Book Title: Jain Kumar Sambhava Mahakavyam
Author(s): Dharmshekharsuri, Jayshekharsuri
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund
Catalog link: https://jainqq.org/explore/002970/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThi- devacandra- lAlabhAI - jainapustakodvAre granthAH 93 zrImadaJcalagacchIyakavicakravarttizrIjayazekharasUriviracitaM jainakumArasaMbhavamahAkAvyam / tacchiyazrIdharmazekharasUrikRtayA TIkayA sahitam / kha zreSThi- devacandra- lAlabhAI jainapustakoddhArasaMsthA / Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0== zreSThI devacanda lAlabhAI jahverI. = janma 1909 vaikramAbde kArtika zuklaikAdazyAm (devadIpAvalI-somavAsare) sUryapure. niryANam 1962 vaikramAbde pauSakRSNatRtIyAyAm (makarasaGkrAntimandavAsare) mumbayyAm. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Seth Dovchand Lalbhai Jain Pustakoddhar Fund Series: No. 93 JAIN KUMAR SAMBHAVA MAHA KAVYA BY S'RI JAYASHEKHARA SURI With the Commentary of S'RI DHARMASHEKHARA SURI (of 15th Century) Vikrama Era 2002] Price Rs. 2-8-0 [1946 4. D. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ borDa Aph TrasTIj i. 1946 zeTha sAkaracaMda khuzAlacaMda. zeTha nemacaMda gulAbacaMda. zeTha motIcaMda maganabhAI. zeTha hIrAcaMda kasturacaMda.. zeTha talakacaMda motIcaMda. zeTha bAbubhAI premacaMda.. zeTha de. lA. jaina pu. phaMDa. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThi-devacandra-lAlabhAI-jainapustakoddhAre granthAGkaH 93 zrImadaJcalagacchIyakavicakravartizrIjayazekharasUriviracitaMjainakumArasaMbhavamahAkAvyam / tacchiSyazrIdharmazekharasarikRtayA TIkayA sahitam / - - - aSTamasargaparyantaM saMzodhakAH, sampAdakAzcadivaGgatAH AcAryAH zrImadvijayakSamAbhadrasUrayaH / teSAM svargamanAnantaraM saMzodhakaHAcAryazrImadvijayalabdhisUrIzvaracaraNacazcarIkaH vikramavijayo muniH| prakAzakohIrAcanda kasturacanda jhaverI motIcanda maganabhAI cokazI zreSThi-devacandra-lAlabhAI-jainapustakoddhArasaMsthAyAH kAryAdhikAriNau / khristAbdaM 1946 vi. saM. 2002 vIrAt 2472 zAke 1868 pratInAM sArddha saptazatam mUlyaM 23 rUpyakasArghadvayam Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka:-- hIrAcanda kasturacanda jhaverI motIcaMda maganabhAI cokazI TrasTI zeTha devacaMda lAlabhAI jai. pu. phaMDa. gopIpurA, baDekhAMno cakalo, surata. prinTara:- rAmacaMdra yesU zeDage, nirNayasAgara presa, naM. 26-28 kolabhATa sTrITa, muMbaI. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA vizvasAhityamAM, bhAratIya sAhitya ghaNuM ja uccasthAna bharAve che. bhAratIya tattvavettAoe potAnI vicAragaMgAno srota pratyeka bhASAmAM ane sAhityanAM vividha aMgomAM vahevaDAvyo che. bhAratIya sAhityakAronI asAdhAraNa maulikatA eche ke temanI racanAnuM dhyeya lokamanoraMjana na banatAM lokahitamAM che, ane tethIja temanI kRtio sarva baMdhanothI mukti ane mAnavatAnA AdarzanI sugaMdhithI mahekI uThe che. bhAratIya sAhityane zaNagAravAmAM jaina maharSioe Apelo phALo asAdhAraNa mahattvano che. Atmahita ane lokahitane khAtara potAnAM jIvanane arpaNa karanArA A pUjyoe zuddha mAnavatAne mATe ja sarjana karyu che. lokamAnasamAM anAdithI ghara karI beThelI AsurI vAsanAonA nirmUla nAzanAja eka mAtra prayatna kA sAhityane temaNe potAnuM sAdhana banAvyuM che. alabatta ! keTalAka apavAdomAM, zrRMgAra Adi rasonAM paNa apUrva varNano temane karavAM paDyAM che te paNa bAlabuddhi jIvane te dvArA dharmAmRtanAM pAna karAvavA mATeja ane tethI ja jainAcAryoe nahi kheDyo hoya tevo eka paNa sAhityapradeza ApaNane maLanAra nathI. apUrva pratibhA, mahAn sarjanazakti ane Adarza tyAgI jIvananA triveNI saMgamarUpa Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA sAgaramAMthI emaNe vahAvelI sAhityabhAgIrathI sAceja lokahitakara, pavitra ane sukhAdu che. __ jaina sAhityasraSTAoe janakalyANa arthe nirmANa karelA sAhityane ADe sAMpradAyika bhAvanAne AvayA dIdhI nathI. pratyeka darzananA sAhityone potAnI vivecanazaktidvArA emaNe vivecyAM che. 'na vadedyAvanI bhASAm' nI mAnyatA vALA bhAratanA e sAhityakAroe phArasIbhASAmAM paNa potAnI jJAnagaMgA vahAvI che. ane muslIma sAhityakAra abdula rahamAnanA 'saMdezarAsaka' ne TIkA dvArA susaMskRta kayoM che. A sivAya bhAratIya darzanakAronA grantharatno paranI emanI kRtione AlekhIye to eka mahA nibaMdha thaI jAya. kannaDabhASAnuM vyAkaraNa paNa jaina vidvAnonIja prasAdI che. * Ama vizvatomukhI pratibhAvAna jaina vidvAnoe vikasAvelA aneka kSetromAMnuM A kAvya paNa eka mahAn udAharaNa che. mahAkavi kAlidAsanA kumArasambhavatuM anukaraNa A kAvyamA che. jema kAlidAsanA kumArasambhavamA kArtikeyanA janmanuM varNana che tema A kAvyamA bhagavAn zrI RSabhadeva svAminA putra zrI bharatajInA janmanuM varNana kavizrIe karyu che. prAsaMgika varNana tarIke yugAdideva zrI RSabha prabhuno janma, bAlyAvasthA sunandA-sumaMgalA sAthe pANigrahaNa caturdazasvapna vigere varNano karyAM che. taduparAMta Rtuornu ane prAtaHkAla AdinuM paNa manorama varNana kavizrIe yathAvasara kayu che A kAvya eka mahAkAvya che ane mahAkAvyamA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA hovA joItA saghaLA guNo AmAM ApaNane prApta thAya che. padalAlitya, arthagaurava, rasapUrti, zabdAlaMkAra ane arthAlaMkArothI alaMkRta A kAvya vidvAnone apUrva Ananda utpanna karAve tevU che. kavizrInI darzanazAstro AdimAM paNa asAdhAraNa vidvattA hatI e emanA granthonuM parizIlana karanArane muktakaMThe svIkAravU paDe tema che. - kavizrIne A kAvya racavAnI preraNA sarasvatI taraphathI thaI che. A kAvyanA TIkAkAra kavizrInA ja ziSya zrIdharmazekharasUrijI AnA pahelA sarganA pahelA ane bIjA zlokonI TIkA karatAM A pramANe jaNAve chaH "zrI jayazekharasUrijI stambhatIrtha ( khaMbhAta ) mAM samAdhi dhyAnamAM beThelA hatA tyAre zrI bhAratI devIe kahyu ke,-'prabho ! nizcinta zA mATe veThA cho ? Ama kahIne 'astyuttarasyAM dizi kozaleti' tathA 'sampannakAmAM nayanAbhirAmAm' A be pAdothI zaru thatA be kAvyo ApI A kAvyanI racanA karAvI" TIkAnA maMgalAcaraNamA potAnA guru zrI jayazekharasUrijInI stuti karatAM 'yasmai kAvyayugapradAnavaradA zrIzAradA devatA' A mujaba vizeSaNa Ape che. temaja kavizrIe pote paNa Aja kAvyanA antima sarganA chellA padyamAM 'vANidattavaraH' A padano ullekha potAnA vizeSaNa rUpe karyo che je uparanI mAnyatAnuM sAru samarthana kare che. khaMbhAtamAM uparano sarasvatI sAtheno vArtAlApa thayo hovAthI saMbhava cha ke, A granthanI racanA khaMbhAtamAMja thaI hoya. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA granthakArano paricayaH -A kAvyanA kartA AMcalagacchIya zrI mahendraprabhasUrinA ziSya AcArya zrI jayazekharasUrijI che. jo ke, granthakAre anthanA antamA potAnA nAma nirdeza sivAya vizeSa kazo paricaya Apyo nathI tema chatAM, teozrInA anyAnya saMskRta anthomAM teoe potAnI vidhipakSa (AMcalagaccha ) nI paraMparA A mujaba sUcita karI che / 1 AryarakSitasUri 6 ajitasiMhasUri (AMcalagaccha sthApaka) 2 jayasiMhasUri 7 devendrasiMhasUri 3 dharmaghoSasUri 8 dharmaprabhasUri 4 mahendrasiMhamUri 9 siMhatilakasUri 5 siMhaprabhasUri 10 mahendraprabhasUri 1 munizekharasUri 2 jayazekharasUri 3 merutuMgasUri . 1 zrI mahendraprabhasUrino janma vi. saM. 1363 mAM vaDagAmamA, dIkSA vi. saM. 1375 mAM vijApuramAM, AcAryapada vi. saM. 1393 mAM ahilapurapATaNamAM, gacchanAyakapada vi. saM. 1398 mAM khaMbhAtamA, ane khargavAsa vi.saM. 1444 mAM thayo hato. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA kavIzvare potAno zrI mahendraprabhasUrinA madhyamaziSya tarIke nirdeza karI potAno dIkSA samaya zrI munizekharasUri pachI ane zrI merutuMgasUrijI pahelAM sUcita karyo che. aMcalagacchanI paTTAvalimAM merutuMgasUrino dIkSAsamaya vi. saM. 1418 mAM batAvyo che ane jayazekharasUrijI te pUrve dIkSita thayelA hovAthI temano janma vikramanI caudamI zatAbdinA antamAM agara paMdaramI zatAbdinA prAraMbhamAM hovAnuM anumAna thaI zake che. temano vizeSa vihAra gujarAta ane tenI AsapAsa thayo hoya tema temanA grantharacanAsthalo uparathI samajI zakAya che. vi. saM. 1462 sudhInI temanI kRtio jovA maLe che tethI te pachInA najadIkanA samayamAM temanuM avasAna thayu haze tema anumAnI zakAya che. ___ kavizrIno saMskRta prAkRta bhASAo uparAMta gujarAtI bhASA upara paNa ghaNo sAro kAbu hato, e temanA tribhuvanadIpakaprabandha Adi grantho avalokatAM raheje jaNAyA vinA nahI rahe. temanI saMskRta prAkRta gujarAtI Adi kRtio nIce mujaba che 1 upadezacintAmaNi' (vi. saM. 1436) - 2 prabodhacintAmaNi' (vi. saM. 1464 khaMbhAta) 3 dhammillacaritrakAvya 1 mudrita hIrAlAlahaMsarAja. 2 mudrita jainadharmaprasArakasabhA, bhAvanagara 3 mudita hI ha.. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 4 jainakumArasaMbhavakAvya 5 zatruMjayadvAtriMziko 6 giranAra giridvAtriMzikA 7 mahAvIrajinadvAtriMzikA 8 AtmAvabodhakulaka ( prAkRta ) 9 dharma sarvasva prastAvanA 10 upadezamAlAvacUri' 11 puSpamAlAvacUri 12 upadeza cintAmaNyavacUri 13 kriyAguptastotra 14 chandazekhara 15 navatattvakulaka 16 ajitazAntistava ( pracalita nahI, anya ) 17 saMbodhasaptatiko 1 naM. 506-7 A traNe grantho kumArapAlacaritra ( hindI ) sAthe jaina AtmAnanda sabhA, bhAvanagara taraphathI prakAzita thayA che. 2 naM. 10 thI 13 nA grantho jainagranthAvalimAM jaNAvyA che. 3 jainagranthAvalimAM naM. 14-15-16 nA kartA paNa jayazekharasUri jaNAvyA che. tema chatAM teo Aja AcArya che ke anya teno khulAso jovAmAM Avato nathI. jayazekharasUri nAmanA AcAryo nAgapurIyatapAgaccha kRSNarSiyagaccha AdimAM thayA che. 4 A granthanA upara kharataragacchIya kSemazAkhAnA kSemarAja - jayasomanA ziSya guNavinaye vRtti saM. 1651 ma racI che Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 18 tribhuvanadIpakaprabandha 19 neminAthaphAgu (58 kaDIno che.) A sivAya keTalAMka stavano banAvyAno ullekha male che. TIkA ane TIkAkAraH A granthamAM, kAvyakAranA Azayane spaSTa karatI kAvyakAranA ja ziSya zrI dharmazekharasUrijI kRta TIkA paNa sAthaija mudrita thaI che. abhyAsivargane kAvyakArano Azaya samajavAmAM saralatA paDe ane prAthamika abhyAsiyo paNa lAbha laI zake e hetuthI TIkAkAra maharSie TIkAne ghaNIja saraLa karI che. TIkAkAra poteja, TIkAnI zaruAtamAM, TIkAnI racanAne uddezIne lakhe che ke 'atra granthe ca kApi samAsaM kRtvA vyAkhyA kariSyate, kApi paryAyamAtrameva procya vyAkhyA kariSyate' A potAnI karelI pratijJA mujaba saMkSepamAM paNa spaSTArthAvabodhaka TIkA karI che. __TIkAkAre TIkAnI racanA saM. 1483 mAM, saMpAdalakSadezamAM, Sadapura nAmanA nagaramAM karI che. A sivAya temaNe potAnA viSe kazoja ullekha prazastimAM koM nathI. temaja anya granthomAM paNa temanA viSeno ullekha hajI sudhI mArA jovAmAM Avyo nathI. 1 A grantha potAnA prabodhacintAmaNino kAvyamaya anuvAda che. paramahaMsaprabandha, prabodhaciMtAmaNi caupAI, aMtaraMga caupAI Adi paNa tenA nAmo che. 2 juoH prazastizloka naM. 4-6 AjanA ajamera (mAravADa) nA AsapAsano pradeza. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 A TIkArnu saMzodhana zrImANikya sundarasUrijIe kartuM che ema TIkAkAre TIkAnI prazastinA pAMcamA lokamAM tathA pratyeka sarganA antamAM ullikhita kayuM che. zrI mANikyasundarasUrijI kAvyakAra zrIjayazekharasUrijInA laghugurubhrAtA zrI merutuGgasUrijInA ziSya che. temaNe paNa saMskRta gujarAti gadya AdimAM aneka kRtio racI che prastAvanA prastuta saMskaraNa: A graMthanA nIce mujaba ve saMskaraNa A prakAzana pahelAM chapAI gayAM che. zrAvaka bhImasI mANeka taraphathI prakaraNaratnAkaranA bhAgamAM kevaLa mUla ane tenuM paM. hIrAlAla haMsarAje karelaM gujarAtI bhASAvataraNa ghaNAM varSo agAu mudrita thayuM che. bIjuM saMskaraNa jAmanagaranI 'AryarakSitapustakoddhAra saMsthA' taraphathI gata varSa - mAMja prakAzana pAmyuM che. temAM dharmazekharasUrijI kRta TIkA paNa mudrita thaI che. paraMtu te ane ahiM prakAzana pAmatI TIkA ekaja hovA chatAM keTalAka sthaloe pheraphAravAlI che. A pheraphAra, saMbhava che ke, pratinA koI vAMcake karyo hoya athavA to prastuta saMskaraNanA saMpAdake karyo hoya. ukta saMskaraNa mudrita thaI rahyuM haze tyAreja sva0 vidvAn AcArya zrI vijayakSamA bhadrasUrijI mahArAje, prastuta vAMcako samakSa raju 1 vadhu paricaya mATe juo: mo. da. desAIkRta jaina sAhityano saMkSipta itihAsa. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA thatA saMskaraNa- saMpAdana zaru kayu hatuM. huM mArnu cha ke, temane jAmanagaranI uktasaMsthA taraphathI thaI rahelA prakAzananI jANa nahIM hoya tethIja temaNe A zaru kayu haze. jo ApaNI pustakaprakAzana saMsthAo eka bIjAnA sahakArathI ane potAnI pravRttionI anyonya mAhitI ApavA pUrvaka kArya kare to ekajAtanAM kAryo pAchaLano zrama, zakti ane dravyano durupayoga thato aTake ane anya upayogI kAryoM thaI zake. ___ kamabhAgye, A prakAzananA aDhAra phorma ( 288 ... 8 sarga) mudrita thayA pachI, vidvAna AcArya zrIvijayakSamAbhadrasUrijI mahArAja vaDhavANa kempa (kAThIyAvADa) mAM vi. saM. 2000 nA ASADha zukla ekamanA amaMgala prabhAte vikarAla kAlanA duruccheda paMjAmAM betAlIsa varSanI umare aneka dharmasevA ane zrutasevA karavAnI bhAvanA sAthe sapaDAI gayA ane pariNAme A pustaka- mudraNa tyAMthIja aTakI paDyu. pUjya vyAkhyAna vAcaspati kavikulakirITa gurudeva zrI vijaya labdhisUrIzvarajI mahArAjAnI zubhaniSThA mAM gata cAturmAsa atra thayuM daramiyAna zeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra phaMDanA TrasTIo zrI hIrAcaMda kasturacaMda jhaverI ane zrI bAbubhAI premacaMda jhaverIe adhurA rahelA A kAryane saMpUrNa karI ApavAnuM kahetAM meM A kArya hAtha dhayu. saMzodhana mATe koI hastaprato mane ApI nathI, pU. kSamAbhadrasUri mahArAje taiyAra karela presa kaoNpInA AdhAreja meM A ___ Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA pustakanuM navamA sargathI saMzodhana karyu che. presa kaoNpImAM paNa tenI kaI hastapratanA AdhAre kaoNpI karAvI che, teno nirdeza nathI, tethI kayA bhaMDAranI kaI hasta prata ke pratonA AdhAre AnI kaoNpI thaI che te kahevAne huM samartha nathI. * A pustakanA saMzodhanamAM, khAsa karIne prastAvanAnA lekhanamAM munizrI bhAskaravijayajIe ApelI madada mATe temane dhanyavAda ApyA sivAya kema cAle ? ... antamAM, presadoSa, saMzodhanadoSa agara to matimaMdatA AdinA yoge je kAMI skhalanA rahI javA pAmI hoya tenuM saMzodhana karI abhyAsio AnuM adhyayana-parizIlana kare ane te dvArA vItarAgabhASita samyag jJAna, samyag darzana, ane samyag cAritra rUpa ratnatrayInI yathAzakti ArAdhanAmAM vadhune vadhu AgaLa vadhe ema icchu chu.. . lAlabAga jaina upAzraya, / pU. AcAryadeva zrImadvijaya.. bhulezvara, muMbaI 4 labdhisUrIzvaracaraNasevaka ASADha zu. 8 vi. saM. 2002 , muni vikramavijaya Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhAradarzana / sadgata pU0 AcArya zrI kSamAbhadrasUrijIthI daivavazAt saMpUrNa nahi karI zakAyalaM A jainakumArasaMbhava mahAkAvya sadbhAgye pUjya AcAryavara zrI vijayalabdhisUrijInA muMbaI cAturmAsa daramyAna temanA vidvAna ziSyaratno munipravara zrI vikramavijayajI tathA zrI bhAskaravijayajInA sAnaMda sahakArane pariNAme saMpUrNatA pAmI zakyuM che, te badala phaMDa taraphathI teozrIno ahIM AbhAra mAnavAnI ame taka laie chIe. prastuta granthanA racayitA viSa prastAvanAmAM vistRta rIte kahevAyuM che eTale ahiM te bAbatanuM punaruccAraNa jarUranuM nathI; paraMtu A saMsthAnA vyavasthApako prAcIna ane aprakaTa rahelA jaina sAhityAdinA graMthonuM prakAzana karavA sadA utsuka che-- ane raheze. teo AzA rAkhe che ke tevA prAcIna graMthonA prakAzana mATe dhuraMdhara vidvAna jainamunio tathA zrAvaka samudAya taraphathI phaMDanA vyavasthApakone yogya mArgadarzana tathA sahAya maLaze. A phaMDadvArA jaina sAhityanA chUpAM aneka rano jAheramAM mUkAya ane te dvArA jaina zAsananI kIrtipatAkA digantamA pharakatI rahe e amArI bhAvanA che. A prakAzanamA sahAya karanArA sarveno pharI vAra AbhAra mAnI viramIe chIe. lI. hIrAcaMda kasturacaMda jhaverI motIcaMda maganabhAI cokazI vyavasthApako zrI de0 lA0 jai0 pu0 phaMDa. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThi devacandra lAlabhAI-jainapustakoddhArezrImadazcalagacchIyakavicakravarttijayazekharasUriviracitaM jainakumArasaMbhavamahAkAvyam / tacchiSyazrIdharmazekharasUrikRtaTIkayA sahitam / vizvahitabodhidAyakazrIamIvijayagurubhyo namaH 6 // arham // atha prathamaH sargaH prArabhyate / astyuttarasyAM dizi kozaleti, purI parItA prmrddhilokaiH| nivezayAmAsa puraH priyAyAH, khasyA vayasyAmiva yAM dhneshH||1|| sampannakAmA nayanAbhirAmAH, sadaivajIvatprasavA avaamaaH| yatrojjhitAnyapramadA'valokA adRSTazokA nyavizanta lokAH // 2 // yugmam / TIkAkAramaGgalAcaraNamdhyAtvA zrIzAradAM devIM, natvA shriiguruunpi| kumArasambhavasyeyaM, vivRtirlikhyate mayA // 1 // 14 ___ Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 si jainakumArasaMbhavaM [prathamaH yasmai kAvyayugapradAnavaradA, zrIzAradA devatA, zrImajjainakumArasambhavamahAkAvyAdikartA kalau // siddhAntodadhicandramAH sahRdayazreNIziraHzekharaH, so'yaM zrIjayazekharAkhyasuguru yAjaganmaGgalam // 2 // atrA'yaM kila sampradAyaH-laukikakAvyAnusAreNa 'astyu6ttarasyAM dizi' iti saptAkSarANi vartante iti na jJAtavyaM kintu zrIstaMbhatIrthe zrImadaJcalagacchagaganaprabhAkareNa yamaniyamAsanaprANAyAmAdyaSTAGgayogaviziSTena samAdhidhyAnopaviSTena nijama9tijitasurasUriNA paramaguruzrIjayazekharasUriNA candramaNDalasamujjvalarAjahaMsaskandhoSitayA caJcaccalakuNDalAdyAbharaNavibhUSitayA bhagavatyA zrIbhAratyA prabho ! tvaM kavicakravartitvaM ca 12 prApya nizcita ivAsInaH kiM karoSi ? iti procya ( astyuttarasyAM dizi kozaleti0 // 1 // sampannakAmA nayanAbhirAmA0 // 2 // etadAdyakAvyayugmaM datvA vihitasurAsuraseva15zrIyugAdidevasatkajanmabAlakeliyauvanamahendrastavanasumaMgalAsunandApANigrahaNacaturdazasvapnadarzanabharatasaMbhavaprAtarvarNanapuraHsaraM jainaM zrIkumArasambhavamahAkAvyaM kAritaM, yathA laukikakumArasambhave 18 kumAraH kArtikeyaH tasya sambhavastathA atra kumAro bharataH tasya saMbhavo jJeyaH / zizavazca sarve'pi kumArA ucyante ataH kumArasambhava iti nAmnA mahAkAvyamatrApi jJeyam / tena 21 Adau dhyAtvA zrIzAradAM devIM iti prArambhe na duSTam / atra granthe ca kvApi samAsaM kRtvA vyAkhyA kariSyate, kApi zabdasya paryAyamAtrameva procya vyAkhyA kariSyate / 24 astyuttarasyAM dizi kozaleti0 / asti vidyate-kAsau Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 sargaH] TIkayA sahitam kartR0 1 kozalA ayodhyA iti purI nagarI / ayodhyAyAH zAzvatasvena trikAlavyApakatve'pi vartamAnanirdezaH / atItabhaviSyatoH kAlayorvinaSTAnutpannatvena avastutvAt vartamAnasyaiva kAlasya 3 vAstavatvAt / yadAgamaH "bhavati sa nAmAtItaH prApto yo nAma vartamAnatvam / eSyaMzca nAma sa bhavati yaH prApsyati vartamAnatvam // 1 // " kvAsti uttarasyAM dizi kaubeyA~ kakubhi / iha 6 yadyapi nAnAdezanivezabhAjanaM janaM pratItya vivakSitanagaryAdikaniyamanaM na tAdRzIM saGgatimaGgati tathApi sakale digmaNDale uttarasyAH prazasyatvAt tannAmotkIrtanaM cakAra kaviH,9 khAkrAntaM dakSiNa dizamAzritya vA / kathaMbhUtA kozalA ? paramarddhilokaiH parItA--paramA RddhirdhanakanakavasanAdikA yeSAM te paramarddhayaste ca te lokAzca paramarddhilokAstaiH parItA parigatA 12 anvitA iti yAvat , atha kozalAmeva pradhAnapuruSakatatvena vizinaSTi-~-dhanezo dhanada uttaradikpAlo yAM kozalAM purI nivezayAmAsa sthApayAmAsa, RSabhajanmataH pUrvalakSANAM 15 viMzatau vyatItAyAm / evaM hi Agame zrUyate, yadA kila bhagavAn RSabhasvAmI asyA avasapiNyAstRtIyArakasyAvasAne vizvavyavahAravandhyatvena mugdhamatInAM prajAnAM nikhilanyAya-18 pradarzanAya rAjyabhAramaGgIcakAra / tadA ca saudharmasurapatinidezavazaMvado dhanado varNyasauvarNaprAkArAM abhraMlihasphuTasphATikAgArAM saMbhavannavanavapUjotsava vihArAM navayojanavistArAM dvAda-21 zayojanAyAmAM saraHsarasadIrghikAgRhavATikArAmAbhirAmAM kAle bhaviSyadayodhyAbhidhAnAM vinItAM purIM nivezayAmAsa / tataH 23 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [prathamaH dUrasthAnagAstadAsannanarAnAhuste kuzalA iti kAlena sA kozalA abhUt / etena dakSiNabharatArdhamadhyavartitribhAgarUpasya kauza3 lAyAH sthAnasya zAzvatatvaM tannivezasya ca gRhaprAkArArAmalakSa. Nasya dhanadakartRkatvaM uktaM bhavati / utprekSyate-khasyAH AtmanaH sambadhinyAH priyAyA issttaayaaH| (puraH) purato nagaryAH alakAyA 6 vayasyAmiva sakhImiva / sakhyaM hi samAnazIlayoreva zobhate itya. nena kozalAyAH kenA'pi rAmaNIyakaguNena alakAyAH sAdRzya manyante / tena ca kozalAyAM dRSTAyAM adRSTAmapyalakAM dRSTAmiva 9 manyante / anyo'pi dhanezo dhanavAn khasyAH priyAyAH kAntAyAH puro'gre vayasyAM sakhI nivezayati / nanu idaM zAstraM nagara sAgarazailaRtucandrArkodayodyAnajalakelimadhupAnasuratamantradUtapra12yANAjinAyakAbhyudayavivAhavipralambhakumAravarNanarUpaviziSTASTAdazavarNanopetatvAnmahAkAvyam taccAdau maGgalAbhidhAnamantareNa (kathaM) zrotuH pravRttinimittaM bhavati / naivam / asya mahAkAvyasya 15 tatra tatrAdhikAre zrIRSabhadevanAmamantrapavitritasya sarvasyA'pi maGgalamayatvAt maGgalamayasyApi maGgalAntarakaraNe anavasthAdausthyasya durnivAratvAt / na hi prakAzamayaH pradIpaH khaprakAze pradIpA18ntaramapekSate / kiJca 'yadadhyAsitamarhadbhistaddhi tIrtha pracakSate', iti vacanAt bahubhistIrthakRdbhiradhyAsitAyAH kozalAyAstIrtha rUpataiva / zAstrArambhe ca tannAmagrahaNAt kartuH zrotuzca nizcito 21 maGgalAbhyudaya iti sustham // 1 // sampannakAmA nayanAbhi rAmA-yatra yasyAM nagayoM evaMvidhA, lokA nyavizanta, dhAtUnAma23 nekArthatvAt vasanti sma 'nivizaH' (3 / 3 / 24) iti sUtreNA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam smanepadamatra / kiMlakSaNA lokAH? sampannakAmAH sampannAH kAmA abhilASA manorathA yeSAM te sampannakAmAstatkAlameva prAptamanovAJchitasarvasukhasampattitvAt, punaH kiM0? nayanAbhirAmAH 3 nayanAnAM locanAnAm abhirAmAH manojJAH sarvAGgasaubhAgyasundaratvAt / punaH kiMviziSTAH? sadaiva jIvatprasavaH sarvakAlaM jIvitAvadhi jIvantaH prasavA apatyAni yeSAM te sdaivjiivtprsvaaH| 6 punaH kiMviziSTAH ? avAmA na parasparaM pratikUlA mithaH sauhArdaparatvAt / punaH kiMviziSTAH ? ujjhitAnyapramadAvalokA ujjhitastyakto'nyapramadAnAM parastrINAmavaloko darzanaM yaiste ujjhita09 parastrIparAGmukhatvena paranArIsahodareti labdhabirudatvAt / punaH kiMviziSTAH ? adRSTazokAH na dRSTaH zoko yaiste adRSTazokAH iSTavastvAderaviyogatvAt // 2 // candrAzmacaJcatkapizIrSazAlI suvarNazAlaH shrvnnocitshriiH| yatrAbhito mauktikadattaveSTa tATaGkalIlAmavahatpRthivyAH // 3 // candrAzmacaJcatkapizIrSazAlI / yatra yasyAM nagaryAM suvarNazAlaH varNaprAkAraH abhitaH samantataH pRthivyA mauktikadattaveSTitAM 18 tATaGkalIlAM mauktikairdatto veSTo yasmin evaMvidho yastATaGkaH karNAbharaNaM tasya lIlAM avahat / kiMlakSaNaH suvarNazAlA? candrAzmacaJcatkapizIrSazAlI candrakAntasatkAni caJcanti prasa-21 ranti kapizIrSANi taiH zAlI zobhamAnaH / punaH kiMviziSTaH? zravaNocitazrIH zravaNAyocitA yogyA zrIH zobhA yasya sa 23 12 ___ ww Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [prathamaH zrava0 / tATaGkapakSe zravaNocitazrIH, karNasya yogyA zrIlakSmI yasya sH||3|| 3 nadadbhirarhadbhavaneSu nATya kSaNe gbhiirdhvnibhirmudnggaiH| yatrA'phalatkeliH kalApipate6 vinApi varSA ghanagarjitAzA // 4 // nadadbhirahadbhavaneSu nATya0 / yatra yasyAM nagaryAM keliH krIDA, kalApipateH mayUrANAM zreNeH, varSAkAlaM vinApi ghanagarjitAzA 9meghagarjAravasyAzA aphalat / varSAzabdo bahuvacanAnto jJeyaH yathA prANadArAsupramukhAH / kairmRdaMgaiH / mRdaGgaiH kiM kurvadbhiH ? arhadbha vaneSu sarvajJaprAsAdeSu nATyakSaNe nATakAvasare nadadbhiH zabdAya12 maanaiH| kiMviziSTairmRdaGgaiH? gambhIradhvanibhiH gambhIro dhvani do yeSAM te gambhIradhvanayaH taiH // 4 // harSAdivAdhAsthitanAyakAnAM prApya sthiti mauliSu mandirANAm / yasyAM kvaNatkiGkiNikAnuyAyi nityaM patAkAbhirakAri nRtyam // 5 // 18. harSAdivAdhaHsthitanAyakAnAM0 / yasyAM nagaryAM patAkAbhiH nityaM, niraMtaraM nRtyaM akAri, utprekSate harSAdiva / kiM kRtvA ? mandirANAM AvAsAnAM mauliSu zRGgeSu sthitiM prApya / kiMviziSTAnAM mandirANAm ? adhaHsthitanAyakAnAM adhaHsthitA nAyakA khAmino yeSu, 22 ata eva hetoH patAkAnAM uparisthitatvaharSAnnRtyamiti bhAvaH / Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam kiMlakSaNaM nRtyam ? kaNatkikiNikAnuyAyi zabdAyamAnakSudraghaMTikAdharikAmanugacchat // 5 // tamisrapakSe'pi tamisrarAze ruddhe'vakAze kiraNairmaNInAm / yasyAmabhUvanizi lakSmaNAnAM zreyo'rthamevAvasatheSu diipaaH||6|| tamisrapakSe'pi tamisrarAze0 / yasyAM puryAM lakSmaNAnAM lakSmIvatAM AvasatheSvAvAseSu nizi rAtrau dIpAH zreyo'rthameva maGgalArthamevAbhUvan , nizi ityatra 'mAsanizAsanasya zasAdau lugvA' 9' (si02|1|100) iti sUtreNAkAralopaH / ka sati ? tamisrapakSe'pi andhakArapakSe'pi, tamisrarAzerandhakArasamUhasya maNInAM kiraNairavakAzaM ruddhe sati / ata eva dIpAnAM zreyo'rthatvameva 12 tamaso maNikaraNaireva ruddhatvAditi bhAvaH // 6 // ratnaukasAM runikareNa rAkI kRtAsu sarvAsvapi zarvarISu / siddhiM na matrA iva duHprayuktA yatrAbhilASA yayuritvarINAm // 7 // ratnaukasAM0 / yatra yasyAM nagaryAm itvarINAmasatInAM abhi-18 lASAH manorathAH siddhiM na yayuH na gatAH, ka iva ? duHprayuktA avidhivyApAritA mantrAH (iva) siddhiM na yAnti / kAsu satISu ? ratnaukasAM ratnamayAvAsAnAM rugnikareNa kAntisamUhena, sarvAkhapi zarvarISu rAtriSu, rAkIkRtAsu rAkA pUrNimA tatsadRzAsu kRtAsu 22 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [ prathamaH rAtriSu / kulaTA caurANAmabhilASasAdhakaM tama eva tatra ca tannAstIti bhAvaH // 7 // 3 yadvezmavAtAyanavarttivAmAjane vinodena bahiH kRtAsye / vyomAmbujodAharaNaM pramANavidAM bhidAmApadabhAvasiddhayai // 8 // yadvezmavAtAyanavartivAmA0 / pramANavidAM tArkikANAM vyomAMbujodAharaNam - AkAzakamaladRSTAntaH, abhAvasiddhyai abhAvasi - 9 ddhyarthaM prayuktaM sat bhidAmApat bhedaM prApa / yadasadvastu pramANena sthApyate sA abhAvasiddhiH kathyate / mahItale ghaTo nAsti yathA AkAze kamalam / kva sati ? yadvezmavAtAyanavarttivAmAjane 12 yasyA nagaryA dhavalagRhasatka gavAkSavartini strIjane, atra jAtAvekavacanam, vinodena bahiH kRtAsye sati kautukena gavAkSasya dvArikAyA bahiH kRtamukha ityarthaH / strINAM mukhAnyeva AkAze 15 kamalAni satyAni / ata evAkAzakamalAnAmasatkalpanA vAdinAM vyarthA jAteti bhAvaH // 8 // 18 yuktaM janAnAM hRdi yatra citraM vitenire vezmasu citrazAlAH / yattatra muktA api bandhamA puguNairvitAneSu tadadbhutAya // 9 // yuktaM janAnAM hRdi yatra citraM / yatra yasyAM puryAM vezmasu 22 AvAseSu citrazAlA janAnAM lokAnAM hRdi citraM yuktaM vite 1 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkA sahitam nire vistArayAmAsuH citrazabdena citrakarma AzcaryaM vA / citrazAlAzcitraM kurvanti, etadyuktaM yasya yadvastu syAt sa tadanyebhyo'pi datte yuktametat / yat tatra tAsu citrazAlAsu muktA api guNai - 3 vitAneSu bandham ApuH prAptAstadadbhutAya AzcaryAya jAtam, ye muktAH siddhAH syuste guNaiH satvarajastamolakSaNaiH bandhaM kathamAvanti ? athavA ye vitAneSu muktAH sthApitAH syuH te guNai - 6 vinayAdibhirbandhaM katham ? athavA ye muktAzcaurAdayaH syuH te guNai rajjubhizca 0 ? itthaM virodhaH / atha virodhaparihAramAhamuktAzabdena mauktikAni vitAneSu candrodayateSu guNaistantu - 9 bhirbandhaM Apuriti tattvam, atra virodhAlaGkAro jJeyaH // 9 // prabhupratApapratibhagnacaure paure jane jyotiSikairna yatra / caurAdhikAraH paThito'pi samyak pratIyate smAnubhavena vandhyaH // 10 // prabhupratApapratibhagnacaure0 / yatra yasyAM puryAM jyotiSikairgaNakai- 15 zrIrAdhikAraH samyak paThito'pi na pratIyate sma jJAyate sma / kiMbhUtazcaurAdhikAraH ? anubhavena vinA vandhyo phalalakSaNayA rahitaH, ko'pi caurya na karotIti bhAvaH / va sati ? paure jane 18 nAgarikaloke prabhupratApapratibhagnacaure sati - prabhoH zrIRSabhadevasya pratApAt pratibhagnAzcaurA yena sa prabhupratApa 0 tasmin // 10 // paNAyituM yatra nirIkSya ratnarAzi prakAzIkRtamApaNeSu / 21 sargaH ] 12 23. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [prathamaH ratnAkarANAM makarAkaratva mevAvaziSTaM bubudhe budhena // 11 // 3 paNAyituM yatra nirIkSya ratna0 / yatra yasyAM nagaryAM budhena viduSA ratnAkarANAM makarAkaratvaM makaramatsyAdInAmAkaratvamevAvaziSTaM uddhRtaM bubudhe jJAtavAn / kiM kRtvA ? ApaNeSu haTTeSu 6 paNAyituM vyavahA~ ratnarAziM mauktikakarketanahaMsagarbhapadmarAgAdiratnasamUhaM prakAzIkRtaM prakaTIkRtaM vIkSya dRSTvA / samudrasya ratnAkara-makarAkara iti dve nAmnI prasiddhe / ratnAkaratvaM puryA 9gRhItaM, makarAkaratvaM tu samudre sthitamiti bhAvaH // 11 // yacchrIpathe saJcarato janasya mitho bhujeSvaGgadadhaTTanotthaiH / 12 vyatAyata vyomagataiH sphuliGgai nakSatracitraM na divApi kasya // 12 // yacchIpathe saJcarato janasya0 / yatra yasyAM nagaryAM vyomagatai15rAkAzasthitaiH sphuliGgairdivApi divase'pi kasya puruSasya nakSatra citraM nakSatrasatkAzcarya na vyatAyata na vistArayAmAsa, 'tanUyI vistAre' tan yastanIta aD 'kyaH ziti' (si0 3 / 4 / 70) 18iti (kyaH) tatazca 'tanaH kye' (si0 4 / 2 / 63) iti nakArasthAne AkAra iti prayogo jnyeyH| kiMlakSaNaiH sphuliGgaiH0, yacchrIpathe saJcarato janasya mitho bhujeSu aGgadaghaTTanotthaiH, 21 yasyAM nagaryAM rAjamArge saJcarato janasya lokasya mithaH parasparaM bhujeSu bAhuSu aGgadAnAM bAhurakSANAM ghaTTanamAsphulanam , tataH 23 samutthitairutpannairityarthaH // 12 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam hallIsake zrIjinavRttagAna__ yadvAlikAliH kila cAraNIn / zuzrUSamANAniha nizcalayyA ..'lumpaddivaH saptaRSivyavasthAm // 13 // hallIsake zrIjinavRttagAnairyatAlikAliH / yasyAH puryA bAlikAnAM zreNiH / kila iti satye / diva AkAzasya saptaRSi-6, vyavasthAM alumpat , saptebhyo'pyadhikatarA munayo jAtA ityarthaH / kiM kRtvA ? hallIsake zrIjinavRttagAnaiH, rAsakamadhye zrIRSabhadevasya guNagAnaiH, ihAkAze / zuzrUSamANAn zrotumicchataH / 9 cAraNIn AkAzagAmino munIn / nizcalayya nizcalIkRtya // 13 // dattodakabhrAntibhirindranIla- 12 bhittiprabhAbhiH pripuurymaannaaH| AnAbhinIrA api kelivApI yasyAM jano mandapadaM jagAhe // 14 // 15 dattodakAntibhirindranIla0 / yasyAM puryAM jano lokaH / kelivApIH krIDAsaktavApIrmandapadaM mandamandapadanyAsaM yathA bhavati tathA jagAhe avagAhayAmAsa / kiMlakSaNA vApIH ? 18 AnAminIrA abhi nAbhiM yAvadeva nIraM yAsAM tA aanaa| punaH kiMviziSTAH? indranIlabhittiprabhAbhiH paripUryamANAH indranIlasatkamaNibhitteH prabhAbhiH sAmastyena bhriyamANAH / 21 kiMviziSTAbhirindranIlabhittiprabhAbhiH ? dattodakAntibhirdattA udakasya bhrAntiryAbhistrAbhirdatto0 // 14 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [prathamaH yiyAciSau yatra jane yathecchaM kalpadrumAH klpitdaanviiraaH| nivArayanti sa marudvilola pravAlahastaiH praNayasya dainyam // 15 // yiyAciSau yatra jane yatheccham / yatra yasyAM nagaryA kalpa6 drumAH kalpavRkSA marudvilolapravAlahastairvAyunA caJcalAni kizalayAnyeva hastAstai ne loke 'tRNaM laghu tRNAt tUlaM tUlAdapi hi yAcakaH' iti nyAyAt praNayasya dainyaM yAcnAyA dInabhAvaM nivA9rayanti sa, kiMviziSTe jane? yathecchaM yiyAciSau yadRcchayA gRhabhUSaNAdi yAcitumicchau, kiMlakSaNAH kalpadrumAH ? kalpitadAnavIrAH vAJchitadAne samarthAH // 15 // 12 pUSeva pUrvAcalamUrdhni ghUka kulena ghoraM dhvanatApi yatra / nAkhaNDi pAkhaNDijanena puNya15 bhAvaH satAM cetasi bhAsamAnaH // 16 // pUSeva pUrvAcalamUrdhni ghUka0 / yatra yasyAM nagaryAM pAkhaNDijanena satAM cetasi bhAsamAno dedIpyamAno puNyabhAvo na akhaNDi na 18 khaNDayAmAsa / kiMlakSaNena pAkhaNDijanena ? ghoraM dhvanatApi raudraM yat (tat) pralapatApi / ka iva ? pUSA iva, yathA pUSA sUryo ghoraM dhvanatApi dhUkakulena na khaNDyate / sUryaH kiMlakSaNaH ? pUrvAcalamUrdhni udayAcalamastake bhAsamAnaH // 16 // iti purIvarNanam - Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga:] TIkayA sahitam ikSvAkubhUrityabhidhAmadhAbhU ryadA nivezAtprathamaM puro'syAH / nAmestadA yugmipateH prapede tanUjabhUyaM prabhurAdidevaH // 17 // ikSvAkubhUrityabhidhAmadhA0 / yadA yasminnavasare asyAH puro nagaryA nivezAdracanAyA prathamaM pUrva bhUrbhUmirikSvAkubhUritya-6 bhidhAM nAmamadhAt dharati sma, tadA tasminnavasare Adidevapramuryugmipate bheyugalikhAmino nAbhinRpasya tanUjabhUyaM putrabhAvaM prapede prapanna ityarthaH / tanUjabhUyamityatra tanUjena bhavanaM tanUja-9 bhUyaM 'hatyAbhUyaM bhAve' (5.1 / 36) iti sUtreNa bhUya iti nipAtaH // 17 // yatrodarasthe marudevyadIvya tpuNyeti sAdhvIti na kasya citte / zrIdhAni sanmaulinivAsayogye ___ mahAmaNau ratnakhaniH kSameva // 18 // 15 yatrodarasthe / yatra yasmin bhagavati udarasthe sati marudevI puNyA iti pavitrA niHpApatvAt , sAdhvI iti nirmalazIlatvAt , kasya citte na adIvyat na didIpe, keva ? ratnakhaniH kSameva, yathA 18 ratnakhaniH kSamA mahAmaNau udarasthe madhyasthite sati kasya citte na dIpyati; api tu sarvasyaiva citte dIpyata iti bhAvaH / kiMviziSTe bhagavati ? zrIdhAnni zriyaH zobhAyA gRhe / punaH kiMviziSTe bhagavati ? sanmaulinivAsayogye satAM sAdhUnAM zIrSa-22 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 jainakumArasaMbhavaM [prathamaH nivAsayogye / maNipakSe zrIdhAni zriyo lakSyA gRhe, punaH kiM0? sanmaulini0 ? prazasyamukuTasya nivAsayogye // 18 // 3 yo garbhago'pi vyamucanna divyaM jJAnatrayaM kevalasaMvidicchuH / vizeSalAbhaM spRhayanna mUlaM ..... khaM saGkaTe'pyujjhati dhiirbuddhiH||19|| yo grbhgo0| yo bhagavAn garbhago'pi garbhasthito'pi divyaM devalokasambandhi jJAnatrayaM matizrutAvadhilakSaNaM na vyagucat na 9muktavAn , kiMviziSTo bhagavAn ? kevalasaMvidicchuH kevala. jJAnaM prAptukAmaH / dRSTAntamAha-dhIrabuddhiH pumAn vizeSalAbha spRhayan vAbchan saGkaTe'pi mUlaM khaM mUladravyaM nojjhati na 12 tyajati // 19 // madhyenizaM nirbharaduHkhapUrNA ste nArakA apyadadhuH sukhAyAm / yatrodite zastamahonirasta tamastatau tigmarucIva kokAH // 20 // madhyenizaM0 / yatra yasmin bhagavati udite jAte sati 18 nArakA api sukhAyAM sukhAnubhavaM adadhuH dharati sma / sukhAyAmi .. tyatra 'sukhAderanubhave' (3 / 4 / 34) iti Ayapratyaye zraddhAvat sukhAyAzabdaH, kiMlakSaNA nArakAH? madhye citte'nizaM nirantaraM 21 nirbharaM duHkhapUrNAH kSetrajA'nyonyakRtaparamAdhArmikakRtatrividha vedanAbhirbADhaM duHkhitA ityarthaH / ke iva ? kokAzcakravAkA iva, 23 yathA kokAstigmaruci sUrye udite sati sukhAyAM sukhaM dadhati, Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam kiMlakSaNAH kokAH ? madhyenizaM nizAyA madhye rAtrau nirbhareNa duHkhena pUrNA pUritAH / kiMviziSTe bhagavati ? zastamahonirastatamastato-prazastatejasA nirAkRtA tamastatiH pApazreNi- 3 phaina / sUryapakSe tamo'ndhakAraM jJeyam // 20 // - nivezya yaM mUrddhani mandarasyA calezituH svarNaruciM surendraaH| prApte'bhiSekAvasare kirITa mivAnuvanmAnavaratnarUpam // 21 // nivezya yaM0 / surendrA indrA abhiSekAvasare janmAbhiSeka- 9 samaye prApte sati yaM bhagavantaM anuvan stuvanti sma / kiM kRtvA ? acalezituH parvatezvarasya mandarasya meromUrddhani mastake kirITaM mukuTamiva svarNaruciM suvarNakAnti yaM svAminaM nivezyopavezya, 12 kiM vi0 bhagavantam ? mAnavaratnarUpaM manuSyeSu ratnaprAyam, anyasyApyacalezituH pRthvIpatermUrddhani mastake mukuTo nivezyate / arthavazAdvibhaktipariNAmaH, kIdRzo mukuTaH ? kharNaruciH, 15 punaH kIdRzaH?-mAnavaratnarUpaH, mAyA lakSmyA vA navaratnarUpazca yaH sa mAnavaH // 21 // suparvasu svAnucareSu toSA. divekSudaNDe'sya suprvnniindrH| zizorviditvA rucimAzuvaMza mikSvAkunAmAGkitamAtaniSThaH // 22 // 21 / suparvasu khAnu0 / indraH Azu zIghraM ikSvAkunAmAGkitavaMzamAtaniSTa vistArayAmAsa / kasmAdiva ? utprekSate-khAnucareSu 23 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jainakumArasaMbhavaM [prathamaH nijasevakeSu suparvasu deveSu toSAddharSAdiva / kiM kRtvA ? asya khAminaH zizorbAlasya sat ikSudaNDe ruciM abhilASaM viditvA 3 jJAtvA, kiMviziSTe ikSudaNDe ? suparvaNi zobhanaparvaNi / suparvazabdena devA ucyante / zobhanaparvatvAt suparvA ucyate, ata eva hetoH deveSvapi toSa iti bhaavH| ko'rthaH-atItavartamAnaiSyatAM 6 AdyArhatAM vaMzasthApanAdi harejItamati kRtvA zako vaMzasthApane prastute ikSuyaSTihasta Agato'rhadRSTiM ikSau ikSuviSaye khAmino ruciM dRSTvoce-prabho ! kiM ikSu akurbhakSayasi 'aku bhakSaNe' iti / 9 arhan karaM prAsArayat ato hetoH haririkSvAkuvaMzamasthApayat / tadA'nye'pi kSatriyA ikSu bhuJjate tena bhavantIkSvAkavaH / prabhozca pUrvajAH kAzyaM ikSurasaM pItavantastataH kAzyapagotram / 12 ikSavazca tadA pAnIyavallIvadrasaM galanti sma / / 22 // vilokya yaM pAlanake zayAlu yazo'sya lokatrayapUrakaM ca / kArya kalAmaJcati kAraNasye tyuktima'SaivAnimiSairaghoSi // 23 // vilokya yaM0 / animiSairdevairityuktima'SaivAlIkaivA'ghoSi18ghoSitA / itIti kim ? kArya kAraNasya kalAM aJcati prApnoti, kiM kRtvA yaM bhagavantaM pAlanake zayAluM vilokya khapanazIlaM . dRSTvA, ca anyat , asya bhagavato yazo lokatrayapUrakaM vizva vyApakaM ca vilokya / kArya ghaTaH kAraNaM mRtpiNDaH, mRtpiNDAnu22 mAnena ca ghaTaH syAt , atra tu bhagavAn kAraNaM yazastu kArya Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkA sahitam 17 bhagavAn pAlana ke mAti yazo lokatraye'pi na mAti, ata eva kAryakAraNayoH sAdRzye mRSAtvamiti bhAvaH // 23 // AzAmbaraH zAntavikalpavIcimanA vinA lakSyamacaJcalAkSaH / bAlo'pi yogasthitibhUravazyaH svasyAyatau yaH kamanena mene // 24 // AzAmbaraH 0 yo bhagavAn kamanena kandarpeNa Ayatau uttara- kAle khasya AtmanaH avazyo mene manyate sma / kiMviziSTo bhagavAn, bAlo'pi yogasya sthitermaryAdAyAH bhUH sthAnaM, punaH 9 kiMviziSTo bhagavAn ? AzAmbaraH AzA diza eva ambarANi vastrANi yasya saH punaH kiMviziSTo bhagavAn ? zAntavikalpavIcimanA - upazAntA vikalpAnAM vIcayaH kallolA yatra evaMvidhaM 12 mano yasya saH, punaH kiMviziSTo bhagavAn ? lakSye vilokanIyaM vastu vinApi acaJcalAkSo nizcalalocanaH, yogavAnapi evaMvidhaH H syAt, bhagavAnapi evaMvidhaH, ataH kamanasya manasi 15 bhagavatyajeyatvazaGkA jAteti bhAvaH // 24 // astanyapAyIti vinizcito'pi kAmuM payo'pIpyaditi khamAtuH / cirAya cetazcakitaM cakAra smitena dhautAdharapallavo yaH / / 25 / / astanyapAyI 0 yo bhagavAn astanyapAyIti vinizcito'pi -stanyaM na pibatItyevaMzIlo'stanyapAyI iti nirNIto'pi khamAturA * 22 jai0 0 ku0 2 Dha Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jainakumArasaMbhavaM [prathamaH tmIyajananyAH, ceto manazcirAya cirakAlam, iti amunA prakAreNa, cakitaM cakAra, iti iti kim ? kA strI amuM bAlaM 3 payo dugdhaM apIpyat pAyayati sma / atha payaHpAnazaGkAyAM hetumAha-kiMviziSTo bhagavAn ? smitena dhautAdharapallavaH hAsyena prakSAlitoSThapallavaH / tIrthakRtaH sarve'pi bAlye mAtuH stanyapAnaM. na kurvata iti bhAvaH // 25 // ___ azvoghadambhAdahirudgatena mAtA na mAtA hRdi saMmadena / pariplutAkSI tanujaM vajantI yaM toSadRSTerapi no vibhAya // 26 // azvoghadaM0 mAtA marudevI yaM tanujaM khajantI AliGgantI 12 satI toSadRSTerapi saMtoSadRzopi no bibhAya bibheti sma, kiMviziSTA mAtA !, sammadena pariplutAkSI, harSeNa plAvita locanA / kiMviziSTena saMmadena ? hRdi na mAtA, mAtIti 15 mAt, tena mAtA, punaH kiMviziSTena saMmadena ? azvodhadambhAdvahirudgatena azrupravAhamiSAbahiniHsRtena // 26 // avyaktamuktaM skhaladaMhiyAnaM niHkAraNaM hAsyamavastramaGgam / janasya yaddoSatayAbhidheyaM tacchezave tasya babhUva bhUSA // 27 // 2. avyaktamuktaM0 janasya lokasyeti sarvatra sambadhyate / yat - * lokadRSTerapi ityatra TIkAyAM ca samIcInaM bhAti, zeSaM tu tattvavido vidAGkurvantu, saMpAdakaH.. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkA sahitam 19 avyaktaM uktaM manamanatvena bhASaNam, skhaladaMhiyAnaM luDanasthUDacaraNAbhyAM gamanam / niHkAraNaM kAraNaM vinA hAsyam / avastrama vastrarahitaM zarIram / doSatayA abhidheyaM dUSaNatvena 3 vAcyaM syAt, tasya bhagavataH zaizave bAlye bhUSA AbharaNaM babhUva // 27 // dUrAtsamAhUya hRdopapIDa mAdyanmudA mIlita netrapatraH / apyaGgajaM snehavimohitAtmA 0 yaM tAta tAteti jagAda nAbhiH // 28 // dUrAtsamAhUya * nAbhiryaM bhagavantaM dUrAtsamAhUya AkArya hRdopapIDaM hRdayena upapIDya tAta tAta iti jagAda, kiMviziSTaM bhagavantam ? aGgajaM putramapi / nAbhiH kIdRk ? sneha vimo - 12 hitAtmA snehena vimohita AtmA yasya saH / punaH kIdRg nAbhiH ? mAdyanmudA mIlitanetrapatraH mAdyan unmAdaM prApnuvatA mudA harSeNa mIlito netre locanapakSmaNI yasya saH // 28 // 15 bhAreNa me bhUbharaNAbhiyogabhugnaM ziro mA bhujagaprabhorbhUt / itIva tAte yati taM yo mandAMhivinyAsarasaM cacAla // 29 // bhAreNa me0 yo bhagavAn tAte pitari nAbhau Ahvayati AkArayati sati drutaM zIghraM mandAddivinyAsarasaM mandacaraNanyAsarasaM yathA bhavati tathA cacAla, utprekSate itIva itikAraNAdiva / iti iti kim ? me mama bhAreNa, bhujagaprabhoH zeSa- 23 18 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [prathamaH nAgAdhirAjasya, bhUbharaNe abhiyogi udyamakAri, ziro mastakam , bhumaM vakra mA bhUt // 29 // yaH khelanAliSu dhUmaropi kRtAplavebhyo'dhikamuddidIpe / tArairanabhaiH prabhayA nu bhAnu6 rabhrAvaliptopyadharIkriyeta? // 30 // yaH khelanAliSu dhUliSu khelanAt krIDanAt dhUsaropi yo bhagavAn kRtAplavebhyaH kRtstraanebhyo'dhikmuhidiipe| tasya dRSTAnto9'tra-abhrAnulipto'pi abhrAcchAdito'pi bhAnuH sUryaH anabhairabhrarahitaistAraiH prabhayA kiM adharI kriyeta ? api tu naiva // 30 // udbhUtabAlocitacApalo'pi lulopa yo na pramadaM jnaanaaN| kasyA'priyaH syAtpavanena pAri plavo'pi mandArataroH pravAlaH // 31 // 15 udbhUtabAlocita-udbhUtabAlocitacApalo'pi prakaTIbhUtabAlyayogyacapalabhAvo'pi, yo bhagavAn janAnAM lokAnAM pramadaM harSa na lulopa na luptavAn , mandArataroH pravAlakalpavRkSasya pravAlaH kizalayaH pavanena pariplAvito'pi capalo'pi san kasya puMso'priyaH syAdapi tu na kasyApi // 31 // lasadvizeSAkRtivarNaveSA lekhAH pareSAmasulaMbhamarbham / yaM bAlahArA iva khelanaudhaiH kaTItaTasthaM ramayAMbabhUvuH // 32 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 21 lasadvizeSAkRtivarNaveSa0 lekhA devA yaM bhagavantaM abhai bAlarUpaM kaTItaTasthaM ramayAMbabhUvuH, kiMviziSTAH lekhAH ? lasadvizeSAkRtivarNaveSAH, (lasanta) AkRtizca varNazca vezazca AkRtivarNaveSA3 yeSAnte lasadvizeSAkRtivarNaveSA, ko'rthaH devAnaM dehaH khabhAvena kezaromanakhamAMsacarmaasthinasAvasArudhiramalamUtrarahitaH zubhavarNAdiyuktaH, pudgalaniHpannatejomayazca syAt vizeSaH, te devA 6 vaikriyarUpaM kRtvA sarvottamavarNaveSAdi dhRtvA bhagavantaM ramayAmAsuH iti bhAvaH, kiMviziSTaM bhagavantam ? bAlaM pareSAM sAmAnyAnAM asulabhaM duHprApyam / lekhAH ke iva ? bAlahArA iva, yathA bAlahArA 9 nRpabAlakrIDAkArakA bAlaM kaTItaTasthaM ramayanti // 32 // rasAlasAlaM prati dattadRSTau zrotuM ca sUktAni stRssnnkrnne| ananyakRtyA abhajanamA yatra svabhaktyA zukavitvamuccaiH // 33 // rasAlasAlaM-amartyA devA yatra yasmin bhagavati viSaye 15 uccairatyartha vabhaktyA zukavitvaM zukapakSitvaM pakSe AzukavitvaM zIghrakavIzvaratvaM abhajana sevante sma, kiMlakSaNA amartyAH ? ananyakRtyAH / na vidyate anyat kRtyaM yeSAnte ananya-18 kRtyAH, kiMviziSTe bhagavati ? rasAlasAlaM sahakAravRkSaM prati datta- , dRSTau sati, punaH kiMviziSTe bhagavati ? ca anyat / sUktAni subhASitAni zrotuM satRSNakaNe // 33 // parArthadRSTiM kalahaMsakeki kokAdikelIkaraNairakAle / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 jainakumArasaMbhavaM [prathamaH nItvAbhimukhyaM sukhato yamIzaM mudhAbhidhAnaM vibudhairna daH // 34 // 3 parArthadRSTiM0 vibudhaiH devaiH vibudha iti abhidhAnaM nAma, mudhA na dabhre na dhRtaM, vibudhA devA vidvAMso vA kathyante / hetumAha-kiM kRtvA ? yaM IzaM khAminam , athavA yaminaH saMyaminaH 6 teSAmIzam , sukhataH sukhenaiva abhimukhyaM khasAMmukhyam , nItvA prApya, kaiH karaNaiH kAraNabhUtaiH ? akAle aprastAve kalahaMsakekikokAdikelIkaraNaiH, kalahaMsA rAjahaMsAH, kekino 9 mayUrAH, kokAzcakravAkAH, ityAdipakSiNAM krIDAvidhAnaH, kiMviziSTaM yam ? parArthadRSTiM parasmin arthe ghaTapaTAdike dRSTi yasya saH parArthadRSTistaM parArthadRSTiM pakSe paramArthadRSTim vibudha12 tvasya etadeva phalam , yat sukhenaiva sarvakAryasAdhanamiti bhAvaH // 36 // kroDIkRtaH kAJcanarug jananyA priyaGgukAntyA ghananIlacUlaH / yaH saptavarSopagataH sumeroH zriyaM lalau nandanaveSTitasya // 35 // 18 kroDIkRtaH0 yo bhagavAn saptavarSopagataH saptavarSasaMyuktaH san sumerormeruparvatasya zriyaM zobhAM lalau gRhItavAn , kiMlakSaNasya sumeroH ? nandanaveSTitasya nandanena pariveSTitasyetyarthaH, kiMviziSTo bhagavAn ? priyaGgukAntyA, nIlakAntyA, jananyA 22 marudevyA, kroDIkRta utsaGge upavezitaH, punaH kIdRg bhagavAn ? Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam kAJcanarug suvarNavarNakAntiH, punaH kIdRg bhagavAn ? ghananIlacUlaH, ghano meghastadvannIlA kRSNA, cUlA zikhA, yasya sa ghananIlacUlaH / arthavazAt vibhaktipariNAmaH, sumeruH kIdRg 13 kAJcanaruk kAJcanamayaH, punaH kIdRg ? ghananIlacUlaH ghanA dRDhA nIlavarNacUlA cUlikA yasya sa, saptavarSApagataH saptabhiH varSeH kSetrarupagataH tadyathA bharahaM 1 hemavayaM 2 ti harivAsaM 3 toha mahAvidehaM 4 ca / rammaya 5 heraNNavayaM 6 eravayaM 7 ceva vAsAiM // etaiH saptakSetraryukta ityarthaH // 35 // purA parArohaparAbhavasyA vazyAH kshaakssttmdRssttvntH| babandhire'nena balAt kuraGgA ivollasantaH zizunA turaGgAH // 36 // 12 purA parAroha0 anena bhagavatA zizunA bAlena satA turatA azvA balAt haThAt babandhire badhyante sma, kiMlakSaNA turaGgAH ? purA pUrva parArohabhavasya avazyAH anyaccaTanasya parAbhavasya na 15 vazyAH / punaH kiM kRtavantaH turaGgAH ? kazAkaSTaM adRSTavantaH kazAyAH tarjanakasya kaSTaM kadApi na dRSTaM yaiste kazAkaSTamadRSTavantaH / punaH kiM kurvantaH ? kuraGgA iva ullasantaH hariNA : iva UrdhvamutpatantaH // 36 // kare kareNuH svakareNa matto, vane caran yena dhRto balena / roSAruNaM cakSurihAdadhAno, gAnaM dhunAno'pi na mokSamApa // 37 // 21 23 ___ Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [prathamaH kare kareNuH0 kareNurhastI gAtraM dhunAno'pi mokSaM na Apa, kiMviziSTaH kareNuH ? vane caran / punaH kIdRg ? yena bhagavatA, 3 kare zuMDAdaNDe, khakareNAtmIyahastena balena dhRtaH, kiM kurvANaH ! iha bhagavati, roSAruNaM cakSurAdadhAno nivezayan // atra vRtte dvitIyArthoM likhyate kare kareNuH karo rAjadeyabhAgastatra kare 12, aNuH sUkSmaH adAyakatvAt yogI khakareNa AtmIyate. jasA matto mAmI vanecaran yoginAM prAyo vanacAritvAt , punaH kiMviziSTaH? balena sAmarthyena, yena yA lakSmIstasyA inaH khAmI 9kRSNaH tena dhRta Ahato vaiSNavatvAt keSAMcidyoginAM, kiM kurvANaH ! iha bhagavati roSAruNaM cakSurAdadhAno jainAniSTatvAt , punaH kiM kurvANaH ? azvakarma gajakarma naulikarma recakapUrakA12.dibhirgAtraM dhUnAnopi cAlayannapi, ata eva kAraNAt mokSaM muktiM na prApa, samyagdarzanaM vinA na mokSa iti jina vacanAt // 37 // 15 cApalyakRddhAlyamapAsya so'tha khe yauvanaM vAsayatissa dehe| sAdhvaucitI dyumnavizeSadAnA16 prakAzayAmAsa tadapyamuSya // 38 // cApalyakRddhAla0 atho'nantaraM sa bhagavAn khe AtmIye dehe yauvanaM vAsayatisma, kiM kRtvA ! bAlyaM apAsya bAlyabhAvaM 21 parityajya, kiMlakSaNaM bAlyam ! cApalyakRt capalabhAvaM karotIti cApalyakRt / tadapi yauvanam , amuSya bhagavato, dyumnaM dravyaM balaM vA, tasya vizeSadAnAt sAdhoH sajjanasya, aucitI ___ Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam ucitaM guNaM prakAzayAmAsa, upakArakArake pratyupakAraH kriyate iti satAM lakSaNamiti bhAvaH // 38 // __ atha bhagavato rUpavarNanamAha--'mAnavA maulito vA 3 devAzcaraNataH punaH' iti nyAye satyapi bhagavato mAnavatve'pi tIrthaMkarANAM devatvameva kathyate // tasyAnanendAvuparisthite'pi, pAdAbjayoH zrIrabhavana hiinaa| dhattAM sa eva prabhutAmudIte, druhyanti yasinna mitho'rayo'pi // 39 // 9 tasya bhagavata Ananendau mukhacandre uparisthite'pi pAdAbjayozcaraNakamalayoH zrIlakSmIhInA na abhavat / sa eva pumAn prabhutAM dhattAM yasmin puruSe udIte sati mithaH parasparaM arayo'pi 12 vairiNopi na druhyanti na drohaM kurvatItyarthaH, mukhaM candrazcaraNau kamale, eSAM ca virodhaH, sa ca bhagavatA bhagna iti bhaavH||39|| dattairnamadbhiH kakubhAmadhIzai thAndraiH kiriittairnijraajcidvaiH| payAM prabhoragulayo dazApi, kAntA abhUSyanta miSAnakhAnAm // 40 // 18 dattairnamadbhiH0 prabhoH zrIRSabhadevasya padbhyAM dazA'pi aGgulayaH kAntA manojJAH palyA(?) vA nakhAnAM miSAt maNikirITaimaNimayairmukuTairabhUSyanta alaMkRtAH / kiMviziSTaiH kirITaiH ? namabhiH namaskAraM kurvdbhiH| kukubhAmadhIzaiH dikpAlaidaittaiH,22 ____ Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jainakumArasaMbhavaM [prathamaH punaH kiM0 1 nijarAjaciraiH / anyo'pi yo mahAntaM rAjAnaM sevate, sa nijarAjacihnAni puro Dhaukayate // 40 // / antaH sasAreNa mRdutvabhAjA, pAdAbjayorUrvamavasthitena / vilomatA'dhAyi tadIyajaGghA nAladvayenAlamanAlametat // 41 // antaH sasAreNa0 tadIyajaGghAnAladvayena tasyaiva bhagavato jaGghArUpanAladvikena, alaM atyartha vilomatA lomarahitatvaM 9anyanAlebhyo visadRzatvaM vaiparItyaM vA adhAyi dhAryatesma, etat anAlaM samyak, kiMlakSaNena jaGghAnAladvayena ? antaH sasAreNa madhye saMbhareNa, punaH kiM0 ? mRdutvabhAjA saukumArya 12 sevamAnena, punaH kiM0 1 pAdAbjayorUvaM avasthitena ato'nyakamalanAlebhyo'tra vaiparItyamiti bhAvaH // 41 // dhIrAGganAdhairyabhide pRSatkAH, paJceSuvIrasya pare'pi santi / tadUrutUNIrayugaM vizAla vRttaM vilokyeti budhairatarki // 42 // 18 dhIrAMganA0 budhairvidvadbhistadUrutUNIrayugaM tasya bhagavatA UrUrUpaM - bhasvakayugmaM vilokya iti atarki vicAritam , kiM viziSTaM UrutUNIrayugam ? vizAlavRttaM vizAlaM ca tat vRttaM ca vizAla20 vRttam, iti iti kim ? dhIrAMganAdhairyabhide zIle nizcalacittAnAM strINAM dhairyasya bhide bhedAya, paJceSuvIrasya unmadana 1 madana 232 modana 3 tapana 4 zoSaNa 5 rUpA (paJca) iSavo bANA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ m. sargaH] TIkayA sahitam yasya sa paJceSuH, tasya paJceSuvIrasya pare anye pRSatkA bANAH santIti bahUn bANAn vinA bhastrakayugmaM na syAt iti vitarkaH // 42 // kaTItaTImapyatilaMdhya dhAva llAvaNyapUraH prasasAra tasya / tathA yathA nA'nimiSendradRSTi droNyo'pyalaM pAramavAmumasya // 43 // kaTItaTI0 tasya bhagavato lAvaNyapUraH tathA prasasAra, kiM kurvan lAvaNyapUraH ? kaTItaTImapyatilaMdhya dhAvan / 'li lau' 9 (si0 1 // 3 // 65) ityanena padena tasya latvaM jAtam , yathA'. nimiSendradRSTidroNyo'pi animiSA devAsteSAmindrAH devendrAH teSAM dRSTidroNyo hambeDA athavA animiSedrA matsyeSu samarthAsteSu 12 dRSTiryeSAM te animeSendradRSTayo dhIvarAsteSAM droNyo beDA api asya lAvaNyapUrasya pAraM avAptuM prAptuM nA'laM na samarthA abhUvan , prAyaH pracure payaHpUre beDAnAmapyasamarthatvamiti 15 yuktam // 43 // sanAbhitAmazcati nAbhirekA, ___ kUpasya tasyodaradezamadhye / prabhAmbunetrAMjalibhiH pipAsuH, kathaM vitRSNA janatA'stu tatra // 44 // sanAbhitAmaJcati0 tasya bhagavata udaradezamadhye eko nAbhiH 21 kUpasya sanAbhitAM sAdRzyaM aJcati prApnoti, tatra nAbhau janatA janasamUhaH kathaM vitRSNA tRSNArahitAstu apitu naiva bhavatu, 23 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [prathamaH kiM kartukAmA janatA netrAMjalibhiH dRSTirUpAMjalibhiH prabhAMbu prabhArUpajalaM pipAsuH pAtumicchuH // 14 // 3 uparyuraH prauDhamadhaH kaTI ca, vyUDhAntarAbhUttalinaM vilagnam / kiM cinmaye'sminnanuyojakAnAM, 6 trilokasaMsthAnanidarzanAya // 45 // uparyuraH0 asmin bhagavati sarvatra yojyate, upari uro vakSaHsthalaM prauDham , ca anyat , adhaH kaTI vyUDhA vistIrNA / antarA 9 avyayazabdaH madhye, vilagnaM udaraM talinaM kRzaM abhUt , kimartham ? cinmaye jJAnamaye asmin bhagavati anuyojakAnAM pRcchakAnAm kiM trilokasaMsthAnanidarzanAya / ko'rthaH jJAna12 mayo bhagavAn sarvalakSaNopetatvAt jaDAnAM lokAnAm vetrAsana samo'dhastAdityAdi trailokyasaMsthAnaM adarzayat tathA'pi lokA na jJAtavantaH, pazcAtteSAM svIyamevaM rUpaM darzayAmAsa, bhagavAn 15 iti tAtparyArthaH // 45 // vyUDhe'sya vakSasya vasatsadA zrI. vatsaH kimu chadmadhiyA praveSTum / ruddhaH paraM bodhibhaTena madhya, madhyUSiSAsIdvahiraMga eva // 46 // vyUDhe0-zrIvatso lAJchanaM kando vA'sya bhagavato vyUDhe 21 vizAle vakSasi hRdaye kimu chadmadhiyA kapaTabuddhyA praveSTuM sadA avasat , paraM kevalaM bodhibhaTena samyaktatvaparijJAnarUpasubha23 Tena ruddhaH san bahiraMga evAsIt , kiM kRtavatA bodhibhaTena ? 18 ___ Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam madhyaM adhyUSiSA madhye uSitena, 'vasaM nivAse' vas , adhipUrvaH adhyuvAsa ka sakAnau parokSAvaca kasan pratyayaH, tato dvitvevasya saMprasAraNe utve'dhinA saha yatve iDAgame Satve adhyUSivatsa 3 iti syAt , tatastRtIyaikavacane adhuTakharAdau seTasyApi iTa sahitasya ca zabdasyotve nalope'dhyUSiSA iti syAt // 46 // yatra trilokI nihitAtmabhArA, zete sukhaM patriNi patriNIva / so'sanmate tadbhuja eva zeSaH, __ ko'nyo jraajihmgtervishessH||47|| 9 yatra trilokI0 yatra bhuje trilokI nihitAtmabhArA nyasta AtmIyabhAro yayA sA nihitAtmabhArA sukhaM zete khapiti / keva ? 'patriNIva yathA patriNI pakSiNI patriNi vRkSe sukhaM zete / tadbhuja 12 eva asmanmate zeSaH, asmadIyamate jinazAsane tasya bhagavata eva bhujarUpazeSanAgAdhirAjo'stu jarAjihmagatevRddhasarpasya vizeSaH anyaH zeSaH kaH ? na ko'pi // 47 // pANestalaM kalpapulAkipatraM, tasyAMgulIH kAmadudhAstanAMzca / ciMtAmaNIstasya nakhAnamaMsta, dAnAvadAnAvasare'rthisArthaH // 48 // pANestalaM0 arthisArthoM yAcakasamUhaH tasya bhagavato dAnAcadAnAvasare dAnameva avadAnaM zuddhakarma tasya avasare, etat 21 sarvatra yojyate, arthisArtho dAnAvadAnAvasare tasya bhagavataH pANestalaM kalpapulAkipatraM kalpavRkSasatkaM patraM amaMsta manyate 23 15 ___ Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jainakumArasaMbhavaM [prathamaH sma, ca anyat , tasya bhagavataH aGgulIH kAmadudhAstanAnamaMsta, tasya nakhAn ciMtAmaNInamaMsta // 18 // yena trilokIgatagAyanaucaM, jigAya dhIradhvanirasya kaNThaH / krameNa tenaiva kimeSa rekhA6 trayaM kRtaM sAkSijanairbabhAra // 49 // yena trilokI0-asya bhagavataH kaNTho yena krameNa trilokIgatagAyanaughaM, tribhuvanasthAnAM gAyanAnAM samUhaM jigAya iti 9 jitavAn , kiMlakSaNaH kaNThaH ? dhIradhvaniH dhIro gambhIro dhvaniH zabdo yasya sa dhIradhvaniH / eSa kaNThastenaiva krameNa kiM rekhAtrayaM babhAra, kiMviziSTaM rekhAtrayam ? sAkSijanaiH kRtam , ko'rthaH ? 12 tribhuvane tAvatA khAmikaNThasadRg dhIradhvanirnAstItyarthaH // 19 // yajAtivairaM saratA tadAsyA bhojanmanA'bhaMji jagatsamakSam / 15 nizArucistatkimapatrapiSNuH, so'yaM divaabhuudvidhurprkaashH||50|| . yajjAtivairaM0 yat tadAsyAMbhojanmanA tadIyamukhakamalena 18 ayaM vidhuzcandro jagatsamakSaM vizvasAkSikaM abhaMji jIyatesa ityarthaH, kiM kurvatA tadAsyAMbhojanmanA ? jAtivairaM smaratA, so'yaM vidhuzcandraH tat tasmAt kAraNAt divA divase kiM aprakAzo aprakaTa evAbhUt , kiMlakSaNo vidhuH ! apatrapiSNuH 22 lajjanazIlaH, punaH kiM0 ? nizAyAM ruciH kAntiH yasya sa Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 31 nizAruciH, anyo'pyapatrapiSNurdivA aprakAzaH syAt , tasyaiva hi nizAyAM rucirabhilASaH syAt // 50 // oSThadvayaM vAksamaye'vadAta dantadyutiplAvitametadIyam / babhUva dugdhodadhivIcidhauta pravAlavallIpratimallitathi // 51 // oSThadvayaM0 etadIyaM oSThadvayaM dugdhodadhivIcidhautapravAlavallIpratimallitazri dugdhodadheH kSIrasamudrasya vIcibhiH kallolaiH dhautAyA kSAlitAyAH pravAlavalleH pratimallitA pratimallIkRtA9 zrIryena tat dugdhodadhizrIbabhUva, kiMviziSTaM oSThadvayam ? vAksamaye vacanAvasare avadAtadantadyutiplAvitaM ujvaladantasatkakiraNaiAptaM oSThadvayaM pravAlavallIsadRzaM dantadyutayaH kSIrasamudra-12 kallolasadRzAzceti iti bhAvaH // 51 // vyaktaM dvipatibhavanAdajasraM, __ zrIrakSaNe yAmikatAM prpnnaaH| dvijA dvijezasya tadAnanasya, lakSmIsamUhaM prbhudttmuuhH||52|| vyaktaM dvipati0 dvijezasya iti / tasya bhagavata AnanaM mukhaM 14 tadeva dvijezazcandrastasya dvijA dantA lakSmIsamUhaM zobhAsamudayaM Uhurvahanti sma, kiMviziSTaM lakSmIsamUham ? prabhuNA mukhena dattaM mukha eva sthitA dantAH zobhAM bhajanta iti, kiMlakSaNA 21 dvijAH ? vyaktaM prakaTaM dvipatibhavanAt ajasraM niraMtaraM zrIrakSaNa yAmikatAM ArakSakatAM prapannAH, dantaireva mukhasya zobhA syAt / 23 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [prathamaH atha dvitIyapakSe dvijAnAM brAhmaNAnAM IzaH khAmI dvijezaH tasya dvijA brAhmaNA prabhuNA khAminA dattaM lakSmIsamUha vahaMti 3 sma / vyaktaM dvipajibhavanAdityAdi atrA'pi yojyam // 52 // adAnmRdurmAdevamuktiyuktyA, yuktaM tadIyA janatAsu jihvA / lolA svayaM sthairyaguNaM tu sabhyA nabhyAsayantI kutukAya kiM na ? // 53 // adAnmRduH0 tadIyA tasya bhagavataH sambandhinI jihvA 9 janatAsu janasamUheSu uktiyuktayA vacanaM cAturya mArdavaM saukumAryayuktaM adAt, kiMlakSaNA jihvA ? mRduH komalA ata eva hetormAdevaM adAt , tu punaH khayaM lolA capalA satI 12 sabhyAn sabhAjanAn sthairya guNaM abhyAsayantI kutukAya kiM na syAdapi tu syAdeva / ko'rthaH khAmino jivhayA sarvathA sthairyabhAvaH khAnte utpAdyate // 53 // 15 prANaM jagajIvanahetubhUtaM, nAsA yadaunnatyapadaM dadhAti / karmArimArAya tadagravIkSA, 16 dIkSAdinAntena tato nidhAtA // 54 // prANaM jagajIvanahetubhUtaM0 nAsA nAsikA prANaM pavanaM balaM vA yad dadhAti / kiMlakSaNA nAsA ? aunnatyapadaM uccatAyAH sthaanm| 2.prANaM kiMlakSaNam ? jagajjIvanahetubhUtaM jagato vizvasya jIvanAya hetubhUtaM tat tasmAt kAraNAt tena bhagavatA karmArimArAya 23 karmarUpazatrUNAM vinAzAya AdIkSAdinAt dIkSAdinamArabhya ___ Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam tadapravIkSA tasyA nAsikAyA agranirIkSaNaM vidhAsyatA / ko'rthaH? khAmI dIkSAnantaraM khanAsAgradacahak karmazatrUn haniSyatIti bhAvaH, yo balavAn syAt tasyaiva vIkSA zatruhananAvasare 3 kriyate // 54 // zreyaskarAvullasadaMzurAzI, pArzvadvayAsInajaneSu yasya / kalau kapolAvakaraprayatna haimAtmadarzatvamazizriyAtAm // 55 // zreyaskarA0, tasya bhagavataH kalau manojJau kapolau pArzvadva-9 yAsInajaneSu ubhayoH pArthayoH upaviSTalokeSu akaraprayatnahemAtmadarzatvaM hastApakramarahitavarNamayadarpaNatvaM azizriyAtAM Azritavantau, kiMviziSTau kapolau ? zreyaskarau maGgalakartArau / 12 punaH kiMviziSTau ? ullasadaMzurAzI udgacchatkiraNasamUhau // 55 // vitenuSI zmazruvane vihAraM, dolArasAya shritkrnnpaaliH| sphuratprabhAvAri ciraM cikhela, .. tadAnanAmbhojanivAsinI shriiH|| 56 // :: vitenuSI0 tadAnanAmbhojanivAsinI tasya bhagavato mukha-18 kamalavAsinI zrIlakSmIH, sphuratprabhAvAri prasaratprabhArUpajale, ciraM cirakAlaM cikhela krIDAJcakAra, vArzabdo vyaMja-. nAnto'tra jJeyaH / kiMlakSaNA zrIH ? zmazruvane kUrcarUpodyAne vihAraM vicaraNaM vitenuSI kRtavatI, punaH kiMviziSTA zrIH122 jai0 ku. 3 ___ Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 jainakumArasaMbhavaM [prathamaH dolArasAya zritakarNapAliH AndolanarasakRte zritA karNapAliryayA sA dolArasAya zritakarNapAliH // 56 // padmAni jitvA vihitA'sya dRgbhyAM, sadA khadAsI nanu panavAsA / kimanyathA sAvasathAni yAti, va tatpreritA premajuSAmakhedam // 57 // padmAni0 asya bhagavato hagbhyAM padmavAsA lakSmInnu nizcitaM sadA sarvadA khadAsI vihitA, kiM kRtvA ! padmAni 9 jitvA, kimanyathA sA padmavAsA tatpreritA tAbhyAM dRgbhyAM preritA premajuSAM prItimatAM AvasathAni gRhANi akhedaM khedarahitaM yathA bhavati tathA yAti, ko'rthaH ? khAmigbhyAM bhaktalokAnAM 12 dAridyadaurbhAgyAdayo doSA nazyanti, pade pade saMpadazva - vijubhanta iti bhAvaH // 57 // kRSNAbhrarekhAbhramato nibhAlya, tavyugaM yauvnvhnitptH| akAri nRtyaM pramadonmadiSNu ___ manomayUrairvilasatkalApaiH // 58 // 14 kRSNAmra0 pramadonmudiSNumanomayUraiH pramadAnAM strINAm ___ unmadiSNUni unmAdasaMyuktAni manAMsyeva mayUrA pramadonmudi0 / __ taiH pra0 mayUraiH / pakSe pramadena harSeNa unmudiSNumanaso ye mayUra 21 rAste prema tairmayUraiH nRtyaM nATyaM akAri kRtaM, kiM kRtvA tayugaM tasya bhagavato bhrUyugalaM kRSNAmrarekhAmramato nibhAlya kRSNA 23zyAmA yA aprarekhA tasyA yo pramo vibhramastasmAt / kRSNA hgvaa| Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 sargaH] TIkayA sahitam kiMviziSTaiH pramadonmudiSNumanomayUraiH ? yauvanarUpavaizvAnareNa saMtaptaiH, punaH kiMvi0 ? vilasatkalApaiH vilasat kalAnAM ApaH prAptiH yeSu te vilasatkalApAstairvila0, pakSe vikasanmorapicchaiH3 bavAnalAdisaMbhave vahnitaptatvaM ca mayUrANAM api syAt / / 58 // bhrAntvAkhile'Gge'sya dRzo vazAnAM, prabhApayo'kSiprapayornipIya / chAyAM ciraM bhUlatayorupAsya, bhAlasthale sandadhuradhvagatvam // 59 // prAntvA0 vazAnAM strINAM dRzo'sya bhagavato'khile samaste aGge bhrAntvA, tataH paraM akSiprapayorlocanarUpaprapayoH prabhApayaH prabhArUpajalaM nipIya pItvA jhUlatayobhraMvalyoH chAyAM kAnti vA ciraM cirakAlaM upAsya sevitvA, bhAlasthale adhvagataM pathikatvaM sandadhuH sandadhate sa, anyatrApi pathikyaH aGganAgni deze AnvA prapAsu payaH pItvA latAsu chAyAmupAsya sthalamArge gamanaM kurvanti // 59 // ardha ca pUrNa ca vidhuM lalATa. mukhacchalAdvIkSya tadaGgabhUtau / na ke gariSThAM jaguraSTamI ca, - rAkAM ca tannAthatayA tithiSu // 60 // ardha ca pUrNa ca0 ke vijJapuruSA aSTamI ca anyat rAkAM : ca pUrNimAM ca tannAthatayA tau ardhapUrNau vidhunAthau yayostattanAthayorbhAvasvanAthatayA, tithiSu paJcadazakhapi, gariSThAM na jagurna 21 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jainakumArasaMbhavaM [ prathamaH kathayAmAsuH, api tu jagureva / kiM kRtvA ? ardha ca anyat pUrNa ca vidhuM candraM lalATamukhacchalAcadaGgabhUtau tasya bhagavato'Gga3 bhUtau avayavatAM gatau vIkSya dRSTvA / ko'rthaH ? svAmibhAlaM ardhacandrasadRk vakraM saMpUrNacandramaNDalasadRkSaM cAbhUt, tenASTamI pUrNimAsyau, sarvatithimadhye gariSThe jAte kathyete // 60 // dviSTo'pi lokairamunA svamUrbhi, nivezitaH kezakalAparUpaH / varNosvaraH zrIbharamApa nAthaprasAdasAdhye hyudaye kulaM kim 1 // 61 // dviSTo'pi lokai0 avaraH aprazasyo varNaH zyAmavarNako nIcavarNako vA, zrIbharaM zobhAsamUhaM Apa prApa, kiMviziSTaH 12 varNaH ? lokairdviSTo'pi punaH kiMviziSTaH ? amunA bhagavatA svamUrdhni AtmIyamastake nivezata AropitaH punaH kiMviziSTaH ? kezakalAparUpaH kezakalApa eva rUpaM yasya saH, hi nizcitaM nAthaprasAde sAdhye udaye sati kulaM kiM vIkSyate ? ko'rthaH ? nRpo yasya prasAdAbhimukhaM syAt tasyA'kulInasyApi sampadaH syuriti bhAvaH, uktaM ca " suprasannavizadasya bhUpateryatra yatra vilasanti dRSTayaH / tatra tatra zucitA kulInatA dakSatA subhagatA ca gacchati // 1 // " 61 // 15 buddhA navazmazrusamAzritAGkazrIkaM nizodItamadomukhendum / kezaughadambhAtkimu puSpatArAlaGkArahAriNyabhisArikAbhUt // 62 // 18 " 21 Mar Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkA sahitam 37 buddhA navazma0 nizA rAtriH, kezaughadambhAt kezAnAM oghaH : samUhastasya dambhAt miSAt kimu abhisArikA'bhUt "alaMkRtA yA priyaM yAti kathyate sAbhisArikA" / kiM kRtvA ? 