Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્ય
अनुयोगद्वारसूत्रे
सादयः, अपि वा मत्रजिताः = शाक्यादय इदम् = अस्मदीयं दर्शनम् = मतम् आपन्नाः आश्रिताः सन्तः सर्वदु खेभ्यः - शारीरमानससकल दुःखेभ्यो विमुच्यन्ते इति । इदं वचनं यदा जैनाः प्रतिपादयन्ति तदा स्त्रसमयवक्तव्यता भवति । यदा तु साख्याः प्रतिपादयन्ति तदा परसमयवक्तव्यता भवतीति । प्रकृतमुपसंहरति सैषा स्वसमयपरसमयवक्तव्यता बोध्या । 'आख्यायते' इत्यादि पदानामर्थः पूर्ववत् यथायोग्यं स्वधिया कल्पनीय इति । सम्पति वक्तव्यतामेव सप्तभिर्नयै विचारयति - 'इयाणी को नयः' इत्यादि । इदानीं = त्रिविधवक्तव्यतानिरूपणानन्तरं को नयः सप्तसु नयेषु को नयः कां वक्तव्यताम् इच्छति ? इति । इत्थं गृहस्थ हैं । अथवा जो घर छोड़कर जंगल में रहते हैं- ऐसे तापस आदि, अथवा जो प्रब्रजित शाक्यादिजन हैं, वे सब यदि हमारे सिद्धान्त को मान्य कर लेते हैं तो शारीरिक एवं मानसिक जो समस्त दुःख है। उनसे सर्वथा विमुक्त हो जाते हैं । इस कथन को जब जैन प्रतिपादित करते हैं । तब इस कथन में स्व समयवक्तव्यता होती है और जिस समय इसी कथन को सांख्य आदि प्रतिपादित करते हैं, तब इस कथन में पर समयवक्तव्यता होती है । इस प्रकार यह स्वसमय परसमयवक्तव्यता है । यहां पर भी इन 'आख्यायते' आदि क्रियापदों का अर्थ अपनी बुद्धि से पहिले के जैसा यथासंभव लगा लेना चाहिये । अब सूत्रकार इसी वक्तव्यता का सात नयों द्वारा विचार करने के अभिप्राय से प्रेरित होकर कृत शिष्य प्रश्न के उत्तर में कहते हैं कि (इयाणीं को णओ कं वत्तव्वयं इच्छ) हम यह कहते हैं कि-' कौन नय इन तीन वक्तव्यताओं में से
છેઃ અથવા જેવા ઘર છેાડીને જગલેામાં રહે છે, એવા તાપસ વગેરે અથવા જે પ્રવ્રુજિત શાકયાદિજને છે, તે સર્વે જો અમારા સિદ્ધાન્તને માન્ય કરી લે તા, શારીરિક અને માનસિક જે સમસ્ત દુ:ખેા છે, તેમનાથી સર્વથા વિમુક્ત થઇ જાય છે. આ કથનને જ્યારે જૈનોપ્રતિપાદિત કરે છે. ત્યારે આ કથનમાં સ્ત્રસમય વકતવ્યતા હોય છે અને જે સમયે એજ કથનને સાંખ્ય આદિ પ્રતિપાદિત કરે છે, ત્યારે આ કથનમાં પરસમય વકતવ્યતા છે. અહી ५९७५ मा 'आख्यायते' वगेरे प्रियाहोन अर्थ स्वण्णुद्धिधी पडेसानी भेमन યથાચેાગ્ય રીતે બેસાડી લેવે જોઇએ. હવે સૂત્રકાર એ જ વકતવ્યતા વિષે સાત નયે। વડે વિચાર કરવાની ઈચ્છાથી પ્રેરિત થઈ ને શિષ્યવડે કરાયેલ પ્રશ્નના उत्तरमा उडे छेडे (इयाणी को णओ कं वक्तव्वयं इच्छ३) 'प्रयो नय આ ત્રણ વકતવ્યતાએામાંથી કઇ વકતવ્યતાને અંગીકાર કરે છે,’ તે બતાવે છે
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020967 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 928 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 21 MB |