Book Title: Anuyogdwar Sutram Part 02
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अनुयोगचन्द्रिका टीका सूत्र १९५ उत्सेधाङ्गुलप्रमाणनिरूपणम्
१५३
के तीसरे काल जैसा अनुभाव प्रवर्तता है। मनुष्यों के शरीर की ऊचाई दो हजार व होती है। हरिवर्ष क्षेत्र के प्राणियों की अपेक्षा यहां के प्राणियों का पुण्य प्रभाव कम हीन होता है। हरिवर्ष क्षेत्र के प्राणियों की स्थिति दो पल्य प्रमाण होती है। यहां निरन्तर उत्सर्पिणी के पांचवें या अर्पण के दूसरे काल जैसा अनुभव प्रवर्तता है। मनुष्यों के शरीर की ऊँचाई चार हजार धनुष होती है । इनका पुण्यवभाव आदि हैमवत क्षेत्र के मनुष्यों की अपेक्षा विशिष्ट होता है परन्तु देवकुरु के मनुष्यों की अपेक्षा वह हीन होता है। देवकुरु के मनुष्यों की स्थिति तीन पल्पप्रमाण होती है । यहाँ निरन्तर उत्सर्पिणी के छठे काल या अवसर्पिणी के पहले काल जैसा अनुभाव मर्तता है। मनुष्यों के शरीर की ऊँचाई छह हजार धनुष होती है । इनका पुण्य प्रभाव उपर्युक्त दोनों क्षेत्रों की अपेक्षा विशिष्टतम होता है । यही क्रम उत्तर दिशा के उत्तर कुरु, रम्यक और हैरण्यवत् इन तीनों क्षेत्रों में समझना चाहिये । उत्तर कुरु में देवकुरु के समान, रम्पक में हरिवर्ष के समान और हैरण्यवत में हैमवत के समान पुण्यप्रभाव आदि हैं । किन्तु विदेहों की स्थिति इन भोगभूमि के क्षेत्रों की अपेक्षा बिल्कुल जुदी है। यहाँ
તે
કે અવસર્પિણીના ત્રીજા કાલ જેવા અનુભવ પ્રત્રતે છે. માસાના શરીરની ઊ'ચાઇ એ હાર ધનુષ જેટલી હાય છે હરિવષ ક્ષેત્રના પ્રાણીઓની અપેક્ષા अहींना अमानो पुष्यप्रभाव मध्य (डीन) हेय हो, हरिवर्ष क्षेत्रना પ્રાણીઓની સ્થિતિ મેં પથ્ય પ્રમાણુ જેટલી ડાય છે અહી નિર'તર ઉત્સર્પિણીના પાંચમાં અથવા અવસર્પિણીના ખીજા કાલ જેવા અનુભવ પ્રવર્તે છે. માણસેના શરી ની ઊંચાઈ ચાર હાર ધનુષ જેટલી હાય છે એમને પુણ્યપ્રભાવ વગે૨ે હૈમવત ક્ષેત્રના મનુષ્યની અપેક્ષાએ વિશિષ્ટ હાય છે. પણ દેવકુરૂના મનુાની અપેક્ષએ કુરૂના મનુષ્ચાની સ્થિતિ ત્રણ પલ્ય પ્રમાણુ હાય છે પિણીના છઠ્ઠા કાલ કે અવસર્પિણીના પહેલા કાલ જેવા માણસના શરીરની ઊંચાઈ છ હુંજાર ધનુષ જેટલી હેય છે એમના પુણ્યપ્રભાવ ઉપયુક્ત બન્ને ક્ષેત્રાની અપેક્ષા વિશિષ્ટતમ હોય છે. એજ ક્રમિકતા ઉત્તર દિશાના ઉત્તરકુરૂ, રમ્ય અને હૈરણ્યવત આ ત્રણે ક્ષેત્રમાં સમજવી જોઈએ. ઉત્તરકુરૂમાં દેત્રકુની જેમ, રમ્યકમાં હરિની જેમ અને હરણ્યવતમાં હૈમવતની જેમ પુણ્યપ્રભાવ વગેરે છે. પરંતુ વિદેહાની સ્થિતિ આ ભુગભૂમિના ક્ષેત્રેની અપેક્ષા સાવ જુદી છે. અહી ઉત્સર્પિણીના ત્રીજા કાલ કે અવસીના ચાથા કાલ જેવો અનુભાવ સદા વિદ્યમાન રહે છે.
હીન હાય છે દેવ અહી નિર'તર ઉત્સ અનુભાવ પ્રવર્તે છે.
अ० २०
For Private And Personal Use Only
