Page Text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
६२४
अयोगद्वार सूच
स्वरूप का यह कथन है। नो आगमकी अपेक्षा द्रव्यसंख के भेर्दों का इस प्रकार कथन समाप्त होने पर द्रव्यशंख का स्वरूप कथन समाप्त हुआ ।
भावार्थ - इस सूत्र द्वारा सूत्रकार ने संख्या प्रमाण का निरूपण प्रारंभ होने का कथन किया है। इसमें उन्होंने यह कहा है कि संख्या प्रमाण - नाम संख्या १, स्थापनासंख्या २, द्रव्यसंख्या ३, औपम्यसंख्या ४, परिमाण संख्या ५, ज्ञानसंख्या ६, गणना संख्यो ७ और भाव संख्या के भेद से आठ प्रकार का होता है । आठमें तीन के स्वरूप का वन सूत्रकार यहां करते हैं और पांच के स्वरूप का वर्णन आगे करेंगे। इनमें संख्या प्रमाण के विषय में ऐसा कहा है कि- 'संख' यह शब्द संख्या और शंख इन दोनों का वाचक होता है। इसलिये जहाँ पर जिस शब्द की घटना से अर्थ प्रतीति होवे वहां पर उस शब्द की घटना करके विवक्षित अर्थ संगत कर लेना चाहिये। किसी भी जीव अथवा अजीव आदि पदार्थ को संख्या ऐसा नाम रखना इसका नाम संख्या है । काष्ठकर्म आदि में 'यह संख्या है' इस प्रकार की स्थापना करना इसका नाम 'स्थापनासंख्या ' है नामसंख्या और
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આગમની અપેક્ષાએ દ્રવ્ય શખતા ભેઢાનું આ પ્રમાણે વક્તવ્ય સમાસ થતાં દ્રવ્ય શખતા સ્વરૂપનું કથત સમાપ્ત થયુ છે તેમ સમજવું.
९.
भावार्थ:- —આ સૂત્ર વડે સૂત્રકારે સખ્યા પ્રમાણના નિરૂપણુાર ભનુ' કથન સ્પષ્ટ કર્યુ છે. આમાં તેએશ્રીએ આમ કહ્યું છે કે સખ્યા પ્રમાણુनाभस'च्या ? स्थापनासंख्या २, द्रव्यसंख्या 3, भोपभ्यसंख्या ४, પરિમાણુ સખ્યા ૫, ज्ञानस ज्या ६, ગણુનાસખ્યા ૭. અને ભાવ સખ્યાન ભેદથી આડ પ્રકારનું છે. આઠમાંથી ત્રન્ગ્યુના સ્વરૂપનું વર્ણન સૂત્રકાર અહી કરે છે અને શેષ પાંચનું વધુન હવે પછી ५२शे. આમાં સખ્યા પ્રમાણુના સંબધમાં આમ કહેવામાં આવ્યુ છે કે સઁ' આ પત્ર શખ-પ્યા અને શ" આ બન્ને અર્થાને સ્પષ્ટ કરે છે. એથી જ્યાં જે શબ્દની ઘટનાથી અ-પ્રતીતિ હાય ત્યાં તે શબ્દની ઘટના કરીને વિક્ષિત અની સગતિ બેસાડી લેવી જોઈએ. કોઈ પણ જીવ અથવા અજીવ આદિ પદ્માની સંખ્યા એવું નામ રાખવુ તે નામસખ્યા કહેવાય છે, કાષ્ટ મ વગેરેમાં ‘આ સખ્યા છે આ જાતની સ્થાપના કરવી તેનું નામ 'स्थापना સખ્યા છે' નામ સખ્યા’ અને સ્થાપના સખ્યામાં તફાવત છે, તે આ
For Private And Personal Use Only
| SR No. | 020967 |
| Book Title | Anuyogdwar Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 928 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_anuyogdwar |
| File Size | 21 MB |