Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र २४८ अनुगमनामानुयोगद्वारनिरूपणम् १२१ पतिपद्यन्ते । द्वे त्रीणि वाऽपि युगपत् प्रतिपद्यन्ते, पूर्वप्रतिपन्नकास्तु सन्त्येवेति अपर्याप्तकानां सम्यक्त्वसामायिकं पूर्वभवापेक्षया श्रुतसामायिकं चेति सामायिकद्वयं भवति ॥१०॥ __तथा-सुप्तेषु जीवेषु क्व किं सामायिकं भवतीति वक्तव्यम् । यथा-सुप्ता द्विविधाः-द्रव्यमुप्ता भावसुप्ताश्च । तत्र-द्रव्यमुप्तेषु न कोऽपि किमपि सामायिकं प्रतिपद्यते । पूर्वप्रतिपन्नकास्तु एषु सर्वेषामपि सामायिकानां संभवन्ति । भावसुप्तास्तु मिथ्यादृष्टयः। तेषु न कोऽपि सम्यक्त्वदेशविरतिसविरतिसामापिकानां प्रतिपद्यमानकः, न चाऽपि पूर्वपतिपन्नः । श्रुतसामायिकस्य तु प्रतिपद्यमानकः, पूर्वमतिपन्नश्च संभवतीति ।११। जीव चार सामायिकों में से किसी एक सामायिक के प्रतिपत्ता होते हैं । यदि एक साथ ये जीव सामायिकों को धारण करें तो दो अथवा तीन सामायिकों को धारण कर सकते हैं। यहां पूर्वपतिपन्नक जीव तो होते ही हैं। अपर्याप्तक जीवों में सम्यक्त्व और श्रुत ये दो सामायिक होते है ॥ १० ॥ ___तथा-सुप्त जीवों में कहां कौन सामायिक होता है ? यह भी कहना चाहिये-जैसे सुप्त दो प्रकार के होते हैं । एक द्रव्य सुप्त और दूसरे भाव सुप्त-जो जीव द्रव्य लुप्त होते हैं। उनमें कोई भी जीव किसी भी सामायिकको अंगीकार नहीं करते हैं । इन समस्त भी सामायिकों के पूर्वप्रतिपन्न क जीव तो हो सकते हैं । भावसुप्त मिथ्यादृष्टि जीव होते हैं-सो इनमें कोई भी जीव ऐसा नहीं होता है जो सम्यक्त्व सामायिक, देश विरति सामायिक और सर्वविरति सामायिक को धारण સામાયિકોમાંથી કોઈ એક સામાયિકને પ્રતિપત્તા હોય છે. જે એક સાથે એ જ ચાર સામાયિકેને ધારણ કરે તે બે અથવા ત્રણ સામાયિકને ધારણ કરી શકે છે. અહીં પૂર્વ પ્રતિપન્નક જીવે તે હોય જ છે, અપપ્તક જેમાં સમ્યકત્વ અને મૃત એ બને સામાયિક હોય છે. ૧૦
તથા-સુપ્ત જીવે.માં કયાં કયું સામાયિક હેય છે? આ વિષે પણ કહેવું જોઈએ. જેમ સુપ્ત બે પ્રકારના હોય છે, એક દ્રવ્યસુપ્ત અને દ્વિતીય ભાવ સુપ્ત, જે જીવ દ્રવ્યસુપ્ત હોય છે. તેમાં કોઈ પણ સામાયિકને અંગીકાર કરતા નથી. આ સર્વ સામાયિકને પૂર્વ પ્રતિપન્નક જીવે તે સંભવી શકે છે. સુસમિથ્યાદૃષ્ટિ જ હોય છે, આમાં કેઈ પણ જીવ એ. હતે નથી કે જે સમ્મફત્વ સામાયિક, દેશવિરતિ સામાયિક અને સર્વવિરતિ
For Private And Personal Use Only
