Anuyogdwar Sutram Part 02

Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 711
________________

Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્ય
अनुयोगद्वारसूत्रे
सादयः, अपि वा मत्रजिताः = शाक्यादय इदम् = अस्मदीयं दर्शनम् = मतम् आपन्नाः आश्रिताः सन्तः सर्वदु खेभ्यः - शारीरमानससकल दुःखेभ्यो विमुच्यन्ते इति । इदं वचनं यदा जैनाः प्रतिपादयन्ति तदा स्त्रसमयवक्तव्यता भवति । यदा तु साख्याः प्रतिपादयन्ति तदा परसमयवक्तव्यता भवतीति । प्रकृतमुपसंहरति सैषा स्वसमयपरसमयवक्तव्यता बोध्या । 'आख्यायते' इत्यादि पदानामर्थः पूर्ववत् यथायोग्यं स्वधिया कल्पनीय इति । सम्पति वक्तव्यतामेव सप्तभिर्नयै विचारयति - 'इयाणी को नयः' इत्यादि । इदानीं = त्रिविधवक्तव्यतानिरूपणानन्तरं को नयः सप्तसु नयेषु को नयः कां वक्तव्यताम् इच्छति ? इति । इत्थं गृहस्थ हैं । अथवा जो घर छोड़कर जंगल में रहते हैं- ऐसे तापस आदि, अथवा जो प्रब्रजित शाक्यादिजन हैं, वे सब यदि हमारे सिद्धान्त को मान्य कर लेते हैं तो शारीरिक एवं मानसिक जो समस्त दुःख है। उनसे सर्वथा विमुक्त हो जाते हैं । इस कथन को जब जैन प्रतिपादित करते हैं । तब इस कथन में स्व समयवक्तव्यता होती है और जिस समय इसी कथन को सांख्य आदि प्रतिपादित करते हैं, तब इस कथन में पर समयवक्तव्यता होती है । इस प्रकार यह स्वसमय परसमयवक्तव्यता है । यहां पर भी इन 'आख्यायते' आदि क्रियापदों का अर्थ अपनी बुद्धि से पहिले के जैसा यथासंभव लगा लेना चाहिये । अब सूत्रकार इसी वक्तव्यता का सात नयों द्वारा विचार करने के अभिप्राय से प्रेरित होकर कृत शिष्य प्रश्न के उत्तर में कहते हैं कि (इयाणीं को णओ कं वत्तव्वयं इच्छ) हम यह कहते हैं कि-' कौन नय इन तीन वक्तव्यताओं में से
છેઃ અથવા જેવા ઘર છેાડીને જગલેામાં રહે છે, એવા તાપસ વગેરે અથવા જે પ્રવ્રુજિત શાકયાદિજને છે, તે સર્વે જો અમારા સિદ્ધાન્તને માન્ય કરી લે તા, શારીરિક અને માનસિક જે સમસ્ત દુ:ખેા છે, તેમનાથી સર્વથા વિમુક્ત થઇ જાય છે. આ કથનને જ્યારે જૈનોપ્રતિપાદિત કરે છે. ત્યારે આ કથનમાં સ્ત્રસમય વકતવ્યતા હોય છે અને જે સમયે એજ કથનને સાંખ્ય આદિ પ્રતિપાદિત કરે છે, ત્યારે આ કથનમાં પરસમય વકતવ્યતા છે. અહી ५९७५ मा 'आख्यायते' वगेरे प्रियाहोन अर्थ स्वण्णुद्धिधी पडेसानी भेमन યથાચેાગ્ય રીતે બેસાડી લેવે જોઇએ. હવે સૂત્રકાર એ જ વકતવ્યતા વિષે સાત નયે। વડે વિચાર કરવાની ઈચ્છાથી પ્રેરિત થઈ ને શિષ્યવડે કરાયેલ પ્રશ્નના उत्तरमा उडे छेडे (इयाणी को णओ कं वक्तव्वयं इच्छ३) 'प्रयो नय આ ત્રણ વકતવ્યતાએામાંથી કઇ વકતવ્યતાને અંગીકાર કરે છે,’ તે બતાવે છે
For Private And Personal Use Only


Page Navigation
1 ... 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928