna jue eTale mATImAMthI utpanna thayuM, tyAMthI badhI avasthAonuM jJAna emane lakSamAM Ave, tarata ja jotAnI sAthe. ane have pachI bhaviSyamAM mATImAM maLI jaze tyAM sudhInI badhI avasthAone dekhI zake, te ene trikALajJAna kahevAya che. A samajamAM AvI gayuM ? praznakartA: hA, e kyAMthI AvyuM ne kyAM javAnuM che, enI zuM zuM avasthAo badalAze.. dAdAzrI : e badhuM jANe tenuM nAma trikALajJAna. ane vItarAgonuM e kevaLajJAna, emane koI vastu jANavAnI bAkI nA rahe. jeTalI Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 AptavANI-14 (bhAga-3) jANavAnI vastuo che, joya che e badhI ja emanI pAse jANavAmAM hoya. e prAkRtika jJAna ane yathArtha jJAna banneya bheguM hoya, badhuM jANe. traNeya kALathI jue vItaraNa, na thAya mUrzita praznakartA : ene ja utpAda, vyaya ane dhruva kahevAya ? dAdAzrI : utpAda, vyaya ane dhruva. eTale utpAda, vyayane je joI zake che e trikALajJAna kahevAya. vItarAgo ATaluM ja jotA'tA ke mANasanI prAkRtika zakti utpanna thavI, vyaya thavI ane AjanI e badhI zaktione trikALajJAnathI jotA'tA e. utpAda, vyaya badhuM saMpUrNapaNe jANatA'tA eTale emane rAga utpanna nA thAya. vartamAnakALanA ekalA jJAnathI rAga utpanna thAya che. eka to potAnA svarUpanuM ajJAna ane vartamAnakALanuM jJAna. jo ene ema samajAya ke A garbhamAM hatI bebI, tyAre AvaDI dekhAtI hatI ne AvI dekhAtI hatI ane pachI janmI tyAre AvI dekhAtI hatI, pachI AvI dekhAtI hatI, ane have pachI AvI dekhAze, pachI AvI dekhAze, pachI AvI dekhAze. paiDI thaze tyAre AvI dekhAze. pakSAghAta thaze tyAre AvI dekhAze, pAchuM enI nanAmI kADhaze tyAre AvI dekhAze. badhA lakSaNa khabara che, ene vairAgya zIkhavADavAno nA hoya. A to je AjanuM dekhIne ja mUchita thaI jAya ane vairAgyanuM jANavAnuM. bIjAne lakSamAM nathI AvatuM. vItarAgo bahu DAhyA hatA. badhI vastuone traNeya kALathI joI zakatA hatA. koI vastu emane mUccha utpanna nA karAve, kAraNa ke traNeya kALathI joI zake ke AnuM utpAda, vyaya kevI rIte ? ane dhrauvatA enA svabhAvathI che. utpAda, vyaya avasthA che badhI, paryAyo. eTale traNa kALanuM samajI gayA ne tame ? phUla mATI svarUpe hatuM ane mATI svarUpamAMthI A svarUpa thayuM ne have pAchuM mATI svarUpa thaI jaze. ApaNe to A vacalA svarUpane pakaDIe chIe. kaLI hoya to kaLIne nathI pakaDatA ane cAra kalAka pachI karamAI Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5.3) trikALajJAna 281 jaze e svarUpane pakaDatA nathI, khIlelA svarUpane, prakRtithI khIlyo che bhAga, ene pakaDIe chIe. A avasthA svarUpa, AkhuM jagata bhrAMtimAM hoya, te vacalA svarUpane pakaDe ane jJAnIo traNeva kALanA svarUpane pakaDe. laukika mAnyatAne AdhAre, kahyuM trikALa ame je vAta karIe chIe e chellI vAta karIe ke jenAthI loko sAcI hakIkata pAme. e trikALa satya che. emAM pheraphAra nA thAya. ene kyAreya ceko nA mAravo paDe. kAraNa ke A zabdo trikALI satya che. praznakartA : trikALI kyAMthI AvyuM? dAdAzrI: e to ApaNA loka kALanA traNa bhAga pADe che, trikALa. amAre thaI gayuM tene zuM kahevuM ? tyAre kahe, "bhUtakALa'. have pachI thaze tene zuM kahevuM ? to "bhaviSyakALa'. atyAre zuM ? tyAre kahe, vartamAnakALa'. te lokonI mAnyatAnA AdhAre mAre trikALa kahevuM paDe che. nahIM to kALanuM svarUpa eka ja che, paNa lokonI bhASAmAM kahevuM paDe ? jJAnI puruSanA mATe vartamAna kALa ekalo ja hoya. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] kevaLadarzana (u.1) kevaLadarzananI samaja kevaLa AtmAnI ja zraddhA e kevaLadarzaka' praznakartA: kevaLa eTale zuM ? dAdAzrI : ebsaoNlyuTa ! phakta ! bIjuM kaMI nahIM jemAM, bheLaseLa koI jAtanuM nahIM, pyaoNra. praznakartA: kevaLadarzana eTale zuM? dAdAzrI : kevaLa AtmAnI ja jene zraddhA che e "kevaLadarzana che zraddhApaNe kevaLajJAna" eTale "kevaLadarzana' ! zraddhApaNe "kevaLajJAna thayuM hoya to deha sAthe mukti thAya ne jJAnapaNe "kevaLajJAna" thAya to mokSa thAya ! A jagata jema che tema samajamAM AvI javuM enuM nAma kevaLadarzana. jANamAM nA AvavuM eTale kevaLadarzana ane jANamAM AvI jAya e kevaLajJAna kahevAya. paheluM samajamAM AvI jAya. 'pUrNa samaja e kevaLadarzana' kahevAya ane vartanamAM Ave e kevaLajJAna" kahevAya che. e pUrNa jJAna, kevaLajJAna" pUrNAhuti che ane Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6.1) kevaLadarzananI samaja 'kevaLadarzana'zarUAta che. 'samaja' e 'kevaLajJAna'nI 'biginiMga' (zarUAta) che. 283 praznakartA : pUrNa samaja eTale zuM ? dAdAzrI : kSAyaka darzana. ApaNe ahIM kSAyaka darzana ApIe chIe. saMpUrNa pratIti, saMpUrNa samaja. kevaLadarzana eTale kSAyaka samakita. e thayA pachI kevaLajJAna thAya. kevaLadarzanathI jJAna dekhAya. jJAna dekhAya eTale zuM ke kaMIka AgaLa joyuM ApaNe, 'kaMIka che' evuM kevaLadarzana ane 'A che' e kevaLajJAna. kevaLadarzata + kevaLajJAta = zuddha cetana have cetana zenuM baneluM che te kahuM. kayA kayA zabdothI baneluM che ? e jJAna ane darzana be bheguM thayuM enuM nAma cetana. e cetana potAnA guNadharmane AdhIna che. praznakartA H eTale jJAna ane darzana banne jarUrI che cetana mATe ? dAdAzrI : e hoya to ja A cetana kahevAya. H praznakartA : bemAM paheluM kayuM e jovAnuM nathI, bemAM jJAna paheluM ke darzana paheluM e jovAnuM nathI paNa banne hovA jarUrI. dAdAzrI : banne saMpUrNa pramANe hovA joIe. kevaLajJAna hoya eTale kevaLadarzana hoya ja. kevaLadarzana hoya ane kevaLajJAna nA hoya to haju adhUruM che. jyAre kevaLadarzana ane pachI kevaLajJAna be bheguM thaI jAya tyAre saMpUrNa zuddha cetana thaI gayuM. kevaLadarzana ane kevaLajJAta e anubhavagamya praznakartA : kevaLadarzana ane kevaLajJAna e yugmapada che, e sAthe ja hoya ? dAdAzrI : hA, yugmapada ja che. paNa e paheluM kevaLadarzana hoya ne pachI kevaLajJAna thAya. Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 hoya. AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA : hA paNa paheluM ne chelluM hoya ja nahIM, banne sAthe ja dAdAzrI : e badhuM tamArI dRSTie barobara che. amArI dRSTi nathI A. tamAruM zAstramAM hoya e barobara che. huM to mArI anubhavanI dRSTithI kahuM chuM. amArI dRSTi A pramANe che. Apane ThIka lAge to lejo, nA ThIka lAge to mAruM pAchuM Apajo. praznakartA H nahIM, e to je lakhyuM che zAstromAM, e vAta karuM chuM, potAnI vAta nathI karato. dAdAzrI : evuM che ne, zAstra ane anubhava, be judI vastu che. kAraNa ke AtmA zabdamAM koI dA'Do utarI zake ema che ja nahIM. cAra veda vAMcI rahe ne tyAre dhIsa Ijha noTa dheTa, dhIsa Ijha noTa dheTa, dhIsa Ijha noTa dheTa. eTale e jJAnI sivAya koI AtmA jANI zake nahIM. e anubhavagamya vastu che. kevaLadarzana ane kevaLajJAna e anubhavagamya vastu che. kevaLadarzana kyAre thAya ? sAcuM samakita, samyak darzana kyAre thAya ? AkhA jagatamAM kyAMya koI joDe pakSApakSI nA thAya, matabheda nA thAya tyAre. pakSamAM paDelAno mokSa nA thAya. amane jagata dRzya che, jJeya nathI. kevaLajJAnathI jagata jJeya thaI jAya ane A kevaLadarzanathI dazya thAya. bhagavAne gaNI kiMmata, darzananI praznakartA : Ape evuM kahyuM hatuM ke amane samajamAM A jagata zuM che te AvI gayuM paNa jANapaNAmAM nathI AvyuM. e jANapaNuM eTale zuM ? dAdAzrI : vigatavAra, DiTeIlsa. praznakartA : DiTeIlsathI nathI AvyuM evuM kaho to cAle ? dAdAzrI : hA, evuM kahe to cAle. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6.1) kevaLadarzananI samaja 285 praznakartA: paNa bannemAM kALa rahyone ? samaja meLavavA mATe paNa samaya joIe ne jANapaNuM meLavavA mATe paNa samaya joIe ? dAdAzrI : samajamAM TAIma (samaya) nA joIe, paNa jJAnapaNAmAM TAIma joIe. praznakartA: darzana ane jJAna vacce aMtara hoya ke nahIM, samayanuM? dAdAzrI : thoDuM. praznakartA: bahAra avAja thAya eTale samajAya ke kaMIka che, paNa pachI pelo jovA jAya ane je gAya (prANI) che, e jovAnuM jJAna je thAya che e ? dAdAzrI : hA, Disijhana thatA TAIma lAgene ! darzananuM pariNAma ja jJAna che. paNa bhagavAne jJAnanI kiMmata gaNI nathI, darzananI kiMmata gaNI che. khulyA rahasyo "kevaLajJAta'nA, A vijJAnamAM have ATalI hada sudhI to koI dahADo jagatamAM koI paNa hoya, e utarelo ja nathI. emanI A matiye zI rIte Ave ? A to A tIrthakaro ja pahoMce. A matinuM jJAna nathI jo ke, A kevaLajJAnanuM jJAna che. praznakartA ane A bhASAnuM jJAna nathI. darzana ane dRzya, A bhASAnuM jJAna, paNa A bhASAthI uparanuM jJAna che ? dAdAzrI : bahu uparanuM jJAna che A to. A to evuM che ne, nIce ApaNe utArI lAvyA. ApaNe bahu nIce nathI utAryuM. loko je nIce utarI gayA che, emane jarUra to kharIne paNa ! utAravuM to paDene ? paNa A emanI (tIrthakaronI) je zodhakhoLa che, e to joIne ja mane to ajAyabI lAgI ke ohoho ! AvI zodhakhoLa ! darzana ane jJAna, jANavuM ane jovuM kevuM juduM pADI dIdhuM ! vaLI eka kahyuM hota to zuM khoTuM hatuM te? paNa keTaluM badhuM moTuM enI pAchaLa AkhuM vijJAna paDI rahyuM che ne ! Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 AptavANI-14 (bhAga-3) pUrNa samaje kevaLadarzata, pUrNa jJAne kevaLajJAta praznakartA : samyak darzana ne kevaLadarzanamAM zuM pharaka ? dAdAzrI : e to jANe ke samyak darzana e vastu to amuka thaI paNa pachI AvaraNa AvI jAya ane A kSAyaka samakita eTale kevaLadarzana che, AvaraNa ja nA Ave enI para. praznakartA : Atmadarzana, kevaLadarzana, kevaLajJAnamAM zuM bheda ? dAdAzrI : pote dehAdhyAsathI mukta thAya tyAre Atmadarzana thAya, dehAdhyAsathI mukta eTale dehamAM je Atmabuddhi hatI, 'A deha ja huM chuM' e Atmabuddhi chUTI jAya. dehAdhyAsa chUTI jAya eTale AtmajJAna thAya. sAMsArika du:kha sparze nahIM enuM nAma AtmajJAna. AtmAthI AtmA jANavo, enuM nAma AtmajJAna. saMpUrNa AtmajJAna kone kahevAya ? 'kevaLadarzana' hoya tene. kevaLadarzana thatA pahelA agiyAramA guMThANAmAMya pudgala ramaNatA kare che ane kevaLajJAna thAya tyAre niraMtara svarUpanI ja ramaNatAmAM rahe. pudgala pudgalanI ramaNatA kare ane svarUpa svarUpanI ramaNatA kare. pUrNa kevaLadarzana eTale zuM, ke je samajavAnI cIja saMpUrNa samajI lIdhI, bAkI nA rahI. jANavAnuM bAkI rahyuM ene saMpUrNa jANI lIdhuM ane jagatamAM koI cIja jANavAmAM bAkI nA rahe enuM nAma kevaLajJAna. kevaLadarzana badhuM samajamAM Ave paNa jJAnamAM nA Ave. kevaLajJAna eTale jJAnamAM saMpUrNa thaI gayuM kahevAya. koI paNa pradeza upara AvaraNa nahIM, anaMta pradezonuM badhuM AvaraNa tUTI gayeluM. saMpUrNa samajamAM AvI gayuM enuM nAma kevaLadarzana ane jJAnamAM Ave vigatavAra, pote bIjAne paNa samajAvI zake tyAre kevaLajJAna kahevAya. potAnI samajamAM beThuM, geDamAM beThuM ene kevaLadarzana kahyuM. ane peluM samajamAM nahIM AvavAnuM. samajamAM Ave te keTaluM ? eTalA ja Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6.1) kevaLadarzananI samaja 287 pUratuM ke kharekhara "huM A nathI." mATe "huM zuddhAtmA chuM' e vAta sAcI che evuM mane lAge che, evI pratIti besavI e upazama samakita ane A to badhuM samajamAM AvI jAya, kevaLadarzana. ko'ka jIvane thaI jAya evuM lAyaka samakita, nahIM to kSAyaka samakita thAya nahIM. kapALudeve pote ema kaheluM ke lAyaka samakita che paNa e bahAra paDI gaI vAta, te lokoe TIkA karavA mAMDI. eTale emaNe kahyuM ke amane kSAyaka samati nA hoya to paNa amane samakita che ja. bhale ApaNA zAstroe nA pADI paNa samakita to che ja. zAstramAM lakheluM, lAyaka darzana nathI. A kALamAM samakita ja nathI ne ! eTale e kramika mArgamAM badhuM nA pADI che. A badhA dasa prakAranA bhAvo viccheda gayA che. A kALanA hisAbe divyacakSu ne e badhuM nA hoya, kahe che. A to akrama vijJAna che eTale utpanna thayuM che. kSAyaka darzana ke kSAyaka samakti e kevaLadarzana praznakartA : dAdA, vItarAga bhagavaMtoe je dRSTithI jagatane joyuM, e dRSTi samyak darzana ne ? dAdAzrI : nA, vItarAgoe je jagata joyuM, e to lAyaka darzana che. eTale A kSAyaka samakitathI joyuM. praznakartA kevaLadarzanathI ? dAdAzrI : hA, eTale kevaLadarzana, lAyaka darzana jene kahe che ne, kSAyaka samati kahe che ne, te. vItarAgane A upazama samakita ne kSayopazama samakita evuM-tevuM nA hoya. eTale e dRSTi badhI bahu judI jAtanI hoya, bahu suMdara dRSTi hoya, kevaLadarzana. praznakartA: lAyaka samakita ane kevaLadarzana eka ja ? dAdAzrI : eka ja che, bIjuM kazuM che nahIM. darzana AvI gayuM, kevaLadarzana. e darzana, A AMkhe dekhAya che tene darzana nathI gaNAtuM. A to Indriya darzana che. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 AptavANI-14 (bhAga-3) jJAtI kRpAe pAmyA kevaLadarzata praznakartA : jJAnavidhimAM samyak darzana prApta thAya che ne ? dAdAzrI : hA, samyak darzana kharuM, paNa kSAyaka. have te kSAyaka samakita thayuM eTale zukladhyAna thayuM, paNa zukladhyAnano pAyo kayo ? tyAre kahe, tamAro pahelo pAyo. have 'kaMIka che' ('huM zuddhAtmA chuM') evuM tamane je jJAna beThuM, enA pariNAma tame joyA. paNa haju spaSTa tame kazuM joyuM-karyuM nathI, spaSTa vedana thayuM nathI, aspaSTa vedana che. eTale 'kaMIka che' evuM lAgyuM tamane paNa 'A che' evuM Disijhana haju AvyuM nathI. praznakartA : 'A che' e nakkI thayuM nathI. dAdAzrI : 'A che' e nakkI kyAre thaze ? kevaLajJAna thaze te vakhate. praznakartA : kevaLajJAna eTale zuM ? dAdAzrI : e tamane anubhavamAM Ave. pachI tamane kazuM aDe nahIM. khokhuM ne AtmA beu judA ne judA dekhAya e kevaLajJAna. jema nALiyeranI aMdara pelo goTo hoya ne te judo thaI jAya che ne khakhaDe che, enuM nAma kevaLajJAna ane coMTelo hoya tyAM sudhI kevaLadarzana. samaja e darzata, anubhava e jJAta ApaNuM A 'kevaLadarzana' eTale ke kevaLa samajanuM vijJAna che. pachI kevaLajJAnamAM Ave che. tamane je samajamAM AvyuM che, te anubhavamAM nA AvyuM. mATe samajamAM nahotuM ema kahevAya nahIM. samajamAM Ave e darzana ane anubhavamAM Ave e jJAna. kramikamAM samakita thAya tyAre pachI kevaLadarzana thAya, A to tamane sIdhuM ja kevaLadarzana ApyuM che. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6.1) kevaLadarzananI samaja 289 praznakartA : sAcI zarUAta ahIMthI thAya. dAdAzrI: mukta thayo lAge. baMdhAyelo hato, e baMdhANamAMthI mukta thayo chuM, evuM lAge. nava jAtanA darzana, temAM cakSu darzana jatAM rahe to pachI rahyuM zuM? acakSu darzana, avadhidarzana che, kevaLadarzana. jyAM sudhI kevaLadarzana nA thAya tyAM sudhI svarUpanI ajJAnatA rUpI aMdhApo jAya nahIM. kevaLadarzana thayuM ke aMdhApo gayo. akrame, darzana-tapa-jJAna-cAritra kramika mArgamAM A samyak jJAna, samyak darzana ane samyak cAritra e bAhyamAM, e aMdarano bhAga to aMdarano ja che paNa badhuM zabdathI (vyavahArathI) che, yathArtha (nizcayathI) nathI. bahu tyAre chaThThA guThANA sudhI pahoMce ane sAtamuM ko'ka dA'Do dekhe. basa, sAtamA guMThANe koI phero kalAka jaI zake. te banyuM nathI A kALamAM haju. te enuM A varNana che ane ApaNA akrama mArgamAM A kevaLadarzana, kevaLajJAna ane kevaLacAritra, te kevaLadarzanamAM pahoMcI gayA che. kevaLajJAnamAM pahoMcI zakAya ema nathI. ame A jJAna ApIe chIe ne, te kevaLadarzananuM jJAna ApIe chIe, lAyaka samakitanuM jJAna ApIe chIe. e kevaLajJAna nathI paNa AjJArUpI kevaLajJAna che ane kevaLadarzanavALuM jJAna che. eTale jJAna, darzana, cAritra ne tapa cAreyavALuM jJAna che. pachI enuM lAyaka jJAna kyAre thAya? jo amArI AjJAmAM rahe to. to e samaja pachI vartanamAM Ave tyAre kSAyaka jJAna thAya. darzanamAM phera thayo, jJAnamAM phera thayo ane tethI cAritramAM phera che. vibhAvika thayuM che darzana, jJAna ne cAritra eTale darzana-jJAna phare eTale badhuM pharI jAya. A meM "kevaLadarzana ApyuM, tenAthI tamAruM badhuM pharI jaze. darzana to sarvAza ja ApeluM che, kevaLadarzana ApyuM che. jeTalo Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 AptavANI-14 (bhAga-3) anubhava thAya che, eTale ene aMza jJAna thAya, enuM pachI sarvAza jJAna thAya. jema jema jJAna thatuM jAya tema tema cAritra vadhatuM jAya. jJAna ane darzananuM phaLa Ave tyAre cAritra kahevAya. ApaNane A akrama mArgamAM pratIti pramANe anubhava thAya, eTaluM jJAna pragaTa thAya. jeTalA pramANano anubhava, eTalA pramANamAM vItarAgatA, eTaluM ja cAritra kahevAya. tapa vagara cAritra nA hoya. jeTaluM tapa karo eTaluM cAritra utpanna thAya. tapane jovuM-jANavuM e ja cAritra. tamArI pAsethI koI dasa hajAra lUMTI le, te vakhate A pudgalanI karAmata che tevuM tamane bhAna rahe te kevaLadarzana. pugalanI karAmatanI geDa besI jAya to kevaLadarzana. pudgalanI karAmatanI kriyA jANavAmAM Ave to kevaLajJAna. pudgalanI karAmata che evuM vartanAmAM Ave to kevaLacAritra. timita thakI, sUjha pariName kevaLadarzanamAM praznakartA satsaMgamAM Ape kahyuM hatuM ke sUjha e darzana che to e to e kevaLadarzana sudhI pahoMce che ? dAdAzrI : sUjha e darzana che sahaja prApta thatuM, vinA prayAse prApta thatuM, e darzana khUlatuM khUlatuM kevaLadarzana thaIne UbhuM rahe che. paNa nimitta joIe vacce, nimitta ! saMsAramAM badhI sUjha paDe paNa potAnI sUjha nA paDe ke huM koNa chuM', tyAM sudhI kevaLadarzana' nA thAya. praznakartA: sUjha upAdAnamAMthI nIkaLe che ? dAdAzrI: hA, tethI ApaNA loko kahe chene ke, nimitta maLatA jo upAdAna jAgrata nA rAkhe to khalAsa, to kAma nA thAya. darekane sUjha paDe, e darzana che. e sUjha ja kAma karatI jAya che. sUjha jeTalI vadhatI jAya eTaluM darzana vadhatuM jAya. ema karatAM karatAM chevaTe phUla darzana thAya che tyAre kevaLadarzana sudhI jAya che. kevaLadarzana utpanna thayA pachI kevaLajJAnanA aMzo pragaTa thatA jAya. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6.1) kevaLadarzananI samaja 291 sUjha pUrI thayA pachI, have mokSamArga dekhADe prajJA praznakartA H sUjhane prajJA kahevAya ? dAdAzrI : nA, prajJA e jJAna che ane A sUjha to darzana. ane ajJA e buddhi kahevAya. praznakartA H to dAdA pAse je jJAna le che, ene je badhuM pachI mokSamArganI aMdara madada karyA kare che, tyAM sUjhanuM sthAna kharuM ? dAdAzrI : e prajJAnuM kAma. pachI prajJAnA kAmamAM jAya. jJAna lIdhuM te dahADe sUjha phUla (saMpUrNa) thaI jAya che, kevaLadarzana rUpe thAya che. pachI sUjha khIlavAnI rahI nahIM. pachI gUMcavADo Ubho nA thAya ne ! praznakartA : prajJA madada kare pachI ? dAdAzrI : hA, basa. praznakartA H ApanuM jJAna jene prApta thayuM, ene have je TheTha mokSa sudhIno daravAjo batAve che, gUMcono nikAla batAve che, e sUjhane ThekANe prajJA Ave che ? dAdAzrI : e prajJA. sUjha to pUrI thaI gaI ApaNI, kSAyika thaI gayuM. have e prajJA dekhADe che. sUjha pUrepUrI besI jAya tyAre kSAyika samakita kahevAya, kevaLadarzana kahevAya. sUjha pUrepUrI thaI jAya, pachI enuM kAma pUruM thaI gayuM. amaneya jJAna thatA pahelA sUjha paDatI'tI. sUjha eTale pratyakSa nA dekhAya. Ama ja che evuM lAge, enuM nAma sUjha. eTale amane to dekhAya. AgaLa-pAchaLanuM, pAchaLa zuM thaI rahyuM che teya dekhAya. eTale pelo kaheze, 'huM pAchaLa Ubho chuM. meM hAtha UMco karyo ke nahIM' ? te nA dekhAya. sthULa nA dekhAya, sUkSma dekhAya. je sUkSma vibhAga che ne, e badhuM dekhAya. samajane lIdhe e dekhAya. sthULa to kevaLajJAna saMpUrNa thAya tyAre badhuM dekhAya. Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 AptavANI-14 (bhAga-3) UDyA darzanAvaraNa te mohatIya, rahyAM be bAkI praznakartA : Apa je jJAnavidhi karAvo che ne, temAM darzanAvaraNIya tUTe to ja ApaNane darzana thAya ? dAdAzrI : ame jJAna ApIe tyAre ene 'kaMIka che' evuM bhAna thAya che, e darzanAvaraNa gayuM. darzanAvaraNa to AkhuMya tUTI gayuM. te ame kevaLadarzana ApIe chIe A. te kSAyaka darzana che. darzanAvaraNa tUTI jAya tyAre kSAyaka darzana kahevAya. 'kaMIka che' evuM ApaNane sUjha paDI, samajaNa paDI. 'huM zuddhAtmA chuM' e sUjha paDI paNa have 'zuM che' e jANakArI nathI e jJAnAvaraNIya karma. pachI 'zuM che' e DisAIDa thayuM, anubhavamAM AvatuM jAya ema jJAnAvaraNa jAya. e mATe A bhegA thayA karIe chIe. have A jJAnAvaraNIya karma toDavA mATe pharIe chIe. pelA darzanAvaraNIya karma tUTI gayA. darzanAvaraNIya ja paheluM tUTe, pachI jJAnAvaraNa dhIme dhIme tUTe. praznakartA : to pachI A darzanAvaraNIya ane mithyA darzana e bemAM zuM pharaka ? ke A dAdAzrI: mithyA darzana e che te samakitanI apekSAe che, vinAzI cIjomAM ja sukha mAne che. vinAzI cIjomAM sukha che evI ene zraddhA che eTale mithyA darzana kahe che. praznakartA : eTale mohanIya karmamAM paheluM darzanAvaraNa che eTale mithyA darzana. paheluM ajJAna, pachI mithyA darzana ema mUkyuM. to pachI A ajJAna ane jJAnAvaraNIya karma e bemAM phera zo ? dAdAzrI : jJAnAvaraNa e to AvaraNa che ane ajJAna to potAnuM bhAna ja nathI. jJAnAvaraNa to vartu-ochuMye thAya, paNa peluM ajJAna e to ajJAna ja rahe. A tamane ajJAna to kADhyuM, paNa A jJAnAvaraNIya AkhuM nA nIkaLI jAya. A ajJAna toDyuM pachI jJAnAvaraNIya amuka bhAga tUTI gayo. paNa bIjo je rahyo te to dhIme dhIme nIkaLe. eTale paheluM Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6.1) kevaLadarzananI samaja 293 ajJAna jAya, pachI jJAnAvaraNIya jAya, dhIme dhIme. AvaraNa pUruM thaI gayuM ke pUrNimA, pUnamano cAMda, tyAM sudhI bIjano cAMda Uge. praznakartA : evI ja rIte darzanAvaraNa ne mithyA darzana ? dAdAzrI : mithyA darzaneya UDI gayuM ne darzanAvaraNaye UDI gayuM. mohanIya UDI gayuM. aMtarAya nathI UDyA, jJAnAvaraNIya nathI UDyuM. A cAra che te AtmaghAtI, ghAtakarma kahevAya. te ghAtakarmamAM cAritramohanIya ane jJAnAvaraNIya e beno jema jema nikAla karazo samabhAve, tema tema AvaraNIya ochA thaze, tema tema aMtarAya tUTatA jaze. pratIti, samyak darzane Ave-jAya te kevaLe varte niraMtara praznakartA H darzanAvaraNa je tUTyuM to pachI anaMta vastuo che vizvanI, te dekhAvI joIene ? dAdAzrI : dazyo dekhAvavA joIe nahIM. e dekhAvavA mATe dazya nathI, e pote potAnI zraddhA mATe che. potAnuM badhuM dekhAyuM e kevaLa zraddhA kahevAya che. kevaLadarzana eTale kevaLa zraddhA. praznakartA H to pachI samyak darzana ane kevaLadarzana be eka ja thAyane? dAdAzrI : nA, samyak darzana eTale to mithyA darzana nathI evI pratIti rahe che tyAre kahevAya che. praznakartA : pratIti eTale ja zraddhAne ? dAdAzrI : pratIti eTale zraddhA. e zabdothI pratIti, to e mithyA darzana gayuM kahevAya. ene samakita thayuM kahevAya. ane "huM zuddhAtmA chuM" bhAna varte, lakSa varte tyArathI kevaLadarzana kahevAya che. ane tyAM sudhI zuddhAtmA to koIne, jJAnIneya nA varta. A kramika mArganA koI jJAnIne zuddhAtmA chuM' evuM lakSa niraMtara nA rahe. ane TaoNpa upara jyAre jAya tyAre Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 AptavANI-14 (bhAga-3) chelve sTezane (chellI dazAe), je avatAramAM mokSa thavAno che te avatAramAM tene lakSa bese, tyAM sudhI samakita rahe. niraMtara pratItine kSAyaka samakita kahyuM che. eka kSaNa AghIpAchI nA thAya evI niraMtara pratIti. ApaNe badhAne niraMtara pratIti AvI che. eTale kSAyaka samakita kahyuM. peluM samyak darzana eTale zuM, ke amuka vakhata pratIti rahe ne pachI UDI jAya. ekAda guMThANuM rahe ne UDI jAya. pAchuM hato tevo ne tevo thaI jAya. bIjI prakRtio, kaSAyo upazama che. bIjI prakRtio dabAI gayelI hoya ane pachI jyAre satsaMgamAM Avyo hoya tyAre ene upazama samakita thAya ne pratIti besI jAya. paNa eka gUThANuM ja bese. pachI bIjI prakRti ukhaDe, pelI cAlI jAya. eka phero sparza thayA pachI AvyA kare. eno niyama evo che ke eno sparza thayo, te pachI vaheluM moDuM paNa AvyA kare. "kartA nathI'tI niraMtara pratIti te kevaLadarzata A caMdubhAI je kaMI kare che, savAramAM UThIne, te emAM tame eka vALa paNa karyo nathI. evuM tamane zraddhA besI jAya, e pratIti besI jAya ke huM kaMI karato nathI, tyAre kevaLadarzana thAya. potAnI pratIti saMpUrNa besI gaI. "huM kartA nathI' e pratIti beThI. A janmathI atyAra sudhI koI cIjano huM kartA nathI, enI pratIti besavI enuM nAma kevaLadarzana. lokone kartApaNuM jAya nahIM, chUTe nahIM. ApaNe choDAvIe toya nA chUTe. kramikamAM paheluM jJAna pachI darzana, ApaNA akramamAM darzana pahelA pachI jJAna. kramika mArgamAM jJAnane buddhie karIne jaNAya, pachI darzanamAM AtmA Ave. tyAM jJAna karIne jJAna nA samajAya. jyAM tyAga tyAM jJAna nahIM. jyAM "huM Ano kartA chuM' ema kiMcitmAtra rahe tyAM AtmA adhUro rahe, jJAna ane darzana adhUruM rahe, kevaLadarzana nA thAya. A jagatamAM je kaMI paNa karavAmAM Ave che te jagatane posAya Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6.1) kevaLadarzananI samaja 295 yA na paNa posAya chatAM "huM kaMI ja karato nathI" evo je niraMtara khyAla rahevo te kevaLadarzana. kevuM ajAyabIvALuM vAkya ! niraMtara khyAla rahevo joIe. ane te eya paheluM ame ApIe ja chIe badhAne. praznakartA: "huM kaMI ja karato nathI" e bhAva niraMtara rahe to kevaLadarzana thAya ? dAdAzrI : hA, kAraNa ke tIrthakaro vartanane jotA nathI, tIrthakaro bhAvasattAne jue che. eTale ApaNane tIrthakaronuM mAnya che, ne lokonuM ApaNe kyAM mAnya karIe ? Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (u.2) kevaLadarzananI vyAkhyA te prasaMga sAra tamAma zAstroto, eka vAkyamAM praznakartA : "huM kaMI ja karato nathI" e khyAla e ja kevaLadarzana ? dAdAzrI : "A jagatamAM je kaMI paNa karavAmAM Ave, te jagatane posAya yA nA paNa posAya chatAM huM kaMI ja karato nathI evo je niraMtara khyAla rahevo te kevaLadarzana che." ane "huM karuM chuM' evo niraMtara khyAla rahe, e mithyA darzana che. praznakartA: 1968mAM nIkaLeluM A sUtra ? dAdAzrI : AvAM vAkyo koka koka dahADo nIkaLelA che ane pachI AkhI liMka thaI AvI. pachI AkhI mALA thaI, nahIM to mALA nahIM, chUTA chUTA maNakA nIkaLelA che. e rIte A badhA vAkyo judA judA nIkaLIne pachI bhegA thaI gayelA. A jJAnI pada AvyA pachInI chellI saMjJA che. enA AdhAre AvA vAkyo nIkaLI jAya. praznakartA: AmAM badhuM AvI gayuM, sAra AvI gayo ? dAdAzrI : hA, basa, badho ja sAra AvI gayo. AkhA zAstrano, tamAma zAstronA sArarUpe e vAkya bolyo hato ! e bhagavAnanA AkhA zAstrano sAra eka vAkyamAM che. sArarUpa jJAtasUtra pragaTya, bAtharUmamAM praznakartA H A jJAnasUtra Apa nahAvA gayA hatA pachI nIkaLeluM tenI vAta karone ! dAdAzrI te eka divasa huM nahAvA gayo to bAtharUmamAM ane ahIM Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6.2) kevaLadarzananI vyAkhyA ne prasaMga 297 mahAtmAo be-cAra-pAMca beThelA gharamAM, AgalI rUmamAM. praznakartA: mAmAnI poLamAM ! dAdAzrI : hA. vAto, satsaMga karatA'tA. te nahAvA gayo'to dasa vAgye, tyAM mahIM mane vicAra Avelo. te nAhIne huM to Ama rUmAla vIMTIne nIkaLyo bahAra tyAre meM mahAtmAo badhA beThelA ne kahyuM, alyA bhaI, lakhI lo, vAkya AvyuM che. te A vAkya bolyo hato. A jagatamAM je kaMIpaNa karavAmAM Ave, kaMIpaNa eTale enI pachI vigata nahIM. je kaMIpaNa karavAmAM Ave e jagatane posAya yA nA paNa posAya chatAM huM kaMI ja nathI karato, evo niraMtara khyAla rahevo, enuM nAma kevaLadarzana che. bahu moTuM vAkya nIkaLeluM. te pachI beThA'tA e mahAtmA kahe che paNa Ano artha zuM? kaMI jagatane posAya yA nA posAya ! khyAlamAM akartA, pachI ja aTakavuM jagatane poSAya te mATe A jagatamAM je kaMI paNa karavAmAM Ave e jagatane posAya yA na paNa posAya chatAM kaMI paNa karavAmAM Ave, kaMI paNa eTale emAM to badho bahu moTo artha samAya che. kaMI paNa eTale ApaNe ema nathI kahetA ke A sAruM-khoTuM che. kharuM-khoTuM game te karavAmAM Ave, te jagatane posAya yA nA paNa posAya. praznakartA: kayA arthamAM posAvAnI vAta kaho cho ? dAdAzrI : "posAya yA nA posAya jaga A loko jagatamAM posAya e sAruM paDI rahyA che. jagatane to posAya ke nAye posAya, tenA mATe kyAM besI raho ? jagatane kaMI ja posAya nahIM. jagatane badhuM posAvA mATe taiyArI karavA jazo to koI dahADoya jagatane nahIM posAya. posAvA tarapha dRSTi rAkhazo to tamAruM kAma bagaDI jaze. keTalAkane posAya, keTalAkane nA posAya, keTalAka virodha kare, ApaNe gabharAvAnuM nahIM. A bAjunA loko kaheze, tame bahu sAruM karyuM ane bIjA kahe, amane A pasaMda nathI tame karo cho e. emAM jo ApaNe Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 AptavANI-14 (bhAga-3) gabharAIene to ApaNuM bagaDI jAya. evI kaMI jarUra nathI. Amane posAya ane nA paNa posAya, tenI darakAra karyA sivAya ApaNe karyuM javAnuM. ApaNe to huM kaMI ja karato nathI" e bhAva, niraMtara khyAla e AkhuM kevaLadarzana che. e niraMtara khyAla e ja kevaLadarzana tame batrIsa bhAtanI rasoI jamatA hoya caMdubhAI, to jagatanA loka zuM kahe ? A zuM dharma karavAnA ? eka bAju keTalAka samajaNavALA hoya te kahe ke nA, kharo dharma to e ja pAmI gayA che. eka bAjunA lokone posAya ane eka bAjunA lokone nA posAya. evuM bane kharuM ? gharamAM ATalA jaNane posAya ne gharamAM ATalA jaNane nA posAya. posAya ke nA posAya evuM jovAnuM nathI, paNa tamArA manamAM khyAla rahevo joIe ke "huM karato nathI, A caMdubhAI kare che. dareka bAbatamAM huM A karato nathI, A caMdubhAI kare che. e kartA huM nathI, pudgala che". praznakartA: e kartA pudgala che ? dAdAzrI : kharekhara ejhekTa ema ja che. Ama jANIe chIe kharA ke huM karato nathI, vyavasthita kare che paNa khyAla rahevo joIe enI upara. A bAjunA loka kahe, dAdAjI, bahu sArI vAta hatI tamArI. A bAjuvALA kaheze, dAdAjI, A to tame khoTuM bolyA. te ApaNe jovAnI jarUra nathI. ApaNane niraMtara khyAla rahe che ke nahIM ? tamane tamAruM A varte che ? tyAre kahe, basa, thaI rahyuM. pachI ApaNe A jovA jaIe to ApaNI pAse che e pachI nIce paDI jAya. jagatane nAye posAya. jagatane to kyAreya posAyuM ja nathI. eMsI jaNane posAya ne pAMca jaNane nA posAya. kALA vAvaTA dharIne AvatA ja hoya ahIM AgaLa, ToLuM AvatuM ja hoya. lAla vAvaTA dharIne Avene ? eTale jagatane posAya yA nA posAya, ame kahI dIdhuMne ! loko jagatathI Dare che. caMdubhAI game te karatA hoya, sArA-khoTAmAM jo tane "kaMI ja Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6.2) kevaLadarzananI vyAkhyA ne prasaMga 299 karato nathI" evo khyAla raheto hoya to te mahAvIra thaI rahyo chuM. bahu moTuM vAkya che A. guhya gopita samaja ApI, batAvyA dAdAe nIDara praznakartA: je kaMIpaNa karavAmAM Ave e jagatane posAya yA na paNa posAya chatAM huM kaMI ja karato nathI evo khyAla rahevo, paNa evo khyAla rAkhanAra jagatane nA posAya evuM kare ja nahIMne e ? enAM ekeya vartanamAM jagatane nA posAya evuM hoya ja nahIM. dAdAzrI : jagatane kevI rIte posAya te ? praznakartA : ema nahIM, paNa je kevaLajJAnI hoya e jagatane na posAya evuM to kare ja nahIM ? dAdAzrI nA, e huM tamane kahuM. A bAju che te ATha baMgalAvALA hoya, A bAju ATha baMgalAvALA hoya eTale soLa baMgalAnI vacce potAnuM makAna hoya, have keTalAka lokone huM karato hoya te phAve ane keTalAkane nA phAve. phAve teno ApaNe vAMdho nathI, nA phAve toya ApaNane vAMdho nathI ane have vAMdho UThAvaze toya vAMdho nathI ApaNe. A bAjunA kahe ke dAdA, tame A kharAba karyuM. A bAjunA kahe ke dAdA, tame sAruM karyuM. te amane vAMdho nahIM. chatAMya "huM karato nathI" evuM amane lAgyA kare, tyAre kevaLadarzana kahevAya. A bAjunA Amane evo abhiprAya lAgyo ke A kharAba karI rahyA che. Amane evo abhiprAya lAge ke sAruM karI rahyA che. banne khoTI vAta che. jotAM ja nA AvaDe. mANasanuM gajuM zuM ke joI zake ? cAmaDAnI AMkhathI keTaluMka joI zake mANasa? praznakartA: hA, paNa enuM vyavahArika vartana evuM hoya nahIM ne ! dAdAzrI : vyavahArika vartanano savAla nathI, ApaNe kahIe ke bhaI, Aje jalebInuM jamaNa che. tyAre pelA kaheze, nA, amAre phalANuM joIe. ane vyavahArika vartana to tame mArI joDe rahone to khabara paDe. Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) A lokone hamaNe ahIM raheto haune, to AjubAjuvALA kaheze, A vahelA nIkaLe e bahu khoTuM che, te pelA kaheze, vahelA nIkaLe che te sAruM che. te AvuM badhuM, A Dakho hoya ja, tame e DakhAmAM nA paDatA. 300 praznakartA H to paNa mAruM e ja kahevuM chene ke jJAnI kharAba kAma kare ja nahIMne ? dAdAzrI : e kare ke nahIM e jovAnuM nathI. eTale tamArA manamAMthI Dara kADhI nAkhyo e. enAthI jagata gabharAyeluM che. praznakartA : ke phalANo zuM kaheze, phalANo zuM kaheze ? dAdAzrI : hA, are ! zuM kaheze ? paraNelo hoya, te badhA loka nA bole ? bairI joDe to kAle pharavA gayA'tA. eTale jagata badhuM abhiprAyavALuM ja hoya. jJAnIne zuM, bhagavAna mahAvIrane to AvaDI AvaDI gALo detA'tA. praznakartA : hA, e to dareka jamAnAmAM je koI thAya ene to gALo to detA ja hoya che. dAdAzrI : basa, eTale tamArA manamAMthI bhaya kADhI nAkhavA mATe e vAkya 'huM kaMI ja karato nathI e khyAla' kaheluM che. praznakartA : Aje e samaja paDI ke amAro bhaya kADhavA kahyuM che, nahIM to ame to pelI bAju laI jatA'tA. dAdAzrI : eTale tamArA manamAM thAya ke loko Ama kahe che, tamane vagove che, to ApaNe sAMbhaLavuM ke vagove che, paNa ApaNe mahIM aMdara zuM rahe che ke 'kaMI paNa karato nathI' evo mane khyAla rahe che, to ene melane pULo ahIMthI ! tene mAre zuM levAdevA ? mAre kAmanuM nahIM. mAre to, mArI je pratIti che, enI upara ja cAlyA javAnuM. jagatane posAya agara na paNa posAya, eTale ene gamatuM hoya ke nA gamatuM hoya, ane gALo deto hoya toya tamane pelo aMdara 'A Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6.2) kevaLadarzananI vyAkhyA ne prasaMga kaMI paNa huM karato nathI' evo khyAla raheto hoya to tame chUTA cho. eTale 'A jagatamAM huM kaMI paNa karato nathI' evuM A amAre je je niraMtara rahetuM'tuM te ame bolyA chIe te dA'De. bahu moTuM vAkya che ! koI vAMdho ja nA UThAvene ! Ama pharo ke tema pharo. jeno Agraha khalAsa thaI gayo, teno kaI jAtano vAMdho UThAvavo ? ko'ka vakhata kahI zakIe, jenA Agraha khalAsa thayA teno vAMdho UThAve che ? koI paNa prakArano Agraha nathI enuM nAma sahaja, e ja syAdvAda. jenA Agraho khalAsa thaI gayA e ja syAdvAda. 301 cAritramoha jotA, tUTe anaMta avatAratI khoTa ame jJAna ApIe tyAre darzanamoha sarvAMze khalAsa thaI jAya che, eTale tamAro nizcaye karIne moha to UDI gayo. vyavahAramoha rahyo eTale cAritramoha rahyo. jevA prakArano cAritramoha hoya tevA prakArano Ave, kAyadesarano Ave ke gerakAyadesarano Ave, chatAM 'huM kaMI ja karato nathI' evo niraMtara khyAla rahe, ene kevaLadarzana kahevAya ! bhagavAnane tyAM kAyadesara-gerakAyadesara nathI, A ahIM lokone tyAM che. gAyo-bheMsone tyAMya kAyadesara-gerakAyadesara nathI. A lokone tyAM akkalavALAmAM ja che badhuM. A vyavasthA goThavelI che ke AvuM karIe to ApaNe badhA sukhI thaIe. eka avatAra badhuM A kAyadesara kare ke gerakAyadesara thaI gayuM, ene jo 'joyA' karene to badhA avatAranI khoTa jatI rahe. pachI rahyuM zuM ? A cAritramoha che, bAkI kazuM rahyuM nathI. 'huM kaMI ja karato nathI' e khyAla niraMtara raheto hoyane to pratikramaNa-pratyAkhyAna kazuM ja karavAnI jarUra nathI. e eTalo badho rahe nahIM. eTaluM badhuM mANasanuM gajuM nahIM. eTale dhIme dhIme Ama thAyane ! pahelA AvuM karatAM karatAM e pada pahoMcAya. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 AptavANI-14 (bhAga-3) adarzananI AMTI tUTatA, pAmyA kevaLadarzata praznakartA H jJAna maLyA pachI mahAtmAone kayuM sTeja hoya ? dAdAzrI : kevaLadarzana thayeluM che A. 'huM kaMI ja karato nathI' evo niraMtara khyAla rahe che e kevaLadarzana thayuM che, ene kSAyaka samakita kahe che. A to bahu UMcuM pada prApta karyuM che. have ene tame jeTaluM sAcavo eTaluM tamAruM. kevaLadarzana eTale kSAyaka sakita e ApaNA zAstromAM 'nA' lakhyuM. A kALamAM thatuM nathI, chatAM ahIM thaI gayuM che. kSAyaka samita eTale e samakita kyAre paNa jAya nahIM, niraMtara rahe. have zuddhAtmAnuM dhyAna tamane niraMtara raheze. eTale 'varte nijasvabhAvanuM anubhava-lakSa-pratIta, vRtti vahe nijabhAvamAM, paramArthe samakita.' pachI, 'vardhamAna samakita thaI TALe mithyAbhAsa, udaya thAya cAritrano vItarAga padavAsa.' pachI bIjuM rahyuM zuM ? kevaLajJAnanuM pada. kevaLa nijasvabhAvanuM eTale AtmA joyo. 'kevaLa nijasvabhAvanuM akhaMDa varte jJAna.' kevuM ? akhaMDa. 'kahIe kevaLajJAna te deha chatAM nirvANa.' A tamane akhaMDa pratIta rahe, akhaMDa lakSa rahe, paNa jJAna varte nahIM. eTale kevaLadarzana sudhI pahoMcI gayA. praznakartA : 'kevaLa nijasvabhAvanuM akhaMDa varte jJAna; kahIe kevaLajJAna te deha chatAM nirvANa.' dAdAzrI : niraMtara AtmaramaNatA hoya, sahejeya A pudgala ramaNatA utpanna nA thAya, e nijasvabhAvamAM kahevAya. kevaLa nijasvabhAvamAM niraMtara AtmaramaNatA. A saMsAra ramaNatA ja nahIM. ane pachI 'akhaMDa varte jJAna' ene kevaLajJAna kahevAya. te jJAna amane niraMtara rahI zake nahIM, thoDIka kacAza rahe eTale cAra DigrI ochI kahIe. eTale tamane nijasvabhAvamAM akhaMDa varte nahIM. jJAna eTale tame kayA sTezana upara UbhA cho ? be sTezana moTA; eka, kevaLa nijasvabhAvanuM akhaMDa varte Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6.2) kevaLadarzananI vyAkhyA ne prasaMga jJAna. ahIM bIjuM nIce lakhyuM hoya vAkya ke kevaLa nijasvabhAvanuM akhaMDa varte darzana; kahIe kevaLadarzana te, deha chatAM nirvANa. eTale tamane badhAne kevaLadarzananA sTeja upara UbhA rAkhyA che. 303 'huM karato nathI' evo niraMtara khyAla rahe e kevaLadarzana ane thoDI vakhata rahe ne thoDI vakhata nA rahe to e kevaLadarzananA aMza, amuka phiphaTI parasenTa ke sAMITha TakA. niraMtara rahe eTale kevaLadarzana kahevAya. praznakartA : eTale niraMtara khyAla rahevo joIe ? dAdAzrI : hA, niraMtara khyAlamAM rahevuM joIe ke 'huM A karato nathI.' jema sTImaramAM besIe chIe to ApaNane evuM khyAlamAM rahe che ne ke sTImara ja cAle che, huM cAlato nathI, evo khyAla rahevo joIe. sTImaramAM to e joIne beTho che ne, eTale pachI ene ema lAge che ke A sTImara ja cAle che ne huM beTho chuM. evuM AmAM joIne beTho nathIne ? eTale niraMtara khyAlamAM rahevuM joIe, basa. eka kSaNavAra kartApaNuM lAge nahIM tyAre kevaLadarzana kahevAya ane e jJAnamAM, vartanamAM AvavuM e kevaLajJAna thayuM. DiscArja ahaMkAra khalAsa thaye, thAzo tame saMpUrNa niraMtara khyAla rahevo 'huM kaMI karato nathI' eTale darzanamAM AvyuM. A deha kare kharo, paNa zraddhAmAM AvuM pharI gayuM. te pachI zraddhAmAMthI phareluM jJAnamAM Ave ne jJAnamAM pachI A deha paNa AvuM nA kare. praznakartA : Ape kIdhuMne ke je zraddhAmAM hoya ane deha enI meLe karyA kare ane jyAre jJAnamAM Ave tyAre deha paNa kazuM nA kare eTale ? dAdAzrI : jJAnamAM Avene eTale deha kazuM ja kare nahIM. kazuM nA kare eno artha zuM ? ke badhuM ene daihika kriyA hoya te cAlyA kare paNa emAM kartApaNuM saheja paNa nA rahe. A to kartApaNAno e DiscArja ahaMkAra che ane peluM DiscArja ahaMkAra suddhAMye nA rahe. e cArja ahaMkAra Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 AptavANI-14 (bhAga-3) to tamArI gayelo che paNa DiscArja ahaMkAra rahelo che. peluM DiscArja ahaMkAra paNa khalAsa thaI jAya. praznakartA H eTale dAdA, AMkhanI je A pAMpaNo pharake che te pramANe ? dAdAzrI: hA, pachI evuM thayA kare. jema pAMpaNamAM ahaMkAranI jarUra nathI hotI. e sahaja hoya che evuM. eTale DiscArja ahaMkAra khalAsa thaI jAya te ghaDIe. dhIme dhIme khalAsa thato jAya. jema jema jJAna thatuM jAya ema dhIme dhIme e khalAsa thato jAya. have tyAM zuM bAkI rahyuM pachI ? have be-traNa avatAranA karma bAkI rahyA. eTale ApaNe TUMkAmAM sAruM. A utAvaLa karavA jevI vastu nathI kevaLadarzana ghaNuM che, darzana ja nathI jagatane jyAM AgaLa ! jagatane darzana ja nathI, adarzana che ane tamane adarzananI AMTIo tUTI. eTale e adarzananI samApti eTale kevaLadarzana, pUrNa darzana, lAyaka darzana. have ajJAnanI AMTIo tUTI jaze tyAre tame saMpUrNa thazo. kartA nathI' e niraMtara khyAla, e ekAvatArI pada praznakartA: niraMtara khyAla rahevo eTale "caMdubhAI kare che evo mane niraMtara khyAla rahevo joIe ne ? dAdAzrI : e rahe nahIM toya vAMdho nathI. "huM kaMI ja karato nathI" evuM rahe to bIjuM kazuM jovAnI mAre jarUra nathI, e kevaLadarzana che e vastu. amane e je niraMtara rahyuM'tuMne, te ja tamane kahIe chIe ahIM AgaLa. amane A niraMtara, kAyamane mATe pahelethI rahetuM'tuM jJAna thayA pachI. praznakartA: Ape kahyuM ne ke huM niraMtara upayogamAM rahuM chuM. upayoga eTale kevI rIte zuM? dAdAzrI : UMghamAMya upayoga, eTale chevaTe to eTaluM ja rahevuM Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6.2) kevaLadarzananI vyAkhyA ne prasaMga 305 joIe ke "A badhuM thaI rahyuM che ne huM kartA nathI. jJAtA-draSTA chuM' e niraMtara khyAla. niraMtara khyAla rahe e eka avatArI kahevAya. niHzaMka thayA zuddhAtma lakSe zuddhAtmA chuM enuM lakSa e kevaLa darzana che. kevaLa darzana eTale samajamAM besI gayuM badhuM. keTalAkane UMDANathI samajamAM nA beThuM hoya paNa huM zuddhAtmA chuM' e kharekhara besI gayuM, ene kevaLa samaja kahe che. ahIM ApaNane zuddhAtmAnuM lakSa rahe eTale lAge ke zuddhAtmA jevuM kaMIka che e kevaLadarzana, e ja kSAyaka samakita. enuM phaLa zuM? AkuLatAvyAkuLatA maTe ne nirAkuLatA rahe. eTale have zaMkA gaI. "huM zuddhAtmA chuM' niHzaMka pada che ane niHzaMka padane bhagavAne lAyaka samakita kahyuM. niHzaMka para jyAM sudhI utpanna thAya nahIM tyAM AgaLa lAyaka samakita kahevAya nahIM. lAyaka samakitane bhagavAne kevaLadarzana kahyuM. have kevaLajJAnanA aMzo ApaNe samajI samajIne prApta karavAnA che. traNaso sAMITha thatA thatA badhuM samajavAnuM che. jeTaluM samajAya eTaluM samAI javAya pAchuM. A jJAna maLyA pachI tamane to pratIti beThI ke "huM zuddhAtmA chuM, caMdubhAI hoya." caMdubhAI to vyavahArathI che, kharekhara caMdubhAI nhoya evuM tamane lAgene ? ane bahAranA loka to huM caMdubhAI chuM evuM ja mAne chene, nahIM? ene to gALa bhAMDI hoya to AMkho caDhI jAya, AMkho pharI jAya. alyA, moDhe bolyo emAM AMkho zuM kAma phare che ? Akho UMconIco thaI jAya. emane asara thaI jAya ? praznakartA: tarata. dAdAzrI : tarata ? kazuM vAyara-bAyara vagara ema ? ane ApaNA jJAna ApelAne asara thAya kharI, paNa e asarane pote jANe ke AvI asara thaI. e dhIme dhIme dhIme pachI Ama karatA karatA badho hisAba cokhkho thaze, tyAra pachI asareya nahIM thAya. pArakA jevuM lAgaze ke A Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) pArakAnI joDe vAta karI rahyo che A bhaI. thoDuM upalaka vAto thoDI ghaNI pArakI lAge che, nathI lAgatI ? praznakartA : ghaNI kharI. dAdAzrI : ghaNI kharI lAge che, nahIM ? te ema karatA karatA badhI vAta pArakI lAgaze. che ja pArakI. keTalIka anubhavamAM AvI che te pArakI lAgyA ja kare che ane keTalIka anubhavamAM nathI AvI te haju mahIM gUMcagUMca rahyA kare che. aMdara zraddhAe karIne lAge che ke A ApaNI hoya, chatAMya mahIM gUMca-guMca karyA kare. zraddhAe karIne to kevaLadarzana che. 306 ta upazama-ta kSayopazama, sIdhuM kSAyaka have koI kALamAM AvI zreNI maMDAya evo kALa ja nathI Avelo. jIva zreNI mAMDe, evo kALa ja koI dahADo prApta thato nathI. te aprApta kALa kahevAya che ane moTAmAM moTo avasara kahevAya che. emAMthI kAcuM na paDAya eTaluM jotAM rahevuM. praznakartA : jo A kSayopazama jJAna nA hoya to pachI A kevaLajJAnanA aMza che ? dAdAzrI : AmAM kSayopazama che ja nahIM, A to sIdhuM kSAyaka ja che, upazameya nathI ne kSayopazameya nathI eTale kevaLajJAna nathI paNa kevaLadarzana che A. kevaLajJAna to pace evuM ja nathI A kALamAM. je A ame jJAna ApIe chIe, te ghaDIe jJAna bolIe chIe, temAM kevaLajJAna samAveza thAya che, paNa kevaLajJAna A kALamAM pacatuM nathI. mane pacyuM nahIM ne bIjA koIne pace nahIM ane eTale phaLa Ape nahIM. amane samajamAM AvI jAya badhuM, AkhuMya jagata jema che tema. kevI rIte utpanna thayuM, zI rIte cAle che ane bIjuM badhuM samajamAM AvI jAya, jJAnamAM nA Ave. samajamAM ke darzanamAM Ave eTale sUjha paDI jAya badhI ke A zuM che ! jJAnamAM nA Ave. jJAna cokhkhuM dekhe ane A dhUMdhaLuM dekhe. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6.2) kevaLadarzananI vyAkhyA ne prasaMga phAIlono nikAla - kevaLadarzatamAM mahetate, kevaLajJAtamAM saheje praznakartA : A kevaLadarzana eTale jJAtA-draSTAbhAva ke emAM amuka DigrIno taphAvata che ? 307 dAdAzrI : nA, nA, jJAtA-draSTAbhAva kevaLajJAnamAM hoya ane kevaLadarzanamAM jJAtA-draSTAbhAva nA hoya, paNa potAnI pratIti besI gaI ke huM Ama ja chuM. huM jJAtA-draSTA have thaI zakIza. kevaLadarzana thayA pachI pote 'puruSa' thayo. mATe niraMtara have jJAnanA pATA paDa paDa kare, anubhavanA. anubhava konuM nAma kahevAya ke jeTalI phAIlo signecara (sahI) thaI gaI, jJAtA-draSTA tarIke joI joIne gaI phAIlo, eTalo ja anubhava thato AvavA mAMDyo, eTaluM jJAna pragaTa thatuM jAya. kevaLajJAna ane kevaLadarzanano phera keTalo ? kevaLadarzanamAM phAIlono nikAla karavA prajJAne mahenata karavI paDe. kevaLajJAnamAM mahenata na karavI paDe, saheje thAya. Ave, je' je' kare ne jAya. phUlahAreya maLe ne thApoTeya maLe. sahaja bhAve (nikAla) thayA kare. AvA duSamakALe, ajAyaba pada mahAtmAnuM praznakartA : AtmA kevaLI sivAya bIjA dekhI nA zake ? dAdAzrI : AtmA kevaLIne jJAnathI dekhAya, paNa (ApaNA) mahAtmA AtmadarzanathI joI zake, kevaLadarzanathI. mahAtmAone A darzana ApyuM che e eTaluM badhuM UMcuM ApyuM che te kevaLadarzana sukha ApyuM che. enAthI badhA pajhala saoNlva thAya evuM che ne jhaTapaTa ukela Ave evuM che. ApaNA mahAtmAone kevaLadarzana varte che ! enA AnaMdamAM ja rahe che. Avo mokSamArga cAkhyo, svAdamAM AvI gayo, anubhavamAM AvI gayo. jagata AkhuM nirdoSa che evuM tamane samajavAmAM AvyuM. bhagavAna mahAvIrane anubhavamAM hatuM ke jagata AkhuM nirdoSa che ane e tamane Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) samajavAmAM AvI gayuM. koI vakhata samajaNa nA paDe ne kaMIka bhAMjagaDa thaI jAya toya paNa tarata pAchuM jJAna hAjara thaI jAya ke bhAI, eno zo doSa ? vyavasthita che e samajAya, nimitta che e samajAya, badhuM samajAI jAya. evuM samajAyane ? jagata nirdoSa che evuM to tamane samajAya ke nA samajAya ? 308 praznakartA : cokkasa. dAdAzrI : te bhagavAnane anubhavamAM hatuM ane tamane A samajamAM che. samaja amArA jevI rahe ne eTale ekjhekTa hAjara, zUTa oNna sAITa samaja rahe. te amAruM A kevaLadarzana kahevAya. tamAruM kevaLadarzana haju thaI rahyuM che. AtmAne oLakhavo, AtmAne anubhavavo. dAdAe kahyuM eTalA pUratuM sthiti besI, e che te kevaLadarzana bhaNI jAya. koIne kevaLadarzana AkhuMya thaI jAya. ane kevaLajJAna thAya evuM nathI tyAre ApaNe ene zuM karavA bolAvIe ? je thAya evuM nA hoya ene kahIe ke padhAro, padhAro, padhAro to enI mahenateya badhI chUTI paDe. nA chUTI paDe ? ane kAmeya zuM che ApaNe ? kevaLadarzana te ochuM pada kahevAya ? varlDanI ajAyabI pada kahevAya ! A duSamakALamAM kevaLadarzana to gajabanuM pada kahevAya ! kevaLadarzana ane kevaLajJAna, e be bheguM rahe e jyotisvarUpa thAya. be bhegA thayA ke sukha utpanna thAya. eTale sukha sahita kevaLajJAna ane kevaLadarzana enuM nAma pa2ma jyotisvarUpa kahevAya. enI vAta ja judIne ! A thoDI thoDI tamane sugaMdha Ave che to ATalo AnaMda rahe che, A pratItimAM ATalo AnaMda Ave che, to mULa vastu pAme tyAre keTalo badho AnaMda Ave ! Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] kevaLajJAta (7.1) jvaLajJAnanI samaja "huM""mAruM' sImita kaivalyajJAne, asImita kevaLajJAne praznakartA H vItarAga dharmamAM je kevaLajJAna kahIe chIe to vedAMtamAM ke bIjA dharmomAM zuM kahetA haze ene? dAdAzrI : teo kevalya kahe che. praznakartA: vItarAgonuM kevaLajJAna ane vedAMtIonuM kevaLajJAna emAM phera ? dAdAzrI : vedAMtamAM kevaLajJAna hotuM nathI. praznakartA: e loko kevalya kahe che e zuM ? dAdAzrI : kaivalyajJAna ane kevaLajJAna banneva judI vastu che. kaivalyajJAna ane kevaLajJAna vacce AsamAna-jamInano taphAvata che. kevalyajJAna te rileTiva jJAna kahevAya ane kevaLajJAna te riyala jJAna kahevAya. huM ane mArAmAM nAnAmAM nAnuM kuMDALuM te kaivalyajJAna ane kevaLajJAna te ebsolyuTijhama (nirAlaMba). praznakartA : aSTAMga yogamAM yama, niyama karatA karatA samaprajJA Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) samAdhi thAya to AkhA brahmAMDanuM ene darzana thAya evuM je kahe che, e barobara che ? 310 dAdAzrI : samaprajJA samAdhi thAya eTale dekhAya evuM badhuM. tame rUmanI bahAra jAva eTale peluM bahAranuM badhuM dekhAya ke nahIM ? praznakartA H dekhAya. ene kevaLajJAna kahevAya ke nahIM ? : dAdAzrI : kevaLajJAna ethI AgaLa che. praznakartA : te pachInI asamaprajJA samAdhi kahI che. dAdAzrI : e badhA vizeSaNo khalAsa thAya tyAre kevaLajJAna thAya. kevaLa AtmajJAtamAM ja rahevuM te kevaLajJAta vItarAgono kahelo AtmA jANavA jevo che, bIjA badhAno je AtmA kahelo che e AtmA sarvAMza nathI. ene meM kevo kahyo'to ? praznakartA : bheLavALo AtmA. dAdAzrI : nA, meM lUlo AtmA kahyo'to. eka ja paga, bIjuM badhuM AkhuM kharuM, eka paga, paga be nahIM. mULa AtmA lUlo bIje. jyAre Amano, vItarAgono kahelo AtmA be paga sAthe. e AtmAne samaje tyAre darzana UbhuM thAya, samyak darzana. e pachI kSAyaka hoya ke pachI kSayopazama hoya ke upazama hoya, paNa darzana thAya samaje to ane jANe tyAre jJAna thayuM, AtmajJAna thayuM. e kevaLa AtmajJAnamAM ja rahevuM, enuM nAma kevaLajJAna. e bahu samajavA jevI vastu che. e huM tamane kahuMne, to tame tamArI bhASAmAM samajo, huM mArI bhASAmAM samajuM. darekanI bhASA judI hoyane ! praznakartA H eTale AtmajJAna thayA pachI kevaLajJAna thAya ? dAdAzrI : hA, AtmajJAna thayA pachI ja kevaLa. badhuM AtmajJAna thayA pachI pAme. AtmA jANe nahIM tyAM sudhI badhuM rakhaDe. A badhI vAto Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.1) kevaLajJAnanI samaja AtmajJAnanI kare che ne, tyAM AtmajJAna hoI zake nahIM. e AtmajJAnano paDachAyo joyo nathI jagate. 311 AtmAnubhava pachI, aMte thAya kevaLajJAna AtmA e to 'jJAnasvarUpI' che, 'kevaLajJAna svarUpI' che. praznakartA : AtmAnuM svarUpa e jJAna che, to jJAnanuM svarUpa kayuM ? H dAdAzrI : jJAnanuM svarUpa tame jAte jyAre e jozone, tyAre anubhava thaze. tyAM huM dekhADuM e nahIM kAma lAge. e buddhino khela nathI, A anubhavano khela che. praznakartA : e kevo hoya anubhava ? dAdAzrI : AtmAnubhava to, ApaNane A dehAdhyAsano anubhava chUTe ne A AtmAno anubhava coMTe, pachI Atma anubhava kahevAya. emAM dehAdhyAsa nA hoya. praznakartA : Atma anubhava pachI kyAre samajAya kevaLajJAna ? dAdAzrI : AtmAno anubhava thayA pachI kevaLajJAna svarUpa samajavuM e jema jema AgaLa jato jAya tema tema ene samajAtuM jAya. borIvalInA rastA upara tame gayelA hoya ane koI kahe ke Aja raste tame sIdhA borIvalI jazo to tyAM borIvalI tamane dekhAya kharuM ? nA. e to tame pahoMco tyAre tamane dekhAya. tame kevaLajJAnanA rastA para cho, paNa kevaLajJAna tamane dekhAya nahIM. e to jJAnIne ja dekhAya. e enA najIkamAM che. e kevaLajJAna svarUpanI najIkamAM AvelA che, je potAno trikALI svabhAva che. 'huM'paNuM kevaLa AtmAmAM ja e kevaLajJAta praznakartA : kevaLajJAnano artha zuM thAya ? dAdAzrI : kevaLajJAna e vastu tame zuM samajavA mAMgo cho ke Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) atyAre A badhA tamArA emAM kramikamAM je vAta cAlI che te ? kevaLajJAnano artha evo nathI. e tamArAmAM badhuM cAle che. kevaLajJAna eTale Ama duniyAnuM badhuM ja dekhAvuM evo eTalo ja artha nathI. te A loko, dekhAya che ene kahe che. dekhAya che eTale zuM samaje che ke AMkhe dekhe che evuM dekhe che. mUA, nA hoya. A badhuM buddhijanya jJAna, kSayopazama jJAna che. kSAyaka jJAnamAM AvuM nA hoya. 312 A kevaLa AtmAno koI artha samajatA nathI. kevaLajJAnane loko jovA bhaNI laI gayA che. are mUA ! jovAnuM zuM che ? caDhAya topane bAre ! praznakartA : buddhijanya jJAna je Indriya jJAna che te kevaLajJAna tarapha nathI jaI zakatuM ? dAdAzrI : nA, ane IndriyajJAnathI kevaLajJAna thaI zakeya nahIM. IndriyajJAnanI hAjarIthI kevaLajJAna thaI zake nahIM, basa. kevaLajJAna juduM ja dekhAya che. praznakartA : bhUta, bhaviSya ne vartamAna jANe enuM nAma kevaLajJAna nahIM ? dAdAzrI : nA, nA, e to trikALajJAna kahevAya. kevaLajJAna e judI vastu che, trikALajJAna e judI vastu che. praznakartA : to kevaLajJAna eTale zuM ? dAdAzrI : e to bahu UMDI vastu che. e tamane samajAvavAmAM bahu vAra lAge evuM che. Ama TUMkAmAM kahuM to tamane samajAze ? TUMkAmAM kahuM to tamane kiMmata UDI jaze, jo zaoNrTamAM kahuM to ! praznakartA : jarA zaoNrTamAM kaho, jarA TUMkamAM kaho. dAdAzrI : kevaLajJAna eTale kevaLa AtmA ja, bIjI koI cIjamAM huMpaNuM nahIM. niraMtara huMpaNuM zAmAM ? AtmAmAM ja. AtmA e jJAnasvarUpa Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.1) kevaLajJAnanI samaja 313 che ane jJAnamAM ja huMpaNuM. tene kevaLa zAthI kahe che ? ebsolyuTa kahevA mATe, nahIM ke A badhuM dekhAya che. AtmA jene zuddha caitanya kahevAmAM Ave che, e koI vastu nathI, kevaLajJAna mAtra che. phakta jJAna ja che, kevaLajJAna ja che. A jJAna sivAya bIjI koI vastu ja nathI. mahIMtA cote jue, pachI jhaLake brahmAMDanA reyo praznakartA: kevaLajJAnano kramikamAM evI rIte artha kare che ke traNeya kALanuM badhuM dekhAya. AkhA duniyAnA badhA padArtho dekhAya ne chatAM pote potAnA AtmAmAM sthira rahe. dAdAzrI : barobara che e badhuM kevaLajJAnamAM dekhAya. A AMkhanuM nahIM, aMdaranI AMkhothI, A AMkhethI amuka hadanuM ja dekhAya. kevaLajJAna eTale jagatanI badhI ja vastu, jeTalI zaiya ane dRzya che eTalI badhI dekhAya ene. kAraNa ke pote jJAtA-draSTA che eTale dekhAya badhuM. kevaLajJAna eka evuM jJAna che ke enA dekhAvAmAM koI vastu bAkI nA rahe. jeTalA joya che e badhA dekhAya, dRzyo paNa badhAM dekhAya. eTale A Ama ApaNe joyeluM e gamyuM hoya, AmAM gamyuM nathI. kevaLajJAnI koNa ke jene badhI vastu jJAnathI dekhAya. samajamAM badhuM hoya, jyAre jJAnamAM pUrNa phoDa hoya, bAdhe bhAre nA hoya. paNa jyAM sudhI kevaLajJAna nA thAya tyAM sudhI mahIMnA joyo jovAnA che. tyAra pachI brahmAMDanA zeyo jhaLake. A kALamAM amuka ja aMzo sudhI joyo ane dRzyo jhaLake. ahaMkArI jJAta nIkaLatA, rahe e ebsolyuTa jJAta kevaLajJAnane A loko samaje che enA karatA mULa vAta upara AvI jAvane ke kevaLajJAna eTale ke A tAro ja mahIMthI ahaMkAra, rAgadveSa A badhuM cokhkhuM karavAnuM che. krodha-mAna-mAyA-lobha e badhA paramANu jatA rahe. praznakartA: je bAkI rahe e ebsaoNlyuTa jJAna che ? Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : e eksaoNlyUTa jJAna. bAkI A jyAM sudhI krodhavALuM jJAna che tyAM sudhI krodhanuM mahIM mikScara che. lobhanuM mikScara che tyAM sudhI jJAna nathI. lobhI jJAna che e kAmamAM lAgavAnuM nathI, krodhI jJAna che e kAmamAM lAgavAnuM nathI. ahaMkArI jJAna che e kAmamAM lAge nahIM. A badhuM mahIMthI nIkaLI jAya tyAre eksaoNlyUTa jJAna rahe. 314 ebsaoNlyUTa jJAna samaje to ukela Avaze. bIjuM to e dravya-guNaparyAyathI badhuM ja jANe, jagatamAM kazuM vastu jANavAnI bAkI nA hoya emane mATe. eksaoNlyUTa jJAna, eksaoNlyUTa ! paNa A artha samaje nahIM loko. e pelA jovA bhaNI dRSTi emanI. zAstromAM e lakhyuM che ne ! A lakhyuM hotane ke bhaI, krodha ocho karo, krodha kADho, to mahIMthI dhImethI ochuM karato jAta. : praznakartA H ema to InDirekTalI A samayasAramAM AkharamAM eno sAra kADhIne lakhyuM che ke kiMcitmAtra paNa rAga haze to jJAnanuM udghATana thaze nahIM. dAdAzrI : e paNa loko emanI bhASAmAM samaje che ne ! e rAga mAre kADhavAno che. praznakartA : hA, eTale e to pachI AkhI judI kriyA thaI jAya. dAdAzrI : mikScara thayeluM che A. mAre kevaLajJAna jANavuM che e jJAneya che te mikcara che. jANavApaNAnI IcchA che e mikScara thayeluM che. e kADhI nAkho. tirbheLa, zuddha, eksaoNlyUTa e ja kevaLajJAta jJAna eTale jJAna, pyaoNra prakAza. jJAna e ja paramAtmA che. kayA jJAna paramAtmA ? je jJAna mana-vacana-kAyAthI corI na karAvaDAve, manavacana-kAyAthI prapaMca-jUTha nA karAvaDAve, je jJAna lobha nA karAvaDAve, krodhamAna-mAyA-lobha nA karAvaDAve te jJAna ja paramAtmA che. te kevaLa e ja jJAnane bhaje ne bIjA koI jJAnanI bhajanA nA hoya enuM nAma kevaLajJAna. Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.1) kevaLajJAnanI samaja je jJAna ApaNA ahaMkArane bhUlADe e kevaLajJAna che. A ahaMkArI jJAna zuddha karatA karatA karatA, zuddhikaraNa karatA karatA karatA zuddha ja thaI jAya tyAre eksaoNlyUTa jJAna kahevAya. bIjuM bheLaseLa kaMI paNa nA rahe, nirbheLa jJAna e kevaLajJAna. ApaNe to kevaLa zuddhAtmA, zuddha jJAna ja. ebsaoNlyUTa jJAna ! kevaLajJAna ! bIjuM kAMI nahIM. kevaLajJAna sivAya koI jagyA nahIM. e jagyA ame joyelI che. e jagyA ame tamane kahIe chIe, e jagyA ame tamane batAvIe chIe, tyAM pachI rahyuM sahaja. pachI kAyadA ja kayA rahyA ? parama vinaya. 315 praznakartA : kevaLajJAnanuM koI udAharaNa Apo. dAdAzrI : A kaDhI chene, emAMthI cokhkhuM pANI ekaluM kADhavuM hoya to zuM karavuM paDe ? kaDhImAM pANI kharuM ke nahIM, ke chAza ekalI ja ? praznakartA : nA, pANI kharuMne. dAdAzrI : bejha (pAyA)mAM ja che, bIjuM mikScara che. eTale pachI eka-eka kADhavA mAMDe. pANI kADhe kharA AjanA loko ? A sAyanTisTo pRthakkaraNavALA badhuM kADhI Ape ane chUTuM karI Ape. pANI-pANI juduM kADhI le, A juduM kADhI le, mIThuM juduM kADhI le, maracuM juduM kADhI le. nA kADhe ? praznakartA : enAlisisamAM kADhe. dAdAzrI : A leboreTarImAM badhuM cokhkhuM karI Ape. bIjI rIta nA phAve to AkhI kaDhI enI varALa karI nAkhe. pachI pelo bhAga Avyo tene chUTo pADe, cokhkhuM pANI thayuM enuM nAma kevaLa pANI. tevuM A jJAnamAM badhuM bheLaseLa bharyuM che kaDhI jevuM, te cokhkhuM thaI jAya pachI jJAna ja rahe. kevaLa, cokhkhuM jJAna ja rahe, enuM nAma kevaLajJAna. zabdothI nahIM, paNa anubhave samajAya kevaLajJAta praznakartA : kevaLajJAnanI ekjhekTa paribhASA e zabdamAM samajAvI zakAya ? Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : e nA samajAya. kevaLajJAna zabdarUpa nathI e. e to zabda mUkavAmAM Avyo che. matijJAna samajAvI zakAya. e paudgalika jJAna che, te samajI zakAya. matijJAna pUchavA jevI vastu che, je pUchI zakAya. buddhithI samajI zakAya evuM. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna pUchAya paNa kevaLajJAna pUchanAra mANasa hoI zake nahIM. koI jagyAe banI zake ? posibala (zakyo ja nahIMne ! A saMsAranI vastu nA hoya. paulika jJAna ja che ne, te samajAvI zakAya. A je paulika nathI, je DirekTa jJAna che, ene zI rIte samajAvI zakAya ? A vAto, zabdo to hoya nahIM. A zabdothI nA samajAya. zabdothI kevaLajJAna koNa, kevI rIte samajI zake ? e dekhADavAnI vastu nathI evI, kevaLajJAna anubhavanI vastu che. A je A loko kahe che enuM nAma kevaLajJAna ja nathI. A to kevaLajJAna samajAvavAnuM ne zAstramAM je lakheluM ke paryAya badhA jANe, evuM jANavuM che ke bIjuM ? praznakartA: paNa tame samajAvone zAstramAM lakhyuM che.. dAdAzrI : e nathI, eTalAthI kevaLajJAna pUruM thatuM nathI, bahu moTI vastu che. kevaLajJAna zabdanI bahAra che, zabdamAM venTI phAIva parasenTa (paccIsa TakA) utare che. sevanTI phAIva parasenTa (paMcotera TakA) zabda vagaranuM A jJAna che. pote jAte jema AgaLa jaze tema potAne khabara paDe. nirahaMkArI - DirekTa jJAna prakAza, pahoMce kevaLajJAne chatAM samajavuM hoya to nirahaMkArI jJAna e jJAna. je jJAna jANavAmAM nirahaMkArIpaNuM hoya te jJAna kahevAya. DirekTa jJAna bhale thoDuM hoya toya paNa nirahaMkArI hoya. pachI jema vadhatuM jAya, tenI vAta judI che. pachI kevaLajJAna thAya. paNa jene DirekTa jJAna thayuM che, tene kevaLajJAna zuM haze, kevaLajJAnamAM zuM dazA thAya, kevuM dekhAya, e badhuM dekhe, badhuM khabara paDI jAya. Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.1) kevaLajJAnanI samaja 317 praznakartA : DirekTa jJAnathI kevaLajJAna tarapha javAya ? dAdAzrI : e DirekTa jJAna to jeTalo prakAza pAme, jeTaluM AvaraNa khase DirekTa jJAnanuM, eTaluM che te kevaLajJAna sudhI pahoMce. eTale pachI AkhuM jagata joI zake, brahmAMDa joI zake. jJAta e ja AtmA, kevaLa prakAzasvarUpa "AtmA' e ja potAnA nijasvarUpanuM jJAna che. e "kevaLajJAna svarUpa che ane temAMthI 'prakAza' utpanna thAya che, e badho prakAza svayaM prakAza che. jyAre AtmA sarva AvaraNothI mukta thAya tyAre tene AkhAya brahmAMDane prakAzavAnI zakti prApta thAya, AkhA brahmAMDane prakAze. bIjA zabdomAM AkhA brahmAMDanA zeyone jovAnI-jANavAnI zakti prApta thAya te ja kevaLajJAna ! pote potAnI AkhA brahmAMDane prakAzavAnI je zakti che tene kevaLajJAna kahe che. praznakartA: dAdA, AkhAya brahmAMDanA zeyo prakAzamAna thAya to e upayoga mUke to prakAzamAna thAya ke satata prakAzamAna thatA rahe ? dAdAzrI : e to vagara upayoge, upayoga nA hoya. praznakartA : eka samayamAM AkhA brahmAMDanA ? dAdAzrI : badhuM ja joI zake. ajoDa kevaLajJAta' prakAza, che IndriyAtIta praznakartA: jJAna e samaja nathI paNa prakAza che, to e aMge jarA vadhAre phoDa pADo. dAdAzrI : prakAza che. prakAza eTale badhuM beThA beThA dekhAya ane samaja e zraddhA che. samaja e darzana che ane jJAna e prakAza che ane e prakAza e ja AtmA che. jJAna ja AtmA che. bIjI koI vastu AtmA Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 AptavANI-14 (bhAga-3) nathI, kevaLajJAna. kevaLa eTale bIjuM koI paNa bheLaseLa nahIM evuM jJAna, enuM nAma prakAza, enuM nAma AtmA. praznakartA: e prakAza ApaNe koI cIjanI sAthe sarakhAvI zakIe chIe ? dAdAzrI : nA, nA, nA. sarakhAmaNI thaI ja nA zake. ajoDa vastunI sarakhAmaNI hotI haze ? ajoDa vastu jevI cIja ja nathI bIjI A jagatamAM. praznakartA: to pachI e je prakAza che e koI IndriyonI madadathI ApaNane prApta thato nathI ? - dAdAzrI : e prakAza e IndriyomAM madadeya karato nathI ne prAptaya thato nathI. praznakartA : IndriyAtIta che ? dAdAzrI : IndriyAtIta ane badhAthI atIta AtmA. koI kaheze, mArAmAM cetana kAma kare che e bhUlavALI vAta che. cetana kAma karatuM ja nathI. A badhA vyAkhyAna sAMbhaLe, dharmakathAo kare emAM cetana nathI. praznakartA to jJAna eTale prakAza ja che ? dAdAzrI : e to prakAza ja che, bIjuM kazuM che ja nahIMne ! e ja AtmA che ane e ja paramAtmA che. kevaLajJAtIne vastu dekhAya jJAna prakAzathI praznakartA to e je prakAzane divyacakSu sAthe sarakhAvI zakAya ? ApaNane je divyacakSu prApta thayA che, te kevaLajJAnIne kevAM divyacakSu hoya? ApaNA karatA emanAM cakSu vadhAre UMcA hoyane ? dAdAzrI : kevaLajJAna ja, jabarajasta ! divyadRSTi to nAnI cIja che, kevaLajJAna to sarvasva prakAzita. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.1) kevaLajJAnanI samaja 319 ApaNAM divyacakSu hoya. A to ahIMyA jJAna nA hoya tyAM sudhI divyacakSu ApavAnA. emane to koIpaNa prakAranA cakSunI jarUra nahIM. emane to divyacakSunIye jarUra nathI. emanuM zarIra ja prakAzamaya, dekhe badhuM. A badhuM prakAzathI ja dekhe. praznakartA e kevaLajJAnathI je dekhAya, paNa e dekhavuM kevI rIte thatuM haze ? dAdAzrI : A arIso hoya che ne, te arIso jo cetana hota to to e kaheta ke huM badhuM vastu dekhuM chuM. have kharI rIte vastu enI mahIM dekhAya che ene, bahAra dekhAtI nathI. evI rIte kevaLajJAna aMdara jue che badhuM. aMdara jhaLake che badhuM potAnA jJAnamAM, jema arIsAmAM jhaLakane badhuM. A jeTaluM beTheluM hoya e badhuMya pelAmAM jhaLake. A badhA bahAra beThelA che te. paNa e arIso bahAra joto nathI. potAnAmAM jhaLake che tene jue che. jeTaluM A bahAra satya che ne, enA karatA vizeSa satya che A vAta. vizeSa satya, saheje bhUla vagaranuM. tame je jANavA mAMgo cho, kevI rIte A joyuM haze? te kevaLajJAna karIne joyeluM che. e mane dekhAtuM nathI. svasvarUpa jJAnamaya pariNAma te kevaLajJAta praznakartA : sarva dravya kSetrAdithI prakAzakatA te rUpa kevaLajJAna svabhAvI AtmA che ke sarva svasvarUpAvasAna nijajJAnamaya kevaLajJAna che? dAdAzrI : dravya, kSetramAM badhAne prakAzamAna kare, te kevaLajJAnanuM pariNAma che, kevaLajJAna nathI. kevaLajJAna to e pote, svasvarUpAvasAna nijajJAnamaya te kevaLajJAna che. samajAya che ? praznakartA : nA, barAbara nathI samajAyuM. dAdAzrI : A dravya, kSetra A badhA je che A lokamAM zeya vastuo ane dazya vastuo, ene jue ja che, prakAza kare che. prakAzatA eTale zuM ? jANavuM ne jovuM enuM nAma prakAzakatA. te rUpa kevaLajJAna svabhAvI AtmA che ? tyAre kahe, te rUpa AtmA nathI. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA: hA. dAdAzrI : to to AkhA brahmAMDa jeTalo AtmA lAMbo-pahoLo thayo ! tyAre kahe, nA, svasvarUpAvasAna nijajJAnamaya te kevaLajJAna che. kevaLajJAna jonAro ane A dazya be judA che. peluM to eka ja thaI jAya. jonAro ne e kazuM rahyuM nahIM. "joyuM paNa avarNanIya, chatAM samajAve saMjJAe kevaLajJAna zuM che e ame joyeluM che. e jo jaDe to to bahu thaI gayuM ! AkhA brahmAMDano rAjA gaNAya ! ebsolyuTa jJAnamAtra ! praznakartA: dAdA, Ape kahyuM ke, e jaDe to AkhA brahmAMDano rAjA gaNAya, te zuM jaDe to ? dAdAzrI : kevaLajJAna ! e jaDe nahIM ne game eTaluM thiarI samajAvIe paNa. praznakartA Ape joyuM che evuM je kahyuM ke, te Ape je joyuM e kevuM hoya? dAdAzrI : e to kevuM ene zI rIte samajAvAya ? varNana jenuM hoya nahIM. je varNanIya nathI, avarNanIya che, zabdarUpa nathI, ene kayA zabdothI bahAra paDAya ? e to e dazAe Ave tyAre kaheze, tame kahetA'tA e ja mane thaI gayuM. to ApaNe kahIe, kevuM thaI gayuM ? tyAre kahe, e to varNana thAya nahIM. eTale mUMgAnI zenamAM ne zenamAM (sAInamAM ne sAInamAM) cAlyA kare, mUMgAnI saMjJAmAM ! pelo Ama kahe, pelo Ama kahe ne beu sTezane pahoMcI gayA hoya. praznakartA : e bIjAne samajAvI zakAya nahIM ema ? dAdAzrI : nA, evuM che ne, keTalIka vAta samajAvI zakAya. keTalIka pUrI nA samajAvI zakAya. sAmAne pahoMce nahIMne badhI vAta ! e buddhigamya viSaya nathI mATe pahoMce nahIM, eTale saMjJA ApIne samajAvavI paDe. enA jevI saMjJA ApIne samajAvavI paDe. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.1) kevaLajJAnanI samaja 321 atubhUtithIya para, kevaLajJAte thAya InDipenDanTa praznakartA H kevaLajJAnamAM zuM anubhUti thAya ? dAdAzrI : anubhUti zuM thavAnI? A "pote che te ebsaoNlyuTa thaI gayo agara to e svataMtra thaI gayo, InDipenDanTa thaI gayo. A DipenDanTapaNuM che. InDipenDanTa, mAro uparIya koI nahIM ane huM koIno uparI nahIM evuM InDipenDanTa, pachI have e kaMI ochuM kahevAya ? bAkI enI anubhUti hotI haze ? anubhUti to samakitanI hoya, AtmajJAnanI hoya. AnI anubhUti nA hoya. praznakartA: haM, emAM kema nA hoya ? dAdAzrI : phrijamAM beThelAne ThaMDakanI anubhUti hotI haze ? bahAra Ubho hoya tene ThaMDakanI anubhUti thAya. praznakartA H eTale tyAM anubhava karanAro hoto ja nathI ? dAdAzrI : are paNa A zabda ja nA bole koI. bolAya nahIM, bolavuM e phUlizanesa thAya. phrijamAM beThelAne ThaMDaka kevI ? ThaMDakano anubhava thayo, kaheze ! bahAra Ubho hoya tene ThaMDaka thoDI thoDI lAge, te ApaNe jANIe ke Ane anubhava thayo. paNa tyAM anubhUti koI jAtanI hoya nahIM. anubhUti e judApaNuM sUcave che. tyAM judApaNuM nathI ne kazuM che nahIM. ta maLe yathArtha zabda, chatAM joyeluM eTale varNave jJAtI kevaLajJAna eTale koI avalaMbana nahIM, nirAlaMba. koI cIjanI jarUra nahIM. mAtra ebsaoNlyuTa ane te ebsolyuTa AtmA ame joyelo che. eTale enA zabdo nathI ke kevaLajJAna ame tamane kahI zakIe. eTale bIjA-bIjA zabdothI tamane aMgulinirdeza karyA karIe chIe. yathArtha zabdo nA hoya. ene mATe vANI hotI nathI. eTale nirAlaMba pada ame joyeluM che eTale ame A varNana karI zakIe chIe, nahIM to varNana karI zake nahIM. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA : "je pada zrI sarvaze dIThuM jJAnamAM. dAdAzrI : jJAnI bhagavAne, sarvajJa bhagavAne je pada jJAnamAM joyuM, e padane bhagavAna paNa kahI zakyA nahIM. kAraNa ke tyAM vANI nathI. vANI amuka hada sudhI ja, amuka pada sudhI ja vANI. pachI ethI AgaLa vANIno yoga nIkaLI jAya. kAraNa ke vANI dhULa rahI ne peluM sUkSmatama rahyuM. eTale dhULa, sUkSmatamanuM varNana karI zake nahIM. sUkSmatama vANI hoya to ja varNana karI zake. eTale evI vANI hotI nathI. eTale kRpALudeve lakhyuM ke je pada zrI sarvajJa dIThuM jJAnamAM, kahI zakyA nahIM paNa te zrI bhagavAna jo. teha svarUpane anya vANI te zuM kahe ? anubhavagocara mAtra rahyuM te jJAna jo." apUrva avasara.. e kahevA jevuM nathI, anubhavagocara che. eTale narasiMha mahetAe kahyuM'tuM ke zAstrajJAnathI niveDo nathI, anubhavathI niveDo che. praznakartA eTale kevaLajJAna e anubhavanI vAta che, e samajAvI zakAya evI vAta nathI. dAdAzrI : eno artha karavo hoya to, eno artha pUchavo hoya to pUchAya ke kevaLajJAna e zuM vastu che ? to kevaLajJAna e ebsaoNlyuTa jJAna che. ebsaoNlyuTa jJAna tamane zI rIte samajAvI zakuM kaho. kAraNa ke A buddhinI vastu nA hoya. buddhinI uparanI vastu che. buddhithI samajAvI zakAya ja nahIM. e buddhithI koI mANasa samajI zake ja nahIM. praznakartA : ebsolyuTa jJAna che te sApekSa rIte samajAvI zakAyane ? dAdAzrI : koI rIte samajAvI zakAya nahIM. sApekSa hotuM ja nathI. kevaLajJAna ebsaoNlyuTa che. ebsolyuTa eTale nirapekSa. e nirapekSa che. eTale ebsolyuTa jJAnane kevaLajJAna kahe che. Apane samajavAmAM Ave che ? Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.1) kevaLajJAnanI samaja 323 praznakartA H hA jI, bilakula AvyuM. dAdAzrI : sanAtana, zAzvata eTale anAdi anaMta kevaLajJAna svarUpa, e zabdathI samajAya evI vastu nathI. kevaLajJAta' - mUDhAtmAne zaktirUpe, mahAtmAne sattArUpe praznakartA: kevaLajJAna sattArUpe che ke zaktirUpe che ? dAdAzrI e amuka dRSTie zaktirUpeya che ne amuka dRSTie sattArUpeya che. beumAM kaMI bhUla nathI. praznakartA amuka loko zaktirUpe mAne che ane.. dAdAzrI : e game te paNa, e banneya sarakhuM, lagabhaga niyaralI (najIkanuM) che, khoTuM nathI. te sattArUpeya pUva (sAbita) thaI zake ema che ane zaktirUpeya pUva thaI zake. e badhI samajaNa pheranI vAta che. praznakartA H kevaLajJAna sattArUpe eTale enuM evuM ezlenezana (khulAso) Ape che ke jema sUryanI AjubAju vAdaLo chavAI gayA hoya ne e AvaraNa jema dhIme dhIme nIkaLI jAya ema pelI sattA pragaTa thAya. sUrya pelAmAM (vAdaLomAM) to AvaraNamAM, eTale sattAmAM to sUrya pUrNa hAjara che ja, jyAre zaktimAM to ema kahe che ke dhIme dhIme pragaTa thatuM jAya che. dAdAzrI : eka kahe, AtmA zaktirUpe che ne bIjA kahe che ke AtmA sattArUpe che. eka kahe ke jema jema zakti khIle tema zakti pragaTa thAya. bIjA kahe che ke koI jJAnI puruSa maLe ne AvaraNa toDI nAkhe to sattArUpe ja che. vAta sAcI che. AvaraNa toDI nAkhe eTale parasattA UDI ne svasattAmAM AvI gayo. bahAra sAmAnya manuSyomAM zaktirUpe kevaLajJAna che. khAvAnuM paTArAmAM che, kuMcI vagara ughADAya nahIM ane khavAya nahIM. tamane mahAtmAne (A jJAna lIdhA) pachI sattArUpe kevaLajJAna che. ATalo phera che tamArAmAM ane mUDhAtmA manuSyomAM. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 AptavANI-14 (bhAga-3) kevaLajJAta sattA - pragaTamAM jJAtIne, darzanamAM mahAtmAne amArI pAse to kevaLajJAna ApyuM ja che cAra DigrI ochuM kahe che te ? ane tamane A kALamAM traNaso sATha DigrInuM jJAna ApuM chuM. kevaLajJAna tamArA hAthamAM mUkuM chuM paNa e kALane lIdhe pacatuM nathI. mane paNa A kALanI vicitratAne lIdhe kevaLajJAna pacyuM nahIM, te mane traNaso chappana upara AvIne UbhuM rahyuM. paNa huM ApuM chuM kevaLajJAna. kevaLajJAna jo nA ApuM to to sattA judI paDe ja nahIM. A to kalAkamAM AtmA judo paDI jAya. eTale eka ja kalAkanA paricayathI jo ATaluM badho pheraphAra thAya che to e zuM haze ? tyAre kahe, kevaLajJAnanI sattA che. praznakartA: kevaLajJAna sattAmAM hoya eno artha zuM? dAdAzrI : sattApaNe eTale sattApaNuM to tamArA badhAnAmAM che ja. sattApaNe to raheluM, paNa sattA darzanamAM AvelI che. A amane kevaLajJAna sattAmAM che. amArA pravartanamAM nathI, sattAmAM che eTale ke darzanamAM AveluM che. praznakartA: sattAmAM kevaLajJAna badhAne hoya ? dAdAzrI : sattAmAM badhAne hoya paNa mAre to pragaTamAM che ane pacyuM nathI. phakta pacatuM nathI eTale traNaso chappana DigrI kahuM chuM. pacatuM hoyane to saMpUrNa vItarAga rahe. pachI huM tamane ema nA kahuM ke ahIM Avo. huM tamane A vAta karuM ne A satsaMganI vAta karuM ne evuM tevuM nA kahuM. paNa A pacatuM nathI, ajIrNa thayuM che. paNa tamane AtmA ja hAthamAM ApI dauM ane te tamArI pAse ja niraMtara rahe pachI. tamAre pachI jAgRti rahe. anubhava, lakSa ne pratIti traNeva rahe, cothe pagathiye nA utare. ene kRpALudeve zuM pada kahyuM ke, "varte nijasvabhAvanuM anubhava, lakSa, pratIta, vRtti vahe nijabhAvamAM, ene paramArthe samakita." kahyuM che. te paramArthe samakita eTale lAyaka samakita. e ja samati ApaNe ahIMyA ApIe chIe. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.1) kevaLajJAnanI samaja 325 pote ja potAne dekhe, saMpUrNa kevaLajJAne praznakartA: AtmA kevaLajJAna svarUpa kahyuM to kevaLajJAna thAya che e je kahe che ne, e kone thAya che ? dAdAzrI : AtmAne ja thAya che. praznakartA: paNa pote kevaLajJAna svarUpa ja che ne ? dAdAzrI : che ja kevaLajJAna paNa vAdaLo khasavA joIe, ne tema tema thatuM jAya. A sUryanArAyaNa Akho dekhAvA mAMDyo to kone dekhAvA mAMDyo ? praznakartA: jonArAne. sUryanArAyaNa ane vAdaLo eTale vAdaLanuM AvaraNa jene che. dAdAzrI : hA, jonArane, paNa jonAra ane jANanAra beya eka ja che vastu A. praznakartA eTale jovAnI vastu ane jonAra, beya eka ja che? dAdAzrI : hA, AtmA svaneya jANe che ne parameya jANe che. potAnA svane jANe che ke jANanAra koNa, sva koNa. jANelI vastu e pote ja che. pote potAne ja jANe che. AtmA svane jANe che ne parane jANe che. te vAdaLo khasI gayA eTale pote potAne Akho dekhAya, ene kevaLajJAna kahevAya. Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (0.2) vizeSa samajaNa, kevaLI-sarvajJa-tIrthaMkara bhagavAnanI AtmajJAta - kevaLajJAta samyak darzana praznakartA : samyak - darzanane kevaLajJAna kahevAya ? dAdAzrI : nA, samyak darzana kevaLajJAnanuM biginiMga (zarUAta) che. biginiMga pArTa ene kahelo che ane enDa pArTane kevaLajJAna kahyuM. A cheDAne samyak darzana kahevAya ane pelA cheDAne kevaLajJAna kahevAya che. tenI vacce AtmajJAna hoya. samyak darzana sudhI AtmajJAna nA thayuM hoya. samyak darzana eTale A badhuM satya nathI paNa satya A avinAzI AtmA ja che. paNa e AtmAnI bAunDari (sImA) jANI zakyo nathI. te jyAre pUrepUrI bAunDari jANe to AtmajJAna kahevAya. A to ene zraddhA beThI AtmA upara ke huM cetana chuM, A nahIM. hoya AvaraNa AtmajJAnamAM, nA koI kevaLajJAtamAM praznakartA : AtmajJAna ane kevaLajJAna emAM phera zuM ? dAdAzrI : kevaLajJAnamAM koI AvaraNa nA Ave ane AtmajJAnamAM AvaraNa Ave. AtmA ekalo ja jANavo ne bIjA tattvo paraphekTa (saMpUrNa) nA jaNAya e AtmajJAna kahevAya ne bIjA badhAM ja tattvo paraphekTa jaNAya tene kevaLajJAna kahevAya. AtmajJAna ane kevaLajJAnamAM jhAjho phera nathI, banne vacce Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvajJa-tIrthaMkara bhagavAnanI zaktimAM phera rahelo che. AtmajJAna thayuM ene zraddhAmAM hoya che paNa saMpUrNa pravartanamAM hotuM nathI, jyAre kevaLajJAnamAM saMpUrNa pravartanamAM che. eka gherathI AtmajJAnavALo nIkaLyo ane bIjo kevaLajJAnI (DesTinezana) pahoMcyo. gADI enI e ja che ne ! 327 praznakartA : kSAyaka samyaktva ane kevaLajJAna e bemAM pharaka zuM che ? dAdAzrI : kyAM kSAyaka sakita ane kyAM kevaLajJAna ? kSAyaka samakita kevaLajJAna kevuM hoya e samaje, paNa kevaLajJAnano anubhava nA thAya. kevaLajJAna prakAze nahIM. zrutakevaLI AtmajJAte chUTo, tahIM to e majUra praznakartA : to dAdA, zrutakevaLI je kahe che te koNa ? dAdAzrI : zrutajJAna, enI chellI dazA e zrutakevaLI kahevAya. zrutakevaLI eTale jene A tamAma zAstronuM je rahasya che te potAnAmAM badhuM AvI gayeluM che, phiTa thayeluM che. zrutakevaLIne badhA ja zAstro moDhe hoya. badhA ja zAstro dhAraNa karyA hoya, bhaNyA hoya, jeNe jANavAnuM badhuM jANI lIdhuM hoya e zrutakevaLI. praznakartA : jANavA jevuM badhuM jANI lIdhuM ? dAdAzrI : hA, badhuM jANI lIdhuM che. ane A loko zAstrajJAnane zrutakevaLI kahe che, ane bhagavAne mokSanuM je badhuMya jJAna ApyuM che te yAda rahe tene zrutakevaLI kahyA che. praznakartA H kevaLI bhagavAnanuM vAkya kAne sAMbhaLyuM hoya tene zrutakevaLI kahIe ApaNe ? dAdAzrI : nA, tene nahIM, kevaLI bhagavAnanA vAkya to bahu jaNAe sAMbhaLelA che. bhagavAnanuM sAMbhaLeluM to bahu mANasa ahIMye hAjara che, paNa e nA kahevAya. bhagavAnanuM AkhuM zrutajJAna jene hAja2 che ane te AtmA pragaTe evuM che e zrutakevaLI. zrutakevaLI eTale je Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) bhagavAnanuM zrutajJAna che temAMthI kevaLajJAna prApta thaI zake. eTale AtmajJAneya thaI gayuM to e chUTo ane nA thayuM to pachI e majUra thayo. 328 AtmA na jANyo tyAM sudhI majUramAM ne Agamo pUrA karanAramAM pharaka nathI. Agamo pUrA vAMcyA ane dhAraNa karelA che e paNa zrutakevaLI na kahevAya. e manano majUra che, pelo dehano majUra che. bhagavAna zuM kahe che ke majUra mAthe zAstrono bhAra upADe ane tame manamAM zAstrono bhAra upADo cho, basa eTalo ja pharaka che. badhA Agamo jANyA chatAM sAcA zrutakevaLI na kahevAya, kAraNa kevaLIne jJAnInI bhASAmAM zrutakevaLI kahe che. eka ja svacchaMde, thAya tAza zrutakevaLajJAtato praznakartA : loko jene zrutakevaLI kahe che ane sAcA zrutakevaLI che emAM zuM pharaka ? dAdAzrI : lokabhASAmAM zrutakevaLI kone kahevAya ? jema ApaNane A AtmAnuM kevaLajJAna utpanna thAya che, evuM zAstranuM kevaLajJAna, zAstra rIte, zAbdika rIte, anubhavarUpe nahIM ane ApaNuM anubhavarUpe hoya. joyeluM to jatuM rahe, jyAre anubhava to anaMta avatAra sudhI rahe. zAstro vAMcIne prApta karelo AtmA to jato raheze, jyAre anubhavelo kyAreya nahIM jAya. lokabhASAnA zrutakevaLIthI ApaNuM A pada ghaNuM AgaLa. kAraNa ke peluM zabdamAM rahyuM che zrutakevaLI, bhAvamAM nathI AvatuM ane amArI vAta vedathI bahAranI vAta che ane anuyogonI bahAranI vAta che, mULa vastu che. ahIM badhA bhegA thAya. jyAM AgaLa avaktavya ne avarNanIya vAta hoya, tyAM badhA nAtanA bhegA thaI zake. temAM nAta-jAta nA hoya. jyAM sudhI zabdano saMga che tyAM sudhI judA hoya. vedavALAya judA hoya ane anuyogavALAya e judA hoya. eTale A zabdathI para vastu che. zrutajJAna kharA zrutakevaLI pAse sAMbhaLavAthI maLe. A pustakomAM Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvajJa-tIrthaMkara bhagavAnanI zrutajJAna hoya nahIM. jo pustakomAM zrutajJAna hota to to pustakono kyAranoya mokSa thaI gayo hota. lokabhASAnA zrutakevaLIne AtmajJAna na paNa hoya. svacchaMda TheTha sudhI rahe. svacchaMda jJAnI thakI jAya. eka ja svacchaMda jo zrutakevaLIne Ubho thAya to zrutakevaLajJAnano nAza thaI jAya. jyAM sudhI 'hama' tIkaLe tahIM, tyAM sudhI raheze abhavya praznakartA H paNa je anAdikALathI vedAyuM che, paraMparAgata je vedAyuM che emanAmAM, e eTaluM badhuM jaDa thaI gayuM che ke nIkaLatuM nathI emane ? 329 dAdAzrI : nA, jaDa thaI gayuM nathI. vastusthitimAM AmAM mokSe jAya evo mAla bahu ocho. bhagavAne kahyuM'tuMne ! A je paDI rahelo mAla che ne, je caDhyo ja nathI. ATalI covIsIo gaI. have caDhyo nathI ne caDhe evo lAgato nathI. te jANavAnuM ke AmAM bhagavAne kahyuM che, abhavya zabda te barAbara kahyuM haze kaMIka. paNa koNa abhavya che ? ApaNe koIne mATe kahI zakIe nahIM. kAraNa ke ApaNane kevaLajJAna nathI. bhagavAne abhavyanI vyAkhyA karI che. abhavyane mokSe janArA karatA jabarajasta tapa hoya. jabarajasta zAstronA zAstra mukhapATha hoya. jabarajasta badhI rIte hoya, paNa Atma anubhava eka kSaNa paNa nA hoya. zAstra anubhava zrutakevaLI sudhI pahoMcelA hoya. praznakartA : zrutakevaLI sudhI pahoMcelA hoya ? dAdAzrI : hA. eTale zrutakevaLI kahevAya nahIM, jyAM sudhI AtmAno anubhava nA hoya tyAM sudhI sAcA zrutakevaLI kahevAtA nathI. zruta kevaLajJAna sudhI pahoMcelA hoya, paNa bhagavAne abhavya kahyA. kAraNa ke mokSe javAnA nathI. AnuM phaLa A saMsAra maLaze. kAraNa ke e loko zemAM rahe che, abhavya ? 'huM-hama, huM-hama, huM-hama' basa. mahArAja viSayabiSaya ke ? to kahe, nA, ye nahIM cAhIe hamako. 'huM-hama, huM-hama.' tamane samajAyuM huM zuM kahevA mAguM chuM te ? praznakartA H hamamAM, potAnA hamamAM ja rahe. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : basa, 'huM-hama.' eTale guNa gAya tyAM potAno hama joIe ene. vItarAgI dIkSA vItarAga dharma prApta, sAMpradAyike alopa mahAvIra bhagavAna pachI kevaLIdharma rahyo. kevaLI pachI sAcA zrutakevaLI rahyA ane baso eka varSa cAlyuM badhuM. pachI vItarAga dharma alopa thaI gayo. A sAcA zrutakevaLI gayA, vItarAga dharma khalAsa thayo ke badhA saMpradAyo UbhA thaI gayA. paNa pahelA be saMpradAya UbhA thayA ne pachI badhA ghaNA saMpradAyo paDyA. sAMpradAyika thayuM eTale vItarAgI dIkSA cAlI gaI. vItarAga dIkSA nathI, tene AtmajJAna thAya nahIM. A akrama jJAnI jevA tevA nA kahevAya. ahIM vItarAga dharma cAlu hoya. e syAdvAda hoya. hA, ekAMtika nA hoya. tyAra pachI ekAMtika zarU thayuM tyArathI sAMpradAyika zarU thayuM. sAMpradAyika eTale AtmajJAna nA hoya. pragaTa nA thAya koIne. bIjI badhI zaktio vadhe paNa AtmajJAna pragaTa nA thAya. e sAMpradAyika dIkSA kahevAya. jANe AkhuM zAstra te kSayopazame AtmA, te kharA zrutakevaLI praznakartA : A to pUrvanA je jJAnI hatA, emane zAstranuM je jJAna hatuM e to krame-krame eka-ekane apAtuM AvyuM hatuM. cauda pUrvadhArI je loko hatA, cauda pUrvadhArI jyAre khatama thayuM tyAre dasa pUrva rahyuM, nava pUrva rahyuM, ATha pUrva rahyuM, zAstro ema kahe che ane e badhA cauda pUrvadhArI ene to ApaNe zrutakevaLI kahIene ? dAdAzrI : e kharA zrutakevaLI. praznakartA : zrutakevaLI kahIene tyAre e enI pAse je jJAna haze, e samyak jJAna to kharuM ja ne ? dAdAzrI : e zrutakevaLI e sAcA jJAnI. e zrutakevaLI zAstrane jANe ane AtmAneya jANe. AtmAne kSayopazama pramANe jANe. potAno kSayopazama jevo hoya eTalo ja AtmA jANe basa, vadhAre AtmA nA jANe. paNa AkhuM zAstra badhuM ja jANe zrutakevaLIo. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvajJa-tIrthaMkara bhagavAnanI 331 praznakartA H samyak darzana hoyane ene, dAdA ? dasa pUrvathI uparanAne ? dAdAzrI : tethI ApaNe kahIe chIene, eTale kSayopazamapUrvaka emanuM e jANe. kAraNa ke e kSayopazamamAM paDelA kahevAya. upazama samakita thayA pachI kSayopazama samaktimAM gayelA hoya. temanuM jeTaluM kSayopazama hoya e pramANe e AtmA jANe. ane zrutajJAna paNa kevaLajJAna jevuM, eTaluM AkhuMya jANe. eTale jyAMthI pUcho tyAMthI javAba Ape. potAne lakSamAM hoya ke Ama hoya, Ama nA hoya. kAraNa ke zrutakevaLI che ne, eTale potAne kSayopazama ocho che AtmAno. paNa jANe kharA ke A AdaravA yogya ane A nahIM AdaravA yogya. ko'ka pUche ne javAba Ape to ene potAne javAba khyAla hoya eTale zrutakevaLI kahevAya. e eka prakAranA kevaLI kahevAya che, jevuM-tevuM pada nA kahevAya ! zrutakevaLI - thIyareTikalI pUrNa, prekTikalI apUrNa praznakartA : zrutakevaLI neksTa TU kevaLajJAnI kahevAya ? dAdAzrI : nA, nA, jJAnI ja kahevAya. (kAraNa ke kSayopazamavALA che mATe.) praznakartA : sarvajJa kahevAya ke jJAnI ? H dAdAzrI : jJAnI kahevAya. pachI AgaLa upara sarvajJa thAya. kAraNa ke sarvajJa to jeNe sarvajJanA kAraNo sevana zarU karyA tyArathI sarvajJa kahevAya. kAraNa sevana kare, tyArathI kArya thAya tyAM sudhI sarvajJa. praznakartA : A zrutakevaLI je che, saMpUrNa kevaLajJAna che tenI pAse ? dAdAzrI : nA, emane haju bAkI, ghaNuM bAkI. zrutakevaLI eTale eMsI TakA prekTikala ne so TakA thIyareTikala. praznakartA : eTale bAkInA vIsa TakA enuM thIyareTikala ? dAdAzrI : eTaluM bAkI rahyuM, kevaLajJAna thavAmAM vIsa TakA prekTikala bAkI rahyuM. e bAkI rahyuM che mATe zrutakevaLI paNa kevaLajJAna na thAya. A Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) pUruM thAya tyAre thAya. eka bAju thIyareTikala saMpUrNa kahI gayA cho paNa tethI karIne prekTikala che evuM kahevAya nahIM. niyama ja evo hoya che. mane jeTaluM thIyareTikala che, eTaluM prekTikalamAM nA hoya mArA. 332 praznakartA : hA, barobara che. Apa pelA cAra DigrInI vAta karo cho e eTalA mATene ? dAdAzrI : hA, te cAra DigrInI vAta te peluM thIyareTikala ja cAra DigrI ochuM che. eTale A thIyareTikala pUruM nathI thayeluM, nahIM to zrutakevaLI kahevAya. atyAre nA kahevAya. nahIM to amane koI kahe ke ame kahIe ? toya nA kahIe ame. e koNa bojo le vagarakAmano ? bahu vajanadAra bojo. mAre emane ema bojA vagara zuM khoTuM che ? kazuM bojo ja nahIM, bhaya nahIM. puruSArthe zrutakevaLI, kRpAe kevaLI praznakartA : to pachI zrutakevaLI ne kevaLImAM zuM pharaka ? dAdAzrI : sAcA zrutakevaLI e puruSArthanuM phaLa che ane kevaLI e tIrthaMkara bhagavAnanI kRpAnuM phaLa che. praznakartA : kevaLIne AtmA dekhAto haze ? dAdAzrI : kevaLIne AtmA jJAnathI dekhAya. jovuM eTale pratIti thavI (darzanathI) ne jANavuM eTale anubhava thavo (jJAnathI.) e arUpIpada che, anubhavagamya che. kevaLI kevaLajJAnathI jANe ne zrutakevaLI zAstrathI jANe. jeTaluM bhagavAne jANyuM hoya teTaluM zrutakevaLI jANe. zrutakevaLI e kaMI jevuM tevuM pada che ? praznakartA : to dAdA, zrutakevaLInI zakti tIrthaMkara jeTalI kharI ? dAdAzrI : nA, tIrthaMkara jeTalI nahIM paNa sinsiyaralI hoya tyAM sudhI vItarAga dharma cAlu hoya. kAraNa ke zrutakevaLI jevA tevA kahevAya nahIM. pelA kevaLI kahevAya ane A zrutakevaLI kahevAya. Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvajJa-tIrthaMkara bhagavAnanI 333 sAcA zrutakevaLI (lAyaka sudhI pahoMcelA) e kAraNa kevaLajJAnI kahevAya ne kevaLajJAnI to kazuM karI nA zake. zrutakevaLI bIjA para upakAra karI zake. azocyA kevaLI e svayaMbhuddha praznakartA H bIjo zabda che azocyA kevaLI, eTale zuM ? kRpALudevanA vacanAmRtamAM lakheluM Ave che, azocyA kevaLI. dAdAzrI : A to badhA pAribhASika zabda che. azocyA kevaLI e mAgadhI zabda che. kRpALudeve mAgadhI zabda lakhyo che A. e zuM kahevA mAge che ke koI jJAnI pAse ke kevaLajJAnI pAse sAMbhaLyA vagara ja jJAna utpanna thayeluM. jene svayaMbuddha kahe che, enA jevuM. "azocyA kevaLI" e mAgadhI zabdanuM ApaNuM zuM thAya ? azruta, eTale kaMI paNa sAMbhaLyA sivAya ke karyA sivAya utpanna thayeluM. svayaMbuddha eTale A bhavamAM koInA upadezathI sarvajJa nA thayA hoya te. praznakartA H ekAda lAkha varSe evo to koI eka pAkene ke jene potAnI meLe jJAna thAya ? dAdAzrI : ene svayaMbhuddha kahyA che. paNa svayaMbuddha to A avatAranI apekSAe, gayA avatAranI nahIM. AgalA avatAramAM jJAna prApta kareluM hovuM joIe. svayaMbuddha hoya, e bIjA avatAre nimitta thaIne jagatanuM kalyANa kare. praznakartA: eTale AgaLanA koI avatAramAM emaNe jJAnI puruSa pAsethI jJAna prApta karyuM hoya ? dAdAzrI : hA, jJAna prApta kareluM hovuM joIe, nahIM to nA thAya. sIdhesIdhuM, koIne emane ema nA thAya. svayaMbuddha e A kALanA AdhAre. amAre koInuM levuM nathI paDyuM eTale amane svayaMbhuddha kahe. tIrthakaro badhA svayaMbuddha hoya. e avatAramAM levuM nA paDe. emane guru nA hoya. Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA H hA, paNa AgaLanA bhavathI laIne AvyA hoya. dAdAzrI : hA, eTale emane svayaMbuddha kahe. paNa teno artha zuM ? gayA avatAramAM guruo kharA ja. guru vagara jJAna zI rIte lAvyo ? 334 koI pakaDI bese ke nA, Ama ja jJAna thAya. te zAstrakAro nA pADe che, ke pachI svayaMbuddheye thAya che, tyAgI vaiSeya thAya che, saMsArI veSeya thAya che, strIneya thAya che, puruSane thAya che, napuMsakane thAya che, badhuM kahyuM. eTale koI ema pakaDI nA bese ke A ja veSe thAya che, sAdhu veSe. durAgrahano A mArga ja nahoya, A anAgrahano mArga. zravaNe zrutajJAta jJAtI thakI, te zrAvaka praznakartA : ApanI pAsethI zrAvaka eTale zuM e samajavuM che. dAdAzrI : bhagavAne kaheluM zrutajJAna je jJAnI pAsethI zravaNa kare, to e zrAvaka kahevAya. ame jJAnI puruSa kahevAIe. amArI pAse sAMbhaLo eTale tame zrAvaka thaI jAva. eka kalAka sAMbhaLone to zrAvaka thaI jAva. praznakartA : ApaNe tyAM bhagavAne pAMca jJAna kIdhA che; mati, zruta, avadhi, manaHparyava ane kevaLajJAna, emAM ApanuM jJAna kayuM jJAna kahevAya ? dAdAzrI : mAruM A zrutakevaLI cAra DigrI ochuM kahevAya. A zrutajJAna amArI pAse che ane amane cAra DigrI ochAvALA zrutakevaLI kahe to cAlI zake, traNaso ne chappana che amArI DigrI. kevaLajJAna aTakyuM eTale. zrutakevaLImAM to keTalAya avatArathI (ochI DigrIe) pAsa thayelA chIe. paNa kevaLajJAnamAM nApAsa thayA eTale AmAM ne AmAM pAchAM, enA e sTAnDarDamAM rahyA. praznakartA : pramANa pramANa pramANa !!! dAdAzrI : bhUtakALanA ne bhaviSyakALanA jJAnI nathI ame. ame to AtmAnA jJAnI chIe. Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvajJa-tIrthaMkara bhagavAnanI ApaNe to riyala dharma te Atma dharma, te to asaMyogI AtmA ane saMsArane chUTA pADavAnuM jene jJAna che te zrutakevaLI kahevAya. (lokabhASAnA) zrutakevaLIne tattvadRSTi nA paNa hoya. ApaNe to zrutakevaLI ane teya pAchA tattvadRSTivALA. meM jJAna ApyuM che ke je tamane niraMtara yAda rahe che. te tameya bhagavAnanI bhASAmAM (traNaso DigrIvALA) zrutakevaLI kahevAo. sat-asattA tAgate jANe te tattvadarzI praznakartA H tattvadarzI kone kahevAya ? : 335 dAdAzrI : tattvadarzI sattA tAganeya jANe che ane asA tAganeya jANe che. kazuM jANavuM bAkI rahyuM nathI enuM nAma tattvadarzI. asat vinAzI che ane sat avinAzI che eTale vinAzIneya samajI zake che ane avinAzIneya samajI zake che. vinAzI kayA ? tyAre kahe, avasthAmAtra vinAzI. be ja vastu che A duniyAmAM. vastu che ane enI avasthA che. vastu avinAzI che, avasthA vinAzI che, basa ATaluM ja che. eTale banne vakhate jeNe tAga kADhI lIdho, e tattvadarzI. jene tattvajJAna nahIM, tene tattvadRSTi nA hoya. A tattvadRSTine zuM kahevAya ? sudarzana cakra. sudarzana cakrane sAmo ugra thayo hoya tenA upara mUke ke DhIlo gheMsa thaI jAya. tyAre A lokoe to kRSNa bhagavAna pAse cakra citaryuM. paNa temanI pAse tattvadRSTi rUpI sudarzana cakra hatuM. ATalA badhA zAstro lakhAyA paNa sudarzana cakra to kRSNa bhagavAnanuM vakhaNAyuM. paNa A lokoe to UMdhuM ja citarI mAryuM. alyA, sudarzana te kaMI gaLA kApatuM haze ? kudarzana gaLA kApe. A loko duzmana kone kahe ? sAmAne. ane ApaNA loko, tattvajJAnIo duzmana kone kahe ? je tattva pAmavA nA de. potAnuM je tattva che, potAno AtmA je tattva che, ene pAmavA nA de e duzmana. e koNa nathI pAmavA detuM ? krodha-mAna-mAyA-lobha-rAga-dveSa. A cha SaT zatru kahevAya che. te A cha zatruone jeNe haNI nAkhyA, e arihaMta bhagavAna kahevAya che. Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 AptavANI-14 (bhAga-3) Atmatattvane jANe tattvajJAtI, sarva tattvane jANe sarvajJa praznakartA: tattvajJAnI kone kahevo ? enI sAcI oLakhANa zuM? dAdAzrI : je tattvone jANe tene. A jagatamAM A je IndriyothI dekhAya che ne, e tattvo nathI. tattvo avinAzI hoya ane IndriyothI dekhAya che e badhI vinAzI cIjo che. eTale tattva eTale avinAzI cIjone jANe, pratItimAM anubhave e tattvajJAnI kahevAya. tattva svarUpa zeya te kevaLajJAna vagara nA dekhAya. A cha tattvo avinAzI che te kevaLajJAna vagara dekhAya nahIM, paNa zraddhAmAM Ave che tattvo. eTale kevaLajJAnamAM pachI Ave ja. paheluM darzanamAM Ave, pachI jJAnamAM Ave, dhIme dhIme vartanamAM Ave. eka tattvano jJAtA jJAnI kahevAya. AtmA ekalo ja jANyo te tattvajJAnI kahevAya. jeNe badhA ja tattvo jANyA, judAM judAM dareka tattvo zuM karI rahyA che te paNa jANe, te sarvajJa kahevAya. A cha tattvo jANe tyAre e mokSamArgano netA thaI zake. ebsolyuTa jJAna, kevaLajJAna e ja sarvatA praznakartA sarvajJatA kone kahevAya? sarvajJatA eTale zuM? dAdAzrI : sarvajJatA eTale kevaLajJAna. ebsolyuTa jJAna eTale sarvajJatA. sarvajJatA eTale badhI rIte jANapaNuM. koI cIja jANavAnI bAkI nahIM, enuM nAma sarvajJatA. praznakartA: sarvajJa je zabda che tenuM sAcuM tAtparya zuM che ? dAdAzrI : sarvajJa eTale A jagatamAM koI cIja jANavAnI bAkI nathI, enuM nAma sarvajJa kahevAya. sarvajJa vastu e to kevaLajJAnIo ane tIrthakaronI vastu che. sarvajJa tIrthakaro sivAya koI hoI zake nahIM. jina eTale AtmajJAnI, jinezvara eTale AtmajJAnIno uparI ane e sarvajJa kevaLajJAnanA AdhAre evA padamAM AvyA che. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvajJa-tIrthaMkara bhagavAnanI bhagavAna mahAvIranI bhASAmAM kevaLajJAna svarUpane sarvajJa kahevAya. kevaLajJAna eTale kaMI jANavAnuM bAkI to hoya nahIM. badhuM ja, jyAre kaho tyAre, eTa-enI-TAIma tame kaho to tarata e vAta kare badhI. ta bhUta-ta bhaviSya, vartamAta dekhe te bole sarvajJa 337 praznakartA : A sarvajJa je vANI bolatA haze, e badhuM anaMta avatAranuM smRtijJAna ne e badhuM joIne bolatA haze ne ? dAdAzrI : joIne bole, paNa anaMta avatAranI e smRtinI emane kaMI jarUra nathI. emane to A badhuM pratyakSa dekhAya eTaluM ja bole. bIjI badhI kazI jarUra nahIM. anaMta avatAranuM zuM thayuM ne zuM nahIM, upayoga mUke to dekhAya. bAkI emane kaMI AvI jarUra nA hoya. emane to kevaLajJAnamAM badhuM jagata dekhAya. praznakartA : sarvajJa samaya upara prabhAva pADI zake ? dAdAzrI : prabhAva ? samaya para ? praznakartA H samayane sthagita karI zake ke gati ApI zake ? : dAdAzrI : je kaMI paNa Dakho kare enuM nAma sarvajJa nahIM. pArakI sattAmAM hAtha ghAlavuM ene sarvajJa kema kahevAya ? praznakartA H eTale Ano artha evo thayo ke jyAM sarvajJatA che tyAM svataMtratA ja che. dAdAzrI : evuM chene, annadazA che tyAM svataMtratA nathI. prAjJadazA che tyAM svataMtratA che ane prAjJadazAthI mAMDIne sarvajJa sudhInI dazA svataMtra che. annadazAnI che te badhI ja parataMtratA. AtmA jANyo, kevaLajJAtI ane kevaLIe AtmA e eka evI cIja che ke koIne jaDyo ja nathI, phakta kevaLajJAnIone ja jaDyo hato, ema kahe to cAle. je bIjA kevaLI thayA Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 AptavANI-14 (bhAga-3) te kevaLajJAnInA darzana karavAthI thayA. paNa jo kharI zodhakhoLa karI hoya to kevaLajJAnIoe, tIrthakaroe ! A bahu samajavAnI jhINI vAta che. tethI AtmajJAna jANo, zAstromAM zAthI kahe che ? AtmajJAna, AtmA jaNAya evI vastu nathI. loka je badhuM jovA mAgatA hoya ne AtmAnI vAta, te badhI khoTI che. A Avo AtmA nA hoya. A AtmAno eka vALa jovA maLe ema nathI. e tIrthakaro ekalA jANI gayA ane emanA darzana karavAthI kevaLI thayA te jANI gayA, paNa koIne kahevA nA rahyA. praznakartA: kevaLI kyAre kahevAya ? dAdAzrI : kevaLI eTale to ebsaoNlyuTa thaI gayo. kevaLI eTale ebsolyuTa jJAna mAtra. kevaLa eTale phakta. mAtra nirAlaMba, avalaMbana koI rahyuM nahIM, tyAre kevaLI thAya. kevaLI kare svanuM kalyANa, tIrthakaro-jJAtI kare anekonuM praznakartA: kevaLI ane kevaLajJAnImAM kaMI phera ? dAdAzrI : kaMI phera nahIM. kevaLajJAnI e kevaLI ja kahevAya, paNa tIrthakara ane kevaLImAM phera. kevaLIye kevaLajJAnI ne pelAya kevaLajJAnI. paNa phera eTalo ja, ke A tIrthakaro ane jJAnIo, e lokonuM kalyANa karavA AvyA hoya ane A kevaLI pote potAnuM kalyANa kare, bIjAnuM kalyANa karI zake nahIM enuM nAma kevaLI. basa, potAnuM ja kalyANa karIne cAlyA jAya. praznakartA: paNa dAdA, potAnuM kalyANa thAya eTale aMdarathI bhAvo to thAyane, ke je huM sukha pAmyo chuM te bIjA evuM sukha pAme to sAruM? dAdAzrI: nA, paNa evo bhAva e kare ja nahIMne ! emanuM potAnuM ja, emanI potAnI bhAMgaphoDa te pUruM karIne jatA rahe. e utAvaLa karIne jatA rahe ane tIrthaMkara pArako mATe besI rahe, temane thoDo vakhata rahevuM paDe. Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvajJa-tIrthakara bhagavAnanI 339 ane evI bhAvanA hoya ne, e to uttama vastu che. kAraNa ke ApaNe je kamAyA, lAbha thayo evo e bIjAne, sAmAne thavo ja joIe ne ! dAdA che to thAya, nahIM to thAya nahIM ! praznakartA H to kevaLI ane tIrthakaramAM zuM phera ? dAdAzrI : jJAnamAM phera nA hoya, beunA purvemAM phera hoya. tIrthakara e varlDanI ajAyabI, kevaLI bujhe jyAM praznakartA : kevaLajJAna prApta karanAra kevaLI paNa tIrthakaranI jema mokSa prApti kare che. dAdAzrI : karekTa (sAcI) vAta che. praznakartA: to kevaLIne tIrthaMkaranI koTImAM mUkI zakAya kharAM? dAdAzrI : nA mUkI zakAya. kyAM tIrthaMkara deva ! e to varlDanI ajAyabI kahevAya ! A tIrthakara gotra to jyAM AgaLa paga mUke tyAM tIrtha thayuM. tIrthakaranI e vAta ane emanI vANI ! e tIrthakarane Aje sAcA dilathI saMbhAre toye AnaMda thaI jAya che. to pachI kevaLIne tIrthakaranI koTImAM mUkI zakAya ? nA mUkI zakAya. praznakartA bannenI jAti eka ja prakAranI hoIne temane samakakSa gaNAya ? dAdAzrI : nA, samakakSa kyAreya nA gaNAya. tIrthakara eTale tIrthaMkara. sAyanTisTo koNa hatA ? tyAre kahe, tIrthakaro ekalA ja vijJAnI hatA. ane emanA nimitte je kevaLI thayelA, e pote potAnI meLe bujhelA paNa bIjAne bujhavI na zake. praznakartA: kema na karI zake ? dAdAzrI : kevaLI judI vastu che. kevaLI eTale bhagavAnanI hAjarImAM ja ene kevaLajJAna utpanna thaI jAya. khAlI hAjarI ja khUTatI hoya. Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA: kevaLI pAchA kaMI bole nahIM ? dAdAzrI : bole badhuMya, paNa emanI pAse bIjAne ApavAnI zakti nA hoya. e pUrvabhavanuM kAraNa che. pUrvabhave jo bhAvanA thayelI hoya to, ane pUrvabhave e bhAvanA hoya nahIM kramika mArgamAM. ko'kane hoya tyAre tIrthakara karma bAMdhe. praznakartA : jJAnI tIrthaMkara thAya ? dAdAzrI : e ja tIrthakara thAya, bIjA koI nA thAya. kAraNa ke bhAvanA bhAvI che ke jagatanA loko mArA jevuM sukha pAmo. e kalyANa karavAnI bhAvanA kahevAya. kevaLI dareka loko thAya, brAhmaNa, vANiyA, paTela badhAya. kevaLI thavAnI badhAne chUTa, kSatriyo ekalA ja tIrthaMkara thAya. kevaLIte pakave jJAtI, paNa chello sikko tIrthakarato praznakartA: kevaLI je hoya, e jJAnInI hAjarImAM hoI zake che ? dAdAzrI : jJAnInI hAjarImAM nahIM. jJAnI kevaLa thayA nathI haju. eTale kevaLajJAnI (tIrthakaro) thayelA hoya to emanI hAjarImAM kevaLI thAya, pakavelA hoya jJAnIe. praznakartA H eTale e kevaLI je tIrthakaranI hAjarImAM thAya, e jJAnIe pakavelA hoya ? dAdAzrI : hAsto, kevaLIe zuM mahenata karI ? kevaLajJAnIoe zuM mahenata karI ? tyAM jaIne sahI-sikko vAgyo. ApaNA ahIM AgaLa badhA sImaMdhara svAmI bhagavAnanuM bola bola kare che ane pachI tIrthaMkaranI pAse jAya to vAra ja nahIM ne kevaLI thAya tyAM. praznakartA : jJAnIo mela dhoI Ape badho, sahI-sikko karavAno, sarTiphikeTa badhuM tyAM maLI jAya ! Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvajJa tIrthakara bhagavAnanI 341 dAdAzrI : hA, sikko to emano ja, tyAre ja kevaLI thAya. jJAnI puruSa e muktAnaMdI kahevAya. muktAnaMdIne joyA paNa tIrthakarane nathI joyA. tIrthaMkaranuM je kevaLajJAna che, e to ajAyabI ne ! paNa varNana nA thAya e. samyak daSTidhArIte, tIrtharatA darzane thAya beDo pAra praznakartA: kevaLajJAna e tIrthaMkaranI hAjarImAM thAya ane jJAnInI hAjarImAM zuM thAya ? dAdAzrI : A thaI rahyuM che ke, jJAna maLe che te ! ane pachI ene pachInA dehe pAchA tIrthakara bhegA thAya, tyAM AgaLa vAra ja nA lAge. paheluM AgaLa thayeluM hovuM joIe. kaMIka lAyakAta to joIe ne ? sarTiphAIDa to joIe ne ? tyAM tIrthakaranI hAjarImAM game te mANasa jAya, tethI karIne kazuM vaLe nahIM. badhA bahu mANaso bese, paNa kazuM vaLe nahIM. e to ene lAyakAta keLavI hoya ane dRSTi pharelI hoya tyAM AgaLa kAma thaI jAya. tIrthakara kazuM kahevA nA jAya, dRSTi paDatA ja enA bhAva pharI jAya. jotAM ja kevaLajJAna thaI jAya. eTalA mATe huM kahuM chuM ne ke ApaNA mahAtmAone tIrthakaranA darzana karavAnA rahyA phakta. praznakartA aneka tIrthakaro thayA, A jIvo to aneka bhavothI bhamyA ja kare che, to e vakhate tIrthakaronI hAjarI emane nahIM maLI hoya? dAdAzrI : bahuye vakhate maLyA haze, tIrthakaronI pAse besIya rahyA che. praznakartA : paNa bhAna nahIM. dAdAzrI : nahIM, caTaNI khAvAnI IcchAo ! caTaNIo khAvA mATe phare, AkhI thALI jamavAnI IcchA nahIM, batrIsa bhAtanI rasoI jamavAnI IcchA nahIM. praznakartA to eno artha e ke emanI lAyakAta nahotI te vakhate ? dAdAzrI : nahIM, caTaNI khAvAnI IcchA rahI gaI eTale pachI tyAM Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 AptavANI-14 (bhAga-3) AgaLa, tIrthakaranI pAse citta ekAkAra nA thayuM. Ama bahu gamI vAta. te zeThANIne kaheya kharA ke purIo ne zAka tuM lAvaje paNa kaMdamULa nA lAvIza, bIjuM kazuM zAka lAvaje ane tyAM ne tyAM khAya. kAraNa ke kAnane game ne ! kazuM vaLe nahIM. evuM to anaMta avatArathI phAMphAM mAra mAra karyA che ! praznakartA : paNa dAdA, Ape kahyuM ke tIrthaMkaranA darzana kare to mANasane kevaLajJAna thaI jAya to e lokoe darzana karyA to paNa? dAdAzrI : tIrthakaranA darzana to badhA bahu lokoe karelA, ApaNe badhAe darzana karelA. paNa te ghaDIe ApaNI badhI taiyArI nahIM. ApaNI dRSTi pharelI nahIM, mithyA dRSTi. mithyA dRSTimAM tIrthakara zuM kare che ? samyaku dRSTi hoya tene tIrthakaranI kRpA utarI jAya. have rahyA darzana bAkI, mAtra tIrthakara bhagavAnanA praznakartA eTale enI taiyArI hoya ne emanA darzana thAya to mokSa thAya. dAdAzrI : tethI to ApaNe A taiyAra thaI javAnuM. kAraNa ATaluM ja ke taiyAra thaIne pachI vijhA laIne jAva ne game tyAM jazo to kAma nIkaLI jaze. koI ne koI tIrthakara maLI Avaze. tIrthakaro evo kaMI niyama nathI ke vIsa ja tIrthakaro A badhA kSetromAM thAya che. ghaNA TAIma vadhAre thaI jAya che, paNa ochAmAM ochA vIsa tIrthakaro to hoya che ja. tyAre bolo, brahmAMDa to pavitra ja che ne, jyAre juo tyAre ! praznakartA H ame to dAdAno vijhA batAvIzuM. dAdAzrI : vijhA batAvavo paDe nahIM, enI meLe ja kAma thAya. tamane tIrthakarane jotA ja AnaMdano pAra nahIM rahe, jotA ja AnaMda ! badhuM jagata vismRta thaI jaze. jagatanuM kazuM khAvAnuM-pIvAnuM nahIM game. te ghaDIe pUruM thaI jaze. nirAlaMba AtmA prApta thaze te ghaDIe. nirAlaMba AtmA pachI kazuM avalaMbana rahyuM nahIM. jJAnInI AjJArUpI dharmadhyAnanuM phaLa UMcAmAM UMcI manuSyagati Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvajJa tIrthakara bhagavAnanI 343 Ave. tenAthI Avato bhava bahu suMdara Ave, tIrthakaro ApaNane maLe, pachI zuM joIe ? ApaNane AtmA to prApta thaI gayelo che. khAlI tIrthakaranA darzana karavAnA chellAM rahe che. te eka ja vakhata thAya to bahu thaI gayuM. kevaLajJAna aTakeluM hoya te pUruM thAya. "jJAnI puruSa' to pote jyAM sudhI pahoMcyA hoya tyAM sudhI laI jAya, ethI AgaLa nA laI jAya. AgaLa to AgaLanA je hoya te laI jAya, emAM cAle ja nahIM ne ! dazA judI judI, toye kevaLajJAta eka samAna praznakartA : tIrthaMkaro badhA je siddha thaI gayA e badhA paramAtmA ja thaI gayAne ? dAdAzrI : hA, e badhAya paramAtmA nahIM, enuM nAma ja paramAtmA. e to ApaNI buddhine laIne judA judA dekhAya. emane buddhi nahIM eTale eka ja lAge badhuM. kAraNa ke jJAna tenuM te ja. eTale zuddha jJAna e paramAtmA ane ajJAna e pratyeka juduM juduM. ajJAnane laIne judA, buddhinA pratApe. praznakartA : sau-saunI sTejamAM Ave tyAre dazA badhAnI eka ja prakAranI ? dAdAzrI : nA, judI judI dazA. kevaLajJAna eka ja sTAIlanuM, dazA judI judI hoya. kokane kaDhI vadhAre bhAvatI hoya, koIne maracAM vadhAre bhAvatA hoya. e jJAna eka ja prakAranuM. praznakartA : jJAnamAM ochA-vadhatuM kharuM ke nahIM ? dAdAzrI : ochA-vadhatuM kharuM paNa eka ja prakAranuM jJAna. eno sArAMza kADhe to eka ja prakAranuM nIkaLe. praznakartA H A lAITa che, e lAITa badhA eka prakAranA paNa ko'kane pAMca hajAra pAvaranuM, ko'kane dasa hajAra pAvaranuM, ko'kane vIsa hajAra pAvaranuM evuM kharuM ke nahIM ? dAdAzrI : hA, hA, e badhuM kharuM paNa eno sArAMza eka ja Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) prakArano. koI tIrthaMkaro bahu AkarSaka lAge, koI tIrthaMkaro... are ! koI vANI bole to Ama sajjaDa karI nAkhe tevI rIte bole. paNa badhuM eka ja prakAranuM. 344 dezatA - tIrthaMkarane saMpUrNa, jJAtIne apUrNa praznakartA H tIrthaMkarane dezanA hoya ne ? dAdAzrI : tIrthaMkarane dezanA kharI. kevaLIne dezanA hoya nahIM. dezanA akrama vijJAnI ekalAne ja hoya ane tIrthaMkarone dezanA hoya. amArI A dezanA ja gaNAya che. amAro upadeza nA kahevAya. dezanA eTale sahaja nIkaLa nIkaLa karyA kare, saheje, goThavaNI-boThavaNI nahIM. te A saheje nIkaLyA kare paNa A AmAM 'huM' 'tame' mane khyAla sAthe rahe che. pelAmAM khyAla nA hoya, vItarAgatA rahe. hA, eTale A kacAza kyAM AgaLa che te amAruM A opana karyuM. praznakartA : kevaLajJAnI sva-upayogamAM ja varte, chatAM teo dezanA ApatA hoya che to ene '52-upayoga' nA kahevAya ? dAdAzrI : nA. e to svabhAvika nIkaLyA kare. TeparekarDa nIkaLyA kare, pote kartA nathI. pote sva-upayogamAM ja hoya. eTale para-upayoga karavo ja nA paDe emane. eTale vANI enI meLe sahaja nIkaLyA kare. sarvajJe dIThuM jJAnamAM, te kahI zakyA nahIM praznakartA H tIrthaMkara kevaLajJAna pachI bole te badhI ja TeparekarDa ? dAdAzrI : TeparekarDa, TeparekarDa ! praznakartA : e badhI ja TeparekarDa paNa emane vartamAnamAM je anubhavamAM AvyuM, e to prakAzamAM Ave ja nahIMne ? emanA vartanamAM ke vANImAM nA Avene ? dAdAzrI : nA, je kevaLajJAnanuM chene, te nA Ave. kevaLajJAnanA ochA aMzanuM che e badhuM Ave. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvajJa tIrthakara bhagavAnanI 34pa praznakartA ochA aMzanuM Ave badhuM ? dAdAzrI: ame je vANI bolIe chIe te, je Aje che te nA Ave. have A bhavamAM je vadhArAnuM jJAna joyuM, te jJAna amane zuM sUcave ke AvuM kevaLajJAna che, paNa ame kahI zakIe nahIM. eTale keTalAka mane kaheze, "zuM anubhava thayo ?" meM kahyuM, "bhaI, jeTaluM kahevAya eTaluM kahuM bIjuM che te anubhava. zabda nathI ene mATe" eTale pachI azabda, niHzabda kahI dIdhuM. praznakartA H e sarvajJa paNa kahI zakyA nahIM ! dAdAzrI : Aje vANI nathIne ! vANI koI joIene silakamAM ? vANI pahelAnI che, pUrvayoganI vANI che. praznakartA H eTale pachIthI to badhuM anubhavagamya chene ? dAdAzrI : hA, badhuM anubhavagamya che. praznakartA eTale pachI koI divase e vastu jagatane vANImAM maLe ja nahIM ? dAha dAdAzrI : e maLe ja nahIM. e tamAre samajI javAnuM ke AvI sITo che. A DigrIe mArI DigrI Ave tyAre samajAya ke kevaLajJAnanI sITa AvI haze. praznakartA evuM banI zake ke saMpUrNa jJAna thAya eTale je pelI vANI nIkaLe TeparekarDanI, e vANIne jyAre jANe ane jue ne emane lAge e vakhate ke A vANI saMpUrNa to che nahIM, eTale bolavAnuM baMdha karI de ema? dAdAzrI : e zakti ja nahIMne ! baMdha karavAnI koI zakti ja nathI. eTale vakhata Ave to boleya kharA paNa prarUpaNA rUpe nahIM, emane ema bole. prarUpaNA eTale zuM ke bIjAne upadeza ApavAnI zakti, evI bhAvanA nA hoya. e to ahaMkAra joIene ! mAreya ahaMkAra jato rahyo eTale zuM kare ? eTale amAre A ATaluM badhuM bolavA chatAM prarUpaNA nA kahevAya. tethI ja to huM kahuM chuM ke TeparekarDa che bhaI A ! Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 AptavANI-14 (bhAga-3) tIrthakarone kevaLa thatA pahelA upadeza, pachI dezanA praznakartA tIrthaMkaro kevaLajJAna thayA pachI ja upadeza Ape ? dAdAzrI : nA, evuM nahIM. kevaLa thatA pahelA e upadeza Ape ane kevaLa thayA pachI dezanA Ape, e bemAM phera. kevaLajJAnI kevaLa thayA pahelA upadeza Ape te e upadezanA be guMThANA. chaThThA guMThANAmAM upadeza apAya ane teramA guMThANAmAM upadeza apAya, be jagyAe upadeza ApI zakAya. teramA guNakasthAnamAM ja e upadeza Ape ane thoDA vakhata pachI kevaLajJAna thAya eTale dezanA Ape. teramuM guMThANuM ja ene kevaLajJAna Ape. bAramAmAM kevaLajJAna nA thAya, teramA guMThANAmAM ja kevaLajJAna thAya. praznakartA ane caudamAmAM ? dAdAzrI : caudamuM to utpanna thayuM ke pote gayA tyAM siddhakSetramAM. eka kSaNavartI che, caudamuM to. teramuM lAMbuM paNa hoya. praznakartA eTale jeTaluM AyuSyakarma bhogavavAnuM hoya, te teramAmAM bhogavI nAkhe. dAdAzrI : badhuM bhogavI nAkhe. caudamAmAM e che ke tyAM AvI jAya. praznakartA mokSe jAya, nirvANa pada pAme. dAdAzrI : hA. vizeSa lAbha pAmyA mahAtmAo, dAdA kRpAe praznakartA: jo gaNadharone A mULa vAta jANavI hoya to zuM kare ? prazno pUche ? dAdAzrI : teo pUchatA hatA ne tIrthakara javAba ApatA. paNa te vyavahAramAM ja bolavuM paDe, peluM nizcayanuM to bolAya nahIM. gaNadharo pAseya nA bolAya. tyAM vyavahAra ja, pramAda nA karIza, evuM tevuM badhuM bolatA ane ame tamane kahIe, ke pramAdano mane vAMdho nahIM, tuM mArA kahyA pramANe karaje. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvatra tIrthakara bhagavAnanI 347 praznakartA H ame bhAgyazALI kahevAIe ke vAtacIta karavAnI amane maLe. dAdAzrI : gaNadharo thayA che e ekaDe ekathI ghUMTIne navvANuM sudhI AvyA che. eTale so lakhI Ape ane tame to satyAsI lakhIne lAvyA pahelA. eTale pachI meM kahyuM ke satyAsI pachI have aThyAsI lakho, heMDo. AvI jaze, hau joI levAze. eTale tame A lAbha UThAvI lo ne to kAma kADhI nAkhaze. mATe eka avatAra sinsiara rahone dAdAne. abheda svarUpa thAya eTale saMpUrNa ajavALuM praznakartA: jJAnI puruSa to abheda svarUpe paNa rahI zake ane bheda svarUpe paNa rahI zake. ane bheda svarUpe rahI zakavA thakI A tattvonuM vijJAna ane AkhA jagatanuM vijJAna opana thayuM che evuM kharuM ? kAraNa ke abheda svarUpe hoya to bolI ja nA zake ne ? dAdAzrI abheda svarUpa eTale jJAna. jJAnamAM utpanna thavAnuM hoya nahIM ne ! abheda svarUpa eTale saMpUrNa ajavALuM ! ane A bheTa svarUpamAM ajavALuM thavAnI zarUAta thAya. praznakartA: eTale AkhuM vijJAna opana thayuM che ! dAdAzrI : jJAna utpanna to ja thAya ne ! abhedamAM utpanna thavAnuM kyAM rahyuM ? paiNelAne "paiNavAnuM che' evuM kema kahevAya ? abheda eTale paiNelo. ane ApaNe zuM kahIe chIe ? paiNe che, Ama mAMhyarAmAM phare che. eTale e bheda svarUpamAM utpanna thAya. praznakartA: tIrthakarone pUruM ja ajavALuM thaI gayeluM ne? dAdAzrI : nA, emaneya paNa bheda svarUpa hatuM ne ! mahAvIra bhagavAnane betAlIsa varSa pachI bheTa svarUpa nahotuM. betAlIsathI botera, trIsa varSa sudhI abheda hatuM. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 AptavANI-14 (bhAga-3) kevaLajJAtI kahI zake, samakItItA paryAyone : praznakartA H tIrthaMkaro bhAkhe che ke amuka vyakti ATalA bhavo pachI A janmamAM Avo thaze to e kayA AdhAre bhAkhe che ? dAdAzrI : samakitano sikko vAgyA pachInI vAta che. samakitano sikko nA vAge tyAM sudhI kazuM vaLe nahIM. samakitano sikko vAgyo hoya tenuM DisAIDeDa (nakkI) thaI jAya pachI. tIrthaMkaro e kevaLajJAnanA AdhAre kahe che ane te kevaLajJAnI ekalA ja kahI zake, bIjA koI kahI zake nahIM. ane teya samyak darzana uparanA ja lokanuM jANI zake, bIjAnuM nA jANI zake. bIjuM to aMdhAruM jaja chene, ahaMkAranuM aMdhAruM che. prakAzane ja joI zake, aMdhArAne jovAnuM rahyuM ja nahIMne ! kAraNa ke emane ajJAnanuM jJAna nathI hotuM, jJAnanuM jJAna hoya che. prakAzane ja e jJAna kahe che, aMdhArAne jJAna kahetA nathI. aMdhArAne e aMdhAruM ja kahe che. ajavALAne aMdhAruM dekhAya kevI rIte ? ajavALAnI hadamAM aMdhAruM to UbhuM nA rahe. e bhAkhavAnuM prakAzanI hadamAM UbhuM rahe. vastue vastunI gama hoya, badhuM ja jANe. ane A ghaDAnuM kahI zake, je akartA che tenuM. bIjuM devalokanuM kahI zake, jAnavaranuM kahI zake, pachI pAchuM mANasa thAya to pAcho hato teno te. kartApaNuM chUTe nahIMne ! ahaMkArI, te ghaDImAM zuM kare e kazuM kahevAya nahIM, e to gAMDuM jIvatuM cetana (vibhAvika cetana) ! praznakartA H ahaMkAra sahita hoya to nA joI zake ? : dAdAzrI : nA, bilakula dekhAya nahIM. ahaMkAra ja vacce AMdhaLo che. eTale pote zeyane jJAtA mAne che. huM ja jJAtA chuM, huM ja jANakAra chuM. tyAre emAM tIrthaMkaro jANI nA zake, kahe che. tame ene jJeya jANo cho, ne tame jJAtA cho to tIrthaMkaro tamArA badhA paryAya kahI batAve. eTale samyaktva thayA pachInA badhA paryAyo tIrthaMkaro kahI batAve, bIjA badhA nA kahI zake. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvajJa-tIrthakara bhagavAnanI Ama jANe bhUta-bhaviSya-vartamAtanA paryAyate praznakartA: dAdA, evuM kahyuM ke ghaDAnA badhA paryAya jANe to e kevI rIte ? dAdAzrI : hA, ghaDAnA badhA paryAya jANe che eTale A ghaDo Aje Avo che vartamAnamAM, to bhUtakALamAM Avo hato ane temAMthI A utpanna enA badhA paryAyone kahI zake ane A ghaDAnA haju paryAya bhaviSyamAM zuM thaze, evuM kahI zake. e bhUtakALa, vartamAnakALa ane bhaviSyakALa kevI rIte jue che e vAta tamane samajAvuM, ene kevaLajJAnI kevI rIte jue che ? te A ghaDo joyone eTale bhUtakALamAM Ama hato ane bhaviSyakALamAM A sthiti thaze ema enA badhA paryAyane jANavA, enuM nAma kevaLajJAna. te emane zuM thAya ke A ghaDo che. te A je enA paryAyamAM dekhAya che, e pahelA zuM haze ? sauthI pahelA te eka taLAvamAM mATIrUpe bhekhaDa hatI. temAM pelo khodato dekhAya emane. khodIne pachI gadheDA upara nAkhato dekhAya. pachI che te gadheDA uparathI ghera lAvIne pANI nAkhIne gUMde, te gUMdato dekhAya. mATImAMthI eno gAro banAvyo. gArAmAMthI pachI che te cAkaDA upara dekhAya. cAkaDA uparathI utArelo dekhAya. A badhuM dekhAya nahIM, emane jJAnamAM varte. pachI nibhADAmAM mUkAyuM. tyAM pakAvavAnuM dekhAya. pachI tyAMthI vepArIne tyAM gayo, pachI tyAMthI ahIM Avyo, te pANI bharyuM tyAre bhoTavo taiyAra thayo. have pachInA paryAyo zuM thaze? tyAre kahe, mATI thatAM sudhI e bhoTavo raheze. pachI mATI thaI jaze. evI rIte badhA paryAyone jANe. vastune jANe, vastunA paryAyone jANe. eTa-eTAIma, gaNatarIbaMdha nahIM. praznakartA : eTa-e-TAIma jANavuM ! dAdAzrI : A buddhithI kramavAra dekhAya ane A eTa-e-TAIma Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) jJAna-darzanamAM rahevuM, enuM nAma kevaLajJAna. A cha tattvanA dravya-guNaparyAyane jANavA enuM nAma kevaLajJAna. vartamAtamAM rahI AtmajJAtItA paryAya jANe 350 kevaLajJAna thaIne vartamAnakALane to vartamAnakALamAM ja rAkhe. e jANe phakta, A paryAya hato, A phalANo thayo, zreNika rAjA AvA thaze, phalANA thaze. enA pachI A paryAya thaze, pachI A thaze. jeTalA pUche eTalA javAba Ape. A koI mANasa jo bhego thayo hoya ne te jJAna lIdhelo hoya to eno ahaMkAra kevo che ema joI le. enA paryAya parathI samajI jAya ke ATalA avatAra haju karaze A mANasa. jema pelA ghaDAnA paryAya jue tevI rIte A jIvanA paryAya jue. e dravya uparathI samaje ke A dravya ATale sudhI AveluM che. A dravya Ama, A bAju ja jaze. A dravya A bAju jaze, A dravya tIrthaMkara thaze, evuM badhuM dravya uparathI samaje. dravyanA paryAya uparathI enI zuM avasthA che ne enA uparathI samajI jAya. praznakartA : je siddha bhagavaMto siddhamAM che, siddhonuM je jJAna-darzana che e to AvuMya nA juene ke Ano A bhava thaze ? dAdAzrI : evuM bahu UMDuM jovAnA ja nahIMne ! je dekhAya e jovAnA. e bIjuM UMDuM jovAnA ja nahIM. UMDuM to vicAra karavo paDe. praznakartA : hA, eTale A je kevaLajJAnIo ke tIrthaMkaro je joIne kahe, Ano A phalANo bhaI Ano A bhava thaze ne AmAM jaze, to eTaluM emane UMDuM UtaravuM paDene, dAdA ? dAdAzrI : jJAnamAM paryAyo dekhAya te ja paryAyo kahI Ape. te dekhAtA nahIM, jANelA. dekhAya to kazuM ja nahIM. loko samaje che ke dekhe che e badhuM. Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvajJa-tIrthaMkara bhagavAnanI 351 praznakartA : eTale emAM phera zuM, dekhAya nahIM ane jANe ? dAdAzrI : khAlI jANe, kevaLajJAna ja jANe eTale A dravyanuM AvuM thAya, AvuM thAya, AvuM thAya, AvuM thAya. pachI Ama thAya, Ama thAya, Ama thAya, e badhuM jANe. dravyanA badhA paryAyone jANe. praznakartA : dAdA, e to paNa AvatI covIsInA je je tIrthaMkaro thavAnA che, e badhAnA nAma hau, emanA bApanA nAma... dAdAzrI : e to paNa jeTalA zuddha thayelA hoya temanI vAto kare che. zuddha thayelA nA hoya temanI vAta nA hoyane ! praznakartA H emanA bApanA nAma, emanI mAnuM nAma, emanA gAmanuM nAma, badhuM lakhyuM che zAstramAM. dAdAzrI : hA, paNa je zuddha thayelA hoya temanI vAto badhI karI hatI. praznakartA : hA, e to amuka covIsanA ja kahe che ne ! eka ja covIsInuM kahI zake che. pachI kaMI badhI covIsIonuM nathI kahetA. dAdAzrI : nA, eka ja covIsInuM kahevA mAMge che. praznakartA : eTale eTaluM ja emanA zuddhamAM AveluM hoya ? dAdAzrI : jeTalA zuddha thayelA hoya eTalAnI ja bhAMjagaDa. bIjAnuM kayA AdhAre dekhAya ? azuddha thayeluM, azuddha vastu dekhAtI hoya, jJAnIne ajJAna dekhAtuM hoya te jJAnI ja nhoya. praznakartA : kevaLajJAnIne AvuM badhuM jovAnuM hoya ja nahIM. e zuM karavA jue ? dAdAzrI : nA, paNa dekhAya ja nahIMne ! praznakartA : AvuM zA mATe jue ? AmAM zuM karavA Utare e ? dAdAzrI : jue nahIM. upayoga to nA de paNa pelo dekhAya ja nahIM, kAraNa ke kevaLa prakAza aMdhArAne joI zake ja nahIM. Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA: barAbara che. dAdAzrI : e to badhI gerasamajo UbhI thaI che. phAvatuM laI lIdhuM lokoe ane AkhuM virodhAbhAsa karyuM. jue mULa tattva ane tenI avasthAo, kevaLajJAtamAM praznakartA: kevaLajJAnInA badhA pradezonA AvaraNa nIkaLI jAya ? dAdAzrI : badhAya, badhA khullA ! paNa e vagarakAmanuM nA jue. nahIM to upayoga bagaDene ! eTale badhe zuddha ja jue. have kevaLajJAnamAM bIjuM kazuM jagatamAM dekhavAnuM hotuM nathI. kayA tattva sanAtana che te dekhAya che ane sanAtana tattvanI avasthA dekhAya che, bIjuM kazuM dekhAtuM nathI. ApaNA loka to zuMnuM zuMya samaje che ke mahIM zuMya dekhAtuM haze ! praznakartA: A je vANI saMbhaLAya che te sAMbhaLanAra koNa ? zabda kAne paDatA tenA zabdArthathI mAMDIne bhAvArtha ke paramArtha sudhI te ja kSaNe badhA phoDa paDI jAya che te kaI rIte ? tyAre mULa AtmA to prakAzarUpe rahe che, to pachI vacce kaI mikenijhama (kAryapaddhati)thI mahIM phoDa paDe che ? vaLI raziyana bhASAmAM nIkaLelI vANI kaMI ja phoDa paDatI nathI. kevaLajJAnIne phoDa paDe evI vANIno? emAM zuM phera ? to kRpA karI samajAvo. dAdAzrI : ahaMkAra ane buddhine badhA phoDa paDe che. ahaMkAranA ja badhA sUkSma, sUkSmatara ne sUkSmatama vibhAgo che. kevaLajJAnIne to A hoya ja nahIM. e to mULa tattvane ja jue. praznakartA H to kevaLajJAnIne badhA ja phoDa paDI jAya ? dAdAzrI: nA, emane to AvuM kazuM hoya ja nahIM ne ! emane to badhuM mULa svarUpe dekhAya. AvuM tevuM kazuM dekhAya nahIM ne ! praznakartA mULa svarUpa eTale? dAdAzrI tattva svarUpe, enuM nAma kevaLajJAnane ! Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvajJa-tIrthakara bhagavAnanI 353 praznakartA: kevaLajJAnIne A sUkSma baoNDI (zarIra) dekhAya ? kojhala baoNDI (kAraNa zarIra) dekhAya ? dAdAzrI : hA, emane spaSTa dekhAya. praznakartA: AtmA karatA vadhAre spaSTa ? dAdAzrI : badhuM dekhe. praznakartA : AtmAne dekhI zake ? AtmAne to dekhI ja zake ja nahIMne kevaLajJAnIo ? dAdAzrI : dekhe nahIM, jANI zake. dekhavuM eTale potapotAnI bhASAmAM samaje che ke AMkhe jevuM dekhAya evuM Ama sthaLa AtmA dekhAto haze. praznakartA: AtmA jANI zake ane kojhala baoNDI e badhuM dekhAya. dAdAzrI : dekhI zake. kAraNa ke kojhala baoNDI rUpI che. rUpI hoya e dekhAya. arUpI to nA dekhAya. paramANu, carmacakSuthI arUpI paNa kevaLajJAte rUpI mahAvIra bhagavAnane traNa vastunuM jJAna hatuM; eka paramANune joI zakatA hatA, eka samayane joI zakatA hatA, eka pradezane joI zakatA hatA. A rUpI tattvamAM A moTI moTI vastuo dekhAya che ughADI badhI, paNa aNu sudhI zodhakhoLa karI A lokoe. A aNu sudhI A loko dekhI zakyA. dUrabInathI, game tenAthI dekhI zakyA, paNa aNu e che te kombinezana (jUtha) che, kambAInDa svarUpa che. paNa enuM mULa asala svarUpa, acaLa svarUpa paramANu che, je svataMtra che bilakula. praznakartA: paramANuo 'vijhibala' (dazyamAna) che ? dAdAzrI : paramANuo kevaLajJAne karIne vijhibala che. e paramANu AMkhe dekhyuM nA jAya, dUrabInathI ke bIjI koI vastuthI dekhyuM nA jAya. paramANu dekhAya to tame judA karI zako ne ? buddhithI, AMkhathI nA Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) dekhAya. Indriyagamya hoya to dekhAyane ? e tyAMthI tamAre baMdha rAkhavuM paDaze. kAraNa ke mULa vastu to dekhAya evI che nahIM. e jJAnIo ekalAne ja samajAya. eya kevaLajJAnamAM haju mAreya thoDA vakhata pachI jANavAnuM. te A paramANu to amArAthI joI zakAya nahIM, koI paNa prakAre ! kevaLajJAnI ekalA ja joI zake, bIjuM koI joI zake nahIM ! 