Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र २२६ चारित्रगुणप्रमाणनिरूपणम् सामायिकशब्देनोच्यते । सामायिकशमस्यार्थः पूर्ववद् योध्यः । इदं च इत्वरिक यावत्कथि केति द्विविधम् । तत्र-इत्वरम्-महान तस्यारोप्यमाणत्वादिदं स्वल्पकालिकम् । इदं च प्रथमचरमतीर्थकरकाले यावच्छिष्ये महावतानि नारोप्यन्ते तावद् बोध्यम् । तथा यावत्कटिकम्-आत्मनः कयां यावदास्ते तद् यावस्कथम्-यावजीवम् , तदेव यावत्कथिकम् । एतच्च भरतैरवतेषु आधचरमवर्जमध्यमद्वाविंशति तीर्थकृत्साधूनां महाविदेहतीर्थकरयतीनां च संभवति । द्वितीयं छेदोपस्थापन: चारित्रगुणप्रमाणम्-पूपर्यायस्य छेदेन महाव्रतेघूपस्थापनं यत्र तत् छेदोपस्थापनम् । एतच्च भरतैरवतप्रथमान्तिमती एव भवति, नान्यत्र । इदं च-सातिचारहै। इनमें जो सामायिकचारित्रगुणप्रमाण है, वह सामायिक शब्द से कहा गया है। 'सामायिक शब्द का क्या अर्थ है ? यह पहिले स्पष्ट कर दिया है। (सामाइयचरित्तगुगप्पमाणे दुविहे पण्णत्ते इत्तरिए य आव. कहिए य) यह सामायिक चारित्र इत्वरिक और यावत्कथिक के भेद से दो प्रकार का होता है। इत्वरिक सामायिक चारित्र महावत को ? आरोप्यमाण होने से स्वल्पकालिक होता है। प्रथम और अन्तिम तीर्थंकर के समय में जब तक शिष्य महाव्रतों का आरोपण नहीं करते हैं तब तक यह इत्वरिक सामायिक चारित्र होता है। तथा जीवन पर्यंत जो सामायिक चरित्र होता है, वह यावत्कधिक होता है। यह यावस्कधिक सामायिक चारित्र भरत, ऐरवत क्षेत्रों में आदि
और अन्त के तीर्थंकरों को छोडकर बीच के २२ तीर्थकर के साधुओं में और महाविदेह के तीर्थंकरों के साधुओं में होता है । (छेयोवठ्ठावणचरित्तगुणप्पमाणे दुविहे पण्णत्त तं जहा) जिस चारित्र में पूर्व ચારિત્ર ગુણ પ્રમાણ છે, તે સામાયિક શબ્દથી અભિહિત કરવામાં આવેલ छ. सामायि नेम ५२ai २Yष्ट ४२१ामा मावेस छ. (सामाइयचरित्तगुणप्पमाणे दुविहे पण्णत्ते, इत्तरिए य आवकहिए य) मा सामाथि सारित्र ઈQરિક અને યાવતકથિકના રૂપમાં બે પ્રકારનું હોય છે. ત્વરિક સામાયિક ચારિત્ર મહાવ્રતાપ્યમાણ લેવા બદલ સ્વલ્પકાલિક હોય છે. પ્રથમ અને અંતિમ તીર્થકરના સમયમાં જ્યાં સુધી શિવે મહાવ્રતનું આરોપણ કરતા નથી ત્યાં સુધી આ ઈતરિક સામયિક ચારિત્ર હોય છે. તેમજ જીવન પર્યંત જે સામયિક ચારિત્ર હોય છે, તે યાવસ્કથિત હોય છે, આ યાવસ્કથિત સામાયિક ચરિત્ર ભરત, અરવત ક્ષેત્રમાં આદિ અને અંતના તીર્થકરો સિવાય વચ્ચેના ૨૨ તીર્થંકરના સાધુઓમાં અને મહાવિદેહના તીર્થકરોના साधुममा डाय छे. (छेयोवढावणचरित्तगुणप्पमाणे दुविहे पण्णत्ते त' जहा) २
For Private And Personal Use Only
