Anuyogdwar Sutram Part 02

Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 855

૯૨૮
अनुयोगद्वारस्त्रे नामन्यतमत् सामायिक प्रतिपद्यन्ते, पूर्वपतिपन्नका अपि चतुर्णा सामायिकानां संभवन्तीति ॥२७॥
तथा-समुद्घातकर्माश्रित्य क्व किं सामायिक भवतीति वक्तव्यम् । यथा-सम् =एकी मावेन, उत्पाबल्येन वेदनाकपायाधनुभवपरिणामेन सहकीभावमापन्नस्य जीवस्य वेदनीयादिकर्मपुद्गलानां हननं-समुद्घातः । स च-केवलि समुद्घातकषायसमुद्घात-मरणसमुद्धात-वेदनासमुद्घातवैक्रियसमुद्रात -तैनससमुद्घाता. हारकसमुद्घातभेदेन सप्तविधः । उक्तंच
'केवलिकसायमरणा, वेयणवेउवितेय आहारे ।
सत्तविह समुग्घाओ, पन्नत्तो वीयरागेहि ॥१॥ सामायिक के प्रतिपत्ता-धारक होते हैं । यहां पूर्वप्रतिपन्नक भी चारों सामायिकों के हो सकते हैं । २७॥
तथा-समुद्घातकर्म को आश्रित करके कहां कौन सामायिक होता है ? यह भी कहना चाहिये-वेदनाकषाय आदि के अनुभवरूप परि. णाम के साथ एक भाव को प्राप्त हुए जीव के द्वारा जो वेदनीयादि कर्मपुद्गलों का हनन होता है उसका नाम समुद्घात है । तात्पर्य इसका यह है कि मूल शरीर को न छोड कर वेदनादिकारणों के उपस्थित होने पर आत्मा के कुछ प्रदेशों बाहर निकालना इसका नाम समुद्घात है। यह समुद्घात केवलि समुद्रात, कषाय समुद्घात, मारणान्तिकसमु. द्घात, वेदनासमुद्घान, वैक्रिय समुद्घात, तेजस समुद्घात और आहारकसमुद्घात के भेद से सात प्रकार का होता है । ये सात प्रकार ही 'उक्तंच करके' केवलि कसायः' इत्यादि गाथा द्वारा कहे गये हैं। પ્રતિપત્તા-ધારક હોય છે. અહીં પૂર્વ પતિપન્નક પણ ચારેચાર સામાયિકના સંભવી શકે છે. રા
તથા--સમુદુઘાત કર્મને આશ્રિત કરીને કયાં કયું સામાયિક હોય છે? આ વિષે પણ કહેવું જોઈએ. વેદના કષાય આદિના અનુભવરૂપ પરિણામની સામે એક ભવને પ્રાપ્ત થયેલ છવ વડે જે વેદનીય વગેરે કર્મ પુદ્ગલેનું હનન હોય છે, તેનું નામ સમૃદુઘાત છે. તાત્પર્ય આનું આ પ્રમાણે છે કે મૂલ શરીરને ન છેડતાં વેદનાદિ કારણે જ્યારે ઉપસ્થિત થાય છે ત્યારે આત્મા કેટલાક પ્રદેશને બહાર કાઢે છે તેનું નામ સમુદૂઘાત છે. આ સમઘાતના કેવલિ સમુદ્દઘાત, કષાય સમુદ્દઘાત, મરણ સમુદુઘાત, વેદના સમુદુઘાત, વૈક્રિય સમદુઘાત, તેજસ સમુદુઘાત અને આહારક સમુદૂઘાતના ભેદથી સાત પ્રકારો डोय छे. मा सात । " ' यशन' 'केवलिकमाय०' वगेरे साथ