3. adomukhendum amuSya bhagavato mukhenduH adomukhenduH taM adomukhenduM mukhacandraM udItaM uditaM buddhA jJAtvA kiMlakSaNaM adomukhendum ? navazmazrusamAzritAGka zrIkaM navInakUrceNaiva AzritA 6 aGkazrIH lAJchanazrIryena taM navazmazru0 atra svArthe kaH pratyayo jJeyaH / kiMlakSaNA rAtriH ? puSpatArAlaGkArahAriNI puSpANyeva tArakAsteSAmalaGkArastena hAriNI manojJA yA sA puSpatArA0 / 9 yataH zirasi puSpANi syuH rAtrau ca tArakAH syuriti bhAvaH / etAvatA mukhaM pUrNacandrasamaM kezakalApazca rAtrisama iti bhAvaH // 62 // varNeSu varNaH sa purassaro'stu, yo'jasramAzizriyadaGgamasya / avepiyacchAyalave'pi labdhe, loke suvarNazrutimApa hema // 63 // 12 varNeSu varNaH0 saptalakSaNeSu varNeSu zvetaraktAdiSu puraHsaro'presarosstu, yaH pItavarNo'jasraM niraMtaraM asya bhagavato aGgaM 18 Azizriyat Azrayati sma, avepi 'TuvepRG kepRG geTa kapuG calane' itidhAtorini pratyaye vepin iti syAt ataH kAraNAdavepini nizvale yacchAyalave'pi yasya bhagavataH kAntileze'pi sati hema suvarNaM loke lokamadhye suvarNazrutiM suSThu zobhano 12 15 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 jainakumArasaMbhavaM [ prathamaH varNaH suvarNa iti khyAtiM Apa, bhagavAn suvarNavarNazarIse vartata iti bhAvaH // 63 // makAri mAdyatpramadena tasya // 64 // " dyumnaM yat dyumnaM balaM pakSe dhanaM tasya bhagavataH zaizave bAlye guptaM abhUt kiMviziSTasya tasya ? paramArthadRSTeH paramArthe moche 9 dRSTirdarzanaM yasya, pakSe paramA prakRSTA'rthadravye dRSTiH / kiMlakSaNaM dyumnam ? jagadbhRtyupayogi jagato bhRtirbharaNaM pakSe jagato vizvasya bhRtiH poSaNaM tatra upayogi / dhanavAn jagataH poSaNaM kartuM samarthaH, 12 bhagavAn meruM daNDaM pRthvIM chatraM kartuM samarthaH / tat dyumnaM yauvanena prakAzaM prakaTamakAri kriyate sma / kiMvat ? utsavavat yathA utsadr naM dhanaM prakAzaM kriyate / kiMlakSaNena yauvanena ! mAdyatpra15 madena - mAdyantyaH pramadAH striyo yena tat mAdyatpramadam, lena mAdyatpramadena / pakSe pramado harSo jJeyaH // 64 // yUno'pi tasyAjani vazyamazvavArasya vAjIva sadaiva cetaH / sazaGkamevorasilo'pyanaGga 18 naM jagatyupayogi gutaM, yacchaizave'bhUtparamArthadRSTeH / tadyauvanenotsavavatprakAza 21 stadaGgajanmA tadupAcaratam // 65 // yUno'pi tasya bhagavato yuno'pi yauvanAdhirUDhasyApi cetazcittaM sadaiva vazyaM, ajani jAtam / kasyeva ? azvavArasyeva / yathA 23 azvavArasya vAjI turago vazyo bhavati / tat tasmAt kAraNAt, Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkA sahitam 39 urasilo'pi balavAnapi, anaGgaH kandarpaH, taM bhagavantaM sazaGkameva yathA bhavati, tathA upacArAt sevate sma / kiMlakSaNo'naGgaH ? tadaGgajanmA tasya cittasyAGgajanmA putraH / yadi pitA vazyastadA 3 putro'pyavazyaM vazya eva syAditi // 65 // pazcAdamuSyAmaravRndamukhyAH, padAbhiSekaM prathayAmbabhUvuH / prAgeva pRthvyAM prasasAra duSTaceSToragIvajramukhaH pratApaH // 66 // pazcAdamuSyA0 - amaravRndamukhyA surendrAH amuSya svAminaH 9 padAbhiSekaM pazcAt prathayAmbabhUvurvistArayAmAsuH amuSya bhagavataH pratApaH pRthvyAM prAgeva prathamameva prasasAra prasaratisma / kiMlakSaNaH pratApaH ? duSTaceSToragI vajramukhaH duSTAnAM anyAya - 12 kAriNAM ceSTA, saiva uragI sarpiNI, tAM prati vajramukho garuDasamAnaH // 66 // AnacurindrA makarandabindusandohavRttarUpanAvayatnam / mandAramAlyairmukuTAgrabhAga bhraSTairnamanto'nudinaM yadaMhI // 67 // 15 AnaJcurindrA0 indrA yadahI yasya svAminaH pAdau, mandAramAlyaiH mandArasya kusumamAlAbhiH, ayatnaM upakramaM vinaiva, AnaJcuH pUjayAmAsuH / kiMlakSaNau yadahI ? makarandabindu sandoha vRttasvapanau / makarandabindUnAM samUhena niSpannAtrau / kiMlakSaNairma - 22 18 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 jainakumArasaMbhavaM [ prathamaH ndAramAlyaiH ? mukuTAgrabhAgabhraSTairmukuTasyAgrabhAgAt bhraSTaiH patitaiH / kiM kurvantaH surAH ? anudinaM nirantaraM namantaH / khayameva 3 namatAM mAlApatane snAtraM pUjA ca syAt, ato'yalamiti uktam // 67 // AmokSasaukhyAMhati saMdhayAsminAtmAtirikte'bhyudite pRthivyAm / azizriyanmandarakandarANi, saMjAtalajA iva kalpavRkSAH // 68 // AmokSasau 0 kalpavRkSA mandarakandarANi merorguhA azizriyan AzritavantaH / utprekSate, saMjAtalajjA iva utpannalajjA iva / kva sati ? asmin bhagavati AmokSasaukhyAMhati sandhayA, 12 mokSAvadhi yat saukhyaM tasya aMhatirdAnaM tadviSaye sandhA pratijJA tayA / AtmA'tirikte Atmano'dhike pRthivyAM abhyudite sati kalpavRkSairAtmabhyo'pi adhikadAtAraM bhagavantaM vIkSya lajjayA meru15 guhA AzritAH // 68 // svargAyanaiH svargipateH sabhAyAmAviSkRte kIrtyamRte tadIye / tatpAnatastRpyati nAkilo ke, sudhA grahItAramRte mudhAbhUt // 69 // svargAyanaiH0 sudhA amRtam, grahItAraM grAhakam, Rte vinA, 21 mudhA niHphalA bhUt / ka sati ? khargAyanaistumbarunAradAdyaiH gAyanaiH, svargipaterindrasya sabhAyAm, tadIye tasya khAminaH satke, kIrtya - 23 mRte AviSkRte prakaTIkRte sati / punaH ka sati ! tatpAnatastasya 18 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkA sahitam 41 kIrtyamRtasya pAnAt, nAkiloke khargiloke, tRpyati tRptiM prApnuvati sati // 69 // merau namerudvatale tadIyaM, yazo hayAsyairupavINyamAnam / zrotuM vizAlA'pi suraiH sametaiH, saGkIrNatAM nandanabhUralambhi // 70 // merau namerudrutale0 surairdevairvizAlApi vistIrNApi nandanabhUH nandanavanabhUmiH saGkIrNatAmalambhi saGkIrNatvaM prApitA / kiMlakSaNaiH suraiH ? tadIyaM tasya bhagavato yazaH zrotuM AkarNayituM sametairmi- 9 litaiH / kiMlakSaNaM yazaH ? merau meruparvate namerudutale namerunAmno vRkSasya tale, hayAsyaiH kiMnarairupavINyamAnaM vINayA gIyamAnam // 70 // yazo'mRtaM tasya nipIya nAgAGganAsyakuNDodbhavamadbhutena / ziro dhunAnasya bhujaGgabhartu - bhUbhAra evAbhavadantarAyaH // 71 // 3 12 2 yazo'mRtaM * bhujaGgabhartuH zeSanAgAdhirAjasya, adbhutena AzcaryeNa, ziro dhunAnasya zIrSaM dhunataH sataH, bhUbhAra eva antarA - 18 yo'bhavat / kiM kRtvA ? tasya svAmino yazo'mRtaM nipIya pItvA, kiMviziSTaM yazaH ? nAgAGganA''syakuNDodbhavam, pAtAlakanyAyA: mukhameva kuNDaM tasmAdutpannam, na ca kuNDeSvamRtaM vartata iti vacanAt // 71 // S' 22 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 jainakumArasaMbhavaM [prathamaH dhattAM yazo'syAkhilalolagarva sarvasvasarvaGkaSatAbhimAnam / guNaidRDhayUMDhaghanairnibaddha, mapi trilokATanalampaTaM yat // 72 // dhattAM yazo0 asya bhagavato yazaH akhilalolagarvasarvakha6 sarvakaSatAbhimAnam , akhilAH samastA lolAzcapalA ye padArthAsteSAM yadgarvasarvakhaM tasya sarvakaSatA sarvonmUlanatA tasyAbhimAnaM ahaGkAraM dhattAM bibhartu / ko'rthaH? bhagavato hi yazastribhuvane 9sarvacapalapadArthebhyo'pyaticapalatvena vizvaM vyAmoti sma / yad yazo guNairaudAryadhairyagAmbhIryacAturyamAdhuryAdibhirdavarakaiH vA nibaddhaM baddhamapi trilokATanalampaTaM vizvabhramaNArasikaM vartate / kiM12 lakSaNairguNaiH ? dRDhavyUDhadhanaiH dRDhA nizcalAzca vyUDhA vistIrNAzca dhanA nicitAzca dRDhavyUDhaghanAstaidRDhanyUDhaghanaiH // 72 // sa eva devaH sa guruH sa tIrtha, 15 sa maGgalaM saiSa sakhA sa taatH| sa prANitaM sa prabhurityupAsA mAse janastadgatasarvakRtyaiH // 73 // 18 sa eva devaH0 janairlokaH sa eva bhagavAn iti amunA prakA reNa upAsAmAse sevyatesa / upAsAmAse iti kriyApadaM aSTasu. sthAneSu saMyojyate / sa punaH bhagavAn deva iti catuHSaSTIndra21 surAsuranaraprabhRtilokaiH sevyapAdAravindatvAt / sa bhagavAn guru riti lokAnAM AcAravicAravyavahArakalAvidyAzilpavijJAnAdi23 prakAzakatvAt / sa jinastIrthamiti "agAdhe vimale zuddhe satya ___ Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janaiH ? takhatamiH prajAno janaH prabhuH khAra sargaH] TIkayA sahitam 43 zIlasame hRdi / sthAtavyaM jaGgame tIrthe jJAnArjavadayAparaiH," ityAditIrthalakSaNAzritatvAt / sa khAmI maGgalamiti sarvapApacchedakatvAt / sa eSa jinaH, sakhA mitraM AzritajanAnAM zlAdhya-3 karmodyamakArakatvAt / sa khAmI tAtaH pitA iti bhavyAnAM antaraGgazatrurakSakatvAt / sa bhagavAn prANitaM jIvitamiti, puNyabhAjAM puNyarUpajIvitadAyakatvAt / sa jinaH prabhuH khAmI iti sakalarItinItisthitibhiH prajAnAM pAlakatvAt / kiMviziSTaiH janaiH ? tadgatasarvakRtyaiH tasmin bhagavati gatAni sthitAni sarvakRtyAni yeSAM te tadgatasarvakRtyAstaistadgatasarvakRtyaiH // 73 // 9 yogIzvaro'bhinavamanyatanupraveza mabhyastavAnudarakandaragaH svamAtuH / bAlo yuvApyanapahAya tanUM sa yAva 13 dvedaM viveza hRdayAni yadIkSakANAm // 74 // yogIzvaro0 yo bhagavAn yogIzvaraH san abhinavaM navInaM anyatanupravezaM abhyastavAn , kiMviziSTaH bhagavAn ? khamAtu-15 rudarakandaragaH AtmIyajananyA udarameva kandaraM tatra sthitaH, anyo'pi yogI kandaramadhye parakAyapravezavidyAmabhyasati / sa jino bAlo yuvApi san tanUM zarIraM anapahAya atyaktvA 14 IkSakANAM AlokanaparANAM yad hRdayAni yAvadvedaM yathAlAbha viveza praviSTavAn / anyo yogI nijazarIraM tyaktvA anyasya ekasya kasyacit zarIre parakAyapravezavidyayA pravizati, 21 ayaM tu bhagavAn zarIraM atyaktvA pareSAM zarIre praviveza ato'trApUrvatA / ko'rthaH ? bhagavAn bAlo yuvAnapi yaidRSTasteSAM hRdaye 23 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 jainakumArasaMbhavaM [ 'prathamaH praviSTaH jinaM vinA lokacitte nAnyo janaH sthita iti bhAvaH / yAvadvedamiti 'vidUMtI lAbhe' vid / yAvat pUrvaM 'yAvato - 6 vindajIvaH' (si0 5/4/55 ) iti sUtrAt yathA yAvajjIvaM tathA yAvadvedamiti prayogaH // 74 // aprApyakAri nayanaM na mRSAha jainaH, sampRcya cedbhagavato vapuSA vidadhyuH / sevAmupAsakadRzastadimA apIha dadhyuH, karAdyavayavA iva divyabhUSAm // 75 // aprApyakAri - jainaH nayanaM locanaM aprApyakArIti dUrasthameva svaviSayagrAhakaM mRSA alIkaM na Aha na jalpati, jainAnAM hi sparzanarasanaprANazravaNendriyANi prApyakArINi spRSTavi12 SayagrAhakatvAt, nayanamanasI tvaprApyakAriNI dahanAdyasambhave aspRSTaviSayagrAhakatvAt, ( ' puDhaM suNei sadda rUvaM puNa pAsaI apuDhaM tu' ) ityAgamavacanAt, atropapattimAha - cet yadi 15. upAsakadRzaH sevakadRSTayaH bhagavato vapuSA saMpRcya sevA - karaNena divyabhUSAM kaGkaNamudrAmukuTAdikAM dadhati, tathA dRzaH / tAsAM kajjalameva bhUSaNaM ca syAt, na tu svarNAdi / 'parahastena 18 vANijyam, sevA sandezatastathA / tAdRgeva phalaM dhatte, loke'pi zrUyate kila' iti // 75 // 21 23 hRdi dhyAte jAtaH kusumazarajanmA jvarabharaH, zrute cAnyazlAghAvacanavirucitvaM zravaNayoH // dRzordRSTe spaSTetaraviSayagatyAmalasatA, tathApI snehaM dadhuramaravadhvo niravadhim // 76 // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam hRdi dhyAte. iha bhagavati hRdi dhyAte sati kusumazarajanmA jvarabharaH kAmajvarasamUho jAtaH / ca anyat iha khAmini zrute sati zravaNayoH karNayoH anyazlAghA vacanavirucitvaM 3 jAtaM, anyeSAM prazaMsAvacane'rucirutpannA / iha bhagavati dRSTe sati dRzolocanayoH itaraviSayagatyAM alasatA spaSTA jAtA anyatrAvalokane AlasyaM prakaTaM jAtam / tathApi amaravadhvo 6 devya iha bhagavati niravadhi avadhirahitaM snehaM dadhuH / yasmin dhyAte jvaraH, zrute'ruciH, dRSTe AlasyaM jAyate, tatra snehaH kathaM dhriyate iti virodhaH // 76 // .... nArINAM nayaneSu cApalaparIvAdaM vininan vapuHna, . saundaryeNa vizeSitena vayasA bAlyAtpurovartinA // nirjetApi manobhavasya janayaMstasyaiva vAmAkule, bhrAnti kAlamasau ninAya vividhakrIDArasaiH kazcana 77 nArINAM nayaneSu0 asau bhagavAn vividhakrIDArasaiH kaJcana kAlaM kiyantaM samayaM ninAya gamayatisma / kiM kurvan ? vapuHsaunda-15 ryeNa zarIramanoharatvena nizcalatAkaraNAt nArINAM strINAM nayaneSu locaneSu cApalaparIvAdaM capalatAyA apavAdaM vininan vinaashyn| kiMlakSaNena vapuHsaundaryeNa ? bAlyAt purovartinA bAlyAdagresa- 18 reNa vayasA yauvanalakSaNena vizeSitena vizeSaviziSTatAM sazrIkatAM prApitena / kiM kurvan bhagavAn ? manobhavasya kAmasya nirjetApi vAmAkule strIvarge rUpazriyA tasyaiva manobhavasya bhrAnti ayameva 24 ___ Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [dvitIyaH kAmadeva iti bhramaM janayan utpAdayan / yo yasya nirjetA syAt sa tasyaiva bhrAnti kathaM utpAdayati iti citram // 77 // 3 iti zrIaJcalagacche kavicakravartizrIjayazekharasUriviracitasya jainakumArasambhavasya tacchiSyazrIdharmazekharasUriviracitaTIkAyAM zrImANikya sundarasUrizodhitAryA prathamasargavyAkhyA samAptA // 1 // // atha dvitIyaH sargaH prArabhyate // tadA hareH saMsadi rUpasampadaM, prabhoH prabhAjIvanayauvanoditAm / agAyatAM tumbarunAradau rado- . cchalanmayUkhacchaladarzitAzayau // 1 // tadA hareH0 tadA tasmin avasare tumbarunAradau harerindrasya 12 saMsadi sabhAyAM prabhoH zrIRSabhadevasya rUpasampadaM rUpalakSmI agAyatAMgAyanaH sma / kiMlakSaNaM rUpasaMpadam ? prabhAjIvanayauvanoditAM prabhAyA jIvanaM yadyauvanaM tasmAduditAM utpannAm , kiMlakSaNau tumbaru15 nAradau ? radocchalanmayUkhacchaladarzitAzayau radebhyo dantebhya ucchalanto ye mayUkhAH kiraNAsteSAM cchalena miSeNa darzitAzayoM darzita prakaTita Azayo abhizayo yAbhyAM tau radocchalanma18yUkhadarzitAzayau etAvatA vizadacittau // 1 // prabhuH prabhAmbhonidhirAmarI sabhA, kimu stumastau yadi mAtumudyatau / maNimahAryaH zucikAnti kAJcanam , kalA kalAdasya kalApi varNyatAm // 2 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 47 prabhuH prabhAmbhonidhi0, prabhuH zrIRSabhadevaH prabhAmbhonidhiH prabhAyA ambhonidhiH samudro vartate, sabhA AmarI amarANAmiyamAmarI devasabhA vartate / vayaM kimu stumaH, yadi tau tumbara-3 nAradau gAtuM udyatau / atra dRSTAntamAha-maNimahAyoM bahumUlyo vartate, kAJcanaM suvarNa zuci kAnti pavitraruk vartate, tataH paraM kalAdasya suvarNakArasya kalA manojJA kalApi varNyatAm // 2 // 6 guNADhyayA geyavidhipravINayA, na vINayA gItamado'nvagAyi na / sarasvatI pANitalaM na muJcatI, kimaucitItacyavate kadApi sA // 3 // guNADhyayA geyavidhipravINayA, vINayA adastumbarunAradasambandhi gItaM na na anvagAyi nahi nahi anu pazcAdgIyate sma, 12 apitu gIyate sma / atra dvau nau prakRtamatheM gamayataH / kiMviziSTayA vINayA? guNADhyayA guNaistaMtrIbhiH vivekAdibhirvA AnyayA smRddhyaa| anyA gAyinI guNairmAdhuryAdibhirAvyA syAt / 15 punaH kiMviziSTayA ? geyavidhau geyaM gAnaM tasya vidhau pravINayA nipuNayA / sA vINA aucitI aucityaguNAt kiM kadApi cyavate azyati apitu naiva / kiMkurvatI vINA ? sarakhatI-18 pANitalaM sarakhatyA hastatalaM na muJcatI / yaH sarakhatyAH samIpaM na muJcati, tasya vivekAdyA guNAH syuH / atra kiM citram // 3 // ninindureke'maradhenujaM payo, marudrumANAmapare phalAvalIm / 22 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [dvitIya: pare'rNavAloDanasAdhitAM sudhAM . prabhoH pibantazcaritAmRtaM suraaH||4|| 3 ninindureke0 eke devA amaradhenujaM payaH kAmadhenusaMbandhi dugdhaM ninindurnindanti sma / Nidi kutsAyAmiti dhAtoH prayogaH iti kriyA sarvatra yojyate / apare devA marudrumANAM maruto 6 devAsteSAM drumAH kalpavRkSAH teSAM phalAvalIm / apare surAH sudhAM amRtm| kiMlakSaNAM sudhAm ? arNavAloDanena karaNAt sAdhitAM samudrasya AloDanaM mathanaM tataH sAdhitAM prkttitaam| kiM kurvantaH 9surAH? prabhoH zrIRSabhadevasya caritrAmRtaM pibantaH / ko'rthaH ? devAnAM zrIyugAdidevacaritAmRtaM kAmadhenudugdha-kalpavRkSaphalasudhAniryAsAdibhyo'pyadhikataraM sarasaM jAtam ato'maradhenu12 marudrumakarIra iti hInazabdau sAbhiprAyo, sudhAyAH prayAsa 'sAdhyatvameva doSaH // 4 // zravAH zriyaM prApuramI prabhorguNai-, 15 vayaM vRthAbhArakRtaH kimAmahe / - mudA ziraH skhaM dhunatA sabhAsadA- . mitIva pete kila karNaveSTakaiH // 5 // 14 zravAH zriyaM0 kila iti satye / sabhAsadAM sabhyAnAM karNa veSTakaiH kuNDalaiH pete patitam / utprekSate, itIva itikAraNAdiva itIti kim ? amI sabhAsadaH sabhyAH prabhorguNaiH zravaH zriyaM 25 karNazobhA prApuH, vRthAbhArakRto mudhAbhArakAriNo vayaM kiM Asmahe kiM tiSThAmaH / kiM kurvatAM sabhAsadAm ? mudA harSeNa khaM 23 ziraH khIyaM mastakaM dhunatAm / karNaveSTakaH punapuMsako jJeyaH // 5 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam yazo'mRtauSaH prasasAra tanmukhA, tathA prabhoH pArSadanirjarairyathA / ayaM zravaH kUpakahRtsareSvamAn , . dRgadhvanAvAmi mudazrudambhatA // 6 // ...... yazo'mRtaughaH0 tanmukhAt tayostumbarunAradayormukhAt prabhoH zrIRSabhadevasya yazo'mRtaughaH yazo'mRtasya udyatpravAhastathA prasa-6 sAra prasarati sma, yathA pArSadanirjaraiH sabhyadevairevaM yazo'mRtaughaH mudazrudambhato harSAzrumiSAt dRgadhvanA dRSTimArgeNa vAmyate sma / kiM kurvan yazo'mRtauSaH ? zravaH kUpakahRtsareSvamAn / 9 zravaNarUpakUpahRdayarUpasarovareSu amAn mAtumazaktaH // 6 // dhruvaM dRzozca zravasozca saGgataM, . pravAhavatmAntaramasti dehinAm / ... 12 zrutiM gato gItaraso dRzodabhUt, . ... mudazrudambhAd dhusadAM kimanyathA? // 7 // dhruvaM dRzozca0 dehinAM prANinAM dhruvaM nizcitaM dRzodRSTyoH ca 15 anyat zravasoH karNayoH antaraM madhyasatkaM pravAhavartma pravAhamArga saMgataM militaM asti, anyathA gItarasaH ghusadAM devAnAM zrutiM karNaM gataH san mudazrudambhAt dRzA kiM udabhUt prakaTo18 babhUva / ko'rthaH ? khAmino gItena devAnAM locanAni harSAzrujalaplAvijAtAni, gItasya rasatvAropAdayaM kavarbhAvo jnyeyH||7|| kathAmRtaM pItavatAM vibhorabhUd yathA RbhUNAM zravasorbhRzaM sukham / tathA dRzoratiradodidRkSayA, na janturekAntasukhI kacidbhave // 8 // jai0 ku. 4 24 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 jainakumArasaMbhavaM [dvitIyaH kathAmRtaM pItavatA, vibhoH zrIRSabhadevasya kathAmRtaM pItavatAM RbhUNAM devAnAM zravasoH karNayoH bhRzaM atyarthasukhaM 3 yathA'bhUt , tathA dRzornetrayorartiH pIDA AsIt / yathA RbhUNAM iti pAThe 'Rlati hUkho vA' (si0 1 / 2 / 2) iti padaM jJeyam / kayA ? adodidRkSayA asya bhagavato didRkSayA / (amuM) draSTumicchA didRkSA (ado0) tathA adoditakSayA / jantuH prANI, bhave saMsAre, kvacit ekAntasukhI na bhavet // 8 // prakRtya kRtyAntarazUnyatAM sada9. syadasya gItena tadA divaukasAm / dhvaneH khajanyatvamasUci sUcitaM, yadudbhavo yaH sa tdaabhcessttitH||9|| 12 prakRtya kRtyA0 sadasi sabhAyAM adasya gItena tadA tasminnavasare divaukasAM devAnAM kRtyAntarazUnyatAM kAryAntaraviSayeSu zUnyatAM acetanatvaM prakRtya prArabhya dhvaneH zabdasya khajanyatvaM 15AkAzabhavatvaM sUcitaM yathA bhavati tathA asUci kathitam / vaizeSikAH zabda AkAzaguNa iti kathayanti / yo yadudbhavo , yo yasmAt utpadyate sa tadAbhaceSTitastatsadRzaceSTAvAn syAt, 18yathA AkAzaM zUnyaM kathyate tadA tadbhavaH zabdo'pi zUnyatAkArI syAditi yuktameva // 9 // tadIyagItAhitahattayA samaM, smujjhitaashessshriircessttitaiH| khabhAvaniHspandanirIkSaNaiH kSaNaM, na tatra citrapratimAyitaM na taiH // 10 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam - tadIyagItA tairdevaiH, kSaNaM na citrapratimAyitaM na, nahi nahi citralikhitapratimAvadAcaritaM api tu Acaritameva / kiMviziSTairdevaiH / tadIyagItAhitahRttayA tasya bhagavato gIte Ahita-3 nyastahRdayatvena karaNabhUtena / samaM samakAlam , samujjhitAzeSazarIraceSTitaiH samujjhitAni tyaktAni azeSANi samagrANi zarIraceSTitAni yestaiH samujjhitAzeSazarIraceSTitaiH / punaH 6 kiMviziSTaiH! khabhAvaniHspandanirIkSaNaiH khabhAvena nizcalalocanaiH, animiSanayanA devA iti vacanAt // 10 // vibhuM tamadyApi nizamya tanmukhA, dakhaNDakaumArakamAkaraM zriyAm / mRtaH sa kAmaH kimiti prajalpite, surIsamUhe mumuce rati ratiH // 11 // 12 vibhuM tamadyApi-surIsamUhe devisamudayamadhye anyAH sarvA api bhagavaddhataM(kAma) zrutvA prIti prAptAH, ratistu aprItA / hetumAha sa sarvaprasiddhaH kAmaH kiM mRtaH iti sarvairapi prajalpite 15 prokte sati, ratiH kAmabhAryA ratiM samAdhiM mumuce / kiM kRtvA ! taM vibhuM adyApi / tanmukhAt tayoH tuMbarunArayormukhAt , akhaNDakaumArakaM apariNItaM nizamya zrutvA / kiMlakSaNaM / vibhum ! zriyAmAkaraM lakSmInAM sthAnam // 11 // trilokamartuH paramAhato vida atho vivAhAvasaraM sureshvrH| visRjya sabhyAnupasarjanIkatA parakriyaH prAsthita vaikriyAGgabhRt // 12 // 23 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [ dvitIyaH trilokabhartuH 0 atho atho'nantaraM surezvaraH indraH prAsthita cacAla / sthAdhAtuH prapUrvakaH 'saMviprAvAt ' ( si0 3 / 3 / 63 ) 3 iti sUtreNAtmanepadI adyatanIta 'aDdhAtorA 0' (si0 4 / 4 / 29 ) aDAgamaH 'izva sthAdaH ' ( 4 | 3 | 41 ) adyatanyAmAtmane ityanena AsthAne iti prAsthita iti siddham, 6 kiMlakSaNa indraH ? vaikriyAMgabhRt vaikriyaM navInaM aMga bibhartIti vaikriyAMgabhRt / devendrA bhavadhAriNIya dehenaiva devalokAntarthamanti paraM manuSyalokamAgacchanto hi uttaravaikriyarUpaM kurva9 ntIti vaikriyAMgadhArIndra ityarthaH / punaH kiMviziSTa indraH ! paramArhataH paramajainaH / punaH kiM kurvan ? trilokabhartuH jinendrasya vivAhAvasaraM vidan / kiM kRtvA ? sabhyAn visRjya / punaH 12 kiMviziSTaH indraH ? upasarjanIkRtAparakriyaH / upasarjanIkRtA gauNIkRtA nirAdarIkRtA aparAH kriyAH kartavyAni yena sa upasarjanIkRtAparakriyaH // 12 // > 15 52. svayaM prayANe vada kiM prayojanaM, samAdizeSTaM tava karma kurmahe / imAH surANAmanugAminAM giro, yiyAsatastasya yayurna vibhatAm // 13 // svayaM prayANe0 : anugAminAM pazcAdgAminAM surANAM devAnA imA giro yiyAsato gantumicchatastasya indrasya vinatAM anta21 rAyatAM na yayuH na gacchantisma / imAH kAH ? he khAmin ! vada brUhi svayaM prayANe kiM prayojanaM kiM kAryam : samAdiza 26 AdezaM dehi / vayaM tava iSTaM karma kurmahe // 13 // $6 i Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam vajaiH surANAmanuvavraje vraja nasAvanuktvApyatiriktabhaktibhiH / balAt kimAmaMtrayate balAhakaH,' __ sa yadalAkApaTalaiH parIyate // 14 // vajaiH surA0 asau indro anuktvApi vrajan akathayitvaiva gacchan surANAM devAnAM vrajaiH samUhairanuvavraje anugamyatesma / 6 'kiMlakSaNaiH surANAM vrajaiH ? atiriktabhaktibhiH adhikbhktibhiH| balAhako meghH| balAt kiM AmaMtrayate AkArayati apitu naiva / yat yasmAt kAraNAt / sa balAhakaH balAkApaTalaiH 9 bakapatnIsamUhaiH parIyate paritriyate // 14 // na ciklize kApi vibhoH prayojanAt sa yojanAnAmayutAni layan / 12 pade pade pratyuta tadvivandiSA rasena kRSTo gatilAghavaM dadhau // 15 // na ciklize kApi0 sa indraH vApi na ciktize na kheda-15 mAptavAn / 'klizaMc upatApe', kliz parokSA e| kiM kurvan indraH ? vibhoH prayojanAt khAmikAryAt yojanAnAmayutAni dazasahasrANi laMghayan / ayutAni iti upalakSaNamAtrametat / / yathA yojanAnAM dazasahasrANi tathA kApi lakSANi, kApi dazalakSANi laMghayannityAdyapi jJeyam / pade pade pratyuta tadvivandiSA pratyuta iti vizeSatastadvivandiSA tasya bhagavato vandanecchA tasyA rasena kRSTaH san / gatilAghavaM, gatau zIghratvaM dadhau / 22 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 jainakumArasaMbhavaM [ dvitIyA ko'rthaH ! svAmivandanotkaNThayA vaDI (1) 1 capalA 2 vegA 3 javanatarI bhizcatasRbhirgatibhiratitvaritaM calitaH // 15 // zirAMsi sarpan rucakAdibhUbhRtAM, tadagrasiddhAyatana sthitArhataH / vilaMba bhIrurmanasaiva so'nama* nayaM na bhinte vibudhezitA yataH // 16 // zirAMsi sarpan 0 sa indraH rucakAdibhUbhRtAM zirAMsi sarpan rucakAdiparvatazIrSANi gacchan san tadagrasiddhAyatana sthi9 tAItastadagre jinabhuvaneSu ( ye ) sthitArhatastAn manasaiva anamata | kiMlakSaNa indraH ? vilambabhIruH vilaMbAt bhayavAn yato yasmAt kAraNAt / vibudhezitA indraH, pakSe vidvanmukhyaH, nayaM nyAyaM 12 na bhinte anyathAkaroti; zreyo hi pratibadhnAti pUjyapUjAvyatikrama iti // 16 // na tasya vajrespi vilokite'dharaibhUve kvacidaMjanAdibhiH / tadIyamaulau pratimA akRtrimAH, sadAsate yajJjagadekapAlinAm // 17 // 3 15 na tasya vajre'pi tasya indrasya vajre vilokite'pi dRSTe'pi sati aJjanAdibhirghoraiH parvataiH kvacidadharaiH kAtarairna babhUve / yat yasmAt kAraNAt, tadIyamaulau teSAM parvatAnAM mastake, jagadekapAlinAM jinendrANAM akRtrimAH zAzvatyaH pratimAH sadA 22 Asate tiSThanti / ko'rthaH ? parvatAnAM zatrurindro vajreNa 1.8 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 55 parvatapakSacchedisvAt / aMjanAcalAdyA indraM dRSTvA manAgapi na kSubhyantema, khazIrSe zAzvatajinapratimAnAM sthitatvAt // 17 // rucAanakSmAdharamaulimUlayAM tarA tamasyaMcati sUcibhedyatAm / niruddhacakSurviSayaH sa cinmayIM, caran sahasrAbhyadhikAM dRzAM dadhau // 18 // 6 rucAMjana0 sa indraH caran san sahasrebhyo'dhikAM sahasrAdadhikAM cinmayIM jJAnamayIM dRzAM dadhau dhattesma / kva sati ? aMjanakSamAdharamaulimUlayA, aMjanAcalamastake mUlamutpattiryasyA-9 stayA evaMvidhayA rucA kAntyA tamasi andhakAre sUcimedyatAM aMcati gacchati sati / sUcIbhirandhakAraM na bhedyate, tathApi kavidharmo'yam / yataH kavizikSAyAmuktam-'timirasya tathA 12 muSTigrAhyatvaM sUcibhedyatA miti / kiMviziSTaH indraH ? ata eva : kAraNAt niruddhacakSurviSayo nirastanetragocaraH / ko'rthaH / , aJjanAcalo atIca kRSNaH, tena tatrAndhakAraM sUcibhedyam, tatra 15 indraH sahasranetrairapi na pazyati, pazcAt jJAnadRzaivAntazvalitaH // 18 // latAmayAgArazayA riraMsayA, surAH sadArA dadRzustamadhvagam / sa tAnapazyanativegatastrapA. ". jaDAna cakre'calamUrdhni cAcaliH // 19 // 21 - latAmayA0 sadArAH sakalatrAH surA devAstaM indraM adhvagaM mArgasthaM dadRzuH pazyantisma / kiMlakSaNAH surAH? riraMsayA krIDe. 23 ___ Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [dvitIyaH cchayA latAmayAgArazayA vallImayagRhe zerate iti ltaamyaa| sa indraH ativegato'pazyaMstAn surAn trapAjaDAn lajjayA 3 mUrkhAn na ckre| kiMlakSaNa indraH ? acalamUrdhni cAcaliH, parvatamastake calanazIlaH / cAcaliriti nipAto jJeyaH // 19 // divAkarasyordhvamadhazca rejire, 6 nabho'jire ye prkhraaNshudnnddkaaH| amI mahendrasya divo'varohataH, ___karAvalaMbatvamiva prapedire // 20 // 9 divAkarasyo0 ye divAkarasya sUryasya prakharAMzudaNDakAH kaThinakiraNarUpadaNDakA nabho'jire gaganAGgaNe Urdhvam adhazca rejire rAjantesma / te amI prakharAMzudaNDakAH / mahendrasya 12 saudharmendrasya, divo'varohataH AkAzAt uttarataH sataH, karAvalaM batvaM hastAdhAratvamiva prapedire, prapadyantesa / ivazabdo'tra zaMkAyAm / ko'rthaH ? yadA kopi UrzvabhUmito'dha uttarati tadA 15 baddhavaMzAdhavalaMbyA'dho yAti, tathA indro'pi sUryakiraNadaNDakAdhAreNAdho uttarati sma iti bhAvaH // 20 // vivAhaharye trijagatprabhoryuvA18 __ mavApsyathaH kiM na maNipradIpatAm / iti pralobhyAhvayadindubhAskarI, kRtAtitheyo pathi saMgatau hariH // 21 // 21 vivAhahamrye tri0 haririndraH indubhAskarau candrasUryo iti amunA prakAreNa pralobhya lobhayitvA Ayat, AkArayati 23 sma / itIti kim ? yuvAM trijagatprabhoH zrIRSabhadevasya Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam vivAhahayeM vivAhamaNDape maNipradIpatAM maNisaMbandhimAGgalikarUpapradIpatvaM kiM na avApsyathaH, api tu prApsyatha evetyarthaH / kiMlakSaNau indubhAskarau? kRtAtitheyau kRtaM AtitheyaM prAghUrNatvaM 3 yAbhyAM tau kRtAtithyau / punaH kiMviziSTau ? pathi mArge saMgatau militau // 21 // nimeSavizleSisamagradRgmaye, priye sadA sannihite'tra vajriNi / kacina yA muhyati sA kimAyasI, zacIti taM vIkSya jaguH shshipriyaaH||22|| 9 nimeSavizleSa0 zazipriyA rohiNyAdayaH taM indraM vIkSya dRSTveti jaguH parasparamiti jalpantima / itIti kim ? sA zacI indrANI kiM AyasI lohamayI, yA zacI, atra asmin priye 12 indre bhartari sadA saMnihite samIpasthe sati kacinna muhyati mUDhatvaM na dadhAti / kiMlakSaNe indre ? vajriNi vajrayukte / punaH kiMviziSTe indre ? nimeSavizleSisamagrahagmaye nimeSarahite 15 samastalocanarUpe / ko'rthaH ? rohiNyAdyAH khabhartAraM saumyaM somaM dRSTvA sahasralocanairvikarAlarUpaM vajrayuktaM ca indraM dRSTvA zacyA eva sarvasahatvaM prazaMsati sma / yadyapi ca jainAnAmindrasya zarIre 18 sahasralocanatvaM nocyate tathApi kAvyaM lokAnurodhenaiva syAditi // 22 // vilocanairUrdhvamukhairviyatyuDU. ___ rdhomukh'rvaadhijle'tinirmle| 22 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [dvitIyA sa viprakIrNA avalokayanmaNI raNIyasImapyavidanna mudbhidam // 23 // 3 vilocanairU0 sa indraH aNIyasImapi kharapAmapi mubhidaM harSabhedaM na avidan na alabhat / aNuzabdasyAgre Iyansa pratyaye strItve nalope aNIyasI syAt / kiM kurvan ! viyati 6 AkAze UrdhvamukhairvilocanaidRmbhiruDUrnakSatrANi avalokayan , adhomukhailocanairatinirmale vArddhijale samudrapAnIye viprakIrNA vikSiptA maNIH-rucakasphaTikalohitAkSamarakataprabhRtimaNisamU. 9hAn avalokayan / uDuzabdaH strInapuMsakaliGgo jJeyaH, maNizabdastu puMstrIliGgo jJeyaH // 23 // avizrame vartmani tasya yAyinaH, 12 - zramasya yaH ko'pi lavo'janiSTa sH| ___ anodi dugdhodadhizIkaraistaTA calaskhaladvIcicayotpatiSNubhiH // 24 // 15 avizrame varmanI0 tasya indrasya avizrame vizrAmarahite varmani mArge yAyino gacchataH sataH zramasya yaH ko'pi lavo'janiSTa jAtaH, sa zramasya lavaH dugdhodadhizIkaraiH kSIrasamudrasya 18 jalakaNairanodi nudyate sma / kiMlakSaNairdugdhodadhizIkaraiH ? taTA calaskhaladvIcicayotpatiSNubhiH taTeSu ye acalAH parvatAsteSu skhalantya AsphAlantyo ye vIcayaH kallolAstAsAM cayAt 21 samUhAt utptissnnubhirutptnshiilaiH| ko'rthaH? indrasya sArdharAja pramANaM mArgamatikramyAgacchataH sato yaH zramo jAtaH sa zItalaiH 23kSIrasamudrajalakaNaiH skeTita iti bhAvaH // 24 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkayA sahitam prabhUtabhaumoSmabhayaMkaraH sphuranmahAbalenAMjana bhaMjanacchaviH / nijAnujA'bhedadhiyAmunA ghanaH, payodhimadhyAnnirayanniraikSyata // 25 // prabhUtabhaumo0 amunA indreNa ghano meghaH nijAnujA bhedadhiyA svIyalaghubhrAturnArAyaNasyaikyabuddhayA payodhimadhyAt samudra - 6 madhyAt nirayan nirgacchan niraikSyata dRSTaH / kiM lakSaNo ghanaH ? prabhUtabhaumoSmabhayaMkaraH prabhUtasya pracurasya bhaumoSmaNaH bhUmisatkabASpasya bhayaMkaraH / punaH kiMviziSTaH ghanaH ? mahAbalena vAyunA 9 sphuran / punaH kiMviziSTo ghanaH ? aMjanabhaMjanacchaviH kRSNakAntiH / nArAyaNaH punaH kiMlakSaNaH ? prabhavaH khAminasteSu uta prasiddho yo bhaumo bhaumAsurastasya USmA garvastasya bhayaMkara : 12 ucchedakaraH, balena zarIrasAmarthyena baladevena cAsphuranmahAH prasarattejAH, zeSaM spaSTam, evaM vizeSaNairjaladanArAyaNayoraikyam / yadyapi jainamate samudre nArAyaNaH svapitIti vaktuM na yuktam, 15 paramatrApi kavirUDhireva jJeyA, yathA zrIkalpe lakSmIvarNane diggajAbhiSekavarNanamiti // 25 // divaH pate dyaurahamasmi sAMprataM, na sAMprataM moktumupetya mAM tava / iti svavarNAbudagarjitena sA, 59 drutaM vrajantaM kimu taM vyajijJapat // 26 // divaH pate dhaurahamasmi sAMprataM 0 sa dyaurAkAzaH svavarNAbudagarjitena svaH svIyo varNaH zyAmatAlakSaNo jAtivizeSo 23 34 21 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 jainakumArasaMbhavaM [dvitIyaH vA yasya sa khavarNa evaMvidho yo'budo meghaH tasya garjitena garjAravacchalena taM indraM drutaM zIghraM vrajaMtaM gacchantaM sataM, kimu 3 iti vyajijJapat vijJApayati sma / vijJaptiH khajanena kAryata iti vyaGgyam, iti iti kim ? he divaHpate! ahaM dyaurasmi tava sAmprataM adhunA mAmupetya mama samIpamAgatya moktuM na sAMprataM na 6 yuktam / ko'rthaH? dyauzabdaH strIliGgaH khargA''kAzavAcI, ato bhaGgyAha tvaM divaHpatirahaM tu dyauretAvatA tvaM khAmI ahaM ca bhAryA / ataH kAraNAt tava mama samIpamAgatasyetthaM 9 mAmupekSya gaMtuM na yuktamiti bhAvaH // 26 // pathi prathIyasyapi laMghite javA davApa sa dvIpamathAdimaM hriH| 12 vibhAti yo dvIpasarasvadutkaraiH, paraiH parItaH pariveSicandravat // 27 // pathi prathIyasyapi0 athAnantaraM sa haririndraH javAt vegAt 15 prathIyasyapi pracure'pi pathi mArge lavite sati AdimaM dvIpa avApa prAptaH, yo dvIpaH parairanyaiIpasarakhadutkaraiH dvIpAnAM sarakhatAM samudrANAM ca utkaraiH samUhaiH parIto veSTitaH san 18 pariveSicandravat paridhiyuktacandravadvibhAti zobhata iti, dvIpazabdaH puMklIvaliMgo jJeyaH // 27 // ihApi varSa samavApya bhArataM, babhAra taM harSabharaM purndrH| ghanodayo'laM dhanavamalaMghana zramaM zamaM prApayati sa yodbhutam // 28 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam ihApi varSa0 puraMdara indra ihApi asmin jaMbUdvIpamadhye'pi bhArataM varSa bharatakSetramavApya taM harSabharaM pramodasamUhaM babhAra dharati sma / adbhutaM Azcarya yo harSabharaH alaM atyarthaM dhanavartmanaH3 ghanavA AkAzastasya laMghane yaH zramaH taM zramaM zAnti prApayati ma / kiMviziSTo harSabharaH ? ghanodayaH ghanaH pracura udaya utpattiryasya sH| ko'rthaH? anyo bharo bhAraH zramaM utpAdayati 6 ayaM harSabharastu zramaM zamayati smetyAzcaryam // 28 // vinIlaromAliyujo vanIghano - gbhiirnaamehunimnplvlH| babhUva zacyA api madhyadezato' sya madhyadezaH sphuTamIkSito mude // 29 // vinIlaromAli0 yatra jinacayardhacakriNAM janma syAtra sa bharatasatko madhyadezaH zacyA api madhyadezataH udarapradezAt adhikaM asya indrasya mude harSAya babhUva, hetumAha-kiviziSTo madhyadezaH ? sphuTaM prakaTaM IkSito dRSTaH, zacImadhyadezastu 15 naivamiti harSe vizeSaH / kiMlakSaNAt zacyA madhyadezataH ? vinIlaromAliyujaH / kiMlakSaNo madhyadezaH ? bahunimnapalvalaH bahUni nimnAni gabhIrANi palvalAni akhAtasarAMsi yatra sa 18 bahunimnapalvalaH / yadyapi devAnAM zarIre nakharomAdIni na syustathApi uttaravaikriyazarIre ghaTante iti vinIlaromAli. yujo na carcyam // 29 // - 21 dadarza dUrAdatha dIrghadantakaM, ghanAlimAdyatkaTakAntamunnatam / Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 62 18 pralaMbakakSAtinIranirjharaM, surezvaro'STApadamadrikuMjaram // 30 // 3 dadarza dUrAdatha0 athAnantaraM surezvara indraH aSTApadaM adrikuMjaraM parvateSu kuJjaraM hastinaM vA dUrAddadarza / kiMlakSaNaM aSTApadam ? dIrghadantakaM dIrghA dantakA bahirnirgatAH pradezA yasya 6 tam / kuJjarapakSe dIrghau dantau dantamuzale yasya sa dIrghadanta kastam / khArthe kapratyayaH / punaH kiMviziSTaM aSTApadam ? ghanAlimAdyatka - TakAntam ghanAlibhirghanAnAM meghAnAM AlibhiH zreNibhirmAdyantaH 9 sthUlIbhavantaH, kaTakAnAM parvatamadhyabhAgAnAM antarA yasya tam, kuMjarapakSe ghanA bahavo'layo bhramarA yatra te ghanAlinI mAdyantI madaM kirantI kaTe kapolau tAbhyAM kAntam / punaH kiMviziSTam ? 12 unnatamuccaistaram / punaH kiMviziSTam ? pralaMbakakSA yitanIra nirjharaM pralaMbA kakSA vastrA tadvadAcaritAni nIrasya nirjharANi yatra taM pralambakakSAyitanIranirjharam // 30 // ziro mamAtpratimAnaviMzaticaturyutAdhyAsya vataMsayiSyati / itipramodAnuguNaM tRNadhvaja vrajasya dambhAtpulakaM babhAra yaH // 31 // ziro mamAtpratimAnaviMzati0 yo'STApadaH tRNadhvajanajasya tRNadhvajAnAM vrajaH samUhaH tasya dambhAt miSAt pulakaM romAJcaM 21 babhAra / kiMlakSaNaM pulakam? itipramodAnuguNaM, iti amunA prakAreNa yaH pramodo harSaH tasya anuguNaM yogyam / kaH pramoda 23 ityAha- caturyutArha tpratimAnaviMzatirarhatAM pratimAnAni vimbAni jainakumArasaMbhavaM [ dvitIyaH Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam teSAM viMzatiH etAvatA caturviMzatiH, mama ziro mastakamadhyAsya adhyAzritya vataMsayiSyati avataMsayiSyati avataMsasaMyuktaM mukuTasaMyuktaM kariSyati // 31 // yaduccazRMgAgrajuSo'pi khecarI gRhiitshimbaaphlpussppllvaaH| na sehire svAnupabhogaduryazo, drumA marutpreritamaulidhUnanaiH // 32 // yaducca0 gumAH vRkSA marutpreritamaulidhUnanaiH pavanapreritaziraHkampanacchalena khAnupabhogaduryazaH AtmIyasya upabhogarahitatva-9 sthApakIrti na sehire na soDhavantaH / kiMlakSaNA drumAH? yaduccazRGgAgrajuSo'pi yasya parvatasya uccazRMgAgre juSante sevante / evaMvidhA api punaH kiMlakSaNA drumAH? khecarIgRhItazimbAphala-12 puSpapallavA vidyAdharIbhirgRhItA zimbAphalikA phalapuSpapallavAni ca yeSAnte khecarIgRhItazimbAphalapuSpapallavAH // 32 // nivAsabhUmImanavApya kandare .15 ___Svapi sphuTasphATikabhitibhAnuSu / . tale tamastiSThati yanmahIruhAM, ziticchavicchAyanibhAnizAtyaye // 33 // 18 nivAsa0 tamaH andhakAraM nizAtyaye prabhAte yanmahIruhAM yasya parvatasya vRkSANAM tale ziticchavicchAyanibhAt zitiH kRSNA chaviH kAntiryasyAH sA ziticchaviH, evaMvidhA yA chAyA tasyA nibhAt miSAt tiSThati / kiM kRtvA ? kandareSvapi guhAkhapi 22 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [dvitIyaH nivAsabhUmI vAsasthAnaM anavApya aprApya / kiMviziSTeSu kandareSu ? sphuTAH prakaTAH sphATikabhittInAM mAnavaH kiraNA 3 yatra tAni sphuTasphATikabhittibhAnUni teSu / ko'rthaH ! atra parvateSu andhakAraM maNisatkohayotAgre pravezaM na labhate, pazcAt chAyAmiSeNa vRkSANAM tale sthitamiti bhAvaH // 33 // pratikSapaM candramarIcirecitA mRtaaNshukaantaamRtpuurjiivnaa| vanAvalI yatra na jAtu zItagoH, pidhAnamaicchanmalinacchaviM dhanam // 34 // . pratikSipaM0 yatra yasmin parvate vanAvalI jAtu kadAcidapi malinacchaviM kRSNakAnti meghaM na aicchat na vAMchati sm| 12 kiMlakSaNaM dhanam ? zItagozcandrasya pidhAnamAcchAdanaM, pakSe zItA zItalA gaurvANI yasya sa zItagustasya pidhAnamapahnavakaraNAt ya evaMvidho malinacchavizva syAt sa sarvasyApyaniSTa eva syAditi / 15 atha meghaM vinA vanAvalI kathaM jIviSyatItyAha-kiMlakSaNA vanAvalI ? pratikSapa kSapAM 2 rAtri 2 prati candramarIcirecitAH candrakiraNaiH zrAvitA ye amRtAMzukAntAzcandrakAntamaNayaH, 18 tebhyo yo'mRtapUraH sa eva jIvanaM yasyAH sA candramarIcirecitAmRtAMzukAntAmRtajIvanA // 34 // yadauSadhIbhirvalitAbhirardita, tamAsapatnIbhiravekSya srvtH| tamakhinI gacchati lAMchanacchalAt, kalAnidhiM kiM dayitaM sthiteH kRte // 35 // Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkA sahitam 65 yadau 0 tamakhinI rAtrichanacchalAt kim ? sthitermaryAdAyAH kRte maryAdArthaM kalAnidhiM candramasaM dayitaM bhartAraM gacchati, kiM kRtvA ? jvalitAbhirdIptAbhiH sapatnIbhiH, yadauSa- 3 ghIbhiH yasya parvatasyoSadhIbhiH / sarvataH arditaM pIDitaM tamo'ndhakAraM avekSya dRSTA / ko'rthaH ? auSadhInAM rAtrezva candraH patiH, rAtrezca apatyaM andhakAram / jvalitAbhirauSadhIbhistamaH sarvataH 6 pIDyamAnaM dRSTvA upAlambhadAnAya nijaM kalAnidhiM patiM gatA sA adyApi lAJchanacchalena candre dRzyate iti bhAvaH // 35 // patanti ye bAlaraveH prage karA yadullasadvairikadhAtusAnuSu / kriyeta taireva visRtya cApalA dilAkhilA gairikaraMgiNI na kim // 36 // 12 patanti prage prabhAte ye bAlaraverbAlArkasya karAH kiraNAH yadullasadvairikadhAtusAnuSu, yasya parvatasya ullasadvairikadhAtUnAM sAnuSu zikhareSu patanti, taireva cApalAt capalabhAvAd visRtya 15 vistAraM prApya, akhilA samastA, ilA pRthvI, kiM gairikaraMgiNI gairikaraMgabhAk, kiM na kriyate, apitu kriyata eva / ko'rthaH ? bAlaH prAyaH krIDAsakta iti sthirabhAvaM tyaktvA bAlArkakiraNaiH 18 samastApi pRthvI raktA kRtA iti bhAvaH / atra saMzayA'laGkAro jJeyaH // 36 // yadIyagArutmatamittijanmabhiH, karairavaMcyanta tathA haritprabhaiH / 0 ku0 5 jai0 22 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 21 66 3 yadIya0 mugdhamRgAH saralahariNA yadIyagArutmatabhittijanmabhiH yasya parvatasya nIlamaNibhitterutpannairharitprabhai nIlavarNakAntibhiH karaiH kiraNaistathA avacyata vaJcitAH, yathA analI - 6 keSvapi satyeSvapi tRNAMkureSu kvacinmukhaM na cikSipurna vAhayanti sma // 37 // zarannizonmudritasAMdrakaumudIsamunmadiSNusphaTikAMzuDambare / nivizya yanmUrdhani sAdhakai rasAdhikairmahoM'tarbahiraNyadRzyata // 38 // 12 zara0 rasAdhikaiH zAntarasAdhikaiH sAdhakaiH yogibhiH yad mUrdhani yasya parvatasya mastake nivizya upavizyAntarmadhye bahirapi mahastejo adRzyata / madhye adhyAtmajaM tejo jJeyam, 15 bahistu kathayati, kiMlakSaNe yanmUrdhani ? zarannizonmudritasAMdrakaumudIsamunmudiSNusphaTikAMzuDambare zaradkAle rAtryAM unmudritAH prakaTitA sAMdrA niviDA yA kaumudI candrajyotsnA 18 tayA samunmadiSNavo vardhanazIlA yAH sphaTikamaNInAM aMzavaH kiraNAH teSAmADambaro yatra tasmin // 38 // 23 jainakumArasaMbhavaM na cikSirmugdhamRgA mukhaM kvacid yathAsnalIkeSu tRNAMkureSvapi // 37 // [ dvitIyaH tarukSaratsUnamRdUttaracchaMdA vyadhatta yattArazilA vilAsinAm / ratikSaNAlambitaroSamAninIsmayagrahagranthibhide sahAyatAm // 39 // Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam - taru0 yattArazilA yasya parvatasya raupyazilA vilAsinAM bhoginAM ratikSaNAlaMbitaroSamAninIsmayagrahapranthibhide bhogAvasare kRtaroSastrINAM ahaMkArarUpagranthibhedanAya sahAyatAM sahAyaM 3 vyadhatta akarot / kiMlakSaNA tArazilA ? tarukSaratsUnamRdUttaracchadA tarovRkSAt kSaranti sUnAni puSpANi taima'duH zlakSNa uttaracchada uttarapaTo yatra sA, ko'rthaH ? sapuSpazayyAtulyAM zilAM dRSTvA khayamevAbhimAno vanitAyA vilInaH, ataH, zilayA patyuH sAhAyyaM kRtameveti bhAvaH // 39 // yaduccavRkSAgranivAsinI phalA valImavindannupalaiH pulindrkH| kapInadaHsthAnabhivRSya tAn sukhaM, ___ samaznute taiH pratizastritA ruSA // 40 // 12 yaducca0 pulindrako yaduccavRkSAgranivAsinIM yasya parvatasya uccA ye vRkSAsteSAM zRGgAgre zikharAgre nivAsinI phalAvalI phalazreNI avindan alabhamAno'pi sukhaM samaznute prAmoti / kiM 15 kRtvA ? adaHsthAn amISu vRkSeSu sthitAn kapIn vAnarAn . upalaiH pASANaiH abhivRSya sanmukhaM Ahatya / kiMlakSaNAM phalAvalI. phalazreNI avindan ? taiH kapibhiH ruSA roSeNa pratizastritAM 18 pratizastrIkRtAm // 40 // imAH suvarNaistulitA iti kSapA mukhe raviH khaM pravasan vasu nyadhAt / yadIyaguMjAsu kimanyathA himavyathAM harINAM sahitA haranti taaH||41|| 23 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 jainakumArasaMbhavaM [ dvitIyaH imAH 0 raviH sUryaH kSapAmukhe rAtriprAraMbhe pravasan paradvIpaM gacchan khaM vasu-AtmIyaM tejo dravyaM vA, itikAraNAt yadIya3 guMjAsu nyadhAt / sarva uttamasyaiva haste nijadravyaM samarpayati, ata Aha itIti kim ? imA guMjAH suvarNaiH kAMcanaiH uttamajAtIyairvA tulitAH santi sadRzI kRtA vA / atha ravitejonivezaphalamAha 6 anyathA tA guMjAH, sahitA militAH satyaH, harINAM vAnarANAM himavyathAM kiM haranti ? ko'rthaH ? sUryeNa sandhyAsamaye svIyaM tejo guMjAsu kSiptam, tena hetunA vAnarA ekatra saMbhUya guMjA9 bhistApayanti teSAM ca itthaM zItaM yAtyeveti bhAvaH // 41 // 2 jineziturjanmabhuvaH samIpagaM, nagaM tamAdhAya mudA dRgadhvagam / 12 sagotrapakSakSatijAtapAtakai rvimuktamAtmAnamamaMsta vAsavaH // 42 // jine 0 sa vAsava indraH gotrapakSakSatijAtapAtakaiH parvatAnAM 15 pakSacchedanena samutpannaiH pApairAtmAnaM vimuktaM amaMsta manyate sma / kiM kRtvA ? jinezituH zrI RSabhadevasya janmabhuvaH samIpasthaM taM pUrvavarNitaM nagaM aSTApadaparvataM mudA harSeNa dRgadhvagaM 18 dRSTimArgagocaraM AdhAya kRtvA / ko'rthaH ? purA parvatAH pakSAbhyAmutpatya evAharnizaM grAmanagarAdyupari pataMta Asan, itazvendreNa vajreNa parvatapakSA richannA iti hi lokarUDhiH / indro jinasya janmabhUmipratyAsannaM aSTApadAcalaM dRSTvA parvatapakSacchedana pAta22 kAt chuTitaH / anyo'pi mahAtIrthaM dRSTvA sagotrANAM khagotriNAM Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam pakSakSitivaMzocchedaH tajjAtapAtakairvimuktaH syAt , yathA pANDavAdayaH zatrujayatIrthe siddhA iti bhAvaH // 42 // atha prabhorjanmabhuvaM purandaro___'saraccharacandrikayeva dRSTayA / yayA cirAdutkalikAbhirAkulaM, . prasAdamAsAdayadasya hRtsaraH // 43 // 6 atha0 athAnantaraM puraMdara indraH prabhorjinasya janmabhuvaM asarat agamat, yayA janmabhuvA dRSTayA asya indrasya hRtsaraH hRdayarUpasarovaraM prasAdaM prasannatvaM AsAdayat prApnoti sma / kayA9 iva ? zaracandrikayA iva / yathA zaracandrikayA zAradajyotsnayA saraH sarovaraM prasAdaM AsAdayati / kiMlakSaNaM hRtsaraH ? cirAcirakAlAdutkalikAbhiH utkaNThAbhiH, pakSe laharIbhirAkulaM 12 vyAptam // 43 // sa tatra mandAramaNIvakasravan madhucchaTAsaurabhabhAjane vane / amuktapUrvAcalahelilIlayA, niviSTamaSTApadasiMha viSTare // 44 // dRzorazopAmRtasatramaMginA manaMganATyocitamAzritaM vyH| vayasyatApannasuparvasaGgataM, rasaM gataM tatkRtanarmakarmasu // 45 // ziraHsphuracchatramakhaNDamaNDana dyusadvadhUdhUnitacArucAmaram / Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 jainakumArasaMbhavaM vizAradairvaditapAdamAdarAdarAtiradrerjagadIzamaikSata // 46 // // tribhirvizeSakam // [ dvitIyaH sa0 sa adrerarAtiH parvatasyAririndrastatra vane jagadIzaM zrIyugAdinAthaM aikSata pazyati sma / kiMlakSaNe vane ? mandAra6 maNIvakasravanmadhucchaTA saurabha bhAjane, mandarANAM maNIvakAni puSpANi tebhyaH sravanmadhumakarandarasa chaTAbhiryatsaurabhaM saugandhyaM tasya bhAjane sthAne / anyAni sarvANi vizeSaNAni jagadIza - 9 satkAni, kiMviziSTaM jagadIzam ? amuktapUrvAcala helilIlayA amukto'tyaktaH pUrvAcala udayAcalo yena sa evaMvidho heli sUryaH tasya lIlayA aSTApadasiMha viSTare suvarNasiMhAsane 12 niviSTaM upaviSTam // 44 // punaH kiMviziSTaM jagadIzam ? aGginAM prANinAM dRzorazoSAmRtasatraM zoSarahitAmRtasatrAgAram / punaH kiMviziSTaM jagadIzam ? anaMganATyocitaM kandarpasatka - 15 nATaka yogyaM vayo yauvanamAzritam, punaH kiMviziSTam ? vayasyatApannasuparvasaMgataM mitratvaM prAptAH suparvaNo devAstaiH saha saMgata militam / punaH kiMviziSTam ? tatkRtanarmakarmasu taiH suraiH 18 kRteSu narmakarmasu krIDAkartavyeSu rasaM gataM rasaM - prAptam // 45 // punaH kiMviziSTam ziraH sphuracchatraM zIrSe prasarat zvetAtapatram / punaH kiMviziSTam ? akhaMDamaNDanaghusadvadhUdhUnitacArucAmaram akhaMDAni maNDanAni mukuTakuNDalahArArdhahArakaTakakeyUrAdyAbhara22 NAni yAsAM tAH grusadvadhvo devAMganAstAbhizcAlitamanojJacA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkA sahitam maram / vizAradaizcaturairAdarAdvanditapAdaM namaskRtacaraNam // 46 // tribhirvizeSakam // kanInikAdaMbhamadhuvrataspRzAM, dRzAM zatairbibhradivAmbujasrajam / tatastrilokIpatimenamarcituM, rayAdupAtiSThata nirjarezvaraH // 47 // kanI 0 tatastato'nantaraM nirjarezvara indra enaM trilokIpatiM zrIyugAdIzaM arcituM pUjayituM rayAt vegAt upAtiSThata Agacchat / kiMlakSaNa indraH ? kanInikAdaMbhamadhutrataspRzAM 9 tArAmiSeNa bhramaraspRzAM dRzAM zatairaMbujasrajaM kamalamAlAM bizradiva dharanniva / nayanAnAM kamalopamA dIyate, ataH sahasralocanatvAt mUrtimatI kamalamAlAM bibhrANo bhagavantaM pUjayitumiva hariH 12 sameta iti bhAvaH // 47 // ziraH svamindindirayan vinamya tatpadAnayugme lasadaMgulIdale / iti sphuradbhaktirasorminirmalaM, zacIpatiH stotra vacaH pracakrame // 48 // ziraH0 zacIpatirindraH iti amunA prakAreNa sphuradbhakti- 18 rasorminirmalaM prasaradbhaktirasakallolaiH nirmalaM stotravacaH pracakrame prArebhe / kiM kurvan indraH ? lasadaMgulIdale lasat aGgulikA1 rUpapatre tatpadAbjayugme tasya bhagavatazcaraNakamale vinamya natvA skhaziraH AtmIyamastakaM indindirayan bhramaravat kurvan // 48 // 22 15 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhava [dvitIyaH mahAmunInAmapi gIragocarA khilavarUpAstasamastadUSaNa / jayAdideva tvamasattamastama prabhAprabhAvAlpitabhAnuvaibhava // 49 // mahA0 manvate trikAlAvasthA iti munayaH / mahAnto ye munayasteSAM mahAmunInAmapi girAM vANInAM agocaraM akhilaM samastaM kharUpaM yasya tasya sambodhanaM kriyate he mahAmunI / he astasamastadUSaNa astAni samastAni dUSaNAni yena sa tasya 9 saMbodhanam / he Adideva ! he asattamastamaprabhAprabhAvAlpitabhAnuvaibhava ! asat avidyamAnaM tamaH pApaM yasyAH sA asattamA, prakRSTA asattamA asattamastamA, atIva niHpApA / asattama12 stamAyAH prabhAyAH prabhAveNa alpitaM alpIkRtaM bhAnuvaibhavaM sUryaprabhutvaM yena, evaMvidhastvaM jaya sarvotkarSeNa vartakha / jayaH parairanabhibhUyamAnatA pratApavRddhizca ityarthaH // 49 // guNAstavAkodadhipAravartino, ___ matiH punastacchapharIva mAmakI / aho mahAdhA_miyaM yadIhate, jaDAzayA tatkramaNaM kadAzayA // 50 // guNA0 he nAtha ! tava guNA aGkodadheH aGkasamudrasya pAravartinaH pAragAmino vartante / mAmakI matiH punaH taccha21 pharIva tasya aGkodadhermacchIvadvate / yuSmadasmado'jInau yauSmAkAsmAkaM caikatve tu tavakamamakam ( ) iti 23 padAmbIpratyaye mAmakI syAt / aho ityAzcarye mahAdhArya Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam bRhaddhairya iyaM matiryat jaDAzayA mUrkhAbhiprAyA satI takramaNaM teSAM guNAnAM kramaNaM AkramaNaM . kadAzayA Ihate vAJchati / yadi jalasthitA macchI jalabahirgataM vastu grahItumicchati 3 tadA sA mUkhaiveti bhAvaH // 50 // mano'Nu dhattu na guNAMstavAkhilAn na taddhRtAnvaktumalaM vaco'pi me / stutervaraM maunamato na manyate, paraM rasajJaiva guNAmRtArthinI // 51 // mano0 he nAtha ! me mama manastava akhilAn samastAn 9 guNAn dhatuM nAlaM na smrthH| kiMlakSaNaM manaH ? aNu sUkSmam / taddhRtAn manasA dhRtAn guNAn me mama vacopi vaktuM nAlaM ataH kAraNAt stutermonaM varaM bhavyam / paraM rasajJaiva jidvaiva ca na12 manyate, kiMlakSaNA rasajJA : guNAmRtArthinI, guNA audAryajJAnAdyAstAnevAmRtaM arthayati vAJchayatIti guNAmRtArthinI, // 51 // suradrumAdyAmupamA smaranti yAM, 15 janAH stutau te bhuvanAtizAyinaH / avaimi tAM nyakkRtimeva vastuta stathApi bhaktimukharIkaroti mAm // 52 // 18 sura0 he nAtha! janA lokAH te tava stutau suradrumAdyAM kalpavRkSAdyAM, yAmupamAM saranti kathayanti / kiMviziSTasya te tava ? bhuvanAtizAyinastribhuvane'dhikasya / ahaM tAM stuti 21 vastutaH paramArthato nyakRti niMdAmeva avaimi jAnAmi, tathApi bhaktirmA mukharIkaroti mama vAcAlatvaM kuruta ityarthaH / / 52 // 23 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 jainakumArasaMbhavaM [dvitIyaH anaGgarUpo'pyakhilAGgasundaro, ___ raveradabhrAMzubharo'pi tArakaH / 3 api kSamAbhRnna sakUTatAM vaha- . sthapArijAto'pi suradrumAyase // 53 // ana0 he nAtha! tvaM anaGgarUpo'pi akhi lAGgasundaraH, 6 sarvAGgasundaro vartase, yo'naGgarUpaH syAt so akhilAGgasundaraH kathaM syAt ? atra virodhaparihAramAha anaGgarUpaH kandarparUpaH, akhilAGgasundarazca / he nAtha ! tvaM raveradabhrAMzubharo'pi sUryAda9dhikatejaHpaTalo'pi tArako'pi / yo raveradabhrAMzubharaH syAt sa tArakaH katham ? tArayatIti tArakaH / tvaM kSamAbhRdapi parva to'pi sakUTatAM sazikharatAM na vahasi / yaH kSamAbhRt syAt , sa 12 sakUTatAM kiM na vahati ? kSamAM bibhartIti kSamAbhRt / sakUTatAM sAlIkatAM na vahasi / tvaM apArijAto'pi suradrumAyase / yo'pArijAtaH syAt sa suradrumavat kathamAcarati ? apagataM arijAtaM 15 yasya sa apArijAtaH // 53 // idaM hi SaTkhaNDamavApya bhArataM, bhavantamUskhalamekadaivatam / 18 bibharti SaTkoNakayaMtrasUtraNAM, nRNAM sphuratpAtakabhUtanigrahe // 54 // idaM hi0 he nAtha ! hi nizcitaM idaM SaTkhaNDabhArataM 21 bharatakSetraM, kartRpadaM / UrjavalaM balavantaM ekadaivataM bhagavantaM avApya prApya, nRNAM manuSyANAM sphuratpAtakabhUtanigrahe, 23 prasaratpAparUpabhUtasya nirghATane SaTkoNakayantrasUtraNAM bibharti / Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam ko'rthaH ? bharatakSetreNa paramadaivataM bhagavantaM avApya prApya nRNAM manuSyANAM lokAnAM pApabhUtanigrahe SaTkhaNDarUpaSaTkoNakayantrasUtraNA samAzriteti bhAvaH // 54 // tapodhanebhyazcaratA vanAdhvanA, dhanasya bhAve bhavatA dhanIyatA / adIyatAjyaM yadanena kautukaM, tavaiva zizrAya vRSo vRSadhvaja // 55 // tapo0 he nAtha ! bhavatA tvayA vanAdhvanA vanamArgeNa caratA dhanasya bhAve dhanasArthavAhabhAve, tapodhanebhyo yatibhyo yadAjyaM 9 ghRtaM adIyata dattam / kiM kurvatA bhavatA ? dhanIyatA dhanamicchatA / tat anenAjyena he vRSadhvaja vRSo vRSabho lAJchanaM yasya sa tasya saMbodhanam / kautukaM tavaiva vRSo vRSabhaH puNyaM vA, 12 zizrAya vavRdhe / ko'rthaH ? pAtre dattena dhanena dhanasArthavAhena mahat puNyamarjitaM / uktaM ca "dAnena dhanyo dhanasArthavAhaH, karmottamaM tIrthakarasya nAma / babandha karmakSayahetubhUtaM, dAnaM hi 15 kalyANakaraM narANAm" // 1 // 55 // bhave dvitIye bhuvaneza yugmitAM, kuruSvavApte tvayi kiGkarAyitam / 18 manISitArthakriyayA suradrumai rjitairiva praagjnnaapvrjnaiH||56|| bhave0 mattaMgayA ya 1 bhiMgA 2 tuDiyaMgA 3 dIva 4 joi 521 cittaMgA 6 / cittarasA 7 maNiyaMgA 8 gehAgArA 9 a NiyaNAya 10 // 1 // sarasamadya 1 maNibhAjana 2 vAdya 3 ratna-23 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [dvitIyaH pradIpa 1 tejomaNDala 5 citrakArisurabhipuSpa 6 vicitrakhAdyabhojya 7 maNibhUSaNa 8 nizreNisopAnakalitavividhadha3 valagRhAdika 9 pradhAnavastrANi 10 etaiH pUrNAH ye dazavidhakalpavRkSAstaiH suradrumairmanISitArthakriyayA vAJchitArthakaraNena he bhuvaneza ! dvitIyabhave kuruSu uttarakuruSu yugmitAM yugalitvaM 6 avApte prApte sati tvayi viSaye kiGkarAyitaM kiGkaravadAcaritam / kiMlakSaNaiH suradrumaiH ? utprekSate prAgjananApavarjanaiH pUrvajanmadAnairjitairiva // 56 // 9 sadharma saudharmasuparvatAM tato ___'dhigatya nityaM sthitizAlinastava / surAGganAkoTikaTAkSalakSyatA12 . juSo'pi na dhairyatanutramatruTat // 57 // sadharma0 he sadharma saha dharmeNa vartate iti sdhrmH| tatastasmAt yugalitvataH saudharmadevatvaM adhigatya prApya tava dhairyatanutraM 15dhairyajagaraM (kavacaM) na atruTata, naiva truTitam / kiMviziSTasya tava nityaM niraMtaraM sthitimaryAdA tayA zAlinaH zobhamAnasya / punaH kiMviziSTasya ? surAGganAkoTikaTAkSalakSyatA18 juSopi devAGganAkoTInAM kaTAkSAH teSAM lakSyatAM vedhyatAM sevamAnasyA'pi // 57 // mahAbalakSmApabhave yathArthakI__ cakartha bodhaikabalAnijAbhidhAm / akharvacArvAkavacAMsi cUrNaya23 nayodhanAnakSarakoTakuTTane // 58 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 sargaH] TIkayA sahitam mahA0 he nAtha ! tvaM mahAbalakSmApabhave mahAbalAkhyasya rAjJo bhave bodhaikabalAt bodhasya prabodhasyaikabalaM bodhaikabalaM tasmAt nijAkhyaM AtmIyaM nAma yathArthakI cakartha satyArthIkRtavAn! 13 kiM kurvan ? akharvANi prauDhAni cArvAkavacAMsi cUrNayan , (punaH) kiMviziSTAni (cArvAka ) vAMsi akSarakoTakuTTane mokSadurgakuTTane ayodhanAn lohamudrAn // 58 // dvitIyakalpe lalitAGgatAM tvayA, gatena vadhvA virahe vyalApi yat / daridraputryai dayituM tapaHphalaM, tadanyadarthA hi satAM kriyAkhilA // 59 // dvitIya0 he nAtha ! tvayA dvitIyakalpe IzAnadevaloke lalitAGgatAM lalitaM savilAsaM aGgaM yasya sa lalitAGgastasya bhAvo 12 lalitAGgatA tAm , lalitAGgatAkhyadevatvaM vA / gatena prAptena vadhvA virahe yat vyalApi vyalApaH kRtaH, tat daridraputryai nirnAmikAyai tapaHphalaM dayituM dAtuM jJeyam / hi yasmAt 15 kAraNAt satAM sAdhUnAM akhilA samastA kriyA anyadarthA anyeSAmupakArahetuM vartate, atra SaSThI 'tRtiiyaadnyaasssstthyrthe| ( ) iti vyAkaraNasUtreNa anyadarthI iti syAt / / 59 // 18 sa vajrajaGgho nRpatirbhavan bhavA navApa hAlAhaladhUmapAyitAm / yadaGgajAdaGgajatastatastavA dhunApi vizvAsabahirmukhaM manaH // 60 // 22 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 jainakumArasaMbhavaM [ dvitIyaH 1 sa vajra 0 he nAtha ! sa bhavAn vajrajaGgho nRpatirbhavan san yat aGgajAt putrAt hAlAhaladhUmapAyitAM viSasaktadhUmapAnatvaM 3 avApa prAptaH / tataH tasmAt kAraNAt adhunApi tava mano aGgajataH kandarpAt vizvAsabahirmukhaM vartate / ko'rthaH ? aGgajazabdena kandarpaH putro'pi bhaNyate, bhavatA vajrajaGghanRpabhave 6 aGgajAnmaraNaM prApi, pazcAttIrthakRdbhave bhagavanmano aGgajasyopari vizvAsarahitaM jAtamiti bhAvaH // 60 // upAsya yugmitvamathAdyakalpagasudhAzanIbhUya bhiSag bhavAnabhUt / muneH kilAsaM vyapanIya yaH svakaM, kalAvilAsaM phalitaM vyalokata // 61 // 12 upAsya he nAtha ! athAnantaraM bhavAn yugmitvaM upAsya saMsevya, AdyakalpagasudhAzanIbhUya prathamadevaloke devo bhUtvA, bhiSag vaidyo'bhUt / yo bhiSag vaidyo muneH kilAsaM 15 kuSTharogaM vyapanIya spheTayitvA svakaM AtmIyaM kalAvilAsaM kalAsamUhaM phalitaM saphalaM vyalokata apazyat // 61 // 18 atheyivAnacyutanAkidhAma cet avAtarastatkimiha prabho'thavA / layaM labhante vibudhA hi nAbhidhAguNeSu yatte paramArthadRSTayaH // 62 // athe0 athAnantaraM he prabho ! cet yadi tvaM acyutanAkidhAma acyutadevalokaM IyivAn gataH / tat iha pRthivyAM kiM avAtaraH 23 avatIrNaH / athavA vibudhA devA vidvAMso vA abhidhA nAma 21 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkA sahitam 79 tasyA guNeSu layaM vizrAmaM na labhante / yat yasmAt kAraNAt te vibudhAH paramArthadRSTayo dIrghadarzino vartante / ko'rthaH ? na vidyate cyutaM cyavanaM yatra tat acyutaM nAkidhAma svargaM gata- 3 statkathamatrAvatIrNaH, paramindragopavat tannAmamAtrameveti tvaM tat tyaktavAniti bhAvaH // 62 // nirIkSya tAM tIrthakRtaH pituH zriyaM, na cakrisampadyapi toSamIyuSA / tadarthameva prayataM tatastvayA, trapA hi tAtonatayA susUnuSu // 63 // nirIkSya0 tatastato'nantaraM he nAtha! tvayA tadarthameva tIrthaMkara zrInimittameva prayataM upakrAntam / kiMviziSTena tvayA ? tIrthakRtaH tIrthaMkarasya pitustAM zriyaM lakSmIM nirIkSya dRSTvA 12 cakrisampadyapi cakravartilakSmyAmapi toSaM harSaM na IyuSA na prAptavatA / hi nizcitaM susUnuSu satputreSu tAtonatayA tAtAt hInatayA trapA lajjA vartate / ko'rthaH / vajrasenasya tIrthakarasya 15 vajranAbhaH putrazcakrIjAtastena ca cakritvaM vihAya saMyamaM gRhItvA viMzatisthAnakaistIrtha karanAma upArjitam / atazcakrilakSmyAstIrthakaralakSmIradhiketi bhAvaH // 63 // 6 sasImasarvArthavimAnavAsinaH, zivAzrayAH saGgamamicchato'pi te / abhUdvilambastadasaMstute jane, riraMsayA ko na dadhAti mandatAm // 64 // sasIma0 he nAtha! te tava sasImAsannasarvArthavimAnavAsinaH 23 18 21 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [ dvitIyaH sataH zivazriyA mokSalakSmyAH saGgamaM milanamicchato'pi yadvilambo'bhUt / tat asaMstute aparicite, jane riraMsayA 3rantumicchayA mandatAM jaDatAM ko na dadhAti, api tu sarvako'pi dadhAtyeva // 64 // 80 dhruvaM zivazrIstvayi rAgiNI yatastaTasthitasyApi bhaviSyadIzituH / asaMspRzanmAravikArajaM rajaH, svasaukhya sarvasvamadatta te ciram // 65 // dhruvaM he nAtha ! dhruvaM nizcitaM zivazrIH mokSalakSmIstvayi viSaye rAgiNI anurAgavartI vartate, yato yasmAt kAraNAt, te tava taTasthitasyApi AsannasthitasyApi ciraM cirakAlaM 12 khasaukhya sarvakhaM AtmIyasukhasarvakhaM adatta / kiMlakSaNasya te ? bhaviSyadIziturbhAvibhartuH / kiM kurvan ? khasaukhya sarvakhaM mAravikArajaM rajaH viSayavikArAdyutpannarajaH pApaM dhUliM vA 15 asaMspRzat // 65 // 18 avApya sarvArthavimAnamaMtikI - bhavatparabrahmapadastadadhvagaH / yadAgamastvaM punaratra tadbhuvaM, hitecchayA bhAratavarSadehinAm // 66 // avApya he nAtha ! tvaM sarvArthavimAnaM avApya prApya, yatpu21 naratrAgamaH atrAgataH / kiMviziSTastvaM antikIbhavatparabrahmapadaH samIpIbhavanmokSapadaH / punaH kiMviziSTastvam ? tadadhvagastasya 23 mokSasya pathikaH / tat dhruvaM nizcitaM bhAratavarSadehinAM Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam bharatakSetrasatkaprANInAM hitecchayA muktimuktidAnArthamityarthaH / tvaM sarvArthavimAnAdeva Asannatve'pi muktiM na gataH, kintu lokahitecchayaivAtrAvatIrNa iti bhAvaH / / 66 // tadeva bhUyAtpramadAkulaM kulaM, ___ mahImahInatvamupAsiSISTa tAm / kriyAjanaM vastutivAdinaM dina, tadeva devA'jani yatra te jniH||67 // tadeva0 he nAtha! tadeva kulaM pramadena harSeNAkulaM vyAptaM bhUyAt / ahInatvaM saMpUrNatvaM kartRpadaM tAM mahIM pRthvI 9 upAsiSISTa seviSISTa / tadeva dinaM janaM lokaM khastutiyAdinaM khakIyazlAghAkartAraM kriyAt, taddinasya mahAmahotsavamayatvAt / he deva ! he khAmin ! yatra kule yatra mayAM yatra dine te takAra janirjanma ajani jAtam // 67 // amI dhRtAH kiM pavicakravArijA sayaH zaye lakSaNakoza! dkssiyo| zacIzacakrayacyutabhUpasaMpada stvayA nijopaasksaaccikiirsstaa||68|| amI0 he lakSaNakoza! prAsAdaparvatazukAMkuzasupratiSThapadmA-18 bhiSekayavadarpaNacAmarANItyAdi aSTottarasahasANAM lakSaNAnAM koza ! he bhANDAgAra ! tvayA zacIza indraH, cakrI cakravartI, acyuto vAsudevaH, bhUpo rAjA, teSAM sampado lakSmIH , nijoSA-21 sakasAt skhakIyasevakAyattAzcikIrSatA kartumicchatA satA / 'Ayatte sAt' ( ) iti sUtreNa sAtpratyayaH 2 jai0 ku. 6 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82. jainakumArasaMbhavaM [dvitIyaH dakSiNe zaye haste pavicakravArijAsayaH pavirvajram , cakraM, vArijaH, zaMkhaH, asiH khanaH, amI kiM dhRtAH / vajramindra3 padavIdAnAyetyAdibhAvaH // 68 // sadaMbhalobhAdibhaTabrajastvayA, svasaMvidA mohamahIpatau hate / 6 khayaM vilAtA, dhanavArivArite, dave na hi sthemabhRtaH sphuliNgkaaH||69 // - sadaMbha0 he nAtha ! tvayA khasaMvidA AtmIyajJAnena moha9mahIpatau mohabhUpe hate sati sadaMbhalobhAdibhaTabrajaH, mAyAlobhakrodhamAnamadanAdisubhaTasamUhaH, svayaM Atmanaiva vilAtA vilayaM yAsyati, 'lIGca zleSaNe' dhAtorvipUrvakasya lIli12 norvA (si0 he0 4 / 2 / 6) iti sUtreNa lAsyate / hi yasmAt kAraNAt dhanavAri meghajalaM tena dave vArite sati sphuliGgakAH sthemabhRtaH sthairyadhAriNo na hi vartante // 69 // 15 iSuH sukhavyAsanirAsadA sadA, sadAnavAn yasya dunoti nAkinaH / saro bhavaddhyAnamaye vibhAvasA18 .. 5..vasAvasAredhmadazAM gamiSyati // 70 // / iSuH0 yasya smarasya kaMdarpasya iSurbANaH sadA sadAnavAn dAnavasahitAn nAkino devAn dunoti pIDayati, iSuzabdaH 29 strIliMgo jJeyaH / kiMlakSaNA * iSuH ? sukhavyAsanirAsadA, sukhasya vyAso vistAraH tasya nirAsaM nirAkaraNaM dadAti sukhavyAsanirAsadA / he nAtha! asau smaraH kAmaH bhavaghyAnamaye, Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 83 bhavatastava dhyAnaM nirviSayaM mana ityevaMrUpe dhyAnamaye vibhAvasau vaizvAnare idhmadazAM niHsArendhanasya dazAM avasthAM gamiSyati yAsyati // 70 // paraM na hi tvatkimapIha daivataM, tavAbhidhAnAnna paraM japAkSaram / na puNyarAzistvadupAsanAtpara stavopalaMbhAnna parAsti nirvRtiH // 71 // paraM na0 he nAtha ! tvadaparaM tvatto anyat iha jagati kimapi daivataM nAsti, tribhuvanajanapUjyatvAt / iha tava abhidhA-9 nAt tava nAmato'paraM japAkSaraM nAsti, vAgmanoGgaiH zuddhatvAt / iha tavopalaMbhAt upalakSaNAt parA anyA nirvRtirmokSo nAsti vItarAgaM vinA naiva muktirityarthaH // 71 // 12 tava hRdi nivasAmItyuktirIze na yogyA __ mama hRdi nivasa tvaM neti netA niyamyaH / na vibhurubhayathAhaM bhASituM tadyathAha __ mayi kuru karuNArhe svAtmanaiva prasAdam // 72 // tava0 he nAtha ! ahaM tava hRdi hRdaye nivasAmi iti uktijailpanaM, Ize khAmini na yogyA / tvaM mama hRdi nivasa nivAsaM kuruta, iti amunA prakAreNa netA khAmI na niyamyaH na niyaMtraNIyaH, yo netA syAt so'paraM sevakAdi niyaMtrayati, na tu sevakA netAram / ahaM ubhayathApi dvAbhyAmapi prakArAbhyAM bhASituM jalpituM na vibhurna samarthaH / tat tasmAt kAraNAt 22 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [dvitIyaH he khAmin ! 'paraduHkhanirAsinI bhavet karuNA' IdRg karuNA samAyogye mayi khAtmanaiva khayameva prasAdaM kuru // 72 / / 3 iti stutimirAntaraGga vinayamAnayanvaibudhe pratItiviSayaM gaNe'naNudhiyAM dhurINo hriH| prasabhanayanekSaNairbhagavatA sudhAsodarai rasiyata sudhAzanairapi ca sAdhuvAdormibhiH // 73 // iti0 haririndraH bhagavatA zrIRSabhakhAminA prasannanayanekSaNaiH saprasAdalocanAvalokanairasicyata siktaH / kiMlakSaNaina9yanekSaNaiH / sudhAsodarairamRtasadRzaiH / ca anyat / sudhAzanairapi devairapi, sAdhuvAdormibhiH zlAghArUpakallolairasicyata, kiM kurvan hariH iti pUrvoktamahAmunInAmapi gIragocaretyAdicaturviMzati12kAvyarUpastutibhirAntaraGgaM vinayaM vaibudhe gaNe devasamUhe pratItiviSayaM Anayan pratyayagocaraM prApayan / punaH kiMviziSTo hariH ! anaNudhiyAM gurubuddhInAM dhurINo dhuryaH // 73 / / 15 iti zrIaJcalagacche kavicakravartizrIjayazekharasUriviracita zrIjainakumArasaMbhavamahAkAvyasya tacchiSyazrIdharmazekharasUriviracitaTIkAyAM zrImANikyasundarasUrizodhitAyAM dvitIyasargavyAkhyA // iti // 2 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam // atha tRtIyaH sargaHprArabhyate // atha prasAdAbhimukhaM trilokA dhipasya pazyanmukhamugradhanvA / avAptavArocitarocitazri, vacaH punaH prAstuta vaktumevaM // 1 // atha0 athAnantaraM ugradhanvA indraH evaM vacaH punarvaktuM jalpituM prAstutaM prArabdhavAn / kiM kurvan indraH ? trilokAdhipasya zrIAdidevasya mukhaM prasAdAbhimukhaM prasAdasya abhimukhaM prasAdaM kartukAmamiva pazyan / kiMlakSaNaM vacaH ? avAptavAro-9 citarocitazri, avAptavAraM prAptAvasaraM ata eva ucitAM yuktAM rocitAM ruciM prAptA zrIH zobhA yasya tat avAptavArocitarocitathi // 1 // svayaM samastAnna na vetsi bhAvA stathApyasau tvAM prati me prajalpaH / iyatu meghaMkaramArutattva mudeSyataH kAlabalAdghanasya // 2 // khayaM0 he nAtha ! svayaM samastAn bhAvAn na na vesi! na na jAnAsi api tu jAnAsyeva / tathApi asau tvAM prati me 18 mama prajalpaH dhanasya meghasya, meghaMkaramArutatvaM iyatuM gacchatu, 'meghartibhayAbhayAt khaH' (si0 he0 5 / 1 / 106) iti sUtreNa khapratyaye khityanavyayAruSormonto hakhazca (si0 he0 3 / 2 / 111)21 iti mAgame meghaGkara iti siddham / kiM kariSyato ghanasya ? kAlabalAdudeNyata udayaM prApsyataH // 2 // 23 15 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM sAdhAraNaste jagatAM prasAdaH, svahetumhe tamahaM tu hanta / hRdyo na kasyendukalAkalApaH, svAtmArthamabhyUhati taM cakoraH // 3 // sAdhAraNa he nAtha! te tava prasAdo jagatAM vizvAnAM 6 sAdhAraNaH sadRzo vartate / tu punaH, ahaM, hanta iti vitarke, taM prasAdaM khahetuM AtmanimittaM Uhe vicArayAmi / indukalAkalApazcandrasya kalAsamUhaH kasya na hRdyo nAbhISTaH, api tu 9 sarvasyaiva / cakorastaM indukalAkalApaM svAtmArthaM abhyUhati vicArayati // 3 // 12 15 86 22 bhavantu mugdhA api bhaktidigdhA, vAco vidagdhAya ! bhavanmude me / azmApi vismApayate janaM kiM, na svarNa saMvarmita sarvakAyaH // 4 // bhavantu he vidagdhyAgrya he vidvanmukhya ! me mama, vAco mugdhA api, bhavanmude tava harSAya bhavantu / kiMlakSaNA vAcaH ? bhaktidigdhA bhaktyA liptAH / azmApi pASANo'pi svarNa saMvarmita18 sarvakAyaH suvarNena saMvarmita ( sarvakAyaH ) veSTita sarva kAyaH veSTitasarvAGgaH san, janaM lokaM kiM na vismApayate ? savismayaM na karoti / api tu karotyeva // 4 // jaDAzayA gA iva gocareSu, prajA nijAcAraparaMparAsu / [ tRtIyaH Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkayA sahitam pravartayanakSata daMDazAlI, bhaviSyasi tvaM svayameva gopaH // 5 // 1 jaDA0 he nAtha ! tvaM gopo rAjA gopAlo vA svayameva bhavi-3 vyasi / kiM kurvan ? prajA lokAn nijAcAraparaMparAsu pravartayan / kA iva ! yathA gopo dhenUH gocare pravartayati / kiMlakSaNAH jaDAzayA mUrkhAbhiprAyAH / gAH kiMlakSaNA: 16 jale Azayo yAsAM tAH / kiMlakSaNo gopaH ? akSatadaNDazAlI, daMDaH sainyaM pakSe lakuTo vA tena zobhI // 5 // prajAH ? kalAH samaM zilpakulena deva, tvadevalabdhaprabhavA jagatyAm / kka no bhaviSyantyupakArazIlAH, zailAtsaratnA iva nirjhariNyaH // 6 // 87 kalAH 0 he khAmin ! kalA gItanRtyavAditrAdyA dvAsaptatisaMkhyAH / kuMbhakAra 1 lohakAra 2 citrakAra 3 vAnakara 4 nApita 5 zilpAnAM paJcAnAmapi pRthak 2 viMzati 2 bhedAH 15 syuH evaM zilpazataM syAt, IdRk zilpakulena samaM jagatyAM pRthyAM kva upakArazIlA upakArakhabhAvAH na bhaviSyanti api tu sarvatra bhaviSyanti / kiMviziSTAH kalAH ? tvadeva tvatsakAzA - 18 deva, labdhaH prabhava utpattiryAbhistAstvadeva0 / kA iva ? saralA nirjhariNya iva / yathA zailAt parvatAt labdhaprabhavA ratnasahitA nadyaH kva upakArazIlA na bhavanti, api tu sarvatra bhavantyeva // 6 // 12 22 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM tvadAgamAM bhonidhitaH svazaktyA - ssdAyopadezAMbulavAn gamIrAt / ghanA vidhAsyatyavanIvanIsthAn, vineyavRkSAnabhivaSya sAdhUn // 7 // tvadA0 ghanA lokA meghA vA gabhIrAt tvadAgamAMbhonidhitaH 6 svadIyAgamasamudrataH upadezAmbulavAn khazatayA AdAya gRhItvA vineyavRkSAn ziSyavRkSAnabhivRSya siktvA, sAdhUn nirgranthAn manojJAn vA, kariSyanti / kiMlakSaNAn vineya9 vRkSAn ? avanIvanIsthAn pRthvIrUpamahAghanasthitAn / meghAH samudrAjjalaM gRhNanti iti lokarUDhiH // 7 // bhavadvaye'pyakSaya saukhyadAne, yo dharmacintAmaNirastyajihnaH / 12 4. 