Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र १८८ द्रव्यप्रमाणनिरूपणम्
८९
तलरूपा । द्वे प्रसृती एका सेतिका, सेतिकेति मागधः प्रमाणविशेषः । चतस्रः सेतिकाः एकः कुडवः, चत्वारः कुडवा एकः प्रस्थः, चत्वारः प्रस्था एक आढकः, चत्वार आढकाएको द्रोणः, षष्टिराढका जघन्यकः कुम्भः, अशीतिराढका मध्यमकुम्भः, आढकशतम् - शतसंख्यका आढका एक उत्कृष्टः कुम्भः, तथा अष्ट च आढक शतिका:- अष्टशतसंख्यका आढका एको वा इति । असृत्यादिवाहांन्ता धान्यमानप्रमाणा मगधदेशप्रसिद्धा बोध्याः, मागधधान्यमानानामेवात्र विवक्षितत्वात् । एतेन धान्यमानप्रमाणेन यत्प्रयोजनं तत्पृच्छापूर्वकमाइ - एतेन = उपरिनिर्दि
सीधी दोनों हाथों की परस्पर जुड़ी हुई नाव के आकार में फैली हथेलियां एकप्रसृति है । दो प्रसृतियों से एक सेतिका बनती है। सेतिका यह मगध देश का एक विशेष प्रमाण है । चार सेतिकाओं का एक कुडव होता है। चार कुडवों का एक प्रस्थ होता है। चार प्रस्थों का एक आढक होता है । चार आढकों का एक द्रोण होता है। सात आढकों का एक जघन्य कुंभ होता है । अस्सी आढकों का एक मध्यम कुंभ होता है । १०० आढकों का १ उत्कृष्ट कुंभ होता है। आठ सौ आठकों का एक वाह होता है । असृति से लेकर वाह तक के ये जितने भी धान्यमान प्रमाण हैं, ये सब मगध देश में प्रसिद्ध हैं। उन्हीं की यहां विषक्षा है, अतः वे ही यहां लिये गये हैं ।
(एएणं घण्णमागमाणेणं किं पओयणं ) शिष्य पूछता है कि है भदन्त ! इस धान्यमान प्रमाण से किस प्रयोजन की सिद्धि होती है ? આકાર જેવા હાય છે. એટલે કે બન્ને સીધા હાથેાની હથેલીઓ ખાખાના આકારે હાડીના જેવી ફેલાઇ ગયેલી હોય તે તે એક પ્રસૃતિ કહેવાય છે. એટલે કે બન્ને હાથેાને છતા જોડવાથી જે ખાખાની આકૃતિ થાય છે તેમાં જેટલુ દ્રવ્ય સમાવિષ્ટ થાય તે એક પ્રકૃતિ પરિમિત કહેવાય. એ પ્રકૃતિની એક સેતિકા થાય છે સેતિકા આ મગધ દેશનુ એક વિશેષ પ્રમાણુ છે ચાર સેતિકાઓનું એક કુડવ કહેવાય છે. ચાર કુડવ બરાબર એક પ્રસ્થ હાય છે. ચાર પ્રસ્થ ખરાખર એક ઢક હાય છે. ચાર આઢકાના એક દ્રોણુ હાય છે સાત આઢકાના એક જધન્ય કુભ હોય છે. એંશી આઢકાના એક મધ્યમ કુલ હાય છે ૧૦૦ આઢકાના એક ઉત્કૃષ્ટ કુંભ હોય છે. આસા માઢક ખરાખર એક વાહુ હાય છે. અસૃતિથી માંડીને વાહ સુધીના આ જેટલાં ધાન્ય માન પ્રમાણેા છે. તે સર્વે મગધ દેશમાં પ્રસિદ્ધ છે તેમની જ અહીં વિવક્ષા સમજવી.
अ० १२
For Private And Personal Use Only
