Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगद्वारसूत्रे
आहारगसरीरा' इत्यादि, अत्रेदं बोध्यम् । एतानि बद्धान्याहारकशरीराणि चतुदेशपूर्वविदो विहाय नापरस्य संभवन्ति । अन्तरं चैषां जघन्यत एकं समयम्, उत्कृष्टतस्तु षण्मासान् यावदित्यन्यत्रोक्तम्, अत एवात्रोच्यते तत्र खलु यानि अनि बद्धानि तानि खलु स्यात् = कदाचित् सन्ति, स्थात् = कदाचित् न सन्ति । यदि सन्ति तदा जघन्यत एकं द्वे त्रीणि वा सन्ति, उत्कृष्टवस्तु सहस्रपृथक्त्वम् । द्विप्रभृति नवपर्यन्ता संख्या पृथक्त्वशब्देनोच्यते । मुक्तान्याहारकशरीराणि मुक्तौदारिकशरीरवद् बोध्यानि । नवरम् - अनन्तभेदभिन्नमनन्तकंत्वत्र लघुतरं बोध्यम् । तथा - तैजसशरीराण्यपि बद्धमुक्तभेदेन द्विविधानि । तत्र यानि वद्धानि तान्यहुआ | मुक्त वैक्रियशरीर का कथन मुक्त औदारिकशरीर के कथन जैसा ही समझ लेना चाहिये ।
अब सामान्य से आहारक शरीर का कथन करते हैं-बद्ध आहारक शरीर चतुर्दश पूर्वधारियों के सिवाय दूसरों के नहीं होते हैं इनका अन्तर जघन्य से एक समय का और उत्कृष्ट से छह महीने का होता है ऐसा अन्यत्र कहा है इसलिये कहते हैं कि वहां जो कोई बद्ध आहारक है शरीर वे कदाचित् होते हैं कदाचित् नहीं भी होते हैं, जब होते हैं तो जघन्य से एक दो अथवा तीन होते हैं, उत्कृष्ट सें सहपृथक्त्व अर्थात् दो हजार से नौ हजार तक होते हैं । मुक्त आहारक शरीर का वर्णन मुक्त औदारिक शरीर के वर्णन जैसा समज लेना चाहिये । अन्तर इतना ही है कि यहां अनन्त भेदों वाला जो अनन्त है वह सब से छोटा अन्तर समझना है । तथा तैजस शरीर भी बद्ध અસખ્યાત અદ્ધ વૈક્રિયશરીર ઢાય છે આ અદ્ધ વૈક્રિયશરીરનું કથન છે. મુકત વૈક્રિયશરીરનું કથન મુકત ઔદ્વારિકશરીરના કથન પ્રમાણે જ સમજી લેવુ.
હવે સામાન્યથી આહારકશરીરનું કથન કરવામાં આવે છે મદ્ધ આહારશરીર ચૌદ પૂર્વ ધારિયા સિવાય ખીજાઓને હેતુ નથી. તેનુ અંતર જલન્યથી એક સમયનું અને ઉત્કૃષ્ટથી છ માસનું હોય છે. એ પ્રમાણે અન્યત્ર કહ્યુ' છે. તેથી કહેવામાં આવ્યું છે કે-ત્યાં જે કોઇ ખદ્ધ આહારકશરીર છે, તે કદાચિત હાય છે, અને કદાચિત્ નથી પણ હાતા જ્યારે હાય છે, ત્યારે જધન્યથી એક, એ, અથવા ત્રણ હોય છે ઉત્કૃષ્ટથી સહસ્રપૃથક્ક્ત્વ અર્થાત્ બે હજારથી નવ હજાર સુધી હાય છે. મુકત આહારક શરીરનુ` વધુન મુકત ઓઢાકિશરીરના કથન પ્રમાણે સમજી લેવુ. તેમાં એટલું જ અંતર છે કે અહિયાં અનંત ભેટ્ટાવાળા જે અનત છે, તે ખધાથી નાનું અંતર છે તથા તેજારી પણ બદ્ધ અને મુક્તના ભેદથી એ પ્રકારનું હોય છે. તેમાં જે
For Private And Personal Use Only