15 pramAdapATaccaraluMTyamAnaM, 22 tvameva taM rakSitumIzitAse // 8 // bhavadvaye 0 he nAtha ! yo dharmaciMtAmaNirbhavadvaye'pyakSaya avinazvara saukhyadAne ajihmaH sodyamo'sti / tvameva taM dharmaciMtAmaNiM pramAdapATaccarataskaraluMTyamAnaM rakSituM IzitA se samarthoM 18 bhaviSyasi // 8 // tadvehidharmadruma dohadasya, pANigrahasyApi bhava tvamAdiH / na yugmibhAve tamasIva magnAM, mahImupekSakha jagatpradIpa ! // 9 // [ tRtIya: Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkA sahitam 89 taddvehi0 he nAtha ! tat tasmAt kAraNAt tvaM pANigrahasyApi AdiH prathamo bhava / kiMviziSTasya pANigrahasya ! gehidharma dohadasya gRhasthadharma eva drumo vRkSaH tasya dohadasadRzo yathA dADimImukhyAnAM dhUmapAnAdi dohadena pUritena sazrIkatA saphalatA syAt, tathAtrApi jJeyam / he jagat pradIpa ! mahIM * pRthvIM na upekSakha, kiMlakSaNAM mahIm ! tamasi andhakAra iva yugmabhAve yugalidharme manAM buDitAm // vitanvatA kelikutUhalAni, 9 // tvayA kRtArthIkRtameva bAlyam / vinA vivAhena kRpAmapazya tavAdya na mlAyati yauvanaM kim // 10 // vitanvatA 0 he nAtha ! svayA kelikutUhalAni kelirjala - 12 krIDA, kutUhalAni gItanRtyanATakAdIni kurvatA bAlyaM bAlatvaM kRtArthIkRtameva saphalIkRtamityarthaH, adya yauvanaM kiM na mlAyati na hiyAt / api tu mlAyatyeva / kiM kurvan yauvanam ? 15 vivAhena vinA tava kRpAM apazyat // 10 // dRSTvA jagatprANahRto'pi sarva sehe svahetastvayi nAtha ! moghAH / anaGgatAM kAmabhaTossya mukhyaH, sakhA viSAdAnuguNAM dadhAti // 11 // dRSTvA 0 0 he nAtha ! kAmabhaTospi kaMdarpayodho'pi viSAdAnuguNaM 21 viSAdasya yogyAM anaMgatAM aGgarahitatvaM dadhAti / kiMviziSTaH kAmabhaTaH ? asya yauvanasya mukhyaH agraNIH sakhA mitram | 23 18 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [tRtIyaH kiM kRtvA ? sarvasahe tvayi viSaye khahetIH praharaNAni moghA niSphalA dRSTvA, kiMlakSaNAH khahetIH ? jagatprANahRto'pi 3 vizvajIvitaM haraMtIti jagatpANahRtaH // 11 // madhurvayasyo madanasya mUcchA, ... matvA mamatvAdviSamAM viSaNNaH / tanotyayAcI pavanAnakhaMDa zrIkhaMDakhaMDaplavanAptazaityAn // 12 // madhu0 vayasyo mitraM madhurvasanto madanasya kAmasya viSamAM 9 mUcchau~ matvA jJAtvA mamatvAnmohAd ayAcI dakSiNadik pavanAn tanoti vistArayati / kiMlakSaNo madhuH ? viSaNNo viSAdI / kiMviziSTAn pavanAn ? akhaMDazrIkhaMDakhaMDaplavanAptazaityAn akha12NDeSu saMpUrNeSu zrIkhaNDAnAM khaNDeSu candanAnAM vaneSu plavanenAptaM prAptaM zaityaM zItatvaM yaiste akhaNDazrIkhaNDakhaNDaplavanAptazaityAstAn // 12 // 15. matvA madhormitrazucA priyasyA manasyamAkrandata yadvanazrIH / tadatra kiM kajalavijalAzru. kaNAH sphuratyullalitAlidaMbhAt // 13 // matvA0 tadvanazrIrAkrandata tArasvareNa vilalApa / kiM kRtvA ? priyasya vallabhasya madhorvasantasya mitrasya zucA zokena Amanasya 21duHkhaM matvA jJAtvA / tat , atra asyAM locanazriyAM ullalitA lidabhAt ucchalitabhramaramiSAt , kiM kajalavijalAzrukaNAH, 23 kajalakaluSAzrubindavaH sphuranti prasaranti // 13 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam ye sevakAzcAsya pikAH skhabhartuH duHkhAgninA te'pyalabhaMta dAham / kimanyathA pallavite'pi kakSe, tadaMgamaMgArasamatvameti // 14 // ye0 ca anyat asya madhorvasantasya sevakA ye pikAH kokilA vartante, te'pi khabharturvasantasya duHkhAminA dAhaM 6 alabhanta prAptavantaH / anyathA pallavite'pi kakSe vane tadaMgamaMgArasamatvaM teSAM pikAnAM aMgaM tadaMgaM aGgArasahazatvaM kiM eti gacchati // 14 // tanoSi tatteSu na kiM prasAda, na sAMyugInA yadamI tvayIza / syAdyatra zakteravakAzanAzaH, zrIyeta zUrairapi tatra sAma // 15 // ___ tanoSi0 he Iza! tvaM tat tasmAt kAraNAt teSu yauvanAdiSu kiM prasAdaM na tanoSi na karoSi ? / yadamI yauvanAdayastvayi 15 sAMyugInA raNe sAdhavo na vartante / yatra zakteravakAzanAzaH syAt, zUraiH subhaTairapi tatra sAma sAmyaguNaH zrIyeta AzrIyet // 15 // zaThau sametau dRDhasakhyametau, tAruNyamArau kRtlokmaarau| bhettuM yatetAM mama jAtu cittadurga mahAtmanniti mAsa maMsthAH // 16 // 22 18 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 jainakumArasaMbhavaM [mRtIyaH zaThau0 he mahAtman ! tvaM iti mAsa maMsthA iti mA jAnIhi / itIti kim ? etau tAruNyamArau yauvanakaMdapo jAtu kadAcidapi 3 mama cittadurga menuM yatetAM upakrAmataH / kiMlakSaNau tAruNyamArau zaThau dhUrtI, punaH kiMviziSTau ! dRDhasakhyaM gADhamaivyaM yathA bhavati tathA sametau militau / punaH kiMviziSTau ? kRtalokamArau kRtA lokAnAM mArAH saMsArabhramaNarUpA yAbhyAM tau kRtalokamArau // 16 // hatvA vivekaaNbkbodhmNdhii| bhUtaM jagatpAtayadAdhigarne / tAvattava jJAnavibhAkarasya, tanvIta tAruNyatamo na moham // 17 // 12 hRtvA0 he nAtha! tAvat tAruNyatamaH yauvanAndhakAraM tava jJAnavibhAkarasya jJAnarUpasUryasya mohaM na tanvIta na kurvIta / kiM kurvattAruNyatamaH ? vivekAMbakabodhaM vivekalocanajJAnaM hRtvA 15andhIbhUtaM jagadvizvaM Adhi asamAdhi garne vivare pAtayat , yathA gartAzabdastathA gartazabdo'pi jJeyaH // 17 // brahmAstrabhAjaH kusumAstrayodhI, ___ mAro'pi kiM te ghaTate virodhI / virotsyate vA khalu tadahUktyA, bhoktA balispardhaphalaM svayaM sH||18|| 21 brahmA0 he nAtha ! mAro'pi kandarpo'pi te tava virodhI kiM ghaTate ? api tu na ghttte| kiMviziSTasya tava ! brahmAstra23 bhAjaH brahmajJAnarUpaM astraM bhavatIti brahmAstrabhAka, tasya Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam brahmAstrabhAjaH / brahmAstrazabdena askhalitazastramucyate, uktaM ca 'kenApi skhalituM yanna zakyate kApi sarvathA / tadbrahmAstraM parijJeyaM yathA cakraM hi cakriNaH' / kiMlakSaNo maarH| kusumAstrayodhI kusumAyudhena puSpAyudhena yudhyatIti kusumAstrayodhI / athavA virotsyate yadi virodhaM kariSyati tadbahuktyA khalu pUryatAm / sa mAraH balispardhaphalaM balavatA saha spardhAyAH 6 phalaM khayaM bhoktA bhokSyati, yathA spardhAzabdastathA spardhazabdo'pi jJeyaH // 18 // yayA dRzA pazyasi deva ! rAmA, imA mnobhuutrvaaridhaaraaH| tAM pRccha pRthvIdharavaMzavRddhau, naitAH kimNbhodhrvaaridhaaraaH||19|| 12 yayA0 he deva ! yayA hazA abhiprAyarUpayA imA rAmAH striyo manobhUtaravAridhArAH kandarpasatkakhaDgadhArAH pazyasi, tAM dRzaM pRccha, etAH striyaH pRthvIdharavaMzavRddhau pRthvIdharANAM 15 rAjJAM vaMzA anvayAH, pakSe parvatAnAM vaMzAsteSAM vRddhau vRddhyartha kiM aMbhogharavAridhArA meghasatkajaladhArA na vartante ? api tu vartanta eva // 19 // nayasya vazyaH kimu saMgrahasya, baiNaM calaM dhyAyasi sarvamIza / kozAtakIkalpalate latAsu, dRSTvAzca vizvaM vyavahArasAram // 20 // nayasya0 he Iza! tvaM saMgrahanayasya vazyaH san sarva straiNaM 23 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhava [ tRtIyaH " strIsamUhaM calaM caMcalaM kimu kiM dhyAyasi ? yathA kiMzabdastathA kimuzabdo'pyasti / naigama 1 saMgraha 2 vyavahAra 3 RjusUtra 34 zabda 5 samabhirUDha 6 evaMbhUteSu 7 saptanayeSu saMgrahanayalakSaNamidam - 'sadrUpatAnatikrAntaH khakhabhAvamidaM jagat / sattvarUpatayA sarvaM saMgRhNan saMgraho mataH / yat sarvA api striyazcapala6 khabhAvA iti, tvaM latAsu vallIsu kozAtakI kalpalate ghIMsoTikA - kalpavallyau dRSTrA vizvaM vyavahArasAraM acca jAnIhi, 'aMcU gatau ca' paraM sarve gatyarthA jJAnArtha iti jJeyaM / evaM 9 striyo hi kAzvidbhavyAH kAzcinna bhavyAzca / vyavahAralakSaNaM cedam- 'vyavahArastu tAmeva prativastu vyavasthitAM / tathaiva dRzyamAnatvAt vyApArayati dehinaH' iti // 20 // " 12 15 94 22 kiM zaMkase dAraparigraheNa 2, virAgatAM nirvRtinAyikAyAH / prabhuH prabhUte'pyavarodhane syA nAgaH padaM lumpati na kramaM cet // 21 // kiM0 he nAtha ! tvaM dAraparigraheNa kalatrAdaraNena nirvRtinAyakAyAH muktistriyAH virAgatAM nIrAgatvaM, kiM zaMkase ? 18prabhuH svAmI prabhUte pracure'pyavarodhane antaHpure AgaH padaM aparAdhasthAnaM na bhavati, cet yadi, kramaM na luMpati / sAMprataM pANigrahaNaM kuru krameNa pazcAttAmapi bhajeriti bhAvaH // 21 // adyApi nAthaH kimasau kumAro, niSkanyakaM kiM varivartyavanyAm / Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkA sahitam bhRtyoM taraMgo'sya harirvicetA, yAyAvaraM vetti na yauvanaM yaH // 22 // itthaM mithaH pArSada nirjarANAM, kathAprathAH karNakaTUrnipIya / teSAM pradAne prabalottarasya, daridrito'haM tvayi nAyake'pi ||23|| yugmam // 6 adyApi he nAtha ! ahaM tvayi nAyake'pyadhipatau sati teSAM sabhyadevAnAM prabalottarasya pradAne daridrito daridro jAtaH / kiM kRtvA ? itthaM amunA prakAreNa pArSadanirjarANAM sabhyadevAnAM 9 mithaH parasparaM karNakaTUH kathAprathA vArtAvilAsAn nipIya pItvA itthamiti kim ? // 22 // adyApi asau nAthaH kiM kumAraH apariNItaH, kiM avanyAM pRthvyAM niHkanyakaM kanyakAnAM abhAvo 12 vA varIvarti, asya bhagavatoM'taraMgabhRtyaH sevako haririndraH kiM vicetA acetano vartate, yo harirasya khAmino yayAvaraM gatvaraM yauvanaM na vetti ? na jAnAti / yayAvaramiti nipAtaH // 23 // 15 vayasyanaMgasya vayasyabhUte, bhUtezarUpe'nupamasvarUpe / padIMdirAyAM kRtamandirAyAM, ko nAma kAme vimanAstvadanyaH // 24 // vaya0 nAma iti komalAmaMtraNe / he bhUteza ! bhUtAnAM prANinAM IzaH bhUtezastasya saMbodhane he bhUteza ! tvadanyastvattaH 21 vimanA vimukho vartate ? kva kAmasya vayasyabhUte mitrasadRze 23 paraH kaH pumAn kAme kaMdarpe sati ? vayasi yauvane anaMgasya 95 18 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [tRtIyaH sati, punaH va sati ? rUpe anupamasarvottamakharUpe sati / punaH ka satyAM ? iMdirAyAM lakSmyAM padi caraNe kRtamaMdirAyAM 3 satyAM tvaccaraNayorlakSmIvasatItyarthaH // 24 // . jAne na ki yogasamAdhilIna!, viSAyate vaiSayikaM sukhaM te| 6 tathApi saMpratyanuSaktaloka!, lokasthitiM pAlaya lokanAtha // 25 // jAne. he yogasamAdhilIna ! ahaM evaM kiM na jAne ? api tu jAne / te tava vaiSayikaM sukhaM viSAyate viSavadAcarati, tathApi he saMpratyanuSaktaloka saMpratyadhunA anuSakta Azrito loko jano yena sa anuSaktalokaH tasya saMbodhanaM kriyate he 12saMpratyanuSaktaloka he lokanAtha lokA vizvaM tasya nAtha: lokanAthaH tasya saMbodhanaM he lokanAtha ! lokasthitiM pANigrahaNAdi rUpAM maryAdAM pAlaya // 25 // tvayaiva yA'bhUt sahabhUrabhUmi_stamovilAsasya sumaMgaleti / rAkeva sA kevalabhAkharasya, kalAbhRtaste bhajatAM priyAtvam // 26 // svayaiva0 he nAtha ! yA sumaMgalA tvayaiva sahabhUH sahajanmA'bhUt, kiMviziSTA sumaMgalA ? tamovilAsasya abhUmiH pApa21 vistArasya asthAnaM niHpApetyarthaH / sA sumaMgalA te tava priyA tava kalatratvaM bhajatAm / kiMviziSTasya te ? kevalabhAkharasya 23 kevalasaMpUrNajagaduddayotakasya / kA iva ! rAkA iva, yathA rAkA 15 men- - Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 sargaH] TIkayA sahitam pUrNimA, kalAbhRtazcandrasya priyA tvAM bhajate, so'pi bhAskaro bhavet , rAkApi tamo vilAsasya abhUmirbhavati // 26 // avIvRdhadyAM dadhadaGkamadhye, nAbhiH sanAbhirjaladhermahimnA / priyA sunaMdApi tavAstu sA zrI, hererivAriSTaniSUdanasya // 27 // avI0 nAbhiyA~ sunaMdAM aMkamadhye utsaMgopari avIvRdhat vardhayati sma / kiMlakSaNo nAmiH ? mahinA vistAreNa jaladheH samudrasya sanAbhiH sadRzaH / sA sunaMdA tava priyAstu / 9 kasyeva ? harernArAyaNasyeva, yathA hareH zrIlakSmIH priyA syAt / kiMviziSTasya tava harezca ? ariSTaniSUdanasya ariSTaM vighnaM pakSe ariSTanAmA daityastaM niSUdayati, vinAzayati iti ariSTa-12 niSUdanastasya / tasmin samaye harirnAsti kathaM tadvizeSaNam ? paraM bhAvini bhUtavadupacAra iti nyAyo jJeyaH // 27 // kanye ime tvayyupayacchamAne, jAne vimAnastridiveSu bhAvyam / bhUpIThasaMkrAntasakAntadevai. rekaikadauvArikarakSaNIyaiH // 28 // kanye. he nAtha! ahaM evaM jAne tvayi ime sumaMgalAsunaMde upayacchamAne pariNayati sati tridiveSu svargeSu vimAnairekaikena dauvArikeNa pratIhAreNa rakSaNIyaiH rakSitavyairbhAvyam / upapUrvo'yaM dhAtuH upAt 'yamaH khIkAre' (si0 3 / 3159)22 jai0 ku. 7 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 jainakumArasaMbhavaM [tRtIyaH ityanena padena AtmanepadI jnyeyH| kiMviziSTairvimAnairbhUpIThasaMkrAntasakAntadevaiH bhUpIThe saMkrAntAH sakAMtAH sakalatrA devA 3 yeSAM te bhUpIThasaMkrAMtasakAntadevaiH // 28 // adhautapUtadyutivAridhau te,. dehe surstriijndRkshryH| bhramantu lAvaNyataraMgabhaMgi preDholanodvelitakeliraGgAH // 29 // __ adhau0 he nAtha ! tasminnavasare surastrIjanadRkzaryaH, 9devAMganAnAM dRSTirUpamatsyaste tava dehe bhramantu / zaryaH samudre bhavantIti Aha, kiMviziSTe dehe ? adhautapUtadyutivAridhau adhautA pUtA ca dyutiH kAntistasya vAridhau samudre / kiM12 lakSaNAH surastrIjanadRkzaryaH ? lAvaNyataraMgabhaMgikholanodvelitakeliraGgAH, taraGgalAvaNyakallolAnAM bhaGgiSu vicchittiSu prekholanaM AMdolanaM tenodvelitA lakSaNayA vardhitAH kelirajA yAsAM tA 15 lAvaNyataraMgabhaMgipreGkholanodvelitakeliraGgAH // 29 // zrIsArva! janyAstava sArvajanyA, devA bhavantaH zubhalobhavantaH / 18 purAkRtaprauDhataphAphalAnAM, vipakrimatvaM hRdi bhAvayantu // 30 // zrIsArva0 he zrIsArva he zrIsarvajJa deva ! tava janyA 21 janyayAtrikA bhavantaH santaH purAkRtaprauDhatapaHphalAnAM vipakrimatvaM prAptaparipAkatvaM hRdi bhAvayantu, ciMtayantu / bhUNa 23 cintAyAM itidhAtoH pryogH| kiMlakSaNA devAH 1. sarvajanyAH Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam sarvajanebhyo hitAH, punaH kiMlakSaNAH ? zubhalobhavantaH zume maGgalAdikArye lobhasaMyuktAH // 30 // . zacImukhA apsaraso rasormi prakSAlanApAstamalA nanu tvAm / tadA dadAnA dhavalAn suvAcA.. __mAcAryakaM bibhratu mAnavISu // 31 // zacI0 he nAtha ! tadA tasminnavasare zacImukhA apsarasa indrANIpramukhA devAMganA mAnavISu strISu suvAcAM zobhanavANInAM AcAryakaM AcAryakarma bibhratu / kiM kurvANA: 1 zacImukhA apsarasaH ? tvAM anu pazcAddhavalAn dadAnAH / tvAM anu iti pratiparyanuyoge dvitIyA / kiMlakSaNAn dhavalAn ! rasormiprakSAlanApAstamalAn , rasaH zRGgArAdistasyormibhiH kallolaiH 12 prakSAlanena nirAkRtamalAn // 31 // kharaMgaNe'kAri ciraM kharaMgA__ yo rambhayA nRtyaparizramaH prAk / agre bhavatsaMbhavitA tadAnI mabhyAsalabhyA phalasiddhirasya // 32 // kharaM0 rambhayA rambhAnAmnyA . devAMganayA kharaMgaNe 18 khA~gaNe kharaMgAt AtmIyollAsAt, yo nRtyaparizramaH, prAk pUrva ciraM cirakAlaM akAri kRtaH / asya zramasya phalasiddhistadAnI tasmin pANigrahaNakSaNe, agre bhavat bhavato'gre saMbha-21 vitA bhaviSyati, kiMlakSaNA phalasiddhiH ? abhyAsena labhyA prApyA // 32 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhava [tRtIyaH tvattaH prabhoH svAsahanAtpalAyya, rAgaH zritastuMbarunAradAdIn / / guNAvalIgAnamiSeNa deva, __ tadA tadAsyAttava saMgasISTa // 33 // tvattaH0 he deva ! rAgastadA tasminnavasare tadA syAtteSAM 6 tumbarunAradAdInAM mukhAt guNAvalIgAnamiSeNa tava saMgasISTa, tava saGgato bhUyAt / kiMviziSTo rAgaH ? khAsahanAt khaH khakIyaH asahanaH zatrustasmAdevaM vidhAtprabhoH samarthatvAt tvattaH 9 palAyya palAyanaM kRtvA tuMbaranAradAdIn zrita AzritaH / atra zabdachalaM jJeyam / rAgo dveSasahacArI zrIrAgAdirvA, tuMbaranAradau yadA tvadane gItaM gAsyatastadA sopi rAgastava gocaro 12 bhaviSyati, vivAhAdyutsave parasparamasamaMjasAni bhajyanta iti bhAvaH // 33 // evaM vivAhe tava hetavaH syu ranye'pi bhAvA bhuvanaprasatteH / yathocitaM tatpravidhehi dhIma 1, nitIrayitvA virarAma vajrI // 34 // 16 evaM0 he nAtha ! evaM amunA prakAreNa anye'pi bhAvA vivAhasatkAstava vivAhe bhuvanaprasattestribhuvane lakSaNayA saukhyasya hetavaH kAraNAni syuH, tat tasmAt kAraNAt he dhIman 2||dhiirbuddhirvidyte yasya sa dhImAn tasya saMbodhanaM kriyate he dhIman ! yathocitaM yathAyogyaM kuru, vajI indrastuteranu iti 23 pUrvoktaM IrayitvA kathayitvA virarAma nivRttaH / ramdhAturvipUrva 15 ___ Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam ko 'vyAGpare rama' (si0 3 / 3 / 105) iti sUtreNa parasmaipadI syAt anyathA tvAtmanepadI jJeyaH // 34 // khaM bhogakarmAtha vipAkakAlyaM, ... jAnanajoSiSTa jinaH sajoSam / atAvike karmaNi dhIracittAH, prAyeNa notphullamukhIbhavanti // 35 // 6 khaM0 athAnantaraM sa bhagavan joSaM maunaM ajoSiSTa aseviSTa, kiM kurvan bhagavAn ? khaM bhogakarma vipAkakAlyaM vipAkakAlaprApta jAnan , vipAkakAle sAdhuryapratyaye (si09 7 / 1 / 15) vipAkakAlyamiti syAt / dhIracicA gaMbhIranarA atAttvike paramArtharahite karmaNi kArye prAyeNa na utphullamukhIbhavanti, prahasitavadanA na syurityarthaH // 35 // indro'vasAya vyavasAyasiddhiM, svasyeMgitairbhAgavataistutoSa / bhRtyo hi bhartuH kila kAlavedI, nedIyasIM vAkphalasiddhimeti // 36 // indro0 indrastu toSahRSTaH, kiM kRtvA ? bhAgavatairbhagavatsaMbandhibhiriMgitaizceSTitaiH khasyAtmanodhyavasAyasiddhiM upakramasiddhiM 18 avasAya jJAtvA / aniSiddhaM anumatamiti nyAyAt khAminastadanurUpaceSTAM dRSTvA ityarthaH / hi yasmAt kAraNAt, kila iti satye, bhRtyaH sevakaH bhartuH khAminaH kAlavedI avasarajJo 21 nedIyasI. pratyAsannAM vAkphalasiddhiM eti prAmoti / samaye kathitaM sarvaH kopi manyata iti bhAvaH // 36 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [tRtIyaH jagrAha vIvAhamahAya maMca, muhUrtamAsannamatho mhendrH| avatsarAyanta yadantarasthA, lekheSu hallekhiSu kAlalezAH // 37 // jagrAha0 atho athAnantaraM mahendro maMkSu zIghra vivAha6 mahotsavAya AsannaM muhUrta jagrAha, hallekhiSu utkaMThAyukteSu lekheSu deveSu yadantarasthA, yasya muhUrtasya antarAlasthAH kAlalezA avatsarAyanta varSavadAcaranti sma varSa sahazA jAtA iti 9bhAvaH // 37 // ...vaivAhike karmaNi vizvabhartu yaMdAdideza tridshaanRbhukssaa| 12 bubhukSitAdvAnasamAnameta damAni taiH prAgapi tanmanobhiH // 38 // vaivA0 RbhukSAH indraH vizvabhartuH khAmino vaivAhike 15 karmaNi tridazAn devAn yaH kArya Adideza AdiSTavAn , taitridazairdevairetat bubhukSitAhvAnasamAnamamAni bubhukSAkrAntasya kAraNasadRzaM manyate sa / kiMviziSTaistaiH ? prAgapi tanmanobhi1rapre'pi taccittaiH // 38 // . manobhuvA kalpanayaiva jiSNo - statra kSaNAdAvirabhAvi zacyA / 26 tannAddhataM sA hRdaye svabhatu nityaM vasantI khalu veda sarvam // 39 // 23 mano0 zacyA indrANyA tatra sthAne jiSNoH indrasya Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 103 manobhuvA cittotpannayA kalpanayaiva kSaNAt tatkAlameva AvirabhAvi pragaTIbabhUve, tannAdbhutaM nAzcaya, sA zacI khabhartuH hRdaye nityaM vasaMtI sati khalu nizcitaM sarva veda jAnAti, 3 hRdaye vasatIti lakSaNayA jJeyaM, vido'gretisthAne ada jJeyaH // 39 // svayaM prabhUpAstiparaH zacIzaH, zacI zuciprAjyaparicchadAM yH| nyadikSatopaskaraNe kumAryo ryo hi naariissvdhikaarnniiyaaH||40|| 9 khayaM0 zacIza indraH zacI indrANI sumaMgalA sunandayorupaskaraNe alaMkaraNe nyadikSata AdiSTavAn / kiMlakSaNa indraH? khayaM prabhUpAstipara AtmanA khAmisevAtatparaH! kiMviziSTAM 12 zacIm ? zuciprAjyaparicchadAM pavitraprabhUtaparivArAM, hi nizcitaM nAryaH striyo nArISu strISu adhikAraNIyA / uktaM ca-sadApramANaM puruSA nRpAMgaNe raNe vaNijyeSu vicArakarmasu / vivAha- 15 karmaNyatha gehakarmaNi pramANabhUmiM dadhate punaH striyH|| 40 // tadAbhiyogyA vibudhA vitenu maNImayaM maNDapamindravAcA / khaM dAsyakarmA'pi yazaH sugandhi, . - punnyaanubndhiitynumodmaanaaH||41|| / tadA0 tadA tasminnavasare AbhiyogyA vibudhA AdezakAriNo devA indravAcA maNImayaM maNDapaM tenuzcakruH / kiM- 22 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jainakumArasaMbhavaM [ tRtIya: kurvANA vibudhAH ? svaM dAsyakarmApi yazaHsugandhi puNyAnubandhIti anumodamAnAH; dAsatve'pi prabhoH maNDapakaraNe13 nAsmAkaM yazaH puNyaM vAstIti harSavanta iti bhAvaH // 41 // ratnaiH sayatnaM janitaiH svazaktyA, tale yadIye tridazairnabaddhe / ratnaprabhetyAgamikI nijAkhyA nayA pRthivyA na vRthA prapede // 42 // ratnaiH :0 anayA sAkSAt dRzyamAnayA pRthvyA ratnaprabhAyA rataiH 9 prabhA yasyAH sA ratnaprabhA iti AgamikI AgamasaMbandhinI nijAkhyA AtmIyAbhidhAnaM vRthA na prapede / ka sati ? yadIye yasya maMDapasya tale tridazairdevai rataiH karaNabhUtairnibaddhe sati, kiM12 viziSTai rataiH ? svazaktyA svasAmarthyena sayatnaM yathA bhavati tathA janitairutpAditaiH // 42 // vairyavaryadyutibhAji bhUmau vitAnalaMbI pratibiMbitAGgaH / muktAgaNo vAridhivArimadhyanivAsalIlAM punarApa yatra // 43 // 18 vaiDUrya 0 yatra yasmin maNDape muktAgaNo mauktikasamUho vAridhivArimadhye samudrajalamadhye nivAsalIlAM punardvitIyavelaM prApa prAptaH / kiMlakSaNo muktAgaNa: ? bhUmau pratibimbitAGgaH, kiMlakSaNAyAM bhUmau ? vaiDUryavaryadyutibhAji vaiDUryaratnAnAM varyAM 22 pradhAnAM dyutiM kAntiM bhajatItyevaMzIlA, tasyAM vaiDUryadyutibhAji / 15 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sageH ] TIkA sahitam 105 punaH kiMviziSTo muktAgaNa: ? vitAna laMbI candrodayote lambate iti vitAnalaMbI / ko'rthaH ! muktAsamUhaH samudra eva prAyo vasati, devairvivAhamaMDape kRtacandrodayateSu mauktikaDuM - 3 banAni yAni kRtAni tAni kRSNaratnabhUmau pratibiMbitAni dRSTvA sarvaH kopi dadhyau, samudrAdutpannAni muktAphalAni punarapi samudraM prAptAnIti bhAvaH // 43 // saMdarzitasvastikavAstumuktAradAvaliH sphATikabhittibhAbhiH / yadbhUradUraprabhupAdapAtA, muktAM cirAttena divaM jahAsa // 44 // sAMda0 yadbhUryasya maMDapasya bhUryadbhUH sphATikabhittibhAbhiH sphaTikamaNiratnabhitteH prabhAbhiH karaNabhUtAbhiH divaM khargaM jahAsa 12 hasitavatI / kiMviziSTA yadbhUH ? saMdarzitasvastikavAstumuktAradAvaliH khastikA vAstu sthAnaM yAsAM tAH svastikavAstavaH saMdazitAH prakaTIkRtAH khastikavAstumuktA eva radA dantAsteSAM 15 AvaliH zreNiryayA sA saMdarzitasvastikavAstumuktAradAvaliH dantadarzanena vizeSato hAsyaM jJAyate / punaH kiMlakSaNA yadbhUH ? adUraprabhupAdapAtA adUra AsannaH prabhoH zrIRSabhasya pAda- 18 pAtazcaraNanyAso yasyAM sA adUraprabhupAdapAtA / kiMviziSTAM divam ? tena bhagavatA cirAt cirakAlAt muktAmata eva hetordivaM prati pRthivyA hAsyamiti bhAvaH // 44 // vizvAmavizvAsamayImadhItya, nItiM yadaupAdhikapuSpapuMjAt / 21 23 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM satyespi puSpaprakare patadbhirAlambi rolambagaNairvilambaH // 45 // vizvA0 rolaMbagaNairbhramarasamUhaiH satye'pi puSpaprakare patadbhiH sadbhiH vilaMba AlaMbi avalambitaH / kiM kRtvA ? yadaupAdhikapuSpapuMjAt yasya maMDapasya kRtrimakusumasamUhAt vizvAM samagrAM 6 avizvAsamayIM nItiM nyAyaM adhItya abhyasya / avizvAsaM bhayo mUlamiti nItiH // 45 // jagajjano yena purAkhilo'pi, vyalopi taM yatra vikIrNamantaH / mamarda puSpaprakarApadezaM, padaiH smareSutrajameSa yuktam // 46 // 9 18 106 12 jaga0 yena smareSutrajena smarasya kAmasya iSavo bANAstAsAM jena samUhena purA pUrvaM akhilo'pi samasto'pi jagajjano vyalopi luptaH / eSa jagajjanaH taM smareSutrajaM tatra maMDape anta15 madhye vikIrNaM vikSiptaM saMtaM padairyuktaM mamarda / kiMlakSaNaM smareSuvrajam ? puSpaprakArApadezaM puSpANAM prakaraH samUhaH eva apadezo miSaM yasya taM pu0 / kAmasya bANA puSpANIti prasiddhiH // 46 // yatrAdRtastaMbha zirovibhAgA, bhAsire kAJcanazAlabhaMjyaH / prAgeva saMnyastabhuvo bhaviSyajanaughasaMmardabhiyeva devyaH // 47 // apa0 yatra maMDape kAMcanazAlabhaMjyaH suvarNaputrikA babhA - 23 sire zobhitAH / kiMlakSaNAH zAlabhaMjyaH ? AhatastaMbhaziro 21 [ tRtIyaH Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 107 vibhAgAH staMbhoparisthitAH / utprekSate-bhaviSyajjanaughasaMmardabhiyA bhAvijanasamUhasya saMmardabhayena prAgeva pUrvameva saMnyastabhuvaH tyaktabhuvo devyo devAMganA iva / bhuvi saMmoM bhaviSyati, ataH3 pUrvameva staMbhazirasi sthitA iti bhAvaH // 47 // sucArugArutmatatoraNAni, dvArANi catvAri bbhurydye| devISu ruddhAgrapathAsu ropAd .. bhrUbhaGgabhAMjIva dizAM mukhAni // 48 // - su0 yasya maMDapasya agre catvAri dvArANi babhuH, zobhi-9 tAni / kiMlakSaNAni dvArANi ? sucArugArutmatatoraNAni suSTha atyartha cArUNi manojJAni garuDodgArasatkAni toraNAni yatra tAni sucArugArutmatatoraNAni / utprekSate-devISu ruddhAgrapathAsu 12 ruddhAgramArgAsu satISu roSAgabhaGgabhAMji utpATitabhRkuTisaMyuktAni dizAM mukhAnIva // 18 // alaMbhi yasyopari zAtakuMbha___ kuNbhairnudbhinnsroruhaabhaa| nabhaH sarasyAM capalairdhvajauSai_ visArivaisAriNacArimA ca // 49 // 18 alaMbhi0 yasya maNDapasyopari zAtakuMbhakuMbhaiH zAtakumbhasya suvarNasya kuMbhaiH kalazainabhaHsarasyAM AkAzasarovare anudbhinnasaroruhAbhA avikakharakamalazobhA'laMbhi prAptA / kamalakozAnAM kalazAnAM ca sAdRzyaM syAt / ca anyat, capalairdhvajaugharvisAri-22 18 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM vaisAriNacArimA visAriNAM prasaraNazIlAnAM matsyAnAM cArimA manojJatA alambhi // 49 // 12 108 tathA kathAH paprathire surebhyastriviSTape tatkamanIyatAyAH / yathA yathArthatvamabhAji zobhAbhimAna bhaMgAdakhilairvimAnaiH // 50 // tathA0 triviSTape tribhuvane surebhyo devebhyastatkamanIyatAyAH tasya maMDapasya manojJatvasya tathA kathAH paprathire vistRtAH / 9 yathA akhilaiH samastairvimAnaiH zobhAbhimAnabhaGgAt yathArthatvaM satyArthatvaM abhAji sevyate sma / ko'rthaH ? yasya maMDapasya zobhayA vimAnAni nirabhimAnAni ( jAtAni ) iti bhAvaH // 50 // 15 zrIdevatA haimavataM vitandrA, zacyAjJayA candanamAninAya / niniMda sa khaM malayAcalastu, dvijihvabandIkRtacandanaDuH // 51 // zrIde0 zrIrnAmnA devatA vitandrA AlasyarahitA satI haimavataM himavatsaMbaMdhinaM zacyAjJayA indrANyAdezAt candana18 mAninAya / tu punaH sa sarvaprasiddho malayAcalaH khaM AtmAnaM niniMda ninditavAn / kiMlakSaNo malayAcala: : dvijihvabandIkRtacandanadruH dvijihvaiH sapairdurjanairvA bandIkRtAzcandanadravazcandanavRkSA yasya sa dvijihvabandIkRta candanaduH, durjanahastagataM vastu 22 puNyAvasare vyayituM na zakyate iti bhAvaH // 51 // [ tRtIyaH vaisAriNAnAM Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam upAharanaMdanapAdapAnAM, puSpotkaraM tatra dizAM kumaaryH| zirasyapuSpaprakarasya zeSa vRkSavRthA vaivadhikI babhUve // 52 // upA0 tatra maNDape dizAM kumAryaH nandanapAdapAnAM nandanavanavRkSANAM puSpotkaraM puSpasamUhaM upAharan Anayanti sma / zeSaizcaM-6 pakAzokapunnAgapriyaMgupATalAprabhRtivRkSaiH zirasyapuSpaprakarasya mastakasaMbandhipuSpasamUhasya vRthA vaivadhikI babhUve nirarthaka bhAravAhakairjAtam / atra bhAve uktiH jJeyA // 52 // 9 vadhvoralaMkArasahaM saharSA, maNIgaNaM pUrayati sma lakSmIH / vArAMnidhestaddhaninazciratno, 12 ratnocayaH phalgurabhUcito'pi // 53 // vadhvo0 lakSmIH saharSA satI maNigaNaM ratnasamUhaM pUrayati sm| kiMlakSaNaM maNigaNam ? vadhvoralaMkArasaham sumaMgalA sunandayora- 15 laMkArasamartham / taddhaninaH kRpaNasya vArAMnidheH samudrasya ciranazcirakAlInazcito'pi saMcitopi ratnoccayo / samUhaH phalguniHphalo'bhUt // 53 // mandAkinIrodhasi rUDhapUrvA dUrvA varArdhAya samAninAya / / parAbhirAbhirnavaraM jijIve, vaaleydntkrkcaartihetoH|| 54 // 22 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 jainakumArasaMbhavaM [tRtIyaH mandA0 mandAkinI gaMgA varArthAya varasya arthakRte dUrvA samAninAya / kiMlakSaNA dUrvA ? rodhasi rUDhapUrvA rodhasi taTe pUrva rUDhA rUDhapUrvA agre'pyuhRtAH / parAbhiranyAbhirAbhirdUrvAbhinavaraM kevalaM vAleyadantakrakacArtihetovAleyAnAm rAsamAnAM dantakrakacaM dantarUpakarapatraM tadartihetoH tatpIDAnimittaM 6 jijIve / / 54 // kazmIravAsA bhagavatyadatta, kAzmIramAlepyamanAkulaiva / yatrApi tatrApi bhavana hIdaM, maddezanAma tyajatIti buddhyA // 55 // kAzmIravAsA bhagavatI AlepyaM AlepanayogyaM kAzmIraM 12 kuMkuma itibuddhyA anAkulaiva adatta dadau / iti iti kim ? hi nizcitaM idaM kAzmIrakuMkumaM yatrApi tatrApi bhavan san maddeza nAma na tyajati, yattat kuMkumaM kAzmIrame vocyate // 55 // 15 karoSi tanvaMgi! kimaMgabhaMgaM, tvamardhanidrAbharabodhiteva / na sAMprataM saMprati te'lasatvaM, kalyANi ! kArpaNyamivotsavAntaH // 56 // AlaMbitastaMbhamavasthitAsi, __ bAle jarAteva kimevameva / alakSyamanviSyasi kiM salakSe, 22 sAdhoH samAdhistimiteva dRssttiH||57|| Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam manorame ! muMcasi kiM na lIlAm , .. adyApyavidyAmiva saadhusNge| itastataH pazyasi kiM calAkSi !, nidhyAtayUnI puri pAmarIva // 58 // bhUSAM vadhavyAM drutamAnayadhvaM, .. ... dhRtvA varArthaM dhavalAn dadadhvam / .. . zacyaritAnAmiti nirjarINAM, kolAhalastatra babhUva bhUyAn // 59 // // caturbhiH kalApakam // karoSi0 tatra tasmin maMDape nirjarINAM devInAM bhUyAn bahuH kolAhalo babhUva / kiMviziSTAnAM nirjarINAm ? zacyA indrANyA iti amunA prakAreNa IritAnAM preritAnAm / itIti 12 he tanvaMgi! tvaM aMgabhaMgaM kiM karoSi ? ke ca ardhanidrAbhare bodhiteva yathArdhanidrAbharabodhitA jAgaritA aMgabhaGgaM AlasyaM karoSi, he kalyANi te tava saMprati adhunA'lasatvaM na sAMprataM na yuktaM, 15 kimiva kArpaNyamiva yathA utsavAntarutsavamadhye kArpaNyaM na sAMpratam // 56 // he bAle ! tvaM AlaMbitastaMbha avalaMbitastaMbha evameva kiM sthitAsi ? yA bAlA syAt sAvaSTaMbhaM naiva gRhNAti / 18 keva ? jraatev| yathA jarAtI jarayA pIDitA evameva AlaMbitastambhaM tiSThati, he salakSe sujJAne! tvaM alakSaM kiM anviSyasi Alokayasi, keva sAdhodRSTiriva yathA sAdhoH samAdhistimitA 21 samAdhAnena nizcalA alakSyaM anveSayati // 57 // he manorame ! tvaM adyApi lIlAM kiM na muMcasi? kAmiva ? avadyAmiva yathA 23 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 jainakumArasaMbhavaM [tRtIyaH sAdhusaMge ko'pi avidyAM na muMcati / he calAkSi ! tvaM itastataH kiM pazyasi / keva ? pAmarIva ! yathA pAmarI grAmINastrI puri 3 nagare nidhyAtyUnIti dhyAtA dRSTA yuvAnastaruNavayaso yayA sA nidhyAtayUnI itastataH pazyati // 58 // he halA! vadhavyAM vadhUbhyo hitAM bhUSAM zRMgArAdikAM drutaM zIghra AnayadhvaM, yUyaM 6 varArthaM dhRtvA dhavalAn dadadhvam // 59 // caturbhiH kalApakam // athAlayaH zailabhidaH priyAyAH, ___saMskartukAmA vasudhaikarane / nivezya kanye kanakasya pIThe, ratnAsanAkhyAM dadurasya dakSAH // 60 // athA0 athAntaraM zailabhida indrasya priyAyAH zacyA AlayaH 12 sakhyaH saMskartukAmA alaGkAraM kartumicchavaH satyaH kanye sumaMgalAsunaMde kanakasya pIThe suvarNasyAsane nivezya upavezya asya kanakapIThasya ratnAsanAkhyAM dduH| kiMviziSTe kanye ? vasu15dhaikaranai vasudhAyAM pRthvyAM ekaratnaprAye / kiMviziSTA AlayaH ? dakSAH caturAH / yatra ratnaM sthApyate tadapi ratnAsanaM kathyate, ratnaprAyakanye tayorAsanametat , ato ratnAsanamidamiti dakSa10 tvabhAvaH // 60 // __ ubhe prabhau sneharasAnuvidve, snehaiH samabhyajya ca saMsnapayya / 21 lAvaNyapuNye api bhaktitastA, na svazrame'maMsata paunaruktyam // 61 // 23. ubhe0 tA AlayaH sakhyo bhaktitaH khazrame AtmIya Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkA sahitam 113 prayAse paunaruktatyaM punaruktadoSaM na amaMsata na manyante sma / kiM kRtvA ! ubhe kanye nehaistailaiH samabhyajya abhyaMgya ca anyat saMskhapayya snAnaM kArayitvA / kiMviziSTe kanye ? prabhau zrI RSabhadeveM I sneharasAnuviddhe sneharasena vyApte, punaH kiMviziSTe ? lAvaNyapuNye api lAvaNyena puNye pavitre'pi / ko'rthaH ? te kanye pUrvameva snaharasena prabhau premarasena tailena vAnuviddhe, lAvaNyena 6 ca pavitre vartate, punarapi tatkaraNe punaruktatvaM syAt paraM bhakti - bhAvAttanna jAtamiti bhAvaH // 61 // 1 tRSAtureNeva paTena vAntanAnIyapAnIyalave javena / sphuranmayUkhe nibhRte kSaNaM te, suvarNaputrayoH zriyamanvabhUtAm // 62 // tRSA te kanye sumaMgalAsunande kSaNaM kSaNamekaM suvarNaputryoH suvarNaputrikayoH zriyAM zobhAM anvabhUtAm / kiMviziSTe te ? javena vegena tRSAtureNeva paTena vastreNa vAMta-grasta-svAnIya- 15 lave snAnasaMbaMdhijalalave / punaH kiMviziSTe ? sphuTanmayUkhe ullasatkiraNe, punaH kiMviziSTe : nibhRte nizcale // 62 // sagotrayormUrdhni tayorudIya, nitaMbacumbI cikuraughameghaH / varSan galannIramiSAnmukhAbjAnyasmerayaccitramavekSakANAm // 63 // sa0 citraM AzcaryaM cikuraughameghaH kezakalAparUpa jaladaH galannIramiSAt varSan san avekSakANAM avalokakAnAM mukhA - 23 jai0 0 ku0 8 9 12 18 21 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jainakumArasaMbhavaM [ tRtIyaH bjAni mukhakamalAni asmerayadvikAsayati sma, anyAnyanjAni varSAkAle zaTitvA pataMti paramatra vaiparItyamatastaccitram / 3 kiM kRtvA ? tayoH sumaMgalAsunandayoH sadgotrayoH satpradhAnaM gotraM yayoste sadgotre, pakSe pradhAnaparvatayormUrdhni mastake udIya udayaM prApya / kiMviziSTazcikuraughameghaH ? nitaMbacuMbI nitambaM 6 kaTitaTa pakSe kaTakaM cumbati spRzati iti bhAvaH // 63 // dhammillamallo'dhigatasarAstra maalo'ntraalollsitprsuunaiH| tanmaulivAsAdalavAna kasya, balIyaso'pyejayati sa cetaH // 64 // dhammi0 dhammillamallaH baddhakezakalApa eva mallaH kasya 12 balIyaso'pi balavatazcetaH khAntaM na ejayati sma api tu sarvasyApi / kiMlakSaNo dhammillamallaH ? antarAlollasitaiH prasUnaiH puSpairadhigatA prAptA smarasya kAmasya astramAlA zastrazreNiryena 15 saH / punaH kiMviziSTaH ? tanmaulivAsAt tayoH kanyayoH mastake vAsAt balavAn / yataH-sthAnaM pradhAnaM na balaM pradhAnaM sthAnasthito garjati kAtaro'pi / he vAsuke ! vedmi tava pramANaM 18 kaNThasthito garjasi zaMkarasya // 1 // iti sthAnabalaM, kAmasya puSpabANatvAt prAptapuSpaiH zastrabalaM ca, tato dhammillamallaH kAn na kampayatIti bhAvaH // 64 // sArAMgarAgaiH surabhi suvarNa mevaitayoH kAyamaho vidhAya / Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 115 jahe suvarNasya surAGganAbhiH, saugandhyavandhyatvakalaMkapaGkaH // 65 // sArAM0 surAGganAbhirdevAMganAbhiH suvarNasya saugandhyavandhya 3 tvakalaMkapaMkaH saurabhyarahitatvameva kalaGkapako jahe spheTitaH / kiM kRtvA ? etayoH sumaMgalAsunaMdayoH kAyaM sAraMgarAgaiH prazasyavilepanairaho iti Azcarye, surabhiparimalabahulaM vidhAya kRtvA, 6 kiMviziSTaM kAyaM ? suvarNameva gauravarNatvAt // 65 // tayoH kapole makarIH sphuTAMgI. yadgandhadhUlyA lilikhustridshyH| saraM svadhArya makaraH puraMdhI snehena dhAvaMstadihAninAya // 66 // tayoH0 tridazyaH surAGganAH, tayoH kanyayoH kapole yavaMdha-12 dhUlyA kastUryA sphuTAMgIH prakaTarUpA makarIlilikhurlikhanti sm| makaraH khadhArya khavAyaM khAminaM smaraM kandarpa, tat tasmAt kAraNAt iha AninAya / kiM kurvan makaraH ? puraMdhrInehena kala- 15 traprItyA dhAvan kAmo makaradhvaja ucyate, makare makarIsnehena tatrAgate kAmo'pi tatrAgata iti bhAvaH // 66 // babhAra mAraH kucakuMbhayugmaM, krIDan dhruvaM kAntinade tdngge| yatpatravallayo mRganAminIlA, nirIkSitAstatparito'nuSaktAH // 67 // 21 babhAra0 mAraH kandarpaH kAntinade prabhAyA hade tadane tayoH kanyayoH aGge zarIre krIDan san dhruvaM nizcitaM kucakuMbhayugmaM 23 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 jainakumArasaMbhavaM [ tRtIyaH babhAra, anyApi kuMbhAdhAreNa hRdAdikaM tarati / hetumAha-yat yasmAt kAraNAt tat kucakuMbhayugmaM paritaH samaMtataH anu3 SaktAH lagnAH mRganAbhinIlA kastUrikAvad yA nIlavarNAH patravayo nirIkSitA dRSTAH // 67 // tanUstadIyA dadRze'marIbhiH saMvItazubhrAmalamaJjavAsA / parisphuTasphATikakozavAsA, mI kRpANIva manobhavasya // 68 // , tanu0 amarIbhirdevAMganAbhiH tadIyA tanUH zarIraM dahaze dRSTA, tanUzabdo dehavAcakaH strIliGgo jJeyaH kanyAdvaye satyapi tanUrityatrajAtAvekavacanaM jJeyam / kiMviziSTA tanUH ? 12 'saMvIta zubhrAmalamaMjuvAsA' saMvItAni parihitAni zubhrANi ujjvalAni amalAni nirmalAni maMjUni manojJAni vAsAMsi yayA sA saMvItazubhrAmalamaMjuvAsA / utprekSyate--- parisphuTaprakaTa15 sphATika sphATikamaNimayakoze pratyAkAre kRtavAsA manobhavasya kAmasya, haimI suvarNamayI kRpANIva kSurikeva // 68 // dvAreNa vAM cetasi bhartureSa, saMzleSamAsyAmi mumukSato'pi / itIva lAkSArasarUpadhArI, rAgastayoraMhitalaM siSeve // 69 // 18 21 dvA0 lAkSArasarUpadhArI alaktakarasarUpadhArI rAgastayoH kanyayorahitalaM caraNatalaM siSeve sevate sma / utprekSyate itIva 23 eSo'haM vAM yuvayordvAreNa bhartuH zrI RSabhadevasya cetasi saMzleSa Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 117 saMsarga ApsyAmi prApsyAmi / kiMviziSTo'ham ? mumukSito'pi moktamiSTo'pi // 69 // mandAramAlA makarandavindu sNdohrohtprmdaashrupuuraa| dUrAgatA zaityamRdutvasArA, sakhIva zizleSa tadIyakaMTham // 7 // mandA0 mandAramAlA dUrAgatA sakhIva tadIyaM sumaMgalAsunandayoH kaNThaM zizleSa AliMgati sma / kiMlakSaNA maMdAramAlA ? makarandabindusaMdoharohatpramadAzrupUrA; makarandabindUnAM 9 sandohaH samUhaH sa eva rohat pravardhamAnaH pramadAzrupUraH harSAzrupUro yasyAH sA makaranda0 / punaH kiMbhUtA mandAramAlA ? zaityamRdutvasArA zaityaM ca mArdavaM ca tAbhyAM sArA manojJA // 70 // 12 nyastAni vadhvorvadane'marIbhi rAbhAbharaM bhejurabhaGgaraGgam / udvegayoge'pi bhujaGgaballe dalAni susthAnaguNaH sa ko'pi // 71 // nyastA0 bhujaMgavallenAgavalledalAni patrANi udvegayoge'pi udvegaH saMtApaH, pakSe pUgIphalam ; tasya yogepi AbhAbharaM zobhAsa- 18 mUhaM bhejurbhajaMti sma / kiMviziSTaM AbhAbharaM ? abhaMgaraMgaM abhaMgo raMgo svarNaraMga eva yatra tam / sa ko'pi susthAnaguNo jJeyaH / kiMviziSTAni dalAni ? amarIbhirdevAMganAbhirvadhvoH kanyayorvadane nyastAni kSiptAni / ekaM bhujaMgavalledalAni, dvitIyaM udvega-22 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 15 118 jainakumArasaMbhavaM [ tRtIyaH yogaH, paramIdRze'pi sati yat raMgo jAtaH sa tayoH kanyayovadanasthAnakaguNo jJeya iti bhAvaH // 71 // statkarNakRpau tvaritaM pyadhatta // 72 // mA sma0 kApi devAMganA utpalakarNapUraiH kamalakarNAbharaNaiH tat karNakUpau tayo: sumaMgalA sunandAkanyayoH karNarUpakUpau 9 tvaritaM zIghraM pyadhatta, AcchAdayati sma / utprekSyate - itIva atra etayoH karNakUpayoryUnAM yauvanaprAptAnAM cetaH svAntaM smarAndhaM kAmAndhaM san mA sma patat / kiMlakSaNaM cetaH ? tvarayA 12 autsukyena purAntaH saMcAri puraM zarIraM pakSe nagaraM tasyAntarmadhye saMcaraNazIlam // 72 // mA ma smarAndhaM tvarayA purAnta:saMcAri cetaH patadatra yUnAm / itIva kApyutpalakarNapUrai 18 bhogIdamIyaH kila kezahastastatAna yUnAM hRdi yaM vimoham / so'vadhiM cUDAmaNinApi teSA matho gatiH ketyavadanmaghonI // 73 // bhogI0 maghonI indrANI ityavadat / itIti kim ? idamIyaH anayorayaM idamIyaH kila iti satye kezahastaH kezakalApaH / hastaH pakSaH kalApazca nAmamAloktaM jnyeym| yUnAM hRdi yaM vimohaM 21 tatAn / kiMviziSTaH kezahastaH ? bhogI bhogaH kusumakastUrikAdInAM vidyate yatra asau bhogavAn, pakSe sarpaH / sa vimohaH 23 cUDAmaNinApi avarddhi varddhitaH / teSAM yUnAM atho kA gati Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 119 bhaviSyati ko'rthaH ? sarpamaNerviSamuttarati iti hi rUDhistayoH kanyayoH zIrSe kezakalApasopari cUDAmaNiM dRSTvA yuvAno vizeSato vyAmohitAH // 73 // haste zalAkAvadane ca tiSTha daniSThuraM tannayanapraviSTam / dhikkajalaM bhasmayati sma yUnaH, ko vizvasettApakaraprasUteH // 74 // haste kajalaM 'dhidhikyoge dvitIyA' ( ) yat / kajjalaM tat nayanapraviSTaM san tayoH kanyayoH netrAMtaHpraviSTaM sat yUno9 bhasmayati sma / atra lakSaNA jJeyA, vyAmohayati smetibhAvaH, kiMviziSTaM kajjalam ? haste, ca anyat , zalAkAvadane tiSThat sat , aniSThuraM komalaM lakSaNayA zAntaM vA / tApakaraNaprasUteH 12 tApakaro'gniH durjanAdirvA tatprasUteH tajjAtasya anyasyApi ko vizvaset , api tu ko'pi naiva / vizvaset iti 'ana zvasak prANane' itidhAtorna prayogaH kintu anyaH kopi ghaTate; 15 'na vizvasedamitrasya mitrasyApi na vizvaset' iti loke'pyasti / ko'rthaH ? kajjalaM pUrva haste dhriyate tataH zalAkAmukhe sthApyate, asminnavasare na kamapi vyAmohayati, kintu 18 nayanapraviSTameva, ataH kajalena vizvAsaghAtaH kRtaH, atastApakarajAtasya (ko'pi ) na vizvasediti bhAvaH / / 74 // zacI svahastena nivezya maulau, mauliM maNInAM kiraNerjaTAlam / 22 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM tayorguNAdhikyabhavaM prabhutvamazeSayoSitsu dRDhIcakAra / / 75 / / zacI0 zacI indrANI svahastena tayoH kanyayoH maulau mastake mauliM mukuTaM nivezya azeSayoSitsu samastastrISu guNAdhikyabhavaM guNA audArya gAMbhIryAdi guNAnAmAdhikyAdutpannaM 6 prabhutvaM dRDhIcakAra / kiMviziSTaM maulim ? maNInAM kiraNairjaTAlaM vyAptam / atrApi lakSaNA jJeyA // 75 // pAre ziroja tamasAmudiyAya bhAle lakSmyA ghanAvasathatAM gamite tadIye / 9 21 120 23 12 pAre0 taraNiH sUryaH tadIye tayoH kanyayorbhAle zirojatamasAM kezarUpAMdhakArANAM pAre udiyAya udayaM prAptaH, kiMviziSTe bhAle ? lakSmyAH zriyaH zobhAyA vA ghanAvasathatAM dRDha15 sthAnakatAM pakSe ghanAvasathatAM AkAzatAM gamite prApite / punaH kiMviziSTe bhAle ? vikSipta nAgajarajotrajasAMdhyA gasaMkIrNa sIni vikSiptaM vistAritaM nAgajarajaH sindUrarajaH tasya vrajaH 18 samUhaH sa eva sAndhyarAgaH tena saMkIrNA sImA paryaMta dezo yasya saH // 76 // vikSiptanAgajarajovrajasAMdhyarAga saMkIrNa sIna taraNistilakacchalena // 76 // [ tRtIyaH yaccAkrikabhrami-dinAdhipatApa-vahnisevA - payovahanamukhyamasoDha kaSTam / puNyena tena taduroruhatAmavApya, kuMbho babhAja maNihAramayopahAram // 77 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkA sahitam 121 yaccA0 kumbho yat cAkrikabhramiH cAkrikaH kulAlaH tasya cakropari zramiH, dinAdhipatApaH sUryakiraNatApaH, vahnisevA pAvakAvasthAbhavA, payovahanaM ca etat mukhyaM kaSTaM asoDha sahate 3 sma, tena puNyena taduroruhatAM tayoH kanyayoH stanatvaM prApya maNihAramayopahAraM maNihAramayaM upahAraM pUjAM babhAja bhajati sma / 'dehe duHkhaM mahAphalaM' ityAgamaH / atra vRtte anumAnA- 6 laMkAro jJeyaH, kuMbhena kimapi puNyaM kRtaM tena hArAdipUjA prApteti bhAvaH // 77 // yetayorazubhatAM karamUle, kAmamohabhaTayoH kaTake te / aGgulISu supamAmadaduryA, UrmikA nanu bhavAMbunidhestAH // 78 // ye 0 ye kaTake tayoH kanyayoH karamUle azubhatAM zobhite te kAmamohabhayoH kaTake sainye jJeye / yA UrmikA mudrikA - stayoH kanyayoH aMgulISu suSamAM zobhAM adadurdadaMtisma / 15 nanu nizcitaM tA bhavAmbunidheH saMsArasamudrasyormikA laharyo jJeyAH // 78 // 9 tribhuvanavijigISomarabhUpasya bAhyA sanirajani vizAlA tanitaMba sthalIyam / vyaraci yadiha kAMcIkiMkiNIbhiH pravalgacaturaturagabhUSAghargharIghoSazaGkA / / 79 / / tribhu0 idaM tannitaMba sthalI tayoH kanyayoH kaTitaTasthalI kAmarAjasya bAhyAvaniH bAhyAvaniH azvavAhanikAbhUmiH 23 mArabhUpasya 12 18 21 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 jainakumArasaMbhavaM [tRtIyaH ajani jAtA / hetumAha yat yasmAt kAraNAt iha nitaMbasthalyAM kAMcI mekhalA tasyAH kiMkiNIbhiH kSudraghaMTikAbhiH 3pravalgaccaturaturaMgabhUSAghagharIghoSazaMkA pravalganta ucchalaMtazcaturA ye turagAH azvAsteSAM bhUSAghadharINAM ghoSazaGkA vyaraci kRtA / yatrAzvA vAhyate tatra ghargharIghoSo syAdeveti 6bhAvaH / kiMviziSTasya mArabhUpasya ? tribhuvana vijigISoH tribhuvanaM jetumicchoH // 79 // nakhajitamaNijAlau svazriyApAstapadmo gatividhuritahaMsau mArdavAtipravAlau / taducitamiha sAkSIkRtya devIstadaMhI sapadi dadhaturAbhAM yattulAkoTivRttAm // 8 // 12 nakha0 iha devIH sAkSIkRtya tadahI tayoH kanyayoH kramau sapadi jhaTiti yat tulAkoTivRttAM tulAkoTizabdena nUpure pakSe tulA upamA tasyAH koTiH agrabhAgaH tato vRttAM niSpannAM AbhAM 15zobhA dadhatuH, tat ucitaM yogyam / etAni sarvANi tadaMyovizeSaNAni / kiMviziSTau tadaMhI ? nakhajitamaNijAlau nakhai rjitA maNisamUhA yAbhyAM tau nakhajitamaNijAlau / khazri18 yApAstapadmau khazobhayA nirAkRtakamalau / gatividhuritahaMsau gatyA vidhuritA lakSaNayA jitA haMsA yAbhyAM tau gatividhuritahaMsau / mArdavAtipravAlau mArdavena saukumAryeNa atikrAntAH pravAlAH kisalayA yAbhyAM to mArdavAtipravAlau / ata eva 22 jitasarvopamAnatvAt tulAkoTitvamiti bhAvaH // 80 / / ___ Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 sargaH] TIkayA sahitam evaM snAtaviliptabhUSitatanU uddhRtya kanye ubhe madhye mAtRgRhaM nivezya diviSadyoSA adossaasne| gAyantyo dhavaleSu tadguNagaNaM tadvaktravIkSotsava- 3 cchedAnAkulanirnimeSanayanAstasthuH smarantyo varam // evaM0 diviSadyoSA devAMganA varaM smarantyaH satyaH tasthuH / kiM kRtvA ? ubhe sumaMgalAsunande kanye uddhRtya snAnasthAnAt 6 utpATya madhye mAtRgRhaM mAtRgRhasya madhye adoSAsane nirdopAsane nivezyopavezya / kiMviziSTe kanye ? evaM amunA pUrvoktaprakAreNa snAtaviliptabhUSitatanU smAtA viliptA bhUSitA'laMkRtA 9 ca tanuH zarIraM yayoste / atra agre'pi sandhirna / kiM kurvanyo diviSadyovAH! dhavaleSu tadguNagaNaM tayoH vadhvoH guNasamUha gAyaMtyaH / punaH kiMviziSTAH ? tadvaktravIzotsavacchedAnAkula- 12 nirnimeSanayanAH, tayoH kanyayoH vaktrasya mukhasya vIkSA avalokanaM saiva utsavaH tasya cchede cchedaviSaye anAkule avyAkule nirnimeSa nimeSarahite nayane locane yAsAM 15 tAH tadvaktravIkSotsavacchedAnAkulanirnimeSanayanAH / meSonmeSakAriNAM janAnAM vIkSotsavacchedaH syAt paraM tAsAM khabhAvaninimeSatvAt netrayoranAkulatvamiti bhAvaH // 81 // 18 iti aMcalagacche kavicakravartizrIjayazekharasUri viracita zrIjainakumArasaMbhavasya tacchiSyazrIdharmazekharasUri viracitAyAM TIkAyAM zrImANikyasundarasUrizodhitAyAM tRtIya sargavyAkhyA samAptA // 3 // 22 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jainakumArasaMbhavaM [caturthaH // atha caturthaH srgH|| athAtra pANigrahaNakSaNe prati kSaNaM samete surmnnddle'khile| ilAtalayAtithitAmivAgatA mamasta saudharmadivaM divaHpatiH // 1 // 6 athA0 athAnantaraM divaHpatirindraH saudharmadivaM ilAtalasya pRthvImaMDalatalasya atithitAM prAghUrNatAmivAgatAM amaMsta manyate sma / ka sati ? atra asmin pANigrahaNakSaNe vivAhA9 vasare akhile suramaNDale devasamUhe pratikSaNaM kSaNaM kSaNaM prati samete samAgate sati // 1 // navApi vaimAnikanAkinAyakA, adhastyalokAdhibhuvazca viMzinaH / zazI raviya'ntaravAsivAsavA, dvikAdhikA triMzadupAgamaniha // 2 // 15 navA0 ekasya pUrvamAgatatvAt zeSA navApi vaimAnika nAyakA indrAH, ca anyat , viMzinaH viMzatirmAnameSAmiti 'viMzatinaH Dina' ( ) iti sUtreNa DinapratyayaH ina 18 'syuH viMzate steDite' ( ) anena tilopaH 'DiH' ( ) ityaMtakharAderantyasvaralope vizin iti / viMzatisaMkhyA adhastyalokAdhibhuvaH pAtAlalokasya svAminaH; zazI candraH, raviH sUryaH, vyantaravAsivAsavA vyantarendrA dvikAdhikA triMzat 22 dvAtriMzat iha maNDape upAgaman AgatAH // 2 // 12 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkA sahitam tadA hadAloDanazAkhidolanapriyAmukhAlokamukho makhAzinAm / rasaH prayANasya rasena hastinaH, padena pAdAntaravalupyata // 3 // tadA tasminnavasare makhAzinAM devAnAM hRdAloDanaM hRdAvagAhanaM zAkhino vRkSAsteSu dolanaM priyAmukhAlokazca etatpramukho 6 rasaH prayANasya rasena vyalupyata luptaH / kiMvat ? padAntaravat / yathA hastinaH padena dvipadacatuH padAdInAM pAdAntaraM lupyate 'sarve padA hastipade praviSTA' iti nyAyAt // 3 // viniryatAM svasvadivo divaukasAM, sa ko'pi ghoSaH suhRdAdihUtibhUH / abhUdvahAyasyapi yatra gotrajaM, vimizritaM kaH pravibhoktumIzvaraH || 4 || amISu nIraMdhracareSu kasyacinirIkSya yugyaM harimanyavAhanam / 125 vini0 khakhadivo viniryatAM AtmIya AtmIya deva - lokAnnirgacchatAM divaukasAM devAnAM suhRdAditibhUH suhRdAdInAM 15 mitrAdInAM hUtirAkAraNA tadbhUH suhRdAdihUtibhUH / sa ko'pi ghoSaH kalakalo gokulaM vA abhUt / yatra ghoSe gotrajaM vANisamUhaM dhenUsamUhaM vA vimizritaM ekIbhUtaM sat vihAyasyapi 18 AkAze'pi pravibhaktuM pRthak karttuM ka IzvaraH samarthaH syAdapi tu na ko'pi // 4 // 1.2 22 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 12 jainakumArasaMbhavaM ibho na bhIto'pyazakatpalAyituM, prakopanaH so'pi na taM ca dharSitum // 5 // 3 amI0 anya vAhanaM anyasya devasya vAhanaM ibho hastI kasyaciddevasya yugyaM yAnabhUtaM hariM siMhaM nirIkSya dRSTvA bhIto'pi palAyituM nAzakat, na zaktaH / so'pi siMho'pi prakopana 6 irSyAluH san taM ithaM hastinaM dharSituM na azakat / keSu satsu ? amISu deveSu nIraMdhracareSu nizchidraM yathA bhavati tathA careSu calatsu satsu | tilo'pi patito yatra nAdho yAti 9 tannIraMbhram // 5 // 33 mahAtanuH sthUlaziro vilohite kSaNaH parasyAsana kAsaraH puraH / palAyayan vAhanavAjino vyadhAturaMgiNAM prAjanavizramaM kSaNam // 6 // mahA0 parasyAnyasya devasyAsanasaktakAsaro mahiSaH turaM15 giNAM azvavArANAM kSaNaM prAjanavizramaM tarjanakavizrAmaM vyadhAt / kiMlakSaNaH kAsaraH ? mahAtanuH mahAzarIraH, sthUlaziro bRhanamastakaH, vilohitekSaNaH AraktalocanaH / kiM kurvan kAsaraH ? 18 vAhana vAjino vAhanIbhUtAn vAjinasturagAn palAyayan / pUrvavRtte nIraMdhracaratvaM proktaM, atra tu palAyanaM itthaM vacanavirodhaH syAt paraM mArge calatAM kApi asaMkIrNatA bhavati tato na 21 virodhaH // 6 // " prabhorvivAhAya rayAdyiyAsatAM, vitenire pratyuta sAdinAM zramam / [ caturthaH Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkayA sahitam nabhonadItIratRNArpitAnanAH, kazAprahAraiH pathi yAnavAjinaH // 7 // prabho0 yAnavAjinaH pathi mArge kazAprahAraiH pratyuta vize- 3 SAt sAdinAM azvavArANAM zramaM vitenire cakruH, kiM kurvatAM azvavArANAm ! prabhoH zrIRSabhadevasya vivAhAya rayAdvegAt yiyAsatAM gantumicchatAm / kiMlakSaNA yAnavAjinaH ! nabho - 6 nadItIratRNArpitAnanAH- nabhonadI AkAzagaMgA tatsatkatIre yAni tRNAni tatra kSiptamukhAH / AkAzagaMgAyAstIre tRNAni kathamudgacchaMtIti kenApi pRSThe pratyuttaramidam - yAdRzI AMkA-9 zagaGgA tAdRzi tRNAnyapi jJeyAni paraM lokarUDhyaiva jJeyam / uktaM ca / kavizikSAyAm 'jale bhAvyaM nabhonadyAmaM bhojAdyanadISvapi ' iti agrato'pi vyAvarNanaM na doSAya // 7 // 127 mitho nirucchvAsavihAriNAM sudhAbhujAM bhujAlaMkRtighaTTanAttadA / maNitrajo yatra papAta te payaH, kSitizca ratnAkarakhAnitAM gate // 8 // mitho0 tadA tasminnavasare mitho nirucchvAsa vihAriNAM mithaH parasparaM nirucchvAsavihAriNAM zvAsamapi vinA calanazIlAnAM 18 sudhAbhujAM devAnAM bhujAlaMkRtighaTTanAt bhujAMgadagharSaNAt yatra kSitizca pRthvI ca maNivrajaH papAta, te payaH pAnI ratnAkarakhAnitAM ratnAkaraH samudro ratnakhAnizca tadbhAvaM gate prApte, atrApyanumAnAlaMkAro jJeyaH // 8 // 12 15 22 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jainakumArasaMbhavaM [caturthaH bhavetprayANe bhuvi vighnakRnmRgI dRzAM nitaMbastanabhAragauravam / 3 adho'vatAre tu suparvayauvatai stadeva sAhAyakakAri ciMtitam // 9 // bhave0 mRgIhazINAM nitaMbastanabhAragauravaM prayANamArge bhuvi 6 pRthivyAM vighnakRdbhavet , tu punaH, suparvayauvatairdevayuvatIsamUhairagho'vatAre adhaHpatane tadeva nitaMbAdigauravaM sahAyakakAri ciMtitam // 9 // upAttapANistridazena vallabhA, zramAkulA kAcidudaMcikaMcukA / vRSasyayA cATuzatAni tanvatI, 12 jagAma tasyaiva gatasya vighnatAm // 10 // ___ / upA0 kAciddevavallabhA zramAkulA tridazena devena upAtta pANirgRhItahastA satI tasyaiva gatasya gamanasya vighnatAM jagAma / 15 kiM kurvatI? vRSasyayA maithunecchayA cATuzatAni tanvatI kurvatI, punaH kiMlakSaNA ? udaMcikaMcukA ucchRsatkaMcukA // 10 // purassarIbhUya manAk pramAdinaM, kvacitkRSantISvamarISu vallabham / . vazA vazAH syuH pathi pAdazRMkhalA, . iti zruti ke'pi vRthaiva menire // 11 // 21 pura0 ke'pi devA iti zrutiM vRthaiva menire / itIti kim vazAH striyaH pathi mAgeM vazAH puruSANAM pAdazRGkhalA pAdabandha23 nAni syuH / kAsu satISu ? amarISu devISu manAk stokaM Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkA sahitam 129 pramAdinaM vallabhaM bhartAraM purassarIbhUya agre bhUtvA kRSa'tISu -balAdAkarSantISu satISu // 11 // divo bhuvazcAntaralaM gatAgataikhAhi yo'dhvA tridazairanekazaH / dyudaNDakatvena sa eva vizrutaH, prapadyate'dyApi nabhosbdhisetutAm // 12 // 6 divo0 tridazairdevairdivaH khargasya bhuvaH pRthivyAzcAntarmadhye malaM atyarthaM gatAgatairgamanAgamanaiyoM'dhvA mArgoM anekazo anekabArAn avAhi vAhitaH, sa eva adhvA dyadaNDakatvena vizruto 9 vikhyAtaH san adyApi nabho'bdhisetutAM AkAzasamudre setu - bandhatvaM prapadyate // 12 // janirjinasyAni yatra sA mahI, mahIyasI naH pratibhAti devatA / sara devA bhuvamAgatA api, - 15 kramairna sampaspRzureva tAM nijaiH // 13 // jani0 devA bhuvaM pRthvIM AgatA api nijaiH kramaistAM bhuvaM na saMpaspRzureva naiva spRSTavantaH / utprekSyate - itIva / itIti kim ? yatra yasyAM pRthvyAM jinasya zrIRSabhadevasya janirjanma 18 ani, sA mahI pRthvI no asmAkaM mahIyasI atyantaM mahatI devatA pratibhAti, devatAvanmAnyA; devatA ca kathaM caraNaiH spRzyate iti bhAvaH // 13 // muhUrtamAsIdati kiM biDaujasAM, pramAditetyudbhiri nAkimaNDale / jai0 0 ku0 9 ra 21 23 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. jainakumArasaMbhavaM [caturthaH vimAnamAnaja tamaMjasA varaM, vareNyatailaiH prathamaH purandaraH // 14 // 3 muhU0 prathamaH purandaraH indro vareNyatailaiH prazasyatailaistaM varaM bhIRSabhaM aMjasA sAmastyena vimAnaM nirahaMkAraM yathA bhavati tathA AnaMja abhyanakti sma / ka sati ? nAkimaNDale devasamUhe 6iti udviri udtavAci sati / itIti kim ? muhUrta AsIditi AsannaM bhavati, biDaujasA indrANAM kiM pramAditA pamAdakAritA // 14 // 9 tanUstadIyA paTavAsakairabhA dvizeSataH zoSitatailatANDavA / akRtrimajyotiramitramatra na, 12 nihikriyA syAdahiraMgagApi kim // 15 // tanu0 tadIyA tasya khAminastanUH zarIraM paTavAsakaiH piSTAtaiH zoSitatailatANDavA satI zoSitAM zoSaM nItaM tailasya tAMDavaM 15 nRtyaM yatra sA evaMvidhA satI vizeSato bhAt didIpe, atrAsmin bhagavati bahiraMgagApi bAhyazarIrasthApi nihikriyA kiM akRtrimA jyotiSaH amitraM virodhinI na syAt api tu syAdeva / 14 ko'rthaH ! bhagavataH zarIre yanmukhyaM tejastattailAbhyaMgena AvRtamabhUt , piSTAtaistaile zoSite tatpakaTaM jAtamiti bhAvaH // 15 // jalAni yAM snAnavidhau prapedire, pavitratAM tadvizadAGgasaGgataH / tayaiva tairAdarasaMgRhItayA dhunApi vizvaM pavituM prabhUyate // 16 // Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 131 jalA0 jalAni pAnIyAni snAnavidhau lAne kAryamANe tadvizadAnasaGgatastasya bhagavato nirmalAGgasaMsargAt pavitratAM prapedire prapannAni / AdarasaGgahItayA tayaiva pavitratayA tai lai-3 radhunApi vizvaM pavituM pavitrIkatuM prabhUyate samarthIbhUyate // 16 // suvastradAntodakalepabhAsuraH, samantataH saGgatadivyacandanaH / ghanAtyayodvAntajalaM marudgireH, sitAbhraliptaM kaTakaM vyajaiSTa saH // 17 // suva0 sa bhagavAn marudreiH meruparvatasya sitAmraliptaM 9 zaratkAle meghAnAM zubhratvAt zvetAmrarliptaM kaTakaM vyajaiSTa jitavAn vipUrvakajerdhAtoH 'parAverjeH' (si0 3 / 3 / 28) iti sUtreNAtmanepadam , kiMviziSTaH saH ? suvastradAntodakalepabhAsuraH 12 suvastreNa gandhakASAyikena dAnto grasta udakalepastena bhAsuro dedIpyamAnaH / punaH kiMviziSTaH saH ? samaMtataH sarvataH saMgataM militaM divyacandanaM gozIrSa candanaM yasya saH / kiMlakSaNaM meroH 15 kaTakam ? ghanAtyayodvAntajalaM, ghanAtyaye zaratkAle udvAntaM zuSkaM jalaM yasya tad dhanAtyayodvAntajalam // 17 // amuM pRthivyAmuditaM suradrumaM, nirIkSya hRnmUrdhni sumAMcitaM suraaH| jagatpriyaM putraphalodayaM vayaH, kramAdavocanacireNa bhAvinAm // 18 // 21 amuM0 surA devA amuM bhagavantaM pRthivyAM uditaM suradrumaM kalpavRkSaM nirIkSya vayaHkramAt SaTlakSapUrvAnantaraM api acireNa 23 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 jainakumArasaMbhavaM [caturthaH stokakAlena bhAvinaM putraphalodayaM bharatabAhubaliprabhRtiputra. rUpaphalodayamavocan / kiMlakSaNaM amum ? hRnmUrdhni sumAMcitaM 3 hRdaye mastake ca mandArasahitaM haricandanapArijAtAdikusumaiH pUjitaM hRnmUrdhni iti 'prANitUAMgANAm' (si0 3 / 11137) iti sUtreNa ekatvaM jJeyamatra jagatpriyaM vizvAbhISTam // 18 // 6 adaHkacazyotanavAriviplaSo, nipIya yaizcAtakitaM tadAmaraiH / tataH paraM teSu gataM sudhAvadhi, svadhikliyAmeva yayoM rasAntaram // 19 // adaH0 tadA tasminnavasare yairamaraiH devaiH adaHkacazcyotanavArivipluSaH amuSya bhagavataH kacAH kezAsteSAM zyotane kSaraNe 12vArivipluSo jalabindUn nipIya pItvA cAtakitaM bappIhavadA caritaM, tataHparaM teSu amareSu sudhAvadhi amRtAvadhi rasAntara aparo rasaH, khakIyAM dhikriyAM nindAmeva yayau prAptaH // 19 // 15. mahezituH sadgaNazAlino vRSa dhvajasya maulisthitito'dhikaM bbhuH| amuSya sarvAGgamupetya saGgamaM, vizuddhavastracchalagAGgavIcayaH // 20 // mahe0 vizuddhavastracchalagAnavIcayo vizuddhena nirmalavastracchalena ye gAnAH gaGgAsambandhino vIcayaH kallolAH te 2. amuSya bhagavataH sarvAGgasaGgamaM upetya prApya maulisthitito mastakasthiteradhikaM babhuH, zobhitAH / kiMlakSaNasya amuSya 13 bhagavataH ? mahezituH mahAMzvAsau IzitA ca mahezitA tasya ___ Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 133 mahezituH satAM gaNaiH samUhaiH zAlinaH zobhamAnasya vRSadhvajasya vRSabhalAMchanasya, pakSe mahezituH Izvarasya sadguNazAlinaH santo vidyamAnA naMdivaMdipramukhA gaNAstaiH zAlinaH / IzvaragaNAzcAmI, 3 tadyathA-mahAkAlaH punarbANo lUnabAhurvRSANa kaH / vIrabhadra sudhIrAjo herakastu kRtAlakaH // 1 // atha caMDo mahazcaMDaH kuzaMDI kaMkaNapriyaH / majano chAgaH chAgamoghA mahAghasaH // 2 // 6 mahAkapAla AlAvaH saMtApanavilepanau / mahAkapolaH pelejaH zaGkhavarNaH zarastapaH // 3 // utkAmA kI mahAjaMbhaH zvetapAdaH kharAMDakaH / gopAlo grAmaNI ghaMTAkarNa pharNa karAdhvamau / / 4 // 9 ebhiH gaNaiH zobhamAnasya Izvarasya zira me gaGgAkallolAH syuH / atra tu sarvAMge vastrachatraM gaGgAmlollA abhUvanniti vizeSaH // 20 // kacAnvibhorvAsayituM sugandhayaH, prayetire ye jalaketakAdayaH / amISu te pratyuta saurabhazriyaM, nyadhuna moghA mahatAM hi maGgatiH // 21 // kacA0 jalazabdena vAlakaH kenakAdayazca ye sugandhayaH padArthAH vibhoH svAminaH kacAn kezAn vAsayituM prayetire 18 upakrAntAH / te kacA amISu jalakenakAdiSu pratyuta vizeSataH saurabhazriyaM nyadhunikSiptavantaH hi nizcitaM mahatA. saGgatirmoghA niHphalA na vartate, bhagavanto dehasya janmaprabhRti 21 khabhAvataH sugandhitvAt kezAdivAsanaM devairvyavahArArthameva kRtam // 21 // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [caturthaH pinaddhakoTIrakuTIrahIraka prabhAsya maulerupari prsRtvrii| pratApamedakhimadAM vivasvato 'bhiSeNayantIva karAvalI babhau // 22 // pinaddha0 pinaddho baddhaH koTIro mukuTaH sa eva kuTIraM 6 sthAnaM, tatra ye hIrakAsteSAM prabhA asya bhagavato maulermastakasyopari prasRtvarI prasaraNazIlA satI babhau zobhitA / kiM kurvatI? utprekSyate pratApamedakhimadAM pratApena sthUlamadAM vivakhataH 9 sUryasya karAvalI kiraNazreNi abhiSeNayantIva senayAbhisanmukhaM yAntIva // 22 // saniSkalaGkAnucaraH prabhArNavaM, vigAhya nAveva dRzA tadAnanam / ziraH padaM puNyajanocitaM jano, dadarza dUrAnmukuTaM trikUTavat // 23 // 15 sani0 jano lokastrikUTavat , zikharatrayayuktaM, pakSe trikUTa nAmA parvatastadvat , mukuTaM dUrAddadarza, kiMviziSTo janaH ? saniSkalaGkAnucaraH nirdoSAnucarA niSkalaGka nucarAstaiH saha vartate 18 yaH sa saniSkalaMkAnucaraH / pakSe niSkaM suvarNa tena saha vartate, yA sA saniSkA to laMkAM anucaratIti saniSkalaGkAnucaraH / kiM kRtvA ? prabhAyA arNavaM samudra, tadAnanaM tasya bhagavato mukhaM nAvaiva 21 beDika yeva dRzA avagAhya / kiMviziSTaM mukuTam ? ziraHpadaM zirasi mastake padaM sthAnaM yasya tat ziraHpadam , pakSe zirasAM 23 zikharANAM padaM sthAnam / punaH kiMviziSTam ? puNyajanocitaM Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: 1 TIkayA sahitam 135 puNyAH pavitrA janAsteSAM ucitam / yathA prAvAhaNiko loko laGkAsamIpe trikUTa parvataM pazyati, tathA bhagavataH zirasi mukuTaM dRSTavAn, ato mukuTatrikUTayoH sAbhyam / mukuTazabdo 3 napuMsake'pi // 23 // lalATapaTTeser pRthau lalATikAniviSTamuktAmiSato'kSarANi kim ? | partivare pAThayituM ratizrutiM, lilekha lekhaprabhupaNDitaH svayam // 24 // 0 lalA * lekhaprabhupaNDitaH lekhA devAsteSAM prabhuH svAbhIndraH 9 sa eva paNDita indraH, pakSe likhanaM lekhaH tadviSaye prabhuH samarthaH evaMvidhaH paNDitaH / pRthau vistIrNe lalATapaTTe / lalATikAniviSTamuktAmiSato lalATikA lalATAbharaNaM tatra niviSTopaviSTa 12 muktA mauktikamiSAt svayaM kiM akSarANi lilekha, anyo'pi likhane samarthaH paMDitaH, paTTake likhitvA pAThayati / kiM kartum ? pativare sumaMgalAnande ratizrutiM pAThayitum // 24 // uditvaraM kuNDalakaitavAdravi dvayaM viditvA paritastadAnanam / kSitekSite zrIriha vajriNAmapi 15 tyajanyajanyaM vibudhaiH phalaM jage // 25 // udi0 vibudhairdevadakSairvA tadAnanaM tasya bhagavato mukhaM paritaH kuNDalakaitavAt kuNDalayoH kaitavAt miSAt uditvaraM udayanazIlaM ravidvayaM sUryayugalaM viditvA jJAtvA iti ajanyajanyaM 22 2 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13.6 jainakumArasaMbhavaM [ caturthaH ajanyena utpAtena janyaM janitaM phalaM jage uktam / itIti kim ? iha ravidvaye sUryadvike IkSite dRSTe sati vajriNAmapi 3 indrANAM zrIlakSmIH kSitA kSayaM gatA, sUryadvaye candradvaye ca dRSTe rAjJAM utpAtaH syAditi bhAvaH // 25 // udAramuktAspadamullasadguNA, samujvalA jyotirupeyuSI param / tadA tadIye hRdi vAsamAsadate'kSarIriva hAvarI // 26 // udA0 tadA tasminnavasare hAravallarI tadIye hRdi tasya bhagavato hRdaye vAsaM Asadat prAptA / keva ! akSarazrIriva mokSalakSmIriva yathA akSarazrIrvate dIkSAyAM satyAM tadIye hRdi vAsaM AsaMdayati 12 'siddhimicchanti yogina' iti bhAvaH / kiMviziSTA hAravallarI udAramuktAspadaM udArANAM muktAnAM mauktikAnAM AspadaM sthAnam / punaH kiMviziSTA ! ullasadguNA ullasat guNo davarako yasyAH 15 sA ullasadguNA / punaH kiMviziSTA ? samujjvalA nirmalA paraM jyotirupeyuSI, paraM prakRSTaM jyotiH tejaH taM prAptA / akSarazrIH kiMlakSaNA ? udAramuktAspadam ut Urdhva Aro gamanaM yeSAM te 18 udArA evaMvidhA muktAH siddhAsteSAM AspadaM sthAnam / punaH kiMlakSaNA ? ullasanto guNA jJAnadarzanAdayo yasyAM sA ullasadguNA / punaH kiMviziSTA ? paraM jyotiH parabrahmasatkaM 21 tejaHprAptA samujjvalA ca // 26 // 23 jagattrayIrakSaNadIkSitau kSitau, bhujau tadIyAviti kena neSyate / Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 137 avApa hemA'paTusaMjJamadhyaho, yadaMgadatvaM tadupAsanAphalam // 27 // jaga0 kena puMsA iti na iyate na manyate, api tu 3 sarveNApi (manyate ev)| itIti kim ? kSitau pRthivyAM tadIyau bhujau jagatrayIrakSaNadIkSitau jagatrayIrakSaNAya dIkSitau, lakSaNayA samarthoM vartate / hetumAha yat yasmAt kAraNAt hema 6 suvarNa apaTusaMjJamapi, aho iti Azcarye, aMgadatvaM bAhurakSatvaM, pakSe dehadAyakatvaM avApa / kiviziSTaM aMgadatvam ! tadupAsanAphalaM tayorbhujayoH sevAyA phalam // 27 // prakoSTakandaM kaTakena veSTitaM, vidhAya manye'sya rarakSa vAsavaH / sapaMcazAkho'marabhUruho yadu bhavastrilokImadaridrituM kSamaH // 28 // prako0 ahaM evaM manye, vAsava indraH asya bhagavataH prakoSTaH kalAcikA tasyAH kandaM kaTakena kaGkaNena, pakSe sainyena veSTitaM 15 vidhAya kRtvA rarakSa / yadudbhavaH yasmAt prakoSTakaMdAdudbhava utpattiryasya sa yadudbhavaH, sa sarvaprasiddhaH, paJcazAkho hastaH pakSe sapaMcazAkhaH paJcazAkhAsahitaH amarabhUruhaH kalpavRkSastrilokI 18 tribhuvanaM adaridrituM adaridrIkartuM kSamaH samarthoM vrtte| yasmAt kandAt evaMvidhaH kalpadrumaH syAt sa kathaM na rakSyata iti bhAvaH // 8 // talaM karasyAsya paraM pariSkRtA khilAGgasAdhoryadabhUdabhUSitam / Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 talaM0 yat asya bhagavataH karasya hastasya talaM, paraM kevalaM, abhUSitaM analaGkRtaM, pakSe na bhuvi uSitaM abhUSitaM abhUt / kiMviziSTasya bhagavataH ? pariSkRtena alaGkRtena akhilena 6 samastena aGgena sAdhormanojJasya tat zriyo devyA vasanAya avaimi jAnAmi / devatA bhuvi pRthivyAM bhUmnA bAhulyena ratiM nirvRtiM na yanti na prApnuvanti, etAvatA lakSmIH prabhoH karatale 9 vasatIti bhAvaH // 29 // 12 jainakumArasaMbhavaM [ caturthaH avaimi devyA vasanAya tacchriyo, ratiM na bhUmnA bhuvi yAnti devatAH // 29 // 22 tadIyamukhya dyutibhaGgabhISaNaM, vibhUSaNaM taistadabhAni dUSaNam // 30 // suva0 vAsavairindraistasya bhagavato yeSu yeSu apaghaneSu 15 avayaveSu yat suvarNamuktAmaNibhAsi suvarNairmauktikairmaNibhizca bhAsi dedIpyamAnaM bhUSaNaM nyavezi nivezitam / tairvA savaistadIyamukhyadyuterbhaGgena bhISaNaM raudraM tat bhUSaNaM dUSaNaM amAni / yeSu 38 prabhoravayaveSu bhUSaNaM nivezyate, tena bhUSaNena teSAM avayavAnAM kAcinnirupamA kAntirAcchAdyate, tato bhUSaNAnAM dUSaNatvamiti bhAvaH // 30 // suvarNamuktAmaNibhAsi vAsavai-, vezi tasyApaghaneSu yeSu yat / yathA bhramaryaH kamale vikasvare, yathA vihajyaH phalite mahIruhe / Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkA sahitam uparyuparyAttavibhUSaNe vibhau, tathA nipetustridazAGganAdRzaH // 31 // yathA0 tridazAGganAdRzo devAGganAdRSTaya AttavibhUSaNe 3 gRhItAlaGkaraNe vibhau khAmini upari upari tathA nipetuH patitAH / yathA bhramaryo vikakhare kamale, yathA vihanyaH pakSiNyaH phalite mahIruhe vRkSe nipatanti / pUrvavRtte bhUSaNAnAM 6 dUSaNatvamAropitaM, atra tu bhUSaNakRtA zobhA AropitA paraM vicitrA kavivyAvarNanA, yathA bhaktAmarastave 'vaktraM ka te' iti vRtte candrabimbasya nindA kRtA, 'nityodayamiti' vRte punarapi 9 candrabimbopamA ropitA // 31 // hiraNyamuktAmaNibhirnijazriya cirAccitAyAH phalinatvamApyata / alaGkRte netari nAkinAM karaiH, prasAdhanAkarmaNi kauzalasya ca // 32 // hira0 netari svAmini alaGkRte sati hiraNyamuktAmaNibhi- 15 hiraNyaiH suvarNairmuktAbhirmaNibhizca cirAt citAyAH saJcitAyA nijazriyaH phalinatvaM saphalatvaM Ayata prAptam / yadbhuhe suvarNamuktAmaNayaH syustatraiva lakSmIrvasatIti prasiddhiste va 18 lakSmIvAsa iti bhAvaH / ca anyat, nAkinAM devAnAM karairhastaiH prasAdhanAkarmaNi maNDanavidhau kauzalasya phalinatvaM phalavatvaM prAptam // 32 // athAnayattasya puraH purandaraH, kRtAcalendra bhramamabhramUpatim / 139 12 21 23 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 jainakumArasaMbhavaM [caturthaH vyasisayadyatkaTakAnmadAmbubhiH, kSaradbhirAbaddhajavA yamI na kam // 33 // 3 athA0 athAnantaraM purandaraH tasya puro agre abhramUpati airAvaNaM __ Anayat / kiMviziSTaM abhramUpatim ? kRtAcalendrabhramaM kRto 'calendrasya himAcalasya bhramo yena sa kRtAcalendrabhramastaM kRtA6 calendrabhramaM, zvetavarNatvAt / yamI yamunA kaM puruSaM na vyasismayat kaM na vismApayatisma api tu sarvameva / kiMviziSTA yamI yatkaTakAt yasya kapolAt , pakSe kaTakAt parvatamadhyapradezAt 9kSaradbhirmandAMbubhirmandajalaiH A sAmastyena baddhajavA bddhvegaa| himavato gaGgA prabhavati natu yamunetyAzcaryam // 33 // aguptasaptAMgatayApratiSThita staronidhi nvidhisphurtkrH| pragUDhacAraH sakalebharAjatAM, dadhau ya AtmanyaparAparAjitAm // 34 // 15 agu0 ya airAvaNa Atmani viSaye aparAparAjitAm aparaiH anyaiH aparAjitAM anirjitAM sakalebharAjatAM sakaleSu samasteSu ibheSu hastiSu rAjatAM rAjatvaM dadhau / kiMlakSaNo airAvaNo 18 rAjA ca ? aguptasaptAMgatayA pratiSThitaH / aguptAni prakaTAni zuMDApucchameNTapAdAzca saptAMgAni, pakSe khAmyamAtyasuhRtkoza rASTradurgabalAni ceti sapta rAjyAMgAni tadbhAvena prtisstthitH| punaH 21 kiMlakSaNa airAvaNaH ? taronidhistarovegaH pakSe balaM tasya nidhiH, punaH kiMlakSaNaH ? dAnavidhisphuratkaraH, dAnaM madajalaM phalavatvaM 23 tadvidhau sphuran karaH zuMDAdaNDaH, pakSe dAnavitaraNaM tasya vidhI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 141 sphuran karo hasto yasya sa dAna vidhisphuratkaraH / punaH kiMlakSaNo airAvaNaH ? pragUDhacAraH pragUDhazvAro gatiryasya saH, pakSe pragUDhAdhArAzcarapuruSA yasya sa pragUDhacAraH / / 34 // kramonatastaMbhacatuSTayAMcitaH, zubhaMyukuMbhadvitayaM vahan purH| gavAkSakalpazrutiragradantako, jagAma yo jaMgamasaudhatAM shriyaaH|| 35 // kramo0 ya airAvaNaH zriyo lakSmyA jaGgamasaudhatAM caladAvAsatvaM jagAma / kiMviziSTaH airAvaNaH saudhaM ca ? kramonnatastaMbhacatu-9 yAMcitaH kramAzcaraNA evonnatA uccaistarAstaMbhAsteSAM catuSTayena yuktaH, punaH kiMkurvan ! puro'gre zubhaMyuH zubhasaMyuktaM kuMbhadvitayaM kuMbhasthalayugalaM vahan , punaH kiMviziSTaH ? gavAkSakalpazrutirga-12 vaaksssdRshkrnnH| agradantakaH agre dantA eva dantakA yasya / saudhamapi krameNa unnatastaMbhacatuSTayAMcitaM syAt, puraH kuMbhadvitayaM kalazadvitayaM vahati gavAkSayuktaM syAt, agryAH pradhAnA 15 dantakA ghoTakAkArakASThAni yatra tat evaMvidhaM ca syAt, evaM hastisaudhayoH sAdRzyaM jJeyam // 35 // vRSadhvajezAnavibhoH pavitryate, sadAsanaM kiM mama no manAgapi / caTUktimAdyasya hareH pramANaya niveti taM vAraNamAruroha sH|| 36 // vRSa0 sa bhagavAn vAraNaM gajamAruroha caTitaH, kiM kurvan ? 