Anuyogdwar Sutram Part 02

Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 746
________________

Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सत्र २४१ क्षेत्रसमवतारादीनां निरुपणम ७९ द्विविधे गुणेप्रमाणे माणायिकस्य जोपयोग स्वात् जी ३८ लाणे मसनतारः। जीवगुणप्रमाणपि ज्ञानदर्शनचास्त्रिभेदैविविधम् । तंत्र सामारकम्य ज्ञानरूपत्वेन ज्ञानप्रमाणे समवतारो भवति । ज्ञानपमाणमपि प्रत्यक्षानुमानोपमानागमभेदेन चतुर्विधम् । तत्र सामायिकस्य आप्तोपदेशरूपत्वेनाममत्वात् आगमपमाणेऽन्तर्भावो भवति । आगमोऽपि लौकिको लोकोत्तरश्चेति द्विविधः, तत्र सामायिकस्य तीर्थकृत्प्रणीतत्वेन लोकोत्तरे समवतारः। लोकोत्तरोऽप्यागम आत्मागमानन्तरागमपरम्परागमभेदेन त्रिविधः। तत्र त्रिविधेऽप्यस्य समवतारो बोध्या। नामादिभेदमिन्ने संख्याप्रमाणेऽप्यस्य परिमाणसंख्यायां समवतारः । क्तव्य समवतार जीव का उपयोगरूप होने के कारण जीवगुणप्रमाण में हुआ है। जीव गुणप्रमाण भी ज्ञान, दर्शन और चारित्र के भेद से तीन प्रकार का कहा हुआ है, सो उसमें से इसका समवतार ज्ञानरूप होने के कारण ज्ञानप्रमाण में होता है। ज्ञानप्रमाण भी प्रत्यक्ष, अनुमान, आगम और उपमान के भेद से चार प्रकार का होता है-सो इस माम. यिक का आप्तोपदेशरूप होने के कारण आगम होनेसे आगम प्रमाण में अन्तर्भाव होता है। आगम भी लौकिक आगम और लोकोत्तर आगम के भेद से दो प्रकार का है-सो तीर्थंकरो द्वारा प्रणीत होने के कारण सामायिक का समवतार लोकोत्तर आगम में होता है। लोकोत्तर आगम भी आत्मागम अनन्तरोगम और परम्परागम के भेद से तीन प्रकार का है-सो इन तीनों प्रकार के आगम में इसका समवतार जानना चाहिये। संख्श-प्रमाण, नाम, स्थापना, द्रव्य, औपम्य, સમવતાર જીવને ઉગ રૂપ હવા બદલ અવગુણપ્રમાણમાં થયેલ છે. જીવ ગુણપ્રમાણ પણ જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રના ભેદથી ત્રણ રૂપમાં કહેવામાં આવેલ છે. તે તેમાંથી આને સમાવતાર જ્ઞાનરૂપ હવા બદલ જ્ઞાનપ્રમાણ હોય છે. જ્ઞાનપ્રમાણ પણ, પ્રત્યક્ષ, અનુમાન, અગમ અને ઉપમાનના ભેદથી ચ૨ રૂપમાં કહેવામાં આવેલ છે. તે આ સામાયિક આસ્તેપદેશ રૂપ હેવા બદલ આગમ હોવાથી આગમ પ્રમાણમાં અન્તર્ભાવ થાય છે. આગમ પણ લૌકિક આગમ અને લોકેત્તરના ભેદથી બે પ્રકારને હેય છે. તે તીર્થકરો વડે પ્રણીત હોવા બદલ સામાયિકનો સમવતાર લોકોત્તર આગમમાં થાય છે. લેકોત્તર આગમ પણ આત્માગમ, અનન્તરાગમ અને પરમ્પરાગમના બે થી ત્રણ પ્રકારના હોય છે, તે આ ત્રણે પ્રકારના આગમમાં આને સમાવતાર જાણવું જોઈએ. સંખ્યા પ્રમાણે નામ, સ્થાપના
अ० ९२
For Private And Personal Use Only


Page Navigation
1 ... 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928