Anuyogdwar Sutram Part 02

Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 602
________________

Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र २२८ वसतिदृष्टान्तेन नयप्रमाणम् टीका-'से कि त' इत्यादि
अथ कि तद् वसतिदृष्टान्तेन नयपमाणम् ? इति शिष्यप्रश्नः । उत्तरयतिपसतिदृष्टान्तेन नयपमाणमेवं विज्ञेयम्-यथा-स यथानामकः कोऽपि पुरुषः कंचित् पुरुष वदति-पृच्छति-कुत्र त्वं वससि ? इति । तत एवं पृच्छन्तत पुरुषं स पुरुषः अविशुद्धो नया अविशुद्धनै गमनयानुसारी सन् भणति-लोके वसाभीति । एवमुत्तरोत्तरं क्रमेग विशुद्रविशुद्धतरनैगमन यानुसारेण तावन्नेयं
भावार्थ-इस सूत्र द्वारा मूत्रकारने वसति दृष्टान्त द्वारा नय स्वरूप का प्रतिपादन किया है । इसमें यह कहा गया है कि 'तुम कहां रहते हो' ऐसा प्रश्न जय किसीने किसीसे पूछा-तब उसने ऐसा कहा कि 'मैं लोक में रहता हूँ । 'अलोक में रहना संवित नहीं-अतः ऐसा कहना कि मैं लोक में रहता हूं, यह नैगमनय के मतानुसार ठीक है । परन्तु इस प्रकार का समाधान देनेवाला यह बय उचित उत्तर के बहुत दूर होने से अविशुद्ध है । जब उससे यह पूछा जाता है कि-'हे भाई ! तुम लोक में रहते हो तो किस लोक में रहते हो तो वह झट कह देता है कि-'मैं तिर्यकू लोक में रहता हूं। यह भी उसका कथन नैगमनय की मान्यतानुसार ठीक है । इस नय को विशुद्ध इसलिये कहा गया है कि'पहिलेकी मान्यतानुसार यह मान्यता उचित उत्तर के किचित् निकट में
आ गई होती है। इसी प्रकार से आगे २ के उत्तर नैगमनय के विशुद्धतर मत के अनुसार होते जाते हैं। इस प्रकार चलते २ जब
ભાવાર્થ-આ સૂત્રવડે સૂત્રકારે વસતિ દષ્ટાન્તવડે નયસ્વરૂપનું પ્રતિપાદન કર્યું છે આમાં આ જાતની સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી છે કે “તમે કયાં રહે છે ?' આ જાતને કેઈએ કેઈને પ્રશ્ન કર્યો. ત્યારે તેણે કહ્યું કે હું લેકમાં २९. छु ' भा २हे समवित नथी, तथा याम ४३
मा રહું છું' આ નૈગમનય મુજબ ગ્ય જ કહેવાય. પરંતુ એક રીતે આ પ્રમાણે સમાધાન આપનાર આ નય ઉચિત ઉત્તર આપનાર ન હોવાથી અવિશુદ્ધ છે. જ્યારે તેને આમ પૂછવામાં આવે છે કે હે ભાઈ! તમે જે લેકમાં રહે છે તે પછી ક્યા લેકમાં રહે છે! ત્યારે તે તરત જ જવાબ આપે છે કે “હું તિય લેકમાં રહું છું. તેનું આ કથન પણ નગમનાય મુજબ ઉચિત જ છે. આ નયને વિશુદ્ધ એટલા માટે કહેવામાં આવેલ છે કે પ્રથમ માન્યતા મુજબ આ માન્યતા ઉત્તરતા ઔચિત્યાંશને પર્શ કરતી દેખાય છે. આ રીતે આ પછીના ઉત્તરે નૈગમનયના વિશુદ્ધતર મત મુજબ
अ०७४
For Private And Personal Use Only


Page Navigation
1 ... 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928