22 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 jainakumArasaMbhavaM [caturthaH utprekSyate-Adyasya hareH saudharmendrasya itivaduktiM cATuvacanaM pramANayanniva pramANaM kurvanniva / itIti kim ? he vRSabhadhvaja 3 tvayA IzAnavibhorIzAnendrasya AsanaM sadAsanaM pavitryate pavitrIkriyate, mamAsanaM manAgapi stokamapi kiM no pavitryate, IzAnendrasya vAhane vRSabhaH, bhagavAnapi vRSabhadhvaja iti 6 bhAvaH // 36 // zaradghanaH kAMcanadaNDapANDurA tapatradaMbhAttaDitA kRtAzrayaH / janairadAneti jugupsito jinaM, nyasevatAdhyetumudAratAmiva // 37 // zara0 kAMcanadaNDapANDurAtapatradaMbhAt kAMcanasya daNDo 12 yasya tat kAJcanadaNDaM, evaMvidhaM pANDurAtapatraM zvetacchatraM tasya dambhAt taDitA vidyutA kRtAzrayaH san zaradghanaH zaratkAlameghaH yaM bhagavantaM nyasevata, sevate sma / suvarNavaNe vidyutsadRzaH chatra 15ca meghasadRzamiti / kiM kartum ? utprekSyate-udAratAM audArya guNamadhyetuM zikSitamiva / kiMlakSaNaH zaradghanaH ? janailoMkairadAtA kRpaNa iti jugupsito niMditaH garhitaH 'garjati zaradi na 18varSati' iti vAkyAt // 37 // vihAya nUnaM zazinaM kalaMkinaM, prakIrNakacchamadharaH krotkrH| zuciM babhAjobhayatastadAnanaM, - vidhuM vidhAya praNatiM muhurmuhuH // 38 // 23 vihA0 nUnaM nizcitaM kalaMkinaM kalaMkayuktaM zazinaM candra Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam vihAya tyaktvA karotkaraH kiraNasamUhaH muhuH 2 vAraM 2 ubhayataH dvayoH pArzvayoH praNati praNAmaM vidhAya kRtvA zuciM pavitraM tadAnanaM tasya khAmino mukhaM vidhu candraM babhAja, 3 sevate sma / kiMviziSTaH karotkaraH ? prakIrNakachadmadharaH prakIrNakayozcAmarayozchadmadharatIti prakIrNachadmadharaH // 38 // vimuktavairA mRdutigmatAjuSaH, - surA'surAH khocitacihnabhAsurAH / prabhuM parIyuH zazibhAvatorivA____ zavo gotramudAranaMdanam // 39 // vimu0 surAsurA devadAnavAH prabhuM khAminaM parIyuH parivatruH / kiMlakSaNAH surAsurAH ? vimuktavairA parasparaM prItibhAjaH / punaH kiMlakSaNAH surAsurA ? mRdutigmatAjuSaH, mRdutA saukumArya 12 tigmatA tIvratvaM juSante sevante iti mRdutigmatAjuSaH / punaH kiMlakSaNAH ? khocitacinhamAsurAH khasya AtmanaH ucitAni yogyAni cUDAmaNiphaNigaruDevajetahakalasasIhaameya ityAdi 15 cihnAni lAMchanAni tairdedIpyamAnAH / ke iva? zazibhAkhatocandrasUryayoH aMzavaH kiraNA iva / yathA zazibhAkhatoH kiraNA divo gotraM meruparvataM pariyanti parivRNvanti / kiMviziSTaM prabhu 18 meraM ca ? udAranandanaM udAraM nandanaM samRddhikaraM ca, merupakSe . udAraM naMdanaM vanaM yasya sa taM, zazibhAkhatoH karA api mRdutigmatAjuSo bhavanti // 39 // prabhuH pratasthe'tha budhe svadhairyataH, samedhayan raktiviraktisaMzayam / Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [caturthaH na mAratAruNyavibhutvayogajA bhimaanghoraasvghuurnnitekssnnH||40|| 3 prabhuH0 athAnantaraM prabhuH zrIRSabhadevaH pratasthe pariNetuM calitaH / kiM kurvan prabhuH / budhe viduSi khadhairyataH AtmIyadhIratvAt raktiviraktisaMzayaM rAgavairAgyasaMdehaM samedhayan 6 sAmastyena vardhayan / punaH kiMlakSaNaH prabhuH ? na mAratAruNyavibhutva yogajAbhimAnaghorAsavarNitekSaNaH, mAraH kandarpaH tAruNyaM yauvanaM vibhutvaM prabhutA teSAM yogAdutpanno yo'bhimAnarUpa eva ghoro 9 raudro Asavo madirA tena na pUrNitekSaNaH; na ghUrNitalocana ityarthaH // 40 // amAti lAvaNyabhare khabhAvato 'pyamuSya dehe kimutotsave sadA / sthitAnupuSTaM lavaNaM surAMgano citaM samuttArayatisa kAcana // 41 // 15 amA0 kAcana surAnA anupRSTaM bhagavato'nupazcAt sthitA __ sattI lavaNaM ucitaM yogyaM samuttArayati sma / ka sati : amuSya . dehe khabhAvato'pi lAvaNyabhare lAvaNyasamUhe AbhAti sati, 18 tadA utsave kimuta kimucyate // 41 // varasya dRSTAntayutaM purassarI, surISu yaM yaM dhavalairguNaM jgau| na tatra tatra khamavetya kiM zacI, . zuzoca hInopamayAparAdhinam // 42 // 22 ___ Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 145 vara0 zacI indrANI surISu devISu puraHsarI agresarI satI varasya zrIRSamadevasya dhavalaiH kalpadrumakAmadhenuciMtAmaNikAmakumbhaprabhRtidRSTAntayutaM yaM audAryadhairyagAmbhIryamAdhuryAdiguNaM jagau / gAyati ma, tatra tatra hInopamAyAM khaM aparAdhinaM avetya jJAtvA (kiM !) na zuzoca / api tu zocate sma // 12 // phalAni yAsAmazanaM dhubhUruhAM, sudhArasaiH pAnavidhistadudbhavaiH / ulUlagAnaiH pramadaH sudhAbhujAM, bhujAntarIyo'pi mumUrcha kautukam // 43 // 1 phalA0 yAsAM devAMganAnAM dyubhUruhAM kalpavRkSANAM phalAni azanaM bhojanaM vartate, yAsAM sudhArasairamRtarasaiH pAnavidhiH syAt / tadudbhavaiH tAbhyo devAnanAbhyaH udbhavaiH jAtaH ulUlagAnairdhavala-12 gAnaiH sudhAbhujAM devAnAM bhujAntarIyo'pi hRdayasaMbadhyapi pramado harSaH mumUrcha mUchoM prApa / tatkautukaM jJeyam-bhujAntaraM hRdayaM dRDhaM varNyate, tajjAtapramado'pi dRDha evAstu, dRDhasya ca mUrchA5 kathamiti apizabdo dyotayati / ko'rthaH ? amRtarasabhojinIbhyaH amRtarasapAyinIbhyo devAMganAbhyo jAtA dhavalA atiamRtamayAH syuH / sudhAbhujAM amRtabhojinAM pramado'pi mUcchA / / kathamAmoti ? paramevaMvidhe satyapi dhavalairyatpramado harSoM mumUrcha, tatkautukaM jJeyam / pakSe mumUrccha vRddhi prApta iti bhAvaH / devAnAM phalAzanaM. amRtapAnaM, devAnAmapi sudhAbhojitvaM lokarUnyA jJeyam , anyathA kAvalikAhArasya niSiddhatvAt / / 43 // 1 // jai0 ku. 10 ___ Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 TIkayA sahitam [caturthaH harau padAtitvamite jagatrayI__patau sitebhopagate suraiH kSaNam / kimeSa eva ghusadIzitetyaho, vitarkitaM ca kSamitaM ca tatkSaNam // 44 // harau0 harau indre padAtitvaM pAdacAritvaM ite prApte sati 6 jagatrayIpatI zrIRSabhadeve sitebhopagate airAvaNAdhirUDhe sati surairdevaiH / aho iti Azcarye, kSaNaM iti vitarkitaM IdRzaM vicAritam / itIti kim ? eSa eva airAvaNAdhirUDho dyusadIzitA 9indraH, ca punaH, tatkSaNaM ca kSamitaM kssaamytes| ko'rthaH ! indraH kharlokasyeva khAmI, zrIRSabhadevastu trilokAdhipatastatra indrabhrAnti jJAtvA devaiH kSamitamiti bhAvaH // 4 // samagravAgvaibhavaghasaraH sara dhvajavajasya baniraMbarAdhvani / avAptamUrchaH svayamastu mUJchitaM, 15 kSamaH kimujIvayituM prabho saram // 45 // . samagra0 lAlatAlatAntikaM kaphaDahayatIti lokoktapaMcazabdarUpasya smaradhvajavajasya vAdinasamUhasya dhvaniH ambarAdhvani 15 AkAzamArge svayaM avAptamUrchaH san prabhau zrIRSabhadevaviSaye mUcchitaM maraM kandarpa utprAbalyena jIvayituM ki kSamaH api tu naiva / khayaMprAptamUrchaH kathamanyamUJchitaM jIvayituM samarthaH syAt, paraMvAdinavizeSaNe mUrchAzabdena vRdizaiMyA, macchitaM saramityatra 22 mUchitaM acetanatvaM prAptamiti, etAvatA vAgharavaM zrutvA bhagavato Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] jainakumArasaMbhava 147 hRdi kAmo notpanna iti bhAvaH / kiMlakSaNaH dhvaniH ? samagravAgvaibhavaghasmaraH sarvavacanavilAsasya ghasmaro bhakSakaH / smaradhvajAni vAdyAni, smarasya dhvajAzcihnAni vA, teSAM vrajaH samUhaH smaraM 3 jIvayituM yuktamapakramate paraM sa eva avAptamUrccha'bhUt tato mUrcchitaM smaraM kathaM jIvayituM kSamaH syAditi vyaMgyam // 45 // suparvagandharvagaNAduNAvalIM, pibannijAmeva na so'nuSattarAm / abhUtpunarnyasukha eva doSmatAM, pA svakoze parahastage na kim // 46 // supa0 sa bhagavAn suparvagandharvagaNAt devagandharvasamUhAt, nijAmeva guNAvalIM AtmIyAmeva guNazreNiM piban san anuSatarAM na atizayena anuSTA, pibanniti atyAdarAt zravaNaM pAna - 12 mucyate / punaH paraM nyagmukha eva adhomukha evAbhUt, doSmatAM balavatAM khakoze AtmIyabhANDAgAre parahastage anyahaste gate sati kiM trapA lajjA na, api tu syAdeva, svakIyAH sArabhUtA 15 guNAH yadi parahastagatAH syustadA kathaM trapA na syAditi kaverbhAvaH // 46 // mudazrudhArA nikarairghanAyite, saccaye kAMcanarocirurvazI / praNItanRtyA karaNairapaprathataDillatAvibhramamabhramaNDale // 47 // muda0 kAMcanarocirurvazI devanartakI abhramaMDale AkAza- 22 18 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 TIkayA sahitam [caturthaH maNDale taDillatAvipramaM vidyadallImamaM apaprathat vistArayati sma / kiMlakSaNA urvazI ! karaNaiH praNItanRtyA kRtanATakA / ka 3 sati ! abhramaMDale ghusaJcaye devasamUhe mudazrudhArAnikaraiH harSAzrujaladhArAsamUhaiH dhanAyite meghavadAcarite sati // 17 // vilagnadezastanurunnatastana dvayAtibhAravyathito'sya bhAji mA / ghanAGgahAraughavidhUrNitaM vapu vilokya rAMbhaM tridazA idaM jaguH // 48 // 9 vila0 tridazA devAH rAMbhaM raMbhAyA idaM rAMbhaM vapurdhanAMgahAraupavighUrNitaM ghanaH bahubhiH aGgahArANAM aGgavikSepAnAM odhaiH samUhairvipUrNitaM prAmitaM vilokya idaM jaguH / idamiti kim ? 12 asya vapuSo vilamadeza udarapradezaH tanuH kRzaH san unnatasta nadvayAtibhAravyathita uccaistarastanadvayasyAtibhAreNa pIDito mA'bhAji mA bhajyatAm // 48 // 15 . prakAzamuktAsragasaMkucatkuca dvayaM ghRtAcyA naTane nirIkSya kH| kRtI na kuMbhAvatigUDhamauktikA babharsayajaMbhanizuMbhikuMbhinaH // 49 // prakA0 kaH kRtI ghRtAcyA devanartakyA naTane nRtye prakAzamuktAsagasaMkucat prakaTamauktikamAlAbhirasaMkucat kucadvayaM 21 stanayugmaM nirIkSya dRSTvA jaMbhanizuMbhI indraH tasya kuMbhino hastino'tigUDhamauktiko kuMbhau na abhaya't na nindati / 23 api tu sarvaH kopi // 19 // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM tilottamA nirjarapuMjaraMjanA rthinI kalAkeligRhaM nanarta yat / suraistadaMgadyutiruddhadRSTibhiH, prababhUvabhUve tadavekSaNe'pi na // 50 // tilo. tilottamA yat nanarta yat nRtyaM cakAra / kilakSaNA tilottamA ? nirjarapuMjaraMjanArthinI devasamUhasya raMjane 6 ArthinI / punaH kiMlakSaNA ? kalAnAM keligRhaM krIDAsthAnaM atra rUpakAt gRhazabdasya na strItvam / tadaMgadyutiruddhadRSTibhistasyAstilottamAyA aGgakAntyA ruddhalocanaiH suraiH tadavekSaNe'pi tasya 9 nRpasyAvalokane'pi na prababhUvabhUve na samarthIbhUyate sma // 50 // acAliSuH ke'pi padAtayaH prabhoH, puro vikoshiikRtshaastrpaannyH| amUmuhatki vibudhAnapi bhramaH, sa janyayAtretyabhidhAsamudbhavaH // 51 // acA0 ke'pi devAH prabhoH khAminaH puro'gre'cAliSuzca 15 litaaH| kiMlakSaNA surAH ? vikozIkRtazastrapANayaH, pratyAkArarahitazastrahastAH / sa sarvaprasiddho janyayAtretyabhidhAsamudbhavo vivAhayAtrotpannaH, pakSe saMgrAmayAtrAyA utpanno bhramaH, kiM 18 vibudhAn devAn viduSo'pi vA kiM amUmuhat mohayati sma kim iti saMzayaH // 51 // prasiddha ekaH kila maGgalAkhyayA, ... grahAH pare'STAvapi maGgalAya te / Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 12 TIkayA sahitam itIrayaMtIva suraiH kare dhRtA, purogatAmasya gatASTamaGgalI // 52 // 3 prasi0 surairdevaiH kare dhRtA 'dappaNa 1, bhaddAsaNa 2, baddhamANa 3, varakalasa 4, maccha 5, sirivaccha 6, / satthiya 7 naMdAvattA 8, kahiyA aThThaThThamaMgalagA' // 1 // evaMvidhA Aga6 moktA aSTamaMgalI asya bhagavataH purogatAm agresaratvaM gatA prAptA / utprekSate itIrayaMtIva IdRk kathayaMtIva / itIti kim ? kila iti satye, maMgalAkhyayA eko grahaH prasiddho vartate, pare 9 AdityAdyA aSTAvapi grahAste tava maGgalAya bhavantu // 52 // prabuddhapadmAnananAdiSaTpadA, udAravRttAH surasArthatoSiNaH / puro'sya kalyANagiristhitA stutivratA dadhunakataTAkasauhRdam // 53 // [ caturtha:: prabu0 stutivratA bhaTA asya jinasya puro'gre nAkataTAka15 sauhRdaM nAkataTAkAnAM svargasatkasarovarANAM sauhRdaM sAdRzyaM dadhuH / kiMlakSaNAH stutitratAH ? prabuddhapadmAnananAdiSaTpadAH, prabuddhapadmasamAneSu AnaneSu mukheSu nAdinaH zabdAyamAnAH SaTpadAH 18 chaMdovizeSA yeSAM te prabuddha padmAnananAdiSaTpadAH / punaH kiMla0 udAravRttA udArANi vRttAni kavitvAni yeSAM te udAravRttAH / punaH kiM0 ? surasArthatoSiNaH, surasaiH zobhanarasairathaM toSayanti ityevaMzIlAH surasArthatoSiNaH / punaH kiMla0 ? kalyANagiri22 sthitAH zubhavAcivANyAM sthitAH / nAkataTAkasyAtha vizeSaNAni, Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM kiMlakSaNA nAkataTAkAH ! prabuddhapadmA vikasitakamalA nAnanAdiSaTpadA apitu nAdiSaTpadA guMjadmamarAH, dvau nau prakRtamartha gamayataH, udAravRttAzca vRttAkArAH surasArthAn 3 devasamUhAn toSayantItyevaMzIlAH, kalyANagirau suvarNAcale sthitAH // 53 // abharmabhRtyazcalite'rhati prabhAH, prabhAkaraH svA viniyuktavAMstathA / yathA vRthAbhAvamavApa no divA, na tApamApatsata jAnyikA api // 54 // 9 abha0 prabhAkaraH sUryaH arhati zrIRSabhe calite sati khA AtmIyAH prabhAH tathA viniyuktavAn vyApAritavAn , kiMlakSaNaH prabhAkaraH ? abharmabhRtyaH sevakaH / yathA divA. dinaM 12 vRthAbhAvaM na avApa na prAptaH, jAnyikA api tApaM na Apatsata na prAptavantaH // 54 // tathA prasannatvamabhAji mArgage, jagatrayatrAtari mAtarizvanA / yathA dRgAndhyaM na rajastanUmatAM, cakAra dharmAbu ca cilkidaM vapuH // 55 // 18 tathA0 mAtarizvanA vAyunA jagatrayatrAtari jagatrayarakSake mArgage sati tathA prasannatvamamAji, yathA rajaH tanUmatAM prANinAM hagAndhyaM na cakAra / ca anyat / ghAbu dharmajalaM ca vapuH zarIraM cilkidaM pitsilaM na cakAra // 55 // . 12 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 152 22. TIkayA sahitam kvacibhiSiktA dviradairmadAMbubhiH, kvacitkhurairuddhRtareNurkhatAm / satkiTaiH kvacidApitA mahastamazca nIlAtapavAraNaiH kvacit // 56 // kvacitkhagAnAM na padApi saMgatA, kvacidrathaiH kSuNNatalA'radhArayA / samAzayA svaM kSitirakSataM jagau, jagatsu mAdhyasthyaguNaM jagatprabhoH // 57 // kvaci0 kSitiH pRthvI jagatsu svarga ( martya ) pAtAleSu madhye sthitatvAt mAdhyasthyaguNaM pakSe sAmyarUpaM mAdhyasthaguNaM khaM AtmIyaM jagatprabhoH zrIRSabhadevasya akSataM jagau / kiMlakSaNA 12 kSitiH ? kvaciddiradairgajairmada bubhirmadajalairniSiktA sikkA / kvacit arvatAM turagANAM khurairuddhRtareNurutpATitarajAH / kacit dyusatkirITaiH devamukuTairmahastejaH ApitA prApitA / ca 1.5 anyat, kvacit nIlAtapavAraNaiH kRSNacchatraiH tamaH andhakAraM prApitA // 56 // kvacit khagAnAM vidyAdharANAM padApi caraNenApi na saMgatA na militA / kvacit rathaiH aradhArayA 1.8 cakradhArayA kSuNNatalA / samAzayA samAbhiprAyA // 57 // yugmam // kRpApayaH puSkariNIM dRzaM nyadhAdasau svabhAvAdapi yatra nAkini / sADhauSmAyata devasaMhatau, mayi prasAdAdhikatA prabhoriti / / 58 / / [ caturthaH Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varga: ] jainakumArasaMbhava 153 kRpA0 asau bhagavAn yatra nAkini yasmin deve khabhAvAdapi kRpApayaH puSkariNIM kRpAjalavApIM dRzaM nyadhAt sa devau devasaMhatI devasamUhe iti amunA prakAreNa bADhamauSmAyata garva 3 adhatta - prabhoH khAmino mayi viSaye prasAdAdhikatA prasAdasyAdhikyaM vartate // 58 // vicitravAdyadhvanigarjitorjito, yathA yathAsadadasau guNairghanaH / tathA tathAnaMdavane sumaMgalAsunaMdayorandasakhAyitaM hRdA // 59 // vici0 asau bhagavAn vicitravAdyadhvanigarjitorjitaH vicitravAdyadhvanaya eva garjitAni taiH Urjito balavAn san, yathA yathA AsIdat, Asanna AgataH / kiMviziSTA'sau ? 12 guNairdhano bahulo megho vA, tathA tathA sumaMgalAsunaMdayo: hRdA AnaMdavane abdasakhAyitaM mayUravadAcaritam // 59 // tadAnyabAlAvadupeyivatprabho - didRkSayotpiMjala cittayostayoH / zacI niyukta khasakhI niyaMtraNA, bahirvihAre'bhavadargalAyasI // 60 // dii j tadA tadA tasminnavasare tayoH sumaMgalA sunandayoH anyacAlAvat upeyivatprabhorAgatasya svAmino didRkSayA draSTumicchayA utpiMjala cittayorAkulamanasoH satyorbahirvihAre bahirniMgaraNe zacI niyuktakhasakhI niyaMtraNA zacyA indrANyA niyuktA 22. 18 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 dIkayAsahitam [caturtha muktA yAH khasakhyastAsAM niyaMtraNA ayasI lohamayI, argalA abhavat // 60 // 3. kalAguruH svasya gatau yathAzayaM, samUhyamAnaH puruhUtadantinA / mukhaM mukhazrImukhiteMdumaNDalaH, sa maNDapasyApa durApadarzanaH // 61 // kalA0 sa bhagavAn maNDapasya mukhaM Apa prApa / kiMviziSTo bhagavAn ? puruhUtadantinA airAvaNena yathAzayaM yathAbhiprAya 9 samUhyamAno dhAryamANaH / hetumAha-punaH kiMviziSTo bhagavAn ! khasya gatau AtmanaH gatau kalAguruH kalAcAryaH / airAvaNena prabhoH pArce gatiH zikSitA ataH prabhuH tasya kalAguruH / 12 punaH kiMviziSTaH ? mukhazrImukhitendumaNDalaH, mukhazriyA mukhitaM lakSaNayA jitaM indumaNDalaM candramaNDalaM yena sa mukha zrImukhitendumaNDalaH, durApadarzanaH durlabhadarzanaH // 61 // 15 athAvatIryebhavibhoH sasaMbhrama, pradattabAhuH pavipANinA prbhuH| muhUrtamAlaMbya tameva tasthivAn , zriyaH sthiraspativacaH saranniva // 62 // athA0 athAnantaraM prabhuH zrIRSabhadevaH pavipANinA indreNa sasaMbhramaM pradattabAhuH san ibhavibhoH airAvaNAt avatIrya 21 tameva indraM AlaMbya muhUrta tasthivAn sthitaH / uprekSyate, itivacaH smaranniva, itIti kim ? sthirasya zriyaH syuriti 23vacanAt // 62 // 14 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / sargaH] jainakumArasaMbhavaM 155 na divyayA'raMji sa raMbhayA prabhu, harenaTaH zikSitanRtyayA yathA / nabhaskhatA nartitayAgratoraNa sthayA yathA'raNyanivAsayA tayA // 63 // na0 sa prabhurdivyayA devalokasatkayA raMbhayA tathA na araMji / kiMlakSaNayA raMbhayA ! harerindrasya naTaiH zikSitanRtyayA yathA 6 nabhakhatA vAyunA nartitayA'gratoraNasthayA toraNAgrasthayA'raNyanivAsayA, raMbhayA kadalyAraMji // 63 // samAnaya sthAlamurustanasthale, nidhehi dUrvA dadhi cAtra citriNi / sulocane saMcitu candanadravaM, zarAvayugmaM dhara buddhibandhure // 64 // 12 gRhANa maMthaM gatimanthare yugaM, jagajaneSTe muzalaM ca pezale / kSaNaH samAsIdati lagnalakSaNaH, kiyacciraM dvAri varo'vatiSThatAm // 65 // ihogazastre kusumabaje nije, janoSmaNA mlAnimupAgate hlaaH| 18 mahAbalenA'pi manobhuvA bhavAM take'tra deve prabhaviSyate katham // 66 // ghanatvamApAdya maruna candana dravasya muSNAti kimeSa saurabham / ___ Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [caturthaH TIkayAsahitam UlUlapUrvAya varArthakarmaNe, vimucyatAM tatkarakaMThakuMThatA // 67 // itIrayaMtIvitaretarAM ghusa- dvadhUSu kAcit krpaattvaaNcitaa| vilolakausuMbhanicolazAlinI, prabhAtasaMdhyeva samagrakarmaNAm // 68 // maNImayasthAladhRtArghasAdhanA, striyocitAyA na vazaMvadA hiyaH / varAbhimukhyaM bhajati sa sasayA, na ko'thavA khe'vasare prabhUyate // 69 // pabhiH kulakam // 12 samA0 kAcit strI sasmayA sagarvA satI varAbhimukhyaM bhajati sma varasya sanmukhatvaM sevate sma / vA athavA khIye AtmIye avasare ko na prabhUyate samartho bhavati apitu sarvaH ko'pi / kiM15 lakSaNA strI ? karapATavAMcitA hastalAghavena yuktA, punaH kiMla. vilolakosuMbhanicolazAlinI, locanacaMcalena kausuMbhena nico lanena pracchadapaTena zAlinI shobhmaanaa| utprekSyate-samagrakarmaNAM 18prabhAtasandhyeva, punaH kiMviziSTA strI ? maNimayasthAle dhRtArghasA dhanA dhRtA?pakaraNA / punaH kiMvi0 ? striyocitAyAH strIyogyAyA hriyo lajAyA na vazaMvadA na vazyA / kAsu 21 satISu ? dhusadvadhUSu devAMganAsu itaretarAM parasparaM itIrayantISu kathayantISu satISu / itIti kim ? he urustanasthale urUNI 23 guruNI stanasthale yasyAH sA urustanasthalA tasyAH saMbodhanaM Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] jainakumArasaMbhavaM 157 kriyate tvaM sthAlaM samAnaya / he citriNi vakradantatvAt stanayoH samatvAt madhugandhatvAt vakrakezatvAcca citriNyucyate, citriNI AzcaryakAriNI vA tasyAH saMbodhane he citriNi ! tvaM atra 3 sthale dUrvA, ca abhyat, dadhi nidhehi dhehi nivezaya / he sulocane ! zobhanAni locanAni yasyAstasyAH saMbodhanam / tvaM candanadravaM saMcitu saMcitaM kuru / he buddhibandhure ! 6 buddhyA bandhurA manojJA tasyAH saMbodhanam / tvaM zarAvayugmaM dhara / he gati maMthare ! gatyA maMtharA alasA tasyAH saMbodhanam / tvaM maMthaM manthAnakaM gRhANa | he jagajjaneSTe ! vizvajanAnAmiSTAbhISTA tasyAH saMbodhanam | tvaM yugaM gRhANa / he pezale ! manojJe tvaM muzalaM gRhANa | lagmalakSaNaH kSaNaH kAlavizeSaH samAsIdati AsannaH syAt / varo dvAri kiyacciraM kiyatkAlaM avatiSThate / avayogAt 12 Atmane padamatra jJeyam / he halAH sakhyaH iha jagati, nije AtmIye, ugrazastre utkaTAyudhe, kusumavraje puSpasamUhe, janoSmaNA lokabASpena glAniM zoSamupAgate sati, mahAbale - 15 nApi manobhuvA kAmena, atra deve kathaM prabhaviSyate kathaM samarthIbhaviSyate / kiMviziSTe atra ? bhavAntake bhavaH saMsAro mahezo vA tasya antake yamaprAye bhavena kAmo nirjitaH 18 bhavasyApi jetA ayaM kAmena kathaM jeSyate iti vyaMgyam / eSa marut pavanazcandanadravasya ghanatvaM dRDhatvaM ApAdya saurabha parimalaM kiM na muSNAti, apitu muSNAtyeva tat tasmAt kAraNAt ulUlapUrvAya dhavaladhvani pUrvakAya varArthakarmaNe karakaMTha- 23 " Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 TIkayAsahitam [caturthaH kuMThagatA karau ca kaNThazca karakaMThAsteSAM kuMThatA jihmatA karakaMThakuMThatA vimucyatAm // 69 // SabhiH kulakam // 3 jagadvare'trArghamupAharadvare, yathekSitA sA hariNA sakautukam / striyoM'tikasthA dhavalaistathA jaguH, kvacidbhavadvismRtizaGkayA kimu // 70 // jaga0 sA devAMganA jagadvare vizvaprazasye atra vare tathA upAharat aDhaukayat / kiMviziSTA sA ! hariNA indreNa sakautuka9 mIkSitA, antikasthAH samIpasthAH, striyo dhavalaiH tathA jagu yaMtima / kimu iti saMzaye, kacidbhavadvismRtizaMkayA bhavaMtI vismRtistasyAH zaMkayA jaguH // 70 // 12 sa.paspRze hRdyapi durlabhe para striyA tathA cchekadhiyA kRtasitam / - amuM kathaMcidadhibindumarghata15 zyutaM vinacmIti gRhItadaMbhayA // 71 // sa0 chekadhiyA caturabuddhyA tayA devAMganayA kRtasmitaM yathA bhavati tathA sa bhagavAn hRdyapi paspRze spRSTaH / kiMlakSaNe 18 hRdi ? parastriyA durlabhe duHprApe / apizabdopyenamevArtha dyota yati / kiMviziSTayA tayA ? iti gRhItadaMbhayA amunA prakAreNAtagRhItamAyayA / itIti kim ? he khAmin amuM dadhibindu 21 kathaMcidarghatazcyutaM patitaM vinacmi pRthak karomi // 71 // api pravRttAryavidhirvadhUdvayI- ..... didRkSyA nodamanAyata prbhuH| . Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 159 samAdhinidhautadhiyAM na tAdRzAM, svabhAvabhede viSayA prabhUSNavaH // 72 // api0 prabhuH khAmI pravRttAryavidhirapi samAcIrNAvidhirapi / vadhUdvayIdikSayA sumaMgalAsunaMdayordidRkSayA vilokanecchayA nodamanAyata utsuko nAbhavat / samAdhinitadhiyAM saMtoSAdhi. samAdhinA dhautabuddhInAM tAdRzAM viSayAH svabhAvabhede na prabhUSNavaH / samarthA na syuH // 72 // tadIyalAvaNyarucoriveya'yA, zarAvayugmaM lavaNAgnigarbhitam / puro vimuktaM sudRzAmradiSTa so 'nalocchasatparpaTalIlayAhiNA // 73 // tadI0 sa bhagavAn sudRzA striyA puro agre vimuktaM zarAva- 12 yugmaM, analocchasatparpaTalIlayA analena vaizvAnareNa ucchAsena yaH parpaTastasya lIlayA ahiNA caraNena amradiSTa mRditavAn , kiMviziSTaM zarAvayugmam ? utprekSyate tadIyalAvaNyarucostasya 15 bhagavato lAvaNyakAntyorIya'yA krodhanena lavaNAmigarbhitam // 73 // pragRhya kausuMbhasicA gale'valA, 18 balAtkRtyenamanaiSTa maNDapam / avAptavArA prakRtiryathecchayA, bhavArNavaM cetanamapyadhIzvaram // 74 // .. pragR0 abalA strI enaM bhagavantaM kausuMbhasicA kausuMbhavastreNa 22 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayAsahitam [caturtha: gale pragRhya, balAtkRSaMtI maMDapamanaiSTa nItavatI / kiMlakSaNA strI: avAptavArA prAptAvasarA / keva ? prakRtiriva / yathA ivArthe, yathA 3 prakRtiH karmarUpA avAptavArA prAptAvasarA satI cetanaM AtmAnaM icchayA bhavArNavaM saMsArasamudraM nayati / kiMlakSaNaM enaM bhagavaMtaM AtmAnaM ca ! adhIzvaramapi khAminam adhikaM samarthana 6 mapi // 7 // zatamakhastamakhaMDitapauruSaM, sapadi mAtRgRhe vihitAgrahaH / abhiniSaNNavarendumukhIdvayaM, jinavaraM navaraMgabhRdAsayat // 75 // zata. navaraMgabhRt navaM harSarUparaMga (bibharti)dharatIti nava12 raMgabhRt / zatamakha. indro vihitAgrahaH kRtA''grahaH san , taM jinavaraM sapadi jhaTiti, mAtRgRhe niSaNNavareMdumukhIdvayaM abhi prAmiviSTavadhUdvayaM abhi sanmukhaM Asayat upavezayati sma / 15 abhiyoge dvitIyA / kiMlakSaNaM bhagavantam ? akhaMDitapauruSaM na khaNDitaM pauruSaM parAkramo yasya sa akhaMDitapauruSam // 75 // dRSTvA''yAntaM nodatiSThAva nAthaM, nAtha khAsyAviSkRtiH saGgatA nau / dhyAtvetIva svAmino'bhyarNabhAve, te nIraMgIgopitAsye abhUtAm // 76 // dRSTvAla athAnantaraM te sumaMgalAsunaMde khAmino'bhyarNabhAve 22sAmIpye nIraMgIgopitAsye paTTayugalAcchAditavadane abhUtAm / ___ Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 161 kiM kRtvA ? utprekSyate-iti dhyAtvA ca / itIti kim ? AvAM nAthaM svAminaM AyAntaM dRSTvA nodatiSThAva nosthite / nau AvayoH khasya khasya AtmIyasya Asyasya AviSkRtiH3 vikRtiH prakaTIkaraNaM na saMgatA na yuktA // 76 // lAvaNyavArisaraso dayitAdamuSmAt , pAtuM prakAzamanalaM nayanadvayaM nau / pAnena tRptiriha corikayA na kAci devaM mitho'kathayatAmapRthukharaM te // 77 // lAva0 te kanye apRthukharaM mandakharaM yathA bhavati tathA9 mithaH parasparameva kathayatAm / evamiti kim ? amuSmAt dayitAt bhartuH sarasaH sarovarAt , lAvaNyavAriprakAzaM prakaTaM pAtuM nau AvayonayanadvayaM locanayugalaM analaM asamartham / 12 iha caurikayA ca pAne kAcit tRptinaM / / 77 // zaizavAvadhivadhUdvayadRSTyo thApalaM yadabhavadurapoham / tatsamagramupabharTa vililye, 'dhyApakAntika ivAntiSadIyam // 78 // zaiza0 vadhUdvayadRSTyoH zaizavAvadhi bAlyAdArabhya yat 18 cApalaM durapohaM dustyAjyaM abhavat / taccApalaM samagra upabhartR bhartuH samIpe vililye vilayaM gatam / kimiva ? AntipadIyaM cApalamiva yathA AntipadIyaM chAtrasatkaM cApalaM adhyApakAMtike upAdhyAyasamIpe vilayaM yAti // 78 // jai0 ku. 11 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [caturthaH tAruNyena pratipatimukhaM preritonmAdabhAjA, bAlyeneSatparicayajuSA jihmatAM niiymaanaa| 3 dRSTirvadhvoH samajanitarAmehireyAhirAtaH, zrAnteH pAtraM na hi sukhakaraH sImasandhau nivaasH||79|| tAru0 vadhvorDaSTiH ehireyAhirAta AgamanagamanataH zramasya 6pAtraM sthAnaM samajani / kiMlakSaNA dRSTiH ? unmAdabhAjA tAruNyena yauvanena patimukhaM prati preritA / punaH kiMlakSaNA ? ISatparicayajuSA bAlyena jihmatAM mandatAM nIyamAnA / hetumAha-hi 9 yasmAt kAraNAt sImasandhau nivAsaH sukhakaro na syAt // 79 // jainI sevAM yo nirbharaM nirmimIte, - bhogAdyogAdvA tasya vazyaiva siddhiH| hastAlepe tvatkaM siSeve yayoH zrI vRkSo'bhUdeko'nyastayoH kiM zamI na // 8 // 15 jainI0 yaH pumAn jainI jinasatkAM sevAM nirbharaM yathA bhavati tathA nirmimIte karoti / bhogAt vA'thavA yogAt tasya puMsaH siddhirvazyaiva syAt , yayovRkSayostvak hastAlepe taM jinaM 18 siSeve sevatesma, tayormadhye eko vRkSaH zrIvRkSo'bhUt , zriyA lakSmyA vRkSaH, pakSe pippalaH / anyo vRkSaH kiM zamI na abhUt api tu abhUt , etAvatA zrIvRkSo bhogI jJeyaH, yasya gRhe zrIH sa eva bhogI iti nyAyAt / zamI ca zamavAn yogI 22 jJeyaH, evaM jinasevAto bhogAt yogAca tayoH siddhirjAteti Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkA sahitam 163 bhAvaH // 'zrIvRkSaH kuMjarAzana' ityAdi pippalanAmAni / 'zamI zamayate pApam' ityAdi lokA api vadanti // 80 // iti aMcalagacche kavicakravartizrIjayazekharasUriviracitazrIjainakumArasaMbhavasya tacchiSyazrIdharmazekharasUriviracitAyAM TIkAyAM zrImANikyasundarasUrizodhitAyAM caturthasargavyAkhyA samAptA // 3 // atha paMcamaH sargaH // vajriNA drutamayoji karAbhyAM, kanyayoratha karaH karuNAbdheH / tasya hRtkalayituM sakalAGgAliGgane'pi kila kautukineva // 1 // vajri0 athAnantaraM vajriNA indreNa karuNAbdheH 'duHkha - 12 nirAsanI bhavet karuNA' tasyAH abdheH samudrasya, etAvatA bhagavataH karo hastaH kanyayoH sumaGgalAsunandayoH karAbhyAM drutaM zIghramayoji yojyatesma / kiMlakSaNena vajriNA ? utprekSyate - 15 sakalAMgAliMgane'pi tasya bhagavato hRtkalayituM kautuka - neva // 1 // dhAvatAmabhimukhaM samavetuM, tatkarasya ca vadhUkarayotha / aGgulIyakamaNighRNijAlaiH, praSThapatitulayA mimile prAk // 2 // dhAva0 tatkarasya tasya svAmino hastasya vadhUkarayozca abhi- 22 * Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 jainakumArasaMbhavaM [ paJcamaH mukhaM sanmukhaM samavetuM milituM dhAvatAM satAM, prAk pUrvaM aGgulIyakamaNighRNijAlaiH aGgulIyakamaNInAM mudrikAratnAnAM ghRNi3 jAlaiH kiraNasamUhaiH praSThapattitulyA agresarapadAtisadRza tayA mimile militam // 2 // tatphalaM prabhukaragrahamApa dakSiNaH kSaNaphalaH ka nu vAmaH // 3 // vAma0 kanyayorvAmanAmani kare haste sphuraNaM yat zubhanimittaM udIye uditam, 'aGgavisphuraNaM nRNAM dakSiNaM sarvakAmadaM / tadeva zasyate sadbhiH, nArINAmadakSiNamiti nimittazAstrAt, 12 dakSiNastatphalaM tasya zubhanimittasya phalaM prabhukaragrahaNaM khAmipANigrahaNaM Apat prAptaH / iti vitarke / vAmaH kSaNaphalaH utsavaphalaH kva vartate, vAmo vAmahastaH pratikUlo vA yaH prati15 kUlaH syAt sa utsavaphalaM va prApnoti : api tu na kApItyarthaH // 3 // 18 vAmanAmani kare sphuraNaM yat, kanyayoH zubhanimittamudIye / 21 uttarAdharatayA dadhadAsyAM, tatkare varakaraH sphuTamUce / avyavasthyamadharottarabhAvaM, yogabhAji puruSe prakRtau ca // 4 // utta0 varakarastatkare tayoH sumaGgalA sunandayoH kare uttarAgharatayA AsyAM avasthitiM dadhan san adharottarabhAvaM adhaHstho - 23 paritayA avasthAnaM puruSe Atmani, ca anyat, prakRtau karmaNi Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam yogabhAji saMyogabhAji sati satyAM ca avyavasthyaM vyavasthArahitaM sphuTaM prakaTamUce vakti sma, "katthavi jIvo balio katthavi kammAiM iMti baliyAI" ityAdyAgamavacanAt // 4 // 3 tatkare karazaye'jani janyoH , saJcare sapadi saattvikbhaavaiH| sAtviko hi bhagavAnijabhAvaM, kheSu saMkramayatena na citram // 5 // tatka0 janyoH vadhvoH saJcare zarIre sapadi tatkAlaM sAttvikabhAvaiH ajani jAtaM, sAttvikabhAvAzcAmI-taMbhaH 19 khedo 2 'tha romAJcaH 3 kharabhedazca 4 vepathuH 5 / vaivayaM 6 rodanaM caiva 7 pralaye 8 tyaSTa sAttvikAH // 1 // va sati ? tatkare tasya svAminaH kare haste karazaye haste sthite sati 12 hi nizcitaM / sAttviko bhagavAn, nijamAvaM kheSu AtmIyeSu saMkramayate, atra na citraM Azcarya / sattvena dhairyeNa caratIti sAttvikaH, pakSe sAttvikA bhAvAH pUrvoktAH / sAttviko hi 15 sAttvikaM bhAvamanyatra saMkramayatIti, atra kiM citram ! zabdacchalamatra jJeyam // 5 // bAlyayauvanavayoviyadanta vartinaM jagadinaM paritaste / rejatargataghane'hani pUrvA pazcime iva karopagRhIte // 6 // bAlya0 te kanye, karopagRhIte kareNa pANinA upagRhIte 22 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 jainakumArasaMbhavaM [paJcamaH gRhItahaste, jagadinaM jagannAthaM parito rejatuH zobhite, kiMlakSaNaM jagadinam ? bAlyayauvanavayoviyadantarvatinaM bAlyaM ca 3 yauvanaM ca vaya eva viyadAkAzaM tanmadhye vartinam / ke iva ? pUrvApazcime karopagRhIte iva, gataghane ahani nirabhre divase inaM sUrya vA parito rAjete // 6 // 6 pANipIDanarato'pi na pANI bAlayoH sa mRdulAvapipIDat / ko'thavA jagadalakSyaguNasyA muSya vRttamavaboddhumadhISTe // 7 // pANi0 sa bhagavAn pANipIDanarato'pi pANipIDanaM pANigrahaNaM, pakSe pANeH pIDanaM vyathanaM tatra rata Asakto'pi 2 bAlayoH sumaMgalAsunaMdayoH mRdulau sukomalau pANI hastau nApipIDat na pIDitavAn , athavA kaH pumAn jagadalakSya guNasya jagatAM alakSyasvarUpasya, amuSya bhagavato vRttaM 15 caritraM avaboddhaM jJAtuM adhISTe samartho bhavet ? api tu na ko'pi // 7 // tatyajurna samayAgatatArA melaparvaNi varasya tayozca / dhIratAM capalatAM na dRzaH svAM, dehinAM hi sahajaM durapoham // 8 // tatya0 varasya zrIRSabhasya tayozca vadhvodRzo dRSTayaH 22 khAM AtmIyAM dhIratAM ca punazcapalatAM samayAgatatArAmela Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkA sahitam 167 parvaNi avasarAyAtaparasparakanInikAmelanotsave na tatyajuH, hi nizcitaM, dehinAM prANinAM sahajaM, durapohaM dustyAjyam // 8 // 3 " svarvadhUvihita kautuka gAnopajJamasya vapuSi stimitatvam / yogasiddhibhavameva maghonA zaMki veda caritaM mahatAM kaH // 9 // kharva0 maghonA indreNa asya bhagavato vapuSi zarIre timi - tatvaM nizcalatvaM yogasiddhibhavameva yogasiddheH samutpannameva AzaMki zaGkitam / kiMlakSaNaM stimitatvam? kharvadhU vihita - 9 kautuka gAnopajJaM kharvadhUbhirdevAMganAbhirvihitaM kRtaM yat kautukAnaM, tena upajJaM praNItam / mahatAM caritaM ko veda ko jAnAti, api tu na ko'pi // 9 // baddhavAn varavadhUsicayAnAmaMcalAn svayamathAzu zacIzaH / evamastu bhavatAmapi hArdagranthi 12 iti prathitoktiH // 10 // baddha0 athAnantaraM zacIza indraH varavadhUsicayAnAM varavadhUnAM sicayAnAM vastrANAM aJcalAn Azu zIghraM svayaM baddhavAn / kiM- 18 lakSaNaH indraH ? iti prathitoktiH, iti amunA prakAreNa vistAritavacanaH / itIti kim ? evaM amunA prakAreNa bhavatAmapi hArdagranthiH hArdasya snehasya granthiH azlatho Dho'stu // 10 // 15 22 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 jainakumArasaMbhavaM [paJcamaH eNadRgdvayamudasya maghonI, vAsavazca varamadbhutarUpam / vedikAmanayatAM hariduccai vaMzasaMkalitakAMcanakuMbhAm // 11 // eNa0 maghonI indrANI eNagadvayaM vadhUdvayaM, ca punarvA6 sava indro'dbhutarUpaM varaM udasyotpATya vedikAM caturikAmAnayatAM gRhItavantau, kiMlakSaNAM vedikAm ? hariduccaivaMzasaMkalitakAJcanakumbhAM harito nIlA etAvatA ArdrA uccA vaMzAstaiH saMkalitAH 9 kAMcanakuMbhAH, suvarNakalazA yasyAM sA tAm // 11 // ko'pi bhUdharavirodhipurodhA statra nUtanamajIjvaladagnim / 12 yaH samaH sakalajantuSu yogyaH, sa pradakSiNayituM na hi netuH // 12 // ko0 ko'pi bhUdharavirodhipurohitaH, tatra tasyAM vedikAyAM 15 nUtanaM navInaM agniM ajIjvalat jvAlayati sma / yo amiH sakalajantuSu sarvaprANiSu samaH sadRzo'sti, so'gnirnetuH khAminaH pradakSiNayituM na hi yogyaH // 12 // maMtrapUtahaviSaH pariSekA duttarottarazikhaH sa bbhaase| sUcayan paramahaHpadamasai, yAvadAyuradhikAdhikadIptim // 13 // 29 maMtra0 so'miH maMtrapUtahaviSaH pariSekAt maMtreNa pUtasya 18 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 sargaH] TIkayA sahitam pavitrasya haviSo hotavyadravyasya pariSekAt secanAt uttarotarazikho'dhikAdhikavizeSaH sa babhAse dIpyate sma / kiM kurvan agniH ? asmai bhagavate yAvadAyuH, AyuryAvadadhikAdhikadIptiM 3 sUcayan kathayan / kiMviziSTo'gniH ? paramahaHpadaM paraM prakRSTaM mahastejastasya padaM sthAnam // 13 // hemni dhAma madupAdhi kathaM te, ____mAM vinA vapuradIpyata haimam / praSTumevamanalaH kimu dhUma, khAMgajaM prabhumabhi prajighAya // 14 // 9 heni0 analo vaizvAnaraH khAMgajaM AtmIyaputraM dhUmaM prabhu abhi khAmisaMmukhaM kimu evaM praSTuM prajighAya prahiNotisma / evamiti kim ? he khAmin ! hemni suvarNe dhAma tejo madupAdhi 12 mannimitaM vartate / mAM vinA te tava haimaM vapuH suvarNamayaM zarIraM kathamadIpyata ? // 14 // so'bhitaH prasRtadhUmasamUhA shlissttkaaNcnsmdyutidehH| khAM sakhImakRta saurabhalubhya DhuMgasaMgamitacaMpakamAlAm // 15 // 10 so0 sa bhagavAn abhitaH samaMtataH prasRtadhumasamUhAzliSTakAMcanasamadyutidehaH, prasRtena dhUmasamUhena AzliSTaH AlijitaH, kAJcanasamadyutiH suvarNasamAnakAntideho yasya sa evaMvidhaH san 21 saurabhalubhyaddhaMgasaMgamitacaMpakamAlAM, saurabhyeNa parimalena lubhyante bhuMgA bhramarAstaiH saMgamitAM militAM caMpakasatkamAlAM, 23 ___ Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 jainakumArasaMbhavaM [paJcamaH khAM sakhImakRta / etAvatA gauravarNatvAt caMpakamAlAsadRzo bhagavato dehaH, tatra lagmo dhUmazca bhramarasamUhasadRzaH, evaM bhagavato 3 dehasya caMpakamAlAyAzca sakhItvaM sAdRzyaM jJeyamiti // 15 // dhUmarAzirasito'pi ciraMTyo lohitatvamatanonnayanAnAm / 6 cUrNakazca dhavalo'pi radAnAM, rAgamedhayati rAgiSu sarvam // 16 // dhUma0 asito'pi kRSNo'pi dhUmarAzizciraMTyorvadhUTyona9 yanAnAM locanAnAM lohitatvaM AraktatvaM atanot karotisma / ca punaH / dhavalo'pi cUrNako radAnAM dantAnAM lohitatvaM AraktatvaM atanot kRtavAn , rAgiSu rAgavatsu sarva vastu rAgaM edhayati 12vardhayati // 16 // padminIsamavalaMbitahasto, bbhrmbhrmddbhrtraarciH| 55 sa pradakSiNatayA parito'gniM, ___ taM zuciM vibudhavallabhagotram // 17 // padmi0 sa bhagavAn padminIsamavalambitahastaH padminI10 lakSaNAbhyAM sumaMgalAsunandAbhyAM samavalaMbitahastaH san babhru pItavarNaM agniM paritaH pradakSiNatayA abhramat bhramatisma / abhramat iti 'bhramUc anavasthAne' iti divAdidhAtuH paraM / 'bhrAsabhlAsa2. bhramaklamakramatrasitruTilaSiyasisaMyaMsevA' (3 / 4 / 73) itisUtreNa vikalpAt divAdeyaM na bhavati, atra kiMlakSaNo bhagavAn ? . 23 adabhratarArci adabhrataraM bahutaraM arcistejo yasya saH, punaH kiM Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 171 lakSaNaH ? zuciH pavitraH / kiMviziSTaM agnim ? vibudhavallabhagotraM vibudhAnAM devAnAM vallabhaM gotraM nAma yasya saH, 'agnimukhA vai devA' iti vacanAt , dvitIye arthe zuciH sUryo vibudhAnAM3 vallabhaM gotraM parvataM meruM pradakSiNatayA bhramati / kiMviziSTaH sUryaH? padminIbhiH kamalinIbhiH samavalaMbitA hastAH karA yasya saH / zeSaM pUrvavat // 17 // yattadA bhramirataH parito'gniM, maGgalASTakarucirvibhurAsIt / kurvato'sya purataH kimajasraM, maGgalASTakamato mtimntH||18|| yatta0 vibhuH khAmI tadA tasminnavasare agniparito bhramibhramaNaM tasyAM rata AsaktaH san yanmaMgalASTakarucirAsIt , ataH 12. kAraNAt matimanto vidvAMsaH asya bhagavataH purato'gre kiM ajasraM niraMtaraM maGgalASTakaM kurvate // 18 // zyAlakapratikRtiH prabhupAdAM guSThamiSTavibhavecchuragRhNAt / pUrNameSa tamito'sya nirUce, zrIgRhAMghrikamalAgradalatvam // 19 // 18 zyAla0 zyAlakapratikRtiH zyAlakasadRzaH pumAn iSTaM abhISTaM, vibhavaM dravyaM, icchatIti iSTavibhavecchuH san prabhupAdAMguSThaM svAmisatkacaraNasyAMguSThaM agRNhAt gRhItavAn , eSa 21 zyAlakapratikRtiH, pUrNa saMpUrNa taM vibhavaM itaH prAptaH san asya prabhupAdAMguSThasya zrIgRhAMghrikamalAgradalatvaM, zriyA lakSmyA 23 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 jainakumArasaMbhavaM [ paJcamaH gRhaM yat adhikamalaM caraNakamalaM tasya agradalatvaM nirUce nizcitamUce / ko'rthaH ? khAmisatkacaraNakamale nizcitaM lakSmIrva3 sati, yaH ko'pi ekacittaH tat sevate sa lakSmImavazyaM prApnotyeva // 19 // pANimocanavidhAvatha sArddhadvAdazAsya purato'rjunakoTIH / vAsavaH samakirat kiyadetat, tasya yaH karavasacchatakoTiH // 20 // 9 pANi0 athAnantaraM vAsava indraH asya bhagavataH pANimocanavidhau purato agre sArddhadvAdaza arjunakoTIH suvarNakoTIH, samakirat vikSiptavAn / tasya etat kiyad yaH 12 karavasacchatakoTiH, kare vasaMtI zatasaMkhyAkoTiH zatakoTirvajaM vA yasya sa IdRk vartate // 20 // 15 rohaNAdrivilavAsitayA'nyopakriyAvratamahAri purAyaiH / taistadA giribhidAsya vitIrNaiH svIyasRSTiphalamApyata ratnaiH // 21 // 18 roha0 yaiH rataiH purA pUrvaM rohaNAdvibilavAsitayA rohaNA - calasatkagaharavAsitvena anyopakriyAtrataM paropakArakaraNatrataM ahAri / tadA tasminnavasare taiH ralaiH giribhidA indreNa asya bhagavato vitIrNairdattaiH, sadbhiH svIyasRSTiphalaM Apyata, prApyate 22 sma // 21 // Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkA sahitam yAH puro maghavatAsya vimuktAstA vadAmi vizadA bhuvi muktAH / kSArapaMkavasanAditarAsAM, kSINa eva khalu zuktimagarvaH // 22 // " yA0 maghavatA indreNa asya bhagavataH puro agre yA muktA vimuktAH, ahaM bhuvi pRthvyAM tA muktA mauktikAni vizadA 6 ujjvalA vadAmi tadyathA - 'tAraM vRttaM guru snigdhaM komalaM nirmalaM tathA / SaDbhirguNaiH samAyuktaM mauktikaM guNavat smRtam' // 1 // IdRgguNayuktA doSamuktA muktA vizadA ucyante, itarAsAM 9 muktAnAM kSArapaMkavasanAt khalu nizciMtaM, zuktimagarvaH dhavalitAgarvaH kSINa eva // 22 // dIpakAH sadasi yanmaNijAlaiH, krodhitAH svamahasA paribhUya / " 173 kutphalaM zalabhakeSu vitenu stA aDhaukayadamuSya sa bhUSAH // 23 // dIpa0 sa indro'muSya bhagavato hArArddhahArakaTakakeyUranakSatramAlAstA bhUSA AbharaNAnyaDhaukayat DhaukitavAn / sadasi sabhAyAM dIpakAH yanmaNijAlairyAsAM bhUSANAM maNisatkakiraNa- 18 samUhaiH svamahasA AtmIyatejasA paribhUya parAbhavasthAnaM kRtvA krodhitA IrSyA prApitAH santaH kutphalaM krodhaphalaM zalabhakeSu pataMgeSu vitenuzcakruH // 23 // zlakSNazubhramRdurAdita raMbhA - staMbhabhaGgabhavataMtusamUhaH / 15 21 23 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 jainakumArasaMbhavaM [paJcamaH yadguNopamitilezamRbhukSA stAni tasya sicayAnyupaninye // 24 // 3 zlakSNa0 RbhukSA indrastAni sicayAni cInAMzukapaTTAMzukagorjanermanIlanetra ! hIrAgara vairAgara jAdarameghADaMbaraprabhRtivastrANi upaninye DhokayAmAsa / sicayazabdaH punapuMsakaliGge ke jnyeyH| raMbhAstaMbhabhaMgabhavataMtusamUhaH-rambhA kadalI tasyAH staMbhastasya yo bhaMgastadbhavastaMtusamUhaH / yadguNopamitilezaM yeSAM sicayAnAM guNAstaMtavasteSAM upamitilezaM upamAnabhavaM Adita gRhNAti sma / 9 kiMlakSaNaH rambhAstaMbhabhaMgabhavataMtusamUhaH ? zlakSNaH zubhraH mRduH sUkSmaH dhavalakusumAlaH // 24 // yanmarIcinikare nanu viSva12 drIcivIcisadRze jlraasheH| potati sa sayuvApi niviSTo, ratnaviSTaramadAtsa tamassai // 25 // 15 yanma0 sa indraH asmai bhagavate taM ratnaviSTaraM ratnamayaM siMhA sanaM adAt / sa bhagavAn yuvApi taruNo'pi yatra ratnAsane niviSTaH san yanmarI cinikare yasya ratnAsanasya kiraNa18 samUhe potati sma, poto bAlaH pravahaNaM vA tadvadAcarati sma / kiMviziSTe yanmarIcinikare? nanu nizcitaM viSvadrIci viSvag samaMtataH prasRtvare 'sarvAdiviSvag devA.' (si0 hai. 3 / 2 / 122) ityAdisUtreNa viSvadrIciniSpattiH / punaH 22 kim ? jalarAzeH samudrasya vIcibhiH kallolaiH sadRze // 25 // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkayA sahitam chatramatruTitacArima cokSe, cAmare zayanamuccavizAlam / yanmano'bhimatamanyadapIndrAtu stutipadaM tadavApa // 26 // channa0 atruTitacArima atruTitaH acchinnaH cArimA ramaNIyatvaM yasya tat chatram, cokSe pavitre cAmare, uccavizAlaM 6 zayanaM / anyadapi yadvastu manohAri tadvastu bhagavAn indrAt avApa prAptaH / kiMviziSTaM vastu ? stutipadaM stuteH zlAghAyAH padaM sthAnam // 27 // nAyakastribhuvanasya na cArthI, dAyakatha kathamasya divIzaH / kintu vAhitamuvAca vivAhaprAntaraM tanubhRtAmayamevam // 27 // nAya0 tribhuvanasya nAyako'rthI yAcako na syAt, divIza indraH asya bhagavato dAyakaH kathaM syAt / kiMtu ayaM bhagavAn tanubhRtAM prANinAM vivAhaprAntaraM vivAhasya dUrazUnyamArgaM evaM amunA prakAreNa vAhitaM uvAca // 28 // vallanAvasarapANigRhItIvakrasaMgamitapANirarAjat / 175 9 12 15 jAtayatna iva jAtivirodhaM, somatAmarasayoH sa nihantum // 28 // calla0 sa bhagavAn vallanAvasarapANigRhItIvaRsaMgamita - 22 18 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 jainakumArasaMbhavaM [paJcamaH pANiH, vallanAvasare bhojanAvasare pANigRhItyoH patyoH vakre mukhe saMgamito melitaH pANiH hasto yena sa, evaMvidhaH san 3 arAjata zobhitaH, utprekSyate-somatAmarasayozcandrakamalayo rjAtivirodhaM nihantuM vinAzayituM jAtayatnaH kRtopakrama iva / etAvatA patnyoH mukhacandraH prabhorhastakamalamitibhAvaH // 28 // bhakSyamAdaturime patipANi__ sparzapoSitarasaM mudite yat / tajanena yuvatIjanavRtteH, puMsyavasthitiriti pratipede // 29 // bhakSya0 ime sumaGgalAsunande mudite harSite satyau patipANisparzapoSitarasaM patipANirbhartRhastasparzena poSitarasaM yadbhakSya 12 AdatuH bhuJjate sma, tat tasmAt kAraNAt , janena lokena iti pratipede pratipannaM Ahatam ? itIti kim ? yuvatI janavRtteH strIjanasya vRttanirvAhasya puMsi puruSe avasthitiH avasthAnaM 15jJeyaM, strINAM puruSAnnirvAha iti bhAvaH // 29 // pANinA prabhuratha praNayinyo yattadA kimapi bhakSyamabhuMkta / 18 prAbhave'pi nRSu yauSidadhInaM, __ bhojanaM taditi ko na jagAda // 30 // pANi0 athAnantaraM prabhuH praNayinyoH panyoH pANinA 21 hastena tadA tasminnavasare yatkimapi bhakSyaM abhuMkta / tat tasmAt kAraNAt iti ko na jagAda apitu sarvaH kopi 23 jagau / itIti kim ? nRSu puruSeSu prAbhavepi prabhutvepi Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM sati bhojanaM yoSidadhInaM yoSitAM strINAM adhInaM AyattaM jJeyam // 30 // vAsavo'tha vasanAMcalamokSaM, nirmame vidhivadIzavadhUnAm / vizvarakSaNaparasya puro'syA 'cetaneSvapi ciraM na hi bandhaH // 31 // 6 vAsa0 athAnantaraM vAsava indraH IzavadhUnAM vidhivallo. koktaprakAreNa vasanAMcalamokSaM nirmame kRtavAn / vizvarakSaNaparasya asya bhagavataH puraH acetaneSvapi bandhazciraM na hi 9 syAt , 'ajIvANAraMbhaM' ityAgame'pi vacanaM // 31 // UDhavadvibhumukhendunirIkSA__medurapramadavAridhivIcyaH / nAkinAM hRdayarodhasi lagnA. stenire tumulamaMbarapUram // 32 // UDha0 UDhavatpariNItaprabhormukhendormukhacandrasya nirIkSAto 15 darzanato medurAH sthUlAH pramadavAridheH harSasamudrasya vIcyaH kallolA nAkinAM devAnAM hRdayarodhasi hRttaTe lamAH satyo'mbarapUraM AkAzapUraNasamartha, tumulaM kolAhalaM tenire 18 kurvantisma // 32 // yannanarta maghavAnaghavAktvaM, . nAtra zaMbhubharatau vibhRtaH sma / tadvivAha vidhisiddhanijecchA. bhUrabhUtpramada eva gurustu // 33 // jai0 ku. 12 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 TIkayA sahitam [paJcamaH yanna0 maghavA indro yannanarta / atra nRtye zaMbhubharatau zaMbhuH Izvaro mahAnaTatvAt , bharato bharatazAstrakartRtvAt anaghavAktvaM 3anaghA nirduSTA vAg vANistasyA bhAvaH anaghavAktvaM etAvatA upadezakatvaM na bibhRtaH sma / tu punaH / tadvivAha vidhisiddhanijecchAbhUstasya khAmino vivAhavidheH siddhAH niSpannA 6yA nijecchA tato bhUrutpannaH, pramado harSaH eva gururabhUt / gururAcAryaH prauDho vA, guruhInA ca nRtyAdikalA na syAt // 33 // 9 nRtyato'sya karayugmamalAsI nmuktimevamuparoddhamivordhva / nAtra netari viraktivayasyAM, saMgrati prahiNuyA varaNAya // 34 // nRtya asya indrasya nRtyataH sataH karayugmaM UvaM alAsIt , kiM kartu? utprekSyate-muktiM eva uparoddhamiva / evamiti 15 kim ? na atra asmin , netari khAmini saMpratyadhunA viraktivayasyAM vairAgyasakhIM varaNAya prahiNuyA naiva preSayeH // 34 // aGgahArabharabhaGgurahAra sastamauktikamiSAmRtabindUn / apsaraHsarasagAnasamAne, nartane'tata zacIpramadAbdhiH // 35 // 21 aGga0 zacIpramadAbdhiH indrANIharSasamudraH apsaraH___ sarasagAnasamAne nartane nRtyAvasare sati aGgahArabharabhaGgurahAra23 sastamauktikamiSAmRtabindUn-aGgahArabhareNa aGgavikSepasamUhena Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 179 bhaGgurAH truTitA hArAstebhyaH sastakSaritamauktikamiSAdamRtabindUn atata vistArayati sma // 35 // geyasAradhavalaH pramadaughaiH, klIvadurvahakaragrahacihnaH / so'bhyagAdahamatho paradezA bhUmipAla iva labdhamahelaH // 36 // 6 geya0 atho athAnantaraM sa bhagavAn gRhaM abhyagAt gRhaM prati yayau / kiMviziSTaH bhagavAn ? pramadAnAM strINAM samUhairgeyAH sArA dhavalA yasya sH| punaH kiMviziSTaH ? klIbaiH SaNDaiH durvahaM 9 karagrahaM cihna (yasya) pANigrahaNacihaM yasya sH| punaH kiMviziSTaH? labdhe prApte mahele striyau yena saH / ka iva ? bhUmipAla iva, yathA bhUmipAlo rAjA paradezAt gRhaM abhyeti / kiMviziSTaH 12 bhUmipAlaH ? pramadAnAM harSANAM samUhe geyaM, sAraM balaM tena dhavala ujjvalaH / punaH kiMviziSTaH ? klIbaiH kAtarairdurvahaM karagrahasya sarvadezadaNDagrahaNasya cihnaM yasya saH / punaH kiMviziSTaH? labdhA 15 mahatI ilA pRthvI, IDA stutirvA yena salabdhamahelaH / Dalayoraikyam // 36 // svAminaH pathi yataH purato ya. stUrapUraninadaH prasasAra / sa svamaMdiragatAsu babhArA kRSTimaMtratulanAM lalanAsu // 37 // khAmi0 svAminaH zrIRSabhadevasya pathi mArga yataH gacchataH sato yastata 1 vitata 2 ghana 3 zuSirANAM 4 tUrANAM pUrasya 23 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 TIkA sahitam [ paJcamaH ninado dhvaniH prasasAra, satUrapUraninadaH khamandiragatAsu AtmIyAvAsasthitAsu lalanAsu strISu AkRSTimaMtratulanAM 3. babhAra / ko'rthaH ? tUrapUraninadena khAminaM navapariNItaM savadhUkamAgacchantaM zrutvA striyaH sarvavyApAraM vimucyAgatA vilokanAyeti bhAvaH // 37 // paMkti mauktikanivezanimittaM, svakramAMgulikayA dhRtasUtrAm / hArayaSTimavadhUya dadhAve, paMkti0 kAcit strI hArayaSTiM avadhUyAvagaNayya dadhAve dhAvitA / keva ? karivadhUriva yathA karivadhUrhastinI vIrudhaM 12 vallIM avadhUya dhAvati / kiMviziSTAM hArayaSTim ? paMkti mauktikanivezanimittaM paMktyA mauktikanivezArthaM vakramAGgulikayA AtmIyacaraNAMguSThena dhRtasUtrAm // 38 // kApi nAryayamitazlathanIvIprakSarannivasanA (pya?) lalajje / nAyakAnananivezita netre, 15 vIrudhaM karavadhUriva kAcit // 38 // 18 janyalokanikare'pi sametA // 39 // kApi 0 kApi strI ayamitazlathanIvI ayamitAyA ata eva hetoH zrathAyA nIvyA mekhalAyAH prakSarannivasanApi kSaradvatrApi satI na lalajje / lajjAyA abhAvahetumAha, kiMlakSaNA 22 kAcit ? janyalokanikare sametApi / kiMviziSTe janyaloka - Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 181 nikare ? nAyakAnananivezitanetre nAyakasya zrIRSabhadevasya Anane mukhe dattalocane // 39 // tatsaminizamanocchasitAnyA, kaMcukatruTipaTUkRtavakSAH / yauvanotkaTakaTAkSitakuntaiH, pATitApi subhaTIva puro'bhUt // 40 // 6 tatsaM0 anyA strI yauvanotkaTakaTAkSitakuntaiyauvanena utkaTAstaruNAH puruSAsteSAM kaTAkSA eva kuntAH bhallAstaiH pATitApi vidAritApi subhaTIva puro'gre'bhUt / kiMlakSaNA 9 anyA ? tatsaminnizamanocchasitA tasya bhagavataH samit sabhA saMgrAmo vA tasya nizamanena nirIkSaNena ucchasitA / punaH kiMlakSaNAnyA ? kaMcukatruTipaTUkRtavakSAH, kaMcukaH kaMculikA 12 jarAdAvA (1) tasyA truTiH troTanena paTUkRtaM vakSo hRdayaM yasyAH sA kaMcukatruTipaTUkRtavakSAH // 40 // tUrNimUDhagapAsya rudantaM, potamotumadhiropya kaTIre / kApi dhAvitavatI nahi jajJe, __ hasyamAnamapi janyajanaiH svam // 41 // 10 tUrNi0 kApi strI janyajanaiH khaM hasyamAnamapi nahi jajJe nahi jJAtavatI / kiM kRtavatI ? potaM bAlaM rudantaM apAsya tyaktvA otuM biDAlaM kaTitaTe adhiropya dhAvitavatI / 21 kiMlakSaNA strI ? tUrNimUDhadRk , tUrdhyA autsukyena mUDhA dRSTiryasyAH sA tUrNimUDhadRk / / 41 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 TIkayA sahitam [paJcamaH kajalaM nakhazikhAsu nivezyA__ laktamakSaNi ca vIkSaNalolA / kaMThikAM padi padAMgadamuccaiH ___ kaMThapIThaluThitaM racayantI // 42 // majanAt paramasaMyatakezI, vaiparItyavidhRtAMzukayugmA / kAcidAgatavatI grahileva, trAsaheturajaniSTa janAnAm // 43 // yugmam // kaja0 majjanAt0 paramasaMyatakezI vaiparItyavidhRtAMzukayugmA kAcidAgatavatI ahileva / kAcit strI gRhileva Agata12 vatI AyAtA satI janAnAM lokAnAM trAsaheturajaniSTa jaataa| kiMlakSaNA strI ? vIkSaNalolA vilokanacapalA / kiM kurvatI ? kajalaM nakhazikhAsu nivezya / ca punaH, alaktaM akSaNi 15 locane nivezya, kaNThikAM kaNThikAbharaNaM padi caraNe nivezya, padAMgadaM nUpuraM uccaiH kaMThapIThaluThitaM racayantI // punaH kiM lakSaNA strI ? majanAt paraM snAnAdanantaraM asaMyatakezI abaddha18 kuntlaa| punaH kiMlakSaNA strI vaiparItyavidhRtAMzukayugmaM paridhAna vastraM zIrSe zIrSavastraM paridhAne, evaM viparItatvena dhRtavastrayugalA // 42 // 43 // yugmam // yauvatena javinA varavIkSA dhAvinA vidhuritaprasarAnyA / Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 sargaH] jainakumArasaMbhavaM patyuriSTamapi maMditacAraM khaM nininda jaghanastanabhAram // 44 // nirmi0 anyA strI patyuriSTamapi bharturabhISTamapi, mandita-3 cAraM mandIkRtagamanaM, khaM AtmIyaM jaghanastanabhAraM nininda / kiMlakSaNA strI anyA ? javinA vegavatA yauvatena yuvatIsamUhena vidhuritaprasarA mandIkRtatvaritarAgamanA / kiMlakSaNena yauvatena ? 6 varavIkSArtha dhAvinA // 44 // ninimeSanayanAM nakhacaryA ___'spRSTabhUmimaparAmiha dRSTvA / ko nu devyajani pazyata deva dhyAnato drutamasAviti noce // 45 // nirni0 iha samudaye aparAM striyaM nirnimeSAM nimeSarahita-12 locanA nakhacaryAspRSTabhUmiM dRSTvA kaH pumAn iti na Uce, itIti kim ? bho ! bho ! janAH pazyata / asau strISu / iti vitarke / devadhyAnato drutaM zIghraM devyajani, yato devatApi 15 nirnimeSalocanA aspRSTabhUmizca syAt , 'caturaMgulena bhUmi na chivanti surA jiNA binti', iti vacanAt // 45 // prAgapi prabhurabhUdramaNIyaH, 10 kAdhikAsya vidadhe vibudhaiH shriiH| yatta eva pariyantyamumanyA, tadikSuriti seyamuvAca // 46 // prAga0 anyA strI tadidRkSuH taM bhagavantaM draSTumicchuH satI, 22 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 TIkayA sahitam [paJcamaH iti amunA prakAreNa, seyaM IrSAsahitaM yathA bhavati tathA uvAca / itIti kim ? prabhuH khAmI prAgapi agre'pi ramaNIyos3 bhUt / vibudhairdevairasya bhagavataH kA'dhikA zrIH zobhA vidadhe kRtA / yat yasmAt kAraNAt , ta eva vibudhA amuM bhagavantaM pariyanti parivRNvanti // 46 // 6 muzca vartma sakhi ! pRSThagatApi, tvaM nibhAlayasi nAthamakRcchram / ityupAttacaTuvAk purato'bhUt , kApi kharvavapurucatarAMgyAH // 47 // muJca0 kApi kharvavapurvA manazarIrA strI uccatarAMgyAH uccaistarAyAH striyA iti amunA prakAreNa upAttacaTuvAk 12 gRhItacATuvacanA satI puro'gre'bhUt / itIti kim ? he sakhi ! tvaM vartma mArga muMca, tvaM pRSThagatApi pRSThau sthitApi satI nAthaM khAminaM akRcchre sukhena nimAlayasi viloka15yiSyasi / / 47 // evamadbhutarasombhitanArI netrniilnlinaaNcitkaayH| 4 tAsu kAJcanamudaM pradadAnA, khaalyaagrmgmjgdiishH||48|| eva0 jagadIzo jagannAthaH khAlayAnaM khIyAvAsadvAraM agamat / kiMlakSaNo jagadIzaH 1 evaM pUrvoktaprakAreNa adbhuta22 rasombhitanArInetranIlanalinAMcitakAyaH, adbhutarasena umbhi Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] jainakumArasaMbhavaM 185 jJAnAM pUritAnAM nArINAM netraireva nIlanalinairnIla kamalaiH aMcitaH pUjitaH, kAyo deho yasya saH / punaH kiMlakSaNaH svAmI ? tAsu strISu kAJcanamudaM kAJcanapUrvI mudaM harSaM pradadAnaH, 3 pakSe kAMcanaM suvarNaM prabhupUjAyAH phalaM, 'devacaNeNa rajaM' iti vacanAt // 48 // hastino hasita merumahimno, gAGgapUravadathAvatarantam / vAsavaH zamitapAtakatApaM, taM dadhau yugatameva baloyaH // 49 // hasti0 athAnantaraM vAsava indrastaM bhagavantaM hastinA airAvaNAt avataraMtam srugatameva AkAzasthameva dadhau dhRtavAn, kiMlakSaNaH indraH ? balena ugraH utkaTaH athavA ugra IzvaraH 12 yathA umra Izvaro meroH meruparvatAdavataraM taM gAGgapUraM gaGgAyAH pUraM yugatameva AkAzasthameva dadhau dhRtavAn / kiMviziSTAd hastinaH ? hasitamerumahimnaH / kiMlakSaNaM taM bhagavantam ? 