Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
% 3A
अनुयोगचन्द्रिका टाका सूत्र २४८ अनुगमनामानुयोगद्वारनिरूपणम् ७८३ तदुक्तम्तित्थयरो किं कारणं भासइ सामाइयं तु अज्झयणं ? ।
तित्थयरनामगोतं, बद्धं मे वेइयव्यंति" ॥४॥ छाया-तीर्थकरः किं कारणं भाषते, सामायिकं तु अध्ययनम् ? ।
तीर्थकरनामगोत्रं बद्धं मया वेदयितव्यमिति ॥४॥ अत्रेदं बोध्यम्
तीर्थकरस्तीर्थकरभवग्रहणासृतीये पूर्वभवेऽग्लान्या धर्मदेशनादिभिस्तीर्थकरनामगोत्रं बध्नाति । तच्च तीर्थकरनामगोनं मनुष्यगतावेव स्त्री वा पुरुषो वा नपुंमको वा शुभलेश्यः 'अईसिद्धपवचने'-त्यादिभिः पुनः पुनरासेवितविंशत्याकारणैः विंशतिस्थानकसेवनरूपः, अन्यतरैर्वा एकद्विब्यादिभिरतिपुष्टि नीतैः कारणै बध्नाति। यत्र भवे तीर्थकरनामगोत्रं बध्नाति स मनुष्यभवः कारण को आश्रित करके तीर्थकर सामायिक का कथन करते हैं। तदुक्तम् 'तिस्थयरो किं कारणं' इत्यादि-इस गाथाका भाव यही पूर्वोक्त है । तास्पय यह है कि, तीर्थंकर तीर्थकर भवको ग्रहण करने से पहिले तीसरे भव में विना किसी ग्लानि भाव के धर्मदेशना आदि कार्य करते हैं। इससे वे तीर्थंकर नाम गोत्रकर्म का बन्ध कर लेते हैं । यह तीर्थकर नाम गोत्र कर्म का बन्ध मनुष्य गति में ही होता है, चाहे वह स्त्री हो, पुरुष हो या नपुंसक हो इनमें से कोई भी हो, यदि वह शुभलेश्यावाला है, और विशति (२०) स्थान को उसने अच्छी प्रकार से पुनः पुनः आसेवन किया है या इन बीस स्थानों में से एक दो तीन आदि स्थानों का सेवन कर उन्हें उसने अत्यन्त કર્યો છે, એથી તે મને વેદન કરવા યોગ્ય છે, આ કારણને આશ્રિત કરીને ती ४२ सामायिनु थन ४२ छ, तहतम-'तित्थयरो कि कारणं' त्यादि આ ગાથાને ભાવ પકત રૂપમાં જ છે. તાત્પર્ય આ પ્રમાણે છે કે, તીર્થકર તીર્થકર ભવને ગ્રહણ કરતાં પહેલાં તૃતીય ભવમાં વગર કોઈપણ જાતના ગ્લાનિ ભાવથી ધર્મદેશના આદિ કાર્યો કરે છે. એથી તે તીર્થકર નામ ગોત્રને બંધ કરી લે છે. આ તીર્થકર નામ ગોત્ર કર્મને બંધ મનુષ્ય ગતિમાં જ કરે છે, ભલે તે પછી સ્ત્રી હોય કે પુરુષ હોય કે નપુંસક હોય, આમાંથી કેઈપણ હય, જે તે શુભલેશ્યા યુકત છે, અને વિંશતિ (૨૦) સ્થાન કેને તેણે સારી રીતે વારંવાર આસેવન કર્યા છે કે આ વીશ સ્થાનેમાંથી એક, બેત્રણ વગેરે સ્થાનેનું સેવન
For Private And Personal Use Only