354 e kevaLajJAnI eTale eksaoNlyUTa thayelA hoya, saMpUrNa eksaoNlyUTa. huM paNa eksaoNlyUTa thayelo paNa saMpUrNatA nathI A. jo saMpUrNa ebsaoNlyUTa thAya tyAre e saMpUrNa jANI zake ke A paramANu zuM che ! bAkI e paramANu to sUkSmatama che. sUkSmatama eTale ene carmacakSuthI dekhI nA zakAya. mULa paramANu dekhI na zakAya evA che, paNa A svabhAve rUpI che. ene kevaLajJAnathI dekhI zakAya. praznakartA : paNa pudgala jene ApaNe pyaoNra (zuddha) paramANu kahIe chIe e arUpI nathI ? dAdAzrI : e paramANu to Ama arUpI kharuM, paNa kevaLajJAne karIne rUpI che. e kevaLajJAnamAM dekhAya. eTale ApaNI cakSu IndriyathI na dekhAya. jJAnIne rUpI bhAse eTale Ama dekhAya nahIM, paNa darzanamAM Ave. e paramANu jyAre dekhAya tyAre kevaLajJAna thAya. paramANu - samaya - pradezate jue-jANe kevaLajJAtI praznakartA : pachI bIjuM ? dAdAzrI : kALANu joI zake che, samayane. samaya eTale kALano avibhAjya aMza. A paLa e vibhAjya che. jenuM vibhAjana thaI zake evI paLa che paNa samaya e avibhAjya che. A rUpI tattvamAM nAnAmAM nAnuM paramANu, evuM A kALa tattva che ne, eno nAnAmAM nAno bhAga karyo te samaya. paNa e tyAM sudhI ApaNe pahoMcI zakatA nathI. ApaNe paLa sudhI pahoMcI zakIe chIe. paLano to bahu nAno bhAga thAya samaya to. samayanA be bhAga paDe nahIM pachI. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.2) vizeSa samajaNa kevaLI-sarvajJa-tIrthaMkara bhagavAnanI ane trIjuM, eka pradeza. A traNeya che te kevaLajJAnI joI zake. jovuM eTale ApaNA loko zene 'jue che' evuM kahe che ? A AMkhane dekhAya che ene kahe che paNa nA, e jovuM eTale anubhavavuM. jovuM-jANavuM e anubhavamAM jAya che. A jovuM-jANavuM vibhAjana kyAre paDe che ke jyAre IndriyajJAna thAya che, e adhurapanA AdhAre. praznakartA : atIndriya jJAnamAM badhuM eka sAthe ja thAya ? dAdAzrI : badhuM sAthe ja thAya. lokAloka prakAzaka sthiti, kevaLajJAtamAM zake ? 355 praznakartA : dAdA, zAstramAM eka evuM vAkya che ke zuddha caitanya svarUpa nirmaLa AtmA ekalo potAnA kevaLajJAnamAM anaMta pradezAtmaka lokAlokane samAvI le che. dAdAzrI : bahu suMdara vAkya che. praznakartA : badhA ja lokAlokane Akho, AtmA eka ja samaye joI dAdAzrI : tethI ame kahIe chIe ne ke AkhA lokamAM phelAya che. praznakartA : AkhA lokamAM ! dAdAzrI : hA. praznakartA H e dAdAne jyAre jJAna thayuM tyAre A ja sthiti hovI joIe. dAdAzrI : nA, e sthiti nahotI. e sthitithI thoDI ochI hatI. je cAra TakA ochA huM kahuM chuM ne, te sthiti hatI. zaileSIkaraNa kriyA pachI, pahoMce siddhakSetre praznakartA : zaileSIkaraNa vakhate pradezone sthira kare eTale zuM ? zaileSIkaraNamAM zuM kare e loko ? Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : zaileSIkaraNa eTale potAne sAva judo ja dekhADe. e zaileSIkaraNa kriyA bahu UMcI jAtanI che. e samajavI bahu agharI paDe evI che. e amane samajAya kharI paNa samajAvavI agharI paDe evI che. praznakartA H pradezone sthira kare ? : 356 dAdAzrI : hA, pradezone sthira kare. eTalAthI nahIM, e bahu judI kriyA che. enA je potAnA pradezo che sAthe, badhe pote potAne taddana judo karI nAkhe. tyAM sudhI atyAre otaprota dekhAya. bhagavAna pharatA hoya tyAre otaprota hoya. zaileSIkaraNa kriyA mokSe javAnA chellA vakhate ja hoya. e jyAre ema lAge ke have A deha chUTavAnI taiyArI che, te vakhate zaileSIkaraNanI kriyA enI meLe kudaratI ja thAya che. karavI nathI paDatI, kartA bhAva hoto ja nathI, enI meLe ja thAya che. pachI e AtmA siddhakSetramAM birAje che. praznakartA H dareka kevaLajJAnIone thAya ne ? dAdAzrI : dareka kevaLajJAnIne zaileSIkaraNa kriyA sarakhI thAya. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kvaLajJAnInI jJAtI 356 DigrIe, bhagavAna 360 DigrIe praznakartA: dAdA, ApanI tathA tIrthaMkaranI DigrImAM keTalo pharaka? dAdAzrI : pelI DigrIo hoya traNaso sAITha, e traNaso sAITha DigrI pUrI thAya tyAre e kevaLajJAna kahevAya ane e tIrthaMkara bhagavAna kahevAya. amAre (jJAnIne) traNaso chappana DigrI che. dAdA bhagavAnanI traNaso sAITha DigrI che ane e covIsa tIrthaMkara kaho, je kaho e, te saMpUrNa dazAmAM che aMdara, enI huM gerenTI ApuM chuM. emane covIsa tIrthaMkaranA koIpaNa tIrthakara kaho to e che mahIM, pragaTa thayelA ! ene meM jAte joyelA che. huM kahI dau ke A dAdA bhagavAna, meM jAte joyelA che te ! praznakartA: Apa jJAnI ane draSTA, to ApanI ane dAdA bhagavAna vacceno saMbaMdha zuM ? dAdAzrI : dAdA bhagavAnanI traNaso sAITha DigrI che, huM cAra DigrImAM nApAsa thayo chuM kevaLajJAnamAM. eTale mAre A tamArI joDe besavuM paDe che A badhuM. nApAsa nA thayo hota to mokSe jato raheta, paNa nApAsa thayo cothA ArAmAM, te A pAMcamA ArAmAM AvavuM paDyuM mAre. cAra ja DigrI phera che A. tethI huM bhajuM chuM dAdA bhagavAnane Ama karIne, amAre cAra DigrI pUrI karavAnIne ? Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 AptavANI-14 (bhAga-3) have mahIM dAdA bhagavAna pragaTa thayA che, te mAre ne emane judAI kema rahI che ? tyAre kahe, amuka kALa judAI rahe che ne amuka kALa bhegAya thaI jAya che. have judAI eTalA mATe rahe che ke mArAmAM ane emanAmAM Dipharansa (phera) che. e traNasone sAITha DigrInA che ane mAre traNasone chappana che. cAra DigrI parathI mane emanI pAsethI vizeSa prakAza maLe che. have e prakAza mAre A duniyAmAM koI cIjane mATe khUTato nathI. phakta kevaLajJAnanA aMzamAM khUTe che. kevaLajJAna samajamAM AvI gayeluM che. kevaLajJAna che paNa kharuM, paNa pAcanamAM nathI AvatuM. have e cAra DigrI, e enA mATe helpa kare che. eTale huM dAdA bhagavAnane zuM karuM chuM ? Ama Ama hAtha joDIne zuM boluM chuM? pote A bole eTale potAnA mahIM gulAbanuM phUla khIlatA jAya che AmAM jokhamavALuM kazuM ? praznakartA: kazuM ja nahIM. dAdAzrI : dAdA bhagavAna aMdara che, "A" dAdA bhagavAna nathI. A to aMbAlAla paTela che. ame jJAnI puruSa chIe ane jJAnI te pAchA kevA? jenAmAM buddhino eka chAMTo nA hoya evA. jJAnI puruSa kAraNa svarUpe, kevaLajJAnI kArya svarUpe praznakartA: kevaLajJAnI ane jJAnI puruSa emAM phera keTalo ? dAdAzrI : kevaLajJAnI koNa ke jene badhI vastu jJAnathI dekhAya, jyAre "jJAnI puruSa'ne badhI vastu samajamAM hoya, bAMdhebhAre hoya. jyAre kevaLajJAnamAM pUrNa phoDa hoya, bAMdhebhAre nA hoya. kevaLajJAnI kArya svarUpe thayelA hoya ane jJAnI puruSa kAraNa svarUpe thayA che, eTale ke kevaLajJAnanA kAraNo sevI rahyAM che. eTale jJAnI ane kevaLajJAnImAM Ama kazoya phera nahIM. AtmA kevaLajJAna svarUpa che paNa sattAe karIne phera che. sattA eTale AvaraNane laIne kevaLajJAna nA dekhAya, bahAranuM dekhAya. sattA enI e ja hoya. jema koIne doDha naMbaranA cazmA hoya ane koIne cazmA nA hoya to phera paDe ne ? enA jevuM che. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI AtmajJAtI ja kevaLajJAte, pAme sarvajJa pada praznakartA : jJAnI ane mukta puruSamAM phera kharo ? dAdAzrI : koI jAtano phera nahIM. jJAnI eTale jJAnI. koI muktanI DigrI vadhAre hoya, koI muktanI DigrI ochI hoya ane koI aMze jJAnI hoya, ko'ka sarvAMze jJAnI hoya. tIrthaMkara bhagavAna sarvajJa kahevAtA'tA. praznakartA : AtmajJAnI sarvajJa thaI zake ? 359 dAdAzrI : thaI zake, paNa atyAre kahevAya nahIM e. 'sarvajJa cho' evuM nA kahevAya. sarvajJa thayo eTale kevaLajJAnI kahevAya. AtmajJAnI e AtmajJAnI ja kahevAya ane kevaLajJAnI hoya te sarvajJa kahevAya. praznakartA : e darajjo Ave kharone ? : dAdAzrI : hA, darajjo Ave. thoDAka vakhatamAM, ekAda-be avatAramAM kevaLajJAnIno darajjo AvI ja jAya. praznakartA : A sarvajJanI dazA sahaja rIte nA AvI jAya ? dAdAzrI : sahaja rIte ja Ave. paheluM AtmajJAnanuM sTezana AvyA pachI chellA sTezana pachI che te sahaja ja hoya che. badhuM sahaja rIte prApta thAya. jJAtI taNo bheda, kramike ane akrame praznakartA : kramika mArgamAM je jJAnI kahe che ane Apa bhedavijJAnI emAM zuM phera ? dAdAzrI : jJAnI e buddhivALA hoya ane 'bhedavijJAnI'ne buddhi nA hoya, (kAraNa) sarvajJa thayelA hoya. A to amane AtmAno anubhava thayelo, eTale A jagatamAM koI cIja jANavAnI bAkI nA hoya. jema che tema jANIe. ame vItarAga dharmanA AdhAre bhedajJAnI kahevAIe paNa Ama che te kAraNa sarvajJa kahevAIe. Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 AptavANI-14 (bhAga-3) AtmA jANavo ne sarvajJa padamAM phera nathI. AtmA jANyA pachI eka ja AvaraNa rahe che, sarvajJa padamAM ne emAM. ane sarvajJa padanI bhAvanAo cAlu rahe che. eTale e kAraNa sarvajJa kahevAya che ane pelA kArya sarvajJa. kAraNa sarvajJa eTale 'sarvadarzItva', buddhithI para. saMpUrNa jJAnaprakAza AgaLa buddhi e to sUryanI sAme dIvaDA samAna che. amArI pAse saMpUrNa jJAnaprakAza che. tethI buddhi nAmeya nathI amArAmAM. ame pote abudha chIe. abudha thAya te ja sarvajJa thaI zake. eka kinAre abudhatA, sAme kinAre sarvajJa pada praznakartA: 'amane buddhi nahIM, jJAna ja e samajAvazo ? dAdAzrI : kevaLajJAna e mULa prakAza che. e mULa prakAza buddhithI judo che. buddhi hoya tyAM sudhI jJAna nA thAya. buddhine ne jJAnane pAkuM vera, buddhi jJAna nA thavA de. buddhi bhaTakAvI mAre, saMsAramAM bhaTakAya bhaTakAya bhaTakAya kare. napho ne khoTa be ja jue buddhi to, bIjuM jue nahIM, eno dhaMdho ja A naphA-khoTano. kyAM napho che ne kyAM khoTa che ane mokSa to naphA-khoTathI bahAra che. eTale amArAmAM bilakuleya buddhi nA hoya. mahAvIra bhagavAnamAM buddhi nahotI. covIsa tIrthaMkaromAM buddhi hatI nahIM. buddhi nAza thayA pachI kevaLajJAna thAya. buddhi to aMdhAruM che. buddhi ajavALuM nathI, buddhi e AMdhaLAnuM ajavALuM che ane kevaLajJAna dekhatAnuM ajavALuM che. praznakartA: AMdhaLAnuM ajavALuM to A saMsAramAM bhaTakavA mATe che. dAdAzrI : buddhi ja bhaTakAvanArI che. anaMta avatArathI bhaTakAya bhaTakAya e ja kare che. bIjuM koI karatuM nathI. tIrthakarone oLakhe che, tIrthakaronI pAse besI rahyA che toya paNa e bhaTakAya bhaTakAya kare, mokSe nA javA de. ATalo kImiyo samajI jAya ne, to badhuM DahApaNa AvI gayuM ! Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI 361 avasthAmAM buddhi na vAparavI te abudhatA ane abudhatAthI sarvajJatAnI prApti thAya che. amane eka kinAre abudha pada prApta thayuM, tyAM sAme kinAre sarvajJa pada AvIne khaDuM thayuM. akrama jJAtIne kevaLadarzata saMpUrNa, kevaLajJAta apUrNa praznakartA tame kaho cho ke amArI traNaso chappana DigrI che ane dAdA bhagavAnanI traNaso sAITha DigrI che, cAra DigrI bAkI che amAre. to kahe che, satyanuM darzana thAya to saMpUrNa thAya kAM to bilakula nA thAya, khaMDa-khaMDa to nA hoya ? dAdAzrI : nA, darzana saMpUrNa che, traNaso sAITha DigrInuM darzana che. eTale kahyuM ke ame kevaLadarzana eTale saMpUrNa darzanamAM chIe paNa vartanamAM saMpUrNa nathI. paheluM darzana thAya, pachI jJAna eTale eno anubhava thAya ane pachI vartana Ave. darzana saMpUrNa che tethI to A jJAna amane pragaTa thaI gayuM, nahIM to thAya ke ? A to saMpUrNa darzana. ane nizcayathI "huM ja chuM A." nizcayathI badhuMya pragaTa thaI gayeluM hoya, phakta cAra DigrI ja kamI hoya. jeTaluM kevaLajJAnIne jJAnamAM dekhAya, eTaluM amane samajamAM AvI gayuM hoya. peluM kevaLajJAna kahevAya, amAruM kevaLadarzana kahevAya. eTale ame kahIe chIe ke AkhA jagata vize ahIM AgaLa pUchI zakAya. praznakartA: kevaLajJAna vagara kevaLadarzana hoI zake ? dAdAzrI : kramika mArgamAM kevaLajJAna vagara kevaLadarzana' hoya nahIM. "akrama mArgamAM kevaLadarzana thAya, pachI kevaLajJAna thatA amuka TAIma lAge. A badho buddhino viSaya nathI, A jJAnano viSaya che. AmAM buddhi pahoMce evI nathI. evuM che, kramikamAM paheluM jJAna, pachI darzana ne pachI cAritra ane ApaNAmAM darzana, pachI jJAna, ne pachI cAritra. eTale ApaNuM jJAna to anubhava jJAna che ane peluM jJAna che te poIjhana hoya toye pI jAya mUo. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 AptavANI-14 (bhAga-3) kAraNa ke e samajamAM AvyuM nathI. samajamAM nA Ave e jJAna, jJAna ja nA kahevAya, ene zuSkajJAna kahevAya. ane ApaNe samajamAM AveluM che. mane samajamAM AveluM che eka jAtanuM paNa jJAnamAM nathI AvyuM, A je darzananI AgaLa je jJAna hovuM joIe, te nathI AvyuM. praznakartA H have jene samajamAM Ave che, have huM ene evuM samajyo chuM ke darzana jJAnamAM pariName ja nahIM. eTale darzana zakya nathI. kAraNa ke darzananI bhUmikA eTalI UMcI che ke te nIcI koTIe AvatuM nathI, jJAna thayuM che evuM, paNa enI abhivyakti ja thaI jAya dAdAzrI : kevaLajJAna evI vastu nathI. kevaLajJAna je kahevAya che ne, e kharI rIte ApaNe ApaNI bhASAmAM laI jaIe to laI javAya evuM nathI. kevaLajJAna to amuka aMze darzana AvI gayA pachI kevaLajJAna thAya che. kAraNa ke e kevI rIte cAle che ? cAra aMza darzananA, be aMza jJAnanA, to eka aMza che te cAritrano. kevaLajJAtamAM nApAsa thayA, pUrvenI ahaMkAratI bhUlathI praznakartA: barobara che. Ape kahyuM ke jJAnI puruSane kevaLajJAna cAra DigrIe aTakyuM che. ane AtmajJAnanI upara gayuM ane kevaLajJAnanA sTezane pahoMcyuM nathI. have AtmajJAnanI upara ane kevaLajJAnanI nIce e benI vaccenI dazA che dAdAnI ? dAdAzrI : hA, vaccenI dazA che. praznakartA : e dazA kaI kahevAya ? dAdAzrI : eTale nahIM AcArya, nahIM tIrthakara, nahIM arihaMta. praznakartA H nahIM arihaMta, nahIM AcArya paNa enuM kaMI pada to hazene ? koI pada kahevAya nahIM ene ? dAdAzrI pada enuM mUkeluM nathIne ! pAMca ja pado mUkyA che. A Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI to nApAsa thayelAne zemAM mUkavo ? parIkSAmAM pAsa thaI jAya tene arihaMtamAM mUkavo ane nApAsa thayA ene zAmAM mUkavo ? che. praznakartA H to e pAchA AcAryamAM nathI AvatA ? vaccemAM rahe : dAdAzrI : nA, AcAryamAM zI rIte Ave ? praznakartA : 363 A to dAdA, trizaMku jevI sthiti thaI. dAdAzrI : nA, trizaMku AmAM levAdevA nahIM, A pote ja bhagavAna paNa e nApAsa thayelA bhagavAna che, basa eTaluM ja. atyAre to cAra DigrIe nApAsa thayo huM, eTale A tamAre kAma lAgyo, A badhA lokone. phela nA thayo hota, pAsa thayo hota to mokSe UDI jAta. praznakartA : pachI nApAsa kema thayA ? dAdAzrI : kaMI bhUla thaI haze tethI ja to ne ! bhUla vagara to kaMI nApAsa karAya nahIM ne ! praznakartA : kevI bhUla thaI ? kaI jAtanI bhUla ? dAdAzrI : bhUla ahaMkAranI thaI haze kaMIka. mahIM huMpaNuM AvI gayuM haze. 'huM ja chuM, huM chuM, huM chuM.' e bhUlane laIne nApAsa thaI gayA. have e ahaMkAra kADhI nAkhavo paDaze, te kADhI nAkhyo badho. have cokhkhuM karI nAkhyuM. praznakartA H to have to kevaLajJAna thaI javuM joIene ? dAdAzrI : have cokhkhuM thayuM paNa atyAre nA thAya. atyAre A kALa ja nathI ne, te dahADe kALa hato. paccIso varSa pahelA tyAre kALa hato. atyAre e kALa nathI. tyAre mAre utAvaLeya nathI. huM to niraMtara mokSamAM ja rahuM chuM. Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 AptavANI-14 (bhAga-3) 356 DigrI te 360 DigrImAM zuM phera ? praznakartA : have dAdA je kahe che traNaso chappana DigrI ne traNaso sAITha DigrImAM pharaka kyAM e samajAvo. dAdAzrI : amAruM aMza kevaLajJAna che ane bhagavAnanuM sarvAMza kevaLajJAna che. praznakartA : e banneno taphAvata samajAvo jarA, aMza kevaLajJAna ane saMpUrNa kevaLajJAna. dAdAzrI : tIrthaMkarone kevaLajJAnanA badhA aMzothI kevaLajJAna thayeluM hoya ane jJAnIone amuka aMzothI, bIjA aMzo bAkI rahelA hoya. rahI bAkI traNa, paNa 'saMpUrNa jAgrata' eTale kahe cAra ja praznakartA : dAdAjI, Apa kaho cho ne ke huM cAra DigrIe nApAsa thayo chuM. to cAra kema kIdhI, traNa nA kIdhI, pAMca nA kIdhI ? dAdAzrI : jeTalI hoya eTalI ja kahevI paDe ne ! koI kaheze, bhAI, mAre ogaNatrIsa mArka che, to cAra khUTyA. evI rIte mAre cA2 DigrI khUTe che te ja huM kahuM ne ! pAMca kahIne mane koI InAma ApavAnuM nathI ke traNa kahIne koI laI javAnuM nathI. A to mAre mArI vAta karavAnI che. koI InAma-binAma kazuM ApavAnuM che ? mAre joItuM ja nahIM tyAM AgaLa ! InAma joItuM hoya tene Ape. jo nathI mAnanuM InAma joItuM, nathI vikArI InAma joItuM, nathI lakSmInuM InAma joItuM, to pachI zenuM InAma hoya ? praznakartA : ane khabara to Apane ja paDene ? bIjAne kaho toya zuM khabara paDavAnI hatI ? dAdAzrI : zuM khabara paDe ? e to ene e jANavA khAtara ApaNe bolIe ke bhaI, ame ATale mArke nApAsa thayA chIe. jagatanA loko to ATale mArke nApAsa thayA evuM bolatAya nathIne ! Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI 365 365 praznakartA : paNa e cAra ja mArka kema kaho cho, pAMca kema nahIM, cha kema nahIM ke be kema nahIM ? dAdAzrI : paNa cAra ja, e mAro hisAba kADhelo meM. praznakartA H nA, paNa vacce to dAdA, tame kahetA'tA, have traNa rahyA ! dAdAzrI : nA, e to eka have oLaMgavA AvyuM che, kahyuM. ane thaI gayuM che, paNa haju huM cAranA cAra ja kahIza. kAraNa ke haju kaMIka peluM jAgI UThe tyAre zuM kahevAya ? eTale ApaNe emAM khoTa zuM che AmAM, cAramAM? lakhAI gayA che, chapAI gayA chene, cAra ! ApaNe enI zuM khoTa che, huM to kahuM ! praznakartA H tame A samajaNa badhI pahelethI laIne ja AvelA ? dAdAzrI laIne. ame UMcethI AvelA chIe, pAchA paDelA chIe. praznakartA H tame to keTalA badhAne AgaLa UMcA laI jAva cho ! dAdAzrI : e tamane Aja dekhAyane ! ame je jagyAe hatAne, te jagyAe have AvyA. atyAra sudhI ame e jagyA para nahotA. bahu pAchA paDelA. te tyAMthI caDatA caDatA caDatA to e kramathI amAruM jJAneya caDatuM joyuMne. ame keTalAya bhavathI caDavA mAMDyuM che A. hatA tenI te jagyAe javAnA. tyAMthI je paDelA, te A sTeja uparathI ame paDelA chIe. eTale ame joyeluM che e. eTale ame AgaLathI kahIe ke AvuM che tyAM. A to samajAya nahIM evI vastu che. A bahu judI vAto che. cAra DigrI kamIe samaje badhuM, paNa dekhAya nahIM praznakartA H tamane cAra DigrI ochI che to kaI bAbatamAM ? dAdAzrI: hA, te A duniyAdArI bAbatamAM nathI. e tamAre badhAne kAma lAgavAmAM nukasAna nathI, paNa amAre je AgaLanuM jANavAnuM che, je sUkSmatamano amuka bhAga jANavAno bAkI che, ke enA AdhAre Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) ebsaoNlyUTa jJAna saMpUrNa kahI zakAya ema nathI. eksaoNlyUTamAM jarAka kacAza che. ebsaoNlyUTa che kharuM, A che te nirAlaMba rahI zakAya kharuM, paNa bIjuM je jagata jANavuM joIe, e samajamAM Ave che kharuM, paNa jaNAtuM nathI. nahIM to pachI varNana badhuM ApI zakuM. bhagavAna mahAvIre je varNana ApyuM e badhuM ja varNana ApuM huM, atyAre to mAre bhagavAna mahAvIranuM varNana kahevuM paDe che keTaluMka to. keTaluMka pUcho to javAbamAM bhagavAna mahAvIre kaheluM te kahevuM paDe. hA, keTaluMka mAruM che, paNa keTaluMka tyAMnuM hoya. 366 eTale e cAra DigrI khUTe che. e jagatane kaMI paNa nukasAna nA kare evI e cAra DigrI che. paNa e cAra DigrI khUTe e chelluM AvaraNa che, sUkSmatama AvaraNa che te javAnuM bAkI che. jenA AdhAre ahIMthI vastuo badhI jaNAvI joIe e mane samajAya kharuM, paNa e jaNAya nahIM. A jagata je AkhuM kevaLajJAnamAM dekhAvuM joIe mane, te dekhAtuM nathI. hamaNe ghaDI pachI zuM thaze te mane dekhAtuM nathI. huM basamAM jaIza ke zemAM jaIza teya mane dekhAtuM nathI. e peluM kevaLajJAnamAM badhuMya dekhAya. ahIMthI basamAM jaIza huM, basa vacce rastAmAM athaDAze teya paNa dekhAya. paNa emane kheda nA hoya. e pachI dariye DUbI jAya toya emane kheda nA hoya. eTale kevaLajJAnamAM badhuM jagata dekhAya e amane dekhAtuM nathI ane enI ame utAvaLeya nathI karatA. cAra aMza khUTyA te cAritramohatA praznakartA : eTale tamane kevaLajJAna prApta karavAmAM cAra ja aMza khUTe che ? dAdAzrI : te tamane dekhAtA nathI thoDA ghaNA ? praznakartA : nathI dekhAtA. amane to dAdA pUrNa dekhAya che ! dAdAzrI : A paTIyA pADyA che, e badhuM nathI pADyuM emaNe ? hAru paTIyA pADyA ? koI kaheze, paTIyA pADavA hAru tela kyAMthI zenA Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI 367 lAvo cho ? A vALa konI pAse kapAvo cho ? A vIMTI kyAMthI lAvyA cho, corIne lAvyA cho ? kaheze. A cAritramoha je dekhAya che tamane, te bhale mane enI mUrchA nA hoya, chatAM sAmAne dekhAya che mATe eTalA aMza bAda thaI jAya che ane mAre cAra DigrI khUTe che e. bina svArtha nahIM, huM mArA svArtha hAru boluM amAre cAra DigrI ImyaoNra hoya. jJAnamAM bahu ISyaoNriTI nA hoya, e vartanamAM ISyaoNriTI hoya. kapaDAM, koTa-bUTa badhuM paherIene, e badhuM vartana kahevAya. peluM to AnIya kALajI nA hoya, e bUTa-bUTa kazAnI. paherAvanAra maLe to pahere ane nA paherAvanAra maLe to emane ema ane A to koI nA paherAvanAra maLe to huM mArI meLe bUTa khoLIne paheruM. huM emane ema nA nIkaLuM eTalo phera. pelAne nA paherAvanAra maLe to aise hI, paherAvanAra maLe to taise hI. AMzika tapa rahyuM bAkI, tethI aTakyuM kevaLajJAta praznakartA: eTale e cAra DigrImAM A dekhItuM AvyuM ? dAdAzrI : A dekhItuM, bIjA khAsa jotA to kevaLajJAnane roke evA doSa che. lokone nukasAna kare evA nahIM. amaneya dahADAmAM so-so bhUlo thAya che hajuya paNa, je bhUlo tamane koIne dekhAya nahIM evI. kevaLajJAnane roke evI. ApaNe to kAma sAthe kAma chene ? ApaNe to mokSe javuM che. te koI kaheze, tamAre DhIluM rAkhavuM che ? tyAre kahe, nA, DhIleya nahIM ne utAvaLeya nahIM. ApaNane evuMya nathI ke ApaNe utAvaLa che koI jAtanI. utAvaLa hoya ja nahIM ne vItarAgatAmAM ? A kevaLajJAnamAM cAra DigrI amAre khUTe che te amuka bhAga nahIM hovAthI amane A jJAna aTakyuM che. e tapa sivAya jJAna aTakyuM che. e tapa pUruM thaI jAya tyAra pachI kevaLajJAna utpanna thAya, nahIM to utpanna thAya nahIM. Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) tA rahI zake pUrNa kevaLajJAta svarUpamAM, A kALatA hisAbe praznakartA : cAra DigrI tamArI khUTavAnuM kAraNa zuM ? dAdAzrI : A kALane lIdhe pUruM nA thayuM. nahIM to kevaLajJAna amArA hAthamAM ja hatuM. paNa A kALane laIne pacyuM nahIM. 368 jJAnI puruSa kevaLajJAna svarUpamAM rahevAnA ja AzayamAM hoya. paNa A kALane laIne, kALane hisAbe kevaLajJAna svarUpamAM akhaMDapaNe rahI nA zakAya. paNa emano Azaya kevo hoya ke niraMtara kevaLajJAna svarUpamAM rahevuM. kAraNa ke 'kevaLajJAna svarUpa'ne e 'pote' jANatA hoya. kevaLajJAna svarUpa jaNAya che, bIjuM jagata jaNAtuM nathI. A kALanI eTalI badhI jozabaMdha IphekTa che ke kevaLajJAna svarUpamAM rahI zakAya nahIM. jema be IMcanA pAIpamAMthI pANI phorsabaMdha AvatuM hoya, to AMgaLI rAkhe to khasI jAya ane aDadhA iMcanI pAIpamAMthI pANI AvatuM hoya to AMgaLI nA khasI jAya. evuM A kALanuM joza eTaluM badhuM che ! eTale jJAnI puruSaneya samatulAmAM rahevA nA de ! varSe caudase, paNa dIse prakAza pUtamato praznakartA : eTale dAdA, caudasa ane pUnamamAM ATalo phera paDI jAya che, ema ? dAdAzrI : ghaNo taphAvata. caudasa to ApaNane evuM lAge e rItanuM, paNa ghaNo taphAvata. amArA hAthamAM to kazuM che ja zuM ? emanA hAthamAM ja badhuM ! paNa amane saMtoSa rahe, pUnama jeTalo. amArI zakti potAnA mATe eTaluM kAma karatI hoya ke pUnama amane thayelI hoya evuM lAge. praznakartA : dAdA, Akho mokSa aTakI paDyo, cAra mArkamAM ? dAdAzrI : cAra khUTe che eTale nApAsa thayelA che, cAle nahIM ? nA, evuM cAle nahIM. vaijJAnika rIte nA cAle pachI, e gAmaThI rIte cAle. e to kevaLajJAnamAM khUTe che. e khUTavAthI badhI bahu khoTa Ave Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI 369 che. chellA eka Tako to bahu khoTavALo che, to cAra bhegA thayA keTalI khoTavALo hoya ? ane enI ApaNe atyAre ahIM jarUra nathI. ApaNe koI kAma aTakyuM nathI. na khape parataMtratA koItI, khUTatA cAra mArka mATe Akho mokSa aTakyo che cAra mArkane kAraNe. ane e kALacakranA AdhAre A besI rahyo chuM. lokonuM kalyANa thavAnuM haze, tethI besI rahyo. te amane nukasAneya nathI. lokonuM kalyANa thAva. ame to mokSamAM ja rahIe chIe. praznakartA: paNa dAdA, cAra mArka ja rahI gayA hatA ne tamAre to mULa vastu pakaDavI hatIne ? dAdAzrI : te paNa e kaMI bhUla emanI nathI, e to kahe ke tamane hamaNe pAsa karI daIe. amAre pepara jovAmAM bhUla thaI che. huM kahuM, nA bA, evI tame mAthAkUTa karazo nahIM. mane A vAta sAMbhaLavAnI navarAza nathI. tame mArka umeravAnI vAta mArI pAse karazo nahIM. huM to svataMtra thayelo chuM. tame umerI Apo eTale mAre parataMtra thavuM paDe. hA, eka amArA uparI A, sImaMdhara svAmI ! A jagakalyANI purthya, pragaTaze pachInA avatAre praznakartA: paNa dAdA, tame amane jJAna Apo cho, amane raste caDhAvo cho enuM kaMI puNya baMdhAtuM haze ke nahIM tamane ? dAdAzrI : baLyuM ! baMdhAze te e ja. praznakartA e kyAM bhogavazo ? e bhogavavuM ja paDe ne pAchuM, emAM pAcho e rUTa AvIne Ubho rahezene ? dAdAzrI : mAruM kahevAnuM, gayA avatAramAM baMdhAyuM che ke, te tame A avatAramAM juo cho ne ? praznakartA: barobara che. Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : e sAhebI joI, te ora ja jAtanI sAhebI juo chene ! paNa gayA avatAranI AvI sAhebI dekhAya che ne, to A avatAranuM ame AvuM bAMdhIzuM te sAhebI tame ora ja jAtanI jozo pAchA ! tame ne tame jozo ! praznakartA : pramANa pramANa pramANa. pragaTa kare bhajatA, mahIMlA "dAdA bhagavAnanI dAdAzrI : kevaLajJAnamAM, parIkSAmAM nApAsa thayo eTale pachI mAre parIkSA to ApavI paDaze ne pharI ? mAre cAra DigrI pUrI karavI paDazene ? eTale huM ja Ama karIne namaskAra karuM chuM. loko kahe che, A dAdA bhagavAna tame? meM kahyuM, nA, bhaI, A bhAdaraNanA paTela che, ame jJAnI puruSa chIe. ane uparI evA, bIjA bhagavAnonA uparI, e dAdA bhagavAna mahIM che te ! mahIM pragaTa thayeluM svarUpa che te dAdA bhagavAna che, A dAdA bhagavAna nhoya. A dAdA bhagavAna tyAre kahevAtA ke bhagavAna mahAvIranA jevuM bane, AtmAnA jevo ja deha thaI gayo hota to A paNa dAdA bhagavAna kahevAta, paNa A amArI haju khUTe che cAra DigrI. jo A cAra DigrI pUrI thaI jAya to A mUrti AkhI ghaDAya, pachI e darzana karavAnA. paNa mahIM tadana chUTo paDI gayo che. A dehathI AtmA niraMtara judo ne judo ja rahe che, eka kSaNavAra bhego thayo nathI. paNa chatAMya mAre namaskAra karavA paDe, cAra DigrI ochI che eTale ane tamane kahuM chuM ke bhAI, tameya dAdA bhagavAnane namaskAra karo. A pramANe karajo have. ane niraMtara A bolavAnuM rAkho tamAruM A. dhIsa Ijha dha kaeNza benka oNpha DivAIna saoNlyuzana ! AvI kaeNza benka koI vakhata nIkaLI nathI. jagakalyANanI IcchA pUrNa thaye, thaze mAruM kAma pUrNa praznakartA: tame zuM karo to tamane cAra DigrI maLI jAya ? dAdAzrI : kazuM karavAnI jarUra nA hoya emAM. A phakta mArI Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI 371 IcchA pUrI thaI jAya eTale maLI jAya. mArA jevuM sukha loka pAmo, jagata. ane A lokonA samasta duHkho jAva, e je bhAvanA che ne, thoDIka eka pUrI thaI jAya. eTale eya IcchA pUrI thaI gaI ke mAruM kAma pUruM thaI gayuM. A IcchAne laIne AvaraNa che. IcchA e ja AvaraNa. Ama ame cArjamAM nirIchuka chIe ane Ama vicArjamAM IcchA che. praznakartAH cAra DigrI jyAre AgaLa vadhavAnuM haze tyAre kevI rIte thaze ? enI meLe, potAnI meLe thaI jAya ? dAdAzrI : e enI meLe ja thavAnuM. svabhAvathI hA, enI meLe ja udaya AvavAno. praznakartA : paNa e cAra pUrA karavA paDazene ? dAdAzrI : mAre pUrA karIne zI utAvaLa che ? praznakartA: hA, dAdA, e ja sAcuM che. tamAre pUrA karavAnI utAvaLa nahIM, enI meLe ja pUrA thaI javAnA. khabareya nahIM paDe. dAdAzrI : enI meLe ja pUrA thaI javAnA. A badhuM enI meLe ja UbhuM thayeluM che. kaMI meM A kazuM karyuM nathI. huM kaMI pANI bharavA jau kUve ane pANI pA pA karuM ? ane beDAM kADhI le ne pAva pANI ! are mUA, e to kaMI rIta che ? aMtarAyo sahaja tUTatA, pragaTaze kevaLajJAta chelve sTezana kevaLajJAna svarUpa ja che. koI e chellA daravAjAmAM pravezI zake nahIM. ame e daravAjo joyo ane te mahIM koNa pesavA nathI detuM teya joyuM. praznakartA : e koNa pesavA detuM nathI ? dAdAzrI pablikane mATe moTA moTA be siMha che, dAdAne mATe be Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) ramakaDAM che. chatAM pesavA nathI detuM eTale zuM ? e amAro aMtarAya che, emano doSa nathI. eTale aMtarAya enI meLe ja tUTavA joIe. ame toDIe nahIM, sahaja tUTavA joIe. lAbhAMtarAya, dAnAMtarAya, bhogAMtarAya, upabhogAMtarAya e badhA aMtarAya enI meLe tUTavA joIe. amArI sahaja dazA hoya. amArI kriyAvALI dazA nA hoya. 372 praznakartA : evuM kharuM ke Apane je jJAna thayuM che ane pachI cAra DigrI pUrNa thayA pachI je pUrNa kevaLajJAna thaze, emAM atyAranA ApanI pAse je akrama vijJAna che ane pachI je pUrNa jJAna AvyA pachI je akrama vijJAna thaze, emAM koI pheraphAra haze kharo ? dAdAzrI : kazoya pheraphAra nahIM. mane to thaI gayeluM ja che ne ! mAre to, tIrthaMkaranA darzana karavAnA ja bAkI. bIjuM kazuM karavAnuM bAkI nathI. darzana karuMne, eTale mAre traNaso sAITha thaI jAya. mAre bIjuM akramanI kazI jarUra nathI. atyAre tIrthaMkara ahIM AgaLa Ave, ne darzana karuM to mAruM pUruM thaI jAya. tApAsa thayA kevaLajJAtamAM, to kAma lAgyA sahune praznakartA : Apa ApanA jJAnamAM bhUta-bhaviSyanuM kaMI joI zako ? kaMI jANI zako kharA ? dAdAzrI : nA, mane evuM jJAna nathI ke huM joI zakuM. huM to AtmajJAna ane kevaLajJAnanI benI vaccenI sudhInI vAtacIta karI zakuM. huM elarTa chuM, evarI sekanDa elarTa chuM ane elarTa Ina traNaso chappana DigrI. cAra DigrImAM elarTa nathI tene laIne A huM nApAsa thayo te ahIMyA Avyo chuM. A to huM kevaLajJAnamAM nApAsa thayo, te A tamAre kAma lAgyo, moniTara tarIke. karoDo avatAre nathI thAya evuM, A to eksparTa maLyAne, to kAma thaI jAya. bIjuM kazuM nahIM. eTale Apane je kaMI kAma kADhavuM hoya te kaDhAya. kAyamanuM sukha joIe che toya te maLe ahIM. Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI 373 mArI jAti judI che AkhI, te A kevaLajJAnanI jAti che. huM to A kevaLajJAnamAM phakta nApAsa thayelo chuM eTaluM ja. mane e vAMdho nathI. mane to emAM zuM? mane to e mokSa vahelo maLyo ke moDo maLyo, mane potAne niraMtara mokSa varte ja che. mokSa eTale muktabhAva, bhAvathI mukta. duniyAno koI bhAva evo nathI ke je praveza pAme. e ene jJAnI puruSane bAMdhe nahIM bhAvathI. duniyAno bhAva koI paNa bAMdhe, loko kazuM jue ne kaMIka bAMdhe, evuM ame na bAMdhIe, eTale lokone lAbhakArI che. ATalo nApAsa thayo chuM, te lokone lAbha thAya che. AvuM banyuM ja nathI varlDamAM, A dasa lAkha varSamAM banyuM nathI AvuM! dhIsa Ijha dhI pharsTa TAIma.(A pahelI vAra che.) kAraNa ke je DigrIe kevaLajJAna thAya, te DigrImAM nApAsa thayelo mANasa paDI raheto nathI. A huM ekalo ja paDI rahelo chuM, teno tamAre bhAge Avyo chuM. tamane samajAya che ne ? praznakartA: hA, hA, dAdA. dAdAzrI : AkhA jagatano phoDa pADavA mATe Avyo chuM. nimitta chuM ane mAre mokSe javAnI utAvaLa nathI. huM mokSamAM ja rahuM chuM, kAyamane mATe. badhAne mokSa hoya, mAre saMpUrNa mokSa hoya. akrama jJAta udaya A, vikramanI Toce birAje akrama jJAna che ne, te vikrama Toca upara beTheluM che. tyAre kahe, jJAnI vikrama Toca nahotA utpanna thatA ? tyAre kahe, kevaLajJAnIo je dezamAM utpanna thayA tyAM zuM nA hoya? paNa kahe che, vikrama Toca upara A nahotA utpanna thatA. kAraNa ke vikrama Toca to kevaLajJAnamAM nApAsa thayelo hoya tene ekalAne ja hoya. e nApAsa thatA ja nahotA ne huM ekalo ja nApAsa thayelo chuM. kevaLajJAnamAM nApAsa thayo, kALanA AdhIna. eTale A vikrama Toca mAre ekalAne bhAge ja AvI che, nahitara to kevaLajJAna thaI ja jAya ! jJAnI puruSa pote karekTa kahevAya. karekTa eTale bIjI badhI rIte Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 AptavANI-14 (bhAga-3) tIrthakara jevA karekTa kahevAya. phakta be-cAra mArka nApAsa thayA, mATe kaMI guno nathI. nApAsa thayA mATe kaMI guno che? zrImukhe jhare tavIta vANI, je ta maLe kyAMya zAstra A jJAna e eka ajAyabI che ne ! jJAna sarvajJanA hRdayamAM hoya, te amArA hRdayamAM che. sarvajJa pada utpanna thayA vinA eka paNa vastu koIneya dekhAya nahIM. mane sarva vastu jema che tema dekhAya che. A jagatanuM koI paramANu bAkI nathI, koI tattva evuM nathI ke mArA jJAnanI bahAra hoya. jagatanA dareka tattvono jJAnI chuM. ame A zAstro karatA vizeSa jJAna bolIe badhuM. amAruM jJAna zAstrothI vizeSa jJAna hoya. te badhuM kevaLajJAnanA aMzo kahevAya che. je bIjA lokone, koIne nA dekhAya, e bhAga dekhavAthI ame kahI ApIe ahIM AgaLa. huM jJAnasvarUpanI bahAra eka sekanDeya nathI rahyo, koI vakhata. jJAna svarUpanI bahAra sekanDeya nA rahevuM enuM nAma kevaLajJAna kahevAya. kevaLajJAna e vastu judI che ane kevaLajJAna svarUpa e vastu juduM che. kevaLajJAna eTale badhA ja joyo jhaLakavA. amane badhA joyo jhaLakyAM nathI paNa ghaNA kharA zeyo jhaLakyA tethI to amArI vANImAM tamane navuM navuM sAMbhaLavAnuM maLe ke navA navA UMDA UMDA poInTo jANavA maLe. badhI navI navI vAto ane zAstranI bahAranI ja badhI vAto. e to kevaLajJAnanA badhA paryAya che, paNa saMpUrNa svarUpe jhaLakyuM nathI. cAra DigrI ochuM rahyuM. eTale huM jJAnI puruSa tarIke rahyo chuM. tethI huM mArI jAtane bhagavAna kahevaDAvato nathI. jo mane potAne kevaLajJAna pragaTa thayuM hota to bhagavAna kahevAta, paNa A kALamAM thAya evuM nathI. AtmajJAne kAraNe sarvajJa ne kevaLajJAte kArya sarvajJA praznakartA : sarvajJa thavA mATe AjanI paristhitimAM zuM karavuM joIe ? Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI 375 dAdAzrI : AtmA jANyo ke chellAmAM chellI vAta. AtmA jANyA pachI to rahyuM zuM? tyAre kahe, lAyaka samakitanI upara kevaLajJAnanI najIka gayo. AtmA jANyAno artha zuM thAya ke cetana jANyuM. emAM eka aMza jANe toya bahu thaI gayuM ! cetana jANyuM eTale (kAraNa) sarvajJa thayo ! bhagavAna ja thaI gayo ! AtmA jANavo ne sarvajJapada, be najIka najIkamAM che. praznakartA: eTale AtmAne sarvajJa kIdho ? dAdAzrI : sarvajJa ja kahevAya ene. paNa e to AtmA ane kevaLajJAna ema be bhAga pADavA hoya tyAre vAtacIta karavI paDe. nahIM to AtmA to AtmajJAna thAya tyAMthI ja (kAraNa) sarvajJa kahevAya, kharuM sarvajJa kevaLajJAna. AtmAno jJAtA "AtmajJAnI" kahevAya, sarva tattvano jJAtA sarvajJa kahevAya. sarvajJa mokSamArganA netA che. atyAre saMpUrNa sarvajJa thaI zake nahIM. kAraNa sarvajJa thaI zake, kArya sarvajJa nA thAya. praznakartA : kAraNa sarvajJa ne kArya sarvajJane jarA vistArathI samajAvo. dAdAzrI : kArya svarUpa sarvajJa eTale pUrNAhuti thaI. pachI koI jAtanuM kAraNa ja utpanna nA thAya ane kAraNa svarUpa sarvajJa e Aje kArya sarvajJa kahevAya nahIM, kAraNa sarvajJa kahevAya. kAraNa ke jyAre vibhUti prakAzamAM sarvajJa thaze tyAre kArya svarUpa thaze. A jagatano enDa zuM? tyAre kahe, sarvajJa. A jJAna prakAza vadhato vadhato pUrNa prakAza thAya eTale sarvajJa kahevAya. kAraNo sevAtA sarvajJa padatA, thayA kAraNa sarvajJa praznakartA: aMdara AtmA zuddha che e kAraNa sarvajJa kahevAya ? dAdAzrI : nA, aMdara AtmA zuddha to AtmajJAnInoya (ajJAnInoya) Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 AptavANI-14 (bhAga-3) hoya. kAraNa sarvajJa to kone kahevAya, eno Apane dAkhalo ApuM. ahIMthI eka mANasa kaheze, huM amadAvAda jau chuM. evuM kahIne ApaNe ahIMthI UThyo. pachI ApaNane bIjo koI pUche ke pelA bhaI kyAM gayA ? tyAre kahIe, e to amadAvAda gayA. ApaNe tyAM vyavahAra AvI che. have kharI rIte to haju dAdaranA sTezaneya nathI pahoMcelA, toya ApaNA loka kahe che ke amadAvAda gayA. ene zAthI ema kahe che ? e khoTuM kahe che ? tyAre kahe, nA. eya khoTuM nathI kaheto, paNa vAta karekTa che. tyAre kahe, zI rIte karekTa che ? to kahe, eNe kAraNa to sevavA mAMDyA che eTale kArya thavAnuM ja che. kAle thaze paNa thaI javAnuM che. eTale ApaNA loka khoTAya nathIne ! e khoTuM nathI. enAM kAraNa sevavA mAMDyA mATe e kArya thaze. eTale pote kAraNa sarvajJa kema kahevAya che ke sarvajJa thavAnA kAraNo sevavA mAMDyA che mATe e sarvajJa thaze. kharekhara sarvajJa nathI Aje. jJAnI puruSa kAraNa sarvajJa, dAdA bhagavAna kArya sarvajJa praznakartA: ApanA pustakamAM ApanA mATe sarvajJa zabdano prayoga karelo che. have amArI samaje jyAre pUrNa kevaLajJAnI hoya to ja sarvajJa kahevAya. atyAre A kALamAM sarvazanI eTale pUrNa kevaLajJAnInI hastI atyAre hoI zake nahIM. to kayA zabda bhAvamAM Ano prayoga karyo che ? dAdAzrI : mArA mATe nathI lakhyo, huM to jJAnI chuM. A kALamAM sarvajJano janma thato nathI. paNa ApaNe je sarvajJa lakhyuM che e dAdA bhagavAnane mATe sarvajJa lakhyuM che, e sarvajJa che ane ame (jJAnI) kAraNa sarvajJa chIe. bhagavAne be prakAra kahyA; kArya sarvajJa ane kAraNa sarvajJa. je kAraNo sevI rahyA hoya te thavAnA ja che, thoDA vakhata pachI. koI koI evA kAraNathI ja sarvajJa thavAmAM saheja kacAza rahelI che, paNa kAraNa sarvajJa, sarvajJa thavAnA kAraNo to niraMtara sevyA ja kare che. ane kArya sarvajJa eTale saMpUrNa kevaLajJAna, kaMI bAkI nA rahe. traNaso sAMITha DigrI hoya, tyAre sarvajJa kahevAya. A to amane traNaso chappana DigrI che, cAra DigrI ochI, Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI eTale sarvajJa kahevAya nahIM. sarvajJa to dAdA bhagavAna mahIM pragaTa thayA che, te sarvajJa che. 307 eTale mahIM je che tene sarvajJa kahe che, mane nathI kahetA. aMbAlAla, e.ema.paTela chuM, 'A' (dAdA bhagavAna) sarvajJa che. huM sarvajJane namaskAra karuM chuM, sarvajJanI bhakti karuM chuM. amuka TAImamAM mAre sarvajJa dazAmAM rahevAya che kharuM ane amuka TAIma che te phorenamAM AvavuM paDe che. eTale homa DipArTamenTamAM amuka TAIma rahevAya che paNa A huM sarvajJa kahevAu nahIM. A to ApaNe sarvajJanI bhajanA nA karIe to ApaNe sarvajJa thaI nA zakIe. eTale A jJAnI puruSa to huM kharo, paNa sarvajJa to nahIM ja. eTale ApaNe A badhuM juduM pADIe chIe, juduM kahIe chIe. huM kAraNa sarvajJa kahevAu ane 'e' che te kArya sarvajJa. te mArI bhUla e dekhADe mahIM. mahIMvALA mArI bhUla dekhADe. e traNaso sAMIThavALA e kArya sarvajJa che. eTale mahIMvALA kArya sarvajJa che paNa atyAre ame kA2Na sarvajJa chIe. eTale Avate phere amAruM rUpa mahIMvALAnuM Avaze ane tamAruM kAraNamAM Avaze. koI paNa vidyArthI hoya, te vakIlano abhyAsa karato hoya, ene kAraNa vakIla kahevAya ane vakIla thaI gayA pachI kArya vakIla kahevAya. atyAre kArya vakIla nA thaI zake paNa kAraNa vakIla thaI zake, e ja kahevA mAgIe chIe ApaNe. kAraNamAM kAryatA AropatA AdhAre sarvajJa huM sarvajJanA kAraNone sevI rahyo chuM. haju kArya thayuM nathI. sarvajJa dazAmAM Avyo nathI paNa kAraNa sarvajJa kahevAya. mULa sarvajJa nA kahevAya. e kAraNa karavA mAMDyuM che, te kAraNa karyuM e hisAbe. kAraNamAM kAryano Aropa karelo che. kAraNamAM kAryano Aropa eTale A ahIMthI che te koI kahe, dAdA bhagavAna to vaDodare gayA. have tame nIce maLyA to kaho ke mane bhegA thayA hamaNe 'dAdA bhagavAna'. tyAre Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) have tyAM kyAM gayA kahe che ? vaDodare gayA. vaDodare gayA ema kahevAya paNa haju aDadhe raste che. A che e kriyAmAM che. eTale kojhIjhamAM che e karavAnA ja, e thavAnuM ja che. mATe ene 'gayA' ema kahIe chIe ApaNe. 378 praznakartA : ema A kAraNa sarvajJa kahevAya ? : dAdAzrI : hA, enuM nAma kAraNa sarvajJa. A sarvajJa thavAnA kAraNo sevI rahyA che. have eka ja sTepa bAkI che, bIjA sTepe sarvajJa thAya. kAraNa sarvajJa, A kALe aMtima pada A kALamAM sarvajJapada utpanna thAya evuM nathI. A kALa ja vicitra che. A duSamakALa che. A to A pada utpanna thayuM che teya ajAyabI che ! kudaratanI ajAyabI ! nahIM to A padeya nA hoya. A to huM cAra mArke nApAsa thayo, te tamAre bhAge Avyo. nApAsa thayelA kAma lAgI gayA. ane akrama vijJAna AvyuM hAthamAM, eTale jhaTapaTa AkhuM kAma nIkaLI gayuM. eTale kAraNa sarvajJa A kALanuM bahu moTuM pada kahevAya ! sarvajJa pada A kALamAM che ja nahIM. enuM astitva ja nathI. sarvajJapada thAya to mokSa thavo joIe ane A kALamAM mokSa che nahIM. eka avatArI pada che. A saMsAra to eka avatAra sudhI ja bAkI rahe. A to ahIMthI cAra DigrI ochuM, 'kAraNa sarvajJa' sudhI ahIMthI pahoMcAya evuM che. A to gAmamAM meIna sTezana hoya ne bIjuM parAnuM sTezana hoya. tame parAnA sTezanamAM AvI gayA to gAmamAM AvyA kahevAya. A to ahIMthI kAraNa kevaLajJAna sudhI pahoMcAya evuM che. bhale tApAsa thayA paNa kahevAya kAraNa kevaLajJAta praznakartA : dAdA, Apane mATe pelA padamAM lakhyuM chene, varte che kevaLajJAna. dAdAzrI : have kevaLajJAna A kALamAM thatuM nathI ane kavie kevaLajJAna lakhyuM, paNa ApaNuM kevaLajJAna kADhI nakhAya evuM nathI. kAraNa Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI 379 ke ApaNuM kAraNa kevaLajJAna che. kevaLajJAnanA kAraNo sevI rahyo chuM. eka phero parIkSA ApIne nApAsa thayA, mATe kaMI kevaLajJAnanA kAraNo sevatA nathI evuM nathI. praznakartA : pUrNa kevaLajJAna to zakya nathIne A samayamAM ? dAdAzrI : nA, zakya nathI kevaLajJAna. kAraNa kevaLajJAna amane thayeluM che, kArya kevaLajJAna na thayuM. eTale to ame A mAstara (moniTara) tarIke rahyAne, nahIM to ame mAstara tarIke hoIe nahIM. ane e akrama nIkaLyuM, kevaLajJAnanI sattA prApta kare evuM. kevaLajJAnanA be prakAra : kAraNa kevaLajJAna, kArya kevaLajJAna. bhagavAna mahAvIrane kArya kevaLajJAna hatuM ane ame kevaLajJAnanA kAraNo sevI rahyA chIe ne kevaLajJAna ApI rahyo chuM. varte kevaLajJAta kAraNa svarUpa, nahIM pariNAma svarUpa ame to kaMI traNaso sAIThanA thayA nathI, traNaso chappananA chIe. A je kavirAje vadhAre paDatuM lakhyuM hoya, te to emano che te bhAvAveza che. kevaLajJAna svarUpa ame nathI thayA. ame kevaLajJAnanA kAraNa svarUpa chIe, ame pariNAma svarUpa nathI. A kevaLajJAna amane pariNAma pAmyuM nathI ane pAme evuMya nathI A kALamAM. praznakartA: kAraNa ane pariNAma e be vacceno bheda samajAvo jarA. dAdAzrI: hA, te kevaLajJAna jyAre pariNAma pAme tyAre je svarUpe huM chuM, e svarUpe ja atyAre hoya che. mane je samajamAM Ave che agara to mArA kAraNamAM chuM, to svarUpa beunuM eka ja che paNa emanA jJAnamAM badhuM varte che. hA, Ano paryAya, bhUtakALanA paryAya keTalA thayA ane bhaviSyakALanA keTalA paryAya thaze, e badhuM jJAnamAM varyA kare eTa-eTAIma. jyAre amane te varte nahIM, ame enAM kaoNjhamAM hoIe. paNa svarUpa je che te svarUpa emaNe joyeluM che e ja svarUpa ame joyeluM che. Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA: AtmAnuM ? dAdAzrI : AtmAnuM je chellAmAM chelluM svarUpa, nirAlaMba svarUpa, koI paNa avalaMbana na rahe e svarUpa, kevaLajJAna svarUpa, te ame joyeluM mULa AtmA evI jagyA che ke jyAM pudgala pahoMcatuM ja nathI. enI bAunDarimAM pudgala pahoMcatuM ja nathI. e jagyA meM joyelI che eTale mane Azcarya thAya ke A kevI jagyA che ! jyAM pudgala nA pahoMce evI jagyA che ! Ane A kALanuM kevaLajJAna kahIe to cAle paNa sAcuM kevaLajJAna nahIM, kaLiyuganuM ! jema-tema pAsa thAya evuM, phUllI nahIM ! joyo AtmA jJAtIe, je tIrthakaroe jANyo praznakartA: eka AptasUtra evuM che ke meM tamane je AtmA Apyo che e AtmA tIrthaMkaroe jANyo che, e meM mArA darzanamAM joyelo che. dAdAzrI : A to tIrthakarone dhanya che ke emanI zuM UMDI zodhakhoLo che ! emAMthI emaNe AtmA khoLI kADhyo e ajAyabI che ! dehamAM AtmA khoLI kADhavo, te sAva chUTo eTale moTI ajAyabI ja kahevAyane ! ane te meM joyo pAcho. sAva chUTo AtmA meM joyo. tIrthakaroe je AtmA jANyo che, tIrthakaroe je paramAtmA jANyo che, e meM joyA che. ane bIjA loko varNavI zakyA nahIM. bIjA loko koI paNa jJAna joI zake evI sthitimAM nathI. praznakartA : enuM zuM kAraNa, dAdA ? dAdAzrI : e bahu UMcuM pada che. mokSa to badhAno thaze, paNa e pada je, A je mULa AtmA joyo che, e bahu UMcuM pada che. ebsaoNlyuTa jovAno. zuddhAtmA e ebsaoNlyuTa AtmA nathI. praznakartA H AtmA to e joI zake ne ? mokSe jatA pahelA to enI sthiti AvavI joIene ? Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI 381 dAdAzrI : e to AvI jAya. eno svabhAva ja evo che ke koIne kahI nA zake, pote joI zake, samajI zake paNa koIne kahI nA zake. tIrthakaro kahI zake. tyAre vItarAga hoya che. A amAre ekalAne ja bhAga AvyuM che praznakartA: paNa e jAtanuM vItarAgapaNe bIjAne zuM lAbhadAyI ? dAdAzrI : e lAbhadAyI thAva ke nA thAva, e emano darzanano lAbha che, khAlI darzana ja. e darzana mArI pAse nathI. emanA je darzana karavA ane A darzanamAM bahu phera. meM to emaNe je AtmA jANyo che te ja AtmA meM joyo che. eTale mArI pAse che. bAkI darzana to emanuM, ora ja jAtanuM ! tame te darzana karo to tamane mokSa tyAM ne tyAM ja thaI jAya. pAchuM tyAMthI pachI AgaLa mokSe javuM ja nA paDe, tethI A jJAna ApuM chuM ne ! huM tamane chatI dRSTi karI ApuM, mazIna pheravI ApuM, pachI AvatA bhavamAM che te tIrthakara bhegA thaI javAnA ke mokSa thaI gayo tamAro. e nimitta che chelluM. A to lokone lAbha kema thAya che ke A je meM AtmA joyo che, eTale lokone lAbha bahu thAya. eTale e vastusthitino lAbha thAya. amatho aDI jaze toye lAbha thAya ! praznakartA: tame joyo kaho eTale amArA mATe to zraddhAnI vastu UbhI thaIne ? niHzaMka thavAyane, nahIM to koI kahe nahIM ke ame joyo ! dAdAzrI : koI kahI zake nahIM. praznakartA H have A joyo kahenAra koI maLe ? dAdAzrI : joyo kahenAra hoya nahIM ane joyo kahenAra hoya to tIrthakara hoya ke kAM to tIrthakaranA najIkanA hoya. kevaLajJAta thatA, prajJA jAya samAI kevaLajJAna eTale pyaoNra prakAza. ameya joyelo che pyaoNra prakAza. tethI A badhuM kAma thAya che, nahIM to thatuM haze ? ane e ja paramAtmA che, bIjuM koI che nahIM. Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA: Ape kahyuM ke e prakAza ame joyo che paNa jonAra koNa e prakAza ? dAdAzrI : e prajJA. praznakartA: prajJA kharI ? dAdAzrI : prajJA to kharIne ! prajJA vagara cAle ja nahIMne ! jyAM sudhI deha hoya tyAM sudhI prajJA rahevAnI. praznakartA: to e dekhADavAnuM kAma prajJA ja kare ? e jovAnuM kAma prajJAthI ja thAya che ? dAdAzrI : hA, prajJAthI. kevaLajJAna thAya ane deha hoya toya samAI jAya e. praznakartA : pachI jJAna ja rahe ? dAdAzrI : kevaLajJAna ja rahe. khAlI jJAna ja rahe, tyAM sudhI A prajJA. jyAM sudhI bIjo Dakho che, jyAM sudhI milcara thoDuM che tyAM sudhI e prajJA. praznakartA H deha che to A jagatanI sAthe emaNe vicaravuM to paDene? to pachI vyavahAra to? dAdAzrI : e to DiscArja ja chene ! e to bhamaraDo Ama pharyA kare, ema pharyA kare. vANIye che to e pelA TeparekarDanI peTha nIkaLyA kare. kevaLajJAna thayA pachI je nIkaLene te badhuM kharuM DiscArja. ApaNuM je DiscArja che ne, te meluM DiscArja che ane kharuM DiscArja tyAra pachI, cokhecokhkhuM DiscArja. A mAruMya DiscArja che. eTale to ApaNe eka avatAranuM haju rahyuM, eka-be avatAra. peluM to cokhkhuM DiscArja. AtmA judo pharyA kare aMdara, A bahArano bhamaraDoya judo pharyA kare. te nirjarArUpe pharyA kare. Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI praznakartA : emAM tyAM prajJAnI kaMI vAta nathI ? dAdAzrI : prajJA bhegI thaI jAya tyAre kevaLajJAna thAya, nahIM to thAya nahIM. 383 prajJA bhAvane AtmAno svabhAva nA kahevAya. prajJA bhAva acaMcaLa bhAgamAM Ave. prajJAnuM kArya kevaLajJAna thatAM ja pUruM thAya che. mATe tene AtmasvabhAva nA ja kahI zakAya. kAraNa tema jo kahevAmAM Ave to te teno anvaya guNa gaNAya ane anvaya guNa kahIe to siddhakSetramAM birAjelA siddha bhagavaMtone paNa prajJA hoya, paNa tema nathI hotuM. kAraNa tyAM tenuM kaMI ja kArya hotuM nathI. phullI InDipenDanTa gavarmenTanuM sthApana thayA pachI Indrima gavarmenTa enI meLe ja khalAsa thaI jAya che, tevuM ja prajJAnuM paNa che. varte jotAro, jJeya ane jJAyakarUpe praznakartA : dAdA Ape je kahyuM ne ke meM AtmA joyo che e jonAro koNa ? dAdAzrI : joyo kahenAro 'pote' jonAro paNa che, 'pote' jJAtAya che. jJAyakeya che ane jJeye che, banne che. praznakartA H pote jJeya paNa che ? : dAdAzrI : jJeya che ane jJAyakeya che, banne rIte che. jyAre jJAyaka rIte thAya tyAre nirAlaMba hoya, varlDanuM koI paNa avalaMbana nahIM. eTale amane bahu ja kharAba pojhizana (sthiti) AvI paDe to ame jJAyaka ja thaI jaIe. praznakartA H tame jJAyaka thaI jAva eTale zuM ? kevI rIte thAva ? dAdAzrI : eTale mULa je svarUpa joyuM che, je AtmA joyo, te rUpa ja thaI jaIe. ane e kharAba pojhizana jAya eTale jyAre te rUpa nA thaIe tyAre A jJeyarUpa jJAnI pade hoIe. jyAre tame zuM thAva ? Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 AptavANI-14 (bhAga-3) zuddhAtmA thaI jAva. eTale tamane zabdanuM avalaMbana hoya. amAre zuddhAtmA nA hoya, mULa je che te, vAstavika. e joyA pachI ja vANI ekjhakTa nIkaLe, nahIM to vANI ekjhakTa nA nIkaLe. praznakartA eTale zuddhAtmA zabdAvalaMbana che ? dAdAzrI : AtmA zuddhAtmA che te to samajavA mATe zabdarUpe che. tuM game te kare toya tuM zuddha ja chuM. bAkI AtmA jJAnasvarUpI che. kevaLa eTale mAtra jJAnasvarUpI che, prakAza svarUpI che. e sUkSma vastu che. zuddhAtmA to sthULa dravya che. peluM to AkAza jevuM che. e to zuddhAtmA sTezane utaryA pachI samajAze. sthaLamAM Avaze, pachI sUkSmamAM samajAze. kevaLa eTale phakta jJAna ja che, bheLaseLa nahIM. jJAna sivAya bIjuM kazuM che nahIM. vicAro, zabdo sthULa kahevAya ane e sUkSma kahevAya. bhagavAna dareka vastune ArapAra joI zake. sUkSma che ne sthULano aMtarAya nA rahe. jyAM sudhI AvaraNa che tyAM sudhI aMtarAya che. udayavaza varte paudgalika aMzamAM, A kALanA hisAbe praznakartA eTale ekamAMthI bIjAmAM jaI zakAya Apane, bahu sahelAIthI ? dAdAzrI : UMDuM evuM nahIM, paNa saMpUrNa kevaLajJAna nathI thayeluM eTale saMpUrNa kevaLajJAna varte nahIM. eTale bIjA aMzamAM vartAya eTale paudgalika aMzamAM varte, paugalika varta. A tamane jeTalA karmanA udaya Ave te dahADe tamane udayamAM ghAlI de. eTale tamAre udaya vaza rahevuM paDe, svavaza nA rahI zakAya. eTale svavaza thavAnuM che. praznakartA : hA, barAbara che. dAdAzrI : paNa udayavaza rahevuM paDene ! haju jyAM sudhI udayo che, e tamAre so hoya to mAre pAMca hoya paNa udaya hoya ne eTalo bhAga e kAco ane te A kALamAM pUro thAya evo che nahIM, nahIM to kevaLajJAna bahAra pAData. joyuM kharuM, samajamAM AvyuM paNa bahAra pADI zakAya evI Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI sthiti nathI. bahAra pADavuM eTale anubhavamAM AveluM hovuM joIe. anubhavamAM AvyuM nahIM, samajamAM AvI gayuM. paNa kahevuM paDe, A zuM zodhakhoLa che AvI ! 385 bhagavAna to kevaLajJAna svarUpI che ane ame jJAna svarUpe rahIe. amane saMpUrNa jJAnamAM nathI AvyuM kevaLajJAna, paNa samajamAM AveluM che ane samaja pUrepUrI samajAya tyAre pachI saMpUrNa jJAnamAM Ave. praznakartA : kevaLajJAnathI A vAto karo cho Apa ? dAdAzrI : nA, saMpUrNa kevaLajJAnathI nahIM, saMpUrNa kevaLadarzanathI, eTale samajapUrvaka che badhuM. samaje badhuMya, saMpUrNa jJAnamAM nA hoya. upayogI vyavahAre A vAto, kevaLajJAtathI kahelI kevaLajJAna jene thayuM te kevaLajJAnanI vAta kahevA rahyA nathI. kAraNa ke saMpUrNa vItarAga thaI gayA ane bIjA badhAne je jJAna thayuM e alaukikamAM peThelA nahIM. A je amArI vAta che ne, te vyavahAramAM badhI kAma lAge evI vAto che, kAraNa ke A kevaLajJAnathI kahelI che vAto. saMpUrNa kevaLajJAnathI nahIM, saMpUrNa kevaLadarzanathI, je atyAra sudhI lokoe kahI nathI tevI. kevaLajJAnathI A kahelI A vAta kaheta paNa te tIrthaMkaro kahI zake, paNa te to kahevAne mATe emane navarAza ja nahotI. vItarAga, saMpUrNa vItarAga ! A vyavahAranI vAtone, te bahu kAma lAge, jeTaluM boluM chuM teTaluM. mane kaMI emAM anubhava thayelA nathI. copaDInI vAta nathI ne bIjA kazAyanI vAta nathI. jJAnamAM joIne kahuM chuM. tarata ja kAma lAgI jAya. sarve AgamotA phoDa ahIM, saMpUrNa darzananA pratApe tame je pUcho tenA javAba badhA maLe. AkhA varlDamAM koI evo AdhyAtmika prazna nathI ke jeno ahIM javAba nA maLe. pistALIseya AgamanA badhA ja javAba saMpUrNa ! hA, to ja ukela Ave ne ! niveDo Ave ne ! Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA : dAdA, ApanI pAse jyArathI Avyo chuM tyArathI Apa eka zabdakoSa jevA ja mane dekhAva cho. jyAre kaMIka ame gUMcAIe tyAre ApanI pAse pUchavA AvIe eTale tarata ja eno khulAso Apo cho. 386 dAdAzrI : badhA khulAsA, badhuM darzana prApta kareluM che. covIsa tIrthaMkaronuM bheguM darzana prApta kareluM che. jene je gUMcavADA hoya teno khulAso tarata maLaze. tenuM jJAna thayuM nathI pUrNatAe paNa darzana to che ja. apUrNa anubhava, paNa jJAtI vade kevaLajJAtamAM joI kevaLajJAna samajamAM AvI gayeluM che, anubhavamAM nathI AvyuM. kAraNa ke amAruM nApAsa thayeluM kevaLajJAna che. hA, paNa mULa to kevaLajJAna to kharuMne, pAsa ke nApAsa ! paccIsa TakA ochA AvyA haze. paNa poNoso TakA to kevaLajJAna kharuMne ! eTale emAM joIne kahevAnuM, paNa paryAyo jo pUche to jANIne kahevuM paDe. praznakartA H Apa kaho cho ke 'ame kevaLajJAnamAM joIne bolIe chIe', to atyAre A jovuM ane A bolavuM, beno saMbaMdha zo che ? dAdAzrI : TeparekarDa bole che ane jonAra jue che, saMbaMdha kyAM rahyo ? e to je 'jJAnI' bole, te joIne bole che. 'huM' pote kevaLajJAna svarUpamAM AvIne kahe ne ocho joIne boluM chuM ? tame atyAre joIne kaho chone ke ahIM A phalANA beThA che, A phalANA beThA che, evuM A 'ame' kevaLajJAnamAM joIne kahIe chIe ane A badhA tamArA javAba ApIe chIe. tamAre je pUchavuM hoya e pUcho. A ahIM yathArtha vastu che, jema che tema ja che. emAM kaMI pheraphAra nA thAya evI vAta che A. vAstavikatA eTale riyAliTI. ane A tadana navI vastu che. ame vIsa varSa upara bolyA hoIe, tenA ekeeka zabdanuM ekasplenezana (khulAsA) ApavA Aje taiyAra hoIe. ame javAbadAra Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI 387 chIe chatAMya paNa kevaLajJAna nathI amane. cAra DigrI (thiyareTikalamAM) UNuM che amAruM kevaLajJAna ! amArI pratIti haMDreDa parasanTa (so TakA) hoya, jJAna che te amAruM lagabhaga paMcoterathI eMsI TakA hoya. jJAna eTale anubhava jJAna. A je kevaLajJAnane roke che, e vIsa TakAe (prekTikalamAM) roke che ane tene laIne A che te amAruM vartanamAM e tamArI joDe vAtacIta karI zakIe chIe, nahIM to vAtacIta karI zakIe nahIM. na buddhithI-cAdathI-pustakathI, joIne nIkaLelA phoDa praznakartA: eka mANasa prazna pUche che, te ghaDIe Apa kaho cho ke ame kevaLajJAnamAM joIne eno javAba ApIe chIe, to A zabda nIkaLyA ane peluM dekhAyuM, e bannene kaMI kanekzana che kharuM ? dAdAzrI : kanekzana kharuM ja ne ! "ame joIne bolIe chIe, te ja kanekzana. praznakartA eTale je je dekhAya che, e zabdarUpe bahAra paDI zake che? dAdAzrI : hA, e darzana zuM che, e zabdothI loko samajI zake, nahIM to samaje zI rIte ? praznakartA H eTale darzana enI jagyAe che, A zabdo ene kanekTa che ne ? dAdAzrI : darzana huM (jJAnI) dekhI zakuM chuM, tame nathI dekhI zakatA. e tamane zabdothI samajAvI zakuM ke tyAM juo, AvuM che. ekjhakTa dekhAya ane A je ame sAyanTisTane javAba ApIe chIe ne A badhAne je javAba ApIe chIene, te ame yAda rAkhelA nathI. te kevaLajJAnamAM joIne ApIe chIe. e kevaLajJAna bhale pacyuM nathI paNa emAM jovAlAyaka che badhuM. eTale ja phiTa thAya, ne nahIM to phiTa thAya nahIM. kema karIne phiTa thAya ? Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 AptavANI-14 (bhAga-3) A to vijJAna che ! jyAMthI tame pakaDo tyAMthI tALo maLe ane rileTiva jJAnamAM tALo maLe ja nahIM koI dahADoye. A badhI kevaLajJAnamaya vANI che. kevaLajJAna kone kahevAya ? buddhi jyAM enDa pAme, matijJAna jyAM enDa pAme tyAM kevaLajJAna UbhuM raheluM che. e prakAza kevaLajJAnathI ja utpanna thayelo prakAza che ! A kevaLajJAnanI vAto pharI sAMbhaLavAnI nahIM maLe. phakta kevaLajJAnanA amuka ja zeyo amane dekhAtA nathI. bIjA badhA zeya dekhAI gayA che. te jyAre kAyado ja nathI to amAre e dizA bAju daSTiye nathI. bAkI A je badhA vigatavAra phoDa ApIe chIe, e buddhithI paranA kevaLajJAnano viSaya che A. eTale ajAyabI che A kALanI ! dhanya che ke moDhe bolyAthI ja badhuM jJAna ! pustaka vAMcyuM nathI ane pustakanI vAta ja nahIM ne ! dekhyA yo-paryAyo tAdRzya, kevaLajJAtamAM bhagavAna kevaLajJAnane zuM kahe che ? badhA jJaya ane zeyanA badhA paryAyone jANe. te amAruM A amuka jagyAethI aTakyuM. kevaLajJAna samajamAM AvyuM, jANavAmAM nA AvyuM. paNa te enuM jJAna amuka phaLa sudhI laI gayuM. amuka vastu emane ema khullI dekhAyA kare. A je vAta ame karIe chIene, te tAdezya badhuM dekhatA hoya evI rIte vAta karIe chIe. amAro dAkhalo tamane ITaselpha nathI kaheto ke bhaI, A tAdRzya dekhatA hoya tevI rIte vAta karatA hoya ? jANe huM A bAju joIne vAta karato houM evuM, amAro dAkhalo eno pUrAvo nathI Apato ? eka rANI jo teraso rAjA joDe paiNI hoyane to rAjAnuM moTuM nA caDheluM hoya. puruSane moDhuM caDhAvatA nA AvaDe ane A to rANIonA moDhA juo to gabharAI jAva, e moDhA caDhelA joIne ! te dahADe kevA moDhA caDhelA haze ane A rAjAne kevI phasAmaNa haze e amane Aje dekhAya. te rAjAnA manamAM varIjha (ciMtA) zuM thAya che te hI dekhAya amane. A jeTalI vAto karuM chuM ne, ethIya anaMta gaNI vAto amane Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI tAdRzya dekhAyA kare. kevaLajJAna sudhI pahoMce che ne, te A badhuM ene khabara paDatI jAya. 389 have A badhuM huM to sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa kevA bhegA thAya che te joIne kahuM chuM. upayoga detA, jue philmarUpa sarve paryAyo kevaLadarzatamAM praznakartA : A je joIne bolavAnI vAta che te jJAnamAM dekhAyeluM Apane ke kAyama joI zako cho ? dAdAzrI : jyAre upayoga dau te ghaDIe jovAya. tame kaho ke 'sattara varSe tame zuM karyuM'tuM ?" to amane Ama yAda nA hoya kazuM. upayoga dauM ke dekhAya, badhuM ja dekhAya. zarIreya zuM kriyA karatuM'tuM te hau dekhAya atyAre. jema pahelAnI philama kADhIe ne, evuM dekhAya. amAruM A kevaLadarzana kahevAya che. praznakartA : jo kevaLadarzana thayeluM hoya to badhuM ja kahI zake. Apa pUrvabhava kahI zako kharA ? dAdAzrI : nA, evuM badhuM amane nathI dekhAtuM. e kevaLadarzanane lAgatuM nathI, e to buddhino viSaya che. amArAmAM buddhi bilakula nA hoya. praznakartA : buddhi nA hoya paNa jJAna to hoyane ? dAdAzrI : jJAna hoya paNa e jJAnanI vastu nathI, e buddhinI vAta che. A AgalA avatArone, te buddhino viSaya che, yAdazaktino viSaya che. amane to yAdazaktiye nA hoya. vartamAta paryAya dekhe prajJAthI, ta jarUra citta-matatI praznakartA : dAdA, tame kaho cho ke amane buddhi ne yAdazakti nA hoya, paNa mananI zuM sthiti hoya ? A bhAI AvyA eTale pahelA vicAra zarU thayA hazene ? Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : nA, nA, vicAra to nAmeya nahIM. koI jAtanA vicAra vagara ja badhI vAta. praznakartA: sIdhI vicAra vagara vAta ? dAdAzrI : e bhaI dekhAya. maMdiranA patharAnuM zuM thayuM, te patharA dekhAya. phalANuM zuM thayuM, tarata ja enI vAta. praznakartA to dekhAvuM eTale citta kAma karatuM haze te ghaDIe ? dAdAzrI : nA, nA, e citta e ja zuddha thaIne prajJA thaI gayelI, eTale dekhAya, ane dekhAya eTale vAta karIe ene. praznakartA dekhAya eTale vAta karo ? dAdAzrI : haM, yAdagIrI amane nA hoya. mana to hoya ja nahIMne ! praznakartA : jyAre Apa yAda paNa na karo koI vastune.... Apane yAda paNa na hoya to e vastu ApanA darzanamAM kaI rIte Ave ? dA.ta. e paththara Apane dekhANo ! dAdAzrI : e mane emane ema ja dekhAya. e Ave eTale patharA dekhAya, pelI khANa hau dekhAya, tyAM kAma karatA dekhAya, badhuM dekhAya. e bhegA thayA eTale, nahIM to nahIM. ahIMthI UThIne jAya eTale kazuMya nahIM. praznakartA: pAchuM cittanuM kAma nathI ? dAdAzrI : nA, nA, citta to zuddha ja thaI gayeluM che. citta to ame bolIe ne, tenI para e moralInI peTha DolyA ja kare. praznakartA: eTale have citta zuddha thaI gayuM che. citta bahAra jatuM nathI. have mana baMdha che, yAda che nahIM koI vastunI. A bhAI Ave che eTale AkhuM badhuM ahIM UbhuM thaI jAya che. dAdAzrI : hA, badhuM ja dekhAya. praznakartA: e citta tyAM nathI jatuM paNa vastu ahIM AvI jAya ! Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI dAdAzrI : sAme dekhAya badhI, jema kevaLajJAnamAM badhuM dekhAyane, evuM badhuM dekhAya. 391 jJAtavAkya vyU poInTathI para, kevaLajJAtanI apekSAe praznakartA : dAdA, paNa ApanA A je vAkyo che, e jJAna vAkyomAM koI virodhAbhAsa nathI eTale badhA nayanI upara ja chene ? dAdAzrI : zenI upara che ? praznakartA : naya, A badhA vyU poInTathI jue che ane ApanuM A vyU poInTathI uparanuM che. dAdAzrI : A to kevaLajJAna che. vyU poInTa to kevaLajJAna nA thayuM hoya tyAM sudhI ane kevaLajJAna thayuM eTale vyU poInTa ja rahyo nahIMne ! traNaso sAITha DigrI ! huM pote traNaso chappanamAM chuM paNa A jJAna traNaso sAITha che. na kahevAya kevaLI Aje, jokhamadArI vItarAga mArge praznakartA : kevaLI, kevaLajJAnI-tIrthaMkara bhagavAne je kaMI kahyuM ane Apa je kaho cho emAM kaMI pharaka che ? dAdAzrI : hA, eka pheTa ochuM amAruM. peluM so pheTanuM hoya dUdha, to A navvANuM pheTanuM che. bIjo phera nathI lAMbo. vItarAgatA bannemAM che paNa pheTa ochuM che eka. kevaLajJAnI kahetA hoya tyAre tame paNa mokSe cAlyA jAva. atyAre huM kahuM to mokSe nA javAya. eka avatAra to karavo paDe, eka avatAra bAkI rahyo. ane A amArAthI A bhave nA thAya, eTale amAruM pheTa eTaluM ochuM ne ! praznakartA : paNa atyAre kevaLI cheya nahIM ne ? dAdAzrI : kevaLI hoI zake nahIM. pustakamAM amArI jAtane kevaLI lakheluM che paNa kAraNa kevaLI. eTale kArya kevaLI nathI A. kAraNo sevI rahyA che, jyAre-tyAre thaze e kevaLI. Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 AptavANI-14 (bhAga-3) bAkI kevaLI kahevAya nahIM atyAre. kevaLI kahenAraneya doSa che ane sAMbhaLanAranoya doSa che ne kevaLI thaI beTho hoya teneya doSa che. A jokhamadArI che. vItarAgonA mArgamAM eka vALa jeTalI bhUla nahIM cAle, pola nA cAle, bIje badhe pola cAle. kAraNa ke A kAMTo badho judI jAtano vItarAgono. tethI ame kevaLajJAnanI ArAdhanA karIe chIe, ne tethI kAraNa sarvajJa lakhavAnuM ne ! je sarvajJa thavAnAM kAraNonuM sevana karyA kare che. joyuM kevaLajJAna paNa nA pacyuM, varte adhUruM praznakartA: je AtmAne sahaja anubhUti dazA che, jJAnIne je sahaja anubhUtinI dazA che, to emAM anaMta pradeza che to ene amuka ja pradezonuM kema ene anubhava thAya che ? dAdAzrI : jeTalo pradeza khullo thayo eTalo anubhava thAya. jema jema pradeza khullA thatA jAya, eTale kevaLa thatA sudhI te khullA thAya che. kevaLa eTale ebsaoNlyuTa thatA sudhI. huM ebsaoNlyuTanI najIka chuM bilakula. ebsaoNlyuTa meM anubhaveluM che paNa pacyuM nathI mane. amAruM amane samajamAM Ave ane tIrthakarone jJAnamAM dekhAya. jJAnI puruSa joIne (samajathI) kahI zake, jyAre tIrthakaro joIne ane jANIne (samaja ane jJAnathI) kahI zake. sarvajJanA jJAnamAM kazuM bAkI nA rahe. anaMtI bAbata jANI zake. e sarvajJanA jJAnamAM je che e amArI samajamAM AvI gayuM che paNa jJAnamAM nathI AvI gayuM. A amAruM jJAna tIrthakara karatA ochuM che, cAra DigrI. kAraNa ke emane je dekhAya, e amane samajAya kharuM ke "Ama Ama hovuM joIe. paNa jaNAya nahIM. jaNAya eTale jJAnamAM AvavuM joIe. te jANavAnuM bAkI rahyuM, eTale ame jJAnImAM ane emanAmAM phera rahyo. jJAnI konuM nAma kahevAya ke A duniyAmAM je che, jenuM astitva che tene "nathI" evuM nA kahe ane je "nathI" ene "che' nA kahe enuM Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.3) dazA - jJAnI puruSa, dAdA bhagavAna ane kevaLajJAnInI nAma jJAnI puruSa. jJAnI puruSa javAbadAra kahevAya. bhagavAna mahAvIranA jeTalI javAbadArI kahevAya. kAraNa ke bhagavAna mahAvIrathI bahu phera nathI e. be-traNa mArke nApAsa thayA paNa te kaMI bhagavAna mahAvIrathI gayA ? e to sAta vAgye ApaNe dahIMnI chAza karIne pI joIe, tene badale be kalAka vadhu eTale nava thayA hoya to khaTAza nA thaI jAya ? evuM ! enI e ja chAza jarA khATI thaI jAya, TAImiMga pharI gayo tethI. paNa kevaLajJAna ame kaMI joyuM nathI evuM nathI, joyeluM ja che paNa amArA lakSamAM nathI AvatuM. samajamAM che, samajAya kharuM, dekhavAmAM nathI AvatuM. samajamAM AveluM pote jANe kharA paNa temAM vartI nA zake. 393 samajamAM pUrNa paNa atubhavatI kacAza AtmA, je tIrthaMkaroe kevaLajJAnamAM jANyo, e AtmA meM joyo che. saMpUrNa nirbhaya banAvI zake, saMpUrNa vItarAga rAkhI zake, evo e AtmA che. paNa saMpUrNapaNe mane hajI anubhavAyo nahIM, kAraNa ke kevaLajJAna na hovAthI saMpUrNapaNe anubhavAyo nahIM eTale eTalI kacAza rahI che. mane samajamAM AvI gayuM, anubhavamAM nA AvyuM ane e mAre utAvaLa nathI. e jo utAvaLa karuM to A lokonuM kAma thAya nahIM, ame eka jAte cAlyA gayA to A badhuM loka rakhaDI mare. AvyA chIe te A badhAnuM kAma kaMI thaI javA done ! hau thaze, be avatAra pachI Avaze enI meLe, kyAM javAnuM che have AveluM ? AveluM kaMI jatuM rahe nahIM ane lokonA mATe nimitta chuM. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) jvaLajJAtanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI paMcADrA puruSArthe te kRpA prasAdIe, thaze kevaLajJAta praznakartA kevaLajJAnanI prApti kevI rIte thaI zake ? dAdAzrI jJAnI puruSa pAse jaIne. jJAnI puruSa mokSadAtA kahevAya. praznakartAH Apa jeTalA "jJAnI" cho teTaluM jJAna meLavavA zuM karavuM joIe ? dAdAzrI : emanI (jJAnInI) pAse besavuM. emanI kRpA prApta karavI. basa bIjuM kazuM karavAnuM nathI. "jJAnInI kRpAthI ja badhuM thAya. kRpAthI "kevaLajJAna" thAya. praznakartA: kevaLajJAna Ape to maLe ke pote puruSArtha kare to maLe? dAdAzrI : kevaLajJAna to puruSArthanuM phaLa nathI. kevaLajJAna to kevaLajJAnInI kRpA prasAdI che, InAma che. bIjuM kazuM ja nahIM, prasAdI ja ! puruSArthathI kazuM nA thAya. ahIM ame jJAna ApIe chIe, te eka samaya zuddha cittane pAme che. A jJAna kevaLajJAna thatA sudhI choDatuM nathI, eka samayanI ja jarUra che. eka samaya thayuM ja nathI jagatane. eka samaya jagate joyuM ja nathI, sAMbhaLyuM ja nathI, AtmAmaya thayo nathI. eka samaya thaI gayuM to thaI rahyuM, kevaLajJAna sudhI e choDe nahIM pachI. Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI 395 jJAnavidhi rUpI aizvarya, pamADe (aMza) kevaLajJAta praznakartA : A jJAnavidhi che e Ape banAvelI che ? dAdAzrI : e udayamAM AvelI che. A amAruM aizvaryA che, e pragaTa thayeluM che. praznakartA enI aMdara gajabanI zakti che ! dAdAzrI : ekkekTa kevaLajJAna ! AkhI jJAnavidhi kevaLajJAna che ! A mArI zakti nathI, aizvarya pragaTa thayuM che. be kalAkamAM mokSa Ape evuM aizvarya! dAdAnI jJAnavidhi thAya teno mokSa thaI jAya, AtmajJAna thaI jAya. nahIM to lAkha avatAreya ThekANuM nA paDe. A jJAna bhedavijJAna che. e to matijJAnanI TaoNpa uparanuM jJAna che ane so TakA matijJAna e kevaLajJAna kahevAya. eTale A lagabhaga chanuM upara satANuM TakA hoya che eTale e bhedavijJAna kahevAya ane so TakA e kevaLajJAna kahevAya. praznakartA: to pachI bhedajJAna e sarvasva jJAna ema kahevAya ? dAdAzrI : bhedajJAna e ja sarvasva jJAna ane e ja kevaLajJAnanuM moMbAruM che ! eTale bilakula zuddha jJAna e ja paramAtmA che, bIjuM kazuM nahIM. dehadhArIrUpe AvuM zarIra paramAtmAne hotuM nathI, e nirdehI che. zuddha jJAna svarUpa che, kevaLajJAna svarUpe che. e bIjA svarUpamAM che ja nahIM. bhagavAne tethI kaheluM ke AtmajJAna jANo. AtmajJAna ane kevaLajJAna'mAM bahu lAMbo phera ja nathI. AtmajJAna jANyuM e "kAraNa kevaLajJAna" che ne peluM kArya kevaLajJAna' che ! thayuM aMza kevaLajJAta, AjJA pALe thAya saMpUrNa ApaNane ahIM jJAna maLene, AtmajJAna, te pachI aMza kevaLajJAna thAya paheluM. pachI e aMza dhIme dhIme vadhatA vadhatA sarvAza thAya. Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) aMze aMze mokSa thato ja javAno, ekadama mokSa thato nathI. kevaLajJAneya aMze aMze thatuM jAya che. kevaLajJAneya ekadama nathI jhabakatuM. eTale ApaNe jJAna ApyA pachI aMze, be aMze kevaLajJAnamAM aMzo utpanna thAya che ja. e aMza kevaLajJAna kahevAya che. 396 jeTalA aMze AtmasvabhAva pragaTa thato jAya teTalA aMze kevaLajJAna pragaTa thatuM jAya. amuka bhAga AvyA pachI, tyAra pachI sarvAMze thAya. sarvAMze AtmasvabhAva pragaTa thAya tyAre sarvAMze kevaLajJAna kahevAya. eTale ebsaoNlyUTa thAya. eksaoNlyUTa kevaLajJAna e paramAtma pada che. peluM AMzika jJAna e AMzika kevaLajJAna kahevAya. traNaso chappana DigrI ke traNaso pAMca DigrI e AMzika kevaLajJAna paNa utpanna thAya. mane traNaso chappana aMze kevaLajJAna thayeluM che, cAra aMze bAkI che. ane jeTaluM dekhAya che eTalA kevaLajJAnanA aMza mane dekhAya che. praznakartA : kevaLajJAna paNa AMzika hoya kharuM ? dAdAzrI : AMzika eTale kharekhara kevaLajJAna hotuM nathI. AMzika jJAna kahIne ene ema batADavAmAM Ave che ke A mArga, kevaLajJAna tarapha ja jaI rahyo che. A jJAna maLyuM ne AjJA pALo cho, tyArathI kevaLajJAnanA aMzo bhegA thavAnI zarUAta thaI jAya che. pachI be aMza, cAra aMza ema karatA karatA traNaso sAITha aMza pUrA thAya, tyAre kevaLajJAna thAya. traNaso chappana aMza mane rahyuM. A tamane aMzo bhegA thatA thatA traNaso chappana aMza sudhI jazene ? riyala vyU poInTa ane rileTiva vyU poInTa e bhAvamAM niraMtara rahe te kevaLajJAna. e bhAva pUro thaye saMpUrNa kevaLajJAna thAya. gajabatuM pada A ! kAraNo sevAya kevaLajJAnatA praznakartA : jJAna eTale sahaja AtmasvarUpanuM jJAna thavuM, e kevaLajJAnanI bhUmikA ja thaI gaI ne ? Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI 397. dAdAzrI: hA, zarUAta thaI, biginiMga thaI gaI. aMze kevaLajJAna, sarvAza nahIM paNa aMze kevaLajJAna ane kevaLajJAnanA kAraNo bIjA sevI rahyAM che. kArya kevaLajJAna nathI paNa kAraNa kevaLajJAna to che ja. A koI gajabanuM pada che ! duniyAmAM kalpeluM nA hoya evuM pada che ! e potAnI strInI sAthe rahevA chatAMya mokSa che, nahIM to badhA parigraha choDyA vagara AgaLa eka pagathiyuMya nA caDhAya. akrama vijJAne thayA mukta, AraMbha-parigrahathI kRpALudeve kahyuM, AtmA to jJAnInA hRdayamAM che. copaDIomAM sthaLa AtmA che. e sthaLa AtmA kAmamAM lAge nahIM, sUkSmatama AtmA joIe. jene kevaLajJAna kahevAya e joIe. e sUkSmatara sudhI to pahoMcavuM joIe ne ? ame sUkSmatara sudhI pahoMcyA chIe. evuM A vijJAna che. have sUkSmatamamAM javAnuM bAkI che. kramikamAM moTA sAdhu hoya paNa toya eka parigraha hoya ne, to eka parigraha nahIM choDe tyAM sudhI kRpALudeve zuM kahyuM? praznakartA: AraMbha-parigrahathI nivarse... dAdAzrI : kRpALudeve lakhyuM, AraMbha-parigraha nA chUTe to zrutajJAna kevI rIte thAya ane avadhijJAne kyAre thaI rahe? ane AtmajJAna kyAre thAya ? ane tame mahAtmAo to AraMbha-parigrahanI aMdara ramo cho ane kevaLajJAnanI najIka che. kevaLajJAna thayeluM che paNa pacyuM nahIM A. bhagavAne A AraMbha-parigrahanI vAta karI, ke AraMbha-parigraha parinivarce. to parigraha eTale A ame choDIe, A tyAga karIe to parigraha jAya evuM samaye loko have A tyAga karaze ne mUcha to rahe che, te UlaTuM UMdhuM thayuM. AnA karatA saMsArIo sArA ke Amane to mUchaya che ne parigraha beu che, ane Amane to parigraha choDyA ne mUcha pAra vagaranI che. krodha-mAna-mAyA-lobha jevI mUcha koI nathI. have jJAna pachI tamAre mUcha gaI eTale parigraho gayA. graha che te parigraha kyAre nA thAya ? mUcha nA hoya to. graho to che ja paNa Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) parigraha nA thAya kazuM. ene graho jJeyasvarUpa che. ane AraMbha kone kahevAya ? 'huM akartA chuM' e bhAna thayuM eTale AraMbha gayuM. 398 AraMbha ne parigraha beu parinivarse thaI gayA. eTale A kevaLajJAnanA kAraNa sevAya che, ApaNA mahAtmAone. A kaMI jevI tevI vAta nathI, A to ajAyaba vastu che ! paNa have A bALakanA hAthamAM hIro AvI gayo che. A to ajAyaba jJAna ApeluM che. rAte jyAre jAgo tyAre hAjara thaI jAya ke 'huM zuddhAtmA chuM'. tame jyAM kahezo tyAM hAjara thaze ane bahu muzkelI Ave to niraMtara jAgrata raheze. bahu moTI muzkelI AvI ane ethI vadhAre muzkelI AvI, bomba paDavA mAMDyA to to pachI guphAmAM ja pesI jaze, kevaLajJAnI jevI dazA thaI jaze ! bahAra bomba paDavA joIe to kevaLajJAnI jevI dazA thaI jAya evuM jJAna ApeluM che. kaMIka nirmaLatA haze, mATe maLyA dAdA bhagavAta praznakartA : zAstro to ema kahe che, kevaLajJAna thAya ja nahIM atyAre. dAdAzrI : kharuM kahe che, A mane ja nA thayuM te ! cAra aMze bAkI rahyuM. traNaso chappane AvIne UbhuM rahyuM. traNaso sAITha huM gayelo, kevaLajJAna ja thayeluM paNa pacyuM nahIM. paNa prakAza kharo. kAraNa ke A duSamakALano svabhAva ja evo che ke kevaLajJAna pragaTa ja nA thAya ane pragaTa thAya to mokSe jAya, paNa ema mokSe jAya nahIM, apragaTa rahe. amAruM jJAna kevaLajJAna che paNa apragaTa raheluM che. eTale ame kahIe, pacatuM nathI kevaLajJAna. meM tamane kevaLajJAna ApyuM che, paNa A jJAna pacatuM nathI, eTale tamane thoDA aMze ochuM raheze. mane cAra aMze ochuM rahe che, to tamane ethI vadhAre aMze ochuM rahe. nathI pacatuM teno vAMdho zo che ? ApaNuM jJAna koIne vAMdho Ave evuM nathI. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI praznakartA H Apa kaho cho kharA ke amane traNasone chappana DigrInuM jJAna che, paraMtu ame tamane lokone to traNaso sAITha DigrInuM ApI dIdhuM che, eno zuM artha ? 399 dAdAzrI : eno artha eTalo ke traNaso sAIThanuM mane hatuM paNa pacyuM nahIM ane traNaso chappana upara AvIne kAMTo Ubho rahyo pAcho. eTale tamane to pacyuM nathI, te traNasone sAITha ApyuM, paNa traNaso vIsa upara AvI gayuM, koIne traNaso dasa upara AvI gayuM, paNa traNasonI u52 che badhuM ane hatA baso upara. so-ekaso dasa ekadama oLaMgyA che. vadhAre nahIM paNa kaMIka cokhkho hoya to dAdA bhagavAna prApta thAya, nahIM to dAdA bhagavAna prApta nA thAya ! avaLuM samaje pAriNAmika, 'pAyata' kahIne karyuM saraLa praznakartA : jJAna pacyuM nahIM eTale zuM ? dAdAzrI : pariNAma nA pAmyuM. pacyuM nahIM eTaluM ja. A khorAka pace to pariNAma lohI thAyane ! eTale A badhAne kevaLajJAna ApuM chuM paNa pacatuM nathI. praznakartA H pacatuM nathI eTale ekadama pariNAma na pAme ema ? dAdAzrI : A kALanA karma eTalA badhAM che ke ene pAcana thavAno saMjoga bAjhato nathI. jJAna pacavuM joIene ? jJAna pacavuM eTale pariNAma pAmavuM joIe. pacavuM te to A lokone emanI bhASAmAM zIkhavADIe chIe. pariNAma kahIe to nA samaje. eTale badhAnI bhASAmAM kahIe chIe ke mane pacyuM nahIM eTale tamaneya pacaze nahIM. have pacavuM e zuM che ? mULa bhASAmAM artha pAriNAmika che. paNa pAriNAmika te to avaLuM samaje. pacavuM kahe eTale tarata geDa besI jAya ke hA, ApaNane khIcaDI pacatI nathI, evuM Aya pacyuM nathI. praznakartA : paNa dhIme dhIme pacazene e ? dAdAzrI : hA, dhIme dhIme pacaze. eTale eka-be avatAra thAya tyAra Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 AptavANI-14 (bhAga-3) pachI. A bhUmikAmAM pace evuM nathI. bhUmikA badalAya tyAre pace. mahAvideha kSetramAM jAya tyAre pacI jAya. e pace tyAre phaLa Ape. prApta thayuM zuddhAtmA pada, mULa AtmAnuM niHzaMkapaNuM thatAM praznakartA: have A dehe prakAza prApta thaI zake ApanA jevo ? dAdAzrI : tyAre bIjA kayA dehe thAya ? manuSya sivAya bIjA koI dehe nahIM ne pAcho hindustAnano hovo joIe, hindustAnano ! amAre thayo che te prakAza, evo ja prakAza thayo che. tamane thayo ne prakAza ? teya thoDo thoDo dekhAvA mAMDyone ? bIjano caMdramA Ugyo ke nathI Ugyo ? praznakartA: huM mArI jAta mATe kahuM e ThIka nathI, paraMtu je jANanAra che e to prakAzI ja rahyo che. e jANanAra to prakAzamAna che, ene kaMI levA javAno nathI. dAdAzrI : "huM zuddhAtmA chuM e keTalo vakhata yAda rahe che ? praznakartA H eka ghaDI paNa vIsarato nathI. dAdAzrI : tyAre e prakAzane tame joI rahyA cho ne temAM tadAkAra thaI rahyA cho pAchA. joI rahyA ekalAthI nA cAle, je juo temAM tadAkAra thavAya. je eno AkAra che te tadAkAra thaIne Ubho rahe. eTale have e ja dizAmAM jaI rahyA cho. eTale amArAmAM ne tamArAmAM phera zo ? "ame kevaLajJAna svarUpe rahIe chIe ane "tame mahAtmAo "zuddhAtmA' tarIke raho cho. tamane mULa AtmAnI je zaMkA hatI te jatI rahI, eTale bIjI zaMkAo jatI rahe. zuddhatA mATe niHzaMkapaNe utpanna thAya, tyAra pachInuM pada eTale 'kevaLajJAna svarUpa" "ApaNuM ! saMpUrNa bhAta pragaTya, vartate kevaLajJAta praznakartA to A jJAnavidhithI amane pUrNa jJAna nathI thatuM? Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI 401 dAdAzrI : nA, bhAna thAya che, jJAna nathI thatuM. e je(potAnuM) bhAna jatuM rahyuM che, e bhAna thAya che ene. praznakartA: e bhAna pachI jJAna sudhI pariName che? dAdAzrI : thaI rahyuM, bhAna thayuM eTale khalAsa, kAma pUruM thaI gayuM ! praznakartA eTale ene jJAnamAM ja AvI gayuM kahevAya ? dAdAzrI : pachI jeTalA mAIla UMdho cAlyo hato eTalA mAIla pAcho Ave eTale thaI gayo ekadama kamplITa. praznakartA: ene kahyuM ke bhAna AvyuM kahevAya, jJAna nA kahevAya, to bhAnamAM, darzanamAM ane jJAnamAM pharaka zuM ? dAdAzrI : e bhAna to darzanathI AgaLanI vastu che. pahelA darzana thAya eTale pratIti pahelI bese ke A kahe che ema ja chuM huM. huM kharekhara A caMdulAla nathI, evI enI pratIti bese, pachI ene bhAna thAya. enuM saMpUrNa bhAna pachI thAya ene. praznakartA : eTale bhAna thAya che, ane e pachI haju AgaLa jJAna rahyuM ? dAdAzrI: e bhAna e ja jJAnanI nizAnI. roja roja bhAna aMza jJAna thatuM jAya. jeTalo anubhava, aMza jJAna, thato jAya eTaluM bhAna thatuM jAya. saMpUrNa bhAna pragaTa thayuM eTale pachI vartanamAM Ave ane vartana e kevaLajJAna che. tamAma anubhava pachI maMDAya, kevaLajJAtanI zreNIo praznakartA amArA mATe avinAzI tarapha javA mATeno koI saraLa mArga kharo ? dAdAzrI: nahIM, A kudarata ja che te avinAzI tarapha ja A pravAha jaI rahyo che. caDha-utara thayA pachI, anubhava badhA karAvyA pachI gaLa jJAna Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) avinAzI tarapha javAnuM che. anubhavo karyA vagara to tyAM pahoMcavAnuM che nahIM. dareka jAtanA anubhava karavAnA che. kevaLajJAna eTale tamAma prakAranA anubhavanuM saMgrahasthAna. eTale A badho je anubhava kare che te karekTa che. 402 'jJAnI puruSa' jJAne karIne bolAve eTale AtmA jAge, pachI lakSa nA jAya. lakSa beThuM eTale anubhava, lakSa ne pratIti rahe. A lakSanI mahIM pratIti hoya ja. have anubhava vadhatA javAnA. pUrNa anubhavane kevaLajJAna kahyuM. have je anubhava thayone, pachI aMza divase divase vadhatA ja jAya. pachI dhIme dhIme anubhava vadhato vadhato kevaLajJAna sudhI jAya. kevaLajJAna e saMpUrNa anubhava che, tyAM sudhI A anubhava thayA ja kare che. kevaLajJAna to anubhavanI vastu che ane e pote ja nirAlaMba che ! ne e kevaLajJAna joyeluM hoya. nirAlaMba je bane che, ene koI paNa avalaMbana nathI. koIpaNa avalaMbana nathI e kevaLajJAna. jJAnanuM svarUpa samajyA pachI ekadama pravartanamAM nA Ave. samajyA pachI dhIme dhIme satsaMgathI jJAna-darzana vadhatuM jAya ane tyAra pachI pravartanamAM AvatuM jAya. pravartanamAM Ave tyAre kevaLa Atmapravartana enuM nAma 'kevaLajJAna'. darzana-jJAna sivAya anya koI pravartana nahIM, ene 'kevaLajJAna' kahevAya. kevaLajJAna eTale huM zuddhAtmA sivAya bIjuM kaMI nahIM tevuM zraddhAmAM Ave, jJAnamAM Ave ne vartanamAM Ave te kevaLajJAna. zuddhAtmA kevaLajJAta thatA, thAze paramAtmA zuddhAtmA pada thayA pachI AgaLanuM kevaLajJAna svarUpa rahe che, te chelluM pada che. kevaLajJAna, eksaoNlyUTa bIjuM kazuM che ja nahIM. amAre ebsaoNlyUTa jJAna svarUpe che. te pUruM vartana nathI. e jJAna svarUpa kevuM hoya te ame joyeluM hoya. bAkI zuddhAtmA e to eka pada che, e chellA sTezananA yArDanI aMdara AveluM paruM che. Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI 403 praznakartA : dAdA, zuddhAtmA pachI paramAtmA pada ja rahyuM ? dAdAzrI : zuddhAtmA e ja paramAtmA che, paNa e A ahIM AgaLa jyAM sudhI kevaLajJAna thayuM nathI tyAM sudhI zuddhAtmA. e pachI kevaLajJAna thaI gayuM eTale thaI gayo paramAtmA, phula (pUrNa) thaI gayo. nirvANa padane lAyaka thaI gayo. sarvathA tijapariNati e kevaLajJAta kevaLajJAnanuM svarUpa tene ja kahevAmAM Ave che ke pudgala piraNita baMdha thAya. koI paNa jAtanI pudgala ramaNatA nahIM, niraMtara potAnI svabhAvika ramaNatA, svabhAvanI, AtmAnI ja niraMtara ramaNatA. pudgalanI saheja paNa ramaNatA nahIM e kevaLajJAna che. jyAM sudhI pudgalanI thoDI ghaNI ramaNatA che, tyAM sudhI kevaLajJAna thayuM nathI paNa kevaLadarzana hoya. sarvathA nijapariNatine kevaLajJAna kahevAmAM Ave che. atyAre kevaLadarzanamAM nijapariNati utpanna thaI che. je kevaLajJAnamAM saMpUrNa thaze. nijapariNati utpanna thayelI che, te krame krame vadhyA karaze ane kevaLajJAna svarUpamAM pariNamaze. nijapariNati e AtmabhAvanA che, 'huM zuddhAtmA' e AtmabhAvanA nathI. kevaLajJAnanuM je AkharI pagathiyuM che, temAM 'svarUpa'nI ja ramaNatA rahe. mokSa to thaI ja gayelo che, paNa have ramaNatA je thaI jAya che te ramaNatA be prakAranI che : (1) 'huM zuddhAtmA chuM' tema jANo ane je nathI gamatI tevI ramaNatA karavI paDe che. bahAra javAnuM nA gamatuM hoya paNa pahelA sahI karI ApelI che te ramaNatAmAM rahevuM paDe. (2) bIjI svarUpanI ramaNatA. bIjA loko pahelI ramaNatAmAM tanmayAkAra thaI jAya, jyAre ApaNane paNa pahelA prakAranI ramaNatA Ave kharI paNa temAM ApaNe tanmayAkAra nA thaIe. nizcaya cAritra utpanna thaye, chelle thAya kevaLajJAta jyAM sudhI 'huM AtmA chuM' evI zraddhA beThI che eTale samyak darzana Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) thayuM che paNa cAritra utpanna thayuM nathI, tyAM sudhI kevaLajJAna nA thAya. jyAM sudhI hisAba che tyAM sudhI cAritra utpanna nA thAya. praznakartA : ApaNA mahAtmAone to cAritrano udaya thayo chene ? 404 dAdAzrI : hA, thayelo che. paNa e cAritrano udaya kAyama nA rahe. 'udaya thAya cAritrano vItarAga padavAsa.' paNa pachI 'kevaLa nijasvabhAvanuM akhaMDa varte jJAna.' 'kahIe kevaLajJAna te deha chatAM nirvANa.' akrama chene, eTale AtmAnuM cAritra thAya. jeTalA mithyAbhAsa, sAkArI bhAvo, je mohathI satyAbhAsa hatA have e je Ave che e nathI gamatA, kema ke potAnA sva-sukhane AMtare che, e potAnA aMtarAya karmo, e mithyAbhAsa TALe to cAritrano udaya thAya. vyavahAra cAritranA bahAra to oLA rahyA che, vyavahAra cAritra paNa nathI. A to nizcaya cAritra, enAthI vItarAgatA AvatI jAya ane chelle kevaLajJAna utpanna thAya. varte pratIti akhaMDa paNa jJAta-anubhava khaMDita praznakartA : kevaLa nijasvabhAvanuM akhaMDa varte jJAna... dAdAzrI : huM, have potAnA svabhAvanuM niraMtara akhaMDa varte jJAna. nijasvabhAvanuM eTale AtmasvabhAvanuM akhaMDa jJAna varte, ke jJAtA-draSTA chuM. e jJAna vartyA kare. Akho dahADo jJAtA-draSTA tarIke ja joyA kare ke mahIM mana zuM karyA kare che, buddhi zuM kare, ahaMkAra zuM karyA kare che, e badhAno pote jJAtA-draSTA rahe. AtmamaNatA niraMtara akhaMDa varte, te kevaLajJAna. niraMtara nA rahI zake tyAM sudhI kevaLajJAna thavA tarapha dhyeya che, te samakita kahevAya. tamane A nijasvabhAvanI akhaMDa pratIti varte che paNa thoDuMka ja anubhave bAkI rahyuM che. tene lIdhe A kevaLajJAna aTakyuM che, te kALane laIne pAchuM. jo kALa pelo hota to nA aTakata. Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI nijasvabhAvanuM jJAna to atyAre tamane varte che paNa khaMDita varte che. eTale akhaMDa varte tyAre kevaLajJAna kahevAya ne A aMze kevaLajJAna kahevAya. jeTaluM khaMDita eTaluM aMza kevaLajJAna. praznakartA : 'huM zuddhAtmA chuM' enuM akhaMDa varte. dAdAzrI : akhaMDa varte. have A badhAne khaMDita kema thAya che ? akhaMDa pratIti rahe che paNa akhaMDa jJAna rahetuM nathI. enuM zuM kAraNa ? tyAre kahe, A pAchalAM karmo ene godA mAre. pratIti jAya nahIM paNa jJAna ane anubhava be judI vastu che. zuM jatuM rahe ? praznakartA : lakSa ane anubhava jatuM rahe. 405 dAdAzrI : hA, eTale kahe che ke jo kadI A karma pUrA thaI jAya, pachI enI meLe kevaLajJAna thaI jAya. 'huM zuddhAtmA chuM'tuM avalaMbata chUTe, bane nirAlaMba kevaLajJAna eTale ebsaoNlyUTa. ene gujarAtImAM kahevuM hoya to nirAlaMba. eTale amane koI jAtanA avalaMbananI jarUra nahIM. eTale amane kazuM vastu aDe nahIM, e amAruM svarUpa. jelamAM besADyA toya pote nirAlaMba, bahAra besADe toya nirAlaMba. kAraNa ke akrama vijJAna che, phula sTopa (pUrNavirAma) vijJAna che, A komA (alpavirAma) vijJAna nathI. praznakartA : zuddhAtmAnuM avalaMbana kone che, AtmA to nirAlaMba che ? dAdAzrI : prajJAne. A zuddhAtma pada prApta thAya eTale kevaLajJAnanA aMzanI zarUAta thAya. sarvAze kevaLajJAna che. kevaLajJAnanA amuka aMzanuM grahaNa thAya eTale AtmA tadana chUTo ja dekhAyA kare, tyAra pachI 'eksaoNlyUTa' thAya. zuddhAtmA thayA eTale mokSamAM AvyA tame, mokSano vijhA maLI gayo tamane. tamArI gADI zarUAta thaI gaI, 'huM zuddhAtmA chuM' e. Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 AptavANI-14 (bhAga-3) zuddhAtmA anubhava thayo. 'huM zuddhAtmA chuM' e bhAna thayuM, e zabdarUpa bhAna thayeluM che ane jyAre nirAlaMba thAya, tyAre to kevaLajJAna kahevAya amuka puNyazALIone ja skopa, thaze e ekAvatArI praznakartA : nirAlaMba sthiti to ebsolyuTa thayA vagara paNa anubhava karAyane ? dAdAzrI : nA, ebsaoNzUTa thayA pachI ja nirAlaMba thAya. eTale ebsaoNlyuTa zarU thayuM tyAMthI te saMpUrNa ebsaoNlyuTa kevaLajJAna thAya tyAM sudhI ebsaoNlyuTa sthiti che. ebsaoNlyuTanI biginiMga che ane enDa paNa che. nirAlaMba thavuM te ja kevaLajJAna ja thatuM javuM. eka bAju nirAvaraNa ane nirAlaMba beu sAthe thatuM jAya. praznakartA H have akramamAM krama na rahyo to kevaLajJAnamAM paNa krama na rahevo joIe, kevaLajJAna thavuM ja joIene ? dAdAzrI : rahyo ja nathI paNa A nikAla to karavo paDe ne, je saMgharelo che. praznakartA H bhagavAna mahAvIrane paNa A badhuM hatuM ? dAdAzrI : nA, paNa emane traNa avatAra thayA pachI A thAya, tene badale A to eka avatArI che. akrama eTale eka avatArI. kevaLajJAna thaI ja gayuM che. mAnI lo ne have ! paNa enuM zuM kAma che ApaNe ? moDhe bolavuM e guno che. nA hoya te vastu bolavI e guno che. sAcI vastu hoyane, tenA aMtarAya paDelA hoya eTale A sAcI vastu lokone kAma lAge nahIM. A to amuka ja mANaso, zAstramAM lakhyuM ke sADA bAra hajAra mANasa ekAvatArI thaze. te eTalA ja mANasone mATe skopa che. te cAra abajanI vastI che, bolo ! praznakartA : keTalA ? bAra hajAra mANasa ? Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI dAdAzrI : sADA bAra hajAra mANasa ekAvatArI thaze, eTalo skopa che. bIjo skopa ja nathIne ! eTale AnA to (ToLAM) nA hoyane, A to badhuM gupta rIte cAlyA kare che. 407 kALa ane karmotA hisAbe aTakyuM, vartatarUpa kevaLajJAna kevaLajJAna A sattA nathI. sattA eTale AcaraNarUpe nahIM Ave, kevaLajJAna vartanarUpe nahIM Ave, samajarUpe Avaze. kAraNa ke atyAre vartanarUpe kevaLajJAna baMdha thaI gayuM che, A duSamakALanAM nimitte. bhagavAne nA pADelI che. samajarUpe kevaLajJAna Avaze ane te pAchuM kalAkamAM thaI jAya evuM che. A dAdAno saMga, e satsaMga to zuddhAtmAno saMga, chellAmAM chello saMga ahIM apAya che. kevaLajJAna sivAya bIjuM kazuM ja apAtuM nathI. jJAna to enuM e ja rahe, paNa je pravartana rahevuM joIe te kALane AdhAre rahe nahIM. ame tamArI, amArI ane kevaLI bhagavAnanI vacce bahu phera nathI rAkhyo. vItarAga eTale mULa jagyAnuM, svarUpanuM jJAna-darzana te. ame tamane AkhuM kevaLajJAna ane kevaLadarzana ApIe chIe. te tamane saMpUrNa kevaLadarzana utpanna thAya che ane kevaLajJAna traNaso sAITha DigrInuM saMpUrNa nathI pacatuM, kALane lIdhe. trIjo-cothA ArA beu evA hoya che ke kevaLajJAna thatA vAra na lAge. jo kadI saheje tarata samatApUrvaka sahana karI lIdhuM to kevaLajJAna thaI jAya. praznakartA : dAdA, Aje mANasa keTaluM keTaluM sahana kare toya kaMI thatuM nathI. dAdAzrI : te dahADe devA nahIMne koI jAtanA ! devuM nAma nahIM, napho kharo ane Aje to pAMca-pAMca karoDa to devA baLyAM ! devA chene ? e badhuM zuM laIne AvyA che ? bAkI kevaLajJAna to prApta thayuM tamane paNa A kALane laIne Taca thatuM nathI. Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA H kALano eviDansa khUTe che ? dAdAzrI : kALa joIene ! ApaNe rAta paDe, be vAge caNA levA nIkaLIe te koNa Ape ? dahADe maLe. e to enA kALa pramANe badhuM kAma thAya. atyAre vedAMte A bhayaMkara kaLiyuga kahyo che ne jainoe duSamakALa kahyo che evA vicitra kALamAM A kevaLajJAna ApeluM che. kevaLa AtmA enuM nAma kevaLajJAna. A AtmA sivAya koI bheLavALI vastu nathI AmAM. kevaLa nirbheLa AtmA Apyo che. e kevaLajJAna ApeluM che paNa kevaLajJAna vartavA nathI detuM. bahAranA aMtarAyo tUTyA nathI eTale kevaLadarzana sudhI rahe che A kALamAM. badhA aMtarAya tUTe evA nathI eTale A kALamAM pace evuM nathI. cothA ArAmAM kevaLajJAna sudhI jaI zakAtuM, atyAre lAyaka samakita sudhI jaI zakAya. kRSNa bhagavAna je pAmyA'tA tyAM sudhI. eTale lAyaka samakita tamane prApta thayuM eTale karma baMdhAya nahIM have. pachI tame ophisamAM jAva-Avo, badhuM karo paNa karma baMdhAya nahIM, tyAM sudhIno kALa che A. te jJAnI puruSa so TakA ApI de eTale thaI gayuM. A niraMtara jAgRti che. eTale have e phula phalejamAM (saMpUrNa) thaze ene kevaLajJAna kahevAya. eTale A niraMtara pratIti utpanna thaI gaI. eka kSaNa paNa pratIti nA jAya, "huM zuddhAtmA chuM' e. praznakartA to to kevaLajJAna ja thaI jAya. dAdAzrI : e to thaI ja jaze. A kevaLajJAna zAthI aTakyuM che A badhAne ? tyAre kahe, A kALa naDe che. A kSetra nathI naDatuM paNa A kALa naDe che. te bhalene naDe. ApaNane nA thAya to vAMdhoya zuM che ? kevaLajJAna jevuM sukha vartatuM hoya to zuM vAMdho che ? praznakartA H aMza thayuM hoya toya ghaNuM che. dAdAzrI : A to aMza ja bAkI che. Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI 409 tIrthaMkaratI gerahAjarIe, aTakyuM kevaLajJAta have e tamane ApyuM te eksaoNlyUTa jJAna, tethI to bIje dahADe pragaTe thAya, nahIM to pragaTa thAya nahIM. paNa pacatuM nathI A kALamAM. eTale mokSe nA javAya. praznakartA : pAcana thatuM nathI, kAraNa ke kaeNpesiTI nathI ne ApyuM tethI ? dAdAzrI : kALanI vicitratA che ne karmo bahu che. eTale A kALanA AdhAre niyama ja evo che ke A kALamAM pAsa thavAtuM nathI, A kALamAM chellI hade javAtuM nathI. A kALanI vicitratA che A kSetramAM, tethI amAre aTakyuM. praznakartA : jJAna aTakI jAya kharuM ema ? A kALane hisAbe ? dAdAzrI : nA, karmo pUrA thatAM nathI. evAM khIcokhIca karma lAvyo che ne, te pUrAM thAya ema nathI. kAraNa ke kompresa karI karIne lAvelo che. enA karma eTalA badhA che ke A jema rUne presa karI karIne bAMdhene gAMsaDI, te evA presa thayelA karma che A lokonA. te savAranA moTara laIne nIkaLyo hoya ne Akho dahADo moTaramAM phare toya karma pUrA thatA nathI to cAlIne jAya tyAre kyAre pUrA thAya ? naryA karmonI silako. DhagalAbaMdha lAvyo che karmo. eTalA badhA karmono sajjaDa bharAvo che ke karmo pUrA thAya ja nahIM. have jyArathI A jJAna pragaTa thAya tyArathI A jJAna nirvikalpa jJAna hovAthI, kevaLajJAnanA aMzo bheLA ja karyA kare e. jyAre aMzo bhegA thatA thatA traNaso sAITha aMza thAya eTale pUrNAhuti thaI gaI, paNa traNaso sAITha aMza thatA sudhI TAIma le evuM che. ghaNA karmo badhA phAve evA vIMTIne AvelA che, te hisAba to cUkate karavo paDaze ne ? ane A kALeya tIrthaMkaro nahIM ne ! tIrthaMkaro hoyane tyAre to tIrthaMkarane jotAnI sAthe ja saMpUrNa thaI jAya, khAlI darzana karatAnI sAthe Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) ja ! A jJAna huM ApuM chuMne, te hAjarI ja khUTe che. bIjuM kazuM khUTatuM nathI. Aje ahIM tIrthaMkara sAheba AvyA to A tamane badhAne kevaLajJAna thaI jAya. kevaLI thaI jAya eTale sudhInuM jJAna huM ApuM chuM. A kevaLajJAna ja tamane ApuM chuM. have tamAre tIrthaMkaranA darzana karavAnA bAkI rahyA. ahIM taiyAra thaI gayelo hoya mAla, darzana karo ane thaI jAya. tIrthaMkaratA mAtra darzane ja, UbhI thAya chellI kakSA praznakartA H A badhA ApaNA mahAtmAo je che, e uparanI kakSAe pahoMcI zakaze ne ? 410 dAdAzrI : e to jyAre-tyAre pahoMce ja chUTako che, bIjuM kazuM nahIM. A kakSA kyAre maLe, ke tIrthaMkarane juo ne darzana karo ke te kakSA thaI ja jAya. khAlI darzanathI ja kakSAo UbhI thAya che. uparanI kakSAo khAlI darzanathI ja, emanI sthiratA jue, emano prema jue, badhI UbhI thaI jAya. te kaMI zAstranI banAvelI banelI nathI. A to jovAthI ja thaI jAya che. have chelluM, atyAre ahIM tIrthaMkara Ave to tamane badhAne kevaLajJAna thaI jAya. evuM bane nahIM ane kevaLajJAna thAya nahIM, kAraNa ke evo kALa che nahIM. cotho Aro thAya nahIM ne dahADo vaLe nahIM. praznakartA : tyAM sudhI bIjano caMdramA thAya toya ghaNuM che. dAdAzrI : A kALamAM to paNa ghaNuM thaI gayuM, A to aMza ja bAkI rahyuM che. kAraNa ke ciMtA nA thAya to e kevuM kevaLajJAna thayuM ? keTaluM bAkI haze ? praznakartA : atyAre deha hovA chatAM ApaNe muktatA anubhavatA hoIe to mRtyu pAmyA pachI mokSe javAya ? dAdAzrI : nA, A kALe A kSetre mokSe nA jAya ane saMpUrNa mukti nA hoya. saMpUrNa mukti kone kahevAmAM Ave ? kevaLajJAnane, kevaLamAM aMze bAkI hoya eTalI mukti ochI hoya. chatAM muktapaNe enuM sukha to ene pUruM vartatuM hoya. kevaLajJAna thayA pachI ja saMpUrNa mukti kahevAya. Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI praznakartA H e cAra aMzanI pUrti mATe mahAvideha kSetramAM javuM paDe ke ahIMyA thAya ? 411 dAdAzrI : javuM ja paDe ne ! mahAvideha kSetramAM to javuM paDaze. kAraNa ke ahIMthI sIdhuM thAya evuM nathI. kAraNa ke kevaLajJAna prApta karelo manuSya joIe, enA khAlI darzanathI ja mukti ! e chellA darzana karavAnA bAkI rahI gayA. loka kaheze, badheya jAtrA pharI AvyA paNa raNachoDajI to bAkI rahI gayA, evuM nahIM ? raNachoDajInI jAtrA pUrI kare tyAre jAtrA pUrI thaI kahevAya. evuM ahIM AgaLa amArI pAse chellA darzana che, paNa AnI AgaLa eka darzana rahyA, jo e darzana thAya to mukti thaI jAya. e darzana ahIM thavAnA nathI, A bhUmikAmAM nathI. 'loka'tA sarve jJeyo, dekhAya kevaLajJAtamAM praznakartA : e kSetre kevaLajJAna thAya to ApaNane khabara paDe ? dAdAzrI : hA, kema nA khabara paDe ? kevaLajJAna thAya eTale ApaNane khabara kema na paDe ? pote AkhI duniyA joI zake eTa-eTAIma. jyAM bese tyAM AkhI duniyA joI zake. praznakartA : brahmAMDanI badhI vastu kevI rIte dekhAya ? dAdAzrI : jJAtA-draSTA thayo eTale badhA zeyo dekhAya. praznakartA : tIrthaMkaro siddhakSetranuM je varNana kare che, e jJAnIone badhuM dekhAtuM haze ? dAdAzrI : kevaLajJAna thayA pachI badhuM dekhAya. praznakartA : kevaLajJAna eTale lokAlokanuM svarUpa dekhAya e ? dAdAzrI : lokAlokanuM svarUpa dekhAya e vAta sAcI che. loka ane aloka, enA uparathI lokAloka banyuM. kone loka vibhAga kahe che ke jemAM zeya vastuo che ane alokamAM jJeya vastu nathI. alokamAM AkAza ekaluM Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 AptavANI-14 (bhAga-3) ja che. eTale AmAM lokamAM zeya che, mATe e zeyane jJAtA joI zake che. ane alokamAM kazuM jovAnuM che nahIM, eTale pachI tyAM AgaLa(prakAza) jaI zakato nathI. AtmA jyAre saMpUrNa thAya che tyAre chellI dazAmAM hoya che. tyAre AtmA dehathI chUTo thAya che te AkhA lokamAM pharI vaLe che, Akho loka prakAzamAna thaI jAya che. te AkhA jagatanI badhI ja cIja dekhAya. dehamAM hovA chatAMya A to dekhAya, ene kevaLajJAna kahevAya che. kevaLajJAna eTale zuM ? ebsolyuTa jJAna. badhuM ja dekhAya. A nathI dekhAtuM enuM kAraNa? AvaraNa, ApaNAM UbhAM karelAM AvaraNa ! have dhIme dhIme badhuM dekhAze. pahelI bhUlo dekhAze. bhUlo bhAMgaze tema AgaLa javAze, malTiplikezanathI pAchuM. eka zakti vadhatI jaze, kevI rIte ? malTiplikezanathI. Aje be zakti utpanna thaze, kAle benI cAra thaze, coku coku soLa thaze. soLa guNyA soLa eTale basso chappana, evI rIte. bhabhUke ja.. DiscArja raso tUTaze, tyAre jJAna pragaTa thatuM jaze ane mULa vastu zuM che te samajatA thaI gayA. zuddhAtmAne, AtmA ne saMyogo to mahAvIra bhagavAna ekalAne ja dekhAtA hatA, bIjA koIne kevaLajJAna sivAya dekhAya nahIM. te tamane dekhAtA thaI gayA ! praznakartA ? to to amArAmAMya che te kevaLajJAna svarUpa ja kahevAyane? dAdAzrI : e ja che ne ! praznakartA to pachI e jJAna bahAra kema nathI nIkaLatuM ? dAdAzrI : bahAra zenuM nIkaLe paNa ? haju to galIpacIo thAya chene? jeTalI galIpacI thAya teTaluM jJAna AvarAya. A DiscArjanA raso jema jema tUTaze, tema tema peluM kevaLajJAna svarUpe pragaTa thatuM jaze. Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI 413 praznakartA kevaLajJAna thavA zuM mahenata karavI paDe ? dAdAzrI : nA, A to sahaja mArga hoya. no laoN laoN hoya. mahenatathI kevaLa nA thAya. sahaja hoya, aprayatna dazA AvavI joIe. - have jovuM potAne, kevaLajJAta svarUpathI praznakartA: 'huM kevaLajJAna svarUpa chuM ema vadhAre bolIe to vAMdho che ? dAdAzrI : kazo vAMdho nahIM, paNa zabdarUpe bolavAno artha nahIM. samajIne bolavuM sAruM. jyAM sudhI azuddha bAbata Ave ne te vakhate mahIM pariNAma UMcAnIcAM thaI jAya tyAM sudhI huM zuddhAtmA chuM bolavuM sAruM. pachI AgaLanI zreNImAM "huM kevaLajJAna svarUpa chuM" ema bolAya. A nirvikalpa jJAna che eTale "kevaLajJAna svarUpa chuM' evuM bolavAmAM vAMdho nathI. evuM dahADAmAM pAMca-dasa vakhata bolavuM ane potAne kevaLajJAna svarUpathI jovuM ghaNA vakhata. kevaLajJAna svarUpa kevuM dekhAya ? AkhA dehamAM AkAza jeTalo ja bhAga potAno dekhAya. AkAza ja khAlI dekhAya, bIjuM kazuM dekhAya nahIM, koI mUrta vastu emAM nA hoya. Ama dhIme dhIme abhyAsa karatA javAnuM che. anAdikALanA anu-abhyAsane "jJAnI puruSa'nA kahevAthI abhyAsa thato jAya. abhyAsa thayo eTale zuddha thaI gayuM ! guNonI bhajanA kare to sthiratA rahe. A mAruM svarUpa che ane A nhoya, A je thAya che e mAruM svarUpa nhoya, evuM bolo toya UMcAnIcAM pariNAma baMdha thaI jAya, asara nA kare. AtmA zuM che, enA guNa sahita bolavuM, jovuM, tyAre e prakAzamAna thAya. jAgRti saMpUrNa thaye, thAya kevaLajJAta A jJAnano artha zuM che ? jAgRti. ApaNI A AtmajAgRti che ane enuM phaLa kevaLajJAna che. niraMtara jAgRti rahevI joIe. eka sekanDa Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) paNa ajAgRti rahe e cAle nahIM. saMpUrNa jAgRti nA rahe paNa amuka aMze niraMtara hoya ! saMpUrNa jAgRti thAya tyAre kevaLajJAna kahevAya, saMpUrNa ane niraMtara ! A tamane apUrNa ne niraMtara e jAgRti zarU thaI jAya. praznakartA : apUrNa ane niraMtara jAgRti e nA samajAyuM. dAdAzrI : eTale kevaLajJAna nahIM, pUrNa hota to kevaLajJAna kahevAta. eTale tamAre have puruSArtha karavAno rahyo, tame puruSa thayA mATe. to have tame puruSArtha karo. jeTalI AjJA pALo eTalI mahIM jAgRti vadhatI jAya, pUrNatA utpanna thatI jAya. jyAM jAgRti pahoMcI e ja AtmA najIka pahoMcyA. jeTaluM najIka gayA eTaluM ajavALuM vadhAre, eTalo prakAza thato jAya. 414 : praznakartA H evI rIte jAgRti have jema jema vartatI jAya, tema tema jJAtA-draSTApaNuM paNa vadhatuM hoya ? dAdAzrI : jJAtA-draSTApaNuM jAgRtinA AdhIna che, buddhinA AdhIna nathI. jagata buddhinA AdhIna che. buddhi ne jAgRti be judI vastu che. jAgRti chevaTe pUrNa thAya tyAre kevaLajJAna kahevAya. praznakartA H jema A TeparekarDa badhA avAjone vItarAga bhAve grahaNa karI zake che, evuM jema jAgRti vadhatI jAya, tema tema pratyeka paryAyone joI zake evuM bane ? dAdAzrI : badhuM joI zake. jAgRti ja AtmA che. praznakartA : jAgRtine jonAro AtmA ke jAgRti pote AtmA che ? dAdAzrI : jAgRti pote ja AtmA che. AtmA koI bIjI vastu nathI, jAgRti ja. tamane jAgRti to AvI che. have jAgRti vadhatI vadhatI vadhatI kevaLajJAnane pAmaze. kevaLajJAna eTale phula skopanI jAgRti. pelI A amuka hadamAM pAtaLI thaI gaI, niraMtara jAgRti eTale kevaLadarzana thayuM Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI 415 kahevAya, paNa phula skopamAM thAya eTale kevaLajJAna kahevAya. jAgRti e che te pUrNatve pahoMce enuM nAma kevaLajJAna. pachI tethI AgaLa sTezana nathI. A ja chelve sTezana che. jAgRti e ja jJAna che ne saMpUrNa jAgRti enuM nAma kevaLajJAna. tamAma prakAranI jAgRti, aNue aNu, paramANue paramANunI jAgRti enuM nAma kevaLajJAna. kevaLajJAnanuM je AkharI pagathiyuM che, temAM kevaLa svarUpanI ja ramaNatA rahe. saMpUrNa jAgRti e kevaLajJAna che ane kevaLajJAna e khuda paramAtmA che ane e khuda paramAtmAnI sAthe ame vAtacIta karIe chIe niraMtara ane tame badhA amArI joDe beThA, pachI duHkha hoya koIne ? khuda paramAtmA koI dahADo pragaTa thatA nathI, covIsa tIrthakaro sivAya khuda paramAtmA pragaTa thayelA nathI ! upayoga upayogamAM e vijJAna svarUpa meM je jJAna ApyuM, te tamane darzanamAM pariNAma pAmyuM. have jJAna che te amArI joDe besazo tema tema teTalA aMze vadhatuM jaze, tema zuddha upayoga utpanna thaze. jeTalo zuddha upayoga utpanna thayo eTaluM jJAna che. e zuddha upayoga saMpUrNa varto niraMtara, enuM nAma kevaLajJAna ! saMpUrNa zuddha upayoga te kevaLajJAna kahyuM che. ene zuddha upayogamAMthI kevaLajJAnanA bIja ropAyA, aMza kevaLajJAna utpanna thayuM. e sarvAza thatA TAIma lAge, sausaunA puruSArtha pramANe. je amArI AjJAmAM rahe ene saMpUrNa zuddha upayoga kahevAmAM Ave che. praznakartA Ape kahyuM ke amAre upayoga upayogamAM rahe, eTale emAM be upayoga thayA to kayo upayoga kayA upayogamAM rahe ? dAdAzrI : pahelo upayoga eTale je zuddha upayoga che te. e upayoga eTale potAnI jAtane zuddha jovI, bIjAne zuddha jovA, AjJAmAM rahevuM e badhuM zuddha upayoga kahevAya ane e zuddha upayoganI upareya Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) upayoga rAkhe ke zuddha upayoga kevo varte che, e kevaLajJAna kahevAya. pahelo zuddha upayoga kahevAya ne upayoga upayogamAM e kevaLajJAna che. praznakartA : e upayoga jJAna svarUpa kahevAya ? 416 dAdAzrI : zuddha upayoga jJAna svarUpa kahevAya ane upayoga upayogamAM e vijJAna svarUpa kahevAya, kevaLajJAna svarUpa kahevAya. zuddha upayoganI je jAgRti che tenI upareya jAgRti e kevaLajJAnanI jAgRti che, chellI jAgRti che. 'jJAnI'nI jAgRti e zuddha upayoga kahevAya ane tenA uparanI jAgRti e kevaLajJAnano upayoga kahevAya. amane jAgRti 52nI jAgRti rahe, paNa jevI tIrthaMkaranI rahe eTalI badhI nA rahe. praznakartA H aMtaHkaraNanI kriyAmAM je vakhate upayoga rahe che, jJeyajJAtA saMbaMdha rahe che, te vakhate pote jJAtA ne aMtaHkaraNa jJeya rahe, emAMya pAchuM kevaLajJAnamAM upayoga rahe ? dAdAzrI : A jJeya-jJAtA saMbaMdhanA upayogane pelo upayoga 'jANe' ke keTalo upayoga kAco paDyo, keTalo pAko thayo. tIrthaMkarone zeya-jJAtA upareya upayoga hoya, 'kevaLa' badhuM hoya. praznakartA : eTale kevaLajJAnamAM jJeyathI chUTuM paDI gayuM kahevAya ? dAdAzrI : kevaLajJAnamAM zeyathI chUTuM ja hoya. paNa zeya-jJAtAvALA saMbaMdhamAM zeyanI joDe chUTuM nathI paDatuM, ene saMbaMdha rahyo che ane saMbaMdhane jANe che ke Avo saMbaMdha che. upayoga upayogamAM rahe eTale jAgRti jAgRtimAM ja rahe, bahAra nA kheMce. bahAra je dekhAya te sahejAsaheja dekhAya. sarvAMza vItarAgatAe, pragaTe saMpUrNa kevaLajJAta bahAranuM to tame jozo e judI vAta che, paNa tamArA ja aMdaranuM tame badhuM joyA karazo te vakhate tame kevaLajJAna sattAmAM hazo. paNa aMza kevaLajJAna thAya, sarvAza nahIM. Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI 417 jeTalo vakhata tame jJAyaka raho eTalo vakhata tame bhagavAna, eTalo vakhata kevaLajJAnanA aMzo bhegA thAya. vItarAga thavAnI zarUAtathI mAMDIne vItarAga thavAnA enDa sudhI vItarAga thatA thatA thatA AgaLa vadhI ane sarvAze vItarAga thAya tyAre kevaLajJAna thAya. kevaLajJAna paheluM thAya nahIM, aMze vItarAga thato thato thato thato jeTalA aMze vItarAga thayo, eTalA aMze kevaLajJAna thayuM. kevaLajJAneya eTalA aMze gaNAya. pachI saMpUrNa kevaLajJAna kyAre gaNAya ke sarvIze vItarAga thAya tyAre saMpUrNa kevaLajJAna thAya. pAMca AjJA pAlave, pamAze kevaLajJAna niHzaMka tamAre hajI mArI AjJA pALavAnI che. jeTalI AjJA pALo teTalA kevaLajJAna svarUpa thAo. A pAMca vAkyo ja e kevaLajJAnanA yathArtha sAdhano che. e sAdhanothI kAma lIdhuM ke kevaLajJAna utpanna thAya. A saMsAra naDato nathI. A pAMca vAkyo ne saMsArane levAdevA nathI. AtmajJAna ane jJAnInI AjJA pramANe vartAya eTale pachI kevaLajJAna thAya. kevaLajJAna pAmavuM e jJAnI maLe pachI kaMI bahu cheTuM nathI, nahIM to karoDo varSa, karoDo avatAreya nathI. praznakartA kRpALudevanI bUkamAM vAMcyuM hatuM ke satsaMga karazo to kevaLajJAna najIka che. dAdAzrI : e kharuM kahevAya, sAcuM lakhyuM che. ApaNe kevaLajJAnanI bahu utAvaLa nA karavI. Aje che te raudradhyAna-ArtadhyAna nA thAya enI utAvaLa karavI. praznakartA atyAre je jarUrI hoya te ja pahelA karAya ne ? dAdAzrI : kevaLajJAna to enI meLe sAme Ave che. ene levA javuM paDatuM nathI. Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 AptavANI-14 (bhAga-3) praznakartA H dAdA, e bojo halako karavA Apane araja karI dAdAzrI : e barobara che. bojo tamAre rAkhavAno nahIM. e to enI meLe sAmuM ja AvavAnuM have. A AjJA pALone, e pada sAmuM AvavAnuM. mAre cokhkhuM kahI devuM joIe ke zuM che A ! karekTanesa to AvavI joIene ? kevaLajJAna ! ebsaoNlyuTa ! vyavasthitatuM pUrNa jJAta, enuM nAma kevaLajJAta jagatanA loka kahe che ke "kevaLajJAna" karavAnI cIja che. nA, e to jANavAnI cIja che. karavAnI cIja to kudarata calAvI rahI che. karavuM e ja bhrAMti che. A zakti keTalI jAhojalAlIthI tamArA mATe karI rahI che ! e zaktine to oLakho. A to "vyavasthita' zaktinuM kAma jo kadI amAruM ApeluM vyavasthita ekkekTa samaje, to A bAju kevaLajJAna thAya evuM che. jeTalI samaja beThI ane phiTa thaI gaI ane enI pelI bAju kevaLajJAna sAmuM thAya evuM che. e amArI phula (pUrNa) samajamAM AvyA pachI ame ApeluM che ane amArI A keTalAya avatAranI zodhakhoLa che. vyavasthita to bahu moTI vastu che. vyavasthita samajavuM ne eka bAju kevaLajJAna thavuM, be sAthe thAya che. eTale A vyavasthita pUrepUruM samajavuM joIe. vyavasthita samajAI gayuM ke kalyANa thaI gayuM. vyavasthita pUruM samajAya te dahADe kevaLajJAna thaIne UbhuM rahyuM hoya. vyavasthitanuM pUrNa jJAna enuM nAma kevaLajJAna. praznakartA : vyavasthitanuM pUrNa jJAna enuM nAma kevaLajJAna? dAdAzrI : hA, kevaLajJAna. A badhuM sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa che, avasthA mAtra kudaratI racanA che, tevuM jyAre phiTa thaze tyAre kevaLajJAna utpanna thaze. Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI samajatA samajatA chelluM vyavasthita, karAvaze kevaLajJAta praznakartA : so TakA vyavasthitamAM AvIe tyAre A kartApaNuM jAya ? 419 dAdAzrI : vyavasthita so TakA ekjhekTa samajamAM AvI jAya to kevaLajJAna thAya. tyAM sudhI jeTalI samajaNa paDe eTaluM kevaLajJAna khulluM thAya dhIme dhIme. vyavasthita buddhithI samajAya evuM nathI, darzanathI samajAya tevuM che. A jagatamAM kazuM AvaDatuM nA hoya ne 'vyavasthita che' evuM samajAya tene kevaLajJAna thaI gayuM che ema kahevAya. A vyavasthita vyavasthita ja che paNa vyavasthita samajAvuM joIe, anubhavamAM AvavuM joIe. ane A vyavasthita samajAI jAya ne, pachI kazuM samajavA jevuM rahyuM ja nahIM. vyavasthita pUrepUruM samajI jAya, te saMpUrNa jJAtA-draSTA rahI zake. praznakartA : 'vyavasthita barobara samajAya to kevaLajJAna che' e jarAka vadhAre samajAvo. dAdAzrI : A vyavasthita jeTaluM samajAyane eTalA kevaLajJAnanA aMza khullA thaI jAya. ane jeTaluM samajAya pachI e sAIDamAM jovAnuM ja nA rahe. je jJAnamAM kaMI jovAnuM bAkI nA rahe, e kevaLajJAna kahevAya. eTale jyAre AkhuM rileTiva jJAna UDI jAya che ne, e kevaLajJAna badhuM kamplITa thaI gayeluM hoya eka bAju. e vyavasthita eTale sudhI samajatA samajatA javAnuM che ke chelluM vyavasthita, kevaLajJAna UbhuM karaze ! A vyavasthita amArI zodhakhoLa evI suMdara che ! A ajAyaba zodhakhoLa che ! A vyavasthita to samajAI gayuM che ne, pUrepUruM ? saMpUrNa vyavasthita samajAye, thAze pUrNAhuti praznakartA : pUrepUruM to samajyo kevI rIte kahevAya ? Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : jema jema vyavasthitanA paryAyo samajAtA jaze, jeTalA vadhAre paryAya samajAya eTalo vadhAre lAbha thAya. A vyavasthita badhAne samajAya kharuM, paNa sahu sahunI garaNI, jAgRti pramANe. pachI saMpUrNa paryAya samajAI jAya to te dahADe kevaLajJAna thayeluM hoya ! mAreya cAra DigrInA paryAya khUTe. eTale 'vyavasthita' samajavA jevI vastu che. 420 jeTalI roMga mAnyatAo khase eTalI jAgRti vadhe ane eTaluM ja 'vyavasthita' samajAya ene. jema vyavasthita samajAtuM jAya, ema pAchI jAgRti vadhatI jAya ane saMpUrNa vyavasthita samajAze tyAre pUrNAhuti ! paNa 'vyavasthita' ekadama samajAya nahIM. ApaNo eka-eka zabda samajI jAyane, eka ja sAco zabda jo sArI rIte samajI jAyane to TheTha kevaLajJAna sudhI laI jAya ema che, paNa samajavo joIe. A vyavasthita samajAyuM ne, e to haju sthULa samajeluM che. haju sUkSma vyavasthita AkhuM samajavAnuM che, pachI sUkSmatara ane sUkSmatama. vyavasthita pUruM samajAya eTale kevaLajJAna thAya. buddhi-ahaMkAra tikULa thaye, dekhAze kevaLajJAta praznakartA : tame kahyuM che ke kevaLajJAna pAmavA mATe abudha thavAnI jarUra che. abudha thayA vagara kevaLajJAna utpanna na thAya. dAdAzrI : kevaLajJAna na thAya, e sAcI vAta che. kAraNa ke kevaLajJAna e saMpUrNa dazA che mULa prakAzanI. tyAre mULa prakAza e buddhithI judo che. jemAM ahaMkAra nAmeya nathI e prakAza ane A ahaMkArI jJAna e buddhi. praznakartA H have abudha thavAnuM ? dAdAzrI : nA, abudha to e jJAna lIdhA pachI svAbhAvika thayA ja kare. jyAre buddhi bilakula vaparAze nahIM, ahaMkAra nirmULa thaze, tyAre Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI 421 AkhuM kevaLajJAna" dekhAyA karaze. amAre buddhi vAparavAnI nahIM, ame abudha chIe. pugalanuM AkarSaNa khalAsa thaye, pamAze kevaLajJAta praznakartA : pratyeka pudgalanuM AkarSaNa sarvathA jatuM rahe tyAre kevaLajJAna thAya ke ahaMkAra jAya tyAre kevaLajJAna thAya ? dAdAzrI : jIvato ahaMkAra jAya tyAra pachI DiscArja ahaMkAra rahe. e maDadAla ahaMkAra che, e jIvaMta nathI. paNa maDadAla ahaMkAra che tyAM sudhI zarIra kArya karI zake. e jyAre jAya eTale AkarSaNa badhuM jatuM rahe, tyAre kevaLajJAna thAya. deha hoya paNa potAne AkarSaNa nA hoya, koIpaNa prakAranuM AkarSaNa ! praznakartA H AkarSaNa e pudgalano guNa kahevAya ? dAdAzrI : hA, AkarSaNa e pudgalano guNa kahevAya. praznakartA: jeno ahaMkAra gayo hoya, tene pudgalanuM AkarSaNa rahe? dAdAzrI : ene potAne nA rahe, paNa pudgalane pudgalanuM AkarSaNa rahe. A tane ahaMkAra gayelo hoya to tane nA aDe paNa caMdune rahe, pudgalane pudgalanuM AkarSaNa rahe. jyAM sudhI emAMthI rasa kheMcAI gayo nathI tyAM sudhI navo rasa utpanna thato nathI ne jUnA rasano niveDo lAvI nAkhe. navo rasa utpanna thato hoya tyAM AgaLa saMsAra. kojhijha ne IphekTa banne sAthe hoya enuM nAma saMsAra. A to IphekTa ja che khAlI. emAM kojhijha nA hoya, nikAlI bAbata hoya A. praznakartA : pachI pugalane pudgalanuM AkarSaNa nA hoya ? dAdAzrI : eya nA hoya. peluM AkarSaNa to tamane nathI, paNa pudgalane pudgalanuM AkarSaNa rahyuM che. e tamAre jatuM rahe tyAre kevaLajJAna thAya. amAre cAra aMza khUTe che eTale cAra aMzanuM amAre hoya. bAkI bIjuM kazuM AkarSaNa amAre hoya nahIM. Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 AptavANI-14 (bhAga-3) AtmajJAna pachI chadmastha, kevaLI e videhI, nirvANe mahAvidehI praznakartA : AtmAnI traNa avasthAo kIdhI ke eka chadmastha avasthA, bIjI videhI avasthA ane trIjI mahAvidehI, AvI je traNa avasthAo je kIdhI che, e jarA enuM Apa varNana karo. dAdAzrI : jyAM sudhI kevaLajJAna utpanna nA thAya tyAM sudhI chadbhastha avasthA kahevAya badhI. praznakartA: kevaLajJAna thatAM sudhI ? dAdAzrI : hA, kevaLajJAna thayuM e videhI avasthA ane mukta thayo e mahAvidehI. ane mahAvideha to bIjuM kSetra che. A AnA artha AvA badhA karavA nahIM, AnA AvA arthanI jarUra ja nahIM. mahAvidehI eTale zuM ? mukta thaI gayo ahIMthI. praznakartA: mukta thaI gayo ! dAdAzrI : dehathI. videha eTale deha sAthe mokSa, te tIrthakara bhagavAna bane ke kevaLI. chadmasthate phAIlonA nikAla thaye Ave ukela praznakartA: zAstramAM ema kahevAya che ke charmasthane, kevaLIne ane tIrthakara bhagavAnane jJAna to sAta tattvanuM pUrepUruM che. chatAMya chadmasthane zuddha jJAna che, to emane ane kevaLI bhagavAnane zuddha jJAna che emAM keTalo pharaka paDI jAya pachI ? dAdAzrI : pharaka paDI jAyane ! pelAne chamastha eTale enI kriyA kevaLajJAnamaya thaI nathI, enI phAIlo che badhI. praznakartA tattvanuM darzana to sarakhuM thayuM? dAdAzrI : tattvanuM darzana bhale hoya. praznakartA: jIvAdi sAta tattvo to sarakhA jANyA ? Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7.4) kevaLajJAnanI zreNI caDhAya, AtmajJAna pachI 423 dAdAzrI : hA, paNa jyAM sudhI IcchA che badhAne cUkavavAnI tyAM sudhI kazuM vaLe nahIM ne ! tyAM sudhI chadmastha dazA thAya pachI. praznakartA paNa chadmasthanuM to zrutajJAna che ne? dAdAzrI: hA, zrutajJAnano vAMdho nahIM. zrutajJAna kevaLajJAnamAM ja pariNAma pAme. praznakartA H darzana to sarakhuM ja thAya ne ? dAdAzrI : hA, eno e anubhava sarakho hoya. praznakartA anubhava sarakho hoya ne, to pachI AnaMda sarakho ja maLene? dAdAzrI : AnaMdeya maLe paNa thoDI phAIlo che ne, te nA levA de ane pelAne phAIla nahIM. praznakartA H eTale chadmasthane phAIla rahe ne ? dAdAzrI : bahu phAIlo hoya. praznakartA: to ApaNe chadmastha paristhiti ja prApta karI zakIe ? deha dhAraNa karavAthI saMpUrNa nirAkAra paristhiti to nA thaI zakene ? dAdAzrI : nA, saMpUrNa zI rIte thaI zake ? phAIlono nikAla thaI jAya to ukela Ave. cAritramoha pUro thaye, thAya kevaLajJAta tIrthakaroe DiscArja mohane cAritramoha kahyo. kevaLajJAna thAya tyAre moha chUTelA hoya, beu-darzanamoha ne cAritramoha. mahAvIra svAmIne kevaLajJAna thatA sudhI cAritramoha hato. praznakartA : dAdA, to pachI cAritramoha to TheTha tIrthakara hoya tyAM sudhI rahevAno ja ne ? Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 AptavANI-14 (bhAga-3) dAdAzrI : TheTha sudhI cAritramoha ja che. cAritramoha baMdha thAya tyAre kevaLajJAna thAya. praznakartA : cAritramoha pUro thAya, aMtara tapa pUruM thAya ne pachI kevaLajJAna thAya ? dAdAzrI : e pachI kevaLajJAna thAya. tyAM sudhI ene kSINamoha kahevAya che. pachI kevaLajJAna thoDA kALa pachI thAya. kSINamohamAMya cAritramoha rahI gayo hoya. Ama kSINamoha kahevAto hoya bAramA guMThANAne paNa mahIM cAritramoha hoya. kevaLajJAna sivAya cAritramoha pUro nA thAya. jyAM sudhI cAritramoha che tyAM sudhI mukti nA thAya. cAritramoha pUrNa thaye kevaLajJAna thAya. eTale thoDo kALa rahe ne pachI mukti thAya. Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdA bhagavAna prarupita AdhyAtmika prakAzano 1. bhogave tenI bhUla 2. banyuM te ja nyAya 3. eDajasTa evarIvhera 4. athaDAmaNa TALo 5. ciMtA 6. krodha 7. mAnavadharma 8. sevA-paropakAra 9. huM koNa chuM ? 10. dAdA bhagavAna ? 11. trimaMtra 12. dAna 13. mRtyu samaye, pahelAM ane pachI 14. bhAvanA sudhAre bhavobhava 15. vartamAna tIrthaMkara zrI sImaMdhara svAmI 20. samajathI prApta brahmacarya (graM., saM.) 21. vANIno siddhAMta 24. satya-asatyanA rahasyo 25. ahiMsA 26. prema 27. camatkAra 28. vANI, vyavahAramAM.... 29. nijadoSa darzanathI, nirdoSa 30. guru-ziSya 31. AptavANI-1 32. AptavANI-2 33. AptavANI-3 34. AptavANI-4 35. AptavANI-5-6 16. paisAno vyavahAra (graM., saM.) 17. pati-patnIno divya vyavahAra (graM., saM.) 40. 18. mA-bApa chokarAMno vyavahAra (graM., saM.) 41. 19. pratikramaNa (graMtha, saMkSipta) 22. karmanuM vijJAna 23. pApa-puNya 36. AptavANI-7 37. AptavANI-8 38. AptavANI-9 39. AptavANI-10 (pU.,u.) AptavANI-11 (pU.,u.) AptavANI-12 (pU.,u.) 42. AptavANI-13 (pU.,u.) 43. AptavANI-14 (bhA.1-2-3) 44. AptasUtra 45. kleza vinAnuM jIvana 46. sahajatA (caM.-graMtha,saM.-saMkSipta, pU.-pUrvArdha, u.-utarArdha) hindI, aMgrejI, marAThI, telugu, malayAlama, jarmana tathA spenIza bhASAmAM bhASAMtarita thayelA parama pUjya dAdA bhagavAnanA pustako paNa upalabdha che. 'dAdAvANI' megejhina dara mahine gujarAtI, hindI tathA aMgrejI bhASAmAM prakAzita thAya che. Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDAlaja : trimaMdira, sImaMdhara sITI, amadAvAda-kalola hAIve, aDAlaja, ji. gAMdhInagara-382421. phona : (079) 39830100 e-mail : info@dadabhagwan.org amadAvAda : dAdA darzana, 5, mamatApArka sosAyaTI, navagujarAta kolejanI pAchaLa, usmAnapurA, amadAvAda-14. phonaH (079)27540408 saMparkasUtra dAdA bhagavAna parivAra rAjakoTa : trimaMdira, amadAvAda-rAjakoTa hAIve, taraghaDIyA cokaDI pAse, mAliyAsaNa, rAjakoTa. phona : 9274111393 vaDodarA H bhuja : godharA : dAdAmaMdira, 17, mAmAnI poLa, rAvapurA polIsa sTezananI sAme, salATavADA, vaDodarA. phona : (0265) 2414142 trimaMdira, hila gArDananI pAchaLa, eraporTa roDa, sahayoganagara pAse, bhuja (kaccha). phona : (02832) 290123 trimaMdira, bhAmaiyA gAma, epha.sI.AI. goDAunanI sAme, godharA, ji. paMcamahAla. phona : (02672) 262300 amarelI : 94269 85638 bhAvanagara : 99243 44425 surendranagara : 98792 32807 jAmanagara : 93276 16561 jUnAgaDha : 99243 44489 aMjAra : 95740 08126 gAMdhIdhAma : 95740 08124 : 99243 43764 bhUja godharA : 99243 43468 mahesANA : 99256 05345 pAlanapura : 95740 08299 U.S.A. : bhAdaraNa trimaMdira : 9924343729 vaDodarA : 98250 32901 :94283 26972 : 99989 81965 : 95740 08007 : 99243 43245 :96241 24124 bharUca naDIyAda surata valasADa morabI muMbaI dilhI beMglora :9323528901 :93100 22350 U.K. : +44 330-111-DADA (3232) UAE Kenya : +254 722 722 063 Australia: +61 421127947 2-2020 2022 : kolakattA : 033 - 32933885 Dada Bhagwan Vignan Institute: 100, SW Redbud Lane, Topeka, Kansas 66606 Tel. : +1 877-505-DADA (3232), Email : info@us.dadabhagwan.org : +971 557316937 Singapore : +6581129229 New Zealand:+64 210376434 Website : www.dadabhagwan.org Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AptavANI, mAro ja AtmA ! AptavANIne vyavahArathI potAno AtmA mAnajo. mahIM UMDA Utaro to A AptavANInI mahIM AkhA ajJAnanI zarUAtathI mAMDIne kevaLajJAna sudhInA phoDa che. A jagata bahu UMDuM che ane ApaNe tyAM badho phoDa paDelo che. jagata kevI rIte cAle che, tamAre keTaluM karavAnuM ne tamAre keTaluM nahIM karavAnuM, cArja keTaluM thAya che, DiscArja keTaluM thAya che, cArja kevI rIte aTake che, kevI rIte saMsAra cAlu thAya che, kevI rIte mukti thAya e badhuM lakheluM che. hareka vastu AvI gaI che AmAM. pachI mULa AtmA kevo che, e badhuM lakhyuM che. ane A sAdI-saraLa gujarAtI bhASAmAM, emAM pAribhASika zabdo nahIM, ekajhekTa bhASAmAM ane kalyANakArI che. eTale AmAM badho ja mArga batAvI dIdhelo che. kaMI bAkI rAkhyuM nathI. AkhA jagatanA kalyANa mATe che A! -dAdAzrI AtmavijJAnI 'e. ema. paTela'nI mahIM pragaTa thayelA dAdA bhagavAnanA asIma jaya jayakAra ho 9 HS's soon! 70 Printed in India