Anuyogdwar Sutram Part 02

Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 641
________________

Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
६२४
अयोगद्वार सूच
स्वरूप का यह कथन है। नो आगमकी अपेक्षा द्रव्यसंख के भेर्दों का इस प्रकार कथन समाप्त होने पर द्रव्यशंख का स्वरूप कथन समाप्त हुआ ।
भावार्थ - इस सूत्र द्वारा सूत्रकार ने संख्या प्रमाण का निरूपण प्रारंभ होने का कथन किया है। इसमें उन्होंने यह कहा है कि संख्या प्रमाण - नाम संख्या १, स्थापनासंख्या २, द्रव्यसंख्या ३, औपम्यसंख्या ४, परिमाण संख्या ५, ज्ञानसंख्या ६, गणना संख्यो ७ और भाव संख्या के भेद से आठ प्रकार का होता है । आठमें तीन के स्वरूप का वन सूत्रकार यहां करते हैं और पांच के स्वरूप का वर्णन आगे करेंगे। इनमें संख्या प्रमाण के विषय में ऐसा कहा है कि- 'संख' यह शब्द संख्या और शंख इन दोनों का वाचक होता है। इसलिये जहाँ पर जिस शब्द की घटना से अर्थ प्रतीति होवे वहां पर उस शब्द की घटना करके विवक्षित अर्थ संगत कर लेना चाहिये। किसी भी जीव अथवा अजीव आदि पदार्थ को संख्या ऐसा नाम रखना इसका नाम संख्या है । काष्ठकर्म आदि में 'यह संख्या है' इस प्रकार की स्थापना करना इसका नाम 'स्थापनासंख्या ' है नामसंख्या और
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આગમની અપેક્ષાએ દ્રવ્ય શખતા ભેઢાનું આ પ્રમાણે વક્તવ્ય સમાસ થતાં દ્રવ્ય શખતા સ્વરૂપનું કથત સમાપ્ત થયુ છે તેમ સમજવું.
९.
भावार्थ:- —આ સૂત્ર વડે સૂત્રકારે સખ્યા પ્રમાણના નિરૂપણુાર ભનુ' કથન સ્પષ્ટ કર્યુ છે. આમાં તેએશ્રીએ આમ કહ્યું છે કે સખ્યા પ્રમાણુनाभस'च्या ? स्थापनासंख्या २, द्रव्यसंख्या 3, भोपभ्यसंख्या ४, પરિમાણુ સખ્યા ૫, ज्ञानस ज्या ६, ગણુનાસખ્યા ૭. અને ભાવ સખ્યાન ભેદથી આડ પ્રકારનું છે. આઠમાંથી ત્રન્ગ્યુના સ્વરૂપનું વર્ણન સૂત્રકાર અહી કરે છે અને શેષ પાંચનું વધુન હવે પછી ५२शे. આમાં સખ્યા પ્રમાણુના સંબધમાં આમ કહેવામાં આવ્યુ છે કે સઁ' આ પત્ર શખ-પ્યા અને શ" આ બન્ને અર્થાને સ્પષ્ટ કરે છે. એથી જ્યાં જે શબ્દની ઘટનાથી અ-પ્રતીતિ હાય ત્યાં તે શબ્દની ઘટના કરીને વિક્ષિત અની સગતિ બેસાડી લેવી જોઈએ. કોઈ પણ જીવ અથવા અજીવ આદિ પદ્માની સંખ્યા એવું નામ રાખવુ તે નામસખ્યા કહેવાય છે, કાષ્ટ મ વગેરેમાં ‘આ સખ્યા છે આ જાતની સ્થાપના કરવી તેનું નામ 'स्थापना સખ્યા છે' નામ સખ્યા’ અને સ્થાપના સખ્યામાં તફાવત છે, તે આ
For Private And Personal Use Only


Page Navigation
1 ... 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928