Anuyogdwar Sutram Part 02

Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 622
________________

Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीकों सूत्र २२९ प्रदेशदृष्टान्तेन नयप्रमाणम्
६०५ पतो भण-पम्मे य से पएसे य से पएसे धम्मे-धर्मश्च स प्रदेशश्च स प्रदेशो धर्मः इत्यादि । इत्थं च सप्तमीतत्पुरुष सन्देहो न भाति । अत्र धर्मात्मकः प्रदेशः समस्तधस्तिकायाभेदेन समानाधिकरणतयोच्यते, अतः प्रदेशोऽपि धर्मः । एवम् अधर्मात्मकः प्रदेशः अधर्मः, आकाशात्मकः प्रदेशः आकाश इति । तथाजीवश्च स प्रदेशश्च स प्रदेशो नो जीवः, स्कन्धश्च स प्रदेशश्च म प्रदेशो नो स्कन्धः। अथ भावः-अनन्त जीवात्मकसमस्त जीवास्तिकायस्यैकदेश एक जीवो भवति, तस्य प्रदेशः समस्त नीवास्तिकायाद् भिन्न एव भवति, अतः कहते हैं तो ऐसा मत कहो-तात्पर्य यह है कि यदि सप्तम्यन्त तत्पुरुष समास को लेकर 'धम्मे पएसे ऐसा कहते हो तो धर्म और प्रदेश में भेद प्रसक्त होता है । जैसे 'कुण्डे बदराणि' में भेद है । यदि कर्म धार य समास को आश्रित कर कहते हो तो ऐसा कहो कि 'धम्मे य पएसे य से धम्मे' इस प्रकार से कहने पर सप्तमी तत्पुरुष समास का संदेह नहीं होता है । कर्मधारय समास में धर्माः त्मक जो प्रदेश है उसका समस्त धर्मास्तिकाय के साथ अभेदरूप होने के कारण समानाधिकरण हो जाता है । इसलिये प्रदेश भी धर्मा. स्मिकायरूप बन जाता है। इसी प्रकार (अधर्मात्मकः प्रदेशः अधर्मः, आकाशात्मकः प्रदेशः आकशः 'जीवश्च स प्रदेशश्च स प्रदेशो नो जीवः स्कन्धश्च स प्रदेशश्च स प्रदेशो नो स्कन्धः) यहां पर भी जानना चाहिये। तात्पर्य कह है कि-'अनन्त जीवात्मक समस्त जीवास्तिकाय है उसका સમાસના આધારે કહી રહ્યા છીએ તે આ બરોબર નથી તાત્પર્ય એ છે કે न सभ्यन्त तत्पुरुष समासना माघारे "धम्मे परसे" मा छ। त। घम अने प्रदेशमा मह प्रसत थाय छे. २म "कुण्डे बदरणि"भा ह . न त मधारय सभासना आधारे ४ छ। तमाम ही है 'धम्मे य से परसे य से परसे धम्मे'। शत पाथी सभी तत्पुरुष समास विष સંદેહ ઉપ્તન્ન થતું નથી. કર્મધારય સમાસમાં ધર્માત્મક જે પ્રદેશ છે, તેને સમસ્ત ધર્માસ્તિકાયની સાથે અભેદરૂપ હોવાથી સમાનાધિકરણ થઈ જાય છે. એટલા માટે આ પ્રદેશ પણ ધર્માસ્તિકાયરૂપ થઈ જાય છે. मा प्रमाणे (अधर्मात्मकः प्रदेशः अधर्मः, आकाशात्मकः प्रदेशः आकाशः जीवश्च म प्रदेशश्च स प्रोशो नो जीवः स्कन्धश्च स 'प्रदेशश्च स प्रदेशो नोस्कन्धः) અહીં પણ જાણી લેવું જોઈએ. તાત્પર્ય આ પ્રમાણે છે કે “અનંત જીવાત્મક સમસ્ત જીવાસ્તિકાય છે, તેને એક દેશ એક જીવ છે, તેને જે
For Private And Personal Use Only


Page Navigation
1 ... 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928