15 zamitapAtakatApam // 49 // hemakAntihariNA hariNAkSIyAmalaM punaradIyata zacyai / pANibhUSaNatayA kSaNamasyA statsuvRttamabhajadvalayAbhAm // 50 // hema0 hariNA indreNa hemakAntisuvarNavatkAntiryasya tad hemakAnti, hariNAkSIyAmalaM vadhUyugalaM, punaH zacyai indrANyai 22 18 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 TIkayA sahitam [paJcamaH adIyata dattam / tat hariNAkSIyAmalaM kSaNaM asyAH zacyAH pANibhUSaNatayA hastAbharaNatvena valayAnAM zobhA valayazobhAM 3abhajata / kiMlakSaNaM hariNAkSIyAmalam ? suvRttaM zobhanaM vRttaM caritraM yasya, pakSe suSTu vRttaM vRttAkAram // 50 // aMsadezamanayannayazAlI, taM hariH svamatha zacyapi vadhvau / zaktimattvamakhilApaghanebhyo, vizrutaM kimu parIkSitumasya // 51 // 9 aMza0 athAnantaraM nayazAlI nyAyena zobhata iti, nayazAlI haririndrastaM bhagavantaM khaM AtmIyaM aMsadezaM skandhapradezaM anayat / zacyapi indrANyapi vadhvau sumaGgalAsunande 12khaM aMsaM anayat alAt , kiM kartuM ? asya aMsadezasya akhilA paghanebhyaH samastAvayavebhyo vizrutaM vikhyAtaM zaktimattvaM zaktiyuktvaM, parIkSituM kimu // 51 // 15 vizvavizvavibhunA pariNa? kAMsabhUrapi vibhuH sa bhUNAm / saGgatAM sayugalAmabalAbhyAM, 14 na svataH praNayinI bahu mene // 52 // vizva0 sa RbhUNAM vibhurindraH vizvavizvavibhunA pariNabaikAMsabhUrapi samagravizvAdhipena vyAptaikaskandhasthAno'pi san , ubhAbhyAM sumaMgalAsunandAbhyAM abalAbhyAM saGgatAM sayugalAM 22 militaskandhayugmAmapi praNayinI indrANI khata Atmano na Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 187 bahu mene / ko'rthaH ? indreNa bhagavAn ekasminneva skandha Aropita indrANyA ubhayo skandhayoH vadhUyugmamAropitaM tena AtmAnaM nyUnatvena na mene / bhagavAn eko'pi guruH, vadhvau tu abale 3 iti bhAvaH // 52 // tatra tau pramadanirmitanRtyau, taM ca te ca paritoSayataH sma / kSmAM tadaMhikamalaspRhayAlaM, prakSaratsumacayaiH sukhayantau // 53 // tatra tatra tasminnavasare to zacIndrau pramadanirmitanRtyau 5 harSeNa kRtanATyau santau taM ca bhagavantaM te ca kanye paritoSayataH sma, harSayataH sma / kiM kurvantau zacIndrau ? tadaMhikamalaspRhayAlaM tasya bhagavatazcaraNakamalaspRhaNazIlAM mAM pRthvI 12 prakSaradbhiH sumacayaiH puSpasamUhaiH sukhayantau // 53 / / apsarobhiriti kautukagAne 'pyasya na smaravazatvamabhANi / mAsa lajitatarastaruNInA miSTameSa kaSadekabhaTastam // 54 // apsa0 apsarAbhirdevAMganAbhirityasmAt kAraNAt kautukagAne 18 kautukena gItagAnamadhye'pi asya bhagavataH smaravazatvaM na abhANi na bhaNitam / itIti kim ? ekabhaTa eSa bhagavAn lajjitataro lajjitaH san taruNInAM strINAM iSTaM taM smaraM taM kaMdarpa mAsma kapad mAsma hiMsIt // 54 // Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahitam [paJcamaH netramaNDalagalajjaladhArA dhissnnybndhurimdhuurvhdehH| 3 taM zatakraturatho kRtakRtyaH, svaryiyAsurabhivandya jagAda // 55 // netra0 atho athAnantaraM zatakraturindraH kRtakRtyaH 6niSpAditasarvakAryaH san kharyiyAsuH khargagamanamicchuH, taM bhagavantamabhivandya jagAda / sthAne muktvA ityUcivAn / kiMlakSaNaH indraH ? netramaNDalagalajjaladhArAdhiSNyabandhurimadhUrvahadehaH, 9 netramaMDalAd galajjalaM tena dhArAdhiSNyasya dhArAgRhasya bandhurimno manojJatvasya dhUrvaho bhAravAho deho yasya sa netramaMDalagalajaladhArAdhiSNyabandhurimadhUrvahadehaH // 55 // rUpasiddhimapi varNayituM te, lakSaNAkara ! na vaakptiriishH| yacatuSkakalanA'pi durApA, 15 taddhi tatprakaraNaM manute kaH // 56 // ___ rUpa0 he lakSaNAkara ! bhRGgAracAmarayugadhvajayugmazaGkhamaMjIranIradhisaritpurapuSkariNya ityAdyASTottarasahasralakSaNAnAmAkaro yaH, 18 pakSe lakSaNAnAM vyAkaraNAnAM Akarastasya saMbodhanam / vAk ptibRhsptiH| te tava rUpasiddhimapi rUpaM zarIrasatkaM tasya siddhiH, pakSe rUpasiddhiH tAmapi varNayituM na Izo na samarthaH / 21 yaccatuSkakalanA pi durApA, yasya bhagavataH catuSkAvasaraH sabhAva saraH tasya kalanApi duHprApA vartate / taddhitaprakaraNaM tasya 23 bhagavato hitaprakaraNaM tadA ko manute ko jAnAti, api tu na Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] jainakumArasaMbhavaM 189 ko'pi / yasya catuSke sabhAyAmapi gantuM na zakyate tasya hitaprakaraNaM hitacintA kathaM kriyate ? dvitIye'rthe tasya lakSaNAkarasya taddhitaprakaraNaM taddhitavRddhiM ko manute yasya 3 catuSkasya AdyavRtteH kalanApi durApA duHprApA'stIti // 56 // yanmahaH samupajIvya jaDo'pi, syAtkalAbhRditi vizrutipAtram / yannaye vinayanaM tava tasya, dyotanaM dyutipatestadadhIza ! // 57 // yanma0 he nAtha ! yasya tava mahaH samupajIvya jaDospi 9 mUrkho'pi kalAbhRditi vizrutipAtraM kalAvAn iti vizrutipAtraM khyAtisthAnaM syAt / pakSe yanmahaH yasya dyutipateH sUryasya mahastejaH samupajIvya jaDo'pi candraH kalAbhRt syAt / 12 amAvAsyAyAM sUryAcandramasau saGgataH syAtAM, tatazcandraH sUryatejaH prApya pratipadi gobhirvilokyaH syAt, dvitIyAyAM mAnuSaiH / evaM kalAdhara iti prasiddhaH syAt / tasya tava naye nyAyaviSaye 15 yadvinayanaM zikSaNaM he adhIza ! tat dyutipateH sUryasya dyotanaM prakAzanaM vartate // 57 // vacmi kiJcana punaH prabhubhaktyA, ye ime Rju (kRta ? ) matI kulakanye / Ate bhagavatA suvinIte, prema jAtu na tayoH zlathanIyam // 58 // vacmi0 he nAtha ! ahaM punaH kiMcana prabhubhaktyA vacmi, ye22 18 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 TIkayA sahitam [paJcamaH ime kRtamatI vicakSaNe suvinIte kulakanye sumaMgalAsunande bhagavatA Ahate, (tayoH) prema sneho jAtu kadAcidapi na 3 zlathanIyam // 58 // yaH paro'pi vibhumAzrayate'sau, tasya puNyamanasaH khalu paalyH| kiM punaH kulavadhUravadhUya, prema paitRkamupAntamupetA // 59 // yaH0 he nAtha ? yaH paro'pi anyo'pi vibhuM khAminaM 9 Azrayate, khalu nizcitaM asau pumAn puNyamanasaH, tasya vibhoH pAlyaH pAlanIyaH / kiM punaH ? kulavadhUH kulavadhUnAM kimucyate, yA paitRkaM prema avadhUya pitRsnehaM tyaktvA upAntaM 12 khAmisamIpaM upetA sametA // 59 // ye dviSatsu sahanA iha gehe nardinaH praNayinI prati caNDAH / 15 te bhavantu puruSAzcaritArthAH, __ zmazruNaiva na tu pauruSabhaMgyA // 6 // ye. he nAtha ye puruSA iha jagati dviSatsu vairiSu 18 sahanAH kSamAparA vartante / kiMlakSaNA ye ? gehenardino gehe zUrAH / punaH kiMlakSaNAH ? praNayinI prati caNDAH kalatraM prati raudrAH / te puruSAH zmazruNaiva kUrcenaiva caritArthAH, satyArthAH 29 bhavantu / na tu pauruSabhajhyA na tu parAkramavyutpattyA / uktaM ca __pAtre tyAgI guNe rAgI bhogI parijanaiH saha / zAstre boddhA raNe 23 yoddhA, puruSaH paJcalakSaNaH' // 1 // hInatvAt teSAm // 60 // ___ Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 191 191 antareNa puruSaM na hi nArI, tAM vinA na puruSo'pi vibhAti / pAdapena rucimaMcati zAkhA, zAkhayaiva sakalaH kila so'pi // 61 // anta0 he nAtha ! nArI strI puruSa antareNa vinA nahi bhAti na zobhate, puruSo'pi tAM nArI vinA na vibhAti, zAkhA 6 pAdapena vRkSeNa ruciM zobhAM aMcati prApnoti, so'pi pAdapo'pi zAkhayaiva sakalaH saMpUrNo vartate // 61 // muktiricchati yadujjhitadAraM strI striyaM na hi saheta sa hetuH| kAmayanta itare tu mahelA yuktameva puruSaM puruSArthAH // 62 // mukti0 muktimokSarUpaH padArthaH yat ujjhitadAraM tyaktakalatraM puruSaM icchati, sa heturayaM jJeyaH, yat strI striyaM na hi saheta / itare dharmArthakAmAH puruSArthA mahelAyuktaM strIyuktameva puruSa 15 kAmayate // 62 // yoSitAM ratiralaM na dukUle, nApi heni na ca snmnnijaale| 18 antaraGga iha yaH patiraGgaH, so'dasIya hRdi nizcalakozaH // 63 // yoSi0 he nAtha ! yoSitAM strINAM alaM atyartha dukUle paTTadukUle na ratiH, nApi hemni suvarNe / ca punaH, sanmaNijAle 22 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 TIkayA sahitam [ paJcamaH prazasyamaNisamUhe na ratiH, iha jagati antaraGgo yaH patiraMgaH, sa adasIya hRdi amUSAM yoSitAM hRdaye nizcalakozo 3 bhAMDAgAraH // 63 // spaSTanaikaguNamujjhati naikA dInavAjanamadInamanaskaH ! caJcalApi kimanalpaguNADhyA, maugdhyaheturanayoranayo'pi, svAminA samucito nanu soDhum / kArikAsu sikatAdhikatAyAH, kiM prakupyati nadISu nadIzaH // 65 // 0 maugdhya * he nAtha! anayorvadhvoranayo'nyAyo'pi khAmino nanu nizcitaM soDhuM samucito yogyaH / kiMviziSTo'nayaH ? maugdhyahetuH maugdhyaM mugdhatA hetuH kAraNaM yasya saH / nadIzaH samudraH 15 kiM nadISu prakupyati ? kopaM kurute apitu naiva, kiMlakSaNAsu nadISu ? sikatAdhikatAyA sikatAnAM adhikatAyA Adhikyasya kArikAsu kurvANAsu // 65 // mantumantamapi bhAvavizuddhaM, zuddhameva gaNayanti guNajJAH / mAnya eva zuciraMtarihebhyastraiNakaNTharasikospi hi hAraH // 66 // 12 18 dhIyate na kulamUrdhni patAkA // 64 // 21 * TIkAtra nopalabdhA prAptayorAdarza pratyoH saMpAdakaH / Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] jainakumArasaMbhavaM 193 V * spaSTa he nAtha ? adInamanaskaH udArahRdayaH, ekA dInavAt ekammAt AdInavAt dUSaNAt spaSTanaikaguNaM prakaTAnekaguNaM janaM na ujjhati, analpaguNADhyA analpairbahubhirguNairvina-3 dibhistaMtubhivA, ADhyA samRddhA caJcalA'pi patAkA kulamUrdhni kulaM AvAmaM gotraM vA tasya mUrdhni mastake (kiM ? ) na dhIyate api tu ya eva // 64 // mantu he nAtha ! guNajJAH puruSAH mantumantamapi aparAdhinamapi puruSaM bhAvavizuddhaM zuddhameva gaNayanti / ihaiSa dRSTantaH, I hi nizcitaM ibhyastraiNakaMTharasiko'pi ibhyA dhanavantasteSAM straiNaM 9 strIsamUhastasya kaNThe rasiko'pi kaNThAsakto'pi hAraH antamadhye zuciH pavitraH san mAnya eva // 66 // tvaM parAM nRSu yathAJcasi koTiM, strIvime api tathA prathite tat / premNi vIkSya ghanatAM janatA vaH, sthairyamAvahatu daMpatidharme // 67 // tvaM 0 he nAtha ? tvaM nRSu puruSeSu yathA parAM koTiM agra vibhAgaM aJcasi prApnosi, tathA ime api sumaMgalA sunande strISu prathite vikhyAte / tat tasmAt kAraNAt janatA janasamUho vaH yuSmAkaM 1 premNi snehe ghanatAM dRDhatAM vIkSya daMpatidharme dayitA ca patizva daMpatI tayordharme sthairyaM Avahatu // 67 // prAptakAlamiti vAkyamuditvA, modabhAji virate surarAje / * TIkeyaM lekhakadASAdatra patitA'pi yathAsthAnaM vAcyeta prArthayati sampAdakaH / je0 10 ku0 13 . ra 14 22 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 AlapatkulavadhUsamayajJA, zacyapi prathamanAthanavoDhe // 68 // 3 prApta kulavadhUsamayajJA kulavadhUnAmAcArajJA zacyapi indrANyapi prathamanAthanavoDhe zrIyugAdidevakalatre, sumaMgalA sunande Alapat uvAca / kka sati ? prAptakAlaM prAptAvasaram iti 6 pUrvoktaM vAkyaM uditvA ghaTayitvA modabhAji harSabhAji surarAje indre virate nivRtte sati // 68 // yasya dAsyamapi durlabhamanyaistatpriye bata yuvAM yadabhUtam / bhAgyametadalamatrabhavatyoH, 18 TIkA sahitam kaH pravaktumalamatrabhavatyoH // 69 // yasya 0 he kulIne ! yasya bhagavato dAsyamapi anyaiH durlabhaM vartate / bata iti vitarke / yuvAM yat tatpriye tasya svAmino dayite abhUtaM jAte / etat alaM atyartha atrabhavatyoH pUjyayo15 rbhavatyoH yuvayorbhAgyaM / atra jagati / kaH pumAn pravaktuM prakarSeNa jalpituM alaM samartho bhavet / api tu na ko'pi // 69 // devadevahRdi ye nivizethe, te yuvAM na bhavatho'nyavineye / svAntameva mama dhRSTadhurINaM, 21. [ paJcamaH yacchazikSayiSu vAmapi kAmam // 70 // deva0 he sumaMgalAnande yuvAM ye devadevahRdi devadevasya zrIyugAdIzasya hRdaye nivizethe vasathaH, te yuvAM anyavineye 23 anyazikSaNIye na bhavathaH / mama khAntameva cittameva dhRSTadhurINaM Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 195 vartate, yat svAntaM vAmapi kAmaM atyartha zizikSayiSu zikSayitumicchu vartate // 70 // zrotrayorgurugirAM zrutirAsye, sUnRtaM hRdi punaH patibhaktiH / dAnamarthiSu kare ramaNInA meSa bhuussnnvidhividhidttH|| 71 // 6 zrotra0 ramaNInAM strINAM eSa bhUSaNavidhividhidatto vartate, vidhinA vidhAtrA datto vidhidattaH / eSa kaH ? zrotrayoH karNayoH gurugirAM zrutiguruvANInAM zravaNam / Asye mukhe 9 sUnRtaM satyavacaH / punaH / hRdi patibhaktiH / kare arthiSu yAcakeSu dAnam // 71 // subhravAM sahajasiddhamapAsyaM, cApalaM prasavasama vipatteH / yena kUlakaThinAzmanipAtA dvIcayo'mbudhibhuvo'pi vizIrNAH // 72 // 15 suzru0 subhruvAM strINAM cApalaM capalatvaM sahajasiddhaM apAsyaM tyAjyaM tyajanayogyaM vartate / kiMlakSaNaM cApalam ? vipatteH vinAzasya prasavasadma janmasthAnam / yena cApalena kUlakaThinAzma-18 nipAtAt , kUlaM taTaM tatra ye kaThinA azmAnaH pASANAH tatra nipAtAt patanAt ambudhibhuvo'pi samudrajAtA api vIcayaH kallolA vizIrNA bhagnAH // 72 // cApale'pi kulamUrdhni patAkA, tiSThatIti hRdi mA ma nidhattam / Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 TIkayA sahitam [paJcamaH prApa sA'pi vasati janabAhyAM, daNDasaMghaTanayA dRDhabaddhA // 73 // 3 cApa0 he kulIne ! hRdi iti mA ma nidhattaM citte iti mA ma cintayantam / itIti kim ? patAkA cApale'pi capalatve'pi sati, kulamUrdhni kulaM gRhaM gotraM vA tasya mUrdhni mastake 6 tiSThati / sApi patAkA daNDasaGghaTanayA dRDha baddhA satI janabAhyAM vasatiM vAsaM prApa / / 73 / / asti saMvananamAtmavazaM ce daucitIparicitA ptibhktiH| mUlamaMtramaNibhirmUganetrA stad bhramanti kimu vibhrmbhaajH|| 74 // 12 asti0 he kulIne ! strINAM cet yadi aucitIparicitA aucityaguNayuktA patibhaktirAtmavazaM saMvananaM vazIkaraNamasti, tat tasmAt kAraNAt mRganetrAH striyo mUlamaMtramaNibhiH 15kimu kimarthaM vibhramabhAjo bhramabhAjo bhramanti // 74 // bhojite priyatame'hani bhuMkte, yA ca tatra zayite nizi zete / 18 prAtarujjhati tataH zayanaM prAk, __saiva tasya sutanuH satanuH shriiH|| 75 // bhoji0 yA strI priyatame bhattari ahani divase bhojite 21 sati bhuMkte / ca punaH yA tatra priyatame nizi rAtrau zayite sati zete / prAtaH prabhAte tat priyatamAt prAk pUrvaM zayanaM ujjhati 23 tyajati / tasya priyatamasya saiva sutanuH strI satanuH mUrtimatI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 197 zrIH lakSmIH syAt , uktaM ca-"anukUlA, sadA tuSTA dakSA sAdhvI vicakSaNA / ebhiH paMcaguNayuktA zrIriva strI na saMzayaH" / / 75 // netrapadmamiha mIlati yasyA, vIkSite parapumAnanacandre / zrIgRhaM sRjati paMkajinIva, tAminaH svakarasaGgamabuddhAm // 76 // netra0 yasyAH striyAH parapumAnanacandre parapuruSamukhacandre vIkSite sati netrapadmaM mIlati saMkucati / ino bhartA sUryo vA9 khakarasaGgamabaddhAM AtmIyakarasparzanavikasitAM tAM striyaM paMkajinIva kamalinIvat zrIgRhaM sRjati, AtmIyagRhasatkasarvalakSmIsthAnaM karotIti bhAvaH // 76 // mAsa tapyata tapaH paritakSIt, mA tnuumtnubhirvtkssttaiH| iSTasiddhimiha vindati yoSi cena lumpati pativratamekam // 77 // mAma0 tapaH mA ma tapyata tanUM zarIraM atanubhirbahubhivratakaSTaimA paritakSIt mA kRzAM kArSIt / yoSit strI iha jagati 18 cet yadi ekaM pativrataM zIlaM na lumpati tadA iSTasiddhiM vindati labhate // 77 // ugradurgrahamabhaMgamayatna prApyamAbharaNamasti na zIlam / 22 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 TIkayA sahitam [paJcamaH cettadA vahati kAMcanaratnai vIvadhaM mRdupalaimahilA kim // 78 // 3 ugra0 strINAM cet yadi ugradurgrahaM utkaTairduhyaM abhaGgaM ayatnaprApyaM zIlaM AbharaNaM nAsti, tadA mahilA strI mRdupalaiH mRttikApASANarUpaiH kAMcanaratnaiH vIvadhaM bhAraM kiM vahati // 78 // majito'pi dhanakajalapaMke, zubhra eva prishiilitshiilH| svardhanIsaliladhautazarIro 'pyucyate zucirucina kuzIlaH // 79 // .. ___maji0 parizIlitazIlaH pAlitazIlaH pumAn ghanakajjala paMke ghane nicite kardamakajale majjito'pi truDito'pi 12 zubhra evojvala eva / kuzIlaH pumAn khardhanIsaliladhauta zarIro'pi gaGgAjalakSAlitadeho'pi zuciruciH pavitrakAntinoM cyte|| 79 // 15 kaSTakarma na hi niSphalameta , cetanAvaduditaM na vaco yat / zIlazailazikharAdavapAtaH, pAtakApayazasorvanitAnAm // 8 // kaSTa0 kaSTakarma kRtaM sat niSphalaM na hi syAt , na etat cetanAvaduditaM cetanAvatA sacetanena uditaM kathitam / yat 2. yasmAt kAraNAt , vanitAnAM strINAM zIlazailazikharAt avapAtaH, zIlameva zailaH parvataH tacchikharAt avapAtaM patanaM pAtakA'pa23 yazase syAt / ko'rthaH ? ekecana bhRgupAtAdi kaSTa karma kRtvA Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 199 bhavAntare rAjyAdisukhaM vAJchanti, etat mithyA / kathamiti ? zIlarUpaparvatAt patanataH strINAM pApA'payazoduHkhAdInyeva syuna tu sukhamiti bhAvaH // 80 // . yA prabhUSNurapi bhartari dAsI bhAvamAvahati sA khalu kAntA / kopapaMkakaluSA nRSu zeSA, yoSitaH kSatajazoSajalUkAH // 81 // yA0 yA strI prabhUSNurapi samarthApi sati bhartari priyatame dAsIbhAvamAvahati, khalu nizcitaM sA kAntA patnI jJeyA / zeSA 9 yoSitaH kopapaMkakaluSAH satyo nRSu puruSeSu kSatajarudhirazoSAya jalUkA jJeyAH // 81 // roSitA'vagaNitA nihatA'pi, prema netari na muMcati kulyA / megha eva parituSyati dhArA daNDadhoraNihatApi sujaatiH|| 82 // 15 roSi0 kulyA kulInA strI roSitA'vagaNitA nihatApi netari khAmini prema snehaM na muMcati / yathA sujAtiH zobhanA jAtiH mAlatI kulInA vA dhArAdaNDadhoraNihatApi meghasatkadhArArUpa-10 daMDazreNihatApi satI meghe eva parituSyati // 82 // tadhuvAmapi tathA prayatethAM, strainnbhuussnngunnaarjnhetoH| yena vAM pratidadhAti samastA, strIgaNo guNavidhau gurubuddhim // 53 // 23 - 12 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkA sahitam [ paJcamaH c tadyu he kulIne ! tat tasmAt kAraNAt yuvAmapi bhavatyAvapi straiNa bhUSaNa guNArjana hetoH strIsamUha yogyAlaMkAra guNopArjananimittaM 3 tathA prayatethAM upakramaM kurvAthAM yena kAraNena samasta strIgaNaH strIsamUho vAM yuvayoH guNavidhau gurubuddhiM tadadhAti .200 dharati // 83 // 6 buddhiM zuddhAmiti matimatAmuttamebhyaH zacIndrA, bhaktyA vezAdvizadahRdayoM prAbhRtIkRtya nabhyaH / svAgastyAgaM caraNaluThanaiH klRptavantau divaM tA 0 drAgbhejAte ciravirahato tyAkulasthAnapAlAm 84 buddhi tau zacIndrau matimatAM buddhimatAmuttamabhyastebhyo vadhUvarebhya iti pUrvoktAM zuddhAM buddhiM bhavatya vezAta prAbhRtI12 kRtyopadI kRtya drAk zIghraM divaM bhejAte, khargaloka to / kiMlakSaNau zacIndrau ? vizadahRdayau, punaH kiM kuvatyau (?) svAgastyAgaM AtmIyAparAdhaparihAraM caraNaluThanaizca namaskAraiH 15 klRptavantau / kiMlakSaNAM divam ? ciravirahato tyAkulasthAnapAlAm // 84 // V anye'pIndrAH sakalabhagavatkAryabhAre dhurINaM, saudharmasyAdhipatimadharamapyuttaraM bhAvayantaH / dhanyaM manyAstribhuvanagurordarzanAdeva devaiH, 18 21 sAkaM nAkaM nijanijamayurnirbharAnandapUrNAH // 85 // anye. anye'pIndrA IzAnendrAdyA nirbharAnandaH santo devaiH sAkaM nijanijaM nAkaM AtmIyAtmIyaM kharlokaM ayurgatAH / 23 kiM kurvantaH ? sakalabhagavatkAryabhAre dhurINaM bhagavataH kAryANi Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 201 teSAM bhAre dhurINaM dhuryaM saudharmAdhipaM, saudharmendraM adharamapi adhastanamapi uttaraM utkRSTaM bhAvayantaH cintayantaH / kiMlakSaNA indrAH ? tribhuvanagurordarzanAdeva dhanyaMmanyAH AtmAnaM dhanyaM 3 manyamAnAH // 6 // iti zrIaMcalagacche kavicakravartizrIjayazekharasari viracitazrIjainakumArasaMbhavasya tacchiSyazrIdharmazekharasUri viracitAyAM TIkAyAM 6 zrImANikyasundarasUrizodhitAyAM paJcama sagevyAkhyA samAptA // 5 // atha SaSThaH srgH|| athAzrayaM skhaM saparicchadeSu, sarveSu yAteSu narAmareSu / nAthaM navoDhaM rajanirvibhakta ivekSituM rAjavadhUrupAgAt // 1 // athA0 athAnantaraM rajaniH rAjavadhU rAjJazcandrasya, pakSe nRpasya cadhUnavADhaM navapariNItaM nAthaM vibhakte ekAnte IkSitumivo-15 pAgAt / sametA keSu satsu ? / saparicchadeSu saparivAreSu, sarveSu narAmareSu, svAzrayaM AtmIyagRhaM yAteSu gateSu satsu // 1 // nizA nizAbhaGgavizeSakAnti 18 __ kAntAyutasyAsya vapurvilokya / sthAne tamAzyAmikayA niruddhaM, __ dadhau mukhaM labdhanavodayApi // 2 // nizA0 nizA rAtriH labdhanavodayApi satI kAntAyutasya 22 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 TIkayA sahitam [SaSThaH kalatrayuktasya asya bhagavato vapuH zarIraM vilokya dRSTvA tamaHzyAmikayA niruddhaM, andhakArakAlimnA vyAptaM mukhaM sthAne 3 yuktaM dadhau babhAra / kiMviziSTaM vapuH ? nizAbhaGgavizeSakAnti, nizA haridrA tasyA bhaGgaH cchedastadvizeSiNI savizeSA kAntiryasya tat nizAbhaGgaruci, pakSe nizAyA rAtrebhaMge sati 6 vizeSakAnti, atra zabdacchalameva jJeyam // 2 // abhukta bhUtezatanorvibhUti, __ bhautI tamobhiH sphuTatArakaughA / 9 vibhinnakAlacchavidantidaitya carmAvRterbhUrinarAsthibhAjaH // 3 // abhu0 bhautI rAtribhUtezatanorIzvarasya mUrvibhUti abhukta 12 sevate sma / kiMviziSTA rAtriH? tamobhirandhakArairupalakSitA / yathA vizeSaNe ( ) iti sUtre jaTAbhistApasamapazyadityAdi / punaH kiMviziSTA ? sphuTatArakaughA prakaTatArA15 samUhA / kiMviziSTAyAstanoH ? vibhinnakAlacchavidantidaitya carmAvRteH vizeSeNa bhinnaH, kAlaH chaviH kRSNakAntiH danti. daityavRtiH gajAsuracarma tadeva AvRti AvaraNaM yasyAH sA / 18 tasyAH punaH kiMviziSTAyAH? bhUrinarAsthibhAjaH / ko'rthaH rAnerandhakArameva daityasatkaM kRSNacarmavRtiH, tArAsamUhA manuSyAsthIni, ataH kAraNAdIzvaratanorupamAnaM, rAtririti bhAvaH // 3 // nyAsyannizA taskarapuMzvalInAM, netreSu lokAkSimahAMsi hatvA / Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM sUre gate duHsahamaMDalAye, tamakhinAM hi phalitA kadAzA // 4 // nyAsya0 nizA rAtrioMkAkSimahAMsi lokasya locanasatka-3 tejAMsi hRtvA taskarapuMzcalInAM caurakhairiNInAM netreSu nyAsyat nyasyati sma / ka sati ? duHsahamaNDalAye duHsahaM maNDalasyAgraM maNDA khaDgo vA yasya tasmin sUre sUrye subhaTe vA gate da sati / tamakhinAM andhakAracAriNAM pApinAM vA / hi iti khede / kadAzA phalitA // 4 // kAlIyamAlIya gireguMhAsu, bhAsvadbhayenAti nizA tadaste / bhUbaddhakhelAkhilavastu kAlI cakAra kAlena vinA ka zaktiH // 5 // 12 kAlI0 iyaM nizA rAtriH kAlI kRSNA bhAvadbhayena sUryabhiyAhi divase giregeMhAsu AlIya nilIya bhUtvA / bhUbaddhakhelA,.. bhuvi pRthvyAM racitakrIDA satI akhilavastu kAlIcakAra 15 kAlena vinA ka zaktiH // 5 // kumudvatIM cAkRta rohiNIM ca, ... priye nizAM vIkSya ziti sitaaNshuH| 18 zriyaM ca tejazca tayordadAnA, - sA'dhatta sAdhu kSaNadeti nAma // 6 // sitAMzuzcandraH zitiM kRSNAM nizAM rAtriM vIkSya kumudatIM kumudinI, rohiNI ca dve. priye akRta / sA nizA tayoH 22 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 sAdhu yuktamadhatta // 6 // 204 TIkA sahitam [ SaSThaH " kumuhatI rohiNyoH zriyaM ca anyat, tejo, dadAnA satI kSaNadA kSaNaM utsavaM dadAtIti kSaNadA, pakSe rAtririti nAma haridrayeyaM yadabhinnanAmA, babhUva gauryeva nizA tataH prAk / saMtApayantI tu satIranAthA stacchApadagdhA'jani kAlakAyA // 7 // "" hari0 yat yasmAt kAraNAt iyaM nizA rAtriH haridrayA saha 9 abhinnanAmA sadRzanAmA varttate, yato " nAmamAlAyAM haridrA kAMcanI pItA nizAkhyA varavarNinI", ityAdi / tat tasmAt kAraNAt / prAk pUrvaM gauryeva gauravarNA eva babhUva iti jJAyate / 12 tu punaH / anAthAH satIH saMtApayantI satI tacchApadasyA kAlakAyA kRSNa dehA'jani // 7 // kiM yoginIyaM dhRtanIlakanthA, tamasvinI tArakazaGkhabhUSA / varNavyavasthAmavadhUya sarvA 15 mabhedavAdaM jagatastatAna // 8 // kiM0 iyaM tamakhinI kiM yoginI varttate kiMlakSaNA tamakhinI ? dhRtanIlakanthA / punaH kiMlakSaNA tamakhinI ? tArakazaGkhabhUSA tArakA eva zaMkha satkAbharaNAni yasyAH sA tAraka - 21 kazaGkhabhUSA / yA jagato vizvasya sarvAM varNavyavasthAM varNAnAM brAhmaNAdInAM zvetakRSNAdInAM vA vyavasthAmavadhUya abhedavAdaM 23 ekAkAratvaM vistArayAmAsa // 8 // 18 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 205 titAMsati zvaityamihendurasyA, jAyA nizA ditsati kAlimAnam / aho kalatraM hRdayAnuyAyi, kalAnidhInAmapi bhAgyalabhyam // 9 // titAM0 induzcandra iha jagati zvaityaM dhavalatAM titAMsati vistArayitumicchati / asya indorjAyA nizA kAlimAnaM 6 kRSNatvaM ditsati dAtumicchati / aho iti Azcarye / hRdayAnuyAyi mano'nukUlaM kalatraM kalAnidhInAmapi kalAvatAma pa bhAgyalabhyaM syAt , yataH candrasya kalAvato'pi nizA priyAsti // 9 // 9 dattvA pataGgaH pravasanvasu khaM, tamo niroddhaM bhuvi yAnyayukta / tairdIpabhRtyanijanAthanAma viDambino hanta hatAH ptnggaaH|| 10 // dattvA0 pataGgaH sUryaH pravasana pravAsaM gacchan san , khaM vasu dravyaM tejo vA dattvA tamo niroddhaM andhakAraM sphoTayituM yAna- 15 dIpabhRtyAn bhuvi pRthivyAM niyukta vyApArinavAn, tairdIpabhRtyaiH, hanta iti vitarke / nijanAthanAma veDaMbinaH pataMgA hatAH, pataGgazabdena sUryaH zalabhAzceti zabdacchalam // 10 // 18 yatkokayugmasya viyogavahniH jvAla mitre'stamite nizAdau / soDyotakhadyotakulasphuliMga, tadbhumarAjiH kimidaM tamisram // 11 // 22 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 TIkayA sahitam [SaSThaH yatko0 yatkokayugmasya cakravAkamithunasya nizAdau mitre sUrya suhRdi vA astamite sati viyogavahnirjajvAla / idaM tamisraM 2 andhakAram / kiM na dhUmarAji vartate / kiMlakSaNaM tamisram ? soyotakhadyotakulasphuliMgaM, soyotaM yat khadyotakulaM tadeva sphuliMgA yatra tat // 11 // 6. avetya pATaccarapAMsulAnAM, tamobalAdurlalitAni tAni / prabhAM dizIndrasya tamo'panodA9 madIdRzat svodayacihnaminduH // 12 // ave0 induzcandraH indrasya dizi prabhAM adIdRzat darzitavAn / kiMviziSTAM prabhAm ? tamo'panodAM tamo andhakAraM apanodayati 12 sphoTayatIti tamo'panodAm ? punaH kiMviziSTAm ? khodayaci- ham / AviSTaliGgametat / kiM kRtvA ? pATacarapAMsulAnAM pATa carANAM taskarANAM pAMsulAnAM asatInAM tamobalAt tAni 35vaktumazakyAni durlalitAni duzceSTitAni avetya jJAtvA // 12 // dhAmedamautpAtikamAnalaM, ve tyahaM vitanvatyasatIsamUhe / udItamevaikSata candrabimba, pUrvAMbudheH kokanadazri lokaH // 13 // dhAme0 lokaH pUrvAMbudheH pUrvasamudrAccandrabimba udItameva aikSata 21 Aluloke / kiMviziSTaM candram ? kokanadazri kokanadaM raktotpalaM __tadvat zrIH zobhA yasya tat / ka sati ? asatIsamUhe iti 23 UhaM vicAraM vitanvati kurvati sati / itIti kim ? idaM ___ Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vargaH: ] jainakumArasaMbhavaM autpAtikaM utpAtakAri vA athavA AnalaM analo'gnistatsaMbaMdhi dhAma tejo varttate // 13 // sudhAnidhAnaM mRgapatralekhaM, zubhrAMzukumbhaM zirasA dadhAnA | kausuMbhavastrAyitacAndrarAgA, prAcI jaganmaMgaladA tadAbhUt // 14 // sudhA0 prAcI pUrvadig tadA tasminnavasare jaganmaGgaladA jagato maGgaladAyinI abhUt / kiM kurvANA ? zubhrAMzukuMbhaM zubhrAMzuH candraH tameva kumbhaM kalazaM zirasA dadhAnA, zubhrAMzuzabdena 9 raupyaM tasya kalazaM dadhAnA / punaH kiMviziSTA : kausuMbhavastrAyitacAndrarAgA, kausuMbhavastravadAcaritaH, candrasaMbaMdhI rAgo yasyAH sA kausumbhavastrAyitacAndrarAgA, kiMlakSaNaM zubhrAMzukuMbham ? sudhA- 12 nidhAnaM amRtapUrNam / punaH kiMviziSTam ? mRgapatralekhaM mRga eva patralekhA yasmin taM mRgapatralekham // 14 // sAMrAviNa rAjakaropanItapIyUpapAnairvihitaM cakoraiH / bhAsvadvirokApagamAptazokAH, 207 kokAH kSatakSAramivAnvabhUvan // 15 // sAMrA0 cakorairvihitaM kRtaM sAMrAviNaM kolAhalaM, kokAzcakravAkAH kSatakSAramivAnvabhUvan kSate vraNe kSArakSepamivAnubhavanti sma / kiMviziSTaiH cakoraiH ? rAjakaropanIta pIyUSapAnaiH rAjA candro nRpo vA tasya kareNa hastena kiraNairvA upanItaM 22 15 18 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 TIkayA sahitam [SaSThaH pIyUSapAnaM amRtapAnaM yeSAm / rAjakaropanItapIyUSa gAneH / kilakSaNAH kokAH ? bhAvadvirokApagamAptazokAH bhAsvataH sUryasya 3 virokAnAM kiraNAnAM apagame vinAze AptaH prAptaH zoko yaiH te bhAvadvirokApagamAptazokAH // 15 // tamassu rAjJA svamayUkhadaNDai vikhaMDyamAneSvadayaM tamo'yAt / tameva bheje zaraNaM zaraNyaM lakSmAbhidhAM kiM tadalaMbhi lokaiH // 16 // 9 rAjJA candreNa nRpeNa vA khamayUkhadaNDairAtmIyakiraNarUpa. daNDaistamaHsu andhakAreSu adayaM nirdayaM yathA bhavati tathA vikhaMDyamAneSu satsu yattamastameva candraM zaraNaM bheje, kiM12 viziSTaM candram ? zaraNyaM zaraNahetum / lokaistamo andhakAraM lakSmAbhidhAm lAMchanAbhidhAnaM kiM na alaMbhi na prApitaM api tu prApitameva // 16 // atrerdvijAdudbhavati sa na zrI tAtAtpayodhevidhurityavaimi / yajAtamAtrapratidhiSNyameSo. 18 kSipatkaraM zrIlabalAbhalobhAt // 17 // atre0 eke candraM atrinetra vadanti / kaciccaturdazaratnamadhye samudrAjjAtaM vadanti, paraM ahaM iti avami iti jAnAmi / itIti kim ? vidhuzcandraH atrerdvijAt atrinAmno brAhmaNAt 22 udbhavati sma utpannaH / zrItAtAt payodherlakSmIpituH samudrAt Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 209 notpannaH / hetumAha / yat yasmAt kAraNAt eSa vidhuzcandro jAta. mAtraH san zrIlavalAbhalobhAt zrIlakSmIH zobhA vA tasyA lavo lezastallAbhalobhAt pratidhiSNyaM pratinakSatraM pratigRhaM vA karaM hastaM 3 akSipat / candrodaye nakSatrANi nistejAMsi jAtAnIti bhAvaH / brAhmaNA api pratigRhaM yAcyAM kurvanti, tena kAraNena bhikSAcarakulotpannazcandra iti jJAyate // 17 // alopi sUro'pi mayA''patantyA pyahaM maho'vagrahabhidrahANAm / mayyeva janmottamapUruSANAM, kA yogibhogiSvaparA madiSTA // 18 // na strI tataH kApi mayA samAnA, __mAnAspadaM yA bata sA puro'stu / itIva sallakSmalipIMdupatra muccaiH samuttaMbhayati sa rAtriH // 19 // alo0 rAtriH sallakSmalipi sat vidyamAnaM lakSma lAMchana- 15 meva lipiryatra tat salakSmalipi, indupatraM induzcandrastameva patraM uccairuccaistaraM samuttabhayati sma, vAdino hi uccaiH patrAvalamba uttabhayanti, uktaM ca "uddhRtya bAhU parirAraTImi yasyAsti zaktiH10 sa ca vAvadItu // mayi sthite vAdini vAdisiMhe naivAkSaraM vetti mahezvaro'pi" iti patrAvalambo vAdinAM jJeyaH, utprekSyate-- itIva, itIti kiM mayA ApatanyA AgacchaMtyA sUro'pi 21 sUryaH subhaTo vA alopi luptaH, ahaM grahANAM maho'vagrahabhid, mahastejastasyAvagraho vighnaM tadbhinadmIti maho'vagrahabhit 22 jai0 ku. 14 2 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 jainakumArasaMbhavaM [SaSThaH varte, uttamapuruSANAM tIrthakRccakravartibaladevavAsudevAdhuttamapuruSANAM janma mayyeva mayi satyAmeva vartate, yogibhogiSu kA 3 aparA anyA madiSTA matsakAzAt iSTA abhISTA : ko'rthaH ? yogino hi rAtrAveva prAyo dhyAnastimitalocanA yoganidrAmApannAH syuH / bhogino'pi zabdarUparasagandhasparza etat 6 paJcaprakAraviSayasukhamanubhavanti. rAtrAviti bhAvaH, tat tasmAt kAraNAt kApi strI mayA samAnA na vartate, yA strI mAnAspadaM ahaMkArasthAnaM asti, sA bata iti vitarke puro'stu agre 9 bhavatu // 18-19 // yugmam // adAnmadAndhyaM tamasAmasAdhyaM, kSipAkSipAdaM prativairiNAM yaa| 12 tAM viMdurindurdayitAM cakAra, sAraM kalatraM ka kalaMkino vA // 20 // adA0 yA kSipA rAtriH tamasAM andhakArANAM asAdhyaM 15 madAndhyaM adAt dadau / kiMviziSTAnAM tamasAm ? kSipA rAtrirda kalatraM yasya taM kSipAdaM prati candraM prati; pakSe akSiNI locane pAdau ca dvandve akSipAdaM, tatprati vairiNAm / induzcandro viMdurvi10dvAnapi tAM dayitAM patnI cakAra / vA athavA kalaMkinaH sAraM kalatraM ka vartate // 20 // vidhoruddItasya karairanAyi, dinAyitaM ytprsRtaistriyaamaa| yuvAkSibhRGgaistadarAmi rAmA taraMgiNIseramukhAmbujeSu // 21 // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkayA sahitam 211 vidho0 triyAmA rAtrirudItasyoditasya vidhozcandrasya karaiH kiraNaiH prasRtaiH sadbhirdinAthitaM divasavadAcaritaM anAyi aprApi / tat yuvAkSibhRGgaiH yUnAM taruNAnAM akSibhRGgairlocanarUpa - 3 bhramaraiH rAmAtaraMgiNI smeramukhAmbujeSu strIrUpanadI satkavikasvaramukhakamaleSu arAmi ramyate sma // 21 // loke sitAMzorgamite mayUkhaidugdhAbdhi kelI kutukAni devaH / iyeSa sa vApasukhaM saroja sAmyaM sisatyApayiSuH kimakSNoH / / 22 / / 9 loke0 sa devaH zrIyugAdIzaH svApasukhaM nindrA saukhyaM iyeSa icchati sma / kiMlakSaNo bhagavAn ? akSNorlocanayoH sarojasAmyaM kamalasA dRzyam / kiM kimu sisatyApayiSuH satyA- 12 payitumicchuH / kva sati ? loke sitAMzozcandrasya mayUkhaiH kiraNairdugdhAbdhi kelI kutukAni kSIrasamudrasatkakrIDAkautukAni gamite prApite sati / yathA devo nArAyaNaH kSIrasamudre 15 zete // 22 // tadaiva devaiH kRtamagryavarNa, samaM vadhUbhyAM maNiharmyamIzaH / tato'gurugandhi viveza zAstraM, matismRtibhyAmiva tattvakAmaH // 23 // tadai 0 tatastato'nantaraM IzaH zrIRSabho vadhUbhyAM sumaMgalA - 21 sunandAbhyAM samaM maNiharmyaM maNisatkAvAsaM viveza praviSTaH / kiMlakSaNaM maNiharmyam ? tadaiva devaiH kRtam ? punaH kiMlakSaNaM harmyam ? agryavarNa pradhAnavarNam / punaH kiMlakSaNam ? agurUgaMdhi agaruNA 24 18 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 jainakumArasaMbhavaM [ SaSThaH udgandhitaM parimalabahulam / ka iva ? tattvakAma iva / yathA tattvakAmastattvamicchurmatismRtibhyAM saha zAstraM pravizati, 3 kiMlakSaNaM zAstram ? pradhAnavarNaM prazasyAkSaraM gurugandhi guruNA udbandhi utpAbalyena gandhi gandhena parimalena yuktam / guruM vinA zAstrasya parimalo na syAt // 23 // vivAhadIkSAvidhividvadhUbhyAM, kRtvA sakhIbhyAmiva narmakelIH | nidrAM priyIkRtya sa tatra talpe, zizye sukhaM zeSa ivAsurAriH // 24 // vivA0 sa bhagavAn tatra tasmin maNihamyeM maNimayAvAse talpe palyaMke nidrAM priyIkRtya nidrAmeva priyAM abhISTAM 12 kalatraM vA kRtvA sukhaM zizye suptaH / ka iva ? asurAririva yathA asurAriH zrInArAyaNaH zeSe sukhaM khapiti / kiMviziSTo bhagavAn ? vivAhadIkSA vidhivit vivAhasatkadIkSAyA AcAraM 15 vetIti vivAhadIkSAvidhivat / kiM kRtvA zizye : sakhIbhyAmiva vadhUbhyAM sumaMgalAsunaMdAbhyAM narmakelIH, krIDAkautukAni kRtvA // 24 // trirAtramevaM bhagavAnatItyAniruddhapitrAnuparuddhacittaH / tatastRtIye'pi pumarthasAre, 6 14 22 prAvartatAvakramatiH kramajJaH // 25 // trirA0 sa bhagavAn evaM amunA prakAreNa trirAtraM rAtritrayaM Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 213 atItya tatastato anaMtaraM tRtIye'pi pumarthasAre puruSArtharahasye kAmAkhye prAvartata, kiMlakSaNo bhagavAn ? aniruddhapitrA kAmena anuparuddhaM anAsaktaM cittaM yasya sa ani0 / punaH kiMviziSTo3 bhagavAn ? avakramatirakuTilabuddhiH / punaH kiMvi0 bha0 ? kramazaH dharmArthakAmAdInAM kramaM jAnAtIti kramajJaH // 25 // bhogAIkarma dhruvavedyamanya janmArjitaM khaM sa vibhurvibudhya / muktyekakAmo'pyucitopacArai rabhuMkta tAbhyAM viSayAnasaktaH // 26 // 9 bhogA0 sa vibhuH anyajanmArjitaM prAgjanmanyupArjitaM khaM bhogArha karma AtmIyabhogaphalakarma dhruvavedyaM avazyabhoktavyaM vibudhya jJAtvA, muktyekakAmo'pi muktau ekAbhilASo'pi san , 12 ucitopacAraiH zItagrISmavarSartuyogyopahArairasakto nAsaktaH san tAbhyAM sumaMgalAsunandAbhyAM samaM viSayAnamuMkta // 26 // na tasya dAsIkRtavAsavo'pi, ___ mano manoyoniriyeSa jetum / vigRhNate svasya parasya matvA, ye sthAma tAnAzrayate jayazrIH // 27 // 18 na0 manoyoniH kandarpaH, dAsIkRtavAsavo'pi san dAsIkRtAH vAsavA indrA yena sa dAsIkRtavAsavo'pi, tasya bhagavataH mano jetuM na iyeSa na vAMchitavAn / ye puruSAH khasya AtmIyasya 21 parasya anyasya sthAma balaM matvA jJAtvA vigRhyate vigrahaM kurvati, jayazrIjaitralakSmIstAnAzrayate // 27 // 23 15 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214: jainakumArasaMbhavaM [ SaSThaH zrotAMsi pazcApi na puSpacApa cApalyamAtanvata tasya netuH / khadehagehAMzanivAsinAM yo, na zAsakaH so'stu kathaM trilokyaaH||28|| zrotAM0 tasya netuH khAminaH paJcApi zrotAMsi indriyANi 6 puSpacApacApalyaM kandarpasatkacapalatvaM na atanvan nAkurvan / yaH khadehagehAMzanivAsinAM khIyadeharUpagRhakoNavAsinAM na zAsako na zikSakaH, sa trilokyAH zAsakaH kathamastu // 28 // yA yoSidenaM prati dRSTibhallI cikSepa bAdhAkarakAmabuddhyA / tAmapyavaikSiSTa dRzA sa sAmya12 spRzaiva zaktau sahanA hi santaH // 29 // yA0 yA yoSit strI enaM bhagavantaM prati bAdhAkarakAmabuddhyA dRSTibhallIzcikSepa / bAdhAkarakAmabuddhayeti, kAmastasyA 55 bAdhAkaro'sti, bhagavantaM dRSTvA tayA ciMtitaM, eSa eva kAmasta to'hamapi enaM hanmIti buddhyA dRSTibhillIzcikSepa iti bhAvaH / sa bhagavAn tAmapi striyaM sAmyaspRzaiva dRzA rAgarahitadRzA 18 avaiziSTa vyalokayat / hi nizcitaM santo vidvAMsaH zaktau satyAM sahanA vartante, 'jJAne maunaM kSamA zaktI tyAge zlAghAviparyaya' iti nyAyAt // 29 // nAsau vilAsormibhirapsarobhirakSobhi nAvyAvasarAgatAbhiH / Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahitam zrotaH pateryo manaso'pi zoSe, prabhUyate tasya kimatra citram // 30 // nAsau0 asau bhagavAn nATyAvasarAgatAbhirapsarobhirdevAGga - 3 nAbhiH pakSe appradhAnaiH sarobhirvilAsormibhiH vilAsarUpaiH UrmibhiH kallolairna akSobhi na kSobhitaH, 'vilAsI netrajo jJeyaH' / yo bhagavAn zrotaH pateH, zrotasAM indriyANAM patiH zrotaH patiH, 6 tasya zrotaH pateH manaso'pi samudrasya vA zoSe prabhUyate samartho bhavati, tasya bhagavato'tra apsarobhirakSobhaNe kiM citraM kimAzcaryam // 30 // sargaH ] jage na geyeSvapi nAkasadbhiH, smarasya sArAdhikatA puro'sya / zAntaM satAM vardhayituM virodhaM, lolA kathaM saumanasI vilolA // 31 // avAri vairAgnivivardhano'pi taM nArado jJIpsurananyajaujaH / jIvannasau jIvagaNAnniyodhya, 215. jage0 nAkasadbhirdevairasya bhagavataH puro'gre geyeSvapi gIteSvapi smarasya kaMdarpasya sArAdhikatA balAdhikatvaM na jage na gIyate 15 sma / saumanasI sumanasAM devAnAM satAM vA iyaM saumanasI / lolA jihvA / satAM sAdhUnAM zAMtaM upazAntaM virodhaM vardhayituM kathaM vilolA caJcalA syAt, api tu naiva // 31 // mAM bhUrizastoSayiteti buddhyA // 32 // 12 18 22. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 jainakumArasaMbhavaM [ SaSThaH avA0 nArado vairAgnivivardhano'pi vairarUpanirvivardhanazIlospi taM bhagavantaM ananyajauja : ananyasya kAmasya ojo 3 balaM jJIpsurjJApayitumicchuH san iti buddhyA avAri vAritavAn / itIti kim ? asau kandarpo jIvan san jIvagaNAna jIvasamUhAn niyodhya saMgrAme pAtayitvA mAM bhUrizo dhanikavArAna toSayitA harSaM prApayiSyati / atra nAradavarNanakaM vidharmatvAt mAvinibhUtavadupacAra iti nyAyAdvA // 32 // AdyApi yA tasya sumaMgaleti, hetiH smarasyAmkhalitA rarAja / raMbhApyaraM bhArahitA yadagre, rUpaM raterapyaratiM tanoti // 33 // AdyA0 tasya bhagavataH AdyA prathamA priyA sumaGgalA iti rarAja zobhitA / kiMlakSaNA sumaGgalA ? smarasya kaMdarpasyA skhalitA hetiH praharaNam / raMbhApi araM atyarthaM yadagre yasyAH sumaMgalAyA 15 agre bhArahitA prabhArahitA jAtA, yadagre raterapi kAmabhAryAyA api rUpaM aratiM asamAdhiM tanoti karoti // 33 // yajvAlamAlAyuji kAMcanenAhutiH svatanvA vihitA hutAze / tattena tuSTena yadaMgavarNa savarNatAdAyi manA kima // 34 // 19 18 yajvA0 kAJcanena suvarNena hutAze vaizvAnare yat khatanvA nijazarIreNa AhutirvihitA / kiMlakSaNe hutAze ? jvAlAmAlA - 23 yuji jvAlAzreNiyukte, tat tasmAt kAraNAt tena hutAzena nu 21 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkA sahitam 217 tuSTena manAk stokatarA asmai kAMcanAya yaMgavarNatA yasyAH sumaMgalAyA aGgavarNena saha savarNatA sadRzatA'dAyi dattA // 34 // padmaM na candraM prati saprasAda, tasyoditaH so'pi dadAti sAdam / yasyA mukhaM dvAvapi tAvalupta, zrImAn parasphAtisahaH kka hanta // 35 // padmaM0 padmaM kamalaM candraM prati saprasAdaM suprasannaM na vartate / so'pi candra uditaH san tasya padmasya sAdaM khedaM dadAti / yasyAH sumaMgalAyA mukhaM kartRpadaM tAvapi dvau padmacandrau alupta 9 lumpati / hanta iti vitarke / zrImAn parasphAtisahaH kva varttate / zrIlakSmIH zobhA vA mukhe vasatIti zrImattvam // 35 // I pUrva rasaM nIrasatAM ca pazcAdvivRto vRddhimato jalaughaiH / jagajjane tRpyati tadbhireva sthAne'bhavanniSphalajanmatekSoH // 36 // pUrva0 ikSorikSuyaSTerniH phalajanmatA sthAne yuktaM abhavat kiM kurvata ikSoH ? pUrvaM prathamaM rasaM pazcAnnIrasatAM vivRNvataH prakaTayataH / punaH kiM kurvataH : jalaiaudhaiH pAnIyasamUhairjaDa - 18 samUhairvA vRddhimato vRddhiyuktasya / ka sati : tadgiraiva tasyAH sumaMgalAyA vANyA eva jagajjanairvizvaloke tRpyati sati tRptiM prApnuvati satItyarthaH // 36 // yayA khazIlena sasaurabhAMgyA, zrIkhaMDamantargaDutAmanAyi / 12 15 21 23 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [SaSThaH devArcane khaM viniyojya jAta puNyaM punarbhogibhirApa yogam // 37 // 3 yayA0 yayA sumaGgalayA zrIkhaNDaM antargaDutAM nirarthakatAM anAyi gRhItam ? kiMlakSaNayA sumaMgalayA ? khazIlena sasaurabhAgyA parimalasahitazarIrayA zIlaparimalavAsitadehena; candana6madharIkRtamityarthaH / punaH kim ? devArcane khaM AtmAnaM viniyojya vyApArya jAtapuNyaM sat zrIkhaNDaM bhogibhiH saH bhogibhiH puruSairvA yogaM Apa / / 37 // 5 gareNa gaurIzagalo mRgeNa, __gauradyutirnIlikayAmbu gAMgam / malena vAsaH kaluSatvameti, 12 zIlaM tu tasyA na kathaMcanApi // 38 // __ gare0 gaurIzagala IzvarakaMTho gareNa viSeNa kaluSatvaM eti gacchati, gauradyutizcandro mRgeNa, gAMgaM aMbu gaMgApAnIyaM 15 nIlikayA sevAlena, vAso vastraM malena, tu punaH, tasyAH sumaMgalAyAH zIlaM kathaMcanApi kathamapi kaluSatvaM naiti, IzvaracandrAdibhyo nirmalaM zIlamityarthaH / / 38 // udAravedinyurumAnabhitto, sadvArazobhAkaraNottaraMge / uvAsa vAsaukasi varmaNA yA, guNaistu taistairhadi vizvabhartuH // 39 // 22 udA0 sumaGgalA varmaNA zarIreNa vAsaukasi zarIreNa Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 sargaH] TIkayA sahitam bhavane uvAsa vasati sma / tu punaH, taistaiH surUpA subhagA suveSA : suratapravINA sunetrA suramyA vibhAginI vicakSaNA priyabhASiNI prasannamukhI prabhRti nAyikAnAM guNairvizvabhartuH zrIRSabhadevasya hRdi 3 uvAsa / kiMlakSaNe vAsaukasi vizvabharturvA hRdi ? udAravedini udArA dedayo varaMDikA yatra tat udAracedi tasmin udAravedini, pakSe utkRSTajJAnini / punaH kiMlakSaNe vAsaukasi ? uru-6 mAnabhittau urumAnA gurupramANA bhittayo yatra tatra urumAnabhittau, . pakSe urvI mAnasya garvasya bhittiH kSayo yasmAt tasmin usmAnabhittau / atra bhASitapuMskaM puMvadveti puMliGgatve'nugagamAnA'bhUt / 9 punaH kiM0 ? sadvArazobhAkaraNottaraMge sat dvArasya zobhAkaraNa uttaraMgo yatra tasmin sadvAra0 / pakSe satAM vArasya samUhasya tatprazasya vA zobhAyAH karaNe karaNena vA uttaraMge utka-12 llole // 39 // ghanAgamaprINitasatkadambA, sArasvataM sA rasamudriMtI / 15 rajotraja maMjulatopanIta, cchAyA natI prAvRSamanvakArSIt // 40 // ghanA0 . sA devI sumaMgalA prAvRSaM zrAvaNabhAdrapadajAtaM 18 varSARtumanvakArSIt anucakAra / kiMviziSTA sumaGgalA ? kiMviziSTaM prAvRSaM vA ? dhanAgamaprINitasatkadambA arthavazAdvi- . bhaktipariNAmaH, dhanAgamaprINitasatkadaMbA ghanairAgamaiH zAstraiH 21 prINitA satAM kadambAH samUhA yayA sA ghanAgama0 / pakSe ghanAnAM meghAnAM Agamena prINitAH santaH pradhAnAH kadambAH23. . ___ Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 jainakumArasaMbhavaM [SaSThaH kadaMbavRkSA yayA, tAM ghanAgama0 / punaH kiM kurvatI ? sArakhataM rasaM udriMtI prakaTayantI sarasvatyA vANyA saMbandhitaM pakSe 3 nadyA vA rasaM udvirantI prakaTayantI / punaH kim ? rajotra pApatra reNuvrajaM vA natI kSayaM nayantI / kiMlakSaNA sumaMgalA ? maMjulatopanItacchAyA maMjulatA manojJatvaM tayA upanItA 6 DhaukitA cchAyA kAntiryasyAH sA, pakSe maMjavo manojJA latAvallayastAbhirupanItA cchAyA yasyAH sA maMjulatopanItacchAyA // 40 // 9 serAsyapadmA sphuTavRttazAli kSetrA nadaddhaMsakacArucaryA / yA'pAstapaMkA vilalAsa puSpa prakAzakAzA zaradaMginIva // 41 // smerA0 sA sumaMgalA aGginI mUrtimatI zaradiva azvayuk kArtikasatkastuvadvilalAsa / kiMlakSaNA sumaMgalA zarad vA ? 15 smerAsyapadmA meraM vikakharaM AsyapadmaM mukhakamalaM yasyAH, pakSe smerakamalA / punaH kiMviziSTA ? sphuTavRttazAlikSetrA sphuTaM prakaTaM audAryadhairyagAMbhIryamAdhuryAdivRttena caritreNa zAli18 zobhamAnaM kSetraM zarIraM yasyAH sA sphuTavRttazAlikSetrA; pakSe sphuTAni prakaTAni vRttAni niSpannAni zAlikSetrANi yatra sA sphuTavRttazAlikSetrA / punaH kiM ? nadaddhaMsaka cArucaryA nadayAM 21 zabdAyamAnAbhyAM haMsakAbhyAM cArumanojJA caryA gamanaM yasyAH, pakSe nadatAM haMsakAnAM cArucaryA yatra / punaH kiM0 ? apAstapaMkA 23 nirAkRtapApA pakSe zoSitakardamA / punaH kiM0 ? puNyaprakAzakAzA 12 prakAra Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 221 puNyaprakAzikA AzA yasyAH sA; pakSe puNyAH pavitrAH prakAzA prakaTAH kAzA yasyAM sA // 41 // satpAvakArciHpraNidhAnadattA darA kalAkelibalaM dadhAnA / zriyaM vizAlakSaNadA himtoH, zizrAya satyAgatazItalAsyA // 42 // 6 satpA0 sA sumaMgalA himoMH mArgazIrSapauSasaMbandhinI zriyaM zizrAya / kiMlakSaNA sumaMgalA? himatuzcAtrApyarthavazAdvibhaktipariNAmaH, satpAvakArciHpraNidhAnadattAdarA sat pradhAnaM 9 pAvakaM pAvitryakArakaM arcistejaH parabrahmarUpaM tatra praNidhAnaM dhyAnaM yeSAnte satpAvakApriNidhAnAstebhyo datta Adaro yayA sA0 / pakSe sat pradhAnaM pAvakasya agneH arcistejastat praNidhAne 12 dattAdarA / punaH kiM0 ? kalAkelibalaM dadhAnA kalAsu kelibalaM krIDAbalaM dadhAnA, pakSe kalAkele: kaMdarpasya balaM dadhAtIti kalA0 / 'kAmaM nikAmaM seveta zItakAle' iti vacanAt , 15 punaH kiM0 ? vizAlakSaNadA vizAlaM vistIrNa kSaNaM utsavaM dadAtIti, pakSe vizAlA kSaNadA rAtriryasyAM sA / punaH kiM0 ? satyAgatazItalAsyA tyajanaM tyAgaH, saha tyAgena vartate iti 18 satyAga evaMvidhastakAro yatra / etAvatA rahitaH zItalaH zabdaH zIla iti syAt , tasmin zIle AsyA nivezo yasyAH sA satyAgatazItalAsyA zIle nizcalA ityarthaH, pakSe satyena Agatasya zItalasya Asya(syA ?) yasyAM sA // 42 // 22 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [SaSThaH satraM vipatraM racayantyadabhrA gamaM krmopsthitmaarutaughaa| sA zrIdakASThAminamAnayantI, ___ goSThyAM vijigye ziziratukIrtim // 43 // satraM0 sA sumaGgalA ziziratukIrti mAghaphAlgunayoH 6 kIrti vijigye jitavatI / kiM kurvatI sumaMgalA? himatuH satraM vipatraM racayantI, satraM satrAgAraM vipatraM vipatrAyakaM vipado rakSakaM, pakSe satraM vanaM patrarahitam / kiMlakSaNaM satravanaM ca? adabhrAgamaM 9 adamro bahuH Agamo janAnAmAgamanaM yatra taM? pakSe agamA vRkSA bahuvRkSamityarthaH / punaH kiMla0 sumaMgalA ? kramopasthita mArutaughA kramayozcaraNayorupasthito mArutaugho marutAM devAnAM 12 satka oghaH samUho yasyAH, pakSe krameNa upasthito mArutaughaH pavanasamUho yatra sA0 / punaH kiM kurvatI sumaMgalA ? inaM khAminaM goSThayAM zrIdAnAM lakSmIdAyakAnAM kASThAM koTiM 15 AnayantI, goSThayAM sakhImadhye vArtAyAM khAminaM lakSmIdAyakatvena zlAghayantIti bhAvaH / pakSe ina sUryaM zrIdasya dhanadasya kASThAM uttaradizaM AnayantI // 43 // 18 ullAsayantI sumanaHsamUha, tene sdaalipriytaamupetaa| vasantalakSmIriva dakSiNAhi21. kAnte ruciM satparapuSTaghoSA // 44 // ullA0 dakSiNA anukUlA sumaMgalA hi nizcitaM kAnte 23 zrIRSabhadeve bhartari vasaMtalakSmIriva caitravaizAkhasatkaRturiva ___ Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .sargaH] TIkayA sahitam 223 ruciM abhilASaM tene vistArayAmAsa / vasantalakSmI dakSiNasyA dizaH ahikAnte pavane ruciM vistArayati / kiM kurvatI sumaMgalA vasaMtalakSmIzva ? sumanasaH samUhaM sumanasAmuttamAnAM puSpANAM ca 3 samUhaM ullAsayantI / punaH kiMla0 sumaMgalA ? sadAlipriyatA-- mupetA sadA sarvadA AlayaH sakhyaH, pakSe alayo bhramarAstatra priyatvaM gatA / punaH kiM0 ? satparapuSTaghoSA satsu sAdhuSu paraH 6 prakRSTaH puSTo ghoSaH prasiddhirUpo yasyAH, pakSe sat vidyamAnaH parapuSTAnAM kokilAnAM ghoSo yasyAM sA0 // 44 // saMyojya doSocchrayamalpatAyAM, zuciprabhAM pratyahamedhayantI / tAraM tapaH zrIriva sAtipaTvI, jADyAdhikatvaM jagato na sehe // 45 // 12 sayo0 sA sumaMgalA tAraM atyarthaM tapaHzrI grISmalakSmI jyeSThASADhasatkaRturiva jagato vizvasya jADyAdhikatvaM mUrkhatvaM jalAdhikatvaM vA na sehe / kiM kurvatI ? doSocchrayaM doSANAM 15 dUSaNAnAM pakSe doSA rAtristasyA ucchyaM vistAraM alpatAyAM saMyojya, pratyahaM niraMtaraM zuciprabhAM zuciM nirmalAM prabhAM, pakSe zuceH sUryasya prabhAM rAdhayantI vardhayantI / punaH kiMlakSaNA 18 sumaMgalA ? atipaTTI viduSI, pakSe atizayena paTvI tIvrA // 45 // parAMtarikSodakaniSkalaMkA, nAnA sunaMdA nayaniSkalaMkA / 21 tasai guNazreNibhiradvitIyA, pramodapUraM vyatarad dvitIyA // 46 // 23 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [ SaSThaH " parAM0 tasmai bhagavate zrI RSabhadevAya parA anyA sunandAnAmnA dvitIyA kalatraM pramodapUraM vyatarat dadau kiMlakSaNA 3 sunaMdA ? antarikSodakaniH kalaMkAkAzodakavannirmalA / punaH kiMla0 ? nayaniSkalaMkA nyAya evaM niSkaM suvarNa tasya laMkApurI suvarNaM hi laMkAyAM pracuram, punaH kiM0 ? guNazreNibhirvinaya6 viveka vicArazIlaprabhRtiguNasamUhairadvitIyA manojJA // 46 // tayoH sapatnyorapi yatprasanna - hRdormadodreka viviktamatyoH / abhUdbhaginyoriva sauhRdaM sa, sukhAmilAbhaprabhavaH prabhAvaH // 47 // tayoH 0 tayoH sumaMgalAsunandayoH sapadayorapi satyorbha gi12 nyoriva yat sauhRdaM prema abhUt / kiMviziSTayostayoH ! prasanna - hRdoH / punaH kiMvi0 ? madodrekaviviktamatyoH, jAtilAbhakulaizvaryabalarUpatapaHzrutiH, eSo'STaprakAro madaH tasyodrekeNa 15 Adhikyena viviktamatyoH rahitabuddhyoH sukhAmilAbhaprabhavo bhavyabhartRprApteruptannaprabhAvo jJeyAH // 47 // 18 224 AtmocitA mAlimanAptavatyau, trilokabharturhRdayaMgame te | surAlaya svAmini baddharucyA, zacyApi sakhyA samalajiSAtAm // 48 // Atmo0 te trilokabhartuhRdayaMgame zrIyugAdijinakalatre 22 sumaMgalA sunande zacyApi indrANyApi sakhyA samalajjiSAtAM Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 225 lajite, kiM kurvatyau ? AtmocitAM AliM sakhIM anAptavatyau / aprApteH / kiMlakSaNayA zacyA ? surAlayakhAminibaddharucyA, surAlayo devaloko madirAgRhaM vA tasya khAminibaddharucyA 3 baddhA'bhilASayA // 48 // tayorahapUrvikayA nidezaM, vidhisamAnAsu gatAbhimAnam / khagaMgatAkhapyamarAMganAsu, yayau na jAtu prazamaM vivAdaH // 49 // tayo0 tayoH sumaMgalAsunandayornidezamAdezamahaMpUrvikayA 9 ahamahamikayA amarAMganAsu devAMganAsu gatAbhimAnaM nirahaMkAra yathA bhavati tathA vidhisamAnAsu kartumicchantISu vargagatAkhapi jAtu kadAcidapi vivAdaH prazamaM upazAntiM na 12 yayau // 19 // upAcarad dve api tulyabuddhayA, prabhuH prabhApAstatamaHsamUhaH / uccAvacAM na svaruciM tanoti, bhAvAnnilInAliSu padminISu // 50 // upA0 prabhuH zrIRSabhaste dve api kalatre tulyabuddhayA 18 sadRzabhAvena upAcarat, AseviSTa / kiMlakSaNaH prabhuH ! prabhApAstatamaHsamUhaH prabhayA nirAkRtAMdhakArapaTalaH / bhAkhAn sUryaH nilInAliSu padminISu nilInA alayo bhramarA alayaH sakhyo vA yatra tAsu evaMvidhAsu padminISu kamalinISu strISu 22 jai0 ku. 15 ___ Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 TIkayA sahitam [SaSThaH vA uccAvacA viSamAM kharuciM AtmIyaprabhA khAbhilASAM vA kiM tanoti api, naiva // 50 // RtUcitaM paMcasu gocareSu, ___ yadA yadAzaMsi jinena vastu / tadigitAkUtavidopaninye, tadaiva dUrAdapi vAsavena // 51 // RtU0 jinena zrIRSabheNa paJcasu gocareSu viSayeSu yadA yasminnavasare yat RtUcitaM SaDRtuyogyaM vastu AzaMsi 9vAJchitaM vAsavena indreNa tadvastu dUrAdapi upaninye Dhaukitam / kiMlakSaNena vAsavena ? tadigitAkUtavidA / tasya bhagavataH iGgitaM ceSTitaM AkUtaM abhiprAyaM ca vettIti iMgitAkUtavit tena, 12 tadigitAkUtavidA // 51 // kadApi nAthaM vijihIrghamanta vaNaM vibudhyeva samaM vadhUbhyAm / patraizca puSpaizca tarUnazeSA vibhUSayAmAsa RturvasantaH // 52 // kadA0 RturvasaMtaH patraizca punaH puSpairazeSAn tarUn 18 samastavRkSAn vibhUSayAmAsa alaMkRtavAn / kiM kRtvA ? utprekSate-nAthaM zrIRSabhadevaM kadApi antarvaNaM vanasyAntarmadhye vadhUbhyAM sumaMgalAsunaMdAbhyAM samaM vijihIrSu krIDAkartumi cchurvibudhyeva jJAtveva antarvaNamityatra 'niSprAgre'nta' rityAdi22 sUtreNa (si0 2 / 3 / 66) nasya NatvaM jJeyam / / 52 / / ___ Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] jainakumArasaMbhavaM zaityaM sarasyAM mRdutAM latAyAM, saurabhyamabje lalanaiH prakAzya / Anandayannidyadigudbhavo'pi, devaM sametatriguNaH samIraH // 53 // zaitya * niMdyadigudbhavo'pi niMdyA dig dakSiNA tasyA udbhavatIti niMdyadigudbhavaH, samIro vAyurdevaM zrI RSabhadevaM Anandayat / 6 kiMlakSaNaH samIraH ? sametatriguNaH militAstrayo guNA yasya saH / hIna kulotpanno'pi guNairmAnyaH syAt / vAyostrayo guNAH zIto mandaH surabhizca / lalanaiH prakAzya ca iti triSvapi sthAneSu 9 saMbadhyate / kiM kRtvA ? sarasyAM sarovare lalanaiH khelanaiH zaityaM zItalatvaM prakAzya prAduHkRtya, latAyAM vallayAM lalanairmRdutAM sakomalatvam, abje kamale lalanaiH khelanaiH saurabhyaM 12 parimalabahulatvam // 53 // I vallI vilolA madhupAnuSaGga, vitanvatI sattaruNAzritAsya / purA parAgasthititaH prarUDhA, pupoSa yoSitsucalatvabuddhim // 54 // 227 vallI 0 vallI, asya bhagavataH zrI RSabhadevasya yoSitsu strISu 18 calatvabuddhiM pupoSa / kiMlakSaNA vallI ? vilolA caMcalA / punaH 1 kiM kurvatI ! madhupAnuSaMgaM vitanvatI, madhupA bhramarA madyapA vA teSAM saMsargaM kurvatI / punaH kiM0 ? sattaruNAzritA prazasyavRkSeNAzritA, athavA sattaruNaM prazasyayuvAnaM AzritA / punaH kiMla0 purA 22 15 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 . TIkA sahitam 228 TIkayA sahitam [SaSThaH pUrva parAgasthititaH prarUDhAm , parAgaH kiMjalkaM paraM prakRSTaM AgaH aparAdho vA tasya sthiteH prarUDhAM udgatAm / arthava3 zAdvibhaktipariNAmaH // 54 // nivizya gulmAni mahAlatAnAM, vizramya patrardhimilAruhANAm / maMktvA sadAraH sarasAM jalAni, kRtArthayAmAsa kRtI vane saH // 55 // nivi0 sa kRtI vidvAn bhagavAn sadAraH sakalatraH san 9 vanamadhye mahAlatAnAM mahAvallInAM gulmAni nivizya upavizya kRtArthayAmAsa / etat kriyApadaM sarvatra saMbadhyate / ilAruhANAM vRkSANAM patradhi patrasaMpadaM vizramya / sarasAM sarovarANAM jalAni 12 maMktvA snAtvA // 55 // vibhoLatAyaMta vivAhakAle, ___ yatpallavaistoraNamaMgalAni / cUtasya tasyAvikalAM phaladhi___ mapaprathatsAdhu tatastapartuH // 56 // vibho0 yat pallavairyasya cUtasya pallavairvibhorvivAhakAle 18 toraNamaGgalAni vyatAyanta vyastAryanta, tatastato'nantaraM tapatu stasya cUtasya avikalAM saMpUrNAM phalarddhi sAdhu yuktaM apaprathat vistArayati sma // 56 // doSonnatirnA'sya tamomayISTA, dRSTeti tAmeSa zanaiH pipeSa / 22 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 229 229 pupoSa cAhastadamukhyapUjA paryAyadAnAduditadyutIti // 57 // doSo0 eSa grISmarturasya bhagavatastamomayI andhakAramayI 3 pApamayI vA doSonnatirdUSaNAnAmunnatiH, rAtrerunnatirvA dRSTA satI na iSTA iti kAraNAt tAM doSonnati zanairmadaM mandamapi pipeSa piSTavAn / ca punaH / ahardinam, iti kAraNAt pupoSa / 6 itIti kim ? tat ahaH amuSya bhagavataH pUjAparyAyadAnAt pUjAvasaradAnataH uditadyutiH uditaprakAzaM vartate / / 57 // udagrasaudhAgranilInamallI vallIsumazreNisugandhizayyaH / zrIkhaMDalepAvRtacandrapAda sparzaH kRzA grISmanizAH sa mene // 58 // 12 uda0 sa bhagavAn grISmanizA uSNakAlasatkA rAtrIH kRzA mene / kiMlakSaNo bhagavAn ! udagrasaudhAgranilInamallIvallIsumazreNisugandhizayyaH udagra uccaistare saudhAgre nilInA 15 sthApitA mallIvallInAM vicakilalatAnAM sumazreNibhiH sugandhizayyA yasya sa udagrasaudhAya0 // punaH kiM0 ? zrIkhaNDalepAvRtacandrapAdasparzaH, zrIkhaNDasya lepena AvRtaH antaritaH candrasya 14 pAdAnAM kiraNAnAM pakSe caraNAnAM sparzo yasya saH zrIkhaMDalepAvRtacandrapAdaH // 58 // puSTyarthamIzadhvajataikasamma kakumataH kiM jalabhRalauphaiH / Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 TIkayA sahitam [SaSThaH udItatRNyAmavanI samaMtA dvitanvatI prAvRDatha pravRttA // 59 // 3 puSTya0 athAnantaraM prAvRT varSARtuH pravRttA / kiM kurvatI? jalabhRjalaughairmeghasatkajalasamUhaiH samantAt sarvataH udItatRNyAM udgatatRNasamUhAM avanIM pRthvIM vitanvatI vistaaryntii| kimarthaM ? 6 kimiti saMzaye, IzadhvajataikasamakakudmataH puSTyartham / Izasya khAmino dhvajatAyA ekaM sadma sthAnaM yaH kakudmAn vRSabhastasya puSTyartham // 59 // 9 yA vAridhArA jaladena muktAH, sAndrAH zirasyasya bhirvihaare| asaMsmaraMstA harihastakumbha12. nIrAbhiSekaM zizutAnubhUtam // 60 // yA0 jaladena meghena asya bhagavataH zirasi zIrSe yA vAridhArAH, sAMdrA nibiDA bahirvihAre muktAH, tA vAridhArAH 15 zizutAnubhUtaM bAlyena janmAbhiSekAvasare anubhUtaM harihastakuMbhanIrAbhiSekaM asaMsmaran smArayanti sma // 60 // asau bahirbalkuilena klRptaM, __ mRdaMgavadgarjati vArivAhe / nibhAlayannATyamadAnmudA tAM, dRzaM dhanADhyairapi durlabhA yA // 61 // asau0 asau bhagavAn bahirmRdaMgavat vArivAhe meghe garjati 22 sati yat barhi kulena mayUrasamUhena kluptaM racitaM nAvyaM mudA harSeNa Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 231 nimAlayan san tAM dRzaM - adAt yA dRg dhanADhyairapi zrImadbhirapi durlabhA syAt // 61 // lokopakArAya sa lokanAthaH, kRtvA kSamAbhRdbhavasindhurodham / tadA, tadabhyAsavazAdvidhatte dyApi kSamAbhRdbhavasiMdhurodham // 62 // 6 loko0 sa lokanAthaH tadA tasminnavasare lokopakArAya kSamAbhRdbhavasindhurodhaM kSamAbhRdbhavAnAM parvatotpannAnAM sindhUnAM nadInAM rodhaM bandhaM kRtvA tadabhyAsavazAt adyApi kSamAbhRdbhava-9 sindhurodhaM kSamAbhRtAM sAdhUnAM bhavasindhoH saMsArasamudrasya rodhaM vidhatte // 62 // prasAdayaMtyAMbu payojapuMja, 12 prabodhayantyA vidhumiddhayantyA / asyAbhiSekArcanavaktradAsyA, dhikArato'sau zaradopatasthe // 63 // prasA0 asau bhagavAn zaradopatasthe AzritaH / kiM kurvatyA zaradA ? aMbu prasAdayaMtyA aMbu pAnIyaM prasannaM kurvatyA / punaH kiMkurvatyA ? payojapuJja prabodhayaMtyA kamalasamUhaM vikAsayantyA / 18 punaH kiMkurvatyA ? vidhuM candraM iddhayaMtyA samRddhaM kurvatyA / kasmAt ? asya bhagavato'bhiSekArcanavakradAsyAdhikArataH, abhiSekaH sAtraM arcanaM pUjanaM vakrasya mukhasya dAsye teSu aMbu. pramukhAnAM adhikArAt / / 63 / / Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [SaSThaH TIkayA sahitam padairghanopAdhibhirAkule prAk, ___ loke tirobhAvamupAgato yH| 3 aho sa haMsaH sahasA prakAzI babhUva bhAkhatmahasA vipake // 64 // pakai0 yo haMsaH prAk pUrva loke tirobhAvaM adRzyatvaM 6 upAgataH / kiMlakSaNe loke ? ghanopAdhibhirmeghahetukairbahukAraNairvA pakaiH kardamaipApairvA Akule / aho iti Azcarye, sa haMsaH pakSI AtmA vA, bhAvanmahasA sUryatejasA dIptajJAnena vA, vipake 9sati sahasA prakAzIbabhUva // 64 // karaiH zramacchedakaraiH zarIra sevAM maNIkuTTimazAyino'sya / 12 vidhurvivikte vidadhan prasAda pUrvAmapUrvo zriyamApa yuktam // 65 // karaiH0 vidhuzcandraH asya bhagavato maNikuTTimazAyinaH 15 sataH vivakte vijane zramacchedakaraiH kiraNaiH hastairvA zarIrasevAM vidadhan ( kurvan ) prasAdapUrvA apUrvAM zriyaM yuktaM Apa prApa, zrIH candre vasatIti prasiddhiH // 65 // 18manAga mukhazrIH paramezvarasya, jihIrSitA yaiH zaradA madADhyaiH / vidhAya mantoH phalamantameSu, poSu bheje prazalaturenam // 66 // 22 manA0 yaiH padmaH zaradA madADhyairmadaparavazaiH sadbhiH paramezvarasya ___ Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 233 manAk stokataraM mukhazrI jihIrSitA hartuM vAMchitA / eSu padmeSu antaM vinAzaM mantoraparAdhasya phalaM vidhAya kRtvA prazalatuH hemaMtartuH, enaM bhagavaMtaM bheje / zaradi padmAni sazrIkAni hemante 3 ca dahyanta iti bhAvaH // 66 / / bhRzaM mahelAyugalena khelA___ rasa rahastasya vilokamAnA / pauSI pupoSAlasatAM gatau yAM, nizA na sAdyApi nivartate'syAH // 67 // bhRzaM0 pauSI nizA pauSamAsasaMbandhinI rAtrirgatau gamane yAM9 alasatAM AlasyaM pupoSa, sA alasatA asyA nizAyA adyApi na nivartate / kiM kurvANA ? bhRzaM atyartha tasya bhagavato mahelAyugalena raha ekAnte khelArasaM krIDArasaM vilokamAnA / / 67 // 12 naktaM jagatkaMpayato hasantI, ___ yA zItadaityasya balaM vibheda / netuH puraHsthocitamAptacakrA, sA kRSNavAzrayatAM bibhartu // 68 // naktaM0 yA, hasaMtI zakaTikA, pakSe hAsyaM kurvatI, naktaM rAtrau, jagatkaMpayataH zaityadaityasya balaM bibheda, sA hasaMtI Apta-14 cakrA satI netuH khAminaH puraHsthA, ucitaM yuktaM, kRSNavAzrayatAM kRSNavarmano'meH pakSe kRSNasya varma mArgaH tasyAzrayatAM bibhartu / kRSNazcakradharaH daityabhettA ca bhavatIti bhAvaH // 68 // 21 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 TIkayA sahitam [SaSThaH atha prabhAhAsakarI vimocya, durdakSiNAzAM ziziraturaMzum / acIkaraddIptikaraM praNantu mivottarAsaMgamasaMgamenaM // 69 // atha0 athAnantaraM ziziratuH aMzuM sUrya asaMgaM saGgarahitaM 6 enaM bhagavantaM praNaMtumiva namaskartumiva uttarAsaMgaM acIkarat akArayat / kiMvi0 ? aMzudIptikaraM dIptau dIptA vA karau hastau kiraNAH vA yasya sa tam kiM kRtvA ? prabhAyA hAni9 kAriNI durdakSiNAzAM duSTadakSiNadizaM durdakSiNAyA AzAM - abhilASaM vA vimocya // 69 // prabhau prasupte nizi zItavazyaM, yadambu kambucchavi bandhamApa / tajAgratAdiSTa ivAhni tena, __ bhAnuH svabhAvaM svakarairninAya // 70 // 15 prabhau0 kaMbucchavi zaMkhasadRzaM nirmalaM yadaMbu jalaM, nizi rAtrau - prabhau prasupte sati zItavazyaM san bandhaM Apa, bhAnuH sUryastajjalaM ahni devamiva svakarairAtmIyahastaiH kiraNairvA svabhAvaM ninAya, 18 utprekSate-tena bhagavatA jAgratA satA AdiSTa iva // 70 // zItena sIdatkusumAsu yuSmA kharcAsya devasya madekaniSThA / iti sphuTatpuSparadA tadAnIM, zeSA latAH kundalatA jahAsa // 71 // 23 zIte. kundalatA kundanAmnI latA vallI tadAnIM tasmin svabhAvaM svAyadaMbu jalatajalaM Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 235 ziziratau zeSA latA iti amunA prakAreNa jahAsa / kiMlakSaNA kuMdalatA ? sphuTatpuSparadA sphuTanti vikasanti puSpANyeva radA dantA yasyAH sA sphuTa0 / itIti kim ? yuSmAsu zItena 3 sIdatkusumAsu satISu asya devasya arcA pUjA madekaniSThA vartate mayyeva ekA niSThA yasyAH sA madekaniSThA // 71 // tattAhagAhAravihAravAso nivAsani zitazItabhItiH / zarIrasaukhyena sa zaizirINAM, nizAM na sehe vipulatvavAdam // 72 // 9 tattA0 sa bhagavAn zaizirINAM zizirasaMbandhinInAM nizAM rAtrINAM zarIrasaukhyena vipulatvavAdaM vistIrNavAdaM na sehe, kiMlakSaNo bhagavAn ? tattAhagAhAravihAravAsonivAsanirvA- 12 sitazItabhItiH, te tAdRzAH . zItavyathopazamanahetubhUtAAhArA vihArAvicaraNAni vAsAMsi vastrANi nivAsA gRhANi tairninAzitA zItabhItiryena sa / uktaM ca, 15 "taptaM jalaM tApanatailatUSNItAMbUlatUlIvasanaM taruNyaH / taH (1) pratApaH, kathitaM payo'pi zarIriNAM zItabhaye sukhAya"72 iti RtUcitakhelanakaina kaiH hRtahRdazvarato'sya yathAruci / sukRtasUrasamutthadhRtiprabhA paricitA arucanakhilA dinAH // 73 // 21 iti0 asya bhagavato yathAruci khecchayA carataH sataH akhilAH samastA dinAH arucan adIpyanta / kiMviziSTA 23 18 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahitam [SaSThaH dinAH sukRtasUrasamutthadhRtiprabhAparicitAH, sukRtaM puNyameva sUraH sUryaH tataH samutthA samutpannA dhRtiH samAdhireva prabhA kAntiH 3 tayA paricitAH sevitAH / kiMviziSTasya bhagavataH ? iti RtUcitakhelanakaiH na kaiH hRtahRdaH, iti pUrvoktaprakAraiH SaDRtuyogyakrIDanaiH, 6 "varSAsu lavaNamamRtaM zaradi jalaM gopayazca hemante / zizire cAmalakaraso ghRtaM vasante guDazcAnte" // 1 // ityAdibhizca kaiH kairna hRtahRdaH, api tu sarvairapi hRtahRdaH // 73 // kaumArakelikalanAbhiramuSya pUrva lakSAH paDekalavatAM nayataH sukhAbhiH / AdyA priyA garabhameNadRzAmabhISTaM, bhartuH prasAdamavinazvaramAsasAda // 74 // kaumA0 amuSya bhagavataH AdyA priyA sumaMgalA garabhaM garbha AsasAda prAptA, 'garbhastu garabho bhrUNo' iti pAThaH / kiM15 lakSaNaM garabhaM ? eNadRzAM strINAM abhISTam / punaH kiMlakSaNam ? bhartuH zrIRSabhadevasya avinazvaraM prasAdam / kiMkurvato bhagavataH? kaumArakelikalanAbhiH SaTpUrvalakSA ekalavatAM SaTtriM. 10 zanimeSaireko lava' ucyate, tadbhAvaM nayataH / kiMviziSTAbhiH kaumArakelikalanAbhiH ? sukhAbhiH sukhahetubhiH // 74 // iti zrIaMcalagacche kavicakravartizrIjayazekharasUriviracitazrIjainakumArasaMbhavasya tacchiSyazrIdharmazekharasUriviracitAyAM TIkAyAM zrImANikyasundarasUrizodhitAyAM SaSTha sargavyAkhyA samAptA // 6 // 12 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] jainakumArasaMbhavaM atha saptamaH sargaH // atha prathamanAthasya, priyA tasya sumaMgalA / adhyuvAsa nijaM vAsabhavanaM yAminImukhe || 1 || atha0 athAnantaraM tasya prathamanAthasya zrIyugAdidevasya priyA sumaMgalA yAminImukhe rAtrimukhe nijaM AtmIyaM vAsabhavanaM AvAsaM adhyuvAsa uSitA // 1 // yatra jvalatpradIpANAM prabhAprAgbhArabhASitam / dhRtvA dhUmazikhetyAkhyAMtaraM dUre'gamattamaH // 2 // yatra0 yatra yasmin vAse tamo'ndhakAraM dUre'gamat / kiM 9 kRtvA ? dhUmazikhA iti AkhyAntaraM nAmAntaraM dhRtvA / kiMlakSaNaM tamaH ? jvalatpradIpANAM prabhAprAgbhAreNa bhASitaM prabhAsamUhena trAsitam // 2 // 237 9 yatra nIlAmalolocAmuktAmuktAphalasrajaH / babhurnabhastalAdhAratArakAlakSakakSayA || 3 || yatra yatrAvAse muktAphalasrajo nabhastalAghAratArakAla - 15 lakSANAM kakSA sAdRzyena babhuH zobhitAH / kiMlakSaNA muktAphalasrajaH ? nIlAmalollocAmuktA nIleSu kRSNavarNeSu amaleSu ulloceSu AmuktA baddhAH // 3 // 12. sauvarNyaH putrikA yatra, ratnastambheSu rejire / adhyetumAgatA lIlAM, devyA devAMganA iva // 4 // sauva 0 yatra vAse ratnastaMbheSu sauvarNyaH putrikAH sauvarNamayyaH 21 14 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 TIkayA sahitam [saptamaH putrikA rejire zobhitAH / utprekSyate-devyAH sumaMgalAyA lIlAM adhyetuM paThituM AgatA devAMganA iva // 4 // 3 dahyamAnAH kAkatuNDA, yatra dhUmairvisRtvaraiH / svapaMktiM varNagandhAbhyAM, ninyurvantarANyapi // 5 // dahya0 yatrAvAse kAkatuMDAH kRSNAgaravo dahyamAnAH 6 udgrAhyamAnAH saMtaH visRtvaraiH prasaraNazIlaidhUmaidAntirANyapi varNagandhAbhyAM varNena gandhena ca khapaMktiM ninyugRhItavantaH // 5 // utpitsava ivotpakSA, yatra kRtrimapatriNaH / 9 Arebhire lobhayituM, bAlAbhizcArucUNibhiH // 6 // utpi0 yatrAvAse kRtrimapakSiNaH bAlAbhirbAlikAbhizcArucUNibhirmanojJabhakSyaiH lobhayitumArebhire / utprekSyate--utpakSA 12UrvIkRtapakSAH santaH utpitsava iva utpatituMkAmA iva // 6 // __yanmaNikSoNisaMkrAntamindaM kndukshngkyaa| 15 Aditsavo bhaganakhA, na bAlAH kamajIhasan // 7 // yanma0 bAlAH kaM puruSaM na ajIhasan na hAsayanti sma ? api tu hAsayanti smaiva, kiMlakSaNA bAlAH ? yanmaNikSoNisaMkrAntaM 18 induM yasyAvAsasya ratnapRthvIpratibiMbitaM indaM candraM kandukazaMkayA Aditsavo grahItumicchavaH, punaH kiMlakSaNAH ? bhagnanakhAH // 7 // vyAlaMbimAlamAstIrNakusumAli samantataH / 22 yadadRzyata puSpAstrazastrAgAradhiyA janaiH // 8 // ___ Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 239 vyAlaM0 janailokairyat gRhaM puSpAstrasya kAmasya zastrAgAradhiyA AyudhazAlAbuddhayA adRzyata / kiMlakSaNaM gRham ? vyAlaMbimAlaM laMbamAnasrak / punaH kiMlakSaNam ? samaMtataH sarvataH AstIrNa-3 kusumAli prasaritapuSpazreNi // 8 // kautukI strIjano yatra, puraHsphATikabhittiSu / spaSTamAcaSTa pRSThasthaceSTitAnyanuvimbanaiH // 9 // 6 kautu0 yatrAvAse kautukI janaH puraHsphATikabhittiSu agre sphaTikamaNisatkabhittimadhye anubiMbanaiH pratibiMbanaiH pRSThasthaceSTitAni sphuTaM prakaTaM AcaSTa kathitavAn // 9 // latAgulmotthito yatrAharajAlAvanAgataH / muktAdhiyA marucauraH, khedavindUna mRgIdRzAm // 10 // latA0 yatra vAse latAgulmotthito vallisatkagulmasamutpanno 12 maruccauraH, mRgIdRzAM strINAM khedabindUn muktAdhiyA'harat hRtavAn / kiMlakSaNo maruccauraH ? jAlAdhvanAgataH jAlamArgeNa praviSTaH // 10 // vIkSya yatparito'dhyakSa, vanaM sarvartukaM janaH / zraddheyamAgamoktyaivAbhinananda na nandanam // 11 // vIkSya0 jano loko yatparito yasyAvAsasya samaMtataH 18 sarvartukaM sarvaRtuSu sAdhAraNaM adhyakSaM pratyakSaM vanaM vIkSya nandanaM naMdanAkhyaM vanaM na abhinananda na prazazaMsa / kiMviziSTaM naMdanam ? Agamoktyaiva zraddheyaM natu pratyakSam // 11 // 21 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamaH - 240 TIkayA sahitam [saptamaH zvetottaracchadaM tatra, dolaatlpmupeyussii| haMsIM gaGgAtaraMgAttaraMgAmabhivabhUva sA // 12 // 3 zveto0 sA sumaMgalA tatra tasmin vAse zvetottaracchadaM zvetauttarapaTayuktaM, dolAtalpaM upeyuSI dolAyamAnazayyAM prAptavatI satI haMsIM abhibabhUva parAbhavati sma / kiMlakSaNAM 6 haMsIm ? gaGgAtaraMgeSu gaGgAkalloleSu AttagRhItaraMgAm // 12 // dakSiNaM tamurIcakre, vivAhe bhagavAniti / vAmA vAmamupaSTabhya, pANiM tasinnazeta sA // 13 // ___ dakSi0 sA vAmA sumaMgalA tasmin zayanIye iti kAraNAt vAma pANiM upaSTabhya azeta svapiti sma / itIti kiM ? vivAhe bhagavAn taM dakSiNapANiM hastaM urIcakre aGgIkRtavAn // 13 // 12 pUrvamapsarasAmaMke, sthitvA tatpAdapaMkaje / pazcAdavAptAM divyatUlImaulivataMsatAm // 14 // pUrva0 pUrva prathamaM apsarasAM aGke devAMganAnAmutsaMge sthitvA 15 pazcAt tatpAdapaMkaje tasyAH sumaMgalAyAzcaraNakamalau divyatUlImaulivataMsatAM haMsatUlyAmastake mukuTatvaM avAptAM prAptau // 14 // dIpAH sasnehapaTavo,'bhitastAM parivatrire / 14 dhvAntArAtibhayaM bhettuM, jAgrato yAmikA iva // 15 // dIpAH0 dIpA abhitaH samaMtataH tAM sumaMgalAM parivatrire, parivRNvanti sma / kiMlakSaNA dIpAH ? sasnehapaTavaH snehasahitAH paTavazva paTiSThAH / utprekSyate-dhvAntArAtibhayaM bhettuM andhakAra22 zatrubhayaM chettuM jAgrato yAmikAH, prAharikA iva // 15 // Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga:] TIkayA sahitam 241 visRjya sA parapremAlApapAtrIkRtAH sakhIH / nidrAM sukhArthAmekAntasakhI saMgaMtumaihata // 16 // visR0 sA sumaMgalA parapremAlApapAtrIkRtAH, parA premA-3 lApasya prakRSTA(yA) snehavArtAyA(tasyAH ?) pAtrIbhUtA evaMvidhAH sakhIH visRjya nidrAM saMgaMtuM nidrAsaGgamaM aihata icchati sma / kiMlakSaNAM nidrAm ? sukhArthI sukhakAriNI, punaH kiMviziSTAm ? 