Anuyogdwar Sutram Part 02

Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 401

૨૦૦
मनुयोगद्वार
तानि खलु अनन्तानि अनन्ताभिः उत्सर्पिण्यव सपिणीभिर पहियन्ते कालतः, क्षेत्रतः अनन्ताः लोकाः, द्रव्यतः अभवसिद्धिकेभ्योऽनन्तगुणानि, सिद्धानाम् अनन्तभागे ॥ ० २११ ॥
सर्पिणी कालके, समय असंख्यात ही होते हैं इसलिये बद्ध औदारिक शरीर भी असंख्यात ही हैं । यह बद्ध औदारिकशरीरों का प्रमाण निरूपण काल की अपेक्षा से किया गया जानना चाहिये ।
अत्र क्षेत्र की अपेक्षा से औहारिक शरीर का प्रमाण सूत्रकार प्रकट करते हैं
(खेलओ असंखेज्जा लोगा) क्षेत्र की अपेक्षा बद्ध औदारिक शरीर असंख्यात लोक प्रमाण हैं- इसका तात्पर्य यह है 'असंख्यात प्रदेशारमक एक एक अपनी २ अवगाहना में यदि एक एक शरीर व्यवस्थास्थित किया जावे तो, उन शरीरों से असंख्यात लोक भर जाते हैं । यदि इस बात को यों समझाया जायें कि-'एक-एक नभःप्रदेश में एक एक शरीर रखा जावे तब भी उनसे असंख्यात लोक भर जाते है- अर्थात् एक एक नभःप्रदेश में क्रमशः रखने पर भी वे बद्ध औदारिक शरीर इतने और बचे रहते हैं कि- 'जिन्हे क्रमशः एक-एक प्रदेश पर रखने के लिये असंख्यात लोकों की आवश्यकता होती है। इतने लोक मिलने पर ही वे क्रमशः यदि एक २ प्रदेश पर रखे जावेઅવસર્પિણી કાલના સમયેા અસખ્ય,ત જ ડાય છે એટલા માટે ખદ્ધ ઔદા કિશરીર પણ અસ"ખ્યાત જ છે. આ બદ્ધ ઔદારિક શીરાનુ' પ્રમાણુ નિરૂ પશુ કાલની અપેક્ષાથી કરવામાં આવેલું છે, આ પ્રમાણે જાણવું જોઇએ હવે ક્ષેત્રની અપેક્ષાથી ઔદારિક શરીરનું પ્રમાણ સૂત્રકાર પ્રગટ કરે છે—
(खेत्तओ असंखेशा लोगा) क्षेत्रनी अपेक्षा मद्ध मोहारिक्शरीर असખ્યાત લેક પ્રમાણ છે, આનું તાત્પર્ય એ પ્રમાણે છે કે અસ ંખ્યાત પ્રદે શાત્મક એક એક પાંતપાતાની અવગાહનામાં જો એક એક શરીર વ્યવસ્થાપિત કરવામાં આવે તા, તે શરીરેથી અસંખ્યાત લેકે। ભરાઈ लय है. આ વાતને આ રીતે સમજાવવામાં આવે કે એક એક નભ પ્રદેશના એક એક શરીર મૂકવામાં આવે. તે પણ તેનાથી અસંખ્યાત લેકે ભરાય જાય છે. એટલે કે એક એક નભઃપ્રદેશમાં ક્રમશ: મૂકવાથી પણ તે બદ્ધ ઔદારિક શરીર એટલાં બધાં ખાી રહે છે કે, જેમને ક્રમશઃ એક એક પ્રદેશ પર મૂકવા માટે અસખ્યાત લેાકાની આવશ્યકતા હાય છે આટલા લોકો પ્રાપ્ત થઈ શકે અને તે ક્રમશઃ એક એક પ્રદેશ ઉપર મૂકવામાં આવે તે જ તે પુરિત થઈ શકે તેમ છે.' તેા આનાથી શી હાનિ છે ?