Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
४५६
अनुयोगद्वारसूत्रे
प्रत्युत्पन्नः । अथवा खलु पष्णवतिच्छेदनकदायिराशिः । उत्कर्षपदे असंख्येयानि, असंख्येयाभिः उत्सर्पिण्यवसर्पिणीभिः अपह्रियन्ते कालतः क्षेत्रतः उत्कर्षपदे रूपगर्भज मनुष्य इतने अंक प्रमाण हैं । यह राशि कोटीकोटि आदिरूप से प्रतिपादित करने में नहीं आती है । इसलिये पर्यन्तक्रम को लेकर यह इन दो गाथाओं द्वारा इस प्रकार प्रकट की गई है-'छ तिन्नितिन्निसुन्नं' इत्यादि || २ || गाथा निर्दिष्ट अंकों को 'अंकानां वामतो गतिः' के अनु सार रखना चाहिये । इस प्रकार रखने पर पूर्वोक्त २९ अंकप्रमाण गर्म मनुष्यों की संख्या स्थापित हो जाती है । ( अहव णं छष्ण उइछे यणगदाईरासी, उक्को सपए असं खिज्जा) छेदनक का तात्पर्य है, राशि का आधा करना । यह इस प्रकार से समझना चाहिये जैसे प्रथम वर्ग ४ है - इसके अर्धच्छेद २ होते हैं वे इस प्रकार से ४ के आधे २ और २ का आधा १ । द्वितीय वर्ग १६ है । इसके अर्धच्छेद ३ होते है - वे इस प्रकार से- १६ के आधे ८, ८ के आधे ४, ४ के आधे २ और २ का आधा १ | तृतीय वर्ग २५६ है - इसके अर्धच्छेद ८ होते हैं-वे इन प्रकार से - २५६ के आधे १२८, १२८ के आधे ६४, ६४ के आधे ३२, ३२ के आधे १६, १६ के आधे ८, ८ के आधे ४, ४ के आधे २, २ के आधा १ । चतुर्थ वर्ग जो ६५५३६ है इसमें अर्धच्छेद १६ होते हैंમનુષ્યાની સ ંખ્યા કહેવામાં આવી છે. એટલે કે ગલ જ મનુષ્યા આટલા અક પ્રમાણુ છે. આ રાશિ કૈટીકેટ આદિ રૂપથી પ્રતિપાદિત કરવામાં આવતી નથી. એટલા માટે પન્ત ક્રમને લઈને આ એ ગાથાઓ વડે આ प्रभाछे प्रस्ट उरवामां भावी 'छ तिन्नि तिन्नि सुन्न' इत्याह ॥२॥ गाथाम निर्दिष्ट माने 'अंकानां वामतो गतिः ' मुल्य भूम्वा लेहये. मा રીતે મૂકવાથી પૂર્વોક્ત ૨૯ અંક પ્રમાણુ ગર્ભજ મનુષ્યેાની સંખ્યા સ્થાપિત થઈ लय छे. ( अहव णं छण्णउइछेयणगदाईराखी उक्कोसपए असंखिज्जा ) छेदनअनु તાત્પય છે, રાશિનેા અર્ધા ભાગ કરવેા. આને આ પ્રમાણે સમજવુ' જોઇએ કે—જેમ કે પ્રથમ વર્ગ ૪ છે, આના અચ્છેદ ૨ હાય છે, તે આ પ્રમાણે કે ૪ના અર્ધા ૨ અને ૨ ના અર્ધા એક બીજો વગ ૧૬ છે આના અર્ધો રચ્છેદ ૪ હૈાય છે. તે આ પ્રમાણે જેમકે ૧૬ ના અર્ધાં ૮, ૮ ના અર્ધા ૪, ૪ ના અર્ધાં ૨ અને એ ના અર્ધું એક. ત્રીજો વગ ૨૫૬ છે, આના ૮ અચ્છેદો હાય છે, તે આ પ્રમાણે છે. ૨૫૬ ના અર્ધાં ૧૨૮, ૧૨૮ ના અર્ધા ૬૪, ૬૪ ના અર્ધા ૩૨, ૩૨ ના અર્ધા ૧૬, ૧૬ના અર્ધો ૮, ૮ ના અર્ધા ૪, ૪ ના અર્ધા ૨ અને એ ના અર્ધાં ૧, ચતુર્કીંગ જે ૬૫૫૩૬ છે.
For Private And Personal Use Only