6 ekAntasakhIm // 16 // tasyAH suSupsayA joSajuSo'jAyata zarmaNe / moho nidrAnimittaH syAdoSo'pyavasare guNaH // 17 // 9 tasyAH0 sumaMgalAyAH nidrAnimitto mohaH zarmaNe saukhyAya ajAyata jAtaH, kiMlakSaNAyAH sumaMgalAyAH suSupsayA sukhazayanavAMchayA, joSajuSo maunaM sevinyA doSo'pyavasare guNaH 12 syAt // 17 // srotAMsi nivRtIbhUya, nRpasyeva niyoginH| nizi nirvatrire tasyAH, svsvvyaapaarsNvRteH||18||15 srotAM0 tasyAH sumaMgalAyAH srotAMsi indriyANi khakhavyApArasaMvRteH nivRtIbhUya nizcalIbhUya nirvatrire nivRti prApuH, ke iva ? niyogino vyApAriNa iva, yathA nRpasya rAjJo niyo- 18 ginaH vakhavyApArasaMvRtenivRti samAdhi prApnuvanti // 18 // tadA nidrAmudritaham bhavane sA vne'bjinii| nidrANakamalA sakhyocitamAcaraturmithaH // 19 // tadA0 tasminnavasare sA sumaMgalA bhavane gRhe nidrAmudrita-22 jai0 ku0 16 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 jainakumArasaMbhavaM [saptamaH dRg nidrayA saMkucitadRSTiH, satI vane abjinI kamalinI nidrANakamalA saMkucitakamalA dve api mithaH parasparaM 3 sakhyocitaM maitrIsadRzaM AcaratuH caratuH // 19 // AsatAmapare maunaM, bhejuraabhrnnaanypi| asaMcaratayA tasyA, nidrAbhaGgamayAdiva // 20 // 6 . Asa0 apare AsatAM dUre santu tasyAH sumaMgalAyA AbharaNAnyapi asaMcaratayA niHsaJcalatvena maunaM bhejuH, utprekSyate-sumaMgalAyA nidrAbhaGgabhayAdiva // 20 // 9 nidrAnibhRtakAyA sA'nAyAsAnnAkiyoSitAm / locanelehasAgalAvaNyA samajAyata // 21 // nidrA0 sumaMgalA nidrAnibhRtakAyA nidrayA nizcaladehA 12 satI nAkiyoSitAM devAMganAnAM locanairlehya AkhAdya sarvAMgalAvaNyA samajAyata // 21 // nirvAtastimitaM padmamivAmuSyA mukhaM sukham / 15 nyapIyatApsaronetrabhRGgailAvaNyasanmadhu // 22 // nirvA0 amuSyAH sumaMgalAyAH lAvaNyasanmadhu lAvaNyameva __ sat vidyamAnaM madhu makarando yatra evaMvidhaM mukhaM yathA bhavati 10 tathA apsaronetra gairdevAMganAsatkalocanabhramaraiya'pIyata pItam , utprekSyate-nirvAtastimitaM vAtarahitaM nizcalaM padmamiva // 22 // AptanidrAsukhA saukhyadAyIti svamadarzanam / anvabhUtpuNyabhUmI sotsavAntaramivotsave // 23 // 22 Apta0 sA sumaMgalA Apta prAptanidrAsukhA satI saukhyadAyi Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 sargaH] TIkayA sahitam sukhadAyikaM iti amunA prakAreNa vakSyamANaM svamadarzanamanvabhUt anubhavati sma / kiMlakSaNA sumaMgalA ? puNyabhUmI / kimiva ? utsavAntaramiva yathA utsavena utsavAntaraM anubhUyate // 23 / / 3 prathamaM sA lasadantadaNDamucchaMDamunnatam / bhUribhArAdbhuvo-bhaGgabhItyeva mRducAriNam // 24 // gaNDazailaparisparddhikumbhaM karpUrapANDuram / dviradaM madasaurabhyalubhyadbhamaramaikSata // 25 // yugmam // pratha0 sA sumaMgalA prathamaM dviradaM gajendraM aikSata dRSTavatI, kiMlakSaNaM gajendram ? etAni sarvANi gajendravizeSaNAni 9 jJeyAni / lasadantadaNDaM ullasaddantamuzalam, ucchaMDaM UrtIkRtazuNDAdaNDam , unnataM uccastaram / utprekSyate-bhUri bahubhArAt bhuvo bhaGgabhItyA pRthivyA bhaGgabhayena mRducAriNamiva mandagamana- 12 miva // 24 // gaNDazailaparisparddhikuMbha parvatasatkasthUlopalena saha sparddhA kurvan kuMbhasthalaM yasya tam / karpUrapAMDuraM karpUravaddhavalam / madasaurabhalubhyadbhamaraM madasaurabhyeNa madaparimalena lubhyanto 15 bhramarA yasya tam // 25 // yugmam // bhAgyaiH zakunakAmAnAmiva garjantamUrjitam / zubhraM puNyamiva prApta, catuzcaraNacArutAm // 26 // 18 sindhurodhakSama rodhaH syataM mRllvliilyaa| sazRGgamiva kailAsaM, kakuma'taM dadarza sA // 27 // yugmam // bhAgyaiH0 sA sumaMgalA kukutaM vRSabhaM dadarza, kiMlakSaNaM 22 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 jainakumArasaMbhavaM [saptamaH kakumaMtam ? etAni sarvANi kakudmata eva vizeSaNAni, kiM kurvataM vRSabhaM arjitam ? balavantama , garjatam / utprekSyate-zakunakA3 mAnAM zakunAbhilASiNAM bhAgyareva / utprekSyate-catuzcaraNacArutAM caturbhiH caraNairmanojJatvaM prAptaM zubhaM ujvalaM puNyamiva // 26 // sindhurodhakSama nadyA rodhasamartha evaMvidhaM rodhastaTaM mRllavalIlayA 6 mRttikAlavavat khaNDavat syantaM pAtayantam / utprekSyatesazRGgaM kailAsamiva // 2 // yugmam / / apyatucchatayA pucchAghAtakaMpitabhUtalam / atyudAradarIkroDakrIDatkSveDAbhayaMkaram // 28 // sadyo bhinnemakumbhotthavyaktamuktopahAriNam / hariNAkSI hariM svapna dRSTaM sA bahvamanyata // 29 // yugmam // apya0 sA hariNAkSI sumaMgalA khapnadRSTaM hari siMhaM bahu amanyata bahu manyate sma / kilakSaNaM harim ? etAni sarvANi 15harivizeSaNAni / atucchatayA dhanatayA, pucchAghAtakaMpitabhUta lamapi pucchaprahAreNa kaMpitapRthvItalamapi / udAradarIkoDakrIDat kSveDAbhayaMkaramapi udAradarIguhA tasyAH kroDe utsaMge krIDantI 14kSveDA siMhanAdastena bhayaMkaramapi // 28 // sadyo bhinnebhakuMbhosthavyaktamuktopahAriNaM, sadyastalkAlaM bhinnA vidAritA ibhA gajAsteSAM kuMbhotthA vyaktA prakaTA muktA mauktikAni upahAriNam Dhokayantam , sadyobhi0, pahAriNam / raudro'pi hariH mauktika22 dAyakatvAt bahumAnyo jAta iti bhAvaH // 29 // yugmam // Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahitam nidhInakSayyasAraughatuMdilAn sannidhau dadhiH / bhUSAhemnaH svavapuSo, mayUkhairantaraM pratI // 30 // padmAkaramayIM matvA, netravatriNA / padmavAsA nivAsArthamitropanamati sma tAm // 31 // sargaH ] 245 yugmam // nidhI0 padmavAsA lakSmIstAM sumaMgalAM nivAsArthamiva nivA - 6 sahetoriva upanamati sma / kiMlakSadmA akSayya sAraughatuM - dilAn akSayya sArasya atruTitasAra dravyasya oghaH samUhastena tuMdilAn lakSaNayA sthUlAn evaMvidhAn nidhIn sannidhau samIpe 9 dadhirdadhAnA | dadhiriti nipAtA tethaH / punaH kiM kurvatI ! svavapuSo mayUkhaiH AtmIyazarIrasya pUkhaiH kiraNaiH bhUSAhennaH AbharaNasatkasuvarNasya antaraM na vinAzayatI // 30 // 12 kiM kRtvA ? netravatrakarAMhiNA ANitUryAMgANAm ' ( si0 3 / 1 / 137) ityekavacanam, locanamukhahastapAdaiH tAM sumaMgalAM padmAkaramayIM matvA jJAtvA lakSmIH po vasatIti sumaMgalAmA - 15 zrayate sma // 31 // yugmam // : bhRGgaiH saurabhalobhenAnugataM se kariva / tanvyA doH pAzavatpuNyabhAjAM kaNThagraho citam // 32 // 18 prahitaM prAbhRtaM pArijAtenaiva jagatpriyam / asama kausumaM dAma, jajJe tatra gocaraH // 33 // yugmam // bhRGgai: kausumaM dAma kusumasaMvanti dAma mAlA tannetragocaro 21 jajJe, tayA sumaMgalayA puSpamAlA dRSTeti bhAvaH / kiMlakSaNaM dAma ? sevakairiva bhRGgairbhramaraiH saurabhalobhena anugataM parimalasya 23 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 jainakumArasaMbhavaM [saptamaH lobhena veSTitam / dAmna eva sarvANi vizeSaNAni / tanvyAH striyAH doHpAzavat bhujApAzavat puNyabhAjAM bhAgyavatAM kaMTha3 grahocitaM kaMTakSepaNayogyam // 32 // utprekSyate-pArijAtana prahitaM prAbhRtamiva Dhaukanamiva jagatpriyaM vizvAbhISTam / asamaM nirupamam // 33 // yugmam // 6 cakorANAM sumanasAmiva prItipradAmRtam / rohiNyA iva yAminyA, hRdayaMgamatAM gatam // 34 // saMprAptakaumudIsAraM, kAmukairiva kairavaiH / 9 Asse vizaMtaM pIyUSamayUkhaM sA niraikSata // 35 // yugmam / / cako0 sA sumaMgalA Asye mukhe vizaMtaM pravizaMtaM pIyUSamayUkhaM candramasaM niraikSata dRSTavatI / kiMlakSaNaM candramasam ? 12 etAni sarvANi candrasyeva vizeSaNAni / sumanasAM devAnAmiva cakorANAM prItipradAmRtam / yAminyA iva rAtreriva rohiNyA hRdayaMgamatAM gataM bhartRtvaM prAptavantam // 34 // kAmukairiva 15 kairavaiH kumudainiviSTakaumudIsAram upabhuktajyotsnAsAram // 35 // yugmam // kSipan guhAsu zailAnAM, lokAdutsAritaM tamaH / 10 saGkocaM mocitaM padmavanAd ghUkadRzAM dizan // 36 // nyasyan prAkAzyamAzAsu, tArakebhyo'pakarSitam / . svame'pi merayAmAsa, tasyA hRtkamalaM rviH||37|| yugmam // kSipa0 raviH sUryastasyAH sumaMgalAyAH hRtkamalaM svapne'pi 25 merayAmAsa vikAsayati sma / kiM kurvan raviH ? sarvANi Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 247 vizeSaNAni ravereva jnyeyaani| lokAt utsAritaM tamaH andhakAra zailAnAM parvatAnAM guhAsu kSipan , padmavanAt mocitaM saMkocaM dhUkadRzAM dizan // 36 // tArakebhyo'pakarSitaM gRhItaM prAkAzyaM 3 prakaTatvaM AzAsu dikSu nyasyan // 37 // yugmam / / akhaNDadaNDanaddho'pi, na tyajanijacApalam / sahajaM dustyajaM ghoSanniva kiMkiNikAvaNaiH // 38 // 6 dhvajo rajobhayeneva, vyomanyeva kRtAspadaH / tatprItinartakInATyAcAryakambAM vyaDambayat // 39 // akha0 dhvajastatprItirnartakInATyAcAryakaMbAM tasyAH sumaM-9 galAyAH prItirUpamA(gAH)trasya ? nartane nATyAcArya0 raMgAcAryakarakRtakaMbAM vyaDaMbayat , lakSaNayA nATyAcAryakaMbAyAH sAdRzyaM prApeti bhAvaH / kiM kurvan dhvajaH ? etAni dhvajavizeSaNAni 12 jJeyAni / akhaMDadaMDena naddhapi baddho'pi nijacApalyaM na tyajan , utprekSyate-kiMkiNikAkaNaiH kSudraghaMTikAzabdaiH sahanaM dustyajaM ghoSanniva // 38 // utprekSyate-rajobhayena vyomanyeva AkAza 15 eva kRtAspadaH kRtasthAna iva // 39 // yugmam // straiNena maulinAdhIye, so'haM sAkSI jgjnH| tvaM dhatse'tucchamatsaMpallumpAko hRdaye punaH // 40 // 18 mukhanyastAMbujacaMcacaMcarIkaravacchalAt / iti prItikaliM kurvanniva kumbhastayaikSyata // 41 // yugmam // straiNe0 tayA sumaMgalayA kumbha aikSata dRSTaH / kiM kurvan 22 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 jainakumArasaMbhavaM [saptamaH kumbhaH ? utprekSyate-mukhanyastAMbujacaMcaccaMcarIkaravacchalAt mukhanyastAMbuje caMcat sravan caMcarIkabhramararavacchalAt miSAt iti 3prItikaliM kurvanniva // 40 // itIti kim ? sarvaprasiddho'haM straiNena strIsamUhena maulinA mastakena AdhIye dhriye, atra viSaye jagajjanaH sAkSI vartate, tvaM punaratucchamatsaMpallUpAko madIya6 saMpado laMpAko apahArako hRdaye dhatse dharasi // 41 // yugmam / / amlAnakamalAmodamanekakavizabditam / sadvattapAlinivezakSamaviSTaraDambaram // 42 // 9 svarNasphAtisphuradagivaNya vizvopakArakRt / ibhyAgAramivAtene, kAsAraM tadRgutsavam // 43 // yugmam // 12 amlA0 kAsAraM sarovaraM ibhyAgAramiva vyAvahArika gRhamiva tadRgutsavaM tasyAH sumaMgalAyAH dRSTigocare utsavaM Atene vistArayati sma / kAsAraH punapuMsako jJeyaH / kiM15 lakSaNaM kAsAraM ibhyAgAraM ca ? dvayorapi vizeSaNAni sarvANi / amlAnakamalAmodaM amlAnakamalAnAM AmodaH parimalo yatra tat, pakSe amlAnaH kamalathA lakSmyA Amodo harSoM yatra tat / 18 anekakavizabditaM, anekakAnAM vInAM pakSiNAM zabditaM yatra tat , pakSe anekAnAM kavInAM zabditaM gItakavitvAdinA kIrtivistAraNaM yatra tat / satI prazasyA vRttAkArA pAliyaMtra tat 21 sadvattapAli nivezasya upabhogasya kSamo viSTarANAM vRkSANAM DaMbaro yatra tat nivezakSamaviSTaraDambaram, pakSe sadvRttAnAM 23 saccAritrANAM pAliH zreNiH tasyA nivezakSamo viSTarANAM Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 249 AsanAnAM DaMbaro yatra tat // 42 // varNasphAtisphuradaMgivarNa suSThu zobhanasya arNasya pAnIyasya sphAtyA sphuraMtyo bhaMgayastaraMgAstairvarNyam , pakSe svarNasya sphAtyA sphurantyo bhaMgayo 3 vicchittayastAbhirvarNya vizvopakArakRt // 43 // yugmam // kvacidvAyuvazoddhRtavIcInIcIkRtAcalam / udvRttapRSThaiH pAThInaiH, kRtadvIpabhramaM kvacit // 44 // 6 pIyamAnodakaM kApi, satRpairiva vaaridaiH| ratnAkaraM kuraGgAkSI,vIkSyamANA visiSmiye // 45 // yugmam // 1 kvaci0 kuraMgAkSI sumaMgalA ratnAkaraM samudraM vIkSyamANA satI visiSmiye vismayaM prAptA / kiMlakSaNaM ratnAkaram ? sarvANi ratnAkarasyaiva vizeSaNAni / kacidvAyuvazodbhUtavIcInIcIkR-12 tAcalam , vAyuvazena utpATitA ye vIcayaH kallolAstairnIcIkRtAH parvatA yena taM vAyu0 / kacit udvRttapRSThaiH utpATitapRSThavibhAgaiH pAThInairmatsyavizeSaiH kRtadvIpabhramam // 44 // utprekSyate-satRSi-15 tairiva vAridairmedhaiH kacit pIyamAnodakam // 45 // yugmam // sUryabimbAdivodbhUtaM, janmasthAnamivArciSAm / / cariSNumiva ratnAdi, bhArAdiva divazyutam // 46 // 18 dIvyaddevAMganaM ratnabhittirugbhiH kssipttmH| abhUdabhraMkaSaM tasyA, vimAnaM nynaatithiH||47|| .. yugmam // 21 sUrya0 vimAnaM tasyAH sumaMgalAyA nayanAtithirabhUt , tayA vimAnaM dRSTamityarthaH / kiMlakSaNaM vimAnam ? etAni sarvANi 23 ___ Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 jainakumArasaMbhavaM [saptamaH vimAnasyaiva vizeSaNAni / utprekSyate-sUryabiMbAdudbhUtaM prakaTI bhUtamiva / utprekSyate-arciSAM tejasAM sthAnamiva / utprekSyate3 cariSNuH calanazIlo ratnAdriH ratnAcala iva / utprekSyatebhArAdivaH svargAt cyutamiva bhraSTamiva ! // 46 // dIvyaddevAMganaM krIDadevastrI / ratnabhittirugbhiH kiraNaistamo'ndhakAraM kSipat / 6 abhaMkaSaM AkAzalagnam // 47 // yugmam // - raktAzmariSTavaiDUryasphaTikAnAM gbhstibhiH| lambhayantaM nabhazcitra-, phalakasya sanAbhitAm // 48 // vArdhinA duhiturdattAmiva kndukkelye| ratnarAziM davIyAMsamapuNyAnAM dadarza sA // 49 // yugmam // 12 raktA0 sA sumaMgalA ratnarAziM dadarza / kiM kurvantaM ratnarAzim ? raktAzmariSTavaiDUryasphaTikAnAM raktAzmA padmarAgamaNiH, ariSTaM kRSNaratnaM, vaiDUrya nIlamaNiH, sphaTikaH zvetamaNiH, eteSAM 15 gabhastibhiH kiraNaiH nabha AkAzaM citraphalakasya sanAbhitAM 'citraphalakasya sAdRzyaM laMbhayantaM prApayantam // 48 // punaH kiMlakSaNaM ratnarAzim ? utprekSyate-vArdhinA samudreNa duhituH 18 putryA lakSmyAH kaMdukakelaye dattamiva / apuNyAnAM nirbhAgyAnAM : davIyAMsaM atidUram // 49 // yugmam // AghorAghorarociSNuM, jiSNuM cAmIkaratviSAm / 21 ajimavilasajvAlAjihvamAhUtilolupam // 50 // zmazruNeva nu dhUmena, zyAma makhabhujAM mukham / dadarza zvasanodbhUtarociSaM sA virocanam // 51 // yugmam // Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkA sahitam 251 AdhA0 sA sumaMgalA virocanaM agniM dadarza / kiMlakSaNaM agnim ? sarvANyagnervizeSaNAni, AghorAghorarociSNuM AghoraM ghRtaM tasya ghoreNa sekena rociSNuM dedIpyamAnam / cAmI - 3 karatviSaM suvarNakAntim, jiSNuM jayanazIlam / ajihmavilasajjvAlAjivhaM ajihmApadiSTAH vilasantyaH jvAlA eva jihvA yasya taM aji0 / AhutilolupaM Ahutau hotavyadravya - 6 grahaNe lolupaM lampaTam // 50 // utprekSyate - zmazruNA iva kUrcasadRzena dhUmena zyAmaM kRSNam, makhabhujAM devAnAM mukham zvasanodbhUtarociSaM zvasanaH pavanaH tasmAdutpannarucim // 51 // 9 yugmam // ** ityaSTAviMzatizlokaiH caturdazasvapnavarNanam // 9 pravizya vadanadvArA, tasyAH svamA amI same / kUTastha kauTumbikatAM, bhejire kukSimandire // 52 // pravi0 amI gajAdayo'gniparyantAH same sarve svamAstasyAH sumaMgalAyAH kukSimandire udararUpagRhe vadanadvArA mukhadvAreNa 15 pravizya kUTastha kauTuMbikatAM sthiragRhapatitvaM bhejire sevante sma // 52 // tato guNatrajAgaraM, jajAgAra sumaMgalA / sAkSAttadvIkSaNAtkartukAmeva nayanotsavam // 53 // 12 tato 0 tatastato'nantaraM sumaMgalA jajAgAra / kiMviziSTA sumaMgalA ? guNatrajAgAraM guNA audAryagAMbhIrya cAturya mAdhuryadhairyAdayasteSAM vrajaH samUhastasya AgAraM gRham / punaH kiMviziSTA ? 22 18 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 jainakumArasaMbhavaM [ saptamaH utprekSyate - sAkSAt pratyakSaM tadvIkSaNAt teSAM svapnAnAM darzanAt nayanotsavaM kartukAmeva // 53 // svamArthAstAnapazyantI, puraH sA cikhide kSaNam / prAptA matkukSimevAmI, iti drAg mumude punaH // 54 // svapnA0 sA sumaGgalA puro'gre tAn svanArthAn svapnapadArthAn 6 apazyantI, kSaNaM cikhide khedaM prAptavatI / punardrAg zIghraM iti kAraNAt mumude pramodaM dhRtavatI, itIti kim ? amI svapnArthA matkukSimeva prAptAH // 54 // nirnaSTanidranetrA sA, svamAntaracintayat / muniraprAptapUrvANi, pUrvANIva caturdaza // 55 // nirna0 sA sumaMgalA nirnaSTanidranetrA nidrArahitalocanA 12 satI caturdazakhamAn antarmadhye acintayat / ka iva muniriva, yathA muniraprAptapUrvANi caturdazapUrvANi cintayati smarati // 55 // smRtipratyayamAnIte, matyA svanakadambake / kadambakorakAkArapulakA sA'bhavanmudA // 56 // smRti0 sA sumaMgalA mudA harSeNa kandabakorakAkArapulakA 18 kadaMbAkhyapuSpasya korako mukulastadAkArakA pulakA tatsadRzaromAMcA'bhavat / kva sati ? matyA buddhyA khamakadaMba ke khapnasamUhe smRteH pratyayaM gocaraM AnIte sati // 56 // naiyagrodho'Gkura iva, pravardhiSNuH puTaM bhuvaH / Anando hRdayaM tasyAH, sollAsaM niravIvRtat // 57 // 15 22 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 sargaH] TIkayA sahitam naiya0 pravardhiSNurvardhanazIlaH AnaMdaH tasyAH sumaMgalAyAH hRdayaM sollAsaM savikAzaM niravIvRtat nivartayAmAsa niSpAdayAmAsetyarthaH / ka iva ? naiyagrodhAMkura iva, nyagrodhasyAyaM naiya-3 grodhaH, yathA vaTasaMbaMdhI aMkuro vardhiSNurbhuvaH, puTaM sollAsaM nivartayati // 57 // yannibhAlanabhUH prItimaine mama tanUM tanum / 6 tatphalAvAptijanmA tu, mAtu kvetyAmamarza saa||58|| yanni0 sA sumaMgalA iti Amamarza itthaM vimarzati sma / itIti kim ? yannibhAlanabhUH yeSAM skhamAnAmAlokanasamutpannA prItirmama tanUM zarIraM tanuM kRzAM mene| tu punastatphalAvAptijanmA teSAM khapnAnAM phalaprAptisamutpannA prItiH ka mAtu // 58 // tayA svpkssnnoniitpriitisntrpitaatmyaa| 12 unnidrA nityamasvamavadhvo'pyabahu menire // 59 // tayA0 tayA sumaMgalayA asvapnavadhvo'pi devAMganA api nityaM niraMtaraM unnidrA nidrArahitAH satyaH abahu menire na bahu 15 manyante sma / kiMviziSTayA tayA ? khapnakSaNonnItaprItisaMtapitAtmayA, svapnakSaNAt skhamotsavAt unnItA prAptA prItistayA saMtarpitAtmayA prINitAtmayA // 59 // 10 cetasturaMgaM taccAruvicArAdhvani dhAvitam / sA niHpratyUhamityUhavalgayA vidadhe sthiram // 6 // ceta0 sA sumaMgalA cetasturaMgaM iti UhavicAravalgayA niHpratyUhaM nirvighnaM yathA bhavati tathA sthiraM vidadhe / kiMlakSaNaM 22 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 jainakumArasaMbhavaM [saptamaH cetasturaMgam ? taccAruvicArAdhvani teSAM svamAnAM manojJavicAramArgadhAvitaM satvaraM calitam // 60 // 3 nAmnA na kevalaM vAmA, vAmA buddhiguNeSvapi / Uhe sphuranti saddRSTilAlase nAlasekSaNAH // 61 // nAmnA0 vAmA striyaH kevalaM nAmnA na vAmA na pratikUlA 6 kiM tu buddhiguNeSvapi tu vAmAH / alasekSaNAH striyaH sadRSTilAlase prazasyalocanagocare Uhe vicAre na sphuranti na samarthI bhavanti // 61 // 9 kaTIrastanabhAreNa, yAsAM mandaH padakramaH / tAsAM vicArasAmarthya, strINAM saMgacchate katham // 62 // kaTI0 yAsAM strINAM kaTIraM kaTitaTaM tasya stanayozca bhAreNa 12 padakramo mando vartate, padazcaraNaH pakSe vibhaktyaMtaraM padaM, tAsAM strINAM vicArasAmarthya vizeSeNa cAro gamanaM tasyA samartha, pakSe UhazaktiH kathaM saGgacchate, kathaM ghaTate ? // 12 // 15 sthUlastanasthalaM dRSTvA, hRdayaM hariNIdRzAm / trasyatA yAnahaMsena, bhAratI nIyate'nyataH // 63 // sthUla0 hariNIdRzAM strINAM sthUlastanasthalaM hRdayaM dRSTvA 10 trasyatA trAsaM prAmuvatA yAnahaMsena vAhanarAjahaMsena bhAratI sarakhatI anyataH anyatra nIyate / ko'rthaH ? sthale rAjahaMsAnAM prAyaH sthitinaM bhavati iti bhAvaH // 63 // hAre'nustanavalmIkaM, mahAbhogini vIkSite / 22 AsIdati kulAyecchuH, strINAM dhIviSkarI katham // 64 // ___ Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 255 hAre0 dhIviSkarI buddhipakSiNI strINAM stanavalmIkaM anustanarUpo koTanantaraM, anu pazcAt mahAbhogini, mahAnAbhogo vistAro yasya sa mahAbhogI, tasmin mahAsarpa ? yA vA3 evaMvidhe hAre vIkSaNe sati kathaM AsIdati AsannA bhavati apitu naiva,, kiMlakSaNA dhIviSkarI ? kulAyecchuH kulAyaM nIDaM, pakSe kulAya vaMzAya nirupadravatAM icchuH // 64 // 6 manye mohamayaH sargaH, strISu dhAtrA smrthitH| yAnti yattadabhiSvaMgA-nmUDhatAM tAttvikA api||65|| __ manye0 ahaM evaMvidhaM manye dhAtrA brahmaNA strISu moha-9 mayaH sargaH sRSTiH samarthitaH kRtaH, yattadabhiSvaMgAt yat yasmAt kAraNAt tAsAM strINAmAsaktitaH tAttvikA api vidvAMso'pi mUDhatAM yAnti // 65 // jAtau naH kila mukhyA zrIH, sApi gopaalvllbhaa| jAtaM jalAtkalAdhAra-dviSTaM zizrAya puSkaram // 66 // jAtau0 no asmAkaM jAtau yA zrIlakSmI mukhyA vartate, 15 sApi zrIrgopAlavallabhA gopAlaH pazupAlaH kRSNo vA tasya / vallabhA patnI jalAtpAnIyAt jaDAt mUrkhAdvA jAtaM kalAdhAravidviSTaM kalAdhArazcandro vicakSaNo vA taM prati dviSTaM puSkaraM 18 kamalaM zizrAya AzritavatI // 66 // babhAra bhAratI khyAti, strIjAtau viduSIti yaa| khabhAvabhaGge na zreya, iti sA'bhUdabhartRkA // 67 // babhAra0 yA bhAratI strIjAtau viduSI iti khyAti babhAra 22 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [ saptamaH dhRtavatI, svabhAvabhaGge svIyasahajatyAge na zreyaH kalyANaM, iti kAraNAt sA abhartRkA bhartRrahitA bAlakumAryeva 3 abhUt / / 67 // tajjagadgururevaita-dvicAraM kartumarhati / jAtyaratnaparIkSAyAM, bAlAH kimdhikaarinnH||68|| * tajja0 tat tasmAt kAraNAt jagadguruH zrIyugAdIzvara evaitadvicAraM eteSAM caturdazAnAM svapnAnAM vicAraM kartuM arhati yogyaH syAt , jAtyaratnaparIkSAyAM bAlAH zizavaH kiM adhi9 kAriNaH syuH, api tu naiva // 68 // athAlasalasabAhulatA talpaM mumoca sA / . sauSuptikairiva prIyamANA kvaNitabhUSaNaiH // 69 // 12 athA0 athAnantaraM alasalasarAhulatA Alasyena prasara dbhujavallI satI sA sumaMgalA talpaM zayanIyaM mumoca / kiMvi. ziSTA sumaMgalA ? kaNitabhUSaNaiH kaNitaiH zabditaiH bhUSaNairA15 bharaNaiH sauSuptikairiva suSuptaM suSTuM suptaM pRcchantIti sauSuptikAni taiH sauSu0, prIyamANAH prItiM prApyamAnAH // 69 // akurvatI khaharSasya, sakhIrapi vibhAginI / sA'calacalananyAsa-haMsantI haMsavallabhAH // 70 // aku0 sA sumaMgalA acalat / kiM kurvatI ? sakhIrapi khaharSasya vibhAginIrakurvatI / punaH kiMvi0 calananyAsai11zcaraNamocanairhasavallabhA rAjahaMsIhasantI // 70 // 18 sA Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 257 icchantyA vijanaM yAne, tasyA nA'bhavatAM priye / nUpure rUparekhAyA, ArAvaiH stAvakaiH padoH // 71 // iccha0 tasyAH sumaGgalAyA nUpure priye abhISTe nAbhavatAm / 3 kiM kurvatyAH ? yAne gamane vijanaM ekAntaM icchantyAH / kiMlakSaNe nUpure ? ArAvaiH zabdaiH sumaGgalAsaMbandhinoH padoH caraNayo rUparekhAyAH stAvakaiH stutikArakaiH // 71 // 6 akAle maJju siJjAnA, mekhalA me khalAyitam / / adhunaiva vidhAtrI kimiti sA dadhyuSI kSaNam // 72 // akA0 sA sumaGgalA kSaNaM iti dadhyuSI dhyAtavatI / itIti 9 kim ? me mama mekhalA khalAyitaM durjanAcaritaM adhunaiva kiM vidhAtrI kariSyati ? kiM kurvANA mekhalA ? akAle maJja siJjAnA maJju manojJaM siJjAnA avyaktaM zabdaM kurvANA // 72 // 12 maunaM bheje krsprshsNketaadvlyaavliH|| viduSIva tadAkUtaM, tarasA tatprakoSThayoH // 73 // maunaM0 tatprakoSThayostasyAH sumaGgalAyAH prakoSThayoH kalA-15 cikayorvalayAvaliH karasparzasaMketAt maunaM bheje / kiM kurvatI valayAvaliH ? tarasA vegena tadAkUtaM tasyAH sumaGgalAyAH AkRtaM khAntAbhiprAyaM viduSI vijJAtavatI // 73 // dunimittAtka gantAsItyAlApAdAlijanmanaH / bhItA mandapadanyAsaM, sA'bhyAsaM bharturAsadat / / 74 // durni0 sA sumaGgalA mandapadanyAsaM yathA bhavati tathA bhartuH zrIRSabhadevasya abhyAsaM samIpaM Asadat prAptA / kiMlakSaNA 22 jai0 ku0 17 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 jainakumArasaMbhavaM [ saptamaH sumaGgalA ? AlijanmanaH sakhIbhyaH samutpannAt durnimittAt amaGgalarUpAt kva gantAsi tvaM kutra gamiSyasi ityAlApAt 3 IdRgjalpAt bhItA bhayaM prAptA / itIti kim ? "chIe vibhagge kamaNie kaMTae ya bhaggeya / diTThe sappavirAle nahi gamaNe suMdaraM hoI" // 1 // iti vacanAt apazakunabhayena 6 sakhInAmakathayitvaiva ekAkinI yayAviti bhAvaH // 74 // ratnapradIparucisaMyamitAndhakAre, muktAvacUlakamanIya vitAnabhAji / sA tatra divyabhavane bhuvanAdhinAthaM, nidrAniruddhanayanadvayamAluloke // 75 // ratna0 sA sumaGgalA tatra tasmin divyabhavane bhuvanAdhinAthaM 12 nidrAniruddhanayanadvayaM nidrayA mudritalocanayugmaM Aluloke dadarza / kiMviziSTe divyabhavane ? ratnapradIparucisaMyami tAndhakAre ratnasatkapradIpAnAM rucibhiH kAntibhiH saMyamitaM lakSaNayA 15 nirAkRtaM andhakAraM yatra tasmin suprakAze ityarthaH / punaH kiM.viziSTe ? muktAvacUlakamanIyavitAnabhAji muktAvacUlaiH mauktikajhumbanakaiH kamanIyAn manojJAn vitAnAn candroddyotAn 18 bhajatIti bhAk tasmin // 75 // 12 palyaGke vizadavikIrNapuSpatAre, vyomnIva prathimaguNaikadhAni lInaH / utphullekSaNakumudAM mudA jinenducANaH sapadi kumudvatImivainAm // 76 // Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 259 palyaM0 jinendraH zrIRSabhacandraH enAM sumaGgalAM mudA harSeNa kumudvatIM kumudinImiva cakrANaH kRtavAn / kiMviziSTo jinenduH ? palyake vyomnIva AkAzavat lInaH suptaH / 3 kiMlakSaNe palyaMke ? vyomnIva vizadavikIrNapuSpatAre, vizadAni nirmalAni vikIrNAni vikSiptAni campakazatapatravicakilAdipuSpANi taistAre manojJe, pakSe vizada vikIrNapuSpavattArA yatra 6 tatra0 / punaH kiMlakSaNe ? prathimaguNaikadhAmni prathimaguNasya vistAraguNasyaikadhAgni ekagRhe / kiMlakSaNAM sumaGgalAm ? utphullekSaNakumudAm , utphulle vikakhare IkSaNe locane eva kumude yasyAH9 sA tAm / ko'rthaH ? yathA candraH kumudinI khadarzanena vikAsayati tathA jinendurapi sumaGgalAM modayAmAseti bhAvaH // 76 // toyAAyA iva paricayAnmuktazopaM svatanvAH, pauSpaM talpaM prati parimalenotamIbhavantam / dRgbhyAM vrIDAvyapagamaRjusphAritAbhyAM prasuptaM, dRSTvA nAthaM lavaNima budhAmmonidhi pipriye saa|| 77 // 15 toyA0 sA devI sumaGgalA dRgbhyAM locanAbhyAM nAthaM khAminaM prasuptaM dRSTvA pipriye prItiM prApa / kiM kurvantaM nAtham ? pauSpaM talpaM prati puSpazayyAM prati parimalena uttamaNIbhavantaM parima-18 ladAnaM kurvantam / kiMviziSTaM pauSpaM tatpam ? jalaklinnaM vastraM toyA ucyate / toyAAyA iva toyAsadRzAyAH khatanvA nijazarIrasya paricayAt muktazoSaM zoSarahitam / kiMlakSaNAbhyAM hagbhyAm ? brIDAvyapagamaRjusphAritAbhyAM broDAyA lajjAyA- 22 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 jainakumArasaMbhavaM [aSTamaH vyapagamena abhAvena Rju saralaM yathA bhavati tathA sphAritAbhyAM vistAritAbhyAm / punaH kiMvi0 nAthaM! lavaNimasudhAmbho3nidhiM lAvaNyasudhAyA ambhonidhiM samudram // 77 // iti zrIaJcalagacche kavicakravartizrIjayazekharasUriviracite zrIjainakumArasaMbhavasya tacchiSyazrIdharmazekharasUriviracitAyAM TIkAyAM zrImANikyasundarasUrizodhitAyAM saptama sargavyAkhyA samAptA // 7 // ra atha aSTamaH srgH| atha prsnnprbhuvRviikssaa| pIyUSapAnotsavalInacetAH / vizramya mRdvI kSaNamaMhicAra janmaklamacchedamasau viveda // 1 // atha0 athAnantaraM mRdvI sukomalA asau sumaGgalA kSaNaM vizramya aMhicArajanmaklamacchedaM aMhicArajanmanaH caraNa15 saMcaraNasamutpannasya klamasya zramasya cchedaM viveda prApa / kiMlakSaNA sumaGgalA ? prasannaprabhuvakravIkSApIyUSapAnotsavalInacetAH prasannasya prabhoH vakrasya vIkSA avalokanameva pIyUSaM amRtaM tasya pAno18 tsavalInacetazcittaM yasyAH sA prasa0 // 1 // ye zvAsavAtA vadanAdamAnta ivodbhavanti sma raveNa tsyaaH| te svAsthyamApatsata vahidizya vAyorvirAme jaladherivApaH // 2 // 22 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkA sahitam 261 ye0 tasyAH sumaGgalAyAH vadanAt mukhAt ye zvAsavAtAH zvAsavAyavo raveNa vegena amAnta ivodbhavanti sma, udbhavantaH zvAsavatAH svAsthyaM Apatsata AgatAH, kA iva ? jaladheH 3 samudrasya Apa iva, yathA Apo jalAni vahnidizyavAyokoNapavanasya virAme abhAve svAsthyaM Apadyante // 2 // yA kRtrimA mauktikamaNDanazrIradIyata khedalavaistadaGge / tatra sthita sA sahasA vilInA, kiM kRtrimaM khelati neturagre || 3 || yA0 tadane tasyAH sumaGgalAyAH zarIre khedalatraiH pravedabindubhiH yA kRtrimA mauktikazrIH muktAmayI alaMkAra lakSmIradIyata dattA / tatra sthitau zrIyugAdIzadRSTau sA mauktika- 12 maNDanazrIH sahasA vilInA vilayaM gatA / netuH svAmino'gre kiM kRtrimaM khelati ? api tu naiva // 3 // zlathaM vihAreNa yadantarIyadukUlamAsItpathi viprakIrNam / sAMyAtrikeNeva dhanaM niyamya, hathaM navIM tayA tad dRDhayAmbabhUve || 4 || yadantarIyadukUlaM yasyAH sumaGgalAyAH parivAnapaTTakUlaM pathi mArge zlathaM zithilaM viprakIrNe visaMsthulaM AsIt, tat dukUlaM tayA sumaGgalayA nIvIM mekhalAM niyamya baddhA dRDhayA- 23 mbabhUve dRDhIcakre / "ye zvAsavAtA ityAdikaM sumaGgalAyAH stokacalane'pyuktam" / tat atizayAlaMkAre kavInAM dharmAduktam, 23 $5 14 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 jainakumArasaMbhavaM [aSTama: yathA vAgbhaTTAlaMkAre 'tvadAritAritaruNIzvasitAnilene'tyAdikeneva / sAMyAtrikeNeva prAvahaNikeneva / yathA sAMyAtrikeNa nIvI 3 mUladravyaM niyamya pathi vikIrNa dhanaM dRDhIkriyate // 4 // bhartuH pramIlAsukhabhaGgabhIti__ stAmekato lambhayati sa dhairyam / svamArthazuzrUSaNakautukaM cA nyatastarAM strISu kutaH sthiratvam // 5 // bhartuH0 bhartuH zrIRSabhadevasya pramIlAsukhaM nidrAsukhaM 9 tasya bhaGgabhItirekatastAM sumaGgalAM dhairya lambhayati sma / ca punaH, khapnArthazuzrUSaNakautukaM anyatastarAmautsukyaM prApayati sma / strISu sthiratvaM sthairya kutaH syAt ? // 5 // 12 kSobho bhavanmA sa suSuptihapte, nAthe'tra tArasvarayA mamoktyA / medhAvinI tajjayajIvanande15 tyudIrayAmAsa mRduM giraM sA // 6 // kSobho0 tArakharayA mahAzabdayA mamoktyA atra asminnAthe suSuptiH sukhakhApastadviSaye tRpte kSobho mArama bhavat / tat 18 tasmAt kAraNAt sA sumaGgalA jayajIvanandeti mRdaM sukomalAM giraM udIrayAmAsa proktavatI // 6 // citraM vadhUvaRvidhUtthavalgu vAkaumudIbhiH sarasI rarAja / zrIsaGgamaikapratibhUprabodha lIlollasallocananIrajanmA // 7 // Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkayA sahitam 263 citraM 0 sa bhagavAn sarasI rasADhyaH pakSe sarasI mahAsaraH citraM AzcaryaM rarAja / kAbhiH ? vadhUvaRvidhUtthavalguvAkkaumudIbhiH, vadhUH sumaGgalA tasyA vakravidhUtthAH mukhacandrasamutpannA valgavaH 3 manojJAH vAco vANyastAbhireva kaumudIbhiH candrajyotsnAbhiH / kiMviziSTo bhagavAn ? zrIsaMga maikapratibhUprabodha lIlollasallocananIrajanmA zrIlakSmIH tasyAH saMgame ekapratibhU-samAne prabodhalIlayA ullasantI locane eva nIrajanmanI kamale yasyAH sA // 7 // 6 niviSTavAniSTakRpaH sa pUrvakAyena zayyAM sahasA vihAya / kSaNaM dhRtoSmAmidamaGgasaGga bhaGgAnutApAdiva devadevaH // 8 // nivi0 iSTakRpaH abhISTakaruNaH sa devadevo bhagavAn pUrvakAyena anyazarIreNa zayyAM sahasA autsukyena vihAya muktvA niviSTavAn upaviSTaH / kiMlakSaNAM zayyAm ? idamaGgasaGga - 15 bhaGgAnutApAt asya bhagavataH aGgasaGgasya bhaGgasatkapazcAttApAt kSaNaM dhRtoSmAmiva dhRtasantApAmityarthaH // 8 // puraH sthitAmapyuSitAM hRdantanizi prabuddhAmapi padminIM tAm / apyAttamaunAM sphuradoSTadRSTajijalpiSAmaikSata lokanAthaH // 9 // puraH 0 lokanAthaH zrIyugAdIzaH tAM sumaGgalAM aikSata dRSTavAn / kiMviziSTAM tAm ? puro'gre sthitAmapi hRdayAntaruSitAM hRdaya- 23 21 12 18 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 jainakumArasaMbhavaM [ aSTamaH madhye kRtAvAsAm / nizi rAtrau prabuddhAM jAgaritAmapi padminIM kamalinIM pakSe padminIM strIm / kiMvi0 ? AttamaunAmapi gRhItamaunAmapi sphuradoSThadRSTa jijalpiSayA sphuradbhyAM oSThAbhyAM dRSTA jijalpiSA jalpanecchA yasyAH sA tAM sphuradoSTha0 // 9 // sumaGgalAM maGgalakoTihetunaiturnidezastridazezamAnyaH / nivezayAmAsa nivezayogye, bhadrAsane bhadramukhImadUre // 10 // suma neturnidezaH zrIRSabhadevasyAdezo bhadramukhIM kalyANakRnmukha sumaGgalAM adUre pratyAsanne nivezayogye upavezanA bhadrAsane nivezayAmAsa, upavezayati sma / kiMviziSTo 12 nidezaH ? maGgalakoTiheturdadhidUrvAkSata candanAdimAGgalikakoTeH kAraNam, punaH kiM0 : tridazeza mAnyaH saudharmendrAdicatuHSaSTidevendrANAM mAnyaH // 10 // digaGganAGgeSu sitAGgarAgabhaGga bhajadbhirdazanAMzujAlaiH / jyotstrIyazo jApayatA jinena, 9 13 tayA rajanyA jagade'tha jAyA // / 11 // diga0 athAnantaraM jinena zrI RSabheNa jAyA sumaGgalA jagade | vazamAMzujAlaiH dantakiraNasamUhaiH tayA rajanyA jyotstrI pUrNimA tasyA yazaH kIrtiH yazo jApayatA jayAya prayuJjatA / 'niji abhibhave' jivAtoH kAritAntasya prayogaH / kiM kurvadbhiH 23 dazanAMzujAlaiH ! digaGganAnAM dikstrINAM aGgeSu zarIreSu 21 1 18 * Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkayA sahitam 265 sitAGgarAgabhaGga zvetavilepanavicchittiM bhajadbhiH sevamAnaiH / ko'rthaH ? bhagavato dantakiraNaiH sA rAtrirujjvalA kRtA, tayA ca pUrNimAyA yazo nirjitamiti bhAvaH // 11 // ayAnacaryAnucitakramAyAH, kaccittava svAgatamasti devi ! | tanUrabAdhA tava tanvi ! tApo tIrNasya hemno hasitaprakAzA / / 12 / / ayA0 he devi ! kaccit abhISTaprazne tava svAgataM suSTha zobhanaM AgamanaM asti vidyate ? kiMviziSTAyA bhava0 19 ayAnacaryAnucitakramAyAH yAnarahitagamanAyogya caraNAyAH / he tanvi kRzAGgi ! taba tanUH zarIraM abAdhA nirAbAdhA vartate ? kiMviziSTA tanUH : tApAcIrNasya arAttamUgatagalitottIrNasya 12 hemnaH suvarNasya hasitaprakAzA jitakharNakAnterityarthaH // 12 // chAyeva pArzvadapRthag babhUvAn, sukhI sadAste sa sakhIjanase / prAptAH suvarNe parabhAgamate, mANikyabhUSAH kimutApadopAH // 13 // 3. chAye he devi ! sa te tava sakhIjanaH sadA sukhI Aste ? kiMlakSaNaH sakhIjanaH ? chAyA iva pArzvIta samIpAt apRthag babhUvAn na pRthagbhUtaH / uta athavA zarIre mANikyabhUSA ratnAbharaNAni kiM aMpadoSA nirdoSA vartante ? kiMrUpA bhANi - kyabhUSAH ? suvarNe parabhAgaM guNotkarSe prAptAH // 13 // 15 ** Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 266 6 mahA0 mahAnizAyAmapi ardharAtre'pi muktanidre tvaM mAM didRkSayA vilokanecchayA kiM upasthitAsi AgatAsi ? yena kAraNena kSaNArdhamukte'pi priye abhISTe cirAya cirakAladRSTa iva ceto dhAvati // 14 // bara jainakumArasaMbhavaM mahAnizAyAmapi muktanidre, didRkSayA mAM kimupasthitAsi / kSaNArdhamukte'pi cirAya dRSTa iva priye dhAvati yena cetaH // 14 // svopalabdhe mayi mAradUnA, riraMsayA vA kimupAgatAsi / prAyosvalAsu prabalatvameti, kandarpavIro viparItavRttiH // 15 // svapno0 vA athavA he devi ! mayi khanopalabdhe sati svapnamadhye dRSTe sati tvaM mAradUnA kAmapIDitA satI riraMsayA 15 rantumicchayA kiM upAgatAsi AyAtAsi ? viparItavRttiH kandarpavIraH prAyo bAhulyena abalAsu strISu prabalatvaM eti gacchati // 15 // 22 [ aSTamaH priye prayAsaM vicikitsitaM vA, mImAMsituM kiMcidamuM vyadhAstvam / sandehazalyaM hi hRdo'napoDha mAmRtyu martyasya mahArtidAyi // 16 // priye 0 0 vA athavA he priye ! tvaM kiMcit vicikitsitaM Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 267 sandigdhaM vicAraM mImAMsituM vicArayituM amuM prayAsaM vyadhAH akaroH ? hi nizcitaM hRdo hRdayAt sandehazalyaM anaporTa anAkRSTaM, martyasya manuSyasya AmRtyu mRtyuM yAvat mahAtarmahA-3 duHkhasya dAyi bhavati // 16 // cedvastu saMtrastamRgAkSi mRgyaM, tavAsti kiMcidvada tadvizaGkam / AnAkamAnAgagRhaM durApaM, prAyo na me namrasurAsurasya // 17 // cedva0 saMtrastamRgasya akSiNI iva akSiNI yasyAstasyAH9 saMbodhanaM kriyate he saMtrastamRgAkSi ! cet yadi mRgyaM mArgaNIyaM vastu kiMcittavAsti tadvizakaM niHzakaM brUhi, / prAyo bAhulyena namrasurAsurasya me mama AnAkaM kharga yAvat , AnAgagRhaM 12 pAtAlaM yAvat , na durApaM na duHprApam // 17 // vizvaprabhorvAcamamuM sakhaNDapIyUSapAteyarasAM nipIya / 15 prAptA pramodaM vacanAdhvapAraM, prArabdha vaktuM vanitezvarI sA // 18 // vizva0 sA vanitezvarI vanitAnAM strINAM IzvarI sumaGgalA 18 vaktuM jalpituM prArabdha prArabhatesma / kiMviziSTA vanitezvarI ? vacanAdhvapAraM vAggocarAtItaM pramodaM prAptA ? kiM kRtvA ? vizvaprabhoH zrIRSabhadevasya amuM vAcaM nipIya pItvA / kiMviziSTAM vAcam ? sakhaNDapIyUSapAleyarasAM khaNDasahita 22 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 jainakumArasaMbhavaM [aSTamaH pIyUSaM abhinavaM payastasya pAleyaH patigato raso yasyAH sA tAm // 18 // 3 pAtustrilokaM viduSastrikAlaM, trijJAnatejo dadhataH sahottham / khAminna te'mi kimapyalakSyaM, praznastvayaM snehalataikahetuH // 19 // pAtu0 he khAmin ! ahaM te tava kimapi alakSyaM ajJeyaM na avaimi na jAne / trINyapi vizeSaNAni bhagavato jJeyAni / kiM9 viziSTasya tava ? trilokaM pAtustribhuvanaM rakSataH, trikAlaM-viduSaH atItAnAgatavartamAnakAlAn jJAtavataH, sahotthaM trijJAnatejo matizrutAvadhijJAnasatkaM tejo dadhataH bibhrtH| tu punarayaM praznaH 12 lehalataikahetuH snehalatAyAH snehavArtAyA ekaheturvartate // 19 // niddhyAyataste jagadekabuddhyA, __mayyasti ko'pi prnnyprkrssH| 15 bhRzAyate cUtalatAvilAse, sAdhAraNaH sarvavane vasantaH // 20 // nighyA. he khAmin ! te tava jagat vizvaM ekabuddhyA 18 nidhyAyataH pazyataH sato mAya viSaye ko'pyapUrvaH praNaya prakarSaH snehasamUho'sti / vasantaH sarvavane sAdhAraNaH sadRzo vartate, paraM cUtalatA sahakAravallI tasyA vilAse bhRzAyate 23 adhikaH syAt // 20 // na nAkanAthA api yaM nuvanto, 23 vahanti garva vibudheshtaayaaH| Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam vaktuM purastasya tava kSame'ha maho mahAsurmahilAsu mohaH // 21 // na0 he nAtha ! nAkanAthA api indA api yaM tvaaN| nuvAnAH stuvantaH santo vibudhezatA devezatvaM pakSe vidvadIzatvaM / tasyA gavaM abhimAnaM na vahanti, tasya tava puro'ye ahaM vaktuM jalpituM kSamA zaknomi, aho ityAzcarye mahilAsu strISu moho mahAsurmahAprANo vartate // 21 // strImAtrameSAsi tava prasAdA devAdidevAdhigatA gurutvam / rAjJo hRdi krIDati kiM na muktA kalApasaMsargamupetya tantuH // 22 // strI0 he Adideva ! eSA ahaM strImAtraM tava prasAdAdeva 12 gurutvaM adhigatA prAptAsmi, tanturmuktAkalApasaMsarga upetya prApya rAjJo hRdi kiM na krIDati, api tu krIDatyeva / / 22 / / mAM mAnavI dAnavavaividhvo, yAcanti yatprAJjalayo'GgadAsyam / so'yaM prabhAvo bhavato na dheyaM, bhasApi bhAle kimu matrapUtam // 23 // 18 mAM0 dAnavavairivadhvo devAGganAH prAJjalayo yojitAJjalayaH satyo mAM mAnavImapi yat aGgadAsyaM aGgasya zarIrasya dAsyaM yAcanti, so'yaM bhavatastava prabhAvo vartate / bhasmApi rakSApi mantrapUtaM sat bhAle lalATe kiM na dheyaM ? api tu dhAryameva / / 23 / / 22 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 jainakumArasaMbhavaM [aSTamaH tvatsaMgamAtsaMgamitena divya puSpairmadaGgena vidUritAni / vairAgyaraGgAdiva pArthivAni, ___ vaneSu puSpANyupayAnti vAsam // 24 // tvatsaM0 he nAtha ! pArthivAni pRthivyAM jAtAni puSpANi vairAgyaraGgAdiva vaneSu vAsaM upayAnti / kiMviziSTAni puSpANi ? tvatsaMgamAt divyapuSpaiH saMgamitena militena madaGgena vidUritAni dUrIkRtAni // 24 // aGgeSu me devavadhUpanIta divyAGgarAgeSu nirAzrayeNa / nAthAnutApAdiva candanena, bhujaGgabhogyA svatanurvitene // 25 // ___ aGge he nAtha ! candanena khatanurAtmIyazarIraM bhujaGga bhogyA sarpaveSTitA vitene kRtA / utprekSyate-anutApAdiva pazcA15ttApAdiva / kiMviziSTena candanena ? me mama aGgeSu nirAzrayeNa Azrayarahitena / kiMviziSTeSu aGgeSu? devavadhUpanItadivyAGga rAgeSu devAGganAdaukitadivyavilepaneSu // 25 // 18 varbhUSaNaireva madaGgazobhAM, saMbhAvayantISvamarAGganAsu / roSAdivAntardahanaM pravizya, dravIbhavatyeva bhuvaH suvarNam // 26 // 22 svarbhU0 he nAtha! bhuvaH pRthivyAH suvarNa antardahanaM dahanasya Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 271 madhye pravizya roSAdiva dravIbhavati, galatyeva / kAsu satISu ? amarAGganAsu devAGganAsu kharbhUSaNaireva vargasatkAbharaNaireva madaGgazobhA saMbhAvayantISu kurvantISu satISu // 26 // payaH prabho ! nityamamartya dhenoH, zrIkozato divydukuulmaalaa| puSpaM phalaM cAmarabhUruhebhyaH, sadaiva devairupanIyate me // 27 // payaH0 he prabho he svAmin ! devairnityaM nirantaraM amartyadhenoH payo dugdham , zrIkozataH zriyo lakSyAH kozaH zrIkozaH9 tasmAdivyadukUlamAlA, ca anyat , amarabhUruhebhyaH kalpavRkSebhyaH puSpaM phalaM sadaiva me mama upanIyate Dhaukyate // 27 // bhogeSu mAnavyapi mAnavInAM, khAminna badhnAmi kadAcidAsthAm / ahaM tvadIyetyanizaM surIbhiH, svarbhogabhaGgISvabhikIkRtAGgI // 28 // 15 bhoge0 he svAmin ! ahaM mAnavI manuSyamAtrApi mAnavInAM bhogeSu kadAcidAsthAM na badhnAmi / ahaM tvadIyA tvatsatkA iti kAraNAt , surIbhirdevAGganAbhiranizaM nirantaraM svarbhoga-18 bhaGgISu devalokasatkabhogavicchittiSu abhikIkRtAGgI kAmukIkRtazarIrA varte // 28 // anyairanISallabhameti vastu, yadA yadAsevanakaM mano me| Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 jainakumArasaMbhavaM tadA tadAkRSTamivaityadrAdapi pramodaM dizati tvayIze // 29 // 22 3 anyai0 he nAtha ! yadA yasminnavasare me mama manaH yat AsevanakaM nayanAnandakAri vastu eti gacchati / kiMlakSaNaM vastu ? anyairanISallabhaM duHprApam / tadvastu tvayi Ize samarthe 6 sati tadA tasminnavasare dUrAdapi AkRSTamiva etya Agatya me mama manaH pramodaM dizati dadAti // 29 // pramArSTi hAgramRbhurnabhakhAn, piparti kumbhAn surasindhuradbhiH / bhakSyasya copaskurute'zumAlIdAsyopa neze tvayi durvidhA me // 30 // 12 pramA0 he nAtha ! tvayi Ize sati me mama dAsyo'pi na durvidhA na duHsthA na duHkarmakAryo vartante / nabhakhAn RbhurvA - devatA me mama hAgraM gRhAGgaNaM pramArSTi tRNakASThakacavarAdi 15 paratra karoti / surasindhuH gaGgA adbhiH pAnIyaiH kumbhAn piparti pUrayati / ca punaraMzumAlI sUryaH bhakSyasyopaskurute zAlisUpapakAnnaghRtAdibhojyaM saMskaroti / bhakSyasyAtpannA SaSThI - karoteH 38 pratiyale iti sUtreNa jJeyA // 30 // trAtastvayi trANapare tridhApi, duHkhaM na manAti mudaM madIyAm / [ aSTamaH yaM hetumAyAsiSamatra mAyA muktaM bruve tacchRNu sAvadhAnaH // 31 // Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH jainakumArasaMbhavaM 273 trAta he trAtaH ! he rakSaka! tvayi trANapare rakSaNatatpare sati tridhA'pi AdhyAtmikAdhibhautAdhidaivikamedaM trividhaM vAgmano'GgaizcaH kRtaM devamAnuSatiryakRtaM vA duHkhaM madIyaM mudaM harSa 3 na manAti nAspheTayati / yaM hetuM yena hetunA ahamatrAyAsiSaM AyAm tat ahaM mAyAmuktaM kapaTarahitaM bruve, tvaM sAvadhAnaH zRNu // 31 // kriyAM samagrAmavasAya sAyaM tanImanISaddhatiratra rAtrau / azizriyaM zrIjitadivyazilpaM, talpaM khavAsaukasi vizvanAtha ? // 32 // kriyAM0 he vizvanAtha ! ahaM sAyaMtanI saMdhyAsaMbandhinI samagrAM kriyAM avasAya samApya atra rAtrau khavAsaukasi 12 AtmIyavAsabhavane, talpaM zayanIyaM azizriyaM AzritavatI, kiMviziSTaM talpam ? zrIjitadivyazilpaM zriyA zobhayA jitaM divyaM zilpaM vijJAnaM yena tat zrIjita0 / kiMlakSaNA'ham ? 15 anISaddhRtirbahusamAdhiyuktA // 32 / / tvannAmamantrAhitadeharakSA nidrAM svakAlaprabhavAmavApya ! khamAnibhokSapramukhAnadarza, caturdazAdarzamukha ! krameNa // 33 // tvannA0 he Adarzamukha ! Adarzo darpaNaH mAGgalyakaratvAt tatsadRzaM mukhaM yasya sa tasya saMbodhane / ahaM tvannAmamantrAhita-22 jai0 ku. 18 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 TIkayA sahitam [aSTamaH deharakSA tvadIyanAmamantreNa kRtazarIrarakSA satI vakAlaprabhavAM AtmIyakAlotpannAM nidrAM krameNa avApya prApya, ibho gaja3 ukSA vRSabhastatpramukhAn caturdaza khapnAnadarza dRssttvtii|| 33 // tato'tyabhISTAmapi sarvasAra__ svabhaudhasaMdarzanayA kRtArthAm / visRjya nidrAM catugazci: ! tvAM tattvArthamImAMsiSayA gatAsi // 34 // tato0 he caturAJcita he vidvatpUjita ! tato'nantaraM ahaM 9abhISTAmapi nidrAM visRjya tyaktvA tattvArthamImAMsiSayA vicAraNecchayA tvAM tvatsamIpamAgatA'smi, kiMlakSaNAM nidrAm ? sarvasArakhamoghasaMdarzanayA sarvaprazasyasvapnasamUhadarzanena kRtArthAma 12 // 34 // vastvAkRSantI bhavataH prasAda saMdaMzakenApi daviSTha maSTam / 155 na ko'pi duHprApapadArthalobha janmA'bhajanmA bhgvNstdaadhiH|| 35 // vastvA0 he bhagavan ! ko'pi duHprApapadArthalobhajanmA 18 duHprApasya prAptumazakyapadArthasya vastuno lobhajanmA' vastulobho tpannaH AdhirasamAdhistadA tasminnavasare mA mAM na amajat / kiM kurvantI mAm ? bhavataH prasAdasaMdaMzakena tava prasAdarUpasaMda zakena daviSThamapi, iSTaM abhISTaM vastu AkRSantI AkRSyA22 nayantIm // 35 // Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH jainakumArasaMbhavaM 275 275 AkUtamakSidhruvaceSTayaiva, __hArda vibuddhyaakhilkrmkaarii| na khairacArIti paricchado'pi, mano dunoti sa tadA madIyam // 36 // AkU0 he nAtha! tadA tasminnavasare paricchado'pi parivAro'pi khairacArI khacchandacArI, iti kAraNAt madIyaM / mano na dunoti sma, kiMlakSaNaH paricchadaH ? akSibhruvaceSTayaiva dRSTibhruvavAlanayaiva hArdai hRdayasaMbandhi AkUtaM abhiprAya vibudhya jJAtvA akhilakarmakArI samastakAryakRt // 3 // api dvitIyAdvitaye vibhajya, cittaM ca vittaM ca samaM samIcA / tvayA na sApatyabhavo'bhibhUti lavo'pi me'datta tadAnutApam // 37 // api0 he nAtha ! tadA tasminnavasare sApalyabhavaH sapalyA utpanno abhibhUtilavo'pi parAbhavalezo'pi me mama anutApaM 15 viSAdaM na adatta / kena hetunA ? tvayA dvitIyAdvitaye'pi kalatradvike'pi cittaM ca punarvitaM samaM samakAlaM vibhajya vibhAgIkRtya samIcA samyag aJcatA "aJcau gatau ca" smnyctiiti| kipi lope "sahasamaH sadhripamI" samyak vartamAnena // 37 // AsIna me varmaNi mArutAdi prakopataH ko'pi tadA vikaarH| tvayi prasanne na hi labdhabAdhA, mithaH pumarthA iva dhAtavo'pi // 38 // 2 // Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 TIkayA sahitam [aSTamaH AsI0 he nAtha ! tadA tasminnavasare me mama varmaNi zarIre mArutAdiprakopataH ko'pi vikAro na AsIt na abhUt / 3 tvayi prasanne dhAtavo'pi pumarthA iva mithaH parasparaM na hi labdhabAdhA labdhapIDA vartante // 38 // gadA vapuHkumbhagadAbhighAtA, nAsaMstadA tvnnigdaagdaasyaa| ajAtazatru patimAzritAyA stvAM me kutaH saMbhava eva bhIteH // 39 // 9 gadA0 he nAtha ! gadA vAtapittazleSmarUpA rogA mama tadA tasinnavasare tvannigadAgadApyA tava nigado nAma sa eva agada auSadhaM tasyAptyA lAbhena na Asan / kiMviziSTA gadAH? 12 vapuHkumbhagadAbhighAtA zarIrarUpakumbhasya gadAsatkaprahArasadRzAH, ajAtazatru gatavairiNaM tvAM pati bhartAraM AzritAyA me mama bhIterbhayasya saMbhava utpattireva kutaH syAt ? api tu na 15kuto'pi // 39 // evaM mukhAkhAdarasarjitAyAM, - manastanuklezavivarjitAyAm / 18. svamairbabhUve mayi yaistadartha mImAMsayA mAMsalaya pramodam // 40 // ___evaM0 he nAtha ! yaiH svamairmayi babhUve tadarthamImAMsayA 21 teSAmarthasya vicAraNayA harSa mayi viSaye mAMsalaya poSaya / kiMviziSTAyAM mayi ? evaM mukhAvAdarasairjitAyAM evaM pUrvokta23 prakAreNa sumukhasyAkhAdarasena baliSThAyAM, punaH kiMviziSTAyAM ? Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM .277 manastanuklezavivarjitAyAM mAnasikazArIrikaklezarahitAyAm // 40 // sUkSmeSu bhAveSu vicAraNAyAM, medhA na me dhAvati baalishaayaaH| tvameva sarvajJa! tataH pramANaM, rAtrau gRhAloka iva pradIpaH // 41 // 6 sUkSma0 he nAtha ! bAlizAyA mUrkhAyA me mama medhA buddhiH sUkSmeSu bhAveSu vicAraNAyAM na ghAvati, he sarvajJa ! tat tasmAt kAraNAt tvameva pramANam / ka iva ? pradIpa iva / yathA pradIpo 9 rAtrau gRhAloke pramANaM syAt // 41 // yaddIpagauradyutibhAskarANAM, prakAzabhAsAmapi durvyapoham / hAdaM tamastatkSaNataH kSiNoti, . vAgabrahmatejastava tanvapIza! // 42 // yaddI0 yat dIpagauradyutibhAskarANAM pradIpacandrasUryANAM 15 prakAzabhAsAmapi prakaTatejasAmapi hArdai hRdayasaMbandhi tamosjdhakAraM durvyapohaM duHkhaspheTanIyaM vartate, he Iza khAmin ! tat hArda tamaH tava vAgbrahmatejaH vacanajJAnasatkaM tejastanvapi sUkSmamapi kSaNataH kSaNAdeva kSiNoti kSayaM nayati // 42 // yatra kacidvastuni saMzayAnAH, saranti yasya tridsheshitaarH| tatrAntikasthe tvayi zAstrazvA mAnAI ! nAhatyaparo'nuyoktum // 43 // 23 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahivam [aSTamaH yatraM he mAnArha mAnanIya! yatra kacid vastuni yasmina kasiMzcida arthe saMzayAnAH sandehaM kurvANAH tridazezitAra: 3surendrA api yasya smaranti yaM smaranti, 'smRtyarthadayezaH' (2-2-11 si0 he.) ityanena smRtyarthAnAM vyApyasya vA karmatvamiti pakSe 'zeSe' (2-2-81 ) ityanena SaSThI, tatra tvayi 6antikasthe tasmin tvayi samIpasthe sati aparaH zAstrahazvA anyaH samayahAH anuyoktuM praznayituM na arhati / mama bhavanta vinA'nyaH praSTuM na yogya ityarthaH // 43 // hakarmaghAtIni tamAMsi hatvA, gobhirbabhUvAn bhuvi krmsaakssii| idaM hRdaMtarmama dIpradeha, 11 saMdeharakSaH sphuradeva rakSa // 44 // dRka0 he dIpradeha dedIpyamAnazarIra ! tvaM idaM saMdeharakSo rAkSasaM mama hRdantaH hRdayamadhye sphurat prasaradeva rakSa / kiMvizi15STastvaM / gobhirvAcobhiH kiraNairvA dRkarmaghAtIni tamAMsi dRSTiH jJAnakriyA darzanakriyA vA tasyAH ghAtIni vinAzakAni tamAMsi 'pApAni andhakArANi vA, hatvA bhuvi pRthivyAM karmasAkSI 14karmaNAM sAkSI, pakSe karmasAkSI sUryo babhUvAn jAtaH // 44 // atIndriyajJAnanidhestaveza, klezAya nAyaM ghaTate vicaarH| bhaGgaM mahAzailataTIM ghaTIya dvanaM kimAyasya taNaM tRNeDhi // 45 // atI0 he Iza! ayaM vicArastava klezAya na ghaTate, kiMviziSTasya tava ? atIndriyajJAnanidheH, indriyAtItajJAnani 21 ___ Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 279 dhAnasya / mahAzailataTIM mahAparvatataTaM bhaGgaM bhetuM ghaTIyat ghaTamiva Acarat vajraM kiM Ayasyopakramya tRNaM tRNe Dhe cchinatti ? api tu AyasaM vinaiva / / 45 // udbhUtakautUhalayA rayeNA jAgayathAstanmayi mAsa kupyH| kAlAtipAtaM hi saheta neta na kautukAvezavazastvarIva // 46 // udbhU he nAtha ! rayeNa vegena mayA udbhUnakautUhalayA utpannakautukayA tvaM ajAgaryathAH jAgaritaH, tanmayi viSaye 9 mAsma kupyaH kopaM mA kArSIH, he netaH khAmin ! kautukAvezavazaH kautukAkSiptaH pumAn tvarIva utsuka iva kAlAtepAtaM vilambaM hi nizcitaM na saheta // 46 // zrutvA priyAlApamiti priyAyAH, prItiM jaganvAn jagadekadevaH / vAcaM mRdusvAdutayA sudhAbdhi goMdivAptaprabhavAmuvAca // 47 // zrutvA0 jagadekadevaH zrIyugAdIzo vAca uvAca / kiMviziSTAM vAcaM ? mRdukhAdutayA sudhAbdhigarbhAt amR samudramadhyAt 10 AptaprabhavAM prAptotpattimiva; kiMlakSaNo jagadekadavaH ? priyAyAH sumaGgalAyAH iti priyAlApaM abhISTavacanaM zrutvA prItiM jaganvAn prAptavAn / gamdhAtoH kasupratyaye dvirvacane gasya jatve 'monomvoca' 21 iti sUtreNa masya natve sivibhaktau jaganvAniti siddham // 47 // priye ! kimetajagade madekA tmayA tvayA hanta taTasthayeva / 15 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 TIkayA sahitam [aSTamaH tvaduktipAnotsava eva nidrA bhaGgasya me dAsyati vaimanasyam // 48 // 3. priye0 he priye! hanta iti vitarke, tvayA taTasthayA samIpasthayA iva kimetat jagade proktam ? kiMviziSTayA tvayA ? madekAtmayA mayA saha eka AtmA yasyAH sA made0, he priye ! 6tvaduktipAnotsavaH tvadIyavacanasya pAnasyotsava eva me mama nidrAbhaGgasya vaimanasyaM manovyathAM dAsyati spheTayiSyati // 48 // nidrA tamomayyapi kiM vigeyA, sukhamadAnAt paramopakI / jAye ! jagajIvanadAturabdA gamasya ko nindati paGkilatvam // 49 // 12 nidrA0 he jAye he priye ! tamomayyapi nidrA kiM vigeyA nindyA syAt ? api tu na, kiMlakSaNA nidrA ? sukhapnadAnAt paramopakI zobhanakhAnadAnataH paropakArakAriNI / jagajjIvana15dAyakasya abdAgamasya varSAkAlasya pakilatvaM kardamayuktAsvaM ko nindati ? api tu na ko'pi // 19 // bhadraGkarI nirbharasevanena, nidrAhvayA kAcana devateyam / dUrasthitaM vastu nirastanetrA napyaGgino grAhayate yadIhA // 50 // 1 bhadraM0 he priye ! iyaM nidrAhvayA nidrAnAmnI kAcana devatA nirbharasevanena bhadrakarI sukhakarI vartate / yadIhA yasyA nidrAyA IhA icchA yadIhA nirastanetrAnapi nirastalocana24vyApArAnapi aGginaH prANinaH dUrasthitaM vastu grAhayate / ___ Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 281 anyApi devatA manaso'pyagocaraM vastu yatastato'pyAnIya bhaktasya datta iti // 50 // zrotAMsi saMgopya jaDAni cetaH, sacetanaM sAkSi raho vidhAya / saMdarzayantI navasArabhAvA nidrA dhuraM chekadhiyAM dadhAti // 51 // 6 zrotAM0 he priye ! nidrA chekadhiyAM dhuraM caturabuddhInAM bhAraM dadhAti dharati / kiM kurvatI nidrA ? jaDAni ajJAnAni zrotAMsi indriyANi saMgopya AjJApayitvA raha * ekAnte 9 cetazcittaM sacetanaM sAkSi vidhAya kRtvA navasArabhAvAna saMdarzayantI // 51 // ekAtmanonau parimuJcatI mAM, sukhamasarvasvamadatta tubhyam / nidrA nanu strIprakRtiH karoti, ko vA svajAtau na hi pakSapAtam // 52 // 55 ekA0 nidrA nanu nizcitaM strIprakRtiH tubhyaM khamasarvakhaM adatta / kiM kurvatI? ekAtmanonoM AvAmapi mAM primunyctii| vA pravAhi / nizcitaM-khajAtau pakSapAtaM ko na karoti ? api 18 tu sarvaH karoti // 52 // durghoSalAlAzrutidantagharSA dikaM vikarmApyata nidrayA yaiH| 21 svamavaje zrotrapathAtithau te, te khedataH khaM khalu ninditAraH // 53 // 23 21 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 TIkayA sahitam [aSTama: ___ durgho0 yaiH puruSaiH nidrayA durghoSalAlAzrutidantagharSAdikaM vikarma dughoSo raudrakhareNa pUtkaraNaM lAlAyAH zrAvaH dantAnAM 3gharSaNaM ityAdi kucinhAni Apyata prApyate sA, te puruSAsta tava khamabaje svapnasamUhe zrotrapathAtithau karNamArganidhau etAvatA zrute sati khalu nizcitaM khaM AtmAnaM ninditAro nindi6Syanti // 53 // Adau virAme ca phalAni kalpa valleriva svAduvipAkabhAjaH / nemAnanemAnapi nIrajAkSi! svamAna dRzaH karma karotyapuNyA // 54 // Adau0 he nIrajAkSi kamalalocane! apuNyA puNyarahitA 12 strI imAn caturdazakhapnAn anemAnapi ardharahitAnapi dRzaH karma na karoti na pazyatItyarthaH, kiMviziSTAn imAn ? Adau prathamaM cAnyat virAme prAnte kalpavalleH phalAnIva khAduvipAka15bhAjaH // 54 // nizamya samyak phaladAnazauNDAna, svamAnimAMste vadanAdidAnIm / 18 dakSe! mamollAsamiyarti vakSaH, kiM sthAnadAnAya mudAM bharANAm // 55 // niza0 he dakSe vicakSaNe! mama vakSo hRdayaM idAnImadhunA te tava vadanAt mukhAt samyak phaladAne zaiNDiAn samarthAn 22 imAn caturdazApi svapmAn nizamya zrutvA mudAM bharANAM harSa Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 sargaH jainakumArasaMbhavaM samUhAnAM sthAnadAnAya sthitikAraNAya kiM ullAsaM vistAra iyati yAti // 55 // AnandamAkandatarau hRdAla__ vAle tvaduktAmRtasekapuSTe / rakSAvRti sUtrayituM kimaGga!, mamAGgamutkaNTakatAM dadhAti // 56 // 6 AnaM0 aGga iti komalAmantraNe, he sumaGgale! mamAGgaM madIyaM zarIraM kiM utkaNTakatAM udtaromAJcatvaM Urdhva kaNTakatvaM vA dadhAti ? kiM kartuM ? mama hRdAlavAle hRdayarUpasthAnake Ananda-9 mAkandatarau harSasahakAravRkSe tvaduktAmRtasekapuSTe tvadIyavacanAmRtasiJcanena prauDhe sati rakSAvRtiM sUtrayituM rakSAyai kaNTakasatkabuti kartum // 5 // zrutyoH sudhApAraNakaM tvaduktyA, __ matvA manohatya samIpavAsAt / piNDolalole iva cakSuSI me, prasRtya tatsaMnidhimAzrayete // 57 // zrutyo0 he priye ! tvaduktyA tvadIyavacanena zrutyoH karNayoH manohatya manastRptiM yAvat , sudhApAraNakaM amRtAzanaM matvA / jJAtvA me mama cakSuSI locane na tatsaMnidhiM tayoH karNayoH samIpaM na Azrayete, kiMviziSTe cakSuSI ? samIpavAsAt pratyAsannavAsataH piNDolalole iva piNDolaM bhaktazeSaM tatra lole lolupe // 57 // ___ Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 TIkayA sahitam [ aSTamaH ekakharUpairapi matpramoda taroH prarohAya navAmbudatvam / khagairamIbhiH kutukaM khalAzA- vallIvinAzAya davatvamIye // 58 // eka0 ekakharUpairapi amIbhiH khapnaiH kutukaM Azcarya 6 matpramodataroH harSavRkSasya prarohAya aGkurAya navAmbudatvaM navInameghasAdRzyaM, khalAzA durjanamanoratharUpavallI tasyA vinAzAya davatvaM davAnalatvaM Iye prAptam // 58 // naiSAM phaloktAvavicArya yukta mAcAryakaM kartumaho mamApi / mahAmatInAmapi mohanAya, - chamasthateyaM prabalaprasIlA // 59 // naiSAM0 aho iti Azcarye, eSAM svapnAnAM phaloktau avicArya avimRzya mamApi AcAryakaM AcAryakarma kartuM na yuktam / iyaM 15 chadmasthatA prabalapramIlA sabalanidrA mahAmatInAmapi vicakSaNAnAmapi mohanAya vartate // 59 // yAvad ghanAbhaM dhanaghAtikarma18 catuSkamAtmAryamaNaM stRNAti / tAvattamazchannatayA vicAre, sphurana ceto'Jcati jAjikatvam // 6 // 21 yAvad0 he priye ! ghanAbhaM meghasadRzaM ghanaghAtikamacanuSkaM jJAnAvaraNIya 1, darzanAvaraNIya 2, mohanIya 3, antarAya 234, etat ghanaghAtikarmacatuSkaM AtmAryamaNaM jIvasUrya yAvat Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 285 stRNAti AcchAdayati ('stRgya AcchAdane' asya dhAtoH prayogaH), tAvaccetazcittaM tamazchannatayA vicAre sphurat sat jAcikatvaM jaGghAlatvaM tvaramANatvaM na aJcati na prApnoti // 60 // 3 AkevalArciHkalanaM vizaGka, vayaM na sandehabhidAM vidadhmaH / . ko vA vinA kAJcanasiddhimurvI mAdhAtumurvImanRNAM yateta // 61 // Ake0 he priye ! vayaM AkevalArciHkalanaM kevalajJAnalAbhaM yAvat vizakaM niHzakaM saMdehabhidAM na vidadhmaH, saMdeha-9 bhedaM na kurmaH / vA athavA kaH pumAn kAJcanasiddhiM suvarNasiddhiM vinA urvI gurvI urvI pRthvIM anRNAM AdhAtuM kartuM yateta upakrameta ? / / 61 // tasAnmanAgAgamayasva kAla. matitvarA vighnakarISTasiddheH / ityuktavAMstyaktamanastaraGgaH, kSaNaM samAdhatta sa medhirezaH // 62 // tasmA0 tasmAt kAraNAt he priye ! manAk stokaM kAlaM Agamayakha pratIkSasva / atitvarA iSTasiddhervighnakarI atyautsukyaM 14 abhISTasiddhervighnakRt vartate, ityuktavAn san etAvatA ityuktvA sa medhirezaH medhirAH prajJAlAsteSAM Izo bhagavAn tyaktamanastaraGgaH tyaktamanovyApAraH san kSaNaM samAdhatta samAdhi dadhau // 12 // 12 . . 