Anuyogdwar Sutram Part 02

Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 783
________________

Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
७६६
अनुयोगद्वारसूत्रे
इत्यादि । द्वन्द्वौ द्वन्द्वान्ते वा श्रमाणं पदं प्रत्येकमभिसंबध्यते' इति न्यायात् 'सम' शब्दस्य उरगादौ पत्येक सम्बन्धः । तत उरगसमः = परकृतगृहे निवासात् सर्वसमः, तथा परीपहोपसर्गे सम्प्राप्तेऽपि निष्मकम्पत्वाद् गिरिममः - पर्वतवद कम्प्य इत्यर्थः । तथा-ज्वलनसमः - तपस्तेजः - समन्वितत्वादग्नितुल्यः यथा वा वह्निस्तृणादिषु न तृप्यति तथाऽयमपि सूत्रार्थेषु न तृप्यति, तताऽप्यत्र जलनसमो बोध्यः । तथा - सागरसनः - गम्भीरस्वभावत्वाद् ज्ञानादिगुणरत्नानामाकरत्वात्
होइ, भमर-मिय- धरणि- जलरुह - रवि-पवणस्मो य सो समणो) ऐसा नियम है कि द्वन्द्व समास की आदि में अथवा द्वन्द्व समासके अन्त में जो पद होता है वह प्रत्येक पद के साथ संबंधित किया जाता है । इस नियम के अनुसार सम शब्द का उरग आदि प्रत्येक के साथ सम्बन्ध कर लेना चाहिये । एतावता उरग सम गिरिसम, जलण सम इत्यादिरूप से इन शब्दों को समझना चाहिये । यह श्रमण उरग सम-परकृतगृह में निवास से उरग- सर्प जैसा होता है । तथा गिरिसम परीपह और उपसर्ग के आने पर भी निष्प्रकम्प होने के कारण पर्वत के जैसा होता है, अर्थात् पर्वत के समान अवस्य होता है । ज्वलन सम-तप जन्य तेज से समन्वित होने के कारण जो अग्नितुल्य होता है, अथवा अग्नि जिस प्रकार तृणादिकों से तृप्त नहीं होता है, उसी प्रकार यह श्रमण भी सूत्रों और उनके अर्थों में तृप्त नहीं होना है। तथा सागर सम-जिस प्रकार समुद्र गंभीर स्वभाव का
કે હૈં'દ્વ સમાસની પૂર્વે અથવા દ્વન્દ્વ સમાસના અંતમાં જે પદ્મ હાય છે, તે દરેકે દરેક પદની સાથે સંબધિત કરવામાં આવે છે. આ નિયમ મુજબ સમ શબ્દને ઉરગ વગેરે દરેકની સાથે સ'ખ'ધ બેસાડી લેવા જોઇએ આ પ્રમાણે જ ઉરગસમ, ગિરિસમ, જતણુસમ વગેરે રૂપથી આ શબ્દોને સમજી લેવા જોઇએ આ શ્રમણ-ઉરગ-સમ પરકૃતગૃહમાં નિવાસથી ઉરગ-સર્પ જેવા હાય છે. તેમજ ગિરિસમ પરીષહ અને ઉપસર્ગ આવવાથી પણ નિપ્રકલ્પ હાવા ખદલ પત્રત જેવા હ્રાય છે, એટલે કે પતિની જેમ અકપ હોય છે. જ્વલન સમ તપજન્ય તેજથી સમન્વિત હાવા ખદલ જે અગ્નિ તુલ્ય હાય છે, અથવા અગ્નિ જેમ તૃણાદિકથી તૃપ્ત થતા નથી, તેમજ આ શ્રમણ પણ સૂત્રો અને તેના અર્થોમાં તૃપ્ત થા નથી. સાગરસમ-જેમ સમુદ્ર ગ`ભીર સ્વભાવ યુક્ત હોય છે, રત્નાકર હાય છે, અને મર્યાદાપાલક હોય છે, તેમજ આ
For Private And Personal Use Only


Page Navigation
1 ... 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928