Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
६७४
___ अनुयोगद्वारसूत्र भेदभिन्नार सविशेषाः। एतेषां च अनुभागविशेषाणां हेतु भूतानि असंख्येय लोकाकाशप्रदेशममाणानि अध्यव्यसायस्थानानि भवन्ति, अतोऽनुभागभेदा अपि असंख्येया बोध्या: ! कारणभेदे कार्याणामपि भेदो भवत्येवेति । (९) योगच्छेदप्रतिभागाः योगो-मनोकायविषयं वीर्य, तम्य छेदेन के वलि प्रज्ञाच्छेदेन पति-विशिष्टाः निर्विभागा भागाः । एते हि निगोदादि संझिपञ्चन्द्रियपर्यन्त. जीवाश्रिता जघन्यादिभेदभिन्ना असंख्ये या बोध्याः। तथा-(१०) द्विसमय समया:-द्वयोः समयो: उत्सविण्य वसर्पिणीकालरवरूपयोः समया असंख्येय स्वरूपा बोध्याः । एवमेते प्रत्येक संख्ये यरूपा दश प्रक्षेपा बोध्याः । उक्तंचघसायस्थान हो जाते हैं। इसी प्रकार दर्शनावरण आदि को में भी जानना चाहिये । ज्ञानावरण आदि कर्मों का जवाय उत्कृष्ट एवं मध्यम जोविविध फल देने की शक्तिरूप रस विशेष है-उसका नाम अनुभाग है । इन अनुभाग विशेषों के कारणभूत असंख्यात लोकाकाशप्रदेश प्रमित अध्यवसा. यस्थान होते हैं । इसलिये अनुभाग भेद भी असंख्यात होते हैं। कारणों में जहा भेद होता है वहां कार्यों में भी भेद हुआ ही करता है । योगच्छे. दमतिभाग निगोदिया जीवों से लेकर सज्ञी पंचेन्द्रिय तक के जीवों में हुआ करते हैं । ये असंख्यात होते हैं और इनके जघन्य आदि अनेक भेद हैं। मनवचन और काय संबन्धी वीर्य को नाम योग है, ये योग के केवलिप्रज्ञाच्छेद द्वारा जो ऐसे विभाग किये जाते हैं-कि फिर जिनका दूसरा विभाग न हो सके, वे यहां योगच्छेद प्रतिभाग से गृहीत किये हैं। उत्सर्पिणी और अवसर्पिणी काल के समय भी असंख्यात होते हैं। જ્ઞાનવરણ વગેરે કર્મોનું જઘન્ય ઉત્કૃષ્ટ તેમજ મધ્યમ જે વિવિધ ફળ આપવાની શક્તિરૂ૫ રસવિશેષ છે, તેનું નામ અનુભાગ છે. આ અનુભાગ વિશેષના કારણભૂત અસંખ્યાત લોકાકોશ પ્રદેશ પ્રમિત અધ્યવસાય સ્થાન હોય એથી અનુભાગ ભેદ પણ અસંખ્યાત હોય છે. કારમાં જ્યાં ભેદ હોય છે, ત્યાં કાર્યોમાં પણ ભેદ હોય જ છે ગછેદ પ્રતિભાગ નિગોદિયા જીથી માંડીને સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય સુધીના માં થાય છે. આ બધા અસંખ્યાત હોય છે. અને એમના જઘન્ય વગેરે અનેક ભેદ હોય છે. મન, વચન અને કાયસંબંધી વીર્યનું નામ એગમાં કેવલિપ્રજ્ઞા છેદ વડે જે આ જાતના વિભાગ કરવામાં આવે છે કે જેમના ફરી વિભાગ થઈ જ ન શકે, તે અહીં
ગપ્રદ પ્રતિભાગથી ગૃહીત થયેલા છે. ઉત્સપિણી અને અવસર્પિણી કાલના સમય પણ અસંખ્યાત હોય છે. આ પ્રમાણે આ પ્રત્યેક દશ પ્રક્ષેપ
For Private And Personal Use Only