22 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 TIkayA sahitam [aSTamaH nimIlya netre viniyamya vAcaM, nirudhya netaakhilkaaycessttaaH| nizi prasuptAjamanAdihaMsaM, __ saro'nvahArSIdalasattaraGgam // 63 // nimI0 sa netA bhagavAn nizi rAtrI prasuptAjaM saMkucitakamalaM anAdihaMsaM azabdAyamAnahaMsaM alasattaraGgaM anullasatkallolaM, evaMvidhaM saraH sarovaraM anvahArSIt anucakAra, kiM kRtvA ? netre nimIlya, vAcaM niyamya saMvRtya, akhilakAyaceSTAH 9 samastazarIraceSTAH nirudhya // 63 // svamAnazeSAnavadhRtya buddhi bAhvA manovetradharaH purogaH / mahAdhiyAmUhasabhAmabhISTAM, ninAya lokatrayanAyakasya // 14 // khamA0 manovedharo mana' pratIhAraH azeSAn samastAn khapnAn buddhibahA avadhRya lokatrayanAyakasya zrIyugAdidevasthAbhISTAM UhasabhAM vicArasabhAM ninAya / kiM veziSTA manovetradharaH ? mahAdhiyAM purogaH mahAbudvInAmagresaraH // 14 // astAyatAdhAravicAravAI, jJAnAJjanodbhinadRzApagAhya / cittena netuH sphuTadhIvareNa, smrpitaasttphlyuktimuktaaH||65|| 22 astA0 cittena tatphalayuktimuktAsteSAM khamAnAM phalayuktaya ___ Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 sargaH] jainakumArasaMbhavaM eva muktAH muktAphalAni netuH zrIRSabhakhAminaH samapitAH, kiMviziSTena cittena ? sphuTadhIvareNa prakaTabuddhipradhAnena, pakSe dhIvareNa mAtsyikena, punaH kiMvi0 jJAnAJjanodbhinnazA3 jJAnarUpAJjanena udbhinnadRzA vikakharalocanena, kiM kRtvA astAghatAdhAravicAravAdhi astaM adhaM pApaM yena sa astAghastasya bhAvaH astAghatA, pakSe astAyatA gambhIratvaM tasyA AdhAraM vicArasamudraM avagAhya / yathA aJjanodbhinnadRzA dhIvareNa samudra avagAhya mauktikAni netuH svAminaH samaya'nte 65 // tadbhaharSAmRtarasabharaH kiM zirAsAraNIbhiH 1 svAntAnUpAdyugapadasRpatkSetradeze'khile'sya / lokatrAtuH kathamitarathA lomabarhiHprarohaiH / sadyastatrollasitamasitacchAyasUkSmAgrabhAgaiH // 66 // 12 tadbhU0 tadbhastebhyaH khapnebhyaH samutpanno harSAmRtarasabharaH asya lokatrAtustribhuvanapAlakasya bhagavataH khAntAnUpa t svAntaM cittamevAnUpaM sajala pradezastasmAdanUpAt kiM ziraHsAragI bhaH akhile 55 samaste kSetradeze zarIrapradeze yugapat samakAlaM asUpat prAsarat / itarathA tatra kSetre deze sadyastatkAlaM kathaM lo prabarhiHprarohailomabarhiSAM romarUpadarbhANAM prarohaiH aGkuraiH ulla setaM ? kiMlakSaNa-18 lomabarhiHprarohaiH ? asitacchAyaH kRSNacchAyaH sUkSmAgrabhAgo yeSAntaiH // 6 // dRgyugmamullasitamucchasitAM tanuM ca, caJcanmatidraDhimadhAma sumaGgalA sA / 22 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 TIkayA sahitam [aSTamaH dRSTvAdbhutaM varayiturvacanaM vinApi, svamAn mahAphalatayAnvamimIta sarvAn // 67 // 3 hag0 sA sumaGgalA varayituH zrIRSabhadevasya vacanaM vinApi dRgyugmaM ullasitaM dRSTvA, tanuM zarIraM ca ucchvasitAM dRSTvA, sarvAn khapnAn mahAphalatayA anvamimIta anumAnena jJAtavatI / 6 kiMviziSTA sumaGgalA ? caJcanmatiDhimadhAma caJcanmateH prasaranmateDhimA dRDhatA tasyA dhAma sthAnam // 67 // IhAzcake sA svAmino maunamudrA9 bhedaM tRSNAlAsudhAyAstathApi / dhatte notkaNThAM garjite kekinI kiM, ...meghasyonatyA jJAtavarSAgamApi // 68 // 12 IhA0 sA sumaGgalA tathApi khAminaH zrIRSabhadevasya ___ maunamudrAbhedaM IhAJcake vAJchitavatI / kiMlakSaNA sumaGgalA ? vAksudhAyAH tRSNAluH vacanAmRtasya tRSArtA / meghasyonnatyA 15jJAtavarSAgamApi kekinI mayUrI garjite utkaNThAM kiM na dhatte? api tu dhatte // 68 // iti zrImadaJcalagacche kavicakravartizrIjayazekharasUriviracite 18 zrIjainakumArasaMbhavasya tacchiSyazrIdharmazekharasUriviracita TIkAyAM zrImANikyasundarasUrizodhitAyAM aSTamasargavyAkhyA samAptA // 8 // Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkA sahitam atha navamaH sargaH / tadA tadAsyendusamullasadvacaH, sudhArasAsvAdana sAdarazrutiH / girA gabhIrasphuTavarNayA jagatrayasya bhartrA jagade sumaGgalA // 1 // tadA tadA tasminnavasare jagatrayasya bhartrA zrIyugAdIzvareNa 6 sumaGgalA girA vANyA jagade jalpitA, kiM lakSaNayA girA gabhIrasphuTavarNayA gabhIrAzca sphuTAzca prakaTAzca varNA akSarANi yasyAH sA tayA prakaTAkSarayA, kiM viziSTA sumaMgalA tadA- 9 syendusamullasadvacaH sudhArasAkhAdanasAdarazrutiH, tasya bhagavataH AsyendormukhacandrAt samullasat nirgacchat vaco vacanamevA - mRtarasAsvAdastasmin sAdare Adarapare zrutI karNau yasyAH sA 12 tadAsyendu0 // 1 // jaDAjaDimnA jaDabhakSyabhojanAdanAvRtasthAnazayena jantunA / vilokyate yo vikalapracAravadvicAraNaM svamabharo na so'rhati // 2 // 289 jaDA0 he sumaGgale ! jaDAjjaDinA milajjADyena jaDabhakSya- 18 bhojanAt zItalAhAra bhojanAt anAvRtasthAnazayena anAcchAditasthAnazAyinA, evaMvidhajaMtunA mAnavena yaH khamabharo vilokyate, dRzyate sa khamabharaH khammasamUho vikalapracAravat grathilagamavat vicAraNaM nArhati vicAraM kartuM na yogyaH syAt // 2 // jai0 ku0 19 15 22 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [navamaH nibhAlayatyAlayago'pi yaM priye__'nubhuutdRssttshrutciNtitaarthtH| naro nizi khamamabaddhamAnaso, na so'pi paMktiM phalinasya pazyati // 3 // nibhA0 he priye ! abaddhamAnasaH asaMvRttacitto naro manuSya 6 Alayagopi gRhasthito'pi anubhUtadRSTazrutaciMtitArthataH naro nizi rAtrau khamaM nibhAlayati pazyati, so'pi khanaH phalinaH phalavataH paMktiM na pazyati // 3 // 9 .. narasya nidrAvadhivIkSaNotsavaM, tanoti yastasya phalaM kimucyate / vimucyate so'pi vicArataH pRtha12 gataH prathAM yo malamUtrabAdhayA // 4 // nara0 yaH khamaH narasya manuSyasya nidrAvadhivIkSaNotsavaM nidrAM yAvat vIkSaNotsavaM darzanotsavaM tanoti karoti, tasya khamasya 15 phalaM kimucyate kiM kathyate, na kimapi iti, yaH khamo mala mUtrasya bAdhayA pIDayA prathAM vistAraM gataH so'pi khanavicArataH pRthag vimucyate vicArAt , anyatra kriyate // 4 // 10 manAk samutpAdya dRzonimIlanaM, sukhaM niSaNNe zayite'thavA nre| pravakti yatsvamamiSeNa devatA,... vitAyate tasya vicAraNA budhaiH // 5 // 22 manA0 he priye ! nare manuSye sukhaM niSaNNe sukhenopaviSTe Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkayA sahitam .291 saMti athavA zayite sati dRzoH locanayormanAkU stokataraM nimIlanaM samutpAdya khapnamiSeNa devatA yat pravakti budhaiH vidbhistasya vicAraNA vitAyate kriyate // 5 // adharmadharmAdhikatAnibandhanaM, yamIkSate khamamapuSkalaM janaH / vadanti vaibhAtikameghagarjiva - na moghatAdoSapadaM tamuttamAH // 6 // adha0 he priye ! jano loka apuSkalaM stokaM adharmadharmAdhikatAnibandhanaM adharmasya vA dharmasya vA adhikatA AdhikyaM 9 saiva nibandhanaM kAraNaM yasya taM, evaMvidhaM yaM khamaM IkSate pazyati, uttamAstaM svamaM vaibhAtikameghagarjitavat prabhAtasatka - meghasya gajaravavat, moghatAdoSapadaM niSphalatvadoSasya sthAnaM 12 na vadanti, ko'rthaH yathA prabhAtasatkameghagarjitaM niHphalaM naiva syAt, tathA sopi svapnaH saphala eva syAt // 6 // tvamAdRtadviD nibirIsabhAJjanaM, sabhAjanaM siJcasi me vaco'mRtaiH / sabhAjanaM yattava tanvate surA vibhAsi tatpuNyavilAsabhAjanam // 7 // 15 mA0 he priye ! tvaM vaco'mRtaiH me madIyaM sabhAjanaM sabhAsatkalokaM siJcasi kiM lakSaNaM sabhAjanaM AhatadviD nivirIsabhAjanaM AhatadviSAM nibirIsAyA bhAyAH prabhAyAH aJjanaM kSepaNaM yena taM AhatadviD0, surA devAstava yat sabhAjanaM 22 32 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 jainakumArasaMbhavaM [navamaH ApRcchanaM tanvate kurvate, tat tasmAt kAraNAt puNyavilAsabhAjanaM vibhAsi puNyavilAsasya bhAjanaM pAtraM zobhase // 7 // kulaM kalaGkena na jAtu paGkilaM, __ na duHkRtasyAbhimukhI ca shemussii| giraH zaraccandrakarAnukArikA, ___ gataM satandrIkRtahaMsavallabham // 8 // nirargalaM maGgalamaGgasauSThavaM, __ vadAvadIbhUtavicakSaNA guNAH / idaM samagraM sukRtaiH purAkRtai dhruvaM kRtajJe tava DhaukanIkRtam // 9 // yugmam kulaM0 he kRtajJe dhruvaM nizcitaM tava purAkRtaiH pUrvabhavakRtaiH 12 puNyairidaM samagraM daukanIkRtaM upadIkriyate sma, idamiti kiM ? (tatra) tava kulaM kalakena jAtu kadAcidapi paGkilaM kaluSaM na varttate ca anyat tava zemuSI buddhiH duSkRtasya pApasya abhimukhI 15 na syAt , (varnate)tate tava giro vANyaH zaraccandrakarAnukArikAH zAradacandrakiraNAnukAriNyo vartante, tava gataM gamanaM satandrI kRtahaMsavallabhaM satandrIkRtA alasIkRtA haMsavallabhA haMsyo yena 18 tat satandrI0 vartate // 8 // __tava aGge sauSThavaM zarIrapATavaM nirargalaM argalArahitaM maGgalaM varcate, tava guNA mAdhuyaudAryAdayo vadAvadIbhUtavicakSaNA 21 vAcAlIbhUtakavIzvarA vartante // 9 // yugmam / Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 293 sargaH] TIkayA sahitam na ko'dhikotsAhamanA dhanArjane, janeSu ko vA nahi bhoglolupH| kutaH punaH prAkRtapuNyasampadaM, vinA latA vRSTimiveSTasiddhayaH // 10 // na0 he priye kaH pumAn janeSu lokeSu dhanArjane dhanopArjane adhikotsAhamanA adhikatarodyamacitto na syAdapi tu 6 syAdeva, hi nizcitaM vA athavA kaH pumAn bhogalolupaH sukhalampaTo na syAdapi tu syAdeva, prAktanapuNyasammadaM vinA punaH kutaH iSTasiddhayaH syuH, kA iva latA iva yathA latA vayo vRSTiM vinA kutaH syuH // 10 // / na jApalakSarapi yanirIkSaNaM, kSaNaM samasyeta vickssnnairpi| surAGganAH sundari tAstava krama dvayasya dAsyaM spRhayanti punnytH||11|| na0 vicakSaNairapi yanirIkSaNaM yAsAM surAGganAnAM darzanaM 15 jApalakSairapi kSaNaM na samasyeta na prApyeta / azoT vyAptau iti dhAtoH prayogaH, he sundari tAH surAGganAH devAGganAstava kramadvayasya tava padadvayasya puNyataH puNyaprabhAvAdAsyaM spRhayanti // 11 // 18 na kApathe kaNTakakoTisaGkaTe, padeSu kAsAJcana pAdukA api / maNikSamAcArabhavaH kramaklamaH, zamaM surIbhiH sukRtastavApyate // 12 // 22 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 jainakumArasaMbhavaM [ navamaH na0 he priye kAsAJcana strINAM kaNTakakoTisaGkaTe kApathe kumArge padeSu pAdukA api na syuH, surI bhirdevI bhistava 3 maNikSamAcArabhavaH kramakkamaH maNikuTTimacalanaH samutpannaH padazramaH sukRtaiH puNyaiH zamaM upazAnti Apyate prApyate // 12 // bahutvataH kAzcana zAyinAM vane, kRze kuzastarakespi zerate / dyutalpatUlISvapi na priye ratiH, sumacchadapracchadamantareNa te // 13 // bahu0 he priye kAzcana striyo vane vanamadhye zAyinAM bahutvataH kRze durbale kuzazrastarake'pi darbhasaMstArake'pi zera svapanti, he priye dhutalpatUlISvapi svargazayyAtUlikAkhapi 12 sumacchadapracchadaM antareNa puSpavastrasyottarapaTaM vinA te na ratirna sukham // 13 // kadannamapyAtmamanovikalpanaimahArasIkRtya lihanti kAthana / caTukriyAM kArayasi satpriyAH, phalAzane tvaM surabhUruhAmapi // 14 // " kada 0 kAzcana striyaH kadannamapi kutsitAnnamapi AtmamanovikalpanairmahArasIkRtya lihanti AkhAdayanti tvaM satprayA devAGganAH surabhUruhAmapi kalpavRkSANAmapi phalAzane phalAhAre caTukriyAM cATuvacanAni kArayasi // 14 // vinAzrayaM santataduHkhitA dhruvaM, stuvanti kAzcit sugRhAH patatriNIH / 9 15 18 22 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 295 vimAnamAnacchidi dhAgni lIlayA, tvamiddhapuNye punarapsarAyase // 15 // vinA0 he priye kAzcit striyaH AzrayaM gRhaM vinA saMtata-3 duHkhitAH satyaH dhruvaM nizcitaM sugRhAH patatriNIH sugRhAkhyAH pakSiNIH stuvanti, he iddhapuNye samRddhapuNye tvaM vimAnamAnacchidi vimAnamAnacchedini dhAni gRhe lIlayA apsarAyase 6 devAGganAvadAcarasi // 15 // akhaNDayantyA svasadaHsthiti sadA, gatAgataM te sadane vitnvtii| RtIyate kiM sukRtAzcite zacI, tulAM tvayA sthAnamadharmakaM zritA // 16 // akha0 he sukRtAJcite puNyayukte zacI indrANI tvayA 12 tulAM tvatsAdRzyaM RtIyate gacchati, api tu na gacchatyeva, kiM lakSaNA zacI adharmakaM sthAnaM devalokaM zritA AzritA, punaH kiM kurvatI zacI te tava sadane gRhe sadA sarvadA 15 gatAgataM gamanAgamanaM vitanvatI kurvatI, kiM viziSTayA tvayA khasadaHsthitiM khasthAnakasthAnaM akhaNDayantyA // 16 // prarUDhadoSAkaranAni nirbhara, kalaGkinIndau mahiSItvamIyuSIm / tamAsamutpanaruci kRtI naro, na rohiNImapyupamitsati tvayA // 17 // prarU0 he priye kRtI naro vicakSaNaH pumAn tvayA rohiNI- 22 khasadaHsthiti khAtI kurvatI, sidA sarvadA 15 ___ Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 jainakumArasaMbhavaM [ navamaH mapi na upamitsati, na upamAtumicchati, kiM viziSTAM rohiNIM tamaH samutpannaruciM andhakAreSu pApeSu vA utpannA ruciH 3 kAntirabhilASo vA yasyAH sA tAM0, punaH kiM indau candre mahiSItvaM IyuSa paTTarAjJItvaM prAptavata, kiM lakSaNe indau prarU doSa karanAmni doSAnAmAkaraH pakSe doSAM rAtriM karotIti 6 doSAkaraH, prarUDhaM prarUDhiM prAptaM doSAkara iti nAma yasya tasya tasmin, punaH kiM0 nirbharaM atyarthaM kalaGkini kalaGkayukte // 17 kutaH prakarSaM samatAmapi tvayA, na saGgatA zrIrapi rUpavaibhavaiH / kutaH 0 he priye prakarSa kutaH zrIlakSmIrapi rUpavaibhavaiH samAdhirUpadravyaiH tvayA saha samatAmapi sAdRzyamapi na saMgatA na prAptA, khecarAGganA vidyAdharastrI svakaM AtmIyaM zakuntyAH 35 pakSiNyAH sadRzaM nabhogatAguNaM AkAzacAritvaM guNaM tRNaM jalpati // 18 // 12 svakaM zakuntyAH sadRzaM nabhogatAguNaM tRNaM jalpati khecarAGganA // 18 // nijairdvijihvapriyatAdidUSaNai hiyeva muJcanti na jAtu yA bilam / anAvilaM te caritaM viSAnanA, na nAgakanyA anizaM spRzanti tAH // 19 // nijai0 he priye nAgakanyA nijairAtmIyairdvijihvapriyatAdi - 22 dUSaNairdviH jihAH sarpAH khalA vA tatpriyatAditadamISTatvAdi 18 J Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkA sahitam 297 dUSaNadoSaiH jAtu kadAcidapi bilaM pAtAlaM na muMcati, utprekSyate hiyA lajjayeva he priye tA viSAnanA viSamukhyo nAgakanyA anizaM niraMtaraM anAvilaM nirmalaM te tava caritaM na3 spRzanti // 19 // navodayaM saGgatayA rayA tvayA, tato 'tiziSye trijagadvadhUjanaH / tamobalAllabdhabhavaH paraH prabhA bharaH svadharmaistaraNeriva tviSA // 20 // navo0 he priye tat tasmAt kAraNAt trijagadvadhUjanaH svarga - 9 martyapAtAlasatkastrIjanastvayA atiziSye atikrAntaH, kiM viziSTayA tvayA svadharmairAtmapuNyairnavodayaM saMgatayA navInodayaM prAptavatyA kasyeva taraNeriva yathA sUryasya tviSA kAntyA tamo- 12 balAdandhakArabalAllabvabhavaH paraH prabhAbharaH, svadharmaiH khakiraNairatiziSye atikramyate // 20 // tvayekSitaH svamagaNo guNojjavalo, na jAyate jAtyamaNiryathA vRthA / punaH prakalpyA kathamalpabuddhibhi vicAraNA tasya vicakSaNocitA // 21 // vaye 0 he priye tvayA IkSito dRSTo guNojjavalaH svamagaNaH khamasamUhaH vRthA niHphalo na jAyate yathA jAtyamaNirvRthA na jAyate, yathA ivArthaH punaH paraM alpabuddhibhiH mandabuddhibhi - 21 rmandaprajJaiH vicakSaNocitA vidvajjanayogyA tasya khamagaNasya vicAraNA kathaM prakalpyA // 21 // 15 18 23 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 jainakumArasaMbhavaM [ navamaH mRgAkSi vallIva ghanAghanodakA dbhavatyataH svamabharAnavA rmaa| prayAti garbhAnuguNAtprathAM punaH,, puroditA sA sarasIkRtAzrayAt // 22 // mRgA0 he mRgAkSi mRgalocane ato asmAt khapnabharAt 6 svapnasamUhAt navA ramA lakSmIrbhavati, punaH puroditA pUrva uditA utpannA sAramA prathAM vistAraM prayAti, kiM viziSTAt khapnabharAt ghanAghanodakAt ghanaM aghaM pApaM nudatIti spheTayatIti dhanA9ghanodakastasmAt ghanA0 / punaH kiM viziSTAt khapnAt garbhAnuguNAt garbhasadRzAt yadi uttamo garbhaH tadA khapnApi uttamAH syuriti, punaH kiM0 svapna0, sarasIkRtAzrayAt sarasIkRta 12 Azrayo yena sa sarasIkRtAzrayastasmAt sarasIkR0 / keva vallIva yathA vallI ghanAghanodakAt meghajalAt navA bhavati puroditA sA prathAM prayAti, kiM viziSTAt ghanAghanodakAt 15 garbhAnuguNAt abhravidyuhimagarbhAdayastatsadRzAt yAdRzo garbho'sti tAdRzI vRSTiH syAt punaH kiM vi0 ghanAghanodakAt sarasyAM sarovare kRtaH AzrayaH sthAnaM yena tat sarasIkRtAzrayaM 58 tasmAt / / 22 // anena sarva svajanAkule kule navA na vAsaM vidadhatyaho gadAH / purAtanA apyupayAnti te zamaM, 22 rasAyaneneva vidoSadhIbhuvA / / 23 // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 299 ane. he priye aho ityAzcarye anena svapnabhareNa sarvakhajanAkule sarvakhajanavyApte kule navA gadA rogA vAsaM na vidadhati na kurvanti, purAtanA api gadAH zamaM yAMti, kiM3 viziSTena rasAyanena vidoSadhIbhuvA vit jJAnaM oSadhyazca tAbhyo bhavatIti vidoSadhIbhUstena vido0 // 23 // vinodayeneva hate susaMhate 'munA ghanAriSTatamisramaNDale / kule vilAsaM kamalAvadutpale / karoti puNyaprabhavA zivAvalI // 24 // 1 vino0 amunA khapnabhareNa susaMhate suSTu atyarthaM saMhate milite sati ghanAriSTatamisramaNDale ghane nibiDe ariSTarUpe tamisramaNDale dhanA meghavat ariSTaratnavat kRSNe andhakAra- 32 paTale hate sati kamalA lakSmI utpale kamale vAsaM karoti // 24 // abAlabhAvizrutasaukhyadAyinI, 15 vRthA vibhUtirvibhutA ca yAM vinaa| ayaM hi tAM vardhayituM nizAntarug, dhRti matiM braahmmuhuurtvtprbhuH|| 25 // 10 abA0 vibhUtirlakSmI vibhutA ca prabhutvaM yAM dhRti matiM vinA niHphalA syAt kiM lakSaNAM dhRtiM abAlabhAvizrutasaukhyadAyinI, abAlA prauDhA bhA prabhA tayA vizrutaM vikhyAtaM saukhyaM dadAtIti, kiM rUpAM matiM abAlabhA abAleSu vidvatsu bhavana- 22 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [navamaH zIlasya zrutasya zAstrasya saukhyadAtrIM ayaM svapnabharaH, hi nizcita tAM dhRti matiM vardhayituM prabhuH samarthaH syAt, kiMvat brAhma3 muhUrtavat yathA brAhmamuhUrtaH dhRtiM samAdhi matiM buddhiM vardhayituM prabhuH syAt , kiM viziSTaH svapnabharaH brAhmamuhUrtazca nizAntaruk nitarAM zAntA rogA yasya tasmAt sa nizAntaruk, pakSe nizAyA rAtrerante avasAne rocane nizA // 25 // janAnurAgaM janayannayaM navaM, dhruvodynnaabhvdaanlgnkH| yadanyadapyatra manoharaM tadA pyanena jAnIhi puraH sphuratpriye // 26 // janA0 he priye ! ayaM svapnabharaH dhruvodayaprAbhavadAnalamako 12dhruvo nizcita udayo yasya evaMvidhasya prAbhavasya khAmitvasya dAnalamakaH pratibhUrvarttate, kiM kurvannayaM navaM navInaM janAnurAgaM janayan utpAdayan yat anyadapi trigati vizvamanoharaM vastu 15tadapi anena khapnabhareNa puro'gre sphurat dedIpyamAnaM jAnIhi yadiSyate hanta zubhAnimittataH, purApi tadvastu samastamasti me / ... bhavanazItAMzumaho mahojavale, dine na dIpaH parabhAgamRcchati // 27 // asAvasAmAnyaguNaikabhUriti, tvayA vizAlAkSi vRthA na cintyatAm / 22. 5pAsAsa Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam phalaM yadagryaM tadatha bravImi te, miteH parAM koTimiyatu saMmadaH // 28 // yugmam / 3 yadi0 he priye ! hanta iti vitarke zubhAnnimittataH zubhanimittahetoH yadiSyate vAJchayate tat samastaM vastu puropya'pi me mamAsti, azItAMzumaho mahojvale sUryasya mahasA tejasA dedIpyamAnadivase dIpotsavaH san parabhAgaM guNotkarSa na Rcchati na yAti // 27 // ___ asA0 he vizAlAkSi vistIrNalocane asau khamabharaH 1 asAmAnyaguNaikabhUnirupamaguNAnAmekasthAnaM vartate, iti asmAt kAraNAt vRthA niHphalo na cintyatAM, yat agryaM prazasyaM phalaM tat , atha bravImi te tava saMmado harSaH mitergaNanAyAH parAM 12 koTi iyatu prApnotu // 28 // yugmam / caturdazavamanibhAlanadruma stanotyasau mAturubhe zubhe phle| ihaikamarhajananaM mahatphalaM, tanu dvitIyaM nanu cakriNo januH // 29 // catu0 asau caturdazasvapnanibhAlanadrumaH svapnAvalokanarUpa-16 vRkSaH, mAturubhe dve zubhe phale tanoti karoti, iha ekaM arha. jananaM arhajjanmamahatphalaM vartate, dvitIyantu stokaM nanu nizcitaM cakriNo januH janma syAt // 29 // praduSTabhAvAribhayacchidaM sphuTI kRtA nizIthe sukRtaiH puraakRtaiH| 27. Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 jainakumArasaMbhavaM tadardhavIkSA vizinaSTi kezavodbhavaM bhavottAramarAgavAgiva // 30 // 15 3 pradu0 he priye tadardhavIkSA teSAM svapnAnAM ardhadarzanaM kezavodbhavaM vAsudevotpattiM vizinaSTi kathayati, kiM viziSTaM kezavodbhavaM praduSTabhAvAribhayacchidaM prakarSeNa duSTabhAvAnAM arINAM 6 cairiNAM bhayaM cchinatIti, kiM viziSTA tadardhavIkSA purAkRtaiH sukRtaiH sphuTIkRtA nizIthe ardharAtre sphuTIkRtA prakaTIkRtA keva arAgavAgiva yathA arAgavAg vItarAgavANI bhavottAraM saMsArapAraM vizinaSTi, kiM viziSTA arAgavAk prastAvAt bhavyAnAM purAkRtaiH sukRtaiH sphuTIkRtA, nizIthasyopalakSaNatvAt anyepi siddhAntagranthA jJeyAH, kiM viziSTaM bhavottAraM praduSTa12 bhAvAribhayacchidaM praduSTAnAM krodhamAnamAyAlobhamohAdibhAvArINAM bhayaM chinatIti praduSTA0 // 30 // balaM sutaM yacchati taccatuSTayI, lateva jAtiH kusumaM samujvalam / tadekatAM vIkSya tadekatAnayA, striyAGgabhUmaNDalikaH prakalpyatAm // 31 // balaM0 tacatuSTayI teSAM svapnAnAM catuSkaM balaM sutaM baladevaM putraM yacchati datte, keva jAtirlateva yathA jAtirlatA mAlatI samujjvalaM kusumaM yacchati, yato baladevo'pi samujjvalaH 21 syAditi, tadekatAnayA teSu khameSu ekatAnayA sAvadhAnayA striyA tadekatAM ekaM svamaM vIkSya mAMDalikoMsGgabhUH putraH 23 prakalpyatAM cintyatAm // 31 // [ navamaH Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 303 tadIzasvamavilokanAtvayA 'dhigaMsyate cakradharastanUruhaH / vizanti vidyAH kila yaM caturdaza, zrayanti ratnAnyapi saMkhyayA tayA // 32 // tadI0 he priye tat tasmAt kAraNAt IdRzakhAmavilokanAt tvayA cakradharastanUruhaH adhigaMsyate prApsyate, kila0 iti satye 6 caturdazavidyA yaM putraM vizanti pravizanti, tayA caturdazarUpayA saMkhyayA ratnAnyapi saMzrayante sevante // 32 // tvayA yadAdau harihastisodaraH, puraH sthitastantri karI niriikssitH| manuSyaloke'pi tataH zriyaM purA, dadhAti zAtakratavIM tavAGgajaH // 33 // 12 tvayA0 he tanvi tvayA yat Adau harihastisodaraH airAvatasya bAMdhavaH karI hastI puraH sthito nirIkSito dRSTaH, tat tasmAt kAraNAt tavAMgajaH putraH manuSyaloke'pi zAtakra-15 tavIM zatakratoriyaM zAtakratavI indrasambadhinI zriyaM lakSmI purAdadhAti, purA yAvato vartamAnA iti sUtreNa bhaviSyati kAle vartamAno jJeyA // 33 // digantadezAMstarasA jigISayA bhiSeNayiSyantamavetya te'GgAjam / prahIyate sa prathamaM dizAM gajaiH, priye kimairAvata eSa sandhaye // 34 // 22 18 ___ Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 2 jainakumArasaMbhavaM [navamaH diga0 he priye tava aGgajaM tarasA vegena digantadezAn jigISayA jetumicchayA abhiSeNayiSyante senayA sanmukhaM 3 gamiSyantaM avetya jJAtvA airAvataH 1 puNDarIko 2 vAmanaH 3 kumudo 4 aMjanaH 5 puSpadantaH 6 sArvabhaumaH 7 supratI. kazca 8 diggajAH puMDarIkAdyairdizAMgajaiH he priye eSa airAvataH 6 prathamaM saMghIya saMdhIkaraNAya kiM prahIyate sA 34 // yadakSatazrIvRSabho nirIkSitaH, kSitau caturbhizvaraNaiH prtisstthitH| mahArathAgresaratAM gatastata stavAMgabhUridhurAM dhariSyati // 35 // yada0 yat yasmAt kAraNAt akSatazrIrakSayalakSmIvRSabho 12 nirIkSito dRSTaH, kiM lakSaNo vRSabhaH kSitau pRthivyAM caturbhizcaraNaiH pratiSThitaH, he priye tat tasmAt kAraNAt tavAGgabhUstava putraH mahArathAgresaratAM mahArathAH sahasrayodhinasteSu agresaratAM 75 mukhyatAM, pakSe mahAn rathaH tasya agresaratAM agragAmitvaM, prAptaH san vIradhurAM dhariSyati, 'dhanurvedasya tattvajJaH sarvayodhaguNAnvitaH // sahasraM yodhayetyekaH sa mahAratha ucyate // 1 // 35 // suparvalokAyadinA tavAGgaje, pravezamAtanvati bhUtale navam / aho mahokSaH kimasau puro'sphura nadannadabhraM zakunapraditsayA // 36 // 22 supa0 yadi vA athavA iti zabdAt dvitIyaM kAraNamAha ___ Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 sargaH] . jainakumArasaMbhavaM he priye aho iti Azcarye asau mahokSo mahAvRSabhaH, saparvalokAdevalokAt tavAGgaje putre bhUtale pRthvItale navaM pravezaM AtanvatI kurvatI sati, adanaM atucchaM nadan zabdaM 3 kurvan san zakunapraditsayA zakunapradAnecchayA kiM puro agre sphurat // 36 // jineSu sarveSu mayaiva lakSmaNA, janena tAtastava lakSayiSyate / ayaM caTUktyetyathavA tavAtmajA tprasAdamAsAdayituM kimApatat // 37 // 9 jine0 athavA ayaM vRSabha iti caTUktyA cATuvacanena he priye tava AtmajAt putrAt prasAdaM AsAdayituM prApayituM kiM Apatat AgataH, itIti kiM janena lokena sarveSu jineSu 12 mayaiva lakSmaNA lAJchanena tava tAtaH pitA lakSayiSyate upalakSayiSyate // 37 // dvipadviSo vIkSaNato'vanIgatAM gino mRgIkRtya mahAbalAnapi / na netAmApsyati na tvadaGgajA, praghoSato'ntarvanayanmahIbhRtaH // 38 // .. 18 dvipa0 he priye! dvipadviSo vIkSaNataH siMhasya vilokanAt tvadaGgajaH tvatputraH netRtAM prabhutAM na na Apsyati api tu prApsyatyeva, kiM kRtvA ? avanIgatAGginaH avanI pRthvI, pakSe mahadvanaM vanI tatra sthitaprANino mahAbalAnapi sabalAnapi mRgI- 22 jai0 ku0 20 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahitam [ navamaH kRtya, kiM kuvan ? mahIbhRto rAjJaH praghoSataH prasiddharantava'nayan camatkurvan pakSe prakRSTAt ghoSataH siMhanAdAt mahIbhRtaH parvatAn 3 antardhvanayan pratizabdayan // 38 // nayAptasaptAGgakarAjyaraGgabhUH, kanAyakastvaM prakharAyudho nRNAm / prabhuH pazUnAM nayanaipuNaM vinA, vasanvane'haM nakharAyudhaH ka ca // 39 // tathApi mA ko'yamupAgamaH kRto. pamaH kRtIzaiyudhi vikramAnmayA / sutaM tavetyarthayituM samAgataH, kimarthikalpadrumameSa kesarI // 40 // yugmam / 12 nayA0 he priye ! eSa kesarI siMhaH arthikalpadrumaM yAcaka kalpavRkSaM tava sutaM iti prArthayituM kiM samAgataH, itIti kiM ? tvaM nRNAM nAyakaH ka, kiMviziSTastvaM ? nayAptasaptAMgakarAjya15raMgabhUH, nayena nyAyena avAptaM yat saptAMgarAjyaM tasya raMgabhUmiH, punaH kiM0 prakharAyudhaH prakharANi kaThorANi AyudhAni yasya, sa ca anyat ka ahaM pazUnAM prabhuH, kiMvi0 ahaM nakharAyudhaH 18 nakharA eva AyudhAni yasya saH, pakSe na niSedhArthe kharAyudhastI prazastreNa, kiMviziSTo ahaM nayanaipuNaM nyAyadakSatvaM vinA vane vasan // 39 // tvaM kRtIzaiH kRtajJairyuSi saMgrAme vikramAt parAkramAt mayA saha kRtopamo bhaviSyasi, tathApi kopaM mA 22 upAgamaH // 40 // yugmam / Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] jainakumArasaMbhavaM yadindirA sundari vIkSitA tataH, striyo nadInaprabhavA avApsyati / kalAbhRdiSTAH kamalaGgatAH paraHzatAstayaivopamitAH sutastava // 41 // yadi0 he suMdari ! yat tvayA indirA lakSmIrvIkSitA dRSTA, tatastasmAt kAraNAt tava sutaH paraHzatAH zatasahasrAdhikAH 6 tayaiva indirayA upamitA upamAnaM prApitAH striyaH Apsyati prApsyati, kiMviziSTAH striyaH nadInaprabhavAH nadIno hInaH prabhava utpattiryAsAM sA lakSmIH, pakSe nadInAM inaH khAmI 9 samudrastasmAt prabhavo yasyAH sA atra arthavazAt vibhakti - pariNAmo lakSmyA vizeSaNo jJeyaH, punaH kiMviziSTAH striyaH ? kalAbhRdiSTAH kalAbhRtaH kalAvantasteSAM iSTA abhISTAH lakSmIH 12 pakSe kalAbhRccandrastasyeSTA rAtrau lakSmyAzcandramaNDalavAsitvAt kamalaGgatAH kaM sukhaM alaM atyarthaM gatAH pakSe kamalaM padma gatA sthitA // 41 // " balAdhikatvAccalite harerhRdi, prasa bhane yudhi rAjamaNDale / anena padbhyAM kuzite kuzezaye, 307 15 rajobhiH sthagite payonidhau // 42 // sutastavaivAsti gatirmamAdhunA, taveti vA jalpitumAyayAvasau / svajAtidhaureyamanupravizya ya prabhuprasAdAya yateta dhIradhIH // 43 // yugmam / 23 18 21 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 TIkA sahitam [ navamaH balA0 asau indirA he priye ! vA athavA tava iti jalpituM kiM Ayayau AyAtA tava iti atra vivakSAtaH, 3 kArakANIti SaSThI jJeyA, anyathA zamiti syAt itIti kiM ? mama tAvaccatvAri sthAnAni ekaM harihRdayaM, dvitIyaM candramaNDalaM, tRtIyaM kamalaM, caturthaM samudraH / anena tava putreNa iti sarvatra 6 yojyate, balAdhikatvAt balasyAdhikyAt harervAsudevasya hRdi calite sati balo balabhadraH balaM sainyaM vA harereka eva balaH, asya tu balAdhikatvamiti bhAvaH prasahya balAtkAreNa rAja9 maNDale rAjasamUhe candramaNDale vA yudhi saMgrAme bhane sati paJcAM caraNAbhyAM kuzezaye kamale kRzite glAniM prApite sati camUrajobhiH payonidhau samudre sthagite sati // 42 // evaM 12 caturNAM sthAnAnAM abhAve mama adhunA tavaiva suto gatirAdhArossti, yat yasmAt kAraNAt dhIradhIH dhIrabuddhiH pumAn strI vA svajAtidhaureyaM anupravizya prabhuprasAdAya khAminaM prasannI - 15 kartuM yatate upakrAmyati // 43 // yugmam | svasaurabhAkarSita paTpadAdhvagA, gAloke yadi kaumI tvayA / tataH sutaste nijakIrtisaurabhAvalIDhavizvatritayo bhaviSyati // 44 // svasau0 he priye ! yadi tvayA kausumI kusumasaMbandhinI srag mAlA Alulo dRSTA, kiMlakSaNA srak ? khasaurabhAkarSitaSaT22 padAdhvagA, AtmIyaparimalenAkRSTA bhramarA eva adhvagAH pAntha 3. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhava yayA sA0, tayA tatastasmAt kAraNAt te tava suto nijakIrtisaurabhAvalIDhavizvatritaya AtmIyakIrtiparimalena vyAptatribhuvano bhaviSyati // 44 // . ayaM vivAde nanu dAnavidyayA, vijeSyate nazcirazikSitAnapi / iyaM bhiyatIva suradrubhirbhava dbhuvo dade daNDapade'thavA kimu // 45 // ayaM0 athavA suradrubhiH kalpavRkSaiH iyaM sag bhavadbhuvastava putrasya kimu daNDapade dade dattA / utprekSyate-iti bhiyA IDana 9 bhayeneva, itIti kiM ? ayaM tava putro nanu nizcitaM cirazikSitAnapi no asmAn dAnavidyayA vijeSyate 'purAverne' iti -sUtreNAtmanepadam // 45 // 12 bhavAn mamAdezavazo bhavedvahI, gRhItadIkSasya ca nAsi te prbhuH| vadannidaM vAnugabhRGganiHsvanaiH, smaro'sya ropaM vyasRjat sajazchalAt // 46 // bhavA0 he priye ! vA athavA smaraH kandarpaH asya tava putrasya anugabhRGganiHkhanaiH pRSThasthabhramarazabdaridaM vadan srajo mAlAyA 18 cchalAt ropaM vANaM vyasRjat prahitavAn , idamiti kiM ? bhavAn gRhI gRhasthaH san mamAdezavazo bhavet bazena bhavitavyamiti bhAvaH, ca anyat gRhItadIkSasya te tava ahaM prabhuH samartho nAmi // 46 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 TIkayA sahitam [navamaH yadindurApIyata pArvaNastvayA, __ tataH suvRtto rajanIdhanacchaviH / sadA dadAnaH kumude zriyaM kalA kalApavAMste tanayo bhaviSyati // 47 // yadi0 he priye ! tvayA yat pArvaNaH pUrNimAsaMbandhI indu6zcandraH ApIyata pIyate sma, kiMlakSaNa induH? suvRtto vRttAkAraH, rajanIdhanacchaviH rajanyAM bahukAntiH, kumude karave sadA zriyaM dadAnaH kalAkalApavAn kalAsamUhayuktaH tat tasmAt 9 kAraNAt suvRttaH sucaritraH rajanIdhanacchaviH, kumude kAH pRthivyAH mude harSAya sadA zriyaM zobhAM dadAnaH kalAkalApavAn gItavAdyanRtyagaNitapaThitalikhitAdibhiH dvAsaptatikalAbhiryukta 12 evaMvidhaste tava tanayo bhaviSyati // 47 // tvadAnanaspardhi sarojamojasA, nimIlayiSyAmi tayAdhikazriye / tava zrayiSyAmi sitAtapatratA mmuktmuktaamisstaartaarkH||48|| paraM rujan rAjakamAjibhAjinaM, na rAjazabdaM mama mASTumarhasi / . itIva vijJApayituM raho ryaa| dupasthito'yaM tanayaM tavAthavA // 49 // tva. athavA ayaM candrastava tanayaM raha ekAnte iti vijJA22 payitumiva rayAt vegAt upasthita AgataH, itIti kiM ? he Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 311 khAmin ! ahaM tvadAnanaspardhi tvadIyamukhaspardhAkAri saroja kamalaM ojasA balena tejasA vA nimIlayiSyAmi, tayA tava adhikazriye adhikazobhAyai sitAtapatratAM zvetacchatratAM zrayiSyAmi, 3 kiMviziSTo vidhuH? amuktamuktAmiSatAratArakaH na muktA amuktAH, amuktA muktAmiSA muktAphalarUpAstArA manojJAstArA tArakA yena sa0 // 48 // tvaM paraM AjibhAjinaM saMgrAmasevinaM 6 rAjakaM rAjasamUhaM rujan bhaJjan san samarAjazabda ataH kAraNAt mASTuM spheTayituM na arhasi rAjazabdena candra ucyate // 49 // yugmam / dizanvikAzaM guNasaapaminI mukhAravindeSu sadA sugandhiSu / niruddhadoSodayamAtmajastava, prapatsyate dhAma raveravekSaNAt // 50 // diza0 he priye ! raveH sUryasya avekSaNAt darzanAt tava AtmajastvatsutaH dhAma tejaH prapatsyate AzrayiSyati, kiMvi-15 ziSTaM dhAma ? niruddhadoSodayaM niruddhadoSAyA rAtreH doSANAM dUSaNAnAM vA udayo yena tat , tava AtmajaH / kiM kurvan sadA sugandhiSu suparimaleSu guNAnAM vivekAdInAM sadmasu sthAneSu 14 padminInAM strINAM mukhAravindeSu mukhakamaleSu vikAzaM dizan , ravipakSe guNAMstantavaH padminyaH kamalinyaH / / 50 / / udiSyatastvattanayasya tejasA, divAkaro dIptidaridratAM gtH| 12 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 TIkayA sahitam [navamaH mRgAkSi manye'balayApi tat tvayA, sudarzanaH svapnaparaMparAsvayam / / 51 // 3 udi0 he mRgAkSi ! ahaM evaM manye udiSyataH udayaM prAptukAmasya tvattanayasya tava putrasya divAkaraH sUryastejasA dIptidaridratAM kAntirahitatvaM gataH prAptaH, tat tasmAt kAraNAt 6 tvayA abalayApi ayaM sUryaH svapnaparaMparAsu sudarzanaH sukhena dRzyate, iti sudarzano jAtaH // 51 // mayA nabhaHsthAladazendhanena te, vidhAturArAtrikakarma bhAvi tat / mamordhvagatvaM ca mahazca mRzyatAM, bhavadbhuvaM vaktumidaM sa vAyayau // 52 // 12 mayA0 vA athavA sa raviH bhavadbhuvaM tava putraM idaM vaktuM Ayayau AyAtaH / idamiti kiM ? vidhAtuH brahmaNo mayA nabha:sthAladazendhanena AkAzarUpasthAle dIpasadRzena te tava ArA15trikakarma bhAvi bhaviSyati, tat tasmAtkAraNAt mama UrdhvagatatvaM uccairgamanatAM ca anyat mahastejo mRzyatAM sahyatAM mRSUckSAntau etasya dhAtoH prayogaH / / 52 // 14 dhvajAvalokAddayite tavAGgajo, rajobhiraspRSTavapuH kusnggjaiH| gamI guNADhyaH ziraso'vataMsatAM, kule vizAle vipulakSaNaspRzi // 53 // 22 dhvajA0 he dayite ! dhvajAvalokAt dhvajadarzanena tavAGgajaH Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] jainakumArasaMbhavaM 313 vizAla vistIrNakule vaMze gRhe vA ziro'vataMsatAM mastakamukuTatvaM gAmI gamiSyati, kiMviziSTastava putro dhvajazca ! kusaGgajaiH kusaMsargajAtaiH rajobhiH pApaiH, pakSe kuH pRthvI tasyAH saGgajaiH 3 reNubhiraspRSTavapuraspRSTazarIraH punaH kiM0 guNairvinayAdibhistantubhirvA AdyaH samRddhaH, kiMviziSTe kule ? vipulakSaNaspRzi vipulo vistIrNakSaNa utsavo gRhavibhAgo vA taM spRzatIti 6 vipulakSaNaspRk tasmin // 53 // " parisphurantaM divi ketusaMjJayA, nirIkSya mAM te pRtanAgravartinam / vipakSavargaH svayameva bhakSyate, yudhe'munA tadbhava jAtu nAturaH // 54 // bibhartu gAMbhIryaguNaM yuvA bhavA nidhAya sarvaM mayi bAlacApalam / iti prajalpan kalakiMkiNIkaNai rasuM kimAgAtpriyamitravatsa vA // 55 // yugmam | 15 pari0 he priye ! vA athavA sa dhvajaH amuM tava sutaM priyamitravat kiM AgAt kiM kurvan ! dhvajaH kalakiMkiNIkaNaiH manojJakSudraghaMTikAzabdairiti jalpan, itIti kiM ? te tava 18 pRtanAgravartinaM divi AkAzaketusaMjJayA keturiti nAmnA mAM parisphurantaM nirIkSya dRSTvA vipakSavargaH zatrusamUhaH svayameva bhakSyate bhagno bhaviSyati, ketuzabdena dhvaja ucyate, dhUmaketurapIti bhAvaH, tat tasmAt kAraNAt yudhe saMgrAme amunA vipa- 22 12 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 TIkayA sahitam [navamaH kSavargeNa saha jAtu kadAcidapi Atura utsuko na bhava mA bhUH // 54 // bhavAn yuvA yauvanaM prAptaH san sarvaM bAlacApalaM mayi 3 nidhAya muktvA gAMbhIrya guNaM bibhartu dharatu // 55 // yugmam / nyabhAli kumbhaH karabhoru yattvayA, tataH suvRttaH sumnshcyaashcitH| gataH sutaste kamalaikapAtratA mabhaGgamAGgalyadazAM zrayiSyati // 56 // nyabhA0 he karabhoru ! maNibandhAt kaniSThAM yAvat karama 9 ucyate, karabhavat UrU yasyAH sA karabhoru tasyAH saMbo0, yattvayA kuMbho nyabhAli pUrNakalazo dRSTaH tat tasmAt kAraNAt te tava sutaH kumbhavat abhaGgamAGgalyadazAM zrayiSyati, kiMvi12 ziSTaH tava sutaH kumbhazca ? suvRttaH saccaritraH sadAkAro vA sumanazcayAJcitaH sumanasAM sAdhUnAM puSpANAM vA cayena samUhena aJcitaH pUjitaH kamalaikapAtratAM kamalAyA lakSmyAH kamalasya 15 jalasya vA ekapAtratAM sthAnakatvaM gataH prAptaH // 56 // sumaGgalAGgI bhavituM tavarddhaye, visoDhavAn kArupadAhatIraham / viveza vahnAvanubhUyabhUyasI zcirAya dnnddaanvitckrcaalnaaH|| 57 // kRtajJa maddattajalaiH pratISyatAM, 21.. tatastvayA cakripadAbhiSecanam / Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 315 itIhitaM jJApayituM kimAyayau, ghaTaH sphuTatvaM tanayasya te'thavA // 58 // yugmam / 3 suma0 he priye ! athavA ghaTaH kumbhaH te tava tanayasya iti IhitaM IpsitaM jJApayituM sphuTatvaM prakaTatvaM Ayayau prApa, itIti kiM ? ahaM tava Rddhaye puSTaye sumaGgalAgI bhavituM kAru-6 padAhatIH kAruNAM kumbhakArANAM caraNAghAtAn visoDhavAn sehe, bhUyasIH bahIzcirAya cirakAlaM daNDAnvitacakracAlanAH daNDayuktacakroparicAlanaM anubhUya vahnau agnau viveza praviSTaH 9 // 57 // tat tasmAt kAraNAt he kRtajJa catura! maddattajalaizvakripadAbhiSecanaM cakravartipadavyAH abhiSekatvaM tvayA pratISyatAM aGgIkriyatAM // 58 // yugmam / 12 saraH sarojAkSi yadaikSi tena te, sutaH satoSaiH suvayobhirAzritaH / praphullapopagato dhanAgamau rasaM rasaM dhAsyati sAdhupAliyuk // 59 // saraH0 he sarojAkSi kamalalocane tvayA yat saraH sarovara aikSi dRSTaM tena kAraNena te tava sutaH sarovaravat rasaM pAnIyaM 18 zRGgArAdirasaM vA dhAsyati dhariSyati, kathaMbhUtastava sutaH sarovaraM ca ? saMtoSaiH saharSeH suvayobhiH pradhAnavayobhirmitraiH pradhAnavayobhiH pakSibhirvA AzritaH, praphullapopagataH praphullayA vikakharayA padmayA lakSmyA, pakSe pauH kamalairupagataH sAdhupAli-22 17 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahitam [navamaH yuk sAdhUnAM pAliH zreNimanojJA pAlirvA tayA yuktaH, kiMviziSTaM rasaM? ghanAgamaurasaM ghano bahurAgamaH siddhAntaH, pakSe dhanAgamA 3 varSartustasmAdaurasaM utpannaM // 59 // mayaiva jAtAni mayaiva vardhitA nyavAjhukhIbhUya mamAvatasthire / imAni padmAni ramAnivAsatA mavApya mAdyanmadhupaizca saGgatim // 60 // prazAdhi vizvAdhipa kiM karomyahaM, tvamIziSe mUDhajanAnuzAsane / idaM vadaMstattvadhiyaH kRte svayaM, jaDastaDAgaH kimupAsta te sutam // 61 // yugmam / mayai0 he priye ! svayaM jaDo mUrkhaH zItalo vA taDAga idaM vadan san tattvadhiyaH kRte paramArthabuddhyarthaM kiM te tava sutaM 15 upAsta siSeve, idamiti kiM ? imAni padmAni mayaiva jAtAni mayaiva vardhitAni ramAnivAsatAM lakSmyA''vAsatvaM ca anyat mAdyan madhupairmadonmattabhramarairmadyapairvA saGgati avApya prApya mama 18 avAGmukhIbhUya avatasthire sthitAni // 60 // he vizvAdhipa ! cakravartina ! prazAdhi zikSAM dehi ahaM kiM karomi tvaM mUDhajanAnuzAsane mUrkhajanazikSaNe IziSe samartho bhavasi // 6 // yugmam / * nibhAlanAnnIranidheradhIzvaraH, 22 sarasvatInAM rasapUrtisaMspRzAm / 12 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 317 alabdhamadhyo'rthibhirAzrito ghanaH, sutastavA'tyeSyati na svadhAraNAm // 62 // nibhA0 he priye ! tvaM nIranidheH samudrasya nibhAlanAt darzanAt 3 rasapUrtisaMspRzAM zRMgArAdirasaspRzAM, pakSe rasasya pAnIyasya pUraNaspRzAM sarasvatInAM vANInAM adhIzvaraH svAmI alabdha. madhyo gaMbhIraH ghanaiH bahubhirmedhairvA arthibhirAzritaH evaMvidhastava 6 sutaH khadhAraNAM nijamayAdAM na atyeSyati na atikramiSyati // 62 // pracetasApi sphuTapAzapANinA, kRpANinA madhyazayena jiSNunA / na rAjanIteH kila kUlamudrujo, nyavAri mAtsyaH samayo bhavanmayi // 63 // 12 dharAtalaM dhanyamidaM tvayi prabho, na yanayavyatyayadoSamApsyati / / iti svavIciyAnetairiva stuvan , 15 kimAvirAsItpurato'sya vAridhiH // 64 // . yugmam / prace. he priye ! vAridhiH samudraH asya tava putrasya purato'gre iti amunA prakAreNa khavIcidhvanitaiH khakallolazabditaiH stuvanniva kiM AvirAsIta prakaTIbabhUva, itIti kiM ? sphuTapAzapANinA prakaTapAzahastena pracetasApi varuNenApi kRpANinA khaDgayuktena madhyazayena madhyavartinA jiSNunA nArAyaNena kila 22 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 TIkayA sahitam [navamaH iti satye rAjanIteH kUlamudrujaH kUlaMkaSaH mAtsyaH samayaH matsyagilAgilinyAyo mayi bhavan san na nyavAri na vAritaH 3 // 63 // idaM dharAtalaM pRthvItalaM dhanyaM tvayi prabhau khAmini yat navyatayA doSaM nyAyaviparItatvadoSaM na Apsyati na prApsyati // 64 // yugmam / priye vimAnena gatena gocaraM, samIyuSA''bhogasamaM samucchya m / udAravRndArakavallabhazriyA, ___ bhavadbhuvA bhAvyamadabhravedinA // 65 // priye. he priye! vimAnena gocaraM gatena pRSTena satA bhavajhuvA tava putreNa vimAnasadRzena bhAvyaM, kiMviziSTena tava putreNa ? 12 vimAnena bhogasamaM bhogasadRzaM, pakSe AbhogasamaM vistArasadRzaM samucchrayaM vRddhiM samIyuSA prAptena, punaH kiM0 udAravRndArakavallabhAzriyA udArA dAtArastanmadhye vRndArakA devasadRzAsteSAM 15 vallabhAH zrIlakSmIryasya, pakSe udArAH prauDhA vRndArakA devAsteSAM vallabhAH zrIH zobhA yasya sa tena, punaH kiM0 adabhravedinA adabhraM bahu vetti jAnAtIti adabhravedI tena, pakSe adabhrA 18 vedivalamI yasya sa tena // 65 // purAzritaM mAM parihatya yanmahIM, punAsi paMkeruhatApadaiH padaiH / karatra heturmayi doSasaMbhavo, virAgatA vA cirasaMstavodbhavA // 66 // ___ Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 319 navInapuNyAnupalambhato'tha ce dviraktiraMciSyasi tatkathaM zivam / prasIda mAmehyathavopayujyate, __caTUktirasneharase na setuvat // 67 // yadi tvayA'tyajyata hanta tAviSo, viSopamaH so'stu na tanmamApi kim / 6 kimityamuSyAnupadInamAgataM, sudhAzidhAmAnunayAya tanvi vA // 68 // tribhirvizeSakam / 9 purA0 he tanvi vAthavA sudhAzidhAma amaravimAnaM kiM iti amunA prakAreNa amuSya tava putrasya anunayAya nehakaraNAya anupadInaM pRSTalagnaM AgataM, itIti kiM ? he khAmin tvaM 12 purAzritaM mAM parihRtya tyaktvA ruhatApadaiH kamalAnAM tApaM saMtApaM dadatIti paMkeruhatApadAstai paMkeruhatApadaiH, padaizcaraNaiH mahIM pRthvIM punAsi pavitrIkaroSi, atra mayi viSaye doSasaMbhavaH 15 ko hetuH, vA athavA cirasaMstavodbhavA cirakAlInaparicayotpannAH virAgatA vairAgyaM vartate // 66 // atha cet yadi navInapuNyasyAnupalambhataH avApteviraktirvartate, tat zivaM mokSaM 18 kathaM aMciSyasi yAsyasi, prasIda prasAdaM kuru mAM ehi athavA asneharase nisnehe puruSe caTUktizcATuvacanaM setuvat pAlivat nopayujyate nopayoge sati // 67 // yadi tvayA hanta iti vitarke, viSaH khargo'tyajata tyaktaH satA viSastat tasmAt 22 ___ Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 TIkayA sahitam [navamaH kAraNAt sa vargo mamApi viSopamo na astu api tu astveva vA / / 68 // tribhirvizeSakam / 3 vilokite ratnagaNe sa te sutaH, sthitau dadhAnaH kila kAJcanaucitIm / udaMzumatrAsamupAsya vigrahaM, 6 mahImahendrairmahito bhaviSyati // 69 // vilo0 he priye ! kila iti satye sa te tava sutaH ratnagaNe ratnasamUhe vilokite dRSTe sati ratnagaNavat udaMzu udgatakiraNaM 9 atrAsaM bhayarahitaM davarakarahitaM vA vigrahaM yuddhaM zarIraM vA samupAsya saMsevya mahAmahendraiH pRthvIsatkarAjabhiH mahitaH pUjito bhaviSyati, kiM kurvANaH tvatsuto ratnagaNazca sthitI 12 maryAdAyAM kAJcana apUrvA aucitIM dadhAnaH, pakSe sthitau avasthAne kAzcane suvarNe aucitIM dadhAnaH // 69 // na rohaNe karkazatAgurau girI, 15 na sAgare vA'nupakArivAriNi / ahaM gato nirmaladhAmayogyatAM, zucau samIhe tava dhAmni tu sthitim // 7 // 18 parArthavaiyarthyamalImasaM januH, .. punIhi me sNttdaanvaarinnaa| taveti vA prArthayituM sa garbhagaH, ...... - sukhaM siSeve kimu ratnarAzinA // 71 // - yugmam / Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga:] TIkayA sahitama 321 __na0 he priye ! vA athavA tava sa garbhagaH putraH ratnarAzinA iti prArthayituM kimu iti kiM sukhaM siSeve sevitaH, itIti kiM ahaM karkazatAgurau kAThinyagarIyasi rohaNagirau rohaNAcale 3 vA athavA anupakAriNi upakArarahite jale sAgare samudramadhye nirmaladhAmayogyatAM nirmalasya dhAmnaH sthAnakasya yogyatAM na gataH na prAptaH, tu punaH zucau pavitre tava dhAmni sthitiM samIhe // 70 // 6 he khAmin ! parArthavaiyarthyamalImasaM paropakArasya nirarthakatvena na malinaM me janurmadIyaM janma santatadAnavAriNA niraMtaradAnarUpajalena punIhi pavitraM kuru / / 71 // yugmam / sphuranmahAH prAjyarasopabhogato, gato na jADyaM dyutihetuhetibhRt / tava jvaladvativilokanAtsuto, dviSaH pataGgAniva dhakSyati kSaNAt // 72 // sphura0 he priye ! tava sutaH jvaladvahrivilokanAt nidhUmavaizvAnaradarzanAt dviSaH zatrUn pataGgAniva kSaNAt dhakSyati bhasmI-15 kariSyati / kiM viziSTastava sutaH / vahizva ? prAjyarasopabhogataH prAjyA prabhUtA rasA pRthvI, pakSe prakRSTaH AjyarasaH tasyAzca tasya upabhogataH sphuranmahAH prasaratejAH, punaH kiMlakSaNaM jADyaM14 jaDatvaM mUrkhatvaM zItatvaM vA na gataH, dyutihetuhetibhRt dyutihetavo hetayaH praharaNAni jvAlA vA tA dharatIti dyuti0 // 72 // prabho na mAM ko'pyupalakSayiSyati, - kSitau cirAgocaramAgato'si yata / jai0 ku. 21 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 jainakumArasaMbhavaM [navamaH manuSva mUrti mama taijasImimAM, mahAnasi sthApaya tanmahAnase // 73 / / jane jiyatsau yadatIva jIvanaM, ___ mayaiva tadbhakSyamupaskariSyate / iti svarUpaM kimamuSya bhASituM, 6 bhuvi pravizyannanalo'sphuratpuraH // 74 // yugmam / prabho0 analo vaizvAnaraH amuSya tava putrasya iti bhASituM 9bhuvi pRthivyAM pravizyan praveSTukAmaH san puroDo asphurat , itIti kiM ? he prabho! kSitau pRthivyAM mAM ko'pi na upalakSayiSyati yat ahaM cirAt gocaraM dRSTimArga Agato'smi, mama 12 imAM taijasIM mUrti manuSva jAnIhi, tvaM mahAn asi, tat tasmAt kAraNAt mAM mahAnase pAkasthAne sthApaya / jighatsau bubhukSite jane loke yadbhakSyaM atIva jIvanaM vartate tadbhakSya 15 mayaivopaskariSyate // 73-71 // yugmam / / sudurvacaM zAstravidAmidaM mayA, phalaM khasaMvittibalAdalApi te / 14 durAsadaM yad vyavasAyasoSmaNAM, sukhaM tadAkarSaNamAtriko'znute // 75 // sudu0 he priye ! idaM khamaphalaM mayA te tava khasaMvittibalAt khIyajJAnabalAt , alApi proktaM, kiMlakSaNaM khamaphalaM ? 22 zAstravidAM sudurvacaM vaktumazakyaM vyavasAyasoSmaNAM vyavasAya Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 323 soSmaNAM sagarvANAM yadvastu durAsadaM duHprApaM varttate tadvastu AkarSaNamAtrika AkRSTimantrijJAH sukhaM anute prApnoti // 75 // vyalIkatA dUSaNamuttame na me, mukhapriyatvena giro'dhiropyatAm / suvarNanAnA hi samarpitA rirI bhavetsvarUpAdhigame'dhikArtaye // 76 // 6 vyalI. he uttame ! tvaM me mama giro vANyA mukhapriyasvena vyalIkatA alIkatvadUSaNaM na adhiropyatAM mA sthApyatA, rirI pittalA hi nizcitaM suvarNanAmnA samarpitA samIpa-9 kharUpAdhigame kharUpe jJAte sati adhikArtaye adhikapIDAyai bhavet // 76 // idaM vadantaM bhagavantamantarA layaM namaHsthA Rbhavo bhvnmudH| sumairasiJcan jaya saMzayakSayA mayAgadaMkAravareti vAdinaH // 77 // 15 idaM0 nabhaHsthA AkAzasthA Rbhavo devAH bhavanmudo jAyamAnaharSAH santaH antarAlayaM AvAsasya antarmadhye idaM vadantaM bhagavantaM sumaiH kusumairasiJcan , kiMlakSaNA RbhavaH ? he saMzaya-18 kSayAmayAgadaMkAravara! saMdeharUpakSayarogasya rAjavaidya tvaM jaya iti vAdinaH / / 77 // zrutvedaM dayitavacaH pramodapUrtyA, dadhe sA samuditakaMTakaM vapuH svam / 22 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 jainakumArasaMbhavaM [navamaH pabhinyA nijamukhamitrapatramAtu yakatuM kimiha sa kaMTakatvadoSam // 78 // 3 zrutve0 sA sumaGgalA idaM dayitavacaH khabhartuH zrIRSabhadevavacanaM zrutvA pramodapUrtyA harSapUreNa khaM vapurAtmIyaM zarIraM samuditakaMTakaM udgataromAJcaM darbhe dharati sma, kiM kartuM ? nija6 mukhamitrapadmamAtuH AtmIyamukhasatkamitrakamalasya jananyAH padminyA iha jagati kiM sakaNTakatvadoSa nyakkattu nirAkartu // 78 // 9 tAmekato'mRtamayImabhitazcakAra, svamArthasamyagupalabdhibhavaH pramodaH / cakre'nyatazca davadAhamayIM viSAdaH, 12 praanneshiturvcnpaanviraamjnmaa|| 79 // tAme0 khamArthasamyagupalabdhibhavaH samAnAM arthasya samyak prApterutpannapramodatAM sumaGgalAM abhitaH samaMtataH ekato'mRta15mayIM cakAra, anyatazca prANezituH zrIRSabhadevasya vacanapAnavirAmajanmA vacanarUpAmRtasya pAnaM tasya virAme nivarttanaM, tasmAd utpanno viSAdo davadAhamayIM cake // 79 // 18 na hi bahirakariSyadvakSaso'syAH stanAkhyaM / yadi taruNimazilpI maNDapadvandvamuccaiH / tadiha kathamamAsyallAsyalIlAM dadhAnaM prabhuvacanasutAptisphItamAnandayugmam // 8 // . iti / ___ Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: ] TIkA sahitam 325 na0 taruNimazilpI yauvanarUpavijJAnI asyAH sumaGgalAyAH stanAkhyaM maNDapadvandvaM uccairatyarthaM yadi vakSaso hRdayAt bahirna hi akariSyat, tattadA iha vakSasi AnandayugmaM kathaM 3 amAsyat, kiM kurvANamAnandayugmaM ? lAsyasya tANDavasya lIlAM dadhAnaM, punaH kiMvi0 prabhuvacanasutAptisphItaM zrIRSabhadevavacanaM sutAptizca tAbhyAM prauDhaM // 80 // iti zrImadaJca gacche kavicakravarti zrI jayazekharasUriviracite zrI jainakumArasaMbhavasya tacchiSya zrI dharmazekharasUriviracitaTIkAyAM zrImANikyasundara sUrizodhitAyAM navamasargavyAkhyA samAptA // 9 // sargaH 1 atha dazamaH sAtha nAthavadanAravindato, vAGmarandamupajIvya nirbharam / uJjagAra mRdumaMjulAM giraM, gauravAditi sadAlivallabhA // 1 // sAtha0 athAnantaraM sA sumaGgalA gauravAt mRdumaJjulAM sukumArAM manojJAM giraM vANIM ujjagAra udgirati sma, kiMlakSaNA sumaGgalA ? sadAlivallabhA sadA sarvadA AlayaH sakhyaH tAsAM 18 vallabhA abhISTA alivallabhA bhramarIsamAnA, kiM kRtvA ? nAthavadanAravindato khAmino mukhakamalAt vAkArandaM vacanamakarandaM nirbharaM upajIvya // 1 // labdhavarNajana karNakarNikA, vAJchitArthaphalasiddhivarNikA / 12 15 21 23 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jainakumArasaMbhavaM dIdhitirdhRtajaDini pAvakI, vAgvibho jayati kApi tAvakI // 2 // 3 labdha0 he vibho ! khAmin kApi tAvakI tvadIyA vAk jayati, kiMlakSaNA vAk ? labdhavarNajanakarNakarNikA labdhavarNajanA vidvajjanAsteSAM karNayoH karNikA karNAbharaNaM, punaH kiM0 6 vAJchitArtha phalasiddhivarNikA spaSTaM, punaH kiM0 ? ghRtajaDini ghRtajADye puruSe pAvakI pAvakasyeyaM pAvakI vahnisaMbandhinI dIdhitiH kAntiH // 2 // 18 326 22 rUpamIza samakaM didRkSate, tAvakaM yadi sahasralocanaH / Ihate yugapadaJcanaM ca te, cetsahasrakara eva nAparaH // 3 // rUpa he Iza ! tAvakaM rUpaM yadi didRkSate vilokayitumIhate tarhi sahasralocana indra eva nApara: didRkSate ityatra " smRdRzaH " 15 iti vyAkaraNasUtreNa AtmanepadaM ca anyat cet yadi te tava yugapadaM vanaM yugapat samakAlaM aJcanaM pUjanaM Ihate. vAJchati, tadA sahasrakarasUrya eva na aparaH // 3 // " [ dazamaH yo bibharti rasanA sahasrakaM, vyAhatatvamadhiropya so'pyalam / deva vaktumakhilAnna te guNA nmAdRzaH kimabalAjanaH punaH // 4 // yo0 he deva ! yo vyAhatatvaM dviguNatvaM adhiropya rasanA - Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkayA sahitam 327 sahasrakaM jihvAsahasraM adhiropya bibharci, so'pi zeSanAgaH tava akhilAn samastAn guNAn vaktaM na alaM na samarthaH, mAdRzo matsadRzaH abalAjanaH kiM punaH // 8 // ghIdhanocitabhavadguNastavAdvArakespi nijajAbvacintane / ucyate kimapi nAtha yanmayA, bhaktitanmayatayA'vadhAryatAm // 5 // ghI0 he nAtha ! yanmayA nijajADyaciMtane AtmIya mUrkhatvacintane dhIdhanocitabhavadguNastavAt vidvajjanayogyatvadIyaguNa - 9 stavAt vArake'pi sati kimapi ucyate kathyate, tat bhaktitanmayatayA avadhAryatAM jJAyatAM // 5 // svAdutAM mRdulatAmudAratAM, sarvabhAvapaTutAmakUTatAm / zaMsituM tava giraH samaM vidhiH, kiM vyadhAnna rasanAgaNaM mama // 6 // kintu te hRdi gabhIratAguNaM, zikSituM vasati dugdhasAgaraH / khAdu0 0 he nAtha ! vidhirvidhAtA tava giro vANyaH svAdutAM sukhAdutvaM mRdulatAM saukumAryatvaM, udAratAM audAryaM sarvabhAva - paTutAM sarvabhAveSu paThiSThatAM, akUTatAM satyatAM, samaM samakAlaM, 18 zaMsituM stotuM mama rasanAgaNaM, jihvAsamUhaM kiM na vyavAt na akarot // 6 // 12 15 22 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 jainakumArasaMbhavaM [dazamaH IdRguktipayasAM yadUrmayo, visphuranti bahirAnanAdhvanA // 7 // 3 ki0 yat IdRg uktipayasAM IdRzavacanadugdhAnAM urmayaH kallolA AnanAdhvanA mukhamArgeNa bahirvisphuranti prasaranti // 7 // khasthameva sukhayantyaho janaM, duHkhiteSvapi sukhaM dadAnayA / vibhyatIva bhavato jitA girA, kiM sudhA na vasudhAmiyati sA // 8 // 9 khastha0 he nAtha ! bhavato girA tvadIyavANyA jitA satI sA sudhA vasudhAM pRthvI kiM na iyarti nAgacchati, utprekSyatebibhyatIva bhayabhrAnteva, kiM kurvANayA tava girA ? aho ityAzcarye 12 duHkhiteSvapi sukhaM dadAnayA, kiM kurvatI sudhA ? khasthameva khargasthaM sukhinameva janaM sukhayantI // 8 // vaidhavaM nanu vidhiya'dhAtsudhA sAramatra sakalaM bhavadbhiri / pUrNimopacitadehamanyathA, ... taM kathaM vyathayati kssyaamyH||9|| 18 vaidha0 he nAtha ! vidhividhAto vaibhavaM vidhorindoH vaibhavaM candrasatkaM sudhAsAraM, sakalaM saMpUrNa, atra asyAM bhavagiri tvadvANyAM nyadhAt kSiptavAn, anyathA kSayAmayaH kSayarogaH taM candra pUrNimopacitadehaM pUrNimAyAM puSTadehaM kathaM vyathayati 29pIDayati // 9 // Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] TIkayA sahitam baddhadhAramamRtaM bhavadvaco nirvyapAyamabhipIya sAmpratam / prItibhAjini jane'tra nIrasA, zarkarApi khalu karkarAyate // 10 // baddha 0 he nAtha! zarkarA api atra mallakSaNe jane nIrasA satI, sAMprataM adhunA khalu nizcitaM karkarAyate karkaravadAcarati, kiM 6 viziSTe jane ? baddhadhAramamRtaM bhavadvacaH nirvyapAyaM nirvighnaM yathA bhavati tathA abhipIya pItvA prItibhAjini // 10 // prAkkaSAyakaluSaM tato ghanaM, gholanArpitarasaM vinAzi yat / tadripUkRtaghanAgamaM samaM, nAmramIzavacasAmanIdRzAm // 11 // prAkka0 tat AmraM AmraphalaM IzavacasAM khAmino vacanAnAM samaM sadRzaM na bhavati, kiMviziSTAnAM IzavacasAM anIdRzAM na anena Amraphalena sadRzAnAM, kiMviziSTaM AmraM ? ripUkRta- 15 ghanAgamaM ripuH kRto ghanAgamo varSatuH siddhAnto vA yena tat, bhagavadvacanamAgamaM manyate, ata eva anIdRzatvaM yat AmraphalaM prAk pUrvaM kaSAyakaluSaM bhagavadvaco naivaMvidhaM syAt, tatasta- 15 to'nantaraM yat AmraM ghanaM atyarthaM gholanArpitarasaM vinAzi vinazvaraM varttate // 11 // drAkSayA kila yadAnuzikSyate, svaM phalaM madhuratAM bhavadbhiraH / 329 12 22. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 jainakumArasaMbhavaM [dazama: tattadA drutamito viyojyate, vedhasA dhruvamamandamedhasA // 12 // 3 drAkSa he nAtha! kila iti satye, khaM phalaM AtmIyaphalaM bhavagiraH tvadIyavANyA madhuratAM anuzikSyate tadA tasminnavasare tatphalaM ito drAkSAvallItaH drutaM zIghraM amandameghasA bahu6 prajJAvatA medhasA brahmaNA dhruvaM nizcitaM viyojyate pRthakkriyate // 12 // vArivAhavadalaM tava zrava: palvalapramabhivarSataH stH| nizyadhIza zamamAma mAmakaM, saMzayAndhatamasaM tadadbhutam // 13 // 12 vAri0 he adhIza! tava vArivAhavat meghavat alaM atyartha zravaHpatvalaM atra Namapratyaye 'vRSTimAne Uluk ca vA' iti sUtreNa pUra ityasya Ulope eSa prayogaH syAt , rasaM karNasaraHpUraM 15 yathA bhavati tathA abhivarSataH sataH, nizi rAtrau mAmakaM madIyaM saMzayAndhatamasaM saMdehAndhakAraM zamaM Ama jagAma, tat adbhutaM Azcarya // 13 // 10 nirgataM yadi tavAnanAdvacA, kSINameva tadazeSasaMzayaH / kozato'sirudito bhaTasya ce naSTameva tadasatvadasyubhiH // 14 // 22 nirga0 he nAtha ! yadi tavAnanAt tvadvaco nirgataM tat azeSa Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam saMzayaiH samastasandehaiH kSINameva, cet yadi kozataH parIvArAt bhaTasya asiH khaDnaH udito nirgataH syAt , tat asattvadasyubhiniHsattvazatrubhiH naSTameva // 14 // tAvake'pi vacane zruti gate, yasya mAnasamudIrNa saMzayam / muSTidhAmani maNau sudhAbhujAM, tasya hanta na daridratA gatA // 15 // tAva0 he nAtha! tAvake'pi vacane zruti karNa gate sati yasya mAnasaM cittaM udIrNasaMzayaM gatasaMdehaM na vartate, tasya 9 puMso muSTidhAmani muSTisthite sudhAbhujAM maNau ciMtAmaNau haMta iti vitarke daridratA na gatA // 15 // yatcayocyata tathaiva tanmahe, 12 tanmaheza nijahRdyasaMzayam / kampate kila kadApi mandaro, mandaroSa na punarvacastava // 16 // 15 yattva0 he maheza ! yat tvayA aucyata proktaM tat tathaiva asaMzayaM niHsandehaM vayaM tanmahe vistArayAmaH, 'avizeSaNe dvau cAsada' iti padena ekavacane bahuvacanaM, kila iti satye 10 he mandaroSa ! mandaro meruH kadApi kampate, punastava vaco na kampate // 16 // zailasAgaravanIbhiraskhalatpakSmamAtramilanAnniyaMtritam / 22 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 jainakumArasaMbhavaM [dazamaH jJAnamekamanalIkasaGgataM, netrayugmamatizayya vartate // 17 // 3 zaila0 he nAtha ! ekaM jJAnaM netrayugmaM atizayya jitvA vartate, kiMlakSaNaM jJAnam ? analIkasaGgataM netrayugmaM tu alIkena lalATena saMgataM militaM bhavati, punaH kiM0 zailasAgaravanIkabhiraskhalat parvatasamudramahadvanAdibhiH skhalanAM na prApnuvan , kiMlakSaNaM netrayugmaM ? pakSmamAtramilanAnniyaMtritaM spaSTaM // 17 // pAtratailadazikAdibhirvala. niHsahAyamadhikAyitasya te / / azrute na khalu kajaladhvaja zcinmayasya mahasaH zatAMzatAm // 18 // 12 pAtra. he nAtha! kajaladhvajo dIpaH khalu nizcitaM te tava cinmayasya jJAnarUpasya mahasastejasaH zatAMzatAM na aznute na prApnoti, kiMviziSTo dIpaH? pAtratailadazikAdibhiH pAtrataila15 vartipramukhairupakaraNairbalat dIpyamAnaH, kiMviziSTasya mahasaH ? niHsahAyaM sAhAyarahitaM yathA bhavati tathA adhikAyitasya - AdhikyaM prAptasya // 18 // 10 sarvato vikirito'pi kaumudIM, ... yasya zAmyati na kAlimA hRdaH / sa spRzatyapi na te tamasvinI- . vallabhaH svaparabhAsi cinmahaH // 19 // 22 sarva0 sarvataH sarvapArzvataH kaumudIM jyotlAM vikirato'pi ___ Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam 333 vistArayato'pi yasya candramasaH hRdo hRdayasaMbandhikAlimA na zAmyati, sa tamakhinIvallabhazcandraste tava cinmaho jJAnatejaH spRzatyapi na, kiM kiMcinmahaH khaparaM bhAsi khasya AtmanaH parasya anyasya bhAsi prakAzakaM // 19 // jADyahetuni himatusaMkaTe, yAti yA'tikRzatAM raveH prabhA / tAM girastava sadaiva didyuto, lajate bata sapatnayana kaH // 20 // jADya0 he nAtha! yA raveH sUryasya prabhA jADyahetuni jaDatva-9 kAraNe himartusaMkaTe sati atikRzatAM yAti, tAM prabhAM sadaiva didyuto dedIpyamAnAyAstava giro vANyAH, bata iti vitarke, sapatnayan sadRzIkurvan kaH pumAn na lajjate api tu sarvaH 12 ko'pi lajjate / didyut iti nipAto jJeyaH // 20 // bibhratA matimatIndriyAM tvayA, vastutattvamiha yannirocyate / 15 netaretadapareNa jantunA, durvacaM pratanubuddhitantunA // 21 // bibhra0 he netaH khAmin yat tvayA iha jagati atIndriyAM 16 indriyAtItAM matiM buddhiM bibhratA dhriyamANena vastutattvaM iha niraucyate proce, etat vastutattvaM apareNa jantunA pratanubuddhitantunA kRzabuddhitantukena durvacaM vaktumazakyaM // 21 // 2 // Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM astu vAstavaphalasya vA'stu te, vAglatA tvaritamevamUcuSI / vAsavezma nijamAzrayeti sA, zAsanaM sapadi patyurAsadat // 22 // a0 sA sumaGgalA nijaM vAsabhavanaM AzrayaM iti amunA 6 prakAreNa patyuH zrIRSabhadevasya zAsanaM AdezaM Asadat prApta, kiMviziSTAsumaGgalA he svAmin te tava vAglatA vAgvallI vAstavaphalasya samyak phalasya vAstu sthAnaM astu bhavatu, 9 evaM UcuSI jalpitavatI // 22 // dattadakSiNabhujA nijAsane, garbhage dharaNipAkazAsane / sodatiSThadatanustanAvanIbhRTIlulitahAranirjharA // 23 // datta0 sA sumaGgalA dharaNipAkazAsane cakravarttini garbhage 15 udarasthe sati nijAsane dattadakSiNabhujA satI udatiSThata utthitA, kiMviziSTA sumaGgalA ? atanustanAvanIbhRt taTIlulitahAranirjharA sthUlastanAveva avanIbhRtau parvatau tayostaTe lulitAH 18 savilAsA hArA eva nirjharA yasyAH sA atanusta 0 // 23 // 3 334 12 22 phullamallikamidaM vanaM kimu, smerakairavagaNaM saro'thavA / evamUhavivazA nizAmayaMtyazramakramavikIrNatArakam // 24 // [ dazamaH Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 sargaH] TIkayA sahitam bibhyati skhalanataH zanaiH zanaiH, prAMjale'pi pathi muMcatI padau / alpake'pi bhavanAntare gate, __ stAnavena bhavanAntarIyitA // 25 // kautukAya diviSatpurandhribhiH, khaM tirohitvtiibhirgrtH| zodhyamAnasaraNiH zirasyathA dhIyamAnadhavalAtapatrikA // 26 // ratnabhittirucirAzibhAsite nAdhvanA dhvanitanapurakramA / vAyunAvasaravedineva sA, damyamAnagamanazramAJcalat / / 27 // 12 caturbhiH kalApakam // phulla * athAnantaraM sA sumaGgalA ravabhittirucirAzibhAsitena ravasatkabhittikAntisamUhena dIpitena adhvanA mArgeNa acalat , 15 kiM kurvatI amunA prakAreNa Uha vivazA vicAreNa paravazA satI akramavikIrNatArakaM abhra AkAzaM nimAlayantI nizAmayantI, evamiti kiM ? idaM phullamallikaM vikasitavica. 14 kilapuSpaM kimu vanaM varcate, athavA smarakairavagaNaM vikakharakumudasamUhaM saro vartate // 24 // punaH kiM kurvatI ? skhalanato bibhyatI satI prAMjale'pi sarale'pi pathi zanaiH zanaiH pAdau 21 muJcatI alpake'pi stoke'pi bhavanAntare gate sati gatestAnavena lAghave na bhavanAntarIyitA bhavanAntaratvamAcaritavatI // 25 // 23 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [dazamaH punaH kiMvi0 khaM tirohitavatIbhiH diviSatpurandhrIbhirdevAGganAbhiH kautukAya agrataH zodhyamAnasaraNivilokyamAna3 mArgAH, punaH kiMla0 zirasi mastake AdhIyamAnadhavalAtapatrikA dhAryamANA zvetachatrA // 26 // punaH kiM0 dhvanitanapurakramA spaSTaM, punaH kiM0 avasaravedinA iva avasarajJa6 sadRzena vAyunA damyamAnagamanazramA nirgamyamAnazramA // 27 // caturbhiH kalApakaM // kAntamandiramupetya sAcirA shNsitaarthpripuuritaashyaa| sArasaMmadamahAbaleritA, khaM niketanamiyAya nauriva // 28 // 12. kAnta0 sA sumaGgalA nauriva kAntamandiraM kAntasya bhartuH mandiraM gRhaM kAntaM pradhAna mandiraM taTaM vA tata upetya prApya khaM AtmIyaM niketanaM AvAsaM iyAya, AgatA, kathaMbhUtA 15 sA acirAzaMsitArthaparipUritAzayA acireNa stokakAlena AzaMsitaH kathito'rthaH khamArthalakSaNastena paripUrita Azayo abhiprAyo yasyAH sA, nau pakSe artho dravyaM tena paripUrita 18 Azayo madhyaM yasyAH sA, sArasaMmadamahAbaleritA sAraH pradhAnaH saMmado harSastasya mahAbalena mahAsthAnA IritA preritA pakSe mahAbalo vAyujJeyaH // 28 // tatra citramaNidIpadIdhiti22 dhvasyamAnatimire dadarza saa| Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM pAnazauNDamiva luptacetanaM, suptamantarakhilaM sakhIjanam / / 29 // tatra0 sA sumaGgalA tatra niketane pAnazauMDamiva surA-3 pAnamattamiva luptacetanaM aMtarmadhye suptaM akhilaM samastaM sakhIjanaM dadarza, kiMviziSTe niketane ? citramaNidIpadIdhitidhvasyamAnatimire, AzcaryamayamaNisatkapradIpakiraNairnirAkriyamA-6 NAndhakAre // 29 // so'dhvagatvacapalAGgasaGgato nmeSighoSamaNimekhalAdibhiH / nidrayA jAgarito'pi jAgaraM, drAganIyata tayA vinA giram // 30 // saH0 tayA sumaMgalayA sa sakhIjanaH adhvagatvacapalAMga- 12 saMgatonmeSighoSamaNimekhalAdibhiH mArgagatvena capale aGge gatA militA, unmeSi ghoSA vikakharanAdA ye maNimekhalAdayastairgiraM vANI vinA drAk zIghraM jAgaraM anIyata gRhItaH, 15 kiMviziSTaH sakhIjanaH ? nidrayA jAgarito'pi ajagaravadAcaritaH // 30 // tAM sasaMbhramasamutthitAstataH, sannipatya privQraalyH| ucchasajalaruhAnanAM prage, padminImiva madhuvratAlayaH // 31 // tA0 tatastato'nantaraM AlayaH sakhyaH sasaMbhramasamutthitAH 22 jai0 ku. 22 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 TIkayA sahitam [dazamaH satyaH saMnipatya samudAyaM kRtvA tAM sumaGgalAM parivabruH parivRNvanti sma, kiMlakSaNAM sumaGgalAM? uccasajjalaruhAnanAM 3 vikasatkamalasadRzamukhIM, kAmiva ? padminImiva, yathA madhuvratAlayaH bhramarazreNayaH prage prabhAte vikasatkamalamukhI padminI parivRNvanti // 31 // Ucire tricaturAH purassarI bhUya bhakticaturA rayeNa taaH| tAM praNamya vadanendumaNDalA bhyAsakuDmalitapANipaGkajAH // 32 // Uci0 tricaturAstisrazcatasro bhakticaturAstA AlayaH sakhyaH purassarIbhUya agrebhUtvA tAM sumaGgalAM praNamya rayeNa vegena 12 Ucire UcuH, kiMlakSaNAH sakhyaH vadanendumaMDalAbhyAsa kuGmalitapANipaMkajAH vadanendumaMDalasya ? mukhacandramaMDalasya abhyAse samIpe kuGamalite kozIkRte pANipaMkaje yAbhistA 15vadanendu0 // 32 // evamAjanurasaMstuto bhave dyaH sa eva zayito vimucyate / 18 ucyate kimathavA tava prabhu na parasya paribhASaNocitaH // 33 // eva0 he svAmini ! ya AjanurasaMstuta Ajanma aparicito 21 jano bhavati sa eva zayitaH supto vimucyate, athavA tava kimucyate ? prabhuH khAmI aparasya paribhASaNocitaH jalpanayogyo 23na vartate // 33 // ___ Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 339 yuktameva yadi vA vinirmita sarvaviddayitayA tvayA sakhi / yattamoguNajitA vimucya no rucyasadma vikasajhanA gatA // 34 // yukta0 he sakhi ! yadi vA athavA sarvaviddayitayA sarvajJapatyA tvayA yuktameva vinirmitaM kRtaM, yattamoguNajitA tamo-6 guNena nidrayA jitA no asmAn vimucya tvaM vikasajhanAH satI rucyasajha bharturgRhaM gatA // 34 // tvAmavijha na vayaM viniryatIM, jAtasiddhimiva hI prmdvraaH| mantumetamanapetacetanA, dadhmahe svahRdi zalyavatpurA // 35 // 12 tvAma0 he svAmini! hI iti khede vayaM pramadvarAH pramAdinyaH tvAM jAtasiddhimiva, dRSTyAvaraNAdisiddhimiva viniryatIM nirgacchantIM na vidma na jJAtavatyaH, evaM mantuM aparAdha anapeta-15 cetanA galitacetanAH satyo vayaM khahRdi zalyavat purA dadhmahe dhArayAmaH, 'purA yAvato vartamAnA' // 35 // vizvavandyavadhu pAripArzviko 'styeva te satatamapsarojanaH / vedhasA hi vayameva vazcitA, yatkRtA bhavadupAsanAdahiH // 36 // vizva0 he vizvavandyavadhu tribhuvanAdhIzadayite ! apsarojanaH 22 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 TIkayA sahitam [dazamaH devAGganAsamUhaste tava satataM niraMtaraM pAripArzvikaH samIpa kho'styeva hi nizcitaM vedhasA brahmaNA vayameva vaJcitAH, yat 3 vayaM bhavadupAsanAt bahiSkRtAH // 36 // kAryametadajaniSTa kiM tavA__ kasikaM vimalazIlazAlini / yatpurA vrajasi cATukoTibhi bhavezma tadagAH svayaM ytH|| 37 // kArya0 he vimalazIlazAlini nirmalazIlazobhite ! etat 9 kArya tava kiM AkasmikaM ajaniSTa jAtaM, yat purA pUrva cATukoTibhirbhartRvezma vrajasi tadagAH yato yasmAt kAryAt tat khayamAgatavatI // 37 // tadbhaviSyati phalodaye sphuTaM gUDhacAriNi cirAdapi khayam / kintu naH prakRticaJcalaM manaH kAlalAlanamiyanna sAsahi / / 38 // tadbha0 he gUDhacAriNi pracchannagamane ! tat kArya cirAdapi bahukAlato'pi vayaM AtmanA phalodaye sati sphuTaM prakaTaM 18 bhaviSyati, kintu no'smAkaM prakRticaJcalaM khabhAvena capalaM manaH iyat kAlalAlanaM kAlavilambanaM sAsahi na sahate // 38 // siJca nastvamakhilAH khakAryavAk zIkaraiH samayabhaGgatApitAH / sarvadaikahRdayaM sakhIgaNaM, mA pRthggnnnyaa'vjiignnH|| 39 // 15 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 341 siJca0 tvaM samayabhaGgatApitAH maryAdAbhanena tApayuktA no'smAn akhilAH samastAH sakhI: khakAryavAkzIkarairAtmIyakAryavacanarUpajalakaNaiH siJca, sarvadaikahRdayaM sakhIgaNaM mA 3 pRthaggaNanayA avajIgaNaH mA avagaNaya // 39 // sA sakhIbhiriti bhASitA rame vorupadmamaNupadmaveSTitam / adhyazeta zayanaM samantataH sanniviSTavaraviSTarAvali // 40 // sA0 sA sakhIbhiriti amunA prakAreNa pUrvoktaprakAreNa 9 jalpitA bhASitA satI zayanaM patyata adhyazeta AzritA, kiMlakSaNaM zayanaM ? samantataH sarvataH sanniviSTavaraviSTarAvali sanniviSTA sthitA prazasyamaJcikAgabdikAmUTakasiMhapIThAdi 12 AsanAnAM zreNiyaMtra tat , sumaGgalA keva ? ramA lakSmIriva, yathA ramA aNupadmaveSTitaM laghukamalaparivRtaM UrupamaM bRhatkamalaM Azrayati // 40 // 15 ekamUlakamaladvayAbhayo___ statpadorupari peturutsukAH / hemahaMsalalanAgarucchyio lAlanAya zatazaH skhiikraaH||41|| eka0 zatazaH sakhIkarAH zatasaMkhyAkAH sakhIsatkahastAH, utsukAH santaH lAlanAya pratipAlanAya tasyAH sumaGgalAyAH pAdayorupari petuH patitAH, kiM viziSTayostayoH ? ekamUlakamala-22 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 TIkayA sahitam [ dazamaH dvayAbhayoH ekameva mUlaM ca yatkamaladvayaM ca tatsadRzayoH, kiMlakSaNAH sakhIkarAH ? hemahaMsalalanAgarucchriyaH hemahaMsalalanAH 3 suvarNahaMsyastA sAMgarutaH pakSIH tadvat zrIH zobhA yeSAnte hema0 // 41 // pANipUraparimarda mardanA - hetumapyapagatazramatvataH / sAlipAlimaruNana tanmanoraGgabhaGgabhayato'tivatsalA // 42 // pANi0 sA sumaGgalA tanmanoraMgabhaGgabhayataH sAlipAli sakhIgaNaM pANipUraparimarda marddanaM aruNat na ruNaddhi sma, rudhidhAtordvikarmakatvAt idaM rUpaM, kiMviziSTaM pANipUraparimarda12 ardanAhetuM pIDAkaramapi // 42 // svamavIkSaNamukhAmuSAbhare, bhartRvezmagatihetudAM kathAm / tAsu sAsanagatAsu vistRta zrotrapAtraparamAmRtaM vyadhAt // 43 // 9 15 svapna0 sA sumaGgalA AsanagatAsu tAsu sakhISu uSAbhare 18 rAtrimadhyabhAge khamavIkSaNamukhAM svapnAvalokanapramukhAM bhartRvezmagatihetudAM priyagRhe gamanakAraNadAyinIM kathAM vistRta zrotrapAtre vistIrNa karNarUpapAtreSu paramAmRtasamAnAM vyadhAt kRtavatI // 43 // toSavismayabhayaH sakhImukhAdudha kalakalaH sa kathana | 22 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM antarAlayakulAyazAyibhi ryena jAgaritamaNDajairapi // 44 // toSa0 toSavismayabhavaH harSavismayAdutpannaH sakhImukhAt 3 sa kazcana kalakalaH kolAhala udyayau udayaM prApa, yena udayena antarAlayakulAyazAyibhiH gRhamadhye nIDazayanazIlairaMDajairapi pakSibhirjAgaritaM jAgaryate sma // 44 // svamamekamapi sAlasekSaNA, kiM vicArayitumIzvarIdRzam / ullasattamasi yanmanogRhe, saJcarantyapi bibheti bhAratI // 45 // khana0 sA alasekSaNA strI IdRzaM svapnaM ekamapi vicArayituM kiM IzvarI samarthA vartate ? api tu naiva, yanmanogRhe bhAratI 12 sarakhatI saMcarantyapi bibheti, kiMviziSTe yanmanogRhe ? ullasattamasi ajJAnarupAndhakAre sAndhakAre vA // 45 // varNayema tava devi kauzalaM, yatprakRtyakRtinIrupekSya nH| devadevavadanAdanAkulaM, svamasUnRtaphalaM vyabudhyathAH // 46 // varNa0 he devi! vayaM tava kauzalaM varNayema varNayAmaH yat tvaM prakRtyakRtinIH khabhAvena mUrkhAn naH asmAn upekSya devadevavadanAt zrIRSabhamukhAt anAkulaM yathA bhavati tathA svAmasUnRtaphalaM vyabudhyathAH jJAtavatI // 16 // 22 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 TIkayA sahitam [dazamaH nAthavaktravidhuvAkaroMbhita stvatpramodajaladhiH sadaidhatAm / 3 evamAlapitamAlibhirvacA, zuzruve zrutimahotsavastayA // 47 // nAtha. he khAmin ! tat tvatpramodajaladhiH tvadIyaharSa 6 samudraH sadA edhatAM vRddhiM yAtu, kiMlakSaNaH pramodajaladhiH / nAthavaRvidhuvAkaroMbhitaH khAmisatkamukhacandrasya vacanakaraiH umbhitaH pUritaH AlibhiH sakhIbhirevaM AlapitaM vacaH, tayA 9sumaGgalayA zuzruve zrutaM, kiMrUpaM vacaH? zrutimahotsavaH karNayoH mahotsavarUpaM // 47 // vAgamiSAdatha sumaGgalA galA yaathndjsNmdaamRtaa| AdizaddazanadIdhitisphuTI bhUtamujvalamukhI sakhIgaNam // 48 // 15 vAg0 athAnantaraM sumaGgalA sakhIgaNaM Adizat, kiMlakSaNA sumaGgalA ? vAgmiSAt galAyAtahRnnadajasaMmadAmRtA galA gatahRdayarUpanadajAtaharSAmRtA, punaH kiM0 ujvalamukhI, 18 kilakSaNaM sakhIgaNaM ? dazanadIdhitisphuTIbhUtaM dantasatkakiraNaiH prakaTIbhUtaM // 18 // rAmaNIyakaguNaikavastuno, ___ vastunaH sukaramajenaM jane / bhAviviplavanivAraNaM puna stasya duSkaramuzanti suuryH||49|| 12 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 345 rAma0 he halAH! rAmaNIyakaguNaikavastunaH rAmaNIyakatvaguNAnAmakasthAnasya vastunaH, jane loke arjanaM upArjanaM sukaraM sulabhaM syAt, punastasya vastuno bhAviviplavanivAraNaM, sUrayo 3 vidvAMso duSkaraM uzanti, kathayanti // 19 // arjite na khalu nAzazaGkayA, klizyamAnamanasastathA sukham / jAyate hRdi yathA vyathAbharo, nAzite'lasatayA suvastuni // 50 // Arji0 he halAH! suvastuni arjite upArjite sati, khalu 9 nizcitaM puruSasya tathA sukhaM na jAyate yathA alasatayA vastuni nAzite sati vyathAmaro jAyate, kiMviziSTasya puruSasya ? nAzazaGkayA klizyamAnapIDyamAnamanasaH // 50 // 12 dRSTanaSTavibhavena varNyate, bhAgyavAniti sadaiva durvidhH| janmato vigatalocanaM janaM, prAptaluptanayanaH panAyati // 51 // dRSTa0 sadaiva durvidho daridrI bhAgyavAn iti vayete, prAptaluptanayanaH prAptaH luptalocanaH puruSajanmato janma yAvat 18 vigatalocanaM andhajanaM panAyati stavIti, ityatra AtmanepadasyAbhAvAt panAyati bhavati // 51 // hAri mA tadidamadya nidrayA, khamavastu mama saMmadAspadam / 12 15 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahitam [dazamaH tatpramAdamavadhUya rakSituM, yAmikIbhavata yUyamAlayaH // 52 // 3 hA0 he halAstat tasmAt kAraNAt saMmadAspadaM harSasthAnaM mama idaM svapnavastu nidrayA adya mA hAri mA hAryatAM, he AlayaH halAstat vastu pramAda avadhUya tyaktvA rakSituM yUyaM yAmikI6 bhavata ArakSIbhavantu // 52 // svamavastu dayate'pyagocaraM, dattamapyahaha hanti tAmasI / 9 saMnirudhya nayanAnyacetasAM, ceSTate jagati sA yadRcchayA // 53 // svapna0 sA tAmasI tamomayI rAtriH acetasAM puruSANAM nayanAni 12 locanAni sannirudhya jagati vizve ceSTate, yA rAtriH agocaramapi khAmavastu dayate datte, ahaha iti khede dattamapi hanti // 53 // vAsare sarasijasya jAgrato, ___ garbhamandiramupeyuSIM zriyam / zarvarIsamayalabdhavikramA, lumpatIyamanimittavairiNI // 54 // 18 vAsa0 iyaM nidrA animittavairiNI ninimittavairakAriNI varcate, yA nidrA zarvarIsamayalabdhavikramA rAtrisamaye labdhaparAkramA satI vAsare divase jAgrataH sarasijasya vikasitasya kamalasya garbhamandiraM upayuSI gatavatIM zriyaM lakSmI 22lumpati // 54 // Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 347 yadyasau bhuvanavaJcanotsukA, svamarAzimapahRtya tAdRzam / dAsyate kimapi garhitaM tadA, pattane vasati luNTitAsi hA // 55 // yadya0 yadi asau nidrA bhuvanavaMcanotsukA satI svapnarAzi khapnasamUhaM apahRtya tAdRzaM kimapi garhitaM niMditaM svapnaM dAsyate, 6 tadA hA iti khede vasati pattane luNTitAsmi // 55 // sarvasArabahulohanirmitai yussmdaannnissnggnirgtaiH| 9 vAkzaraiH prasarametya dharmato, dharSiteyamihamAsadatpadam // 56 // sarva0 iyaM nidrA iha mayi viSaye padaM sthAnaM Asadat , mA 12 prApnotu, kiMviziSTA nidrA ? dharmataH puNyAt dhanuSo vA vAkzaraiH vacanabANaiH prasaraM etya dharSitA, kiMlakSaNairvAkzaraiH ? sarvasArabahulohanirmitaiH sarvasAraH sarvotkRSTo bahula Uho 15 vicArastena nirmitaiH, pakSe sarvasAramayaM bahulohaM tena nirmitaiH niSpAditaiH, punaH kiM0 yuSmadAnananiSaGganirgataiH bhavatAM mukharUpatUNakebhyo niHsRtaiH // 56 // tattaduttamakathAtaraGgiNI__bhaGgimajanakasaJjacetasA / naiziko'pi samayo mayocyatAM, vAsaraH kharasanaSTanidrayA // 57 // 22 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahitam [ dazamaH tatta0 tat tasmAt kAraNAt kharasanaSTanidrayA svabhAvagatanidrayA mayA naiziko'pi rAtrisaMbaMdhI api samayaH vAsaro divasaH 3 kathyatAM, kiMviziSTayA mayA ? tattaduttamakathAtaraMgiNI bhaMgimajjanakasajjacetasA tAzca tAzca uttamakathA eva taraMgiNyo nadyastAsAM bhaGgaH kallolAstatra majjanake snAne sajjacetasA // 57 // 348 svaprabhaGgabhayakampramAnasAM, mAM vibodhya sarasoktiyuktibhiH / jAgrato'sti na hi bhIriti zrutinayiSISTa caritArthatAM halAH // 58 // svama0 he halA iti zrutizcaritArthatAM satyArthatAM nAyiSISTa prApayiSTa, itIti kiM ? jAgrato bhIrnahi syAt, kiM kRtvA ? 12 khamabhaGgabhayakampramAnasAM svapnabhaGgabhayena kaMpanazIlacittAM mAM sarasoktiyuktibhirvibodhya jAgarayitvA // 58 // 15 evamUcuSi vibhoH parigrahe, vigrahe ghanaruciH sakhIgaNaH / dharmadhAmaguNagIrNavAkzarA sAramArabhata mArabhaGgivit // 59 // dharmaH 18 eva0 sakhIgaNaH dharmadhAmaguNagIrNavAkzarAsAraM puNyaM dhanurvA dhAma sthAnaM yeSAnte dharmadhAmAnaH evaMvidhA ye guNA vinayAdayaH pratyaJcA vA tebhyo gIrNAH niHsRtAH vAkzarA vacanaNAsteSAM AsAraM vegavadRSTiM Arabhata prAraMbhe, ka sati ? 22 vibhoH svAminaH parigrahe kalatre evaM pUrvoktaprakAreNa UcuSi Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 349 uktavati sakhI kiMviziSTaH sakhIgaNaH ? vigrahe zarIre ghanaruciH bahukAntiH, pakSe vigrahe yuddhe dhanAbhilASaH, punaH kiMvi0 mArabhaGgivit mAraH kandarpo vighno vA tasya bhaGgau 3 vicchittau nipuNaH // 59 // prAgapi pracurakelikautukI, so'dasIyavacasA'bhRzAyata / nIranADiyuji kiM na vApatA veti vRSTighanatAM dhanAdhanaH // 60 // prAga0 sa sakhIgaNaH adasIyavacasA'bhRzAyata amuSyAH 9 sumaGgalAyAH vacanena abhRzAyata pragalbho babhUva, kiMlakSaNaH sakhIgaNaH? prAgapi pracurakelikautukI agre'pi bahukrIDAviSaye kautukavAn , nIranADiyukte vApatau bRhaspatI dhanAdhano meghaH 12 vRSTighanatAM kiM na eti na yAti ? api tu yAtyeva // 60 / / suzrutAkSarapathAnusAriNI, jnyaatsNmtkRtaanggikkriyaa| 15 AtmakarmakalanApaTurjago, kApi nRtyaniratA svamArhatam // 61 // suzru0 kApi sakhI nRtyaniratA satI khaM AtmAnaM arhataM 18 jinaM jagau, kiMviziSTA sakhI ? suzrutAkSarapathAnusAriNI, muTu atyarthaM zrutaH karNagocarIkRtaH akSarapatho varNamArgaH taM anusaratItyevaMzIlA yAdRg gItaM vAdyaM tAdRg nRtyamapi syAt , punaH kiMvi0 jJAtasaMmatakRtAMgikakriyA jJAtA saMmatA AMgikI 22 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 TIkayA sahitam [dazamaH aMgasaMbaMdhinI kriyA yayA sA pUrva gItavAdyakharUpaM jJAtaM pazcAt samyagavabuddhaM tadanumAnena aGgasambandhinyapi kriyA kRteti 3 bhAvaH, punaH kiMvi0 AtmakarmakalanApaTuH AtmIyanRtyarUpakarmaNaH kalanAyAM kartavye paTuH paTiSThA yA AhatI bhavati sA tu evaMvidhA suSThu zobhanaM zrutaM siddhAntastena akSarapathaM 6 mokSamArga anusaratItyevaMzIlA jJAtA samyagjJAnena saMmatA samyagdarzanena, kRtA samyag cAritreNa AGgikI dvAdazAGgasambandhinI kriyA yayA sA, AtmajIvaH karmANi ca tatkalanAyAM 9 paTuH // 61 // iti jainaM / / sadguNaprakRtirApacApalaM, __ kApi kApilamatAzrayAdiva / 12 raGgayogyakaraNoghalIlayA, sAkSitAmupagate tadAtmani // 62 // sadguNa0 kApi sakhI tadAtmani tasyAtmani sAkSitAM samyak 15 parijJAnatayA sAkSitvaM upagate sati prApte sati raGgayogya karaNaughalIlayA raGgo raMgabhUmistatra yogyAnAM karaNAnAM utpatanapatanAdikAnAM oghaH samUhastasya lIlayA cApalaM capalatvaM Apa 18prApa, kiMviziSTA sakhI? sadguNaprakRtiH sadguNAH pradhAnavinayAdiguNAH, prakRtiH khabhAvo yasyAH, utprekSyate-kApilamatAzrayAdiva, yA kApilamataM sAMkhyamataM Azrayate sApyevaM vakti sAMkhyamate sattvarajastamolakSaNAstrayo guNAH, teSAM ca sAmyAvasthA 22 prakRtiH pradhAnAparaparyAyA ucyate, saiva sarvaM vyApAra prapaMca Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] jainakumArasaMbhavaM 351 yati, AtmA ca sAkSimAtraM, ' akartA nirguNo'bhoktA AtmA kapiladarzane' iti vacanAt iti kAvyArthaH, sadguNA vidyamAnasatvarajastamolakSaNaguNAH prakRtiH pradhAnaM raMgasya harSasya yogyAnAM 3 karaNAnAM indriyANAM oghaH samUhaH, tasya lIlayA cApalaM capalatvaM prApa, yathA prakRtermahAn tato'haMkArastataH paMcendriyANItyAdi, ka sati tadA tasminnavasare Atmani sAkSitAM 6 akartRtvAt sAkSimAtratvaM prApte sati, yathA nRpe sabhAni - viSTe vilokayati sati nartakI nRtyaM karoti tathA'trApi jJeyaM // 62 // iti sAMkhyamataM // tAM vidhAya zucirAgasambhavanmUrcchanAbhirupanItamUrcchanAm / saugataM dhvanigataM tadudbhavAbhAvadUSaNamalupta kAcana // 63 // 9 tAM0 kAcana strI saugataM sugatapraNItaM dhvanigataM zabdagataM tadudbhavAbhAvadUSaNaM tasmAdudbhavati, iti asya abhAvaH sa 15 eva dUSaNaM tat alupta luMpati sma, kiM kRtvA ? zucirAgasaMbhavan mUrcchanAbhiH zuciH pavitraH yo rAgaH zrIrAgAdistasmAt saMbhavatIbhirekaviMzatimUrcchanAbhistAM sumaGgalAM upanItamUrcchanAM prApta - 18 mohAM vidhAya kRtvA, tathA ca bauddhamate sugato devaH kSaNakSaNikaM ca vizvaM kSaNakSayatvAt amukaM amukAdutpadyate iti na vaktavyaM, yataH 'yo yatraiva sa tatraiva yo yadaiva sadaiva saH / na dezakAla - yorvyAptirbhAvAnAmiha vidyate' / yadi rAgAt saMbhavatIbhirmUrccha- 22 12 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 TIkayA sahitam [dazamaH nAbhistasyAH sumaGgalAyA mUrcchanA jAtA tadA rAgasya kSaNakSayatvaM nAsti, yadi rAgaH kSaNakSayI syAt tadA mUrcchanA kathamutpadyate? 3 ataH kAraNAt dhvaneH zabdasya tasmAdudbhavasya abhAvaH, yathA vandhyAyAH putrAbhAvadUSaNaM, tathA atrApi tadudbhavAbhAvadUSaNa luptamiti bhAvaH, rAgo dhvanistadudbhavAzca mUrcchanA jnyeyaaH||6|| 6 iti bauddhamatam // tattvaSoDazakato'dhikaM khakaM, gItatattvamupanItaniti / vyaJjatIha vidhinAcyutena kA pyakSapAdamatamanyathAkRta // 64 // tatva0 kApi strI akSapAdamataM naiyAyikamataM anyathA12 kRta vaiparItyaM karoti sma, naiyAyikamate hi pramANaprameyasaMzayaprayojanadRSTAntasiddhAntavayavatarkanirNayavAdajalpavitaMDAhe svAbhAsachalajAtinigrahasthAnAni SoDazatattvAni, sRSTisaMhAra15 kartA mokSado devo mahezaH, evaM ca sati vaiparItyaM kathyate, kiM kurvatI kApi strI ? tattvaSoDazakataH adhikaM khakIyaM gItaM vyaJjayantI prakaTayantI, kiMviziSTaM gItaM? acyutena askha10 litena vidhinA upanItA nirvRtiH samAdhiryena tat , vaiparItyapakSe SoDazatattvebhyo adhikaM saptadazatattvaM kathayati, acyutena kRSNena vidhinA brahmaNA upanItA daukitA nirvRtimokSo yatra 21 evaM vaiparItyaM jJeyaM // 64 // iti naiyAyikamatam // Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarmaH] jainakumArasaMbhava 353 vizrutasvaraguNazruteH paraM, yA prapaJcamakhilaM mRSAdizat / mUrcchanAsamayasaGkucad dRzAM, sA na kiM paramahaMsatAM gatA // 65 // vizru0 sA strI kiM satAM sAdhUnAM paramahaM prakRSTaM mahaM utsavaM na gatA api tu gatA athavA paramahaMsatAM mImAMsakabhedaM na gatA, api tu gateva, yataH-catvAro bhagavadbhedAH kuTIcarabahUdako / haMsaH paramahaMsazcAdhikyAmISu paraH paraH // 1 // eke mImAMsakA bhaTTAH, eke prAbhAkarAH, bhaTTAnAM , SapramANAni prabhAkarANAM paJca pramANAni, bhaTTA prabhAkarAH karmamImAMsakAH vedavAdinaH, pare ca vedAntavAdino brahmamImAMsakAH ityAdimImAMsakakharUpaM jJeyam / / atha kAvyArthaH kathyate-12. yA satAM paramahaMsagatA, sA kiMviziSTA vartate, yA strI mUrcchanAsamaye saGkucantyau dRzau yeSAM te mUrcchanAsamayasaGkucadRzasteSAM vizrutakharaguNazruteH vizrutA vikhyAtA kharAH 15 sArigamapadhanirUpAH mandramadhyatArAsteSAM guNA ' mAdhuryAdayaH saMgItoktyA teSAM zruteH zravaNAt paraM anyaM akhilaM samastaM prapaJcaM cakSurAdIndriyakRtaM padArthavilokanAdirUpaM (devatAdi-18 pauruSeyazAstrAdivistArarUpaM) alIkaM Adizat, gItazrotArastalayalInatvena gItameva zuzruvuriti bhAvaH, paramahaMsamatapakSe yA strI vizvatA vikhyAtA kharA udAtta-anudAtta-kharitarUpA vedoccAravizeSA guNA bedoktAH kArIrI nirvapet vRSTikAmaH, ani 21 jai0 ku0 23 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 TIkayA sahitam [ dazamaH hotraM juhuyAt svargakAmaH ityAdikA yasyAH sA evaMvidhA zrutiH vedastasyAH paraM anyaM akhilaM prapaJcaM devatAdipauruSeya3 zAstrAdivistArarUpaM mRSA alIkaM Adizat, teSAM mate vedAnAmeva tattvarUpatvAt, tanmate devatApi mantramayA manyante // 65 // iti mImAMsakamataM // AtmanaH parabhavaprasAdhanA bhAsurA miSaniSedhinaipuNA / gISpatermatamatIndriyArthavi tatra kAciducitaM vyadhAdvRthA // 66 // Atma0 kAcit strI gISpatezcArvAkasya mataM tatra sumaGgalAye ucitaM yuktaM vRthA niSphalaM vyadhAt kRtavatI, cArvAkamate 12 indriyArthA eva bahu manyante, 'maNunnaM bhoyaNaM bhuccA' ityAdi vacanAt "piba khAda ca cArulocane / yadatItaM varagAtri ! tanna te / nahi bhIru ! gataM nivartate samudayamAtramidaM kalevaraM // etAvAneva 15 loko'yaM yAvAnindriyagocaraH / bhadre vRkapadaM pazya yadvadanti bahuzrutAH // " ityAdyAgamastanmate cAtmanaH parabhavo na manyate, ityAdiyutaM cArvAkamataM, sA evaMvidhaM tanmataM nirAkArSIt, 18 sA kathaMbhUtA ? AtmanaH parabhavaprasAdhanAbhAsurA AtmanaH svasya parebhyo bhavA snAnazIrSaprathanAdisaMbhavA prasAdhanA alaMkaraNA tayA bhAsurA dedIpyamAnA, punaH kiMla0 miSaniSedhinaipuNA miSaM dastasya niSedha niSedhakArakaM naipuNaM cAturyaM yasyAH sA punaH 22 kiM0 atIndriyArthavit indriyAtItAn arthAn svarga narakadvIpa Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] - jainakumArasaMbhavaM 355 samudrakarmajIvAdipadArthAn vettIti atIndriyArthavit 'sabologo logo sajjhAyaviyassapaJcakkho' ityAgamAt cArvAkamatanirAkaraNapakSe tu sA kathaMbhUtA ? Atmano jIvasya parabhavasya 3 kharganarakAdirUpasya prasAdhanaM sthApanaM tena atizobhite iti parabhavaprasAdhanabhAH, punaH kathaMbhUtA sA? surAmiSaniSedhinaipuNA, surA madirA AmiSaM palaM taniSedhinaipuNyamasyAH sA, etena6 piba khAda ca ityAdivacanaM nirAkRtaM / atIndriyArthavit atikAntAni indriyANi yena sa evaMvidho dharmArthakAmamokSeSu sAraM indriyagRddhirasarahito yo dharmArthasUtravannipuNA // 66 // 9 iti cArvAkamataM / tAM pravINahRdayopavINaya tyekatAnamanasaM puraH parA / nirmame kharavaM svavallakI daNDameva mRdubhAsvarasvarA // 67 // tAM0 pravINahRdayA aparA strI svavala kIdaNDameva AtmIyaM 15 vINAsatkameva daNDaM kharavaM kaThorazabdaM nirmame cakAra, kiM kurvatI ? puro'gre ekatAnamanasaM ekacittAM sumaGgalA upavINayantI vINayA gAyantI, kiMlakSaNA aparA ! mRdubhAkhara-10 kharA, sukumAro dedIpyamAnazca kharo yasyAH sA mRdu0 // 67 / / / anyayA RSabhadevasadguNa.. grAmagAnaparayA rayAgatA / 'labhyate sa laghu tAmupAsituM, kiM na kinaravadhUH khaziSyatAm // 68 // 23 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 TIkayA sahita [dazamaH anya0 anyayA striyA kinnaravadhUH khaziSyatAM AtmIyachAtratvaM kiM na labhyate sa na prApitA api tu prApitaiva, kiM3 viziSTA kinnaravadhUH? laghu zIghraM tAM sumaGgalA upAsituM sevituM rayAgatA vegena, kiMviziSTayA anyayA ! RSabhadevasadguNagrAmagAnaparayA, RSabhadevasya kulIna 1 zIlavanta 2 vayastha 3 zocavanta 4 saMtatavyaya 5 prativanta 6 surAga 7 sAvayavanta 8 priyaMvada 9 kIrtivanta 10 tyAgI 11 vivekI 12 zRGgAravanta 13 abhimAnI 14 zlAghyavanta 15 samujvalaveSa 916 sakalakalAkuzala 17 satyavanta 18 priya 19 ava dAna 20 sugandhapriya 21 suvRttamaMtra 22 kozasaha 23 pradagdhapathya 24 paNDita 25 uttamasatva 26 dharmitva 27 12mahotsAhI 28 guNagrAhI 29 supAtragrAhI 30 kSamI 31 paribhAvukazceti laukika 32 dvAtriMzat nAyakaguNagrAmasamUha gAnatatparayA // 68 // 15 AGgikAbhinayavijJayAnyayA, . - zastahastakavihastahastayA / etadIyahadi pUritaM maru18 llolapallavalatAkutUhalam / / 69 // AGgi0 anyayA striyA etadIyahRdi tasyAH sumaGgalAhRdaye marullolapallavalatAkutUhalaM pUritavAyuvazena caMcalapalla valatAyAH kautukaM pUritaM, kiMlakSaNayA anyayA ? AGgikA22 minayavijJayA aGgasaMbandhi nAvyavidhistatra caturayA, punaH kiM. ____ Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH]' jainakumArasaMbhavaM zastahastakavihastahastayA, prazastAH patAkutripatAkukartarImukha ityAdi catuHSaSTi hastakAsteSu vyAkulahastayA // 69 / / apyurustananitambamAriNI, __- kaacidullsdpuurvlaaghvaa| lAsyakarmaNi vinirmitabhrami. . nirmame vidhRtakautukaM na kam // 70 // 6 apyu0 kAcit strI vidhRtakautukaM dhRtAzcaryakaM na nirmame na kRtavatI api tu sarva nirmame, kiMlakSaNA strI ? urustananitambamAriNyapi hRdayasthalastanakaTItaTAbhyAM bhAreNa yuktApi9 lAsyakarmaNi ullasat apUrvalAghavA, punaH kiM ve0 ? vinimitabhramiH kRtabhramaNikA // 70 // zRNvatI dhavalabandhabandhuraM, 12 svaamivRttmupgiitmnyyaa| sAha kuNDanavakAdhikaM sudhA sthAnamAsyamidamIyova sA // 71 // 15 zRNva0 sA sumaMgalA idamIyameva AsyaM asyAH sakhyAH idaM idamIyaM mukhaM kuMDanavakAdhikaM sudhAsthAnaM Aha sma, proktavatI, kiM kurvatI ? sumaGgalA dhavalabandhabandhuraM manojJaM dhIroddhata-18 1 dhIrodAtta 2 dhIralalita 3 dhIropazAnta 4 etannAyakaguNacatuSkarUpaM khAmivRttaM zrIRSabhadevacaritraM zRNvatI // 71 // sAdhitasvaraguNA RjUbhava dehdnnddtttumbkstnii| Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkA sahitam kApi nAthaguNagAnalAlasA, vyarthatAM nanu ninAya vallakIm / / 72 / / 3 sAdhi0 kApi strI ca nanu nizcitaM vINA vipaMcI nakuloSThI, kiMnarI, zatataMtrI, jayA hastikA, kubjikA, kacchapI, ghoSavatI, sAraMgI, uduMbarI, tisarI, DhibarI, pari6 vAdinI, AlaviNiprabhRtirUpavallakIM vyarthatAM nirarthakatAM ninAya, kiM lakSaNA strI ? nAthaguNagAnalAlasA zrI RSabhadevasatkavaMza 19 vidyA 2 vinaya 3 vijaya 4 viveka 5 9 vicAra 6 sadAcAra 7 vistAra 8 prabhRti SaNNavatirAjaguNagAnatatparA, punaH kiMlakSaNA strI sAdhitakharaguNAH sAdhitAH svarasya guNA yayA, pakSe sAdhitakharo guNastaMtrI yasyAH sA, 12 tadyathA "saptakharAstrayo grAmA mUrchanAstveko / viMzatiH tAnA ekonapaMcAzat ityevaM gItalakSaNaM // 1 // udgAnAdau nakAro na madhye ghakAra eva ca // ante hakAro nAkAryastrayo gItasya 15 vairiNaH // 2 // namAthuro yadudgAne bhavettatra na saMzayaH / hakAro vA ghakAro vA repho vApi kulakSayaH // 3 // nakAre naSTa sarvasvaM ghakAre ghAtameva ca / hakAre nihatA lakSmIstasmA8 gItaM na dhArayet // 4 // he jaghan RSabhavarNana kavayaH parihRtya kuruta sukavitvaM, ityAdidoSAn vicArya sukharA 1, sutAla 2, supadaM 3, zuddhaM 4, lalitaM 5, subaddhaM 6, suprameyaM 7, 21 surAgaM 8, suramyaM 9, samaM 10, sadarthaM 11, sugrahaM 12, 15, suraktaM 16, saMpUrNa hRSTaM 13, sukAvyaM 14, suyamakaM 23 17, sAlaMkAraM 18, subhASAbhavyaM 19, susandhivyutpannaM 20, 358 [ dazamaH Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 359 gammIra 21, sphuTaM 22, suprabhaM 23, agrAmyaM 24, kuMcitakaMpitaM 25, samAyAnaM 26, ojasaHsaMgataM 27, prasannasthiraM 28, sukhasthAnakaM 29, hRtaM 30, madhyaM 31, vilaMbitaM3 32, drutavilaMbita 33, gurutvaM 34, prAMjalatvaM 35, uktapramANaM 36, ceti patriMzat gItaguNAnAdRtya laghusAliga sUDa, dhUnu, mAThanu, paDamaThajata, trivaDanu, paDatAlanu, ekatAlI DaMbaDanu, kRpANu paMcatAlezvara rAgakadaMbakaprabhRtigItacaturA, punaH kiMlakSaNA? RjUbhavadahadaNDatatatumbakastanI, saralIbhavat deha eva daNDastatau vistIrNI tumbakAkArau stanau yasyAH sA9 RjU0 // 72 // ekayA kila kulAGganAguNa zreNivarNanakRtA vyadhAyi sA / kozamAzu mamatAttvikaM kadA 'datta seyamiti saMzayAspadam / / 73 / / eka0 ekayA striyA sA sumaGgalA iti saMzayAspadaM vidhAyi 15 kriyate sma, itIti kiM : sA iyaM sakhI mamatAttvikaM paramArthika kozaM bhAMDAgAraM Azu zIghraM kadA kasyAM velAyAM Adatta gRhItavatI, kiMviziSTayA striyA ? kulAGganAguNazreNivarNanA-14 kRtasurUpA 1, subhagA 2, suveSA 3, suratapravINA 4, sunetrA 5, sukhAzrayA 6, vibhoginI 7, vicakSaNA 8, priyabhASiNI 9, prasannamukhI 10, pInastanI 11, cArulocanA 12, rasikA 13, lajjAnvitA 14, lakSaNayuktA 15, paThitajJA 32 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 'TIkaMyA sahitam [ dazamaH 16, gItajJA 17, vAdyajJA 18, nRtyajJA 19, supramANazarIrA 20, sugandhapriyA 21, nItimAninI 22, caturA 323, madhurA 24, snehavatI 25, vimarSavatI 26, gUDhamaMtrA 27, satyavatI 28, kalAvatI 29, zIlavatI 30, prajJAvatI 31, guNAnvitA 32, ceti dvAtriMzannAyakAnAM guNazreNivarNanaM 6 karotIti varNanakRt tayA varNanakRtA, sarvasyApi tAttvikaH kozo guNA eva jJeyA iti bhAvaH // 73 // sveza sauhRdamavetya tanmukhasvAgataiH zaraNamantarikSataH / bhAskarodaya bhayAdivoDubhiH, kApyaraMsta zuciratnakandukaiH // 74 // sveza0 kApi strI zuciratnakandukaiH pavitrapadmarAgasphaTikavaiDUryacandrakAMtaprabhRtiratnasa katkaMdukaiH araMsta reme / utprekSyatebhAskarodayabhayAt antarikSataH AkAzAt zaraNaM AgatairuDu - 15 bhirnakSatrairiva, kiM kRtvA ? tanmukhasya tasyAH sumaGgalAyA mukhasya khezasauhRdaM avetya svasya AtmanaH Izena candreNa saha sauhRdaM maitryaM jJAtvA mukhasya candradarpaNapadmaprabhRtInAmupamAnaM dIyate, 18 ato mukhasya candreNa maitryaM tena tatpArzva prApta iti 12 21 bhAvaH // 74 // 23 ko balI jagati kaH zucAM padaM, yAcito vadati kiM mitaMpacaH / kIdRzaM bhaTamanaH sureSu ko, bhairavastava dhavazva kIzaH // 75 // Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 361 praznasantatimimAM vitanvatI, kaanycnglpitkaanycncchviH| nAbhibhUta iti saikamuttaraM, lIlayaiva dadatI vyasiSmayat // 76 // yugmam // ko0 sA sumaGgalAnAbhibhUta iti ekaM uttaraM lIlayaiva dadatI satI kAJcana sakhI vismayate vismayaM prApayati sma, kiM-6 lakSaNA ? sumaGgalA glapitakAJcanacchaviH upalapitasuvarNakAntiH, kiM kurvantIM kAMcanasakhI imAM praznasaMtatiM praznazreNiM vitanvatI kurvantI, imAM kAM jagati vizve ko balI balavAn nA puruSaH, kaH zucAM padaM zokAnAM sthAnaM abhibhUtaH parAbhUtaH mitaMpacaH kRpaNau yAcitaH san kiM vadati, naTamanaH subhaTasya khAntaM, kIdRzaM ? abhinirbhaya, sureSu deveSu ko bhairavo bhayaMkaraH, bhUtaH, 12 ca anyat tava dhavo bhartA, kIdRzaH ? nAbhibhUtaH nAbhijAtaH // 75 // 76 // uttarottarakutUhalairimA, cAntacetasamuvAca kAcana / dRzyatAM sahRdaye'ruNodayo, jAta eva dizi jambhavairiNaH // 77 // 18 utta0 kAcana sakhI imAM sumaGgalAM uvAca, kiMlakSaNaM sumaGgalAM uttarottarakutUhalaiH upariSTAt 2 vartamAna 2 kautukaizcAntacetasaM vyAptamAnasAM, he sahRdaye vicakSaNe jaMbhavairiNo 21 dizi indrasya dizi pUrvasyAM aruNodayaH sUryodayo jAtaH eva dRzyatAm // 7 // ___ 15 23 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahitam zaGkhaNa tatra saukharAtriko, dvAri saMnadati dIyatA zrutiH / AryakArya phalavardhanakhanopajJapuNyapaTalairivojvalaH // 78 // zaGkha0 he svAmini ! eSa zaMkho dvAri dvAre saMnadati zabda 6 karoti zrutiH karNo dIyatAM, kiMlakSaNaH zaMkha: ? tavasaukha - rAtrikaH sukharAtriM pRcchatIti saukhaH, punaH kiMlakSaNaH utprekSyate-- AryakAryaphalavardhanakhanopajJapuNyapaTalairujvala iva 9 Arya kArya phalasya uttamakAryaphalasya vardhanasya vRddhikAriNaH, khanazabdasyApajJaiH saMjAtaiH puNyapaTalairujvalA dhavala iva // 78 // jAgradeva tava zAntadigmukho, vati yanmRduravaH priyaM dvikaH / kiM tataH sucaritAd dvijanmanA - magrabhojanikatAmayaM gamI // 79 // jAgra0 he svAmini ! jAyaMdeva mRduravaH sakomalazabdo dvikaH kAko yat tava priyaM abhISTaM vakti vadati, kiMviziSTo dvikaH ? zAnta digmukhaH zAntAyA dizi mukhaM yasya sa zAnta0, 18 tatastasmAt sucaritAt sadAcaraNAt ayaM dvikaH dvijanmanAM brAhmaNAnAM agrabhojanikatAM agresarabhojanatvaM gamiSyati // 79 // sudati nadati so'yaM pakSiNAM caNDadIdhityudaya samayanazyannetra mohaH samUhaH / raja nirajanidUre'smAdRzAM khairacArapramathanamatha nRtyatpakSatInAmitIva / / 80 / / - 15 12 23 362 [ dazamaH Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: 1 jainakumArasaMbhavaM 363 suda0 he sudati zobhanA daMtA yasyAH sA sudatI tasyAH saMbodhanaM kriyate, so'yaM pakSiNAM samUho nadati zabdAyate, kiMlakSaNaH pakSiNAM samUhaH ? caMDadI dhityudaya samayanazyannetramohaH 3 sUryodayasamaye naSTanidrA mohaH, kiMviziSTAnAM pakSiNAM nRtyat pakSINAM utprekSyate--itIva, itIti kiM ? athAnantaraM asmAdRzAM smeravAcaprathanaM khecchAgamanasya spheTanaM rajani rAtrirdUre 6 ajani jAtA // 80 // dina vadanavinidrIbhUtarAjIvarAjI - paramaparimalazrItaskaro'yaM samIraH / saridapahRtazaityaH kiMcidAdhUya vallI bhramati bhuvi kimeSyacchUra bhItyA'vyavastham // 81 // dina0 ayaM samIro vAyuH bhuvi pRthivyAM kiM eSyata 12 zUrabhItyA eSyata AgamiSyataH zUrasya sUryasya subhaTasya vA bhItyA bhayena avyavasthaM vyavasthArahitaM yathA bhavati tathA bhramati, kiM kRtvA kiMcidvalIrAdhUya dhUnayitvA kiMlakSaNaH 15 samIraH dinavadanavinidrIbhUtarAjIvarAjIparamaparimalazrI taskaraH dinavadane prabhAte vinidrIbhUtA vikakharA yA rAjIvarAjI kamala zreNistasyAH yA paramaparimalasya zrIlakSmIstasyAstaskara - 17 cauraH punaH kiMla0 saridupahRtazaityaH sarito nadyA apahRtaM gRhItaM zaityaM zItalatvaM yena sa saridupa0, anyopi yo aparAdhI sa zUrAdvibheti, kamalaparimala zrIharaNe vAyoreko aparAdhaH, nadyAH zItatvaharaNe dvitIyaH, vallIdhUnane paradAralaM- 22 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahitam [ dazama paTatvalakSaNastRtIyo'parAdhaH, vAyuzca zIto mandaH surabhizceti triguNo varNyate iti bhAvaH // 81 // lakSmIM tathAmbaramathAtmaparicchadaM ca, muMcantamAgamitayogamivAstakAmam / dRSTzamalparucimujjhati kAminIva, taM yAminI samamburuhAkSi pazya // 82 // lakSmIM 0 he amburuhAkSi kamalalocane ! pazya vilokaya yAminI rAtriH kAminIva taM prasaraM ujjhati tyajati, kiM 9 kRtvA ? IzaM candra alparuci alpakAnti alpaprakAzaM alpecchaM vA dRSTvA vilokya kiM kurvantaM ? candraM lakSmIM tathA ambaraM AkAzavastraM vA atha AtmaparicchedaM ca AtmaparivAraM muMcantaM, 12 utprekSyate -- asta kAmaM astAbhilASiNaM nirastakaMdarpaM vA, Agamitayogamiva abhyastAtmAnamiva // 82 // avazamanazadbhItaH zItadyutiH sa nirambaraH kharatarakare dhvasyaddhvAnte ravAbudayonmukhe / virala viralAstajjAyante namo'dhvani tArakAH parivRDhIkArAbhAve bale hi kiyadbalam || 83 // ava0 sa zItadyutiH candraH sUryabhayena bhItastrastaniraMbaro gatavastraH san avazyaM yathA bhavati tathA anazat naSTaH, ka sati kharatarakare, tIkSNakiraNe dhvasyadhvAnte chidyamAnAndhakAre, evaMvidhe khau sUrye udayonmukhe sati tena kAraNena 22 nabho'dhvani AkAzamArge tArakA viralA viralA jAyante, hi 15 364 18 Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varga::] jainakumArasaMbhavaM 365 nizcitaM parivRDhI dRDhIkArAbhAve parivRDhasya nAyakasya dRDhIkArastasya abhAve sati bale sainye sati balaM kiyadbhavati api tu na kimapi, anyopi zItadyutiH zItalakhabhAvo yaH syAt, 3 sakaThorAnnazyati tasminnaSTe tatparicchado vinazyatIti bhAvaH // 83 // gambhIrAmbhaH sthitamatha japanmudritAsyaM nizAyAmantargujanmadhukaramiSAnnUnamA kRSTimaMtram / prAtarjAtasphuraNamaruNasyodaye candravimbAdAkRSyAbjaM sapadi kamalAM vAMkatalpIcakAra // 84 // 9 gaMbhI0 abjaM kamalaM kamalAM lakSmI candrabimbAt AkRSya sapadi jhaTiti khAGkatalpIcakAra, khotsaMge nivezayati smetyarthaH, kiMlakSaNaM abjaM ? gaMbhIrAntaH sthitaM gaMbhIrajale sthitaM, kiM kurvan ? 12 nUnaM nizcitaM nizAyAM rAtrau antarmadhye guMjan madhukara miSAt guMjAravakAri bhramarachalAt mudritAsyaM mudritamukhaM sat AkRSTimaMtra japan, AkarSaNamaMtrasya jApaM kurvANaM, punaH kiM vi0 15 abjaM prAtaH prabhAte jAtasphuraNaM saMjAtamaMtra siddhiH, anyopi sAdhako jale sthitvA maunena rAtrau maMtra japatIti bhAvaH // 84 // iti zrImadaJcalagacche kavicakravartizrIjayazekharasUriviracite zrIjainakumArasaMbhavasya tacchiSyazrIdharmazekharasUriviracita - TIkAyAM zrImANikyasundara sUrizodhitAyAM dazamasargavyAkhyA samAptA // 10 // 6 18 21 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahitam [ekAdazaH atha ekAdazaH srgH| nirAkariSNustimirAripakSaM ___ mahIbhRtAM mauliSu dttpaadH| atha grahANAmadhibhUrudIye, prasAdayan diglalanAnanAni // 1 // 6 nirA0 athAnantaraM grahANAM adhibhaH yaH grahakhAmI zrIsUrya udIye udayaM prAptaH, kiM kurvan sUryaH diglalanAnanAni prasAdayan digaMganAnAM mukhAni prasannIkurvan , punaH kiM9viziSTaH sUryaH ? timirAripakSaM andhakAre zatrupakSaM nirAkariSNuH nirAkaraNazIlaH, punaH kiMvi0 mahIbhRtAM parvatAnAM rAjJAM vA mauliSu zikhareSu mastakeSu vA dattapAdaH dattakiraNaH datta12 caraNo vA // 1 // tamisrabAdhAmbujabodhadhiSNya mossaambushossaadhvvishodhnaadyaaH| 15 arthakriyA bhUritarA avekSya, - vedhA vyadhAdasya karAn sahasram // 2 // tami0 vedhA brahmA asya raveH sUryasya karAn sahasra vyadhAt 18 cakAra, yathA viMzatiH puruSA atraikavacanaM tathA atrApi, kiM kRtvA ? tamisrabAdhAMbujabodhidhiSNyamoSAMbuzoSAdhvavizodhanAdyAH, tamisrabAdhA andhakArapIDA, aMbujabodhaH kamala20vikAsazca dhiSNyamoSo nakSatramoSazca aMbuzoSo jalazoSazca, Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] jainakumArasaMbhavaM 367 adhvavirodhanaM mArgazodhanaM ca, ityAdyA bhUritarAH, pracurA artha kriyAH kAryANi avekSya jJAtvA // 2 // prAtaH prayANAbhimukhaM tamisraM, kokAsyamAlinya sarojamohau / AlaMbya sArtha na hi mArgameko, gacchediti ccheditavAna nItim // 3 // prAtaH 0 andhakAra iti nItiM nyAyaM na cheditavAnat na chinatti sma, itIti kiM na hi eko mArgaM gacchet, kiM rUpaM tamisraM ? prAtaH prayANAbhimukhaM, kiM kRtvA ? kokAsyamAlinyasaroM-9 mohau sArthaM AlaMbya kokAnAM cakravAkAnAM AsyamAlinyaM mukhamAlinyaM sarojAnAM kamalAnAM mohaH saMkocaH, etau dvau sArthaM Alambya Azritya // 3 // tamo mamonmAdamavekSya nazyadetairamitraM svaguhAsvadhAri / iti krudheva patirgirINAM, mUrbho jaghAnAyata ketudaNDaiH // 4 // tamo0 grupatiH sUryaH girINAM parvatAnAM mUrdhnA mastakAni AyataketudaNDairvistIrNa kiraNadaNDairjaghAna, utprekSyate iti krudheva 18 roSeNa vA itIti kiM ? etaiH parvataiH mama amitraH zatrurUpaM tamo'ndhakAraM khaguhAsu AtmIyaguhAsu adhAri dhRtiM, kiM kurvan ? andhakAraM mama unmAdaM avekSya nazyat // 4 // 2.4 12 15 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahitam kSArAMbupAnAdanivRttatRSNaH, pUrvodadhereSa kimaurvavahniH / nadIsaraH khAdujalAni pAtumudeti kaizvijagade vadeti // 5 // kSarAM0 tadA tasminnavasare kaizcit puruSairiti jagade jalpitaM, itIti kiM ? eSa pUrvodadheH pUrvasamudrAt kiM kurvanvahniH ? vaDavAnalaH kSArAMbupAnAdanivRttatRSNaH, kSArajalapAnato abhagnatRSNaH san nadIsaraH khAdujalAni pAtuM udeti udayaM prApnoti // 5 // indoH sudhAsrAvikarotsavajJA vijJAtabhAnyarka karopatApA / vyAjAnnizAjAgara gauravasya, zizye sukhaM kairaviNI sarassu // 6 // i0 kairaviNa kumudinI yA indoH kiraNairvikAsati sA 15 kairaviNI kumudinItyucyate, nizAjAgara gauravasya vyAjAt sarassu sarovareSu sukhaM yathA bhavati tathA zizye suptA, saMkoca - mAptetyarthaH, kiM lakSaNA kairaviNI ? indoH sudhAstrAvikarotsavajJA 18 indozcandrasya amRtasrAviNAM kiraNAnAM utsavaM jAnAtIti indoH sudhA0, punaH kiM0 vijJAtabhAvyarkakaropatApA jJAto bhaviSyat sUryakiraNAnAM tApo yayA sA vijJAta0 // 6 // biddhAMjaliH koSamiSAdgatenA, jAtazriyaM paGkajinIM dinAhayA / ra 368 [ ekAdaza: Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam jahAsa yattabyasane nizAyAM kumudatI tat kSamayAMbabhUva // 7 // baddhAM0 kumudratI kumudinI nizAyAM rAtrau yat tavyasanena 3 tasyAH paMkajinyAH kamalinyA vyasane kaSTe satiM jahAsa hasitavatI vikasitA vA, tat kSamayAMbabhUva, kiM kRtvA / divasaprAplyA paMkajinI kamalinI jAtazriyaM vIkSya, kiMlakSaNA kumudvatI? kozamiSAt mukulamiSAt baddhAMjaliyojitahastA, punaH kiM0 gatenA'stamita inaH khAmI candro bharcA yasyAH sA gatenA // 7 // dehe na sehe nalinaM yadindu pAdopaghAtaM nizi taM vavAma / parAbhavaM sUrakarAbhiSaGge, prage hRdo niryadalicchalena // 8 // dehe0 nalinaM kartRpadaM kamalaM nizi rAtrau yat indupAdopaghAtaM indozcandrasya pAdAH kiraNAzcaraNA vA teSAM upaghAtaM dehe 15 na sehe, prage prabhAte sUrakarAbhiSaMge sUryakiraNasaMsarge hRdo niryadalicchalena hRdayAnnirgacchat bhramaramiSeNa taM parAbhavaM ca vAmayati sma // 8 // bhittvA tamaH zaivalajAlamaMzu mAlidvipe sphArakare praviSTe / AlInapUrvo'pasasAra sadyo, viyattaDAgAduDunIDajaughaH // 9 // jai. ku. 24 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainakumArasaMbhavaM [ekAdazaH mittvA0 uDunIDajaughaH nakSatrarUpaH pakSisamUhaH AlInapUrvaH pUrvaniviSTaH san sadyastatkAlaM viyattaDAgAt AkAzasaro3 varAt, apasasAra apamRtaH, ka sati ? tamAzaivalajAlaM andhakArarUpazaivAlasamUhaM bhittvA sphArakare prauDhakiraNe mahAzuMDAdaMDe vA aMzumAlidvipe sUryarUpagaje praviSTe sati // 9 // 6 kiMcitsamAsAdya mahaH pataGga pakSaH kSapAyAM yadalopi diipaiH| tAM vairazuddhi vyadhitAbhibhUya, 9 dIpAn prage ko'pyuditaH pataGgaH // 10 // kiMci0 dIpaiH kSapAyAM rAtrau kiMcinmahastejaH samAsAdya prApya pataMgapakSaH zalabhapakSaH pakSe sUryapakSe yat alopi luptaH 12prage prabhAte ko'pi pataMgaH uditaH san dIpan abhibhUya parAbhUya vairazuddhiM vyadhita kRtavAn , atrApi pataGgaH sUryaH zalabho vA jJeyaH // 10 // 15 gate ravau saMvavRdhe'ndhakAro, - gate'ndhakAre ca ravirdidIpe / tathApi bhAnuH prathitastamobhi18 daho yazo bhAgyavazopalabhyam // 11 // gate0 ravau sUrye gate sati andhakAro vavRdhe vRddhi prAptaH andhakArazabdaH punapuMsakaH andhakAre gate raviH sUryo didIpe 21 dIptaH, tathApi bhAnuH sUryaH tamobhit andhakArabhit prathito vikhyAtaH, aho ityAzcarye yazo bhAgyavazena upalabhyaM prApyaM 23 vartate // 11 // Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varga:] TIkayA sahitam kRto sTadbhiH kaTu lokakoM cATo nizATaistamaso balAdyaiH / sUre tamo nimnati mauninaste, nilIya tasthurdariNo darISu // 12 // kR0 yairnizATaicUMkaiH tamaso balAt andhakArasya balAt kaTu raTadbhiH karNasya kaTuzabdaM kurvadbhiH sadbhiH lokakarNoccATa 6 kRtaH, te dhUkA dariNo bhayayuktA maunino maunayuktAzca santaH durISu guhAsu nilIya tasthuH sthitAH, ka sati ? sUre sUrya tamo'ndhakAraM nimnati vinAzayati sati // 12 // kokapramodaM kamalaprabodha, khenaiva tanvaMstaraNiH kareNa / nIti vyalaMghiSTa na poSyavarga- .. . 12 dhvananyahastAdhikRtisvarUpAm // 13 // koka0 taraNiH sUryaH kokapramodaM kokAnAM cakravAkAnAM harSa kamalaprabodhaM khenaiva kareNAtmIyenaiva kiraNena hastena vA 15 tanvan san poSyavargeSu ananyahastAdhikRtisvarUpAM khasya hastAdhikAre kharUpAM nItiM na vyalaMdhiSTa na laMghayati sma // 13 // ilAtale bAlaravemayUkhai runmeSikAzmIravanAyamAne / sumaGgalA kauGkumamaGgarAgaM, nirveSTukAmeva mumoca talpam // 14 // ilA0 ilAtale.. pRthvItale bAlaraverbAlArkasya mayUkhaiH 22 18 ___ Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 jainakumArasaMbhavaM [ekAdazaH kiraNairunmeSikAzmIravanAyamAne sati vikakharakAzmIravanavadA carati sati sumaMgalA kauGkumaM aGgarAgaM nirdeSTukAmeva upabhokta3 kAmeva talpaM zayanIyaM mumoca // 14 // jalena viSvagvitataistadaMzu jAlairabhedaM bhajatA prapUrNam / 6 . kare mRgAGkopalavAridhAnI, kRtvA sakhI kApyabhavatpuro'ssAH // 15 // jale0 kApi sakhI kare haste jalena pUrNa mRgAMkopalavAridhAnoM 9candrakAntakarakaM kRtvA asyAH sumaMgalAyAH puro'gre'bhavat, kiMviziSTena jalena ? viSvag vitataiH samaMtataH prasRtaistadaMzu jAlaistasyA mRgAMkopalavAridhAnyA aMzujAlaiH kiraNasamUhairabhedaM 12bhajatA aikyaM prAmuvatA // 15 // sumaGgalAyA mRdupANideze, sA muJcatI nirmlniirdhaaraaH| 15 ullAsayantI gurubhaktivallIM, kAdambinI Alijanena bhana / / 16 / / suma0 Alijanena sakhIvargeNa sA strI kAdaMbinI meghamAleva 14mene manyate sma, kiM kurvatI ? mRdupANideze komalahaste nirmala nIradhArAH muMcatI, punaH kiMvizi0 ? gurubhakivallI ullAsayantI vardhayantI // 16 // yadambhasA dambhasamujjhitAyA, 21 rAjJA mukhendorvihito'nuSaGgaH / Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga: TIkayA sahitam kRtAmRtAkhyaM kRtakarmabhista jagatsu tajjIvanatAM jagAma // 17 // yada0 ambhasA pAnIyena daMbhasamujjhitAyA mAyAmuktAyA 3 rAjyAH, sumaMgalAyAH mukheMdoH mukhacandrasya yat anuSaGgaH sampakoM vihitaH, tasmAt kAraNAt tat ambhaH kRtakarmabhirvidvadbhirjagatsu vizveSu kRtAmRtAkhyaM sajIvanatAM jagAma, amRtaM jIvanaM pAnIyamevocyate / / 17 // mukhaM parikSAlanalagnavAri lavaM calacaMcalanetrabhRGgam / prAtaH prabuddhaM paritaH prasaktA vazyAyamasyA jalajaM jigAya // 18 // mukha0 asyAH sumaMgalAyAH mukhaM kartRpadaM jalajaM kamalaM 12 jigAya jayati sma, kiM lakSaNaM mukhaM ? parikSAlanalagnavAri prakSAlanena lamA jalabindavo yatra tat parikSAlana0, yuna: kiMvi0 calacaMcalanetragaM calantau caMcala mana eva bhuMgo bhramarau yatra 15 tat cala0, punaH viprAtaH prabuddhaM prabhAte vikasitaM, punaH kiM0 ? paritaH prasaktAvazyAyaM samaMtato lagatuhinam // 18 // nizAvazAbhUSaNajAlamasyA, visaMsthulaM suSTu niveshyntii| kApyujjhitaM lakSaNavIkSaNasya, kSaNe karaM dakSiNamanvanaiSIt // 19 // nizA0 kApi sakhI sumaMgalAyA dakSiNaM kara anvanaiSIt 12 ___ Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 jainakumArasaMbhavaM [ekAdazaH ruSTaM prItimaMtaM cakAra, kiMvi0 dakSiNaM karaM ? lakSaNavIkSaNasya kSaNe lakSaNAvalokanasamaye ujjhitaM tyaktaM, puruSasya dakSiNahaste 3 lakSaNAni vIkSyante, nAryA vAmahaste tu tadA dakSiNo hasto ruSTa iti bhAvaH, kiM kurvatI sakhI ? nizAvazAt asyAH sumaMgalAyA visaMsthulaM bhUSaNajAlaM AbharaNasamUhaM suSThu zobhanaM nivezayantI 6 kurvatI, tadA dakSiNahastasyApi bhUSaNAni suSTu nivezitAni iti prItimA~zcake // 19 // yaM darpaNo bhasmabharoparAgaM, 9 prage'nvabhUt kaSTadhiyA pradiSThaH / tadA tadAsyapratimAmupAsya, ___ sakhIkarasthaH prazazaMsa taM saH // 20 // 12 yaM0 darpaNaH AdarzaH prage prabhAte kaSTadhiyA kaSTabuddhyA yaM bhasmabharoparAgaM bhasmanAmArjanopaplavaM yat pradiSThaH sukumAlataraH san anvabhUt anubhavati sma tadA tasminnavasare darpaNaH sakhI15 karasthaH sakhyA hastasthitaH san tadAsyapratimAM upAsya tasyAH sumaMgalAyAH AsyaM mukhaM tasya pratimA pratibiMbaM sevitvA taM bhasmabharoparAgaM prazazaMsa prazaMsitavAn // 20 // samAhitA saMnihitAlipAli praNItagItadhvanidattaka / upasthita sA sahasA purastA. dakSA RbhukSANamathAluloke // 21 // samA0 sA dakSA sumaMgalA sahasA RbhukSANAM indraM upasthitaM 23 AgataM purastAt agre Aluloke apazyat , kiMlakSaNA Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam M sumaMgalA ? samAhitA samAdhiyuktA saMnihitAlipAlipraNItagItadhvanidattakarNA samIpasthasakhIzreNisatkakRte gItadhvanau dattakarNA // 21 // yugAdibharturdayiteti tIrtha, tAM manyamAnaH zatamanyurUce / natvAMjaleojanayA dvinAla nAlIkakozabhramamAdadhAnaH // 22 // yugA0 zatamanyurindraH sumaMgalAM yugAdibharturdayitA patnI, iti tIrtha manyamAnaH san natvA Uce, kiMviziSTa indraH 19 aMjalayojanayA dvinAlanAlIkakozabhramaM nAladvayayuk kamalasya bhrAnti AdadhAnaH // 22 // paricchadApyAyakasaumyadRSTe, mRgekSaNAlakSaNakozasRSTe / jayaikapatnIzvari vizvanAtha... zrImaMjuhRtpaMjarasArike tvam // 23 // pari0 he paricchadApyAyakasaumyadRSTe! paricchadasya ApyAyikA saumyadRSTiryasyAH tasyAH saMbodhanaM kriyate he pari0, he mRgekSaNAlakSaNakozasRSTe! triSu zyAmAM triSu zvetAM triSu tAmrAM triSUnatA / trigaMbhIrAM trivistIrNA vyAyatAM trikRzIyasIM // 1 // etada vyAkhyA-netra 1 dRSTimadhya 2 stanAntareSu 3 triSu zyAmAM, netramadhya 1 danta 2, zayaHsu triSu zvetAM, hasta 1 oSTha 2 tAlu 3 triSu tAmAM AraktAM, yoni 1 nakha 2 staneSu: 321 5 ___ Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 jainakumArasaMbhavaM [ ekAdazaH triSUnnatAM nAbhiH 1 satva 2 khareSu 3 trigaMbhIrAM, mukha 1 jaghana 2 hRdayeSu 3 trivistIrNAM, nAsA 1 aMguli 2 netreSu 33 vyAyatAM tripralaMbAM, madhya 1 ANi 2 romAvaliSu 3 trikazIyasIM 0 IdRzastrIlakSaNAnAM kozasya bhAMDAgArasya sRSTe ! he ekapatnIzvara ! he vizvanAtha zrI maMjuhRtpaMjarasArike ! zrI Adidevasya zriyA zobhayA maMju manojJaM yat hRdayameva paMjaraM tatra sArikAsadRze tvaM jaya // 23 // jAtA mahIdhAditi yA zilA sA, tvAM spardhamAnAstu jaDA mRDAnI / aMbhodhilabdhaprabhaveti matsI, na zrIrapi zrIlavamaznute te // 24 // jA0 sA mRDAnI pArvatI tvAM spardhamAnA jaDA ajJAnA astu, yA pArvatI mahIbhrAt parvatAt jAtA iti zilA varttate, zrIrapi lakSmIrapi te tava zrIlavaM zobhAyAH aMzaM na anute na 15 prApnoti, kiMviziSTA lakSmIH ? aMbhodhilabdhaprabhavA samudrAt jAtA iti kAraNAt matsI // 24 // kenApi noDhA sthavirAGgajeti, yA nimnagAkhyAmapi karmaNAptA / papAta patyau payasAM piparti, kathaM sarasvatyapi sA tulAM te / / 25 / / kenA0 yA sarakhatI sthavirAMgajA sthaviro brahmA vRddhazca ** tasya aMgajA putrI iti kAraNAt kenApi noDhA na pariNItA, 18 Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam yA sarakhatI karmaNA nimnagAkhyAM nimnaM nIcairyAti iti nimnagA nadI nIcagAminI strI vA tasyA AkhyAM nAma AptA prAptA satI payasAM patyo samudre papAta, sA sarakhatyapi, te tava tulAM 3 sAdRzyaM kathaM pipati prApnoti ? // 25 // yA svarvadhUH kAcana kAMcanAMgI, tulAM bayAroDhumiyeSa mUDhA / asAratAM kiM vibudhairvicArya, raMbheti tasyA abhidhA vyadhAyi // 26 // yA0 yA kAMcanAMgI suvarNazarIrA kAcana kharvardevAMganA 9 mUDhA satI tvayA tulAM AroDhuM iyeSa vAMchati sma, vibudhairvidvadbhirdevairvA asAratAM vicArya tasyAH kharvadhvAH kiM raMbhA iti nAma vyadhAyi kRtaM ? raMbhAzabdena kadalI, sA madhye asArA 12 bhavati // 26 // kalAkulAcArasurUpatAdha, __ yaM tAvakaM gauri guNaM gRNImaH / maMjAmahAbdhAvitra tatra manA, vAgna svamuddhartumadhIzvarI naH // 27 // kalA0 he gauri ! vayaM tAvakaM tvadIyaM kalAkulAcArasurU-18 patAcaM yaM guNaM gRNImaH brUmaH, tatra tasmin guNe manAH no'smAkaM vAk khaM uddhartuM na adhIzvarI na samarthA, kA iva maMjeva chAgIva mahAbdhau mahAsamudre magnA satI khaM uddhata na samarthA syAt / / 27 // 22 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 jainakumArasaMbhavaM [ekAdazaH sImAsi sImantini bhAgyavatsu, / yallokabharturhRdayaMgamAsi / 3. yacedRzaM svamasamUhamUha kSamaM zrutAdhairyadhiyAmapazyaH // 28 // sImA0 he sImaMtini! tvaM bhAgyavatsu lokeSu sImA, asi, 6 yat lokabhartuH zrIyugAdIzvarasya hRdayaMgamA hRdayavallabhA asi, ca anyat yat zrutAdhairyadhiyAM bahuzrutAnA UhakSamaM vicArakSama IdRzaM svapnasamUhaM apazyaH / / 28 / / 9 ataH paraM kiM tava bhAgyamIDe, ___ yadvizvanetrA nizi lambhitAsi / svamArthanizcAyikayA svavAcA, 12. rahaH sudhApAnasukhAni devi // 29 // ataH0 he devi ! tava ataH paraM kiM bhAgyaM IDe stavImi, vizvanetrA jagannAthena nizi rAtrau khanArthanizcayakAriNyA 15 svavAcA ekAMte sudhApAnasukhAni laMbhitAsi prApitAsi // 29 // na pAyayan gorasamarthinIM tvAM, dhatte sma citte rjniimpiishH| 18 kSudhAturaM bhojayatAM na doSAH, doSApi yasmAdiyamahadAjJA // 30 // na0 IzaH svAmI arthinIM tvAM gorasaM vANIrasaM dugdhaM vA pAyayan san rajanImapi rAtrimapi citte na dhatte sma, yasmAt 22 kAraNAt arhadAjJA zrI sarvajJAjJA iyaM varcate, iyamiti kiM ? 18 Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] TIkayA sahitam doSApi rAtrirapi atra doSAzabdo avyayo jJeyaH tena vibhaktilopaH, kSudhAturaM bubhukSitaM bhojayatAM na doSaH syAt // 30 // kadAcidudgacchati pazcimAyAM, suraH sumeruH parivartate vA / sImAnamatyeti kadApi vArddhiH, zaityaM samAskandati vaashryaashH||31|| 6 sarvasahatvaM vasudhA'vadhUya, zvabhrAtithitvaM bhajate kadAcit / raMbhoru dambhoragagAruDaM te, . vaco viparyasyati na priyasya // 32 // yugmam / kadA0 he kalyANi ! kadAcit sUraH sUryaH pazcimAyAM udgacchati, vA athavA kadApi sumeruH parivartate meruparvataH 1.2 sthAnAccalati, kadApi vArddhiH samudraH sImAnaM atyeti atikrAmati, kadApi AzrayAzo'gniH zaityaM samAskandati samAgacchati // 31 // kadAcit vasadhA pRthvI sarvasahatvaM avadhUya 15 vimucya zvabhrAtithitvaM pAtAlasya atithitvaM bhajate sevate, he rabhoru ! raMbhA kadalIvat UrU yasyAstasyAH saMbodhane, te tava priyasya zrIyugAdIzasya daMbhoragagAruDaM mAyArUpasarpasya gAruDamaMtra-18 samAnaM vaco na viparyasyati na parAvartate // 32 // yugmam // yathA tathAmbhasya manuSya vAcaM, .vAcaMyamAnAmapi mAnanIyAm / pUrNe'vadhau prApsyasi devi sUrnu, khaM viddhi nUnaM sukRtairanUnam // 33 // .. 23 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 jainakumArasaMbhavaM [ekAdazaH yathA0 he devi ! tvaM asya bhagavato yathA tathA satyaM vAcaM vANI manuSya jAnIhi, kiMviziSTAM vAcaM ? vAcaMyamAnAmapi 3 yatInAmapi mAnanIyAM mAnyAM, he devi! tvaM avadhau pUNe sati sUnuM putraM prApsyasi, tvaM nUnaM nizcitaM AtmAnaM sukRtairanUnaM puNyaiH saMpUrNa viddhi jAnIhi // 33 // dAtA kulInaH suvacA rucADhyo, ratnaM pumAneva na caashmbhedH| tadranagamA bhavatI nirIkSya, tayAkhyayApanapatetarAM bhUH // 34 // dAtA0 he devi! pumAneva ratnaM vartate, na ca azmabhedaH, pASANavizeSo ratnaM, kiMlakSaNaH pumAn ? dAtA vizve sarveSAmarthi. 12 janAnAmAzApUrakatvAt , upakArakatvAca, kulInaH suku lotpannaH, mAtRkI jAtiH, paitRkaM kulamiti / suvacA satyavANI madhuravacanabhASaNaparaguNagrahaNAditvAt , rucAtyo rucA kantya 15 AbyaH samRddhaH, tat tasmAt kAraNAt bhavatIM tvAM ratnagarbhA nirIkSya dRSTvA bhUH pRthvI tayAkhyayA ratnagarbhA iti nAmnA apanapatetarAM lajjatetarAM / / 34 // 1. suvarNagotraM varamAzritAsi, garbha suprvaagmmudvhntii| zriyaM gatA saumanasImasImAM, 21 na hIyase nandanabhUmikAyAH // 35 // suva0 he devi! tvaM naMdanabhUmikAyAH naMdanavanasaMbandhi22 bhUmikAto na hIyase na hInA bhavasi, kiM viziSTA tvaM ? suvarNa Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga:] TIkayA sahitam 381 gotraM suSThu zobhanavarNA akSarANi yatra tat suvarNa evaMvidhaM gotraM nAma yasya sa taM varaM patiM AzritAsi, nandanavanabhUmipakSe varaM zreSThaM suvarNagotraM melaM, tvaM kiM kurvatI ? suparvAgamaM suparvANo 3 devAstebhyaH Agama Agamane yasya suparvAgamastaM evaMvidhaM garbha udvahantI, pakSe suparvaNAM devAnAM AgamA yatra taM evaMvidhaM garbha madhyaM, punaH kiM0 tvaM sImArahitAM sumanasaH santastatsaM-6 baMdhinIM zriyaM zobhAM zritA, pakSe sumanasaH puSpANi tatsaMbandhinI etAvatA nandanabhUmeH sumaMgalAyAH sAdRzyaM jAtaM // 35 // ripudvipakSepibalaM gabhIrA, na bhUrimAyaiH prishiilniiyaa| garbha mahAnAdamamuM dadhAnA, __ parairadhRSyAsi girorguheva // 36 // ripu0 he devi ! tvaM amuM garbha dadhAnA satI gireguheva parairanyairadhRSyA anAkalanIyAsi, kiMviziSTaM amuM ? mahAnAdaM mahAnAdaH kIrtirUpo yasya sa taM, pakSe mahAnAdaM siMha, punaH kiM-15 viziSTaM amuM? ripudvipakSepibalaM, ripavaH zatrava eva dvipA gajAsteSAM kSepi tiraskAri balaM yasya sa taM, kiMlakSaNA tvaM ? guheva gabhIrA gaMbhIrAH, punaH kiMvi0 bhUrimAyairmAyAbahulaiH zRgA-14 lairvA na parizIlanIyA, anAzrayaNIyA // 36 // jitvA gRhavyomamaNiH khabhAsA, dhruvaM tava prollasitA sutena / . . 21 tattena madhye vasatAbhrageha yIva dhatse navameva tejaH // 37 // .. 23 Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 jainakumArasaMbhavaM [ ekAdaza: jitvA 0 he devi ! tava sutena svabhAsA AtmIyakAntyA gRhavyomamaNiH gRhamaNiH pradIpaH vyomamaNiH sUryaH tau jitvA 3vaM nizcitaM prollasitA ullasidhyate, tat tasmAt kAraNAn tena sutena madhye udare vasatA tvaM abhragehadvayIva, abhragehaM abhrakagRhaM AkAza vA navatejo dhatse dadhAsi // 37 // sUte tvayA pUrvadizAtra bhAvatyullAsinetrAmbujarAji yatra / dRSTamRtAghrANamukhaM vapurme, sarasyate taddinamarthaye'ham // 38 // sUte 0 ahaM tat dinaM arthaye prArthayAmi, yatra yasmin dine pUrvadik sadRzayA tvayA atra asmin sute sUte sati mama 12 vapuH zarIraM sarasyate sara ivAcarati, kiMviziSTe ? atra bhAkhati dedIpyamAne sUryasadRze vA, kiMviziSTaM vapuH ? ullAsitanetrAMbujarAji ullAsinI netrAMbujAnAM sahasralocanatvAt rAjiH 15 zreNiryatra tat u0, kiMviziSTaH vapuH ? dRSTAmRtAghrANamukhaM dRSTaM amRtena AghrANasya tRpteH mukhaM yena tat // 38 // prAptA bhuvaM khelayituM tanUjaM, tavopaguhyAptamudastridazyaH / tathA ratiM na svaritA ratArta -: 38 priyopagUDhA api bodhitAraH // 39 // * prAptA0 tridazyo devAMganAH kharitAH khaH kharge itA gatAH satyaH ratArtapriyopagUDhA api saMbhogAvasarapIDitadayitAliMgitA 23 api tathA ratisukhaM na bodhitAro na jJAsyanti, yathA tava tanUjaM 21 Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 sargaH] TIkayA sahitam upagurA AliMgya prAptamudaH prAptaharSAH satyaH bhuvaM khelayituM prAptA yathA sukhaM bodhitAro jJAsyanti // 39 // asinmayaikAsanasaniviSTe, matto mahattvAdiguNairanUne / ciharilAsparzanimeSamukhyai rasyaiva mAM lakSayitAmaraughaH // 40 // asmi0 he devi ! asmin tava sute mayaikAsanasaMniviSTe mayA saha ekasminnevAsane upaviSTe sati amaraudhaH devasamUhaH asyaiva tava putrasya ilAsparzanimeSamukhyaiH pRthvItalasparzanAdi-9 cinhaiH mAM lakSayitA upalakSayiSyati, kiMviziSTe ?, asmin matto matsakAzAt mahatvAdiguNairanUne saMpUrNe // 40 // asminnasivyagrakare karIndrA rUDhe raNAya pryte'ribhuussaaH| ......palAyamAnA vapuSo vigAsya .tyuccatvameke gurutAM tathAnye // 41 // ..... ... asmi0 asmin tava putre asivyaprakare khagavyagrahaste karIndrArUDhe raNAya prayate saMgrAmAya Adarapare sati eke aribhUpA. rAjAnaH vapuSaH zarIrasya uccatvaM tathA anye vpusso| gurutAM gurutvaM vigAsyanti, nindiSyanti, kiMviziSTA aribhUpAH ? palAyamAnAH // 41 // asyeSupuMkhAkSaravIkSaNena, kSaranmadAH saMkhyamatanvato'pi / 22 Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 12 jainakumArasaMbhava yAsyanti dAsyaM samupAsya lAkha, dUre manuSyA danujArayo'pi / / 42 / / asye 0 he devi ! te sarvaprasiddhAH sadAnavA dAnavasahitA danujArayo'pi mAgadhavaradAmaprabhAsa sindhukhaMDa prapAtaguphAtamizraguphA satkaprabhRtidevA api asya tava putrasya lAsyaM 3 nATyaM samupAsya kRtvA asya tava putrasya dAsyaM yAsyanti, kiMviziSTA danujArayaH iSupuMkhAyA akSaradarzanena kSaranmadAH nazyaddbharvAH, kiM kurvato'sya ? saMkhyaM saMgrAmaM atanvato'pi 9 akurvato'pi // 42 // asmin dadhAne bharatAbhidhAnamupeSyato bhUmiriyaM ca gIzva / vidvadbhuvi svAtmani bhAratIti, khyAtau mudaM satprabhulAbhajanmAm // 43 // asmi0 asmin tava putre bharatAbhidhAnaM dadhAne sati iyaM 15 bhUmiH pRthvI ca anyat gIH sarakhatIva vidvadbhuvi vidvajjanasthAne svAtmani AtmaviSaye bhAratIti khyAtau satyAM satprabhulAbhajanmAM, sukhAmiprAptisamutpannAM, mudaM harSa upeSyataH, 1 prApsyataH, vidvAMsa iti vidanti, bharatasyeyaM bhAratI, bharatakSetrabhUmiH sarakhatI vA // 43 // 22 udacyamAnA api yAnti niSThAM, sUtreSu jaineSviva yeSu nArthAH / [ ekAdaza Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga:] jainakumArasaMbhavaM 385 teSAM navAnAM nipuNe nidhInAM, _svAdhInatA vatsyati te tanUje // 44 // uda0 yeSu nidhiSu udacyamAnA api niHkAmyamAnApi / arthA dravyANi niSThAM kSayaM na yAnti, keSviva ? sUtreSviva yathA jaineSu AgameSu arthA niSThAM na yAnti, tadyathA-"savvanaINaM hujjavAlu, yA savva udahijaM nIraM / itto vi aNaMtaguNo aNaMtaso attha sutassa // 1 // iti nyAyAt AgamArthaniSThAM na yAntItibhAvaH, he nipuNe? teSAM navAnAM nidhInAM khAdhInatA khavazatA te tava tanUje putre vartyati bhaviSyati, amUni 9 nava nidhAnAni-"nesappe 1 dupae 2 piMgalae 3 savvarayaNa 4 mahapaume 5 kolaye 6 mahAkAle 7 mANavagamahAnihi 8 khaMkhe 9 // 1 // eteSu ete padArthAH syuH, pura 1 ruNU 12 2 bhUsaNa 3 rayaNa 4 vaccha 5 sippA 6 garANa 7 sacchANa 8 nADaya 9 uppattikamAsanAma suraThiya nihINaM // 2 // cakaThapaiThANA aTThassehAya navayavikkhaMbhA bArasajoyaNamaMjUsa-15 saMThiyA janhavIyamUhe // 3 // " // 44 // na mAnavISveva samAptakAmaH, prabhAmayIM muurtimupetyaasau| samAH sahasraM surazaivalinyA, samaM smessytyupbhogbhnggiiH||45|| na0 he devi ! asau tava putraH mAnavISveva na smaaptkaamH|| asaMpUrNAbhilASaH san prabhAmayIM mUrtimupetayA prAptayA surazaiva linyAH gaGgAyAH samaM sahasraM samAH sahasravarSANi upabhogabhaGgI vilAsAdisukhavicchittIH sameSyati prApsvati // 15 // 24 jai0 ku. 25 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 TIkayA sahitam [ekAdazaH saddharmikAn bhojayato'ya bhaktyA bhaktairvicitraiH zaradAM samudrAn / 3. bhaktezca bhuktezca rasAtirekaM, vaktuM bhaviSyatyabudhA budhAlI // 46 // saddha0 he devi! asya tava sutasya samyaktvadhAriNaH 1 saccittaparihAriNaH 2 ekAhAriNaH 3 brahmacAriNaH 4 satyavyavahAriNaH 5 dvAdazavratadhAriNaH 6 IdRg SaDarIyuktAn sAdharmikAn suzrAvakAn bhaktyA vicitraiH zAlidAlipakkAnna9ghRtagholAdyairbhaktai ranaiH zaradAM varSANAM samudrAt koTAkoTI. bhojytH sataH bhaktezca anyat bhuktezca rasAtirekaM rasAdhikyaM vaktuM jalpituM budhAlI vidvat zreNirabudhA mUrkhA bhaviSyati // 46 // nivezite mUryamunA vihAra nime maNivarNamaye kiriitte| na suzru bhartA kimudArazomAM, 15 bhUbhRdvaro'STApadanAmadheyaH // 47 // nive. he subhu! aSTApadanAmadheyo bhUbhRdvaraH parvataH mukhyaH rAjA vA udArazobhAM kiM na bhartI dhariSyati api tu dhariSya18tyeva, ka sati ! amunA tava putreNa vihAranibhena prAsAdachalena maNivarNamaye kirITe mukuTe mUrdhnimastake nivezite sati yat ucyate-"utsedhAMguladIrghayojanamitaM krozatraye cocchitaM vistAre bharatAdhirAjavihitaM gavyUtamAtrodvaram / ekAharnizavAsanityavizadaM kailAsabhUSAmaNiM nAnA siMhaniSedhamuttamamahaM caityaM stuve sAradaM // 1 // " rAjApi zirasi mukuTe nivizite zobhAM 27 prAmoti maSTApadenApi prAsAdena zomA prApteti bhAvaH / / 47 // Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 387 tathaiSa yogAnubhavena pUrva bhave svahaste'kRta mokSatattvam / kharUpavIkSAmadakarmabandhA trAtuM yathA''satsyati tadrayeNa // 48 // tathai0 eSa tava sutaH pUrvabhave yogAnubhAvena khahaste mokSatattvaM tathA akRta yathA tat mokSatvaM rayeNa vegena kharUpavIkSAmada-6 karmabandhAt trAtuM rakSituM Asetsyati AsannaM bhaviSyati // 48 // evaM pumarthaprathane samarthaH, prabhAnidhinaiHsvanirAsaniSThaH / pAlyo mahoAstava padmarAga, iva prayatnAnna na garbhago'yam // 49 // evaM0 he devi ! evaM amunA pUrvoktaprakAreNa pumarthaprathane 12 puruSArthavistAre samarthaH prabhAnidhiH naiHkhanirAsaniSThaH dAridyanirAkaraNatatparaH, evaMvidho'yaM garbhagastava putraH mahoAH mahApRthivyAH padmarAga iva prayatnAt mahodyamAt na na pAlya-15 api tu pAlanIya eva // 49 // gIrvANaloke'si yathA garIyAM stathA nRloke bhavitA sutaste / vayastha evAtra sahagvayasyA, samparkasaukhyAni gamI mamAtmA // 50 // ' gIrvA0 ahaM gIrvANaloke devaloke yathA garIyAnasmi tathA nRloke manuSyaloke tava suto garIyAn bhavitA bhavi-22 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 TIkayA sahitam [ekAdazaH Syati, vayastha eva yauvanaM prApta eva sute mama AtmA sahagvayasyaH saMparkasaukhyAni sadRkSamitrasaMgamasukhAni gamiSyati // 50 // 3 ityuktibhivRSTisitAmbumegha ___ zlAghAmamoghAM maghavA vidhAya / tirodadhe vyomani vidyudarciH stomaM svabhAsA parito vitatya // 51 // ityu0 maghavA indra ityuktibhiH pUrvoktavacanairvRSTisitAmbumeghazlAghAM zarkarodakameghaprazaMsAM amoghAM saphalAM vidhAya kRtvA 9tirodadhe adRzyo babhUva, kiM kRtvA ? vyomani AkAze khabhAsA AtmIyakAntyA paritaH samaMtato vidyudarciHstomaM vidyuttejaHsamUhaM vitatya vistArya // 51 // 12 tasminnathAlokapathAdvibhinne, hRnetrarAjIvavikAsahetau / sA padminIvAnaghacakrabandhau, 15 kSaNAttamaHzyAmamukhI babhUva // 52 // tami0 athAnantaraM tasmin indre AlokapathAdvibhinne darzanamArgAdvibhinne pRthagbhUte sati sA paminIva kSaNAttamaH18 zyAmamukhI babhUva, tamasA viSAdena zyAmavadanA jAtA, kiM viziSTe indre ? hRnetrarAjIvavikAsahetau hRdayakamalanayana kamalayorvikAzakAraNe, punaH kiMvi0 indre ? anaghacakrabandhau 21 anaghAnAM niSpApAnAM cakre samUhe bandhusadRze pakSe anaghe nirdUSaNe cakrabandhI sUrye AlokapathAdvibhinne sati kamalinI 23 tamaHzyAmamukhI syAt tathA sA jAtA // 52 // ___ Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 sargaH] jainakumArasaMbhavaM 389 avocadAlIrupajAnupAlI bhUya sthitA gadgadayA girA sA / atRpta evAtra jane rasasya, halA blaariyrmtkimukteH|| 53 // avo0 sA sumaMgalA gaddayA girA skhalitAkSarayA vANyA upajAnu samIpe pAlIbhUya zreNIbhUya sthitA, evaMvidhA AlIH 6 sakhIravocat , he halAH sakhyaH ! balAriH indraH atra mallakSaNe jane rasasya atRpta eva uktaH kiM vyaramat vyararAma // 53 // dauHsthyaM kimasyApi kathAprathAsu, nyAsocitA vA kimu nAsi tAsAm / vANIrase mAmasamAptakAmAM, vihAya yatsaiSa yayau vihAyaH // 54 // 12 dau0 asyApi indrasya kathAprathAsu kiM dauHsthyaM dAridryaM vartate, vA athavA tAsAM kathAprathAnAM kimu ahaM nyAsocitA saMvAsayogyA nAsmi, yat yasmAt kAraNAt sa eSa 15 indraH vANIrase asamAptakAmAM asaMpUrNAbhilASAM mAm vihAya muktvA vihAyaH AkAzaM yayau // 54 / / yasyAmRtenAzanakarma tasya, vacaH sudhAsArati yuktametat / pAtuH punastatra nipIyamAne, citraM pipAsA mahimAnameti // 55 // 21 yasyA0 yasya indrasya amRtena azanakarma AhAro vartate, tasya indrasya vacaHsudhAsArati amRtasya AsAra ivAcarati, 23 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahitam [ekAdazaH amRtavRSTiriva bhavati etadyuktaM, punaH citraM Azcarya tatra vacasi nipIyamAne sati pAtuH pibatIti pAtA tasya pibataH puruSasya 3 pipAsA tRSNA mahimAnaM eti // 55 // na mArjitAvatkavalena lehyA, na kSIravaccAMjalinA nipeyaa| 6 aho satAM vAg jagato'pi bhukta pItAtiriktAM vidadhAti tuSTim // 56 // na0 aho iti Azcarye, satAM vAk mArjitAvat kavalena 9 lehyA na AkhAdyA vartate, ca anyat satAM vAk kSIravat pAnIyavat aJjalinA peyA na vartate, satAM vAg jagato'pi vizvasya muktapItAtiriktAM, bhojanAt kSIrapAnAt vizeSakAriNI tuSTiM 12 vidadhAti // 56 // . na candanaM candramarIcayo vA, na cApyapAcIpavano vanI vA / 15 sitAnuviddhaM na payaH sudhA vA, __ yathA pramodAya satAM vacAMsi // 57 // na0 na candanaM vA athavA candramarIcayazcandrakiraNAH 18 apAcIpavano dakSiNAnilo na cApi vA athavA vanI mahadvanaM sitAnuviddhaM zarkarAsaMyuktaM payo vA athavA sudhA amRtaM tathA pramodAya na syuryathA satAM vacAMsi pramodAya syuH / / 57 // 21 aMguSThayaMtrArdanayA dadAnau, rasaM rasajJA sudhiyAM rasajJe / sudhAM prakRtyA kiratI pareSTu24 . stanekSuyaSTI na na dhikaroti // 58 // ... Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 391 ___ aMgu0 sudhiyAM rasajJA pareSTuH bahuprasUtA gaustasyAH stanaH ikSuyaSTIzca dvau na na dhikkaroti api tu dhikarotIti tiraskarotyeva, kiMviziSTau ? pareSTustanekSuyaSTI aMguSThayaMtrArdanayA aMguSThasya yaMtrasya 3 ca ardanayA pIDanayA rasau dadAnau, kiMvi0? rasajJA rasajJe puruSe prakRtyA khabhAvena sudhAM amRtaM kiratI vistaaryntii||58|| avedi nedIyasi devarAje, __zrotrotsavaM tanvati vaagvilaasaiH| dino na gacchannapi hanta sakhyA, kAlaH kimevaM kutukaiH prayAti // 59 // 9 ave. he sakhyaH ! hanta iti vitarke / mayA dino gacchannapi na avedi na jJAtaH, ka sati ? nedIyasi pratyAsanne devarAje indre vAgvilAsaiH zrotrotsavaM karNotsavaM tanvati kurvati sati kAla: 12 kiM evaM amunA prakAreNa kutukairAzcayaH prayAti // 59 // vijJApayAMcakrurathAlayastAM, vimugdhacitte gatacintayAlam / snAtuM ca bhoktuM ca yatasva pazya, khamadhyamAskandati cnnddrociH||60 // vijJA0 athAnantaraM AlayaH sakhyastAM sumaGgalAM vijJApayAM 14 cakruH, he vimugdhacitte ! gataciMtayA alaM pUryatAM pazya vilokaya caNDarociH sUryaH khamadhyaM Askandati AkAzamadhyaM kAmati, vaM sAtuM snAnaM kartuM ca anyat bhoktuM yatakha upakramaM kuru // 60 // 2 // aho ahaH prApya kRtaprayatnaH, - zanaiH zanairucapadopalabdhau / Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIkayA sahitam kare kharIbhUya nayasya tattvaM, vyanakti sUreSvapareSu sUraH // 61 // 3 aho 0 aho ityAzcarye, sUraH sUryaH ahardinaM prApya zanaiH zanairucca padopalabdhau kRtaprayatnaH san kare kaNe kharIbhUya kaThoro bhUtvA apareSu sUreSu bhaTeSu nayasya nyAyasya tattvaM vyanakti 6 prakaTIkaroti, divase prApte sati uccapadaprAtyarthaM prayatnaH kriyate kare daMDe kharatvaM kriyata iti bhAvaH // 61 // lokaM lalATaMta parazmidaNDairutsArya bhAnurvijanIkRteSu / sarassvavakrAnviyadantarasthaH, 392 koDe karAnyasyati padminInAm // 62 // lokaM0 bhAnuH sUryaH vijanIkRteSu nirjaneSu sarassu sarovareSu padminInAM kroDe utsaMge viyadaMtarasthaH san AkAzamadhye sthitaH san avakrAn karAn nyasyati vyApArayati, kiM 15 kRtvA ? lalATaMtaparazmidaMDa: lalATaMtapaiH razmidaMDe : kiraNadaMDe : lokaM utsArya paratra kRtvA // 62 // 12 18 padmaM zriyaH sa babhUva bhAnoH, karairadhUmAya sUryakAntaH / bhartuH prasAde sadRze'pi saMpa [ ekAdazaH phalopalabdhiH khalu daivavazyA // 63 // padma0 bhAnoH sUryasya karaiH kiraNaiH padmaM kamalaM zriyaH sadma 22 lakSmyAH gRhaM babhUva, sUryasya karaiH sUryakAntaH adhUmAyata dhUma Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH ] jainakumArasaMbhavaM vadAcaritaH, bhartuH khAminaH sadRze'pi prasAde saMpatphalopalabdhirlakSmIphalaprAptiH khalu nizcitaM daivavazyA daivAyattA syAt // 63 // yaH ko'pi dadhe nizi rAjazabda, diganta dezAniyatA yayau saH / dadhAsi kasyopari tigmabhAvaM, pAnthaiH zramArtairavirevamUce // 64 // yaH 0 zramArteH pAnthaiH zramAkulaiH pathikaiH raviH sUryaH evaM Uce / evamiti kiM ? yaH ko'pi nizi rAtrau rAjazabdaM dadhe dharati sma, saH iyatA digaMtadezAn yayau tarhi kasyopari 9 tigmabhAvaM tIvratvaM dadhAsi // 64 // toyAzayA dhAvita eSa pAnthavAto vimudyan mRgatRSNikAbhiH / aprApya toyaM kSaradazrupUre 393. rutthApayatyambu kilopare'pi // 65 // ; toyA0 eSa pAnthavrAtaH pathikasamUhastoyAzayA jalasyecchayA 15 dhAvitaH san toyaM jalaM aprApya kSaradazrupUraiH kila iti satye USarespi aMbu utthApayati, USare sthAne'pi jalaprakaTaM karoti, kiM kurvan ? pAnthatrAtaM mRgatRSNikAbhiH vimuhyan // 65 // amI nimIlannayanA vimuktabAhyabhramA maunajuSaH zakuntAH / zrayanti sAndradrumaparNazAlA, abhyastayogA iva nIrajAkSi // 66 // amI0 he nIrajAkSi kamalalocane ! amI nimIlannayanAH 23 12 18 21 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 TIkayA sahitam [ekAdazaH mIlyamAnalocanAH vimuktabAhyabhramAH maunajuSaH evaMvidhAH zakuntAH pakSiNaH sAMdrumaparNazAlAH nibiDavRkSapatrazAlAH 3 ayanti, utprekSyate--abhyastayogA iva / / 66 // udIyamAno'kRta lokakarma sAkSItyabhikhyAmayamAhitArthAm / 6 bhAkhAnidAnIM tu kRtAntatAta, iti tviSA trAsitasarvasattvaH // 67 // udI0 ayaM bhAvAn sUryaH udIyamAnaH san lokakarma9sAkSI iti abhikhyAM nAma AhitArtho satyArthI akRta kRtavAn , tu punaridAnI adhunA kRtAMtatAta iti abhikhyAM AhitArthI akRta, kiMvi0 sUryaH ? viSA kAntyA traasitsrvsttvH||67|| itIrayitvA viratAsu tAsu, tAruNyamArUDhamahanirIkSya / sumaGgalAya svayazoniyukta15 dhImajjanA majanasama bheje // 68 // itI0 athAnantaraM sumaGgalA majanasadma majjanagRhaM bheje, kiM kRtvA ? ahardina tAruNyaM yauvanaM ArUDhaM nirIkSya, kAsu 18satISu tAsu sakhISu iti IrayitvA kathayitvA viratAsu satISu, kiMlakSaNA sumaMgalA ? khayazoniyuktadhImajjanA, AtmIyayazasA niyuktA vyApAritA, vidvajanA yayA sA khyshoni0||68|| tadvakSojazrIprauDhimAlokya haimaH, kumbhairmandAkSeNeva niiciibhvdbhiH| ambhaHsaMbhArabhrAjimiH snAnapIThanyastA sakhyastAM majayAmAsurAzu // 69 // Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sargaH] jainakumArasaMbhavaM 395 COM tadva0 sakhyaH khAnapIThanyastA upaviSTAM tAM sumaGgalAM aMbhaH saMbhArabhAjibhiH jalasamUhena zobhamAnaiH bhRtaiH haimaiH suvarNasatkaiH kuMbhairghaTairAzu zIghraM majayAmAsuH snAnaM kArayAmAsuH, kiM3 kurvadbhiH kuMbhaiH ? utprekSyate-tadvakSojazrIprauDhiM Alokya tasyAH sumaGgalAyAH stanalakSmIsatkAH prauDhiM dRSTvA mandAkSeNeva lajjayeva nIcIbhavadbhiH // 69 // jagadbharturvAcA prathamamatha jaMbhArivacasA, rasAdhikyAttRptiM samadhigamitAmapyanupamAm / kharAyAtairbhakSyaiH zucibhuvi nivezyAsanavare, balAdAlIpAlI caTughaTanayA'bhojayadimAm // 70 jaga0 AlIpAlI sakhIzreNiH zucibhuvi pavitrabhUmau Asanavare imAM sumaMgalA balAnnivezya kharAyAtaiH khargAt / AgatairbhakSyaiH caTughaTanayA cATuvacanayA abhojayat, kiMlakSaNAM sumaMgalAM ? prathamaM jagadbharturvAcA zrIRSabhadevasya vacanena atha jaMbhArivacasA indrasya vANyA rasAdhikyAt anupamAM tRptiM 5 samadhigamitAmapi prApitAmapi // 70 // mUriH zrIjayazekharaH kavighaTAkoTIrahIracchavi dhemmillAdimahAkavitvakalanA klloliniiniirdhiH| 15 vANIdattavarazciraM vijayate tena svayaM nirmite, soM jainkumaarsmbhvmhaakaavye'ymekaadshH||71|| iti zrIaJcalagacchakavicakravartizrIjayazekharasUriviracitAyAM zrIjaina- 1 kumArasaMbhavasya tacchiSyazrIdharmazekharasUriviracitAyAM TIkAyAM zrImANikyasundarasUrizodhitAyAM ekAdaza sargavyAkhyA samAptA // 7 // Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 3. 6 surAsuranarAdhIza sevyamAnapadAMbujaH / nAbhirAjAMgajo nityaM zrIyugAdijino mude // 1 // zrImadaMcalagacche jayazekharasUrayaH / catvArastairmahAgraMthAH kavizakairvinirmitAH // 2 // prabodhazcopadezazca ciMtAmaNikRtottarau / kumArasaMbhavaM kAvyaM caritraM dhammilasya ca || 3 || teSAM gurUNAM guNabandhurANAM ziSyeNa dharmottarazekhareNa / zrIjainakumArasaMbhavIyaM sukhAvabodhAya kRteti TIkA // 4 // deze sapAdalakSe sukhalakSye SaTpure purapravare / nayanarvasuvArdhicandre (1483) varSe harSeNa nirmitA seyaM // 5 // 12 vidvatpadma vikAzam dinakarAH sUrIzvarA bhAzvarAH 1. mANikyottarasundarAH kavivarA kRtvA prasAdaM paraM / bhaktyA zrI jayazekhare nijagurau zuddhAmakArSurmudA, 15 zrImajjainakumArasaMbhavamahAkAvyasya TIkAmimAM // 6 // yAvanmerurmahIpIThe sthiratAM bhajate bhRzaM / vAcyamAnA janaistAvaTTIkAsau nandatAcciram || // iti samAptaH // 19 iti zreSThidevacandra- lAlabhrAtR - jainapustakoddhAre pranthAH / TIkA sahitam atha prazastiH [ ekAdazaH Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImatI Agamodayasamiti tathA zeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra phaMDanA hAlamAM maLatAM graMtho. nAma. Agamodaya samitinAM graMtho. aMka. rUpiyA. 45 bhaktAmarastotrapAdapUrtirUpa kAvyaprathama vibhAgabhASAMtara, TIkA 3-0-0 47 paMcasaMgraha-TIkAsaha ... 2-8-0 48 vizeSAvazyaka bhASAMtara bhAga 2 jo ... 3-0-0 50 jIvasamAsa prakaraNam saTIka ... 1-8-0 51 stuti caturviMzatikA sacitrA zrIzobhanamunikRtA saMskRtA 8-0-0 52 stuti caturvizatikA sacitrA kavi dhanapAlakRtA va aiMdrastuti 6-0-0 53 caturviMzatikA-sacitrA zrI bappa bhaTTisUrikRtA bhASAMtarayukta 6-0-0 54 bhaktAmarastotrapAdapUrtirUpa kAvyadvitIyavibhAgaH TIkA bhASAMtara ... ... ... ... 3-8-0 55 naMdyAdi (saptasUtra ) gAthAdyakArAdiyuto viSayAnukramaH 2-056 AvazyakasUtram-malayagirikRta TIkAyuktaM (pUrvabhAgaH) 4-0-0 57 lokaprakAza-prathama vibhAgaH dravyalokaH sarga 1 thI 11 . bhASAMtara ... ... ... ... 59 caturvizatikA-jinAnaMda stuti sacitrA-meruvijaya kRtA bhASAM0 ... 60 Avazyaka sUtram-malayagirikRta TIkAyuktaM (dvitIya bhAgaH) ... ... ... ... (phaMDamAMthI bIjo bhAga saMpUrNa chapAyo che) 61 lokaprakAza-dvitIyavibhAgaH kSetralokaH sarga 12 thI 20 bhASAM. ... ... ... 3-8-0 3-8-0 2-8-0 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma. 1-4-0 zeTha de0 lA0 jai0 pu0 phaNDanAM graMtho. aMka. rUpiyA. 85 AvazyakasUtram-malayagirikRta TIkAyuktaM (tRtIya bhAgaH) 2-8-0 (be bhAga samitimAMthI chapAyA che.) 86 lokaprakAza-caturtha vibhAgaH saptatriMzatasargAni saMpUrNa grantha 1-0-0 87 bharatezvara-bAhubalivRtti dvitIyavibhAgaH( saMpUrNam ) 2-0-0 navIna grantho 88 prazamarati prakaraNam vAcaka umAkhAtiviracitaM bRhatagacchIya zrIharibhadrasUrikRtavivaraNasametaM ... 89 adhyAtmakalpadrumaH ratnacaMdragaNi dvayadhanavijayagaNikRta TIkA yukta ... ... ... ... 3-8-0 gautamIya kAvyam-rUpacaMdragaNikRta mahAkAvyaM ... 1-8-0 91 saTIka vairAgyazatakAdi graMtha paMcakam-pRthak pRthaka munirAjokRta-vyAkhyAna yogya ... .... 1-0-0 abhidhAnaciMtAmaNikozAdipaMca kalikAla sarvajJa hemacandrAcAryAdi viracitaM ... ... ... 93 jaina kumArasaMbhava saTIka. jayazekharasUri viracitaM dharmazekharasUrikRta TIkAsahitama ... ... 2-8-0 94 siddhahemacaMdra-zabdAnuzAsana-bRhadvRttyavarNiH navapAda avacUrNikAra-amaracaMdraH ... ... ... mudraNAlaye prAptisthAnamzeTha devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra phaMDa __ baDekhAn cakalA, gopIpurA-surata. iti zreSTi devacaMda-lAlabhrAtR-jaina-pustakoddhAra-granthAGke-granthAGkaH 93 4-0-0 Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________